Tel: 0392 228 3242 PROJE ADI · Faaliyette yapılacak tüm işlemler kontrollü olacaktır. Sadece patlatma işleminde toz bastırma sistemi bulunmamaktadır. Toz emisyon miktarının

PROJE SAHİBİ

KARAYOLLARI DAİRESİ

Tel: 0392 228 3242

PROJE ADI

KARAYOLLARI DAİRESİ’NE AİT

BÜYÜKKONUK- KİLİTKAYA TAŞ OCAĞI

ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ

(ÇED) RAPORU

Proje Yeri: BÜYÜKKONUK-KİLİTKAYA

PROJEYİ HAZIRLAYAN KURULUŞ

Özverel Çevre Danışmanlık Ofisi

Şht. Mustafa A. Ruso Cad. Ermataş 2. Apt. No:5

K.Kaymaklı-Lefkoşa

E- mail: [email protected]

Tel: +90 5338779737

Mart 2018

mailto:[email protected]

Karayolları Dairesi’ne ait Büyükkonuk – Kilitkaya Taşocağı ÇED Raporu, 2018 __________________________________________________________________________________

1

PROJE SAHİBİNİN

ADI

KKTC BAYINDIRLIK VE ULAŞTIRMA

BAKANLIĞI- KARAYOLLARI DAİRESİ

MÜDÜRLÜĞÜ

ADRESİ KARAYOLLARI DAİRESİ, LEFKOŞA/KIBRIS

İLETİŞİM

Tel: (392) 2283242

[email protected]

PROJENİN ADI

Büyükkonuk - Kilitkaya Taş Ocağı Projesi (Ruhsat

alanının genişletilmesi)

PROJE İÇİN

SEÇİLEN YERİN

ADRESİ

İskele İlçesi

Büyükkonuk – Kilitkaya

P/H: VII.37.W1&W2, VII.37.E1

ÇED RAPORUNU

HAZIRLAYAN

ÇALIŞMA GRUBU

(A), ADRES-

İLETİŞİM

Cemaliye Özverel Çevre Danışmanlık Ofisi

Şht. Mustafa A. Ruso Cad. Ermataş II. Apt. No:5,

Tel: (392) 228 7778

ÇED RAPORUNUN

DAİREYE

SUNULDUĞU

TARİH Mart 2018

NİHAİ ÇED

RAPORU SUNUM

TARİHİ … Mart 2018

mailto:[email protected]


2

PROJENİN TEKNİK OLMAYAN GENEL ÖZETİ

Proje faaliyeti, Büyükkonuk- Kilitkaya Bölgesinde bulunan taş ocağının sınırlarının

genişletilmesidir. Söz konusu proje, Karayolları Dairesi’ne ait olup ihale edilen

karayollarının yapımında ihtiyaç duyulan agregayı çıkarmak için kullanılacaktır. Ayrıca

faaliyet kapsamında, kırma- eleme işlemi gerçekleştirilecektir.

Kırma kum çakıl üretimi için açılan taş ocağı 2000 yılından beri ruhsatlı olarak (Ruhsat

no: i309) işletilmektedir. Ruhsat sahası 157604,28 m2, genişletilecek alan 114277,40

m2, konkasör kurulu alan ise 14252,39 m2’dir.

Alanda daha önceden çalışma yapıldığı gözlemlenmiştir.

Kırma – eleme tesisi alanda mevcuttur.

Alanda, su, elektrik altyapısı yoktur. Su ihtiyacı dışarıdan getirilerek sağlanacaktır.

Enerji ihtiyacı ise jeneratör ile sağlanacaktır.

Alanın, Kilitkaya ve Büyükkonuk köylerine uzaklığı 2,5 km’dir. Proje alanına yakın

olan diğer yerleşim birimleri ve uzaklıkları; Kaplıca köyü’ne 5 km köyün güney

doğusunda, Yedikonuk köyünün 6 km batısında, Ergazi köyünün 6 km kuzey

doğusunda bulunmaktadır.

Proje alanı, orman genişleme alanı sınırları içerisinde bulunmaktadır. Hedeflenen

malzemenin çıkarılmasıyla, alanda rehabilitasyon işlemleri başlanacak, Orman Dairesi

ile işbirliği yapılarak ağaçlandırma yapılacaktır.

Görünür ve muhtemel agrega rezerv toplamı 241000 ton’dur.

Üretilecek malzemenin tamamı kamusal amaçlı Balalan – Yenierenköy ve Çayırova-

İskele yollarının inşaatlarında kullanılacaktır.

Faaliyete devam edilmeden önce taş ocağının çevresinin tellenmesi, genişletilecek

alanın kuzeyinde bulunan yolun kuzey batı yönünde genişletilmesi gerekmektedir.

Faaliyette yapılacak tüm işlemler kontrollü olacaktır. Sadece patlatma işleminde toz

bastırma sistemi bulunmamaktadır. Toz emisyon miktarının limit değerleri aşması

halinde, Çevre Koruma Dairesi’nin talep edeceği tedbirler alınacaktır.

Galeri usulü patlatma yapılmayacaktır. Gecikmeli patlatma yapılacaktır.

Konkasör tesisinde, toz emisyonu, pulvarize sistem kullanılarak ünitenin faaliyete

geçmesi ile birlikte su püskürtme sistemi eş zamanlı olarak devreye girecek ve üretim

süresince çalışacaktır.

Evsel katı atıklar, çöp konteynerinde biriktirilerek belediyenin göstereceği noktaya

taşınacaktır.

Arazide yağ/mazot depolanması gerekmesi durumunda söz konusu depoların sızdırmaz

beton zemin üzerinde, gerekli uyarı levhaları ile depolanması gerekmektedir.

Portatif tuvalet ve lavabolardan oluşacak evsel atıksular, sızdırmaz tankta biriktirilerek

vidanjör tarafından çekilecektir.

Taş ocağına ulaşım yolu ile ilgili kamulaştırma işlemi başlamıştır.


3

ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBU

Cemaliye Özverel ________________________

Çevre Y. Mühendisi

Halil Erdim ________________________

Maden Mühendisi

Doğan Gürgen ________________________

Orman Y. Mühendisi

İsmail Ersözer ________________________

Jeoloji Mühendisi


4

PR

OJ

E A

LA

NIN

IN K

RO

KİS

İ (I

) P

roje

ala

nın

a ula

şım

içi

n, İs

kel

e yolu

üze

rinde

Kal

ecik

Baf

ra y

önünde

gid

ilir

. Ç

ayır

ova

Köyünü g

eçti

kte

n s

onra

ilk

kav

şakta

n 9

0o a

çı

yap

ılar

ak k

uze

y y

önünde

(Zey

bek

köy

isti

kam

etin

de)

dev

am e

dil

ir. 9,3

km

sonra

pro

je

alan

ına

ula

şmak

müm

kü

ndür.


5

PR

OJ

E A

LA

NIN

IN K

RO

KİS

İ (I

I)

Pro

je a

lanın

a ula

şım

içi

n, K

uze

y K

arpaz

Yolu

üze

rin

de,

Kap

lıca

Köyün

ü g

eçti

kte

n s

onra

ilk

döner

kav

şakta

n B

üyükkonuk

- B

afra

isti

kam

etin

de

git

mek

üze

re d

ağ y

olu

na

dönülü

r.

3,2

km

sonra

pro

je a

lanın

a ula

şmak

müm

kündür.


6

İlçe: İskele

Köy: Kilitkaya

Ruhsat Numarası: i309

Taş Ocağı Cinsi: Kırma kum çakıl

Kankasör kurulu alanın WGS84 datum sistemine göre sınır koordinatları

aşağıdaki gibidir.

Tablo 1 Konkasör alanı sınır koordinatları

Nokta No Y X

K1 588090,526 3921880,662

K2 588293,417 3921954,672

K3 588318,968 3921903,421

K4 588200,730 3921820,658

Ruhsatlı alan ve kapasite genişletilmesi yapılacak alanın WGS 84 datum

sistemine göre sınır koordinatları aşağıdaki gibi verilmiştir.

Tablo 2 Ruhsat alan ve geişletilecek alan sınır koordinatları

Nokta No Y X

S1 587377,784 3721636,913

S2 587475,433 392156,188

S3 587839,333 3921577,885

S4 587890,994 3921483,130

S5 587765,513 3921379,676

S6 587762,178 3921289,370

S7 587521,529 3921131,989

S8 587062,475 3921155,027

S9 587066,979 3921403,266

S10 587236,474 3921399,216


7


8

PROJE YERİ GOOGLE EARTH GÖRÜNTÜSÜ

Şek

il 1

Pro

je a

lan

ının

Goog

le E

arth

üze

rind

eki

gö

rün

üm

ü


9

İÇİNDEKİLER I.1.Proje Konusu, Faaliyetin Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Pazar veya Hizmet Alanları, ve Bu

Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke ve Bölge Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri. .. 14

I.2. Üretim Sırasında Kullanılacak Makina, Araç ve Techizatın Adet ve Özellikleri, Bakım ve

Temizlik Çalışmaları. ........................................................................................................................ 15

I.3. İşlenecek olan Malzemenin Fiziksel, Kimyasal ve Mineral Özellikleri ..................................... 17

1.4. Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, Rezerv Bilgileri, İş Akım Şeması,

Çalışacak Personel Sayısı .................................................................................................................. 18

I.5. Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Ulaştırma Güzergahı, Güzergah Yollarının

Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar için Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu,

Yerleşim Yerlerine göre Konumu, Yapılması Düşünülen Tamir, Bakım ve İyileştirme Çalışmaları)

........................................................................................................................................................... 21

I.6. Proje ile İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin Kısaca

Açıklanması, Alınmış ve Alınacak İzinler, Belgeler. ........................................................................ 22

BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU .................................................................... 24

II.1. FAALİYET YERİ SEÇİMİ ....................................................................................................... 24

II.2. PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYET ÜNİTELERİNİN KONUMU ................................... 29

BÖLÜM III. PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI ................................................. 31

III.1. Projenin gerçekleşmesi ile ilgili yatırım program ve finans kaynakları ................................... 31

III.2. Projenin gerçekleşmesi ile ilgili iş akım şeması veya zamanlama tablosu ............................... 31

III.3. Projenin Fayda-Maliyet Analizi ............................................................................................... 32

III.4. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı olarak faaliyet sahibi veya

diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi tasarlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı

faaliyetleri .......................................................................................................................................... 32

III.5. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesi için zaruri olan ve faaliyet sahibi

veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi planlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı

faaliyetleri .......................................................................................................................................... 32

III.6. Diğer hususlar ........................................................................................................................... 33

BÖLÜM IV. .......................................................................................................................................... 34

PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT

ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI ................................................................................ 34

IV.1. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı: ........................ 34

IV.1.1. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler .................................................................................. 34

IV.1.2. Jeolojik özellikler; Fiziko-kimyasal özellikler, tektonik hareketler, mineral kaynaklar,

heyelan, benzersiz oluşumlar, sel, kaya düşmesi, vb. .................................................................... 36

IV.1.3. Yeraltı ve termal su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri; su seviyeleri, miktarları,

emniyetli çekim değerleri, kaynakların debileri, mevcut ve planlanan kullanımı. ........................ 39

IV.1.4. Yüzeysel su kaynaklarının hidrolojik ve ekolojik özellikleri. ........................................... 40


10

IV.1.5. Denizler ve içsulardaki (göl, akarsu ve/veya pınar) canlı türleri, bu türlerin tabii

karakterleri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler; bunların üreme,

beslenme, sığınma ve yaşama ortamları; bu ortamlar içinde belirlenen koruma kararları. ........... 40

IV.1.7. Toprak özellikleri ve kullanım durumu; toprağın fiziksel, kimyasal, biyolojik, arazi

kullanım kabiliyeti sınıflaması, erozyon, toprağın mevcut kullanımı. .......................................... 41

IV.1.8. Tarım alanları; tarımsal gelişim proje alanları, özel mahsul plantasyon alanları, sulu ve

kuru tarım arazilerinin büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık üretim planları. .................. 43

IV.1.9. Koruma alanları, milli parklar, sulak alanlar, kültür varlıkları, tabiat varlıkları, sit ve

koruma alanları, özel çevre koruma bölgeleri, özel koruma alanları, içme ve kullanma su

kaynakları ile ilgili koruma alanları, turizm alan ve merkezleri ve koruma altına alınmış diğer

alanlar. ........................................................................................................................................... 44

IV.1.10. Orman alanları, ağaç türleri, miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı,

bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları. .............................................. 45

IV.1.11. Flora ve fauna; türler, endemic özellikle local endemik bitki türleri alanda doğal olarak

yaşayan hayvan türleri, ulusal ve uluslararası yasalarla koruma altına alınan türler, nadir ve nesli

tehlikeye düşmüş türler ve bunların alandaki bölünüş yerleri, av hayvanlarının adları ve

popülasyonları, inşaat ve işletme aşamasında proje alanındaki vejetasyon tiplerinin bir harita

üzerinde gösterilmesi, proje faaliyetlerinden etkilenecek canlılar için alınması gereken koruma

önlemleri, arazide yapılacak flora çalışmalarının vejetasyon döneminde gerçekleştirilmesi ve bu

dönemin belirtilmesi. ..................................................................................................................... 46

IV.1.12. Hayvancılık ve su ürünleri, türleri, beslenme alanları, yıllık üretim miktarı, bu ürünlerin

ülke ekonomisindeki yeri ve değeri ............................................................................................... 60

IV.1.13. Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları, benzersiz özellikteki jeolojik ve

jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar. .............................................................................. 60

IV.1.14. Devletin yetkili organlarının hüküm ve trasarrufu altında bulunan araziler, askeri yasak

bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar vb. ..................... 61

IV.1.15. Proje yeri ve etki alanının hava, su ve toprak açısından mevcut kirlilik yükünün

belirlenmesi. .................................................................................................................................. 61

IV.1.16. Diğer özellikler ................................................................................................................ 63

IV.2. Sosyo – Ekonomik Çevrenin Özellikleri: ................................................................................. 63

IV.2.1. Ekonomik özellikler; bölgenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, bölgesel iş

gücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve hizmet üretiminin bölge ve ülke ekonomisi

içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler. ........................................................................................... 63

IV.2.2. Nüfus; bölgedeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus artış oranları,

ortalama hane halkı nüfusu, diğer bilgiler. .................................................................................... 64

IV.2.3. Gelir; bölgedeki gelirin iş kollarına dağılımı, iş kolları itibarıyle kişi başına düşen

maksimum, minimum ve ortalama gelir. ....................................................................................... 65

IV.2.4. İşsizlik; bölgedeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı. .......................................................... 67

IV.2.5. Sağlık; bölgede endemik ve sıklıkla görülen hastalıklar. .................................................. 67

IV.2.6. Bölgedeki sosyal altyapı hizmetleri; eğitim, sağlık, kültür hizmetleri ve bu hizmetlerden

yararlanma durumu. ....................................................................................................................... 68

IV.2.7. Kentsel ve kırsal arazi kullanımları; yerleşme alanlarının dağılımı, mevcut ve planlanan

kullanım alanları, bu kapsamda sanayi bölgeleri, limanlar, konutlar, turizm alanları vb. ............. 68


11

IV.2.8. Diğer Özellikler. ................................................................................................................ 68

BÖLÜM V: PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER .................. 69

V.1.1. Üretim Sırasında Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Sırasında

Kullanılacak Malzemeler, Patlayıcı Maddeler, Hafriyat Miktarı, Nerelere Taşınacakları veya

Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları. ............................................................................................ 69

V.1.2. Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Getirilecek Su Miktarı, İçme ve Kullanma Suyu ve

Diğer Kullanım Amaçlarına Göre Miktarı. ................................................................................... 70

V.1.3. Proje Alanında Mevcut Ağaç Sayısı, Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları,

Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı, Orman Yangınları ve

Alınacak Önlemler. ....................................................................................................................... 71

V.1.4. Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti. .................. 71

V.1.5. Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları,

Miktarı, Taşınmaları ve Depolanmaları. ....................................................................................... 72

V.1.6. Çıkarılacak Malzemenin Depolama İşleminin Ne Şekilde Gerçekleştirileceği, Miktar ve

Sevkiyatı. ....................................................................................................................................... 73

V.1.7. İçme ve Kullanma Amaçlı Suların Kullanımı Sonrası Oluşacak Atık Suların Miktarı ve

Bertarafı. ........................................................................................................................................ 73

V.1.8. Üretim Sırasında Toz Kaynakları ve Çıkacak Toz Miktarı, Azaltılması için Alınacak

Önlemler. ....................................................................................................................................... 73

V.1.9. Üretim Sırasında Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri İçin

Hesaplamaların Yapılması, Alınacak Önlemler. ........................................................................... 77

V.1.10. Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik Sosyal

Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği. ........................................................ 81

V.1.11. Üretim Sırasında Oluşacak Atık Türleri, Miktarı ve Bertarafı. ........................................ 81

V.1.12. Sağlık Koruma Bandı Mesafesi. ....................................................................................... 82

V.1.13. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu. ....................................................... 82

V.2. Projenin Sosyal- Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri .................................................................. 83

V.2.1. Proje ile gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus

hareketleri, göçler, eğitim, sağlık, kültür, diğer sosyal ve teknik altyapı hizmetleri ve bu

hizmetlerden yararlanma durumunda değişiklikler vb. ................................................................. 83

V.2.2. Çevresel fayda-maliyet analizi; bu bölümde çevreden faaliyet öncesi yararlanılma

durumları ve maliyetleriyle faaliyet arasında ve sonrasında oluşacak değişiklikler anlatılacaktır;

örneğin tesiste filter kullanılmadığı zaman atmosphere atılacak gaz ve tozların yayılma mesafeleri

ve konsantrasyonları, buna bağlı olarak etki alanı içerisinde kalan alanda gaz ve tozlardan

kaynaklanacak maddi kayıplar. ..................................................................................................... 83

BÖLÜM VI: PROJENİN ALTERNATİFLERİ .................................................................................... 85

BÖLÜM VII: İZLEME PROGRAMI ................................................................................................... 85

BÖLÜM VIII: İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN

ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER .................................................... 87

VIII.1. Rehabilitasyon Çalışmaları (Proje raporun ekine ilave edilsin) ............................................ 87

VIII.2. Arazi Islahı (Ağaçlandırma) .............................................................................................. 87


12

BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI ....................................................................................................... 88

IX.1. Yöre halkının bilgilendirilmesi ................................................................................................ 88

IX.2. Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar .................................................................. 88

BÖLÜM X. SONUÇLAR ..................................................................................................................... 89

Kaynaklar .............................................................................................................................................. 92

Ekler ...................................................................................................................................................... 93

TABLOLAR

Tablo 1 Konkasör alanı sınır koordinatları .............................................................................................. 6

Tablo 2 Ruhsat alan ve geişletilecek alan sınır koordinatları .................................................................. 6

Tablo 3 İstihdam edilecek meslek grupları ve personel sayıları ........................................................... 21

Tablo 4 Konkasör alanı sınır koordinatları ............................................................................................ 24

Tablo 5 Ruhsat alan ve geişletilecek alan sınır koordinatları ................................................................ 24

Tablo 6 Projenin zamanlama tablosu .................................................................................................... 32

Tablo 7 2008-2016 yılları Mehmetcik İstasyonuna ait muhtelif bilgiler (Meteoloji Dairesi, 2018) ..... 35

Tablo 8 Proje alanının floristik listesi ................................................................................................... 54

Tablo 9 Proje alanının floristik listesi (devam, a) ................................................................................. 55

Tablo 10 Proje alanının floristik listesi (devam, b) ............................................................................... 55

Tablo 11 Proje alanının floristik listesi (devam, c) ............................................................................... 56

Tablo 12 Proje alanının floristik listesi (devam, d) ............................................................................... 56

Tablo 13 Proje alanı çevresinin fauna listesi (Kuşlar) ........................................................................... 57

Tablo 14 Proje alanı çevresinin fauna listesi (Kuşlar, devam) .............................................................. 58

Tablo 15 Proje alanı fauna listesi (Memeliler) ...................................................................................... 58

Tablo 16 Proje alanı çevresinin fauna listesi (Lacertilia-Kertenkeleler) ............................................... 59

Tablo 17 Proje alanı çevresinin fauna listesi (Ophidia - Yılanlar) ........................................................ 59

Tablo 18 Büyükkonuk Belediyesi’ne bağlı köylerin nüfus sayımı sonuçları (DPÖ, 2011) .................. 64

Tablo 19 Temel Ekonomik Göstergeler (DPÖ, 2017) ........................................................................... 65

Tablo 20 GSYİH’deki Sektörel Gelişmeler (DPÖ,2017) ...................................................................... 66

Tablo 21 İşsizlik oranı (DPÖ, 2016) ..................................................................................................... 67

Tablo 22 Delik başına kullanılacak patlayıcı madde miktarları ............................................................ 72

Tablo 23 Toplam 50 patlatma (1500 delik) için kullanılacak patlayıcı madde miktarları .................... 72

Tablo 24 Çöken toz sınır değerleri (Hava Kirliliğinin Korunması Tüzüğü, Ek II, Tablo 2.2’den

alınmıştır) .............................................................................................................................................. 77

Tablo 25 İş makineleri ve gürültü seviyeleri ......................................................................................... 78

Tablo 26 Ses seviyesinin mesafeye göre dağılımı ................................................................................. 78

Tablo 27 Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En

Yakın Çok Hassas Kullanım Alanın Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek

Değerleri ................................................................................................................................................ 80

Tablo 28 Patlatma nedeniyle bina temellerindeki titreşim hizi (Vo) değerlerine bağlı olarak hasar

görebilecek bina türleri (Frossbland, 1981) ........................................................................................... 81

ŞEKİLLER

Şekil 1 Proje alanının Google Earth üzerindeki görünümü ..................................................................... 8


13

Şekil 2 Ocaktaki mevcut statigrafi (Halil Erdim, 2018) ........................................................................ 18

Şekil 3 Genel iş akım şeması ................................................................................................................. 19

Şekil 4 Konkasör tesisi iş akım şeması (Halil Erdim, 2018) ................................................................. 20

Şekil 5 Mekanik plant tesisi iş akım şeması (Halil Erdim, 2018) ......................................................... 20

Şekil 6 Taş ocağına (patlatma alanına) ulaşım ...................................................................................... 22

Şekil 7 Taş ocağı çevresinde bulunan yerleşim birimleri ve mesafeleri ............................................... 25

Şekil 8 Proje alanı yukarıdan görüntü, a ............................................................................................... 25

Şekil 9 Proje alanı (güneyden kuzey yönüne bakış) .............................................................................. 26

Şekil 10 Taş ocağının kuzeyinde bulunan Kantara yolu ....................................................................... 26

Şekil 11 Proje alanının güney yönü ....................................................................................................... 27

Şekil 12 Proje alanı doğusu ................................................................................................................... 27

Şekil 13 Proje alanı doğu sınırı (S4)...................................................................................................... 28

Şekil 14 Proje alanının güney batısında bulunan eski taş ocağı ............................................................ 28

Şekil 15 Proje alanı batı yönü ................................................................................................................ 29

Şekil 16 Kankasör tesisi (doğudan batı yönüne bakış) .......................................................................... 30

Şekil 17 Mekanik plant tesisi ................................................................................................................ 30

Şekil 18 Mekanik plant ofis binası ........................................................................................................ 31

Şekil 19 Eski taş ocağı ........................................................................................................................... 38

Şekil 20 Natura 2000 alanları (dogakoruma.eu) .................................................................................... 45

Şekil 21 Proje gelişme alanının görüntüsü ............................................................................................ 48

Şekil 22 Proje alanında depo ve kırma yerinin kuzeyi Prosili Ormanı içerisinde ağaçlandırılmış alandır

............................................................................................................................................................... 48

Şekil 23 Proje yerinde Juniperus phoenician ......................................................................................... 49

Şekil 24 Proje yerinde Ferula communis ............................................................................................... 49

Şekil 25 Proje yerinde Pistacia terebinthus .......................................................................................... 50

Şekil 26 Proje yerinde Cupressus sempervirens ................................................................................... 50

Şekil 27 Arbutus andrachne .................................................................................................................. 51

Şekil 28 Proje yerinde Cyclamen persicum .......................................................................................... 51

Şekil 29 Proje Yerinde Cistus Spp. ...................................................................................................... 52

Şekil 30 Proje yerinde Olea europaea .................................................................................................. 52

Şekil 31 Taş ocağı yukarıdan drone ile fotoğraflanmıştır ..................................................................... 62

Şekil 32 Güneyden kuzey yönüne bakış (drone ile havadan çekilmiştir) .............................................. 62

Şekil 33 Uzaklığa bağlı gürültü seviyeleri ............................................................................................ 79

HARİTALAR

Harita 1 Kuzey Kıbrıs’ta bulunan Meteoroloji İstasyonları .................................................................. 35

Harita 2 Bölgenin Yüzey Jeoloji Haritası (1/25000) ............................................................................. 37

Harita 3 Patlatma alanının topoğrafik haritası ....................................................................................... 39

Harita 4 Proje alanının Temel Toprak Haritası üzerinde gösterimi (1/25000) ...................................... 42

Harita 5 Proje alanının Arazi Kullanım Kabiliyeti Haritası üzerinde gösterimi (1/25000) ................... 43

Harita 6 Proje yerinin Orman Haritası (1/25000) .................................................................................. 46

Harita 7 Yapısal hasar grafiği ................................................................................................................ 80


14

BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI

I.1.Proje Konusu, Faaliyetin Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Pazar veya

Hizmet Alanları, ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke ve

Bölge Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri.

Proje konusu faaliyet, Büyükkonuk- Kilitkaya Bölgesinde bulunan taş ocağı

sınırlarının genişletilmesidir. Söz konusu proje, Karayolları Dairesi’ne ait olup

ihale edilen karayollarının yapımında ihtiyaç duyulan agregayı çıkarmak için

kullanılacaktır. Agrega, belirli gradasyona ve kaliteye sahip kayaç parçaları, çakıl,

kırmataş, kum vb. mineral malzeme ve bunların karışımıdır.

Kırma kum çakıl üretimi için açılan taş ocağı 2000 yılından beri ruhsatlı olarak

(Ruhsat no: i309) işletilmektedir. Ruhsat sahası 157604,28 m2, genişletilecek alan

114277,40 m2, konkasör kurulu alan ise 14252,39 m2’dir. Ruhsat alanındaki kireç

taşları çıkarılarak kırma kum çakıl üretilecektir. Proje kapsamında, ruhsat alanıın

sınırlarının genişletilmesi (işletme alanının genişletilmesi) hedeflenmektedir.

Kapasite artışı yapılacak alanın güney batısında, daha önceden kullanılan (ilk

açılan) taş ocağı bulunmaktadır. Ancak, hedeflenen rezerv bulunamadığından

genişletilmesi ihtiyacı duyulmuştur. Arazi ziyaretlerinde sınırları genişletilecek

alanda daha önceden çalışma yapıldığı gözlemlenmiştir. Tesiste, açık ocak

basamak yöntemi ile işletmecilik yapılacaktır. Basamak yüksekliği ortalama 10

metre, genişliği ise arazinin topoğrafyasına göre araçların manevra yapabileceği

şekilde olacaktır.

Taş ocağının, 0,7 km doğusunda ise kırma, eleme makineleri bulunmaktadır.

İşletme alanının genişletilmesi ile hedeflenen malzemenin elde edilebilmesi için

kırma eleme işlemleri yapılması planlanmaktadır. Buradan da kamyonlara

yüklenerek, yapılacak yol projesine taşınacaktır. Tasarı yol projeleri, Balalan –

Yenierenköy ve Çayırova- İskele yollarıdır. Bunun yanında, bölgede gelecekte

Karayolları Dairesi tarafından gerçekleştirilebilecek yol yenileme çalışmaları için

kullanılabilecektir. Proje alanından çıkacak malzeme sadece kamusal amaçlı

kullanılacaktır.


15

Alanın, Kilitkaya ve Büyükkonuk köylerine uzaklığı 2,5 km’dir. Proje alanına

yakın olan diğer yerleşim birimleri ve uzaklıkları; Kaplıca köyü’ne 5 km uzaklıkta

olup köyün güney doğusunda, Yedikonuk köyünün 6 km batısında, Ergazi

köyünün 6 km kuzey doğusunda bulunmaktadır.

Taş ocağından proje süresince çıkarılacak olan görünür ve muhtemel agrega

rezerv toplamı 241000 ton’dur. Bu miktar 2018 yılı için ihtiyaç duyulan

malzemeyi karşılayabilmektedir. Proje ömrü 2 yıldır. Daha sonra rehabilitasyon

işlemlerine başlanacaktır.

Söz konusu arazi, Bakanlar Kurulu tarafından Karayolları Dairesi’ne tahsis

edilmiştir. H(K-I)3748-2017 sayılı, 10 Kasım 2017 tarihli Bakanlar Kurulu

kararına göre, “Karayolları Dairesine şantiye ve taş ocağı sahası olarak

kullanılmak amacıyla 31.12.2020 tarihine kadar ruhsat izni verilen Büyükkonuk-

Kilitkaya Taşocağı’nda yeterli malzeme kalmaması nedeniyle, Karayolları

Dairesinin ihtiyaçları doğrultusunda kullanılmak üzere gereksinim duyulan

malzemenin taşınabilmesi amacıyla,.. Jeoloji Maden Dairesi ile Çevre Koruma

Dairesi’nin belirleyeceği kurallara uyulması kaydıyla genişletilmesine karar

verildi”. Bu kapsamda, taş ocağı genişletme projesi ÇED Tüzüğü gereğince ÇED

kapsamına girmiş olup, Aralık 2017 tarihinde arazi ziyaretleri ve rapor hazırlanma

işlemleri başlamıştır. Rapor, projenin özelliklerini, olası etkilerinin belirlenmesini

ve alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Çevre Koruma

Dairesi’nden alınan ÇED Soru Formatı dikkate alınarak hazırlanmıştır.

I.2. Üretim Sırasında Kullanılacak Makina, Araç ve Techizatın Adet ve

Özellikleri, Bakım ve Temizlik Çalışmaları.

a) Patlatma sırasında aşağıdaki malzemelere ihtiyaç duyulacaktır. 1 yılda, 50

patlatma 1500 delik açılması hedeflenmektedir. Patlatma sonucu oluşacak büyük

kayalar, kamyonlara yüklenip kankasör tesisine taşınacaktır.

Patlatma sırasında;


16

Elektrikli kapsül: 1500 adet/1 yıl ihtiyaç duyulacaktır.

Jelatinit dinamit: 1500 kg/1 yıl ihtiyaç duyulacaktır.

Amonyum nitrat: 45000 kg/1yıl ihtiyaç duyulacaktır.

Mazot: 3000 lt/1yıl ihtiyaç duyulacaktır.

b) Kankasör Tesisi, büyük kayaların kırılıp elenerek büyüklüklerine göre ayrı

yığınlar halinde stoklandığı yerdir. Tesis mevcuttur. Kankasör tesis alanı 14252

m2’dir. Tesis kapsamında bulunan ekipmanlar aşağıdaki gibidir.

Kumanda Merkezi : 1 ad. 3 x 4

Yükleme Bunkeri : 1 ad. 16 m3

Primer Kırıcı Çene : 1 ad. 200 Ton/saat - 160 kWa

Secondary Kırıcı : 1 ad 300 Ton/saat - 250 kWa

Taşıma Bantları : 5 ad. 11 kWa

Jeneratör : 1 ad. 1100 kWa

Su Tankı : 2 ad. 22- 10 Ton

Elek : 1 ad. 2000x6000 elek -22 kwa

Stok Bandı : 4 ad. 7.50 kwa

Yedek Parça : 2 ad. Kübikser 110- 180 kwa , 75 – 90 kwa

Su Tankı : 2 ad. 20 Ton

c) Mekanik plant tesisinde ise, ürünler çeşitli bandlardan geçirilerek kum, kum,

ince çakıl ve kalın çakıl olarak ayrılacaktır.

Kumanda Merkezi : 1 ad.

Yükleme Bunkeri : 4 ad. 4 m3

Mikser : 1 ad. 90 Ton/saat - 90 kWa

Taşıma Bantları : 2 ad. 11 kWa

Jeneratör : 1 ad. 250 kWa

Kantar Tesisi : 1 ad. 30 kWa

Su Tankı : 1 ad. 10 Ton

Diğer makineler;


17

Table 1 Diğer iş makineleri listesi ve özellikleri

SIRA

NO

İŞ ARACININ

ADI / TÜRÜ

MODEL VE

KAPASİTESİ

PLAKASI MAZOT

TÜKETİMİ

AÇIKLAMA

1 ROCK / Vagon

dril

Furukowa 2001

delik çapı 59-

89 mm

yok 20 litre/saat Sigorta

edilmiştir

2 Ekskavatör Volvo 2 m3 yok Sigorta

edilmiştir

Ekskavatör Daıwo -340

2005 1,50m3

yok Sigorta

edilmiştir

3 Kaya kamyonu

3 dingil (2 Adet)

20 ton 34 DU

9824 – 34

DU 9826

Sigorta

edilmiştir

4 Kepçe Komatsu 420 –

199 3.5 m3

TPD 012 Sigorta

edilmiştir

5 Kepçe JBC

0.5 m3

TAZ 214 15 litre /saat Sigorta

edilmiştir

6 Jeneratör 200KVA - 50 litre / saat Topraklanmış,

test edilmiş

I.3. İşlenecek olan Malzemenin Fiziksel, Kimyasal ve Mineral Özellikleri

Taş ocağı, kırma kum çakıl malzemesi üretimi faaliyeti gerçekleştirecektir.

Ruhsat alanındaki kireçtaşları çıkarılarak kırma kum çakıl üretilecektir. Açıldığı

günden bugüne kadar ruhsat alanında görünen statigrafi aşağıda gösterilmiştir.

Statigrafi işletme projesinden alınmıştır.

İşletme projesine göre, en üstte, bitkisel toprakla karışık kayaların bulunduğu ince

bir tabaka halinde dekaplaj malzemesi, onun altında çatlaklı, yer yer killi/kumlu

formasyonlar içeren ve kalınlığı 60-70 metre civarında kalker katmanı

bulunmaktadır. Bu katmanlar yer yer karışık olmakla birlikte ocaktan çıkarılan

malzeme arsa parselleme ve alt dolgu malzemesinden mekanik asfalt yapımına

kadar kullanım olanağı bulabilmektedir. Bu katmanların toplamı görünür ve

muhtemel rezerv olarak değerlendirilmiştir. Görünür ve muhtemel rezerv 305

kotunun üzerindeki malzemelerdir. Kireçtaşlarının altında, diğer ocaklarda

olduğu gibi, ezik kalkerden oluşan doğal kum malzemesi ve onun altında kil

tabakasının bulunduğu varsayılmıştır.


18

Şekil 2 Ocaktaki mevcut statigrafi (Halil Erdim, 2018)

1.4. Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, Rezerv Bilgileri, İş

Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı

İşletme projesinden alınan bilgilere göre, alanda 305 kotunun üzerinde görünür

ve muhtemel rezerv olarak 175166 m3 (438 000 ton) malzeme bulunmaktadır.

Geçmiş yıllarda yapılan deneyimlere göre, malzemenin %45’i agrega olarak

kullanılmayacak olan toprak kütlelerinden oluşmaktadır. Patlatma alanında,

241000 ton agrega bulunduğu öngörülmektedir. Kalan miktar yine yol

inşaatlarında ve alanın rehabilitasyonunda kullanılacaktır.


19

Taş ocağı, açık ve basamak yolu ile çalıştırılmaya devam edilecektir. Rock

makinesiyle delinen deliklere patlayıcı doldurularak patlatma yapılacaktır. Daha

sonra çıkarılan malzeme konkasör tesisinde işlenecektir.

Taş ocağında basamak yükseklikleri 10 metre cıvarında olacak, genişliği ise

arazinin topoğrafyasına göre araçların manevra yapılmasına yeterli olacak

genişlikte olacaktır.

Şekil 3 Genel iş akım şeması


20

Şekil 4 Konkasör tesisi iş akım şeması (Halil Erdim, 2018)

Şekil 5 Mekanik plant tesisi iş akım şeması (Halil Erdim, 2018)

Tesiste 23 personel istihdam edilmesi planlanmaktadır. Meslek grupları aşağıdaki

gibi verilmiştir.


21

Tablo 3 İstihdam edilecek meslek grupları ve personel sayıları

Tesis sorumlusu 1

Dril operatörü 1

Ateşleyici 1

Ateşleyici yardımcısı 3

Ekskavatör operatörü 2

Kepçe operatorü 1

Kamyon şöförü 3

Konkasör operatörü 1

Konkasör operatörü yardımcısı 1

Elektrik Teknisyeni 0

Yardım İşçi 2

Mekanik Plant operatörü 1

Makanik plant operatörü

yardımcısı 1

Kantarcı 1

Gece bekçisi 1

Teknik nezaretçisi 1

ISG uzmanı 1

Firma müdürü 1

Toplam 23

I.5. Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Ulaştırma Güzergahı,

Güzergah Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar için

Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine göre Konumu,

Yapılması Düşünülen Tamir, Bakım ve İyileştirme Çalışmaları)

Proje alanına ulaşabilmek için, İskele- Karpaz anayolundan gidilir. Kalecik’ten

sonra ilk yoldan kuzey yönünde Tuzluca yönüne dönülür. Büyükkonuk – Tatlısu

yolunda, köy içine girmeden 9,3 km gidilir daha sonra batı yönüne dönülür.

Toprak yol devam edilir. 0,8 km sonra kankasör ve mekanik plant tesisine

ulaşmak mümkündür. Daha sonra Kantara yönünde devam edilerek proje alanına

ulaşmak mümkündür.

Proje alanına ulaşım yolu özel mülk içerisinden geçmektedir. Bu nedenle,

kamulaştırma çalışmaları başlamıştır.


22

Mevcut durumda, taş ocağına ayrılan yol stabilize yoldur. Yolda düzenli olarak

iyileştirmeler yapılacaktır. Proje alanının hemen kuzeyinde bulunan kantara yolu

iyileştirilecek ve ivedi olarak güvenlik önlemleri alınması sağlanacaktır.

Şekil 6 Taş ocağına (patlatma alanına) ulaşım

I.6. Proje ile İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve

İşlemlerin Kısaca Açıklanması, Alınmış ve Alınacak İzinler, Belgeler.

Proje alanınn batı kısmında daha önceden faaliyet yapıldığı tespit edilmiştir. Konu

ilgili kurumların bilgisindedir. ÇED Sürecinin tamamlanması ve ÇED OLUMLU

kararı alınması halinde, izinlendirme sürecine devam edilecektir. Sürecin

tamamlanması ile taş ocağı işletilmeye devam edilecektir. Projenin 2 yıllık işletme

raporu hazırlanmış, Yer Bilimleri Odası tarafından kontrol edilmiştir.


23

ÇED raporu kapsamında, İskele Kaymakamlığı, Büyükkonuk Belediyesi, Şehir

Planlama Dairesi, Orman Dairesi, Tarım Dairesi, Karayolları Dairesi, Eski Eserler

ve Müzeler Dairesi ve Jeoloji ve Maden Dairesi görüşleri alınmıştır. Güncel

görüşler raporun ekinde sunulmuştur.


24

BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU

II.1. FAALİYET YERİ SEÇİMİ

Proje alanı, Büyükkonuk- Kilitkaya’da yer almaktadır. Alanın, Kilitkaya ve

Büyükkonuk köylerine uzaklığı 2,5 km’dir. Proje alanına yakın olan diğer

yerleşim birimleri ve uzaklıkları; Kaplıca köyü’ne 5 km köyün güney doğusunda,

Yedikonuk köyünün 6 km batısında, Ergazi köyünün 6 km kuzey doğusunda

bulunmaktadır.

Taş ocağı, P/H VII.37.W1-W2, VII.37.E1 üzerinde yer almaktadır. Ruhsat sahası

157604,28 m2, genişletilecek alan 114277,40 m2, konkasör kurulu alan ise

14252,39 m2’dir. Alan, kuzeyden güneye eğimli bir topoğrafik yapıya sahiptir.

Kankasör kurulu alanın WGS84 datum sistemine göre sınır koordinatları

aşağıdaki gibidir.

Tablo 4 Konkasör alanı sınır koordinatları

Nokta No Y X

K1 588090,526 3921880,662

K2 588293,417 3921954,672

K3 588318,968 3921903,421

K4 588200,730 3921820,658

Ruhsatlı alan ve kapasite genişletilmesi yapılacak alanın WGS 84 datum

sistemine göre sınır koordinatları aşağıdaki gibi verilmiştir.

Tablo 5 Ruhsat alan ve geişletilecek alan sınır koordinatları

Nokta No Y X

S1 587377,784 3721636,913

S2 587475,433 392156,188

S3 587839,333 3921577,885

S4 587890,994 3921483,130

S5 587765,513 3921379,676

S6 587762,178 3921289,370

S7 587521,529 3921131,989

S8 587062,475 3921155,027

S9 587066,979 3921403,266

S10 587236,474 3921399,216


25

Şekil 7 Taş ocağı çevresinde bulunan yerleşim birimleri ve mesafeleri

Şekil 8 Proje alanı yukarıdan görüntü, a


26

Şekil 9 Proje alanı (güneyden kuzey yönüne bakış)

Şekil 10 Taş ocağının kuzeyinde bulunan Kantara yolu


27

Şekil 11 Proje alanının güney yönü

Şekil 12 Proje alanı doğusu


28

Şekil 13 Proje alanı doğu sınırı (S4)

Şekil 14 Proje alanının güney batısında bulunan eski taş ocağı


29

Şekil 15 Proje alanı batı yönü

II.2. PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYET ÜNİTELERİNİN KONUMU

Proje, agrega (kırma kum çakıl) ocağının kapasitesinin geliştirilmesi projesidir.

Proje alanının güneyinde daha önceden işletilen taş ocağı, doğusunda kankasör ve

plant mikserin yer aldığı alan bulunmaktadır. Ayrıca, sözkonusu alanda mevcut

durumda jeneratör, su tankeri, su deposu, ofis binası, yemekhane ve ambar olarak

kullanılan bir çadır bulunmaktadır. Aşağıda fotoğrafları verilmiştir.


30

Şekil 16 Kankasör tesisi (doğudan batı yönüne bakış)

Şekil 17 Mekanik plant tesisi


31

Şekil 18 Mekanik plant ofis binası

BÖLÜM III. PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI

III.1. Projenin gerçekleşmesi ile ilgili yatırım program ve finans kaynakları

Tasarı projenin hayata geçmesi ve ürünün elde edilmesi ile, Balalan –

Yenierenköy Yolu, Çayırova – İskele Yolu’nun altyapısı yapılacaktır. Bunun

yanında, gelecekte bölgede Karayolları Dairesi tarafından gerçekleştirilebilecek

yol yenileme çalışmaları için kullanılabilecektir.Tasarı proje, KKTC Karayolları

Dairesi tarafından ihaleye çıkılmış ve bütçesi Türkiye Cumhuriyeti tarafından

karşılanacaktır.

III.2. Projenin gerçekleşmesi ile ilgili iş akım şeması veya zamanlama tablosu

Söz konusu taş ocağı daha önceden çalıştırılmış durumdadır. Araziye daha

önceden yerleştirilmiş konkasör ve mix plant tesisi bulunmaktadır. ÇED sürecinin

tamamlanmasıyla, olumlu karar alınması halinde ilgili kurumlardan onay alınarak

taş ocağında üretim faaliyetleri başlayacaktır. İşletme süresi 2 yıl olarak

hedeflenmektedir. Yolların tamamlanmasıyla, Karayolları Dairesi tarafından


32

rehabilitasyon işlemleri yaptırılacaktır. Projenin zamanlama tablosu aşağıda

verilmiştir.

Tablo 6 Projenin zamanlama tablosu

III.3. Projenin Fayda-Maliyet Analizi

Proje konusu faaliyet taş ocağı ve kırma eleme tesisi faaliyetidir. Üretim

faaliyetinin yapılması ile elde edilecek ürün kamusal amaçlı Balalan –

Yenierenköy Yolu, Çayırova- İskele Yolu’nun yapılmasında kullanılacaktır.

Yapılacak yolların maliyeti 38,400,000 TL’dir. Maliyetin ortalama %40’ı ocak

işletmeciliği için kullanılacaktır. Faaliyetin işletilmesi sırasında, 23 personel

çalışacaktır. Proje finansmanı, Türkiye Cumhuriyeti’dir.

III.4. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı

olarak faaliyet sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi

tasarlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyetleri

Bu kapsamda faaliyet sahibi ve diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi

tasarlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyetleri bulunmamaktadır.

III.5. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesi için zaruri

olan ve faaliyet sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi

planlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyetleri

Çalışanlara hizmet verecek herhangi bir kalıcı tesis bulunmamakta olup, bundan

sonrası için de planlanmamaktadır. Tesiste su ihtiyacı dışarıdan tankerlerle

sağlanmaktadır. Elektrik ihtiyacı için ise jeneratör kullanılmaktadır. İşçilerin

Zaman 2019 2020

Yapılacak İşler Mart Nisan Mayıs Haziran-Aralık Ocak-AralıkOcak-Aralık

ÇED Sürecinin tamamlanması x x

İlgili kurumlardan izinlendirme işlemlemlerinin tamamlanması x x

Üretime geçiş x x

Rehabilitasyon x

2018


33

günlük kullanımından oluşacak atıksular, sızdırmaz septik tankta depolanarak

vidanjör tarafından çekilecektir.

Yol için kamulaştırma çalışmaları başlamıştır.

III.6. Diğer hususlar

Bahse konu diğer hususlar bulunmamaktadır.


34

BÖLÜM IV.

PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN

İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI

IV.1. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların

Kullanımı:

IV.1.1. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler

“Yarı Kurak” iklim kuşağı sınıfına giren Kıbrıs adası, Akdeniz’de bulunduğundan

yazları sıcak ve kuru; kışları ise ılık ve az yağışlıdır. Kıbrıs genelinde en sıcak ay

Temmuz ayı, en soğuk ay ise kış mevsiminde Ocak ayıdır. Harita 1’de Kuzey

Kıbrıs’ta bulunan meteoroloji istasyonları gösterilmiştir. Proje alanına en yakın

meteoroloji istasyonu olan Mehmetcik İstasyonundan alınan veriler verilmiştir.

Verilere bakıldığında, 2008-2016 yılları arasında yıllık ortalama sıcaklık 20,6

oC’dir. En yüksek sıcaklık Temmuz- Ağustos aylarında görülmekte olup bu

aylarda ortalama en yüksek sıcaklık 33,0-33,8 oC arasında değişmektedir. En

düşük sıcaklık ise Aralık- Ocak aylarında görülmektedir. Yıllık ortalama en düşük

sıcaklık 16,3 oC olmuştur.

1981-2016 yılları arası, ortalama yağış miktarına bakıldığında en fazla yağışın

aralık ayında yağdığı görülmektedir. Bu bölgede yıllık ortalama yağış miktarı

424,5 mm’dir.

Ortalama rüzgar hızı ise 2,6 olup en yüksek rüzgar hızının mayıs ve kasım

aylarında gerçekleştiği görülmektedir. Meteoroloji dairesinden alınan verilere

göre bölgede hakim rüzgar yönü kuzeydir.


35

Harita 1 Kuzey Kıbrıs’ta bulunan Meteoroloji İstasyonları

Tablo 7 2008-2016 yılları Mehmetcik İstasyonuna ait muhtelif bilgiler

(Meteoloji Dairesi, 2018)


36

IV.1.2. Jeolojik özellikler; Fiziko-kimyasal özellikler, tektonik hareketler,

mineral kaynaklar, heyelan, benzersiz oluşumlar, sel, kaya düşmesi, vb.

İnceleme alanı, Büyükkonuk Köyü kuzey batısı ile Kilitkaya Köyü kuzeyinde yer

alan açılmış ve kısmen işletilmiş taş ocağı alanıdır.

Çınarlı- Tatlısu köyleri arasından başlayarak doğuya doğru Balalan köyüne kadar

devam eden ve Beşparmak Dağlarının kaya türlerini oluşturan içerisinde inceleme

alanının da yer aldığı bölge Kantara Formasyonu olarak isimlendirilmiştir

(Hakyemez ve diğerleri, KKTC Jeolojisi 2000, MTA Yayınları). Farklı yaşta,

farklı boyutlarda ve farklı kaya türlerinde çakıl ve bloklar içeren olistostromal bir

birimdir. Arka sayfada bölgenin yüzey jeoloji haritası verilmiştir.


37

Harita 2 Bölgenin Yüzey Jeoloji Haritası (1/25000)

Proje Alanı


38

Sediment ortamlarda çökelip yerlerinden taşınıp başka yerlerde depolanan çeşitli

boyutlardaki bloklar olistostromal düzeyler olarak isimlendirilir. Kantara

Formasyonu Tripa Grubu ile Lapta Grubu kayaçlarından türeyen bloklar genel

olarak üç grupta toplanmıştır.

1. Grupta Tripa ve Lapta gruplarından türeyen çakıl ve bloklar olup, Lapta

Grubundan türeyen çoğunluktadır.

2. grupta ofiyolitli devamlılığı olmayan (milanj) çakıl ve bloklardan oluşur. Bu

bloklar pridotit, gabro, serpantinit ve radyolaritten türemiş ve kantara yöresinde

oldukça yaygındır.

3. Grupta yakın çevreye yabancı, metamorfizma geçirmemiş farklı boyutlarda,

farklı kaya türlerinden ve farklı yaşlardaki kireçtaşı bloklarından oluşur.

İnceleme alanı ve çevresinde 3. Grupta yer alan kireçtaşı blokları ile geçişli genç

karasal seki oluşumları gözlemlenmektedir.

Geçmiş yıllarda taş ocağı olarak işletilen kireçtaşı blok’u sonlanmış ara

düzlemlerinde kumlu, killi, çakıllı karasal sekilere rastlanılmıştır.

Şekil 19 Eski taş ocağı


39

Şu anda açılan yeni taş ocağı alanının doğu yönünde bitevil kireçtaşı bloku

olabileceği ocağın doğu yönünde devam edilebileceği sanılmaktadır. Bitevil

kireçtaşı yeni açılan taş ocağının kuzey batısında gözlemlenmekte olup bu alanda

taş ocağı işletilmesinin bölgede yer alan kantara kalesine yakınlığı nedeniyle

sakıncalıdır.

Proje alanının topoğrafik yapısı aşağıdaki gibi verilmiştir. Harita Dairesi’nden

alınan topoğrafya haritası ise ekte verilmiştir.

Harita 3 Patlatma alanının topoğrafik haritası

IV.1.3. Yeraltı ve termal su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri; su

seviyeleri, miktarları, emniyetli çekim değerleri, kaynakların debileri,

mevcut ve planlanan kullanımı.

Adamızda yer alan birçok yöredeki yeraltı su kaynaklarımız bölgelerin litolojik

gözenekli, geçirimli yapılarına göre ayırıp yeraltı su kaynakları


40

(akifer alanları) saptanmıştır. Beşparmak dağları içerisinde yer alan kireçtaştları

geçirimli, kırıklı boşluklu yapıları nedeniyle iyi bir aküfer alanıdır. Bu kaynak

alandan birçok yörede yararlanılıp yeraltı suyu alınmaktadır.

Çınarlı tatlısı arasından başlayıp doğuya doğru uzanan Kantara formasyonu

içerisindeki kireçtaşı bloklarından da yeraltı suyu alınmaktadır. Özellikle Tatlısu

yöresindeki kaynaktan halen yararlanılmaktadır. Büyükkonuk- Kaplıca ana yolu

üzerinde bulunan ve uzun yıllardan beri kurumadan akışa devam eden küçük bir

pınar suyu bulunmaktadır.

IV.1.4. Yüzeysel su kaynaklarının hidrolojik ve ekolojik özellikleri.

Kurak bir iklim kuşağında yer alan adamızda oldukça az yağış düşmektedir.

Beşparmak Dağlarının doğusunda Kantara yöresi dağ silsilesinde yer alan proje

alanına düşen yağışlar akaçlama düzlemleri boyunca akabilir, büyük çoğunluğu

kuzey ve güney yönündedir.

Bölgeden güney yönüne akan sular küçük dereler oluşturup akışlarına devam

eder. Güney yönündeki Ergazi Köyü civarında yer alan dere üzerinde küçük bir

gölet inşa edilmiştir. Son yıllardaki kuraklık sonucu bu gölet kurumuştur.

IV.1.5. Denizler ve içsulardaki (göl, akarsu ve/veya pınar) canlı türleri, bu

türlerin tabii karakterleri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına

alınan türler; bunların üreme, beslenme, sığınma ve yaşama ortamları; bu

ortamlar içinde belirlenen koruma kararları.

Proje alanının kuş uçuşu denize uzaklığı 2,5 km’dir. Proje, taş ocağı projesi

olduğundan denize herhangi bir müdahale yapılması söz konusu değildir.

18/2012 Çevre Yasası’nın 48. Maddesi gereğince “Flora, Fauna türleri ve Yaban

Kuşlarının Korunması Tüzüğü” hazırlanmıştır. Belirtilen tüzükle flora, fauna ve

yaban kuşların türlerinin koruma seviyelerini belirlemiş ve listelenmiştir

(Flora,Fauna ve Yaban Kuşlarının Korunması Tüzüğü, 2012).


41

Yine Çevre Yasası’nın 42 (1) Maddesi kapsamında, Özel Çevre Koruma Bölgeleri

(ÖÇKB) olarak ilan edilmiştir. İlan edilen ÖÇKB’ler; Avtepe ÖÇKB, Güney

Karpaz ÖÇKB, Akdeniz ÖÇKB, Alagadi ÖÇKB, Karpaz ÖÇKB, Tatlısu

ÖÇKB’dir. Beşparmak sıra dağları, zengin biyoçeşitliliği ve yaban hayatı ile

potansiyel ÖÇKB alanıdır. Ancak, henüz ilan edilmemiştir.

IV.1.6. Madenler ve fosil yakıt kaynakları; rezerv miktarları, mevcut ve

planlanan işletilme durumları, yıllık üretimleri ve bunun ülke veya yerel

kullanımlar için önemi ve ekonomik değerleri.

Proje alanı yakın çevresinde, fosil yakıt kaynağı bulunmamaktadır. Dolaysıyle,

ülke için herhangi bir önemi ve ekonomik değeri söz konusu değildir.

IV.1.7. Toprak özellikleri ve kullanım durumu; toprağın fiziksel, kimyasal,

biyolojik, arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması, erozyon, toprağın mevcut

kullanımı.

KKTC Tarım ve Orman Bakanlığı, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Toprak Bölümü Bilimsel ve Teknik İşbirliği ile “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

Detaylı Toprak Etüd ve Haritalama Projesi” hazırlanmıştır. Temel Toprak

Haritası ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Haritaları bu projeden alınmıştır. Haritalara

bakıldığında arazinin “KA” yani “kristalize kireçtaşı ve kumtaşı kayalık araziler”

olarak sınıflandırıldığı görülmektedir.


42

Harita 4 Proje alanının Temel Toprak Haritası üzerinde gösterimi (1/25000)


43

Harita 5 Proje alanının Arazi Kullanım Kabiliyeti Haritası üzerinde gösterimi

(1/25000)

IV.1.8. Tarım alanları; tarımsal gelişim proje alanları, özel mahsul

plantasyon alanları, sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü, ürün

desenleri ve bunların yıllık üretim planları.

Taş ocağının genişletileceği alanda tarımsal faaliyet yapılmamaktadır. Konu ile

ilgili Tarım Dairesi’nden de görüş alınmıştır. Tarım ve Doğal Kaynaklar

Bakanlığı verilerine göre İskele bölgesinin tarım alanları aşağıda verilmektedir.

1.Bölgenin Toplam Arazi Miktarı: 578.552 dönüm

Tarım arazisi : 278.800 dönüm

Kullanılmayan arazi : 88.547 dönüm

Orman arazisi : 183.705 dönüm


44

Hali-Mera : 27.500 dönüm

Sulu arazi : 5.103,40 dönüm

2. Başlıca Tarla Ürünlerinin Çeşitleri ve Dönümleri

a. Buğday : 13.672 dönüm

b. Yulaf : 110 dönüm

c. Fiğ : 4.100 dönüm

d. Favetta : 1.223 dönüm

e. Arpa : 43.300dönüm

f. Enginar : 412 dönüm

g. Zeytin : 38.160 adet

h. Harup : 58.730 adet

ı. Zerdali : 1151 adet

i. Badem : 4.145 adet

j. Nar : 510 adet

k. Antepfıstığı : 1.100 adet

l. Elma : 940 adet

m.Zerdali : 1.814 adet

IV.1.9. Koruma alanları, milli parklar, sulak alanlar, kültür varlıkları, tabiat

varlıkları, sit ve koruma alanları, özel çevre koruma bölgeleri, özel koruma

alanları, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları, turizm

alan ve merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar.

Milli parklar: Proje alanı yakın çevresinde milli park bulunmamaktadır.

Sulak Alanlar: Proje alanı yakın çevresinde, Ergazi Sayadere göleti, Mehmetcik

Sulak Alanı, Mersinlik Göleti ve Tatlısu Portokallı Dere bulunmaktadır.

Özel Çevre Koruma Bölgeleri: Proje alanı, Akifer Koruma Alanı sınırları

içerisindedir. Proje alanında daha önceden faaliyet gerçekleşmiş olup, Girne

Dağları Aküferi Koruma Emirnamesi kapsamına girmektedir. Ancak, ilgili

emirname haritası incelendiğinde, söz konusu taş ocağı alanı akifer koruma alanı

içerisinde olmadığı görülmektedir. Ekte ilgili emirname haritası verilmiştir. Proje

alanı gösterilmiştir.


45

Şekil 20 Natura 2000 alanları (dogakoruma.eu)

Avrupa Birliği finansmanı ile yapılan “Technical Assistance for Management and

Protection of Potential Natura 2000 Sites in Northern Part Of Cyprus” çalışması

ile Beşparmak Dağları potansiyel Natura 2000 alanları içerisindedir. Zengin

biyoçeşitlilik ve yaban hayatına sahip Beşparmak Sıradağları, henüz yasal olarak

ÖÇKB alanı ilan edilmemiştir.

Eski Eser Alanları: Proje alanının 0,5 km çevresi içinde P/H VII.37.E1 uzerinde

Ayios Onoufrios Klisesi bulunmaktadır.

IV.1.10. Orman alanları, ağaç türleri, miktarları, kapladığı alan

büyüklükleri ve kapalılığı, bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya

kullanım amaçları.

Proje yeri Kantara Orman Bölge Şefliği sınırları içerisinde yer almaktadır. 2013-

2022 yıllarını kapsayan 10 yıllık Orman Amenajman Plan verilerine gore Kantara

Orman Bölge Şefliğinin genel sahası 130545.0 hektardır. Bu alanın 34283.7

hektar alanı orman alanı, 96261.3 hektarı da açık alandır. Orman alanı üzerinde

toplam dikili ağaç serveti 345997m3, yıllık artım ise 14941m3 ’tür.

Proje yeri, Orman Amenajman planına göre 211 No.lu bölme içerisinde yer

almaktadır. 211 No.lu bölmenin toplam alanı 116.2 hektardır. Bu alanın

91.3hektarı orman alanı, 24.9 hektarı da açık alanlardır.


46

Harita 6 Proje yerinin Orman Haritası (1/25000)

IV.1.11. Flora ve fauna; türler, endemic özellikle local endemik bitki türleri

alanda doğal olarak yaşayan hayvan türleri, ulusal ve uluslararası yasalarla

koruma altına alınan türler, nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve

bunların alandaki bölünüş yerleri, av hayvanlarının adları ve

popülasyonları, inşaat ve işletme aşamasında proje alanındaki vejetasyon

tiplerinin bir harita üzerinde gösterilmesi, proje faaliyetlerinden etkilenecek

canlılar için alınması gereken koruma önlemleri, arazide yapılacak flora

çalışmalarının vejetasyon döneminde gerçekleştirilmesi ve bu dönemin

belirtilmesi.

Proje yeri ve çevresindeki Ekosistemler (Biyotoplar) araştırılırken şu hususlara

dikkat edilmiştir: Flora, proje yeri olan 114277,4 m2 alan içerisinde, Fauna ise

proje yeri ile birlikte çevresi de dikkate alınarak incelenmiştir. Ekibimiz proje yeri


47

ve çevresini Ocak ayı içerisinde incelemeye almış olduğundan çevrede bu

mevsimde mevcut olan Ekosistemler tespit edilmiştir. Ancak geçmiş mevsimlere

ait Floranın da kurumuş örneklerinden tesbiti yapılmıştır.

IV.1.11.1.Flora

Flora tespitleri proje yeri alanı olan toplam 114277,4 m2 bir alanda Ocak 2018

tarihinden itibaren yapılmıştır. Proje alanında bitki türü olarak toplam 25

Familya da toplanan 63 tür tesbiti yapılmıştır. Tesbit edilen türler ülkemizde

çok yaygın olarak bulunan türlerdir.


48

Proje genişleme alanı Kantara orman sınırları içerisinde Makilik alandır. Resimde

görülen Maki elemanları: Cistus spp, Pistacia terebinthus, Calycotome villosa,

Arbutus andrachne, Mirtus communis, Olea europaea, Ceratonia siliqua,

Juniperus phoenician.

Şekil 21 Proje gelişme alanının görüntüsü

Şekil 22 Proje alanında depo ve kırma yerinin kuzeyi

Prosili Ormanı içerisinde ağaçlandırılmış alandır


49

Şekil 23 Proje yerinde Juniperus phoenician

Şekil 24 Proje yerinde Ferula communis


50

Şekil 25 Proje yerinde Pistacia terebinthus

Şekil 26 Proje yerinde Cupressus sempervirens


51

Şekil 27 Arbutus andrachne

Şekil 28 Proje yerinde Cyclamen persicum


52

Şekil 29 Proje Yerinde Cistus Spp.

Şekil 30 Proje yerinde Olea europaea


53

Proje yerinde tespit edilen flora listesi Familya, tür, bilinen Türkce isimleri,

Endemik, Koruma, habitat ve tehlike sınıfına göre aşağıdak tablolarda verilmiştir

KKTC Akdeniz fitocoğrafik bölgesi içerisinde yer almaktadır. Akdeniz

fitocoğrafik bölgesinin vejetasyon formasyonları: Orman Formasyonu, Çalı

(Maki ve Garig) Formasyonu ve Ot Formasyonundan oluşmaktadır. Proje alanı

içerisinde tesbit edilen Acacia cyanophylla, Lycium ferocissimum, Cistus

spp, Pistacia terebinthus, Calycotome villosa, Arbutus andrachne, Mirtus

communis, Olea europaea, Ceratonia siliqua, Juniperus Phoenician, Cupressus

sempervirens, Pinus brutia odunsu türlerdir. Proje yerinde odunsu türler dışında

tesbit edilen türler ot formasyonu içerisinde yer almaktadır.

Flora Listesi IUCN (International Union for Consevation of Nature) ve The Red

Data Book Of The Flora Of Cyprus kriterlerine gore düzenlenmiştir. Ülkemiz

Bern Sözleşmesine (Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma

Sözleşmesi) taraf olmadığı için Korunması gereken türler Çevre Koruma Dairesi

Müdürlüğünün yayınlamış olduğu “Flora Faunanın Korunması Emirnamesi”

içerisindeki listeye göre tesbit edilmiştir.

IUCN kriterlerine gore Flora türlerinin tehlike kategorilerinin tesbitinde

kullanılan kısaltmalar ve açıklamaları aşağıda verilmiştir.

EX: Extinct (Tükenmiş)

EW: Extinct in the Wild (Doğada Tükenmiş)

CR: Critically Endangered (Çok Tehlikede)

EN: Endangered (Tehlikede)

VU: Vulnerable (Zarar Gorebilir)

NE: Not Evaluated (Değerlendirilemeyen)

LC: Least Concern (Az Tehdit Altında)

DD: Data Deficient (Veri Yetersiz)

NT: Near Threatened (Tehlike altına girmeye aday)


54

Flora Listesinin habitat bilgileri ve Türkce isimleri Derich. E. Viney tarafından

hazırlanan AN ILLUSTRATED FLORA OF NORTH CYPRUS, Endemik ve

Koruma bilgileri ise Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü tarafından yayınlanan

“Flora Faunanın Korunması Emirnamesi” Yayınlarından faydalanılarak

hazırlanmıştır.

Tablo 8 Proje alanının floristik listesi


55

Tablo 9 Proje alanının floristik listesi (devam, a)

Tablo 10 Proje alanının floristik listesi (devam, b)


56

Tablo 11 Proje alanının floristik listesi (devam, c)

Tablo 12 Proje alanının floristik listesi (devam, d)

IV.1.12.2. Fauna

Proje yeri çevresinde tespit edilen Fauna listesi Familya, tür, bilinen Türkce

isimleri, Endemik, Koruma, ve tehlike sınıfına göre aşağıdaki tablolarda

verilmiştir.

Ülkemizde 30 Memeli tür, 25 Sürüngen ve Kurbağa türü, 368 Kuş türü ve 6000

Böcek türü yaşadığı bilinmektedir. 368 kuş türünün 43 tanesi yerleşik göçmen

olmayan, 325 taneside değişik zamande Kuzey Kıbrısı ziyaret eden göçmen

kuşlardır.

Kuş türlerinin tesbitinde David A. BANNERMAN ve W. Mary BANNERMAN

tarafından araştırılan ve yayınlanan “BIRDS of CYPRUS, Diğer fauna türlerinin

tesbitinde ise Biodiversity of Cyprus yayınlarından faydalanılmıştır. Ülkemiz

Bern sözleşmesine (Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma

Sözleşmesi) imza atıp taraf olmadığı için Korunması gereken türler Çevre

Koruma Dairesi Müdürlüğünün yayınlamış olduğu “Flora Faunanın Korunması

Emirnamesi” içerisindeki listeye göre tesbit edilmiştir. Tehlike riskleri IUCN

(International Union for Consevation of Nature) kriterlerine göre düzenlenmiştir.


57

IUCN kriterlerine gore Fauna türlerinin tehlike kategorilerinin tesbitinde

kullanılan kısaltmalar ve açıklamaları aşağıda verilmiştir.

EX: Extinct (Tükenmiş)

EW: Extinct in the Wild (Doğada Tükenmiş)

CR: Critically Endangered (Çok Tehlikede)

EN: Endangered (Tehlikede)

VU: Vulnerable (Zarar Gorebilir)

NE: Not Evaluated (Değerlendirilemeyen)

LC: Least Concern (Az Tehdit Altında)

DD: Data Deficient (Veri Yetersiz)

NT: Near Threatened (Tehlike altına girmeye aday)

Fauna Türleri proje alanı çevresinde incelenmiştir.

Tablo 13 Proje alanı çevresinin fauna listesi (Kuşlar)


58

Tablo 14 Proje alanı çevresinin fauna listesi (Kuşlar, devam)

Tablo 15 Proje alanı fauna listesi (Memeliler)


59

Tablo 16 Proje alanı çevresinin fauna listesi (Lacertilia-Kertenkeleler)

Tablo 17 Proje alanı çevresinin fauna listesi (Ophidia - Yılanlar)


60

IV.1.12. Hayvancılık ve su ürünleri, türleri, beslenme alanları, yıllık üretim

miktarı, bu ürünlerin ülke ekonomisindeki yeri ve değeri

Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının 2015 yılı verilerine göre İskele bölgesine

ait veriler aşağıdaki gibidir.

a. İşletme Sayısı: 688 adet

b. Sığır : 3.332 adet

c. Koyun : 15.463 adet

d. Keçi : 4.470 adet

İşletmeler küçük aile işletmeleri şeklindedir. Amaç kendi refah düzeylerini

sağlama ve korumanın yanında ve aynı zamanda da ülke ekonomisine katkı

koymaktır. Su ürünleri adına herhangi bir işletme yoktur.

Yıllık Et Üretim Miktarı;

Sığır eti : 233 Ton

Koy-Kuzu eti : 252 ton

Keçi- Oğlak eti : 47 ton

Yıllık Yavru Üretim Miktarı;

Buzağı : 1.150 adet

Kuzu : 13.185 adet

Oğlak : 3.189 adet

IV.1.13. Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları, benzersiz

özellikteki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar.

Proje alanının 2,5 km güney doğusunda “Pine View” rekreasyon alanı

bulunmaktadır. Bu alanda, restoran, piknik alanı, hayvanat bahçesi

bulunmaktadır. Proje alanının kuzeyinde bulunan tepede, Ayios Onoufrios

Kilisesi bulunmaktadır. Alanın, 3,8 km batısında Kantara’da P/H VII.43.E’de

Kantara Kalesi bulunmaktadır.


61

IV.1.14. Devletin yetkili organlarının hüküm ve trasarrufu altında bulunan

araziler, askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli

amaçlarla tahsis edilmiş alanlar vb.

Proje alanı, Bakanlar Kurulu Kararı (Karar sayısı H(K-I)3748-2017, tarih:

10.11.2017) ile Karayolları Dairesi’ne şantiye ve taş ocağı sahası olarak

kullanılmak amacıyla 31.12.2010 tarihine kadar ruhsat izni verilmiştir.

IV.1.15. Proje yeri ve etki alanının hava, su ve toprak açısından mevcut

kirlilik yükünün belirlenmesi.

Hava kirliliği, solumakta olduğumuz havanin içerisinde bulunabilecek her türlü

zararlı maddenin tanımlanması için kullanılan bir deyimdir. Hava kirliliği, kötü

hava kalitesine neden olup, gerek insan ve gerekse çevre üzerinde bir dizi etki

yaratmaktadır.

Taş ocaklarında patlatma, kırma, eleme ve malzemenin taşınması aşamalarında

emisyon oluşmakta ve faaliyet alanının yakın çevresini olumsuz etkilemektedir.

Yapılan arazi ziyaretlerinde, taş ocağının daha önceden işletildiği

gözlemlenmiştir.

Alanın kısmen yamuk (tekne tipi) çukur ocak işletmesine benzemesi nedeniyle alt

kademelerde çalışırken tozlaşmanın da kısmen önlendiği düşünülmektedir. Taş

ocağı fotoğrafları aşağıdaki gibi verilmiştir. Güneyden kuzey yönüne

bakıldığında, genişletilecek alanın (proje alanı) bir sonraki sayfada verilen

fotoğrafta görülmektedir.


62

Şekil 31 Taş ocağı yukarıdan drone ile fotoğraflanmıştır

Şekil 32 Güneyden kuzey yönüne bakış (drone ile havadan çekilmiştir)


63

Ancak, konkasör ve plant mix tesisinde yapılacak işlemlerden kaynaklı toz

emisyonu oluşacaktır. Bu nedenle, nemlendirme işleminin düzenli yapılması

esastır. Konkasör tesisinde nemlendirme işlemi mevcut olduğu gözlemlenmiştir.

Bunun yanında alanda geçici depolama yapılacak olup, malzemenin düzenli

nemlendirilmesi gerekmektedir.

Taş ocağının çalıştırıldığı zamanlarda 2 ekskavatör, 2 kamyon, 2 kepçe

kullanılacaktır. Bu araçlar mazot ile çalışan araçlardır. İhtiyaç duyulan mazot,

çevredeki benzin istasyonlarından satın alınacaktır. Araçların egsoz emisyon

muayeneleri düzenli olarak yaptırılacaktır. Bunun yanında egsoz emisyonlarının

en az seviyede kalması amacıyla, araçların gereksiz yere çalışmaları önlenecek,

kaliteli yakıt kullanımı sağlanacak, araçların bakımı sağlanacaktır.

Tesiste, yağ depolama işlemi sızdırmaz zemin üzerinde olacaktır.

Malzemenin nakliyesi sırasında hız limit değerlerine uyulması ve kamyonlarda

malzeme üzerinin branda ile kapatılması esastır. Ayrıca, stabilize yolun düzenli

olarak nemlendirilmesi sağlanacaktır.

IV.1.16. Diğer özellikler

Bahse konu diğer özellikler bulunmamaktadır.

IV.2. Sosyo – Ekonomik Çevrenin Özellikleri:

IV.2.1. Ekonomik özellikler; bölgenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca

sektörler, bölgesel iş gücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve

hizmet üretiminin bölge ve ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemi, diğer

bilgiler.

Söz konusu taş ocağı, Kilitkaya-Büyükkonuk’ta yer almaktadır. Bölge nüfusunun

bir kısmı geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlarken, bir kısmı ise yakın

bölgelerdeki özel işyerlerinde ve devlet kurumlarında çalışmaktadırlar.

Ülkesel Fiziki Plan’da Büyükkonuk Belediye sınırları “Karpaz- Tatlısu Bölgesi”

altında anlatılmış olup, mevcut durum ve stratejiler belirlenmiştir. Bölgede


64

ekonomik faaliyetlerin yeterli olmadığı tespit edilmiştir. Bunun yanında, bölgenin

taş ocakları vb. faaliyetlerin baskısı altında olduğu belirtilmiştir. Belirlenen

politikalar aşağıdaki gibidir.

1) Tarım sektörünün gelişmesi desteklenecek ve faaliyetlerin, özellikle turizm

ve el sanatları sektörlerinde çeşitlendirilmesi teşvik edilecektir.

2) Karpaz Bölgesi’nin imajını pekiştirmek, doğal ve ekonomik çekiciliğini

artırmak için, sahip olduğu mukayeseli avantaj olan doğal ve tarihi varlıklar

korunacak ve geliştirilmesi desteklenecektir.

3) Yaşam kalitesini artırarak bölgenin sosyal uyumunun pekiştirilmesi

amacıyla sosyal ve teknik altyapının kontrollü geliştirilmesi desteklenecek

ve teşvik edilecektir.

Büyükkonuk’ta her yıl Eko gün düzenlenmekte, Kıbrıs’a özgü el sanatları ve

Kıbrıs kültürü tanıtılmaktadır. Ülkede marka haline gelen Büyükkonuk Eko

Günü, kurulan stantlarla hem bölge halkına ekonomik katkı sağlamakta hem de

ülkenin tanınmasında önemli rol oynamaktadır.

IV.2.2. Nüfus; bölgedeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler,

nüfus artış oranları, ortalama hane halkı nüfusu, diğer bilgiler.

Kilitkaya, Büyükkonuk Belediyesi sınırları içerisinde, İskele Kazasına bağlıdır.

Kilitkaya köyü ve Büyükkonuk Belediyesi’ne bağlı diğer köylerin 2011 nüfus

sayımı sonuçları aşağıda verilmiştir.

Tablo 18 Büyükkonuk Belediyesi’ne bağlı köylerin nüfus sayımı sonuçları

(DPÖ, 2011)

Toplam Erkek Kadın

2860 1487 1373

BÜYÜKKONUK 812 435 377

KAPLICA 389 197 192

KİLİTKAYA 172 82 90

MERSİNLİK 158 80 78

SAZLIKÖY 44 23 21

TUZLUCA 389 216 173

YEDİKONUK 860 436 424

ZEYBEKKÖY 36 18 18


65

IV.2.3. Gelir; bölgedeki gelirin iş kollarına dağılımı, iş kolları itibarıyle kişi

başına düşen maksimum, minimum ve ortalama gelir.

Kilitkaya- Büyükkonuk bölgesinde gelir ve iş kolları ile ilgili herhangi bir çalışma

bulunamamıştır. Bölge insanı gelirini tarım- hayvancılık faaliyetleri ve kamu-

özel işyerlerinde çalışarak kazanmaktadır.Ülke geneline bakılacak olunursa,

Devlet Planlama Örgütünün Nisan 2017 tarihinde yayınlamış olduğu,

“Makroekonomik Tahmin Çalışma Tablosu- Temel Ekonomik Göstergeler”

aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tabloda görüleceği üzere, 2018 yılında kişi başı

milli gelir 12700 Dolar’dır. Yine ayni çalışmadan alınan verilere göre, taş

ocakçılığının gayrısafi yurt içi hasıladaki payı ise 0,7 olduğu görülmektedir (DPÖ,

2017).

Tablo 19 Temel Ekonomik Göstergeler (DPÖ, 2017)

2015

TAHMİN

2016 2017 2018 2019

BÜYÜME VE İSTİHDAM

GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 10.222,5 11.292,6 13.003,4 14.518,4 16.221,2

GSYİH (Milyon $) 3.749,2 3.735,8 3.446,9 3.685,3 4.096,2

GSYİH Büyümesi1 4,0 2,0 2,7 3,8 4,1

Kişi Başına Milli Gelir (GSYİH, Dolar) 13.737,2 13.427,9 12.135,5 12.700,6 13.908,5

Toplam Tüketim1 -6,8 2,2 3,6 5,6 7,3

Kamu1 -5,8 0,2 -1,0 -0,5 -0,3

Özel1 -7,2 2,9 5,4 7,8 9,8

Toplam Sabit Sermaye Yatırımı1 21,6 2,2 5,4 5,4 5,3

Kamu1 17,6 1,9 2,4 2,7 1,9

Özel1 22,5 2,3 6,0 6,0 6,0

Toplam Kaynaklar1 -3,7 2,4 4,1 5,8 7,1

İstihdam 112.811 118.387 121.889 125.511 129.256

İş Gücüne Katılma Oranı (%) 50,9 50,8 50,8 50,8 50,9

İstihdam Oranı (%) 47,1 48,2 47,9 48,0 48,2

İşsizlik Oranı (%) 7,4 6,4 5,6 5,5 5,3

DIŞ TİCARET

İthalat (Milyon $) 1.500,6 1.520,7 1.596,7 1.684,5 1.802,4


66

İhracat (Milyon $)2 118,1 105,5 102,9 108,0 113,4

Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) -1.382,5 -1.415,2 -1.493,8 -1.576,5 -1.689,0

İhracat / İthalat (%)2 7,9 6,9 6,4 6,4 6,3

Dış Ticaret Hacmi / GSYİH (%)2 43,2 43,5 49,3 48,6 46,8

Net Turizm Gelirleri (Milyon $) 697,7 714,4 725,8 737,2 745,2

Cari İşlemler Dengesi (Milyon $) 271,6 258,4 193,3 140,7 43,5

Cari İşlemler Dengesi / GSYİH (%) 7,2 6,9 5,6 3,8 1,1

ENFLASYON

GSYİH Deflatörü 11,0 8,3 12,1 7,6 7,3

TÜFE Yılık Ort. % Değişim2 4,1 8,3 13,9 7,6 7,3

TÜFE Yıl Sonu % Değişim2 7,8 10,2 10,9 7,5 7,1

1 1977 yılı fiyatlarıyla % değişimi göstermektedir. 2 2016 yılı gerçekleşme değeri olup 2017-2019 yılları tahmindir.

Tablo 20 GSYİH’deki Sektörel Gelişmeler (DPÖ,2017)

2016 2017 2018 2019

1. TARIM 6,0 5,4 5,7 5,9 6,2

2. SANAYİ 9,2 9,3 9,4 9,5 9,5

2.1. Taşocakçılığı 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7

2.2. İmalat sanayi 3,7 3,7 3,8 3,9 3,9

2.3. Elektrik-Su 4,8 4,9 4,9 4,9 4,9

3. İNŞAAT 4,7 4,7 4,8 4,7 4,7

4. HİZMETLER SEKTÖRÜ 70,7 70,1 70,6 70,3 70,0

4.1. TİCARET-TURİZM 19,7 19,7 19,8 19,8 19,8

4.1.1 Toptan Perakende Tic. 10,7 10,7 10,6 10,5 10,4

4.1.2. Otel.-Lokanta 9,0 9,0 9,2 9,3 9,4

4.2. ULAŞT.-HABERLEŞME 8,8 8,7 8,8 8,7 8,6

4.3. MALİ MÜESSESELER 7,0 7,0 7,0 6,9 6,8

4.4. KONUT GELİRLERİ 4,5 4,5 4,5 4,5 4,5

4.5. SERBEST MES. VE HİZ. 13,9 14,3 14,6 14,9 15,1

4.6. KAMU HİZMETLERİ 16,8 15,9 15,8 15,5 15,1

5. BRÜT KATMA DEĞER (1..4) 90,5 89,5 90,5 90,5 90,4

6. İTHALAT VERGİLERİ 9,5 10,5 9,5 9,5 9,6

7. GSYİH (5+6) 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

8. NDAFG -0,1 -0,1 -0,1 -0,1 -0,1

9. GSMH (7+8) 99,9 99,9 99,9 99,9 99,9

Kaynak: Devlet Planlama Örgütü

2015TAHMİN

GSYİH İÇERİSİNDEKİ PAY (%)


67

IV.2.4. İşsizlik; bölgedeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı.

Devlet planlama örgütünün Ekim 2016 tarihinde yapmış olduğu Hanehalkı İşgücü

Anketi sonuçları aşağıda verilmiş olup, İskele İlçesinde işsizlik oranının 10,7

olduğu görülmektedir. Güzelyurt’tan sonra işsizlik oranı en fazla olan ilçedir.

Tablo 21 İşsizlik oranı (DPÖ, 2016)

IV.2.5. Sağlık; bölgede endemik ve sıklıkla görülen hastalıklar.

Büyükkonuk’ta sağlık ocağı yapılmasına başlanmıştır. İnşaatın kısa sürede

tamamlanarak bölge halkına hizmet vermesi planlanmaktadır.

Bölgede sıklıkla görülen hastalık bulunmamaktadır.

Nüfus ve

İşgücü

Durumu Toplam Lefkoşa Gazimağusa Girne Güzelyurt İskele

1. Kurumsal

Olmayan sivil

nüfus 170737 64135 42006 35236 20364 8997

2. 15 ve daha

yukarı yaştaki

nüfus 138729 52353 33665 29056 16556 7099

3. İşgücü

durumu 74184 30712 15382 17010 7157 3922

3.1 İstihdam

Edilenler 68843 28535 14260 16269 6278 3502

3.2 İşsiz 5340 2177 1122 741 880 421

4. İşgücüne

dahil

olmayanlar 64545 21641 18282 12046 9399 3177

4.1İş

aramayıp

işbaşı

yapmaya hazır

olanlar 5894 1722 1652 1338 698 484

4.1.1. İş

bulma ümidi

olmayanlar 1758 546 429 35 396 352

4.1.2. Diğer 4059 1176 1223 1302 225 133

5. İşgücüne

katılma oranı

(%) 53,5 58,7 45,7 58,5 43,2 55,2

6. İşsizlik Oranı

(%) 7,2 7,1 7,3 4,4 12,3 10,7


68

IV.2.6. Bölgedeki sosyal altyapı hizmetleri; eğitim, sağlık, kültür hizmetleri

ve bu hizmetlerden yararlanma durumu.

Proje alanında su, elektrik vb. altyapı sistemleri bulunmamaktadır. Ancak, alana

yakın yerleşim birimlerinde su ve elektrik altyapısı bulunmaktadır.

Bölgeye yakın, Büyükkonuk İlkokulu, Mehmetcik İlkokulu, Mehmetcik

Ortaokulu bulunmaktadır.

Alana yakın, Büyükkonuk Sağlık Ocağı inşaatı halen devam etmektedir. Bölgede,

her yıl geleneksel hale gelen Büyükkonuk Eko Günü düzenlenmekte bölgeye

özgü ürünler tanıtılarak Kıbrıs kültürü tanıtılmaktadır.

IV.2.7. Kentsel ve kırsal arazi kullanımları; yerleşme alanlarının dağılımı,

mevcut ve planlanan kullanım alanları, bu kapsamda sanayi bölgeleri,

limanlar, konutlar, turizm alanları vb.

Bölgede kırsal arazi kullanımları bulunmaktadır. Proje alanı yakın çevresinde

bulunan yerleşim yerlerinde 2011 nüfus sayımına göre, Kilitkaya Köyünde 172

kişi ikamet etmekte, Büyükkonuk’ta 812 kişi, Yedikonuk köyünde 860 kişi,

Kaplıca köyünde 389 kişi ikamet etmektedir.

Proje alanı yakın çevresinde sanayi bölgesi yoktur.

Proje alanının kuzey batısında 5,8 km uzaklıkta (kuş uçuşu uzaklık) Kaplıca

Tatil Köyü ve Skali Tatil Köyleri bulunmaktadır. Proje alanının Bafra Turizm

Bölgesine uzaklığı 11,5 km’dir.

IV.2.8. Diğer Özellikler.

Bahse konu diğer özellikler bulunmamaktadır.


69

BÖLÜM V: PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK

ÖNLEMLER

V.1.1. Üretim Sırasında Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı,

Hafriyat Sırasında Kullanılacak Malzemeler, Patlayıcı Maddeler, Hafriyat

Miktarı, Nerelere Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları.

Proje alanının bir kısmında daha önce çalışma yapıldığı gözlemlenmiştir. Ancak,

arazinin doğusunda bulunan yamaçta henüz çalışma başlamamıştır. Bu alanda

ağaçlar ve maki bitki örtüsü bulunmaktadır. Alan, genişletilecek sınırlar

içerisindedir ancak bu alanda patlatma yapılması düşünülmemektedir. Dolaysıyle,

bitki örtüsü sıyrılmayacaktır.

Yapılan rezerv miktarı çalışmalarına göre, 305 kotunun üzerinde görünür ve

muhtemel rezerv kapsamında 438000 ton malzeme bulunmaktadır. Ancak,

işletme projesinde malzemenin %45’ninin agrega olarak kullanılamayacak toprak

kütlelerinden oluştuğu belirtilmiştir. Bu durumda;

Yol yapımında kullanılacak agrega miktarı:

438000 ton* 0,55= ~240900 ton

241000 ton/ 2,5 ton/m3 = 96400 m3

Kalan miktar:

438000 ton* 0,45= ~197100 ton

Elekten toprak malzeme olarak ayrılacak olan malzemeler, bir kısmı yol

projesinde kullanılacak kalanı ise geçici depolama alanına taşınarak

biriktirilecektir. Daha sonra alanın rehabilitasyon işlerinde kullanılacaktır.


70

V.1.2. Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Getirilecek Su Miktarı, İçme

ve Kullanma Suyu ve Diğer Kullanım Amaçlarına Göre Miktarı.

Tesisin işletilmesi sırasında, personelin günlük kullanımı, sulama suyu ihtiyacı,

ve toz indirgemesi için suya ihtiyaç duyulacaktır. Yapılan hesaplamalar aşağıda

ayrıntılı olarak verilmiştir.

a) Personelin ihtiyacı

Proje alanında 23 kişi çalışacaktır (2018 yılı için öngörülen sayı dikkate

alınmıştır. Daha sonra personel sayısının değişmeyeceği kabul edilmiştir).

Çalışacak personelin günlük su gereksinimi 60 lt/gün alınmıştır (İller Bankası,

2013). Günlük su ihtiyacı;

23 personel * 60 lt/gün-kişi= 1380 lt/gün = 1,4 m3/gün

Personelin içme suyu ihtiyacı damacanalarla sağlanacaktır. Damacanalar ofis

binasında muhafaza edilecektir.

b) Sulama Suyu

Toprak yoldan asfalt yola kadar nakliye yollarının sulanması, arazözle

yapılacaktır. Spreyleme yöntemi ile yapılacaktır. 0,8 km’lik kısım düzenli olarak

nemlendirilecektir. ~14 m3/gün’lük su ihtiyacı olacaktır.

c) Toz indirgeme

Toz indirgemesi için bantlarda sulama sistemi bulunmaktadır. Kullanılacak su

miktarı 2 lt/ton alınmıştır. Konkasör saatte 90 ton kapasitelidir. Alanda günde 8

saat çalışma yapılacağı varsayılırsa;

2 lt/ton * 90 ton/saat * 8 saat = 1440 lt (1,5 m3)

Mekanik tesiste ise saatte 125 ton işleneceği varsayılırsa;

2lt/ton x 125 ton/saat x 8 saat= 2000 lt (2 m3)


71

Sulama suyu ve toz indirgemesi için ihtiyaç duyulan su dışarıdan tankerlerle

getirilerek sağlanacaktır. Daha önceden de bu sistem yer aldığından, arazide

mevcut su depoları bulunmaktadır.

V.1.3. Proje Alanında Mevcut Ağaç Sayısı, Proje Sırasında Kesilecek

Ağaçların Tür ve Sayıları, Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar

Alanda Bu İşlerin Yapılacağı, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler.

İşlemin gerçekleşeceği alan, orman alanıdır. Önceki bölümlerde verilen

fotoğraflarda görüldüğü gibi daha önce alanda çalışma yapılmıştır. Kesilen ağaç

miktarı bilinmemektedir.

Faaliyete devam edilmeden önce taş ocağının özellikle kuzey yönünün

telle/bariyerle çevrilmesi gerekmektedir.

Proje alanı orman alanı olduğundan, çıkabilecek yangın vb. acil durumlara

müdahale etmek amacıyla arazi içerisine yangın söndürme alet ve ekipman

donanımları (örneğin; yangın söndürme tüpleri, kova, kürek vb.), ilkyardım

malzemeleri yerleştirilecektir.

Personele İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimi verilecektir.Çalışan personele orman

yangınları konusunda eğitim verilecektir.

Alan ve yakın çevresinde açıkta ateş yakılmaması, sigara izmaritlerinin çevreye

atılmaması sağlanacaktır. Ayrıca, proje için Risk Değerlendirme Raporu

hazırlanmış olup, “derhal alınması gereken başlıca önlemler” arasında personel

eğitimi, yangın söndürme cihazı temini, ilk yardım dolabı, patlama ve ateşleme

sırasında önlemin alınması, sigara içilmemesi vb. önlemler bulunmaktadır. Bu

önlemlerin ivedi şekilde alınması gerekmektedir.

V.1.4. Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım

Kabiliyeti.

Proje alanının tamamı, orman alanı içerisinde kalmaktadır. Tarım alanı değildir.


72

V.1.5. Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin

Kullanım Durumları, Miktarı, Taşınmaları ve Depolanmaları.

Projenin faaliyete geçmesiyle, patlatma sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve

patlayıcı maddeler kullanılacaktır. Her patlatmada 30 delik açılacaktır. Patlatma

sırasında kullanılacak malzemeler aşağıda verilmiştir.

Jelatinit dinamit: Nitrogliserin ve nitroselülozun gühercile ve selüloz ile

karıştırılmasından elde edilir.

Amonyum Nitrat: : Zirai amaçlı % 33 lük amonyum nitrat kullanımaktadır.

Mazot: Amonyum nitrata ağırlıkça %5 eklenerek ANFO elde edilmesinde

kullanılır.

Delik başına kullanılan ve yıllık kullanılan patlayıcı madde miktarları işletme

projesinden alınmış olup aşağıda verilmiştir.

Tablo 22 Delik başına kullanılacak patlayıcı madde miktarları

Jelatinit dinamit 6 adet (1kg)

Amonyum nitrat (ANFO) 30 kg

Mazot 2 lt

Tablo 23 Toplam 50 patlatma (1500 delik) için kullanılacak patlayıcı madde

miktarları

Patlatma Sayısı 50

Delik Sayısı 1500

Elektrikli Kapsül 1500 adet

Jelatinit dinamit 1500 kg

Amonyum nitrat 45000 kg

Mazot (%5) 2250 kg

Üretim miktarı 241000 ton

Patlayıcılar arazide depolanmayacaktır. Patlayıcılar, Jeoloji Maden Dairesi

Müfettişi, polis ve yetkili taş ocağı personeli tarafından depodan günlük verilen

izne bağlı olarak temin edilecektir. Patlatma işlemleri Jeoloji ve Maden Dairesi

(Patlayıcı Maddeler Müfettişliğinin) denetiminde yapılacaktır.


73

V.1.6. Çıkarılacak Malzemenin Depolama İşleminin Ne Şekilde

Gerçekleştirileceği, Miktar ve Sevkiyatı.

Patlatma sonucu çıkarılacak malzeme, kamyonlara yüklenip buradan arazinin

doğusundaki kankasör tesisine getirilecektir. Malzeme, kırılıp büyüklüklerine

göre stoklanacaktır. Primer kırıcının altındaki bantla, elekaltı denilen topraklı

malzeme ayrı depolanacaktır. Bir kısmı stabilize malzeme olarak yol inşaatlarında

kullanılacaktır. Kalan kısım ise, geçici depolama alanında rehabilitasyonda

kullanılmak üzere depolanacaktır.

Mekanik malzeme ise, mekanik plant tesisinde üretilerek yol inşaatlarına

taşınacaktır. Arazide depolama işlemi gerçekleşmeyecektir.

V.1.7. İçme ve Kullanma Amaçlı Suların Kullanımı Sonrası Oluşacak Atık

Suların Miktarı ve Bertarafı.

Proje alanında 23 kişi çalışacaktır. İşçilerin günlük kullanacağı su miktarı V.1.2

Bölümünde hesaplanmıştır. Günlük tüketiken su miktarının tamamının evsel

atıksuya dönüştüğü varsayılırsa, günlük 1,4 m3/gün evsel atıksu oluşacaktır.

Araziye, sızdırmaz tank konulacaktır. Atıksular, vidanjör tarafından belirli

aralıklarla çekilecektir.

V.1.8. Üretim Sırasında Toz Kaynakları ve Çıkacak Toz Miktarı, Azaltılması

için Alınacak Önlemler.

Faaliyette daha önceki bölümlerde de bahsedildiği gibi patlatma, eleme, kırma,

nakliye işlemleri gerçekleşecektir. Yapılacak tüm işlemlerde toz oluşumu

gerçekleşecektir. Oluşabilecek toz miktarı, Hava Kirliliğinin Kontrolü

Tüzüğü’nde bulunan emisyon faktörleri dikkate alınarak aşağıdaki gibi

hesaplanmıştır.

İşletmenin faaliyeti sırasında tüm kaynakların ayni anda çalıştığı, nemlendirme

yapılmadığı durum “Kontrolsüz” emisyon faktörleri ile hesaplanmıştır.


74

İşletmenin faaliyeti sırasında sulama, kapalı taşıma sistemlerinin kullanılması,

malzemenin nemli tutulması, savurma yapılmadan yükleme boşaltma yapılması

vb. önlemlerin alındığı durum ise “Kontrollü” emisyon faktörleri kullanılarak

hesaplanmıştır.

Patlatma sırasında:

Patlatma sonucu oluşan toz emisyonlarının % 80’ inin 10 μ’ dan büyük

partiküllerden meydana geldiği ve patlatmadan sonra hemen çökeleceği, geriye

kalan % 20’ sinin ise 10 μ’ dan küçük partiküllerden meydana geldiği ve havada

asılı kalarak atmosferde yayıldığı kabul edilmiştir.

Yıllık üretim miktarı: 438000 ton (241000 agreaga)

Aylık üretim miktarı: 36500 ton

Her patlatmada: 8760 ton (4820 ton agrega)

Toz emisyonu: 8760 ton x 0,08 kg/ton x 0,2= 140,16 kg/patlatma

Yükleyiciler tarafından yerinden sökülmesi ve yüklenmesi sırasında toz

oluşumu;

Kontrolsüz durumda oluşacak toz miktarı

Sökülme sırasında;

125 ton/saat x 0,025 kg/ton = 3,125 kg/saat

Yüklenmesi sırasında;

125 ton/saat x 0,01 kg/ton= 1,25 kg/saat

Nakliye (taş ocağından kırma eleme tesisine kadar)

50𝑠𝑒𝑓𝑒𝑟/𝑔ü𝑛𝑥0,7𝑘𝑚

𝑠𝑒𝑓𝑒𝑟𝑥0,7𝑘𝑔/𝑘𝑚

8𝑠𝑎𝑎𝑡/𝑔ü𝑛= 3,06 𝑘𝑔/𝑠𝑎𝑎𝑡

Boşaltılması sırasında;

125 ton/saat x 0,01 kg/ton =1,25 kg/saat

Birincil kırıcı



75

Sekonder kırıcı


Eleme sırasında:


Band konveyör (8 adet)


Plantmix silosuna boşaltma (125 ton/saat)

125 ton/saat x 0,01 kg/ton = 1,25 ton/saat

Konveyörler (6 adet)


İşletme aşamasında kontrolsüz durumda oluşacak toplam toz miktarı:

0,625 kg/saat+ 2,28 kg/saat+ 3,06 kg/saat+ 1,25 kg/saat+ 21,87 kg/saat+52,65

kg/saat+ 0,612 kg/saat +5,4 kg/saat = 82,347 kg/saat

Kontrollü durumda oluşacak toz miktarı

İşletme aşamasında tozuma miktarını azaltmak için, proje kapsamında nakliye

sırasında nemlendirme çalışmaları yapılması esastır. Bu prensibe göre kontrollü

halde oluşacak toz miktarları aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.

Sökülme sırasında;


Yüklenmesi sırasında;


Nakliye (taş ocağından kırma eleme tesisine kadar)

50𝑠𝑒𝑓𝑒𝑟/𝑔ü𝑛𝑥0,35𝑘𝑚

𝑠𝑒𝑓𝑒𝑟𝑥0,7𝑘𝑔/𝑘𝑚

8𝑠𝑎𝑎𝑡/𝑔ü𝑛= 1,53 𝑘𝑔/𝑠𝑎𝑎𝑡

Boşaltılması sırasında;

125 ton/saat x 0,005 kg/ton =0,625kg/saat


76

Birincil kırıcı


Sekonder kırıcı


Eleme sırasında:


Band konveyör (8 adet)


Plantmix silosuna boşaltma (125 ton/saat)


Konveyörler (6 adet)


Hava Kirliliğinin Kontrolü Tüzüğü’ne göre çapı beş milimetreden daha büyük

tane boyutlu maddelerin doldurma, ayırma, eleme, taşıma, kırma ve öğütme

işlemleri; sabit tesislerde ve açık alanlarda gerçekleştiriliyorsa, tüzüğe bağlı Ek

II’nin (7)’inci maddesinde belirtilen esaslara göre işletme sahası içinde hakim

rüzgar yönü de dikkate alınarak ölçülen toz miktarı aylık ortalama değer olarak

450 mg/m2-gün değerini aşamaz. Yine tüzük gereğince, basınçlı pulverize su veya

kimyasal toz bastırma sistemleri kurulması gibi gerekli tedbirler alınmalı ve

üretim süresince alınan tedbirlerin sürekliliği sağlanmalıdır. Tesiste kimyasal toz

bastırma sistemi kullanılmayacaktır. Toz emisyonu, su kullanılarak ünitenin

faaliyete geçmesi ile birlikte su püskürtme sistemi eş zamanlı olarak devreye

girecek ve üretim süresince çalışacaktır.

Tesiste, galeri usulü patlatma yapılmayacaktır.

Hava Kirliliğinin Korunması Tüzüğü kapsamında, tesis etki alanında aşağıda

bulunan sınır değerlere uyulması gerekmektedir. İstenmesi durumunda hava


77

kalitesi dağılım modellemesi yaptırılacaktır. Sınır değerler, aşağıdaki tabloda

verilmektedir.

Tablo 24 Çöken toz sınır değerleri (Hava Kirliliğinin Korunması Tüzüğü, Ek II,

Tablo 2.2’den alınmıştır)

Parametre Süre mg/m2-gün

Çöken Toz Kısa Vadeli Sınır değer

(KVS)

350

Uzun Vadeli Sınır değer

(UVS)

150

Proje alanını işletmekle yükümlü olacak firma, aşağıdaki önlemleri almakla

yükümlü olacaktır.

Toza ve gürültüye maruz kalacak çalışanlar toz maskesi, kulaklık vb.

koruyucu malzemeler/aletler kullanacaktır.

Nemlendirme yapılması için gerekli techizatın kurulması ve çalışır

durumda olması,

Arazi ve depolama alanlarında düzenli ve yeterli nemlendirme yapılması,

Nakliye sırasında, kamyonların malzeme üzerinin branda ile kapatılması,

Hız limitlerine uyulması,

Stok sahalarında malzemenin depolanması sırasında üzerinde %10 nem

olacak şekilde nemlendirme işleminin gerçekleştirilmesi,

Yükleme ve boşaltma işlemleri savulma yapılmadan yapılması,

Toprak yol düzenli olarak nemlendirilecektir.

V.1.9. Üretim Sırasında Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültü Kaynakları

ve Seviyeleri İçin Hesaplamaların Yapılması, Alınacak Önlemler.

Faaliyetin üretime geçmesi ile oluşacak gürültü


78

Faaliyet sırasında meydana gelebilecek maksimum gürültü seviyesi, aşağıda

verilen iş makineleri kompozisyonuna göre, faaliyet sahası için hesaplanmıştır.

Tablo 25 İş makineleri ve gürültü seviyeleri

Kaynak İş Makines, (adedi) Maksimum Gürültü (dBA)

Noktasal Ekskavatör (2) 88

Doğrusal Kamyon (2) 86

Noktasal Kepçe (2) 81

Hesaplamada kullanılan formüller aşağıdaki gibidir.

Noktasal kaynak:

Leq(n)i = Lmax + 10log(t/T) + 20log(do/d)

Lmax = Maksimum gürültü düzeyi (dBA)

T = Gürültünün hesaplanma süresi (60 dk)

t = Aletin T saat içindeki çalışma süresi (60 dk)

do = Referans maksimum gürültü düzeyinin verildiği mesafe (15 m)

d = Alıcının kaynağa uzaklığı

Doğrusal kaynak:

Leq(n)i = Lmax+ 10 log((do 2 *𝜋 *Q*B)/(d*180*V*t))

Q = Belli bir zaman süresinde geçen makine sayısı (6,5)

B = Alıcı ile kaynak arasındaki açı (90o)

V = Aracın ortalama hızı (8,3 m/sn)

Toplam ses seviyesi

Leq(h) = 10 log∑ 10𝐿𝑒𝑞(ℎ)𝑖

10𝑛𝑖=1

Tablo 26 Ses seviyesinin mesafeye göre dağılımı

Uzaklık,m Ekskavatör Kepçe Kamyon Toplam Ses Seviyesi (Leq(n))

10 82,0 75,0 48,2 85,8

50 68,0 61,0 41,2 71,8

100 62,0 55,0 38,2 65,8

250 54,0 47,0 34,2 57,9


79

500 48,0 41,0 31,2 51,9

600 46,4 39,4 30,4 50,3

750 44,5 37,5 29,4 48,4

1000 42,0 35,0 28,2 45,9

1500 38,5 31,5 26,4 42,5

2000 36,0 29,0 25,1 40,0

2500 34,0 27,0 24,2 38,2

*Sesin yayılmasında havada emilimi ve yerin etkisi ihmal edilmiştir.

Şekil 33 Uzaklığa bağlı gürültü seviyeleri

Tabloda ve grafikte görüleceği üzere, proje sahasına 50 m mesafede, gürültü

seviyesi çevresel gürültü sınır değerlerinin üzerindedir. Yerleşim yerlerinin

uzaklıkları düşünüldüğünde,alanda çalışacak iş araçlarından oluşacak gürültü

düzeyinin olumsuz etkisi olmayacaktır. Ancak, arazide çalışacak personelin

sağlıklarını korumak için koruyucu giysiler ve kulaklık sağlanmalıdır.

Patlatma sırasında oluşacak vibrasyon

Sahada patlatma sırasında vibrasyon ortaya çıkacaktır. Yapısal Hasar Kontrol

Grafiği aşağıdaki gibi verilmiştir. Tesiste kullanılacak patlayıcı miktarı 950

kg’dır. Proje alanının ~300m kuzey batısında kilise bulunmaktadır. Yapıya yakın

patlatmalar daha önceden yapılmıştır. Bundan sonraki patlatmalar daha derinde

ve uzakta olacağından yapısal hasar beklenmemektedir.

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

0 500 1000 1500 2000 2500 3000

Gü

rült

ü s

eviy

esi,

dB

A

Mesafe, m

Series1


80

Harita 7 Yapısal hasar grafiği

Ülkemizde henüz taslak durumda olan Çevresel Gürültünün Değerlendirmesi

Tüzüğü ve Türkiye Cumhuriyeti’nde “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve

Yönetimi Yönetmeliği” ne göre Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda

Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Çok Hassas Kullanım

Alanın Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek

Değerleri aşağıdaki gibidir.

Tablo 27 Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle

Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Çok Hassas Kullanım Alanın Dışında

Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri

Titreşim Frekansı (Hz) İzin Verilen En Yüksek Titreşim Hızı (Tepe

Değeri mm/s)

1 5

4-10 19

30-100 50


81

Tablo 28 Patlatma nedeniyle bina temellerindeki titreşim hizi (Vo) değerlerine

bağlı olarak hasar görebilecek bina türleri (Frossbland, 1981)

Bina Türü Vo (mm/sn)

Yıkılmaya yüz tutmuş çok eski tarihi binalar 2

Sıvalı biriket, kerpit yığma tuğla evler 5

Betonarme binalar 10

Fabrika gibi çok sağlam yapılar 10-40

V.1.10. Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer

Teknik Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği.

Proje alanında 23 kişi çalışacaktır. İşçiler alana, toplu taşıma ile getirilip mesai

bitiminde yine toplu taşıma ile alandan ayrılacaklardır. Personelin teknik sosyal

altyapı ihtiyaçları, işletme ihalesini alan firma tarafından gerçekleştirilecektir.

V.1.11. Üretim Sırasında Oluşacak Atık Türleri, Miktarı ve Bertarafı.

Evsel katı atıklar:

Üretim sırasında faaliyet alanında çalışacak işçi ve teknik personelden kaynaklı

evsel nitelikli katı atık oluşması beklenmektedir. İşçi ve teknik personel sayısı

maksimum 23 kişi olacaktır. Kişi başına düşen atık miktarının 1 kg/gün kabul

edilmesi ile;

23 kişi x 1 kg.kişi/gün= 23 kg/gün evsel nitelikte katı atık

23 kg’lık evsel nitelikte katı atık oluşacaktır. Bu atıklar arazide çöp konteynerinde

depolanacaktır. Daha sonra, düzenli aralıklarla sahadan alınıp Büyükkonuk

Belediyesi’nin gösterdiği alana/konteynere götürülecektir.

Faaliyetten oluşabilecek diğer bir atık türü ise kullanılamayacak malzemedir. Bu

malzeme arazi içerisinde depolanarak rehabilitasyon sırasında kullanılacaktır.

Tehlikeli Atıklar

Üretim sırasında oluşabilecek kontamine bezler, eldivenler, yağlı boyalı parçalar

gibi çok az miktarda tehlikeli atık oluşumu muhtemeldir. Bu atıkların evsel


82

atıklardan ayrı olarak, su ve toprakla temas etmeyecek şekilde (sızdırmaz

zeminde) geçici olarak depolanacaktır. Daha sonra lisanslı taşıma ve bertaraf

şirketleri tarafından alınması ve tüzüğe uygun şekilde bertaraf edilmesi

sağlanacaktır.

Proje sahasında lastik değişimi, araç bakım sırasında makine yağı değişimi

işlemleri yapılmayacaktır. Ancak, arazide yağ/mazot depolanması gerekmesi

durumunda söz konusu depoların sızdırmaz beton zemin üzerinde, gerekli uyarı

levhaları ile depolanması gerekmektedir.

Herhangi bir arıza olması veya lastik patlaması durumunda, ortaya çıkacak atıklar

kesinlikle alıcı ortama atılmayacaktır.

V.1.12. Sağlık Koruma Bandı Mesafesi.

Sağlık koruma bandı, müessesenin çevreye olan zararlı etkisi dikkate alınarak

faaliyet etrafında bırakılması gereken mesafedir. Ülkemizde konu ile ilgili

yönetmelik bulunmamaktadır. Proje alanı yakın çevresinde yerleşim, okul,

hastane vb. Hassas yerleşimler bulunmaması, ve faaliyet alanında delme patlatma

yöntemiyle üretim yapılacağından sağlık bandı mesafesi 50 m olarak

önerilmektedir.

V.1.13. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu.

Proje alanı, Orman Alanı sınırları içerisinde kalmaktadır. Ancak, arazi içerisinde

mevcut durumda daha önceden taş ocakçılığı yapılmıştır. Hedeflenen malzemenin

üretilmesi ile, rehabilitasyon çalışmaları yapılacak, tüm masrafları Karayolları

Dairesi tarafından karşılanacaktır.


83

V.2. Projenin Sosyal- Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri

V.2.1. Proje ile gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam

imkanları, nüfus hareketleri, göçler, eğitim, sağlık, kültür, diğer sosyal ve

teknik altyapı hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanma durumunda

değişiklikler vb.

Söz konusu proje, daha önceden ruhsatlı olarak çalıştırılan taş ocağının alanının

genişletilmesi projesidir. Genişletilecek alanda daha önceden patlatma işleminin

yapıldığı tespit edilmiştir. Mevcut durumda, proje alanında herhangi bir faaliyet

yürütülmemektedir. ÇED sürecinin tamamlanması ve tüm izinlerin alınması, ve

kamulaştırma işleminin tamamlanması halinde faaliyete devam edilecektir. Taş

ocağından elde edilecek malzemenin tamamı kamusal amaçlı Karayolları

Dairesi’nin projelerinde, Balalan- Yenierenköy yolu ve Çayırova- İskele yolu için

kullanılacaktır. Bu nedenle, ulaşıma ve dolaylı olarak ülkeye katkısı önemlidir.

Projenin faaliyete geçmesiyle, tesisi işletecek firma tarafından 23 kişilik istihdam

yapılacaktır. Tesiste çalışan personelin günlük ihtiyaçları Boğazköy ve

Büyükkonuk’tan sağlanacaktır. Su ihtiyacı, dışarıdan getirilecektir. Alanda

elektrik altyapısı bulunmadığından jeneratör kullanılacaktır.

Ocağın işletimine devam edilmesi durumunda gerçekleşebilecek herhangi bir

nüfus hareketi/göç beklenmemektedir.

V.2.2. Çevresel fayda-maliyet analizi; bu bölümde çevreden faaliyet öncesi

yararlanılma durumları ve maliyetleriyle faaliyet arasında ve sonrasında

oluşacak değişiklikler anlatılacaktır; örneğin tesiste filter kullanılmadığı

zaman atmosphere atılacak gaz ve tozların yayılma mesafeleri ve

konsantrasyonları, buna bağlı olarak etki alanı içerisinde kalan alanda gaz

ve tozlardan kaynaklanacak maddi kayıplar.

Sürdürülebilir taş üretiminin gerçekleştirilmesi için kısa ve uzun vadede çevre ile

uyumlu olması ve devamlılık arz etmesi gerekmektedir. Bu nedenle ekonomik


84

verimlilik ve kirleten öder prensibi temel alınmalı, sosyal, ekonomik, çevresel etki

temel alınarak planlama yapılmalıdır.

Faaliyette daha önceki bölümlerde de bahsedildiği gibi arazide daha önceden

ruhsatlandırılmış alan bulunmaktadır. Kamusal amaçlı yol altyapısında

kullanılmak üzere kullanılacak malzeme ihtiyacı sebebiyle alanın geliştirilmesine

karar verilmiştir. Mevcut durumda, arazide tüm faaliyetler durdurulmuş olup,

bölgedeki yol yapım işleminin devam edebilmesi için izinlendirme sürecinin

tamamlanması beklenmektedir.

İzinlendirme işlemlerinin olumlu sonuçlanması halinde, taş ocağı işletilmeye

başlanacak, patlama- kırma- eleme-nakliye işlemleri gerçekleşecektir. Bu sırada

oluşabilecek çevresel etkiler, toz oluşumu, gürültü ve flora-fauna’nın

etkilenmesidir.

Tesiste filtre bulunmamaktadır. Toz emisyonunun en aza indirilebilmesi

amacıyla, nemlendirme sistemi kurulacaktır. Nakliye yolları düzenli olarak

nemlendirilecektir. V.1.8. Bölümünde oluşabilecek toz emisyon miktarı

hesaplanmıştır. Proje alanında, rüzgar hızı ve yönü ölçülmemiştir. Ancak,

Mehmetcik Meteoroloji İstasyonuna göre, bölgede hakim rüzgar yönü kuzey’dir.

Güney yönünde bulunan flora fauna olumsuz etkilenecektir.

Ülke genelinde, taş ocakları Kuzey Kıbrıs florasını tehdit eden çevresel faktörler

arasında bulunmaktadır. Yapılan akademik çalışmalarda da belirtildiği gibi,

Beşparmak Dağları üzerinde faaliyet gösteren taş ocaklarının yoğun faaliyetleri

nedeniyle, habitat yapısı bozulmuştur (Kaşot ve diğerler, 2014).

Hava Kirliliğinin Korunması Tüzüğü kapsamında, tesis etki alanında bulunan

sınır değerlere uyulması gerekmektedir. Sınır değerleri aşması durumunda, Çevre

Koruma Dairesi’nin talep edeceği önlemler alınacaktır.


85

BÖLÜM VI: PROJENİN ALTERNATİFLERİ

Büyükkonuk – Kilitkaya taş ocağı, daha önceden mevcut ruhsatlı işletilmiş bir taş

ocağıdır. Mevcut proje kapsamında proje alanı sınırları genişletilecektir.

Halihazırda arazi içerisinde çalışma yapılmış olması,

Balalan- Yenierenköy Yolu ve Çayırova- İskele yollarının inşaatı için

malzemeye ihtiyacı olması,

Hali hazırda kırma- eleme tesisinin kurulmuş olması ve başka bir kırma

eleme tesisine taşınması yerine alanda gerekli işlemlerin yapılacak olması,

İhtiyaç duyulan malzemenin Güngör- Değirmenlik bölgesinden taşınması

hem de çevresel etkisinin,hem maliyetinin daha fazla olması,

Nedenleri ile proje için başka alternatif bir yer düşünülmemiştir.

Teknoloji olarak, delme patlatma yöntemi kullanılacaktır. Galeri patlatma

yöntemi tercih edilmeyecektir.

Tesis 2 yıl işletilecektir. Toz emisyonunu indirgemek amacıyla, torbalı filtre

kurulmayacaktır. Tesisin 2 yıllık işletilecek olması ve fazla maliyetli olması

nedeniyle bu sistem tercih edilmemiştir. Sulama sistemi kullanılacaktır.

BÖLÜM VII: İZLEME PROGRAMI

Faaliyetin inşaatı, işletmesi ve işletme sonrası için önerilen izleme program

ve acil müdahale planı

Söz konusu proje, ruhsat alanının genişletilmesi projesidir. Bu nedenle inşaat

işlemleri önceden tamamlanmış makine ve ekipmanlar kurulmuştur. Bu nedenle

bu bölümde sadece işletme ve işletme sonrası için önerilen izleme programı

verilmiştir.

İşletme aşaması

Taş ocağı çevresi tellenmesi önerilir.

Taş ocağının kuzeyinden geçen yolun güvenliği sağlanacak, yol kuzey

yönünde genişletilecektir.


86

İşletme raporuna uyum sağlanacaktır.

Düzenli olarak sulama/nemlendirme işlemleri yaptırılacaktır.

Nakliye araçlarının üzeri branda ile örtülecektir.

Geçici depolanan malzeme düzenli nemlendirilecektir.

Nakliye yolları düzenli olarak temizlenecek, gerekli durumlarda

iyileştirmeler yaptırılacaktır.

Proje alanının kuzeyinde bulunan yola temas engellenecek, yolun güvenliği

ivedi şekilde sağlanacaktır.

Patlatma, kırma- eleme işlemleri kontrollü olarak yaptırılacaktır.

Tesiste yapılan patlatmalar sonucu açığa çıkan toz, gürültü ve titreşiminin

çevreyi olumsuz etkisinin olup olmadığı ilgili kurumlar tarafından

denetlenecektir. Kontrol edilecektir. Kurumların, talep ettiği önlemler

işletmeci tarafından alınması sağlanacaktır.

İş araçlarının düzenli bakım ve onarımı yaptırılacaktır. Egzoz emisyon

muayeneleri düzenli olarak yaptırılacaktır.

Nakliye araçları hız ve tonaj limitlerine uyacaktır.

Tesiste kurulacak portatif tuvaletten oluşacak atıksular, sızdırmaz tankta

depolanacaktır. Belirli aralıklarla vidanjör tarafından çekilecektir.

Tesis alanında, işçilerin günlük kullanımından oluşan atıklar konteynerde

depolanacaktır. Belediyenin göstermiş olduğu noktaya konteyner

taşınacaktır. Çöplerin dökülmesi, dağılması durumunda dağılan çöpler

personel tarafından toplanacaktır.

İşletme sonrası

Ruhsatlanacak saha içerisinde hedeflenen malzemenin çıkarılması ve yol

inşaatında kullanılması ve yol inşaatının tamamlanması ile sona erecektir.

Arazi ıslah çalışmaları başlayacaktır. Arazi orman arazisi olduğundan,

Orman Dairesi ile işbirliği içerisinde arazide ağaçlandırma işlemleri


87

başlanacaktır. Rehabilitasyon işlemleri masrafları Karayolları Dairesi

tarafından karşılanacaktır.

BÖLÜM VIII: İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA

OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI

ALINACAK ÖNLEMLER

VIII.1. Rehabilitasyon Çalışmaları (Proje raporun ekine ilave edilsin)

İşletmenin tamamlanması ile rehabilitasyon işlemleri başlayacaktır. Teraslar

toprakla tasviye edilip, selvi, çam, akasya, harup, zeytin fidanları dikilerek

ağaçlandırılması sağlanacaktır. İşletme raporunda belirtildiği üzere, geçtiğimiz

senelerde heba edilmiş olan fidanların yerine, içinde bulunduğumuz sezon

içerisinde (Mart ayı içerisinde) taş ocağında kullanılmakta olan yol boyunca

ağaçlandırma yapılacaktır.

İşletme raporu ekte verilmiştir.

VIII.2. Arazi Islahı (Ağaçlandırma)

Orman Dairesi ile işbirliği yapılarak ağaçlandırma faaliyeti gerçekleştirilecektir.

Tüm masraflar, Karayolları Dairesi tarafından karşılanacaktır.


88

BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI

Projeden etkilenmesi muhtemel yore halkının nasıl ve hangi yöntemlerle

bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili

açıklamaların yansıtılması

IX.1. Yöre halkının bilgilendirilmesi

Projeden etkilenmesi muhtemel halkın belirlenmesi ve halkın görüşlerinin

Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporuna yansıtılması için halkın katılımı

toplantısı düzenlenecektir. Toplantıda, halk faaliyet hakkında bilgilendirilecek ve

konu ile ilgili görüşleri alınacaktır. Yapılması planlanan toplantı tesise en yakın

toplantı salonu olarak belirlenmiştir. Toplantı yer ve saati 10 gün önce 2 yerel

gazetede yayınlanacak, bölge halkının görüş ve önerilerini sunmaları için davet

edilmiştir.

IX.2. Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar

Görüşlerini vermek üzere, sivil toplum örgütlerinin toplantıya katımını

beklenmektedir.


89

BÖLÜM X. SONUÇLAR

Karayolları Dairesi’ne ait Büyükkonuk- Kilitkaya Taş Ocağı ÇED Raporu, proje

çalışma grubu tarafından Aralık 2017 tarihinden itibaren hazırlanmaya

başlanmıştır. Rapor, Çevre Yasası, kapsamındaki tüzükler ve Çevre Koruma

Dairesi’nden alınan soru formatı dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Bölüm I’de projenin tanımı ve amacı, Bölüm II’de seçilen yerin konumu, Bölüm

III’te projenin ekonomik ve sosyal boyutları, Bölüm IV’te projeden etkilenecek

alanın belirlenmesi ve bu alan içindeki mevcut çevresel özellikler, Bölüm V’te

projenin tanımlanan alan üzerindeki etkileri ve alınacak önlemler, Bölüm VI’da

Proje Alternatifleri, Bölüm VII’de İzleme Programı, Bölüm VIII’de işletmenin

faaliyete kapandıktan sonra oluşabilecek etkiler ve alınacak önlemler, Bölüm

IX’da Halkın Katılımı Toplantısı, bu bölümde ise sonuçlar özet olarak

açıklanmıştır.

Hazırlanan ÇED raporunun teknik olmayan sonuçları aşağıdaki gibidir.

Proje faaliyeti, Büyükkonuk- Kilitkaya Bölgesinde bulunan taş ocağı

sınırlarının genişletilmesidir. Söz konusu proje, Karayolları Dairesi’ne ait

olup ihale edilen karayollarının yapımında ihtiyaç duyulan agregayı

çıkarmak için kullanılacaktır. Faaliyet kapsamında ayrıca, kırma- eleme

işlemi gerçekleştirilecektir.

Kırma kum çakıl üretimi için açılan taş ocağı 2000 yılından beri ruhsatlı

olarak (Ruhsat no: i309) işletilmektedir. Ruhsat sahası 157604,28 m2,

genişletilecek alan 114277,40 m2, konkasör kurulu alan ise 14252,39

m2’dir.

Proje alanı Girne Dağları Akifer koruma alanları içerisindedir. Ancak, taş

ocağı mevcut olup, yeni açılmayacaktır.

Alanda daha önceden çalışma yapıldığı gözlemlenmiştir.

Kırma – eleme tesisi alanda mevcuttur.


90

Alanda, su, elektrik altyapısı yoktur. Su ihtiyacı dışarıdan getirilerek

sağlanacaktır. Enerji ihtiyacı ise jeneratör ile sağlanacaktır.

Alanın, Kilitkaya ve Büyükkonuk köylerine uzaklığı 2,5 km’dir. Proje

alanına yakın olan diğer yerleşim birimleri ve uzaklıkları; Kaplıca köyü’ne

5 km köyün güney doğusunda, Yedikonuk köyünün 6 km batısında, Ergazi

köyünün 6 km kuzey doğusunda bulunmaktadır.

Proje alanı, orman genişleme alanı sınırları içerisinde bulunmaktadır.

Hedeflenen malzemenin tamamlanmasıyla, alanda rehabilitasyon işlemleri

başlanacak, Orman Dairesi ile işbirliği yapılacak ağaçlandırma

yapılacaktır.

İşletme projesine göre, görünür ve muhtemel agrega rezerv toplamı 241000

ton’dur.

Üretilecek malzemenin tamamı kamusal amaçlı Balalan – Yenierenköy ve

Çayırova- İskele yollarının inşaatlarında kullanılacaktır. Ayrıca, gelecekte

Karayolları Dairesi tarafından bölgede yol yenileme çalışması için

kullanılabilecektir.

Taş ocağına ulaşım yolu özel mülkiyet üzerinden geçmektedir.

Kamulaştırma işlemlerinin tamamlanmasıyla faaliyete devam edilecektir.

Faaliyete devam edilmeden önce taş ocağı çevresi tellenecektir. Taş

ocağının kuzeyinden geçen yolun güvenliği sağlanacak, yol kuzey yönünde

genişletilecektir. Taş ocağı tarafında, toprak tümsekler yapılarak uyarıcı

levhalar konulacaktır.

Faaliyette yapıacak tüm işlemler kontrollü olacaktır. Toz emisyon

miktarının limit değerleri aşması halinde, Çevre Koruma Dairesi’nin talep

edeceği tedbirler alınacaktır.

Bölgedeki hakim rüzgar yönü kuzeydir. Güney yönündeki flora- fauna

olumsuz etkilenecektir. Genişletilecek alan eski taş ocağının kuzeyinde, iki


91

tepe arasında kaldığından tozun taş ocağı içerisinde çökmesi

beklenmektedir.

Galeri usulü patlatma yapılmayacaktır. Gecikmeli patlatma yapılacaktır.

Akşam saatleri ve sabah erken saatlerde patlatma yapılmasından

kaçınılacaktır. Mesai saatleri dışında patlatma yapılmayacaktır.

Toz emisyonu, su kullanılarak ünitenin faaliyete geçmesi ile birlikte su

püskürtme sistemi eş zamanlı olarak devreye girecek ve üretim süresince

çalışacaktır.

Evsel katı atıklar, çöp konteynerinde biriktirilerek belediyenin göstereceği

noktaya taşınacaktır.

Arazide yağ/mazot depolanması gerekmesi durumunda söz konusu

depoların sızdırmaz beton zemin üzerinde, gerekli uyarı levhaları ile

depolanması gerekmektedir.

Portatif tuvalet ve lavabolardan oluşacak evsel atıksular, sızdırmaz tankta

biriktirilerek vidanjör tarafından çekilecektir.

Projenin işletilmesi ve işletmenin kapanması durumunda,

Çevre Yasası ve kapsamında bulunan tüzüklere,

35-2008 İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası

Fasıl 270- Maden ve Taşocakları Yasası

Fasıl 270- 47. Madde altında düzenlenen Emniyet Nizamnamesi

Fasıl 54- Patlayıcı Maddeler Yasası

Fasıl 270- 47. Madde altında düzenlenen Taş Ocakları Düzenleme ve

Denetleme Tüzüğü’ne uyum sağlanacaktır.


92

Kaynaklar 2006 Beşparmak Dağları Akiferi Koruma Geçiş Süresi Emirnamesi.

18/2012 Çevre Yasası. Gürültü ve Ses Kontrol Tüzüğü.

18/2012 Çevre Yasası. Hava Kirliliğinin Kontrolü Tüzüğü.

Acar, G. 2010. Agrega (Agreganın Üretimi, Depolanması, Taş ve Dere Ocaklarının İşletilmesi).

Cyprus geological heritage, 2017. Kıbrıs’ın Yeraltı Suyu Kaynakları (Akiferler).

Devlet Planlama Örgütü.

Dogakoruma.eu. Technical Assistance for Management and Protection of Potential Natura

2000 Sites in the Northern Part of Cyprus.

Kaşot, N. Gündüz, Ş. Dağlı, G. 2014. Kuzey Kıbrıs Florasını Tehdit Eden Çevresel Faktörler.

Su, Çevre ve Tarım Kongresi.

Halil Erdim, 2018. Karayolları Dairesine ait Taş Ocağı Şubat 2018- Şubat 2020 Dönemi İçin

2 Yıllık İşletme Projesi.

Karayolları Dairesi Müdürlüğü. İmar Bölümü.

İller Bankası, 2013. İçmesuyu Tesisleri Etüt, Fizibilite ve Projelerinin Hazırlanmasına ait

Teknik Şartname.

Master Plan on Solid Waste Management in the Turkish Cypriot Community, 2007. Part B, Component

of the Master Plan.

Şehir Planlama Dairesi. Ülkesel Fiziki Plan.

KKTC Tarım ve Orman Bakanlığı, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 2001 Kuzey Kıbrıs

Türk Cumhuriyeti Detaylı Toprak Etüd ve Haritalama Projes.

Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı. İstatistikler.


93

Ekler

Ek 1. Raporu hazırlayanların özgeçmişleri, sertifikaları ve üyelik belgeleri

Ek 2. Bakanlar Kurulu Kararı

Ek 3. ÇED Raporu Soru Formatı

Kurum Görüşleri

Ek 4.İskele Kaymakamlığı

Ek 5. Büyükkonuk Belediyesi

Ek 6. Şehir Planlama Dairesi

Ek 7. Orman Dairesi

Ek 8. Tarım Dairesi

Ek 9. Karayolları Dairesi

Ek 10. Eski Eserler ve Müzeler Dairesi

Ek 11. Jeoloji ve Maden Dairesi

Ek 12. Proje alanı ve çevresini gösteren topoğrafik harita (Harita Dairesi’nden

alınmıştır)

Ek 13. Meteorolojik Veriler

Ek 14. İlgili Emirname Haritası

Ek 15. Sınırların gösterildiği plan ve sınır koordinatları

Ek 16. İşletme Raporu (CD)

Documents

Tel: 0392 228 3242 PROJE ADI · Faaliyette yapılacak tüm işlemler kontrollü olacaktır. Sadece patlatma işleminde toz bastırma sistemi bulunmamaktadır. Toz emisyon miktarının