TEMEL ORTA ÖĞRETİME GEÇİŞ SİSTEMİ (TEOGS)

2013/KASIM DÖNEMİ

1.FASİKÜL

İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ

KAZANIMLARA UYGUN DERS NOTLARI

TEMEL ORTAÖĞRETĠME GEÇĠġ SĠSTEMĠ

“T.C. ĠNKILÂP TARĠHĠ DERSĠ KASIM 2013 MERKEZĠ SĠSTEM SINAVI” SORUMLU

OLUNAN KONULAR VE KAZANIMLAR

1.ÜNĠTE: BĠR KAHRAMAN DOĞUYOR

KONULAR KAZANIMLAR

Batıya Erken Açılan Kent:

Selanik 1. Atatürk’ün çocukluk dönemini ve bu dönemde içinde bulunduğu

toplumun sosyal ve kültürel yapısını analiz eder.

Mustafa Kemal Okulda 2. Atatürk’ün öğrenim hayatı ile ilgili olay ve olguları kavrar.

Cepheden Cepheye Mustafa

kemal

3. Atatürk’ün askerlik hayatı ile ilgili olay ve olguları kavrar.

4. Örnek olaylardan yola çıkarak Atatürk’ün çeĢitli cephelerdeki

baĢarılarıyla askerî yeteneklerini iliĢkilendirir.

Dört ġehir ve Mustafa Kemal 5. Atatürk’ün fikir hayatının oluĢumuna ve geliĢimine etki eden Selanik,

Manastır, Sofya ve Ġstanbul Ģehirlerindeki ortamın rolünü fark eder.

Mustafa Kemal Liderlik

Yolunda

6. Atatürk’ün 1919’a kadar bulunduğu görevler ve yaptığı hizmetleri,

üstlendiği Millî Mücadele liderliği açısından yorumlar.

2.ÜNĠTE: MĠLLÎ UYANIġ: YURDUMUZUN ĠġGALĠNE TEPKĠLER

Osmanlı Devleti Hangi

Cephede? 1. I. Dünya SavaĢı’nda Osmanlı Devleti’nin durumunu, topraklarının

paylaĢılması ve iĢgali açısından değerlendirir.

Geldikleri Gibi Giderler

2. Mondros AteĢkes AnlaĢması’nın imzalanması ve uygulanması

karĢısında Osmanlı yönetiminin, Mustafa Kemal’in ve halkın tutumunu

değerlendirir.

3. Kuvâ-yı Millîye ruhunun oluĢumunu, millî cemiyetleri ve millî varlığa

düĢman cemiyetlerin faaliyetlerini analiz eder.

Ve Millî Mücadele baĢlıyor 4. Mustafa Kemal’in Millî Mücadelenin hazırlık döneminde yaptığı

çalıĢmaları millî bilincin uyandırılması, millî birlik ve beraberliğin

sağlanması açısından değerlendirir.

Egemenlik Milletindir

5. Misak-ı Milli’nin kabulünü ve Büyük Millet Meclisi’nin açılıĢını

“ulusal egemenlik”, “tam bağımsızlık” ilkeleri ve vatanın bütünlüğü

esası ile iliĢkilendirir.

8. Mustafa Kemal’in Millî Mücadeleyi örgütlerken karĢılaĢtığı sorunlara

bulduğu çözüm yollarını, onun liderlik yeteneği ile iliĢkilendirir.

Büyük Millet Meclisi Ġsyanlara

KarĢı 6. Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılma gerekçelerini ve uygulama

sürecini değerlendirir.

BarıĢ AntlaĢması mı, Ölüm

Fermanı mı?

7. Ġstanbul yönetimince imzalanan Sevr AntlaĢması’na karĢı Mustafa

Kemal’in ve Türk milletinin tutumunu değerlendirir.

BĠRĠNCĠ DÖNEM MERKEZÎ SĠSTEM ORTAK SINAV (25-29 KASIM HAFTASI)

TÜRKĠYE CUMHURĠYETĠ

ĠNKILÂP TARĠHĠ VE ATATÜRKÇÜLÜK

DERSĠNE NASIL ÇALIġALIM?

Değerli Öğrencilerim,

Bu yıl Temel Öğretime GeçiĢ Sistemi (TEOGS) ilk kez uygulanacak. T.C. Ġnkılâp ve

Atatürkçülük dersinin 1. Merkezi Sistem Sınavı Kasım ayının son haftasında, 2. Merkezi

Sistem Sınavı ise Nisan ayını son haftasında olacak. Birinci sınavda 14, ikinci 47 olmak

üzere toplam 61 kazanımdan sorumlu olacaksınız. EndiĢelenecek hiçbir durum yok. Biz

öğretmeleriniz size en iyi Ģekilde sınava hazırlamak için hazırız. AĢağıda T.C. Ġnkılâp Tarihi

ve Atatürkçülük dersine çalıĢırken kullanabileceğiniz ipuçlarını sunuyorum;

*Günlük en az 20 dakika mutlaka tekrar saatiniz olsun.

*ÇalıĢma stiliniz belirleyin. Kimi öğrenciler not alarak, kimileri okuyarak, kimileri tekrar

ederek çalıĢırlar… Tarih konularında ideal olan kısa notlar alarak çalıĢmaktır.

*Merkezi sistem sınavlarındaki T.C. Ġnkılap Tarihi ve Atatürkçülük sorularının SBS tarzında

kazanımları içeren paragraf soruları Ģeklinde olacağını tahmin ediyoruz. Yorum gücüne

dayanan bu sorularda ön temel bilgileri alıp, yorum yapmak yeteneği büyük önem kazanıyor.

*ġifremiz; kazanımlar… Bir önceki sayfada yer alan kazanımlar soru komisyonu

tarafından soru formatına dönüĢtürülüyor ve soruluyor. Bu yüzden fasikülünüzdeki konuları

tekrar ederken kazanımlara göz atmayı unutmayın. Ayrıca fasikülde her ünitenin sonunda

çıkmıĢ SBS soruları ve kazanım eĢleĢtirmesi de sunulmuĢtur.

*Takıldığınız soruları mutlaka teneffüslerde getirin. Biz bir çay az içelim, siz bir soru

fazla çözün, sorun değil.

Hepinize güveniyorum. Sizi iyi okullarda görmek bizim için en büyük ödül olacaktır. Ġyi

çalıĢmalar dileklerimle,

Ferhat KÖYSÜREN

Sosyal Bilgiler Öğretmeni

Fasikülde kazanımları içeren ders notu bölümleri;

KAN

iĢareti ile gösterilmiĢtir.

1.ÜNĠTE

1.ÜNĠTE

BĠR KAHRAMAN DOĞUYOR

BATIYA ERKEN AÇILAN KENT:

SELANĠK

KAZANIM: Atatürk’ün çocukluk

dönemini ve bu dönemde içinde

bulunduğu toplumun sosyal ve

kültürel yapısını analiz eder.

Osmanlı Devleti‟nin Rumeli‟deki önemli

Ģehirlerinden olan ve batıya açılan kapısı

olan Selanik;

*GeliĢmiĢ bir limana sahipti. [Ekonomik

olarak geliĢmiĢ bir Ģehirdi. ġehirde

geliĢmiĢ bir ticaret hayatı vardı.]

*Avrupa‟nın önemli Ģehirleri ve Ġstanbul‟la

demiryolu bağlantısı vardı. [Avrupa’daki

geliĢmeler bu sayede kısa sürede Ģehre

geliyordu.]

*ġehirde çoğunluğu Türkler olmak üzere

Rum, Sırp, Bulgar, Ermeni vb. uluslar

yaĢıyordu. [ Bu çok uluslu yapı Ģehrin

zengin bir kültürel yapıya sahip

olmasını sağlamıĢtır.]

Osmanlı Devleti‟nin baĢarıyla uygulandığı

hoĢgörü politikası sayesinde uyum

içerisinde yaĢayan bu devletler, Avrupalı

devletlerin de kıĢkırtmasıyla, Fransız

Ġhtilalı’nın getirdiği MĠLLĠYETÇĠLĠK

akımının etkisiyle kendi bağımsız

devletlerini kurmak için isyan etmiĢlerdi.

Osmanlı aydınları bu isyanları önlemek,

Osmanlının parçalanmasını önlemek

için değiĢik fikir akımları ortaya attılar.

Bunlar;

Osmanlıcılık: Ülkede yaĢayan herkesin

din farkı gözetilmeden eĢit tutulması

halinde devletin dağılmaktan kurtulacağını

savunuyorlardı. Bu yüzden MeĢrutiyetin

ilan ettirilmesi için mücadele ettiler. Selanik‟te örgütlendiler. DüĢüncelerini

yaymak için gazete ve dergi çıkardılar.

Sonuçta 1908‟de II. Abdülhamit‟e

MeĢrutiyet‟i ilan ettirdiler.

Ġslamcılık: Bütün Müslümanların,

Halifenin egemenliği altında toplanmasını

amaçlayan bir düĢüncedir.

Batıcılık: Osmanlının kurtuluĢunun tek

yolunun batıya ayak uydurmak olduğunu

belirten bir görüĢtür.

Türkçülük: Bütün Türkleri tek bir devlet

ve bayrak altında toplamak isteyen

düĢünce akımıdır

*20. Yüzyıl baĢlarında Osmanlı

aydınlarının birçoğu devletin kurtuluĢunu

meĢrutiyet yönetimine geçmekte

buluyorlardı. Osmanlıcılık fikrini savunan

bu aydınlar daha çok Selanik‟te

örgütlenmiĢler, gazeteler ve dergiler

çıkararak düĢüncelerini yaymaya

çalıĢmıĢlardır. Sonunda II. Abdülhamit‟e

MeĢrutiyeti1 ilan ettirmeyi baĢarmıĢlardır.

1 Meşrutiyet: Padişahın yanında bir de meclisin yer aldığı

yönetim biçimi.

KAN

KAN

KAN

MUSTAFA’DA ÇOCUKTU

Mustafa Kemal, 1881‟de Selanik‟te

doğmuĢtur. Mustafa Kemal‟in ailesi

Rumeli‟nin fethi sonrasında Selanik‟e

yerleĢen Türk boylarına mensuptur.

Babası Ali Rıza Efendi‟nin ailesi Söke

(Aydın) annesi Zübeyde hanım‟ın ailesi

de Konya‟dan Rumeli‟ye göç eden bir

aileye mensuptur. Zübeyde Hanım ile

Ali Rıza Bey‟in 6 çocuğu vardır.

Bunlardan Mustafa ve Makbule dıĢında

Fatma, Ahmet, Ömer, Naciye küçük

yaĢlarda vefat etmiĢlerdir. Aile

hayatına büyük önem veren Atatürk,

medeniyetin, ilerlemenin merkezinde

aile olduğuna inanıyordu. Latife hanım

ile de evlenirken zamanın alışılagelmiş

geleneklerinin aksine nikâh törenine

eşiyle beraber katılmıştır. Yurt

gezilerine de birlikte çıkmışlardır.

MUSTAFA KEMAL OKULDA

KAZANIM: Atatürk’ün öğrenim hayatı

ile ilgili olay ve olguları kavrar.

Mustafa‟nın okul çağı gelince annesi ile

babası arasında anlaĢmazlık yaĢandı. Ali

Rıza Efendi Mustafa‟nın yeni yöntemlerle

eğitim almasını istiyordu. Zübeyde Hanım

ise Mustafa‟nın Mahalle Mektebine

gitmesini ve din adamı olmasını istiyordu.

Bu anlaĢmazlığı Ali Rıza Efendi ustaca

halletti. Önce annesinin istediği gibi

Mahalle Mektebine baĢlayan Mustafa iki

gün sonra buradan alınarak ġemsi Efendi

Ġlkokuluna baĢladı.

Mustafa Kemal’in okuduğu okullar

Ģöyledir:

1-Mahalle Mektebi

Küçük Mustafa Mahalle mektebine

baĢladığında 5 yaĢındaydı. Yıl 1886‟ydı.

Mustafa‟nın Mahalle Mektebindeki eğitimi

sadece iki gün sürdü. Ardından babası

tarafından alınarak ġemsi Efendi

Ġlkokuluna kaydedildi.

2- ġemsi Efendi Ġlkokulu

Bu okul 1873 yılında açılmıĢ Selanik’in

ilk özel Müslüman Türk okuluydu.

Okulun kurucusu ġemsi Efendi dönemin

aydın, tanınmıĢ, kültürlü insanlarından

biriydi. Aynı okulda Cudi Efendi, Emin

Efendi gibi dönemin tanınmıĢ hocaları ders

veriyordu. Mahalle mekteplerinde yerde

oturan öğrencilere rahlede, din eğitimi

verilirken ġemsi Efendi okulundan sırada

oturan öğrencilere, kara tahtada, tebeĢir

kullanılarak modern ve laik bir eğitim

veriliyordu. Mustafa bu okulda 1891 yılına

kadar eğitim gördü. 1893 yılında Ali Rıza

Efendinin ölmesi üzerine Mustafa

Ortaokula baĢlayamadı, eğitimine bir süre

ara vermek zorunda kaldı.

3-Selanik Mülkiye RüĢtiyesi2

Mustafa babasının ölümü üzerine eğitimine

ara vermiĢ ve annesi ile birlikte dayısı

Hüseyin Ağa‟nın çiftliğine gitmiĢlerdi.

Burada Mustafa yeniden okula dönmek

için büyük bir istek duyuyordu ve çaba

gösteriyordu. Bunun sonucunda eğitimine

devam edebilmesi için 1894 yılında

Selanik‟te bulunan teyzesinin yanına

gönderildi. Aynı yıl Selanik Mülkiye 2 Rüştiye: Ortaokul

RüĢtiyesine baĢladı. Eğitim süresi 3 yıldı.

Mustafa bu okula baĢladıktan sonra iki

hocası ise anlaĢmazlık yaĢadı ve okulu

bırakmaya karar verdi. Bu sivil okulu

bırakması Mustafa‟ya askerliğe giden yolu

açmıĢ oldu.

4-Selanik Askeri RüĢtiyesi

Annesinde habersiz askeri okul sınavlarına

giren Mustafa, Selanik Askeri RüĢtiyesini

kazandı. Annesini bu durumu kabul etti,

oğlunun bu okula baĢlamasına izin verdi.

Askeri rüĢtiyede askerlik üzerine eğitim

veriliyordu. Disiplin üst seviyedeydi.

Mustafa bu okuluna alıĢtı. Kısa sürede

derslerindeki baĢarısı ve davranıĢları ile

kendisini öğretmenlerine sevdirdi.

Özellikle matematik öğretmeni YüzbaĢı

Mustafa, Fransızca Öğretmeni YüzbaĢı

Naki ve Jimnastik Öğretmeni Teğmen

Hasip Bey Mustafa‟yı çok seviyorlardı.

Bunun bir sonucu olarak sınıf çavuĢluğuna

kadar yükseldi. (Sınıf baĢkanlığı)

RüĢtiye‟de en sevdiği ders Matematik‟ti.

Bu sevgisi sayesinde Mustafa’ya bu

okulda Matematik öğretmeni tarafından

kendisine “Kemal” ismi verildi.

5-Manastır Askeri Ġdadisi3:

Mustafa Kemal ilk defa Selanik‟ten

ayrılarak Manastır‟a geldi ve 1896 yılında

yatılı olarak Manastır Askeri Ġdadisinde

eğitime baĢladı. Aynı Ģekilde Mustafa

Kemal‟in tarih dersine olan ilgili bu lisede

baĢlamıĢ ve hayatı boyunca sürmüĢtür.

Askeri Ġdadinin ders programı oldukça

yoğun ve zordu. Bu okulun amacı Harp

okullarına öğrenci hazırlamaktı. Manastır

bir Batı Makedonya‟da bir eyalet ve ordu

3 İdadi: Lise

merkeziydi. Balkanlarda bu sırada

baĢlayan bağımsızlık hareketleri nedeniyle

son derece hassas bir bölgeydi. Nitekim

1897‟de Türk-Yunan savaĢı patlak verdi.

Mustafa Kemal ve arkadaĢları kendilerin

çok yakın bir yerde gerçekleĢen savaĢ

hakkında arkadaĢları ile konuĢuyor,

fikirlerini söylüyordu. Bunun sonucunda

orduya katılmak için bir arkadaĢı ile

birlikte bir gece okuldan kaçtılar. Ama

yaĢları küçük olduğu için geri

gönderildiler. Manastır Askeri

Ġdadisindeki yıllarında tarihe ve

edebiyata büyük ilgi duymuĢtu. Bunda

sınıf arkadaĢı Ömer Naci‟nin etkisi vardı.

Onun bu ilgisini gören edebiyat öğretmeni

Mehmet Asım Bey ona askerlik derslerine

daha çok önem vermesini öğütlemiĢtir.

6-Harp Okulu

Manastır Askeri Ġdadisinden baĢarı ile

mezun olan Mustafa Kemal 1899 yılında

Ġstanbul Harp Okuluna girdi. 1902 yılında

“Teğmen” rütbesi ile mezun oldu.

KAN

7- Harp Akademisi

Mustafa Kemal 1902 yılında Harp

Akademisine baĢladı. Harp akademisinde

zekâsı, yetenekleri, üstün kiĢiliği, hem

öğretmenleri hem de arkadaĢları tarafından

takdir gördü. Ülke sorunlarıyla ilgilendi,

düĢüncelerini yaymak için arkadaĢlarıyla

konuĢmalara yaptı, düĢüncelerini cesurca

söyledi böylece aydın bir subay olarak

adından söz ettirdi. Hatta harap

akademisinde arkadaĢlarıyla bu okulda bir

gazete bile çıkarmıĢlardı. 1905 yılında

“Kurmay YüzbaĢı” olarak mezun oldu ve

orduya katıldı.

ÇOK ÖNEMLĠ!!!

Atatürk’ün yetiĢtiği dönemde bir tarafta

geleneksel öğretime devam eden dini

derslerin ağırlıkta olduğu medreseler,

diğer tarafta batı örneklerine göre

kurulmuĢ mektepler, askeri okullar ve

çeĢitli meslek okulları vardı. Bunlar

dıĢında ülkede yaĢayan azınlıkların

okulları ve yabancı devletler tarafından

ve son dönemde gittikçe sayıları artan

yabancı okullar da faaliyetteydi. Bu

okulların bağlı olduğu merkez farklı

olduğu gibi uyguladıkları müfredatta

değiĢiyordu. Bu durum; “OSMANLI’DA

EĞĠTĠM ÖĞRETĠMDE BĠRLĠK

OLMADIĞINI GÖSTERĠR.” Doğal

olarak farklı okullardan mezun olan

kiĢiler arasında kültür çatıĢması

oluyordu.

CEPHEDEN CEPHEYE MUSTAFA

KEMAL

KAZANIMLAR:

1-Atatürk’ün askerlik hayatı ile ilgili olay ve olguları kavrar.

2-Örnek olaylardan yola çıkarak

Atatürk’ün çeşitli cephelerdeki

başarılarıyla askerî yeteneklerini

ilişkilendirir.

ASKERĠ DEHA MUSTAFA KEMAL:

A) ĠLK GÖREV YERĠ: 1905'te kurmay

yüzbaĢı rütbesiyle Harp Akademi„sinden

mezun oldu ve ilk görev yeri olan

ġam'daki 5. Ordu‟ya atandı. Burada iki yıl

görev yaptı.

B) 31 MART OLAYI: II. MeĢrutiyet‟in

ilanın edildikten sonra buna karĢı olanlar

13 Nisan 1909‟da Ġstanbul„da gerici bir

isyan çıkardı. Ġsyan, Hicri takvime göre 31

Mart 1325 tarihine denk geldiği için bu

olaya “31 Mart Olayı” dendi. Ġsyanı

bastırmak Selanik‟ten gelen bir ordu

gönderildi. Hareket Ordusu adı verilen bu

ordunun “Kurmay BaĢkanı” Mustafa

Kemal‟di. Hatta bu orduya “Hareket

Ordusu” ismini bizzat Mustafa Kemal

verdi. Bu ordu isyanı bitirip düzeni sağladı.

31 Mart Olayı Mustafa Kemal’in tarih

sahnesinde göründüğü ilk yerdir.

C) TRABLUSGARP SAVAġI: 1911

yılında Ġtalyanlar Trablusgarp'a hücum etti.

Osmanlıyı burada doğrudan asker

gönderemedi. Donanma zor durumdaydı.

Mısır‟da Ġngiliz iĢgali altındaydı. Osmanlı

Genelkurmayından izin alan bir grup

gönüllü subay kılık değiĢtirerek gizlice

Trablusgarp‟a gitti. Bunlardan biri de

Mustafa Kemal‟di. Kendisi bölgedeki yerel

KAN

halkı örgütledi. Ve baĢarı ile mücadele etti.

Mustafa Kemal‟in Yerel halkı

örgütlemesi TEġKĠLATÇILIK

özelliğinin ne kadar iyi olduğunu

gösterir. Ġtalyanlar 12. adayı iĢgal edince,

Osmanlı‟yı barıĢıza zorlamak için

Çanakkale boğazının giriĢiri kapatınca ve

Balkan savaĢları baĢlayınca Osmanlı barıĢ

istemek zorunda kaldı. Trablusgarp, UĢi

AntlaĢmasıyla (1912) Ġtalyanlara bırakıldı.

12 adanın yönetimi de geçici olarak

Ġtalya‟ya bırakıldı. Mustafa Kemal ilk

askeri baĢarısını Trablusgarp’ta

kazanmıĢtır.

D) BALKAN SAVAġLARI: 1. Balkan

SavaĢında Mustafa Kemal Çanakkale

Boğazının korunması için kurulan orduya

atandı. Bu görevi sırasında bölgeyi çok

iyi öğrenci. Ġleri de Çanakkale

SavaĢındaki baĢarılarında bölgeyi

tanımasının büyük etkisi olacaktı. Ġkinci

Balkan SavaĢında Edirne‟yi geri alan

orduda yer aldı. 1914‟te Askeri AteĢe

olarak Sofya‟ya atandı.

E) ÇANAKKALE SAVAġI: 1914 yılında

baĢlayan I. Dünya SavaĢı'nda, Mustafa

Kemal Çanakkale Cephesi„nde Arıburnu,

Conk Bayırı ve Anafartalar’da büyük

baĢarılar elde etti. Mustafa Kemal’in bu

cephedeki düĢmanın saldıracağı yeri

önceden bilmesi ĠLERĠ

GÖRÜġLÜLÜĞÜNÜ, az bir kuvvetle

düĢmanı püskürtmesi ve cephane

sıkıntısında sadece süngü ile hücum

yaptırması ve askerlerini “Ben size

taarruzu emretmiyorum, ölmeyi

emrediyorum” emri vererek

cesaretlendirmesi O’nun ASKERĠ

DEHA’ya sahip olduğunu gösterir.

(ÇOK ÖNEMLĠ!!!) Çanakkale

cephesindeki askeri baĢarıları Mustafa

Kemal’in tanınmasını, ön plana çıkmasını

sağlamıĢtır... Not: Balkan SavaĢları

sırasında, 1912‟de Mustafa Kemal

Gelibolu‟da görevliydi. Dolayısıyla

bölgeyi yakından tanıyordu. Bu durum

Çanakkale SavaĢında baĢarısında etkili

oldu.

Disiplin, Çaba ve Zafer:

F) KASKASYA CEPHESĠ: Ruslar, 1.

Dünya SavaĢı‟nın baĢlaması ile SarıkamıĢ

harekatının ağır kayıpla sonuçlanması

üzerine ilerleyip Erzurum, MuĢ, Bitlis,

Erzincan ve Van‟ı ele geçirmiĢlerdi.

Mustafa Kemal 16. Kolordu komutanı

olarak buraya atandı. Asker sayısını artırdı,

yiyecek stok eksiğini giderdi, haberleĢme

problemini çözdü. MuĢ ve Bitlis‟i alarak

Rusların ilerlemesini durdurdu. Böylece

Rusların güneye inmesi engellenmiĢ oldu.

Milli Sınırlar Önünde:

G) SURĠYE CEPHESĠ: Mustafa Kemal,

1917‟de Suriye‟de 7 Ordu Komutanlığına

atandı. Buradaki Alman komutanın yanlıĢ

uygulamalarına dayanamayarak istifa etti

ve Ġstanbul‟a döndü. 26 Ağustos 1918‟de

7. Ordu Komutanı olarak bölgeye döndü ve

Ġngilizler ve Arap çeteleriyle mücadele etti.

Halep‟in kuzeyinde bir savunma hattı

oluĢturdu. Ġngilizlerin ilerleyiĢi durdurdu

ve Anadolu‟ya girmelerine engel oldu.

Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından

bir gün sonra, 31 Ekim 1918'de Yıldırım

Orduları Grubu Komutanlığına getirildi.

Yani Mondros AntlaĢması

imzalandığında Mustafa Kemal

Suriye’deydi.

H) KURTULUġ SAVAġI: 1.Dünya

SavaĢı kaybedildi ve ülkemiz iĢgal edildi.

Mustafa Kemal 9. Ordu MüfettiĢi olarak 19

Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı. KurtuluĢ

SavaĢını baĢlattı. Halkı düĢmana karĢı

birleĢtirdi. Ordunun baĢına geçip yurdu

düĢmandan temizledi ve ülkemizi kurdu.

MÜKEMMEL BĠR KOMUTAN: Mustafa

Kemal’in görev aldığı tüm cephelerde

baĢarılı olması ne kadar MÜKEMMEL

BĠR KOMUTAN olduğunu, ASKERLĠK

TEKNĠĞĠNĠ iyi bildiğini, DĠSĠPLĠN VE

ÇABA sahibi olduğunu gösterir.

Cepheden cepheye koĢması VATAN ve

MĠLLET SEVGĠSĠ’nin en güzel

örneğidir. Bu özellikleriyle, Milli

Mücadele’nin lideri olarak herkes

tarafından kolayca benimsenmiĢtir.

Çok önemli not: Mustafa Kemal Birinci

Dünya SavaĢında üç cephede savaĢmıĢtır.

Bunlar; Çanakkale, Kafkas ve Suriye

cepheleridir.

DÖRT ġEHĠR VE MUSTAFA

KEMAL

KAZANIM: Atatürk’ün fikir hayatının oluşumuna ve gelişimine etki eden Selanik, Manastır, Sofya ve İstanbul şehirlerindeki ortamın rolünü fark eder.

A) SELANĠK:

Mustafa Kemal‟in doğduğu ve

çocukluğunu geçtiği coğrafi konum olarak

liman kentiydi ve tren yoluyla önemli

Avrupa ġehirlerine bağlıydı. Farklı

dillerde y ayın yapan gazeteler, basılan

kitaplar sayesinde zengin bir kültürel

hayat vardı. Bu sayede Avrupa’dan

gelen fikir akımları en çok burada

yayılıyordu. 1907‟den itibaren asker

olarak Mustafa Kemal burada görev yaptı.

Burada MeĢrutiyeti ilan ettirmek için

kurulan gizli faaliyet gösteren Ġttihat ve

Terakki Cemiyetine katıldı. Siyasi

geliĢmeleri yakından takip etti. Fakat bir

süre askerlik mesleği ile siyasetin

birbirine karıĢtırılmaması gerektiğine

inandığı için bu cemiyetten ayrılmıĢ ve

kendini tamamen askerlik mesleğine

vermiĢtir. Selanik, Mustafa Kemal’in

yenilikçi olması, farklı yaĢam tarzlarını

öğrenmesi, kendini geliĢtirmesi, değiĢik

kültürleri tanıması konusunda etkili

olmuĢtur.

Not: Mustafa Kemal‟in doğduğu Selanik

kenti günümüzde Yunanistan‟dadır.

B) MANASTIR

Mustafa Kemal‟in askeri idadi (lise)

okuduğu Ģehir olan Manastır günümüzde

Makedonya‟dadır. Mustafa Kemal bu Ģehre

önce eğitim amaçlı gelmiĢti. Manastır o

dönemde askeri okul bulunan bir ordu

merkeziydi. ġehirde pek çok ülkenin

konsolosluğu olması bu Ģehri Batı’ya

açan önemli bir etkendi. Askeri

lisedeyken Mustafa Kemal, Türk tarihi

ve kültürü ile ilgili çokça kitap okudu ve

tarihi bilinci geliĢti. Bu dönemde

özellikle Namık Kemal ve Mehmet Emin

Yurdakul gibi vatansever ve özgürlükçü

Ģairlerden etkilendi. Balkanlar azınlık

hareketleri yüzünden karıĢık

durumdaydı.1897‟de baĢlayan Türk-Yunan

savaĢı Mustafa Kemal‟i çok etkiledi.

Orduya katılmak için okuldan kaçtı ama

yaĢı küçük olduğu için kabul edilmedi.

KAN

SavaĢı Türkler kazanmasına rağmen

anlaĢma masasında zarara uğraması olması

O’nu çok üzdü. Manastır’da

vatanseverlik duyguları pekiĢti, fikri

altyapısı oluĢtu, ilk kez ülke sorunlarına

ilgi duydu.

C) ĠSTANBUL

Ġstanbul, o dönemde Osmanlının

baĢkentiydi ve sosyal, siyasi ve

ekonomik açıdan önemli bir yapıya

sahipti. Mustafa Kemal ilk olarak Harp

okulunda eğitim için 1899‟da Ġstanbul‟a

geldi ve sonrada görevleri sırasında

Ġstanbul‟da bulundu. Özellikle, Harp

Okulu ve Akademisi’nde arkadaĢları

ile dergi ve gazete çıkarması,

arkadaĢlarına konferans niteliğinde

konuĢmalar yapması liderlik

özelliklerinin ortaya çıkmasını

sağladı. Yine bu dönemde dünyadan

haberdar olmak ve Fransızcasını

geliĢtirmek için Fransızca gazeteler

aldı ve Fransız yazarları takip etti.

Okuduğu eserler sayesinde akıl ve

bilimi temel alan gerçekçi bir fikir

yapısı oluĢtu.( Ġnkılâplarının ve

ilkelerinin temelini oluĢturan altyapı)

Ġstanbul’un baĢkent olması nedeniyle

pek çok ülkenin elçiliği ile

Osmanlı’nın batıya açılan yüzüydü.

Ġstanbul’da Mustafa Kemal’in kiĢilik

ve fikir yapısı iyice ĢekillenmiĢtir.

D) SOFYA

Günümüzde Bulgaristan‟ın baĢkenti

olan Sofya‟ya, Mustafa Kemal, diğer

Ģehirlerden farklı olarak eğitim amaçlı

değil askeri görevi gereği gitmiĢtir.

Sofya Askeri ataĢesi olarak 1914‟te

görevlendiren Mustafa Kemal bu

Ģehirde ilk kez bir Avrupa Ģehrindeki

toplum hayatının inceliklerini inceleme

fırsatı buldu. Burada düzenlenen

balolara, yemeklere katıldı,

diplomatlarla bol bol sohbet etti ve

fikir sahibi oldu. Ġleride bunları nasıl

kullanabileceği konusunda

düĢenceler edindi. Özellikle

Bulgaristan’da yaĢayan Türklerin

yaĢadıkları yerleri ziyaret etti,

parlamentoya katılıp görüĢmeleri

izledi. Bunların hepsi fikri

öngörüsünü arttırdı. Gelecekte

yapacakları için deneyim

kazanmasını sağladı. Burada

düzenlenen bir baloya da Yeniçeri

kıyafeti ile katıldı.

MUSTAFA KEMAL LĠDERLĠK

YOLUNDA

KAZANIM: Atatürk’ün 1919’a kadar

bulunduğu görevler ve yaptığı

hizmetleri, üstlendiği Millî

Mücadele liderliği açısından

yorumlar.

Çocukluğundan beri askerlik mesleğine

özel ilgi duyan Mustafa Kemal kiĢiliğine

uygun bir meslek olan askerliği

seçmiĢtir.

Mustafa Kemal, ilk görev yeri olan ġam‟da

arkadaĢları ile gizlice Vatan ve Hürriyet

Cemiyetini kurmuĢtu. Daha sonra bu

cemiyetin bir Ģubesini de Selanik‟te

açmıĢtı. Bu açılıĢta Ģöyle bir konuĢma

yapmıĢtı;

Mustafa Kemal‟in 1919‟a kadar üstlendiği

bazı görevler Ģöyledir;

Mustafa Kemal’in üstlendiği bu görevler

kendisine deneyim kazandırmıĢ ve

liderlik yeteneğinin ön plana çıkmasını

sağlamıĢtır.

Mondros AteĢkes AntlaĢmasının

imzalandıktan sonra Ġstanbul‟a çağrılmıĢ

ve Harbiye Nazırlığı emrine çalıĢırken

iĢgale uğrayan vatanın durumunu anlatmak

için, vatanın kurtuluĢuna çareler bulmak

için padiĢah ve sadrazamla birçok görüĢme

yaptı. Bir yandan da ġiĢli‟deki evinde

yakın arkadaĢları ile buluĢup kurtuluĢa

çareler aramaya baĢladı. Sonuçta Türk

vatanının kurtuluĢunu sağlamak ve Türk

milletini örgütlemek amacıyla Anadolu‟ya

geçmeye karar verdi.

KAN

KAN

ÖĞRENCĠ NOTLARI:

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

…………………………………………….

1. ÜNĠTE: BĠR KAHRAMAN DOĞUYOR ÜNĠTESĠ

SBS’DE ÇIKMIġ SORULAR VE KAZANIM EġLEġTĠRMESĠ

SBS Sorusu Denk Geldiği Kazanım

Çanakkale Savaşı'nda denizlerde başarılı olamayan düşman kuvvetleri, amaçlarına karadan

ulaşmak istiyordu. Mustafa Kemal, düşmanın Conkbayırı hattını aşarak ilerleyeceğini tahmin

ediyordu. Bu sebeple bu hattın güçlendirilmesine çalıştı. Düşman güçleri 25 Nisan 1915

sabahı Mustafa Kemal'in öngördüğü noktadan, Arıburnu bölgesinden saldırdı. Mustafa

Kemal; Arıburnu, Conkbayırı ve Anafartalar'da düşman güçlerine karşı büyük başarılar elde

etti.

Mustafa Kemal'in bu başarısında etkili olan kişilik özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

(2009 SBS)

A) Birleştirme ve bütünleştirme gücü

B) İleri görüşlülüğü ve askerî yeteneği

C) Vatan ve millet sevgisi

D) Mantıklı ve gerçekçi oluşu

3. Kazanım: Atatürk’ün askerlik

hayatıyla ilgili olay ve olguları

kavrar.

4. Kazanım: Örnek olaylardan yola

çıkarak Atatürk’ün çeşitli

cephelerdeki başarılarıyla askeri

yeteneklerini ilişkilendirir.

Osmanlı Devleti'nin sınırları içinde Türklerle beraber çok farklı milletler bulunuyordu.

Atatürk'ün çocukluk dönemini geçirdiği Selanik şehrinde de Türklerle birlikte Rum, Bulgar,

Sırp, Yahudi ve Ermeniler yaşamaktaydı. Bu nedenle dil, inançlar, gelenek ve görenekler de

farklılık gösteriyordu. Yüzyıllarca uyum içinde yaşayan bu farklı kültürler, Fransız İhtilali'nin

etkisiyle çatışma ortamı içine sürüklenmişlerdir.

Bu bilgilere göre, Atatürk'ün çocukluğunun geçtiği dönemde Selanik şehrinin sosyal

ve kültürel yapısına ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (2010 SBS)

A) Çok uluslu bir yapıya sahiptir.

B) Zengin bir kültürel yapı vardır.

C) Milliyetçilik düşüncesi etkili olmuştur.

D) Ticari hayata gayrimüslimler hâkimdir.

1. Kazanım: Atatürk’ün çocukluk dönemini ve bu dönemde içinde bulunduğu toplumun sosyal ve kültürel yapısını analiz eder.

Mustafa Kemal'in Çanakkale Savaşlarındaki başarılan dönemin gazetelerinde yer almıştır.

Bu durumun, aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkili olduğu söylenebilir? (2011 SBS)

A) Mustafa Kemal'in Kurtuluş Savaşının önderi olarak kabul görmesinde

B) İtilaf Devletlerinin Anadolu'yu işgalden vazgeçmesinde

C) Mustafa Kemal'in çok yönlü bir lider olmasında

D) Padişahın Millî Mücadeleyi desteklemesinde

6. Kazanım: Atatürk’ün 1919’a kadar bulunduğu görevler ve yaptığı hizmetleri, üstlendiği Millî Mücadele liderliği açısından yorumlar.

Mustafa Kemal’in Anafartalar Savaşı’nda;

3. Kazanım: Atatürk’ün askerlik

hayatıyla ilgili olay ve olguları

Size ben taarruz emretmiyorum. Ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek

zaman içinde yerimize başka kuvvetler ve komutanlar geçebilir.

emrini vermesi onun;

I- Cesaret

II- Akılcılık

III- Yenilikçilik

IV- Vatanseverlik

gibi kişisel özelliklerinden hangileri ile ilgili olabilir? (2012 SBS)

A) I ve II

C) III ve IV

B) II ve III

D) I ve IV

kavrar.

4. Kazanım: Örnek olaylardan yola

çıkarak Atatürk’ün çeşitli

cephelerdeki başarılarıyla askeri

yeteneklerini ilişkilendirir.

Parçaya göre, Mustafa Kemal’in çocukluğunu Selanik’te geçirmesinin ona, hangi açıdan

katkı sağladığı savunulamaz? (2013 SBS)

A) Fikir yapısının oluşması B) İdari tecrübeler kazanması C) Farklı yaşam tarzlarına bakışı D) Avrupa’daki gelişmeleri öğrenmesi

1. Kazanım: Atatürk’ün çocukluk dönemini ve bu dönemde içinde bulunduğu toplumun sosyal ve kültürel yapısını analiz eder.

Doğduğum ve öğrenim hayatıma başladığım Selanik,

Osmanlı Devleti’nin Rumeli'deki en gelişmiş şehriydi.

İşlek bir limanı ve Avrupa ile demiryolu bağlantısı olan

şehir, canlı bir ticaret ve sanayi kentiydi. Çeşitli din ve

milliyetten oluşan nüfusuyla da renkli bir yapıya

sahipti. Burada, Avrupa'da çeşitli dillerde basılan

gazete ve kitapları anında okuma imkânı vardı.

2.ÜNĠTE

MĠLLĠ UYANIġ: YURDUMUZUN

ĠġGALĠNE TEPKĠLER

BĠRĠNCĠ DÜNYA SAVAġI VE

OSMANLI DEVLETĠ

KAZANIM: I. Dünya Savaşı’nda

Osmanlı Devleti’nin durumunu,

topraklarının paylaşılması ve işgali

açısından değerlendirir.

OSMANLI DEVLETĠ HANGĠ

CEPHEDE?

I. Dünya SavaĢının Nedenleri:

Birinci Dünya SavaĢı 28 Haziran 1914‟te

bir Sırp Milliyetçinin Saraybosna‟da

Avusturya-Macaristan Veliahtı ile eĢini

öldürmesi iĢe baĢlamıĢtır. Bu suikastin bir

dünya savaĢına yol açmasının iki temel

nedeni vardır;

a)SÖMÜRGECĠLĠK YARIġI: Sanayi

Ġnkılabı sonrası sanayileĢen Avrupa

devletleri ürettikleri fazla ürünler için

pazar, sanayileri için de hammadde

arayıĢına girdiler. Bu durum Avrupa

devletleri arasında sömürge rekabetini

hızlandırmıĢ çıkar çatıĢmalarına neden

olmuĢtur.

b)MĠLLĠYETÇĠLĠK AKIMI: Fransız

Ġhtilalı‟nın yaydığı Milliyetçilik akımı

Avrupa‟da siyasi ve sosyal hayatta büyük

değiĢikliklere yol açtı. Her milletin kendi

geleceğine kendisinin karar vermesi

anlamına gelene Milliyetçilik akımı

Osmanlı ve Avusturya Macaristan gibi çok

uluslu devletlerin yıkımına neden oldu.

BĠRĠNCĠ DÜNYA SAVAġININ

BAġLAMASI:

Avrupa devletleri arasındaki siyasi ve

ekonomik rekabet gruplaĢmalara neden

oldu. ĠTTĠFAK DEVLETLERĠ VE

ĠTĠLAF DEVLETLERĠ adı verilen bu

gruplara zamanla değiĢik ülkeler katıldı.

Avusturya Macaristan Ġmparatorluğu,

Ferdinand‟ın öldürülmesi üzerine

Sırbistan‟a savaĢ açtı. Rusya Sırbistan‟ın

yanında yer aldı… Fransa ve Ġngiltere‟de

Rusya‟yı destekledi. Almanya ise

Avusturya-Macaristan Ġmparatorluğunun

yanında yer aldı. SavaĢın baĢlarında

tarafsızlığını ilan eden Ġtalya bir süre

Almanya‟nın yanında ayrılarak Ġtilaf

devletlerinin yanında savaĢa girdi.

BĠRĠNCĠ DÜNYA SAVAġINDA

TARAFLAR

ĠTTĠFAK

DEVLETLERĠ

ĠTĠLAF

DEVLETLERĠ

Almanya Ġngiltere

Avusturya-

Macaristan

Fransa

Ġtalya

SavaĢa sonradan katılanlar

Osmanlı Devleti Ġtalya

Bulgaristan ABD

Yunanistan

Romanya

ĠTĠLAF VE ĠTTĠFAK DEVLETLERĠNĠN OSMANLI ÜZERĠNDEKĠ PLANLARI

ÜLKE Osmanlı Üzerindeki Planı ÜLKE Osmanlı Üzerindeki Planı

AB

D

Bağımsızlığını yeni kazanmıĢ olmasına rağmen, hızla geliĢmiĢtir. Osmanlı ülkesinde hastane, okul, matbaa kurarak siyasi ve ekonomik hâkimiyetini arttırmıĢtır.

ĠNG

ĠLT

ER

E

Sömürgelerine giden yol Osmanlı üzerinden geçtiği için 19. yüzyıla kadar Osmanlının toprak bütünlüğü korudu. Ama daha sonra Osmanlı, Almanya‟ya yaklaĢınca, Ortadoğu petrollerini ele geçirmek için Arapları Osmanlıya karĢı kıĢkırtmıĢtır.

AV

US

TU

RY

A-

MA

CA

RĠS

TA

N

ĠMP

AR

AT

OR

LU

ĞU

Osmanlı Devleti‟nin Avrupa‟daki

topraklarını alarak Ege Denizine

ulaĢmayı planlıyordu. Osmanlı gibi

çok uluslu bir imparatorluktu. Bu

durum varlığını tehdit ediyordu.

Ayrıca Rusya‟nın Panslavizm

politikası toprak bütünlüğünü

etkileyince Osmanlı ile aynı tarafta

1. Dünya SavaĢına girdi.

ĠTA

LY

A

Yeni geliĢmekte olan bir devlet olarak Osmanlı‟dan toprak koparabilmek için büyük devletlerin desteğine ihtiyaç duymuĢ ve onlarla hareket etmiĢtir.

RU

SY

A

Ġstanbul ve Çanakkale Boğazlarını ele geçirerek Sıcak denizlere inmeyi ve baĢkenti Ġstanbul olan bir Slav imparatorluğu kurmayı planlıyordu. Bunun içinde Osmanlı içersindeki Ortodoksları isyana teĢvik etti.

AL

MA

NY

A

Ortadoğu‟da etkin olabilmek için ekonomik yatırımlar ve askeri uzmanlar göndererek hem ekonomik hem de askeri yönden etkinliği arttırmaya çalıĢmıĢtır. Birliğini geç tamamladığı için biran önce Ġngiltere gibi sömürgelerini arttırmak istiyordu.

FR

AN

SA

Osmanlı içersindeki azınlıkları kıĢkırtarak toprak koparmayı planlıyordu.

OSMANLI DEVLETĠNĠN BĠRĠNCĠ

DÜNYA SAVAġINA GĠRMESĠ;

Osmanlı Devleti‟nin topraklarının geniĢ

olması, coğrafi konumunun uygun

olması nedeniyle her iki taraf içinde

önem kazanıyordu. Almanya

yanında savaĢa girerse savaĢtaki

yükünün azalacağını, padiĢahın

halife sıfatı sayesinde tüm

Müslümanları savaĢa katmayı

düĢünüyordu. Ġtilaflar ise savaĢı

geniĢ bir alana yayılmaması için

Osmanlının savaĢa girmesini

istemiyorlardı.

Sonuçta Osmanlı yöneticileri savaĢ

Almanya yanında girme kararı

aldılar. Ġngilizlerden kaçan iki

Alman gemisi (GOEBEN VE

BRESLAU) Osmanlıya sığınınca

Osmanlı bu gemileri satın aldığını

duyurdu. Gemilerin isimleri

YAVUZ ve MĠDĠLLĠ yapıldı. Bu

gemiler aynı gece Karadeniz‟e

açılarak Rus limanlarını

bombalayınca Osmanlı savaĢa

girmiĢ oldu.

BĠRĠNCĠ DÜNYA SAVAġINDA OSMANLININ SAVAġTIĞI CEPHELER

BĠRĠNCĠ DÜNYA SAVAġININ SONA

ERMESĠ

Osmanlı Devleti Birinci Dünya SavaĢı

uzayınca asker ve malzeme yetersizliği

yüzünden zor durumda kaldı.

Bulgaristan‟ın savaĢtan çekilmesiyle

Osmanlı‟nın Avusturya ce Almanya ile

bağlantısı kesildi. Bu yüzden ateĢkes

istemek zorunda kaldı.

GELDĠKLERĠ GĠBĠ GĠDERLER:

KAZANIM: 1.Mondros Ateşkes Anlaşması’nın imzalanması ve uygulanması karşısında Osmanlı yönetiminin, Mustafa Kemal’in ve halkın tutumunu değerlendirir.

2.Kuvâ-yı Millîye ruhunun

oluşumunu, millî cemiyetleri ve millî

varlığa düşman cemiyetlerin

faaliyetlerini analiz eder.

BĠRĠNCĠ DÜNYA SAVAġININ SONA

ERMESĠ: Osmanlı Devleti Birinci Dünya

SavaĢı uzayınca asker ve malzeme

yetersizliği yüzünden zor durumda kaldı.

Bulgaristan‟ın savaĢtan çekilmesiyle

Osmanlı‟nın Avusturya ve Almanya ile

bağlantısı kesildi. Böyle bir ortamda ülkeyi

savaĢa sokan Ġttihat ve Terakki Partisi

hükümetten çekildi. Yeni kurulan hükümet

ateĢkes istemek zorunda kaldı.

MONDROS ATEġKES ANTLAġMASI

VE MADDE YORUMLARI:

Mondros AteĢkes AntlaĢması itilaf

devletlerinin kendi aralarında daha

önceden yaptıkları gizli antlaĢmalara

dayanıyordu. Toplam 25 maddeden oluĢan

antlaĢmanın önemli maddeleri Ģunlardır:

MONDROS ATEġKES ANTLAġMASI

(30 EKĠM 1918)

MADDE YORUM

Çanakkale ve Ġstanbul boğazları

açılacak ve bu yerdeki istihkâmlar4,

Ġtilaf Devletleri tarafından iĢgal

edilecektir. (1. Madde)

*Ġstanbul ve Anadolu arasındaki bağlantı

kesilmiĢtir.

*Ġstanbul’un güvenliği tehlikeye girmiĢtir.

Sınırların korunması ve iç güvenliğin

sağlanması için bırakılacak bir miktar

kuvvet dıĢında Osmanlı ordusu derhal

terhis5 edilecektir. (5. Madde)

*Osmanlının savunma gücü ortadan

kaldırılmıĢtır.

*Ġtilaf Devletleri, Anadolu’yu iĢgal etmelerini

engelleyecek güçleri ortadan kaldırmayı

amaçlamıĢlardır.

4.Ġtilaf devletleri,güvenliklerini tehdit

edecek bir durumda,istedikleri herhangi

bir stratejik noktayı iĢgal edebilecekler.

(7. madde)

*AntlaĢmanın en ağır maddesidir. Ġtilaf Devletleri

Anadolu’da istedikleri yerleri iĢgal edebilmek için

hukuki bir dayanak elde etmiĢlerdir.

*Anadolu’nun tamamı iĢgal tehdidi altını

girmiĢlerdir.

Ġtilaf devletleri, Osmanlı

demiryollarından istifade edecek ve

Osmanlı ticaret gemileri Ġtilaf

Devletlerinin hizmetinde

bulundurulacaktır. (8. Madde)

*Ġtilaf Devletleri Osmanlı Devletinin ulaĢım ve

ekonomik imkânlarını kendi çıkarları

doğrultusunda kullanmak istemiĢlerdir.

Toros tünelleri Ġtilaf devletleri

tarafından iĢgal edilecektir. (10.

Madde)

*Ġtilaf devletleri önemli geçit yerlerini kontrol

ederek Osmanlı ülkesindeki ulaĢımı denetim

altına almak istemiĢlerdir.

Hükümet haberleĢmesi dıĢında telsiz,

telgraf ve kabloların denetimi Ġtilaf

Devletlerinin denetimine geçecektir.

(12. Madde)

*Ġtilaf devletleri ulaĢım ve haberleĢme hatlarını

kontrol ederek iĢgallerin diğer bölgelerde

duyulmasını ve Türk halkının organize olarak

iĢgaller karĢı koymasını engellemek istemiĢlerdir.

Doğudaki Altı vilayette (Erzurum, Van,

Diyarbakır, Elazığ, Sivas, Bitlis) bir

karıĢıklık çıkması halinde, Ġtilaf

devletleri,bu vilayetlerden herhangi bir

kısmını iĢgal edebilecekler. (24.

madde)

*Bu madde ile Doğu Anadolu’da bir Ermeni

Devleti kurulması amaçlanmıĢtır.

4 Düşman saldırısını durdurmak, düşmana karşı savunma yapmak amacıyla düzenlenmiş yerler.

5 Askerleri ordudan bırakma.

UNUTMAYIN!!!

Ġtilaf Devletleri ateĢkes hükümlerini her türlü yoruma açık Ģekilde hazırlamıĢlardı.

Böylece istedikleri gibi uygulayacaklardı.

MONDROS ATEġKES ANTLAġMASI HAKKINDA TUTUMLARI NE OLDU?

*Ġstanbul Hükümeti: ĠĢgalleri kolaylaĢtırmak için elinden geleni yaptı. Hatta

Anadolu‟ya nasihat heyetleri göndererek iĢgallerinin geçici olduğunu ve karĢı

konulmaması gerektiği konusunda halkı ikna etmeye çalıĢtı.

*Mustafa Kemal: Mondros AteĢkes antlaĢmasının maddelerinin açık olmadığını ve her

türlü yoruma açık hazırlandığına inanıyordu. Mustafa Kemal 5 Kasım 1918‟de

Sadrazam Ġzzet PaĢa‟ya çektiği telgrafta antlaĢma Ģartlarının yanlıĢ uygulanabileceğine

bu yüzden ordunun terhis edilmemesi gerektiğini söyledi. Ardından emrindeki 7. orduyu

dağıttı ve Genelkurmay‟ın emrine girdi. Bu telgrafta Modros AteĢkes AntlaĢması ile

ilgili görüĢlerini Ģöyle belirtmiĢti;

Ayrıca Mustafa Kemal AteĢkes antlaĢması hakkında Ģöyle düĢünüyordu;

MONDROS’UN ÖNEMĠ:

Osmanlı Devletinin baĢkenti Ġstanbul, 13

Kasım 1918‟de Ġtilaf Devletleri savaĢ

gemilerinden oluĢan bir filo ile fiilen iĢgal

edildi.

Türk tarihinde imzalanmıĢ en ağır Ģartlara

sahip antlaĢma Mondros‟tur.

Bu antlaĢma ile Osmanlı devleti fiilen

tarihe karıĢmıĢtır.

En ağır maddeleri Ģunlardı:

7. MADDE: Ġtilaf devletleri,

güvenliklerini tehdit edecek bir

durumda,istedikleri herhangi bir stratejik

noktayı iĢgal edebilecekler. (7. madde)

GĠZLĠ AMAÇ: Anadolu‟nun diğer

yerlerini de iĢgal edebilmek için uygun

koĢulları oluĢturmak ve dayanak sağlamak.

24. MADDE: Altı vilayette (Erzurum,

Van, Diyarbakır, Elazığ, Sivas, Bitlis) bir

karıĢıklık çıkması halinde,itilaf

devletleri,bu vilayetlerden herhangi bir

kısmını iĢgal edebilecekler. (24. madde)

KAN

GĠZLĠ AMAÇ: Doğu Anadolu‟da bir

Ermeni Devleti kurmak.

ĠġGALLER: AteĢkes AntlaĢması savaĢı

bitiren geçici bir antlaĢmadır. Asıl

durum barıĢ antlaĢması imzalandıktan

sonra ve hükümetler tarafından

onaylanmasına rağmen itilaf devletleri

barıĢ antlaĢmasını beklemeden Osmanlı

topraklarını iĢgal etmeye baĢladılar.

Mondros‟tan sona iĢgal edilen yerler

Ģöyledir:

ĠNGĠLĠZLER Musul, Antep, Urfa,

MaraĢ (Dana sonra bu üç

Ģehri yaptıkları bir

antlaĢma ile Fransızlara

bıraktılar) Ayrıca Afyon,

EskiĢehir, Ġzmit, Samsun,

Merzifon ve Batum‟a

asker çıkardılar.

MONDROSTAN SONRA

ĠLK ĠġGAL EDĠLEN

YER: MUSUL/ 3 KASIM

1918

FRANSIZLAR Adana ve çevresini

ĠTALYANLAR Antalya ve Konya

YUNANLILAR Ġzmir ve çevresini

ERMENĠLER Kars ve SarıkamıĢ

çevresini

GÜRCÜLER Batum ve çevresini

Wilson Prensipleri (Ġlkeleri)

ABD BaĢkanı Wilson Birinci Dünya

SavaĢından sonra 8 Ocak 1918‟de bazı

ilkeler yayımladı. 14 maddeden oluĢan bu

ilkelerde; gizli antlaĢmalar

yapılmamasını, antlaĢmaların açık ve

Ģeffaf olmasını, yenen devletlerin yenilen

devletlerden toprak almamasını,

milletlerin çoğunluk olduğu yerlerde

kendilerine bağımsızlık tanınmasını,

Türklerin çoğunlukta olduğu yerlerden

hâkimiyetin onlara ait olmasını ve

Boğazların tüm milletlere açık olmasını

istedi. Wilson Ġlkelerinde yer alan

“Yenen devletler yenilen devletlerden

toprak almayacaktır” maddesi savaĢın

bitiĢini hızlandırmıĢtır.

PARĠS BARIġ KONFERANSI

(18 OCAK 1919)

Toplanma Amacı: Birinci Dünya SavaĢı

sonunda yenen devletlerle yenilen devletler

arasında yapılacak barıĢ antlaĢmalarının

Ģartlarını belirlemek.

Konferansın Ġki Önemli Gündem

Maddesi:

1- SavaĢ sonrası Avrupa haritasını

yeniden çizmek.

2- Osmanlı topraklarının paylaĢım

planını yeniden yapmak. [Ġtilaf

Devletleri Birinci Dünya SavaĢı

öncesinde zaten Osmanlıyı gizli

anlaĢmalarla paylaĢmıĢlardı. Ama

kendisine Boğazlar ve Ġstanbul

verilen Rusya‟nın 1917‟de BolĢevik

ihtilali sonrasında savaĢtan

çekilmesi Ġtilaf Devletlerinin yeni

bir paylaĢım planı yapmasını

gerektirdi.]

Katılan Ülkesi sayısı: 32

BaĢkanlık Eden Ülkeler: ABD, Fransa ve

Ġngiltere

Ġtilaf devletleri, Paris BarıĢ Konferansında,

ABD BaĢkanı Wilson tarafından belirlenen

ilkelere ters düĢmemek ve sömürge

düzenini devam ettirmek üzere MANDA

VE HĠMAYECĠLĠK adı verilen yeni bir

sistem ortaya koydular.

MANDA VE HĠMAYECĠLĠK:

Kendisini idare edemeyecek kadar zayıf

ve güçsüz ülkelerin güçlü devletler

tarafından yönetilmesi sistemi.

ĠZMĠR’ĠN ĠġGALĠ (15 Mayıs 1919)

Birinci Dünya SavaĢından önce Batı

Anadolu bölgesi Ġtalya‟ya vaat edilmiĢti.

Ama Ġngiltere burada güçlü Ġtalya yerine

kolaylıkla yönlendirebileceği bir

Yunanistan‟ın olmasını çıkarlarına uygun

buldu. Paris BarıĢ Konferansında bu

yüzden Ġzmir‟i Yunanlıların iĢgal

edilmesine karar verildi. Bu durum Ġtilaf

devletleri arasında görüĢ ayrılığı

bulunduğunu göstermektedir.

Yunanlılar Ġtilaf Devletlerinin

donanmasının da desteği ile 15 Mayıs

1919‟da Ġzmir‟i iĢgal ettiler. ĠĢgal ettikleri

yerlerde katliama giriĢtiler. Ġzmir‟in iĢgali

Anadolu‟da geniĢ yankı buldu.

CEMĠYETLER6

Osmanlı devletinin Mondros‟tan sona

baĢlayan iĢgallere sessiz kalması üzerine

Türk halkı iĢgallere karĢı sessiz

kalmayacağını gösterdi. Bu amaçla

Anadolu’nun pek çok yerinde cemiyetler

kuruldu. Bu cemiyetler, halkın direniĢe

karĢı önce protesto mitingleri düzenlediler,

protesto telgrafları çektiler. Silahlı direniĢ

için hazırlık yaptılar. Basın yoluyla

iĢgallerin haksızlığını dünyaya duyurmayı

amaçladılar.

Bununla birlikte azınlıklar ve bazı Osmanlı

vatandaĢları da iĢgallerin kolaylaĢtırmasını

sağlamak, devlet kurmak, değiĢik çıkarler

elde etmek için cemiyetlerde kurdular.

BU YÜZDEN CEMĠYETLERĠ

KENDĠ ARASINDA MĠLLĠ

VARLIĞA YARARLI

CEMĠYETLER VE MĠLLĠ

VARLIĞA ZARARLI

CEMĠYETLER olarak ikiye

ayırıyoruz.

MĠLLĠ VARLIĞA YARARLI

CEMĠYETLER:

A) Anadolu Kadınları Müdafaa-i

Vatan Cemiyeti: 1919‟da Sivas‟ta

kuruldu. Ülkenin birliği ve bağımsızlığı

için Ġtilaf devletlerine karĢı protesto

mitingleri düzenledi, telgrafları çekti.

B) Trakya PaĢaeli Müdafaa-i Hukuk

Cemiyeti: 1918‟de Edirne‟de kuruldu.

Bölgedeki Yunan iĢgaline direnmek ve

iddialarına cevap vermek amacındaydı.

C) Ġzmir Müdafaa-i Hukuk-i

Osmaniye Cemiyeti: Ġzmir‟de

çoğunluğun Türklere ait olduğunu tüm

6 Cemiyet: Herhangi bir konuda faaliyet göstermek için bir

araya gelmiş topluluk.

dünyaya duyurmak ve ispat etmek

amacıyla kuruldu. DireniĢ hareketlerine

silah ce cephane sağladı.

D) Vilayat-i ġarkiye Müdafaa-i

Hukuk-ı Milliye Cemiyeti: Doğu

illerimizde kurulacak Ermeni devletine

karĢı kuruldu. Gazete çıkararak

(Vatan/Fransızca; Hadisat/ Türkçe)

propaganda yaptı.

E) Trabzon Muhafazai- Hukuk-ı

Milliye Cemiyeti: Doğu Karadeniz‟de

hak iddia eden Rum ve Ermenilerle

mücadele etmek için 1918‟de kuruldu.

F) Kilikyalılar Cemiyeti: Adanalılar,

Tarsuslular, MaraĢlılar ve Antepliler

tarafından 1918‟de kuruldu. Bölgedeki

iĢgallere karĢı direniĢi örgütlemek

amacındaydı.

G) Milli Kongre Cemiyeti: 70 kadar

cemiyetin ikiĢer temsilcisinin katılımı

ile 1918‟de Ġstanbul‟da kuruldu. Amacı

dünyada Türkler aleyhinde yapılan

olumsuz propagandalara yayın yoluyla

cevap vermekti. Diğer cemiyetlerin

aksine amacı bölgesel değil ulusal olan

bir cemiyettir.

Yararlı Cemiyetlerin adlarında neden hep

“Müdafaa-i Hukuk”, “Muhafaza-i

Hukuk” kelimeleri geçiyor?

Cevap: Türk halkının iĢgaller karĢısında

yaptığı meĢru müdafaa hakkını koruma,

iĢgallere karĢı çıkmaydı ve bu yasal

hakkıydı.

YARARLI CEMĠYETLERĠN

ORTAK ÖZELLĠKLERĠ:

1. Mondros AteĢkes AntlaĢmasından

sonra ( Ġzmir‟in iĢgal edilmesiyle)

kuruldular.

2. DüĢman iĢgalini önlemek ve Türk

milletinin bağımsız yaĢamasını

sağlamayı amaç edinmiĢlerdir.

3. Önceleri yayın yoluyla mücadeleyi,

sonraları silahlı mücadeleyi

benimsemiĢlerdir.

4. Türk halkını teĢkilatlandırmak için

bölgelerinde kongreler

toplamıĢlardır.

5. Ortaya çıkmalarında Türk

milliyetçiliği vardır; milli

mücadelenin temelini atmıĢlardır.

MĠLLĠ VARLIĞA ZARARLI

CEMĠYETLER:

1-AZINLIKLAR TARAFINDAN

KURULANLAR:

A) Mavri Mira Cemiyeti: Amacı

Bizans devletini yeniden

diriltmek,Ege Bölgesinde çeteler

kurarak Yunan iĢgalini

kolaylaĢtırmaktı.

B) Pontus Rum Cemiyeti: Amacı

Samsun merkez olmak üzere Doğu

Karadeniz‟de bir Rum devleti

kurmaktı.

AZINLIKLAR TARAFINDAN

KURULAN ZARARLI

CEMĠYETLERĠN ORTAK

ÖZELLĠKLERĠ:

1. Ġtilaf devletlerini destekleyerek

iĢgallerin geniĢlemesine neden

olmuĢlardır.

2. Milli Mücadele sırasında Türk

halkının iĢgallere karĢı

örgütlenmesine engellemeye

çalıĢmıĢlardır. (Örneğin

Trabzon’daki bir Rum matbaası,

Trabzonlu Rumlara karşı haklı

uyanık olmaya çağıran Ġstiklal

Gazetesini basmamıştır.)

3. Milli Mücadele döneminde

ayaklanmalar çıkararak iĢgallere

karĢı etkili bir silahlı mücadele

yapılmasını engellemiĢlerdir.

2-TÜRKLER TARAFINDAN

KURULANLAR:

A) Kürt Teali Cemiyeti: Amacı Doğu

illerimizi kapsayacak ayrı bir devlet

kurmaktı.

B) Hürriyet ve Ġtilaf Fırkası: 1911‟de

Ġttihat ve Terakki Cemiyetine karĢı

kuruldu. Mondros‟tan sonra Milli

Mücadeye muhalefet etti.

C) Ġngiliz Muhipleri Cemiyeti: Amacı

Ġngiliz mandasını sağlamaktı.

D) Ġslam Teali Cemiyeti: Amacı

Ġngilizlerin desteğini sağlayarak

saltanat ve hilafetin devamını

sağlamaktı.

TÜRKLER TARAFINDAN

KURULAN ZARARLI

CEMĠYETLERĠN ORTAK

ÖZELLĠKLERĠ:

1. Ġstanbul Hükümeti ve Ġtilaf

Devletleri tarafından

desteklenmiĢlerdir.

2. Manda ve Himaye fikrini

savunarak iĢgallere karĢı milli

birlik ve beraberliğin

sağlanmasını engellemiĢlerdir.

3. Anadolu‟da TBMM‟ye karĢı

çıkan ayaklanmaları

desteklemiĢlerdir.

Hemen hemen her zararlı cemiyetin

faaliyetlerine karĢı o bölgede yararlı

cemiyetler kurulmuĢtur. Örneğin,

Mavri Mira Cemiyeti Ġzmir

Müdaafa-i Hukuk Cemiyeti

Pontum Rum Cemiyeti Trabzon

Muhafaza-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti

Hınçak ve TaĢnak Cemiyetleri

Vilayet-i ġarkiye Müdafa-i Hukuk

Cemiyeti

ÇOK ÖNEMLĠ: Milli Varlığa

yararlı cemiyetler bölgesel olarak

kurulmuĢtu. Yani her cemiyet kendi

bölgesinin iĢgalden kurtarılmasına

önem veriyordu. Yurdun tamamını

kurtarmak amacını güden cemiyet

yoktu. Bunun farkında olan Mustafa

kemal, birleĢtirici ve bütünleĢtirici

gücünü kullanarak tüm yararlı

cemiyetleri Sivas Kongresinde

ANADOLU VE RUMELĠ

MÜDAFAA-Ġ HUKUK

CEMĠYETĠ adı altında

birleĢtirmiĢtir.

KUVAY-I MĠLLĠYE: ĠĢgallerin ardından

iĢgale uğrayan bölgelerde halk tarafından

oluĢturulan silahlı birliklere Kuvay-ı

Milliye (Milli Kuvvetler) adı verilir.

Düzensiz, disiplinsiz, ihtiyaçlarını halktan

karĢılayan ve kendi bölgesini kurtarmayı

düĢünen gruplardır. Kuvay-ı Milliyenin en

önemli yararı iĢgalleri ve düĢmanın

ilerleyiĢini yavaĢlatmalarıdır. Kuvay-ı

Milliye aynı zamanda milleti kurtuluĢa

götüren ruhu temsil eder. Mustafa Kema,

Kuvay-ı Milliyeyi Ģöyle tanımlamıĢtır:

“Kuvayımilliye, milletin ruhundan ve

sonsuza kadar yaĢama eve bağımsızlık

istediğinde doğmuĢ bir birliktir ki, o

hiçbirĢey yok edemeyecektir.”

*Yararlı Cemiyetlerin öncülüğünde

çekilen protesto telgrafları ve yurdun

her tarafında yapılan mitingler iĢgallere

karĢı ilk tepkilerdi. Özellikle Ġstanbul’da

Ġzmir’in ĠĢgalini protesto etmek için

Halide Edip Adıvar’ın da konuĢma

yaptığı büyük mitingler düzenlendi.

VE MĠLLĠ MÜCADELE BAġLIYOR…

KAZANIM: Mustafa Kemal’in Millî Mücadelenin hazırlık döneminde yaptığı çalışmaları millî bilincin uyandırılması, millî birlik ve beraberliğin sağlanması açısından değerlendirir.

Mondros‟tan sona askeri görevi sona

eren Mustafa Kemal 13 Kasım

1918‟de Ġstanbul‟a geldi. Ġtilaf

devletlerinin donanmasını görünce

yaverine dönerek “Geldikleri Gibi

Giderler” dedi. [Bu cümle

Mustafa Kemal’in kiĢilk

özelliklerinden ile görüĢlülüğünü

göstermektedir.]

Samsun‟a çıkana kadar 6 ay kaldığı

Ġstanbul‟da padiĢahla ve devlet

adamları ile görüĢtü ama bir sonuç

alamadı. Böylece kurtuluĢu

Ġstanbul‟dan olamayacağına karar

verdi. Çünkü Ġstanbul iĢgal

altındaydı.

Her zaman planlı ve programlı

hareket eden Mustafa Kemal

Ġstanbul‟da da bunu yapmıĢ ve

KurtuluĢ çarelerini aramıĢtır.

ġiĢli‟de bir ev tutan Mustafa Kemal,

arkadaĢları ile sabahlara kadar süren

tartıĢmalara yaparak ülkenin

durumuna çare aramaya baĢladılar.

Mustafa Kemal, Ġstanbul‟un iĢgal

altında olduğu için KurtuluĢ‟un

ancak Anadolu‟dan olabileceğini

düĢünüyordu. Bu yüzden

Anadolu‟ya geçmek ve Milli

Mücadeleyi baĢlatmak için fırsat

aramaya baĢladı.

9. ORDU MÜFETTĠġĠ:

Mustafa Kemal‟in beklediği fırsat çok

geçmeden ortaya çıktı. Doğu

Karadeniz‟deki Rum çetelerine karĢı

Türklerin harekete geçmesi Ġtilaf

Devletlerini rahatsız etti. Eğer bölgede

olaylara engellenmezse Mondros‟un 7.

maddesine dayanarak burayı iĢgal

edeceklerini bildirdiler. Ġstanbul hükümeti

9. ordu müfettiĢi olarak Mustafa Kemal‟i

olağanüstü yetkilerle bölgeye gönderdi.

Mustafa Kemal‟den beklenen bölgedeki

durumu incelemesi ve gerekli tedbirleri

almasıydı. Mustafa Kemal’in amacı ise

Anadolu’ya geçerek Milli Mücadeleyi

baĢlatmaktı.

19 Mayıs 1919

Mustafa Kemal, 9. ordu müfettiĢi olarak 16

Mayıs 1919‟da Ġstanbul‟dan Bandırma

Vapuru ile ayrıldı. Bandırma Vapurunda

Mustafa Kemal PaĢa‟dan baĢka 22 kurmay,

25 er ve erbaĢ, 8 katip ve müĢavir, 21 gemi

personeli olmak üzere toplam 76 kiĢi

bulunuyordu. 19 Mayıs 1919‟sa Samsun‟a

ayak bastılar. Samsun‟da güvenliği

sağlayan, hazırladığı bir raporu Ġstanbul‟a

gönderen Mustafa Kemal hemen

arkasından ordu ile temas kurdu. Özellikle

askerlerini dağıtmayan iki komutan olan

Erzurum‟daki Kazım Karabekir ve

Ankara‟daki Ali Fuat PaĢa‟ya telgraf

çekerek kendisi ile iletiĢime geçmelerini

istedi. Böylece düzenli askeri birlikleri

mücadele için kullanmak için ön hazırlık

yapıyordu. Samsun, Ġngiliz iĢgali altında

olduğu için burada milli mücadele için

rahat çalıĢmayacağını düĢünen Mustafa

Kemal, Samsun‟un ilçesi HAVZA‟ya

geçti.

HAVZA GENELGESĠ (28 Mayıs 1919)

Mustafa Kemal Havza‟da hazırladığı bir

genelgeyi valiliklere, komutanlara ve

Anadolu‟daki milli kuruluĢlara gönderdi.

HAVZA GENELGESĠ ĠLE MUSTAFA

KEMAL MĠLLĠ BĠLĠNCĠ

UYANDIRMAK VE HALKI

HAREKETE GEÇĠRMEK ĠÇĠN ;

1-Yurdun her tarafından protesto

mitingleri düzenlenmesini istemiştir.(Bu

amaçla ilk miting Havza’da yapılmıştır)

2-Ġtilaf devletlerine protesto telgrafları

çekilmesini istemiştir.

3-Gerekirse silahlı mücadele için

çetelerden yararlanılmasını istemiştir.

4-Düzenli ordunun dağıtılmaması

gerektiğini ifade etmiştir.(KAZIM

KARABEKĠR’E ÇEKTĠĞĠ TELGRAFTAN

MUSTAFA KEMAL’ĠN SĠLAHLI

MÜCADELE ĠÇĠN PLANLAMA

YAPTIĞINI RAHATLIKLA

ANLAYABĠLĠRĠZ.)

ÖNEMĠ VE SONUÇLARI: Havza

Genelgesinin arkasından Mustafa Kemal 8

Haziran 1919’da Ġstanbul’a çağrıldı. Bu

çağrıya net cevap vermedi. Ama zamanının

azaldığını anladı. Havza’da da güvende

olmadığını hissedince Amasya’ya geçmeye

karar verdi.

KAN

AMASYA GENELGESĠ

12 Haziran 1919’da Amasya’ya gelen

Mustafa Kemal burada halk tarafından

büyük coşkuyla karşılandı. Buraya

arkadaşları Rauf Bey, Refet Bey, Ali

Fuat Paşa’yı da davet eden Mustafa

Kemal onlarla Milli Mücadele’nin

planlamasını yaptı. Mustafa Kemal’in

hazırladığı metin Rauf Bey, Refet Bey,

Ali Fuat Paşa ve Kazım Karabekir’in

de telgrafla onayı alındıktan sonra

genelge olarak telgraf yoluyla tüm

yurda duyuruldu. Genelgenin

maddeleri Ģöyleydi:

Vatanın bütünlüğü milletin

bağımsızlığı tehlikededir. (KurtuluĢ

SavaĢının Gerekçesi)

Ġstanbul hükümeti aldığı

sorumluluğun gereğini yerine

getirememektedir. Bu durum

milletimizi yok olmuş gösteriyor.

(KurtuluĢ SavaĢının

gerekçelerinden birinin de Ġstanbul

Hükümetinin millete karĢı görevini

yerine getirememesi)

Milletin bağımsızlığını, yine milletin

azim ve kararı kurtaracaktır.

(KurtuluĢ SavaĢının Yöntemi ve

amacı)

Milletin içinde bulunduğu durum ve

şartların gereğini yerine getirmek ve

haklarını gür sesle cihana duyurmak

için, her türlü baskı ve kontrolden

uzak milli bir heyetin varlığı

zaruridir. (KurtuluĢ SavaĢı

kiĢisellikten çıkartılarak

kurumsallaĢtırılmıĢtır. Ġlk defa milli

bir kurulun varlığından

bahsedilmiĢtir.)

Anadolu’nun her bakımdan en

güvenilir yeri olan Sivas’ta hemen

milli bir kongre toplanması

kararlaştırılmıştır.

Bunun için bütün illerin her

sancağından milletin güvenini

kazanmış üç temsilcinin mümkün

olan en kısa zamanda yetişmek üzere

yola çıkılması gerekmektedir.

(Milletin güvenini kazanmıĢ, Milli

Mücadele taraftarı kiĢilerin

seçilmesine çalıĢılmıĢtır)

Her ihtimale karşı bu mesele milli

bir sır olarak tutulmalı ve temsilciler

gereğinde yolculuklarını kendilerini

tanıtmadan yapmalıdırlar. (Ġstanbul

hükümetinin ve Ġtilaf devletlerinin

Sivas Kongresini engellemeye

yönelik faaliyetlerine karĢı önlem

alınmıĢtır)

GENELGENĠN ÖNEMĠ:

KurtuluĢu SavaĢının AMACI,

GEREKÇESĠ ve YÖNTEMĠ

Amasya Genelgesinde belirtilmiĢtir.

Bu genelge KurtuluĢ SavaĢı için

atılmıĢ ilk önemli adımdır.

Milli Mücadelenin topyekun bir

mücadele olduğu konusuna vurgu

yapılmıĢtır.Türk milletinin milli

egemenliği ancak kendi gücü ve

çabasıyla kazanabileceğine dair bir

çağrı niteliğindedir.

UNUTMAYIN!!!

Amasya Genelgesi Milli Mücadele

düĢüncesinin eyleme geçiĢidir.

ASKERLĠKTEN ĠSTĠFA:

Amasya Genelgesi‟nin yayınlanması

üzerine Ġtilaf Devletlerinin tepkileri iyice

arttı. Mustafa Kemal‟in derhal çağrılması

için Ġstanbul Hükümetine baskı yaptılar. 7-

8 Temmuz 1919 gecesi saray tarafından

kendisine bir telgraf çekilen Mustafa

Kemal‟den Ġstanbul‟a dönmesi istendi.

Mustafa Kemal reddetti. Bunun üzerine “O

halde resmi göreviniz sona ermiĢtir.”

denildi. Mustafa Kemal‟de 8 Temmuz

1919 gecesi askeri ve resmi görevinden

istifa ettiğini bildirdi. Artık sivil biriydi.

Gücünü milletten alacaktı. Ġstifa ederek

milletinin menfaatini herĢeyin üstünde

tuttuğunu göstermiĢ oldu.

ERZURUM KONGRESĠ (23 Temmuz-7

Ağustos 1919)

Mustafa Kemal, Amasya Genelgesinin

arkasından Kazım Karabekir ile buluĢmak

üzere Erzurum‟a geldi. Askerlikten istifası

da bu Ģehirdeyken oldu. Sivil olmasına ve

hiçbir yetkisi olmamasına rağmen Kazım

Karabekir‟im “Emrinizdeyim

Komutanım!” sözü Milli Mücadelenin

tartıĢılmaz lideri olduğunu gösterdi. Bu söz

Milli Mücadelenin kaderini etkiledi.

Mondros‟un 24. maddesi gereğince Doğu

Anadolu‟da kurulması düĢünülen bir

Ermeni Devletine karĢı alınacak önlemleri

tartıĢmak üzere Doğu Anadolu Müdafaa-i

Hukuk Cemiyeti tarafından Erzurum‟da

bir kongre düzenlendi. Bu kongreye

Mustafa Kemal de davet edildi. Kongreye

daha çok doğu illerinden (Erzurum,

Trabzon, Sivas, Van ve Bitlis) gelen 57

delege katıldı. Mustafa Kemal de Erzurum

Delegesi ile katıldı ve kongrenin açıldığı

gün Mustafa Kemal oyçokluğu ile kongre

baĢkanlığına seçildi.

ERZURUM KONGRESĠNDE ġU

KARARLAR ALINDI…

1-Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür,

parçalanamaz. (Milli sınırlar kavramıyla

Türklerin çoğunlukta olduğu yerler ifade

edilerek Türk vatanının bölünmez bir

bütün olduğu vurgulanmıĢtır.)

2- Her türlü yabancı iĢgal ve müdahalesine

karĢı ve Ġstanbul Hükümeti'nin dağılması

hâlinde, millet topyekün kendisini

savunacak ve direnecektir. (ĠĢgallere karĢı

direniĢ hareketlerinin birleĢtirilmesi

amaçlanmıĢtır.)

3- Vatanı korumaya ve istiklâli elde

etmeye Ġstanbul Hükümeti muktedir

olamadığı takdirde bu amaca ulaĢmak için

geçici bir Hükümet kurulacaktır. Bu

hükümet üyeleri millî kongrece

seçilecektir. Kongre toplanamazsa, bu

seçimi Heyet-i Temsiliye (Temsilciler

Kurulu) yapacaktır. (Ġstanbul

Hükümetinin teslimiyetçi politikası

nedeniyle böyle bir karar alınmıĢtır.)

4- Kuvâ-yı Milliye'yi tek kuvvet tanımak

ve millî Ġradeyi hâkim kılmak temel

ilkedir. (Milli bağımsızlık ve millet

egemenliği temel amaç olarak

belirlenmiĢtir.)

5- Hıristiyan azınlıklara siyasî hâkimiyet

ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar

verilemez. (Azınlıkların bağımsız devlet

kurmak istemelerine karĢı çıkılmıĢtır.)

6- Manda ve himaye kabul olunamaz. (Tek

koĢul tam bağımsızlıktır.)

7- Millî Meclisin derhal toplanmasını ve

hükümet iĢlerinin Meclis denetiminde

yürütülmesini sağlamak için çalıĢılacaktır.

(Halkın yönetim üzerindeki etkinliğinin

artırılması amaçlanmıĢtır.)

ÖNEMĠ:

1-ToplanıĢ açısından bölgesel aldığı

kararlar bakımından ulusal bir kongredir.

2-Kongrede alınan kararları uygulamak

amacıyla 9 kiĢiden oluĢan Temsil Heyeti

burada oluĢturuldu ve baĢkanlığına

Mustafa Kemal seçildi. Bu heyet milleti

temsil edecek ve hükümet gibi çalıĢacaktı.

3-Manda ve himaye ilk kez Erzurum

Kongresinde reddedildi.

4-Ġlk kez milli sınırlardan bahsedilmiştir.

5-Azınlıklara yeni haklar verilemeyeceği

belirtildi.

SĠVAS KONGRESĠ (4-11 EYLÜL 1919)

Erzurum‟da çalıĢmalarını

tamamlayan Mustafa Kemal ve

arkadaĢları Sivas‟a doğru yola çıktı.

Sivas‟ta bir kongre toplanacağı

kararı daha önce Amasya

Genelgesinde alınmıĢtı. Çünkü

güvenli bir yerdeydi, iĢgal altında

değildi.

Ġtilaf Devletleri ve Ġstanbul

hükümeti kongrenin toplanması için

çeĢitli giriĢimlerde bulundular.

Mustafa Kemal‟in “Ġttihatçı” olduğu

yalanını uydurdular. Elazığ Valisi

Ali Galip‟e Mustafa Kemal‟i

tutuklaması için emir verdiler. Ġtilaf

devletleri Sivas‟ı iĢgal edeceklerini

söylediler.Tüm bu önlemelere

rağmen kongre 4 Eylül‟de Sivas‟ta

toplandı. Kongre baĢkanlığına

Mustafa Kemal seçildi.

KARARLARI:

Sivas Kongresinin iki temel

gündemi vardı. Birincisi Erzurum

Kongresi kararlarını yeni Ģartlara

uyarlayarak aynen kabul etmek.

Ġkincisi 25 delegenin imzalayarak

sundukları manda ve himayenin

kabul edilmesi durumunu

görüĢmekti. Yapılan uzun

tartıĢmalardan sonra manda ve

himaye kesin olarak reddedildi.

Milli cemiyetlerin “Anadolu ve

Rumeli Müdafaa-i Hukuk

Cemiyeti” adı altında birleĢtirildi.

Erzurum Kongresi kararları küçük

değiĢikliklerle aynen kabul edildi.

Temsil Heyeti üyesi sayısı 9‟dan

15‟e çıkarıldı.

ÖNEMĠ:

ToplanıĢ ve aldığı kararla

bakımından ULUSAL bir kongredir.

Manda ve himaye kesin olarak

reddedilmiĢtir. Tek koĢul TAM

BAĞIMSIZLIK‟ TIR.

Milli cemiyetler “Anadolu ve

Rumeli Müdafaa-i Hukuk

Cemiyeti” adı altında birleĢtirildi. Böylece Milli Mücadelenin tek

merkezden yönetilmesi ve ülke

bütünlüğünü koruma çabaları

Mustafa Kemal’in iyi bir yönetici

ve devlet adamı olduğunu gösterir.

Ġrade-i Milliye adı altında bir

gazete çıkarılmasına karar verildi. Bu gazete, Sivas Kongresi

kararlarını duyurmak amacıyla, bu

kongre sırasında, 14 Eylül 1919‟da

Sivas‟ta çıkmaya baĢlamıĢtır. Ġki

hafta bir yayınlanıyordu. Atatürk‟ün

de baĢyazılarının yer aldığı gazete

254 sayı yayınlanmıĢtır. Amacı milli

mücadelenin halka ve tüm dünyaya

duyurulması sağlamaktı.1922 yılı

Mart ayında kapanmıĢtır.

Ali Fuat PaĢa Batı Cephesi

komutanlığına atandı. Bu da Temsil

Heyetinin hükümet gibi hareket

ettiğini yürütme yetkisini

kullandığını gösterir.

AMASYA GÖRÜġMELERĠ

(20-22 EKĠM 1919)

Damat Ferit PaĢa’nın istifası

Sadrazam Damat Ferit PaĢa, Milli Mücadeleyi engellemek için elinden geleni yapıyordu. DüĢman iĢgalini kayıtsız Ģartsız kabul etmiĢti. Bırakın karĢı koymayı iĢgale karĢı koyulmaması için önlem almıĢtı. Ġstanbul‟daki vatansever komutanların, yazarların, Ģairlerin tutuklanmasını sağlamıĢtı. Ġngilizlerin sözünden çıkmıyordu. Mustafa Kemal‟in tutuklanması için çaba gösteriyordu.

Mustafa Kemal, Damat Ferit

PaĢa‟nın tutumunu ve yapmak istediklerini bir telgrafla padiĢaha bildirmek istedi. Bu giriĢim Damat Ferit PaĢa tarafından engellendi. PadiĢaha iletmek istediği telgrafın engellenmesi üzerine Mustafa Kemal, Ġstanbul Hükümeti ile tüm iletiĢimin kesilmesini istedi. Böylece, bundan sonraki tüm resmi belgelerin Sivas‟taki Temsil Heyetine gönderilmesini istedi. YazıĢmalar da aynı heyet ile yapılacaktı.

Ankara-Ġstanbul arasındaki iletiĢim kesilmiĢti. Bu durumdan etkilen Damat Ferit PaĢa, Sadrazamlık görevinden istifa etmek zorunda kaldı. (30 Eylül 1919) Damat Ferit PaĢa istifa edince yerine Ali Rıza PaĢa sadrazam oldu. Kendisi Milli Mücadeleye daha ılımlı bakan biriydi. Ali Rıza PaĢa yeni hükümeti kurmuĢtu. Yeni hükümetteki çoğu üye aslında Milli Mücadele‟yi destekliyordu. Mustafa Kemal yeni hükümeti kuran Ali Rıza PaĢa‟ya bir telgraf çekerek Erzurum ve Sivas Kongresinde alınan kararlara uyarsa Kuvay-ı Milliye‟den yardım göreceğini bildirdi. Temsil Heyeti ile Ali Rıza PaĢa arasında görüĢmeler baĢlamıĢtı. Her iki taraf telgrafla isteklerini birbirine bildiriyordu. Bu uzun telgraflaĢmaların sonucu her iki taraf arasında görüĢme yapılmasına karar verildi.

Ali Rıza PaĢa‟nın amacı Mustafa Kemal ile uzlaĢmaktı. Mustafa Kemal‟in amacı ise Milli Mücadele‟yi, vatanın içinde

bulunduğu durumun ciddiyeti Ġstanbul Hükümetine anlatmaktı. GörüĢme için Amasya seçildi. Ali Rıza PaĢa, Anadolu‟ya Bahriye Nazırı görüĢme için (Deniz Bakanı) Salih PaĢa‟yı gönderdi. Temsil heyetini ise Mustafa Kemal, Rauf Bey ve Bekir Sami Bey temsil edecekti.

ÖĞRENCĠ NOTLARI:

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

…………………………………………….

TEMSĠL HEYETĠ ANKARA’DA…

(27 ARALIK 1919)

Mustafa Kemal, kısa sürede ulusal bilincin oluĢmasını sağlamıĢtı. Milli birlik ve bütünlüğün önemli olduğunu yaptığı çalıĢmalarla göstermiĢti. Temsil Heyeti üyeleri Sivas‟ta bir süre kaldıktan sonra Ankara‟ya gitmeye karar verdiler. 27 Aralık 1919‟da Temsil Heyeti üyeleri Ankara‟ya geldi. Halk onları coĢkuyla karĢıladı. Temsil Heyeti bundan sonraki çalıĢmalarını Ankara‟dan yürütecekti.

Temsil Heyeti Neden Ankara’yı seçti? Temsil Heyeti‟nin Ankara‟yı seçmesinin

nedenleri Ģunlardı.

*Batı Cephesine yakın olduğu için

geliĢmeleri yakından izlemek.

*Ġstanbul’a yakın olduğunu için buradaki

geliĢmelerden haberdar olmak.

*Mondros AteĢkes AntlaĢmasından sonra

Ģehrin iĢgal edilmemiĢ olması.

*ġehrin demiryolu ve karayolunun

kesiĢme noktasında olması.

*ġehrin güvenli bir konumda bulunması.

*Ankaralıların Milli Mücadeleye büyük

destek vermesi.

SON OSMANLI MEBUSAN

MECLĠSĠNĠN AÇILMASI VE MĠSAK-

I MĠLLĠ

Ġstanbul hükümeti Amasya GörüĢmelerinde alınan kararlardan sadece bir tanesini kabul etti. Mebusan Meclisinin açılması için yurt genelinde seçimler yapıldı. Seçimi çoğunlukla Müdafaai- Hukuk Cemiyetinin üyeleri kazandı. Mustafa Kemal de Erzurum‟dan milletvekili seçildi. Fakat Mustafa Kemal meclisin Ġstanbul‟da açılmasına karĢı çıkıyordu. Çünkü Ġstanbul iĢgal altınaydı. Burada açılacak mecliste milletvekillerinin bağımsız karar almaları zordu. PadiĢah ise meclis üzerinde otoritesinin kaybolacağını düĢünerek meclisin Ġstanbul dıĢında

açılmasına izin vermedi.Meclisin açılmasının temel nedeni Ġtilaf devletlerinin Osmanlı ile yapacağı antlaĢmanın Ģartlarını belirmekti.

MĠSAK-I MĠLLĠ KARARLARI:

(28 Ocak 1920)

1. Mondros AteĢkes AntlaĢması imzalandığında iĢgal altında olmayan Türk vatanının tümü ayrılmaz bir bütündür. [Yorum: Milli sınırlar çizilerek ülke bütünlüğü vurgulanmıĢtır. ] 2. Osmanlı Devletinin yalnızca Arap çoğunluğu bulunan ve Mondros AteĢkes AntlaĢması imzalanması sırasında Ġtilaf Devletleri ordularının iĢgalinde olan Arap memleketlerinin durumu, halkın serbestçe verecekleri oya göre tespit edilmesi gereklidir. 3. Batı Trakya'nın durumunun tespitinde halkoyuna baĢvurulmalıdır. [Yorum: Çoğunluğu Türk olmasına güvenilmiĢtir.]

4. Kendi istekleriyle ana vatana katılmıĢ olan Kars, Ardahan ve Batum için gerekirse halkın oyuna baĢvurulmalıdır. [Yorum: Çoğunluğu Türk olmasına güvenilmiĢtir.] 5. Ġstanbul ve Marmara denizinin güvenliği sağlandıktan sonra Boğazların dünya ticaretine ve ulaĢımına açılması sağlanacaktır. 6. Müslüman olmayan azınlıkların hakları komĢu ülkelerdeki Müslüman halkı da aynı haktan yararlanmaları koĢuluyla kabul edilecektir. 7. Milli ve ekonomik geliĢmemizi mümkün kılmak amacıyla siyasi, adli, mali geliĢmemize engel olan kapitülasyonlar kaldırılmalıdır.

MĠSAK-I MĠLLĠ’NĠN ÖNEMĠ:

Misak-ı Milli, Mustafa Kemal'in fikirlerinin ve Sivas Kongresi kararlarının, Osmanlı parlamentosunca kabul edilmesidir.

Ġtilaf Devletleri ile yapılacak barıĢın esasları dünyaya duyurulmuĢtur.

Misak-ı Milli Türk vatanının sınırlarını belirliyordu.

Vurgulanan VATANIN PARÇALANMAYACAĞIDIR.

Ulusal egemenlik ve bağımsızlığın önemli olduğu açıkça ifade ediliyordu. Bu kararlar ile yurdumuzun iĢgaline açıkça karĢı çıkılıyordu.

Bağımsızlık için her Ģeyin yapılacağı açıkça belirtiliyordu.

Sivas Kongresinden sonra ilk siyasal zaferdir.

UNUTMAYIN!

Son Osmanlı Mebusan Meclisinda

kabul edilen MĠSAK-I MĠLLĠ;

*Osmanlı devletinin yapacağı barıĢ

antlaĢmasının Ģartlarını belirlemiĢtir.

*Türk devletinin sınırlarını çizmiĢtir.

MĠSAK-I MĠLLĠ SINIRLARIMIZ VE GÜNÜMÜZDEKĠ SINIRLARIMIZ

MĠSAK-I MĠLLĠ’NĠN SONUÇLARI:

Son Osmanlı Mebusan Meclisi‟nin Misak-ı Milliyi kabul etmesini Ġtilaf devletlerini rahatsız etti. 13 Kasım 1918‟de fiilen iĢgal ettikleri Ġstanbul‟u bu sefer 16 Mart 1920‟de resmen iĢgal ettiler. Milletvekillerinin çoğunu tutukladılar bir kısmını da Malta‟ya sürdüler.Karakolları basarak askerlerimizi Ģehit ettiler. Mustafa Kemal‟in Ġstanbul‟un iĢgal haberini Manastırlı Hamdi tarafından kendisine çekilen telgrafla aldı. (Mustafa Kemal‟in Mebusan Meclisi‟nin Ġstanbul‟da toplanmaması uyarısında ne kadar haklı olduğu ortaya çıktı. Bu onun ĠLERĠ GÖRÜġLÜLÜĞÜ‟nü gösterir.

EGEMENLĠK MĠLLETĠNDĠR

KAZANIMLAR:

1. Misak-ı Milli’nin kabulünü ve Büyük

Millet Meclisi’nin açılıĢını “ulusal

egemenlik”, “tam bağımsızlık” ilkeleri

ve vatanın bütünlüğü esası ile

iliĢkilendirir.

2. Mustafa Kemal’in Millî Mücadeleyi

örgütlerken karĢılaĢtığı sorunlara

bulduğu çözüm yollarını, onun liderlik

yeteneği ile iliĢkilendirir.

Kavram Tablosu

Ulusal Egemenlik: Devletin gücü

olan egemenliğin doğrudan doğruya ulusa

ait olmasıdır. (TBMM‟nin açılması Ulusal

Egemenlik ile ilgilidir.)

Tam Bağımsızlık: Siyasi,

ekonomik, hukuksal, kültürel ve tüm

alanlarda özgürlük ve egemenliktir.

(Misak-ı Milli‟nin ilan edilmesi tam

bağımsızlıkla ilgilidir.)

ĠLK TBMM’NĠN AÇILMASI: (23

NĠSAN 1920)

Ġstanbul resmen iĢgal edildikten sonra Son

Osmanlı Mebusan Meclisi kapatılmıĢtı.

GeliĢmeler üzerine Mustafa Kemal,

valilere ve komutanlara bir genelge

gönderdi. Bu genelgede hemen seçimlerin

yapılmasını istedi. “Ankara’da olağanüstü

yetkiler sahip” bir meclisin açılacağını

bildirdi. Seçimler yapıldı. Kendisi de

Ankara Milletvekili seçildi. Meclis 23

Nisan 1920‟de törenle açıldı. Mebusan

Meclisinin kapatılmasının arkasından

Ankara‟ya gelenler milletvekilleri de

milletvekili kabul edildi. Meclisin açıldığı

ilk gün yaĢlı sıfatıyla baĢkanlığı ve ilk

konuĢmayı Sinop Milletvekili ġerif Bey

yaptı.

24 Nisan 1920‟de Mustafa Kemal Meclis

BaĢkanlığına seçildi. Aynı gün mecliste Ģu

kararlar alındı.

1-TBMM yasama ve yürütme yetkisine

sahiptir. (YORUM: yasama, yürütme,

yargı yetkisinin tek bir kurumda

toplanması GÜÇLER BĠRLĠĞĠ

ĠLKESĠ’dir. Bu ilkenin

benimsenmesinin en önemli nedeni

olağanüstü koĢullarında hızla karar

almak ve uygulamaktı.)

2- Meclisten seçilecek bir heyet meclise

vekil olarak hükümet iĢlerini yürütür.

Meclisin baĢkanı hükümetin de

baĢkanıdır. 2 Mayıs 1920’de ise 11

bakandan oluĢan ilk hükümet

oluĢturulmuĢtur. Meclis hükümeti

sistemi ile çalıĢıldığı için bu hükümete

TBMM HÜKÜMETĠ adı verilir.

Ġlk TBMM’de 11 kiĢiden oluĢan

Bakanlar kurulu, ilk hükümet Ģöyleydi;

UNUTMAYIN!!!

TBMM’nin açılmasıyla Temsil

Heyeti’nin görevi sona ermiĢtir.

UNUTMAYIN!!!

TBMM’nin açılmasının temelinde

(ULUSAL) MĠLLĠ EGEMENLĠK

vardır.

ĠLK TBMM’NĠN ÖZELLĠKLERĠ:

1- 23 Nisan 1920’de TBMM’nin

açılmasıyla milli egemenliğe dayalı yeni

TÜRK DEVLETĠ kurulmuĢtur.

(Türkiye Devletinin kuruluĢ tarihi 23

Nisan 1920’dir.)

2-Birinci TBMM’nin görevi bağımsızlığı

sağlamak ve devletin otoritesini

güçlendirmekti. Bu yüzden öncelik

kurtuluĢa verilmiĢtir.

3-Ġlk TBMM‟de milletvekili sayısı 390

kiĢiydi. Ama meclis 155 milletvekili ile

açıldı. Bunun nedeni bazı milletvekillerinin

subay, komutan,vali, müdür, müsteĢar

olmaları ve devlet iĢlerini yürütmek için

görevlerinin baĢında olmalarıydı. Ġlk

TBMM‟de yaĢları, eğitim düzeyleri,

meslekleri, geldikleri yerler birbirinden

farklıydı. Bu bakımdan tam bir MĠLLĠ

MECLĠS kimliğindeydi. Meclisin temeli

MĠLLĠ EGEMENLĠK ve TAM

BAĞIMSIZLIK ilkelerine dayanıyordu.

(Yukarıdaki tablodan da anlaĢılacağı

üzere ilk TBMM halkın her kesiminde

insanların yer aldığı tam bir MĠLLĠ

MECLĠS yapısındaydı.)

Mustafa Kemal, 24 Nisan 1920’de

TBMM BaĢkanı seçilmiĢ ve bu görevini

CumhurbaĢkanı seçildiği 29 Ekim

1923’e kadar sürdürmüĢtür.

BÜYÜK MĠLLET MECLĠSĠ

ĠSYANLARA KARġI

KAZANIM: Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılma gerekçelerini ve uygulama sürecini değerlendirir.

*TBMM‟nin açılıĢ hazırlıklarının yapıldığı

dönemde Damat Ferit PaĢa Ġtilaf Devletleri

tarafından tekrar sadrazamlığa getirildi.

Damat Ferit PaĢa, Anadolu’daki Milli

Mücadele’yi durdurmak için Ġngilizlerin

de desteğini alarak harekete geçti.

ġeyhülislam‟dan Mustafa Kemal‟i ve Milli

Mücadele‟ye katılanları padiĢaha karĢı

gösteren bir fetva aldı. Bu fetva

Anadolu‟nun her yerine dağıtıldı. Ayrıca

yerel ayaklanmalar el altından desteklendi.

Onlarından sonuç getirmeyeceği

anlaĢılınca Kuvay-ı Ġnzibatiye adı verilen

bir ordu kurdu. Bu ordu Kuvay-ı Milli‟ye

engellemek, Kuvay-ı Milliye‟ye karĢı

ayaklananları desteklemek için

kurulmuĢtu. BaĢlayan isyanlar TBMM‟yi

uzun süre uğraĢtırdı. DüĢmanla mücadele

edileceği yerde kardeĢ kanı dökülmesine

ve KurtuluĢ SavaĢının kazanılmasının

gecikmesine neden oldu.

AYAKLANMALAR

Ayaklanmaları kimin çıkardığına göre Ģu bölümlere ayırabiliriz:

1-Ġstanbul Hükümetinin çıkarttığı

ayaklanmalar (Kuvay-ı Ġnzibatiye ve Anzavur Ayaklanmaları)

2-Ġstanbul Hükümeti ile Ġtilaf Devletlerince ortaklaşa çıkartılan ayaklanmalar (Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı, Yozgat, Afyon, Konya ve Milli Aşiret Ayaklanmaları)

3-Azınlıkların çıkardığı ayaklanmalar (Rum ve Ermeni ayaklanmaları)

4-Milli Kuvvetler komutanlarının

çıkardığı ayaklanmalar (Demirci Mehmet Efe ve Çerkez Ethem ayaklanmaları)

ÖĞRENCĠ NOTLARI:

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Ayaklanmaların çıktığı yerler

TBMM’NĠN ĠSYANLARA KARġI

ALDIĞI ÖNLEMLER:

A-Hıyanet-i Vataniye (Vatana Ġhanet) Kanununun çıkarılması

Ġsyanların önlenmesi için TBMM‟de 29 Nisan 1920‟de Hıyanet-i Vataniye (Vatana Ġhanet) Kanunu çıkarıldı. Bu kanunun çıkarılmasının nedeni iĢgal güçlerine karĢı tek bir vücut olarak mücadele etmek içindi. Bu kanunun ilk maddesi Ģöyleydi: “TBMM’nin yasallığına karşı ayaklanmaya yönelik sözle, yazıyla ya da doğrudan doğruya bilerek karşı çıkan, yayında bulunan kişiler vatan hanini sayılacaklardır.” Kanunda hangi suçları iĢleyenlerin vatan haini olacağı ve bunlara ne kadar ceza verileceğini içeren maddeler vardı.

B-Ġstiklal Mahkemeleri

Hıyanet-i Vataniye Kanununa uymayanların cezalandırılmasını Ġstiklal Mahkemeleri yapacaktı. Bu mahkemeler 11 Eylül 1920‟de kuruldu ve 3 üyeden oluĢuyordu. Bu üyeler TBMM‟deki Milletvekilleri arasından seçiliyordu. (Bu durum TBMM’nin Yargı yetkisini kullandığını gösterir.) Üyelerden biri baĢkan seçiliyordu. Ġstiklal Mahkemeleri isyan bölgelerine giderek hızla görev yaptı. Ġsyan edenleri cezalandırdı. Ġsyanların bastırılması ile TBMM’nin otoritesi güçlenmiştir.

C-Halkı bilgilendirme

Ġtilaf Devletlerinin ve Ġstanbul Hükümetinin halkı yanlıĢ yönlendirmemesi için 6 Nisan 1920‟de Atatürk tarafından Anadolu Ajansı tarafından kuruldu. Böylece halk doğru bilgilendirilmeye baĢlandı.

D-Fetvalar alınması

Damat Ferit PaĢa‟nın ġeyhülislamdan

aldığı fetvaya karĢı Ankara Müftüsü Rıfat

Börekçi‟nin baĢkanlığında 153 müftünün

imzalandığı bir fetva alındı. Bu fetva 5

Mayıs 1920‟de tüm camilerde okunup

halka duyuruldu. Ayrıca Hakimiyet-i

Milliye Gazetesinin 22 Nisan 1920 tarihli

sayısında yayınlandı. Fetvada Milli Milli

Mücadelenin haklı olduğu, herkesin

katılması gerektiği açıklanıyordu.

BARIġ ANTLAġMASI MI ÖLÜM

FERMANI MI?

KAZANIM: İstanbul yönetimince imzalanan Sevr Antlaşması’na karşı Mustafa Kemal’in ve Türk milletinin tutumunu değerlendirir.

*Ġtilaf Devletleri I. Dünya SavaĢından

sonra Osmanlı ile ateĢkes antlaĢması

yapmalarına rağmen barıĢ antlaĢması

yapmak için geciktiler. Peki acaba bBarıĢ

AntlaĢması neden gecikti?

KAN

Mondros AteĢkes AntlaĢması: 30 Ekim

1918 / Sevr BarıĢ AntlaĢması: 10 Ağustos

1920

SAN REMO KONFERANSI (19-26 Nisan 1920):

Ġtilaf Devletleri, Osmanlı ile yapacakları

barıĢ antlaĢmasının Ģartlarını belirlemek

istedi. Bu nedenle 19-26 Nisan 1920

tarihleri arasında Ġtalya‟nın San Remo

Konferansını topladılar. Bu konferansa

Osmanlı‟yı da davet ettiler. Konferansa

Ġtalya, Fransa ve Ġngiltere baĢbakanları ile

Belçika, Yunanistan, Japonya temsilcileri

katıldı. Osmanlı adına ise konferansa

Tevfik PaĢa katıldı. Ġtilaf Devletleri

hazırladıkları barıĢ taslağını Tevfik

PaĢa‟ya sunuldular. Tevfik PaĢa barıĢ

Ģartlarını Sadrazam Damat Ferit PaĢa‟ya

bir mektupla bildirdi. Eğer barıĢ Ģartları

kabul edilirse Osmanlı devletinin yok

olacağını belirtti. BarıĢ Ģartları Osmanlı

Bakanlar Kurulu tarafından incelendi.

PadiĢahın onayı ile yeni bir taslak

hazırlandı ve konferansa yollandı. Ġtilaf

devletleri bu taslağı kabul etmedi.

Sundukları barıĢ Ģartları Osmanlı

tarafından kabul edilmemesi üzerine

kabulünü için Yunanlılara ilerleme emri

verdiler. Yunanlılar, Balıkesir ve Bursa‟yı

iĢgal etti. Trakya‟yı da ele geçirdi.

Yunanlıların daha da ilerlemesinden

çekinen PadiĢah Vahdettin ve Sadrazam

Damat Ferit PaĢa, antlaĢmasının kabul

edilmesini kararlaĢtırdı. Ġstanbul‟da

toplanan Saltanat ġurasında bir kiĢi

dıĢında (Topçu Korgeneral Rıza PaĢa)

herkes antlaĢmayı onayladı. Osmanlılar

“Tamamen yok olmaktansa Ġstanbul ve

Anadolu’da küçük Bir devlet olarak

kalmak iyidir” düĢüncesindelerdi. Tevfik

PaĢa baĢkanlığında bir heyet antlaĢmayı

imzalamak üzerine gönderildi. Sevr BarıĢ

AntlaĢması 10 Ağustos 1920’de Paris

yakınlarındaki Sevr kasabasında

imzalandı.

SEVR BARIġ ANTLAġMASI (10 AĞUSTOS

1920) Toplam 433 maddeden oluĢan antlaĢmanın

bazı önemli maddeleri Ģunlardır; *Ġstanbul, Osmanlı Devleti‟nin baĢkenti olarak

kalacak fakat Osmanlı Devleti azınlıkların

haklarını gözetmezse elinden alınacak,

*Mondros AteĢkes AntlaĢmasının gerekli

durumlarda stratejik yerlerin iĢgalini ömgören 7.;

karıĢıklık halinde altı doğu ilinin iĢgalini kabul

eden 24., Toros tünellerinin iĢgaline dair 10. ,

haberleĢmenin denetimine dair 12., ve askeri

malzeme tahribine air 13. Maddeleri yürürlükte

kalacaktır.

YORUM: Ġtilaf devletleri Osmanlı Devleti’ni

teslim alan ve savunmasız bırakan bu hükümleri

yürürlükte kalması iĢe Sevr AntlaĢmasının

uygulanmasını sağlayacak bir ortam hazırlamak

istemiĢlerdir.

*Boğazlar, her zaman bütün devletlerin

gemilerine açık bulundurulacak ve ayrı bayrağı ve

bütçesi olan Boğazlar Komisyonunun idaresinde

bulunacak,

YORUM: Osmanlı Devleti’nin boğazlar

üzerindeki egemenlik hakkı sona ermiĢtir.

*Zorunlu askerlik kaldırılacak. Osmanlı ordusu

15.000‟i jandarma olmak üzere en fazla 50.000

kiĢi olacak. Bu ordunun tank, ağır makineli tüfek,

top ve uçağı olamayacak.

YORUM: Osmanlı savunmasız duruma

getirilmiĢtir.

*Azınlıklara geniĢ haklar verilecek, hükümet bu

konuda sürekli denetlenecek.

YORUM: Ġtilaf devletleri Osmanlı Devletinin

içiĢlerine karıĢma hakkı elde etmiĢlerdir.

*Kapitülasyonlardan tüm devletler yararlanacak.

Osmanlı Devleti savata yenilen devletlere savaĢ

tazminatı ödeyecekti.

YORUM: Osmanlı devleti ekonomik

bağımsızlığını kaybetmiĢtir.

Sevr AntlaĢmasına KarĢı Mustafa Kemal’in ve Türk Milletinin tutumu:

Osmanlı Anayasasına göre uluslar arası antlaĢmaların Mebusan Meclisi tarafından

onaylanması gerekiyordu. Son Osmanlı Mebusan Meclisi Misak- Milli‟nin kabul

edilmesinin ardından dağıtılmıĢtı. Dolayısıyla Sevr AntlaĢması Mebusan Meclisi

tarafından onaylanmadığı için hukuken geçersiz bir antlaĢmadır.

Sevr AntlaĢması, Türk Milletine yaĢama hakkı tanımıyordu. Ölüm fermanı

gibiydi. TBMM, Türk Milleri adına barıĢ antlaĢa yapma yetkisinin onun gerçek

temsilcisi olan TBMM’de olduğunu vurgulamıĢ, antlaĢmayı kesinlikle kabul

etmemiĢ imzalayanları vatan haini ilan etmiĢtir. Sevr AntlaĢması Türk Milleti

üzerinde olumsuz bir etki yaratmadı. Aksini vatan iĢgalden kurtarma azmini

kamçıladı.

Türk tarihindeki imzalanan ve uygulanmayan iki antlaĢmadan biridir. (Diğeri

Ayastefanos)

Mustafa Kemal‟in Sevr AntlaĢmasına karĢı tutumu Ģöyleydi;

KAN

2.ÜNĠTE: MĠLLÎ UYANIġ YURDUMUZUN ĠġGALĠNE TEPKĠLER

SBS’DE ÇIKMIġ SORULAR VE KAZANIM EġLEġTĠRMESĠ

SBS Sorusu Denk Geldiği Kazanım

K L M N

A) 3 1 4 2 B) 2 3 1 4 C) 1 3 4 2 D) 1 4 3 2

Yukarıdaki oklarla aşağıdaki hedefleri vurmak

isteyen okçu çocuğun, aşağıdakilerin hangi-

siyle isabetli atış yaptığı söylenebilir? (2009

SBS)

3. Kazanım: Kuvayi Milliye ruhunun

oluşumunu, milli cemiyetleri ve milli

varlığa düşman cemiyetlerin faaliyetlerini

analiz eder.

Sivas Kongresi, yurdun her yerinden gelen temsilcilerin katılımı ile gerçekleşti.

Kongre'ye katılan temsilciler yaptıkları konuşmalarda mücadelenin millet adına ya-

pıldığını, amaçlarının vatanın kurtuluşu ve milletin bağımsızlığı olduğunu

açıkladılar. Kongre'de, Anadolu ve Rumeli'de faaliyet gösteren bütün millî

cemiyetlerin "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında

birleştirilerek vatanın kurtuluşu için birlikte hareket etmeleri de sağlandı.

Buna göre, Sivas Kongresi'nin Kurtuluş Savaşı için aşağıdakilerden

hangisini sağladığı söylenemez? (2009 SBS)

A) Amaç birliğini B) Kültür birliğini

C) Millî birliği D) Güç birliğini

4. Kazanım: Mustafa Kemal’in Milli

Mücadelenin hazırlık döneminde yaptığı

çalışmaları milli bilincin uyandırılması,

milli birlik ve beraberliğin sağlanması

açısından değerlendirir.

"Hıyanet-i Vataniye Kanunu'nun Büyük Millet Meclisinde görüşüldüğü günlerde idi.

İstanbul Hükümetinin tayin ettiği Erzurum valisi, Erzurum'a doğru yola çıkmıştı. Bu

haberi alan bazı vekiller mecliste, Reşit Paşa adındaki valinin yolda öldürülmesini

önerdiler. Bu kanunsuz teklife Mustafa Kemal Paşa şöyle yanıt verdi: 'Ne

diyorsunuz? Eşkiya gibi dağda, komiteci gibi sokakta adam mı vuracağız? Bizim

devlet anlayışımızda bu yoktur. Bundan sonra bu memlekette vatandaş ancak

mahkeme kararıyla cezalandırılır.'"

Mustafa Kemal Paşa, bu cevabıyla aşağıdaki devlet anlayışlarından hangisini

vurgulamıştır? (2009 SBS)

A) Hukuk Devleti B) Sosyal Devlet

C) Demokratik Devlet D) Laik Devlet

6. Kazanım: Hıyaneti Vataniye Kanununun

çıkarılma gerekçeleri ve uygulama

sürecini değerlendirir

İtilaf Devletleri, Mondros Ateşkes Anlaşması'ndan sonra Anadolu topraklarını yer

yer işgal etmeye başlamışlardır. İşgaller karşısında İstanbul Hükümetinin sessiz

kalması üzerine Anadolu halkı vatanı koruma ve bağımsız yaşama arzusu ile,

Kuvayımilliye adlı direniş örgütlerini kurarak kendi bölgelerini korumaya

çalışmışlardır.Verilen bilgide Kuvayı Milliye'nin oluşmasında aşağıdakilerden

hangisinin etkisinden söz edilmemiştir? (2010 SBS)

A) Milliyetçilik duygusu

B) Anadolu'nun işgale uğraması

C) İstanbul Hükümetinin izlediği politika

D) Topyekün ulusal mücadeleyi başlatma

3. Kazanım: Kuvayi Milliye ruhunun

oluşumunu, milli cemiyetleri ve milli

varlığa düşman cemiyetlerin faaliyetlerini

analiz eder.

Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra İtilaf Devletleri yurdumuzu işgal etmeye

başladılar. İşgaller karşısında hiçbir harekette bulunmayan İstanbul Hükümeti,

ülkeyi içinde bulunduğu kötü durumdan kurtarmaya yönelik çalışmalarda da bulun-

muyordu. İstanbul Hükümeti, Anadolu'ya sadece nasihat heyetleri göndererek

halkı, işgaller karşısında sükunete davet ediyor, İtilaf Devletleri'ne silahla karşı

konulmamasını istiyordu.

Buna göre, İstanbul Hükümetinin işgaller karşısında izlediği politika;

I- mücadelecidir.

II- duyarsızdır.

III- çekingendir.

IV- teslimiyetçidir.

V- milliyetçidir.

yargılarından hangileriyle açıklanabilir? (2009 SBS)

A) I - II - III B) II - III - IV

C) I - III – V D) I - II - IV - V

2. Kazanım: Mondros Ateşkes

Antlaşmasının imzalanması ve

uygulanması karşısında Osmanlı

yönetiminin, Mustafa Kemal’in ve halkın

tutumunu değerlendirir.

I- Büyük Millet Meclisinde vatanın değişik bölgelerinden seçimle gelen milletvekil-

leri bulunuyordu. II- Millî ve ekonomik gelişmemizi mümkün kılmak amacıyla siyasi, adli, mali gelişmemize engel olan kapitülasyonlar kaldırılmalıdır. III- Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.

Millî Mücadele yıllarıyla ilgili yukarıda verilen bu bilgilerin, Atatürk ilkelerinin

dayandığı temel esaslardan "tam bağımsızlık", "ülke bütünlüğü" ve "ulusal

egemenlik" ile olan ilişkisi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak

verilmiştir? (2010 SBS)

I II III

A) Tam bağımsızlık Ulusal egemenlik Ülke bütünlüğü

B) Ulusal egemenlik Tam bağımsızlık Ülke bütünlüğü

C) Ülke bütünlüğü Tam bağımsızlık Ulusal egemenlik

D) Ulusal egemenlik Ülke bütünlüğü Tam bağımsızlık

5. Kazanım: Misak-ı Millî’nin kabulünü ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışını “ulusal egemenlik”, “tam bağımsızlık” ilkeleri ve vatanın bütünlüğü esası ile ilişkilendirir.

I- Samsun'a çıktıktan sonra vatanın bütünlüğünü ve milletin bağımsızlığını sağ-

lamak için Türk milletini ortak amaçlar etrafında toplaması II- Kurtuluş Savaşı'nı belli bir programa dayalı olarak yürütmesi

III- Erzurum Kongresi'nde Temsil Heyeti başkanlığına seçilmesi

IV- Kılık - kıyafet devrimini gerçekleştirmesi

Atatürk'ün yaşamında görülen yukarıdaki olgular, aşağıdaki tabloda onun kişilik

özellikleriyle eşleştirilmiştir.

Bu eşleştirmelerden hangisi doğrudur? (2010 SBS)

I II III IV

A) Birleştiriciliği Planlılığı Liderliği Yenilikçiliği

B) Planlılığı Yenilikçiliği Birleştiriciliği Kararlılığı

C) Birleştiriciliği Planlılığı Yenilikçiliği Liderliği

D) İleri Görüşlülüğü Sabırlılığı Yaratıcılığı Milliyetçiliği

8. Kazanım: Mustafa Kemal’in Millî

Mücadeleyi örgütlerken karşılaştığı

sorunlara bulduğu çözüm yollarını, onun

liderlik yeteneği ile ilişkilendirir.

Bu konuşmaya göre Mustafa Kemal'in

amacı aşağıdakilerden hangisi olabilir?

(2011 SBS)

A) Saltanatı kaldırmak

B) Kalıcı barış sağlamak

C) Cumhuriyeti ilan etmek

D) Millî bilinci uyandırmak

4. Kazanım: Mustafa Kemal’in Millî Mücadelenin hazırlık döneminde yaptığı çalışmaları millî bilincin uyandırılması, millî birlik ve beraberliğin sağlanması açısından değerlendirir.

“Amasya Genelgesinin "Milletin istiklalini, yine milletin azim ve kararı

kurtaracaktır.” maddesi ile Kurtuluş Savaşı'nın…………………………..

belirlenmiştir.

Verilen cümledeki boş yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? (2011 SBS)

A) sonucu B) gerekçesi

C) yöntemi D) aşamaları

4. Kazanım: Mustafa Kemal’in Millî Mücadelenin hazırlık döneminde yaptığı çalışmaları millî bilincin uyandırılması, millî birlik ve beraberliğin sağlanması açısından değerlendirir.

Sivas Kongresinin;

I- Bütün millî cemiyetlerin Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti

adı altında birleştirilmesi

II- Temsil Heyetinin yurdun bütününü temsil etmesi

III- Manda ve himayenin reddedilmesi

kararlarından hangisi veya hangileri ile Mili Mücadelenin tek merkezden

yönetilmesi amaçlanmıştır? (2011 SBS)

A) Yalnız II B) I – II C) Yalnız III D) I - III

4. Kazanım: Mustafa Kemal’in Millî Mücadelenin hazırlık döneminde yaptığı çalışmaları millî bilincin uyandırılması, millî birlik ve beraberliğin sağlanması açısından değerlendirir.

Erzurum Kongresi'nde alınan "Manda ve himaye kabul edilemez." kararı ile

aşağıdakilerden hangisi amaçlanmıştır? (2011 SBS)

A) Millî egemenlik B) Tam bağımsızlık

C) İnsan haklan D) Ekonomik kalkınma

4. Kazanım: Mustafa Kemal’in Millî

Mücadelenin hazırlık döneminde yaptığı

çalışmaları millî bilincin uyandırılması,

millî birlik ve beraberliğin sağlanması

açısından değerlendirir.

5. Kazanım: Misak-ı Millî’nin kabulünü ve

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışını

“ulusal egemenlik”, “tam bağımsızlık”

ilkeleri ve vatanın bütünlüğü esası ile

ilişkilendirir.

Mondros Ateşkes Anlaşması’ndan sonra yurdumuzun işgal edilmesi karşısında

İstanbul Hükümeti sessiz ve kayıtsız kaldı. Yüzyıllarca Türklerle beraber huzurlu ve

güvenli bir yaşam sürdüren bazı Rum ve Ermeniler de işgalcilerle iş birliği yaptılar.

Bu durum karşısında Türk milleti nasıl bir tepki göstermiştir? (2012 SBS)

A) Amerikan mandasını istemiştir.

B) Halifenin etrafında toplanmıştır.

C) Millî direniş cemiyetleri kurmuştur.

D) İşgallerin geçici olduğuna inanarak tepki göstermemiştir.

2. Kazanım: Mondros Ateşkes

Antlaşmasının imzalanması ve

uygulanması karşısında Osmanlı

yönetiminin, Mustafa Kemal’in ve halkın

tutumunu değerlendirir.

Misakı milî’nin önemi düşünüldüğünde şemada “?” ile gösterilen yere

aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? (2012 SBS)

A) Türk vatanının sınırları çizilmiştir.

B) Güçler birliği esası benimsenmiştir.

C) Millî ekonominin ilkeleri saptanmıştır.

D) İlk kez millî egemenlikten söz edilmiştir.

5. Kazanım: Misak-ı Millî’nin kabulünü ve

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışını

“ulusal egemenlik”, “tam bağımsızlık”

ilkeleri ve vatanın bütünlüğü esası ile

ilişkilendirir.

Millî Mücadele sürecinde alınan yukarıdaki kararlar aşağıdaki ilkelerden

hangisinin benimsendiğini kanıtlar? (2012 SBS)

A) Millî egemenlik

C) Millî ekonomi

B) Vatanın bütünlüğü

D) Tam bağımsızlık

4. Kazanım: Mustafa Kemal’in Millî

Mücadelenin hazırlık döneminde yaptığı

çalışmaları millî bilincin uyandırılması,

millî birlik ve beraberliğin sağlanması

açısından değerlendirir.

5. Kazanım: Misak-ı Millî’nin kabulünü ve

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışını

“ulusal egemenlik”, “tam bağımsızlık”

ilkeleri ve vatanın bütünlüğü esası ile

ilişkilendirir.

Kurtuluş Savaşı sırasında, Büyük Millet Meclisine karşı çıkan isyanları bastırmak

için Mecliste “Hıyanet-i Vataniye Kanunu” kabul edildi. Bu Kanun’un uygulanması

için kurulan İstiklal Mahkemelerinin üyeleri, milletvekillerinden oluşmaktaydı.

Parçaya göre, İstiklal Mahkemelerinde milletvekillerinin görev alması, ilk

TBMM’nin;

I- Yargı

II- Yasama III- Yürütme

güçlerinden hangilerini kullandığını gösterir? (2013 SBS)

A) Yalnız I B) Yalnız III

C) II ve III D) I, II ve III

6. Kazanım: Hıyanet-i Vataniye

Kanunu’nun çıkarılma gerekçelerini ve

uygulama sürecini değerlendirir.

I- Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na girmesi II- Anadolu’nun işgale uğraması III- Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması IV- İstanbul Hükümetinin işgallere karşı tepkisiz kalması V- Bölgesel direniş cemiyetlerinin kurulması

Yukarıdaki olayların, sırasıyla meydana gelişini gösteren sebep-sonuç

zinciri aşağıdakilerden hangisidir? (2013 SBS)

Kronolojik sıralama ve zamanı algılama

becerisi

ÖĞRENCĠ NOTLARI:

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………….

-

Hiçbir Ģeye ihtiyacımız yok tek bir Ģey ihtiyacımız var;

çalıĢkan olmak…

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK