Tenunan

KRAF TRADISIONAL

TENUNAN

KelabuAsapArt.blogspot.com

PENGENALAN


Perkataan songket berasal dari ‘Sungkit’ yang bermaksud teknik menyungkit menggunakan lidi atau bilah buluh.

Mula bertapak di 3 buah negeri di Pantai Timur iaitu Terengganu, Pahang dan Kelantan.

Kelantan dan Terengganu pengeluar kain tenunan benang emas.

Pahang pengeluar kain tenunan tidak berbenag emas di kenali sebagai tenun Pahang. Tenunan dari Pahang dipercayai berasal dari Riau atau Sulawesi (Bugis) dibawa masuk kePahang abad

ke-16.

SEJARAH DAN

PERKEMBANGAN TENUNAN

Tokoh songket –

Wan Sharifah dari

Kelantan.

Kain tenunan asalnya hanya

dipakai ole golongan bangsawan (kerabat

Diraja).

Bermula sejarah songket

sejak emerintahan Che Siti Wan

Kembang (1610-1677).


JENIS-JENIS KAIN TENUN SEMENANJUNG

Kain Tenu

n

Kain ini bercorak

tanpa benang emas.

Warna benang

berbeza-beza

digunakan untuk

membangkitkan corak petak-petak yang

dipanggil ‘ragi kain’.

Kain Selit Benang Ema

s

Dikenali dengan nama kain

‘hujan emas’ atau

‘beras patah’..

Awalnya benang emas diselit secara

melintang,

kemudian motif corak mula

diperkenalkan.


JENIS-JENIS KAIN TENUN SEMENANJUNG

Kain Cind

ai

Dihasilkan dari teknik

ikat dan berasal

dari India.

Terkenal dikalanga

n kaum Batak,

Sumbawa, Toraja

dan suku-suku di Sabah

dan Sarawak.

Mengandungi 3-5

warna pada satu kain.

Kain Lima

r

Dibuat dari

benang sutera.

Merupakan

pakaian wanita istana zaman dahulu.


CORAK-CORAK SONGKET

Susunan bunga penuh Susunan bunga tabur

Susunan bercorak


JENIS CORAK PADA SONGKAT


MOTIF –MOTIF SONGKET

Motif Flora Motif Fauna Motif Benda


ALATAN TENUNAN

Peralatan Proses Menenun Songket Tradisional

ALATAN TENUNAN


TEKNIK DAN PROSES TENUNAN

1. Melerai- Proses dimana benang

yang kering dimasukkan sejenis alat bernama

’rahak’untuk diputar pada satu alat lain dipanggil

’peleting’.

2. Menganing-Benang yang telah menjalani

proses melerai dimasuk ke alat menaning untuk menentukanpanjang benang. Segulung

benang loseng berukuran 26-31m dan boleh hasilkan 12-14 helain

kain.

3. Menggulung- Benang yang telah dianing

digulung pada papan gulung ikut lebar gigi jentera. Loseng ialah benang yang memanjang pada

kek.

4. Menyampuk- Proses memasukkan

benang loseng ke dalam gigi jentera atau sikat.

5. Menghubung- Proses menyambung

benang daripada loseng kepada benang yang

tertinggal pada jentera.Cara ikatannya dipanggin

’ubung tindas’.

6. Mengarak- Proses melilit benag asing atau benang karat kepada

kayu karat, termasuk benang loseng.

7. Menyolek- Menyolek rekacorak pada

kain.

8. Menenun- Proses terakhir dimana

benang loseng dipangkah oleh benang pakan untuk

dijadikan kain.


TENUNAN KAIN PUA

Mula disedari kewujudannya pada 1920-an dan sangat popular dikalangan kaum Iban di Sarawak.

Kain pua dihasilkan dalam bentuk kain biasa, skirt, kelambi dan baju burung (jaket).

Digunakan dalam upacara-upacara rasmi kaum iban dan dianggap kain suci.

Kain pua yang menggunakan corak ’engkaramba’ hanya boleh dihasilkan oleh perempuan ketua kaum sahaja. Menurut kepercayaan kaum iban ianya untuk mengelakkan penenun dijangkiti penyakit atau mati.


FUNGSI KAIN PUA

1. Istiadat menerima kepala- Pahlawan yang pulang dari berjuang dan membawa kepala musuh yang dipenggal akan

dibungkus dengan kain pua.

2. Istiadat Kematian-Pengalas mayat simati

6. Perkahwinan- Sebagai pakaian

pengantin.

4. Kelahiran Bayi- Kain pua diguna

untuk meynyambut bayi baru lahir.

3. Gawai Bedaralemai- Menjadi pakaian rasmi dalam upacara

keramaian

5. Gawai Burung Kenyalang- Diguna dalam istiadat menangkap burung

kenyalang.


MOTIF KAIN PUA

Kain Pua


Documents

Tenunan