TERRORYZM A TURYSTYKA

PO ATAKU NA WORLD TRADE CENTER 11 WRZEŚNIA 2001

ROKU

TRANSPORT

ZRÓWNOWAŻÓNYROZWÓJ

BEZPIECZEŃSTWO

CZAS WYPOCZYNKU

DOZNANIA

STYLE ŻYCIA

TECHNOLOGIEINFORMATYCZNE

ŚWIADOMOŚĆ IEDUKACJA

ZDROWIE

DEMOGRAFIA

PRZYSZŁE TRENDYW TURYSTYCE

DZIAŁANIA TERRORYSTYCZNE , REGIONALNE WOJNY, ZANIECZYSZCZENIE I INNE KRYZYSY

STAŁY SIĘ NIESTETY CZĘŚCIĄ NASZEJ RZECZYWISTOŚCI I KREUJĄ NASZĄ POTRZEBĘ

BEZPIECZEŃSTWA.

CORAZ CZĘŚCIEJ ATAKI TERRORYSTYCZNE WYMIERZONE SĄ W TURYSTÓW.

W TURYSTYCE PRZEKŁADA SIĘ TO NA ZWIĘKSZONĄ POTRZEBĘ BEZPIECZEŃSTWA

I POWODUJE, ŻE TURYŚCI UNIKAJĄ DESTYNACJI POSTRZEGANYCH JAKO

NIEBEZPIECZNE.

HISTORIA TERRORYZMU

PIERWSZE WIEKI NASZEJ ERY , JAKO FORMA SPOŁECZNEGO WYRAZU

TERMIN TERRORYZM POJAWIA SIĘ W „SŁOWNIKU POLITYCZNYM” W XVIII WIEKU, KIEDY TO Edmund Burke SKRYTYKOWAŁ OKRES REWOLUCJI FRANCUSKIEJ JAKO „RZĄDY TERRORU”.

LATA 60-TE I POCZĄTEK LAT 80-TYCH XX WIEKU UAKTYWNIENIE ZJAWISKA TERRORYZMU

LATA 80-TE ROZPOCZĘŁY SIĘ I ZAKOŃCZYŁY W ATMOSFERZE TERRORU

-LATA 90-TE TO MNIEJSZA LICZBA ZAMACHÓW TERRORYSTYCZNYCH, JEDNAK ICH SKALA, ZASIĘG I LICZBA OFIAR, KTÓRE ZA SOBĄ POCIĄGNĘŁY BYŁY O WIELE WIĘKSZE NIŻ W LATACH POPRZEDNICH

! OD 1994 ROKU ROŚNIE ZACZĘŁA ROSNĄĆ LICZBA POSZKODOWANYCH I LICZBA OFIAR ZAMACHÓW TERRORYSTYCZNYCH

DEFINICJA TERRORYZMU

• „zaplanowany, politycznie umotywowany akt przemocy skierowany przeciwko cywilom i nieuzbrojonemu personelowi wojskowemu, zorganizowany przez grupy, których celem jest wpłynięcie na opinię publiczną” AMERYKAŃSKI DEPARTAMENT

STANU

• zaangażowanie mieszkańców i terytorium więcej niż jednego kraju MIĘDZYNARODOWA DEFINICJA TERRORYZMU

TERRORYZM – AKT SYMBOLICZNY – ŚRODEK KOMUNIKACJI KAMER

ATAK TERRORYSTYCZNY(INFORMACJA)

TERRORYSTA(OSOBA WYSYŁAJĄCA

INFORMACJĘ)

ODBIORCA(OSOBA, DO KTÓREJ

INFORMACJAJEST KIEROWANA)

REAKCJA ODBIORCY(INFORMACJAZWROTNA)

METODY TERRORYSTÓW:

• ZAMACHY NA ŻYCIE KONKRETNYCH OSÓB

• ZAMACH BOMBOWY

• UPROWADZENIA POJAZDÓW LUB SAMOLOTÓW

• UPROWADZENIA OSÓB (KIDNAPING)

• WZIĘCIE ZAKŁADNIKÓW

ANALIZA LICZBY ATAKÓW, LICZBY OFIAR, MIEJSC I

OBSZARÓW WYSTĄPIENIA ATAKÓW TERRORYSTYCZNYCH PO 11 WRZEŚNIA 2001 ROKU

LICZBA ZAMACHÓW: 176

2001: 6

2002: 55

2003: 64

2004: 37

2005: 14

LICZBA ZAMACHÓW

0

10

20

30

40

50

60

70

1 2 3 4 5

LICZBA OFIAR: 6318

2001: 3047

2002: 765

2003: 987

2004: 1143

2005: 376

LICZBA OFIAR

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

1 2 3 4 5

0

10

20

30

40

50

60

70

1 2 3 4 5

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

LICZBA ZAMACHÓW LICZBA OFIAR

ZALEŻNOŚĆ LICZBY ZAMACHÓW I LICZBY OFIAR:

NAJCZĘSTSZE MIEJSCA ATAKÓW

IZRAEL 49

IRAK 24

PAKISTAN 18

ROSJA 11

FILIPINY 10

INDIE 9

KOLUMBIA 9

Suma ataków w tych państwach to 130.

Stanowi ona 74% wszystkich ataków.

STOSUNEK ILOŚCI ATAKÓW W KRAJACH PALESTYŃSKICH (IZRAEL, INDIE, PAKISTAN, JEROZOLIMA) I INDIACH DO POZOSTAŁYCH –ILOŚĆ ZAMACHÓW

23%

77%

KRAJE

PAKISTAŃSKIE

POZOSTAŁE

ATAKI TERRORYSTYCZNE , KTÓRE MIAŁY DUŻE ZNACZENIE DLA TURYSTYKI:

• WTC

• BALI • ROSJA (MOSKWA) – TEATR MUZYCZNY

• FILIPINY (DAVAO) -LOTNISKO• MAROKO (CASABLANKA) • ROSJA (MOSKWA) – LOTNISKO TUSZYNO• INDIE• INDONEZJA (DŻAKARTA)• ROSJA (JESSENTUKI)• ROSJA (MOSKWA) – METRO

• HISZPANIA (MADRYT) – STACJE KOLEJOWE• ROSJA (BIESŁAN) – SZKOŁA• EGIPT

• WIELKA BRYTANIA (LONDYN)• BALI• JORDANIA

ROK 2001

ROK 2001

• WTC – porwanie 4 samolotów pasażerskich: dwa uderzają w Word Trade Center, jeden w Pentagon, czwarty rozbija się pod Pittsburgiem. Ginie ponad 3 tyś. ludzi, dziesiątki tysięcy zostają ranne.

• USA – zgon po zakażeniu wąglikiem spowodował psychozę przed bioterroryzmem

98%

2%

WTC

POZOSTAŁE

UDZIAŁ PROCENTOWY LICZBY OFIAR ATAKU NA WTC DO LICZBY OFIAR POZOSTAŁYCH ATAKÓW W 2001 ROKU:

ROK 2002

BALI I MOSKWA

2002

1. INDONEZJA (BALI) – zginęło 190 osób, 300 zostało rannych – za zaginione uznano 200. Większość ofiar stanowili obcokrajowcy (Australijczycy, Francuzi, Niemcy, Nowozelandczycy, Szwedzi, Brytyjczycy). Dwie eksplozje miały miejsce w klubach nocnych, trzecia nastąpiła w pobliżu honorowego konsulatu USA.

2. ROSJA – grupa terrorystów wtargnęła do teatru muzycznego w Moskwie. Zginęło 50 terrorystów i 128 zakładników.

25%

23%

52%

INDONEZJA (BALI)

ROSJA

POZOSTAŁE

UDZIAŁ PROCENTOWY OFIAR DWÓCH ZAMACHÓW : INDONEZJA , ROSJA DO POZOSTAŁYCH:

2003FILIPINY (DAVAO) –LOTNISKO

MAROKO (CASABLANKA)

ROSJA (MOSKWA) – LOTNISKO TUSZYNO

INDIE

INDONEZJA (DŻAKARTA)

ROSJA (JESSENTUKI)

ROSJA (MOSKWA) – METRO

1. FILIPINY – zginęło 21 osób, a ok.. 150 zostało rannych w eksplozji, do jakiej doszło na lotnisko w Davao. Wśród rannych są Amerykanie.

2. MAROKO (CASABLANKA) – 6 zamachów bombowych. Eksplozje miały miejsce pod klubem Casa de Espana, na żydowskim cmentarzu, przed żydowskim domem kultury, a także we włoskiej restauracji, przed budynkiem konsulatu Belgii oraz jednym z hoteli. Zginęło 41 osób, rannych ok. 100.

3. ROSJA – podczas festiwalu rockowego na moskiewskim lotnisku Tuszyno, zginęło 17 osób a 59 zostało rannych. W tym czasie trwał koncert dla 40 tyś. osób.

4. INDONEZJA – 12 osób zginęło, a 150 zostało rannych podczas wybuchu w hotelu Marriott w Dżakarcie. Wśród ofiar są cudzoziemcy.

5. INDIE – w Bombaju w wyniku wybuchu dwóch bomb, zginęło 48 osób, a około 150 zostało rannych. Miejsce wybuchów: zatłoczony bazarjubilerski, okolice chętnie odwiedzanej przez turystów „ Bramy Indii”

6. ROSJA – w pociągu pod Jessentukami na rosyjskim Kaukazie zginęły 44 osoby, a prawie 200 zostało rannych. Linia Kisłowodsk – Mineralne Wody łączy kaukaskie kurorty i miasteczka z największym miastem w okolicy.

2% 4%

2%

1%

5%

4%

82%

FILIPINY

MAROKO

ROSJA

INDONEZJA

INDIE

ROSJA

POZOSTAŁE

UDZIAŁ PROCENTOWY LICZBY OFIAR ATAKÓW: FILIPINY, MAROKO, ROSJA, INDONEZJA, INDIE, ROSJA DO POZOSTAŁYCH:

2004 HISZPANIA (MADRYT) – STACJE KOLEJOWE

ROSJA (BIESŁAN) –SZKOŁA

EGIPT

ROK 2004

1. ROSJA –zginęło 39 osób, a 122 zostały ranne w wybuchu, do jakiego doszło w moskiewskim metrze. Eksplozja miała miejsce w czasie porannego szczytu komunikacyjnego.

2. HISZPANIA – zginęło 200 osób, o około 1500 odniosło ciężkie obrażenia, na skutek dziesięciu eksplozji, do których doszło na czterech madryckich stacjach; w godzinach porannego szczytu.

3. ROSJA – zajęcie szkoły w Północnej Osetii. Zginęło 335 osób, w tym 156 dzieci.

4. EGIPT – zginęło 31 osób a ponad 100 zostało rannych w zamachach bombowych w Tabie i dwóch innych kurortach na Półwyspie Synaj.

3%17%

29%3%

48%

ROSJA

HISZPANIA

ROSJA

EGIPT

POZOSTAŁE

UDZIAŁ PROCENTOWY OFIAR CZTERECH ZAMACHÓW: ROSJA, HISZPANIA, ROSJA, EGIPT DO POZOSTAŁYCH

2005WIELKA BRYTANIA (LONDYN)

BALI

JORDANIA

ROK 2005

1. Wielka Brytania (Londyn) – z zamachach zginęło 56 osób, a około 700 zostało rannych. Do wybuchów doszło w tunelach w pobliżu trzech stacji metra. Czwarta miała miejsce w autobusie w centrum miasta.

2. INDONEZJA (BALI) – w skutek eksplozji w miejscowościach turystycznych Dżimbran i Kuta na Indonezyjskiej wyspie Bali zginęło 25 osób, a ok.100 zostało rannych.

3. JORDANIA (AMMAN) – 57 osób zginęło, a ponad 100 zostało rannych wskutek niemal równoczesnych wybuchów w trzech hotelach w Ammanie. Obiektami ataku stały się popularne wśród turystów hotele Radisson SAS, Grand Hyatt i Days Inn.

15%

7%

15%63%

LONDYN

INDONEZJA (BALI)

JORDANIA

POZOSTAŁE

UDZIAŁ PROCENTOWY LICZBY OFIAR TRZECH ZAMACHÓW: LONDYN , INDONEZJA, JORDANIA DO POZOSTAŁYCH W 2005 ROKU

4294

68%

2024

32% ATAKI MAJĄCE

WPŁYW NA

TURYSTYKĘ

POZOSTAŁE

STOSUNEK OFIAR WSZYSTKICH ATAKÓW TERRORYSTYCZNYCH 2001-2005 DO LICZBY OFIAR ATAKÓW MAJĄCYCH ISTOTNY WPŁYW NA TURYSTYKĘ:

BEZPOŚREDNIE SKUTKI PO ATAKU NA WTC:

• SPADA LICZBA PODRÓŻY Z EUROPY DO STANÓW ZJEDNOCZONYCH:

– Z NIEMIEC 21%

– Z FRANCJI 19%

– Z WŁOCH 19%

– Z WIELKIEJ BRYTANI 13 %

• SPADA LICZBA PODRÓŻY AMERYKANÓW DO EUROPY O 25,2%

PRZEWOZY LOTNICZE

• REDUKOWANIE POJEMNOŚCI PRZEWOZÓW TRANSATLANTYCKICH W SZCZYCIE SEZONU:

- AIR FRANCE 14%- VIRGIN 17%- ALITALIA 30%

• ZAPEWNIANIE PUSTEK PRZEZ INNE LINIE LOTNICZE (Swissair → SWISS)

• BANKRUCTWA LINI LOTNICZYCH• SPADEK PRZEWOZÓW (BRITISH AIRWAYS)• LIKWIDOWANIE MARŻY DLA AGENCJI SPRZEDAJĄCYCH BILETY

ŻEGLUGA PASAŻERSKA

• LINIE ŻEGLUGOWE ZWIĘKSZYŁY SWOJĄ OBECNOŚĆ NA KARAIBACH

• ZMNIEJSZENIE LICZBY PRZYJAZDÓW DO USA I SPADEK MOBILNOŚCI AMERKANÓW

• POWSTAWANIE SUBSTYTUTÓW:

- KONCENTRACJA NA RYNKACH EUROPEJSKICH

CO PO ATAKU?

• INTENSYWNA PROMOCJA:- AKCJA PROMOCYJNA ETC (TELEWIZJA,

MAGAZYN „VISIT EUROPE”)- PROMOCJA TIA (SEE AMERICA)

2004-2005 POWOLNY WZROST WYJAZDÓWZAMORSKICH (GŁÓWNIE DO EUROPY)

Przyjazdy turystów zagranicznych na świecie według regionów UNWTO (w mln)

2 000 2001 2002 2003 2004 2005

Świat ogółem 689 688 709 697 766 808

Europa 396 395,8 407,4 408,6 425,6 443,9

Północna Europa 45 42,3 43,8 44,5 48,4 51,8

Zachodnia Europa 140 135,8 138 136,1 138,7 141,1

Środkowo-Wschodnia Europa 71 74 78,1 80,3 89,1 92,3

Europa Południowa i

Śródziemnomorska 141 143,7 147,6 147,7 149,5 159,8

Przyjazdy turystów zagranicznych na świecie według regionówUNWTO (w mln)

2 000 2001 2002 2003 2004 2005

Świat ogółem 689 688 709 697 766 808

Azja i Pacyfik 111 116,6 126,1 114,2 145,4 156,2

Ameryki 128 122,2 116,7 113,1 125,8 133,1

Ameryka Północna 92 86,4 83,3 77,4 85,9 89,4

Afryka 28 28,9 29,5 30,7 33,3 36,7

Bliski Wschód 25 25 29,2 30 35,9 38,4

Wpływy z turystyki międzynarodowej na świecie (w miliardach USD i Euro)

Przyjazdy turystów do Polski w latach 1994 - 2004 i prognoza do 2007 r.

Przyjazdy turystów do Polski według krajów (w tyś.)

2000 2001 2002 2003 2004 2005

Świat ogółem 17 400 15 000 13 980 13 720 14 290 15 200

Kraje ościenne 14 290 12 210 11 340 11 035 11 275 11 755

Unia Europejska 2 050 1 805 1 650 1645 1 790 2 015

Ważne zamorskie*

360 340 310 330 400 505

* USA, Japonia, Korea południowa, Kanada, Australia

BALI (Indonezja):

• TURYSTYKA I PODRÓŻE TO 16% GOSPODARKI JORDANII

• ATAK 2002 = SPADEK O 82% LICZBY TURYSTÓW (OD 5000-1000 DZIENNIE)]

• ATAK 2005 = SPADEK O 63% LICZBY TURYSTÓW

• TURYŚCI SĄ CORAZ BARDZIEJ ELASTYCZNI

LONDYN (WIELKA BRYTANIA)

LONDYN POTRZEBOWAŁ 2 MIESIĘCY ABY WYJŚĆ Z KRYZYSU

• CORAZ WIĘCEJ ATAKÓW JEST WYMIERZONYCH W TURYSTÓW – TZW. SOFT TARGETS

• LICZBA ATAKÓW TERRORYSTYCZNYCH ROŚNIE POCZĄWSZY OD 1994 ROKU

• OK. 23% ATAKÓW TERRORYSTYCZNYCH MA MIEJSCE W KRAJACH PAKISTAŃSKICH

• SĄ TO ATAKI O CHARAKTERZE RELIGIJNO-WYZWOLEŃCZYM

• TURYSTA JEST POSTRZEGANY JAKO AMBASADOR SWOJEGO KRAJU

• CORAZ CZĘŚCIEJ ATAKI TERRORYSTYCZNE MAJĄ MIEJSCE W MIEJSCACH PUBLICZNYCH TAKICH JAK KAWIARNIE, DUŻE SKLEPY, METRA, POCIĄGI, AMBASADY

• ATAK NA WTC POKAZAŁ, ŻE KAŻDE PAŃSTWO MOŻE BYĆ CELEM ATAKU TERRORYSTÓW (USA, HISZPANIA, WIELKA BRYTANIA)

• ATAKI TERRORYSTYCZNE MAJĄ ISTOTNY WPŁYW NA TURYSTYKĘ DANEGO KRAJU, CZASAMI KRAJÓW OŚCIENNYCH

SCHEMAT WTO ODRADZANIA SIĘ RYNKU TURYSTYCZNEGO WG WTO

• Atak terrorystyczny

• Reakcja touroperatorów, agentów

• Miejscowość recepcyjna odnotowuje gwałtowny spadek przyjazdów

• Próba ponownego przyciągnięcia turystów

• Intensywna i mocna promocja

Liczne komentarze w mediach:

„…plaża jest całkowicie zniszczona…”

„…autobus wybuchł zaraz po tym jak turyści weszli do starożytnej świątyni…”

„…statystycznie tutaj będziecie bezpieczniejsi, niż w domu…”, „najnowsze badania mówią, że teraz jest o wiele bardziej bezpiecznie”

LITERATURA• Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego – raport z

oficjalnej strony: www.abw.gov.pl

• Andrew Gangster: „Hospitality faces up to the terrorist bombers”, Caterer and Hotelkeeper, 2005

• Anna Kołder: „Wpływ ataków terrorystycznych w Stanach Zjednoczonych na światową turystykę w ocenie WTTC”, Rynek Turystyczny 20-21/2001

• Anna Olszewska: „Mniej optymizmu przed sezonem letnim”, Rynek Turystyczny 5/2003 „Przyszłe trendy w turystyce” –opracowanie Europejskiej Komisji Turystyki

• Nyoman Darma Putra, Michale Hitchcock:„The Bali bombs and the tourism development cycle”,Progress in Development Studiem 6,2(2006)pp.157-166 Paweł Różycki: „Konflikty polityczne i terroryzm a turystyka”, Instytut Turystyki i Rekreacji AWF Kraków, Problemy Turystyki

• Zbigniew Mikołajczak: „See America”, Rynek Turystyczny 15-16/2002

• „Czy odrodzi się amerykański rynek turystyczny?”, Rynek Turystyczny 9/2002

• „Pierwsze ofiary kryzysu”, Rynek Turystyczny 19/2001• „Raport o turystyce przyjazdowej”, Rynek Turystyczny

3/2002• „The Cycle of a Tourism Disaster” ,Safety and Security,

WTO 1994

• www.ttglive.com – 18 November 2005• www.terroryzm.com

MAJA KWAPISZ