Terug naar school met Veilig leren lezen kim-versie Tilburg, mei 2020 Beste leerkracht,

Nu de scholen weer open gaan, willen we een bijdrage leveren in de nieuwe opdracht voor het

onderwijs: hoe besteed je op verantwoorde wijze de tijd die je hebt en welke keuzes moet je maken

om ervoor te zorgen dat alle kinderen de gewenste leerdoelen voor groep 3 gaan behalen? Zie

onderstaande tips, gevolgd door een voorstel voor een verkort (herhaal)programma voor kern 8, 9

en 10.

Algemene tips

• Leg het accent op interactie en gezamenlijk oefenen: met behulp van de Leerkrachtassistent,

samenlezen als groep (voor/koor als dat nodig is), praten over een tekst en gezamenlijke

nabespreking van korte zelfstandige taken.

• Hoewel interactie zoals hierboven aangegeven, belangrijk is, zullen er toch momenten van

zelfstandig werken zijn. Grijp die aan om verlengde instructie te geven aan een kleine groep

leerlingen met een ster-aanpak.

• Nu er beperkte onderwijstijd is, is het belangrijk om keuzes te maken in het programma. Het

belangrijkste doel binnen het taal-leesonderwijs is nu het behalen van het minimumniveau

E3. In het programma dat we voorstellen leggen we daarom de nadruk op technisch lezen,

spelling en lezen met begrip en niet op thematische activiteiten en woordenschat. We raden

wel aan om, mocht je dat in de afgelopen periode nog niet hebben gedaan, de ankerverhalen

voor te lezen.

• Uiteraard ontkennen we niet dat voor anderstaligen juist wel de woordenschat en

mondelinge taalvaardigheid belangrijk is, zeker in een situatie waarin in de thuissituatie

nauwelijks Nederlands wordt gesproken. Vooral voor die kinderen geldt, dat het leesbegrip

en leeswoordenschat tijdens dit herhaalprogramma een belangrijke plek krijgt. Ben zelf alert

op momenten tijdens het lezen waarop leesbegrip en leeswoordenschat extra aandacht

vragen.

Situatie in kaart brengen

Zoek, na de eerste gewenningsactiviteiten, in de eerste dagen naar mogelijkheden om snel op de

hoogte te zijn van de vorderingen van de leerlingen

De eerste dagen zal het programma zeker in het teken staan van gewenning aan de nieuwe

schoolsituatie. Kies voor gezamenlijke taal-leesactiviteiten waarin kinderen vooral als groep

interactief bezig zijn, zodat kinderen het gezamenlijke groepsgevoel weer ervaren, maar waarin ook

mogelijkheden zijn om te observeren en te toetsen. Toetsen moet vooral gebeuren in een veilige en

vertrouwde omgeving. In een normale schoolsituatie geven toetsen een beeld van de vaardigheden

na een periode van instructie en begeleide inoefening. Dat laatste is in de thuissituatie anders

verlopen dan op school. Het is daarom dat we adviseren om, als er getoetst wordt, dit zeker ook mee

te nemen in de beoordeling. Niet zozeer de normering als wel de analyse van de toets geeft zicht op

de lees- en spellingvaardigheid en de onderwijsbehoefte van elk kind.

Omdat het wennen aan de nieuwe situatie in de eerste dagen prioriteit heeft is het niet ondenkbaar

dat er eerst gekozen wordt voor een terugblik waarbij tevens kansen zijn om te observeren. Herhalen

met materialen die kinderen thuis hebben verwerkt daagt onvoldoende uit. Een herhaalprogramma

in een ‘nieuw jasje’ zou een mogelijke invulling kunnen zijn van deze eerste lessen. Omdat in de

thuissituatie de kernen 8, 9 en/of ook al 10 zijn doorlopen (dit is ook afhankelijk van de regio) bieden

we een pakket materialen aan waaruit de leerkracht een keuze kan maken om deze eerste lesdagen

te vullen.

Een eerste snelle inventarisatie en terugblik zou je kunnen doen met:

- Het bekijken van de woordtypen van de thuis afgeronde kern(en). Dit kan met behulp van

pagina 32 van Veilig & vlot (LA lesdag 15, lesfase Instructie, Terugblik op kern x)

- Per woordtype kan ook teruggekeken worden met behulp van de Leerkrachtassistent,

‘Instructie nieuw woordtype’, steeds te vinden op de oneven dagen in de basisles / instructie.

Een overzicht van de vindplek van de nieuwe woordtypen.

Instructie nieuw woordtype

lesdag Kern 8 Kern 9 Kern 10

1 mmkmm Samenstelling met cluster Eeuw-ieuw-uw

3 -d en -b Mmmkm-mkmmm Mkmmmm *

5 -nk Aai-ooi-oei Open lettergreep: bomen, nagel

7 -ch 2 lettergr. Woorden met -e (korte)

Open lettergreep met cluster mm-: snavel, knopen

9 Schr- 2 lettergr. Woorden met -en, -el, -er Bloemen , tijger, mantel

Mix tweelettergrepige woorden

10 Verkleinwoorden -je, -pje, -tje

2 lettergr. Woorden met dubbele medeklinker bakker

Woorden met -ng, -nk, aai-ooi-oei niet in eindpositie: Angst, links, rechts, boeien*

13 Ja, zo, nu 2 lettergr. Woorden met Be-, ge-, ver-

Woorden -eeuw-ieuw-uw niet in eindpositie: nieuws, meeuwen, sluwe*

15 Terugblik kern 8 Terugblik kern 9 Terugblik kern 10 * Deze woordtypen behoren niet tot de E3-doelen. Ze zijn, net als de woordtypen van kern 11, al een

voorbereiding op M4. Leg voor zwakke leerlingen in kern 10 accent op de andere doelen.

- Het bespreken van de woordtypen die op spellingsniveau geoefend zijn. Dit kan met behulp

van het dictee op werkblad 31 van werkboekje maan/werkblad 42 werkboekje zon van de

laatst afgesloten kern(en).

Een terugblik en herhaalmoment van verschillende woordtypen door elkaar is ook heel goed mogelijk

met behulp van de Leerkrachtassistent, de even dagen, introductie: woorden oefenen.

Wil je datzelfde doen op tempo, dan is in de Leerkrachtassistent de leesoefening Woorden flitsen

geschikt, te vinden vanaf lesdag 3 op alle oneven dagen bij introductie.

Op het moment dat er getoetst kan worden adviseren we om de hieronder genoemde toetsen af te

nemen.

- Start met de Woordleestoets maan van de hoogste kern die is afgerond in de thuissituatie.

Maak een analyse van woordtypen waarop uitval opvallend is. Als de toets voldoende wordt

gescoord is het niet nodig om ook de voorgaande kern af te nemen. Wordt de toets

onvoldoende gemaakt kan de vervolgtoets risicolezers worden afgenomen. Op basis van een

analyse kan eventueel een persoonlijk hulpprogramma worden opgesteld. Het afnemen van

voorgaande kernen is niet per se noodzakelijk.

- Neem de Spellingtoets af van de laatst afgeronde kern. Maak ook daarvan een analyse van

woordtypen waarop de meeste uitval is.

Een spellingtoets kan met de hele groep worden gedaan. De woordleestoets vraagt echter een

andere aanpak. Die moet je immers één op één afnemen en dat kan problemen opleveren ten

opzichte van de 1,5 meter afstand-afspraken. Probeer toch, minstens van de kinderen die ook in

vorige kernen al opvielen wat betreft leesvaardigheid, om zo goed mogelijk een beeld te krijgen van

die leesvaardigheid. Lukt het in de nieuwe situatie (nog) niet om kinderen echt te toetsen, neem dan

een tekst die je gezamenlijk leest en waarbij je kunt observeren hoe de leesvaardigheid is.

Juist voor dat doel zijn de pagina’s 30 en 31 van Veilig & vlot van de laatst afgesloten kern uitstekend

geschikt! Ze hebben immers links alle actuele woordtypen, rechts alle woordtypen die

geautomatiseerd zouden moeten zijn.

Extra ondersteuning, verdieping en toepassing

Uit de eerste observaties en/of toetsen wordt duidelijk welke kinderen uitval vertonen en extra

ondersteuning nodig hebben en welke kinderen prima verder kunnen in de kern waarin ze bezig zijn.

De suggesties in het herhaalprogramma bieden mogelijkheden voor een opstartperiode ‘ op maat’.

Kies wat voor de groep belangrijk is. De suggesties kunnen gebruikt worden om de eerste lesdagen te

vullen voor een doorstart in de reguliere materialen.

Binnen elk pakket is er ruimte voor verlengde instructie en voor kinderen die dat niet nodig hebben

een korte zelfstandige vervolgtaak. In elk pakket zijn werkbladen opgenomen voor zelfstandig

werken die aansluiten bij de instructie en geschikt zijn, op basis van persoonlijke onderwijsbehoefte,

voor de thuis-lesdag als extra oefening.

Maak een nieuwe jaarplanning

In de herhaalcursus kijken we terug op de woordtypen die in de afgelopen kernen aan de orde zijn

geweest. Kijkend naar het jaarprogramma zal dat voor de reguliere basisscholen kern 8, 9 en mogelijk

ook al 10 zijn. Maak voor de rest van het jaar een planning waarbij het belangrijkste doel is dat je met

de beperkte tijd toch zo goed mogelijk voor alle kinderen minimaal de E3-doelen gaat bereiken.

Is kern 10 al helemaal in deze thuisperiode aangeboden en is er duidelijk behoefte aan herhaling van

die E3 doelen, kijk dan naar de ruimte die je hebt in het schooljaar. Vanaf 11 mei zijn er voor regio

Noord nog 8 schoolweken, nog 4-5 weken voordat er getoetst zou gaan worden. Kijk naar de

mogelijkheden die kern 11 biedt om die E3-doelen voor ook de zwakkere lezers te behalen. Kies voor

een gedifferentieerd aanbod van de leerstof in kern 11 met behulp van het alternatieve E3-

programma (zie artikel Digiregie bij kern 11) voor de zwakke lezers. Voor leerlingen zonder

leesproblemen is naast dit aanbod wel een reguliere voortgang mogelijk.

De regio Zuid heeft nog 9 weken, regio Midden zelfs nog 10. Bedenk dat voor kern Afsluiting de

keuze gedaan kan worden voor een periode van 1 tot 3 weken.

Het herhaalprogramma

Bij de keuze om even ‘pas op de plaats’ te maken in die eerste schooldagen door herhaling van

woordtypen die nog aandacht vragen hebben we voor kern 8, 9 en 10 een herhaalpakket opgesteld.

In onderstaand schema zie je voor elk woordtype bijbehorende materialen. Het zijn materialen

waaruit een keuze kan worden gemaakt als blijkt dat een korte herhaling van een voorgaande kern

gewenst is. Het programma is samengesteld vanuit elk woordtype dat in de kern wordt aangeboden.

Het is vooral gericht op de leesvaardigheid met verwerking in de vorm van spellingvaardigheid.

We hopen jou als leerkracht hiermee te ondersteunen. Mocht je vragen hebben, dan kun je contact

opnemen met onze medewerkers van de klantenservice via klantenservice@zwijsen.nl of bel 013 –

583 88 88.

Met vriendelijke groet,

Team Veilig leren lezen kim-editie

Uitgeverij Zwijsen

Herhaalpakket

Bij elk woordtype staan mogelijkheden voor instructie, begeleide inoefening, zelfstandig werk. Om ook verlengde instructie mogelijk te maken is er vaak de

mogelijkheid om te differentiëren: soms staan er vervolgtaken waaraan kinderen kunnen werken terwijl andere kinderen verlengde instructie krijgen. Deze

taken staan steeds met # in het schema.

Materialen die paars gedrukt staan behoren tot de materialen van de methode (soms uit artikelen in Digiregie).

Materialen die blauw en onderstreept worden, vind je online. Klik hierop om direct naar het betreffende document te gaan.

Kern 8

Mmkmm krans spons

Instructie LA: dag 1 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening lezen WOORDZETTER vlot en correct lezen 8.4 – leesblad 2 Let op moeilijke woorden wat betreft begrip.

Nagesprek: Zijn jouw vader en moeder trots op jou? Waarom? Waar zou jij het naar je zin hebben? # Schrijf 3 dingen waardoor jij het naar je zin hebt. Denk aan de plaats en wat je kunt doen.

Zelfstandig werken WOORDZETTER correct spellen – 8.6 en 8.7 (mmkmm)

Eind –d, eind -b

Instructie LA: dag 3 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening lezen WOORDZETTER vlot en correct lezen 8.6 – leesblad 2 Let op het begrip: werkt voor zijn brood.

Nagesprek: Werk jij voor je brood? Wie ken je die voor zijn brood werkt? Wat doet hij/zij? #Schrijf op welk speelgoed jij zou kiezen.

Zelfstandig werken (spelling) Spelend leren (individueel)

-nk

Instructie LA: dag 5 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening lezen WOORDZETTER vlot en correct lezen 8.1 – leesblad 2 Let op moeilijke woorden wat betreft begrip: bink

Nagesprek: Ben jij een bink? Wat kan jij niet alleen maar wel goed samen met iemand anders? # zoek vijf woorden die rijmen op bink.

Zelfstandig werken WOORDZETTER correct spellen 8.1 (nk) en 8.2 (ng-nk) Spelend leren (individueel) ARTIKEL BETERE MAANLEZERS KERN 8 kopieerblad 1,2,3 en 4: Pijlenopdracht mmkmm-woorden zoeken, ook met –ng en –nk.

Ch / cht

Instructie LA: dag 7 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening lezen WOORDZETTER vlot en correct lezen 8.2 – leesblad 2

Nagesprek: Bespreek het begrip van de woorden vocht, tocht, vacht. #welke woorden met ch vind je terug op de illustratie? Schrijf ze op.

Zelfstandig werken (spelling) WOORDZETTER correct spellen 9.5 en 9.6 samenstelling mkm-mkm Spelend leren (individueel) ARTIKEL Tips spelend leren KERN 8 kopieerblad 5:

- Zoek een samenstelling en schrijf die op een blad.

- Twee groepjes: welke groep vindt zoveel mogelijk samenstellingen?

- Thuis: zoek zoveel mogelijk samenstellingen en schrijf ze op.

Schr-

Instructie LA: dag 9 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening lezen

Nagesprek:

Zelfstandig werken

-

Verkleinwoorden ook met cluster

Instructie LA: dag 11 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening lezen WOORDZETTER vlot en correct lezen 8.5 – leesblad 2

Nagesprek: Weet jij wie het deed? Waarom denk je dat?

Zelfstandig werken (spelling) WOORDZETTER correct spellen 8.3, 8.4 en 8.5 (mmkm-mkmm zonder kleefletter)

-a -o –u sla, vlo, nu

Instructie LA: dag 13 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening lezen WOORDZETTER vlot en correct lezen 8.3 – leesblad 2 Let op moeilijke woorden wat betreft begrip.

Nagesprek: Wat vind jij het lekkerst? Sla of friet? Of alleen maar vla? #Maak een menukaartje dat past bij dit verhaal.

Spelend leren (individueel) ARTIKEL spelend leren kern 7 kopieerblad 1,2,3 en 4: Pijlenopdracht mmkm -woorden zoeken.

Kern 9

Samenstelling met cluster

Instructie LA: dag 1 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening lezen WOORDZETTER vlot en correct lezen 9.3 – leesblad 2 Let op moeilijke woorden wat betreft begrip.

Nagesprek: Hoe komt het dat de muis in de tweede mop bruin is? Denk je dat Geertjan de mop van Pien leuk vindt? Ken jij ook een mop? Vertel de mop. #Schrijf 1 mop op.

Zelfstandig werken WOORDZETTER correct spellen – 10.10 Spelend leren (individueel) ARTIKEL TIPS SPELEND LEREN KERN 9 kopieerblad 5:

- Zoek een samenstelling en schrijf die op een blad.

- Twee groepjes: welke groep vindt zoveel mogelijk samenstellingen?

- Thuis: zoek zoveel mogelijk samenstellingen en schrijf ze op.

Mmmkm-mkmmm

Instructie LA: dag 3 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening WOORDZETTER vlot en correct lezen 9.1 – leesblad 2

Nagesprek Waarom kan de slak het sloomst zijn? (wat is sloom?) Wat doet een pauw als hij trots is? Is er iemand die iets zegt wat niet kan kloppen? (Jokt er iemand?) # Wat kun jij het best? Maak een zin die bij jou past.

Zelfstandig werken WOORDZETTER correct spellen – 9.1 (mmmkm) 9.9 (mkmmm) 9.10 (mmmkm-mkmmm)

Aai-ooi-oei

Instructie LA: dag 5 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening WOORDZETTER vlot en correct lezen 9.2 – leesblad 2

Nagesprek De dieren hebben zin in een kind. Wat bedoelt elk dier daarmee? Snap jij dat de rat geen kind hoeft? Waar heb jij wel zin in? # Maak de zin af: Ik heb zin in … want

Zelfstandig werken WOORDZETTER correct spellen – 9.3 en 9.4 (nog geen mm-cluster: haai)

2 lettergrepige woorden zonder open lettergreep

Woorden met -e (korte) Begeleide oefening WOORDZETTER vlot en correct lezen, woorden met en zonder cluster en –e: 10.4 - leesblad 2 WOORDZETTER vlot en correct lezen, woorden zonder cluster 9.4- leesblad 2 en 9.6 – leesblad 2

Nagesprek 10.4: van welke kleine beestjes heb jij last? Waarom? #Schrijf dat in mooie zinnen op. 9.4: Zie jij wie Fleur is? En wie is Eefje? Wat heeft Fleur op haar rug? Heb jij wel eens gejokt? 9.6:Wat doe jij als kind? # Schrijf dat in mooie zinnen op.

# Zelfstandig werken lezen WOORDZETTER vlot en correct lezen, woorden met cluster 10.2 – leesblad 2 Zelfstandig werken spelling WOORDZETTER correct spellen 10.6 (mmkmm met –ng, -nk) Spelend leren (individueel) ARTIKEL ‘Tips spelend leren Kern 10: kopieerblad 1 en 2 (woorden zonder cluster) # Kern 10 kopieerblad 3 en 4 (met mm-cluster) Maak woorden met de kaartjes en schrijf ze op.

Instructie LA: dag 7 basisles instructie nieuw woordtype

woorden met -en, -el, -er tijger, bloemen, mantel

Instructie LA: dag 9 basisles instructie nieuw woordtype

Woorden met dubbele medeklinker bakker

Instructie LA: dag 11 basisles instructie nieuw woordtype

2 lettergr. Woorden met be-, ge-, ver-

Instructie LA: dag 13 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening WOORDZETTER vlot en correct lezen, woorden zonder cluster 9.5 – leesblad 2

Nagesprek Weet je wat kijkers zijn? Wat is een gewei? Stel je voor: jij bent een liegbeest. Wat zou jij zeggen? # Schrijf maar op: ik ben een liegbeest: ik …………………..

Zelfstandig werken spelling WOORDZETTER correct spellen 10.7 (sch met eind mm-cluster)

Kern 10

eeuw ieuw uw

Instructie LA: dag 1 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening WOORDZETTER vlot en correct lezen 10.1 – leesblad 2 Let op moeilijke woorden wat betreft begrip.

Nagesprek: Wanneer geef jij een schreeuw? #Schrijf eens op wat jij dan schreeuwt. Schrijf dat met leuke schreeuwerige letters op. Hoe kijk jij als je schreeuwt? Zet er schreeuw-gezichtje bij.

Zelfstandig werken (spelling) WOORDZETTER correct spellen – 11.1 (mkmm met tussenklank)

Mkmmmm herfst kortst

Instructie LA: dag 3 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening

Nagesprek

Zelfstandig werken

Open lettergreep zonder cluster

Instructie LA: dag 5 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening WOORDZETTER vlot en correct lezen 10.3 – leesblad 2

Nagesprek Waarom kijkt vader zo raar? Mag jij met volle mond praten?

Zelfstandig werken / spelend leren (individueel) ARTIKEL Tips spelend leren kern 11 Kopieerblad 1 t/m 5: Leeswieltjes: zoek woorden met open lettergreep.

Open lettergreep met mmk-cluster

Instructie LA: dag 7 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening WOORDZETTER vlot en correct lezen 10.5 – leesblad 2

Nagesprek Hoort mama wel wat Karin zegt? # Wat zou jij vragen als je Karin was?

Zelfstandig werken (spelling) WOORDZETTER correct spellen 10.8 (Woorden met aai-ooi-oei)

Herhaling woorden met twee lettergrepen

Instructie LA: dag 9 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening WOORDZETTER vlot en correct lezen, woorden zonder cluster 11.2 – leesblad 2

Nagesprek Wat voor dekens hebben de egels elke avond? # Waaronder slaap jij het best?

Zelfstandig werken spelling

Woorden met –ng, -nk, ch, aai-ooi-oei niet op eindpositie

Instructie LA: dag 11 basisles instructie nieuw woordtype

Begeleide oefening WOORDZETTER vlot en correct lezen 10.3 – leesblad 2

Nagesprek Waarom kijkt vader zo raar? Mag jij met volle mond praten?

Zelfstandig werken WOORDZETTER correct spellen 11.1 en 11.2 (diverse herhaling)

Herhaling woorden met twee lettergrepen –eeuw, -ieu, -uw

Instructie LA: dag 13 basisles instructie nieuw woordtype