ေသနဂၤမဟာဗဟာေလလာေရးအဖြ႔

(Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS)

ကာကြယေရး၊ လၿခေရးႏင ၿငမးခမးေရးဆငရာ

သတငးအခကအလက ေကာကႏႈတခက

အမတ (၇)၊ ဇလင ၂၀၁၇

(ေသနဂၤမဟာဗဟာေလလာေရးအဖြ႔က ထတေဝသည)

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

2

၂၀၁၇ ဇလငလအတြက ကာကြယေရး၊ လၿခေရးႏင ၿငမးခမးေရးဆငရာ

သတငးအခကအလက ေကာကႏႈတခက

နဒါနး

ေသနဂၤမဟာဗဟာေလလာေရးအဖြ႔ (Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS) က

၂၀၁၅ ခႏစ မတလတြင စတငတညေထာငခၿပး ကာကြယေရး၊ လၿခေရးႏင ၿငမးခမးေရးဆငရာ

က႑မားတြင ေလလာသေတသနျပသြားရန ရညရြယချခငး ျဖစသည။ ေသနဂၤအဖြ႔၏

အဓကရည႐ြယခကမာ ျမနမာႏငငေတာအစးရႏင တပမေတာ အတြက အေထာကအကျဖစေစမည

ကာကြယေရးႏင လၿခေရးဆငရာ အရပဘက သေတသနအဖြ႕အစညးအျဖစ တညေထာငသြားရန

ျဖစပါသည။ ေသနဂၤမဟာဗဟာေလလာေရးအဖြ႔၏ ရညမနးခကမားမာ -

(က) အမးသားလၿခေရး၊ ကာကြယေရးက႑ႏင ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥမားတြင တစဖက

တစလမးမ ပါ၀ငကညႏငရန၊

(ခ) ႏငငတစႏငငအတြက မရမျဖစလအပေသာ စစမဟာဗဟာဆငရာ အသပညာမားႏင

ေျပာငးလတးတကလာေသာ စစဖကနညးပညာမားအား ျဖန႔ေ၀ေပးသြားရန၊

(ဂ) မးဆကသစ လငယမားအၾကား စစပညာစာေပ ေလလာမႈ ပမထြနးကားလာေစရန၊

(ဃ) ေဒသတြငးႏင ႏငငတကာတပမေတာမား၏ ျပျပငေျပာငးလမႈမားအား သေတသနျပ

ေလလာရန၊

(င) ပမေကာငးမြနေသာ စစဖက - အရပဖက ဆကဆေရးတညေဆာကမႈက သေတသနျပျခငး

အားျဖင ျမနမာတပမေတာႏင ျပညသမားအၾကား ေပါငးကးသဖြယ ျဖစေစရန၊

(စ) ကာကြယေရးႏင လၿခေရးဆငရာ ရညညႊနးစာၾကညတကတစခႏင သတငး

အခကအလက ဗဟဌာနတစခ တညေထာငသြားရန၊

(ဆ) ကာကြယေရးႏင လၿခေရးဆငရာ သေတသနပညာရငမား ေမြးထတရန၊

ေသနဂၤအဖြ႔၏ ေဆာငပဒမာ Knowledge, Strategy & Union (ဗဟသတ၊ မဟာဗဟာ ႏင

ျပညေထာငစ) ျဖစၿပး ဗဟသတရာမးျခငးမသည မဟာဗဟာေျမာက ေ၀ဖနဆနးစစျခငးသ႔

တကလမးႏငၾကၿပး ျပညေထာငစၿပး တညၿမခငမာ အငအားေတာငတငးေနေစရန ရညသန

အားထတမညဟေသာ အဓပၸာယျဖစသည။

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

3

၂၀၁၇ ခႏစ ဇလငလအတြငး သတငးေကာကႏႈတခက ရကစြမတတမးမား

ေသနဂၤ မဟာဗဟာေလလာေရးအဖြ႔အေနျဖင ျမနမာႏငငအတြက ၂၀၁၇ ခႏစ ဇလငလအတြငး

ျဖစေပၚခသည ကာကြယေရး၊ လၿခေရးႏင ၿငမးခမးေရးဆငရာ သတငး အခကအလက

ေကာကႏႈတခကမားက အမားျပညသ ေလလာသရႏငရန စစညးေဖာျပေပးလကပါသည။

၁။ ၁. ၇. ၂၀၁၇ ေမာငေတာၿမ႕နယ၊ တပဥးေခာငးေကးရြာအပစ ဘ႐းနားအေနာကရြာေန CFSI အ မညရ INGO ဝနထမးျဖစသ ႏရအစၥလာမ ၃၄ ႏစသည ဇြန ၂၉ ရကညတြင ၄ငး၏ ေနအမ၌ အပေပာေနစဥ ရဒငးႏငဓားမား ကငေဆာငထားေသာ မကႏာဖးအနက မား ၀တဆငထားသည အၾကမးဖကသမား ၁၀ ဥးခန႔ ဝငေရာကလာၿပး ဓား၊ ရဒငး တ႔ျဖငခတခရာ ၀ဘကပါး၊ ၀ဥးေခါငးေနာက၊ ၀ဘကနားရြကျပတရ ဒဏရာမား၊ ၀ဘကနားေနာကတ႔၌ ထးသြငးဒဏရာမားျဖင အခငးျဖစပြားရာေနရာတြငပင ေသ ဆးသြားခေၾကာငး ႏငငေတာ အတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

၂၀၁၆ ခႏစ ေအာကတဘာလမ ၂၀၁၇ ဇြန ၂၆ အထ အျပစမျပညသ ၃၈ ဥး အ သတခခရၿပး ၂၂ ဥး ဖမးဆးေခၚေဆာငသြားျခငးခခရကာ ယခထလညး အၾကမးဖက မႈမား ဆကလကျဖစေပၚေနေၾကာငး၊ ေမယေတာငေၾကာတြင အၾကမးဖကသငတနး ေပးေနသညစခနးဟ ယဆရေသာ စခနးတစခက ရာေဖြေတြ႔ရခေၾကာငး၊ အစြနး ေရာကအၾကမးဖကမႈမားက ေဖာထတရငးလငးလကရၿပး ေဒသဖြ႔ၿဖးတးတကေရး လပေဆာငေပးလကရေၾကာငး၊ ပဋပကၡဒဏ ခစားေနၾကရသည ႏစဖကအသငး အ ၀ငးမားက လသားခငးစာနာေထာကထားမႈ အကအည ေငြကပ ၂၆၇၂.၃၅၂ သနး ေထာကပေပးခၿပး ကနးမာေရး၊ ပညာေရး အေထာကအပမားလညး ဆကလကေပး အပလကရေၾကာငး၊ ကဖအာနနအႀကေပးေကာမရင အစရငခစာတြင တငျပထား သည အႀကျပခကမားႏငအည ေကာကျဖ၊ ေပါကေတာ၊ ရမးၿဗၿမ႕နယမားရ ဒကၡ သည စခနး ၃ ခက ပတသမးခၿပး အမေထာငစ ၅၅ စက ရနကနၿမ႕သ႔ ေျပာငး ေရႊ႕ေနထငခြငျပခေၾကာငးျဖင ျပညေထာငစအစးရအဖြ႔ အမးသားလၿခေရးဆငရာ အႀကေပးပဂၢလ၏ ရခငျပညနယေျမာကပငး လၿခေရးအေျခအေန ထတျပနခကတြင ေဖာျပပါရသည။

ေမာငေတာၿမ႕နယ၊ ေပါငးဇားေကးရြာအပစ ျပငျဖေကးရြာေစးတနး႐ ပဇြနဒင၌ ဇြန ၃၀ နနကပငးတြင မာမတအာရပဖ ၃၉ ႏစ၊ မာမတအႏး ၃၅ ႏစ၊ ျပငျဖရြာ ရာအမမး မာမြတတာေမာက ၅၃ ႏစ၊ အဒေရာကနး ၄၅ ႏစ၊ ေပါငးဇားေကးရြာေန ပဇြနဒငစာေရး ေမာငစး ၂၁ ႏစႏင အဒ႐ကတ႔ အတ႐ေနစဥ လေဘာဇားေကးရြာ ဘကမ ဓားရညကယစကငေဆာငထားေသာ လ ၁၅ ဥးခန႔ ေရာကရလာၿပး ဓားရည ျဖင ဝငးဝနးခတၾကရာ မာမတအာရပဖႏင မာမတအႏးတ႔ ႏစဥးမာ ေနရာတြငပင ေသဆးခၿပး မာမြတတာေမာကတြင ဒဏရာမားရရခၿပး အဒေရာကနးႏင ေမာငစးတ႔ ႏစဥးသည ဒဏရာမရရဘ ထြကေျပးလြတေျမာကခေၾကာငး၊ အၾကမးဖကအဖြ႔အား စစမးစစေဆးလကရေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

4

ရခငျပညနယ၊ ေမာငေတာေဒသတြငး အၾကမးဖကစးနငးတကခကမႈ ျဖစပြားခေသာ ၂၀၁၆ ခႏစ၊ ေအာကတဘာလမ ၂၀၁၇ ခႏစ၊ ဇြနလ ၃၀ ရကအထ အၾကမးဖက သတျဖတခရမႈေၾကာင အျပစမျပညသ ၄၁ ဥး ေသဆးခၿပး အၾကမးဖကမား၏ ဖမး ဆးေခၚေဆာငသြားမႈေၾကာင အျပစမျပညသ ၂၃ ဥး ေပာကဆးလကရေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

၂။ ၂. ၇. ၂၀၁၇ ထငးႏငင၊ ခငးမငၿမ႕တြင ဇြန ၂၈ မ ဇလင ၂ ရကအထ NCA လကမတေရးထးထား သည တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မား၏ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ ဥးေဆာငအဖြ႔ PPST အစညးအေ၀းျပလပခၿပး ဖကဒရယစနစ၏ လကၡဏာရပမား၊ ျပညေထာငစ ႏင ျပညနယမားၾကား အာဏာခြေ၀ပငးျခားထားရမႈ၊ ျပညနယဖြ႔စညးပ အေျခခ ဥပေဒႏင ၿငမးခမးေရး သေဘာတညခကမား ပးတြအေကာငအထညေဖာျခငး စသည အခကမားက ဆကလကေဆြးေႏြးရမညက ေတြ႔ရရေၾကာငး ထတျပန ေၾကညာသည။

ထငးႏငင၊ ဘနေကာကၿမ႕ရ Department of Special Investigation-DSI ထငး အထးစစမးေရးဌာနမ ထငးႏငငအတြငး အနာဂတျပျပငေျပာငးလ တးတကေစရန ရညရြယၿပး ဇြန ၂၉ ရကမ ၃၀ ရကထ ႏငငေပါငး ၇၀ မ လကနကးမႈ တကဖကေရး လပငနးမားတြင ပါ၀ငကညခသည ကြနရကအဖြ႔၀ငမားက ဖတၾကားၿပး အစညး အေ၀းျပလပခရာ လကနကးမႈတကဖကေရး လပငနးမားမာ ပးေပါငးေဆာငရြကခ သည ျမနမာေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားအေရး လပေဆာငေနသည ထငးႏငငေရာက ျမနမာႏငငသားမားအဖြ႔ကလညး ဖတၾကားခၿပး လကနကးမႈ တကဖကေရးလပငနး မားက ဆကလက ပးေပါငးေဆာငရြကသြားရန ေဆြးေႏြးခၾကေၾကာငး သရရသည။

ဘဂၤလားေဒရႏငင၊ ႏငငျခားေရးဝနႀကးဌာနဝနႀကး Mr. Abul Hassan Mahmood Ali ၏ ဖတၾကားခကအရ ျမနမာႏငင၏ အမးသားလၿခေရးအႀကေပး ဥးေသာငးထြနး သည ဘဂၤလားေဒရႏငငသ႔ စတငထြကခြါသြားေၾကာငး သရသည။ ၃ ရကၾကာ သြားေရာကမည ခရးစဥအတြငး ဘဂၤလားေဒရ ႏငငျခားေရး၀နႀကး Mahmood Ali၊ ၀နႀကးခပ Sheikh Hasina တ႔ႏငေတြ႔ဆၿပး ျမနမာ-ဘဂၤလားေဒရ ႏစႏငငနယစပ တြင ခလႈေနၾကသည ဘဂၤါလဒကၡသညမားအား ေနရပရငးျပနပ႔ေရး ဘဂၤလားေဒရ အစးရမ အဆျပထားခကမားက အေလးထား ေဆြးေႏြးသြားမညဟ သရသည။

၃။ ၃. ၇. ၂၀၁၇ ဇလင ၁ ရက ညပငးတြင ကခငျပညနယ၊ ဆငဘၿမ႕နယ၊ မကငးေကးရြာ၏ အေနာကဘက ၁ မငခြခန႔အကြာရ ေျပာငးခငးမားတြင ေျပာငးခငးေစာငေနသည ပငးေတာေကးရြာေန ဥးထြနးေကာသည KIA အၾကမးဖကေသာငးကနးသမား ေထာငထားသည နငးမငးတစလးအား နငးမေပါကကြခသျဖင မငးစထမနဒဏရာ မားရရခၿပး၊ ဇလင ၂ ရက နနကပငးတြင ဖားကန႔ၿမ႕နယ၊ ဒြနဘးခေကးရြာ၏ အေရ႕ ေတာငဘက ၁ မငခြခန႔အကြာ၌ KIA အၾကမးဖကေသာငးကနးသမား ေထာငထား သည မငးတစလးေပါကကြမႈေၾကာင လယယာလပငနးလပကငၿပး ျပနလာသည မးေကာငးၿမ႕နယ၊ ၾကာအငးေကးရြာေန ကမငးေအာငသည မငးစထမနဒဏရာမား ရရခေၾကာငး တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ႐း သတငးစာမကႏာမ သရသည။

ကလသမဂၢ ဒကၡသညမားဆငရာ မဟာမငးႀကး Filippo Grandi သည ဇလင ၁ ရက

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

5

မ ၆ ရကထ ျမနမာႏငငခရးစဥအတြငး ရခင၊ ကခငႏင ကရငျပညနယတ႔တြင အၾကမးဖကပဋပကၡမားေၾကာင အးအမစြန႔ခြာေနရသည ဒကၡသညမားအေရး ကယ တငသြားေရာကေလလာၿပး ေျဖရငးကငတြယႏငရန ယခကသ႔ လာေရာကရျခငး ျဖစေၾကာငး UNHCR အာရေဒသဆငရာ ေျပာခြငရပဂၢလ Vivian Tan က ေျပာ သည။ စစေတြၿမ႕အျပငဘကရ ဒကၡသညစခနးမားသ႔လညး သြားေရာကခၿပး ေမာင ေတာၿမ႕ရ UNHCR မ ကညေဆာငရြကေပးေနသည ၿငမးခမးစြာ အတယဥတြ ေနထငေရး အစအစဥ၌ ပါ၀ငၾကသည ရခငႏင မြတစလင အသငးအ၀ငး ႏစခစလး ႏငလညး ေတြ႔ဆခေၾကာငး သရသည။

ရကၡငတပမေတာ AA ႏင အစးရတပမေတာတ႔အၾကား ၂ ႏစေကာၾကာ ပစခတ တကခကမႈႏင စစေရးလႈပရားမႈမားေၾကာင ဆတလငဝ၊ ဆတတလငဝ၊ ပေတာငႏင ကငးတလငးရြာစသည ေကးရြာမားတြင ဆရာ၊ဆရာမမား၏ လၿခေရးစးရမရသျဖင လကရတြင ေကာငးမားပတထားရေၾကာငး၊ သ႔ေသာလညး ရြာလးကြတ စစေဘး ေရာငထြကေျပးသမား မရေတာေၾကာငး၊ ပေတာင၊ ဆတတလငဝ၊ ကငးတလငးႏင ၿပငစ စသညေကးရြာမား အပါအဝင ေကးရြာအခ႕တြင ရာဂဏနးထကမနညးေသာ မသားစမားသည လကရအခနအထ ပတဝနးကငေကးရြာမားသ႔ တမးေရာငလက ရေနေသးေၾကာငး သရသည။

ရခငျပညနယသ႔ ကလသမဂၢ လ႔အခြငအေရးေကာငစမ အခကအလက ရာေဖြေရး အဖြ႔ ေစလႊတမညကစၥက ျမနမာႏငငက လကမခသညအေပၚ ျမနမာအစးရအား လသားခငးစာနာမႈဆငရာနညးလမး သ႔မဟတ သတမနေရးနညးလမး တစခချဖင အေရးယေဆာငရြကရန စဥးစားေနေၾကာငး မေလးရား ဒတယ၀နႀကးခပ Ahmad Zahid Hamidi က ေျပာဆခသညဟ မေလးရားႏငင The Straits Times သတငး၌ ေဖာျပခသည။

ေမာငေတာၿမ႕နယ ဇငပငညာေကးရြာအပစ ဖတာလေကးရြာေန မာေမာကဖာ႐ ၂၂ ႏစသည ဇြန ၂၉ ရကက ဇငပငညာေကးရြာသ႔ ေစးဝယရန ထြကခြာသြားရာမ ျပနေရာကလာျခငးမရဘ ေပာကဆးေနေၾကာငး ၎၏ဖခငမ သတငးပ႔သျဖင လက လရာေဖြခေသာလညး မေတြ႔ရရေသးေၾကာငး၊ ေပာကဆးသအား ဆကလကရာေဖြ စစမးလကရေၾကာငးႏင ဇလင ၂ ရကနနကပငးတြင သတငးအရ ဘးသးေတာင ၿမ႕နယ မေခာငးေခါငးဆြေကးရြာတြင အၾကမးဖကအဖြ႔ႏင ပတသကသ ေဖြေယာ အစၥလာမအား ၎၏ေနအမတြင ဖမးဆးရမခေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

အႏၵယ-ျမနမာ ႏစႏငငနယစပ မဇရမျပညနယ၌ ဇြနလ ၂ ရက မနကပငးတြင AK56 ႐ငဖယေသနတ ၅ လက ဖမးဆးရမခေၾကာငး အႏၵယမလာသည သတငးမားအရ သရသည။ ၎လကနကမားသည မဏပအေျခစက Meitei ေခၚ ကသညးသပနမား က ေရာငးခရနဟ ယဆရေၾကာငး ႏစႏငငနယျခားေဒသက ျဖတေကာၿပး အႏၵယ ႏငျမနမာ သပနအဖြ႔မားၾကား မဇရမျပညနယ Farkwan တြင လကနကအေရာငး အဝယလပမညဆသည သတငးအရ အမတ ၁၀ အာသ႐ငဖယတပမ တားဆးလက ႏငျခငးျဖစေၾကာငး ေဖၚျပထားသည။

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

6

ထငးႏငင၊ ခငးမငၿမ႕တြင ဇြန ၂၈ ရကမ ဇလင ၂ ရကထ ျပလပေသာ NCA လကမတေရးထးထားေသာ အပစရပ ၈ ဖြ႔၏ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ ဦးေဆာငအဖြ႔ PPST ထပသးေခါငးေဆာငမား အစညးအေဝးတြင လမး၊ ေဒသႏင အေၾကာငးအရာ အလက ျပလပခေသာ အမးသားအဆင ႏငငေရးေဆြးေႏြးပြမား၊ လပငနးေကာမတ အစညးအေဝးမားႏင ၂၁ ရာစပငလ ဒတယအစညးအေဝးမား၏ အခငးအကငး၊ စနေခၚမႈမားအပါအဝင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတစခလး၏ အားနညးခက၊ အားသာ ခကမားက ျပနလညသးသပခသညဟ သရသည။ သးသပခကတြင တငးရငးသား လမးမား၏ အဓကရညမနးခကျဖစသည ဖကဒရယစနစ၏ လကၡဏာရပမားျဖစ ေသာ ျပညနယမား၏အခနးက႑၊ ျပညေထာငစႏင ျပညနယမားၾကား အာဏာခြေဝ ပငးျခားထားရမႈ၊ ျပညနယဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒႏင ၿငမးခမးေရး သေဘာတညခက မား ပးတြအေကာငအထညေဖာျခငး စသညအခကမား ပါ၀ငသည။

၄။ ၄. ၇. ၂၀၁၇ ျပညေထာငစအစးရအဖြ႔ အမးသားလၿခေရးဆငရာ အႀကေပးပဂၢလ ဦးေသာငးထြနး သည ဘဂၤလားေဒရႏငငဝနႀကးခပ Ms. Sheikh Hasina၊ ႏငငျခားေရးဝနႀကးဌာန ဝနႀကး Mr. Abul Hassan Mahmood Ali၊ ျပညထေရးဝနႀကးဌာန ဝနႀကး Mr. Asaduzzaman Khan၊ ဝနႀကးခပ၏ ကာကြယေရးႏင လၿခေရးဆငရာ အႀကေပး ပဂၢလ Maj-Gen(Ret) Tarique Ahmed Siddique ႏင ႏငငေတာ ကာကြယေရး တကသလ National Defence College ေကာငးအပႀကး Lt-Gen Chowdhury Hasan Sarwardy တ႔ႏင သးျခားစ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးရာတြင ျမနမာႏငင၏ ၿငမးခမး ေရး၊ ႏငငတကာဆကဆေရး အထးသျဖင အမနးခငးႏငငမားႏင ဆကဆေရး တး ျမႇငေဆာင႐ြကေနမႈ၊ ျမနမာႏင ဘဂၤလားေဒရ ႏစႏငငၾကား ဆကဆေရးႏင ပးေပါငး ေဆာင႐ြကမႈမား တးျမႇငသြားေရး၊ ႏစႏငင နားလညမႈ စာခၽြနလႊာမား ေဆာလငစြာ လကမတေရးထးသြားေရး၊ အၾကမးဖကမႈ ႏမနငးေရးႏင မးယစေဆးဝါး တကဖက ေရးကစၥမားတြင ပးေပါငးေဆာင႐ြကသြားေရး စသညျဖင ေဆြးေႏြးခေၾကာငး ႏငင ေတာ အတငပငခ႐း သတငးစာမကႏာတြင ေဖာျပထားသည။

ေမာငေတာၿမ႕နယ သေခာငးေကးရြာေန ႏင၀ငး(ခ)ဂယာမန ၃၁ ႏစ ႏင အႏဟာ မကစ ၅၁ ႏစတ႔ႏစဥးသည ဇလင ၂ ရက နနကပငးတြင အမမ Probox ယာဥျဖင ထြကခြာသြားခၿပး ေနအမသ႔ ျပနလညေရာကရလာျခငးမရ၍ လကလရာေဖြရာ ေမာေတာယာဥအား ေသာတပလကေတြ႔ရရၿပး လအားမေတြ႔ရရသျဖင စစမးလက ရေၾကာငး သရရသည။ ဇလင ၃ ရက ညေနပငးတြင ဘးသးေတာငၿမ႕နယ ယငးမ ေကာငးေတာငရြာထပ၌ ငရန႔ေခာငးရပကြက(၈)ေန ဘစန ေခၚ မာေမာကဟာရစ ၃၁ ႏစႏင ေရႊလ ေခၚ မာေမာကဟာေဆာငး တ႔ႏစဥးအား အမညမသ လ ၁၀ ဥးခန႔ မ ဓားျဖင၀ငးထးရာ ေသဆးသြားၿပး အေလာငးမားအား ယငးမေခာငးဘကသ႔ သယ ေဆာငသြားသညက ေတြ႔ရေၾကာငး သတငးပ႔သျဖင သြားေရာကစစေဆးခရာ ဘစန ေခၚ မာေမာကဟာရစတြင လညပငးျပတရဒဏရာ ၂ ခက၊ ၀မးဗက/၀လကေမာငး တ႔တြင ထးသြငးဒဏရာ ၂ ခကျဖငလညးေကာငး၊ ေရႊလ ေခၚ မာေမာကဟာေဆာငး တြင ၀မးဗကထးသြငးဒဏရာ ၅ ခက၊ လညပငး/၀ခါးတြင ျပတရဒဏရာ ၆ ခကျဖင လညးေကာငး ေသဆးေန၍ အမညမသလ ၁၀ ဥးအား စစမးလကရေၾကာငး ႏငင

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

7

ေတာ အတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။ ဘးသးေတာငၿမ႕နယ ငရန႔ေခာငးေကးရြာအပစ ေမာငႏမေကးရြာေန အဒဆဝမး

၅၅ ႏစသည ေနအမ၌ မသားစႏငအတ အပေပာေနစဥ မကႏာဖးအနကမား ဝတဆငထားသည အမညမသလ ၁၅ ဥးခန႔က ေနအမတြငးဝငေရာကၿပး အဒဆဝမး အား ဓားျဖငထးကာ ဖမးဆးေခၚေဆာငသြားေၾကာငး၊ ေမာငေတာေဒသတြငး ၂၀၁၆၊ ေအာကတဘာလမ ၂၀၁၇၊ ဇလင ၄ ရကထ အၾကမးဖက သတျဖတခရမႈေၾကာင အျပစမျပညသ ၄၃ ဥး ေသဆးခၿပး အၾကမးဖကသမား၏ ဖမးဆးေခၚေဆာငသြားမႈ ေၾကာင အျပစမျပညသ ၂၆ ဥး ေပာကဆးလကရေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐း သတငးစာမကႏာမ သရရသည။

ေဒသတြငးလၿခေရးႏင စးပြားေရးရာမား အဓကထားေဆြးေႏြးသည Delhi Dialogue ေဆြးေႏြးပြက ဇလင ၄ ရကႏင ၅ ရကေန႔မားတြင ကငးပမညျဖစၿပး အာဆယ ၁၀ ႏငငမ ႏငငေခါငးေဆာငမားအပါအ၀င အႏၵယႏငငမလညး ပါ၀ငေဆြးေႏြးသည ေဆြးေႏြးပြျဖစကာ ျမနမာႏငငမ ႏငငေတာအတငပငခ႐း၀နႀကးဌာန ၀နႀကး ဥးေကာ တငေဆြ အပါအဝင ျမနမာကယစားလယအခ႕လညး ေဆြးေႏြးပြတြင ပါဝငေဆြးေႏြး ၾကမညဟ သရသည။

ဒါးပငကယဆယေရးစခနးမ ဥးျမငႏငပါ ၁၀ ဥးသည စစေတြၿမ႕တရား႐း ရာႀကးအ မတ ၈၉၂/၁၇ အမႈမ သကေသခရနအတြက မနစလၿခေရးရကငးမ တပၾကပႏငႏင၊ တပသားစးဝငးတ႔ႏငအတ တရား႐းသ႔လာစဥ ၎ယာဥေနာကမကပၿပး လေရႊ ေခၚ မဟာမတတေဆာငး ေမာငးႏင၍ ဥးလျမင ေခၚ ႏ႐ႈမာေမာက ၆၅ ႏစပါ ၅ ဥး လကပါလာေသာ ေမာေတာယာဥမာ သကေသခရန သကဆငျခငးမရဘ ၎တ႔အ စအစဥျဖင တရား႐းသ႔လကပါလာခၿပး တရား႐းမေန၍ ၎တ႔ အစအစဥျဖငပင ျပန လာခကာ အမတ ၂ ရစခနးသ႔ သြားေရာကၿပး လၿခေရးလကပါေပးရန အကအည ေတာငးခသျဖင ရတပသားတစဥး လကပါေစၿပး ရြာႀကးေျမာကရပကြက မးျခစစက လမး ေရာငနဥးဆပကမးသ႔ သြားေရာကကာ ေမာေတာေဟာငးတစစး ဝယယရန ဆပကမးတစဝက ၾကည႐ႈေနစဥ ေဒသခအခ႕မ ခမားျဖင ဝငးဝနးေပါကခရာ ေမာင ႏ ေခၚ ေမာနရာေမာက ၅၅ ႏစသည ဥးေခါငးေပါကၿပဒဏရာမားျဖင ေသဆးခၿပး ကန ၆ ဥးမာ ဒဏရာမားရရခ၍ ေဆး႐သ႔ ပ႔ေဆာငေပးခေၾကာငးႏင ျဖစရပ ျဖစ ပြားရျခငး ေနာကခအေၾကာငးမား၊ ျဖစစဥမနႏင ခမားျဖင ဝငးဝနးပစ ေပါကရာတြင ပါဝငခသည တရားခမားအား ဖမးဆးရမၿပး ဥပေဒႏငအည အေရးယႏငေရး စစမး စစေဆးလကရေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

ေမာငေတာ၊ ဘးသးေတာငႏင ရေသေတာငၿမ႕နယမားရ ျပညသလထ၏ လၿခေရး အတြက အထးစးရမေၾကာငးႏင အစးရအေနျဖင လၿခေရး တးျမႇငလပေဆာငရနႏင အထးဇေဒသမားအျဖစ သတမတေပးရန လအပေၾကာငး၊ ၂၀၁၂ ခႏစက ျဖစပြားခ ေသာ အဓက႐ဏးအေျခခေပၚ မတညေသာလညး လကရအေနအထားသည လၿခ ေရးယထားသည ရတပဖြ႔မားသာမက ဆယအမမး၊ ရာအမမးမားပါ အသတခေနရ ျခငးမား ျဖစေပၚေနျခငးျဖစ၍ လမးေရးပဋပကၡမဟတေသာ Terrorism အၾကမး ဖကဝါဒဘကသ႔ ေရာကရေနသညက ေတြ႔ရေၾကာငး၊ ALP အေနျဖင အစးရႏင ပး

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

8

ေပါငးေဆာငရြကလၿပး လကရပဋပကၡျဖစပြားေနသညနယေျမထ ကြငးဆငးျခငးအ ျပင လၿခေရးကလညး အစးရ၊ ရတပဖြ႔တ႔ႏင ပးေပါငးလပေဆာငရန ဆႏၵရေၾကာငး ျဖင ရခငျပည လြတေျမာကေရးပါတ ALP ဗဟအလပအမႈေဆာင ေကာမတဝင ေဒၚေစာျမရာဇာလငးက ေျပာသည။

လၿခေရးအရ ကာကြယေပးမႈ အေနအထား၊ ေဒသခတငးရငးသားမား၏ စးရမမႈမား၊ စားနပရကၡာ အခကအခမား၊ နယစပကာကြယေရး ေရတ၊ေရရညစမကနး အစရ သည အခကမားက ေလလာရန ဇြန ၂၉ ရကက ရခငျပညနယလႊတေတာတြင ဖြ႔ စညးခသည "ဘးသးေတာင၊ ေမာငေတာႏင ရေသေတာငေဒသ အၾကမးဖကခရမႈ ႏင ေဒသချပညသမား၏ စးရမေနမႈမားအား ေလလာစစမးေရး ေကာမတ" သည သကဆငရာၿမ႕နယမားသ႔ ၃ ရကၾကာ သြားေရာက ကြငးဆငးေလလာထားသည ေတြ႔ရခကမားက ဇလငလ ၁၁ ရကတြင ျပနလညကငးပမည ျပညနယလႊတေတာ တြင အစရငခစာတငသြငးသြားမညဟ ေကာမတအဖြ႔ဝင ဘးသးေတာငၿမ႕နယ ျပည နယလႊတေတာ ကယစားလယ ဥးထြနးေအာငသနးက ေျပာသည။

တတယအႀကမေျမာက ျမနမာ-မေလးရားႏစႏငင ေရတပခငးေတြ႔ဆေဆြးေႏြးပြ 3rd Myanmar-Malaysia Navy to Navy Talks က ရနကနၿမ႕ရ ဧရာ၀တေရတပစခနး ဌာနခပ၊ အရာရရပသာ၌ျပလပရာ ျမနမာကယစားလယအဖြ႔ႏင မေလးရားေရတပ ဌာနခပ Operation and Exercise ဌာနမ Assistant Chief of Staff ျဖစသ Rear Amiral Datuk Khairul Anuar bin Yahya ဥးေဆာငေသာ ကယစားလယအဖြ႔တ႔ တကေရာကၿပး ႏစႏငင ေရတပမားဖြ႔စညးပ၊ စြမးေဆာငရညမားႏင ေရေၾကာငး လၿခေရးအေပၚ အျမငမားအား ရငးလငးေဆြးေႏြးၾကကာ ႏစႏငင ေရတပခငး ပး ေပါငးေဆာငရြကမႈ၊ စစေရယာဥမားအျပနအလနလညပတမႈ၊ ေလကငေရးဆငရာ ကစၥရပမား၊ ေရယာဥတညေဆာကမႈ အေတြ႔အႀကႏင အျပနအလန သတငးဖလယ မႈ ကစၥရပမားက ေဆြးေႏြးၾကသည။

မတရားအသငးအကဥပေဒ ပဒမ ၁၇ (၁) ျဖင အမႈဖြငခထားရေသာ သတငးသမား သးဥးႏင ယာဥေမာငးသးဥးက သေပါၿမ႕မရစခနးမ နမဆနၿမ႕မရစခနးသ႔ ေျပာငး ေရႊ႕ အမႈဖြငလကေၾကာငး သရသည။ အခငးျဖစသညေနရာသည နမဆနၿမ႕နယ တြငး ျဖစသျဖင လပထးလပနညးအရ အမႈလႊေျပာငး ဖြငလစချခငးျဖစေၾကာငး၊ အမႈ က ဇလင ၁၁ ရကတြင ပထမဆးအႀကမ ႐းထတစစေဆးမညျဖစၿပး သေပါၿမ႕နယ တရား႐းႏင နမဆနၿမ႕နယတရား႐း မညသည႐းတြင ႐းထတမညက အတအက မသရေသးေၾကာငး သေပါရစခနးမ ဒရမးျမငေကာမ ေျပာၾကားသည။

၅။ ၅. ၇. ၂၀၁၇ ေနျပညေတာေကာငစနယေျမအတြငး ေနျပညေတာ ဒကၡဏသရခ႐င တရား႐းမ တစဆင ၂၀၀၈ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒ ဖကသမးရနႏင အသစျပနလညေရးဆြရန ၁၉၉၀ ျပညသ႔လႊတေတာ ကယစားလယအဖြ႔၊ ညၫြတေသာ အမးသားဒမကေရစ အဖြ႔ UNDO၊ ျပညေထာငစတငးရငးသား ေတာငသလယသမားသမဂၢအဖြ႔၊ လ႔အခြင အေရး ခးေဖာကမႈဆငရာ စစမးစစေဆး ေဖာထတမႈေကာမတႏင ကရငအမးသမး အစညးအ႐းစသည ႏငငေရးအဖြ႔ ၅ ဖြ႔မ ႏငငေတာက တရားစြဆသြားရန စစဥေန ေၾကာငး ၁၉၉၀ ခႏစ ေ႐ြးေကာကခကယစားလယမားအဖြ႔မ အတြငးေရးမႉး

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

9

ဦးေဒးဗစလျမငက ေျပာသည။ ၂၀၀၈ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒ အတညျပစဥက ႏငင လဦးေရသည ၅၇ သနးဟ ေဖာျပထားၿပး ၂၀၁၄ ခႏစ ျပညလးကၽြတ သနးေခါငစာ ရငး ေကာကယမႈအရ ၅၁ သနး ျဖစေနေသာေၾကာင ကနးဂဏနးအရ ၆ သနး ေကာ မ ကြာျခားေနမႈက ဦးတညေျပာဆျခငးျဖစၿပး အျခားအဓကကသညဟ ယဆရမည အခကအလကမားကမ ေဝဖနသးသပျခငး၊ ေထာကျပျခငးမရေပ။

ရမးျပညနယေျမာကပငး နမၼတၿမ႕နယအတြငးရ ေကးရြာမားမာ RCSS ႏင TNLA တ႔ တကပြျဖစပြားေနေသာေၾကာင ေဒသခ ၃၀၀ ေကာ နမၼတၿမ႕ေပၚသ႔ ထြကေျပးတမး ေရာငလာၾကေၾကာငး သရသည။ တကပြေရာငလာသည ပနေလာ၊ ပနေမာခမး၊ ေနာငေတာငလတ၊ ကနႀက၊ ပနစႏင ပနမအငစသည ေကးရြာ ၆ ရြာမ ေဒသခမား က နမၼတၿမ႕ေပၚရ ပဗၺာ႐ေကာငးတကတြင ေနရာခထားေပးေၾကာငး တအာငး ေကာငးသားလငယမားအဖြ႔မ တြဖကအတြငးေရးမး ေလြးကေဒါငးက ေျပာသည။

ႏငငေတာ၏ အတငပငခပဂၢလ ႏငငျခားေရး၀နႀကးဌာန ျပညေထာငစ၀နႀကး ေဒၚေအာငဆနးစၾကညသည ကလသမဂၢ ဒကၡသညမားဆငရာ မဟာမငးႀကး Mr. Filippo Grandi အား ေနျပညေတာရ ႏငငျခားေရး၀နႀကးဌာန၌ လကခေတြ႔ဆၿပး UNHCR ၏ ျမနမာႏငင၌ လသားခငးစာနာမႈ အကအညေပးေရးလပငနးမား ေဆာင ရြကေနမႈ၊ ျမနမာႏငငႏင UNHCR တ႔အၾကား ပးေပါငးေဆာငရြကေနမႈအေပၚ အျမင ခငးဖလယ ေဆြးေႏြးခၾကသည။ ႏငငေတာအတငပငခပဂၢလသည ကမာၻ႔ဘဏ၏ ျမနမာ၊ လာအႏင ကေမာၻဒးယားႏငငဆငရာ ၫႊနၾကားေရးမး Ms. Ellen Goldstein ကလညး လကခေတြ႔ဆၿပး လပစစဓာတအားရရေရး၊ လမးပနးဆကသြယမႈ ပမ ေကာငးမြနေရးႏင အာဟာရျပည၀မႈရရေစေရးစသည က႑မားတြင ကမာၻ႔ဘဏႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈတးျမႇငေရးဆငရာ ကစၥရပမားႏငပတသက၍ ေဆြးေႏြးခသည။

ဇလငလ ၄ ရကက စစေတြၿမ႕ ႐ြာႀကးေျမာကရပကြက ေရာငနဥးဆပကမးတြင ျဖစ ပြားခေသာ ပဋပကၡ ျပန႔ပြားကးစကျခငးမရေစရန လၿခေရးတပဖြ႔ဝငမားက တးျမႇငခ ထားေၾကာငး၊ လကရတြင စစေတြၿမ႕အေျခအေနသည တညၿငမမႈရေၾကာငး ေဒသ လၿခေရးရတပဖြ႔မ ေျပာၾကားသည။

ေမာငေတာၿမ႕နယ ေဇာမတကေကးရြာေန ေဒၚမဟာဇရာ ၃၂ ႏစသည အမတြင အပေနစဥ ေမာငျဖစသ မစတာအာမတ ၃၅ ႏစ (ဘဒေျပး-၂၀၀၁ခႏစ) သည ဓား ခတဒဏရာမားျဖင ေရာကရလာ၍ ေမးျမနးရာ ရြာေတာငဘကလယကြငး၌ အမည မသ လ ၅ ဥးခန႔က ဓားျဖငဝငးခတသျဖင ညာဘကဂတ၊ ညာေကာျပငႏင ညာေျခ သလးတ႔တြင ျပတရဒဏရာမား ရရခေၾကာငး၊ လၿခေရးတပဖြ႔ဝငမားက ေဆး႐သ႔ ပ႔ေဆာငေပးခေသာလညး ေသဆးသြားခေၾကာငး၊ ၎သည ဘဂၤလားေဒရ ႏငငတြင ေနထငေနသျဖစၿပး ၂၀၀၁ ခႏစတြင ေဆာဒႏငငသ႔ သြားေရာက အလပလပကင စဥ အဖမးခရသျဖင ေထာငဒဏကခခရကာ ၂၀၁၃ ခႏစတြင ဘဂၤလားေဒရ ႏငငသ႔ ျပနပ႔ခရၿပး ယခမြတစလငမား၏ ဥပသကာလၿပးဆးသျဖင ေမာငေတာ၊ သေရကနး တနးေကးရြာရ ဒတယေျမာကဇနးျဖစသထ တရားမဝင ျပနလည၀ငေရာက ေနထင ေနသ ျဖစေၾကာငး သရသည။

ကခငျပညနယ မးညႇငးၿမ႕နယ အငးေတာႀကးေဒသ အငေလးတရြာအနးတြင တပမ

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

10

ေတာႏင ေကအငေအတ႔ တကပြျဖစပြားခေၾကာငး သရသည။ အငေလးတရြာ အေရ႕ ဘက ႏစမငခန႔ရ လယတမားအနးတြင တပမေတာ တပမ ၁၀၁ လကေအာကခ တပႏင ေကအငေအ တပရငး ၆ တ႔ တစနာရနးပါး ပစခတမႈျဖစပြားချခငး ျဖစ ေၾကာငး သရသည။

၆။ ၆. ၇. ၂၀၁၇ ကလသမဂၢ ဒကၡသညမားဆငရာ မဟာမငးႀကး Filippo Grandi ၏ ၆ ရကၾကာ ျမနမာႏငငခရးစဥအတြငး အၾကမးဖကပဋပကၡျဖစပြားရာ ေဒသတခ႕က သြားေရာက ၿပး ဒကၡသညမားႏင ကယတငေတြ႔ဆကာ ပကတအေျခအေနမားက ေလလာသရခ ၿပး ႏငငေတာအတငပငခပဂၢလ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည အပါအ၀င အစးရတာ၀နရ သမားႏငလညး ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးခြငရခသညအတြက ၎၏ခရးစဥႏငပတသကၿပး အားရေကနပေၾကာငး၊ ေဒသတြငးႏငငမားရ ျမနမာဒကၡသညမား ေနရပျပနႏငေရး ျမနမာအစးရႏင အေကာငးဆး ပးေပါငးေဆာငရြကသြားရန ေမာလငေၾကာငး မဟာမငးႀကး Filippo Grandi က ေျပာၾကားသည။

ဇလင ၃ ရကမ ၅ ရကအထ ရနကနၿမ႕ ေရႊလလမးရ အမးသားျပနလညသငျမတ ေရး ဗဟဌာနတြငျပလပသည ၁၁ ႀကမေျမာက ျပညေထာငစအဆင ပစခတတက ခကမႈဆငရာ ပးတြေစာငၾကညေရးေကာမတ JMC-U အစညးအေဝးအၿပး သတငးစာ ရငးလငးပြတြင JMC-U ၏ အတြငးေရးမး ေဒါကတာေရႊခါးရက NCA လကမတထး ထားသည အဖြ႔မားၾကား နယေျမပငးျခားသတမတမႈႏင ႏစဘကတပေနရာခထား ေရး ကစၥရပမားက သကဆငရာ ျပညနယအဆင ပစခတတကခကမႈ ေစာငၾကည ေရးအဖြ႔ JMC-S မားက ၾကားဝငညႏႈငး ေဆာငရြကသြားမညျဖစေၾကာငး၊ JMC-L အဆင ေကာမတက ကရငျပညနယ၊ ဖာပြနၿမ႕နယႏင သေတာငႀကးၿမ႕နယ ေဘာ ဂလတြင ႏစလအတြငး ဖြ႔စညးသြားရန ဆးျဖတခၿပး မငးရငးလငးေရးအတြက ခင မာသည ႏငငေရးသေဘာတညခကရရမသာ ဆကလကလပေဆာငသြားရန အလား အလာရသညဟ ေျပာၾကားသည။

ႏငငေတာအတငပငခပဂၢလ ႏငငျခားေရး၀နႀကးဌာန ျပညေထာငစ၀နႀကး ေဒၚေအာငဆနးစၾကညသည ေနာေ၀ႏငငျခားေရး၀နႀကး H.E. Mr.Borge Brende အား ေနျပညေတာရ ႏငငျခားေရး၀နႀကးဌာန၌ လကခေတြ႔ဆစဥ ျမနမာႏငင၏ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥႏင ဒမကေရစ အသြငကးေျပာငးေရးလပငနးစဥ ေတာငတငး ခငမာေစေရးႏင ႏစႏငငဆကဆေရးႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ တးျမငေရးဆငရာ ကစၥရပမားက အျမငခငးဖလယ ေဆြးေႏြးခၾကသည။

ဒတယတပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ ကာကြယေရးဥးစးခပ(ၾကညး) ဒတယ ဗလခပမးႀကးစး၀ငးသည ေနာေ၀ႏငင၊ ႏငငျခားေရး၀နႀကး H.E. Mr. Borge Brende အား ဘရငေနာငရပသာ ဧညခနးမေဆာင၌ လကခေတြ႔ဆရာတြင ထာ၀ရ ၿငမးခမးေရးအတြက ဥးစားေပးလပေဆာငေနမႈ၊ အစးရ၊ လႊတေတာ၊ တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားပးေပါငး၍ လကနကကငပဋပကၡမားက ႏငငေရး နညးလမးမားျဖင ေျဖရငးႏငရန ႀကးပမးလပေဆာငေနမႈ၊ ေနာေ၀ႏငငအေနျဖင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမားႏင ေျမျမႇပမငးရငးလငးေရးတ႔တြင ပးေပါငးလပေဆာင ေနမႈ၊ ဒမကေရစကငသးရာတြင မမတ႔၏ လအငဆႏၵမားက လကနကဆြကငၿပး

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

11

ေတာငးဆ၍မရႏငသည အသမားရရန အေရးႀကးမႈႏင တငးရငးသားလကနကကင မားအေပၚ တက႐ကေထာကပေနမႈမားသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥက အဓက အဟန႔အတား အေႏာငအယကျဖစေစသည အေျခအေနမား၊ ျမနမာတငးရငးသားထ တြငမပါသည ႐ဟငဂာကလပႀကပေဖာေနမႈ၊ ယငးေဒသရ ဘဂၤါလမားအေနျဖင ဥပေဒႏငအည ႏငငသားစစစမႈခယရန လအပမႈ စသညတ႔အေပၚ ေဆြးေႏြးခသည။

ရခငျပညနယရ အၾကမးဖကတကခကမႈမားသည စးရမဖြယရာ အေျခအေနသ႔ ေရာကရလာၿပး ႏငငေတာ၏ အခပအျခာအာဏာက ထပါးလာၿပး တညၿငမမႈ ပကျပားေအာင ေဆာငရြကေနသည အၾကမးဖကမႈမားႏင ဆကစပသည ျပညတြငး ျပညပမ လပဂၢလ၊ အဖြ႔အစညးမားအား ဥပေဒႏငအည တကစြာအေရးယရန၊ လၿခ ေရးဆငရာ အဖြ႔အစညးမား၏ တရား၀င အေရးယေဆာငရြကခကအေပၚ အာမခႏင ရန၊ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒႏငအည ေဆာငရြကႏငရန ၂၀၀၈ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒ ပဒမ ၄၁၃ (ခ) ပါအတငး ႏငငေတာသမၼတက စစအပခပေရးတစရပ ထတျပနေပး ရန တကတြနးေၾကာငး ျပညေထာငစႀကခငေရးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးပါတ အပါအ၀င ႏငငေရး ပါတ ၁၄ ခမ ပးတြသေဘာထား ထတျပနေၾကညာသည။

ထငးႏငင မေဆာကၿမ႕၌ တရားမဝငဖြ႔စညးခသည အယလယကး-ခယခကအဖြ႔သ႔ ဝငေရာက၍ ျမနမာႏငငတြင အၾကမးဖကေဖာကခြဖကဆးမႈမား ျပလပရနႀကစညၿပး ၂၀၁၄ ခႏစက တာေမြၿမ႕နယ ေနအမတစလးတြင ေဖာကခြေရးျပလပရာ၌ အသး ျပသည ပတကဆယမႏကထရတအမႈန႔မား သေလာငထားသညအမႈမ တရားစြဆ ခရသတရားခမားျဖစသည မြတဆလငအမးသား ေမာငေမာငလြင(ခ)ေကာမငးလြင၊ မးႏင(ခ)ဇာနညရား၊ လျမင(ခ)ဂလာမင၊ ေကာလြင(ခ)ကကႀကး၊ လႈငဝငး(ခ) ေမာလဝဆငဖလာ၊ မငးမငး(ခ)ဆြာေလး၊ ဝငးႏငဦး(ခ)အဆာႏင ေမာငေမာင(ခ) ယႏြတတ႔ရစဥးက အၾကမးဖကေဖာကခြရန ႀကစညမႈ၊ မတရားအသငးဥပေဒမားျဖင တရားစြခၿပး ဇလင ၄ ရကတြင တာေမြၿမ႕နယတရား႐း၌ ႐းထတစစေဆးခေၾကာငး သရရသည။

ပခးတငးေဒသႀကး၊ မေကြးတငးေဒသႀကးႏင မႏေလးတငးေဒသႀကး လၿခေရးႏင နယစပေရးရာဝနႀကးတ႔က စစဘကမလတာဝနမား ျပနလညထမးေဆာငေစၿပး၊ ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒပဒမ ၂၆၂၊ ပဒမခြ (က)၊ ပဒမခြငယ (၂)၊ ပဒမခြ (ခ)၊ ပဒမခြ (င)ႏင ပဒမခြ (စ)၊ ပဒမ ၂၆၄၊ ပဒမခြ (ဂ)၊ ျပညေထာငစအစးရအဖြ႔ ဥပေဒပဒမ ၁၉၊ ပဒမခြ (ဂ)၊ ပဒမ ၈၂၊ ပဒမခြ (ဂ)ႏင တငးေဒသႀကး သ႔မဟတ ျပညနယအစးရအဖြ႔ ဥပေဒပဒမ ၈၊ ပဒမခြ (က)၊ ပဒမခြ ငယ (၂)၊ ပဒမခြ (ခ)၊ ပဒမခြ (စ)ႏင ပဒမခြ (ဆ)၊ ပဒမ ၅၆၊ ပဒမခြ (က) တ႔ပါ ျပ႒ာနး ခကမားအရ ကာကြယေရးဥးစးခပရး(ၾကညး)မ ဗလမးႀကးလမးေရႊ၊ ဗလမးႀကး မငးဥး၊ ဗလမးႀကး ေကာေကာမငးတ႔အား ပခးတငးေဒသႀကး၊ မေကြးတငးေဒသႀကး ႏင မႏေလးတငးေဒသႀကး လၿခေရးႏငနယစပေရးရာဝနႀကးမားအျဖစ ခန႔အပ တာ၀နေပးအပလကေၾကာငး ႏငငေတာသမၼတ႐းမ အမန႔အမတ ၁၅/၂၀၁၇ ျဖင ထတျပနေၾကညာသည။

၇။ ၇. ၇. ၂၀၁၇ ကလသမဂၢ၏ ျမနမာႏငငလ႔အခြငအေရး အေျခအေနဆငရာ အထးအစရငခစာ

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

12

တငသြငးသ မစၥယနဟလ၏ ဇလင ၁၀ ရကမ ၂၁ ရကထ ျမနမာႏငငသ႔ လာေရာက မည ဆ႒မအႀကမေျမာကခရးစဥသည ကလသမဂၢ လ႔အခြငအေရးေကာငစမ ခမတ ခသည Fact-Finding Mission ၏ လပပငခြငတာဝနႏင ပတသကျခငးမရေစရန ေျပာၾကားထားၿပးျဖစေၾကာငး၊ ခရးစဥအတြငး ၎၏ မလလပငနးတာ၀နကသာ ေဆာငရြကမညဟေသာ နားလညမႈျဖင ခရးစဥလာေရာကေရးကစၥက လကခထား ေၾကာငး၊ UNHRC မ Fact-Finding Mission သည ျမနမာႏငငအတြက လကေတြ႔ အေနအထားႏင ကကညမႈမရသညအတြက သေဘာတလကခႏငျခငး မရေၾကာငး တရား၀င ေၾကညာထားၿပးျဖစေၾကာငးျဖင မစၥယနဟလ၏ ခရးစဥႏငပတသကၿပး ႏငငေတာသမၼတ႐းမ ေၾကညာခကထတျပနသည။

အႏၵယတပမေတာ (ၾကညး၊ေရ၊ေလ) ဥးစးခပမားေကာမတ ဥက႒ Admiral Sunil Lanba ၏ ဖတၾကားခကအရ တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ ဗလခပမးႀကး မငးေအာငလႈငဥးေဆာငသည ျမနမာတပမေတာ ခစၾကညေရးကယစားလယအဖြ႔ သည ေနျပညေတာအျပညျပညဆငရာေလဆပမ အႏၵယႏငငသ႔ထြကခြာသြားသည။

ၾသစေၾတးလႏငငမ ျမနမာႏငငတြငး ပဋပကၡႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယဒဏ ခစား ေနရသမားအတြက ပညာေရး၊ ေနရာထငခငး၊ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ၊ အသက ေမြး၀မးေကာငးမႈဆငရာ အကအညမားက ကလသမဂၢအပါအ၀င အစးရမဟတ သညအဖြ႔အစညး NGO မားမတစဆင ၾသစေၾတးလေဒၚလာ ၁၆ သနး ထပမကည ပပးေပးမညဟ ၾသစေၾတးလ ႏငငျခားေရး၀နႀကးဌာနမ ေၾကညာခကထတျပနသည။ ရခငျပညနယအတြကလညး မစၥတာကဖအာနန ဥးေဆာငသည စစမးစစေဆးေရး ေကာမရင၏ ၾကားျဖတအစရငခစာထမ အႀကေပးခကမားအတငး ေထာကပကည သြားမညဟ သရသည။

ဧၿပလ ၇ ရကညပငးက ေမာငေတာၿမ႕နယ ေဖြရာရြာေန တပဥးေခာငးေကးရြာအပစ တာဝနခ အာမအာလ ၃၈ ႏစသည ေနအမ၌အပေနစဥ မကႏာဖးတပထားသည အမညမသ လ ၁၀ ဥးခန႔က ဓားျဖငခတသတခသညအမႈမ မသကၤာတရားခ ေမာဂ ဘရာမနက သတငးေပး တငၾကားခကအရ ႏ႐လာေကးရြာေန ေမာဂဘရာမန ၃၂ ႏစ၏ေနအမ စပါးကေအာကမ ဖမးဆးရမခေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

၈။ ၈. ၇. ၂၀၁၇ အႏၵယသမၼတႏငငသ႔ ခစၾကညေရးခရး ေရာကရေနသည တပမေတာကာကြယေရး ဥးစးခပ ဗလခပမးႀကးမငးေအာငလႈင ဥးေဆာငေသာ ျမနမာတပမေတာ ခစၾကည ေရးကယစားလယအဖြ႔သည ဇလင ၇ ရက ညပငးတြင Officer Training Academy - OTA ၌ အႏၵယတပမေတာ ၾကညးတပဥးစးခပ Gen. Bipin Rawat က တညခငး ဧညခသည ဂဏျပညစာစားပြသ႔ တကေရာကခသည။

ထငးႏငငေရာက ျမနမာေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားမားသည ဇလငလ ၂၄ ရကမစၿပး တရား၀ငအလပလပခြင လကမတမားက နညးလမး ၂ မးျဖင ျပလပႏငေၾကာငး သရသည။ ျမနမာႏငငသ႔ျပနၿပး ႏငငကးလကမတျပလပလပါက သကဆငရာ အလပအကငရာေဖြေရး႐းသ႔ ဇလင ၂၄ ရကမ ၾသဂတ ၇ ရကထ ၁၅ အတြငး သတငးေပးပ႔ကာ ေထာကခစာရယ၍ ျပလပႏငၿပး အျခားတစနညးမာ အေၾကာငး

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

13

ေၾကာငးေၾကာင ျမနမာႏငငသ႔မျပနႏငသည လပသားမားအေနျဖင CI ကဒ ျပလပ ၿပး တစၿပငနက အလပလပခြငလကမတကတနးၿပး ျပလပႏငေၾကာငး ေဖာျပထား သည။ ၂၀၁၇ ခႏစ ဒဇငဘာလကနအထသာ လပငနးစဥအားလးက ျပလပခြင ေပးမညျဖစေသာေၾကာင ၆ လအတြငးအၿပး လပေဆာငသြားရမညဟ သရသည။

ဇလင ၂ ရကမ ၆ ရကထ ျမနမာႏငငခရးစဥႏငပတသကၿပး ကလသမဂၢဒကၡသည မားဆငရာ မဟာမငးႀကး Filippo Grandi က ထငးႏငင ဘနေကာကၿမ႕၌ ျပလပ သည သတငးစာရငးလငးပြတြင အသငးအ၀ငးႏစခ ၿငမးခမးစြာအတယဥတြ ေနထင ရနအတြကအာမခေပးႏငသည ေျဖရငးေဆာငရြကေပးေရးလအပေၾကာငး၊ ပထမဆး အေရးႀကးသညအဆငမာ ကနးမာေရး၊ ပညာေရးစသည အေျခခ ၀နေဆာငမႈလပ ငနးမားအျပင အသကေမြး၀မးေကာငးရပတညေရးအတြက လြတလပစြာသြားလာ ခြငျပရန၊ ဒကၡသညမားျပနလာေရးကစၥႏငပတသကၿပး ၎တ႔ကယတင ဆးျဖတ ရနႏင အေျခအေနတညၿငမရနစသည အခကမား လအပသညဟ ကလသမဂၢက ယၾကညေၾကာငး ေျပာၾကားသည။

တႏငးရ ေကအငေအတပမဟာ ၂ ႏင ထစပလကရသည ေမာနယေျမမားတြင တရားမဝင ေရႊႏင ပယငးလပငနးမားက တပမေတာမ နယေျမရငးလငးေရး ေဆာင ရြကမညျဖစေသာေၾကာင တႏငး-လဒလမးတစေလာကတြင ညသနးေခါင အခနမ ေတာ သြားလာျခငး မျပၾကရန တႏငးအေျခစက ေဒသကြပကေရးစစဌာနခပမးက အသေပးထားေၾကာငး သရသည။

၉။ ၉. ၇. ၂၀၁၇ ရခငျပညနယတြငး လအပသညေဒသမားတြင ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒပဒမ ၄၁၃ (ခ) အရ ႏငငေတာသမၼတက စစအပခပေရးအမန႔ထတျပနေပးရန တကတြနးသည ႏငငေရးပါတ ၁၄ ခက ထတျပနသည ေၾကညာခကအေပၚ ရခငအမးသားပါတက လကမခေၾကာငး၊ အစးရႏင တပမေတာ၏ သေဘာထားက ေစာငၾကညေနေၾကာငး၊ လအပလာပါက ပါတအေနျဖင သေဘာထားေၾကညာခက ထတျပနသြားမညျဖစ ေၾကာငး ပါတအေထြေထြအတြငးေရးမး ဥးထြနးေအာငေကာမ ေျပာၾကားသည။

လၿခေရးတပဖြ႔ဝငမားသည ဘးသးေတာငၿမ႕နယ တငးေမေကးရြာအပစႏင အနး တစဝကတြင ကငးလညေဆာငရြကစဥ ေဖြေယာအစၥၥလာမ၏ ေနအမအတြငးမ လကနကငယျဖင အတြလကအခက ၂၀ ခန႔ ပစခတသျဖင ပးေပါငးပတဆ႔၍ ျပနလည တကခကခရာ အၾကမးဖကသမား အေလာငး ၂ ေလာငး၊ အ႐ငမ အၾကမး ဖကသမား ေဖြေယာအစၥၥလာမႏင ေႏာငယကဟန႔တားသ ဇာဘရ ၇၀ ႏစတ႔အား ဖမးဆးရမခသည။ ေပါကကြသညေနအမအား ႐ငးလငးရာ မးေလာငကြၽမးထား ေသာ ဘေအ-၉၄ ၁ လက (ကးကနးျပင အၾကမးဖကျဖစစဥ၌ ေပာကဆးခေသာ လကနက)၊ ကညအမ ၂ ခ၊ ဘေအ ၉၄ ကညခြ ၆ေတာင၊ လပေသနတ ၁ လက၊ အသကသြငးထားသည ရမမငး ၁ လး၊ လကလပမငး ျပလပရန ျပငဆငထားသည တစဖကပတ ကားပစစတင ၂ ခ၊ Detonator ၈ ခ၊ ေသဆးသ၏ခါးတြင ပတထား သည ခါးပတပကဆအတအတြငးမ ဘဂၤလားတာကာေငြ ၁၀၀၀ တန ၁ ရြက၊ ၁၀ တန ၅ ရြက၊ ၂၀ တန ၇ ရြက၊ Symphony ဖနး ၁ လး၊ မးေလာငထားသည စကား ေျပာစက ၄ လး၊ အားသြငးခ၊ ႀကး၊ ဘကထရ-သးမရ ၃ ခ၊ ဓာတခ ေျခာက ၄ ခ၊

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

14

ဓား႐ည ၆ ေခာငး၊ ေမာငးခဓား ၄ ေခာငး၊ ဓားမ ၁ လကတ႔အား သမးဆညးရမခ ေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

ေမာငေတာၿမ႕နယ တပဥးေခာငးေကးရြာအပစ ႏ႐လာေကးရြာ၌ အၾကမးဖက အဖြ႔၀ငမား ေရာက႐ေနေၾကာငး တငတနးခကအရ လၿခေရးတပဖြ႔၀ငမားသည ဇလင ၈ ရက နနကပငးက ၀ငေရာကစစေဆးခရာ ႐ားအာေလာင ၃၀ ႏစပါ အၾကမး ဖကအဖြ႔၀င မသကၤာဖြယရာ တရားခ ၈ ဥးတ႔အား ဖမးဆးရမခၿပး ဇြန ၂၄ ရကက ေခါငးတကာရြာ ရာအမမး အဘဟာ႐မးက ဓားျဖငခတသတခသညအမႈမ မသကၤာ တရားခ ယငးရြာေန မာမတအႏ ၃၀ ႏစႏင ႏ႐လာေကးရြာေန BD ေျပး လက႐ ေဆာဒႏငငေနသ ရာရာခနး ၃၉ ႏစ တ႔ ၂ ဥးအား ထပမဖမးဆးရမခေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

ေလာကကငၿမ႕နယႏင ကနးၾကမးၿမ႕နယအတြငး လၿခေရး၊ ရပရြာေအးခမးသာယာ ေရးႏင တရားဥပေဒစးမးေရးလပငနးမား ေဆာငရြကႏငရန ရာဇ၀တကငထးဥပေဒ ပဒမ ၁၄၄ အရ ည ၈ နာရမ မနက ၅ နာရထ ညမထြကရအမန႔ ထတျပနလက ေၾကာငး သရသည။

၁၀။ ၁၀. ၇. ၂၀၁၇ ကခငျပညနယ တႏငးၿမ႕နယအတြငး၌ ဇလင ၉ ရက နနကအေစာပငးတြင KIA အဖြ႔မ လကနကႀကးျဖငပစခတခရာ တနေကာကေကးရြာ၏ ေတာငဘက ၁ မငခြခန႔ အကြာသ႔ ကေရာကေပါကကြခသျဖင အနးရေတာငယာတမ ဥးဆနးႏငဇနႏင ေဒၚအတြနနငတ႔ လကနကႀကးစ ထမနဒဏရာမားရရခၿပး သားျဖစသ အသက၂ ႏစ အရြယ ေမာငဆနးႏငဒးမာ လကနကႀကးစ ထမနေသဆးခေၾကာငး တပမေတာ ကာကြယေရးဥးစးခပ႐း သတငးစာမကႏာမ သရရသည။

ကလသမဂၢ အထးကယစားလယ Ms. Yanghee Lee သည ၆ ႀကမေျမာက ျမနမာ ျပညခရးစဥအတြငး ကခင၊ ရမးႏင ရခငျပညနယအပါအ၀င ရနကန၊ ေနျပညေတာ ႏင အထးစးပြားေရးဇနမားက သြားေရာကရန စစဥထားေၾကာငး၊ Ms. Yanghee Lee သည ဆကသြယေရးဥပေဒပဒမ ျပငဆငေရး လႈပရားေနသမား၊ ကမနတငးရငးသား အဖြ႔မားႏငလညး ရနကနရ UNDP ႐းတြင ေတြ႔ဆခေၾကာငး သရသည။ ခရးစဥ အတြငး ေတြ႔ရခကမားက လာမညေအာကတဘာလတြင ကငးပမည ကလသမဂၢ လၿခေရးေကာငစ အစညးအေ၀းတြင တငျပသြားမညျဖစသည။

တနသၤာရတငးေဒသႀကး ပစခတတကခကမႈရပစေရးဆငရာ ပးတြေစာငၾကညေရး ေကာမတ JMC-S ဒသမအႀကမ အစညးအေ၀းက ၿမတၿမ႕ရ JMC-S ႐းခနး၌ ျပလပ ခေၾကာငး သရသည။

JMC ၏ ၁၁ ႀကမေျမာက ပမနအစညးအေဝးက ဇလင ၃ ရကမ ၅ရကထ ရနကနၿမ႕ရ NRPC ႐းတြငကငးပခၿပး အစညးအေဝးတြင ပစခတရပစေရး အေကာင အထညေဖာမႈေစာငၾကညျခငး၊ တငၾကားစာမား မနကနမႈရ၊ မရ စစစအတညျပေရး၊ ပစခတရပစေရး ႀကးၾကပရာတြင ေဒသခအရပသားမား ပါဝငခြငရေရးႏင လပထး လပနညး SOP ေရးဆြေရးတ႔က အဓကေဆြးေႏြးခေၾကာငး၊ JMC သ႔ ေရာကရလာ ေသာ တငၾကားစာမားအနက ၇၀ ရာခငႏႈနးခန႔သည နယေျမအျငငးပြားမႈမားျဖစ ေၾကာငး၊ ျပညနယအဆင တငၾကားစာစစစေရးအဖြ႔မားက ဖြ႔စညးေနဆျဖစၿပး

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

15

ကြနပတာစနစသး တငၾကားစာ စမခန႔ခြေရးစနစတစခ ျပလပမညျဖစေၾကာငး၊ JMC ၏ လပထးလပနညးေရးဆြေရး နညးပညာအေထာကအကျပအဖြ႔ အမႈေဆာင ဒါ႐ကတာသစအျဖစ ယခငၿငမးခမးေရးစငတာမ ဥးေအာငႏငဥးက အတညျပ ခန႔အပခေၾကာငး သရသည။

အႏၵယသမၼတႏငင အာမကဒါဘတၿမ႕တြင ခစၾကညေရးခရး ေရာကရေနေသာ တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ ဗလခပမးႀကး မငးေအာငလႈငဥးေဆာငသည အဖြ႔သည ဇလင ၉ ရက ညေနပငးတြင အႏၵယအမးသားေခါငးေဆာင မဟတမဂႏၵ ေနထငခသည ေနအမကသြားေရာက ၾကည႐ႈေလလာၾကၿပး River Front သ႔သြား ေရာက၍ ျမစကမးဖြ႔ၿဖးတးတကေရးႏင သာယာလပေရး စမကနး ေဆာငရြကထားရ မႈ၊ ျမစေရလမႈ မျဖစပြားေအာင ဆညမား၊ ေရတမမားျဖင စနစတက ထနးသမးထား မႈတ႔က ေလလာခသည။ ဇလင ၁၀ ရကတြင ATA Motors Sanand Plant သ႔သြား ေရာကၿပး ခငးကငးျပသထားသည TATA ေမာေတာယာဥမားအားၾကည႐ႈၿပး စက႐ အတြငး ထတလပမႈအေျခအေနမားက လကလၾကည႐ႈၿပး Gujarat Energy Resear -ch Management Institute ၏ Solar Plant ႏင ဂဂာရတျပညနယ Anand ၿမ႕ရ Amul ႏ႔ထြကပစၥညး ထတလပေရးလပငနးသ႔လညး သြားေရာကေလလာခသည။

ဒတယအႀကမ ရနကနတငးေဒသႀကးလႊတေတာ အေရးေပၚအစညးအေဝး ၁/၂၀၁၇ ပထမေန႔၌ တငးေဒသႀကး လၿခေရးႏငနယစပေရးရာဝနႀကးအျဖစ ဗလမးႀကး ေအာငစးမးက ခန႔အပရန တငးေဒသႀကးဝနႀကးခပ ဦးၿဖးမငးသနးက လႊတေတာသ႔ တငသြငးခၿပးေနာက လႊတေတာအတညျပခကရယကာ ခန႔အပခသည။

၁၁။ ၁၁. ၇. ၂၀၁၇ ရမးျပညနယအေရ႕ေျမာကေဒသ၊ နမခမးၿမ႕နယ၏ အေနာကေတာငဘက ၈ မငခန႔ အကြာရ မနပးေကးရြာသ႔ ဇလင ၈ ရက ည ၁၂ နာရခန႔တြင အရပ၀တ ၀တဆင၍ လကနကငယကယစ ကငေဆာငထားေသာ TNLA အၾကမးဖက ေသာငးကနးသ ၁၅ ဥးခန႔ ၀ငေရာကလာၿပး ရြာသရြာသား ၁၆ ဥးႏင ေကာငးဆရာမ ၁ ဥးတ႔က ဖမး ဆးကာ အေနာကေတာငဘကသ႔ ထြကခြာသြားေၾကာငး သတငးအရ တပမေတာ စစေၾကာငးက လကလရငးလငးလကရေၾကာငး တပမေတာကာကြယေရးဥးစခပ႐း မ သတငးထတျပနသည။

ရမးျပညနယ အေရ႕ေျမာကေဒသ၊ နမခမးၿမ႕အတြငးရ ေစးဆငမားအား TNLA မ ဆကေၾကးေကာကခေနေၾကာငး သတငးအရ တပမေတာစစေၾကာငးက ကငးပနး၀ပ လၿခေရးေဆာငရြကစဥ အရပ၀တျဖင ဆကေၾကးေကာကခေနသည အၾကမးဖက ေသာငးကနးသ ၂ ဥးအား ေတြ႔ရစစေဆးရာ ဓားျဖငတကခကခသျဖင လကနကငယ ျဖင ပစခတဖမးဆးခေၾကာငး၊ ဖမးဆးရမသမားမာ အကစေအာငႏင မငးအကဥးတ႔ ျဖစၿပး ဆကေၾကးေကာကခရရေငြ ၁,၀၂၂,၀၀၀ ကပ၊ ဆကေၾကး ေကာကခရမည ဆငအမညႏင ေငြပမာဏပါ စာရြက ၁ ရြက၊ ဆငအမညႏင ဖနးနပါတပါ စာရြက ၁ ရြက၊ ဖနး ၂ လး၊ ဓားေျမႇာင ၁ ေခာငးႏင လငစငမဆငကယ ၁ စးတ႔အား သမး ဆညးရမခေၾကာငး တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ႐းမ သတငးထတျပနသည။

တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ ဗလခပမးႀကးမငးေအာငလႈငႏင အဖြ႔သည ပးေန ေလတပစခနးသ႔ေရာကရၿပး ပးေနေလဆပတြင ဘြ႔လြနပညာသငၾကားရန ေရာကရ

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

16

ေနေသာ သငတနးသားမားႏင စစဘကပညာသင သငတနးသားမားအား ေတြ႔ဆ ႏႈတဆက အားေပးစကားေျပာၾကားသည။ ထ႔ေနာက အာမကနာဂါးၿမ႕ရ Armoured Corps Centre & School သ႔ ေရာကရၿပး အစညးအေ၀းခနးမတြင ေကာငးအပႀကး Maj. Gen. Neeraj Kapur က သငၾကားေလကငမႈ အေျခအေနမားက ရငးလငး တငျပၿပး သငတနးေကာငးရ Armament Wing၊ Automotive Wing ႏင School of Armoured Warfare တ႔အား လကလၾကည႐ႈကာ ညပငးတြင ဗဇာခါပတတနမၿမ႕ရ INS Dega ေရတပ၏ ေလတပစခနးသ႔ ေရာကရခေၾကာငး သရရသည။

ႏငငေတာအတငပငခပဂၢလ ႏငငျခားေရး၀နႀကးဌာန ျပညေထာငစ၀နႀကး ေဒၚေအာငဆနးစၾကညသည ကေမၻာဒးယားႏငင ၀ါရင၀နႀကး ႏငငျခားေရးႏင အျပညျပညဆငရာ ပးေပါငးေဆာငရြကေရး၀နႀကးဌာန၀နႀကး မစၥတာပရတဆတ ခြနးအား ေနျပညေတာရ ႏငငျခားေရး၀နႀကးဌာန ဧညခနးမ၌ လကခေတြ႔ဆၿပး မြန-ခမာ ယဥေကးမႈအား ျပနလညေဖာထတသြားေရး၊ ႏစႏငင ခရးသြားလပငနး ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ တးျမႇငေရးႏင ျမနမာႏငငမ စကပးေရးထြကကနမား တငပ႔ ႏငေရး စသညျဖင ေဆြးေႏြးခၾကသည။

၁၂။ ၁၂. ၇. ၂၀၁၇ ကလသမဂၢ အထးအစရငခစာတငသြငးသ မစၥယနဟလက စစေတြေလဆပတြင မနကပငးမ ေန႔လညပငးအထ ေဒသခ ၄၀၀ ေကာက အလမရေၾကာငး ဆႏၵျပခၾက ေၾကာငး သရသည။ မစၥယနဟလသည စစေတြၿမ႕တြင အစးရအဖြ႔၀ငမား၊ ၿမ႕မၿမ႕ဖ မား၊ ေဒသခမားႏငေတြ႔ဆခၿပး ဘးသးေတာငၿမ႕ရ ဘးသးေတာင အကဥးေထာငသ႔ သြားေရာကကာ ေအာကတဘာ ၉ ရက ျဖစစဥတြငး ဖမးဆးခထားရသည အၾကမး ဖကသမားအခ႕ႏင ေတြ႔ဆခေၾကာငး သရသည။

တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ ဗလခပမးႀကး မငးေအာငလႈငႏငအဖြ႔သည ဗဇာ ခါပတတနမၿမ႕ရ အႏၵယအေရ႕ပငး ေရတပကြပကမႈဌာနခပသ႔ သြားေရာက ၾကည႐ႈ ေလလာရာ ဌာနခပမး Vice Admiral HCS Bisht က ျမနမာ-အႏၵယ ႏစႏငငသည သမငးေၾကာငး၊ ဘာသာေရး၊ ယဥေကးမႈအရမားစြာ တညၿပး အနာဂတကာလတြင ႏစႏငငတပမေတာႏစရပအၾကား ဆကဆမႈမား ပမတးတကမညဟ ယၾကည ေၾကာငးေျပာၾကားၿပး တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပက အေရ႕ပငးေရတပကြပက မႈ ဌာနခပသည အႏၵယႏငငအတြက အေရးပါသကသ႔ ျမနမာႏငငႏငလညး နးကပ စြာတညရသျဖင ထေတြ႔ဆကဆမႈ မျပတရသငေၾကာငး ေျပာၾကားသည။ ဆကလကၿပး DOLPHIN'S Cove အရာရရပသာ၌ ဘကစသး ဖရးဂတစစေရယာဥ INS Satpura၊ အႏၵယကမးေျခေစာင တပဖြ႔၏ ေရျပငရငးလငးေရးေရယာဥ Sindhushastra၊ တကခကေရး ေရငပသေဘၤာ INS Sindhudhwaj၊ Submarine Auxiliaries Department အလပ႐အတြငး လပငနးေဆာငရြကေနမႈ အေျခအေန မားႏင အေရ႕ပငးေရတပကြပကမႈဌာနခပ၏ ေလတပစခနးတြင အႏၵယတပမေတာ (ေရ) တြင အသးျပလကရသည ေလယာဥ၊ ရဟတယာဥမားက ၾကည႐ႈေလလာၾက ရာ တာ၀နရသမားက လကလရငးလငးျပသခၾကေၾကာငး သရရသည။

ရခငျပညနယတြငးမ ပကတအေျခအေနမားက ေလလာသတငးယႏငရန ျပညပ သတငးမဒယာအဖြ႔မားသည အစးရ၏ဖတေခၚခကျဖင ဘးသးေတာင၊ ေမာငေတာ

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

17

ေဒသမားသ႔ သြားေရာကၿပး အစးရအဖြ႔တာ၀နရသမား၊ ေဒသခမားႏင လြတလပစြာ ေတြ႔ဆသြားမညဟ သရသည။

၁၃။ ၁၃. ၇. ၂၀၁၇ တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ ဗလခပမးႀကးမငးေအာငလႈငႏငအဖြ႔သည ဗဇာခါ ပတတနမၿမ႕ရ ေရတပေလကငေရး သငတနးေကာငးသ႔သြားေရာကၿပး တပမေတာ ကာကြယေရးဥးစးခပက သငတနးေကာငး၌ တကေရာကေနၾကသည တပမေတာ (ေရ)မ အရာရ၊စစသညမားအား ေတြ႔ဆအမာစကားေျပာၾကားရာ ေခတမေရတပ တညေဆာကရနအတြက ျပညတြငးျပညပ သငတနးမား ေစလႊတၿပး ေလကငေပး ေနေၾကာငး၊ အခန၊ လပအား၊ ေငြေၾကးမား ရငးႏးျမႇပႏ ေဆာငရြကရျခငးျဖစ၍ အကးရေအာင သငၾကားပ႔ခခကမားက အေလးထား၍ ႀကးစားအားထတ ေလကင လပေဆာငရနလေၾကာငး၊ သငတနး၏ စညးမဥးစညးကမးမားက ေလးစားလကနာ ၾကရမညျဖစေၾကာငးျဖင မာၾကားၿပး သငၾကားေလကငမႈ အေျခအေနမားက ေမးျမနး ေဆြးေႏြးေျပာၾကားသည။

ရမးျပညနယ(ေျမာကပငး)၊ ၾကကတ(ပနဆငး)ၿမ႕နယ ေမာေတာငးေကးရြာ၏ အေနာကဘက မတာ ၂၅၀၀ ခန႔အကြာ ေမာေတာငး-၁၀၅ မငသြားကားလမးအနး၌ အၾကမးဖကေသာငးကနးသမားေထာငထားသည ေဒသႏရလကလပမငး တစလး ေတြ႔ရရေၾကာငး သတငးေပးပ႔ခကအရ နယေျမခတပမ အထးမငးရငးလငးေရး တပဖြ႔မားျဖင သကမျပလပရငးလငးခေၾကာငး တပမေတာကာကြယေရးဥးစခပ႐း သတငးစာမကႏာမ သရရသည။

၁၄။ ၁၄. ၇. ၂၀၁၇ ကလသမဂၢ၏ ျမနမာႏငငဆငရာ လ႔အခြငအေရးကယစားလယ မစၥယနဟးလသည ရမးျပညနယ လားရႈးၿမ႕ အကဥးေထာငသ႔ သြားေရာကၿပး တပမေတာမ မတရားအ သငး ဆကသြယမႈပဒမ ၁၇/၁ ျဖင တရားစြဆျခငးခထားရသည ကခငသငးအပ ဆရာ ဥးဒဒေနာငလတ၊ ဥးလနေဂာဂနဆငးတ႔ႏင ေတြ႔ဆခေၾကာငး၊ လားရႈးၿမ႕ အရပဘက အဖြ႔အစညးမား၊ လ႔အခြငအေရးႏင စစေျပးဒကၡသညမားအေရး လႈပရား သမား၊ ရမးလငယကြနရကမ ကယစားလယမားႏင ေတြ႔ဆခေၾကာငး သရသည။

အႏၵယႏငင၊ နယးေဒလၿမ႕တြင ေရာကရေနသည တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ ဗလခပမးႀကးမငးေအာငလႈငအား အႏၵယတပမေတာ(ၾကညး၊ေရ၊ေလ) ဥးစးခပမား ေကာမတဥက႒ Admiral Sunil Lanba က ကာကြယေရး၀နႀကးဌာန၊ ေတာငဘက ျခမးအေဆာကအဥ ျမကခငးျပင South Block Lawns ၌ ဂဏျပ တပဖြ႔ျဖငႀကဆၿပး အစညးအေ၀းခနးမတြင တပမေတာ(ေရ)အေနျဖင ေဒသတြငး ပငလယျပာေရတပ အဆင ေရာကရေရး ႀကးပမးတညေဆာကရာတြင ေရတပေလကငေရးဆငရာ ကစၥ မားမာ အေရးပါေၾကာငး၊ ႏစႏငငနယနမတတြင ညႇႏႈငးကငးလညျခငးမား တးျမႇင ေဆာငရြကရန၊ ႏစႏငငနယစပေဒသ ထာ၀ရ တညၿငမေအးခမးေရး၊ ေရေၾကာငး တငးတာေရးကစၥရပမား ပးေပါငးေဆာငရြကေရး စသညျဖင ေဆြးေႏြးခသည။ ဆကလကၿပး အႏၵယတပမေတာၾကညးတပဥးစးခပ Gen. Bipin Rawat ႏင ေတြ႔ဆ ရာ တပမေတာႏစရပအၾကား Senior Staff Talk ႏင RBC အစညးအေ၀းမား ျပလပ ေနမႈ၊ ေျမျပငတပမား ပမထေတြ႔ဆကဆရန၊ အႏၵယႏငင၏ Act East ေပၚလစ အေပၚ ျမနမာတပမေတာအေနျဖင တတႏငသညမား ကညေဆာငရြကသြားမည ျဖစ

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

18

ေၾကာငးျဖငလညးေကာငး၊ South Block ရ Army Conference Hall တြင အႏၵယ ၾကညးတပမ စစေရးခပတာ၀နထမးေဆာငခသ Maj. Gen. Sunil Chandra (Retd) က Army Welfare Education Society (AWES) ၏ သမငးေၾကာငး၊ ဖြ႔စညးပ၊ အဆငျမငသငၾကားမႈစနစ၊ သကသာေခာငခေရး စသညျဖင တငျပမႈအေပၚ ျပန လညေဆြးေႏြး ေျပာၾကားခသည။ ထ႔အျပင တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပသည အဖြ႔၀ငမားႏငအတ India Gate ရ သရေကာငးဗမာနသ႔ သြားေရာကၿပး ဂဏျပ ပနးေခြခ အေလးျပခေၾကာငး သရသည။

ျမနမာ-အႏၵယႏစႏငငအၾကား ထာ၀ရယၾကညစတခရမႈရၿပး ႏစႏငငနယစပေဒသ သညလညး ထာ၀ရတညၿငမေအးခမးမႈ ရရမညဆသည ယၾကညခကျဖင ေဆာင ရြကေနေၾကာငး၊ မၾကာေသးမက ျဖစပြားခသည ဂမး၊ ကကရမးယားေဒသ အၾကမး ဖကတကခကမႈမားတြင ျပညသမား ေသဆးရမႈမားအတြကလညး စတမေကာငး ျဖစရပါေၾကာငးျဖင တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ ဗလခပမးႀကးမငးေအာငလႈင က အႏၵယသမၼတႏငင၀နႀကးခပ Mr. Narendra Modi အား ၀နႀကးခပအမေတာ၌ သြားေရာကဂါရ၀ျပေတြ႔ဆစဥ ထညသြငးေျပာၾကားသည။ ၀နႀကးခပကလညး အၾကမးဖကမႈမားက ပစသ႑ာနအမးမးျဖင လပေဆာငလာၾကျခငးေၾကာင တားဆးကာကြယေရးလပငနးမားက ပးေပါငးေဆာငရြကရမညျဖစေၾကာငး၊ ႏစႏငင နယစပေဒသရ လကနကကငအၾကမးမႈ ႏမနငးေရးအတြက ညႇႏႈငးပးေပါငးလပ ေဆာငသြားရန၊ တပမေတာပငးဆငရာမားတြင ကညေဆာငရြကသြားမည ျဖစ ေၾကာငးေျပာၾကားၿပး ႏစႏငငနယစပေဒသ လၿခေရးဆငရာမားအား အျပနအလန ေဆြးေႏြးခသည။ ထ႔ေနာက ကာကြယေရး၀နႀကးဌာနႏင ဘ႑ာေရး၀နႀကးဌာန ၀နႀကး Mr. Arun Jaitley ႏငလညး ေတြ႔ဆခသညအျပင ကာကြယေရး၀နႀကးဌာန South Block ရ Conference Hall တြင အႏၵယႏငင၏ ဖကဒရယစနစအေၾကာငး၊ ျပညနယအလက ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာမား၊ အပခပေရးအာဏာခြေ၀မႈ ဆငရာမားႏင အျခားသရလသညမားက ေမးျမနးေဆြးေႏြးခေၾကာငး သရရသည။

၁၅။ ၁၅. ၇. ၂၀၁၇ အၾကမးဖကတကခကမႈမား ျဖစေပၚေနေသာ၊ ႏငငတကာက လ႔အခြငအေရး ခး ေဖာကမႈမားရေနသညဟ စြပစြမႈမား ျဖစေပၚေနသည ရခငျပညနယ ေမာငေတာ ေဒသသ႔ VOA၊ BBC၊ RFA၊ AP၊ AFP၊ ABC၊ Channel News Asia၊ NHK၊ Xinhua၊ Kyodo၊ Nikkei၊ Frontier Myanmar၊ Asahi စသည ႏငငျခားသတငးဌာနမားမ သတငးေထာကမားက အစးရက ဇလင ၁၃ ရကမ ၁၅ ရကအထ သတငးသြား ေရာကရယခြငျပထားၿပး စစေတြၿမ႕ရ ဒကၡသညစခနးမားကလညး သြားေရာက ၾကည႐ႈၿပး အစးရအဖြ႔တာ၀နရသမားႏင ေတြ႔ဆေမးျမနးႏငရန ျပနၾကားေရး၀နႀကး ဌာနက စစဥေပးထားေၾကာငး၊ သတငးသမားမားက လြတလြတလပလပ သတငးယ ခြငျပထားသညအျပင လၿခေရးအရလညး တာ၀နယ ေဆာငရြကေပးခေၾကာငး သရသည။

ေမာငေတာၿမ႕နယ ေျပာငပကေကးရြာႏငငါးစားၾကးေကးရြာၾကားတြင အစြနးေရာက အၾကမးဖကမား ေထာငထားသညဟယဆရေသာ ေဒသႏရလကလပမငးတစလး ေပါကကြမႈျဖစပြားခၿပး သးဥး ေသ၊ တစဥး ဒဏရာရခေၾကာငး သရသည။ ျဖစစဥမာ

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

19

အမးသား ၄ ဥးသည လယစကပးၿပး ထမငးစားနားခန၌ လယအနး႐ ေတာငကနး ေပၚသ႔တကစဥ မငးေပါကကြချခငးျဖစၿပး ေပါကကြမႈေၾကာင ေဆြေယာဒလာ ၁၄ ႏစ ေဖရန ၆၀ ႏစ၊ အစမန ၁၇ ႏစတ႔ ၃ ဥး ေသဆးခၿပး ကမနဟေဆာငး ၁၂ ႏစအား ေမာငေတာေဆး႐၌ ေဆးကသမႈခယေနေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငး ထတျပနသည။

၁၆။ ၁၆. ၇. ၂၀၁၇ အၾကမးဖကပဋပကၡမားျဖစပြားေနသည ရခငျပညနယေျမာကပငး အေျခအေနႏင ပတသကၿပး မစၥတာကဖအာနန ဥးေဆာငသည ရခငအႀကေပးေကာမရင၏ အႀကျပ ခကမားက ၁၀၀ ရာခငႏႈနးအေကာငအထညေဖာရန ခကခေသာလညး၊ လကရအား ျဖင ၅၀ ရာခငႏႈနးခန႔ အေကာငအထညေဖာေနၿပဟ ရခငျပညနယ၀နႀကးခပ ဥးညပက ရခငျပညနယတြင ေရာကရေနသည ျပညပသတငးဌာနမားမ သတငး ေထာကမားႏင ေတြ႔ဆသည သတငးစာရငးလငးပြတြင ေျပာၾကားချခငးျဖစသည။ ေဒသတြငးမာ လၿခေရးႏင ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးတ႔က အတတႏငဆး လပေဆာငေန ေၾကာငး၊ ျပညနယအစးရအေနျဖင ေငြေၾကးအခကအခရေၾကာငး၊ ဗဟမ ေထာကပ သည ေငြေၾကးျဖငသာ ႀကးစားလပေဆာငေနေၾကာငးျဖင ေျပာၾကားသည။

ကလသမဂၢ၏ ျမနမာႏငငဆငရာ လ႔အခြငအေရးကယစားလယ မစၥယနဟလသည ကရငျပညနယက ပထမဆးအႀကမအျဖစ သြားေရာကမညျဖစၿပး ကရငျပညနယ အစးရအဖြ႔၊ ကရငလမႈအဖြ႔အစညးမားႏင ေတြ႔ဆကာ စစေဘးေရာငဒကၡသညမား ေနရပရငးျပနမည အေျခအေနမား၊ ေျမျမပမငးတးေဖာေရး ကစၥမားအပါအဝင သဘာဝသယဇာတ တးေဖာေနသည စက႐အလပ႐မားႏင သဘာ၀ပတဝနးကင ဆငရာ ကစၥရပမားက ေဆြးေႏြးသြားမညဟ သရသည။

ရခငျပညနယရ မြတစလငမားအား ႏငငသားစစစေရးလပငနးမား ေဆာငရြကမႈက လကမခရန ဘးသးေတာင၊ ေမာငေတာေဒသတြငရသည မြတဆလငမားက ေနာက ကြယမ ၿခမးေျခာကမႈမားရေနသညဟ ျပညနယအစးရအဖြ႔က ျပညပသတငးမဒယာ သမားမားႏင ေတြ႔ဆစဥ ေျပာၾကားခသည။ မြတဆလငမားက ႏငငသားစစစေရး လပငနး မားေဆာငရြကရန NVC ကဒ ထတေပးမႈက လကမခၾကသျဖင လဥးေရ ၁၀၀၀ ေကာခန႔ကသာ NVC ကဒထတေပးမႈ ေဆာငရြကႏငေသးေၾကာငး ျပညနယ အစးရ လမႈေရးဝနႀကး ေဒါကတာခမးသာက ေျပာသည။ မြတဆလငမားအား လြတလပစြာ သြားလာခြငႏငပတသကၿပး ေမးျမနးမႈအေပၚ ႏငငသားအျဖစ အစးရက အသအမတျပသမားကသာ ႏငငသားတစေယာက၏ အခြငအေရးက ရရမာျဖစ ေၾကာငး ေျပာၾကားသည။

ေမာငေတာၿမ႕နယ နယေျမ ၅ ေအာကျပးမေကးရြာ၌ BD/တရားခေျပးမား ေရာက႐ ေနေၾကာငး သတငးအရ လၿခေရးတပဖြ႔ဝငမားပါဝငေသာ ပးေပါငးအဖြ႔သည ဇလင ၁၅ ရက နနကပငးမ စတင၍ ေကးရြာ႐ အမေထာငစစာရငးမားက တရားခေျပး စာရငးမားႏင တကဆငစစေဆးခရာ ၂၀၁၆ ခႏစ ငါးခရရစခနးအား အၾကမးဖက တကခကမႈျဖစစဥအမႈမ တရားခေျပး အမေထာငစအမတ ၄၇ ၌ ေနသ ေမာလဝ အခရစ ၃၈ ႏစ အပါအ၀င အမးသား ၆ ဥးအား ဖမးဆးရမခေၾကာငး ႏငငေတာ အတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

20

၁၇။ ၁၇. ၇. ၂၀၁၇ UNFC ႏင UWSP ေခါငးေဆာငသည ေျမာကပငးမဟာမတ ၇ ဖြ႔ၾကား မ၀ါဒပငး ညႇႏႈငးမႈမားျပလပၿပး ၿငမးခမးေရးျဖစစဥတြင အတတကြပါ၀ငလာႏငေရး ေတြ႔ဆ ေဆြးေႏြးရန အေၾကာငးၾကားစာ ေပးပ႔ထားေၾကာငး UNFC ၏ ႏငငျခားေရးဌာန တာ၀နခ ဥးထြနးေဇာက ေျပာသည။ ဥးသနးစနအစးရလကထကက စတငေဆြးေႏြး လာသည ၿငမးခမးေရးျဖစစဥက အခညးႏးမျဖစေစခငေၾကာငးႏင NCA လမး ေၾကာငးအတငး တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မား ပါ၀ငလာႏငေစရန အစးရႏင တပမေတာဘကမ ေျဖေလာမႈမား ျပလပေပးေစလေၾကာငးလညး ဥးထြနးေဇာက ေျပာသည။ UNFC ႏင အစးရၿငမးခမးေရးေကာမရငမ ဥးလေမာငေရႊ ေခါငး ေဆာငသည ကယစားလယအဖြ႔တ႔ ဇလင ၂၀ ရကတြင ခငးမငၿမ႕၌ အလြတ သေဘာေတြ႔ဆရနရေၾကာငးလညး သရသည။

ႏငငေတာ၏အတငပငခပဂၢလ ႏငငျခားေရး၀နႀကးဌာန ျပညေထာငစ၀နႀကး ေဒၚေအာငဆနးစၾကညသည အေမရကနျပညေထာငစ ႏငငျခားေရး၀နႀကးဌာနမ အေရ႕အာရႏင ပစဖတေရးရာဗ႐၊ ကရးယားႏင ဂပနႏငငဆငရာ ဒတယ လကေထာကႏငငျခားေရး၀နႀကး သအမတႀကး မစၥတာ Joseph Y. Yun ေနျပညေတာရ ႏငငျခားေရး၀နႀကးဌာန ျပညေထာငစ၀နႀကး၏ ဧညခနးမ၌ လကခ ေတြ႔ဆၿပး ျမနမာ-အေမရကန ႏစႏငင ဆကဆေရးႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ တးျမႇင ေရးဆငရာ ကစၥရပမားက ရငးႏးပြငလငးစြာ ေဆြးေႏြးၾကသည။

တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ ဗလခပမးႀကးမငးေအာငလႈငသည အေမရကန ျပညေထာငစ၊ ႏငငျခားေရး၀နႀကးဌာနမ အေရ႕အာရႏင ပစဖတေရးရာဗ႐၊ ကရးယားႏင ဂပနႏငငဆငရာ ဒတယလကေထာက ႏငငျခားေရး၀နႀကး၊ သအမတ ႀကး Mr. Joseph Y. Yun အား ဘရငေနာငရပသာ ဧညခနးမေဆာင၌ လကခ ေတြ႔ဆရာ၌ တပမေတာသည ႏငငေတာက ကာကြယရနသာျဖစၿပး သတစပါးအား ဒကၡေပးရနမဟတေၾကာငး၊ ျမနမာတပမေတာအေနျဖင အမနးခငးႏငငမား အပါအ၀င ကမၻာႏငငမား၏ တပမေတာအားလးႏင ခစၾကညရငးႏးေရး ႀကးစားလပ ေဆာငေနေၾကာငး၊ မမတ႔တြင မတေဆြႏငငမားသာရၿပး ရနသႏငငမရေၾကာငး၊ ျမနမာ-အေမရကနဆကဆေရး ေကာငးမြနေရးေဆြးေႏြးမႈအား ႀကဆပါေၾကာငးျဖင ေျပာၾကားသည။ Mr. Joseph Y. Yun မလညး ကရးယားကြၽနးဆြယအေရး၊ အာရ-ပစဖတေဒသ တညၿငမေအးခမးေရးႏင ၾကြယ၀ခမးသာေရး၊ အေမရကန-ျမနမာ စစဘကဆကဆေရး ပမျမႇငတငေရးတ႔အား ေဆြးေႏြးရာ တပမေတာကာကြယေရး ဥးစးခပက ကရးယားကြၽနးဆြယအား ႏကလးယားကငးမဇန ျဖစေစလေၾကာငး၊ မမ တ႔ႏငငတြငလညး လကနကကငပဋပကၡမားရ၍ အျဖစႏငဆး လကနကကင ပဋပကၡခပၿငမးေရး၊ ၿငမးခမးေရးအတြက လပေဆာငေနေၾကာငးျဖင ျပနလည ေဆြးေႏြးခသည။

ရနကနၿမ႕ရ ေျမကြကတစကြကႏငပတသကၿပး သနးေထာငႏငခကာ အဂတလက စားသညဟ အဂတလကစားမႈတကဖကေရး ေကာမရငက စစေဆးေပၚေပါကခ သည ျပညထေရးဝနႀကးဌာနမ ဒတယရမးႀကးတစဥးအပါအဝင စစေပါငး ၆ ဥးအား အေရးယရန ေကာမရငက တရားစြဆလကသညဟ ႏငငေတာသမၼတ႐းေျပာခြငရ

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

21

ပဂၢလ ဥးေဇာေဌးက အတညျပေျပာၾကားသည။ ၎ျဖစစဥသည ၂၀၁၅ ခႏစ၊ ဧၿပလ ကတညးက စတငျဖစပြားချခငးျဖစၿပး ကာယကရငက ျပညထေရးဝနႀကးဌာနသ႔ ကနဥးတငၾကားခၿပး ျပညထေရးမအရာရမား ပါဝငပတသကေနသညအတြက အဂတလကစားမႈ တကဖကေရးေကာမရငသ႔ လႊေျပာငးကာ စစမးစစေဆးေစခရာမ ယခကသ႔ စစေဆးေပၚေပါကချခငးျဖစေၾကာငး သရသည။

၁၈။ ၁၈. ၇. ၂၀၁၇ လၿခေရးတပဖြ႔ဝငမားသည ဇလင ၁၆ ရကတြင ေမာငေတာၿမ႕နယ ေဂါငညာ ေကးရြာအတြငး အမေထာငစစာရငးမားက စစေဆးရာ ဇြန ၁၆ ရကက အဘနာဆ ၃၄ ႏစ အသတခရမႈျဖစစဥမ မသကၤာတရားခ အာမနအလာပါ အမးသား ၆ ဥးအား ဖမးဆးရမၿပး ျပငျဖနယေျမစခနး၌ စစေဆးလက႐ေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐း မ သတငးထတျပနသည။

ျမနမာႏငငဆငရာ ကလသမဂၢ လ႔အခြငအေရး အထးကယစားလယ Dr. Yanghee Lee သည ေနျပညေတာတြင အလပသမားေရးရာ၀နႀကး ဥးသနးေဆြ၊ လကယျပန အၿမတမးအတြငး၀န ဥးစးေအာင၊ ပညာေရး၀နႀကးဌာန ျပညေထာငစ၀နႀကး ေဒါကတာမးသမးႀကး၊ နယစပေရးရာ၀နႀကးဌာန ၀နႀကး ဒတယဗလခပႀကး ရေအာင၊ ေမာငေတာေဒသ စစမးစစေဆးေရးေကာမရင အတြငးေရးမး ဥးေဇာျမင ေဖ တ႔ႏငေတြ႔ဆၿပး ရခငျပညနယတြငး လ၀ငမႉႀကးၾကပေရးလပငနးမား ေဆာငရြက ေနမႈ၊ NVC ကဒ ထတေပးေရးလပငနးမား စသညကစၥရပမား၊ ရမးျပညနယႏင ကရငျပညနယ နယစပေဒသတ႔ရ ဒကၡသညမားႏင ပတသကၿပးလညး ေဆြးေႏြးခ ၾကေၾကာငး သရရသည။

ႏငငေတာအတငပငခရးဝနႀကးဌာန၊ ျပညေထာငစဝနႀကး ဥးေကာတငေဆြႏင အမးသားလၿခေရးဆငရာ အႀကေပးပဂၢလ ဥးေသာငးထြနးတ႔သည ရနကနၿမ႕ရ အမးသားျပနလညသငျမတေရးႏင ၿငမးခမးေရးဗဟဌာန NRPC ၌ ရနကနၿမ႕ အေျခစကသ႐းမားမ သတမနမား၊ ကလသမဂၢႏင ႏငငတကာအဖြ႔အစညးမားမ ကယစားလယမားအား ေတြ႔ဆျပး ျမနမာႏငင၏ ျဖစေပၚတးတကမႈ ေနာကဆး အေျခအေနမားႏငပတသက၍ ရငးလငးေျပာၾကားခရာ ျပညေထာငစၿငမးခမးေရး ညလာခ ၂၁ ရာစပငလႏင ႏငငေရးေဆြးေႏြးပြမား ေဆာငရြကေနမႈ၊ ရခငျပညနယ အေရးကစၥ၏ ရႈပေထြးနကနသည သေဘာသဘာဝႏင ေျဖရငးေဆာငရြကရာတြင ႏငငေတာအစးရအေနျဖင ေရတ၊ေရရည အစအစဥမားခမတ၍ ႀကးပမးေဆာငရြက မႈ အေျခအေနမား၊ Fact-Finding Mission ေစလႊတရန ဆးျဖတခကသည ျမနမာႏငငတြငး အေျခအေနမားက ပ၍ဆးရြားသြားေစႏငေၾကာငး အေလးေပး ေျပာၾကားခသည။

ေမာငေတာၿမ႕နယ နယေျမ ၃ မ လၿခေရးတပဖြ႔ဝငမားသည နယစပၿခစညး႐း တစေလာက လညကငးေဆာငရြကစဥ ေဖာေဇာေကာဘရ ၂၅ႏစ (ဘ) ေဆာလ မတအလာသည ဘဂၤလားေဒ႐ႏငငမ တရားမဝင ဝငေရာကလာသျဖစေၾကာငး စစေဆးသရရသျဖင ဥပေဒအရ အေရးယႏငေရးအတြက ေဆာငရြကလက ႐ေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

၁၉။ ၁၉. ၇. ၂၀၁၇ ၂၀၁၆ ေအာကတဘာလက ရခငျပညနယတြင ျဖစပြားခသည လၿခေရးစခနးမားက

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

22

တကခကခသည Harakah Al-yaqin ဟာရခါအလရာကငး မြတဆလင အစြနးေရာကအဖြ႔ႏင ဆကသြယမႈရသညဟ ဘဂၤလားေဒရရတပဖြ႔မ ဖမးဆးခသည ဘဂၤလလမး မနဇ႐အစၥလာမက အာမချဖငျပနလႊတေပးခၿပး ယခ ဘဂၤလားေဒရရ ဒကၡသညစခနးတစခတြင ရေနေၾကာငး ဘဂၤလားေဒရ ျပညထေရး၀နႀကးက ဇလင ၁၈ ရကေန႔က သတငးမဒယာမားက ေျပာၾကားခသည။ အသက ၃၈ ႏစရ ေမာလ၀ Manzurul Islam က မသကၤာသျဖင လၿခေရးတပဖြ႔၀ငမားက အနးကပေစာငၾကည ခၿပး တလလဖနးေျပာဆမႈမားကလညး ၾကားျဖတ အသဖမးယေထာကလမးခရာ တရားမ၀င လႈပရားမႈမားႏင ဆကစပမႈရေၾကာငး ေတြ႔ရေသာေၾကာင ေကာဇဘဇား ၿမ႕၌ ၃ လၾကာဖမးဆးထားခၿပး ယခအာမချဖင ျပနလႊတထားေၾကာငး၊ ၎ကမဖမးမ ၂ ပတအလက စခနးအနးေတာတြငး၌ ဒကၡသည ၃၀ ခန႔က သငတနးေပးခသည ဟလညး ဘဂၤလားေဒရမ သတငးမားအရ သရသည။

ျပညေထာငစႀကခငေရးႏငဖြ႔ၿဖးေရးပါတအပါအဝင ႏငငေရးပါတ ၁၄ ခမ တပမေတာ ကာကြယေရးဥးစးခပထ ဇလင ၁၈ ရက၌ အတပတစာတစေစာင ေပးပ႔ခေၾကာငး လကရ ႏငငေတာ၌ျဖစေပၚေနေသာ ႏငငေရး၊ စးပြားေရး၊ လၿခေရးႏင တရားဥပေဒ စးမးေရး၊ လမႈေရးကစၥမားႏင မ႑ငႀကးသးရပ အေျခအေနမား ပါဝငေၾကာငး သရ သည။ ထႏငငေရးပါတမားသည ဇလင ၆ ရကေန႔တြင ရခငျပညနယေျမာကပငး ေဒသမားျဖစေသာ ဘးသးေတာင၊ ေမာငေတာေဒသမားက စစအပခပေရးအမန႔ ထတျပနေပးရန ႏငငေတာသမၼတထ သေဘာထားထတျပန၍ ေတာငးဆခသည။

၂၀။ ၂၀. ၇. ၂၀၁၇ ရမးျပညေျမာကပငး သႏၷၿမ႕နယ ခမးတမးေကးရြာအပစတြင အစးရတပမေတာႏင TNLA လကနကကငတပဖြ႔တ႔ တကပြျဖစပြားေနၿပး နယေျမမတညမၿငမျဖစလာ၍ သႏၷၿမ႕ထရ ေကာငးဆငဘနးႀကးေကာငးသ႔ ခမးတမးေကးရြာအပစရ ရြာေပါငး ၇ ရြာမ ေဒသခရြာသရြာသား ၇၃၁ ေယာကခန႔ ထြကေျပးတမးေရာငလာရျခငးျဖစ ေၾကာငး သရသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကး သာစညၿမ႕နယ၊ ကၽြတပဆတးဂတတြင ဇလင ၁၉ ရက ညပငးက သတငးအရ လြငေကာမ မႏေလးဘကသ႔ ေမာငးႏငလာသည လြငေကာ ၿမ႕ မဂၤလာရပကြကတြငေနထငသ ေနစးေထြးမငး(ခ)ကစငး ၄၄ ႏစေမာငးႏငၿပး ဇနး ျဖစသ မျမတဆႏငး ၄၆ ႏစတ႔ လကပါစးနငးလာေသာ ယာဥအမတ 2D/5608 အား ရပတန႔႐ာေဖြ စစေဆးခရာ ယာဥေနာကခနးအတြငးမ အျဖေရာငဆာလာအတ အတြငး ေမြ႔ယာျဖငပတၿပး သယေဆာငလာေသာ HK-33 ေမာငးျပနရငဖယ ၂၀ လက-ကညအမပါႏင AK-47 ေမာငးျပနရငဖယ ၂ လက-ကညအမမပါတ႔က သမး ဆညးရမခသည။ ၎တ႔သည ေအာငေျမသာစၿမ႕နယ အငးေလးတညးခခနးတြင တညးခေနေသာ ကလနဆနး(ခ)ေမာရာ ၄၅ ႏစထ ပ႔ေဆာငခ ေငြကပ ၁၅ သနး ျဖင ပ႔ေဆာငရန သယေဆာငလာျခငးျဖစေၾကာငးသရ၍ ကလနဆနး(ခ)ေမာရာ အား အငးေလးတညးခခနးတြင ဖမးဆးရမခသည။ လြငေကာၿမ႕ရ ေနစးေထြးမငး၏ ေနအမအား ရာေဖြရာတြငလညး တစထပလင ၅၀၀ခပါ ဒတေနတာ ၂၆ ထပ၊ တစထပလင ၉၀ ကပသားပါ ယမးစမး အထပ ၆၀ ႏင ေငြသားကပသနး ၁၄၀ တ႔ အား သမးဆညးရမခေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

23

ဘးသးေတာငၿမ႕နယ ငရန႔ေခာငးေကးရြာအပစ ေမာငႏမေကးရြာေန အဒဆဝမး ၅၅ ႏစ အသတခရမႈမ မကႏာဖးအနကမား ဝတဆငထားသည အမညမသလ ၁၅ ဥးခန႔က ေနအမအတြငးဝငေရာကၿပး ဓားျဖငထး၍ ဖမးဆးေခၚေဆာငသြားၿပး အသတခခရမႈႏင ပတသကသည ဆကစပတရားခမားအား ဖမးဆးရမေရးအတြက လၿခေရးတပဖြ႔ဝငမားသည ေမာငႏမေကးရြာအတြငး လညကငးေဆာငရြကရာ ၎ရြာေန မသကၤာသ ဇာေဖာအလာ ၃၀ ႏစ၊ အႏစ ၅၀ ႏစ၊ ေဆာလမလာ ၂၀ ႏစ ႏင ႏရေဘာေ႐ာ ၂၅ ႏစတ႔ ၄ ဥးအား ဖမးဆးစစေဆးလက႐ေၾကာငး ႏငငေတာ အတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

၂၁။ ၂၁. ၇. ၂၀၁၇ ရမးျပညနယ(ေျမာကပငး) မနတၿမ႕နယအတြငး နယေျမလၿခေရး ေဆာငရြကေန သည တပမေတာစစေၾကာငးသည မနတၿမ႕ ေျမာကဘက ၁၂ မငခန႔အကြာသ႔ ေရာကရစဥ TNLA အၾကမးဖကအဖြ႔မ အငအား ၁၅ ဥးခန႔က လကနကႀကး၊ လကနကငယမားျဖင စတငပစခတတကခကသျဖင ေကးရြာအစြနရ ဥးအကမ၏ ေနအမအနးႏင ေကးရြာအတြငးသ႔ လကနကႀကးဗးသး ၁၈ လးခန႔ ကေရာက ေပါကကြခၿပး လကနကႀကး၊ လကနကငယမားထမန၍ ဥးအကမ၊ ေဒၚေအးဟနႏင ေဒၚမနတ႔ ထခကဒဏရာမားရရခၾကသည။ TNLA အဖြ႔မာ တပမေတာစစေၾကာငးက ျပနလညပစခတသျဖင အေရ႕ေတာငဘကသ႔ ဆတခြာသြားခၿပး ဆတခြာရာေနာက သ႔ တပမေတာစစေၾကာငးက လကလနယေျမရငးလငးျခငးမား ဆကလကေဆာင ရြကလကရေၾကာငး တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ႐း သတငးစာမကႏာမ သ တငးထတျပနသည။

RCSS/SSA တပဖြ႔ ဥက႒ ဒတယဗလခပႀကးယြကစစ ဥက႒အျဖစ တာ၀နယထား သည ရမးျပညညညြတေရးေကာမတ CSSU ၏ ထငးႏငင ခငးမငၿမ႕၌ ကငးပမည အစညးအေဝးက ထငးႏငငဆငရာ ျမနမာစစသမးမ ဇလင ၁၉ ရကတြင ထငးႏင င အမတ ၃ စစတငးအား CSSU အစညးအေဝးသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥႏင ဆန႔ ကငေနသညဟလညးေကာငး၊ တစႏငငလး ပစခတတကခကမႈ ရပစေရးဆငရာ သေဘာတစာခပ NCA တြင လကမတမထးရေသးသည အဖြ႔အစညးမား ပါဝငေန သညဟ လညးေကာငး အေၾကာငးအခက ၂ ခကျဖင ေတာငးဆသညအတြက ကငးပခြင ပတပငခသညဟ သရသည။ အစညးအေ၀း ဟန႔တားခရေသာ ကစၥႏင ပတသကၿပး ဒတယဗလခပႀကးယြကစစက “NCA စာခပလမးေၾကာငးအရ ေျပာရ မယဆရင ကၽြနေတာတ႔ေတြက ေကာမတအေနန႔ ၿငမးခမးေရးက အတတကြ ေဖာ ေဆာငရမာ ျဖစတယ။ အဖြ႔အစညးတစဖြ႔က တစဖြ႔ရ႕ေအာကမာ ရမေနပါဘး။ ကၽြနေတာတ႔ နားလညမႈေတြ၊ ယၾကညမႈေတြ မရေသးဘးဆရင UPDJC န႔ JMC အစညးအေဝးမာလညး ေဆြးေႏြးလ႔ရတယ ဒါမမဟတ ဆကဆေရး႐းေတြက ဆက သြယေမးျမနးႏင ပါတယ။ အခတပမေတာဘကက ထငးစစတငးဆက စာေရးၿပး အစညးအေဝးက ပတပငလကတာဟာ NCA လမးေၾကာငးက ေကာခြၿပး လပေဆာင ေနသလ ျဖစေနတယ” ဟ ေ၀ဖနေျပာၾကားသည။

ဇလင ၁၉ ရကတြင အငအား ၃၀၀ ေကာရ TNLA တပဖြ႔သည ရမးျပညေျမာကပငး သႏၷၿမ႕နယ ခမးတနးေကးရြာအပစ၊ ဝမခမးတနး၊ ဝမေကာငးလနး၊ ဝမဟနား၊

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

24

ဝမေနာငဟင၊ ဝမေနာငကား၊ ဝမကးမႈေကးရြာတ႔တြင အျပစမျပညသမားအား ဖမး ဆး႐ကႏကျခငးႏင ရြာတစရြာလၽင ကပေငြသနး ၁၀၀ ဆ ေပးေဆာငရန အတငး အဓမၼ ေငြေတာငးခမႈမားေၾကာင ေဒသခမားမ သႏၷၿမ႕ ေကာငးဆငဘနးေတာႀကး ေကာငးသ႔ ထြကေျပးတမးေရာငေနၾကရေၾကာငး သရရသည။

ကလသမဂၢ ျမနမာႏငငလ႔အခြငအေရး အေျခအေနဆငရာ အထးအစရငခစာ တငသြငးသ မစၥယနဟလ၏ ၁၂ ရကတာခရးစဥ အဆးမသတခင ရနကနၿမ႕ Chatrium Hotel တြင သတငးစာရငးလငးပြကငးပရာ ရခငျပညနယ ေျမာကပငး အေျခအေနသည ရႈပေထြးေနဆျဖစၿပး ေယဘယအားျဖင မြတစလငအသငးအ၀ငး ၏ အေျခအေနတးတကမႈ ေႏးေကြးေနေသးသညအျပင အစးရသစအေနျဖင ယခင အစးရလကထကက ကငသးခသည မဟာဗဟာမားက ဆကၿပးမကငသးရန စသညျဖင ေျပာဆလကၿပး သမအေနျဖင ယခခရးစဥတြင လၿခေရးအရ ေနရာ အခ႕က သြားေရာကေလလာခြငမရသကသ႔ တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ အပါ အ၀င တပမေတာ ထပပငးေခါငးေဆာငမားႏငလညး ေတြ႔ဆခြငမရခဘးဟ ေျပာဆ ခေၾကာငး သရသည။

ကလသမဂၢ ျမနမာႏငင လ႔အခြငအေရးအေျခအေနဆငရာ အထးအစရငခစာ တငသြငးသ မစၥယနဟလ၏ ျမနမာႏငငခရးစဥအဆး ထတျပနခကႏင ပတသကၿပး ႏငငေတာအတငပငခ႐း၀နႀကးဌာနမ ခရးစဥအတြငး လ႔အခြငအေရးေကာငစမ ခမတထားေသာ တာဝနက ေဆာင႐ြကႏငရန ပပးေပးခေၾကာငး၊ ႏငငေတာ၏ အတငပငခပဂၢလ အပါအ၀င အစးရကယစားလယမားႏငလညး ေတြ႔ဆၿပး ျမနမာ ႏငငတြင ေတြ႔ႀကေနရသညစနေခၚမႈမားႏင ေျဖရငးရနႀကးစားမႈမား၊ ျမနမာႏငင တစဝမး တညၿငမေအးခမးမႈရရရန ႀကးပမးေနမႈ၊ လမႈအသကအဝနးမားအၾကား သဟဇာတ ျဖစေစေရးႏင ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈရေစေရးတ႔အတြက အစးရမ ေဆာင႐ြက ေနမႈမားက ရငးလငးေျပာၾကား ေဆြးေႏြးခေၾကာငး၊ ဆယစႏစမားစြာ ႀကေတြ႔ခရ ေသာ ျပညတြငးပဋပကၡ၊ အထးကနမႈႏင ဖြၿဖးတးတကမႈ ေနာကကခမႈတ႔ေၾကာင ျဖစေပၚသည ျပနာမားက ေျဖရငးရာ၌ ေတြ႔ႀကရသည အခကအခမားက ၎၏ ထတျပနခကတြင ထညသြငးေဖာျပလမမညဟ ေမၽာလငခေၾကာငး၊ သ႔ေသာ ၎၏ ထတျပနခကတြင ေယဘယဆနေသာ စြပစြခကမားႏင မားယြငးေသာ အခကအ လကမားစြာ ပါဝငေနသညအတြက ထတျပနခကအေပၚ မမတ႔အေနျဖင စတပက ရပါေၾကာငးျဖင သတငးထတျပနခက ထတျပနခသည။

၂၂။ ၂၂. ၇. ၂၀၁၇ ကခငျပညနယ၊ မးေမာကၿမ႕ေစး၊ ဗနးေမာ-ျမစႀကးနားကားလမး အေရ႕ဘကျခမးရ လကဖကရညဆငေရ႕တြင ဗးေပါကကြမႈျဖစပြားခရာ လဝါယနဌာေန ျပညသ႔စစမ ဥးေနာဆနးသည ဥးေခါငးေနာကပငးႏငခါး ျပငးထနထခကဒဏရာမားျဖင အခငး ျဖစပြားရာေနရာ၌ ေသဆးခၿပး ၄ ဥး ဒဏရာရရခရာ တစဥးမာ ခႏၶာကယ ညာဘက တစျခမး ျပငးထနစြာ ထခကဒဏရာမား ရရခေၾကာငး သရသည။

ရမးျပညနယေျမာကပငး ကြတခငႏင သေပါၿမ႕နယတ႔တြင ျမနမာတပမေတာႏင TNLA တပဖြ႔တ႔ တကပြမား ျဖစပြားခေၾကာငး၊ ဇြနလအတြငး အစးရၿငမးခမးေရး ေကာမ႐ငႏင UWSA ဥးေဆာငသည ေျမာကပငးမဟာမတ ၇ ဖြ႔ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးရန

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

25

ပကျပယသြားၿပးေနာက တကပြမားျဖစပြားမႈ ပမားလာေၾကာငး၊ ဇလငလတြငးတြင TNLA ႏင ျမနမာတပမေတာတ႔ တကပြ ၆ ႀကမ ျဖစပြားခသည။ ေျမျပငတကပြမား ျပငးထနေနေသာလညး စစေရးပဋပကၡမားက စားပြဝငးေပၚေျဖ႐ငးရန လလား ေၾကာငး TNLA မ ဗလမႉးတာပနလက ေျပာသည။

၂၃။ ၂၃. ၇. ၂၀၁၇ JMC အဆငဆငတြငပါ၀ငေသာ အရပသားကယစားလယမား ေတြ႔ဆပြအခမးအနား က ပထမအႀကမအျဖစ ရနကနၿမ႕ NRPC တြင ၂ ရကၾကာ ကငးပခရာ ၿငမးခမးေရး ေစာငၾကညေရးအတြက ဖြ႔စညးထားေသာ JMC မ ေဒသအဆင၊ ျပညနယအဆင၊ ျပညေထာငစအဆငတ႔မ အရပသားကယစားလယမား သးသန႔ေဆြးေႏြးပြက ကငးပ ရာ လအငအား ၃၀ ခန႔ တကေရာကခၿပး ရမးျပညအေျခစက JMC-S ရလခ တငးရး က ခလမတြငလညးေကာငး၊ JMC-L ရးက လငးေခးခ႐င လငးေခးၿမ႕တြင လညး ေကာငး ဖြငလစထားၿပးျဖစၿပး JMC-L ရးမားက ၁၀ ခအထ ဖြငလစသြားမညဟ ေဆြးေႏြးဆးျဖတထားေၾကာငး သရသည။

ယခင စစအစးရလကထက ျမနမာႏငငႏင ေျမာကကးရးယား ႏစႏငငစစေရးအရ နးနးကပကပ ဆကဆခသည ေနာကဆကတြ လကကနဆကစပမႈမားက လကရ အစးရအေနျဖင လး၀ျဖတေတာကပစရန အေမရကနကလလားေၾကာငး အေမရကန အစးရ အဆငျမငအရာရတစဥး၏ ေျပာၾကားခကက ကးကားၿပး ႐ကတာသတငး တြင ေဖၚျပထားသည။ လကရတြင ေျမာကကရးယားႏင စစေရးဆကဆမႈ လး၀မရ ေၾကာငး ျမနမာအစးရဘကမ ျပတျပတသားသား ျငငးဆထားေသာလညး အေမရ ကနမ ျမနမာႏငငအေနျဖင ကလသမဂၢလၿခေရးေကာငစ ဆးျဖတခကက ေလးစား လကနာရန ဆသညအခကက အဓကေျပာဆေနၿပး ျမနမာႏငငအေနျဖင ကလ သမဂၢအဖြ႔၀င ျဖစျခငးေၾကာင ခမတထားသည စညးမဥးစညးကမးအတငး လကနာ ေဆာငရြကေၾကာငး၊ ေျမာကကရးယားတြငလညး ျမနမာသ႐း ဖြငလစထားျခငးမရ သလ ကနသြယေရးအရလညး ဆကသြယမႈမရသေလာကပါပဟ အေမရကနဆငရာ ျမနမာသအမတႀကးက ေျပာၾကားခသည။

၂၄။ ၂၄. ၇. ၂၀၁၇ ရခငျပညနယေျမာကပငး ဘးသးေတာငၿမ႕နယတြင နယျခားေစာငရမးတစဥးႏင ရတပဖြ႔ဝငသးဥးတ႔ ဇလင ၂၃ ရကက ညပငးတြင လၿခေရးတာဝနထမးေဆာငၿပး ေတာငဘဇာသ႔အျပနခရးစဥအတြငး စကေလေမာက၍ ေပာကဆးေနေၾကာငး သရ သည။ ေပာကဆးေနသမားမာ ေတာငဘဇာနယေျမ နယေျမမး ရမးရေဇာထြဋ၊ တပၾကပ ခငေမာငသနး၊ ဒ-တပၾကပ ကကေအာငႏင ဒ-တပၾကပ ထြနးလငးထက တ႔ျဖစၿပး စကေလတမးေမာကရာတြင ပါဝငခသည ရတပဖြ႔ဝငသးဥးႏင စကေလ ေမာငးသ မစတာဖာတ႔ လြတေျမာကလာခေၾကာငး သရသည။ နစျမပသြားသည စကေလအား ကၽြနးေပါကေကး႐ြာအနးတြင ရတပဖြ႔ဝငမား ကငေဆာငခသည ေသနတႏစလကႏငအတ ျပနလညရာေဖြေတြ႔ရခေၾကာငး သရသည။

သာစညၿမ႕နယတြင လြငေကာမ မႏေလးသ႔ တရားမဝငေသနတသယေဆာငမႈ၏ ကြငးဆကတရားချဖစေသာ ဗငးလနဟရနး(ခ)ကဆလငးက ၎ငားရမးေနထင ေသာ လြငေကာၿမ႕နယရေနအမအား ဝငေရာကရာေဖြရာ ေနအမအတြငး အေနာက ဖကနရေဘး အေျခတြင အနကေရာငလကကငပါ အျပာေရာင ပလပစတစျခငးတြငး

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

26

ၾကြပၾကြပအတအၾကညျဖင ထပပးထားေသာ အျဖေရာငေကာဘးအတြငးမ စတၾကြ ႐းသြပေဆးျပားဟ ယဆရေသာ 88 ႏင 1 စာတနးတစဖကစပါ ပနးေရာငေဆးျပား ၁၄၅ ျပား၊ အေလးခန ၁၃.၀၅ ဂရမ ေတြ႔ရခေၾကာငး၊ ၎ေဆးျပားမားမာ လြနခေသာ ၃ ႏစခန႔က ေနစးေထြးမငး(ခ)ေနစးမ ေရာငးခရနအတြက နမနာေပးအပခေသာ ေဆးျပားမားျဖစကာ ၎ကယတင မသးစြတတ/မေရာငးခတတသျဖင ကနရေန သည ေဆးျပားမားျဖစေၾကာငး၊ ယခအမႈအပါအဝင ကြငးဆကတရားခ စစမးေဖၚ ထတၿပး ဖမးဆးခေသာ တရားခငါးဦးအထရၿပျဖစေၾကာငး သရသည။

ၿငမးခမးေရးကစၥႏင ပတသကၿပး ႏငငေတာ၏အတငပငခပဂၢလ ေဒၚေအာငဆနး စၾကညႏင ကခငႏစျခငး ခရစယာနအဖြ႔ခပ KBC ေခါငးေဆာငမား ေနျပညေတာ NRPC ရးတြင ေတြ႔ဆခေၾကာငး၊ ေတြ႔ဆမႈအတြငး လကရျဖစပြားေနေသာ ထးစစဆင မႈမားကစၥ၊ စစေျပးဒကၡသညမားအတြက ရကၡာမား အကအညေပးရနကစၥ၊ မးယစ ေဆးဝါး တကဖကေရးလပငနးကစၥ စသညျဖင ေဆြးေႏြးခၾကေၾကာငး သရသည။

ရမးျပညနယ ပစခတတကခကမႈ ရပစေရးဆငရာ ပးတြေစာငၾကညေရး ေကာမတ JMC-S (Shan)၏ ၈ ႀကမေျမာကအစညးအေ၀းက ရမးျပညနယေတာငပငး ခလမၿမ႕ ႐းအစညးအေ၀းခနးမ၌ ျပလပၿပး တာ၀နရသမားက ေကာမတ၏ လပငနးတာ၀န မားႏင ဆကလကေဆာငရြကမည လပငနးစဥမားက ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးခၾကသည။

၂၅။ ၂၅. ၇. ၂၀၁၇ ရနကနၿမ႕သ႔ ခးဝငလာေသာ ဘဂၤါလ ၁၈ ဥးက ဇလင ၂၄ ရကက ေဒါပၿမ႕နယ ႏြယေအးရပကြကရ တကခနးႏစခနးတြင ဖမးဆးရမခေၾကာငး သရသည။ ဘဂၤါလ အမးသား ၁၆ ဥးႏင အမးသမး ၂ ဥးတ႔မာ စစေတြၿမ႕ မနဇ ၂ ဒကၡသညစခနးႏင မငးျပားႏင ေကာကေတာတ႔ရ ေကးရြာမားတြင ေနထငသမားျဖစၿပး ႏြယေအး ရပကြက ယဇန ၁ လမးရ ပထမထပတကခနးႏင စကားဝါး ၃ လမးရ တကခနး တစခနးတ႔မ ဖမးမချခငးျဖစေၾကာငး၊ တစဥးလင ၁၃ သနး ပြစားခေပးကာ ရနကန သ႔ ခးဝငလာသမားျဖစၿပး ၎တ႔အဖြ႔မ မေလးရားႏငငသ႔ ပ႔မညသမားကပါ ဖမးမ ထားေၾကာငး၊ ဆကစပပတသကေနသည လြတေနသညသမားကလညး ဖမးဆး အေရးယႏငရန ဆကလကစစမးေနေၾကာငး သရသည။

ျမနမာႏငငဆငရာ ကလသမဂၢ လ႔အခြငအေရး အထးကယစားလယ ယနဟလ၏ ၁၂ ရကၾကာ ျမနမာခရးစဥအၿပး ဇလင ၂၁ ရကက ထတျပနသည ေဖာျပခကမား ႏင ပတသကၿပး ျပငးထနစြာကန႔ကြကေၾကာငး အေရးႀကးအဆတစရပက ျပညသ႔ လႊတေတာတြင အမမ၊ မဆႏၵနယမ ေဒၚသႏာမ တငသြငးေဆြးေႏြးခၿပး လႊတေတာ အမတ ၁၃ ဥးက ေဆြးေႏြးကာ ႏငငျခားေရးဒတယဝနႀကးက လာေရာကရငးလငး ၿပးေနာက လႊတေတာမ ကန႔ကြကသမရသညအတြက အတညျပလကေၾကာငး သရ သည။

မဆယၿမ႕ႏင ထစပေနေသာ ျမနမာ-တ႐တနယစပၿခစညး႐း၏ တ႐တႏငငဘက ျခမးတြင အခကျပစနစအတြက လပစစဓာတအား လႊတထားျခငးအေပၚ ျမနမာႏငင က ကန႔ကြကထားေၾကာငး မဆယခ႐င အေထြေထြအပခပေရးမး႐းမ တာ၀နရသ က ေျပာသည။ နယစပမားတြင ႏစႏငငညႇႏႈငးေပါငးစပၿပး လပေဆာငရျခငးေၾကာင ညႇႏႈငးမႈမလပပ ယခကသ႔ တပဆငမႈျပချခငးက ကန႔ကြကလႊာပ႔ျခငးျဖစေၾကာငး၊

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

27

နယျခား ေကာမတမတစဆင ေတာငးဆၿပးေနာက ၿခစညး႐းကာရမႈက တ႐တဘက မ ရပတန႔ထားၿပး ႏစႏငငတာ၀နရသမား ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးမညဟ အေၾကာငးျပနထား ေၾကာငး သရသည။

၂၀ဝ၈ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒက တရားမဝငပကျပယေၾကာငး ေၾကညာေပးရန ၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြကာလက အႏငရခေသာ ဦးေဒးဗစလျမငဦးေဆာငသည ၁၉၉၀ ျပညသ႔လႊတေတာကယစားလယမားႏင အရပဖကအဖြ႔အစညးမားမ ကယစားလယ ၁၅ ဥးသည ပထမအႀကမအျဖစ ေနျပညေတာခရင ဒကၡဏသရၿမ႕နယ တရား႐းတြင ဦးတကေလၽာကထား စြဆတနးခၿပး ပယခခခရကာ ယခဒတယအႀကမအျဖစ မႏေလးတငး တရားလႊတေတာသ႔ ဦးတကေလၽာကထားချခငးအား ထပမပယခခခ ရေၾကာငး၊ တငျပစြဆသည အခကမားသည ထငျမငခကမားမဟတပ ခငမာသည အခကအလကမား ျဖစေၾကာငး၊ ေထာကျပတရားစြဆသညအခကမားက အာဏာရ ပါတန႔ အစးရသပါမ ျပညေထာငစလႊတေတာတြင ဥပေဒေၾကာငးအရ အကယတဝ ေဆြးေႏြးႏငမာျဖစေၾကာငး အဖြ႔ကဥးေဆာငသ ဦးေဒးဗစလျမငက ေျပာသည။

ျမနမာႏငင၏ လ႔အခြငအေရးအေျခအေန ထငသာျမငသာ အမနတကယ တးတကမႈ ႐လာမသာ ျမနမာႏငငအေပၚ ေစာငၾကညေလလာမႈမား အဆးသတသြားမာ ျဖစ ေၾကာငး ျမနမာႏငငလ႔အခြငအေရးဆငရာ ကလသမဂၢအထးသတမန မစၥယနဟလ က ေျပာၾကားသည။ ျမနမာႏငင၏ ဒမကေရစအေျပာငးအလမား ခကခငးျဖစလာရန ေမာလငမထားေသာလညး လ႔အခြငအေရးပငးမာ အမနတကယ တးတကမႈ႐လာရ မညျဖစေၾကာငး ၎၏ ျမနမာႏငငခရးစဥႏင ပတသကၿပး ကလသမဂၢသတငး ထတ ျပနခကတြင ေဖာျပထားသည။

၂၆။ ၂၆. ၇. ၂၀၁၇ ဇလင ၂၅ ရက နနကပငးတြင အမတ ၁၆ ႏင အမတ ၃၀ လၿခေရးတပဖြ႔မ တပဖြ႔ဝင မား လကပါလာေသာယာဥတနးသည ဖားကန႔တြင တာဝနထမးေဆာငၿပး ျမစႀကး နားသ႔ ျပနလာစဥ မးေကာငးၿမ႕အဝင မငတငအမတ ၃၉၇/၅ ၌ အေ၀းထနးမငးျဖင တကခကခရေၾကာငး၊ မညသညအဖြ႔အစညး၏ လကခကျဖစသညက စစမးစစ ေဆးေနဆျဖစၿပး အဆပါေပါကကြမႈေၾကာင လႏငတရစာၦန ထခကမႈမရခေၾကာငး သရသည။

ျမနမာႏငငတြင ဇလင ၂၆ ရကအထ H1N1 ဗငးရပစ ကးစကခထားရသ ၁၆ ဥး၊ ေသဆးသ ၄ ဦးရၿပဟ အစးရကအတညျပထားၿပး ကးစကခရသမားမာ ခငးျပည နယ မတပၿမ႕တြင ၁ဝ ဥး၊ ရနကနျပညသ႔ေဆး႐ႀကးတြင ၄ ဥး၊ ရနကနျပညသ႔ ေဆး႐သစႀကး၌ ၁ ဥးႏင ရနကငးကေလးေဆး႐ႀကးတြင ကေလး ၁ ဥးတ႔ျဖစၿပး ရနကနေဆး႐ႀကးတြင ၃ ဥး ေသဆးခၿပး ခငးျပညနယ မတပ၌ ၁ ဥး ေသဆးချခငး ျဖစသည။ H1N1 ဗငးရပစ ပးဝငကာ တပေကြးျဖစရျခငးမနေသာလညး ေနာကပငး၌ အသက႐ႈလမးေၾကာငးက ဘကတးရးယားပးဝငေရာကကာ နမးနးယား (အဆတ ေရာငေရာဂါ) ျဖင ေသဆးရျခငးျဖစေၾကာငး၊ ကာကြယေဆးရေသာလညး တပေကြး ကာကြယေဆးအား ျမနမာႏငင၌ ထးေလမရသျဖင အလြယတကမရရႏငျခငးျဖစၿပး ကာကြယေဆးထးမညဆလငလညး မးမကမ ဧၿပ၊ ေမလမားတြင ထးသငေၾကာငး ရနကနတငးကသေရးဌာနမ ဥးစးဌာနမး ဥးသာထြနးေကာက ေျပာသည။

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

28

ဇလင ၄ ရကက စစေတြၿမ႕ ဒါးပငကယဆယေရးစခနးမ ရြာႀကးေျမာကရပကြက ေရာငနဥးဆပကမးသ႔ ေမာေတာဘတဝယယရန လာေရာကသည မြတဆလင ၇ ဥး အား အပစလက ချဖငဝငးဝနးပစေပါကသျဖင ၁ ဥး ေသဆးၿပး ၆ ဥး ဒဏရာရရ ခသည ျဖစစဥႏငပတသကၿပး ရြာႀကးေျမာကရပကြကတြင ေနထငသတစဥးက ဖမးဆးထနးသမးထားၿပး အျခားလအမားအျပားကလညး ေခၚယစစေဆးေနေၾကာငး၊ မြတဆလငမားက ဒါးပငကယဆယေရးစခနးမ စစေတြၿမ႕ေပၚသ႔ ေခၚေဆာငလာ သည ရအရာရႏင သကဆငရာတာဝနရသအားလးက အေရးယ ေဆာငရြကသြားမာ ျဖစေၾကာငး စစေတြခရင၊ ရတပဖြ႔မး ဒတယရမးႀကး ဝငးေနာငက ေျပာၾကားသည။

ဇလင ၂၂ ရကက ကခငျပညနယ၊ မးေမာကၿမ႕တြင ျဖစပြားခသည ေပါကကြမႈျဖစ စဥ ႏငပတသကၿပး သတငးေရးသားေဖာျပရာ၌ ဗလမးအဆငရ လဂငေနာဆနး ေသဆးခသညဟလညးေကာငး၊ လ၀ါယနျပညသ႔စစအဖြ႔မ စးပြားေရးတာ၀နခ ဗလမးေနာဆနး ေသဆးခသညဟလညးေကာငး တပမေတာ(ၾကညး၊ ေရ၊ ေလ) စစမႈထမးမားသာ သးစြခြငရသည “ဗလမး” ဆသည စစဘကရာထးအဆငျဖင ေရးသားေဖာျပခၾကသညအေပၚ ျမနမာႏငငရ သတမတျပ႒ာနးထားသည လပထး လပနညးမားႏငအည တရား၀ငဖြ႔စညးထားေသာ ျပညသ႔စစအဖြ႔မားတြင ရာထးအ ဆငမား သးျခားသတမတေခၚေ၀ၚသးစြျခငးမရဘ ႀကးၾကပေရးအဖြ႔၊ အဖြ႔ေခါငး ေဆာငႏင အဖြ႔၀ငဟ၍သာ သးစြၾကေၾကာငး၊ စစဘကရာထး၊ အဆငအေခၚအေ၀ၚ မား သးစြမႈႏငပတသက၍ ကန႔သတထားသညဥပေဒအား ၂၀၁၄ ခႏစ၊ ေအာက တဘာ ၇ ရက တြင ျပညေထာငစလႊတေတာ ဥပေဒအမတ ၄၂ ျဖင ျပငဆငျပ႒ာနး ခေၾကာငး၊ တပမေတာ(ၾကညး၊ ေရ၊ ေလ) စစမႈထမးမားသာ သးစြခြငရသည စစ ဘကရာထး၊ အဆငအေခၚအေ၀ၚမားအား အျခားေသာ အဖြ႔အစညးမားမ လပဂၢလ မား၏ ကစၥရပမားတြင ေခၚေ၀ၚသးစြျခငး၊ ေရးသားေဖာျပျခငးမား မျပလပရန၊ တည ဆဥပေဒ ျပ႒ာနးခကမားႏငအည မနကနစြာသးစြရန လအပေၾကာငး တပမေတာ သတငးမနျပနၾကားေရးအဖြ႔က သေဘာထားထတျပနခက ထတျပနသည။

ဇလင ၂၄ ရကတြင ရမးျပညေတာငပငး၊ မငးတဘကမ မငးပနဘကသ႔ ယာဥေမာငး အကစေကာ ေမာငးႏငလာသညယာဥအတြငး ကပသနးႏစေသာငးခြေကာ တနဖးရ ဘနးျဖဘေလာကတး ၂၉၈ တး (၁၀၄ ဒမ ၃ ကလ) ေတြ႔ရခၿပး ယာဥေမာငးမာ သလြငျမစတြငးသ႔ ခနခထြကေျပးသြားသျဖင ၎ႏငအတပါသ နနးစဟြမးက ဖမးမ ၿပး ထပမစစေဆးခကမားအရ မငးတၿမ႕နယ နားေကာငမေကး႐ြာရ နနးစဟြမး ေနအမမ ပြင ၂၂ ေသနတႏင ကညဆမား၊ ပပါကင႐ြာရ အကစေကာ၏ ေနအမ တြင ၿခေစာငအကမငးႏငအတ ပြင ၂၂ တစလက၊ အမ ၁၆ တစလက၊ ေျပာငးေခာ တစလးထး ေသနတတစလကႏင ကညဆမား သမးဆညးရမခေၾကာငး သရသည။

ရမးျပညအေရ႕ပငး ကငးတၿမ႕ အေရ႕ေျမာကဘက ကလမတာ ၁၀၀ ေကာရ UWSA တပမဟာ ၄၆၈ အေျခစကရာ မငးေပါကၿမ႕ အေရ႕ဘကတြင ၿမ႕သစတည ေဆာကရန ေကးရြာေျပာငးေရႊ႕မႈ ျပလပေနရေၾကာငး သရသည။ ဇလငလဆနးပငး ကစတငၿပး ေကးရြာဖယရားျခငး၊ လယယာေျမမား သမးပကေျမဖ႔ျခငးမားရသျဖင ေဒသခမား အခကအခႏင ရငဆငေနရေၾကာငး၊ လာမညႏစအတြငး စတငေနထင

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

29

ႏငရန တညေဆာကသြားမညဟ သရၿပး လကရတြင ေတာငၿဖျခငးမား ျပလပေနၿပး လယယာေျမေျမဖ႔မႈမား စတငလပေဆာငေနေၾကာငး သရသည။

NCA လကမတထးထားသည KNU အဖြ႔ ေခါငးေဆာငမားက ၿငမးခမးေရးျဖစစဥ တစခလးက ျပနလညသးသပၿပး NCA က အေကာငအထညေဖာသညေနရာတြင အားနညးမႈရေနသည အခကမားက ေဆြးေႏြးႏငရန ဌာနခပျဖစသည ေလာခးလာ စခနးတြင အစညးအေဝးျပလပၿပး NCA စာခပပါ စကားလးမားအေပၚ အဓပၸာယ ဖြငဆခက၊ အျမငမတမႈတ႔အေပၚ အႀကတအနယေဆြးေႏြးေနၾကေၾကာငး၊ အစးရႏင တပမေတာဘကတြငလညး ၿငမးခမးေရးျဖစစဥႏင ပတသကၿပး ျပနလညသးသပ လသညဟ သတငးမားထြကေပၚေနသလ အပစရပ တငးရငးသား လကနကကင တပဖြ႔မားအေနႏငလညး ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥက ျပနလညသးသပလၾကသည ဟ သတငးမားထြကေပၚေနသည။

၂၇။ ၂၇. ၇. ၂၀၁၇ ရမးျပညနယေျမာကပငး နမခမးၿမ႕နယတြငးတြင နယေျမရငးလငးေရး လပေဆာင ေနသည ျမနမာတပမေတာႏင ေဒသတြငးလႈပရားေနသည TNLA တပဖြ႔တ႔ၾကား နမခမးၿမ႕နယ၊ တာပေကးရြာအနးတြင တကပြျဖစပြားခၿပး ေဒသခတစဥး ထခကမႈရ ခသညဟ TNLA ေျပာခြငရ ဗလမးတာအကေကာက ေျပာသည။ ၂၁ ရာစ ပငလ ဒတယညလာခကာလမ ယခအခနအထ TNLA ႏင ျမနမာတပမေတာတ႔အၾကား တကပြ အႀကမ ၅၀ ေကာ ျဖစပြားခသညဟ သရသည။

ကလသမဂၢ၏ ျမနမာႏငငဆငရာ အခကအလကရာေဖြေရးအဖြ႔ ေခါငးေဆာငအျဖစ ခန႔အပထားသည အႏၵယႏငငမ တရား႐းခပေရ႕ေန Indira Jaising က ဖယရားၿပး အငဒနးရားႏငင ေရ႕ေနခပအျဖစ တာ၀နယခသ Marzuki Darusman က အစား ထးခန႔အပလကသည။ Mr. Darusman သည ဝါရငလ႔အခြငအေရး စစမးစစေဆး သျဖစၿပး ေျမာကကရးယားႏငငဆငရာ လ႔အခြငအေရးအေျခအေန အထးအစရငခ စာ တငသြငးသအျဖစ ေဆာင႐ြကခၿပး ေျမာကကရးယား စစမးစစေဆးေရး ေကာမ ရငတြင ပါဝငခကာ သရလကၤာႏငင၏ ျပညတြငးစစ ေနာကဆးလမားအတြငး ကး လြနခေသာ စစရာဇဝတမႈမားဆငရာ ကလသမဂၢ ကြၽမးကငသအဖြ႔တြငလညး ပါဝင ခသည။ ကလသမဂၢ အခကအလကရာေဖြေရးအဖြ႔သည ေတြ႔ရခကမားက လာမည စကတငဘာလတြင ကလသမဂၢလ႔အခြငအေရးေကာငစသ႔ ႏႈတျဖငအစရငခရမည ျဖစၿပး ၂၀၁၈ ခႏစ မတလတြင အစရငခစာ ေရးသားတငသြငးရမည ျဖစသည။

SSPP/SSA ၏ ၆ လပတ ဗဟေကာမတ မကႏာစည အစညးအေဝးက ဌာနခပ ဝမဟငးတြင ဇလင ၉ ရကမ ၂၆ ရကအထ ကငးပခရာ ဥက႒၊ နာယကႏင ဗဟ ေကာမတဝငမား အပါအ၀င စစေပါငး ၂၂၉ ဦး တကေရာကၿပး ၿငမးခမးေရး လပငနး စဥမား ပမေအာငျမငလာေစရန အစးရ၊ တပမေတာႏင ပးေပါငးေဆာငရြကႏငေရး က ဦးတညကာ ဘဝတ တငးရငးသားအဖြ႔အစညးမားႏင ပးေပါငးၿပး နညးလမးရာ ေဖြကာ အရနအဟနျမႇင ေဆာငရြကသြားရန၊ ၂၀၁၂ ခႏစက အစးရႏင SSPP/SSA တ႔အၾကား ျပလပခသည ျပညေထာငစအဆင အပစခတရပစေရးက အေျခခၿပး ႏငငေရးနညးလမးျဖင အေျဖရာရန၊ UWSA ဦးေဆာငသည FPNCC ႏင UNFC ႏစဖြ႔ စလးတြင ပါဝငေနသည SSPP အေနျဖင မညသညအဖြ႔ႏင ရပတညမညဆသညက

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

30

ဗဟေကာမတအစညးအေဝးတြင ဆးျဖတခတာမး မရေၾကာငးႏင ၿငမးခမးေရးအ တြက မညသညအဖြ႔ႏငမဆ ပးေပါငးမညဆသည မဝါဒက ခမတႏငခေၾကာငး SSPP/SSA ၏ ေျပာခြငရ ပဂၢလက ေျပာသည။

ျမနမာအစးရႏင ထငးအစးရတ႔ၾကား ယေန႔အထ နယစပနယနမတ တတကက မသတမတႏငေသးသည နယေျမအျငငးပြားမႈျပနာမား မၾကာခဏ ျဖစပြားေလရ သည ဘရားသးဆၿမ႕နယစပတြင အာရအေဝးေျပးလမးမႀကးအတြက ထငးဘက ျခမးမ လမးသစေဖာကလပၿပး ေရေျမာငးႀကးမား တးေဖာေနရာ မးရြာသြနးသည အခါ ေျမနမရာျမနမာဘကျခမးတြင ေရႀကးေရလမႈျဖစပြားၿပး အမတစလး ၿပက သြားခေသာေၾကာင အေျခအတငျဖစပြားရာမ လၿခေရးတးျမႇငခထားရေၾကာငး၊ ထငး-ျမနမာ နယစပေကာမတမားမ ညႇႏငးေဆာငရြကေနေၾကာငး သရသည။

ႏငငေတာအတငပငခ႐း၀နႀကးဌာန၏ ႏစပတလညေန႔အခမးအနားက ေနျပညေတာ ရ အမးသားျပနလညသငျမတေရးႏင ၿငမးခမးေရးဗဟဌာန၌ ကငးပရာ ႏငငေတာ ၏အတငပငခပဂၢလ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည တကေရာကၿပး ၀နႀကးဌာန ထေထာင ရသည အေၾကာငးရငးမာ ေရြးေကာကပြမတငမ ျပညသမားထ တငျပခသည မ၀ါဒ မားက အေကာငအထညေဖာရန အဓကျဖစေၾကာငး၊ အဂတလကစားမႈ ကငးရငးရန လညး အေရးႀကးေၾကာငး၊ မမတ႔၀နႀကးဌာနသည ျပညသမားႏင အစးရၾကားတြင ယၾကညမႈရေအာင တညေဆာကသညေနရာတြင အဓကကေၾကာငး၊ အဓကမာ စတဓာတျဖစၿပး စတဓာတက မေျပာငးလႏငပါက မညသညအရာကမ ထထေရာက ေရာက ေျပာငးလႏငမာမဟတေၾကာငး၊ အစးရေရာ ျပညသလထပါ ေျပာငးလၾကရ မာ ျဖစေၾကာငး၊ ျပညသ႔အစးရဆသညမာ ျပညသမား၏ သးသပေ၀ဖနမႈက မနမန ကနကန သတရရႏင ရငဆငရမာျဖစေၾကာငး၊ အစးရသည စျပျဖစေစရန လပ ေဆာငရမာျဖစၿပး ၀နထမးမားအေနျဖင အရညအခငးတးတကေအာင ႀကးစားၾက ကာ အစြမးအစ၊အရညအခငးမားက ႏငငအတြက အသးခႏငရမာျဖစေၾကာငး၊ ၀န ထမးမားသကၡာရၿပဆပါက ႏငငသကၡာရေၾကာငး၊ ၀နထမးမားအတြက ျပညသလထ က ဂဏယႏငၿပဆပါက ႏငငအတြကလညး ဂဏယႏငပါေၾကာငး ေျပာၾကားသည။

၂၈။ ၂၈. ၇. ၂၀၁၇ သတငးမဒယာအခ႕တြင တပမေတာက “စစတပ” “အစးရတပ”စသည အသးအႏႈနး မားျဖင သးႏႈနးေနသညကေတြ႔ရေသာေၾကာင ဝငးဝနးထနးသမးေပးရန၊ တပမေတာ က တပမေတာဟ၍သာ သးစြေပးရနႏင အၾကမးဖကေသာငးကနးသဟ သတမတ ထားသည အဖြ႔အစညးမားႏင တငးရငးသားလကနကကင အဖြ႔အစညးမားက တပမေတာဟ၍ သးစြေနမႈအေပၚလညး ဝငးဝနးၿပး ထနးသမးေပးေစလေၾကာငး တပမေတာသတငးမနျပနၾကားေရးအဖြ႔၊ ျပညသ႔ဆကဆေရးႏင စတဓာတစစဆင ေရး ညႊနၾကားေရးမး႐းမ ညႊနၾကားေရးမး ဗလခပေအာငရဝငးက တပမေတာ သတငးမန ျပနၾကားေရးအဖြ႔ႏင ျမနမာႏငင သတငးမဒယာေကာငစ အပါအဝင မဒယာအဖြ႔အစညးမား တကေရာကသည ေနျပညေတာရ ျပနၾကားေရးဝနႀကးဌာန တြင ကငးပျပလပသည မဒယာက႑ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးေဆြးေႏြးပြ၌ ထညသြငး ေျပာၾကားသည။

ႏစ ၉၀ ျပည တ႐တျပညသ႔လြတေျမာကေရး တပမေတာေန႔ အထမးအမတ အခမး

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

31

အနားက ရနကနၿမ႕ Sule Shangri-La Hotel ၌ ကငးပရာ ဒတယတပမေတာ ကာကြယေရးဥးစးခပ၊ ကာကြယေရးဥးစးခပ(ၾကညး) ဒတယဗလခပမးႀကးစး၀ငး တကေရာကကာ တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပက ေပးပ႔ေသာ သ၀ဏလႊာက ဖတၾကားၿပး တ႐တျပညသ႔သမၼတႏငင သအမတႀကး မစၥတာဟနလနႏငဇနး၊ စစသမး ႐ႈနးေဆာငေဝႏငဇနး တ႔ႏငအတ ဒတယဗလခပမးႀကးစး၀ငးႏငဇနးတ႔က ႏစ ၉၀ ျပည တ႐တျပညသ႔ လြတေျမာကေရးတပမေတာေန႔ အထမးအမတကတက လးျဖတေပးခေၾကာငး သရရသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကး၊ ေကာကပနးေတာငးၿမ႕၊ သာယာေအးရပကြက၊ ကနစစသား လမးေထာငတြင စညပင၏ခြငျပခကမရဘ ေဆာကလပလကရသည ဗလဟ သသယရသည ေဆာကလကစအေဆာကအဥးတစခက ၿမ႕ခလထက ဖကခေပးရန ဝငးဝနးေတာငးဆၾကသျဖင ဇလင ၂၇ ညပငးတြင ၿဖခေပးလကရေၾကာငး သရ သည။ ႏငငေတာအတငပငခ႐း ညႊနၾကားေရးမး ဥးေဇာေဌး၏ လမႈကြနယကတြင အေဆာကအဥပငရငမာ ဘာသာျခားမဟတေၾကာငး၊ အေၾကာငးရငး တတကက သရေစရန စစေဆးလကရေၾကာငးႏင မလလားအပသည ျပနာမား မျဖစပြားေစ ရန သတရၾကရနစသညျဖင တကတြနးခသည။ ေဟာငေကာငအေျခစက AHRC အာရလ႔အခြငအေရးေကာမရငက လထကေတာငးဆသညအတြကဆပါလင မျဖစ သငေၾကာငး၊ ဥပေဒႏင ၿငစြနးေနသညအတြကေၾကာင သကဆငရာအာဏာပငအဖြ႔ မားက ယခကသ႔ ၿဖခလကသညဟျမငေၾကာငး ေျပာၾကားသည။

ထငးႏငင ခငးမငၿမ႕တြင ကငးပရနလာထားသည CSSU ရမးျပညညၫြတေရး ေကာမတအစညးအေဝးက ျမနမာသရးမ တားဆးပတပငခသည ကစၥအေပၚ ရငးလငးခကေပးရန CSSU အလညကသဘာပတ RCSS ဥကဌ ဗလခပႀကး ရြကဆစမ ႏငငေတာအတငပငခ႐းသ႔ ဇလင ၂၇ ရကတြင စာေရးသားေပးပ႔ ေတာငးဆထားေၾကာငး RCSS ေျပာခြငရ ဒဗလမးႀကးစငးငနးက “ကြနေတာတ႔ ေကာမတစညးေဝးက ထငးႏငငအေျခစက ျမနမာစစသ႐းကေနၿပး ထငးအစးရဆက မလပဖ႔ ပတပငတားဆးတကစၥအေပၚ ကြနေတာတ႔အေနန႕ စတမေကာငးျဖစရတ အေၾကာငးေပါ၊ ၿပးေတာ သမၼတဥးသနးစနလကထကမာဆရင CSSU စညးေ၀းက ပတပငတားဆးတာမရသလ ကညအားေပးတာလရခပါတယ။ အစးရႏင တပမေတာ က ဆန႔ကငတ အေၾကာငးအရာေတြ ေဆြးေႏြးတာတ႔လညး မရတအတြက ေနာက ေနာငကြနေတာတ႔ အစညးအေ၀းမပတပငဖ႔အတြက ေတာငးဆတာ ရပါတယ” ဟ ေျပာသည။

ကလသမဂၢ၏ ျမနမာႏငငဆငရာ အခကအလကရာေဖြေရးအဖြ႔ ေစလႊတရန ကလ ဘကမ ဥးေဆာငသ အေျပာငးအလမားႏင စစဥေနခနတြင ကလသမဂၢ အတြငးေရး မးခပေဟာငး ကဖအာနနဥးေဆာငသည ရခငအႀကေပး ေကာမရငဘကမ ရခင ျပညနယအေရး အေျဖရာႏငရန ႀကးပမးေနခနျဖစသညအတြက ကလသမဂၢ အေနႏင ျမနမာႏငငဆငရာ အခကအလကရာေဖြေရးအဖြ႔ ေစလႊတျခငးမျပမ ကဖ အာနနေကာမရင၏ အစရငခစာက အရငဆးေလလာသငသညဟ ေကာမရငအဖြ႔ဝင တစဥးျဖစသည ေဒၚေစာခငတငက တကတြနးေျပာဆလကသည။ ကဖအာနနေကာ

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

32

မရငအေနျဖင အစရငခစာက လာမည ၾသဂတလကနခန႔တြင ထတျပနႏငရန ႀကး စားလကရေၾကာငးလညး ေျပာၾကားသည။

၂၉။ ၂၉. ၇. ၂၀၁၇ ရခငျပညနယ၊ ေမာငေတာၿမ႕နယရ ျမနမာေရပငနကအတြငး နယေျမလၿခေရး ေဆာငရြကေနသည တပမေတာ(ေရ)မ တပမေတာသားမားသည စပါယပငရငး ေခာငး၀သ႔ေရာကရစဥ တစဖကႏငငသ႔ ေလာခတသြားေနသည မသကၤာဖြယ ေလတစစးသည ေခာငး၀ဘကသ႔ ေလာခတထြကေျပးသျဖင လကနကငယျဖင ေျခာကလန႔ပစခတ၍ လကလဖမးဆးရာ ေမာငေတာၿမ႕၏ ေျမာကဘက မတာ ၁၂,၀၀၀ ခန႔အကြာ၌ ဖမးဆးရမခၿပး ေလေပၚမ ဘဂၤလားေဒရႏငငသား ဂာနယ အာေလာင(ဘ)ဒဒမယာ၊ ေရာဖး(ဘ)မဟာမတေဇာကရတ႔က R/WY တဆပပါ စတၾကြ႐းသြပေဆးျပား ၁၉,၈၅၀ ျပား၊ ခန႔မနးတနဖးေငြကပ ၃၉၇ သနးႏငအတ ဖမးဆးရမခေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငးထတျပနသည။

ၿငမးခမးေရးျဖစစဥဆငရာ အလြတသေဘာ ေဆြးေႏြးပြ Stakeholder Meeting က ရနကနၿမ႕ ေရႊလလမးရ အမးသားျပနလညသငျမတေရးႏင ၿငမးခမးေရးဗဟဌာန၌ ကငးပျပလပခရာ ႏငငေတာအတငပငခ႐းဝနႀကးဌာန ျပညေထာငစဝနႀကး ဥးေကာတငေဆြႏင ၿငမးခမးေရးေကာမရငဥက႒ ေဒါကတာတငမးဝငးတ႔ တက ေရာကၿပး လကရျမနမာၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမားႏင ပတသက၍ ရငးလငးေျပာ ၾကားၿပးေနာက အစညးအေဝးတကေရာကလာသည ပငလစာခပတြင ပါဝငလက မတေရးထးခၾကသမား၏ ေဆြမးသားခငးမားႏင နယပယအသးသးမ ပညာရငမား၊ ဘာသာရပဆငရာ ကၽြမးကငသမားက မမတ႔၏ ၿငမးခမးေရးဆငရာ အသအျမငမား၊ အေတြ႔အႀကမား၊ ဆကလကေဆာငရြကသငသညမားက ေဆြးေႏြး ေျပာၾကားခၾက ေၾကာငး သရသည။

၃၀။ ၃၀. ၇. ၂၀၁၇ စစဥးစးအရာရခပ(ေရ) ဗလခပမးေအာငသည ဧရာ၀တေရတပစခနးဌာနခပ၊ အရာရရပသာ၌ ဒတယအႀကမ ျမနမာ-ဘဂၤလားေဒရႏစႏငင ေရတပဥးစးအရာရ မား ေတြ႔ဆပြ (2nd Myanmar-Bangladesh Navy To Navy Staff Talks)သ႔ တကေရာကခသည ဘဂၤလားေဒရေရတပ Khulna ေရတပစခနးဌာနခပမ ဌာနခပမး Commodore Shamsul Alamဥးေဆာငေသာ ကယစားလယအဖြ႔ႏင ေတြ႔ဆခေၾကာငး သရသည။

ျမနမာ-ဗယကနမ ႏစႏငငအၾကား ၂၀၁၁ ခႏစက လကမတေရးခသည စစဘက ပးေပါငးေဆာငရြကေရး နားလညမႈစာခၽြနလႊာ အေကာငအထညေဖာရနအတြက ျမနမာႏငငမ စစဘကလၿခေရး ဒတယအႀကးအက ဗလခပသနးထြဋသနးႏင ဗယကနမ ဒတယကာကြယေရး၀နႀကး Nguyen Chi Vinh တ႔ ဟႏြငးၿမ႕တြင ေတြ႔ဆ သေဘာထားဖလယခၾကေၾကာငး ဗယကနမအစးရပငသတငးမာ ဇလင ၂၉ ရကက ေဖာျပထားသည။ ေတြ႔ဆမႈအတြငး ဒတယ၀နႀကးအဆင ကာကြယေရးမ၀ါဒ ညႇႏႈငးေဆာငရြကေရးယႏရား တညေဆာကေရးႏငေလကငေရး၊ စစပစၥညးႏင စစ ဘကေဆး၀ါးဆငရာ က႑မားတြင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈမား တးျမႇငေရး၊ စာနာမႈ အေထာကအကေပးေရးကစၥ၊ စစေျပးစစေရာငမား ေနရာခထားေရး၊ ကလသမဂၢ ၿငမးခမးမႈ ထနးသမးေရးတပဖြ႔၊ နယစပေဒသ ထနးသမးေရး အေတြ႔အႀက ဖလယ

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

33

ျခငးႏင ရာဇ၀တမႈ တားဆးထနးသမးေရး စသညက႑မား၊ အထးသျဖင အာဆယ ကာကြယေရး၀နႀကးမား၏ အေျခခမေဘာင ေဆြးေႏြးမႈမားႏင အာဆယ၀နႀကးမား အေပါငး စညးေ၀းပြမားအတြက ႏစဖကထပမညႇႏႈငးတငပငရန စသညျဖင ေဆြးေႏြး ခၾကေၾကာငး သရသည။

ျမနမာႏငင လ႔အခြငအေရး အေျခအေနႏငပတသကၿပး ကလသမဂၢ အထးကယစား လယ ေဒါကတာယနဟလ၏ ေ၀ဖနေျပာဆခသညအေပၚ ေျမာကကရးယား ႏငင ျခားေရးဌာန ေျပာခြငရသက “လ႔အခြငအေရးက ကာကြယဖ႔ဆတေခါငးစဥန႔ အျခား တငးျပညေတြရ႕ ျပညတြငးေရးက ၀ငစြကဖကဖ႔ အေမရကနက လပေနတာေတြက အထးစစမးစစေဆးေရးမးက ပးေပါငးလပေဆာငေနတယဆတာ အခတစႀကမ သ ေျပာတာေတြက သကေသျပေနတယ” ဟ ျပစတင႐ႈတခလကသည။ ကလသမဂၢ လ႔အခြငအေရးေကာငစ အပါအ၀င ႏငငတကာ လ႔အခြငအေရးအဖြ႔မားက ျပညတြငး ေရးတြင ၀ငေရာကစြကဖကသညမားက ေျမာကကရးယားအစးရက အခငအမာ ႐ႈတခေၾကာငး၊ ၿငမးခမးၿပး ဒမကေရစနညးကသည ႏငငတစခက တညေဆာက ရာမာ ေျမာကကရးယားအေနျဖင တကတကကြကြ အားေပး ေထာကခသြားမာ ျဖစေၾကာငးလညး ေျပာၾကားခသည။

၃၁။ ၃၁. ၇. ၂၀၁၇ ျမနမာတပမေတာႏင အႏၵယတပမေတာတ႔အၾကား ေလကငေရးဆငရာ ပးေပါငး ေဆာငရြကမႈတစရပအေနျဖင ေဆာငရြကေသာ ကလသမဂၢၿငမးခမးေရးထနးသမးမႈ ဆငရာ အရာရသငတနး UN Peacekeeping Officer Training Programme ဖြငပြ အခမးအနားက ေနျပညေတာရ Park Royal ဟတယ၌ ကငးပရာ ဒတယတပမေတာ ကာကြယေရးဥးစးခပ ကာကြယေရးဥးစးခပ(ၾကညး) ဒတယဗလခပမးႀကးစး၀ငး တကေရာကၿပး ျမနမာတပမေတာအေနျဖင အနာဂတတြင ကလသမဂၢၿငမးခမးေရး ထနးသမးမႈလပငနးမား၌ ပါ၀ငထမးေဆာငႏငေရးအတြက စပန၊ ေနာေ၀၊ ၾသစေၾတးလ၊ ယကရနး၊ မေလးရား၊ ကေမာၻဒးယား၊ ပါကစၥတနႏင အႏၵယႏငငမား သ႔ ကလသမဂၢၿငမးခမးေရး ထနးသမးမႈဆငရာ သငတနးမား ေစလႊတတကေရာက ေစျခငးႏင မတေဆြႏငငမားရ Peacekeeping Training Centre မ Mobile Training Team မားဖတေခၚ၍ ေလကငသငၾကားလကရသည အေျခအေနမား၊ Contigent Troop ေစလႊတႏငေရး ေမာမနးေလကငေပးလကရသည အေျခအေန မား၊ အမးသားျပနလညရငၾကားေစေရးႏင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမားက အဓက အခနးက႑မ တကၾကြစြာေဆာငရြကလကရၿပး ႏငငတကာၿငမးခမးေရးထနးသမးမႈ လပငနးမားတြငလညး ကလသမဂၢ၏ ဥးေဆာငမႈျဖင စတပါ၀ငစားစြာ ပးေပါငးပါ၀င ေဆာငရြကလကရသည အေျခအေနမားအား ရငးလငးေျပာၾကားခသည။ သငတနး က ၾသဂတလ ၁၁ ရကအထ ဖြငလစသငၾကားေပးသြားမညျဖစေၾကာငး သရရသည။

ရေသေတာငၿမ႕နယ၊ မယကမး၊ ေစတျပငတကနယ၊ ခၽြတျပငေကးရြာသား ဥးသနးေဌးသည ေမယေတာငအနး ခ႐ေကာကသြားရာမ ေပာကဆးေနသျဖင လၿခေရးတပဖြ႔ဝငမားႏင ရြာသားမားပါဝငေသာ ပးေပါငးအဖြ႔သည ဇလင ၃၀ ရက နနကပငးမစတင၍ ေမယေတာငေၾကာ ပတဝနးကငတစဝက လကလ႐ာေဖြခရာ အစြနးေရာကအၾကမးဖကသမားမား ခေအာငးေနထငရန ေဆာကလပထားသည

Thayninga Institute for Strategic Studies – TISS

34

မသကၤာဖြယတမား ေတြ႔႐ခၿပး တေဆာကရာတြင အသးျပသညပစၥညးမားႏင အသးအေဆာငပစၥညးမားက ေတြ႔႐သမးဆညးရမခေၾကာငး၊ မသကၤာဖြယတမားႏင အတ လအသးအေဆာငပစၥညးမား ေတြ႔႐ခမႈႏငပတသက၍ ျဖစစဥမနေပၚေပါကႏင ေရး ဆကလကစစမးစစေဆးလကရေၾကာငး ႏငငေတာအတငပငခ႐းမ သတငး ထတျပနသည။

(ေသနဂၤမဟာဗဟာေလလာေရးအဖြ႔က ထတေဝသည)

ေသနဂၤမဟာဗဟာ ေလလာေရးအဖြ႔

TISS - Myanmar