Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
The electronic version of the book is created by
http://www.enverhoxha.ru for
http://www.enverhoxha.info
ΕΝΒΕΡ ΧΟΤΖΑ
ΧΡΟΥΣΤΣΙΟΦΙΚΟΙ
Α Θ Η Ν Α 1985
Ι Ν Σ Τ Ι Τ Ο Υ Τ Ο Μ Α Ρ Ξ Ι Σ Τ Ι Κ Ω Ν - Λ Ε Ν Ι Ν Ι Σ Τ Ι Κ Ω Ν Μ Ε Λ Ε Τ Ω Ν
Τ Η Σ Κ.Ε. ΤΟΥ ΚΕΑ
Τ ί τ λ ο ς πρωτότυπου
Ηrushovianet
ΕΝVΈR Η Ο Χ Η Α
Κυjtime
C o p y r i g h t : Εκδόσεις Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ
Σ ό λ ω ν ο ς 96 — τηλ. 3642526 — Αθήνα
Φ ω τ ο σ τ ο ι χ ε ι ο θ ε σ ί α
Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η - Ε Κ Δ Ο Τ Ι Κ Η
Ε. Λ Α Μ Π Ρ Ι Ν Ο Σ — Α ρ α χ ώ β η ς 61 — Ε ξ ά ρ χ ε ι α
Τ η λ . 3634306
Συμπληρώθηκαν δύο δεκαετίες από τότε που έγινε η Σύσκεψη των 81 κομ
μουνιστικών και εργατικών κομμάτων, η οποία πέρασε και θα μείνει στην
ιστορία σαν ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην πάλη που διεξάγε
ται ανάμεσα στο μαρξισμό - λενινισμό και τον οπορτουνισμό. Σ' αυτή τη
Σύσκεψη το Κόμμα μας άνοιξε πυρ ενάντια στη ρεβιζιονιστική ομάδα του
Χρουστσιόφ, που κυριαρχούσε στη Σοβιετική Έ ν ω σ η και που πάλααβε με
όλους τους τρόπους να υποτάξει και να μπάσει στον προδοτικό της δρόμο
όλο το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, όλα τα κομμουνιστικά και εργατικά
κόμματα του κόσμου.
Η ανοιχτή μας επίθεση αρχών ενάντια στο σ ύ γ χ ρ ο ν ο χρουστσιοφικό
ρεβιζιονισμό στη Σύσκεψη του Νοέμβρη του 1960 δεν ήταν απρόσμενη ε
νέργεια. Αντίθετα, ήταν λογική συνέχιση των μαρξιστικών - λενινιστικών
θέσεων που είχε τηρήσει πάντα το Κόμμα Εργασίας Αλβανίας, ήταν πέρα
σμα σε νέα, ανώτερη φάση πάλης, που από καιρό διεξήγε το Κόμμα μας για
τη συνεπή υπεράσπιση του μαρξισμού - λενινισμού.
Οι σχέσεις του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας με το Κομμουνιστικό
Κόμμα της Σοβιετικής Έ ν ω σ η ς , από τότε που οι χρουστσιοφικοί π ή ρ α ν
τη δύναμη ως τη στιγμή που εμείς ταχτήκαμε αντιμέτωποι σ' αυτούς, πέρα
σαν μια περίπλοκη διαδικασία, με ζικ ζακ, με περίοδες όξυνσης και με πρό
σκαιρες εξομαλύνσεις. Αυτό ή τ α ν το προτσές της αμοιβαίας γνωριμίας,
διαμέσου πάλης, προσπαθειών, διαμέσου συνεχούς σύγκρουσης των από
ψεων. Το Κόμμα μας, αμέσως μετά την άνοδο στην εξουσία των πραξικο
πηματιών χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν ρεβιζιονιστών, στηριζόμενο στα γεγονότα που
διαδραματίζονταν εκεί, σε ορισμένες στάσεις και ενέργειες, που α ρ χ ι κ ά ή
ταν απροσδιόριστες , αλλά που βήμα προς βήμα συγκεκριμενοποιούνταν,
άρχισε να αισθάνεται το μεγάλο κίνδυνο αυτής της κλίκας αποστατών που
κρύβονταν πίσω από ξεκουφαντική ψευτομαρξιστική δημαγωγία, και να α
ντιλαμβάνεται ότι αυτή η κλίκα γίνονταν μεγάλος κίνδυνος τόσο για την υ
πόθεση της επανάστασης και του σοσιαλισμού γενικά, όσο και για τη χώ
ρα μας.
Παρατηρούσαμε ότι οι απόψεις και οι στάσεις του Ν ι κ ή τ α Χρουστσιόφ
σχετικά με τα σημαντικά ζητήματα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήμα
τος και του σοσιαλιστ ικού στρατοπέδου διέφεραν όλο και πιο πολύ από τις
απόψεις και τις στάσεις μας. Ιδιαίτερα το 20ο Συνέδριο του ΚΚ της Σοβιε
τικής Έ ν ω σ η ς ήταν γεγονός που μας έκαμε να τηρήσουμε στάση σε αντί-
5
θεση με το Χρουστσιόφ και τους χρουστσιοφικούς . Εμείς, σαν μαρξιστές -
λενινιστές και σε μαρξιστικό - λενινιστικό δρόμο, επανειλημμένα εκφρά
σαμε στους σοβιετικούς ηγέτες τις επιφυλάξεις και αντιρήσεις μας για τη
συνδιαλλαχτική στάση τους έναντι των γ ιουγκοσλάβων ρεβιζιονιστών, για
πολλές πλευρές της χωρίς αρχές εξωτερικής πολιτ ικής τους, για αρκετές ε
σφαλμένες και καθόλου μαρξιστικές στάσεις και ενέργειες τους στα μεγά
λα διεθνή ζητήματα κ.λπ. Αυτοί, αν και καμιά φορά έκαναν πως υποχωρού
σαν, συνέχιζαν το δρόμο τους, ενώ εμείς δε χάφταμε ό,τι μας σέρβιραν, α
ντίθετα, υπερασπίζαμε τις απόψεις μας και εφαρμόζαμε την εξωτερική και
εσωτερική πολιτ ική μας.
Αυτό έκαμε ώστε, με την παρέλευση του χ ρ ό ν ο υ να γνωρίσει καλύτερα
ο ένας τις θέσεις του άλλου και καμιά πλευρά να μ η ν έχει εμπιστοσύνη
στην ά λ λ η . Εμείς, από μέρους μας, συνεχίζαμε να διατηρούμε τη φιλία με
τη Σοβιετική Έ ν ω σ η , με το λαό της, συνεχίζαμε να οκοδομούμε το σοσια
λισμό σύμφωνα με τα διδάγματα του Λένιν και του Στάλιν, συνεχίζαμε να
υπερασπίζουμε, όπως και πριν, το μεγάλο Στάλιν και το έργο του και να κα
ταπολεμούμε αταλάντευτα το γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ρεβιζιονισμό. Η υποψία μας
για τους σοβιετικούς ρεβιζιονιστές αύξαινε και βάθαινε καθημερινά και οι
Χρουστσιόφ και συντροφιά καθημερινά ενεργούσαν σε αντίθεση με το
μαρξισμό - λενινισμό.
Ο Χρουστσιόφ γνώριζε τις επιφυλάξεις μας για το 20ο Συνέδριο και για
την πολιτ ική που ακολουθούσε προς τους τιτοϊκούς, προς τον ιμπεριαλι
σμό κ.λπ., αλλά η ταχτ ική του ήταν να μη βιαστεί να οξύνει την κατάστα
ση με μας, τους Αλβανούς. Έ λ π ι ζ ε να επωφεληθεί από τη φιλία μας προς
τη Σοβιετική Έ ν ω σ η , για να κυριεύσει από τα μέσα το αλβανικό φρούριο
και να μας βάλει στο σακκί με χαμόγελα και απειλές, με τη χ ο ρ ή γ η σ η μερι
κών ψαλιδισμένων πιστώσεων καθώς και με πιέσεις και αποκλεισμούς.
Ο Χρουστσιόφ και οι χρουστσιοφικοί σκέφτονταν: «Εμείς γνωρίζουμε
τους Αλβανούς, ό σ ο ισχυρόγνωμοι, όσο θερμόαιμοι κι αν είναι, δεν έχουν
που να πάνε, γιατί τους έχουμε καρφώσει κι αν κάμουν νάζια, αν δεν υπα
κούσουν, τότε τους τρίζουμε τα δόντια, τους μπλοκάρουμε, τους μποϋκοτά
ρουμε και όλους εκείνους που θα μας εναντιωθούν, τους ανατρέπουμε».
Η ομάδα του Χρουστσιόφ. προετοίμασε αυτό το δρόμο δράσης, τον ανά
πτυξε και τον βάθυνε, νομίζοντας ότι θα πετύχει το σκοπό της «φρόνιμα
και μαλακά» και «χωρίς θόρυβο». Η πραγματικότητα όμως την έπειθε πως
αυτή η ταχτική δεν καρποφορούσε και έτσι ξεμύτιζαν η ανυπομονησία και
η αυθάδειά της. Η κατάσταση οξύνονταν, έπειτα «καταπραΰνονταν» για να
οξυνθεί και πάλι. Εμείς καταλαβαίναμε, που θα οδηγούσε αυτός ο δρόμος
το Χρουστσιόφ και συντροφιά, γ ι ' αυτό εντείναμε την ε π α γ ρ ύ π ν η σ η και,
απαντώντας στις εκδηλώσεις αυταρχικότητας τους, προσπαθούσαμε να πα
ρατείνουμε την «ειρήνη», τηρώντας τις αρχές .
Μα ήρθε μια στιγμή που το ποτήρι ξεχείλ ισε . Η «ειρήνη», που φαίνο
νταν πως υπήρχε πριν, ήταν αδύνατο πια να συνεχιστεί . Ο Χρουστσιόφ ρί-
6
χτηκε σε ανοιχτή επίθεση για να μας υποτάξει και να μας υποχρεώσει να
ακολουθήσουμε την εντελώς οπορτουνιστ ική του γραμμή. Τότε εμείς, α
νοιχτά και με στεντόρεια φωνή, είπαμε στο Χρουστσιόφ « Ό χ ι ! » , είπαμε
«αλτ!» στη προδοτική του δ ρ ά σ η . Αυτό σημείωσε την α π α ρ χ ή μιας μακράς
και πολύ δύσκολης πάλης, στην οποία το Κόμμα μας, προς δόξα του και
προς δόξα του λαού που το γέννησε και το ανάθρεψε, υπεράσπισε πάντα τα
συμφέροντα της σοσιαλιστ ικής του πατρίδας, υπεράσπισε συνεχώς το μαρ
ξισμό - λενινισμό, το αληθινό διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.
Π ο λ λ ο ί άνθρωποι δεν κατανόησαν τότε τη στάση του Κόμματος Εργα
σίας Αλβανίας· υπήρξαν και καλοθελητές του Κόμματος και της χώρας μας
που θεώρησαν βεβιασμένη αυτή την ενέργεια, μερικοί ακόμα δεν ε ίχαν α
ντιληφτεί πλέρια την προδοσία των χρουστσιοφικών, μερικοί άλλοι νόμι
σαν ότι εμείς τα χαλάσαμε με τη Σοβιετική Έ ν ω σ η για να προσεγγίσουμε
με την Κίνα, κ.λπ. Σήμερα όχι μόνο οι φίλοι, αλλά και οι εχθροί της σοσια
λιστ ικής Αλβανίας έχουν καταλάβει το χ α ρ α κ τ ή ρ α α ρ χ ώ ν της αδιάκοπης
πάλης που διεξήγαγε και διεξάγει το Κόμμα μας ενάντια στους οπορτουνι-
στές κάθε α π ό χ ρ ω σ η ς .
Ο καιρός επιβεβαίωσε πλέρια πόσο δίκιο είχε το Κόμμα Εργασίας Αλ
βανίας, που καταπολέμησε τους χρουστσιοφικούς και δεν ακολούθησε τη
γραμμή τους. Σ' αυτόν τον αγώνα, που απαίτησε και απαιτεί μεγάλες θυ
σίες, οφείλει η μικρή μας πατρίδα, την τόσο πολύτιμη λευτεριά και ανε
ξαρτησία της, την ανάπτυξη της, μ' επιτυχία στο δρόμο του σοσιαλισμού.
Μόνο χ ά ρ η στη μαρξιστική - λενινιστική γραμμή του Κόμματος μας, η
Αλβανία δεν έγινε και δε θα γίνει ποτέ προτεκτοράτο των Ρώσων ή οποιου
δήποτε άλλου.
Από το 1961 ακόμα το Κόμμα μας Εργασίας δεν έχει καμιά σύνδεση και
καμιά επαφή με τους χρουτσιοφικούς. Και στο μέλλον ποτέ δε θα συνάψει
κομματικές σχέσεις μ' αυτούς, ενώ με τους σοβιετικούς σοσιαλιμπεριαλι-
στές εμείς δεν έχουμε και δε θα έχουμε ποτέ ούτε διακρατικές σχέσεις . Έ
τσι όπως μέχρι σήμερα, το Κόμμα μας θα διεξάγει και στο μέλλον με συνέ
πεια την ιδεολογική και πολιτ ική πάλη για το ξεσκέπασμα αυτών των ε
χθρών του μαρξισμού - λενινισμού. Έ τ σ ι πράξαμε και όταν ο Χρουστσιόφ
είχε τη δύναμη, και όταν ανατράπηκε και αντικαταστάθηκε από την ομάδα
του Μπρέζνιεφ. Το Κόμμα μας δεν έτρεφε καμιά αυταπάτη, αντίθετα ήταν
πεπεισμένο και βέβαιο ότι ο Μπρέζνιεφ, ο Κοσίγκιν, ο Σουσλόφ, ο Μικο-
γιάν κ.α., που ή τ α ν στενοί συνεργάτες του Χρουστσιόφ, και από κοινού εί
χ α ν οργανώσει και πραγματοποιήσει , τη ρεβιζιονιστική αντεπανάσταση
στη Σοβιετική Έ ν ω σ η , θα ακολουθούσαν με συνέπεια την προηγούμενη
γραμμή τους. 1
________________________________
1. Βλέπε το άρθρο: «Με την πτώση του Ν. Χρουστσιόφ δεν εξαλείφτηκε
ο χρουστσιοφικός ρεβιζιονισμός» - Ενβέρ Χότζα «Διαλεκτά Έ ρ γ α » III,
Εκδοτικό «8 Νοέμβρη», Τίρανα 1980, έκδοση στην αγγλική σελ. 657 - 665.
7
Αυτοί εξάλειψαν το Χρουστσιόφ 1 με σ κ ο π ό να υπερασπίσουν το χρου-
στσιοφισμό από τη δυσφήμιση που του έκανε ο ίδιος ο μάστορας με τους
ατέλειωτους θεατρινισμούς του, εξάλειψαν τον «πατέρα» με σ κ ο π ό να
πραγματοποιήσουν πιο εντατικά και πιο αποτελεσματικά την πλέρια παλι
νόρθωση του καπιταλισμού στη Σοβιετ ική Έ ν ω σ η .
Σ' αυτή την κατεύθυνση οι Μπρέζνιεφ και συντροφιά φάνηκαν «άξιοι
μαθητές» του διαβόητου δασκάλου τους. Μέσα στη Σοβιετική Έ ν ω σ η ε
γκαθίδρυσαν και δυνάμωσαν το φασιστ ικό δ ιχτατορικό καθεστώς, ενώ την
εξωτερική πολιτ ική του κράτους τους τη μετέτρεψαν σε μεγαλοσωβινιστι-
κ ή , επεχτατική και ηγεμονιστ ική πολιτ ική. Η Σοβιετ ική Έ ν ω σ η κάτω από
τη διεύθυνση των μπρεζνιεφικών χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν μετετράπηκε σε παγκό
σμια ιμπεριαλιστική δύναμη και, έτσι όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Α
μερικής, επιδιώκει να κυριαρχήσει στον κόσμο. Πικρές αποδείξεις της ε
ντελώς αντιδραστικής πολιτ ικής του σοβιετ ικού σοσιαλιμπεριαλισμού εί
ναι, ανάμεσα σ τ ' άλλα τα τραγικά γεγονόταν της Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α ς 2 , το δυ
νάμωμα της κυριαρχίας του Κρεμλίνου πάνω στις χώρες του Συμφώνου της
Βαρσοβίας, το βάθαιμα της ολόπλευρης εξάρτησης τους από τη Μ ό σ χ α , το
άπλωμα των πλοκαμιών του σοβιετικού σοσιαλιμπεριαλισμού στην Ασία,
Αφρική κι αλλού.
Οι ορθές εκτιμήσεις και οι προβλέψεις του Κόμματος μας για την αντι
δραστική εσωτερική και εξωτερική π ο λ ι τ ι κ ή του Μπρέζνιεφ επιβεβαιώθη
καν και επιβεβαιώνονται συνεχώς. Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι το Α
φγανιστάν, όπου οι μπρεζνιεφικοί χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί έκαμαν απροκάλυπτη
φασιστ ιή ε π ι δ ρ ο μ ή 3 και τώρα με τη φωτιά και το σίδερο προσπαθούν να
σβήσουν τις φλόγες του λαϊκού αγώνα για να παρατείνουν τη σοσιαλιμπε-
ριαλιστική τους κ α τ ο χ ή .
Το γεγονός ότι η πατρίδα και ο μικρός λαός μας δεν ε ίχαν την τραγική
τύχη όλων εκείνων που τώρα υποφέρουν κάτω από τη σκλαβιά των ιμπερια
λιστών ή των σοσιαλιμπεριαλιστών μιλάει κάλλιστα για την ορθότητα της
θαραλλέας και συνεπούς γραμμής αρχών, που ακολούθησε και ακολουθεί
το Κόμμα της Εργασίας.
Η τιμή γι ' αυτό το σωστό δρόμο ανήκει σ' όλο το Κόμμα και, ιδιαίτε
ρα, στην ηγεσία του, την Κεντρική Ε π ι τ ρ ο π ή , η οποία, ζυμωμένη με τα δι
δάγματα του μαρξισμού - λενινισμού, πιστή στην ο δ η γ ή τ ρ ι α θεωρία μας,
καθοδήγησε και καθοδηγεί πάντα σωστά το Κόμμα και το λαό. Στις μεγά
λες φουρτούνες, που χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε, έλαμψε και σ φ υ ρ η
λατήθηκε παραπέρα η ενότητα του Κόμματος με την ηγεσία του και η ενό-
_______________________________
1. Ο Χρουστσιόφ καθαιρέθηκε από τα αξιώματα που είχε στις 14 Οχτώ-
βρη 1964.
2. Τ ο ν Αύγουστο 1968, οι στρατιωτικές δυνάμεις των σοβιετ ικών ρεβι-
ζιονιστών και των δορυφόρων τους κατέλαβαν την Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α .
3. Στα τέλη του Δεκέμβρη 1979.
8
τητα του λαού γύρω από το Κόμμα. Η ατσάλινη αυτή ενότητα έδοσε δύνα
μη και αναφτέρωσε το Κόμμα και στη δύσκολη, μα ένδοξη πάλη ενάντια
στους χρουστσιοφικούς ρεβιζιονιστές, η ενότητα αυτή ήταν και είναι το
θεμέλιο της σταθερότητας και της σιγουριάς, με τις οποίες βάδισε και βα
δίζει η Αλβανία, αντιμετωπίζοντας τις πιέσεις και τους εκβιασμούς, τα χα
μόγελα και τις δημαγωγίες των εχθρών όλων των αποχρώσεων.
Σαν κομμουνιστής και ηγέτης του Κόμματος χρειάστηκε να πάρω μέ
ρος και εγώ δραστήρια και να δόσω τη συμβολή μου σ' όλη αυτή την ηρω
ική πάλη του Κόμματος μας. Επιφορτισμένος από το Κόμμα και από την η
γεσία του, πολλές φορές, μετά την Απελευθέρωση της Αλβανίας και, ιδιαί
τερα στην περίοδο 1950 - 1960, ήμουν επικεφαλής κομματικών και κρατι
κών αντιπροσωπειών σε επίσημες συναντήσεις με τους σοβιετικούς ηγέτες
και με τους κυριότερους ηγέτες των άλλων κομμουνιστικών και εργατικών
κομμάτων. Επίσης πολλές φορές κάναμε αμοιβαίες επισκέψεις, π ή ρ α μέρος
σε διεθνείς διαβουλεύσεις και συναντήσεις των κομμουνιστικών κομμά
των, όπου έκφρασα και υπεράσπισα την ορθή γραμμή του κόμματος, τις α
ποφάσεις και τις εντολές του. Σ' όλες αυτές τις συναντήσεις και επισκέ
ψεις γνωρίστηκα από κοντά με ένδοξους και αλησμόνητους ηγέτες, όπως
με το Στάλιν, το Δημητρόφ, το Γκότβαλτ, το Μπιερούτ, τον Πικ κ.α., επί
σης χρειάστηκε να έρθω σε επαφή και να γνωρίσω και τους χρουστσιοφι-
κούς προδότες, οι οποίοι, διαμέσου μιας μακράς και περίπλοκης διαδικα
σίας, σφετερίστηκαν βαθμιαία την εξουσία αντίστοιχα τόσο στη Σοβιετι
κή Έ ν ω σ η , όσο και στις πρώην λαϊκοδημοκρατικές χώρες.
Οι σχέσεις μ' αυτούς και οι στάσεις που τήρησε το Κόμμα μας σ' αυτή
την περίοδο καθρεφτίζονται στα ντοκουμέντα του Κόμματος, στα συγγράμ
ματα μου, που εκδίδονται με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής, καθώς
και σ' άλλα ντοκουμέντα, που βρίσκονται στο Κεντρικό Αρχείο του Κόμ
ματος. Τώρα δίνω στη δημοσιότητα και τούτες τις σημειώσεις, σαν ανα
μνήσεις και εντυπώσεις μου από τις πολλές επαφές και συγκρούσεις με
τους χρουστσιοφικούς, σημειώσεις που περιλαβαίνουν την περίοδο από το
1953, μετά το θάνατο του Στάλιν, μέχρι τα τέλη του 1961, που η ομάδα του
Χρουστσιόφ διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με τη Λαϊκή Δημοκρατία
της Αλβανίας. Στα πλαίσια των άλλων ντοκουμέντων και υλικών που δημο
σιεύτηκαν για κείνη την περίοδο, νομίζω ότι και τούτες οι σημειώσεις θα
χρησιμεύσουν στους κομμουνιστές και στις εργαζόμενες μάζες για να γνω
ρίσουν καλύτερα τόσο την αντεπαναστατική δράση των σοβιετικών ρεβι-
ζιονιστών, μέσα στη Σοβιετική Έ ν ω σ η και έξω, όσο και την πάντα σωστή
και συνεπή πάλη του Κόμματος μας σε υπεράσπιση του μαρξισμού - λενινι-
σμού, του λαού και της σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή ς μας Πατρίδας.
9
1980
1.
Παραγκωνισμοί στην Ανώτατη
Σοβιετική Ηγεσία
Ο θάνατος του Στάλιν. Η ανώτατη σοβιετική ηγεσία τη μέρα του πένθους
μοιράζει το χαρτοφυλάκια. Ο Χρουστσιόφ ανεβαίνει τα σκαλιά της εξου
σίας. Απογοήτευση από την πρώτη συνάντηση με τους «νέους» σοβιετι
κούς ηγέτες τον Ιούνη του 1953. Οι κακόβουλες παρατηρήσεις των Μι-
κογιάν και Μπουλγκάνιν. Το τέλος της σύντομης εξουσίας του Μπέρια.
Η συνάντηση με το Χρουστσιόφ τον Ιούνη του 1954: «εσείς βοηθήσατε να
αποκαλυφτεί ο Μπέρια». «Θεωρητική» διάλεξη του Χρουστσιόφ: σχετικά
με το ρόλο του πρώτου γραμματέα του κόμματος και του πρωθυπουργού.
Η ρεβιζιονιστική μαφία πλέκει τον ιστό της αράχνης μέσα και έξω από τη
Σοβιετική Ένωση.
Ο τ ρ ό π ο ς μ ε τ ο ν ο π ο ί ο α ν α γ γ έ λ θ η κ ε ο θ ά ν α τ ο ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν κ α ι ο ρ
γ α ν ώ θ η κ ε η κ η δ ε ί α τ ο υ , δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ ε τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η σ ' ε μ ά ς τ ο υ ς
α λ β α ν ο ύ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς κ α ι σ τ ο ν α λ β α ν ι κ ό λ α ό , κ α θ ώ ς κ α ι σ ' ά λ
λ ο υ ς σ α ν ε μ ά ς , ότ ι π ε ρ ί μ ε ν α ν μ ε α ν υ π ο μ ο ν η σ ί α τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ π ο λ
λ ά α π ό τ α μ έ λ η τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς .
Μ ι α μ έ ρ α μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , σ τ ι ς 6 Μ ά ρ τ η τ ο υ 1953, η
Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , τ ο Υ π ο υ ρ γ ι κ ό Σ υ μ β ο ύ λ ι ο κ α ι τ ο
Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο τ ο υ Α ν ώ τ α τ ο υ Σ ο β ι έ τ τ η ς Ε Σ Σ Δ σ υ ν ή λ θ α ν ε σ π ε υ σ μ έ ν α
σ ε κ ο ι ν ή σ υ ν ε δ ρ ί α σ η . Σ ε π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς μ ε γ ά λ ω ν α π ω λ ε ι ώ ν , ό π ω ς ο
χ α μ ό ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , τ έ τ ι ε ς ε π ε ί γ ο υ σ ε ς σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ι ς ε ί ν α ι α ν α γ κ α ί α
κ α ι α π α ρ α ί τ η τ η ε ν έ ρ γ ε ι α . Ο ι π ο λ λ έ ς ό μ ω ς κ α ι σ η μ α ν τ ι κ έ ς α λ λ α γ έ ς ,
π ο υ α ν α κ ο ι ν ώ θ η κ α ν μ ε τ ο ν τ ύ π ο σ τ η ν ε π ό μ ε ν η μ έ ρ α , έ δ ε ι χ ν α ν ό τ ι
α υ τ ή η ε π ε ί γ ο υ σ α σ υ ν ε δ ρ ί α σ η δ ε ν ε ί χ ε γ ί ν ε ι γ ι α τ ί π ο τ ε ά λ λ ο , π α ρ ά
γ ι α τ η . . . δ ι α ν ο μ ή τ ω ν α ξ ι ω μ ά τ ω ν ! Ο Σ τ ά λ ι ν μ ό λ ι ς ε ί χ ε π ε θ ά ν ε ι , η
σ ο ρ ό ς τ ο υ α κ ό μ α δ ε ν ε ί χ ε μ ε τ α φ ε ρ θ ε ί σ τ η ν α ί θ ο υ σ α ό π ο υ θ α α π ο -
τ ί ο ν τ α ν ο τ ε λ ε υ τ α ί ο ς φ ό ρ ο ς τ ι μ ή ς , α κ ό μ α δ ε ν ε ί χ ε κ α τ α ρ τ ι σ τ ε ί ο ύ τ ε
τ ο π ρ ό γ ρ α μ μ α τ η ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς τ η ς α π ό τ ι σ η ς τ ι μ ώ ν κ α ι τ η ς ν ε κ ρ ι κ ή ς
10
π ο μ π ή ς , ο ι κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς κ α ι ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς λ α ό ς έ χ υ ν α ν δ ά κ ρ υ α γ ι α
τ η μ ε γ ά λ η α π ώ λ ε ι α , ε ν ώ η α ν ώ τ α τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α β ρ ή κ ε τ η μέ
ρ α ν α μ ο ι ρ ά σ ε ι τ α χ α ρ τ ο φ υ λ ά κ ι α ! Π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς έ γ ι ν ε ο Μ ά λ ε ν -
κ ο φ , π ρ ώ τ ο ς α ν τ ι π ρ ό ε δ ρ ο ς τ η ς κ υ β έ ρ ν η σ η ς κ α ι υ π ο υ ρ γ ό ς Ε σ ω τ ε ρ ι
κ ώ ν ο Μ π έ ρ ι α κ α ι έ τ σ ι μ ε τ η σ ε ι ρ ά μ ο ι ρ ά σ τ η κ α ν τ α ά λ λ α π ό σ τ α ο ι
Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν , Κ α γ κ ά ν ο β ι τ ς , Μ ι κ ο γ ι ά ν , Μ ο λ ο τ ό φ . Μ έ σ α σ τ η ν ί δ ι α
μ έ ρ α έ γ ι ν α ν σ η μ α ν τ ι κ έ ς α λ λ α γ έ ς σ ' ό λ α τ α α ν ώ τ α τ α ό ρ γ α ν α τ ο υ
κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ η ς ε ξ ο υ σ ί α ς . Τ ο Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο κ α ι τ ο Γ ρ α φ ε ί ο τ ο υ
Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς σ υ γ χ ω ν ε ύ τ η
κ α ν σ ' έ ν α κ α ι μ ό ν ο ό ρ γ α ν ο , ε κ λ έ χ τ η κ α ν ν έ ο ι γ ρ α μ μ α τ ε ί ς τ η ς Κ ε
ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς , σ υ γ χ ω ν ε ύ τ η κ α ν κ α ι ε ν ώ θ η κ α ν
μ ε ρ ι κ ά υ π ο υ ρ γ ε ί α , έ γ ι ν α ν α λ λ α γ έ ς σ τ ο Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο τ ο υ Α ν ώ τ α τ ο υ
Σ ο β ι έ τ κ . λ π .
Α υ τ έ ς ο ι π ρ ά ξ ε ι ς δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α μ η μ α ς π ρ ο κ α λ έ σ ο υ ν β α θ ι ά
κ α ι κ α θ ό λ ο υ κ α λ ή ε ν τ ύ π ω σ η . Α υ τ ό μ α τ α γ ε ν ν ι ο ύ ν τ α ν σ υ γ κ λ ο ν ι σ τ ι
κ ά ε ρ ω τ η μ α τ ι κ ά : Π ώ ς έ γ ι ν α ν τ ό σ ο α π ρ ο σ δ ό κ η τ α α υ τ έ ς ο ι σ η μ α ν τ ι
κ έ ς α λ λ α γ έ ς μ έ σ α σ ε μ ι α μ έ ρ α κ α ι ό χ ι ο π ο ι α δ ή π ο τ ε μ έ ρ α , μ α τ η ν
π ρ ώ τ η μ έ ρ α τ ο υ π έ ν θ ο υ ς ; ! Η λ ο γ ι κ ή σ ε ω θ ε ί ν α σ κ ε φ τ ε ί ς κ α ι ν α π ι
σ τ έ ψ ε ι ς ό τ ι κ α θ ε τ ί ή τ α ν π ρ ο ε τ ο ι μ α σ μ έ ν ο α π ό π ρ ι ν . Ο ι π ί ν α κ ε ς α υ
τ ώ ν τ ω ν α λ λ α γ ώ ν ε ί χ α ν κ α τ α ρ τ ι σ τ ε ί α π ό κ α ι ρ ό , σ ι ω π η ρ ά κ α ι κ λ έ
φ τ ι κ α κ α ι α ν α μ έ ν ο ν τ α ν μ ό ν ο η ε υ κ α ι ρ ί α ν α ε ξ α γ γ ε λ θ ο ύ ν γ ι α ν α ι κ α
ν ο π ο ι ή σ ο υ ν κ α ι τ ο ν έ ν α κ α ι τ ο ν ά λ λ ο , κ α ι τ ο ν τ ά δ ε κ α ι τ ο ν δ ε ί ν α . . .
Μ έ σ α σ ε μ ε ρ ι κ έ ς ώ ρ ε ς , έ σ τ ω κ α ι σ ε μ ι α μ έ ρ α τ ε λ ε ί ω ς ο μ α λ ή ς
δ ο υ λ ι ά ς , δ ε ν ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό μ ε κ α ν έ ν α ν τ ρ ό π ο ν α π ά ρ ε ι ς τ έ τ ι ε ς β α ρ υ
σ ή μ α ν τ ε ς α π ο φ ά σ ε ι ς .
Κ α ι ε ν ώ α ρ χ ι κ ά α υ τ ά ή τ α ν μ ό ν ο ε ρ ω τ η μ α τ ι κ ά , π ο υ μ α ς σ υ ν τ ά
ρ α σ σ α ν κ α ι μ α ς π ρ ο κ α λ ο ύ σ α ν κ α τ ά π λ η ξ η , η ε ξ έ λ ι ξ η τ ω ν γ ε γ ο ν ό
τ ω ν , τ α σ υ μ β ά ν τ α κ α ι τ α σ τ ο ι χ ε ί α π ο υ θ α μ α θ α ί ν α ν ε α ρ γ ό τ ε ρ α θ α
μ α ς έ κ α ν α ν ν α π ε ι σ τ ο ύ μ ε α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο , ό τ ι κ ρ υ φ ά ε ί χ α ν π ρ ο
ε τ ο ι μ ά σ ε ι α π ό κ α ι ρ ό τ η σ υ ν ω μ ο σ ί α κ α ι κ α ρ τ ε ρ ο ύ σ α ν τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α
ν α α ρ χ ί σ ο υ ν τ η ν π ο ρ ε ί α τ η ς κ α τ α σ τ ρ ο φ ή ς τ ο υ Μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ ο υ
Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η .
Κ α ι κ α τ ά τ η ν κ η δ ε ί α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν φ ά ν η κ ε κ α θ α ρ ά η έ λ λ ε ι ψ η ε ν ό τ η
τ α ς σ τ ο Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς , τ α μ έ λ η τ ο υ ο π ο ί ο υ
π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν π ο ι ο ς ν α μ ι λ ή σ ε ι π ρ ώ τ ο ς , π ο ι ο ς ν α α ν α δ ε ι χ τ ε ί π ρ ώ
τ ο ς . Α ν τ ί ν α δ ε ί χ ν ο υ ν σ τ ο υ ς λ α ο ύ ς τ η ς Σ ο β ι ε τ . Έ ν ω σ η ς , σ ' ό λ ο υ ς
τ ο υ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ , π ο υ ε ί χ α ν σ υ γ κ λ ο ν ι σ τ ε ί κ α ι κ α τ α -
π ι κ ρ α θ ε ί α π ό τ ο ν ξ α φ ν ι κ ό θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , τ η ν ε ν ό τ η τ α σ τ ο ν
κ α ι ρ ό τ η ς σ υ μ φ ο ρ ά ς , ο ι « σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι » έ σ π ε υ σ α ν π ο ι ο ς ν α ε π ι δ ε ι χ τ ε ί
π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ά ν ο ι ξ ε τ η ν ε π ι κ ή δ ε ι α τ ε λ ε τ ή , ο Μ ά -
11
λ ε ν κ ο φ , ο Μ π έ ρ ι α κ α ι ο Μ ο λ ό τ ο φ π ή ρ α ν τ ο λ ό γ ο μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο μ α υ
σ ω λ ε ί ο τ ο υ Λ έ ν ι ν . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι τ η ς σ υ ν ω μ ο σ ί α ς
φ έ ρ θ η κ α ν μ ε υ π ο κ ρ ι σ ί α μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο φ έ ρ ε τ ρ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν κ α ι β ιά
ζ ο ν τ α ν ν α ξ α ν α κ λ ε ι σ τ ο ύ ν σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο , μ ό λ ι ς τ ε λ ε ι ώ σ ε ι η κ η δ ε ί α ,
γ ι α ν α σ υ ν ε χ ί σ ο υ ν τ η δ ι α δ ι κ α σ ί α τ η ς δ ι α ν ο μ ή ς κ α ι τ η ς α ν α δ ι α ν ο
μ ή ς τ ω ν α ξ ι ω μ ά τ ω ν .
Ε μ ε ί ς , κ α ι π ο λ λ ο ί σ α ν ε μ ά ς , ν ο μ ί ζ α μ ε ό τ ι Π ρ ώ τ ο ς Γ ρ α μ μ α τ έ α ς
τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο -
β ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς θ α ε κ λ έ γ ο ν τ α ν ο Μ ο λ ό τ ο φ , ο π ι ο σ τ ε ν ό ς σ υ ν ε ρ
γ ά τ η ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , ο π α λ ι ό τ ε ρ ο ς , ο π ι ο ώ ρ ι μ ο ς , ο π ι ο έ μ π ε ι ρ ο ς κ α ι ο
π ι ο γ ν ω σ τ ό ς μ π ο λ σ ε β ί κ ο ς μ έ σ α κ α ι έ ξ ω α π ό τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η .
Μ α δ ε σ υ ν έ β η κ ε α υ τ ό . Τ έ θ η κ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς ο Μ ά λ ε ν κ ο φ , κ ό λ λ η σ ε
π ί σ ω τ ο υ ο Μ π έ ρ ι α . Π ί σ ω α π ' α υ τ ο ύ ς ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς , κ ά π ω ς λ ί γ ο
σ τ η σ κ ι ά , έ σ τ ε κ ε έ ν α ς « π ά ν θ η ρ α ς » , π ο υ π ρ ο ε τ ο ι μ ά ζ ο ν τ α ν ν α σ π α
ρ ά ξ ε ι κ α ι ν α ξ ε κ ά μ ε ι τ ο υ ς δ ύ ο π ρ ώ τ ο υ ς . Α υ τ ό ς ή τ α ν ο Ν ι κ ή τ α ς
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Ο τ ρ ό π ο ς τ η ς α ν ό δ ο υ τ ο υ ή τ α ν π ρ α γ μ α τ ι κ ά π α ρ ά ξ ε ν ο ς κ α ι ύ π ο
π τ ο ς : κ α θ ο ρ ί σ τ η κ ε μ ό ν ο π ρ ό ε δ ρ ο ς τ η ς κ ε ν τ ρ ι κ ή ς ε π ι τ ρ ο π ή ς ο ρ γ ά
ν ω σ η ς τ η ς κ η δ ε ί α ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν κ α ι σ τ ι ς 7 Μ ά ρ τ η , ό τ α ν γ ν ω σ τ ο π ο ι ή
θ η κ ε σ τ ο κ ο ι ν ό τ ο μ ο ί ρ α σ μ α τ ω ν α ξ ι ω μ ά τ ω ν , σ ' α υ τ ό ν δ ε ν δ ό θ η κ ε
κ α ν έ ν α ν έ ο π ό σ τ ο π α ρ ά α π α λ λ ά χ τ η κ ε α π ό τ α κ α θ ή κ ο ν τ α Π ρ ώ τ ο υ
Γ ρ α μ μ α τ έ α τ η ς Κ ο μ μ α τ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ η ς Μ ό σ χ α ς ε π ε ι δ ή θ α «α-
ν α λ ά β α ι ν ε ε ρ γ α σ ί α σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς » . Δ ε ν
π έ ρ α σ α ν π α ρ ά λ ί γ ε ς μ έ ρ ε ς κ α ι σ τ ι ς 1 4 Μ ά ρ τ η 1953 ο Μ ά λ ε ν κ ο φ «με
α ί τ η σ η τ ο υ » α π α λ λ ά χ τ η κ ε α π ό τ ο α ξ ί ω μ α Π ρ ώ τ ο υ Γ ρ α μ μ α τ έ α τ η ς
Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς (!) κ α ι σ τ η σ ύ ν θ ε σ η τ η ς ν έ α ς
Γ ρ α μ μ α τ ε ί α ς , π ο υ ε κ λ έ χ τ η κ ε τ η ν ί δ ι α μ έ ρ α , ο Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
κ α τ α τ ά χ τ η κ ε π ρ ώ τ ο ς .
Τ έ τ ο ι ε ς π ρ ά ξ ε ι ς , ό σ ο κ ι α ν δ ε ν α φ ο ρ ο ύ σ α ν ε μ ά ς , δ ε μ α ς ά ρ ε σ α ν
κ α θ ό λ ο υ . Α π ο γ ο η τ ε υ τ ή κ α μ ε σ τ ι ς σ κ έ ψ ε ι ς μ α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η σ τ α θ ε
ρ ό τ η τ α τ η ς α ν ώ τ α τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς , α λ λ ά ε ί π α μ ε ό τ ι δ ε ν εί
μ α σ τ ε κ α θ ό λ ο υ ε ν η μ ε ρ ω μ έ ν ο ι γ ι α τ ι ς κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς π ο υ ε ξ ε λ ί σ σ ο
ν τ α ν μ έ σ α σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι σ τ η ν η γ ε σ ί α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς .
Α π ό τ ι ς ε π α φ έ ς π ο υ ε ί χ α ο ί δ ι ο ς μ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν , μ ε τ ο Μ ά λ ε ν κ ο φ , μ ε
τ ο Μ ο λ ό τ ο φ , τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , τ ο Μ π έ ρ ι α , τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , τ ο Σ ο υ σ -
λ ό φ , τ ο Β ο ρ ο σ ί λ ο φ , τ ο ν Κ α γ κ ά ν ο β ι τ ς κ α ι μ ε ά λ λ ο υ ς κ ύ ρ ι ο υ ς η γ έ
τ ε ς , δ ε ν ε ί χ α δει ο ύ τ ε τ η ν π α ρ α μ ι κ ρ ή ρ ω γ μ ή ή α σ υ μ φ ω ν ί α μ ε τ α ξ ύ
τ ο υ ς .
Ο Σ τ ά λ ι ν α γ ω ν ί σ τ η κ ε μ ε σ υ ν έ π ε ι α και ή τ α ν ο ί δ ι ο ς έ ν α ς α π ό
τ ο υ ς α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ο ύ ς π α ρ ά γ ο ν τ ε ς τ η ς μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή ς
12
ε ν ό τ η τ α ς σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς . Α υ
τ ή η ε ν ό τ η τ α σ τ ο κ ό μ μ α , γ ι α τ η ν ο π ο ί α ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ν ο Σ τ ά λ ι ν , δ ε ν εί
χ ε δ η μ ι ο υ ρ γ η θ ε ί μ ε τ η ν τ ρ ο μ ο κ ρ α τ ί α , ό π ω ς ι σ χ υ ρ ί σ τ η κ α ν α ρ γ ό τ ε
ρ α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ και ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί σ ε σ υ ν έ χ ε ι α τ ω ν σ υ κ ο φ α
ν τ ι ώ ν τ ω ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ώ ν και τ η ς π α γ κ ό σ μ ι α ς κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ή ς α σ τ ι
κ ή ς τ ά ξ η ς , π ο υ π ά λ ε υ α ν γ ι α τ η ν α ν α τ ρ ο π ή και τ η ν κ α τ ά λ υ σ η τ η ς
δ ι χ τ α τ ο ρ ί α ς τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , α λ λ ά σ τ η
ρ ί ζ ο ν τ α ν σ τ ι ς ν ί κ ε ς τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ , σ τ η μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι
κ ή γ ρ α μ μ ή κ α ι ι δ ε ο λ ο γ ί α τ ο υ μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , σ τ η ν υ ψ η
λ ή κ α ι α ν α μ φ ι σ β ή τ η τ η π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Η ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η
ό λ ω ν π ρ ο ς τ ο Σ τ ά λ ι ν σ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ν σ τ η ν ο ρ θ ο φ ρ ο σ ύ ν η κ α ι σ τ η ν ι
κ α ν ό τ η τ α τ ο υ ν α υ π ε ρ α σ π ί σ ε ι τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ ο λ ε ν ι ν ι -
σ μ ό . Ο Σ τ ά λ ι ν δ ι ε ξ ή γ α γ ε σ ω σ τ ά τ η ν π ά λ η τ ω ν τ ά ξ ε ω ν , χ τ ύ π η σ ε α -
μ ε ί λ ι χ τ α ( κ α ι έ κ α ν ε π ο λ ύ κ α λ ά ) τ ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ . Α υ
τ ό τ ο ε π ι β ε β α ι ώ ν ε ι π ε ν τ α κ ά θ α ρ α η σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η κ α θ η μ ε ρ ι ν ή π ά λ η
τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , τ ο υ Μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς , ό λ ο υ τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ
λ α ο ύ , τ ο ε π ι β ε β α ι ώ ν ο υ ν τ α π ο λ ι τ ι κ ά κ α ι ι δ ε ο λ ο γ ι κ ά σ υ γ γ ρ ά μ α τ α
τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , τ α ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α κ α ι ο ι α π ο φ ά σ ε ι ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ
Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , τ ο ε π ι β ε β α ι ώ ν ο υ ν ο τ ύ π ο ς κ α ι
η μ α ζ ι κ ή π ρ ο π α γ ά ν δ α ε κ ε ί ν η ς τ η ς ε π ο χ ή ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς τ ρ ο τ σ κ ι
σ τ έ ς , τ ο υ ς μ π ο υ χ α ρ ι ν ι κ ο ύ ς , τ ο υ ς ζ η ν ο β ι ε φ ι κ ο ύ ς , τ ο υ ς τ ο υ χ α τ σ ε -
φ σ κ ι κ ο ύ ς κ α ι σ ' ό λ ο υ ς τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς π ρ ο δ ό τ ε ς . Α υ τ ή ή τ α ν σ κ λ η ρ ή
τ α ξ ι κ ή π ά λ η , π ο λ ι τ ι κ ή κ α ι ι δ ε ο λ ο γ ι κ ή , γ ι α τ η ν υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ ο υ σ ο
σ ι α λ ι σ μ ο ύ , τ η ς δ ι χ τ α τ ο ρ ί α ς τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ , τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι
τ ω ν α ρ χ ώ ν τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ . Σ ' α υ τ ό α ν ή κ ε ι σ τ ο Σ τ ά λ ι ν
μ ε γ ά λ η τ ι μ ή .
Ο Σ τ ά λ ι ν α ν α δ ε ί χ τ η κ ε ε π ι φ α ν ή ς μ α ρ ξ ι σ τ ή ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ή ς μ ε ξ ε
κ ά θ α ρ ε ς α ρ χ έ ς , μ ε μ ε γ ά λ η τ ό λ μ η κ α ι ψ υ χ ρ α ι μ ί α , μ ε ω ρ ι μ ό τ η τ α κ α ι
δ ι ο ρ α τ ι κ ό τ η τ α μ α ρ ξ ι σ τ ή ε π α ν α σ τ ά τ η . Μ ό ν ο α ν σ κ ε φ τ ο ύ μ ε τ ι ι σ χ ή
δ ι έ θ ε τ ε ο ε ξ ω τ ε ρ ι κ ό ς κ α ι ε σ ω τ ε ρ ι κ ό ς ε χ θ ρ ό ς σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω
σ η , τ ι π α ν ο υ ρ γ ί ε ς κ α ι τ ι α χ α λ ί ν ω τ η π ρ ο π α γ ά ν δ α έ κ α ν ε , τ ι σ α τ α ν ι κ ή
τ α χ τ ι κ ή ε φ ά ρ μ ο ζ ε , τ ό τ ε θ α ε κ τ ι μ ή σ ο υ μ ε ό π ω ς π ρ έ π ε ι τ ι ς α ρ χ έ ς κ α ι
τ ι ς σ ω σ τ έ ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ
Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς . Κ α ι α ν σ ' ό λ ο ν α υ τ ό τ ο ν τ ι τ ά
ν ι ο δ ί κ α ι ο α γ ώ ν α σ υ ν έ β η σ α ν κ α ι ο ρ ι σ μ έ ν ε ς υ π ε ρ β ο λ έ ς , δ ε ν τ ι ς έ κ α
με ο Σ τ ά λ ι ν , μα τ ι ς έ κ α μ α ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο Μ π έ ρ ι α κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ι ά ,
ο ι ο π ο ί ο ι , γ ι α κ ρ υ φ ο ύ ς κ α ι σ κ ο τ ε ι ν ο ύ ς σ κ ο π ο ύ ς , ό τ α ν α κ ό μ α δ ε ν ή
τ α ν κ α ι τ ό σ ο ι σ χ υ ρ ο ί , έ δ ε ι ξ α ν υ π ε ρ β ο λ ι κ ό ζ ή λ ο γ ι α ε κ κ α θ α ρ ί σ ε ι ς .
Έ π ρ α ξ α ν έ τ σ ι γ ι α ν α κ ε ρ δ ί σ ο υ ν τ η ν ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ α ν « φ λ ο γ ε ρ ο ί
υ π ε ρ α σ π ι σ τ έ ς » τ η ς δ ι χ τ α τ ο ρ ί α ς τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ σ α ν « α μ ε ί λ ι -
13
χ τ ο ι έ ν α ν τ ι τ ω ν ε χ θ ρ ώ ν » μ ε σ κ ο π ό ν α α ν έ β ο υ ν τ α σ κ α λ ο π ά τ ι α γ ι α
ν α σ φ ε τ ε ρ ι σ τ ο ύ ν μ ε τ ά τ η ν ε ξ ο υ σ ί α . Τ α γ ε γ ο ν ό τ α μ α ρ τ υ ρ ο ύ ν π ω ς ό
τ α ν ο Σ τ ά λ ι ν ε π ε σ ή μ α ν ε τ η ν ε χ θ ρ ι κ ή δ ρ ά σ η κ ά π ο ι ο υ Γ ι α γ κ ό ν τ ε ή
Γ ε ζ ι ό φ , τ ο ε π α ν α σ τ α τ ι κ ό δ ι κ α σ τ ή ρ ι ο κ α τ α δ ί κ α σ ε α υ τ ο ύ ς χ ω ρ ί ς εν
δ ο ι α σ μ ό . Τ έ τ ο ι α σ τ ο ι χ ε ί α , κ α θ ώ ς κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο Ν ι κ ο γ ι ά ν , ο
Μ π έ ρ ι α κ α ι ο ι α π α ρ ά τ τ σ ι κ ο ί 1 τ ο υ ς έ κ ρ υ β α ν α π ό τ ο Σ τ ά λ ι ν τ η ν α λ ή
θε ια. Μ ε τ ο ν έ ν α ή τ ο ν ά λ λ ο τ ρ ό π ο μ π λ ό φ α ρ α ν , ε ξ α π α τ ο ύ σ α ν τ ο
Σ τ ά λ ι ν . Α υ τ ό ς δ ε ν τ ο υ ς π ί σ τ ε υ ε , γ ι ' α υ τ ό τ ο υ ς ε ί χ ε π ε ι κ α τ ά μ ο υ τ ρ α
ότ ι «... ύ σ τ ε ρ α α π ό μ έ ν α ε σ ε ί ς θ α ξ ε π ο υ λ ή σ ε τ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω
σ η » . Τ ο ο μ ο λ ό γ η σ ε α υ τ ό ο ί δ ι ο ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Κ α ι ό π ω ς π ρ ό β λ ε
π ε ο Σ τ ά λ ι ν , έ τ σ ι σ υ ν έ β η κ ε . Ό σ ο ζ ο ύ σ ε ο Σ τ ά λ ι ν , μ ι λ ο ύ σ α ν γ ι α
τ η ν ε ν ό τ η τ α κ ι α υ τ ο ί ο ι ε χ ρ θ ο ί , μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο του ό μ ω ς υ π ο δ α ύ λ ι
ζ α ν τ η δ ι ά σ π α σ η . Η δ ι α δ ι κ α σ ί α α υ τ ή α ν α π τ ύ σ σ ο ν τ α ν σ υ ν ε χ ώ ς .
Α π ό τ ι ς ε π ι σ κ έ ψ ε ι ς π ο υ έ κ α ν α α π ό κ α ι ρ ό σ ε κ α ι ρ ό σ τ η Σ ο β ι ε τ ι
κ ή Έ ν ω σ η μ ε τ ά τ ο 1953, γ ι α α ν τ α λ λ α γ ή γ ν ω μ ώ ν , σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α
π ρ ο β λ ή μ α τ α τ η ς π ο λ ι τ ι κ ή ς κ α ι ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ς κ α τ ά σ τ α σ η ς ή κ α ι γ ι α
κ α ν έ ν α ά λ λ ο π ρ ό β λ η μ α τ η ς δ ι ε θ ν ο ύ ς π ο λ ι τ ι κ ή ς π ο υ α ν α κ ι ν ο ύ σ α ν ο ι
Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί , ο ι ο π ο ί ο ι ζ η τ ο ύ σ α ν τ ά χ α κ α ι τ η γ ν ώ μ η μ α ς , ε γ ώ έ β λ ε π α
ό λ ο κ α ι κ α λ ύ τ ε ρ α τ η ν ό ξ υ ν σ η τ ω ν α ν τ ι θ έ σ ε ω ν α ν ά μ ε σ α σ τ α μ έ λ η
τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ
Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς .
Μ ε ρ ι κ ο ύ ς μ ή ν ε ς μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , τ ο ν Ι ο ύ ν η τ ο υ 1953,
π ή γ α σ τ η Μ ό σ χ α ε π ι κ ε φ α λ ή ς κ ο μ μ α τ ι κ ή ς κ α ι κ υ β ε ρ ν η τ ι κ ή ς α ν τ ι
π ρ ο σ ω π ε ί α ς γ ι α ν α ζ η τ ή σ ο υ μ ε μ ι α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή κ α ι σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ή π ί
σ τ ω σ η .
Ή τ α ν ο κ α ι ρ ό ς π ο υ φ α ί ν ο ν τ α ν π ω ς κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο ς η γ έ τ η ς ή τ α ν ο
Μ ά λ ε ν κ ο φ , ο ο π ο ί ο ς ή τ α ν π ρ ό ε δ ρ ο ς τ ο υ Υ π ο υ ρ γ ι κ ο ύ Σ υ μ β ο υ λ ί ο υ
τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , α ν κ α ι α π ό τ ο Μ ά ρ τ η τ ο υ
1953 έ μ π α ι ν ε π ρ ώ τ ο ς σ τ ο ν κ α τ ά λ ο γ ο τ ω ν γ ρ α μ μ α τ έ ω ν τ η ς Κ ε ν τ ρ ι
κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , δ ε ν ε ί χ ε π ά ρ ε ι α κ ό μ α
π λ έ ρ ι α τ η δ ύ ν α μ η , δ ε ν ε ί χ ε π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ ε ι α κ ό μ α τ ο π ρ α ξ ι κ ό π η μ α .
Ε μ ε ί ς σ υ ν ή θ ω ς υ π ο β ά λ α μ ε α π ό π ρ ι ν γ ρ α π τ ώ ς τ α α ι ' μ α τ α , έ τ σ ι
ώ σ τ ε τ α μ έ λ η τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ Ε τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ η ς σ ο β ι ε
τ ι κ ή ς κ υ β έ ρ ν η σ η ς τ α ξ έ ρ α ν ε έ γ κ α ι ρ α , μ ά λ ι σ τ α , ό π ω ς π ρ ο έ κ υ ψ ε , εί
χ α ν α π ο φ α σ ί σ ε ι κ ι ό λ α ς τ ι θ α έ δ ι ν α ν κ α ι τ ι δ ε θ α έ δ ι ν α ν . Μ α ς δ έ χ τ η
κ α ν σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο . Ό τ α ν μ π ή κ α μ ε , ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί η γ έ τ ε ς σ η κ ώ θ η -
______________________________
1. Γραφειοκράτες λειτουργοί, κυρίως του κομματικού μηχανισμού (Ρω
σικά στο πρωτότυπο).
14
κ α ν ό ρ θ ι ο ι κ α ι κ ά ν α μ ε χ ε ι ρ α ψ ί ε ς . Α ν τ α λ λ ά ξ α μ ε π ρ ο σ φ ω ν ή σ ε ι ς .
Ό λ ο υ ς τ ο υ ς γ ν ώ ρ ι ζ α α π ό τ ο ν κ α ι ρ ό τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Ο Μ α λ έ ν κ ο φ ή
τ α ν ί δ ι ο ς κ α ι α π α ρ ά λ λ α χ τ ο ς - χ ο ν τ ρ ό ς κ α ι μ ε κ ι τ ρ ι ν ι ά ρ ι κ ο π ρ ό σ ω
π ο σ α ν σ π α ν ό ς . Τ ο ν ε ί χ α γ ν ω ρ ί σ ε ι π ρ ι ν α π ό χ ρ ό ν ι α σ τ η Μ ό σ χ α ,
κ α τ ά τ ι ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς π ο υ ε ί χ α μ ε τ ο ν Σ τ ά λ ι ν , κ α ι μ ο υ ε ί χ ε α φ ή σ ε ι
κ α λ έ ς ε ν τ υ π ώ σ ε ι ς . Λ ά τ ρ ε υ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι , ό π ω ς φ α ί ν ο ν τ α ν , κ α ι ο
Σ τ ά λ ι ν τ ο ν ε κ τ ι μ ο ύ σ ε . Σ τ ο 19ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο έ δ ο σ ε τ η ν έ κ θ ε σ η ε ξ ο ν ό
μ α τ ο ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς ο Μ ά λ ε ν κ ο φ . Ή τ α ν
α π ό τ α σ χ ε τ ι κ ά ν έ α σ τ ε λ έ χ η π ο υ ή ρ θ α ν σ τ η ν η γ ε σ ί α κ α ι π ο υ , α ρ γ ό
τ ε ρ α , ο κ α μ ο υ φ λ α ρ ι σ μ έ ν ο ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή ς Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι σ ύ
ν τ ρ ο φ ο ι τ ο υ τ ο ν ε ξ ά λ ε ι ψ α ν . Τ ώ ρ α ό μ ω ς α υ τ ό ς ή τ α ν σ τ η ν κ ο ρ υ φ ή ,
κ α τ ε ί χ ε τ ο α ξ ί ω μ α π ρ ο έ δ ρ ο υ τ ο υ Υ π ο υ ρ γ ι κ ο ύ Σ υ μ β ο υ λ ί ο υ τ η ς Ε Σ -
Σ Δ . Δ ί π λ α τ ο υ κ ά θ ο ν τ α ν ο Μ π έ ρ ι α , μ ε μ ά τ ι α π ο υ λ α μ π ύ ρ ι ζ α ν π ί σ ω
α π ' τ α γ υ α λ ι ά τ ο υ κ α ι μ ε τ α χ έ ρ ι α π ά ν τ α σ ε κ ί ν η σ η . Μ ε τ ά τ ο Μ π έ
ρ ι α έ ρ χ ο ν τ α ν ο Μ ο λ ό τ ο φ , ή ρ ε μ ο ς , σ υ μ π α θ η τ ι κ ό ς , α π ό τ ο υ ς π ι ο σ ο
β α ρ ο ύ ς κ α ι τ ο υ ς π ι ο α ξ ι ο σ έ β α σ τ ο υ ς γ ι α μ α ς , γ ι α τ ί ή τ α ν π α λ ι ό ς
μ π ο λ σ ε β ί κ ο ς α π ό τ ο ν κ α ι ρ ό τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι σ τ ε ν ό ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς τ ο υ
Σ τ ά λ ι ν . Τ έ τ ο ι ο ν θ ε ω ρ ο ύ σ α μ ε τ ο Μ ο λ ό τ ο φ κ α ι μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ
Σ τ ά λ ι ν .
Μ ε τ ά τ ο Μ ο λ ό τ ο φ έ ρ χ ο ν τ α ν ο Μ ι κ ο γ ι ά ν μ ε μ ε λ α χ ρ ο ι ν ό κ α ι
σ κ υ θ ρ ω π ό π ρ ό σ ω π ο , π ο υ μ α ύ ρ ι ζ ε σ α ν η ν ύ χ τ α . Α υ τ ό ς ο έ μ π ο ρ α ς
κ ρ α τ ο ύ σ ε σ τ ο χ έ ρ ι έ ν α α π ό κ ε ί ν α τ α χ ο ν τ ρ ά χ ρ ω μ α τ ι σ τ ά μ ο λ ύ β ι α ,
μ ι σ ό κ ό κ κ ι ν ο κ α ι μ ι σ ό μ π λ ε ( π ρ ά γ μ α π ο υ δ ε ν έ λ ε ι π ε α π ' ό λ α τ α
γ ρ α φ ε ί α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ) κ α ι έ κ α ν ε « λ ο γ α ρ ι α σ μ ο ύ ς » . Τ ώ ρ α
α υ τ ό ς ε ί χ ε α ν α λ ά β ε ι α κ ό μ α μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ε ς α ρ μ ο δ ι ό τ η τ ε ς . Σ τ ι ς 6 Μ ά ρ
τ η , τ η ν η μ έ ρ α τ η ς δ ι α ν ο μ ή ς τ ω ν α ξ ι ω μ ά τ ω ν , ε ί χ ε α π ο φ α σ ι σ τ ε ' ν α
σ υ γ χ ω ν ε υ τ ο ύ ν τ α υ π ο υ ρ γ ε ί α Ε ξ ω τ ε ρ ι κ ο ύ κ α ι Ε σ ω τ ε ρ ι κ ο ύ Ε μ π ο ρ ί ο υ
κ α ι ά ρ π α ξ ε τ ο χ α ρ τ ο φ υ λ ά κ ι ο τ ο υ έ μ π ο ρ α υ π ο υ ρ γ ο ύ ο Α ρ μ έ ν η ς .
Σ τ ο τ έ λ ο ς , σ α ν σ α σ τ ι σ μ έ ν ο ς , σ τ η γ ω ν ί α τ ο υ τ ρ α π ε ζ ι ο ύ , κ ά θ ο
ν τ α ν ο α σ π ρ ο μ ά λ λ η ς μ ε μ ο ύ σ ι κ α ι μ ε γ α λ α ν ά ξ ε π λ υ μ έ ν α μ ά τ ι α
σ τ ρ α τ ά ρ χ η ς Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν .
— Σ α ς α κ ο ύ μ ε ! - ε ί π ε ό λ ο ς σ ο β α ρ ό τ η τ α ο Μ ά λ ε ν κ ο φ . Μ ι α έ
ν α ρ ξ η α υ τ ή κ α θ ό λ ο υ σ υ ν τ ρ ο φ ι κ ή . Α υ τ ό θ α ή τ α ν σ υ ν ή θ ε ι α σ τ ι ς σ υ
ν ο μ ι λ ί ε ς τ ω ν ν έ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν η γ ε τ ώ ν κ α ι δ ε χ ω ρ ε ί α μ φ ι β ο λ ί α ό τ ι
α υ τ ή η σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά ή θ ε λ ε ν α δ ε ί ξ ε ι τ η ν υ π ε ρ η φ ά ν ε ι α μ ε γ ά λ ο υ
κ ρ ά τ ο υ ς . — «Ε, πες τ ι έ χ ε ι ς ν α μ α ς π ε ι ς , θ α σ ' α κ ο ύ σ ο μ ε κ α ι θ α σ ο υ
π ο ύ μ ε τ ε λ ι κ ά τ η γ ν ώ μ η μ α ς » .
Ε γ ώ δ ε ν ή ξ ε ρ α κ α λ ά τ α ρ ω σ ι κ ά , δ ε μ π ο ρ ο ύ σ α ν α τ α μ ι λ ή σ ω , α λ
λ ά τ α κ α τ α λ ά β α ι ν α . Η σ υ ν ο μ ι λ ί α δ ι ε ξ ά γ ο ν τ α ν μ ε μ ε τ α φ ρ α σ τ ή .
Ά ρ χ ι σ α ν α μ ι λ ώ γ ι α τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ μ α ς α ν η σ υ χ ο ύ ν , ι -
15
δ ι α ί τ ε ρ α γ ι α τ α σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ά κ α ι γ ι α τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά ζ η τ ή μ α τ α . Έ
κ α μ α σ τ η ν α ρ χ ή κ ά π ο ι α ε ι σ α γ ω γ ή γ ι α τ η ν ε σ ω τ ε ρ ι κ ή κ α ι ε ξ ω τ ε ρ ι κ ή
π ο λ ι τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς , π ο υ μ α ς α π α σ χ ο λ ο ύ σ ε . Έ π ρ ε
π ε α π α ρ α ί τ η τ α ν α δ ι κ α ι ο λ ο γ ή σ ω τ ι ς α ν ά γ κ ε ς κ α ι τ α α ι τ ή μ α τ α μ α ς
τ ό σ ο σ τ ο ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό ό σ ο κ α ι σ τ ο σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ό τ ο μ έ α . Σ χ ε τ ι κ ά μ ε
τ ο ν τ ε λ ε υ τ α ί ο , ο β ο ή θ ε ι ε ς π ο υ μ α ς έ δ ι ν α ν γ ι α τ ο σ τ ρ α τ ό ή τ α ν π ά
ν τ ο τ ε α ν ε π α ρ κ ε ί ς κ α ι ε λ ά χ ι σ τ ε ς , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α π ο υ κ ι α υ τ έ ς τ ι ς λ ί γ ε ς
β ο ή θ ε ι ε ς π ο υ μ α ς χ ο ρ η γ ο ύ σ α ν , ε μ ε ί ς τ ι ς ε κ τ ι μ ο ύ σ α μ ε π ο λ ύ κ α ι δ η
μ ό σ ι α . Μ α ζ ί μ ε τ α ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ α γ ι α τ α μ έ τ ρ ι α α ι τ ή μ α τ α μ α ς , τ ο υ ς
έ κ θ ε σ α κ α ι τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς σ ε σ χ έ σ η μ ε τ ο υ ς γ ε ί τ ο
ν ε ς , Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς , Έ λ λ η ν ε ς κ α ι Ι τ α λ ο ύ ς . Α π ' ό λ α τ α σ η μ ε ί α
τ η ς χ ώ ρ α ς ο ι ε χ θ ρ ο ί α ν έ π τ υ σ σ α ν ε ν τ α τ ι κ ή ε χ θ ρ ι κ ή α ν τ ι π ε ρ ι σ π α -
σ τ ι κ ή , κ α τ α σ κ ο π ε υ τ ι κ ή κ α ι σ α μ π ο τ α ρ ι σ τ ι κ ή δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α , α π ό
τ η θ ά λ α σ σ α , τ ο ν α έ ρ α κ α ι τ η σ τ ε ρ ι ά . Σ υ γ κ ρ ο υ ό μ α σ τ α ν σ υ ν ε χ ώ ς μ ε
τ ι ς σ υ μ μ ο ρ ί ε ς τ ω ν α ν τ ι π ε ρ ι σ π α σ τ ώ ν κ α ι ε ί χ α μ ε α ν ά γ κ η γ ι α σ τ ρ α
τ ι ω τ ι κ ό υ λ ι κ ό .
Μ έ λ η μ α μ ο υ ή τ α ν ν α ε ί μ α ι ό σ ο π ι ο σ υ ν ο π τ ι κ ό ς κ α ι σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ
ν ο ς σ τ η ν έ κ θ ε σ η π ο υ έ κ α ν α , π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν α μ η τ α μ α κ ρ ύ ν ω κ α ι
δ ε ν ε ί χ α π α ρ ά π ε ρ ί π ο υ ε ί κ ο σ ι λ ε π τ ά π ο υ μ ι λ ο ύ σ α , ό τ α ν ά κ ο υ σ α τ ο
Μ π έ ρ ι α , μ ε κ ε ί ν α τ α φ ι δ ί σ ι α μ ά τ ι α , ν α λ έ ε ι σ τ ο Μ ά λ ε ν κ ο φ , π ο υ κ ά
θ ο ν τ α ν σ α ν μ ο ύ μ ι α κ α ι μ ε ά κ ο υ ε :
— Δ ε ν τ ο υ λ έ μ ε τ ι έ χ ο υ μ ε ν α τ ο υ π ο ύ μ ε κ α ι ν α τ ε λ ε ι ώ ν ο υ μ ε ;
Ο Μ α λ έ ν κ ο φ , χ ω ρ ί ς κ α μ ι ά σ ύ σ π α σ η τ ο υ π ρ ο σ ώ π ο υ κ α ι χ ω ρ ί ς
ν α τ ρ α β ή ξ ε ι α π ό μ έ ν α τ ο β λ έ μ μ α ( χ ω ρ ί ς ά λ λ ο , έ π ρ ε π ε ν α φ υ λ ά ξ ε ι τ ο
κ ύ ρ ο ς μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο υ ς α ν α π λ η ρ ω τ έ ς τ ο υ ! ) , ε ί π ε σ τ ο Μ π έ ρ ι α :
— Π ε ρ ί μ ε ν ε !
Μ ε π ε ί ρ α ξ ε τ ό σ ο π ο υ έ β ρ α ζ α μ έ σ α μ ο υ , μ α κ ρ ά τ η σ α τ η ν ψ υ χ ρ α ι
μ ί α κ α ι γ ι α ν α τ ο υ ς δ ό σ ω ν α κ α τ α λ ά β ο υ ν , ό τ ι ά κ ο υ σ α κ α ι α ν τ ι λ ή -
φ τ η κ α τ ι ε ί π α ν , σ υ ν τ ό μ ε υ σ α τ η ν ο μ ι λ ί α μ ο υ κ α ι ε ί π α σ τ ο Μ ά λ ε ν
κ ο φ :
— Τ ε λ ε ί ω σ α .
— Πράβιλνο ! 1 - ε ί π ε ο Μ ά λ ε ν κ ο φ κ α ι έ δ ο σ ε τ ο λ ό γ ο σ τ ο Μ ι κ ο -
γ ι ά ν .
Ο Μ π έ ρ ι α , ι κ α ν ο π ο ι η μ έ ν ο ς π ο υ τ ε λ ε ί ω σ α , έ χ ω σ ε τ α χ έ ρ ι α σ τ ι ς
τ σ έ π ε ς κ α ι ψ υ χ ο λ ο γ ο ύ σ ε τ ι ε ν τ ύ π ω σ η μ ο υ έ κ α ν α ν ο ι α π α ν τ ή σ ε ι ς
τ ο υ ς . Φ υ σ ι κ ά , ε γ ώ δ ε ν έ μ ε ι ν α ι κ α ν ο π ο ι η μ έ ν ο ς α π ό ό,τι ε ί χ α ν α π ο
φ α σ ί σ ε ι ν α μ α ς χ ο ρ η γ ή σ ο υ ν γ ι α τ α π ο λ ύ μ έ τ ρ ι α α ι τ ή μ α τ α π ο υ τ ο υ ς
_____________________ 1. Σωστά, εντάξει (Ρωσικά στο πρωτότυπο).
16
ε ί χ α μ ε υ π ο β ά λ ε ι . Π ή ρ α ξ α ν ά τ ο λ ό γ ο κ α ι τ ο υ ς ε ί π α ό τ ι έ κ α μ α ν π ο λ
λ έ ς π ε ρ ι κ ο π έ ς σ τ α α ι τ ή μ α τ α μ α ς . Σ τ ο μ ε τ α ξ ύ π ε τ ι έ τ α ι ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , ο
ο π ο ί ο ς δ ί ν ε ι « ε ξ η γ ή σ ε ι ς » ό τ ι η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ε ί ν α ι φ τ ω χ ή γ ι α
λ ό γ ο υ τ η ς , γ ι α τ ί β γ ή κ ε α π ό τ ο ν π ό λ ε μ ο , ότ ι π ρ έ π ε ι ν α β ο η θ ή σ ε ι κ α ι
τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς κ . λ π .
— Ό τ α ν δ ι α τ υ π ώ σ α μ ε α υ τ ά τ α α ι τ ή μ α τ α — α π ά ν τ η σ α σ τ ο Μ ι
κ ο γ ι ά ν — ε ί χ α μ ε π ά ν τ α υ π ό ψ η τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς π ο υ α ν α φ έ ρ α τ ε , μ ά λ ι σ τ α
κ ά ν α μ ε π ο λ ύ σ φ ι χ τ ά τ ο υ ς λ ο γ α ρ ι α σ μ ο ύ ς , κ α ι ο ι ε ι δ ι κ ο ί σ α ς π ο υ ε ρ
γ ά ζ ο ν τ α ι σ τ η χ ώ ρ α μ α ς ε ί ν α ι μ ά ρ τ υ ρ ε ς γ ι ' α υ τ ό .
— Ο ι ε ι δ ι κ ο ί μ α ς δ ε γ ν ω ρ ί ζ ο υ ν τ ι ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς π ο υ έ χ ε ι η Σ ο
β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η . Α υ τ ά τ α ξ έ ρ ο υ μ ε ε μ ε ί ς π ο υ σ α ς ε ί π α μ ε τ η γ ν ώ μ η
μ α ς κ α ι τ ι ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς μ α ς - ε ί π ε ο Μ ι κ ο γ ι ά ν .
Ο Μ ο λ ό τ ο φ ε ί χ ε σ κ ύ ψ ε ι τ ο Κεφάλι . Ε ί π ε κ ά τ ι γ ι α τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς
τ η ς . Α λ β α ν ί α ς μ ε τ ο υ ς γ ε ί τ ο ν ε ς , α λ λ ά π ο τ έ δ ε σ ή κ ω σ ε τ α μ ά τ ι α . Ο
Μ ά λ ε ν κ ο φ κ α ι ο Μ π έ ρ ι α ή τ α ν ο ι δ ύ ο « κ ό κ κ ο ρ ο ι τ ο υ κ ο τ ε τ σ ι ο ύ » ,
ε ν ώ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , ψ υ χ ρ ό ς κ α ι φ α ρ μ α κ ε ρ ό ς , μ ι λ ο ύ σ ε κ ά π ω ς λ ι γ ό τ ε ρ ο ,
μ α ό τ α ν μ ι λ ο ύ σ ε έ χ υ ν ε α π ό τ ο σ τ ό μ α τ ο υ μ ό ν ο κ α κ ί α κ α ι δ η λ η τ ή
ρ ι ο . Α π ό τ ο ν τ ρ ό π ο π ώ ς μ ι λ ο ύ σ α ν , π ώ ς δ ι έ κ ο π τ α ν τ ο λ ό γ ο υ τ ο υ ά λ
λ ο υ , π ω ς κ ο κ κ ο ρ ε ύ ο ν τ α ν ό τ α ν έ δ ι ν α ν « σ υ μ β ο υ λ έ ς » , δ ι έ κ ρ ι ν ε ς τ α
σ η μ ά δ ι α α σ υ μ φ ω ν ί α ς μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς .
Α φ ο ύ ε σ ε ί ς α π ο φ α σ ί σ α τ ε έ τ σ ι , — τ ο υ ς ε ί π α — τ ό τ ε ε γ ώ δ ε ν υ π ά ρ
χ ε ι λ ό γ ο ς ν α τ α μ α κ ρ α ί ν ω .
— Π ρ ά β ι λ ν ο ! - ε π α ν έ λ α β ε ο Μ α λ έ ν κ ο φ κ α ι ρ ώ τ η σ ε υ ψ ώ ν ο ν τ α ς
τ η φ ω ν ή :
— Έ χ ε ι κ α ν ε ί ς κ α μ ι ά π α ρ α τ ή ρ η σ η ;
— Έ χ ω ε γ ώ , - ε ί π ε π έ ρ α α π ό τ η γ ω ν ί α τ ο υ τ ρ α π ε ζ ι ο ύ ο Μ π ο υ λ -
γ κ ά ν ι ν .
— Λ έ γ ε - τ ο υ ε ί π ε ο Μ ά λ ε ν κ ο φ .
Ο Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν ά ν ο ι ξ ε έ ν α φ ά κ ε λ λ ο κ α ι ο υ σ ι α σ τ ι κ ά ε ί π ε :
— Ε σ ε ί ς , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , ζ η τ ή σ α τ ε μ ι α β ο ή θ ε ι α γ ι α τ ο σ τ ρ α
τ ό . Ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε σ ύ μ φ ω ν ο ι ν α σ α ς τ η χ ο ρ η γ ή σ ο υ μ ε σ τ ο μ έ τ ρ ο π ο υ
κ α θ ο ρ ί σ α μ ε , έ χ ω ό μ ω ς μ ε ρ ι κ έ ς κ ρ ι τ ι κ έ ς π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς . Τ ο σ τ ρ ά
τ ε υ μ α π ρ έ π ε ι ν α ε ί ν α ι έ ν α γ ε ρ ό ό π λ ο τ η ς δ ι χ τ α τ ο ρ ί α ς τ ο υ π ρ ο λ ε τ α
ρ ι ά τ ο υ , τ α σ τ ε λ έ χ η τ ο υ π ρ έ π ε ι ν α ε ί ν α ι έ μ π ι σ τ ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι τ ο υ Κ ό μ
μ α τ ο ς , μ ε π ρ ο λ ε τ α ρ ι α κ ή π ρ ο έ λ ε υ σ η , τ ο Κ ό μ μ α π ρ έ π ε ι ν α έ χ ε ι τ ο
σ τ ρ ά τ ε υ μ α κ ά τ ω α π ό σ ί γ ο υ ρ η δ ι ε ύ θ υ ν σ η . . .
Ο Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν έ κ α μ ε μ ι α μ α κ ρ η γ ο ρ ί α γ ε μ ά τ η « σ υ μ β ο υ λ έ ς » κ α ι
η θ ι κ ο λ ο γ ί ε ς . Τ ο ν ά κ ο υ α π ρ ο σ ε χ τ ι κ ά κ α ι π ε ρ ί μ ε ν α ν α ι δ ώ π ο υ ή τ α ν
ο ι κ ρ ι τ ι κ έ ς , γ ι α τ ί α κ ό μ α δ ε ν έ ρ χ ο ν τ α ν . Τ ε λ ι κ ά τ ι ς α μ ό λ η σ ε :
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς ότ ι π ο λ λ ά α π ό
17
τ α σ τ ε λ έ χ η τ ο υ σ τ ρ α τ ο ύ σ α ς ε ί ν α ι π α ι δ ι ά μ π έ η δ ω ν , α γ ά δ ω ν , μ ε ύ π ο
π τ η π ρ ο έ λ ε υ σ η και δ ρ ά σ η . Ε μ ε ί ς π ρ έ π ε ι ν α ε ί μ α σ τ ε σ ί γ ο υ ρ ο ι σ ε
π ο ι α χ έ ρ ι α π η γ α ί ν ο υ ν α υ τ ά τ α ό π λ α π ο υ σ α ς δ ί ν ο υ μ ε , — σ υ ν έ χ ι σ ε —
γ ι " α υ τ ό σ α ς σ υ μ β ο υ λ ε ύ ο υ μ ε ν α μ ε λ ε τ ή σ ε τ ε β α θ ι ά α υ τ ό τ ο π ρ ό β λ η
μ α κ α ι ν α κ ά ν ε τ ε ε κ κ α θ α ρ ί σ ε ι ς . . .
Μ ο υ α ν έ β η κ ε τ ο α ί μ α σ τ ο κ ε φ ά λ ι , γ ι α τ ί α υ τ ό ή τ α ν μ ι α σ υ κ ο φ α
ν τ ι κ ή κ α τ η γ ο ρ ί α κ α ι π ρ ο σ β ο λ ή γ ι α τ α σ τ ε λ έ χ η τ ο υ σ τ ρ α τ ο ύ μ α ς .
Ύ ψ ω σ α τ η φ ω ν ή μ ο υ κ α ι ρ ώ τ η σ α τ ο σ τ ρ α τ ά ρ χ η :
— Α π ό π ο ύ έ χ ε τ ε α υ τ έ ς τ ι ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς π ο ύ μ ο υ τ ι ς δ ί ν ε τ ε μ ε
τ ό σ η β ε β α ι ό τ η τ α ; Γ ι α τ ί π ρ ο σ β ά λ λ ε τ ε τ ο σ τ ρ α τ ό μ α ς ;
Σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η έ π ε σ ε μ ι α ψ ύ χ ρ α π ά γ ο υ . Ό λ ο ι σ ή κ ω σ α ν τ ο κ ε φ ά
λ ι κ α ι μ ε κ ο ι τ ο ύ σ α ν , ε ν ώ ε γ ώ π ε ρ ί μ ε ν α τ η ν α π ά ν τ η σ η α π ό τ ο
Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν . Α υ τ ό ς β ρ έ θ η κ ε σ ε δ ύ σ κ ο λ η θ έ σ η , γ ι α τ ί δ ε ν π ε ρ ί μ ε ν ε
τ έ τ ο ι α ε ρ ώ τ η σ η σ α ν μ α χ α ι ρ ι ά κ α ι κ ά ρ φ ω σ ε τ ο β λ έ μ μ α σ τ ο Μ π έ ρ ι α .
Π ή ρ ε τ ο λ ό γ ο ο Μ π έ ρ ι α κ α ι , σ α λ ε ύ ο ν τ α ς μ ά τ ι α κ α ι χ έ ρ ι α ό λ ο α
ν η σ υ χ ί α κ α ι ε κ ν ε υ ρ ι σ μ ό , ά ρ χ ι σ ε ν α λ έ ε ι ό τ ι , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ι ς π λ η
ρ ο φ ο ρ ί ε ς τ ο υ ς , α κ α τ ά λ λ η λ α κ α ι ύ π ο π τ α σ τ ο ι χ ε ί α ε ί χ α μ ε τ ά χ α ε μ ε ί ς
ό χ ι μ ό ν ο σ τ ο σ τ ρ α τ ό , α λ λ ά κ α ι σ τ ο ν κ ρ α τ ι κ ό μ η χ α ν ι σ μ ό κ α ι σ τ η ν
ο ι κ ο ν ο μ ί α ! α ν ά φ ε ρ ε μ ά λ ι σ τ α κ α ι κ ά π ο ι ο ν α ρ ι θ μ ό σ ε π ο σ ο σ τ ά . Ο
Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν α ν ά σ α ν ε ξ α λ α φ ρ ω μ έ ν ο ς κ α ι κ ο ί τ α ξ ε τ ρ ι γ ύ ρ ω μ η κ ρ ύ
β ο ν τ α ς τ η ν ι κ α ν ο π ο ί η σ η τ ο υ , α λ λ ά ο Μ π έ ρ ι α τ ο υ έ κ ο ψ ε τ ο χ α μ ό γ ε
λ ο . Α ν τ ι τ ά χ τ η κ ε α ν ο ι κ τ ά σ τ η « σ υ μ β ο υ λ ή » τ ο υ Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν γ ι α
ε κ κ α θ α ρ ί σ ε ι ς κ α ι τ ό ν ι σ ε ό τ ι « δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α ε κ κ α θ α ρ ι σ τ ο ύ ν , α λ λ ά
ν α σ υ χ ω ρ ε θ ο ύ ν τ α σ τ ο ι χ ε ί α μ ε κ α κ ή π ρ ο έ λ ε υ σ η , π ο υ α ρ γ ό τ ε ρ α μ π ή
κ α ν σ τ ο σ ω σ τ ό δ ρ ό μ ο » . Η κ α κ ί α κ α ι ο ι β α θ ι έ ς α ν τ ι θ έ σ ε ι ς , π ο υ υ
π ή ρ χ α ν α ν ά μ ε σ α σ ' α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς δ ύ ο ε κ δ η λ ώ ν ο ν τ α ν ε ν τ ε λ ώ ς α ν ο ι
χ τ ά . Ό π ω ς έ γ ι ν ε φ α ν ε ρ ό α ρ γ ό τ ε ρ α , ο ι α ν τ ι θ έ σ ε ι ς Μ π ο υ λ γ κ ά κ ι ν -
Μ π έ ρ ι α δ ε ν ή τ α ν α π λ ώ ς μ ε τ α ξ ύ δ ύ ο π ρ ο σ ώ π ω ν , α λ λ ά ή τ α ν α ν τ α ν ά
κ λ α σ η τ ω ν β α θ ι ώ ν α ν τ ι θ έ σ ε ω ν , ε ρ ί δ ω ν κ α ι ε ν α ν τ ι ώ σ ε ω ν π ο υ
κ ό χ λ α ζ α ν α ν ά μ ε σ α σ τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή Κ ρ α τ ι κ ή Α σ φ ά λ ε ι α κ α ι τ α ό ρ γ α
ν α τ η ς Υ π η ρ ε σ ί α ς Π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο ύ . Ε μ ε ί ς ό
μ ω ς α υ τ ά θ α τ α μ α θ α ί ν α μ ε α ρ γ ό τ ε ρ α . Σ ε τ ο ύ τ η τ η ν π ε ρ ί π τ ω σ η σ υ
γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α ε π ρ ό κ ε ι τ ο γ ι α μ ι α β α ρ ι ά κ α τ η γ ο ρ ί α π ο υ ε γ ε ί ρ ο ν τ α ν ε
ν α ν τ ί ο ν μ α ς . Α υ τ ή τ η ν κ α τ η γ ο ρ ί α μ ε κ α ν έ ν α τ ρ ό π ο δ ε μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε
ν α τ η β α σ τ ά ξ ο υ μ ε σ τ ι ς π λ ά τ ε ς μ α ς , γ ι ' α υ τ ό σ η κ ώ θ η κ α κ α ι τ ο υ ς εί
π α :
— Κ ε ί ν ο ι π ο υ σ α ς έ δ ο σ α ν α υ τ έ ς τ ι ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς σ υ κ ο φ α ν τ ο ύ ν ,
ε ί ν α ι σ υ ν ε π ώ ς ε χ θ ρ ο ί . Δ ε ν α λ η θ ε ύ ε ι τ ί π ο τ ε α π ' α υ τ ά π ο υ ε ί π α τ ε . Η
σ υ ν τ ρ ι π τ ι κ ή π λ ε ι ο ν ό τ η τ α τ ω ν σ τ ε λ ε χ ώ ν τ ο υ σ τ ρ α τ ο ύ μ α ς ή τ α ν φ τ ω -
18
χ ο ί α γ ρ ό τ ε ς , β ο σ κ ο ί , ε ρ γ ά τ ε ς , β ι ο τ έ χ ν ε ς κ α ι ε π α ν α σ τ ά τ ε ς δ ι α ν ο ο ύ
μ ε ν ο ι . Π α ι δ ι ά μ π έ η δ ω ν κ α ι α γ ά δ ω ν δ ε ν υ π ά ρ χ ο υ ν σ τ ο σ τ ρ α τ ό μ α ς .
Κ α ι α ν υ π ά ρ χ ο υ ν κ ά π ο υ 1 2 ή 2 0 ά τ ο μ α , ε ί ν α ι κ ε ί ν ο ι π ο υ ε γ κ α τ έ λ ε ι
ψ α ν τ η ν τ ά ξ η τ ο υ ς κ α ι μ α τ ώ θ η κ α ν κ α ι ό τ α ν λ έ ω μ α τ ώ θ η κ α ν , θ έ λ ω
ν α π ω ό τ ι σ τ α χ ρ ό ν ι α τ ο υ π ο λ έ μ ο υ ό χ ι μ ό ν ο ν π ρ ό τ α ξ α ν τ ο ν τ ο υ φ έ κ ι
σ τ ο υ ς ε ξ ω τ ε ρ ι κ ο ύ ς ε χ θ ρ ο ύ ς , α λ λ ά κ α ι α π α ρ ν ή θ η κ α ν τ η ν τ ά ξ η α π ό
τ η ν ο π ο ί α π ρ ο έ ρ χ ο ν τ α ι , μ ά λ ι σ τ α κ α ι τ ο υ ς γ ο ν ε ί ς κ α ι σ υ γ γ ε ν ε ί ς τ ο υ ς
ό τ α ν ο ι τ ε λ ε υ τ α ί ο ι α ν τ ι τ ά χ τ η κ α ν σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι σ τ ο λ α ό . Ό λ α τ α
σ τ ε λ έ χ η τ ο υ σ τ ρ α τ ο ύ μ α ς έ κ α μ α ν τ ο ν π ό λ ε μ ο , α ν α δ ε ί χ τ η κ α ν σ τ ο ν
π ό λ ε μ ο κ α ι ε γ ώ ό χ μ ό ν ο δ ε δ έ χ ο μ α ι α υ τ έ ς τ ι ς κ α τ η γ ο ρ ί ε ς , α λ λ ά σ α ς
λ έ ω ό τ ι ο ι π λ η ρ ο φ ο ρ ι ο δ ό τ ε ς σ α ς λ έ ν ε ψ έ μ α τ α , σ υ κ ο φ α ν τ ο ύ ν . Ε γ ώ
σ α ς δ ι α β ε β α ι ώ ν ω ό τ ι τ α ό π λ α π ο υ π ή ρ α μ ε κ α ι θ α π ά ρ ο υ μ ε α π ό σ α ς
ή τ α ν κ α ι θ α ε ί ν α ι σ ε σ ί γ ο υ ρ α χ έ ρ ι α , ό τ ι τ ο Λ α ϊ κ ό μ α ς Σ τ ρ α τ ό τ ο ν
δ ι ε ύ θ υ ν ε κ α ι τ ο ν δ ι ε υ θ ύ ν ε ι τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς κ α ι κ α ν έ ν α ς ά λ λ ο ς .
Τ ό σ α ε ί χ α ν α π ω ! - κ α ι κ ά θ η σ α .
Ό τ α ν τ ε λ ε ί ω σ α , π ή ρ ε τ ο λ ό γ ο ο Μ ά λ ε ν κ ο φ γ ι α ν α κ λ ε ί σ ε ι τ η
σ υ ζ ή τ η σ η . Α φ ο ύ τ ό ν ι σ ε ό τ ι σ υ μ φ ω ν ο ύ σ ε μ ε ό σ α ε ί π α ν ο ι π ρ ο η γ ο ύ
μ ε ν ο ι ο μ ι λ η τ έ ς κ α ι μ α ς α μ ό λ η σ ε έ ν α σ ω ρ ό « σ υ μ β ο υ λ έ ς κ α ι ο δ η
γ ί ε ς » , ε π έ σ τ η σ ε κ ι α υ τ ό ς τ η ν π ρ ο σ ο χ ή σ τ η λ ο γ ο μ α χ ί α π ο υ κ ά ν α μ ε
μ ε τ ο Μ π ο υ γ λ κ ά ν ι ν κ α ι τ ο Μ π έ ρ ι α σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο υ ς « ε χ θ ρ ο ύ ς » σ τ ι ς
γ ρ α μ μ έ ς τ ο υ σ τ ρ α τ ο ύ μ α ς .
— Ό σ ο γ ι α τ η ν α ν ά λ η ψ η ε κ κ α θ α ρ ί σ ε ω ν σ τ ο σ τ ρ α τ ό , ε γ ώ φ ρ ο
ν ώ ότ ι τ ο π ρ ό β λ η μ α δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α τ ε θ ε ί κ α τ ' α υ τ ό τ ο ν τ ρ ό π ο - ε ί π ε
ο Μ ά λ ε ν κ ο φ α ν τ ι κ ρ ο ύ ο ν τ α ς τ η « σ υ μ β ο υ λ ή » γ ι α ε κ κ α θ α ρ ί σ ε ι ς , π ο υ
μ ο υ έ δ ω σ ε ο Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν . — Ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι δ ε γ ε ν ν ι ο ύ ν τ α ι δ ι α μ ο ρ
φ ω μ έ ν ο ι , κ ά ν ο υ ν κ α ι λ ά θ η σ τ η ζ ω ή . Δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α φ ο β ο ύ μ α σ τ ε ν α
σ υ γ χ ω ρ ο ύ μ ε τ ο π α ρ ε λ θ ό ν ε κ ε ί ν ω ν π ο υ έ χ ο υ ν σ φ ά λ ε ι . Ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε
α ν θ ρ ώ π ο υ ς π ο υ μ α ς π ο λ έ μ η σ α ν έ ν ο π λ α , α λ λ ά τ ώ ρ α β γ ά ζ ο υ μ ε ι δ ι α ί
τ ε ρ ο υ ς ν ό μ ο υ ς ν α τ ο υ ς σ υ χ ω ρ ε θ ε ί τ ο π α ρ ε λ θ ό ν κ α ι έ τ σ ι ν α τ ο υ ς δ ο
θεί η δ υ ν α τ ό τ η τ α ν α ε ρ γ α σ τ ο ύ ν σ τ ο σ τ ρ α τ ό , ν α ε ί ν α ι κ α ι σ τ ο κ ό μ
μα. Ο ό ρ ο ς « ε κ κ α θ ά ρ ι σ η » τ ο υ σ τ ρ α τ ο ύ — ε π α ν έ λ α β ε ο Μ ά λ ε ν κ ο φ —
δ ε ν τ α ι ρ ι ά ζ ε ι κ α ι έ κ λ ε ι σ ε τ η σ υ ζ ή τ η σ η .
Δ ε ν έ π α ι ρ ν ε ς χ α μ π έ ρ ι : έ ν α ς έ λ ε γ ε σ τ ο β ρ ό ν τ ο « έ χ ε τ ε ε χ θ ρ ο ύ ς »
κ α ι « κ ά μ ε τ ε ε κ κ α θ α ρ ί σ ε ι ς » , ά λ λ ο ς έ λ ε γ ε « β γ ά ζ ο υ μ ε ν ό μ ο υ ς ν α τ ο υ ς
σ υ γ χ ω ρ ε θ ε ί τ ο π α ρ ε λ θ ό ν » !
Π ά ν τ ω ς α υ τ έ ς ή τ α ν ο ι α π ό ψ ε ι ς τ ο υ ς . Ε μ ε ί ς τ ο υ ς α κ ο ύ σ α μ ε π ρ ο
σ ε χ τ ι κ ά κ α ι γ ι α ό σ α δ ε ν ή μ α σ τ α ν σ ύ μ φ ω ν ο ι ε κ φ ρ ά σ α μ ε α ν ο ι χ τ ά τ ι ς
α ν τ ι ρ ή σ ε ι ς μ α ς . Σ τ ο τ έ λ ο ς τ ο υ ς ε υ χ α ρ ί σ τ η σ α γ ι α τ η ν υ π ο δ ο χ ή κ α ι
κ ά π ω ς π α ρ ε μ π ι π τ ό ν τ ω ς τ ο υ ς ε ί π α ότ ι η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ
Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς ε ί χ ε α π ο φ α σ ί σ ε ι ν α α π α λ λ α γ ώ και ν α ξ ε λ α φ ρ ω θ ώ
19
α π ό π ο λ λ ά λ ε ι τ ο υ ρ γ ή μ α τ α κ α ι ν α κ ρ α τ ή σ ω μ ό ν ο τ ο κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο , τ ο
λ ε ι τ ο ύ ρ γ η μ α Γ ε ν ι κ ο ύ Γ ρ α μ μ α τ έ α τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς . ( Ε γ ώ τ ό τ ε ή μ ο υ ν
κ α ι Γ ε ν ι κ ό ς Γ ρ α μ μ α τ έ α ς κ α ι Π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς κ α ι υ π ο υ ρ γ ό ς τ η ς Ά
μ υ ν α ς κ α ι υ π ο υ ρ γ ό ς Ε ξ ω τ ε ρ ι κ ώ ν . Τ α λ ε ι τ ο υ ρ γ ή μ α τ α α υ τ ά μ ο υ ε ί χ α ν
μ ε ί ν ε ι α π ό τ ό τ ε π ο υ α π ε λ ε υ θ ε ρ ώ θ η κ ε η χ ώ ρ α κ α ι π ο υ χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν
ν α ξ ε π ε ρ α σ τ ο ύ ν π ο λ λ έ ς δ υ σ χ έ ρ ε ι ε ς , π ο υ τ ι ς ε ί χ α ν π ρ ο κ α λ έ σ ε ι ο ι ε
ξ ω τ ε ρ ι κ ο ί κ α ι ο ι ε σ ω τ ε ρ ι κ ο ί ε χ θ ρ ο ί ) .
Ο Μ ά λ ε ν κ ο φ β ρ ή κ ε σ ω σ τ ή α υ τ ή τ η ν α π ό φ α σ η κ α ι ε π α ν έ λ α β ε
δ ύ ο φ ο ρ έ ς κ α τ ά σ ε ι ρ ά τ ο π ρ ο τ ι μ η τ έ τ ο τ ο υ «πράβιλνο». Δ ε ν μ α ς έ μ ε ν ε
ά λ λ ο ν α π ο ύ μ ε , χ ω ρ ι σ τ ή κ α μ ε σ φ ί γ γ ο ν τ α ς τ α χ έ ρ ι α .
Τ ο σ υ μ π έ ρ α σ μ α μ ο υ α π ' α υ τ ή τ η σ υ ν ά ν τ η σ η ή τ α ν π ι κ ρ ό . Ε ί δ α
ό τ ι σ τ η ν η γ ε σ ί α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς δ ε ν υ π ή ρ χ ε κ α λ ή π ρ ο δ ι ά
θ ε σ η π ρ ο ς τ η χ ώ ρ α μ α ς . Ο γ ε μ ά τ ο ς υ π ε ρ ο ψ ί α τ ρ ό π ο ς μ ε τ ο ν ο π ο ί ο
φ έ ρ θ η κ α ν κ α τ ά τ η σ υ ν ά ν τ η σ η , η μ η χ ο ρ ή γ η σ η ε κ ε ί ν ω ν τ ω ν λ ί γ ω ν
π ρ α γ μ ά τ ω ν π ο υ ζ η τ ο ύ σ α μ ε κ α ι η σ υ κ ο φ α ν τ ι κ ή ε π ί θ ε σ η γ ι α τ α σ τ ε
λ έ χ η τ ο υ σ τ ρ α τ ο ύ μ α ς δ ε ν ή τ α ν κ α λ ά σ η μ ά δ ι α .
Α π ' α υ τ ή τ η σ υ ν ά ν τ η σ η δ ι α π ί σ τ ω σ α ε π ί σ η ς ό τ ι σ τ ο Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο
τ η ς Κ Ε τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς
δ ε ν υ π ή ρ χ ε ε ν ό τ η τ α : ε π ι κ ρ α τ ο ύ σ α ν ο Μ ά λ ε ν κ ο φ κ α ι ο Μ π ε ρ ι α , ο
Μ ο λ ό τ ο φ σ χ ε δ ό ν δ ε μ ι λ ο ύ σ ε , ο Μ ι κ ο γ ι ά ν π ο υ κ ά θ ο ν τ α ν σ α ν σ ε
σ κ ι ά έ χ υ ν ε δ η λ η τ ή ρ ι ο , ε ν ώ ο Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν έ β γ α λ ε α π ό τ ο σ τ ό μ α
σ β ο υ ν ι έ ς .
Φ α ί ν ο ν τ α ν ό τ ι α ν ά μ ε σ α σ τ ι ς κ ε φ α λ έ ς τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ ε
ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς
Έ ν ω σ η ς ε ί χ ε ξ ε σ π ά σ ε ι δ ι α μ ά χ η π α ρ α γ κ ω ν ι σ μ ώ ν . Μ ' ό λ ο π ο υ π ρ ο
σ π α θ ο ύ σ α ν ν α μ η δ ό σ ο υ ν έ ξ ω τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η ό τ ι σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο γί
ν ο ν τ α ν « α λ λ α γ ή φ ρ ο υ ρ ά ς » , ω σ τ ό σ ο ή τ α ν α δ ύ ν α τ ο ν α σ υ γ κ α λ υ φ τ ε ί
κ α θ ε τ ί . Σ τ ο κ ό μ μ α κ α ι σ τ η ν κ υ β έ ρ ν η σ η ε ί χ α ν γ ί ν ε ι κ α ι γ ί ν ο ν τ α ν
α λ λ α γ έ ς . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , α φ ο ύ έ β α λ ε τ ρ ι κ λ ο π ο δ ι ά σ τ ο Μ ά λ ε ν κ ο φ ,
α φ ή ν ο ν τ α ς τ ο υ μ ό ν ο τ ο π ό σ τ ο π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ο ύ , ο ί δ ι ο ς , τ ο Σ ε π τ έ μ
β ρ η τ ο υ 1953, έ γ ι ν ε Π ρ ώ τ ο ς Γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς .
Ε ν ν ο ε ί τ α ι ό τ ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι η π λ η σ ι έ σ τ ε ρ η ο μ ά δ α τ ο υ μ η χ α
ν ε ύ τ η κ α ν κ α λ ά τ η ρ α δ ι ο υ ρ γ ί α σ τ ο Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο , β ά ζ ο ν τ α ς σ ε έ ρ ι δ ε ς
τ ο υ ς α ν τ ί π α λ ο υ ς , ε ξ α λ ε ί φ ο ν τ α ς τ ο Μ π έ ρ ι α , ε ν ώ τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς , ό π ω ς
φ α ί ν ε τ α ι , τ ο υ ς « σ υ ν έ τ ι σ α ν » .
Ό σ ο γ ι α τ η σ ύ λ λ η ψ η κ α ι τ η ν ε κ τ έ λ ε σ η τ ο υ Μ π έ ρ ι α , υ π ά ρ χ ο υ ν
π ο λ λ έ ς ε κ δ ο χ έ ς . Α ν ά μ ε σ α σ τ ' ά λ λ α , λ έ γ ε τ α ι ό τ ι τ ο Μ π έ ρ ι α τ ο ν σ υ
ν έ λ α β α ν ά ν θ ρ ω π ο ι τ ο υ σ τ ρ α τ ο ύ , μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο ν σ τ ρ α τ η γ ό Μ ο -
σ κ α λ έ ν κ ο , μ έ σ α α κ ρ ι β ώ ς σ ε κ ά π ο ι α σ υ ν ε δ ρ ί α σ η τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ
τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς . Ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , ο Χ ρ ο υ -
20
σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ι ά α ν ά θ ε σ α ν α υ τ ή τ η ν « ε ι δ ι κ ή α π ο σ τ ο λ ή » σ τ ο
σ τ ρ α τ ό , ε π ε ι δ ή δ ε ν ε ί χ α ν ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ τ η ν Κ ρ α τ ι κ ή Α σ φ ά λ ε ι α ,
γ ι α τ ί χ ρ ό ν ι α ο λ ό κ λ η ρ α τ η ν ε ί χ ε σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ ο Μ π έ ρ ι α . Τ ο σ χ έ δ ι ο
ε ί χ ε κ α τ α ρ τ ι σ τ ε ί α π ό π ρ ι ν : Ε ν ώ σ υ ν ε χ ί ζ ο ν τ α ν η σ υ ν ε δ ρ ί α σ η τ ο υ
Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ Ε τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , ο Μ ο σ κ α λ έ ν κ ο μ ε τ ο υ ς α ν θ ρ ώ
π ο υ ς τ ο υ μ π ή κ α ν α π α ρ α τ ή ρ η τ α σ ' έ ν α δ ι π λ α ν ό δ ω μ ά τ ι ο . Κ ά π ο ι α
σ τ ι γ μ ή ο Μ ά λ ε ν κ ο φ π ά τ η σ ε έ ν α κ ο υ μ π ί κ α ι σ ε λ ί γ α δ ε υ τ ε ρ ό λ ε π τ α ο
Μ ο σ κ α λ έ ν κ ο μ π ή κ ε σ τ ο γ ρ α φ ε ί ο ό π ο υ δ ι ε ξ ά γ ο ν τ α ν η σ υ ν ε δ ρ ί α σ η
κ α ι π λ η σ ί α σ ε τ ο Μ π έ ρ ι α γ ι α ν α τ ο ν σ υ λ λ ά β ε ι . Α υ τ ό ς , λ έ ν ε , ά π λ ω σ ε
τ ο χ έ ρ ι σ τ η ν τ σ ά ν τ α π ο υ τ η ν ε ί χ ε ε κ ε ί κ ο ν τ ά , α λ λ ά ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
π ο υ « ε π α γ ρ υ π ν ο ύ σ ε » δ ί π λ α τ ο υ , φ ά ν η κ ε π ι ο « σ β έ λ τ ο ς » κ α ι τ ο υ ά ρ
π α ξ ε π ρ ω τ ύ τ ε ρ α τ η ν τ σ ά ν τ α . Τ ο « π ο υ λ ί » δ ε ν ε ί χ ε π ο υ ν α π ε τ ά ξ ε ι , η
ε π ι χ ε ί ρ η σ η σ τ έ φ τ η κ ε μ ' ε π ι τ υ χ ί α ! Α κ ρ ι β ώ ς σ α ν σ τ α φ ι λ μ μ ε ν τ έ -
ν τ ε κ ι β , ό χ ι ό μ ω ς σ ' έ ν α φ ι λ μ ό π ω ς - ό π ω ς : ο ι η θ ο π ο ι ο ί ή τ α ν μ έ λ η
τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ Ε τ ο υ Κ Κ τ η ς Σ Ε !
Έ τ σ ι ε ι π ώ θ η κ ε π ω ς σ υ ν έ β η κ ε κ ι α υ τ ό τ ο ο μ ο λ ό γ η σ ε κ α ι ο ί δ ι ο ς
ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Α ρ γ ό τ ε ρ α έ ν α ς σ τ ρ α τ η γ ό ς , σ ο β ι ε τ ι κ ό ς σ τ ρ α τ ι ω τ ι
κ ό ς σ ύ μ β ο υ λ ο ς , π ο υ ν ο μ ί ζ ω π ω ς ο ν ο μ ά ζ ο ν τ α ν Σ ε ρ γ κ ά τ σ κ ο φ , ό τ α ν
ή ρ θ ε σ τ α Τ ί ρ α ν α ε ί π ε κ α ι σ ε μ α ς κ ά τ ι α π ό τ η δ ι ε ξ α γ ω γ ή τ η ς δ ί κ η ς
τ ο υ Μ π έ ρ ι α . Μ α ς ε ί π ε ό τ ι τ ο ν κ ά λ ε σ α ν σ α ν μ ά ρ τ υ ρ α γ ι α ν α δ η λ ώ σ ε ι
σ τ η δ ί κ η ό τ ι ο Μ π έ ρ ι α ε ί χ ε φ ε ρ θ ε ί α υ θ ά δ ι κ α π ρ ο ς α υ τ ό ν . Μ ' α υ τ ή
τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α , ο Σ ε ρ γ κ ά τ σ κ ο φ , ε μ π ι σ τ ε υ τ ι κ ά , ε ί π ε σ τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό
φ ο υ ς μ α ς : « Ο Μ π έ ρ ι α υ π ε ρ ά σ π ι σ ε π ο λ ύ κ α λ ά τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ σ τ η δί
κ η , δ ε ν π α ρ α δ έ χ τ η κ ε τ ί π ο τ ε κ α ι α π έ ρ ι ψ ε τ ι ς κ α τ η γ ο ρ ί ε ς » .
Τ ο ν Ι ο ύ ν η τ ο υ 1954, μ ε ρ ι κ ο ύ ς μ ή ν ε ς ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν ά ν ο δ ο τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο π ό σ τ ο τ ο υ Π ρ ώ τ ο υ Γ ρ α μ μ α τ έ α τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε
π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς ,
μ α ζ ί μ ε τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Υ σ ν ί Κ ά π ο χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε ν α π ά μ ε σ τ η Μ ό σ χ α
κ α ι ζ η τ ή σ α μ ε σ υ ν ά ν τ η σ η μ ε τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς γ ι α ν α σ υ ζ η
τ ή σ ο υ μ ε κ ε ί ν α τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α γ ι α τ α ο π ο ί α δ ε ν μ α ς έδι
ν α ν λ ύ σ η . Μ α ς δ έ χ τ η κ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε τ ο Μ ά λ ε ν κ ο φ , π ο υ ή τ α ν
α κ ό μ α π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς , π α ρ ο υ σ ί α κ α ι τ ω ν Β ο ρ ο σ ί λ ο φ , Μ ι κ ο γ ι ά ν ,
Σ ο υ σ λ ό φ κ α ι ε ν ό ς ή δ ύ ο ά λ λ ω ν χ α μ η λ ό τ ε ρ η ς β α θ μ ί δ α ς .
Μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ α τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α ν α σ υ ν α ν τ η θ ώ μ ι α ή δ υ ο
φ ο ρ έ ς σ τ η ν Ο υ κ ρ α ν ί α π ρ ι ν α κ ό μ α α π ό τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Ε μ ε ί ς
μ ό λ ι ς ε ί χ α μ ε β γ ε ι α π ό τ ο ν π ό λ ε μ ο κ α ι τ ό τ ε ή τ α ν φ υ σ ι κ ό ν α ε ί χ α μ ε
μ ε γ ά λ η ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η ό χ ι μ ό ν ο σ τ ο Σ τ ά λ ι ν , σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ,
σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , π ρ ά γ μ α π ο υ
δ ε ν α μ φ ι σ β η τ ο ύ ν τ α ν , μ α κ α ι σ ' ό λ ο υ ς τ ο υ ς η γ έ τ ε ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , α π ό
21
τ η ν π ρ ώ τ η α κ ό μ η σ υ ν ά ν τ η σ η μ ο υ ε ί χ ε α φ ή σ ε ι τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η ε ν ό ς
« α γ α θ ο ύ , ζ ω η ρ ο ύ και π ο λ υ λ ο γ ά » , π ο υ δ ε ν π α ρ έ λ ε ι ψ ε ν α μ ι λ ή σ ε ι κ α
λ ά γ ι α τ ο ν α γ ώ ν α μ α ς , π α ρ ό λ ο π ο υ φ α ί ν ο ν τ α ν π ω ς δ ε ν ή ξ ε ρ ε τ ί π ο τ ε
γ ι ' α υ τ ό ν .
Μ ο υ μ ί λ η σ ε γ ι α τ η ν Ο υ κ ρ α ν ί α , ό σ ο ν α π ε ρ ά σ ε ι τ η ν α ρ ά δ α , μ ο υ
π α ρ έ θ ε σ ε γ ε ύ μ α , α π ό τ ο ο π ο ί ο μ ο υ έ μ ε ι ν ε σ τ η θ ύ μ η σ η έ ν α ε ί δ ο ς
σ ο ύ π α ς , π ο υ τ η λ έ γ α ν ε « μ π ο ρ ς » κ α ι έ ν α τ ά σ ι μ ε γ ι α ο ύ ρ τ ι π ο λ ύ π η
χ τ ό ν α τ ο έ κ ο β ε ς μ ε τ ο μ α χ α ί ρ ι , τ ό σ ο π ο υ δ ε μ π ό ρ ε σ α ν α κ α τ α λ ά β ω
α ν ή τ α ν γ ι α ο ύ ρ τ ι ή τ υ ρ ί μ ο υ δ ώ ρ ι σ ε έ ν α ο υ κ ρ α ν ι κ ό κ ε ν τ η τ ό π ο υ κ ά
μ ι σ ο κ α ι μ ο υ ζ ή τ η σ ε σ υ γ ν ώ μ η , π ο υ θ α έ φ ε υ γ ε σ τ η Μ ό σ χ α , γ ι α τ ί εί
χ α ν σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ . Σ υ ν α ν τ η θ ή κ α μ ε σ τ ο Κ ί ε β ο ,
ό π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ό σ η ώ ρ α έ μ ε ι ν ε μ ε μ έ ν α , ε ί π ε χ ί λ ι ο υ ς δ υ ο ε π α ί
ν ο υ ς γ ι α τ ο Σ τ ά λ ι ν . Φ υ σ ι κ ά , ε γ ώ , β λ έ π ο ν τ α ς μ ό ν ο τ ο ν π η γ α ι ν ο ε ρ χ ο -
μ ό μ ε α ε ρ ο π λ ά ν ο σ τ η Μ ό σ χ α τ ω ν η γ ε τ ώ ν π ο υ δ ι η ύ θ υ ν α ν μ ε τ ό σ η ι
κ α ν ό τ η τ α α υ τ ή τ η μ ε γ ά λ η χ ώ ρ α π ο υ ε μ ε ί ς τ η ν α γ α π ο ύ σ α μ ε τ ό σ ο
π ο λ ύ , α κ ο ύ ο ν τ α ς ό λ α ε κ ε ί ν α τ α κ α λ ά λ ό γ ι α π ο υ έ λ ε γ α ν γ ι α τ ο Σ τ ά
λ ι ν , ή μ ο υ ν π ο λ ύ ε υ χ α ρ ι σ τ η μ έ ν ο ς α π ' α υ τ ο ύ ς κ α ι ε ν θ ο υ σ ι α ζ ό μ ο υ ν
γ ι α τ ι ς ε π ι τ υ χ ί ε ς π ο υ ε ί χ α ν κ α τ α χ τ ή σ ε ι .
Ό μ ω ς η τ ό σ ο α π ρ ό ο π τ η κ α ι γ ρ ή γ ο ρ η α ν α ρ ί χ η σ η τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α δ ε μ α ς ά φ η σ ε κ α λ ή ε ν τ ύ π ω σ η . Ό χ ι γ ι α τ ί εί
χ α μ ε κ ά τ ι ε ν α ν τ ί ο ν τ ο υ , μ α γ ι α τ ί φ ρ ο ν ο ύ σ α μ ε , π ω ς ο ρ ό λ ο ς κ α ι η
φ υ σ ι ο γ ν ω μ ί α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , τ ό σ ο μ έ σ α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η
ό σ ο κ α ι σ τ ο ν κ ό σ μ ο , δ ε ν ή τ α ν τ ό σ ο γ ν ω σ τ ά ώ σ τ ε ν α π ά ρ ε ι τ ό σ ο
γ ρ ή γ ο ρ α τ η θ έ σ η τ ο υ μ ε γ ά λ ο υ Σ τ ά λ ι ν σ α ν Π ρ ώ τ ο ς Γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ η ς
Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς . Σ ' ό λ ε ς τ ι ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς π ο υ
ε ί χ α μ ε χ ρ ό ν ι α σ υ ν έ χ ε ι α μ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε ν ε ί χ ε ε μ φ α
ν ι σ τ ε ί π ο τ έ , π α ρ ό λ ο π ο υ σ τ ι ς π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ε ς α π ' α υ τ έ ς τ ι ς σ υ ν α ν τ ή
σ ε ι ς έ π α ι ρ ν α ν μ έ ρ ο ς σ χ ε δ ό ν ό λ ο ι ο ι α ν ώ τ α τ ο ι η γ έ τ ε ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς
κ α ι τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ κ ρ ά τ ο υ ς . Μ ο λ α τ α ύ τ α ε μ ε ί ς π ο τ έ δ ε ν ε κ φ ρ ά σ α μ ε
κ α ι δ ε ν ε κ δ η λ ώ σ α μ ε τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η μ α ς γ ι ' α υ τ ό τ ο α ν έ β α σ μ α τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ ε τ ό σ ο υ ψ η λ ή κ ο ρ υ φ ή . Α υ τ ή τ η ν π ρ ά ξ η τ η θ ε ω ρ ή σ α
μ ε ε σ ω τ ε ρ ι κ ή υ π ό θ ε σ η τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ή ς Έ ν ω σ η ς , σ κ ε φ τ ή κ α μ ε ό τ ι α υ τ ο ί ο ι ί δ ι ο ι ξ έ ρ ο υ ν τ ι κ ά ν ο υ ν κ α ι η
κ α ρ δ ι ά μ α ς ε π ι θ υ μ ο ύ σ ε ν α π ή γ α ι ν α ν π ά ν τ α κ α λ ά ο ι δ ο υ λ ι έ ς σ τ η Σ ο
β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η έ τ σ ι ό π ω ς σ τ ο ν κ α ι ρ ό τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
Κ α ι ν α , ή ρ θ ε τ ώ ρ α η μ έ ρ α , π ο υ ε μ ε ί ς β ρ ι σ κ ό μ α σ τ α ν σ τ η ν π ρ ώ τ η
ε π ί σ η μ η σ υ ν ά ν τ η σ η κ α τ ά ν τ ι κ ρ υ τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Π ή ρ α π ρ ώ τ ο ς τ ο λ ό γ ο . Έ κ θ ε σ α σ ύ ν τ ο μ α τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή , π ο λ ι
τ ι κ ή κ α ι ο ρ γ α ν ω τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ η ς χ ώ ρ α ς , τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η τ ο υ
Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ η ς λ α ϊ κ ή ς μ α ς ε ξ ο υ σ ί α ς . Ξ έ ρ ο ν τ α ς α π ό τ η σ υ ν ά ν τ η -
22
σ η μ ε τ ο Μ ά λ ε ν κ ο φ έ ν α χ ρ ό ν ο π ρ ι ν , ό τ ι δ ε ν α ρ έ σ ε ι σ τ ο υ ς ν έ ο υ ς η
γ έ τ ε ς τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι κ ρ ά τ ο υ ς ν α α κ ο ύ ν π ο λ λ ή ώ ρ α ,
π ρ ο σ π ά θ η σ α ν α ε ί μ α ι ό σ ο π ι ο σ υ ν ο π τ ι κ ό ς σ τ η ν έ κ θ ε σ η μ ο υ κ α ι έ -
δ ο σ α έ μ φ α σ η π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο σ τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά ζ η τ ή μ α τ α γ ι α τ α ο π ο ί α
π ρ ι ν α π ό δ ύ ο μ ή ν ε ς ε ί χ α μ ε α π ε υ θ ύ ν ε ι μ ι α λ ε π τ ο μ ε ρ ή ε π ι σ τ ο λ ή σ τ η
σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α . Θ υ μ ά μ α ι π ω ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε π έ μ β η κ ε μ ό ν ο μ ι α
φ ο ρ ά σ τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς ο μ ι λ ί α ς μ ο υ . Μ ι λ ο ύ σ α γ ι α τ α π ο λ ύ υ ψ η λ ά α
π ο τ ε λ έ σ μ α τ α π ο υ ε ί χ α ν ε π ι τ ε υ χ τ ε ί σ τ η χ ώ ρ α μ α ς σ τ ι ς τ ε λ ε υ τ α ί ε ς
β ο υ λ ε υ τ ι κ έ ς ε κ λ ο γ έ ς γ ι α τ η Λ α ϊ κ ή Β ο υ λ ή κ α ι γ ι α τ η ν ι σ χ υ ρ ή ε ν ό
τ η τ α Κ ό μ μ α τ ο ς - λ α ο ύ - ε ξ ο υ σ ί α ς π ο υ δ ι α τ ρ α ν ώ θ η κ ε σ τ η δ ι ά ρ κ ε ι α
τ ω ν ε κ λ ο γ ώ ν .
— Α υ τ ά τα α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α δ ε ν π ρ έ π ε ι να σ α ς α π ο κ ο ι μ ή σ ο υ ν - ε
π έ μ β η κ ε κ ε ί ν η τ η σ τ ι γ μ ή ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ε φ ι σ τ ώ ν τ α ς τ η ν π ρ ο σ ο χ ή
μ α ς σ ε κ ά τ ι π ο υ ε μ ε ί ς ό χ ι μ ό ν ο τ ο ε ί χ α μ ε π ά ν τ α υ π ό ψ η , α λ λ ά κ α ι
π ρ ω τ ύ τ ε ρ α σ τ η ν έ κ θ ε σ η μ ο υ ε ί χ α τ ο ν ί σ ε ι α κ ρ ι β ώ ς τ η δ ο υ λ ι ά π ο υ
κ ά ν α μ ε γ ι α τ η σ φ υ ρ η λ ά τ η σ η τ η ς ε ν ό τ η τ α ς , γ ι α τ η ν α ύ ξ η σ η τ η ς α
γ ά π η ς τ ο υ λ α ο ύ π ρ ο ς τ ο κ ό μ μ α κ α ι τ η ν ε ξ ο υ σ ί α , γ ι α τ ο δ υ ν ά μ ω μ α
τ η ς ε π α γ ρ ύ π ν η σ η ς κ . λ π . Τ έ λ ο ς π ά ν τ ω ν , ή τ α ν δ ι κ α ί ω μ α τ ο υ ν α έ δ ι ν ε
ό σ ε ς ή θ ε λ ε σ υ μ β ο υ λ έ ς , ε μ ε ί ς δ ε ν υ π ή ρ χ ε λ ό γ ο ς ν α κ α κ ο φ α ν ι σ τ ο ύ -
με.
Α μ έ σ ω ς ύ σ τ ε ρ α α π ό μ έ ν α π ή ρ ε τ ο λ ό γ ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ε υ θ ύ ς
ε ξ α ρ χ ή ς ε κ δ ή λ ω σ ε τ η φ ύ σ η τ ο υ σ α ν α κ ρ ο β ά τ η ς σ τ ο χ ε ι ρ ι σ μ ό τ ω ν
π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν :
— Έ χ ο υ μ ε ε ν η μ ε ρ ω θ ε ί γ ι α τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η κ α ι τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α
σ α ς α π ό τ ο υ λ ι κ ό π ο υ μ ε λ ε τ ή σ α μ ε - ά ρ χ ι σ ε ν α λέε ι . — Η έ κ θ ε σ η
π ο υ μ α ς έ δ ο σ ε ε δ ώ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Ε ν β έ ρ , μ α ς δ ι ε υ κ ρ ί ν ι σ ε κ α λ ύ τ ε ρ α
τ α ζ η τ ή μ α τ α κ α ι ε γ ώ τ η χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ω « κ ο ι ν ή έ κ θ ε σ η » , δ ι κ ή σ α ς κ α ι
δ ι κ ή μ α ς . Α λ λ ά ε γ ώ — ε ί π ε σ ε σ υ ν έ χ ε ι α — ε ί μ α ι α κ ό μ α έ ν α ς κ α κ ό ς
α λ β α ν ό ς κ α ι τ ώ ρ α δ ε θ α μ ι λ ή σ ω ο ύ τ ε γ ι α τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά , ο ύ τ ε γ ι α τ α
π ο λ ι τ ι κ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α , π ο υ α ν α κ ί ν η σ ε ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Ε ν β έ ρ , γ ι α τ ί ε
μ ε ί ς α π ό τ η ν π λ ε υ ρ ά μ α ς δ ε ν α ν τ α λ λ ά ξ α μ ε α κ ό μ α γ ν ώ μ ε ς και δ ε ν
κ α τ α λ ή ξ α μ ε σ ε κ ο ι ν ή ά π ο ψ η . Γ ι ' α υ τ ό θ α μ ι λ ή σ ω γ ι α κ ά τ ι ά λ λ ο .
Κ α ι ά ρ χ ι σ ε ν α μ α ς α ν α π τ ύ σ σ ε ι ε χ τ ε τ α μ έ ν α τ ο θ έ μ α γ ι α τ η σ π ο υ
δ α ι ό τ η τ α τ ο υ ρ ό λ ο υ τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς .
Μ ι λ ο ύ σ ε μ ε γ α λ ό φ ω ν α , ό λ ο χ ε ι ρ ο ν ο μ ί ε ς , κ ο υ ν ώ ν τ α ς κ α ι τ ο κε
φ ά λ ι , έ ρ ι χ ν ε τ ο β λ έ μ μ α π α ν τ ο ύ χ ω ρ ί ς ν α τ ο σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ ν ε ι π ο υ θ ε ν ά ,
δ ι έ κ ο π τ ε κ ά π ο υ κ ά π ο υ τ ο λ ό γ ο τ ο υ κ α ι α π η ύ θ υ ν ε ε ρ ω τ ή σ ε ι ς , μ ε τ ά ,
σ υ χ ν ά χ ω ρ ί ς ν α π ε ρ ι μ έ ν ε ι κ α θ ό λ ο υ α π ά ν τ η σ η , σ υ ν έ χ ι ζ ε τ η ν ο μ ι λ ί α
π η δ ώ ν τ α ς α π ό έ ν α θ έ μ α σ ε ά λ λ ο .
— Το κ ό μ μ α — θ ε ω ρ η τ ι κ ο λ ο γ ο ύ σ ε — κ α θ ο δ η γ ε ί , ο ρ γ α ν ώ ν ε ι , ε-
23
λ έ γ χ ε ι . Α υ τ ό έ χ ε ι τ η ν π ρ ω τ ο β ο υ λ ί α , α υ τ ό ε ί ν α ι ο ε μ π ν ε υ σ τ ή ς . Ο
Μ π έ ρ ι α ό μ ω ς ή θ ε λ ε ν α ε ξ α λ ε ί ψ ε ι τ ο ρ ό λ ο τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς - κ α ι , α φ ο ύ
σ ώ π α σ ε κ ά π ο ι α σ τ ι γ μ ή μ ε ρ ώ τ η σ ε : — Π ή ρ α τ ε ε σ ε ί ς τ η ν α π ό φ α σ η
ό π ο υ γ ί ν ε τ α ι γ ν ω σ τ ή η κ α τ α δ ί κ η π ο υ δ ό σ α μ ε σ τ ο Μ π έ ρ ι α ;
— Ν α ι — τ ο υ α π ά ν τ η σ α .
Π α ρ ά τ η σ ε τ η ν ο μ ι λ ί α γ ι α τ ο κ ό μ μ α κ ι ά ρ χ ι σ ε ν α μ ι λ ά ε ι γ ι α τ η
δ ρ ά σ η τ ο υ Μ π έ ρ ι α δ ε ν ά φ η σ ε κ α τ η γ ο ρ ί α π ο υ ν α μ η ν π ε ι ε ν α ν τ ί ο ν
τ ο υ , τ ο ν χ α ρ α κ τ ή ρ ι σ ε υ π α ί τ ι ο π ο λ λ ώ ν κ α κ ώ ν . Ή τ α ν τ α π ρ ώ τ α β ή
μ α τ α π ρ ο ς τ ο χ τ ύ π η μ α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Γ ι α τ η ν ώ ρ α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ
ν ο ι ω θ ε ό τ ι δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α σ η κ ω θ ε ί ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν , ε ν ά ν τ ι α
σ τ ο έ ρ γ ο κ α ι τ η φ υ σ ι ο γ ν ω μ ί α τ ο υ , γ ι ' α υ τ ό ά ρ χ ι σ ε μ ε τ ο Μ π έ ρ ι α
γ ι α ν α π ρ ο π α ρ α σ κ ε υ ά σ ε ι τ ο έ δ α φ ο ς . Μ ά λ ι σ τ α , σ ' α υ τ ή τ η σ υ ν ά ν τ η
σ η , π ρ ο ς έ κ π λ η ξ η μ α ς , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ α ς ε ί π ε :
— Ε σ ε ί ς , ό τ α ν ή σ α σ τ α ν ε δ ώ π έ ρ υ σ ι , β ο η θ ή σ α τ ε σ τ η ν α π ο κ ά λ υ
ψ η κ α ι σ τ ο ξ ε σ κ έ π α σ μ α τ ο υ Μ π έ ρ ι α .
Τ ο υ κ ά ρ φ ω σ α π α ρ α ξ ε ν ε μ έ ν ο ς τ ο β λ έ μ μ α γ ι α ν α ι δ ώ π ο υ ή θ ε λ ε
ν α β γ ε ι . Η ε ξ ή γ η σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή τ α ν η ε ξ ή ς :
— Ε σ ε ί ς θ υ μ ά σ τ ε τ η λ ο γ ο μ α χ ί α π ο υ κ ά ν α τ ε π έ ρ υ σ ι μ ε τ ο
Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν κ α ι τ ο Μ π έ ρ ι α γ ι α τ η ν κ α τ η γ ο ρ ί α σ ε β ά ρ ο ς τ ο υ σ τ ρ α
τ ο ύ σ α ς . Κ ε ί ν ε ς τ ι ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς μ α ς τ ι ς ε ί χ ε δ ό σ ε ι ο Μ π έ ρ ι α κ α ι η
σ θ ε ν α ρ ή σ α ς ε ν α ν τ ί ω σ η π α ρ ο υ σ ί α τ ω ν σ υ ν τ ρ ό φ ω ν τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ
μ α ς β ο ή θ η σ ε ν α ο λ ο κ λ η ρ ώ σ ο υ μ ε κ α λ ύ τ ε ρ α τ ι ς υ π ο ψ ί ε ς κ α ι τ α σ τ ο ι
χ ε ί α π ο υ ε ί χ α μ ε γ ι α τ η ν ε χ θ ρ ι κ ή δ ρ ά σ η τ ο υ Μ π έ ρ ι α . Λ ί γ ε ς μ έ ρ ε ς
μ ε τ ά τ η ν α ν α χ ώ ρ η σ η μ α ς γ ι α τ η ν Α λ β α ν ί α ε μ ε ί ς τ ο ν κ α τ α δ ι κ ά σ α μ ε .
Μ α σ ' α υ τ ή τ η ν π ρ ώ τ η σ υ ν ά ν τ η σ η μ ε μ α ς , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε ν εί
χ ε τ ο λ ό γ ο α π λ ώ ς γ ι α τ ο Μ π έ ρ ι α . Ο φ ά κ ε λ λ ο ς « Μ π έ ρ ι α » ε ί χ ε κ λ ε ί
σ ε ι , μ ' α υ τ ό ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε ξ ο φ λ ή σ ε ι τ ο υ ς λ ο γ α ρ ι α σ μ ο ύ ς .
Τ ώ ρ α τ ο υ χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν γ ι α ν α σ υ ν ε χ ί σ ε ι π α ρ α π έ ρ α . Σ τ ά θ η κ ε π ο λ ύ
π ά ν ω σ τ η σ η μ α σ ί α κ α ι τ ο ρ ό λ ο τ ο υ π ρ ώ τ ο υ γ ρ α μ μ α τ έ α ή τ ο υ γ ε ν ι
κ ο ύ γ ρ α μ μ α τ έ α τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς .
— Γ ι α μ έ ν α δ ε ν έ χ ε ι - σ η μ α σ ί α τ ο π ω ς θ α ο ν ο μ α σ τ ε ί : « π ρ ώ τ ο ς » ή
« γ ε ν ι κ ό ς » - ε ί π ε χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ά ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Σ η μ α σ ί α έ χ ε ι να ε
κ λ ε χ τ ε ί σ ' α υ τ ό τ ο λ ε ι τ ο ύ ρ γ η μ α ο π ι ο ι κ α ν ό ς , ο π ι ο ά ξ ι ο ς , ο ά ν θ ρ ω
π ο ς μ ε τ ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο κ ύ ρ ο ς σ τ η χ ώ ρ α . Ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε τ η ν π ε ί ρ α μ α ς ,
- σ υ ν έ χ ι σ ε . Μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ή μ α σ τ α ν τ έ σ σ ε ρ ι ς γ ρ α μ μ α
τ ε ί ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς , α λ λ ά δ ε ν ε ί χ α μ ε έ ν α ν υ π ε ύ θ υ ν ο και
έ τ σ ι δ ε ν υ π ή ρ χ ε κ α ν ε ί ς ν α υ π ο γ ρ ά ψ ε ι τ α π ρ α χ τ ι κ ά τ ω ν σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε
ω ν !
Α φ ο ύ έ κ λ ω σ ε κ α ι έ κ λ ω σ ε α υ τ ό τ ο ζ ή τ η μ α α π ό ά π ο ψ η « α ρ χ ώ ν » ,
ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε ν π α ρ έ λ ε ι ψ ε ν α ε κ τ ο ξ ε ύ σ ε ι κ α ι ε υ κ ο λ ο ν ό η τ α κε-
24
ν τ ρ ί σ μ α τ α , φ υ σ ι κ ά ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Μ ά λ ε ν κ ο φ , χ ω ρ ί ς ό μ ω ς ν α τ ο ν κ α
τ ο ν ο μ ά σ ε ι .
— Φ α ν τ α σ τ ε ί τ ε , τι θα σ υ ν έ β α ι ν ε , — ε ί π ε ό λ ο υ π ο υ λ ό τ η τ α — αν ο
π ι ο ι κ α ν ό ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς , κ ε ί ν ο ς π ο υ έ χ ε ι τ ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο κ ύ ρ ο ς , θ α ε
κ λ έ γ ο ν τ α ν π ρ ό ε δ ρ ο ς τ ο υ Υ π ο υ ρ γ ι κ ο ύ Σ υ μ β ο υ λ ί ο υ . Σ ' α υ τ ό ν θ α π η -
γ α ί ν α ν ε ό λ ο ι κ α ι έ τ σ ι υ π ά ρ χ ε ι κ ί ν δ υ ν ο ς ν α μ η π α ί ρ ν ο ν τ α ι υ π ό ψ η ο ι
π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς π ο υ υ π ο β ά λ λ ο ν τ α ι μ έ σ ω τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι σ υ ν ε π ώ ς
τ ο κ ό μ μ α τ ί θ ε τ α ι σ ε δ ε ύ τ ε ρ η μ ο ί ρ α , μ ε τ α τ ρ έ π ε τ α ι σ ε ό ρ γ α ν ο τ ο υ Υ
π ο υ ρ γ ι κ ο ύ Σ υ μ β ο υ λ ί ο υ .
Ε ν ώ μ ι λ ο ύ σ ε , ε γ ώ έ ρ ι ξ α μ ε ρ ι κ έ ς φ ο ρ έ ς τ ο β λ έ μ μ α σ τ ο Μ ά λ ε ν
κ ο φ , π ο υ ε ί χ ε γ ί ν ε ι σ α ν τ ο χ ώ μ α , σ τ α χ τ ο κ ί τ ρ ι ν ο ς , κ α ι δ ε σ ά λ ε υ ε ο ύ
τ ε τ ο κ ε φ ά λ ι , ο ύ τ ε τ ο σ ώ μ α , ο ύ τ ε τ α χ έ ρ ι α .
Ο Β ο ρ ο σ ί λ ο φ , π ο υ ε ί χ ε κ ο κ κ ι ν ί σ ε ι σ α ν π α π α ρ ο ύ ν α , κ ο ί τ α ζ ε εμέ
ν α κ α ι π ε ρ ί μ ε ν ε ν α τ ε λ ε ι ώ σ ε ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ τ η ν « α γ ό ρ ε υ σ η » τ ο υ .
Μ ε τ ά ά ρ χ ι σ ε α υ τ ό ς . Τ ό ν ι σ ε σ ε μ έ ν α ( σ α ν ν α μ η τ ο ή ξ ε ρ α ) ό τ ι κ α ι τ ο
λ ε ι τ ο ύ ρ γ η μ α τ ο υ π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ο ύ ε ί ν α ι π ο λ ύ σ η μ α ν τ ι κ ό γ ι α α υ τ ο ύ ς
κ α ι ε κ ε ί ν ο υ ς τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς κ . λ π .
— Ν ο μ ί ζ ω ό τ ι ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — ε ί π ε ο Β ο ρ ο σ ί λ ο φ
μ ε τ ό ν ο α β ε β α ι ό τ η τ α ς γ ι α τ ί δ ε ν ή ξ ε ρ ε τ ί ν ο ς ν α χ α λ ά σ ε ι κ α ι τ ί ν ο ς ν α
κ ά μ ε ι τ ο χ α τ ή ρ ι — δ ε ν ή θ ε λ ε ν α π ε ι ό τ ι τ ο Υ π ο υ ρ γ ι κ ό Σ υ μ β ο ύ λ ι ο
δ ε ν έ χ ε ι κ ι α υ τ ό τ η ν ι δ ι α ί τ ε ρ η σ π ο υ δ α ι ό τ η τ α τ ο υ . Ο π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς
ε π ί σ η ς . . .
Ο Μ ά λ ε ν κ ο φ έ γ ι ν ε τ ώ ρ α κ ά τ ω χ ρ ο ς σ τ ο π ρ ό σ ω π ο . Θ έ λ ο ν τ α ς ν α
μ ε τ ρ ι ά σ ε ι κ ά π ω ς τ η ν κ α κ ή ε ν τ ύ π ω σ η π ο υ π ρ ο κ ά λ ε σ ε ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ , ι δ ι α ί τ ε ρ α γ ι α τ ο Μ ά λ ε ν κ ο φ , μ ε τ α λ ό γ ι α α υ τ ά ο Β ο ρ ο σ ί λ ο φ
έ κ α μ ε π ι ο κ α τ α φ α ν ή τ η ν τ ε τ α μ έ ν η κ α τ ά σ τ α σ η π ο υ υ π ή ρ χ ε σ τ ο
Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο τ ο υ Κ Ε τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς . Κ ά μ π ο σ α λ ε π τ ά μ α ς έ δ ο σ ε κ α ι ο
Κ λ ι μ Β ο ρ ο σ ί λ ο φ α υ τ ή τ η δ ι ά λ ε ξ η σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο ρ ό λ ο κ α ι τ η σ η μ α
σ ί α τ ο υ α ξ ι ώ μ α τ ο ς τ ο υ π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ο ύ !
Ο Μ ά λ ε ν κ ο φ ή τ α ν τ ο κ ε φ ά λ ι « τ ο υ Τ ο ύ ρ κ ο υ » , π ο υ μ ο υ τ ο β ά λ α ν ε
ε μ έ ν α σ τ ο π ι ά τ ο ν α τ ο « α π ο λ α ύ σ ω » . Κ α ι ε γ ώ α π ' α υ τ έ ς τ ι ς δ ύ ο ο μ ι
λ ί ε ς δ ι α π ί σ τ ω σ α κ α θ α ρ ά ό τ ι σ τ ο Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο τ η ς Κ Ε τ ο υ Κ Κ τ η ς Σ ο
β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς β ά θ α ι ν ε η δ ι ά σ π α σ η , ότ ι ο Μ α λ έ ν κ ο φ μ ε τ ο υ ς
α ν θ ρ ώ π ο υ ς τ ο υ έ π α ι ρ ν α ν τ ο ν κ α τ ή φ ο ρ ο . Π ο υ θ α ο δ η γ ο ύ σ ε τ ο ύ τ ο τ ο
π ρ ο τ σ έ ς , α υ τ ό θ α τ ο β λ έ π α μ ε α ρ γ ό τ ε ρ α .
Σ τ η ν ί δ ι α σ υ ν ά ν τ η σ η ο Χ ρ ο υ σ τ ι ό φ μ α ς ε ί π ε ότ ι δ ι α β ι β ά σ τ η κ ε
κ α ι σ τ α ά λ λ α α δ ε ρ φ ά κ ό μ μ α τ α η σ ο β ι ε τ ι κ ή « π ε ί ρ α » γ ι α τ ο π ο ι ο ς έ
π ρ ε π ε ν α ή τ α ν π ρ ώ τ ο ς γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι π ο ι ο ς π ρ ω θ υ
π ο υ ρ γ ό ς σ τ ι ς ά λ λ ε ς λ α ϊ κ ο δ η μ ο κ ρ α τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς .
— Ε μ ε ί ς σ υ ζ η τ ή σ α μ ε α υ τ ά τ α ζ η τ ή μ α τ α κ α ι μ ε τ ο υ ς π ο λ ω ν ο ύ ς
25
σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς π ρ ι ν α π ό τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς τ ο υ ς - μ α ς ε ί π ε ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . — Ε ξ ε τ ά σ α μ ε κ α λ ά κ α ι β α θ ι ά τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α ι ή μ α
σ τ α ν τ η ς γ ν ώ μ η ς ν α π α ρ α μ ε ί ν ε ι π ρ ό ε δ ρ ο ς τ ο υ Υ π ο υ ρ γ ι κ ο ύ Σ υ μ β ο υ
λ ί ο υ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ , κ α ι ν α δ ι ο ρ ι σ τ ε ί π ρ ώ τ ο ς γ ρ α μ μ τ έ α ς τ ο υ
κ ό μ μ α τ ο ς ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Ο χ ά μ π . . .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , λ ο ι π ό ν , ε ξ α ρ χ ή ς ή τ α ν υ π έ ρ τ ο υ π α ρ α μ ε ρ ι σ μ ο ύ
α π ό τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς ( κ α ι α ρ γ ό τ ε ρ α υ π έ ρ τ η ς ε ξ ά λ ε ι ψ η ς )
τ ο υ Μ π ι ε ρ ο ύ τ , ε φ ό σ ο ν ε ί χ ε ε π ι μ ε ί ν ε ι ν α ε κ λ ε χ τ ε ί π ρ ώ τ ο ς γ ρ α μ μ α τ έ
α ς ο Ο χ ά μ π « π ο λ ύ κ α λ ό ς π ο λ ω ν ό ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς » , ό π ω ς μ α ς τ ό ν ι σ ε ο
ί δ ι ο ς . Ά ν ο ι γ α ν , λ ο ι π ό ν , τ α π ρ ά σ ι ν α φ ώ τ α γ ι α ό λ α τ α ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι -
κ ά σ τ ο ι χ ε ί α π ο υ μ έ χ ρ ι χ τ ε ς κ ρ ύ β ο ν τ α ν κ α ι μ ο ύ λ ω χ ν α ν , κ α ρ τ ε ρ ώ
ν τ α ς τ η ν κ α τ ά λ λ η λ η σ τ ι γ μ ή . Α υ τ ή τ η σ τ ι γ μ ή τ η δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ ε τ ώ ρ α
ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ο π ο ί ο ς , μ ε τ ι ς π ρ ά ξ ε ι ς , τ η σ τ ά σ η κ α ι τ ι ς « ν έ ε ς »
τ ο υ « ι δ έ ε ς » γ ί ν ο ν τ α ν ο ε μ π ν ε υ σ τ ή ς και ο ρ γ α ν ω τ ή ς τ ω ν « α λ λ α γ ώ ν »
κ α ι τ ω ν « α ν α δ ι ο ρ γ α ν ώ σ ε ω ν » .
Τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο ό μ ω ς τ ο υ ε ν ι α ί ο υ Π ο λ ω ν ι κ ο ύ Ε ρ γ α τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς
δ ε ν ε κ π λ ή ρ ω σ ε τ ι ς ε π ι θ υ μ ί ε ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ο Μ π ι ε ρ ό υ τ , α π ο φ α
σ ι σ τ ι κ ό ς μ α ρ ξ ι σ τ ή ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ή ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς , γ ι α τ ο ν ο π ο ί ο ε γ ώ δ ι α
τ η ρ ώ π ο λ ύ κ α λ έ ς α ν α μ ν ή σ ε ι ς , ε κ λ έ χ τ η κ ε π ρ ώ τ ο ς γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ ο υ
κ ό μ μ α τ ο ς , ε ν ώ π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς ε κ λ έ χ τ η κ ε ο Τ σ ι ρ ά ν κ ι ε β ι τ ς .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ « σ υ μ φ ώ ν η σ ε » μ ' α υ τ ή τ η ν α π ό φ α σ η , γ ι α τ ί δ ε ν
ε ί χ ε τ ι ν α κ ά μ ε ι . Μ α η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή μ α φ ί α , π ο υ ε ί χ ε α ρ χ ί σ ε ι ν α α
ν α ζ ω ο γ ο ν ε ί τ α ι , σ κ έ φ τ ο ν τ α ν γ ι α ό λ ο υ ς τ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς κ α ι τ ι ς δ υ ν α τ ό
τ η τ ε ς . Ύ φ α ι ν ε τ ο ν ι σ τ ό τ η ς α ρ ά χ ν η ς . Κ α ι ε ν ώ ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ δ ε ν π α
ρ α μ ε ρ ί σ τ η κ ε α π ό τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς σ τ η Β α ρ σ ο β ί α , ό π ω ς ή
θ ε λ ε κ α ι ό π ω ς υ π α γ ό ρ ε υ σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , α ρ γ ό τ ε ρ α θ α ε ξ έ λ ε ι π ε
α π ό έ ν α α ι φ ν ί δ ι ο « σ υ ν ά χ ι » σ τ η Μ ό σ χ α !
26
2.
Η Στρατηγική και η ταχτική του Χρουστσιόφ
μέσα στη Σοβιετική Έ ν ω σ η
Οι ρίζες της τραγωδίας της Σοβιετικής Ένωσης. Τα στάδια στα οποία
πέρασε ο Χρουστσιόφ για να βάλει στο χέρι του την πολιτική και ιδεολο
γική εξουσία. Η χρουστσιοφική κάστα σκούριασε το σπαθί της επανά
στασης. Τι κρύβονταν πίσω από τη «συλλογική καθοδήγηση» του Χρου
στσιόφ. Ο Χρουστσιόφ και ο Μικογιάν - κεφαλές της αντεπαναστατικής
συνωμοσίας. Στη Σοβιετική Ένωση φυσάει ο άνεμος του φιλελευθερι
σμού. Ο Χρουστσιόφ και ο Βοροσίλοφ μιλούν ανοιχτά ενάντια στο Στά
λιν. Ο Χρουστσιόφ ανεβάζει τη λατρεία του. Οι εχρθοί της επανάστασης
ανακηρύσσονται «ήρωες» και «θύματα».
Μ ι α α π ό τ ι ς κ υ ρ ι ό τ ε ρ ε ς κ α τ ε υ θ ύ ν σ ε ι ς τ η ς σ τ ρ α τ η γ ι κ ή ς κ α ι τ η ς τ α
χ τ ι κ ή ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή τ α ν ν α π ά ρ ε ι π λ έ ρ ι α σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ τ η ν
π ο λ ι τ ι κ ή κ α ι ι δ ε ο λ ο γ ι κ ή ε ξ ο υ σ ί α μ έ σ α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι
ν α θ έ σ ε ι σ τ η ν υ π η ρ ε σ ί α τ ο υ τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό σ τ ρ α τ ό κ α ι τ η ν Κ ρ α τ ι κ ή
Α σ φ ά λ ε ι α .
Γ ι α τ η ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ί η σ η α υ τ ή ς τ η ς ε π ι δ ί ω ξ η ς η ο μ ά δ α τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ θ α ε ν ε ρ γ ο ύ σ ε σ τ α δ ι α κ ά . Α ρ χ ι κ ά δ ε θ α χ τ υ π ο ύ σ ε μ ε τ ω
π ι κ ά τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό , τ η ν ο ι κ ο δ ό μ η σ η τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ
σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ ο Σ τ ά λ ι ν . Α ν τ ί θ ε τ α , α υ τ ή η ο μ ά δ α θ α
σ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ν σ τ α μ έ χ ρ ι τ ό τ ε ε π ι τ ε ύ γ μ α τ α , μ ά λ ι σ τ α θ α τ α ε ξ υ μ ν ο ύ σ ε
π ι ο π ο λ ύ γ ι α ν α α π ο χ τ ή σ ε ι ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η κ α ι ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι κ α τ ά
σ τ α σ η ε υ φ ο ρ ί α ς , μ ε σ κ ο π ό ν α κ α τ ο ρ θ ώ σ ε ι α ρ γ ό τ ε ρ α ν α κ α τ α σ τ ρ έ
ψει τ η σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή β ά σ η και τ ο ε π ο ι κ ο δ ό μ η μ α .
Σ ε π ρ ώ τ η γ ρ α μ μ ή χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν σ ' α υ τ ή τ η ν ο μ ά δ α α π ο σ τ α τ ώ ν
ν α β ά λ ε ι σ τ ο χ έ ρ ι τ η ς τ ο κ ό μ μ α , γ ι α ν α ε κ μ η δ ε ν ί σ ε ι π ι θ α ν ή α ν τ ί
σ τ α σ η ε κ ε ί ν ω ν τ ω ν σ τ ε λ ε χ ώ ν , τ α ο π ο ί α δ ε ν ε ί χ α ν χ ά σ ε ι τ η ν ε π α ν α
σ τ α τ ι κ ή τ α ξ ι κ ή ε π α γ ρ ύ π ν η σ η , ν α ε ξ ο υ δ ε τ ε ρ ώ σ ε ι τ ο υ ς τ α λ α ν τ ε υ ό μ ε -
ν ο υ ς και ν α τ ο υ ς π ά ρ ε ι μ ε τ ο μ έ ρ ο ς τ η ς μ ε τ η ν π ε ι θ ώ ή μ ε α π ε ι λ έ ς ,
κ α θ ώ ς κ α ι γ ι α ν α τ ο π ο θ ε τ ή σ ε ι σ ε θ έ σ ε ι ς κ λ ε ι δ ι ά κ α κ ά σ τ ο ι χ ε ί α , α -
27
ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ έ ς , κ α ρ ι ε ρ ί σ τ ε ς , ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ έ ς , σ τ ο ι χ ε ί α π ο υ α σ φ α λ ώ ς
δ ε ν έ λ ε ι π α ν σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς
κ α ι σ τ ο υ ς μ η χ α ν ι σ μ ο ύ ς τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ κ ρ ά τ ο υ ς .
Σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , μ ε τ ά τ ο
Μ ε γ ά λ ο Π α τ ρ ι ω τ ι κ ό Π ό λ ε μ ο , ε κ δ η λ ώ θ η κ α ν μ ε ρ ι κ ά α ρ ν η τ ι κ ά φ α ι
ν ό μ ε ν α . Η δ ύ σ κ ο λ η ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η , ο ι ε μ π ρ η σ μ ο ί , ο ι κ α τ α
σ τ ρ ο φ έ ς , η μ ε γ ά λ η α π ώ λ ε ι α α ν θ ρ ώ π ω ν , π ο υ σ υ ν έ β η κ α ν σ τ η Σ ο β ι ε
τ ι κ ή Έ ν ω σ η , α π α ι τ ο ύ σ α ν ο λ ο κ λ η ρ ω τ ι κ ή κ ι ν η τ ο π ο ί η σ η τ ω ν σ τ ε
λ ε χ ώ ν κ α ι τ ω ν μ α ζ ώ ν γ ι α σ τ α θ ε ρ ο π ο ί η σ η κ α ι π ρ ό ο δ ο . Ό μ ω ς , α ν τ ί
γ ι ' α υ τ ό , π α ρ α τ η ρ ή θ η κ ε κ α τ ά π τ ω σ η σ τ ο χ α ρ α κ τ ή ρ α κ α ι σ τ ο η θ ι κ ό
π ο λ λ ώ ν σ τ ε λ ε χ ώ ν . Α π ' τ η ν ά λ λ η μ ε ρ ι ά , μ ε τ η ν υ π ε ρ ο ψ ί α κ α ι τ ο
μ π ο ύ γ ι ο γ ι α τ η δ ό ξ α τ ω ν ν ι κ ώ ν , μ ε τ α π α ρ ά σ η μ α κ α ι τ α π ρ ο ν ό μ ι α
κ α ι μ ε π ο λ λ έ ς κ α κ έ ς έ ξ ε ι ς κ α ι σ τ ρ α β έ ς α π ό ψ ε ι ς , τ α μ ε γ α λ ο μ α ν ή
σ τ ο ι χ ε ί α έ κ α ν α ν ν α χ ά ν ε τ α ι κ α ι ν α κ α τ α π ν ί γ ε τ α ι η ε π α γ ρ ύ π ν η σ η
τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , τ ο δ ι ά β ρ ω ν α ν α π ό μ έ σ α . Δ η μ ι ο υ ρ γ ή θ η κ ε η κ ά σ τ α
σ τ ο σ τ ρ α τ ό , η ο π ο ί α ε π έ χ τ ε ι ν ε τ η ν α υ τ α ρ χ ι κ ή κ α ι α λ α ζ ο ν ι κ ή κ υ
ρ ι α ρ χ ί α τ η ς κ α ι σ τ ο κ ό μ μ α , α λ λ ο ι ώ ν ο ν τ α ς τ ο ν π ρ ο λ ε τ α ρ ι α κ ό χ α ρ α
κ τ ή ρ α τ ο υ . Η κ ά σ τ α σ κ ο ύ ρ ι α σ ε τ ο σ π α θ ί τ η ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς π ο υ έ
π ρ ε π ε ν α ή τ α ν τ ο κ ό μ μ α .
Ε ί μ α ι τ η ς γ ν ώ μ η ς ό τ ι σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ή ς Έ ν ω σ η ς , π ρ ι ν α π ό τ ο ν π ό λ ε μ ο , α λ λ ά ι δ ι α ί τ ε ρ α μ ε τ ά , φ ά ν η κ α ν
ε κ δ η λ ώ σ ε ι ς κ α τ α δ ι κ ά σ ι μ η ς α π ά θ ε ι α ς . Α υ τ ό τ ο κ ό μ μ α ε ί χ ε μ ε γ ά λ ο
ό ν ο μ α , ε π ί σ η ς ε ί χ ε μ ε γ ά λ ε ς ε π ι τ υ χ ί ε ς σ τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ , τ α υ τ ό χ ρ ο ν α
ό μ ω ς ε ί χ ε α ρ χ ί σ ε ι ν α χ ά ν ε ι τ ο ε π α ν α σ τ α τ ι κ ό π ν ε ύ μ α , τ ο μ ό λ υ ν α ν ο
γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι σ μ ό ς κ α ι η ρ ο υ τ ί ν α . Ο ι λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ο ί κ α ν ό ν ε ς , τ α δι
δ ά γ μ α τ α τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ε ί χ α ν μ ε τ α τ ρ α π ε ί α π ό τ ο υ ς α π α -
ρ ά τ τ σ ι κ σ ε μ π α γ ι ά τ ι κ ε ς φ ό ρ μ ο υ λ ε ς κ α ι σ λ ό γ κ α ν χ ω ρ ί ς α ξ ί α δ ρ ά
σ η ς . Χ ώ ρ α μ ε γ ά λ η η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ς , ο λ α ό ς ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ν , π α
ρ ή γ ε , δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ σ ε . Λ έ γ ο ν τ α ν π ω ς η β ι ο μ η χ α ν ί α α ν α π τ ύ σ σ ο ν τ α ν
μ ε τ ο υ ς α π α ι τ ο ύ μ ε ν ο υ ς ρ υ θ μ ο ύ ς , η σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή γ ε ω ρ γ ί α π ρ ο ό
δευε, ό μ ω ς α υ τ ή η α ν ά π τ υ ξ η δ ε ν ή τ α ν σ τ ο ν α π α ι τ ο ύ μ ε ν ο β α θ μ ό .
Δ ε ν φ ρ έ ν α ρ ε τ η ν π ρ ό ο δ ο η « λ α θ ε μ έ ν η » γ ρ α μ μ ή τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , α
ν τ ί θ ε τ α , α υ τ ή η γ ρ α μ μ ή ή τ α ν σ ω σ τ ή , μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή , α λ
λ ά π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς ε ί χ ε ε φ α ρ μ ο σ τ ε ί κ α κ ά , μ ά λ ι σ τ α κ α ι δ ι α σ τ ρ ε β λ ω
θεί κ α ι σ α μ π ο τ α ρ ι σ τ ε ί α π ό ε χ θ ρ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α . Η ο ρ θ ή γ ρ α μ μ ή τ ο υ
Σ τ ά λ ι ν δ ι α σ τ ρ ε β λ ω ν ό τ α ν κ α ι α π ό τ ο υ ς κ α μ ο υ φ λ α ρ ι σ μ έ ν ο υ ς σ τ ι ς
γ ρ α μ μ έ ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι σ τ α ό ρ γ α ν α τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς , α π ό
τ ο ρ ς ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ έ ς , φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ι σ τ έ ς , τ ρ ο τ σ κ ι σ τ έ ς , ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς ,
ό π ω ς ή τ α ν κ α ι β γ ή κ α ν α ν ο ι χ τ ά α ρ γ ό τ ε ρ α , ο ι Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , Μ ι κ ο
γ ι ά ν , Σ ο υ σ λ ό φ , Κ ο σ ί γ κ ι ν κ .ά .
28
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ και ο ι σ τ ε ν ο ί τ ο υ σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς τ ο υ π ρ α ξ ι κ ο π ή μ α
τ ο ς , π ρ ι ν α κ ό μ α α π ό τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ή τ α ν α π ό τ ο υ ς κ υ ρ ι ό τ ε
ρ ο υ ς η γ έ τ ε ς π ο υ δ ρ ο ύ σ α ν υ π ο χ θ ό ν ι α , π ο υ π ρ ο ε τ ο ί μ α ζ α ν κ α ι π ε ρ ί μ ε
ν α ν τ η ν κ α τ ά λ λ η λ η σ τ ι γ μ ή γ ι α μ ι α α ν ο ι χ τ ή και π λ α τ ι ά ς κ λ ί μ α κ α ς
δ ρ ά σ η . Ε ί ν α ι γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι α υ τ ο ί ο ι π ρ ο δ ό τ ε ς ή τ α ν π ε π ε ι ρ α μ έ ν ο ι σ η -
ν ω μ ό τ ε ς ε ξ ο π λ ι σ μ έ ν ο ι μ ε τ η ν π ε ί ρ α τ ω ν δ ι ά φ ο ρ ω ν ρ ώ σ ω ν α ν τ ε π α -
ν α σ τ α τ ώ ν , μ ε τ η ν π ε ί ρ α τ ω ν α ν α ρ χ ι κ ώ ν , τ ω ν τ ρ ο τ σ κ ι σ τ ώ ν , τ ω ν
μ π ο υ χ α ρ ι ν ι κ ώ ν . Γ ν ώ ρ ι ζ α ν τ η ν π ε ί ρ α κ α ι τ η ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς τ ο υ
Μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς , α λ λ ά τ ί π ο τ ε τ ο κ α λ ό δ ε δ ι δ ά χ τ η κ α ν α π ό
τ η ν ε π α ν ά σ τ α σ η , δ ι δ ά χ τ η κ α ν ό μ ω ς ό,τι τ ο υ ς χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε γ ι α ν α υ
π ο ν ο μ ε ύ σ ο υ ν τ η ν ε π α ν ά σ τ α σ η κ α ι τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό , δ ι α φ ε ύ γ ο ν τ α ς τ α
χ τ υ π ή μ α τ α τ η ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς και τ η ς δ ι χ τ α τ ο ρ ί α ς τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά
τ ο υ . Μ ' έ ν α λ ό γ ο , ή τ α ν α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ ε ς και ε ν ε ρ γ ο ύ σ α ν σ α ν δ ι π λ ο -
π ρ ό σ ω π ο ι . Α π ό τ η μ ι α μ ε ρ ι ά έ π λ ε κ α ν ε γ κ ώ μ ι α σ τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό ,
σ τ η ν ε π α ν ά σ τ α σ η , σ τ ο Μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α , σ τ ο
Λ έ ν ι ν κ α ι σ τ ο Σ τ ά λ ι ν , κ α ι α π ό τ η ν ά λ λ η , π ρ ο ε τ ο ί μ α ζ α ν τ η ν α ν τ ε π α -
ν ά σ τ α σ η .
Ό λ ο α υ τ ό τ ο σ υ γ κ ε ν τ ρ ω μ έ ν ο κ α τ α κ ά θ ι σ α μ π ο τ ά ρ ι ζ ε λ ο ι π ό ν , μ ε
τ ι ς π ι ο ρ α φ ι ν α ρ ι σ μ έ ν ε ς μ έ θ ο δ ε ς , τ ι ς ο π ο ί ε ς τ ι ς κ α μ ο υ φ λ ά ρ ι ζ ε ε γ κ ω
μ ι ά ζ ο ν τ α ς τ ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι τ ο σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό κ α θ ε σ τ ώ ς . Α υ τ ά τ α σ τ ο ι
χ ε ί α α π ο δ ι ο ρ γ ά ν ω ν α ν τ η ν ε π α ν ά σ τ α σ η , ο ρ γ α ν ώ ν ο ν τ α ς τ η ν α ν τ ε π α -
ν ά σ τ α σ η , δ ε ί χ ν ο ν τ α ν « α υ σ τ η ρ ο ί » ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς ε σ ω τ ε ρ ι κ ο ύ ς ε
χ θ ρ ο ύ ς γ ι α ν α δ ι α σ π ε ί ρ ο υ ν τ ο φ ό β ο κ α ι τ η ν τ ρ ο μ ο κ ρ α τ ί α σ τ ο κ ό μ
μα, σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α κ α ι σ τ ο λ α ό . Ή τ α ν α υ τ ο ί ο ι ί δ ι ο ι π ο υ
δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ σ α ν κ α ι α ν ά φ ε ρ ν α ν σ τ ο Σ τ ά λ ι ν μ ι α κ α τ ά σ τ α σ η γ ε μ ά τ η
ε υ φ ο ρ ί α , μ α π ο υ σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α υ π ό σ κ α π τ α ν τ η β ά σ η τ ο υ
κ ό μ μ α τ ο ς , τ η β ά σ η τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς , ε κ φ ύ λ ι ζ α ν τ ι ς ψ υ χ έ ς κ α ι σ ή κ ω ν α ν
σ τ α ο υ ρ ά ν ι α τ η λ α τ ρ ε ί α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν γ ι α ν α τ ο ν α ν α τ ρ έ ψ ο υ ν α ύ ρ ι ο
ε υ κ ο λ ό τ ε ρ α .
Α υ τ ό ή τ α ν μ ι α ε χ θ ρ ι κ ή κ α ι σ α τ α ν ι κ ή δ ρ ά σ η , π ο υ ε ί χ ε γ ρ α π ώ σ ε ι
α π ό τ ο λ α ι μ ό τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς
Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι τ ο Σ τ ά λ ι ν , ο ο π ο ί ο ς , ό π ω ς α π ό δ ε ι ξ α ν τ α ι
σ τ ο ρ ι κ ά γ ε γ ο ν ό τ α , π ε ρ ι σ τ ο ι χ ί ζ ο ν τ α ν α π ό ε χ θ ρ ο ύ ς . Κ α ν έ ν α σ χ ε δ ό ν
α π ό τ α μ έ λ η τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ κ α ι τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς δ ε ν ύ
ψ ω σ ε τ η φ ω ν ή τ ο υ σ ε υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
Α ν γ ί ν ε ι μ ι α λ ε π τ ο μ ε ρ ή ς α ν ά λ υ σ η σ τ ι ς π ο λ ι τ ι κ έ ς , ι δ ε ο λ ο γ ι κ έ ς
κ α ι ο ρ γ α ν ω τ ι κ έ ς ο δ η γ ί ε ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η δ ι ε ύ θ υ ν σ η κ α ι
δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , μ ε τ ο ν π ό λ ε μ ο κ α ι τ η δ ο υ λ ι ά , σ τ η γ ε ν ι
κ ό τ η τ α δ ε θ α β ρ ο ύ μ ε λ ά θ η α ρ χ ώ ν , α λ λ ά α ν έ χ ο υ μ ε υ π ό ψ η μ α ς π ω ς
π α ρ α μ ο ρ φ ώ ν ο ν τ α ν α υ τ έ ς ο ι ο δ η γ ί ε ς α π ό τ ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς κ α ι π ω ς ε -
29
φ α ρ μ ό ζ ο ν τ α ν σ τ η ν π ρ ά ξ η , θ α ι δ ο ύ μ ε τ ι ς ε π ι κ ί ν δ υ ν ε ς σ υ ν έ π ε ι ε ς α υ
τ ώ ν τ ω ν δ ι α σ τ ρ ε β λ ώ σ ε ω ν κ α ι θ α φ α ν ε ί γ ι α π ο ι ο λ ό γ ο τ ο κ ό μ μ α ά ρ
χ ι σ ε να γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ ο π ο ι ε ί τ α ι , να το σ κ ε π ά ζ ε ι η ρ ο υ τ ί ν α , ο ε π ι
κ ί ν δ υ ν ο ς φ ο ρ μ α λ ι σ μ ό ς , π ο υ τ ο σ τ ρ α γ γ ά λ ι ζ α ν , τ ο υ έ π α ι ρ ν α ν τ η ν α
ν ά σ α κ α ι τ η ν ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή ο ρ μ ή . Τ ο κ ό μ μ α τ ο σ κ έ π α ζ ε β α ρ ι ά
σ κ ο υ ρ ι ά , π ο λ ι τ ι κ ή α π ά θ ε ι α , ν ο μ ί ζ ο ν τ α ς ε σ φ α λ μ έ ν α ότ ι μ ό ν ο η κε
φ α λ ή , η η γ ε σ ί α δ ρ ά ε ι κ α ι λ ύ ν ε ι κ α θ ε τ ί . Α π ό μ ι α τ έ τ ο ι α α ν τ ί λ η ψ η
δ η μ ι ο υ ρ γ ή θ η κ ε κ ε ί ν η η κ α τ ά σ τ α σ η π ο υ π α ν τ ο ύ κ α ι γ ι α τ ο κ α θ ε τ ί
λ έ γ ο ν τ α ν : « α υ τ ό τ ο ξ έ ρ ε ι η η γ ε σ ί α » , « η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή δ ε λ α
θ ε ύ ε ι » , « α υ τ ό τ ο ε ί π ε ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι δ ε χ ω ρ ε ί α μ φ ι β ο λ ί α » κ . λ π . Π ο λ
λ ά π ρ ά γ μ α τ α μ π ο ρ ε ί ν α μ η τ α έ λ ε γ ε ο Σ τ ά λ ι ν , ό μ ω ς κ α λ ύ π τ ο ν τ α ν μ ε
τ ο ό ν ο μ α τ ο υ . Ο ι μ η χ α ν ι σ μ ο ί κ α ι ο ι υ π ά λ λ η λ ο ι έ γ ι ν α ν ο ι « π α ν τ ο δ ύ
ν α μ ο ι » , «οι α λ ά ν θ α σ τ ο ι » κ α ι ε ν ε ρ γ ο ύ σ α ν σ ε γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ ό δ ρ ό
μ ο , κ ά τ ω α π ό τ ι ς φ ό ρ μ ο υ λ ε ς τ ο υ δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ο ύ σ υ γ κ ε ν τ ρ ω τ ι σ μ ο ύ ,
τ η ς μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ η ς κ ρ ι τ ι κ ή ς κ ι α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή ς , π ο υ σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι
κ ό τ η τ α δ ε ν ή τ α ν π ι α μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ η . Δ ε χ ω ρ ε ί α μ φ ι β ο λ ί α ό τ ι έ τ σ ι τ ο
Μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ ο Κ ό μ μ α έ χ α σ ε τ η ν π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν η ζ ω τ ι κ ό τ η τ α τ ο υ .
Ζ ο ύ σ ε μ ε σ ω σ τ έ ς φ ό ρ μ ο υ λ ε ς , μ α μ ό ν ο φ ό ρ μ ο υ λ ε ς · ε κ τ ε λ ο ύ σ ε , α λ λ ά
δ ε ν α υ τ ε ν ε ρ γ ο ύ σ ε · μ ε τ ι ς μ έ θ ο δ ε ς κ α ι τ ι ς μ ο ρ φ έ ς δ ο υ λ ε ι ά ς π ο υ χ ρ η
σ ι μ ο π ο ι ή θ η κ α ν σ τ η ν κ α θ ο δ ή γ η σ η τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς ε π ε τ ε ύ χ θ η κ α ν α
ν τ ί θ ε τ α α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α .
Σ ε τ έ τ ο ι ε ς σ υ ν θ ή κ ε ς ά ρ χ ι σ α ν ν α ε π ι κ ρ α τ ο ύ ν τ α δ ι ο ι κ η τ ι κ ά γ ρ α
φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ ά μ έ τ ρ α π ά ν ω σ τ α ε π α ν α σ τ α τ ι κ ά μ έ τ ρ α . Η ε π α γ ρ ύ π ν η σ η
δ ε ν ή τ α ν π ι α δ ρ ώ σ α , γ ι α τ ί δ ε ν ή τ α ν π ι α ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α
π ο υ δ ι α σ α λ π ί ζ ο ν τ α ν σ α ν τ έ τ ο ι α . Α π ό ε π α γ ρ ύ π ν η σ η τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς
κ α ι τ ω ν μ α ζ ώ ν μ ε τ α τ ρ έ π ο ν τ α ν σ ε ε π α γ ρ ύ π ν η σ η τ ω ν γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι
κ ώ ν μ η χ α ν ι σ μ ώ ν κ α ι , α π ό ά π ο ψ η μ ο ρ φ ή ς , α ν ό χ ι ο λ ό τ ε λ α , μ ε τ α τ ρ έ
π ο ν τ α ν σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α σ ε ε π α γ ρ ύ π ν η σ η τ η ς Κ ρ α τ ι κ ή ς Α
σ φ ά λ ε ι α ς κ α ι τ ω ν δ ι κ α σ τ η ρ ί ω ν .
Ε ί ν α ι ε υ ν ό η τ ο ό τ ι σ ε τ έ τ ο ι ε ς σ υ ν θ ή κ ε ς σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό
Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , σ τ ι ς γ ρ α μ μ έ ς τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ώ ν
κ α ι σ τ η σ υ ν ε ί δ η σ η π ο λ λ ώ ν α π ' α υ τ ο ύ ς ρ ι ζ ο β ό λ η σ α ν κ α ι ά ρ χ ι σ α ν
ν α κ α λ λ ι ε ρ γ ο ύ ν τ α ι μ η π ρ ο λ ε τ α ρ ι α κ ά , μ η τ α ξ ι κ ά α ι σ θ ή μ α τ α κ α ι α
π ό ψ ε ι ς . Ά ρ χ ι σ α ν ν α δ ι α δ ί δ ο ν τ α ι ο κ α ρ ι ε ρ ι σ μ ό ς , η δ ο υ λ ο π ρ έ π ε ι α , ο
τ σ α ρ λ α τ α ν ι σ μ ο ς , ο ι ν ο σ η ρ έ ς υ π ο σ τ η ρ ί ξ ε ι ς , η α ν τ ι π ρ ο λ ε τ α ρ ι α κ ή η
θ ι κ ή κ . λ π . Α υ τ ά δ ι ά β ρ ω ν α ν α π ' τ α μ έ σ α τ ο κ ό μ μ α , έ σ β η ν α ν τ ο αί
σ θ η μ α τ η ς π ά λ η ς τ ω ν τ ά ξ ε ω ν κ α ι τ ω ν θ υ σ ι ώ ν κ α ι υ π ο κ ι ν ο ύ σ α ν τ η ν
τ ρ ε χ ά λ α γ ι α μ ι α « κ α λ ή » ζ ω ή , γ ι α μ ι α ζ ω ή α ν α π α υ τ ι κ ή , μ ε π ρ ο ν ό μ ι α ,
μ ε π ρ ο σ ω π ι κ ά ο φ έ λ η , μ ε ό σ ο τ ο δ υ ν α τ ό ν λ ι γ ό τ ε ρ η δ ο υ λ ε ι ά κ α ι μ ό
χ θ ο . Έ τ σ ι δ η μ ι ο υ ρ γ ή θ η κ ε η α σ τ ι κ ή κ α ι μ ι κ ρ ο α σ τ ι κ ή ν ο ο τ ρ ο π ί α
30
π ο υ γ ί ν ο ν τ α ν α ι σ θ η τ ή ή ε κ δ η λ ώ ν ο ν τ α ν μ ε τ έ τ ο ι α λ ό γ ι α κ α ι σ κ έ
ψ ε ι ς , ό π ω ς «εμείς ε ρ γ α σ τ ή κ α μ ε , π ο λ ε μ ή σ α μ ε κ α ι ν ι κ ή σ α μ ε , γ ι α
τ ο ύ τ ο τ ο σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό κ ρ ά τ ο ς , τ ώ ρ α α ς χ α ρ ο ύ μ ε κ α ι ε π ω φ ε λ η θ ο ύ
με», «εμε ίς ε ί μ α σ τ ε α π ρ ό σ β λ η τ ο ι , τ ο π α ρ ε λ θ ό ν μ α ς τ α σ κ ε π ά ζ ε ι
ό λ α » . Ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο ς κ ί ν δ υ ν ο ς ή τ α ν τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι α υ τ ή η ν ο ο τ ρ ο
π ί α ρ ι ζ ο β ο λ ο ύ σ ε κ α ι σ τ α π α λ ι ά σ τ ε λ έ χ η τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς μ ε κ α λ ό π α
ρ ε λ θ ό ν , κ α ι μ ε π ρ ο λ ε τ α ρ ι α κ ή π ρ ο έ λ ε υ σ η , κ α ι σ τ α μ έ λ η τ ο υ Π ρ ο ε
δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς , π ο υ έ π ρ ε π ε ν α ή τ α ν π α ρ ά δ ε ι γ μ α
κ α θ α ρ ό τ η τ α ς γ ι α τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς . Π ο λ λ ο ί τ έ τ ο ι ο ι β ρ ί σ κ ο ν τ α ν σ τ η ν η
γ ε σ ί α , σ τ ο ν κ ε ν τ ρ ι κ ό μ η χ α ν ι σ μ ό κ α ι χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ α ν ω ρ α ί α τ α
λ ό γ ι α , τ ι ς ε π α ν α σ τ α τ ι κ έ ς φ ρ ά σ ε ι ς , τ ι ς θ ε ω ρ η τ ι κ έ ς φ ό ρ μ ο υ λ ε ς τ ο υ
Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , έ δ ρ ε π α ν τ ι ς δ ά φ ν ε ς τ η ς δ ο υ λ ε ι ά ς τ ω ν ά λ λ ω ν
κ α ι ε ν θ ά ρ ρ υ ν α ν τ ο κ α κ ό π α ρ ά δ ε ι γ μ α . Δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ν έ τ σ ι σ τ ο
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς μ ι α ε ρ γ α τ ι κ ή α ρ ι
σ τ ο κ ρ α τ ί α α π ό γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ ά σ τ ε λ έ χ η .
Μ ί α τ έ τ ο ι α δ ι α δ ι κ α σ ί α ε κ φ υ λ ι σ μ ο ύ α ν α π τ ύ σ σ ο ν τ α ν , δ υ σ τ υ χ ώ ς ,
κ ά τ ω α π ό « α ι σ ι ό δ ο ξ α » κ α ι « ε λ π ι δ ο φ ό ρ α » σ υ ν θ ή μ α τ α ό τ ι «το κ α θ ε τ ί
π ά ε ι κ α λ ά , ο μ α λ ά , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο υ ς κ α ν ό ν ε ς κ α ι τ ο υ ς ν ό μ ο υ ς τ ο υ
κ ό μ μ α τ ο ς » , π ο υ , σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α , π α ρ α β ι ά ζ ο ν τ α ν , ό τ ι « η π ά
λ η τ ω ν τ ά ξ ε ω ν σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι κ α ι δ ι ε ξ ά γ ε τ α ι » , ότ ι « δ ι α τ η ρ ε ί τ α ι ο δ η
μ ο κ ρ α τ ι κ ό ς σ υ γ κ ε ν τ ρ ω τ ι σ μ ό ς » , « η κ ρ ι τ ι κ ή κ α ι α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή σ υ ν ε
χ ί ζ ο ν τ α ι ό π ω ς κ α ι π ρ ι ν » , ό τ ι « υ π ά ρ χ ε ι α τ σ ά λ ι ν η ε ν ό τ η τ α σ τ ο κ ό μ
μ α » , «δεν υ π ά ρ χ ο υ ν π ι α φ ρ α ξ ι ο ν ι σ τ ι κ ά κ α ι α ν τ ι κ ο μ μ α τ ι κ ά σ τ ο ι
χ ε ί α » , « π έ ρ α σ ε ο κ α ι ρ ό ς τ ω ν τ ρ ο τ σ κ ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι μ π ο υ χ α ρ ι ν ι κ ώ ν
ο μ ά δ ω ν » κ . λ π . κ . λ π . Μ ι α τ έ τ ο ι α π α ρ α μ ο ρ φ ω μ έ ν η α ν τ ί λ η ψ η τ η ς κ α
τ ά σ τ α σ η ς , και ε δ ώ έ γ κ ε ι τ α ι η ο υ σ ί α τ ο υ δ ρ ά μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ μ ο ι ρ α ί ο υ
λ ά θ ο υ ς , θ ε ω ρ ο ύ ν τ α ν κ α ι α π ό τ α ε π α ν α σ τ α τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α σ α ν ο μ α λ ή
γ ε ν ι κ ά π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α , γ ι ' α υ τ ό κ α ι σ κ έ φ τ ο ν τ α ν ό τ ι δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι
λ ό γ ο ς γ ι α α ν α σ τ ά τ ω σ η , ό τ ι ο ι ε χ θ ρ ο ί , ο ι κ λ έ φ τ ε ς , ο ι π α ρ α β ά τ ε ς τ η ς
η θ ι κ ή ς τ ι μ ω ρ ο ύ ν τ α ν α π ό τ α δ ι κ α σ τ ή ρ ι α , ό τ ι τ α α ν ά ξ ι α κ ο μ μ α τ ι κ ά
μ έ λ η ό π ω ς σ υ ν ή θ ω ς δ ι α γ ρ ά φ ο ν τ α ν α π ό τ ο κ ό μ μ α κ α ι ά λ λ α ν έ α μέ
λ η , ό π ω ς σ υ ν ή θ ω ς , γ ί ν ο ν τ α ν δ ε χ τ ά , ό τ ι τ α σ χ έ δ ι α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ο ύ
ν τ α ν , π α ρ ό λ ο π ο υ υ π ή ρ χ α ν κ α ι σ χ έ δ ι α π ο υ δ ε ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ο ύ ν τ α ν ,
ό τ ι ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι κ ρ ι τ ι κ ά ρ ο ν τ α ν , τ ι μ ω ρ ο ύ ν τ α ν , ε π α ι ν ο ύ ν τ α ν κ . λ π . Η
ζ ω ή , λ ο ι π ό ν , σ ύ μ φ ω ν α μ ' α υ τ ο ύ ς , β ά δ ι ζ ε ο μ α λ ά κ α ι σ τ ο Σ τ ά λ ι ν έ τ σ ι
έ λ ε γ α ν ό τ ι « κ α θ ε τ ί β α δ ί ζ ε ι ο μ α λ ά » . Ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε π ε π ε ι σ μ έ ν ο ι ό τ ι ο
Σ τ ά λ ι ν , σ α ν μ ε γ ά λ ο ς ε π α ν α σ τ ά τ η ς π ο υ ή τ α ν , α ν γ ν ώ ρ ι ζ ε τ η ν π ρ α γ
μ α τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η σ τ ο κ ό μ μ α , θ α έ δ ι ν ε σ υ ν τ ρ ι φ τ ι κ ό χ τ ύ π η μ α σ '
α υ τ ό τ ο ν ο σ η ρ ό π ν ε ύ μ α κ α ι τ ο κ ό μ μ α και ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς λ α ό ς θ α σ η -
31
κ ώ ν ο ν τ α ν σ τ ο π ό δ ι γ ι α τ ί δ ί κ α ι α ε ί χ α ν μ ε γ ά λ η ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ τ ο
Σ τ ά λ ι ν .
Ο ι μ η χ α ν ι σ μ ο ί ό χ ι μ ό ν ο δ ε ν ε ν η μ έ ρ ω ν α ν σ ω σ τ ά τ ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι
π α ρ α μ ό ρ φ ω ν α ν γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ ά τ ι ς σ ω σ τ έ ς ο δ η γ ί ε ς τ ο υ , μ α ε ί χ α ν
δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι σ τ ο λ α ό κ α ι τ ο κ ό μ μ α μ ι α τ έ τ ο ι α κ α τ ά σ τ α σ η , τ ό σ ο
π ο υ κ α ι ό τ α ν ο Σ τ ά λ ι ν , ό σ ο τ ο υ ε π έ τ ρ ε π ε η η λ ι κ ί α κ α ι η υ γ ε ί α τ ο υ ,
π ή γ α ι ν ε κ ο ν τ ά σ τ ι ς μ ά ζ ε ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ λ α ο ύ , δ ε ν τ ο ν π λ η
ρ ο φ ο ρ ο ύ σ α ν γ ι α τ ι ς ε λ λ ε ί ψ ε ι ς κ α ι τ α λ ά θ η π ο υ σ υ ν έ β α ι ν α ν , γ ι α τ ί ο ι
μ η χ α ν ι σ μ ο ί ε ί χ α ν τ υ π ώ σ ε ι σ τ ο μ υ α λ ό τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ώ ν κ α ι τ ω ν
α ν θ ρ ώ π ω ν τ η ς μ ά ζ α ς τ η ν ι δ έ α ό τ ι « δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α α ν η σ υ χ ο ύ μ ε τ ο
Σ τ ά λ ι ν » .
Ο μ ε γ ά λ ο ς θ ό ρ υ β ο ς τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν γ ι α τ η λ ε γ ό μ ε ν η λ α
τ ρ ε ί α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ή τ α ν σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α μ π λ ό φ α . Α υ τ ή τ η λ α
τ ρ ε ί α δ ε ν τ η ν ε ί χ ε κ α λ λ ι ε ρ γ ή σ ε ι ο Σ τ ά λ ι ν , π ο υ ή τ α ν α π λ ό ς ά ν θ ρ ω
π ο ς , α λ λ ά ό λ ο τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ό κ α τ α κ ά θ ι π ο υ ε ί χ ε σ υ γ κ ε ν τ ρ ω θ ε ί
σ τ η ν κ ε φ α λ ή τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς , τ ο ο π ο ί ο , ε κ τ ό ς τ ω ν
ά λ λ ω ν , ε κ ε μ ε τ α λ λ ε ύ ο ν τ α ν κ α ι τ η μ ε γ ά λ η α γ ά π η τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ λ α
ο ύ γ ι α τ ο Σ τ ά λ ι ν , ι δ ι α ί τ ε ρ α μ ε τ ά τ η ν ί κ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο φ α σ ι σ μ ό . Α ν
δ ι α β ά σ ο υ μ ε τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , τ ο υ Μ ι κ ο γ ι ά ν κ α ι ό λ ω ν
τ ω ν ά λ λ ω ν μ ε λ ώ ν τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ θ α δ ο ύ μ ε τ ι π α ρ ά φ ο ρ ο υ ς κ α ι υ π ο
κ ρ ι τ ι κ ο ύ ς ε γ κ ω μ ι α σ μ ο ύ ς έ κ α ν α ν α υ τ ο ί ο ι ε χ θ ρ ο ί σ τ ο Σ τ ά λ ι ν ό σ ο
ζ ο ύ σ ε . Ν ο ι ώ θ ε ι ς σ ι χ α μ ά ρ α ν α δ ι α β ά σ ε ι ς α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς ό τ α ν
σ κ έ φ τ ε σ α ι π ω ς π ί σ ω α π ό τ ο υ ς ε γ κ ω μ ι α σ μ ο ύ ς έ κ ρ υ β α ν τ η ν ε χ θ ρ ι κ ή
τ ο υ ς δ ο υ λ ε ι ά α π ό τ ο υ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς κ α ι τ ι ς μ ά ζ ε ς , π ο υ ε ξ α π α τ ο ύ
ν τ α ν , ν ο μ ί ζ ο ν τ α ς ό τ ι ε ί χ α ν ν α κ ά ν ο υ ν μ ε η γ έ τ ε ς π ι σ τ ο ύ ς σ τ ο μ α ρ ξ ι
σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό κ α ι μ ε π ι σ τ ο ύ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
Κ α ι μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , γ ι α ο ρ ι σ μ έ ν ο χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η
μ α , ο ι « ν έ ο ι » σ ο β ι ε τ ι κ ο ί η γ έ τ ε ς κ α ι π ά ν ω α π ' ό λ ο υ ς ο Χ ρ ο υ σ τ ι σ ό φ ,
σ υ ν έ χ ι σ α ν ν α μ η μ ι λ ο ύ ν ά σ χ η μ α γ ι ' α υ τ ό ν , μ ά λ ι σ τ α τ ο ν ε κ τ ι μ ο ύ
σ α ν κ α ι τ ο ν α π ο κ α λ ο ύ σ α ν « μ ε γ ά λ ο ά ν τ ρ α » , « η γ έ τ η μ ε α ν α μ φ ι σ β ή
τ η τ ο κ ύ ρ ο ς » κ . λ π . Έ τ σ ι σ υ ν έ φ ε ρ ε σ τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ν α μ ι λ ά ε ι
γ ι α ν α ε ξ α σ φ α λ ί σ ε ι ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η μ έ σ α κ ι έ ξ ω α π ό τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ
ν ω σ η , μ ε σ κ ο π ό ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι τ η ν ι δ έ α ό τ ι ή τ α ν « π ι σ τ ό ς » σ τ ο
σ ο σ ι α λ ι σ μ ό κ α ι σ τ η ν ε π α ν ά σ τ α σ η , « σ υ ν ε χ ι σ τ ή ς » τ ο υ έ ρ γ ο υ τ ο υ Λέ
ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ α ζ ί μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ή τ α ν ο ι π ι ο ά σ π ο ν δ ο ι ε
χ θ ρ ο ί τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Α υ τ ο ί ο ι δ ύ ο ή
τ α ν η κ ε φ α λ ή τ η ς σ υ ν ω μ ο σ ί α ς κ α ι τ ο υ π ρ α ξ ι κ ο π ή μ α τ ο ς , π ο υ α π ό
κ α ι ρ ό ε ί χ α ν π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ ε ι μ α ζ ί μ ε α ν θ ρ ώ π ο υ ς α ρ ι β ι σ τ έ ς κ α ι α ν τ ι -
μ α ρ ξ ι σ τ έ ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς , τ ο υ σ τ ρ α τ ο ύ κ α ι μ ε ι θ ύ ν ο ν τ ε ς
32
τ η ς β ά σ η ς . Α υ τ ο ί ο ι π ρ α ξ ι κ ο π η μ α τ ί ε ς δ ε ν ά ν ο ι ξ α ν τ α χ α ρ τ ι ά αμέ
σ ω ς μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , α λ λ ά ό τ α ν τ ο υ ς χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε κ α ι
ό σ ο τ ο υ ς χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε , σ υ ν έ χ ι ζ α ν ν α ρ υ θ μ ί ζ ο υ ν τ ι ς δ ό σ ε ι ς τ ο υ δ η λ η
τ η ρ ί ο υ μ ε τ ο υ ς ε γ κ ω μ ι α σ μ ο ύ ς γ ι α τ ο Σ τ ά λ ι ν . Ε ί ν α ι α λ ή θ ε ι α ό τ ι , ι
δ ι α ί τ ε ρ α ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , σ ε π ο λ λ έ ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς π ο υ χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε ν α
κ ά ν ω μ ' α υ τ ό ν , π ο τ έ δ ε ν ε π α ι ν ο ύ σ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α π ο υ σ ε
λ ό γ ο υ ς κ α ι ο μ ι λ ί ε ς , μ ε ε υ κ α ι ρ ί α κ α ι χ ω ρ ί ς ε υ κ α ι ρ ί α , ο ι π ρ α ξ ι κ ο π η
μ α τ ί ε ς έ π λ ε κ α ν δ ι θ υ ρ ά μ β ο υ ς κ α ι ε γ κ ώ μ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν . Σ υ ν δ α ύ λ ι ζ α ν
τ η λ α τ ρ ε ί α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν γ ι α ν α τ ο ν α π ο μ ο ν ώ σ ο υ ν ό σ ο π ι ο π ο λ ύ α π ό
τ ι ς μ ά ζ ε ς κ α ι , κ α μ ο υ φ λ α ρ ι σ μ έ ν ο ι π ί σ ω α π ' α υ τ ή τ η λ α τ ρ ε ί α , π ρ ο ε
τ ο ί μ α ζ α ν τ η ν κ α τ α σ τ ρ ο φ ή .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο Μ ι κ ο γ ι ά ν δ ο ύ λ ε ψ α ν μ ε π ρ ό γ ρ α μ μ α , κ α ι ,
μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , β ρ ή κ α ν α ν ο ι χ τ ό π ε δ ί ο δ ρ ά σ η ς κ α ι α π ό
το γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι ο Μ ά λ ε ν κ ο φ , ο Μ π έ ρ ι α , ο Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν , ο Β ο ρ ο σ ί
λ ο φ φ ά ν η κ α ν ό χ ι μ ό ν ο τ υ φ λ ο ί , α λ λ ά κ α ι φ ι λ ό δ ο ξ ο ι κ α ι ο κ α θ έ ν α ς
π ά λ ε υ ε γ ι α ε ξ ο υ σ ί α .
Α υ τ ο ί κ α ι ά λ λ ο ι , π α λ ι ο ί ε π α ν α σ τ ά τ ε ς κ α ι τ ί μ ι ο ι κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς ,
ε ί χ α ν μ ε τ α τ ρ α π ε ί κ ι ό λ α ς σ ε τ υ π ι κ ο ύ ς ε κ π ρ ό σ ω π ο υ ς κ ε ί ν η ς τ η ς γ ρ α
φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ ή ς ρ ο υ τ ί ν α ς , κ ε ί ν η ς τ η ς γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ ή ς « ν ο μ ι μ ό τ η
τ α ς » π ο υ ξ ε μ ύ τ ι σ ε κ α ι , ό τ α ν θ έ λ η σ α ν χ λ ι α ρ ά ν α κ ά μ ο υ ν χ ρ ή σ η α υ
τ ή ς τ η ς « ν ο μ ι μ ό τ η τ α ς » ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν ο λ ο φ ά ν ε ρ η σ υ ν ω μ ο σ ί α τ ω ν
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν , η δ ο υ λ ε ι ά ε ί χ ε π ά ρ ε ι τ έ λ ο ς α π ό κ α ι ρ ό .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ ά ι ο Μ ι κ ο γ ι ά ν σ ε π λ έ ρ ι α ε ν ό τ η τ α , μ π ό ρ ε σ α ν ν α
μ α ν ο β ρ ά ρ ο υ ν α ν ά μ ε σ α τ ο υ ς , ν α θ έ σ ο υ ν τ ο ν έ ν α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν . ά λ
λ ο . Μ ε λ ί γ α λ ό γ ι α ε φ ά ρ μ ο σ α ν τ η ν ε ξ ή ς τ α χ τ ι κ ή : ν α δ ι α σ π ά ς κ α ι ν α
δ ι α ι ρ ε ί ς σ τ ο Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο , ν α ο ρ γ α ν ώ ν ε ι ς τ ι ς δ υ ν ά μ ε ι ς τ ο υ π ρ α ξ ι κ ο
π ή μ α τ ο ς έ ξ ω , ν α σ υ ν ε χ ί ζ ε ι ς ν α μ ι λ ά ς κ α λ ά γ ι α τ ο Σ τ ά λ ι ν ώ σ τ ε ν α έ
χ ε ι ς μ ε τ ο μ έ ρ ο ς σ ο υ τ α ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α τ ω ν μ α ζ ώ ν κ α ι ν α φ έ ρ ν ε ι ς έ τ σ ι
κ ο ν τ ά τ η μ έ ρ τ η ς κ α τ ά λ η ψ η ς τ η ς ε ξ ο υ σ ί α ς , τ η ς ε ξ ά λ ε ι ψ η ς τ ω ν α
ν τ ι π ά λ ω ν κ α ι μ ι α ς ο λ ό κ λ η ρ η ς έ ν δ ο ξ η ς ε π ο χ ή ς τ η ς ο ι κ ο δ ό μ η σ η ς
τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ , τ ω ν ν ι κ ώ ν τ ο υ Π α τ ρ ι ω τ ι κ ο ύ Π ο λ έ μ ο υ κ . λ π . Ό λ η
α υ τ ή η π υ ρ ε τ ώ δ ι κ η δ ρ ά σ η (κι α υ τ ό ε μ ε ί ς τ ο ν ο ι ώ θ α μ ε ) ε π ε δ ί ω κ ε ν α
δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι τ η δ η μ ο τ ι κ ό τ η τ α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ έ σ α κ α ι έ ξ ω α π ό
τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ ά τ ω α π ό τ η ν ο μ π ρ έ λ α τ ω ν ν ι κ ώ ν π ο υ ε ί χ ε δ ρ έ
ψ ε ι η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ή ς Έ ν ω σ η ς μ ε τ η ν κ α θ ο δ ή γ η σ η τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , έ κ α ν ε
τ ο π α ν ώ σ τ ε ο ι λ α ο ί τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς ν α ν ο μ ί ζ ο υ ν ό τ ι τ ί π ο τ ε δ ε ν ε ί χ ε α λ λ ά ξ ε ι , έ ν α ς μ ε γ ά
λ ο ς η γ έ τ η ς π έ θ α ν ε , α λ λ ά έ ν α ς « π ι ο μ ε γ ά λ ο ς » η γ έ τ η ς α ν δ ε ί χ ν ο ν τ α ν ,
33
κ α ι τ ι η γ έ τ η ς ! « Ε ξ ί σ ο υ ά ν θ ρ ω π ο ς τ ω ν α ρ χ ώ ν κ α ι λ ε ν ι ν ι σ τ ή ς , μ ά λ ι
σ τ α κ α ι μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο ς α π ό τ ο ν π ρ ώ τ ο , α λ λ ά φ ι λ ε λ ε ύ θ ε ρ ο ς , λ α ϊ κ ό ς ,
γ ε λ α σ τ ό ς , ό λ ο χ ι ο ύ μ ο ρ κ α ι α σ τ ε ί α ! » .
Ω σ τ ό σ ο η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή ο χ ι ά , π ο υ ζ ω ο γ ο ν ο ύ ν τ α ν , ά ρ χ ι σ ε ν α
χ ύ ν ε ι τ ο δ η λ η τ ή ρ ι ο κ α ι π ά ν ω σ τ η ν π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α κ α ι τ ο έ ρ γ ο τ ο υ
Σ τ ά λ ι ν . Α ρ χ ι κ ά α υ τ ό γ ί ν ο ν τ α ν χ ω ρ ί ς ν α π ρ ο σ β ά λ λ ε τ α ι ο ν ο μ α σ τ ι κ ά
ο Σ τ ά λ ι ν α λ λ ά έ μ μ ε σ α .
Σ ε μ ι α α π ό τ ι ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς π ο υ ε ί χ α μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , τ ο ν Ιού
ν η τ ο υ 1954, ά ρ χ ι σ ε ν α μ ο υ α ν α π τ ύ σ σ ε ι σ ε τ ά χ α θ ε ω ρ η τ ι κ ό δ ρ ό μ ο
α ρ χ ώ ν τ η μ ε γ ά λ η σ η μ α σ ί α τ η ς « σ υ λ λ ο γ ι κ ή ς κ α θ ο δ ή γ η σ η ς » , τ ις με
γ ά λ ε ς ζ η μ ι έ ς π ο υ π ρ ο κ ύ π τ ο υ ν ό τ α ν α υ τ ή η κ α θ ο δ ή γ η σ η α ν τ ι κ α θ ί
σ τ α τ α ι α π ό τ η λ α τ ρ ε ί α ε ν ό ς π ρ ο σ ώ π ο υ , μ ο υ α ν ά φ ε ρ ε κ α ι ξ ε κ ο μ μ έ ν α
α π ο φ θ έ γ μ α τ α α π ό τ ο Μ α ρ ξ κ α ι τ ο Λ έ ν ι ν γ ι α ν α μ ο υ δ ό σ ε ι ν α κ α τ α
λ ά β ω , ό τ ι α υ τ ά π ο υ έ λ ε γ ε τ α σ τ ή ρ ι ζ ε σ ε « μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό
β ά θ ρ ο » .
Τ ο Σ τ ά λ ι ν δ ε ν τ ο ν α ν ά φ ε ρ ε γ ι α κ α κ ό , α λ λ ά ό λ α τ α π υ ρ ά τ α ε ξ α π έ
λ υ σ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Μ π έ ρ ι α κ α τ η γ ο ρ ώ ν τ α ς τ ο ν γ ι α σ φ ά λ μ α τ α υ π α ρ
κ τ ά κ α ι α ν ύ π α ρ κ τ α . Η α λ ή θ ε ι α ε ί ν α ι ό τ ι σ ' α υ τ ή τ η ν α ρ χ ι κ ή φ ά σ η
τ η ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή ς ε π ί θ ε σ η ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο Μ π έ ρ ι α ή τ α ν τ ο
κ α τ ά λ λ η λ ο χ α ρ τ ί γ ι α τ η ν π ρ ο ώ θ η σ η τ ω ν κ ρ υ φ ώ ν σ χ ε δ ί ω ν . Ό π ω ς
έ γ ρ α ψ α κ α ι π α ρ α π ά ν ω , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π α ρ ο υ σ ί α σ ε τ ο Μ π έ ρ ι α σ α ν
α ί τ ι ο π ο λ λ ώ ν κ α κ ώ ν , ε ί χ ε υ π ο τ ι μ ή σ ε ι τ ο ρ ό λ ο τ ο υ π ρ ώ τ ο υ γ ρ α μ μ α
τ έ α , ε ί χ ε ζ η μ ι ώ σ ε ι τ η « σ υ λ λ ο γ ι κ ή κ α θ ο δ ή γ η σ η » , ή θ ε λ ε ν α θ έ σ ε ι τ ο
κ ό μ μ α κ ά τ ω α π ό τ η δ ι ε ύ θ υ ν σ η τ η ς Κ ρ α τ ι κ ή ς Α σ φ ά λ ε ι α ς . Κ ά τ ω α π ό
τ η μ ά σ κ α τ η ς κ α τ α π ο λ έ μ η σ η ς τ ω ν ζ η μ ι ώ ν π ο υ π ρ ο ξ ε ν ή θ η κ α ν α π ό
τ ο Μ π έ ρ ι α , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α π ό τ η μ ι α μ ε ρ ι ά ρ ί ζ ω ν ε σ τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ
κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς κ α ι έ β α ζ ε σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ τ ο Υ π ο υ ρ γ ε ί ο Ε
σ ω τ ε ρ ι κ ώ ν , α π ό τ η ν ά λ λ η π ρ ο ε τ ο ί μ α ζ ε τ η ν κ ο ι ν ή γ ν ώ μ η γ ι α τ η ν α
ν ο ι χ τ ή ε π ί θ ε σ η π ο υ θ α ε π ι χ ε ι ρ ο ύ σ ε λ ί γ ο α ρ γ ό τ ε ρ α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν Ιω
σ ή φ Β η σ σ α ρ ι ό ν ο β ι τ ς Σ τ ά λ ι ν , ε ν ά ν τ ι α σ τ ο π ρ α γ μ α τ ι κ ό έ ρ γ ο τ ο υ
Μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
Π ο λ λ έ ς α π ' α υ τ έ ς τ ι ς π ρ ά ξ ε ι ς κ α ι α ι φ ν ί δ ι ε ς α λ λ α γ έ ς μ α ς έ κ α ν α ν
ε ν τ ύ π ω σ η , α λ λ ά ή τ α ν ε ν ω ρ ί ς ν α σ υ λ λ ά β ο υ μ ε τ ι ς π ρ α γ μ α τ ι κ έ ς δ ι α
σ τ ά σ ε ι ς τ η ς σ υ ν ω μ ο σ ί α ς π ο υ γ ι ν ό τ α ν ε σ τ η ν π ρ ά ξ η . Μ ο λ ο τ α ύ τ α α π ό
τ ό τ ε α κ ό μ α δ ε μ π ο ρ ε ί ν α μ η δ ι α β λ έ π α μ ε τ ο ν α ν τ ι φ α ν τ ι κ ό χ α ρ α κ τ ή
ρ α σ τ ι ς π ρ ά ξ ε ι ς κ α ι τ ι ς σ κ έ ψ ε ι ς α υ τ ο ύ τ ο υ « ν έ ο υ η γ έ τ η » , π ο υ έ π α ι ρ
ν ε τ α η ν ί α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η . Α υ τ ό ς ο ί δ ι ο ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ,
π ο υ τ ώ ρ α π ρ ό β α λ λ ε σ α ν « ο π α δ ό ς τ η ς σ υ λ λ ο γ ι κ ή ς κ α θ ο δ ή γ η σ η ς » ,
μ ε ρ ι κ έ ς μ έ ρ ε ς π ρ ω τ ύ τ ε ρ α , σ τ η σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ ε ί χ α μ ε μ ' α υ τ ό ν , ό
τ α ν μ α ς μ ί λ η σ ε γ ι α τ ο ρ ό λ ο τ ο υ π ρ ώ τ ο υ γ ρ α μ μ α τ έ α τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς
34
κ α ι τ ο υ π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ο ύ , μ α ς π α ρ ο υ σ ι ά σ τ η κ ε σ α ν φ λ ο γ ε ρ ό ς υ π ο σ τ η
ρ ι χ τ ή ς τ ο υ « ρ ό λ ο υ τ ο υ α τ ό μ ο υ » , τ ο υ « σ τ ι β α ρ ο ύ χ ε ρ ι ο ύ » .
Μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν φ ά ν η κ ε π ω ς ε φ α ρ μ ό σ τ η κ ε α π ' α υ
τ ο ύ ς τ ο υ ς « α ν θ ρ ώ π ο υ ς α ρ χ ώ ν » η τ ά χ α σ υ λ λ ο γ ι κ ή κ α θ ο δ ή γ η σ η . Α υ
τ ό δ ι α τ υ μ π α ν ί ζ ο ν τ α ν γ ι α ν α δ ε ί ξ ο υ ν ό τ ι « ο Σ τ ά λ ι ν ε ί χ ε π α ρ α β ι ά σ ε ι
τ η σ υ λ λ ο γ ι κ ό τ η τ α » , ό τ ι « ε ί χ ε ν ο θ ε ύ σ ε ι α υ τ ό τ ο σ η μ α ν τ ι κ ό κ α ν ό ν α
τ η ς λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή ς κ α θ ο δ ή γ η σ η ς » κ α ι ό τ ι « ε ί χ ε μ ε τ α τ ρ έ ψ ε ι α π ό σ υ λ
λ ο γ ι κ ή σ ε π ρ ο σ ω π ι κ ή τ η δ ι ε ύ θ υ ν σ η τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ κ ρ ά
τ ο υ ς » . Α υ τ ή ή τ α ν μ ι α μ ε γ ά λ η ψ ε υ τ ι ά κ α ι τ η ν π ρ ο π α γ ά ν δ ι ζ α ν ο ι
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί γ ι α ν α π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ ο υ ν τ ο έ δ α φ ο ς τ ο υ ς . Α ν η σ υ λ
λ ο γ ι κ ό τ η τ α ε ί χ ε π α ρ α β ι α σ τ ε ί , τ ο σ φ ά λ μ α π ρ έ π ε ι ν α τ ο α ν α ζ η τ ή
σ ο υ μ ε ό χ ι σ τ ο Σ τ ά λ ι ν , ο ο π ο ί ο ς ε κ φ ρ ά ζ ε ο ρ θ έ ς γ ν ώ μ ε ς γ ι α δ ι ά φ ο ρ α
π ρ ο β λ ή μ α τ α , α λ λ ά σ τ ι ς π α ν ο υ ρ γ ί ε ς α υ τ ώ ν τ ω ν ά λ λ ω ν κ α ι σ τ ι ς α υ
θ α ί ρ ε τ ε ς α π ο φ ά σ ε ι ς π ο υ έ π α ι ρ ν α ν α υ τ ο ί δ ι α σ τ ρ ε β λ ώ ν ο ν τ α ς τ η
γ ρ α μ μ ή σ τ ο υ ς δ ι ά φ ο ρ ο υ ς τ ο μ ε ί ς π ο υ δ ι ε ύ θ υ ν α ν . Κ α ι π ω ς μ π ο ρ ο ύ
σ α ν ν α ε λ ε γ χ τ ο ύ ν α υ τ έ ς ο ι π ρ ά ξ ε ι ς τ ο ύ τ ω ν τ ω ν α ν τ ι κ ο μ μ α τ ι κ ώ ν
σ τ ο ι χ ε ί ω ν π ο υ π ε ρ ι σ τ ο ί χ ι ζ α ν τ ο Σ τ ά λ ι ν , ό τ α ν α υ τ ο ί ο ι ί δ ι ο ι δ ι ά δ ι
δ α ν τ η ν ι δ έ α ό τ ι η «Τσε-Κα - ζνάγετ φσγιό»; 1 Έ τ σ ι α υ τ ο ί ή θ ε λ α ν να
π ε ί σ ο υ ν τ ο κ ό μ μ α κ α ι τ ο λ α ό ό τ ι « ο Σ τ ά λ ι ν ε ί ν α ι ε ν ή μ ε ρ ο ς γ ι α κ α θ ε
τ ί π ο υ γ ί ν ε τ α ι » κ α ι « κ α θ ε τ ί α υ τ ό ς τ ο ε γ κ ρ ί ν ε ι » . Μ ε ά λ λ α λ ό γ ι α , σ τ ο
ό ν ο μ α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , κ α ι δ ι α μ έ σ ο υ τ ω ν α π α ρ ά τ τ σ ι κ τ ο υ ς α υ τ ο ί κ α τ έ -
π ν ι γ α ν τ η ν κ ρ ι τ ι κ ή κ α ι π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν ν α μ ε τ α τ ρ έ ψ ο υ ν τ ο Μ π ο λ σ ε -
β ί κ ι κ ο Κ ό μ μ α σ ε κ ό μ μ α ά ψ υ χ ο , σ ε ο ρ γ α ν ι σ μ ό χ ω ρ ί ς β ο ύ λ η σ η κ α ι
χ ω ρ ί ς ε ν ε ρ γ η τ ι κ ό τ η τ α , γ ι α ν α φ υ τ ο ζ ω ε ί α π ό μ έ ρ α σ ε μ έ ρ α , ε π ι δ ο κ ι
μ ά ζ ο ν τ α ς α υ τ ά π ο υ α π ο φ ά σ ι ζ ε , π ο υ σ κ ά ρ ω ν ε κ α ι δ ι α σ τ ρ έ β λ ω ν ε η
γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ί α .
Σ τ η ν ε κ σ τ ρ α τ ε ί α τ ά χ α γ ι α ν α ε φ α ρ μ ό σ ε ι τ η σ υ λ λ ο γ ι κ ή κ α θ ο δ ή
γ η σ η ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ρ ο σ π ά θ η σ ε έ ν τ ε χ ν α ν α κ ά ν ε ι τ α χ υ δ α χ τ υ -
λ ο υ ρ γ ί ε ς μ ε ε κ κ ω φ α ν τ ι κ ό θ ό ρ υ β ο γ ι α τ η ν κ α τ α π ο λ έ μ η σ η τ η ς π ρ ο -
σ ω π ο λ α τ ρ ε ί α ς . Δ ε ν υ π ή ρ χ α ν π ι α φ ω τ ο γ ρ τ α φ ί ε ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
σ τ ο ν η μ ε ρ ή σ ι ο τ ύ π ο , δ ε ν υ π ή ρ χ α ν π ι α π η χ υ α ί ο ι τ ί τ λ ο ι γ ε μ ά τ ο ι ε
γ κ ώ μ ι α γ ι ' α υ τ ό ν , α λ λ ά ε φ α ρ μ ό σ τ η κ ε μ ι α ά λ λ η ξ ε θ ω ρ ι α σ μ έ ν η τ α
χ τ ι κ ή : ό λ ε ς ο ι ε φ η μ ε ρ ί δ ε ς κ α τ ε κ λ ύ ζ ο ν τ α ν α π ό δ η μ ό σ ι ε ς α γ ο ρ ε ύ
σ ε ι ς , α π ό σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς τ ο υ , α π ό ε ι δ ή σ ε ι ς π ο υ έ κ α ν α ν γ ν ω σ τ έ ς τ ι ς σ υ
ν α ν τ ή σ ε ι ς τ ο υ μ ε ξ έ ν ο υ ς π ρ ε σ β ε υ τ έ ς , τ η σ υ μ μ ε τ ο χ ή τ ο υ κ ά θ ε β ρ ά δ υ
σ τ ι ς δ ε ξ ι ώ σ ε ι ς τ ω ν δ ι π λ ω μ α τ ώ ν , τ ι ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς τ ο υ μ ε α ν τ ι π ρ ο σ ω
π ε ί ε ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν , τ ι ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς μ ε α μ ε ρ ι κ ά ν ο υ ς
_______________________________ I. «Η Κεντρική Επιτροπή τα ξέρει όλα»;! (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
35
δ η μ ο σ ι ο γ ρ ά φ ο υ ς , μ ε γ α λ ο ε π ι χ ε ι ρ η μ α τ ί ε ς , γ ε ρ ο υ σ ι α σ τ έ ς κ α ι δυτ ι
κ ο ύ ς ε κ α τ ο μ μ υ ρ ι ο ο ύ χ ο υ ς , φ ί λ ο υ ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ό λ η α υ τ ή η
τ α χ τ ι κ ή α π έ β λ ε π ε ν α α ν τ ι π α ρ α τ ε θ ε ί σ τ η μ έ θ ο δ ο τ η ς « κ λ ε ι σ τ ή ς δ ο υ
λ ε ι ά ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν » , τ η ς « σ ε χ τ α ρ ι σ τ ι κ ή ς δ ο υ λ ε ι ά ς τ ο υ » , π ο υ , σ ύ μ φ ω
ν α μ ε τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς , ή τ α ν τ ό σ ο ε π ι ζ ή μ ι α γ ι α τ ο ά ν ο ι γ μ α
τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς σ τ ο ν κ ό σ μ ο .
Α υ τ ή η χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή π ρ ο π α γ ά ν δ α σ κ ό π ε υ ε ν α δ ε ί ξ ε ι σ τ ο σ ο
β ι ε τ ι κ ό λ α ό ό τ ι τ ώ ρ α β ρ ή κ ε τ ο ν « α λ η θ ι ν ό λ ε ν ι ν ι σ τ ή η γ έ τ η , π ο υ τ α
ξ έ ρ ε ι ό λ α , π ο υ δ ί ν ε ι σ ω σ τ ή λ ύ σ η σ ε ό λ α , π ο υ έ χ ε ι ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ή ζ ω
ν τ ά ν ι α , π ο υ δ ί ν ε ι σ ' ο π ο ι ο ν δ ή π ο τ ε τ η ν π ρ έ π ο υ σ α α π ά ν τ η σ η » , η α
σ υ γ κ ρ ά τ η τ η δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α τ ο υ ο π ο ί ο υ « κ ά ν ε ι ώ σ τ ε σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή
Έ ν ω σ η ν α δ ι ο ρ θ ω θ ε ί κ α θ ε τ ί , ν α ε ξ α λ ε ι φ τ ο ύ ν τ α ε γ κ λ ή μ α τ α τ ο υ π α
ρ ε λ θ ό ν τ ο ς κ α ι ν α σ υ ν ε χ ι σ τ ε ί η π ο ρ ε ί α π ρ ο ς τ α ε μ π ρ ό ς » .
Β ρ ι σ κ ό μ ο υ ν σ τ η Μ ό σ χ α , μ ε τ η ε υ κ α ι ρ ί α μ ι α ς σ ύ σ κ ε ψ η ς τ ω ν
κ ο μ μ ά τ ω ν ό λ ω ν τ ω ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν . Ν ο μ ί ζ ω ή τ α ν Γ ε ν ά ρ η ς
τ ο υ 1956, ό τ α ν δ ι ε ξ ή χ θ η κ ε μ ι α δ ι α β ο ύ λ ε υ σ η γ ι α π ρ ο β λ ή μ α τ α ο ι κ ο
ν ο μ ι κ ή ς α ν ά π τ υ ξ η ς τ ω ν χ ω ρ ώ ν μ ε λ ώ ν τ η ς Κ Ο Μ Ε Κ Ο Ν . Ή τ α ν η ε
π ο χ ή π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί π ρ ο χ ω ρ ο ύ σ α ν
σ τ η ν ε χ θ ρ ι κ ή τ ο υ ς δ ρ ά σ η . Μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο Β ο ρ ο σ ί λ ο φ ή
μ α σ τ α ν σ ε μ ι α β ί λ α έ ξ ω α π ό τ η Μ ό σ χ α , ό π ο υ θ α γ ε υ μ α τ ί ζ α μ ε ό λ ο ι
ε μ ε ί ς ο ι α ν τ ι π ρ ό σ ω π ο ι τ ω ν α δ ε ρ φ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν . Ο ι ά λ λ ο ι α κ ό μ α δ ε ν
ε ί χ α ν έ ρ θ ε ι . Π ο τ έ δ ε ν ε ί χ α α κ ο ύ σ ε ι α π ό τ ο σ τ ό μ α τ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν η
γ ε τ ώ ν ν α μ ο υ μ ι λ ή σ ο υ ν α ν ο ι χ τ ά ά σ χ η μ α γ ι α τ ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι ε γ ώ α π ό
μ έ ρ ο ς μ ο υ σ υ ν έ χ ι ζ α ό π ω ς π ρ ώ τ α ν α μ ι λ ώ μ ε α γ ά π η κ α ι π ο λ ύ σ έ β α ς
γ ι α τ ο μ ε γ ά λ ο Σ τ ά λ ι ν . Ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , α υ τ ά τ α λ ό γ ι α μ ο υ δ ε ν α ν τ η
χ ο ύ σ α ν κ α λ ά σ τ ' α υ τ ι ά τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Π ε ρ ι μ έ ν ο ν τ α ς ό σ π ο υ ν α
έ ρ θ ο υ ν κ α ι ο ι ά λ λ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο Β ο ρ ο σ ί λ ο φ
μ ο υ ε ί π α ν :
— Π α ί ρ ν ο μ ε λ ί γ ο κ α θ α ρ ό α έ ρ α σ τ ο π ά ρ κ ο ;
Β γ ή κ α μ ε κ α ι μ π ή κ α μ ε σ τ α δ ρ ο μ ά κ ι α τ ο υ π ά ρ κ ο υ . Ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ λ έ ε ι σ τ ο ν Κ λ ι μ Β ο ρ ο σ ί λ ο φ :
— Λ έ γ ε , λ έ γ ε κ ά τ ι σ τ ο ν Ε ν β έ ρ γ ι α τ α λ ά θ η τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
Ε γ ώ ά ν ο ι ξ α τ ' α υ τ ι ά μ ο υ , α ν κ α ι α π ό κ α ι ρ ό υ π ο ψ ι α ζ ό μ ο υ ν α τ ι ς
κ α κ ί ε ς τ ο υ ς . Κ α ι ο Β ο ρ ο σ ί λ ο φ ά ρ χ ι σ ε ν α μ ο υ λ έ ε ι ό τ ι « ο Σ τ ά λ ι ν έ
σ φ α λ ε σ τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , ή τ α ν β ά ν α υ σ ο ς , ά γ ρ ι ο ς τ ό σ ο π ο υ
δ ε ν μ π ο ρ ο ύ σ ε ς ν α σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς μ α ζ ί τ ο υ » .
— Ο Σ τ ά λ ι ν — σ υ ν έ χ ι σ ε ο Β ο ρ ο σ ί λ ο φ — έ χ ε ι ε π ι τ ρ έ ψ ε ι να γί
ν ο υ ν κ α ι ε γ κ λ ή μ α τ α , γ ι α τ α ο π ο ί α ε υ θ ύ ν ε τ α ι . Έ χ ε ι σ φ ά λ ε ι κ α ι σ τ ο ν
τ ο μ έ α τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ς α ν ά π τ υ ξ η ς , γ ι ' α υ τ ό δ ε ν ε ί ν α ι σ ω σ τ ό τ ο κ ο
σ μ η τ ι κ ό ε π ί θ ε τ ο μ ε τ ο ο π ο ί ο τ ο ν χ α ρ α κ τ ή ρ ι σ α ν « α ρ χ ι τ έ κ τ ο ν α τ η ς
36
σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή ς ο ι κ ο δ ό μ η σ η ς » . Μ ε τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α ο Σ τ ά λ ι ν δ ε ν
ε ί χ ε σ ω σ τ έ ς σ χ έ σ ε ι ς . . .
Κ ά μ π ο σ η ώ ρ α ο Β ο ρ ο σ ί λ ο φ ε ί π ε π ο λ λ ά τ έ τ ο ι α π ρ ά γ μ α τ α ε ν ά
ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν . Μ ε ρ ι κ ά τ α κ α τ ά λ α β α , μ ε ρ ι κ ά ό χ ι , γ ι α τ ί ό π ω ς έ γ ρ α
ψ α κ α ι π α ρ α π ά ν ω , τ α ρ ώ σ ι κ α δ ε ν τ α ή ξ ε ρ α κ α λ ά , ό μ ω ς π α ρ ' ό λ α α υ
τ ά τ η ν ο υ σ ί α τ η ς σ υ ζ ή τ η σ η ς κ α ι τ ο σ κ ο π ό α υ τ ώ ν τ ω ν δ ύ ο τ α κ α τ ά
λ α β α κ α ι α γ α ν ά χ τ η σ α . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ β ά δ ι ζ ε μ π ρ ο σ τ ά μ α ς κ α ι μ '
έ ν α ρ α β δ ί ά γ γ ι ζ ε τ α κ ρ α μ π ο λ ά χ α ν α , π ο υ ε ί χ α ν φ υ τ έ ψ ε ι σ τ ο π ά ρ κ ο .
( Ω ς κ α ι σ τ α π ά ρ κ α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε φ υ τ έ ψ ε ι λ α χ α ν ι κ ά γ ι α ν α π α
ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι κ α ι σ α μ ε γ ά λ ο ς μ ά σ τ ο ρ α ς τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς ) .
Α φ ο ύ τ ε λ ε ί ω σ ε ο Β ο ρ ο σ ί λ ο φ τ ι ς φ λ υ α ρ ί ε ς και τ ι ς σ υ κ ο φ α ν τ ί ε ς ,
ε γ ώ τ ο υ λ έ ω :
— Π ώ ς ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό ν α έ χ ε ι κ ά ν ε ι ο Σ τ ά λ ι ν τ έ τ ο ι α λ ά θ η ;
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , κ α τ α κ ό κ κ ι ν ο ς , γ ύ ρ ι σ ε κ α ι μ ο υ α π ά ν τ η σ ε :
— Ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό , ε ί ν α ι , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , ο Σ τ ά λ ι ν τ α έ π ρ α ξ ε α υ
τ ά .
— Ε σ ε ί ς τ α ε ί χ α τ ε π ρ ο σ έ ξ ε ι α υ τ ά ό τ α ν α κ ό μ α ζ ο ύ σ ε ο Σ τ ά λ ι ν .
Μ α π ώ ς δ ε ν τ ο ν β ο η θ ή σ α τ ε ν α μ η κ ά ν ε ι τ α λ ά θ η π ο ύ λ έ τ ε ό τ ι έ κ α μ ε ;
- ρ ώ τ η σ α τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
— Ε ί ν α ι φ υ σ ι κ ό , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , ν α κ ά μ ε ι ς α υ τ ή τ η ν ε ρ ώ τ η
σ η , α λ λ ά τ ο β λ έ π ε ι ς α υ τ ό τ ο «καπούστα»;1 Ο Σ τ ά λ ι ν σ ο υ έ κ ο β ε τ ο
κ ε φ ά λ ι , τ ό σ ο ε ύ κ ο λ α ό σ ο έ ν α ς κ η π ο υ ρ ό ς μ π ο ρ ε ί ν α τ ο κ ό ψ ε ι α υ τ ό -
κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ χ τ ύ π η σ ε μ ε τ ο ρ α β δ ί έ ν α κ ρ α μ π ο λ ά χ α ν ο .
— Κ α θ ε τ ί ε ί ν α ι ξ ε κ ά θ α ρ ο ! - ε ί π α σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι δ ε μ ί λ η
σ α π ι α .
Μ π ή κ α μ ε μ έ σ α . Ο ι ά λ λ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι ε ί χ α ν έ ρ θ ε ι . Ε γ ώ έ β ρ α ζ α
α π ό θ υ μ ό . Ε κ ε ί ν ο τ ο β ρ ά δ υ θ α μ α ς σ ε ρ β ί ρ ο ν τ α ν χ α μ ό γ ε λ α κ α ι υ π ο
σ χ έ σ ε ι ς γ ι α « μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η » κ α ι π ι ο « ο ρ μ η τ ι κ ή α ν ά π τ υ ξ η » τ ο υ σ ο
σ ι α λ ι σ μ ο ύ , γ ι α « μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η β ο ή θ ε ι α » κ α ι γ ι α « π ι ο π λ α τ ι ά κ α ι ο λ ό
π λ ε υ ρ η σ υ ν ε ρ γ α σ ί α » . Ή τ α ν η ε π ο χ ή π ο υ π ρ ο ε τ ο ι μ ά ζ ο ν τ α ν τ ο κ α -
κ ό φ η μ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο , η ε π ο χ ή π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ β ά δ ι ζ ε μ ε γ ο ρ γ ό
τ ε ρ α β ή μ α τ α π ρ ο ς τ η ν κ α τ ά λ η ψ η τ η ς ε ξ ο υ σ ί α ς . Δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ σ ε τ η ν
π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α ε ν ό ς μ ο υ ζ ί κ ο υ , « λ α ο φ ι λ ή » η γ έ τ η , π ο υ ά ν ο ι γ ε τ ι ς
φ υ λ α κ έ ς , π ο υ ά ν ο ι γ ε τ α σ τ ρ α τ ό π ε δ α σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η ς , π ο υ ό χ ι μ ό ν ο
δ ε φ ο β ο ύ ν τ α ν α π ό τ ο υ ς α ν τ ι δ ρ α σ τ ι κ ο ύ ς κ α ι τ ο υ ς κ α τ α δ ι κ α σ μ έ ν ο υ ς
κ α ι φ υ λ α κ ι σ μ έ ν ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , α λ λ ά α π ο -
________________________ 1. Κραμπολάχανο (Ρωσικά στο πρωτότυπο).
37
λ ύ ο ν τ α ς τ ο υ ς , ή θ ε λ ε ν α δ ε ί ξ ε ι ό τ ι α υ τ ο ί ε ί χ α ν τ ι μ ω ρ η θ ε ί κ α ι χ ω ρ ί ς
« ε ν ο χ ή » .
Ε ί ν α ι γ ν ω σ τ ό τ ι τ ρ ο τ σ κ ι σ τ έ ς , τ ι σ υ ν ω μ ό τ ε ς , τ ι α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ ε ς
ή τ α ν ο Ζ η ν ό β ι ε φ κ α ι ο Κ ά μ ε ν ι ε φ , ο Ρ ί κ ο φ κ α ι ο Π ι α τ α κ ό φ , τ ι π ρ ο
δ ό τ ε ς ή τ α ν ο Τ ο υ χ α τ σ έ φ σ κ ι κ α ι ο ι ά λ λ ο ι σ τ ρ α τ η γ ο ί π ρ ά χ τ ο ρ ε ς τ η ς
Ι ν τ έ λ ι γ κ ε ν ς Σ έ ρ β ι ς ή τ ω ν Γ ε ρ μ α ν ώ ν . Ό μ ω ς γ ι α τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ και
γ ι α τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ό λ ο ι α υ τ ο ί ή τ α ν κ α λ ο ί ά ν θ ρ ω π ο ι κ α ι έ π ε ι τ α α π ό λί
γ ο κ α ι ρ ό , τ ο Φ λ ε β ά ρ η τ ο υ 1956, θ α τ ο υ ς π α ρ ο υ σ ί α ζ α ν σ α ν α θ ώ α θ ύ
μ α τ α τ η ς « σ τ α λ ι ν ι κ ή ς τ ρ ο μ ο κ ρ α τ ί α ς » . Τ ο κ ύ μ α α υ τ ό φ ο ύ σ κ ω ν ε σ ι
γ ά σ ι γ ά , π ρ ο π α ρ α σ κ ε υ ά ζ ο ν τ α ν π ρ ο σ ε χ τ ι κ ά η κ ο ι ν ή γ ν ώ μ η . Ο ι «νέ
ο ι » η γ έ τ ε ς , π ο υ ή τ α ν ο ι ί δ ι ο ι ο ι π α λ ι ο ί , μ ε ε ξ α ί ρ ε σ η τ ο Σ τ ά λ ι ν , π α
ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ν σ α ν φ ι λ ε λ ε ύ θ ε ρ ο ι γ ι α ν α π ο υ ν σ τ ο λ α ό : « Π ά ρ ε α ν ά σ α
ε λ ε ύ θ ε ρ α , ε ί σ α ι ε λ ε ύ θ ε ρ ο ς , β ρ ί σ κ ε σ α ι σ ε π ρ α γ μ α τ ι κ ή δ η μ ο κ ρ α τ ί α ,
γ ι α τ ί ε ξ α λ ε ί φ τ η κ ε ο τ ύ ρ α ν ν ο ς κ α ι η τ υ ρ α ν ν ί α . Τ ώ ρ α τ α π ά ν τ α β α δ ί
ζ ο υ ν σ τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ Λ έ ν ι ν , δ η μ ι ο υ ρ γ ε ί τ α ι η α φ θ ο ν ί α , θ α γ ε μ ί σ ο υ ν ο ι
α γ ο ρ έ ς , δ ε θ α ξ έ ρ ο υ μ ε τ ι ν α κ ά ν ο υ μ ε τ η ν π α ρ α γ ω γ ή » .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , α υ τ ό ς ο σ ι χ α μ ε ρ ό ς φ α φ λ α τ ά ς , σ υ γ κ ά λ υ π τ ε τ ι ς
κ α τ ε ρ γ α ρ ι έ ς κ α ι τ ι ς δ ι α β ο λ ι έ ς μ ε α ρ λ ο ύ μ π ε ς κ α ι π α λ ά β ρ ε ς . Ω σ τ ό
σ ο , μ ' α υ τ ό τ ο ν τ ρ ό π ο δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ ε μ ι α ε υ ν ο ϊ κ ή κ α τ ά σ τ α σ η γ ι α
τ η ν ο μ ά δ α τ ο υ . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ο ύ τ ε μ ι α μ έ ρ α δ ε ν π α ρ έ λ ε ι ψ ε ν α δ η
μ α γ ω γ ε ί α χ α λ ί ν ω τ α γ ι α τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς , ν α α λ λ ά ζ ε ι α ν
θ ρ ώ π ο υ ς κ α ι μ έ θ ο δ ε ς δ ο υ λ ε ι ά ς κ α ι ν α γ ί ν ε τ α ι μ ο ν α δ ι κ ό ς « α ρ μ ό δ ι ο ς
π ά τ ρ ω ν α ς » τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς , π ο υ α ν α λ ά β α ι ν ε τ έ τ ο ι ε ς π ρ ο σ ω π ι κ έ ς «με-
τ α ρ υ θ μ ί σ ε ι ς » .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ « ε ί χ ε ε γ κ α ι ν ι ά σ ε ι » κ α ι τ η ν α ν α ρ ί χ η σ ή τ ο υ σ τ η
θ έ σ η τ ο υ Π ρ ώ τ ο υ Γ ρ α μ μ α τ έ α τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ
μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς μ ε μ ι α μ α κ ρ ο σ κ ε λ ή έ κ θ ε σ η π ο υ έ -
δ ο σ ε γ ι α τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς σ τ η ν ο λ ο μ έ λ ε ι α τ η ς Κ ε ν τ ρ ι
κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο Σ ε π τ έ μ β ρ η τ ο υ 1953. Α υ τ ή η έ κ θ ε σ η , π ο υ χ α ρ α
κ τ η ρ ί σ τ η κ ε σ α ν « β α ρ υ σ ή μ α ν τ η » , π ε ρ ι ε ί χ ε ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο -
φ ι κ έ ς ι δ έ ε ς κ α ι μ ε τ α ρ υ θ μ ί σ ε ι ς , π ο υ σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ,
κ α τ ά σ τ ρ ε ψ α ν τ ό σ ο σ ο β α ρ ά τ η ν σ ο β ι ε τ ι κ ή γ ε ω ρ γ ί α , π ο υ κ α ι σ ή μ ε ρ α
ε ί ν α ι α ι σ θ η τ ή η κ α τ α σ τ ρ ο φ ή . Τ ο μ π ο ύ γ ι ο κ α ι ο θ ό ρ υ β ο ς π ο υ έ γ ι ν ε
γ ι α τ α « ν έ α ε δ ά φ η » ή τ α ν ρ ε κ λ ά μ α - μ π λ ό φ α . Ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α τ ό ν ν ο υ ς
σ ι τ η ρ ά α γ ό ρ α σ ε κ α ι σ υ ν ε χ ί ζ ε ι ν α α γ ο ρ ά ζ ε ι η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η
α π ό τ ι ς Ε ν ω μ έ ν ε ς Π ο λ ι τ ε ί ε ς τ η ς Α μ ε ρ ι κ ή ς .
Ό μ ω ς , η « σ υ λ λ ο γ ι κ ή κ α θ ο δ ή γ η σ η » κ α ι η α π ο υ σ ί α τ η ς φ ω τ ο
γ ρ α φ ί α ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α π ό τ ι ς ε φ η μ ε ρ ί δ ε ς δ ε ν δ ι ή ρ κ ε σ α ν π ο λ ύ .
Η λ α τ ρ ε ί α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α ν έ β α ι ν ε α π ό τ ο υ ς ν τ α ρ α β ε ρ τ ζ ή δ ε ς ,
38
τ ο υ ς φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ι σ τ έ ς , τ ο υ ς κ α ρ ι ε ρ ι σ τ έ ς , τ ο υ ς τ σ α ν α κ ο γ λ ε ί φ τ ε ς κ α ι
τ ο υ ς κ ό λ α κ ε ς . Τ ο μ ε γ ά λ ο κ ύ ρ ο ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , β α σ ι σ μ έ ν ο σ τ ο α ν ε ξ ί
τ η λ ο έ ρ γ ο τ ο υ , σ α μ π ο τ α ρ ί σ τ η κ ε μ έ σ α κ α ι έ ξ ω α π ό τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ
ν ω σ η . Α ν τ ι κ α τ α σ τ ά θ η κ ε μ ε τ ο κ ύ ρ ο ς τ σ α ρ λ α τ ά ν ο υ , κ λ ό ο υ ν , ε κ β ι α
σ τ ή .
39
3.
Ό χ ι Μαρξιστές - Λενινιστές
αλλά έμποροι μεταπράτες
Ο Μικογιάν, ένας κοσμοπολίτης μεταπράτης και αντιαλβανός ως το τέ
λος. Δύσκολες συνομιλίες του Ιούνη του 1953 για οικονομικά ζητήματα -
οι σοβιετικοί ηγέτες κάνουν παζάρι σχετικά με τις βοήθειες προς την Αλ
βανία. Οι «συμβουλές» του Χρονστσιόφ ένα χρόνο αργότερα: «δε σας
χρειάζεται η βαριά βιομηχανία», «πετρέλαια και μέταλλα σας δίνουμε ε
μείς», «για τα σιτηρά μη σας μέλει, σας δίνουμε εμείς όσα θέλετε». Φιλο
νικίες με το Μικογιάν. Δυσαρέσκεια στην ΚΟΜΕΚΟΝ από τις ρεβιζιο-
νιστικές κεφαλές. Ο Οχάμπ, Ντεζ, Ούλμπριχτ. Η διαβοΰλευση της ΚΟ
ΜΕΚΟΝ τον Ιούνη του 1956 στη Μόσχα -ο Χρουστσιόφ- «... εμείς πρέ
πει να κάνουμε έτσι όπως έκαμε ο Χίτλερ». Ξανά συνομιλία με το
Χρουστσιόφ. - Οι «συμβουλές» του: «η Αλβανία να βαδίσει προς τα
μπρος με βαμπάκι πρόβατα, ψάρια και εσπεριδοειδή».
Ε μ ε ί ς ή μ α σ τ α ν α π ο φ α σ ι σ μ έ ν ο ι ν α σ υ ν ε χ ί σ ο υ μ ε κ α ι α ν α π τ ύ ξ ο υ μ ε
π α ρ α π έ ρ α τ η ν τ α χ τ ι κ ή , π ο υ α ρ χ ί σ α μ ε α π ό τ ό τ ε π ο υ ζ ο ύ σ ε ο Σ τ ά λ ι ν ,
ν α α ν τ α λ λ ά σ ο υ μ ε γ ν ώ μ ε ς κ α ι ν α ζ η τ ο ύ μ ε τ η β ο ή θ ε ι α τ η ς σ ο β ι ε τ ι
κ ή ς η γ ε σ ί α ς γ ι α τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά μ α ς π ρ ο β λ ή μ α τ α . Σ τ α π ρ ώ τ α 8 - 9
χ ρ ό ν ι α τ η ς λ α ϊ κ ή ς ε ξ ο υ σ ί α ς ε ί χ α μ ε μ ι α σ ε ι ρ ά ε π ι τ υ χ ί ε ς σ τ η ν ο ι κ ο
ν ο μ ι κ ή α ν ά π τ υ ξ η τ η ς χ ώ ρ α ς , ε ί χ α μ ε κ ά ν ε ι τ α π ρ ώ τ α β ή μ α τ α σ τ ο ν
τ ο μ έ α τ η ς ε κ β ι ο μ η χ ά ν ι σ η ς κ α ι τ η ς κ ο λ ε χ τ ι β ο π ο ί η σ η ς τ η ς γ ε ω ρ
γ ί α ς , ε ί χ α μ ε δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι κ ά π ο ι α β ά σ η σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η
κ α ι ε ί χ α μ ε α π ο χ τ ή σ ε ι κ ά π ο ι α ε μ π ε ι ρ ί α , π ο υ θ α μ α ς χ ρ η σ ί μ ε υ ε ν α
π ρ ο ω θ ή σ ο υ μ ε ό λ ο κ α ι π ι ο π ο λ ύ τ η σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή ο ι κ ο ν ο μ ί α μ α ς .
Ό μ ω ς ο ύ τ ε μ ε γ α λ ό γ ν ω μ ο ι γ ι ν ό μ α σ τ α ν α π ' α υ τ ά π ο υ ε ί χ α μ ε π ρ α γ
μ α τ ο π ο ι ή σ ε ι , ο ύ τ ε κ ρ ύ β α μ ε τ α μ ε γ ά λ α π ρ ο β λ ή μ α τ α , τ ι ς α δ υ ν α μ ί ε ς
κ α ι τ ι ς δ υ σ κ ο λ ί ε ς π ο υ ε ί χ α μ ε . Γ ι ' α υ τ ό α ι σ θ α ν ό μ α σ τ α ν τ η ν α ν ά γ κ η
ν α σ υ μ β ο υ λ ε υ ό μ α σ τ ε σ υ ν ε χ ώ ς τ ο υ ς φ ί λ ο υ ς μ α ς κ α ι κ α τ ά π ρ ώ τ ο λ ό
γ ο τ ο υ ς η γ έ τ ε ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς ' Ε -
40
ν ω σ η ς · α ι σ θ α ν ό μ α σ τ α ν ε π ί σ η ς τ η ν α ν ά γ κ η κ α ι γ ι α μ ε ρ ι κ έ ς υ λ ι κ έ ς
β ο ή θ ε ι ε ς κ α ι π ι σ τ ώ σ ε ι ς α π ' α υ τ ο ύ ς . Α υ τ ά π ο τ έ δ ε ν τ α θ ε ω ρ ο ύ σ α μ ε
κ α ι δ ε ν τ α ζ η τ ή σ α μ ε σ α ν ε λ ε η μ ο σ ύ ν η .
Π ο λ ύ γ ρ ή γ ο ρ α κ α ι α υ τ ό τ ο π ε δ ί ο σ χ έ σ ε ω ν κ α ι ε π α φ ώ ν μ α ς μ ε τ η
μ ε τ α σ τ α λ ι ν ι κ ή σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α μ α ς έ δ ο σ ε τ α σ η μ ά δ ι α ό τ ι ο ι δ ο υ
λ ε ι έ ς δ ε ν β ά δ ι ζ α ν ό π ω ς π ρ ώ τ α . Κ ά τ ι χ ώ λ α ι ν ε , κ ά τ ι ε ί χ ε σ π ά σ ε ι α π ό
κ ε ί ν η τ η ν π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν η α τ μ ό σ φ α ι ρ α , π ο υ ε μ ε ί ς π η γ α ί ν α μ ε σ τ ο Σ τ ά
λ ι ν κ α ι τ ο υ κ λ α ί γ α μ ε τ α χ ά λ ι α μ α ς χ ω ρ ί ς δ ι σ τ α γ μ ό κ α ι α υ τ ό ς μ α ς ά
κ ο υ ε κ α ι μ ι λ ο ύ σ ε μ ' α ν ο ι χ τ ή κ α ρ δ ι ά , μ ε κ α ρ δ ι ά δ ι ε θ ν ι σ τ ή κ ο μ μ ο υ
ν ι σ τ ή . Σ τ ο υ ς δ ι α δ ό χ ο υ ς τ ο υ ε μ ε ί ς , κ ά θ ε μ έ ρ α κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο , α ν τ ί
γ ι α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς , β λ έ π α μ ε ε μ π ό ρ ο υ ς .
Ι δ ι α ί τ ε ρ α ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ή τ α ν τ ο π ι ο α ρ ν η τ ι κ ό σ τ ο ι χ ε ί ο , ο π ι ο ύ π ο
π τ ο ς , ο π ι ο μ η χ α ν ο ρ ά φ ο ς α π ό τ α μ έ λ η τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ ε ν τ ρ ι
κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ
ν ω σ η ς . Α υ τ ό ς ο έ μ π ο ρ α ς , π ο υ σ υ ν έ χ ε ι α ξ ε ρ ο μ α σ ο ύ σ ε μ ε τ α ψ ε ύ τ ι κ α
δ ό ν τ ι α π ο υ κ ρ ο τ ά λ ι ζ α ν , έ τ σ ι α κ ρ ι β ώ ς , ό π ω ς α π ο δ ε ί χ τ η κ ε α ρ γ ό τ ε ρ α ,
α ν α μ α σ ο ύ σ ε σ α τ α ν ι κ ά α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ά , σ υ ν ω μ ο τ ι κ ά , π ρ α ξ ι κ ο π η μ α
τ ι κ ά σ χ έ δ ι α . Α υ τ ό ς ο α ν τ ι π α θ η τ ι κ ό ς κ α ι σ τ ο π ρ ό σ ω π ο ά ν θ ρ ω π ο ς ,
μ ε μ α ύ ρ η σ α ν κ α τ ρ ά μ ι κ α ρ δ ι ά φ έ ρ ν ο ν τ α ν π ο λ ύ γ ο υ ρ σ ο ύ ζ ι κ α ι δ ι α ί
τ ε ρ α μ ε μ α ς τ ο υ ς Α λ β α ν ο ύ ς . Ο ι σ χ έ σ ε ι ς μ α ς μ ' α υ τ ό τ ο ν μ ε τ α π ρ ά τ η
κ α ι σ α ρ ά φ η ή τ α ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς κ α ι ε μ π ο ρ ι κ έ ς . Κ α θ ε τ ί π ο υ σ χ ε τ ί ζ ο
ν τ α ν μ ε τ η ν Α λ β α ν ί α , τ η χ ο ρ ή γ η σ η π ι σ τ ώ σ ε ω ν ό σ ο κ α ι τ ι ς ε μ π ο ρ ι
κ έ ς α ν τ α λ λ α γ έ ς , α υ τ ό τ ο υ π ο κ ε ί μ ε ν ο τ α έ β λ ε π ε α π ό σ κ ο π ι ά α π λ ά ε
μ π ο ρ ι κ ή . Γ ι ' α υ τ ό ν ε ί χ α ν ε ξ α λ ε ι φ τ ε ί τ α δ ι ε θ ν ι σ τ ι κ ά , σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ά ,
φ ι λ ι κ ά α ι σ θ ή μ α τ α .
Γ ι α τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν η Α λ β α ν ί α ή τ α ν μ ι α « γ ε ω γ ρ α φ ι κ ή έ ν ν ο ι α » , μ ι α
χ ώ ρ α μ ' έ ν α ν λ α ό χ ω ρ ί ς α ξ ί α . Π ο τ έ δ ε ν τ ο ν ε ί χ α α κ ο ύ σ ε ι ν α π ε ι κ ά
τ ι γ ι α τ ο ν α γ ώ ν α μ α ς , γ ι α τ ο λ α ό μ α ς , γ ι α τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς π ο υ κ ά ν α
μ ε ε μ ε ί ς π α λ ε ύ ο ν τ α ς μ ε τ ι ς μ ε γ ά λ ε ς δ υ σ χ έ ρ ε ι ε ς γ ι α τ η ν α ν ό ρ θ ω σ η
τ η ς χ ώ ρ α ς κ α ι τ η ς κ α τ α σ τ ρ α μ μ έ ν η ς α π ό τ ο ν π ό λ ε μ ο ο ι κ ο ν ο μ ί α ς
μ α ς . Α υ τ ό ς π ο υ δ ε ν ε ί χ ε α φ ή σ ε ι χ ώ ρ α χ ω ρ ί ς ν α π ά ε ι , δ ε ν ε ί π ε μ ι α
φ ο ρ ά ν α έ ρ θ ε ι σ τ η ν Α λ β α ν ί α . Φ α ί ν ε τ α ι η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α σ τ η ρ ί
ζ ο ν τ α ν σ τ η « μ ε γ ά λ η ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ε μ π ε ι ρ ί α » α υ τ ο ύ τ ο υ κ ο σ μ ο π ο λ ί τ η
μ ε τ α π ρ ά τ η , π ο υ ό π ω ς έ δ ε ι ξ ε η ι σ τ ο ρ ί α , μ α ζ ί μ ε τ ο ν Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ , σ υ ν ω μ ο τ ο ύ σ α ν ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν , τ ο ν ο π ο ί ο ε ί χ α ν α π ο
φ α σ ί σ ε ι ν α δ ο λ ο φ ο ν ή σ ο υ ν , ό π ω ς μ α ς τ ο ο μ ο λ ό γ η σ ε ο ί δ ι ο ς μ ε τ ο
σ τ ό μ α τ ο υ , τ ο Φ λ ε β ά ρ η τ ο υ 1960. Έ π ε ι τ α α π ό τ ο π ρ α ξ ι κ ό π η μ α α υ
τ ο ί σ υ ν δ έ θ η κ α ν μ ε τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό κ α ι α ν έ λ α β α ν ν α
κ α τ α σ τ ρ έ ψ ο υ ν σ υ θ έ μ ε λ α τ ο μ ε γ ά λ ο έ ρ γ ο τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ,
τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η . Έ τ σ ι ό π ω ς γ ι α τ ο υ ς ά λ -
41
λ ο υ ς , κ α ι γ ι α τ η ν Α λ β α ν ί α , ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ή τ α ν α υ τ ό ς π ο υ α π ο φ ά σ ι ζ ε
γ ι α τ ι ς β ο ή θ ε ι ε ς π ο υ χ ο ρ η γ ο ύ σ ε η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η .
Σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς τ ο υ μ ε μ α ς ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ό χ ι μ ό ν ο ή τ α ν ο π ι ο φ ε ι δ ω
λ ό ς , α λ λ ά κ α ι ο π ι ο π ρ ο σ β λ η τ ι κ ό ς . Αυτή η α ν τ ι α λ β α ν ι κ ή τ ο υ γ ρ α μ
μ ή ή τ α ν π α ν τ ο τ ε ι ν ή , κ α ι τ ό τ ε π ο υ ζ ο ύ σ ε ο Σ τ ά λ ι ν . Σ τ α α π ο μ ν η μ ο
ν ε ύ μ α τ α μ ο υ « Μ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν » 1 έ γ ρ α ψ α γ ι α μ ι α π ε ρ ί π τ ω σ η π ο υ ο Σ τ ά
λ ι ν , μ ι λ ώ ν τ α ς γ ι α τ η δ ι ε θ ν ι σ τ ι κ ή β ο ή θ ε ι α , π ο υ θ α μ α ς χ ο ρ η γ ο ύ σ α ν
ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί , μ ε ρ ώ τ η σ ε χ α μ ο γ ε λ ώ ν τ α ς :
— Μ α ο ι ί δ ι ο ι ο ι Α λ β α ν ο ί θ α δ ο υ λ έ ψ ο υ ν ά ρ α γ ε » !
Α μ έ σ ω ς κ α τ ά λ α β α γ ι α τ ί μ ο υ τ ο ε ί π ε α υ τ ό ο Σ τ ά λ ι ν . Δ υ ο - τ ρ ε ι ς
μ έ ρ ε ς π ρ ι ν , ε μ ε ί ς ε ί χ α μ ε δ ι ε ξ ά γ ε ι μ α κ ρ έ ς σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς μ ε τ ο Μ ι κ ο
γ ι ά ν σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή μ α ς κ α τ ά σ τ α σ η κ α ι τ α α ι τ ή μ α τ α
γ ι α β ο ή θ ε ι α π ο υ ε ί χ α μ ε π α ρ ο υ σ ι ά σ ε ι σ τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α . Ο Μ ι
κ ο γ ι ά ν ε ξ α π ό λ υ σ ε π ρ ο σ β λ η τ ι κ ά λ ό γ ι α γ ι α τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η κ α ι τ ις υ
π ο θ έ σ ε ι ς μ α ς , κ α ι έ φ τ α σ ε σ τ ο σ η μ ε ί ο ν α μ α ς πε ι : « Ε σ ε ί ς σ τ η ρ ί ζ ε τ ε
τ η ν α ν ά π τ υ ξ η σ α ς μ ό ν ο ν σ τ ι ς β ο ή θ ε ι ε ς α π ' έ ξ ω ! »
— Ό χ ι , α υ τ ό π ο υ λ έ τ ε δ ε ν ε ί ν α ι έ τ σ ι , τ ο ν α ν τ έ κ ρ ο υ σ α . Ε μ ε ί ς ε ρ
γ α ζ ό μ α σ τ ε μ έ ρ α κ α ι ν ύ χ τ α , ύ π ν ο ς δ ε μ α ς π ι ά ν ε ι , α λ λ ά τ έ τ ο ι ε ς ε ί ν α ι
ο ι σ υ ν θ ή κ ε ς κ α ι ο ι δ υ σ κ ο λ ί ε ς μ α ς . — Κ α ι σ υ ν έ χ ι σ α ν α τ ο υ μ ι λ ώ γ ι α
τ η ν α κ ο ύ ρ α σ τ η κ α ι γ ε μ ά τ η α υ τ α π ά ρ ν η σ η δ ο υ λ ε ι ά π ο υ έ κ α ν α ν σ τ η ν
Α λ β α ν ί α ο ι ε ρ γ ά τ ε ς , η ε ρ γ α ζ ό μ ε ν η α γ ρ ο τ ι ά , η ν ε ο λ α ί α , ο ι γ υ ν α ί κ ε ς ,
ό λ ο ς ο λ α ό ς , μ ι κ ρ ο ί κ α ι μ ε γ ά λ ο ι .
— Μ α ν α , — υ π α ν α χ ώ ρ η σ ε ο μ ε τ α π ρ ά τ η ς — ε σ ε ί ς θ έ λ ε τ ε ν α α ν ε
γ ε ί ρ ε τ ε β ι ο μ η χ α ν ί α . Η β ι ο μ η χ α ν ί α ε ί ν α ι δ ύ σ κ ο λ ο π ρ ά γ μ α γ ι α σ α ς
κ α ι δ ε ν έ χ ε τ ε π ο υ ν α τ η β ρ ή τ ε , ε κ τ ό ς ζ η τ ώ ν τ α ς τ η α π ' έ ξ ω , α π ό μ α ς .
Α π α σ χ ο λ ή σ τ ε τ ι ς δ υ ν ά μ ε ι ς σ α ς σ τ η γ ε ω ρ γ ί α , β ε λ τ ι ώ σ τ ε τ η ζ ω ή σ τ ο
χ ω ρ ι ό , μ η π ε ρ ι μ έ ν ε τ ε ν α π ε τ ύ χ ε τ ε τ η ν α ν ά π τ υ ξ η μ ό ν ο μ ε β ι ο μ η χ α
ν ί α .
Σ υ ν ε χ ί σ α μ ε ν α φ ι λ ο ν ι κ ο ύ μ ε μ ε τ ο ν α ρ μ έ ν η έ μ π ο ρ α γ ι α μ α κ ρ ό
χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η μ α κ α ι ό π ω ς π ά ν τ α α υ τ ό ς έ κ λ ε ι σ ε τ η σ υ ζ ή τ η σ ε λ έ
γ ο ν τ α ς μ α ς : « ε ν τ ά ξ ε ι , θ α τ α υ π ο β ά λ ω σ τ η ν η γ ε σ ί α » . Σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι
κ ό τ η τ α ο Σ τ ά λ ι ν έ γ κ ρ ι ν ε ό λ α τ α α ι τ ή μ α τ α μ α ς κ α ι ο ύ τ ε σ ' α υ τ ή τ η ν
π ε ρ ί π τ ω σ η κ α ι ο ύ τ ε ά λ λ η φ ο ρ ά μ α ς έ κ α μ ε τ έ τ ο ι ε ς π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς ό
π ω ς ο Μ ι κ ο γ ι ά ν . Π α ρ ' ό λ α α υ τ ά ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ε ί χ ε χ ύ σ ε ι τ ο δ η λ η τ ή
ρ ι ο τ ο υ ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς κ α ι σ τ ο Σ τ ά λ ι ν .
Μ ε ό λ ε ς τ ι ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς μ α ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς ο Μ ι κ ο γ ι ά ν φ ά ν η
κ ε μ ε τ α π ρ ά τ η ς .
_____________________________
1. Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Με το Στάλιν» (Απομνημονεύματα), Εκδοτικό
«8 Νοέμβρη», Τ ί ρ α ν α , 1984, τρίτη έκδοση στην α γ γ λ ι κ ή .
42
— Δ ε ν έ χ ο υ μ ε ν α σ α ς δ ό σ ο υ μ ε , ε σ ε ί ς ζ η τ ά τ ε π ο λ λ έ ς π ι σ τ ώ σ ε ι ς .
Ε μ ε ί ς δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α σ α ς β ο η θ ή σ ο υ μ ε ν α ο ι κ ο δ ο μ ή σ ε τ ε τ ο ε ρ γ ο
σ τ ά σ ι ο ρ υ ζ ι ο ύ , τ ο ε ρ γ ο σ τ ά σ ι ο τ σ ι μ έ ν τ ο υ κ . λ π . — μ α ς έ λ ε γ ε — α ν κ α ι
ο ι π ι σ τ ώ σ ε ι ς π ο υ ζ η τ ο ύ σ α μ ε ή τ α ν ο ι π ι ο ε λ ά χ ι σ τ ε ς π ο υ μ π ο ρ ο ύ σ α ν
ν α γ ί ν ο υ ν .
Η μ ε τ ρ ι ο φ ρ ο σ ύ ν η κ α ι ο δ ι σ τ α γ μ ό ς μ α ς σ τ α α ι τ ή μ α τ α ή τ α ν χ α
ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ή σ τ ά σ η ε ν ό ς φ τ ω χ ο ύ π ο υ υ π έ φ ε ρ ε , κ α ι ξ έ ρ ε ι τ ι ε ί ν α ι ο
ι δ ρ ώ τ α ς κ α ι ο κ ό π ο ς , π ο υ γ ν ώ ρ ι ζ ε κ α ι τ ι ς τ ε ρ ά σ τ ι ε ς α ν ά γ κ ε ς τ η ς Σ ο
β ι ε τ ι κ ή ς ' Ε ν ω σ η ς , π ο υ κ ά η κ ε α π ό τ ο ν π ό λ ε μ ο , κ α ι τ ι ς δ ι ε θ ν ε ί ς υ π ο
χ ρ ε ώ σ ε ι ς τ η ς . Κ α ι γ ι α τ ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο μ έ ρ ο ς τ ω ν ε ρ γ ο σ τ α σ ί ω ν κ α ι
τ ω ν ά λ λ ω ν έ ρ γ ω ν π ο υ μ α ς δ ό θ η κ α ν μ ε π ι σ τ ώ σ ε ι ς κ α ι π ο υ ε μ ε ί ς τ α
ο ι κ ο δ ο μ ο ύ σ α μ ε , ο δ ρ ό μ ο ς τ η ς χ ο ρ ή γ η σ η ς ε ί χ ε α ν ο ι χ τ ε ί α π ό τ ό τ ε
π ο υ ζ ο ύ σ ε ο Σ τ ά λ ι ν . Σ τ α χ α μ έ ν α ε ξ η γ ο ύ σ α μ ε σ τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν τ η ν ά
θ λ ι α κ α τ ά σ τ α σ η τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς π ο υ δ ε ν κ λ η ρ ο ν ό μ η σ ε ο ύ τ ε τ η ν π α
ρ α μ ι κ ρ ή φ ά μ π ρ ι κ α α π ό τ η ν α σ τ ι κ ή τ ά ξ η , π ο υ ο π ό λ ε μ ο ς τ η ν έ κ α μ ε
π α ρ α ν ά λ ω μ α τ ο υ π υ ρ ό ς , π ο υ δ ε ν ε ί χ ε ο ύ τ ε έ ν α τ ρ α χ τ έ ρ , γ ι ' α υ τ ό δ ε ν
ή τ α ν σ ω σ τ ό ν α τ ε θ ο ύ μ ε σ τ η ν ί δ ι α μ ο ί ρ α μ ε τ η ν Α ν α τ ο λ ι κ ή Γ ε ρ μ α
ν ί α , μ ε τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α κ . λ π . Κ ά π ο ι α φ ο ρ ά π ι ά σ τ η κ α σ τ α κ α λ ά
μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , γ ι α τ ί ά ρ χ ι σ ε ν α μ ε ε π ι π λ ή τ τ ε ι ε π ε ι δ ή ο ι α γ ε λ ά δ ε ς
μ α ς έ δ ι ν α ν 500 - 600 λ ί τ ρ α γ ά λ α τ ο χ ρ ό ν ο .
— Γ ι α τ ί τ ι ς κ ρ α τ ά τ ε — ε ί π ε — σ φ ά ξ τ ε τ ε ς !
Α γ α ν α χ τ ι σ μ έ ν ο ς τ ο υ λ έ ω :
— Ο δ ρ ό μ ο ς μ α ς δ ε θ α ε ί ν α ι π ο τ έ ν α σ φ ά ζ ο υ μ ε τ α ζ ώ α , α λ λ ά ν α
τ α δ ι α τ ρ έ φ ο υ μ ε κ α λ ύ τ ε ρ α κ α ι ν α β ε λ τ ι ώ ν ο υ μ ε τ η ρ ά τ σ α τ ο υ ς . Ε σ ε ί ς
π ρ έ π ε ι ν α ξ έ ρ ε τ ε ό τ ι κ α ι ο λ α ό ς μ α ς υ π ο φ έ ρ ε ι α κ ό μ η γ ι α ψ ω μ ί , π ό σ ο
μ ά λ λ ο ν τ α ζ ώ α γ ι α τ ρ ο φ ή .
— Σ ε μ α ς — ε ί π ε κ α υ χ ό μ ε ν ο ς — μ ι α α γ ε λ ά δ α δ ί ν ε ι τ ό σ ε ς χ ι λ ι ά δ ε ς
λ ί τ ρ α γ ά λ α .
— Μ ε σ υ γ χ ω ρ ε ί τ ε — τ ο υ ε ί π α — ε σ ε ί ς ε ί σ τ ε π α λ ι ό σ τ έ λ ε χ ο ς τ ο υ
σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ κ ρ ά τ ο υ ς κ α ι π ρ έ π ε ι ν α ξ έ ρ ε τ ε : τ ό σ ο γ ά λ α π ο υ δ ί ν ο υ ν
σ ή μ ε ρ α έ δ ι ν α ν ο ι α γ ε λ ά δ ε ς σ α ς σ τ η ν π ε ρ ί ο δ ο α μ έ σ ω ς μ ε τ ά τ η ν Ο -
χ τ ω β ρ ι α ν ή Ε π α ν ά σ τ α σ η , το 1920 ή το 1924;
— Ό χ ι — ε ί π ε — τ ό τ ε ή τ α ν α λ λ ι ώ ς τ α π ρ ά γ μ α τ α .
— Έ τ σ ι ε ί ν α ι κ α ι σ ε μ α ς τ ώ ρ α — τ ο υ ε ί π α — δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α
φ τ ά σ ο υ μ ε τ ο δ ι κ ό σ α ς ε π ί π ε δ ο μ έ σ α σ ε 4 - 5 χ ρ ό ν ι α μ ε τ ά τ η ν α π ε
λ ε υ θ έ ρ ω σ η . Τ ο σ π ο υ δ α ι ό τ ε ρ ο ε ί ν α ι ό τ ι α ρ χ ί σ α μ ε τ η δ ο υ λ ε ι ά κ α ι δι
ψ ο ύ μ ε γ ι α α ν ά π τ υ ξ η κ α ι π ρ ό ο δ ο . Δ ε μ α ς λ ε ί π ο υ ν ο ύ τ ε η ε π ι θ υ μ ί α ,
ο ύ τ ε η θ έ λ η σ η . Ν α τ α ζ υ γ ί σ ο υ μ ε ό μ ω ς κ α λ ά τ α π ρ ά γ μ α τ α .
Μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ο ι α ν τ ι α λ β α ν ι κ έ ς α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς σ τ η
σ τ ά σ η τ ο υ έ μ π ο ρ α υ π ο υ ρ γ ο ύ τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς έ γ ι ν α ν μ ό ν ι -
43
μη γ ρ α μ μ ή . Α λ λ ά τ ώ ρ α α υ τ ό ς δ ε ν ήταν πτα μόνος. Το μολύβι του,
σ υ ν η θ ι σ μ έ ν ο ν α σ η μ ε ι ώ ν ε ι π ο λ λ ο ύ ς σ τ α υ ρ ο ύ ς κ α ι π ο λ λ ά « ό χ ι » σ τ α
μ έ τ ρ ι α α ι τ ή μ α τ ά μ α ς , β ρ ή κ ε τ ώ ρ α τ η ν υ π ο σ τ ή ρ ι ξ η κ α ι τ η σ υ μ π α ρ ά
σ τ α σ η κ α ι ά λ λ ω ν . Μ ί λ η σ α π α ρ α π ά ν ω γ ι α τ η σ υ ν ά ν τ η σ η τ ο υ Ι ο ύ ν η
τ ο υ 1953 μ ε τ ο Μ ά λ ε ν κ ο φ , τ ο Μ π έ ρ ι α , τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν κ α ι μ ε ά λ λ ο υ ς
σ τ η Μ ό σ χ α . Ε κ τ ό ς τ ω ν ά λ λ ω ν , α π ό τ ο ν τ ρ ό π ο μ ε τ ο ν ο π ο ί ο σ υ μ π ε
ρ ι φ έ ρ θ η κ α ν μ ε μ α ς κ α ι χ ε ι ρ ί σ τ η κ α ν τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α
π ο υ υ π ο β ά λ α μ ε , έ ν ν ο ι ω σ α ό τ ι τ ώ ρ α σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο έ λ ε ι π ε ό χ ι μ ό ν ο
τ ο σ ώ μ α τ ο υ α λ η σ μ ό ν η τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , α λ λ ά κ α ι η π λ α τ ι ά κ α ι α ν θ ρ ώ π ι
ν η ψ υ χ ή τ ο υ , η π ρ ο σ ε χ τ ι κ ή , η ε γ κ ά ρ δ ι α σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά τ ο υ , η σ κ έ ψ η
τ ο υ , σ κ έ ψ η ε π ι φ α ν ο ύ ς μ α ρ ξ ι σ τ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ή .
Ε ί χ α μ ι λ ή σ ε ι μ ό ν ο λ ί γ α λ ε π τ ά γ ι α τ η ν κ ο ι ν ω ν ι κ ό - ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή
κ α τ ά σ τ α σ η σ τ η ν Α λ β α ν ί α , γ ι α τ η ν π ρ ω τ ο φ α ν ή κ ι ν η τ ο π ο ί η σ η σ τ η
δ ο υ λ ε ι ά τ ω ν ε ρ γ α ζ ό μ ε ν ω ν μ α ζ ώ ν , τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ώ ν κ α ι τ ω ν σ τ ε λ ε
χ ώ ν , ό τ α ν ο Μ ά λ ε ν κ ο φ μ ε δ ι έ κ ο ψ ε :
— Νού ταβάρις1 Ε ν β έ ρ — ε ί π ε — ε σ ε ί ς μ α ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ ε κ α λ ή
τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η σ τ η ν Α λ β α ν ί α , α λ λ ά τ α γ ε γ ο ν ό τ α δ ε ν σ υ ν η γ ο ρ ο ύ ν .
ΓΓ. α υ τ ό α κ ο ύ σ τ ε τ ι ς δ ι α π ι σ τ ώ σ ε ι ς μ α ς .
Κ α ι ά δ ε ι α σ α ν έ ν α ο λ ό κ λ η ρ ο κ ά ρ ρ ο μ ε π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς σ χ ε τ ι κ ά
μ ε τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η κ α ι τ ι ς δ ο υ λ ε ι έ ς μ α ς . Α π ό π ο υ ε ί χ α ν π ά ρ ε ι ό λ α
α υ τ ά τ α « σ τ ο ι χ ε ί α » , ε μ ε ί ς δ ε ν τ ο γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε , ε ί ν α ι ό μ ω ς γ ε γ ο ν ό ς
ό τ ι ο ι υ π ε ρ β ο λ έ ς κ α ι ο ι ε ξ ο γ κ ώ σ ε ι ς τ ω ν π ρ α γ μ ά τ ω ν ή τ α ν τ ό σ ο με
γ ά λ ε ς π ο υ σ ε κ α τ ά π λ η σ σ α ν . Δ υ ο « π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς » τ ο υ ς τ υ π ώ θ η κ α ν
ι δ ι α ί τ ε ρ α σ τ ο μ υ α λ ό μ ο υ .
Η π ρ ώ τ η ή τ α ν γ ι α τ ο υ ς κ ρ α τ ι κ ο ύ ς μ α ς μ η χ α ν ι σ μ ο ύ ς .
— Ο μ η χ α ν ι σ μ ό ς σ α ς — ε ί χ ε δ ι α π ι σ τ ώ σ ε ι η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α —
ε ί ν α ι τ ό σ ο δ ι ε υ ρ υ μ έ ν ο ς κ α ι δ ι ο γ κ ω μ έ ν ο ς , π ο υ ο ύ τ ε ο Ρ ο κ φ έ λ ε ρ κ α ι
ο Μ ό ρ γ κ α ν θ α τ ο λ μ ο ύ σ α ν ν α τ ο ν σ υ ν τ η ρ ή σ ο υ ν !
Κ α ι α μ έ σ ω ς α φ ο ύ μ α ς έ κ α μ α ν Ρ ο κ φ έ λ ε ρ κ α ι Μ ό ρ γ κ α ν , μ ε τ η
δ ε ύ τ ε ρ η π α ρ α τ ή ρ η σ η μ α ς π ή γ α ν σ τ ο ά λ λ ο ά κ ρ ο :
— Ο ι α γ ρ ό τ ε ς σ α ς δ ε ν έ χ ο υ ν ψ ω μ ί ν α φ ά ν ε , δ ε ν έ χ ο υ ν β ό δ ι α ,
δ ε ν έ χ ο υ ν ζ ώ α , δ ε ν έ χ ο υ ν ο ύ τ ε μ ι α κ ό τ τ α ( α υ τ ο ί ξ έ ρ ο υ ν π ό τ ε κ α ι π ω ς
ε ί χ α ν μ ε τ ρ ή σ ε ι τ ι ς κ ό τ τ ε ς τ η ς Α λ β α ν ί α ς ! ) ά φ η σ ε τ α ά λ λ α ε ί δ η π ρ ώ
τ η ς α ν ά γ κ η ς .
Κ α ι Ρ ο κ φ έ λ ε ρ , κ α ι επί ξ ύ λ ο υ κ ρ ε μ ά μ ε ν ο ι ! Π ώ ς ν α κ α τ α λ ά β α ι ν α
α υ τ ή τ η λ ο γ ι κ ή ;
Μ α η φ ω ν ή τ ο υ Μ ι κ ο γ ι ά ν δ ε μ ' ά φ η σ ε ν α σ κ ε φ τ ώ π α ρ α π έ ρ α . . .
__________________________ I. Ε, λοιπόν, σύντροφε Ενβέρ (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
44
Σ α ν ά ν θ ρ ω π ο ς των α ρ ι θ μ ώ ν που ήταν. ο Μ ι κ ο γ ι ά ν μ ι λ ο ύ σ ε με
ποσοστά, με αριθμούς με συγκρίσεις, με πίνακες. γοτερα συνέχι
σε:
— Έ χ ε τ ε ά σ χ η μ η ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή κατάσταση, η γ ε ω ρ γ ί α σ α ς ε ί ν α ι
σ ε ά θ λ ι α κ α τ ά σ τ α σ η , έ χ ε τ ε λ ι γ ό τ ε ρ α ζ ώ α σ ε σ ύ γ κ ρ ι σ η μ ε π ρ ο π ο λ ε
μ ι κ ά , ε ι σ ά γ ε τ ε 2 0 τ α ε κ α τ ό τ ω ν σ ι τ η ρ ώ ν , η κ ο λ ε χ τ ι β ο π ο ί η σ η β α δ ί
ζει α ρ γ ά , η α γ ρ ο τ ι ά δ ε ν ε ί ν α ι π ε π ε ι σ μ έ ν η γ ι α τ η ν κ ο λ ε χ τ ι β ο π ο ί η σ η .
Ε σ ε ί ς ε κ μ ε τ α λ λ ε ύ ε σ τ ε τ ο υ ς α γ ρ ό τ ε ς . Τ α δ η μ ο σ ι ο ν ο μ ι κ ά σ α ς ζ η τ ή
μ α τ α π η γ α ί ν ο υ ν ά σ χ η μ α . Ε σ ε ί ς δ ε ν ξ έ ρ ε τ ε ν α κ ά μ ε τ ε ε μ π ό ρ ι ο - λ ο -
γ ο κ ο π ο ύ σ ε ο Α ρ μ έ ν η ς .
Π α ρ ά τ η ν ε κ τ ί μ η σ η π ο υ ε ί χ α γ ι α τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς , δ ε
μ π ό ρ ε σ α ν α σ ι ω π ή σ ω :
— Χ ο ρ ο ύ ς κ α ι γ λ ε ν τ ο κ ό π ι α δ ε ν κ ά ν ο υ μ ε — τ ο υ α π ά ν τ η σ α . —
Ε ρ γ α ζ ό μ α σ τ ε , ι δ ρ ο κ ο π ο ύ μ ε , α λ λ ά ό λ α δ ε ν φ τ ι ά χ ν ο ν τ α ι μ ε μ ι α ς . Κ α ι
σ ε ι ς π ε ρ ά σ α τ ε α π ' α υ τ ό τ ο σ τ ά δ ι ο , γ ι ' α υ τ ό μ η τ ο ξ ε χ ν ά ς .
— Ό χ ι — ε ί π ε — δ ε ν τ ο ξ ε χ ν ώ , α λ λ ά δ ο υ λ έ ψ α μ ε μ ό ν ο ι μ α ς .
— Κ α ι μ ε ι ς μ ό ν ο ι μ α ς δ ο υ λ ε ύ ο υ μ ε — σ υ ν έ χ ι σ α — γ ι α τ ί δ ε ν υ
π ά ρ χ ο υ ν π ά ρ ο ι κ ο ι σ τ η χ ώ ρ α μ α ς . Ε μ ε ί ς δ ε ζ η τ ι α ν ε ύ ο υ μ ε , α λ λ ά σ α ς
ζ η τ ο ύ μ ε δ ι ε θ ν ι σ τ ι κ ή β ο ή θ ε ι α .
Ο ι α ν τ α π α ν τ ή σ ε ι ς μ ο υ τ ο ν έ κ α μ α ν ν α μ α λ α κ ώ σ ε ι κ ά π ω ς τ ο ν τ ό
ν ο . Ω σ τ ό σ ο σ υ ν έ χ ι σ ε :
— Τ α σ χ έ δ ι α σ α ς σ υ ν ε χ ώ ς δ ε ν ε κ τ ε λ ο ύ ν τ α ι . Α ς π ά ρ ο υ μ ε τ η ν ο ι
κ ο δ ό μ η σ η . Ε σ ε ί ς κ ά ν ε τ ε τ ε ρ ά σ τ ι ε ς γ ι α τ η χ ώ ρ α σ α ς ο ι κ ο δ ο μ ή σ ε ι ς ,
μ α α υ τ έ ς ο ι ο ι κ ο δ ο μ ή σ ε ι ς δ ε ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ο ύ ν τ α ι , γ ι α τ ί , κ α τ ά π ρ ώ
τ ο λ ό γ ο , σ α ς λ ε ί π ε ι η ε ρ γ α τ ι κ ή δ ύ ν α μ η κ α ι δ ε ν έ χ ε τ ε δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι
τ ι ς κ α τ ά λ λ η λ ε ς σ υ ν θ ή κ ε ς , δ ε ύ τ ε ρ ο , γ ι α τ ί έ χ ε τ ε δ ε σ μ ε υ τ ε ί σ τ η ν α ν έ
γ ε ρ σ η π ο λ λ ώ ν ε ρ γ ο σ τ α σ ί ω ν π ο υ δ ε ν ε ί ν α ι α ν α γ κ α ί α . Α υ τ έ ς τ ι ς ο ι
κ ο δ ο μ ή σ ε ι ς τ ι ς κ ά ν ε τ ε χ ω ρ ί ς ν α υ π ο λ ο γ ί σ ε τ ε τ ι ς π ρ α γ μ α τ ι κ έ ς σ υ ν
θ ή κ ε ς τ η ς Α λ β α ν ί α ς . Ε σ ε ί ς ο ι κ ο δ ο μ ε ί τ ε τ ο ν υ δ ρ ο η λ ε κ τ ρ ι κ ό σ τ α θ μ ό
σ τ ο Μ α τ 1 . Ρ ω τ ά μ ε : Π ο ύ θ α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή σ ε τ ε τ η ν η λ ε κ τ ρ ι κ ή ε ν έ ρ
γ ε ι α ; Ε μ ε ί ς δ ε β λ έ π ο υ μ ε π ο υ θ α τ η ν ε κ μ ε τ α λ λ ε υ τ ε ί τ ε - δ ε ν έ χ ε τ ε α ν ά
γ κ η γ ι α τ ό σ η η λ ε κ τ ρ ι κ ή ε ν έ ρ γ ε ι α .
Μ ο υ φ ά ν η κ ε π ο λ ύ π α ρ ά ξ ε ν ο ς ο σ υ λ λ ο γ ι σ μ ό ς τ ο υ κ α ι τ ο ν α ν τ έ
κ ρ ο υ σ α :
— Ο υ δ ρ ο η λ ε κ τ ρ ι κ ό ς σ τ α θ μ ό ς σ τ ο ν π ο τ α μ ό Μ α τ , ό τ α ν τ ε λ ε ι ώ -
_________________________________
1. Πρόκειται για τον υδροηλεκτρικό σταθμό «Κάρλ Μαρξ» στον ποτα
μό Ματ στη Βόρεια Αλβανία. Η κατασκευή του περατώθηκε το Γενάρη του
1958.
45
σει , θ α π α ρ ά γ ε ι π ε ρ ί π ο υ 25.000 κ ι λ ο β ά τ . Π ώ ς σ α ς φ α ί ν ε τ α ι μ ε γ ά λ η
κ α ι π ε ρ ι τ τ ή α υ τ ή η π ο σ ό τ η τ α ; Έ χ ε τ ε υ π ό ψ η σ α ς , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Μ ι κ ο
γ ι ά ν , ό τ ι ε μ ε ί ς ό χ ι μ ό ν ο α π ό τ ώ ρ α έ χ ο υ μ ε α ν ά γ κ η γ ι α η λ ε κ τ ρ ι κ ή ε
ν έ ρ γ ε ι α , α λ λ ά η σ χ ε δ ι α σ μ έ ν η α ν ά π τ υ ξ η τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ί α ς μ α ς σ τ ο
μ έ λ λ ο ν δ ε ν μ π ο ρ ε ί ν α ε ξ α σ φ α λ ι σ θ ε ί χ ω ρ ί ς ν α π α ρ θ ο ύ ν έ γ κ α ι ρ α τ α
μ έ τ ρ α γ ι α τ η ν ε ξ α σ φ ά λ ι σ η τ η ς α π α ι τ ο ύ μ ε ν η ς η λ ε κ τ ρ ι κ ή ς ε ν έ ρ
γ ε ι α ς .
— Δ ε ν ε ί σ τ ε α κ ρ ι β ε ί ς σ τ ο υ ς π ρ ο γ ρ α μ μ α τ ι σ μ ο ύ ς . Ο υ δ ρ ο η λ ε
κ τ ρ ι κ ό ς σ τ α θ μ ό ς σ α ς κ ο σ τ ί ζ ε ι π ά ρ α π ο λ ύ κ α ι δ ε ν έ χ ε τ ε τ ι ν α κ ά ν ε τ ε
τ ο ρ ε ύ μ α - σ υ ν έ χ ι σ ε ν α ε π ι μ έ ν ε ι ε κ ε ί ν ο ς . Ε π ί σ η ς β ά λ α τ ε σ τ ο σ χ έ δ ι ο
τ η ν α ν έ γ ε ρ σ η μ η α ν α γ κ α ί ω ν ε ρ γ ο σ τ α σ ί ω ν ό π ω ς τ ο υ χ ά λ υ β α , τ η ς
ξ υ λ ο υ ρ γ ί α ς , τ η ς χ α ρ τ ο π ο ι ί α ς , τ η ς υ α λ ο υ ρ γ ί α ς , τ ο υ λ υ ν α ρ ι ο ύ , τ η ς
α ρ τ ο π ο ι ί α ς κ . λ π . Τ ι χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ι σ τ η ν Α λ β α ν ί α ό λ α α υ τ ά τ α ε ρ γ ο
σ τ ά σ ι α ; Γ ι α τ ί φ τ ι ά χ ν ε τ ε τ ο δ ι υ λ ι σ τ ή ρ ι ο ; 1 Έ χ ε τ ε α ρ κ ε τ ά π ε τ ρ έ λ α ι α ,
ή α ν ε γ ε ί ρ ε τ ε α υ τ ό τ ο δ ι υ λ ι σ τ ή ρ ι ο γ ι α ν α σ τ ο π ά ρ ε ι ; Κ ο ι τ ά ξ τ ε κ α λ ά
α υ τ ά τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α ι τ ρ α β ή ξ τ ε τ α π ε ρ ί σ σ ι α . Τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς γ ε ω ρ
γ ί α ς ε ί ν α ι π ο λ ύ κ ρ ί σ ι μ ο , ε λ α τ τ ώ σ τ ε λ ο ι π ό ν τ ι ς ε π ε ν δ ύ σ ε ι ς σ τ η β ι ο
μ η χ α ν ί α κ α ι δ υ ν α μ ώ σ τ ε τ η γ ε ω ρ γ ί α !
Τ ο ν ά κ ο υ α ό τ α ν έ λ ε γ ε α υ τ ά κ α ι γ ι α μ ι α σ τ ι γ μ ή μ ο υ φ ά ν η κ ε π ω ς
ε ί χ α μ π ρ ο σ τ ά μ ο υ ό χ ι τ ο μ έ λ ο ς τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι
τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς
κ α ι τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό α ν τ ι π ρ ό ε δ ρ ο τ η ς κ υ β έ ρ ν η σ η ς , α λ λ ά τ ο ν Κ ί ν τ ρ ι τ ς ,
τ ο ν α π ε σ τ α λ μ έ ν ο τ ο υ Τ ί τ ο , π ο υ , π ρ ι ν α π ό 7 - 8 χ ρ ό ν ι α τ ι δ ε ν έ κ α μ ε
α υ τ ό ς κ α ι ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι τ ο υ γ ι α ν α μ α ς π ε ί σ ο υ ν ν α π α ρ α ι τ η θ ο ύ μ ε
α π ό τ η β ι ο μ η χ α ν ί α , ν α μ η ν α ν ε γ ε ί ρ ο υ μ ε κ α ν έ ν α β ι ο μ η χ α ν ι κ ό έ ρ γ ο .
« Η γ ε ω ρ γ ί α , η γ ε ω ρ γ ί α » , ε π έ μ ε ι ν α ν ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ 2 .
« Η γ ε ω ρ γ ί α , μ ό ν ο η γ ε ω ρ γ ί α » , ά κ ο υ α τ ώ ρ α , τ ο 1953, ν α μ ε σ υ μ β ο υ
λ ε ύ ο υ ν κ α ι σ τ η Μ ό σ χ α . . .
Ό λ η α υ τ ή η σ υ ν ά ν τ η σ η , π ο υ ά ρ χ ι σ ε γ ι α τ η ν ε ξ έ τ α σ η τ ω ν ο ι κ ο
ν ο μ ι κ ώ ν μ α ς π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν , μ ' α υ τ ό τ ο π ν ε ύ μ α σ υ ν ε χ ί σ τ η κ ε ω ς τ ο
τ έ λ ο ς .
Μ ε ρ ι κ έ ς μ έ ρ ε ς α ρ γ ό τ ε ρ α κ α θ ή σ α μ ε π ά λ ι μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν κ α ι μ ε
κ ά ν α δ ύ ο ά λ λ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς υ π ά λ λ η λ ο υ ς κ α ι « ε ξ ε τ ά σ α μ ε » ξ α ν ά τ α
ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α . Ε μ ε ί ς , β λ έ π ο ν τ α ς τ η ν κ α κ ή π ρ ο δ ι ά θ ε σ η
_______________________________
1. Πρόκειται για το εργοστάσιο επεξεργασίας πετρελαίου, που ανεγεί
ρονταν τότε στο Τσερίκ.
2. Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Οι τιτοϊκοί» (Ιστορικές σημειώσεις), Εκδόσεις
«ΠΟΡΕΙΑ» Αθήνα 1983, σελ. 189 - 216, 264- 269.
46
τ ω ν φ ί λ ω ν , α φ α ι ρ έ σ α μ ε π ο λ λ ά α π ό τ α α ι τ ή μ α τ α μ α ς . Π ε ρ ι ο ρ ι σ τ ή
κ α μ ε σ ε μ ε ρ ι κ ά π ι ο α ν α γ κ α ί α π ρ ά γ μ α τ α κ α ι , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α α π ό τ ι ς
« σ υ μ β ο υ λ έ ς » τ ο υ ς , π ά τ η σ α π ό δ ι κ α ι μ π ό ρ ε σ α ν α ε ξ α σ φ α λ ί σ ω μ ι α
μ ι κ ρ ή π ί σ τ ω σ η γ ι α τ η β ι ο μ η χ α ν ί α , π ρ ο π α ν τ ό ς γ ι α τ α π ε τ ρ έ λ α ι α κ α ι
τ α ο ρ υ χ ε ί α .
Δ ε ν ξ ε χ ν ώ τ η σ τ ι γ μ ή ό τ α ν σ υ ν α ν τ η θ ή κ α μ ε μ ε τ ο Μ ά λ ε ν κ ο φ κ α ι
τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν γ ι α τ η ν τ ε λ ι κ ή σ υ ζ ή τ η σ η .
— Σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ι ς σ υ μ β ο υ λ έ ς σ α ς — τ ο υ ς ε ί π α — σ υ ζ ή τ η σ α μ ε
τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς κ α ι α π ό τ α π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α α ι τ ή μ α τ α α π ο φ α σ ί σ α μ ε
ν α α ν α β ά λ ο υ μ ε γ ι α τ ο ε π ό μ ε ν ο π ε ν τ ά χ ρ ο ν ο τ α ε ρ γ ο σ τ ά σ ι α χ α ρ τ ο
π ο ι ί α ς υ α λ ο υ ρ γ ί α ς , τ ο χ α λ υ β ο υ ρ γ ε ί ο , τ ο α ρ τ ο π ο ι ε ί ο .
— Πράβιλνο!- ε ί π ε ο Μ ά λ ε ν κ ο φ , ε ν ώ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν γ ρ ή γ ο ρ α -
γ ρ ή γ ο ρ α μ ε τ ο χ ο ν τ ρ ό μ ο λ ύ β ι τ ο υ έ β α ζ ε σ τ α υ ρ ό σ τ ο ν κ α τ ά λ ο γ ο .
— Ν α α ν α β ά λ ο υ μ ε τ η ν α ν έ γ ε ρ σ η τ ο υ υ δ ρ ο η λ ε κ τ ρ ι κ ο ύ σ τ α θ μ ο ύ
τ ο υ Μ α τ μ έ χ ρ ι τ ο 1957.
— Πράβιλνο!- ε π α ν έ λ α β ε ο Μ ά λ ε ν κ ο φ κ α ι ο Μ ι κ ο γ ι ά ν « φ α π ! »
έ β α λ ε σ τ α υ ρ ό .
— Ν α α φ α ι ρ έ σ ο υ μ ε α π ό τ ο σ χ έ δ ι ο τ η ν ο ι κ ο δ ό μ η σ η τ η ς σ ι δ η ρ ο
δ ρ ο μ ι κ ή ς γ ρ α μ μ ή ς , τ η ν ε γ κ α τ ά σ τ α σ η α σ φ ά λ τ ο υ . . .
«Πράβιλνο! Πράβιλνο...
Ν α , έ τ σ ι έ λ η ξ ε α υ τ ή η σ υ ν ά ν τ η σ η .
— Ε λ ά τ ε π ά λ ι ! — μ α ς ε ί π ε ό τ α ν χ ω ρ ι σ τ ή κ α μ ε — . Μ ε λ ε τ ή σ τ ε κ α
λ ά τ α π ρ ά γ μ α τ α κ α ι γ ρ ά ψ τ ε μ α ς !
Ε υ χ α ρ ι σ τ ή σ α μ ε τ ο υ ς φ ί λ ο υ ς κ α ι γ ι α ό σ α μ α ς δ ό σ α ν ε , κ α ι ε π ι
σ τ ρ έ ψ α μ ε σ τ η ν Α λ β α ν ί α .
Ί σ ω ς ε ί ν α ι λ ί γ ο ν α ο ν ο μ ά σ ε ι ς ό χ ι κ α λ έ ς τ ι ς ε ν τ υ π ώ σ ε ι ς α π ' α υ
τ ό τ ο τ α ξ ί δ ι σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , ω σ τ ό σ ο εμε ίς ε ξ α κ ο λ ο υ θ ή σ α
μ ε ν α δ ι α τ η ρ ο ύ μ ε τ α α ι σ θ ή μ α τ α φ ι λ ί α ς κ α ι α γ ά π η ς γ ι α τ η μ ε γ ά λ η
χ ώ ρ α τ ω ν Σ ο β ι έ τ , γ ι α τ η ν π α τ ρ ί δ α τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Τ ι ς
π ρ ά ξ ε ι ς κ α ι τ ι ς χ ε ι ρ ο ν ο μ ί ε ς τ ο υ ς , π ο υ μ α ς έ κ α ν α ν ά σ χ η μ η ε ν τ ύ π ω
σ η , τ ι ς δ ι α τ η ρ ο ύ σ α μ ε ε ν δ ό μ υ χ α , σ υ ζ η τ ο ύ σ α μ ε μ ε α ν η σ υ χ ί α α ν α μ ε
τ α ξ ύ μ α ς , ό μ ω ς α π ό κ α ρ δ ι ά ς δ ε ν ε π ι θ υ μ ο ύ σ α μ ε ν α π ά ρ ο υ ν ο ι δ ο υ
λ ε ι έ ς ε κ ε ί ε σ φ α λ μ έ ν η κ α τ ε ύ θ υ ν σ η . Λ έ γ α μ ε ο έ ν α ς σ τ ο ν ά λ λ ο ό τ ι ο ι
σ ο β ι ε τ ι κ ο ί σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι έ χ ο υ ν ο ι ί δ ι ο ι μ ε γ ά λ ε ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς δ υ σ χ έ
ρ ε ι ε ς σ τ η χ ώ ρ α τ ο υ ς , ο χ α μ ό ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν χ ω ρ ί ς ά λ λ ο τ ο υ ς α π ο π ρ ο
σ α ν α τ ό λ ι σ ε κ ά π ω ς , δ ε ν ε ί ν α ι κ α ι τ ό σ ο ε ύ κ ο λ ο ό σ ο ν α π ά ρ ο υ ν π λ έ
ρ ι α σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ ς τ η δ ι ε ύ θ υ ν σ η κ α ι ε λ π ί ζ α μ ε κ α ι ε υ χ ό μ α σ τ α ν ώ σ τ ε
α υ τ ά ν α ή τ α ν π α ρ ο δ ι κ ά φ α ι ν ό μ ε ν α , π ο υ μ ε τ ο π έ ρ α σ μ α τ ο υ χ ρ ό ν ο υ
θ α ξ ε π ε ρ ν ι ό ν τ α ν .
47
Ό μ ω ς , ύ σ τ ε ρ α α π ό λ ί γ ο υ ς μ ή ν ε ς ε ί χ α μ ε π ά λ ι α π ' α υ τ ο ύ ς κ ά τ ι
μ η α ρ ε σ τ ό κ α ι μ η σ υ ν ε π έ ς .
Σ τ ι ς 2 2 Δ ε κ έ μ β ρ η τ ο υ 1953 α π ε υ θ ύ ν α μ ε σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο
π ή τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς μ α κ ρ ά
ε π ι σ τ ο λ ή σ τ η ν ο π ο ί α , α φ ο ύ μ ι λ ο ύ σ α μ ε γ ι α τ α μ έ τ ρ α π ο υ ε ί χ α μ ε π ά
ρει σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο δ υ ν ά μ ω μ α τ η ς λ α ϊ κ ή ς ε ξ ο υ σ ί α ς , τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή
μ α ς α ν ά π τ υ ξ η , τ η β ε λ τ ί ω σ η τ η ς ζ ω ή ς σ τ ο χ ω ρ ι ό κ α ι τ η ν π ρ ό ο δ ο τ η ς
γ ε ω ρ γ ί α ς , τ ο υ ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ α μ ε κ α ι μ ι α σ ε ι ρ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α γ ι α σ υ ζ ή
τ η σ η κ α ι μ ε ρ ι κ ά μ έ τ ρ ι α α ι τ ή μ α τ α γ ι α β ο ή θ ε ι ε ς κ α ι π ι σ τ ώ σ ε ι ς γ ι α τ ο
ε ρ χ ό μ ε ν ο π ε ν τ ά χ ρ ο ν ο σ χ έ δ ι ο . Τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή α υ τ ή τ η ν ε ί χ α μ ε σ υ
ν τ ά ξ ε ι σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ι ς π α ρ α γ γ ε λ ί ε ς τ ο υ ς , σ τ η ρ ι ζ ό μ ε ν ο ι σ ε μ ι α π λ α
τ ε ι ά μ ε λ έ τ η , π ο υ ε ί χ α μ ε κ ά ν ε ι επί μ ή ν ε ς κ α τ ά σ ε ι ρ ά κ α ι ή μ α σ τ α ν
τ η ς γ ν ώ μ η ς ό τ ι π ε ρ ι ε ί χ ε ε ν τ ε λ ώ ς β α σ ι σ μ έ ν α κ α ι α κ ρ ι β ή α ι τ ή μ α τ α .
Τ η ς ί δ ι α ς γ ν ώ μ η ς ή τ α ν κ α ι ε κ ε ί ν ο ι ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ε ι δ ι κ ο ί κ α ι
σ ύ μ β ο υ λ ο ι π ο υ ε ί χ α ν έ ρ θ ε ι σ τ η χ ώ ρ α μ α ς σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς β ο ή θ ε ι α ς
κ α ι τ η ς σ υ ν ε ρ γ α σ ί α ς μ ε τ α ξ ύ τ ω ν δ ύ ο χ ω ρ ώ ν .
Δ ε ν π έ ρ α σ α ν 5 - 6 μ έ ρ ε ς α π ό τ ό τ ε π ο υ ο τ ε ί λ α μ ε σ τ η Μ ό σ χ α τ η ν
ε π ι ρ τ ο λ ή μ α ς , ό τ α ν ή ρ θ ε σ τ α Τ ί ρ α ν α η α π ά ν τ η σ η τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε
π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς .
Ό λ ο , ό λ ο 1 5 ω ς 2 0 σ ε ι ρ έ ς γ ρ ά μ μ α . « Δ ε ν α π ε ι κ ο ν ί ζ ε τ ε κ α λ ά τ η ν κ α
τ ά σ τ α σ η » , « ε ί δ α τ ε τ ο π ρ ό β λ η μ α β ι α σ τ ι κ ά » , « δ ε ν ε μ β α θ ύ ν ε τ ε » , « δ ε ν
έ χ ο υ ν π α ρ θ ε ί τ α α π α ι τ ο ύ μ ε ν α μ έ τ ρ α α π ό μ έ ρ ο υ ς σ α ς » , « π ρ ο ε τ ο ι μ α
σ τ ε ί τ ε κ α λ ύ τ ε ρ α κ α ι ξ α ν α γ ρ ά ψ τ ε μ α ς » . Α υ τ ό ή τ α ν ό λ ο τ ο π ε ρ ι ε χ ό
μ ε ν ο σ ' ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς λ ί γ ε ς σ ε ι ρ έ ς , π ο υ υ π ό γ ρ α φ ε η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο
π ή τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς . Δ ε ν ή
τ α ν δ υ ν α τ ό ν α μ η μ α ς θ ί ξ ε ι ο π ε ρ ι φ ρ ο ν η τ ι κ ό ς κ α ι π ρ ο σ β λ η τ ι κ ό ς τ ό
ν ο ς τ η ς ν έ α ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς , δεν ή τ α ν δ υ ν α τ ό ν α μ η ν
α ν α ρ ω τ η θ ο ύ μ ε μ ε έ κ π λ η ξ η : « Α π ό π ο ύ γ ν ω ρ ί ζ ο υ ν α υ τ ο ί σ τ η Μ ό σ χ α
α ν ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε κ α θ ρ ε φ τ ί σ ε ι σ ω σ τ ά ή ε σ φ α λ μ έ ν α τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α
μ α ς , ό τ α ν , ό χ ι α υ τ ο ί , α λ λ ά ε μ ε ί ς ζ ο ύ μ ε κ α ι ε ρ γ α ζ ό μ α σ τ ε σ τ η ν Α λ β α
ν ί α ; ! » .
Ο ι π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ε ς ό μ ω ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς , ι δ ι α ί τ ε ρ α μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ,
μ α ς ε ί χ α ν δ ε ί ξ ε ι τ ώ ρ α π ι α π ω ς έ π ρ ε π ε ν α π ρ ά ξ ο υ μ ε ώ σ τ ε η ε π ι σ τ ο -
λ ή μ α ς ν α γ ί ν ε ι α ρ ε σ τ ή σ τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς : β ά λ α μ ε ψ α λ ί δ ι σ ε π ο λ λ ά
α π ό τ α α ι τ ή μ α τ α π ο υ π α ρ ο υ σ ι ά ζ α μ ε , α φ α ι ρ έ σ α μ ε α π ό τ ο π ρ ο σ ε χ έ ς
σ χ έ δ ι ο έ ν α μ έ ρ ο ς α π ό τ ι ς π ρ ο β λ έ ψ ε ι ς κ α ι π ρ ο τ ά σ ε ι ς μ α ς , ι δ ι α ί τ ε ρ α
σ τ ο ν τ ο μ έ α τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς κ α ι σ τ ε ί λ α μ ε κ α ι τ η δ ε ύ τ ε ρ η « α ν α σ υ
ν τ α γ μ έ ν η » , ή κ α λ ύ τ ε ρ α κ ο υ τ σ ο υ ρ ε μ έ ν η ε π ι σ τ ο λ ή . Δ ε ν ε ί χ α μ ε λ α θ έ
ψει : Μ α ς ε ι δ ο π ο ί η σ α ν ό τ ι μ α ς π ε ρ ι μ έ ν ο υ ν σ τ η Μ ό σ χ α « γ ι α δ ι α β ο υ
λ ε ύ σ ε ι ς κ α ι γ ι α ν α μ α ς β ο η θ ή σ ο υ ν » .
48
Τ η ν π ρ ώ τ η σ υ ν ά ν τ η σ η μ ε τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς τ η ν κ ά ν α μ ε
σ τ ι ς 8 Ι ο ύ ν η τ ο υ 1954. Ή τ α ν α κ ρ ι β ώ ς ε κ ε ί ν η η σ υ ν ά ν τ η σ η ό π ο υ ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ε π ε ι δ ή ή τ α ν α κ ό μ α « έ ν α ς κ α κ ό ς α λ β α ν ό ς » , ό π ω ς μ α ς
ε ί π ε , δ ε θ έ λ η σ ε ν α μ ι λ ή σ ε ι γ ι α τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά μ α ς π ρ ο β λ ή μ α τ α , α λ
λ ά μ α ς έ κ α μ ε α γ ό ρ ε υ σ η σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο ρ ό λ ο τ ο υ π ρ ώ τ ο υ γ ρ α μ μ α τ έ α
και τ ο υ π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ο ύ .
Π α ρ ' ό λ α α υ τ ά , σ τ ο τ έ λ ο ς τ η ς α γ ό ρ ε υ σ η ς τ ο υ , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
μ α ς μ ί λ η σ ε τ ά χ α γ ε ν ι κ ά , τ ά χ α σ ε μ ο ρ φ ή π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ώ ν κ α ι
σ υ μ β ο υ λ ώ ν και γ ι α τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α , π ρ ο π α ν τ ό ς γ ι α τ η
γ ρ α μ μ ή π ο υ έ π ρ ε π ε ν α α κ ο λ ο υ θ ή σ ο υ μ ε σ τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή μ α ς π ο λ ι
τ ι κ ή .
— Σ τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ί α ς σ α ς — ε ί π ε — π ρ ο σ έ ξ τ ε ν α
κ ά ν ε τ ε λ ο γ α ρ ι α σ μ ό . Ν α , λ ό γ ο υ χ ά ρ η , α ς π ά ρ ο υ μ ε τ α π ε τ ρ έ λ α ι α . Σ α ς
σ υ μ φ έ ρ ε ι μ ή π ω ς ν α ε π ε ν δ ύ ε τ ε τ ό σ ο π ο λ λ ά γ ι α τ α π ε τ ρ έ λ α ι α ; ! - ρ ώ
τ η σ ε .
Κ α τ ά λ α β α α μ έ σ ω ς π ο υ ε ί χ ε τ ο λ ό γ ο . Π α ρ ά τ ι ς « π α ρ α γ γ ε λ ί ε ς »
π ο υ μ α ς ε ί χ α ν δ ό σ ε ι π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α ν α π α ρ α ι τ η θ ο ύ μ ε α π ό τ η ν έ ρ ε υ ν α
κ α ι ε ξ ό ρ υ ξ η π ε τ ρ ε λ α ί ω ν σ τ η ν Α λ β α ν ί α , ε μ ε ί ς κ α ι σ τ η δ ε ύ τ ε ρ η επι
σ τ ο λ ή π ο υ τ ο υ ς σ τ ε ί λ α μ ε , π α τ ή σ α μ ε π ό δ ι ξ α ν ά σ τ ι ς α π ό ψ ε ι ς μ α ς
κ α ι ζ η τ ή σ α μ ε ν α μ α ς β ο η θ ή σ ο υ ν σ ' α υ τ ό τ ο ν τ ο μ έ α . Κ α ι τ ώ ρ α , α
φ ο ύ ρ ώ τ η σ ε , β ρ ή κ α τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α ν α ε κ θ έ σ ω ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά τ η γ ν ώ
μ η μ α ς .
— Ό π ω ς ε ί σ τ ε σ ε γ ν ώ σ η κ α ι α π ό τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή π ο υ σ α ς σ τ ε ί λ α
μ ε — τ ο υ ς ε ί π α — η Κ υ β έ ρ ν η σ η κ α ι η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ Κ ό μ
μ α τ ο ς μ α ς , β ρ ι σ κ ό μ ε ν ε ς μ π ρ ο σ τ ά σ ' έ ν α μ ε γ ά λ ο ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό κ α ι π ο
λ ι τ ι κ ό π ρ ό β λ η μ α , κ α τ έ λ η ξ α ν σ τ ο σ υ μ π έ ρ α σ μ α ό τ ι π ρ έ π ε ι μ ε κ ά θ ε
τ ρ ό π ο ν α σ υ ν ε χ ί σ ο υ μ ε τ η ν ε ξ ό ρ υ ξ η κ α ι τ ις έ ρ ε υ ν ε ς σ τ α π ε τ ρ έ λ α ι α ,
α ν κ α ι α υ τ ό ε ί ν α ι β α ρ ύ φ ο ρ τ ί ο γ ι α τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ί α μ α ς και θ α σ υ ν ε χ ί
σ ε ι ν α ε ί ν α ι τ έ τ ο ι ο γ ι α ο ρ ι σ μ έ ν ο χ ρ ό ν ο , σ ε π ε ρ ί π τ ω σ η π ο υ δ ε ν α υ
ξ η θ ε ί η ε ξ ό ρ υ ξ η π ε τ ρ ε λ α ί ω ν . Π ρ έ π ε ι ν α ε ξ α κ ο λ ο υ θ ή σ ο υ μ ε τ ις έ ρ ε υ
ν ε ς κ α ι τ η ν ε ξ ό ρ υ ξ η π ε τ ρ ε λ α ί ω ν — σ υ ν έ χ ι σ α — γ ι α τ ί ε ί ν α ι ύ λ η μ ε
μ ε γ ά λ η σ τ ρ α τ η γ ι κ ή κ α ι ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή σ η μ α σ ί α γ ι α τ η χ ώ ρ α κ α ι τ ο
σ τ ρ α τ ό π ε δ ο μ α ς . Ο ι τ ω ρ ι ν έ ς γ ε ω τ ρ ή σ ε ι ς α ν α ζ ή τ η σ η ς κ α ι ε κ μ ε τ ά λ
λ ε υ σ η ς ε ί ν α ι τ ε λ ε ί ω ς α ν ε π α ρ κ ε ί ς . Η ε ξ ό ρ υ ξ η α π ό τ α υ π ά ρ χ ο ν τ α σ ε
ε κ μ ε τ ά λ λ ε υ σ η π η γ ά δ ι α ε λ α τ τ ώ ν ε τ α ι σ υ ν ε χ ώ ς κ α ι α υ τ ό φ έ ρ ν ε ι ό χ ι
μ ό ν ο υ π ο λ ο γ ί σ ι μ α ε λ ε ί μ μ α τ α σ τ η ν π α ρ α γ ω γ ή κ α ι β α ρ ύ ν ε ι τ η ν ο ι κ ο
ν ο μ ί α μ α ς , α λ λ ά π ρ ο κ α λ ε ί κ α ι μ ε γ ά λ ε ς δ ι α κ υ μ ά ν σ ε ι ς σ τ ο δ ι ά γ ρ α μ
μ α τ ω ν ε ξ α γ ω γ ώ ν μ α ς .
— Ε ί σ τ ε σ ί γ ο υ ρ ο ι ό τ ι τ ο υ π έ δ α φ ο ς σ α ς έ χ ε ι π ε τ ρ έ λ α ι ο ; - ρ ώ τ η
σε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
49
— Ε π ι τ ρ έ ψ τ ε μ ο υ ν α σ α ς π ω ό τ ι η α π ο σ τ ο λ ή γ ε ω λ ο γ ι κ ώ ν μ ε λ ε
τ ώ ν γ ι α τ α π ε τ ρ έ λ α ι α , π ο υ δ ι ε υ θ ύ ν ε τ α ι α π ό σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς ε ι δ ι κ ο ύ ς και
π ο υ σ υ ν ε χ ί ζ ε ι τ ις ε ρ γ α σ ί ε ς α π ό τ ο 1950, ε ί ν α ι α ι σ ι ό δ ο ξ η σ χ ε τ ι κ ά μ ε
τ η ν ύ π α ρ ξ η π ε τ ρ ε λ α ί ω ν σ ε π ο λ λ ά σ η μ ε ί α τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς , ε κ τ ό ς α π ό
τ α υ π ά ρ χ ο ν τ α π ε τ ρ ε λ α ι ο φ ό ρ α π ε δ ί α . Ό μ ω ς η δ ι α π ί σ τ ω σ η τ ω ν ν έ ω ν
α π ο θ ε μ ά τ ω ν , τ ό σ ο σ τ α υ π ά ρ χ ο ν τ α π ε τ ρ ε λ α ι ο φ ό ρ α π ε δ ί α , ό σ ο και
σ τ α ν έ α α π α ι τ ε ί ε π ε ν δ ύ σ ε ι ς . Σ ' α υ τ ό τ ο ν τ ο μ έ α έ χ ο υ μ ε κ ά ν ε ι μ ε γ ά
λ ε ς δ α π ά ν ε ς , ο ι κ ο δ ο μ ο ύ μ ε τ ο δ ι υ λ ι σ τ ή ρ ι ο , έ χ ο υ μ ε εκεί τ ο π ι ο μ α χ η
τ ι κ ό μ έ ρ ο ς τ η ς ε ρ γ α τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς , έ χ ο υ μ ε κ α τ α ρ τ ί σ ε ι σ τ ε λ έ χ η πε-
τ ρ ε λ α ι ο ε ρ γ α τ ώ ν . Σ ' ό λ ο α υ τ ό τ ο π ρ ο τ σ έ ς , σ υ ν έ χ ι σ α , δ ε ν μ π ο ρ ε ί ν α
μ η ν α ν α γ ν ω ρ ί σ ο υ μ ε ε ι λ ι κ ρ ι ν ά π ο λ λ έ ς ε λ ε ί ψ ε ι ς κ α ι α δ υ ν α μ ί ε ς μ α ς
σ τ η δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η τ η ς δ ο υ λ ε ι ά ς . Π ρ ο σ π α θ ο ύ μ ε μ ' ό λ ε ς μ α ς τ ι ς δ υ ν ά
μ ε ι ς ν α τ ι ς ε ξ α λ ε ί ψ ο υ μ ε . Ε δ ώ ό μ ω ς ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ μ ε ν α β α δ ί ζ ο υ μ ε
χ ω ρ ί ς σ ι γ ο υ ρ ι ά γ ι α τ α α π ο θ έ μ α τ α π ε τ ρ ε λ α ί ο υ . Τ α γ ν ω σ τ ά μ έ χ ρ ι σ ή
μ ε ρ α α π ο θ έ μ α τ α ε ί ν α ι ε λ ά χ ι σ τ α κ α ι η ε ξ ό ρ υ ξ η τ ο υ ς μ π ο ρ ε ί ν α εξα
ν τ λ η θ ε ί μ έ σ α σ ε π ε ρ ί ο δ ο 2 - 3 χ ρ ό ν ω ν ε ά ν δ ε ν ε ν τ ε ί ν ο υ μ ε τ ι ς έ ρ ε υ
ν ε ς .
— Α υ τ ό δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α σ α ς α ν η σ υ χ ε ί — ε π έ μ β η κ ε ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ — π ε τ ρ έ λ α ι α έ χ ο υ μ ε ε μ ε ί ς ά φ θ ο ν α κ α ι σ α ς δ ί ν ο υ μ ε .
— Μ α , τ ο υ α π ά ν τ η σ α , ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ α ν υ π ο χ ρ ε ω μ έ ν ο ι ν α ε ι σ ά
γ ο υ μ ε κ α τ ά τ α 1948 - 1953 ε π ε ξ ε ρ γ α σ μ έ ν α π ε τ ρ έ λ α ι α , κ α ι λ ι π α ν τ ι κ ά
έ λ α ι α π ο υ α ν έ ρ χ ο ν τ α ι σ ε ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α ρ ο ύ β λ ι α . Ε σ ε ί ς ό μ ω ς κ α τ α
λ α β α ί ν ε τ ε ό τ ι α υ τ ό γ ι α μ α ς ή τ α ν κ α ι μ έ ν ε ι π ο λ ύ μ ε γ ά λ ο φ ο ρ τ ί ο κ α ι
φ α ν τ α σ τ ε ί τ ε π ό σ α κ ο ν δ ύ λ ι α θ α α π ο δ ε σ μ ε ύ ο ν τ α ν α ν β ρ ο ύ μ ε κ α ι εκ
μ ε τ α λ λ ε υ τ ο ύ μ ε τ α π ε τ ρ έ λ α ι α π ο υ υ π ά ρ χ ο υ ν σ τ ο υ π έ δ α φ ο ς μ α ς .
— Ε κ τ ό ς α π ' α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς τ ό σ ο σ η μ α ν τ ι κ ο ύ ς λ ό γ ο υ ς , σ υ ν έ χ ι σ α ,
σ τ η ν α ν α γ κ α ι ό τ η τ α τ η ς υ π ό θ ε σ η ς τ ω ν π ε τ ρ ε λ α ί ω ν π ρ ο σ τ ί θ ε τ α ι κ α ι
έ ν α ς ά λ λ ο ς σ ο β α ρ ό ς λ ό γ ο ς : σ ε π ε ρ ί π τ ω σ η κ ι ν δ ύ ν ο υ γ ι α τ η χ ώ ρ α
μ α ς κ α ι ό τ α ν δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι π ρ α χ τ ι κ ά η δ υ ν α τ ό τ η τ α ν α μ α ς ε φ ο δ ι ά
σ ο υ ν ο ι φ ί λ ο ι μ ε κ α ύ σ ι μ α , θ α β ρ ε θ ο ύ μ ε χ ω ρ ί ς σ τ α γ ό ν α π ε τ ρ ε λ α ί ο υ ,
τ ό τ ε τ ο π α ν θ α π α ρ α λ ύ σ ε ι σ τ η χ ώ ρ α μ α ς .
Π α ί ρ ν ο ν τ α ς υ π ό ψ η ό λ ε ς α υ τ έ ς τ ι ς σ υ ν θ ή κ ε ς — ε ί π α σ τ ο ν Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ — α π ο φ α σ ί σ α μ ε ν α σ υ ν ε χ ί σ ο υ μ ε τ ο έ ρ γ ο γ ι α τ η ν ε ξ ό ρ υ ξ η
π ε τ ρ ε λ α ί ω ν κ α ι γ ι α έ ρ ε υ ν ε ς . Ό μ ω ς γ ι ' α υ τ ό μ α ς χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι η β ο ή
θ ε ι α σ α ς . Σ ύ μ φ ω ν α μ ε δ ο σ μ έ ν α τ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν κ α ι α λ β α ν ώ ν ε ιδ ι
κ ώ ν , α ν ε μ ε ί ς σ υ ν ε χ ί σ ο υ μ ε τ η ν ε κ μ ε τ ά λ λ ε υ σ η κ α ι κ ά ν ο υ μ ε έ ρ ε υ ν ε ς
μ ' α υ τ ά τ α μ έ σ α π ο υ δ ι α θ έ τ ο υ μ ε σ ή μ ε ρ α κ α ι σ ' α υ τ ά τ α σ η μ ε ί α π ο υ
έ χ ο υ μ ε ε κ ε ί ν α τ α λ ί γ α α π ο θ έ μ α τ α , δ ε μ π ο ρ ε ί ν α β α δ ί σ ο υ μ ε π ε ρ ι σ σ ό
τ ε ρ ο α π ό δ ύ ο τ ρ ί α χ ρ ό ν ι α . Έ π ε ι τ α α π ' α υ τ ή τ η ν π ε ρ ί ο δ ο θ α β ρ ε
θ ο ύ μ ε ξ α ν ά μ π ρ ο σ τ ά σ ε π ο λ ύ μ ε γ ά λ ε ς δ υ σ κ ο λ ί ε ς .
50
Γ ι ' α υ τ ό , μ ε β ά σ η , μ ι α τ έ τ ο ι α κ α τ ά σ τ α σ η , π α ρ α κ α λ ο ύ μ ε τ η σ ο
β ι ε τ ι κ ή κ υ β έ ρ ν η σ η ν α μ ε λ ε τ ή σ ε ι τ ο α ί τ η μ α μ α ς γ ι α τ η χ ο ρ ή γ η σ η
μ ι α ς π ί σ τ ω σ η ς σ τ ο ν τ ο μ έ α τ ω ν π ε τ ρ ε λ α ί ω ν γ ι α τ α ε π ό μ ε ν α τ ρ ί α
χ ρ ό ν ι α . Θ έ λ ω ν α π ρ ο σ θ έ σ ω ό τ ι τ α μ η χ α ν ή μ α τ α π ο υ δ ι α θ έ τ ο υ μ ε κ ι
α υ τ ά π ο υ θ ά π ά ρ ο υ μ ε θ α τ α ε κ μ ε τ α λ λ ε υ τ ο ύ μ ε μ ε σ τ ε λ έ χ η τ η ς χ ώ ρ α ς
μ α ς κ α θ ώ ς κ α ι μ ε έ ν α π ο λ ύ μ ι κ ρ ό α ρ ι θ μ ό σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν μ η χ α ν ι κ ώ ν .
— Κ α λ ά , κ α λ ά — ε ί π ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — α λ λ ά η υ π ό θ ε σ η ε ί ν α ι
ότ ι ο ι λ ο γ α ρ ι α σ μ ο ί π ρ έ π ε ι ν α γ ί ν ο ν τ α ι κ α λ ά , μ ε τ ο μ ο λ ύ β ι σ τ ο χ έ ρ ι
κ α ι ν α π ρ ο σ ε χ τ ε ί τ ο ό φ ε λ ο ς . Ε γ ώ ξ έ ρ ω π ω ς τ α π ε τ ρ έ λ α ι α σ α ς δ ε ν τ α
π ρ ο τ ι μ ο ύ ν , έ χ ο υ ν π ο λ λ έ ς ά λ λ ε ς ύ λ ε ς , π ρ ο π α ν τ ό ς ά σ φ α λ τ ο κ α ι υ ψ η
λ ό π ο σ ο σ τ ό θ ε ί ο υ κ α ι ό τ α ν γ ί ν ε τ α ι η ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α τ ο σ υ μ φ έ ρ ο ε ί ν α ι
α κ ό μ α λ ι γ ό τ ε ρ ο . Ν α σ α ς δ ώ σ ω έ ν α π α ρ ά δ ε ι γ μ α α π ό τ α π ε τ ρ έ λ α ι α
μ α ς σ τ ο Μ π α κ ο ύ . Ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε ε π ε ν δ ύ σ ε ι ε κ ε ί δ ι σ ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α ρ ο ύ
β λ ι α . Γ ι α τ η ν ε ξ ό ρ υ ξ η τ ω ν π ε τ ρ ε λ α ί ω ν σ τ ο Μ π α κ ο ύ , ο Μ π έ ρ ι α ζ η
τ ο ύ σ ε σ υ ν ε χ ώ ς α π ό τ ο ν Ι ω σ ή φ Β η σ σ α ρ ι ό ν ο β ι τ ς μ ε γ ά λ α π ο σ ά γ ι α ε
π ε ν δ ύ σ ε ι ς , ε π ε ι δ ή ο Σ τ ά λ ι ν , π ο υ ε ί χ ε ε ρ γ α σ τ ε ί π ρ ι ν σ τ ο Μ π α κ ο ύ , ή
ξ ε ρ ε ό τ ι ε κ ε ί υ π ά ρ χ ο υ ν π ε τ ρ έ λ α ι α . Ό μ ω ς , α π ό τ ι ς α ν α κ α λ ύ ψ ε ι ς π ε
τ ρ ε λ α ί ω ν σ ε ά λ λ α μ έ ρ η τ η ς π α τ ρ ί δ α ς μ α ς κ α ι α π ό τ ι ς α ν α λ ύ σ ε ι ς π ο υ
κ ά ν α μ ε , π ρ ο κ ύ π τ ε ι ό τ ι δ ε σ υ μ φ έ ρ ε ι η α ξ ι ο π ο ί η σ η τ ω ν π ε τ ρ ε λ α ί ω ν
τ ο υ Μ π α κ ο ύ .
Α φ ο ύ μ ο υ έ κ α μ ε μ ι α κ α λ ή δ ι ά λ ε ξ η μ ε α ρ ι θ μ ο ύ ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο
« ε π ι κ ε ρ δ έ ς » , κ α ι τ ο «μη ε π ι κ ε ρ δ έ ς » τ η ς ε ξ ό ρ υ ξ η ς π ε τ ρ ε λ α ί ω ν μ ε
σ κ ο π ό « ν α μ η σ φ ά λ ω » , κ α ι ε γ ώ ό π ω ς ο Σ τ ά λ ι ν ( !), ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α
π ο κ ά λ υ ψ ε τ η ν ο υ σ ί α τ η ς σ υ ζ ή τ η σ η ς :
— Σ υ ν ε π ώ ς , γ ι α τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά ζ η τ ή μ α τ α π ρ έ π ε ι τ ό σ ο ε μ ε ί ς ό σ ο
κ α ι ε σ ε ί ς , ν α κ ά ν ο υ μ ε κ α λ ά τ ο υ ς λ ο γ α ρ ι α σ μ ο ύ ς μ ε τ ο μ ο λ ύ β ι κ α ι , σ ε
π ε ρ ί π τ ω σ η , π ο υ σ τ η χ ώ ρ α σ α ς υ π ά ρ χ ο υ ν σ υ μ φ ε ρ τ ι κ έ ς π ε τ ρ ε λ α ι ο
φ ό ρ ε ς π η γ έ ς , π ά ε ι κ α λ ά , σ α ς δ ί ν ο υ μ ε π ι σ τ ώ σ ε ι ς . Ό μ ω ς , κ ά ν ο ν τ α ς
έ τ σ ι τ ο υ ς λ ο γ α ρ ι α σ μ ο ύ ς , π ρ ο κ ύ π τ ε ι ό τ ι σ υ μ φ έ ρ ε ι κ α λ ύ τ ε ρ α ν α σ α ς
δ ό σ ο υ μ ε ε μ ε ί ς π ε τ ρ έ λ α ι α α π ό τ α δ ι κ ά μ α ς . . .
— Π α ν τ ο ύ π ρ έ π ε ι να β λ έ π ο υ μ ε τη σ υ μ φ ε ρ τ ι κ ό τ η τ α - σ υ ν έ χ ι σ ε ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Α ς π ά ρ ο υ μ ε τ η β ι ο μ η χ α ν ί α . Κ α ι ε γ ώ ε ί μ α ι τ η ς ί δ ι α ς
γ ν ώ μ η ς μ ε σ α ς ν α έ χ ε ι η Α λ β α ν ί α τ η β ι ο μ η χ α ν ί α τ η ς . Μ α τ ι β ι ο μ η
χ α ν ί α ; Ν ο μ ί ζ ω ό τ ι π ρ έ π ε ι ν α α ν α π τ ύ ξ ε τ ε τ η ν ε π ι σ ι τ ι σ τ ι κ ή β ι ο μ η χ α
ν ί α , ό π ω ς τ η β ι ο μ η χ α ν ί α κ ο ν σ ε ρ β ώ ν , ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α ς ψ α ρ ι ο ύ , φ ρ ο ύ
τ ω ν , ε λ α ί ω ν κ . λ π . Ε σ ε ί ς θ έ λ ε τ ε ν α α ν α π τ ύ ξ ε τ ε κ α ι τ η β α ρ ι ά β ι ο μ η
χ α ν ί α . Α υ τ ό π ρ έ π ε ι ν α ε ξ ε τ α σ τ ε ί κ α λ ά , - ε ί π ε κ α ι , α φ ο ύ α ν ά φ ε ρ ε
π ω ς μ π ο ρ ε ί ν α α ν ε γ ε ί ρ ο υ μ ε κ α ν έ ν α μ η χ α ν ο υ ρ γ ε ί ο ε π ι σ κ ε υ ώ ν γ ι α τ α
α ν τ α λ λ α κ τ ι κ ά , π ρ ό σ θ ε σ ε :
— Ό σ ο γ ι α τ η β ι ο μ η χ α ν ί α ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α ς ο ρ υ κ τ ώ ν , τ η ν π α ρ α -
51
γ ω γ ή μ ε τ ά λ λ ω ν α υ τ ό γ ι α σ α ς δ ε ν ε ί ν α ι σ υ μ φ ε ρ τ ι κ ό . Μ έ τ α λ λ α έ χ ο υ
μ ε ε μ ε ί ς κ α ι σ α ς δ ί ν ο υ μ ε ό σ α θ έ λ ε τ ε . Τ η ν π α ρ α γ ω γ ή μ ι α ς μ έ ρ α ς ν α
σ α ς δ ώ σ ο υ μ ε , ε σ ε ί ς ι κ α ν ο π ο ι ε ί τ ε τ ι ς α ν ά γ κ ε ς ό λ η ς τ η ς χ ρ ο ν ι ά ς .
Τ ο ί δ ι ο κ α ι σ τ η γ ε ω ρ γ ί α . Ε σ ε ί ς , — σ υ ν έ χ ι σ ε — , π ρ έ π ε ι ν ' α ν α
π τ ύ ξ ε τ ε ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι ε ς , π ο υ ε υ δ ο κ ι μ ο ύ ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο κ α ι
π ο υ ε ί ν α ι π ι ο σ υ μ φ ε ρ τ ι κ έ ς . Κ α ι ε μ ε ί ς ε ί χ α μ ε λ ά θ η σ ' α υ τ ή τ η ν κ α
τ ε ύ θ υ ν σ η , ό π ω ς , λ ό γ ο υ χ ά ρ η , σ τ η Γ ε ω ρ γ ί α . Ε μ ε ί ς ε ί χ α μ ε π ά ρ ε ι α
π ό φ α σ η ν α σ π έ ρ ν ο ν τ α ι ε κ ε ί σ ι τ η ρ ά , ε ν ώ σ τ η ν Ο υ κ ρ α ν ί α ν α κ α λ
λ ι ε ρ γ ε ί τ α ι β α μ π ά κ ι κ . λ π . Ο ι υ π ο λ ο γ ι σ μ ο ί ό μ ω ς δ ε ί χ ν ο υ ν ό τ ι σ τ η
Γ ε ω ρ γ ί α π ρ έ π ε ι ν α α ν α π τ υ χ θ ο ύ ν τ α ε σ π ε ρ ι δ ο ε ι δ ή , η α μ π ε λ ο υ ρ γ ί α , η
ο π ω ρ ο κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι α κ . λ π . , σ τ η ν Ο υ κ ρ α ν ί α π ρ έ π ε ι ν α α ν α π τ υ χ θ ο ύ ν τ α
σ ι τ η ρ ά . Ε μ ε ί ς π ή ρ α μ ε τ ώ ρ α ά λ λ ε ς α π ο φ ά σ ε ι ς κ α ι α φ α ι ρ έ σ α μ ε α υ τ έ ς
τ ι ς κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι ε ς π ο υ δ ε ν ε υ δ ο κ ι μ ο ύ ν τ ό σ ο α π ό τ η Γ ε ω ρ γ ί α ό σ ο κ α ι
α π ό τ ι ς ά λ λ ε ς δ η μ ο κ ρ α τ ί ε ς . Τ ο ί δ ι ο κ α ι σ τ η ν Α λ β α ν ί α π ρ έ π ε ι ν α
δ ι α δ ο θ ο ύ ν ε κ ε ί ν ε ς ο ι κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι ε ς π ο υ ε υ δ ο κ ι μ ο ύ ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο
κ α ι δ ί ν ο υ ν μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η π α ρ α γ ω γ ή , ό π ω ς τ ο β α μ π ά κ ι , τ α ε σ π ε ρ ι δ ο ε ι
δ ή , τ α ε λ α ι ό δ ε ν τ ρ α κ . λ π . Έ τ σ ι η Α λ β α ν ί α θ α γ ί ν ε ι έ ν α ω ρ α ί ο π ε ρ ι
β ό λ ι κ α ι θ α ι κ α ν ο π ο ι ο ύ μ ε κ α ι τ ι ς α ν ά γ κ ε ς ο έ ν α ς τ ο υ ά λ λ ο υ .
— Γ ι α τ η χ ώ ρ α μ α ς , τ ο υ ε ί π α , μ ι α α π ό τ ι ς β α σ ι κ ώ τ ε ρ ε ς κ α τ ε υ
θ ύ ν σ ε ι ς α ν ά π τ υ ξ η ς τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς ε ί ν α ι η α ύ ξ η σ η τ ω ν σ ι τ η ρ ώ ν . Τ α
σ ι τ η ρ ά ή τ α ν π ά ν τ α κ α ι μ έ ν ο υ ν μ ε γ ά λ ο π ρ ό β λ η μ α γ ι α μ α ς .
— Γ ι α τ η ν κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι α σ ι τ η ρ ώ ν μ η ν α ν η σ υ χ ε ί τ ε , - ε π ε ν έ β η κ ε
α μ έ σ ω ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Σ ι τ η ρ ά μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α σ α ς δ ό σ ο υ μ ε ε μ ε ί ς ό σ α
θ έ λ ε τ ε · μ ι α μ έ ρ α υ π ε ρ ε κ τ έ λ ε σ η ς τ ο υ σ χ ε δ ί ο υ σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω
σ η ε π α ρ κ ε ί ν α ζ ή σ ε ι τ ρ ί α χ ρ ό ν ι α η Α λ β α ν ί α . Ε μ ε ί ς — σ υ ν έ χ ι σ ε —
β α δ ί ζ ο υ μ ε μ ε γ ο ρ γ ά β ή μ α τ α σ τ η γ ε ω ρ γ ί α . Ν α , ν α σ α ς δ ι α β ά σ ω μ ε ρ ι
κ ά σ τ α τ ι σ τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ί η σ η τ ο υ σ χ ε
δ ί ο υ μ α ς σ τ ι ς α ν ο ι ξ ι ά τ ι κ ε ς σ π ο ρ έ ς : Ο ι σ π ο ρ έ ς π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή θ η κ α ν
τ ό σ ο τ α ε κ α τ ό , σ π ά ρ θ η κ α ν τ ό σ α ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α ε κ τ ά ρ ι α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο
α π ό τ η ν π ε ρ α σ μ έ ν η χ ρ ο ν ι ά · τ ό σ α ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α ε κ τ ά ρ ι α π ά ν ω α π ό
τ ο σ χ έ δ ι ο . . . - κ α ι σ υ ν έ χ ι σ ε ν α μ α ς φ ο υ σ κ ώ ν ε ι μ ε α ρ ι θ μ ο ύ ς , π ο υ τ ο υ ς
έ λ ε γ ε γ ρ ή γ ο ρ α , τ ο ν έ ν α π ί σ ω α π ό τ ο ν ά λ λ ο γ ι α ν α μ α ς δ ό σ ε ι ν α κ α
τ α λ ά β ο υ μ ε ό τ ι π ρ ό κ ε ι τ α ι ό χ ι γ ι α έ ν α ν ό π ω ς ό π ω ς η γ έ τ η , α λ λ ά γ ι α
η γ έ τ η π ο υ έ π α ι ζ ε σ τ α δ ά χ τ υ λ α τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η .
Ό σ ο γ ι α τ ο υ ς α ρ ι θ μ ο ύ ς δ ε ν υ π ή ρ χ ε λ ό γ ο ς ν α α μ φ ι σ β η τ ή σ ο υ μ ε
τ η ν α κ ρ ί β ε ι α τ ο υ ς , γ ι ' α υ τ ό χ α ι ρ ό μ α σ τ α ν κ α ι ε υ χ ό μ α σ τ α ν ν α β α δ ί
ζει ό σ ο π ι ο μ π ρ ο σ τ ά η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η . Ό μ ω ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς
γ ν ώ μ ε ς κ α ι τ ο υ ς « π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ο ύ ς » π ο υ μ α ς έ δ ο σ ε γ ι α τ η ν ο ι κ ο -
ν ο μ ί α μ α ς , δ ε ν ή μ α σ τ α ν κ α θ ό λ ο υ σ ύ μ φ ω ν ο ι μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Δ ε
θ έ λ ω ν α π ω ότ ι α π ό τ η ν π ρ ώ τ η α υ τ ή ε π ί σ η μ η σ υ ν ά ν τ η σ η μ ' α υ τ ό ν ,
52
τ ο ν Ι ο ύ ν η τ ο υ 1954, μ π ο ρ έ σ α μ ε ν α α ν τ ι λ η φ τ ο ύ μ ε π ω ς ε ί χ α μ ε μ π ρ ο
σ τ ά μ α ς τ ο μ ε λ λ ο ν τ ι κ ό η γ έ τ η τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ . Ό χ ι ,
α υ τ ό θ α τ ο σ υ ν ε ι δ η τ ο π ο ι ο ύ σ α μ ε α ρ γ ό τ ε ρ α , α λ λ ά σ ' α υ τ ή τ η σ υ ν ά
ν τ η σ η π α ρ α τ η ρ ή σ α μ ε ό τ ι ο ι γ ν ώ μ ε ς τ ο υ τ ό σ ο γ ι α τ α π ε τ ρ έ λ α ι α ,
ό σ ο κ α ι γ ι α τ ο ν π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ό τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς κ α ι γ ε ω ρ γ ί α ς
σ τ η χ ώ ρ α μ α ς , δ ε ν ή τ α ν σ ω σ τ έ ς , δ ε ν α ν τ α π ο κ ρ ί ν ο ν τ α ν ο ύ τ ε σ τ ι ς α
ν ά γ κ ε ς τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς κ α ι ο ύ τ ε σ υ ν τ α υ τ ί ζ ο ν τ α ν μ ε τ ι ς β α σ ι κ έ ς α ρ
χ έ ς τ η ς ο ι κ ο δ ό μ η σ η ς τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ σ ε μ ι α χ ώ ρ α , ο ύ τ ε κ α ι μ ε τ α
δ ι δ ά γ μ α τ α κ α ι τ η ν ε μ π ε ι ρ ί α τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Γ ι ' α υ τ ό α π ο
φ α σ ί σ α μ ε ν α α ν τ ι τ α χ τ ο ύ μ ε κ α ι ν α υ π ε ρ α σ π ί σ ο υ μ ε τ ι ς α π ό ψ ε ι ς μ α ς .
Ό μ ω ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε ν ά φ η σ ε π ε ρ ι θ ώ ρ ι ο γ ι α σ υ ζ ή τ η σ η σ '
α υ τ ή τ η σ υ ν ά ν τ η σ η .
— Έ κ φ ρ α σ α α υ τ έ ς τ ι ς γ ν ώ μ ε ς — κ α τ έ λ η ξ ε — γ ι α ν α τ ι ς έ χ ε τ ε υ
π ό ψ η σ α ς . Ό σ ο γ ι α τ η σ υ ζ ή τ η σ η τ ω ν σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ω ν ζ η τ η μ ά τ ω ν
π ο υ ε κ θ έ σ α τ ε ε δ ώ , σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ί α ς σ α ς , ε
μ ε ί ς α π ό μ έ ρ ο υ ς μ α ς κ α θ ο ρ ί σ α μ ε μ ι α ο μ ά δ α σ υ ν τ ρ ό φ ω ν μ ε ε π ι κ ε φ α
λ ή ς τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν . Σ τ ο τ έ λ ο ς σ υ ν α ν τ ι ό μ α σ τ ε π ά λ ι μ α ζ ί κ α ι α π ο φ α σ ί
ζ ο υ μ ε .
Κ ά μ π ο σ ε ς μ έ ρ ε ς σ υ ν έ χ ε ι α φ α γ ω θ ή κ α μ ε ά σ χ η μ α μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ,
ο ο π ο ί ο ς κ ρ α τ ο ύ σ ε τ ώ ρ α σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ τ ο μ ε γ ά λ ο ψ α λ ί δ ι . Γ ι α ν α α -
π ο ρ ί ψ ε ι τ α λ ι γ ο σ τ ά , μ α α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ά α ι τ ή μ α τ α μ α ς γ ι α τ η ν α ν ά
π τ υ ξ η τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς α υ τ ό ς κ α ι ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ί τ ο υ , ό π ω ς σ υ ν ή θ ω ς ,
ε π α ν α λ ά β α ι ν α ν τ ο ί δ ι ο β ι ο λ ί .
— Τι σ α ς χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι η β ι ο μ η χ α ν ί α - μ α ς έ λ ε γ α ν . Δε β λ έ π ε τ ε σε
π ο ι α κ α τ ά σ τ α σ η έ χ ε τ ε τ ο χ ω ρ ι ό ;
Φ υ σ ι κ ά ε μ ε ί ς ξ έ ρ α μ ε π ο λ ύ κ α λ ύ τ ε ρ α α π ' α υ τ ο ύ ς τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η
τ ο υ χ ω ρ ι ο ύ μ α ς , γ ν ω ρ ί ζ α μ ε τ η ν κ λ η ρ ο ν ο μ η μ έ ν η α π ό τ ο π α ρ ε λ θ ό ν
κ α θ υ σ τ έ ρ η σ η τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς κ α ι α κ ρ ι β ώ ς γ ι α τ ί τ α ξ έ ρ α μ ε κ α λ ά α υ τ ά ,
ε ί χ α μ ε α φ ι ε ρ ώ σ ε ι ι δ ι α ί τ ε ρ η π ρ ο σ ο χ ή κ α ι ε ν δ ι α φ έ ρ ο σ τ η ν π ρ ό ο δ ο
τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς , σ τ η ν ά ν ο δ ο τ ο υ β ι ο τ ι κ ο ύ ε π ι π έ δ ο υ σ τ ο χ ω ρ ι ό . Ε ί χ α μ ε
κ ά ν ε ι κ α ι σ υ ν ε χ ί ζ α μ ε ν α κ ά ν ο υ μ ε π ο λ ύ μ ε γ ά λ ε ς , γ ι α τ ι ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς
μ α ς , ε π ε ν δ ύ σ ε ι ς γ ι α γ ε ω β ε λ τ ι ώ σ ε ι ς , ά ρ δ ε υ σ η , ξ ε χ ε ρ σ ώ σ ε ι ς κ . λ π . Εί
χ α μ ε ε φ ο δ ι ά σ ε ι τ η ν α γ ρ ο τ ι ά μ ε δ ι α λ ε χ τ ο ύ ς σ π ό ρ ο υ ς κ α ι γ ε ω ρ γ ι κ έ ς
μ η χ α ν έ ς , ε ί χ α μ ε ι δ ρ ύ σ ε ι κ ρ α τ ι κ έ ς γ ε ω ρ γ ι κ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς , ε ί χ α μ ε
π ρ ο χ ω ρ ή σ ε ι κ α λ ά σ τ η ν κ ο λ ε χ τ ι β ο π ο ί η σ η , σ υ ν ε χ ώ ς π α ί ρ ν α μ ε δ ι ε υ -
κ ο λ υ ν τ ι κ ά κ α ι ε ν θ α ρ ρ υ ν τ ι κ ά μ έ τ ρ α γ ι α τ η ν α ύ ξ η σ η τ η ς γ ε ω ρ γ ι κ ή ς
π α ρ α γ ω γ ή ς κ α ι τ η ν ά ν ο δ ο τ ο υ β ι ο τ ι κ ο ύ ε π ι π έ δ ο υ σ τ ο χ ω ρ ι ό κ . λ π .
Ό μ ω ς δ ι α μ ι α ς δ ε ν μ π ο ρ ε ί ν α ε π ι τ ε υ χ θ ε ί κ α θ ε τ ί . Ε π ι π λ έ ο ν γ ν ω ρ ί ζ α
μ ε κ α λ ά τ η μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή α λ ή θ ε ι α κ α ι δ ι α π ι σ τ ώ ν α μ ε α π ό
τ η ν κ α θ η μ ε ρ ι ν ή π ρ α χ τ ι κ ή ό τ ι μ ε κ α ν έ ν α ν τ ρ ό π ο δ ε ν μ π ο ρ ε ί ν α
π ρ ο ο δ ε ύ σ ε ι η γ ε ω ρ γ ί α χ ω ρ ί ς τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς , χ ω ρ ί ς
τ η δ η μ ι ο υ ρ γ ί α κ α ι τ η ν ε ν ί σ χ υ σ η ε κ ε ί ν ω ν τ ω ν β α σ ι κ ώ ν κ λ ά δ ω ν π ο υ
53
ε υ ν ο ο ύ ν τ η ν α ρ μ ο ν ι κ ή α ν ά π τ υ ξ η ό λ η ς τ η ς λ α ϊ κ ή ς μ α ς ο ι κ ο ν ο μ ί α ς .
Γ ι ' α υ τ ό κ α ι σ ' α υ τ έ ς τ ι ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς μ ε τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς
ε π ι μ έ ν α μ ε σ τ ι ς γ ν ώ μ ε ς κ α ι σ τ α α ι τ ή μ α τ ά μ α ς .
— Η β ι ο μ η χ α ν ί α — τ ο υ ς ε ί π α μ ε α ν ά μ ε σ α σ τ ' ά λ λ α — π α ρ ά τ η ν
π ρ ό ο δ ο π ο υ σ η μ ε ί ω σ ε , σ ή μ ε ρ α π α ρ ά γ ε ι μ ό ν ο έ ν α π ε ρ ι ο ρ ι σ μ έ ν ο α
ρ ι θ μ ό ε ι δ ώ ν και δ ε μ π ο ρ ε ί ν α ι κ α ν ο π ο ι ή σ ε ι τ ι ς α ν ά γ κ ε ς τ ω ν ε ρ γ α ζ ο
μ έ ν ω ν . Κ α ι η ε ξ α σ φ ά λ ι σ η τ η ς π α ρ α γ ω γ ή ς μ α ς σ ε π ο λ λ έ ς π ε ρ ι π τ ώ
σ ε ι ς ε ξ α ρ τ ά τ α ι α π ό τ η ν ε ι σ α γ ω γ ή π ο λ λ ώ ν υ λ ι κ ώ ν α π ' έ ξ ω , ό π ω ς εί
ν α ι τ α κ α ύ σ ι μ α , ο ι χ ά λ υ β ε ς , τ α ε λ ά σ μ α τ α , τ α λ ά σ τ ι χ α α υ τ ο κ ι ν ή τ ω ν ,
τ α χ η μ ι κ ά π ρ ο ϊ ό ν τ α , τ α χ η μ ι κ ά λ ι π ά σ μ α τ α , τ α α ν τ α λ λ α χ τ ι κ ά , τ α ερ
γ α λ ε ί α κ α ι π ο λ λ ά ά λ λ α .
Η χ ώ ρ α μ α ς , λ ο ι π ό ν , ε ξ α ρ τ ά τ α ι π ο λ ύ α π ό τ ι ς ε ι σ α γ ω γ έ ς . Η β ι ο
μ η χ α ν ί α μ α ς α κ ό μ α π α ρ ά γ ε ι π ο λ ύ λ ί γ α κ α ι , ό ν τ α ς μ α κ ρ ι ά α π ό τ ις
φ ί λ ε ς χ ώ ρ ε ς , π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς ο λ ό κ λ η ρ ο ι κ λ ά δ ο ι τ η ς δ ι α κ ό π τ ο υ ν τ η ν
π α ρ α γ ω γ ή α π ό έ λ λ ε ι ψ η κ ά π ο ι α ς π ρ ώ τ η ς ύ λ η ς , β ο η θ η τ ι κ ο ύ υ λ ι κ ο ύ
ή ε ρ γ α λ ε ί ο υ . Τ ο κ ρ ά τ ο ς μ α ς δ ε ν ε ί χ ε π ο τ έ κ α ν έ ν α α π ό θ ε μ α , ο σ ο δ ή
π ο τ ε μ ι κ ρ ό , κ α μ ι ά ς ύ λ η ς , α ρ χ ί ζ ο ν τ α ς α π ό τ α σ ι τ η ρ ά ω ς τ α μ ο λ υ β ο -
κ ό ν τ υ λ α . Έ χ ο υ μ ε α ν ά γ κ η ν α ε ι σ ά γ ο υ μ ε ό χ ι μ ό ν ο τ α κ υ ρ ι ό τ ε ρ α ε
μ π ο ρ ε ύ μ α τ α , ό π ω ς σ ι τ η ρ ά , κ α ύ σ ι μ α κ . λ π . , α λ λ ά κ α ι κ ά θ ε ε ί δ ο υ ς μ η
χ α ν έ ς κ α ι ε ξ ο π λ ι σ μ ο ύ ς , ε ρ γ α λ ε ί α , α ν τ α λ λ α χ τ ι κ ά , υ φ ά σ μ α τ α , υ π ο
δ ή μ α τ α , κ λ ω σ τ έ ς , β ε λ ό ν ε ς , κ α ρ φ ι ά , τ ζ ά μ ι α , σ χ ο ι ν ι ά , σ π ά γ κ ο υ ς ,
σ α κ κ ι ά , μ ο λ υ β ο κ ό ν δ υ λ α γ ι α τ α σ χ ο λ ε ι ά , χ α ρ τ ί , ξ υ ρ ά φ ι α , σ π ί ρ τ α ,
φ ά ρ μ α κ α κ . λ π .
Μ ι α τ έ τ ο ι α β α ρ ι ά κ α τ ά σ τ α σ η , σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι — ε ί π α μ ε σ ε σ υ ν έ
χ ε ι α — δ ε μ α ς κ ά ν ε ι α π α ι σ ι ό δ ο ξ ο υ ς , ό μ ω ς α υ τ ή ε ί ν α ι η π ρ α γ μ α τ ι κ ό
τ η τ α . Ε μ ε ί ς π ρ έ π ε ι ν α κ α τ α β ά λ ο υ μ ε ό λ ε ς μ α ς τ ι ς δ υ ν ά μ ε ι ς ν α ξ ε π ε
ρ ά σ ο υ μ ε τ ι ς δ υ σ κ ο λ ί ε ς γ ι α ν α β ε λ τ ι ώ σ ο υ μ ε α υ τ ή τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η .
Μ α π ώ ς θ α τ ο ε π ι τ ύ χ ο υ μ ε α υ τ ό ;
Η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς μ α ς κ α ι η Κ υ β έ ρ ν η σ η μ α ς
— τ ο υ ς ε ί π α μ ε — φ ρ ο ν ο ύ ν ό τ ι η υ π ά ρ χ ο υ σ α κ α τ ά σ τ α σ η δ ε μ π ο ρ ε ί ν '
α λ λ ά ξ ε ι π α ρ ά μ ό ν ο μ ε τ η ν α ν ά π τ υ ξ η κ α ι τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς π α ρ ά λ λ η
λ α μ ε τ η γ ε ω ρ γ ί α , ε κ ε ί ν η ς τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς η ο π ο ί α β ή μ α π ρ ο ς β ή
μ α θ α κ ά μ ε ι ν α α π α λ λ α χ τ ο ύ μ ε α π ' α υ τ ό τ ο μ ε γ ά λ ο φ ο ρ τ ί ο τ ω ν ε ι σ α
γ ω γ ώ ν , π ο υ ε ί μ α σ τ ε υ π ο χ ρ ε ω μ έ ν ο ι ν α α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ο υ μ ε σ ή μ ε ρ α .
Τ έ λ ο ς ο Μ ι κ ο γ ι ά ν κ α ι η ο μ ά δ α τ ο υ υ π ο χ ώ ρ η σ α ν :
— Κ α λ ά — ε ί π ε — γ ι α ό σ α δ ε σ υ μ φ ω ν ή σ α μ ε θ α α ν α φ έ ρ ω σ τ η ν
η γ ε σ ί α κ α ι α π ο φ α σ ί ζ ο υ μ ε α π ό κ ο ι ν ο ύ σ τ η ν τ ε λ ι κ ή σ υ ν ά ν τ η σ η .
Η σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ η ν τ ε λ ε υ τ α ί α σ υ ν ά ν τ η σ η
α υ τ ή ς τ η ς ε π ί σ κ ε ψ η ς , π ο υ ο ρ γ α ν ώ θ η κ ε δ υ ο τ ρ ε ι ς μ έ ρ ε ς π ρ ι ν επ ι
σ τ ρ έ ψ ο υ μ ε σ τ η ν Α λ β α ν ί α , ή τ α ν π ι ο θ ε ρ μ ή , π ι ο α ν ο ι χ τ ή . Υ σ τ ε ρ α
54
α π ' τ η ν ε π ι μ ο ν ή μ α ς σ τ α ό σ α ζ η τ ο ύ σ α μ ε ( σ ί γ ο υ ρ α ο Μ ι κ ο γ ι ά ν τ ο ν
ε ί χ ε ε ν η μ ε ρ ώ σ ε ι γ ι α τ ι ς λ ο γ ο μ α χ ί ε ς π ο υ ε ί χ α μ ε ) , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ φ ά
ν η κ ε « π ι ο γ ε ν ν α ι ό δ ω ρ ο ς » , ε ί π ε ε π α ν ε ι λ η μ μ έ ν α ό τ ι « ε μ ε ί ς θ α β ο η θ ή
σ ο υ μ ε τ η μ ι κ ρ ή Α λ β α ν ί α » κ α ι σ υ μ φ ώ ν η σ ε ν α ι κ α ν ο π ο ι η θ ε ί έ ν α μέ
ρ ο ς α π ό τ α α ι τ ή μ α τ α μ α ς γ ι α π ι σ τ ώ σ ε ι ς κ α ι β ο ή θ ε ι ε ς .
Σ ' α υ τ ή τ η σ υ ν ά ν τ η σ η μ ί λ η σ ε κ α λ ά γ ι α τ ο Κ ό μ μ α μ α ς , τ η ν Κ ε
ν τ ρ ι κ ή τ ο υ Ε π ι τ ρ ο π ή κ α ι γ ι α μ έ ν α κ α ι , ό π ω ς σ υ ν ή θ ω ς , δ ε ν φ ε ι δ ω -
λ ε ύ τ ι κ ε τ ι ς « π ο μ π ώ δ ι κ ε ς υ π ο σ χ έ σ ε ι ς » . Γ ρ ή γ ο ρ α θ α σ υ ν ε ι δ η τ ο
π ο ι ο ύ σ α μ ε γ ι α τ ί ε ν ε ρ γ ο ύ σ ε έ τ σ ι : ή τ α ν α κ ό μ α η α ρ χ ή τ η ς α ν ό δ ο υ
τ ο υ κ α ι τ η ς ο μ ά δ α ς τ ο υ κ α ι γ ι ' α υ τ ό τ ο υ χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν η δ η μ ο φ ι λ ί α ,
η κ α λ ή γ ν ώ μ η , η γ ν ώ μ η μ έ σ α κ α ι έ ξ ω α π ό τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ,
ό τ ι π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α έ ν α ν α γ α θ ό κ α ι κ α λ ό κ α ρ δ ο η γ έ τ η , σ β έ λ τ ο κ α ι
γ ν ω σ τ ι κ ό , π ο υ ξ έ ρ ε ι ν α ε ν α ν τ ι ώ ν ε τ α ι α λ λ ά κ α ι ν α υ π ο χ ω ρ ε ί , π ο υ
δ ε ν ε ί ν α ι τ σ ι γ κ ο ύ ν η ς , α λ λ ά μ ε τ ρ η μ έ ν ο ς , τ έ λ ε ι ο ς λ ο γ ι σ τ ή ς .
Ή τ α ν , λ ο ι π ό ν , η ε π ο χ ή π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ « ε π έ ν δ υ ε » π ρ ο ς ό φ ε
λ ο ς τ η ς μ υ σ τ ι κ ή ς τ ο υ ε π ι χ ε ί ρ η σ η ς κ α ι γ ι ' α υ τ ό , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η ν
π ε ρ ί σ τ α σ η , έ π ρ ε π ε ν α π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι κ α ι « γ ε ν ν α ι ό δ ω ρ ο ς » κ α ι «ε
γ κ ά ρ δ ι ο ς » κ α ι « α ν θ ρ ω π ι σ τ ή ς » . Ό μ ω ς π ί σ ω α π ' α υ τ ή τ η ν τ ά χ α ό
μ ο ρ φ η « φ ι λ ι κ ή » π ρ ό σ ο ψ η δ ρ ο ύ σ ε ε ν τ α τ ι κ ά η φ ρ ο υ ρ ά τ ο υ Μ ι κ ο γ ι ά ν
κ α ι τ ω ν ά λ λ ω ν λ ε ι τ ο υ ρ γ ώ ν τ ο υ ε μ π ο ρ ί ο υ , ο ι ο π ο ί ο ι μ ε μ α ς κ α ι μ ε
τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς , σ υ μ π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ν σ α ν π ρ α γ μ α τ ι κ ο ί μ ε τ α π ρ ά τ ε ς σ τ ι ς
σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς γ ι α τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α . Ή τ α ν α υ τ ο ί ο ι ά ν θ ρ ω
π ο ι τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ο ι ο π ο ί ο ι ε ν γ ν ώ σ ε ι κ α ι μ ε τ ο υ ς π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι
σ μ ο ύ ς τ ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ α ν κ α τ ά τ ι ς « σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς ε ρ γ α σ ί α ς » ,
« σ τ η σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η ε ξ έ τ α σ η τ ω ν ζ η τ η μ ά τ ω ν » κ ά θ ε λ ο γ ή ς π ι έ σ ε ι ς
κ α ι τ ε χ ν ά σ μ α τ α γ ι α ν α ψ α λ ι δ ί σ ο υ ν τ α α ι τ ή μ α τ α μ α ς κ α ι γ ι α ν α « ε ξ ο
μ α λ ύ ν ο υ ν » τ ι ς υ π ο θ έ σ ε ι ς έ τ σ ι π ο υ , ό τ α ν τ ε λ ι κ ά θ α π η γ α ί ν α μ ε σ τ ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ν α έ μ ε ν α ν σ ' α υ τ ό ν μ ό ν ο τ α χ α μ ό γ ε λ α , ο ι κ ο λ α κ ε ί ε ς
κ α ι ο ι π ρ ο π ό σ ε ι ς .
Φ ι λ ο ν ι κ ή σ α μ ε ά σ χ η μ α κ ά π ο τ ε μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η
χ ο ρ ή γ η σ η μ ι α ς π ί σ τ ω σ η ς γ ι α τ α ε μ π ο ρ ε ύ μ α τ α π λ α τ ι ά ς κ α τ α ν ά λ ω
σ η ς . Δ ε ν ε ί ν α ι ε δ ώ η θ έ σ η ν α μ ι λ ή σ ω γ ι α τ η σ ο β α ρ ή κ α τ ά σ τ α σ η
π ο υ ε ί χ α μ ε κ ε ί ν α τ α χ ρ ό ν ι α σ ' α υ τ ά τ α ε ί δ η ε μ π ο ρ ε υ μ ά τ ω ν κ α ι γ ι α
τ ι ς μ ε γ ά λ ε ς ε π ι τ α χ τ ι κ έ ς α ν ά γ κ ε ς , π ο υ ε ί χ ε η χ ώ ρ α μ α ς σ ' α υ τ ή τ η ν
κ α τ ε ύ θ υ ν σ η . Η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α γ ν ώ ρ ι ζ ε α υ τ ή τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η , α λ
λ ά ε μ ε ί ς σ ε υ π ο σ τ ή ρ ι ξ η τ ο υ α ι τ ή μ α τ ο ς μ α ς γ ι α π ί σ τ ω σ η , π ο υ α ν ά
φ ε ρ α , ε ί χ α μ ε σ τ ε ί λ ε ι σ ' α υ τ ή κ α ι μ ι α ά λ λ η ε π ι σ τ ο λ ή ό π ο υ π α ρ ο υ
σ ι ά ζ α μ ε σ υ ν ο π τ ι κ ά , π ω ς ι κ α ν ο π ο ι ο ύ σ α μ ε τ ι ς α ν ά γ κ ε ς τ ο υ π λ η θ υ
σ μ ο ύ . Μ α ο Μ ι κ ο γ ι ά ν π ρ ι ν α κ ό μ α α ρ χ ί σ ο υ μ ε τ η ν ε ξ έ τ α σ η τ ο υ α ι τ ή
μ α τ ο ς μ α ς μ α ς ε ξ α π έ λ υ σ ε μ ι α κ α τ η γ ο ρ ί α :
55
— Ε σ ε ί ς — ε ί π ε — δ α π α ν ά τ ε σ ' ά λ λ ο υ ς τ ο μ ε ί ς τ ι ς π ι σ τ ώ σ ε ι ς
π ο υ σ α ς έ χ ο υ μ ε χ ο ρ η γ ή σ ε ι γ ι α τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ί α ς . Α γ ο
ρ ά ζ ε τ ε μ ' α υ τ έ ς ε μ π ο ρ ε ύ μ α τ α π λ α τ ι ά ς κ α τ α ν ά λ ω σ η ς .
— Ε μ ε ί ς — τ ο υ ε ί π α — ε ί χ α μ ε κ α ι έ χ ο υ μ ε π ο λ ύ μ ε γ ά λ ε ς α ν ά γ κ ε ς
γ ι α κ α τ α ν α λ ω τ ι κ ά α γ α θ ά , α λ λ ά α υ τ ό π ο υ λ έ τ ε δ ε ν τ ο ξ έ ρ ω . Π ο τ έ ε
μ ε ί ς δ ε ν έ χ ο υ μ ε ε π ι τ ρ έ ψ ε ι ν α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι η θ ο ύ ν γ ι α τ η ν α γ ο ρ ά ε
μ π ο ρ ε υ μ ά τ ω ν ο ι π ι σ τ ώ σ ε ι ς γ ι α τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς ή
τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς .
— Ν α ι , ν α ι ! — ε π α ν έ λ α β ε ο Μ ι κ ο γ ι ά ν — . Έ χ ε τ ε ξ ο δ έ ψ ε ι τ ό σ α
ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α - κ α ι ε ί π ε έ ν α ν α ρ ι θ μ ό π ο υ δ ε ν τ ο ν θ υ μ ά μ α ι μ ε α κ ρ ί
β ε ι α , α λ λ ά π ο υ ξ ε π ε ρ ν ο ύ σ ε τ α 1 0 ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α .
— Ε γ ώ α υ τ ό τ ο α κ ο ύ ω γ ι α π ρ ώ τ η φ ο ρ ά — τ ο υ ε ί π α — μ ο λ α τ α ύ τ α
θ α τ ο ι δ ο ύ μ ε .
— Σ α ς π ε ί θ ω ε γ ώ ! - ε ί π ε ο Μ ι κ ο γ ι ά ν μ ε έ ν α ν τ ό ν ο β α ρ ύ κ α ι ό λ ο
θ υ μ ό κ α ι δ ι έ τ α ξ ε έ ν α ν α π ό τ ο υ ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ύ ς , π ο υ ε ί χ ε κ ο ν τ ά ν α φ έ
ρει τ α ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό λ ί γ ο ε κ ε ί ν ο ς ή ρ θ ε χ λ ω μ ό ς κ α ι έ θ ε σ ε τ α ν τ ο κ ο υ μ έ
ν τ α μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν .
— Δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι π α ρ ά β α σ η — τ ο υ ε ί π ε — τ α ε μ π ο ρ ε ύ μ α τ α π ο υ ε
σ ε ί ς α ν α φ έ ρ α τ ε , η α λ β α ν ι κ ή π λ ε υ ρ ά τ α α γ ό ρ α σ ε μ ε τ η ν π ί σ τ ω σ η
π ο υ η π λ ε υ ρ ά μ α ς χ ο ρ ή γ η σ ε α κ ρ ι β ώ ς γ ι α κ α τ α ν α λ ω τ ι κ ά α γ α θ ά .
Ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , σ α ν β ρ έ θ η κ ε σ ε δ ύ σ κ ο λ η θ έ σ η , μ ο υ ρ μ ο ύ ρ ι σ ε κ ά τ ι
μ έ σ α α π ό τ α δ ό ν τ ι α κ α ι μ ε τ ά , σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο α ί τ η μ α μ α ς γ ι α μ ι α ν έ α
π ί σ τ ω σ η γ ι α α γ ο ρ ά κ α τ α ν α λ ω τ ι κ ώ ν α γ α θ ώ ν , μ α ς α π ά ν τ η σ ε :
— Ε μ ε ί ς δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α δ ό σ ο υ μ ε π ι α τ έ τ ο ι ε ς π ι σ τ ώ σ ε ι ς , γ ι α τ ί
γ ι ' α υ τ ά κ ά ν ο υ μ ε ε μ π ό ρ ι ο ! δ ό σ τ ε μ α ς ν α σ α ς δ ό σ ο υ μ ε .
— Λ υ π ο ύ μ α ι — τ ο υ α π α ν τ ώ — π ο υ θ έ τ ε τ ε τ ο π ρ ό β λ η μ α κ α τ ' α υ
τ ό τ ο ν τ ρ ό π ο τ η σ τ ι γ μ ή π ο υ ξ έ ρ ε τ ε κ α λ ά ό τ ι η χ ώ ρ α μ α ς β ρ ί σ κ ε τ α ι
σ ε δ υ σ χ έ ρ ε ι ε ς κ α ι ό τ ι ο ι ε χ θ ρ ο ί , Ι τ α λ ο ί , Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι κ α ι Έ λ λ η
ν ε ς , μ α ς έ χ ο υ ν π ε ρ ι κ υ κ λ ω μ έ ν ο υ ς κ α ι σ υ ν ω μ ο τ ο ύ ν ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς . Τ ι
θ έ λ ε τ ε ά λ λ ο ν α σ α ς δ ό σ ο υ μ ε ; Τ ο χ ρ ώ μ ι ο , τ ο π ε τ ρ έ λ α ι ο , τ ο χ α λ κ ό
π ο υ ε ξ ο ρ ύ σ α μ ε , σ ε σ α ς κ α ι σ τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς τ α
δ ί ν ο υ μ ε . Μ ή π ω ς θ έ λ ε τ ε ν α σ α ς δ ό σ ο υ μ ε κ α ι τ α σ ι τ η ρ ά μ α ς , π ο υ δ ε ν
α ρ κ ο ύ ν α κ ό μ α γ ι α τ ο λ α ό μ α ς ; Δ ε ν τ η β ρ ί σ κ ω λ ο γ ι κ ή τ η γ ν ώ μ η σ α ς
— λ έ ω σ τ ο ν Α ρ μ έ ν η — κ α ι ζ η τ ώ ν α ε π α ν ε ξ ε τ ά σ ε τ ε τ ο ζ ή τ η μ α .
Τ ο ε π α ν ε ξ έ τ α σ α ν , α λ λ ά τ α α ι τ ή μ α τ α μ α ς τ α π ε ρ ι έ κ ο ψ α ν π ο λ ύ .
Μ α ς έ δ ο σ α ν μ ε ρ ι κ έ ς π ε ρ ι ο ρ ι σ μ έ ν ε ς π ι σ τ ώ σ ε ι ς . Μ α ς έ δ ο σ α ν ό μ ω ς ά
φ θ ο ν ε ς , α υ θ α ί ρ ε τ ε ς κ ρ ι τ ι κ έ ς κ α ι π ά μ π ο λ ε ς « σ υ μ β ο υ λ έ ς » .
Ό λ ε ς α υ τ έ ς ο ι σ τ ά σ ε ι ς κ ι ά λ λ ε ς σ α ν α υ τ έ ς σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ α ς σ υ -
56
ν ε χ ί σ τ η κ α ν μ έ χ ρ ι τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν 8 1 κ ο μ μ ά τ ω ν , π ο υ σ υ ν ή λ θ ε σ τ η
Μ ό σ χ α , τ ο Ν ο έ μ β ρ η τ ο υ 1960.
Κ α τ ά τ η ν π ε ρ ί ο δ ο α υ τ ή ε μ ε ί ς ε ί χ α μ ε π ο λ λ έ ς δ ι μ ε ρ ε ί ς σ υ ν α ν τ ή
σ ε ι ς μ ε τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς , ό π ο υ σ υ ζ η τ ο ύ σ α μ ε μ ' α υ τ ο ύ ς οι
κ ο ν ο μ ι κ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α κ α ι ζ η τ ο ύ σ α μ ε κ α μ ι ά β ο ή θ ε ι α ή π ί σ τ ω σ η ,
ε ί χ α μ ε ε π ί σ η ς μ ' α υ τ ο ύ ς π ο λ λ έ ς ε π α φ έ ς κ α ι σ τ ι ς σ υ σ κ έ ψ ε ι ς , τ ι ς σ υ
ν α ν τ ή σ ε ι ς κ α ι δ ι α β ο υ λ ε ύ σ ε ι ς , π ο υ ο ρ γ α ν ώ ν ο ν τ α ν σ τ α π λ α ί σ ι α τ ο υ
Σ υ μ β ο υ λ ί ο υ Α μ ο ι β α ί α ς Ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ς Β ο ή θ ε ι α ς .
Ο τ ρ ό π ο ς μ ε τ ο ν ο π ο ί ο ο ρ γ α ν ώ ν ο ν τ α ν α υ τ έ ς ο ι σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς κ α ι
η σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά τ ω ν φ ί λ ω ν α π έ ν α ν τ ι μ α ς , α π έ ν α ν τ ι σ τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α
π ο υ θ έ τ α μ ε , σ τ ι ς α ν ά γ κ ε ς π ο υ ε ί χ α μ ε , ό λ ο κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο μ α ς π α
ρ α κ ι ν ο ύ σ α ν ν α α ν α ρ ω τ η θ ο ύ μ ε : π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α μ α ρ ξ ι σ τ έ ς - λ ε ν ι ν ι -
σ τ έ ς ή γ ι α ε μ π ό ρ ο υ ς μ ε τ α π ρ ά τ ε ς ; Κ α υ γ ά δ ι ζ α ν μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς ο ι Ο ύ λ -
μ π ρ ι χ τ , Ν ό β ο τ ν ι , Ο χ ά μ π , Ν τ ε ζ , Κ ά ν τ α ρ , Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , Τ σ ι ρ ά ν κ ι ε β ι -
τ ς , Ζ ί β κ ο φ κ α ι ά λ λ ο ι - ο κ α θ έ ν α ς π α ρ α π ο ν ο ύ ν τ α ν ό τ ι β ρ ί σ κ ο ν τ α ν σ ε
κ α κ ά χ ά λ ι α κ α ι ε π ι κ α λ ο ύ ν τ α ν « μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η β ο ή θ ε ι α » α π ό τ ο υ ς φί
λ ο υ ς , γ ι α τ ί « έ χ ο υ μ ε π ι έ σ ε ι ς α π ' τ α κ ά τ ω » - π α ρ α γ κ ώ ν ι ζ α ν ο έ ν α ς τ ο ν
ά λ λ ο ν , π α ρ ο υ σ ί α ζ α ν κ ά θ ε λ ο γ ή ς « ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ α » κ α ι α ρ ι θ μ ο ύ ς -
π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν ν α α π α λ λ α χ τ ο ύ ν α π ό τ ις υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι ς κ α ι ν α α ρ π ά
ξ ο υ ν ό σ ο τ ο δ υ ν α τ ό ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α σ ε β ά ρ ο ς τ ω ν ά λ λ ω ν . Σ η κ ώ ν ο
ν τ α ν ω σ τ ό σ ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή ο ι α π ε σ τ α λ μ έ ν ο ι τ ο υ , έ κ α ν α ν δ ι α λ έ
ξ ε ι ς γ ι α τ ο « σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό κ α τ α μ ε ρ ι σ μ ό ε ρ γ α σ ί α ς » , υ π ο σ τ ή ρ ι ζ α ν
τ ο ν έ ν α ν ή τ ο ν ά λ λ ο , α ν ά λ ο γ α μ ε τ α σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α κ α ι τ ι ς κ α τ α σ τ ά
σ ε ι ς κ α ι ζ η τ ο ύ σ α ν « ε ν ό τ η τ α » , « κ α τ α ν ό η σ η » σ τ η « σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή οι
κ ο γ έ ν ε ι α » . Κ α ι σ ' ό λ α α υ τ ά η Α λ β α ν ί α δ ε ν α ν α φ έ ρ ο ν τ α ν σ χ ε δ ό ν
κ α θ ό λ ο υ , σ α ν α μ η ν υ π ή ρ χ ε .
Δ υ ο - τ ρ ε ι ς ή τ έ σ σ ε ρ ι ς μ έ ρ ε ς κ α τ ά σ ε ι ρ ά δ ι α ρ κ ο ύ σ α ν ο ι σ υ ν α
ν τ ή σ ε ι ς κ α ι δ ι α β ο υ λ ε ύ σ ε ι ς , γ έ μ ι ζ α ν ο λ ό κ λ η ρ ο ι φ ά κ ε λ ο ι μ ε π ρ ο
σ φ ω ν ή σ ε ι ς , μ ε α ι τ ή μ α τ α , α π ο φ ά σ ε ι ς , ι σ ο λ ο γ ι σ μ ο ύ ς , μ α τ η σ ο σ ι α λ ι
σ τ ι κ ή Α λ β α ν ί α τ η μ ε τ α χ ε ι ρ ί ζ ο ν τ α ν μ ε π ε ρ ι φ ρ ό ν η σ η σ α ν α τ ρ ώ γ α μ ε
τ ο ψ ω μ ί τ ο υ ς , σ α ν ν α τ ο υ ς ε ί χ α μ ε γ ί ν ε ι φ ό ρ τ ω μ α . Γ ν ω ρ ί ζ α μ ε κ α λ ά
π ο ι α ή τ α ν η κ α τ ά σ τ α σ η μ α ς . Ε ί χ α μ ε ε π ί γ ν ω σ η ό τ ι τ ο ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό
μ α ς δ υ ν α μ ι κ ό μ ε κ α ν έ ν α ν τ ρ ό π ο δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α π λ η σ ι ά σ ε ι τ ο ο ι κ ο
ν ο μ ι κ ό δ υ ν α μ ι κ ό τ ω ν ά λ λ ω ν χ ω ρ ώ ν , γ ν ω ρ ί ζ α μ ε ε π ί σ η ς ό τ ι κ ι α υ τ έ ς
ο ι χ ώ ρ ε ς ε ί χ α ν τ α δ ι κ ά τ ο υ ς μ ε γ ά λ α χ ά λ ι α κ α ι π ρ ο β λ ή μ α τ α , α λ λ ά
α υ τ ά μ ε κ α ν έ ν α τ ρ ό π ο δ ε ν έ π ρ ε π ε ν α χ ρ η σ ι μ ε ύ ο υ ν σ α ν α ι τ ί α γ ι α ν α
μ α ς υ π ο τ ι μ ή σ ο υ ν κ α ι ν α μ α ς α γ ν ο ή σ ο υ ν . Μ ε π ο λ λ έ ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς ,
σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς κ α ι σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς κ α τ ο ρ θ ώ ν α μ ε , σ ε κ α μ ι ά π ε ρ ί π τ ω σ η , ν α
α π ο σ π ά σ ο υ μ ε α π ' α υ τ ο ύ ς κ ά π ο ι α π ί σ τ ω σ η ή β ο ή θ ε ι α . Τ ο υ ς ε υ χ α ρ ι
σ τ ο ύ σ α μ ε μ ' ό λ η μ α ς τ η ν κ α ρ δ ι ά γ ι ' α υ τ ά π ο υ μ α ς δ ί ν α ν ε , ε υ χ α ρ ι -
57
σ τ ο ύ σ α μ ε κ α τ ά π ρ ώ τ ο λ ό γ ο τ ο υ ς α δ ε ρ φ ο ύ ς λ α ο ύ ς , μ α κ ι ε μ ε ί ς α π ό
μ έ ρ ο υ ς μ α ς ό χ ι μ ό ν ο ε ξ ο φ λ ο ύ σ α μ ε μ ε σ υ ν έ π ε ι α κ α ι ω ς τ ο τ ε λ ε υ τ α ί ο
λ ε κ τ ι ς π ι σ τ ώ σ ε ι ς , α λ λ ά και μ ε ό σ ο ε π έ τ ρ ε π α ν ο ι δ υ ν ά μ ε ι ς μ α ς ε κ τ ε
λ έ σ α μ ε τ ί μ ι α κ ά θ ε ά λ λ η υ π ο χ ρ έ ω σ η μ α ς π ρ ο ς τ ο υ ς φ ί λ ο υ ς . Ό μ ω ς
έ λ ε ι π α ν α π ' α υ τ ο ύ ς η ε ι λ ι κ ρ ί ν ε ι α κ α ι τ ο π ρ α γ μ α τ ι κ ό δ ι ε θ ν ι σ τ ι κ ό
π ν ε ύ μ α . Ό τ α ν ε π ρ ό κ ε ι τ ο ν α ε κ τ ε λ ε σ τ ο ύ ν σ τ η ν π ρ ά ξ η ο ι σ χ ε τ ι κ έ ς
υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι ς τ ο υ ς γ ι α β ο ή θ ε ι α π ρ ο ς τ η χ ώ ρ α μ α ς , κ α θ έ ν α ς τ ο υ ς α
π ο τ ρ α β ι ό τ α ν :
— Ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε μ ό ν ο ι μ α ς ε λ λ ε ί ψ ε ι ς κ α ι α ν ά γ κ ε ς - έ λ ε γ ε ο Ο ύ λ -
μ π ρ ι χ τ . Έ χ ο υ μ ε π ι έ σ ε ι ς α π ό τ η ν Ο μ ο σ π ο ν δ ι α κ ή Γ ε ρ μ α ν ί α γ ι ' α υ τ ό
κ α ι δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α β ο η θ ή σ ο υ μ ε τ η ν Α λ β α ν ί α .
— Μ α ς π ρ ο ξ έ ν η σ ε ζ η μ ι έ ς η α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η - δ ι κ α ι ο λ ο γ ο ύ ν τ α ν
ο Κ ά ν τ α ρ . Δ ε ν μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ο υ μ ε τ η ν υ π ο χ ρ έ ω σ η
γ ι α β ο ή θ ε ι α .
Έ τ σ ι ε ν ε ρ γ ο ύ σ α ν ό λ ο ι μ ε τ η σ ε ι ρ ά . Κ α ι σ τ ό τ έ λ ο ς β ρ ί σ κ ο ν τ α ν
η « λ ύ σ η » :
— Τ ο Σ υ μ β ο ύ λ ι ο Α μ ο ι β α ί α ς Ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ς Β ο ή θ ε ι α ς σ υ ν ι σ τ ά
σ τ ο υ ς Α λ β α ν ο ύ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς ν α λ ύ σ ο υ ν τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ α ν α κ ι
ν ο ύ ν ε δ ώ σ ε δ ι μ ε ρ ε ί ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς μ ε τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή κ υ β έ ρ ν η σ η .
Α ν ά μ ε σ α σ τ ι ς π ο λ λ έ ς τ έ τ ο ι ε ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς τ ω ν χ ω ρ ώ ν τ η ς Κ Ο -
Μ Ε Κ Ο Ν μ ο υ τ υ π ώ θ η κ ε σ τ ο ν ο υ η σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ δ ι ε ξ ά χ θ η κ ε τ ο ν
Ι ο ύ ν η τ ο υ 1956 σ τ η Μ ό σ χ α . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε α ρ χ ί σ ε ι π ι α τ ο τ ρ ο -
χ ά δ ι σ τ ο δ ρ ό μ ο τ η ς π ρ ο δ ο σ ί α ς , μ α ε ί χ α ν α ρ χ ί σ ε ι κ α ι ο ι ά λ λ ο ι τ ο
τ ρ ο χ ά δ ι . Τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ Ε ,
γ ι α τ ο ο π ο ί ο θ α μ ι λ ή σ ω α ρ γ ό τ ε ρ α , έ κ α ν ε κ ι ό λ α ς τ η δ ο υ λ ε ι ά τ ο υ .
Ν α ι , α λ λ ά ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς έ χ ε ι σ α ν σ υ ν ο δ ο ι π ό ρ ο τ ο φ υ σ ι κ ό τ ο υ γ ό
ν ο , τ η ν έ λ λ ε ι ψ η ε ν ό τ η τ α ς , τ η δ ι ά σ π α σ η , τ ι ς α ν τ ι θ έ σ ε ι ς .
Α υ τ ό φ ά ν η κ ε α π ' α υ τ ή τ η σ υ ν ά ν τ η σ η , 3 - 4 μ ή ν ε ς μ ε τ ά α π ό τ ο
20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο .
Σ η κ ώ θ η κ ε ο Ο χ ά μ π , π ο υ τ η ν ε π ο χ ή ε κ ε ί ν η ε ί χ ε γ ί ν ε ι Π ρ ώ τ ο ς
Γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ ο υ Ε ν ι α ί ο υ Ε ρ γ α τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Π ο λ ω ν ί α ς κ α ι
δ ή λ ω σ ε :
— Ε μ ε ί ς δ ε ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ α μ ε κ α ι ο ύ τ ε θ α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ο υ
μ ε τ ι ς υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι ς π ο υ μ α ς α ν α τ έ θ η κ α ν γ ι α τ ο υ ς γ α ι ά ν θ ρ α κ ε ς . Δ ε
μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α ε κ π λ η ρ ώ σ ο υ μ ε τ ο σ χ έ δ ι ο , ε ί ν α ι π α ρ α φ ο ρ τ ω μ έ ν ο , π ρ έ
π ε ι ν α τ ο ε λ α τ τ ώ σ ο υ μ ε . Ο ι α ν θ ρ α κ ω ρ ύ χ ο ι ζ ο υ ν κ α κ ά , κ α τ α κ ο υ ρ ά ζ ο
ν τ α ι .
Μ ό λ ι ς ε ί χ ε τ ε λ ε ι ώ σ ε ι ο Ο χ ά μ π , σ η κ ώ θ η κ α ν μ ε τ η σ ε ι ρ ά ο ι Γ κ έ -
ρ ο , Ο ύ λ μ π ρ ι χ τ κ α ι Ν τ ε ζ κ α ι ε ί π α ν τ α ε ξ α μ ά ξ η ς κ α τ ά τ ω ν Π ο λ ω ν ώ ν .
Η α τ μ ό σ φ α ι ρ α ά ν α ψ ε ά σ χ η μ α .
58
— Α ν θ έ λ ε τ ε κ ω κ , κ ά μ ε τ ε ε π ε ν δ ύ σ ε ι ς σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α - ε ν α ν τ ι ω
ν ό τ α ν ο Ο χ ά μ π . Π ρ έ π ε ι ν α β ε λ τ ι ώ σ ο υ μ ε τ η δ ι α β ί ω σ η . Η κ α τ ά σ τ α
σ η έ φ τ α σ ε σ ε σ η μ ε ί ο , ώ σ τ ε ο ι π ο λ ω ν ο ί ε ρ γ ά τ ε ς ν α ξ ε σ π ά σ ο υ ν σ ε α
π ε ρ γ ί ε ς κ α ι ν α ε γ κ α τ α λ ε ί ψ ο υ ν τ α ο ρ υ χ ε ί α . . .
— Π ο ύ ν α π ρ ω τ ο ε π ε ν δ ύ σ ο υ μ ε ; - α π α ν τ ο ύ σ α ν ο ι ά λ λ ο ι . Γ ι α τ α
χ α λ υ β ο υ ρ γ ε ί α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ή γ ι α τ ο υ ς γ α ι ά ν θ ρ α κ ε ς σ α ς ; !
— Π ρ έ π ε ι ν α τ α ε ξ ε τ ά σ ο υ μ ε α υ τ ά τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α - π ά σ κ ι ζ ε ν α
κ α τ ε υ ν ά σ ε ι τ α π ά θ η ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ό σ ο γ ι α τ η ν ε ρ γ α τ ι κ ή δ ύ ν α μ η ,
α ν σ ε σ α ς τ ο υ ς Π ο λ ω ν ο ύ ς ε ί ν α ι α ν ε π α ρ κ ή ς ή σ α ς φ ε ύ γ ο υ ν ο ι ε ρ γ ά
τ ε ς , τ ό τ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α φ έ ρ ο υ μ ε ε ρ γ ά τ ε ς α π ό ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς .
Α υ τ ό έ κ α μ ε τ ο ν Ο χ ά μ π ν α φ ρ ί ξ ε ι .
Δ ε ν ε ί ν α ι σ ω σ τ ό - φ ώ ν α ξ ε . Π ρ έ π ε ι ν α μ α ς β ο η θ ή σ ε τ ε , ε μ ε ί ς δ ε
φ ε ύ γ ο υ μ ε γ ι α τ η ν Π ο λ ω ν ί α α ν δ ε ν κ α ν ο ν ί σ ο υ μ ε α υ τ έ ς τ ι ς δ ο υ λ ε ι έ ς .
Ή ε λ α τ τ ώ σ τ ε το π λ ά ν ο ή α υ ξ ή σ τ ε τ ι ς ε π ε ν δ ύ σ ε ι ς . . .
— Να ε κ τ ε λ ε σ τ ο ύ ν ο ι α π ο φ ά σ ε ι ς π ο υ π ά ρ θ η κ α ν - π ε τ ι ό τ α ν ο
Ν τ ε ζ .
— Οι α π ο φ ά σ ε ι ς δ ε ν ε κ τ ε λ ο ύ ν τ α ι - έ ρ ι χ ν ε λ ά δ ι σ τ η φ ω τ ι ά ο
Γ κ έ ρ ο . Ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε μ ε ρ ι κ ά ε ρ γ ο σ τ ά σ ι α γ ι α τ α ο π ο ί α μ α ς ε ί π α ν ν α
π α ρ ά γ ο υ ν ε ι δ ι κ ά ό π λ α κ α ι ε φ ό δ ι α , α λ λ ά δ ε μ α ς τ α α γ ο ρ ά ζ ε ι κ α ν έ
ν α ς .
— Κι ε μ ά ς δε μ α ς τα α γ ο ρ ά ζ ο υ ν - π ε τ ι έ τ α ι π ά λ ι ο Ο χ ά μ π . Τι να
τ α κ ά ν ο υ μ ε ; !
— Ν α μ η μ ι λ ά μ ε ε δ ώ ό π ω ς μ ι λ ά ε ι έ ν α ς δ ι ε υ θ υ ν τ ή ς ε ρ γ ο σ τ α σ ί ο υ
- ε π ε τ έ θ η κ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο ν Ο χ ά μ π . Δ ε ν ε ί ν α ι τ ρ ό π ο ς σ υ ζ ή τ η
σ η ς α υ τ ό ς . Π ρ έ π ε ι ν α β λ έ π ε τ ε τ η σ υ μ φ ε ρ τ ι κ ό τ η τ α . Κ α ι ε μ ε ί ς α λ λ ά
ξ α μ ε τ ο ν π ρ ο ο ρ ι σ μ ό π ο λ λ ώ ν ε ρ γ ο σ τ α σ ί ω ν μ α ς . Ο ρ ι σ μ έ ν α ε ρ γ ο σ τ ά
σ ι α ό π λ ω ν , λ ο γ ο υ χ ά ρ η , — σ υ ν έ χ ι σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — τ α μ ε τ α τ ρ έ ψ α
μ ε σ ε ε ρ γ ο σ τ ά σ ι α ι α τ η ν π α ρ α γ ω γ ή υ δ ρ α ν τ λ ι ώ ν . Ε γ ώ έ χ ω μ ε ρ ι κ έ ς
γ ν ώ μ ε ς γ ι ' α υ τ ά τ α π ρ ο β ή μ α τ α - σ υ ν έ χ ι σ ε ν α ξ ε σ τ ο μ ί ζ ε ι ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ κ α ι ά ρ χ ι σ ε ν α ξ ε σ τ ο μ ί ζ ε ι α π ό κ ε ί ν α τ α « μ α ρ γ α ρ ι τ ά ρ ι α » π ο υ
τ α ε ί χ ε σ τ η ν ά κ ρ η τ η ς γ λ ώ σ σ α ς :
— Γ ι α μ ε ρ ι κ ά ι δ ι α ί τ ε ρ α π ρ ο ϊ ό ν τ α τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς — ε ί π ε α ν ά
μ ε σ α σ τ ' ά λ λ α — ε μ ε ί ς π ρ έ π ε ι ν α κ ά ν ο υ μ ε έ τ σ ι ό π ω ς έ κ α μ ε ο Χ ί τ
λ ε ρ . Η Γ ε ρ μ α ν ί α τ ό τ ε ή τ α ν μ ό ν η τ η ς κ α ι π α ρ ή γ α γ ε ό λ α κ ε ί ν α τ α
π ρ ά γ μ α τ α . Ε μ ε ί ς π ρ έ π ε ι ν α μ ε λ ε τ ή σ ο υ μ ε α υ τ ή τ η ν π ε ί ρ α κ α ι ν α
φ τ ι ά ξ ο υ μ ε κ ι ε μ ε ί ς κ ο ι ν έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς γ ι α ι δ ι α ί τ ε ρ α π ρ ο ϊ ό ν τ α , ό
π ω ς λ ό γ ο υ χ ά ρ η γ ι α τ α ό π λ α .
Δ ε μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α π ι σ τ έ ψ ο υ μ ε σ τ ' α υ τ ι ά μ α ς ! Α λ ή θ ε ι α ο Π ρ ώ
τ ο ς Γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ
Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς ή θ ε λ ε ν α δ ι δ α χ τ ε ί α π ό τ η ν π ε ί -
59
ρ α τ ο υ Χ ί τ λ ε ρ κ α ι α υ τ ό τ ο σ ύ σ τ α ι ν ε κ α ι σ τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς ; ! Μ α ν α π ο υ
έ τ σ ι έ ρ χ ο ν τ α ν τ α π ρ ά γ μ α τ α . Ο ι ά λ λ ο ι ά κ ο υ α ν κ α ι ε π ι δ ο κ ί μ α ζ α ν
κ ο υ ν ώ ν τ α ς τ ο κ ε φ ά λ ι .
— Π ρ έ π ε ι να μ α ς δ ό σ ε τ ε σ χ έ δ ι α - τ ο υ α π ά ν τ η σ ε ο Ο χ ά μ π .
— Δ ε σ α ς α ξ ί ζ ε ι ν α τ α π ά ρ ε τ ε , — φ ώ ν α ξ ε θ υ μ ω μ έ ν ο ς ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ — γ ι α τ ί σ α ς τ α α ρ π ά ζ ε ι η Δ ύ σ η . Σ α ς δ ό σ α μ ε τ η ν π α τ έ ν τ α ε
ν ό ς α ε ρ ο π λ ά ν ο υ , σ α ς τ η ν έ κ λ ε ψ α ν ο ι κ α π ι τ α λ ι σ τ έ ς .
— Σ υ ν έ β η κ ε - ο μ ο λ ό γ η σ ε ο Ο χ ά μ π κ α ι έ σ κ υ ψ ε λ ί γ ο το κ ε φ ά λ ι .
— Σ α ς δ ό σ α μ ε τ η ν α π ό ρ ρ η τ η έ κ θ ε σ η τ ο υ 20ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ , ε σ ε ί ς
τ η ν α ν α τ υ π ώ σ α τ ε κ α ι τ η ν π ο υ λ ή σ α τ ε μ ε 2 0 ζ λ ό τ υ τ ο κ ο μ μ ά τ ι . Δ ε ν
ξ έ ρ ε τ ε ν α φ υ λ ά ξ ε τ ε τ α α π ό ρ ρ η τ α .
— Σ ω σ τ ά ! - ψ ι θ ύ ρ ι σ ε ο Ο χ ά μ π κ α ι έ σ κ υ ψ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο το κε
φ ά λ ι .
— Τ έ σ σ ε ρ α ά λ λ α ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α ά κ ρ ω ς α π ό ρ ρ η τ α σ α ς δ ό σ α μ ε ,
κ α ι έ κ α μ α ν φ τ ε ρ ά - π ρ ό σ θ ε σ ε ο Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν α π α ρ ι θ μ ώ ν τ α ς τ α κ α
τ ά π ρ ό σ ω π ο .
— Μ ά λ ι σ τ α - ε ί π ε ο Ο χ ά μ π π ο υ α υ τ ή τ η φ ο ρ ά τ ο υ π ι ά σ τ η κ ε τε
λ ε ί ω ς η φ ω ν ή . Μ α ς τ ' ά ρ π α ξ ε κ ά π ο ι ο ς κ α ι έ φ υ γ ε σ τ η Δ ύ σ η .
— Δ ε ν ε ί ν α ι κ α λ ή η κ α τ ά σ τ α σ η σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α - σ υ ν έ χ ι σ ε ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ε σ ε ί ς α κ ο λ ο υ θ ά τ ε ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ι κ ή π ο λ ι τ ι κ ή έ ν α ν τ ι
τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι τ ω ν λ α ϊ κ ο δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν , ά
φ η σ ε μ ε τ ά μ έ σ α σ τ η χ ώ ρ α σ α ς .
— Σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς σ υ ν ε ρ γ α σ ί α ς — ε π έ μ β η κ ε ο Ο ύ λ μ π ρ ι χ τ —
π ρ έ π ε ι ν α σ υ ν ε ρ γ α ζ ό μ α σ τ ε μ ε ό λ ο υ ς , π ρ ο π α ν τ ό ς μ ε τ ο υ ς σ ο σ ι α λ δ η
μ ο κ ρ ά τ ε ς .
Γ ι α κ ά π ο ι α σ τ ι γ μ ή ξ ε ρ ά θ η κ ε τ ο σ τ ό μ α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Η «συ
ν ε ρ γ α σ ί α μ ' ό λ ο υ ς » , ο ι α π ο κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς , η ή π ι α π ο λ ι τ ι κ ή π ρ ο ς
τ ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς ή τ α ν ι δ έ ε ς τ ο υ , ή τ α ν σ υ ν έ χ ι σ η τ η ς ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ι κ ή ς
κ α ι ε ι ρ η ν ι σ τ ι κ ή ς τ ο υ π ο λ ι τ ι κ ή ς π ο υ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή
Έ ν ω σ η . Ο ι ά λ λ ο ι δ ε ν έ μ ε ν α ν π ί σ ω , μ ά λ ι σ τ α μ ε ρ ι κ ο ί π ρ ο σ π α θ ο ύ
σ α ν ν α τ ο ν ξ ε π ε ρ ά σ ο υ ν .
— Σ ύ μ φ ω ν ο ι , σ υ ν ε ρ γ α σ ί α - φ ώ ν α ξ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , μα ό χ ι να
σ η κ ω θ ο ύ ν ε ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ ο σ τ ρ α τ ρ ό π ε δ ό μ α ς .
Σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α , α υ τ ό σ υ μ β α ί ν ε ι . Ε σ ε ί ς — α π ε υ θ ύ ν θ η κ ε σ τ ο ν Ο χ ά μ π
κ α ι σ τ ο ν Τ σ ι ρ ά ν κ ι ε β ι τ ς , π ο υ ό λ η τ η ν ώ ρ α κ ά π ν ι ζ ε γ α λ λ ι κ ά τ σ ι γ ά ρ α
« Γ κ ο λ ο υ ά ζ » χ ω ρ ί ς ν α πει ο ύ τ ε λ έ ξ η - π ρ έ π ε ι ν α β ε λ τ ι ώ σ ε τ ε τ η ν κ α
τ ά σ τ α σ η , ν α δ υ ν α μ ώ σ ε τ ε τ η ν ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ τ ο λ α ό .
— Ε μ ε ί ς α π ο φ υ λ α κ ί σ α μ ε ό λ ο υ ς τ ο υ ς σ ο σ ι α λ δ η μ ο κ ρ ά τ ε ς - τ ο υ
ε ί π ε ο Ο χ ά μ π .
— Ν α ε ί χ α τ ε κ ρ α τ ή σ ε ι μ ε ρ ι κ ο ύ ς — τ ο υ α π ο κ ρ ί θ η κ ε μ ε ε ι ρ ω ν ε ί α
60
ο Σ α μ π ο ύ ρ ο φ - γ ι α τ ί , να, γ ι α π ο ι ο ν θα κ ά ν ο υ μ ε σ ή μ ε ρ α τ η ν π ρ ό π ο
σ η , γ ι α τ ο υ ς σ ο σ ι α λ δ η μ ο κ ρ ά τ ε ς ; !
Τ η ν α π ά ν τ η σ η τ η ν έ δ υ σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
— Ν α τ η ν κ ά ν ο υ μ ε γ ι α τ η σ υ ν ε ρ γ α σ ί α !
Ή τ α ν κ α τ α φ α ν έ ς ότι τ α π ρ ά γ μ α τ α σ τ ο σ τ ρ α τ ό π ε δ ο έ π α ι ρ ν α ν
κ ι ό λ α ς σ τ ρ α β ό δ ρ ό μ ο .
Ο ι « δ ι ά β ο λ ο ι » π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α π ό λ υ σ ε α π ό τ η μ π ο υ κ ά λ α , α
ν α ζ ω ο γ ο ν ο ύ ν τ α ν και έ β γ α ζ α ν γ λ ώ σ σ α σ τ ο ν ί δ ι ο τ ο σ ω τ ή ρ α τ ο υ ς .
Π ρ ο σ π α θ ο ύ σ ε ν α μ α ν ο υ β ρ ά ρ ε ι και ν α κ α λ ο π ι ά σ ε ι , ν α π α ρ ο τ ρ ύ ν ε ι
τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν έ ν α ν , ( α υ τ ή τ η φ ο ρ ά σ τ ο ε δ ώ λ ι ο ή τ α ν ο
Ο χ ά μ π ) , και μ ε τ ά , σ α ν έ β λ ε π ε ότ ι η γ κ ρ ί ν ι α δ ε ν κ ό π α ζ ε , ε ξ α π ό λ υ ε
σ ε ό λ ο υ ς τ ι ς α π ε ι λ έ ς κ α ι π ρ ο ε ι δ ο π ο ι ή σ ε ι ς . Κ α ι σ α ν έ μ π ε ι ρ ο ς κ α τ α
φ ε ρ τ ζ ή ς π ο υ ή τ α ν , ή ξ ε ρ ε κ α λ ά ν α β ρ ί σ κ ε ι τ α μ έ σ α π ί ε σ η ς . Α υ τ ή τ η
φ ο ρ ά χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ ε γ ι α ό π λ ο τ α σ ι τ η ρ ά . ' Ε δ ο σ ε μ ι α σ ύ ν τ ο μ η έκ
θ ε σ η έ ν α ς α π ό τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς τσ ινόβνικ 1 τ η ς Κ Ο Μ Ε Κ Ο Ν 2 σ χ ε τ ι
κ ά μ ε τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς σ τ ο σ τ ρ α τ ό π ε δ ο κ α ι σ ή μ α ν ε σ υ
ν α γ ε ρ μ ό γ ι α τ ο έ λ λ ε ι μ μ α σ τ α σ ι τ η ρ ά .
Α μ έ σ ω ς σ η κ ώ θ η κ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ε κ μ ε τ α λ λ ε ύ τ η κ ε τ η ν ευ
κ α ι ρ ί α :
— Τ α σ ι τ η ρ ά ε ί ν α ι ζ ω τ ι κ ό π ρ ό β λ η μ α - ε ί π ε μ ε β α ρ ύ τ ό ν ο ό π ο υ
φ α ί ν ο ν τ α ν ξ ε κ ά θ α ρ α κ α ι η π ί ε σ η , κ α ι η α π ε ι λ ή . Ε μ ε ί ς α υ τ ά π ο υ εί
χ α μ ε ν α δ ό σ ο υ μ ε , σ α ς τ α δ ό σ α μ ε . Τ ώ ρ α δ ε ν έ χ ο υ μ ε π ο υ ν α β γ ά λ ο υ
μ ε ά λ λ α . Γ ι ' α υ τ ό σ κ ε φ θ ε ί τ ε κ α λ ά γ ι α τ α σ ι τ η ρ ά , ά λ λ ο ς δ ρ ό μ ο ς δ ε ν
υ π ά ρ χ ε ι . . .
Α φ ο ύ σ υ ν έ χ ι σ ε γ ι α κ ά μ π ο σ α λ ε π τ ά ν α κ ο υ ν ά ε ι τ ο β ο ύ ρ δ ο υ λ α
τ ω ν σ ι τ η ρ ώ ν , ξ α φ ν ι κ ά π ή ρ ε χ α ρ ω π ή ό ψ η και π ή δ η σ ε ό λ ο χ ά ρ η σ τ ο
π ρ ο τ ι μ ι τ έ ο θ έ μ α τ ο υ , τ ο κ α λ α μ π ό κ ι ! Δ ε θ υ μ ά μ α ι κ α μ ι ά α π ό τ ι ς συ
ν α ν τ ή σ ε ι ς π ο υ ε ί χ α μ α ζ ί τ ο υ , α ς ή τ α ν κ α ι γ ι α π ρ ο β λ ή μ α τ α μ ό ν ο π ο
λ ι τ ι κ ά ή ι δ ε ο λ ο γ ι κ ά , π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ν α μ η ν έ π λ ε κ ε δ ι θ υ ρ ά μ
β ο υ ς γ ι α τ η ς κ α ρ δ ι ά ς τ ο υ τ ο φ υ τ ό .
— Α υ τ ά τ α τ ε λ ε υ τ α ί α χ ρ ό ν ι α — ε ί π ε α ν ά μ ε σ α σ τ ' ά λ λ α — ε μ ε ί ς
δ ό σ α μ ε σ η μ α σ ί α σ τ ο κ α λ α μ π ό κ ι κ α ι π ε τ ύ χ α μ ε θ α υ μ ά σ ι α α π ο τ ε λ ε
_________________________________
1. Δημόσιοι υπάλληλοι, ειρων. γραφιάδες. (Ρωσικά στο πρωτότυπο).
2. Συμβούλιο Αμοιβαίας Οικονομικής Βοηθείας. Ιδρύθηκε το Γενάρη
του 1949. Η Αλβανία έγινε μέλος του τον Φλεβάρη της ίδιας χρονιάς. Από
έναν οργανισμό για αλληλοβοήθεια, με την άνοδο στην εξουσία των χρου
στσιοφικών ρεβιζιονιστών στη Σοβιετική Έ ν ω σ η , η Κ Ο Μ Ε Κ Ο Ν εκφυλί
στηκε και απέβηκε όργανο για την πραγματοποίηση των νεοαποικιοκρατι-
κών σκοπών τους.
61
σ μ α τ α . Μ ε τ ο κ α λ α μ π ό κ ι — σ υ ν έ χ ι σ ε — λ ύ σ α μ ε τ ο π ρ ό β λ η μ α τ ο υ
κ ρ έ α τ ο ς , τ ο υ γ ά λ α κ τ ο ς κ α ι τ ο υ β ο υ τ ύ ρ ο υ .
— Χ ω ρ ί ς κ ρ έ α ς , γ ά λ α και β ο ύ τ υ ρ ο δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι σ ο σ ι α λ ι σ μ ό ς -
γ λ ύ κ α ν ε τ ο ν « π ρ ο ϊ σ τ ά μ ε ν ο » τ ο υ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν .
— Δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι ! - τ ο υ α π ο κ ρ ί θ η κ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ και σ υ ν έ χ ι σ ε :
Κ ά θ ε η γ έ τ η ς π ρ έ π ε ι ν α δ ό σ ε ι σ η μ α σ ί α σ τ ο κ α λ α μ π ό κ ι ! Ν α , ε γ ώ έ χ ω
υ π ό κ η δ ε μ ο ν ί α τ ο χ ω ρ ι ό π ο υ γ ε ν ν ή θ η κ α κ α ι , ε π ι τ ρ έ ψ τ ε μ ο υ ν α σ α ς
α ν α φ έ ρ ω τ α α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α : 6 0 γ ο υ ρ ο ύ ν ι α β ρ ή κ α τ η ν π ρ ώ τ η χ ρ ο ν ι ά ,
σ τ α 250 τ α α ύ ξ η σ α π ρ ι ν δ υ ο χ ρ ό ν ι α , 600 έ γ ι ν α ν τ ώ ρ α .
Κ α ι ύ σ τ ε ρ ' α π ' α υ τ ή τ η ν « τ ε ρ ά σ τ ι α » α ν α φ ο ρ ά , π ο υ μ π ο ρ ε ί κ α
ν ε ί ς ν α φ α ν τ α σ τ ε ί π ό σ ο τ α ί ρ ι α ζ ε σ τ ο ν υ π ' α ρ ι θ μ ό ν έ ν α η γ έ τ η τ η ς
Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , ό ρ μ η σ ε μ ε κ ρ ι τ ι κ έ ς ε ν ά ν τ ι α σ ' ό λ ο υ ς , σ τ ο ν
Ο ύ λ μ π ι ρ χ τ , τ ο Χ έ γ κ έ ν τ ο υ ς , τ ο ν Τ σ ι ρ ά ν κ ι ε β ι τ ς κ α ι λ ο ι π ο ύ ς .
— Ό σ ο γ ι α τ η ν Α λ β α ν ί α — π ρ ό σ θ ε σ ε — δ ε ν έ χ ω τ ι ν α π ω , γ ι α τ ί
δ ε ν τ η γ ν ω ρ ί ζ ω .
Ε π ω φ ε λ ή θ η κ α α π ό τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α κ α ι ε π έ μ β η κ α :
— Ν α κ ο π ι ά σ ε τ ε κ α ι ν α τ η γ ν ω ρ ί σ ε τ ε , - τ ο υ ε ί π α .
— Δ ε μ π ο ρ ώ ν α σ α ς α π α ν τ ή σ ω τ ώ ρ α , θ α σ υ ν α ν τ η θ ο ύ μ ε ι δ ι α ί τ ε
ρ α — μ ο υ ε ί π ε κ α ι β ι ά σ τ η κ ε ν α σ υ ν ε χ ί σ ε ι τ η ν α γ ό ρ ε υ σ η τ ο υ , φ ο β ο ύ
μ ε ν ο ς μ η τ υ χ ό ν τ ο υ φ ύ γ ε ι η έ μ π ν ε υ σ η .
Τ ο τ ρ ά β η ξ ε π ο λ ύ τ ο σ χ ο ι ν ί , έ φ ε ρ ε π α ρ α δ ε ί γ μ α τ α , έ κ α μ ε κ ρ ι τ ι
κ έ ς κ α ι σ τ ο τ έ λ ο ς π ρ ό σ θ ε σ ε :
— Ό σ ο γ ι α τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α κ α ι τ η ν Α λ β α ν ί α , π ο υ ε ί ν α ι χ ώ ρ ε ς μ ε
μ ε γ ά λ ο α ρ ι θ μ ό α γ ρ ο τ ι ά ς , μ α π ρ ο π α ν τ ό ς γ ι α τ η ν Α λ β α ν ί α , π ρ έ π ε ι ν α
σ κ ε φ τ ο ύ μ ε λ ι γ ά κ ι π ι ο β α θ ι ά κ α ι ν α τ ι ς β ο η θ ή σ ο υ μ ε .
Ό π ω ς σ υ ν ή θ ω ς , τ ο Σ υ μ β ο ύ λ ι ο α π ο φ ά σ ι σ ε ώ σ τ ε τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α
π ο υ ε μ ε ί ς ε γ ε ί ρ α μ ε ε κ ε ί ν α τ α λ ύ σ ο υ μ ε μ ε τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς . Ύ σ τ ε
ρ α α π ό λ ί γ ε ς μ έ ρ ε ς σ υ ν α ν τ ή θ η κ α μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ζ η τ ή σ α
μ ε π ε ρ ί π ο υ μ ι α ώ ρ α .
— Π ρ ώ τ ο — τ ο υ ε ί π α — ε π ι θ υ μ ο ύ μ ε ν α ε π ι σ κ ε φ τ ε ί τ ε τ η ν Α λ β α
ν ί α . Η ε π ί σ κ ε ψ η σ α ς θ α έ χ ε ι μ ε γ ά λ η σ η μ α σ ί α γ ι α τ η ν ά ν ο δ ο τ ο υ γ ο
ή τ ρ ο υ κ α ι τ ο υ κ ύ ρ ο υ ς τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς .
— Κ α ι ε γ ώ ε π ι θ υ μ ώ ν α έ ρ θ ω — μ ο υ ε ί π ε — α λ λ ά μ α ς π α ρ ο υ σ ι ά
ζ ο ν τ α ι μ ε ρ ι κ έ ς δ υ σ κ ο λ ί ε ς . Π ό σ ο μ α κ ρ ι ά ε ί ν α ι η Α λ β α ν ί α α π ό τ η
Μ ό σ χ α ;
Ά ξ ι ξ ε ν α τ ο υ έ λ ε γ α «20 λ ε π τ ά μ α κ ρ ύ τ ε ρ α α π ό τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι » ,
μ ι α π ο υ τ η γ ρ α μ μ ή α υ τ ή τ η ν ε ί χ ε μ ά θ ε ι α π ό κ α ι ρ ό , α λ λ ά ε π ι φ υ λ ά -
χ τ η κ α . Τ ο υ ε ί π α ό τ ι με «ΤU - 104» η α π ό σ τ α σ η Μ ό σ χ α - Τ ί ρ α ν α
δ ι α ν ύ ε τ α ι σ χ ε δ ό ν σ ε τ ρ ε ι ς ώ ρ ε ς κ α ι π ρ ό σ θ ε σ α :
— Ν α κ α θ ι ε ρ ώ σ ο υ μ ε α υ τ ή τ η ν ε ν α έ ρ ι α γ ρ α μ μ ή .
62
— Μ α τ ο Τ U - 1 0 4 έ χ ε ι π ο λ λ έ ς θ έ σ ε ι ς . Μ π ο ρ ε ί ν α γ ε μ ί σ ε ι μ ε ε
π ι β ά τ ε ς ; ! - μ ο υ ε ί π ε ξ ε κ ι ν ώ ν τ α ς α π ό τ η ν ά π ο ψ η τ η ς « σ υ μ φ ε ρ τ ι κ ό τ η -
τ α ς » .
— Ο ι δ ι κ ο ί σ α ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι κ α ι ο ι δ ι κ ο ί μ α ς τ α ξ ι δ ε ύ ο υ ν σ υ ν ε χ ώ ς
σ τ η γ ρ α μ μ ή Μ ό σ χ α - Τ ί ρ α ν α - Μ ό σ χ α τ ο υ ε ί π α κ α ι δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι λ ό
γ ο ς τ ο α ε ρ ο π λ ά ν ο ν α τ α ξ ι δ ε ύ ε ι ά δ ε ι ο .
— Έ χ ω ε π ι θ υ μ ί α ν α έ ρ θ ω — ε π α ν έ λ α β ε γ ι α ν α δ ι κ α ι ο λ ο γ η θ ε ί —
μ ά λ ι σ τ α ε ί π α κ α ι σ τ ο ν Τ ί τ ο ό τ ι θ έ λ ω ν α ε π ι σ κ ε φ τ ώ τ ω ν Α λ β α ν ί α ,
α λ λ ά θ έ λ ω π ρ ώ τ α ν α α ν α π α υ θ ώ .
— Μ π ο ρ ε ί τ ε ν α α ν α π α υ τ ε ί τ ε σ ε μ α ς - τ ο υ ε ί π α . Έ χ ο υ μ ε κ α ι θ ά
λ α σ σ α κ α ι β ο υ ν ά π ο λ ύ ω ρ α ί α .
— Ω , α ν έ ρ θ ω δ ε θ α μ π ο ρ έ σ ω ν α α ν α π α υ τ ώ ! - ε ί π ε γ ι α ν α κ λ ε ί σ ε ι
α υ τ ό τ ο θ έ μ α .
Δ ε ν υ π ή ρ χ ε λ ό γ ο ς ν α ε π ι μ ε ί ν ω π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο :
— Π ρ ά ξ τ ε ό π ω ς θ έ λ ε τ ε - τ ο υ ε ί π α κ α ι π έ ρ α σ α σ τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά
ζ η τ ή μ α τ α . Τ ο υ ε ξ έ θ ε σ α σ ύ ν τ ο μ α τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η κ α ι μ ε ρ ι κ ά α π ό τ α
π ρ ο β λ ή μ α τ α , π ο υ μ α ς α π α σ χ ο λ ο ύ σ α ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο .
— Τ ο ζ ή τ η μ α ε ί ν α ι — π ή ρ ε τ ο λ ό γ ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — ό τ ι α π ό δ ω
κ α ι π έ ρ α ν α σ κ ε φ τ ο ύ μ ε π ω ς ν α β ρ ο ύ μ ε π η γ έ ς ε σ ό δ ω ν , σ ε τ ρ ό π ο π ο υ
η Α λ β α ν ί α ν α β α δ ί σ ε ι π ρ ο ς τ α μ π ρ ο ς . Έ τ σ ι ν α ι δ ο ύ ν α υ τ ό τ ο π ρ ό
β λ η μ α κ α ι ο ι φ ί λ ο ι . Έ χ ε ι μ ε γ ά λ η σ η μ α σ ί α η υ π ό θ ε σ η τ η ς Α λ β α
ν ί α ς , σ υ ν έ χ ι σ ε , γ ι α τ ί μ έ σ ω τ η ς χ ώ ρ α ς σ α ς ε μ ε ί ς θ έ λ ο υ μ ε ν α ε π ι σ τ ή
σ ο υ μ ε τ η ν π ρ ο σ ο χ ή τ η ς Τ ο υ ρ κ ί α ς , Ε λ λ ά δ α ς κ α ι Ι τ α λ ί α ς , δ η λ α δ ή ν α
π ά ρ ο υ ν π α ρ ά δ ε ι γ μ α α π ό σ α ς . Τ ώ ρ α α υ τ ό τ ο ζ ή τ η μ α π ρ έ π ε ι ν α τ ο
σ κ ε φ τ ο ύ μ ε κ α λ ά κ α ι ν α β ρ ο ύ μ ε τ ο υ ς κ α τ ά λ λ η λ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς .
Σ ώ π α σ ε λ ί γ ο , ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι γ ι α ν α β ρ ε ι κ ά π ο ι ο ν α π ' α υ τ ο ύ ς
τ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς κ α ι ν ό μ ι σ α ό τ ι θ α π ε ρ ν ο ύ σ ε σ τ ο κ α λ α μ π ό κ ι . Λ ά θ ε ψ α
ό μ ω ς .
— Σ π έ ρ ν ε τ ε β α μ π ά κ ι ε σ ε ί ς ; - με ρ ώ τ η σ ε . Τι έ κ τ α σ η δ ι α θ έ τ ε τ ε
σ ' α υ τ ή τ η ν κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι α ; Τ ι α π ό δ ο σ η π α ί ρ ν ε τ ε ;
Τ ο υ α π ά ν τ η σ α γ ι α ό σ α μ ε ρ ώ τ η σ ε .
— Α υ τ ό δ ε ν ε ί ν α ι τ ί π ο τ α - μ ο υ ε ί π ε κ α ι σ υ ν έ χ ι σ ε :
— Ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε τ η ς γ ν ώ μ η ς ν α α ν α π τ ύ ξ ε τ ε τ η ν κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι α
β α μ β α κ ι ο ύ κ α τ ά τ ρ ό π ο π ο υ ν α α π ο β ε ί μ ε γ ά λ ο ς π λ ο ύ τ ο ς , γ ι α τ ί α π ο
κ ο μ ί ζ ε ι κ α λ ά έ σ ο δ α γ ι α σ α ς κ α ι γ ι α τ ο υ ς φ ί λ ο υ ς , γ ι α τ ις χ ώ ρ ε ς τ η ς
λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς π ο υ δ ε ν έ χ ο υ ν β α μ π ά κ ι . Μ ε τ ο β α μ π ά κ ι , έ χ ε τ ε
π ο λ λ έ ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς ν α α π ο κ ο μ ί σ ε τ ε κ έ ρ δ η . Α υ τ ό έ ν α , - ε ί π ε κ α ι
σ ή κ ω σ ε έ ν α δ ά χ τ υ λ ο .
— Δ ε ύ τ ε ρ ο π ρ ό β λ η μ α γ ι α σ α ς — σ υ ν έ χ ι σ ε — ε ί ν α ι τ ο ζ ή τ η μ α
τ η ς α ν ά π τ υ ξ η ς τ η ς π ρ ο β α τ ο τ ρ ο φ ί α ς , κ α ι μ ε ρ ώ τ η σ ε γ ι α τ ο ν α ρ ι θ μ ό
63
π ρ ο β ά τ ω ν , γ ι α τ η ν α π ό δ ο σ η σ ε μ α λ λ ί , σ ε γ ά λ α , σ ε κ ρ έ α ς κ . λ π . Έ
π ε ι τ α α π ό τ ι ς α π α ν τ ή σ ε ι ς μ ο υ , σ υ ν έ χ ι σ ε :
— Τ ο π ρ ό β α τ ο π ρ έ π ε ι ν α γ ί ν ε ι έ ν α ς ά λ λ ο ς μ ε γ ά λ ο ς π λ ο ύ τ ο ς γ ι α
σ α ς . Ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε τ ε π ρ ό β α τ α μ ε λ ε π τ ό μ α λ λ ί . Ε σ ε ί ς έ χ ε τ ε β ο
σ κ έ ς — ε ί π ε — κ α ι τ ο π ρ ό β α τ ο μ π ο ρ ε ί ν ' α ν α π τ υ χ θ ε ί . Γ ι ' α υ τ ό ν α
β ρ ε ί τ ε τ η ν π ι ο κ α τ ά λ λ η λ η ρ ά τ σ α , ν α α ρ χ ί σ ε τ ε τ η ν τ ε χ ν η τ ή ε ν σ π ε ρ -
μ ά τ ω σ η σ ε π λ α τ ι ά κ λ ί μ α κ α κ α ι ν α τ α α υ ξ ή σ ε τ ε .
Α φ ο ύ μ α ς έ δ ε ι ξ ε κ α ι τ ο « δ ε ύ τ ε ρ ο δ ρ ό μ ο » α ν ά π τ υ ξ η ς , ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ π έ ρ α σ ε σ τ ο ν « τ ρ ί τ ο δ ρ ό μ ο » , π ο υ θ α μ α ς ή τ α ν ο σ ω τ ή ρ ι ο ς .
Α υ τ ό ς ο δ ρ ό μ ο ς σ χ ε τ ί ζ ο ν τ α ν μ ε τ α ψ ά ρ ι α .
— Τ α ψ ά ρ ι α — ε ί π ε — ε ί ν α ι έ ν α ς μ ε γ ά λ ο ς π λ ο ύ τ ο ς γ ι α σ α ς . Σ τ ι ς
σ κ α ν δ ι ν α β ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς , ό π ω ς λ ό γ ο υ χ ά ρ η σ τ η Ν ο ρ β η γ ί α , έ χ ο υ ν δ η
μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι μ ε τ ο ψ ά ρ ι έ ν α τ ό σ ο μ ε γ ά λ ο π λ ο ύ τ ο , π ο υ ό χ ι μ ό ν ο ο λ α
ό ς τ ρ ώ ε ι μ π ό λ ι κ ο , α λ λ ά κ α ι ε ξ ά γ ο υ ν μ ε γ ά λ ε ς π ο σ ό τ η τ ε ς . Ψ α ρ ε ύ ο υ ν
ό χ ι μ ό ν ο σ τ α χ ω ρ ι κ ά ύ δ α τ α α λ λ ά κ α ι σ τ α α ν ο ι χ τ ά . Έ τ σ ι ν α π ρ ά ξ ε
τ ε κ α ι σ ε ι ς — έ δ ο σ ε π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ό ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — γ ι α ν α α π ο
βεί τ ο ψ ά ρ ι μ ε γ ά λ ο ς π λ ο ύ τ ο ς γ ι α τ η ν Α λ β α ν ί α . Α υ τ ά π ρ έ π ε ι ν α τ α
κ ά μ ε τ ε χ ω ρ ί ς ά λ λ ο κ α ι ε μ ε ί ς θ α σ α ς β ο η θ ή σ ο υ μ ε κ α ι θ α σ α ς σ τ ε ί
λ ο υ μ ε ε ι δ ι κ ο ύ ς , σ τ ό λ ο κ . λ π .
Ε π ε ι δ ή ο ι τ ρ ε ι ς π ρ ώ τ ο ι « δ ρ ό μ ο ι » μ ' έ κ α μ α ν ν α χ ά σ ω τ ο ν ο υ μ ο υ ,
ό λ ο ς π ε ρ ι έ ρ γ ε ι α π ε ρ ί μ ε ν α τ ο ν « τ έ τ α ρ τ ο δ ρ ό μ ο » . Δ ε ν ά ρ γ η σ ε ν α μ ο υ
τ ο ν δ ι α σ α φ η ν ί σ ε ι κ ι α υ τ ό ν .
— Σ η μ α ν τ ι κ ό ζ ή τ η μ α γ ι α σ α ς — ε ί π ε — ε ί ν α ι κ α ι τ α ε σ π ε ρ ι δ ο ε ι
δ ή . Κ ι α υ τ ά π ρ έ π ε ι ν α α π ο β ο ύ ν έ ν α ς ά λ λ ο ς μ ε γ ά λ ο ς π λ ο ύ τ ο ς , γ ι α τ ί
τ α λ ε μ ό ν ι α , τ α κ ί τ ρ α , τ α π ο ρ τ ο κ ά λ ι α κ . λ π . ε ί ν α ι π ε ρ ι ζ ή τ η τ α .
Α υ τ ο ί ή τ α ν ο ι π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ο ί τ ο υ « γ ι α τ η ν ο ι κ ο δ ό μ η σ η τ ο υ
σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ » σ τ η ν Α λ β α ν ί α ! Σ τ ο τ έ λ ο ς π ρ ό σ θ ε σ ε :
— Π ρ έ π ε ι ν α σ κ ε φ τ ε ί κ α ν ε ί ς κ α ι γ ι α τ ο ν ά λ λ ο π λ ο ύ τ ο , ό π ω ς λ ο -
γ ο υ χ ά ρ η γ ι α τ α μ ε τ α λ λ ε ύ μ α τ α , α λ λ ά τ α κ υ ρ ι ό τ ε ρ α ε ί ν α ι α υ τ ά π ο υ α
ν ά φ ε ρ α .
Ε μ ε ί ς θ α σ α ς β ο η θ ή σ ο υ μ ε ν α α ν α π τ ύ ξ ε τ ε τ η ν κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι α βα-
μ π α κ ι ο ύ , τ η ν ι χ θ υ ο τ ρ ο φ ί α , τ α ε σ π ε ρ ι δ ο ε ι δ ή κ α ι τ α π ρ ό β α τ α . Α υ τ ά
— κ α τ έ λ η ξ ε — , ν α τ α μ ε λ ε τ ή σ ο υ μ ε κ α ι σ ε ι ς κ α ι ε μ ε ί ς κ α ι ε ί μ α σ τ ε πε
π ε ι σ μ έ ν ο ι ό τ ι μ ' α υ τ ό τ ο ν τ ρ ό π ο η Α λ β α ν ί α θ α γ ί ν ε ι γ ρ ή γ ο ρ α π α ρ ά
δ ε ι γ μ α γ ι α τ η ν Ε λ λ ά δ α , τ η ν Τ ο υ ρ κ ί α κ α ι τ η ν Ι τ α λ ί α .
Ή τ α ν μ ά τ α ι ο ν α μ π ω σ ε σ υ ζ ή τ η σ η σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α « μ α ρ γ α ρ ι τ ά
ρ ι α » π ο υ α ρ ά δ ι α σ ε . Τ ο ν ε υ χ α ρ ί σ τ η σ α γ ι α τ ις « σ υ μ β ο υ λ έ ς » κ α ι χ ω
ρ ι σ τ ή κ α μ ε .
Τ ώ ρ α ό λ α γ ί ν ο τ α ν π ι ο ξ ε κ ά θ α ρ α . Τ ο Σ υ μ β ο ύ λ ι ο Α μ ο ι β α ί α ς Ο ι
κ ο ν ο μ ι κ ή ς Β ο ή θ ε ι α ς μ α ς σ υ ν ι σ τ ά ν α λ ύ σ ο υ μ ε τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά π ρ ο -
64
β λ ή μ α τ α μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ · ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ α ς σ υ ν ι σ τ ά ν α τ α λ ύ
σ ο υ μ ε μ ε τ ο β α μ π ά κ ι , τ α π ρ ό β α τ α κ α ι με. . . « ε ν τ ο λ ή τ ο υ ψ α ρ ι ο ύ » .
Ό λ ε ς α υ τ έ ς ο ι σ τ ά σ ε ι ς κ α ι ε ν έ ρ γ ε ι ε ς , ε ξ ε τ α ζ ό μ ε ν ε ς σ τ ο σ ύ
μ π λ ε γ μ α τ ω ν ά λ λ ω ν π ο λ ι τ ι κ ώ ν , ι δ ε ο λ ο γ ι κ ώ ν , σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ώ ν κ α ι
λ ο ι π ώ ν π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν μ α ς έ π ε ι θ α ν π ι ο π ο λ ύ , ότ ι τ α π ρ ά γ μ α τ α σ τ ο
σ τ ρ α τ ό π ε δ ο μ α ς , κ α ι σ ε π ρ ώ τ η γ ρ α μ μ ή σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , εί
χ α ν π ά ρ ε ι τ ο ν κ α τ ή φ ο ρ ο . Ά λ λ α γ ε γ ο ν ό τ α θ α δ ι α δ ρ α μ α τ ί ζ ο ν τ α ν κ α ι
ε μ ε ί ς , ζ ώ ν τ α ς τ α α υ τ ά έ ν τ ο ν α , θ α δ ι δ α σ κ ό μ α σ τ α ν κ α ι θ α π ρ ο ε τ ο ι μ α
ζ ό μ α σ τ α ν α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο γ ι α τ ι ς μ ε λ λ ο ν τ ι κ έ ς μ ά χ ε ς .
65
4.
Η Λυδία λίθος .
Ο Χρουστσιόφ έχει στόχο τη Γιουγκοσλαβία. Το πρώτο σινιάλο του
φλερτ: η σοβιετική επιστολή του Ιούνη του 1954· ο Χρουστσιόφ επιρίπτει
το σφάλμα στο Ινφορμπυρό για την προδοσία της γιουγκοσλάβικης ηγε
σίας. Συχνή και εγκάρδια αλληλογραφία Χρουστσιόφ - Τίτο. Ο Χρου
στσιόφ αποφασίζει να αποκαταστήσει τους αποστάτες. Η πρώτη ενα-
ντίωσή μας: οι επιστολές του Μάη και του Ιούνη του 1955. Συνομιλία με
τον πρεσβευτή Λεβίτσκιν: «πώς μπορεί να παρθούν τόσο εύκολα και μο
νομερώς τέτοιες αποφάσεις;!» Επίμονη πρόσκληση για να «αναπαυθώ»
στη Σοβιετική Ένωση! Συνάντηση με το Σουσλόφ. Ο Μικογιάν τηλεφω
νεί τα μεσάνυχτα: «συναντήσου με τον Τέμπο, εξομαλύνετε τις διαφω
νίες». Η συνάντηση με το Σ. β. Τέμπο.
Τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι η η γ ε σ ί α τ ο υ α ν η σ υ χ ο ύ σ α ν γ ι α ό λ α ό σ α σ υ ν έ β α ι
ν α ν σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Α
σ φ α λ ώ ς ε κ ε ί ν η τ η ν π ε ρ ί ο δ ο , ι δ ι α ί τ ε ρ α π ρ ι ν α π ό τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο , ο ι
υ π ο ψ ί ε ς μ α ς β α σ ί ζ ο ν τ α ν σ ε ι δ ι α ί τ ε ρ α σ τ ο ι χ ε ί α , π ο υ ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί η
γ έ τ ε ς τ α σ υ γ κ ά λ υ π τ α ν μ ε π ο τ ά μ ι α δ η μ α γ ω γ ί ε ς . Ό π ω ς κ α ι ν α ε ί ν α ι
ό μ ω ς ο ι σ τ ά σ ε ι ς τ ο υ ς σ τ ι ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς μ ε μ α ς , ο ι ε ν έ ρ γ ε ι ε ς τ ο υ ς
σ τ ο ε σ ω τ ε ρ ι κ ό κ α ι τ ο ε ξ ω τ ε ρ ι κ ό τ ρ α β ο ύ σ α ν τ η ν π ρ ο σ ο χ ή μ α ς . Ι
δ ι α ί τ ε ρ α α ν ά ρ μ ο σ τ ο ή τ α ν τ ο φ λ ε ρ τ τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε τ ο ν Τ ί τ ο . Ε
μ ε ί ς , α π ό μ έ ρ ο υ ς μ α ς , σ υ ν ε χ ί ζ α μ ε ν α κ α τ α π ο λ ε μ ο ύ μ ε μ ε τ η μ ε γ α λ ύ
τ ε ρ η σ φ ο δ ρ ό τ η τ α τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο τ ι τ ο ϊ κ ό ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό κ α ι υ
π ε ρ α σ π ί ζ α μ ε τ η σ ω σ τ ή μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή σ τ ά σ η τ ο υ Σ τ ά λ ι ν
κ α ι τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό π ρ ο ς τ ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς η γ έ
τες . Α υ τ ό τ ο κ ά ν α μ ε ό χ ι μ ό ν ο ό σ ο ζ ο ύ σ ε ο Σ τ ά λ ι ν , α λ λ ά κ α ι κ α τ ά τ η
μ ε τ α β α τ ι κ ή π ε ρ ί ο δ ο π ο υ π έ ρ α σ ε η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η μ ε τ ά τ ο θ ά ν α
τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , κ α ι ό τ α ν π έ τ υ χ ε τ ο π ρ α ξ ι κ ό π η μ α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
κ α ι ό τ α ν α υ τ ό ς έ κ α ν ε τ ο ν ό μ ο , κ α ι ό τ α ν α ν α τ ρ ά π η κ ε . Κ α ι τ η σ τ ά σ η
α υ τ ή θ α τ η ρ ο ύ μ ε π ά ν τ α π ρ ο ς τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό μέ
χ ρ ι τ η ν π λ έ ρ ι α ι δ ε ο λ ο γ ι κ ή κ α ι π ο λ ι τ ι κ ή σ υ ν τ ρ ι β ή τ ο υ .
66
Ε μ ε ί ς π α ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α μ ε μ ε μ ε γ ά λ η ε π α γ ρ ύ π ν η σ η κ α ι π ρ ο σ ο
χ ή κ ά θ ε ε ν έ ρ γ ε ι α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Α π ό τ η μ ι α μ ε ρ ι ά , π α ρ α τ η ρ ο ύ
σ α μ ε ό τ ι σ τ η γ ε ν ι κ ό τ η τ α δ ε γ ί ν ο ν τ α ν λ ό γ ο ς κ α τ ά τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , α λ λ ά
γ ί ν ο ν τ α ν λ ό γ ο ς γ ι α τ η ν ε ν ό τ η τ α τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ
μ ' ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ι λ ο ύ σ ε μ ε
« β ό μ β ε ς » ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό , έ κ α ν ε κ α ι κ α μ ι ά
έ μ μ ε σ η κ ρ ι τ ι κ ή ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν τ ι τ ο ϊ σ μ ό , ε ν ώ α π ό τ η ν ά λ λ η , έ σ ε ι ε σ '
α υ τ ο ύ ς τ η ν ά σ π ρ η σ η μ α ί α τ ο υ σ υ μ β ι β α σ μ ο ύ κ α ι τ η ς υ π ο τ α γ ή ς .
Σ τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η α υ τ ή ε μ ε ί ς α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α μ ε τ ο δ ρ ό μ ο φ ι λ ί α ς μ ε τ η
Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , π α λ ε ύ α μ ε ν α δ ι α φ υ λ ά ξ ο υ μ ε κ α ι ν α δ υ ν α μ ώ σ ο υ
μ ε α υ τ ή τ η φ ι λ ί α κ α ι α υ τ ό γ ι α μ α ς δ ε ν ή τ α ν τ α χ τ ι κ ή , α λ λ ά ζ ή τ η μ α
α ρ χ ώ ν . Μ ο λ α τ α ύ τ α δ ε ν α φ ή ν α μ ε α ν α π ά ν τ η τ ε ς τ ι ς ε σ φ α λ μ έ ν ε ς ε ν έ ρ
γ ε ι ε ς κ α ι τ ι ς π α ρ ε κ κ λ ί σ ε ι ς γ ρ α μ μ ή ς , ό τ α ν ε κ δ η λ ώ ν ο ν τ α ν .
Γ ι α μ α ς η π ά λ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό κ α ι σ τ ο
γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο τ ι τ ο ϊ σ μ ό ή τ α ν η λ υ δ ί α λ ί θ ο ς γ ι α τ η ν ε κ τ ί μ η σ η α π ό
μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή σ κ ο π ι ά τ η ς σ τ ά σ η ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ω ν χ ρ ο υ -
σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν . Σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ φ λ υ α ρ ο ύ σ ε ε ν ά
ν τ ι α σ τ ο ν κ α π ι τ α λ ι σ μ ό κ α ι τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό , α λ λ ά σ ε
μ α ς δ ε ν ά ρ ε σ α ν ε κ ε ί ν ε ς ο ι τ ρ ε ι ς ή π έ ν τ ε κ α θ η μ ε ρ ι ν έ ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς
κ α ι δ ε ξ ι ώ σ ε ι ς μ ε κ ά θ ε ε ί δ ο υ ς α μ ε ρ ι κ ά ν ο υ ς γ ε ρ ο υ σ ι α σ τ έ ς , δ ι σ ε κ α
τ ο μ μ υ ρ ι ο ύ χ ο υ ς κ α ι ε π ι χ ε ι ρ η μ α τ ί ε ς . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε γ ί ν ε ι έ ν α ς
κ λ ό ο υ ν , π ο υ έ δ ι ν ε π α ρ α σ τ ά σ ε ι ς ό λ η τ η ν η μ έ ρ α κ α ι κ α θ η μ ε ρ ι ν ά ,
μ ε ι ώ ν ο ν τ α ς τ η ν α ξ ι ο π ρ έ π ε ι α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς .
« Τ ο ν ε ξ ω τ ε ρ ι κ ό ε χ θ ρ ό — ξ ε λ α ρ υ γ γ ί ζ ο ν τ α ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο υ ς
λ ό γ ο υ ς τ ο υ α π ό τ ο π ρ ω ί κ α ι μ έ χ ρ ι α ρ γ ά τ η ν ύ χ τ α — τ ο ν έ χ ο υ μ ε κ ά τ ω
α π ό τ ο π ό δ ι α , τ ο ν κ ά μ α μ ε ζ ά φ τ ι , μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α τ ο ν κ ά μ ο υ μ ε σ τ ά χ τ η
μ ε α τ ο μ ι κ έ ς β ό μ β ε ς » . Η τ α χ τ ι κ ή τ ο υ ή τ α ν : ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ν ευ
φ ο ρ ί α σ τ ο ε σ ω τ ε ρ ι κ ό , ν α α ύ ξ α ι ν ε τ ο γ ό η τ ρ ο τ η ς κ λ ί κ α ς τ ο υ σ τ ι ς
χ ώ ρ ε ς τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ ί α ς κ α , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α α π ό τ α « π ο μ π ώ δ ι -
κ α ' λ ό γ ι α » ν α α φ ή ν ο ν τ α ν σ τ ο υ ς α μ ε ρ ι κ ά ν ο υ ς κ α ι σ τ η ν π α γ κ ό σ μ ι α
α ν τ ί δ ρ α σ η ν α ε ν ν ο ή σ ο υ ν ότ ι « Ε μ ε ί ς δ ε ν ε ί μ α σ τ ε π ι α υ π έ ρ τ η ς π α
γ κ ό σ μ ι α ς π ρ ο λ ε τ α ρ ι α κ ή ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς , ε π ι θ υ μ ο ύ μ ε ν α σ υ ν ε ρ γ α
σ τ ο ύ μ ε σ τ ε ν ά μ ε σ α ς , έ χ ο υ μ ε τ η ν α ν ά γ κ η σ α ς κ α ι π ρ έ π ε ι ν α κ α τ α
ν ο ή σ ε τ ε ό τ ι α λ λ ά ζ α μ ε χ ρ ώ μ α , κ ά ν ο υ μ ε μ ε γ ά λ η σ τ ρ ο φ ή . Σ ' α υ τ ή τ η
σ τ ρ ο φ ή θ α έ χ ο υ μ ε δ υ σ χ έ ρ ε ι ε ς , γ ι ' α υ τ ό μ ε τ ο ν έ ν α ή τ ο ν ά λ λ ο τ ρ ό
π ο π ρ έ π ε ι ν α μ α ς β ο η θ ή σ ε τ ε » .
Τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ζ ή τ η μ α , π ο υ γ ι α μ α ς ή τ α ν ξ ε κ ά θ α ρ ο κ α ι γ ι '
α υ τ ό δ ε σ α λ ε ύ α μ ε α π ό τ η σ τ ά σ η μ α ς , γ ι α τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς εί
χ ε δ ι α κ υ μ ά ν σ ε ι ς , π λ η μ μ υ ρ ί δ ε ς κ α ι α μ π ώ τ ι δ ε ς . Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί
ε κ ε ί β ρ ί ζ ο ν τ α ν , εκε ί σ υ μ φ ω ν ο ύ σ α ν μ ε τ ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς η γ έ τ ε ς .
67
Ό τ α ν β ρ ί ζ ο ν τ α ν μ ε τ ο υ ς τ ι τ ο ϊ κ ο ύ ς , ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς έ
δ ι ν α ν δ ί κ ι ο σ ε μ α ς , ό τ α ν σ υ μ φ ι λ ι ώ ν ο ν τ α ν μ ' α υ τ ο ύ ς , π ρ ο σ π α θ ο ύ
σ α ν ν α μ α λ α κ ώ σ ο υ μ ε κ ι ε μ ε ί ς τ η σ τ ά σ η μ α ς έ ν α ν τ ι τ ω ν τ ι τ ο ϊ κ ώ ν ρε-
β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε κ α ρ φ ώ σ ε ι τ ο β λ έ μ μ α τ ο υ σ τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά
β ι κ η η γ ε σ ί α κ α ι ή θ ε λ ε μ ε κ ά θ ε θ υ σ ί α , α ν ό χ ι ν α τ η ν υ π ο τ ά ξ ε ι , ν α
τ η ν ε ν τ ά ξ ε ι σ τ ι ς γ ρ α μ μ έ ς τ ο υ . Α σ φ α λ ώ ς σ τ ο π ρ ό σ ω π ο τ ο υ Τ ί τ ο α
ν α ζ η τ ο ύ σ ε τ α υ τ ό χ ρ ο ν α κ α ι τ ο ν ι δ ε ο λ ο γ ι κ ό σ ύ μ μ α χ ο κ α ι τ ο ν η γ έ τ η
π ο υ θ α τ ο ν κ ρ α τ ο ύ σ ε κ ά τ ω α π ό τ η ν α μ α σ χ ά λ η σ α ν « μ ε γ ά λ ο ς α δ ε ρ
φ ό ς » π ο υ · ή τ α ν . Μ ε ά λ λ α λ ό γ ι α γ ι α τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ο T ί τ ο ή τ α ν π ο λ ύ
α γ α π η τ ό ς , γ ι α τ ί π ρ ώ τ ο ς α υ τ ό ς ε π ε τ έ θ η κ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι α -
π έ ρ ι ψ ε τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό . Σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η σ υ ν τ α υ τ ί ζ ο
ν τ α ν π λ έ ρ ι α , α λ λ ά ε ν ώ ο η γ έ τ η ς τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ ε ν ε ρ γ ο ύ σ ε χ ω ρ ί ς
π ρ ο σ ω π ε ί ο , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή θ ε λ ε ν α τ η ρ ε ί τ ο π ρ ο σ ω π ε ί ο . Σ τ ο δ ι ε
θ ν ή σ τ ί β ο ο Τ ί τ ο ε ί χ ε γ ί ν ε ι ο π ρ ο σ φ ι λ ή ς « κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ή ς » τ ο υ α μ ε
ρ ι κ ά ν ι κ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ κ α ι τ ο υ π α γ κ ό σ μ ι ο υ κ α π ι τ α λ ι σ μ ο ύ , ο ι ο
π ο ί ο ι τ ο ν χ ό ρ τ α ι ν α ν μ ε β ο ή θ ε ι ε ς κ α ι π ι σ τ ώ σ ε ι ς , ώ σ τ ε ν α ε π ι τ ί θ ε τ α ι
ε ν ά ν τ ι α σ τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό κ ρ ά τ ο ς κ α ι κ α θ ε σ τ ώ ς κ α ι ν α ξ ε π ο υ λ ά ε ι τ η
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α σ τ α ξ έ ν α κ ε φ ά λ α ι α .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή θ ε λ ε ν α μ α ν ο υ β ρ ά ρ ε ι μ ε τ ο ν Τ ί τ ο σ ' ό φ ε λ ο ς
τ ο υ , ώ σ τ ε ν α μ ε τ ρ ι ά σ ε ι λ ι γ ά κ ι τ ο ν τ ό ν ο ε ν ά ν τ ι α σ τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό κ α
θ ε σ τ ώ ς κ α ι ν α ε λ α τ τ ώ σ ε ι τ η μ ε γ ά λ η ό ρ ε ξ η , π ο υ έ δ ε ι χ ν ε ο α μ ε ρ ι κ ά
ν ο ς π ρ ά χ τ ο ρ α ς τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ γ ι α τ η ν υ π ο ν ό μ ε υ σ η τ η ς σ ο β ι ε τ ι
κ ή ς ε π ι ρ ο ή ς σ τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς , ν α δ ι α δ ο θ ε ί σ τ η
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α η ε π ί δ ρ α σ η τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ώ ν
α π ό ψ ε ω ν κ α ι ν α α ν α σ χ ε θ ε ί ο ά μ ε σ ο ς π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ό ς τ η ς η γ ε σ ί α ς
τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ π ρ ο ς τ ο δ υ τ ι κ ό τ ρ ό π ο ζ ω ή ς , π ρ ο ς τ α α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ α
κ ε φ ά λ α ι α .
Ο Τ ί τ ο , α π ό μ έ ρ ο υ ς τ ο υ , α π ό κ α ι ρ ό ο ν ε ι ρ ε ύ ο ν τ α ν ν α μ ε τ α τ ε θ ε ί
τ ο κ έ ν τ ρ ο δ ι ε ύ θ υ ν σ η ς τ ο υ τ ά χ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ο ύ α π ό τ η Μ ό σ χ α σ τ ο
Β ε λ ι γ ρ ά δ ι , τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι ν α α ν τ ι κ α τ α σ τ ή σ ε ι τ η Μ ό σ χ α σ τ η ν Α ν α
τ ο λ ι κ ή κ α ι Ν ο τ ι α ν α τ ο λ ι κ ή Ε υ ρ ώ π η . Τ ο σ χ έ δ ι ο τ ο υ Τ ί τ ο υ έ μ ε ι ν ε
σ τ ά σ ι μ ο κ α ι τ ό τ ε π ο υ α υ τ ό ς τ α χ ά λ α σ ε μ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν , ο ο π ο ί ο ς α ν α
κ ά λ υ ψ ε κ α ι χ τ ύ π η σ ε σ κ λ η ρ ά τ ο σ α τ α ν ι κ ό έ ρ γ ο α υ τ ο ύ τ ο υ α π ο σ τ ά
τ η . Τ ο σ χ έ δ ι ο α υ τ ό ο Τ ί τ ο τ ο ξ α ν ά φ ε ρ ε σ τ η ν ε π ι φ ά ν ε ι α , μ ε τ η β ο ή
θ ε ι α τ ω ν α μ ε ρ ι κ ά ν ω ν , τ ώ ρ α π ο υ έ β λ ε π ε π ω ς ο Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
κ α ι η ο μ ά δ α τ ο υ υ π ό σ κ α φ τ α ν τ ο έ ρ γ ο τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
Μ ε τ α ξ ύ τ ω ν δ ύ ο α υ τ ώ ν η γ ε τ ώ ν τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ ,
τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ Τ ί τ ο , θ α δ ι ε ξ ά γ ο ν τ α ν μ α κ ρ ά κ α ι π ε ρ ί π λ ο
κ η α ν α μ έ τ ρ η σ η , π ό τ ε ή π ι α κ α ι π ό τ ε σ κ λ η ρ ή , ά λ λ ο τ ε μ ε ε π ι θ έ σ ε ι ς
68
κ α ι β ρ ι σ ι έ ς κ α ι ά λ λ ο τ ε μ ε χ ά δ ι α κ α ι χ α μ ό γ ε λ α . Α λ λ ά τ ό σ ο ό τ α ν
τ σ α κ ώ ν ο ν τ α ν , ό σ ο κ α ι ό τ α ν α γ κ α λ ι ά ζ ο ν τ α ν κ α μ ι ά π λ ε υ ρ ά δ ε ν ε ν ε ρ
γ ο ύ σ ε μ ε β ά σ η κ α ι π ρ ο ς τ ο σ υ μ φ έ ρ ο ν τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ ,
α ν ε ξ ά ρ τ η τ α α π ό τ α τ ά χ α μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ά λ ό γ ι α κ α ι σ υ ν θ ή μ α τ α , α ν ε ξ ά ρ
τ η τ α α π ό τ ο υ ς ό ρ κ ο υ ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ό τ ι τ ά χ α π ά λ ε υ ε ν α ξ α ν α φ έ
ρ ε ι τ ο ν Τ ί τ ο σ τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ . Σ τ η β ά σ η τ ω ν
σ χ έ σ ε ω ν τ ο υ ς έ σ τ ε κ ε ο α ν τ ι κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ό ς . α π ό τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ α ν τ ι -
κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ο ύ ο ι δ ύ ο α υ τ ο ί κ α λ α ν τ ά ρ η δ ε ς 1 θ α έ κ α ν α ν τ ο ν π α ν ν α υ
π ο τ ά ξ ο υ ν ο έ ν α ς τ ο ν ά λ λ ο ο κ α θ έ ν α ς π ρ ο ς τ ο σ υ μ φ έ ρ ο ν τ ο υ .
Τ ο Κ ό μ μ α μ α ς θ α π α ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε β ή μ α π ρ ο ς β ή μ α α υ τ ό τ ο
π ρ ο τ σ έ ς μ ε τ η μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η ε π α γ ρ ύ π ν η σ η . Σ τ η ν ε ξ έ λ ι ξ η α υ τ ο ύ τ ο υ
π ρ ο τ σ έ ς θ α π ε ί θ ο ν τ α ν α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο π ο ι ο ί ή τ α ν ο ι Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ και ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί , τ ι α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ε υ α ν σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή
Έ ν ω σ η κ α ι σ τ ο δ ι ε θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό και ε ρ γ α τ ι κ ό κ ί ν η μ α .
Τ ο ν Ι ο ύ ν η τ ο υ 1954 π ή ρ α μ ε τ ο π ρ ώ τ ο σ ι ν ι ά λ ο π ω ς η ν έ α σ ο β ι ε
τ ι κ ή η γ ε σ ί α ά λ λ α ξ ε τ η ν π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν η γ ρ α μ μ ή π ρ ο ς τ ο ν γ ι ο υ γ κ ο σ
λ α β ι κ ό ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό .
Κ α τ ά τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς π α ρ α μ ο ν ή ς μ α ς σ τ η Μ ό σ χ α η σ ο β ι ε τ ι κ ή
η γ ε σ ί α μ α ς ε π έ δ ο σ ε μ α κ ρ ο σ κ ε λ ή ε π ι σ τ ο λ ή , υ π ο γ ρ α μ μ έ ν η α π ό τ ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , α π ε υ θ υ ν ό μ ε ν η π ρ ο ς τ ι ς κ ε ν τ ρ ι κ έ ς ε π ι τ ρ ο π έ ς τ ω ν α
δ ε ρ φ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν , μ έ σ ω τ η ς ο π ο ί α ς μ α ς π λ η ρ ο φ ο ρ ο ύ σ ε σ χ ε τ ι κ ά μ ε
τ α σ υ μ π ε ρ ά σ μ α τ α σ τ α ο π ο ί α ε ί χ ε κ α τ α λ ή ξ ε ι η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α γ ι α
τ ο γ ι ο υ σ κ ο σ λ α β ι κ ό ζ ή τ η μ α . Π α ρ ό λ ο π ο υ η ε π ι σ τ ο λ ή έ φ ε ρ ε τ η ν η
μ ε ρ ο μ η ν ί α 4 τ ο υ Ι ο ύ ν η κ α ι ε μ ε ί ς β ρ ι σ κ ό μ α σ τ α ν α π ό μ έ ρ ε ς σ τ η Μ ό
σ χ α , μ ά λ ι σ τ α σ τ ι ς 8 Ι ο ύ ν η ε ί χ α μ ε κ α ι ε π ί σ η μ ε ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς μ ε τ ο υ ς
κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς , τ ο π ο λ ύ σ η μ α ν τ ι κ ό π ρ ό β λ η μ α π ο υ
έ γ ε ι ρ α ν σ ' α υ τ ή τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή ο ύ τ ε κ α ν μ α ς τ ο α ν ά φ ε ρ α ν . Ό π ω ς
φ α ί ν ε τ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , π ο υ γ ν ώ ρ ι ζ ε κ α λ ά τ η ν α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ή κ α ι
α τ α λ ά ν τ ε υ τ η σ τ ά σ η μ α ς έ ν α ν τ ι τ ω ν π ρ ο δ ο τ ώ ν τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ , ή
θ ε λ ε ν α ε ν ε ρ γ ή σ ε ι α π έ ν α ν τ ί μ α ς μ ε π ρ ο σ ο χ ή κ α ι β α θ μ ι α ί α .
Δ ι α σ τ ρ ε β λ ώ ν ο ν τ α ς τ η ν ι σ τ ο ρ ι κ ή α λ ή θ ε ι α , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι
σ υ ν τ ρ ο φ ι ά ε ί χ α ν κ α τ α λ ή ξ ε ι σ τ ο σ υ μ π έ ρ α σ μ α , π ω ς ό λ ο τ ο σ φ ά λ μ α
γ ι α τ η ν α π ό σ π α σ η τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς α π ό τ ο σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό σ τ ρ α
τ ό π ε δ ο κ α ι γ ι α τ η ν « α π ο μ ό ν ω σ η τ η ς ε ρ γ α τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς τ η ς Γ ι ο υ
γ κ ο σ λ α β ί α ς α π ό τ ο υ ς κ ό λ π ο υ ς τ ο υ ε ρ γ α τ ι κ ο ύ κ ι ν ή μ α τ ο ς » δ ε ν τ ο εί
χ ε ά λ λ ο ς π α ρ ά η « δ ι α κ ο π ή τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν α ν ά μ ε σ α σ τ ο Κ Κ Γ κ α ι τ ο
_________________ 1. Μοναχοί επαίτες.
69
δ ι ε θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ί ν η μ α » σ τ α 1948. Σ ύ μ φ ω ν α μ ' α υ τ ο ύ ς , η
σ τ ά σ η π ο υ τ η ρ ή θ η κ ε σ τ α 1948 κ α ι 1949 έ ν α ν τ ι τ ο υ γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι
κ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς ή τ α ν ε σ φ α λ μ έ ν η , ε π ε ι δ ή η σ τ ά σ η α υ τ ή ώ θ η σ ε τ ά χ α
« τ ο υ ς ι θ ύ ν ο ν τ ε ς κ ύ κ λ ο υ ς τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς ν α π λ η σ ι ά σ ο υ ν τ ι ς
Η Π Α κ α ι τ η ν Α γ γ λ ί α » ( !) , ν α σ υ ν ά ψ ο υ ν τ η ν « σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ό - π ο λ ι τ ι
κ ή σ υ μ φ ω ν ί α μ ε τ η ν Ε λ λ ά δ α κ α ι μ ε τ η ν Τ ο υ ρ κ ί α » ( τ ο Β α λ κ α ν ι κ ό
Σ ύ μ φ ω ν ο ) 1 , ν α κ ά μ ο υ ν « σ ε ι ρ ά σ ο β α ρ ώ ν υ π ο χ ω ρ ή σ ε ω ν σ τ ο ν κ α π ι τ α
λ ι σ μ ό » , ν α β α δ ί σ ο υ ν « π ρ ο ς τ η ν π α λ ι ν ό ρ θ ω σ η τ ο υ κ α π ι τ α λ ι σ μ ο ύ »
κ . λ π . Κ ο ν τ ο λ ο γ ή ς , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ε π ε ι δ ή τ ο Ι ν φ ο ρ
μ π υ ρ ό τ ή ρ η σ ε α υ σ τ η ρ ή σ τ ά σ η έ ν α ν τ ι τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς , η τ ε
λ ε υ τ α ί α , α π ό π ε ί σ μ α ή α π ό κ έ φ ι , π ή γ ε κ α ι ξ ε π ο υ λ ή θ η κ ε σ τ ο ν ι μ π ε
ρ ι α λ ι σ μ ό , σ α ν ε κ ε ί ν η τ η ν ύ φ η π ο υ γ ι α ν α σ κ ά σ ε ι η π ε θ ε ρ ά τ η ς π ά ε ι
κ α ι κ ο ι μ ά τ α ι μ ε τ ο μ υ λ ω ν ά .
Σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η λ ο γ ι κ ή α υ τ ή τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , έ π ρ ε π ε κ α ι τ ο
Κ ό μ μ α μ α ς Ε ρ γ α σ ί α ς , ό τ α ν α ν τ ι τ ά χ θ η κ ε σ τ ο χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ό ρ ε β ι
ζ ι ο ν ι σ μ ό κ α ι έ κ ο ψ ε τ ι ς γ έ φ υ ρ ε ς μ ' α υ τ ό ν , ν α ξ ε π ο υ λ ή σ ε ι τ ο ν ε α υ τ ό
τ ο υ κ α ι τ η χ ώ ρ α σ τ ο ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό , ε π ε ι δ ή δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά δ ε μ π ο
ρ ο ύ σ ε ν α ζ ή σ ε ι ! Κ ι α υ τ ό τ ο α κ ο ύ σ α μ ε α ρ γ ό τ ε ρ α α π ό τ ο σ τ ό μ α τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ό τ α ν μ α ς κ α τ η γ ό ρ η σ ε , π ω ς π ο υ λ ι ο ύ μ α σ τ α ν « γ ι α 3 0
α ρ γ ύ ρ ι α σ τ ο ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ! »
Α υ τ ή ό μ ω ς ή τ α ν μ ο ν ά χ α α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή κ α ι κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ή λ ο
γ ι κ ή . Τ ο Κ ό μ μ α μ α ς α ν τ ι τ ά χ τ η κ ε η ρ ω ι κ ά σ τ ο χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ό ρ ε β ι
ζ ι ο ν ι σ μ ό , ό π ω ς ε ί χ ε α ν τ ι τ α χ θ ε ί π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α κ α ι σ τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά
β ι κ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , ό π ω ς π ά λ ε υ ε ε π ί σ η ς α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ά ε ν ά ν τ ι α σ ε
κ ά θ ε ά λ λ η π α ρ α λ λ α γ ή τ ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ , α λ λ ά δ ε ν ξ ε π ο υ λ ή θ η κ ε
κ α ι ο ύ τ ε θ α ξ ε π ο υ λ η θ ε ί π ο τ έ σ τ ο ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό κ α ι σ ε κ α ν έ ν α ν άλ
λ ο , ε π ε ι δ ή έ ν α π ρ α γ μ α τ ι κ ά μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό κ ό μ μ α , ε φ ' ό
σ ο ν θ ε ω ρ ε ί κ α ι σ έ β ε τ α ι τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ σ α ν τ έ τ ο ι ο , σ ' ο π ο ι ε σ δ ή π ο τ ε
σ υ ν θ ή κ ε ς κ α ι κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς κ ι α ν β ρ ε θ ε ί , δ ε ν ε π ι τ ρ έ π ε ι π ο τ έ ο ύ τ ε ν α
ξ ε π ο υ λ η θ ε ί , ο ύ τ ε ν α α γ ο ρ α σ τ ε ί , α λ λ ά α κ ο λ ο υ θ ε ί α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ά τ ο
δ ρ ό μ ο τ ο υ , τ ο δ ρ ό μ ο τ η ς α δ ι ά λ λ α χ τ η ς π ά λ η ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν ι μ π ε ρ ι α
λ ι σ μ ό , τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό κ α ι τ η ν α ν τ ί δ ρ α σ η .
Γ ι ' α υ τ ό , έ σ τ ω κ α ι α ν η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η γ ε σ ί α ε ί χ ε κ α τ α δ ι κ α
σ τ ε ί ά δ ι κ α τ ο 1949, ό π ω ς ι σ χ υ ρ ί ζ ο ν τ α ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , τ ί π ο τ ε δ ε ν ε -
____________________________
I. Πρόκειται για το τριμερές σύμφωνο «συνεργασίας και φιλίας» μετα
ξύ Γιουγκοσλαβίας, Ελλάδας και Τουρκίας, που υπογράφηκε το 1953. Το
σύμφωνο αυτό που μεταβλήθηκε σε στρατιωτική συμφωνία τον Αύγουστο
1954, συνέδεσε τη Γιουγκοσλαβία με την Βορειοατλαντική Συμμαχία, μέ
λη της οποίας ήταν και είναι η Τουρκία και η Ελλάδα.
70
π έ τ ρ ε π ε κ α ι δ ε δ ι κ α ι ο λ ο γ ο ύ σ ε τ ο π έ ρ α σ μ α τ η ς σ τ η ν α γ κ α λ ι ά τ ο υ ι
μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ . Α ν τ ί θ ε τ α , τ ο γ ε γ ο ν ό ς π ο υ α υ τ ή δ υ ν ά μ ω σ ε α κ ό μ α π ε
ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ι ς γ έ φ υ ρ ε ς μ ε τ ο ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό κ α ι μ ε τ η ν π α γ κ ό σ μ ι α
α ν τ ί δ ρ α σ η , ε π ι β ε β α ι ώ ν ε ι μ ε τ ο ν κ α λ ύ τ ε ρ ο τ ρ ό π ο π ό σ ο δ ί κ ι ο ε ί χ α ν ο
Σ τ ά λ ι ν , τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , τ ο Ιν
φ ο ρ μ π υ ρ ό , τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ ι ό λ α τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α , ό τ α ν τ η ν ξ ε σ κ έ
π α σ α ν κ α ι τ η ν κ α τ α δ ί κ α σ α ν .
Ο Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ό μ ω ς , σ υ ν ε π ή ς σ τ η ν α π ό φ α σ η του ν α α
π ο κ α τ α σ τ ή σ ε ι τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ , κ α τ η γ ο ρ ο ύ σ ε
σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή τ ο υ τ ο Ι ν φ o μ π υ ρ ό , φ υ σ ι κ ά χ ω ρ ί ς ν α τ ο κ α τ ο ν ο μ ά ζ ε ι ,
ό τ ι σ τ α 1948 κ α ι 1949, « δ ε ν ε κ μ ε τ α λ λ ε ύ τ η κ ε μ έ χ ρ ι τ έ λ ο υ ς ό λ ε ς α υ
τ έ ς τ ι ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς . . . δ ε ν έ κ α μ ε π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς γ ι α τ η δ ι ε υ θ έ τ η σ η τ ω ν
ά λ υ τ ω ν ζ η τ η μ ά τ ω ν κ α ι τ ω ν δ ι α φ ω ν ι ώ ν » , π ρ ά γ μ α , π ο υ σ ύ μ φ ω ν α μ '
α υ τ ό ν , « θ α α π ό τ ρ ε π ε τ ο π έ ρ α σ μ α τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς σ τ ο ε χ θ ρ ι κ ό
σ τ ρ α τ ό π ε δ ο » . Σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή π ο υ μ α ς ε π έ δ ο σ ε ο Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ έ φ τ α ν ε μ έ χ ρ ι τ ο υ σ η μ ε ί ο υ ν α υ π ο γ ρ α μ μ ί σ ε ι α ν ο ι χ τ ά π ω ς
« π ο λ λ ά α π ό τ α ζ η τ ή μ α τ α π ο υ χ ρ η σ ί μ ε υ α ν σ α ν α ι τ ί α δ ι α φ ω ν ι ώ ν α ν ά
μ ε σ α σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι τ ο
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς δ ε ν α π ο τ ε λ ο ύ σ α ν
σ ο β α ρ ο ύ ς λ ό γ ο υ ς γ ι α σ υ ζ ή τ η σ η ή κ α ι ο ι π α ρ α ν ο ή σ ε ι ς π ο υ ε ί χ α ν
π ρ ο κ ύ ψ ε ι , μ π ο ρ ε ί ν α ε ί χ α ν δ ι α κ α ν ο ν ι σ τ ε ί » . Τ ί π ο τ ε δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α
ι κ α ν ο π ο ι ή σ ε ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ο ν Τ ί τ ο κ α ι τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η γ ε
σ ί α ! Μ ε μ ι α μ ο ν ο κ ο ν δ υ λ ι ά ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ σ β η σ ε τ α μ ε γ ά λ α π ρ ο
β λ ή μ α τ α α ρ χ ώ ν π ο υ β ρ ί σ κ ο ν τ α ν σ τ η β ά σ η τ η ς π ά λ η ς ε ν ά ν τ ι α στο.
γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , τ α θ ε ω ρ ο ύ σ ε « ό χ ι σ ο β α ρ ο ύ ς λ ό
γ ο υ ς » κ α ι « π α ρ α ν ο ή σ ε ι ς » , ε π ο μ έ ν ω ς ζ η τ ο ύ σ ε σ υ γ γ ν ώ μ η α π ό τ ο υ ς
π ρ ο δ ό τ ε ς γ ι α τ ί τ ά χ α τ ο υ ς ε ί χ α ν χ τ υ π ή σ ε ι γ ι α ψ ύ λ λ ο υ π ή δ η μ α !
Π ο ι ο ί ό μ ω ς έ φ τ α ι γ α ν γ ι ' α υ τ έ ς τ ις « π α ρ α ν ο ή σ ε ι ς ; » Ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή τ ο υ δ ε ν ε π ι τ ί θ ο ν τ α ν ο ν ο μ α σ τ ι κ ά σ τ ο Ι ν φ ο ρ
μ π υ ρ ό , ο ύ τ ε σ τ ο Σ τ ά λ ι ν , ο ύ τ ε σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο
β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , ο ύ τ ε σ τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α π ο υ ε ί χ α ν τ α χ τ ε ί α λ λ η
λ έ γ γ υ α μ ε τ ι ς α π ο φ ά σ ε ι ς τ ο υ Ι ν φ ο μ π υ ρ ό τ ο 1949, ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι θ ε ω
ρ ο ύ σ ε α κ ό μ α π ρ ό ω ρ ο ν α ε ξ α π ο λ ύ σ ε ι α υ τ έ ς τ ι ς ε π ι θ έ σ ε ι ς . Τ ό τ ε
β ρ έ θ η κ α ν ο ι « φ τ α ί χ τ ε ς » : α π ό σ ο β ι ε τ ι κ ή π λ ε υ ρ ά ο Μ π έ ρ ί α , ο ο
π ο ί ο ς , μ ε τ ι ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς τ ο υ ε ί χ ε π ρ ο κ α λ έ σ ε ι δ υ σ α ρ έ σ κ ε ι ε ς « δ ι κ α ι ο
λ ο γ η μ έ ν ε ς σ τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η γ ε σ ί α » , ε ν ώ α π ό τ η γ ι ο υ σ κ ο σ λ α -
β ι κ ή π λ ε υ ρ ά - ο Τ ζ ί λ α ς ( τ ο ν ο π ο ί ο σ τ ο μ ε τ α ξ ύ ε ί χ ε κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι ο
Τ ί τ ο ) , π ο υ « έ κ α ν ε α ν ο ι χ τ ή π ρ ο π α γ ά ν δ α μ ε λ ι κ β ι ν τ α ρ ι σ τ ι κ έ ς α π ό
ψ ε ι ς » , ή τ α ν « δ ρ α σ τ ή ρ ι ο ς ο π α δ ό ς γ ι α τ ο ν π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ό τ η ς
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς π ρ ο ς τ ι ς δ υ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς » κ . λ π . !
71
Έ τ σ ι , τ ο π ρ ό β λ η μ α , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο
ν τ α ν α π λ ο ύ σ τ α τ ο : σ τ η β ά σ η τ η ς ρ ή ξ η ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α δ ε ν ή
τ α ν α ί τ ι α , α λ λ ά π ρ ο φ ά σ ε ι ς , « σ τ α χ α μ έ ν α τ ο υ ς π έ σ α μ ε σ τ ο λ α ι μ ό , ο ι
φ τ α ί χ τ ε ς β ρ έ θ η κ α ν : ο Μ π έ ρ ι α σ ' ε μ ά ς , ο Τ ζ ί λ α ς σ ' ε σ ά ς . Τ ώ ρ α κ ι
ο ι δ υ ο π λ ε υ ρ έ ς κ α τ α δ ι κ ά σ α μ ε α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς , γ ι ' α υ τ ό δ ε μ α ς
μ έ ν ε ι τ ί π ο τ ε ά λ λ ο π α ρ ά ν α φ ι λ η θ ο ύ μ ε , ν α σ υ μ φ ι λ ι ω θ ο ύ μ ε κ α ι ν α λ η
σ μ ο ν ή σ ο υ μ ε τ ο π α ρ ε λ θ ό ν » .
Π ο λ ύ ε ύ κ ο λ α έ δ ε ν ε κ α ι έ λ υ ε α υ τ ά τ α ζ η τ ή μ α τ α α υ τ ό ς ο α κ ρ ο β ά
τ η ς . Ε μ ε ί ς , ό μ ω ς ο ι α λ β α ν ο ί κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς , π ο υ π ά ν ω α π ό δ έ κ α χ ρ ό
ν ι α π α λ ε ύ α μ ε σ κ η ρ ά μ ε τ η ν π ρ ο δ ο τ ι κ ή κ λ ί κ α τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ , π ο υ
δ ο κ ι μ ά σ α μ ε κ α ι α ν τ ι μ ε τ ω π ί σ α μ ε θ α ρ ρ α λ έ α τ ι ς π ρ ο σ τ υ χ ι έ ς τ ο υ ς , δ ε ν
ή μ α σ τ α ν κ α ι δ ε μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α ε ί μ α σ τ ε μ ε κ α ν έ ν α τ ρ ό π ο σ ύ μ φ ω ν ο ι
μ ' α υ τ ή τ η λ ύ σ η τ ο υ γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο υ π ρ ο β λ ή μ α τ ο ς . Μ α ή μ α σ τ α ν
α κ ό μ α σ τ α 1954. Δ ε ν ε ί χ ε ξ ε σ π ά σ ε ι α κ ό μ α α ν ο ι χ τ ά η ε π ί θ ε σ η ε ν ά
ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν , δ ε λ έ γ ο ν τ α ν α κ ό μ α α ν ο ι χ τ ά κ α ν έ ν α ς κ α κ ό ς λ ό γ ο ς
ε ν α ν τ ί ο ν τ ο υ , α κ ό μ α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ ε π ο λ ύ ρ α φ ι ν ά -
τ η κ α ι μ α σ τ ο ρ ι κ ά σ υ γ κ α λ υ μ μ έ ν η δ η μ α γ ω γ ί α , α κ ό μ α σ τ α μ ά τ ι α μ α ς
η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η δ ι α τ η ρ ο ύ σ ε τ α χ ρ ώ μ α τ α τ η ς ε π ο χ ή ς τ ο υ Σ τ ά
λ ι ν , π α ρ ό λ ο π ο υ ξ ε θ ώ ρ ι α ζ α ν . Ε π ί π λ έ ο ν σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή α υ τ ή , η ο
π ο ί α μ α ς σ υ γ κ λ ό ν ι σ ε β α θ ι ά , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ο ρ κ ί ζ ο ν τ α ν , ό τ ι κ α θ ε τ ί
τ ο κ ά ν ε ι « υ π έ ρ τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ κ α ι τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ » ,
ό τ ι η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α κ α ι τ α ά λ λ α α δ ε ρ φ ά κ ό μ μ α τ α , σ τ η ν έ α α ν α
θ ε ώ ρ η σ η τ ο υ γ ι ο υ σ κ ο σ λ ά β ι κ ο υ ζ η τ ή μ α τ ο ς , δ ε ν ε ί χ α ν ά λ λ ο σ κ ο π ό
π α ρ ά ν α « χ α λ ά σ ο υ ν τ α σ χ έ δ ι α τ ω ν α μ ε ρ ι κ ά ν ο - ά γ γ λ ω ν ι μ π ε ρ ι α λ ι
σ τ ώ ν κ α ι ν α ε κ μ ε τ α λ λ ε υ θ ο ύ ν ό λ ε ς τ ι ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς γ ι α ν α ε ν ι σ χ ύ
σ ο υ ν τ η ν ε π ι ρ ο ή τ ο υ ς π ά ν ω σ τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο λ α ό » , « ν α ε π ι δ ρ ά
σ ο υ ν θ ε τ ι κ ά σ τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι κ ή ε ρ γ α τ ι κ ή τ ά ξ η » κ . λ π . Π ρ ό σ θ ε τ ε
ε π ί σ η ς ό τ ι ο ι π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς π λ ε υ ρ ά ς κ α ι τ ω ν ά λ λ ω ν
κ ο μ μ ά τ ω ν κ α ι χ ω ρ ώ ν τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς θ α χ ρ η σ ί μ ε υ α ν σ α
ν έ ο β ή μ α γ ι α ν α α π ο δ ε ί ξ ο υ ν « π ό σ ο π ρ ό θ υ μ ο ι κ α ι α π ο φ α σ ι σ μ έ ν ο ι εί
ν α ι ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι η γ έ τ ε ς ν α α κ ο λ ο υ θ ή σ ο υ ν τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ σ ο
σ ι α λ ι σ μ ο ύ » .
Ό λ α α υ τ ά μ α ς έ κ α μ α ν ώ σ τ ε σ τ η ν α π ά ν τ η σ η μ α ς ν α ε ί μ α σ τ ε με
τ ρ η μ έ ν ο ι κ α ι π ρ ο σ ε χ τ ι κ ο ί . Σ τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ ω ν η μ ε ρ ώ ν , π ο υ ή μ α σ τ α ν
σ τ η Μ ό σ χ α , σ υ ζ η τ ή σ α μ ε π λ α τ ι ά α υ τ ό τ ο π ρ ό β λ η μ α μ ε τ ο ν Υ σ ν ί και
μ ε τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ η ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς κ α ι τ ε λ ι κ ά δ ώ σ α μ ε
ε γ γ ρ ά φ ω ς τ η ν α π ά ν τ η σ η μ α ς σ τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α .
Σ τ η ν α π ά ν τ η σ η α υ τ ή ε μ ε ί ς , χ ω ρ ί ς ν α α ν τ ι π α ρ α τ α χ τ ο ύ μ ε α ν ο ι χ τ ά
σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , τ ο ν ί σ α μ ε τ η ν σ τ α θ ε ρ ή σ τ ά σ η μ α ς έ ν α ν τ ι τ η ς ρε-
β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ , ε κ τ ι μ ή σ α μ ε τ η σ η μ α σ ί α
72
τ ω ν α π ο φ ά σ ε ω ν τ ο υ Ι ν φ ο μ π υ ρ ό τ ω ν ε τ ώ ν 1948 κ α ι 19491 κ α ι δ ε ν ε
π ι τ ρ έ ψ α μ ε κ α ν έ ν α ν υ π α ι ν ι γ μ ό σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν α ν α θ ε ώ ρ η σ η τ η ς π ρ ο
η γ ο ύ μ ε ν η ς σ τ ά σ η ς , π ο υ κ ρ α τ ή σ α μ ε έ ν α ν τ ι τ ω ν π α ρ ε κ κ λ ί σ ε ω ν
γ ρ α μ μ ή ς τ η ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς .
Σ τ η ν ι δ ε α τ ο ύ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ότι « η δ ι α κ ο π ή τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν ο δ ή γ η
σ ε τ ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς η γ έ τ ε ς σ τ ο υ ς κ ό λ π ο υ ς του ι μ π ε ρ ι α λ ι
σ μ ο ύ » , σ τ η ν α π α ν τ η τ ι κ ή ε π ι σ τ ο λ ή μ α ς α ν τ ι π α ρ α θ έ σ α μ ε τ η θ έ σ η ό τ ι
ο ι ί δ ι ο ι ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι η γ έ τ ε ς π ρ ό δ ο σ α ν τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι -
σ μ ό κ α ι έ μ π α σ α ν τ ο λ α ό κ α ι τ η ν π α τ ρ ί δ α τ ο υ ς σ τ ο δ ρ ό μ ο τ η ς υ π ο
δ ο ύ λ ω σ η ς κ α ι τ η ς υ π α γ ό ρ ε υ σ η ς τ ω ν α μ ε ρ ι κ α ν ο - ά γ γ λ ω ν ι μ π ε ρ ι α λ ι
σ τ ώ ν , ό τ ι η α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή τ ο υ ς ή τ α ν ο π α ρ ά γ ο ν τ α ς π ο υ έ
β λ α ψ ε σ ο β α ρ ά τ α ζ ω τ ι κ ά σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α τ ω ν λ α ώ ν τ η ς Γ ι ο υ σ κ ο σ λ α -
β ί α ς , ό τ ι α υ τ ο ί α π έ σ π α σ α ν τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α α π ό τ ο υ ς κ ό λ π ο υ ς
τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ , ό τ ι α υ τ ο ί μ ε τ έ τ ρ ε ψ α ν τ ο γ ι ο υ
γ κ ο σ λ ά β ι κ ο κ ό μ μ α σ ε α σ τ ι κ ό κ ό μ μ α κ α ι τ ο α π ό σ π α σ α ν α π ό τ ο δ ι ε
θ ν έ ς κ ί ν η μ α τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ .
Υ π ο γ ρ α μ μ ί ζ ο ν τ α ς α υ τ έ ς τ ι ς α λ ή θ ε ι ε ς , σ ε σ υ ν έ χ ε ι α τ ο ν ί σ α μ ε π ω ς
ε ί μ α σ τ ε σ ύ μ φ ω ν ο ι ν α γ ί ν ο υ ν π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς α π ό τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά
κ ό μ μ α τ α γ ι α ν α β ο η θ η θ ο ύ ν ο ι λ α ο ί τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς ν α γ λ υ τ ώ
σ ο υ ν α π ό τ η ν υ π ο δ ο ύ λ ω σ η κ α ι τ η ν ε ξ α θ λ ί ω σ η , α λ λ ά τ ο ν ί σ α μ ε ά λ
λ η μ ι α φ ο ρ ά , ότ ι κ α τ ά τ η γ ν ώ μ η μ α ς ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι η γ έ τ ε ς ε ί χ α ν
β υ θ ι σ τ ε ί β α θ ι ά σ τ ο ν α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό δ ρ ό μ ο , σ τ ο δ ρ ό μ ο τ η ς υ π ο τ α
γ ή ς σ τ ο υ ς α μ ε ρ ι κ ά ν ο υ ς κ α ι ά γ γ λ ο υ ς ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς .
Μ ' α υ τ ό λ έ γ α μ ε έ μ μ ε σ α σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ό τ ι δ ε ν ε ί μ α σ τ ε σ ύ μ
φ ω ν ο ι μ ε τ ι ς ε λ π ί δ ε ς και τ ι ς α υ τ α π ά τ ε ς , π ο υ έ τ ρ ε φ ε ω ς π ρ ο ς τ ο υ ς
γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς η γ έ τ ε ς κ α ι ι δ ι α ί τ ε ρ α σ τ ο « σ ύ ν τ ρ ο φ ο Τ ί τ ο » , ό π ω ς
ά ρ χ ι σ ε ν α τ ο ν α π ο κ α λ ε ί . Τ ι ς σ κ έ ψ ε ι ς α υ τ έ ς τ ι ς ε ξ έ φ ρ α σ α σ τ ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ κ α ι κ α τ ά τ η ν ά λ λ η σ υ ν ο μ ι λ ί α π ο υ ε ί χ α μ ' α υ τ ό ν , σ τ ι ς 2 3 τ ο υ
Ι ο ύ ν η τ ο υ 1954. Α υ τ ό ς ό μ ω ς π ρ ο σ π ο ι ο ύ ν τ α ν , π ω ς δ ε ν π ρ ό σ ε χ ε τ η
δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ή σ τ ά σ η , π ο υ ε ί χ α μ ε α ν ά μ ε σ α μ α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο γ ι ο υ
γ κ ο σ λ α β ι κ ό ζ ή τ η μ α . Ί σ ω ς δ ε ν ή θ ε λ ε ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι δ ι έ ν ε ξ η μ '
ε μ ά ς α π ό τ ις π ρ ώ τ ε ς ε π ί σ η μ ε ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς π ο υ ε ί χ α μ ε μ ' α υ τ ό ν . Ί
σ ω ς μ α ς υ π ο τ ι μ ο ύ σ ε κ α ι δ ε ν υ π ο λ ό γ ι ζ ε τ ι ς ε ν α ν τ ι ώ σ ε ι ς μ α ς . Θ υ μ ο ύ
μ α ι π ω ς ή τ α ν σ ε μ ε γ ά λ η ε υ φ ο ρ ί α κ α ι μ ι λ ο ύ σ ε μ ε β ε β α ι ό τ η τ α α ν -
______________________________
1. Οι αποφάσεις αυτές δημοσιεύτηκαν στο όργανο του Πληροφοριακού
Γραφείου των κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων «Για μια σταθερή
ε ιρήνη, για μια λαϊκή δημοκρατία!», στις I Ιούλη 1948. Αριθ. 16 και στις
29 Νοέμβρη 1949, Αριθ. 55.
73
θ ρ ώ π ο υ π ο υ ο ι δ ο υ λ ε ι έ ς τ ο υ π ά ν ε κ α λ ά . Μ ό λ ι ς ε ί χ ε ε π ι σ τ ρ έ ψ ε ι α π ό
μ ι α α σ τ ρ α π ι α ί α ε π ί σ κ ε ψ η σ τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α ( ή τ α ν μ ά σ τ ο ρ α ς
κ ά θ ε ε ί δ ο υ ς ε π ί σ κ ε ψ η ς : α σ τ ρ α π ι α ί α ς , ι γ κ ό γ ν ι τ ο , ε π ί σ η μ η ς , φ ι λ ι
κ ή ς , θ ο ρ υ β ώ δ ι κ η ς , σ ι ω π η ρ ή ς , τ η ν η μ έ ρ α , τ η ν ύ χ τ α , α ν α γ κ ε λ μ έ ν η ς ,
μ η α ν α γ κ ε λ μ έ ν η ς , σ ύ ν τ ο μ η ς , μ α κ ρ ά ς , μ ε α κ ο λ ο υ θ ί α , ο λ ο μ ό ν α χ ο ς
κ . λ π . ) .
— Σ τ η ν Π ρ ά γ α — μ ο υ ε ί π ε — μ ί λ η σ α ξ α ν ά γ ι α τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι
κ ο π ρ ό β λ η μ α μ ε ε κ π ρ ό σ ω π ο υ ς μ ε ρ ι κ ώ ν α δ ε ρ φ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν π ο υ
β ρ ί σ κ ο ν τ α ν ε κ ε ί . Ό λ ο ι ή τ α ν α π ό λ υ τ α σ ύ μ φ ω ν ο ι μ ' ε μ έ ν α κ α ι θ ε ω
ρ ο ύ σ α ν τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς π ο λ ύ σ η μ α ν τ ι κ έ ς .
Έ π ε ι τ α , κ ο ι τ ά ζ ο ν τ ά ς μ ε κ α τ ά μ α τ α , π ρ ό σ θ ε σ ε :
— Ε μ ε ί ς , ο ι Ο ύ γ γ ρ ο ι , ο ι Β ο ύ λ γ α ρ ο ι , ο ι Ρ ο υ μ ά ν ο ι κ α ι ά λ λ ο ι
π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ α μ ε τ ε λ ε υ τ α ί α κ α λ ά β ή μ α τ α π ρ ο ς τ η ν ε ξ ό μ ά λ υ ν σ η
τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α . . .
Κ α τ ά λ α β α γ ι α τ ί τ ο τ ό ν ι σ ε α υ τ ό . Ή θ ε λ ε ν α μ ο υ π ε ι : β λ έ π ε ι ς , ό
λ ο ι ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε σ ύ μ φ ω ν ο ι , γ ι ' α υ τ ό κ α ι σ ε ι ς , ο ι Α λ β α ν ο ί , π ρ έ π ε ι
ν α ε ν ω θ ε ί τ ε μ ' ε μ ά ς .
Τ ο υ ε ί π α κ ο ν τ ο λ ο γ ή ς , π ω ς η ι σ τ ο ρ ί α τ ω ν σ χ έ σ ε ώ ν μ α ς μ ε τ ο
γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο κ ό μ μ α κ α ι κ ρ ά τ ο ς ε ί ν α ι π ο λ ύ μ α κ ρ ά , π ω ς φ τ α ί χ τ η ς
γ ι α τ η δ ι α κ ο π ή τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν ή τ α ν η ί δ ι α η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η γ ε σ ί α ,
κ α ι , α ν α κ ό μ α ο ι α λ β α ν ο - γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ε ς δ ι α κ ρ α τ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς
β ρ ί σ κ ο ν τ α ι σ ε χ α μ η λ ό ε π ί π ε δ ο , α υ τ ό δ ε ν ε ξ α ρ τ ά τ α ι α π ό μ α ς , α λ λ ά
α π ό τ η σ τ ά σ η κ α ι τ ις σ υ ν ε χ ε ί ς α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς κ α ι α ν τ ι α λ β α ν ι κ έ ς
ε ν έ ρ γ ε ι ε ς τ ω ν η γ ε τ ώ ν τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ .
— Κανιέτσνο, κανιέτσνο!1 - π ε τ ά χ τ η κ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι κ α τ ά λ α
β α π ω ς δ ε ν ή θ ε λ ε ν α π ρ ο χ ω ρ ή σ ω π α ρ α π έ ρ α σ τ η σ υ ζ ή τ η σ η α υ τ ο ύ
τ ο υ π ρ ο β λ ή μ α τ ο ς .
— Ε μ ε ί ς , ε ί π ε , π ή ρ α μ ε ό λ α τ α μ έ τ ρ α . Α ύ ρ ι ο ο π ρ ε σ β ε υ τ ή ς μ α ς
σ τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α θ α π ά ε ι ν α σ υ ν α ν τ η θ ε ί μ ε τ ο ν Τ ί τ ο , π ο υ β ρ ί σ κ ε
τ α ι σ τ ο Μ π ρ ι ό ν ι . Ν ο μ ί ζ ο υ μ ε π ω ς υ π ά ρ χ ο υ ν π ο λ λ έ ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς ν α
ε π ι τ ε υ χ θ ε ί ο σ κ ο π ό ς . Α ν δ ε γ ί ν ε ι τ ί π ο τ ε — κ α τ έ λ η ξ ε — τ ό τ ε έ χ ο υ μ ε
κ ι ά λ λ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς .
Έ τ σ ι ά ρ χ ι σ ε τ ο ε ι δ ύ λ ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ - Τ ί τ ο Τ ι ς σ κ έ ψ ε ι ς ή τ α
« σ υ μ π ε ρ ά σ μ α τ ά » τ ο υ σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η « ν έ α α ν ά λ υ σ η » τ ο υ γ ι ο υ σ κ ο σ -
λ ά β ι κ ο υ ζ η τ ή μ α τ ο ς , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ύ σ τ ε ρ α α π ό μ ε ρ ι κ έ ς μ έ ρ ε ς τ α
π α ρ ά δ ο σ ε γ ρ α π τ ώ ς σ τ ο ν Τ ί τ ο . Φ υ σ ι κ ά , ο Τ ί τ ο ι κ α ν ο π ο ι ή θ η κ ε π ο υ
τ α π ρ ά γ μ α τ α α π ό μ έ ρ ο υ ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ξ ε λ ί σ σ ο ν τ α ν σ ύ μ φ ω ν α
________________________ I. Ασφαλώς, ασφαλώς! (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
74
μ ε τ ι ς π ρ ο β λ έ ψ ε ι ς τ ο υ , α λ λ ά σ α ν π α λ ι ά α λ ε π ο ύ π ο υ ή τ α ν , δ ε φ ά ν η κ ε
τ ό σ ο ε λ α φ ρ ό μ υ α λ ο ς ώ σ τ ε ν α ρ ι χ τ ε ί σ τ ι ς α γ κ ά λ ε ς του Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Α ν τ ί θ ε τ α , ο Τ ί τ ο σ κ έ φ τ ο ν τ α ν κ α ι ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ν , ώ σ τ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
ό π ω ς έ σ κ υ ψ ε π ρ ώ τ ο ς τ ο κ ε φ ά λ ι , ν α έ ρ θ ε ι ε π ί σ η ς π ρ ώ τ ο ς κ α ι ν α τ ο υ
ζ η τ ή σ ε ι α ν ο ι χ τ ά σ υ γ ν ώ μ η σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι . Τ ό σ ο π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο π ο υ ο
Τ ί τ ο ε ί χ ε β υ θ ι σ τ ε ί ω ς τ ο λ α ι μ ό σ τ ο β ό ρ β ο ρ ο τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ , ή
τ α ν δ ε μ έ ν ο ς χ ε ρ ο π ό δ α ρ α , γ ι ' α υ τ ό α ν θ α έ λ ε γ ε κ α μ ι ά λ έ ξ η γ ι α τ ο
« σ ο σ ι α λ ι σ μ ό » κ α ι γ ι α τ ο « μ α ρ ξ ι σ μ ό » , α υ τ ό έ π ρ ε π ε ν α τ ο κ ά μ ε ι μ ο
ν ά χ α σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ι ς δ ό σ ε ι ς , π ο υ θ α τ ο υ ε π έ τ ρ ε π α ν τ α δ υ τ ι κ ά α φ ε
ν τ ι κ ά τ ο υ κ α ι π ρ ο π α ν τ ό ς ο ι α μ ε ρ ι κ ά ν ο ι ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς . Α φ ο ύ τ ο ν ά
φ η σ ε κ ά μ π ο σ ο κ α ι ρ ό σ ε α δ η μ ο ν ί α , γ ι α ν α τ ο υ τ ι ν ά ξ ε ι κ α λ ά τ ι ς ξε-
κ ο υ ρ τ ι σ μ έ ν ε ς χ ο ρ δ έ ς , τ ε λ ι κ ά π ε ρ ί τ α μ έ σ α Α υ γ ο ύ σ τ ο υ τ ο υ 1954 ο
Τ ί τ ο α π ά ν τ η σ ε σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε π ί σ η ς γ ρ α π τ ώ ς .
Τ ο π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο τ η ς ε π ι σ τ ο λ ή ς τ ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α
δ ί ο υ ή τ α ν σ τ η ν ο υ σ ί α π ε ρ ί π ο υ τ ο ε ξ ή ς : Χ α ί ρ ο μ α ι π ο υ ε σ ύ , Ν ι κ ή τ α
Σ ε ρ γ κ έ γ ι ε β ι τ ς , δ ε ί χ ν ε σ α ι λ ο γ ι κ ό ς κ α ι π λ α τ ύ κ α ρ δ ο ς , α λ λ ά ά ν ο ι ξ ε
π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ η ν κ α ρ δ ι ά σ ο υ , έ β γ α π ι ο ξ ε κ ά θ α ρ α σ τ ο ν έ ο δ ρ ό μ ο τ η ς
σ υ μ φ ι λ ί ω σ η ς κ α ι τ ο υ ε ν α γ κ α λ ι σ μ ο ύ . Ε μ ε ί ς , ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι , έλε
γ ε ο Τ ί τ ο σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ε ί μ α σ τ ε σ ύ μ φ ω ν ο ι ν α σ υ μ φ ι λ ι ω θ ο ύ μ ε ,
α λ λ ά , ό π ω ς γ ν ω ρ ί ζ ε τ ε , π ι ά σ α μ ε κ α ι ν ο ύ ρ γ ι ο υ ς φ ί λ ο υ ς , μ ε τ ο υ ς ο
π ο ί ο υ ς έ χ ο υ μ ε ι σ χ υ ρ ο ύ ς και β α θ ε ί ς δ ε σ μ ο ύ ς , γ ι ' α υ τ ό η σ υ μ φ ι λ ί ω
σ ή μ α ς μ ' ε σ ά ς « π ρ έ π ε ι ν α α ν α π τ υ χ θ ε ί π ρ ο ς τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η , π ο υ
ν α α ν τ α π ο κ ρ ί ν ε τ α ι σ τ η ν π ο λ ι τ ι κ ή μ α ς τ η ς δ ι ε θ ν ο ύ ς σ υ ν ε ρ γ α σ ί α ς » ,
δ η λ α δ ή ν α μ η χ α λ ά σ ο υ ν , α λ λ ά ν α ε ν ι σ χ υ θ ο ύ ν π α ρ α π έ ρ α ο ι σ χ έ σ ε ι ς
τ ω ν Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν μ ε τ ο ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό .
Ε π ί σ η ς , μ ε τ ό ν ο υ π α γ ό ρ ε υ σ η ς , ο Τ ί τ ο δ ε ν π α ρ έ λ ε ι ψ ε ν α θ έ σ ε ι
σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ και μ ι α σ ε ι ρ ά ά λ λ ο υ ς ό ρ ο υ ς γ ι α τ ο υ ς μ ε λ λ ο ν τ ι
κ ο ύ ς δ ε σ μ ο ύ ς :
Π ρ ώ τ ο , ο Τ ί τ ο ζ η τ ο ύ σ ε α π ό τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή π λ ε υ ρ ά ν α ε ρ γ α σ τ ε ί
π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο γ ι α τ η ν ε ξ ά λ ε ι ψ η τ ω ν « α ρ ν η τ ι κ ώ ν σ τ ο ι χ ε ί ω ν » κ α ι ν α
α φ α ι ρ ε θ ο ύ ν τ α ε μ π ό δ ι α , π ο υ ε π έ δ ρ α σ α ν σ τ η ρ ή ξ η τ ο υ 1948 κ α ι , εν
ν ο ε ί τ α ι , μ ' α υ τ ό ο « μ ά σ τ ο ρ α ς » τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ ζ η τ ο ύ σ ε α ν ο ι χ τ ά
ν α α ν α θ ε ω ρ η θ ε ί ό λ η η σ ω σ τ ή γ ρ α μ μ ή α ρ χ ώ ν π ο υ α κ ο λ ο ύ θ η σ α ν τ ο
Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό , ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι τ α ά λ λ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α τ ο 1948.
Δ ε ύ τ ε ρ ο , η μ ε λ λ ο ν τ ι κ ή σ υ μ φ ι λ ί ω σ η , υ π α γ ό ρ ε υ ε ο Τ ί τ ο , δ ε ν έ
π ρ ε π ε ν α υ π ο ν ο ο ύ σ ε « π λ ή ρ η ε ν ό τ η τ α σ τ η ν ε κ τ ί μ η σ η και τ η σ τ ά σ η
έ ν α ν τ ι τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν » , ε π ο μ έ ν ω ς , ν α σ υ μ φ ι λ ι ω θ ο ύ μ ε , α λ λ ά ο κ α θ έ
ν α ς ν α ε ν ε ρ γ ε ί α π ό κ ε φ α λ ι ο ύ τ ο υ κ α ι . γ ι α λ ο γ α ρ ι α σ μ ό τ ο υ .
Τ ρ ί τ ο , ο τ ρ ό π ο ς τ ι δ ρ ό μ ο α κ ο λ ο υ θ ώ ε γ ώ κ α ι τ ι δ ρ ό μ ο α κ ο λ ο υ θ ά ς
ε σ ύ γ ι α τ η ν ο ι κ ο δ ό μ η σ η τ ο υ « σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ » , α υ τ ό ε ί ν α ι υ π ό θ ε σ η
75
κ α θ ε ν ό ς α π ό μ α ς κ α ι δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α ε π ι δ ρ ά σ ε ι σ τ η ν ε ξ ο μ ά λ υ ν σ η τ ω ν
σ χ έ σ ε ω ν ε π ο μ έ ν ω ς ε γ ώ θ α ο ι κ ο δ ο μ ή σ ω τ ο ν « ε ι δ ι κ ό σ ο σ ι α λ ι σ μ ό »
κ ι ε σ ύ ν α τ ο ν π α ρ α δ ε χ τ ε ί ς α σ υ ζ ή τ η τ α .
Τ έ τ α ρ τ ο , υ π α ί τ ι ο ι τ η ς δ ι έ ν ε ξ η ς , έ λ ε γ ε ο Τ ί τ ο , δ ε ν ε ί ν α ι ο ύ τ ε ο
Μ π έ ρ ι α , ο ύ τ ε ο Τ ζ ί λ α ς , ε ί ν α ι β α θ ύ τ ε ρ α α ί τ ι α , γ ι ' α υ τ ό ε σ ε ί ς , ο ι Σ ο
β ι ε τ ι κ ο ί , κ ι ο ι ά λ λ ο ι μ α ζ ί μ ' ε σ ά ς , τ ρ α β ά τ ε χ έ ρ ι π λ έ ρ ι α α π ό τ η
γ ρ α μ μ ή τ η ς ε π ο χ ή ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , τ ρ α β ά τ ε χ έ ρ ι α π ό τ ι ς π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ε ς
α ρ χ έ ς , γ ι α τ ί έ τ σ ι τ α π ρ α γ μ α τ ι κ ά α ί τ ι α τ η ς δ ι έ ν ε ξ η ς α ν α τ ρ έ π ο ν τ α ι
α υ τ ό μ α τ α .
Τ έ λ ο ς ο Τ ί τ ο α π έ ρ ι ψ ε τ η ν π ρ ό τ α σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ γ ι α δ ι μ ε ρ ή
σ υ ν ά ν τ η σ η κ ο ρ υ φ ή ς , θ έ τ ο ν τ α ς τ ο υ σ α ν ό ρ ο τ η ν « ε π ί τ ε υ ξ η π ρ ο κ α
τ α ρ κ τ ι κ ώ ν ε π ι τ υ χ ι ώ ν σ τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η τ η ς ε ξ ο μ ά λ υ ν σ η ς » . Τ α υ π ο
ν ο ο ύ μ ε ν α ή τ α ν ο λ ο φ ά ν ε ρ α : Α ν θ έ λ ε ι ς ν α σ υ ν α ν τ η θ ε ί ς κ α ι ν α σ υ μ φ ι
λ ι ω θ ε ί ς μ ' ε μ έ ν α , κ ά μ ε κ ι ά λ λ α β ή μ α τ α σ τ ο δ ρ ό μ ο π ο υ ά ρ χ ι σ ε ς , ε
ν ε ρ γ ά μ έ σ α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , σ τ ι ς ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς κ α ι κ ό μ μ α τ α
π ι ο γ ρ ή γ ο ρ α κ α ι π ι ο θ α ρ α λ λ έ α γ ι α τ η δ ι ά δ ο σ η κ α ι δ ι ε ύ ρ υ ν σ η τ ο ύ
τ ο υ τ ο υ « ν έ ο υ » δ ρ ό μ ο υ , ο ο π ο ί ο ς ή τ α ν κ α ι ε ί ν α ι ο π α λ ι ό ς μ ο υ δ ρ ό
μ ο ς .
Κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , π ό τ ε θ υ μ ω μ έ ν ο ς κ α ι π ό τ ε ε ν θ ο υ σ ι ώ δ η ς σ τ ι ς
ε ν έ ρ γ ε ι έ ς τ ο υ , ά ρ χ ι σ ε ν α υ π ο τ ά σ σ ε τ α ι κ α ι ν α ε φ α ρ μ ό ζ ε ι μ ε ζ ή λ ο
τ ο υ ς ό ρ ο υ ς κ α ι τ ι ς σ υ σ τ ά σ ε ι ς τ ο υ Τ ί τ ο .
Σ ' ε μ ά ς π ο υ π α ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α μ ε μ ε π ρ ο σ ο χ ή κ α ι α ν η σ υ χ ί α α υ τ ή
τ η δ ι α δ ι κ α σ ί α , α υ ξ ή θ η κ α ν ο ι υ π ο ψ ί ε ς ό τ ι α υ τ ή η σ τ ά σ η ο δ η γ ο ύ σ ε τ η
Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η σ ε α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό δ ρ ό μ ο . Ό σ ο π ε ρ ν ο ύ σ α ν ο ι
μ έ ρ ε ς ό λ ο κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο π ε ι θ ό μ α σ τ α ν , π ω ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε τ ι ς
α κ ρ ο β α σ ί ε ς τ ο υ έ κ ρ υ β ε έ ν α σ α τ α ν ι κ ό π α ι γ ν ί δ ι . Β λ έ π α μ ε ό τ ι , π έ φ τ ο
ν τ α ς σ τ α γ ό ν α τ α μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο ν Τ ί τ ο 1 , μ ε ί ω ν ε τ ο γ ό η τ ρ ο τ ο υ Κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς και τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ κ ρ ά τ ο υ ς . Δ ε μ α ς έ ρ χ ο
ν τ α ν κ α λ ά , α λ λ ά σ τ ο κ ά τ ω - κ ά τ ω , η β ε λ τ ί ω σ η τ ω ν σ ο β ι ε τ ο - γ ι ο υ
γ κ ο σ λ ά β ι κ ω ν σ χ έ σ ε ω ν ή τ α ν δ ι κ ό τ ο υ ς ε σ ω τ ε ρ ι κ ό π ρ ό β λ η μ α κ ι ε
μ ε ί ς δ ε ν ε ί χ α μ ε , π ω ς ν α ε ν α ν τ ι ω θ ο ύ μ ε . Ε μ ε ί ς ό μ ω ς δ ε ν ή μ α σ τ α ν κ α ι
δ ε μ π ο ρ ε ί ν α ή μ α σ τ α ν π ο τ έ σ ύ μ φ ω ν ο ι μ ε τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς τ ο υ ν α ε
ξ α λ ε ί ψ ε ι τ ο π α ρ ε λ θ ό ν κ α ι ν α χ ε ι ρ ι σ τ ε ί τ α α ί τ ι α κ α ι τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς τ η ς
κ α τ α δ ί κ η ς τ ω ν γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν ε ν τ ε λ ώ ς δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά
α π ό ό,τι ή τ α ν σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α . Ε π ί σ η ς , δ ε μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α δε-
_________________________
1. Βλέπε το άρθρο «Ο Χρουστσιόφ γονατιστός μπροστά στον Τίτο».
Ενβέρ Χότζα «Διαλεχτά Έ ρ γ α » III, Εκδοτικό «8 Νοέμβρη», Τίρανα 1980,
έκδοση στην α γ γ λ ι κ ή , σελ. 479 - 498.
76
χ τ ο ύ μ ε ν α γ ί ν ο μ ε ε τ α ί ρ ο ι τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ ' α υ τ ό τ ο ε π ι κ ί ν δ υ ν ο
κ α ι ύ π ο π τ ο ι δ ε ο λ ο γ ι κ ό κ α ι π ο λ ι τ ι κ ό π α ι γ ν ί δ ι . Τ ο τ ι έ κ α μ α ν ο ι Ρ ο υ
μ ά ν ο ι , ο ι Ο ύ γ γ ρ ο ι ή ο ι Β ο ύ λ γ α ρ ο ι α υ τ ό ή τ α ν δ ι κ ή τ ο υ ς δ ο υ λ ε ι ά . Φ ι
λ ι ά κ α ι σ υ μ φ ι λ ί ω σ η ε μ ε ί ς δ ε θ α ε ί χ α μ ε μ ε τ ο υ ς τ ι τ ο ϊ κ ο ύ ς .
Ε χ τ ό ς α π ό τ ι ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς τ ο υ π ε π ο ι θ ή σ ε ι ς , γ ι α τ η ν π ρ α γ μ α
τ ο π ο ί η σ η τ ο υ α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ο ύ δ ι α β ή μ α τ ο ς , ώ θ η σ ε α ν α μ φ ί β ο λ α τ ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο Τ ί τ ο . Α υ τ ό ς δ ε ν ή θ ε λ ε ν α υ π ο κ λ ι θ ε ί μ π ρ ο σ τ ά
σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , γ ι ' α υ τ ό ζ ή τ η σ ε ε π ί μ ο ν α ν α π ά ε ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
κ α ι ν α υ π ο κ λ ι θ ε ί σ ' α υ τ ό ν σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι , ν α π ά ε ι ν α κ ά μ ε ι α υ τ ο
κ ρ ι τ ι κ ή σ τ η ν Κ α ν ό σ σ α ( Β ε λ ι γ ρ ά δ ι ) . Έ τ σ ι κ α ι έ γ ι ν ε . Ύ σ τ ε ρ α α π ό
έ ν α χ ρ ό ν ο κ α ι κ ά τ ι μ υ σ τ ι κ ώ ν κ α ι φ α ν ε ρ ώ ν ε π α φ ώ ν δ ι α μ έ σ ο υ ε ι δ ι
κ ώ ν α π ε σ τ α λ μ έ ν ω ν , ύ σ τ ε ρ α α π ό μ α κ ρ ά κ α ι π ο λ ύ φ ι λ ι κ ή α λ λ η λ ο
γ ρ α φ ί α α ν ά μ ε σ α σ τ ο « σ ύ ν τ ρ ο φ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ » κ α ι τ ο « σ ύ ν τ ρ ο φ ο
Τ ί τ ο » κ α ι α ν τ ί σ τ ρ ο φ α , τ ε λ ι κ ά ο Τ ί τ ο έ σ τ ε ι λ ε ε ί δ η σ η τ ο ν Α π ρ ί λ η
τ ο υ 1955 σ τ ο ν έ ο α γ α π η τ ό τ ο υ , π ω ς ή τ α ν σ ύ μ φ ω ν ο ς ν α σ τ ε φ α ν ω
θ ο ύ ν κ α ι τ ο ν π ρ ο σ κ α λ ο ύ σ ε ν α τ ε λ έ σ ο υ ν τ ο « γ ά μ ο » ή « σ ' έ ν α π λ ο ί ο
σ τ ο Δ ο ύ ν α β η , ή , α ν ε σ ε ί ς ε ί σ τ ε σ ύ μ ω ν ο ι , ν α τ ο ν κ ά ν ο υ μ ε σ τ ο Βελι
γ ρ ά δ ι . Κ α τ ά τ η γ ν ώ μ η μ α ς — σ υ ν έ χ ι ζ ε ο κράλης 1 τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ —
η σ υ ν ά ν τ η σ η π ρ έ π ε ι ν α ε ί ν α ι α ν ο ι χ τ ή κ α ι ν α α ν α κ ο ι ν ω θ ε ί » . Ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , π ο υ π ε ρ ί μ ε ν ε α ν υ π ό μ ο ν α , π ή γ ε σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι , φ ι λ ή
θ η κ ε κ α ι α γ κ α λ ι ά σ τ η κ ε μ ε τ ο ν Τ ί τ ο , έ κ α μ ε α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή , ε ξ ά λ ε ι ψ ε
μ ε « α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ό τ η τ α τ α ε π ι σ τ ρ ώ μ α τ α τ ο υ π α ρ ε λ θ ό ν τ ο ς » κ α ι ά ν ο ι
ξ ε τ η ν « ε π ο χ ή τ η ς φ ι λ ί α ς α ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς δ υ ο λ α ο ύ ς και τ α δ ύ ο κ ό μ
μ α τ ά » τ ο υ ς .
Τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α τ α δ ί κ α σ ε τ η μ ε τ ά β α σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο
Β ε λ ι γ ρ ά δ ι κ α ι ι δ ι α ί τ ε ρ α τ η ν α π ό φ α σ η τ ο υ ν α π λ ύ ν ε ι τ ο ν ά π λ υ τ ο Τ ί
τ ο . Μ ο ν ά χ α δ ύ ο τ ρ ε ι ς μ έ ρ ε ς π ρ ι ν ξ ε κ ι ν ή σ ε ι « γ ι α τ η ν Κ α ν ό σ σ α » ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ α ς ε ι δ ο π ο ί η σ ε γ ι α τ ο δ ι ά β η μ α π ο υ θ α έ κ α ν ε , α υ τ ό ό
μ ω ς ε μ ε ί ς τ ο π ε ρ ι μ έ ν α μ ε , γ ι α τ ί τ α ν ε ρ ά σ τ α ο π ο ί α κ ο λ υ μ π ο ύ σ ε ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , σ ' ε κ ε ί ν ο τ ο μ ύ λ ο τ ο ν ο δ η γ ο ύ σ α ν . Ν α π ή γ α ι ν ε ή ν α
μ η π ή γ α ι ν ε σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι , α υ τ ό ή τ α ν δ ι κ ή τ ο υ δ ο υ λ ι ά , α ς έ κ α ν ε ό
π ω ς ή θ ε λ ε . Ε κ ε ί ν ο π ο υ μ α ς ε ξ ό ρ γ ι σ ε κ α ι μ α ς τ ά ρ α ξ ε β α θ ι ά ή τ α ν η
α ν α κ ο ί ν ω σ η , π ο υ μ α ς έ κ α ν ε σ τ η ν ί δ ι α ε π ι σ τ ο λ ή , π ω ς ε ί χ ε α π ο φ α σ ί
σ ε ι ν α α κ υ ρ ώ σ ε ι σ α ν ά δ ι κ η τ η ν α π ό φ α σ η τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό τ ο υ Ν ο
έ μ β ρ η τ ο υ 1949 σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν κ α τ α δ ί κ η τ η ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η ς η γ ε
σ ί α ς ν α α ν α κ ο ι ν ώ σ ε ι α υ τ ή τ η ν έ α α π ό φ α σ η τ ο υ σ τ ο ν Τ ί τ ο κ α ι ν α
δ η μ ο σ ι ε ύ σ ε ι έ τ σ ι σ τ ο ό ρ γ α ν ο « Γ ι α σ τ α θ ε ρ ή ε ι ρ ή ν η , γ ι α τ η λ α ϊ κ ή
________________ 1. Ο Κράλης, βασιλιάς
77
δ η μ ο κ ρ α τ ί α ! » μ ι α α ν α κ ο ί ν ω σ η . Σ ' α υ τ ή τ η ν α ν α κ ο ί ν ω σ η ο Χ ρ ο υ -
σ τ σ ι ό φ τ ό ν ι ζ ε π ω ς τ ά χ α τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α ,
μ έ λ η τ ο υ Ι ν φ ρ ο ρ μ π υ ρ ό , ε ξ έ τ α σ α ν ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς τρί
τ η ς Α π ό φ α σ η ς τ η ς σ ύ σ κ ε ψ η ς τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό , π ο υ ε γ κ ρ ί θ η κ ε τ ο
Ν ο έ μ β ρ η τ ο υ 1949 σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο π ρ ό β λ η μ α κ α ι α
π ο φ ά σ ι σ α ν ν α θ ε ω ρ η θ ο ύ ν α β ά σ ι μ ε ς ο ι κ α τ η γ ο ρ ί ε ς π ρ ο ς τ η ν η γ ε σ ί α
τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς , π ο υ π ε ρ ι ε ί χ ε α υ
τ ή η Α π ό φ α σ η κ α ι ν α α κ υ ρ ω θ ε ί η α π ό φ α σ η τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό σ χ ε τ ι
κ ά μ ε τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ζ ή τ η μ α .
Ε μ ε ί ς γ ρ ά ψ α μ ε ε π ι σ τ ο λ ή π ρ ο ς τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς σ χ ε τ ι κ ά μ '
α υ τ ό κ α ι δ ι α μ α ρ τ υ ρ η θ ή κ α μ ε έ ν τ ο ν α 1 . Μ ι α τ έ τ ο ι α α π ό φ α σ η γ ι α έ ν α ν
ε χ θ ρ ό τ ο υ δ ι ε θ ν ο ύ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ο ύ , ο ο π ο ί ο ς ε ί χ ε κ α τ α δ ι κ α σ τ ε ί α π ό
κ ο ι ν ο ύ α π ' ό λ α τ α κ ό μ μ α τ α , δ ε ν ή τ α ν δ υ ν α τ ό ν α π α ρ θ ε ί μ ο ν ο μ ε ρ ώ ς
α π ό τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς χ ω ρ ί ς ν α
ρ ω τ η θ ο ύ ν κ α ι τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α , μ ε τ α ξ ύ τ ω ν ο π ο ί ω ν κ ι ε μ ε ί ς . Τ α ά λ
λ α κ ό μ μ α τ α υ π ο τ ά χ τ η κ α ν σ τ η ν α π ό φ α σ η τ ο υ Χ ρ ο σ τ σ ι ό φ κ α ι σ τ η
θ έ λ η σ η τ ο υ Τ ί τ ο ν α μ ε τ α β ο ύ ν σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ , ο ι η γ έ τ ε ς τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ ,
ν α φ ι λ ή σ ο υ ν τ ο χ έ ρ ι τ ο υ Τ ί τ ο κ α ι ν α τ ο υ ζ η τ ή σ ο υ ν σ υ γ γ ν ώ μ η . Μ ε -
τ έ β η κ α ν ε κ ε ί ο ι Ν τ ε ζ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α , α λ λ ά ε μ ε ί ς ό χ ι . Ε μ ε ί ς σ υ ν ε χ ί
σ α μ ε τ η ν π ά λ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς . Σ τ α χ α μ έ ν α ή ρ θ ε σ ' ε
μ ά ς ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν , ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς σ τ α Τ ί ρ α ν α , ν α μ α ς πε ί
σε ι ν α π α ρ α ι τ η θ ο ύ μ ε α π ό τ η ν ε ν α ν τ ί ω σ η .
_____________________________
1. «Η καθημερινή πείρα του Κόμματός μας στις σχέσεις με τους Γιου
γκοσλάβους, — α ν α φ έ ρ ο ν τ α ν μεταξύ άλλων στην ε π ι σ τ ο λ ή , — τόσο πριν τη
ρήξη με τους Γιουγκοσλάβους το 1948, όσο και κατόπιν αυτής μέχρι σήμε
ρα, επιβεβαιώνει σαφέστατα και τέλεια, με πολλά και έγκυρα αποδεικτικά,
ότι το βασικό περιεχόμενο όλων των αποφάσεων του Ινφορμπυρό σχετ ικά
με το γ ιουγκοσλάβικο ζήτημα ήταν απόλυτα σωστό... Κατά τη γνώμη μας
μια τόσο εσπευσμένη (και απότομη) απόφαση για ένα ζήτημα μεγάλης ση
μασίας αρχών, χωρίς να γίνει προηγούμενα μια βαθιά ανάλυση από κοινού
με όλα τα ενδιαφερόμενα σ' αυτό το ζήτημα κόμματα, και ακόμα περισσό
τερο η δημοσίευσή της στον τύπο και η επικύρωσή της στις συνομιλίες του
Βελιγραδίου, όχι μόνον θα ή τ α ν παράκαιρη, αλλά θα προκαλούσε σοβαρές
ζημιές στον γενικό προσανατολισμό. . . Εμείς είμαστε πεπεισμένοι ότι η γε
νική αυτή γραμμή του Κόμματός μας στις σχέσεις με τη Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α εί
ναι σωστή...» (Από την επιστολή της ΚΕ του ΚΕΑ προς την ΚΕ του ΚΚ
της ΣΕ στις 25 Μάη 1955. Κεντρικό Αρχε ίο του Κόμματος - Κ.Α.Κ.).
78
Ε γ ώ δ έ χ τ η κ α τ ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν κ α ι τ ο υ ε ξ έ θ ε σ α κ α τ ' α ρ χ ή ν ά λ λ η
μ ι α φ ο ρ ά ό σ α γ ρ ά ψ α μ ε σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή π ρ ο ς τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α .
— Τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , τ ο υ εί
π α α ν ά μ ε σ α σ τ α ά λ λ α , μ α ς έ μ α θ ε ν α ε κ φ ρ ά ζ ο υ μ ε α ν ο ι χ τ ά κ α ι ε ι λ ι
κ ρ ι ν ά , σ α ν δ ι ε θ ν ι σ τ έ ς , τ η γ ν ώ μ η μ α ς γ ι α κ ά θ ε ζ ή τ η μ α π ο υ σ χ ε τ ί ζ ε
τ α ι μ ε τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς . Η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ Κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς μ α ς π λ η ρ ο φ ό ρ η σ ε
π ρ ω τ ύ τ ε ρ α κ α ι μ α ς ζ ή τ η σ ε τ η γ ν ώ μ η γ ι α ό λ α τ α ζ η τ ή μ α τ α π ο υ σ χ ε
τ ί ζ ο ν τ α ι μ ε τ η ν κ ο ι ν ή π ο λ ι τ ι κ ή έ ν α ν τ ι τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς . Ε μ ε ί ς
μ ε λ ε τ ή σ α μ ε π ρ ο σ ε χ τ ι κ ά τ ι ς α π ό ψ ε ι ς τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς , εκ
φ ρ ά σ α μ ε κ α ι τ η γ ν ώ μ η μ α ς γ ι α τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α α υ τ ά κ α ι , ό π ω ς ξ έ ρ ε
τ ε , μ ε ί ν α μ ε σ ύ μ φ ω ν ο ι ν α κ α τ α β ά λ ο υ μ ε π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς γ ι α τ η β ε λ τ ί ω
σ η τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α .
— Ε σ ε ί ς ό μ ω ς σ τ η χ θ ε σ ι ν ή α π ά ν τ η σ ή σ α ς ε ν α ν τ ι ώ ν ε σ τ ε σ τ ο
ν έ ο δ ι ά β η μ α τ ο υ σ ύ ν τ ρ ο φ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ - μ ο υ ε ί π ε ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν .
— Μ ά λ ι σ τ α — τ ο υ ε ί π α — κ α ι έ χ ο μ ε λ ό γ ο υ ς γ ι ' α υ τ ό . Ε μ ε ί ς
φ ρ ο ν ο ύ μ ε π ω ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ζ ή τ η μ α υ π ά ρ χ ο υ ν με
γ ά λ ε ς δ ι α φ ο ρ έ ς α ν ά μ ε σ α σ τ ο π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο τ ω ν π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ω ν ε π ι
σ τ ο λ ώ ν τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς κ α ι τ η ς τ ε λ ε υ τ α ί α ς ε π ι σ τ ο λ ή ς .
— Γ ι α π ο ι α δ ι α φ ο ρ ά μ ι λ ά τ ε - ρ ώ τ η σ ε ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν . Ε γ ώ ν ο μ ί ζ ω
π ω ς η ά π ο ψ η τ ο υ κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς δ ε ν ά λ λ α ξ ε .
— Α ς τ ο ι δ ο ύ μ ε — τ ο υ ε ί π α — και π ή ρ α τ ι ς ε π ι σ τ ο λ έ ς τ η ς σ ο β ι ε
τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς . Ν α , λ ό γ ο υ χ ά ρ η , σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή τ η ς 4 τ ο υ Ι ο ύ ν η
1954 η η γ ε σ ί α σ α ς γ ρ ά φ ε ι : « Ε π α ν ε ξ ε τ ά ζ ο ν τ α ς τ α υ λ ι κ ά π ο υ σ χ ε τ ί ζ ο
ν τ α ι μ ε τ η ν ι σ τ ο ρ ί α τ η ς δ ι α κ ο π ή ς τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι
κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς μ ε τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α
τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α , κ α θ ώ ς κ α ι τ η ν μ ε τ έ π ε ι τ α α π ο χ ώ ρ η σ η τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ
λ α β ί α ς α π ό τ ο δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ό σ τ ρ α τ ό π ε δ ο , η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς , α ν α μ φ ί β ο λ α α π ο μ α
κ ρ ύ ν θ η κ ε σ ο β α ρ ά α π ό τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό , γ λ ί σ τ ρ η σ ε σ τ ι ς θέ
σ ε ι ς τ ο υ α σ τ ι κ ο ύ ε θ ν ι κ ι σ μ ο ύ και π έ ρ α σ ε σ ε ε π ι θ έ σ ε ι ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο
σ ο β ι ε τ ι κ ό κ ρ ά τ ο ς . Τ η ν ε χ θ ρ ι κ ή τ ο υ ς π ο λ ι τ ι κ ή ε ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι
κ ή Έ ν ω σ η , ο ι η γ έ τ ε ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Γ ι ο υ σ κ ο σ λ α -
β ί α ς τ η ν ε π έ χ τ ε ι ν α ν και ε ν ά ν τ ι α σ τ ι ς λ α ϊ κ ο δ η μ ο κ ρ α τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς ,
π ρ ο ς τ ι ς ο π ο ί ε ς μ έ χ ρ ι π ρ ι ν α π ό τ η δ ι α κ ο π ή τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν τ η ρ ο ύ σ α ν
ά ν α ν δ ρ η κ α ι π ε ρ ι φ ρ ο ν η τ ι κ ή σ τ ά σ η , ζ η τ ώ ν τ α ς γ ι α τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ ς α
ν α γ ν ώ ρ ι σ η ι δ ι α ι τ έ ρ ω ν π ρ ο τ ε ρ α ι ο τ ή τ ω ν κ α ι α ξ ι ώ ν , π ο υ δ ε ν τ ο υ ς α
ν ή κ α ν » .
Ε π ί σ η ς σ τ η ν ί δ ι α ε π ι σ τ ο λ ή — ε ί π α σ τ ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν — τ ο ν ί ζ ο ν τ α ν :
« Η κ ρ ι τ ι κ ή π ο υ τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α έ κ α μ α ν
79
σ τ ι ς ε θ ν ι κ ι σ τ ι κ έ ς κ α ι σ τ ι ς ά λ λ ε ς π α ρ ε κ κ λ ί σ ε ι ς α π ό τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό -
λ ε ν ι ν ι σ μ ό τ ω ν η γ ε τ ώ ν τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α
β ί α ς , ή τ α ν α π α ρ α ί τ η τ η κ α ι α π ό λ υ τ α δ ί κ α ι η . Α υ τ ή η κ ρ ι τ ι κ ή σ υ ν έ
β α λ ε σ τ η σ φ υ ρ η λ ά τ η σ η τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ
μ ά τ ω ν α π ό μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή π λ ε υ ρ ά , σ τ η ν ά ν ο δ ο τ η ς ε π α γ ρ ύ π ν η σ η ς τ ω ν
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ώ ν κ α ι σ τ η δ ι α π α ι δ α γ ώ γ η σ ή τ ο υ ς μ ε τ ο π ν ε ύ μ α τ ο υ π ρ ο
λ ε τ α ρ ι α κ ο ύ δ ι ε θ ν ι σ μ ο ύ » .
— Α κ ρ ι β ώ ς έ τ σ ι ε ί ν α ι - μ ο υ ρ μ ο ύ ρ ι σ ε ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν .
— Κ α ι ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ις π ρ ώ τ ε ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς η γ ε
σ ί α ς γ ι α τ η β ε λ τ ί ω σ η τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , σ υ ν έ χ ι σ α
ν α λ έ γ ω σ τ ο ν π ρ ε σ β ε υ τ ή , η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η γ ε σ ί α α κ ο λ ο ύ θ η σ ε τ ο
δ ρ ό μ ο κ α ι τ η ν π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν η σ τ ά σ η τ η ς κ α ι ό χ ι π ρ ι ν α π ό π ο λ ύ κ α ι
ρ ό , α λ λ ά μ ο ν ά χ α π ρ ι ν α π ό δ υ ο - τ ρ ε ι ς μ ή ν ε ς , τ ο Φ λ ε β ά ρ η τ ο ύ τ η ς
τ η ς χ ρ ο ν ι ά ς , ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι μ α ς έ γ ρ α φ α ν π ω ς « η η γ ε σ ί α
τ ο υ γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς ε ί χ ε σ υ ν δ ε θ ε ί σ ο β α ρ ά μ ε τ ο ν κ α π ι
τ α λ ι σ τ ι κ ό κ ό σ μ ο σ τ ι ς π ο λ ι τ ι κ έ ς κ α ι ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς τ η ς σ χ έ σ ε ι ς » .
— Έ τ σ ι , έ τ σ ι ε ί ν α ι ! ε π α ν έ λ α β ε μ ε μ ι σ ή φ ω ν ή ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν .
— Τ ό τ ε — τ ο ν ρ ώ τ η σ α — π ω ς ά λ λ α ξ ε τ ό σ ο γ ρ ή γ ο ρ α κ α ι τ ό σ ο α
π ρ ό ο π τ α η γ ν ώ μ η κ α ι η σ τ ά σ η τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς έ ν α ν τ ι α υ
τ ώ ν τ ω ν σ ο β α ρ ο τ ά τ ω ν π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν ; ! Κ α ι π ω ς μ π ο ρ ε ί ν α π α ρ θ ο ύ ν
τ ό σ ο ε ύ κ ο λ α κ α ι μ ο ν ο μ ε ρ ώ ς τ έ τ ο ι ε ς α π ο φ ά σ ε ι ς ό π ω ς γ ι α τ η ν α κ ύ
ρ ω σ η τ η ς α π ό φ α σ η ς τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό τ ο υ 1949;!
Τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό μ α ς Γ ρ α φ ε ί ο ε ξ έ τ α σ ε μ ε μ ε γ ά λ η π ρ ο σ ο χ ή κ α ι α ν η
σ υ χ ί α τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ ε γ ε ί ρ ο ν τ α ν σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή σ α ς τ η ς 2 3
τ ο υ Μ ά η κ ι ε μ ε ί ς , σ τ η ν α π ά ν τ η σ ή μ α ς α ν ο ι χ τ ά κ α ι ε ι λ ι κ ρ ι ν ά εκ
φ ρ ά σ α μ ε σ τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ι α σ ε ι ρ ά π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς .
Π ρ ώ τ ο , φ ρ ο ν ο ύ μ ε π ω ς η γ ε ν ι κ ή γ ρ α μ μ ή , τ ο κ ύ ρ ι ο , π ρ ω τ α ρ χ ι κ ό
π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο τ η ς Α π ό φ α σ η ς τ η ς σ ύ σ κ ε ψ η ς τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό τ ο υ Ν ο
έ μ β ρ η τ ο υ 1949 ε ί ν α ι σ ω σ τ ή και τ ο π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο α υ τ ή ς τ η ς Α π ό φ α
σ η ς δ ε ν μ π ο ρ ε ί ν α π α ρ θ ε ί ξ ε κ ο μ μ έ ν ο α π ό τ η ν Α π ό φ α σ η π ο υ δ η μ ο
σ ι ε ύ τ η κ ε τ ο ν Ι ο ύ λ η τ ο υ 1948. Α υ τ ή τ η ν ο ρ θ ό τ η τ α τ η ν ε π ι β ε β α ι ώ ν ε ι
κ α ι η κ α θ η μ ε ρ ι ν ή ε μ π ε ι ρ ί α τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ ο υ ς
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς , τ ό σ ο π ρ ι ν α π ό τ η ρ ή ξ η μ ' α υ τ ο ύ ς τ ο 1948 ό σ ο κ α ι
μ έ χ ρ ι σ ή μ ε ρ α .
Δ ε ύ τ ε ρ ο , η δ ι α δ ι κ α σ ί α π ο υ π ρ ο τ ε ί ν ε τ α ι ν α α κ ο λ ο υ θ η θ ε ί γ ι α τ η ν
α κ ύ ρ ω σ η τ η ς Α π ό φ α σ η ς τ η ς σ ύ σ κ ε ψ η ς τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό τ ο υ Ν ο έ μ
β ρ η 1949, ν ο μ ί ζ ο υ μ ε π ω ς δ ε ν ε ί ν α ι ο ρ θ ή . Ο ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ά ε λ ά χ ι σ τ ο ς
χ ρ ό ν ο ς , π ο υ δ ί ν ε τ α ι σ τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά και ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α , μέ
λ η τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό , ν α ε κ φ ρ ά σ ο υ ν τ η ν ά π ο ψ ή τ ο υ ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο
π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο τ η ς ε π ι σ τ ο λ ή ς σ α ς , μ α ς φ α ί ν ε τ α ι α ν ε π α ρ κ ή ς γ ι α ν α α -
80
π ο φ α σ ί σ ο υ ν γ ι α έ ν α τ ό σ ο σ η μ α ν τ ι κ ό ζ ή τ η μ α σ α ν α υ τ ό π ο υ τ ί θ ε τ α ι
σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή α υ τ ή . Κ α τ ά τ η γ ν ώ μ η μ α ς , μ ι α τ ό σ ο ε σ π ε υ σ μ έ ν η α
π ό φ α σ η σ χ ε τ ι κ ά μ ' έ ν α ζ ή τ η μ α μ ε γ ά λ η ς σ η μ α σ ί α ς α ρ χ ώ ν , χ ω ρ ί ς ν α
γ ί ν ε ι π ρ ω τ ύ τ ε ρ α μ ι α β α θ ι ά α ν ά λ υ σ η α π ό κ ο ι ν ο ύ μ ε ό λ α τ α κ ό μ μ α τ α
π ο υ τ α ε ν δ ι α φ έ ρ ε ι α υ τ ό τ ο ζ ή τ η μ α , κ α ι π ο λ ύ π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο η δ η μ ο
σ ί ε υ σ η α υ τ ή ς τ η ς α π ό φ α σ η ς σ τ ο ν τ ύ π ο κ α ι η α ν α κ ο ί ν ω σ ή τ η ς σ τ ι ς
σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ , ό χ ι μ ό ν ο θ α ή τ α ν π ρ ό ω ρ η , α λ λ ά θ α
π ρ ο κ α λ ο ύ σ ε σ ο β α ρ έ ς ζ η μ ι έ ς σ τ ο ν γ ε ν ι κ ό π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ό σ χ ε τ ι κ ά
μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α .
Ό σ ο ν α φ ο ρ ά τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς , α υ τ ό έ χ ε ι 7 χ ρ ό ν ι α π ο υ π α
λ ε ύ ε ι γ ι α τ η ν ε φ α ρ μ ο γ ή τ η ς γ ε ν ι κ ή ς τ ο υ γ ρ α μ μ ή ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , π ο υ κ α τ α ρ τ ί σ τ η κ ε μ ε β ά σ η τ ις α π ο φ ά σ ε ι ς τ ο υ Ι ν
φ ο ρ μ π υ ρ ό κ α ι π ο υ ε γ κ ρ ί θ η κ ε α π ό τ ο Π ρ ώ τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ό μ μ α
τ ό ς μ α ς 1 . Ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε π ε π ε ι σ μ έ ν ο ι ό τ ι η γ ε ν ι κ ή γ ρ α μ μ ή τ ο υ Κ ό μ
μ α τ ό ς μ α ς , σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , ε ί ν α ι ο ρ
θ ή . Α λ λ ά κ α ι α ν θ α σ κ ε φ τ ό μ α σ τ α ν γ ι α μ ι α σ τ ι γ μ ή π ώ ς σ τ η γ ρ α μ μ ή
α υ τ ή υ π ά ρ χ ε ι κ ά τ ι π ο υ π ρ έ π ε ι ν α α λ λ ά ξ ε ι , γ ι ' α υ τ ό θ α έ π ρ ε π ε ν α σ υ
γ κ λ η θ ε ί σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς , ή τ ο υ λ ά χ ι σ τ ο ν σ υ ν δ ι ά σ κ ε ψ η τ ο υ
Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι α υ τ ό μ ό ν ο ν α φ ο ύ π ρ ώ τ α α ν α λ ύ ο ν τ α ν β α θ ι ά η γ ε ν ι κ ή
γ ρ α μ μ ή ό λ ω ν τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν έ ν α ν τ ι
τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς , κ α θ ώ ς κ α ι ο ι α π ο φ ά σ ε ι ς κ α ι τ α σ υ μ π ε ρ ά σ μ α τ α
τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό .
— Γ ι ' α υ τ ό - ε ί π α κ α τ α λ ή γ ο ν τ α ς σ τ ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν — εμε ίς π ρ ο τ ε ί
ν ο υ μ ε ν α α ν α λ υ θ ο ύ ν τ α ζ η τ ή μ α τ α π ο υ ε γ ε ί ρ ο ν τ α ι σ τ η ν τ ε λ ε υ τ α ί α ε
π ι σ τ ο λ ή τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς σ ε μ ι α σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν
μ ε λ ώ ν τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό , ό π ο υ , α ν ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό , ν α π ά ρ ε ι μ έ ρ ο ς κ α ι
τ ο Κ ό μ μ α μ α ς γ ι α ν α πει τ ο λ ό γ ο τ ο υ . Μ ο ν ά χ α ε κ ε ί ν α π α ρ θ ε ί κ ο ι ν ή
α π ό φ α σ η γ ι α τ ο ζ ή τ η μ α α υ τ ό .
Ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν , π ο υ μ ε ά κ ο υ ε ω χ ρ ό ς , π ρ ο σ π ά θ η σ ε ν α μ ε π ε ί σ ε ι ν '
α λ λ ά ξ ω γ ν ώ μ η , ό τ α ν ό μ ω ς ε ίδε τ η ν ε π ι μ ο ν ή μ ο υ υ π ο χ ώ ρ η σ ε .
— Θ α γ ν ω σ τ ο π ο ι ή σ ω — ε ί π ε — σ τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς α υ τ ά
π ο υ μ ο υ α ν α κ ο ι ν ώ σ α τ ε .
— Σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή π ο υ σ τ ε ί λ α μ ε σ τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ —
κ α τ ά λ η ξ α — τ ο υ γ ρ ά ψ α μ ε ό λ α ό σ α σ α ς ε ί π α , α λ λ ά τ α ε π α ν έ λ α β α κ α ι
σ ε σ α ς γ ι α ν α σ α ς δ ι ε υ κ ρ ι ν ί σ ω τ ι μ α ς ώ θ η σ ε ν α τ η ρ ή σ ο υ μ ε α υ τ ή τ η
σ τ ά σ η .
______________________ 1. Συνήλθε από τις 8 μέχρι τις 22 Νοέμβρη 1948.
81
Η ε ν α ν τ ί ω σ ή μ α ς ή τ α ν α π ό λ υ τ α σ ω σ τ ή και σ ύ μ φ ω ν η μ ε τ ο υ ς
μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ο ύ ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ο ύ ς κ α ν ό ν ε ς τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν μ ε τ α ξ ύ τ ω ν
κ ο μ μ ά τ ω ν . Ε μ ε ί ς ξ έ ρ α μ ε κ α λ ά π ό σ ο σ ω σ τ έ ς , τ ε κ μ η ρ ι ω μ έ ν ε ς κ α ι ο
λ ό τ ε λ α β α σ ι σ μ έ ν ε ς ή τ α ν ο ι α ν α λ ύ σ ε ι ς κ α ι ο ι α π ο φ ά σ ε ι ς του Ι ν φ ο ρ
μ π υ ρ ό κ α ι τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α
τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ζ ή τ η
μ α , σ τ α 1948 κ α ι 1949. Ό τ α ν π ά ρ θ η κ ε η α π ό φ α σ η γ ι α τ η ν κ α τ α δ ί κ η
τ η ς α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή ς δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α ς τ η ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η ς η γ ε
σ ί α ς , ε μ ε ί ς δ ε ν ή μ α σ τ α ν μ έ λ ο ς τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό . Ο Σ τ ά λ ι ν ό μ ω ς , τ ο
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι τ α ά λ λ α κ ό μ
μ α τ α , μ έ λ η τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό , π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς τ η ν ε π ο χ ή ε κ ε ί ν η σ υ μ
β ο υ λ ε ύ τ η κ α ν κ α ι μ α ς , ά κ ο υ σ α ν μ ε μ ε γ ά λ η π ρ ο σ ο χ ή κ α ι τ ο λ ό γ ο μ α ς
σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ α ς μ ε τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η γ ε σ ί α . Ο Σ τ ά λ ι ν
κ α ι ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ί τ ο υ τ ο έ κ α μ α ν α υ τ ό ό χ ι μ ό ν ο ε π ε ι δ ή ή μ α σ τ ε α δ ε ρ -
φ ά κ ό μ μ α τ α κ α ι σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο υ ς λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ο ύ ς κ α ν ό ν ε ς έ π ρ ε π ε ν α
α ν τ α λ λ α γ ο ύ ν π λ α τ ι ά γ ν ώ μ ε ς , α λ λ ά κ α ι γ ι α τ ο σ η μ α ν τ ι κ ό γ ε γ ο ν ό ς
ό τ ι ε μ ε ί ς , ε π ε ι δ ή ε ί χ α μ ε ι δ ι α ί τ ε ρ ο υ ς δ ε σ μ ο ύ ς α π ό τ α χ ρ ό ν ι α τ ο υ π ο
λ έ μ ο υ μ ε τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η γ ε σ ί α , ε ί χ α μ ε ν α π ο ύ μ ε π ο λ λ ά γ ι '
α υ τ ή .
Μ ε τ α ξ ύ π ο λ λ ώ ν σ υ ν α ν τ ή σ ε ω ν κ α ι δ ι α β ο υ λ ε ύ σ ε ω ν σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο
π ρ ό β λ η μ α α υ τ ό ή τ α ν κ α ι η σ υ ν ά ν τ η σ ή μ ο υ ι ν κ ό γ ν ι τ ο μ ε τ ο Β ι σ ί ν -
σ κ υ , σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι , ό π ο υ π α ρ ε β ρ ί σ κ ο ν τ α ν κ α ι ο Ν τ ε ζ κ α ι ό π ο υ
α ν τ α λ λ ά ξ α μ ε γ ν ώ μ ε ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν κ ο ι ν ή σ τ ά σ η , π ο υ έ π ρ ε π ε ν α
τ η ρ ο ύ σ α μ ε έ ν α ν τ ι τ η ς π ρ ο δ ο τ ι κ ή ς δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α ς τ η ς γ ι ο υ γ κ ο σ
λ ά β ι κ η ς η γ ε σ ί α ς . Τ α π ο λ λ ά κ α ι α ν α ν τ ί ρ η τ α ε π ι χ ε ί ρ η μ α τ α κ α ι σ τ ο ι
χ ε ί α , π ο υ έ φ ε ρ α σ τ η σ υ ν ά ν τ η σ η α υ τ ή ε κ τ ι μ ή θ η κ α ν π ο λ ύ α π ό τ ο Βι-
σ ί ν σ κ υ κ α ι τ ο Ν τ ε ζ , ο ι ο π ο ί ο ι τ α χ α ρ α κ τ ή ρ ι σ α ν α ξ ι ό λ ο γ η σ υ μ β ο λ ή ,
π ο υ έ δ ι ν ε τ ο Κ ό μ μ α μ α ς γ ι α τ η ν κ α λ ύ τ ε ρ η γ ν ώ σ η τ η ς ε χ θ ρ ι κ ή ς κ α ι
α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή ς δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α ς τ ω ν η γ ε τ ώ ν τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ .
Ε δ ώ δ ε ν ε ί ν α ι ο χ ώ ρ ο ς ν α μ ι λ ή σ ω ε κ τ ε τ α μ έ ν α γ ι α τ η σ υ ν ά ν τ η σ η α υ
τ ή , γ ι α τ η ν ο π ο ί α έ χ ω π ο λ ε λ ς α ν α μ ν ή σ ε ι ς 1 , α λ λ ά τ ο ν ί ζ ω μ ο ν ά χ α
γ ι α ν α δ ε ί ξ ω μ ε π ό σ η π ρ ο σ ο χ ή κ α ι σ ύ ν ε σ η ε ν ε ρ γ ο ύ σ α ν τ ό τ ε ο Σ τ ά
λ ι ν κ α ι τ ο Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό σ τ ι ς α ν α λ ύ σ ε ι ς π ο υ έ κ α ν α ν κ α ι σ τ ι ς α π ο φ ά
σ ε ι ς π ο υ έ π α ι ρ ν α ν .
Ε ν τ ε λ ώ ς α ν τ ί θ ε τ α σ υ ν έ β α ι ν ε τ ώ ρ α μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ ς
ά λ λ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς . Α κ ρ ι β ώ ς α υ τ ο ί π ο υ τ ώ ρ α κ α τ α δ ί κ α ζ α ν
_________________________
1. Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Οι τιτοϊκοί» (Ιστορικές σημειώσεις). Εκδό
σεις «ΠΟΡΕΙΑ» Αθήνα 1983, σελ. 320 - 340.
82
τ ο Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό κ α ι τ ο Σ τ ά λ ι ν , ό τ ι τ ά χ α ε ν ή ρ γ η σ α ν κ α ι έ κ ρ ι ν α ν σ ε
ό χ ι σ ω σ τ ό δ ρ ό μ ο , κ α τ α π α τ ο ύ σ α ν ο ι ί δ ι ο ι κ α ι μ ε τ α δ ύ ο τ α π ό δ ι α
τ ο υ ς π ι ο σ τ ο ι χ ε ι ώ δ ι κ ο υ ς κ α ν ό ν ε ς τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν α ν ά μ ε σ α σ τ α κ ό μ μ α
τ α , σ υ μ π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ν σ α ν α ν α μ φ ι σ β ή τ η τ ο ι π ά τ ρ ω ν ε ς , π ο υ ο ύ τ ε κ α ν
ρ ω τ ο ύ σ α ν γ ι α τ η γ ν ώ μ η τ ω ν ά λ λ ω ν . Α υ τ ό δ ε μ π ο ρ ε ί ν α μ η μ α ς π ρ ο
κ α λ ο ύ σ ε α π ο γ ο ή τ ε υ σ η κ α ι α ν η σ υ χ ί α .
Ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς , ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν ή ρ θ ε ν α σ υ ν α ν τ η θ ε ί μ ' ε μ ά ς κ α ι
μ ε ρ ι κ έ ς ά λ λ ε ς φ ο ρ έ ς . Ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι α π ό τ ο κ έ ν τ ρ ο τ ο υ ζ η τ ο ύ σ α ν
ε π ε ι γ ό ν τ ω ς ν α μ α ς π ε ί σ ε ι ν α π α ρ α ι τ η θ ο ύ μ ε α π ό τ ις α π ό ψ ε ι ς μ α ς κ α ι
ν α σ υ μ φ ω ν ή σ ο υ μ ε μ ε τ η σ τ ά σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ή τ α ν α ρ κ ε τ ά δύ
σ κ ο λ ε ς κ α ι κ ρ ί σ ι μ ε ς σ τ ι γ μ έ ς . Α π ' ό σ α β λ έ π α μ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ρ έ
π ε ι ν α ε ί χ ε σ υ ν ε ν ν ο η θ ε ί π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α μ ε τ ι ς η γ ε σ ί ε ς τ ω ν ά λ λ ω ν
κ ο μ μ ά τ ω ν γ ι α τ ο τ ι θ α έ κ α ν ε σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι . Έ τ σ ι η π ρ ό τ α σ ή μ α ς
γ ι α τ η σ ύ γ κ λ η σ η τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό , ό π ο υ ν α ε ξ ε τ ά ζ ο ν τ α ν λ ε π τ ο μ ε
ρ ε ι α κ ά τ ο π ρ ό β λ η μ α , θ α έ π ε φ τ ε σ ε κ ο υ φ ό α υ τ ί . Α φ ο ύ σ υ ζ η τ ή σ α μ ε
ε κ τ ε τ α μ έ ν α σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο , α π ο φ α σ ί σ α μ ε ν α κ α λ έ σ ω ά λ λ η
μ ι α φ ο ρ ά τ ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν γ ι α ν α τ ο υ δ ι ε υ κ ρ ι ν ί σ ω τ η σ τ ά σ η μ α ς . Σ υ ν α
ν τ ή θ η κ α μ ' α υ τ ό ν σ τ ι ς 2 7 τ ο υ Μ ά η , τ η μ έ ρ α π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ β ρ ί
σ κ ο ν τ α ν σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι κ α ι γ ι α ό σ α μ ι λ ή σ α μ ε μ ε τ ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν , γ ρ ά
ψ α μ ε κ α ι μ ι α δ ε ύ τ ε ρ η ε π ι σ τ ο λ ή σ τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α . Τ η ν ε π ι σ τ ο
λ ή μ α ς α υ τ ή ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ τ η χ ρ η σ ι μ ο π ο ί η σ ε α ρ γ ό τ ε ρ α σ α ν «επι
χ ε ί ρ η μ α » γ ι α ν α α π ο δ ε ί ξ ε ι τ ά χ α π ω ς ε μ ε ί ς ε ί χ α μ ε σ φ ά λ ε ι μ ε τ η ν
π ρ ώ τ η ε π ι σ τ ο λ ή μ α ς τ η ς 2 5 Μ ά η κ α ι τ ά χ α δ ύ ο μ έ ρ ε ς α ρ γ ό τ ε ρ α κ ά
ν α μ ε « α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή » , « π α ρ α ι τ η θ ή κ α μ ε » α π ό τ η ν π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν η γ ν ώ
μ η . Σ τ η ν ο υ σ ί α ό μ ω ς η α λ ή θ ε ι α δ ε ν ε ί ν α ι α υ τ ή π ο υ έ λ ε γ α ν ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ί τ ο υ .
Τ ό σ ο σ τ η σ υ ν ά ν τ η σ η τ η ς 2 7 τ ο υ Μ ά η μ ε τ ο Λ ε β ί τ σ κ ι ν , ό σ ο κ α ι
σ τ η δ ε ύ τ ε ρ η ε π ι σ τ ο λ ή π ρ ο ς τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α , , εμε ίς δ ι α σ α φ η ν ί
σ α μ ε ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά γ ι α τ ί σ τ η ν π ρ ο κ ε ι μ έ ν η π ε ρ ί π τ ω σ η β ρ ε θ ή κ α μ ε
σ ε α ν ο ι χ τ ή α ν τ ί θ ε σ η μ ' α υ τ ο ύ ς .
Σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή α υ τ ή ξ α ν α τ ο ν ί σ α μ ε σ τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α π ω ς
π α ρ ' ό λ ο π ο υ ή μ α σ τ α ν κ α ι ε ί μ α σ τ ε σ ύ μ φ ω ν ο ι ν α κ α τ α β λ η θ ο ύ ν ό λ ε ς
ο ι π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς γ ι α τ η ν ε π ί λ υ σ η σ ε μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό δ ρ ό μ ο
τ ω ν δ ι α φ ω ν ι ώ ν α ρ χ ώ ν μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , ω σ τ ό σ ο ε ί χ α μ ε κ α ι έ
χ ο υ μ ε τ η ν π ε π ο ί θ η σ η π ω ς ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι η γ έ τ ε ς δ ε θ α π α ρ α ι τ η
θ ο ύ ν α π ό τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ ς κ α ι δ ε θ α α ν α γ ν ω ρ ί σ ο υ ν τ α σ ο β α ρ ά λ ά θ η
τ ο υ ς .
Σ τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ζ ή τ η μ α κ α ι κ υ ρ ί ω ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν α ν τ ι -
μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α τ η ς η γ ε σ ί α ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ
μ α τ ο ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς , γ ρ ά φ α μ ε σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή , ε μ ε ί ς ή μ α σ τ α ν κ α ι
83
ε ί μ α σ τ ε ι δ ι α ί τ ε ρ α ε υ α ί σ θ η τ ο ι , γ ι α τ ο λ ό γ ο ό τ ι η ε χ θ ρ ι κ ή α υ τ ή δ ρ α
σ τ η ρ ι ό τ η τ α ε ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ η ς λ α ϊ κ ή ς
δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς κ α ι σ ' ό λ ο τ ο κ ί ν η μ α τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ , α ν α π τ ύ χ θ η
κ ε ι δ ι α ί τ ε ρ α ά γ ρ ι α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι σ τ η ν κ υ ρ ι α ρ χ ί α τ η ς π α
τ ρ ί δ α ς μ α ς .
Β λ έ π ο ν τ α ς τ ο π ρ ό β λ η μ α έ τ σ ι , γ ρ ά φ α μ ε π ι ο κ ά τ ω , ε μ ε ί ς , ό τ α ν
δ ι α β ά σ α μ ε τ ο μ έ ρ ο ς τ η ς ε π ι σ τ ο λ ή ς σ α ς , ό π ο υ α ν α φ έ ρ ε τ α ι π ω ς ε ν δ ε
χ ο μ έ ν ω ς μ π ο ρ ε ί ν α α ν α κ ο ι ν ω θ ε ί σ τ ο υ ς Γ ι ο υ σ κ ο σ λ ά β ο υ ς η α κ ύ ρ ω
σ η τ η ς Α π ό φ α σ η ς τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό τ ο υ Ν ο έ μ β ρ η 1949 κ α ι σ χ ε τ ι κ ά
μ ' α υ τ ό ν α δ η μ ο σ ι ε υ τ ε ί μ ι α α ν α κ ο ί ν ω σ η σ τ ο ό ρ γ α ν ο « Γ ι α μ ι α σ τ α
θ ε ρ ή ε ι ρ ή ν η , γ ι α τ η λ α ϊ κ ή δ η μ ο κ ρ α τ ί α ! » , τ α ρ α χ τ ή κ α μ ε β α θ ι ά κ α ι
ε ί π α μ ε π ω ς α υ τ ό θ α ε ί ν α ι π ο λ ύ σ ο β α ρ ό λ ά θ ο ς α ν γ ί ν ε ι . Ε μ ε ί ς σ κ ε
φ τ ή κ α μ ε π ω ς α υ τ ή η Α π ό φ α σ η δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α α κ υ ρ ω θ ε ί , ε π ε ι δ ή σ '
α υ τ ή κ α θ ρ ε φ τ ί ζ ε τ α ι η λ ο γ ι κ ή ε ξ έ λ ι ξ η τ η ς ε χ θ ρ ι κ ή ς κ α ι α ν τ ι μ α ρ ξ ι -
σ τ ι κ ή ς δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α ς σ τ η ν π ρ ά ξ η , τ η ς η γ ε σ ί α ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς .
Ε μ ε ί ς κ ά ν ο μ ε τ ο ν ε ξ ή ς σ υ λ λ ο γ ι σ μ ό : σ ε π ε ρ ί π τ ω σ η π ο υ α κ υ ρ ω
θεί η ε ν λ ό γ ω Α π ό φ α σ η , α π ο ρ ρ ί π τ ο ν τ α ι ό λ α ό σ α γ ρ ά φ η κ α ν σ ' α υ
τ ή , τ ό τ ε α κ υ ρ ώ ν ε τ α ι , λ ο γ ο υ χ ά ρ η , κ α ι η δ ί κ η τ ο υ Ρ ά ι κ σ τ η ν Ο υ γ γ α
ρ ί α , τ ο υ Κ ο σ τ ό φ σ τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α κ . λ π . Κ α τ ' α ν α λ ο γ ί α π ρ έ π ε ι ν α α
κ υ ρ ω θ ε ί κ α ι η δ ί κ η τ η ς π ρ ο δ ο τ ι κ ή ς σ υ μ μ ο ρ ί α ς μ ' ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο ν
Κ ώ τ σ ι Τ ζ ό τ ζ ε κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ι ά 1 . Η ε χ θ ρ ι κ ή δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α τ η ς π ρ ο -
_______________________________
1. Πρόκειται για τις δίκες του Λάζλο Ράικ, πρώην υπουργού Εσωτερι
κών και αργότερα υπουργού Εξωτερικών της Ουγγαρίας, του Τράικο Κο
στόφ, πρώην αντιπροέδρου του Υπουργικού Συμβουλίου της Βουλγαρίας,
και των άλλων προβοκατόρων πρακτόρων στις χώρες της π ρ ώ η ν λαϊκής
δημοκρατίας. Τα στοιχε ία αυτά ήταν στρατολογημένα από μερικές ιμπε
ριαλιστικές μυστικές υπηρεσίες, και αργότερα εντάχθηκαν και σ τ η ν γιου
γ κ ο σ λ ά β ι κ η μυστική υπηρεσία.
Οι τιτοϊκοί ανέπτυξαν κατασκοπευτική δράση και σε βάρος της σοσια
λιστ ικής Αλβανίας στρατολογώντας, μεταξύ άλλων, τον Κώτσι Τζότζε και,
όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, και τον Μεχμέτ Σιέχου. Ο τελευταίος στρα
τολογήθηκε πράκτορας της αμερικάνικης κατασκοπείας από τον διευθυντή
της Αμερικάνικης Τ ε χ ν ι κ ή ς Σ χ ο λ ή ς σ τ η ν Αλβανία, Χάρρυ Φούλτς, με δια
ταγή του οποίου πήγε στην Ισπανία και, ύστερα από τρία χ ρ ό ν ι α στα στρα
τόπεδα προσφύγων Τσυπριέν, Γκούρς και Βερνέτ στη Γαλλία, όπου στρα
τολογήθηκε και από την Βρετανική Ιντέλλινζενς Σέρβις, γύρισε σ τ η ν Αλ-
84
δ ο τ ι κ ή ς σ υ μ μ ο ρ ί α ς τ ο υ Κ ώ τ σ ι Τ ζ ό τ ζ ε , ε ί χ ε τ η ν π η γ ή τ η ς και σ υ ν δ έ
ο ν τ α ν μ ε τ η ν α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή , λ ι κ β ι ν τ α ρ ι σ τ ι κ ή κ α ι α σ τ ι κ ο ε θ ν ι σ τ ι -
κ ή δ ρ ά σ η τ η ς η γ ε σ ί α ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Γ ι ο υ γ κ ο σ
λ α β ί α ς . Η ο ρ θ ή π ά λ η α ρ χ ώ ν ε ν ά ν τ ι α σ ' α υ τ ή τ η ν ε χ θ ρ ι κ ή δ ρ α σ τ η
ρ ι ό τ η τ α ή τ α ν μ ι α α π ό τ ις κ α τ ε υ θ ύ ν σ ε ι ς τ η ς γ ρ α μ μ ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς
μ α ς σ τ ο π ρ ώ τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο . Α π ό τ η ν ο ρ θ ή α υ τ ή γ ρ α μ μ ή — τ ο ν ί ζ α μ ε
σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή — ε μ ε ί ς δ ε θ α σ α λ έ ψ ο υ μ ε π ο τ έ . Λ ο ι π ό ν , σ κ ε φ τ ή κ α μ ε
π ω ς α ν α κ υ ρ ω θ ε ί σ α ν ε σ φ α λ μ έ ν η η ε ν λ ό γ ω Α π ό φ α σ η , ό χ ι μ ό ν ο θ α
δ ι α σ τ ρ ε β λ ω θ ε ί η α λ ή θ ε ι α , α λ λ ά θ α δ η μ ι ο υ ρ γ η θ ε ί μ ι α β α ρ ι ά κ α τ ά
σ τ α σ η γ ι α τ ο Κ ό μ μ α μ α ς , θ α δ η μ ι ο υ ρ γ η θ ε ί σ ύ γ χ υ σ η , θ α υ π ο κ ι ν η
θ ο ύ ν τ α α ν τ ι κ ο μ μ α τ ι κ ά και ε χ θ ρ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α ν α δ ρ α σ τ η ρ ο π ο ι η θ ο ύ ν
ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α κ α ι σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς , κ α θ ώ ς κ α ι ε ν ά ν τ ι α σ τ η
Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η . Μ ε κ α ν έ ν α ν τ ρ ό π ο δ ε μ π ο ρ ε ί ν α ε π ι τ ρ έ ψ ο υ μ ε ν α
δ η μ ι ο υ ρ γ η θ ε ί μ ι α τ έ τ ο ι α κ α τ ά σ τ α σ η .
Ε μ ε ί ς ή μ α σ τ α ν — λ έ γ α μ ε π α ρ α κ ά τ ω σ τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α —
μ π ρ ο σ τ ά σ ε δ ύ σ κ ο λ η κ α τ ά σ τ α σ η κ α ι λ υ π ο ύ μ α σ τ α ν κ α ι λ υ π ο ύ μ α σ τ ε
π ο υ σ τ ο σ η μ ε ί ο α υ τ ό δ ε μ π ο ρ ε ί ν α ε ί μ α σ τ ε τ η ς ί δ ι α ς γ ν ώ μ η ς μ ' ε
σ ά ς .
Α υ τ ό ή τ α ν σ τ η ν ο υ σ ί α τ ο π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο τ η ς δ ε ύ τ ε ρ η ς ε π ι σ τ ο λ ή ς
μ α ς π ρ ο ς τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α .
Α ν υ π ά ρ χ ε ι ε δ ώ τ ό π ο ς ν α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι η θ ε ί η λ έ ξ η « υ π ο χ ώ ρ η
σ η » , τ ο μ ό ν ο τ έ τ ο ι ο π ρ ά γ μ α α π ό μ έ ρ ο υ ς μ α ς ή τ α ν η μ η ε π α ν ά λ η ψ η
τ η ς π ρ ό τ α σ η ς γ ι α τ η δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η π ρ ο κ α τ α ρ κ τ ι κ ή ς σ ύ σ κ ε ψ η ς τ ο υ
Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό . Η π ρ ό τ α σ η α υ τ ή τ ώ ρ α δ ε θ α ε ί χ ε κ α μ μ ι ά α ξ ί α , ε π ε ι δ ή
ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε κ ά μ ε ι τ ο κ α θ ε τ ί τ ε τ ε λ ε σ μ έ ν ο γ ε γ ο ν ό ς κ α ι ε ί χ ε α
ν α χ ω ρ ή σ ε ι γ ι α τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι . Α π ό τ η ν ά λ λ η , π α ρ ' ό λ ο π ο υ ε μ ε ί ς εκ
φ ρ ά σ α μ ε τ η γ ν ώ μ η μ α ς σ ε υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ ω ν α ρ χ ώ ν , δ ε μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε
ν α β γ ο ύ μ ε α ν ο ι χ τ ά ε ν ά ν τ ι α σ τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α κ α ι σ τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς
τ η σ τ ι γ μ ή π ο υ τ ο π ρ ό β λ η μ α ή τ α ν α κ ό μ α σ ε ε ξ έ λ ι ξ η . Π ά ν τ ω ς ο ξ ύ ν α
μ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ η ν ε π α γ ρ ύ π ν η σ η κ α ι α ν ο ί ξ α μ ε α κ ό μ α κ α λ ύ τ ε ρ α τ α
μ ά τ ι α . Γ ι α μ α ς τ ό σ ο σ τ ο π α ρ ε λ θ ό ν ό σ ο κ α ι α ρ γ ό τ ε ρ α η σ τ ά σ η έ ν α
ντι τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ ή τ α ν κ α ι π α ρ ά μ ε ν ε η λ υ δ ί α
λ ί θ ο ς γ ι α ν α ε κ τ ι μ η θ ε ί α ν έ ν α κ ό μ μ α α κ ο λ ο υ θ ε ί υ γ ι ή μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή ή
λ α θ ε μ έ ν η α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή . Ε δ ώ θ α δ ο κ ι μ ά ζ α μ ε σ τ ο μ έ λ λ ο ν
κ α ι τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς .
_____________________________
βανία. Κατά τον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα στρατολογήθηκε πράκτο
ρας των γ ιουγκοσλάβων τρατσκιστών, αργότερα και των σοβιετ ικών
ρεβιζιονιστών. (Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Οι τιτοϊκοί» (Ιστορικές σημειώ
σεις), Εκδόσεις «ΠΟΡΕΙΑ» Αθήνα 1983, σελ. 356 - 398.
8 5
Δ ε ν π έ ρ α σ ε π ο λ ύ ς κ α ι ρ ό ς α π ό τ α γ ε γ ο ν ό τ α α υ τ ά και τ ο κ α λ ο κ α ί
ρ ι τ ο υ 1955 έ λ α β α π ρ ό σ κ λ η σ η ν α π ά ω « ε ξ ά π α ν τ ο ς γ ι α α ν ά π α υ σ η
σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η » .
Τ η ν ε π ο χ ή τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ε γ ώ π ή γ α ι ν α ε κ ε ί γ ι α δ ο υ λ ε ι ά και π ο λ ύ
σ π ά ν ι α γ ι α α ν ά π α υ σ η . Τ η ν ε π ο χ ή τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί
ά ρ χ ι σ α ν ν α μ α ς κ ά ν ο υ ν μ ι α τ έ τ ο ι α π ί ε σ η ν α π η γ α ί ν α μ ε γ ι α α ν ά π α υ
σ η , σ ε β α θ μ ό π ο υ ή τ α ν δ ύ σ κ ο λ ο ν α α ρ ν η θ ε ί ς , γ ι α τ ί έ θ ε τ α ν π ο λ ι τ ι κ ά
τ ο ζ ή τ η μ α . Ε γ ώ ό μ ω ς δ ε ν ε ί χ α κ α μ ι ά δ ι ά θ ε σ η ν α π ά ω ε π ε ι δ ή , σ τ η ν
π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α , εκε ί δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α α ν α π α υ θ ε ί ς κ α ι έ χ α ν ε ς π ο λ ύ
κ α ι ρ ό . Γ ι α ν α π ά μ ε σ τ η Μ ό σ χ α έ π ρ ε π ε ν α κ ά ν ο υ μ ε 8 μ έ ρ ε ς τ α ξ ί δ ι μ ε
π λ ο ί ο α π ό τ ο Δ υ ρ ρ ά χ ι ο σ τ η ν Ο δ η σ σ ό κ α ι μ ε ό χ ι μ ε γ ά λ α π λ ο ί α , (ό
π ω ς τ ο « Κ ο τ ό φ σ κ ι » ή τ ο « Τ σ ι α τ ο ύ ρ ι » ) , π ο υ σ ε τ ρ ά ν τ α ζ α ν π ο λ ύ .
Ά λ λ ε ς δ υ ο μ έ ρ ε ς χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν μ ε τ ρ α ί ν ο Ο δ η σ σ ό - Μ ό σ χ α , μ ι α μέ
ρ α μ ε α ε ρ ο π λ ά ν ο α π ό τ η Μ ό σ χ α σ τ ο ν Κ α ύ κ α σ ο , ό π ο υ π η γ α ί ν α μ ε ό
π ω ς σ τ ο Κ ι σ λ ο β ό ν τ σ κ κ . λ π . , δ η λ α δ ή 1 1 μ έ ρ ε ς τ α ξ ί δ ι γ ι α μ ε τ ά β α σ η
κ α ι 1 1 μ έ ρ ε ς ε π ι σ τ ρ ο φ ή , ε π ι π λ έ ο ν μ ε ρ ι κ έ ς μ έ ρ ε ς σ υ σ κ έ ψ ε ι ς , ε ί ν α ι
ε υ κ ο λ ο ν ό η τ ο τ ι α ν ά π α υ σ η ή τ α ν α υ τ ή .
Μ ό λ ι ς φ τ ά ν α μ ε σ τ η Μ ό σ χ α θ α ά ρ χ ι ζ α ν ο ι σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς μ ε τ ο υ ς
σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς , ο ι σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς ό μ ω ς α υ τ έ ς δ ε ν ή τ α ν π ι α ε υ χ ά
ρ ι σ τ ε ς ό π ω ς ε κ ε ί ν ε ς μ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν . Τ ώ ρ α δ ι ε ξ ά γ ο ν τ α ν π ό τ ε μ ε σ υ
γ κ ρ α τ η μ έ ν η α γ α ν ά χ τ η σ η , π ό τ ε μ ε α ν ο ι χ τ έ ς π ρ ο σ τ ρ ι β έ ς .
Έ τ σ ι σ υ ν έ β η κ ε κ α ι α υ τ ή τ η φ ο ρ ά . Μ ό λ ι ς έ φ τ α σ α σ τ η Μ ό σ χ α ,
ε ί χ α δ ύ ο σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς μ ε τ ο Σ ο υ σ λ ό φ .
Α π ό τ α π ρ ώ τ α λ ό γ ι α μ ο υ ε ί π ε π ω ς θ α σ υ ν ο μ ι λ ή σ ο υ μ ε γ ι α τ ο
γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ζ ή τ η μ α κ α ι τ ό ν ι σ ε μ ε τ ό ν ο υ π α γ ό ρ ε υ σ η ς :
— Η η γ ε σ ί α τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς σ α ς π ρ έ π ε ι ν α έ χ ε ι κ α λ ά υ π ό ψ η α υ
τ ό τ ο ζ ή τ η μ α , ν α μ η β λ έ π ε τ ε α π ό σ τ ε ν ή σ κ ο π ι ά τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο
π ρ ό β λ η μ α .
Τ ο ν ά κ ο υ α κ ο ι τ ά ζ ο ν τ ά ς τ ο ν κ α τ ά μ α τ α κ ι α υ τ ό ς , π ο υ α ι σ θ ά ν θ η κ ε
τ η δ υ σ α ρ έ σ κ ε ι ά μ ο υ , έ κ α μ ε κ ά π ο ι α υ π ο χ ώ ρ η σ η :
— Τ α λ ά θ η τ ο υ ς μ έ ν ο υ ν λ ά θ η — ε ί π ε — α λ λ ά ο σ κ ο π ό ς μ α ς ε ί ν α ι
ν α σ υ μ φ ι λ ι ω θ ο ύ μ ε κ α ι ν α ε ν ι σ χ ύ σ ο υ μ ε π α ρ α π έ ρ α τ η φ ι λ ί α μ ε τ ή
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α . Η κ ε ν τ ρ ι κ ή μ α ς Ε π ι τ ρ ο π ή — σ υ ν έ χ ι σ ε — σ τ η ν τ ε
λ ε υ τ α ί α τ η ς σ ύ σ κ ε ψ η , α ν ά λ υ σ ε ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ α ς μ ε
τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α κ α ι τ η ν ε ι σ ή γ η σ η π ο υ έ γ ι ν ε θ α τ η δ ό σ ο υ μ ε μ ό ν ο
σ ε σ α ς γ ι α τ ί ε ί ν α ι α π ό ρ ρ η τ η .
Σ ώ π α σ ε γ ι α μ ι α σ τ ι γ μ ή γ ι α ν α ιδε ί τ ι ε ν τ ύ π ω σ η μ ο υ έ κ α ν α ν τ α
λ ό γ ι α τ ο υ κ α ι σ υ ν έ χ ι σ ε :
— Τ ο κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο π ρ ό β λ η μ α ε ί ν α ι π ω ς η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς ε ξ έ τ α σ ε τ ο
86
γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ζ ή τ η μ α σ τ ο φ ω ς τ η ς π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ς , π α ί ρ ν ο
ν τ α ς υ π ό ψ η τ η ν π ρ ο δ ο τ ι κ ή δ ο υ λ ε ι ά τ ο υ Μ π έ ρ ι α και γ ι ' α υ τ ό ε μ ε ί ς
κ ά ν α μ ε α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή . Η Κ ε ν τ ρ ι κ ή μ α ς Ε π ι τ ρ ο π ή κ α τ ά λ η ξ ε σ τ ο σ υ
μ π έ ρ α σ μ α π ω ς η δ ι α κ ο π ή τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ή τ α ν
λ ά θ ο ς , δ η λ α δ ή β ι α σ τ ή κ α μ ε .
— Π ώ ς , β ι α σ τ ή κ α τ ε ; ! - τ ο υ ε ί π α . Τ ό τ ε έ γ ι ν α ν β α θ ι έ ς κ α ι μ α κ ρ έ ς
α ν α λ ύ σ ε ι ς κ α ι σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς , α ν α κ α λ ύ φ τ η κ α ν τ α π ρ α γ μ α τ ι κ ά ι δ ε ο λ ο
γ ι κ ά κ α ι π ο λ ι τ ι κ ά α ί τ ι α τ ω ν δ ι α φ ω ν ι ώ ν π ο υ υ π ή ρ χ α ν .
— Η κ υ ρ ι ό τ ε ρ η α ι τ ί α α υ τ ή ς τ η ς ρ ή ξ η ς — σ υ ν έ χ ι σ ε ο Σ ο υ σ
λ ό φ — δ ε ν ε ί ν α ι τ α ι δ ε ο λ ο γ ι κ ά ζ η τ ή μ α τ α , π α ρ ' ό λ ο π ο υ σ ' α υ τ ο ύ ς
υ π ή ρ χ α ν λ ά θ η κ α ι α υ τ ά ε ι π ώ θ η κ α ν α ν ο ι χ τ ά σ τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά
β ο υ ς . Τ ο κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο α ί τ ι ο έ γ κ ε ι τ α ι σ τ ι ς σ υ κ ο φ α ν τ ί ε ς π ο υ έ γ ι ν α ν ε
ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς η γ έ τ ε ς , σ τ η ν έ λ λ ε ι ψ η υ π ο μ ο ν ή ς α π ό
μ έ ρ ο υ ς μ α ς . Τ α λ ά θ η α ρ χ ώ ν τ ω ν Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν έ π ρ ε π ε ν α σ υ ζ η τ η
θ ο ύ ν , ν α α π ο δ ε ι χ τ ο ύ ν κ α ι ν α ε ξ ο μ α λ υ ν θ ο ύ ν . Α υ τ ό δ ε ν έ γ ι ν ε .
Α π ό ό λ α τ α σ τ ο ι χ ε ί α π ο υ ε ξ ε τ ά σ τ η κ α ν — σ υ ν έ χ ι σ ε — π ρ ο κ ύ π τ ε ι
π ω ς δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι τ ί π ο τ ε τ ο β ά σ ι μ ο γ ι α ν α ε ι π ω θ ε ί ό τ ι ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά
β ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι π α ρ έ κ λ ι ν α ν κ α ι ξ ε π ο ύ λ η σ α ν τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , επ ί
σ η ς δ ε ν π ρ ο κ ύ π τ ε ι π ω ς η γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι κ ή ο ι κ ο ν ο μ ί α β ρ ί σ κ ε τ α ι κ ά
τ ω α π ό ξ έ ν η ε ξ ά ρ τ η σ η .
— Μ ε σ υ γ χ ω ρ ε ί τ ε — τ ο υ ε ί π α — α λ λ ά α ς μ η α ν α φ έ ρ ο υ μ ε π ρ ο ς
σ τ ι γ μ ή α υ τ ά π ο υ έ χ ο υ μ ε α ν α λ ύ σ ε ι κ α ι α π ο φ α σ ί σ ε ι τ ο 1948 κ α ι τ ο
1949. Α ς π ά ρ ο υ μ ε μ ο ν ά χ α τ η ν α λ λ η λ ο γ ρ α φ ί α σ α ς μ ε τ η γ ι ο υ γ κ ο σ
λ ά β ι κ η η γ ε σ ί α κ α τ ά τ α τ ε λ ε υ τ α ί α δ ύ ο έ τ η . Ό χ ι μ ό ν ο ε σ ε ί ς σ ε μ ε ρ ι
κ έ ς α π ό τ ι ς ε π ι σ τ ο λ έ ς σ α ς , α λ λ ά κ α ι ο ι ί δ ι ο ι ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι σ τ ι ς
ε π ι σ τ ο λ έ ς τ ο υ ς π α ρ α δ έ χ ο ν τ α ι π ω ς δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ α ν ι σ χ υ ρ ο ύ ς δ ε σ μ ο ύ ς
μ ε τ η Δ ύ σ η . Π ώ ς ν α ε ν ν ο ή σ ο υ μ ε τ ώ ρ α τ ι ς α ν τ ί θ ε τ ε ς ε χ τ ι μ ή σ ε ι ς σ α ς
σ χ ε τ ι κ ά μ ε α υ τ ά τ α ζ η τ ή μ α τ α ;
— Έ γ ι ν α ν μ ε ρ ι κ ά λ ά θ η , α λ λ ά π ρ έ π ε ι ν α ε ξ ε τ α σ τ ο ύ ν μ ε π ρ ο σ ο χ ή
- ε ί π ε ο Σ ο υ σ λ ό φ κ α ι ά ρ χ ι σ ε ν α μ ο υ α ρ α δ ι ά ζ ε ι μ ι α σ ε ι ρ ά « ε π ι χ ε ι ρ ή
μ α τ α » γ ι α ν α μ ε π ε ί σ ε ι π ω ς ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι η γ έ τ ε ς τ ά χ α δ ε ν β ρ ί
σ κ ο ν τ α ν σ ε λ α θ ε μ έ ν ο δ ρ ό μ ο . Φ υ σ ι κ ά , π ρ ο σ π ά θ η σ ε κ ι α υ τ ό ς ν α ε π ι -
ρ ί ψ ε ι τ ο σ φ ά λ μ α σ τ ο Μ π έ ρ ι α κ α ι τ ο Τ ζ ί λ α ς κ α ι σ τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς
τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ « ν α π ρ ο σ ε λ κ ύ σ ε ι μ ε τ ο μ έ ρ ο ς τ ο υ τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ
λ α β ί α » .
— Κ α ι ο Μ ο λ ό τ ο φ — σ υ ν έ χ ι σ ε ο Σ ο υ σ λ ό φ — τ ή ρ η σ ε α ρ κ ε τ ά
σ ε χ τ α ρ ι σ τ ι κ ή σ τ ά σ η σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ ό τ ο π ρ ό β λ η μ α . Ο ί δ ι ο ς έ σ φ α λ ε
σ τ ι ς δ ι α κ ρ α τ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α κ α ι ε π έ μ ε ν ε π ω ς τ α
λ ά θ η α ν ή κ ο υ ν σ τ ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς . Η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε
π ι τ ρ ο π ή , ό μ ω ς , ζ ή τ η σ ε α π ό τ ο Μ ο λ ό τ ο φ ν α α π ο δ ε ί ξ ε ι π ο υ έ σ φ α λ α ν
87
ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι κ α ι τ ο ν κ ρ ι τ ι κ ά ρ α μ ε β α ρ ι ά γ ι α τ η σ τ ά σ η τ ο υ . Τε
λ ι κ ά και α υ τ ό ς τ ά χ τ η κ ε α λ λ η λ έ γ γ υ ο ς μ ε τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή .
Π ή ρ α τ ο λ ό γ ο και τ ο υ έ κ α μ α λ ε π τ ο μ ε ρ ή έ κ θ ε σ η τ ω ν σ χ έ σ ε ώ ν
μ α ς μ ε τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η γ ε σ ί α α ρ χ ί ζ ο ν τ α ς α π ό τ α χ ρ ό ν ι α α κ ό μ α
τ ο υ Ε θ ν ι κ ο α π ε λ ε υ τ ε ρ ω τ ι κ ο ύ Α γ ώ ν α . Υ π ο γ ρ ά μ μ ι σ α τ ις κ υ ρ ι ό τ ε ρ ε ς
κ α τ α σ κ ο π ε υ τ ι κ έ ς και α ν τ ι α λ β α ν ι κ έ ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς , π ο υ α υ τ ο ί ε ί χ α ν επι
χ ε ι ρ ή σ ε ι κ α ι ε π ι χ ε ι ρ ο ύ ν σ υ ν ε χ ώ ς α π έ ν α ν τ ι 1 μ α ς κ α ι κ α τ α λ ή γ ο ν τ α ς
τ ο υ ε ί π α :
— Ε ί ν α ι α υ τ ά κ α ι π ο λ λ ά ά λ λ α γ ε γ ο ν ό τ α , τ ο έ ν α β α ρ ύ τ ε ρ ο α π ό
τ ' ά λ λ ο , π ο υ μ α ς π ε ί θ ο υ ν π ω ς η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η γ ε σ ί α δ ε ν ή τ α ν
κ α ι δ ε ν ε ί ν α ι σ ε σ ω σ τ ό δ ρ ό μ ο . Π ά ν τ ω ς ε μ ε ί ς ή μ α σ τ α ν π ά ν τ α κ α ι εί
μ α σ τ ε υ π έ ρ τ η ς ο μ α λ ή ς α ν ά π τ υ ξ η ς τ ω ν δ ι α κ ρ α τ ι κ ώ ν σ χ έ σ ε ω ν μ '
α υ τ ο ύ ς .
— Σ ύ μ φ ω ν ο ι , σ ύ μ φ ω ν ο ι ! ε ί π ε ο Σ ο υ σ λ ό φ . Π ρ έ π ε ι ν α ε ν ε ρ γ ή
σ ο υ μ ε π ι ο α ν ο ι χ τ ό κ α ρ δ α . Α υ τ ό ε ί ν α ι π ρ ο ς τ ο σ υ μ φ έ ρ ο ν τ ο υ σ τ ρ α τ ο
π έ δ ο υ μ α ς · ν α μ η α φ ή σ ο υ μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ν α μ α ς τ η ν π ά ρ ο υ ν
ο ι ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς .
Κ α τ ά τ ο τ έ λ ο ς α υ τ ή ς τ η ς σ υ ν ά ν τ η σ η ς , τ ά χ α σ τ α π ε τ α χ τ ά , μ ο υ εί
πε :
— Ε σ ε ί ς έ χ ε τ ε κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι σ τ α π ε ρ α σ μ έ ν α χ ρ ό ν ι α π ο λ λ ο ύ ς ε
χ θ ρ ο ύ ς κ α τ η γ ο ρ ώ ν τ α ς τ ο υ ς ό τ ι ε ί χ α ν σ ύ ν δ ε σ η μ ε τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά
β ο υ ς . Κ ο ι τ ά ξ τ ε τ η δ ο υ λ ι ά τ ο υ ς κ α ι κ ε ί ν ο υ ς π ο υ π ρ έ π ε ι ν α α π ο κ α τ α
σ τ α θ ο ύ ν , α π ο κ α τ α σ τ ή σ τ ε τ ο υ ς .
— Ε μ ε ί ς δ ε ν κ α τ α τ η γ ο ρ ή σ α μ ε κ α ν έ ν α ν σ τ α χ α μ έ ν α τ ο υ ε ί π α ρ η
τ ά - κ α ι ε ν ώ χ ω ρ ι ζ ό μ α σ τ α ν μ ο υ σ ύ σ τ η σ ε ν α ε ί μ α σ τ ε π ι ο « μ ε γ α λ ό -
κ α ρ δ ο ι » .
Φ ά ν η κ ε ξ ε κ ά θ α ρ α γ ι α τ ί μ ε π ρ ο σ κ ά λ ε σ α ν γ ι α δ ι α κ ο π έ ς . Μ α ο ι
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί δ ε ν α ρ κ έ σ τ η κ α ν σ ' α υ τ ά . Ε ί χ α ν σ κ α ρ ώ σ ε ι σ α τ α ν ι
κ ά σ χ έ δ ι α , γ ι α ν α υ π ο χ ρ ε ώ σ ο υ ν θ έ λ ο ν τ α ς κ α ι μ η κ α ι τ ο Κ ό μ μ α μ α ς
ν α α κ ο λ ο υ θ ή σ ε ι τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ ς τ η ς σ υ μ φ ι λ ί ω σ η ς μ ε τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι -
σ τ έ ς τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ . Α υ τ ή τ η φ ο ρ ά μ ο υ κ α θ ό ρ ι σ α ν γ ι α δ ι α μ ο ν ή
________________________________
1. Από το 1948 μέχρι το 1955 το γιουγκοσλάβικο δίκτυο πρακτόρων έρι
ξε ή οργάνωσε στην Αλβανία 307 κατασκοπευτικές - δυναμιτιστικές συμ
μορίες και συμμορίες εγκληματιών, οι οποίες συλλήφθηκαν ή εξοντώθη
καν όλες. Επίσης κ α τ ' αυτή την περίοδο στη χ ώ ρ α μας αποκαλύφθηκαν
και συντρίφτηκαν οι μυστικές κατασκοπευτικές ομάδες και οργανώσεις,
που στήνονταν και διευθύνονταν από την γ ιουγκοσλάβικη μυστική υπηρε
σία σε συνεργασία μ' αυτές τις δυτικές.
88
μ ι α έ π α υ λ η έ ξ ω α π ό τ η Μ ό σ χ α , π ο υ ό π ω ς μ ο υ ε ί π α ν , ή τ α ν τ ο υ Σ τ ά
λ ι ν . Ή τ α ν μ ι α α π λ ή έ π α υ λ η , ό λ ο ι ο ι κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο ι χ ώ ρ ο ι ή τ α ν σ τ ο
π ρ ώ τ ο π ά τ ω μ α , σ υ μ π ε ρ ι λ α β α ί ν ο ν τ α ς κ α ι τ ο δ ι α μ έ ρ ι σ μ ά μ α ς τ ο υ ύ
π ν ο υ , π ο υ χ ω ρ ί ζ ο ν τ α ν α π ό τ ο δ ι ά δ ρ ο μ ο τ η ς ε ι σ ό δ ο υ μ ε μ ι α τ ζ α μ ό
π ο ρ τ α . Δ ε ξ ι ά ή τ α ν η τ ρ α π ε ζ α ρ ί α , τ ο σ τ ο ύ ν τ ι ο και τ ο ε ν τ ε υ κ τ ή ρ ι ο ,
π ο υ τ α θ υ μ ά μ α ι α κ ό μ α ε π ε ι δ ή ή τ α ν π ο λ ύ γ υ μ ν ά α π ό έ π ι π λ α . Ε ν ώ α
ρ ι σ τ ε ρ ά , μ έ σ ω ε ν ό ς δ ι α δ ρ ό μ ο υ και ε ν ό ς δ ω μ α τ ί ο υ μ ε μ ι ν τ έ ρ ι α δ ί π λ α
σ τ ο υ ς τ ο ί χ ο υ ς , έ μ π α ι ν ε ς σ τ η ν α ί θ ο υ σ α τ ο υ κ ι ν η μ α τ ο γ ρ ά φ ο υ . Έ ξ ω
η α υ λ ή δ ε ν ή τ α ν π ε ρ ι π ο ι η μ έ ν η , ε ί χ ε π ο λ ύ λ ί γ α λ ο υ λ ο ύ δ ι α κ α ι π ρ α
σ ι ν ά δ α . Δ ε ν υ π ή ρ χ α ν δ έ ν τ ρ α γ ι α σ κ ι ά , α λ λ ά ε ί χ α ν κ α τ α σ κ ε υ ά σ ε ι
έ ν α π ε ρ ί π τ ε ρ ο σ ε σ χ ή μ α τ ό ξ ο υ μ ε κ α θ ί σ μ α τ α ε π ί σ η ς σ ε σ χ ή μ α τ ό
ξ ο υ κ ο λ λ η τ ά σ τ ο υ ς σ τ ύ λ ο υ ς , ό π ο υ κ ά θ ο ν τ α ν κ ι έ π α ι ζ α ν τ α π α ι δ ι ά .
Δ ί π λ α σ τ ο σ π ί τ ι υ π ή ρ χ ε έ ν α μ έ ρ ο ς σ α ν λ α χ α ν ό κ η π ο ς . Α κ ρ ι β ώ ς σ '
α υ τ ό τ ο σ π ί τ ι μ ι α ν ύ χ τ α α κ ο ύ μ ε έ ν α δ υ ν α τ ό χ τ ύ π η μ α σ τ η τ ζ α μ ό π ο ρ
τ α π ο υ χ ώ ρ ι ζ ε τ ο δ ι α μ έ ρ ι σ μ ά μ α ς . Η σ ύ ζ υ γ ό ς μ ο υ η Ν ε τ ζ μ ί ε σ η κ ώ
θ η κ ε β ι α σ τ ι κ ά , ν ο μ ί ζ ο ν τ α ς π ω ς τ ο π α ι δ ί μ α ς δ ε ν ή τ α ν κ α λ ά , γ ι α τ ί ε
κ ε ί ν η τ η ν η μ έ ρ α ε ί χ ε π έ σ ε ι κ α ι ε ί χ ε ζ ο υ π ή σ ε ι τ ο χ έ ρ ι . Μ ό λ ι ς β γ η
κε, γ ύ ρ ι σ ε κ α ι μ ο υ ε ί π ε :
— Ε ί ν α ι έ ν α ς α ξ ι ω μ α τ ι κ ό ς τ η ς φ ρ ο υ ρ ά ς , σ ε ζ η τ ά ε ι ο Μ ι κ ο γ ι ά ν
σ τ ο τ η λ έ φ ω ν ο .
Ε γ ώ ν ύ σ τ α ζ α κ α ι ρ ώ τ η σ α π ό σ ο ε ί ν α ι η ώ ρ α .
— 12 κ α ι μ ι σ ή - μ ο υ α π ά ν τ η σ ε η Ν ε τ ζ μ ί ε .
Έ ρ ι ξ α κ ά τ ι σ τ ι ς π λ ά τ ε ς κ α ι π ή γ α σ τ ο σ τ ο ύ ν τ ι ο ό π ο υ ή τ α ν τ ο
τ η λ έ φ ω ν ο . Ο Μ ι κ ο γ ι ά ν α π ό τ ο ά λ λ ο τ η λ έ φ ω ν ο ο ύ τ ε κ α ν ζ ή τ η σ ε
σ υ γ γ ν ώ μ η π ο υ μ ε π ή ρ ε σ τ ο τ η λ έ φ ω ν ο τ α μ ε σ ά ν υ χ τ α ή π ο υ μ ε ξ ύ
π ν η σ ε , α λ λ ά μ ο υ ε ί π ε :
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , β ρ ί σ κ ε τ α ι ε δ ώ σ τ η Μ ό σ χ α ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς
Σ β ε τ ο ζ ά ρ Β ο υ κ μ ά ν ο β ι τ ς Τ έ μ π ο 1 κ α ι ή μ ο υ ν μ έ χ ρ ι τ ώ ρ α μ α ζ ί τ ο υ . Ε
________________________________
1. Ήταν μέλος της γιουγκοσλάβικης ηγεσίας. Στη διάρκεια του Εθνι-
κοαπελευθερωτικού Αγώνα, έπαιζε τον ρόλο του «πλανόδιου πρεσβευτή»
του Τ ί τ ο στις χώρες των Βαλκανίων για να πραγματοποιήσει τις σωβινιστι-
κές πανσλάβικες βλέψεις της τ ιτοϊκής κλίκας και για να διασπάσει τα κομ
μουνιστικά κόμματα και το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα σ' αυτές τις χώ
ρες. Τ ό σ ο στη διάρκεια του πολέμου όσο και μετά την απελευθέρωση από
τους ναζιφασίστες καταχτητές, αυτός τήρησε άγρια αντιμαρξιστική και α-
ντ ιαλβανική σ τ ά σ η . (Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Οι τιτοϊκοί» (Ιστορικές ση
μειώσεις), Εκδόσεις «ΠΟΡΕΙΑ», Αθήνα 1983, σελ. 7 - 4 7 , 5 7 - 6 7 , 2 2 9 - 2 3 0 .
89
σ ε ί ς τ ο ν γ ν ω ρ ί ζ ε τ ε κ α ι κ α λ ά ε ί ν α ι ν α τ ο ν σ υ ν α ν τ ή σ ε τ ε · α υ τ ό ς ε ί ν α ι
σ ύ μ φ ω ν ο ς ν α σ υ ν α ν τ η θ ε ί τ ε α ύ ρ ι ο .
Γ ι α λ ί γ ο έ μ ε ι ν α σ ι ω π η ρ ό ς σ τ ο τ η λ έ φ ω ν ο , ε ν ώ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν π ο υ
δ ε ν ε ί χ ε σ κ ο π ό ν α ρ ω τ ή σ ε ι ε ί π ε : « Λ ο ι π ό ν σ ύ μ φ ω ν ο ι , α ύ ρ ι ο » μ ε τ ό ν ο
σ α ν ν α έ δ ι ν ε δ ι α τ α γ έ ς σ ' έ ν α κ ο μ μ α τ ι κ ό γ ρ α μ μ α τ έ α μ ι α ς όμπλαστι.1
— Π ώ ς , έ τ σ ι , « σ ύ μ φ ω ν ο ι » , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Μ ι κ ο γ ι ά ν ; - του ε ί π α . Μ α
ε γ ώ μ ί λ η σ α μ ε τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Σ ο υ σ λ ό φ κ α ι τ ο υ έ κ θ ε σ α τ η ν ά π ο ψ η
τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η θ έ σ η τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς και τ ο υ
Τ ί τ ο .
Ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ά ρ χ ι σ ε ν α μ ο υ κ ά ν ε ι σ τ ο τ η λ έ φ ω ν ο έ ν α ν σ τ ε ρ έ ο τ υ
π ο μ ο ν ό λ ο γ ο γ ι α τ η « σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α » , γ ι α τ ο ν Τ ί τ ο
π ο υ ε ί ν α ι « κ α λ ό ς ά ν τ ρ α ς » , γ ι α τ α λ ά θ η τ ο υ Μ π έ ρ ι α κ α ι τ ις α μ α ρ τ ί ε ς
π ο υ τ ά χ α ε ί χ α μ ε κ ά μ ε ι ε μ ε ί ς ( η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ ο Ι ν φ ο ρ μ π υ
ρ ό ) , έ π ε ι τ α κ α τ έ λ η ξ ε :
— Α υ τ ό τ ο β ή μ α π ρ έ π ε ι ν α τ ο κ ά μ ε τ ε , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , ε σ ε ί ς
γ ν ω ρ ί ζ ε σ τ ε μ ε τ ο ν Τ έ μ π ο , μ ι λ ή σ τ ε , π ρ ο σ π α θ ή σ τ ε ν α ε ξ ο μ α λ ύ ν ε τ ε
τ ι ς δ ι α φ ω ν ί ε ς , ε ί ν α ι π ρ ο ς τ ο σ υ μ φ έ ρ ο ν σ α ς και π ρ ο ς τ ο σ υ μ φ έ ρ ο ν
τ ο υ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ . Κ ι ε σ ε ί ς π ρ έ π ε ι ν α β ο η θ ή σ ε τ ε ώ σ τ ε η Γ ι ο υ γ κ ο σ
λ α β ί α ν α μ η π ε ρ ά σ ε ι σ τ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ι κ ό σ τ ρ α τ ό π ε δ ο . . . Λ ο ι π ό ν ,
σ ύ μ φ ω ν ο ι , α ύ ρ ι ο .
— Σ ύ μ φ ω ν ο ι , σ ύ μ φ ω ν ο ι , α ύ ρ ι ο - τ ο υ α π ά ν τ η σ α μ ε σ φ ι γ μ έ ν α δ ό
ν τ ι α α π ό τ ο μ α ρ ά ζ ι . Ε π έ σ τ ρ ε ψ α σ τ ο κ ρ ε β β ά τ ι , α λ λ ά μ ο υ έ φ υ γ ε ο ύ
π ν ο ς α π ό τ η σ ι χ α μ ά ρ α γ ι ' α υ τ ά τ α π α ρ α σ κ ή ν ι α κ α ι τ α τ ε τ ε λ ε σ μ έ ν α
γ ε γ ο ν ό τ α π ο υ σ κ ά ρ ω ν α ν π υ ρ ε τ ώ δ ι κ α ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί σ τ ο ν π ρ ο
δ ο τ ι κ ό τ ο υ ς δ ρ ό μ ο . Δ υ ο φ ο ρ έ ς π ο υ ε ί χ α σ υ ν α ν τ η θ ε ί μ ε τ ο ν Τ έ μ π ο
σ τ η ν Α λ β α ν ί α σ τ ο ν κ α ι ρ ό τ ο υ π ο λ έ μ ο υ , κ α ι τ ι ς δ ύ ο φ ο ρ έ ς ε ί χ α μ ε
φ ι λ ο ν ι κ ή σ ε ι , ε π ε ι δ ή ή τ α ν α υ θ ά δ η ς κ α ι έ π α σ χ ε α π ό μ ε γ α λ ο μ α ν ί α . Ε
κ τ ό ξ ε υ ε α ν ύ π α ρ χ τ ε ς κ α τ η γ ο ρ ί ε ς γ ι α τ ο ν α γ ώ ν α κ α ι τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς
μ α ς π ο υ τ ο ν κ α θ ο δ η γ ο ύ σ α ν , ή έ κ α ν ε π α ρ ά λ ο γ ε ς π ρ ο τ ά σ ε ι ς γ ι α
« Β α λ κ α ν ι κ ό Ε π ι τ ε λ ε ί ο » , ά φ η σ ε έ π ε ι τ α π ω ς θ α λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ύ σ ε α υ τ ό
τ ο ε π ι τ ε λ ε ί ο σ ' ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς σ υ ν θ ή κ ε ς , π ο υ μ ε δ υ σ κ ο λ ί α ε π ι κ ο ι ν ω
ν ο ύ σ α μ ε μ έ σ α σ τ η χ ώ ρ α α π ό μ ι α ζ ώ ν η σ ε ά λ λ η , χ ω ρ ί ς ν α α ν α φ έ ρ ο υ
μ ε έ π ε ι τ α τ ο υ ς σ κ ο π ο ύ ς π ο υ κ ρ ύ β ο ν α ν π ί σ ω α π ό τ η δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η α υ
τ ο ύ τ ο υ « ε π ι τ ε λ ε ί ο υ » . Μ α τ ώ ρ α τ ι ν α έ λ ε γ α σ τ ο ν Τ έ μ π ο , ύ σ τ ε ρ α α π ό
ό λ α α υ τ ά π ο υ μ α ς ε ί χ α ν κ ά μ ε ι , α ρ χ ί ζ ο ν τ α ς α π ό τ ο ν Τ ί τ ο , τ ο Ρ ά ν κ ο -
β ι τ ς , τ ο υ ς α π ε σ τ α λ μ έ ν ο υ ς τ ο υ ς Β ε λ ι μ ί ρ Σ τ ό ι ν ι τ ς , Ν ι α ζ ί Ν τ ι σ ν τ ά ρ ε -
______________________ 1. Όμπλαστι, περιοχή (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
90
β ι τ ς ω ς τ ο υ ς π ρ ά χ τ ο ρ έ ς τ ο υ ς Κ ώ τ σ ι Τ ζ ό τ ζ ε κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ι ά 1 ; Π ώ ς ν α
π ε ι ς τ ο γ ο υ ρ ο ύ ν ι θ ε ί ο ; ! Σ τ ρ ι φ ο γ ύ ρ ι ζ α ό λ η τ η ν ύ χ τ α ά υ π ν ο ς , σ κ ε φ τ ό
μ ε ν ο ς τ ι έ π ρ ε π ε ν α κ ά ν ω . Δ ε ν ε ί χ ε έρθει α κ ό μ α ο κ α ι ρ ό ς ν α ε ξ ο φ λ ή
σ ο υ μ ε τ ο υ ς λ ο γ α ρ ι α σ μ ο ύ ς μ ε τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς .
Τ η ν ε π α ύ ρ ι ο σ υ ν α ν τ η θ ή κ α μ ε μ ε τ ο ν Τ έ μ π ο . Ά ρ χ ι σ α ν α τ ο υ μι
λ ώ γ ι ' α υ τ ά π ο υ ε ί χ α ν σ υ μ β ε ί .
— Ας α φ ή σ ο υ μ ε τα π ε ρ α σ μ έ ν α - ε ί π ε ε κ ε ί ν ο ς κ α ι ά ρ χ ι σ ε να μι
λ ά ε ι γ ι α τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η σ τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α . Μ ο υ ε ί π ε π ω ς σ τ ο ν
τ ο μ έ α τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς ε ί χ α ν κ ά ν ε ι π ρ ο ό δ ο υ ς , α λ λ ά τ ο υ ς έ λ ε ι π α ν ο ι
π ρ ώ τ ε ς ύ λ ε ς .
— Σ τ η γ ε ω ρ γ ί α ε ί μ α σ τ ε π ο λ ύ ά σ χ η μ α , μ ο υ ε ί π ε , ε ί μ α σ τ ε π ο
λ ύ π ί σ ω , γ ι ' α υ τ ό σ κ ε φ τ ό μ α σ τ ε ν α δ ι α θ έ σ ο υ μ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ε ς δ υ ν ά
μ ε ι ς . Α π ό τ α λ ά θ η π ο υ κ ά μ α μ ε σ τ η γ ε ω ρ γ ί α — σ υ ν έ χ ι σ ε — ε ί χ α μ ε κ ι
έ χ ο υ μ ε σ φ ί ξ η . Σ υ ν έ χ ι σ ε έ τ σ ι ν α μ α ς δ ι η γ ε ί τ α ι γ ι α τ ι ς δ υ σ χ έ ρ ε ι ε ς
π ο υ ε ί χ α ν κ α ι ε ί π ε π ω ς ή τ α ν υ π ο χ ρ ε ω μ έ ν ο ι ν α π ά ρ ο υ ν β ο ή θ ε ι α α π ό
τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ η ς Δ ύ σ η ς μ ε υ ψ η λ ό τ ό κ ο . Τ ώ ρ α η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η
μ α ς β ο η θ ά ε ι κ α ι η σ υ ν ε ν ν ό η σ η μ ε τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς β α δ ί ζ ε ι κ α λ ά -
κ α τ έ λ η ξ ε .
Τ ο υ μ ί λ η σ α κ ι ε γ ώ γ ι α τ ι ς π ρ ο ό δ ο υ ς π ο υ π ρ α γ μ α τ ο π ο ί η σ ε η χ ώ
ρ α μ α ς κ α τ ά τ ο δ ι ά σ τ η μ α α υ τ ό κ α ι τ ι ς δ υ σ χ έ ρ ε ι ε ς π ο υ ε ί χ α μ ε κ α ι έ
χ ο υ μ ε α κ ό μ α . Τ ο υ μ ί λ η σ α γ ι α τ η ν ε π ι τ ρ ο π ή τ η ς Λ ί μ ν η ς τ η ς Ό χ ρ ι -
δ α ς ό π ο υ η π λ ε υ ρ ά τ ο υ ς π α ρ α τ ρ α β ο ύ σ ε τ ι ς σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς , α λ λ ά μ ο υ
ε ί π ε π ω ς α υ τ ό ς δ ε ν ή ξ ε ρ ε τ ί π ο τ ε , ε π ε ι δ ή « α υ τ ά ή τ α ν σ χ έ δ ι α τ ω ν Μ α
κ ε δ ό ν ω ν » .
— Π ά ν τ ω ς , α ς ι δ ο ύ μ ε κ α λ ύ τ ε ρ α τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς λ ί μ ν η ς τ η ς Σ κ ό -
δ ρ α ς , ό π ο υ τ α ο φ έ λ η θ α ε ί ν α ι μ ε γ α λ ύ τ ε ρ α γ ι α τ ι ς δ ύ ο π λ ε υ ρ έ ς , ι δ ι α ί
τ ε ρ α γ ι α σ α ς , π ρ ό σ θ ε σ ε . Ν α , έ τ σ ι π έ ρ α σ ε η σ υ ν ά ν τ η σ η μ ε τ ο ν Τ έ
μ π ο π ο υ μ ο υ σ κ ά ρ ω σ α ν ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί . Ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η σ υ ν ά ν τ η σ η
μ ε τ ο ν Τ έ μ π ο , ό τ α ν σ υ ν α ν τ ή θ η κ α μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν κ α ι μ ε τ ο Σ ο υ σ
λ ό φ , μ ο υ ε ί π α ν μ ε μ ι α φ ω ν ή :
— Κ ά μ α τ ε κ α λ ά π ο υ σ υ ν α ν τ η θ ή κ α τ ε μ ε τ ο ν Τ έ μ π ο , έ τ σ ι έ σ π α σ ε
ο π ά γ ο ς .
Σ ύ μ φ ω ν α μ ' α υ τ ο ύ ς , ο π ά γ ο ς π ο υ ε ί χ ε δ η μ ι ο υ ρ γ η θ ε ί σ α β ο υ ν ό α
_______________________________
1. Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Οι τιτοϊκοί» (Ιστορικές σημειώσεις), Εκδόσεις
«ΠΟΡΕΙΑ», Α θ ή ν α 1983.
91
ν ά μ ε σ α σ ' ε μ ά ς κ α ι τ ο υ ς τ ι τ ο ϊ κ ο ύ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α σ π ά
σ ε ι μ ε μ ι α τ υ χ α ί α σ ύ σ κ ε ψ η ή σ υ ν ά ν τ η σ η , ε μ ε ί ς ό μ ω ς δ ε σ κ ε φ τ ό μ α
σ τ α ν έ τ σ ι . Σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ α ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α δ ε θ α υ π ή ρ χ ε «ά
ν ο ι ξ η » κ α ι λ ι ώ σ ι μ ο τ ο υ π ά γ ο υ σ τ ο ν ι δ ε ο λ ο γ ι κ ό τ ο μ έ α κ α ι δ ε σ κ ο
π ε ύ α μ ε ν α π ν ι γ ο ύ μ ε σ τ α θ ο λ ά τ έ λ μ α τ α τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν κ α ι τ ω ν
τ ι τ ο ϊ κ ώ ν .
92
5.
Το «Κόμμα μάνα» ζητεί να διευθύνει
Ο Χρουστσιόφ ζητεί ηγεμονία στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα. Η
επίθεσή του ενάντια στην Κομιντέρν και το Ινφορμπυρό. Οι χρουστσιοφι-
κοί απλώνουν τα πλοκάμια τους στα άλλα κόμματα. Αιφνίδιος θάνατος
του Γκότβαλντ και του Μπιερούτ. Αλησμόνητες αναμνήσεις από τη συνά
ντηση με το Ντιμιτρόφ και τον Κολάροφ. Άψογες, αλλά τυπικές σχέσεις
με τη Ρουμανία. Τα οπορτουνιστικά ζικ ζακ της ρουμανικής ηγεσίας. Ευ
χάριστες εντυπώσεις από την Τσεχοσλοβακία· ελεύθεροι περίπατοι και ε
πισκέψεις σε ιστορικά κέντρα. Αποπνιχτική ατμόσφαιρα παντού στη Σο
βιετική Ένωση: Οι τσινόβνικ μας περιστοιχίζουν παντού. Οι σχέσεις
μας με τους ανατολικογερμανούς.
Π ι ο π ά ν ω μ ί λ η σ α γ ι α τ η « δ ι ά λ ε ξ η » π ο υ μ ο υ έ κ α ν ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο ρ ό λ ο τ ο υ π ρ ώ τ ο υ γ ρ α μ μ α τ έ α τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι γ ι α τ η
« γ ν ώ μ η » π ο υ ε ί χ ε ε κ φ ρ ά σ ε ι σ τ ο υ ς π ο λ ω ν ο ύ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς γ ι α τ η ν α
ν τ ι κ α τ ά σ τ α σ η τ ο υ Μ π ι ε ρ ο ύ τ μ ε τ ο ν Ο χ ά μ π σ ' α υ τ ό τ ο π ό σ τ ο . Α υ τ ό
τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό χ ι μ ό ν ο μ ε ε ξ έ π λ η ξ ε , α λ λ ά μ ο υ φ ά ν η κ ε ε ν τ ε λ ώ ς α π α ρ ά
δ ε χ τ ο , σ α ν μ ι α ε ν έ ρ γ ε ι α χ ω ρ ί ς τ α κ τ ( γ ι α ν α ε κ φ ρ α σ τ ώ μ α λ α κ ά ) ,
π ρ ο ς έ ν α α δ ε ρ φ ό κ ό μ μ α .
Η , π α ρ α π έ ρ α ε ξ έ λ ι ξ η τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν θ α μ α ς δ ι ε υ κ ρ ί ν ι ζ ε κ α ι θ α
μ α ς έ π ε ι θ ε π ω ς τ έ τ ι ε ς « ε ν έ ρ γ ε ι ε ς » ή τ α ν σ υ ν η θ ι σ μ έ ν ε ς μ ο ρ φ έ ς «ερ
γ α σ ί α ς » τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ γ ι α ν α θ έ σ ε ι κ ά τ ω α π ό τ η ν κ υ ρ ι α ρ χ ί α τ ο υ
τ ο δ ι ε θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ί ν η μ α .
Κ α ι σ ' α υ τ ή τ η δ ρ ά σ η δ ε ν έ λ ε ι ψ ε ο δ η μ α γ ω γ ι κ ό ς μ α ν δ ύ α ς . Η
δ η μ α γ ω γ ί α α υ τ ή σ υ ν ί σ τ α τ α ι : « Ο Σ τ ά λ ι ν κ ρ α τ ο ύ σ ε σ τ η χ ο ύ φ τ α τ ο υ
τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α μ ε τ η β ί α , μ ε τ ρ ο μ ο κ ρ α τ ί α
κ α ι τ ο υ ς υ π α γ ό ρ ε υ ε ε ν έ ρ γ ε ι ε ς σ ε ό φ ε λ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς
κ α ι σ ε β ά ρ ο ς τ ω ν σ υ μ φ ε ρ ό ν τ ω ν τ η ς π α γ κ ό σ μ ι α ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς » . Ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή τ α ν υ π έ ρ τ η ς π ά λ η ς ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν , μ ε ε
ξ α ί ρ ε σ η τ ά χ α τ η ν π ε ρ ί ο δ ο , κ α τ ά τ η ν ο π ο ί α ζ ο ύ σ ε ο Λ έ ν ι ν . Γ ι α τ ο
93
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς η Κ ο μ ι
ν τ έ ρ ν δ ε δ ρ ο ύ σ ε , π α ρ ά σ α ν « π ρ α χ τ ο ρ ε ί ο τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν σ τ ι ς κ α π ι
τ α λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς » . Η γ ν ώ μ η τ ο υ ς π ο υ δ ε λ έ γ ο ν τ α ν α ν ο ι χ τ ά , α λ λ ά α
φ ή ν ο ν τ α ν ν α υ π ο ν ο η θ ε ί , τ α υ τ ί ζ ο ν τ α ν π λ έ ρ ι α μ ε τ ι ς τ ε ρ α τ ώ δ ι κ ε ς κα
τ η γ ο ρ ί ε ς του κ α π ι τ α λ ι σ μ ο ύ κ α ι τ η ς π α γ κ ό σ μ ι α ς α ν τ ι δ ρ α σ τ ι κ ή ς α
σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς , π ο υ π ο λ ε μ ο ύ σ α ν τ ο π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο και τ α ν έ α
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α , π ο υ ι δ ρ ύ θ η κ α ν ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν π ρ ο δ ο σ ί α
τ η ς σ ο σ ι α λ δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς και τ η ς Δ ε ύ τ ε ρ η ς Δ ι ε θ ν ο ύ ς .
Ο Λ έ ν ι ν κ α ι ύ σ τ ε ρ α α π ' α υ τ ό ν ο Σ τ ά λ ι ν , δ ι α μ έ σ ο υ τ η ς Κ ο μ ι
ν τ έ ρ ν , π α γ ί ω σ α ν τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α , δ υ ν ά μ ω
σ α ν τ η ν π ά λ η τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν α σ τ ι κ ή τ ά ξ η , ενά
ν τ ι α σ τ η φ α σ ι σ τ ι κ ή δ ι χ τ α τ ο ρ ί α π ο υ ο ρ θ ώ ν ο ν τ α ν . Η δ ρ ά σ η τ η ς Κ ο
μ ι ν τ έ ρ ν ή τ α ν θ ε τ ι κ ή , ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή . Δ ε ν α π ο κ λ ε ί ε τ α ι ν α έ γ ι ν α ν με
ρ ι κ ά λ ά θ η , α λ λ ά π ρ έ π ε ι ν α π α ρ θ ο ύ ν υ π ό ψ η κ α ι ο ι δ ύ σ κ ο λ ε ς
σ υ ν θ ή κ ε ς τ η ς π α ρ α ν ο μ ί α ς , σ τ ι ς ο π ο ί ε ς ή τ α ν υ π ο χ ρ ε ω μ έ ν α ν α ε ρ γ ά
ζ ο ν τ α ν τα κ ό μ μ α τ α κ α ι η ί δ ι α η η γ ε σ ί α τ η ς Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν , κ α θ ώ ς κ α ι η
ά γ ρ ι α π ά λ η π ο υ δ ι ε ξ ά γ ο ν τ α ν ε ν ά ν τ ι α σ τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α
α π ό τ ο ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό , α π ό τ η ν α σ τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι α π ό τ η ν α ν τ ί δ ρ α
σ η . Ο ι π ρ α γ μ α τ ι κ ο ί ε π α ν α σ τ ά τ ε ς δ ε ν ξ ε χ ν ο ύ ν π ο τ έ π ω ς η Κ ο μ ι
ν τ έ ρ ν β ο ή θ η σ ε σ τ η ν ί δ ρ υ σ η κ α ι σ τ ο δ υ ν ά μ ω μ α τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι
κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν π ρ ο δ ο σ ί α τ η ς Δ ε ύ τ ε ρ η ς Δ ι ε θ ν ο ύ ς , ό
π ω ς δ ε λ η σ μ ο ν ο ύ ν ε π ί σ η ς ό τ ι η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι
τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ή τ α ν η χ ώ ρ α ό π ο υ β ρ ή κ α ν ά σ υ λ ο γ ι α ν α γ λ υ τ ώ σ ο υ ν α π ό
τ ο υ ς δ ι ω γ μ ο ύ ς τ η ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς κ α ι τ ο υ φ α σ ι σ μ ο ύ κ α ι α ν ά π τ υ ξ α ν
τ η δ ρ ά σ η τ ο υ ς ε κ α τ ο ν τ ά δ ε ς ε π α ν α σ τ ά τ ε ς .
Σ τ η ν ε χ τ ί μ η σ η τ ο υ έ ρ γ ο υ τ η ς Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν υ π ο
σ τ ή ρ ι ξ α ν τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι Κ ι ν έ ζ ο ι , ο ι ο π ο ί ο ι ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ ν
τ ι ς ε π ι κ ρ ί σ ε ι ς , ό χ ι δ η μ ό σ ι α , σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η . Ε μ ε ί ς , ό τ α ν
έ χ ο υ ν π α ρ ο υ σ ι α σ τ ε ί ε υ κ α ι ρ ί ε ς ε κ φ ρ ά σ α μ ε σ τ ο υ ς κ ι ν έ ζ ο υ ς η γ έ τ ε ς
τ η ν ά π ο ψ ή μ α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ έ ς τ ις μ η δ ί κ α ι ε ς ε χ τ ι μ ή σ ε ι ς τ η ς γ ε ν ι
κ ή ς δ ρ ά σ η ς τ η ς Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Ό τ α ν ε ί χ α τ η ν ε υ κ α ι
ρ ί α ν α σ υ ν ο μ ι λ ή σ ω μ ε τ ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ κ α τ ά τ η μ ο ν α δ ι κ ή μ ο υ
ε π ί σ κ ε ψ η σ τ η ν Κ ί ν α , τ ο 1956, ή σ τ ι ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς μ ε τ ο ν Τ σ ο υ Ε ν
Λ ά ι κ α ι ά λ λ ο υ ς , σ τ α Τ ί ρ α ν α , έ κ φ ρ α σ α τ η γ ν ω σ τ ή ά π ο ψ ή τ ο υ Κ ό μ
μ α τ ό ς μ α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η φ υ σ ι ο γ ν ω μ ί α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν 1 κ α ι γ ι α τ η ν Κ ο μ ι -
__________________________
I. Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Διαλεχτά Έργα» IV, Εκδοτικό «8 Νοέμβρη»,
Τίρανα 1982, έκδοση στην α γ γ λ ι κ ή , σελ. 34 - 48.
94
ν τ έ ρ ν . Δ ε θ έ λ ω ν α ε π ε χ τ α θ ώ σ ' α υ τ ά ε π ε ι δ ή έ χ ω γ ρ ά ψ ε ι ε κ τ ε τ α μ έ ν α
σ τ ο π ο λ ι τ ι κ ό η μ ε ρ ο λ ό γ ι ό μ ο υ κ α ι α λ λ ο ύ .
Ο ι α π ο φ ά σ ε ι ς τ η ς Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν κ α ι ο κ α τ ε υ θ υ ν τ ή ρ ι ο ς λ ό γ ο ς τ ο υ
Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ , τ ο ν Ι ο ύ λ η τ ο υ 1935, π έ ρ α σ α ν σ τ η ν ι σ τ ο ρ ί α τ ο υ δ ι ε θ ν ο ύ ς
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ κ ι ν ή μ α τ ο ς σ α ν κ ε φ α λ α ι ώ δ ι κ α ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α , π ο υ
κ ι ν η τ ο π ο ί η σ α ν τ ο υ ς λ α ο ύ ς κ α ι σ ε π ρ ώ τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ ς κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ έ ς , ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ο υ ν τ ο α ν τ ι φ α σ ι σ τ ι κ ό μ έ τ ω π ο κ α ι ν α ο ρ γ α ν ω
θ ο ύ ν γ ι α ν α π ο λ ε μ ή σ ο υ ν μ ε τ α ό π λ α τ ο ν ι τ α λ ι κ ό φ α σ ι σ μ ό , τ ο γ ε ρ μ α
ν ι κ ό ν α ζ ι σ μ ό και τ ο ν ι α π ω ν ι κ ό μ ι λ ι τ α ρ ι σ μ ό . Σ ' α υ τ ό ν τ ο ν α γ ώ ν α ο ι
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς κ α ι τ α κ ό μ μ α τ ά τ ο υ ς σ τ ά θ η κ α ν π α ν τ ο ύ μ π ρ ο σ τ ά ρ η
δ ε ς .
Γ ι ' α υ τ ό ε ί ν α ι έ γ κ λ η μ α ν α π λ ή ξ ε ι ς τ ο μ ε γ ά λ ο έ ρ γ ο τ η ς Κ ο μ ι
ν τ έ ρ ν κ α ι τ ο μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό κ ύ ρ ο ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , π ο υ έ π α ι
ξ α ν μ ε γ ά λ ο ρ ό λ ο σ τ η ν ί δ ρ υ σ η κ α ι τ η ν ο ρ γ α ν ω τ ι κ ή , π ο λ ι τ ι κ ή κ α ι ι
δ ε ο λ ο γ ι κ ή π α γ ί ω σ η τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν και ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν
τ ο υ κ ό σ μ ο υ . Τ ο Μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ ο Κ ό μ μ α , α π ό μ έ ρ ο υ ς τ ο υ , ή τ α ν γ ι '
α υ τ ά τ α κ ό μ μ α τ α γ ε ρ ή β ο ή θ ε ι α κ α ι η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , μ ' ε π ι κ ε
φ α λ ή ς τ ο Σ τ ά λ ι ν , μ ε γ ά λ ο δ υ ν α μ ι κ ό γ ι α τ η σ τ ή ρ ι ξ η τ η ς ε π α ν ά σ τ α
σ η ς σ τ ο δ ι ε θ ν ή σ τ ί β ο .
Ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς , η κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ή α σ τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι η φ α σ ι σ τ ι
κ ή τ η ς δ ι χ τ α τ ο ρ ί α κ α τ α π ο λ ε μ ο ύ σ α ν μ ε ό λ ε ς τ ις δ υ ν ά μ ε ι ς κ α ι τ α μέ
σ α τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , τ ο Μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ ο Σ τ ά λ ι ν ,
κ α τ α π ο λ ε μ ο ύ σ α ν σ κ λ η ρ ά τ η ν Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν κ α ι τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι
ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α κ ά θ ε χ ώ ρ α ς , κ α τ α δ υ ν ά σ τ ε υ α ν μ ε τ ρ ο μ ο κ ρ α τ ί α ,
μ ε α ί μ α κ α ι μ ε δ η μ α γ ω γ ί α τ η ν ε ρ γ α τ ι κ ή τ ά ξ η .
Ό τ α ν η ν α ζ ι σ τ ι κ ή Γ ε ρ μ α ν ί α ε π ε τ έ θ η κ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή
Έ ν ω σ η τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α τ ω ν δ ι α φ ό ρ ω ν
χ ω ρ ώ ν ά δ ρ α ξ α ν τ α ό π λ α , ε ν ώ θ η κ α ν κ α ι μ ε ά λ λ ο υ ς π α τ ρ ι ώ τ ε ς κ α ι
δ η μ ο κ ρ ά τ ε ς τ ω ν χ ω ρ ώ ν τ ο υ ς κ α ι π ο λ έ μ η σ α ν τ ο υ ς φ α σ ί σ τ ε ς κ α τ α -
χ τ η τ έ ς . Γ ι α τ ο ν φ υ σ ι ο λ ο γ ι κ ό , α υ τ ό α γ ώ ν α ο ι ε χ θ ρ ο ί τ ο υ κ ο μ μ ο υ ν ι
σ μ ο ύ ε ί π α ν : « Τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α μ π ή κ α ν
σ τ η ν υ π η ρ ε σ ί α τ η ς Μ ό σ χ α ς » . Α υ τ ό ή τ α ν σ υ κ ο φ α ν τ ί α . Τ α κ ο μ μ ο υ
ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α α γ ω ν ί σ τ η κ α ν γ ι α τ η ν α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η
τ ω ν λ α ώ ν τ ο υ ς , α γ ω ν ί σ τ η κ α ν ν α π ά ρ ο υ ν η ε ρ γ α τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι ο λ α ό ς
τ η ν ε ξ ο υ σ ί α . Σ τ η μ ε γ ά λ η σ υ μ μ α χ ί α τ ο υ Α ν τ ι φ α σ ι σ τ ι κ ο ύ Π ο λ έ μ ο υ
ο ι σ υ μ π ά θ ε ι ε ς α υ τ ώ ν τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν ή τ α ν υ π έ ρ τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ
ν ω σ η ς , ε π ε ι δ ή ε κ ε ί ή τ α ν η α σ φ α λ έ σ τ ε ρ η ε γ γ ύ η σ η γ ι α τ η ν ί κ η .
Ή τ α ν ο ί δ ι ο ς ο Σ τ ά λ ι ν ε κ ε ί ν ο ς π ο υ ε ξ ο ν ό μ α τ ο ς τ η ς Ε κ τ ε λ ε σ τ ι
κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ η ς Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν ε ξ ά γ γ ε ι λ ε τ η ν α π ό φ α σ η γ ι α τ η δ ι ά
λ υ σ η τ η ς Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν μ ε τ ο α ι τ ι ο λ ο γ ι κ ό ότ ι δ ε ν ή τ α ν π ι α α ν α γ κ α ί α η
95
ύ π α ρ ξ η τ η ς . Η σ τ ά σ η α υ τ ή ή τ α ν π λ έ ρ ι α σ ω σ τ ή , γ ι α τ ί τ ώ ρ α π ι α τ α
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α ε ί χ α ν ω ρ ι μ ά σ ε ι , ε ί χ α ν γ ί ν ε ι
μ α χ η τ ι κ ά , ε ί χ α ν σ φ υ ρ η λ α τ η θ ε ί σ ε τ α ξ ι κ έ ς μ ά χ ε ς κ α ι σ τ ο μ ε γ ά λ ο α
γ ώ ν α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο φ α σ ι σ μ ό κ α ι ε ί χ α ν α π ο χ τ ή σ ε ι κ ο λ ο σ ι α ί α π ε ί ρ α .
Τ ώ ρ α κ ά θ ε κ ό μ μ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α β α δ ί ζ ε ι μ ε τ α ί δ ι α τ ο υ τ α π ό δ ι α κ α ι
α λ ά θ ε υ τ η π υ ξ ί δ α σ τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ ε ί χ ε τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο Δ ε ύ τ ε ρ ο Π α γ κ ό σ μ ι ο Π ό λ ε μ ο ι δ ρ ύ θ η κ ε τ ο Π λ η
ρ ο φ ο ρ ι α κ ό Γ ρ α φ ε ί ο τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν 1 ,
π ο υ ή τ α ν α ν α γ κ α ί ο δ η μ ι ο ύ ρ γ η μ α , ε π ε ι δ ή τ α κ ό μ μ α τ α τ ω ν σ ο σ ι α λ ι
σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν κ α θ ώ ς κ α ι τ α κ ό μ μ α τ α τ ω ν κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν ,
ι δ ι α ί τ ε ρ α τ η ς Ε υ ρ ώ π η ς , ε ί χ α ν α ν ά γ κ η ν α α ν τ α λ ά σ σ ο υ ν τ η ν τ ό σ η
π ο λ ύ τ ι μ η π ε ί ρ α τ ο υ ς . Α κ ρ ι β ώ ς κ α τ ά τ α π ρ ώ τ α σ υ γ κ ε χ υ μ έ ν α χ ρ ό ν ι α
τ η ς μ ε τ α π ο λ ε μ ι κ ή ς π ε ρ ι ό δ ο υ , ό τ α ν ο α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ς κ α ι ο α γ γ λ ι κ ό ς
ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς ή θ ε λ α ν ν α ε π ε μ β α ί ν ο υ ν μ ε κ ά θ ε μ έ σ ο σ τ ι ς ε σ ω τ ε ρ ι
κές υ π ο θ έ σ ε ι ς τ ω ν χ ω ρ ώ ν , π ο υ α π ό χ τ η σ α ν τ η λ ε υ τ ε ρ ι ά , η α ν τ α λ λ α
γ ή τ η ς π ε ί ρ α ς α ν ά μ ε σ α σ τ α κ ό μ μ α τ ά μ α ς ή τ α ν α ν α γ κ α ί α .
Η α ν τ ί δ ρ α σ η , κ α ι α ρ γ ό τ ε ρ α ο Τ ί τ ο κ α ι ο ι τ ι τ ο ϊ κ ο ί , ή θ ε λ α ν κ α ι
π ά λ ε υ α ν , ώ σ τ ε ο ι χ ώ ρ ε ς τ η ς Α ν α τ ο λ ι κ ή ς Ε υ ρ ώ π η ς ν α β ρ ί σ κ ο ν τ α ι
σ ε σ τ α υ ρ ο δ ρ ό μ ι , π ά σ χ ι ζ α ν ώ σ τ ε σ τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α ν α έ ρ θ ε ι
σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α μ ε τ η β ο ή θ ε ι α τ ω ν Ά γ γ λ ω ν , η α ν τ ί δ ρ α σ η , τ ο ί δ ι ο ν α
σ υ μ β ε ί κ α ι σ τ η ν Α λ β α ν ί α , σ τ η Ρ ο υ μ α ν ί α , τ η ν Π ο λ ω ν ί α κ α ι α λ λ ο ύ .
Ο « μ α ρ ξ ι σ τ ή ς » Τ ί τ ο έ κ α μ ε μ ε γ ά λ ο ζ ή τ η μ α τ ο π ρ ό β λ η μ α τ η ς π ε
ρ ι ο χ ή ς τ η ς Β ε ν έ τ σ ι α - Τ ζ ο ύ λ ι α , ι σ χ υ ρ ι ζ ό μ ε ν ο ς π ω ς η Σ ο β ι ε τ ι κ ή
Έ ν ω σ η δ ε ν τ ο ν β ο η θ ο ύ σ ε ν α π ά ρ ε ι α υ τ ή τ η ν π ε ρ ι ο χ ή , π ο υ τ η θ ε ω
ρ ο ύ σ ε ε ν τ ε λ ώ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η , ε ν ώ ο ί δ ι ο ς α υ τ ό ς « μ α ρ ξ ι σ τ ή ς » τ ο
ζ ή τ η μ α τ η ς Κ ο σ σ ό β α ς , π ο υ ή τ α ν π ρ α γ μ α τ ι κ ά α λ β α ν ι κ ή , ό χ ι μ ό ν ο
δ ε ν τ ο έ γ ε ι ρ ε , γ ι α ν α τ η δ ό σ ε ι σ τ η ν Α λ β α ν ί α π ο υ τ η ς α ν ή κ ε , α λ λ ά
έ κ α ν ε τ ο π α ν ν α μ η γ ί ν ε ι λ ό γ ο ς γ ι ' α υ τ ό . Η κ λ ί κ α τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ
σ κ ό τ ω σ ε κ α ι θ έ ρ ι σ ε Κ ο σ σ ο β ά ρ ο υ ς , τ ά χ α σ α ν μ π α λ ί σ τ ε ς κ α ι α π ο
π ε ι ρ ά θ η κ ε α ρ γ ό τ ε ρ α ν α κ α τ α β ρ ο χ θ ί σ ε ι κ α ι ό λ η τ η ν Α λ β α ν ί α γ ι α ν α
τ η ν κ ά ν ε ι έ β δ ο μ η δ η μ ο κ ρ α τ ί α τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς .
Τ ο Π λ η ρ ο φ ο ρ ι α κ ό Γ ρ α φ ε ί ο α π ο κ ά λ υ ψ ε τ η ν π ρ ο δ ο σ ί α τ ω ν γ ι ο υ
γ κ ο σ λ ά β ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν κ α ι α υ τ ό υ π ή ρ ξ ε έ ν α α π ό τ α ι σ τ ο ρ ι κ ά
τ ο υ έ ρ γ α κ α ι α π ο τ έ λ ε σ μ α τ η ς ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή ς ε π α γ ρ ύ π ν η σ η ς τ ο υ
Σ τ ά λ ι ν . Ο Τ ί τ ο ξ ε σ κ ε π ά σ τ η κ ε κ α ι κ α τ α δ ι κ ά σ τ η κ ε ε ν τ ε λ ώ ς δ ι κ α ι ο
λ ο γ η μ έ ν α κ α ι , α ρ γ ό τ ε ρ α , ο χ ρ ό ν ο ς ε π ι β ε β α ί ω σ ε τ ε τ ρ α γ ω ν ι κ ά α υ τ ή
τ η ν π ρ ο δ ο σ ί α . Σ ' α υ τ ή τ η δ ί κ α ι η π ρ ά ξ η , π ο υ ή ρ θ ε ύ σ τ ε ρ α α π ό μ ι α
____________________ 1. Ιδρύθηκε το Σεπτέμβρη του 1947.
96
υ π ο μ ο ν η τ ι κ ή σ τ ά σ η , α ρ χ ι κ ά σ α σ υ ν τ ρ ο φ ι κ ή κ α τ α τ ό π ι σ η , έ π ε ι τ α ε -
π ι π λ η χ τ ι κ ή κ α ι , τ έ λ ο ς , κ α τ α δ ι κ α σ τ ι κ ή , π ή ρ α ν μ έ ρ ο ς ό λ α τ α κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α , ό χ ι ε π ε ι δ ή « υ π ο τ ά χ τ η κ α ν σ τ η ν
α υ θ α ί ρ ε τ η α π ό φ α σ η τ ο υ Σ τ ά λ ι ν » , ό π ω ς σ υ κ ο φ α ν τ ο ύ ν τ α ν , α λ λ ά ε
π ε ι δ ή π ε ί σ θ η κ α ν α π ό τ α π ρ α γ μ α τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α π ο υ δ ό θ η κ α ν σ χ ε τ ι κ ά
μ ε τ η ν π ρ ο δ ο σ ί α τ ω ν γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν η γ ε τ ώ ν . Α ρ γ ό τ ε ρ α ό λ α α υ τ ά
τ α κ ό μ μ α τ α , μ ε ε ξ α ί ρ ε σ η τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς , ά γ λ ε ι ψ α ν
ό,τι ε ί χ α ν π ε ι κ α ι ε ί χ α ν ε γ κ ρ ί ν ε ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν Τ ί τ ο κ α ι τ ο ν τ ι τ ο ϊ
σ μ ό . Ο ι η γ έ τ ε ς α υ τ ώ ν τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν ο έ ν α ς ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο ν ά λ λ ο έ
κ α ν α ν α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή , π ή γ α ν γ ι α π ρ ο σ κ ύ ν η μ α σ ' α υ τ ό ν κ α ι τ ο υ φ ί λ η
σ α ν τ ο χ έ ρ ι , τ ο υ ζ ή τ η σ α ν σ υ γ ν ώ μ η κ α ι τ ο υ δ ή λ ω σ α ν π ω ς ή τ α ν
« π ρ α γ μ α τ ι κ ό ς μ α ρ ξ ι σ τ ή ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ή ς » , ε ν ώ ο Σ τ ά λ ι ν σ ύ μ φ ω ν α μ '
α υ τ ο ύ ς , ή τ α ν « α ν τ ι λ ε ν ι σ τ ή ς , ε γ κ λ η μ α τ ί α ς , α μ α θ ή ς , δ ι χ τ ά τ ο ρ α ς » .
Τ ο σ χ έ δ ι ο τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ό π ω ς έ δ ε ι ξ α ν ό λ ο τ ο έ ρ γ ο κ α ι ο ι α λ
λ ε π ά λ λ η λ ε ς ε ν έ ρ γ ε ι έ ς τ ο υ , ή τ α ν ν α α π ο κ α τ α σ τ ή σ ε ι τ ο ν Τ ί τ ο π η γ α ί
ν ο ν τ α ς σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι κ α ι ν α κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι τ ο Σ τ ά λ ι ν γ ι α τ ο « φ τ α ί ξ ι
μ ο » κ α ι τ ο « λ ά θ ο ς » π ο υ τ ά χ α ε ί χ ε κ ά μ ε ι σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η .
Γ ι α ν α φ έ ρ ε ι σ ε π έ ρ α ς α υ τ ό τ ο π ρ ό β λ η μ α , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ή ρ ε τ η
μ ο ν ο μ ε ρ ή α π ό φ α σ η κ α ι δ ι ά λ υ σ ε τ ο Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό χ ω ρ ί ς ν α ρ ω τ ή σ ε ι
κ α ν έ ν α ν . Α υ τ ό μ α ς τ ο έ κ α ν ε σ α ν f a i t a c c o m p l i 1 σ ε μ ι α σ ύ σ κ ε ψ η π ο υ
ο ρ γ α ν ώ θ η κ ε σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο γ ι α έ ν α ζ ή τ η μ α π ο υ δ ε ν ε ί χ ε κ α μ ι ά σ χ έ
σ η μ ε τ ο Π λ η ρ ο φ ο ρ ι α κ ό Γ ρ α φ ε ί ο .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α ν ά γ γ ε ι λ ε τ η ν α π ό φ α σ η κ α ι , ψ ά λ λ ο ν τ α ς τ ο d e
p r o f u n d i s στο Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό ε ί π ε : « Ό τ α ν έ δ ο σ α α υ τ η τ η ν ε ί δ η σ η σ τ ο
Ν ε χ ρ ο ύ , έ μ ε ι ν ε ι κ α ν ο π ο ι η μ έ ν ο ς κ α ι μ ο υ ε ί π ε π ω ς ε ί ν α ι μ ι α σ υ ν ε τ ή
α π ό φ α σ η π ο υ θ α ε π ι δ ο κ ι μ α σ τ ε ί α π ' ό λ ο υ ς » . Μ ά θ α ι ν ε π ρ ω τ ύ τ ε ρ α
την ε ί δ η σ η της δ ι ά λ υ σ η ς τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό ο μ ε γ ά λ ο ς ι ν δ ό ς α ν τ ι δ ρ α
σ τ ι κ ό ς , ύ σ τ ε ρ α τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά μ α ς κ ό μ μ α τ α (!). Ε κ τ ό ς τ ω ν ά λ
λ ω ν , κ α ι α υ τ ό τ ο γ ε γ ο ν ό ς έ δ ε ι χ ν ε π ο ι ο ς ή τ α ν α υ τ ό ς ο α π ο σ τ ά τ η ς ,
α υ τ ό ς ο τ ρ ο τ σ κ ι σ τ ή ς - ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή ς , π ο υ ε ί χ ε μ π ε ι ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ η ς
Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε
τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , μ ε ύ π ο υ λ ο υ ς , τ ρ ο τ σ κ ι σ τ ι κ ο ύ ς τ ρ ό π ο υ ς κ α ι μ έ θ ο
δες, μ ε χ ά δ ι α , ε κ β ι α σ μ ο ύ ς , κ ρ ι τ ι κ έ ς κ α ι α π ε ι λ έ ς , α π έ β λ ε π ε ν α β ά λ ε ι
σ τ ο χ έ ρ ι ό λ ο τ ο π α γ κ ό σ μ ι ο κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ί ν η μ α , ν α δ ι ε υ θ ύ ν ε ι μ ε
« τ η μ π α γ κ έ τ α τ ο υ μ α έ σ τ ρ ο υ » ό λ α τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α , τ α ο π ο ί α , χ ω ρ ί ς
ν α τ ο υ ς τ ο π ε ι α ν ο ι χ τ ά , ν α α ν α κ η ρ ύ ξ ο υ ν τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α
____________________________ 1. Τετελεσμένο γεγονός (Γαλλικά στο κείμενο).
97
της Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς ' Ε ν ω σ η ς σ α ν « κ ό μ μ α μ ά ν α » και μ ά λ ι σ τ α ν α θ ε ω ρ ή
σ ο υ ν , ό π ω ς έ λ ε γ ε η Λ ι ρ ί Μ π ε λ ι σ ό β α 1 , κ ρ υ φ ό ς π ρ ά χ τ ο ρ α ς τ ω ν σ ο β ι ε
τ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν , π ο υ τ η ν α ν α κ α λ ύ ψ α μ ε α ρ γ ό τ ε ρ α , π ω ς « ο Χ ρ ο -
σ τ σ ι ό φ ε ί ν α ι ο π α τ έ ρ α ς μ α ς » (!). Σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η ε ρ γ ά σ τ η
κ α ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι χρουστσιοφικοί .
Α σ φ α λ ώ ς α υ τ ό τ ο έ ρ γ ο ο ι χρουστσιοφικοί τ ο ε ί χ α ν α ρ χ ί σ ε ι α π ό
τ ό τ ε π ο υ ζ ο ύ σ ε α κ ό μ α ο Σ τ ά λ ι ν , π ί σ ω α π ό τ ι ς π λ ά τ ε ς τ ο υ . Α υ τ ή την
π ε π ο ί θ η σ η μ α ς τ η σ τ η ρ ί ζ ε ι κ α ι η π ε ί ρ α τ ω ν σ χ έ σ ε ώ ν μ α ς μ ε τ ο υ ς
σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς , η α υ θ ά δ ι κ η σ τ ά σ η τ ο υ έ μ π ο ρ α Μ ι κ ο γ ι ά ν και
κ α ν ε ν ό ς ά λ λ ο υ .
Μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν η ε π ί θ ε σ ή τ ο υ ς γ ι α τ η σ υ ν τ ρ ι β ή του
σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ σ τ ι ς ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς ε ν τ ε ί ν ο ν τ α ν σ υ ν ε χ ώ ς . Ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ ό π ω ς σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , έ τ σ ι κ α ι σ τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α , στην
Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α , σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α , σ τ η Ρ ο υ μ α ν ί α , σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α
θ ώ ς κ α ι σ τ η ν Α λ β α ν ί α ά ρ χ ι σ ε ν α υ π ο κ ι ν ε ί τ α κ α μ ο υ φ λ α ρ ι σ μ έ ν α α -
ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α . Ο ι Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ι ά π ά λ ε υ α ν ώ
σ τ ε τ α σ τ ο ι χ ε ί α α υ τ ά ε κ ε ί ό π ο υ ή τ α ν σ τ η ν η γ ε σ ί α ν α έ μ π α ι ν α ν κ ά τ ω
α π ό τ ο ν έ λ ε γ χ ό τ ο υ ς κ α ι ε κ ε ί ό π ο υ δ ε ν ή τ α ν , ν α έ ρ χ ο ν τ α ν , ε ξ α λ ε ί
φ ο ν τ α ς τ ο υ ς υ γ ι ε ί ς η γ έ τ ε ς μ ε ρ α δ ι ο υ ρ γ ί ε ς , μ ε π ρ α ξ ι κ ο π ή μ α τ α ή κ α ι
μ ε δ ο λ ε ο ν ι κ έ ς α π ό π ε ι ρ ε ς , ό π ω ς ή θ ε λ α ν ν α π ρ ά ξ ο υ ν μ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν ,
( π ρ ά γ μ α π ο υ ε ί ν α ι π ο λ ύ π ι θ α ν ό ν ν α τ ο έ χ ο υ ν κ ά μ ε ι ) .
Α μ έ σ ω ς ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν π έ θ α ν ε ο Γ κ ό τ β α λ ν τ ,
Π α ρ ά ξ ε ν ο ς , α π ρ ό ο π τ ο ς θ ά ν α τ ο ς ! Ό σ ο ι γ ν ώ ρ ι ζ α ν τ ο Γ κ ό τ β α λ ν τ
π ο τ έ δ ε μ π ο ρ ο ύ σ α ν ν α φ α ν τ α σ τ ο ύ ν π ω ς ε κ ε ί ν ο ς ο υ γ ι ή ς , γ ε ρ ό ς και
σ β έ λ τ ο ς ά ν τ ρ α ς θ α π έ θ α ι ν ε . . . . α π ό μ ι α γ ρ ί π η ή κ ρ υ ο λ ό γ η μ α π ο υ π ή
ρ ε τ η μ έ ρ α τ η ς κ η δ ε ί α ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
Γ ν ώ ρ ι ζ α τ ο Γ κ ό τ β α λ ν τ . Ό τ α ν π ή γ α σ τ η Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α κ α ι
σ υ ν α ν τ η θ ή κ α μ ε σ τ η ν Π ρ ά γ α , σ υ ν ο μ ι λ ή σ α μ ε π λ α τ ι ά γ ι α τ ι ς υ π ο θ έ
σ ε ι ς μ α ς . Ή τ α ν α π λ ό ς , ε ι λ ι κ ρ ι ν ή ς κ α ι ο λ ι γ ό λ ο γ ο ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς . Κ α
τ ά τ η σ υ ν ο μ ι λ ί α μ ' α υ τ ό ν α ι σ θ α ν ό μ ο υ ν τ ο ν ε α υ τ ό μ ο υ ε λ ε ύ θ ε ρ ο - μ ε
ά κ ο υ ε π ρ ο σ ε χ τ ι κ ά , ε ν ώ α π ό κ α ι ρ ό σ ε κ α ι ρ ό ρ ο υ φ ο ύ σ ε τ η ν π ί π α τ ο υ
κ α ι μ ο υ μ ι λ ο ύ σ ε μ ε μ ε γ ά λ η σ υ μ π ά θ ε ι α γ ι α τ ο λ α ό κ α ι γ ι α τ ο ν α γ ώ ν α
μ α ς , κ α ι μ ο υ υ π ο σ χ έ θ η κ ε π ω ς θ α μ α ς β ο η θ ή σ ο υ ν σ τ η ν α ν έ γ ε ρ σ η
τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς . Δ ε μ ο υ υ π ο σ χ έ θ η κ ε ο ύ τ ε β ο υ ν ά , ο ύ τ ε θ α ύ μ α τ α ,
α λ λ ά μ ι α π ο λ ύ μ έ τ ρ ι α π ί σ τ ω σ η π ο υ μ α ς χ ο ρ η γ ο ύ σ ε η Τ σ ε χ ο σ λ ο β α
κ ί α .
______________________________________
1. Βλέπε: Enver Hoxha «Albania Challenges Khrushchev Revisionism»,
Camma Rublishing Cο., New York. USA, Ο χ τ ώ β ρ η ς 1976, πρώτη έκδοση
στην α γ γ λ ι κ ή , σελ. 88 - Γ01.
98
— Τ ό σ ε ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς έ χ ο υ μ ε - μ ο υ ε ί π ε . Α ρ γ ό τ ε ρ α , ό τ α ν β ά λ ο -
μ ε σ ε δ ρ ό μ ο ' τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ί α μ α ς θ α ε π α ν ε ξ ε τ ά σ ο υ μ ε τ α ζ η τ ή μ α τ α μ '
ε σ ά ς .
Ο Γ κ ό τ β α λ ν τ , π α λ ι ό ς φ ί λ ο ς κ α ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν κ α ι τ ο υ
Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ , π έ θ α ν ε α π ρ ό ο π τ α . Τ ο γ ε γ ο ν ό ς α υ τ ό μ α ς π ί κ ρ α ν ε , α λ λ ά
κ α ι μ α ς ε ξ έ π λ η ξ ε .
Α ρ γ ό τ ε ρ α ή ρ θ ε ο ε π ί σ η ς α π ρ ό ο π τ ο ς θ ά ν α τ ο ς τ ο υ σ ύ ν τ ρ ο φ ο υ
Μ π ι ε ρ ο ύ τ , γ ι α ν α μ η μ ι λ ή σ ω κ α ι γ ι α τ ο ν π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ο θ ά ν α τ ο τ ο υ
μ ε γ ά λ ο υ Γ κ ε ό ρ γ κ ι Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ . Κ α ι ο Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ κ α ι ο Γ κ ό τ β α λ ν τ
κ α ι ο Μ π ε ρ ι ο ύ τ , σ τ η Μ ό σ χ α β ρ ή κ α ν τ ο θ ά ν α τ ο . Τ ι σ ύ μ π τ ω σ η ! Κ α ι
ο ι τ ρ ε ι ς ή τ α ν σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι τ ο υ μ ε γ ά λ ο υ Σ τ ά λ ι ν !
Α ν τ ι κ α τ ά σ τ η σ ε τ ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ σ τ η θ έ σ η τ ο υ π ρ ώ τ ο υ γ ρ α μ μ α τ έ α
τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς ο Ε ν τ ο υ ά ρ ν τ Ο χ ά μ π . Π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή θ η κ ε έ τ σ ι η π α
λ ι ά ε π ι θ υ μ ί α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Α ρ γ ό τ ε ρ α ό μ ω ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ τ α
« χ ά λ α σ ε » μ ε τ ο ν Ο χ ά μ π , ε π ε ι δ ή ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι δ ε ν ε κ π λ ή ρ ω ν ε ό π ω ς
έ π ρ ε π ε τ α α ι τ ή μ α τ α κ α ι τ ι ς ε ν τ ο λ έ ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Γ ι ' α υ τ ό α ρ
γ ό τ ε ρ α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ β α λ ε σ τ ό χ ο τ ο ν Ο χ ά μ π σ ε σ υ σ κ έ ψ ε ι ς σ τ ι ς
ο π ο ί ε ς π α ρ ε υ ρ ε θ ή κ α μ ε κ α ι ε μ ε ί ς . Έ χ ω σ υ ν α ν τ ή σ ε ι τ ο ν Ο χ ά μ π με
ρ ι κ έ ς φ ο ρ έ ς σ τ η Μ ό σ χ α , σ τ η Β α ρ σ ο β ί α κ α ι τ ο Π ε κ ί ν ο κ α ι ν ο μ ί ζ ω
π ω ς ή τ α ν ά ν θ ρ ω π ο ς π ο υ ό χ ι μ ό ν ο δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α σ υ γ κ ρ ι θ ε ί μ ε τ ο
Μ π ι ε ρ ο ύ τ , α λ λ ά δ ε ν ε ί χ ε ο ύ τ ε τ ι ς α π α ρ α ί τ η τ ε ς ι κ α ν ό τ η τ ε ς ν α δ ι ε υ
θ ύ ν ε ι τ ο κ ό μ μ α κ α ι τ η χ ώ ρ α . Ο Ο χ ά μ π ή ρ θ ε σ α σ κ ι ά κ α ι σ α σ κ ι ά έ
φ υ γ ε , χ ω ρ ί ς ν α κ λ ε ί σ ε ι χ ρ ό ν ο σ ' α υ τ ό τ ο π ό σ τ ο .
Π α ρ α κ ά τ ω θ α μ ι λ ή σ ω π ω ς ε ξ ε λ ί χ θ η κ α ν α ρ γ ό τ ε ρ α τ α γ ε γ ο ν ό τ α
σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α 1 . Ε ί ν α ι ξ ε κ ά θ α ρ ο π ω ς μ ε τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Μ π ι ε ρ ο ύ τ α
ν ο ί γ ο ν τ α ν ο δ ρ ό μ ο ς π ρ ο ς τ ο θ ρ ό ν ο τ η ς Π ο λ ω ν ί α ς γ ι α τ ο ν α ν τ ι δ ρ α
σ τ ι κ ό Γ κ ο μ ο ύ λ κ α . Ο « κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ή ς » α υ τ ό ς , π ο υ τ ο ν έ β γ α λ α ν , α π ό
τ η φ υ λ α κ ή ύ σ τ ε ρ α α π ό μ ε ρ ι κ έ ς π ε ρ ι π έ τ ε ι ε ς κ α ι σ π α σ μ ο δ ι κ ό τ η τ ε ς
μ ι α ς π α ρ δ α λ ή ς η γ ε σ ί α ς ό π ο υ δ ε ν έ λ ε ι π α ν κ α ι ο ι π ρ ά χ τ ο ρ ε ς τ ο υ σ ι ω -
ν ι σ μ ο ύ κ α ι τ ω ν κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ώ ν δ υ ν ά μ ε ω ν , θ α π ρ ο ω θ ο ύ ν τ α ν σ τ η ν η
γ ε σ ί α α π ό τ ο φ ί λ ο τ ο υ , Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Η Π ο λ ω ν ί α ή τ α ν η « μ ε γ ά λ η α δ ε ρ φ ή » τ η ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή ς Σ ο
β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς . Έ π ε ι τ α έ ρ χ ο ν τ α ν η Β ο υ λ γ α ρ ί α , μ ε τ η ν ο π ο ί α ο ι
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί έ π α ι ξ α ν κ α ι π α ί ζ ο υ ν ε π α ί σ χ υ ν τ α ώ σ π ο υ τ η μ ε τ έ
τ ρ ε ψ α ν σ ε « π ε ι θ ή ν ι α θ υ γ α τ έ ρ α » τ ο υ ς .
Ο ι Β ο ύ λ γ α ρ ο ι σ υ ν δ έ ο ν τ α ν σ τ ε ν ά μ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι μ ε τ ο Κ ο μ -
_____________________________
1. Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Διαλεχτά Έργα» II, Εκδοτικό «8 Νοέμβρη»,
Τίρανα 1975, έκδοση στην α γ γ λ ι κ ή , σελ. 655 - 724.
99
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς (μπ) π ο υ α υ τ ό ς κ α θ ο
δ η γ ο ύ σ ε , π ο λ ύ π ι ο δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά α π ό τ ο υ ς Τ σ έ χ ο υ ς , τ ο υ ς Π ο λ ω ν ο ύ ς ,
τ ο υ ς Ρ ο υ μ ά ν ο υ ς , ά φ η σ ε έ π ε ι τ α τ ο υ ς Γ ε ρ μ α ν ο ύ ς . Μ ά λ ι σ τ α , α π ό π α
λ ι ά ο β ο υ λ γ α ρ ι κ ό ς λ α ό ς α π ό π α ρ ά δ ο σ η σ υ ν δ έ ο ν τ α ν μ ε τ η Ρ ω σ ί α . Α
κ ρ ι β ώ ς ε ξ α ι τ ί α ς τ ω ν δ ε σ μ ώ ν α υ τ ώ ν ο Τ σ ά ρ ο ς Μ π ό ρ ι ς δ ε ν τ ό λ μ η σ ε
ν α μ π ά σ ε ι ε π ί σ η μ α σ ε π ό λ ε μ ο τ η Β ο υ γ λ α ρ ί α ε ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή
Έ ν ω σ η κ α ι ο ι σ ο β ι ε τ ι κ έ ς σ τ ρ α τ ι έ ς μ π ή κ α ν σ τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α χ ω ρ ί ς
ν α ρ ί ξ ο υ ν ο ύ τ ε μ ι α ν τ ο υ φ ε κ ι ά .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ π ρ ε π ε ν α π α γ ι ώ σ ε ι α υ τ ή τ η ν ε π ι ρ ρ ο ή γ ι α τ α σ ω -
β ι ν ι σ τ ι κ ά τ ο υ σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α κ α ι γ ι α τ η ν δ ι ε ύ ρ υ ν σ η κ α ι ε δ ρ α ί ω σ η τ ω ν
ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ώ ν α π ό ψ ε ω ν . Γ ι ' α υ τ ό ε κ μ ε τ α λ λ ε ύ τ η κ ε α υ τ ή τ η ν κα
τ ά σ τ α σ η , τ η ν ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Βουλ
γ α ρ ί α ς π ρ ο ς τ ο Σ τ ά λ ι ν , π ρ ο ς τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ ο Κ ο μ μ ο υ
ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α ( μ π . ) τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι έ φ ε ρ ε σ τ η ν κ ο ρ υ
φ ή τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς έ ν α ν α ν ά ξ ι ο ά ν θ ρ ω
π ο , έ ν α σ τ έ λ ε χ ο ς τ ρ ι τ ε ύ ο υ σ α ς σ η μ α σ ί α ς , α λ λ ά δ ι α τ ε θ ε ι μ έ ν ο ν α
κ ά μ ε ι ό,τ ι δ ή π ο τ ε θα τ ο υ έ λ ε γ α ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο π ρ ε σ β ε υ τ ή ς τ ο υ
κ α ι η Κ Α Γ Κ Ε Μ Π Ε . Α υ τ ό ς ή τ α ν ο Τ ό ν τ ο ρ Ζ ί β κ ο φ , π ο υ τ ο ν π α ρ α
φ ο ύ σ κ ω σ α ν ώ σ π ο υ έ γ ι ν ε π ρ ώ τ ο ς γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ η ς Κ Ε τ ο υ Κ Κ τ η ς
Β ο υ λ γ α ρ ί α ς .
Κ α τ ά τ η γ ν ώ μ η μ ο υ μ ε τ ά τ ο Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ τ ο β ο υ λ γ α ρ ι κ ό κ ό μ μ α
κ α ι κ ρ ά τ ο ς δ ε ν ε ί χ α ν η γ έ τ ε ς ό χ ι π ι α ι σ ά ξ ι ο υ ς μ ε τ ο Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ , α λ
λ ά ο ύ τ ε κ α ν π α ρ α π λ ή σ ι ο υ ς α π ό ά π ο ψ η α ρ χ ώ ν , α π ό ι δ ε ο λ ο γ ι κ ό και
π ο λ ι τ ι κ ό ο ρ ί ζ ο ν τ α , α π ό η γ ε τ ι κ ο ύ ς ι κ α ν ό τ η τ ε ς . Ε δ ώ , α σ φ α λ ώ ς , δ ε ν
έ χ ω τ ο λ ό γ ο γ ι α τ ο ν Κ ο λ ά ρ ο φ , ο ο π ο ί ο ς π έ θ α ν ε π ο λ ύ γ ρ ή γ ο ρ α , με
ρ ι κ ο ύ ς μ ή ν ε ς ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ κ α ι π ο υ ή τ α ν έ ν α ς π α λ ι ό ς ε
π α ν α σ τ ά τ η ς κ α ι η δ ε ύ τ ε ρ η π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο Ν τ ι μ ι
τ ρ ό φ μ α ζ ί μ ε τ ο ν ο π ο ί ο ε ί χ ε ε ρ γ α σ τ ε ί σ τ η ν Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν .
Μ ε τ ο ν Κ ο λ ά ρ ο φ γ ν ω ρ ί σ τ η κ α ό τ α ν π ή γ α ε π ί σ η μ α σ τ η Β ο υ λ γ α
ρ ί α , τ ο Δ ε κ έ μ β ρ η τ ο υ 1947. Ε ί χ ε π ε ρ ί π ο υ τ η ν ί δ ι α η λ ι κ ί α κ α ι τ ο ί δ ι ο
α ν ά σ τ η μ α μ ε τ ο Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ , ή τ α ν ο μ ι λ η τ ι κ ό ς κ α ι δ ε ν π α ρ ά λ ε ι π ε ,
ό σ ο κ α θ ή σ α μ ε μ ' α υ τ ό ν , ν α μ α ς μ ι λ ά ε ι σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς α π ο σ τ ο λ έ ς ,
π ο υ τ ο υ ε ί χ ε α ν α θ έ σ ε ι η Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν σ τ η Μ ο γ γ ο λ ί α , σ τ η Γ ε ρ μ α ν ί α
κ α ι α λ λ ο ύ . Ο Κ ο λ ά ρ ο φ , ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , ε ί χ ε ε π ι φ ο ρ τ ι σ τ ε ί α π ό τ ο
Κ ό μ μ α ν α π α ρ α κ ο λ ο υ θ ε ί τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ ι ς ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς , γ ι α τ ί μ α ς
μ ί λ η σ ε μ ε ρ ι κ έ ς φ ο ρ έ ς γ ι α τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς , π ρ ο π α ν τ ό ς
μ ε τ ο υ ς γ ε ί τ ο ν έ ς τ η ς π ο υ ή τ α ν κ α ι γ ε ί τ ο ν έ ς μ α ς : τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α
κ α ι τ η ν Ε λ λ ά δ α . Μ α ς ε ν η μ έ ρ ω σ ε κ α ι σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν δ ι ε θ ν ή κ α τ ά
σ τ α σ η γ ε ν ι κ ά . Α υ τ ό μ α ς β ο η θ ή σ ε π ο λ ύ .
Κ α ι ο Κ ο λ ά ρ ο φ , ό π ω ς ο α ε ί μ ν η σ τ ο ς Γ κ ι ό ρ γ κ ι Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ , ή τ α ν
100
α π λ ό ς . Κ α ν έ ν α σ η μ ε ί ο π ε ρ η φ ά ν ε ι α ς δ ε δ ι έ κ ρ ι ν ε ς σ ' α υ τ ό ν κ α τ ά τ η
σ υ ν ο μ ι λ ί α , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α , π ο υ ε μ ε ί ς ή μ α σ τ α σ ν ν έ ο ι . Μ α ς τ ι μ ο ύ σ ε και
σ έ β ο ν τ α ν τ ι ς α π ό ψ ε ι ς μ α ς κ ι ε μ ε ί ς α ν κ α ι σ υ ν α ν τ ο ύ μ α σ τ α ν γ ι α π ρ ώ
τ η φ ο ρ ά , κ α τ ά τ η ν ε κ ε ί π α ρ α μ ο ν ή μ α ς , α ι σ θ α ν ό μ α σ τ α ν τ ο ν ε α υ τ ό
μ α ς σ α ν σ ε μ ι α ο ι κ ο γ έ ν ε ι α , σ α ν σ ε σ τ ε ν ή σ υ ν τ ρ ο φ ι ά , ό π ο υ ε π ι κ ρ α
τ ο ύ σ ε η α γ ά π η , η ε ν ό τ η τ α κ α ι ο ι π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς γ ι α έ ν α σ κ ο π ό , γ ι α
τ η ν ο ι κ ο δ ό μ η σ η τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ .
Σ ' ό λ η μ ο υ τ η ζ ω ή μ ό ν ο μ ι α φ ο ρ ά σ υ ν α ν τ ή θ η κ α μ ε τ ο Ν τ ι μ ι
τ ρ ό φ κ α ι μ ε τ ο ν Κ ο λ ά ρ ο φ , μ ' α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς ε ξ έ χ ο ν τ ε ς β ο ύ λ γ α ρ ο υ ς
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς , α λ λ ά έ μ ε ι ν α ν α ν ε ξ ί τ η λ ο ι σ τ η μ ν ή μ η μ ο υ . Ύ σ τ ε ρ α
α π ό τ ο Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ , ο Κ ο λ ά ρ ο φ έ γ ι ν ε π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς και ή τ α ν έ ν α ς
α π ό τ ο υ ς π ρ ω τ ε ρ γ ά τ ε ς τ η ς κ α τ α δ ί κ η ς τ ο υ τ ι τ ο ϊ κ ο ύ π ρ ά χ τ ο ρ α Κ ω -
σ τ ό φ . Δ ε ν π έ ρ α σ α ν ό μ ω ς π ο λ λ ο ί μ ή ν ε ς κ α ι ο Κ ο λ ά ρ ο φ π έ θ α ν ε . Κ α ι
ο θ ά ν α τ ο ς τ ο υ μ ε λ ύ π η σ ε π ο λ ύ .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ κ α ι τ ο υ Κ ο λ ά ρ ο φ , σ τ η ν
κ ο ρ υ φ ή τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς και τ ο υ β ο υ λ
γ α ρ ι κ ο ύ κ ρ ά τ ο υ ς ά ρ χ ι σ α ν ν α έ ρ χ ο ν τ α ι ά ν θ ρ ω π ο ι χ ω ρ ί ς κ ύ ρ ο ς , χ ω
ρ ί ς π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α .
Σ τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α π ή γ α γ ι α δ ο υ λ ε ι ά μ ε ρ ι κ έ ς φ ο ρ έ ς , κ α θ ώ ς κ α ι γ ι α
α ν ά π α υ σ η , μ ε τ η Ν ε τ ζ μ ί ε κ α ι τ α π α ι δ ι ά μ ο υ . Ε ί ν α ι α λ ή θ ε ι α ό τ ι σ τ η
Β ο υ λ γ α ρ ί α α ι σ θ α ν ό μ ο υ ν ι δ ι α ί τ ε ρ η ε υ χ α ρ ί σ τ η σ η , ε π ε ι δ ή ό π ω ς φ α ί
ν ε τ α ι , ο ι δ ύ ο λ α ο ί μ α ς , π α ρ ά τ η ν ε ν τ ε λ ώ ς δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ή π ρ ο έ λ ε υ σ η ,
σ τ ο π έ ρ α σ μ α τ ω ν α ι ώ ν ω ν ε ί χ α ν σ υ ζ ή σ ε ι , ε ί χ α ν υ π ο φ έ ρ ε ι κ α ι α γ ω ν ι
σ τ ε ί ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν ί δ ι ο κ α τ α χ τ η τ ή , ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς o θ ω μ α ν ο ύ ς , κ α ι ο ι
χ α ρ α κ τ ή ρ ε ς τ ο υ ς σ ε π ο λ λ έ ς κ α τ ε υ θ ύ ν σ ε ι ς μ ο ι ά ζ ο υ ν , ι δ ι α ί τ ε ρ α σ τ η ν
α π λ ό τ η τ α , τ η φ ι λ ο ξ ε ν ί α , τ η σ τ α θ ε ρ ό τ η τ α χ α ρ α κ τ ή ρ α , τ η δ ι α φ ύ λ α
ξ η τ ω ν κ α λ ώ ν π α ρ α δ ό σ ε ω ν , τ η ς λ α ο γ ρ α φ ί α ς κ λ π .
Ω ς τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , η φ ι λ ί α μ α ς μ ε τ ο υ ς Β ο ύ λ γ α ρ ο υ ς ή τ α ν
α ν ε π ι σ κ ί α σ τ η . Κ α ι ο ι δ ύ ο π λ ε υ ρ έ ς α γ α π ο ύ σ α μ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω
σ η α γ ν ά κ α ι ε ι λ ι κ ρ ι ν ά .
Μ ε τ ο υ β ο ύ λ γ α ρ ο υ ς η γ έ τ ε ς έ χ ω μ ι λ ή σ ε ι , έ χ ω φ ά ε ι κ α ι έ χ ω π ι ε ί
π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς , έ χ ω τ α ξ ι δ έ ψ ε ι κ α ι έ χ ω π ε ρ ι ο δ έ ψ ε ι τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α .
Κ α ι α ρ γ ό τ ε ρ α , ώ σ π ο υ ή ρ θ α μ ε σ ε ρ ή ξ η μ ε τ ο Χ ο υ σ τ σ ι ό φ , δ ε ν ε ί χ α μ ε
ι δ ε ο λ ο γ ι κ έ ς κ α ι π ο λ ι τ ι κ έ ς δ ι α φ ω ν ί ε ς , μ ε έ χ ο υ ν δ ε χ τ ε ί κ α λ ά κ α ι θ ε ρ
μ ά . Π ο λ λ ο ί α π ' α υ τ ο ύ ς ό π ω ς ο Β έ λ κ ο Τ σ ι ε ρ β έ ν κ ο φ , ο Γ κ ά ν ι ε φ , η
Τ σ ό λ α Ν τ ρ α γ κ ό τ σ ι ε β α , ο Α ν τ ώ ν Γ ι ο ύ γ κ ο φ κ λ π . , δ ε ν ή τ α ν ν έ ο ι , α λ
λ ά τ η ς π α λ ι ά ς γ ε ν ε ά ς , π ο υ ε ί χ α ν ε ρ γ α σ τ ε ί σ τ ο ε ξ ω τ ε ρ ι κ ό σ α ν π ο λ ι
τ ι κ ο ί π ρ ό σ φ υ γ ε ς μ ε τ ο Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ ή μ έ σ α σ τ η χ ώ ρ α σ ε π α ρ α ν ο μ ί α
κ α ι π ο υ α ρ γ ό τ ε ρ α ή τ α ν κ α ι σ τ ι ς φ υ λ α κ έ ς τ ο υ τ σ ά ρ ο υ Μ π ό ρ ι ς . Π ά ν ω
101
α π ' α υ τ ο ύ ς τ ε λ ι κ ά β γ ή κ ε ο Τ ό ν τ ο ρ Ζ ί β κ ο φ , ο ο π ο ί ο ς ή τ α ν π ρ ό τ υ π ο
π ο λ ι τ ι κ ή ς μ ε τ ρ ι ό τ η τ α ς .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Γ κ ε ό ρ γ κ ι Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ γ ε ν ι κ ό ς γ ρ α μ
μ α τ έ α ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς έ γ ι ν ε ο Β έ λ κ ο Τ σ ι ε ρ β έ ν κ ο φ . Ή τ α ν μ ε γ α λ ό
σ ω μ ο ς κ α ι γ κ ρ ι ζ ο μ ά λ λ η ς , μ ε φ ο υ σ κ ω μ έ ν α χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ά κ α ι ό
σ ε ς φ ο ρ έ ς σ υ ν α ν τ ι ό μ α σ τ α ν σ τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α ή σ τ η Μ ό σ χ α , μ ο υ έ δ ι ν ε
τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η ε ν ό ς α γ α θ ο ύ α ν θ ρ ώ π ο υ , π ο υ π ε ρ π α τ ο ύ σ ε μ ε α π ο λ υ μ έ
ν α τ α χ έ ρ ι α λ ε ς κ α ι ή θ ε λ ε ν α π ε ι : «Τι κ ά ν ω ε γ ώ σ ' α υ τ ό τ ο π α ν η γ ύ
ρι; Ε γ ώ σ τ α χ α μ έ ν α β ρ ί σ κ ο μ α ι ε δ ώ » .
Έ π ρ ε π ε ν α ή τ α ν δ ί κ α ι ο ς ά ν θ ρ ω π ο ς , α λ λ ά χ ω ρ ί ς θ έ λ η σ η ; Τ ο υ
λ ά χ ι σ τ ο ν α υ τ ή ή τ α ν η ε ν τ ύ π ω σ ή μ ο υ . Ή τ α ν ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ά τ σ ι γ κ ο ύ
ν η ς σ τ α λ ό γ ι α . Σ ε ε π ί σ η μ ε ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς μ ι λ ο ύ σ ε τ ό σ ο λ ί γ ο , π ο υ α ν
δ ε ν τ ο ν γ ν ώ ρ ι ζ ε ς , σ ο υ δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ σ ε τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η π ω ς ή τ α ν ά ν
θ ρ ω π ο ς π ε ρ ή φ α ν ο ς . Δ ε ν ή τ α ν ό μ ω ς κ α θ ό λ ο υ π ε ρ ή φ α ν ο ς . Ή τ α ν α
π λ ό ς . Σ ε α ν ε π ί σ η μ ε ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς , ό τ α ν τ ρ ώ γ α μ ε μ α ζ ί κ α ι μ α ζ ε υ ό μ α
σ τ α ν μ ε ά λ λ ο υ ς β ο υ λ γ ά ρ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς γ ι α ν α α ν τ α λ λ ά ξ ο υ μ ε γ ν ώ
μ ε ς , ο Β έ λ κ ο κ ά θ ο ν τ α ν α μ ί λ η τ ο ς σ α ν « π α γ ω μ έ ν ο ς β ρ ά χ ο ς » , σ α ν ν α
μ η β ρ ί σ κ ο ν τ α ν κ α θ ό λ ο υ εκε ί . Ο ι ά λ λ ο ι σ υ ζ η τ ο ύ σ α ν , γ ε λ ο ύ σ α ν , α υ
τ ό ς ό χ ι .
Ο Τ σ ι ε ρ β έ ν κ ο φ ή τ α ν γ α μ π ρ ό ς τ ο υ Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ , ε ί χ ε σ ύ ζ υ γ ο τ η ν
α δ ε ρ φ ή τ ο υ μ ε γ ά λ ο υ η γ έ τ η τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς . Μ π ο ρ ε ί έ ν α μ ό ρ ι ο τ η ς
δ ό ξ α ς και τ ο υ κ ύ ρ ο υ ς τ ο υ Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ ν α ε ί χ ε ε π ι δ ρ ά σ ε ι κ ά π ω ς σ τ ο
Β έ λ κ ο Τ σ ι ε ρ β έ ν κ ο φ , α λ λ ά ο Β έ λ κ ο δ ε ν γ ί ν ο ν τ α ν Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ . Κ ι έ
τ σ ι ό π ω ς ή ρ θ ε σ τ η ν κ ο ρ υ φ ή τ η ς η γ ε σ ί α ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ
μ α τ ο ς τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς σ ι ω π η ρ ά , έ τ σ ι κ α ι ό τ α ν τ ο ν έ β γ α λ α ν , έ φ υ γ ε
χ ω ρ ί ς ν α κ ά μ ε ι θ ό ρ υ β ο . Η α π ο μ ά κ ρ υ ν σ ή του. δ ε ν έ γ ι ν ε κ α θ ό λ ο υ ζ ή
τ η μ α , κ α θ α ι ρ έ θ η κ ε χ ω ρ ί ς τ σ α κ κ α ι μ π ά μ , π α ρ α χ ω ρ ώ ν τ α ς τ η θ έ σ η
τ ο υ , σ α ν η γ έ τ η τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , σ τ ο ν Τ ό ν τ ο ρ Ζ ί β κ ο φ .
Κ α ν ο ν ί σ τ η κ α ν λ ο ι π ό ν , γ ι α τ ο Ν ι κ ή τ α κ α ι η Π ο λ ω ν ί α κ α ι η Τ σ ε
χ ο σ λ ο β α κ ί α κ α ι η Β ο υ λ γ α ρ ί α . Δ ε θ α έ μ ε ν ε έ ξ ω τ ω ν β λ έ ψ ε ω ν κ α ι
π ρ ο σ π α θ ε ι ώ ν τ ο υ ο ύ τ ε η Ρ ο υ μ α ν ί α , τ ο κ ό μ μ α τ η ς ο π ο ί α ς έ χ ε ι μ ε ρ ι
κ έ ς ά δ ο ξ ε ς ι σ τ ο ρ ί ε ς .
Κ α τ ά τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ ο υ π ο λ έ μ ο υ ε μ ε ί ς δ ε ν ε ί χ α μ ε κ α μ ι ά ε π α φ ή μ ε
τ ο υ ς Ρ ο υ μ ά ν ο υ ς , δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά α π ό ό,τ ι σ υ ν έ β η κ ε μ ε τ ο υ ς Γ ι ο υ σ λ ά -
β ο υ ς , ή κ α ι μ ε τ ο υ ς Β ο ύ λ γ α ρ ο υ ς ο ι ο π ο ί ο ι ε ί χ α ν σ τ ε ί λ ε ι κ ά π ο τ ε σ '
ε μ ά ς τ ο ν Μ π ε λ γ κ α ρ ά ν ο φ , ο ο π ο ί ο ς μ α ς ε ν η μ έ ρ ω σ ε σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η
δ ο υ λ ε ι ά σ τ η Μ α κ ε δ ο ν ί α κ α ι ζ ή τ η σ ε ν α τ ο ν β ο η θ ή σ ο υ μ ε γ ι α τ η
δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η σ τ ο ν α γ ώ ν α τ ω ν Α λ β α ν ώ ν σ τ ο κ α τ ε χ ό μ ε ν ο α π ό τ ο υ ς
ν α ζ ι φ α σ ί σ τ ε ς « μ α κ ε δ ο ν ι κ ό » έ δ α φ ο ς . Ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο ν π ό λ ε μ ο ε ί χ α
μ ε α κ ο ύ σ ε ι α π ό τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς α ρ κ ε τ ά κ α λ ά λ ό γ ι α γ ι α τ ο ρ ο υ μ ά -
102
ν ι κ ο κ ό μ μ α κ α ι γ ι α τ ο Ν τ έ ζ σ α ν π α λ ι ό ε π α ν α σ τ ά τ η π ο υ ε ί χ ε υ π ο φ έ
ρει π ο λ λ ά σ τ ι ς φ υ λ α κ έ ς τ η ς Ν τ ο φ τ ά ν α . Α λ λ ά , ν α π ω τ η ν α λ ή θ ε ι α ,
α π α γ ο η τ ε ύ τ η κ α κ ά π ω ς ό τ α ν τ ο ν γ ν ώ ρ ι σ α γ ι α π ρ ώ τ η φ ο ρ ά σ ε μ ι α
σ υ ν ά ν τ η σ η γ ι α τ ο ζ ή τ η μ α τ ω ν γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ο ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν π ο υ
α ν ά φ ε ρ α π ι ο π ά ν ω .
Δ ε ν ε ί ν α ι ε δ ώ ο χ ώ ρ ο ς ν α μ ι λ ή σ ω γ ι α τ ι ς α ν α μ ν ή σ ε ι ς μ ο υ α π ό
κ ε ί ν η τ η σ υ ν ά ν τ η σ η , α λ λ ά θ έ λ ω ν α τ ο ν ί σ ω ότ ι α π ' α υ τ ά π ο υ ε ί δ α
κ α ι ά κ ο υ σ α σ τ η Ρ ο υ μ α ν ί α κ α ι α π ό τ ι ς ε λ ε ύ θ ε ρ ε ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς μ ε τ ο
Ν τ ε ζ σ χ η μ ά τ ι σ α ό χ ι κ α λ ή ε ν τ ύ π ω σ η γ ι α τ ο ρ ο υ μ ά ν ι κ ο κ ό μ μ α κ α ι
γ ι α τ ο ν ί δ ι ο τ ο Ν τ ε ζ .
Α ν ε ξ ά ρ τ η τ α α π ό τ ο τ ι δ ι α φ ή μ ι ζ α ν ο ι ρ ο υ μ ά ν ο ι η γ έ τ ε ς , σ τ η Ρ ο υ
μ α ν ί α δ ε δ ρ ο ύ σ ε η δ ι χ τ α τ ο ρ ί α τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ κ α ι τ ο Ε ρ γ α τ ι κ ό
Κ ό μ μ α τ η ς Ρ ο υ μ α ν ί α ς δ ε ν ε ί χ ε ι σ χ υ ρ έ ς θ έ σ ε ι ς . Δ ή λ ω ν α ν π ω ς ή τ α ν
σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α , α λ λ ά κ α τ α λ ά β α ι ν ε ς κ α λ ά π ω ς ν τ ε φ ά κ τ ο σ τ η ν ε ξ ο υ
σ ί α ή τ α ν η α σ τ ι κ ή τ ά ξ η . Α υ τ ή ε ί χ ε σ τ α χ έ ρ ι α τ η ς τ η β ι ο μ η χ α ν ί α ,
τ η γ ε ω ρ γ ί α , τ ο ε μ π ό ρ ι ο κ α ι ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε ν α γ δ έ ρ ε ι τ ο ρ ο υ μ α ν ι κ ό
λ α ό κ α ι να ζ ε ί σε π ο λ υ τ ε λ ε ί ς ε π α ύ λ ε ι ς και μ έ γ α ρ α . Ο ί δ ι ο ς ο Ν τ ε ζ
τ α ξ ί δ ε υ ε μ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ο α υ τ ο κ ί ν η τ ο κ α ι μ ε φ ρ ο υ ρ ά π ί σ ω , π ρ ά γ μ α
π ο υ δ ε ί χ ν ε ι π ό σ ο « α σ φ α λ ε ί ς » ε ί χ α ν τ ι ς θ έ σ ε ι ς . Η α ν τ ί δ ρ α σ η σ τ η
Ρ ο υ μ α ν ί α ή τ α ν ι σ χ υ ρ ή κ α ι α ν δ ε ν ή τ α ν ο Κ ό κ κ ι ν ο ς Σ τ ρ α τ ό ς π ο ι ό ς
ξ έ ρ ε ι π ώ ς θ α π ή γ α ι ν α ν τ α π ρ ά γ μ α τ α σ ' α υ τ ή τ η χ ώ ρ α .
Κ α τ ά τ ις σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς σ ' ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς λ ί γ ε ς μ έ ρ ε ς π ο υ έ μ ε ι ν α σ τ ο
Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι , ο Ν τ ε ζ μ α ς β ο β μ ά ρ δ ι σ ε μ ε τ ι ς κ α υ χ η σ ι έ ς τ ο υ γ ι α τ η ν
« π α λ λ η κ α ρ ι ά » π ο υ έ δ ε ι ξ α ν , υ π ο χ ρ ε ώ ν ο ν τ α ς τ ο δ ι ε φ θ α ρ μ έ ν ο β α σ ι
λ ι ά Μ ι χ α ή λ ν α π α ρ α ι τ η θ ε ί , τ ο ν ο π ο ί ο ό χ ι μ ό ν ο δ ε ν ε ί χ α ν τ ι μ ω ρ ή σ ε ι
γ ι α τ α ε γ κ λ ή μ α τ α σ ε β ά ρ ο ς τ ο υ λ α ο ύ , α λ λ ά τ ο ν ε ί χ α ν α φ ή σ ε ι ν α π ά
ε ι σ τ ο ε ξ ω τ ε ρ ι κ ό , σ τ η Δ ύ σ η , μ α ζ ί μ ε τ η ν π ε ρ ι ο υ σ ί α κ α ι τ ι ς π α λ λ α κ ί
δ ε ς τ ο υ .
Π α ρ ά ξ ε ν ε ς ή τ α ν ο ι κ α υ χ η σ ι έ ς τ ο υ Ν τ ε ζ , ι δ ι α ί τ ε ρ α ό τ α ν μ ο υ δ ι η
γ ο ύ ν τ α ν π ω ς « π ρ ο κ α λ ο ύ σ ε » τ ο υ ς α ν τ ι δ ρ α σ τ ι κ ο ύ ς , π η γ α ί ν ο ν τ α ς σ τ α
κ α φ ε ν ε ί α τ ο υ ς μ ε κ ο υ μ π ο ύ ρ ε ς σ τ η μ έ σ η .
Α π ό τ η ν π ρ ώ τ η , λ ο ι π ό ν , α υ τ ή σ υ ν ά ν τ η σ η σ χ η μ ά τ ι σ α μ ι α ό χ ι
κ α λ ή ε ν τ ύ π ω σ η ό χ ι μ ό ν ο γ ι α τ ο Ν τ ε ζ , α λ λ ά κ α ι γ ι α τ ο ρ ο υ μ ά ν ι κ ο
κ ό μ μ α , γ ι α τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ π ο υ ή τ α ν ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ι κ ή . Κ α ι ό σ α σ υ ν έ -
β η κ α ν α ρ γ ό τ ε ρ α μ ε τ ο Ν τ ε ζ κ α ι μ ε τ ο κ ό μ μ α τ ο υ δ ε ν μ ε ε ξ έ π λ η ξ α ν .
Ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς η γ έ τ ε ς α υ τ ο ύ τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς ή τ α ν α π ό τ ο υ ς π ι ο α
λ α ζ ο ν ι κ ο ύ ς π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α φ α ν τ α σ τ ε ί κ α ν ε ί ς , ή τ α ν « φ α μ φ α ρ ό ν ο ι »
π ο υ π ε ρ η φ α ν ε ύ ο ν τ α ν π ο λ ύ γ ι α τ ο ν α γ ώ ν α , π ο υ δ ε ν ε ί χ α ν κ ά μ ε ι .
Ό τ α ν μ π ή κ α μ ε σ ε δ ι α μ ά χ η μ ε τ η ν ο μ ά δ α α π ο σ τ α τ ώ ν τ ο υ Τ ί τ ο ,
103
ο Ν τ ε ζ έ γ ι ν ε « έ ν θ ε ρ μ ο ς μ α χ η τ ή ς » ε ν ά ν τ ι α σ ' α υ τ ή τ η ν ο μ ά δ α . Σ τ ι ς
ι σ τ ο ρ ι κ έ ς σ υ σ κ έ ψ ε ι ς τ ο υ Π λ η ρ ο φ ο ρ ι α κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ σ ' α υ τ ό ν α ν α
τ έ θ η κ ε η κ ύ ρ ι α ε ι σ ή γ η σ η ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν ο μ ά δ α Τ ί τ ο - Ρ ά ν κ ο β ι τ ς 1 .
Ό σ ο ή τ α ν σ ε ι σ χ ύ η Α π ό φ α σ η τ ο υ Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό κ α ι ό σ ο ζ ο ύ σ ε ο
Σ τ ά λ ι ν , ο Ν τ ε ζ π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ν σ α ν λ υ σ σ α λ έ ο ς α ν τ ι τ ι τ ο ϊ κ ό ς . Ό
τ α ν ο ι π ρ ο δ ό τ ε ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς μ ' ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ φ ε
τ ε ρ ί σ τ η κ α ν τ η ν ε ξ ο υ σ ί α σ τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ ο υ ς κ α ι δ ι έ π ρ α ξ α ν ό λ ε ς τ ι ς
π ρ ο δ ο σ ί ε ς π ο υ ξ έ ρ ο υ μ ε κ α ι , α ν ά μ ε σ α σ τ ' ά λ λ α έ π λ υ ν α ν κ α ι μ ύ ρ ω
σ α ν κ α ι τ ο ν Τ ί τ ο , ο Ν τ ε ζ ή τ α ν α π ό τ ο υ ς π ρ ώ τ ο υ ς π ο υ ά λ λ α ξ ε φ ύ λ λ ο
κ α ι χ ρ ώ μ α ό π ω ς ο χ α μ α ι λ έ ο ν τ α ς . Α υ τ ό ς κ α τ ά π ι ε ό λ α ό σ α ε ί χ ε π ε ί ,
έ κ α μ ε δ η μ ό σ ι α α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή , τ έ λ ο ς , π ή γ ε σ τ ο Μ π ρ ι ό ν ι κ α ι ζ ή τ η σ ε
σ υ γ γ ν ώ μ η δ η μ ό σ ι α α π ό τ ο ν Τ ί τ ο . Έ τ σ ι ο Ν τ ε ζ ή ρ θ ε σ τ ο κ α λ ο ύ π ι
τ ο υ , ό π ω ς ή τ α ν σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α , ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ή ς μ ε π ο λ λ έ ς
σ η μ α ί ε ς .
Μ ε τ ά τ η ν Α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η , ε μ ε ί ς , φ υ σ ι κ ά , σ υ ν ά ψ α μ ε φ ι λ ι κ έ ς
σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Ρ ο υ μ α ν ί α , ό π ω ς μ ' ό λ ε ς τ ι ς ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς τ η ς λ α ϊ
κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς . Α π ό μ έ ρ ο υ ς μ α ς ε π ι θ υ μ ο ύ σ α μ ε π ο λ ύ ν α α ν α
π τ ύ ξ ο υ μ ε τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς ό σ ο τ ο δ υ ν α τ ό π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο μ ' α υ τ ή τ η χ ώ ρ α ,
ι δ ι α ί τ ε ρ α μ ε τ ο ρ ο υ μ ά ν ι κ ο λ α ό , ό χ ι μ ό ν ο γ ι α τ ί ή μ α σ τ α ν δ υ ο σ ο
σ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς , α λ λ ά κ α ι γ ι α τ ί δ ι α τ η ρ ο ύ σ α μ ε ε π ί σ η ς έ ν α ι δ ι α ί
τ ε ρ ο α ί σ θ η μ α φ ι λ ί α ς κ α ι σ υ μ π ά θ ε ι α ς π ο υ ε ί χ ε δ η μ ι ο υ ρ γ η θ ε ί α π ό τ η
β ο ή θ ε ι α π ο υ ε ί χ ε δ ο θ ε ί σ τ ο υ ς α λ β α ν ο ύ ς π α τ ρ ι ώ τ ε ς τ η ς Α ν α γ έ ν ν η
σ η ς , π ο υ ζ ο ύ σ α ν σ τ η Ρ ο υ μ α ν ί α . Ο ι ε π ι θ υ μ ί ε ς κ α ι ο ι π ρ ο σ π ά θ ε ι έ ς
μ α ς ό μ ω ς σ τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η α υ τ ή δ ε ν ε ί χ α ν τ α α π α ι τ ο ύ μ ε ν α α π ο τ ε
λ έ σ μ α τ α λ ό γ ω τ η ς α δ ι α φ ο ρ ί α ς τ η ς ρ ο υ μ α ν ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς . Α υ τ ό ε ί χ ε
τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς τ ο υ , π ο υ δ ε ν ε ξ α ρ τ ο ύ ν τ α ν α π ό τ η σ τ ά σ η κ α ι τ ι ς ε π ι θ υ
μ ί ε ς μ α ς .
Π ά ν τ ω ς ο ι σ χ έ σ ε ι ς α ν ά μ ε σ α σ τ ι ς δ υ ό χ ώ ρ ε ς μ α ς α ν α π τ ύ χ θ η κ α ν
κ α τ ά τ ρ ό π ο ά ψ ο γ ο , α λ λ ά ε ν τ ε λ ώ ς τ υ π ι κ ά . Σ τ ο υ ς ρ ο υ μ ά ν ο υ ς η γ έ τ ε ς
δ ε ν π α ρ α τ η ρ ή θ η κ ε ο ύ τ ε ί χ ν ο ς θ ε ρ μ ό τ η τ α ς κ α ι ι δ ι α ί τ ε ρ η ς φ ι λ ί α ς γ ι α
μ ι α μ ι κ ρ ή σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή χ ώ ρ α , ό π ω ς ή τ α ν η χ ώ ρ α μ α ς , π ο υ ε ί χ ε α
γ ω ν ι σ τ ε ί κ α ι θ υ σ ι α σ τ ε ί τ ό σ ο π ο λ ύ σ τ ο ν α γ ώ ν α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς φ α σ ί
σ τ ε ς κ α τ α χ τ η τ έ ς . Η Ρ ο υ μ α ν ί α ή τ α ν η σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή χ ώ ρ α π ο υ φ ά -
_____________________________
1. Την εισήγηση με τίτλο «Το γιουγκοσλάβικο κομμουνιστικό κόμμα
στα χέρια των φονιάδων και των σπιούνων», που δημοσιεύτηκε στο όργανο
του Π λ η ρ ο φ ο ρ ι α κ ο ύ Γραφείου των κομμουνιστικών και εργατικών κομμά
των «Για μια σταθερή ε ι ρ ή ν η , για μια λαϊκή δημοκρατία!» , 2 Δεκέμβρη
1949, Αριθ. 56.
104
ν η κ ε π ι ο α δ ι ά φ ο ρ η α π ό ό λ ε ς τ ι ς ά λ λ ε ς γ ι α τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ η ς Α λ β α
ν ί α ς κ α ι γ ι α τ η ζ ω ο γ ό ν η σ η τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν α ν ά μ ε σ α σ τ α κ ό μ μ α τ α κ α ι
τ α κ ρ ά τ η μ α ς .
Ό τ α ν α ρ γ ό τ ε ρ α π ή γ α σ τ η Ρ ο υ μ α ν ί α μ ε μ ι α α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α , κ α
τ ά τ ις ε π ι σ κ έ ψ ε ι ς π ο υ κ ά μ α μ ε ε κ ε ί , ε ί δ α π ο λ λ ά ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν τ α π ρ ά γ
μ α τ α · μ ο υ έ δ ε ι ξ α ν π ο λ λ έ ς π ρ ο ό δ ο υ ς , π ο υ ε ί χ α ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ε ι
σ τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ί α . Ε π ι σ κ έ φ τ η κ α τ ο Π λ ο έ σ τ ι , π ο υ σ ε σ ύ γ κ ρ ι σ η μ ε τ η ν
Κ ο υ τ σ ι ό β α μ α ς ή τ α ν κ ο λ ο σ ι α ί ο κ έ ν τ ρ ο τ η ς π ε τ ρ ε λ α ι ο β ι ο μ η χ α ν ί α ς .
Ε κ ε ί η ε κ μ ε τ ά λ λ ε υ σ η τ ω ν π ε τ ρ ε λ α ί ω ν γ ί ν ο ν τ α ν κ α τ ά τ ρ ό π ο σ ύ γ
χ ρ ο ν ο κ α ι θ υ μ ά μ α ι , π ο υ ο Ν τ ε ζ , κ α τ ά τ η ν τ ε λ ε υ τ α ί α σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ
ε ί χ ε μ ' ε μ έ ν α , κ α υ χ ώ μ ε ν ο ς , μ ο υ α ν έ φ ε ρ ε π ω ς ε ί χ α ν α γ ο ρ ά σ ε ι α π ό
τ ο υ ς Α μ ε ρ ι κ ά ν ο υ ς έ ν α π ο λ ύ μ ε γ ά λ ο δ ι υ λ ι σ τ ή ρ ι ο π ε τ ρ ε λ α ί ω ν α π ό τ α
π ι ο σ ύ γ χ ρ ο ν α . ( Μ ο υ ε ί π ε π ω ς τ ο ε ί χ α ν α γ ο ρ ά σ ε ι μ ε δ ο λ λ ά ρ ι α σ τ ο
χ έ ρ ι , α λ λ ά , ό π ω ς π ρ ο έ κ υ ψ ε α ρ γ ό τ ε ρ α , τ ο ε ί χ α ν α γ ο ρ ά σ ε ι μ ε π ί σ τ ω
σ η . Α π ό τ η ν ε π ο χ ή ε κ ε ί ν η η « σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή » Ρ ο υ μ α ν ί α ε ί χ ε δ ο σ ο
λ η ψ ί ε ς μ ε τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ) . Μ ο υ έ δ ε ι ξ α ν έ ν α μ ε τ α λ
λ ο υ ρ γ ι κ ό κ έ ν τ ρ ο , ό π ο υ π α ρ ά γ ο ν τ α ν π ο λ λ ά α τ σ ά λ ι α , κ α θ ώ ς κ α ι μ ι α
σ ε ι ρ ά α π ό ε ρ γ ο σ τ ά σ ι α κ ά θ ε ε ί δ ο υ ς , π ρ ό τ υ π α γ ε ω ρ γ ι κ ά α γ ρ ο χ τ ή μ α -
τ α , έ ν α μ ε γ ά λ ο ε ρ γ ο σ τ α σ ι α κ ό σ υ γ κ ρ ό τ η μ α έ τ ο ι μ ω ν ε ν δ υ μ ά τ ω ν κ λ π .
Μ ο υ έ δ ε ι ξ α ν τ ο μ ο υ σ ε ι α κ ό σ ύ μ π λ ε γ μ α «το ρ ο υ μ ά ν ι κ ο χ ω ρ ι ό » ,
π ο υ ή τ α ν έ ν α σ υ γ κ ρ ό τ η μ α χ ω ρ ι κ ώ ν ο ι κ ο δ ο μ ώ ν ε φ ο δ ι α σ μ έ ν ω ν μ ε έ
π ι π λ α κ α ι ε ν δ υ μ α σ ί ε ς π ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ ν τ α ι σ τ ο ρ ο υ μ ά ν ι κ ο χ ω ρ ι ό ,
κ ά τ ι π ο λ ύ π ρ ω τ ό τ υ π ο κ α ι ω ρ α ί ο .
Κ α θ ε τ ί π ο υ ε ί δ α μ ε κ α ι ε π ι σ κ ε φ τ ή κ α μ ε μ α ς ά ρ ε σ ε , υ π ή ρ χ α ν π ο λ
λ έ ς κ α ι ν ο ύ ρ γ ι ε ς ο ι κ ο δ ο μ έ ς , α λ λ ά κ α ι η κ λ η ρ ο ν ο μ ί α ή τ α ν ε π ί σ η ς
π ο λ ύ μ ε γ ά λ η . Ο ι Ρ ο υ μ ά ν ο ι π ρ α γ μ α τ ι κ ά ε ί χ α ν δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι τ ο υ ς
γ ε ω ρ γ ι κ ο ύ ς σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ μ ο ύ ς , η δ ο υ λ ε ι ά ό μ ω ς ε κ ε ί δ ε ν π ή γ α ι ν ε κ α
λά· έ λ ε ι π ε η δ ι ε ύ θ υ ν σ η , η δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η κ α ι η π ο λ ι τ ι κ ή δ ο υ λ ε ι ά . Π ά
ν τ ω ς γ ε ν ι κ ά ε ί χ α ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ι η θ ε ί π ρ ό ο δ ε ς κ α ι φ α ί ν ο ν τ α ν κ α θ α
ρ ά , ό π ω ς μ α ς έ λ ε γ α ν κ ι α υ τ ο ί , π ω ς η σ ο β ι ε τ ι κ ή β ο ή θ ε ι α ή τ α ν π ο λ ύ
μ ε γ ά λ η σ ε κ ά θ ε κ α τ ε ύ θ υ ν σ η , μ ά λ ι σ τ α μ έ χ ρ ι κ α ι σ τ η ν α ν έ γ ε ρ σ η τ ο υ
μ ε γ ά λ ο υ μ ε γ ά ρ ο υ ό π ο υ , τ ό τ ε π ο υ ή μ α σ τ α ν ε μ ε ί ς , ε κ δ ί δ ο ν τ α ν η
« Σ κ α ν τ έ ϊ α » κ α ι α ν α π τ ύ σ σ ο ν τ α ν δ ι ά φ ο ρ ε ς π ο λ ι τ ι σ τ ι κ έ ς δ ρ α σ τ η ρ ι ό
τ η τ ε ς .
Ό σ ο ν α φ ο ρ ά τ η β ο ή θ ε ι α π ρ ο ς τ η ν Α λ β α ν ί α , π ρ έ π ε ι ν α π ω ό τ ι ,
ω ς τ ό τ ε π ο υ χ ά λ α σ α ν ο ι σ χ έ σ ε ι ς μ α ς μ ε τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς , κ α
μ ι ά α π ό τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς δ ε β ο η θ ο ύ σ ε τ η ν Α λ β α
ν ί α έ σ τ ω κ α ι μ ε κ ά π ο ι α μ ι κ ρ ή π ί σ τ ω σ η . Α ρ γ ό τ ε ρ α κ α ι α υ τ έ ς ο ι χ ώ
ρ ε ς , π ο ι α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο κ α ι π ο ι α λ ι γ ό τ ε ρ ο μ α ς έ δ ο σ α ν κ ά π ο ι α β ο ή
θ ε ι α . Κ ά π ο ι ο ς τ ο έ κ α ν ε α υ τ ό κ α λ ο π ρ ο α ί ρ ε τ α σ τ η ν α ρ χ ή , ά λ λ ο ς κ α -
105
κ ό β ο υ λ α κ α ι μ ε δ ι α β ο λ ι ά , κ ά π ο ι ο ς ά λ λ ο ς γ ι α ν α π ε ρ ά σ ε ι τ η ν α ρ ά δ α ,
γ ι α ν α δ ε ί ξ ε ι « σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή α λ λ η λ ε γ γ ύ η » ή γ ι α ν α δ ε ί ξ ε ι σ τ η Σ ο
β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , α π ό τ η ν ο π ο ί α έ π α ι ρ ν ε μ ε γ ά λ ε ς β ο ή θ ε ι ε ς κ α ι πι
σ τ ώ σ ε ι ς , π ω ς « Ν α , κ ι ε μ ε ί ς δ ί ν ο υ μ ε κ ά τ ι σ τ η σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή Α λ β α
ν ί α . Ό τ α ν θ α έ χ ο υ μ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α , θ α τ η ς δ ό σ ο υ μ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α » .
Κ α ι α π ό τ ο υ ς Ρ ο υ μ ά ν ο υ ς ζ η τ ή σ α μ ε μ ε ρ ι κ έ ς φ ο ρ έ ς π ι σ τ ώ σ ε ι ς ,
α λ λ ά ή μ α ς τ ις α ρ ν ή θ η κ α ν , ή μ α ς έ χ ο υ ν δ ό σ ε ι κ ά τ ι τ ο γ ε λ ο ί ο . Ό
σ ο ν α φ ο ρ ά τ η ν π ε ί ρ α , λ ο γ ο υ χ ά ρ η , σ τ α π ε τ ρ έ λ α ι α , τ η β ι ο μ η χ α ν ί α
κ α ι τ η γ ε ω ρ γ ί α , α υ τ ο ί μ α ς υ π ό σ χ ο ν τ α ν , μ α ς έ λ ε γ α ν κ α λ ά λ ό γ ι α , α λ
λ ά δ ε ν έ δ ο σ α ν τ ί π ο τ ε τ ο ο υ σ ι α σ τ ι κ ό . Ε ν ώ ό σ ο ν α φ ο ρ ά τ η ν κ ο μ μ α τ ι
κ ή π ε ί ρ α κ α ι τ η ν κ ρ α τ ι κ ή δ ο μ ή , ε μ ε ί ς ο ύ τ ε ζ η τ ή σ α μ ε κ α ι ο ύ τ ε π ή
ρ α μ ε π ο τ έ α π ' α υ τ ο ύ ς .
Γ ι α τ ί μ ε τ ο υ ς Ρ ο υ μ ά ν ο υ ς α υ τ ό ή τ α ν π ι ο έ ν τ ο ν ο , π α ρ ό λ ο π ο υ κ α ι
μ ε τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς ε ί χ α μ ε π ο λ λ έ ς δ υ σ χ έ ρ ε ι ε ς σ τ η ν ε ξ α σ φ ά λ ι σ η β ο ή
θ ε ι α ς ;
Σ τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α σ τ ι ς α ρ χ έ ς υ π ή ρ χ ε κ ά π ο ι ο λ ί γ ο - π ο λ ύ α ι σ θ η
τ ό π ν ε ύ μ α ε ν ό τ η τ α ς κ α ι α μ ο ι β α ί α ς δ ι ε θ ν ι σ τ ι κ ή ς β ο ή θ ε ι α ς α ν ά μ ε σ α
σ τ α κ ό μ μ α τ ά μ α ς κ α ι π ρ ο ς ε μ ά ς α υ τ ό α ν τ α ν α κ λ ο ύ ν τ α ν κ α ι σ τ η ν
π ρ ά ξ η , ε ν ώ σ τ ο ρ ο υ μ ά ν ι κ ο κ ό μ μ α τ ο π ν ε ύ μ α α υ τ ό ε ν ό τ η τ α ς κ α ι β ο
ή θ ε ι α ς ή τ α ν π ο λ ύ α δ ύ ν α τ ο .
Γ ε ν ι κ ά ο ι ρ ο υ μ ά ν ο ι η γ έ τ ε ς δ ι α κ ρ ί ν ο ν τ α ν τ ό σ ο γ ι α τ η ν μ ε γ α λ ο
μ α ν ί α π ρ ο ς τ ο υ ς « μ ι κ ρ ο ύ ς » ό σ ο κ α ι γ ι α τ η δ ο υ λ ο π ρ έ π ε ι α π ρ ο ς τ ο υ ς
« μ ε γ ά λ ο υ ς » . Σ τ ι ς σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς μ ι λ ο ύ σ α ν σ ύ ν τ ο μ α , ή α ρ κ ο ύ ν τ α ν μ ό ν ο
ν α κ ο υ ν ο ύ ν τ ο κ ε φ ά λ ι ή ν α μ α ς δ ί ν ο υ ν τ ο χ έ ρ ι . Σ ε σ υ σ κ έ ψ ε ι ς κ α ι σ ε
σ υ ν έ δ ρ ι α ή τ α ν τ ό σ ο « α π α σ χ ο λ η μ έ ν ο ι » , π ο υ φ α ί ν ο ν τ α ν σ α ν ν α βα
σ τ ο ύ σ α ν ό λ ο τ ο β ά ρ ο ς σ τ ι ς π λ ά τ ε ς τ ο υ ς . Σ τ ι ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς α υ τ έ ς θ α
τ ο υ ς έ β λ ε π ε ς π ά ν τ α μ α ζ ί μ ε τ ο υ ς κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο υ ς η γ έ τ ε ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ή ς Έ ν ω σ η ς . Μ ε β ε β α ι ό τ η τ α ή τ α ν κ ό λ α κ έ ς τ ο υ ς κ α ι ο π ο ρ τ ο υ ν ι -
σ τ έ ς , π ρ ά γ μ α π ο υ φ ά ν η κ ε ο λ ο κ ά θ α ρ α ό τ α ν χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε ν α γ ί ν ε ι π ά
λ η γ ι α τ η ν υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ ω ν α ρ χ ώ ν .
Π ι ο δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ο ί α π ό τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς ή τ α ν , κ α τ ά τ η γ ν ώ μ η μ ο υ , ο ι
Τ σ ε χ ο σ λ ο β ά κ ο ι . Ή τ α ν ο ι π ι ο σ ο β α ρ ο ί α π ' ό λ ο υ ς . Μ ί λ η σ α γ ι α τ ο
Γ κ ό τ β α λ ν τ , α λ λ ά π ρ έ π ε ι ν α π ω π ω ς κ α ι μ ε κ ε ί ν ο υ ς , π ο υ τ ο ν δ ι α δ έ
χ τ η κ α ν ε μ ε ί ς ο ι Α λ β α ν ο ί τ α π η γ α ί ν α μ ε κ α λ ά . Μ ' α υ τ ο ύ ς ή μ α σ τ α σ ν
ε ι λ ι κ ρ ι ν ε ί ς , ό π ω ς μ ε ό λ ο υ ς τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς , α λ λ ά κ α ι η τ σ έ χ ι κ η η γ ε σ ί α
σ υ μ π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ν κ α λ ά μ ' ε μ ά ς . Ε ί χ α ν σ έ β α ς π ρ ο ς τ ο λ α ό μ α ς κ α ι
π ρ ο ς τ ο Κ ό μ μ α μ α ς . Δ ε ν ή τ α ν π ο λ ύ ζ ω η ρ ο ί , α λ λ ά σ υ γ κ ρ α τ η μ έ ν ο ι ,
ά ψ ο γ ο ι κ α ι κ α λ ο θ ε λ η τ έ ς μ π ο ρ ώ ν α π ώ .
Τ ό σ ο ο Ν ο β ό τ ν ι κ α ι ο Σ ι ρ ό κ ι , ό σ ο κι ο Ν τ ο λ ά ν σ κ ι κ α ι ο Κ ο π έ -
τ σ κ ι , μ ε τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς ε ί χ α σ υ ν α ν τ η θ ε ί κ α ι ε ί χ α σ υ ν ο μ ι λ ή σ ε ι π ο λ -
106
λ έ ς φ ο ρ έ ς ό τ α ν μ ε τ έ β α ι ν α σ τ η χ ώ ρ α τ ο υ ς γ ι α δ ο υ λ ε ι ά κ α ι γ ι α α ν ά
π α υ σ η μ ε τ η ν ο ι κ ο γ έ ν ε ι α , σ υ μ π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ν μ ε μ έ ν α κ α ι μ ' ό λ ο υ ς
τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς μ α ς α π λ ά , α ν ο ι χ τ ά . Σ ' α υ τ ο ύ ς δ ε ν έ β λ ε π ε ς ε κ ε ί ν η
τ η ν α λ α ζ ο ν ί α κ α ι α υ θ ά δ ε ι α , π ο υ π α ρ α τ η ρ ο ύ ν τ α ν σ τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς .
Κ α ι α π ό ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ά π ο ψ η , ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς , ο ι
Τ σ έ χ ο ι μ α ς β ο ή θ η σ α ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο . Φ υ σ ι κ ά α υ τ ο ί ή τ α ν ά ν θ ρ ω π ο ι
τ ω ν λ ο γ α ρ ι α σ μ ώ ν , ψ ύ χ ρ α ι μ ο ι κ α ι μ ε τ ρ η μ έ ν ο ι , ό τ α ν ε π ρ ό κ ε ι τ ο ν α
μ α ς δ ό σ ο υ ν π ι σ τ ώ σ ε ι ς . Γ ι ' α υ τ ά π ο υ μ α ς έ δ ι ν α ν δ ε ν π α ρ α τ η ρ ο ύ ν τ α ν
ο ύ τ ε η υ π ο τ ί μ η σ η , ο ύ τ ε τ ο α ί σ θ η μ α τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ς τ ο υ ς υ π ε ρ ο
χ ή ς . Η Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α ή τ α ν η π ι ο π ρ ο ο δ ε υ μ έ ν η β ι ο μ η χ α ν ι κ ή χ ώ
ρ α μ ε τ α ξ ύ τ ω ν χ ω ρ ώ ν τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς · ο λ α ό ς τ η ς ή τ α ν φί
λ ε ρ γ ο ς , μ ά σ τ ο ρ α ς , μ ε θ ο δ ι κ ό ς , τ α χ τ ι κ ό ς σ τ η δ ο υ λ ε ι ά κ α ι σ τ η ζ ω ή .
Π α ν τ ο ύ ό π ο υ π ή γ α ι ν ε ς φ α ί ν ο ν τ α ν π ω ς η Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α ή τ α ν α ν α
π τ υ γ μ έ ν η χ ώ ρ α μ ε μ ο ρ φ ω μ έ ν ο λ α ό , π ο υ δ ι α τ η ρ ο ύ σ ε τ ι ς π α ρ α δ ό σ ε ι ς
τ η ς π α λ ι ά ς κ ο υ λ τ ο ύ ρ α ς . Ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί τ η ν ε ί χ α ν τ ό π ο α ν ά π α υ σ η ς
τ ό σ ο π ο υ έ κ α ν α ν κ α τ ά χ ρ η σ η , ώ σ π ο υ τ η ν έ φ ε ρ α ν σ ' α υ τ ή τ η μ έ ρ α .
Ο ι η γ έ τ ε ς τ ω ν ά λ λ ω ν χ ω ρ ώ ν τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς τ η ζ ή λ ε υ α ν
κ α ι σ τ α χ α μ έ ν α π ε ί ρ α ζ α ν τ η ν τ σ έ χ ι κ η η γ ε σ ί α , η ο π ο ί α φ έ ρ ν ο ν τ α ν
π ι ο α ξ ι ο π ρ ε π ή ς α π ' ό λ ο υ ς τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς . Κ α ι σ τ ι ς σ υ σ κ έ ψ ε ι ς τ ο υ σ ο
σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ ο λ ό γ ο ς τ η ς τ σ έ χ ι κ η ς η γ ε σ ί α ς ε ί χ ε β α ρ ύ
τ η τ α . Κ α ι μ έ σ α σ τ η χ ώ ρ α , α π ' ό σ α έ β λ ε π α κ α ι έ κ ρ ι ν α , έ χ α ι ρ ε σ ε β α
σ μ ο ύ κ α ι σ υ μ π ά θ ε ι α ς .
Ό τ α ν π ή γ α ι ν α σ τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α δ ε ν α ι σ θ α ν ό μ ο υ ν ε κ ε ί ν ο
τ ο β α ρ ύ κ α ι α π ο μ ο ν ω τ ι κ ό π ν ε ύ μ α π ο υ ε ί χ ε δ η μ ι ο υ ρ γ η θ ε ί σ τ η Μ ό
σ χ α ό τ α ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ή ρ ε τ α η ν ί α σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ . Μ ό λ ι ς φ τ ά ν α
μ ε σ τ η Μ ό σ χ α μ α ς κ α θ ό ρ ι ζ α ν μ ι α ντάτσα1 σ τ α π ε ρ ί χ ω ρ α , ό π ο υ μέ
ν α μ ε α π ο μ ο ν ω μ έ ν ο ι μ έ ρ ε ς ο λ ό κ λ η ρ ε ς . Ε κ ε ί β ρ ί σ κ ο ν τ α ν ή π η γ α ι ν ο -
έ ρ χ ο ν τ α ν σ υ ν ή θ ω ς γ ι α ν α μ α ς κ ά ν ο υ ν σ υ ν τ ρ ο φ ι ά , α λ λ ά κ α ι γ ι α ν α
φ ά ν ε κ α ι να π ι ο ύ ν ε , υ π ά λ λ η λ ο ι ό π ω ς ο Λ ε σ ά κ ο φ , ο Μ ο σ ι ά τ ο φ , ο
Π ε τ ρ ό φ κ α ι κ α ν έ ν α ς ά λ λ ο ς υ π α λ λ η λ ά κ ο ς τ ο υ μ η χ α ν ι σ μ ο ύ τ η ς Κ ε
ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς . Ό λ ο ι α υ τ ο ί ή τ α ν ά ν θ ρ ω π ο ι τ η ς
α σ φ ά λ ε ι α ς μ ε π ε ρ ι β ο λ ή τ σ ι ν ό β ν ι κ τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς , ά ν
θ ρ ω π ο ι , λ ο ι π ό ν , τ ο υ μ η χ α ν ι σ μ ο ύ . Α π ' α υ τ ο ύ ς ο Λ ε σ ά κ ο φ ή τ α ν ο α
χ ώ ρ ι σ τ ο ς σ ύ ν ο δ ό ς μ ο υ , σ υ μ π α ί χ τ η ς τ ο υ μ π ι λ ι ά ρ δ ο υ . Μ ε α γ α π ο ύ σ ε
κ α ι ε γ ώ τ ο ν α γ α π ο ύ σ α , ε π ε ι δ ή , π α ρ ό λ ο π ο υ δ ε ν έ λ α μ π ε α π ό ε ξ υ π ν ά
δ α , ή τ α ν ά ν θ ρ ω π ο ς κ α λ ό ς , ε ι λ ι κ ρ ι ν ή ς . Ο Μ ο σ ι ά τ ο φ έ ρ χ ο ν τ α ν π ι ο
σ π ά ν ι α , π ρ ο σ π ο ι ο ύ ν τ α ν τ ο ν π ι ο σ ο β α ρ ό , π ρ ο ε τ ο ί μ α ζ ε τ α τ α ξ ί δ ι α ή
________________________ 1. Εξοχικό σπίτι, έπαυλη (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
107
ι κ α ν ο π ο ι ο ύ σ ε κ α ν έ ν α α ί τ η μ ά μ α ς , π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α ε ί χ α μ ε , γ ι α ν α α γ ο
ρ ά σ ο υ μ ε κ ά τ ι , ε π ε ι δ ή σ τ η ν α γ ο ρ ά δ ε ν τ ο ε ύ ρ ι σ κ ε ς ε ύ κ ο λ α ( κ α θ ε τ ί έ
π ρ ε π ε ν α τ ο ζ η τ ή σ ε ι ς π ρ ω τ ύ τ ε ρ α , γ ι α τ ί τ α π ρ ά γ μ α τ α π ο υ π α ρ α γ γ έ -
λ ο ν τ α ν π ο ι ό ς ξ έ ρ ε ι α π ό π ο ύ τ α έ φ ε ρ ν α ν σ ' έ ν α ι δ ι α ί τ ε ρ ο δ ω μ ά τ ι ο
τ ο υ κ α τ α σ τ ή μ α τ ο ς « Γ κ ο υ μ » , ό π ο υ μ π α ί ν α μ ε α π ο μ ι α ι δ ι α ί τ ε ρ η γ ι α
τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή ε ί σ ο δ ο ) . Ο Π ε τ ρ ό φ ή τ α ν έ ν α ς α π α ρ ά τ τ σ ι κ
π ο υ α π ό κ α ι ρ ό α σ χ ο λ ο ύ ν τ α ν μ ε τ ο υ ς Έ λ λ η ν ε ς κ α ι γ ι ' α υ τ ό τ ο ν εν
δ ι έ φ ε ρ ε η σ υ ν τ ρ ο φ ι ά μ ' ε μ ά ς . Ή τ α ν σ ο β α ρ ό ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς κ α ι μ α ς α
γ α π ο ύ σ ε . Ε ί χ ε ε π ι σ κ ε φ τ ε ί μ ε ρ ι κ έ ς φ ο ρ έ ς τ η ν Α λ β α ν ί α , ι δ ι α ί τ ε ρ α ό
τ α ν υ π ο σ τ η ρ ί ζ α μ ε τ ο ν Ε λ λ η ν ι κ ό Δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ό Σ τ ρ α τ ό σ τ ο δ ί κ α ι ο
α γ ώ ν α τ ο υ . Σ α ν ν α μ η α ρ κ ο ύ σ α ν ό λ ο ι α υ τ ο ί , α ρ γ ό τ ε ρ α π ρ ο σ τ έ θ η
κ α ν κ α ι ά λ λ ο ι « σ υ ν ο δ ο ί » ό π ω ς κ ά π ο ι ο ς Λ ά π τ ι ε φ , έ ν α ς ν ε α ρ ό ς π ο υ
ή ξ ε ρ ε α λ β α ν ι κ ά κ α ι π ο υ τ ο υ ε ί χ ε μ ε γ α λ ώ σ ε ι η γ ν ώ μ η α π ο τ η « θ έ σ η »
π ο υ τ ο υ ε ί χ α ν δ ό σ ε ι , κ α ι έ ν α ς ά λ λ ο ς π ο υ α σ χ ο λ ο ύ ν τ α ν μ ε τ η Γ ι ο υ
γ κ ο σ λ α β ί α κ α ι π ο υ δ ε θ υ μ ο ύ μ α ι τ ο ό ν ο μ ά τ ο υ , α λ λ ά θ υ μ ο ύ μ α ι π ω ς
ή τ α ν ο π ι ο έ ξ υ π ν ο ς α π ' ό λ ο υ ς .
Δ ε ν ή μ ο υ ν π ο τ έ ε λ ε ύ θ ε ρ ο ς , π ά ν τ α σ υ ν ο δ ε υ ό μ ε ν ο ς . Ό λ ο ι α υ τ ο ί
ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ή τ α ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι ο δ ό τ ε ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι
κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς κ α ι τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς α σ φ ά λ ε ι α ς , χ ω ρ ί ς ν α υ π ο λ ο γ ί
ζ ο υ μ ε ε δ ώ τ ι ς ε π ί σ η μ ε ς φ ρ ο υ ρ έ ς κ α ι τ ι ς σ υ σ κ ε υ έ ς υ π ο κ λ ο π ή ς π ο υ
γ έ μ ι ζ α ν τ ι ς δ ι ά φ ο ρ ε ς ε π α ύ λ ε ι ς ό π ο υ δ ι α μ έ ν α μ ε . Α υ τ ή ό μ ω ς ε ί ν α ι ά λ
λ η ι σ τ ο ρ ί α . Α ς α φ ή σ ο υ μ ε τ ι ς σ υ σ κ ε υ έ ς κ α ι α ς σ τ α θ ο ύ μ ε σ τ ο υ ς α ν
θ ρ ώ π ο υ ς .
Ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί α υ τ ο ί σ φ υ γ μ ο μ ε τ ρ ο ύ σ α ν τ η n a s t r o j e n i e 1 γ ι α ν α
μ ά θ ο υ ν τ ι θ α ζ η τ ή σ ο υ μ ε , τ ι θ α θ έ σ ο υ μ ε , σ ε π ο ι ό ν θ α τ α θ έ σ ο υ μ ε ,
π ο ι α ή τ α ν η κ α τ ά σ τ α σ ή μ α ς , τ ι σ κ ε φ τ ό μ α σ τ α ν γ ι α τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ
λ ά β ο υ ς , γ ι α τ ο υ ς η γ έ τ ε ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ α μ τ ο ς Ε λ λ ά δ α ς ή
γ ι α κ α ν έ ν α ά λ λ ο ζ ή τ η μ α . Α υ τ ο ί ή ξ ε ρ α ν γ ι α τ ί έ ρ χ ο ν τ α ν , α λ λ ά κ ι ε
μ ε ί ς ξ έ ρ α μ ε π ο ι ό ς τ ο υ ς έ σ τ ε λ ν ε κ α ι γ ι α τ ί τ ο υ ς έ σ τ ε λ ν ε , γ ι ' α υ τ ό ο ι
δ υ ο π λ ε υ ρ έ ς μ ι λ ο ύ σ α μ ε φ ι λ ι κ ά , μ ι λ ο ύ σ α μ ε τ ι μ α ς ε ν δ ι έ φ ε ρ ε κ α ι π ε
ρ ι μ έ ν α μ ε ν α μ α ς έ ρ θ ε ι η ε ί δ η σ η α π ό τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή ν α σ υ
ν α ν τ η θ ο ύ μ ε . Ο ι τσινόβνικ δ ε ν μ ι λ ο ύ σ α ν κ α θ ό λ ο υ γ ι α π ο λ ι τ ι κ ά ζ η τ ή
μ α τ α , γ ι α τ ί α σ φ α λ ώ ς τ έ τ ο ι α δ ι α τ α γ ή ε ί χ α ν , α λ λ ά κ α ι α ν ή θ ε λ α ν ν α
α ν ο ί ξ ο υ ν κ α μ ι ά κ ο υ β έ ν τ α , δ ε ν τ ο λ μ ο ύ σ α ν , ε π ε ι δ ή ή ξ ε ρ α ν π ω ς κ α θ ε
τ ί η χ ο γ ρ α φ ο ύ ν τ α ν μ ε σ υ σ κ ε υ έ ς . Ε μ ε ί ς μ ι λ ο ύ σ α μ ε , ι δ ι α ί τ ε ρ α ε ν ά ν τ ι α
σ τ ο υ ς τ ι τ ο ϊ κ ο ύ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς . Κ α ν έ ν α κ ο λ χ ό ζ , κ α ν έ ν α σ ο β χ ό ζ δ ε
μ π ο ρ ο ύ σ ε ς ν α ι δ ε ί ς , κ α μ ι ά ε π α φ ή μ ε σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς ή μ ε τ ο λ α ό δ ε
_________________________ 1. Τις διαθέσεις μας (Ρώσικα στο πρωτότυπο.
108
μ π ο ρ ο ύ σ ε ς ν α έ χ ε ι ς χ ω ρ ί ς ν α ε ι δ ο π ο ί ή σ ε ι ς δ ύ ο - τ ρ ε ί ς μ έ ρ ε ς π ρ ω τ ύ
τ ε ρ α . Κ α ι ό τ α ν π ή γ α ι ν ε ς σ ε έ β α ζ α ν ν α κ α θ ή σ ε ι ς σ ' έ ν α τ ρ α π έ ζ ι μ ε
π ο τ ά κ α ι μ ε φ ρ ο ύ τ α κ α ι δ ε ν έ β λ ε π ε ς τ ί π ο τ ε , ο ύ τ ε έ ν α σ τ α ύ λ ο ή σ π ί τ ι
κ ο λ χ ό ζ ν ι κ ο υ .
Κ α ι σ τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α , ε ί ν α ι σ ω σ τ ό ν α π ω , ή τ α ν π ι ο δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά ,
π α ν τ ο ύ ό π ο υ κ ι ά ν π ή γ α ι ν ε ς η α τ μ ό σ φ α ι ρ α ή τ α ν π ι ο σ υ ν τ ρ ο φ ι κ ή , υ
π ή ρ χ α ν λ ι γ ό τ ε ρ ε ς δ ι α τ υ π ώ σ ε ι ς κ α ι φ ρ ο υ ρ έ ς .
Ε ν ώ σ τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α ή τ α ν α κ ό μ α π ι ο δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά . Τ ό σ ο
σ τ η ν Π ρ ά γ α , σ τ η ν Μ π ρ α τ ι σ λ ά β α , σ τ ο Κ ά ρ λ ο β ι Β ά ρ ι , σ τ ο Μ π ρ ν ό
ό σ ο κ α ι σ ε π ο λ λ ά μ έ ρ η π ο υ π ε ρ ι ό δ ε υ α , ε π ί σ η μ α ή κ α ι ι δ ι ω τ ι κ ά , ή
μ ο υ ν ε λ ε ύ θ ε ρ ο ς ν α π ή γ α ι ν α ό π ο υ ή θ ε λ α , ό τ α ν ή θ ε λ α , μ ε έ ν α φ α ν ε ρ ό
φ ρ ο υ ρ ό κ α ι π α ν τ ο ύ γ ι ν ό μ α σ τ α ν δ ε κ τ ο ί π ο λ ύ φ ι λ ι κ ά , ε γ κ ά ρ δ ι α . Σ τ ι ς
π ε ρ ι ο δ ε ί ε ς μ ε π ή γ α ι ν α ν α υ θ ό ρ μ η τ α κ α ι σ ε σ τ ρ α τ η γ ι κ ά μ έ ρ η . Π α
ν τ ο ύ ό π ο υ π ή γ α σ τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α , τ ό σ ο σ ε ε π ί σ η μ ε ς σ υ ν ο μ ι
λ ί ε ς , ό σ ο κ α ι σ ε ε λ ε ύ θ ε ρ ε ς μ ε τ ι ς ο ι κ ο γ έ ν ε ι ε ς τ ο υ Ν ο β ό τ ν ι ή τ ο υ Σ ι -
ρ ό κ ι σ τ η ν Π ρ ά γ α , σ τ ο Κ ά ρ λ ο β ι Β ά ρ ι , μ ε τ ο Μ π α τ σ ι λ έ κ σ τ η Σ λ ο β α
κ ί α κ α ι μ ε α ρ κ ε τ ο ύ ς κ ο μ μ α τ ι κ ο ύ ς γ ρ α μ μ α τ ε ί ς σ ε δ ι ά φ ο ρ ε ς π ό λ ε ι ς
κ α ι ε ρ γ ο σ τ ά σ ι α , ο ι σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς ή τ α ν ε ι λ ι κ ρ ι ν ε ί ς , ε ύ θ υ μ ε ς , χ α ρ ο ύ μ ε
ν ε ς , ό χ ι τ υ π ι κ έ ς . Ε κ ε ί δ ε σ ε π ί ε ζ ε ε κ ε ί ν η η β α ρ ι ά α τ μ ό σ φ α ι ρ α π ο υ
α ι σ θ α ν ό σ ο υ ν σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η π α ρ ά τ η μ ε γ ά λ η α γ ά π η π ο υ
τ ρ έ φ α μ ε γ ι ' α υ τ ή τ η χ ώ ρ α κ α ι γ ι ' α υ τ ό τ ο λ α ό .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο χ ά λ α σ μ α τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν μ ε τ ο ν Τ ί τ ο , σ τ η Σ ο β ι ε
τ ι κ ή Έ ν ω σ η π η γ α ί ν α μ ε δ ι α θ α λ ά σ σ η ς , γ ι α τ ί ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι δ ε ν
ε π έ τ ρ ε π α ν ν α π ε ρ ά σ ο υ μ ε μ ε α ε ρ ο π λ ά ν ο π ά ν ω α π ό τ ο έ δ α φ ό ς τ ο υ ς .
Έ τ σ ι χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε ν α π α ρ α μ ε ί ν ο υ μ ε π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς σ τ η ν Ο δ η σ σ ό ό
π ο υ σ υ ν α ν τ η θ ή κ α μ ε κ α ι μ ε τ ο ν π ε ρ ί φ η μ ο Γ ι έ π ι σ ε φ , π ρ ώ τ ο γ ρ α μ μ α
τ έ α τ η ς Ο δ η σ σ ο ύ κ α ι α ρ γ ό τ ε ρ α π ο λ ι τ ι κ ό δ ι ε υ θ υ ν τ ή τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ
σ τ ρ α τ ο ύ . Ε κ ε ί δ ε ν ε ί δ α μ ε τ ί π ο τ ε τ ο ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν . Δ ε μ α ς π ή γ ε ν α ε π ι
σ κ ε φ τ ο ύ μ ε ο ύ τ ε τ ι ς ξ α κ ο υ σ τ έ ς κ α τ α κ ό μ β ε ς τ η ς Ο δ η σ σ ο ύ , μ ά λ ι σ τ α
ο ύ τ ε τ ι ς ι σ τ ο ρ ι κ έ ς σ κ ά λ ε ς τ ο υ Π ο τ ι ό μ κ ι ν , ε π ε ι δ ή έ π ρ ε π ε ν α τ ις κ α
τ ε β α ί ν α μ ε μ ε τ α π ό δ ι α . Μ ό ν ο α π ό τ ο α υ τ ο κ ί ν η τ ο ε ί δ α μ ε α υ τ έ ς -τις
π ε ρ ί φ η μ ε ς σ κ ά λ ε ς π ο υ ά ρ χ ι ζ α ν α π ό τ ο ά γ α λ μ α τ ο υ Ρ ι σ ε λ ι έ , κ υ β ε ρ
ν ή τ η τ η ς π ό λ η ς σ τ ι ς α ρ χ έ ς τ ο υ 19ου α ι ώ ν α .
— Π ώ ς ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό — ε ί π α σ τ ο Γ ι έ π ι σ ε φ — ν α κ ρ α τ ά τ ε ε δ ώ α υ
τ ό τ ο γ ά λ λ ο τ υ χ ο δ ι ώ κ τ η α ρ ι σ τ ο κ ρ ά τ η , κ α ι π ο ύ , σ τ ο ι σ τ ο ρ ι κ ό κ ε φ α -
λ ό σ κ α λ ο ; !
— Ν α , έ χ ε ι μ ε ί ν ε ι — μ ο υ α π ά ν τ η σ ε ο γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ η ς κ ο μ μ α τ ι
κ ή ς ε π ι τ ρ ο π ή ς τ η ς Ο δ η σ σ ο ύ .
Μ α τ ι κ ά ν α μ ε ε μ ε ί ς σ τ η ν Ο δ η σ σ ό ; Σ τ ε ν ο χ ω ρ ο ύ μ α σ τ α ν , κ α π ν ί
ζ α μ ε , π η γ α ί ν α μ ε σ τ ο π ά ρ κ ο τ η ς έ π α υ λ η ς « Κ ύ ρ ο φ » , μ π α ί ν α μ ε σ ε μ ι α
109
α ί θ ο υ σ α μ ' έ ν α π α λ ι ό μ π ι λ ι ά ρ δ ο . Κ α ν έ ν α μ ο υ σ ε ί ο , κ α ν έ ν α σ χ ο λ ε ί ο
δ ε ν ε π ι σ κ ε φ τ ή κ α μ ε . Μ α ς π ή γ α ν ν α ι δ ο ύ μ ε μ ό ν ο έ ν α α μ π έ λ ι και εκεί
μ ό ν ο και μ ό ν ο γ ι α ν α γ ε υ τ ε ί και ν α πιε ί α υ τ ό ς μ ε ρ ι κ ά μ π ο υ κ ά λ ι α
α π ο τ α ε κ λ ε κ τ ά κ ρ α σ ι ά π ο υ φ ύ λ α γ α ν σ τ η ν κ ά β α εκεί δ ί π λ α .
Έ τ σ ι σ υ ν έ β α ι ν ε σ υ ν ή θ ω ς σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η . Μ ο ν ά χ α σ τ ι ς
πριομ1 μ π ο ρ ο ύ σ ε ς ν α δ ό σ ε ι ς τ ο χ έ ρ ι σ ε κ α μ ι ά π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α . Ό
τ α ν π η γ α ί ν α μ ε σ ε κ ά π ο ι ο ε ρ γ ο σ τ ά σ ι ο ή σ π ί τ ι π ο λ ι τ ι σ μ ο ύ , σ τ ο Λέ
ν ι ν γ κ ρ α ν τ , σ τ ο Κ ί ε β ο κ α ι α λ λ ο ύ , ό λ α ή τ α ν ο ρ γ α ν ω μ έ ν α : ο ι ε ρ γ ά τ ε ς
π ε ρ ί μ ε ν α ν α ρ α δ ι α σ μ έ ν ο ι , α κ ο ύ ο ν τ α ν μ ι α σ υ σ τ α τ ι κ ή λ έ ξ η α π ό κ α ν έ
ν α Κ ο ζ λ ό φ π ο υ φ ο ύ σ κ ω ν ε σ α ν κ ο ύ ρ κ ο ς κ α ι μ ι λ ο ύ σ ε μ ε κ ε ί ν η τ η
π ρ ο σ π ο ι η μ έ ν η χ ο ν τ ρ ή φ ω ν ή , γ ι α ν α φ α ί ν ε τ α ι π α ν τ ο δ ύ ν α μ ο ς , έ π ε ι τ α
π ρ ο σ φ ω ν ο ύ σ α ν κ α θ ο ρ ι σ μ έ ν ο ι ε κ τ ω ν π ρ ο τ έ ρ ω ν ά ν θ ρ ω π ο ι κ α ι π ρ ο
σ α ν α τ ο λ ι σ μ έ ν ο ι τ ι κ α ι π ό σ α ν α π ο ύ ν .
Σ τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α π α ρ α τ η ρ ο ύ ν τ α ν ε ν τ ε λ ώ ς τ ο α ν τ ί θ ε τ ο , εκε ί
ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι , ο ι η γ έ τ ε ς , ο ι ε ρ γ ά τ ε ς σ τ α ε ρ γ ο σ τ ά σ ι α μ ι λ ο ύ σ α ν ελεύ
θ ε ρ α , σ ε ρ ω τ ο ύ σ α ν κ α ι τ ο υ ς ρ ω τ ο ύ σ ε ς , α π α ν τ ο ύ σ α ν γ ι α κ α θ ε τ ί . Ε κ ε ί
μ π ο ρ ο ύ σ ε ς ν α κ ά μ ε ι ς ε λ ε ύ θ ε ρ α π ε ρ ί π α τ ο ό π ο υ ή θ ε λ ε ς , μ ε α υ τ ο κ ί ν η
το ή με τα π ό δ ι α .
Ε ί χ α ι δ ι α ί τ ε ρ η π ρ ο τ ί μ η σ η γ ι α τ η ν ι σ τ ο ρ ί α τ ω ν λ α ώ ν κ α ι τ ω ν α ν
θ ρ ώ π ω ν . Η Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α ε ί ν α ι π λ ο ύ σ ι α σ ε ι σ τ ο ρ ι κ ο ύ ς χ ώ ρ ο υ ς .
Ε π ι σ κ έ φ τ η κ α τ ο μ έ ρ ο ς ό π ο υ έ γ ι ν ε η ε ξ έ γ ε ρ σ η τ ω ν Τ α μ π ο ρ ι τ ώ ν 2 , εί
δ α τ α χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ά χ ω ρ ι ά α π ό τ α ο π ο ί α π έ ρ α σ ε κ α ι π ο λ έ μ η σ ε ο
Ζ ί σ κ α . Ε π ι σ κ έ φ τ η κ α τ ο Α ο ύ σ τ ε ρ λ ι τ ς κ α ι , α π ό τ ο λ ό φ ο τ ο υ μ ο υ
σ ε ί ο υ , π α ρ α τ ή ρ η σ α τ ο π ε δ ί ο τ η ς μ ά χ η ς , κ α τ ά λ α β α τ ο ν ι σ τ ο ρ ι κ ό ε
λ ι γ μ ό τ ο υ Β ο ν α π ά ρ τ η κ α ι τ η ν α π ρ ό ο π τ η ε μ φ ά ν ι σ η τ ω ν σ τ ρ α τ ε υ μ ά
τ ω ν τ ο υ σ τ α π λ ε υ ρ ά τ ω ν Α υ σ τ ρ ι α κ ώ ν , α κ ρ ι β ώ ς τ η σ τ ι γ μ ή τ η ς α ν α
τ ο λ ή ς τ ο υ η λ ί ο υ σ τ ο Α ο ύ σ τ ε ρ λ ι τ ς . Θ υ μ ή θ η κ α τ ο υ ς π ο λ έ μ ο υ ς τ ο υ
Β α λ ε ν σ τ ά ι ν κ α ι τ η ν π ε ρ ί φ η μ η τ ρ ι λ ο γ ί α τ ο υ Σ ί λ λ ε ρ . Ρ ώ τ η σ α τ ο υ ς
τ σ έ χ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς :
— Υ π ά ρ χ ε ι κ α ν έ ν α μ ο υ σ ε ί ο γ ι ' α υ τ ή τ η ν ι σ τ ο ρ ι κ ή π ρ ο σ ω π ι κ ό
τ η τ α ;
_________________________
1. Δεξίωση (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
2. Συμμετέχοντες της επαναστατικής πτέρυγας στο εθνικό αντιφεουδαρ-
χικό κίνημα του τσέχικου λαού τον 15ο αιώνα, το όνομα πήραν από την πό
λη Ταμπόρ, όπου το κίνημα αυτό είχε το πολιτικό του κέντρο, που καθοδη
γούνταν από τον Γιάν Ζίσκα. Οι Ταμπορίτες εναντιώθηκαν στην φεουδαρ
χική ιδιοχτησία, στην καθολική εκκλησία και στην εθνική καταπίεση.
110
— Μ ά λ ι σ τ α - μ ο υ ε ί π α ν , κ α ι μ ε π ή γ α ν α μ έ σ ω ς σ τ ο μ έ γ α ρ ο
- μ ο υ σ ε ί ο τ ο υ Β α λ ε ν σ τ ά ι ν .
Π ή γ α π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς γ ι α κ υ ν ή γ ι ζ α ρ κ α δ ι ώ ν . Γ ί ν ο ν τ α ν μ ι α ι δ ι α ί
τ ε ρ η τ ε λ ε τ ή ό τ α ν χ α ι ρ ε τ ο ύ σ ε ς τ ο σ κ ο τ ω μ έ ν ο ζ α ρ κ ά δ ι ! Θ α π ή γ α ι ν ε ς
ν α χ α ι ρ ε τ ή σ ε ι ς τ ο σ ώ μ α τ ο υ ζ α ρ κ α δ ι ο ύ , θ α έ κ ο β ε ς έ ν α κ λ α ρ ί π ε ύ
κ ο υ , θ α τ ο ά λ ε ι φ ε ς μ ε τ ο α ί μ α τ ο υ ζ ώ ο υ , κ α ι έ π ε ι τ α τ ο κ λ α ρ ί θ α τ ο
έ β α ζ ε ς σ α φ τ ε ρ ό σ τ η ν ε ξ ω τ ε ρ ι κ ή κ ο ρ δ έ λ λ α τ ο υ κ α π έ λ λ ο υ .
Μ ι α μ έ ρ α , ε ν ώ ή μ ο υ ν γ ι α κ υ ν ή γ ι , β ρ έ θ η κ α μ π ρ ο σ τ ά σ ' έ ν α με
γ ά λ ο μ έ γ α ρ ο c h a t e a u 1 . Ρ ώ τ η σ α :
— Τ ι ε ί ν α ι ε κ ε ί ν ο τ ο χ τ ί ρ ι ο εκε ί ;
— Ε ί ν α ι μ ι α α π ό τ ι ς κ α τ ο ι κ ί ε ς τ ο υ Μ έ τ τ ε ρ ν ι χ , — μ ο υ ε ί π α ν —
τ ώ ρ α ε ί ν α ι μ ο υ σ ε ί ο .
— Μ π ο ρ ώ ν α τ ο ε π ι σ κ ε φ τ ώ ; — ε ί π α σ τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς π ο υ μ α ς
σ υ ν ό δ ε υ α ν .
— Α σ φ α λ ώ ς — μ ο υ α π ά ν τ η σ α ν .
Μ π ή κ α μ ε κ α ι ε π ι σ κ ε φ τ ή κ α μ ε κ α θ ε τ ί . Ο ξ ε ν α γ ό ς μ α ς έ δ ι ν ε π λ ή
ρ ε ι ς ε ξ η γ ή σ ε ι ς κ α ι μ ι λ ο ύ σ ε μ ε α ρ μ ο δ ι ό τ η τ α . Θ υ μ ο ύ μ α ι π ω ς εκεί ε
π ι σ κ έ φ τ η κ α τ η β ι β λ ι ο θ ή κ η τ ο υ Μ έ τ τ ε ρ ν ι χ μ ε ω ρ α ί α δ ε μ έ ν α β ι β λ ί α .
Ό τ α ν β γ ή κ α μ ε α π ό τ η β ι β λ ι ο θ ή κ η , π ε ρ ά σ α μ ε α π ο μ ι α κ λ ε ι σ τ ή θύ
ρα κ α ι ο ξ ε ν α γ ό ς μ α ς ε ί π ε :
— Ε δ ώ ε ί ν α ι κ λ ε ι σ μ έ ν η μ ι α μ ο ύ μ ι α π ο υ τ η ν ε ί χ α ν σ τ ε ί λ ε ι δ ώ ρ ο
α π ό τ η ν Α ί γ υ π τ ο σ τ ο ν κ α γ γ ε λ ά ρ ι ο τ η ς Α υ σ τ ρ ί α ς , φ ο ν ι ά τ ο υ β α σ ι
λ ι ά τ η ς Ρ ώ μ η ς , τ ο υ ε ξ ό ρ ι σ τ ο υ γ ι ο υ τ ο υ Ν α π ο λ έ ο ν τ α .
— Ά ν ο ι ξ έ τ η , τ ο υ ε ί π α , ν α ι δ ο ύ μ ε τ η μ ο ύ μ ι α , γ ι α τ ί μ ε ε ν δ ι α φ έ
ρει π ο λ ύ η α ι γ υ π τ ο λ ο γ ί α κ α ι έ χ ω δ ι α β ά σ ε ι π ο λ λ ά β ι β λ ί α σ χ ε τ ι κ ά μ '
α υ τ ή , ι δ ι α ί τ ε ρ α σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α δ ο σ μ έ ν α τ ο υ μ ε λ ε τ η τ ή Κ ά ρ τ ε ρ , σ ύ
ν τ ρ ό φ ο υ τ ο υ Κ α ρ ν α ρ β ό ν , π ο υ α ν α κ ά λ υ ψ α ν τ ο ν ά θ ι χ τ ο τ ά φ ο τ ο υ
Τ ο υ τ α ν χ α μ ό ν .
— Ό χ ι , ε ί π ε ο ξ ε ν α γ ό ς , ε γ ώ δ ε ν μ π ο ρ ώ ν α α ν ο ί ξ ω α υ τ ή τ η θ ύ ρ α .
— Γ ι α τ ί ; - τ ο υ ε ί π α με α π ο ρ ί α .
— Γ ι α τ ί μ π ο ρ ε ί ν α μ ο υ σ υ μ β ε ί κ α ν έ ν α δ υ σ τ ύ χ η μ α , μ π ο ρ ε ί ν α πε
θ ά ν ω . Ο ι τ σ έ χ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι γ έ λ α σ α ν μ ' α υ τ ό ν κ α ι τ ο υ ε ί π α ν :
— Ά ν ο ι ξ έ τ η , τ ι ε ί ν α ι α υ τ ά π ο υ μ α ς λ ε ς ; !
Ο ξ ε ν α γ ό ς ε π έ μ ε ν ε κ α ι τ ε λ ι κ ά ε ί π ε :
— Π ά ρ τ ε τ ο κ λ ε ι δ ί , α ν ο ί ξ τ ε τ η μ ό ν ο ι σ α ς κ α ι ι δ έ σ τ ε τ η . Ε γ ώ δ ε
μ π α ί ν ω μ έ σ α κ α ι δ ε φ έ ρ ω ε υ θ ύ ν η .
_________________ 1. Γαλλικά στο πρωτότυπο.
111
Ο τ σ έ χ ο ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς , π ο υ μ ε σ υ ν ό δ ε υ ε ά ν ο ι ξ ε τ η θ ύ ρ α , α ν ά ψ α μ ε
τ α φ ώ τ α κ α ι ε ί δ α μ ε τ η μ ο ύ μ ι α , π ο υ ή τ α ν κ α τ ά μ α υ ρ η σ ε μ ι α ξ ύ λ ι ν η
σ α ρ κ ο φ ά γ ο . Κ λ ε ί σ α μ ε τ η θ ύ ρ α κ α ι ε π ι σ τ ρ έ ψ α μ ε τ ο κ λ ε ι δ ί σ τ ο ν ξε
ν α γ ό , τ ο ν χ α ι ρ ε τ ή σ α μ ε , τ ο ν ε υ χ α ρ ι σ τ ή σ α μ ε κ α ι α π ο μ α κ ρ υ ν θ ή κ α μ ε .
Ε ν ώ α π ο μ α κ ρ υ ν ό μ α σ τ α ν ο τ σ έ χ ο ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς μ ο υ ε ί π ε :
— Υ π ά ρ χ ο υ ν α κ ό μ α δ ε ι σ ι δ α ί μ ο ν ε ς , π ο υ π ι σ τ ε ύ ο υ ν σ τ α μ ά γ ι α ,
ό π ω ς ο ξ ε ν α γ ό ς π ο υ ε ί δ α μ ε .
— Ό χ ι , τ ο υ ε ί π α , ο ξ ε ν α γ ό ς ε ί ν α ι μ ο ρ φ ω μ έ ν ο ς ά ν θ ρ ω π ο ς κ α ι ό χ ι
δ ε ι σ ι δ α ί μ ο ν α ς . Τ α β ι β λ ί α τ η ς α ι γ υ π τ ο λ ο γ ί α ς μ ι λ ο ύ ν π ω ς σ χ ε δ ό ν ό
λ ο ι ο ι ε π ι σ τ ή μ ο ν ε ς , π ο υ έ χ ο υ ν α ν α κ α λ ύ ψ ε ι τ ι ς μ ο ύ μ ι ε ς τ ω ν φ α ρ α ώ
β ρ ή κ α ν τ ο θ ά ν α τ ο μ ε τ ο ν έ ν α ή τ ο ν ά λ λ ο τ ρ ό π ο . Υ π ά ρ χ ο υ ν π ο λ λ έ ς
θ ε ω ρ ί ε ς , π ο υ λ έ ν ε π ω ς ο ι α ρ χ α ί ο ι α ι γ ύ π τ ι ο ι ι ε ρ ε ί ς , π ο υ έ ζ η σ α ν π ε ρ ί
π ο υ τ ρ ε ί ς χ ι λ ι ά δ ε ς χ ρ ό ν ι α π ρ ι ν τ η ν έ α ε π ο χ ή , ή τ α ν μ ε γ ά λ ο ι ε π ι σ τ ή
μ ο ν ε ς κ α ι , γ ι α ν α φ υ λ ά ξ ο υ ν τ ι ς μ ο ύ μ ι ε ς α π ό τ ο υ ς κ λ έ φ τ ε ς , ε π έ ν δ υ α ν
τ ο υ ς τ ο ί χ ο υ ς μ ε π έ τ ρ ε ς , π ο υ π ε ρ ι ε ί χ α ν ο υ ρ ά ν ι ο . Λ έ γ ε τ α ι π ω ς σ τ ο
δ ω μ ά τ ι ο τ η ς μ ο ύ μ ι α ς έ κ α ι γ α ν β ό τ α ν α π ο υ α ν α θ υ μ ί α ζ α ν ι σ χ υ ρ ά δ η
λ η τ ή ρ ι α . Έ χ ε ι α π ο δ ε ι χ τ ε ί π ω ς η δ ο μ ή τ ω ν π υ ρ α μ ί δ ω ν ε ί ν α ι σ π ά ν ι ο
θ α ύ μ α α π ό γ ε ω μ ε τ ρ ι κ ή ά π ο ψ η , π ο υ σ ε κ ά π ο ι α σ τ ι γ μ ή η κ ο ρ υ φ ή τ η ς
π υ ρ α μ ί δ α ς , ό π ω ς τ ο υ Χ έ ο π α , σ υ μ π ί π τ ε ι μ ' έ ν α ο ρ ι σ μ έ ν ο α σ τ έ ρ ι , ή
ό π ω ς σ υ ν έ β α ι ν ε σ τ η ν Κ ο ι λ ά δ α τ ω ν Β α σ ι λ έ ω ν , σ ε γ ν ω σ τ ά χ ρ ό ν ι α ,
σ ε ο ρ ι σ μ έ ν η ώ ρ α τ η ς η μ έ ρ α ς , έ μ π α ι ν α ν σ τ ο β ά θ ο ς τ ο υ δ ι α δ ρ ό μ ο υ ο ι
η λ ι α κ έ ς α χ τ ί ν ε ς κ α ι φ ώ τ ι ζ α ν τ ο μ έ τ ω π ο τ ο υ α γ ά λ μ α τ ο ς τ ο υ Φ α ρ α ώ .
Ο τ σ έ χ ο ς σ υ ν ο δ ό ς μ ο υ , Π ά β ε λ ο ν ο μ ά ζ ο ν τ α ν , π ο υ ή τ α ν κ α λ ό ς ,
α γ α π η τ ό ς κ α ι α π λ ό ς ά ν θ ρ ω π ο ς , ά λ λ α ξ ε γ ν ώ μ η γ ι α τ ο ν ξ ε ν α γ ό κ α ι
ε ν δ ι α φ έ ρ θ η κ ε ν α μ ά θ ε ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α .
Σ τ η ν Σ λ ο β α κ ί α , ο ι ί δ ι ο ι ο ι Τ σ έ χ ο ι μ ε π ή γ α ν κ α ι σ ' έ ν α μ ο ν α
σ τ ή ρ ι σ τ ο χ α γ ι ά τ ι τ ο υ ο π ο ί ο υ μ ο υ έ δ ε ι ξ α ν α ν ά μ ε σ α σ ε ά λ λ ε ς εξέ
χ ο υ σ ε ς ι σ τ ο ρ ι κ έ ς φ υ σ ι ο γ ν ω μ ί ε ς μ ι α π α λ ι ά τ ο ι χ ο γ ρ α φ ί α τ ο υ ή ρ ω ά
μ α ς Σ κ ε ν τ έ ρ μ π ε η . Π ή γ α σ τ η χ ώ ρ α τ ω ν Σ ο υ δ η τ ώ ν , σ τ η μ ι κ ρ ή λ ο υ -
τ ρ ό π ο λ η , π ο υ ά λ λ ο τ ε ο ν ο μ ά ζ ο ν τ α ν Μ α ρ ι ε ν μ π ά ν τ , κ α ι ε π ι σ κ έ φ τ η κ α
κ α ι τ ο ι σ τ ο ρ ι κ ό σ π ι τ ι τ ο υ Γ κ α ί τ ε . Ε δ ώ ο Γ κ α ί τ ε , σ ε π ε ρ α σ μ έ ν η η λ ι
κ ί α , ε ρ ω τ ε ύ θ η κ ε μ ε κ ά π ο ι α « Γ κ ρ έ τ σ χ ε ν » π ο λ ύ ν έ α κ α ι έ γ ρ α ψ ε τ η ν
π ε ρ ί φ η μ η « Ε λ ε γ ε ί α τ η ς Μ α ρ ι ε ν μ π ά ν τ » .
Ό λ α α υ τ ά τ α α ν α φ έ ρ ω γ ι α ν α δ ε ί ξ ω τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α σ τ η ν
Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α κ α ι τ η ν κ α λ ή π ρ ο δ ι ά θ ε σ η τ ω ν Τ σ έ χ ω ν α π έ ν α ν τ ί
μ α ς . Μ ε ό λ ο υ ς έ τ σ ι σ υ μ π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ν α υ τ ο ί . Κ α ι ο ι ί δ ι ο ι ο ι Σ ο β ι ε τ ι
κ ο ί α ι σ θ ά ν ο ν τ α ν δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά τ ο ν ε υ α τ ό τ ο υ ς ό τ α ν π ή γ α ι ν α ν σ τ η ν
Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α .
Σ τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α σ υ ν ο μ ί λ η σ α μ ε τ ο ν Ρ ο κ ο σ ό φ κ σ υ κ α ι μ ε
τ ο ν Κ ό ν ι ε φ μ ε ρ ι κ έ ς ώ ρ ε ς σ ' έ ν α π ά ρ κ ο γ ι α τ ί σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο σ ο υ έδι-
112
ν α ν μ ό ν ο τ ο χ έ ρ ι . ' Ε π ρ ε π ε ν α π ά ω γ ι α κ υ ν ή γ ι σ τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α
γ ι α ν α σ υ ν α ν τ η θ ώ μ ε τ ο ν Π ρ ό ε δ ρ ο τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ ο υ Α ν ω τ ά τ ο υ
Σ ο β ι έ τ τ η ς Ο υ κ ρ α ν ί α ς κ α ι η Ν ί ν α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό β α ν α μ α ς π ρ ο σ κ α λ έ
σ ε ι γ ι α τ σ ά ι μ ε τ η Ν ε τ ζ μ ί ε ! Έ π ρ ε π ε ν α π ά ω σ τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α
γ ι α ν α μ ι λ ή σ ω μ ε τ ο σ τ ρ α τ η γ ό Α ν τ ώ ν ο φ κ α ι μ ε ά λ λ ο υ ς !
Ό μ ω ς , ό π ω ς ε ί π α κ α ι π α ρ α π ά ν ω , μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Γ κ ό τ β α λ -
ν τ , ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί έ β α ζ α ν τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α σ τ η μ έ γ γ ε ν ή
τ ο υ ς . Ο Ν ο β ό τ ν ι σ α ν Π ρ ώ τ ο ς Γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ
Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α ς φ α ί ν ο ν τ α ν π ω ς έ σ τ ε κ ε σ ε σ ω σ τ έ ς
θ έ σ ε ι ς , ο χ ρ ό ν ο ς ό μ ω ς έ δ ε ι ξ ε π ω ς ή τ α ν τ α λ α ν τ ε υ ό μ ε ν ο ς κ α ι ο π ο ρ -
τ ο υ ν ι σ τ ι κ ό σ τ ο ι χ ε ί ο , έ τ σ ι π ο υ μ ε τ ο ν έ ν α ή τ ο ν ά λ λ ο τ ρ ό π ο υ π η ρ ε
τ ο ύ σ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ι α . Α υ τ ό ς έ π α ι ξ ε μ ε γ ά λ ο ρ ό λ ο
σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ί η σ η τ ω ν σ χ ε δ ί ω ν , π ο υ έ κ α μ α ν τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α
κ ί α έ ν α κ α τ ε χ ό μ ε ν ο α π ό τ α ρ ο ύ σ ι κ α τ α ν κ ς κ υ β ε ρ ν ε ί ο .
Έ τ σ ι η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή α ρ ά χ ν η ά π λ ω ν ε τ ο ν ι σ τ ό τ η ς σ τ ι ς χ ώ ρ ε ς
τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς . Ο ι π α λ ι ο ί η γ έ τ ε ς ό π ω ς ο Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ , ο
Γ κ ό τ β α λ ν τ , κ α ι α ρ γ ό τ ε ρ α ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ κ α ι ά λ λ ο ι α ν τ ι κ α τ α σ τ ά θ η
κ α ν μ ε ν έ ο υ ς , π ο υ φ α ί ν ο ν τ α ν π ι ο κ α τ ά λ λ η λ ο ι σ τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η
γ έ τ ε ς , τ ο υ λ ά χ ι σ τ ο σ ' ε κ ε ί ν ο τ ο σ τ ά δ ι ο .
Μ ε τ η Γ ε ρ μ α ν ι κ ή Δ η μ ο κ ρ α τ ί α θ ε ω ρ ο ύ σ α ν τ ο π ρ ό β λ η μ α λ υ μ έ ν ο ,
γ ι α τ ί τ α σ ο β ι ε τ ι κ ά σ τ ρ α τ ε ύ μ α τ α κ α τ ε ί χ α ν γ ε ρ ά τ η ν Α ν α τ ο λ ι κ ή Γ ε ρ
μ α ν ί α . Ε μ ε ί ς τ ο θ ε ω ρ ο ύ σ α μ ε α υ τ ό α ν α γ κ α ί ο , ε π ε ι δ ή δ ε ν ε ί χ ε σ υ ν α
φ θ ε ί σ υ ν θ ή κ η ε ι ρ ή ν η ς κ α ι , έ π ε ι τ α , ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς σ τ ρ α τ ό ς σ τ η Γ ε ρ
μ α ν ί α ε ξ υ π η ρ ε τ ο ύ σ ε ό χ ι μ ό ν ο τ η ν υ π ε ρ ά σ π ι σ η α υ τ ή ς τ η ς σ ο σ ι α λ ι
σ τ ι κ ή ς χ ώ ρ α ς , α λ λ ά κ α ι τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ .
Μ ε τ ο υ ς Α ν α τ ο λ ι κ ο γ ε ρ μ α ν ο ύ ς ε ί χ α μ ε κ α λ έ ς σ χ έ σ ε ι ς ό σ ο ζ ο ύ σ ε
ο Π ι κ , ε π α ν α σ τ ά τ η ς κ α ι π α λ ι ό ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , γ ι α τ ο ν ο
π ο ί ο έ τ ρ ε φ α μ ε γ ά λ ο σ έ β α ς . Σ υ ν ά ν τ η σ α τ ο ν Π ι κ τ ο 1959 ό τ α ν ή μ ο υ ν
σ τ η Γ Λ Δ ε π ι κ ε φ α λ ή ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς . Τ ό τ ε ο Π ι κ ή τ α ν γ έ ρ ο ς κ α ι
ά ρ ρ ω σ τ ο ς . Μ ε υ π ο δ έ χ τ η κ ε μ ε κ α λ ο σ ύ ν η , μ ε ά κ ο υ ε χ α μ ο γ ε λ α σ τ ό ς
ό τ α ν τ ο υ μ ι λ ο ύ σ α γ ι α τ η φ ι λ ί α μ α ς κ α ι γ ι α τ ι ς π ρ ο ό δ ο υ ς τ η ς Α λ β α
ν ί α ς ( α υ τ ό ς δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α μ ι λ ή σ ε ι λ ό γ ω π α ρ ά λ υ σ η ς ) .
Κ α τ ά τ α τ ε λ ε υ τ α ί α χ ρ ό ν ι α , ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , ο Π ι κ δ ε δ ι ε ύ θ υ ν ε
σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α τ η χ ώ ρ α κ α ι τ ο κ ό μ μ α . Τ ο υ ε ί χ α ν α φ ή σ ε ι τ ο
τ ι μ η τ ι κ ό π ό σ τ ο τ ο υ π ρ ο έ δ ρ ο υ τ η ς Δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς κ α ι δ ι ε ύ θ υ ν α ν ο
Ο ύ λ μ π ρ ι χ τ , ο Γ κ ρ ό τ ε β ο λ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ι ά .
Ο Ο ύ λ μ π ρ ι χ τ δ ε ν ε ί χ ε δ ε ί ξ ε ι α ν ο ι χ τ ά κ α ν έ ν α ε χ θ ρ ι κ ό σ η μ ε ί ο έ
ν α ν τ ι τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς μ έ χ ρ ι τ η σ τ ι γ μ ή π ο υ τ α χ α λ ά σ α μ ε μ ε τ ο υ ς
Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς κ α ι μ ' α υ τ ό ν . Ο Ο ύ λ μ π ρ ι χ τ ή τ α ν έ ν α ς α υ τ α ρ χ ι κ ό ς κ α ι
α λ α ζ ο ν ι κ ό ς Γ ε ρ μ α ν ό ς ό χ ι μ ό ν ο μ ε τ α μ ι κ ρ ά κ ό μ μ α τ α , ό π ω ς τ ο δ ι κ ό
113
μ α ς , μ α και μ ε τ α ά λ λ α . Ό σ ο ν α φ ο ρ ά τ ις σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ο ύ ς , ε ί χ ε τ ο ύ τ η τ η ν α ν τ ί λ η ψ η : « Ε σ ε ί ς μ α ς έ χ ε τ ε κ α τ α χ τ ή σ ε ι , ε σ ε ί ς
μ α ς α π ο γ υ μ ν ώ σ α τ ε α π ό τ η β ι ο μ η χ α ν ί α , α λ λ ά τ ώ ρ α π ρ έ π ε ι ν α μ α ς
δ ό σ ε τ ε μ ε γ ά λ ε ς π ι σ τ ώ σ ε ι ς κ α ι τ ρ ό φ ι μ α , ώ σ τ ε η Δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ή Γ ε ρ
μ α ν ί α ν α π α χ ύ ν ε ι κ α ι ν α φ τ ά σ ε ι τ ο ε π ί π ε δ ο τ η ς Γ ε ρ μ α ν ι κ ή ς Ο μ ο -
σ π ο ν δ ι α κ ή ς Δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς » . Ζ η τ ο ύ σ ε μ ε α υ θ ά δ ε ι α τ έ τ ι ε ς π ι σ τ ώ σ ε ι ς
κ α ι τ ι ς έ π α ι ρ ν ε . Α ν ά γ κ α σ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ν α πεί σ ε κ ο ι ν ή σ ύ σ κ ε
ψ η : « Π ρ έ π ε ι ν α β ο η θ ή σ ο υ μ ε τ η Γ ε ρ μ α ν ί α ώ σ τ ε ν α γ ί ν ε ι η β ι τ ρ ί ν α
μ α ς έ ν α ν τ ι τ η ς Δ ύ σ η ς » . Κ α ι ο Ο ύ λ μ π ρ ι χ τ δ ε ν π α ρ ά λ ε ι ψ ε ν α πει
σ τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς μ π ρ ο σ τ ά μ α ς :
— Π ρ έ π ε ι ν α ε π ι σ π ε υ τ ο ύ ν ο ι β ο ή θ ε ι ε ς , γ ι α τ ί υ π ά ρ χ ε ι γ ρ α φ ε ι ο
κ ρ α τ ί α .
— Π ο ύ υ π ά ρ χ ε ι γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ί α , σ ' ε σ ά ς ; — τ ο ν ρ ώ τ η σ ε ο Μ ι -
κ ο γ ι ά ν .
— Ό χ ι , κ α θ ό λ ο υ σ ' ε μ ά ς , α π ά ν τ η σ ε ο Ο ύ λ μ π ρ ι χ τ , α λ λ ά σ ε σ α ς .
Ό μ ω ς , ε ν ώ έ π α ι ρ ν ε γ ι α τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ μ ε γ ά λ ε ς β ο ή θ ε ι ε ς , π ο τ έ
δ ε ν ή τ α ν π ρ ό θ υ μ ο ς ν α β ο η θ ή σ ε ι τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς κ α ι ε μ ά ς μ α ς έ δ ο σ ε
μ ι α γ ε λ ο ί α π ί σ τ ω σ η . Ό τ α ν σ τ η Μ ό σ χ α ε π ι τ ε θ ή κ α μ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς , τ ό σ ο σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η , ό σ ο κ α ι έ π ε ι τ α δ ε ί χ τ η κ ε έ
ν α ς α π ο τ ο υ ς α γ ρ ι ό τ ε ρ ο υ ς ε ν ά ν τ ι ά μ α ς κ α ι ή τ α ν ο π ρ ώ τ ο ς π ο υ ύ σ τ ε
ρ α α π ό τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ η ς Μ ό σ χ α ς ε π ε τ έ θ η κ ε δ η μ ό σ ι α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο
Κ ό μ μ α μ α ς .
Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ε π ι θ υ μ ο ύ σ α ν ν α ε ί χ α ν υ π ο τ η ν δ ι ε ύ θ υ ν σ ή
τ ο υ ς ό χ ι μ ό ν ο τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς , α λ λ ά κ α ι ό λ ο τ ο
δ ι ε θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ί ν η μ α .
Θ α μ ι λ ή σ ω κ α ι α λ λ ο ύ σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς κ α ι ο π ο ρ -
τ ο υ ν ι σ τ ι κ έ ς σ τ ά σ ε ι ς τ έ τ ι ω ν η γ ε τ ώ ν ό π ω ς ο Τ ο λ ι ά τ ι , ο Τ ο ρ έ ζ κ λ . π . 1 ,
α λ λ ά θ έ λ ω ν α τ ο ν ί σ ω ε δ ώ π ω ς τ ό σ ο ο Τ ο λ ι ά τ ι , ό σ ο κ α ι ο ι ά λ λ ο ι , ύ
σ τ ε ρ α α π ό τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , ά ρ χ ι σ α ν ν α ε κ φ ρ ά ζ ο υ ν π ι ο α ν ο ι
χ τ ά τ ι ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς τ ο υ ς α π ό ψ ε ι ς , ε π ε ι δ ή μ υ ρ ί σ τ η κ α ν σ τ ο π ρ ό
σ ω π ο τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ τ ο ν κ ύ κ λ ο τ ο υ τ ο υ ς ι δ ε ο λ ο γ ι κ ο ύ ς κ α ι
π ο λ ι τ ι κ ο ύ ς σ υ μ μ ά χ ο υ ς τ ο υ ς , ε π ε ι δ ή ε ί δ α ν τ η ν ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ι κ ή
γ ρ α μ μ ή τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ ν α ν τ ι τ ω ν τ ι τ ο ϊ κ ώ ν , τ ω ν σ ο δ ι α λ δ η μ ο κ ρ α -
τ ώ ν , τ η ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς κ λ π . Η γ ρ α μ μ ή α υ τ ή π ο υ χ ά ρ α ζ ε ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ ά ρ ε σ ε σ τ ο ν Τ ο λ ι ά τ ι κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α , ο ι ο π ο ί ο ι , α π ό κ α ι ρ ό ,
_________________________________
1. Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Ο ευρωκομμουνισμός είναι αντικομμουνι-
σμός», Εκδοτικό «8 Νοέμβρη», Τίρανα 1980, έκδοση στην α γ γ λ ι κ ή .
114
λ ί γ ο ή π ο λ ύ , ε ί χ α ν α κ ο λ ο υ θ ή σ ε ι γ ρ α μ μ ή σ υ ν ε ρ γ α σ ί α ς μ ε τ α α σ τ ι κ ά
κ ό μ μ α τ α κ α ι μ ε τ ι ς α σ τ ι κ έ ς κ υ β ε ρ ν ή σ ε ι ς τ ω ν χ ω ρ ώ ν τ ο υ ς κ α ι π ά
λ ε υ α ν κ α ι ο ν ε ι ρ ε ύ ο ν τ α ν ν α γ ί ν ο υ ν κ ο υ μ π ά ρ ο ι κ α ι ν α ε ξ α σ φ α λ ί σ ο υ ν
κ α ι ο ι ί δ ι ο ι θ έ σ ε ι ς σ ' α υ τ έ ς τ ι ς κ υ β ε ρ ν ή σ ε ι ς . Α ρ χ ι κ ά α υ τ ά ή τ α ν υ
π ο λ α ν θ ά ν ο ν τ α , γ ί ν ο ν τ α ν δ ι σ τ α χ τ ι κ ά , ύ σ τ ε ρ α ό μ ω ς α π ό τ ο 20ο Σ υ ν έ
δ ρ ι ο ά ν θ ι σ α ν σ α ν « θ ε ω ρ ί α » ό π ω ς ο π ε ρ ί φ η μ ο ς « π ο λ υ κ ε ν τ ρ ι σ μ ό ς »
τ ο υ Τ ο λ ι ά τ ι , ή ο « ι τ α λ ι κ ό ς δ ρ ό μ ο ς τ ο υ π ρ ο ς τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό » .
Α σ φ α λ ώ ς κ α ι σ τ α π λ α ί σ ι α τ ο υ π α γ κ ό σ μ ι ο υ κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ κι
ν ή μ α τ ο ς ό χ ι ε ξ α ρ χ ή ς , ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί β γ ή κ α ν μ ε μ ι α ε ν τ ε λ ώ ς α
ν ο ι χ τ ή ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή π λ α τ φ ό ρ μ α . Ό π ω ς κ α ι μ έ σ α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή
Έ ν ω σ η π ρ ο σ π ά θ η σ α ν ν α υ ι ο θ ε τ ή σ ο υ ν μ ι α ε λ α σ τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή , γ ι α
ν α μ η π ρ ο κ α λ έ σ ο υ ν ά μ ε σ η α ν τ ί δ ρ α σ η τ ό σ ο σ τ ο κ ό μ μ α τ ο υ ς ό σ ο κ α ι
σ τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α . Ο « λ ε ν ι ν ι σ μ ό ς » τ ο υ ς μ ε λ ό γ ι α , κ α μ ι ά ό μ ο ρ φ η
λ έ ξ η π ο υ έ ρ ι χ ν α ν ε δ ώ κ α ι ε κ ε ί γ ι α τ ο Σ τ ά λ ι ν , η θ ο ρ υ β ώ δ ι κ η δ ι α φ ή -
μ η σ η τ ω ν « λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ώ ν α ρ χ ώ ν σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ α ξ ύ τ ω ν σ ο σ ι α λ ι
σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν » χ ρ η σ ί μ ε υ α ν σ α ν μ ά σ κ α γ ι α τ ι ς σ υ ν ω μ ο σ ί ε ς π ο υ ε ξ ύ
φ α ι ν α ν , γ ι α ν α π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ ο υ ν σ ι γ ά σ ι γ ά τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η ώ σ τ ε ν α
π λ ή ξ ο υ ν ύ σ τ ε ρ α μ ε τ ω π ι κ ά . Α υ τ ό τ ο έ κ α μ α ν σ τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ο τ ο υ
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς . Ε κ ε ί ά ν ο ι ξ α ν
τ α χ α ρ τ ι ά , γ ι α τ ί ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι η σ υ ν τ ρ ο φ ί α τ ο υ ε ί χ α ν ε ρ γ α σ τ ε ί
α π ό κ α ι ρ ό γ ι α ν α α π ο ν α ρ κ ώ σ ο υ ν τ η ν ε ν δ ε χ ό μ ε ν η α ν τ ί δ ρ α σ η τ ό σ ο
μ έ σ α σ τ η χ ώ ρ α ό σ ο κ α ι σ τ ο ε ξ ω τ ε ρ ι κ ό .
115
Επίσημη διακήρυξη του ρεβιζιονισμού
Το 20ο Συνέδριο του ΚΚ της ΣΕ. Οι θέσεις του Χρουστσιόφ - χάρτης του
σύγχρονου ρεβιζιονισμού. Η «απόρρητη» έκθεση ενάντια στο Στάλιν. Ο
Τολιάτι ζητεί να αναγνωριστούν οι «αξίες» του. Ο Τίτο στη Σοβιετική
Ένωση. Ο Μολότοφ απαλλάσεται απο το καθήκον υπουργού Εξωτερι
κών. Αποτυχημένη προσπάθεια της «αντικομματικής ομάδας». Τέλος
της σταδιοδρομίας του στρατάρχη Ζούκοφ. Ένα άλλο θύμα των χρου-
στσιοφικών παρασκηνίων: ο Κιριτσένκο. Μάης 1956: «ο Σουσλόφ ζητεί
να αποκαταστήσουμε τον Κώτσι Τζότζε και συντροφία. Ιούνης 1956: ο
Τίτο και ο Χροτστσιόφ είναι δυσαρεστημένοι απέναντι μας. Ιούλης 1957:
ο Χρουστσιόφ σκηνοθετεί ένα δείπνο στη Μόσχα για να μας φέρει σε συ
νάντηση με το Ράνκοβιτς και τον Κάρντελ.
Η π ρ ο δ ο σ ί α σ τ η ν κ ε φ α λ ή τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο
β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι τ η ς χ ώ ρ α ς σ τ η ν ο π ο ί α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή θ η κ ε η
π ρ ώ τ η Σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή Ε π α ν ά σ τ α σ η τ ο υ Ο χ τ ώ β ρ η έ π λ η ξ ε α π ' ό λ ε ς
τ ι ς κ α τ ε υ θ ύ ν σ ε ι ς τ ο ό ν ο μ α κ α ι τ α μ ε γ ά λ α δ ι δ ά γ μ α τ α τ ο υ Λ έ ν ι ν , ι
δ ι α ί τ ε ρ α τ ο ό ν ο μ α κ α ι τ ο έ ρ γ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
Ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς , μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι
σ μ ό , σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς σ τ ρ α τ η γ ι κ ή ς τ ο υ μ ε τ ά τ ο Δ ε ύ τ ε ρ ο Π α γ κ ό σ μ ι ο
Π ό λ ε μ ο , α π ό τ ό τ ε π ο υ δ ι α π ί σ τ ω σ ε τ ι ς π ρ ώ τ ε ς τ α λ α ν τ ε ύ σ ε ι ς κ α ι υ
π ο χ ω ρ ή σ ε ι ς τ η ς ν έ α ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς , ε ν έ τ ε ι ν ε α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό
τ ε ρ ο τ ι ς ο λ ό π λ ε υ ρ ε ς ε π ι θ έ σ ε ι ς κ α ι π ι έ σ ε ι ς γ ι α ν α υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι τ ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α ν α β α δ ί σ ο υ ν κ ά θ ε μ έ ρ α κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε
ρ ο σ τ ο δ ρ ό μ ο τ η ς σ υ ν θ η κ ο λ ό γ η σ η ς κ α ι τ η ς π ρ ο δ ο σ ί α ς . Ο « κ ό π ο ς »
κ α ι ο ι μ ε γ ά λ ε ς δ α π ά ν ε ς τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ π ρ ο ς α υ τ ή τ η ν α ν τ ε π α -
ν α σ τ α τ ι κ ή κ α τ ε ύ θ υ ν σ η δ ε ν π ή γ α ν χ α μ έ ν α . Μ π α σ μ έ ν ο ι π ι α σ τ ο δ ρ ό
μ ο τ ω ν υ π ο χ ω ρ ή σ ε ω ν κ α ι τ η ς π ρ ο δ ο σ ί α ς , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι ά ν
θ ρ ω π ο ι τ ο υ δ ι κ α ί ω ν α ν σ υ ν ε χ ώ ς τ ι ς π α λ ι έ ς ε λ π ί δ ε ς κ α ι ε π ι θ υ μ ί ε ς τ ο υ
ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ .
Ό τ α ν ν ό μ ι σ α ν ό τ ι δ υ ν ά μ ω σ α ν τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ ς , ό τ ι μ έ σ ω τ ω ν
116
6.
σ τ ρ α τ α ρ χ ώ ν έ β α λ α ν σ τ ο χ έ ρ ι τ ο υ ς τ ο σ τ ρ α τ ό , ότι έ σ τ ρ ε ψ α ν π ρ ο ς τ ο
δ ρ ό μ ο τ ο υ ς τ α ό ρ γ α ν α τ η ς Α σ φ ά λ ε ι α ς και π ή ρ α ν μ ε τ ο μ έ ρ ο ς τ ο υ ς
τ η ν π λ ε ι ο ψ η φ ί α τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο Μ ι κ ο -
γ ι ά ν κ α ι ο ι ά λ λ ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί π ρ ο ε τ ο ί μ α σ α ν κ α ι δ ι ε ξ ή γ α γ α ν ,
τ ο Φ λ ε β ά ρ η τ ο υ 1956, τ ο δ ι α β ό η τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο και π α ρ ο υ σ ί α σ α ν
τ η ν « α π ό ρ ρ η τ η » έ κ θ ε σ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν .
Τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο α υ τ ό τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ή ς Έ ν ω σ η ς μ π ή κ ε σ τ η ν ι σ τ ο ρ ί α σ α ν σ υ ν έ δ ρ ι ο , π ο υ θ έ σ π ι σ ε ε π ί
σ η μ α τ ι ς β α θ ι ά α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς , α ν τ ι σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ Ν ι
κ ή τ α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ω ν σ υ ν ε ρ γ α τ ώ ν τ ο υ , σ α ν σ υ ν έ δ ρ ι ο π ο υ ά ν ο ι
ξ ε δ ι ά π λ α τ α τ ι ς θ ύ ρ ε ς γ ι α τ η δ ι ε ί σ δ υ σ η τ η ς ξ έ ν η ς α σ τ ι κ ο - ρ ε β ι ζ ι ο -
ν ι σ τ ι κ ή ς ι δ ε ο λ ο γ ί α ς σ ε μ ι α σ ε ι ρ ά κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά
κ ό μ μ α τ α τ ω ν π ρ ώ η ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν κ α ι τ ω ν κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ώ ν
χ ω ρ ώ ν . Ό λ ε ς ο ι δ ι α σ τ ρ ε β λ ώ σ ε ι ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α μ ε γ ά λ α π ρ ο β λ ή μ α
τ α α ρ χ ώ ν , ό π ω ς τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α σ χ ε τ ι κ ά μ ε το. χ α ρ α κ τ ή ρ α τ η ς ε π ο
χ ή ς μ α ς , τ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς π ε ρ ά σ μ α τ ο ς σ τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό , τ η ν ε ι ρ η ν ι κ ή
σ υ ν ύ π α ρ ξ η , τ ο ν π ό λ ε μ ο και τ η ν ε ι ρ ή ν η , τ η σ τ ά σ η έ ν α ν τ ι τ ο υ σ ύ γ
χ ρ ο ν ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ κ α ι τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ κ λ π . , κ λ π . , π ο υ α ρ γ ό
τ ε ρ α τ έ θ η κ α ν σ τ η β ά σ η τ η ς μ ε γ ά λ η ς κ α ι α ν ο ι χ τ ή ς π ο λ ε μ ι κ ή ς μ ε τ ο
σ ύ γ χ ρ ο ν ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , ε ί χ α ν τ η ν ε π ί σ η μ η α π α ρ χ ή τ ο υ ς σ τ η ν έκ
θ ε σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο .
Α π ό τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν κ α ι ώ σ π ο υ έ φ τ α σ α ν σ τ ο 2 0 ο Σ υ ν έ
δ ρ ι ο , ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί σ υ ν ω μ ό τ ε ς μ α ν ο υ β ρ ά ρ ι σ α ν ύ π ο υ λ α μ ε τ η
« γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ ή ν ο μ ι μ ό τ η τ α » , μ ε τ ο υ ς « κ ο μ μ α τ ι κ ο ύ ς κ α ν ό ν ε ς » , τ η
« σ υ λ λ ο γ ι κ ό τ η τ α » κ α ι μ ε τ ο « δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ό σ υ γ κ ε ν τ ρ ω τ ι σ μ ό » , μ ε
κ ρ ο κ ο δ ε ί λ ι α δ ά κ ρ υ α γ ι α τ ο χ α μ ό τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , π ρ ο ε τ ο ι μ ά ζ ο ν τ α ς έ τ σ ι
β ή μ α π ρ ο ς β ή μ α τ ο ν τ ο ρ π ι λ ι σ μ ό τ ο υ έ ρ γ ο υ τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , τ η ς π ρ ο σ ω
π ι κ ό τ η τ ά ς τ ο υ , τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ .
Α υ τ ή ε ί ν α ι μ ι α π ε ρ ί ο δ ο ς γ ε μ ά τ η α π ό δ ι δ ά γ μ α τ α γ ι α τ ο υ ς μ α ρ ξ ι
σ τ έ ς - λ ε ν ι ν ι σ τ έ ς , γ ι α τ ί δ ε ί χ ν ε ι α ν ά γ λ υ φ α τ η χ ρ ε ω κ ο π ί α τ η ς « γ ρ α
φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ ή ς ν ο μ ι μ ό τ η τ α ς » , π ο υ π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε ι μ ε γ ά λ ο κ ί ν δ υ ν ο γ ι α
έ ν α μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό κ ό μ μ α , ρ ί χ ν ε ι φ ώ ς σ τ ι ς μ έ θ ο δ ε ς π ο υ ε
φ α ρ μ ό ζ ο υ ν ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς γ ι α ν α ε π ω φ ε λ η θ ο ύ ν α π ' α υ τ ή τ η ν
« γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ ή ν ο μ ι μ ό τ η τ α » , δ ε ί χ ν ε ι φ α ν ε ρ ά π ω ς τ ί μ ι ο ι κ α ι μ ε
μ α κ ρ ά π ε ί ρ α η γ έ τ ε ς , α λ λ ά π ο υ έ χ α σ α ν τ ο ε π α ν α σ τ α τ ι κ ό π ν ε ύ μ α τ η ς
τ ά ξ η ς , π έ φ τ ο υ ν σ τ α β ρ ό χ ι α τ ω ν δ ο λ ο π λ ό κ ω ν κ α ι π α ρ α ι τ ο ύ ν τ α ι , υ
π ο χ ω ρ ο ύ ν μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο υ ς ε κ β ι α σ μ ο ύ ς κ α ι τ η δ η μ α γ ω γ ί α τ ω ν κ α
μ ο υ φ λ α ρ ι σ μ έ ν ω ν μ ε ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή φ ρ α σ ε ο λ ο γ ί α ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν
π ρ ο δ ο τ ώ ν . Σ τ η μ ε τ α β α τ ι κ ή α υ τ ή π ε ρ ί ο δ ο γ ι α τ η ν π α γ ί ω σ η τ η ς ε
ξ ο υ σ ί α ς τ ο υ ς , ε ί δ α μ ε π ώ ς ο ι Χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί μ ε μ π ο ύ γ ι ο κ α ι θ ό ρ υ -
117
β ο ε ν ε ρ γ ο ύ σ α ν τ ά χ α μ ε « μ ε γ ά λ η κ ο μ μ α τ ι κ ό τ η τ α » , « α π α λ λ α γ μ έ ν ο ι
α π ό τ ο ά γ χ ο ς φ ό β ο υ τ ο υ Σ τ ά λ ι ν » , «με τ ρ ό π ο υ ς π ρ α γ μ α τ ι κ ά δ η μ ο
κ ρ α τ ι κ ο ύ ς κ α ι λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ο ύ ς » , ε ρ γ ά σ τ η κ α ν δ ρ α σ τ ή ρ ι α ν α σ κ α ρ ώ
σ ο υ ν τ ι ς π ι ο π ο τ α π έ ς σ υ κ ο φ α ν τ ί ε ς , π ο υ μ ό ν ο η α σ τ ι κ ή τ ά ξ η μ π ό ρ ε
σ ε ν α κ ά μ ε ι ε ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , σ τ ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι σ ' ό λ ο
τ ο σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό κ α θ ε σ τ ώ ς . Ό λ η α υ τ ή η τ ε ρ ά σ τ ι α σ υ κ ο φ α ν τ ί α τ ω ν
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν , ό λ η η κ α τ α σ τ ρ ε φ τ ι κ ή τ ο υ ς δ ρ ά σ η ,
υ π ο σ τ ή ρ ι ζ ε κ α ι π ά σ χ ι ζ ε ν α « α π ο δ ε ί ξ ε ι » μ ε ν ό μ ι μ α τ ά χ α ν τ ο υ κ ο υ μ έ -
ν τ α , μ ε « ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ α » κ α ι « α ν α λ ύ σ ε ι ς ν έ ο υ π ν ε ύ μ α τ ο ς » τ ι ς π ο λ ύ
χ ρ ο ν ε ς σ υ κ ο φ α ν τ ί ε ς τ η ς α ν τ ι δ ρ α σ τ ι κ ή ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο
μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό , ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν ε π α ν ά σ τ α σ η κ α ι τ ο σ ο σ ι α λ ι
σ μ ό .
Δ ι α σ τ ρ ε β λ ώ θ η κ ε ό,τι τ ί κ α λ ό τ ο υ π α ρ ε λ θ ό ν τ ο ς κ ά τ ω α π ό τ ο φ ω ς
τ ά χ α τ ω ν « ν έ ω ν κ α τ α σ τ ά σ ε ω ν » , τ ω ν « ν έ ω ν ε ξ ε λ ί ξ ε ω ν » , τ ω ν « ν έ ω ν
δ ρ ό μ ω ν κ α ι δ υ ν α τ ο τ ή τ ω ν » , γ ι α τ η ν π ο ρ ε ί α π ρ ο ς τ α μ π ρ ο ς .
Π ο λ λ ο ί ε ξ α π α τ ή θ η κ α ν α π ' α υ τ ή τ η δ η μ α γ ω γ ί α τ ω ν π ρ ο δ ο τ ώ ν .
Ό χ ι ό μ ω ς τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς . Τ ο Κ Ε Α έ κ α μ ε λ ε π τ ο μ ε
ρ ε ι α κ ή α ν ά λ υ σ η α ρ χ ώ ν α υ τ ο ύ τ ο υ ζ η τ ή μ α τ ο ς κ α ι α π ό κ α ι ρ ό έ χ ε ι π ε ί
τ ο λ ό γ ο τ ο υ σ ε υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ η ς μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή ς α λ ή
θ ε ι α ς .
Μ α ζ ί μ ε τ α μ έ λ η τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ , Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ κ α ι
Γ κ ό γ κ ο Ν ο ύ σ ι ε ί χ α μ ε ο ρ ι σ τ ε ί α π ό τ ο Κ ό μ μ α μ α ς ν α σ υ μ μ ε τ ά σ χ ο υ μ ε
σ τ ι ς ε ρ γ α σ ί ε ς τ ο υ 20ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ . Τ ο ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ι κ ό « ν έ ο π ν ε ύ
μ α » , π ο υ α φ ύ π ν ι ζ ε κ α ι α ν α ζ ω π ύ ρ ω ν ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ φ α ί ν ο ν τ α ν α κ ό
μ α κ α ι α π ό τ ο ν τ ρ ό π ο μ ε τ ο ν ο π ο ί ο ο ρ γ α ν ώ θ η κ α ν κ α ι δ ι ε ξ ή χ θ η κ α ν
ο ι ε ρ γ α σ ί ε ς α υ τ ο ύ τ ο υ σ υ ν ε δ ρ ί ο υ . Α υ τ ό τ ο φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ι σ τ ι κ ό π ν ε ύ
μ α σ α ν μ α ύ ρ ο σ ύ ν ν ε φ ο α π λ ώ ν ο ν τ α ν σ ' ό λ η τ η ν α τ μ ό σ φ α ι ρ α , σ τ ο
σ ο β ι ε τ ι κ ό τ ύ π ο κ α ι σ τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή π ρ ο π α γ ά ν δ α ε κ ε ί ν ω ν τ ω ν η μ ε
ρ ώ ν , ε π ι κ ρ α τ ο ύ σ ε σ τ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς κ α ι σ τ ι ς α ί θ ο υ σ ε ς τ ο υ σ υ ν ε δ ρ ί ο υ ,
ε κ δ η λ ώ ν ο ν τ α ν σ τ α π ρ ό σ ω π α , σ τ ι ς χ ε ι ρ ο ν ο μ ί ε ς κ α ι σ τ α λ ό γ ι α τ ω ν
α ν θ ρ ώ π ω ν .
Έ λ ε ι π ε η π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν η σ ο β α ρ ό τ η τ α , χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ή σ ε τ έ
τ ο ι α γ ε γ ο ν ό τ α β α ρ υ σ ή μ α ν τ α γ ι α τ η ζ ω ή ε ν ό ς κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι μ ι α ς χ ώ
ρ α ς . Σ τ ι ς ε ρ γ α σ ί ε ς τ ο υ σ υ ν ε δ ρ ί ο υ π ή ρ α ν τ ο λ ό γ ο κ α ι ε ξ ω κ ο μ μ α τ ι -
κ ο ί . Σ τ α δ ι α λ ε ί μ μ α τ α τ ω ν σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ω ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο
φ ι ά π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ν σ τ ι ς α ί θ ο υ σ ε ς κ α ι σ τ ο υ ς δ ι α δ ρ ό μ ο υ ς , γ ε λ ο ύ σ α ν
α μ ι λ λ ώ μ ε ν ο ι π ο ι ό ς θ α έ λ ε γ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α α ν έ κ δ ο τ α , π ο ι ό ς θ α έ κ ο
φ τ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α κ α λ α μ π ο ύ ρ ι α κ α ι θ α φ α ί ν ο ν τ α ν π ι ο δ η μ ο φ ι λ ή ς
118
α π ' τ ο ν ά λ λ ο ν ή π ο ι ό ς θ α ά δ ε ι α ζ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α π ο τ ή ρ ι α α π ' τ α κα-
τ ά γ ε μ α τ ρ α π έ ζ ι α , π ο υ ε ί χ α ν τ ο π ο θ ε τ ή σ ε ι π α ν τ ο ύ .
Μ ε ό λ α α υ τ ά ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή θ ε λ ε ν α ε ν ι σ χ ύ σ ε ι τ η ν ι δ έ α , ό τ ι ε ί χ ε
π ά ρ ε ι π ι α τ έ λ ο ς μ ι α κ α ι κ α λ ή η « β α ρ ι ά π ε ρ ί ο δ ο ς » , η « δ ι κ τ α τ ο ρ ί α » ,
η « σ τ υ γ ν ή α ν ά λ υ σ η » τ ω ν π ρ α γ μ ά τ ω ν κ α ι ό τ ι ά ρ χ ι ζ ε ε π ί σ η μ α η « ν έ α
π ε ρ ί ο δ ο ς » τ η ς « δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς » , τ η ς « ε λ ε υ θ ε ρ ί α ς » , τ η ς « δ η μ ι ο υ ρ γ ι
κ ή ς ε ξ έ τ α σ η ς » τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν κ α ι φ α ι ν ο μ έ ν ω ν , ε ίτε μ έ σ α ε ί τ ε έ ξ ω
α π ό τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η .
Η π ρ ώ τ η έ κ θ ε σ η π ο υ έ δ ω σ ε σ τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο κ α ι π ο υ δ ι α τ υ μ π α ν ί
σ τ η κ ε σ α ν « κ ο λ ο σ σ ι α ί α σ υ μ β ο λ ή » σ τ ο κ ε φ ά λ α ι ο τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ -
λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ , σ α ν « δ η μ ι ο υ ρ γ ι κ ή ε ξ έ λ ι ξ η » τ η ς ε π ι σ τ ή μ η ς μ α ς , α π ο τ ε
λ ε ί σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α τ ο ν κ α τ α σ τ α τ ι κ ό χ ά ρ τ η τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ
ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ . Α π ό κ ε ί ν ε ς α κ ό μ α τ ι ς μ έ ρ ε ς , η α σ τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι η α
ν τ ί δ ρ α σ η έ δ ο σ α ν ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ή δ η μ ο σ ι ό τ η τ α σ τ ι ς ν έ ε ς « ε ξ ε λ ί ξ ε ι ς »
τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , μ ί λ η σ α ν α ν ο ι χ τ ά γ ι α τ ις ρ ι ζ ι κ έ ς α λ λ α γ έ ς π ο υ σ υ
ν έ β α ι ν α ν σ τ η Σ ο β ι ε τ ι ή Έ ν ω σ η κ α ι σ τ η ν π ο λ ι τ ι κ ή κ α ι ι δ ε ο λ ο γ ι κ ή
γ ρ α μ μ ή τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς .
Η α σ τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι η α ν τ ί δ ρ α σ η , ε ν ώ ε π ι κ ρ ο τ ο ύ σ α ν μ ε χ α ρ ά τ η
μ ε γ ά λ η κ α ι ρ ι ζ ι κ ή σ τ ρ ο φ ή τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , δ ε ν π α ρ έ λ ε ι ψ α ν , τ α υ
τ ό χ ρ ο ν α , σ ε ο ρ ι σ μ έ ν ε ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς , ν α χ α ρ α κ τ η ρ ί σ ο υ ν α υ τ ή τ η
σ τ ρ ο φ ή « π ι ο ε π ι κ ί ν δ υ ν η » , γ ι α τ α σ υ μ φ έ ρ ο ν τ ά τ ο υ ς , α π ό τ η γ ρ α μ μ ή
τ η ς ε π ο χ ή ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί χ ρ η
σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ α ν α υ τ έ ς τ ι ς « κ ρ ι τ ι κ έ ς » τ η ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς σ α ν ε π ι χ ε ι
ρ ή μ α τ α γ ι α ν α π ε ί σ ο υ ν τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς ό τ ι η « ν έ α γ ρ α μ μ ή » ή τ α ν « σ ω
σ τ ή » , « μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή » , ε ν ώ σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ο φ ό β ο ς τ η ς δ ιε
θ ν ο ύ ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς ε ί χ ε α λ λ ο ύ τ η ν π η γ ή τ ο υ : σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
κ α ι σ τ η « ν έ α π ο λ ι τ ι κ ή » τ ο υ δ ε ν έ β λ ε π ε μ ό ν ο τ ο ν έ ο σ ύ μ μ α χ ο , α λ λ ά
κ α ι τ ο ν έ ο κ α ι ε π ι κ ί ν δ υ ν ο α ν τ α γ ω ν ι σ τ ή γ ι α ζ ώ ν ε ς ε π ι ρ ο ή ς , γ ι α α ρ
π α γ έ ς , π ο λ έ μ ο υ ς κ α ι κ α τ α χ τ ή σ ε ι ς .
Τ η ν τ ε λ ε υ τ α ί α μ έ ρ α , τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο σ υ ν έ χ ι σ ε τ ι ς ε ρ γ α σ ί ε ς τ ο υ μ ε
κ λ ε ι σ τ έ ς τ ι ς θ ύ ρ ε ς ε π ε ι δ ή θ α γ ί ν ο ν τ α ν ο ι ε κ λ ο γ έ ς κ α ι ε μ ε ί ς δ ε ν π α
ρ ε υ ρ ε θ ή κ α μ ε σ τ ι ς σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ι ς . Σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ε κ ε ί ν η τ η
μ έ ρ α , ε κ τ ό ς α π ό τ ις ε κ λ ο γ έ ς , δ ι ά β α σ α ν σ τ ο υ ς σ ύ ν ε δ ρ ο υ ς μ ι α δ ε ύ τ ε
ρ η έ κ θ ε σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ή τ α ν η κ α κ ό φ η μ η έ κ θ ε σ η ε ν ά ν τ ι α
σ τ ο Σ τ ά λ ι ν , η λ ε γ ό μ ε ν η α π ό ρ ρ η τ η , α λ λ ά π ο υ π ρ ω τ ύ τ ε ρ α ε ί χ ε σ τ α
λ ε ί κ α ι σ τ ο υ ς γ ι ο γ κ ο σ λ ά β ο υ ς η γ έ τ ε ς κ α ι ύ σ τ ε ρ α α π ό κ ά τ ι μ έ ρ ε ς δ ό
θ η κ ε κ α ι σ τ η ν α σ τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι τ η ν α ν τ ί δ ρ α σ η σ α ν ν έ ο « δ ώ ρ ο » α π ό
τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς . Α φ ο ύ δ ο υ λ ε ύ τ η κ ε μ ε
τ ο υ ς σ ύ ν ε δ ρ ο υ ς , η έ κ θ ε σ η α υ τ ή δ ό θ η κ ε κ α ι σ ε μ α ς ν α τ η δ ι α β ά σ ο υ
με, ό π ω ς κ α ι σ ' ό λ ε ς τ ις ά λ λ ε ς ξ έ ν ε ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς .
119
Τ η δ ι ά β α σ α ν μ ο ν ά χ α ο ι π ρ ώ τ ο ι γ ρ α μ μ α τ ε ί ς τ ω ν α δ ε ρ φ ώ ν κ ο μ μ ά
τ ω ν , π ο υ έ π α ι ρ ν α ν μ έ ρ ο ς σ τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο . Ε γ ώ τ η δ ι ά β α σ α ό λ η τ η νύ
χ τ α κ α ι π ο λ ύ τ α ρ α γ μ έ ν ο ς τ η ν έ δ ω σ α κ α ι σ τ α δ ύ ο ά λ λ α μ έ λ η τ η ς α
ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς ν α τ η δ ι α β ά σ ο υ ν . Ό τ ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ και σ υ ν τ ρ ο
φ ι ά ε ί χ α ν π ε ρ ά σ ε ι μ ο λ υ β ι ά σ τ ο Σ τ ά λ ι ν , σ τ η φ υ σ ι ο γ ν ω μ ί α κ α ι σ τ ο
έ ν δ ο ξ ο έ ρ γ ο τ ο υ , α υ τ ό τ ο ξ έ ρ α μ ε α π ό π ρ ι ν , τ ο ε ί δ α μ ε κ α ι σ τ η δ ι ά ρ
κ ε ι α τ ω ν ε ρ γ α σ ι ώ ν τ ο υ σ υ ν ε δ ρ ί ο υ , ό π ο υ π ο τ έ δ ε ν α ν α φ έ ρ θ η κ ε γ ι α
κ α λ ό τ ο ό ν ο μ ά τ ο υ . Ό τ ι ό μ ω ς α π ό τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς θ α μ π ο
ρ ο ύ σ α ν ν α γ ρ α φ ο ύ ν σ ε χ α ρ τ ί ε κ ε ί ν ε ς ο ι α ν α ρ ί θ μ η τ ε ς τ ε ρ α τ ώ δ ι κ ε ς
κ α τ η γ ο ρ ί ε ς κ α ι σ υ κ ο φ α ν τ ί ε ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν μ ε γ ά λ ο κ α ι α λ η σ μ ό ν η τ ο
Σ τ ά λ ι ν , α υ τ ό δ ε ν τ ο φ α ν τ α ζ ό μ α σ τ α ν . Ω σ τ ό σ ο , τ ο μ α ύ ρ ο ή τ α ν π ά ν ω
σ τ ο ά σ π ρ ο · τ η ν ε ί χ α ν δ ι α β ά σ ε ι κ α ι σ τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ έ ς - σ υ ν έ δ ρ ο υ ς , δ ό θ η κ ε ν α δ ι α β α σ τ ε ί κ α ι σ τ ο υ ς α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ο υ ς
τ ω ν ά λ λ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν , π ο υ π α ρ ε υ ρ ί σ κ ο ν τ α ν σ τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο . Ν ι ώ σ α μ ε
β α θ ι ά σ τ ο ν ο ύ κ α ι σ τ η ν κ α ρ δ ι ά μ α ς έ ν α β α ρ ύ χ τ ύ π η μ α . Ε ί π α μ ε α ν α
μ ε τ α ξ ύ μ α ς , ό τ ι α υ τ ό ή τ α ν μ ι α α τ έ ρ μ ο ν η π ρ ο σ τ υ χ ι ά , μ ε κ α τ α σ τ ρ ε -
φ τ ι κ έ ς ε π ι π τ ώ σ ε ι ς γ ι α τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ ο κ ί ν η μ α κ α ι , σ ε
κ ε ί ν ε ς τ ι ς τ ρ α γ ι κ έ ς π ε ρ ι σ τ ά σ ε ι ς , κ α θ ή κ ο ν τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς μ α ς ή τ α ν
ν α σ τ α θ ε ί γ ε ρ ά σ τ ι ς μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ έ ς τ ο υ θ έ σ ε ι ς .
Α φ ο ύ δ ι α β ά σ α μ ε α υ τ ή τ η ν τ ρ ο μ ε ρ ή έ κ θ ε σ η , τ η ν ε π ι σ τ ρ έ ψ α μ ε α
μ έ σ ω ς σ ' α υ τ ο ύ ς π ο υ τ η ν ε ί χ α ν γ ρ ά ψ ε ι . Δ ε ν μ α ς χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν α υ τ ό ς ο
β ό θ ρ ο ς α π ό σ ι χ α μ ε ρ έ ς κ α τ η γ ο ρ ί ε ς , π ο υ ε ί χ ε σ κ α ρ ώ σ ε ι ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ . Ά λ λ ο ι ή τ α ν ε κ ε ί ν ο ι ο ι « κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς » ο υ τ η ν π ή ρ α ν μ α ζ ί
τ ο υ ς γ ι α ν α τ η δ ώ σ ο υ ν σ τ η ν α ν τ ί δ ρ α σ η κ α ι ν α τ η ν π ο υ λ ή σ ο υ ν μ ε τ η ν
ο κ ά σ τ α π ε ρ ί π τ ε ρ α σ α ν κ ε ρ δ ο φ ό ρ α μ π ί ζ ν ε ς .
Ε π ι σ τ ρ έ ψ α μ ε σ τ η ν Α λ β α ν ί α μ ε τ σ α κ ι σ μ έ ν η κ α ρ δ ι ά γ ι α ό σ α εί
δ α μ ε κ α ι α κ ο ύ σ α μ ε ε κ ε ί σ τ η ν π α τ ρ ί δ α τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , ε
π ι σ τ ρ έ ψ α μ ε σ υ ν ά μ α κ α ι μ ε τ ο μ ε γ ά λ ο δ ί δ α γ μ α ν α ε ί μ α σ τ ε π ι ο ά γ ρ υ
π ν ο ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ι ς π ρ ά ξ ε ι ς κ α ι τ ι ς σ τ ά σ ε ι ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ω ν
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν .
Δ ε ν π έ ρ α σ α ν π α ρ ά λ ί γ ε ς μ έ ρ ε ς κ α ι α π ό τ ι ς ι δ έ ε ς τ ο υ 2 0 ο υ Σ υ ν ε
δ ρ ί ο υ β γ ή κ ε ο μ α ύ ρ ο ς κ α π ν ό ς , π ο υ ά ρ χ ι σ ε ν α α π λ ώ ν ε τ α ι π α ν τ ο ύ .
Α π ό τ ο υ ς π ρ ώ τ ο υ ς , ο Π α λ μ ί ρ ο Τ ο λ ι ά τ τ ι , ο κ ο ν τ ι ν ό ς μ α ς γ ε ί τ ο
ν α ς , μ α π ο υ μ α ς φ έ ρ θ η κ ε σ α ν ο π ι ο μ α κ ρ ι ν ό ς κ α ι ο π ι ο α π λ η σ ί α
σ τ ο ς , β γ ή κ ε μ ε τ ο κ ό μ μ α τ ο υ κ ι ά ρ χ ι σ ε ν α κ α υ χ η σ ι ο λ ο γ ε ί . Ό χ ι μ ό
ν ο σ ή κ ω σ ε σ τ α ο υ ρ ά ν ι α τ ι ς ν έ ε ς « π ρ ο ο π τ ι κ έ ς » π ο υ ά ν ο ι ξ ε τ ο σ υ ν έ
δ ρ ι ο τ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν , α λ λ ά γ ι α π ο λ λ έ ς α π ό τ ι ς ν έ ε ς
θ έ σ ε ι ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ρ ό β α λ ε τ η ν α ξ ί ω σ η ν α τ ο υ α ν α γ ν ω ρ ι σ τ ε ί
η α ξ ί α π ρ ό δ ρ ο μ ο υ κ α ι « π α λ α ί μ α χ ο υ » α υ τ ώ ν τ ω ν ι δ ε ώ ν . « Ό σ ο ν α
φ ο ρ ά τ ο κ ό μ μ α μ α ς , — δ ή λ ω σ ε ο Τ ο λ ι ά τ τ ι τ ο Μ ά ρ τ η τ ο υ 1 9 5 6 — ν ο -
120
μ ί ζ ω ό τ ι ε ν ε ρ γ ή σ α μ ε μ ε τ ό λ μ η . Ε μ ε ί ς σ υ ν ε χ ώ ς έ χ ο υ μ ε ε ν δ ι α φ ε ρ θ ε ί
ν α β ρ ο ύ μ ε τ ο ν τ ρ ό π ο μ α ς , τ ο ν ι τ α λ ι κ ό τ ρ ό π ο ε ξ έ λ ι ξ η ς π ρ ο ς τ ο σ ο
σ ι α λ ι σ μ ό » .
Α ν α ζ ω ο γ ο ν ή θ η κ α ν , ό σ ο π ο τ έ π ρ ι ν α π ό τ η χ α ρ ά τ ο υ ς , ο ι ρ ε β ι ζ ι ο -
ν ι σ τ έ ς τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ , ε ν ώ σ τ ' ά λ λ α κ ό μ μ α τ α τ ω ν λ α ϊ κ ο δ η μ ο κ ρ α -
τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν , μ ε τ ο π ν ε ύ μ α τ ω ν θ έ σ ε ω ν τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ό χ ι μ ό ν ο
ά ρ χ ι σ ε ν α σ χ ε δ ι ά ζ ε τ α ι τ ο μ έ λ λ ο ν , α λ λ ά ν α α ν α θ ε ω ρ ε ί τ α ι κ α ι τ ο π α
ρ ε λ θ ό ν . Ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α , π ο υ μ έ χ ρ ι χ τ έ ς ε ί χ α ν μ ο υ λ ώ σ ε ι
κ α ι έ χ υ ν α ν σ ι ω π η ρ ά τ ο δ η λ η τ ή ρ ι ο , β γ ή κ α ν τ ώ ρ α ε ν τ ε λ ώ ς α ν ο ι χ τ ά
ν α ξ ο φ λ ή σ ο υ ν τ ο υ ς λ ο γ α ρ ι α σ μ ο ύ ς μ ε τ ο υ ς α ν τ ι π ά λ ο υ ς τ ο υ ς · ξ έ σ π α
σ ε τ ο κ ύ μ α α π ο κ α τ ά σ τ α σ η ς τ ω ν κ α τ α δ ι κ α σ μ έ ν ω ν π ρ ο δ ο τ ώ ν κ α ι ε
χ θ ρ ώ ν , ά ν ο ι ξ α ν ο ι θ ύ ρ ε ς τ ω ν φ υ λ α κ ώ ν κ α ι π ο λ λ ο ί π ρ ώ η ν κ α τ α δ ι κ α
σ μ έ ν ο ι τ ο π ο θ ε τ ή θ η κ α ν α μ έ σ ω ς σ τ ι ς η γ ε σ ί ε ς τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν .
Π ρ ώ τ η έ δ ο σ ε τ ο π α ρ ά δ ε ι γ μ α η ί δ ι α η κ λ ί κ α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Σ τ ο 2 0 ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ή λ ω σ ε μ ε κ ο μ π α σ μ ό ό τ ι σ τ η Σ ο
β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η α π ο φ υ λ α κ ί σ τ η κ α ν κ α ι α π ο κ α τ α σ τ ά θ η κ α ν π ά ν ω
α π ό 7000 ά τ ο μ α π ο υ ε ί χ α ν τ ι μ ω ρ η θ ε ί σ τ ο ν κ α ι ρ ό τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Η δ ι α
δ ι κ α σ ί α α υ τ ή θ α β ά θ α ι ν ε π α ρ α π έ ρ α .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ά ρ χ ι σ α ν ν α ε ξ ο ν τ ώ ν ο υ ν τ ο ν έ ν α ν
μ ε τ ά τ ο ν ά λ λ ο , κ α ι τ ε λ ι κ ά ό λ ο υ ς μ α ζ ί , ε κ ε ί ν α τ α μ έ λ η τ ο υ Π ρ ο ε
δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ Ε τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς , π ο υ θ α τ α χ α ρ α κ τ ή ρ ι ζ α ν σ α ν « α ν τ ι -
κ ο μ μ α τ ι κ ή ο μ ά δ α » . Α φ ο ύ έ β α λ α ν τ ρ ι κ λ ο π ο δ ι ά σ τ ο Μ ά λ ε ν κ ο φ , α
ν τ ι κ α θ ι σ τ ώ ν τ α ς τ ο ν π ρ ο σ ω ρ ι ν ά μ ε τ ο Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν , ή ρ θ ε η σ ε ι ρ ά
τ ο υ Μ ο λ ό τ ο φ . Α υ τ ό σ υ ν έ β η κ ε σ τ ι ς 2 Ι ο ύ ν η τ ο υ 1956. Κ ε ί ν η τ η μ έ ρ α
η ε φ η μ ε ρ ί δ α « Π ρ ά β ν τ α » σ τ η ν π ρ ώ τ η σ ε λ ί δ α ε ί χ ε μ ι α μ ε γ ά λ η φ ω τ ο
γ ρ α φ ί α τ ο υ Τ ί τ ο , μ ε τ ο ντόμπρο ποζιάλοβατ1 γ ι α τ η ν ά φ ι ξ η σ τ η Μ ό
σ χ α τ η ς κ ε φ α λ ή ς τ η ς κ λ ί κ α ς τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ 2 , κ α ι σ τ η ν 4 η σ ε λ ί δ α
σ τ α « χ ρ ο ν ι κ α » ε ί χ ε τ η ν ε ί δ η σ η σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν κ α θ α ί ρ ε σ η τ ο υ Μ ο
λ ό τ ο φ α π ό τ ο π ό σ τ ο τ ο υ υ π ο υ ρ γ ο ύ Ε ξ ω τ ε ρ ι κ ώ ν τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ
ν ω σ η ς . Σ τ η ν ε ί δ η σ η α ν α φ έ ρ ο ν τ α ν ό τ ι ο Μ ο λ ό τ ο φ α π α λ λ ά σ σ ε τ α ι
α π ' α υ τ ό τ ο α ξ ί ω μ α «με α ί τ η σ ή τ ο υ » , α λ λ ά σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α α
π α λ λ ά σ σ ο ν τ α ν σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο ν ό ρ ο π ο υ έ θ ε σ ε ο Τ ί τ ο γ ι α ν α έ ρ θ ε ι
σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η γ ι α π ρ ώ τ η φ ο ρ ά ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η δ ι α κ ο π ή τ ω ν
σ χ έ σ ε ω ν σ τ α 1948 - 1949. Κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α ε κ τ έ λ ε
σ α ν τ ο ν ό ρ ο π ο υ έ θ ε σ ε τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι γ ι α ν α ι κ α ν ο π ο ι ή σ ο υ ν τ ο ν Τ ί -
_____________________________
1. Καλωσορίσατε (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
2. Ο Τ ί τ ο επισκέφτηκε τη Σοβιετ ική Έ ν ω σ η από τις 2 μέχρι τις 23 Ιούνη
1956.
121
τ ο , ε π ε ι δ ή ο Μ ο λ ό τ ο φ μ α ζ ί μ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν ε ί χ α ν υ π ο γ ρ ά ψ ε ι τ ι ς επι
σ τ ο λ έ ς , π ο υ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α α π η ύ θ υ ν ε σ τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η
γ ε σ ί α τ ο 1948.
Ο ι θ έ σ ε ι ς τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν α ν τ ι δ ρ α σ τ ι κ ώ ν δ υ ν ά μ ω ν α ν κ α ι ο ι
α ν τ ί π α λ ο ί τ ο υ ς σ τ ο Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο , Μ ά λ ε ν κ ο φ , Μ ο λ ό τ ο φ , Κ α γ κ ά ν ο β ι -
τ ς , Β ο ρ ο σ ί λ ο φ και ά λ λ ο ι ά ρ χ ι σ α ν τ ώ ρ α ν α β λ έ π ο υ ν π ι ο ξ ε κ ά θ α ρ α
τ η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή μ η χ α ν ο ρ α φ ί α κ α ι τ α σ α τ α ν ι κ ά σ χ έ δ ι α π ο υ σ κ ά
ρ ω ν ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε
τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι τ ο κ ρ ά τ ο ς τ η ς δ ι χ τ α τ ο ρ ί α ς τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ .
Σ ε μ ι α σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ
κ ό μ μ α τ ο ς σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο τ ο κ α λ ο κ α ί ρ ι τ ο υ 1957, ύ σ τ ε ρ α α π ό π ο λ λ έ ς
κ ρ ι τ ι κ έ ς , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε ι ο ψ ή φ η σ ε κ α ι , ό π ω ς μ α ς ε ί π ε ο ί δ ι ο ς ο
Π ο λ ι ά ν σ κ ι , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α θ α ι ρ έ θ η κ ε α π ό τ ο κ α θ ή κ ο ν τ ο υ π ρ ώ
τ ο υ γ ρ α μ μ α τ έ α κ α ι δ ι ο ρ ί σ τ η κ ε υ π ο υ ρ γ ό ς γ ε ω ρ γ ί α ς μ ι α κ α ι ή τ α ν «ει
δ ι κ ό ς γ ι α τ η ν K u k u r u z a » 1 . Α υ τ ή η κ α τ ά σ τ α σ η ό μ ω ς δ ε δ ι ά ρ κ ε σ ε π α
ρ ά μ ό ν ο λ ί γ ε ς ώ ρ ε ς . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ί τ ο υ σ ή μ α ν α ν
μ υ σ τ ι κ ά σ υ ν α γ ε ρ μ ό , ο ι σ τ ρ α τ ά ρ χ ε ς π ε ρ ι κ ύ κ λ ω σ α ν μ ε τ ά ν κ ς κ α ι
σ τ ρ α τ ό τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο κ α ι έ δ ο σ α ν δ ι α τ α γ ή ν α μ η σ α λ έ ψ ε ι ο ύ τ ε μ ύ γ α .
Α π ό τ η ν ά λ λ η μ ε ρ ι ά έ σ τ ε ι λ α ν α ε ρ ο π λ ά ν α π ρ ο ς ό λ ε ς τ ι ς κ α τ ε υ θ ύ ν
σ ε ι ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς ν α φ έ ρ ο υ ν τ α μ έ λ η τ η ς Κ Ε τ ο υ Κ Κ
τ η ς Σ Ε . « Ύ σ τ ε ρ α — μ α ς δ ι η γ ή θ η κ ε ο Π ο λ ι ά ν σ κ ι , α υ τ ό ς ο γ ό ν ο ς
τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , — μ π ή κ α μ ε σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο κ α ι ζ η τ ή σ α μ ε ν α μ π ο ύ
μ ε σ τ η σ υ ν ε δ ρ ί α σ η . Μ α ς β γ ή κ ε μ π ρ ο σ τ ά ο Β ο ρ ο σ ί λ ο φ , ο ο π ο ί ο ς
μ α ς ρ ώ τ η σ ε τ ι θ έ λ α μ ε . Ό τ α ν τ ο υ ε ί π α μ ε π ω ς θ έ λ ο υ μ ε ν α μ π ο ύ μ ε
σ τ η σ υ ν ε δ ρ ί α σ η α υ τ ό ς μ α ς τ ο α π ό κ λ ε ι σ ε . Ό τ α ν ε μ ε ί ς τ ο υ δ ε ί ξ α μ ε
τ η δ ύ ν α μ η , α υ τ ό ς ε ί π ε : «Τι ε ί ν α ι α υ τ ά π ο ύ γ ί ν ο ν τ α ι ; » Ε μ ε ί ς ό μ ω ς
τ ο ν π ρ ο ε ι δ ο π ο ι ή σ α μ ε : λ ί γ α τ α λ ό γ ι α σ ο υ , δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά σ ε σ υ λ λ α μ
β ά ν ο υ μ ε . Μ π ή κ α μ ε σ τ η σ υ ν ε δ ρ ί α σ η κ α ι κ ά ν α μ ε ν α α λ λ ά ξ ε ι η κ α τ ά
σ τ α σ η » . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ξ α ν α π ή ρ ε σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α .
Έ τ σ ι α υ τ ο ί ο ι π ρ ώ η ν σ υ ν α γ ω ν ι σ τ έ ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , ο ι ο π ο ί ο ι τ ά
χ τ η κ α ν α λ λ η λ έ γ γ υ ο ι μ ε τ ι ς σ υ κ ο φ α ν τ ί ε ς , π ο υ ε ξ υ φ ά ν θ η κ α ν ε ν ά ν τ ι α
σ τ ο έ ν δ ο ξ ο έ ρ γ ο τ ο υ , ύ σ τ ε ρ α α π ' α υ τ ή τ η ν α π ο τ υ χ η μ έ ν η α π ό π ε ι ρ α ,
χ α ρ α κ τ η ρ ί σ τ η κ α ν « α ν τ ι κ ο μ μ α τ ι κ ή ο μ ά δ α » κ α ι δ έ χ τ η κ α ν τ ο ο ρ ι σ τ ι
κ ό χ τ ύ π η μ α α π ό τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς . Κ α ν έ ν α ς δ ε τ ο υ ς έ κ λ α ψ ε ,
κ α ν έ ν α ς δ ε ν τ ο υ ς σ υ μ π ό ν ε σ ε . Ε ί χ α ν χ ά σ ε ι τ ο ε π α ν α σ τ α τ ι κ ό π ν ε ύ μ α ,
ή τ α ν π τ ώ μ α τ α τ ο υ μ π ο λ σ ε β ι κ ι σ μ ο ύ , δ ε ν ή τ α ν π ι α μ α ρ ξ ι σ τ έ ς - λ ε ν ι -
_______________________ 1. Καλαμπόκι (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
122
ν ι σ τ έ ς . Ε ί χ α ν ε ν ω θ ε ί μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ και ε π έ τ ρ ε ψ α ν ν α ρ ι χ τ ε ί
λ ά σ π η σ τ ο Σ τ ά λ ι ν και σ τ ο έ ρ γ ο τ ο υ · α π ο π ε ι ρ ά θ η κ α ν κάτι ν α κά
μ ο υ ν , α λ λ ά ό χ ι σ ε κ ο μ μ α τ ι κ ό δ ρ ό μ ο , γ ι α τ ί , και γ ι ' α υ τ ο ύ ς , τ ο κ ό μ μ α
δ ε ν υ π ή ρ χ ε .
Α υ τ ή τ η ν τ ύ χ η θ α ε ί χ α ν ό λ ο ι ε κ ε ί ν ο ι , π ο υ , κ α τ ά τ ο ν έ ν α ή τ ο ν ά λ
λ ο τ ρ ό π ο , α ν τ ι τ ά σ σ ο ν τ α ν σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή π ο υ δ ε ν τ ο υ ς ε ί χ ε π ι α
α ν ά γ κ η . Χ ρ ό ν ι α σ υ ν έ χ ε ι α π α ρ α φ ο ύ σ κ ω ν α ν τ ις « μ ε γ ά λ ε ς α ξ ί ε ς » του
Ζ ο ύ κ ο φ , χ ρ η σ ι μ ο π ο ί η σ α ν τ η δ ρ ά σ η τ ο υ κ α τ ά τ ο μ ε γ ά λ ο Π α τ ρ ι ω τ ι
κ ό Π ό λ ε μ ο γ ι α ν α ρ ί ξ ο υ ν λ ά σ π η σ τ ο Σ τ ά λ ι ν , τ ο ν ε κ μ ε τ α λ λ ε ύ τ η κ α ν
σ α ν Υ π ο υ ρ γ ό Ά μ υ ν α ς γ ι α τ ο θ ρ ί α μ β ο του π ρ α ξ ι κ ο π ή μ α τ ο ς τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Α ρ γ ό τ ε ρ α ό μ ω ς μ ά θ α μ ε ξ α φ ν ι κ ά ότ ι κ α θ α ι ρ έ θ η κ ε
α π ό τ α λ ε ι τ ο υ ρ γ ή μ α τ α π ο υ κ α τ ε ί χ ε . Ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς ο Ζ ο ύ κ ο φ
β ρ ί σ κ ο ν τ α ν γ ι α ε π ί σ κ ε ψ η σ τ η χ ώ ρ α μ α ς 1 . Τ ο ν υ π ο δ ε χ τ ή κ α μ ε κ α λ ά
σ α ν π α λ ι ό σ τ έ λ ε χ ο ς κ α ι ή ρ ω α τ ο υ σ τ α λ ι ν ι κ ο ύ Κ ό κ κ ι ν ο υ Σ τ ρ α τ ο ύ ,
σ υ ζ η τ ή σ α μ ε γ ι α π ρ ο β λ ή μ α τ α ά μ υ ν α ς τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς κ α ι τ ο υ σ ο σ ι α
λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ κ α ι δ ε ν π α ρ α τ η ρ ή σ α μ ε τ ί π ο τ α τ ο α ν η σ υ χ α -
σ τ ι κ ό σ τ ι ς σ κ έ ψ ε ι ς τ ο υ . Α ν τ ί θ ε τ α , ε π ε ι δ ή έ ρ χ ο ν τ α ν α π ό τ η Γ ι ο υ
γ κ ο σ λ α β ί α , ό π ο υ ή τ α ν γ ι α ε π ί σ κ ε ψ η , μ α ς ε ί π ε : « Μ ε ό σ α ε ί δ α σ τ η
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , δ ε ν μ π ο ρ ώ ν α κ α τ α λ ά β ω τ ι σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή χ ώ ρ α εί
ν α ι α υ τ ή ! » . Α π ' α υ τ ό α ν τ ι λ η φ τ ή κ α μ ε ότ ι ο Ζ ο ύ κ ο φ δ ε ν ε ί χ ε τ η ν ί
δ ι α γ ν ώ μ η μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Τ η ν ί δ ι α μ έ ρ α π ο υ α π ο μ α κ ρ ύ ν θ η κ ε ,
π λ η ρ ο φ ο ρ η θ ή κ α μ ε ό τ ι τ ο υ α φ α ι ρ έ θ η κ ε τ ο α ξ ί ω μ α τ ο υ Υ π ο υ ρ γ ο ύ
Ά μ υ ν α ς τ η ς Ε Σ Σ Δ γ ι α « λ ά θ η » κ α ι « σ ο β α ρ ά σ φ ά λ μ α τ α » σ τ η ν ε φ α ρ
μ ο γ ή τ η ς « γ ρ α μ μ ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς » , γ ι α π α ρ α β ι ά σ ε ι ς τ η ς « ν ο μ ι μ ό
τ η τ α ς σ τ ο σ τ ρ ά τ ε υ μ α » , κ λ π . , κ λ π . Δ ε ν μ π ο ρ ώ ν α π ω α ν ο Ζ ο ύ κ ο φ εί
χ ε ή ό χ ι λ ά θ η κ α ι σ φ ά λ μ α τ α σ ' α υ τ έ ς τ ι ς κ α τ ε υ θ ύ ν σ ε ι ς , ε ί ν α ι ό μ ω ς
π ι θ α ν ό ν ο ι λ ό γ ο ι ν α ε ί ν α ι β α θ ύ τ ε ρ ο ι .
Σ ε κ ά π ο ι α σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ έ γ ι ν ε μ ε τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , μ ο υ ε ί χ ε
κ ά μ ε ι ε ν τ ύ π ω σ η η σ τ ά σ η τ ο υ ς π ρ ο ς τ ο Ζ ο ύ κ ο φ . Δ ε ν θ υ μ ο ύ μ α ι τ ο έ
τ ο ς , ή τ α ν ό μ ω ς κ α λ ο κ α ί ρ ι κ ι ε γ ώ ή μ ο υ ν γ ι α α ν ά π α υ σ η σ τ ο Ν ό τ ο
τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε ε ί χ ε π ρ ο σ κ α λ έ σ ε ι σ ε
γ ε ύ μ α . Α π ό τ ο υ ς ν τ ό π ι ο υ ς ή τ α ν ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , ο Κ ι ρ ι τ σ ι έ ν κ ο , η Ν ί ν α
Π ε τ ρ ό β ν α ( σ ύ ζ υ γ ο ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ) και μ ε ρ ι κ ο ί ά λ λ ο ι . Α π ό τ ο υ ς
ξ έ ν ο υ ς φ ί λ ο υ ς , ε κ τ ό ς α π ό μ έ ν α , ή τ α ν και ο Ο ύ λ μ π ρ ι χ τ μ ε τ ο Γ κ ρ ό -
τ ε β ο λ . Ε ί χ α μ ε κ α θ ή σ ε ι έ ξ ω , σ τ η β ε ρ ά ν τ α , τ ρ ω γ ω π ί ν α μ ε . Ό τ α ν ή ρ
θε ο Ζ ο ύ κ ο φ , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ τ ο ν κ ά λ ε σ ε να κ α θ ή σ ε ι . Ο Ζ ο ύ κ ο φ δε
φ α ί ν ο ν τ α ν κ ε φ ά τ ο ς . Σ η κ ώ θ η κ ε ο Μ ι κ ο γ ι ά ν κ α ι τ ο υ λέε ι :
_______________________________________ 1. Επισκέφτηκε την Αλβανία από τις 17 μέχρι τις 26 Οχτώβρη 1957.
123
— Εγώ είμαι ο ταμαντά1, γ έ μ ι ζ ε το π ο τ ή ρ ι !
— Δ ε μ π ο ρ ώ ν α π ι ώ — τ ο υ ε ί π ε ο Ζ ο ύ κ ο φ — δ ε ν ε ί μ α ι κ α λ ά .
— Γ έ μ ι σ ε τ ο σ ο υ λ έ ω — ε π έ μ ε ν ε ο Μ ι κ ο γ ι ά ν μ ε α υ τ α ρ χ ι κ ό ύ
φ ο ς — ε δ ώ δ ι α τ ά ζ ω ε γ ώ κ α ι ό χ ι ε σ ύ .
Ε π έ μ β η κ ε η Ν ί ν α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό β α :
— Α ν α σ τ ά ς Ι β ά ν ο β ι τ ς — ε ί π ε σ τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν — μ η τ ο ν α ν α γ κ ά
ζεις α φ ο ύ δ ε ν τ ο υ κ ά ν ε ι κ α λ ό .
Ο Ζ ο ύ κ ο φ σ ώ π α σ ε κ α ι δ ε γ έ μ ι σ ε τ ο π ο τ ή ρ ι . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ ά
ν ο ν τ α ς α σ τ ε ί α μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ά λ λ α ξ ε τ η ν κ ο υ β έ ν τ α π ρ ο ς ά λ λ η κ α
τ ε ύ θ υ ν σ η .
Μ ή π ω ς ά ρ α γ ε α π ό τ ό τ ε ε ί χ α ν α ν α κ ύ ψ ε ι ο ι δ ι α φ ω ν ί ε ς μ ε τ ο Ζ ο ύ
κ ο φ κ α ι ά ρ χ ι σ α ν ν α τ ο ν π ρ ο σ β ά λ λ ο υ ν κ α ι ν α τ ο υ δ ε ί χ ν ο υ ν π ω ς ά λ
λ ο ι « δ ι α τ ά ζ ο υ ν » και ό χ ι α υ τ ό ς ; Μ ή π ω ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ και σ υ ν τ ρ ο
φ ί α ά ρ χ ι σ α ν ν α φ ο β ο ύ ν τ α ι τ η δ ύ ν α μ η π ο υ ο ι ί δ ι ο ι έ δ ο σ α ν σ τ ο Ζ ο ύ
κ ο φ γ ι α ν α π ά ρ ο υ ν τ η ν ε ξ ο υ σ ί α κ α ι γ ι ' α υ τ ό α ρ γ ό τ ε ρ α τ ο ν κ α τ η γ ό
ρ η σ α ν γ ι α « β ο ν α π α ρ τ ι σ μ ό » ; Μ ή π ω ς ο ι π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς γ ι α τ ι ς
α π ό ψ ε ι ς τ ο υ Ζ ο ύ κ ο φ σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α π ή γ α ν σ τ ο ν
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , π ρ ο τ ο ύ ο Ζ ο ύ κ ο φ ε π ι σ τ ρ έ ψ ε ι σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω
σ η ; ! Ό π ω ς κ α ι ν α ε ί ν α ι ο Ζ ο ύ κ ο φ ε ξ α φ α ν ί σ τ η κ ε α π ό τ η ν π ο λ ι τ ι κ ή
σ κ η ν ή , μ α ζ ί μ ε τ ο υ ς τ έ σ σ ε ρ ι ς α σ τ έ ρ ε ς τ ο υ Ή ρ ω α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς
Έ ν ω σ η ς κ α ι μ ι α σ ε ι ρ ά α π ό π α ρ ά σ η μ α τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι ά λ λ α α μ έ τ ρ η
τ α μ ε τ ά λ λ ι α .
Μ ε τ ά τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α ν έ β α σ ε ψ η λ ά κ α ι τ ο ν Κ ι -
ρ ι τ σ ι έ ν κ ο κ α ι τ ο ν έ κ α μ ε μ ι α α π ό τ ι ς κ υ ρ ι ό τ ε ρ ε ς π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ ε ς
τ η ς η γ ε σ ί α ς . Τ ο ν ε ί χ α γ ν ω ρ ί σ ε ι σ τ ο Κ ί ε β ο π ο λ λ ά χ ρ ό ν ι α π ρ ι ν , ό τ α ν
ή τ α ν π ρ ώ τ ο ς γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ η ς Ο υ κ ρ α ν ί α ς . Α υ τ ό ς ο μ ε γ α λ ό σ ω μ ο ς ά
ν τ ρ α ς μ ε κ ο κ κ ι ν ω π ό π ρ ό σ ω π ο , π ο υ δ ε μ ο υ ε ί χ ε π ρ ο κ α λ έ σ ε ι κ α κ ή ε
ν τ ύ π ω σ η , μ ε υ π ο δ έ χ τ η κ ε ό χ ι μ ε έ π α ρ σ η ο ύ τ ε κ α ι ό σ ο ν α π ε ρ ά σ ε ι
τ η ν α ρ ά δ α . Ο Κ ι ρ ι τ σ ι έ ν κ ο μ ε σ υ ν ό δ ε υ σ ε σ ε π ο λ λ ά μ έ ρ η , π ο υ ε γ ώ έ
β λ ε π α γ ι α π ρ ώ τ η φ ο ρ ά , μ ο υ έ δ ε ι ξ ε τ ο ν κ ε ν τ ρ ι κ ό δ ρ ό μ ο τ ο υ Κ ι έ β ο υ
π ο υ ε ί χ ε φ κ ι α χ τ ε ί ο λ ό τ ε λ α κ α ι ν ο ύ ρ γ ι ο ς , μ ε π ή γ ε σ τ ο μ έ ρ ο ς π ο υ ο
ν ο μ ά ζ ο ν τ α ν Μ π ά μ π ι Γ ι ά ρ , γ ν ω σ τ ό γ ι α τ η σ φ α γ ή τ ω ν ε β ρ α ί ω ν α π ό
τ ο υ ς ν α ζ ι σ τ έ ς . Π ή γ α μ ε μ α ζ ί κ α ι σ τ η ν ό π ε ρ α , ό π ο υ ε ί δ α μ ε έ ν α έ ρ γ ο
σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο ν Μ π ο γ κ ν τ ά ν Χ μ ι ε λ ν ί σ κ 2 , τ ο ν ο π ο ί ο , θ υ μ ά μ α ι , σ ύ -
____________________________________________
1. Συμποσιάρχης (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
2. Μπογκντάν Μ ι χ ά η λ ο β ι τ ς Χμιελνισκι (1595 - 1657) - ηγέτης του απελευθερωτικού αγώνα του ουκρανικού λαού ενάντια στην πολωνική καταπίεση.
124
γ κ ρ ι ν ε μ ε τ ο Σ κ ε ν τ έ ρ μ π έ η μ α ς . Α υ τ ό μ ε ε υ χ α ρ ί σ τ η σ ε , π α ρ ό λ ο π ο υ
ή μ ο υ ν σ ί γ ο υ ρ ο ς ότ ι ο Κ ι ρ ι ν τ σ ι έ ν κ ο μ ό ν ο τ ο ό ν ο μ α τ ο υ Σ κ ε ν τ έ ρ
μ π έ η θ υ μ ο ύ ν τ α ν α π ό ό σ α τ ο υ ε ί χ α ν ε π ι σ η μ ά ν ε ι ο ι τσινόβνικ γ ι α τ η ν
ι σ τ ο ρ ί α τ η ς Α λ β α ν ί α ς . Σ τ η ν α γ ά π η μ ο υ γ ι α τ ο Σ τ ά λ ι ν δ ε ν π α ρ έ λ ε ι π ε
ν α α π α ν τ ή σ ε ι μ ε τ α ί δ ι α λ ό γ ι α κ α ι ε κ φ ρ ά σ ε ι ς θ α υ μ α σ μ ο ύ και α φ ο
σ ί ω σ η ς . Α λ λ ά ε π ε ι δ ή ή τ α ν α π ό τ η ν Ο υ κ ρ α ν ί α , ο Κ ι ρ ι τ σ ι έ ν κ ο δ ε ν
π α ρ έ λ ε ι π ε ν α μ ι λ ά ε ι κ α ι γ ι α τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , γ ι α τ η ν ε ξ υ π ν ά δ α , τ η ν
ι κ α ν ό τ η τ α , τ η ν ε ν ε ρ γ η τ ι κ ό τ η τ ά τ ο υ κ . λ π . Σ ' α υ τ έ ς τ ις ε κ φ ρ ά σ ε ι ς ,
φ υ σ ι κ έ ς γ ι α μ έ ν α κ ε ί ν η τ η ν ε π ο χ ή , δ ε ν έ β λ ε π α τ ί π ο τ ε τ ο κ α κ ό .
Σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο , π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς ε ί χ α τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α ν α π α ρ α κ α θ ή σ ω
σ τ ο τ ρ α π έ ζ ι μ ε τ ο ν Κ ι ρ ι τ σ ι έ ν κ ο κ α ι ν α σ υ ν ο μ ι λ ή σ ω μ ' α υ τ ό ν . Μ ε τ ά
τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ο ρ γ α ν ώ ν ο ν τ α ν π ο λ λ ά σ υ μ π ό σ ι α , σ υ ν ή θ ω ς
τ ο υ ς η γ έ τ ε ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α τ ά τ η ν π ε ρ ί ο δ ο α υ τ ή τ ο υ ς
σ υ ν α ν τ ο ύ σ ε ς μ ό ν ο σ ε σ υ μ π ό σ ι α . Ο ι σ ο φ ρ ά δ ε ς μ έ ρ α - ν ύ χ τ α ή τ α ν
σ τ ρ ω μ έ ν ο ι , γ ε μ ά τ ο ι μ έ χ ρ ι α η δ ί α ς μ ε φ α γ η τ ά κ α ι π ο τ ά . Ό τ α ν έ β λ ε
π α τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς ν α τ ρ ώ ν ε κ α ι ν α π ί ν ο υ ν θ υ μ ό μ ο υ ν
τ ο ν Γ α ρ γ α ν τ ο ύ α τ ο υ Ρ α μ π ε λ ι έ . Α υ τ ά σ υ ν έ β α ι ν α ν μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο
τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , ό τ α ν η σ ο β ι ε τ ι κ ή δ ι π λ ω μ α τ ί α π έ ρ α σ ε σ τ α πριόμ κ α ι ο
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ό ς « κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ό ς » λ α μ π ρ ύ ν ο ν τ α ν ε κ τ ό ς τ ω ν ά λ λ ω ν
κ α ι μ ε σ υ μ π ό σ ι α , μ ε χ α β ι ά ρ ι κ α ι κ ρ α σ ι ά α π ό τ η ν Κ ρ ι μ α ί α .
Σ ' έ ν α α π ό α υ τ ά τ α πριόμ έ χ ο ν τ α ς δ ί π λ α μ ο υ τ ο ν Κ ι ρ ι τ σ ι έ ν κ ο ,
ε ί π α μ ε γ α λ ό φ ω ν α σ τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ :
— Π ρ έ π ε ι ν α έ ρ θ ε τ ε ν α ε π ι σ κ ε φ τ ε ί τ ε μ ι α φ ο ρ ά τ η ν Α λ β α ν ί α ,
γ ι α τ ί π α ν τ ο ύ έ χ ε τ ε π ά ε ι .
— Θ α ' ρ θ ω , μ ο υ α π ά ν τ η σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Τ ό τ ε π ε τ ά χ τ η κ ε ο Κ ι ρ ι τ σ ι έ ν κ ο κ α ι ε ί π ε σ τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ :
— Η Α λ β α ν ί α ε ί ν α ι μ α κ ρ ι ά , γ ι ' α υ τ ό μ η δ ί ν ε ι ς τ ο λ ό γ ο π ό τ ε θ α
π α ς κ α ι π ό σ ε ς μ έ ρ ε ς θ α π α ρ α μ ε ί ν ε ι ς .
- Ε μ έ ν α , φ υ σ ι κ ά , δ ε μ ο υ ά ρ ε σ ε α υ τ ή η ε π έ μ β α σ η κ α ι τ ο ν ρ ώ τ η σ α :
— Γ ι α τ ί ε σ ύ , σ ύ ν τ ρ ο φ ε , δ ε ί χ ν ε ι ς ότι δ ε ν ε ί σ α ι κ α λ ο θ ε λ η τ ή ς
π ρ ο ς τ η χ ώ ρ α μ α ς ;
Α υ τ ό ς έ κ α μ ε π ω ς λ υ π ή θ η κ ε γ ι α ό,τι σ υ ν έ β η κ ε κ α ι , γ ι α ν α ε ξ η γ ή
σ ε ι τ η χ ε ι ρ ο ν ο μ ί α τ ο υ , μ ο υ ε ί π ε :
— Ο Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε ν ε ί ν α ι κ α λ ά π ρ ο ς τ ο π α ρ ό ν , π ρ έ π ε ι
ν α τ ο ν φ υ λ ά ξ ο υ μ ε .
Ό λ α ή τ α ν π α ρ α μ ύ θ ι α . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή τ α ν γ ε ρ ό ς σ α ν γ ο υ ρ ο ύ
ν ι , έ π ι ν ε κ α ι έ τ ρ ω γ ε ό σ ο γ ι α τ έ σ σ ε ρ ι ς .
Μ ι α ά λ λ η φ ο ρ ά ( α σ φ α λ ώ ς σ ε πριόμ ό π ω ς σ υ ν ή θ ω ς ) έ τ υ χ ε π ά λ ι
ν α ή μ ο υ ν κ ο ν τ ά μ ε τ ο ν Κ ι ρ ι τ σ ι έ ν κ ο . Μ α ζ ί μ ο υ ή τ α ν κ α ι η Ν ε τ ζ μ ί ε .
Ή τ α ν Ι ο ύ λ η ς τ ο υ 1957, κ α ι ρ ό ς π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ τ α ε ί χ ε φ τ ι ά ξ ε ι
125
μ ε τ ο υ ς τ ι τ ο ϊ κ ο ύ ς κ α ι τ ο υ ς έ κ α ν ε κ α ι κ ο λ α κ ε ί ε ς ' κ α ι π ι έ σ ε ι ς . Ο ι τι-
τ ο ϊ κ ο ί έ κ α ν α ν π ω ς γ ε ύ ο ν τ α ν τ ις κ ο λ α κ ε ί ε ς , ε ν ώ ε π έ σ τ ρ ε φ α ν τ ις πιέ
σ ε ι ς κ α ι τ ι ς μ α χ α ι ρ ι έ ς . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε ε ί χ ε ε ι δ ο π ο ι ή σ ε ι έ ν α βρά
δ υ π ρ ω τ ύ τ ε ρ α « γ ι α ν α π ά ρ ε ι τ η σ υ γ κ α τ ά θ ε σ ή μ ο υ » ν α π ά ω σ ' έ ν α
δ ε ί π ν ο , ό π ο υ θ α ή τ α ν και ο Ζ ί β κ ο φ μ ε τ η σ ύ ζ υ γ ό τ ο υ , κ α θ ώ ς και ο
Ρ ά ν κ ο β ι τ ς και ο Κ ά ρ ν τ ε λ με τ ι ς σ υ ζ ύ γ ο υ ς τ ο υ ς . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ό
π ω ς σ υ ν ή θ ι ζ ε , έ κ α ν ε α σ τ ε ί α μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν . Ή τ α ν έ ν α ς σ υ ν δ υ α
σ μ έ ν ο ς τ ρ ό π ο ς , π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ υ ν ό δ ε υ ε τ α β έ λ η , τ ις δ ο λ ι ό τ η -
τες , τ ις ψ ε υ τ ι έ ς , τ ι ς α π ε ι λ έ ς μ ε α σ τ ε ϊ σ μ ο ύ ς μ ε τ ο ν « Α ν α σ τ ά ς » , π ο υ
έ π α ι ζ ε τ ο ρ ό λ ο « γ ε λ ω τ ο π ο ι ο ύ α υ λ ή ς » .
Α φ ο ύ τ ε λ ε ί ω σ ε τ η ν ε ι σ α γ ω γ ή μ ε α σ τ ε ϊ σ μ ο ύ ς μ ε τ ο « γ ε λ ω τ ο π ο ι ό
τ η ς α υ λ ή ς » , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε έ ν α π ο τ ή ρ ι π ι ο τ ό σ τ ο χ έ ρ ι ά ρ χ ι σ ε ν α
μ α ς κ ά ν ε ι δ ι ά λ ε ξ η γ ι α τ η φ ι λ ί α π ο υ π ρ έ π ε ι ν α υ π ά ρ χ ε ι σ τ ο τ ρ ί γ ω ν ο
Α λ β α ν ί α - Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α - Β ο υ λ γ α ρ ί α κ α ι σ τ ο τ ε τ ρ ά γ ω ν ο Σ ο β ι ε τ ι
κή Έ ν ω σ η - Α λ β α ν ί α - Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α - Β ο υ λ γ α ρ ί α .
— Ο ι σ χ έ σ ε ι ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α -
ε ί π ε — δ ε β ά δ ι σ α ν σ ε ο ρ θ ό δ ρ ό μ ο . Σ τ η ν α ρ χ ή ή τ α ν κ α λ έ ς , ύ σ τ ε ρ α έ
γ ι ν α ν ψ υ χ ρ έ ς , π ι ο π έ ρ α χ ά λ α σ α ν , μ ε τ ά σ α ν ν α δ ι ο ρ θ ώ θ η κ α ν μ ε τ η
μ ε τ ά β α σ ή μ α ς σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι . Ύ σ τ ε ρ α ε ξ ε ρ ά γ η ο π ύ ρ α υ λ ο ς ( α ν α
φ ε ρ ό τ α ν σ τ α γ ε γ ο ν ό τ α σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α τ ο ν Ο χ τ ώ β ρ η - Ν ο έ μ β ρ η τ ο υ
1956) κ α ι χ ά λ α σ α ν π ά λ ι , τ ώ ρ α ό μ ω ς δ η μ ι ο υ ρ γ ή θ η κ α ν ο ι α ν τ ι κ ε ι μ ε
ν ι κ έ ς κ α ι υ π ο κ ε ι μ ε ν ι κ έ ς σ υ ν θ ή κ ε ς γ ι α τ η β ε λ τ ί ω σ ή τ ο υ ς . Ε ν ώ ο ι
σ χ έ σ ε ι ς τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς μ ε τ η ν Α λ β α ν ί α κ α ι τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α α
κ ό μ α δ ε ν κ α λ υ τ έ ρ ε ψ α ν κ α ι , ό π ω ς ε ί π α π ρ ω τ ύ τ ε ρ α σ τ ο Ρ ά ν κ ο β ι τ ς
κ α ι σ τ ο ν Κ ά ρ ν τ ε λ , ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι π ρ έ π ε ι ν α π ά ψ ο υ ν τ η ν κ α τ α
σ κ ο π ε υ τ ι κ ή τ ο υ ς δ ρ ά σ η ε ν ά ν τ ι α σ ' α υ τ έ ς τ ι ς χ ώ ρ ε ς .
— Οι Α λ β α ν ο ί δ ε ν μ α ς α φ ή ν ο υ ν ή σ υ χ ο υ ς - ε π έ μ β η κ ε ο Ρ ά ν κ υ -
β ι τ ς .
Τ ό τ ε ε π έ μ β η κ α κ α ι α π α ρ ί θ μ η σ α σ τ ο Ρ ά ν κ ο β ι τ ς τ ι ς α ν τ ι α λ β α ν ι -
κ έ ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς , τ α σ α μ π ο τ α ρ ί σ μ α τ α , τ ι ς σ υ ν ω μ ο σ ί ε ς κ α ι τ ο υ ς α ν τ ι π ε
ρ ι σ π α σ μ ο ύ ς π ο υ ο ρ γ ά ν ω ν α ν ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ ε ί ν ο τ ο
β ρ ά δ υ « ή τ α ν μ ε τ ο μ έ ρ ο ς μ α ς » , ο ι κ ρ ι τ ι κ έ ς τ ο υ ό μ ω ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς ή τ α ν μ ε τ ο β α μ π ά κ ι .
— Δ ε ν κ α τ α λ α β α ί ν ω — λ έ ε ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , κ ο υ ν ώ ν τ α ς τ ο π ο τ ή
ρ ι — α υ τ ή τ η ν ο ν ο μ α σ ί α τ ο υ κ ό μ μ α τ ό ς σ α ς « Έ ν ω σ η Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ώ ν
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς » . Τ ι ε ί ν α ι α υ τ ό ς ο ό ρ ο ς « Έ ν ω σ η » ; Ε ξ ά λ λ ο υ ε σ ε ί ς
ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι δ ε θ έ λ ε τ ε ν α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ί τ α ι ο ό ρ ο ς « σ ο σ ι α λ ι
σ τ ι κ ό σ τ ρ α τ ό π ε δ ο » . Π έ σ τ ε μ α ς , ό μ ω ς , π ώ ς ν α τ ο ο ν ο μ ά σ ο υ μ ε «ου
δ έ τ ε ρ ο σ τ ρ α τ ό π ε δ ο » , « σ τ ρ α τ ό π ε δ ο τ ω ν ο υ δ ε τ έ ρ ω ν χ ω ρ ώ ν » ; Ε μ ε ί ς ό
λ ο ι ε ί μ α σ τ ε σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς , ε σ ε ί ς δ ε ν ε ί σ τ ε ;
126
— Ε ί μ α σ τ ε , π ω ς δ ε ν ε ί μ α σ τ ε - τ ο υ ε ί π ε ο Κ ά ρ ν τ ε λ .
— Τ ό τ ε , ε λ ά τ ε μ ε μ α ς , γ ι α τ ί ε ί μ α σ τ ε η π λ ε ι ο ψ η φ ί α , τ ο υ α π ά ν τ η
σε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ό λ η α υ τ ή τ η ν α γ ό ρ ε υ σ η , π ο υ τ η ν έ κ α μ ε ό ρ θ ι ο ς ,
ό λ ο φ ω ν α χ τ ά κ α ι χ ε ι ρ ο ν ο μ ί ε ς , ό λ ο « κ ρ ι τ ι κ έ ς » π ρ ο ς τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ
λ ά β ο υ ς , τ η ν έ κ α ν ε σ τ α π λ α ί σ ι α τ ω ν π ρ ο σ π α θ ε ι ώ ν τ ο υ ν α τ α π ε ι ν ώ σ ε ι
τ ο ν Τ ί τ ο , π ο υ μ ε κ α ν έ ν α ν τ ρ ό π ο δ ε ν π α ρ α δ έ χ ο ν τ α ν τ η ν « π ρ ω τ ο κ α
θ ε δ ρ ί α » τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Ο Κ ι ρ ι τ σ ι έ ν κ ο , π ο υ ή τ α ν π λ ά ι μ ο υ , ά κ ο υ ε κ α ι δ ε μ ι λ ο ύ σ ε . Α ρ γ ό
τ ε ρ α μ ε ρ ώ τ η σ ε χ α μ η λ ώ φ ω ν α :
— Π ο ι α ε ί ν α ι η σ υ ν τ ρ ό φ ι σ σ α π ο ύ έ χ ε ι ς δ ί π λ α σ ο υ ;
— Η σ ύ ζ υ γ ό ς μ ο υ , η Ν ε τ ζ μ ί ε , τ ο υ ε ί π α .
— Μ α δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ς ν α μ ο υ τ ο π ε ι ς π ρ ω τ ύ τ ε ρ α , γ ι α τ ί κ ρ α τ ώ τ ο
σ τ ό μ α μ ο υ κ λ ε ι σ τ ό , ν ο μ ί ζ ο ν τ α ς ότ ι ε ί ν α ι σ ύ ζ υ γ ο ς κ α ν ε ν ό ς ά λ λ ο υ
α π ' α υ τ ο ύ ς ; - μ ο υ ε ί π ε , κ α ι έ δ ε ι ξ ε μ ε τ ο β λ έ μ μ α τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά
β ο υ ς . Χ α ι ρ ε τ ή θ η κ ε μ ε τ η Ν ε τ ζ μ ί ε κ α ι ά ρ χ ι σ ε τ ό τ ε ν α β ρ ί ζ ε ι τ ο υ ς
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς .
Σ τ ο μ ε τ α ξ ύ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ υ ν έ χ ι ζ ε τ ι ς « κ ρ ι τ ι κ έ ς » ε ν ά ν τ ι α
σ τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς κ α ι π ά σ κ ι ζ ε ν α τ ο υ ς π ε ί σ ε ι ό τ ι α υ τ ό ς ( φ υ σ ι
κ ά π ε ρ ι β λ η μ έ ν ο ς μ ε τ ο ό ν ο μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , τ ο υ Σ ο β ι ε
τ ι κ ο ύ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς ) , έ π ρ ε π ε ν α ε ί ν α ι « ε π ι κ ε φ α λ ή ς »
κ α ι ό χ ι κ ά π ο ι ο ς ά λ λ ο ς , υ π α ι ν ι σ σ ό τ α ν γ ι α τ ο ν Τ ί τ ο , π ο υ , α π ό μ έ ρ ο υ ς
τ ο υ , π ρ ο σ π α θ ο ύ σ ε ν α θ έ σ ε ι τ ο ν ε α υ τ ό κ α ι τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο κ ό μ
μ α π ά ν ω α π ' ό λ ο υ ς .
— Θ α ή τ α ν γ ε λ ο ί ο — τ ο υ ε ί π ε — ν α ή μ α σ τ α ν ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο υ
σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ α ν τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α δ ε μ α ς ε κ τ ι μ ο ύ σ α ν , έ τ σ ι ό π ω ς θ α
ή τ α ν γ ε λ ο ί ο α ν έ ν α ά λ λ ο κ ό μ μ α θ ε ω ρ ο ύ σ ε τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ ε π ι κ ε φ α
λ ή ς , ε ν ώ τ α ά λ λ α δ ε ν τ ο ε κ τ ι μ ο ύ σ α ν σ α ν τ έ τ ο ι ο .
Ο Κ ά ρ ν τ ε λ κ α ι ο Ρ ά ν κ ο β ι τ ς τ ο υ α π ά ν τ η σ α ν μ ε ψ υ χ ρ ή ό ψ η , π ρ ο
σ π α θ ώ ν τ α ς μ ε π ο λ ύ κ ό π ο ν α φ α ν ο ύ ν ή ρ ε μ ο ι , α λ λ ά π ο λ ύ ε ύ κ ο λ α κ α
τ α λ ά β α ι ν ε ς , ότ ι έ β ρ α ζ α ν μ έ σ α τ ο υ ς . Ο Τ ί τ ο τ ο υ ς ε ί χ ε π α ρ α γ γ ε ί λ ε ι
ν α υ π ε ρ α σ π ί σ ο υ ν κ α λ ά τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ κ α ι α υ τ ο ί δ ε ν π α ρ έ β α ι ν α ν τ η ν
π α ρ α γ γ ε λ ί α τ ο υ μ ά σ τ ο ρ α .
Ο δ ι ά λ ο γ ο ς μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς π α ρ α τ ε ί ν ο ν τ α ν , σ υ χ ν ά δ ι α κ ό π τ ο ν τ α ν
α π ό τ ι ς φ ω ν έ ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ό μ ω ς ε γ ώ δ ε ν έ δ ι ν α π ι α σ η μ α σ ί α . Ε
κ τ ό ς α π ό τ η ν α π ά ν τ η σ η , π ο υ έ δ ο σ α σ τ ο ν Ρ ά ν κ ο β ι τ ς , ό τ α ν μ α ς κ α τ η
γ ό ρ η σ ε , π ω ς εμε ίς ε π ε μ β α ί ν ο υ μ ε τ ά χ α σ τ ι ς υ π ο θ έ σ ε ι ς τ ο υ ς , δ ε ν α
ν τ ά λ λ α ξ α λ έ ξ η μ ' α υ τ ο ύ ς . Ό λ η τ η ν ώ ρ α σ υ ν ο μ ι λ ο ύ σ α μ ε τ ο ν Κ ι ρ ι
τ σ ι έ ν κ ο , ο ο π ο ί ο ς ε ί χ ε π ά ρ α π ο λ λ ά ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς
κ α ι χ α ρ α κ τ ή ρ ι σ ε π ο λ ύ σ ω σ τ ή ό λ η τ η σ τ ά σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς μ α ς ε ν α -
127
ντι τ η ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς .
Ό μ ω ς κ α ι α υ τ ό ς ο Κ ι ρ ι τ σ ι έ ν κ ο έ φ α γ ε α ρ γ ό τ ε ρ α σ φ α λ ι ά ρ α α π ό
τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ο Κ ι ρ ι τ σ ι έ ν κ ο , π ο υ γ ι α κ ά μ π ο σ ο χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η
μ α θ ε ω ρ ο ύ ν τ α ν α π ό τ ο υ ς ξ έ ν ο υ ς π α ρ α τ η ρ η τ έ ς δ ε ύ τ ε ρ ο ς μ ε τ ά τ ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , σ τ ά λ θ η κ ε σ ε μ ι α μ ι κ ρ ή κ α ι α σ ή μ α ν τ η π ό λ η τ η ς Ρ ω
σ ί α ς , α σ φ α λ ώ ς , σ χ ε δ ό ν ε ξ ο ρ ί α . Έ ν α ς σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ό ς φ ο ι τ η τ ή ς μ α ς ,
ό τ α ν ε π έ σ τ ρ ε ψ ε σ τ η ν Α λ β α ν ί α , δ ι η γ ο ύ ν τ α ν :
— Τ α ξ ί δ ε υ α μ ε τ ρ α ί ν ο κ α ι μ ε π λ η σ ι ά ζ ε ι κ α ι κ ά θ ε τ ε δ ί π λ α μ ο υ έ
ν α ς σ ο β ι ε τ ι κ ό ς τ α ξ ι δ ι ώ τ η ς , ο ο π ο ί ο ς έ β γ α λ ε κ α ι ά ρ χ ι σ ε ν α δ ι α β ά ζ ε ι
τ η ν ε φ η μ ε ρ ί δ α . Ύ σ τ ε ρ α α π ό λ ί γ ο π α ρ ά τ η σ ε τ η ν ε φ η μ ε ρ ί δ α κ α ι , ό
π ω ς σ υ ν η θ ί ζ ε τ α ι , μ ε ρ ώ τ η σ ε : — « Π ο ύ π η γ α ί ν ε τ ε ; » . Τ ο υ α π ά ν τ η σ α .
Ξ ε κ ι ν ώ ν τ α ς α π ό τ η ν π ρ ο φ ο ρ ά μ ο υ σ τ α ρ ω σ ι κ ά , μ ε ρ ώ τ η σ ε : «Τι ε θ ν ι
κ ό τ η τ α ς ε ί σ τ ε ; » « Ε ί μ α ι Α λ β α ν ό ς » τ ο υ λ έ ω . Ο τ α ξ ι δ ι ώ τ η ς α π ό ρ ε
σ ε , χ ά ρ η κ ε , κ ο ί τ α ξ ε π ρ ο ς τ η θ ύ ρ α τ ο υ β α γ ο ν ι ο ύ , σ τ ρ ά φ η κ ε σ ε μ έ ν α
κ α ι μ ο υ έ σ φ ι ξ ε δ υ ν α τ ά τ ο χ έ ρ ι , λ έ γ ο ν τ ά ς μ ο υ : « Θ α υ μ ά ζ ω τ ο υ ς Αλ
β α ν ο ύ ς » . Α π ό ρ ε σ α μ ε τ η σ τ ά σ η τ ο υ — ι σ τ ο ρ ε ί ο α ξ ι ω μ α τ ι κ ό ς μ α ς —
γ ι α τ ί α υ τ ή τ η ν ε π ο χ ή ε μ ε ί ς β ρ ι σ κ ό μ α σ τ α ν σ ε δ ι α μ ά χ η μ ε τ ο υ ς
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς . Ή τ α ν η π ε ρ ί ο δ ο ς μ ε τ ά τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν 8 1 κ ο μ
μ ά τ ω ν . « Ε σ ε ί ς π ο ι ό ς ε ί σ τ ε ; » τ ο ν ρ ώ τ η σ α , δ ι η γ ε ί τ α ι ο α ξ ι ω μ α τ ι κ ό ς .
Α υ τ ό ς μ ο υ λ έ ε ι : « Ε ί μ α ι ο Κ ι ρ ι τ σ έ ν κ ο » . Ό τ α ν μ ο υ ε ί π ε τ ο ό ν ο μ ά
τ ο υ — μ α ς δ ι η γ ο ύ ν τ α ν ο α ξ ι ω μ α τ ι κ ό ς — , τ ό τ ε α ν τ ι λ ή φ τ η κ α π ο ι ό ς ή
τ α ν κ α ι ή μ ο υ ν έ τ ο ι μ ο ς ν α α ρ χ ί σ ω σ υ ζ ή τ η σ η μ α ζ ί τ ο υ , α λ λ ά α μ έ σ ω ς
μ ο υ ε ί π ε : « Π α ί ζ ο υ μ ε ν τ ό μ ι ν ο ; » « Π α ί ζ ο υ μ ε » — τ ο υ α π ά ν τ η σ α , κ ι α υ
τ ό ς έ β γ α λ ε α π ό τ η τ σ έ π η τ ο ν τ ό μ ι ν ο κ α ι α ρ χ ί σ α μ ε τ ο π α ι γ ν ί δ ι . Γ ρ ή
γ ο ρ α κ α τ ά λ α β α γ ι α τ ί ή θ ε λ ε ν α π α ί ξ ο υ μ ε ν τ ο μ ι ν ό . Ή θ ε λ ε κ ά τ ι ν α
μ ο υ π ε ι κ α ι ν α σ κ ε π ά σ ε ι τ η φ ω ν ή τ ο υ μ ε τ ο ν κ ρ ό τ ο τ ω ν π λ α κ ι δ ί ω ν
τ ο υ ν τ ό μ ι ν ο υ σ τ ο τ ρ α π ε ζ ά κ ι . Κ α ι ά ρ χ ι σ ε : « Ε ύ γ ε σ τ ο Κ ό μ μ α σ α ς ,
π ο υ ξ ε σ κ έ π α σ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ζ ή τ ω ο Ε ν β έ ρ Χ ό τ ζ α ! Ζ ή τ ω η Σ ο
σ ι α λ ι σ τ ι κ ή Α λ β α ν ί α ! » Κ α ι έ τ σ ι ε μ ε ί ς σ υ ν ε χ ί σ α μ ε μ ι α π ο λ ύ φ ι λ ι κ ή
σ υ ν ο μ ι λ ί α κ ά τ ω α π ό τ ο ν κ ρ ό τ ο τ ω ν π λ α κ ι δ ί ω ν τ ο υ ν τ ό μ ι ν ο υ . Ε ν ώ ε
μ ε ί ς σ υ ν ο μ ι λ ο ύ σ α μ ε , μ π ή κ α ν σ τ η ν κ α μ π ί ν α τ ο υ β α γ ο ν ι ο ύ κ α ι ά λ
λ ο ι . Τ ό τ ε χ τ ύ π η σ ε γ ι α τ ε λ ε υ τ α ί α φ ο ρ ά τ ο π λ α κ ί δ ι ο , λ έ γ ο ν τ α ς : —
« Β α σ τ α χ τ ε ί τ ε , δ ό σ ε χ α ι ρ ε τ ι σ μ ο ύ ς σ τ ο ν Ε ν β έ ρ » , κ α ι π ή ρ ε τ η ν ε φ η
μ ε ρ ί δ α , ά ρ χ ι σ ε τ ο δ ι ά β α σ μ α π ρ ο σ π ο ι ο ύ μ ε ν ο ς π ω ς δ ε γ ν ω ρ ι ζ ό μ α
σ τ α ν π ο τ έ — κ α τ έ λ η ξ ε ο α ξ ι ω μ α τ ι κ ό ς μ α ς .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α έ κ α μ α ν τ ο π ά ν γ ι α ν α ε ξ α π λ ώ σ ο υ ν
κ α ι κ α λ λ ι ε ρ γ ή σ ο υ ν τ η ν α ν ο ι χ τ ή ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή τ ο υ ς γ ρ α μ μ ή , τ ι ς α -
ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς , π ρ α ξ ι κ ο π η μ α τ ι κ έ ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς κ α ι μ έ θ ο δ ε ς σ ε ό λ α τ α
ά λ λ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α . Κ α ι ε ί δ α μ ε μ ε π ο ι ό ν
τ ρ ό π ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι σ μ ό ς ά ν θ ι σ ε τ ό σ ο γ ρ ή γ ο ρ α σ τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α
128
κ α ι τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , σ τ η ν Α ν α τ ο λ ι κ ή Γ ε ρ μ α ν ί α , σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α , σ τ η
Ρ ο υ μ α ν ί α κ α ι τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α . Τ ο μ ε γ ά λ ο π ρ ο τ σ έ ς α π ο κ α τ ά
σ τ α σ η ς , κ ά τ ω α π ό τ η μ ά σ κ α τ η ς « δ ι ό ρ θ ω σ η ς τ ω ν δ ι α π ρ α χ θ έ ν τ ω ν
σ τ ο π α ρ ε λ θ ό ν σ φ α λ μ ά τ ω ν » μ ε τ α τ ρ ά π η κ ε σ ε π ρ ω τ ο ε ί δ ω τ η ε κ σ τ ρ α
τ ε ί α σ ' ό λ ε ς τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ ω ν π ρ ώ η ν λ α ϊ κ ώ ν δ η μ ο κ ρ α τ ι ώ ν . Ά ν ο ι ξ α ν
π α ν τ ο ύ ο ι θ ύ ρ ε ς τ ω ν φ υ λ α κ ώ ν , ο ι κ ε φ α λ έ ς τ ω ν ά λ λ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν
μ π ή κ α ν σ ε ά μ ι λ λ α π ο ι ό ς θ α α π ο φ υ λ ά κ ι ζ ε π ι ό γ ρ ή γ ο ρ α κ α ι π ι ο π ο λ
λ ο ύ ς κ α τ α δ ι κ α σ μ έ ν ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς , π ο ι ό ς θ α τ ο υ ς έ δ ι ν ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α
α ξ ι ώ μ α τ α μ έ χ ρ ι κ α ι ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι του κ ρ ά τ ο υ ς
τ ο υ ς . Ο ι ε φ η μ ε ρ ί δ ε ς κ α ι τ α π ε ρ ι ο δ ι κ ά α υ τ ώ ν τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν δ η μ ο
σ ί ε υ α ν κ α θ η μ ε ρ ι ν ά α ν α κ ο ι ν ώ σ ε ι ς και α γ γ ε λ ί ε ς σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ ή τ η ν
ά ν ο ι ξ η τ η ς ρ ε β ί ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή ς μ α φ ί α ς · γ έ μ ι ζ α ν τ ι ς σ ε λ ί δ ε ς τ ω ν ε φ η μ ε
ρ ί δ ω ν μ ε λ ό γ ο υ ς τ ο υ Τ ί τ ο , τ ο υ Ο ύ λ μ π ρ ι χ τ κ α ι τ ω ν ά λ λ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι -
σ τ ώ ν η γ ε τ ώ ν , ε ν ώ η « Π ρ ά β ν τ α » και τ ο Τ Α Σ Σ έ σ π ε υ δ α ν ν α β ά ζ ο υ ν
σ ε φ ω ς α υ τ ά τ α γ ε γ ο ν ό τ α κ α ι ν α τ α δ ι α δ ί δ ο υ ν σ α ν « π ρ ω τ ο π ό ρ ο π α
ρ ά δ ε ι γ μ α » .
Ε μ ε ί ς β λ έ π α μ ε τ ι σ υ ν έ β α ι ν ε , ν ο ι ώ θ α μ ε τ η ν α υ ξ α ν ό μ ε ν η π ί ε σ η ,
π ο υ , α π ' ό λ ε ς τ ις μ ε ρ ι έ ς , α σ κ ο ύ ν τ α ν ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς , α λ λ ά δ ε σ α λ ε ύ α
μ ε ο ύ τ ε κ ε ρ α ί α α π ό τ ο δ ρ ό μ ο κ α ι τ η γ ρ α μ μ ή μ α ς .
Α υ τ ό δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α μ η ε ξ ο ρ γ ί σ ε ι , κ α τ ά π ρ ώ τ ο λ ό γ ο , τ ο ν Τ ί τ ο
κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α , π ο υ , γ ε μ ά τ ο ι έ κ σ τ α σ η α π ό τ ι ς α π ο φ ά σ ε ι ς τ ο υ 20ου
Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ κ α ι α π ' ό σ α σ υ ν έ β α ι ν α ν σ τ ι ς ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς , π ε ρ ί μ ε ν α ν ν α
σ υ μ β ε ί κ α ι σ τ η ν Α λ β α ν ί α η μ ε γ ά λ η α ν α τ ρ ο π ή . Η δ ρ ά σ η τ ω ν τ ι τ ο ϊ -
κ ώ ν , π ο υ ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ν σ τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η π ρ ε σ β ε ί α σ τ α Τ ί ρ α ν α
π ή ρ ε ο ρ μ ή ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ η χ ώ ρ α μ α ς .
Ε π ω φ ε λ ο ύ μ ε ν ο ι α π ό τ η σ υ ν ε π ή σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά μ α ς , κ α θ ώ ς κ α ι
α π ό τ ι ς ε υ κ ο λ ί ε ς , π ο υ τ ο υ ς ε ί χ α μ ε δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι σ τ η ν ε κ π λ ή ρ ω σ η
τ η ς α π ο σ τ ο λ ή ς τ ο υ ς , ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι δ ι π λ ω μ ά τ ε ς σ τ α Τ ί ρ α ν α , μ ε
ο δ η γ ί ε ς κ α ι δ ι α τ α γ έ ς α π ό τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι , ά ρ χ ι σ α ν ν α α ν α ζ ω ο γ ο ν ο ύ ν
κ α ι ν α κ ι ν η τ ο π ο ι ο ύ ν ξ α ν ά τ ο υ ς π α λ ι ο ύ ς π ρ ά χ τ ο ρ έ ς τ ο υ ς σ τ η χ ώ ρ α
μ α ς , τ ο υ ς π ρ ο σ α ν α τ ό λ ι σ α ν κ α ι τ ο υ ς έ δ ο σ α ν τ ο σ ι ν ι ά λ ο γ ι α ε π ί θ ε σ η .
Η α π ο τ υ χ η μ έ ν η π ρ ο σ π ά θ ε ι α σ τ η ν Σ υ ν δ ι ά σ κ ε ψ η τ ω ν Τ ι ρ ά ν ω ν , τ ο ν
Α π ρ ί λ η τ ο υ 1956, ν α π λ ή ξ ο υ ν τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς , ή τ α ν
έ ρ γ ο τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ , ή τ α ν σ υ ν ά μ α κ α ι έ ρ γ ο
τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ϊ κ ώ ν 1 . Ο ι τ ε λ ε υ τ α ί ο ι μ ε τ ι ς ρε-
________________________________
1. Τα ρεβιζιονιστικά στοιχεία, κάνοντας κατάχρηση της εσωκομματι
κής δημοκρατίας και επωφελούμενα από την παθητική στάση του καμου
φλαρισμένου εχθρού, Μπεκίρ Μπαλούκου, τότε απεσταλμένου της Κεντρι-
129
β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς τ ο υ ς θ έ σ ε ι ς κ α ι ιδέες ή τ α ν ο ι ε μ π ν ε υ σ τ έ ς τ η ς σ υ ν ω μ ο
σ ί α ς , ε ν ώ ο ι τ ι τ ο ϊ κ ο ί και ο ι σ υ γ κ α λ υ μ μ έ ν ο ι π ρ ά χ τ ο ρ έ ς τ ο υ ς ή τ α ν ο ι
ο ρ γ α ν ω τ έ ς .
Ό τ α ν ό μ ω ς ε ί δ α ν ότ ι κ ι α υ τ ή η σ υ ν ω μ ο σ ί α τ ο υ ς α π ό τ υ χ ε , ο ι σ ο
β ι ε τ ι κ ο ί η γ έ τ ε ς , π ο υ μ α ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ν σ α ν ε π ι σ τ ή θ ι ο ι φ ί λ ο ι και
ά ν θ ρ ω π ο ι α ρ χ ώ ν ά ρ χ ι σ α ν τ ι ς α ν ο ι χ τ έ ς π ι έ σ ε ι ς κ α ι α ξ ι ώ σ ε ι ς .
Σ τ ι ς π α ρ α μ ο ν έ ς τ ο υ 3 ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς , ο ι ε ρ γ α
σ ί ε ς τ ο υ ο π ο ί ο υ δ ι ε ξ ή χ θ η κ α ν τ ι ς τ ε λ ε υ τ α ί ε ς μ έ ρ ε ς τ ο υ Μ ά η κ α ι σ τ ι ς
α ρ χ έ ς τ ο υ Ι ο ύ ν η τ ο υ 1956 1, ο Σ ο υ σ λ ό φ , ε ν τ ε λ ώ ς α ν ο ι χ τ ά , ζ ή τ η σ ε
α π ό τ η ν η γ ε σ ί α μ α ς ν α « α ν α θ ε ω ρ ή σ ε ι » κ α ι « δ ι ο ρ θ ώ σ ε ι » τ η γ ρ α μ μ ή
τ η ς γ ι α τ ο π α ρ ε λ θ ό ν .
— Σ τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι τ ί π ο τ ε γ ι α «ανα
θ ε ώ ρ η σ η » - τ ο υ ς ε ί π α μ ε ρ η τ ά . Ε μ ε ί ς π ο τ έ δ ε ν έ χ ο υ μ ε ε π ι τ ρ έ ψ ε ι σ ο
β α ρ ά λ ά θ η α ρ χ ώ ν σ τ η γ ρ α μ μ ή .
— Π ρ έ π ε ι ν α α ν α θ ε ω ρ ή σ ε τ ε τ η ν υ π ό θ ε σ η τ ο υ Κ ώ τ σ ι Τ ζ ό τ ζ ε και
τ ω ν σ υ ν τ ρ ό φ ω ν τ ο υ , π ο υ τ ο υ ς έ χ ε τ ε κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι π ρ ω τ ύ τ ε ρ α , ε ί π ε ο
Σ ο υ σ λ ό φ .
— Α υ τ ο ί ή τ α ν κ α ι μ έ ν ο υ ν π ρ ο δ ό τ ε ς κ α ι ε χ θ ρ ο ί τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς
κ α ι τ ο υ λ α ο ύ μ α ς , ε χ θ ρ ο ί τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι τ ο υ σ ο σ ι α λ ι
σ μ ο ύ — τ ο υ α π α ν τ ή σ α μ ε ρ η τ ά . Κ α ι ε κ α τ ό φ ο ρ έ ς ά ν α ν α θ ε ω ρ η θ ο ύ ν
τ α π ρ α χ τ ι κ ά τ η ς δ ί κ η ς τ ο υ ς , κ α ι τ ι ς ε κ α τ ό θ α χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ο ύ ν ε
χ θ ρ ο ί κ α ι μ ό ν ο ε χ θ ρ ο ί . Τ έ τ ο ι α ή τ α ν η δ ρ ά σ η τ ο υ ς .
Τ ό τ ε ο Σ ο υ σ λ ό φ ά ρ χ ι σ ε ν α μ ι λ ά ε ι γ ι ' α υ τ ά π ο υ σ υ ν έ β α ι ν α ν σ τ α
_____________________________________
κής Επιτροπής, δημιούργησαν τεταμένη κατάσταση σ' αυτή τη Συνδιά
σκεψη. Μέσω των απεσταλμένων τους που ε ίχαν μπορέσει να εκλεγούν α
ντιπρόσωποι, έθεσαν την αντιμαρξιστική τους πλατφόρμα στο πνεύμα του
20ού Συνεδρίου του ΚΚ της ΣΕ για να χτυπηθεί η γραμμή και η μαρξιστική
- λενιν ιστική ηγεσία του ΚΕΑ. Ό π ω ς αποδείχτηκε αργότερα, η δράση
τους ή τ α ν προετοιμασμένη μυστικά από την γ ιουγκοσλάβικη πρεσβεία σε
συνεργασία με τη σοβιετ ική πρεσβεία στα Τίρανα, μέσω των ντόπιων πρα
κτόρων στην υπηρεσία της γ ιουγκοσλάβικης κατασκοπείας, με επικεφα
λής τον πολυπράκτορα Μ. Σιέχου, η δράση του οποίου τότε δεν είχε ακόμη
αποκαλυφθεί. (Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Διαλεχτά Έ ρ γ α » II, Εκδοτικό «8 Νο
έμβρη», Τίρανα 1975, έκδοση στην α γ γ λ ι κ ή , σελ. 456 - 482, καθώς και «Οι
τιτοϊκοί» (Ιστορικές σημειώσεις), Εκδόσεις «ΠΟΡΕΙΑ», Αθήνα 1983, σελ.
367 - 383.
1. Το 3ο Συνέδριο του ΚΕΑ συνήλθε από τις 25 Μάη μέχρι τις 3 Ιούνη
1956.
130
ά λ λ α κ ό μ μ α τ α και σ τ ο ί δ ι ο τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό κ ό μ μ α , σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η θ ε ώ
ρ η σ η α π ό « ε υ ρ ύ τ ε ρ η » , « π ι ο α ν θ ρ ω π ι σ τ ι κ ή » σ κ ο π ι ά α υ τ ο ύ τ ο υ π ρ ο
β λ ή μ α τ ο ς .
— Α υ τ ό — ε ί π ε — έ κ α μ ε μ ε γ ά λ η ε ν τ ύ π ω σ η κ α ι ή τ α ν ε υ π ρ ό σ δ ε -
χ τ ο σ τ ο υ ς λ α ο ύ ς . Α υ τ ό π ρ έ π ε ι ν α τ ο κ ά ν ε τ ε κ α ι σ ε ι ς .
— Ο λ α ό ς μ α ς θ α μ α ς λ ι θ ο β ο λ ή σ ε ι ά ν α π ο κ α τ α σ τ ή σ ο υ μ ε τ ο υ ς
ε χ θ ρ ο ύ ς κ α ι τ ο υ ς π ρ ο δ ό τ ε ς , α υ τ ο ύ ς π ο υ ή θ ε λ α ν ν α δ έ σ ο υ ν τ η χ ώ ρ α
μ ε τ ι ς α λ υ σ ί δ ε ς μ ι α ς ν έ α ς σ κ λ α β ι ά ς — ε ί π α μ ε σ τ ο ν ι δ ε ο λ ό γ ο τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Ό τ α ν ε ί δ ε π ω ς έ τ σ ι δ ε ν τ α β γ ά ζ ε ι π έ ρ α , ο Σ ο υ σ λ ό φ ά λ λ α ξ ε π λ ά
κ α .
— Κ α λ ά — ε ί π ε — α ν ε ί σ τ ε π ε π ε ι σ μ έ ν ο ι ό τ ι ε ί ν α ι ε χ θ ρ ο ί , έ τ σ ι α ς
μ ε ί ν ο υ ν . Έ ν α π ρ ά γ μ α ό μ ω ς π ρ έ π ε ι ν α κ ά μ ε τ ε : μ ή μ ι λ ά τ ε γ ι α τ η σ ύ ν
δ ε σ ή τ ο υ ς μ ε τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς , μ η τ ο υ ς χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ε τ ε π ι α
π ρ ά χ τ ο ρ ε ς τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ .
— Ε δ ώ μ ι λ ά μ ε γ ι α τ η ν α λ ή θ ε ι α — τ ο υ ε ί π α μ ε . Κ α ι η α λ ή θ ε ι α εί
ν α ι ό τ ι ο Κ ώ τ σ ι Τ ζ ό τ ζ ε κ α ι ο ι σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς τ η ς σ υ ν ω μ ο σ ί α ς τ ο υ ή τ α ν
π α τ ό κ ο ρ φ α π ρ ά χ τ ο ρ ε ς τ ω ν γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν . Ε μ ε ί ς
κ ά ν α μ ε δ η μ ό σ ι α γ ν ω σ τ ο ύ ς τ ο υ ς ε χ θ ρ ι κ ο ύ ς δ ε σ μ ο ύ ς τ ο υ Κ ώ τ σ ι Τ ζ ό
τ ζ ε μ ε τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ η χ ώ ρ α μ α ς ,
τ η σ ω ρ ε ί α τ ω ν σ τ ο ι χ ε ί ω ν π ο υ ε π ι β ε β α ι ώ ν ο υ ν α υ τ ό . Α υ τ ά τ α ξ έ ρ ε ι
κ α λ ά η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α . Ί σ ω ς ν α μ η ν ε ί χ α τ ε ε σ ε ί ς τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α
ν α γ ν ω ρ ί σ ε τ ε α υ τ ά τ α σ τ ο ι χ ε ί α κ α ι ε π ε ι δ ή ε π ι μ έ ν ε τ ε σ τ η γ ν ώ μ η
σ α ς , σ α ς π α ρ α θ έ τ ο υ μ ε μ ε ρ ι κ ά α π ' α υ τ ά .
Ο Σ ο υ σ λ ό φ μ ε π ο λ ύ δ υ σ κ ο λ ί α σ υ γ κ ρ α τ ο ύ σ ε τ ο ν ε κ ν ε υ ρ ι σ μ ό
τ ο υ . Ε μ ε ί ς μ ε ψ υ χ ρ α ι μ ί α τ ο υ α π α ρ ι θ μ ή σ α μ ε έ ν α μ έ ρ ο ς α π ό τ α κ υ ρ ι ό
τ ε ρ α σ τ ο ι χ ε ί α κ α ι , κ α τ α λ ή γ ο ν τ α ς τ ο υ τ ο ν ί σ α μ ε :
— Α υ τ ή ε ί ν α ι η π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο υ ς δ ε σ μ ο ύ ς τ ο υ
Κ ώ τ σ ι Τ ζ ό τ ζ ε μ ε τ ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς .
— Ν τ α , ν τ α 1 , ε π α ν έ λ α β ε ο Σ ο υ σ λ ό φ μ ε α ν υ π ο μ ο ν η σ ί α .
— Τ ό τ ε , π ώ ς μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α δ ι α σ τ ρ ε β λ ώ σ ο υ μ ε α υ τ ή τ η ν α λ ή θ ε ι α ;
— τ ο ν ρ ω τ ή σ α μ ε . Κ α ι ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι μ ή π ω ς σ ' έ ν α κ ό μ μ α , γ ι α χ α τ ή ρ ι
τ ο υ ε ν ό ς ή τ ο υ ά λ λ ο υ , ν α α π ο κ ρ ύ β ε ι ή ν α δ ι α σ τ ρ ε β λ ώ ν ε ι ε κ ε ί ν ο π ο υ
έ χ ε ι α π ο δ ε ι χ τ ε ί μ ε α ν α ρ ί θ μ η τ α σ τ ο ι χ ε ί α ;
— Κ α λ ά , α λ λ ά δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά δ ε δ ι ε υ θ ε τ ο ύ ν τ α ι ο ι σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ξ ε θ ύ μ α ν ε ο Σ ο υ σ λ ό φ .
Γ ι α μ α ς ό λ α π ι α έ γ ι ν α ν ο λ ο κ ά θ α ρ α . Π ί σ ω α π ό τ η ν « α δ ε ρ φ ι κ ή »
__________________________________________
1. Μάλιστα, μάλιστα (ναί, ναί) (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
131
μ ε σ ο λ ά β η σ η τ ο υ Σ ο υ σ λ ό φ , έ σ τ ε κ α ν τ α π α ζ α ρ έ μ α τ α τ ω ν Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ — Τ ί τ ο .
Σ ί γ ο υ ρ α , η ο μ ά δ α τ ο υ Τ ί τ ο , π ο υ ή δ η ε ί χ ε κ ε ρ δ ί σ ε ι έ δ α φ ο ς , δ ι ε κ
δ ι κ ο ύ σ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο χ ώ ρ ο , ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά , σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ά κ α ι π ο λ ι τ ι κ ά
π λ ε ο ν ο ε κ τ ή μ α τ α . Ε ί χ ε ζ η τ ή σ ε ι ε π ί μ ο ν α α π ό τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ν α α
π ο κ α τ α σ τ α θ ο ύ ν ο ι τ ι τ ο ϊ κ ο ί π ρ ο δ ό τ ε ς ό π ω ς ο Κ ώ τ σ ι Τ ζ ό τ ζ ε , ο Ρ ά ι κ ,
ο Κ ω σ τ ό φ κ λ . π . Α λ λ ά σ ε μ α ς δ ε μ π ό ρ ε σ ε ο Τ ί τ ο ν α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή
σ ε ι α υ τ ή τ η ν ε π ι θ υ μ ί α , ε ν ώ σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α , τ η ν Τ σ ε
χ ο σ λ α β α κ ί α π έ τ υ χ ε τ ο σ κ ο π ό . Ο ι π ρ ο δ ό τ ε ς ε κ ε ί α π ο κ α τ α σ τ ά θ η κ α ν
κ α ι ο ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ έ ς η γ ε σ ί ε ς τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν υ π ο ν ο μ ε ύ
τ η κ α ν . Α υ τ ό ή τ α ν κ ο ι ν ό έ ρ γ ο τ ω ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ - Τ ί τ ο . Ε μ ά ς ο Τ ί τ ο
μ α ς ε ί χ ε α γ κ ά θ ι σ τ ο π ό δ ι , μ α η σ τ ά σ η μ α ς ή τ α ν α κ λ ό ν η τ η κ α ι α π ο
φ α σ ι σ τ ι κ ή . Κ α ι α ν ο ι ε χ θ ρ ο ί τ ο λ μ ο ύ σ α ν ν α α ν α λ ά β ο υ ν δ ρ ά σ η ε ν α
ν τ ί ο ν μ α ς , ε μ ε ί ς θ α α ν τ ε ν ε ρ γ ο ύ σ α μ ε . Α υ τ ό τ ο γ ν ώ ρ ι ζ ε α π ό κ α ι ρ ό ο
Τ ί τ ο , τ ο γ ν ώ ρ ι ζ ε κ α ι π ε ί θ ο ν τ α ν κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ο π ο ί ο ς , ε ί χ ε ,
φ υ σ ι κ ά , τ η ν τ ά σ η ν α σ τ ε ν ε ύ ε ι τ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς τ ο υ Τ ί τ ο κ α ι ν α μ η ν τ ο
α φ ή ν ε ι ν α β ό σ κ ε ι σ ε « λ ι β ά δ ι α » π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ τ α θ ε ω ρ ο ύ σ ε δι
κ ά τ ο υ .
Π ε ρ ί π ο υ 15-20 μ έ ρ ε ς μ ε τ ά τ ο 3 ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς ,
τ ο ν Ι ο ύ ν η τ ο υ 1956 β ρ έ θ η κ α σ τ η Μ ό σ χ α σ τ η δ ι α β ο υ λ ε υ τ ι κ ή σ ύ σ κ ε
ψ η , γ ι α τ η ν ο π ο ί α μ ί λ η σ α π ι ο π ά ν ω , ό π ο υ έ π α ι ρ ν α ν μ έ ρ ο ς ο ι η γ έ τ ε ς
τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν ό λ ω ν τ ω ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν . Π α ρ ό λ ο π ο υ σ κ ο
π ό ς τ η ς σ ύ σ κ ε ψ η ς ή τ α ν η σ υ ζ ή τ η σ η τ ω ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ώ ν π ρ ο β λ η μ ά
τ ω ν , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ό π ω ς σ υ ν ή θ ι ζ ε , β ρ ή κ ε τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α κ α ι μ π ή κ ε
σ ' ό λ α τ α ά λ λ α π ρ ο β λ ή μ α τ α .
Ε κ ε ί π α ρ ο υ σ ί α ό λ ω ν τ ω ν ε κ π ρ ο σ ώ π ω ν τ ω ν ά λ λ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν , ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ο μ ο λ ό γ η σ ε ο ί δ ι ο ς τ η ν π ί ε σ η π ο υ ά σ κ η σ ε σ ' α υ τ ό ν ο
Τ ί τ ο γ ι α τ η ν α π ο κ α τ ά σ τ α σ η τ ο υ Κ ώ τ σ ι Τ ζ ό τ ζ ε κ α ι τ ω ν ά λ λ ω ν κ α τ α
δ ι κ α σ μ έ ν ω ν ε χ θ ρ ώ ν σ τ η ν Α λ β α ν ί α .
— Μ ε τ ο ν Τ ί τ ο — ε ί π ε α ν ά μ ε σ α σ τ ' ά λ λ α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — σ υ
ζ η τ ή σ α μ ε γ ι α τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς μ ε τ α ά λ λ α κ ρ ά τ η .
Μ ε τ ο υ ς Π ο λ ω ν ο ύ ς , τ ο υ ς Ο ύ γ γ ρ ο υ ς , τ ο υ ς Τ σ έ χ ο υ ς , τ ο υ ς Β ο ύ λ γ α
ρ ο υ ς κ α ι μ ε ά λ λ ο υ ς ο Τ ί τ ο ή τ α ν ι κ α ν ο π ο ι η μ έ ν ο ς , ε ν ώ γ ι α τ η ν Α λ β α
ν ί α μ ο υ μ ί λ η σ ε μ ε μ ε γ ά λ η ν ε υ ρ ι κ ό τ η τ α , κ ο υ ν ώ ν τ α ς χ έ ρ ι α κ α ι π ό δ ι α .
« Ο ι Α λ β α ν ο ί — μ ο υ ε ί π ε — δ ε ν ε ί ν α ι ε ν τ ά ξ ε ι , δ ε ν ε ί ν α ι σ ε σ ω σ τ ό
δ ρ ό μ ο , δ ε ν α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο υ ν τ α λ ά θ η π ο υ έ κ α μ α ν , δ ε ν έ χ ο υ ν α ν τ ι λ η
φ τ ε ί τ ί π ο τ ε α π ' ό λ α α υ τ ά π ο υ σ υ μ β α ί ν ο υ ν » .
Κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ε π α ν α λ α β α ί ν ο ν τ α ς τ α λ ό γ ι α κ α ι τ ι ς κ α τ η γ ο
ρ ί ε ς τ ο υ Τ ί τ ο , ε ύ ρ ι σ κ ε , σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α κ ι α υ τ ό ς τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α
ν α ξ ε σ π ά σ ε ι , ν α δ ε ί ξ ε ι τ ο θ υ μ ό κ α ι τ η δ υ σ α ρ έ σ κ ε ι α π ο υ έ τ ρ ε φ ε ε ν α -
132
ν τ ί ο ν μ α ς ε π ε ι δ ή σ τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο δ ε ν α π ο κ α τ α σ τ ή σ α μ ε τ ο ν Κ ώ τ σ ι
Τ ζ ό τ ζ ε , « τ ο ν ο π ο ί ο ο Τ ί τ ο — τ ό ν ι σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — χ α ρ α κ τ ή ρ ι σ ε
μ ε γ ά λ ο π α τ ρ ι ώ τ η » .
— Ό τ α ν μ ι λ ο ύ σ ε γ ι α τ ο υ ς α λ β α ν ο ύ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς , ο Τ ί τ ο έ τ ρ ε μ ε
ο λ ό κ λ η ρ ο ς , α λ λ ά ε γ ώ τ ο ν α ν τ έ κ ρ ο υ σ α κ α ι τ ο υ ε ί π α ό τ ι « α υ τ έ ς ε ί ν α ι
ε σ ω τ ε ρ ι κ έ ς υ π ο θ έ σ ε ι ς τ ω ν α λ β α ν ώ ν σ υ ν τ ρ ό φ ω ν , α υ τ ο ί θ α μ π ο ρ έ
σ ο υ ν ν α τ ι ς λ ύ σ ο υ ν » — σ υ ν έ χ ι σ ε ν α μ α ς « ε κ θ έ τ ε ι » ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ,
π ρ ο σ π α θ ώ ν τ α ς ν α μ α ς π ε ί σ ε ι ό τ ι ε ί χ ε κ ά μ ε ι μ ε γ ά λ ο « κ α υ γ ά » μ ε τ ο ν
Τ ί τ ο . Ε μ ε ί ς ό μ ω ς ξ έ ρ α μ ε τ ώ ρ α κ α λ ά τ ι ή τ α ν τ α α δ ι ά κ ο π α φ ι λ ι ά κ α ι
ο ι κ α υ γ ά δ ε ς μ ε τ α ξ ύ α υ τ ώ ν τ ω ν δ ύ ο τ ε λ ά λ η δ ω ν τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ρ ε β ι
ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ .
Ο Τ ί τ ο μ π α σ μ έ ν ο ς ω ς τ ο λ α ι μ ό σ τ η π ρ ο δ ο σ ί α , σ κ ά ρ ω σ ε π ο λ λ έ ς
σ υ ν ω μ ο σ ί ε ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ι ς σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς . Μ α ό τ α ν π ρ ό δ ο σ ε ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε τ α τ ρ ά π η κ ε σ ε « π α γ ώ ν ι » κ α ι π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ν σ α
« δ ά σ κ α λ ο ς » τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ο Τ ί τ ο ε ί χ ε δ ί κ ι ο ν α ζ η τ ά ε ι π ο λ λ ά α π '
α υ τ ό ν κ α ι δ ε ν υ σ τ έ ρ η σ ε σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η . Ε π ι δ ί ω κ ε ν α τ ο ν
υ π α κ ο ύ ε ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ν α ε ν ε ρ γ ε ί σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ις δ ι α τ α γ έ ς
τ ο υ . Ο Τ ί τ ο ε ί χ ε π λ ά τ ε ς τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό κ α ι τ η δ ιε
θ ν ή α ν τ ί δ ρ α σ η , γ ι ' α υ τ ό και ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α π ό μ έ ρ ο υ ς τ ο υ α κ ο
λ ο υ θ ο ύ σ ε τ η ν τ α χ τ ι κ ή π ρ ο σ έ γ γ ι σ η ς , ν α π ά ρ ε ι τ ο ν Τ ί τ ο μ ε τ ο μ έ ρ ο ς
τ ο υ , ν α τ ο ν α γ κ α λ ι ά σ ε ι , ύ σ τ ε ρ α ν α τ ο υ π ι ά σ ε ι τ η ν α ν α π ν ο ή . Ν α ι ,
α λ λ ά ε ί χ ε ν α κ ά μ ε ι μ ε τ ο ν Τ ί τ ο , π ο υ ε ί χ ε ε π ί σ η ς κ ι α υ τ ό ς τ η ν τ α χ τ ι
κ ή τ ο υ ν α π λ η σ ι ά σ ε ι τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ν α τ ο υ ε π ι β λ η θ ε ί κ α ι ό χ ι ν α
τ ο υ υ π ο τ α χ θ ε ί , ν α τ ο υ υ π α γ ο ρ ε ύ ε ι κ α ι ό χ ι ν α π α ί ρ ν ε ι δ ι α τ α γ έ ς α π '
α υ τ ό ν , ν α τ ο υ α π ο σ π ά σ ε ι , χ ω ρ ί ς ό ρ ο υ ς , ό σ ο τ ο δ υ ν α τ ό π ε ρ ι σ σ ό τ ε
ρ ε ς β ο ή θ ε ι ε ς κ α ι ν α τ ο ν υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι ν α υ π ο τ ά ξ ε ι ό λ ο υ ς τους. α ν τ ι
π ά λ ο υ ς τ ο υ , σ ε π ρ ώ τ η γ ρ α μ μ ή τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς .
Γ ι ' α υ τ ο ύ ς α κ ρ ι β ώ ς τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς σ τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
έ ν α ν τ ι τ ο υ Τ ί τ ο ε μ ε ί ς β λ έ π ο υ μ ε π ο λ λ ά ζ ι κ ζ α κ , π ό τ ε τ α ε ί χ ε « μ έ λ ι -
γ ά λ α » , π ό τ ε π ι κ ρ α ί ν ο ν τ α ν , π ό τ ε ε π ι τ ί θ ο ν τ α ν κ α ι έ β ρ ι ζ ε , π ό τ ε υ π ο
χ ω ρ ο ύ σ ε γ ι α ν α ε ξ α π ο λ ύ σ ε ι ξ α ν ά κ ρ ι τ ι κ έ ς . Α υ τ ό ή τ α ν α π ο τ έ λ ε σ μ α
τ η ς έ λ λ ε ι ψ η ς σ τ ά σ η ς α ρ χ ώ ν σ τ η ν π ο λ ι τ ι κ ή . Ο Τ ί τ ο κ α ι ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ ή τ α ν δ ύ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς , δ ύ ο π ρ ά χ τ ο ρ ε ς τ ο υ κ α π ι τ α λ ι σ μ ο ύ ,
π ο υ ε ί χ α ν κ ο ι ν ά π ρ ά γ μ α τ α , α λ λ ά ε ί χ α ν κ α ι α ν τ ι θ έ σ ε ι ς μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς ,
ο ι ο π ο ί ε ς ε κ δ η λ ώ ν ο ν τ α ν σ τ α ζ ι κ - ζ α κ τ η ς σ τ ά σ η ς τ ο υ ς , π ο υ υ π ή ρ
χ α ν τ ό τ ε κ α ι ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ ν ν α υ π ά ρ χ ο υ ν κ α ι σ ή μ ε ρ α α ν ά μ ε σ α σ τ ο ν
Τ ί τ ο κ α ι τ ο υ ς δ ι α δ ό χ ο υ ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Τ ί π ο τ ε τ ο μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό δ ε ν υ π ή ρ χ ε σ τ ι ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς
κ α ι τ ι ς σ τ ά σ ε ι ς τ ο υ ς . Κ α θ ο δ η γ ο ύ ν τ α ν α π ό α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ο ύ ς σ κ ο
π ο ύ ς γ ι α ν α β ά λ ο υ ν σ τ ο χ έ ρ ι τ ο υ ς τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ , ο
133
ο π ο ί ο ς ε ί ν α ι κ α π ι τ α λ ι σ μ ό ς ν έ α ς μ ο ρ φ ή ς , ε ί ν α ι ε χ θ ρ ό ς τ η ς ε ν ό τ η τ α ς
τ ω ν λ α ώ ν , ε ί ν α ι υ π ο κ ι ν η τ ή ς τ ο υ α ν τ ι δ ρ α σ τ ι κ ο ύ ε θ ν ι κ ι σ μ ο ύ , τ η ς ε
γ κ α θ ί δ ρ υ σ η ς κ α ι π ρ ο ώ θ η σ η ς τ η ς π ι ο ά γ ρ ι α ς φ α σ ι σ τ ι κ ή ς δ ι χ τ α τ ο -
ρ ί α ς , π ο υ δ ε ν ε π ι τ ρ έ π ε ι ο ύ τ ε τ ο π α ρ α μ ι κ ρ ό ί χ ν ο ς τ η ς τ υ π ι κ ή ς α σ τ ι
κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς . Ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς ε ί ν α ι η ι δ έ α και η π ρ ά ξ η π ο υ ο
δ η γ ε ί τ η ν π α λ ι ν δ ρ ό μ η σ η μ ι α ς χ ώ ρ α ς α π ό τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό σ τ ο ν κ α π ι
τ α λ ι σ μ ό , τ η μ ε τ α τ ρ ο π ή ε ν ό ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς σ ε κ ό μ μ α
φ α σ ι σ τ ι κ ό , ε ί ν α ι ο ε μ π ν ε υ σ τ ή ς τ ο υ ι δ ε ο λ ο γ ι κ ο ύ χ ά ο υ ς , τ η ς σ ύ γ χ υ
σ η ς , τ η ς δ ι α φ θ ο ρ ά ς , τ η ς κ α τ α π ί ε σ η ς , τ η ς α υ θ α ι ρ ε σ ί α ς , τ η ς έ λ λ ε ι
ψ η ς σ τ α θ ε ρ ό τ η τ α ς , τ ο υ ξ ε π ο υ λ ή μ α τ ο ς τ η ς χ ώ ρ α ς σ ε δ η μ ο π ρ α σ ί α .
Α υ τ ή η τ ρ α γ ω δ ί α σ υ ν έ β η κ ε σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι σ τ ι ς ά λ λ ε ς
ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς . Α υ τ ή τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η τ η δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ α ν ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς , τ η ν υ π ο δ α ύ λ ι σ α ν κ α ι τ η ν ε
ν ί σ χ υ σ α ν ο α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ς ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς κ α ι ο π α γ κ ό σ μ ι ο ς κ α π ι τ α
λ ι σ μ ό ς .
134
7
Η σχεδίαση της αυτοκρατορίας
Προς την άμεση μετατροπή των σοσιαλιστικών χωρών σε ρωσικά κυβερ
νεία. Υπαγορευμένες από τη Μόσχα αλλαγές στη βουλγάρικη ηγεσία. Το
«ωρολόγι» του Ζίβκοφ κουρδίζεται στη Μόσχα. Το Δουνάβιο Σύμπλεγμα
και η «ρήξη» των Ρουμάνων με τους Σοβιετικούς. Η επίσημη κατάργηση
του Ινφορμπυρό. Οι ρεφορμιστικές αυταπάτες των κομμάτων της Ιτα
λίας και Γαλλίας - ο Τολιάτι πατέρας του «πολυκεντρισμού». Αξέχαστη
συνάντηση με δύο αγαπητούς γάλλους συντρόφους, το Μαρσέλ Κασέν και
το Γκαστόν Μονμουσώ. Οι αμφιταλαντεύσεις του Μορίς Τορέζ. Η κατά
λυση της ενότητας του κομμουνιστικού κινήματος - κολοσσιαία υπηρεσία
προς τον παγκόσμιο ιμπεριαλισμό.
Ο ι θ έ σ ε ι ς τ ο υ 20ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ κ α ι , ι δ ι α ί τ ε ρ α , τ ο χ τ ύ π η μ α π ο υ δ ό θ η
κ ε σ τ ο Σ τ ά λ ι ν μ ε τ η ν « α π ό ρ ρ η τ η » έ κ θ ε σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ε ν θ ο υ
σ ί α σ α ν τ α ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α , τ ό σ ο , σ τ α κ ό μ μ α τ α τ ω ν σ ο σ ι α
λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν , ό σ ο κ α ι σ τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α . Μ ε π α ρ ά δ ε ι γ μ α τ η ν α
π ο κ α τ ά σ τ α σ η τ ω ν ε χ θ ρ ώ ν τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η
ά ρ χ ι σ α ν ν α έ ρ χ ο ν τ α ι σ τ η ν ε π ι φ ά ν ε ι α τ α « ζ η τ ή μ α τ α » Ρ ά ι κ , Κ ο σ τ ό φ ,
Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , Σ λ ά ν σ κ ι κ α ι ά λ λ ω ν ε χ θ ρ ώ ν κ α τ α δ ι κ α σ μ έ ν ω ν α π ό τ η
δ ι χ τ α τ ο ρ ί α τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ .
Ό λ η η α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή α ν α τ ρ ε π τ ι κ ή δ ρ ά σ η , π ο υ α ν έ π τ υ ξ ε η
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή κ λ ί κ α σ τ ο ε σ ω τ ε ρ ι κ ό τ η ς Σ ο β ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , εξυ
π η ρ ε τ ο ύ σ ε κ α ι τ ι ς ε π ι δ ι ώ ξ ε ι ς τ η ς σ τ η ν ε ξ ω τ ε ρ ι κ ή π ο λ ι τ ι κ ή . Α ρ χ ι
κ ά , κ ύ ρ ι ε ς ε π ι δ ι ώ ξ ε ι ς τ η ς σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η ή τ α ν : ν α δ υ ν α
μ ώ σ ε ι τ η ν ε π ι κ υ ρ ι α ρ χ ί α τ η ς σ ε κ ε ί ν α τ α κ ό μ μ α τ α κ α ι χ ώ ρ ε ς τ η ς
π ρ ώ η ν λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς , π ο υ ν ό μ ι ζ ε ό τ ι τ α ε ί χ ε κ ά τ ω α π ό έ λ ε γ
χ ο κ α ι ν α δ α μ ά σ ε ι ε κ ε ί ν α τ α κ ό μ μ α τ α κ α ι χ ώ ρ ε ς , π ο υ α κ ό μ α δ ε ν εί
χ α ν υ π ο τ α χ τ ε ί · ν α θ έ σ ε ι ε ξ ο λ ο κ λ ή ρ ο υ σ τ η ν υ π η ρ ε σ ί α τ η ς τ α κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α τ ω ν κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν ν α
κ ε ρ δ ί σ ε ι τ η ν ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η τ ο υ α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο υ κ α ι τ ο υ π α γ κ ό σ μ ι ο υ ι
μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ χ τ υ π ώ ν τ α ς τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η
135
κ α ι α λ λ ο ύ , π ρ ο π α γ α ν δ ί ζ ο ν τ α ς τ ο « δ η μ ι ο υ ρ γ ι κ ό μ α ρ ξ ι σ μ ό » μ έ σ ω
μ ι α ς σ ε ι ρ ά ς ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν θ έ σ ε ω ν .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ν ό μ ι ζ ε ό τ ι σ υ κ ο φ α ν τ ώ ν τ α ς τ ο Σ τ ά λ ι ν , θ α έ κ α ν ε
σ ' ο π ο ι ο ν δ ή π ο τ ε « α ρ ε σ τ ή » τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι π ρ ο π α ν τ ό ς
τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ . Έ τ σ ι , υ π ο λ ό γ ι ζ ε , θ α ι κ α ν ο π ο ι η θ ε ί η π α γ κ ό σ μ ι α α
ν τ ί δ ρ α σ η , θ α π λ η σ ι ά σ ο υ ν γ ύ ρ ω τ ο υ ό λ α τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α , θ α ε ξ ε υ
μ ε ν ι σ τ ε ί κ α ι θ α π λ η σ ι ά σ ε ι ο Τ ί τ ο κ α ι α π ό κ ο ι ν ο ύ , σ α ν μ ι α α ν α ζ ω ο
γ ο ν η μ έ ν η ο ι κ ο γ έ ν ε ι α , θ α σ υ ν α ν τ η θ ο ύ ν κ α ι θ α φ ι λ η θ ο ύ ν σ τ ο δ ρ ό μ ο
μ ε τ ο ν π α γ κ ό σ μ ι ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό κ α ι κ α π ι τ α λ ι σ μ ό . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
κ α ι ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί θ α έ λ ε γ α ν σ ' α υ τ ο ύ ς : « Δ ε ν ε ί μ α σ τ ε π ι α εκε ί
ν ο ι ο ι κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς μ ε μ α χ α ί ρ ι σ τ α δ ό ν τ ι α ό π ω ς σ τ ο ν κ α ι ρ ό τ ο υ
Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Δ ε ν ε ί μ α σ τ ε π ι α υ π έ ρ τ η ς π α γ κ ό σ μ ι α ς ε π α ν ά
σ τ α σ η ς , ε ί μ α σ τ ε υ π έ ρ τ η ς σ υ ν ε ρ γ α σ ί α ς , υ π έ ρ τ η ς ε ι ρ η ν ι κ ή ς σ υ ν ύ
π α ρ ξ η ς , υ π έ ρ τ ο υ κ ο ι ν ο β ο υ λ ε υ τ ι κ ο ύ δ ρ ό μ ο υ . Τ α σ τ ρ α τ ό π ε δ α σ υ γ κ έ
ν τ ρ ω σ η ς , π ο υ τ α δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ ε ο Σ τ ά λ ι ν , τ α δ ι α λ ύ σ α μ ε κ α ι α π ο κ α τ α
σ τ ή σ α μ ε τ ο υ ς Τ ο υ χ α τ σ έ φ σ κ ι κ α ι τ ο υ ς Ζ η ν ό β ι ε φ , μ ά λ ι σ τ α μ π ο ρ ε ί
ν α π ρ ο χ ω ρ ή σ ο υ μ ε κ α ι π ι ο π έ ρ α , ν α α π ο κ α τ α σ τ ή σ ο υ μ ε κ α ι τ ο ν Τ ρ ό -
τ σ κ υ . Α π ο φ υ λ α κ ί σ α μ ε τ ο υ ς Σ ο λ ζ ε ν ί τ σ ι ν κ α ι τ ο υ ς ε π ι τ ρ έ ψ α μ ε ν α εκ
δ ί δ ο υ ν τ α α ν τ ι σ ο β ι ε τ ι κ ά τ ο υ ς β ι β λ ί α . Τ ρ α β ή ξ α μ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν α π ο τ ο
μ α υ σ ω λ ε ί ο , κ α ι τ ο ν κ ά ψ α μ ε 1 . Σ ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ θ ε ω ρ ο ύ σ α ν έ γ κ λ η μ α
τ η ν π ρ ά ξ η μ α ς α υ τ ή ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν ε ί π α μ ε : « Τ ο θ έ λ ε τ ε α υ τ ό τ ο
ψ ό φ ι ο ά λ ο γ ο ; Π ά ρ τ ε τ ο ! » .
Σ τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ό π ω ς τ ό ν ι σ α κ α ι π ι ο π ά ν ω , χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν ν α εκ
κ α θ α ρ ί σ ε ι τ ο υ ς α ν τ ι π ά λ ο υ ς τ ο υ ό χ ι μ ό ν ο σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ,
α λ λ ά κ α ι σ τ ι ς λ α ϊ κ ο δ η μ ο κ ρ α τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς . Κ ε ί ν ο ι π ο υ π ί σ τ ε υ α ν σ τ η
μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή τ ο υ Σ τ ά λ ι ν έ π ρ ε π ε ν α ε κ κ α θ α ρ ι
σ τ ο ύ ν α π ό τ η ν η γ ε σ ί α τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν . Τ ο ί δ ι ο κ α ι κ ε ί ν ο ι π ο υ ή τ α ν
ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν Τ ί τ ο , μ ε τ ο ν ο π ο ί ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή ρ θ ε σ ε σ υ ν δ ι α λ λ α
γ ή , έ π ρ ε π ε ν α ε κ κ α θ α ρ ι σ τ ο ύ ν ε ν ώ κ ε ί ν ο ι π ο υ σ τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ ο υ ς ε ί χ α ν
κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι τ ο υ ς π ρ ά χ τ ο ρ ε ς τ ο υ Τ ί τ ο , έ π ρ ε π ε ν α α π ο κ α τ α σ τ ή σ ο υ ν
α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς π ρ ο δ ό τ ε ς κ α ι ν α α π ο μ α κ ρ υ ν θ ο ύ ν α π ό τ η ν η γ ε σ ί α . Ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ χ ρ η σ ι μ ο π ο ί η σ ε ό λ ο υ ς τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς : Ο Γ κ ό τ β α λ ν τ πέ-
______________________________
1. Οι σοβιετικοί ρεβιζιονιστές στο 22ο Συνέδριο του ΚΚ της ΣΕ, που
συνήλθε από τις 17 μέχρι τις 31 Ο χ τ ώ β ρ η 1961 ανακοίνωσαν την α π ό φ α σ η
για να τραβηχτεί το σώμα του Στάλιν από το Μαυσωλείο.Στο ίδιο συνέ
δριο, ο Χρουστσιόφ, πρότεινε να αναγερθεί στη Μ ό σ χ α και ένα μνημείο
για όλους τους αντεπαναστάτες, για να διαιωνιστεί, όπως είπε, «η μνήμη
των συντρόφων που έγιναν θύματα της αυθαιρεσίας».
136
θ α ν ε , ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ π έ θ α ν ε , ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ α ι ο Κ ά ν τ α ρ ε π α ν ή λ θ α ν
σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α , ο Ν τ ε ζ ά λ λ α ξ ε π ο υ κ ά μ ι σ ο , ο Ρ ά κ ο σ ι και ο Τ σ ε ρ β έ ν -
κ ο φ ε ξ α λ ε ί φ τ η κ α ν . Μ ό ν ο ε μ ά ς δ ε μ π ό ρ ε σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ν α μ α ς ε
ξ α λ ε ί ψ ε ι .
Α σ φ α λ ώ ς , ζ η τ ώ ν τ α ς τ η ν π ρ ο σ έ γ γ ι σ η μ ε τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε
ρ ι α λ ι σ μ ό , ο χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ό ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς ε π ε δ ί ω κ ε ν α βγε ί σ τ ο
σ τ ί β ο σ α ν ι σ χ υ ρ ό ς ε τ α ί ρ ο ς , μ ε α ν ε π τ υ γ μ έ ν η β ι ο μ η χ α ν ί α κ α ι γ ε ω ρ
γ ί α , π ο υ ν α σ υ ν α γ ω ν ί ζ ο ν τ α ν α υ τ έ ς τ ω ν Η ν ω μ έ ν ω ν Π ο λ ι τ ε ι ώ ν τ η ς Α
μ ε ρ ι κ ή ς ( ό π ω ς δ ι α τ υ μ π α ν ί ζ ο ν τ α ν μ ε σ τ ό μ φ ο ) κ α ι μ ε μ ι α δ ι κ ή τ ο υ α
π ο ι κ ι α κ ή α υ τ ο κ ρ α τ ο ρ ί α , σ τ η ν ο π ο ί α θ α σ υ μ π ε ρ ι λ ά β α ι ν ε τ ι ς χ ώ ρ ε ς
τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α ε ί χ α ν α ρ χ ί σ ε ι τ η δ ο υ λ ε ι ά τ ο υ ς
γ ι α τ η δ η μ ι ο υ ρ γ ί α α υ τ ή ς τ η ς « α υ τ ο κ ρ α τ ο ρ ί α ς » κ α ι τ ώ ρ α τ η σ υ ν έ χ ι
ζ α ν π α ρ α π έ ρ α . Α λ λ ο ύ η δ ο υ λ ε ι ά α υ τ ή π ρ ο χ ώ ρ η σ ε ε ύ κ ο λ α , α λ λ ο ύ
σ υ ν ά ν τ η σ ε ε μ π ό δ ι α , ε ν ώ σ τ η ν Α λ β α ν ί α ο ι β λ έ ψ ε ι ς α υ τ έ ς δ ε ν π ρ α γ
μ α τ ο π ο ι ή θ η κ α ν π ο τ έ .
Η Β ο υ λ γ α ρ ί α , λ ο γ ο υ χ ά ρ η , δ ε ν έ φ ε ρ ε π ο τ έ μ π ε λ ά δ ε ς σ τ ο υ ς σ ο
β ι ε τ ι κ ο ύ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς . Μ ε τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ κ α ι τ ο υ Σ τ ά
λ ι ν , ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , τ ο « κ ύ ρ ο ς » τ ο υ Β έ λ κ ο Τ σ ε ρ β έ ν κ ο φ δ ε μ π ο ρ ο ύ
σ ε ν α ε π ι β λ η θ ε ί π ι α σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς .
Α υ τ ό ς ε ί χ ε γ ί ν ε ι ε μ π ό δ ι ο σ τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ τ η ν ε ξ ά
λ ε ι ψ ή τ ο υ , σ ί γ ο υ ρ α , π ρ έ π ε ι ν α ε ί χ α ν δ ά χ τ υ λ ο ο ι σ ο β ι ε τ ι κ έ ς μ η χ α
ν ο ρ ρ α φ ί ε ς , ο ι μ η χ α ν ο ρ ρ α φ ί ε ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ο π ο ί ο ς π ή ρ ε τ η ν
ε ξ ο υ σ ί α κ α ι έ κ α μ ε α υ τ ά π ο υ έ κ α μ ε .
Α μ έ σ ω ς μ ε τ ά τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο ο Τ σ ε ρ β έ ρ κ ο φ , π ο υ τ ό τ ε ή τ α ν
π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς , χ τ υ π ή θ η κ ε γ ι α « π ρ ο σ ω π ο λ α τ ρ ί α » , γ ι α « λ ά θ η » π ο υ
ε ί χ ε κ ά μ ε ι κ λ . π .
Ο Β έ λ κ ο ό μ ω ς δ ε ν φ α ί ν ο ν τ α ν ν α ή τ α ν α π ό κ ε ί ν ο υ ς π ο υ δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ -
σ α ν λ α τ ρ ε ί α γ ι α τ ο ά τ ο μ ό τ ο υ ς . Χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή θ η κ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο
σ α ν κ ά π ο ι ο « κ ε φ ά λ ι » π ο υ έ π ρ ε π ε ν α χ τ υ π η θ ε ί , γ ι α ν α δ ι κ α ι ο λ ο γ η
θ ο ύ ν έ τ σ ι ο ι « δ ι ο ρ θ ώ σ ε ι ς » π ο υ έ γ ι ν α ν μ ε τ η ν α π ο κ α τ ά σ τ α σ η τ ο υ
Κ ο σ τ ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α . Ο Τ σ ε ρ β έ ν κ ο φ π α ρ α χ ώ ρ η σ ε φ ρ ό ν ι μ α κ α ι
μ α λ α κ ά τ η θ έ σ η τ ο υ π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ο ύ σ τ ο ν Α ν τ ο ν Γ ι ο ύ γ κ ο φ , π ο υ κ ι
α υ τ ό ς δ ε ν κ ρ ά τ η σ ε π ο λ ύ α υ τ ό τ ο π ό σ τ ο .
Τ η ν ε π ο χ ή τ ο υ Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ ο Α ν τ ό ν Γ ι ο ύ γ κ ο φ ή τ α ν υ π ο υ ρ γ ό ς Ε
σ ω τ ε ρ ι κ ώ ν , ε ν ώ μ ε τ ο ν ε ρ χ ο μ ό τ ο υ Τ σ ε ρ β έ ν κ ο φ έ γ ι ν ε α ν τ ι π ρ ό ε δ ρ ο ς
τ η ς κ υ β έ ρ ν η σ η ς κ α ι α ρ γ ό τ ε ρ α π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς . Ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ σ τ η ν
π ε ρ ί ο δ ο τ ο υ π ο λ έ μ ο υ α γ ω ν ί σ τ η κ ε σ ε π α ρ α ν ο μ ί α κ α ι α γ ω ν ί σ τ η κ ε
κ α λ ά , ή τ α ν έ ν α ς α π ό τ ο υ ς κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο υ ς κ α ι τ ο υ ς π ι ο δ υ ν α μ ι κ ο ύ ς η
γ έ τ ε ς , π ρ ο π α ν τ ό ς κ α τ ά τ η ν ε ξ έ γ ε ρ σ η π ο υ ο δ ή γ η σ ε σ τ ι ς 9 Σ ε π τ έ μ -
137
β ρ η 1944, μ έ ρ α τ η ς α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η ς τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς . Ό τ α ν π ή γ α
γ ι α π ρ ώ τ η φ ο ρ ά σ τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α , π α ρ α τ ή ρ η σ α ότ ι ο Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ έδει
χ ν ε ι δ ι α ί τ ε ρ η ε χ τ ί μ η σ η γ ι α τ ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ , τ ο ν κ ρ α τ ο ύ σ ε π λ η σ ί ο ν
κ α ι , ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , ε ί χ ε μ ε γ ά λ η ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ ' α υ τ ό ν . Α ν ε ξ ά ρ τ η
τ α α π ό μ ε ρ ι κ ά ε λ α τ τ ώ μ α τ α τ ο υ Γ ι ο ύ γ κ ο φ , α π ' ό σ ο τ ο ν γ ν ώ ρ ι σ α ,
έ χ ω τ η ν α ν τ ί λ η ψ η ό τ ι α ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς β ο ύ λ γ α ρ ο υ ς η γ έ τ ε ς , μ ε τ ά τ ο
θ ά ν α τ ο τ ο υ Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ , α υ τ ό ς ή τ α ν ο π ι ο ξ ε κ ά θ α ρ ο ς ι δ ε ο λ ο γ ι κ ά κ α ι
π ο λ ι τ ι κ ά , ά ν θ ρ ω π ο ς α π ο φ α σ ι σ μ έ ν ο ς σ τ ι ς ι δ έ ε ς τ ο υ , μ ε σ θ έ ν ο ς και
κ α λ ό ς ο ρ γ α ν ω τ ή ς . Ε γ ώ ε ί χ α μ ' α υ τ ό ν π ο λ λ έ ς ε π α φ έ ς σ τ η Β ο υ λ γ α
ρ ί α , σ τ η Μ ό σ χ α , α λ λ ά κ α ι σ τ η ν Α λ β α ν ί α , ό τ α ν ή ρ θ ε γ ι α ε π ί σ κ ε ψ η
σ τ η χ ώ ρ α μ α ς κ α ι π ά ν τ ο τ ε φ έ ρ ν ο ν τ α ν ε ι λ ι κ ρ ι ν ή ς , α γ α π η τ ό ς κ α ι ο
μ ι λ η τ ι κ ό ς μ ε μ έ ν α .
Ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ γ ν ώ ρ ι ζ ε κ α λ ά τ η ν π ο λ ι τ ι κ ή , ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή και ο ρ γ α
ν ω τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς κ α ι , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ι ς ε ν τ υ π ώ σ ε ι ς
μ ο υ , δ ε ν τ η ν γ ν ώ ρ ι ζ ε μ ό ν ο α π ό τ ις α ν α φ ο ρ έ ς , α λ λ ά π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο
α π ό τ ις ε π α φ έ ς μ ε τ ι ς μ ά ζ ε ς . Π ε ρ ι ό δ ε υ ε σ τ η χ ώ ρ α κ α ι ή τ α ν ά ν θ ρ ω
π ο ς τ ω ν μ α ζ ώ ν . Ό χ ι μ ό ν ο ή ξ ε ρ ε ν α ο ρ γ α ν ώ ν ε ι , μ α ή τ α ν κ α ι ά ν θ ρ ω
π ο ς π ο υ έ π α ι ρ ν ε α π ο φ ά σ ε ι ς κ α ι ή ξ ε ρ ε ν α τ ι ς υ π ε ρ α σ π ί ζ ε ι . Μ ε ά λ λ α
λ ό γ ι α , ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ δ ε ν ή τ α ν η γ έ τ η ς π ο υ σ υ μ μ ο ρ φ ώ ν ο ν τ α ν ε ύ κ ο λ α
μ ε τ η σ υ ν η θ ι σ μ έ ν η φ ρ ά σ η « ν α ι , μ ά λ ι σ τ α , σ τ ο υ ς ο ρ ι σ μ ο ύ ς σ α ς » .
Έ χ ε ι κ α ι ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ τ ο ρ ό λ ο τ ο υ σ τ η δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η τ ο υ Κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς κ ά τ ω α π ό τ η ν κ α θ ο δ ή γ η σ η
τ ο υ Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ . Τ ο ί δ ι ο μ π ο ρ ε ί ν α π ο ύ μ ε κ α ι σ τ η ν α ν ό ρ θ ω σ η τ η ς
β ι ο μ η χ α ν ί α ς κ α θ ώ ς κ α ι σ τ η δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η τ ω ν γ ε ω ρ γ ι κ ώ ν σ υ ν ε τ α ι ρ ι
σ μ ώ ν , π ο υ σ υ γ κ ρ ο τ ή θ η κ α ν σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο π α ρ ά δ ε ι γ μ α κ α ι τ ο δ ρ ό
μ ο τ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν κ ο λ χ ό ζ .
Ό τ α ν ο Τ σ ε ρ β έ ν κ ο φ κ α θ α ι ρ έ θ η κ ε α π ό τ ο π ό σ τ ο τ ο υ γ ε ν ι κ ο ύ
γ ρ α μ μ α τ έ α τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , α ν τ ι κ α τ α σ τ ά θ η κ ε α π ό τ ο Ζ ί β κ ο 1 , ε ν ώ ο
Γ ι ο ύ γ κ ο φ έ μ ε ι ν ε ε κ ε ί π ο υ ή τ α ν , α ν τ ι π ρ ό ε δ ρ ο ς τ η ς κ υ β έ ρ ν η σ η ς . Ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ α ν δ ι α β ο λ ε μ έ ν ο ς π ο υ ή τ α ν , π ρ ο τ ί μ η σ ε τ ο ν Τ ό ν τ ο ρ , ο
ο π ο ί ο ς θ α τ ο υ έ κ α ν ε κ α λ ύ τ ε ρ α τ η δ ο υ λ ε ι ά . Μ ε τ ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α μ α ν ο υ β ρ ά ρ ε ι ό π ω ς ή θ ε λ ε . Ά ρ ε σ ε τ ά χ α σ τ ο
Γ ι ο ύ γ κ ο φ α υ τ ή η χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή λ ύ σ η ; Α σ φ α λ ώ ς ό χ ι , κ ι α υ τ ό τ ο
δ ή λ ω σ ε . Ό σ ε ς φ ο ρ έ ς έ τ υ χ ε ν α ε ί μ α σ τ ε μ α ζ ί , φ α ί ν ο ν τ α ν ξ ε κ ά θ α ρ α
ό τ ι o Γ ι ο ύ γ κ ο φ ο ύ τ ε ή θ ε λ ε ν α ξ έ ρ ε ι γ ι α τ ο ν Ζ ί β κ ο φ .
Έ ν α ω ρ α ί ο π ρ ω ί κ α ι ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ ε κ κ α θ α ρ ί σ τ η κ ε ό π ω ς ο Τ σ ε ρ
β έ ν κ ο φ , χ ω ρ ί ς τ σ α κ κ α ι μ π α μ . Ο ύ τ ε κ α ν μ ά θ α μ ε τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς α υ τ ή ς
_______________ 1. Ειρωνικά, αντί Ζίβκοφ
138
τ η ς ε κ κ α θ ά ρ ι σ η ς , α λ λ ά τ ο υ ς φ α ν τ α ζ ό μ α σ τ ε . Θ α ή τ α ν σ ε α ν τ ί θ ε σ η
μ ε τ ο Ζ ί β κ ο φ , δ η λ α δ ή μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Κ ο ν τ ο λ ο γ ή ς , θ α ή τ α ν ε
ν ά ν τ ι α σ τ η μ ε τ α τ ρ ο π ή τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς σ ε α π ο ι κ ί α τ η ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο -
φ ι κ ή ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν α π ώ λ ε ι α τ η ς α ν ε ξ α ρ τ η
σ ί α ς κ α ι τ η ς κ υ ρ ι α ρ χ ί α ς τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς . Ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α
ή τ α ν , ο ύ τ ε και έ γ ι ν ε α ν δ ρ ε ί κ ε λ ο σ τ α χ έ ρ ι α τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν , ό
π ω ς έ γ ι ν ε ο Ζ ί β κ ο φ .
Μ α ζ ί μ ε τ α π ρ ο τ ε ρ ή μ α τ α π ο υ ε ί χ ε ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ σ α ν κ α θ ο δ η γ η
τ ή ς , σ α ν ά τ ο μ ο , κ α τ ά τ η γ ν ώ μ η μ ο υ , ε ί χ ε και ε λ α τ τ ώ μ α τ α . Τ ο κ υ ρ ι ό
τ ε ρ ο ε λ ά τ τ ω μ ά τ ο υ ή τ α ν η μ ε γ α λ ο δ ο ξ ί α , π ο υ σ υ γ κ ε κ ρ ι μ ε ν ο π ο ι ο ύ
ν τ α ν σ τ ι ς κ α υ χ η σ ι έ ς κ α ι σ τ ι ς ε κ φ ρ ά σ ε ι ς π ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ ε γ ι α
ν α α ν υ ψ ώ σ ε ι τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ κ α ι τ ο έ ρ γ ο τ ο υ . Έ χ ω π ε ρ ι ο δ ε ύ σ ε ι μ '
α υ τ ό ν σ ε δ ι ά φ ο ρ α μ έ ρ η τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς , μ ε σ υ ν ό δ ε υ σ ε ν α ι δ ώ π ό
λ ε ι ς , κ ά μ π ο υ ς , γ ε ω ρ γ ι κ ο ύ ς σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ μ ο ύ ς , ι σ τ ο ρ ι κ ο ύ ς χ ώ ρ ο υ ς , ε ρ
γ ο σ τ ά σ ι α , κ α λ λ ι τ ε χ ν ι κ έ ς π α ρ α σ τ ά σ ε ι ς κ . λ π . Ε υ χ α ρ ι σ τ ή θ η κ α α π ό
τ ι ς ο μ ο ρ φ ι έ ς τ η ς χ ώ ρ α ς , α π ό τ η ν α γ ά π η τ ο υ λ α ο ύ κ α ι τ ω ν β ο ύ λ γ α
ρ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ώ ν γ ι α τ ο λ α ό κ α ι τ ο Κ ό μ μ α μ α ς . Η σ υ ν τ ρ ο φ ι ά μ ε
τ ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ ή τ α ν π ά ν τ α ε υ χ ά ρ ι σ τ η κ α ι π ο λ ύ δ ι δ α χ τ ι κ ή .
Π α ν τ ο ύ , ό μ ω ς , σ ' α υ τ ό ν ξ ε μ ύ τ ι ζ ε η ε π ι δ ε ι χ τ ι κ ό τ η τ α . Τ α ξ ι δ ε ύ α
μ ε μ ε α υ τ ο κ ί ν η τ ο , π ε ρ ν ο ύ σ α μ ε σ ε π ο λ λ ά χ ω ρ ι ά κ α ι ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ δ ε ν
π α ρ έ λ ε ι π ε ν α λ έ γ ε ι ό χ ι μ ό ν ο τ ο ό ν ο μ α κ ά θ ε γ ε ω ρ γ ι κ ο ύ σ υ ν ε τ α ι ρ ι
σ μ ο ύ , α λ λ ά κ α ι π ό σ α ε κ τ ά ρ ι α γ η ς ε ί χ ε , π ό σ ε ς α γ ε λ ά δ ε ς , π ό σ α ά λ ο
γ α , μ έ χ ρ ι κ α ι π ό σ α κ ε φ ά λ ι α γ ί δ ι α , ά φ η σ ε μ ε τ ά π ό σ α ε κ τ ά ρ ι α α μ π έ
λ ι α , τ α ε ί δ η σ τ α φ υ λ ι ώ ν , τ ο ν α ρ ι θ μ ό τ ω ν ο π ω ρ ο φ ό ρ ω ν δ έ ν τ ρ ω ν . Κ α
θ ε τ ί μ ε σ τ α τ ι σ τ ι κ έ ς ! Κ α λ ά , τ ζ ά ν ε μ , α λ λ ά κ α ι ο ι ί δ ι ο ι ο ι σ τ α τ ι σ τ ι κ ο ί
λ α θ ε ύ ο υ ν ! Μ π α ό χ ι , ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ « ε τ ο ι μ ό λ ο γ ο ς » , σ α ν α ή θ ε λ ε ν α μ ο υ
δ ε ί ξ ε ι : « Ν α , ε γ ώ ε ί μ α ι ε ν ή μ ε ρ ο ς γ ι α κ α θ ε τ ί » .
Ό τ α ν έ δ ι ν α ν γ ι α μ α ς λ α ϊ κ έ ς π α ρ α σ τ ά σ ε ι ς , π ε τ ά ζ ο ν τ α ν χ ο π , ό ρ
θ ι ο ς κ α ι έ μ π α ι ν ε σ τ ο χ ο ρ ό , χ ό ρ ε υ ε κ α ι τ ρ α γ ο υ δ ο ύ σ ε . Ή τ α ν b o n
vivant.]
Μ ο λ α τ α ύ τ α , ο Γ ι ο ύ γ κ ο φ ή τ α ν κ α λ ό ς ά ν θ ρ ω π ο ς κ ι ε γ ώ δ ι α τ η ρ ώ
κ α λ έ ς α ν α μ ν ή σ ε ι ς γ ι ' α υ τ ό ν . Π ι σ τ ε ύ ω ν α μ η ν έ χ ε ι δ ι α φ θ α ρ ε ί π ο λ ι
τ ι κ ά κ α ι ι δ ε ο λ ο γ ι κ ά .
Μ ε τ η ν ε ξ ά λ ε ι ψ η τ ο υ , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ β ά φ τ ι σ ε η γ έ τ η τ η ς Β ο υ λ
γ α ρ ί α ς ή , κ α λ ύ τ ε ρ α ν α π ο ύ μ ε , « κ ε χ α γ ι ά » τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν σ τ η Β ο υ λ
γ α ρ ί α , τ ο ν Τ ό ν τ ο ρ Ζ ί β κ ο φ . Ό σ ο ψ η λ ά α ν έ β α σ ε τ ο κ ύ ρ ο ς τ ο υ
Β ο υ λ γ ά ρ ι κ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς , ο
_________________________ 1. Εύθυμος και αγαθός (Γαλλικά στο πρωτότυπο).
139
Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ , τ ό σ ο χ α μ η λ ά τ ο κ α τ έ β α σ ε ο Τ ό ν τ ο ρ Ζ ί β κ ο φ . Α υ τ ό τ ο
σ τ ο ι χ ε ί ο χ ω ρ ί ς π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α ε π έ π λ ε υ σ ε μ ε τ η β ο ή θ ε ι α τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι κ α τ ά ν τ η σ ε π ε ι θ ή ν ι ο ς υ π η ρ έ τ η ς τ ο υ . Ό τ α ν σ υ ν α
ν τ ή θ η κ α μ ε τ ο ν Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ , π ο υ θ ε ν ά δ ε ν ε ί δ α τ ο Ζ ί β κ ο φ . Α ρ γ ό τ ε ρ α ,
σ τ ο ν κ α ι ρ ό τ ο υ Τ σ ε ρ β έ ν κ ο φ , τ ο ν ε ί δ α κ ά ν α - δ ύ ο φ ο ρ έ ς . Μ ι α φ ο ρ ά
μ ο υ έ κ α μ ε έ ν α ε ί δ ο ς ο μ ι λ ί α ς γ ι α τ η β ο υ λ γ ά ρ ι κ η γ ε ω ρ γ ί α κ α ι μ ι α ά λ
λ η φ ο ρ ά μ ε σ υ ν ό δ ε ψ ε κ ά π ο υ σ τ α π ε ρ ί χ ω ρ α τ η ς Σ ό φ ι α ς , σ ' έ ν α ν κ ά
μ π ο μ ε φ ρ α ο υ λ ι έ ς .
Ό τ α ν μ ο υ μ ί λ η σ ε γ ι α τ η γ ε ω ρ γ ί α , φ α ί ν ο ν τ α ν ό τ ι δ ε μ ι λ ο ύ σ ε τ ο
κ ε φ ά λ ι τ ο υ Ζ ί β κ ο φ , α λ λ ά τ ο δ ε υ τ έ ρ ι τ ο υ . Ή τ α ν τ ο α ν τ ί θ ε τ ο τ ο υ
Γ ι ο ύ γ κ ο φ . Σ ' έ ν α μ ι κ ρ ό δ ε φ τ έ ρ ι ε ί χ ε σ η μ ε ι ώ σ ε ι μ ε α λ φ α β η τ ι κ ή
σ ε ι ρ ά α ρ ι θ μ ο ύ ς γ ι α κ α θ ε τ ί , α ρ χ ί ζ ο ν τ α ς α π ό τ ο ν π λ η θ υ σ μ ό τ η ς χ ώ
ρ α ς ω ς τ ι ς α ρ μ ά θ ε ς κ α π ν ο ύ . Μ ε ά λ λ α λ ό γ ι α μ ο υ ά λ ε θ ε μ ι α ώ ρ α α ρ ι θ
μ ο ύ ς χ ω ρ ί ς σ υ μ π ε ρ ά σ μ α τ α . Έ ν α ς ά λ λ ο ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς , π ο υ ή τ α ν μ α ζ ί
τ ο υ , μ ί λ η σ ε π ο λ ύ κ α λ ύ τ ε ρ α γ ε ν ι κ ά γ ι α τ η β ο υ λ γ ά ρ ι κ η ο ι κ ο ν ο μ ί α
κ α ι ε ι δ ι κ ά γ ι α τ η β ι ο μ η χ α ν ί α . Τ ο Ζ ί β κ ο φ τ ο ν ε ί χ α λ η σ μ ο ν ή σ ε ι ε
ν τ ε λ ώ ς , ν α ι α λ λ ά , α ρ γ ό τ ε ρ α , ό τ α ν κ α θ α ι ρ έ θ η κ ε ο Τ σ ε ρ β έ ν κ ο φ , α υ
τ ό ς β γ ή κ ε π ρ ώ τ ο ς γ ρ α μ μ α τ έ α ς (!) Α π ο ρ έ σ α μ ε , μ α δ ε ν υ π ή ρ χ ε τ ί π ο τ ε
τ ο π α ρ ά ξ ε ν ο . Τ ο ν γ ν ώ ρ ι σ α κ α ι σ ' α υ τ ό τ ο λ ε ι τ ο ύ ρ γ η μ α ! Ή τ α ν ο ί
δ ι ο ς ό π ω ς π ρ ι ν . Μ ό ν ο μ ι α α λ λ α γ ή ε ί χ ε κ ά μ ε ι : έ π α ι ρ ν ε κ ά τ ι ν έ ε ς π ό
ζ ε ς , γ ι α ν α δ ι α φ έ ρ ε ι α π ό π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α , δ ε ν έ β γ α ζ ε π ι α τ ο δ ε φ τ έ ρ ι ,
χ α μ ο γ ε λ ο ύ σ ε σ υ χ ν ά , φ ο ρ ο ύ σ ε κ α σ κ έ τ ο κ α ι μ ι λ ο ύ σ ε « λ α ϊ κ ά » .
Κ α ι μ ε τ έ π ε ι τ α κ α μ ι ά σ ο β α ρ ή σ υ ν ο μ ι λ ί α δ ε ν ε ί χ α μ ' α υ τ ό ν . Π ο λ
λ έ ς φ ο ρ έ ς φ ά γ α μ ε μ α ζ ί μ ε τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ η ς β ο υ λ γ ά ρ ι κ η ς η γ ε
σ ί α ς , ο Ζ ί β κ ο φ μ α ς π ή γ α ι ν ε α π ό έ ν α π α λ ά τ ι τ ο υ Τ σ ά ρ ο υ Μ π ό ρ ι ς σ ε
ά λ λ ο , α π ό τ ο π α λ ά τ ι τ η ς Σ ό φ ι α ς σ τ ο π α λ ά τ ι τ ο υ Ε ξ ι ν ο γ κ ρ ά ν τ σ τ η
Β ά ρ ν α , α υ τ ό ς ό μ ω ς τ ί π ο τ ε τ ο σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ο δ ε ν έ λ ε γ ε , ε κ τ ό ς α π ό
κ α μ ι ά α ε ρ ο κ ο υ β έ ν τ α , ό σ ο γ ι α ν α π ε ρ ά σ ε ι η ώ ρ α .
Ο ι μ ε τ α μ ο ρ φ ώ σ ε ι ς τ ο υ Ζ ί β κ ο φ έ γ ι ν α ν β α θ μ ι α ί α μ ε τ η ν δ ι α π α ι δ α
γ ώ γ η σ η π ο υ τ ο υ έ κ α μ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Σ ύ ν θ η μ α τ ο υ Ζ ί β κ ο φ έ γ ι ν ε :
« Σ τ ο υ ς α ι ώ ν ε ς μ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η » ! Ε ί χ ε σ υ ν τ ε λ ε σ τ ε ί η π λ έ -
ρ ι α υ π ο τ α γ ή τ ο υ σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ο Ζ ί β κ ο φ ή τ α ν ε κ ε ί ν ο ς π ο υ « σ ο
φ ί σ τ η κ ε » κ α ι έ ρ ι ξ ε τ η ν ι δ έ α « ν α σ υ γ χ ρ ο ν ί σ ο υ μ ε τ α ρ ο λ ό γ ι α μ ε τ ο
ρ ο λ ό ι τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ » . Η τ α χ τ ι κ ή τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ ν α ν τ ι τ ω ν
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν υ ι ο θ ε τ ή θ η κ ε α π ό τ ο Ζ ί
β κ ο φ · σ ή μ ε ρ α μ ι λ ο ύ σ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν Τ ί τ ο , α ύ ρ ι ο υ π έ ρ , σ ή μ ε ρ α ά
ν ο ι γ ε τ α σ ύ ν ο ρ α γ ι α π α ν η γ ύ ρ ι α μ ε τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς , α ύ ρ ι ο τ α
έ κ λ ε ι ν ε , σ ή μ ε ρ α θ ο ρ υ β ο ύ σ ε γ ι α τ ο Μ α κ ε δ ό ν ι κ ο , α ύ ρ ι ο τ ο α π ο σ ι ω
π ο ύ σ ε . Α κ ο λ ο υ θ ώ ν τ α ς τ ο δ ρ ό μ ο κ α ι τ ι ς σ υ μ β ο υ λ έ ς τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ , ο Ζ ί β κ ο φ έ γ ι ν ε « π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α » κ α ι τ α υ τ ό χ ρ ο ν α , μ ε τ η ν
140
α ν ύ ψ ω σ η τ η ς « π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ α ς » τ ο υ , ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ρ ε β ι ζ ι ο -
ν ι σ τ έ ς έ β α λ α ν σ τ ο χ έ ρ ι τ ο υ ς ο λ ό κ λ η ρ η τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α , η ο π ο ί α , σ ε
κ ά θ ε τ η ς γ ω ν ι ά και σ ε κ ά θ ε τ ο μ έ α , κ α θ ο δ η γ ε ί τ α ι α π ό τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ο ύ ς . Κ α τ ' ό ν ο μ α υ π ά ρ χ ε ι κ υ β έ ρ ν η σ η , κ ό μ μ α κ α ι β ο υ λ γ ά ρ ι κ η δ ι ο ί
κ η σ η , γ ι α τ ί σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α κ α θ ε τ ί δ ι ε υ θ ύ ν ε τ α ι α π ό τ ο υ ς Σ ο
β ι ε τ ι κ ο ύ ς . Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί μ ε τ ά τ ρ ε ψ α ν τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α σ ε ε π ι κ ί ν
δ υ ν ο ο π λ ο σ τ ά σ ι ο . Η Β ο υ λ γ α ρ ί α έ γ ι ν ε ο ρ μ η τ ή ρ ι ο τ ω ν ρ ώ σ ω ν σ ο -
σ ι α λ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ώ ν ε ν ά ν τ ι α σ τ η χ ώ ρ α μ α ς κ α ι σ τ ι ς ά λ λ ε ς
β α λ κ α ν ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς . Α υ τ ό ε ί ν α ι έ ρ γ ο τ ο υ Ζ ί β κ ο φ και τ η ς ο μ ά δ α ς τ ο υ ,
ο ι ο π ο ί ο ι τ ρ ώ ν ε τ ο ψ ω μ ί τ η ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς και υ π η ρ ε τ ο ύ ν τ ο σ ο β ι ε τ ι
κ ό σ ο σ ι α λ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό .
Ό π ω ς δ ε ί χ ν ο υ ν τ α ι σ τ ο ρ ι κ ά γ ε γ ο ν ό τ α , κ α ι ο Ν τ ε ζ κ α ι σ υ ν τ ρ ο
φ ί α ή τ α ν κ α ι μ έ ν ο υ ν δ ο ρ υ φ ό ρ ο ι τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Α υ τ ο ί σ τ ρ έ φ ο
ν τ α ν π ρ ο ς τα κει π ο υ φ υ σ ο ύ σ ε ο ά ν ε μ ο ς . Η σ τ ε ν ή φ ι λ ί α Τ ί τ ο -
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε κ α ι μ ι κ ρ ο φ ι λ ο ν ι κ ί ε ς , π ο υ π ρ ο ξ ε ν ή θ η κ α ν α π ό τ ο
ο υ γ γ ρ ι κ ό , τ ο π ο λ ω ν ι κ ό κ α ι ά λ λ α ζ η τ ή μ α τ α , ε ί χ ε λ ο ι π ό ν μ ι κ ρ ο φ ι λ ο -
ν ι κ ί ε ς κ α ι κ α κ ι ώ μ α τ α , ύ σ τ ε ρ α σ υ μ φ ι λ ι ώ σ ε ι ς και φ ι λ ή μ α τ α τ ω ν φί
λ ω ν . Ο Ν τ ε ζ χ ω ρ ί ς τ ο π α ρ α μ ι κ ρ ό π ο λ ι τ ι κ ό α ί σ θ η μ α ε ί χ ε α φ ε θ ε ί σ τ η
δ ί ν η τ ω ν κ υ μ ά τ ω ν τ η ς π ρ ο δ ο τ ι κ ή ς α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή ς δ ρ ά σ η ς τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , π ο υ τ ο ν έ π α ι ρ ν ε κ α ι τ ο ν κ ο π ά ν ι ζ ε ό π ο υ ή θ ε λ ε κ ι ό π ω ς
ή θ ε λ ε .
Θ α μ ι λ ή σ ω π α ρ α κ ά τ ω γ ι α ό σ α σ υ ν έ β η κ α ν τ ο 1960 σ τ ο Β ο υ κ ο υ
ρ έ σ τ ι κ α ι σ τ η Μ ό σ χ α , εδώ ό μ ω ς θ έ λ ω ν α τ ο ν ί σ ω μ ό ν ο ό τ ι ο Ν τ ε ζ σ '
α υ τ ά τ α σ υ μ β ά ν τ α έ δ ε ι ξ ε α κ ό μ α μ ι α φ ο ρ ά τ ι π ά σ τ α ή τ α ν α ν έ κ α θ ε ν
σ α ν ά ν θ ρ ω π ο ς π ο υ δ ε ν τ ο ε ί χ ε γ ι α τ ί π ο τ ε ν α κ α τ ε β ά ζ ε ι κ α ι ν α υ ψ ώ
νει κ ά θ ε σ η μ α ί α . Ε ί ν α ι ο ρ ι σ μ έ ν ε ς σ τ ι γ μ έ ς , σ η μ ε ί α - κ λ ε ι δ ι ά σ τ η
ζ ω ή κ α ι τ η δ ρ ά σ η τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ , π ο υ σ τ η ν α λ λ η λ ο υ χ ί α τ ο υ ς , σ ο υ
δ ί ν ο υ ν τ ο π ο ρ τ ρ α ί τ ο τ ο υ . Ν α ο Ν τ ε ζ : τ ο 1948 κ α ι τ ο 1949 α π ο φ α σ ι
σ μ έ ν ο ς κ α ι έ ν θ ε ρ μ ο ς α ν τ ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή ς , α ν τ ι τ ι τ ο ϊ κ ό ς · μ ε τ ά τ ο 1954
ε ν θ ο υ σ ι ώ δ η ς κ α ι έ ν θ ε ρ μ ο ς φ ι λ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή ς κ α ι φ ι λ ο τ ι τ ο ϊ κ ό ς · τ ο
1960 π ρ ώ τ η ς γ ρ α μ μ ή ς φ ι λ ο χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ό ς , α ρ γ ό τ ε ρ α φ ά ν η κ ε ό τ ι
κ α ι μ ε τ η σ η μ α ί α α υ τ ή α μ φ ι τ α λ α ν τ ε ύ ο ν τ α ν γ ι α ν α μ α ν ο υ β ρ ά ρ ε ί μ ε
δ ύ ο - τ ρ ε ι ς σ η μ α ί ε ς τ α υ τ ό χ ρ ο ν α . Κ ο ν τ ο λ ο γ ή ς - έ ν α ς π ο λ ι τ ι κ ά ν τ η ς
τ ω ν σ υ γ κ υ ρ ι α κ ώ ν σ τ ρ ι φ ο γ υ ρ ι σ μ ά τ ω ν , τ η ς γ ρ α μ μ ή ς «κι α π ό δ ω κ ι
α π ό κε ι» , κ α ι μ ε τ ο ν Τ ί τ ο , κ α ι μ ε τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ ι ό φ , κ α ι μ ε τ ο Μ ά ο Τ σ ε -
Τ ο ύ ν γ κ , μ ά λ ι σ τ α ο ι δ ι ά δ ο χ ο ι τ ο υ , κ α ι μ ε τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α
λ ι σ μ ό . Μ ε ο π ο ι ο ν δ ή π ο τ ε μ π ο ρ ε ί ν α ή τ α ν κ α ι α υ τ ό ς κ α ι ο ι δ ι ά δ ο χ ο ί
τ ο υ , μ ό ν ο μ ε τ ο σ υ ν ε π ή μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό δ ε ν ή τ α ν κ α ι δ ε ν μ π ο
ρεί ν α ή τ α ν .
Ε μ ε ί ς ε ί δ α μ ε τ ό σ ο τ η ν π ε ρ ί ο δ ο τ η ς ά ν θ ι σ η ς τ η ς φ ι λ ί α ς Ν τ ε ζ -
141
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ό σ ο και τ η ν π ε ρ ί ο δ ο τ ω ν δ ι ε ν έ ξ ε ω ν σ ' α υ τ ή τ η φ ι λ ί α .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ν ό μ ι ζ ε π ω ς ε ί χ ε τ ο Ν τ ε ζ σ τ η τ σ έ π η τ ο υ γ ε λ ε κ ι ο ύ
τ ο υ σ α ν έ ν α φ ι λ ν τ ι σ έ ν ι ο σ ο υ γ ι α δ ά κ ι , π ο υ τ ο έ β γ α ζ ε κ α ι έ π α ι ζ ε μ '
α υ τ ό σ τ ι ς σ υ σ κ έ ψ ε ι ς . Έ τ σ ι σ α ν τ ο σ ο υ γ ι ά τ ο υ σ κ ό π ε υ ε ν α χ ρ η σ ι
μ ο π ο ι ή σ ε ι κ α ι τ ο Ν τ ε ζ . Κ ρ ί ν ο ν τ α ς ό τ ι ε ί χ α ν ω ρ ι μ ά σ ε ι π ι α ο ι σ υ ν θ ή
κ ε ς , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α τ ά σ τ ρ ω σ ε , ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο 1960, τ ο σ χ έ δ ι ο
π ρ ο σ ά ρ τ η σ η ς σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο ο π ο ί ο ό λ ο τ ο έ δ α φ ο ς α π ό τ η ν ε π α ρ χ ί α
Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ , μ έ χ ρ ι τ α σ ύ ν ο ρ α μ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η θ α ε ν σ ω
μ α τ ώ ν ο ν τ α ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά μ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Ο υ κ ρ α ν ί α σ ' έ ν α « γ ε ω ρ γ ι
κ ό - β ι ο μ η χ α ν ι κ ό σ ύ μ π λ ε γ μ α » . Π ο λ ύ χ ο ν τ ρ ο κ ο μ έ ν η ή τ α ν α υ τ ή η ι
δ έ α . Ο Ν τ ε ζ ε ί χ ε χ ά ψ ε ι π ο λ λ ά ά λ λ α , ό μ ω ς σ ' α υ τ ό έ ρ ι ξ ε κ λ ω τ σ ι έ ς .
Μ ό ν ο ν τ ό τ ε , ό τ α ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ά τ η σ ε τ η Ρ ο υ μ α ν ί α σ τ ο ν κ ά
λ ο , ο Ν τ ε ζ έ β α λ ε σ ο υ ρ ν τ ί ν ε ς σ τ ι ς ε π ι θ έ σ ε ι ς ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς . Μ α π ο τ έ
ο Ν τ ε ζ , κ α ι έ π ε ι τ α α π ' α υ τ ό , δ ε ν ε ί χ ε κ α θ ό λ ο υ τ ο θ ά ρ ρ ο ς π ο λ ί τ η , ά
φ η σ ε ύ σ τ ε ρ α μ α ρ ξ ι σ τ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ή , ν α κ ά ν ε ι τ η ν π α ρ α μ ι κ ρ ή α υ τ ο
κ ρ ι τ ι κ ή π ρ ο ς τ ο Κ ό μ μ α μ α ς γ ι α ό λ α ε κ ε ί ν α π ο υ ε ί χ ε π ε ι κ α ι δ ι α π ρ ά
ξε ι . Α υ τ ό ς ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή ς , π ο υ φ ί λ η σ ε τ ο χ έ ρ ι τ ο υ Τ ί τ ο , δ ε ζ ή τ η σ ε
σ υ γ γ ν ώ μ η α π ό τ ο Κ ό μ μ α μ α ς .
Ε ι π ώ θ η κ ε ό τ ι ο Ν τ ε ζ π έ θ α ν ε α π ό κ α ρ κ ί ν ο . Ε μ ε ί ς σ τ ε ί λ α μ ε α ν τ ι
π ρ ο σ ω π ε ί α σ τ η ν κ η δ ε ί α τ ο υ σ ε έ ν δ ε ι ξ η φ ι λ ί α ς π ρ ο ς τ ο ρ ο υ μ ά ν ι κ ο
λ α ό . Ε κ ε ί ο Τ σ α ο υ σ έ σ κ ο υ , π ο υ ε ί χ ε α ν τ ι κ α τ α σ τ ή σ ε ι τ ο Ν τ ε ζ , μ ό ν ο
ό σ ο έ δ ο σ ε τ ο χ έ ρ ι σ τ η ν α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α μ α ς . Κ α ι μ ε ι ς μ ε τ ο ί δ ι ο ν ό
μ ι σ μ α π λ η ρ ώ σ α μ ε α υ τ ό ν τ ο ν έ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή , ο ο π ο ί ο ς α π ό τ ό τ ε
π ο υ π ή ρ ε τ η ν ε ξ ο υ σ ί α , έ κ α μ ε π α ν τ ο τ ι ν ό τ ο υ μ ό τ τ ο τ η ν π ο λ ι τ ι κ ή
σ υ ν δ ι α λ λ α γ ή ς μ ε ό λ ο υ ς τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς κ α ι ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς η γ έ
τες : μ ε τ ο Μ π ρ έ ζ ν ι ε φ , τ ο ν Τ ί τ ο , τ ο Μ ά ο , τ ο Ν ί ξ ο ν κ α ι μ ε ό λ η τ η ν π α
γ κ ό σ μ ι α α ν τ ί δ ρ α σ η .
Α υ τ ό ς ο ά ν θ ρ ω π ο ς , π ο υ ή τ α ν έ ν α λ ι λ ί τ ο υ Ν τ ε ζ , α μ έ σ ω ς μ ό λ ι ς
π ή ρ ε τ η ν ε ξ ο υ σ ί α ξ ε σ κ έ π α σ ε π λ έ ρ ι α τ ο ν Ν τ ε ζ κ α ι , ε ν ι σ χ ύ ο ν τ α ς τ ι ς
θ έ σ ε ι ς τ ο υ , π α λ ε ύ ε ι ν α γ ί ν ε ι « π α γ κ ό σ μ ι ο ς » ό π ω ς ο Τ ί τ ο , ν α τ ο υ π ά
ρει τ η θ έ σ η χ ά ρ η σ ε μ ι α κ ά π ο ι α α ν τ ί σ τ α σ η τ ά χ α ε ν ά ν τ ι α σ τ ι ς ύ π ο υ
λ ε ς π ι έ σ ε ι ς τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν .
Κ α ι ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ι ς α ν τ ι θ έ σ ε ι ς π ο υ ε ί χ α ν ο ι Ρ ο υ μ ά ν ο ι μ ε τ ο υ ς
Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς ο ι δ ι α κ ρ α τ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε μ α ς έ μ ε ι ν α ν σ τ ά σ ι μ ε ς , ψ υ
χ ρ έ ς , μ π α γ ι ά τ ι κ ε ς , α ν ά λ α τ ε ς , α ν ο ύ σ ι ε ς . Κ ο μ μ α τ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ ο
ρ ο υ μ ά ν ι κ ο κ ό μ μ α ε μ ε ί ς δ ε ν έ χ ο υ μ ε κ α ι ο ύ τ ε θ α έ χ ο υ μ ε , ε φ ό σ ο ν δ ε ν
α ν α γ ν ω ρ ί σ ε ι δ η μ ό σ ι α τ α λ ά θ η π ο υ έ κ α μ ε α π έ ν α ν τ ι σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς .
Ε μ ε ί ς , φ υ σ ι κ ά , λ υ π ο ύ μ α σ τ ε π ο λ ύ π ο υ η Ρ ο υ μ α ν ί α έ χ ε ι μ ε τ α τ ρ α
π ε ί σ ε κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ή χ ώ ρ α ό π ω ς η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , ό π ω ς η Σ ο β ι ε
τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ . λ π . , σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό έ χ ε ι μ ό ν ο τ ο ό ν ο μ α .
1 4 2
Ό λ ο ι α υ τ ο ί ο ι Ν τ ε ζ , Ζ ί β κ ο φ , ο ι Τ σ α ο υ σ έ σ κ ο υ κ .α. ε ί ν α ι γ ε ν ν ή
μ α τ α τ ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ , τ α ο π ο ί α χ ρ η σ ι μ ο π ο ί η σ α ν και χ ρ η σ ι μ ο
π ο ι ο ύ ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί γ ι α τ ο υ ς σ κ ο π ο ύ ς
τ ο υ ς .
Ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί α ν τ ι κ α τ έ σ τ η σ α ν τ η μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή -
λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η κ α ι φ ι λ ί α μ ε τ η ν ε π ι κ υ ρ ι α ρ χ ί α τ ο υ μ ε γ ά
λ ο υ « σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ » κ ρ ά τ ο υ ς , γ ι α ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ο υ ν τ η « σ ο σ ι α λ ι
σ τ ι κ ή ο ι κ ο γ έ ν ε ι α » , τ η « σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή κ ο ι ν ό τ η τ α » , ό π ο υ σ ή μ ε ρ α
κ ά ν ε ι τ ο ν ό μ ο τ ο σ ι δ ε ρ έ ν ι ο χ έ ρ ι τ ο υ Μ π ρ έ ζ ν ι ε φ κ α ι τ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν
σ τ ρ α τ α ρ χ ώ ν , ο ι ο π ο ί ο ι ε κ σ φ ε ν δ ο ν ί ζ ο υ ν τ η μ α γ κ ο ύ ρ α τ ο υ Σ υ μ φ ώ ν ο υ
τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς σ τ ο κ ε φ ά λ ι κ ά θ ε « ά σ ω τ ο υ γ ι ο υ » τ η ς ο ι κ ο γ έ ν ε ι α ς .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ι ά δ ε ν α ν έ χ ο ν τ α ι κ α μ ι ά κ ρ ι τ ι κ ή κ α ι
π α ρ α τ ή ρ η σ η α π ό τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς , ή τ α ν ε ν ά ν τ ι α σ ε κ ά θ ε ε ί δ ο ς π ε ι θ α ρ
χ ί α ς κ α ι α μ ο ι β α ί ο υ ε λ έ γ χ ο υ , ό σ ο τ υ π ι κ ά κ ι α ν ή τ α ν . Ο ι κ ο ι ν έ ς σ υ
σ κ έ ψ ε ι ς , δ η λ ώ σ ε ι ς , α π ο φ ά σ ε ι ς ή τ α ν , γ ι ' α υ τ ο ύ ς , τ υ π ι κ έ ς κ α ι α ν ύ -
π α ρ χ τ ε ς , α ν τ ο υ ς ε μ π ό δ ι ζ α ν τ α σ χ έ δ ι ά τ ο υ ς .
Γ ι α τ ί ε ξ ά λ ε ι ψ α ν κ α ι , π ο λ ύ π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο , γ ι α τ ί α μ α ύ ρ ω σ α ν ο ι
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί τ ο Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό ; Τ ο έ κ α μ α ν α υ τ ό ε π ε ι δ ή τ ο Ι ν φ ο ρ -
μ π υ ρ ό ε ί χ ε κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι τ ο ν Τ ί τ ο , ε π ε ι δ ή τ ο θ ε ω ρ ο ύ σ α ν δ η μ ι ο ύ ρ γ η
μ α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , π ο υ ε ί χ ε α π ο χ τ ή σ ε ι « κ α κ ή φ ή μ η » σ τ α μ ά τ ι α τ ω ν ι
μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ώ ν . Ε δ ώ ε ν ν ο ε ί τ α ι ό τ ι δ ε ν π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α ζ ή τ η μ α ο ρ γ α ν ω
τ ι κ ώ ν μ ο ρ φ ώ ν , γ ι α τ ί , σ τ ο κ ά τ ω κ ά τ ω τ ι δ ι α φ ο ρ ά θ α ε ί χ ε , σ τ η μ ο ρ
φ ή , τ ο « γ ρ α φ ε ί ο ε π α φ ώ ν » , π ο υ π ρ ό τ ε ι ν ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ( κ α ι π ο υ δ ε ν
ι δ ρ ύ θ η κ ε π ο τ έ ) α π ό τ ο Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό ; Ε π ε δ ί ω κ α ν ν α α π ο κ α τ α σ τ α θ ε ί ο
Τ ί τ ο κ α ι ν α γ ί ν ε ι τ ο χ α τ ή ρ ι τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ .
Α ρ γ ό τ ε ρ α ό μ ω ς , σ ε μ ι α δ ι α β ο ύ λ ε υ σ η τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν τ ο υ σ ο σ ι α
λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ , η π ρ ό τ α σ η γ ι ' α υ τ ό τ ο « γ ρ α φ ε ί ο » π ε τ ά χ τ η
κ ε σ τ ο κ α λ ά θ ι , ε ν μ έ ρ ε ι ε π ε ι δ ή ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί μ ε τ ά ν ο ι ω σ α ν κ α ι
ε ν μ έ ρ ε ι ε π ε ι δ ή π ρ ο β λ ή θ η κ α ν α ν τ ι ρ ρ ή σ ε ι ς , ι δ ι α ί τ ε ρ α α π ό τ ο υ ς Π ο
λ ω ν ο ύ ς . Α υ τ ο ί ( ο Ο χ ά μ π κ α ι ο Τ σ ι ρ ά ν κ ι ε β ι τ ς ) ή τ α ν α ρ κ ε τ ά δ ρ α σ τ ή
ρ ι ο ι ε ν ά ν τ ι α σ ' α υ τ ή τ η ν ι δ έ α . Μ ά λ ι σ τ α , κ α ι ό τ α ν α π ο φ α σ ί σ τ η κ ε η
έ κ δ ο σ η ε ν ό ς κ ο ι ν ο ύ ο ρ γ ά ν ο υ , ε ί π α ν :
— Ε , κ α λ ά , α ς τ ο έ χ ο υ μ ε ε ν δ ε χ ο μ έ ν ω ς , γ ι α τ ί , ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι ,
π ρ έ π ε ι ν α τ ο έ χ ο υ μ ε .
Α π ' α υ τ ή τ η ν ά γ ο ν η σ υ ν ά ν τ η σ η , θ υ μ ά μ α ι τ ο ν ε ν θ ο υ σ ι α σ μ ό μ ε
τ ο ν ο π ο ί ο ε ν σ τ ε ρ ν ί σ τ η κ ε ο Τ ο λ ι ά τ ι τ η ν ι δ έ α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι
ε υ θ ύ ς α μ έ σ ω ς π ρ ο χ ώ ρ η σ ε π α ρ α π έ ρ α : ε π έ μ ε ι ν ε γ ι α τ η ν ί δ ρ υ σ η δ ύ ο
« γ ρ α φ ε ί ω ν ε π α φ ώ ν » , έ ν α γ ι α τ α κ ό μ μ α τ α τ ω ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν
κ α ι έ ν α γ ι α τ α κ ό μ μ α τ α τ ω ν κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν . Ο μ ε λ λ ο ν τ ι κ ό ς
143
π α τ έ ρ α ς τ ο υ « π ο λ υ κ ε ν τ ρ ι σ μ ο ύ » τ ο « β ά θ υ ν ε » π α ρ α π έ ρ α α υ τ ό κ α ι
π ρ ό τ ε ι ν ε ν α μ η π α ί ρ ν ε ι μ έ ρ ο ς τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε
τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς σ τ ο δ ε ύ τ ε ρ ο « α ν κ α ι α υ τ ό τ ο κ ό μ μ α — έ δ ο σ ε λ ο ύ
σ τ ρ ο ο Τ ο λ ι ά τ ι — ε ί ν α ι ο κ α θ ο δ η γ η τ ή ς μ α ς » .
Τ ο ι τ α λ ι κ ό ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ό κ ό μ μ α π ρ ο π ο ρ ε ύ ο ν τ α ν σ τ η ν ε χ θ ρ ι κ ή
δ ο υ λ ε ι ά ε ν ά ν τ ι α σ τ ο δ ι ε θ ν ή κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ό κ α ι ε ν ά ν τ ι α σ τ α κ ο μ μ ο υ
ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α τ ω ν χ ω ρ ώ ν τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α
τ ο π έ δ ο υ .
Ο ι ι τ α λ ο ί κ α ι ο ι γ ά λ λ ο ι « κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς » έ τ ρ ε φ α ν μ ε γ ά λ ε ς α υ τ α
π ά τ ε ς γ ι α τ η ν α σ τ ι κ ή δ η μ ο κ ρ α τ ί α κ α ι γ ι α τ ο ν κ ο ι ν ο β ο υ λ ε υ τ ι κ ό δ ρ ό
μ ο . Τ α δ ύ ο α υ τ ά κ ό μ μ α τ α , μ ε τ ά τ ο Δ ε ύ τ ε ρ ο Π α γ κ ό σ μ ι ο Π ό λ ε μ ο , π ή
ρ α ν μ έ ρ ο ς κ α ι σ τ ι ς α σ τ ι κ έ ς κ υ β ε ρ ν ή σ ε ι ς , τ ω ν π ρ ώ τ ω ν χ ρ ό ν ω ν . Α υ
τ ό ή τ α ν κ α ι μ ι α τ α χ τ ι κ ή τ η ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς γ ι α ν α α π ο φ ύ γ ε ι τ ι ς α
π ε ρ γ ί ε ς κ α ι τ ο χ ά ο ς ώ σ τ ε ν α α ν ο ρ θ ώ σ ε ι τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ί α , π ρ ο π α ν τ ό ς
ν α δ υ ν α μ ώ σ ε ι τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ η ς , ό χ ι μ ό ν ο τ ι ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς , α λ λ ά κ α ι τ ι ς
σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ έ ς κ α ι α σ τ υ ν ο μ ι κ έ ς . Α υ τ ή η σ υ μ μ ε τ ο χ ή τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ ώ ν σ τ ι ς α σ τ ι κ έ ς κ υ β ε ρ ν ή σ ε ι ς ή τ α ν φ λ ό γ α α χ ύ ρ ο υ . Η α σ τ ι κ ή τ ά ξ η
έ δ ι ω ξ ε τ ο υ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς α π ό τ η ν ε ξ ο υ σ ί α , τ ο υ ς α φ ό π λ ι σ ε , τ ο υ ς έ
ρ ι ξ ε σ τ η ν α ν τ ι π ο λ ί τ ε υ σ η κ α ι θ έ σ π ι σ ε τ έ τ ο ι ο υ ς ε κ λ ο γ ι κ ο ύ ς ν ό μ ο υ ς ,
π ο υ , π α ρ ά τ ο μ ε γ ά λ ο α ρ ι θ μ ό ψ ή φ ω ν , π ο υ ε ί χ α ν π ά ρ ε ι ο ι κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ έ ς , ο α ρ ι θ μ ό ς τ ω ν β ο υ λ ε υ τ ώ ν τ ο υ ς σ τ η β ο υ λ ή μ ε ι ώ θ η κ ε σ τ ο ε λ ά
χ ι σ τ ο .
Ο Τ ί τ ο κ α ι ο Τ ο λ ι ά τ ι , ό π ω ς έ γ ι ν ε ξ ε κ ά θ α ρ ο α ρ γ ό τ ε ρ α , α π ό τ ό τ ε
α κ ό μ α έ τ ρ ω γ α ν σ ε έ ν α τ σ α ν ά κ ι , γ ι ' α υ τ ό τ ο ι τ α λ ι κ ό κ ό μ μ α ή ρ θ ε σ ε
β ο ή θ ε ι α τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς τ ο υ Τ ί τ ο , α ν κ α ι ό χ ι α μ έ σ ω ς α ν ο ι χ τ ά . Ο Τ ο
λ ι ά τ ι , π ο υ ή τ α ν α π ο φ α σ ι σ μ έ ν ο ς , κ α μ ο υ φ λ α ρ ι σ μ έ ν ο ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή ς ,
κ α ι ό λ η η η γ ε σ ί α τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Ι τ α λ ί α ς , π ο υ σ υ μ
μ ε τ ε ί χ ε σ τ ο Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό κ α κ ο φ α ν ί σ τ η κ α ν π ο υ ο Τ ί τ ο κ α τ α δ ι κ ά σ τ η
κε. Ψ ή φ ι σ α ν υ π έ ρ τ η ς κ α τ α δ ί κ η ς σ υ μ μ ο ρ φ ο ύ μ ε ν ο ι , γ ι α τ ί δ ε ν ε ί χ α ν
τ ο σ θ έ ν ο ς ν α β γ ο υ ν α ν ο ι χ τ ά , ο κ α ι ρ ό ς ό μ ω ς έ δ ε ι ξ ε ό τ ι ο ι ι τ α λ ο ί ρε-
β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς ή τ α ν α π ό τ ο υ ς π ρ ο θ υ μ ό τ ε ρ ο υ ς ν α φ ι λ η θ ο ύ ν μ ε τ ο ν Τ ί τ ο .
Η μ ε τ ά β α σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι κ α ι η σ υ μ φ ι λ ί ω σ ή
τ ο υ μ ε τ ο ν Τ ί τ ο ά ν ο ι ξ ε τ ο δ ρ ό μ ο σ τ ο ν Τ ο λ ι ά τ ι κ α ι σ τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό
φ ο υ ς τ ο υ ό χ ι μ ο ν ά χ α ν α π ά ν ε κ ι α υ τ ο ί σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι γ ι α ν α σ υ ν α
ν τ η θ ο ύ ν κ α ι ν α σ υ μ φ ι λ ι ω θ ο ύ ν μ ε τ ο υ ς τ ι τ ο ϊ κ ο ύ ς , α λ λ ά κ α ι ν α α ν α
π τ ύ ξ ο υ ν α ν ο ι χ τ ά τ ι ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς δ ι α σ π α σ τ ι κ έ ς α π ό ψ ε ι ς τ ο υ ς ε
ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ό χ ι μ ό ν ο σ α ν κ ρ ά τ ο ς
α λ λ ά κ α ι σ α ν σ ύ σ τ η μ α . Ο Τ ο λ ι ά τ ι κ α ι ο ι τ ο λ ι ά τ ι κ ο ί α π ρ ο κ ά λ υ π τ α
τ έ θ η κ α ν σ τ ο π λ ε υ ρ ό τ ο υ Τ ί τ ο κ α ι δ ε ν α κ ο λ ο ύ θ η σ α ν τ η ν τ α χ τ ι κ ή
τ ω ν ζ ι κ ζ α κ τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Α π ό μ έ ρ ο υ ς τ ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ α -
144
ν ο ύ β ρ α ρ ε και μ ε τ ο ν Τ ο λ ι ά τ ι , τ ο ν ε π α ι ν ο ύ σ ε κ α ι τ ο ν ε π έ κ ρ ι ν ε μ ε τ ο
β α μ β ά κ ι γ ι α ν α τ ο ν κ ρ α τ ε ί σ ε χ α λ ι ν ά ρ ι .
Ο ι η γ έ τ ε ς τ ο υ ι τ α λ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς , ό π ω ς ο Τ ο λ ι ά τ ι , ο Λ ό ν γ κ ο κ α ι
σ υ ν τ ρ ο φ ί α έ δ ε ι ξ α ν ι δ ι α ί τ ε ρ η ε υ α ι σ θ η σ ί α π ρ ο ς τ ι ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς
θ έ σ ε ι ς τ ο υ 2 0 ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ κ α ι π ρ ο π α ν τ ό ς , π ρ ο ς τ ι ς σ υ κ ο φ α ν τ ί ε ς
π ο υ έ κ α μ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν . Λ ί γ ο κ α ι ρ ό ύ σ τ ε ρ α
α π ' α υ τ ό τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο , ο Τ ο λ ι ά τ ι σ ε σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η π ο υ έ δ ο σ ε σ τ ο π ε
ρ ι ο δ ι κ ό « N u o v i A r g o m e n t i » , ε ξ ε π έ λ υ σ ε τ ι ς ε π ι θ έ σ ε ι ς τ ο υ ε ν ά ν τ ι α
σ τ ο σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό σ ύ σ τ η μ α , ε ν ά ν τ ι α σ τ η δ ι χ τ α τ ο ρ ί α τ ο υ π ρ ο λ ε τ α
ρ ι ά τ ο υ κ α ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν . Ε δ ώ έ ρ ι ξ ε και τ η ν ι δ έ α τ ο υ « π ο λ υ κ ε -
ν τ ρ ι σ μ ο ύ » τ ο υ , π ο υ ή τ α ν η ι δ έ α τ ο υ κ α τ α τ ε μ α χ ι σ μ ο ύ κ α ι τ η ς δ ι ά
σ π α σ η ς τ ο υ δ ι ε θ ν ο ύ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ κ ι ν ή μ α τ ο ς .
Ε ν ώ ο ι η γ έ τ ε ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Γ α λ λ ί α ς ό π ω ς ο
Τ ο ρ έ ζ , ο Ν τ υ κ λ ώ κ α ι ά λ λ ο ι , ε ί ν α ι γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι , α ρ χ ι κ ά , δεν κ α λ ο δ έ
χ τ η κ α ν κ α ι δ ε σ υ μ φ ώ ν η σ α ν μ ε τ η ν « α π ό ρ ρ η τ η » έ κ θ ε σ η τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν . Μ ε τ ά τ η δ η μ ο σ ί ε υ σ η α υ τ ή ς τ η ς έ κ θ ε
σ η ς σ τ ο δ υ τ ι κ ό τ ύ π ο , τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο τ ο υ κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ
κ ό μ μ α τ ο ς Γ α λ λ ί α ς δ η μ ο σ ί ε υ σ ε κ α ι μ ι α δ ή λ ω σ η , μ ε τ η ν ο π ο ί α κ α τ α
δ ί κ α ζ ε α υ τ ή τ η ν π ρ ά ξ η κ α ι ε κ φ ρ ά ζ ε τ ις ε π ι φ υ λ ά ξ ε ι ς τ ο υ γ ι α τ ι ς ε π ι
θ έ σ ε ι ς κ α τ ά τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Ο ί δ ι ο ς ο Τ ο ρ έ ζ μ ο υ ε ί χ ε πει σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ
τ ό τ ο π ρ ό β λ η μ α : « Ζ η τ ή σ α μ ε ε ξ η γ ή σ ε ι ς α π ό τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς σ υ
ν τ ρ ό φ ο υ ς , α υ τ ο ί μ α ς έ δ ο σ α ν , α λ λ ά δ ε ν π ε ι σ τ ή κ α μ ε » . Ε γ ώ υ π ο γ ρ ά μ
μ ι σ α σ τ ο ν Τ ο ρ έ ζ : « Ε σ ε ί ς δ ε ν π ε ι σ τ ή κ α τ ε , ε ν ώ ε μ ε ί ς δ ε ν ε ί μ α σ τ ε
κ α θ ό λ ο υ σ ύ μ φ ω ν ο ι » . Έ τ σ ι , λ ο ι π ό ν , ο Τ ο ρ έ ζ κ α ι τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό
Κ ό μ μ α Γ α λ λ ί α ς γ ν ώ ρ ι ζ α ν α π ό κ α ι ρ ό τ η γ ν ώ μ η μ α ς γ ι α τ ο 20ο Σ υ ν έ
δ ρ ι ο κ α ι γ ι α τ ι ς σ υ κ ο φ α ν τ ί ε ς τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά
λ ι ν .
Ο ι Γ ά λ λ ο ι κ α ι ο ι Ι τ α λ ο ί π ή γ α ι ν α ν σ α ν η γ ά τ α μ ε τ ο σ κ ύ λ ο . Ε γ ώ
ε ί χ α σ υ ν ο μ ι λ ή σ ε ι μ ε τ ο ν Τ ο ρ έ ζ κ α ι μ ε τ ο ν Ν τ υ κ λ ώ σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η
σ τ ά σ η τ ω ν η γ ε τ ώ ν τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Ι τ α λ ί α ς ε ν ά ν τ ι α
σ τ η μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή , σ ' υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ ω ν τ ι τ ο ϊ -
κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν κ α ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς . Φ α ί ν ο ν τ α ν ό τ ι α ρ
χ ι κ ά α υ τ ο ί , κ α ι σ τ η γ ε ν ι κ ό τ η τ α ο ι Γ ά λ λ ο ι , σ υ μ π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ν κ α λ ά
μ ε μ α ς . Ε μ ε ί ς ε μ μ έ ν α μ ε σ τ ι ς α π ό ψ ε ι ς μ α ς , α υ τ ο ί σ τ ι ς δ ι κ έ ς τ ο υ ς . Ε
μ ε ί ς σ υ ν ε χ ί ζ α μ ε α κ α τ ά π α υ σ τ α τ ι ς ε π ι θ έ σ ε ι ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς τ ι τ ο ϊ -
κ ο ύ ς , α υ τ ο ί φ α ί ν ο ν τ α ν π ω ς δ ε ν ε ί χ α ν κ α μ ι ά ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ τ ο ν Τ ί τ ο .
Κ α ι σ τ η σ τ ά σ η έ ν α ν τ ι τ ω ν ι τ α λ ώ ν η γ ε τ ώ ν ή μ α σ τ α ν σ τ ο ν ί δ ι ο δ ρ ό
μ ο .
Π ρ ι ν α π ό τ α γ ε γ ο ν ό τ α π ο υ έ φ ε ρ α ν τ η δ ι ά σ π α σ η , ή ρ θ α ν σ ε μ α ς ο ι
σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι Μ α ρ σ έ λ Κ α σ έ ν κ α ι Γ κ α σ τ ό ν Μ ο ν μ ο υ σ ώ , δ ύ ο ε ξ α ί ρ ε τ ο ι
145
π α λ α ί μ α χ ο ι τ ο υ κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ο ύ . Ό λ ο τ ο Κ ό μ μ α κ α ι ο λ α ό ς μ α ς τ ο υ ς
υ π ο δ έ χ τ η κ α ν μ ε χ α ρ ά κ α ι μ ε α γ ά π η . Ε ί χ α μ ' α υ τ ο ύ ς π ο λ ύ α ν ο ι χ τ έ ς
κ α ι ε γ κ ά ρ δ ι ε ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς . Α υ τ ο ί ε π ι σ κ έ φ τ η κ α ν τ η χ ώ ρ α μ α ς , μ ο υ
μ ί λ η σ α ν μ ε μ ε γ ά λ η σ υ μ π ά θ ε ι α γ ι ' α υ τ ή , έ γ ρ α ψ α ν π ο λ ύ κ α λ ά γ ι α τ ο
Κ ό μ μ α κ α ι τ ο λ α ό μ α ς σ τ η ν « l ' H u m a n i t e » . Ο Μ ο ν μ ο υ σ ώ δ η μ ο σ ί ε υ
σ ε κ α ι έ ν α π ο λ ύ ε υ χ ά ρ ι σ τ ο β ι β λ ί ο γ ι α τ η χ ώ ρ α μ α ς . Κ ά θ η σ ε κ ο ν τ ά
σ τ η φ ω τ ι ά μ ε μ έ ν α κ α ι μ ο υ δ ι η γ ή θ η κ ε γ ι α τ η ν ε π ί σ κ ε ψ η π ο υ έ κ α μ ε
σ τ η ν Κ ο ρ υ τ σ ά , γ ι α τ η σ υ μ μ ε τ ο χ ή τ ο υ μ α ζ ί μ ε τ ο υ ς σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ τ έ ς
τ η ς Κ ο ρ υ τ σ ά ς σ τ ο ν τ ρ ύ γ ο . Π ά ν ω σ τ η ν κ ο υ β έ ν τ α ρ ώ τ η σ α τ ο σ υ γ
γ ρ α φ έ α τ ο υ « J e a n B e c o t » , π ο υ κ α τ ά γ ε τ α ι α π ό τ η ν Κ α μ π ά ν ι α , π ε ρ ι ο
χ ή φ η μ ι σ μ έ ν ω ν κ ρ α σ ι ώ ν :
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε Μ ο ν μ ο υ σ ώ , π ώ ς ε ί ν α ι τ ο κ ρ α σ ί μ α ς ;
Α υ τ ό ς μ ο υ α π ά ν τ η σ ε pince - sans - r ire.
— Σ α ν ξ ί δ ι .
Γ έ λ α σ α η χ η ρ ά κ α ι τ ο υ λ έ ω :
— Έ χ ε ι ς δ ί κ ι ο , π ε ς μ ο υ ό μ ω ς λ ί γ ο τ ι π ρ έ π ε ι ν α κ ά ν ο υ μ ε .
Κ α ι ο Μ ο ν μ ο υ σ ώ μ ο υ μ ί λ η σ ε μ ι α ο λ ό κ λ η ρ η ώ ρ α γ ι α τ ο κ ρ α σ ί ,
π ρ ά γ μ α π ο υ μ ε β ο ή θ η σ ε π ο λ ύ . Ά κ ο υ α μ ε θ α υ μ α σ μ ό τ ο γ έ ρ ο , π ο υ
κ ο κ κ ί ν ι ζ α ν τ α μ ά γ ο υ λ α κ α ι ά σ τ ρ α φ τ α ν τ α μ ά τ ι α α π ό τ η φ λ ό γ α , π ο υ
ε ί χ ε τ ο χ ρ ώ μ α τ ο υ κ ρ α σ ι ο ύ τ η ς γ ε ν έ τ ε ι ρ ά ς τ ο υ τ η ς Κ α μ π α ν ί α ς .
Π ρ ι ν π ά μ ε σ τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν 8 1 κ ο μ μ ά τ ω ν σ τ η Μ ό σ χ α , ο Μ ω ρ ί ς
Τ ο ρ έ ζ ζ ή τ η σ ε ν α έ ρ θ ε ι γ ι α α ν ά π α υ σ η σ τ η χ ώ ρ α μ α ς 1 . Ε μ ε ί ς τ ο ν υ π ο
δ ε χ τ ή κ α μ ε μ ε μ ε γ ά λ η ε υ χ α ρ ί σ τ η σ η . Σ κ ε φ τ ή κ α μ ε ( κ α ι δ ε λ α θ έ ψ α μ ε )
ό τ ι ή τ α ν σ τ α λ μ έ ν ο ς α π ό τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς γ ι α ν α μ α ς « κ α τ α π ρ α ΰ
ν ε ι » .
Σ τ ο ν Τ ο ρ έ ζ , ό τ α ν ή τ α ν γ ι α α ν ά π α υ σ η σ τ ο Δ υ ρ ρ ά χ ι ο , α ρ ά δ ι α σ α
ό λ ε ς τ ι ς π ρ ο σ τ υ χ ι έ ς π ο υ μ α ς ε ί χ α ν κ ά ν ε ι ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί .
Ο Μ ω ρ ί ς ά κ ο υ ε π ρ ο σ ε χ τ ι κ ά . Α π ό ρ ε σ ε γ ι α τ ί δ ε ν τ ι ς ή ξ ε ρ ε . Ό λ α
τ ο υ τ α ε ί χ α ν α π ο κ ρ ύ ψ ε ι . Τ ο υ μ ί λ η σ α γ ι α τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Β ο υ κ ο υ
ρ ε σ τ ί ο υ κ α ι γ ι α τ η σ τ ά σ η μ α ς σ ' α υ τ ή τ η σ ύ σ κ ε ψ η . Ε ί π ε ό τ ι α π ό
τ η ν α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α τ ο υ κ ό μ μ α τ ό ς τ ο υ ς σ τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε
σ τ ί ο υ ε ί χ α ν ε ν η μ ε ρ ω θ ε ί γ ι α τ η σ τ ά σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ
β α ν ί α ς κ α ι , ε π ε ι δ ή α υ τ ή η σ τ ά σ η τ ο υ ς ε ί χ ε κ ά μ ε ι ε ν τ ύ π ω σ η , ό τ α ν
ξ ε κ ί ν η σ ε γ ι α τ η ν Α λ β α ν ί α σ κ έ φ τ η κ ε ν α σ υ ζ η τ ή σ ε ι μ ε μ α ς α υ τ ό τ ο
ζ ή τ η μ α . Ο Τ ο ρ έ ζ ε ί π ε ό τ ι η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ ή τ α ν ω φ έ
λ ι μ η κ α ι δ ε ν α π ο φ ά ν θ η κ ε α ν ή τ α ν ή δ ε ν ή τ α ν κ α ν ο ν ι κ ή . Δ ε ν ε π έ κ ρ ι -
_____________________ 1. Ιούλης - Αύγουστος 1960.
146
ν ε τ η σ τ ά σ η μ α ς σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι και α φ ο ύ μ ε ά κ ο υ σ ε δ ε ν ε ί π ε τί
π ο τ ε ά λ λ ο π α ρ ά μ ό ν ο :
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , α υ τ ά π ο υ σ α ς έ κ α μ α ν π ρ έ π ε ι ν α τ α δ ι α σ α
φ η ν ί σ ε τ ε μ ε τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α .
Ό σ ο γ ι α τ η ν π ά λ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν τ ι τ ο ϊ σ μ ό , ο Μ ω ρ ί ς ε π ι δ ο κ ί μ α ζ ε
κ α θ ε τ ί . Χ ω ρ ι σ τ ή κ α μ ε κ α ι α υ τ ό ς ξ ε κ ί ν η σ ε μ ε β α π ό ρ ι γ ι α τ η ν Ο δ η σ
σ ό .
Σ τ η Μ ό σ χ α , π ρ ι ν π ά ρ ω τ ο λ ό γ ο σ τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν 8 1 κ ο μ μ ά τ ω ν ,
ο , Μ ω ρ ί ς Τ ο ρ έ ζ μ α ς π ρ ο σ κ ά λ ε σ ε σ ε δ ε ί π ν ο . Α υ τ ή τ η φ ο ρ ά φ ά ν η κ ε
ξ ε κ ά θ α ρ α ό τ ι τ ο ν ε ί χ ε β ά λ ε ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ν α μ α ς π ε ί σ ε ι ν α μ η μι
λ ή σ ο υ μ ε σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η ε ν ά ν τ ι α σ τ η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή π ρ ο δ ο σ ί α , α π ό
τ υ χ ε ό μ ω ς σ τ η ν α π ο σ τ ο λ ή τ ο υ . Ε μ ε ί ς δ ε δ ε χ τ ή κ α μ ε τ ι ς λ α θ ε μ έ ν ε ς
σ υ μ β ο υ λ έ ς π ο υ μ α ς έ δ ο σ ε .
Ο Μ ω ρ ί ς Τ ο ρ έ ζ μ α ς κ ρ ι τ ί κ α ρ ε σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η , α λ λ ά μ ε μ ε τ ρ ι ο π ά
θ ε ι α . Ε ν ώ η Ζ α ν έ τ Β ε ρ μ έ ρ ς , σ ύ ζ υ γ ο ς τ ο υ Τ ο ρ έ ζ , μ ε τ ά τ ο λ ό γ ο μ ο υ ,
μ ε σ υ ν ά ν τ η σ ε κ α ι μ ο υ ε ί π ε :
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , π ο ύ π η γ α ί ν ε τ ε μ ' α υ τ ό τ ο δ ρ ό μ ο π ο ύ π ή ρ α
τε; Δ ε σ α ς κ α τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε .
— Δ ε μ α ς κ α τ α λ α β α ί ν ε τ ε σ ή μ ε ρ α , ε ν ώ α ύ ρ ι ο , ί σ ω ς μ α ς κ α τ α λ ά -
β α ι τ ε - τ η ς ε ί π α .
Ε ί ν α ι γ ν ω σ τ ό π ο ι α ή τ α ν η τ ύ χ η τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς
τ η ς Γ α λ λ ί α ς . Μ π ή κ ε κ ι α υ τ ό α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ά σ τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ό
δ ρ ό μ ο . Π ρ ό δ ο σ ε τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό , α κ ο λ ο ύ θ η σ ε κ α ι α κ ο
λ ο υ θ ε ί μ ε α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς τ η χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή κ α ι μ π ρ ε ζ ν ι ε φ ι κ ή γ ρ α μ
μ ή .
Ε ν ώ ο Τ ο λ ι ά τ ι δ ε ν ε ί χ ε τ έ τ ο ι α ζ ι κ ζ α κ ό π ω ς ο ι Γ ά λ λ ο ι κ α ι β γ ή κ ε
α ν ο ι χ τ ά σ α ν τ ο ν Τ ί τ ο μ ε τ ι ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς τ ο υ α π ό ψ ε ι ς π ο υ τ ι ς ά
φ η σ ε υ π ο θ ή κ η σ τ ο ν Λ ό ν γ κ ο κ α ι σ τ ο ν Μ π ε ρ λ ί ν γ κ ο υ ε ρ μ ε τ η « δ ι α
θ ή κ η » τ ο υ . 1 Ο Τ ο λ ι ά τ ι ε ί ν α ι ο π α τ έ ρ α ς τ ο υ « π ο λ υ κ ε ν τ ρ ι σ μ ο ύ » σ τ ο
δ ι ε θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ί ν η μ α . Φ υ σ ι κ ά , ο « π ο λ υ κ ε ν τ ρ ι σ μ ό ς » δ ε ν
σ υ ν έ φ ε ρ ε σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , π ο υ ε π ι δ ί ω κ ε ν α έ χ ε ι τ η ν « μ π α γ κ έ τ α
_____________________________________
1. «Διαθήκη της Γιάλτας» που ο Τολιάττι την έγραψε λίγο πριν πεθάνει
στη Γιάλτα της Σοβιετ ικής Έ ν ω σ η ς . Η «διαθήκη» αυτή αποτελεί τον κώ
δικα του ιταλικού ρεβιζιονισμού για τον αποκαλούμενο ιταλικό δρόμο
προς τον σ ο σ ι α λ ι σ μ ό , για τον «πολυκεντρισμό», τον «πλουραλισμό» των
κομμάτων, για την «ελευθερία της θρησκείας», κλπ. Οι απόψεις που εκφρά
στηκαν σ' αυτή αποτελούν γενικά τη βάση του «ευρωκομμουνισμού».
147
τ ο υ μ α έ σ τ ρ ο υ » , έ τ σ ι ό π ω ς δ ε ν σ υ μ φ έ ρ ε ι κ α ι σ τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι -
κ ο ύ ς π ο υ κ υ ρ ι α ρ χ ο ύ ν σ ή μ ε ρ α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η . Σ τ ι ς σ υ σ κ έ
ψ ε ι ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ Μ π ρ έ ζ ν ι ε φ ο ι τ ο λ ι α τ ι κ ο ί α ν τ ι π α ρ ά θ ε -
σ α ν κ α ι α ν τ ι π α ρ α θ έ τ ο υ ν τ ι ς « σ υ σ κ έ ψ ε ι ς » τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ ο μ
μ ά τ ω ν τ ω ν κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν τ η ς Ε υ ρ ώ π η ς , τ η ς Λ α τ ι ν ι κ ή ς Α
μ ε ρ ι κ ή ς κ . λ π . Ο ι Γ ά λ λ ο ι , π ο υ έ κ λ ι ν α ν π ρ ο ς τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , δ ε ν
ε π ι δ ο κ ί μ α ζ α ν κ α ι κ α τ α π ο λ ε μ ο ύ σ α ν τ ι ς π ρ ο τ ά σ ε ι ς τ ο υ Τ ο λ ι ά τ ι . Δ ε ν
θ α ε π ε κ τ α θ ώ σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η γ ι α τ ί έ χ ω γ ρ ά ψ ε ι γ ι ' α υ τ ή τ η
θ ε ω ρ ί α κ α ι τ ι ς α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς α υ τ ώ ν τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν .
Ο ι ι τ α λ ο ί ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς π ο τ έ δ ε ν ε ί χ α ν δε ι μ ε κ α λ ό μ ά τ ι ο ύ τ ε τ η
σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή Α λ β α ν ί α , ο ύ τ ε τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς . Σ τ α
π ρ ώ τ α χ ρ ό ν ι α μ ε τ ά τ η ν Α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η ή ρ θ ε μ ε ε υ κ α ι ρ ί α γ ι α ε π ί
σ κ ε ψ η σ τ η ν Α λ β α ν ί α ο π α ρ ή λ ι κ ο ς Τ ε ρ α τ σ ί ν ι , μ ε κ ά π ο ι α γ υ ν α ί κ α
ν έ α κ α λ λ ι τ έ χ ν ι δ α . Έ μ ε ι ν ε κ ά ν α δ υ ο μ έ ρ ε ς κ α ι ό π ω ς ή ρ θ ε έ τ σ ι έ φ υ
γ ε . Σ χ ε δ ό ν τ ί π ο τ ε δ ε ν έ γ ρ α ψ α ν ο ι ι τ α λ ο ί ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς σ τ ο ό ρ γ α ν ό
τ ο υ ς «Unita» γ ι α τ η σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή Α λ β α ν ί α . Π ι θ α ν ώ ς δ ε ν ή θ ε λ α ν
ν α ε ρ ε θ ί σ ο υ ν τ ο υ ς ι τ α λ ο ύ ς ν ε ο φ α σ ί σ τ ε ς π ο υ ή ρ θ α ν σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α ,
τ α σ τ ρ α τ ε ύ μ α τ α τ ω ν ο π ο ί ω ν ε μ ε ί ς τ σ α κ ί σ α μ ε σ τ ο ν π ό λ ε μ ο , ή γ ι α τ ί
ξ ε σ κ ε π ά ζ α μ ε τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ό τ ο υ ς , τ ο ν Τ ί τ ο !
Τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α Ι τ α λ ί α ς ή τ α ν κ ό μ μ α μ ε μ ι α π α λ ι ά ο -
π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή , ή τ α ν έ ν α α ν ο ι χ τ ό μ έ τ ω π ο γ ι α ψ ή φ ο υ ς . Ο ι
δ ι χ ό ν ο ι ε ς σ τ η ν η γ ε σ ί α γ ι α α ξ ι ώ μ α τ α , γ ι α μ ι σ θ ο ύ ς , γ ι α ν α ε ί ν α ι β ο υ
λ ε υ τ έ ς κ α ι γ ε ρ ο υ σ ι α σ τ έ ς ή τ α ν σ υ ν ε χ ε ί ς . Μ α ς σ υ ν α ν τ ο ύ σ ε κ α ι μ α ς
π α ρ α π ο ν ε ύ ο ν τ α ν κ α ν έ ν α ς η γ έ τ η ς α υ τ ο ύ τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , κ α θ α ι ρ ε μ έ
ν ο ς α π ό τ ο ν Τ ο λ ι ά τ ι , τ η ν ε π α ύ ρ ι ο ό μ ω ς , μ ό λ ι ς τ ο υ έ δ ι ν α ν έ ν α κ ό κ -
κ α λ ο κ α ι τ ο ν έ κ α ν α ν γ ε ρ ο υ σ ι α σ τ ή , γ ί ν ο ν τ α ν α ρ ν ί .
Θ υ μ ά μ α ι κ ά π ο ι α σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ ε ί χ α σ τ ο Κ ά ρ λ ο β ι Β ά ρ ι μ ε έ ν α ν
α π ' α υ τ ο ύ ς , π ο υ τ ό τ ε ή τ α ν μ έ λ ο ς τ η ς η γ ε σ ί α ς τ ο υ Ι τ α λ ι κ ο ύ Κ ο μ μ ο υ
ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ ο υ Τ ο λ ι ά τ ι .
— Ε γ ώ — μ ο υ ε ί π ε — ε ί μ α ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν Τ ο λ ι ά τ ι κ α ι τ ι ς α π ό
ψ ε ι ς τ ο υ .
— Μα γ ι α τ ί ; - τ ο ν ρ ώ τ η σ α .
Ε κ ε ί ν ο ς α π α ρ ί θ μ η σ ε κ ά ν α δ υ ο « ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ α » , α λ λ ά , τ ε λ ι κ ά
β γ ή κ ε σ τ η φ ό ρ α ο π ρ α γ μ α τ ι κ ό ς λ ό γ ο ς :
— Ο Τ ο λ ι ά τ ι δ ε ν ε π ι τ ρ έ π ε ι ν α δ η μ ο σ ι ε υ τ ο ύ ν ο ι α γ ο ρ ε ύ σ ε ι ς μ ο υ
σ τ η β ο υ λ ή . Τ ό σ ο ο Τ ο λ ι ά τ ι ό σ ο κ α ι ο Π α γ έ τ α ό χ ι μ ό ν ο δ ε ν τ ι ς δ η
μ ο σ ι ε ύ ο υ ν σ τ η ν Ι τ α λ ί α α λ λ ά κ α ι ε π ε μ β α ί ν ο υ ν σ τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς ν α
μ η δ η μ ο σ ι ε ύ ο ν τ α ι ο ύ τ ε σ τ η Μ ό σ χ α . Σ α ς π α ρ α κ α λ ώ , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν
β έ ρ ν α ε π ε μ β ε ί τ ε σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Α σ φ α λ ώ ς ε γ ώ α π ό ρ ε σ α κ α ι τ ο υ α π ά ν τ η σ α σ τ η σ τ ι γ μ ή :
148
— Π ώ ς ν α ε π ε μ β ώ ; Ε γ ώ , α ς υ π ο θ έ σ ο υ μ ε , μ π ο ρ ώ ν α ε π ι δ ρ ά σ ω
γ ι α ν α δ η μ ο σ ι ε υ τ ο ύ ν ή ν α μ η δ η μ ο σ ι ε υ τ ο ύ ν σ τ η ν Α λ β α ν ί α , μ α σ τ η
Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ! Ε σ ε ί ς π ρ έ π ε ι ν α α π ε υ θ υ ν θ ε ί τ ε σ τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι
κ ο ύ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς . Α υ τ ο ί ε ί ν α ι ν ο ι κ ο κ ύ ρ η δ ε ς κ ι α π ο φ α σ ί ζ ο υ ν γ ί '
α υ τ ό .
Μ ε τ ά τ η ρ ή ξ η μ ε τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς ε ί χ ε κ ι α υ τ ό ς « α ν τ ι ρ ή -
σ ε ι ς » π ρ ο ς τ η ν ι τ α λ ι κ ή ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή η γ ε σ ί α . Α υ τ έ ς ό μ ω ς δ ε ν ή
τ α ν α ν τ ι ρ ή σ ε ι ς α ρ χ ώ ν , π α ρ ά έ ρ ι δ ε ς γ ι α α ξ ι ώ μ α τ α κ α ι π α ρ ά δ ε ς . Ό
τ α ν α ύ ρ ι ο γ ί ν ο ν τ α ν γ ε ρ ο υ σ ι α σ τ ή ς , κ ι α υ τ ό ς η σ ύ χ α ζ ε κ α ι δ ε ν έ β γ α ζ ε
μ ι λ ι ά . Τ έ τ ο ι ο ι ή τ α ν κ α ι μ έ ν ο υ ν ο ι ι τ α λ ο ί ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς - σ υ ν ε ρ γ ά
τες τ η ς ι τ α λ ι κ ή ς κ α ι τ η ς δ ι ε θ ν ο ύ ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς .
Ό λ η α υ τ ή η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή δ ρ ά σ η κ α τ ά σ τ ρ ε ψ ε , γ κ ρ έ μ ι σ ε τ η
μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή σ υ ν ε ρ γ α σ ί α κ α ι α ρ μ ο ν ί α , π ο υ υ π ή ρ χ α ν
σ τ ο δ ι ε θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ί ν η μ α . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι χ ρ ο υ
σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί π ρ ο σ έ φ ε ρ α ν μ ι α α ν υ π ο λ ό γ ι σ τ η υ π η ρ ε σ ί α σ τ ο ν π α γ κ ό
σ μ ι ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό κ α ι μ π ή κ α ν ά μ ε σ α σ τ η ν υ π η ρ ε σ ί α τ ο υ . Ε κ ε ί ν ο
τ ο σ α μ π ο τ α ρ ι σ τ ι κ ό έ ρ γ ο , π ο υ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς κ α ι ο ι λ α κ έ δ ε ς τ ο υ
δ ε μ π ό ρ ε σ α ν ν α π ε τ ύ χ ο υ ν ο λ ό κ λ η ρ ε ς δ ε κ α ε τ ί ε ς , τ ο π ρ α γ μ α τ ο π ο ί η
σ α ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί κ ά θ ε α π ό χ ρ ω σ η ς , π α
ν τ ο ύ ό π ο υ ή τ α ν . Α υ τ ο ί σ υ κ ο φ α ν τ ώ ν τ α ς τ ο Σ τ ά λ ι ν , τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ
ν ω σ η , τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό κ α ι τ ο ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ό , τ ά χ τ η κ α ν μ ε τ ο υ ς κ α π ι
τ α λ ι σ τ έ ς σ υ κ ο φ ά ν τ ε ς , ε ξ α σ θ έ ν ι σ α ν τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , π ρ ά γ μ α
π ο υ ή τ α ν τ ο ό ν ε ι ρ ο κ α ι η ε π ι δ ί ω ξ η τ ω ν κ α π ι τ α λ ι σ τ ώ ν . Α υ τ ο ί δ ι ά -
σ π α σ α ν ε κ ε ί ν η τ η μ ο ν ο λ ι θ ι κ ή ε ν ό τ η τ α π ο υ ο ι κ α π ι τ α λ ι σ τ έ ς τ η ν κ α
τ α π ο λ ε μ ο ύ σ α ν , ε ν έ σ π ε ι ρ α ν α μ φ ι β ο λ ί ε ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν ε π α ν ά σ τ α σ η
κ α ι τ η σ α μ π ο τ ά ρ ι σ α ν , π ρ ά γ μ α π ο υ π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν σ υ ν ε χ ώ ς ν α τ ο
κ ά μ ο υ ν ο ι κ α π ι τ α λ ι σ τ έ ς . Α υ τ ο ί ε ν έ σ π ε ι ρ α ν τ α ζ ι ζ ά ν ι α κ α ι τ η δ ι ά
σ π α σ η σ τ ο υ ς κ ό λ π ο υ ς τ ω ν δ ι α φ ό ρ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν και ε ρ γ α τ ι
κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν , α ν α τ ρ έ π ο ν τ α ς κ α ι φ έ ρ ν ο ν τ α ς σ τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ ς κ λ ί
κ ε ς , π ο υ ν α ε ξ υ π η ρ ε τ ο ύ σ α ν κ α λ ύ τ ε ρ α τ α κ λ ο ν ι σ μ έ ν α α π ό τ ο μ ε γ ά λ ο
σ ε ι σ μ ό η γ ε μ ο ν ι σ τ ι κ ά σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α . Ο ι ε χ θ ρ ο ί α υ τ ο ί ε π ε τ έ θ η κ α ν σ ε
κ ά θ ε κ α τ ε ύ θ υ ν σ η , σ ε κ ά θ ε ε κ δ ή λ ω σ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι -
ν ι σ μ ό κ α ι τ ο ν α ν τ ι κ α τ έ σ τ η σ α ν μ ε τ η ρ ε φ ο ρ μ ι σ τ ι κ ή σ ο σ ι α λ δ η μ ο
κ ρ α τ ι κ ή ι δ ε ο λ ο γ ί α , α ν ο ί γ ο ν τ α ς έ τ σ ι τ ο δ ρ ό μ ο σ τ ο φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ι σ μ ό ,
σ τ ο γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι σ μ ό , σ τ ο ν τ ε χ ν ο κ ρ α τ ι σ μ ό , σ τ ο ν ξ ε π ε σ μ έ ν ο δ ι α ν ο -
η τ ι κ ι σ μ ό , σ τ η ν κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ή κ α τ α σ κ ο π ε ί α σ τ ο κ ό μ μ α , μ ε έ ν α λ ό
γ ο σ τ ο ν ε κ φ υ λ ι σ μ ό . Ό , τ ι ο π α γ κ ό σ μ ι ο ς κ α π ι τ α λ ι σ μ ό ς δ ε ν ε ί χ ε κ α
τ ο ρ θ ώ σ ε ι , τ ο έ κ α μ ε γ ι ' α υ τ ό ν η χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή κ λ ί κ α .
Ν α ι α λ λ ά , ο ύ τ ε ο α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ς ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς , ο ύ τ ε ο π α γ κ ό
σ μ ι ο ς κ α π ι τ α λ ι σ μ ό ς θ ε ω ρ ο ύ σ α ν α ρ κ ε τ ή α υ τ ή τ η ν κ ο λ ο σ σ ι α ί α β ο ή -
149
θ ε ι α , α υ τ ό τ ο μ ε γ ά λ ο σ α μ π ο τ ά ζ π ο υ δ ι έ π ρ α τ τ α ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ και
ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ε ν ά ν τ ι α σ τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό κ α ι τ ο σ ο σ ι α
λ ι σ μ ό . Γ ι ' α υ τ ό ά ρ χ ι σ ε η ε π ί θ ε σ η τ η ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς κ α ι τ η ς α ν τ ί
δ ρ α σ η ς κ α τ ά τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν γ ι α ν α β α θ ύ ν ο υ ν ό σ ο
π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ η ν κ ρ ί σ η ώ σ τ ε , ό χ ι μ ό ν ο ν α δ υ σ φ η μ ί σ ο υ ν τ ο μ α ρ ξ ι
σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό κ α ι τ η ν ε π α ν ά σ τ α σ η , ό χ ι μ ό ν ο ν α β α θ ύ ν ο υ ν τ η δ ι ά
σ π α σ η α ν ά μ ε σ α σ τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α κ α ι ν α
π ρ ο ω θ ή σ ο υ ν τ η ν α ν τ α ρ σ ί α τ ο υ ς π ρ ο ς τ η Μ ό σ χ α , α λ λ ά μ ε ό λ ε ς α υ
τ έ ς τ ι ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς ν α ε ξ α σ θ ε ν ί σ ο υ ν , ν α γ ο ν α τ ί σ ο υ ν , ν α υ π ο δ ο υ λ ώ
σ ο υ ν τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η σ α ν μ ε γ ά λ η π ο λ ι τ ι κ ή , ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή , ιδε
ο λ ο γ ι κ ή δ ύ ν α μ η , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α π ο υ η χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή ι δ ε ο λ ο γ ί α δ ε ν
ή τ α ν ο μ α ρ ξ ι σ μ ό ς , α λ λ ά ο α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ μ ό ς . Ο π α γ κ ό σ μ ι ο ς κ α π ι τ α λ ι
σ μ ό ς , μ ε τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ε π ι κ ε φ α λ ή ς , έ π ρ ε π ε ν α π α
λ έ ψ ε ι γ ι α ν α μ η ν ε π ι τ ρ έ ψ ε ι σ τ ο χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ό η γ ε μ ο ν ι σ μ ό ν α κ ρ α
τ η θ ε ί σ τ η ζ ω ή κ α ι ν α ε δ ρ α ι ω θ ε ί π ά ν ω σ τ α ε ρ ε ί π ι α π ο υ π ρ ο κ ά λ ε σ ε .
Γ ι ' α υ τ ό ο α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ς κ α ι π α γ κ ό σ μ ι ο ς ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς ε ν έ τ ε ι -
ν α ν τ η σ α μ π ο τ α ρ ι σ τ ι κ ή δ ρ ά σ η σ τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ
σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ , γ ι α ν α υ π ο ν ο μ ε ύ σ ο υ ν τ η ν α π ο ι κ ι α κ ή α υ τ ο κ ρ α τ ο ρ ί α ,
π ο υ σ χ ε δ ί α ζ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Σ τ ο κ α τ ά λ λ η λ ο κ λ ί μ α π ο υ δ η μ ι ο ύ ρ γ η
σ α ν τ α σ υ ν θ ή μ α τ α τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν α ν α ζ ω ο γ ο ν ή θ η κ α ν ό χ ι μ ό
ν ο ο ι π ε ι θ ή ν ι ο ι φ ι λ ο χ ρ ο ύ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί η γ έ τ ε ς ό π ω ς ο Ζ ί β κ ο φ , α λ λ ά
κ α ι ο ι π ρ ά χ τ ο ρ ε ς τ ω ν Α μ ε ρ ι κ ά ν ω ν , τ ω ν Ά γ γ λ ω ν κ α ι τ ω ν Γ ά λ λ ω ν ,
τ ω ν Δ υ τ ι κ ο γ ε ρ μ α ν ώ ν κ α θ ώ ς κ α ι τ ο υ Τ ί τ ο . Σ ε α ρ κ ε τ ά κ ό μ μ α τ α , ε ί τ ε
α π ό τ η ν ί δ ι α τ η φ ύ σ η τ ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ , ε ί τ ε α π ό τ η ν π ί ε σ η κ α ι τ η
δ ρ ά σ η τ ω ν π ρ α χ τ ό ρ ω ν τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ , ξ ε μ ύ τ ι σ α ν ά ν θ ρ ω π ο ι ,
π ο υ δ ε ν ή τ α ν ι κ α ν ο π ο ι η μ έ ν ο ι α π ό τ ο ν τ ρ ό π ο μ ε τ ο ν ο π ο ί ο π ο ρ ε ύ ο
ν τ α ν π ρ ο ς τ ο ν « ε κ δ η μ ο κ ρ α τ ι σ μ ό » κ α ι τ η φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ο π ο ί η σ η . Ο ι ε
χ θ ρ ο ί τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α , σ τ η ν Τ σ ε
χ ο σ λ ο β α κ ί α κ α ι σ τ η Ρ ο υ μ α ν ί α ε π ι θ υ μ ο ύ σ α ν ν α β α δ ί σ ο υ ν κ α λ π ά ζ ο
ν τ α ς σ τ ο δ ρ ό μ ο τ η ς κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ή ς π α λ ι ν ό ρ θ ω σ η ς , π ε τ ά ζ ο ν τ α ς π έ
ρ α τ α δ η μ α γ ω γ ι κ ά κ ο υ ρ έ λ ι α π ο υ ή θ ε λ ε ν α δ ι α τ η ρ ή σ ε ι η ο μ ά δ α τ ω ν
σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν η γ ε τ ώ ν . Ο ι π α τ ρ ο π α ρ ά δ ο τ ο ι δ ε σ μ ο ί τ η ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς
α υ τ ώ ν τ ω ν χ ω ρ ώ ν μ ε τ η Δ ύ σ η κ α ι η ε π ι θ υ μ ί α ν α α π α λ λ α χ τ ο ύ ν τ ο
γ ρ η γ ο ρ ό τ ε ρ ο α π ό τ ο φ ό β ο τ η ς δ ι χ τ α τ ο ρ ί α ς τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ ( μ ό
λ ο π ο υ ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί τ η ν ε ί χ α ν κ α τ α λ ύ σ ε ι ) , π ρ ο σ α ν α τ ό λ ι ζ α ν
α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς π ρ ο ς τ η ν Ο υ ά σ ι γ χ τ ο ν , τ η Β ό ν ν η , τ ο Λ ο ν δ ί ν ο
κ α ι τ ο Π α ρ ί σ ι .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ λ π ι ζ ε ν α ξ α ν α κ λ ε ί σ ε ι σ τ η μ π ο υ κ ά λ α τ ο υ ς δ ι α
β ό λ ο υ ς π ο υ α π ό λ υ σ ε . Α υ τ ο ί ό μ ω ς , ε λ ε ύ θ ε ρ ο ι π ι α , ε π ι θ υ μ ο ύ σ α ν ν α
150
β ό σ κ ο υ ν ό π ω ς τ ο υ ς γ ο υ σ τ ά ρ ε ι σ τ α λ ε ι β ά δ ι α π ο υ ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί
τ α θ ε ω ρ ο ύ σ α ν δ ι κ ά τ ο υ ς και ο ι « δ ι ά β ο λ ο ι » δ ε ν υ π ά κ ο υ σ α ν π ι α σ τ ο
« μ α γ ι κ ό α υ λ ό » τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Και χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε σ ' α υ τ ό ν ν α τ ο υ ς
δ α μ ά σ ε ι μ ε τ α τ α ν κ ς .
151
8.
Η Πρώτη και τελευταία
επίσκεψη μου στην Κίνα
Οι σχέσεις μας με το ΚΚ της Κίνας και τη ΛΔ της Κίνας μέχρι το 1956.
Προσκλήσεις από την Κίνα, την Κορέα και Μογγολία. Ένα παράξενο
συμβάν στην Κορέα: δύο μέλη του Πολιτικού Γραφείου δραπετεύουν
στην... Κίνα! Ο Πονομοριόφ υπερασπίζει τους φυγάδες, ο Μικογιάν και ο
Πιγκ Ντε Χουά «εναρμονίζουν» τις χορδές του Κιμ Ιλ Σούνγκ. Η συνά
ντηση με το Μάο Τσε Τούνγκ: «ούτε οι Γιουγκοσλάβοι ούτε εσείς σφάλα
τε», «Ο Στάλιν έκαμε λάθη», «είναι αναγκαίο να σφάλει κανείς». Ο Λι Λι
Σαν στο 8ο Συνέδριο του ΚΚ της Κίνας: «σας κάνω έκκληση να με βοη
θήσετε, γιατί πάλι θα σφάλω». Απογοήτευση και ανησυχία από το 8ο Συ
νέδριο του ΚΚ της Κίνας. Συναντήσεις στο Πεκίνο με τους Ντεζ, Γιού
γκοφ, Τσου Εν Λάι και άλλους. Ο Μποντναράς μεσολαβεί να μας συμφι
λιώσει με τον Τίτο.
Σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς α ν ά μ ε σ α σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α
τ η ς Κ ί ν α ς α π ό τ ο 1949 κ α ι μ έ χ ρ ι τ ο 1956, μ ά λ ι σ τ α κ α ι μ ε ρ ι κ ά χ ρ ό
ν ι α α ρ γ ό τ ε ρ α , θ α τ α ί ρ ι α ζ ε α ρ κ ε τ ά κ α λ ά ο ό ρ ο ς « ο μ α λ έ ς » , λ ί γ ο π ο λ ύ
μ ' α υ τ ή τ η ν έ ν ν ο ι α π ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ί τ α ι σ τ η γ λ ώ σ σ α τ η ς δ ι π λ ω μ α
τ ί α ς . Π ά ν τ ω ς , ε μ ε ί ς α π ό τ η ν π λ ε υ ρ ά μ α ς , α κ ό μ α α π ό τ α χ ρ ό ν ι α τ ο υ
Ε θ ν ι κ ο α π ε λ ε υ θ ε ρ ω τ ι κ ο ύ Α γ ώ ν α , ι δ ι α ί τ ε ρ α μ ε τ ά τ η ν Α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η
τ η ς Π α τ ρ ί δ α ς μ α ς , π α ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α μ ε μ ε σ υ μ π ά θ ε ι α τ ο ν δ ί κ α ι ο α
γ ώ ν α τ ο υ α δ ε ρ φ ο ύ κ ι ν έ ζ ι κ ο υ λ α ο ύ ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς φ α σ ί σ τ ε ς ι ά π ω ν ε ς
ε π ι δ ρ ο μ ε ί ς , τ η ν τ σ α ν κ α ϊ σ ι κ ή α ν τ ί δ ρ α σ η κ α ι τ η ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ η ε π έ μ
β α σ η κ α ι σ υ μ π α ρ α σ τ α θ ή κ α μ ε κ α ι υ π ο σ τ η ρ ί ξ α μ ε μ ε ό λ ε ς τ ις δ υ ν ά
μ ε ι ς α υ τ ό τ ο ν α γ ώ ν α . Ε π ί π λ έ ο ν , μ α ς χ α ρ ο π ο ι ο ύ σ ε τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι ε
π ι κ ε φ α λ ή ς α υ τ ο ύ τ ο υ α γ ώ ν α ή τ α ν , ό π ω ς λ έ γ ο ν τ α ν , έ ν α κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ ι κ ό κ ό μ μ α α ν α γ ν ω ρ ι σ μ έ ν ο α π ό τ η ν Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν κ α ι π ο υ ε ί χ ε τ η ν υ
π ο σ τ ή ρ ι ξ η τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς
Έ ν ω σ η ς , τ ο ο π ο ί ο κ α θ ο δ η γ ο ύ σ ε ο Σ τ ά λ ι ν .
152
Γ ν ω ρ ί ζ α μ ε ε π ί σ η ς ό τ ι ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α
τ ο ς τ η ς Κ ί ν α ς ή τ α ν ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ , γ ι α τ ο ν ο π ο ί ο , ό π ω ς και γ ι α
τ ο κ ό μ μ α π ο υ α υ τ ό ς κ α θ ο δ η γ ο ύ σ ε , δ ε ν ε ί χ α μ ε κ α ν έ ν α ά λ λ ο δ ο σ μ έ ν ο
ε κ τ ό ς α π ό κ ε ί ν α π ο υ α κ ο ύ α μ ε α π ό τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς .
Τ ό σ ο κ α τ ά τ η ν π ε ρ ί ο δ ο α υ τ ή ό σ ο κ α ι μ ε τ ά τ ο 1949 δεν ε ί χ α μ ε τ η ν
ε υ κ α ι ρ ί α ν α δ ι α β ά σ ο υ μ ε α π ο λ ύ τ ω ς τ ί π ο τ ε α π ό τ α έ ρ γ α ή τ ις δ ι α τ ρ ι
β έ ς τ ο υ Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ , γ ι α τ ο ν ο π ο ί ο υ π ή ρ χ α ν φ ή μ ε ς ότ ι ή τ α ν
κ α ι φ ι λ ό σ ο φ ο ς κ α ι ε ί χ ε μ ι α ο λ ό κ λ η ρ η σ ε ι ρ ά έ ρ γ ω ν . Τ η ν ί κ η τ η ς 1
Ο χ τ ώ β ρ η τ ο υ 1949 ε μ ε ί ς τ η χ α ι ρ ε τ ή σ α μ ε μ ε χ α ρ ά κ α ι μ ε ό λ η μ α ς
τ η ν κ α ρ δ ι ά κ α ι ή μ α σ τ α ν α π ό τ ις π ρ ώ τ ε ς χ ώ ρ ε ς , π ο υ α ν α γ ν ω ρ ί σ α μ ε
κ α ι σ υ ν ά ψ α μ ε α δ ε ρ φ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ ο ν έ ο κ ι ν έ ζ ι κ ο κ ρ ά τ ο ς . Μ ό λ ο
π ο υ τ ώ ρ α α ν ο ί χ τ η κ α ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ε ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς κ α ι δ ρ ό μ ο ι γ ι α
π ι ο σ υ χ ν ο ύ ς κ α ι π ι ο σ τ ε ν ο ύ ς δ ε σ μ ο ύ ς κ α ι ε π α φ έ ς α ν ά μ ε σ α σ τ ι ς δ ύ ο
χ ώ ρ ε ς μ α ς , ω σ τ ό σ ο ο ι σ χ έ σ ε ι ς α υ τ έ ς έ μ ε ι ν α ν σ τ ο ε π ί π ε δ ο τ ω ν φ ι λ ι
κ ώ ν , π ο λ ι τ ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε μ π ο ρ ι κ ώ ν α ν τ α λ λ α γ ώ ν , σ τ η ν α π ο σ τ ο λ ή
κ ά π ο ι α ς δ ε υ τ ε ρ ε ύ ο υ σ α ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς , σ τ η ν α μ ο ι β α ί α υ π ο σ τ ή ρ ι
ξ η , α ν ά λ ο γ α μ ε τ ι ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς , μ ε δ η μ ό σ ι ε ς ο μ ι λ ί ε ς ή δ η λ ώ σ ε ι ς ,
σ τ η ν α ν τ α λ λ α γ ή τ η λ ε γ ρ α φ η μ ά τ ω ν μ ε τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α γ ι ο ρ τ ώ ν ή ε π ε
τ ε ί ω ν κ α ι σ χ ε δ ό ν τ ί π ο τ ε π α ρ α π ά ν ω .
Σ υ ν ε χ ί ζ α μ ε ν α υ π ο σ τ η ρ ί ζ ο υ μ ε , μ ε ό λ ε ς μ α ς τ ι ς δ υ ν ά μ ε ι ς , τ ι ς
π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς τ ο υ κ ι ν έ ζ ι κ ο υ λ α ο ύ κ α ι τ η ς η γ ε σ ί α ς τ ο υ σ τ η σ ο σ ι α λ ι
σ τ ι κ ή ο ι κ ο δ ό μ η σ η τ η ς χ ώ ρ α ς , μ α π ό σ ο κ α ι π ω ς ε ξ ε λ ί σ σ ο ν τ α ν α υ τ ή
η μ ε γ ά λ η δ ι α δ ι κ α σ ί α σ τ η ν Κ ί ν α , δ ε γ ν ω ρ ί ζ α μ ε τ ί π ο τ ε τ ο σ υ γ κ ε κ ρ ι
μ έ ν ο . Λ έ γ ο ν τ α ν ό τ ι ο Μ ά ο α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε μ ι α « ε ν δ ι α φ έ ρ ο υ σ α » γ ρ α μ
μ ή γ ι α τ η ν ο ι κ ο δ ό μ η σ η τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ σ τ η ν Κ ί ν α , σ ε σ υ ν ε ρ γ α
σ ί α μ ε τ η ν ν τ ό π ι α α σ τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι μ ε τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α π ο υ τ α ο ν ό
μ α ζ α ν « δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ά » , τ ω ν « β ι ο μ η χ ά ν ω ν » κ . λ π . , ότ ι ε κ ε ί ε π ι τ ρ έ π ο
ν τ α ν κ α ι ε ν θ α ρ ρ ύ ν ο ν τ α ν α π ό τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α ο ι κ ο ι ν έ ς
ι δ ι ω τ ι κ ό - κ ρ α τ ι κ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς , ό τ ι ε ν θ α ρ ρ ύ ν ο ν τ α ν κ α ι α ν τ α μ ε ί
β ο ν τ α ν τ α σ τ ο ι χ ε ί α τ ω ν π λ ο ύ σ ι ω ν τ ά ξ ε ω ν , μ ά λ ι σ τ α τ ο π ο θ ε τ ο ύ ν τ α ν
κ α ι σ τ η ν κ α θ ο δ ή γ η σ η τ ω ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν κ α ι τ ω ν ε π α ρ χ ι ώ ν κ . λ π . ,
κ . λ π . Γ ι α μ α ς ό λ α α υ τ ά ή τ α ν τ ε λ ε ί ω ς α κ α τ α ν ό η τ α κ α ι , ό σ ο κ ι α ν βα
σ ά ν ι ζ ε ς τ ο μ υ α λ ό σ ο υ , δ ε ν έ β ρ ι σ κ ε ς κ α ν έ ν α ε π ι χ ε ί ρ η μ α γ ι α ν α π ε ι ς
ό τ ι σ υ μ φ ω ν ο ύ ν μ ε τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό . Π ά ν τ ω ς , σ κ ε φ τ ό μ α
σ τ α ν , η Κ ί ν α ε ί ν α ι π ο λ ύ μ ε γ ά λ η χ ώ ρ α , μ ε ε κ α τ ο ν τ ά δ ε ς ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α
π λ η θ υ σ μ ό , μ ό λ ι ς β γ ή κ ε α π ό τ ο σ κ ο τ ε ι ν ό φ ε ο υ δ ο α σ τ ι κ ό π α ρ ε λ θ ό ν ,
έ χ ε ι π ο λ λ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α κ α ι δ υ σ χ έ ρ ε ι ε ς κ α ι , μ ε τ ο π έ ρ α σ μ α τ ο υ
χ ρ ό ν ο υ , κ α ι α υ τ ά τ α π ρ ά γ μ α τ α π ο υ σ ή μ ε ρ α δ ε ν τ α ι ρ ι ά ζ ο υ ν , θ α τ α
δ ι ο ρ θ ώ σ ε ι σ τ ο σ ω σ τ ό μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό δ ρ ό μ ο .
Έ τ σ ι γ ν ω ρ ί ζ α μ ε λ ' / ο - π ο λ ύ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Κί-
153
ν α ς κ α ι τ ο κ ι ν έ ζ ι κ ο κ ρ ά τ ο ς μ έ χ ρ ι τ ο 1956, ό τ α ν σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι
τ ρ ο π ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς ή ρ θ ε η π ρ ό σ κ λ η σ η α π ό τ ο Μ ά ο Τ σ ε
Τ ο ύ ν γ κ ν α σ τ ε ί λ ο υ μ ε μ ι α κ ο μ μ α τ ι κ ή α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ν α π ά ρ ε ι μ έ ρ ο ς
σ τ ι ς ε ρ γ α σ ί ε ς τ ο υ 8ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ τ ο υ Κ Κ τ η ς Κ ί ν α ς . 1 Δ ε χ τ ή κ α μ ε μ ε
ε υ χ α ρ ί σ τ η σ η κ α ι χ α ρ ά τ η ν π ρ ό σ κ λ η σ η , γ ι α τ ί θ α μ α ς δ ί ν ο ν τ α ν η ευ
κ α ι ρ ί α ν α γ ν ω ρ ί σ ο υ μ ε ά μ ε σ α κ α ι α π ό π ι ο κ ο ν τ ά α υ τ ό τ ο α δ ε λ φ ό
κ ό μ μ α κ α ι α υ τ ή τ η ν α δ ε λ φ ή σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή χ ώ ρ α . Τ η ν ί δ ι α π ε ρ ί ο δ ο
μ α ς ε ί χ α ν έ ρ θ ε ι ε π ί σ η ς π ρ ο σ κ λ ή σ ε ι ς α π ό τ η Λ α ϊ κ ή Δ η μ ο κ ρ α τ ί α τ η ς
Μ ο γ γ ο λ ί α ς κ α ι τ η Λ α ο κ ρ α τ ι κ ή Δ η μ ο κ ρ α τ ί α τ η ς Κ ο ρ έ α ς ν α σ τ έ λ ν α
μ ε σ ' α υ τ έ ς τ ι ς χ ώ ρ ε ς κ υ β ε ρ ν η τ ι κ έ ς κ α ι κ ο μ μ α τ ι κ έ ς α ν τ ι π ρ ο σ ω
π ε ί ε ς υ ψ η λ ο ύ ε π ι π έ δ ο υ γ ι α φ ι λ ι κ έ ς ε π ι σ κ έ ψ ε ι ς .
Ε ξ ε τ ά σ α μ ε τ ι ς π ρ ο σ κ λ ή σ ε ι ς τ ω ν φ ί λ ω ν σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο
κ α ι α π ο φ α σ ί σ α μ ε , μ ε τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α τ η ς μ ε τ ά β α σ η ς σ τ η ν Κ ί ν α γ ι α τ ο
8 ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ Κ τ η ς Κ ί ν α ς , η α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α μ α ς υ ψ η λ ο ύ επι
π έ δ ο υ ν α π ά ε ι κ α ι σ τ η Μ ο γ γ ο λ ί α κ α ι σ τ η ν Κ ο ρ έ α .
Σ τ η σ ύ ν θ ε σ η τ η ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς , τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο κ α θ ό
ρ ι σ ε ε μ έ ν α , τ ο ν Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ , τ ο ν Ρ α μ ί ζ Α λ ί α κ α ι τ ο ν τ ό τ ε υ π ο υ ρ
γ ό μ α ς τ ω ν Ε ξ ω τ ε ρ ι κ ώ ν Μ π ε χ ά ρ Σ τ ύ λ λ α .
Π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ α μ ε ό,τ ι χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν κ α ι σ τ α τ έ λ η τ ο υ Α υ γ ο ύ σ τ ο υ
1956 ξ ε κ ι ν ή σ α μ ε .
Ή τ α ν ο κ α ι ρ ό ς π ο υ ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς , π ρ ο ω θ η μ έ ν ο ς
α π ό τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ή ς Έ ν ω σ η ς , ό χ ι μ ό ν ο ε ί χ ε ε ξ α π λ ω θ ε ί σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι
σ τ ι ς ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς , α λ λ ά κ α ι έ β γ α ζ ε σ τ η
φ ό ρ α ό λ ε ς τ ι ς ο ρ γ α ν ι κ έ ς τ ο υ β ρ ω μ ι έ ς , τ η δ ι ά σ π α σ η , τ ι ς έ ρ ι δ ε ς , τ ι ς
σ υ ν ω μ ο σ ί ε ς , τ η ν α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η . Σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α τ ο κ α ζ ά ν ι , π ο υ
α π ό κ α ι ρ ό έ β ρ α ζ ε , έ β γ α ζ ε σ α ν έ τ ο ι μ ο π ρ ο ϊ ό ν τ ο ν δ ι α β ό η τ ο Γ κ ο -
μ ο ύ λ κ α , σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α η μ α ύ ρ η α ν τ ί δ ρ α σ η ε ί χ ε ξ ε σ π ά σ ε ι ό σ ο π ο
τ έ ά λ λ ο τ ε κ α ι π ρ ο ε τ ο ί μ α ζ ε π υ ρ ε τ ώ δ ι κ α τ η ν α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η . Ε κ ε ί
ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς ο Τ ί τ ο ε ί χ ε π ρ ο σ κ λ η θ ε ί γ ι α « α ν ά π α υ σ η » σ τ η ν Κ ρ ι
μ α ί α κ α ι μ α ζ ί μ ε τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , τ ο ν Ρ ά ν κ ο β ι τ ς κ α ι ά λ λ ο υ ς ξ ε π ε -
τ ά λ ω ν α ν τ ο ν Γ κ έ ρ ο . Ή τ α ν φ α ν ε ρ ό ό τ ι ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς τ ω ν
δ ι α φ ό ρ ω ν χ ω ρ ώ ν ε ί χ α ν μ π ε ι σ ε μ ι α π ρ ό σ τ υ χ η ξ ε σ υ ν έ ρ ι α π ο ι ο ς ν α
ξ ε π ε ρ ά σ ε ι τ ο ν ά λ λ ο σ τ η ν ε φ α ρ μ ο γ ή τ ο υ χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι σ μ ο ύ . Σ τ η ν
Ε υ ρ ώ π η , μ ε ε ξ α ί ρ ε σ η τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι τ η χ ώ ρ α μ α ς , ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι -
σ τ ι κ ό ς σ ε ι σ μ ό ς δ ο ν ο ύ σ ε σ υ θ έ μ ε λ α τ α π ά ν τ α .
___________________________
1. Το συνέδριο αυτό διεξήγαγε τις εργασίες του από τις 16 μέχρι τις 27
Σεπτέμβρη 1956.
154
Ε κ ε ί ν ε ς ο ι 3 - 4 μ έ ρ ε ς τ η ς ε π ί σ κ ε ψ η ς μ α ς σ τ η Μ ο γ γ ο λ ί α π έ ρ α
σ α ν χ ω ρ ί ς ν α τ ο κ α τ α λ ά β ο υ μ ε . Τ α ξ ι δ ε ύ α μ ε ο λ ό κ λ η ρ ε ς ώ ρ ε ς γ ι α ν α
φ τ ά σ ο υ μ ε σ ε κ α ν έ ν α κ α τ ο ι κ η μ έ ν ο χ ώ ρ ο κ α ι π α ν τ ο ύ τ ο ί δ ι ο τ ο π ί ο :
α χ α ν έ ς , γ υ μ ν ό , μ ο ν ό τ ο ν ο , α ν ι α ρ ό . Ο Τ σ έ ν τ ε ν μ π α λ , π ο υ τ ρ ι γ ύ ρ ι ζ ε
ε υ κ ί ν η τ ο ς κ α ι σ τ ρ ο υ μ π ο υ λ ό ς σ α ν λ α σ τ ι χ έ ν ι ο τ ό π ι , έ π ι α ν ε κ α ι ξ α ν ά
π ι α ν ε τ ο ί δ ι ο θ έ μ α , τ η ν κ τ η ν ο τ ρ ο φ ί α . Τ ό σ α κ α ι τ ό σ α ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α
π ρ ό β α τ α , τ ό σ ε ς φ ο ρ ά δ ε ς , τ ό σ α ά λ ο γ α , τ ό σ ε ς γ κ α μ ή λ ε ς , α υ τ ό ς ή τ α ν
ο μ ο ν α δ ι κ ό ς π λ ο ύ τ ο ς , ο μ ό ν ο ς κ λ ά δ ο ς , μ ε τ ο ν ο π ο ί ο σ υ ν τ η ρ ο ύ ν τ α ν
α υ τ ή η σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή χ ώ ρ α . Ή π ι α μ ε τ ο φ ο ρ α δ ί σ ι ο γ ά λ α , ε υ χ η θ ή
κ α μ ε ε π ι τ υ χ ί ε ς ο έ ν α ς σ τ ο ν ά λ λ ο κ α ι χ ω ρ ι σ τ ή κ α μ ε .
Σ τ ι ς 7 τ ο υ Σ ε π τ έ μ β ρ η φ θ ά σ α μ ε σ τ ο Π υ ό ν γ κ - Γ ι α ν γ κ . Μ α ς υ π ο
δ έ χ τ η κ α ν κ α λ ά , μ ε λ α ό , μ ε γ κ ο ν γ κ , μ ε λ ο υ λ ο ύ δ ι α κ α ι μ ε τ ο π ο ρ τ ρ α ί
τ ο τ ο υ Κ ι μ Ι λ Σ ο ύ ν γ κ σ ε κ ά θ ε σ π ι θ α μ ή τ ό π ο υ . Π ο λ λ ή ώ ρ α έ π ρ ε π ε
ν α ψ ά ξ ε ι ς κ α λ ά μ ε τ ά μ ά τ ι α γ ι α ν α ι δ ε ί ς κ α ι κ α ν έ ν α π ο ρ τ ρ α ί τ ο τ ο υ
Λ έ ν ι ν κ ά π ο υ σ ε κ α μ ι ά α π ό μ ε ρ η γ ω ν ι ά .
Ε π ι σ κ ε φ θ ή κ α μ ε τ ο Π υ ο ν γ κ - Γ ι α ν γ κ κ α ι μ ε ρ ι κ έ ς ά λ λ ε ς π ό λ ε ι ς
κ α ι χ ω ρ ι ά τ η ς Κ ο ρ έ α ς , ό π ο υ ο λ α ό ς κ α ι ο ι κ α θ ο δ η γ η τ έ ς τ ο υ κ ό μ μ α
τ ο ς κ α ι τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς μ α ς υ π ο δ έ χ τ η κ α ν ε γ κ ά ρ δ ι α . Ο Κ ι μ Ι λ Σ ο ύ ν γ κ
σ τ ι ς μ έ ρ ε ς τ η ς ε κ ε ί δ ι α μ ο ν ή ς μ α ς π α ρ ο υ σ ι ά σ τ η κ ε κ α λ ο θ ε λ η τ ή ς κ α ι
κ ο ν τ ι ν ό ς μ α ς . Ο κ ο ρ ε ά τ ι κ ο ς λ α ό ς μ ό λ ι ς ε ί χ ε β γ ε ι α π ό τ ο ν α ι μ α τ η ρ ό
π ό λ ε μ ο μ ε τ ο υ ς α μ ε ρ ι κ ά ν ο υ ς ε π ι δ ρ ο μ ε ί ς κ α ι τ ώ ρ α ε ί χ ε π ε ρ ά σ ε ι σ ε ε
ξ ό ρ μ η σ η γ ι α τ η ν α ν ο ι κ ο δ ό μ η σ η κ α ι α ν ά π τ υ ξ η τ η ς χ ώ ρ α ς τ ο υ . Λ α ό ς
ε ρ γ α τ ι κ ό ς , π α σ τ ρ ι κ ό ς κ α ι τ α λ α ν τ ο ύ χ ο ς , δ ι ψ α σ μ έ ν ο ς γ ι α π α ρ α π έ ρ α
ε ξ έ λ ι ξ η κ α ι π ρ ό ο δ ο κ α ι ε μ ε ί ς α π ό κ α ρ δ ι ά ς τ ο υ ε υ χ η θ ή κ α μ ε ν α έ χ ε ι
σ υ ν ε χ ε ί ς ε π ι τ υ χ ί ε ς σ τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ .
Α λ λ ά κ α ι ε κ ε ί , η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή σ φ ή κ α ε ί χ ε α ρ χ ί σ ε ι ν α μ π ή γ ε ι
τ ο φ α ρ μ α κ ε ρ ό τ η ς κ ε ν τ ρ ί .
Ο Κ ι μ Ι λ Σ ο ύ ν γ κ , σ τ ι ς κ ο ι ν έ ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς π ο υ ε ί χ α μ ε , μας δ ι η γ ή
θ η κ ε γ ι α κ ά π ο ι ο π ε ρ ι σ τ α τ ι κ ό π ο υ τ ο υ σ υ ν έ β η κ ε σ τ η ν Ο λ ο μ έ λ ε ι α
τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς π ο υ σ υ ν ή λ θ ε μ ε τ ά τ ο 20ο
Σ υ ν έ δ ρ ι ο .
— Ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν έ κ θ ε σ η π ο υ έ δ ο σ α — μ α ς ε ί π ε ο Κ ι μ — σ η
κ ώ θ η κ α ν δ ύ ο μ έ λ η τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ κ α ι μ ε ρ ι κ ά ά λ λ α μ έ λ η
τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς κ α ι έ θ ε σ α ν τ ο ζ ή τ η μ α ό τ ι τ α δ ι δ ά γ μ α τ α
τ ο υ 20ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ και τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς π ρ ο σ ω π ο λ α τ ρ ε ί α ς , ε δ ώ σ τ η ν
Κ ο ρ έ α , δ ε ν ε χ τ ι μ ή θ η κ α ν ό π ω ς π ρ έ π ε ι , ό τ ι δ ε δ ι ε ξ ά γ ε τ α ι σ υ ν ε π ή ς
π ά λ η ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν π ρ ο σ ω π ο λ α τ ρ ε ί α κ . λ π . « Ε μ ε ί ς — ε ί π α ν μ π ρ ο σ τ ά
σ τ η ν Ο λ ο μ έ λ ε ι α — δ ε ν έ χ ο υ μ ε ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά κ α ι π ο λ ι τ ι κ ά α π ο τ ε λ έ
σ μ α τ α σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η ν π λ α τ φ ό ρ μ α τ ο υ 20ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ κ α ι γ ύ ρ ω
α π ό τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ θ η κ α ν α ν ί κ α ν ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι » .
155
Μ ' έ ν α λ ό γ ο — σ υ ν έ χ ι σ ε ο Κ ι μ Ι λ Σ ο ύ ν γ κ — ε π ι τ ί θ ο ν τ α ν ε ν ά ν τ ι α
σ τ η γ ρ α μ μ ή τ η ς η γ ε σ ί α ς , ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν ε ν ό τ η τ ά μ α ς . Ε ν α ν τ ί ο ν τ ο υ ς
— κ α τ έ λ η ξ ε — σ η κ ώ θ η κ ε σ τ ο π ό δ ι ό λ η η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή .
— Τ ι θ έ σ η π ή ρ α τ ε έ ν α ν τ ί τ ο υ ς ; τ ο ν ρ ώ τ η σ α .
— Τ ο υ ς κ ρ ι τ ί κ α ρ ε η ο λ ο μ έ λ ε ι α κ α ι τ ό σ ο , α π ά ν τ η σ ε ο Κ ι μ Ιλ
Σ ο ύ ν γ κ κ α ι π ρ ό σ θ ε σ ε : Α μ έ σ ω ς ύ σ τ ε ρ α α π ' α υ τ ό δ ρ α π έ τ ε υ σ α ν σ τ η ν
Κ ί ν α .
— Σ τ η ν Κ ί ν α ! Κ α ι τ ι έ κ α μ α ν ε κ ε ί ;
— Η Κ ε ν τ ρ ι κ ή μ α ς Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ ς χ α ρ α κ τ ή ρ ι σ ε α ν τ ι κ ο μ μ α τ ι κ ά
σ τ ο ι χ ε ί α κ α ι γ ρ ά ψ α μ ε σ τ η ν κ ι ν έ ζ ι κ η η γ ε σ ί α ν α μ α ς τ ο υ ς ε π ι σ τ ρ έ ψ ε ι
χ ω ρ ί ς ά λ λ ο . Ε κ τ ό ς α π ό τ α ά λ λ α λ ά θ η τ ο υ ς α υ τ ο ί δ ι έ π ρ α ξ α ν κ α ι τ ο
β α ρ ύ σ φ ά λ μ α τ η ς λ ι π ο τ α ξ ί α ς . Ο ι κ ι ν έ ζ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι δ ε μ α ς τ ο υ ς γ ύ
ρ ι σ α ν . Ε κ ε ί τ ο υ ς έ χ ο υ ν α κ ό μ α σ ή μ ε ρ α .
Ε ί π α μ ε α ν ο ι χ τ ά σ τ ο ν Κ ι μ Ι λ Σ ο ύ ν γ κ ό τ ι , « π α ρ ό λ ο π ο υ δ ε ν ξέ
ρ ο υ μ ε τ α ζ η τ ή μ α τ α π ο υ έ γ ε ι ρ α ν α υ τ ά τ α δ ύ ο μ έ λ η τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ
Γ ρ α φ ε ί ο υ κ α ι δ ε μ α ς α ν ή κ ε ι ν α κ ρ ί ν ο υ μ ε τ ι ς δ ο υ λ ε ι έ ς σ α ς , μ ι α κ α ι
μ α ς μ ι λ ή σ α τ ε γ ι ' α υ τ ό τ ο π ρ ό β λ η μ α , ν ο μ ί ζ ο υ μ ε ό τ ι τ ο ε π ε ι σ ό δ ι ο εί
ν α ι σ ο β α ρ ό » .
— Κ α ι σ ε μ α ς — τ ο υ ε ί π α μ ε — μ ε τ ά τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ σ ο β ι ε
τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς έ γ ι ν ε μ ι α π ρ ο σ π ά θ ε ι α α π ό α ν τ ι κ ο μ μ α τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α
ν α ο ρ γ α ν ώ σ ο υ ν σ υ ν ω μ ο σ ί α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι τ η ν Κ ε ν τ ρ ι
κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή . Η σ υ ν ω μ ο σ ί α ή τ α ν έ ρ γ ο τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν τ ο υ Β ε λ ι
γ ρ α δ ί ο υ , κ α ι ε μ ε ί ς , μ ό λ ι ς τ η ν α ν τ ι λ η φ τ ή κ α μ ε , τ η σ υ ν τ ρ ί ψ α μ ε α μ έ
σ ω ς .
Σ ε σ υ ν έ χ ε ι α , τ ο υ μ ι λ ή σ α μ ε γ ι α τ η ν Κ ο μ μ α τ ι κ ή Σ υ ν δ ι ά σ κ ε ψ η
τ ω ν Τ ι ρ ά ν ω ν , τ ο υ Α π ρ ί λ η τ ο υ 1956, γ ι α τ ι ς π ι έ σ ε ι ς π ο υ μ α ς έ γ ι ν α ν
κ α ι γ ι α τ η ν α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ή κ α ι α κ λ ό ν η τ η σ τ ά σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς
έ ν α ν τ ι τ ω ν ε ξ ω τ ε ρ ι κ ώ ν κ α ι ε σ ω τ ε ρ ι κ ώ ν ε χ θ ρ ώ ν .
— Σ ω σ τ ά , σ ω σ τ ά ! - α π α ν τ ο ύ σ ε ο Κ ι μ Ιλ Σ ο ύ ν γ κ , ε ν ώ μ ι λ ο ύ σ α .
Α π ό τ ο ν τ ρ ό π ο π ο υ μ ι λ ο ύ σ ε κ α ι τ ο π ω ς α ν τ ι δ ρ ο ύ σ ε α ν τ ι λ ή φ τ η κ α
ό τ ι κ ά π ο ι α α β ε β α ι ό τ η τ α κ α ι α μ φ ι τ α λ ά ν τ ε υ σ η τ ο ν β α σ ά ν ι ζ α ν .
Δ ε ν ε ί χ α λ α θ έ ψ ε ι σ τ ι ς α μ φ ι β ο λ ί ε ς μ ο υ . Μ ε ρ ι κ έ ς μ έ ρ ε ς α ρ γ ό τ ε
ρ α , σ τ η ν Κ ί ν α , σ ε μ ι α σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ ε ί χ α μ ε τ ο ν Π ο ν ο μ α ρ ι ό φ , μέ
λ ο ς τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς σ τ ο 8 ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ Κ τ η ς
Κ ί ν α ς , τ ο υ έ θ ι ξ α κ α ι τ ο π ρ ό β λ η μ α τ ω ν κ ο ρ ε α τ ώ ν φ υ γ ά δ ω ν .
— Τ ο ξ έ ρ ο υ μ ε α υ τ ό — μ ο υ α π ά ν τ η σ ε — κ α ι σ υ μ β ο υ λ έ ψ α μ ε τ ο ν
Κ ι μ Ι λ Σ ο ύ ν γ κ .
— Τ ο ν σ υ μ β ο υ λ έ ψ α τ ε ; Γ ι α τ ί ; - τ ο ν ρ ώ τ η σ α .
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ — μ ο υ ε ί π ε — δ ε ν π η γ α ί ν ο υ ν κ α λ ά τ α π ρ ά γ -
156
μ α τ α σ τ η ν Κ ο ρ έ α . Ο ι Κ ο ρ ε ά τ ε ς έ χ ο υ ν ψ η λ ά τ η μ ύ τ η κ α ι π ρ έ π ε ι ν α
τ η ν κ α τ ε β ά σ ο υ ν .
— Δ ε ν έ χ ω τ ο λ ό γ ο γ ι α τ ι ς υ π ο θ έ σ ε ι ς τ ο υ ς γ ε ν ι κ ά , γ ι α τ ί δ ε ν τ ι ς
γ ν ω ρ ί ζ ω — ε ί π α σ τ ο ν Π ο ν ο μ α ρ ι ό φ — α λ λ ά γ ι α έ ν α π ρ ό β λ η μ α σ υ
γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ο . Δ ύ ο μ έ λ η τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ σ η κ ώ ν ο ν τ α ι ε ν ά
ν τ ι α σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς τ ο υ ς κ α ι μ ε τ ά δ ρ α π ε
τ ε ύ ο υ ν σ ε μ ι α ά λ λ η σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή χ ώ ρ α . Π ο ύ ε ί ν α ι ε δ ώ τ ο σ φ ά λ μ α
τ ο υ Κ ι μ Ι λ Σ ο ύ ν γ κ ; !
— Οι κ ο ρ ε ά τ ε ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι έ σ φ α λ α ν - ε π έ μ ε ι ν ε ο Π ο ν ο μ α ρ ι ό φ .
Δ ε ν π ή ρ α ν μ έ τ ρ α σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ 2 0 ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ κ α ι
γ ι ' α υ τ ό σ ή κ ω σ α ν κ ε φ ά λ ι τ α δ ύ ο μ έ λ η τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ .
Κ α ι ο ι κ ι ν έ ζ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι ε ί ν α ι α γ α ν α χ τ ι σ μ έ ν ο ι α π ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ά
σ τ α σ η κ α ι ε ί χ α ν π ε ι σ τ ο ν Κ ι μ Ι λ Σ ο ύ ν γ κ , π ω ς α ν δ ε ν π ά ρ ο υ ν μ έ τ ρ α
δ ε θ α π α ρ α δ ό σ ο υ ν τ ο υ ς δ ύ ο σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς π ο υ β ρ ή κ α ν ά σ υ λ ο σ τ η ν
Κ ί ν α .
— Π α ρ ά ξ ε ν ο ! - τ ο υ ε ί π α .
— Δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι λ ό γ ο ς ν α π α ρ α ξ ε ν ε ύ ε σ τ ε — μ ο υ ε ί π ε — ο ί δ ι ο ς ο
Κ ι μ Ι λ Σ ο ύ ν γ κ υ π ο χ ω ρ ε ί . Α υ τ έ ς τ ι ς μ έ ρ ε ς σ υ ν ή λ θ ε η ο λ ο μ έ λ ε ι α τ η ς
Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Κ ο ρ έ α ς κ α ι ο ι Κ ο ρ ε ά τ ε ς
δ έ χ τ η κ α ν ν α δ ι ο ρ θ ώ σ ο υ ν τ α λ ά θ η τ ο υ ς .
Κ α ι π ρ α γ μ α τ ι κ ά έ τ σ ι σ υ ν έ β η κ ε . Ο ι δ ύ ο δ ρ α π έ τ ε ς ε π έ σ τ ρ ε ψ α ν
σ τ η ν Κ ο ρ έ α κ α ι π ή ρ α ν τ ι ς θ έ σ ε ι ς π ο υ κ α τ ε ί χ α ν σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α
φ ε ί ο . Ο Κ ι μ Ι λ Σ ο ύ ν γ κ , β α λ μ έ ν ο ς σ τ η μ έ γ γ ε ν η , κ α τ έ β α σ ε ό χ ι μ ό ν ο
τ η μ ύ τ η α λ λ ά κ α ι τ ο κ ε φ ά λ ι . Α υ τ ή ή τ α ν μ ι α κ ο ι ν ή ε ν έ ρ γ ε ι α τ ω ν Σ ο
β ι ε τ ι κ ώ ν κ α ι τ ω ν Κ ι ν έ ζ ω ν , σ τ η ν ο π ο ί α ι δ ι α ί τ ε ρ η « α ξ ί α » α ν ή κ ε ι σ τ ο
Μ ι κ ο γ ι ά ν . Α υ τ ό ς σ τ ά λ θ η κ ε σ τ η ν Κ ί ν α σ α ν α ρ χ η γ ό ς τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς
α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς σ τ ο 8 ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ Κ Κ κ α ι , ο χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ό ς
μ α φ ι ό ζ ο ς , χ ω ρ ί ς ν α π ε ρ ι μ έ ν ε ι τ η λ ή ξ η τ ο υ κ ι ν έ ζ ι κ ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ , π ή
γ ε τ ρ ε χ ά τ ο ς σ τ η ν Κ ο ρ έ α μ ε τ ο ν Π ι ν Ν τ ε Χ ο υ ά , π ο υ τ ο υ έ δ ο σ ε ο
Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ σ α ν α ν τ ι π ρ ό σ ω π ο τ η ς Κ ί ν α ς , γ ι α ν α κ ο υ ρ δ ί σ ε ι , α -
λ α χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ά , τ ι ς χ α λ α ρ ω μ έ ν ς χ ο ρ δ έ ς τ ο υ Κ ι μ Ι λ Σ ο ύ ν γ κ . Α ρ
γ ό τ ε ρ α , ά λ λ α τ α ξ ί δ ι α « σ υ γ χ ό ρ δ ι σ η ς » θ α γ ί ν ο ν τ α ν σ τ η ν Κ ο ρ έ α α π ό
Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς , Κ ι ν έ ζ ο υ ς κ α ι ά λ λ ο υ ς , α λ λ ά α υ τ ά θ α τ α β λ έ π α μ ε σ τ ο
μ έ λ λ ο ν . Α ς ε π α ν έ λ θ ο μ ε σ τ ο Σ ε π τ έ μ β ρ η τ ο υ 1956.
Σ τ ο Π ε κ ί ν ο , ό π ο υ φ τ ά σ α μ ε σ τ ι ς 1 3 Σ ε π τ έ μ β ρ η , μ α ς υ π ο δ έ χ τ η
κ α ν μ ε λ α ό , μ ε μ ο υ σ ι κ ή κ α ι μ ε λ ο υ λ ο ύ δ ι α χ ω ρ ί ς ε δ ώ ν α π α ρ α λ ε ί -
ψ ο υ ν ε τ η ν π λ η θ ώ ρ α π ο ρ τ ρ α ί τ ω ν τ ο υ Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ . Ε ί χ α ν β γ ε ι
σ τ ο α ε ρ ο δ ρ ό μ ι ο ο Λ ί ο υ Σ ι ά ο Σ ι , ο Τ σ ο υ Ε ν Λ ά ι , ο Τ έ ν γ κ Χ σ ι ά ο
Π ί ν γ κ κ α ι ά λ λ ο ι π ο υ τ α ο ν ό μ α τ ά τ ο υ ς δ ε ν τ α θ υ μ ά μ α ι .
Χ α ι ρ ε τ η θ ή κ α μ ε μ ' α υ τ ο ύ ς , τ ο υ ς ε υ χ η θ ή κ α μ ε ε π ι τ υ χ ί ε ς σ τ ο σ υ -
157
ν έ δ ρ ι ο π ο υ θ α σ υ ν έ ρ χ ο ν τ α ν ύ σ τ ε ρ α α π ό δ ύ ο μ έ ρ ε ς κ α ι μ ε δ υ σ κ ο λ ί α
α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ α μ ε τ ι ς σ τ ε ρ ε ό τ υ π ε ς φ ρ ά σ ε ι ς τ ο υ ς : « μ ε γ ά λ η τ ι μ ή » , «με
γ ά λ η β ο ή θ ε ι α » , «οι α δ ε ρ φ ο ί α π ό τ ο μ α κ ρ υ ν ό μ έ τ ω π ο τ η ς Ε υ ρ ώ π η ς » ,
« ν α μ α ς κ ά ν ε τ ε π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς » κ . λ π . , κ . λ π . , τ έ τ ο ι ε ς φ ρ ά σ ε ι ς μ ε τ ις
ο π ο ί ε ς , ύ σ τ ε ρ α α π ό μ ε ρ ι κ ά χ ρ ό ν ι α θ α γ ε μ ί ζ α μ ε ω ς τ ο λ α ι μ ό . ( Κ ε ί ν ε ς
ό μ ω ς τ ι ς μ έ ρ ε ς α υ τ ά τ α λ ό γ ι α π ο υ σ ε ρ β ί ρ ο ν τ α ν π α ν τ ο ύ σ α ν έ τ ο ι μ α
π ρ ο ϊ ό ν τ α , δ ε μ α ς π ρ ο κ α λ ο ύ σ α ν κ α κ ή ε ν τ ύ π ω σ η - τ α θ ε ω ρ ο ύ σ α μ ε
ε κ δ η λ ώ σ ε ι ς τ η ς κ ι ν έ ζ ι κ η ς α π λ ό τ η τ α ς κ α ι τ α π ε ι ν ο φ ρ ο σ ύ ν η ς ) .
Ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ μ α ς δ έ χ τ η κ ε σ ' έ ν α δ ι ά λ ε ι μ μ α μ ε τ α ξ ύ τ ω ν
σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ω ν τ ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ , σ ε μ ι α α ί θ ο υ σ α ε κ ε ί δ ί π λ α . Ή τ α ν η
π ρ ώ τ η φ ο ρ ά π ο υ τ ο ν σ υ ν α ν τ ο ύ σ α μ ε . Ό τ α ν μ π ή κ α μ ε σ τ η σ ά λ α σ η
κ ώ θ η κ ε , υ π ο κ λ ί θ η κ ε ε λ α φ ρ ά , έ τ ε ι ν ε τ ο χ έ ρ ι κ α ι έ τ σ ι , χ ω ρ ί ς ν α κι
ν η θ ε ί α π ό τ η θ έ σ η τ ο υ , π ε ρ ί μ ε ν ε ώ σ π ο υ ν α δ ό σ ε ι σ ε ό λ ο υ ς μ α ς τ ο
χ έ ρ ι κ α ι α π ό έ ν α χ α μ ό γ ε λ ο . Κ α θ ή σ α μ ε .
Π ή ρ ε τ ο λ ό γ ο ο Μ ά ο . Α φ ο ύ ε ί π ε ό τ ι ή τ α ν π ο λ ύ χ α ρ ο ύ μ ε ν ο ς π ο υ
ε ί χ α ν φ ί λ ο υ ς α π ό τ η μ α κ ρ υ ν ή Α λ β α ν ί α , ε ί π ε μ ε ρ ι κ ά λ ό γ ι α γ ι α τ ο
λ α ό μ α ς , χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο ν τ ά ς τ ο ν γ ε ν ν α ί ο κ α ι η ρ ω ι κ ό .
— Ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε μ ε γ ά λ η σ υ μ π ά θ ε ι α π ρ ο ς τ ο λ α ό σ α ς — ε ί π ε α ν ά
μ ε σ α σ τ ' ά λ λ α — γ ι α τ ί ε σ ε ί ς έ χ ε τ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο κ α ι ρ ό π ο υ α π ε λ ε υ
θ ε ρ ω θ ή κ α τ ε .
Α μ έ σ ω ς ύ σ τ ε ρ α α π ' α υ τ ό μ ε ρ ώ τ η σ ε :
— Π ώ ς π ά ν ε ο ι δ ο υ λ ε ι έ ς σ α ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ;
— Ψ υ χ ρ έ ς — τ ο υ ε ί π α — κ α ι α μ έ σ ω ς π ρ ό σ ε ξ α ότ ι έ κ φ ρ α σ ε α ν ο ι
χ τ ά τ η ν α π ο ρ ί α τ ο υ . « Κ α θ ώ ς φ α ί ν ε τ α ι , σ κ έ φ τ η κ α , δ ε ν γ ν ω ρ ί ζ ε ι κ α
λ ά τ η ν κ α τ ά σ τ α σ ή μ α ς μ ε τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς » , γ ι ' α υ τ ό κ α ι α π ο
φ ά σ ι σ α ν α τ ο υ ε ξ η γ ή σ ω κ ά τ ι α π ό τ η μ α κ ρ ά ι σ τ ο ρ ί α τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν
τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς μ ε τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο κ ό μ μ α κ α ι
κ ρ ά τ ο ς . Μ ί λ η σ α σ ύ ν τ ο μ α , σ τ ά θ η κ α σ ε μ ε ρ ι κ έ ς σ τ ι γ μ έ ς - κ λ ε ι δ ι ά
τ η ς α ν τ ι α λ β α ν ι κ ή ς κ α ι α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή ς δ ρ ά σ η ς τ η ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι
κ ή ς η γ ε σ ί α ς π ε ρ ι μ έ ν ο ν τ α ς κ ά π ο ι α α ν τ ί δ ρ α σ η α π ό μ έ ρ ο υ ς τ ο υ . Π ρ ό
σ ε χ α ό μ ω ς ό τ ι ο Μ ά ο έ κ φ ρ ά ζ ε μ ό ν ο α π ο ρ ί α κ α ι π ό τ ε π ό τ ε κ ο ί τ α ζ ε
τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς κ ι ν έ ζ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς .
— Σ ' α υ τ ό τ ο ζ ή τ η μ α — ε ί π ε ο Μ ά ο — ο ύ τ ε ε σ ε ί ς ο ι Α λ β α ν ο ί έ
χ ε τ ε σ φ ά λ ε ι έ ν α ν τ ι τ ω ν Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν , ο ύ τ ε ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι σ ύ
ν τ ρ ο φ ο ι έ χ ο υ ν σ φ ά λ ε ι α π έ ν α ν τ ι σ α ς . Ε δ ώ μ ε γ ά λ α σ φ ά λ μ α τ α έ κ α μ ε
τ ο Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό .
— Ε μ ε ί ς — τ ο υ ε ί π α — α ν κ α ι δ ε σ υ μ μ ε τ ε ί χ α μ ε σ τ ο Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό ,
υ π ο σ τ η ρ ί ξ α μ ε , θ ε ω ρ ή σ α μ ε κ α ι θ ε ω ρ ο ύ μ ε σ ω σ τ έ ς τ ι ς γ ν ω σ τ έ ς α ν α
λ ύ σ ε ι ς κ α ι θ έ σ ε ι ς τ ο υ ε ν ά ν τ ι α σ τ η δ ρ ά σ η τ η ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η ς η
γ ε σ ί α ς . Ο ι ί δ ι ε ς ο ι μ α κ ρ ό χ ρ ο ν ε ς σ χ έ σ ε ι ς μ α ς μ ε τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι κ ή
158
η γ ε σ ί α μ α ς έ π ε ι σ α ν ό τ ι η γ ρ α μ μ ή κ α ι ο ι σ τ ά σ ε ι ς τ ω ν Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά
β ω ν δ ε ν ή τ α ν κ α ι δ ε ν ε ί ν α ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ έ ς . Ο Τ ί τ ο ε ί ν α ι
έ ν α ς α δ ι ό ρ θ ω τ ο ς α π ο σ τ ά τ η ς .
Χ ω ρ ί ς ό μ ω ς ν α π ε ρ ι μ έ ν ε ι ν α α κ ο ύ σ ε ι μ έ χ ρ ι τ ο τ έ λ ο ς μ ε τ α φ ρ α
σ μ έ ν α τ α λ ό γ ι α μ ο υ , ο Μ ά ο μ ε ρ ώ τ η σ ε :
— Π ο ι α ε ί ν α ι η γ ν ώ μ η σ α ς γ ι α τ ο Σ τ ά λ ι ν ;
Τ ο υ ε ί π α ό τ ι τ ο Κ ό μ μ α μ α ς έ τ ρ ε φ ε κ α ι τ ρ έ φ ε ι υ ψ η λ ή ε κ τ ί μ η σ η
π ρ ο ς τ ο Σ τ ά λ ι ν σ α ν έ ν α η γ έ τ η μ ε π ο λ ύ μ ε γ ά λ ε ς κ α ι π ο λ ύ π λ ε υ ρ ε ς α
ξ ί ε ς , σ α ν π ι σ τ ό μ ώ θ η τ ή κ α ι σ υ ν ε χ ι σ τ ή τ ο υ έ ρ γ ο υ τ ο υ Λ έ ν ι ν , σ α ν . . .
— Δ η μ ο σ ι ε ύ σ α τ ε ε σ ε ί ς — μ ε δ ι έ κ ο ψ ε — τ η ν έ κ θ ε σ η π ο υ έ δ ο σ ε ο
σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Χ ρ ο υ σ τ ι ό φ σ τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ
μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς ;
— Ό χ ι , τ ο υ α π ά ν τ η σ α . Α υ τ ό δ ε ν τ ο κ ά ν α μ ε κ α ι δ ε θ α τ ο κ ά ν ο υ
μ ε π ο τ έ .
— Ε σ ε ί ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι Α λ β α ν ο ί — ε ί π ε — π ρ ά ξ α τ ε π ο λ ύ σ ω σ τ ά κ α ι
η γ ρ α μ μ ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς σ α ς ε ί ν α ι σ ω σ τ ή . Κ ι ε μ ε ί ς έ τ σ ι π ρ ά ξ α μ ε , ό
π ω ς ε σ ε ί ς . Α φ ο ύ η ί δ ι α η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α δ ε δ η μ ο σ ί ε υ σ ε ε π ί σ η μ α
α υ τ ή τ η ν έ κ θ ε σ η , δ ε ν υ π ή ρ χ ε λ ό γ ο ς ν α τ η δ η μ ο σ ι ε ύ σ ο υ μ ε ε μ ε ί ς , ό
π ω ς έ π ρ α ξ α ν μ ε ρ ι κ ο ί .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό κ ά π ο ι α σ τ ι γ μ ή σ ι ω π ή ς , σ υ ν έ χ ι σ ε :
— Ο Σ τ ά λ ι ν έ κ α μ ε λ ά θ η . Έ κ α μ ε λ ά θ η κ α ι α π έ ν α ν τ ί μ α ς , λ ο γ ο υ -
χ ά ρ η τ ο 1927 1 . Έ σ φ α λ ε κ α ι α π έ ν α ν τ ι τ ω ν γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν σ υ ν τ ρ ό
φ ω ν .
Μ ε τ ά , ή σ υ χ α κ α ι χ α μ η λ ό φ ω ν α σ υ ν έ χ ι σ ε :
— Χ ω ρ ί ς λ ά θ η δ ε μ π ο ρ ε ί κ α ν ε ί ς ν α π ρ ο χ ω ρ ή σ ε ι . Κ α ι μ ε ρ ώ τ η
σ ε : Έ χ ε ι κ ά μ ε ι λ ά θ η τ ο Κ ό μ μ α σ α ς ;
— Δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α π ο ύ μ ε ό τ ι δ ε ν π α ρ α τ η ρ ή θ η κ α ν κ α ι λ ά θ η —
τ ο υ ε ί π α — α λ λ ά τ ο β α σ ι κ ό ε ί ν α ι ό τ ι π α λ ε ύ ο υ μ ε γ ι α ν α κ ά ν ο υ μ ε ό σ ο
_________________________________
1. Ο Μάο Τσέ Τούνγκ θεωρεί λάθη τις σωστές κριτικές αρχών που έκα
νε σ' αυτόν και στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας η Κομιντέρν και ο
Στάλιν μετά την αποτυχία της κινέζικης επανάστασης των χρόνων 1925 -
1927. Οι κριτικές αυτές σχετ ίζονταν με την υποτίμηση του ρόλου της εργα
τικής τάξης και την υπερτίμηση του αυθόρμητου αγώνα της αγροτιάς, με
την φιλευθεριστική στάση έναντι του δεξιού οπορτουνισμού και τις ταλα
ντεύσεις στον χώρο της τακτικής, την υπερτίμηση των πραξικοπημάτων,
την τάση προς τις τρομοκρατικές μεθόδους αγώνα και προς την αριστερή
φρασεολογία, την υποτίμηση των επαγγελματικών ενώσεων και την ανε
παρκή εργασία με τις μάζες των εργατών και αγροτών.
159
λ ι γ ό τ ε ρ α ή κ α ι κ α θ ό λ ο υ λ ά θ η κ α ι , ό τ α ν δ ι α π ι σ τ ώ ν ο ν τ α ι , π ρ ο σ π α
θ ο ύ μ ε ν α τ α δ ι ο ρ θ ώ σ ο υ μ ε α μ έ σ ω ς .
« Β ι ά σ τ η κ α » . Ο μ ε γ ά λ ο ς φ ι λ ό σ ο φ ο ς τ α ή θ ε λ ε α λ λ ι ώ ς .
— Ε ί ν α ι α π α ρ α ί τ η τ ο ν α γ ί ν ο ν τ α ι λ ά θ η , ε ί π ε . Τ ο κ ό μ μ α δ ε μ π ο
ρεί ν α δ ι α π α ι δ α γ ω γ η θ ε ί α ν δ ε δ ι δ ά σ κ ε τ α ι α π ό τ α λ ά θ η . Α υ τ ό έ χ ε ι
μ ε γ ά λ ο ν ό η μ α .
Τ ο ν σ υ ν α ν τ ή σ α μ ε π α ν τ ο ύ υ λ ο π ο ι η μ έ ν ο α υ τ ό τ ο ν τ ρ ό π ο « δ ι α π α ι
δ α γ ώ γ η σ η ς » τ ο υ Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ . Έ ν α ς κ ι ν έ ζ ο ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς , τ ι ς
μ έ ρ ε ς π ο υ β ρ ι σ κ ό μ α σ τ α ν σ τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο , μ α ς ε ί π ε :
— Σ ε μ α ς υ π ή ρ χ ε έ ν α ς τ ρ ο μ ε ρ ό ς φ ό β ο ς . Ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι π ρ ο σ π α
θ ο ύ σ α ν ν α μ η κ ά ν ο υ ν λ ά θ η γ ι α τ ί φ ο β ο ύ ν τ α ν μ η τ ο υ ς δ ι α γ ρ ά ψ ο υ ν
α π ό τ ο κ ό μ μ α . Α λ λ ά μ ε τ η ν ο ρ θ ή π ο λ ι τ ι κ ή τ ο υ Π ρ ο έ δ ρ ο υ Μ ά ο ε ξ α
λ ε ί φ τ η κ ε τ ώ ρ α α υ τ ό ς ο φ ό β ο ς κ α ι σ τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς
α υ ξ ή θ η κ ε η π ρ ω τ ο β ο υ λ ί α κ α ι η ο ρ μ ή σ τ η δ η μ ι ο υ ρ γ ι κ ή δ ο υ λ ε ι ά .
— Ν α , μ α ς ε ί π ε , β λ έ π ε τ ε α υ τ ό ν π ο υ μ ι λ ά ε ι ; Ε ί ν α ι ο Λ ι Λ ι Σ α ν ,
έ ν α ς α π ό τ ο υ ς ι δ ρ υ τ έ ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ μ α ς Κ ό μ μ α τ ο ς . Σ ' ό λ η
τ ο υ τ η ζ ω ή έ χ ε ι κ ά μ ε ι σ ο β α ρ ά λ ά θ η , μ ά λ ι σ τ α ό χ ι μ ι α φ ο ρ ά , α λ λ ά
τ ρ ε ι ς φ ο ρ έ ς κ α τ ά σ ε ι ρ ά . Υ π ή ρ χ α ν σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι π ο υ α υ τ ό ν τ ο ν γ έ ρ ο
ν τ α ή θ ε λ α ν ν α τ ο ν δ ι α γ ρ ά ψ ο υ ν α π ό τ ο κ ό μ μ α , α λ λ ά μ ε τ η ν ε π ι μ ο ν ή
τ ο υ π ρ ο έ δ ρ ο υ Μ ά ο σ υ ν ε χ ί ζ ε ι ν α ε ί ν α ι μ έ λ ο ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο
π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ώ ρ α ε ρ γ ά ζ ε τ α ι σ τ ο μ η χ α ν ι σ μ ό τ η ς Κ ε ν τ ρ ι
κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς .
Σ τ ο μ ε τ α ξ ύ ο Λ ι Λ ι Σ α ν έ κ α ν ε κ ι ό λ α ς μ ι α ά λ λ η « α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή »
μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο 8 ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο .
— Ε γ ώ — έ λ ε γ ε — έ χ ω κ ά ν ε ι λ ά θ η , α λ λ ά τ ο Κ ό μ μ α μ ε β ο ή θ η σ ε .
Σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι — σ υ ν έ χ ι σ ε — σ α ς κ α λ ώ ν α μ ε β ο η θ ή σ ε τ ε κ α ι σ τ ο ε ξ ή ς
γ ι α τ ί μ π ο ρ ε ί ν α κ ά μ ω π ά λ ι λ ά θ η . . .
Α ς ε π α ν έ λ θ ο υ μ ε ό μ ω ς σ τ η σ υ ν ά ν τ η σ η μ ε τ ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ .
Α φ ο ύ φ ι λ ο σ ό φ η σ ε σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο « μ ε γ ά λ ο ν ό η μ α τ η ς δ ι ά π ρ α ξ η ς
σ φ α λ μ ά τ ω ν » , ε κ μ ε τ α λ λ ε ύ τ η κ α τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α κ α ι π ρ ό σ θ ε σ α σ ' α υ τ ά
π ο υ τ ο υ ε ί χ α πει π ρ ω τ ύ τ ε ρ α σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς κ α ι
τ η ν κ α τ α σ κ ο π ε υ τ ι κ ή δ ρ ά σ η τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ γ ι α
τ η ν ο ρ γ ά ν ω σ η τ η ς σ υ ν ω μ ο σ ί α ς σ τ η ν Κ ο μ μ α τ ι κ ή Σ υ ν δ ι ά σ κ ε ψ η τ ω ν
Τ ι ρ ά ν ω ν τ ο ν Α π ρ ί λ η τ ο υ 1956.
— Κ α τ ά τ η γ ν ώ μ η μ α ς — τ ο υ ε ί π α — α υ τ ο ί ε ί ν α ι α δ ι ό ρ θ ω τ ο ι .
Η α π ά ν τ η σ η τ ο υ Μ ά ο ή τ α ν λ ό γ ι α τ ο υ α έ ρ α , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο κ ι ν έ
ζ ι κ ο σ τ υ λ :
— Ε σ ε ί ς έ χ ε τ ε σ ω σ τ ή μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή .
Ή τ α ν η ώ ρ α ν α σ η κ ω θ ο ύ μ ε . Τ ο ν ε υ χ α ρ ί σ τ η σ α γ ι α τ η ν π ρ ό -
160
σ κ λ η σ η , γ ι α τ η ν υ π ο δ ο χ ή κ α ι γ ι α τ η β ο ή θ ε ι α π ο υ μ α ς ε ί χ ε δ ώ σ ε ι η
Λ α ϊ κ ή Δ η μ ο κ ρ α τ ί α τ η ς Κ ί ν α ς .
— Δ ε ν ε ί ν α ι α ν ά γ κ η ν α μ α ς ε υ χ α ρ ι σ τ ή σ ε τ ε — ε π ε ν έ β η κ ε ο
Μ ά ο — π ρ ώ τ ο , γ ι α τ ί η β ο ή θ ε ι α π ο υ σ α ς δ ώ σ α μ ε ε ί ν α ι ε λ ά χ ι σ τ η —
κ α ι έ κ λ ε ι σ ε έ ν α δ ά χ τ υ λ ο — δ ε ύ τ ε ρ ο — σ υ ν έ χ ι σ ε κ α ι έ κ λ ε ι σ ε ά λ λ ο
δ ά χ τ υ λ ο — ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε μ έ λ η τ η ς μ ε γ ά λ η ς ο ι κ ο γ έ ν ε ι α ς τ ο υ σ ο σ ι α
λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι εί
ν α ι τ ο ί δ ι ο ό π ω ς τ ο έ ν α χ έ ρ ι δ ί ν ε ι κ ά τ ι σ τ ο ά λ λ ο , π ο υ ε ί ν α ι μ έ λ ο ς
τ ο υ ί δ ι ο υ σ ώ μ α τ ο ς .
Τ ο ν ε υ χ α ρ ι σ τ ή σ α μ ε κ α ι μ ι α φ ο ρ ά κ α ι σ η κ ω θ ή κ α μ ε . Τ ρ α β ή ξ α μ ε
κ α ι μ ε ρ ι κ έ ς φ ω τ ο γ ρ α φ ί ε ς μ α ζ ί , σ φ ί ξ α μ ε π ά λ ι τ α χ έ ρ ι α κ α ι χ ω ρ ι σ τ ή
κ α μ ε .
Ν α π ω τ η ν α λ ή θ ε ι α ο ι ε ν τ υ π ώ σ ε ι ς μ α ς α π ' α υ τ ή τ η ν σ υ ν ά ν τ η σ η
δ ε ν ή τ α ν ε κ ε ί ν ε ς π ο υ π ρ ο σ μ έ ν α μ ε κ α ι ό τ α ν β γ ή κ α μ ε , σ υ ζ η τ ή σ α μ ε
μ ε τ α ξ ύ μ α ς γ ι α ό σ α α κ ο ύ σ α μ ε . Α π ό τ η σ υ ζ ή τ η σ η μ ε τ ο Μ ά ο δ ε ν δι
δ α χ τ ή κ α μ ε κ ά τ ι τ ο ε π ο ι κ ο δ ο μ η τ ι κ ό , π ο υ θ α μ α ς χ ρ η σ ί μ ε υ ε κ α ι η
σ υ ν ά ν τ η σ η μ α ς φ ά ν η κ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ε θ ι μ ο τ υ π ι κ ή χ ε ι ρ ο ν ο μ ί α . Α
π ο γ ο η τ ε υ τ ή κ α μ ε ι δ ι α ί τ ε ρ α α π ' ό σ α α κ ο ύ σ α μ ε α π ό τ ο σ τ ό μ α τ ο υ
Μ ά ο γ ι α τ ο Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό , τ ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι γ ι α τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ζ ή
τ η μ α .
Α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ό μ ω ς μ α ς ε ξ έ π λ η ξ ε κ α ι μ α ς α ν η σ ύ χ η σ ε η
δ ι ε ξ α γ ω γ ή τ ω ν ε ρ γ α σ ι ώ ν τ ο υ 8ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ τ ο υ ς . Ό λ η η π λ α τ φ ό ρ
μ α α υ τ ο ύ τ ο υ σ υ ν ε δ ρ ί ο υ σ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ν σ τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ 20ου Σ υ ν ε
δ ρ ί ο υ τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , μ ά
λ ι σ τ α σ ε μ ε ρ ι κ έ ς κ α τ ε υ θ ύ ν σ ε ι ς ο ι θ έ σ ε ι ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ α ν
π ρ ο ω θ η θ ε ί α π ό τ ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ , τ ο Λ ί ο υ Σ ά ο Σ ι κ α ι α π ό ά λ λ ο υ ς
α ν ώ τ α τ ο υ ς κ ι ν έ ζ ο υ ς η γ έ τ ε ς .
Ν ι ώ σ α μ ε ό τ ι η ε π ι δ η μ ί α τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ ε ί χ ε π λ ή
ξε ι κ α ι τ η ν Κ ί ν α . Τ ι δ ι α σ τ ά σ ε ι ς ε ί χ ε π ά ρ ε ι α υ τ ή η α ρ ρ ώ σ τ ι α , ε μ ε ί ς
δ ε μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α κ ρ ί ν ο υ μ ε α π ό τ ό τ ε , α υ τ ά ό μ ω ς π ο υ σ υ ν έ β η κ α ν
κ α ι σ υ μ β α ί ν ο υ ν σ τ η ν Κ ί ν α δ ε ί χ ν ο υ ν ό τ ι τ ό τ ε ο ι κ ι ν έ ζ ο ι η γ έ τ ε ς β ι ά
ζ ο ν τ α ν ν α μ η υ σ τ ε ρ ή σ ο υ ν , μ ά λ ι σ τ α ν α π ά ρ ο υ ν σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ ς τ η ν
π α ρ δ α λ ή σ η μ α ί α τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν .
Ε κ τ ό ς τ ω ν ά λ λ ω ν , σ τ ι ς ε κ θ έ σ ε ι ς π ο υ δ ό σ α ν ε σ τ ο 8 ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο έ
ν α ς μ ε τ ά τ ο ν ά λ λ ο ο Λ ί ο υ Σ ά ο Σ ι , ο Τ έ ν γ κ Χ σ ι ά ο Π ί ν γ κ κ α ι ο Τ σ ο υ
Ε ν Λ ά ι υ π ε ρ ά σ π ι σ α ν κ α ι β ά θ υ ν α ν π α ρ α π έ ρ α τ η μ ό ν ι μ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ ι τ κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Κ ί ν α ς γ ι α π λ α τ ι ά σ υ ν ε ρ γ α σ ί α μ ε
τ η ν α σ τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι τ ο υ ς κ ο υ λ ά κ ο υ ς , « α π έ δ ε ι ξ α ν » τ α μ ε γ ά λ α κ α λ ά
π ο υ θ α έ χ ε ι ο « σ ο σ ι α λ ι σ μ ό ς » α π ό τ η ν κ α λ ή μ ε τ α χ ε ί ρ ι σ η κ α ι τ η ν τ ο
π ο θ έ τ η σ η σ ε υ ψ η λ ά η γ ε τ ι κ ά α ξ ι ώ μ α τ α τ ω ν κ α π ι τ α λ ι σ τ ώ ν , τ ω ν ε -
161
μ π ό ρ ω ν κ α ι τ ω ν α σ τ ώ ν δ ι α ν ο ο υ μ έ ν ω ν , π ρ ο π α γ ά ν δ ι ζ α ν π ο μ π ώ δ ι κ α
τ η ν α ν α γ κ α ι ό τ η τ α τ η ς σ υ ν ε ρ γ α σ ί α ς τ η ς ε ρ γ α τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς μ ε τ η ν
ν τ ό π ι α α σ τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι τ ο υ κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς μ ε τ α ά λ λ α
δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ά , ε θ ν ι κ ά κ ό μ μ α τ α , σ τ ι ς σ υ ν θ ή κ ε ς τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ
κ . λ π . , κ . λ π . Τ α «100 λ ο υ λ ο ύ δ ι α » κ α ι ο ι «100 σ χ ο λ έ ς » τ ο υ Μ ά ο Τ σ ε
Τ ο ύ ν γ κ π ο υ ά ν θ ι σ α ν κ α ι σ υ ν α γ ω ν ί σ τ η κ α ν σ τ ι ς σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ι ς τ ο υ
Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ , σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ά ν θ ι ζ α ν κ α ι σ υ ν α γ ω ν ί ζ ο ν τ α ν σ '
ό λ ο τ ο κ ό μ μ α κ α ι τ ο κ ι ν έ ζ ι κ ο κ ρ ά τ ο ς . Η θ ε ω ρ ί α α υ τ ή τ ω ν 100 σ η
μ α ι ώ ν , τ ο υ Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ , π ο υ δ ι α κ η ρ ύ χ τ η κ ε π λ α τ ι ά τ ο Μ ά η τ ο υ
1956 α π ό τ ο α ν α π λ η ρ ω μ α τ ι κ ό μ έ λ ο ς τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ τ η ς
Κ Ε τ ο υ Κ Κ τ η ς Κ ί ν α ς , Λ ι ο ύ Ν τ ι ν I , α π ο τ ε λ ο ύ σ ε τ η ν κ ι ν έ ζ ι κ η π α
ρ α λ λ α γ ή τ η ς α σ τ ι κ ο - ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή ς θ ε ω ρ ί α ς κ α ι π ρ ά ξ η ς γ ι α τ η ν
« ε λ ε ύ θ ε ρ η δ ι α κ ί ν η σ η τ ω ν ι δ ε ώ ν κ α ι τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν » γ ι α τ η σ υ μ β ί ω
σ η τ ω ν δ ι α φ ό ρ ω ν ι δ ε ο λ ο γ ι ώ ν , ρ ε υ μ ά τ ω ν , σ χ ο λ ώ ν κ α ι μ ι κ ρ ο σ χ ο λ ώ ν
σ τ ο υ ς κ ό λ π ο υ ς τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ 1 .
Π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς α ρ γ ό τ ε ρ α έ κ α μ α α ν α δ ρ ο μ ή σ ' α υ τ ή τ η ν π ε ρ ι ό δ ο
τ η ς ι σ τ ο ρ ί α ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Κ ί ν α ς , θ έ λ ο ν τ α ς
ν α δ ι α σ α φ η ν ί σ ω π ω ς κ α ι γ ι α τ ί η β α θ ι ά ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή τ ο υ
1956, α ρ γ ό τ ε ρ α φ ά ν η κ ε ό τ ι ά λ λ α ξ ε κ α τ ε ύ θ υ ν σ η κ α ι ό τ ι γ ι α κ ά π ο ι ο
χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η μ α έ γ ι ν ε « κ α θ α ρ ή » « α ν τ ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή » , « μ α ρ ξ ι
σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή » . Ε ί ν α ι , λ ο γ ο υ χ ά ρ η , γ ε γ ο ν ό ς , ό τ ι τ ο 1960 τ ο
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς φ ά ν η κ ε π ω ς α ν τ ι τ ά χ τ η κ ε σ θ ε ν α
ρ ά σ τ ι ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ε π ι β ε
β α ί ω σ ε ό τ ι « υ π ε ρ ά σ π ι ζ ε τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό » α π ό τ ι ς δ ι α σ τ ρ ε
β λ ώ σ ε ι ς π ο υ τ ο υ γ ί ν ο ν τ α ν , κ . λ π . Α κ ρ ι β ώ ς α υ τ ή η ε μ φ ά ν ι σ η τ η ς Κί
ν α ς , τ ο 1960, ε ν ά ν τ ι α σ τ ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό κ α ι η α π ό μ έ ρ ο υ ς
τ η ς τ ή ρ η σ η ( φ α ι ν ο μ ε ν ι κ ά ) τ ω ν μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ώ ν - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ώ ν θ έ σ ε ω ν ,
έ κ α μ ε ώ σ τ ε τ ο Κ ό μ μ α μ α ς ν α β ρ ε θ ε ί π λ ά ι - π λ ά ι μ ' α υ τ ή σ τ η ν π ά λ η ,
π ο υ ε ί χ α μ ε α ρ χ ί σ ε ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς .
Ο κ α ι ρ ό ς ό μ ω ς α π ό δ ε ι ξ ε , κ α ι α υ τ ό κ α θ ρ ε φ τ ί ζ ε τ α ι π λ α τ ι ά -στα
ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς , ό τ ι τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς
Κ ί ν α ς , τ ό σ ο τ ο 1956 ό σ ο κ α ι σ τ α χ ρ ό ν ι α τ ο υ 1960, σ ε κ α μ ι ά π ε ρ ί
π τ ω σ η δ ε ν ξ ε κ ι ν ο ύ σ ε κ α ι δ ε δ ρ ο ύ σ ε μ ε β ά σ η τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ μ α ρ ξ ι
σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ .
________________________________
1. Αργότερα, εκτός των άλλων, βγήκε ότι και ο τετραγωνικά ρεβιοζινι-
στικός δεκάλογος του Μάο Τσε Τούνγκ, «Σχετικά με τις δέκα βασικότερες
σχέσεςι» ανήκει ακριβώς σ ' αυτή την περίοδο της «άνοιξης» του σύγχρο
νου ρεβιζιονισμού. (Σημείωση του συγγραφέα).
162
Τ ο 1956 τ ο Κ Κ τ η ς Κ ί ν α ς έ σ π ε υ σ ε ν α π ά ρ ε ι τ η σ η μ α ί α τ ο υ ρ ε β ι
ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ γ ι α ν α π α ρ α γ κ ω ν ί σ ε ι τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ν α α ν α λ ά β ε ι
μ ό ν ο τ ο υ τ ο ρ ό λ ο τ ο υ λ ί ν τ ε ρ ( η γ έ τ η ) σ τ ο κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ α ι ε ρ γ α
τ ι κ ό κ ί ν η μ α . Ό τ α ν ό μ ω ς ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ κ α ι ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι τ ο υ
ε ί δ α ν ό τ ι μ ε τ η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή ά μ ι λ λ α δ ε ν τ α έ β γ α ζ α ν ε ύ κ ο λ α π έ ρ α
μ ε τ ο ν π α τ ρ ι ά ρ χ η τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ , τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ,
τ ό τ ε ά λ λ α ξ α ν τ α χ τ ι κ ή , έ κ α μ α ν π ω ς π έ τ α ξ α ν τ η ν π ρ ώ τ η σ η μ α ί α , π α
ρ ο υ σ ι ά σ τ η κ α ν σ α ν « γ ν ή σ ι ο ι μ α ρ ξ ι σ τ έ ς - λ ε ν ι ν ι σ σ τ έ ς » , π ρ ο σ π α θ ώ
ν τ α ς έ τ σ ι ν α κ α τ α χ τ ή σ ο υ ν ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς θ έ σ ε ι ς π ο υ δ ε μ π ό ρ ε σ α ν ν α
κ α τ α χ τ ή σ ο υ ν μ ε τ η ν π ρ ώ τ η τ ο υ ς τ α χ τ ι κ ή . Ό τ α ν ό μ ω ς κ α ι α υ τ ή η
δ ε ύ τ ε ρ η τ α χ τ ι κ ή τ ο υ ς α π έ τ υ χ ε , « π έ τ α ξ α ν » κ α ι τ η δ ε ύ τ ε ρ η , τ ά χ α
μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή σ η μ α ί α κ α ι β γ ή κ α ν σ τ ο σ τ ί β ο τ έ τ ο ι ο ι π ο υ
ή τ α ν ό λ η τ ο υ ς τ η ζ ω ή - ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ έ ς , π ι σ τ ο ί υ π ε ρ α σ π ι σ τ έ ς μ ι α ς
γ ρ α μ μ ή ς σ υ μ φ ι λ ί ω σ η ς κ α ι σ υ ν θ η κ ο λ ό γ η σ η ς μ ε τ ο κ ε φ ά λ α ι ο κ α ι
τ η ν α ν τ ί δ ρ α σ η . Ό λ α α υ τ ά θ α τ α β λ έ π α μ ε κ α ι θ α τ α ε π ι β ε β α ι ώ ν α μ ε
σ τ η ζ ω ή , μ έ σ ω μ ι α ς μ α κ ρ ά ς , δ ύ σ κ ο λ η ς κ α ι έ ν δ ο ξ η ς π ά λ η ς , π ο υ δ ιε
ξ ή γ α γ ε τ ο Κ ό μ μ α μ α ς σ ε υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ό υ .
Μ ε τ ά τ η λ ή ξ η τ ω ν ε ρ γ α σ ι ώ ν τ ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ μ α ς π ή γ α ν σ ε μ ε ρ ι
κ έ ς π ό λ ε ι ς κ α ι λ α ϊ κ έ ς κ ο μ μ ο ύ ν ε ς , ό π ω ς σ τ ο Π ε κ ί ν ο , τ η Σ α γ κ ά η , τ ο
Τ ι ε ν τ σ ί ν , τ ο Ν α ν κ ί ν , τ ο Π ο ρ τ - Α ρ θ ο ύ ρ κ . λ π . , ό π ο υ ε ί δ α μ ε α π ό κ ο
ν τ ά τ η ζ ω ή κ α ι τ η δ ο υ λ ε ι ά τ ο υ μ ε γ ά λ ο υ κ ι ν έ ζ ι κ ο υ λ α ο ύ . Ή τ α ν α
π λ ο ί κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ο ί ά ν ρ θ ω π ο ι , χ ω ρ ί ς π ο λ λ έ ς α π α ι τ ή σ ε ι ς , σ ε μ ν ο ί
κ α ι π ε ρ ι π ο ι η τ ι κ ο ί π ρ ο ς τ ο υ ς φ ι λ ο ξ ε ν ο ύ μ ε ν ο υ ς . Α π ό ό σ α μ α ς ε ί π α ν
ο ι κ ι ν έ ζ ο ι η γ έ τ ε ς κ α ι κ ε ί ν ο ι π ο υ μ α ς σ υ ν ό δ ε υ α ν κ α ι α π ό ό σ α μ π ο
ρ έ σ α μ ε ο ι ί δ ι ο ι ν α δ ο ύ μ ε , ή τ α ν φ α ν ε ρ ό π ω ς ε ί χ α ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ι η θ ε ί
μ ι α σ ε ι ρ ά θ ε τ ι κ έ ς α λ λ α γ έ ς κ α ι ε ξ ε λ ί ξ ε ι ς . Δ ε ν ή τ α ν ό μ ω ς σ τ ο β α θ μ ό
π ο υ δ ι α φ η μ ί ζ ο ν τ α ν , π ο λ ύ π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο α ν λ ά β ο μ ε υ π ό ψ η τ ο ε ξ α ι ρ ε
τ ι κ ά μ ε γ ά λ ο α ν θ ρ ώ π ι ν ο δ υ ν α μ ι κ ό τ η ς κ ι ν έ ζ ι κ η ς η π ε ί ρ ο υ , τ η ν ε π ι θ υ
μ ί α κ α ι π ρ ο θ υ μ ί α γ ι α δ ο υ λ ε ι ά τ ω ν Κ ι ν έ ζ ω ν .
Σ τ η ν Κ ί ν α ε ί χ ε ε π ι τ ε υ χ θ ε ί η ε ξ ά λ ε ι ψ η τ η ς μ α ζ ι κ ή ς π ε ί ν α ς , π ο υ ή
τ α ν μ ό ν ι μ η π λ η γ ή α υ τ ή ς τ η ς χ ώ ρ α ς , ε ί χ α ν ο ι κ ο δ ο μ η θ ε ί φ ά μ π ρ ι κ ε ς
κ α ι ε ρ γ ο σ τ ά σ ι α , ο ρ γ α ν ώ ν ο ν τ α ν ο ι λ α ϊ κ έ ς κ ο μ μ ο ύ ν ε ς σ τ η γ ε ω ρ γ ί α ,
α λ λ ά φ α ί ν ο ν τ α ν ό τ ι τ ο β ι ο τ ι κ ό ε π ί π ε δ ο ή τ α ν α κ ό μ α χ α μ η λ ό , μ α κ ρ ι ά
α π ό τ ο ε π ί π ε δ ο ό χ ι μ ό ν ο τ ω ν α ν α π τ υ γ μ έ ν ω ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν ,
α λ λ ά κ α ι τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς . Α π ό τ ις ε π ι σ κ έ ψ ε ι ς π ο υ κ ά ν α μ ε σ ' α υ τ ή τ η
μ ε γ ά λ η χ ώ ρ α , α π ό τ ις ε π α φ έ ς π ο υ ε ί χ α μ ε κ α ι μ ε α ν θ ρ ώ π ο υ ς τ η ς μ ά
ζ α ς , μ α ς έ κ α μ ε ε ν τ ύ π ω σ η ό τ ι η σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά τ ο υ ς ή τ α ν π ρ α γ μ α τ ι κ ά
κ α λ ή , ά ψ ο γ η , π α ρ α τ η ρ ο ύ ν τ α ν ό μ ω ς κ ά π ο ι α δ ι σ τ α χ τ ι κ ό τ η τ α κ α ι α
π έ ν α ν τ ι μ α ς κ α ι α π έ ν α ν τ ι τ ω ν σ υ ν ο δ ώ ν μ α ς . Σ τ α λ ό γ ι α κ α ι τ η σ υ
μ π ε ρ ι φ ο ρ ά τ ο υ ς π ρ ο ς τ α σ τ ε λ έ χ η δ ι α φ α ί ν ο ν τ α ν ό τ ι δ ι α τ η ρ ο ύ ν τ α ν α
163
κ ό μ α κ ά τ ι α π ό τ ο π α ρ ε λ θ ό ν . Ή τ α ν κ α τ ά δ η λ ο π ω ς τ ο μ α κ ρ α ί ω ν ο
π α ρ ε λ θ ό ν , η α π ο λ υ τ α ρ χ ι κ ή ε ξ ο υ σ ί α τ ω ν α υ τ ο κ ρ α τ ό ρ ω ν , τ ω ν φ ε ο υ
δ α ρ χ ώ ν κ α ι τ ω ν κ ι ν έ ζ ω ν κ α π ι τ α λ ι σ τ ώ ν , ο ι ξ έ ν ο ι ε κ μ ε τ α λ λ ε υ τ έ ς , ιά
π ω ν ε ς , α μ ε ρ ι κ ά ν ο ι , ά γ γ λ ο ι κ . α . , ο β ο υ δ ι σ μ ό ς κ α ι ό λ ε ς ο ι ά λ λ ε ς α ν τ ι
δ ρ α σ τ ι κ έ ς φ ι λ ο σ ο φ ί ε ς , α π ό τ ι ς α ρ χ α ι ό τ α τ ε ς κ α ι μ έ χ ρ ι τ ι ς « σ ύ γ χ ρ ο
ν ε ς » , ε ί χ α ν α φ ή σ ε ι α υ τ ό τ ο λ α ό ό χ ι μ ό ν ο σ ε τ ρ ο μ ε ρ ή ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή
κ α θ υ σ τ έ ρ η σ η , α λ λ ά κ α ι ε ί χ α ν κ α λ λ ι ε ρ γ ή σ ε ι σ τ η ν κ ο σ μ ο α ν τ ί λ η ψ ή
τ ο υ , σ τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά ς κ α ι ο μ ι λ ί α ς , ν ο ο τ ρ ο π ί ε ς σ κ λ ά
β ο υ , υ π ο δ ο ύ λ ω σ η ς , τ υ φ λ ή ς ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η ς , υ π α κ ο ή ς χ ω ρ ί ς α ν τ ί ρ ρ η
σ η π ρ ο ς τ ο υ ς ι θ ύ ν ο ν τ ε ς κ ά θ ε β α θ μ ί δ α ς . Α σ φ α λ ώ ς , α υ τ ά δ ε μ π ο ρ ο ύ
σ α ν ν α ε ξ α λ ε ι φ τ ο ύ ν δ ι α μ ι ά ς κ α ι ε μ ε ί ς τ α θ ε ω ρ ο ύ σ α μ ε σ α ν α τ α β ι -
σ μ ο ύ ς , π ο υ θ α ε ξ α λ ε ί φ ο ν τ α ν α π ό τ η σ υ ν ε ί δ η σ η α υ τ ο ύ τ ο υ λ α ο ύ , ο ο
π ο ί ο ς , μ ε τ ι ς θ ε τ ι κ έ ς τ ο υ ι δ ι ό τ η τ ε ς κ α ι μ ε μ ι α υ γ ι ή η γ ε σ ί α , θ α
μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α κ ά ν ε ι θ α ύ μ α τ α .
Ε κ τ ό ς α π ό τ ι ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς μ ε τ ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ κ α ι μ ε άλ
λ ο υ ς κ ι ν έ ζ ο υ ς η γ έ τ ε ς , τ ι ς μ έ ρ ε ς τ η ς π α ρ α μ ο ν ή ς μ α ς σ τ η ν Κ ί ν α ε ί χ α
μ ε τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α ν α σ υ ν α ν τ η θ ο ύ μ ε κ α ι μ ε π ο λ λ έ ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς
τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν , π ο υ σ υ μ μ ε τ ε ί χ α ν
σ τ ο 8 ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ Κ τ η ς Κ ί ν α ς .
Ό λ ο ι τ ο υ ς ε π α ι ν ο ύ σ α ν μ ε ε ν θ ο υ σ ι α σ μ ό τ η « ν έ α γ ρ α μ μ ή » τ η ς
π ε ρ ι ό δ ο υ μ ε τ ά τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο .
Ο ι Β ο ύ λ γ α ρ ο ι τ η ν α π ο κ α λ ο ύ σ α ν « γ ρ α μ μ ή τ ο υ Α π ρ ί λ ή » , ε π ε ι δ ή
τ ο ν Α π ρ ί λ η ε ί χ α ν σ υ γ κ α λ έ σ ε ι τ η ν Ο λ ο μ έ λ ε ι α τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι
τ ρ ο π ή ς , μ ε τ η ν ο π ο ί α ε γ α κ τ έ λ ε ι ψ α ν τ ι ς π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ε ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ
Μ π λ α γ κ ό ε φ κ α ι Ν τ ι μ ι τ ρ ό φ κ α ι ε ν α γ κ α λ ί σ τ η κ α ν τ η χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή
γ ρ α μ μ ή .
— Ε μ ε ί ς α π ο κ α τ α σ τ ή σ α μ ε τ ο ν Τ ρ ά ι τ σ ο Κ ο σ τ ό φ 1 — μ α ς ε ί π ε ο
Α ν τ ό ν Γ ι ο ύ γ κ ο φ — γ ι α τ ί δ ε β ρ ή κ α μ ε γ ι ' α υ τ ό ν κ α μ ι ά α π ό δ ε ι ξ η ε ν ο
χ ή ς .
Μ ι λ ο ύ σ ε κ ά π ω ς μ ο υ δ ι α σ μ έ ν α . Ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι α ι σ θ ά ν ο ν τ α ν ό τ ι
α ρ γ ά ή γ ρ ή γ ο ρ α θ α τ ο υ β ά ζ α ν ε τ ρ ι κ λ ο π ο δ ι ά γ ι α ν α α π ο λ α ύ σ ε ι ω ς τ ο
τ έ λ ο ς τ η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή π ο υ μ α γ ε ι ρ ε ύ τ η κ ε σ τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α ,
σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ι ς δ ι α τ α γ έ ς του Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ο « ι ν φ ο ρ μ τ ι υ ρ ο ϊ κ ό ς »
Ν τ ε ζ , π ο υ π ρ ι ν α π ό μ ε ρ ι κ ά χ ρ ό ν ι α ε ί χ ε δ ό σ ε ι τ η ν έ κ θ ε σ η τ ο υ Ι ν φ ο ρ
μ π υ ρ ό σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν κ α τ α δ ί κ η τ η ς δ ρ ά σ η ς τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν τ ο υ
________________________________
1. Ο πράκτορας αυτός των Τιτοϊκών, που καταδικάστηκε το Δεκέμβρη
του 1949, αποκαταστάθηκε στην ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚ της Βουλγα
ρίας, που συνήλθε το Σεπτέμβρη του 1956.
164
Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ , ε ί χ ε σ υ μ φ ι λ ι ω θ ε ί τ ώ ρ α μ ε τ ο ν Τ ί τ ο σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι
και π ρ ο ε τ ο ι μ ά ζ ο ν τ α ν ν α α π ο λ α ύ σ ε ι τ α φ ι λ ι ά και σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι .
— Θα π ά ω σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι να σ υ ν α ν τ η θ ώ με τον Τ ί τ ο - μ α ς ε ί π ε
μ ό λ ι ς σ υ ν α ν τ η θ ή κ α μ ε σ τ ο Π ε κ ί ν ο , ό π ο υ ε ί χ ε έρθε ι κ ι α υ τ ό ς π ρ ο
σ κ α λ ε σ μ έ ν ο ς σ τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο . Ο Τ ί τ ο — σ υ ν έ χ ι σ ε — ε ί ν α ι κ α λ ό ς σ ύ
ν τ ρ ο φ ο ς , ε ί ν α ι θ ε τ ι κ ό ς κ α ι ό χ ι σ α ν τ ο ν Κ ά ρ ν τ ε λ κ α ι τ ο ν Π ό π ο β ι τ ς .
( Έ π ρ ε π ε ν α α κ ο ύ α μ ε κ α ι σ τ α ρ ο υ μ α ν ι κ ά α υ τ έ ς τ ι ς ε κ τ ι μ ή σ ε ι ς , π ο υ
π ρ ι ν α π ό τ ρ ε ι ς μ ή ν ε ς τ ι ς ε ί χ α μ ε α κ ο ύ σ ε ι σ τ α ρ ω σ ι κ ά ! ) Ό τ α ν ο Τ ί τ ο
α ν α χ ώ ρ η σ ε γ ι α τ η Μ ό σ χ α , τ ο ν Ι ο ύ ν η — σ υ ν έ χ ι σ ε ο Ν τ ε ζ — ε μ ε ί ς τ ο ν
π ρ ο σ κ α λ έ σ α μ ε ν α σ τ α θ μ ε ύ σ ε ι γ ι α σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς και σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι ,
μ α δ ε δ έ χ τ η κ ε . Τ ό τ ε τ ι κ ά ν α μ ε ; Σ υ γ κ ε ν τ ρ ω θ ή κ α μ ε ό λ η η η γ ε σ ί α τ ο υ
κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς και τ ο ν π ρ ο ϋ π α ν τ ή σ α μ ε σ τ ο σ ι δ η ρ ο δ ρ ο
μ ι κ ό σ τ α θ μ ό . Τ ι ν α έ κ α ν ε ο Τ ί τ ο , δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α μ α ς ξ ε φ ύ γ ε ι ! Κ α ι
τ ο ν α ν α γ κ ά σ α μ ε ν α κ α θ ή σ ε ι ό χ ι 4 5 λ ε π τ ά ν α ξ ε κ ο υ ρ α σ τ ε ί , ό π ω ς
π ρ ο έ β λ ε π ε , α λ λ ά 2 ο λ ό κ λ η ρ ε ς ώ ρ ε ς ( Ό μ ο ρ φ ο « ε ξ α ν α γ κ α σ μ ό » κ ά μ α
τ ε σ τ ο ν Τ ί τ ο , ε ί π α μ ε τ ο ν ο υ μ ο υ ) . Ό τ α ν ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Τ ί τ ο θ α γ ύ ρ ι ζ ε α
π ό τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , σ υ ν έ χ ι σ ε ο Ν τ ε ζ , ε ι δ ο π ο ί η σ ε ό τ ι ή θ ε λ ε ν α
π α ρ α μ ε ί ν ε ι γ ι α σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι . Δ ε χ τ ή κ α μ ε μ ε ε υ χ α ρ ί
σ τ η σ η τ ο α ί τ η μ ά τ ο υ , σ υ ν α ν τ η θ ή κ α μ ε , σ υ ν ο μ ι λ ή σ α μ ε . . . κ α ι ο Ν τ ε ζ
μ α ς δ ι η γ ή θ η κ ε μ ε τ ο ν υ κ α ι μ ε τ ο σ ί γ μ α τ α ν α ν ο υ ρ ί σ μ α τ α μ ε τ ο ν Τ ί
τ ο .
— Τ ω ρ α π ο υ θ α π ά ω σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι ν α τ ο υ μ ι λ ή σ ω κ α ι γ ι α σ α ς ;
- με ρ ώ τ η σ ε .
— Α ν έ χ ε τ ε ε π ι θ υ μ ί α ν α τ ο υ μ ι λ ή σ ε τ ε γ ι α μ α ς — ε ί π α σ τ ο ν
Ν τ ε ζ — π έ σ τ ε τ ο υ ν α π α ρ α ι τ η θ ο ύ ν α π ό τ ι ς κ α τ α σ κ ο π ε υ τ ι κ έ ς κ α ι σ υ
ν ω μ ο τ ι κ έ ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς ε ν ά ν τ ι α σ τ η Λ α ϊ κ ή Δ η μ ο κ ρ α τ ί α τ η ς Α λ β α ν ί α ς
κ α ι σ τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς . Π έ σ τ ε τ ο υ ότ ι σ τ η Σ υ ν δ ι ά σ κ ε
ψ η τ ω ν Τ ι ρ ά ν ω ν , π ρ ι ν κ α ι μ ε τ ά α π ' α υ τ ή , ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι δ ι π λ ω
μ ά τ ε ς α ν ά π τ υ ξ α ν π ρ ό σ τ υ χ η δ ρ ά σ η . . . - και τ ο υ δ ι η γ ή θ η κ α σ ε σ υ ν τ ο
μ ί α τ ι σ υ ν έ β η κ ε σ τ η χ ώ ρ α μ α ς μ ε τ ά τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο .
— Ν α ι , ν α ι ! - έ λ ε γ ε ο Ν τ ε ζ κ α ι ε ί δ α π ω ς κ α τ έ β α σ ε τα μ ο ύ τ ρ α .
Δ ε ν τ ο υ ά ρ ε σ ε π ο υ ξ ε σ κ έ π α ζ α τ ο ν Τ ί τ ο . Τ ο ί δ ι ο α ί σ θ η μ α ε κ δ ή λ ω σ ε
κ α ι α ρ γ ό τ ε ρ α ό τ α ν τ ο ν σ υ ν ά ν τ η σ α σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι , α φ ο ύ ε ί χ ε
π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ε ι τ η ν « π ο θ η τ ή ε π ί σ κ ε ψ η » σ υ μ φ ι λ ί ω σ η ς σ τ ο Β ε λ ι
γ ρ ά δ ι κ α ι τ α ε ί χ ε φ κ ι ά ξ ε ι μ ε τ ο ν Τ ί τ ο . Μ ε ρ ι κ ο ύ ς μ ή ν ε ς ύ σ τ ε ρ α α π '
α υ τ ή τ η ν ε π ί σ κ ε ψ η , π έ ρ α σ α σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι , σ υ ν α ν τ ή θ η κ α κ α ι
σ υ ν ο μ ί λ η σ α μ ε τ ο Ν τ ε ζ κ α ι τ ο ν Μ π ο ν τ ν α ρ ά ς .
Κ α τ ά τ ι ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς ο Μ π ο ν τ ν α ρ ά ς ( ο μ ε γ ά λ ο ς , ο Ε μ ί λ ) ά ν ο ι ξ ε
κ ο υ β έ ν τ α κ α ι μ ο υ ε ί π ε ό τ ι ή τ α ν σ τ ο ν Τ ί τ ο κ α ι ό τ ι σ τ η σ υ ν ο μ ι λ ί α μ '
α υ τ ό ν έ γ ι ν ε λ ό γ ο ς κ α ι γ ι α τ η ν Α λ β α ν ί α . « Ο Τ ί τ ο — ε ί π ε ο Μ π ο ν τ ν α -
165
ρ ά ς — μ ί λ η σ ε κ α λ ά κ α ι μ ε σ υ μ π ά θ ε ι α γ ι α τ η χ ώ ρ α σ α ς , γ ι α τ ο ν η ρ ω
ι κ ό λ α ό σ α ς κ α ι ε π ι θ υ μ ε ί κ α λ έ ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε σ α ς » κ . λ π . Μ ε ά λ λ α λ ό
γ ι α α υ τ ό τ ο τ ί τ ο ϊ κ ό « φ ε ρ έ φ ω ν ο » γ ί ν ο ν τ α ν μ ε σ ί τ η ς γ ι α σ υ μ φ ι λ ί ω σ η
μ ε τ ο ν Τ ί τ ο , ή θ ε λ ε ν α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ε ι ε κ ε ί ν ο π ο υ δ ε ν τ ο π έ τ υ χ ε ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Έ β α λ α τ ο ν Μ π ο ν τ ν α ρ ά ς σ τ η θ έ σ η τ ο υ , λ έ γ ο ν τ ά ς τ ο υ ότ ι μ ε τ ο ν
Τ ί τ ο κ α ι τ ο ν τ ι τ ο ϊ σ μ ό ε μ ε ί ς θ α ε ί μ α σ τ ε μ έ χ ρ ι τ έ λ ο υ ς σ ε π ά λ η γ ι α τ ί
ε ί ν α ι α π ο σ τ ά τ η ς τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ .
— Ε μ ε ί ς δε σ υ μ φ ι λ ι ω ν ό μ α σ τ ε με τ ο ν Τ ί τ ο - ε ί π α ο ρ θ ά - κ ο φ τ ά
σ τ ο Μ π ο τ ν α ρ ά ς .
Τ η σ τ ι γ μ ή π ο υ έ ρ ι χ ν α σ τ ο Μ π ο τ ν α ρ ά ς α υ τ ά τ α β έ λ η γ ι α τ ο ν Τί
τ ο , π α ρ α τ ή ρ η σ α ότ ι ο Ν τ ε ζ χ ά ρ α ζ ε ά σ κ ο π α μ ε έ ν α μ ο λ υ β ο κ ό ν τ υ λ ο
π ο υ κ ρ α τ ο ύ σ ε σ τ ο χ έ ρ ι γ ρ α μ μ έ ς π ά ν ω σ ' έ ν α ά σ π ρ ο χ α ρ τ ί , α σ φ α
λ ώ ς α π ό ε κ ν ε υ ρ ι σ μ ό , μ α δ ε μ ί λ η σ ε κ α θ ό λ ο υ . Τ α λ ό γ ι α μ ο υ ή τ α ν ξ ίδ ι
γ ι ' α υ τ ό ν .
Α λ λ ά α ς ε π α ν έ λ θ ο υ μ ε σ τ η ν Κ ί ν α , σ τ ι ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς π ο υ ε ί χ α μ ε
ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς μ ε ά λ λ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ ω ν α δ ε ρ φ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν .
Ή τ α ν ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν : ό λ ο ι ό σ ο υ ς σ υ ν α ν τ ο ύ σ α μ ε ε ί χ α ν σ τ ο σ τ ό μ α
τ ο υ ς τ ι ς α π ο κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς κ α ι τ ο ν Τ ί τ ο . Μ ά λ ι σ τ α κ α ι ο Τ σ ο υ Ε ν Λ ά ι ,
σ ε μ ι α σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ ε ί χ α μ ε , μ α ς ε ί π ε :
— Μ ε κ ά λ ε σ ε ο Τ ί τ ο ν α π ά ω σ τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α κ α ι δ έ χ τ η κ α
τ η ν π ρ ό σ κ λ η σ ή τ ο υ . Μ ' α υ τ ή τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α , α ν ε ί σ τ ε σ ύ μ φ ω ν ο ι ,
μ π ο ρ ώ ν α έ ρ θ ω κ α ι σ τ η ν Α λ β α ν ί α .
— Ε ί μ α σ τ ε π λ έ ρ ι α σ ύ μ φ ω ν ο ι ν α έ ρ θ ε τ ε σ τ η ν Α λ β α ν ί α - τ ο υ εί
π α μ ε κ α ι τ ο ν ε υ χ α ρ ι σ τ ή σ α μ ε γ ι α τ ο α ί τ η μ α , π α ρ ' ό λ ο π ο υ δ ε μ α ς α
ν τ ή χ η σ ε κ α θ ό λ ο υ κ α λ ά τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι ο π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς τ η ς Κ ί ν α ς
σ υ ν έ δ ε ε τ η ν ά φ ι ξ ή τ ο υ σ τ η ν Α λ β α ν ί α «με τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α » τ η ς μ ε τ ά
β α σ ή ς τ ο υ σ τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α .
Ό μ ω ς , ό π ω ς έ γ ρ α ψ α κ α ι π ι ο π ά ν ω , ή τ α ν η ε π ο χ ή π ο υ ο π υ ρ ε τ ό ς
τ ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ τ ο υ ς ε ί χ ε π ι ά σ ε ι ό λ ο υ ς κ α ι ο κ α θ έ ν α ς π ά σ χ ι ζ ε ν α
π ά ε ι τ ο γ ρ η γ ο ρ ό τ ε ρ ο σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι γ ι α ν α π ά ρ ε ι τ η ν ε υ λ ο γ ί α κ α ι
τ η ν « π ε ί ρ α » τ ο υ π α λ α ί μ α χ ο υ τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ . Κ ά
π ο ι α μ έ ρ α μ ε π λ η σ ί α σ ε ο Σ κ ο τ σ ι μ ά ρ ο κ α ι μ ο υ κ λ ά φ τ η κ ε γ ι α τ ί ο Τ ο
λ ι ά τ ι ε ί χ ε π ά ε ι σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι , α λ λ ά δ ε ν μ π ό ρ ε σ α ν ν α σ υ ν ε ν ν ο η
θ ο ύ ν μ ε τ ο ν Τ ί τ ο .
— Π ώ ς — τ ο ν ρ ώ τ η σ α ό χ ι χ ω ρ ί ς ε ι ρ ω ν ε ί α — . Π ι ά σ τ η κ α ν ;
— Ό χ ι — μ ο υ ε ί π ε — α λ λ ά δ ε σ υ μ φ ώ ν η σ α ν γ ι α ό λ α . Μ ο λ α τ α ύ τ α
— σ υ ν έ χ ι σ ε — ε μ ε ί ς α π ό μ έ ρ ο υ ς μ α ς θ α σ τ ε ί λ ο υ μ ε σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι μ ι α
α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α γ ι α π ε ί ρ α .
— Σ ε π ο ι α κ α τ ε ύ θ υ ν σ η ; τ ο ν ρ ώ τ η σ α .
166
— Ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι — α π ά ν τ η σ ε — κ α τ α π ο λ έ μ η
σ α ν α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κ ά τ η γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ί α κ α ι τ ώ ρ α σ τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α
β ί α δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ί α .
— Κ α ι π ώ ς τ ο ξ έ ρ ε τ ε ό τ ι ε κ ε ί δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ί α ; - τ ο ν
ρ ώ τ η σ α .
— Γ ι α τ ί ε κ ε ί κ α ι ο ι ε ρ γ ά τ ε ς έ χ ο υ ν κ έ ρ δ η - ή τ α ν η α π ά ν τ η σ ή
τ ο υ . Τ ο υ μ ί λ η σ α γ ι α τ η σ τ ά σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ ό
τ ο π ρ ό β λ η μ α , α λ λ ά τ ο μ υ α λ ό τ ο υ Ι τ α λ ο ύ ε ί χ ε γ ί ν ε ι Τ ί τ ο . Τ ο ν ρ ω τ ή
σ α μ ε :
— Γ ι α τ ί θ έ λ ε τ ε ν α σ τ ε ί λ ε τ ε α ν θ ρ ώ π ο υ ς μ ό ν ο ν σ τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α
β ί α ν α « π ά ρ ο υ ν π ε ί ρ α » ; Γ ι α τ ί δ ε ν έ χ ε τ ε σ τ ε ί λ ε ι τ έ τ ο ι ε ς α ν τ ι π ρ ο σ ω
π ε ί ε ς κ α ι σ τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς , ό π ω ς σ τ η ν Α λ β α ν ί α
κ ι α λ λ ο ύ ; !
Ο Σ κ ο τ σ ι μ ά ρ ο σ υ γ χ ύ σ τ η κ ε γ ι α μ ι α σ τ ι γ μ ή , ύ σ τ ε ρ α β ρ ή κ ε τ η λ ύ
σ η :
— Θ α σ τ ε ί λ ο υ μ ε - ε ί π ε . Ν α λ ό γ ο υ χ ά ρ η η π ε ί ρ α τ η ς Κ ί ν α ς σ χ ε
τ ι κ ά μ ε τ η σ υ ν ε ρ γ α σ ί α τ η ς ε ρ γ α τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς μ ε τ η ν α σ τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι
τ ο υ κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς μ ε τ ' ά λ λ α δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α , έ
χ ε ι μ ε γ ά λ η α ξ ί α γ ι α μ α ς . Θ α τ η μ ε λ ε τ ή σ ο υ μ ε . . .
Ε ί χ ε π ρ α γ μ α τ ι κ ά π ο ύ θ ε ν α π ι α σ τ ε ί . Σ τ ο ε ξ ή ς ό χ ι μ ό ν ο σ τ η Γ ι ο υ
γ κ ο σ λ α β ί α κ α ι σ τ η ν Κ ί ν α , α λ λ ά π α ν τ ο ύ μ π ο ρ ο ύ σ α ν ν α π ά ν ε ο ι ι τ α
λ ο ί ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς γ ι α ν α α ν τ α λ λ ά ξ ο υ ν π ε ί ρ α γ ι α τ η ν κ α τ α π ρ ό δ ο σ η
τ η ς υ π ό θ ε σ η ς τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ , τ η ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς κ α ι τ ο υ σ ο σ ι α
λ ι σ μ ο ύ . Μ ό ν ο σ τ η χ ώ ρ α μ α ς ο ύ τ ε ή ρ θ α ν κ α ι ο ύ τ ε υ π ή ρ χ ε λ ό γ ο ς ν α
έ ρ θ ο υ ν γ ι α τ ί σ ε μ α ς ε φ α ρ μ ό ζ ο ν τ α ν μ ό ν ο ο μ α ρ ξ ι σ μ ό ς - λ ε ν ι ν ι σ μ ό ς .
Μ α α υ τ ή η π ε ί ρ α δ ε ν τ ο υ ς χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν .
Σ τ ι ς 3 Ο χ τ ώ β ρ η τ ο υ 1956 π ή ρ α μ ε τ ο δ ρ ό μ ο τ η ς ε π ι σ τ ρ ο φ ή ς γ ι α
τ η ν π α τ ρ ί δ α μ α ς . Ό λ ο α υ τ ό τ ο τ α ξ ί δ ι μ α ς έ π ε ι σ ε α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε
ρ ο γ ι α τ ι μ ε γ ά λ ε ς κ α ι ε π ι κ ί ν δ υ ν ε ς δ ι α σ τ ά σ ε ι ς π ο υ ε ί χ ε π ά ρ ε ι ο σ ύ γ
χ ρ ο ν ο ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ό ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς .
Σ τ η Β ο υ δ α π έ σ τ η θ α β λ έ π α μ ε έ ν α α π ό τ α τ ρ ο μ ε ρ ά γ ε ν ν ή μ α τ α τ η ς
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή ς - τ ι τ ο ϊ κ ή ς « ν έ α ς γ ρ α μ μ ή ς » : τ η ν α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η .
Ε ί χ ε κ α ι ρ ό π ο υ έ β ρ α ζ ε κ α ι τ ώ ρ α π ι α ξ ε σ π ο ύ σ ε .
167
9.
Οι «διάβολοι» εκτός ελέγχου
Η αντεπανάσταση σε δράση στην Ουγγαρία και Πολωνία. Μάτιας Ράκο-
σι. Ποιος μαγείρεψε τον «τσορβά» στη Βουδαπέστη. Συνομιλία με Ούγ
γρους ηγέτες. Λογομαχία, με το Σουσλόφ στη Μόσχα. Η «αυτοκριτική»
του Ίμρε Νάγκι. Η ανατροπή του Ράκοσι. Η αντίδραση παίρνει ορμή. Ο
Χρουστσιόφ, ο Τίτο και ο Γκέρο στην Κριμαία. Αντρόποφ: «δεμπορούμε
να θεωρήσουμε αντεπαναστάτες τους εξεγερμένους». Η σοβιετική ηγεσία
διστάζει. Το Κόμμα των Ούγγρων Εργαζομένων διαλύεται. Ο Νάγκι ε
ξαγγέλλει την αποχώρηση από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Ένα μέρος
των παρασκηνίων: τα γράμματα Τίτο - Χρουστσιόφ. Πολωνία 1956 - ο
Γκομούλκα στο θρόνο. Μια αναδρομή: ο Μπιερούτ. Το αντεπαναστατικό
πρόγραμμα του Γκομούλκα. Τα διδάγματα μας από τα γεγονότα του 1956.
Συνομιλίες στη Μόσχα, Δεκέμβρης 1956.
Τ ο μ ο λ ε μ έ ν ο π ν ε ύ μ α τ ο υ 2 0 ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ υ π ο κ ί ν η σ ε ό λ α τ α α ν τ ε π α
ν α σ τ α τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α σ τ ι ς σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς κ α ι σ τ α κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ ι κ ά κ ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α , ε ν θ ά ρ ρ υ ν ε ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ ή τ α ν κ α μ ο υ
φ λ α ρ ι σ μ έ ν ο ι κ α ι π ε ρ ί μ ε ν α ν τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α γ ι α ν α α ν α τ ρ έ ψ ο υ ν τ ο σ ο
σ ι α λ ι σ μ ό ε κ ε ί ό π ο υ ε ί χ ε ν ι κ ή σ ε ι .
Ο ι α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ ε ς σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α , σ τ η Β ο υ λ
γ α ρ ί α , σ τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α κ α ι α λ λ ο ύ , ο ι π ρ ο δ ό τ ε ς τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ
- λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ σ τ α κ ό μ μ α τ α Ι τ α λ ί α ς κ α ι Γ α λ λ ί α ς κ α ι ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά
β ο ι τ ι τ ο ϊ κ ο ί δ έ χ τ η κ α ν μ ε χ α ρ ά τ ι ς π ε ρ ι β ό η τ ε ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ γ ι α τ ο ν « ε κ δ η μ ο κ ρ α τ ι σ μ ό » , γ ι α « τ η λ α τ ρ ε ί α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν » ,
γ ι α τ η ν α π ο κ α τ ά σ τ α σ η τ η ν κ α τ α δ ι κ α σ μ έ ν ω ν ε χ θ ρ ώ ν , γ ι α τ η ν « ε ι ρ η
ν ι κ ή σ υ ν ύ π α ρ ξ η » , γ ι α τ η ν « ε ι ρ η ν ι κ ή μ ε τ ά β α σ η » α π ό τ ο ν κ α π ι τ α λ ι
σ μ ό σ τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό κ . λ π . Α υ τ έ ς τ ι ς θ έ σ ε ι ς κ α ι σ υ ν θ ή μ α τ α τ α ενα
γ κ α λ ί σ τ η κ α ν μ ε ε ν θ ο υ σ ι α σ μ ό κ α ι ε λ π ί δ α ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς π ο υ βρί
σ κ ο ν τ α ν σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α ή ε ί χ α ν α ν α τ ρ α π ε ί , η σ ο σ ι α λ δ η μ ο κ ρ α τ ί α , ο ι
α σ τ ο ί α ν τ ι δ ρ α σ τ ι κ ο ί δ ι α ν ο ο ο ύ μ ε ν ο ι .
Τ α γ ε γ ο ν ό τ α σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α ι Π ο λ ω ν ί α ή τ α ν ο ο λ ο φ ά ν ε ρ ο ς
168
π ρ ό λ ο γ ο ς τ η ς α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η ς , π ο υ θ α α ν α π τ ύ σ σ ο ν τ α ν σ ε έ κ τ α σ η
κ α ι β ά θ ο ς ό χ ι μ ό ν ο ε κ ε ί , α λ λ ά κ α ι σ τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α , τ η ν Α ν α τ ο λ ι κ ή
Γ ε ρ μ α ν ί α , τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α , τ η ν Κ ί ν α , κ α ι ι δ ι α ί τ ε ρ α σ τ η Σ ο β ι ε
τ ι κ ή Έ ν ω σ η .
Α φ ο ύ ε ξ α σ φ ά λ ι σ ε κ ά π ω ς τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ η ς σ τ η Β ο υ λ γ α ρ ί α , Ρ ο υ μ α
ν ί α , Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α , κ . λ π . , η χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή κ λ ί κ α ε φ ό ρ μ η σ ε
σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , η η γ ε σ ί α τ η ς ο π ο ί α ς δ ε φ α ί ν ο ν τ α ν ν α ή τ α ν τ ό σ ο υ
π ά κ ο υ η π ρ ο ς τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή . Ό μ ω ς ε ί χ α ν σ τ ό χ ο τ η ν Ο υ γ γ α
ρ ί α κ α ι ο Τ ί τ ο κ α ι ο ι Α μ ε ρ ι κ ά ν ο ι .
Η Ο υ γ γ α ρ ί α , ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , ε ί χ ε α ρ κ ε τ ά τ ρ ω τ ά σ η μ ε ί α . Ε ί χ ε ι
δ ρ υ θ ε ί τ ο κ ό μ μ α μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο Ρ ά κ ο σ ι , γ ύ ρ ω α π ό τ ο ν ο π ο ί ο ή
τ α ν μ ε ρ ι κ ο ί π α λ ι ο ί κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς , ό π ω ς ο Γ κ έ ρ ο , ο Μ ο ύ ν ι χ , α λ λ ά
κ α ι ν έ ο ι , π ο υ ε ί χ α ν έ ρ θ ε ι π ρ ό σ φ α τ α κ α ι β ρ ή κ α ν τ ο τ ρ α π έ ζ ι σ τ ρ ω μ έ
ν ο α π ό τ ο ν Κ ό κ κ ι ν ο Σ τ ρ α τ ό κ α ι α π ό τ ο Σ τ ά λ ι ν . Ά ρ χ ι σ ε ν α « ο ι κ ο
δ ο μ ε ί τ α ι ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό ς » σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , α λ λ ά ο ι μ ε τ α ρ υ θ μ ί σ ε ι ς
δ ε ν ή τ α ν ρ ι ζ ι κ έ ς . Έ κ α ν α ν τ ο χ α τ ή ρ ι τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ χ ω ρ ί ς ό
μ ω ς ν α π ρ ο κ α λ ο ύ ν μ ε γ ά λ η δ υ σ α ρ έ σ κ ε ι α κ α ι σ τ η μ ι κ ρ ο α σ τ ι κ ή τ ά ξ η .
Τ ο ο υ γ γ ρ ι κ ό κ ό μ μ α ή τ α ν μ ι α σ υ ν έ ν ω σ η τ ο υ τ ά χ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ
κ ό μ μ α τ ο ς σ ε π α ρ α ν ο μ ί α ( ο ύ γ γ ρ ο ι α ι χ μ ά λ ω τ ο ι π ο λ έ μ ο υ π ο υ π ι ά σ τ η
κ α ν σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ) , τ ω ν π α λ ι ώ ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ώ ν τ ο υ Μ π έ λ α
Κ ο υ ν κ α ι τ ο υ σ ο σ ι α λ δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς . Ή τ α ν , λ ο ι π ό ν , α υ τ ή
η σ υ ν έ ν ω σ η έ ν α α ρ ρ ω σ τ ι ά ρ ι κ ο μ π ό λ ι , π ο υ π ο τ έ δ ε ν π ή ρ ε α π ά ν ω
τ ο υ , ώ σ π ο υ η α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η κ α ι ο Κ α ν τ ά ρ , μ α ζ ί με το Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ε ξ ά γ γ ε ι λ α ν μ ε δ ι ά τ α γ μ α τ η ν π λ ή ρ η δ ι ά λ υ
σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς τ ω ν Ο ύ γ γ ρ ω ν Ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν .
Γ ν ώ ρ ι ζ α α π ό κ ο ν τ ά τ ο ν Ρ ά κ ο σ ι και τ ο ν α γ α π ο ύ σ α . Έ χ ω σ υ ν ο
μ ι λ ή σ ε ι μ ' α υ τ ό ν σ υ χ ν ά , γ ι α τ ί κ α ι γ ι α δ ο υ λ ε ι ά α λ λ ά κ α ι ο ι κ ο γ ε ν ε ι α
κ ώ ς μ ε τ η Ν ε τ ζ μ ί ε ε ί χ α μ ε π ά ε ι κ ά μ π ο σ ε ς φ ο ρ έ ς σ ' α υ τ ό ν . Ο Ρ ά κ ο σ ι
ή τ α ν τ ί μ ι ο ς ά ν θ ρ ω π ο ς , π α λ ι ό ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ή ς , η γ έ τ η ς σ τ η ν Κ ο μ ι -
ν τ έ ρ ν . Ε ί χ ε κ α λ ο ύ ς σ κ ο π ο ύ ς , η δ ο υ λ ε ι ά τ ο υ ό μ ω ς υ π ο ν ο μ ε ύ ο ν τ α ν
α π ' τ α μ έ σ α κ ι α π ' τ α έ ξ ω . Ό σ ο ζ ο ύ σ ε ο Σ τ ά λ ι ν , φ α ί ν ο ν τ α ν π ω ς
κ α θ ε τ ί π ή γ α ι ν ε κ α λ ά , μ α μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ό τ ο υ , ά ρ χ ι σ α ν ν α φ α ί ν ο ν τ α ι
ο ι α δ υ ν α μ ί ε ς σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α .
Κ ά π ο τ ε , σ ε σ υ ν ο μ ι λ ί α , ο Ρ ά κ ο σ ι μ ο υ μ ί λ η σ ε γ ι α τ ο ν ο υ γ γ ρ ι κ ό
σ τ ρ α τ ό κ α ι μ ε ρ ώ τ η σ ε γ ι α τ ο δ ι κ ό μ α ς .
— Έ χ ο υ μ ε α δ ύ ν α τ ο τ ο σ τ ρ α τ ό , δ ε ν έ χ ο υ μ ε σ τ ε λ έ χ η , ο ι α ξ ι ω μ α
τ ι κ ο ί ε ί ν α ι π α λ ι ο ί , τ ο υ σ τ ρ α τ ο ύ τ ο υ Χ ό ρ τ υ , γ ι ' α υ τ ό π α ί ρ ν ο υ μ ε τ ώ
ρ α α π λ ο ύ ς ε ρ γ ά τ ε ς α π ό τ α ε ρ γ ο σ τ ά σ ι α τ ο υ Τ σ έ π ε λ και τ ο υ ς κ ά ν ο υ
με α ξ ι ω μ α τ ι κ ο ύ ς - μ ο υ ε ί π ε .
— Χ ω ρ ί ς ι σ χ υ ρ ό σ τ ρ α τ ό — ε ί π α σ τ ο Ρ ά κ ο σ ι — δ ε μ π ο ρ ε ί κ α ν ε ί ς
169
ν α υ π ε ρ α σ π ί σ ε ι τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό . Π ρ έ π ε ι ν α ε κ κ α θ α ρ ί σ ε τ ε τ ο υ ς χ ο ρ -
τ ι κ ο ύ ς . Π ρ ά ξ α τ ε κ α λ ά π ο υ π ή ρ α τ ε ε ρ γ ά τ ε ς , μ ό ν ο χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι ν α δ ό -
σ ε τ ε σ η μ α σ ί α σ τ η ν κ α θ ώ ς π ρ έ π ε ι δ ι α π α ι δ α γ ώ γ η σ ή τ ο υ ς .
Ε ν ώ σ υ ν ο μ ι λ ο ύ σ α μ ε σ τ η β ί λ α τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι , ή ρ θ ε ο Κ ά ν τ α ρ , ο ο
π ο ί ο ς ε ί χ ε ε π ι σ τ ρ έ ψ ε ι α π ό τ η Μ ό σ χ α , ό π ο υ ε ί χ ε π ά ε ι γ ι α θ ε ρ α π ε ί α
σ τ α μ ά τ ι α . Ο Ρ ά κ ο σ ι μ ο υ τ ο ν σ ύ σ τ η σ ε , τ ο ν ρ ώ τ η σ ε π ω ς ή τ α ν α π ό
τ η ν υ γ ε ί α κ α ι τ ο υ έ δ ο σ ε ά δ ε ι α ν α π ά ε ι σ τ η ν ο ι κ ο γ έ ν ε ι ά τ ο υ . Ό τ α ν
μ ε ί ν α μ ε μ ό ν ο ι μ α ς , ο Ρ ά κ ο σ ι μ ο υ ε ί π ε :
— Ν α , ο Κ ά ν τ α ρ ε ί ν α ι ν έ ο σ τ έ λ ε χ ο ς , τ ο ν κ ά ν α μ ε υ π ο υ ρ γ ό Ε σ ω
τ ε ρ ι κ ώ ν .
Ν α π ω τ η ν α λ ή θ ε ι α δ ε μ ο υ γ έ μ ι σ ε τ ο μ ά τ ι γ ι α υ π ο υ ρ γ ό ς Ε σ ω τ ε
ρ ι κ ώ ν .
Κ ά π ο ι α ά λ λ η φ ο ρ ά σ υ ζ η τ ή σ α μ ε σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ί α . Μ ο υ
μ ί λ η σ ε γ ι α τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ί α τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς , ι δ ι α ί τ ε ρ α γ ι α τ η γ ε ω ρ γ ί α
η ο π ο ί α π ή γ α ι ν ε τ ό σ ο κ α λ ά , π ο υ ο λ α ό ς έ τ ρ ω γ ε ώ σ π ο υ ξ ε κ ο ι λ ι ά ζ ο
ν τ α ν κ α ι δ ε ν ή ξ ε ρ α ν τ ι ν α κ ά μ ο υ ν τ ο χ ο ι ρ ι ν ό κ ρ έ α ς , τ α α λ λ α ν τ ι κ ά ,
τ η μ π ί ρ α , τ α κ ρ α σ ι ά ! Ε γ ώ α π ο ρ ο ύ σ α γ ι α τ ί ή ξ ε ρ α π ω ς ό χ ι μ ό ν ο σ τ η
χ ώ ρ α μ α ς , α λ λ ά σ ' ό λ ε ς τ ι ς σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς , μ ά λ ι σ τ α κ α ι σ τ η ν
Ο υ γ γ α ρ ί α , δ ε ν ή τ α ν τ έ τ ο ι α η κ α τ ά σ τ α σ η . Ο Ρ ά κ ο σ ι ε ί χ ε έ ν α ε λ ά τ
τ ω μ α , ή τ α ν δ ι α χ υ τ ι κ ό ς κ α ι μ ε γ α λ ο π ο ι ο ύ σ ε τ α α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α τ η ς
δ ο υ λ ε ι ά ς . Ό μ ω ς , π α ρ ά τ η ν α δ υ ν α μ ί α α υ τ ή , ο Μ ά τ ι α ς , κ α τ ά τ η γ ν ώ
μ η μ ο υ ε ί χ ε κ α λ ή κ α ρ δ ι ά κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ή κ α ι δ ε ν έ β λ ε π ε ε σ φ α λ μ έ ν α
τ η γ ρ α μ μ ή α ν ά π τ υ ξ η ς τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ . Κ α τ ά τ η γ ν ώ μ η μ ο υ , π ρ έ
π ε ι ν α π α ρ α δ ε χ τ ε ί κ α ν ε ί ς ό τ ι η δ ι ε θ ν ή ς α ν τ ί δ ρ α σ η , υ π ο σ τ η ρ ι ζ ό μ ε ν η
α π ό τ ο ν κ λ ή ρ ο , τ ο ι σ χ υ ρ ό κ ο υ λ α κ ο λ ό ι κ α ι τ ο υ ς κ α μ ο υ φ λ α ρ ι σ μ έ
ν ο υ ς χ ο ρ τ ι κ ο ύ ς φ α σ ί σ τ ε ς , ρ ί χ τ η κ ε σ τ ή ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α ι σ τ η ν η γ ε σ ί α
τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι ν α τ ι ς υ π ο ν ο μ ε ύ σ ε ι , τ ο υ ς ρ ί χ τ η κ ε ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ς
τ ι τ ο ϊ σ μ ό ς μ ε τ ο υ ς π ρ ά χ τ ο ρ έ ς τ ο υ μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο Ρ ά ι κ , τ ο ν Κ ά
ν τ α ρ ( κ α μ ο υ φ λ α ρ ι σ μ έ ν ο ν ) κ α ι ά λ λ ο υ ς , κ α ι , τ έ λ ο ς , τ ο υ ς ρ ί χ τ η κ α ν ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί , ο ι ο π ο ί ο ι , ό χ ι μ ό ν ο δ ε ν ή θ ε
λ α ν τ ο Ρ ά κ ο σ ι κ α ι ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ τ ο ν υ π ο σ τ ή ρ ι ζ α ν , α λ λ ά κ α ι τ ο ν μι
σ ο ύ σ α ν γ ι α τ ί ή τ α ν π ι σ τ ό ς σ τ ο Σ τ ά λ ι ν κ α ι σ τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό
κ α ι , ό τ α ν τ ο ή θ ε λ ε η δ ο υ λ ε ι ά , ε ν α ν τ ι ώ ν ο ν τ α ν μ ε τ ο α ν ά σ τ η μ ά τ ο υ
σ τ ι ς κ ο ι ν έ ς σ υ σ κ έ ψ ε ι ς . Ο Ρ ά κ ο σ ι ή τ α ν α π ό τ η ν π α λ ι ά φ ρ ο υ ρ ά τ η ς
Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν κ α ι η Κ ο μ ι ν τ έ ρ ν γ ι α τ ο υ ς σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς ή
τ α ν « ά γ ρ ι ο θ η ρ ί ο » .
Έ τ σ ι η Ο υ γ γ α ρ ί α έ γ ι ν ε π ε δ ί ο δ ο λ ο π λ ο κ ι ώ ν κ α ι κ ο μ π ί ν ω ν μ ε τ α
ξ ύ τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , τ ο υ Τ ί τ ο και τ ω ν α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ώ ν ( π ί σ ω α π ό
τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς έ σ τ ε κ ε ο α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ς ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς ) , π ο υ δ ι ά β ρ ω -
ν α ν α π ό τ α μ έ σ α τ ο ο υ γ γ ρ ι κ ό κ ό μ μ α κ α ι τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι και
170
τ ω ν υ γ ε ι ώ ν σ τ ε λ ε χ ώ ν σ τ η ν η γ ε σ ί α α υ τ ο ύ τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς . Ο Ρ ά κ ο σ ι
ή τ α ν ε μ π ό δ ι ο κ α ι γ ι α τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ο π ο ί ο ς ή θ ε λ ε ν α μ π ά σ ε ι κ α ι
τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α σ τ η σ τ ρ ο ύ γ γ α τ ο υ , κ α ι γ ι α τ ο ν Τ ί τ ο , π ο υ ή θ ε λ ε ν α κ α
τ α σ τ ρ έ ψ ε ι τ ο σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό σ τ ρ α τ ό π ε δ ο κ α ι μ ι σ ο ύ σ ε δ ι π λ ά τ ο Ρ ά
κ ο σ ι σ α ν έ ν α ν α π ό τ ο υ ς « σ τ α λ ι ν ι κ ο ύ ς » π ο υ τ ο ν ξ ε σ κ έ π α σ α ν τ ο
1948.
Τ ο ν Α π ρ ί λ η τ ο υ 1957, ό τ α ν α κ ό μ α δ ε ν ε ί χ ε ε ξ α λ ε ι φ θ ε ί η « α ν τ ι -
κ ο μ μ α τ ι κ ή ο μ ά δ α » τ ο υ Μ ά λ ε ν κ ο φ , Μ ο λ ό τ ο φ κ . λ π . , β ρ ι σ κ ό μ ο υ ν
σ τ η Μ ό σ χ α μ ε τ η ν Κ ο μ μ α τ ι κ ή κ α ι Κ υ β ε ρ ν η τ ι κ ή α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α
μ α ς . Α φ ο ύ φ ά γ α μ ε σ ε α ν ε π ί σ η μ ο δ ε ί π ν ο σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο , σ τ η ν Ε κ α τ ε -
ρ ί ν σ κ ι Ζ α λ , κ α θ ή σ α μ ε σ ε μ ι α γ ω ν ί α μ ε τ ο υ ς Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , Μ ο λ ό
τ ο φ , Μ ι κ ο γ ι ά ν , Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν κ .α . ν α π ά ρ ο υ μ ε τ ο ν κ α φ έ . Κ ά π ω ς τ ο
έ φ ε ρ ε η κ ο υ β έ ν τ α κ α ι ο Μ ο λ ό τ ο φ , α π ε υ θ υ μ ό μ ε ν ο ς σ ε μ έ ν α , σ α ν α
σ τ ε ι ε υ ό μ ε ν ο ς , μ ο υ ε ί π ε :
— Α ύ ρ ι ο ο Μ ι κ ο γ ι ά ν π η γ α ί ν ε ι σ τ η Β ι έ ν ν η . Θ α π ρ ο σ π α θ ή σ ε ι ν α
μ α γ ε ι ρ έ ψ ε ι κ ι ε κ ε ί έ ν α τ σ ο ρ β ά ό π ω ς έ κ α μ ε σ τ η Β ο υ δ α π έ σ τ η .
Ε γ ώ , γ ι α ν α ε π ε χ τ ε ί ν ω τ η ν κ ο υ β έ ν τ α , τ ο υ λ έ ω :
— Γ ι α τ ί , ο Μ ι κ ο γ ι ά ν έ κ α μ ε α υ τ ό το τ σ ο ρ β ά ;
— Α λ λ ά π ο ι ο ς ; - ε ί π ε ο Μ ο λ ό τ ο φ .
— Μ α τ ό τ ε — τ ο υ λ έ ω — ο Μ ι κ ο γ ι ά ν δ ε μ π ο ρ ε ί ν α π ά ε ι π ι α σ τ η
Β ο υ δ α π έ σ τ η .
— Α ν ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ξ α ν α π ά ε ι ε κ ε ί — σ υ ν έ χ ι σ ε ο Μ ο λ ό τ ο φ — θ α
τ ο ν κ ρ ε μ ά σ ο υ ν .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε σ κ ύ ψ ε ι τ ο κ ε φ ά λ ι κ α ι α ν α κ ά τ ε υ ε μ ε τ ο κ ο υ
τ ά λ ι τ ο ν κ α φ έ . Ο Μ ι κ ο γ ι ά ν σ κ ο τ ε ί ν ι α σ ε , ξ ε ρ ο κ α τ ά π ι ε κ α ι , χ α μ ο γ ε
λ ώ ν τ α ς κ υ ν ι κ ά , ε ί π ε :
— Π η γ α ί ν ω , π ω ς δ ε ν π η γ α ί ν ω σ τ η Β ο υ δ α π έ σ τ η . Α ν κ ρ ε μ ά σ ο υ ν
ε μ έ ν α , θ α κ ρ ε μ ά σ ο υ ν κ α ι τ ο ν Κ ά ν τ α ρ , γ ι α τ ί ο ι δ υ ο μ α ζ ί κ ά ν α μ ε τ ο ν
τ σ ο ρ β ά .
Γ ι α μ έ ν α ή τ α ν ξ ε κ ά θ α ρ ο ς ο ρ ό λ ο ς τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν σ τ η ν
ο υ γ γ ρ ι κ ή τ ρ α γ ω δ ί α .
Ο ι π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ Τ ί τ ο , ν α ε ξ α λ ε ί ψ ο υ ν
ό,τι τ ο υ γ ι έ ς υ π ή ρ χ ε σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , σ υ ν έ π ι π τ α ν , γ ι ' α υ τ ό , σ υ ν τ ό ν ι
σ α ν τ ι ς ε ν έ ρ γ ε ι έ ς τ ο υ ς . Μ ε τ η μ ε τ ά β α σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο Β ε λ ι
γ ρ ά δ ι , ο ι ε π ι θ έ σ ε ι ς α υ τ έ ς σ τ ρ ά φ η κ α ν π ρ ο ς τ η ν α π ο κ α τ ά σ τ α σ η τ ω ν
τ ι τ ο ϊ κ ώ ν σ υ ν ω μ ο τ ώ ν , Κ ώ τ σ ι Τ ζ ό τ ζ ε , Ρ ά ι κ , Κ ο σ τ ό φ κ . λ π . Ε ν ώ τ ο
Κ ό μ μ α μ α ς δ ε σ ά λ ε ψ ε ο ύ τ ε κ α τ ά κ ε ρ α ί α α π ό τ ις ο ρ θ έ ς θ έ σ ε ι ς τ ω ν
α ρ χ ώ ν , τ ο ο υ γ γ ρ ι κ ό κ ό μ μ α λ ύ γ ι σ ε , ο Τ ί τ ο κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ θ ρ ι ά μ
β ε υ σ α ν .
171
Μ ε τ η ν α π ο κ α τ ά σ τ α σ η τ ο υ Ρ ά ι κ α π ο κ α τ ά σ τ α θ η κ ε η π ρ ο δ ο σ ί α .
Ο ι θ έ σ ε ι ς τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι ε ξ α σ θ έ ν η σ α ν π ο λ ύ .
Η η γ ε σ ί α τ ο υ ο υ γ γ ρ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς , μ ε τ ο Ρ ά κ ο σ ι κ α ι Γ κ έ ρ ο , ί
σ ω ς έ κ α μ ε λ ά θ η κ α ι σ τ ο ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό τ ο μ έ α , ό μ ω ς δ ε ν ή τ α ν α υ τ ά
π ο υ π ρ ο κ ά λ ε σ α ν τ η ν α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η . Τ ο κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο λ ά θ ο ς τ ο υ Ρ ά
κ ο σ ι κ α ι τ ω ν σ υ ν τ ρ ό φ ω ν τ ο υ ή τ α ν ό τ ι α υ τ ο ί δ ε σ τ ά θ η κ α ν γ ε ρ ο ί ,
κ λ ο ν ί σ τ η κ α ν μ π ρ ο σ τ ά σ τ η ν π ί ε σ η τ ω ν ε ξ ω τ ε ρ ι κ ώ ν κ α ι ε σ ω τ ε ρ ι κ ώ ν
ε χ θ ρ ώ ν . Δ ε ν κ ι ν η τ ο π ο ί η σ α ν τ ο κ ό μ μ α κ α ι τ ο λ α ό , τ η ν ε ρ γ α τ ι κ ή τά
ξ η γ ι α ν α ε κ μ η δ ε ν ί σ ο υ ν σ τ ο έ μ β ρ υ ό τ ο υ ς τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς τ η ς α ν τ ί
δ ρ α σ η ς , έ κ α μ α ν σ ' α υ τ ή υ π ο χ ω ρ ή σ ε ι ς , α π ο κ α τ έ σ τ η σ α ν τ ο υ ς ε
χ θ ρ ο ύ ς , ό π ω ς τ ο Ρ ά ι κ , κ . λ π . , κ α ι χ α λ ά ρ ω σ α ν τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η ώ σ π ο υ
ξ έ σ π α σ ε η α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η .
Τ ο ν Ι ο ύ ν η τ ο υ 1956, π η γ α ί ν ο ν τ α ς σ τ η Μ ό σ χ α γ ι α κ ά π ο ι α σ ύ
σ κ ε ψ η τ η ς Κ Ο Μ Ε Κ Ο Ν , ε ί χ α σ τ η Β ο υ δ α π έ σ τ η μ ι α σ υ ν ο μ ι λ ί α μ ε
τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς τ ω ν Ο ύ γ
γ ρ ω ν Ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν . Δ ε ν β ρ ή κ α ε κ ε ί ο ύ τ ε τ ο Ρ ά κ ο σ ι , ο ύ τ ε τ ο Χ έ γ κ ε -
ν τ ο υ ς , π ο υ ή τ α ν π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς , ο ύ τ ε τ ο Γ κ έ ρ ο , γ ι α τ ί κ ι α υ τ ο ί ε ί χ α ν
α ν α χ ω ρ ή σ ε ι μ ε τ ρ α ί ν ο γ ι α τ η Μ ό σ χ α . ( Σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α σ τ η
Μ ό σ χ α ο ύ τ ε σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η ο ύ τ ε π ο υ θ ε ν ά α λ λ ο ύ σ υ ν ά ν τ η σ α τ ο Ρ ά
κ ο σ ι . Σ ί γ ο υ ρ α « α ν α π α ύ ο ν τ α ν » σ ε κ ά π ο ι α « κ λ ι ν ι κ ή » ό π ο υ ο ι Σ ο β ι ε
τ ι κ ο ί « τ ο ν έ π ε ι θ α ν ν α δ ό σ ε ι π α ρ α ί τ η σ η » . Ύ σ τ ε ρ α α π ό δ υ ο τ ρ ε ι ς
β δ ο μ ά δ ε ς , π ρ α γ μ α τ ι κ ά α π α λ λ ά χ τ η κ ε α π ό τ α κ α θ ή κ ο ν τ α π ο υ ε ί χ ε ) .
Ο ι ο ύ γ γ ρ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι μ ο υ ε ί π α ν ό τ ι σ τ ο κ ό μ μ α κ α ι σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή
τ ο υ ς Ε π ι τ ρ ο π ή έ χ ο υ ν μ ε ρ ι κ έ ς δ υ σ κ ο λ ί ε ς .
— Σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή — μ ο υ ε ί π α ν — δ η μ ι ο υ ρ γ ή θ η κ ε μ ι α
κ α τ ά σ τ α σ η κ α τ ά τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι . Ο Φ ά ρ κ α ς , π ο υ ή τ α ν σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό
Γ ρ α φ ε ί ο , ε ί χ ε υ ψ ώ σ ε ι τ η σ η μ α ί α ε ν α ν τ ί ο ν τ ο υ .
— Ή ρ θ ε ο κ α ι ρ ό ς ν α δ ι α γ ρ α φ ε ί ο Φ ά ρ κ α ς ό χ ι μ ό ν ο α π ό τ η ν Κ ε
ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή , α λ λ ά κ α ι α π ό τ ο κ ό μ μ α - μ ο υ ε ί π ε ο Μ π ά τ α , υ
π ο υ ρ γ ό ς Ά μ υ ν α ς . Η σ τ ά σ η τ ο υ — σ υ ν έ χ ι σ ε — ε ί ν α ι α ν τ ι κ ο μ μ α τ ι κ ή
κ α ι ε χ θ ρ ι κ ή . Η θ έ σ η τ ο υ ε ί ν α ι : « Ε γ ώ έ σ φ α λ α , ο Μ π έ ρ ι α ε ί ν α ι π ρ ο
δ ό τ η ς . Μ α π ο ι ο ς δ ι έ τ α ξ ε ε μ έ ν α ν α κ ά μ ω α υ τ ά τ α λ ά θ η ; ο Ρ ά κ ο σ ι » .
— Α υ τ ό τ ο ζ ή τ η μ α , μ ο υ ε ί π α ν ο ι ο ύ γ γ ρ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι , έ χ ε ι τ ε θ ε ί
κ α ι α π ό τ ο ν Ρ ε β ά ι , ο ο π ο ί ο ς π ρ ό τ ε ι ν ε « ν α σ χ η μ α τ ί σ ο υ μ ε μ ι α ε π ι
τ ρ ο π ή γ ι α ν α ε ξ ε τ ά σ ε ι τ α σ φ ά λ μ α τ α τ ο υ ε ν ό ς κ α ι τ ο υ ά λ λ ο υ , τ α
σ φ ά λ μ α τ α τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι κ . λ π . » .
Ε δ ώ ε π έ μ β η κ α κ α ι τ ο υ ς ρ ώ τ η σ α :
— Μ α τ ό τ ε η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή δ ε ν έ χ ε ι ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ τ ο
Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο ;
— Έ τ σ ι π ρ ο κ ύ π τ ε ι - ε ί π α ν ε κ ε ί ν ο ι . Ε μ ε ί ς α ν α γ κ α σ τ ή κ α μ ε ν α
172
π α ρ α δ ε χ τ ο ύ μ ε τ η ν ε π ι τ ρ ο π ή , μ α α π ο φ α σ ί σ α μ ε ν α π ε ρ ά σ ε ι π ρ ω τ ύ τ ε
ρ α η έ κ θ ε σ ή τ η ς σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο .
— Τι ε ί ν α ι α υ τ ή η ε π ι τ ρ ο π ή ; - τ ο υ ς ε ί π α . Π ρ έ π ε ι να ε π ι φ ο ρ τ ι
σ τ ε ί τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο α π ό τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή γ ι α τ έ τ ο ι α
ζ η τ ή μ α τ α κ α ι ε κ ε ί ν α σ υ ζ η τ η θ ε ί η έ κ θ ε σ η . Α ν τ ο θ ε ω ρ ή σ ε ι α ν α
γ κ α ί ο , η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή κ α θ α ι ρ ε ί τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο .
Ο ι Ο ύ γ γ ρ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι μ ο υ ε ί π α ν α ν ά μ ε σ α σ τ ' ά λ λ α ό τ ι ο Ί μ ρ ε
Ν ά γ κ ι , π ο υ ε ί χ ε δ ι α γ ρ α φ ε ί α π ό τ ο κ ό μ μ α σ α ν α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ η ς , ε ί χ ε
π α ρ α θ έ σ ε ι έ ν α μ ε γ ά λ ο δ ε ί π ν ο γ ι α τ α γ ε ν έ θ λ ι ά τ ο υ , ό π ο υ ε ί χ ε π ρ ο
σ κ α λ έ σ ε ι π ε ρ ί π ο υ 150 ά τ ο μ α , μ ε τ α ξ ύ α υ τ ώ ν κ α ι μ έ λ η τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς
Ε π ι τ ρ ο π ή ς κ α ι τ η ς κ υ β έ ρ ν η σ η ς . Α ρ κ ε τ ο ί α π ' α υ τ ο ύ ς δ έ χ τ η κ α ν τ η ν
π ρ ό σ κ λ η σ η τ ο υ π ρ ο δ ό τ η κ α ι π ή γ α ν . Ό τ α ν έ ν α α π ό τ α μ έ λ η τ η ς
Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς ρ ώ τ η σ ε τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ η ς η γ ε σ ί α ς α ν έ
π ρ ε π ε ν α π ά ε ι ή ό χ ι , α υ τ ο ί τ ο υ α π ά ν τ η σ α ν : « Α π ο φ ά σ ι σ ε μ ε π ρ ω τ ο
β ο υ λ ί α σ ο υ » . Β έ β α ι α μ ι α τ έ τ ο ι α , α π ά ν τ η σ η μ ο υ φ ά ν η κ ε π α ρ ά ξ ε ν η
κ α ι ρ ώ τ η σ α τ ο υ ς ο ύ γ γ ρ ο υ ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο υ ς :
— Γ ι α τ ί δ ε ν τ ο υ ε ί π α τ ε κ ο φ τ ά ν α μ η ν π ά ε ι , α φ ο ύ ο Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι
ε ί ν α ι ε χ θ ρ ό ς ;
— Μ α ν α , τ ο ν α φ ή σ α μ ε ν α κ ρ ί ν ε ι ο ί δ ι ο ς κ α ι ν α α π ο φ α σ ί σ ε ι , μ ε
τη σ υ ν ε ί δ η σ ή τ ο υ - ή τ α ν η α π ά ν τ η σ η .
Κ α τ ά τ η σ υ ζ ή τ η σ η α υ τ ή ο ι ο ύ γ γ ρ ο ι η γ έ τ ε ς μ ο υ ο μ ο λ ό γ η σ α ν ό τ ι
ε ί χ α ν μ ι α δ ύ σ κ ο λ η κ α τ ά σ τ α σ η σ τ ο κ ό μ μ α . Σ ' α υ τ έ ς τ ι ς φ α σ α ρ ί ε ς εί
χ ε ξ ε μ υ τ ί σ ε ι κ α ι τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο .
— Υ π ά ρ χ ο υ ν σ τ ο κ ό μ μ α ο μ ά δ ε ς , σ υ γ γ ρ α φ ε ί ς , κ . λ π . — μ ο υ εί
π α ν — π ο υ δ ε ν σ τ έ κ ο υ ν σ ε σ ω σ τ έ ς θ έ σ ε ι ς , π ο υ ζ η τ ο ύ ν ν α υ ι ο θ ε τ ή
σ ο υ ν τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο . Α υ τ ά τ α σ τ ο ι χ ε ί α μ α ς λ έ ν ε ό τ ι τ ο «20ο Σ υ ν έ
δ ρ ι ο ε π ι β ε β α ι ώ ν ε ι τ ι ς θ έ σ ε ι ς μ α ς , ότ ι σ τ η ν η γ ε σ ί α υ π ά ρ χ ο υ ν λ ά θ η .
Γ ι ' α υ τ ό ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε δ ί κ ι ο » .
— Π ο λ λ έ ς σ κ ο τ ο ύ ρ ε ς μ α ς έ φ ε ρ ε κ α ι η σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η τ ο υ Τ ο λ ι ά τ ι ,
μ ο υ ε ί π ε κ ά π ο ι ο ς α π ό τ ο υ ς π α ρ ε υ ρ ι σ κ ό μ ε ν ο υ ς . Μ έ λ η τ η ς Κ Ε μ ο υ έ
χ ο υ ν π ε ι : « Β ρ ε τ ι κ ά ν ο υ μ ε ε μ ε ί ς ; Ε ί ν α ι κ α λ ύ τ ε ρ α ν α δ ρ ά σ ο υ μ ε , ν α έ
χ ο υ μ ε κ α ι σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ή , α ν ε ξ ά ρ τ η τ η π ο λ ι τ ι κ ή , ό π ω ς
η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α » .
Α λ ή θ ε ι α , ε κ ε ί τ α π ρ ά γ μ α τ α π ή γ α ι ν α ν α π ό τ ο κ α κ ό σ τ ο χ ε ι ρ ό τ ε
ρ ο . Έ ν α μ έ λ ο ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ ς ε ί χ ε πει μ ε θ υ μ ό :
« Α κ ό μ α ε σ ε ί ς του Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ μ α ς κ ρ ύ β ε τ ε τ έ τ ο ι α ζ η τ ή μ α
τ α ό π ω ς α υ τ ά του 20ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ ; Γ ι α τ ί δ ε δ η μ ο σ ι ε ύ ε τ ε ' τ η σ υ ν έ
ν τ ε υ ξ η τ ο υ Τ ο λ ι ά τ ι ; »
— Κ α ι ε μ ε ί ς τ η δ η μ ο σ ι ε ύ σ α μ ε — μ ο υ ε ί π α ν ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι τ ο υ
Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ — γ ι α τ ί π ρ έ π ε ι ν α ε ν η μ ε ρ ω θ ε ί τ ο κ ό μ μ α ! . . .
173
Ε γ ώ ε ί π α σ τ ο υ ς ο ύ γ γ ρ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς ό τ ι ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε κ α λ ή κα
τ ά σ τ α σ η κ α ι τ ο υ ς ε ξ ή γ η σ α π ω ς π ρ ά ξ α μ ε σ τ η Σ υ ν δ ι ά σ κ ε ψ η τ ω ν Τι-
ρ ά ν ν ω ν .
— Σ τ ο κ ό μ μ α — τ ο υ ς τ ό ν ι σ α — υ π ά ρ χ ε ι σ ω σ τ ή δ η μ ο κ ρ α τ ί α , δ η
μ ο κ ρ α τ ί α π ο υ ν α δ υ ν α μ ώ ν ε ι τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η κ α ι τ η ν ε ν ό τ η τ α κ α ι ό χ ι
ν α τ ι ς κ α τ α σ τ ρ έ φ ε ι . Γ ι ' α υ τ ό , σ υ ν έ χ ι σ α , χ τ υ π ή σ α μ ε κ α τ α κ έ φ α λ α ε
κ ε ί ν ο υ ς π ο υ ή θ ε λ α ν ν α ε κ μ ε τ α λ λ ε υ τ ο ύ ν τ η δ η μ ο κ ρ α τ ί α σ ε ζ η μ ι ά
τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς . Ε μ ε ί ς δ ε ν ε π ι τ ρ έ ψ α μ ε ν α μ α ς σ υ μ β ο ύ ν τ έ τ ο ι α π ρ ά γ
μ α τ α .
Σ υ ζ η τ ώ ν τ α ς σ χ ε τ ι κ α μ ε τ η σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η τ ο υ Τ ο λ ι ά τ ι , ζ ή τ η σ α ν τ η
γ ν ώ μ η μ ο υ γ ι ' α υ τ ό ν .
— Ο Τ ο λ ι ά τ ι — α π ά ν τ η σ α — μ ' α υ τ ά π ο υ ε ί π ε δ ε ν ε ί ν α ι ε ν τ ά ξ ε ι .
Α σ φ α λ ώ ς , ε μ ε ί ς δ ε ν π α ρ ο υ σ ι ά σ α μ ε δ η μ ό σ ι α τ ι ς α ν τ ι ρ ρ ή σ ε ι ς μ α ς
π ρ ο ς α υ τ ό ν , α λ λ ά κ α λ έ σ α μ ε τ ο υ ς π ρ ώ τ ο υ ς γ ρ α μ μ α τ ε ί ς τ ω ν κ ο μ μ α τ ι
κ ώ ν ε π ι τ ρ ο π ώ ν τ ω ν ε π α ρ χ ι ώ ν κ α ι τ ο υ ς ε ξ η γ ή σ α μ ε τ ο ζ ή τ η μ α γ ι α ν α
ε ί ν α ι ε π ά γ ρ υ π ν ο ι κ α ι έ τ ο ι μ ο ι σ ε κ ά θ ε π ε ρ ί π τ ω σ η .
Σ η κ ώ ν ε τ α ι ο Σ α λ ά ι , μ έ λ ο ς τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ , κ α ι μ ο υ λέ
ει :
— Ε γ ώ δ ι ά β α σ α τ η σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η τ ο υ Τ ο λ ι ά τ ι κ α ι δ ε ν ε ί ν α ι κ α ι
τ ό σ ο ά σ χ η μ η . Η α ρ χ ή ε ί ν α ι κ α λ ή , μ ό ν ο π ο υ κ α τ ά τ ο τ έ λ ο ς χ α λ ά ε ι .
— Ε μ ε ί ς δ ε ν τ η ν δ η μ ο σ ι ε ύ σ α μ ε κ α ι α π ο ρ έ σ α μ ε ό τ α ν τ η μ ε τ ά δ ο -
σ ε ο ρ α δ ι ο φ ω ν ι κ ό ς σ τ α θ μ ό ς τ η ς Π ρ ά γ α ς - τ ο υ ε ί π α .
Α π ' α υ τ ή τ η σ υ ν ο μ ι λ ί α δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ α τ η ν π ε π ο ί θ η σ η ότ ι η
γ ρ α μ μ ή τ ο υ ς ή τ α ν τ α λ α ν τ ε υ ό μ ε ν η . Ε κ τ ό ς α π ' α υ τ ό κ α ι τ α π ι ο υ γ ι ή
σ τ ο ι χ ε ί α σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο φ α ί ν ο ν τ α ν ότ ι β ρ ί σ κ ο ν τ α ν κ ά τ ω
α π ό τ η ν π ί ε σ η τ ω ν α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ώ ν σ τ ο ι χ ε ί ω ν , γ ι ' α υ τ ό κ α ι τα
λ α ν τ ε ύ ο ν τ α ν . Τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο φ α ί ν ο ν τ α ν σ α ν α λ λ η λ έ γ γ υ ο ,
α λ λ ά τ ο ε ί χ α ν α π ο μ ο ν ώ σ ε ι τ ε λ ε ί ω ς .
Τ ο β ρ ά δ υ μ α ς π α ρ ά θ ε σ α ν δ ε ί π ν ο σ τ ο μ έ γ α ρ ο τ η ς Β ο υ λ ή ς σ ε μ ι α
α ί θ ο υ σ α , ό π ο υ έ π ε φ τ ε σ τ ο μ ά τ ι έ ν α μ ε γ ά λ ο π ο ρ τ ρ α ί τ ο τ ο υ Α τ ί λ α ,
π ο υ τ ο ε ί χ α ν α ν α ρ τ ή σ ε ι σ τ ο ν τ ο ί χ ο . Σ υ ζ η τ ή σ α μ ε π ά λ ι γ ι α τ η β α ρ ι ά
κ α τ ά σ τ α σ η π ο υ κ ό χ λ α ζ ε σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α . Φ α ί ν ο ν τ α ν ό μ ω ς ό τ ι α υ τ ο ί
ε ί χ α ν χ ά σ ε ι τ ο μ π ο ύ σ ο υ λ α . Τ ο υ ς λ έ ω :
— Τ ι κ ά ν ε τ ε έ τ σ ι , π ώ ς κ ά θ ε σ τ ε μ ε τ α χ έ ρ ι α σ τ α υ ρ ω μ έ ν α μ π ρ ο
σ τ ά σ τ η ν α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η π ο υ σ η κ ώ ν ε ι κ ε φ ά λ ι ; Γ ι α τ ί μ έ ν ε τ ε θ ε α τ έ ς
κ α ι δ ε ν π α ί ρ ν ε τ ε μ έ τ ρ α ;
— Τ ι μ έ τ ρ α ν α π ά ρ ο υ μ ε ; ε ί π ε κ ά π ο ι ο ς α π ' α υ τ ο ύ ς .
— Ν α κ λ ε ί σ ε τ ε α μ έ σ ω ς τ η λ έ σ χ η « Π έ τ ε φ » , ν α σ υ λ λ ά β ε τ ε τους.
α ρ χ ι τ α ρ α ξ ί ε ς , ν α β γ ά λ ε τ ε τ η ν ε ρ γ α τ ι κ ή τ ά ξ η έ ν ο π λ η σ τ ι ς λ ε ω φ ό
ρ ο υ ς κ α ι ν α π ε ρ ι κ υ κ λ ώ σ ε τ ε τ ο Ε σ τ ε ρ γ κ ό μ . Α ν δ ε ν μ π ο ρ ε ί τ ε ν α σ υ λ -
174
λ ά β ε τ ε τ ο ν Μ ι ν τ ζ έ ν τ ι , τ ο ν Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι δ ε ν μ π ο ρ ε ί τ ε ν α τ ο ν σ υ λ λ ά
βετε; Τ ο υ φ ε κ ί σ τ ε μ ε ρ ι κ έ ς α π ό τ ις κ ε φ α λ έ ς α υ τ ώ ν τ ω ν α ν τ ε π α ν α σ τ α -
τ ώ ν γ ι α ν α κ α τ α λ ά β ο υ ν τ ι θ α πει δ ι χ τ α τ ο ρ ί α τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ .
Ο ι Ο ύ γ γ ρ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι γ ο ύ ρ λ ω ν α ν τ α μ ά τ ι α κ α ι μ ε κ ο ι τ ο ύ σ α ν μ ε
έ κ π λ η ξ η σ α ν α ή θ ε λ α ν ν α μ ο υ π ο ύ ν ε ; « Μ η σ ά λ ε ψ ε ς » ; Έ ν α ς α π ' α υ
τ ο ύ ς μ ο υ ε ί π ε :
— Δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α π ρ ά ξ ο υ μ ε έ τ σ ι ό π ω ς λ έ τ ε ε σ ε ί ς , σ ύ ν τ ρ ο φ ε
Ε ν β έ ρ , γ ι α τ ί δ ε ν κ ρ ί ν ο υ μ ε τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η τ ό σ ο α ν η σ υ χ α σ τ ι κ ή . Ε
μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η σ τ α χ έ ρ ι α μ α ς . Ο ι φ ω ν α σ κ ί ε ς σ τ η λ έ
σ χ η « Π έ τ ε φ » ε ί ν α ι π α ι δ ι α κ ί σ ι ε ς δ ο υ λ ε ι έ ς κ α ι α ν ο ρ ι σ μ έ ν α μ έ λ η τ η ς
Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς π ή γ α ν κ α ι ε υ χ ή θ η κ α ν τ ο ν Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι , τ ο έ
κ α μ α ν α υ τ ό ε π ε ι δ ή ή τ α ν π α λ ι ο ί σ ύ ν τ ρ ο φ ο ί τ ο υ κ α ι ό χ ι γ ι α τ ί δ ε ν εί
ν α ι σ ύ μ φ ω ν ο ι μ ε τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή , π ο υ δ ι έ γ ρ α ψ ε τ ο ν Ί μ ρ ε
Ν ά γ κ ι α π ό τ ι ς γ ρ α μ μ έ ς τ η ς .
— Ν ο μ ί ζ ω ό τ ι β λ έ π ε τ ε α λ α φ ρ ά τ ο ζ ή τ η μ α — τ ο υ ε ί π α — δ ε ν ε
κ τ ι μ ά τ ε τ ο μ ε γ ά λ ο κ ί ν δ υ ν ο π ο υ σ α ς α π ε ι λ ε ί . Π ι σ τ έ ψ τ ε μ α ς , γ ι α τ ί ε
μ ε ί ς γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε κ α λ ά τ ο υ ς τ ι τ ο ϊ κ ύ ς κ α ι ξ έ ρ ο υ μ ε τ ι θ έ λ ο υ ν ν ά κ ά
μ ο υ ν σ α ν α ν τ ι κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς κ α ι π ρ ά χ τ ο ρ ε ς τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ π ο υ
ε ί ν α ι .
Μ α τ α λ ό γ ι α μ ο υ ή τ α ν φ ω ν ή σ τ η ν έ ρ η μ ο . Φ ά γ α μ ε , μ α ύ ρ ο φ α ί ,
κ α ι σ τ ι ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς π ο υ δ ι ή ρ κ ε σ α ν κ ά μ π ο σ ε ς ώ ρ ε ς , ο ι Ο ύ γ γ ρ ο ι σ ύ
ν τ ρ ο φ ο ι σ υ ν έ χ ι ζ α ν τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς ν α μ ε π ε ί σ ο υ ν ότ ι « ε ί χ α ν τ η ν
κ α τ ά σ τ α σ η σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ ς » κ α ι ά λ λ α κ ο υ ρ α φ έ ξ α λ α .
Τ ο π ρ ω ί μ ε α ε ρ ο π λ ά ν ο π ή γ α σ τ η Μ ό σ χ α . Σ υ ν α ν τ ή θ η κ α μ ε τ ο
Σ ο υ σ λ ό φ σ τ ο γ ρ α φ ε ί ο τ ο υ σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο . Α υ τ ό ς , ό π ω ς π ά ν τ α , μ ε υ
π ο δ έ χ τ η κ ε μ ε κ ε ί ν ο υ ς τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς τ ο υ , π ε ρ π α τ ώ ν τ α ς σ α ν ο ι μ π α
λ α ρ ί ν ε ς τ ο υ Μ π α λ σ ό ι , κ α ι ό τ α ν κ α θ ή σ α μ ε , μ ε ρ ώ τ η σ ε γ ι α τ η ν Α λ
β α ν ί α . Α φ ο ύ α ν τ α λ λ ά ξ α μ ε γ ν ώ μ ε ς γ ι α τ α π ρ ο β λ ή μ α τ ά μ α ς , τ ο υ ά
ν ο ι ξ α τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς . Τ ο υ ε ί π α τ ι ς ε ν τ υ π ώ σ ε ι ς κ α ι τ ι ς α
π ό ψ ε ι ς μ ο υ , έ τ σ ι ό π ω ς τ ι ς έ κ φ ρ α σ α α ν ο ι χ τ ά κ α ι σ τ ο υ ς ο ύ γ γ ρ ο υ ς
σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς . Ο Σ ο υ σ λ ό φ μ ε κ ο ι τ ο ύ σ ε μ ε κ ε ί ν α τ α δ ι α π ε ρ α σ τ ι κ ά μ ά
τ ι α π ί σ ω α π ό τ α γ υ α λ ι ά μ ε σ κ ο ύ ρ ο κ ο κ κ α λ έ ν ι ο σ κ ε λ ε τ ό , κ α ι μ ι λ ώ
ν τ α ς , π α ρ α τ η ρ ο ύ σ α π ω ς σ τ α μ ά τ ι α τ ο υ φ α ί ν ο ν τ α ν σ η μ ά δ ι α δ υ σ α ρ έ
σ κ ε ι α ς , σ τ ε ν ο χ ώ ρ ι α ς , θ υ μ ο ύ . Η α π ο δ ο κ ι μ α σ ί α κ α ι α υ τ ά τ α α ι σ θ ή μ α
τ α σ υ ν ο δ ε ύ ο ν τ α ν μ ε μ ο λ υ β ι έ ς π ο υ χ ά ρ α ζ ε σ ' έ ν α λ ε υ κ ό χ α ρ τ ί π ο υ
ε ί χ ε π ά ν ω σ τ ο τ ρ α π έ ζ ι . Ε γ ώ σ υ ν έ χ ι σ α κ α ι κ α τ έ λ η ξ α σ τ ο σ υ μ π έ ρ α
σ μ α λ έ γ ο ν τ ά ς τ ο υ ό τ ι μ ε ε ξ έ π λ η ξ ε η η ρ ε μ ί α κ α ι η « ψ υ χ ρ α ι μ ί α » τ ω ν
ο ύ γ γ ρ ω ν σ υ ν τ ρ ό φ ω ν .
Ο Σ ο υ σ λ ό φ , μ ε κ ε ί ν η τ η ν ψ ι λ ή φ ω ν ή σ α ν τ σ α μ π ο ύ ν α , ά ρ χ ι σ ε ν α
μ ι λ ά ε ι κ α ι β α σ ι κ ά μ ο υ ε ί π ε :
175
— Δ ε μ π ο ρ ε ί ν α ε ί μ α σ τ ε σ ύ μ φ ω ν ο ι μ ε τ ι ς κ ρ ί σ ε ι ς σ α ς γ ι α τ ο
ο υ γ γ ρ ι κ ό ζ ή τ η μ α . Ε σ ε ί ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ ε α ν η σ υ χ α σ τ ι κ ή τ η ν κ α τ ά σ τ α
σ η , δ ε ν ε ί ν α ι έ τ σ ι ό π ω ς τ η ν ο μ ί ζ ε τ ε ε σ ε ί ς . Μ π ο ρ ε ί ν α μ η ν έ χ ε τ ε ε
π α ρ κ ε ί ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς - κ α ι ο Σ ο υ σ λ ό φ μ ί λ η σ ε κ α ι μ ί λ η σ ε π ρ ο σ π α
θ ώ ν τ α ς ν α μ ε « κ α θ η σ υ χ ά σ ε ι » κ α ι ν α μ ε π ε ί σ ε ι ό τ ι η κ α τ ά σ τ α σ η
σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α δ ε ν ε ί χ ε τ ί π ο τ ε τ ο α ν η σ υ χ α σ τ ι κ ό . Δ ε ν π ε ί σ τ η κ α κα
θ ό λ ο υ α π ό τ α « ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ ά » τ ο υ κ α ι τ α γ ε γ ο ν ό τ α π ο υ δ ι α δ ρ α μ α τ ί
σ τ η κ α ν σ τ ι ς κ α τ ο π ι ν έ ς μ έ ρ ε ς ε π α λ ή θ ε υ α ν ό τ ι ο ι α π ό ψ ε ι ς κ α ι ο ι π α
ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς μ α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν β α ρ ι ά κ α τ ά σ τ α σ η σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α
ή τ α ν α π ό λ υ τ α σ ω σ τ έ ς . Γ ύ ρ ω σ τ ο υ ς δ υ ο μ ή ν ε ς α ρ γ ό τ ε ρ α , σ τ α τ έ λ η
τ ο υ Α υ γ ο ύ σ τ ο υ τ ο υ 1956, ε ί χ α π ά λ ι μ ι α σ φ ο δ ρ ή λ ο γ ο μ α χ ί α μ ε τ ο
Σ ο υ σ λ ό φ σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο Ο υ γ γ ρ ι κ ό ζ ή τ η μ α . Ό τ α ν π η γ α ί ν α μ ε γ ι α
τ η ν Κ ί ν α σ τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ κ ι ν έ ζ ι κ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , π ε ρ ν ώ ν τ α ς σ τ η
Β ο υ δ α π έ σ τ η , α π ό μ ι α σ υ ζ ή τ η σ η π ο υ ε ί χ α μ ε σ τ ο α ε δ ρ ό μ ι ο μ ε ο ύ γ
γ ρ ο υ ς η γ έ τ ε ς ε κ ε ί ν η ς τ η ς ε π ο χ ή ς , ε ν ι σ χ ύ θ η κ ε α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο
η π ε π ο ί θ η σ ή μ α ς ό τ ι η κ α τ ά σ τ α σ η σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α τ ρ α κ υ λ ο ύ σ ε ,
η α ν τ ί δ ρ α σ η δ ρ ο ύ σ ε , ε ν ώ η ο υ γ γ ρ ι κ ή η γ ε σ ί α μ ε τ ι ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς τ η ς
ε υ ν ο ο ύ σ ε τ η ν α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η . Σ τ η ν σ τ ά θ μ ε υ σ η π ο υ κ ά ν α μ ε σ τ η
Μ ό σ χ α , σ υ ν α ν τ η θ ή κ α μ ε μ ε τ ο ν Σ ο υ σ λ ό φ κ α ι τ ο υ ε ί π α μ ε τ ι ς α ν η σ υ
χ ί ε ς μ α ς , γ ι α ν α τ ι ς δ ι α β ι β ά σ ε ι σ τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α . Ο Σ ο υ σ λ ό φ
τ ή ρ η σ ε τ η ν ί δ ι α σ τ ά σ η ό π ω ς κ α ι σ τ η σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ ε ί χ α μ α ζ ί τ ο υ ,
τ ο ν Ι ο ύ ν η .
— Σ τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η π ο υ λέτε , ό τ ι ε κ ε ί κ ο χ λ ά ζ ε ι η α ν τ ε π α ν ά
σ τ α σ η , μ α ς ε ί π ε ο Σ ο υ σ λ ό φ , ε μ ε ί ς δ ε ν έ χ ο υ μ ε δ ο σ μ έ ν α ο ύ τ ε α π ό τ η ν
υ π η ρ ε σ ί α π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , ο ύ τ ε κ α ι α π ό ά λ λ ε ς π η γ έ ς . Γ ι α τ η ν Ο υ γ γ α
ρ ί α γ ί ν ε τ α ι θ ό ρ υ β ο ς α π ό τ ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς , α λ λ ά η κ α τ ά σ τ α σ η ε κ ε ί ε ξ ο
μ α λ ύ ν ε τ α ι . Ε ί ν α ι α λ ή θ ε ι α ό τ ι υ π ά ρ χ ο υ ν κ ά τ ι κ ι ν ή σ ε ι ς φ ο ι τ η τ ώ ν ,
α λ λ ά ε ί ν α ι α κ ί ν δ υ ν ε ς , ε ί ν α ι υ π ό έ λ ε γ χ ο . Ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι δ ε ν
δ ρ ο υ ν ε κ ε ί , ό π ω ς λ έ τ ε ε σ ε ί ς . Π ρ έ π ε ι ν α ξ έ ρ ε τ ε ό τ ι ό χ ι μ ό ν ο ο Ρ α κ ό -
σι , μ α κ α ι ο Γ κ έ ρ ο δ ι έ π ρ α ξ ε σ φ ά λ μ α τ α . . .
— Μ ά λ ι σ τ α , ε ί ν α ι α λ ή θ ε ι α ό τ ι δ ι έ π ρ α ξ α ν λ ά θ η , γ ι α τ ί α π ο κ α τ έ
σ τ η σ α ν τ ο υ ς ο ύ γ γ ρ ο υ ς τ ι τ ο ϊ κ ο ύ ς π ρ ο δ ό τ ε ς π ο υ σ υ ν ω μ ό τ η σ α ν γ ι α
ν α τ ι ν ά ξ ο υ ν σ τ ο ν α έ ρ α τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό - α ν τ έ κ ο ψ α τ ο Σ ο υ σ λ ό φ . Αυ
τ ό ς σ ο ύ φ ρ ω σ ε τ α λ ε π τ ά χ ε ί λ η τ ο υ κ α ι έ π ε ι τ α σ υ ν έ χ ι σ ε .
— Ό σ ο γ ι α τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι δ ε ν μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α σ υ μ φ ω
ν ή σ ο υ μ ε μ ε σ α ς , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ .
— Μ ε ε κ π λ ή σ σ ε τ ε π ο λ ύ — τ ο υ ε ί π α — π ο υ χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ε τ ε «σύ
ν τ ρ ο φ ο » τ ο ν Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι , ό τ α ν τ ο Κ ό μ μ α τ ω ν Ο ύ γ γ ρ ω ν Ε ρ γ α ζ ο μ έ
ν ω ν τ ο ν α π ο κ ή ρ υ ξ ε .
176
— Α ς τ ο ν α π ο κ ή ρ υ ξ α ν — ε ί π ε ο Σ ο υ σ λ ό φ — ο Ν ά γ κ ι μ ε τ ά ν ι ω σ ε
κ α ι έ κ α ν ε α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή .
— Τ α λ ό γ ι α τ α π α ί ρ ν ε ι ο α έ ρ α ς — τ ο ν α ν τ έ κ ρ ο υ σ α — μ η πι
σ τ ε ύ ε τ ε σ τ α λ ό γ ι α . . .
— Ο χ ι — ε ί π ε κ α τ α κ ό κ κ ι ν ο ς ο Σ ο υ σ λ ό φ — έ χ ο υ μ ε γ ρ α π τ ή τ η ν
α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή τ ο υ , και ά ν ο ι ξ ε σ τ ο μ ε τ α ξ ύ τ ο σ υ ρ τ ά ρ ι , έ β γ α λ ε α π ό κει
κ ά π ο ι ο έ γ γ ρ α φ ο μ ε υ π ο γ ρ α φ ή τ ο υ Ί μ ρ ε Ν ά γ κ η , π ο υ α π ε υ θ ύ ν ο ν τ α ν
σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι π ο υ έ λ ε γ ε
ό τ ι έ σ φ α λ ε « σ τ ι ς σ κ έ ψ ε ι ς κ α ι τ ι ς π ρ ά ξ ε ι ς » κ α ι ζ η τ ο ύ σ ε τ η σ υ μ π α ρ ά
σ τ α σ η τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν .
— Τ ο π ι σ τ ε ύ ε τ ε α υ τ ό ; - ρ ω τ ά ω τ ο Σ ο υ σ λ ό φ .
— Τ ο π ι σ τ ε ύ ο υ μ ε , γ ι α τ ί ό χ ι ; ! - μ ο υ α π ά ν τ η σ ε κ α ι σ υ ν έ χ ι σ ε . Ο ι
σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι μ π ο ρ ε ί κ α ι ν α λ α θ έ ψ ο υ ν , μ α ό τ α ν α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο υ ν τ α λ ά
θ η , π ρ έ π ε ι ν α τ ο υ ς δ ό σ ο υ μ ε τ ο χ έ ρ ι .
— Α υ τ ό ς ε ί ν α ι έ ν α ς π ρ ο δ ό τ η ς — ε ί π α σ τ ο Σ ο υ σ λ ό φ — κ α ι ε μ ε ί ς
ν ο μ ί ζ ο υ μ ε ό τ ι κ ά ν ε τ ε μ ε γ ά λ ο λ ά θ ο ς ό τ α ν δ ί ν ε τ ε τ ο χ έ ρ ι σ ' έ ν α π ρ ο
δ ό τ η .
Μ ε τ ό σ ο έ λ η ξ ε η σ υ ν ο μ ι λ ί α μ ε τ ο Σ ο υ σ λ ό φ κ α ι χ ω ρ ι σ τ ή κ α μ ε
χ ω ρ ί ς ν α σ υ μ φ ω ν ο ύ μ ε . Α π ' α υ τ ή τ η σ υ ν ά ν τ η σ η ε μ ε ί ς δ η μ ι ο υ ρ γ ή
σ α μ ε τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η ό τ ι ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί , α φ ο ύ ε ί χ α ν κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι ο ρ ι
σ τ ι κ ά τ ο Ρ ά κ ο σ ι , β ρ ί σ κ ο ν τ α ν σ ε α ν α σ τ ά τ ω σ η κ α ι φ ό β ο γ ι α τ η ν κ α
τ ά σ τ α σ η σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α · γ ι α τ ί δ ε ν ή ξ ε ρ α ν τ ι ν α κ ά μ ο υ ν κ α ι α ν α ζ η
τ ο ύ σ α ν μ ι α λ ύ σ η μ π ρ ο σ τ ά σ τ η φ ο υ ρ τ ο ύ ν α . Σ ί γ ο υ ρ α α υ τ ο ί δ ι α π ρ α γ
μ α τ ε ύ ο ν τ α ν μ ε τ ο ν Τ ί τ ο γ ι α μ ι α κ ο ι ν ή λ ύ σ η . Π ρ ο ε τ ο ί μ α ζ α ν τ ο ν
Ί μ ρ ε Ν ά γ κ η , ν ο μ ί ζ ο ν τ α ς ό τ ι μ ' α υ τ ό ν θ α γ ί ν ο υ ν κ ύ ρ ι ο ι τ η ς κ α τ ά
σ τ α σ η ς σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α . Κ α ι έ τ σ ι σ υ ν έ β η κ ε .
Ο κ ύ κ λ ο ς τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι ή τ α ν π ο λ ύ α δ ύ ν α τ ο ς . Ο ύ τ ε η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε
π ι τ ρ ο π ή , ο ύ τ ε τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο ή τ α ν σ τ ο α π α ι τ ο ύ μ ε ν ο ε π ί π ε δ ο .
Ά ν θ ρ ω π ο ι σ α ν τ ο ν Χ έ γ κ ε ν τ ο υ ς , τ ο ν Κ ά ν τ α ρ , γ έ ρ ο ι σ α ν τ ο ν Μ ο ύ -
ν ι χ κ α ι κ ά τ ι π α ι δ ά ρ ι α χ ω ρ ί ς κ ο μ μ α τ ι κ ή ζ ω ή κ α ι π ά λ η , ε ξ α σ θ έ ν ι ζ α ν
κ ά θ ε μ έ ρ α κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ η δ ι ε ύ θ υ ν σ η τ ω ν υ π ο θ έ σ ε ω ν κ α ι έ π ε
σ α ν σ τ η ν π λ ε κ τ ά ν η τ η ς τ ι τ ο ϊ κ ο - χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή ς α ρ ά χ ν η ς .
Ό λ ο ς α υ τ ό ς ο τ υ χ ο δ ι ω χ τ ι σ μ ό ς π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ τ η κ ε π υ ρ ε τ ώ δ ι κ α . Η
α ν τ ί δ ρ α σ η ζ ω ο γ ο ν ή θ η κ ε , π ή ρ ε φ ό ρ α , μ ι λ ο ύ σ ε κ α ι δ ρ ο ύ σ ε α ν ο ι χ τ ά .
Ο ψ ε υ τ ο κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ή ς , ο κ ο υ λ ά κ ο ς κ α ι π ρ ο δ ό τ η ς Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι , μ ε
τ η μ ά σ κ α τ ο υ κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ο ύ έ γ ι ν ε η σ η μ α ί α τ ο υ τ ι τ ο ϊ σ μ ο ύ κ α ι τ η ς
π ά λ η ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Ρ ά κ ο σ ι . Ο τ ε λ ε υ τ α ί ο ς ε ί χ ε α ν τ ι λ η φ τ ε ί τ ο ν κ ί ν δ υ
ν ο π ο υ δ ι έ τ ρ ε χ ε τ ο κ ό μ μ α κ α ι η χ ώ ρ α κ α ι ε ί χ ε π ά ρ ε ι μ έ τ ρ α ε ν ά ν τ ι α
σ τ ο ν Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι , δ ι α γ ρ ά φ ο ν τ ά ς τ ο ν α π ό τ ο κ ό μ μ α κ α τ ά τ α τ έ λ η
τ ο υ 1955. Ή τ α ν ό μ ω ς π ο λ ύ α ρ γ ά . Η α ρ ά χ ν η τ η ς α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η ς
177
ε ί χ ε τ υ λ ί ξ ε ι σ τ ο ν ι σ τ ό τ η ς τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α η ο π ο ί α έ χ α ν ε κ ι ό λ α ς τ η ν
υ π ό θ ε σ η . Σ τ ο Ρ ά κ ο σ ι ε π ι τ ί θ ο ν τ α ν κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο Τ ί τ ο κ α ι
τ ο κ έ ν τ ρ ο τ ο υ Ε σ τ ε ρ γ κ ό μ , και η ε ξ ω τ ε ρ ι κ ή α ν τ ί δ ρ α σ η . Η Ά ν ν α
Κ έ τ λ ι , ο Μ ι ν τ ζ έ ν τ ι , ο ι κ ό μ η τ ε ς και ο ι β α ρ ώ ν ο ι σ τ η ν υ π η ρ ε σ ί α τ η ς
π α γ κ ό σ μ ι α ς α ν τ ί δ ρ α σ η ς , π ο υ ε ί χ α ν σ υ γ κ ε ν τ ρ ω θ ε ί μ έ σ α σ τ η ν Ο υ γ
γ α ρ ί α , σ τ η ν Α υ σ τ ρ ί α κ α ι α λ λ ο ύ , ο ρ γ ά ν ω ν α ν τ η ν ε ν τ α π α ν ά σ τ α σ η , έ
μ π α ζ α ν ό π λ α γ ι α τ η ν α ν α μ π ο υ μ π ο ύ λ α π ο υ π ρ ο ε τ ο ί μ α ζ α ν .
Η λ έ σ χ η « Π έ τ ε φ » έ γ ι ν ε τ ο κ έ ν τ ρ ο τ η ς α ν τ ί δ ρ α σ η ς . Ή τ α ν τ ά χ α
μ ι α μ ο ρ φ ω τ ι κ ή λ έ σ χ η τ η ς Έ ν ω σ η ς Ν ε ο λ α ί α ς , α λ λ ά , σ τ η ν π ρ α γ μ α
τ ι κ ό τ η τ α , κ ά τ ω α π ό τ η μ ύ τ η τ ο υ ο υ γ γ ρ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς , δ ρ ο ύ σ ε σ α ν
φ ω λ ι ά ό π ο υ ο ι α ν τ ι δ ρ α σ τ ι κ ο ί δ ι α ν ο ο ύ μ ε ν ο ι ό χ ι μ ό ν ο ν φ λ υ α ρ ο ύ σ α ν
ε ν ά ν τ ι α σ τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό κ α ι τ η δ ι χ τ α τ ο ρ ί α τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ , α λ
λ ά κ α ι π ρ ο ε τ ο ι μ ά ζ ο ν τ α ν κ α ι ο ρ γ α ν ώ ν ο ν τ α ν ώ σ π ο υ έ φ τ α σ α ν σ τ ο σ η
μ ε ί ο ν α π α ρ ο υ σ ι ά σ ο υ ν μ ε α υ θ ά δ ε ι α τ α α ι τ ή μ α τ ά τ ο υ ς σ τ ο κ ό μ μ α κ α ι
τ η ν κ υ β έ ρ ν η σ η σ ε μ ο ρ φ ή τ ε λ ε σ ί γ ρ α φ ο υ . Α ρ χ ι κ ά , ό σ ο ή τ α ν α κ ό μ α
ε π ι κ ε φ α λ ή ς ο Ρ ά κ ο σ ι , έ γ ι ν α ν π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς ν α π α ρ θ ο ύ ν ο ρ ι σ μ έ ν α
μ έ τ ρ α : μ ε α π ό φ α σ η τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς χ τ υ π ή θ η κ ε η λ έ σ χ η
« Π έ τ ε φ » , δ ι α γ ρ ά φ η κ α ν α π ό τ ο κ ό μ μ α κ α ν ά δ ύ ο σ υ γ γ ρ α φ ε ί ς , μ α α υ
τ ά ή τ α ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ σ ι μ π ή μ α τ α κ α ι κ α θ ό λ ο υ μ έ τ ρ α ρ ι ζ ι κ ά . Η α -
ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή φ ω λ ι ά ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε ν α υ π ά ρ χ ε ι κ α ι , λ ί γ ο α ρ γ ό
τ ε ρ α , κ α ι κ ε ί ν ο ι π ο υ χ τ υ π ή θ η κ α ν α π ο κ α τ α σ τ ά θ η κ α ν σ χ ε δ ό ν ό λ ο ι .
Ο Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι , ο ο π ο ί ο ς ε ί χ ε α ν α τ ρ α π ε ί , κ ά θ ο ν τ α ν σ α ν π α σ ά ς
σ τ ο σ π ί τ ι τ ο υ , π ο υ τ ο ε ί χ ε μ ε τ α τ ρ έ ψ ε ι σ ε ε ν τ ε υ χ τ ή ρ ι ο τ ω ν ο π α δ ώ ν
τ ο υ . Α π ' α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς ο π α δ ο ύ ς τ ο υ ε ί χ ε α ν θ ρ ώ π ο υ ς σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή
Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς Ο ύ γ γ ρ ω ν Ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν . Ο ι ο ύ γ γ ρ ο ι η γ έ τ ε ς
σ α σ τ ι σ μ έ ν ο ι π η γ α ι ν ο έ ρ χ ο ν τ α ν σ τ η Μ ό σ χ α , ε ν ώ ο ι τ ά χ α σ ύ ν τ ρ ο φ ο ί
τ ο υ ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς , α ν τ ί ν α έ π α ι ρ ν α ν μ έ τ ρ α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο
α ν τ ι δ ρ α σ τ ι κ ό σ τ ο ι χ ε ί ο π ο υ ξ ε σ η κ ώ ν ο ν τ α ν , ε π ι σ κ έ φ τ ο ν τ α ν σ τ ο σ π ί
τ ι τ ο ν Ί μ ρ ε Ν ά κ γ ι κ α ι τ ο ν ε ύ χ ο ν τ α ν γ ι α τ α γ ε ν έ θ λ ι α . Ο ι κ ό λ α κ ε ς
τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι έ γ ι ν α ν κ ό λ α κ ε ς τ ο υ Ν ά γ κ ι κ α ι τ ο υ π ρ ο ε τ ο ί μ α σ α ν τ ο
δ ρ ό μ ο ν α π ά ρ ε ι τ η ν ε ξ ο υ σ ί α .
Η α π ό φ α σ η γ ι α τ η ν α ν α τ ρ ο π ή τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι π ά ρ θ η κ ε σ τ η Μ ό σ χ α
κ α ι σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι . Ο Ρ α κ ό σ ι λ ύ γ ι σ ε κ α ι δ ε ν α ν τ ι σ τ ά θ η κ ε σ τ ι ς π ι έ
σ ε ι ς τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν κ α ι τ ι τ ο ϊ κ ώ ν , ό π ω ς δ ε ν α ν τ ι σ τ ά θ η κ ε κ α ι
σ τ ι ς μ η χ α ν ο ρ α φ ί ε ς τ ω ν π ρ α χ τ ό ρ ω ν τ ο υ ς σ τ η ν ο υ γ γ ρ ι κ ή η γ ε σ ί α . Υ
π ο χ ρ έ ω σ α ν τ ο Ρ ά κ ο σ ι ν α δ ό σ ε ι π α ρ α ί τ η σ η τ ά χ α « γ ι α λ ό γ ο υ ς υ
γ ε ί α ς » ( γ ι α τ ί έ π α σ χ ε α π ό υ π ε ρ τ ο ν ί α ! ) π α ρ α δ ε χ ό μ ε ν ο ς σ υ ν ά μ α κ α ι
« λ ά θ η γ ι α π α ρ α β ά σ ε ι ς τ η ς ν ο μ ι μ ό τ η τ α ς » . Π ρ ώ τ α μ ι λ ο ύ σ α ν γ ι α τ ι ς
α ρ ε τ έ ς τ ο υ « σ ύ ν τ ρ ο φ ο υ Μ ά τ ι α ς Ρ ά κ ο σ ι » , ( έ τ σ ι τ ο ν « κ ή δ ε υ σ α ν » μ ε
τ ι μ έ ς ) , έ π ε ι τ α μ ι λ ο ύ σ α ν γ ι α τ α λ ά θ η τ ο υ ώ σ π ο υ τ ο ν χ α ρ α κ τ ή ρ ι σ α ν
178
« ε γ κ λ η μ α τ ι κ ή σ υ μ μ ο ρ ί α τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι » . Σ τ η ν π ρ ο ε τ ο ι μ α σ ί α τ ω ν π α
ρ α σ κ η ν ί ω ν τ η ς κ α θ α ί ρ ε σ η ς τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι έ π α ι ξ ε μ ε γ ά λ ο ρ ό λ ο ο
Σ ο υ σ λ ό φ , ο ο π ο ί ο ς α κ ρ ι β ώ ς α υ τ ή τ η ν π ε ρ ί ο δ ο π ή γ ε σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α
γ ι α δ ι α κ ο π έ ς ( ! ) .
Ό π ω ς φ ά ν η κ ε , ο Ρ ά κ ο σ ι ή τ α ν η τ ε λ ε υ τ α ί α τ ρ ο χ ο π έ δ η π ο υ ε μ π ό
δ ι ζ ε τ η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή ά μ α ξ α ν α α ν α π τ ύ ξ ε ι τ α χ ύ τ η τ α . Π ρ ώ τ ο ς γ ρ α μ
μ α τ έ α ς δ ε ν ε κ λ έ χ τ η κ ε ο Κ ά ν τ α ρ , ό π ω ς ε π ι θ υ μ ο ύ σ α ν ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί
κ α ι ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι , α λ λ ά ο Γ κ έ ρ ο ό μ ω ς κ ι α υ τ ό ς ε ί χ ε μ ε τ ρ η μ έ ν ε ς
τ ι ς μ έ ρ ε ς τ ο υ . Ο Κ ά ν τ α ρ , π ο υ ή τ α ν φ υ λ α κ ι σ μ έ ν ο ς και ε ί χ ε α π ο κ α τ α
σ τ α θ ε ί π ρ ι ν α π ό λ ί γ ο κ α ι ρ ό , ε κ λ έ χ τ η κ ε , α ρ χ ι κ ά σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α
φ ε ί ο κ α ι , σ α ν ά ν θ ρ ω π ο ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ και τ ο υ Τ ί τ ο , ή τ α ν , σ τ η ν
π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α , τ ο « π ρ ώ τ ο β ι ο λ ί » .
Μ ε τ ά τ η ν ο λ ο μ έ λ ε ι α τ ο υ Ι ο ύ λ η τ ο υ 1956, ( τ ό τ ε π ο υ ο Γ κ έ ρ ο α
ν τ ι κ α τ έ σ τ η σ ε τ ο Ρ ά κ ο σ ι κ α ι ο Κ ά ν τ α ρ μ π ή κ ε σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α
φ ε ί ο ) η α ν τ ί δ ρ α σ η π ή ρ ε φ ό ρ α , τ ο κ ό μ μ α κ α ι η κ υ β έ ρ ν η σ η σ χ ε δ ό ν
δ ε ν ε ί χ α ν κ ύ ρ ο ς . Τ α α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α ζ η τ ο ύ σ α ν ε π ί μ ο ν α
τ η ν α π ο κ α τ ά σ τ α σ η τ ο υ Ν ά γ κ ι κ α ι τ η ν κ α θ α ί ρ ε σ η α π ό τ η ν η γ ε σ ί α ε
κ ε ί ν ω ν τ ω ν ο λ ί γ ω ν υ γ ι ώ ν α ν θ ρ ώ π ω ν . Ο Γ κ έ ρ ο , ο Χ έ γ κ ε ν τ ο υ ς κ α ι
ά λ λ ο ι π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ν α π ό π ό λ η σ ε π ό λ η κ α ι α π ό ε ρ γ ο σ τ ά σ ι ο σ ε ε ρ
γ ο σ τ ά σ ι ο γ ι α ν α κ α τ ε υ ν ά σ ο υ ν τ α π ν ε ύ μ α τ α , μ ε υ π ο σ χ έ σ ε ι ς γ ι α « δ η
μ ο κ ρ α τ ί α » « σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή ν ο μ ι μ ό τ η τ α » , α ύ ξ η σ η τ ω ν α π ο δ ο χ ώ ν .
Ε ν ν ο ε ί τ α ι , ό λ α α υ τ ά γ ί ν ο ν τ α ν ό χ ι σ ε σ ω σ τ ό μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι
κ ό δ ρ ό μ ο , α λ λ ά κ ά τ ω α π ό τ η ν π ί ε σ η τ ο υ ι σ χ υ ρ ο ύ κ ύ μ α τ ο ς τ η ς μι
κ ρ ο α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς κ α ι τ η ς α ν τ ί δ ρ α σ η ς .
Τ η ν κ α θ α ί ρ ε σ η τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι α π ό τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ ο υ γ γ ρ ι κ ο ύ κ ό μ
μ α τ ο ς ε μ ε ί ς τ η θ ε ω ρ ή σ α μ ε σ φ ά λ μ α π ο υ έ β λ α ψ ε κ α ι ε ξ α σ θ έ ν ι σ ε π ο
λ ύ τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α ι α υ τ ή τ η γ ν ώ μ η μ α ς τ η ν ε ί π α
μ ε σ τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς ό τ α ν , τ ο Δ ε κ έ μ β ρ η , π ή γ α μ ε σ τ η Μ ό
σ χ α . Τ α ί δ ι α τ α γ ε γ ο ν ό τ α έ δ ε ι ξ α ν π ό σ ο δ ί κ ι ο ε ί χ α μ ε .
Ά ρ χ ι σ ε η « ε υ τ υ χ ι σ μ έ ν η » ε π ο χ ή τ η ς φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ο π ο ί η σ η ς , η ε
π ο χ ή τ η ς α π ο φ υ λ ά κ ι σ η ς κ α ι τ η ς ε κ τ α φ ή ς ε κ ε ί ν ω ν π ο υ η δ ι χ τ α τ ο ρ ί α
τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ δ ί κ α ι α ε ί χ ε κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι . Ο π ρ ο δ ό τ η ς Ρ ά ι κ κ α ι
ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ί τ ο υ ξ α ν α ε ν τ α φ ι ά σ τ η κ α ν μ ε π ο μ π ώ δ ι κ η τ ε λ ε τ ή ό π ο υ έ
π α ι ρ ν α ν μ έ ρ ο ς χ ι λ ι ά δ ε ς κ ό σ μ ο ς μ ε π ρ ω τ ο σ τ α τ ο ύ ν τ ε ς τ ο υ ς ο ύ γ γ ρ ο υ ς
η γ έ τ ε ς κ α ι η ο π ο ί α έ λ η ξ ε μ ε τ η Δ ι ε θ ν ή . Έ τ σ ι ο π ρ ο δ ό τ η ς Ρ ά ι κ έγ ι
ν ε « σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Ρ ά ι κ » κ α ι ε θ ν ι κ ό ς ή ρ ω α ς τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς , π ε ρ ί π ο υ τ ο
ί δ ι ο ό π ω ς ο Κ ό σ ο υ τ .
Ο Ν ά γ κ ι , ύ σ τ ε ρ α α π ό έ ν α τ υ π ι κ ό γ ρ ά μ μ α π ο υ έ σ τ ε ι λ ε σ τ η ν Κ ε
ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή ξ α ν α μ π ή κ ε σ τ ο κ ό μ μ α κ α ι π ε ρ ί μ ε ν ε σ ί γ ο υ ρ ο ς τ η ν
179
ε ξ έ λ ι ξ η τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν π ο υ θ α τ ο ν έ φ ε ρ α ν σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α . Κ ι α υ τ ά
δ ε ν ά ρ γ η σ α ν .
Μ ε τ ά α π ό τ ο Ρ ά ι κ β γ ή κ α ν σ τ η ν σ κ η ν ή κ α ι ά λ λ ο ι π ο λ λ ο ί , π ρ ώ η ν
κ α τ ά δ ι κ ο ι , α ξ ι ω μ α τ ι κ ο ί κ α ι π α π ά δ ε ς , π ο λ ι τ ι κ ο ί κ α τ ά δ ι κ ο ι κ α ι κλέ
φ τ ε ς , σ τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς δ ί ν ο ν τ α ν η θ ι κ ή και υ λ ι κ ή ι κ α ν ο π ο ί η σ η . Η χ ή
ρ α τ ο υ Ρ ά ι κ π ή ρ ε σ α ν α ν τ ί τ ι μ ο , γ ι α τ η ν π ρ ο δ ο σ ί α τ ο υ σ υ ζ ύ γ ο υ τ η ς ,
200.000 φ ο ρ ί ν τ α κ α ι ο ι ε φ η μ ε ρ ί δ ε ς τ η ς Β ο υ δ α π έ σ τ η ς δ η μ ο σ ί ε υ σ α ν
τ η ν ε ί δ η σ η γ ι α τ η μ ε γ α λ ο ψ υ χ ί α τ η ς « Κ υ ρ ί α ς Ρ ά ι κ » π ο υ χ ά ρ ι σ ε αυ
τ ά τ α φ ο ρ ί ν τ α σ τ α λ α ϊ κ ά κ ο λ λ έ γ ι α . Ο ι κ α τ α δ ι κ α σ μ έ ν ο ι α π ό τ α δ ι κ α
σ τ η ρ ί α α ν α κ η ρ ύ χ τ η κ α ν θ ύ μ α τ α τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι , τ ο υ Γ κ ά μ π ο ρ Π έ τ ε ρ
κ α ι τ ο υ Μ ί χ α λ Φ ά ρ κ α ς , π ο υ σ υ ν ε λ ή φ θ η κ ε ε κ ε ί ν ε ς τ ις μ έ ρ ε ς . Ο ι α
ν ώ τ α τ ο ι ε π ί σ η μ ο ι δ ι κ α ι ο λ ο γ ο ύ ν τ α ν μ π ρ ο σ τ ά σ τ η ν α ν τ ί δ ρ α σ η γ ι α
τ α « ε γ κ λ ή μ α τ α » . « Μ α τ ι ν α κ ά ν α μ ε — έ λ ε γ ε ο Υ π ο υ ρ γ ό ς Δ ι κ α ι ο σ ύ
ν η ς — α φ ο ύ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Ρ ά ι κ π α ρ α δ έ χ τ η κ ε ο ί δ ι ο ς τ ι ς κ α τ η γ ο
ρ ί ε ς ; » .
Ο Χ έ γ κ ε ν τ ο υ ς , ό τ α ν ή τ α ν α κ ό μ α π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς , κ ά τ ω α π ό τ η ν
π ί ε σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , δ ή λ ω ν ε : « Λ υ π ο ύ μ α σ τ ε π ο λ ύ π ο υ τ ο κ ό μ μ α
κ α ι η κ υ β έ ρ ν η σ η μ α ς σ υ κ ο φ ά ν τ η σ α ν τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς » , ε ν ώ ο
Γ κ έ ρ ο σ τ ο ν π ρ ώ τ ο τ ο υ λ ό γ ο μ ε τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α τ η ς ε κ λ ο γ ή ς τ ο υ ε π ι κ ε
φ α λ ή ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς ε ί π ε ό τ ι « τ ο κ ό μ μ α μ α ς έ χ ε ι α κ ό μ α χ ρ έ η ν α ξ ο
φ λ ή σ ε ι π ρ ο ς τ η ν Έ ν ω σ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ώ ν κ α ι π ρ ο ς
τ ο υ ς η γ έ τ ε ς τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς , ν α ξ ε σ κ ε π ά σ ε ι τ ι ς σ υ κ ο φ α ν τ ί ε ς
π ο υ δ ι α σ π ε ί ρ α μ ε σ ε β ά ρ ο ς τ η ς Ο μ ο σ π ο ν δ ι α κ ή ς Δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς τ η ς
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς » .
Ο Γ κ έ ρ ο , π ο υ ή τ α ν έ ν α ς α π ό τ ο υ ς π α λ ι ό τ ε ρ ο υ ς η γ έ τ ε ς τ ο υ κ ό μ
μ α τ ο ς , σ ' ό λ α α υ τ ά π ο υ σ υ ν έ β α ι ν α ν φ ά ν η κ ε ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ή ς κ α ι δει
λ ό ς , π α ρ ά δ ε ρ ν ε δ ώ θ ε - κ ε ί θ ε κ α ι κ ι ν ο ύ ν τ α ν σ α ν α ν δ ρ ε ί κ ε λ ο δ ε μ έ ν ο
α π ό τ α ν ή μ α τ α τ ω ν π ρ α γ μ α τ ι κ ώ ν η θ ο π ο ι ώ ν τ η ς ο υ γ γ ρ ι κ ή ς τ ρ α γ ω
δ ί α ς . Ό τ α ν ο Τ ί τ ο β ρ ί σ κ ο ν τ α ν γ ι α « δ ι α κ ο π έ ς » σ τ η ν Κ ρ ι μ α ί α , ο
Γ κ έ ρ ο π ή γ ε κ α ι σ υ ν ο μ ί λ η σ ε μ ' α υ τ ό ν σ τ η ν έ π α υ λ η τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι τ ρ ε ι ς μ α ζ ί μ ε τ ι ς α κ ο λ ο υ θ ί ε ς τ ο υ ς , « έ κ α ν α ν π ε ρ ί π α τ ο
σ τ η ν α κ ρ ο γ ι α λ ι ά , σ υ ν ο μ ί λ η σ α ν κ α ι φ ω τ ο γ ρ α φ ή θ η κ α ν » . « Ι σ τ ο ρ ι
κ ή » φ ω τ ο γ ρ α φ ί α , α ν θ α γ ρ ά φ ο ν τ α ν κ ά π ο τ ε η ι σ τ ο ρ ί α τ ω ν μ η χ α ν ο ρ
ρ α φ ι ώ ν κ α ι σ κ ε υ ω ρ ι ώ ν σ ε β ά ρ ο ς τ ω ν λ α ώ ν . Ε δ ώ , σ τ η ν έ π α υ λ η τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , σ τ η Γ ι ά λ τ α , έ γ ι ν ε η π ρ ώ τ η σ υ μ φ ι λ ί ω σ η κ α ι , κ ά τ ι μέ
ρ ε ς α ρ γ ό τ ε ρ α , ο Γ κ έ ρ ο μ ε τ ο ν Χ έ γ κ ε ν τ ο υ ς κ α ι Κ ά ν τ α ρ π ή γ α ν σ τ ο
Β ε λ ι γ ρ ά δ ι , ό π ο υ σ υ ν ο μ ί λ η σ α ν μ ε τ ο Ρ ά ν κ ο β ι τ ς . Δ ε ν π έ ρ α σ ε π ο λ ύ ς
κ α ι ρ ό ς κ α ι , ό τ α ν ά ρ χ ι σ α ν ο ι τ α ρ α χ έ ς , ο Γ κ έ ρ ο π ε τ ά χ τ η κ ε σ τ α σ κ ο υ
π ί δ ι α κ α ι ο Κ ά ν τ α ρ , μ ε τ η ν ε υ λ ο γ ί α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ι ς μ α ν ο ύ -
180
β ρ ε ς τ ο υ Μ ι κ ο γ ι ά ν κ α ι τ ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή ι δ ε ο λ ό γ ο υ Σ ο υ σ λ ό φ τ ρ ο -
μ π α ρ ί σ τ η κ ε κ α ι έ γ ι ν ε π ρ ώ τ ο ς γ ρ α μ μ α τ έ α ς .
Σ τ ο μ ε τ α ξ ύ ο Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι , α φ ο ύ β γ ή κ ε α π ό τ η ν τ ρ ύ π α , π ή ρ ε τ η
δ ύ ν α μ η , έ β γ α λ ε α λ α λ α γ μ ό θ ρ ι ά μ β ο υ δ ι α κ ή ρ υ ξ ε τ η « δ η μ ο κ ρ α τ ί α »
κ α ι ο Τ ί τ ο ή τ α ν σ τ ο α π ο κ ο ρ ύ φ ω μ α τ η ς ν ί κ η ς . Η α ν τ ί δ ρ α σ η ή ρ θ ε
σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α , έ τ ρ ε ξ ε α π ' έ ξ ω ο σ υ μ μ ο ρ ι τ ι σ μ ό ς , α ν α σ υ γ κ ρ ο τ ή θ η
κ α ν τ α κ ό μ μ α τ α τ η ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς , τ ο φ α σ ι σ τ ι κ ό , τ ο χ ο ρ τ ι κ ό , τ ο
κ λ η ρ ι κ ό . Ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς γ έ μ ι σ ε τ η χ ώ ρ α μ ε κ α τ ά σ κ ο π ο υ ς κ α ι α π '
τ η ν Α υ σ τ ρ ί α έ μ π α ζ ε ό π λ α σ ε μ ε γ ά λ ε ς π ο σ ό τ η τ ε ς . Ο Ρ α δ ι ο σ τ α θ μ ό ς
« Ε λ ε ύ θ ε ρ η Ε υ ρ ώ π η » ο λ η μ ε ρ ί ς κ α ι ο λ ο ν υ χ τ ί ς σ υ ν δ α ύ λ ι ζ ε τ η ν α ν τ ε
π α ν ά σ τ α σ η , έ κ α ν ε έ κ κ λ η σ η γ ι α τ η ν α ν α τ ρ ο π ή κ α ι τ η ν ο λ ο κ λ η ρ ω τ ι
κ ή κ α τ ά λ υ σ η τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ κ α θ ε σ τ ώ τ ο ς . Η Ο υ γ γ α ρ ί α κ α ι α π ό
π ρ ι ν ε ί χ ε α ν ο ί ξ ε ι τ ι ς θ ύ ρ ε ς σ τ ο υ ς κ α μ ο υ φ λ α ρ ι σ μ έ ν ο υ ς σ α ν τ ο υ ρ ί
σ τ ε ς κ α τ ά σ κ ο π ο υ ς .
Ό τ α ν , ε π ι σ τ ρ έ φ ο ν τ α ς α π ό τ η ν Κ ί ν α , τ ο ν Ο χ τ ώ β ρ η , τ ο υ 1956,
π ε ρ ά σ α μ ε σ τ η Β ο υ δ α π έ σ τ η , μ α ς ε ί π α ν τ α ί δ ι α τ α μ έ λ η τ ο υ Π ο λ ι τ ι
κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς τ ω ν Ο ύ γ γ ω ν Ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν ό τ ι « τ ο ν τε
λ ε υ τ α ί ο κ α ι ρ ό ε π ι σ κ έ φ τ ο ν τ α ι τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α 20.000 τ ο υ ρ ί σ τ ε ς » . Ό
τ α ν ε γ ώ τ ο υ ς ε ί π α π ω ς α υ τ ό ε ί ν α ι ε π ι κ ί ν δ υ ν ο , μ ο υ α π ά ν τ η σ α ν : « Μ α
έ χ ο υ μ ε έ σ ο δ α σ ε σ υ ν ά λ λ α γ μ α α π ' α υ τ ο ύ ς » . Μ ε τ ά τ η ν α ν α τ ρ ο π ή τ ο υ
Ρ α κ ό σ ι , π ρ ο π α ν τ ό ς τ ι ς δ ι α β ό η τ ε ς μ έ ρ ε ς τ ο υ Ο χ τ ώ β ρ η , α ν ο ί χ τ η κ α ν
ο ι θ ύ ρ ε ς γ ι α τ ο υ ς χ ο ρ τ ι κ ο ύ ς , γ ι α τ ο υ ς β α ρ ώ ν ο υ ς κ α ι κ ό μ η τ ε ς , γ ι α
τ ο υ ς π ρ ώ η ν α φ έ ν τ ε ς κ α ι κ α τ α π ι ε σ τ έ ς τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς . Ο ' Ε σ τ ε ρ χ α ζ
ε γ κ α τ α σ τ ά θ η κ ε σ τ ο κ έ ν τ ρ ο τ η ς Β ο υ δ α π έ σ τ η ς κ α ι τ η λ ε φ ω ν ο ύ σ ε
σ τ ι ς π ρ ε σ β ε ί ε ς γ ν ω σ τ ο π ο ι ώ ν τ α ς ό τ ι σ κ ο π ε ύ ε ι ν α μ π ε ι ε π ι κ ε φ α λ ή ς
τ η ς κ υ β έ ρ ν η σ η ς . Ο Μ ι ν τ ζ έ ν τ ι , π ο υ ε ί χ ε α π ο φ υ λ α κ ι σ τ ε ί π ρ ω τ ύ τ ε ρ α
έ μ π α ι ν ε σ τ ο μ έ γ α ρ ό του σ υ ν ο δ ε υ ό μ ε ν ο ς α π ό τ η ν « ε θ ν ο φ ρ ο υ ρ ά » κ α ι
ε υ λ ο γ ο ύ σ ε τ ο λ α ό . Σ α ν τ α σ κ ο υ λ ή κ ι α σ τ ι ς ε μ π υ α σ μ έ ν ε ς π λ η γ έ ς α
ν α ζ ω ο γ ο ν ο ύ ν τ α ν τ α π α λ ι ά κ ό μ μ α τ α , κ ό μ μ α τ α κ τ η μ α τ ι ώ ν , α γ ρ ο τ ώ ν ,
σ ο σ ι α λ δ η μ ο κ ρ α τ ώ ν , κ α θ ο λ ι κ ώ ν , τ α ο π ο ί α π ή ρ α ν τ α μ έ γ α ρ α π ο υ εί
χ α ν π ρ ι ν , έ β γ α λ α ν ε φ η μ ε ρ ί δ ε ς και ο Ν ά γ κ ι κ α ι ο Κ ά ν τ α ρ μ π ή κ α ν
σ τ η ν Κ υ β έ ρ ν η σ η . Η α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η σ υ μ π α ρ έ σ υ ρ ε ό λ η τ η ν π ρ ω
τ ε ύ ο υ σ α κ α ι α π λ ώ ν ο ν τ α ν και σ τ ι ς ά λ λ ε ς ε π α ρ χ ί ε ς τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς .
Ό π ω ς μ α ς α φ η γ ή θ η κ ε α ρ γ ό τ ε ρ α ο π ρ ε σ β ε υ τ ή ς μ α ς σ τ η Β ο υ δ α
π έ σ τ η , τ α μ α ν ι α σ μ έ ν α μ π ο υ λ ο ύ κ ι α τ ω ν α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ώ ν κ α τ ε υ θ ύ ν
θ η κ α ν π ρ ώ τ α π ρ ο ς κ ά π ο ι ο χ ά λ κ ι ν ο α ν δ ρ ι ά ν τ α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , π ο υ ε ί χ ε
μ ε ί ν ε ι α κ ό μ α σ ε μ ι α π λ α τ ε ί α τ η ς Β ο υ δ α π έ σ τ η ς . Ό π ω ς χ υ μ ο ύ σ α ν
κ ά π ο τ ε ο ι ο μ ά δ ε ς ε φ ό δ ο υ τ ο υ Χ ί τ λ ε ρ ε ν ά ν τ ι α σ ε κ α θ ε τ ί τ ο π ρ ο ο δ ε υ
τ ι κ ό , έ τ σ ι κ α ι ο ι χ ο ρ τ ι κ ο ί κ α θ ώ ς κ α ι τ α ά λ λ α α π ο β ρ ά σ μ α τ α . τ η ς
Ο υ γ γ α ρ ί α ς , χ ύ μ η ξ α ν μ ε λ ύ σ σ α σ τ ο ν α ν δ ρ ι ά ν τ α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν π α σ κ ί ζ ο -
181
ν τ α ν ν α τ ο ν γ κ ρ ε μ ί σ ο υ ν . Α φ ο ύ δ ε ν τ α κ α τ ά φ ε ρ α ν α κ ό μ α κ α ι μ ε α
τ σ α λ έ ν ι α π α λ α μ ά ρ ι α π ο υ τ α τ ρ α β ο ύ σ ε έ ν α β α ρ ύ τ ρ α χ τ έ ρ , ο ι σ υ μ μ ο
ρ ί τ ε ς έ κ α μ α ν τ η δ ο υ λ ε ι ά τ ο υ ς μ ε τ η β ο ή θ ε ι α τ ω ν η λ ε κ τ ρ ο σ υ γ κ ο λ -
λ η τ ή ρ ω ν . Η π ρ ώ τ η τ ο υ ς π ρ ά ξ η ή τ α ν σ υ μ β ο λ ι κ ή : γ κ ρ ε μ ί ζ ο ν τ α ς τ ο ν
α ν δ ρ ι ά ν τ α τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ή θ ε λ α ν ν α π ο ύ ν ε ό τ ι θ α κ α τ α σ τ ρ έ ψ ο υ ν ό,τ ι εί
χ ε μ ε ί ν ε ι α κ ό μ α σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α α π ό τ ο ν σ ο σ ι α λ ι σ μ ό , α π ό τ η δ ι κ τ α
τ ο ρ ί α τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ , α π ό τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό . Η κ α τ α
σ τ ρ ο φ ή , ο ι δ ο λ ο φ ο ν ί ε ς , η α ν α μ π ο μ π ο ύ λ α κ υ ρ ί ε υ σ α ν ό λ η τ η ν π ό λ η .
Α π ' τ α χ έ ρ ι α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ Σ ο υ σ λ ό φ έ φ υ γ ε κ ι α υ τ ό
τ ο ψ ω ρ ι ά ρ ι κ ο π ο υ λ ί ο Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι . Α υ τ ό ς ο π ρ ο δ ό τ η ς , σ τ ο ν ο π ο ί ο
η Μ ό σ χ α σ τ ή ρ ι ξ ε τ ι ς ε λ π ί δ ε ς , σ α ν ο π ν ι γ μ έ ν ο ς π ο υ π ι ά ν ε τ α ι α π ό τ α
μ α λ λ ι ά τ ο υ γ ι α ν α γ λ υ τ ώ σ ε ι α π ' τ ο θ ά ν α τ ο , σ τ ο κ ύ μ α τ η ς ε π α ν α σ τ α
τ ι κ ή ς μ α ν ί α ς , έ δ ε ι ξ ε π ο ι ο ς ή τ α ν , ε ξ ά γ γ ε ι λ ε τ ο α ν τ ι δ ρ α σ τ ι κ ό του
π ρ ό γ ρ α μ μ α κ α ι έ κ α μ ε δ η μ ό σ ι α δ η λ ώ σ ε ι ς γ ι α τ η ν α π ο χ ώ ρ η σ η τ η ς
Ο υ γ γ α ρ ί α ς α π ό τ ο Σ ύ μ φ ω ν ο τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς . Σ ο β ι ε τ ι κ ό ς π ρ ε σ β ε υ
τ ή ς σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α ή τ α ν κ ά π ο ι ο ς Α ν τ ρ ό π ο φ , ά ν θ ρ ω π ο ς τ η ς Κ α -
Γ κ ε Μ π ε , π ο υ α ρ γ ό τ ε ρ α π ή ρ ε π ρ ο α γ ω γ ή κ α ι έ π α ι ξ ε έ ν α ν π ο τ α π ό ρό
λ ο κ α ι ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς . Α υ τ ό ς ο π ρ ά χ τ ο ρ α ς μ ε ε τ ι κ έ τ α π ρ ε σ β ε υ τ ή ,
β ρ έ θ η κ ε π ε ρ ι κ υ κ λ ω μ έ ν ο ς α π ό τ η ν α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η π ο υ ξ έ σ π α σ ε .
Κ α ι ό τ α ν τ α α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ά γ ε γ ο ν ό τ α ε ξ ε λ ί σ σ ο ν τ α ν α ν ο ι χ τ ά , ό
τ α ν ο Ν ά γ κ ι μ π ή κ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ η ς κ υ β έ ρ ν η σ η ς , ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί σ υ
ν έ χ ι ζ α ν α κ ό μ α ν α τ ο ν υ π ο σ τ η ρ ί ζ ο υ ν , ε λ π ί ζ ο ν τ α ς , ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , ν α
τ ο ν κ ρ α τ ή σ ο υ ν κ ά τ ω α π ό έ λ ε γ χ ο . Ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς , ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν
π ρ ώ τ η μ ι σ ο ε π έ μ β α σ η τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο ύ , ο Α ν τ ρ ό π ο φ έ λ ε γ ε
σ τ ο ν π ρ ε σ β ε υ τ ή μ α ς σ τ η Β ο υ δ α π έ σ τ η :
— Δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α θ ε ω ρ ή σ ο υ μ ε α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ ε ς τ ο υ ς ε ξ ε γ ε ρ μ έ
ν ο υ ς , γ ι α τ ί σ ' α υ τ ο ύ ς υ π ά ρ χ ο υ ν κ α ι τ ί μ ι ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι . Η ν έ α κ υ β έ ρ
ν η σ η ε ι ν α ι κ α λ ή κ α ι ε ί ν α ι α ν α γ κ α ί ο ν α κ ρ α τ η θ ε ί γ ι α ν α σ τ α θ ε ρ ο
π ο ι ή σ ε ι τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η .
— Π ώ ς σ ο υ φ α ί ν ο ν τ α ι ο ι λ ό γ ο ι τ ο υ Ν ά γ κ ι ; - τ ο ν ρ ώ τ η σ ε ο π ρ ε
σ β ε υ τ ή ς μ α ς .
— Δ ε ν ε ί ν α ι ά σ χ η μ ο ι - α π ά ν τ η σ ε ο Α ν τ ρ ό π ο φ κ α ι ό τ α ν ο σ ύ
ν τ ρ ο φ ό ς μ α ς τ ο υ ε ί π ε ό τ ι α υ τ ά π ο υ λ έ γ ο ν τ α ν γ ι α τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ
ν ω σ η δ ε ν τ ο υ φ α ί ν ο ν τ α ν σ ω σ τ ά , ε κ ε ί ν ο ς α π ά ν τ η σ ε .
— Υ π ά ρ χ ε ι α ν τ ι σ ο β ι ε τ ι σ μ ό ς , μ α ο τ ε λ ε υ τ α ί ο ς λ ό γ ο ς τ ο υ Ν ά γ κ ι
δ ε ν ή τ α ν ά σ χ η μ ο ς κ α ι δ ε ν ή τ α ν α ν τ ι σ ο β ι ε τ ι κ ό ς . Ο Ν ά γ κ ι ζ η τ ε ί ν α
σ υ ν δ ε θ ε ί μ ε τ ι ς μ ά ζ ε ς . Τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο ε ί ν α ι κ α λ ό κ α ι έ χ ε ι κύ
ρ ο ς .
Ο ι α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ ε ς δ ρ ο ύ σ α ν μ ε τ ό σ η α υ θ ά δ ε ι α , π ο υ κ α ι τ ο ν ί δ ι ο
τ ο ν Α ν τ ρ ό π ο φ μ α ζ ί μ ε ό λ ο τ ο π ρ ο σ ω π ι κ ό τ ο υ ς έ β γ α λ α ν σ τ ο δ ρ ό μ ο
182
κ α ι τ ο υ ς ά φ η σ α ν εκεί ώ ρ ε ς ο λ ό κ λ η ρ ε ς . Ε μ ε ί ς π α ρ α γ γ ε ί λ α μ ε σ τ ο ν
π ρ ε σ β ε υ τ ή μ α ς σ τ η Β ο υ δ α π έ σ τ η ν α π ά ρ ε ι μ έ τ ρ α γ ι α τ η φ ρ ο ύ ρ η σ η
τ η ς π ρ ε σ β ε ί α ς και τ ο υ π ρ ο σ ω π ι κ ο ύ κ α ι ν α σ τ ή σ ε ι τ ο π ο λ υ β ό λ ο σ τ ο
κ ε φ α λ ό σ κ α λ ο · α ν ο ι α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ ε ς τ ο λ μ ο ύ σ α ν ν α θ ί ξ ο υ ν τ η ν π ρ ε
σ β ε ί α , τ ό τ ε ν α ά ν ο ι γ α ν π υ ρ χ ω ρ ί ς δ ι σ τ α γ μ ό . Ό μ ω ς ό τ α ν ο π ρ ε σ β ε υ
τ ή ς μ α ς ζ ή τ η σ ε ό π λ α α π ό τ ο ν Α ν τ ρ ό π ο φ γ ι α ν α ε ξ α σ φ α λ ί σ ε ι τ η
φ ρ ο ύ ρ η σ η τ η ς π ρ ε σ β ε ί α ς μ α ς , α υ τ ό ς α ρ ν ή θ η κ ε :
— Ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε δ ι π λ ω μ α τ ι κ ή α σ υ λ ί α , γ ι ' α υ τ ό δ ε σ α ς π ε ι ρ ά ζ ε ι
κ α ν έ ν α ς .
— Τι δ ι π λ ω μ α τ ι κ ή α σ υ λ ί α ; ! - του ε ί π ε ο π ρ ε σ β ε υ τ ή ς μ α ς . Ε κ ε ί
ν ο ι σ α ς έ β γ α λ α ν σ τ ο δ ρ ό μ ο .
— Ό χ ι , ό χ ι — τ ο υ ε ί π ε ο Α ν τ ρ ό π ο φ — α ν σ α ς δ ό σ ο υ μ ε ό π λ α
μ π ο ρ ε ί ν α δ η μ ι ο υ ρ γ η θ ε ί κ α ν έ ν α ε π ε ι σ ό δ ι ο .
— Τ ό τ ε , τ ο υ ε ί π ε ο α ν τ ι π ρ ό σ ω π ό ς μ α ς - ε γ ώ σ α ς το ζ η τ ώ ε π ί σ η
μ α ε ξ ο ν ό μ α τ ο ς τ η ς Α λ β α ν ι κ ή ς Κ υ β έ ρ ν η σ η ς .
— Θ α ρ ω τ ή σ ω τ η Μ ό σ χ α - ε ί π ε ο Α ν τ ρ ό π ο φ κ α ι ό τ α ν τ ο α ί τ η μ α
δ ε ν έ γ ι ν ε δ ε χ τ ό ο π ρ ε σ β ε υ τ ή ς μ α ς τ ο υ δ ή λ ω σ ε :
— Σ ύ μ φ ω ν ο ι , α λ λ ά ν α ξ έ ρ ε τ ε ό τ ι ε μ ε ί ς θ α α μ υ ν θ ο ύ μ ε μ ε τ α π ε ρ ί
σ τ ρ ο φ α κ α ι μ ε τ α κ υ ν η γ η τ ι κ ά δ ί κ α ν α π ο υ δ ι α θ έ τ ο υ μ ε .
Ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς ε ί χ ε κ λ ε ι σ τ ε ί σ τ η ν π ρ ε σ β ε ί α κ α ι δ ε ν
τ ο λ μ ο ύ σ ε ν α ξ ε μ υ τ ί σ ε ι . Έ ν α ς α ξ ι ω μ α τ ο ύ χ ο ς τ ο υ Υ π ο υ ρ γ ε ί ο υ Ε ξ ω
τ ε ρ ι κ ώ ν τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς , π ο υ κ α τ α δ ι ώ κ ο ν τ α ν α π ό τ ο υ ς σ υ μ μ ο ρ ί τ ε ς ,
ζ ή τ η σ ε ά σ υ λ ο σ τ η ν π ρ ε σ β ε ί α μ α ς κ α ι ε μ ε ί ς τ ο ν δ ε χ τ ή κ α μ ε . Ε ί π ε
σ τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς μ α ς ό τ ι ε ί χ ε π ά ε ι κ α ι σ τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή π ρ ε σ β ε ί α ,
α λ λ ά δ ε ν τ ο ν ε ί χ α ν δ ε χ τ ε ί .
Τ α σ ο β ι ε τ ι κ ά σ τ ρ α τ ε ύ μ α τ α , π ο υ σ τ ρ α τ ο π έ δ ε υ α ν σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α ,
σ τ η ν α ρ χ ή , ε π έ μ β η κ α ν , μ α ύ σ τ ε ρ α υ π ο χ ώ ρ η σ α ν κ ά τ ω α π ό τ η ν π ί ε
σ η τ ο υ Ν ά γ κ ι κ α ι τ ο υ Κ ά ν τ α ρ κ α ι η σ ο β ι ε τ ι κ ή κ υ β έ ρ ν η σ η δ ή λ ω σ ε
ό τ ι ή τ α ν π ρ ό θ υ μ η ν α α ρ χ ί σ ε ι τ ι ς δ ι α π ρ α γ μ α τ ε ύ σ ε ι ς γ ι α τ η ν α π ο χ ώ
ρ η σ ή τ ο υ ς α π ό τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α . Κ α ι ε ν ώ ο ι α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ ε ς έ κ α ν α ν
θ ρ α ύ σ η , η Μ ό σ χ α φ ο β ο ύ ν τ α ν . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ τ ρ ε μ ε , δ ί σ τ α ζ ε ν α ε
π ε μ β ε ί . Ο Τ ί τ ο ή τ α ν β α σ ι λ ι ά ς τ η ς κ α τ ά σ τ α σ η ς κ α ι υ π ο σ τ η ρ ι χ τ ή ς
τ ο υ ' Ι μ ρ ε Ν ά γ κ ι , μ ά λ ι σ τ α ε ί χ ε π α ρ α τ ά ξ ε ι τ α σ τ ρ α τ ε ύ μ α τ α κ α ι π ρ ο ε
τ ο ι μ ά ζ ο ν τ α ν ν α ε π ε μ β ε ί . Τ ό τ ε η Μ ό σ χ α έ σ τ ε ι λ ε σ τ η Β ο υ δ α π έ σ τ η
τ ο ν κ α τ ά λ λ η λ ο ά ν θ ρ ω π ο , τ ο ν μ ε τ α π ρ ά τ η Μ ι κ ο γ ι ά ν μ α ζ ί μ ε τ ο ν κ ό
κ ο ρ α Σ ο υ σ λ ό φ .
Ε μ ε ί ς , ε δ ώ σ τ α Τ ί ρ α ν α , δ ε ν π α ρ α λ ε ί ψ α μ ε ν α π ο ύ μ ε τ ο λ ό γ ο μ α ς .
Κ ά λ ε σ α τ ο ν σ ο β ι ε τ ι κ ό π ρ ε σ β ε υ τ ή κ α ι τ ο υ ε ί π α α γ α ν α χ τ ι σ μ έ ν ο ς :
— Ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε ε ν τ ε λ ώ ς α π λ η ρ ο φ ό ρ η τ ο ι γ ι α ό σ α σ υ μ β α ί ν ο υ ν
σ ε ο ρ ι σ μ έ ν ε ς σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς . Ο Τ ί τ ο μ ε τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ ο υ
183
έ χ ο υ ν δ ά χ τ υ λ ο σ τ η ν ο ρ γ ά ν ω σ η τ η ς α ν τ ε π α ν ά σ τ ά σ η ς σ τ η ν Ο υ γ γ α
ρ ί α . Ε σ ε ί ς α φ ή ν ε τ ε τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α σ τ ο ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό κ α ι σ τ ο ν Τί
τ ο . Π ρ έ π ε ι ν α ε π ε μ β ε ί τ ε έ ν ο π λ α κ α ι ν α κ ά μ ε τ ε p i a z z a p u l i t a ό σ ο δ ε ν
ε ί ν α ι α ρ γ ά .
Τ ο υ υ π ε ν θ ύ μ ι σ α τ ο υ ς σ κ ο π ο ύ ς τ ο υ Τ ί τ ο κ α ι κ α τ ά κ ρ ι ν α τ η ν ε μ π ι
σ τ ο σ ύ ν η , π ο υ ε ί χ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ρ ό ς α υ τ ό ν κ α θ ώ ς και τ η ν ε μ π ι
σ τ ο σ ύ ν η τ ο υ Σ ο υ σ λ ό φ π ρ ο ς τ η ν « α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή » τ ο υ Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι .
— Ν α π ο ι ο ς ε ί ν α ι ο Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι — τ ο υ λ έ ω — . Τ ώ ρ α σ τ η ν Ο υ γ
γ α ρ ί α χ ύ ν ε τ α ι α ί μ α κ α ι π ρ έ π ε ι ν α β ρ ε θ ο ύ ν ο ι έ ν ο χ ο ι .
Α υ τ ό ς μ ο υ α π ά ν τ η σ ε :
— Η κ α τ ά σ τ α σ η ε ί ν α ι σ ο β α ρ ή , α λ λ ά ε μ ε ί ς δ ε θ α α φ ή σ ο υ μ ε τ η ν
Ο υ γ γ α ρ ί α ν α τ η ν π ά ρ ε ι ο ε χ θ ρ ό ς . Τ ι ς α π ό ψ ε ι ς π ο υ μ ο υ ε κ φ ρ ά σ α τ ε
θ α τ ι ς δ ι α β ι β ά σ ω σ τ η Μ ό σ χ α .
Ε ί ν α ι γ ν ω σ τ ό τ ι σ υ ν έ β η κ ε σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α ι σ τ η Β ο υ δ α π έ σ τ η .
Σ κ ο τ ώ θ η κ α ν χ ι λ ι ά δ ε ς ά ν ρ θ ω π ο ι . Η α ν τ ί δ ρ α σ η ε ξ ο π λ ι σ μ έ ν η α π ό τ ο
ε ξ ω τ ε ρ ι κ ό , θ έ ρ ι σ ε , ν τ ο υ φ έ κ ι σ ε σ τ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς , κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς και
δ η μ ο κ ρ ά τ ε ς , γ υ ν α ί κ ε ς κ α ι π α ι δ ι ά , έ κ α ψ ε σ π ί τ ι α , γ ρ α φ ε ί α κ α ι έ κ α μ ε
ό,τ ι μ π ό ρ ε σ ε . Ο σ υ μ μ ο ρ ι τ ι σ μ ό ς β α σ ί λ ε υ σ ε μ έ ρ ε ς ο λ ό κ λ η ρ ε ς . Η μ ό
ν η μ ι κ ρ ή α ν τ ί σ τ α σ η π ο υ π ρ ο β λ ή θ η κ ε ή τ α ν η α ν τ ί σ τ α σ η τ ω ν μ ο ν ά
δ ω ν τ η ς α σ φ ά λ ε ι α ς τ η ς Β ο υ δ α π έ σ τ η ς , ε ν ώ ο ο υ γ γ ρ ι κ ό ς σ τ ρ α τ ό ς και
τ ο Κ ό μ μ α τ ω ν Ο ύ γ γ ρ ω ν Ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν ε ξ ο υ δ ε τ ε ρ ώ θ η κ α ν κ α ι δ ι α λ ύ
θ η κ α ν . Ο Κ ά ν τ α ρ έ κ δ ο σ ε τ ο δ ι ά τ α γ μ α δ ι ά λ υ σ η ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς τ ω ν
Ο ύ γ γ ρ ω ν Ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν , π ρ ά ξ η μ ε τ η ν ο π ο ί α έ δ ε ι ξ ε π ο ι ο ς ή τ α ν και
α ν α κ ο ί ν ω σ ε τ η ν ί δ ρ υ σ η τ ο υ ν έ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , τ ο υ Σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ Ε ρ
γ α τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς , τ ο ο π ο ί ο θ α σ υ γ κ ρ ο τ ο ύ σ α ν ο Κ ά ν τ α ρ , ο Ν ά γ κ ι
κ α ι ά λ λ ο ι .
Η σ ο β ι ε τ ι κ ή π ρ ε σ β ε ί α έ μ ε ν ε π ε ρ ι κ υ κ λ ω μ έ ν η α π ό τ α τ ά ν κ ς και
μ έ σ α σ ' α υ τ ή ρ α δ ι ο υ ρ γ ο ύ σ α ν ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , ο Σ ο υ σ λ ό φ , ο Α ν τ ρ ό π ο φ ,
π ο ι ο ς ξ έ ρ ε ι κ α ι π ο ι ο ι ά λ λ ο ι .
Η α ν τ ί δ ρ α σ η μ ε τ ο υ ς Κ ά ν τ α ρ κ α ι Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι ε π ι κ ε φ α λ ή ς ,
κ λ ε ι σ μ έ ν ο ι σ τ η Β ο υ λ ή , ό π ο υ έ κ α ν α ν « δ ι α β ο ύ λ ι α » , σ υ ν έ χ ι ζ α ν τ ι ς εκ
κ λ ή σ ε ι ς π ρ ο ς τ α δ υ τ ι κ ά κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ά κ ρ ά τ η γ ι α έ ν ο π λ η ε π έ μ β α σ η
ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς . Τ ε λ ι κ ά ο φ ο β ι σ μ έ ν ο ς Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ ε κ α ι έ δ ο σ ε δ ι α τ α γ ή . Ο ι σ ο β ι ε τ ι κ έ ς θ ω ρ α κ ι σ μ έ
ν ε ς δ υ ν ά μ ε ι ς κ ι ν ή θ η κ α ν π ρ ο ς τ η Β ο υ δ α π έ σ τ η και ά ρ χ ι σ α ν ο ι ο δ ο
μ α χ ί ε ς . Ο δ ο λ ο π λ ό κ ο ς Μ ι κ ο γ ι ά ν έ μ π α σ ε τ ο ν Α ν τ ρ ό π ο φ σ ' έ ν α τ ά ν κ
184
κ α ι τ ο ν έ σ τ ε ι λ ε σ τ η Β ο υ λ ή ν α α π ο σ ύ ρ ε ι α π ό κει τ ο ν Κ ά ν τ α ρ γ ι α ν α
μ η χ α ν ε υ τ ε ί μ ' α υ τ ό ν . Έ τ σ ι κ α ι σ υ ν έ β η κ ε . Ο Κ ά ν τ α ρ ά λ λ α ξ ε π ά λ ι
α φ ε ν τ ι κ ό , ά λ λ α ξ ε π ά λ ι π ο υ κ ά μ ι σ ο , ή ρ θ ε σ τ η ν α γ κ α λ ι ά τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι
κ ώ ν κ α ι π ρ ο σ τ α τ ε υ ό μ ε ν ο ς α π ό τ α τ ά ν κ ς τ ο υ ς , έ κ α μ ε έ κ κ λ η σ η σ τ ο
λ α ό ν α σ τ α μ α τ ή σ ε ι τ ι ς τ α ρ α χ έ ς κ α ι κ ά λ ε σ ε τ ο υ ς α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ ε ς ν α
κ α τ α θ έ σ ο υ ν τ α ό π λ α κ α ι ν α π α ρ α δ ο θ ο ύ ν .
Η κ υ β έ ρ ν η σ η τ ο υ Ν ά γ κ ι τ ό σ ο ε ί χ ε τ α ψ ω μ ι ά τ η ς . Η α ν τ ε π α ν ά
σ τ α σ η κ α τ α σ τ ά λ θ η κ ε κ α ι ο Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι β ρ ή κ ε ά σ υ λ ο σ τ η ν π ρ ε
σ β ε ί α τ ο υ Τ ί τ ο . Ή τ α ν ε π ό μ ε ν ο , γ ι α τ ί ή τ α ν π ρ ά χ τ ο ρ α ς τ ο υ Τ ί τ ο κ α ι
τ η ς π α γ κ ό σ μ ι α ς α ν τ ί δ ρ α σ η ς . Ε ί χ ε κ α ι τ η ν υ π ο σ τ ή ρ ι ξ η τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ , α λ λ ά τ ο υ ξ έ φ υ γ ε α π ό τ ο χ έ ρ ι , ε π ε ι δ ή ή θ ε λ ε ν α π ρ ο χ ω ρ ή σ ε ι ,
κ α ι π ρ ο χ ώ ρ η σ ε π α ρ α π έ ρ α . Μ ή ν ε ς ο λ ό κ λ η ρ ο υ ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ φ ι -
λ ο ν ι κ ο ύ σ ε μ ε τ ο ν Τ ί τ ο γ ι α ν α π ά ρ ε ι τ ο Ν ά γ κ ι , π ο υ ο τ ε λ ε υ τ α ί ο ς δ ε ν
τ ο ν π α ρ ά δ ι ν ε , ώ σ π ο υ ή ρ θ α ν σ ε σ υ ν δ ι α λ λ α γ ή ν α π α ρ α δ ο θ ε ί σ τ ο υ ς
Ρ ο υ μ ά ν ο υ ς ο Ν ά γ κ ι . Σ τ η δ ι ά ρ κ ε ι α π ο υ γ ί ν ο ν τ α ν ο ι δ ι α π ρ α γ μ α τ ε ύ
σ ε ι ς μ ε τ ο ν Τ ί τ ο σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ ό τ ο π ρ ό β λ η μ α , ο Κ ρ ί λ ο φ , σ ο β ι ε
τ ι κ ό ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς σ τ α Τ ί ρ α ν α , ζ ή τ η σ ε τ η γ ν ώ μ η μ α ς , α ν ή μ α σ τ α ν ή
ό χ ι σ ύ μ φ ω ν ο ι ν α π ά ε ι σ τ η Ρ ο υ μ α ν ί α ο Ν ά γ κ ι .
— Ο ' Ι μ ρ ε Ν ά γ κ ι , ό π ω ς έ χ ο υ μ ε δ η λ ώ σ ε ι κ α ι π ρ ω τ ύ τ ε ρ α , — α π ά
ν τ η σ α σ τ ο ν Κ ρ ί λ ο φ — ε ί ν α ι έ ν α ς π ρ ο δ ό τ η ς π ο υ ά ν ο ι ξ ε τ ι ς π ό ρ τ ε ς
σ τ ο φ α σ ι σ μ ό σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α . Τ ώ ρ α γ ί ν ε τ α ι π ρ ό τ α σ η ν α π ά ε ι σ ε μ ι α
φ ί λ η χ ώ ρ α α υ τ ό ς ο π ρ ο δ ό τ η ς , π ο υ σ κ ό τ ω σ ε κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς , π ρ ο ο
δ ε υ τ ι κ ο ύ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς , π ο υ σ κ ό τ ω σ ε σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς σ τ ρ α τ ι ώ τ ε ς κ α ι έ
κ α μ ε έ κ κ λ η σ η σ τ ο υ ς ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς γ ι α ε π έ μ β α σ η . Α υ τ ό ε ί ν α ι μ ε γ ά
λ η υ π ο χ ώ ρ η σ η κ α ι ε μ ε ί ς δ ε ν σ υ μ φ ω ν ο ύ μ ε .
Α φ ο ύ κ α τ ε υ ν ά σ τ η κ α ν τ α π ά θ η κ α ι ε ν τ α φ ι ά σ τ η κ α ν τ α θ ύ μ α τ α
τ η ς ο υ γ γ ρ ι κ ή ς α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η ς , έ ρ γ ο π ρ ο π α ν τ ό ς τ ο υ Τ ί τ ο κ α ι τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο Ν ά γ κ ι ε κ τ ε λ έ σ τ η κ ε . Κ ι α υ τ ή η π ρ ά ξ η δ ε ν ή τ α ν σ ω
σ τ ή , ό χ ι γ ι α τ ί δ ε ν ά ξ ι ζ ε ν α ε κ τ ε λ ε σ τ ε ί ο Ν ά γ κ ι , μ α α υ τ ό ν α μ η γ ί ν ο
ν τ α ν ό π ω ς έ γ ι ν ε κ ρ υ φ ά , χ ω ρ ί ς δ ί κ η , χ ω ρ ί ς δ η μ ό σ ι ο ξ ε σ κ έ π α σ μ α .
Έ π ρ ε π ε ν α δ ι κ α σ τ ε ί κ α ι ν α τ ι μ ω ρ η θ ε ί δ η μ ό σ ι α , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο υ ς
ν ό μ ο υ ς τ η ς χ ώ ρ α ς υ π ή κ ο ο ς τ η ς ο π ο ί α ς ή τ α ν . Μ α , α σ φ α λ ώ ς , η δ ί κ η
δ ε σ υ ν έ φ ε ρ ε ο ύ τ ε σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ύ τ ε σ τ ο ν Κ ά ν τ α ρ , ο ύ τ ε κ α ι
σ τ ο ν Τ ί τ ο , γ ι α τ ί ο Ν ά γ κ ι μ π ο ρ ε ί ν α έ β γ α ζ ε σ τ α φ ό ρ α τ α ά π λ υ τ α ε
κ ε ί ν ω ν π ο υ δ ι η ύ θ υ ν α ν τ α ν ή μ α τ α τ η ς α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή ς σ υ ν ω μ ο
σ ί α ς .
Α ρ γ ό τ ε ρ α , ό τ α ν η α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α τ α σ τ ά λ θ η
κε, ή ρ θ α ν σ ε φ ω ς π ο λ λ ά σ τ ο ι χ ε ί α π ο υ α π ό δ ε ι χ ν α ν τ η σ υ ν ε ν ο χ ή τ ω ν
σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν η γ ε τ ώ ν σ τ α γ ε γ ο ν ό τ α τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς . Ε μ ε ί ς , α σ φ α λ ώ ς ,
ε ί χ α μ ε υ π ο ψ ί ε ς γ ι α τ ο ρ ό λ ο π ο υ έ π α ι ξ α ν ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί , π ρ ο π α ν τ ό ς
185
σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν κ α θ α ί ρ ε σ η τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι , τ η ν υ π ο σ τ ή ρ ι ξ η τ ο υ Ν ά γ κ ι ,
κ . λ π . Μ α ε μ ε ί ς τ ό τ ε δ ε ν ξ έ ρ α μ ε μ ε α κ ρ ί β ε ι α π ω ς δ ι ε ξ ή χ θ η κ ε η σ υ
ν ε ρ γ α σ ί α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ - Τ ί τ ο , δ ε ν ξ έ ρ α μ ε ε π ί σ η ς τ ι ς μ υ σ τ ι κ έ ς σ υ ν α
ν τ ή σ ε ι ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι Μ ά λ ε ν κ ο φ μ ε τ ο ν Τ ί τ ο σ τ ο Μ π ρ ι ό ν ι .
Α υ τ ά α π ο κ α λ ύ φ θ η κ α ν α ρ γ ό τ ε ρ α κ ι ε μ ε ί ς τ η ρ ή σ α μ ε τ η ν ε ν α ν τ ι ω τ ι -
κ ή μ α ς σ τ ά σ η π ρ ο ς α υ τ έ ς τ ι ς π ρ ά ξ ε ι ς τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν .
Μ ε ρ ι κ έ ς μ έ ρ ε ς ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν α π ο κ α τ ά σ τ α σ η τ η ς τ ά ξ η ς σ τ η ν
Ο υ γ γ α ρ ί α , η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α μ α ς ε ν η μ έ ρ ω σ ε σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν α λ
λ η λ ο γ ρ α φ ί α , π ο υ ε ί χ ε α ν τ α λ λ ά ξ ε ι μ ε τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η γ ε σ ί α
γ ι α τ ο ο υ γ γ ρ ι κ ό ζ ή τ η μ α , τ ά α π ο δ ε ι χ τ ι κ ά π ο υ α π ο κ ά λ υ π τ α ν α υ τ ά τ α
γ ρ ά μ μ α τ α μ α ς π ρ ο κ ά λ ε σ α ν β α θ ι ά α ν η σ υ χ ί α γ ι α τ ί τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α ή
τ α ν σ ο β α ρ ά κ α ι κ ρ ί σ ι μ α . Τ α σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ κ α ι τ ο υ
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ κ ι ν ή μ α τ ο ς α π α ι τ ο ύ σ α ν τ ό τ ε ν α π ρ ο σ τ α τ ε υ τ ε ί η Σ ο
β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η α π ό τ ι ς ε π ι θ έ σ ε ι ς τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ κ α ι τ η ς α ν τ ί
δ ρ α σ η ς , ν α δ ι α φ υ λ α χ τ ε ί η ε ν ό τ η τ ά μ α ς . Α π ' τ η ν ά λ λ η μ ε ρ ι ά , δ ε ν
μ π ο ρ ο ύ σ ε τ ο Κ ό μ μ α μ α ς ν α μ η π ε ι τ ο λ ό γ ο τ ο υ γ ι ' α υ τ έ ς τ ι ς α ν τ ι -
μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς π ρ ά ξ ε ι ς τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς . Γ ι ' α υ τ ό κ α θ ε τ ί έ π ρ ε
π ε ν α κ ρ ι θ ε ί β α θ ι ά κ α ι ν α μ ε τ ρ η θ ε ί κ α λ ά , έ χ ο ν τ α ς υ π ό ψ η τ α σ υ μ φ έ
ρ ο ν τ α τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς , τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς , τ η ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς κ α ι τ ο υ σ ο
σ ι α λ ι σ μ ο ύ Έ τ σ ι κ ρ ί ν α μ ε ε μ ε ί ς α υ τ ά τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α , ε ί π α μ ε σ τ ο υ ς
σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς τ ι ς γ ν ώ μ ε ς μ α ς μ ε σ υ ν τ ρ ο φ ι κ ό τ ό ν ο σ ε τ ρ ό π ο
π ο υ κ α θ ε τ ί ν α μ ε ί ν ε ι κ α ι ν α δ ι ο ρ θ ω θ ε ί α ν α μ ε τ α ξ ύ μ α ς .
Κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς , α φ ο ύ π ή ρ α μ ε τ α γ ρ ά μ μ α τ α , κ ά λ ε σ α τ ο ν Κ ρ ί
λ ο φ .
— Σ α ς κ ά λ ε σ α — τ ο υ ε ί π α — γ ι α ν α δ ι α σ α φ η ν ί σ ω ο ρ ι σ μ έ ν α ζ η
τ ή μ α τ α π ο υ π ρ ο κ ύ π τ ο υ ν α π ' α υ τ ά τ α γ ρ ά μ μ α τ α . Π ρ ώ τ α θ έ λ ω ν α σ α ς
π ω ό τ ι θ ε ω ρ ο ύ μ ε α π α ρ ά δ ε χ τ ο υ ς τ ο υ ς υ π α ι ν ι γ μ ο ύ ς π ο υ κ ά ν ε ι ο Τ ί τ ο
γ ι α « ο ρ ι σ μ έ ν ο υ ς κ α κ ο ύ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς » , υ π ο ν ο ώ ν τ α ς ε δ ώ α ν ο ι χ τ ά τ η ν
η γ ε σ ί α τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς . Έ ν α τ έ τ ο ι ο π ρ ά γ μ α α π ό μ έ ρ ο υ ς τ ο υ δ ε
μ α ς ε κ π λ ή σ σ ε ι , γ ι α τ ί έ χ ο υ μ ε σ υ ν η θ ί σ ε ι μ ε τ ι ς ε π ι θ έ σ ε ι ς τ ο υ Τ ί τ ο .
Μ α ς ε κ π λ ή σ σ ε ι π ο λ ύ τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι σ τ η ν α π ά ν τ η σ η τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς
Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω
σ η ς δ ε ν β λ έ π ο υ μ ε μ ι α σ τ α ρ ά τ α θ έ σ η σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ ά τ α υ π ο ν ο ο ύ μ ε
ν α τ ο υ Τ ί τ ο . Μ π ο ρ ε ί τ ε ν α μ α ς π ε ί τ ε τ ί π ο τ ε γ ι ' α υ τ ό τ ο ζ ή τ η μ α ;
— Δ ε ν έ χ ω τ ι ν α π ω γ ι ' α υ τ ό ! - μ ο υ α π ά ν τ η σ ε ο Κ ρ ί λ ο φ , π ι σ τ ό ς
σ τ η σ υ ν ή θ ε ι ά τ ο υ ν α ε π ι τ η δ ε ύ ε τ α ι τ ο μ ο υ γ γ ό .
Τ ό τ ε ε γ ώ σ υ ν έ χ ι σ α :
— Σ τ ο ν Τ ί τ ο έ π ρ ε π ε ν α ε ι π ω θ ε ί α ν ο ι χ τ ά ό τ ι ε μ ε ί ς δ ε ν ε ί μ α σ τ ε
κ α κ ο ί ά ν θ ρ ω π ο ι κ α ι ε χ θ ρ ο ί τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ , ό π ω ς μ α ς α π ο κ α λ ε ί .
Ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε μ α ρ ξ ι σ τ έ ς - λ ε ν ι ν ι σ τ έ ς , ε ί μ α σ τ ε ά ν θ ρ ω π ο ι α π ο φ α σ ι -
186
σ μ έ ν ο ι , π ο υ θ α α γ ω ν ι σ τ ο ύ μ ε μ έ χ ρ ι τ έ λ ο υ ς γ ι α τ η ν υ π ό θ ε σ η τ ο υ σ ο
σ ι α λ ι σ μ ο ύ . Α ν τ ί θ ε τ α , ο Τ ί τ ο ε ί ν α ι ε χ θ ρ ό ς τ η ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς , τ ο υ
σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ . Κ α ι σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ ό υ π ά ρ χ ο υ ν π ο λ λ ά α π ο δ ε ι χ τ ι κ ά .
Ο Κ ρ ί λ ο φ σ ι ω π ο ύ σ ε κ α ι ε γ ώ σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α τ η ς ο μ ι λ ί α ς μ ο υ σ τ ά
θ η κ α ν ι δ ι α ί τ ε ρ α σ ' έ ν α ά λ λ ο π ρ ό β λ η μ α π ο υ ε π έ σ υ ρ ε τ η ν π ρ ο σ ο χ ή
μ α ς σ ' α υ τ έ ς τ ι ς ε π ι σ τ ο λ έ ς : « Ε σ ε ί ς , έ γ ρ α φ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο Τ ί τ ο ,
ή σ α σ τ α ν α π ό λ υ τ α ι κ α ν ο π ο ι η μ έ ν ο ς π ο υ η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς π ρ ο σ π ά θ η σ ε
ώ σ τ ε , μ ε τ η ν α π ο μ ά κ ρ υ ν σ η τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι τ ο κ α λ ο κ α ί ρ ι τ ο ύ τ η ς τ η ς
χ ρ ο ν ι ά ς , ν α γ ί ν ε ι ο Κ ά ν τ α ρ π ρ ώ τ ο ς γ ρ α μ μ α τ έ α ς » .
Α π ' τ η ν ά λ λ η μ ε ρ ι ά , η ί δ ι α η ε π ι σ τ ο λ ή έ κ α ν ε κ α τ α φ α ν ή τ η σ υ
ν ε ρ γ α σ ί α τ ο υ ς ό χ ι μ ό ν ο π ρ ι ν α π ό τ α γ ε γ ο ν ό τ α τ ο υ Ο χ τ ώ β ρ η , α λ λ ά
κ α ι σ τ η δ ι ά ρ κ ε ι ά τ ο υ ς , σ υ ν ε ρ γ α σ ί α π ο υ σ υ γ κ ε κ ρ ι μ ε ν ο π ο ι ή θ η κ ε σ τ ο
σ χ έ δ ι ο π ο υ σ κ α ρ ώ θ η κ ε σ τ ι ς μ υ σ τ ι κ έ ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς του Μ π ρ ι ό ν ι . Α υ
τές ο ι ε ν έ ρ γ ε ι ε ς τ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν η γ ε τ ώ ν γ ι α μ α ς ή τ α ν α π α ρ ά δ ε χ τ ε ς .
Κ α τ ά τ η γ ν ώ μ η μ α ς ο ι τ ι τ ο ϊ κ ο ί ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α ν ν α α ν α π τ ύ σ σ ο υ ν
τ η ν κ α τ α σ κ ο π ε υ τ ι κ ή κ α ι δ ι α σ π α σ τ ι κ ή δ ρ ά σ η τ ο υ ς κ α ι , ι δ ι α ί τ ε ρ α
σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , α υ τ ό φ α ί ν ο ν τ α ν κ α θ α ρ ά . Α υ τ ή τ η ν π ε π ο ί θ η σ η τ η
δ ι α β ι β ά σ α μ ε σ τ η ν η γ ε σ ί α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς .
Ρ ώ τ η σ α κ α ι τ ο ν Κ ρ ί λ ο φ σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ ό τ ο ζ ή τ η μ α :
— Ε μ ε ί ς δ ε ν έ χ ο υ μ ε ξ ε κ ά θ α ρ ο π ο υ σ χ η μ α τ ί σ τ η κ ε η Κ ε ν τ ρ ι κ ή
Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς τ ω ν Ο ύ γ γ ρ ω ν Ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν , σ τ η Β ο υ δ α π έ
σ τ η ή σ τ η ν Κ ρ ι μ α ί α ;
Η ε ρ ώ τ η σ η α υ τ ή α σ φ α λ ώ ς δ ε ν ά ρ ε σ ε σ τ ο ν Κ ρ ί λ ο φ κ α ι , α ν α μ α
σ ώ ν τ α ς τ η ν α π ά ν τ η σ η τ ο υ , μ ο υ ε ί π ε :
— Τ ο ζ ή τ η μ α θ α έ χ ε ι ω ς ε ξ ή ς : ο ι Ο ύ γ γ ρ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι π ή γ α ν
σ τ η ν Κ ρ ι μ α ί α κ α ι σ υ ν ο μ ί λ η σ α ν μ ε τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς μ α ς . Ε κ ε ί τέ
θ η κ ε τ ο ζ ή τ η μ α π ο ι ό ς θ α έ π ρ ε π ε ν α τ ο π ο θ ε τ η θ ε ί σ τ η ν η γ ε σ ί α . Η
Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή του Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς
Έ ν ω σ η ς ε ί π ε ό τ ι « κ α λ ά θ α ή τ α ν ν α ε κ λ ε γ ε ί ο Κ ά ν τ α ρ » .
— Δ η λ α δ ή η η γ ε σ ί α τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε
τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς δ ε ν ή τ α ν υ π έ ρ τ ο υ Γ κ έ ρ ο , α λ λ ά υ π έ ρ τ ο υ Κ ά ν τ α ρ ; -
σ υ ν έ χ ι σ α .
— Έ τ σ ι π ρ ο κ ύ π τ ε ι α π ό τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή - α π ά ν τ η σ ε ο Κ ρ ί λ ο φ .
— Ε κ τ ό ς α υ τ ο ύ — τ ο υ ε ί π α — κ α ι η κ υ β έ ρ ν η σ η τ ο υ Κ ά ν τ α ρ
σ χ η μ α τ ί σ τ η κ ε σ ε σ τ ε ν ή σ υ ν ε ρ γ α σ ί α α ν ά μ ε σ α σ τ η ν η γ ε σ ί α σ α ς κ α ι
τ ο ν Τ ί τ ο , ή ό χ ι ;
— Ν α ι , έ τ σ ι φ α ί ν ε τ α ι — α ν α γ κ ά σ τ η κ ε να π α ρ α δ ε χ τ ε ί ο Κ ρ ί λ ο φ .
Σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α τ η ς σ υ ν ο μ ι λ ί α ς , α φ ο ύ έ κ α μ α γ ν ω σ τ ή σ τ ο σ ο β ι ε τ ι -
187
κ ό π ρ ε σ β ε υ τ ή τ η ν α ν η σ υ χ ί α π ο υ π ρ ο κ ά λ ε σ α ν σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς τ α γε
γ ο ν ό τ α τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς , τ ο υ τ ό ν ι σ α :
— Η ο μ ό φ ω ν η γ ν ώ μ η τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ μ α ς Γ ρ α φ ε ί ο υ ε ί ν α ι ότι
α υ τ έ ς ο ι ε ν έ ρ γ ε ι ε ς τ ω ν σ υ ν τ ρ ό φ ω ν τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς
Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω
σ η ς , ο ι ο π ο ί ο ι σ υ ζ η τ ο ύ ν μ ε τ ο ν Τ ί τ ο γ ι α τ η σ ύ ν θ ε σ η τ η ς η γ ε σ ί α ς
τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ η ς ο υ γ γ ρ ι κ ή ς κ υ β έ ρ ν η σ η ς , δ ε ν ε ί ν α ι σ ω σ τ έ ς . Τ ι ς
α π ό ψ ε ι ς μ α ς γ ι α ό λ α α υ τ ά τ α ζ η τ ή μ α τ α η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α τ ι ς γ ν ω
ρ ί ζ ε ι κ α λ ά γ ι α τ ί τ ι ς έ χ ο υ μ ε ε κ φ ρ ά σ ε ι σ ' α υ τ ή . Δ ε ν ε ί ν α ι έ τ σ ι ;
— Μ ά λ ι σ τ α — ε ί π ε ο Κ ρ ί λ ο φ — , έ τ σ ι ε ί ν α ι .
— Έ χ ε τ ε δ ι α β ι β ά σ ε ι σ τ η Μ ό σ χ α ό λ ε ς τ ι ς α π ό ψ ε ι ς μ α ς ;
— Ν α ι , α π ά ν τ η σ ε , τ ις έ χ ω δ ι α β ι β ά σ ε ι .
Σ τ ο τ έ λ ο ς α υ τ ή ς τ η ς σ υ ν ο μ ι λ ί α ς , σ α ν τ υ χ α ί α ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς π ρ ε
σ β ε υ τ ή ς μ ε ρ ώ τ η σ ε :
— Θ α κ ά μ ε τ ε τ η δ ί κ η τ ο υ Ν τ α λ ί Ν τ ρ έ ο υ ;
Α σ φ α λ ώ ς , η ε ρ ώ τ η σ η α υ τ ή δ ε ν ή τ α ν τ υ χ α ί α . Ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , η
δ ί κ η κ α ι τ ο ξ ε σ κ έ π α σ μ α τ ω ν π ρ α χ τ ό ρ ω ν τ ω ν γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν ρ ε β ι -
ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν Λ ι ρ ί Γ κ έ γ κ α κ α ι Ν τ α λ ί Ν τ ρ έ ο υ δ ε ν ά ρ ε σ ε σ τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ο ύ ς .
— Η δ ί κ η έ χ ε ι π ρ ο ε τ ο ι μ α σ τ ε ί κ α ι θ α γ ί ν ε ι — ε ί π α σ τ ο ν Κ ρ ί
λ ο φ — , γ ι α τ ί α υ τ ο ί ε ί ν α ι π ρ ο δ ό τ ε ς κ α ι π ρ ά χ τ ο ρ ε ς . Ο Ν τ α λ ί Ν τ ρ έ ο υ
κ α ι η Λ ι ρ ί Γ κ έ γ κ α α φ ο ύ α π ό τ υ χ α ν σ τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι έ ς τ ο υ ς ν α θ έ σ ο υ ν
σ ε ε φ α ρ μ ο γ ή τ η σ υ ν ω μ ο σ ί α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ό μ μ α και τ ο κ ρ ά τ ο ς μ α ς ,
α ι σ θ α ν ό μ ε ν ο ι ό τ ι γ ι α τ η δ ρ ά σ η τ ο υ ς σ α ν π ρ ά χ τ ο ρ ε ς θ α έ δ ι ν α ν λ ο γ α
ρ ι α σ μ ό , α π ο π ε ι ρ ά θ η κ α ν ν α φ ύ γ ο υ ν κ α ι σ υ ν ε λ ή φ τ η κ α ν κ ο ν τ ά σ τ α
κ ρ α τ ι κ ά μ α ς σ ύ ν ο ρ α . Η ε χ θ ρ ι κ ή τ ο υ ς δ ρ ά σ η ε ί ν α ι τ ώ ρ α π ι α α π ό λ υ
τ α α π ο δ ε ι γ μ έ ν η κ α ι τ η ν ο μ ο λ ό γ η σ α ν κ α ι ο ι ί δ ι ο ι . Κ α ι α ν σ υ ν ε χ ί σ ε ι
ο Τ ί τ ο τ η ν ε χ θ ρ ι κ ή τ ο υ δ ρ ά σ η , ε μ ε ί ς θ α δ ό σ ο υ μ ε σ τ η δ η μ ο σ ι ό τ η τ α
τ η ν α λ ή θ ε ι α σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς π ρ ά χ τ ο ρ ε ς μ ε α π ο δ ε ι χ τ ι κ ά
σ τ ο ι χ ε ί α κ α ι μ ε η χ ο γ ρ α φ ή σ ε ι ς σ ε μ α γ ν η τ ό φ ω ν ο . Δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α α
ν ε χ τ ο ύ μ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ο υ ς τ ι τ ο ϊ κ ο ύ ς , π ο υ κ α ι τ ο μ α χ α ί ρ ι θ έ λ ο υ ν
ν α μ α ς μ π ή ξ ο υ ν κ α ι μ α ς κ α τ η γ ο ρ ο ύ ν .
— Α ν τ ι λ α μ β ά ν ο μ α ι τη θ έ σ η σ α ς , - ψ ι θ ύ ρ ι σ ε ο Κ ρ ί λ ο φ κ α ι έ φ υ
γ ε μ ε μ α ζ ε μ έ ν η τ η ν ο υ ρ ά .
Τ α ί δ ι α φ α ι ν ό μ ε ν α ό π ω ς σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α σ υ ν έ β η κ α ν κ α ι σ τ η ν
Π ο λ ω ν ί α σ χ ε δ ό ν τ α υ τ ό χ ρ ο ν α , α ν κ α ι τ α γ ε γ ο ν ό τ α ε κ ε ί δ ε ν π ή ρ α ν
τ έ τ ι ε ς δ ι α σ τ ά σ ε ι ς κ α ι τ έ τ ι ο δ ρ α μ α τ ι κ ό χ α ρ α κ τ ή ρ α ό π ω ς σ τ η ν Ο υ γ
γ α ρ ί α . Κ α ι σ τ η ν Π ο λ ω ν ί ι ε ί χ ε ε γ κ α θ ι δ ρ υ θ ε ί η δ ι χ τ α τ ο ρ ί α τ ο υ π ρ ο
λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ κ ά τ ω α π ό τ η ν κ α θ ο δ ή γ η σ η τ ο υ Ε ν ι α ί ο υ Ε ρ γ α τ ι κ ο ύ
Κ ό μ μ α τ ο ς , α λ λ ά ε κ ε ί , π α ρ ά τ η β ο ή θ ε ι α π ο υ έ δ ι ν ε η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ -
188
ν ω σ η , ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό ς δ ε ν α ν α π τ ύ χ θ η κ ε μ ε τ ο υ ς α π α ι τ ο ύ μ ε ν ο υ ς ρυθ
μ ο ύ ς . Ό σ ο ν κ α ι ρ ό ή τ α ν ε π ι κ ε φ α λ ή ς ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ και τ ο π ο λ ω ν ι κ ό
κ ό μ μ α έ σ τ ε κ ε σ ε ο ρ θ έ ς θ έ σ ε ι ς , ε π ι τ ε ύ χ θ η κ α ν α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α σ τ η
σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή α ν ά π τ υ ξ η τ η ς χ ώ ρ α ς . Μ α ο ι μ ε τ α ρ υ θ μ ί σ ε ι ς κ α ι τ α
π ρ ώ τ α μ έ τ ρ α π ο υ π ά ρ θ η κ α ν ε κ ε ί δ ε ν ο λ ο κ λ η ρ ώ θ η κ α ν κ α ι η π ά λ η
τ ω ν τ ά ξ ε ω ν δ ε δ ι έ ξ ή χ θ η κ ε σ τ ο ν α π α ι τ ο ύ μ ε ν ο β α θ μ ό . Τ ο π ρ ο λ ε τ α
ρ ι ά τ ο α υ ξ ή θ η κ ε , η β ι ο μ η χ α ν ί α α ν α π τ ύ χ θ η κ ε , έ γ ι ν α ν π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς
γ ι α τ η δ ι ά δ ο σ η τ ω ν μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ώ ν ι δ ε ώ ν σ τ ι ς μ ά ζ ε ς , α λ λ ά τ α σ τ ο ι
χ ε ί α τ η ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς δ ι α τ ή ρ η σ α ν ν τ ε φ ά κ τ ο π ο λ λ έ ς α π ό τ ι ς κ υ
ρ ί α ρ χ ε ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ ς . Σ τ ο χ ω ρ ι ό δ ε ν έ γ ι ν ε η α γ ρ ο τ ι κ ή μ ε τ α ρ ύ θ μ ι σ η
κ α ι η κ ο λ ε χ τ ι β ο π ο ί η σ ή έ μ ε ι ν ε μ ι σ ο δ ρ ο μ ί ς , ώ σ π ο υ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α
κ ή ρ υ ξ ε τ ο υ ς γ ε ω ρ γ ι κ ο ύ ς σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ μ ο ύ ς κ α ι τ α κ ρ α τ ι κ ά α γ ρ ο χ τ ή -
μ α τ α σ α ν μ η α π ο δ ο τ ι κ ά κ α ι ε υ ν ό η σ ε τ η ν α ύ ξ η σ η τ ω ν κ ο υ λ ά κ ω ν σ τ ο
π ο λ ω ν ι κ ό χ ω ρ ι ό .
Ό π ω ς κ α ι σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , σ τ η ν Α ν α τ ο λ ι κ ή Γ ε ρ μ α ν ί α , σ τ η
Ρ ο υ μ α ν ί α κ ι α λ λ ο ύ , τ ο π ο λ ω ν ι κ ό κ ό μ μ α σ χ η μ α τ ί σ τ η κ ε δ ι α μ έ σ ο υ
μ ι α ς μ η χ α ν ι κ ή ς σ υ ν έ ν ω σ η ς μ ε τ α α σ τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α τ α λ ε γ ό μ ε ν α ε ρ
γ α τ ι κ ά 1 . Έ ν α τ έ τ ο ι ο π ρ ά γ μ α ή τ α ν ί σ ω ς α ν α γ κ α ί ο γ ι α ν α ε ν ω θ ε ί τ ο
π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο κ ά τ ω α π ό τ η ν κ α θ ο δ ή γ η σ η ε ν ό ς μ ό ν ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , μ α
α υ τ ή η έ ν ω σ η έ π ρ ε π ε ν α γ ί ν ε ι δ ι α μ έ σ ο υ μ ι α ς μ ε γ ά λ η ς ι δ ε ο λ ο γ ι κ ή ς ,
π ο λ ι τ ι κ ή ς κ α ι ο ρ γ α ν ω τ ι κ ή ς δ ο υ λ ε ι ά ς , ώ σ τ ε τ α π ρ ώ η ν μ έ λ η τ ω ν άλ
λ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν ό χ ι μ ό ν ο ν α α φ ο μ ο ι ώ ν ο ν τ α ν , α λ λ ά , τ ο σ π ο υ δ α ι ό τ ε
ρ ο , ν α δ ι α π α ι δ α γ ω γ ο ύ ν τ α ν β α θ ι ά μ ε τ ο υ ς μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ο ύ ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι
κ ο ύ ς ι δ ε ο λ ο γ ι κ ο ύ ς κ α ι ο ρ γ α ν ω τ ι κ ο ύ ς κ α ν ό ν ε ς . Α υ τ ό ό μ ω ς δ ε ν έ γ ι ν ε
ο ύ τ ε σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α , ο ύ τ ε σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α ι ο ύ τ ε α λ λ ο ύ κ α ι σ τ η ν
π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α σ υ ν έ β η κ ε μ ό ν ο α λ λ α γ ή τ ο υ ο ν ό μ α τ ο ς τ ω ν μ ε λ ώ ν
τ ω ν α σ τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν , έ γ ι ν α ν « κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς » δ ι α τ η ρ ώ ν τ α ς τ ι ς
π α λ ι έ ς τ ο υ ς α π ό ψ ε ι ς , τ η ν π α λ ι ά κ ο σ μ ο θ ε ω ρ ί α . Έ τ σ ι τ α κ ό μ μ α τ α
τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ ό χ ι μ ό ν ο δ ε δ υ ν ά μ ω σ α ν , α λ λ ά α ν τ ί θ ε τ α ε ξ α σ θ έ
ν η σ α ν , γ ι α τ ί σ ' α υ τ ά ρ ι ζ ο β ό λ η σ α ν ο ι σ ο σ ι α λ δ η μ ο κ ρ ά τ ε ς κ α ι ο ι ο -
_________________________________________
1. Το κόμμα αυτό ιδρύθηκε το 1942. Προσχώρησαν σ' αυτό αριστερά
στοιχε ία του Πολωνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος και κυρίως στοιχε ία
που απόμειναν από το πρώην Εργατικό Κομμουνιστικό Κόμμα της Πολω
νίας. Και το τελευταίο είχε ιδρυθεί σαν αποτέλεσμα της συγχώνευσης των
δύο πολωνικών εργατικών κομμάτων: η Σοσιαλδημοκρατία του Πολωνικού
Βασιλείου και της Λιθουανίας και το Πολωνικό Σοσιαλιστ ικό Κόμμα - α
ριστερό, τον Δεκέμβρη του 1918. Το 1925 ονομάστηκε Κομμουνιστικό
Κόμμα Πολωνίας. Διαλύθηκε το 1938.
189
π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ έ ς , ό π ω ς ο Τ σ ι ρ ά ν κ ι ε β ι τ ς , ο Μ ά ρ ο σ α ν , ο Γ κ ρ ό τ ε β ο λ
κ . ά . μ ε τ ι ς α π ό ψ ε ι ς τ ο υ ς .
Σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α , ε κ τ ό ς α υ τ ο ύ , υ π ή ρ χ ε κ α ι έ ν α ς ά λ λ ο ς π α ρ ά γ ο ν τ α ς
π ο υ ε π έ δ ρ α σ ε σ τ ι ς α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ έ ς ε κ δ η λ ώ σ ε ι ς : τ ο π α λ ι ό μ ί σ ο ς
τ ο υ π ο λ ω ν ι κ ο ύ λ α ο ύ ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν τ σ α ρ ι κ ή Ρ ω σ ί α . Μ ε τ η δ ο υ λ ε ι ά
π ο υ έ κ α ν ε η α ν τ ί δ ρ α σ η μ έ σ α κ α ι έ ξ ω α π ό τ ο κ ό μ μ α , τ ο π α λ ι ό μ ί σ ο ς ,
τ ο ο π ο ί ο σ τ ο π α ρ ε λ θ ό ν ή τ α ν α π ό λ υ τ α δ ι κ α ι ο λ ο γ η μ έ ν ο , σ τ ρ ά φ η κ ε
τ ώ ρ α κ α τ ά τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , κ α τ ά τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ λ α ο ύ ,
π ο υ σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α έ χ υ σ ε α ί μ α γ ι α τ η ν α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η τ η ς
Π ο λ ω ν ί α ς . Η π ο λ ω ν ι κ ή α σ τ ι κ ή τ ά ξ η , η ο π ο ί α δ ε ν χ τ υ π ή θ η κ ε ό σ ο
έ π ρ ε π ε , έ κ α ν ε τ ο π α ν ν α υ π ο δ α υ λ ί σ ε ι τ α ε θ ν ι κ ι σ τ ι κ ά κ α ι σ ω β ι ν ι σ τ ι -
κ ά π ά θ η ε ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η .
Μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Μ π ι ε ρ ο ύ τ α υ τ ά ε κ δ η λ ώ θ η κ α ν π ι ο α ν ο ι χ τ ά ,
π ι ο α ν ο ι χ τ ά ε κ δ η λ ώ θ η κ α ν ε π ί σ η ς κ α ι ο ι α δ υ ν α μ ί ε ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς
κ α ι τ η ς δ ι κ τ α τ ο ρ ί α ς τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α . Κ α ι έ τ σ ι ,
θες α π ό τ ι ς α δ υ ν α μ ί ε ς τ η ς δ ο υ λ ε ι ά ς , θες α π ό τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς τ η ς α
ν τ ί δ ρ α σ η ς , τ η ς ε κ κ λ η σ ί α ς , τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ α ι τ ο υ Τ σ ι ρ ά ν κ ι ε β ι τ ς ,
ε ί τ ε α π ό τ ι ς ε π ε μ β ά σ ε ι ς τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν , σ υ ν έ β η κ α ν ο ι α ν α τ α
ρ α χ έ ς τ ο υ Ι ο ύ ν η τ ο υ 1956 κ α ι τ α γ ε γ ο ν ό τ α π ο υ έ λ α β α ν χ ώ ρ α α ρ γ ό
τ ε ρ α . Α σ φ α λ ώ ς ο θ ά ν α τ ο ς τ ο υ Μ π ι ε ρ ο ύ τ δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ ε τ ις κ α τ ά λ λ η
λ ε ς σ υ ν θ ή κ ε ς γ ι α τ α σ χ έ δ ι α τ η ς α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η ς . Γ ν ώ ρ ι ζ α τ ο ν
Μ π ι ε ρ ο ύ τ α π ό κ α ι ρ ό , α π ό τ ό τ ε π ο υ ε ί χ α π ά ε ι σ τ η Β α ρ σ ο β ί α . Ή τ α ν
ώ ρ ι μ ο ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς , έ μ π ε ι ρ ο ς , α γ α π η τ ό ς , ή ρ ε μ ο ς . Α ν κ α ι σ τ η ν η λ ι
κ ί α ή μ ο υ ν π ι ο ν έ ο ς , φ έ ρ θ η κ ε τ ό σ ο κ α λ ά κ α ι τ ό σ ο σ υ ν τ ρ ο φ ι κ ά μ ε
μ έ ν α π ο υ δ ε ν μ π ο ρ ώ π ο τ έ ν α λ η σ μ ο ν ή σ ω τ ι ς ώ ρ ε ς π ο υ ή μ α σ τ α ν μ α
ζί . Κ α ι ό τ α ν σ υ ν α ν τ ι ό μ α σ τ α ν σ ε σ υ σ κ έ ψ ε ι ς , σ τ η Μ ό σ χ α , έ ν ι ω θ α ι
δ ι α ί τ ε ρ η ε υ χ α ρ ί σ τ η σ η ν α σ υ ν ο μ ι λ ώ μ ' α υ τ ό ν . Μ ε ά κ ο υ ε π ρ ο σ ε κ τ ι
κ ά ό τ α ν τ ο υ μ ι λ ο ύ σ α γ ι α τ ο λ α ό μ α ς , γ ι α τ η ν κ α τ ά σ τ α σ ή τ ο υ . Ή τ α ν
ε ι λ ι κ ρ ι ν ή ς , δ ί κ α ι ο ς κ α ι ά ν θ ρ ω π ο ς α ρ χ ώ ν .
Γ ι α τ ε λ ε υ τ α ί α φ ο ρ ά σ υ ν α ν τ ή θ η κ α μ ' α υ τ ό ν σ τ η Μ ό σ χ α , ό τ α ν
δ ι ε ξ ά γ ο ν τ α ν τ ο 20ό Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ Κ τ η ς Σ Ε .
Λ ί γ ο κ α ι ρ ό π ρ ι ν π ε θ ά ν ε ι , ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ , η σ ύ ζ υ γ ό ς τ ο υ , ε γ ώ κ α ι η
Ν ε τ ζ μ ί ε π ή γ α μ ε μ α ζ ί σ τ ο ί δ ι ο θ ε ω ρ ε ί ο τ ο υ « Μ ά λ λ ι ι Τ ε ά τ ρ » γ ι α ν α
ι δ ο ύ μ ε έ ν α θ ε α τ ρ ι κ ό έ ρ γ ο α φ ι ε ρ ω μ έ ν ο σ τ ο ε π α ν α σ τ α τ ι κ ό ν α υ τ ι κ ό
τ ο υ Λ έ ν ι ν γ κ ρ α ν τ .
Σ τ ο δ ι ά λ ε ι μ μ α , σ τ η μ ι κ ρ ή α ί θ ο υ σ α π ί σ ω α π ό τ η σ κ η ν ή , ε ί χ α μ ε
μ ι α ε γ κ ά ρ δ ι α σ υ ν ο μ ι λ ί α . Α ν ά μ ε σ α σ τ α ά λ λ α μ ι λ ή σ α μ ε γ ι α τ η ν Κ ο
μ ι ν τ έ ρ ν , γ ι α τ ί κ ε ί ν η τ η σ τ ι γ μ ή μ α ς ή ρ θ ε ε κ ε ί κ α ι ο β ο ύ λ γ α ρ ο ς Γ κ ά -
ν ε φ κ α ι ο ι δ ύ ο τ ο υ ς μ ο υ ε ξ ι σ τ ό ρ η σ α ν α ν α μ ν ή σ ε ι ς τ ο υ ς α π ό τ η σ υ ν ά -
190
ν τ η σ η σ τ η Σ ό φ ι α , ό π ο υ ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ ε ί χ ε πάει π α ρ ά ν ο μ α μ ε α π ο σ τ ο -
λ ή .
Λ ί γ ο κ α ι ρ ό α φ ό τ ο υ σ υ ν α ν τ η θ ή κ α μ ε , μ α ύ ρ ο μ α ν τ ά τ ο : ο Μ π ι ε
ρ ο ύ τ π έ θ α ν ε . . . Κ ι α υ τ ό ς σ α ν ο Γ κ ό ν τ β α λ τ . . . « α π ό σ υ ν ά χ ι » . Μ ε γ ά λ η
θ λ ί ψ η κ α ι α π ο ρ ί α !
Π ή γ α μ ε κ α ι τ ο ν κ η δ έ ψ α μ ε σ τ η Β α ρ σ ο β ί α ή τ α ν α ρ χ έ ς Μ ά ρ τ η
τ ο υ 1956. Μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο φ έ ρ ε τ ρ ο τ ο υ Μ π ι ε ρ ο ύ τ ε κ φ ώ ν η σ α ν σ ω ρ ό ε
π ι κ ή δ ε ι ο υ ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο Τ σ ι ρ ά ν κ ι ε β ι τ ς , ο Ο χ ά μ π , ο Τ σ ο ύ Ν τ ε
κ .ά. Μ ί λ η σ ε κ α ι ο Β ο υ κ μ ά ν ο β ι τ ς Τ έ μ π ο , ο ο π ο ί ο ς ε ί χ ε έ ρ θ ε ι ν α π ά
ρει μ έ ρ ο ς σ τ η ν κ η δ ε ί α σ α ν α π ε σ τ α λ μ έ ν ο ς τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ . Ο α ν τ ι
π ρ ό σ ω π ο ς τ ω ν τ ι τ ο ϊ κ ώ ν β ρ ή κ ε κ α ι ε δ ώ τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α ν α ρ ί ξ ε ι ρ ε β ι -
ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ά σ υ ν θ ή μ α τ α κ α ι ν α ε κ φ ρ ά σ ε ι τ η ν ι κ α ν ο π ο ί η σ η γ ι α τ ι ς νέ
ε ς « δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς κ α ι π ρ ο ο π τ ι κ έ ς » π ο υ μ ό λ ι ς ε ί χ ε α ν ο ί ξ ε ι τ ο 20ο Σ υ
ν έ δ ρ ι ο .
« Ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ μ α ς α π ο χ ω ρ ί σ τ η κ ε σ ε σ τ ι γ μ έ ς π ο υ α ν ο ί χ τ η κ α ν δ υ
ν α τ ό τ η τ ε ς κ α ι π ρ ο ο π τ ι κ έ ς γ ι α σ υ ν ε ρ γ α σ ί α κ α ι φ ι λ ί α α ν ά μ ε σ α σ '
ό λ α τ α σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ά κ ι ν ή μ α τ α , γ ι α ν α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ο υ μ ε μ ε δ ι ά
φ ο ρ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς τ ι ς ι δ έ ε ς τ ο υ Ο χ τ ώ β ρ η » , ε ί π ε ο Τ έ μ π ο κ α ι έ κ α μ ε
έ κ κ λ η σ η ν α π ρ ο χ ω ρ ή σ ο υ μ ε σ τ ο ν α ν ο ι χ τ ό δ ρ ό μ ο «με σ υ ν ε χ ε ί ς ε ν έ ρ
γ ε ι ε ς » . Ε ν ώ ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε η σ ε ι ρ ά τ ω ν ε π ι κ ή δ ε ι ω ν λ ό γ ω ν , ό χ ι μ α -
κ ρ υ ά α π ό μ έ ν α , έ β λ ε π α α κ ο υ μ π ι σ μ έ ν ο σ ' έ ν α δ έ ν τ ρ ο τ ο Ν ι κ ή τ α
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , π ο υ έ δ ι ν ε κ ι έ π α ι ρ ν ε μ ε τ η Β ά ν τ α Β α σ ι λ έ φ σ κ α . Σ ί γ ο υ
ρ α έ κ α ν ε π α ζ α ρ έ μ α τ α μ π ρ ο σ τ ά σ τ η σ ο ρ ό τ ο υ Μ π ι ε ρ ο ύ τ π ο υ τ ο ν έ
β α ζ α ν σ τ ο ν τ ά φ ο .
Μ ε ρ ι κ ο ύ ς μ ή ν ε ς έ π ε ι τ α α π ' α υ τ ά τ α π ι κ ρ ά γ ε γ ο ν ό τ α σ τ ι ς α ρ χ έ ς
τ ο υ 1956, σ υ ν τ ά ρ α ξ ε τ η ν Π ο λ ω ν ί α η σ ύ γ χ υ σ η κ α ι τ ο χ ά ο ς , π ο υ μύ
ρ ι ζ α ν α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η .
Τ α γ ε γ ο ν ό τ α π ο υ δ ι α δ ρ α μ α τ ί σ τ η κ α ν σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α έ μ ο ι α ζ α ν
σ α ν δ ύ ο σ τ α γ ό ν ε ς ν ε ρ ο ύ μ ε τ α γ ε γ ο ν ό τ α τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς . Ο ι ε ξ ε γ έ ρ
σ ε ι ς τ ω ν ε ρ γ α τ ώ ν τ ο υ Π ό ζ ν α ν ά ρ χ ι σ α ν π ρ ι ν α π ό τ η ν ε κ ρ η ξ η τ η ς
ο υ γ γ ρ ι κ ή ς α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η ς , α λ λ ά σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α τ α δ ύ ο α υ
τ ά α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ά κ ι ν ή μ α τ α ω ρ ί μ α σ α ν σ τ ο ν ί δ ι ο κ α ι ρ ό , σ τ ι ς ί δ ι ε ς
σ υ ν θ ή κ ε ς κ α ι μ ε τ ι ς ί δ ι ε ς ε μ π ν ε ύ σ ε ι ς . Δ ε θ α μ π ω σ ε λ ε π τ ο μ ε ρ ε ι α κ ή
π ε ρ ι γ ρ α φ ή τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν , γ ι α τ ί ε ί ν α ι γ ν ω σ τ ά , ε ί ν α ι ό μ ω ς ε ν δ ι α φ έ
ρ ο ν ν α υ π ο γ ρ α μ μ ι σ τ ε ί η α ν α λ ο γ ί α τ ω ν σ υ μ β ά ν τ ω ν σ ' α υ τ έ ς τ ι ς χ ώ
ρ ε ς , ο ε κ π λ η κ τ ι κ ό ς π α ρ α λ λ η λ ι σ μ ό ς σ τ η δ ι ε ξ α γ ω γ ή τ η ς α ν τ ε π α ν ά
σ τ α σ η ς σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α κ α ι τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α .
Κ α ι σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α κ α ι σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α έ γ ι ν ε α λ λ α γ ή τ ω ν η γ ε
τ ώ ν : σ τ η μ ι α χ ώ ρ α ο Μ π ε ρ ι ο ύ τ π έ θ α ν ε ( σ τ η Μ ό σ χ α ) , σ τ η ν ά λ λ η ο
Ρ ά κ ο σ ι κ α θ α ι ρ έ θ η κ ε ( έ ρ γ ο τ η ς Μ ό σ χ α ς ) · σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α α π ο κ α τ α -
191
σ τ ά θ η κ α ν ο Ρ ά ι κ , ο Ν ά γ κ ι , ο Κ ά ν τ α ρ , σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α ,
ο Σ π ι χ ά λ σ κ ι , ο Μ ο ρ ά φ σ κ ι , ο Λ ό γ κ α - Σ ο β ί ν σ κ ι κ α ι έ ν α ο λ ό κ λ η ρ ο
κ α ρ α β ά ν ι π ρ ο δ ο τ ώ ν ε κ ε ί β γ ή κ ε σ τ η σ κ η ν ή ο Μ ι ν τ ζ έ ν τ ι , ε δ ώ ο Βι-
σ ί ν σ κ ι .
Τ ο π ι ο ε ν δ ε ι κ τ ι κ ό ε ί ν α ι η ι δ ε ο λ ο γ ι κ ή κ α ι π ν ε υ μ α τ ι κ ή ο μ ο ι ό τ η τ α
α υ τ ώ ν τ ω ν σ υ μ β ά ν τ ω ν . Τ ό σ ο σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α ό σ ο κ α ι σ τ η ν Ο υ γ γ α
ρ ί α τ α γ ε γ ο ν ό τ α ε ξ ε λ ί χ τ η κ α ν υ π ό τ η ν α ι γ ί δ α τ ο υ 20ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ , μ ε
τ α σ υ ν θ ή μ α τ α τ ο υ ε κ δ η μ ο κ ρ α τ ι σ μ ο ύ , τ η ς φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ο π ο ί η σ η ς και
τ η ς α π ο κ α τ ά σ τ α σ η ς . Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί έ π α ι ξ α ν ε ν ε ρ γ ό ρ ό λ ο σ τ η ν
ε ξ έ λ ι ξ η τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν σ τ ι ς δ ύ ο α υ τ έ ς χ ώ ρ ε ς , ρ ό λ ο π ρ ό σ τ υ χ ο κ α ι α -
ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ό . Ο ι τ ι τ ο ϊ κ ο ί ε ί χ α ν ε π ί σ η ς τ η ν ε π ί δ ρ α σ ή τ ο υ ς σ τ η ν
Π ο λ ω ν ί α , ί σ ω ς ό χ ι τ ό σ ο ά μ ε σ α ό σ ο σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , α λ λ ά ο ι ι δ έ ε ς
τ η ς « α υ τ ο δ ι α χ ε ί ρ ι σ η ς » κ α ι τ ω ν « ε θ ν ι κ ώ ν δ ρ ό μ ω ν π ρ ο ς τ ο σ ο σ ι α λ ι
σ μ ό » , τ α « ε ρ γ α τ ι κ ά σ υ μ β ο ύ λ ι α » π ο υ β ρ ή κ α ν έ δ α φ ο ς σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α ,
ή τ α ν , α σ φ α λ ώ ς , ε μ π ν ε ύ σ ε ι ς α π ό τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο « ι δ ι ό μ ο ρ φ ο σ ο
σ ι α λ ι σ μ ό » .
Τ α γ ε γ ο ν ό τ α τ ο υ Ι ο ύ ν η σ τ ο Π ό ζ ν α ν ή τ α ν α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ά κι
ν ή μ α τ α π ο υ τ α σ υ ν δ α ύ λ ι σ ε η α ν τ ί δ ρ α σ η , ε κ μ ε τ α λ λ ε υ ό μ ε ν η τ ι ς ο ι
κ ο ν ο μ ι κ έ ς δ υ σ χ έ ρ ε ι ε ς κ α ι τ α λ ά θ η π ο υ ε ί χ α ν γ ί ν ε ι α π ό τ ο π ο λ ω ν ι κ ό
κ ό μ μ α σ τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ί α ς . Α υ τ έ ς ο ι ε ξ ε γ έ ρ σ ε ι ς κ α τ α -
σ τ ά λ θ η κ α ν κ α ι δ ε ν π ή ρ α ν δ ι α σ τ ά σ ε ι ς ό π ω ς σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , α λ λ ά
ε ί χ α ν μ ε γ ά λ ε ς ε π ι π τ ώ σ ε ι ς σ τ η ν π α ρ α π έ ρ α ε ξ έ λ ι ξ η τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν .
Σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α η α ν τ ί δ ρ α σ η β ρ ή κ ε τ ο δ ι κ ό τ η ς Ν ά γ κ ι · ή τ α ν ο Β λ ά -
ν τ ι σ λ α β Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , έ ν α ς ε χ θ ρ ό ς π ο υ α π ο φ υ λ α κ ί σ τ η κ ε κ α ι έ γ ι ν ε α
μ έ σ ω ς π ρ ώ τ ο ς γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς . Ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , π ο υ ή τ α ν
γ ι α έ ν α χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η μ α Γ ε ν ι κ ό ς Γ ρ α μ μ α τ έ α ς τ ο υ Ε ρ γ α τ ι κ ο ύ
Κ ό μ μ α τ ο ς Π ο λ ω ν ί α , ς ε ί χ ε τ ι μ ω ρ η θ ε ί γ ι α τ ι ς δ ε ξ ι έ ς κ α ι ε θ ν ι κ ι σ τ ι κ έ ς
ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ι κ έ ς τ ο υ α π ό ψ ε ι ς , ο ι ο π ο ί ε ς ή τ α ν α ρ κ ε τ ά π α ρ ό μ ο ι ε ς μ ε
τ η γ ρ α μ μ ή π ο υ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε η ο μ ά δ α τ ο υ Τ ί τ ο , π ο υ τ η ν ξ ε σ κ έ π α σ ε
κ ε ί ν η τ η ν ε π ο χ ή τ ο Ι ν φ ο ρ μ π υ ρ ό . Ό τ α ν έ γ ι ν ε τ ο ε ν ω τ ι κ ό σ υ ν έ δ ρ ι ο
τ ο υ Ε ρ γ α τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ Σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ ο
1948, ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ , ο ι ά λ λ ο ι η γ έ τ ε ς κ α ι ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι ξ ε σ κ έ π α σ α ν
κ α ι χ τ ύ π η σ α ν τ ι ς α π ό ψ ε ι ς τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α . Τ ο Κ ό μ μ α μ α ς ε ί χ ε σ τ ε ί
λ ε ι α ν τ ι π ρ ό σ ω π ό τ ο υ σ ε κ ε ί ν ο τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο , ο ο π ο ί ο ς , ό τ α ν ε π έ σ τ ρ ε ε
σ τ η ν Α λ β α ν ί α , μ α ς δ ι η γ ή θ η κ ε γ ι α τ η ν α υ θ ά δ ι κ η κ α ι ι σ χ υ ρ ό γ ν ω μ η
σ τ ά σ η τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α σ τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο . Ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α ξ ε σ κ ε π ά σ τ η κ ε ,
μ α π α ρ ' ό λ α α υ τ ά , ό π ω ς ε ι π ώ θ η κ ε , « τ ο υ δ ό θ η κ ε ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά τ ο
χ έ ρ ι » κ α ι ε κ λ έ χ τ η κ ε σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή . Ό π ω ς ε ί π ε σ τ ο σ ύ
ν τ ρ ο φ ό μ α ς έ ν α ς Π ο λ ω ν ό ς π ο υ τ ο ν σ υ ν ό δ ε υ ε , ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α ε ί χ ε
192
κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς μ ι α μ α κ ρ ά σ υ ν ο μ ι λ ί α te te - a - t e te 1 με τ ο ν Π ο ν ο μ α -
ρ έ ν κ ο , γ ρ α μ μ α τ έ α τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ
Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς π ο υ έ π α ι ρ ν ε μ έ ρ ο ς σ τ ο σ υ ν έ
δ ρ ι ο κ α ι , ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , ο Π ο ν ο μ α ρ έ ν κ ο έ π ε ι σ ε τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α ν α
κ ά ν ε ι α υ τ ο κ ρ ι τ ι κ ή . Ο χ ρ ό ν ο ς ό μ ω ς έ δ ε ι ξ ε κ α θ α ρ ά ό τ ι δ ε ν ε ί χ ε π α
ρ α ι τ η θ ε ί α π ό τ ις α π ό ψ ε ι ς τ ο υ κ α ι α ρ γ ό τ ε ρ α κ α τ α δ ι κ ά σ τ η κ ε κ α ι γ ι α
α ν τ ι κ ρ α τ ι κ ή δ ρ ά σ η .
Ό τ α ν ά ρ χ ι σ ε η ε κ σ τ ρ α τ ε ί α τ ω ν α π ο κ α τ α σ τ ά σ ε ω ν , ο ι ο π α δ ο ί
τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α α σ κ ο ύ σ α ν π ί ε σ η σ τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς ν α β γ ά
λ ε ι κ α ι τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α α θ ώ ο . Ό μ ω ς α υ τ ό ς ή τ α ν π ο λ ύ δ υ σ φ η μ ι σ μ έ
ν ο ς π ο λ ι τ ι κ ά κ α ι ι δ ε ο λ ο γ ι κ ά , γ ι ' α υ τ ό κ α ι υ π ή ρ χ α ν ε μ π ό δ ι α σ ' α υ
τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η . Μ ε ρ ι κ ο ύ ς μ ή ν ε ς π ρ ο τ ο ύ ξ α ν ά ρ θ ε ι ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α
σ τ η ν κ ο ρ υ φ ή τ ο υ π ο λ ω ν ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς , ο Ο χ ά μ π δ ή λ ω ν ε « ε π ί σ η
μα» ό τ ι π α ρ ό λ ο π ο υ ο Β λ ά ν τ ι σ λ α β Γ κ ο μ ο ύ λ κ α α π ο φ υ λ α κ ί σ τ η κ ε ,
« α υ τ ό δ ε ν α λ λ ά ζ ε ι μ ε κ α ν έ ν α τ ρ ό π ο τ η σ ω σ τ ή ο υ σ ί α τ η ς π ο λ ι τ ι κ ή ς
κ α ι ι δ ε ο λ ο γ ι κ έ ς π ά λ η ς π ο υ έ κ α μ ε τ ρ κ ό μ μ α ε ν ά ν τ ι α σ τ ι ς α π ό ψ ε ι ς
τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α » .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , α φ ο ύ ε ξ ά λ ε ι ψ ε τ ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ , β ο ή θ η σ ε τ ο ν Ο χ ά
μ π , τ ο Ζ α β ά ν τ σ κ υ , τ ο Ζ α μ π ρ ό β σ κ υ κ α ι ά λ λ α σ τ ο ι χ ε ί α σ α ν τ ο ν Τ σ ι
ρ ά ν κ ι ε β ι τ ς , μ α ο σ π ό ρ ο ς τ η ς δ ι χ ό ν ο ι α ς κ α ι τ η ς δ ι ά σ π α σ η ς ε ί χ ε μ π ε ι
β α θ ι ά κ α ι δ ρ ο ύ σ ε . Ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ α ι ο ι ο π α δ ο ί τ ο υ δ ρ ο ύ σ α ν , κ α τ ό ρ
θ ω σ α ν ν α έ ρ θ ο υ ν σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α . Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί μ π ή κ α ν σ ε μ π ε
λ ά : τ η ν Π ο λ ω ν ί α έ π ρ ε π ε ν α τ η ν κ ά μ ο υ ν ζ ά φ τ ι , m a n u m i l i t a r i 2 κ α ι η
π ο λ ι τ ι κ ή κ α ι η ι δ ε ο λ ο γ ί α τ ο υ ς ά ρ μ ο ζ α ν σ ' α υ τ ή τ η ν ε π ι τ α χ τ ι κ ή α
ν ά γ κ η . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ά φ η σ ε τ ο υ ς π α λ ι ο ύ ς φ ί λ ο υ ς κ α ι σ τ ρ ά φ η κ ε
π ρ ο ς τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , ο ο π ο ί ο ς δ ε ν π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ν κ α ι τ ό σ ο π ε ι
θ α ρ χ η μ έ ν ο ς σ τ η ν υ π α γ ό ρ ε υ σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Ο ε ρ χ ο μ ό ς τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α μ α ς έ κ α μ ε ν α π ε ι σ τ ο ύ
μ ε ό τ ι τ α γ ε γ ο ν ό τ α σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α δ ε ν ε ξ ε λ ί σ σ ο ν τ α ν ε υ ν ο ϊ κ ά γ ι α τ ο
σ ο σ ι α λ ι σ μ ό . Ε μ ε ί ς ό χ ι μ ό ν ο γ ν ω ρ ί ζ α μ ε τ ο σ κ ο τ ε ι ν ό π α ρ ε λ θ ό ν τ ο υ
Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , α λ λ ά ή μ α σ τ α ν σ ε θ έ σ η ν α κ ρ ί ν ο υ μ ε γ ι ' α υ τ ό ν κ α ι α π ό
τ α σ υ ν θ ή μ α τ α π ο υ έ ρ ι χ ν ε κ α θ ώ ς κ α ι α π ό τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς π ο υ έ β γ α ζ ε .
Ή ρ θ ε σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α μ ε κ α θ ο ρ ι σ μ έ ν α σ υ ν θ ή μ α τ α « γ ι α τ η ν π ρ α γ μ α
τ ι κ ή α ν ε ξ α ρ τ η σ ί α τ η ς Π ο λ ω ν ί α ς » κ α ι « γ ι α τ ο ν π α ρ α π έ ρ α ε κ δ η μ ο
κ ρ α τ ι σ μ ό τ η ς χ ώ ρ α ς » . Σ τ ο λ ό γ ο π ο υ ε κ φ ώ ν η σ ε π ρ ι ν ε κ λ ε χ τ ε ί π ρ ω
______________________________________ 1. Γαλλικά —κατ' ιδίαν.
2. Λατινικά: στρατιωτικά, με τη δύναμη των όπλων.
193
τ ο ς γ ρ α μ μ α τ έ α ς , δ ε ν π α ρ έ λ ε ι ψ ε ν α α π ε ι λ ή σ ε ι τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς λέ
γ ο ν τ α ς «εμε ίς θ α α μ υ ν θ ο ύ μ ε » κ α ι α π ' ό σ α ξ έ ρ ο υ μ ε , σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α
σ υ ν έ β η σ α ν κ α ι σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ι ς μ ε τ α ξ ύ π ο λ ω ν ι κ ώ ν κ α ι σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν
σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ώ ν μ ο ν ά δ ω ν . Σ τ η γ ε ν ι κ ό τ η τ α τ α γ ε γ ο ν ό τ α σ τ η ν Π ο λ ω
ν ί α , ό π ω ς κ α ι σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , ε ξ ε λ ί χ τ η κ α ν μ ε α ν τ ι σ ο β ι ε τ ι κ ά σ υ ν
θ ή μ α τ α . Κ α ι ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α ή τ α ν α ν τ ι σ ο β ι ε τ ι κ ό ς , α σ φ α λ ώ ς ή τ α ν ε
ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η τ η ς ε π ο χ ή ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , α λ λ ά κ α ι τ ώ
ρ α ε π ι θ υ μ ο ύ σ ε ν α ή τ α ν ε λ ε ύ θ ε ρ ο ς α π ό τ ο ζ υ γ ό π ο υ π ρ ο ε τ ο ί μ α ζ α ν ο ι
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί γ ι α τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ .
Δ ε ν π α ρ έ λ ε ι π ε π ά ν τ ω ς ν α μ ι λ ά ε ι τ υ π ι κ ά γ ι α τ η φ ι λ ί α μ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι
κ ή Έ ν ω σ η κ α ι ν α « κ α τ α κ ρ ί ν ε ι » τ α α ν τ ι σ ο β ι ε τ ι κ ά σ υ ν θ ή μ α τ α . Ε ν ώ
γ ι α τ η ν π α ρ α μ ο ν ή τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο ύ σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α , ε κ φ ρ ά
ζ ο ν τ α ν θ ε τ ι κ ά κ α ι α υ τ ό τ ο έ κ α ν ε γ ι α τ α ά μ ε σ α ε θ ν ι κ ά σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α ,
ε π ε ι δ ή φ ο β ο ύ ν τ α ν ε π ί θ ε σ η τ η ς Δ υ τ ι κ ή ς Γ ε ρ μ α ν ί α ς , η ο π ο ί α μ ε κ α
ν έ ν α ν τ ρ ό π ο δ ε ν π α ρ α δ έ χ ο ν τ α ν τ α σ ύ ν ο ρ α Ό ν τ ε ρ - Ν ά ι σ ε .
Ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή ς Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ ι ν ο ύ ν τ α ν μ ε τ ό σ ο π ρ ω τ ο φ α ν ή α υ -
θ ά δ ε ι α π ο υ , μ ε ρ ι κ έ ς ε ν έ ρ γ ε ι έ ς τ ο υ , ε γ ώ τ ι ς ε ξ έ θ ε σ α κ α ι σ τ ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ , ό τ α ν τ ο ν σ υ ν ά ν τ η σ α σ τ η Γ ι ά λ τ α . Κ α θ ό μ α σ τ α ν π ά ν ω σ ε κ ο -
τ ρ ώ ν ε ς σ ε μ ι α τ έ ν τ α , σ τ η ν α κ ρ ο γ ι α λ ι ά , κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , α φ ο ύ μ '
ά κ ο υ σ ε , μ ο υ έ δ ο σ ε δ ί κ ι ο κ α ι μ ο υ ε ί π ε κ α τ ά λ έ ξ η : « Ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α εί
ν α ι π ρ α γ μ α τ ι κ ό ς φ α σ ί σ τ α ς » . Α ρ γ ό τ ε ρ α ό μ ω ς κ α ι ο ι δ ύ ο α ν τ ε π α ν α
σ τ ά τ ε ς ή ρ θ α ν σ ε σ υ ν ε ν ν ό η σ η κ α ι έ χ υ ν α ν μ έ λ ι α π ό τ ο σ τ ό μ α τ ο υ ς ο
έ ν α ς γ ι α τ ο ν ά λ λ ο . Ο ι α ν τ ι ρ ρ ή σ ε ι ς κ α ι ο ι α ν τ ι θ έ σ ε ι ς α μ β λ ύ ν θ η κ α ν .
Ο λ ό γ ο ς τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α σ τ η ν Ο λ ο μ έ λ ε ι α τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι
τ ρ ο π ή ς π ο υ τ ο ν έ κ λ ε ξ ε π ρ ώ τ ο γ ρ α μ μ α τ έ α , ή τ α ν « π ρ ο γ ρ α μ μ α τ ι κ ό ς »
λ ό γ ο ς ε ν ό ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή . Κ α τ έ κ ρ ι ν ε τ η γ ρ α μ μ ή , π ο υ α κ ο λ ο υ θ ή θ η κ ε
ω ς τ ό τ ε σ τ η β ι ο μ η χ α ν ί α , σ τ η γ ε ω ρ γ ί α , α μ α ύ ρ ω σ ε τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η
κ α ι κ ή ρ υ ξ ε μ η π ρ ο σ ο δ ο φ ό ρ α τ ο σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ τ ι κ ό σ ύ σ τ η μ α σ τ ο χ ω
ρ ι ό κ α ι τ α κ ρ α τ ι κ ά α γ ρ ο χ τ ή μ α τ α . Ε μ ε ί ς θ ε ω ρ ο ύ σ α μ ε α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι -
κ έ ς - α ν τ ι λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ έ ς α υ τ έ ς τ ι ς α π ό ψ ε ι ς . Σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α μ π ο ρ ε ί ν α
ε ί χ α ν γ ί ν ε ι λ ά θ η σ τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η τ η ς κ ο λ ε χ τ ι β ο π ο ί η σ η ς κ α ι τ η ς
α ν ά π τ υ ξ η ς τ ω ν γ ε ω ρ γ ι κ ώ ν σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ μ ώ ν , μ α ε δ ώ δ ε ν έ φ τ α ι γ ε τ ο
σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ τ ι κ ό σ ύ σ τ η μ α . Α υ τ ό ε ί χ ε α π ο δ ε ί ξ ε ι τ η ζ ω τ ι κ ό τ η τ ά τ ο υ
σ α ν μ ο ν α δ ι κ ό ς δ ρ ό μ ο ς ο ι κ ο δ ό μ η σ η ς τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ σ τ ο χ ω ρ ι ό
σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , σ τ ι ς ά λ λ ε ς σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς κ α ι σ τ η
χ ώ ρ α μ α ς . Ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ ρ ά δ α ι ν ε τ ο σ π α θ ί δ ε ξ ι ά κ α ι α ρ ι σ τ ε ρ ά ενά
ν τ ι α σ τ ι ς « π α ρ α β ά σ ε ι ς τ η ς ν ο μ ι μ ό τ η τ α ς » , ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν « π ρ ο σ ω π ο -
λ α τ ρ ε ί α » , ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν , ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Μ π ι ε ρ ο ύ τ ( π α ρ ' ό λ ο π ο υ
α υ τ ό ν δ ε ν τ ο ν ο ν ο μ ά τ ι ζ ε ) , ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς η γ έ τ ε ς τ ω ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν
χ ω ρ ώ ν , τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς α π ο κ α λ ο ύ σ ε δ ο ρ υ φ ό ρ ο υ ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν . Ο Γ κ ο -
194
μ ο ύ λ κ α α ν έ λ α β ε τ η ν υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ ω ν α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ώ ν ε ν ε ρ γ ε ι ώ ν
σ τ ο Π ό ζ ν α ν . « Ο ι ε ρ γ ά τ ε ς τ ο υ Π ό ζ ν α ν — δ ή λ ω σ ε ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α σ τ η ν
8 η Ο λ ο μ έ λ ε ι α τ ο ν Ο χ τ ώ β ρ η τ ο υ 1 9 5 6 — δ ε δ ι α μ α ρ τ ύ ρ ο ν τ α ν ε ν ά ν τ ι α
σ τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό , α λ λ ά ε ν ά ν τ ι α σ τ α κ α κ ά π ο υ ε ί χ α ν δ ι α δ ο θ ε ί σ τ ο
κ ο ι ν ω ν ι κ ό μ α ς σ ύ σ τ η μ α . Η π ρ ο σ π ά θ ε ι α ν α π α ρ ο υ σ ι α σ τ ε ί η ο δ υ ν η
ρ ή τ ρ α γ ω δ ί α τ ο υ Π ό ζ ν α ν σ α ν έ ρ γ ο τ ω ν π ρ α χ τ ό ρ ω ν κ α ι τ ω ν π ρ ο β ο -
κ α τ ό ρ ω ν τ ω ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ώ ν ή τ α ν π ο λ ύ α φ ε λ ή ς α π ό π ο λ ι τ ι κ ή ά π ο
ψ η . Τ α α ί τ ι α π ρ έ π ε ι ν α α ν α ζ η τ η θ ο ύ ν σ τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι
τ η ς κ υ β έ ρ ν η σ η ς » .
Ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί α ν η σ ύ χ η σ α ν α π ό τ α σ υ μ β ά ν τ α σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α ,
φ ο β ή θ η κ α ν γ ι α τ ί έ β λ ε π α ν ότ ι η « ν έ α γ ρ α μ μ ή » π ο υ ο ι ί δ ι ο ι δ ι α κ ή ρ υ
ξ α ν , ο δ η γ ο ύ σ ε τ ο υ ς π ο λ ω ν ο ύ ς η γ έ τ ε ς π ι ο μ α κ ρ ι ά α π ' ό,τι ε π ι θ υ μ ο ύ
σ α ν α υ τ ο ί , ότι η Π ο λ ω ν ί α υ π ή ρ χ ε κ ί ν δ υ ν ο ς ν α α π ο σ π α σ θ ε ί α π ό τ η ν
ε π ι ρ ο ή τ ο υ ς . Ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς π ο υ δ ι ε ξ ή γ ε τ ι ς ε ρ γ α σ ί ε ς η ο λ ο μ έ
λ ε ι α π ο υ θ α ξ α ν ά φ ε ρ ν ε τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α , π ή γ α ν ε σ π ε υ
σ μ έ ν α σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο Μ ο λ ό τ ο φ , ο Κ α γ κ ά ν ο β ι τ ς
κ α ι ο Μ ι κ ο γ ι ά ν . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο α ε ρ ο δ ρ ό μ ι ο φ ώ ν α ξ ε μ ε α υ θ ά -
δ ε ι α σ τ ο υ ς π ο λ ω ν ο ύ ς η γ έ τ ε ς : « Ε μ ε ί ς χ ύ σ α μ ε τ ο α ί μ α μ α ς ν α α π ε λ ε υ
θ ε ρ ώ σ ο υ μ ε τ ο ύ τ η τ η χ ώ ρ α , ε ν ώ ε σ ε ί ς θ έ λ ε τ ε ν α τ η δ ό σ ε τ ε σ τ ο υ ς Α
μ ε ρ ι κ ά ν ο υ ς » . Η α ν η σ υ χ ί α τ ω ν Ρ ώ σ ω ν α ύ ξ α ι ν ε γ ι α τ ί κ α ι ο σ ο β ι ε τ ι
κ ό ς σ τ ρ α τ ά ρ χ η ς Ρ ο κ ο σ ό φ κ υ , π ο υ ή τ α ν π ο λ ω ν ι κ ή ς κ α τ α γ ω γ ή ς , κ α ι
ά λ λ α μ έ λ η τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ , π ο υ θ ε ω ρ ο ύ ν τ α ν φ ι λ ο σ ο β ι ε τ ι -
κ ο ί , ό π ω ς ο Μ ι ν τ ς κ.α. θ α δ ι α γ ρ ά φ ο ν τ α ν κ α ι σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α
δ ι α γ ρ ά φ η κ α ν α π ό τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο . Ο ι Π ο λ ω ν ο ί ό μ ω ς δ ε ν υ π ο
τ ά χ τ η κ α ν ο ύ τ ε σ τ ι ς π ι έ σ ε ι ς τ ω ν π α ρ α π ά ν ω κ α ι ο ύ τ ε σ τ ι ς κ ι ν ή σ ε ι ς
τ ω ν ρ ω σ ι κ ώ ν τ α ν κ ς : α υ τ ο ύ ς δ ε ν τ ο υ ς δ έ χ τ η κ α ν ο ύ τ ε σ τ η ν ο λ ο μ έ
λ ε ι α . Δ ι ε ξ ή χ θ η κ α ν κ α ι σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς , ό π ο υ έ π α ι ρ ν ε μ έ ρ ο ς κ α ι ο Γ κ ο
μ ο ύ λ κ α , μ α π α ρ ' ό λ α α υ τ ά ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α έ μ ε ι ν α ν
π ρ ο ς τ ο π α ρ ό ν σ τ α κ ρ ύ α τ ο υ λ ο υ τ ρ ο ύ . Α σ κ ή θ η κ α ν π ι έ σ ε ι ς , δ η μ ο
σ ι ε ύ τ η κ ε έ ν α ά ρ θ ρ ο σ τ η ν « Π ρ ά β ν τ α » , σ τ ο ο π ο ί ο ο ι Π ο λ ω ν ο ί α π ά
ν τ η σ α ν μ ε α υ θ ά δ ε ι α , α λ λ ά τ ε λ ι κ ά ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε υ λ ό γ η σ ε τ ο Γ κ ο
μ ο ύ λ κ α κ ι α υ τ ό ς α φ ο ύ έ κ α μ ε κ α ι έ ν α π ρ ο σ κ ύ ν η μ α σ τ η Μ ό σ χ α , π ή ρ ε
κ α ι π ι σ τ ώ σ ε ι ς κ α ι μ ί λ η σ ε γ ι α τ η σ ο β ι ε τ ο - π ο λ ω ν ι κ ή « λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή
φ ι λ ί α » .
Ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α ε φ ά ρ μ ο σ ε τ ο « π ρ ό γ ρ α μ μ ά » τ ο υ , ί δ ρ υ σ ε τ α « ε ρ γ α
τ ι κ ά σ υ μ β ο ύ λ ι α » κ α ι τ ο υ ς « α υ τ ο δ ι α χ ε ι ρ ι ζ ό μ ε ν ο υ ς σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ μ ο ύ ς » ,
τ ι ς « ε π ι τ ρ ο π έ ς α π ο κ α τ ά σ τ α σ η ς » , ε ν θ ά ρ ρ υ ν ε τ ο ι δ ι ω τ ι κ ό ε μ π ό ρ ι ο , ει
σ ή γ α γ ε τ η θ ρ η σ κ ε ί α σ τ ο σ χ ο λ ε ι ό κ α ι σ τ ο σ τ ρ α τ ό , ά ν ο ι ξ ε τ ι ς θ ύ ρ ε ς
σ τ η ν ξ έ ν η π ρ ο π α γ ά ν δ α , μ ι λ ώ ν τ α ς κ ι ' α υ τ ό ς γ ι α τ ο ν « ε θ ν ι κ ό δ ρ ό μ ο »
τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ .
195
Ο ι α π ό ψ ε ι ς κ α ι ο ι ε ν έ ρ γ ε ι ε ς τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α ή τ α ν π ο λ ύ α ν ο ι χ τ έ ς
κ ι α π ρ ο κ ά λ υ π τ ε ς , έ τ σ ι π ο υ π ο λ λ ο ί ά ν θ ρ ω π ο ι δ ε ν τ ι ς δ έ χ ο ν τ α ν ή δ ε
μ π ο ρ ο ύ σ α ν ν α τ ι ς δ ε χ τ ο ύ ν α ν ο ι χ τ ά . Κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή τ α ν υ π ο
χ ρ ε ω μ έ ν ο ς ν α ρ ί χ ν ε ι κ ά π ο τ ε - κ ά π ο τ ε κ α ν έ ν α λ ι θ ά ρ ι σ τ ο ν κ ή π ο του
Γ κ ο μ ο ύ λ κ α . Ε π ί σ η ς ε π ι φ υ λ α χ τ ι κ έ ς ή κ α ι ε ν α ν τ ι ω τ ι κ έ ς σ τ ά σ ε ι ς τ ή
ρ η σ α ν κ ε ί ν η τ η ν ε π ο χ ή ο ι Τ σ έ χ ο ι , ο ι Γ ά λ λ ο ι , ο ι Β ο ύ λ γ α ρ ο ι , ο ι Α
ν α τ ο λ ι κ ο γ ε ρ μ α ν ο ί , ο ι ο π ο ί ο ι τ ο έ ν α μ ά τ ι κ α ι τ ο α υ τ ί τ α ε ί χ α ν π ρ ο ς
τ η Μ ό σ χ α . Ε μ ε ί ς , ε ν ν ο ε ί τ α ι , ή μ α σ τ α ν ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ α ι
σ τ ι ς π ρ ά ξ ε ι ς τ ο υ κ ι α υ τ ό τ ο ε ί χ α μ ε κ ά ν ε ι γ ν ω σ τ ό σ τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η
γ ε σ ί α μ ε τ η ν ο π ο ί α κ α ι ε ί χ α μ ε σ υ ν ο μ ι λ ή σ ε ι . Α υ τ ή η σ τ ά σ η δ ε ν άρε
σ ε σ τ ο υ ς Π ο λ ω ν ο ύ ς κ α ι ο τ ύ π ο ς τ ο υ ς π α ρ α π ο ν ι ό τ α ν α ν ο ι χ τ ά ότ ι τ α
ά λ λ α κ ό μ μ α τ α δ ε ν κ α τ α ν ο ο ύ σ α ν τ ι ς α λ λ α γ έ ς π ο υ σ υ ν έ β α ι ν α ν σ τ η ν
Π ο λ ω ν ί α . Έ ν α ά ρ θ ρ ο π ο υ δ η μ ο σ ι ε ύ τ η κ ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς α ν έ φ ε ρ ε
τ ο ν τ ύ π ο τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς κ α ι μ ε ρ ι κ ώ ν ά λ λ ω ν χ ω ρ ώ ν σ α ν π α ρ ά δ ε ι γ μ α
α υ τ ή ς τ η ς « μ η κ α τ α ν ό η σ η ς » , δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά α π ό τ α κ ό μ μ α τ α τ η ς Ιτα
λ ί α ς , τ η ς Κ ί ν α ς , τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς κ . λ π . , π ο υ « ε ί χ α ν κ α τ α ν ο ή σ ε ι
σ ω σ τ ά τ ο β α θ ύ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό χ α ρ α κ τ ή ρ α τ ω ν α λ λ α γ ώ ν σ τ η ν Π ο λ ω
ν ί α » .
Ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι ε π ι κ ρ ό τ η σ α ν μ ε ε ν θ ο υ σ ι α σ μ ό α υ τ έ ς τ ι ς « σ ο
σ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς » α λ λ α γ έ ς κ α ι φ ω ν α σ κ ο ύ σ α ν ό τ ι σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α « ν ί κ η
σ α ν ε κ ε ί ν ε ς ο ι δ υ ν ά μ ε ι ς π ο υ π ά λ ε υ α ν γ ι α τ ο ν π ο λ ι τ ι κ ό ε κ δ η μ ο κ ρ α
τ ι σ μ ό , γ ι α τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή α π ο κ έ ν τ ρ ω σ η κ α ι γ ι α τ ο σ ύ σ τ η μ α τ η ς
α υ τ ο δ ι α χ ε ί ρ η σ η ς » .
Ο ύ τ ε γ ι α τ α γ ε γ ο ν ό τ α τ η ς Π ο λ ω ν ί α ς , ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί μ α ς έ δ ο σ α ν
κ α μ ι ά π λ η ρ ο φ ο ρ ί α , μ ό ν ο μ α ς έ σ τ ε ι λ α ν έ ν α γ ρ ά μ μ α ό π ο υ μ α ς έ λ ε γ α ν
ό τ ι η κ α τ ά σ τ α σ η ε κ ε ί ή τ α ν π ο λ ύ σ ο β α ρ ή κ α ι μ α ς ε ν η μ έ ρ ω ν α ν γ ι α
τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α , π ο υ θ α π ή γ α ι ν ε . Ε κ τ ό ς α π ' α υ τ ό τ ί π ο
τ ε ά λ λ ο , κ α μ ι ά ε ί δ η σ η , κ α μ ι ά π λ η ρ ο φ ό ρ η σ η . Σ τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό τ ύ π ο
β ρ ί σ κ α μ ε κ α ν έ ν α ά ρ θ ρ ο π ο υ κ α τ έ κ ρ ι ν ε τ α γ ε γ ο ν ό τ α σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α ,
β ρ ί σ κ α μ ε ό μ ω ς κ α ι δ η μ ο σ ι ε ύ μ α τ α ό π ο υ α υ τ ά υ π ο σ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ν . Α π ό
τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό π ρ ε σ β ε υ τ ή σ τ α Τ ί ρ α ν α , Κ ρ ί λ ο φ , ό π ω ς α ν έ φ ε ρ α , δ ε ν έ
β γ α ζ ε ς τ ί π ο τ ε τ ο α ξ ι ό λ ο γ ο . Σ ε μ ι α σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ ε ί χ α μ ' α υ τ ό ν ,
τ ο υ μ ί λ η σ α γ ι α τ η ν υ π ό θ ε σ η τ η ς Π ο λ ω ν ί α ς γ ι α τ η ν α ν η σ υ χ ί α μ α ς
γ ι α ό,τι σ υ ν έ β α ι ν ε ε κ ε ί .
— Π ώ ς ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό — τ ο ν ρ ώ τ η σ α — ν α μ η μ α ς τ η ρ ε ί τ ε ε ν ή μ ε
ρ ο υ ς , π ώ ς ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό ν α μ α ς α φ ή ν ε τ ε σ ε μ ε σ ά ν υ χ τ α γ ι ' α υ τ ά τ α
ζ η τ ή μ α τ α π ο υ μ α ς α φ ο ρ ο ύ ν ό λ ο υ ς ; Α υ τ ό δ ε ν ε ί ν α ι σ ω σ τ ό .
— Τ ο α ί τ η μ α σ α ς — μ ο υ α π ά ν τ η σ ε ο Κ ρ ί λ ο φ — ε ί ν α ι σ ω σ τ ό .
— Δ ι α β ι β ά σ τ ε τ η ν ά π ο ψ η μ α ς σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή σ α ς Ε π ι τ ρ ο π ή -
κ α τ έ λ η ξ α .
196
Σ τ α π λ α ί σ ι α τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν π ο υ δ ι α δ ρ α μ α τ ί ζ ο ν τ α ν , γ ί ν ο ν τ α ν
ό λ ο κ α ι π ι ο ξ ε κ ά θ α ρ η η δ ι α φ ο ρ ά α π ό ψ ε ω ν α ν ά μ ε σ α σ ε μ α ς κ α ι τ ο υ ς
Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς . Η σ τ ά σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ ό ή τ α ν η ε
ξ ή ς : ν α μ η δ ί ν α μ ε σ τ η δ η μ ο σ ι ό τ η τ α α υ τ έ ς τ ι ς δ ι α φ ω ν ί ε ς , γ ι α τ ί α υ τ ό
θ α έ β λ α π τ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ ο σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό σ τ ρ α τ ό π ε δ ο ,
ό μ ω ς α π ό τ η ν ά λ λ η μ ε ρ ι ά , ν α μ η ν κ ά ν α μ ε κ α μ ι ά υ π ο χ ώ ρ η σ η α ρ χ ώ ν ,
ν α τ η ρ ο ύ σ α μ ε τ ι ς θ έ σ ε ι ς μ α ς , ν α λ έ γ α μ ε α ν ο ι χ τ ά τ ι ς α π ό ψ ε ι ς μ α ς
σ τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς .
Ό τ α ν ή μ ο υ ν σ τ η Μ ό σ χ α , τ ο Δ ε κ έ μ β ρ η ε κ ε ί ν ο υ τ ο υ έ τ ο υ ς , σ υ
ν ο μ ί λ η σ α μ ε τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς κ α ι γ ι α τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς Π ο λ ω
ν ί α ς . Γ ι α τ ι ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς τ ο υ Δ ε κ έ μ β ρ η τ ο υ 1956 θ α μ ι λ ή σ ω ι δ ι α ί τ ε
ρ α , ε δ ώ ό μ ω ς θ έ λ ω ν α α ν α φ έ ρ ω τ η ν υ π ο σ τ ή ρ ι ξ η π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α έ δ ο σ α ν σ τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α γ ι α ν α π α γ ι ώ σ ε ι τ η ν ε ξ ο υ σ ί α
τ ο υ . Ό τ α ν ε μ ε ί ς ε κ θ έ σ α μ ε σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ τ ο Σ ο υ σ λ ό φ τ ι ς α
π ό ψ ε ι ς και τ ι ς υ π ο ψ ί ε ς μ α ς γ ι α τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , α υ τ ο ί π ρ ο σ π ά θ η σ α ν
ν α μ α ς π ε ί σ ο υ ν ό τ ι ε ί ν α ι κ α λ ό ς ά ν θ ρ ω π ο ς κ α ι ό τ ι έ π ρ ε π ε ν α υ π ο σ τ η
ρ ι χ τ ε ί , ε ν ώ ε μ ε ί ς ή μ α σ τ α ν π ε π ε ι σ μ έ ν ο ι π ω ς ο ι τ α ρ α χ έ ς π ο υ π ρ ο κ λ ή
θ η κ α ν σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α κ α ι π ο υ έ μ ο ι α ζ α ν μ ε τ η ν ο υ γ γ ρ ι κ ή α ν τ ε π α ν ά
σ τ α σ η , ή τ α ν έ ρ γ ο τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ α ι χ ρ η σ ί μ ε υ α ν γ ι α ν α φ έ ρ ο υ ν
σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α α υ τ ό τ ο φ α σ ί σ τ α , ο ο π ο ί ο ς έ μ ε ι ν ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς ώ σ π ο υ
ε κ κ α θ α ρ ί σ τ η κ ε α π ό τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς κ α ι α π ό τ ο Γ κ ι έ ρ ε κ . Θ
τ ε λ ε υ τ α ί ο ς ε ί ν α ι ά γ ρ ι ο ς ε χ θ ρ ό ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ -
β α ν ί α ς . Ό λ ο ι , ο έ ν α ς μ ε τ ά τ ο ν ά λ λ ο , α ν α τ ρ ά π η κ α ν σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α 1 .
Ο Τ σ ι ρ ά ν κ ι ε β ι τ ς , α υ τ ό ς ο π α λ ι ό ς π ρ ά χ τ ο ρ α ς τ η ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς ,
π α ρ έ μ ε ι ν ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο δ ι ά σ τ η μ α κ α ι κ ι ν ο ύ σ ε τ α ν ή μ α τ α μ ε τ ο σ ο
β ι ε τ ι κ ό σ τ ρ α τ ό π ο υ ε ί χ ε κ α τ α λ ά β ε ι τ η ν Π ο λ ω ν ί α .
Τ α γ ε γ ο ν ό τ α σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α ι τ η ν Π ο λ ω ν ί α π ρ ο κ ά λ ε σ α ν δι
κ α ι ο λ ο γ η μ έ ν η α ν η σ υ χ ί α σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι σ τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ , γ ι α τ ί
έ β λ α π τ α ν τ η ν υ π ό θ ε σ η τ η ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς , ε ξ α σ θ έ ν ι ζ α ν τ ι ς θ έ σ ε ι ς
του σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ σ τ η ν Ε υ ρ ώ π η κ α ι σ τ ο ν κ ό σ μ ο .
Α φ ο ύ τ α γ ε γ ο ν ό τ α α υ τ ά π ή ρ α ν τ έ λ ο ς ή α κ ρ ι β έ σ τ ε ρ α , έ χ α σ α ν
τ η ν α ν ο ι χ τ ή κ α ι ο ξ υ μ έ ν η μ ο ρ φ ή , γ ι α τ ί τ ώ ρ α ε ξ ε λ ί σ σ ο ν τ α ν σ τ α κ ρ υ -
____________________________
1. Ο Γκομούλκα και μια ομάδα συνεργάτες του, μεταξύ των οποίων και
οι κακόφημοι Σπιχάλσκι και Κλίσκο, καθαιρέθηκαν από τα αξιώματα τους
το 1970, ενώ ο Γκιέρεκ που αντικατέστησε τον Γκομούλκα, καθαιρέθηκε
από το αξίωμα του πρώτου γραμματέα του Ενιαίου Εργατικού Κόμματος
Πολωνίας το 1980.
197
φ ά , ή ρ θ ε η σ τ ι γ μ ή τ ω ν α ν α λ ύ σ ε ω ν κ α ι τ ω ν σ υ μ π ε ρ α σ μ ά τ ω ν π ο υ έ
π ρ ε π ε ν α ε ξ α χ θ ο ύ ν . Α ν α λ ύ σ ε ι ς έ κ α μ α ν κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , κ α ι ο Τί
τ ο , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ α σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α κ α ι τ ο υ ς υ π ο λ ο γ ι σ μ ο ύ ς τ ο υ ς , σύμ
φ ω ν α μ ε τ ι ς α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς τ ο υ ς α π ό ψ ε ι ς . Ο ι τ ι τ ο ϊ κ ο ί κ α ι ο ι χ ρ ο υ
σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ο υ σ ι α σ τ ι κ ά σ υ μ φ ω ν ο ύ σ α ν σ τ η ν « α ν ά λ υ σ ή » τ ο υ ς ,
ε π ι ρ ί π τ ο ν τ α ς τ ο σ φ ά λ μ α σ τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ ο υ γ γ ρ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς , σ τ α
λ ά θ η τ η ς κ α ι , π ρ ο π α ν τ ό ς , σ τ ο Ρ ά κ ο σ ι . Κ α ι ο Κ ά ν τ α ρ , σ α ν υ π η ρ έ τ η ς
δ ύ ο α φ ε ν τ ι κ ώ ν , τ ο υ ς σ ε κ ο ν τ ά ρ ι ζ ε δ η λ ώ ν ο ν τ α ς ό τ ι « η ε ξ έ γ ε ρ σ η τ ω ν
μ α ζ ώ ν ή τ α ν δ ι κ α ι ο λ ο γ η μ έ ν η ε ξ α ι τ ί α ς τ ω ν σ φ α λ μ ά τ ω ν τ η ς ε γ κ λ η
μ α τ ι κ ή ς κ λ ί κ α ς τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι κ α ι τ ο υ Γ κ έ ρ ο » .
Τ ο Κ ό μ μ α μ α ς , μ ε ό σ α γ ν ώ ρ ι ζ ε γ ι α τ η ν ε ξ έ λ ι ξ η τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν
κ α ι β α σ ι ζ ό μ ε ν ο σ τ α σ τ ο ι χ ε ί α π ο υ ε ί χ α ν έ ρ θ ε ι σ ε φ ω ς μ έ σ α α π ό τ ο
σ κ ο τ ά δ ι π ο υ σ κ έ π α ζ ε τ η σ υ ν ω μ ο σ ί α ε ί χ ε α ν α λ ύ σ ε ι α υ τ ά τ α γ ε γ ο ν ό
τ α κ α ι ε ί χ ε β γ ά λ ε ι τ α σ υ μ π ε ρ ά σ μ α τ ά τ ο υ . Κ α τ ά τ η γ ν ώ μ η μ α ς π ρ ο -
κ ά λ ε σ α ν κ α ι ο ρ γ ά ν ω σ α ν τ η ν α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η ο π α γ κ ό σ μ ι ο ς κ α π ι τ α
λ ι σ μ ό ς κ α ι ο ι τ ι τ ο ϊ κ ο ί τ ο υ ς π ρ ά χ τ ο ρ ε ς σ τ ο ν π ι ο α δ ύ ν α τ ο κ ρ ί κ ο τ ο υ
σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ , τ ι ς σ τ ι γ μ έ ς π ο υ η κ λ ί κ α τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ δ ε ν ε ί χ ε κ α τ ο χ υ ρ ώ σ ε ι α κ ό μ α τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ η ς . Τ ο Κ ό μ μ α τ ω ν
Ο ύ γ γ ρ ω ν Ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν κ α ι η δ ι χ τ α τ ο ρ ί α τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ σ τ η ν
Ο υ γ γ α ρ ί α δ ι α λ ύ θ η κ α ν σ α ν τ ο χ ι ό ν ι σ τ η β ρ ο χ ή ευθύς σ τ η ν π ρ ώ τ η
σ κ λ η ρ ή α ν α μ έ τ ρ η σ η μ ε τ η ν α ν τ ί δ ρ α σ η . Σ ' ό λ α α υ τ ά π ο υ σ υ ν έ β η -
κ α ν , μ α ς ε π έ σ υ ρ α ν τ η ν π ρ ο σ ο χ ή ο ρ ι σ μ έ ν α σ τ ο ι χ ε ί α :
Κ α τ ά π ρ ώ τ ο λ ό γ ο , τ α γ ε γ ο ν ό τ α α π ο κ ά λ υ ψ α ν τ η ν α δ ύ ν α τ η κ α ι
ε π ι π ό λ α ι η δ ο υ λ ε ι ά τ ο υ Ο υ γ γ ρ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς γ ι α τ η δ ι α π α ι δ α γ ώ γ η
σ η κ α ι κ α θ ο δ ή γ η σ η τ η ς ε ρ γ α τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς . Η ε ρ γ α τ ι κ ή τ ά ξ η τ η ς
Ο υ γ γ α ρ ί α ς , π α ρ ά τ ι ς ε π α ν α σ τ α τ ι κ έ ς τ η ς π α ρ α δ ό σ ε ι ς , δ ε μ π ό ρ ε σ ε
σ τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η ς ν α υ π ε ρ α σ π ί σ ε ι τ η ν ε ξ ο υ σ ί α
τ η ς . Α π ε ν α ν τ ί α ς , έ ν α μ έ ρ ο ς τ η ς έ γ ι ν ε ε φ ε δ ρ ε ί α τ η ς α ν τ ί δ ρ α σ η ς . Τ ο
ί δ ι ο τ ο κ ό μ μ α δ ε ν α ν τ έ δ ρ α σ ε σ α ν σ υ ν ε ι δ η τ ή κ α ι ο ρ γ α ν ω μ έ ν η π ρ ω -
τ ο π ο ρ ε ί α τ η ς τ ά ξ η ς , ε ξ α λ ε ί φ τ η κ ε μ έ σ α σ ε λ ί γ ε ς μ έ ρ ε ς , π ρ ά γ μ α π ο υ
έ δ ο σ ε τ η δ υ ν α ν τ ό τ η τ α σ τ ο ν α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ η Κ ά ν τ α ρ ν α τ ο θ ά ψ ε ι ο
ρ ι σ τ ι κ ά .
Τ α γ ε γ ο ν ό τ α τ ο υ Ο χ τ ώ β ρ η - Ν ο έ μ β ρ η 1956 έ δ ε ι ξ α ν ά λ λ η μια
φ ο ρ ά τ ο ν τ α λ α ν τ ε υ ό μ ε ν ο χ α ρ α κ τ ή ρ α τ ω ν δ ι α ν ν ο ο ύ μ ε ν ω ν και τ η ς
ο υ γ γ ρ ι κ ή ς φ ο ι τ η τ ι κ ή ς ν ε ο λ α ί α ς . Α υ τ ο ί έ γ ι ν α ν μ α σ ι ά ς τ η ς α ν τ ί δ ρ α
σ η ς , ο μ ά δ ε ς κ ρ ο ύ σ η ς τ η ς α σ τ ι κ ή ς τ ά ξ η ς . Ι δ ι α ί τ ε ρ α π ρ ό σ τ υ χ ο ρ ό λ ο
έ π α ι ξ α ν ε δ ώ ο ι α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ ε ς σ υ γ γ ρ α φ ε ί ς , μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο ν α -
ν τ ι δ ρ α τ ι κ ό κ α ι α ν τ ι κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ή Λ ο ύ κ α τ ς , ο ο π ο ί ο ς έ γ ι ν ε κ α ι μ έ λ ο ς
τ η ς κ υ β έ ρ ν η σ η ς τ ο υ Ν ά γ κ ι .
Η π ε ρ ί π τ ω σ η τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς α π έ δ ε ι ξ ε ό τ ι η α σ τ ι κ ή τ ά ξ η ό χ ι μό-
198
ν ο δ ε ν ε ί χ ε χ ά σ ε ι τ ι ς ε λ π ί δ ε ς τ η ς γ ι α π α λ ι ν ό ρ θ ω σ η , α λ λ ά κ α ι ε ί χ ε
π ρ ο ε τ ο ι μ α σ τ ε ί σ ε π α ρ α ν ο μ ί α , δ ι α τ η ρ ώ ν τ α ς μ ά λ ι σ τ α κ α ι τ ι ς π α λ ι έ ς
μ ο ρ φ έ ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς π ρ ά γ μ α π ο υ τ ο έ δ ε ι ξ ε κ α ι η ά μ ε σ η ί δ ρ υ σ η τ ω ν
α σ τ ι κ ώ ν , κ λ η ρ ι κ ώ ν κ α ι φ α σ ι σ τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν .
Α υ τ ά π ο υ σ υ ν έ β η κ α ν σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α έ π ε ι σ α ν α κ ό μ α μ ι α φ ο ρ ά
τ ο Κ ό μ μ α μ α ς γ ι α τ η ν ο ρ θ ό τ η τ α τ η ς σ τ ά σ η ς π ο υ τ ή ρ η σ ε έ ν α ν τ ι τ ω ν
γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν . Ο ι τ ι τ ο ϊ κ ο ί ή τ α ν ο ι κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο ι ε
μ π ν ε υ σ τ έ ς κ α ι υ π ο σ τ η ρ ι κ τ έ ς τ η ς ο υ γ γ ρ ι κ ή ς α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η ς . Ε π ί
σ η μ α π ρ ό σ ω π α κ α ι ο τ ύ π ο ς τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς χ α ι ρ έ τ ι ζ α ν μ ε εν-
θ ο υ σ ι α μ ό τ α γ ε γ ο ν ό τ α . Ο ι λ ό γ ο ι π ο υ ε κ φ ω ν ο ύ σ α ν σ τ η λ έ σ χ η « Π έ
τ ε φ » δ η μ ο σ ι ε ύ ο ν τ α ν σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι κ α ι ο ι « θ ε ω ρ ί ε ς » τ ο υ Τ ί τ ο , τ ο υ
Κ ά ρ ν τ ε λ , μ α ζ ί κ α ι μ ε τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ 20ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ , ή τ α ν η σ η μ α ί α
α υ τ ώ ν τ ω ν λ ό γ ω ν .
Μ α α υ τ ά γ ι α μ α ς δ ε ν ή τ α ν ο ύ τ ε ν έ α , ο ύ τ ε α π ρ ό σ μ ε ν α . Κ ε ί ν ο π ο υ
μ α ς α ν η σ υ χ ο ύ σ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ή τ α ν ο ρ ό λ ο ς π ο υ έ π α ι ξ ε η σ ο β ι ε τ ι κ ή
η γ ε σ ί α σ ' α υ τ ά τ α γ ε γ ο ν ό τ α , ο σ υ ν τ ο ν ι σ μ ό ς τ ω ν σ χ ε δ ί ω ν μ ε τ ο ν Τ ί
τ ο , τ α π α ρ α σ κ ή ν ι α π ο υ σ κ α ρ ώ θ η κ α ν π ι σ ώ π λ α τ α α π ό τ ο ν ο υ γ γ ρ ι κ ό
λ α ό , τ α ο π ο ί α ε ί χ α ν γ ι ' α υ τ ό ν β α θ ι έ ς κ α ι π ι κ ρ έ ς ε π ι π τ ώ σ ε ι ς .
Η α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α τ α σ τ ά λ θ η κ ε α π ό τ α σ ο β ι ε
τ ι κ ά τ α ν κ ς , γ ι α τ ί ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α μ η ν ε π ε μ β ε ί ( ε κ τ ό ς
τ ω ν ά λ λ ω ν α υ τ ό θ α τ ο ν ξ ε σ κ έ π α ζ ε ο ρ ι σ τ ι κ ά ) κ α ι ε δ ώ ο ι ι μ π ε ρ ι α λ ι
σ τ έ ς και ο Τ ί τ ο δ ε ν έ κ α μ α ν κ α λ ά τ ο υ ς υ π ο λ ο γ ι σ μ ο ύ ς . Η π ε ί ρ α ό μ ω ς ,
έ δ ε ι ξ ε ό τ ι α υ τ ή η α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η κ α τ α σ τ ά λ θ η κ ε α π ό α ν τ ε π α ν α σ τ ά
τ ε ς , ο ι ο π ο ί ο ι π α λ ι ν ό ρ θ ω σ α ν τ ο ν κ α π ι τ α λ ι σ μ ό μ α μ ε π ι ο λ α ν θ ά ν ο υ
σ ε ς μ ο ρ φ έ ς , δ ι α τ η ρ ώ ν τ α ς τ ο χ ρ ώ μ α κ α ι τ α π ρ ο σ ω π ε ί α , έ τ σ ι ό π ω ς έ
κ α μ α ν ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί σ τ η χ ώ ρ α τ ο υ ς .
Τ α γ ε γ ο ν ό τ α τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς μ α ς α ύ ξ α ι ν α ν τ ι ς υ π ο ψ ί ε ς γ ι α τ η ν η
γ ε σ ί α τ ο υ Κ Κ τ η ς Σ Ε , μ α ς α ν η σ υ χ ο ύ σ α ν κ α ι μ α ς έ θ λ ι β α ν . Ε μ ε ί ς εί
χ α μ ε π ά ν τ α μ ε γ ά λ η ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ τ ο Μ π ο λ σ ε β ί κ ι κ ο Κ ό μ μ α τ ο υ
Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν κ α ι τ η ν ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η α υ τ ή τ η ν ε ί χ α μ ε ε κ δ η
λ ώ σ ε ι μ α ζ ί κ α ι μ ε τ η ν ε ι λ ι κ ρ ι ν ή α γ ά π η π ρ ο ς α υ τ ό κ α ι τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή
χ ώ ρ α .
Μ ' α υ τ ό τ ο α ί σ θ η μ α υ π ο ψ ί α ς και α ν η σ υ χ ί α ς π ή γ α τ ο Δ ε κ έ μ β ρ η
τ ο υ 1956 σ τ η Μ ό σ χ α μ α ζ ί μ ε τ ο ν Υ σ ν ί , ο ο π ο ί ο ς μ ε β ο ή θ η σ ε σ τ ι ς
δ ύ σ κ ο λ ε ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς κ α ι σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς μ ε τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς , ό
π ο υ τ ο δ η λ η τ ή ρ ι ο α ν α μ ι γ ν ύ ο ν τ α ν μ ε τ η ν υ π ο κ ρ ι σ ί α .
Ε μ ε ί ς π η γ α ί ν α μ ε σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , ό π ω ς ε ί χ α μ ε α π ο φ α σ ί
σ ε ι π ρ ω τ ύ τ ε ρ α κ α ι σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο , γ ι α ν α σ υ ζ η τ ή σ ο υ μ ε μ ε
τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α γ ι α τ α φ λ έ γ ο ν τ α ζ η τ ή μ α τ α τ η ς κ α τ ά σ τ α σ η ς ,
199
γ ι α τ α γ ε γ ο ν ό τ α σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α ι τ η ν Π ο λ ω ν ί α κ α θ ώ ς κ α ι γ ι α τ ι ς
σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α .
Π ρ έ π ε ι ν α ε ι π ω θ ε ί ό τ ι ε κ ε ί ν η τ η ν π ε ρ ί ο δ ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ
ν τ ρ ο φ ί α δ ε ν τ α ε ί χ α ν π ι α κ α ι τ ό σ ο μ έ λ ι - γ ά λ α μ ε τ ο ν Τ ί τ ο , η φ ι λ ί α
τ ο υ ς σ α ν ν α ε ί χ ε ψ υ χ ρ α ν θ ε ί κ ά π ω ς . Ο Τ ί τ ο ε ί χ ε ε κ φ ω ν ή σ ε ι σ τ ο με
τ α ξ ύ τ ο ν π ε ρ ι β ό η τ ο λ ό γ ο τ ο υ σ τ η ν Π ο ύ λ ι α , ο ο π ο ί ο ς ε ί χ ε π ρ ο κ α λ έ
σ ε ι α ρ κ ε τ έ ς ε ν α ν τ ι ω τ ι κ έ ς α ν τ ι δ ρ ά σ ε ι ς σ ε π ο λ λ ά κ ό μ μ α τ α τ ο υ σ ο
σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ . Σ ' α υ τ ό τ ο τ ο λ ό γ ο η κ ε φ α λ ή τ ο υ Β ε λ ι
γ ρ α δ ί ο υ χ τ υ π ο ύ σ ε τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό σ ύ σ τ η μ α , χ τ υ π ο ύ σ ε τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό ,
τ α κ ό μ μ α τ α , π ο υ δ ε ν α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α ν τ η ν « π ρ ω τ ο τ υ π η μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή -
λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή » γ ρ α μ μ ή τ ο υ Τ ί τ ο , κ α τ α δ ί κ α ζ ε κ α ι τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή ε π έ μ
β α σ η σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α . Α υ τ έ ς ο ι θ έ σ ε ι ς δ ε ν σ υ ν έ φ ε ρ α ν σ τ ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α , ή ή τ α ν π ο λ ύ α π ρ ο κ ά λ υ π τ ε ς κ α ι α υ τ ο ί έ π ρ ε
π ε ν α π ά ρ ο υ ν θ έ σ η γ ι α τ α μ ά τ ι α τ ο υ κ ό σ μ ο υ .
Έ τ σ ι ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ε ί χ α ν ε ξ α π ο λ ύ σ ε ι κ ά ν α - δ ύ ο ε π ι θ έ σ ε ι ς
σ τ ι ς ε φ η μ ε ρ ί δ ε ς , π ά ν τ ω ς ό χ ι π ο λ ύ δ ρ ι μ ε ί ς , ( γ ι α ν α μ η δ υ σ α ρ ε σ τ ή
σ ο υ ν π ο λ ύ τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Τ ί τ ο ) μ ά λ ι σ τ α κ α ι μ ε κ α ν έ ν α ν έ π α ι ν ο , κ α ι
ό π ω ς τ ο ε ί χ α ν σ υ ν ή θ ε ι α , ά ρ χ ι σ α ν κ α ι τ ι ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς π ι έ σ ε ι ς π ρ ο ς
τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , π ρ ά γ μ α π ο υ μ ο υ τ ο ο μ ο λ ό γ η σ ε ο ί δ ι ο ς ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ σ τ ι ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς π ο υ ε ί χ α μ ' α υ τ ό ν . « Η « Π ρ ά β ν τ α » δ η μ ο
σ ί ε υ σ ε κ ε ί ν ο τ ο ν κ α ι ρ ό κ α ι έ ν α δ ι κ ό μ ο υ ά ρ θ ρ ο ό π ο υ κ α τ α φ ε ρ ό
μ ο υ ν μ ε δ ρ ι μ ύ τ η τ α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο « ι δ ι ό μ ο ρ φ ο σ ο σ ι α
λ ι σ μ ό » κ α ι σ τ ο υ ς τ ε λ ά λ η δ έ ς τ ο υ .
Τ α λ έ γ ω α υ τ ά γ ι α ν α ε ξ η γ ή σ ω γ ι α τ ί η υ π ο δ ο χ ή π ο υ μ α ς έ γ ι ν ε τ ό
τ ε ή τ α ν π ι ο « ε γ κ ά ρ δ ι α » κ α ι ο ι α π ό ψ ε ι ς μ α ς , π ρ ο π α ν τ ό ς γ ι α τ ο υ ς
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς , δ ε ν α ν τ ι κ ρ ο ύ σ τ η κ α ν , μ ά λ ι σ τ α φ α ι ν ο μ ε ν ι κ ά ε π ι
δ ο κ ι μ ά σ τ η κ α ν α π ό τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η γ έ τ ε ς .
Ε υ θ ύ ς μ ό λ ι ς κ α τ ε β ή κ α μ ε α π ό τ ο π λ ο ί ο σ τ η ν Ο δ η σ σ ό α ν τ ι λ η -
φ τ ή κ α μ ε α υ τ ή τ η ν α τ μ ό σ φ α ι ρ α σ τ ι ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς , π ο υ δ ι ε ξ ά γ α μ ε μ ε
κ ε ί ν ο υ ς π ο υ ε ί χ α ν β γ ε ι ν α μ α ς υ π ο δ ε χ τ ο ύ ν , μ ε η γ έ τ ε ς τ ω ν ο ρ γ ά ν ω ν
τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ η ς ε ξ ο υ σ ί α ς σ τ η ν Ο υ κ ρ α ν ί α .
Α π ό τ η ν Ο δ η σ σ ό α ν α χ ω ρ ή σ α μ ε μ ε τ ρ α ί ν ο κ α ι π ή γ α μ ε σ τ η Μ ό
σ χ α . Δ ε ν ε ί χ α μ ε ξ ε κ ο υ ρ α σ τ ε ί α κ ό μ α κ α λ ά α π ό τ ο τ α ξ ί δ ι , ό τ α ν μ α ς
ε ι δ ο π ο ί η σ α ν ό τ ι τ ο Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς ε ί χ ε π α ρ α θ έ σ ε ι
δ ε ί π ν ο π ρ ο ς τ ι μ ή τ η ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς μ α ς . Ό π ω ς έ χ ω τ ο ν ί σ ε ι κ ι
α λ λ ο ύ , ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί η γ έ τ ε ς ή τ α ν μ ο ν α δ ι κ ο ί γ ι α γ ε ύ μ α τ α κ α ι δ ε ί π ν α
π ο υ δ ι α ρ κ ο ύ σ α ν ώ ρ ε ς ο λ ό κ λ η ρ ε ς . Ή μ α σ τ α ν κ α ι κ ο υ ρ α σ μ έ ν ο ι α π ό
τ ο δ ρ ό μ ο , α λ λ ά α σ φ α λ ώ ς π ή γ α μ ε σ ' α υ τ ό τ ο « δ ε ί π ν ο » , π ο υ ά ρ χ ι σ ε
τ ο α π ο μ ε σ ή μ ε ρ ο , κ α τ ά η ώ ρ α τ έ σ σ ε ρ ι ς τ ο α π ό γ ε υ μ α . Π α ρ ε β ρ ί σ κ ο -
200
ν τ α ν , α π ' ό σ α θ υ μ ά μ α ι , ό λ α τ α μ έ λ η τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ , ε κ τ ό ς α π ό τ ο
Μ π ρ έ ζ ν ι ε φ , τ η Φ ο ύ ρ τ σ ε β α κ α ι κ α ν έ ν α ν ά λ λ ο . Τ ο δ ε ί π ν ο δ ι ή ρ κ ε σ ε
ώ ρ ε ς κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι ά λ λ ο ι π ρ ο σ π ά θ η σ α ν ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή
σ ο υ ν μ ι α α τ μ ό σ φ α ι ρ α π ο υ ν α φ α ί ν ο ν τ α ν ό σ ο τ ο δ υ ν α τ ό π ι ο φ ι
λ ι κ ή . Ό λ ο ι σ χ ε δ ό ν ο ι σ υ μ μ ε τ έ χ ο ν τ ε ς ή γ ε ι ρ α ν π ρ ο π ό σ ε ι ς ( μ ό ν ο ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή γ ε ι ρ ε κ ά π ο υ π έ ν τ ε έ ξ ι ) , κ α ι μ έ σ α σ τ α τοστ1 λ έ γ ο ν τ α ν
κ α ι κ α λ ά λ ό γ ι α γ ι α τ ο Κ ό μ μ α μ α ς , γ ι α τ η ν Α λ β α ν ί α κ α ι έ π α ι ν ο ι ε ι δ ι
κ ά γ ι α μ έ ν α . Ή τ α ν ι δ ι α ί τ ε ρ α έ ν θ ε ρ μ ο ς σ ' α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς ε π α ί ν ο υ ς ο
Π ο σ π ι έ λ ο φ , ο ο π ο ί ο ς , τ ο Μ ά η , ή τ α ν σ τ ο Τ ρ ί τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ό μ
μ α τ ό ς μ α ς .
Ο ι π ρ ο π ό σ ε ι ς π ο υ ε γ ε ί ρ ο ν τ α ν ή τ α ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο π ο λ ι τ ι κ ο ί λ ό
γ ο ι , ι δ ι α ί τ ε ρ α ο ι π ρ ο π ό σ ε ι ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ο π ο ί ο ς δ ε ν τ ο ε ί χ ε
γ ι α τ ί π ο τ ε ν α μ ι λ ά ε ι μ ι σ ή ώ ρ α π ί ν ο ν τ α ς σ τ η ν υ γ ε ί α κ ά π ο ι ο υ . Π ά
ν τ ω ς α π ' α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς ε μ ε ί ς π ή ρ α μ ε κ ά π ο ι ο π ρ ώ τ ο σ ι ν ι ά λ ο
γ ι α τ η σ τ ά σ η π ο υ θ α τ η ρ ο ύ σ α ν α υ τ ο ί σ τ ι ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς .
Ε κ ε ί ν ο τ ο β ρ ά δ υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε ν φ ε ι δ ω λ ε ύ τ η κ ε τ ι ς ε π ι θ έ
σ ε ι ς κ α τ ά τ η ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η ς η γ ε σ ί α ς .
— Α υ τ ο ί — ε ί π ε α ν ά μ ε σ α σ τ ' ά λ λ α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — σ τ έ κ ο υ ν σ ε
α ν τ ι λ ε ν ι σ τ ι κ έ ς κ α ι ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς . Η π ο λ ι τ ι κ ή τ ο υ ς ε ί ν α ι
μ ι α σ α λ ά τ α . Ε μ ε ί ς δ ε θ α κ ά ν ο υ μ ε υ π ο χ ω ρ ή σ ε ι ς α π έ ν α ν τ ί τ ο υ ς . Α υ
τοί — σ υ ν έ χ ι σ ε — π ά σ χ ο υ ν α π ό μ ε γ α λ ο μ α ν ί α . Μ ε τ η μ ε γ α λ ο π ρ ε π ή
υ π ο δ ο χ ή π ο υ τ ο υ έ γ ι ν ε ό τ α ν ή τ α ν σ τ η Μ ό σ χ α , ο Τ ί τ ο ν ό μ ι σ ε π ω ς ο
λ α ό ς τ ο υ έ δ ι ν ε δ ί κ ι ο , ε ν ώ τ η ν π ο λ ι τ ι κ ή μ α ς τ η ν κ α τ α δ ί κ α ζ ε . Σ τ η ν
π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α α ρ κ ο ύ σ ε ν α ψ ι θ υ ρ ί σ ο μ ε μ ι α λ έ ξ η σ τ ο λ α ό κ α ι α υ
τ ό ς θ α έ κ α ν ε κ ο μ μ ά τ ι α τ ο ν Τ ί τ ο κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α .
Α ν α φ ε ρ ό μ ε ν ο ς σ τ η σ τ ά σ η μ α ς έ ν α ν τ ι τ ω ν τ ι τ ο ϊ κ ώ ν ε ί π ε ό τ ι «οι
Α λ β α ν ο ί σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι έ χ ο υ ν δ ί κ ι ο , α λ λ ά π ρ έ π ε ι ν α δ ι α τ η ρ η θ ε ί η ψ υ
χ ρ α ι μ ί α κ α ι η α υ τ ο σ υ γ κ ρ ά τ η σ η » .
Κ α ι ε σ ε ί ς ε ί σ τ ε α σ π ρ ο μ ά λ λ η δ ε ς — ε ί π ε σ τ ο τ έ λ ο ς α υ τ ή ς τ η ς
π ρ ό π ο σ η ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — α λ λ ά κ α ι ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε φ α λ α κ ρ ο ί .
Κ α ι ε ν ώ τ ο σ υ μ π ό σ ι ο ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε , ο « φ α λ ά κ ρ α ς » μ α ς ε ί π ε
π ω ς η Α λ β α ν ί α ε ί ν α ι μ ι κ ρ ή χ ώ ρ α , α λ λ ά έ χ ε ι σ η μ α ν τ ι κ ή σ τ ρ α τ η γ ι κ ή
θ έ σ η . « Α ν κ α τ α σ κ ε υ ά σ ο υ μ ε ε κ ε ί μ ι α β ά σ η υ π ο β ρ υ χ ί ω ν κ α ι π υ ρ α ύ
λ ω ν , μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α ε λ έ γ χ ο υ μ ε ό λ η τ η Μ ε σ ό γ ε ι ο » . Α υ τ ή τ η γ ν ώ μ η ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο Μ α λ ι ν ό φ σ κ ι τ η ν ε ξ έ φ ρ α σ α ν π ά λ ι ό τ α ν ή ρ θ α ν
γ ι α ε π ί σ κ ε ψ η σ τ η χ ώ ρ α μ α ς τ ο 1959. ' Η τ α ν η ι δ έ α π ο υ σ υ γ κ ε κ ρ ι μ ε -
______________ 1. Προπόσεις
201
ν ο π ο ι ή θ η κ ε μ ε τ η β ά σ η τ η ς Α υ λ ώ ν α ς , τ η ν ο π ο ί α χ ρ η σ ι μ ο π ο ί η σ α ν
α ρ γ ό τ ε ρ α ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί γ ι α π ι έ σ ε ι ς ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι ά λ λ ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί η γ έ τ ε ς , ό π ω ς τ ό ν ι σ α ,
φ ά ν η κ α ν α ρ κ ε τ ά « ε γ κ ά ρ δ ι ο ι » , δ ε ν έ λ ε ι ψ α ν ο ύ τ ε ο ι κ ο λ α κ ε ί ε ς κ α ι
ό λ α α υ τ ά γ ί ν ο ν τ α ν γ ι α ν α κ α τ ε υ ν ά σ ο υ ν τ η δ ι κ α ι ο λ ο γ η μ έ ν η α γ α ν ά
χ τ η σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς γ ι α τ ι ς λ α θ ε μ έ ν ε ς τ ο υ ς σ τ ά σ ε ι ς . Θ υ μ ά μ α ι
ε κ ε ί ν ο τ ο β ρ ά δ υ σ υ ζ η τ ή θ η κ ε κ α ι γ ι α τ ο ν ε ρ χ ο μ ό τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
σ τ η χ ώ ρ α μ α ς , γ ι α τ ί α υ τ ό ς , α ν κ α ι δ ε ν ε ί χ ε α φ ή σ ε ι χ ώ ρ α χ ω ρ ί ς ν α
ε π ι σ κ ε φ τ ε ί , σ ε μ α ς ο ύ τ ε α ν ο ι χ τ ά ο ύ τ ε κ ρ υ φ ά ε ί χ ε έ ρ θ ε ι . Μ α κ ε ί ν ο τ ο
β ρ ά δ υ υ π ή ρ χ ε π ρ ο δ ι ά θ ε σ η ν α α π α ν τ ή σ ο υ ν θ ε τ ι κ ά σ τ α α ι τ ή μ α τ ά
μ α ς . Ό χ ι μ ό ν ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , α λ λ ά κ α ι π ο λ λ ά ά λ λ α μ έ λ η τ ο υ
Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ έ κ φ ρ α σ α ν τ η ν ε π ι θ υ μ ί α ν α έ ρ θ ο υ ν σ τ η ν Α λ β α ν ί α , κ α ι
κ ά π ο ι ο ς , δ ε θ υ μ ά μ α ι π ο ι ο ς , π ρ ό τ ε ι ν ε σ τ ' α σ τ ε ί α ν α κ ά ν ο υ ν μ ι α σ ύ
σ κ ε ψ η τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ , μ ά λ ι σ τ α κ α ι τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς τ ο υ ς Ε π ι τ ρ ο
π ή ς σ τ η ν Α λ β α ν ί α ! Ε κ ε ί έ γ ι ν ε λ ό γ ο ς κ α ι γ ι α τ η ν « α γ ά π η » π ο υ ε ί χ ε
τ ά χ α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ρ ο ς τ η χ ώ ρ α μ α ς ( π ο υ τ η ν έ δ ε ι ξ ε α ρ γ ό τ ε ρ α ! )
κ α ι έ δ ο σ α ν σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ τ ο ό ν ο μ α « α λ μ π ά ν ι ε τ ς » 1 .
Θ υ μ ά μ α ι π ω ς α ν ά μ ε σ α σ ε π ο λ λ ο ύ ς ά λ λ ο υ ς ή γ ε ι ρ ε π ρ ό π ο σ η κ α ι
ο Μ ο λ ό τ ο φ :
— Ε γ ώ , ε ί π ε , α ν ή κ ω σ ε κ ε ί ν η τ η ν κ α τ η γ ο ρ ί α α ν θ ρ ώ π ω ν π ο υ δ ε ν
έ δ ο σ α ν σ η μ α σ ί α σ τ η ν Α λ β α ν ί α κ α ι δ ε ν τ η γ ν ώ ρ ι σ α . Τ ώ ρ α ο λ α ό ς
μ α ς κ α υ χ ι έ τ α ι , π ο υ έ χ ε ι έ ν α φ ί λ ο τ ό σ ο έ μ π ι σ τ ο , α π ο φ α σ ι σ μ έ ν ο κ α ι
μ α χ η τ ι κ ό . Η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η έ χ ε ι π ο λ λ ο ύ ς φ ί λ ο υ ς , α λ λ ά δ ε ν εί
ν α ι ό λ ο ι ό μ ο ι ο ι . Η Α λ β α ν ί α ε ί ν α ι ο κ α λ ύ τ ε ρ ο ς φ ί λ ο ς μ α ς . Ν α π ι ο ύ
μ ε τ ο ύ τ ο τ ο ν τ ο λ ί ε υ χ ό μ ε ν ο ι ν α έ χ ε ι η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η φ ί λ ο υ ς
τ ό σ ο έ μ π ι σ τ ο υ ς ό σ ο η Α λ β α ν ί α !
Σ τ η γ ε ν ι κ ό τ η τ α κ ε ί ν ο τ ο β ρ ά δ υ ό λ ο ι ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί η γ έ τ ε ς ε π α ί
ν ε σ α ν τ η σ ω σ τ ή γ ρ α μ μ ή μ α ς κ α ι κ α τ α δ ί κ α σ α ν τ ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά
β ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς . Μ ά λ ι σ τ α ο σ τ ρ α τ ά ρ χ η ς Ζ ο ύ κ ο φ μ α ς ε ί π ε ό τ ι
α υ τ ο ί ε ί χ α ν α π ο δ ε ί ξ ε ι ς ό τ ι ο ι η γ έ τ ε ς τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ ε ί χ α ν υ π ο
σ τ η ρ ί ξ ε ι τ η ν α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α ό χ ι μ ό ν ο ι δ ε ο λ ο γ ι κ ά
α λ λ ά κ α ι ο ρ γ α ν ω τ ι κ ά κ α ι ό τ ι ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι δ ρ ο υ ν σ α ν π ρ ά χ τ ο -
ρες τ ο υ α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ .
Ν α μ η τ α μ α κ ρ α ί ν ο υ μ ε , μ ' α υ τ ό τ ο π ν ε ύ μ α σ υ ν ε χ ί σ τ η κ ε κ α ι τε
λ ε ί ω σ ε τ ο δ ε ί π ν ο . Μ ε τ ά α π ό δ ύ ο - τ ρ ε ι ς μ έ ρ ε ς ε ί χ α μ ε μ ι α π ρ ο κ α τ α ρ
κ τ ι κ ή σ υ ν ά ν τ η σ η μ ε τ ο Σ ο υ σ λ ό φ , γ ρ α μ μ α τ έ α τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι -
___________________________ 1. Ρώσικα: «Αλβανός»
202
τ ρ ο π ή ς , ο ο π ο ί ο ς θ ε ω ρ ο ύ ν τ α ν σ α ν ε ι δ ι κ ό ς τ ω ν ι δ ε ο λ ο γ ι κ ώ ν ζ η τ η μ ά
των, και α ν δ ε λ α θ ε ύ ω , ή τ α ν ε π ι φ ο ρ τ ι σ μ έ ν ο ς κ α ι μ ε τ ις δ ι ε θ ν ε ί ς σ χ έ
σ ε ι ς .
Ο Σ ο υ σ λ ό φ ή τ α ν α π ό τ ο υ ς μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο υ ς δ η μ α γ ω γ ο ύ ς σ τ η σ ο
β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α . Έ ξ υ π ν ο ς και π ο ν η ρ ό ς , ή ξ ε ρ ε ν α γ λ ι σ τ ρ ά ε ι σ ε δ ύ
σ κ ο λ ε ς π ε ρ ι σ τ ά σ ε ι ς κ α ι , ί σ ω ς , γ ι ' α υ τ ό ή τ α ν α π ό τ ο υ ς λ ί γ ο υ ς π ο υ
γ λ ύ τ ω σ α ν α π ό τ ι ς ε κ κ α θ α ρ ί σ ε ι ς π ο υ γ ί ν ο ν τ α ν κ ά θ ε τ ό σ ο σ τ η ρ ε β ι -
ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α . Έ τ υ χ ε μ ε ρ ι κ έ ς φ ο ρ έ ς ν α σ υ ν ο μ ι λ ή
σ ω μ ε τ ο Σ ο υ σ λ ό φ κ α ι ε ί χ α π ά ν τ α έ ν α α ί σ θ η μ α ε ν ό χ λ η σ η ς κ α ι σ τ ε
ν ο χ ώ ρ ι α ς α π ό τ ι ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς μ α ζ ί τ ο υ . Π ο λ ύ π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο δ ε ν επι
θ υ μ ο ύ σ α ν α σ υ ν ο μ ι λ ή σ ω μ ε τ ο Σ ο υ σ λ ό φ τ ώ ρ α , μ ε τ ά α π ό τ α γ ε γ ο ν ό
τ α σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , μ ε τ ά α π ό κ ε ί ν η τ η λ ο γ ο μ α χ ί α π ο υ ε ί χ α κ ά μ ε ι
π ρ ω τ ύ τ ε ρ α μ ' α υ τ ό ν σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο Ν ά γ κ ι , τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η σ τ η ν
Ο υ γ γ α ρ ί α κ . λ π . , κ α ι μ ι α π ο υ ή ξ ε ρ α κ α ι τ ο ρ ό λ ο τ ο υ σ ' α υ τ ά τ α γ ε γ ο
ν ό τ α κ α ι π ρ ο π α ν τ ό ς σ τ η ν α π ό φ α σ η γ ι α τ η ν κ α θ α ί ρ ε σ η τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι .
Π α ρ ' ό λ α α υ τ ά τ ο ή θ ε λ ε η δ ο υ λ ε ι ά κ α ι σ υ ν α ν τ ή θ η κ α μ ε τ ο Σ ο υ σ
λ ό φ .
Σ ' α υ τ ή τ η σ υ ν ά ν τ η σ η έ π α ι ρ ν ε μ έ ρ ο ς κ α ι ο Μ π ρ έ ζ ν ι ε φ , α υ τ ό ς ό
μ ω ς σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α π α ρ ε υ ρ ί σ κ ο ν τ α ν ό σ ο γ ι α τ α μ ά τ ι α , γ ι α τ ί
σ ' ό λ η τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς σ υ ν ο μ ι λ ί α ς μ ί λ η σ ε μ ό ν ο ο Σ ο υ σ λ ό φ . Ο Λε
ω ν ί δ α ς σ ά λ ε υ ε π ό τ ε π ό τ ε τ α δ α σ ά τ ο υ φ ρ ύ δ ι α κ α ι έ σ τ ε κ ε τ ό σ ο α π ο
λ ι θ ω μ έ ν ο ς , π ο υ ή τ α ν δ ύ σ κ ο λ ο ν α κ α τ α λ ά β ε ι ς τ ι σ κ έ φ τ ο ν τ α ν γ ι α ό,τ ι
λ έ γ ο ν τ α ν . Π ρ ώ τ η φ ο ρ ά τ ο ν ε ί χ α σ υ ν α ν τ ή σ ε ι σ τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο , κ α
τ ά τ α δ ι α λ ε ί μ μ α τ α τ ω ν σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ω ν , ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α τ η ς
γ ι ο ρ τ ή ς τ ω ν 4 0 χ ρ ο ν ω ν τ η ς Ο χ τ ω β ρ ι α ν ή ς Ε π α ν ά σ τ α σ η ς , τ ο Ν ο έ μ
β ρ η τ ο υ 1957, κ α ι α π ό τ η ν τ ό τ ε τ υ χ α ί α γ ν ω ρ ι μ ί α σ τ ο π ό δ ι , μ ο υ ά φ η
σ ε τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η π ε ρ ή φ α ν ο υ κ α ι α υ τ ά ρ ε σ κ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ . Μ ό λ ι ς σ υ
σ τ ή θ η κ ε μ ε μ α ς , γ ρ ή γ ο ρ α - γ ρ ή γ ο ρ α έ σ τ ρ ε ψ ε τ η ν κ ο υ β έ ν τ α γ ύ ρ ω
α π ό τ ο ά τ ο μ ό τ ο υ κ α ι μ α ς ε ί π ε « ε μ π ι σ τ ε υ τ ι κ ά » π ω ς κ α τ α γ ί ν ο ν τ α ν μ ε
τ α « ε ι δ ι κ ά ό π λ α » . Α π ό τ ο ν τ ό ν ο τ η ς ο μ ι λ ί α ς κ α ι τ η ν έ κ φ ρ α σ η τ ο υ
π ρ ο σ ώ π ο υ μ α ς ά φ η σ ε ν α ε ν ν ο ή σ ο υ μ ε ό τ ι α υ τ ό ς ή τ α ν σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι
κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή ο ά ν θ ρ ω π ο ς , π ο υ ε υ θ ύ ν ο ν τ α ν γ ι α τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α τ ω ν
π υ ρ η ν ι κ ώ ν ό π λ ω ν .
Τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο έ κ λ ε ξ ε τ ο ν Μ π ρ έ ζ ν ι ε φ α ν α π λ η ρ ω μ α τ ι κ ό μ έ λ ο ς
τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς κ α ι π ε ρ ί π ο υ έ ν α χ ρ ό ν ο
α ρ γ ό τ ε ρ α , η ο λ ο μ έ λ ε ι α τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ Κ τ η ς Σ ο
β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς τ ο υ Ι ο ύ ν η τ ο υ 1957, α φ ο ύ τ ι μ ώ ρ η σ ε κ α ι ε κ κ α θ ά
ρ ι σ ε τ η ν « α ν τ ι κ ο μ μ α τ ι κ ή ο μ ά δ α Μ ο λ ό τ ο φ - Μ ά λ ε ν κ ο φ » , α ν έ β α σ ε
τ ο Μ π ρ έ ζ ν ι ε φ α π ό α ν α π λ η ρ ω μ α τ ι κ ό μ έ λ ο ς σ ε μ έ λ ο ς τ ο υ Π ρ ο ε
δ ρ ε ί ο υ . Ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι α ν τ α μ ε ί φ τ η κ ε γ ι α τ ι ς « υ π η ρ ε σ ί ε ς » π ο υ π ρ ό -
203
σ φ ε ρ ε γ ι α τ η ν ε ξ ά λ ε ι ψ η τ ο υ Μ ο λ ό τ ο φ , τ ο υ Μ ά λ ε ν κ ο φ και τ ω ν άλ
λ ω ν α π ό τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς .
Κ α ι π ο λ λ έ ς ά λ λ ε ς φ ο ρ έ ς μ ε τ ά α π ' α υ τ ά τ α γ ε γ ο ν ό τ α μ έ χ ρ ι τ ο
1960 χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε ν α π ά ω σ τ η Μ ό σ χ α ό π ο υ σ υ ν α ν τ ι ό μ ο υ ν μ ε τ ο υ ς
κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο υ ς η γ έ τ ε ς τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς , μ α τ ο Μ π ρ έ ζ ν ι ε φ , έ
τ σ ι ό π ω ς κ α ι π ρ ι ν α π ό τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο , μ ή τ ε τ ο ν ε ί δ α μ ή τ ε τ ο ν ά
κ ο υ σ α ν α μ ι λ ή σ ε ι κ ά π ο υ . Π α ρ έ μ ε ν ε ή τ ο ν κ ρ α τ ο ύ σ α ν σ υ ν ε χ ώ ς σ ε
σ κ ι ά , σ α ν α λ έ μ ε , «σε ε φ ε δ ρ ε ί α » . Α κ ρ ι β ώ ς α υ τ ό ς ο κ α τ η φ ή ς κ α ι βα
ρύς ά ν θ ρ ω π ο ς , μ ε τ ά τ ο ά δ ο ξ ο τ έ λ ο ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ β γ ή κ ε α π ό τ η
σ κ ι ά κ α ι α ν τ ι κ α τ έ σ τ η σ ε τ ο ν α π ο σ τ ά τ η γ ι α ν α ο δ η γ ή σ ε ι π ι ο π έ ρ α τ ο
β ρ ω μ ε ρ ό έ ρ γ ο τ η ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή ς μ α φ ί α ς , α λ λ ά τ ώ ρ α χ ω ρ ί ς τ ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι , έ φ ε ρ α ν τ ο Μ π ρ έ ζ ν ι ε φ σ τ η ν α ρ χ ή τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς
κ α ι τ ο υ σ ο σ ι α λ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ κ ρ ά τ ο υ ς , ό χ ι τ ό σ ο γ ι α τ ι ς ι κ α ν ό τ η
τ έ ς τ ο υ ό σ ο σ α ν κ ά π ο ι ο m o d u s v i v e n d i γ ι α ν α ι σ ο σ τ α θ μ ί σ ε ι κ α ι ι σ ο -
ρ ο π ή σ ε ι τ ι ς α ν τ ί π α λ ε ς ο μ ά δ ε ς σ τ η ν α ν ώ τ α τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α , π ο υ
ε ί χ α ν φ α γ ω μ ά ρ ε ς κ α ι έ ρ ι δ ε ς . Ν α μ η τ ο υ φ ά μ ε ό μ ω ς τ ο δ ί κ ι ο : μ ό ν ο τ α
φ ρ ύ δ ι α έ χ ε ι κ ω μ ω δ ο ύ , ε ν ώ τ ο έ ρ γ ο π α τ ό κ ο ρ φ α τ ρ α γ ι κ ό . Τ ο Κ ό μ μ α
μ α ς , α π ό τ ό τ ε π ο υ α υ τ ό ς ο χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ό ς π ή ρ ε τ η ν ε ξ ο υ σ ί α κ α ι
σ υ ν ε χ ώ ς έ χ ε ι π ε ι τ ο λ ό γ ο τ ο υ γ ι ' α υ τ ό ν κ α ι γ ι α τ ο α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό ,
ε χ θ ρ ι κ ό κ α ι ε π ι θ ε τ ι κ ό τ ο υ έ ρ γ ο . Μ α δ ε ν ε ί ν α ι ε δ ώ ο χ ώ ρ ο ς ν α ε π ε
κ τ α θ ο ύ μ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο γ ι α τ ο Μ π ρ έ ζ ν ι ε φ , α ς ε π α ν έ λ θ ο υ μ ε σ τ η σ υ
ν ά ν τ η σ η τ ο υ Δ ε κ έ μ β ρ η τ ο υ 1956.
Σ τ η ν α ρ χ ή ο Σ ο υ σ λ ό φ μ α ς υ π ό δ ε ι ξ ε ν α μ ι λ ή σ ο υ μ ε σ ύ ν τ ο μ α σ χ ε
τ ι κ ά μ ε τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ θ α σ υ ζ η τ ο ύ σ α μ ε , π ρ ο π α ν τ ό ς γ ι α τ η ν ι
σ τ ο ρ ι κ ή π λ ε υ ρ ά , κ α ι α π ό μ έ ρ ο υ ς τ ο υ μ α ς έ κ α μ ε μ ι α έ κ θ ε σ η γ ι α τ α
γ ε γ ο ν ό τ α σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α . Κ ρ ι τ ί κ α ρ ε τ ο ν Ρ ά κ ο σ ι κ α ι τ ο Γ κ έ ρ ο , ο ι
ο π ο ί ο ι μ ε τ α λ ά θ η τ ο υ ς « π ρ ο κ ά λ ε σ α ν μ ε γ ά λ η δ υ σ α ρ έ σ κ ε ι α σ τ ο
λ α ό » , ε ν ώ ά φ η σ α ν τ ο Ν ά γ κ ι ε κ τ ό ς ε λ έ γ χ ο υ .
— Ο Ν ά γ κ ι κ α ι ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι — σ υ ν έ χ ι σ ε — κ α τ α π ο λ έ μ η
σ α ν τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό .
— Μ α γ ι α τ ί δ έ χ τ η κ α ν ξ α ν ά τ ο Ν ά γ κ ι σ τ ο κ ό μ μ α ; , τ ο ν ρ ώ τ η σ α .
— Ά δ ι κ α ε ί χ ε δ ι α γ ρ α φ ε ί , γ ι α τ ί τ α σ φ ά λ μ α τ ά τ ο υ δ ε ν ά ξ ι ζ α ν τέ
τ ο ι α τ ι μ ω ρ ί α . Ε ν ώ τ ώ ρ α ο Κ ά ν τ α ρ α κ ο λ ο υ θ ε ί σ ω σ τ ό δ ρ ό μ ο . Ο τ ύ
π ο ς σ α ς ε ί χ ε μ ε ρ ι κ ο ύ ς τ ό ν ο υ ς κ ρ ι τ ι κ ή ς γ ι α τ ο ν Κ ά ν τ α ρ , χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι
ό μ ω ς ν α έ χ ο υ μ ε υ π ό ψ η ό τ ι α υ τ ό ς π ρ έ π ε ι ν α υ π ο σ τ η ρ ι χ τ ε ί , γ ι α τ ί ο ι
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι τ ο ν κ α τ α π ο λ ε μ ο ύ ν .
— Ε μ ε ί ς δ ε γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε κ α λ ά τ ο ν Κ ά ν τ α ρ . Ξ έ ρ ο υ μ ε μ ό ν ο ό τ ι ή
τ α ν σ τ η ν φ υ λ α κ ή κ α ι ή τ α ν μ ε τ ο ν Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι .
Α π α ν τ ώ ν τ α ς σ τ η ν π α ρ α τ ή ρ η σ ή μ α ς ό τ ι ε μ ε ί ς δ ε ν ε ί χ α μ ε ε ν η μ ε -
204
ρ ω θ ε ί γ ι α τ η ν ε ξ έ λ ι ξ η τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α , ο Σ ο υ σ λ ό φ ,
ε ί π ε π ω ς τ α γ ε γ ο ν ό τ α ε ξ ε λ ί χ τ η κ α ν α π ρ ο σ δ ό κ η τ α κ α ι δ ε ν υ π ή ρ χ ε
κ α ι ρ ό ς γ ι α δ ι α β ο υ λ ε ύ σ ε ι ς .
— Ο ύ τ ε μ ε τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α έ γ ι ν α ν δ ι α β ο υ λ ε ύ σ ε ι ς . Μ ό ν ο ό τ α ν
έ γ ι ν ε η ε π έ μ β α σ η γ ι α δ ε ύ τ ε ρ η φ ο ρ ά σ υ μ β ο υ λ ε υ τ ή κ α μ ε τ ο υ ς Κ ι ν έ
ζ ο υ ς , ε ν ώ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο Μ ά λ ε ν κ ο φ , κ α ι ο Μ ο λ ό τ ο φ π ή γ α ν σ τ η
Ρ ο υ μ α ν ί α κ α ι Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α .
— Π ώ ς β ρ έ θ η κ ε χ ρ ό ν ο ς ν α σ υ μ β ο υ λ ε υ τ ε ί τ ε τ ο ν Τ ί τ ο ω ς κ α ι γ ι α
τ ο δ ι ο ρ ι σ μ ό του Κ ά ν τ α ρ , ε ν ώ ε μ ε ί ς δ ε ν ε ν η μ ε ρ ω θ ή κ α μ ε γ ι α τ ί π ο τ ε ; -
τ ο ν ρ ώ τ η σ α .
— Δ ε ν σ υ μ β ο υ λ ε υ τ ή κ α μ ε τ ο ν Τ ί τ ο γ ι α τ ο ν Κ ά ν τ α ρ — ε ί π ε — .
Τ ο υ ε ί π α μ ε μ ό ν ο ό τ ι η κ υ β έ ρ ν η σ η τ ο υ Ν ά γ κ ι δ ε ν έ χ ε ι π ι α θ έ σ η .
— Α υ τ ά — τ ό ν ι σ α — ε ί ν α ι ζ η τ ή μ α τ α α ρ χ ώ ν . Ο ι δ ι α β ο υ λ ε ύ σ ε ι ς
ε ί ν α ι α π α ρ α ί τ η τ ο ν α γ ί ν ο ν τ α ι , μ α δ ε γ ί ν ο ν τ α ι . Τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ν ω μ ο
δ ο τ ι κ ό Σ υ μ β ο ύ λ ι ο τ ο υ Σ υ μ φ ώ ν ο υ τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς , λ ό γ ο υ χ ά ρ η , έ χ ε ι
έ ν α χ ρ ό ν ο π ο υ δ ε σ υ ν έ ρ χ ε τ α ι .
— Κ α θ ο ρ ί σ τ η κ ε ν α σ υ ν έ λ θ ε ι τ ο Γ ε ν ά ρ η , ε ν ώ κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς έ
σ τ ω κ α ι μ ι α μ έ ρ α κ α θ υ σ τ έ ρ η σ η ς θ α π ρ ο κ α λ ο ύ σ ε μ ε γ ά λ η α ι μ α τ ο χ υ
σ ί α .
Α ν ά μ ε σ α σ τ α ά λ λ α τ ο υ ε ί π α ό τ ι μ α ς φ α ί ν ε τ α ι π α ρ ά ξ ε ν η η ο ρ ο
λ ο γ ί α π ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ί τ α ι τ ώ ρ α « ε γ κ λ η μ α τ ι κ ή σ υ μ μ ο ρ ί α Ρ ά κ ο σ ι -
Γ κ έ ρ ο » και ν ο μ ί ζ ο υ μ ε ό τ ι α υ τ ό δ ε β ο η θ ά ε ι γ ι α τ η ν έ ν ω σ η ό λ ω ν τ ω ν
ο ύ γ γ ρ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ώ ν .
— Τ α λ ά θ η τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι — ε ί π ε ο Σ ο υ σ λ ό φ — δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ α ν μ ι α
β α ρ ι ά κ α τ ά σ τ α σ η κ α ι δ υ σ α ρ έ σ κ ε ι α σ τ ο λ α ό κ α ι σ τ ο υ ς κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ έ ς .
Ε μ ε ί ς ζ η τ ή σ α μ ε ν α μ α ς μ ι λ ή σ ο υ ν σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α γ ι α τ α λ ά θ η τ ο υ
Ρ ά κ ο σ ι κ α ι τ ο υ Γ κ έ ρ ο κ α ι ο Σ ο υ σ λ ό φ μ α ς α π α ρ ί θ μ η σ ε μ ι α σ ε ι ρ ά γ ε
ν ι κ ό τ η τ ε ς μ ε τ ι ς ο π ο ί ε ς π ρ ο σ π α θ ο ύ σ ε ν α ρ ί ξ ε ι σ ' α υ τ ο ύ ς ό λ η τ η ν
ε υ θ ύ ν η γ ι α ό σ α σ υ ν έ β η κ α ν . Ε μ ε ί ς τ ο υ ζ η τ ή σ α μ ε κ α ν έ ν α σ υ γ κ ε κ ρ ι
μ έ ν ο π α ρ ά δ ε ι γ μ α κ ι α υ τ ό ς μ α ς ε ί π ε :
— Ν α , π α ρ α δ ε ί γ μ α τ ο ς χ ά ρ η η υ π ό θ ε σ η τ ο υ Ρ ά ι κ , π ο υ θ ε ω ρ ή θ η
κ ε κ α τ ά σ κ ο π ο ς , χ ω ρ ί ς ν α υ π ά ρ χ ο υ ν ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α .
— Σ υ ζ η τ ή θ η κ α ν α υ τ ά τ α π ρ ά γ μ α τ α μ ε τ ο Ρ ά κ ο σ ι , τ ο ν σ υ μ β ο υ
λ έ ψ α τ ε ; - ρ ώ τ η σ α .
— Ο Ρ ά κ ο σ ι δε δ έ χ ο ν τ α ν σ υ μ β ο υ λ έ ς - ή τ α ν η α π ά ν τ η σ η .
Τ ο ί δ ι ο ε ν τ ε λ ώ ς α ν τ ί θ ε τ ε ς γ ν ώ μ ε ς μ ε τ ο Σ ο υ σ λ ό φ ε ί χ α μ ε κ α ι γ ι α
τ η σ τ ά σ η έ ν α ν τ ι τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ α ι τ ω ν α π ό ψ ε ώ ν τ ο υ .
— Ο Γ κ ο υ μ ο ύ λ κ α — ε ί π α σ τ ο Σ ο υ σ λ ό φ — α π ο μ ά κ ρ υ ν ε τ ο υ ς
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς , τ ο υ ς κ α θ ο δ η γ η τ έ ς κ α ι τ ο υ ς π α λ ι ο ύ ς κ α ι έ μ π ι σ τ ο υ ς α -
205
ξ ι ω μ α τ ι κ ο ύ ς κ α ι τ ο υ ς α ν τ ι κ α τ έ σ τ η σ ε μ ε ά λ λ ο υ ς , μ ε ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ εί
χ α ν κ α τ α δ ι κ α σ τ ε ί α π ό τ η δ ι χ τ α τ ο ρ ί α τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ .
— Σ τ η ρ ί χ τ η κ ε σ τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς π ο υ γ ν ώ ρ ι ζ ε - ε ί π ε ο Σ ο υ σ λ ό φ .
Π ρ έ π ε ι ν α δ ο θ ε ί κ α ι ρ ό ς σ τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , έ π ε ι τ α ν α κ ρ ί ν ο υ μ ε γ ι ' α υ
τ ό ν .
— Μ α ο ι α π ό ψ ε ι ς κ α ι ο ι π ρ ά ξ ε ι ς τ ο υ μ π ο ρ ε ί κ ά λ λ ι σ τ α ν α κ ρ ι
θ ο ύ ν α π ό τ ώ ρ α - τ ο ν α ν τ έ κ ρ ο υ σ α . Κ α ι π ώ ς μ π ο ρ ε ί ν α ε ρ μ η ν ε υ τ ο ύ ν
τ α α ν τ ι σ ο β ι ε τ ι κ ά τ ο υ σ υ ν θ ή μ α τ α , μ ε τ α ο π ο ί α ή ρ θ ε σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α ; !
Ο Σ ο υ σ λ ό φ ξ ί ν ι σ ε τ α μ ο ύ τ ρ α κ α ι π ε τ ά χ τ η κ ε ν α πει γ ρ ή γ ο ρ α :
— Α υ τ ά δ ε ν τ α έ κ α μ ε ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , τ ώ ρ α α υ τ ό ς τ α φ ρ ε ν ά ρ ε ι .
— Μ α ο ι σ τ ά σ ε ι ς κ α ι ο ι δ η λ ώ σ ε ι ς τ ο υ , λ ο γ ο υ χ ά ρ η , γ ι α τ η ν εκ
κ λ η σ ί α ;
Ο Σ ο υ σ λ ό φ έ π λ ε ξ ε μ ι α ο λ ό κ λ η ρ η α γ ό ρ ε υ σ η ρ ο σ π α θ ώ ν τ α ς ν α
μ ο υ « α π ο δ ε ί ξ ε ι » ό τ ι α υ τ ά ε ί ν α ι « π ρ ο ε κ λ ο γ ι κ ή τ α χ τ ι κ ή » , ότ ι ο Γ κ ο
μ ο ύ λ κ α « τ η ρ ε ί σ ω σ τ ή σ τ ά σ η » π ρ ο ς τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ ο
σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό σ τ ρ α τ ό π ε δ ο κ α ι ά λ λ α κ α ι ά λ λ α τ έ ο ι α . Χ ω ρ ι σ τ ή κ α μ ε
χ ω ρ ί ς ν α σ υ ν ε ν ν ο η θ ο ύ μ ε .
Τ η ν ί δ ι α μ έ ρ α κ ά ν α μ ε ε π ί σ η μ ε ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ,
τ ο Σ ο υ σ λ ό φ κ α ι τ ο ν Π ο ν ο μ α ρ ι ό φ . Π ρ ώ τ α π ή ρ α ε γ ώ τ ο λ ό γ ο κ α ι ε
ξ έ θ ε σ α τ ι ς α π ό ψ ε ι ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς γ ι α τ α γ ε γ ο ν ό τ α σ τ η ν Ο υ γ γ α
ρ ί α κ α ι Π ο λ ω ν ί α κ α θ ώ ς κ α ι γ ι α τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α .
Ε υ θ ύ ς α π ό τ η ν α ρ χ ή τ ο υ ς ε ί π α σ τ ο λ ό γ ο μ ο υ :
— Η α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α μ α ς θ α ε κ φ ρ ά σ ε ι α ν ο ι χ τ ά τ ι ς α π ό ψ ε ι ς τ η ς
Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς γ ι ' α υ τ ά τ α ζ η τ ή μ α τ α μ ο
λ ο ν ό τ ι γ ι α μ ε ρ ι κ ά π ρ ά γ μ α τ α έ χ ο υ μ ε δ ι α φ ω ν ί ε ς μ ε τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε
σ ί α . Τ α λ ό γ ι α μ α ς γ ι ' α υ τ έ ς τ ι ς α π ό ψ ε ι ς , ε ί τ ε γ λ υ κ ά ε ί ν α ι ε ί τ ε π ι κ ρ ά
— σ υ ν έ χ ι σ α — θ α τ α π ο ύ μ ε α ν ο ι χ τ ά , σ α ν μ α ρ ξ ι σ τ έ ς - λ ε ν ι ν ι σ τ έ ς κ α ι
ν α σ υ ζ η τ ή σ ο υ μ ε σ υ ν τ ρ ο φ ι κ ά α ν ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε ή δ ε ν έ χ ο υ μ ε δ ί κ ι ο
κ α ι , α ν δ ε ν έ χ ο υ μ ε δ ί κ ι ο , ν α π ε ι σ τ ο ύ μ ε γ ι α τ ί .
Σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α τ ό ν ι σ α ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά τ η ν έ λ λ ε ι ψ η ε
ν η μ έ ρ ω σ η ς κ α ι δ ι α β ο υ λ ε ύ σ ε ω ν γ ι ' α υ τ ό τ ο ν ε υ ρ α λ γ ι κ ό π ρ ό β λ η μ α
τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ .
— Σ ε κ ε ί ν ε ς τ ις π ε ρ ι σ τ ά σ ε ι ς — ε ί π α — ν ο μ ί ζ ο υ μ ε ό τ ι έ π ρ ε π ε ν α
σ υ ν έ λ θ ε ι τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ν ω μ ο δ ο τ ι κ ό Σ υ μ β ο ύ λ ι ο τ ο υ Σ υ μ φ ώ ν ο υ τ η ς
Β α ρ σ ο β ί α ς . Ο ι δ ι α β ο υ λ ε ύ σ ε ι ς ε ί ν α ι α π α ρ α ί τ η τ ε ς σ ε τ έ τ ο ι ε ς σ τ ι γ μ έ ς
γ ι α τ ο σ υ ν τ ο ν ι σ μ ό τ ω ν ε ν ε ρ γ ε ι ώ ν κ α ι τ η ς σ τ ά σ η ς μ α ς . Α υ τ ό θ α έδε ι
χ ν ε τ η δ ύ ν α μ η κ α ι τ η ν ε ν ό τ η τ ά μ α ς .
Σ υ ν ε χ ί ζ ο ν τ α ς γ ι α τ ο ο υ γ γ ρ ι κ ό ζ ή τ η μ α τ ο υ ς ε ί π α τ ι ς ε ν τ υ π ώ σ ε ι ς
μ α ς γ ι α τ ο ο υ γ γ ρ ι κ ό κ ό α , γ ι α τ ο Ρ ά κ ο σ ι κ α ι τ ο Γ κ έ ρ ο . Ε δ ώ τ ό ν ι
σ α ι δ ι α ί τ ε ρ α ό τ ι η ε χ τ ί μ η σ η π ο υ τ ο υ ς έ κ α ν ε ο Κ ά ν τ α ρ , α π ο κ α λ ώ -
206
ν τ ά ς τ ο υ ς « ε γ κ λ η μ α τ ι κ ή σ υ μ μ ο ρ ί α » , μ α ς φ α ί ν ε τ α ι π α ρ ά ξ ε ν η . Κ α τ ά
τ η γ ν ώ μ η μ α ς τ α λ ά θ η τ ο υ Ρ ά κ ο σ ι κ α ι τ ο υ Γ κ έ ρ ο δ ε ν ή τ α ν τ έ τ ο ι ο υ
β α θ μ ο ύ , π ο υ ν α τ ο υ ς τ α ί ρ ι α ζ ε α υ τ ό ς ο χ α ρ α κ τ η ρ ι σ μ ό ς . « Ό σ ο ν α φ ο
ρ ά τ α λ ά θ η σ τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή α ν ά π τ υ ξ η τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς , υ π ο γ ρ ά μ μ ι
σ α , ε μ ε ί ς δ ε ν ξ έ ρ α μ ε ό τ ι η Ο υ γ γ α ρ ί α β ρ ί σ κ ο ν τ α ν σ ε τ ό σ ο σ ο β α ρ ή
κ α τ ά σ τ α σ η π ο υ ν α δ ι κ α ι ο λ ο γ ο ύ ν τ α ν η « ε ξ έ γ ε ρ σ η τ ω ν μ α ζ ώ ν » » .
Ε δ ώ ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί π α ρ α δ έ χ τ η κ α ν τ η ν ά π ο ψ η μ α ς κ α ι ο μ ο λ ό γ η σ α ν
π ω ς η ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η δ ε ν ή τ α ν β α ρ ι ά .
Π ι ο π έ ρ α μ ί λ η σ α κ α ι γ ι α τ η σ τ ά σ η α π έ ν α ν τ ι σ τ ο ν Ν ά γ κ ι , τ ο ν
Κ ά ν τ α ρ κ . λ π . Γ ι α τ ο ν Κ ά ν τ α ρ ε ξ έ φ ρ α σ α τ η ν έ λ ε ι ψ η ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η ς
τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς π ρ ο ς α υ τ ό ν κ α ι π ρ ό σ θ ε σ α ό τ ι , μ ο λ α τ α ύ τ α , η σ τ ά
σ η μ α ς α π έ ν α ν τ ί τ ο υ ή τ α ν π ο λ ύ σ υ ν ε τ ή .
Γ ι α τ α γ ε γ ο ν ό τ α τ η ς Ο υ γ γ α ρ ί α ς υ π ο γ ρ ά μ μ ι σ α τ ο ρ ό λ ο τ ω ν γ ι ο υ
γ κ ο σ λ ά β ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν κ α ι τ ό ν ι σ α ό τ ι τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ
β α ν ί α ς δ ε ν ε π ι δ ο κ ι μ ά ζ ε ι τ ο ρ ό λ ο δ ι α ι τ η τ ή , π ο υ α ν α τ έ θ η κ ε σ τ ο ν Τ ί
τ ο σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α σ υ μ β ά ν τ α .
Σ ε σ ύ ν δ ε σ η μ ε τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , ό π ω ς ε ί χ α μ ε α
π ο φ α σ ί σ ε ι κ α ι σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο , α φ ο ύ π α ρ ο υ σ ί α σ α τ ο π ρ ό
β λ η μ α α π ό τ η ν ι σ τ ο ρ ι κ ή τ ο υ π λ ε υ ρ ά , δ ή λ ω σ α ο υ σ ι α σ τ ι κ ά :
Ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι α π ό κ α ι ρ ό α ν έ π τ υ ξ α ν ε χ θ ρ ι κ ή δ ρ ά σ η ε ν ά ν τ ι α
σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ η χ ώ ρ α μ α ς κ α ι σ υ ν ε χ ί ζ ο υ ν κ α ι τ ώ ρ α α υ τ ή τ η δ ρ ά
σ η . Ε μ ε ί ς φ ρ ο ν ο ύ μ ε ό τ ι ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι η γ έ τ ε ς ε ί ν α ι α ν τ ι μ α ρ ξ ι -
σ τ έ ς κ α ι α π ό κ ο ι ν ο ύ μ ε τ ο υ ς π ρ ά χ τ ο ρ ε ς τ ω ν α μ ε ρ ι κ ά ν ω ν ι μ π ε ρ ι α λ ι
σ τ ώ ν , ε ί ν α ι α π ό τ ο υ ς κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο υ ς υ π ο κ ι ν η τ έ ς τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν σ τ η ν
Ο υ γ γ α ρ ί α . Ο ι σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α π ρ έ π ε ι ν α ε ξ ο μ α λ υ ν
θ ο ύ ν μ ό ν ο σ ε μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό δ ρ ό μ ο , μ η κ ά ν ο ν τ α ς κ α μ ι ά
υ π ο χ ώ ρ η σ η σ ' α υ τ ο ύ ς , ό π ω ς σ υ ν έ β η κ ε . Τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α
ν ί α ς ε ί ν α ι τ η ς γ ν ώ μ η ς ό τ ι η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α εκ
π λ η ρ ώ σ ε ι τ ο α ί τ η μ α π ο υ υ π έ β α λ ε η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α γ ι α ό π λ α μ έ σ ω
τ ο υ Γ κ ό σ ν ι α κ . Ε μ ε ί ς θ α έ χ ο υ μ ε μ ' α υ τ ή μ ό ν ο δ ι α κ ρ α τ ι κ έ ς κ α ι ε μ π ο
ρ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς , μ α μ ε κ α ν έ ν α τ ρ ό π ο κ ο μ μ α τ ι κ ο ύ ς δ ε σ μ ο ύ ς .
Ι δ ί ω ς έ κ φ ρ α σ α ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά ε ξ ο ν ό μ α τ ο ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι
τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς , τ η γ ν ώ μ η ό τ ι η μ ε τ ά β α σ η τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι , τ ο 1955, δ ε ν έ π ρ ε π ε ν α γ ί ν ε ι χ ω ρ ί ς ν α δ ι α -
β ο υ λ ε ύ ο ν τ α ν μ ε τ α α δ ε ρ φ ά κ ό μ μ α τ α , χ ω ρ ί ς ν α σ υ ν έ ρ χ ο ν τ α ν τ ο
Π λ η ρ ο φ ο ρ ι α κ ό Γ ρ α φ ε ί ο , τ ο ο π ο ί ο ε ί χ ε κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι τ ο ν Τ ί τ ο σ α ν
α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ή .
Α φ ο ύ τ ε λ ε ί ω σ α , π ή ρ ε τ ο λ ό γ ο ο Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ο π ο ί ο ς
π ρ ώ τ α ά ρ χ ι σ ε ν α δ ι η γ ε ί τ α ι π ω ς ε ί χ ε κ ρ ι τ ι κ ά ρ ε ι τ ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά
β ο υ ς η γ έ τ ε ς γ ι α τ η σ τ ά σ η τ ο υ ς π ρ ο ς τ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ η χ ώ ρ α μ α ς . Ο
207
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ρ ο σ π ο ι ή θ η κ ε ό τ ι ε π ι δ ο κ ί μ α ζ ε κ α ι ό τ ι υ π ο σ τ ή ρ ι ζ ε τ ι ς
α π ό ψ ε ι ς κ α ι τ η σ τ ά σ η μ α ς , α λ λ ά π ά λ ι δ ε ν π α ρ έ λ ε ι π ε ν α μ α ς κ ά ν ε ι
τ ι ς π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς κ α ι ν α μ α ς δ ί ν ε ι τ ι ς « σ υ μ β ο υ λ έ ς » τ ο υ . Έ τ σ ι , α ν α
φ ε ρ ό μ ε ν ο ς σ τ ο ά ρ θ ρ ο μ ο υ π ο υ ε ί χ ε δ η μ ο σ ι ε υ τ ε ί σ τ η ν « Π ρ ά β ν τ α » ,
ε ί π ε :
— Ο Τ ί τ ο έ γ ι ν ε έ ξ ω φ ρ ε ν ώ ν α π ' α υ τ ό τ ο ά ρ θ ρ ο . Ε μ ε ί ς σ κ ε φ τ ή
κ α μ ε σ τ ο Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο ό τ ι μ π ο ρ ο ύ σ α ν ν α α φ α ι ρ ε θ ο ύ ν μ ε ρ ι κ ά κ ο μ μ ά
τ ι α , α λ λ ά ε σ ε ί ς ε ί χ α τ ε π ε ι ν α μ η γ ί ν ε ι κ α μ ι ά α λ λ α γ ή κ α ι ε μ ε ί ς τ ο δ η
μ ο σ ι ε ύ σ α μ ε ό π ω ς ή τ α ν . Π ά ν τ ω ς τ ο ά ρ θ ρ ο μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α μ η γ ί ν ε ι σ '
α υ τ ή τ η μ ο ρ φ ή .
Ό σ ο ν α φ ο ρ ά τ α γ ε γ ο ν ό τ α σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α ι Π ο λ ω ν ί α , ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ υ ν έ χ ι σ ε τ ο χ α β ά τ ο υ κ α ι , ε κ τ ό ς τ ω ν ά λ λ ω ν , μ α ς έ δ ο σ ε
« ο δ η γ ί ε ς » ό τ ι π ρ έ π ε ι ν α υ π ο σ τ η ρ ι χ τ ο ύ ν ο Κ ά ν τ α ρ κ α ι ο Γ κ ο μ ο ύ λ
κ α . Γ ι α τ ο ν τ ε λ ε υ τ α ί ο μ α ς ε ί π ε :
— Ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α ε ί ν α ι σε δ ύ σ κ ο λ η θ έ σ η , γ ι α τ ί η α ν τ ί δ ρ α σ η κι
ν η τ ο π ο ι ε ί τ α ι . Α υ τ ά π ο υ γ ρ ά φ ο ν τ α ι σ τ ο ν τ ύ π ο δ ε ν ε ί ν α ι ο ι α π ό ψ ε ι ς
τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς , α λ λ ά ε ί ν α ι ο ι α π ό ψ ε ι ς ο ρ ι σ μ έ ν ω ν π ο υ
ξ ε σ η κ ώ ν ο ν τ α ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α . Η κ α τ ά σ τ α σ η ε κ ε ί β α θ
μ ι α ί α σ τ α θ ε ρ ο π ο ι ε ί τ α ι . Τ ώ ρ α έ χ ο υ ν σ η μ α σ ί α ο ι ε κ λ ο γ έ ς π ο υ θ α γί
ν ο υ ν σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α . Γ ι ' α υ τ ό π ρ έ π ε ι ν α υ π ο σ τ η ρ ί ξ ο υ μ ε τ ο Γ κ ο
μ ο ύ λ κ α . Γ ι ' α υ τ ό θ α π ά ε ι ε κ ε ί ο Τ σ ο υ Ε ν Λ ά ι κ ι α υ τ ό θ α β ο η θ ή σ ε ι
π ο λ ύ σ τ η ν ε ν ί σ χ υ σ η τ ω ν θ έ σ ε ω ν τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α . Σ κ ε φ τ ή κ α μ ε ό τ ι
ε ί ν α ι κ α λ ύ τ ε ρ α ν α μ ι λ ή σ ο υ ν ο ι Κ ι ν έ ζ ο ι κ α ι ό χ ι ε μ ε ί ς , γ ι α τ ί η α ν τ ί
δ ρ α σ η έ χ ε ι κ ι ν η τ ο π ο ι η θ ε ί ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς .
Κ α ι ο Τ σ ο υ Ε ν Λ ά ι σ ε σ υ ν ε ν ν ο ή σ η κ α ι μ ε τ η β ο ή θ ε ι α τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ π ή γ ε σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α 1 .
Έ π ε ι τ α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ α ς « σ υ μ β ο ύ λ ε ψ ε » ν α ε ί μ α σ τ ε ψ ύ χ ρ α ι
μ ο ι μ ε τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς κ α ι έ κ α μ ε « μ ε γ ά λ η π ο λ ι τ ι κ ή » μ ι λ ώ
ν τ α ς μ α ς γ ι α δ ι α φ ο ρ ο π ο ι ή σ ε ι ς α ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς η γ έ
τ ε ς .
Σ τ ο τ έ λ ο ς τ η ς ο μ ι λ ί α ς τ ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α μ ό λ η σ ε τ ο « λ ι β ά ν ι »
δ ί ν ο ν τ α ς τ η ν υ π ό σ χ ε σ η ό τ ι θ α μ ε λ ε τ ή σ ο υ ν τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά μ α ς α ι τ ή
μ α τ α κ α ι θ α μ α ς β ο η θ ή σ ο υ ν .
Έ τ σ ι έ λ η ξ α ν α υ τ έ ς ο ι σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς , ό π ο υ ε μ ε ί ς ε ί π α μ ε τ ι ς γ ν ώ μ ε ς
μ α ς κ α ι ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί η γ έ τ ε ς π ρ ο σ π ά θ η σ α ν ν α μ η π ά ρ ο υ ν ε π ά ν ω
τ ο υ ς κ α μ ι ά ε υ θ ύ ν η γ ι ' α υ τ ά π ο υ ε ί χ α ν σ υ μ β ε ί . Έ τ σ ι έ κ λ ε ι σ ε κ α ι η
σ υ ζ ή τ η σ η γ ι α τ η ν τ ρ α γ ι κ ή α υ τ ή σ ε λ ί δ α τ η ς ι σ τ ο ρ ί α ς του ο υ γ γ ρ ι κ ο ύ
_________________________ 1. Το Γενάρη του 1957.
2 0 8
λ α ο ύ κ α ι τ ο υ π ο λ ω ν ι κ ο ύ λ α ο ύ . Η α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η κ α τ α σ τ ά λ θ η κ ε ,
α λ λ ο ύ μ ε τ α σ ο β ι ε τ ι κ ά τ ά ν κ ς , α λ λ ο ύ μ ε τ α π ο λ ω ν ι κ ά , α λ λ ά κ α τ α
σ τ ά λ θ η κ ε α π ό τ ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς τ η ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς . Μ α τ ο κ α κ ό κ α ι η
τ ρ α γ ω δ ί α δ ε ν π ή ρ α ν τ έ λ ο ς , έ π ε σ ε μ ό ν ο η α υ λ α ί α κ α ι σ τ α π α ρ α σ κ ή
ν ι α ο Κ ά ν τ α ρ , ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ υ ν έ χ ι ζ α ν τα ε γ κ λ ή
μ α τ ά τ ο υ ς , ώ σ π ο υ ε ξ ά ν τ λ η σ α ν ε ν τ ε λ ώ ς τ η ν π ρ ο δ ο σ ί α τ ο υ ς , π α λ ι
ν ο ρ θ ώ ν ο ν τ α ς τ ο ν κ α π ι τ α λ ι σ μ ό .
2 0 9
10.
__________________________ 1. Γαλλικά: αφελής, ευκολόπιστος
210
προσωρινή υποχώρηση για να πάρουν τη ρεβάνς
Οι Σοβιετικοί ζητούν «ενότητα». Η Σύσκεψη της Μόσχας του 1957. Οι
διαπραγματεύσεις του Χρουστσιόφ για να φέρει τον Τίτο στη Σύσκεψη.
Λιγόζωη «αγανάχτηση» του Χρουστσιόφ. Συζήτηση για τη φόρμουλα: «με
επικεφαλής τη Σοβιετική Ένωση». Ο Γκομούλκα: «εμείς δεν εξαρτού-
μαστε από τη Σοβιετική Ένωση». Ο Μάο Τσε Τούνγκ: «το στρατόπεδό
μας πρέπει να έχει μια κεφαλή, επειδή και το φίδι έχει κεφάλι». Ο Τολιά-
τι: «να ανοίξουμε νέους δρόμους», «είμαστε ενάντια σ' ένα μόνο ηγετικό
κέντρο», «δε θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τη θέση του Λένιν» «κόμμα
νέου τύπου». Σοφίσματα του Μάο: «Μαρξιστές» 80, 70 και 10 τα εκατό.
Η δήλωση της Μόσχας και η αντίδραση των Γιουγκοσλάβων. Ο Χρου
στσιόφ καμουφλάρει την προδοσία κάτω από το όνομα του Λένιν.
Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί π ο υ π α λ ι ν ό ρ θ ω σ α ν τ ο ν κ α π ι τ α λ ι σ μ ό σ τ η Σ ο β ι ε
τ ι κ ή Έ ν ω σ η α π έ β λ ε π α ν ώ σ τ ε α υ τ ή η χ ώ ρ α ν α γ ί ν ε ι μ ε γ ά λ η σ ο σ ι α -
λ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ι κ ή δ ύ ν α μ η , κ α ι σ υ ν ε π ώ ς , έ π ρ ε π ε ν α ε ξ ο π λ ι σ τ ε ί ό σ ο
τ ο δ υ ν α τ ό π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο , ε π ε ι δ ή η φ ο υ ρ τ ο ύ ν α π ο υ δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ α ν ό χ ι
μ ό ν ο θ α κ α τ ά σ τ ρ ε φ ε τ η ν ε ν ό τ η τ α τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ ,
α λ λ ά θ α ό ξ υ ν ε τ ις α ν τ ι θ έ σ ε ι ς κ α ι μ ε τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό .
Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί γ ν ώ ρ ι ζ α ν ό τ ι ο ι Ε ν ω μ έ ν ε ς Π ο λ ι τ ε ί ε ς τ η ς Α μ ε ρ ι
κ ή ς ή τ α ν μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η δ ύ ν α μ η α π ό τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , τ ό σ ο σ τ η ν
ο ι κ ο ν ο μ ί α , ό σ ο κ α ι σ τ ο υ ς ε ξ ο π λ ι σ μ ο ύ ς .
Η δ η μ α γ ω γ ι κ ή π ο λ ι τ ι κ ή τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η
« ν έ α ε π ο χ ή ε ι ρ ή ν η ς » , τ ο ν « α φ ο π λ ι σ μ ό » , ή τ α ν π ο λ ι τ ι κ ή γ ι α τ ο υ ς
γκογκό.1 Ο ι Ε ν ω μ έ ν ε ς Π ο λ ι τ ε ί ε ς τ η ς Α μ ε ρ ι κ ή ς κ α ι ο π α γ κ ό σ μ ι ο ς
κ α π ι τ α λ ι σ μ ό ς ε π ω φ ε λ ο ύ ν τ α ν γ ι α ν α β α θ ύ ν ο υ ν τ η ν κ ρ ί σ η τ ο υ κ ο μ
μ ο υ ν ι σ μ ο ύ , γ ι α ν α α π ο τ ρ έ ψ ο υ ν τ ο γ ρ ή γ ο ρ ο ε ρ χ ο μ ό τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ι -
κ ή ς κ α ι π ο λ ι τ ι κ ή ς κ ρ ί σ η ς π ο υ α π ε ι λ ο ύ σ ε τ η ν ί δ ι α τ η ν Α μ ε ρ ι κ ή , γ ι α
ν α σ τ α θ ε ρ ο π ο ι ή σ ο υ ν τ ι ς α γ ο ρ έ ς κ α ι τ ι ς σ υ μ μ α χ ί ε ς τ ο υ ς , ι δ ι α ί τ ε ρ α
τ ο Ν Α Τ Ο . Ε κ μ έ ρ ο υ ς τ ο υ ς ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί π ά λ ε υ α ν γ ι α τ η ν π α
γ ί ω σ η τ ο υ Σ υ μ φ ώ ν ο υ τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς κ α ι γ ι α τ η μ ε τ α τ ρ ο π ή τ ο υ σ ε
ι σ χ υ ρ ή σ ο β ι ε τ ι κ ή ά λ υ σ ο γ ι α τ ι ς χ ώ ρ ε ς μ α ς . ' Ε φ θ α σ α ν ω ς τ ο σ η μ ε ί ο
ν α μ ε τ α τ ρ έ ψ ο υ ν σ ε σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ή κ α τ ο χ ή τ η ν π α ρ ο υ σ ί α τ ω ν σ ο β ι ε τ ι
κ ώ ν σ τ ρ α τ ε υ μ ά τ ω ν σ ε π ο λ λ έ ς χ ώ ρ ε ς τ ο υ Σ υ μ φ ώ ν ο υ τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς
κ ά τ ω α π ό τ η μ ά σ κ α τ η ς « ά μ υ ν α ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Ν Α Τ Ο » .
Σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α η ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ι κ ή α π ε ι λ ή ή τ α ν κ α ι π α ρ έ
μ ε ι ν ε π ρ α γ μ α τ ι κ ή , α λ λ ά , μ ε τ η ν ά ν ο δ ο σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α τ ω ν χ ρ ο υ -
σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν , ο ι χ ώ ρ ε ς μ α ς θ ε ω ρ ο ύ ν τ α ν σ α ν π ε δ ί ο π ο λ έ μ ο υ π έ ρ α α π ό
τ α σ ο β ι ε τ ι κ ά σ ύ ν ο ρ α κ α ι ο ι λ α ο ί μ α ς κ ρ έ α ς γ ι α τ α κ α ν ό ν ι α γ ι α τ ο υ ς
σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς . Π ρ ο σ π ά θ η σ α ν ν α θ έ σ ο υ ν κ ά τ ω α π ό τ ο ν
έ λ ε γ χ ο κ α ι τ η δ ι ε ύ θ υ ν σ ή τ ο υ ς τ ο κ α θ ε τ ί , τ ο σ τ ρ α τ ό , τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ί α ,
τ η ν κ ο υ λ τ ο ύ ρ α κ . λ π . Ό λ α τ α κ ό μ μ α τ α τ ω ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν
έ π ε σ α ν σ ' α υ τ ή τ η χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή π α γ ί δ α , μ ε ε ξ α ί ρ ε σ η τ ο Κ ό μ μ α
Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς .
Α ν α π ό φ ε υ χ τ α ό μ ω ς κ α ι μ ε τ α ξ ύ ε κ ε ί ν ω ν π ο υ α κ ο λ ο ύ θ η σ α ν τ η
γ ρ α μ μ ή τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι υ π ο τ ά χ τ η κ α ν σ ' α υ τ ή θ α π ρ ο έ κ υ π τ α ν
π ρ ο σ τ ρ ι β έ ς , δ ι α φ ω ν ί ε ς , έ ρ ι δ ε ς , ό λ α ξ ε κ ι ν ώ ν τ α ς α π ό τ ο υ ς σ κ ο π ο ύ ς
μ ι α ς χ ω ρ ί ς α ρ χ έ ς π ο λ ι τ ι κ ή ς . Η α σ τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι η δ ι ε θ ν ή ς α ν τ ί δ ρ α
σ η υ π ο δ α ύ λ ι ζ α ν α υ τ έ ς τ ι ς δ ι α φ ω ν ί ε ς γ ι α ν α β α θ ύ ν ο υ ν τ ι ς ρ ω γ μ έ ς
σ τ ο υ ς κ ό λ π ο υ ς τ ο υ « κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ σ υ ν α σ π ι σ μ ο ύ » .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α έ β λ ε π α ν α υ τ ή τ η ν ε ξ έ λ ι ξ η τ ω ν
π ρ α γ μ ά τ ω ν κ α ι χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ α ν ό λ α τ α μ έ σ α κ α ι τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς γ ι α
ν α τ η ν π ε ρ ι ο ρ ί σ ο υ ν κ α ι ν α τ η σ τ α μ α τ ή σ ο υ ν .
Γ ι α τ η ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ί η σ η τ ω ν σ τ ρ α τ η γ ι κ ώ ν σ κ ο π ώ ν τ ο υ ς , ο ι
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ε ί χ α ν α ν ά γ κ η τ η ς « φ ι λ ί α ς » ό λ ω ν , ι δ ι α ί τ ε ρ α τ ω ν
κ ο μ μ ά τ ω ν κ α ι τ ω ν χ ω ρ ώ ν τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ , γ ι ' α υ
τ ό χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ α ν δ ι ά φ ο ρ ε ς τ α χ τ ι κ έ ς γ ι α ν α « σ τ α θ ε ρ ο π ο ι ή σ ο υ ν
τ ο υ ς δ ε σ μ ο ύ ς » , γ ι α ν α ε ξ ο μ α λ ύ ν ο υ ν τ ι ς δ ι α φ ω ν ί ε ς , γ ι α ν α υ π ο τ ά ξ ο υ ν
τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς κ α ι ν α ε π ι β ά λ λ ο υ ν σ ' α υ τ ο ύ ς τ η δ ι ε ύ θ υ ν σ ή τ ο υ ς .
Τ ρ ό π ο ς δ ρ ά σ η ς γ ι α τ η ν ε ξ υ π η ρ έ τ η σ η τ ω ν σ κ ο π ώ ν τ ο υ ς ή τ α ν ο ι
σ υ σ κ έ ψ ε ι ς , ο ι σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς , σ χ ε δ ό ν π ά ν τ α σ τ η Μ ό σ χ α , γ ι α ν α τ η ν
κ ά ν ο υ ν α ν ό χ ι ν τ ε γ ι ο ύ ρ ε , τ ο υ λ ά χ ι σ τ ο ν ν τ ε φ ά κ τ ο , κ έ ν τ ρ ο τ ο υ δ ιε
θ ν ο ύ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ο ύ , ν α έ χ ο υ ν έ τ σ ι π ά ν τ α κ α ι τ ο π λ ε ο ν έ κ τ η μ α τ η ς
ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α ς κ α ι τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ τ ω ν ά λ λ ω ν μ ε α ν θ ρ ώ π ο υ ς κ α ι μ ε σ υ
σ κ ε υ έ ς υ π ο κ λ ο π ή ς . Ή τ α ν φ α ν ε ρ ό π ω ς ο ι δ ο υ λ ε ι έ ς τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο -
φ ι κ ώ ν δ ε ν π ή γ α ι ν α ν κ α λ ά , υ π ή ρ χ α ν π α ν τ ο ε ι δ ε ί ς α ν τ ι θ έ σ ε ι ς α ν ά μ ε
σ α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , τ η ν Α λ β α ν ί α , τ η ν Κ ί ν α , α λ λ ά κ α ι α ν ά -
211
μ ε σ α σ τ ι ς ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς τ η ς λ α ϊ κ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς . Η γ ρ α μ μ ή τ η ς
« λ ε υ τ ε ρ ι ά ς » κ α ι τ η ς « δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς » , π ο υ δ ι α κ η ρ ύ χ τ η κ ε θ ο ρ υ β ώ δ ι -
κ α σ τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο , μ ε τ α τ ρ έ π ο ν τ α ν τ ώ ρ α γ ι α τ η ν ί δ ι α τ η σ ο β ι ε τ ι
κ ή η γ ε σ ί α σ ε μ π ο ύ μ ε ρ α γ κ . Ο ι γ ρ α μ μ έ ς ε ί χ α ν α ρ χ ί σ ε ι ν α ε ξ α ρ θ ρ ώ
ν ο ν τ α ι . Σ τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς ό μ ω ς χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν μ ε κ ά θ ε θ υ σ ί α η
δ ι α τ ή ρ η σ η , τ ο υ λ ά χ ι σ τ ο ν φ α ι ν ο μ ε ν ι κ ά , τ η ς π ο λ ι τ ι κ ο - ι δ ε ο λ ο γ ι κ ή ς
« ε ν ό τ η τ α ς » τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ κ α ι τ ο υ δ ι ε θ ν ο ύ ς κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ κ ι ν ή μ α τ ο ς . Σ τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η α υ τ ή κ α ι γ ι ' α υ τ ό τ ο
σ κ ο π ό ο ρ γ α ν ώ θ η κ ε κ α ι η Σ ύ σ κ ε ψ η τ η ς Μ ό σ χ α ς τ ο 1957.
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α έ κ α μ α ν μ ε γ ά λ ε ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς ώ
σ τ ε σ ' α υ τ ή τ η σ ύ σ κ ε ψ η ό χ ι μ ό ν ο ν α π ά ρ ε ι μ έ ρ ο ς σ α ν « κ ό μ μ α μ ι α ς
σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή ς χ ώ ρ α ς » κ α ι η Έ ν ω σ η Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ώ ν τ η ς Γ ι ο υ
γ κ ο σ λ α β ί α ς , α λ λ ά κ α ι , α ν ή τ α ν δ υ ν α τ ό ν , ο Τ ί τ ο ν α σ υ μ φ ω ν ή σ ε ι μ ε
τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ γ ι α τ η ν π λ α τ φ ό ρ μ α , τ ο ν τ ρ ό π ο δ ι ε ξ α γ ω γ ή ς κ α ι γ ι α
τ α ί δ ι α τ α α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α τ η ς σ ύ σ κ ε ψ η ς . Έ τ σ ι η « ε ν ό τ η τ α » π ο υ ο
ν ε ι ρ ε ύ ο ν τ α ν κ α ι α ν α ζ η τ ο ύ σ α ν ε σ π ε υ σ μ έ ν α ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί θ α
φ α ί ν ο ν τ α ν π ι ο π λ έ ρ ι α π α ρ ά π ο τ έ . Ο Τ ί τ ο ό μ ω ς δ ε ν ή τ α ν α π ό κ ε ί ν ο υ ς
π ο υ έ μ π α ι ν α ν ε ύ κ ο λ α σ τ η σ τ ρ ο ύ γ γ α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Π ο λ λ έ ς επι
σ τ ο λ έ ς α ν τ α λ λ ά χ τ η κ α ν κ α ι α ρ κ ε τ έ ς δ ι μ ε ρ ε ί ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς ο ρ γ α ν ώ
θ η κ α ν α ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ Τ ί τ ο
σ τ ι ς π α ρ α μ ο ν έ ς τ η ς σ ύ σ κ ε ψ η ς , α λ λ ά μ ό λ ι ς φ α ί ν ο ν τ α ν τ α π ρ ώ τ α σ η
μ ά δ ι α κ ά π ο ι α ς κ α τ α ν ό η σ η ς , κ α θ ε τ ί α ν α τ ρ έ π ο ν τ α ν κ α ι τ ο χ ά σ μ α βά
θ α ι ν ε π ι ο π ο λ ύ . Η κ ά θ ε π λ ε υ ρ ά ή θ ε λ ε ν α ε κ μ ε τ α λ λ ε υ τ ε ί τ η σ ύ σ κ ε ψ η
γ ι α τ ο υ ς σ κ ο π ο ύ ς τ η ς : ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ γ ι α ν α δ ι α κ η ρ ύ ξ ε ι τ η ν « ε ν ό τ η
τ α » έ σ τ ω κ α ι μ ε ο δ υ ν η ρ έ ς π α ρ α χ ω ρ ή σ ε ι ς ώ σ τ ε ν α ι κ α ν ο π ο ι ή σ ε ι κ α ι
π ρ ο σ ε λ κ ύ σ ε ι τ ο ν Τ ί τ ο , ο τ ε λ ε υ τ α ί ο ς γ ι α ν α ω θ ή σ ε ι τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς ν α
π α ρ α ι τ η θ ο ύ ν α ν ο ι χ τ ά κ α ι ο ρ ι σ τ ι κ ά α π ό τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό ,
α π ό τ η ν π ά λ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , α π ό κ ά θ ε σ τ ά σ η
α ρ χ ώ ν . Ο Π ο ν ο μ α ρ ι ό φ κ α ι ο Α ν τ ρ ό π ο φ π ή γ α ν σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι , έ κ α
μ α ν φ τ η ν ό π α ζ ά ρ ι μ ε τ ρ υ ς ε κ π ρ ο σ ώ π ο υ ς τ ο υ Τ ί τ ο , φ ά ν η κ α ν π ρ ό θ υ
μ ο ι ν α υ π ο χ ω ρ ή σ ο υ ν α π ό π ο λ λ έ ς π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ε ς θ έ σ ε ι ς , φ α ι ν ο μ ε ν ι
κ ά θ έ σ ε ι ς α ρ χ ώ ν , ο Τ ί τ ο ό μ ω ς α π ό μ α κ ρ υ ά δ ι έ τ α ζ ε :
— Ε μ ε ί ς ε ρ χ ό μ α σ τ ε σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η , ό μ ω ς μ ε τ ο ν ό ρ ο ν α μ η δ η μ ο
σ ι ε υ τ ε ί κ α μ ι ά δ ή λ ω σ η , γ ι α τ ί ο ξ ύ ν ε ι τ η δ ι ε θ ν ή α τ μ ό σ φ α ι ρ α , δ υ σ α ρ ε
σ τ ε ί τ ο υ ς ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς κ α ι μ α ς κ α τ η γ ο ρ ο ύ ν γ ι α « α π ε ι λ ή α π ό τ ο ν
κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ό » .
— Ε μ ε ί ς , ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι , δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α π α ρ α δ ε χ τ ο ύ μ ε κ α
ν έ ν α ε ί δ ο ς δ ή λ ω σ η ς , γ ι α τ ί ο ι δ υ τ ι κ ο ί μ α ς σ ύ μ μ α χ ο ι θ α ν ο μ ί σ ο υ ν
π ω ς σ υ ν δ ε θ ή κ α μ ε μ ε τ ο σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό σ τ ρ α τ ό π ε δ ο κ α ι σ υ ν ε π ώ ς
μ π ο ρ ε ί ν α χ α λ ά σ ο υ ν τ ι ς σ τ ε ν έ ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α .
212
— Ε μ ε ί ς ε ρ χ ό μ α σ τ ε σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η μ ε τ ο ν ό ρ ο ν α μ η ν α ν α φ ε ρ
θ ο ύ ν ε κ ε ί κ α θ ό λ ο υ ο ι ο ρ ο λ ο γ ί ε ς ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ μ ό ς κ α ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς ,
δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά ε μ ε ί ς π ρ ο σ β α λ λ ό μ α σ τ ε ά μ ε σ α .
— Ε μ ε ί ς ε ρ χ ό μ α σ τ ε σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η μ ε τ ο ν ό ρ ο ν α μ η χ τ υ π η θ ε ί η
π ο λ ι τ ι κ ή τ ω ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν δ υ ν ά μ ε ω ν , γ ι α τ ί α υ τ ό δ ε θ α ε ξ υ π η ρ ε
τ ο ύ σ ε τ η ν π ο λ ι τ ι κ ή τ η ς ύ φ ε σ η ς κ . λ π . , κ . λ π .
Μ ε λ ί γ α λ ό γ ι α ο Τ ί τ ο ή θ ε λ ε ν α σ υ ν α χ θ ο ύ ν σ τ η Μ ό σ χ α ο ι κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ έ ς τ ο υ κ ό σ μ ο υ γ ι α ν α π ι ο ύ ν τ σ ά ι κ α ι ν α π ο ύ ν ε π α ρ α μ ύ θ ι α .
Σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν ο π ω σ δ ή π ο τ ε δ ή λ ω σ η , μ ι α δ ή λ ω
σ η π ο υ ν α ε π ι κ ύ ρ ω ν ε τ η ν « ε ν ό τ η τ α » κ α ι ν α ε ί χ ε ό σ ο τ ο δ υ ν α τ ό π ε
ρ ι σ σ ό τ ε ρ ε ς υ π ο γ ρ α φ έ ς . Ο ι σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς τ ε λ ε ί ω σ α ν . Ο Τ ί τ ο α π ο φ ά σ ι
σ ε ν α μ η ν π ά ε ι σ τ η Μ ό σ χ α . Η α γ α ν ά χ τ η σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ξ έ σ π α
σε, η φ ρ α σ ε ο λ ο γ ί α « ο ξ ύ ν θ η κ ε » , α ν τ ι κ α τ α σ τ ά θ η κ α ν γ ι α μ ι α σ τ ι γ μ ή
τ α χ α μ ό γ ε λ α κ α ι τ α χ ά δ ι α π ρ ο ς τ ο « σ ύ ν τ ρ ο φ ο » κ α ι « μ α ρ ξ ι σ τ ή Τ ί τ ο »
μ ε τ ο ε π ί θ ε τ ο « ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ή ς » λ έ γ ο ν τ α ς ό τ ι « δ ε ν έ χ ε ι κ α μ ι ά σ χ έ σ η
μ ε τ ο λ ε ν ι ν ι σ μ ό » κ . λ π . , κ . λ π .
Ό μ ω ς κ α ι α υ τ έ ς τ ι ς « δ ρ ι μ ε ί ς ε κ φ ρ ά σ ε ι ς » ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν η γ έ τ η
τ ο υ Β ε λ ι γ ρ α δ ί ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ τ ι ς χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ ε σ τ ο υ ς δ ι α δ ρ ό
μ ο υ ς κ α ι σ τ ι ς τ υ χ α ί ε ς σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ς , γ ι α τ ί σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η δ ε ν ε ί π ε ο ύ
τ ε λ έ ξ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο « σ ύ ν τ ρ ο φ ο Τ ί τ ο » . Α ν τ ί θ ε τ α , ό τ α ν χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε
ν α μ ι λ ή σ ε ι « ε ν ά ν τ ι α » σ τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς κ α ι σ ' ό λ ο υ ς ε κ ε ί ν ο υ ς
π ο υ ε κ φ ρ ά ζ ο ν τ α ν ε ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , α ν ά φ ε ρ ε δ ύ ο
π τ ώ μ α τ α π ε τ α γ μ έ ν α σ τ ο ν κ ά λ α θ ο τ ω ν α χ ρ ή σ τ ω ν : τ ο Ν ά γ κ ι κ α ι τ ο
Τ ζ ί λ α ς .
' Ε λ π ι ζ ε α κ ό μ α , ό τ ι ο Τ ί τ ο μ π ο ρ ε ί ν α π ή γ α ι ν ε σ τ η Μ ό σ χ α γ ι α ν α
ε π ι β ε β α ι ώ σ ε ι τ η ν « ε ν ό τ η τ α τ ω ν 13ών» ό π ω ς τ ο υ ε ί χ ε υ π ο σ χ ε θ ε ί
π ρ ι ν λ ι γ ο κ α ι ρ ό σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι . Ξ α φ ν ι κ ά ό μ ω ς ο Τ ί τ ο « α ρ ώ σ τ η -
σ ε » !
— Δ ι π λ ω μ α τ ι κ ή α σ θ έ ν ε ι α ! - ε ί π ε α γ α ν α χ τ ι σ μ έ ν ο ς ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ κ α ι ρ ώ τ η σ ε ε μ ά ς τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς τ ι έ π ρ ε π ε ν α γ ί ν ε ι μ ι α π ο υ ο ι
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι δ ε δ έ χ ο ν τ α ν ό χ ι π ι α ν α υ π ο γ ρ ά ψ ο υ ν τ η δ ή λ ω σ η ,
α λ λ ά ο ύ τ ε ν α π ά ρ ο υ ν μ έ ρ ο ς σ τ η ν π ρ ώ τ η σ ύ σ κ ε ψ η , σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η
τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν τ ω ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν .
— Ε μ ε ί ς ε κ φ ρ ά σ α μ ε α π ό κ α ι ρ ό τ η ν ά π ο ψ ή μ α ς γ ι ' α υ τ ο ύ ς —
τ ο υ ς ε ί π α μ ε — κ α ι κ ά θ ε μ έ ρ α π ο υ π ε ρ ν ά ε ι ε π ι β ε β α ι ώ ν ε ι π ω ς ε ί χ α μ ε
κ α ι έ χ ο υ μ ε δ ί κ ι ο . Ε μ ε ί ς δ ε θ α υ π ο χ ω ρ ή σ ο υ μ ε ε π ε ι δ ή ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ
λ ά β ο ι δ ε θ έ λ ο υ ν ν α έ ρ θ ο υ ν .
— Κι ε μ ε ί ς έτσι σ κ ε φ τ ό μ α σ τ ε - μ α ς ε ί π ε ο Σ ο υ σ λ ό φ . Κ α ι η σ ύ
σ κ ε ψ η έ γ ι ν ε χ ω ρ ί ς τ ο ν 13ο, τ ο ν π ε ρ ι τ τ ό τ η ς τ ρ ά π ε ζ α ς .
Ό μ ω ς α ν κ α ι ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς δ ε ν π ή ρ α ν μ έ ρ ο ς
213
σ τ η ν π ρ ώ τ η σ ύ σ κ ε ψ η , σ ' α υ τ ή τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν τ ω ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν
χ ω ρ ώ ν , π α ρ ε υ ρ ί σ κ ο ν τ α ν σ τ ι ς ε ρ γ α σ ί ε ς τ η ς . Α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ύ ο ν τ α ν
α π ό τ ο υ ς ι δ ε ο λ ο γ ι κ ο ύ ς α δ ε ρ φ ο ύ ς τ ο υ ς ό π ω ς ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ α ι συ
ν τ ρ ο φ ί α , ο ι ο π ο ί ο ι β γ ή κ α ν α ν ο ι χ τ ά υ π έ ρ τ ω ν θ έ σ ε ω ν τ ο υ Τ ί τ ο κ α ι
ζ η τ ο ύ σ α ν α π ό τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς π ρ ο ώ θ η σ η σ τ η ν κα
τ ε ύ θ υ ν σ η τ η ς π α ρ α π έ ρ α ε ξ ά ρ θ ρ ω σ η ς κ α ι σ ύ γ χ υ σ η ς .
— Ε μ ε ί ς δ ε ν ε ί μ α σ τ ε σ ύ μ φ ω ν ο ι ν α ε ι π ω θ ε ί : «το σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό
σ τ ρ α τ ό π ε δ ο μ ' ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η » - δ ή λ ω σ ε ο Γ κ ο
μ ο ύ λ κ α . Κ α ι π ρ α χ τ ι κ ά ε γ κ α τ α λ ε ί ψ α μ ε α υ τ ό τ ο ν ό ρ ο , γ ι α ν α δ ε ί ξ ο υ
μ ε π ω ς δ ε ν ε ξ α ρ τ ο ύ μ α σ τ ε α π ό τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ό π ω ς σ τ η ν ε π ο
χ ή τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
Ο ι ί δ ι ο ι ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί η γ έ τ ε ς έ π α ι ξ α ν μ ι α σ α τ α ν ι κ ή μ α ν ο ύ β ρ α
γ ύ ρ ω α π ' α υ τ ό τ ο π ρ ό β λ η μ α . Γ ι α ν α δ ε ί ξ ο υ ν τ ά χ α τ η ν π ρ ο σ ή λ ω σ ή
τ ο υ ς σ τ ι ς α ρ χ έ ς ω ς π ρ ο ς τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ α ά λ λ α α δ ε ρ φ ά κ ό μ μ α τ α , εί
χ α ν « π ρ ο τ ε ί ν ε ι » ν α α φ α ι ρ ε θ ε ί η ο ρ ο λ ο γ ί α « μ ' ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ η Σ ο β ι ε
τ ι κ ή Έ ν ω σ η » γ ι α τ ί τ ά χ α ε ί μ α σ τ ε « ι σ ό τ ι μ ο ι » , ο έ ν α ς μ ε τ ο ν ά λ λ ο .
Τ η ν π ρ ό τ α σ η ό μ ω ς α υ τ ή τ η ν έ κ α μ α ν μ ε μ ι σ ή φ ω ν ή γ ι α ν α σ φ υ γ μ ο
μ ε τ ρ ή σ ο υ ν τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς , ε π ε ι δ ή α υ τ ο ί σ τ η ν ο υ σ ί α ή τ α ν ό χ ι α π λ ώ ς
υ π έ ρ τ η ς ο ρ ο λ ο γ ί α ς « μ ' ε π ι κ ε φ α λ ή ς . . . » , α λ λ ά α ν ή τ α ν δ υ ν α τ ό υ π έ ρ
τ η ς ο ρ ο λ ο γ ί α ς « υ π ό τ η ν α ρ χ η γ ί α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς » , σ υ ν ε
π ώ ς , « υ π ό τ η ν ε ξ ά ρ τ η σ η τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς » . Σ ' α υ τ ό α π ό -
β λ ε π α ν κ α ι γ ι ' α υ τ ό π ά λ ε υ α ν κ α ι ο χ ρ ό ν ο ς ε π ι β ε β α ί ω σ ε τ ε τ ρ α γ ω ν ι
κ ά τ ο υ ς σ κ ο π ο ύ ς τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν .
Ό τ α ν ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α έ κ α μ ε τ η ν π ρ ό τ α σ ή τ ο υ σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η , ο ι
σ ο β ι ε τ ι κ ο ί α ν τ ι π ρ ό σ ω π ο ι μ α ύ ρ ι σ α ν α π ό τ ο θ υ μ ό , κ α ι , χ ω ρ ί ς ν α
β γ ο υ ν μ ό ν ο ι τ ο υ ς σ τ η σ κ η ν ή , υ π ο κ ί ν η σ α ν τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς ν α ε π ι τ ε
θ ο ύ ν ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α .
Ξ έ σ π α σ ε μ ι α μ ε γ ά λ η σ υ ζ ή τ η σ η γ ύ ρ ω α π ' α υ τ ό τ ο π ρ ό β λ η μ α . Ε
μ ε ί ς , α ν κ α ι κ ά θ ε μ έ ρ α κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο α π ο κ ρ υ σ τ α λ λ ώ ν α μ ε τ η
γ ν ώ μ η π ω ς η η γ ε σ ί α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς π α ρ έ κ κ λ ι ν ε α π ό τ ο
δ ρ ό μ ο τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ , σ υ ν ε χ ί ζ α μ ε ν α υ π ε ρ α σ π ί ζ ο υ μ ε τ η θ έ σ η « μ '
ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η » γ ι α λ ό γ ο υ ς α ρ χ ώ ν κ α ι τ α χ τ ι κ ή ς .
Ξ έ ρ α μ ε κ α λ ά π ω ς ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ α ι ο ι υ π ο σ τ η ρ ι χ τ έ ς τ ο υ , β γ α ί ν ο
ν τ α ς ε ν ά ν τ ι α σ ' α υ τ ή τ η φ ρ ά σ η , σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ζ η τ ο ύ σ α ν ν α
α π ο ρ ρ ι φ τ ε ί α ν ο ι χ τ ά κ α ι α δ ί σ τ α χ τ α κ α θ ε τ ί τ ο κ α λ ό κ α ι τ ο π ο λ ύ τ ι μ ο
α π ό τ η ν π ε ί ρ α δ ε κ α ε τ ι ώ ν τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α θ ο δ η γ ο ύ μ ε ν η ς
α π ό τ ο ν Λ έ ν ι ν κ α ι α π ό τ ο ν Σ τ ά λ ι ν , ν α α π ο ρ ι φ τ ε ί η ε μ π ε ι ρ ί α τ η ς Ο -
χ τ ω β ρ ι α ν ή ς Ε π α ν ά σ τ α σ η ς κ α ι τ η ς σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή ς ο ι κ ο δ ό μ η σ η ς
σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α τ ά τ η ν ε π ο χ ή τ ο υ Σ τ ά λ ι ν , ν α α π ο ρ ι φ τ ε ί ο
214
ρ ό λ ο ς π ο υ έ π ρ ε π ε ν α π α ί ξ ε ι η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η σ τ η ν ί κ η και τ η ν
π ρ ο ώ θ η σ η τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ σ ε π ο λ λ έ ς χ ώ ρ ε ς .
Έ τ σ ι ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , Τ ο λ ι ά τ ι , κ . ά . έ ν ω ν α ν τ η φ ω
ν ή τ ο υ ς μ ε τ η ν έ ξ α λ λ η ε π ί θ ε σ η π ο υ ε ί χ α ν ε ξ α π ο λ ύ σ ε ι ε κ ε ί ν α τ α
χ ρ ό ν ι α ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς κ α ι η α ν τ ί δ ρ α σ η ε ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή
Έ ν ω σ η και σ τ ο δ ι ε θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ί ν η μ α .
Η υ π ε ρ ά σ π ι σ η α υ τ ώ ν τ ω ν σ η μ α ν τ ι κ ώ ν μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ώ ν - λ ε ν ι ν ι σ τ ι
κ ώ ν ε π ι τ ε υ γ μ ά τ ω ν ή τ α ν γ ι α μ α ς δ ι ε θ ν ι σ τ ι κ ό κ α θ ή κ ο ν , γ ι ' α υ τ ό ενα
ν τ ι ω θ ή κ α μ ε έ ν τ ο ν α σ τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ α ι σ τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς . Α υ τ ό ή τ α ν
ζ ή τ η μ α α ρ χ ώ ν . Α π ό τ η ν ά λ λ η μ ε ρ ι ά η υ π ε ρ ά σ π ι σ η , π ο υ εμε ίς κ ά ν α
μ ε σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι σ τ η θ έ σ η « μ ' ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ η Σ ο β ι ε τ ι
κ ή Έ ν ω σ η » ό π ω ς σ τ α 1957 έ τ σ ι κ α ι 2 - 3 χ ρ ό ν ι α α ρ γ ό τ ε ρ α , ή τ α ν
μ ι α α π ό τ ις τ α χ τ ι κ έ ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς γ ι α ν α χ τ υ π ή σ ο υ μ ε τ ο ν ί δ ι ο
τ ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ό ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό .
Α ν κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι ά λ λ ο ι γ ν ώ ρ ι ζ α ν τ ι ς α π ό ψ ε ι ς κ α ι τ η
σ τ ά σ η μ α ς , τ η ν ε π ο χ ή ε κ ε ί ν η ε μ ε ί ς δ ε ν ε ί χ α μ ε βγε ι α κ ό μ α α ν ο ι χ τ ά
μ π ρ ο σ τ ά σ ' ό λ α τ α κ ό μ μ α τ α ε ν ά ν τ ι α σ τ η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή
π ο υ α υ τ ο ί α π ο κ ρ υ σ τ ά λ λ ω ν α ν , γ ι ' α υ τ ό , ε ν α ν τ ι ω ν ό μ ε ν ο ι δ υ ν α μ ι κ ά
μ π ρ ο σ τ ά σ τ α μ ά τ ι α ό λ ω ν , σ τ ι ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ Τ ί τ ο , τ ο υ
Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , τ ο υ Τ ο λ ι ά τ ι κ α ι ά λ λ ω ν , τ α υ τ ό χ ρ ο ν α , έ μ μ ε σ α , β ρ ί σ κ α μ ε
τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α ν α χ τ υ π ή σ ο υ μ ε τ ι ς ί δ ι ε ς τ ις θ έ σ ε ι ς , τ η σ τ ά σ η κ α ι τ ι ς
ε ν έ ρ γ ε ι ε ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ι ο π ο ί ε ς σ τ η ν ο υ σ ί α ή τ α ν π α ρ ό μ ο ι ε ς
μ ' ε κ ε ί ν ε ς τ ο υ Τ ί τ ο κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α .
Γ ι α ο λ ό τ ε λ α ά λ λ ο υ ς σ κ ο π ο ύ ς κ α ι α ί τ ι α ξ έ ν α π ρ ο ς τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό -
λ ε ν ι ν ι σ μ ό , ξ ε σ η κ ώ θ η κ α ν ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α κ α ι ά λ λ ο ι , ό π ω ς
ο Ο ύ λ μ π ρ ι χ τ , ο Ν ο β ό τ ν ι , ο Ζ ί β κ ο φ , α σ φ α λ ώ ς , ο Ν τ ε ζ κ . λ π . , οι ο
π ο ί ο ι ε ρ ω τ ο τ ρ ο π ο ύ σ α ν μ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι μ ε τ ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ κ α ι σ ' α υ τ ό τ ο π ρ ό β λ η μ α ά φ η σ α ν σ ε μ ε ι ο ψ η φ ί α τ ο ν ι δ ε ο λ ο
γ ι κ ό α δ ε ρ φ ό τ ο υ ς .
Ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ , α π ό τ η θ έ σ η π ο υ κ ά θ ο ν τ α ν , ε ξ α π έ λ υ ε «επι
χ ε ι ρ ή μ α τ α » .
— Τ ο σ τ ρ α τ ό π ε δ ό μ α ς — ε ί π ε — π ρ έ π ε ι ν α έ χ ε ι μ ι α κ ε φ α λ ή , ε
π ε ι δ ή κ α ι τ ο φ ί δ ι έ χ ε ι κ ε φ ά λ ι , κ α ι ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς έ χ ε ι κ ε φ ά λ ι .
Ε γ ώ δ ε θ α σ υ μ φ ω ν ο ύ σ α — σ υ ν έ χ ι σ ε ο Μ ά ο — ν α λ έ γ ο ν τ α ν η Κ ί ν α
κ ε φ α λ ή τ ο υ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ , ε π ε ι δ ή δ ε μ α ς α ν ή κ ε ι μ ι α τ έ τ ο ι α τ ι μ ή , δ ε
μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α ε π ω μ ι σ τ ο ύ μ ε α υ τ ό τ ο ρ ό λ ο , ε ί μ α σ τ ε α κ ό μ α φ τ ω χ ο ί . Ε
μ ε ί ς δ ε δ ι α θ έ τ ο υ μ ε ο ύ τ ε έ ν α τ έ τ α ρ τ ο δ ο ρ υ φ ό ρ ο υ , ε ν ώ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή
Έ ν ω σ η δ ι α θ έ τ ε ι δ ύ ο . Έ π ε ι τ α η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η α ξ ί ζ ε ι ν α ε ί ν α ι
η κ ε φ α λ ή , ε π ε ι δ ή μ α ς κ α λ ο μ ε τ α χ ε ι ρ ί ζ ε τ α ι . Κ ο ι τ ά ξ τ ε π ό σ ο ε λ ε ύ θ ε ρ α
μ ι λ ο ύ μ ε τ ώ ρ α . Α ν θ α ή τ α ν ο Σ τ ά λ ι ν θ α δ υ σ κ ο λ ε υ ό μ α σ τ α ν ν α μ ι λ ή -
215
σ ο υ μ ε έ τ σ ι . Ε γ ώ ό τ α ν σ υ ν α ν τ ή θ η κ α μ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν , α ι σ θ α ν ό μ ο υ ν α
μ π ρ ο σ τ ά τ ο υ ό π ω ς ο μ α θ η τ ή ς μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο δ ά σ κ α λ ο , ε ν ώ μ ε τ ο σ ύ
ν τ ρ ο φ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ι λ ο ύ μ ε ε λ ε ύ θ ε ρ α σ α ν ί σ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι .
Κ α ι σ α ν α ή τ α ν λ ί γ α α υ τ ά , σ υ ν έ χ ι σ ε σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο σ τ υ λ τ ο υ :
— Μ ε τ η ν κ ρ ι τ ι κ ή ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν π ρ ο σ ω π ο λ α τ ρ ε ί α , σ α ν ν α α φ α ι
ρ έ θ η κ ε α π ό μ α ς κ ά π ο ι α β α ρ ι ά σ κ ε π ή , π ο υ μ α ς π ί ε ζ ε δ υ ν α τ ά κ α ι μ α ς
ε μ π ό δ ι ζ ε ν α κ α τ α ν ο ή σ ο υ μ ε ο ρ θ ά π ο λ λ ά ζ η τ ή μ α τ α . Π ο ι ο ς α φ α ί ρ ε σ ε
α π ό μ α ς α υ τ ή τ η σ κ ε π ή , π ο ι ο ς μ α ς δ ι ε υ κ ό λ υ ν ε ό λ ο υ ς μ α ς γ ι α τ η ν
ο ρ θ ή κ α τ α ν ό η σ η τ η ς π ρ ο σ ω π ο λ α τ ρ ε ί α ς ; ! - ρ ώ τ η σ ε ο φ ι λ ό σ ο φ ο ς ,
σ ώ π α σ ε λ ι γ ά κ ι κ α ι σ τ η σ τ ι γ μ ή α π ά ν τ η σ ε : Ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο ν ε υ χ α ρ ι σ τ ο ύ μ ε γ ι ' α υ τ ό .
Έ τ σ ι υ π ε ρ ά σ π ι σ ε ο « μ α ρ ξ ι σ τ ή ς » Μ ά ο τ η θ έ σ η «με ε π ι κ ε φ α λ ή ς
τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η » , έ τ σ ι υ π ε ρ ά σ π ι σ ε κ α ι τ ο Χ ρ ο υ τ σ ι ό φ . Τ α υ τ ό
χ ρ ο ν α ό μ ω ς σ α ν ι σ ο ρ ο π ι σ τ ή ς π ο υ ή τ α ν , γ ι α ν α μ η δ υ σ α ρ ε σ τ ή σ ε ι τ ο
Γ κ ο μ ο ύ λ κ α π ο υ ή τ α ν ε ν ά ν τ ι α σ ' α υ τ ή τ η θ έ σ η , ο Μ ά ο π ρ ό σ θ ε σ ε :
— Ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α ε ί ν α ι κ α λ ό ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς , π ρ έ π ε ι ν α τ ο ν υ π ο
σ τ η ρ ί ξ ο υ μ ε κ α ι ν α έ χ ο υ μ ε ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ ' α υ τ ό ν !
Π ο λ ύ μ ε γ ά λ η σ υ ζ ή τ η σ η έ γ ι ν ε ε π ί σ η ς κ α ι σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η σ τ ά σ η
ε ν ά ν τ ι α σ τ ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό .
Ι δ ι α ί τ ε ρ α ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , υ π ο σ τ η ρ ι ζ ό μ ε ν ο ς α π ό τ ο ν Ο χ ά μ π κ α ι
τ ο Ζ α μ π ρ ό φ σ κ ι , σ τ η ν π ρ ώ τ η σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν 1 2 κ ο μ μ ά τ ω ν τ ω ν σ ο σ ι α
λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν κ α ι έ π ε ι τ α κ α ι ο Τ ο λ ι ά τ ι , σ τ η δ ε ύ τ ε ρ η σ ύ σ κ ε ψ η
τ ω ν 6 8 κ ο μ μ ά τ ω ν , ό π ο υ π ή ρ α ν μ έ ρ ο ς κ α ι ο ι ε κ π ρ ό σ ω π ο ι τ ο υ Τ ί τ ο ,
ε ν α ν τ ι ώ θ η κ α ν σ θ ε ν α ρ ά σ τ ο χ τ ύ π η μ α τ ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ , σ τ ο ν κ α θ ο
ρ ι σ μ ό τ ο υ σ α ν τ ο ν κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο κ ί ν δ υ ν ο σ τ ο δ ι ε θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό
κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ό κ ί ν η μ α ε π ε ι δ ή , ό π ω ς ε ί π ε ο Ο χ ά μ π « μ ' α υ τ έ ς τ ι ς δ ι α τ υ
π ώ σ ε ι ς α π ο μ α κ ρ ύ ν α μ ε τ ο υ ς γ ε ν ν α ί ο υ ς κ α ι θ α υ μ ά σ ι ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά
β ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς κ α ι τ ώ ρ α μ α ς α π ο μ α κ ρ ύ ν ε τ ε κ ι ε μ ά ς , τ ο υ ς Π ο λ ω
ν ο ύ ς » .
Ο Π α λ μ ί ρ ο Τ ο λ ι ά τ ι σ η κ ώ θ η κ ε κ α ι δ ι α κ ή ρ υ ξ ε σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η τ ι ς
υ π ε ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ :
— Ν α β α θ ύ ν ο υ μ ε π α ρ α π έ ρ α τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ 20ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ —
ε ί π ε ο υ σ ι α σ τ ι κ ά — γ ι α ν α μ ε τ α τ ρ έ ψ ο υ μ ε τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α
σ ε π λ α τ ι ά κ ό μ μ α τ α τ ω ν μ α ζ ώ ν , ν α α ν ο ί ξ ο υ μ ε ν έ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς , ν α
β γ ά λ ο υ μ ε ν έ α σ υ ν θ ή μ α τ α . Τ ώ ρ α — σ υ ν έ χ ι σ ε — α π α ι τ ε ί τ α ι μ ε γ ά λ η α
ν ε ξ α ρ τ η σ ί α σ τ ο ν κ α θ ο ρ ι σ μ ό τ ω ν σ υ ν θ η μ ά τ ω ν κ α ι τ ω ν μ ο ρ φ ώ ν σ υ
ν ε ρ γ α σ ί α ς , γ ι ' α υ τ ό ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε ε ν ά ν τ ι α σ ' έ ν α μ ο ν α δ ι κ ό η γ ε τ ι κ ό
κ έ ν τ ρ ο . Α υ τ ό τ ο κ έ ν τ ρ ο δ ε θ α ή τ α ν ω φ έ λ ι μ ο γ ι α τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ η ς
α τ ο μ ι κ ό τ η τ α ς κ ά θ ε κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι γ ι α τ η ν π ρ ο σ έ γ γ ι σ η τ ω ν π λ α τ ι ώ ν
μ α ζ ώ ν , τ ω ν κ α θ ο λ ι κ ώ ν κ . λ π . γ ύ ρ ω μ α ς .
216
Τ ο ν Ζ α κ Ν τ υ κ λ ώ , π ο υ ή τ α ν δ ί π λ α μ ο υ δ ε ν τ ο ν χ ω ρ ο ύ σ ε ο
τ ό π ο ς .
— Θ α σ η κ ω θ ώ — μ ο υ ε ί π ε — θ α τ ο υ τ α π ε τ ά ξ ω κ α τ ά μ ο υ τ ρ α . Τ ο ν
α κ ο ύ ς , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , τ ι ξ ε σ τ ο μ ί ζ ε ι ;
— Μ ά λ ι σ τ α - α π ά ν τ η σ α σ τ ο Ν τ υ κ λ ώ . Α υ τ ό ς ε κ φ ρ ά ζ ε ι ε δ ώ εκε ί
ν α π ο υ έ χ ε ι σ κ ε φ τ ε ί κ α ι έ χ ε ι κ ά μ ε ι α π ό κ α ι ρ ό .
— Σ τ α 1945 — σ υ ν έ χ ι σ ε ο Τ ο λ ι ά τ ι — ε μ ε ί ς δ η λ ώ σ α μ ε π ω ς θέ
λ ο υ μ ε ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ο υ μ ε έ ν α ν έ ο κ ό μ μ α . Λ έ μ ε « ν έ ο κ ό μ μ α » κ α ι δ ε
θ έ λ ο υ μ ε ν α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή σ ο υ μ ε τ η θ έ σ η τ ο υ Λ έ ν ι ν « κ ό μ μ α ν έ ο υ τ ύ
π ο υ » , γ ι α τ ί , α ν λ έ γ α μ ε έ τ σ ι α υ τ ό θ α α π ο τ ε λ ο ύ σ ε έ ν α σ ο β α ρ ό π ο λ ι τ ι
κ ό κ α ι θ ε ω ρ η τ ι κ ό λ ά θ ο ς , θ α σ ή μ α ι ν ε ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ο υ μ ε έ ν α κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ό μ μ α χ α λ ώ ν τ α ς τ ι ς π α ρ α δ ό σ ε ι ς τ η ς σ ο σ ι α λ δ η μ ο κ ρ α
τ ί α ς . Α ν ο ι κ ο δ ο μ ο ύ σ α μ ε έ ν α κ ό μ μ α ν έ ο υ τ ύ π ο υ — σ υ ν έ χ ι σ ε ο Τ ο
λ ι ά τ ι — θ α α π ο μ α κ ρ ύ ν α μ ε τ ο κ ό μ μ α α π ό τ ι ς λ α ϊ κ έ ς μ ά ζ ε ς κ α ι δ ε θ α
μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ο υ μ ε α υ τ ή τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η π ο υ έ χ ο υ μ ε
σ ή μ ε ρ α , π ο υ τ ο κ ό μ μ α μ α ς έ χ ε ι γ ί ν ε ι μ ε γ ά λ ο μ α ζ ι κ ό κ ό μ μ α 1 .
Ύ σ τ ε ρ α α π ' α υ τ έ ς κ α ι ά λ λ ε ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ Τ ο λ ι ά τ ι ά ν α ψ α ν τ α αί
μ α τ α . Σ η κ ώ θ η κ ε κ α ι ο Ζ α κ Ν τ υ κ λ ώ .
— Α κ ο ύ σ α μ ε μ ε π ρ ο σ ο χ ή τ α λ ό γ ι α τ ο υ Τ ο λ ι ά τ ι — ε ί π ε α ν ά μ ε σ α
σ τ ' ά λ λ α — μ α ε μ ε ί ς δ η λ ώ ν ο υ μ ε π ω ς δ ε ν ε ί μ α σ τ ε κ α θ ό λ ο υ σ ύ μ φ ω
ν ο ι μ ' α υ τ ά π ο υ ε ί π ε ο Τ ο λ ι ά τ ι . Ο ι α π ό ψ ε ι ς τ ο υ α ν ο ί γ ο υ ν τ ο δ ρ ό μ ο
σ τ ο ν ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ μ ό κ α ι σ τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό .
— Τ α κ ό μ μ α τ ά μ α ς — ε ν α ν τ ι ώ θ η κ ε ο Τ ο λ ι ά τ ι — τ α ε μ π ό δ ι ζ ε κ α ι
τα ε μ π ο δ ί ζ ε ι ο σ ε χ τ α ρ ι σ μ ό ς κ α ι ο δ ο γ μ α τ ι σ μ ό ς .
Σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο σ τ υ λ τ ο υ μ ε α λ λ η γ ο ρ ί ε ς κ α ι υ π α ι ν ι γ μ ο ύ ς σ η κ ώ
θ η κ ε κ α ι ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ κ ά π ο ι α σ τ ι γ μ ή γ ι α ν α κ α τ ε υ ν ά σ ε ι τ α
π ν ε ύ μ α τ α :
— Σ ε κ ά θ ε ζ ή τ η μ α . . . α ν θ ρ ω π ι σ τ ι κ ό — ε ί π ε — π ρ έ π ε ι ν α β α δ ί ζ ο υ
μ ε π ρ ο ς τ η μ ά χ η , α λ λ ά κ α ι π ρ ο ς τ η σ υ μ φ ι λ ί ω σ η . Έ χ ω υ π ό ψ η τ ι ς
σ χ έ σ ε ι ς α ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς : ό τ α ν έ χ ο υ μ ε α ν τ ι θ έ σ ε ι ς α ς κ α
λ ο ύ μ ε ο έ ν α ς τ ο ν ά λ λ ο σ ε σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς . Σ τ η ν Π α ν Μ ο υ ν Ζ ο ν ε μ ε ί ς εί-
______________________________
1. Από τότε που επέστρεψε στη Νάπολη από τη Σοβιετική Ένωση, το
Μ ά ρ τ η του 1944, ο Παλμίρο Τολιάτι επέβαλε στο κόμμα την γραμμή της
ταξικής συνεργασίας με την αστική τάξη και με τα κόμματά της. Ε π ί σ η ς
στη Ν ά π ο λ η , για πρώτη φορά, ο Τολιάτι έθεσε και την ιδέα, μάλιστα και
την πλατφόρμα αυτού που το αποκάλεσε «νέο κόμμα των μαζών», διαφορε
τικό στην ταξική σύνθεση, στην ιδεολογία και στην οργανωτική μορφή
από το κομμουνιστικό κόμμα λενινιστικού τύπου.
217
χ α μ ε δ ι α π ρ α γ μ α τ ε ύ σ ε ι ς μ ε τ ο υ ς Α μ ε ρ ι κ ά ν ο υ ς , σ τ ο Β ι ε τ ν ά μ μ ε τ ο υ ς
Γ ά λ λ ο υ ς .
Α φ ο ύ - α μ ό λ η σ ε μ ε ρ ι κ έ ς α κ ό μ α τ έ τ ο ι ε ς φ ρ ά σ ε ι ς , β γ ή κ ε ε κ ε ί π ο υ
ή θ ε λ ε :
— Υ π ά ρ χ ο υ ν ά ν θ ρ ω π ο ι — ε ί π ε — π ο υ ε ί ν α ι 100 τ α ε κ α τ ό μ α ρ ξ ι
σ τ έ ς , υ π ά ρ χ ο υ ν ά λ λ ο ι π ο υ ε ί ν α ι 8 0 τ α ε κ α τ ό , 7 0 τ α ε κ α τ ό , 5 0 τ α ε κ α
τ ό , μ ά λ ι σ τ α υ π ά ρ χ ο υ ν μ α ρ ξ ι σ τ έ ς π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι μ ό ν ο 1 0 τ α ε
κ α τ ό τ έ τ ο ι ο ι . Κ α ι μ ε α υ τ ο ύ ς π ο υ ε ί ν α ι 1 0 τ α ε κ α τ ό μ α ρ ξ ι σ τ έ ς ε μ ε ί ς
π ρ έ π ε ι ν α σ υ ν ο μ ι λ ή σ ο υ μ ε , ε π ε ι δ ή θ α π ρ ο κ ύ ψ ε ι μ ό ν ο κ α λ ό .
Σ ώ π α σ ε λ ί γ ο , έ ρ ι ξ ε έ ν α α φ η ρ η μ έ ν ο β λ έ μ μ α σ τ η ν α ί θ ο υ σ α κ α ι
σ υ ν έ χ ι σ ε :
— Γ ι α τ ί ν α μ η σ υ γ κ ε ν τ ρ ω ν ό μ α σ τ ε , λ ο ι π ό ν , σ ε έ ν α μ ι κ ρ ό δ ω μ ά
τ ι ο 2 - 3 ά τ ο μ α κ α ι ν α κ ο υ β ε ν τ ι ά ζ ο υ μ ε ; Γ ι α τ ί ν α μ η σ υ ν ο μ ι λ ο ύ
μ ε ξ ε κ ι ν ώ ν τ α ς α π ό τ η ν ε π ι θ υ μ ί α γ ι α ε ν ό τ η τ α ; Ε μ ε ί ς π ρ έ π ε ι ν α
π α λ έ β ο υ μ ε μ ε τ α δ ύ ο χ έ ρ ι α : μ ε τ ο έ ν α ε ν ά ν τ ι α σ ' α υ τ ο ύ ς π ο υ κ ά ν ο υ ν
λ ά θ η , μ ε τ ο ά λ λ ο ν α κ ά ν ο υ μ ε υ π ο χ ω ρ ή σ ε ι ς .
Σ η κ ώ θ η κ ε κ α ι ο Σ ο υ σ λ ό φ κ α ι α ν α γ κ ά σ τ η κ ε ν α τ η ρ ή σ ε ι σ τ ά σ η
« α ρ χ ώ ν » , ν α τ ο ν ί σ ε ι π ω ς έ χ ε ι σ η μ α σ ί α η π ά λ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν ο π ο ρ
τ ο υ ν ι σ μ ό κ α ι τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , ό π ω ς έ χ ε ι κ α ι η π ά λ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο
δ ο γ μ α τ ι σ μ ό , α λ λ ά « ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς α π ο τ ε λ ε ί τ ο ν κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο κ ί ν δ υ
ν ο , ε π ε ι δ ή π ρ ο κ α λ ε ί τ η δ ι ά σ π α σ η , χ α λ ν ά ε ι τ η ν ε ν ό τ η τ α » κ . λ π . ,
κ . λ π .
Ό λ η η α π α σ χ ό λ η σ η τ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν ή τ α ν « η
δ ι α τ ή ρ η σ η τ η ς ε ν ό τ η τ α ς » , η χ α λ ι ν α γ ώ γ η σ η τ ω ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν
χ ω ρ ώ ν κ α ι τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν τ ω ν δ ι α φ ό ρ ω ν χ ω ρ ώ ν ,
γ ι ' α υ τ ό , α ν α υ τ ή τ η φ ο ρ ά « δ έ χ τ η κ α ν » κ α ι « υ π ε ρ ά σ π ι σ α ν » μ ι α σ ε ι
ρ ά σ ω σ τ έ ς θ έ σ ε ι ς , α υ τ ό τ ο έ κ α μ α ν κ α τ ά π ρ ώ τ ο λ ό γ ο , υ π ο χ ρ ε ω μ έ ν ο ι
α π ό τ η ν α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ή π ά λ η τ ω ν π ρ α γ μ α τ ι κ ώ ν μ α ρ ξ ι σ τ ώ ν - λ ε ν ι ν ι -
σ τ ώ ν π ο υ π ή ρ α ν μ έ ρ ο ς σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η , α λ λ ά τ ο έ κ α μ α ν κ α ι γ ι α χ ά ρ η
τ ο υ σ τ ρ α τ η γ ι κ ο ύ τ ο υ ς σ χ ε δ ί ο υ . Α υ τ ο ί υ π ο χ ώ ρ η σ α ν , σ υ γ κ ρ α τ ή θ η
κ α ν π ρ ο σ ω ρ ι ν ά γ ι α ν α σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ σ ο υ ν δ υ ν ά μ ε ι ς κ α ι ν α π ά ρ ο υ ν τ η
ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή ρ ε β ά ν ς σ τ ο μ έ λ λ ο ν .
Η α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α μ α ς ε ί π ε τ ο μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό λ ό γ ο τ η ς
γ ι α ό λ α τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ τ έ θ η κ α ν σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η , ι δ ι α ί τ ε ρ α γ ι α τ α
π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ σ χ ε τ ί ζ ο ν τ α ν μ ε τ η ν π ά λ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο
ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό σ α ν τ ο ν κ υ
ρ ι ό τ ε ρ ο κ ί ν δ υ ν ο γ ι α τ η ν ε ι ρ ή ν η κ α ι τ ο υ ς λ α ο ύ ς , μ ε τ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς
τ η ς μ ε τ ά β α σ η ς σ τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό , μ ε τ η δ ι α φ ύ λ α ξ η τ η ς μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή ς
- λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή ς ε ν ό τ η τ α ς σ τ ο κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ό κ ί ν η μ α ,
218
μ ε τ η ν υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ η ς ε μ π ε ι ρ ί α ς τ η ς Ο χ τ ω β ρ ι α ν ή ς Ε π α ν ά σ τ α σ η ς
κ α ι τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς κ . λ π .
Μ π ρ ο σ τ ά σ τ η ν π ά λ η π ο υ δ ι ε ξ ή χ θ η κ ε σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ι ς
ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ τ ι κ έ ς α π ό ψ ε ι ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ σ υ ζ η τ ή
θ η κ α ν , ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς υ π ο χ ώ ρ η σ α ν . Ε π ι τ ε ύ χ θ η κ ε ώ σ τ ε η Δ ή λ ω σ η
τ η ς Μ ό σ χ α ς τ ο υ 1957 ν α ε ί ν α ι γ ε ν ι κ ά έ ν α κ α λ ό ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ ο .
Ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς , ο δ ε ξ ι ό ς ο π ο ρ τ ο υ ν ι σ μ ό ς π ρ ο σ δ ι ο ρ ί σ τ η κ ε σ τ η
σ ύ σ κ ε ψ η σ α ν ο κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο ς κ ί ν δ υ ν ο ς γ ι α τ ο δ ι ε θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό
κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ό κ ί ν η μ α .
Α υ τ ό έ κ α μ ε τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς ν α λ υ σ σ ά ξ ο υ ν . Κ α ι π ρ ο η γ ο ύ
μ ε ν α ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι , ι δ ι α ί τ ε ρ α σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ ή τ η θ έ σ η , ε ί χ α ν
κ ά μ ε ι μ α κ ρ έ ς σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς μ ε τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
— Γ ι α τ ί α ν η σ υ χ ε ί τ ε ; - τ ο υ ς κ α θ η σ ύ χ α ζ α ν ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί .
Τ ο ό ν ο μ ά σ α ς δ ε ν α ν α φ έ ρ ε τ α ι π ο υ θ ε ν ά . Ε μ ε ί ς θ α μ ι λ ή σ ο υ μ ε γ ι α τ ο
ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό γ ε ν ι κ ά , ε ν τ ε λ ώ ς α ό ρ ι σ τ α .
— Μ ά λ ι σ τ α — τ ο υ ς α π ά ν τ η σ α ν ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι — α λ λ ά γ ι α
κ ο ι τ ά ξ τ ε τ α ά ρ θ ρ α τ ο υ Ε ν β έ ρ Χ ό τ ζ α π ο υ τ α δ η μ ο σ ι ε ύ ε τ ε κ α ι σ τ η ν
« Π ρ ά β ν τ α » ! Ο Ε ν β έ ρ Χ ό τ ζ α ό τ α ν μ ι λ ά ε ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό
έ χ ε ι υ π ό ψ η τ ο υ ε μ ά ς κ α ι μ α ς α ν α φ έ ρ ε ι κ α ι ο ν ο μ α σ τ ι κ ά . Α λ λ ά κ α ι ό
τ α ν δ ε ν μ α ς α ν α φ έ ρ ο υ ν ο ν ο μ α σ τ ι κ ά η σ κ έ ψ η κ α θ ε ν ό ς σ ' ε μ ά ς π η
γ α ί ν ε ι , γ ι ' α υ τ ό δ ε ν π α ί ρ ν ο υ μ ε μ έ ρ ο ς σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η κ α ι δ ε ν υ π ο γ ρ ά
φ ο υ μ ε τ η δ ή λ ω σ η τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν τ ω ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν .
Κ α ι δ ε ν υ π ό γ ρ α ψ α ν α υ τ ή τ η δ ή λ ω σ η .
Ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ ε ξ έ φ ρ α σ ε τ η β α θ ι ά λ ύ π η τ ο υ :
— Α υ τ ο ί — ε ί π ε — δ ε θ α υ π ο γ ρ ά ψ ο υ ν τ η δ ή λ ω σ η τ ω ν 1 2 κ ο μ μ ά
τ ω ν . Κ α ν ο ν ι κ ά π ρ έ π ε ι ν α ε ί ν α ι 1 3 χ ώ ρ ε ς , α λ λ ά ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι
σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι α π έ φ υ γ α ν . Ε μ ε ί ς δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι λ ό γ ο ς ν α τ ο υ ς τ ο ε π ι β ά
λ ο υ μ ε . Α υ τ ο ί δ ε θ α τ η ν υ π ο γ ρ ά ψ ο υ ν . Ε γ ώ λ έ γ ω ό τ ι ύ σ τ ε ρ α α π ό 1 0
χ ρ ό ν ι α α υ τ ο ί θ α υ π ο γ ρ ά ψ ο υ ν τ η δ ή λ ω σ η . 1
Η δ ή λ ω σ η π ο υ ε κ π ό ν η σ ε α π ό κ ο ι ν ο ύ κ α ι ε ν έ κ ρ ι ν ε η σ ύ σ κ ε ψ η ,
γ ε ν ί κ ε υ ε τ η ν π ε ί ρ α τ ο υ δ ι ε θ ν ο ύ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ κ ι ν ή μ α τ ο ς , υ π ε ρ ά
σ π ι ζ ε τ ι ς γ ε ν ι κ έ ς ν ο μ ο τ έ λ ε ι ε ς τ η ς σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς κ α ι
τ η ς σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή ς ο ι κ ο δ ό μ η σ η ς , κ α θ ό ρ ι ζ ε μ ι α σ ε ι ρ ά κ ο ι ν ά κ α θ ή -
________________________________
1. Ο Μάο έσφαλε μόνο στην προθεσμία. Όχι ύστερα από 10, αλλά ύ
στερα από 20 χ ρ ό ν ι α υπογράφηκε πραγματικά στο Πεκίνο μια «δήλωση»
με τους Γιουγκοσλάβους. Οι μαοϊκοί υπόγραψαν το γονάτισμά τους μπρο
στά στον Τίτο. (Σημείωση του συγγραφέα).
219
κ ο ν τ α σ τ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α , κ α θ ώ ς και τ ο υ ς
κ α ν ό ν ε ς σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς α ν ά μ ε σ ά τ ο υ ς .
Έ τ σ ι η α π ο δ ο χ ή τ η ς δ ή λ ω σ η ς ή τ α ν ν ί κ η τ ω ν ε π α ν α σ τ α τ ι κ ώ ν
μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ώ ν - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ώ ν δ υ ν ά μ ε ω ν . Α π ο τ ε λ ο ύ σ ε , γ ε ν ι κ ά , έ ν α
σ ω σ τ ό π ρ ό γ ρ α μ μ α κ ο ι ν ή ς π ά λ η ς γ ι α τ ις μ ε λ λ ο ν τ ι κ έ ς μ ά χ ε ς ε ν ά ν τ ι α
σ τ ο ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό και τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό .
Μ ο λ α τ α ύ τ α , ο ι σ ύ γ χ ρ ο ν ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς , α ν κ α ι π ρ ο σ ω ρ ι ν ά χ α
λ ι ν α γ ω γ ή θ η κ α ν κ α ι σ υ μ μ ά ζ ε ψ α ν τ α π ό δ ι α τ ο υ ς , ο ύ τ ε σ τ α μ ά τ η σ α ν
κ α ι ο ύ τ ε θ α σ τ α μ α τ ο ύ σ α ν τ ο μ α ύ ρ ο έ ρ γ ο τ ο υ ς . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ θ α εκ
μ ε τ α λ λ ε ύ ο ν τ α ν τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ η ς Μ ό σ χ α ς τ ο υ 1957 σ α ν μ έ σ ο π ρ ο ε
τ ο ι μ α σ ί α ς τ ο υ ε δ ά φ ο υ ς γ ι α τ η ν ε φ α ρ μ ο γ ή τ ο υ σ α τ α ν ι κ ο ύ α ν τ ι κ ο μ -
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ σ χ ε δ ί ο υ , π ο υ θ α σ υ ν ε χ ί ζ ο ν τ α ν π α ρ α π έ ρ α .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ κ α ν ε τ ο π α ν ν α σ υ γ κ α λ ύ ψ ε ι τ η ν π ρ ο δ ο σ ί α τ ο υ
κ ά τ ω α π ό τ ο ό ν ο μ α τ ο υ Λ έ ν ι ν , γ ι ' α υ τ ό χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ ε ψ ε υ τ ο λ ε ν ι -
ν ι σ τ ι κ ή φ ρ α σ ε ο λ ο γ ί α , κ ι ν η τ ο π ο ι ο ύ σ ε ό λ ο υ ς τ ο υ ς φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ι σ τ έ ς
ψ ε υ τ ο φ ι λ ό σ ο φ ο υ ς , π ο υ π ε ρ ί μ ε ν α ν τ η σ τ ι γ μ ή ν α π ρ ο σ α ρ μ ό σ ο υ ν σ τ ι ς
ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς γ ρ α μ μ έ ς ( π ο υ έ β γ α ζ α ν α π ό τ ο π α λ ι ό σ ο σ ι α λ δ η μ ο
κ ρ α τ ι κ ό ο π λ ο σ τ ά σ ι ο ) λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ έ ς μ ά σ κ ε ς κ α τ ά λ λ η λ ε ς π ρ ο ς τ ι ς
σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ς ε ξ έ λ ι ξ η ς , τ η ς « ε π ο χ ή ς μ α ς
τ η ς υ π ε ρ ο χ ή ς τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ » κ α ι τ ο υ « π ε ρ ά σ μ α τ ο ς , ι δ ι α ί τ ε ρ α
τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , σ τ ο σ τ ά δ ι ο τ η ς ο ι κ ο δ ό μ η σ η ς τ ο υ κ ο μ
μ ο υ ν ι σ μ ο ύ » .
Ο χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι σ μ ό ς π α ρ α μ ό ρ φ ω σ ε τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό ,
τ ο ν θ ε ώ ρ η σ ε ξ ε π ε ρ α σ μ έ ν ο ν , γ ι ' α υ τ ό ξ ε π ε ρ α σ μ έ ν η θ α θ ε ω ρ ο ύ σ ε
κ α ι τ η φ ά σ η τ η ς δ ι χ τ α τ ο ρ ί α ς τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ κ α ι θ α δ ι α κ ή ρ υ σ
σ ε τ η ν α ν τ ι κ α τ ά σ τ α σ ή τ η ς μ ε τ ο « π α λ λ α ϊ κ ό κ ρ ά τ ο ς » . Ε π ί σ η ς , σ υ ν ε
π ή ς σ τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ τ η ς π ρ ο δ ο σ ί α ς , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ θ α α ν τ ι κ α θ ι σ τ ο ύ
σ ε κ α ι τ ο κ ό μ μ α τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ μ ε τ ο « π α λ λ α ϊ κ ό κ ό μ μ α » . Κ α
τ ά σ υ ν έ π ε ι α , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η
π ε ρ ν ο ύ σ ε σ τ η ν « α ν ώ τ ε ρ η φ ά σ η τ ο υ κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ο ύ » , τ η σ τ ι γ μ ή π ο υ
σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α η χ ώ ρ α α υ τ ή κ α θ υ σ τ ε ρ ο ύ σ ε σ τ η β ι ο μ η χ α ν ί α
κ α ι τ η γ ε ω ρ γ ί α , π ο υ ο ι α γ ο ρ έ ς τ η ς ή τ α ν ά δ ε ι ε ς . Μ ό ν ο σ τ ι ς δ η λ ώ σ ε ι ς
τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν « η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η π ε ρ ν ό υ σ ε σ τ η φ ά σ η
τ ο υ κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ο ύ » , γ ι α τ ί η π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α μ α ρ τ υ ρ ο ύ σ ε τ ο α ν τ ί
θ ε τ ο . Π ά ν ω α π ' ό λ α α υ τ ή η χ ώ ρ α χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν ι δ ι α ί τ ε ρ α έ ν α ι σ χ υ ρ ό
μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό κ ό μ μ α , τ ο ο π ο ί ο ν α α ν α λ ά β α ι ν ε τ η δ ι α π α ι
δ α γ ώ γ η σ η τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ κ α ι τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς κ ο ι ν ω ν ί α ς , π ο υ ε κ φ υ
λ ί ζ ο ν τ α ν .
220
Η φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ι σ τ ι κ ή α υ τ ή μ π λ ό φ α δ ι α σ α λ π ί σ τ η κ ε α π ό τ ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ ς θ ε ω ρ η τ ι κ ο ύ ς τ ο υ κ α τ ά τ η δ ι ά ρ κ ε ι α ό λ η ς τ η ς η μ έ
ρ α ς . Σ τ ο ν τ ύ π ο , σ τ η ρ α δ ι ο φ ω ν ί α και σ ' ό λ η τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή π ρ ο π α
γ ά ν δ α γ ί ν ο ν τ α ν μ ε γ ά λ ο ς θ ό ρ υ β ο ς σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η - μ ά λ ι σ τ α
σ τ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς , σ τ ι ς π ρ ο σ ό ψ ε ι ς τ ω ν χ τ ι ρ ί ω ν και σ τ α β ι ο μ η χ α ν ι κ ά
έ ρ γ α π α ρ α τ η ρ ο ύ ν τ α ν π α ν τ ο ύ π α ν ώ κ α ι ε π ι γ ρ α φ έ ς μ ε μ ε γ ά λ α γ ρ ά μ
μ α τ α « Ν τ ο γ κ ν ά τ ι Π ι ε ρ ε γ κ ν ά τ Σ Σ Α » . 1 Α π ό τ ο β ή μ α τ ω ν σ υ σ κ έ ψ ε
ω ν , ο π ρ ο δ ό τ η ς ξ ε λ α ρ υ γ γ ί ζ ο ν τ α ν : Ξ ε π ε ρ ά σ α μ ε τ η ν Α μ ε ρ ι κ ή σ ε τ ο ύ
τ ο κ α ι σ ' ε κ ε ί ν ο τ ο ν τ ο μ έ α , θ α τ η ν ξ ε π ε ρ ά σ ο υ μ ε σ τ η γ ε ω ρ γ ί α (κα
θ ό ρ ι ζ ε μ ά λ ι σ τ α κ α ι π ρ ο θ ε σ μ ί ε ς ) , θ α θ ά ψ ο υ μ ε τ ο ν κ α π ι τ α λ ι σ μ ό κ . λ π .
Ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς θ ε ω ρ ί ε ς α ν α π τ ύ σ σ ο ν τ α ν , κ λ ώ θ ο ν τ α ν , δ ι α δ ί δ ο -
ν τ α ν α π ό τ ι ς π ρ ο δ ο τ ι κ έ ς η γ ε σ ί ε ς τ ω ν ψ ε υ τ ο μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν
κ α ι α π ό κ ά θ ε λ ο γ ή ς ψ ε υ τ ο μ α ρ ξ ι σ τ έ ς , τ ρ ο τ σ κ ι σ τ έ ς φ ι λ ό σ ο φ ο υ ς ό
π ω ς ο Σ ε ρ β έ ν , ο Γ κ α ρ ο ν τ ί , ο Κ ρ ι β ί ν , ο Φ ί σ σ ε ρ κ α ι ά λ λ ο ι σ ' ό λ ε ς
τ ι ς κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς , ο ι ο π ο ί ο ι ε ί χ α ν μ ο υ λ ώ σ ε ι σ τ ι ς γ ρ α μ μ έ ς
τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν κ α ι ξ ε φ ύ τ ρ ω ν α ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί
ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς σ α ν τ α μ α ν ι τ ά ρ ι α μ ε τ ά τ η β ρ ο χ ή .
Ο ι π ρ α γ μ α τ ι κ ο ί κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς α ι φ ν ι δ ι ά σ τ η κ α ν . Σ τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν
σ η α υ τ ή έ π α ι ξ ε α ρ ν η τ ι κ ό ρ ό λ ο ο ά ρ ρ ω σ τ ο ς α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό ς σ υ ν α ι
σ θ η μ α τ ι σ μ ό ς ν α μ η υ ψ ώ ν ο υ ν τ η φ ω ν ή ε ν ά ν τ ι α σ τ α κ ό μ μ α τ ά τ ο υ ς
π ο υ ε κ φ υ λ ί ζ ο ν τ α ν , ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς π α λ ι ο ύ ς η γ έ τ ε ς π ο υ π ρ ό δ ι ν α ν , ε
ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η π ο υ τ η ν α γ α π ο ύ σ α ν τ ό σ ο π ο λ ύ , α λ λ ά
π ο υ δ ε μ π ο ρ ο ύ σ α ν ν α α ν τ ι λ η φ θ ο ύ ν τ η ν κ α τ α σ τ ρ ο φ ή σ τ η ν ο π ο ί α έ
μ π α ι ν ε η π α τ ρ ί δ α τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
Η κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ή α σ τ ι κ ή τ ά ξ η β ο η θ ο ύ σ ε μ ' ό λ ε ς τ ι ς δυνάμεις-,
μ ' ό λ α τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά κ α ι π ρ ο π α γ α ν δ ι σ τ ι κ ά μ έ σ α γ ι α τ ο π α ρ α π έ ρ α
β ά θ α ι μ α α υ τ ο ύ τ ο υ ε κ φ υ λ ι σ μ ο ύ .
Έ τ σ ι τ ο ύ π ο υ λ ο σ χ έ δ ι ο τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α ν α π τ ύ χ θ η κ ε λ ε π τ ο
μ ε ρ ε ι α κ ά μ ε ρ α δ ι ο υ ρ γ ί ε ς , μ ε π ι έ σ ε ι ς , μ ε δ η μ α γ ω γ ί α , μ ε ε κ β ι α σ μ ο ύ ς ,
μ ε π λ α σ τ έ ς κ α τ η γ ο ρ ί ε ς , μ ε π α ρ α β ι ά σ ε ι ς σ υ μ φ ώ ν ω ν , σ υ μ φ ω ν ι ώ ν κ α ι
σ υ μ β ά σ ε ω ν π ο υ υ π ή ρ χ α ν α ν ά μ ε σ α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ η ν
Κ ί ν α , κ α θ ώ ς κ α ι α ν ά μ ε σ α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ η ν Α λ β α ν ί α ,
ώ σ π ο υ ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί έ φ θ α σ α ν σ τ η ν « δ ι α β ό η τ η » σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ
Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ .
_______________________________
1. «Να φθάσουμε και να ξεπεράσουμε τις ΕΠΑ» (Ρώσικα στο πρωτότυ
πο).
221
1 1 .
Η «κουλούρα» και η «μαγκούρα»
Αντιπροσωπεία του Κόμματος και της Κυβέρνησής μας μεταβαίνει στη
Σοβιετική Ένωση. Οι μανούβρες του Χρουστσιόφ: στο τραπέζι στρώνε
ται η «κουλούρα» - η Σοβιετική κυβέρνηση μας χαρίζει τις πιστώσεις.
Λένινγκραντ: ο Ποσπιέλοφ και ο Κοζλόφ λογοκρίνουν τους λόγους μας.
«Λεν πρέπει να αναφέρουμε τους Γιουγκοσλάβους». Η επίσημη συνομιλία
μας με το Χρουστσιόφ και άλλους. Ο Χρουστσιόφ νευριάζει: «εσείς θέλε
τε να μας γυρίσετε στο δρόμο του Στάλιν», ο «Τίτο και ο Ράνκοβιτς είναι
καλύτεροι από τον Κάρντελ και τον Πόποβιτς, ο Τέμπο είναι γομάρι... ά
στατος». Μια συνάντηση στο πόδι με το γιουγκοσλάβο πρεσβευτή στη
Μόσχα, Μιτσούνοβιτς. Η επίσκεψη του Χρουστσιόφ στην Αλβανία, Μά
ης 1959. Ο Χρουστσιόφ και ο Μαλινόφσκι μας ζητούν στρατιωτικές βά
σεις: «θα έχουμε στο χέρι όλη τη Μεσόγειο, από το Βόσπορο ως το Γι
βραλτάρ». Ο σύμβουλος για την εξόντωση των σκύλων. Η σοβιετική
πρεσβεία στα Τίρανα, έδρα της ΚΑ - ΓΚΕ - ΜΠΕ.
Τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ έ β λ ε π α ν τ η ν τ ρ α γ ι κ ή
γ ρ α μ μ ή σ τ η ν ο π ο ί α ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ο δ η γ ο ύ σ α ν τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή
Έ ν ω σ η κ α ι τ ι ς ά λ λ ε ς σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς , κ α θ ώ ς κ α ι τ ι ς κ α τ ε υ
θ ύ ν σ ε ι ς π ο υ έ π α ι ρ ν α ν τ α γ ε γ ο ν ό τ α , γ ι ' α υ τ ό β ρ ί σ κ ο ν τ α ν σ ε μ ε γ ά λ ο
δ ί λ η μ μ α . Τ α β ή μ α τ ά μ α ς έ π ρ ε π ε ν α ή τ α ν μ ε τ ρ η μ έ ν α : ν α μ η β ι α ζ ό μ α
σ τ α ν , α λ λ ά κ α ι ν α μ η α π ο κ ο ι μ ο ύ μ α σ τ α ν . Ε μ ε ί ς ε ί χ α μ ε μ ε γ ά λ ο σ υ μ
φ έ ρ ο ν ν α ε ν ι σ χ ύ σ ο υ μ ε τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η μ έ σ α σ τ η χ ώ ρ α , ν α ο ι κ ο δ ο
μ ή σ ο υ μ ε κ α ι ν α α ν α π τ ύ ξ ο υ μ ε π α ρ α π έ ρ α τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ί α κ α ι ν α ενι
σ χ ύ σ ο υ μ ε τ ο σ τ ρ α τ ό , π ρ ο β λ έ π ο ν τ α ς δ ύ σ κ ο λ ε ς σ τ ι γ μ έ ς . Κ α τ ά π ρ ώ τ ο
λ ό γ ο κ α ι π ά ν ω α π ' ό λ α έ π ρ ε π ε ν α κ ρ α τ ή σ ο υ μ ε τ ο Κ ό μ μ α σ τ α α γ κ ω
ν ά ρ ι α τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ , ν α κ α τ α π ο λ ε μ ή σ ο υ μ ε τ η δ ι ε ί σ
δ υ σ η τ ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ κ α ι τ η ν κ α τ α π ο λ έ μ η σ η α υ τ ή ν α τ η ν κ ά ν ο υ
μ ε υ π ε ρ α σ π ί ζ ο ν τ α ς ε π ί μ ο ν α τ ο υ ς λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ο ύ ς κ α ν ό ν ε ς , υ π ε ρ α σ π ί
ζ ο ν τ α ς τ η ν ε ν ό τ η τ α σ τ η ν η γ ε σ ί α κ α ι σ τ ο Κ ό μ μ α . Α υ τ ό ή τ α ν τ ο κ υ
ρ ι ό τ ε ρ ο γ ι α ν α μ ε ί ν ο υ μ ε ά θ ι χ τ ο ι α π ό τ ο ν τ ι τ ο ϊ σ μ ό κ α ι α π ό τ ο
222
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι σ μ ό . Ο ι τ ε λ ε υ τ α ί ο ι δ ι α τ η ρ ο ύ σ α ν τ α π ρ ο σ ω π ε ί α κ α ι δ ε ν
ε ί χ α ν π ω ς ν α μ α ς χ τ υ π ή σ ο υ ν α ν ο ι χ τ ά σ ' α υ τ ό τ ο π ε δ ί ο . Ε μ ε ί ς , σ ω
σ τ ά , υ π ε ρ α σ π ί ζ α μ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ό τ α ν τ η ς ε π ι τ ί θ ο ν τ α ν ό
λ ο ι . Α υ τ ό , ό π ω ς έ γ ρ α ψ α κ α ι π ι ο π ά ν ω , ή τ α ν έ ν α ά λ λ ο σ η μ α ν τ ι κ ό
ζ ή τ η μ α α ρ χ ώ ν κ α ι τ α υ τ ό χ ρ ο ν α τ α κ τ ι κ ή μ α ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς χ ρ ο υ -
σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς , π ο υ δ ε ν έ β ρ ι σ κ α ν ρ ω γ μ έ ς σ τ η σ τ ά σ η μ α ς .
Α υ τ ο ί δ ε ν μ π ο ρ ο ύ σ α ν κ α ι δ ε ν ή θ ε λ α ν ν α ο ξ ύ ν ο υ ν τ ι ς α ν τ ι θ έ σ ε ι ς
μ ' ε μ ά ς . Μ π ο ρ ε ί ν α σ κ έ φ τ ο ν τ α ν ν α μ α ς π ι ά σ ο υ ν τ η ν α ν α π ν ο ή σ α ν
μ ι κ ρ ο ί π ο υ ή μ α σ τ α ν , υ π ο τ ι μ ώ ν τ α ς τ η δ ύ ν α μ η τ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς μ α ς κ α ι
τ η ζ ω τ ι κ ό τ η τ α τ ο υ α λ β α ν ι κ ο ύ λ α ο ύ , ή σ κ έ φ τ ο ν τ α ν ν α π ά ρ ο υ ν τ ο
φ ρ ο ύ ρ ι ο α π ό τ α μ έ σ α π ρ ο ε τ ο ι μ ά ζ ο ν τ α ς τ ο δ ί χ τ υ ο π ρ α κ τ ό ρ ω ν τ ο υ ς
( ό π ω ς α π έ δ ε ι ξ ε ο χ ρ ό ν ο ς α υ τ ο ί ε ν ε ρ γ ο ύ σ α ν σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν
σ η μ ε τ ο ν Π α ν α γ ι ώ τ Π λ ι ά κ ο υ , τ ο ν Μ π ε κ ί ρ Μ π α λ ο ύ κ ο υ , τ ο ν Π ε τ ρ ί τ
Ν τ ο ύ μ ε , τ ο ν Χ ί τ ο Τ σ ι ά κ ο κ α ι μ ε ά λ λ ο υ ς σ υ ν ω μ ό τ ε ς σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς
τ ο υ ς , π ο υ α ν α κ α λ ύ ψ α μ ε α ρ γ ό τ ε ρ α ) . 1 Α ν ε ξ ά ρ τ η τ α ό μ ω ς α π ό τ ι ς π ρ ο
σ π ά θ ε ι έ ς τ ο υ ς ν α τ α « έ χ ο υ ν κ α λ ά » μ ε μ α ς κ α ι γ ι α ν α μ η ν α ν ά ψ ο υ ν τ α
α ί μ α τ α , κ α ι α υ τ ο ί κ ι ε μ ε ί ς β λ έ π α μ ε π ω ς τ ο χ ά σ μ α β ά θ α ι ν ε .
Τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ζ ή τ η μ α , ό π ω ς κ α ι π ρ ω τ ύ τ ε ρ α , ή τ α ν έ ν α α π ό
τ α κ υ ρ ι ό τ ε ρ α α ί τ ι α π ο υ μ α ς χ ώ ρ ι ζ ε α π ό τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς , ο ι ο
π ο ί ο ι έ κ α ν α ν τ ο π α ν ώ σ τ ε ε μ ε ί ς ν α σ υ μ φ ι λ ι ω θ ο ύ μ ε μ ε τ ο υ ς γ ι ο υ
γ κ ο σ λ ά β ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή θ ε λ ε τ η σ υ μ φ ι λ ί ω σ ή
μ α ς μ ' α υ τ ο ύ ς ε π ε ι δ ή μ έ σ ω α υ τ ή ς τ η ς σ υ μ φ ι λ ί ω σ η ς ζ η τ ο ύ σ ε ώ σ τ ε ε
μ ε ί ς ν α π α ρ α ι τ η θ ο ύ μ ε α π ό τ ο ν α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ό μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι
σ τ ι κ ό δ ρ ό μ ο , ν α π α ρ α ι τ η θ ο ύ μ ε α π ό κ ά θ ε σ ω σ τ ή σ τ ά σ η α ρ χ ώ ν σ τ ο
ε σ ω τ ε ρ ι κ ό κ α ι τ ο δ ι ε θ ν έ ς π ε δ ί ο , σ υ ν ε π ώ ς ν α υ π ο τ α χ θ ο ύ μ ε σ τ η
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή γ ρ α μ μ ή .
Α υ τ ό ε μ ε ί ς τ ο ε ί χ α μ ε α ν τ ι λ η φ θ ε ί α π ό κ α ι ρ ό κ α ι δ ε ν υ π ο χ ω ρ ή σ α
μ ε κ α θ ό λ ο υ ο ύ τ ε μ π ρ ο σ τ ά σ τ η δ η μ α γ ω γ ί α , ο ύ τ ε μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο υ ς εκ
β ι α σ μ ο ύ ς κ α ι τ ι ς α π ε ι λ έ ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ε κ τ ό ς α π ό τ α π ε ρ ι σ τ α τ ι
κ ά π ο υ α ν ά φ ε ρ α π ι ο π ά ν ω , χ α ρ α κ α τ η ρ ι σ τ ι κ ή ε ί ν α ι σ ' α υ τ ή τ η ν κ α
τ ε ύ θ υ ν σ η κ α ι η σ υ ν ά ν τ η σ ή μ α ς τ ο ν Α π ρ ί λ η τ ο υ 1957 μ ε τ η σ ο β ι ε τ ι -
____________________________________
1. Όπως αποδείχτηκε αργότερα, οι συνωμότες αυτοί είχαν επικεφαλής
τους τον πολυπράκτορα Μεχμέτ Σιέχου, ο οποίος, ενεργώντας στα παρα
σκήνια, τους κ ινητοποίησε σύμφωνα με τις διαταγές των πατρώνων του,
της αμερικάνικης CIA και της γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η ς UDB, για την ανατροπή
της κατάστασης στην Αλβανία σε όφελος της αντεπανάστασης. (Βλέπε:
Ενβέρ Χότζα «Οι τιτοϊκοί» (Ιστορικές σημειώσεις), Εκδόσεις « Π Ο Ρ Ε Ι Α »
Αθήνα 1983, σελ. 389 - 390.
223
κ ή η γ ε σ ί α σ τ η Μ ό σ χ α . Ή τ α ν η π ε ρ ί ο δ ο ς ύ σ τ ε ρ α α π ό τ α γ ε γ ο ν ό τ α
σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α ι σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α κ α ι ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν Ο λ ο μ έ λ ε ι α
τ ο υ Φ λ ε β ά ρ η τ ο υ 1957 τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς
μ α ς 1 .
Σ τ η ν Ο λ ο μ έ λ ε ι α α υ τ ή ε μ ε ί ς α ν α λ ύ σ α μ ε κ α ι π ά λ ι β α θ ι ά τ α θ λ ι β ε
ρ ά γ ε γ ο ν ό τ α σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α κ α ι σ τ η ν Π ο λ ω ν ί α . Ε κ φ ρ ά σ α μ ε α ν ο ι
χ τ ά τ ι ς α π ό ψ ε ι ς μ α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν ο ξ υ μ έ ν η δ ι ε θ ν ή κ α τ ά σ τ α σ η ε
κ ε ί ν η ς τ η ς π ε ρ ι ό δ ο υ , μ ι λ ή σ α μ ε γ ι α τ α π ρ α γ μ α τ ι κ ά α ί τ ι α τ ω ν κ λ ο ν ι
σ μ ώ ν , π ο υ σ υ ν έ β α ι ν α ν σ τ ο σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό σ τ ρ α τ ό π ε δ ο , χ τ υ π ή σ α μ ε
σ θ ε ν α ρ ά τ ι ς μ α ν ο ύ β ρ ε ς τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ , μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο ν α μ ε
ρ ι κ ά ν ι κ ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό , ξ ε σ κ ε π ά σ α μ ε τ ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ,
ε κ φ ρ ά σ α μ ε κ α ι υ π ε ρ α σ π ί σ α μ ε τ ι ς β α σ ι κ έ ς α ρ χ έ ς τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ -
λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ . Σ τ ο σ ύ ν ο λ ό τ η ς η έ κ θ ε σ η π ο υ έ δ ο σ α σ ' α υ τ ή τ η ν ο λ ο
μ έ λ ε ι α ε ξ ο ν ό μ α τ ο ς τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ α ν τ ι π α ρ α τ έ θ η κ ε σ ε
π ο λ λ έ ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ 20ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ χ ω ρ ί ς ν α α ν α φ ε ρ θ ε ί α υ τ ό ο ν ο μ α
σ τ ι κ ά . Τ η ν έ κ θ ε σ η α υ τ ή ε μ ε ί ς α μ έ σ ω ς μ ε τ ά τ η ν Ο λ ο μ έ λ ε ι α τ η δ ό σ α -
μ ε σ τ η δ η μ ο σ ι ό τ η τ α , τ η δ η μ ο σ ι ε ύ σ α μ ε σ τ η ν ε φ η μ ε ρ ί δ α « Ζ έ ρ ι ι Π ό -
π ο υ λ ι τ » κ α ι τ η μ ε τ α δ ό σ α μ ε α π ό τ η ρ α δ ι ο φ ω ν ί α . Α υ τ ό α σ φ α λ ώ ς έ κ α
μ ε τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς ν α λ υ σ σ ο μ α ν ο ύ ν . Α υ τ ο ί δ ε ν μ π ο ρ ο ύ σ α ν
γ α ε π ι τ ε θ ο ύ ν α ν ο ι χ τ ά ε ν ά ν τ ι α σ τ ι ς θ έ σ ε ι ς κ α ι τ η σ τ ά σ η μ α ς α ρ χ ώ ν ,
γ ι α τ ί π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν ν α δ ι α τ η ρ ή σ ο υ ν τ α π ρ ο σ ω π ε ί α . Μ έ σ α τ ο υ ς ό
μ ω ς έ β ρ α ζ α ν . Έ π ρ ε π ε ν α « σ υ ν ε ν ν ο η θ ο ύ ν » μ ' ε μ ά ς , ν α μ α ς κ ά ν ο υ ν
ζ ά φ τ ι . Ζ ή τ η σ α ν ν α π ά ε ι σ τ η Μ ό σ χ α μ ι α α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α υ ψ η λ ο ύ ε
π ι π έ δ ο υ σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς « ε ν ί σ χ υ σ η ς τ η ς φ ι λ ί α ς » .
Τ ο ν Α π ρ ί λ η τ ο υ 1957 ξ ε κ ι ν ή σ α μ ε γ ι α τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η .
Ή μ α σ τ α ν ε γ ώ , ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ , ο Γ κ ό γ κ ο Ν ο ύ σ ι , ο Ρ ί τ α Μ ά ρ κ ο ,
ο Ρ α μ ί ζ Α λ ί α , ο Σ π ύ ρ ο Κ ο λ έ κ α , ο Τ ζ α φ έ ρ Σ π α χ ί ο υ , ο Μ π ε χ ά ρ Σ τ ύ -
λ α κ α ι ά λ λ ο ι . Π ο λ ύ π α ρ ά δ ο ξ ο : μ ό λ ι ς τ ο π λ ο ί ο μ ε τ ο ο π ο ί ο τ α ξ ι
δ ε ύ α μ ε μ π ή κ ε σ τ α χ ω ρ ι κ ά ύ δ α τ α τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς , κ α τ έ -
φ θ α σ ε μ ο ί ρ α σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν π ο λ ε μ ι κ ώ ν π λ ο ί ω ν , μ α ς έ β α λ ε σ τ η μ έ σ η ,
μ α ς χ α ι ρ έ τ η σ ε μ ε σ η μ α ί ε ς κ α ι μ α ς σ υ ν ό δ ε υ σ ε ω ς τ η ν Ο δ η σ σ ό . Εί
χ α ν β γ ε ι ν α μ α ς υ π ο δ ε χ τ ο ύ ν σ τ ο λ ι μ ά ν ι ο α ν τ ι π ρ ό ε δ ρ ο ς τ η ς κ υ β έ ρ
ν η σ η ς τ η ς Ο υ κ ρ α ν ί α ς , ο υ φ υ π ο υ ρ γ ό ς τ ω ν Ε ξ ω τ ε ρ ι κ ώ ν τ η ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ή ς Έ ν ω σ η ς Π α τ ο λ ί τ σ ε φ , ι θ ύ ν ο ν τ ε ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ η ς ε ξ ο υ
σ ί α ς τ η ς Ο δ η σ σ ο ύ κ α θ ώ ς κ α ι ε κ α τ ο ν τ ά δ ε ς ά τ ο μ α μ ε σ η μ α ί ε ς και
λ ο υ λ ο ύ δ ι α . Σ τ η ν Ο δ η σ σ ό μ ε ί ν α μ ε μ ι α μ έ ρ α , ε ί δ α μ ε τ η ν π ό λ η , μ α ς
_______________________________ 1. Βλέπε την υποσημείωση στη σελίδα 99 αυτού του βιβλίου.
224
π ή γ α ν σ ε μ π α λ έ τ ο κ α ι τ ο β ρ ά δ υ ξ ε κ ι ν ή σ α μ ε μ ε τ ρ α ί ν ο γ ι α τ η Μ ό
σ χ α . Σ τ ο σ τ α θ μ ό τ ο υ Κ ι έ β ο υ μ α ς υ π ο δ έ χ τ η κ α ν ο Κ ι ρ ι τ σ ι έ ν κ ο , ο
Κ α λ τ σ ι έ ν κ ο ( π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό ς τ η ς Ο υ κ ρ α ν ί α ς ) κ α ι άλλοι- μ ι λ ή σ α μ ε
μ ' α υ τ ο ύ ς ε γ κ ά ρ δ ι α , μ α ς ε υ χ ή θ η κ α ν κ α λ ό τ α ξ ί δ ι κ α ι σ υ ν ε χ ί σ α μ ε τ ο
δ ρ ό μ ο . Θ ε ρ μ ό τ ε ρ η ή τ α ν η α τ μ ό σ φ α ι ρ α σ τ ο σ ι δ η ρ ο δ ρ ο μ ι κ ό σ τ α θ μ ό
« Κ ι έ β σ κ ι » τ η ς Μ ό σ χ α ς . Χ ι λ ι ά δ ε ς κ α ι χ ι λ ι ά δ ε ς Μ ο σ χ ο β ί τ ε ς μ ε λ ο υ
λ ο ύ δ ι α κ α ι σ η μ α ί ε ς ε ί χ α ν β γ ε ι ν α χ α ι ρ ε τ ή σ ο υ ν τ η ν ά φ ι ξ η τ η ς α λ β α
ν ι κ ή ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς κ α ι έ κ φ ρ α σ α ν τ η ν α γ ά π η κ α ι τ ο ν ε ι λ ι κ ρ ι ν ή
σ ε β α σ μ ό τ ο υ ς π ρ ο ς τ ο λ α ό , τ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ η χ ώ ρ α μ α ς . Α υ τ ή τ η ν α
γ ά π η κ α ι τ η ν ι δ ι α ί τ ε ρ η ε χ τ ί μ η σ η τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ λ α ο ύ π ρ ο ς ε μ ά ς ,
π ο υ α τ σ α λ ώ θ η κ ε α π ό τ α χ ρ ό ν ι α π ο υ ζ ο ύ σ ε ο Σ τ ά λ ι ν , τ η ν έ χ ω α ι
σ θ α ν θ ε ί ό σ ε ς φ ο ρ έ ς ε ί χ α τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α ν α έ ρ θ ω σ ' ε π α φ ή μ ε α π λ ο ύ ς
α ν θ ρ ώ π ο υ ς τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ λ α ο ύ , σ τ ι ς β ι ο μ η χ α ν ι κ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς ,
σ τ α κ ο λ χ ό ζ , σ τ α π ο λ ι τ ι σ τ ι κ ά , κ α λ λ ι τ ε χ ν ι κ ά κ α ι ε π ι σ τ η μ ο ν ι κ ά κέ
ν τ ρ α π ο υ ε π ι σ κ έ φ τ η κ α . Σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι σ τ ο λ α ό μ α ς ο ι α π λ ο ί σ ο β ι ε
τ ι κ ο ί ά ν θ ρ ω π ο ι έ β λ ε π α ν τ ο υ ς π ρ α γ μ α τ ι κ ο ύ ς κ α ι ε ι λ ι κ ρ ι ν ε ί ς φ ί λ ο υ ς
τ ο υ ς , έ β λ ε π α ν έ ν α κ ό μ μ α κ α ι έ ν α λ α ό π ο υ α γ α π ο ύ σ α ν ο λ ό κ α ρ δ α κ α ι
υ π ε ρ ά σ π ι ζ α ν μ ' ό λ ε ς τ ι ς δ υ ν ά μ ε ι ς τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , π ο υ α γ α
π ο ύ σ α ν κ α ι κ ρ α τ ο ύ σ α ν ψ η λ ά τ α ο ν ό μ α τ α τ ο υ Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο υ Σ τ ά λ ι ν .
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ — μ ο υ ε ί π ε ο Π α τ ο λ ί τ σ ε φ — σ ε τ ο ύ τ ο τ ο
σ τ α θ μ ό έ χ ο υ μ ε υ π ο δ ε χ τ ε ί κ α ι ά λ λ ο υ ς υ ψ η λ ο ύ ς α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ο υ ς τ ω ν
λ α ϊ κ ώ ν δ η μ ο κ ρ α τ ι ώ ν α λ λ ά τ έ τ ο ι α υ π ο δ ο χ ή σ α ν ε τ ο ύ τ η π ο υ κ ά ν ε ι
σ ' ε σ ά ς ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς λ α ό ς , δ ε ν ε ί δ α π ο τ έ .
Ε ί χ α ν έ ρ θ ε ι σ τ η ν α π ο β ά θ ρ α ν α μ α ς υ π ο δ ε χ τ ο ύ ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ,
ο Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν , μ έ λ η τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς
τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς , μ έ λ η τ η ς Κ υ β έ ρ ν η σ η ς τ η ς Ε Σ Σ Δ κ . λ π . Σ φ ί ξ α μ ε τ α
χ έ ρ ι α κ α ι α γ κ α λ ι α σ τ ή κ α μ ε μ ' α υ τ ο ύ ς κ α ι , π α ρ ό λ ο π ο υ η ε κ δ ή λ ω σ η
τ η ς χ α ρ ά ς τ ο υ ς μ ε κ α ν έ ν α τ ρ ό π ο δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α π λ η σ ι ά σ ε ι κ α ι ν α
σ υ γ κ ρ ι θ ε ί μ ε τ η χ α ρ ά τ ο υ λ α ο ύ π ο υ ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε ν α ζ η τ ο κ ρ α υ γ ά -
ζ ε ι γ ύ ρ ω μ α ς , ω σ τ ό σ ο π α ρ α τ η ρ ή σ α μ ε π ω ς κ α ι η υ π ο δ ο χ ή τ ω ν σ ο
β ι ε τ ι κ ώ ν η γ ε τ ώ ν α υ τ ή τ η φ ο ρ ά ή τ α ν α ρ κ ε τ ά α ν ώ τ ε ρ η α π ό ά λ λ ε ς φ ο
ρ έ ς . Δ ε ν φ ε ι δ ω λ ε ύ τ η κ α ν λ ό γ ι α κ α ι ε κ φ ρ ά σ ε ι ς υ π ό λ η ψ η ς τ ό σ ο σ τ ο
σ τ α θ μ ό , ό σ ο κ α ι σ τ ι ς δ ε ξ ι ώ σ ε ι ς τ ο υ κ α λ ω σ ο ρ ί σ μ α τ ο ς .
— Ε μ ε ί ς υ π ε ρ η φ α ν ε υ ό μ α σ τ ε γ ι α τ η φ ι λ ί α π ο υ έ χ ο υ μ ε μ ' ε σ ά ς -
τ ο Κ ό μ μ α σ α ς ε ί ν α ι έ ν α ν έ ο κ ό μ μ α , α λ λ ά φ ά ν η κ ε π ο λ ύ ώ ρ ι μ ο - ε σ ε ί ς
π α ί ζ ε τ ε π ο λ ύ μ ε γ ά λ ο ρ ό λ ο . . . - β ι ά ζ ο ν τ α ν ν α μ α ς δ η λ ώ σ ο υ ν , π ο ι ο ς
κ α ι π ο ι ο ς π ρ ω τ ύ τ ε ρ α , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο Μ π ο υ λ γ κ ά ν ι ν , ο Π ο σ π ι έ -
λ ο φ κ α ι ο ι ά λ λ ο ι μ ε τ η σ ε ι ρ ά .
Π ο λ ύ γ ρ ή γ ο ρ α ε ί δ α μ ε π ω ς α υ τ ή ή τ α ν η « κ ο υ λ ο ύ ρ α » . Τ η μ α -
γ κ ο ύ ρ α θ α τ η ν έ β γ α ζ α ν λ ί γ ο α ρ γ ό τ ε ρ α .
225
— Ε μ ε ί ς π ρ έ π ε ι ν α σ α ς β ο η θ ή σ ο υ μ ε π ι ο ο ρ γ α ν ω μ έ ν α . Σ α ς έ χ ο υ
μ ε δ ό σ ε ι κ ά τ ι , α λ λ ά α υ τ ό δ ε ν τ ο κ ά ν α μ ε ό σ ο π ρ έ π ε ι μ ε σ ύ ν ε σ η -
π ρ ο σ π α θ ο ύ σ ε ν α μ α ς κ α λ ο π ι ά σ ε ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ η ν π ρ ώ τ η πριόμ
κ α ι δ ε λ η σ μ ό ν η σ ε ο ύ τ ε ε δ ώ ν α ε π α ν α λ ά β ε ι τ η μ ε γ ά λ η « ε π ι θ υ μ ί α » ν α
γ ί ν ε ι η Α λ β α ν ί α « π α ρ ά δ ε ι γ μ α γ ι α τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ η ς Α σ ί α ς κ α ι τ η ς Α
φ ρ ι κ ή ς , γ ι α τ η ν Ε λ λ ά δ α κ α ι τ η ν Ι τ α λ ί α » .
Α φ ο ύ τ ό ν ι σ ε μ ε ρ ι κ έ ς φ ο ρ έ ς ό τ ι « θ α σ α ς β ο η θ ή σ ο υ μ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε
ρ ο » , « κ α λ ύ τ ε ρ α » , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ θ ε ώ ρ η σ ε ε ύ λ ο γ ο ν α δ ο κ ι μ ά σ ε ι ευ
θ ύ ς α μ έ σ ω ς τ ο α π ο τ έ λ ε σ μ α τ ω ν υ π ο σ χ έ σ ε ω ν τ ο υ .
— Ε μ ε ί ς ξ ε κ α ρ δ ι σ τ ή κ α μ ε σ τ α γ έ λ ι α σ τ ο Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο — ε ί π ε — ό
τ α ν δ ι α β ά σ α μ ε τ ο λ ό γ ο τ ο υ Τ ί τ ο σ τ η ν Π ο ύ λ ι α . Ε κ ε ί α υ τ ό ς έ β ρ ι ζ ε τ ο
σ ύ ν τ ρ ο φ ο Ε ν β έ ρ , α λ λ ά ο Τ ί τ ο α π ο τ υ φ λ ώ θ η κ ε .
— Ε μ ε ί ς τ ο υ δ ό σ α μ ε α μ έ σ ω ς τ η ν α ρ μ ό ζ ο υ σ α α π ά ν τ η σ η - τ ο υ εί
π α .
— Φ υ σ ι κ ά , φ υ σ ι κ ά — ε ί π ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ έ σ β η σ ε τ ο χ α
μ ό γ ε λ ο — α λ λ ά ε μ ε ί ς π ρ έ π ε ι ν α σ υ γ κ ρ α τ ή σ ο υ μ ε τ η δ ι κ α ι ο λ ο γ η μ έ ν η
α γ α ν ά χ τ η σ ή μ α ς κ α ι ν α φ α ν ο ύ μ ε μ ε γ α λ ό κ α ρ δ ο ι μ ' α υ τ ο ύ ς , γ ι α χ ά ρ η
τ ω ν λ α ώ ν τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς , γ ι α χ ά ρ η τ η ς ε ν ό τ η τ α ς τ ο υ ς σ τ ρ α
τ ο π έ δ ο υ .
— Ε μ ε ί ς — σ υ ν έ χ ι σ ε — θ α π ά μ ε σ τ ο λ α ό κ α ι θ α μ ι λ ή σ ο υ μ ε .
Π ρ έ π ε ι ν α φ α ν ο ύ μ ε λ ο γ ι κ ο ί . Δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α α ν α φ έ ρ ο υ μ ε ο ν ο μ α σ τ ι κ ά
τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς , ν α μ ι λ ο ύ μ ε γ ι α τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό γ ε ν ι κ ά , σ α ν
φ α ι ν ό μ ε ν ο . . .
Ή τ α ν η πριόμ τ ο υ κ α λ ω σ ο ρ ί σ μ α τ ο ς κ α ι δ ε ν ε ν α ν τ ι ώ θ η κ α . Ό
μ ω ς τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο π ρ ό β λ η μ α θ α μ α ς α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε π α ν τ ο ύ .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό δ ύ ο μ έ ρ ε ς π ή γ α μ ε σ τ ο Λ έ ν ι ν γ κ ρ α ν τ . Μ α ς υ π ο δ έ
χ τ η κ ε ο Κ ο ζ λ ό φ μ ε τ α π ι ο θ ε ρ μ ά λ ό γ ι α .
— Ε γ ώ τ ρ ε λ λ α ί ν ο μ α ι γ ι α τ η ν Α λ β α ν ί α - μ α ς ε ί π ε . Έ χ ω γ ί ν ε ι
μ ε γ ά λ ο ς π α τ ρ ι ώ τ η ς τ η ς χ ώ ρ α ς σ α ς ! ( Ή τ α ν ο ί δ ι ο ς ο Κ ο ζ λ ό φ π ο υ 2 -
3 χ ρ ό ν ι α α ρ γ ό τ ε ρ α , σ τ α α λ η σ μ ό ν η τ α γ ε γ ο ν ό τ α τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ
κ α ι τ η ς Μ ό σ χ α ς , θ α ε π ι β ε β α ί ω ν ε π ω ς ή τ α ν τ ό σ ο μ ε γ ά λ ο ς « π α τ ρ ι ώ
τ η ς » α π έ ν α ν τ ί μ α ς , π ο υ ε κ τ ό ς τ ω ν ά λ λ ω ν μ α ς α π ε ί λ η σ ε μ ε τ η ν α π ώ
λ ε ι α τ η ς λ ε υ τ ε ρ ι ά ς κ α ι τ η ς α ν ε ξ α ρ τ η σ ί α ς τ η ς π α τ ρ ί δ α ς λ έ γ ο ν τ ά ς
μ α ς : « Α ρ κ ε ί ν α ρ ί ξ ο υ ν μ ι α α τ ο μ ι κ ή β ό μ β α ο ι Α μ ε ρ ι κ ά ν ο ι κ α ι α φ α ν ί
ζ ε τ α ι ο λ ό τ ε λ α η Α λ β α ν ί α κ α ι ο π λ η θ υ σ μ ό ς τ η ς » ) .
Ε π ι σ κ ε φ τ ή κ α μ ε , μ ε τ α ξ ύ ά λ λ ω ν , κ α ι τ ο ε ρ γ ο σ τ ά σ ι ο μ η χ α ν ο κ α -
τ α σ κ ε υ ώ ν « Λ έ ν ι ν » , έ ν α μ ε γ ά λ ο ε ρ γ ο σ τ ά σ ι ο ι σ τ ο ρ ι κ ή ς σ η μ α σ ί α ς . Ε
κ ε ί ο Λ έ ν ι ν , σ τ ι ς β α ρ ι έ ς σ υ ν θ ή κ ε ς τ ο υ τ σ α ρ ι σ μ ο ύ , ε ί χ ε σ υ γ κ ρ ο τ ή
σ ε ι τ ι ς π ρ ώ τ ε ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ έ ς ο μ ά δ ε ς κ α ι ε ί χ ε ε κ φ ω ν ή σ ε ι π ο λ λ έ ς
φ ο ρ έ ς λ ό γ ο υ ς σ τ ο υ ς ε ρ γ ά τ ε ς .
226
— Κ α μ ι ά ξ έ ν η α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α δ ε ν ε ί χ ε ε π ι σ κ ε φ τ ε ί α υ τ ό τ ο ερ
γ ο σ τ ά σ ι ο - μ α ς ε ί π ε ο Π ο σ π ι έ λ ο φ , π ο υ μ α ς σ υ ν ό δ ε υ ε σ ' α υ τ ή τ η ν ε
π ί σ κ ε ψ η .
Ο ι ε ρ γ ά τ ε ς ή τ α ν α π ρ ο ε τ ο ί μ α σ τ ο ι , ε π ε ι δ ή η μ ε τ ά β α σ ή μ α ς ή τ α ν
α υ θ ό ρ μ η τ η , α λ λ ά μ α ς ε π ι φ ύ λ α ξ α ν π ρ α γ μ α τ ι κ ά μ ι α π ο λ ύ θ ε ρ μ ή υ π ο
δ ο χ ή . Έ ν α ς ε ρ γ ά τ η ς , π ο υ ε ρ γ α ζ ό ν τ α ν γ ι α μ ι α τ ο υ ρ μ π ί ν α γ ι α τ ο ν υ -
δ ρ ο η λ ε χ τ ρ ι κ ό σ τ α θ μ ό μ α ς σ τ ο ν π ο τ α μ ό Μ ά τ ι , μ α ς έ δ ο σ ε μ ε ρ ι κ ά ε ρ
γ α λ ε ί α ν α τ α δ ό σ ο υ μ ε σ α ν ε ν θ ύ μ ι ο σ ' έ ν α ν α λ β α ν ό ε ρ γ ά τ η . Ο ι ε ρ γ ά
τες τ ο υ ε ρ γ ο σ τ α σ ί ο υ μ ε τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς σ υ ν ο μ ι λ ή σ α μ ε μ α ς ε ί π α ν π ω ς
γ ν ώ ρ ι ζ α ν τ η ν Α λ β α ν ί α , π ω ς έ τ ρ ε φ α ν ι δ ι α ί τ ε ρ η α γ ά π η γ ι α τ ο ν α λ β α
ν ι κ ό λ α ό , α π ο κ ά λ ε σ α ν τ ο λ α ό μ α ς η ρ ω ι κ ό λ α ό κ . λ π .
Ο ρ γ ά ν ω σ α ν σ τ η σ τ ι γ μ ή μ ι α σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η σ τ ο ε ρ γ ο σ τ ά σ ι ο σ τ η ν
ο π ο ί α π ή ρ α ν μ έ ρ ο ς π ε ρ ί π ο υ 4000 - 5000 ά τ ο μ α κ α ι μ ε π α ρ α κ ά λ ε σ α ν
ν α μ ι λ ή σ ω . Π ή ρ α τ ο λ ό γ ο κ α ι έ κ φ ρ α σ α τ η β α θ ι ά α γ ά π η κ α ι ε υ γ ν ω
μ ο σ ύ ν η π ο υ τ ρ έ φ ο υ ν ο α λ β α ν ι κ ό ς λ α ό ς κ α ι τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ
β α ν ί α ς γ ι ' α υ τ ο ύ ς κ α ι γ ι α ό λ ο τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό λ α ό . Ή ρ θ ε τ ο ζ ή τ η μ α
ν α τ ο υ ς μ ι λ ή σ ω γ ι α τ ο ν α γ ώ ν α τ ο υ λ α ο ύ κ α ι τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς ε ν ά
ν τ ι α σ τ ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς , ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς κ α ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς . Ο ι ε χ θ ρ ο ί α υ
τ ο ί ή τ α ν σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ο ι , ε ί χ α ν ό ν ο μ α , ε ί χ α ν σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η δ ρ ά σ η ε
ν α ν τ ί ο ν μ α ς . Έ π ρ ε π ε ν α μ ι λ ή σ ω α ν ο ι χ τ ά σ τ ο υ ς ε ρ γ ά τ ε ς , π α ρ ό λ ο
π ο υ α υ τ ό δ ε θ α ά ρ ε σ ε σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ο π ο ί ο ς α π ό τ η ν π ρ ώ τ η σ υ
ν ά ν τ η σ η μ α ς ε ί χ ε δ ό σ ε ι τ ο ν « π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ό » σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο ζ ή
τ η μ α τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς . Μ α ο ύ τ ε ε γ ώ , ο ύ τ ε ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι μ ο υ θ α
ν ο ι ώ θ α μ ε ή σ υ χ η τ η σ υ ν ε ί δ η σ η α ν δ ε μ ι λ ο ύ σ α , γ ι ' α υ τ ό , σ τ ο λ ό γ ο
μ ο υ , ε ί π α σ τ ο υ ς ε ρ γ ά τ ε ς π ω ς ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι η γ έ τ ε ς ε ί ν α ι α ν τ ι -
μ α ρ ξ ι σ τ έ ς , σ ω β ι ν ι σ τ έ ς , π ω ς έ κ α μ α ν ε χ θ ρ ι κ ή δ ο υ λ ε ι ά κ . λ π .
Ο ι ε ρ γ ά τ ε ς μ ε ά κ ο υ α ν μ ε π ρ ο σ ο χ ή κ α ι ζ η τ ω κ ρ α ύ γ α ζ α ν ε ν θ ο υ -
σ ι ώ δ ι κ α . Ύ σ τ ε ρ α ό μ ω ς α π ό τ η σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η ο Π ο σ π ι έ λ ο φ μ ο υ εί
π ε :
— Σ ά μ π ω ς ν α δ ι ο ρ θ ώ ν α μ ε λ ί γ ο τ ο μ έ ρ ο ς γ ι α τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α
γ ι α τ ί μ ο υ φ ά ν η κ ε β α ρ ύ .
— Δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι τ ί π ο τ ε τ ο π ε ρ ι τ τ ό , τ ο υ ε ί π α .
— Ο λ ό γ ο ς σ α ς α ύ ρ ι ο , θα δ η μ ο σ ι ε υ θ ε ί σ τ ο ν τ ύ π ο , μ ο υ ε ί π ε ο
Π ο σ π ι έ λ ο φ . Ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι θ α θ υ μ ώ σ ο υ ν π ο λ ύ μ ε μ α ς .
— Α υ τ ό ς ε ί ν α ι ο λ ό γ ο ς μ ο υ . Ε σ ε ί ς ε ί σ τ ε ε ν τ ά ξ ε ι , τ ο υ ε ί π α .
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , π ρ έ π ε ι ν α μ α ς ε ν ν ο ή σ ε τ ε — σ υ ν έ χ ι σ ε ο Π ο
σ π ι έ λ ο φ — Ο Τ ί τ ο λ έ ε ι π ω ς ε μ ε ί ς σ α ς υ π ο κ ι ν ο ύ μ ε ν α μ ι λ ή σ ε τ ε έ τ σ ι ,
α ν ο ι χ τ ά ε ν α ν τ ί ο ν τ ο υ ς . Π ρ έ π ε ι ν α μ α λ α κ ώ σ ο υ μ ε ε κ ε ί ν ο τ ο μ έ ρ ο ς .
Ό λ ο ς α υ τ ό ς ο δ ι ά λ ο γ ο ς δ ι ε ξ ά γ ο ν τ α ν σ ' έ ν α ν α π ό τ ο υ ς χ ώ ρ ο υ ς
τ ο υ θ ε ά τ ρ ο υ ό π ε ρ α ς « Κ ύ ρ ο φ » τ ο υ Λ έ ν ι ν γ κ ρ α ν τ . Η ώ ρ α έ ν α ρ ξ η ς τ η ς
227
π α ρ ά σ τ α σ η ς ε ί χ ε π ε ρ ά σ ε ι , ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι π ε ρ ί μ ε ν α ν τ η ν ε ί σ ο δ ο μ α ς
σ τ η ν α ί θ ο υ σ α .
— Α ς τ ο α φ ή σ ο υ μ ε ν α τ ο σ υ ζ η τ ή σ ο υ μ ε ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν π α ρ ά
σ τ α σ η , — η ώ ρ α π ε ρ ν ά ε ι — τ ο υ ε ί π α .
— Α ν α β ά λ λ ο υ μ ε τ η ν έ ν α ρ ξ η τ η ς π α ρ ά σ τ α σ η ς — ε π έ μ ε ι ν ε α υ
τ ό ς , — ν α , θ α μ ι λ ή σ ω σ τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς .
Φ α γ ω θ ή κ α μ ε λ ι γ ά κ ι κ α ι τ ε λ ι κ ά κ α τ α λ ή ξ α μ ε σ ' έ ν α ν « σ υ μ β ι β α
σ μ ό » : η λ έ ξ η « ε χ θ ρ ι κ ή » ν α α ν τ ι κ α τ α σ τ α θ ε ί μ ε « α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή » .
Ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς χ ο ρ ο π ή δ η σ α ν α π ό τ η χ α ρ ά λ ε ς κ α ι α ν έ β η κ α ν
σ τ ο ν έ β δ ο μ ο ο υ ρ α ν ό . Ο Κ ο ζ λ ό φ ό μ ω ς , α φ ο ύ σ κ έ φ τ η κ ε λ ί γ ο , θ έ λ η σ ε
κ α ι μ ι α ά λ λ η « υ π ο χ ώ ρ η σ η » :
— Α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή — ε ί π ε — α ν τ η χ ε ί λ ί γ ο ά σ χ η μ α , σ ά μ π ω ς ν α
τ η δ ι ο ρ θ ώ σ ο υ μ ε ν α τ η ν κ ά ν ο υ μ ε « μ η μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή » .
— Κ ά μ ε τ η ! — τ ο υ ε ί π α ε ι ρ ω ν ι κ ά — δ ε ν σ ο υ χ α λ ώ χ α τ ί ρ ι .
— Β γ α ί ν ο υ μ ε σ τ ο φ ο υ α γ ι έ τ ο υ θ ε ά τ ρ ο υ , - μ α ς ε ί π ε τ ό τ ε ο Κ ο ζ
λ ό φ κ α ι κ ά ν α μ ε μ ι α δ υ ο β ό λ τ ε ς α ν ά μ ε σ α σ τ ο λ α ό σ ε τ ρ ό π ο π ο υ ο
Κ ο ζ λ ό φ ν α χ α ι ρ ε τ ο ύ σ ε δ ε ξ ι ά κ α ι α ρ ι σ τ ε ρ ά . Σ τ ο μ ε τ α ξ ύ ο ι ά λ λ ο ι π ή
γ α ν ν α κ ά μ ο υ ν τ η « δ ι ό ρ θ ω σ η » κ α ι μ α ζ ί μ ' α υ τ ο ύ ς π ή γ ε κ α ι ο Ρ α μ ί ζ .
Ό τ α ν ό μ ω ς γ ύ ρ ι σ ε ο Ρ α μ ί ζ μ ο υ ε ί π ε ό τ ι α υ τ ο ί ε ί χ α ν α φ α ι ρ έ σ ε ι ό λ α
ό σ α ε ί χ α μ ε π ε ι γ ι α τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς . Π α ρ ή γ γ ε ι λ α ν α τ ο υ ς π ε ι
ε π ι μ έ ν ο υ μ ε σ τ ι ς α π ό ψ ε ι ς μ α ς α λ λ ά η α π ά ν τ η σ η τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ή τ α ν :
— Τ ώ ρ α δ ε ν ε ί ν α ι δ υ ν α τ ή κ α μ ί α δ ι ό ρ θ ω σ η , γ ι α τ ί γ ι α ν α γ ί ν ε ι
έ ν α τ έ τ ο ι ο π ρ ά γ μ α π ρ έ π ε ι ν α ε ι δ ο π ο ι ή σ ο υ μ ε ξ α ν ά τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς
ε π ά ν ω !
Σ ε έ ν α α π ό τ α δ ι α λ ε ί μ μ α τ α τ η ς π α ρ ά σ τ α σ η ς , έ κ φ ρ α σ α τ η δ υ σ α
ρ έ σ κ ε ι ά μ ο υ σ τ ο ν Π ο σ π ι ε λ ό φ .
— Ε ί ν α ι α λ ή θ ε ι α π ω ς α υ τ ο ί ε ί ν α ι έ τ σ ι ό π ω ς λ έ τ ε — μ ο υ ε ί π ε —
α λ λ ά α ς μ η β ι α ζ ό μ α σ τ ε γ ι α τ ί θ α έ ρ θ ε ι ο κ α ι ρ ό ς . . .
Έ τ σ ι σ τ η ν ε φ η μ ε ρ ί δ α « Π ρ ά β ν τ α » ό,τι ε γ ώ ε ί π α σ τ η σ υ γ κ έ ν τ ρ ω
σ η , σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , β γ ή κ ε δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά .
Α ν κ α ι ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί η γ έ τ ε ς γ ν ώ ρ ι ζ α ν κ α λ ά τ η σ τ ά σ η μ α ς έ ν α ν τ ι
τ ω ν γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν , ε μ ε ί ς ε ί χ α μ ε α π ο φ α σ ί σ ε ι ε κ
τ ω ν π ρ ο τ έ ρ ω ν ν α α ν α κ ι ν ή σ ο υ μ ε ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά σ τ η Μ ό σ χ α α υ τ ό τ ο
π ρ ό β λ η μ α , ν α π ο ύ μ ε α ν ο ι χ τ ά σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α γ ι α τ ί
δ ε ν ε ί μ α σ τ ε σ ύ μ φ ω ν ο ι μ ' α υ τ ο ύ ς . Σ τ ι ς 1 5 Α π ρ ί λ η - σ υ ν α ν τ ή θ η κ α μ ε .
Α π ό τ η ν π λ ε υ ρ ά μ α ς σ τ ι ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς ή μ α σ τ α ν ε γ ώ , ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ -
χ ο υ , ο Γ κ ό γ κ ο Ν ο ύ σ ι , ο Ρ α μ ί ζ Α λ ί α , ο Σ π ύ ρ ο Κ ο λ έ κ α κ α ι ο Ρ ί τ α
Μ ά ρ κ ο · α π ό τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή π λ ε υ ρ ά ή τ α ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο Μ π ο υ λ
γ κ ά ν ι ν , ο Σ ο υ σ λ ό φ , ο Π ο ν ο μ α ρ ι ό φ κ α θ ώ ς κ α ι ο Α ν τ ρ ό π ο φ . Ο τ ε λ ε υ -
228
τ α ί ο ς , ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν α ν α π ο υ μ π ο ύ λ α π ο υ σ υ ν έ β η κ ε σ τ η ν Ο υ γ γ α
ρ ί α , τ ώ ρ α δ ε ν ή τ α ν π ι α π ρ ε σ β ε υ τ ή ς , α λ λ ά ε ί χ ε π ρ ο α χ θ ε ί σ ε α ν ώ τ α τ ο
λ ε ι τ ο υ ρ γ ό σ τ ο ν μ η χ α ν ι σ μ ό τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α
τ ο ς , ν ο μ ί ζ ω δ ι ε υ θ υ ν τ ή ς ή υ π ο δ ι ε υ θ υ ν τ ή ς σ τ ο ν τ ο μ έ α τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν
μ ε τ α κ ό μ μ α τ α τ ω ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν .
Ε ί π α α π ό τ η ν α ρ χ ή σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ ο υ
ό τ ι θ α μ ι λ ή σ ω κ υ ρ ί ω ς γ ι α τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο π ρ ό β λ η μ α .
— Ε μ ε ί ς — τ ο υ ς τ ό ν ι σ α μ ε τ α ξ ύ ά λ λ ω ν — έ χ ο υ μ ε σ υ ζ η τ ή σ ε ι π ά
ν τ ο τ ε α υ τ ά τ α ζ η τ ή μ α τ α σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι κ ά ν α μ ε τ ο π α ν ν α ε ί μ α
σ τ ε ό σ ο τ ο δ υ ν α τ ό π ι ο μ ε τ ρ η μ έ ν ο ι , ψ ύ χ ρ α ι μ ο ι κ α ι π ρ ο σ ε κ τ ι κ ο ί σ τ ι ς
σ κ έ ψ ε ι ς κ α ι σ τ ι ς ε ν έ ρ γ ε ι έ ς μ α ς έ ν α ν τ ι τ η ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι κ ή ς η γ ε
σ ί α ς .
Α π ό τ η ν π λ ε υ ρ ά τ ο υ ς ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι η γ έ τ ε ς σ υ ν έ χ ι ζ α ν τ ο
β ι ο λ ί τ ο υ ς . Δ ε ν θ α μ ι λ ή σ ω γ ι α ό λ η τ η ν π ι κ ρ ή ι σ τ ο ρ ί α τ ω ν 1 4 χ ρ ο
ν ω ν σ χ έ σ ε ώ ν μ α ς μ ' α υ τ ο ύ ς , ε π ε ι δ ή ε σ ε ί ς ε ί σ τ ε σ ε γ ν ώ σ η , α λ λ ά θ έ -
λ ω ν α τ ο ν ί σ ω π ω ς η γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι κ ή η γ ε σ ί α α κ ό μ α κ α ι σ ή μ ε ρ α σ υ
ν ε χ ί ζ ε ι τ η ν ε χ θ ρ ι κ ή κ α ι κ α τ α σ κ ο π ε υ τ ι κ ή τ η ς δ ο υ λ ε ι ά ε ν ά ν τ ι ά μ α ς ,
τ η ρ ε ί π ά ν τ α π ρ ο κ λ η τ ι κ ή σ τ ά σ η .
— Ε μ ε ί ς — σ υ ν έ χ ι σ α — φ ρ ο ν ο ύ μ ε π ω ς α υ τ ή η σ υ ν ε χ ή ς σ τ ά σ η
α π ό μ έ ρ ο υ ς τ η ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς , ι δ ι α ί τ ε ρ α α π ό ε κ ε ί ν ο υ ς
τ η ς π ρ ε σ β ε ί α ς τ ο υ ς σ τ α Τ ί ρ α ν α , έ χ ε ι σ κ ο π ό ν α χ α λ ά σ ε ι ο λ ό τ ε λ α τ ι ς
σ χ έ σ ε ι ς μ ε μ α ς γ ι α ν α μ α ς β ά λ ε ι σ ε δ ύ σ κ ο λ η θ έ σ η α π έ ν α ν τ ι τ ω ν φ ί
λ ω ν μ α ς , ι σ χ υ ρ ι ζ ό μ ε ν η π ω ς « ν α , ε μ ε ί ς μ ' ό λ α τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α κ α
τ ο ρ θ ώ σ α μ ε ν α έ χ ο υ μ ε κ α λ έ ς σ χ έ σ ε ι ς , ε ν ώ μ ε τ ο υ ς Α λ β α ν ο ύ ς δ ε ν εί
ν α ι δ υ ν α τ ό ν α σ υ ν ε ν ν ο η θ ο ύ μ ε » .
Σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α τ ο υ λ ό γ ο υ μ ο υ α ν έ φ ε ρ α κ α ι ν έ α σ τ ο ι χ ε ί α σ χ ε τ ι κ ά
μ ε ο ρ ι σ μ έ ν ε ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς τ ο υ π ρ ε σ β ε υ τ ή κ α ι τ ο υ γ ρ α μ μ α τ έ α τ η ς γ ι ο υ
γ κ ο σ λ α β ι κ ή ς π ρ ε σ β ε ί α ς σ τ α Τ ί ρ α ν α - τ ο υ ς μ ί λ η σ α γ ι α τ η ν κ α τ α σ κ ο
π ε υ τ ι κ ή δ ρ ά σ η , π ο υ α ν α π τ ύ σ σ ο υ ν γ ι α τ η δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η τ ω ν α ν τ ι κ ο μ -
μ α τ ι κ ώ ν σ τ ο ι χ ε ί ω ν κ α ι τ η δ ρ ά σ τ η ρ ο π ο ί η σ ή τ ο υ ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ό μ
μ α κ α ι τ ο λ α ό μ α ς , τ ο υ ς μ ί λ η σ α γ ι α τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι έ ς μ α ς ν α σ τ α μ α
τ ή σ ο υ ν τ η ν α ν τ ι α λ β α ν ι κ ή τ ο υ ς δ ρ ά σ η . Ο ι ε ν έ ρ γ ε ι ε ς α υ τ έ ς — ε ί π α
σ τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — δ ε μ π ο ρ ε ί ν α γ ί ν ο ν τ α ι μ ε π ρ ο σ ω π ι κ ή τ ο υ ς π ρ ω
τ ο β ο υ λ ί α , α λ λ ά γ ί ν ο ν τ α ι μ ε ο δ η γ ί ε ς τ η ς α ν ώ τ α τ η ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι
κ ή ς η γ ε σ ί α ς . Α υ τ ό τ ο σ υ μ π έ ρ α σ μ α β γ ά λ α μ ε α π ό τ ι ς ε ν έ ρ γ ε ι έ ς τ ο υ ς .
Π ι ο κ ά τ ω έ γ ε ι ρ α τ ο π ρ ό β λ η μ α τ η ς ε π ι ζ ή μ ι α ς δ ρ ά σ η ς π ο υ ε ξ α κ ο
λ ο υ θ ο ύ σ α ν ν α α ν α π τ ύ σ σ ο υ ν ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι η γ έ τ ε ς σ τ η ν Κ ο σ σ ό -
β α .
— Α υ τ ό ε ί ν α ι λ ε π τ ό και σ ο β α ρ ό ζ ή τ η μ α γ ι α μ α ς — τ ο υ ς ε ί π α —
γ ι α τ ί α π ό τ η ν Κ ό σ σ ο β α α υ τ ο ί ό χ ι μ ό ν ο ο ρ γ α ν ώ ν ο υ ν ε ν τ α τ ι κ ή δ ρ ά -
229
σ η ε ν ά ν τ ι α σ τ η χ ώ ρ α μ α ς , α λ λ ά κ α ι π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α ε ξ α λ ε ί ψ ο υ ν τ ο ν
α λ β α ν ι κ ό π λ η θ υ σ μ ό τ η ς Κ ο σ σ ό β α ς ε κ τ ο π ί ζ ο ν τ ά ς τ ο ν μ α ζ ι κ ά σ τ η ν
Τ ο υ ρ κ ί α κ α ι σ ε ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς 1 .
Α φ ο ύ μ ί λ η σ α λ ε π τ ο μ ε ρ ε ι α κ ά γ ι α τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς τ ω ν ε ρ γ α ζ ο μ έ
ν ω ν τ η ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι κ ή ς π ρ ε σ β ε ί α ς σ τ α Τ ί ρ α ν α ν α ο ρ γ α ν ώ σ ο υ ν
τ ο υ ς ε σ ω τ ε ρ ι κ ο ύ ς ε χ θ ρ ο ύ ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ λ α ο ύ μ α ς , γ ι α τ η
σ υ ν ω μ ο σ ί α , π ο υ α υ τ ο ί ο ι ε χ θ ρ ο ί θ έ λ η σ α ν ν α ο ρ γ α ν ώ σ ο υ ν σ τ η Σ υ ν
δ ι ά σ κ ε ψ η τ ω ν Τ ι ρ ά ν ω ν τ ο ν Α π ρ ί λ η τ ο υ 1956, γ ι α τ η ν π α ρ α π έ ρ α ε
χ θ ρ ι κ ή τ ο υ ς δ ρ ά σ η μ ε τ ο ν Τ ο υ κ Γ ι α κ ό β α , τ ο Ν τ α λ ί Ν τ ρ έ ο υ , τ η Λι-
ρ ί Γ κ έ γ κ α κ . λ π . , τ ό ν ι σ α :
— Ό λ α α υ τ ά κ α ι ά λ λ α σ τ ο ι χ ε ί α π ο υ δ ι α θ έ τ ο υ μ ε ά φ θ ο ν α , μ α ς έ
π ε ι σ α ν π ω ς η γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι κ ή η γ ε σ ί α π ο τ έ μ έ χ ρ ι σ ή μ ε ρ α δ ε ν π α
ρ α ι τ ή θ η κ ε α π ό τ η ν ε π ι δ ί ω ξ ή τ η ς ν α α ν α τ ρ έ ψ ε ι τ η λ α ϊ κ ή ε ξ ο υ σ ί α
σ τ η ν Α λ β α ν ί α . Έ τ σ ι ο ι γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς δ ε ν α π ο τ ε
λ ο ύ ν κ ί ν δ υ ν ο μ ό ν ο γ ι α τ η χ ώ ρ α μ α ς , α λ λ ά γ ι α ό λ ε ς τ ι ς ά λ λ ε ς σ ο σ ι α
λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς , γ ι α τ ί ό π ω ς έ χ ο υ ν δ η λ ώ σ ε ι κ α ι ο ι ί δ ι ο ι , ό π ω ς τ ο ε π ι
β ε β α ι ώ ν ε ι κ α ι η δ ρ ά σ η τ ο υ ς α π έ ν α ν τ ι μ α ς , δ ε σ υ μ β ι β ά ζ ο ν τ α ι μ ε τ ο
σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ό μ α ς σ ύ σ τ η μ α , ε ί ν α ι ε ν ά ν τ ι α σ τ η δ ι χ τ α τ ο ρ ί α τ ο υ π ρ ο
λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ , π α ρ α ι τ ή θ η κ α ν ο ρ ι σ τ ι κ ά α π ό τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό .
— Ε μ ε ί ς — σ υ ν έ χ ι σ α — θ έ λ α μ ε κ α ι θ έ λ ο υ μ ε ν α έ χ ο υ μ ε κ α λ έ ς
σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , α λ λ ά ν α τ ο π ο ύ μ ε α ν ο ι χ τ ά , δ ε ν έ χ ο υ
μ ε ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ τ ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς η γ έ τ ε ς , γ ι α τ ί μ ι λ ο ύ ν ε ν ά
ν τ ι α σ τ ο κ ο ι ν ω ν ι κ ό σ ύ σ τ η μ α τ ω ν χ ω ρ ώ ν μ α ς , ε ί ν α ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ι ς βά
σ ε ι ς τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ . Σ ' ό λ η τ η ν π ρ ο π α γ ά ν δ α τ ο υ ς δ ε
λ έ ν ε ο ύ τ ε λ έ ξ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό , α ν τ ί θ ε τ α , έ χ ο υ ν ε ν ώ σ ε ι
τ η φ ω ν ή τ ο υ ς μ ' α υ τ ή τ ω ν δ υ τ ι κ ώ ν δ υ ν ά μ ε ω ν ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς . Σ τ α τ ε
λ ε υ τ α ί α 1 4 χ ρ ό ν ι α δ ε ν ε ί δ α μ ε ν α κ ά μ ε ι η γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ η η γ ε σ ί α
μ ι α κ ά π ο ι α σ τ ρ ο φ ή ώ σ τ ε ν α δ ι α π ι σ τ ώ σ ο υ μ ε π ω ς κ ά τ ι έ χ ε ι κ α τ α ν ο ή
σ ε ι α π ό τ α λ ά θ η κ α ι τ ι ς σ ο β α ρ έ ς π α ρ ε κ κ λ ί σ ε ι ς τ η ς , π ο υ τ α χ τ υ π ή
σ α μ ε α π ό κ α ι ρ ό . Γ ι ' α υ τ ό δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α έ χ ο υ μ ε ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ ε
μ ι α τ έ τ ο ι α η γ ε σ ί α .
— Τ ι σ τ ά σ η ό μ ω ς θ α τ η ρ ή σ ο υ μ ε ε μ ε ί ς α π έ ν α ν τ ί τ ο υ ς ; - σ υ ν έ χ ι
σ α π α ρ α π έ ρ α . Ε μ ε ί ς θ α τ η ρ ή σ ο υ μ ε ψ υ χ ρ α ι μ ί α , θ α έ χ ο υ μ ε υ π ο μ ο ν ή
κ α ι θ α ε ί μ α σ τ ε ά γ ρ υ π ν ο ι . Κ α ι η υ π ο μ ο ν ή ό μ ω ς έ χ ε ι ό ρ ι α . Ε μ ε ί ς δ ε
_________________________________
1. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι τιτοϊκοί υποχρέωσαν πάνω
από 400 χ ιλ ιάδες Αλβανούς να μεταναστεύσουν στην Τουρκία. (Βλέπε: Ε ν
βέρ Χότζα «Οι τιτοϊκοί» (Ιστορικές σημειώσεις), Εκδόσεις «ΠΟΡΕΙΑ», Α
θήνα 1983, σελ.3 - 12, 47 - 77, 179 - 183.
230
θ α κ ά ν ο υ μ ε κ α ν έ ν α β ή μ α π ο υ ν α β λ ά ψ ε ι τ α σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α τ ο υ σ ο σ ι α
λ ι σ μ ο ύ κ α ι τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ , δ ε θ α κ ά μ ο υ μ ε έ ν ο π λ ο α γ ώ
ν α μ ' α υ τ ο ύ ς κ α ι ο ύ τ ε θ α ε π έ μ β ο υ μ ε σ τ ι ς ε σ ω τ ε ρ ι κ έ ς υ π ο θ έ σ ε ι ς τ η ς
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς . Π ο τ έ δ ε ν ή μ α σ τ α ν κ α ι δ ε ν ε ί μ α σ τ ε υ π έ ρ τ έ τ ο ι ω ν
ε ν ε ρ γ ε ι ώ ν , α λ λ ά τ ο ν α υ π ε ρ α σ π ί ζ ο υ μ ε τ η σ ω σ τ ή ι δ ε ο λ ο γ ι κ ή κ α ι π ο
λ ι τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή μ α ς κ α ι ν α ξ ε σ κ ε π ά ζ ο υ μ ε α δ ι ά κ ο π α τ ο ν ο π ο ρ τ ο υ ν ι
σ μ ό κ α ι τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , α υ τ ό ε μ ε ί ς τ ο θ ε ω ρ ο ύ σ α μ ε κ α ι τ ο θ ε ω ρ ο ύ
μ ε π α ν τ ο τ ε ι ν ό κ α θ ή κ ο ν .
— Α υ τ ά ε ί χ α - τ ο υ ς ε ί π α κ α τ α λ ή γ ο ν τ α ς . Ό σ ο ν α φ ο ρ ά τ η ν π ο
λ ι τ ι κ ή μ α ς κ α τ ά σ τ α σ η , α υ τ ή ε ί ν α ι π ο λ ύ κ α λ ή . Ο λ α ό ς ε ί ν α ι γ ε ρ ά ε
ν ω μ έ ν ο ς γ ύ ρ ω α π ό τ ο Κ ό μ μ α κ α ι έ χ ε ι κ ι ν η τ ο π ο ι η θ ε ί σ τ η δ ο υ λ ε ι ά
γ ι α τ η ν ε φ α ρ μ ο γ ή τ η ς γ ρ α μ μ ή ς τ ο υ . Ά λ λ ο τ ί π ο τ ε δ ε ν έ χ ο υ μ ε ν α
π ο ύ μ ε .
Π ή ρ ε τ ο λ ό γ ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ο π ο ί ο ς , π ό τ ε κ ο κ κ ι ν ί ζ ο ν τ α ς κ α ι
π ό τ ε κ ι τ ρ ι ν ί ζ ο ν τ α ς , ό σ ο κ ι α ν π ρ ο σ π α θ ο ύ σ ε ν α κ ρ α τ ή σ ε ι τ η ν « ψ υ
χ ρ α ι μ ί α » , μ έ χ ρ ι τ ώ ρ α ά κ ο υ ε σ ι ω π η ρ ά ό σ α ε ξ έ θ ε σ α . Ό π ω ς φ α ί ν ε
τ α ι , ή θ ε λ ε ν α μ α ς δ ε ί ξ ε ι « π ω ς μ π ο ρ ε ί ν α σ ι ω π ά κ α ν ε ί ς » κ α ι ό τ α ν δ ε ν
σ υ μ φ ω ν ε ί μ ε τ ο σ υ ν ο μ ι λ η τ ή .
— Θ έ λ ω ν α τ ο ν ί σ ω τ η γ ν ώ μ η μ α ς - ά ρ χ ι σ ε . Ε μ ε ί ς σ υ μ φ ω ν ο ύ μ ε
π λ έ ρ ι α μ ε σ α ς κ α ι σ α ς υ π ο σ τ η ρ ί ζ ο υ μ ε .
Α μ έ σ ω ς ό μ ω ς ύ σ τ ε ρ α α π ' α υ τ ή τ η φ ρ ά σ η ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ δ ε ι ξ ε
π ω ς μ α ς « υ π ο σ τ ή ρ ι ζ α ν » .
— Ε μ ε ί ς ν ο μ ί ζ α μ ε π ω ς η κ ο μ μ α τ ι κ ή α υ τ ή σ υ ν ά ν τ η σ η θ α τ ε λ ε ί ω
ν ε γ ρ η γ ο ρ ό τ ε ρ α κ α ι δ ε ν φ ρ ο ν ο ύ σ α μ ε π ω ς θ α θ έ τ α τ ε κ α τ ' α υ τ ό τ ο ν
τ ρ ό π ο τ α ζ η τ ή μ α τ α .
— Ε σ ε ί ς — σ υ ν έ χ ι σ ε — β λ έ π ε τ ε κ ά π ω ς ν ε υ ρ ι κ ά τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε
τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α . Ό τ α ν μ ι λ ά τ ε , π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ ε τ ο ζ ή τ η μ α τ ω ν
σ χ έ σ ε ω ν μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α σ α ν χ ω ρ ί ς κ α μ ι ά π ρ ο ο π τ ι κ ή . Έ τ σ ι
ό π ω ς μ ι λ ή σ α τ ε ε σ ε ί ς γ ι α τ η γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι κ ή η γ ε σ ί α μ α ς κ ά ν ε τ ε ν α
σ κ ε φ τ ο ύ μ ε , π ω ς η η γ ε σ ί α α υ τ ή π ρ ό δ ο σ ε , π ω ς δ ε ν έ χ ε ι κ α θ ό λ ο υ β ά
σ ε ι ς , π ω ς μ ' α υ τ ή δ ε μ π ο ρ ε ί ν α γ ί ν ε ι τ ί π ο τ ε , γ ι ' α υ τ ό ν α δ ι α κ ό ψ ο υ μ ε
τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς . Δ ε ν ο μ ί ζ ω ό τ ι π ρ ό δ ο σ ε , α λ λ ά ε ί ν α ι α λ ή θ ε ι α ό τ ι π α ρ έ κ
κ λ ι ν ε σ ο β α ρ ά α π ό τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ . Σ ύ μ φ ω ν α
μ ' ε σ ά ς , ε μ ε ί ς π ρ έ π ε ι ν α ε π ι σ τ ρ έ ψ ο υ μ ε σ ' ε κ ε ί ν α π ο υ έ κ α μ ε ο Σ τ ά
λ ι ν , ο ο π ο ί ο ς π ρ ο κ ά λ ε σ ε ό λ α α υ τ ά π ο υ ξ έ ρ ο υ μ ε . Α ν π ά ρ ο υ μ ε τ α ζ η
τ ή μ α τ α ό π ω ς τ α ε κ θ έ σ α τ ε ε σ ε ί ς , π ρ ο κ ύ π τ ε ι π ω ς η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α
ε ί ν α ι σ ε π ρ ώ τ η γ ρ α μ μ ή ε ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , α λ λ ά κ α ι ε
ν ά ν τ ι α σ ε σ α ς κ α ι σ τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς . Ό τ α ν σ α ς α κ ο ύ ω ν α μ ι λ ά τ ε β λ έ π ω
ν α β ρ ά ζ ε τ ε α π ό θ υ μ ό ε ν α ν τ ί ο ν τ ο υ ς ! Ο ι Ι τ α λ ο ί , ο ι Έ λ λ η ν ε ς κ α ι ο ι
231
Τ ο ύ ρ κ ο ι δ ε ν ε ί ν α ι κ α λ ύ τ ε ρ ο ι α π ό τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς . Ή θ ε λ α ν α
σ α ς ρ ω τ ή σ ω : μ ε π ο ι ο ν έ χ ε τ ε κ α λ ύ τ ε ρ ε ς σ χ έ σ ε ι ς ;
— Μ ε τ ο υ ς Έ λ λ η ν ε ς κ α ι τ ο υ ς Τ ο ύ ρ κ ο υ ς δ ε ν έ χ ο υ μ ε σ χ έ σ ε ι ς -
τ ο υ α π ά ν τ η σ α .
— Α ς ι δ ο ύ μ ε π ω ς σ υ μ π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ι ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι α π έ ν α ν τ ί
μ α ς - σ υ ν έ χ ι σ ε . Α υ τ ο ί μ α ς ε π ι τ ί θ ε ν τ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο α π ό τ ο υ ς Έ λ
λ η ν ε ς , τ ο υ ς Τ ο ύ ρ κ ο υ ς κ α ι τ ο υ ς Ι τ α λ ο ύ ς ! Η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ό μ ω ς έ
χ ε ι κ ά τ ι τ ο ι δ ι α ί τ ε ρ ο , τ ο π ρ ο λ ε τ α ρ ι α κ ό . Μ π ο ρ ε ί , λ ο ι π ό ν , ν α δ ι α κ ό
ψ ο υ μ ε τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ;
— Ε μ ε ί ς δ ε λ έ μ ε α υ τ ό , τ ο υ α π ά ν τ η σ α .
— Δ ε ν τ ο λ έ τ ε , α λ λ ά α π ό τ α λ ό γ ι α σ α ς φ α ί ν ε τ α ι π ω ς τ ο σ κ έ φ τ ε
σ τ ε . Η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α δ ε θ α γ ί ν ε ι α σ φ α λ ώ ς , ο ύ τ ε ό π ω ς η Γ ε ρ μ α ν ί α ,
ο ύ τ ε ό π ω ς η Ι τ α λ ί α ή ό π ω ς κ α μ ι ά ά λ λ η χ ώ ρ α , α ί τ ι ο ς π ο λ έ μ ο υ ε ν ά
ν τ ι α σ τ ο σ τ ρ α τ ό π ε δ ό μ α ς . Ε σ ε ί ς θ ε ω ρ ε ί τ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ε -
χ θ ρ ό ν υ π ' α ρ ι θ μ ό ν έ ν α ; ! - μ ε ρ ώ τ η σ ε .
— Ε μ ε ί ς δ ε μ ι λ ό υ μ ε γ ι α τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α . Μ ι λ ο ύ μ ε γ ι α τ η ρε-
β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή δ ρ ά σ η τ ω ν γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν η γ ε τ ώ ν , τ ο υ ε ί π α . Τ ι π ρ έ
π ε ι ν α κ ά ν ο υ μ ε ύ σ τ ε ρ α α π ' α υ τ ά π ο υ σ κ α ρ ώ ν ο υ ν ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς ;
— Π ρ ο σ π α θ ή σ τ ε ν α ε ξ ο υ δ ε τ ε ρ ώ σ ε τ ε τ η δ ρ ά σ η τ ο υ ς . Γ ι α τ ί , τ ι
θ έ λ ε τ ε ν α κ ά μ ε τ ε π α ρ α π έ ρ α ; Θ α κ ά μ ε τ ε π ό λ ε μ ο μ ' α υ τ ο ύ ς ; μ ε ρ ώ τ η
σ ε ξ α ν ά .
— Ό χ ι , π ό λ ε μ ο ο ύ τ ε κ ά ν α μ ε κ α ι ο ύ τ ε θ α κ ά ν ο υ μ ε . Α ν ό μ ω ς ο
γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς π ά ε ι α ύ ρ ι ο ν α φ ω τ ο γ ρ α φ ή σ ε ι σ τ ρ α τ ι ω
τ ι κ ο ύ ς χ ώ ρ ο υ ς , τ ό τ ε τ ι ν α κ ά ν ο υ μ ε ;
— Π ά ρ τ ε τ ο φ ί λ μ ! α π ά ν τ η σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
— Τ έ τ ο ι α μ έ τ ρ α α υ τ ο ί θ α τ α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή σ ο υ ν σ α ν π ρ ό σ χ η μ α
γ ι α ν α δ ι α κ ό ψ ο υ ν τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς κ α ι γ ι α ν α ε π ι ρ ί ψ ο υ ν τ ο σ φ ά λ μ α σ ' ε
μ ά ς - τ ο υ ε ί π α .
— Τ ό τ ε τ ι ζ η τ ά τ ε α π ό μ α ς , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ ; ε ί π ε π ο λ ύ θ υ μ ω μ έ
ν ο ς . Ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς α π ό ψ ε ι ς μ ε τ α ξ ύ μ α ς και δ ε ν έ χ ο υ μ ε
τ ι ν α σ α ς σ υ μ β ο υ λ έ ψ ο υ μ ε ! Ε γ ώ δ ε σ α ς κ α τ α λ α β α ί ν ω , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Χ ό
τ ζ α ! Ο Α ν τ ε ν ά ο υ ε ρ κ α ι ο Κ ί σ ι δ ε ν ε ί ν α ι κ α λ ύ τ ε ρ ο ι α π ό τ ο ν Τ ί τ ο κ ι
ε μ ε ί ς μ ο λ α τ α ύ τ α κ ά μ α μ ε τ ο π α ν ν α τ ο υ ς π ρ ο σ ε γ γ ί σ ο υ μ ε . Π ώ ς σ κ έ
φ τ ε σ τ ε ε σ ε ί ς , κ ά ν ο μ ε λ ά θ ο ς ;
— Δ ε ν ε ί ν α ι α κ ρ ι β ώ ς έ τ σ ι , τ ο υ α π ά ν τ η σ α . Ό τ α ν γ ί ν ε τ α ι λ ό γ ο ς
γ ι α τ ο ν Τ ί τ ο , υ π ο ν ο ε ί τ α ι η β ε λ τ ί ω σ η τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν σ ε κ ο μ μ α τ ι κ ό
δ ρ ό μ ο , ε ν ώ α υ τ ό ς ε ί ν α ι α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ή ς . Η γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ι κ ή ό μ ω ς η
γ ε σ ί α δ ε ν ε ί ν α ι ε ν τ ά ξ ε ι ο ύ τ ε σ τ ι ς δ ι α κ ρ α τ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς . Τ ι σ τ ά σ η θ α
κ ρ α τ ή σ ο υ μ ε σ ε π ε ρ ί π τ ω σ η π ο υ ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι σ υ ν ε χ ί σ ο υ ν ν α
ο ρ γ α ν ώ ν ο υ ν σ υ ν ω μ ο σ ί ε ς ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς ;
232
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε Χ ό τ ζ α — φ ώ ν α ξ ε μ ε θ υ μ ό ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — ε σ ε ί ς
μ ε δ ι α κ ό π τ ε τ ε μ ε σ υ ν ε χ ε ί ς α ν τ α π α ν τ ή σ ε ι ς . Ε γ ώ σ α ς ά κ ο υ σ α μ ι α ώ ρ α
χ ω ρ ί ς ν α σ α ς δ ι α κ ό ψ ω κ α μ ι ά φ ο ρ ά , ε σ ε ί ς δ ε ν α φ ή σ α τ ε ν α μι
λ ή σ ω ο ύ τ ε λ ί γ α λ ε π τ ά , α λ λ ά μ ε δ ι α κ ό π τ α τ ε σ υ ν ε χ ώ ς ! Δ ε ν έ χ ω τ ι ν α
π ω π ι α ! - ε ί π ε κ α ι σ η κ ώ θ η κ ε ό ρ θ ι ο ς .
— Ε μ ε ί ς ή ρ θ α μ ε ν α α ν τ α λ λ ά ξ ο υ μ ε γ ν ώ μ ε ς , τ ο υ ε ί π α . Έ π ε ι τ α ε
σ ε ί ς μ ό λ ι ς ε κ φ ρ ά ζ ε τ ε μ ι α σ κ έ ψ η μ ε ρ ω τ ά τ ε . Π ώ ς , θ ί γ ε σ τ ε ε π ε ι δ ή
σ α ς α π α ν τ ώ ; !
— Σ α ς τ ο ε ί π α κ α ι τ ο ξ α ν α λ έ γ ω : ε γ ώ σ α ς ά κ ο υ σ α μ ι α ώ ρ α , σ ύ
ν τ ρ ο φ ε Χ ό τ ζ α , ε ν ώ ε σ ε ί ς δ ε μ ε α κ ο ύ σ α τ ε ο ύ τ ε έ ν α τ έ τ α ρ τ ο τ η ς ώ
ρ α ς , α λ λ ά μ ε δ ι α κ ό ψ α τ ε τ ό σ ε ς κ α ι τ ό σ ε ς φ ο ρ έ ς ! Ε σ ε ί ς θ έ λ ε τ ε ν α ο ι
κ ο δ ο μ ή σ ε τ ε τ η ν π ο λ ι τ ι κ ή π ά ν ω σ ε σ υ ν α ι σ θ ή μ α τ α . Ε σ ε ί ς λ έ τ ε π ω ς
α ν ά μ ε σ α σ τ ο ν Τ ί τ ο , τ ο ν Κ ά ρ ν τ ε λ , τ ο Ρ ά ν κ ο β ι ς , τ ο ν Π ό π ο β ι τ ς κ α ι
λ ο ι π ο ύ ς δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι κ α μ ι ά δ ι α φ ο ρ ά ! Ε μ ε ί ς σ α ς τ ο ε ί π α μ ε κ α ι π ρ ο η
γ ο υ μ έ ν ω ς , θ ε ω ρ ο ύ μ ε π ω ς α υ τ ο ί ε ί ν α ι ά ν θ ρ ω π ο ι κ α ι δ ι α φ έ ρ ο υ ν ο έ ν α ς
α π ό τ ο ν ά λ λ ο . Ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι λ έ ν ε π ω ς ε ί ν α ι σ ύ μ φ ω ν ο ι μ ε τ α ξ ύ
τ ο υ ς , α λ λ ά ε μ ε ί ς λ έ μ ε δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά : ά λ λ η σ τ ά σ η , π ι ο λ ο γ ι κ ή , π ι ο
π ρ ο σ ι τ ή τ η ρ ο ύ ν α π έ ν α ν τ ι μ α ς ο Τ ί τ ο Και ο Ρ ά ν κ ο β ι τ ς , ο λ ό τ ε λ α ε
χ θ ρ ι κ ά α π ε ν α ν τ ί μ α ς δ ι ά κ ε ι ν τ α ι ο Κ ά ρ ν τ ε λ κ α ι ο Π ό π ο β ι τ ς . Ο Τ έ
μ π ο ε ί ν α ι γ ο μ ά ρ ι . . . ά σ τ α τ ο ς . Έ χ ο υ μ ε τ ο ν Α ϊ ζ ε ν χ ά ο υ ε ρ κ α ι τ ο ν
Ν τ ά λ ε ς . Κ α ι ο ι δ ύ ο ε ί ν α ι α ν τ ι δ ρ α σ τ ι κ ο ί , α λ λ ά δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α τ ο υ ς
β ά λ ο υ μ ε σ τ ο ί δ ι ο σ α κ κ ί . Ο Ν τ ά λ ε ς ε ί ν α ι ά γ ρ ι ο ς , φ ι λ ο π ό λ ε μ ο ς , ε ν ώ
ο Α ϊ ζ ε ν χ ά ο υ ε ρ ε ί ν α ι π ι ο π ρ ο σ ι τ ό ς .
Ε μ ε ί ς σ α ς ε ί π α μ ε α π ό τ η ν π ρ ώ τ η α κ ό μ α σ υ ν ά ν τ η σ η : δ ε θ α ε π ι τ ε
θ ο ύ μ ε σ ε κ α ν έ ν α ν κ α ι δ ε θ α π ρ ο κ α λ έ σ ο υ μ ε κ α μ ι ά ε π ί θ ε σ η . Ο ι ε π ι θ έ
σ ε ι ς κ α ι α ν τ ε π ι θ έ σ ε ι ς μ α ς π ρ έ π ε ι ν α ε ί ν α ι τ έ τ ο ι ε ς , π ο υ ν α ο δ η γ ο ύ ν
σ τ η ν π ρ ο σ έ γ γ ι σ η κ α ι ό χ ι σ τ η ν α π ο μ ά κ ρ υ ν σ η .
Ε μ ε ί ς π α ρ α κ α λ έ σ α μ ε τ ο ν Τ σ ο υ Ε ν Λ ά ι ν α μ ε σ ο λ α β ή σ ε ι γ ι α μ ι α
σ υ ν ά ν τ η σ η μ ε τ α ξ ύ τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν μ α ς , ό π ο υ ν α π α ρ ε υ ρ ί σ κ ο ν τ α ι κ α ι
ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι . 1 Α υ τ ό ς α ν έ λ α β ε μ ε ε υ χ α ρ ί σ τ η σ η α υ τ ό τ ο έ ρ γ ο .
Μ ι α τ έ τ ο ι α σ υ ν ά ν τ η σ η μ π ο ρ ε ί ν α γ ί ν ε ι . Ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι δ έ χ τ η -
____________________________
1. Πρόκειται για τις προσπάθειες του Χρουστσιόφ, σε συνεργασία με
την κινέζικη ηγεσία, για την οργάνωση μιας σύσκεψης όλων των κομμου
νιστικών κομμάτων των σοσιαλιστ ικών χωρών, σ τ η ν οποία να έπαιρνε μέ
ρος και ο Τ ί τ ο . Η σύσκεψη αυτή οργανώθηκε στη Μ ό σ χ α το Νοέμβρη του
1957, οι Γιουγκοσλάβοι όμως παρά τις προσπάθειες του Χρουστσιόφ και
του Μάο Τσε Τούνγκ, δεν πήραν μέρος σ ' αυτή. Π ι ο λεπτομερειακά βλέπε
σ' αυτό το βιβλίο, σελίδα 208 - 209.
233
κ α ν . Α λ λ ά δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α σ κ ε φ τ ο ύ μ ε π ω ς α π ό μ ι α τ έ τ ο ι α σ υ ν ά ν τ η σ η
θ α π ρ ο κ ύ ψ ε ι τ ο π α ν . Τ ό τ ε γ ι α τ ί δ ε ν π ά μ ε σ ε μ ι α τ έ τ ο ι α σ ύ σ κ ε ψ η μ ε
α π ό ψ ε ι ς σ α ν τ ι ς δ ι κ έ ς σ α ς ; ! Ε γ ώ δ ε ν κ α τ α λ α β α ί ν ω σ ε τ ι α π ο β λ έ π ε τ ε
σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ ! Ν α μ α ς π ε ί σ ε τ ε π ω ς δ ε ν έ χ ο υ μ ε δ ί κ ι ο ; Μ ή π ω ς ή ρ
θ α τ ε ε δ ώ ν α μ α ς π ε ί σ ε τ ε ν α τ η ρ ή σ ο υ μ ε κ ι ε μ ε ί ς έ ν α ν τ ι τ η ς Γ ι ο υ
γ κ ο σ λ α β ί α ς τ η ν ί δ ι α σ τ ά σ η π ο ύ τ η ρ ε ί τ ε ε σ ε ί ς ; Ό χ ι , ε μ ε ί ς ξ έ ρ ο υ μ ε
τ ι κ ά ν ο υ μ ε ! Ε σ ε ί ς θ έ λ ε τ ε ν α μ α ς π ε ί σ ε τ ε γ ι α τ η σ ω σ τ ή γ ρ α μ μ ή σ α ς ; !
Α υ τ ό δ ε μ α ς ο δ η γ ε ί σ ε κ α λ ή δ ι έ ξ ο δ ο κ α ι δ ε ν ε ί ν α ι π ρ ο ς τ ο σ υ μ φ έ
ρ ο ν τ ο υ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ μ α ς . Ε μ ε ί ς θ ε ω ρ ή σ α μ ε σ ω σ τ ή τ η σ τ ά σ η τ ο υ
Κ ό μ μ α τ ο ς Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν α ν τ ε π α ν ά σ τ α σ η
σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ί α . Η τ α χ τ ι κ ή σ α ς ό μ ω ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α
ε ί ν α ι ε σ φ α λ μ έ ν η . Θ α έ λ ε γ α ν α σ υ ν α ν τ η θ ε ί τ ε μ ε τ ο Μ ι τ σ ι ο ύ ν ο β ι τ ς
(το γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο π ρ ε σ β ε υ τ ή σ τ η Μ ό σ χ α ) ό χ ι γ ι α ν α ο ξ ύ ν ε τ ε τ ι ς
σ χ έ σ ε ι ς , μ α γ ι α ν α τ ι ς β ε λ τ ι ώ ν ε τ ε . Α λ λ ά μ ε τ ο ν τ ρ ό π ο π ο υ ε σ ε ί ς χ ε ι
ρ ί ζ ε σ τ ε τ ο π ρ ό β λ η μ α , α μ φ ι β ά λ λ ω π ω ς θ α π ρ ο κ ύ ψ ε ι κ ά τ ι . Ε σ ε ί ς μι
λ ά τ ε γ ι α τ ι ς π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς τ ο υ γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ π ρ ε σ β ε υ τ ή σ τ α Τ ί ρ α
ν α . Κ α ι ε δ ώ ο Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς π ή γ ε ε π ι δ ε ι χ τ ι κ ά ν α φ ω
τ ο γ ρ α φ ή σ ε ι σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ο ύ ς χ ώ ρ ο υ ς . Ο π ο λ ι τ ο φ ύ λ α κ ά ς μ α ς τ ο υ π ή
ρ ε τ η φ ω τ ο γ ρ α φ ι κ ή μ η χ α ν ή κ α ι , ώ ρ α τ ο υ κ α λ ή !
Τ ο ε π α ν α λ α μ β ά ν ω : ε μ ε ί ς θ α α κ ο λ ο υ θ ή σ ο υ μ ε γ ρ α μ μ ή β ε λ τ ί ω σ η ς
τ ό σ ο τ ω ν δ ι α κ ρ α τ ι κ ώ ν ό σ ο κ α ι τ ω ν κ ο μ μ α τ ι κ ώ ν σ χ έ σ ε ω ν μ ε τ η
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α . Ά λ λ ο α ν θ α τ ο π ε τ ύ χ ο υ μ ε ή ό χ ι , ό μ ω ς θ α έ χ ο υ μ ε
κ α θ α ρ ή τ η σ υ ν ε ί δ η σ η , θ α κ ά μ ο υ μ ε κ α λ ό σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι σ ' ό λ α
τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α . Δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α ο ξ υ ν θ ο ύ ν τ α π ρ ά γ μ α τ α . Ο ι ρ ο υ μ ά
ν ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι έ χ ο υ ν δ ί κ ι ο σ τ ο χ α ρ α κ τ η ρ ι σ μ ό , π ο υ σ α ς έ κ α μ α ν
σ τ η ν « Σ κ α ν τ έ ι α » σ α ν « γ κ ρ ι ν ι ά ρ η δ ε ς » .
— Ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε ό χ ι μ ό ν ο ε ν ά ν τ ι α σ ' α υ τ ό τ ο β α ρ ύ ε π ί θ ε τ ο , α λ
λ ά κ α ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ο π ν ε ύ μ α μ ε τ ο ο π ο ί ο χ ε ι ρ ί ζ ε τ α ι α υ τ ό τ ο π ρ ό β λ η
μ α έ ν α α δ ε ρ φ ό κ ό μ μ α ό π ω ς τ ο κ ό μ μ α τ η ς Ρ ο υ μ α ν ί α ς σ τ ο κ ε ν τ ρ ι κ ό
τ ο υ ό ρ γ α ν ο - ε ί π α σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ν α ε ί σ α ι γ κ ρ ι ν ι ά ρ η ς σ η μ α ί ν ε ι
ν α ε π ι τ ί θ ε σ α ι χ ω ρ ί ς α ρ χ έ ς . Ε μ ε ί ς δ ε ν ε ν ε ρ γ ή σ α μ ε π ο τ έ κ α τ ' α υ τ ό
τ ο ν τ ρ ό π ο μ ε κ α ν έ ν α ν . Η ί δ ι α η « Σ κ α ν τ έ ι α » κ α ι ε κ ε ί ν ο ι π ο υ έ γ ρ α
ψ α ν α υ τ ό τ ο ά ρ θ ρ ο γ ί ν ο ν τ α ι υ π ο κ ι ν η τ έ ς ά δ ι κ ω ν κ α ι χ ω ρ ί ς α ρ χ έ ς ε
ν ε ρ γ ε ι ώ ν . Ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε τ ι ς π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς κ α ι τ ι ς ε π ι φ υ λ ά ξ ε ι ς μ α ς
κ α ι γ ι α π ο λ λ έ ς θ έ σ ε ι ς τ ω ν π ο λ ω ν ώ ν σ υ ν τ ρ ό φ ω ν , σ τ ο ν τ ύ π ο , ό μ ω ς
δ ε ν τ ο υ ς κ ρ ι τ ι κ ά ρ ο υ μ ε , ε π ε ι δ ή δ ε ν θ έ λ ο υ μ ε ν α γ ί ν ο υ μ ε υ π ο κ ι ν η τ έ ς
δ ι χ ό ν ο ι α ς κ α ι δ ι ά σ π α σ η ς . Π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς ε ί χ α μ ε κ α ι έ χ ο υ μ ε κ α ι γ ι α
τ ο υ ς Ι τ α λ ο ύ ς , κ α ι γ ι α μ ε ρ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς τ ω ν ρ ο υ μ ά ν ω ν σ υ ν τ ρ ό φ ω ν . Α λ
λ ά ή μ α σ τ α ν κ α ι ε ί μ α σ τ ε μ ε τ ρ η μ έ ν ο ι , δ ε ν τ ο υ ς κ ρ ι τ ι κ ά ρ α μ ε σ τ ο ν τ ύ -
234
π ο γ ι α τ ί δ ε ν θ έ λ ο υ μ ε ν α λ ύ σ ο υ μ ε τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α έ ξ ω α π ό τ ο υ ς κα
ν ό ν ε ς μ ε τ α ξ ύ α δ ε ρ φ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , π ο υ μ ' α υ τ ό π ή ρ ε κ α ι τ η ν α π ά ν τ η σ η γ ι α τ η «συ
ν α ί ν ε σ ή » τ ο υ μ ε τ η « Σ κ α ν τ έ ι α » , σ υ ν έ χ ι σ ε π α ρ α π έ ρ α , α λ λ ά μ ε τ ό ν ο
κ ά π ω ς π ι ο ή π ι ο .
— Ή ρ ε μ ο ι , ή ρ ε μ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι , π ά ν τ α ή ρ ε μ ο ι κ ι εμε ίς θ α ν ι κ ή
σ ο υ μ ε . Ξ έ ρ ε τ ε τ ι μ α ς έ λ ε γ ε ο Σ τ ά λ ι ν ; - σ υ ν έ χ ι σ ε . « Π ρ ι ν π ά ρ ο υ μ ε α
π ο φ ά σ ε ι ς , ν α κ ά ν ο υ μ ε ν τ ο υ ς ό π ω ς έ κ α ν α ν ο ι Ρ ω μ α ί ο ι » . Έ τ σ ι μ α ς
σ υ μ β ο ύ λ ε υ ε ο Σ τ ά λ ι ν , α λ λ ά ο ί δ ι ο ς δ ε ν έ κ α ν ε ν τ ο υ ς . Ας κ ά ν ο υ μ ε ε
μ ε ί ς α υ τ ό π ο υ δ ε ν έ κ α ν ε ο Σ τ ά λ ι ν !
Α υ τ ά ε ί π ε , σ ώ π α σ ε γ ι α μ ι α σ τ ι γ μ ή , έ π ε ι τ α ε π ε τ έ θ η κ ε ξ α ν ά μ ε κ α
τ η γ ο ρ ί ε ς :
— Ο ύ τ ε ε σ ε ί ς κ ά ν ε τ ε ν τ ο υ ς π ρ ι ν π ά ρ ε τ ε α π ο φ ά σ ε ι ς - ε ί π ε . Κ α τ α
δ ι κ ά σ α τ ε τ ο Ν τ α λ ί Ν τ ρ έ ο υ κ α ι τ η Λ ι ρ ί Γ κ έ γ κ α . Ε μ ε ί ς θ ε ω ρ ο ύ μ ε β α
ρ ύ , π ο λ ύ β α ρ ύ λ ά θ ο ς α υ τ ή τ η ν ε ν έ ρ γ ε ι α σ α ς .
— Ε μ ε ί ς — τ ο υ ς ε ί π α — έ χ ο υ μ ε σ υ ν ο μ ι λ ή σ ε ι κ α ι ά λ λ η φ ο ρ ά γ ι α
τ ο ζ ή τ η μ α α υ τ ώ ν τ ω ν π ρ α χ τ ό ρ ω ν , μ ο λ α τ α ύ τ α , α ν ε π ι θ υ μ ε ί τ ε μ π ο ρ ώ
ν α σ α ς δ ό σ ω α τ έ λ ε ι ω τ ε ς λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι ε ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν α ν τ ι κ ο μ μ α τ ι -
κ ή κ α ι α ν τ ι α λ β α ν ι κ ή δ ρ ά σ η τ ο υ ς . Σ υ ν ε χ ώ ς ε ν ε ρ γ ο ύ σ α ν σ ε β ά ρ ο ς
τ η ς χ ώ ρ α ς μ α ς .
— Α ν ε ξ ά ρ τ η τ α , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α ! - φ ώ ν α ξ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Δ ε ν έ
π ρ ε π ε ν α τ ι μ ω ρ η θ ο ύ ν τ ό σ ο β α ρ ι ά . Ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι λ υ σ σ ο μ α
ν ο ύ ν .
— Α σ φ α λ ώ ς , τ ο υ ς ε ί χ α ν π ι σ τ ο ύ ς π ρ ά χ τ ο ρ ε ς — τ ο υ ε ί π α — κ α ι
π α ρ α τ η ρ ο ύ σ α , π ω ς κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ λ υ σ σ ο μ α ν ο ύ σ ε α π ό τ η ν α π ό
φ α σ η τ ο υ δ ι κ α σ τ η ρ ί ο υ μ α ς τ ο ί δ ι ο ό π ω ς κ α ι ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι .
— Ε μ ε ί ς ό τ α ν α κ ο ύ σ α μ ε τ ι σ κ ο π ε ύ α τ ε ν α κ ά ν ε τ ε σ τ ε ί λ α μ ε επε ί
γ ο ν ρ α δ ι ο γ ρ ά φ η μ α σ τ ο ν π ρ ε σ β ε υ τ ή μ α ς σ τ α Τ ί ρ α ν α , Κ ρ ί λ ο φ . Τ ο υ
λ έ γ α μ ε ν α α κ υ ρ ω θ ε ί ε ξ ά π α ν τ ο ς α υ τ ή η α π ό φ α σ η τ ο υ δ ι κ α σ τ η ρ ί ο υ
σ α ς . Ε σ ε ί ς , ό π ω ς φ ά ι ν ε τ α ι , δ ε ν τ ο ν α κ ο ύ σ α τ ε . Η ε ν τ ο λ ή α υ τ ή ή τ α ν
δ ι κ ή μ α ς .
— Ε ί ν α ι η π ρ ώ τ η φ ο ρ ά π ο υ α κ ο ύ ω κ α ι α π ο ρ ώ π ο υ ε σ ε ί ς έ χ ε τ ε
δ ό σ ε ι μ ι α τ έ τ ο ι α ε ν τ ο λ ή - τ ο υ ε ί π α , π ρ ο σ π α θ ώ ν τ α ς ν α σ υ κ γ ρ α τ ή σ ω
τ η ν α γ α ν ά χ τ η σ η . Π ρ έ π ε ι ό μ ω ς ν α ξ έ ρ ε τ ε π ω ς σ τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς δί
κ η ς α π ο δ ε ί χ τ η κ ε τ ε τ ρ α γ ω ν ι κ ά η ε γ κ λ η μ α τ ι κ ή δ ρ ά σ η α υ τ ώ ν τ ω ν ε
π ι κ ί ν δ υ ν ω ν π ρ α χ τ ό ρ ω ν . Ο λ α ό ς μ α ς δ ε θ α μ α ς σ υ γ χ ω ρ ο ύ σ ε μ ι α ε
π ι ε ι κ ή σ τ ά σ η π ρ ο ς α υ τ ο ύ ς . Ε μ ε ί ς δ ε χ α ϊ δ ε ύ ο υ μ ε τ ο κ ε φ ά λ ι τ ω ν ε
χ θ ρ ώ ν , α λ λ ά τ ο υ ς δ ί ν ο υ μ ε ε κ ε ί ν ο π ο υ τ ο υ ς α ξ ί ζ ε ι , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο υ ς
ν ό μ ο υ ς π ο υ θ έ σ π ι σ ε ο λ α ό ς .
Τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ό μ ω ς δ ε ν τ ο ν χ ω ρ ο ύ σ ε ο τ ό π ο ς .
235
— Ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο λ ό γ ο τ ο υ Τ ί τ ο σ τ η ν Π ο ύ λ ι α — ε π έ μ β η κ ε ο
Π ο ν ο μ α ρ ι ό φ — ε μ ε ί ς κ ά ν α μ ε ρ α δ ι ο γ ρ ά φ η μ α σ τ ο ν Κ ρ ι λ ό φ ν α σ α ς
π ε ι ν α τ η ρ ή σ ε τ ε ψ υ χ ρ α ι μ ί α σ τ η ν α ν τ α π ά ν τ η σ η , γ ι α τ ί θ α κ ά ν α μ ε κ ι
ε μ ε ί ς έ ν α ά ρ θ ρ ο α π ό μ έ ρ ο υ ς μ α ς γ ι α ν α μ η φ α ί ν ο ν τ α ν σ α ν ο ρ γ α ν ω
μ έ ν η δ ο υ λ ε ι ά . Σ τ ο ρ α δ ι ο γ ρ ά φ η μ α λ έ γ α μ ε κ α ι τ ι έ π ρ ε π ε ν α κ ά ν α τ ε
γ ι α τ ο Ν τ α λ ί Ν τ ρ έ ο υ κ α ι τ η Λ ι ρ ί Γ κ έ γ κ α .
— Γ ι α τ ο ά ρ θ ρ ο μ α ς ε ί π ε — τ ο υ α π ά ν τ η σ α — ε μ ε ί ς ό μ ω ς δ ε ν
μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α μ η δ ό σ ο υ μ ε α π ά ν τ η σ η σ τ ο ν Τ ί τ ο , γ ι ' α υ τ ό γ ρ ά ψ α
μ ε 1 . Ό σ ο γ ι α τ ο Ν τ α λ ί Ν τ ρ έ ο υ κ α ι τ η Λ ι ρ ί Γ κ έ κ α ξ έ ρ ω π ω ς ο π ρ ε
σ β ε υ τ ή ς σ α ς μ α ς ρ ώ τ η σ ε α φ ο ύ τ ο υ ς σ υ λ λ ά β α μ ε κ α ι ε μ ε ί ς μ ι λ ή σ α μ ε
σ τ ο ν Κ ρ ι λ ό φ γ ι α τ η δ ρ ά σ η α υ τ ώ ν τ ω ν π ρ α χ τ ό ρ ω ν . Α υ τ ό ς δ ε ν α ν έ
φ ε ρ ε κ α μ ι ά ε ν τ ο λ ή κ α ι έ κ α μ ε κ α λ ά . Α λ λ ά κ α ι α ν μ α ς έ λ ε γ ε ε μ ε ί ς δ ε
μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε μ ε κ α ν έ ν α τ ρ ό π ο ν α ε ν α ν τ ι ω θ ο ύ μ ε σ τ η ν α π ό φ α σ η τ ο υ
λ α ϊ κ ο ύ δ ι κ α σ τ η ρ ί ο υ .
— Ο π ρ ε σ β ε υ τ ή ς μ α ς — ε ί π ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α π ε υ θ υ ν ό μ ε ν ο ς
σ τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ ο υ — δ ε ν ε κ τ έ λ ε σ ε τ ο κ α θ ή κ ο ν . Η π ρ ά ξ η ε κ ε ί ν η
έ π ρ ε π ε ν α α π ο τ ρ α π ε ί .
Α υ τ ό ς ο ά ν θ ρ ω π ο ς υ π ε ρ ά σ π ι ζ ε π ά ν τ α α ν ο ι χ τ ά τ ο υ ς ε χ θ ρ ο ύ ς μ α ς ,
φ α ν τ α ζ ό μ ε ν ο ς τ η ν Α λ β α ν ί α σ α μ ι α χ ώ ρ α σ τ η ν ο π ο ί α έ π ρ ε π ε ν α ε
φ α ρ μ ό ζ ο ν τ α ν ο ι ε ν τ ο λ έ ς τ ο υ κ α ι ό χ ι ο ι ν ό μ ο ι τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς μ α ς . Θ υ
μ ο ύ μ α ι π ω ς μ ι α ά λ λ η φ ο ρ ά μ ο υ ε ί π ε :
— Π ή ρ α έ ν α γ ρ ά μ μ α α π ό κ ά π ο ι ο ν Π α ν α γ ι ώ τ Π λ ι ά κ ο υ , μ ε τ ο ο
π ο ί ο μ ο υ ζ η τ ά ε ι ν α τ ο ν β ο η θ ή σ ω .
— Τ ο ν γ ν ω ρ ί ζ ε τ ε α υ τ ό τ ο ν ά ν θ ρ ω π ο ; - τ ο ν ρ ώ τ η σ α . ( Ή ξ ε ρ α
π ω ς γ ν ώ ρ ι ζ ε κ α λ ά τ ο ν π ρ ο δ ό τ η κ α ι π ρ ά χ τ ο ρ α τ ω ν Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ω ν
Π α ν α γ ι ώ τ Π λ ι ά κ ο υ , π ο υ ε ί χ ε δ ρ α π ε τ ε ύ σ ε ι σ τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α κ α ι
ζ η τ ο ύ σ ε ν α π ά ε ι σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ) .
— Ό χ ι — μ ο υ α π ά ν τ η σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — δ ε ν τ ο ν γ ν ω ρ ί ζ ω .
Ψ ε ύ δ ο ν τ α ν .
— Α υ τ ό ς ε ί ν α ι έ ν α ς π ρ ο δ ό τ η ς — τ ο υ ε ί π α — κ α ι α ν τ ο ν δ ε χ τ ε ί τ ε
σ τ η χ ώ ρ α σ α ς ε μ ε ί ς θ α χ α λ ά σ ο υ μ ε τ η φ ι λ ί α μ ' ε σ ά ς . Σ ε π ε ρ ί π τ ω σ η
π ο υ τ ο ν δ ε χ τ ε ί τ ε , π ρ έ π ε ι ν α μ α ς τ ο ν π α ρ α δ ό σ ε τ ε γ ι α ν α τ ο ν κ ρ ε μ ά
σ ο υ μ ε σ τ ο κ έ ν τ ρ ο τ η ς π λ α τ ε ί α ς .
— Ε σ ε ί ς ε ί σ τ ε σ α ν ο Σ τ ά λ ι ν π ο υ σ κ ό τ ω ν ε τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς , ε ί π ε
ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
_________________________________
1. Πρόκειται για το άρθρο «Σχετικά με το λόγο που εκφώνησε τελευ
ταία ο Γ ι ό σ ι π Μπρόζ Τίτο», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ζέρι ι
Πόπουλιτ» στις 23 Νοέμβρη 1956.
236
— Ο Σ τ ά λ ι ν σ κ ό τ ω ν ε τ ο υ ς π ρ ο δ ό τ ε ς , κ ι ε μ ε ί ς α υ τ ο ύ ς σ κ ο τ ώ ν ο υ
με - π ρ ό σ θ ε σ α .
— Δ ε ν ε ί χ ε τ ι ν α κ ά μ ε ι , υ π ο χ ώ ρ η σ ε . Έ λ π ι ζ ε α κ ό μ α ν α μ α ς υ π ο
τ ά ξ ε ι μ ε ά λ λ α μ έ σ α κ α ι δ ρ ό μ ο υ ς . Α φ ο ύ ξ ε σ τ ό μ ι σ ε ό,τι ε ί χ ε , σ ώ π α
σε, έ β α λ ε τ α χ έ ρ ι α σ τ ο τ ρ α π έ ζ ι , χ α μ ή λ ω σ ε τ ο β α ρ ύ τ ό ν ο κ ι ά ρ χ ι σ ε
ξ α ν ά α π ό τ ι ς « σ υ μ β ο υ λ έ ς » .
Η τ α χ τ ι κ ή τ η ς « μ α γ κ ο ύ ρ α ς » τ ε λ ε ί ω σ ε : π ά ν ω σ τ ο τ ρ α π έ ζ ι τ ω ν
σ υ ν ο μ ι λ ι ώ ν ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ α ς έ β α λ ε ξ α ν ά τ η ν « κ ο υ λ ο ύ ρ α » .
— Π ρ έ π ε ι ν α μ α ς κ α τ α ν ο ή σ ε τ ε σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι — ε ί π ε — ε μ ε ί ς μι
λ ο ύ μ ε έ τ σ ι μ ό ν ο μ ' ε σ ά ς , ε π ε ι δ ή σ α ς α γ α π ο ύ μ ε π ο λ ύ , σ α ς έ χ ο υ μ ε
σ τ η ν κ α ρ δ ι ά κ . λ π . , κ . λ π . Κ α ι έ π ε ι τ α α π ' α υ τ ά έ κ α μ ε μ ι α χ ε ι ρ ο ν ο μ ί α
« γ ε ν ν α ι ο δ ω ρ ί α ς » : μ α ς χ ά ρ ι σ ε τ ι ς π ι σ τ ώ σ ε ι ς π ο υ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω
σ η ε ί χ ε δ ό σ ε ι μ έ χ ρ ι τ ο τ έ λ ο ς τ ο υ 1955 σ τ η χ ώ ρ α μ α ς γ ι α τ η ν ο ι κ ο
ν ο μ ι κ ή κ α ι π ο λ ι τ ι σ τ ι κ ή α ν ά π τ υ ξ η . Α σ φ α λ ώ ς τ ο υ ς ε υ χ α ρ ι σ τ ή σ α μ ε ,
ε υ χ α ρ ι σ τ ή σ α μ ε κ α τ ά π ρ ώ τ ο λ ό γ ο τ η ν ε ρ γ α τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι τ ο ν α δ ε ρ
φ ό σ ο β ι ε τ ι κ ό λ α ό γ ι α τ η β ο ή θ ε ι α α υ τ ή π ο υ έ δ ι ν α ν σ ε μ ι α μ ι κ ρ ή α λ
λ ά γ ε ν ν α ί α , φ ι λ ό π ο ν η κ α ι ά κ α μ π τ η χ ώ ρ α . Π ά ν τ ω ς ό λ ο ι μ α ς κ α τ α λ ά
β α μ ε ξ ε κ ά θ α ρ α π ο ι α ή τ α ν τ α « ε λ α τ ή ρ ι α » α υ τ ή ς τ η ς « μ ε γ α λ ο ψ υ
χ ί α ς » τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ή θ ε λ ε ν α μ α ς π ά ρ ε ι «με τ ο κ α λ ό » , ν α κ α
τ ε υ ν ά σ ε ι κ ά π ω ς τ η ν ο ξ υ μ έ ν η α τ μ ό σ φ α ι ρ α π ο υ ε ί χ ε δ η μ ι ο υ ρ γ η θ ε ί
κ α τ ά τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ ω ν σ υ ν ο μ ι λ ι ώ ν , ή θ ε λ ε ν α μ α ς δ ε λ ε ά σ ε ι μ ' α υ τ έ ς
τ ι ς « β ο ή θ ε ι ε ς » π ο υ γ ι α τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε ν ή τ α ν β ο ή θ ε ι ε ς α λ λ ά ελε
η μ ο σ ύ ν ε ς , ή τ α ν τ ο δ ό λ ω μ α π ο υ έ ρ ι χ ν ε γ ι α ν α μ α ς ξ ε γ ε λ ά σ ε ι κ α ι ν α
μ α ς υ π ο τ ά ξ ε ι . Θ α π ε ί θ ο ν τ α ν ό μ ω ς γ ρ ή γ ο ρ α π ω ς ε μ ε ί ς ή μ α σ τ α ν α π ό
κ ε ί ν ο υ ς π ο υ δ έ χ ο ν τ α ι ν α φ ά ν ε α κ ό μ α κ α ι χ ό ρ τ ο , α λ λ ά δ ε θ α υ π ο κ ύ
π τ α μ ε σ ' α υ τ ό ν κ α ι σ ε κ ά θ ε ά λ λ ο π ρ ο δ ό τ η .
Μ ε ρ ι κ έ ς μ έ ρ ε ς έ π ε ι τ α α π ό τ η χ ε ι ρ ο ν ο μ ί α τ η ς « γ ε ν ν α ι ο δ ω ρ ί α ς » ,
σ ' έ ν α μ ε γ ά λ ο δ ε ί π ν ο π ο υ έ δ ο σ α ν π ρ ο ς τ ι μ ή τ η ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς
μ α ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε π ρ ο σ κ α λ έ σ ε ι κ α ι τ ο Μ ι τ σ ι ο ύ ν ο β ι τ ς . Τ ο ν εί
δ ε π ο υ κ ά θ ο ν τ α ν κ ά π ο υ σ τ ο β ά θ ο ς τ η ς α ί θ ο υ σ α ς κ α ι φ ώ ν α ξ ε :
— Έ λ α ε δ ώ ! Γ ι α τ ί κ ά θ ε σ α ι μ α κ ρ υ ά ; !
Μ α ς σ ύ σ τ η σ ε κ α ι γ ε λ ώ ν τ α ς μ α ς ε ί π ε :
— Σ υ ν ε ν ν ο η θ ε ί τ ε μ ό ν ο ι σ α ς ! - κ α ι μ ε τ ο π ο τ ή ρ ι σ τ ο χ έ ρ ι έ φ υ γ ε
γ ι α ν α μ α ς α φ ή σ ε ι « ν α σ υ ν ε ν ν ο η θ ο ύ μ ε » . Ε μ ε ί ς φ ι λ ο ν ι κ ή σ α μ ε .
Α π α ρ ί θ μ η σ α σ τ ο Μ ι τ σ ι ο ύ ν ο β ι τ ς ό λ α ό σ α ε ί χ α π ε ι σ τ η σ υ ν ά ν τ η
σ η μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ ε ί π α :
— Ε μ ε ί ς ή μ α σ τ α ν κ α ι ε ί μ α σ τ ε π ρ ό θ υ μ ο ι ν α β ε λ τ ι ω θ ο ύ ν ο ι δ ι α
κ ρ α τ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς , κ α ι κ α τ α β ά λ α μ ε ό λ ε ς τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι έ ς μ α ς , ε σ ε ί ς
ό μ ω ς π ρ έ π ε ι ν α π α ρ α ι τ η θ ε ί τ ε ο ρ ι σ τ ι κ ά α π ό τ η ν α ν τ ι α λ β α ν ι κ ή δ ρ ά
σ η σ α ς .
237
— Ε σ ε ί ς μ α ς α π ο κ α λ ε ί τ ε ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς - ε ί π ε ο Μ ι τ σ ι ο ύ ν ο β ι τ ς .
Π ώ ς μ π ο ρ ε ί τ ε ν α έ χ ε τ ε σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς ;
— Ό χ ι , — τ ο υ ε ί π α — ε μ ε ί ς μ ε τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς δ ε θ α έ χ ο υ μ ε
π ο τ έ σ χ έ σ ε ι ς , α λ λ ά μ ι λ ώ γ ι α τ ι ς δ ι α κ ρ α τ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς . Τ έ τ ο ι ε ς σ χ έ
σ ε ι ς μ π ο ρ ε ί κ α ι π ρ έ π ε ι ν α έ χ ο υ μ ε . Ό σ ο ν α φ ο ρ ά τ ι ς ι δ ε ο λ ο γ ι κ έ ς α
ν τ ι θ έ σ ε ι ς , π ο υ υ π ά ρ χ ο υ ν μ ε τ α ξ ύ μ α ς , π ρ έ π ε ι ν α τ ο έ χ ε τ ε ξ ε κ ά θ α ρ ο
π ω ς ε μ ε ί ς δ ε θ α π α ρ α ι τ η θ ο ύ μ ε π ο τ έ α π ό τ η ν π ά λ η ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν ο
π ο ρ τ ο υ ν ι σ μ ό κ α ι τ η ν α ν α θ ε ώ ρ η σ η τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ .
— Ε σ ε ί ς έ χ ε τ ε ε μ ά ς υ π ό ψ η ό τ α ν μ ι λ ά τ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι
σ μ ό - μ ο υ ε ί π ε ο Μ ι τ σ ι ο ύ ν ο β ι τ ς .
— Α υ τ ό ε ί ν α ι α λ ή θ ε ι α - τ ο υ ε ί π α . Α ν α φ έ ρ ο υ μ ε ή δ ε ν α ν α φ έ ρ ο υ
μ ε τ η Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α , η π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ε ί ν α ι π ω ς έ χ ο υ μ ε τ ο λ ό γ ο
κ α ι γ ι α σ α ς .
Ο Μ ι τ σ ι ο ύ ν ο β ι τ ς σ υ ν έ χ ι σ ε τ ο β ι ο λ ί τ ο υ . Η σ υ ζ ή τ η σ η ο ξ ύ ν ο
ν τ α ν . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , π ο υ μ α ς π α ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε α π ό μ α κ ρ ι ά , α ν τ ι
λ ή φ θ η κ ε τ η ν ό ξ υ ν σ η κ α ι π λ η σ ί α σ ε .
Ο Μ ι τ σ ι ο ύ ν ο β ι τ ς ά ρ χ ι σ ε ν α ε π α ν α λ α β α ί ν ε ι μ π ρ ο σ τ ά τ ο υ ό σ α
μ ο υ ε ί χ ε π ε ι κ α ι σ υ ν έ χ ι σ ε ν α ε κ τ ο ξ ε ύ ε ι κ α τ η γ ο ρ ί ε ς ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς .
Τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ό μ ω ς ε κ ε ί ν ο τ ο β ρ ά δ υ τ ο ν ε ί χ α μ ε μ ε τ ο « μ έ ρ ο ς »
μ α ς :
— Ό τ α ν ο Τ ί τ ο ή τ α ν σ τ η ν Κ έ ρ κ υ ρ α — υ π ε ν θ ύ μ ι σ ε σ τ ο Μ ι τ σ ι ο ύ -
ν ο β ι τ ς — ο β α σ ι λ ι ά ς τ η ς Ε λ λ ά δ α ς τ ο υ ε ί π ε : « Ε , μ ο ι ρ ά ζ ο υ μ ε τ η ν Α λ
β α ν ί α ; » Ο Τ ί τ ο δ ε ν α π ά ν τ η σ ε , ε ν ώ η β α σ ί λ ι σ σ α τ ο υ ς ε π έ σ υ ρ ε τ η ν
π ρ ο σ ο χ ή ν α μ η ν κ ά ν ο υ ν τ έ τ ο ι ε ς κ ο υ β έ ν τ ε ς .
Ο Μ ι τ σ ι ο ύ ν ο β ι τ ς τ α ' χ α σ ε κ α ι ε ί π ε :
— Α υ τ ό ή τ α ν έ ν α α σ τ ε ί ο .
— Τ έ τ ο ι α α σ τ ε ί α , ι δ ι α ί τ ε ρ α μ ε τ ο υ ς μ ο ν α ρ χ ο φ α σ ί σ τ ε ς , π ο υ ό λ η
τ ο υ ς τ η ζ ω ή δ ι ε κ δ ι κ ο ύ ν τ η Ν ό τ ι α Α λ β α ν ί α , δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α γ ί ν ο ν τ α ι .
Ό μ ω ς τ έ τ ο ι α « α σ τ ε ί α » — τ ο υ ε ί π α — ε σ ε ί ς έ χ ε τ ε κ ά μ ε ι κ α ι π ρ ι ν . Ε
μ ε ί ς δ ι α θ έ τ ο υ μ ε έ ν α ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ ο τ ο υ Μ π ό ρ ι ς Κ ί ν τ ρ ι τ ς , σ τ ο ο π ο ί ο
α υ τ ό ς σ υ μ π ε ρ ι έ λ α β ε τ η ν Α λ β α ν ί α σ α ν έ β δ ο μ η δ η μ ο κ ρ α τ ί α τ η ς
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α ς .
— Α υ τ ό ε ί ν α ι κ ά τ ι π ο υ έ γ ι ν ε α π ό έ ν α ν ά ν θ ρ ω π ο - α π ά ν τ η σ ε ο
Μ ι τ σ ι ο ύ ν ο β ι τ ς .
— Π ρ α γ μ α τ ι κ ά α π ό έ ν α ν ά ν θ ρ ω π ο , α λ λ ά μ έ λ ο ς τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ
Γ ρ α φ ε ί ο υ τ ο υ κ ό μ μ α τ ό ς σ α ς κ α ι π ρ ό ε δ ρ ο τ η ς ε π ι τ ρ ο π ή ς κ ρ α τ ι κ ο ύ
σ χ ε δ ί ο υ , τ ο υ ε ί π α μ ε .
Ο Μ ι τ σ ι ο ύ ν ο β ι τ ς τ α ' χ α σ ε α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο κ α ι α π ο μ α κ ρ ύ ν
θ η κ ε . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε π ή ρ ε α π ό τ ο μ π ρ ά τ σ ο κ α ι μ ε ρ ώ τ η σ ε :
— Π ώ ς σ υ ν έ β η κ ε έ τ σ ι ; Π ά λ ι φ ι λ ο ν ι κ ή σ α τ ε ;
238
— Π ώ ς μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α σ υ μ β ε ί ; - τ ο υ ε ί π α . Ά σ χ η μ α , σ α ν μ ε ρ ε β ι -
ζ ι ο ν ι σ τ έ ς .
— Π α ρ ά ξ ε ν ο μ ε σ α ς τ ο υ ς Α λ β α ν ο ύ ς — ε ί π ε — ε ί σ τ ε ι σ χ υ ρ ό γ ν ω -
μ ο ι .
— Ό χ ι — τ ο υ ε ί π α — ε ί μ α σ τ ε μ α ρ ξ ι σ τ έ ς .
Χ ω ρ ι σ τ ή κ α μ ε δ υ σ α ρ ε σ τ η μ έ ν ο ι ο έ ν α ς με τ ο ν ά λ λ ο . Ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ ό μ ω ς ή τ α ν έ υ σ τ ρ ο φ ο ς σ ε δ ι α β ο λ ι έ ς . Ό π ω ς α ν έ φ ε ρ α , π ό τ ε
μ α λ ά κ ω ν ε τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η μ ε τ ο ν Τ ί τ ο , π ό τ ε τ η ν ό ξ υ ν ε . Ό τ α ν ο ξ ύ
ν ο ν τ α ν τ α π ρ ά γ μ α τ α μ ε τ ο ν Τ ί τ ο , μ α λ ά κ ω ν ε μ ' ε μ ά ς . Θ υ μ ο ύ μ α ι π ω ς
ό τ α ν μ ί λ η σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο 7 ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ
Κ ό μ μ α τ ο ς Β ο υ λ γ α ρ ί α ς ε π ε τ έ θ η κ ε ά σ χ η μ α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν Τ ί τ ο κ α ι
χ ε ι ρ ο κ ρ ο τ ή θ η κ ε α π ' ό λ ο υ ς . Ό τ α ν β γ ή κ α μ ε σ τ ο δ ι ά λ ε ι μ μ α , ό λ ο ι ο ι
α ρ χ η γ ο ί τ ω ν α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ι ώ ν π ή γ α ν σ ' έ ν α δ ω μ ά τ ι ο ν α π ι ο υ ν κ α φ έ .
Ε κ ε ί ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί π ε :
— Κ α ι μ ' ό λ α ό σ α ε ί π α γ ι α τ ο ν Τ ί τ ο , ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Ε ν β έ ρ Χ ό τ ζ α
ξ α ν ά δ ε ν ε ί ν α ι ε υ χ α ρ ι σ τ η μ έ ν ο ς .
— Σ ω σ τ ά — τ ο υ ε ί π α — ο Τ ί τ ο π ρ έ π ε ι ν α ξ ε σ κ ε π α σ τ ε ί ε ν τ ο ν ό τ ε
ρ α κ α ι α δ ι ά κ ο π α .
Δ ε σ υ ν έ β α ι ν ε ό μ ω ς π ά ν τ α έ τ σ ι . Π ρ ο τ ο ύ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε π ι σ κ ε
φ τ ε ί τ η ν Α λ β α ν ί α , τ ο Μ ά η τ ο υ 1959, η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α μ α ς έ σ τ ε ι
λ ε ρ α δ ι ο γ ρ ά φ η μ α μ ε τ ο ο π ο ί ο μ α ς α ν α κ ο ί ν ω ν ε π ω ς α υ τ ό ς « γ ι α ε υ ν ό
η τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς , σ τ ι ς ο μ ι λ ί ε ς τ ο υ δ ε θ α θ ί ξ ε ι τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ζ ή τ η
μ α κ α ι ε λ π ί ζ ε ι π ω ς ο ι α λ β α ν ο ί φ ί λ ο ι σ τ ι ς ο μ ι λ ί ε ς τ ο υ ς θ α έ χ ο υ ν υ π ό
ψ η ό π ω ς π ρ έ π ε ι α υ τ ό τ ο π ρ ά γ μ α » .
Α υ τ ό ς ή τ α ν έ ν α ς ό ρ ο ς π ο υ μ α ς έ β α ζ α ν κ α ι α υ τ ο ί π ε ρ ί μ ε ν α ν τ η ν
α π ά ν τ η σ ή μ α ς . Σ υ ζ η τ ή σ α μ ε ε π ί μ α κ ρ ό τ ο π ρ ό β λ η μ α σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό
Γ ρ α φ ε ί ο , ε κ φ ρ ά σ α μ ε ό λ η τ η δ υ σ α ρ έ σ κ ε ι α κ α ι τ η ν α γ α ν ά χ τ η σ ή μ α ς
γ ι α μ ι α τ έ τ ο ι α ε π ί σ κ ε ψ η μ ε ό ρ ο υ ς , υ π ο λ ο γ ί σ α μ ε τ α ύ π ε ρ κ α ι τ α κ α τ ά
π ο υ θ α π ρ ο έ κ υ π τ α ν α π ό τ η ν α π ο δ ο χ ή ή τ η ν α π ό ρ ρ ι ψ η α π ό μ έ ρ ο υ ς
μ α ς τ ο υ ό ρ ο υ τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Γ ν ω ρ ί ζ α μ ε π ω ς ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι
κ α ι ό λ η η α ν τ ί δ ρ α σ η θ α έ τ ρ ι β α ν τ α χ έ ρ ι α τ ο υ ς κ α ι θ α δ ή λ ω ν α ν :
— Ν α , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ή γ ε σ τ η ν Α λ β α ν ί α κ α ι β ο ύ λ ω σ ε τ ο σ τ ό
μ α τ ω ν Α λ β α ν ώ ν . Κ α ι π ο ύ ; Σ τ ο σ π ί τ ι τ ο υ ς !
Η ε π ί σ κ ε ψ η ό μ ω ς σ τ η ν Α λ β α ν ί α τ ο υ Π ρ ο έ δ ρ ο υ τ ο υ Υ π ο υ ρ γ ι κ ο ύ
Σ υ μ β ο υ λ ί ο υ τ η ς Ε Σ Σ Δ κ α ι π ρ ώ τ ο υ γ ρ α μ μ α τ έ α τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι
τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς εί
χ ε ι δ ι α ί τ ε ρ η σ η μ α σ ί α γ ι α τ η ν ε ν ί σ χ υ σ η τ ω ν δ ι ε θ ν ώ ν θ έ σ ε ω ν τ η ς
χ ώ ρ α ς μ α ς .
Γ ι ' α υ τ ό α π ο φ α σ ί σ α μ ε ο μ ό φ ω ν α ν α δ ε χ τ ο ύ μ ε τ ο ν ό ρ ο τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ μ ό ν ο κ α τ ά τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ ω ν η μ ε ρ ώ ν , π ο υ α υ τ ό ς θ α β ρ ί σ κ ο -
239
ν τ α ν σ τ η ν Α λ β α ν ί α κ α ι , μ ό λ ι ς θ α α π ο μ α κ ρ ύ ν ο ν τ α ν α π ό τ η χ ώ ρ α
μ α ς , ν α σ υ ν ε χ ί ζ α μ ε ό π ω ς π ρ ώ τ α τ η ν α κ λ ό ν η τ η π ά λ η μ α ς ε ν ά ν τ ι α
σ τ ο υ ς γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς . Φ ο β ο ύ μ ε ν ο ς μ ή π ω ς σ υ ν έ β α ι
ν ε ό π ω ς σ τ ο Λ έ ν ι γ κ ρ α ν τ τ ο ν Α π ρ ί λ η τ ο υ 1957, ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ό λ ι ς
ή ρ θ ε γ ι α ε π ί σ κ ε ψ η σ τ η χ ώ ρ α μ α ς σ τ α τ έ λ η τ ο υ Μ ά η τ ο υ 1959, π ρ ι ν
α κ ό μ α τ ο ν κ α λ ω σ ο ρ ί σ ω μ ί λ η σ ε π ρ ώ τ ο ς :
— Π ρ έ π ε ι ν α ξ έ ρ ε τ ε π ω ς ε γ ώ δ ε θ α μ ι λ ή σ ω ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν Τ ί τ ο .
— Ε μ ε ί ς τ ο φ ί λ ο τ ο ν θ ε ω ρ ο ύ μ ε φ ί λ ο κ α ι δ ε ν τ ο υ ε π ι β ά λ λ ο υ μ ε
τ ί π ο τ ε - τ ο υ α π ά ν τ η σ α .
Μ ί λ η σ α ε γ ώ , ε ί π α τ ι ε ί χ α μ ε ν α π ο ύ μ ε , φ υ σ ι κ ά κ α τ ά τ ρ ό π ο φ ι λ ι
κ ό , α υ τ ό ς ό μ ω ς κ α τ ά λ α β ε τ ο υ ς υ π α ι ν ι γ μ ο ύ ς .
Π ά ν τ ω ς ε μ ε ί ς φ ε ρ θ ή κ α μ ε φ ι λ ι κ ά μ ' α υ τ ό ν κ α ι π ρ ο σ π α θ ή σ α μ ε ν α
δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι ό σ ο τ ο δ υ ν α τ ό κ α λ ύ τ ε ρ ε ς ε ν τ υ π ώ σ ε ι ς γ ι α τ η χ ώ ρ α
κ α ι τ ο λ α ό μ α ς . Σ ε κ ά θ ε π ε ρ ί π τ ω σ η σ υ μ π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ν κ α τ ά τ η σ υ ν ή
θ ε ι ά τ ο υ : π ό τ ε σ α ν α σ τ ε ί α , π ό τ ε μ ε β α ρ ύ τ ό ν ο έ χ υ σ ε α υ τ ά π ο υ ε ί χ ε
κ α τ ά ν ο υ ν .
Μ ι λ ο ύ σ α μ ε γ ι α τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά μ α ς π ρ ο β λ ή μ α τ α . Π α ρ ά λ λ η λ α μ ε
τ η ν ε ν η μ έ ρ ω σ η σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α μ έ χ ρ ι τ ό τ ε ε π ι τ ε ύ γ μ α τ α μ ι λ ο ύ σ α κ α ι
γ ι α τ ι ς π ρ ο ο π τ ι κ έ ς μ α ς γ ι α τ ο μ έ λ λ ο ν . Μ ε τ α ξ ύ τ ω ν κ υ ρ ι ό τ ε ρ ω ν κ λ ά
δ ω ν μ ί λ η σ α γ ι α τ α π ε τ ρ έ λ α ι α κ α ι τ ο υ α ν α κ ο ί ν ω σ α π ω ς τ ι ς τ ε λ ε υ
τ α ί ε ς μ έ ρ ε ς ε ί χ ε α ν ο ί ξ ε ι έ ν α κ α ι ν ο ύ ρ γ ι ο π η γ ά δ ι :
— Έ τ σ ι ; - ε ί π ε . Α λ λ ά τ ι π ο ι ό τ η τ α ς ε ί ν α ι ; Ε γ ώ ξ έ ρ ω π ω ς ε σ ε ί ς έ
χ ε τ ε ά σ χ η μ α , β α ρ ι ά π ε τ ρ έ λ α ι α . Έ χ ε τ ε υ π ο λ ο γ ί σ ε ι π ό σ ο θ α σ α ς κ ο
σ τ ί σ ε ι η ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α τ ο υ ς ; Έ π ε ι τ α , π ο ύ θ α τ α π ο υ λ ή σ ε τ ε , π ο ι ο ς έ
χ ε ι α ν ά γ κ η γ ι α τ α π ε τ ρ έ λ α ι ά σ α ς ;
Σ ε σ υ ν έ χ ε ι α μ ί λ η σ α γ ι α τ η ν μ ε τ α λ λ ε υ μ α τ ι κ ή β ι ο μ η χ α ν ί α μ α ς ,
γ ι α τ ι ς π ο λ ύ κ α λ έ ς π ρ ο ο π τ ι κ έ ς τ η ς κ α ι α ν ά φ ε ρ α τ ο σ ι δ ε ρ ο ν ι κ έ λ ι ο ,
τ ο χ ρ ώ μ ι ο , τ ο χ α λ κ ό .
— Α υ τ ά τ α μ ε τ α λ λ ε ύ μ α τ α σ ' ε μ ά ς ε ί ν α ι ά φ θ ο ν α κ α ι ε μ ε ί ς ε ί μ α
σ τ ε τ η ς γ ν ώ μ η ς ό τ ι π ρ έ π ε ι ν α β α δ ί σ ο υ μ ε σ τ ο δ ρ ό μ ο ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α ς
τ ο υ ς σ τ η χ ώ ρ α μ α ς . Κ α ι σ ε σ α ς τ η ν π ε ρ α σ μ έ ν η χ ρ ο ν ι ά κ α ι μ ε ρ ι κ έ ς
φ ο ρ έ ς σ τ ι ς σ υ σ κ έ ψ ε ι ς τ η ς Κ Ο Μ Ε Κ Ο Ν ε κ θ έ σ α μ ε τ η ν α ν ά γ κ η τ η ς α
ν έ γ ε ρ σ η ς τ η ς μ ε τ α λ λ ο υ ρ γ ι κ ή ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς σ τ η ν Α λ β α ν ί α - τ ο υ εί
π α . Μ έ χ ρ ι τ ώ ρ α δ ε ν μ α ς δ ό θ η κ ε θ ε τ ι κ ή α π ά ν τ η σ η , ε μ ε ί ς ό μ ω ς επι
μ έ ν ο υ μ ε .
— Μ ε τ α λ λ ο υ ρ γ ι κ ό ε ρ γ ο σ τ ά σ ι ο ; - με δ ι έ κ ο ψ ε . Σ ύ μ φ ω ν ο ι , το
σ κ ε φ τ ή κ α τ ε ό μ ω ς κ α λ ά ; Υ π ο λ ο γ ί σ α τ ε π ό σ ο θ α σ α ς κ ο σ τ ί σ ε ι έ ν α ς
τ ό ν ο ς λ ε ι ω μ έ ν ο μ έ τ α λ λ ο ; Α ν σ α ς κ ο σ τ ί σ ε ι α κ ρ ι β ά δ ε ν σ α ς σ υ μ φ έ
ρει . Ε π α ν α λ α μ β ά ν ω : μ ι α μ έ ρ α π α ρ α γ ω γ ή ς μ α ς , κ α λ ύ π τ ε ι ό λ ε ς τ ι ς α
ν ά γ κ ε ς σ α ς γ ι α μ ε ρ ι κ ά χ ρ ό ν ι α .
240
Έ τ σ ι α π α ν τ ο ύ σ ε σ ' ό λ α τ α α ι τ ή μ α τ α κ α ι π ρ ο β λ ή μ α τ α μ α ς .
Α φ ο ύ τ έ λ ε ι ω σ α , π ή ρ ε τ ο λ ό γ ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ :
— Η έ κ θ ε σ η τ ο υ σ υ ν τ ρ ό φ ο υ Ε ν β έ ρ — ε ί π ε — μ α ς δ ι α σ α φ ή ν ι σ ε
κ α λ ύ τ ε ρ α τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η σ τ η χ ώ ρ α σ α ς . Ό σ ο ν α φ ο ρ ά ό μ ω ς τ ι ς α
ν ά γ κ ε ς σ α ς , θ έ λ ω ν α σ α ς π ω ό τ ι δ ε ν ή ρ θ α μ ε γ ι α ν α τ ι ς ε ξ ε τ ά σ ο υ μ ε .
Δ ε ν ε ί μ α σ τ ε ε ξ ο υ σ ι ο δ ο τ η μ έ ν ο ι α π ό τ η ν κ υ β έ ρ ν η σ η ν α σ υ ζ η τ ή σ ο υ
μ ε τ έ τ ο ι α ζ η τ ή μ α τ α . Ε μ ε ί ς ή ρ θ α μ ε ν α γ ν ω ρ ι σ τ ο ύ μ ε , ν α α ν τ α λ λ ά ξ ο υ
μ ε α π ό ψ ε ι ς .
Έ π ε ι τ α , σ α ν α σ τ ε ι ε υ ό μ ε ν ο ς , α μ ό λ η σ ε έ ν α α σ τ ε ί ο π ο υ δ ε ν ή τ α ν
α π λ ώ ς α σ τ ε ί ο :
— Ε μ ε ί ς — ε ί π ε — φ ρ ο ν ο ύ μ ε π ω ς ο ι δ ο υ λ ε ι έ ς σ α ς π ά ν ε κ α λ ά . Η
Α λ β α ν ί α π ρ ο ό δ ε υ σ ε κ α ι α ν θ α μ α ς δ ί ν α τ ε έ ν α δ ά ν ε ι ο θ α τ ο δ ε χ ό μ α
σ τ α ν ε υ χ α ρ ί σ τ ω ς .
— Π έ τ ρ ε ς , θ ά λ α σ σ α κ α ι α έ ρ α ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε ά φ θ ο ν α - τ ο υ ε ί π α μ ε .
— Α π ' α υ τ ά έ χ ο υ μ ε π ο λ ύ π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α α π ό σ α ς . Έ χ ε τ ε δ ο λ λ ά -
ρ ι α ; - ρ ώ τ η σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι έ π ε ι τ α ά λ λ α ξ ε τ ο ν τ ό ν ο τ η ς φ ω ν ή ς
τ ο υ :
— Ας τα α φ ή σ ο υ μ ε α υ τ ά - ε ί π ε . Η α λ ή θ ε ι α ε ί ν α ι π ω ς π ρ ο ο δ ε ύ
σ α τ ε , α λ λ ά ε σ ε ί ς δ ε ν ε υ χ α ρ ι σ τ ι έ σ τ ε . Π έ ρ υ σ ι σ α ς δ ώ σ α μ ε π ί σ τ ω σ η ,
τ ώ ρ α ζ η τ ά τ ε ξ α ν ά . Ε μ ε ί ς ό μ ω ς έ χ ο υ μ ε μ ι α λ α ϊ κ ή έ κ φ ρ α σ η : « Ά π λ ω
ν ε τ α π ό δ ι α σ ο υ κ α τ ά τ ο π ά π λ ω μ ά σ ο υ » .
— Α υ τ ή τ η ν έ κ φ ρ α σ η τ η ν έ χ ο υ μ ε κ ι ε μ ε ί ς — τ ο υ ε ί π α — π ο υ τ η ν
γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε κ α ι τ η ν ε φ α ρ μ ό ζ ο υ μ ε α ρ κ ε τ ά κ α λ ά .
— Ν α ι — ε ί π ε — α λ λ ά ε σ ε ί ς ζ η τ ά τ ε ξ α ν ά π ι σ τ ώ σ ε ι ς . Ύ ψ ω σ ε
τ ο υ ς ώ μ ο υ ς , σ ώ π α σ ε γ ι α μ ι α σ τ ι γ μ ή κ α ι ξ α ν ά ρ χ ι σ ε γ ε λ ώ ν τ α ς :
— Ή ε π ε ι δ ή μ α ς δ ώ σ α τ ε έ ν α κ α λ ό γ ε ύ μ α β ρ ή κ α τ ε τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α
ν α μ α ς ζ η τ ή σ ε τ ε ξ α ν ά . Ν α τ ο ξ έ ρ α μ ε θ α φ έ ρ ν α μ ε τ ο γ ε ύ μ α μ α ζ ί μ α ς .
— Ο ι Α λ β α ν ο ί — τ ο υ ε ί π α — έ χ ο υ ν ι δ ι α ί τ ε ρ ο σ έ β α ς γ ι α τ ο φ ί λ ο -
κ α ι ό τ α ν έ χ ο υ ν κ α ι ό τ α ν δ ε ν έ χ ο υ ν , γ ι α τ ο φ ί λ ο γ ί ν ο ν τ α ι θ υ σ ί α . Ό
τ α ν ο φ ί λ ο ς π ά ε ι σ π ί τ ι τ ο υ ς τ ο υ κ ά ν ο υ ν ό λ ε ς τ ι ς τ ι μ έ ς , μ ά λ ι σ τ α δ έ
χ ο ν τ α ι κ α ι κ α ν έ ν α π ρ ά γ μ α π ο υ δ ε ν τ ο χ ω ν ε ύ ο υ ν .
— Α σ τ ε ι ε ύ τ η κ α - ε ί π ε κ α ι γ έ λ α σ ε θ ο ρ υ β ώ δ ι κ α . Ή τ α ν ό μ ω ς μ ά λ
λ ο ν σ α ρ κ α σ μ ό ς ε κ μ έ ρ ο υ ς τ ο υ . Π α ν τ ο ύ ό π ο υ π ή γ ε μ α ς κ ρ ι τ ί κ α ρ ε .
Γ ι α τ α μ ε γ ά λ α α μ π έ λ ι α σ τ ο υ Σ τ ό ι μ α ς ε ί π ε :
— Γ ι α τ ί π ε τ ά τ ε σ τ α χ α μ έ ν α τ α χ ρ ή μ α τ α . Α π ' α υ τ ό τ ο έ δ α φ ο ς
δ ε ν θ α π ά ρ ε τ ε τ ί π ο τ ε .
Ε μ ε ί ς ό μ ω ς , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α α π ό τ ις π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς τ ο υ « ε ι δ ι κ ο ύ τ η ς
γ ε ω ρ γ ί α ς » σ υ ν ε χ ί σ α μ ε τ η δ ο υ λ ε ι ά κ α ι τ ώ ρ α τ α α μ π έ λ ι α τ ο υ Σ τ ό ι εί
ν α ι έ ν α θ ά υ μ α .
Κ ρ ι τ ί κ α ρ ε τ ι ς ε ρ γ α σ ί ε ς γ ι α τ η ν α π ο ξ ή ρ α ν σ η τ ω ν ε λ ώ ν τ ο υ Τ ε ρ -
241
μ π ο ύ φ . Σ τ η ν Α υ λ ώ ν α κ ά λ ε σ ε τ ο ν κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ε ι δ ι κ ό πε
τ ρ ε λ α ί ω ν σ τ η χ ώ ρ α μ α ς κ α ι ε κ ε ί ν ο ς , α ν α μ φ ί β ο λ α « π ρ ο ε τ ο ι μ α σ μ έ
ν ο ς » κ α λ ά α π ό τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή π ρ ε σ β ε ί α σ τ α Τ ί ρ α ν α , π α ρ ο υ σ ί α μ α ς έ
κ α μ ε μ ι α ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ά α π α ι σ ι ό δ ο ξ η έ κ θ ε σ η λ έ γ ο ν τ α ς π ω ς σ τ η ν Α λ β α
ν ί α δ ε ν υ π ά ρ χ ο υ ν π ε τ ρ έ λ α ι α . Ε κ ε ί ό μ ω ς ή ρ θ ε κ α ι μ ι α ο μ ά δ α
α λ β α ν ώ ν ε ι δ ι κ ώ ν τ ω ν π ε τ ρ ε λ α ί ω ν , π ο υ μ ε π ο λ λ ά ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ α κ α ι
σ τ ο ι χ ε ί α α π έ ρ ρ ι ψ α ν τ α λ ε γ ό μ ε ν α τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν . Ο ι ε ι δ ι κ ο ί μ α ς μί
λ η σ α ν λ ε π τ ο μ ε ρ ε ι α κ ά σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο ι σ τ ο ρ ι κ ό τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς π ε
τ ρ ε λ α ί ω ν σ τ η χ ώ ρ α μ α ς , σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο μ ε γ ά λ ο ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν π ο υ έδει
ξ α ν σ τ ο π α ρ ε λ θ ό ν ο ι ξ έ ν ε ς ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς ε τ α ι ρ ε ί ε ς γ ι α τ α α λ β α ν ι
κ ά π ε τ ρ έ λ α ι α , σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α μ ε γ ά λ α κ α ι ε ν θ α ρ ρ υ ν τ ι κ ά α π ο τ ε λ έ σ μ α
τ α - π ο υ ε π ι τ ε ύ χ θ η κ α ν σ τ α 1 5 χ ρ ό ν ι α τ η ς λ α ϊ κ ή ς ε ξ ο υ σ ί α ς . Ε κ
μ έ ρ ο υ ς μ α ς τ ο υ μ ι λ ή σ α μ ε λ ε π τ ο μ ε ρ ε ι α κ ά σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς μ ε γ ά λ ε ς
π ρ ο ο π τ ι κ έ ς π ο υ ε ί χ ε η ε ξ ό ρ υ ξ η π ε τ ρ ε λ α ί ω ν σ τ η ν Α λ β α ν ί α κ α ι α ν α
φ έ ρ α μ ε σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ι ς τ ε λ ε υ τ α ί ε ς α ν α κ α λ ύ ψ ε ι ς σ ' α υ τ ό τ ο
π ε δ ί ο .
— Κ α λ ά , κ α λ ά — ε π α ν έ λ α β ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — τ α π ε τ ρ έ λ α ι α σ α ς
ό μ ω ς ε ί ν α ι β α ρ ι ά , έ χ ο υ ν θ ε ί ο . Κ ά ν ε τ ε υ π ο λ ο γ ι σ μ ο ύ ς ε σ ε ί ς ; θ α τ α ε
π ε ξ ε ρ γ α σ τ ε ί τ ε , α λ λ ά θ α σ α ς κ ο σ τ ί σ ε ι α κ ρ ι β ό τ ε ρ α έ ν α λ ί τ ρ ο β ε ν ζ ί ν α
π α ρ ά έ ν α κ ι λ ό χ α β ι ά ρ ι . Π ρ έ π ε ι ν α π ρ ο σ έ ξ ε τ ε κ α λ ά τ η ν ε μ π ο ρ ι κ ή
π λ ε υ ρ ά . Δ ε ν ε ί ν α ι α π α ρ α ί τ η τ ο ν α έ χ ε τ ε τ ο κ α θ ε τ ί ο ι ί δ ι ο ι . Γ ι α τ ί
τ ο υ ς έ χ ε τ ε τ ο υ ς φ ί λ ο υ ς ; !
Σ τ ο Σ α ρ ά ν τ ι μ α ς σ υ μ β ο ύ λ ε ψ ε ν α φ υ τ έ ψ ο υ μ ε μ ο ν ά χ α π ο ρ τ ο κ α
λ ι έ ς κ α ι λ ε μ ο ν ι έ ς γ ι α τ ι ς ο π ο ί ε ς ε ί χ ε π ο λ ύ α ν ά γ κ η η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ
ν ω σ η .
— Σ τ ά ρ ι σ α ς δ ί ν ο υ μ ε ε μ ε ί ς . Ό σ ο σ τ ά ρ ι χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι σ ε σ α ς ,
σ τ η ν χ ώ ρ α μ α ς τ ο τ ρ ώ ν ε τ α π ο ν τ ί κ ι α - ε ί π ε ε π α ν α λ α μ β ά ν ο ν τ α ς τ η ν
ί δ ι α ε κ ε ί ν η φ ρ ά σ η π ο υ μ α ς ε ί χ ε π ε ι κ α ι τ ο 1957 σ τ η Μ ό σ χ α . Κ α ι
μ α ς έ δ ω σ ε π ο λ λ έ ς « σ υ μ β ο υ λ έ ς » .
— Μ η χ α ρ α μ ί ζ ε τ ε τ ο έ δ α φ ο ς κ α ι τ ο θ α υ μ ά σ ι ο κ λ ί μ α σ α ς μ ε κ α
λ α μ π ό κ ι κ α ι σ τ ά ρ ι . Α υ τ ά δ ε ν σ α ς α π ο κ ο μ ί ζ ο υ ν έ σ ο δ α . Σ τ η χ ώ ρ α
σ α ς ε υ δ ο κ ι μ ε ί η δ ά φ ν η , ξ έ ρ ε τ ε ό μ ω ς τ ι ε ί ν α ι α υ τ ή ; Η δ ά φ ν η ε ί ν α ι
φ λ ω ρ ί . Φ υ τ έ ψ τ ε χ ι λ ι ά δ ε ς ε χ τ ά ρ ι α μ ε δ ά φ ν η κ α ι σ α ς τ η ν α γ ο ρ ά ζ ο υ μ ε
ε μ ε ί ς .
Σ υ ν έ χ ι σ ε μ ε τ α φ ι σ τ ί κ ι α , μ ε τ ο τ σ ά ι , μ ε τ α ε σ π ε ρ ι δ ο ε ι δ ή .
— Α υ τ ά φ υ τ έ ψ τ ε , ε ί π ε . Έ τ σ ι η Α λ β α ν ί α θ α γ ί ν ε ι α ν θ ι σ μ έ ν ο π ε
ρ ι β ό λ ι !
Μ ε ά λ λ α λ ό γ ι α α υ τ ό ς ή θ ε λ ε τ η μ ε τ α τ ρ ο π ή τ η ς Α λ β α ν ί α ς σ ε α
π ο ι κ ί α μ ε μ ι α γ ε ω ρ γ ί α μ ε κ α τ ε ύ θ υ ν σ η φ ρ ο υ τ ο κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι α ς , γ ι α ν α
ε ξ υ π η ρ ε τ ε ί τ η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , ό π ω ς ε ξ υ π η ρ ε -
242
τ ο ύ ν τ ι ς Ε ν ω μ έ ν ε ς Π ο λ ι τ ε ί ε ς τ η ς Α μ ε ρ ι κ ή ς ο ι α π ο ι κ ί ε ς τ ω ν φ υ τ ε ι ώ ν
μ π α ν ά ν α ς κ α ι φ ρ ο ύ τ ω ν σ τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ η ς Λ α τ ι ν ι κ ή ς Α μ ε ρ ι κ ή ς .
Ε μ ε ί ς ό μ ω ς δ ε ν θ α ε π ι τ ρ έ π α μ ε κ α ι δ ε ν ε π ι τ ρ έ ψ α μ ε π ο τ έ α υ τ ή τ η ν
α υ τ ο κ τ ο ν ί α π ο υ μ α ς σ υ μ β ο ύ λ ε υ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ο π ο ί ο ς κ α ι τ ι ς
α ρ χ α ι ο λ ο γ ι κ έ ς μ α ς ε ρ γ α σ ί ε ς , τ ι ς κ ρ ι τ ί κ α ρ ε σ α ν « ν ε κ ρ ά π ρ ά γ μ α τ α » .
Ό τ α ν ε π ι σ κ έ φ τ η κ ε τ ο Β ο υ θ ρ ω τ ό μ α ς ε ί π ε :
— Κ α ι γ ι α τ ί ξ ο δ ε ύ ε τ ε ό λ ε ς α υ τ έ ς τ ι ς δ υ ν ά μ ε ι ς κ α ι κ ο ν δ ύ λ ι α σ ε
τ έ τ ο ι α ν ε κ ρ ά π ρ ά γ μ α τ α ! Α φ ή σ τ ε τ ο υ ς Έ λ λ η ν ε ς κ α ι τ ο υ ς Ρ ω μ α ί ο υ ς
σ τ η ν α ρ χ α ι ό τ η τ ά τ ο υ ς !
— Ε κ τ ό ς α π ό τ η ν ε λ λ η ν ι κ ή κ α ι ρ ω μ α ϊ κ ή κ ο υ λ τ ο ύ ρ α — τ ο υ εί
π α — εί'χε α ν α π τ υ χ θ ε ί σ ' α υ τ έ ς τ ι ς π ε ρ ι ο χ έ ς κ α ι ά ν θ ι ζ ε μ ι α ά λ λ η α ρ
χ α ί α κ ο υ λ τ ο ύ ρ α , η ι λ λ υ ρ ι κ ή κ ο υ λ τ ο ύ ρ α . Ο ι Α λ β α ν ο ί έ χ ο υ ν τ η ν
π ρ ο έ λ ε υ σ η τ ο υ ς α π ό τ ο ν ι λ λ υ ρ ι κ ό κ ο ρ μ ό κ α ι ο ι α ρ χ α ι ο λ ο γ ι κ έ ς μ α ς
μ ε λ έ τ ε ς ε π ι β ε β α ι ώ ν ο υ ν κ α ι δ ι α σ α φ η ν ί ζ ο υ ν τ η μ α κ ρ α ί ω ν η ι σ τ ο ρ ί α
μ α ς , τ η ν α ρ χ α ί α κ α ι π λ ο ύ σ ι α κ ο υ λ τ ο ύ ρ α ε ν ό ς γ ε ν ν α ί ο υ , ε ρ γ α τ ι κ ο ύ
κ α ι α κ α τ ά β λ η τ ο υ λ α ο ύ .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ό μ ω ς ή τ α ν α μ α θ ή ς σ ' α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς τ ο μ ε ί ς . Έ
β λ ε π ε μ ό ν ο τ ο « ό φ ε λ ο ς » :
— Κ α ι σ ε τ ι θ α σ α ς χ ρ η σ ι μ ε ύ σ ο υ ν α υ τ ά ; Α ν ε β ά ζ ο υ ν τ η ν ε υ η μ ε
ρ ί α τ ο υ λ α ο ύ ; - μ ε ρ ώ τ η σ ε . Κ α ι φ ώ ν α ξ ε τ ο Μ α λ ι ν ό φ σ κ ι , τ ό τ ε υ π ο υ ρ
γ ό Ά μ υ ν α ς , π ο υ τ ο ν κ ρ α τ ο ύ σ ε π α ν τ ο ύ κ ο ν τ ά τ ο υ :
— Κ ο ί τ α ξ ε — τ ο υ ς ά κ ο υ σ α π ο υ ψ ι θ ύ ρ ι ζ α ν — τ ι θ α ύ μ α ε ί ν α ι ε δ ώ !
Μ π ο ρ ε ί ν α ο ι κ ο δ ο μ η θ ε ί μ ι α ι δ ε ώ δ η ς β ά σ η γ ι α τ α υ π ο β ρ ύ χ ι ά μ α ς .
Ν α α ν α σ κ α φ ο ύ ν κ α ι ν α π ε τ α χ τ ο ύ ν σ τ η θ ά λ α σ σ α α υ τ έ ς ο ι α ρ χ α ι ό τ η
τες ( ε ί χ α ν τ ο λ ό γ ο γ ι α τ α α ρ χ α ι ο λ ο γ ι κ ά α ν τ ι κ ε ί μ ε ν α τ ο υ Β ο υ θ ρ ω -
τ ο ύ ) , ν α τ ρ υ π ή σ ο υ μ ε α υ τ ό τ ο β ο υ ν ό κ α ι ν α β γ ο ύ μ ε α π ό τ η ν ά λ λ η με
ρ ι ά - κ α ι έ δ ε ι ξ α ν μ ε τ ο χ έ ρ ι τ α Ξ α μ ί λ ι α . Θ α έ χ ο υ μ ε σ τ ο χ έ ρ ι μ α ς τ η ν
π ι ο ι δ ε ώ δ η κ α ι π ι ο α σ φ α λ ή β ά σ η σ τ η Μ ε σ ό γ ε ι ο . Α π ' εδώ μ π ο ρ ο ύ μ ε
ν α π α ρ α λ ύ σ ο υ μ ε κ α ι ν α χ τ υ π ή σ ο υ μ ε κ α θ ε τ ί .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό μ ι α ή δ υ ο μ έ ρ ε ς θ α ε π α ν α λ ά β α ι ν ε τ ο ί δ ι ο π ρ ά γ μ α
σ τ η ν Α υ λ ώ ν α . Ε ί χ α μ ε β γ ε ι σ τ η β ε ρ ά ν τ α τ η ς έ π α υ λ η ς σ τ ο Κ ρ υ ο ν έ ρ ι .
— Θ α υ μ ά σ ι α , θ α υ μ ά σ ι α - α ν α φ ώ ν η σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι σ τ ρ ά
φ η κ ε π ρ ο ς τ ο Μ α λ ι ν ό φ σ κ ι . Ν ό μ ι σ α π ω ς ε ί χ ε τ ο λ ό γ ο γ ι α τ ο π ρ α γ
μ α τ ι κ ά μ α γ ε υ τ ι κ ό τ ο π ί ο τ η ς Ρ ι β ι έ ρ α ς μ α ς . Α λ λ ά η γ ν ώ μ η τ ο υ ς β ο
σ κ ο ύ σ ε α λ λ ο ύ :
— Τ ι α σ φ α λ ή ς κ ό λ π ο ς σ τ ο υ ς π ρ ό π ο δ ε ς α υ τ ώ ν τ ω ν β ο υ ν ώ ν ! - εί
π α ν . Α π ' ε δ ώ μ ' έ ν α ι σ χ υ ρ ό σ τ ό λ ο ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε σ τ ο χ έ ρ ι μ α ς ό λ η
τ η Μ ε σ ό γ ε ι ο , α π ό τ ο Β ό σ π ο ρ ο κ α ι μ έ χ ρ ι τ ο Γ ι β ρ α λ τ ά ρ ! Μ π ο ρ ο ύ μ ε
ν α κ ά ν ο υ μ ε ζ ά φ τ ι ο π ο ι ο ν δ ή π ο τ ε .
Α ν α τ ρ ί χ ι α σ α ό τ α ν τ ο υ ς ά κ ο υ σ α ν α μ ι λ ά ν ε έ τ σ ι σ α ν κ ύ ρ ι ο ι τ ω ν
243
θ α λ α σ σ ώ ν , τ ω ν χ ω ρ ώ ν κ α ι τ ω ν λ α ώ ν . Ό χ ι , Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ,
ε ί π α μ έ σ α μ ο υ , π ο τ έ δ ε θ α ε π ι τ ρ έ ψ ο υ μ ε ν α ξ ε κ ι ν ή σ ε ι α π ό τ ο έ δ α φ ο ς
μ α ς η σ κ λ α β ι ά κ α ι α ι μ α τ ο χ υ σ ί α ε ν ά ν τ ι α σ τ ι ς ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς κ α ι λ α
ο ύ ς . Π ο τ έ δ ε θ α έ χ ε ι ς δ ι κ ά σ ο υ γ ι ' α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς σ κ ο τ ε ι ν ο ύ ς σ κ ο π ο ύ ς
ο ύ τ ε τ ο Β ο υ θ ρ ω τ ό , ο ύ τ ε τ η ν Α υ λ ώ ν α , ο ύ τ ε σ π ι θ α μ ή τ ο υ α λ β α ν ι κ ο ύ
ε δ ά φ ο υ ς .
Η ε ι κ ο ν ι κ ή « ε ι ρ ή ν η » κ λ ο ν ί ζ ο ν τ α ν σ υ θ έ μ ε λ α ό λ ο κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε
ρ ο . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε τ ο υ ς ο π α δ ο ύ ς τ ο υ έ β λ ε π α ν ό λ ο κ α ι π ι ο ξ ε κ ά
θ α ρ α τ η ν α ν τ ί σ τ α σ ή μ α ς κ α ι π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν ν α μ α ς λ υ γ ί σ ο υ ν κ ά ν ο
ν τ ά ς μ α ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς π ι έ σ ε ι ς , ε ν ο ρ χ η σ τ ρ ώ ν ο ν τ α ς σ ε σ ο υ ρ ν τ ί ν α τ η
δ υ σ φ ή μ ι σ η ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν η γ ε σ ί α μ α ς μ έ σ ω τ ω ν ε ι δ ι κ ώ ν τ ο υ ς π ο υ ε ρ
γ ά ζ ο ν τ α ν σ ' ε μ ά ς σ ' ό λ ο υ ς τ ο υ ς τ ο μ ε ί ς , ό π ω ς σ τ α π ε τ ρ έ λ α ι α , σ τ ι ς
ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς , ό π ο υ ε μ ε ί ς δ ε ν ε ί χ α μ ε α ρ κ ε τ ή π ε ί ρ α δ ο υ
λ ε ι ά ς , σ τ ο σ τ ρ α τ ό , ό π ο υ ε ί χ α μ ε σ υ μ β ο ύ λ ο υ ς κ . λ π . Η σ ο β ι ε τ ι κ ή π ρ ε
σ β ε ί α , μ ε τ ο υ ς α ν α ρ ί θ μ η τ ο υ ς « σ υ μ β ο ύ λ ο υ ς » π ο υ ε ί χ ε κ α ι π ο υ ή τ α ν
δ ι π λ ω μ ά τ ε ς κ α τ ' ό ν ο μ α , γ ι α τ ί σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ή τ α ν α ξ ι ω μ α
τ ι κ ο ί τ η ς α σ φ ά λ ε ι α ς , σ υ ν δ έ ο ν τ α ν μ ' ό λ ο υ ς α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς « ε ι δ ι κ ο ύ ς »
κ α ι τ ο υ ς έ δ ι ν ε τ ι ς α ν α γ κ α ί ε ς ο δ η γ ί ε ς . Η π ρ ώ τ η δ ο υ λ ε ι ά π ο υ α υ τ ο ί έ
κ α μ α ν ή τ α ν ο ι ο δ η γ ί ε ς π ο υ έ δ ο σ α ν σ τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς ε ι δ ι κ ο ύ ς τ η ς
ο ι κ ο ν ο μ ί α ς ν α χ α λ α ρ ώ σ ο υ ν τ η δ ο υ λ ε ι ά τ ο υ ς σ τ η ν Α λ β α ν ί α . Ο ι ε ι δ ι
κ ο ί α υ τ ο ί , π ο ι ο ς π ο λ ύ κ α ι π ο ι ο ς λ ί γ ο , ά ρ χ ι σ α ν ν α ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν τ α ι
π ι ο π ο λ ύ ν α α γ ο ρ ά ζ ο υ ν υ φ ά σ μ α τ α γ ι α κ ο σ τ ο ύ μ ι α κ α ι ά λ λ α ε ί δ η , π ο υ
τ α έ σ τ ε λ ν α ν σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι τ α π ο υ λ ο ύ σ α ν σ τ η μ α ύ ρ η
α γ ο ρ ά , π α ρ ά ν α δ ο υ λ ε ύ ο υ ν μ ε τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς μ α ς .
Τ ο υ ς ε ι δ ι κ ο ύ ς π ο υ σ υ ν έ χ ι ζ α ν ν α ε ί ν α ι ε ι λ ι κ ρ ι ν ε ί ς μ ' ε μ ά ς , η π ρ ε
σ β ε ί α τ ο υ ς α π ο μ ά κ ρ υ ν ε τ ο ν έ ν α μ ε τ ά τ ο ν ά λ λ ο μ ε γ ε λ ο ί ε ς α φ ο ρ μ έ ς
κ α ι π α ρ ά τ η θ έ λ η σ ή τ ο υ ς . Ο ι ε ι δ ι κ ο ί α υ τ ο ί ό τ α ν χ ω ρ ί ζ ο ν τ α ν μ ε τ ο υ ς
σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς μ α ς έ κ φ ρ α ζ α ν τ η δ υ σ α ρ έ σ κ ε ι ά τ ο υ ς . Α υ τ ο ί π ο υ έ μ ε ν α ν
σ τ η ν Α λ β α ν ί α , φ υ σ ι κ ά ε ί χ α ν π ά ρ ε ι δ ι α τ α γ ή ν α σ α μ π ο τ ά ρ ο υ ν τ α
ν ε υ ρ α λ γ ι κ ά κ α ι τ α κ υ ρ ι ό τ ε ρ α σ η μ ε ί α τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ί α ς μ α ς , ι δ ι α ί τ ε ρ α
τ η β ι ο μ η χ α ν ί α π ε τ ρ ε λ α ί ω ν κ α ι τ η γ ε ω λ ο γ ί α . Ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί «ειδι
κ ο ί » π ε τ ρ ε λ α ί ω ν ό π ω ς α π ο δ ε ί χ τ η κ ε α ρ γ ό τ ε ρ α , ε ί χ α ν σ τ ρ α τ ο λ ο γ ή
σ ε ι κ α ι μ ε ρ ι κ ο ύ ς π ρ ά χ τ ο ρ ε ς α π ό τ ι ς γ ρ α μ μ έ ς τ ω ν γ ε ω λ ό γ ω ν μ α ς κ α ι ,
ό π ω ς ο μ ο λ ό γ η σ α ν α υ τ ο ί ο ι π ρ ά χ τ ο ρ ε ς , τ ο υ ς ε ί χ α ν α ν α θ έ σ ε ι τ η ν α
π ο σ τ ο λ ή ν α μ η δ ί ν ο υ ν σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ η ν Κ υ β έ ρ ν η σ ή μ α ς α κ ρ ι β ή
σ τ ο ι χ ε ί α α π ό τ ι ς α ν α κ α λ ύ ψ ε ι ς π ο υ έ κ α ν α ν , ν α α π ο κ ρ ύ β ο υ ν τ α α π ο
τ ε λ έ σ μ α τ α α υ τ ώ ν τ ω ν α ν α κ α λ ύ ψ ε ω ν , ν α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ ν ό λ ο υ ς τ ο υ ς
τ ρ ό π ο υ ς σ α μ π ο τ α ρ ί σ μ α τ ο ς γ ι α ν α δ ό σ ο υ ν ε σ φ α λ μ έ ν α σ τ ο ι χ ε ί α γ ε ω
τ ρ ή σ ε ω ν , ν α π α ρ α β ι ά ζ ο υ ν κ ά θ ε τ ε χ ν ι κ ή έ ρ ε υ ν α ς κ α ι ε ξ ό ρ υ ξ η ς γ ι α
244
ν α ξ ο δ ε ύ ο ν τ α ι σ τ α χ α μ έ ν α ε κ α τ ο ν τ ά δ ε ς ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α λ ε κ κ . λ π . Ο ι
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς μ ά θ α ι ν α ν σ τ ο υ ς π ρ ά χ τ ο ρ ε ς π ο υ
σ τ ρ α τ ο λ ο γ ο ύ σ α ν σ τ η χ ώ ρ α μ α ς τ ο υ ς δ ι ά φ ο ρ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς σ α μ π ο τ α -
ρ ί σ μ α τ ο ς . Κ α ι ο ι π ρ ά χ τ ο ρ ε ς ε φ ά ρ μ ο σ α ν τ ι ς π α ρ α γ γ ε λ ί ε ς τ ω ν π α
τ ρ ώ ν ω ν τ ο υ ς . Α υ τ ο ί ο ι « ε ι δ ι κ ο ί » τ ω ν π ε τ ρ ε λ α ί ω ν κ α ι « γ ε ω λ ό γ ο ι » έ
κ α ν α ν δ ύ ο ε κ θ έ σ ε ι ς : μ ι α σ ω σ τ ή μ ε α κ ρ ι β ή κ α ι θ ε τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α τ ω ν
δ ι α φ ό ρ ω ν α ν α κ α λ ύ ψ ε ω ν μ ε τ α λ λ ε υ μ ά τ ω ν κ α ι μ ι α π λ α σ τ ή , ό π ο υ α ν α
φ έ ρ ο ν τ α ν π ω ς τ ά χ α ο ι έ ρ ε υ ν ε ς ε ί χ α ν δ ό σ ε ι α ρ ν η τ ι κ ά α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α ,
σ υ ν ε π ώ ς δ ε β ρ έ θ η κ α ν τ α α ν α ζ η τ ο ύ μ ε ν α μ ε τ α λ λ ε ύ μ α τ α . Η π ρ ώ τ η έκ
θ ε σ η π ή γ α ι ν ε σ τ η Μ ό σ χ α κ α ι σ τ ο Λ έ ν ι ν γ κ ρ α ν τ μ έ σ ω τ η ς φ ω λ ι ά ς
τ η ς Κ Α - Γ Κ Ε - Μ Π Ε , π ο υ λ έ γ ο ν τ α ν σ ο β ι ε τ ι κ ή π ρ ε σ β ε ί α σ τ α Τ ί ρ α
ν α , κ α ι η δ ε ύ τ ε ρ η έ κ θ ε σ η σ τ έ λ ν ο ν τ α ν σ τ ο Υ π ο υ ρ γ ε ί ο μ α ς Β ι ο μ η χ α
ν ί α ς κ α ι Ο ρ υ χ ε ί ω ν . Ό λ η α υ τ ή η π ρ ο σ τ υ χ ι ά α ν α κ α λ ύ φ τ η κ ε κ α ι ε π ι
β ε β α ι ώ θ η κ ε ό τ α ν ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ξ ε κ ο υ μ π ί σ τ η κ α ν α π ό τ η χ ώ ρ α μ α ς .
Ό ν τ α ς β έ β α ι η γ ι α τ ο σ α μ π ο τ ά ρ ι σ μ α , η Κ ε ν τ ρ ι κ ή μ α ς Ε π ι τ ρ ο π ή έ -
δ ο σ ε δ ι α τ α γ ή ν α μ ε λ ε τ η θ ο ύ ν ο ι ε κ θ έ σ ε ι ς , ν α μ ε τ α β ο ύ ν γ ε ω λ ο γ ι κ ά
μ α ς κ λ ι μ ά κ ι α σ ' ό λ α ε κ ε ί ν α τ α μ έ ρ η ό π ο υ ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί σ α μ π ο τ α ρ ι -
σ τ έ ς τ α ε ί χ α ν θ ε ω ρ ή σ ε ι α ρ ν η τ ι κ ά κ α ι ν α α ρ χ ί σ ο υ ν τ ι ς έ ρ ε υ ν ε ς . Έ
τ σ ι έ γ ι ν ε . Α κ ρ ι β ώ ς σ ' ε κ ε ί ν α τ α μ έ ρ η π ο υ α υ τ ο ί ε ί χ α ν δ η λ ώ σ ε ι π ω ς
« δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι τ ί π ο τ ε » , ε μ ε ί ς β ρ ή κ α μ ε π ε τ ρ έ λ α ι ο , χ ρ ώ μ ι ο , χ α λ κ ό , σι-
δ ε ρ ο ν ι κ έ λ ι ο , γ α ι ά ν θ ρ α κ ε ς κ . λ π .
Α υ τ ή ή τ α ν μ ι α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή π ί ε σ η π ο υ μ α ς γ ί ν ο ν τ α ν γ ι α ν α μ α ς α
ν α γ κ ά σ ο υ ν ν α υ π ο κ ύ ψ ο υ μ ε σ τ ι ς α π ό ψ ε ι ς τ ο υ ς . Ό μ ω ς έ σ π α σ α ν τ α
μ ο ύ τ ρ α τ ο υ ς . Η α ν τ ί σ τ α σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς α ύ ξ α ι ν ε , α λ λ ά χ ω ρ ί ς
ν α κ ό ψ ε ι α κ ό μ α τ ι ς γ έ φ υ ρ ε ς . Κ α ι ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς ε ρ γ ά
ζ ο ν τ α ν ε π ί σ η ς μ ε π ε ρ ί σ κ ε ψ η γ ι α ν α μ η κ ό ψ ο υ ν τ ι ς γ έ φ υ ρ ε ς μ ' ε μ ά ς .
Ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς έ ρ χ ο ν τ α ν σ υ χ ν ά ν α μ α ς σ φ υ γ μ ο μ ε τ ρ ή σ ε ι
γ ι α κ α ν έ ν α δ ι ε θ ν έ ς π ρ ό β λ η μ α , γ ι α τ ο ο π ο ί ο ε γ ώ τ ο υ έ λ ε γ α τ η γ ν ώ μ η
μ ο υ χ ω ρ ί ς γ ά ν τ ι , ή έ ρ χ ο ν τ α ν γ ι α ν α π λ η ρ ο φ ο ρ η θ ε ί κ ά τ ι α π ό μ έ σ α κ ι
ε γ ώ τ ο ν χ ό ρ τ α ι ν α μ ε ε ι δ ή σ ε ι ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο ν κ α ι ρ ό , τ ι ς σ π ο ρ έ ς , τ ο
θ έ ρ ο κ α ι μ ε κ α μ ι ά γ ε ν ι κ ή κ ο μ μ α τ ι κ ή α π ό φ α σ η γ ι α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά κ α ι
π ο λ ι τ ι σ τ ι κ ά ζ η τ ή μ α τ α .
Τ έ τ ο ι ο ι ή τ α ν ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί π ρ ε σ β ε υ τ έ ς ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν ά ν ο δ ο
τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο θ ρ ό ν ο . Ν ό μ ι ζ α ν π ω ς ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε τ υ φ λ ο ί .
Σ τ ι ς ε ρ ω τ ή σ ε ι ς μ α ς δ ε ν έ δ ι ν α ν π ο τ έ κ α μ ι ά γ ν ώ μ η . Η σ τ ά σ η τ ο υ ς σ '
α υ τ έ ς τ ι ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς ή τ α ν : « Θ α σ ε ε ι δ ο π ο ι ή σ ω , ή θ α ρ ω τ ή σ ω τ η
Μ ό σ χ α » . Τ ο κ α θ ή κ ο ν τ ο υ ς ή τ α ν α υ τ ό τ ο υ π λ η ρ ο φ ο ρ ι ο δ ό τ η . Σ π ά ν ι α
κ α τ α λ ά β α ι ν α ν τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς κ α ι τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς
μ α ς .
245
Ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς Κ ρ ί λ ο φ , π ο υ ή ρ θ ε σ τ η ν Α λ β α ν ί α π ρ ι ν
α π ό τ ο ν Ι β ά ν ο φ , ε π ι σ κ έ φ τ η κ ε μ ε ρ ι κ έ ς ε π α ρ χ ί ε ς τ η ς Ν ό τ ι α ς Α λ β α
ν ί α ς . Ό τ α ν ε π έ σ τ ρ ε ψ ε μ ο υ έ κ α μ ε μ ι α ε π ί σ κ ε ψ η :
— Έ μ ε ι ν ε ς ε υ χ α ρ ι σ τ η μ έ ν ο ς α π ' ό σ α ε ί δ ε ς ; - τ ο ν ρ ώ τ η σ α .
Α υ τ ό ς δ ε ν ε ί π ε τ ί π ο τ ε τ ο σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ο , γ ι α τ ί ε ί χ ε π ά ε ι ε κ ε ί ν α
ιδε ί ε κ ε ί ν α τ α π ρ ά γ μ α τ α π ο υ ή τ α ν ε π ι κ ί ν δ υ ν ο ν α μ ο υ τ α ε κ θ έ σ ε ι .
Μ ο υ ε ί π ε μ ό ν ο κ ά τ ι . . . . « κ ο λ ο σ σ ι α ί ο » .
— Π α ρ α τ ή ρ η σ α π ω ς ε σ ε ί ς έ χ ε τ ε π ο λ λ ά σ κ υ λ ι ά σ τ α χ ω ρ ι ά κ α ι
σ τ ι ς π ό λ ε ι ς κ α ι υ π ο λ ό γ ι σ α π ω ς σ τ η ν Α λ β α ν ί α μ π ο ρ ε ί ν α υ π ά ρ χ ο υ ν
τ ό σ α σ κ υ λ ι ά , π ο υ π ρ έ π ε ι ν α φ ά ν ε τ ό σ ο ψ ω μ ί . . . , κ α ι τ ο ψ ω μ ί α υ τ ό α ν
τ ο υ π ο λ ο γ ί σ ε ι ς σ ε σ ι τ η ρ ά , κ ά ν ε ι τ ό σ ε ς κ α ι τ ό σ ε ς χ ι λ ι ά δ ε ς κ ο υ ϊ ν τ ά -
λ ι α .
— Έ λ α — ε ί π α μ έ σ α μ ο υ — τ ι π ρ ε σ β ε υ τ ή μ α ς έ σ τ ε ι λ α ν ! Κ α ι τ ο υ
ε ί π α :
— Μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι α λ ή θ ε ι α , ό μ ω ς κ ο υ ρ ε ί α κ α ι ε σ τ ι α τ ό ρ ι α γ ι α
σ κ υ λ ι ά , ό π ω ς σ τ ο Π α ρ ί σ ι , δ ε ν υ π ά ρ χ ο υ ν σ ' ε μ ά ς . Α λ λ ά τ ι μ έ τ ρ α
μ α ς σ υ μ β ο υ λ ε ύ ε τ ε , σ ύ ν τ ρ ο φ ε π ρ ε σ β ε υ τ ή ;
— Να τα σ κ ο τ ώ σ ε τ ε ! - ε ί π ε .
— Θ α δ ι α μ α ρ τ υ ρ η θ ε ί ο « σ ύ λ λ ο γ ο ς π ρ ο σ τ α σ ί α ς τ ω ν ζ ώ ω ν » , γ ι α
τ ί α ρ κ ε τ ά μ α ς κ α τ η γ ο ρ ο ύ ν γ ι α τ ο σ κ ό τ ω μ α τ ω ν π ρ ο δ ο τ ώ ν κ α ι τ ω ν
π ρ α χ τ ό ρ ω ν τ η ς α ν τ ί δ ρ α σ η ς - τ ο υ ε ί π α .
Ο ί δ ι ο ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς μ ο υ ε ί π ε κ ά π ο τ ε ν α μ η μ ι λ ή σ ω σ κ λ η ρ ά κ α τ ά
τ ο υ Τ ί τ ο σ ε μ ι α σ υ ν ε δ ρ ί α σ η τ η ς Λ α ϊ κ ή ς Β ο υ λ ή ς . Ε γ ώ τ ο υ α π ά ν τ η
σ α :
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε π ρ ε σ β ε υ τ ή , ε γ ώ δ ε ν π α ί ρ ν ω δ ι α τ α γ έ ς α π ό κ α ν έ ν α ν
ά λ λ ο , π α ρ ά μ ό ν ο α π ό τ ο Κ ό μ μ α μ ο υ .
— Α υ τ ό τ ο έ χ ο υ μ ε ξ ε κ ά θ α ρ ο - α ν ό μ ω ς ε π ι τ ε θ ε ί τ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν
Τ ί τ ο ε γ ώ δ ε θ α π α ρ ε υ ρ ε θ ώ σ τ η σ υ ν ε δ ρ ί α σ η τ η ς Β ο υ λ ή ς - δ ι α μ α ρ τ υ
ρ ή θ η κ ε ε κ ε ί ν ο ς .
— Ο Τ ί τ ο θ α ξ ε σ κ ε π α σ τ ε ί α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο α π ' ό σ α έ γ ρ α ψ α
ε γ ώ , — τ ο υ ε ί π α — κ α ι η σ ύ ν ο δ ο ς τ η ς Λ α ϊ κ ή ς Β ο υ λ ή ς θ α π ρ α γ μ α τ ο
π ο ι η θ ε ί κ α ι α ν ε σ ε ί ς δ ε ν έ ρ θ ε τ ε .
Κ α ι ο « π ε ρ ί φ η μ ο ς » σ ο β ι ε τ ι κ ό ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς ή ρ θ ε σ τ η Β ο υ λ ή ,
χ ώ θ η κ ε σ ε μ ι α γ ω ν ι ά τ ο υ θ ε ω ρ ε ί ο υ , π ί σ ω α π ό τ ις π λ ά τ ε ς τ ω ν ά λ λ ω ν
π ρ ε σ β ε υ τ ώ ν ό π ο υ δ ε ν ή τ α ν η θ έ σ η τ ο υ .
Ή τ α ν ξ ε κ ά θ α ρ ο π ω ς η α π ε ι λ η τ ι κ ή α υ τ ή χ ε ι ρ ο ν ο μ ί α τ ο υ π ρ ε
σ β ε υ τ ή π ο υ έ φ α γ ε έ ν α χ α σ τ ο ύ κ ι α π ό μ α ς , έ ρ χ ο ν τ α ν α π ό τ η Μ ό σ χ α .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό λ ί γ ο χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η μ α ο « σ ύ μ β ο υ λ ο ς » γ ι α τ η ν ε
ξ ό ν τ ω σ η τ ω ν σ κ ύ λ ω ν σ τ η ν Α λ β α ν ί α α π ο σ ύ ρ θ η κ ε α π ό τ α Τ ί ρ α ν α
246
κ α ι έ γ ι ν ε δ ι ε υ θ υ ν τ ή ς σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ
Κ ό μ μ α τ ο ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ !
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι η σ υ μ μ ο ρ ί α τ ο υ κ ά θ ε μ έ ρ α κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο
α ύ ξ α ι ν α ν τ ι ς π ι έ σ ε ι ς τ ο υ ς ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς σ τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή κ α τ ε ύ θ υ ν
σ η . Ό χ ι μ ό ν ο δ ε ν μ α ς έ δ ι ν α ν ό λ ε ς τ ι ς β ο ή θ ε ι ε ς π ο υ ζ η τ ό υ σ α μ ε , α λ
λ ά κ α ι α υ τ έ ς π ο υ μ α ς έ δ ι ν α ν , ή τ α ν ο λ ό τ ε λ α α ν ε π α ρ κ ε ί ς . Τ α α ν τ α λ -
λ α χ τ ι κ ά τ ω ν τ ρ α χ τ έ ρ μ α ς τ α έ σ τ ε λ ν α ν σ ε μ ε ρ ι κ ά κ ι β ώ τ ι α α ε ρ ο π ο ρ ι
κ ώ ς . Έ τ σ ι ή θ ε λ α ν ν α μ α ς γ ο ν α τ ί σ ο υ ν α λ λ ά σ τ α χ α μ έ ν α , γ ι α τ ί δ ε ν
ε ί χ α ν ε π ι τ υ χ ί α . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ γ ι α ν α μ α ς π ι έ σ ε ι ν α δ ε χ τ ο ύ μ ε τ ο υ ς
ό ρ ο υ ς τ ο υ , κ ά π ο τ ε ( ε ν ώ μ ι λ ο ύ σ α μ ε γ ι α τ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά μ α ς π ρ ο β λ ή
μ α τ α ) μ α ς ε ί π ε : « Ε μ ε ί ς , σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ ο υ ς Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο υ ς ε ί χ α
μ ε σ α ν α ρ χ ή ν α δ ί ν ο υ μ ε σ ' α υ τ ο ύ ς π ά ν τ α τ α μ ι σ ά α π ' ό σ α ζ η τ ο ύ
σ α ν . Ό τ α ν φ έ ρ ν ο ν τ α ι κ α λ ά , ε μ ε ί ς δ ε ι χ ν ό μ α σ τ ε π ι ο γ ε ν ν α ι ό δ ω ρ ο ι .
Έ τ σ ι ε ν ε ρ γ ο ύ μ ε μ ε ό λ ο υ ς ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ σ υ μ π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ι ά σ χ η μ α
μ ' ε μ ά ς » . Ο υ π α ι ν ι γ μ ό ς ή τ α ν ξ ε κ ά θ α ρ ο ς , μ α ς έ κ α ν α ν α ν ο ι χ τ ά π ί ε σ η .
Φ α γ ω θ ή κ α μ ε τ ό σ ο π ο λ ύ τ ό τ ε , π ο υ π α ρ ' ο λ ί γ ο ν α δ ι α κ ό ψ ο υ μ ε τ ι ς
σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς .
Π α ν τ ο ύ σ τ η χ ώ ρ α ά ρ χ ι σ α ν ν α γ ί ν ο ν τ α ι κ α θ η μ ε ρ ι ν ά π ο λ λ έ ς π ρ ο
κ λ ή σ ε ι ς σ τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς μ α ς α π ό μ έ ρ ο υ ς τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν . Μ ι α φ ο
ρ ά , έ ν α ά τ ο μ ο , έ κ α μ ε τ α π α ρ ά π ο ν ά τ ο υ σ τ ο ν π ρ ο ϊ σ τ ά μ ε ν ο τ ο υ γ ρ α
φ ε ί ο υ τ ο υ π ω ς έ ν α ς σ ο β ι ε τ ι κ ό ς « ε ι δ ι κ ό ς » τ ο υ π ρ ό τ ε ι ν ε ν α τ ο ν σ τ ρ α
τ ο λ ο γ ή σ ε ι σ α ν π ρ ά χ τ ο ρ α . Ο σ ύ ν τ ρ ο φ ό ς μ α ς α ρ ν ή θ η κ ε μ ε α γ α ν ά
χ τ η σ η . Τ ο Υ π ο υ ρ γ ε ί ο μ α ς τ ω ν Ε ξ ω τ ε ρ ι κ ώ ν δ ι α μ α ρ τ υ ρ ή θ η κ ε σ τ η
σ ο β ι ε τ ι κ ή π ρ ε σ β ε ί α σ χ ε τ ι κ ά μ ' α υ τ ό . Φ υ σ ι κ ά η π ρ ε σ β ε ί α α ρ ν ή θ η κ ε
π ω ς υ π ή ρ χ α ν τ έ τ ο ι ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι α ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς ε ι δ ι
κ ο ύ ς , ύ σ τ ε ρ α ό μ ω ς α π ό μ ε ρ ι κ έ ς β δ ο μ ά δ ε ς α π ο μ ά κ ρ υ ν ε τ ο ν π ρ ά χ τ ο
ρ α τ η ς π ο υ κ ά η κ ε . Ή τ α ν η π ρ ώ τ η φ ο ρ ά π ο υ μ α ς γ ί ν ο ν τ α ν μ ι α τέ
τ ο ι α κ α τ α γ γ ε λ ί α , γ ι ' α υ τ ό τ ο Κ ό μ μ α κ α ι η Κ υ β έ ρ ν η σ η σ υ ν έ σ τ η σ α ν
ε π α γ ρ ύ π ν η σ η , σ ύ ν ε σ η κ α ι μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η ψ υ χ ρ α ι μ ί α . Φ α ί ν ο ν τ α ν ξ ε κ ά
θ α ρ α π ω ς μ ε τ ο π έ ρ α σ μ α τ ο υ χ ρ ό ν ο υ , η κ α τ ά σ τ α σ η ο ξ ύ ν ο ν τ α ν , π α
ρ ό λ ο π ο υ η η γ ε σ ί α τ η ς Μ ό σ χ α ς δ ι α τ η ρ ο ύ σ ε τ α π ρ ο σ χ ή μ α τ α τ η ς
« φ ι λ ί α ς » .
Γ ι α μ α ς η η γ ε σ ί α τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ή ς Έ ν ω σ η ς ε ί χ ε π ά ρ ε ι τ έ λ ο ς , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι
κ ο ί ή τ α ν ρ έ β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς π ρ ο δ ό τ ε ς . Η π ά λ η θ α κ η ρ ύ σ σ ο ν τ α ν . Ο χ ρ ό
ν ο ς τ η ς κ ή ρ υ ξ ή ς τ η ς ή τ α ν υ π ό θ ε σ η μ η ν ώ ν , ε ν ώ ο ι σ χ έ σ ε ι ς σ υ ν ε χ ί
ζ ο ν τ α ν τ ρ ά β α τ ο κ α ι μ η τ ο κ ό β ε ι ς .
247
12.
248
Από το Βουκουρέστι στη Μόσχα
Φλεβάρης 1960: ο Μικογιάν σχετικά με τις σοβιετοκινέζικες διαφωνίες.
Όξυνση της κατάστασης ανάμεσα στη Μόσχα και το Πεκίνο. Η συνω
μοσία του Βουκουρεστίου. Ο Υσνί Κάπο δεν πτοείται από τις πιέσεις του
Χρουστσιόφ. Οι Σοβιετικοί βάζουν σε ενέργεια τους μυστικούς πράκτο
ρες και τον αποκλεισμό πείνας. Πάλη στην προπαρασκευαστική επιτρο
πή της Σύσκεψης της Μόσχας. Η αντιπροσωπεία μας στη Μόσχα. Παγε
ρή ατμόσφαιρα. Σοβιετικοί γαργαντουάδες. Ξανά πιέσεις, κολακείες,
προκλήσεις. Οι στρατάρχες του Κρεμλίνου. Μια σύντομη συνάντηση με
τον Αντρόποφ. Η τακτική του Χρουστσιόφ: «να μη γίνει πολεμική». Οι
μισθοφόροι αντιδρούν στην ομιλία μας. Οι τελευταίες συνομιλίες με τους
χρουστσιοφικούς αποστάτες.
Ε ί ν α ι γ ν ω σ τ ό σ ' ό λ ο υ ς τ ο υ ς α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ο υ ς τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν
κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν , π ο υ π α ρ ε υ ρ ί σ κ ο ν τ α ν σ τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ
Ε ρ γ α τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Ρ ο υ μ α ν ί α ς η σ τ ά σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς σ χ ε τ ι
κ ά μ ε τ η σ α τ α ν ι κ ή σ υ ν ω μ ο σ ί α π ο υ ε ί χ α ν σ κ α ρ ώ σ ε ι ε κ ε ί ο ι χ ρ ο υ
σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί . Δ ε θ α μ π ω σ ε λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι ε ς , ε π ε ι δ ή ι δ ι α ί τ ε ρ α ο 19ος τ ό
μ ο ς τ ω ν Α π ά ν τ ω ν μ ο υ δ ε ί χ ν ε ι τ η ν π ά λ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς , π ο υ ά
ν ο ι ξ ε π υ ρ ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς κ α ι π ά λ ε ψ ε μ ε μ α ρ ξ ι σ τ ι
κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή τ ό λ μ η .
Η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ , κ ρ ί ν ο ν τ α ς α π ό τ ο σ κ ο π ό π ο υ ή
θ ε λ α ν ν α π ε τ ύ χ ο υ ν ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί , τ ό σ ο π ο λ ι τ ι κ ά , ό σ ο ι δ ε ο λ ο
γ ι κ ά κ α ι ο ρ γ α ν ω τ ι κ ά , ή τ α ν έ ν α ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ό , τ ρ ο τ σ κ ι σ τ ι κ ό , α ν τ ι -
μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό π ρ α ξ ι κ ό π η μ α . Κ α ι α π ό τ η μ ο ρ φ ή δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η ς , η σ ύ
σ κ ε ψ η α υ τ ή ή τ α ν π α τ ό κ ο ρ φ α σ υ ν ω μ ο σ ί α .
Τ η ν ο ρ ι σ τ ι κ ή ν ο μ ι μ ο π ο ί η σ η τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ , τ ο
π α λ ι ό σ χ έ δ ι ο τ η ς ο π ο ί α ς α π έ τ υ χ ε σ τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ η ς Μ ό σ χ α ς τ ο
1957, ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς α π ο σ τ ά τ ε ς έ π ρ ε π ε ν α τ η ν ε γ κ ρ ί ν ο υ ν σ ε μ ι α
ά λ λ η σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ δ ι ε θ ν ο ύ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ο ύ , γ ι ' α υ τ ό έ γ ε ι ρ α ν τ η ν α
ν ά γ κ η τ η ς δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η ς μ ι α ς ν έ α ς σ ύ σ κ ε ψ η ς τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν
κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν γ ι α ν α σ υ ζ η τ ή σ ο υ μ ε τ ά χ α « σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α
π ρ ο β λ ή μ α τ α τ ο υ κ ι ν ή μ α τ ο ς » π ο υ ε ί χ α ν π ρ ο κ ύ ψ ε ι α π ό τ η ν π ρ ο η γ ο ύ
μ ε ν η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ 1957. Σ χ ε τ ι κ ά μ ε α υ τ ό η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς μ α ς έ σ τ ε ι λ ε
σ τ ι ς α ρ χ έ ς τ ο υ Ι ο ύ ν η 1960 μ ι α ε π ι σ τ ο λ ή μ ε τ η ν ο π ο ί α π ρ ό τ ε ι ν ε ν α
γ ί ν ε ι η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν τ ω ν
χ ω ρ ώ ν τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ μ ε τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α τ η ς δ ι ε ξ α
γ ω γ ή ς τ ο υ 3 ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ τ ο υ Ε ρ γ α τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Ρ ο υ μ α ν ί α ς . Ε
μ ε ί ς α π α ν τ ή σ α μ ε θ ε τ ι κ ά σ ' α υ τ ή τ η ν π ρ ό τ α σ η κ α ι α π ο φ α σ ί σ α μ ε ν α
σ τ ε ί λ ο υ μ ε μ ι α α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α τ η ς ο π ο ί α ς θ α η γ ο ύ μ ο υ ν ε γ ώ .
Σ τ ο μ ε τ α ξ ύ ή μ α σ τ α ν σ ε γ ν ώ σ η τ ω ν δ ι α φ ω ν ι ώ ν π ο υ ε ί χ α ν α ν α κ ύ
ψ ε ι α ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς κ α ι τ ο υ ς Κ ι ν έ ζ ο υ ς . Τ ο Φ λ ε β ά ρ η ε
κ ε ί ν η ς τ η ς χ ρ ο ν ι ά ς ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ κ α ι ε γ ώ π ή γ α μ ε σ τ η Μ ό σ χ α
γ ι α μ ι α δ ι α β ο ύ λ ε υ σ η τ ω ν α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ω ν τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν τ ω ν σ ο σ ι α
λ ι σ τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς κ α θ ώ ς Και
γ ι α μ ι α σ ύ σ κ ε ψ η τ η ς Π ο λ ι τ ι κ ή ς Γ ν ω μ ο δ ο τ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Σ υ μ
φ ώ ν ο υ τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς . Μ ό λ ι ς φ τ ά σ α μ ε σ τ ο α ε ρ ο δ ρ ό μ ι ο τ η ς Μ ό
σ χ α ς μ ο υ π α ρ ο υ σ ι ά σ τ η κ ε έ ν α ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ό ς τ ο υ μ η χ α ν ι σ μ ο ύ τ η ς Κ ε
ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς .
— Μ ' έ σ τ ε ι λ ε ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Μ ι κ ο γ ι ά ν — μ ο υ ε ί π ε — ο ο π ο ί ο ς
ζ η τ ε ί ν α σ υ ν α ν τ η θ ε ί μ ' ε σ ά ς π ρ ο σ ω π ι κ ά α ύ ρ ι ο τ ο π ρ ω ί γ ι α έ ν α π ο λ ύ
σ η μ α ν τ ι κ ό ζ ή τ η μ α .
Μ ο υ φ ά ν η κ ε π α ρ ά ξ ε ν η α υ τ ή η β ι α σ ύ ν η , ε π ε ι δ ή ο Μ ι κ ο γ ι ά ν μ π ο
ρ ο ύ σ ε ν α σ υ ν α ν τ η θ ε ί μ ' ε μ έ ν α κ α ι α ρ γ ό τ ε ρ α . Ε μ ε ί ς θ α μ έ ν α μ ε μ ε ρ ι
κ έ ς μ έ ρ ε ς σ τ η Μ ό σ χ α . Μ ο λ α τ α ύ τ α τ ο υ ε ί π α :
— Σ ύ μ φ ω ν ο ι . Θ α π ά ρ ω μ α ζ ί μ ο υ κ α ι τ ο ν Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ .
— Μ ο υ ε ί π α ν μ ό ν ο γ ι α σ α ς - μ ο υ α π ά ν τ η σ ε ο τσινόβνικ τ ο υ Μ ι
κ ο γ ι ά ν , α λ λ ά ε γ ώ ε π α ν έ λ α β α :
— Ό χ ι , θ α έ ρ θ ω μ α ζ ί μ ε τ ο ν Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ .
Ε π έ μ ε ι ν α ν α μ η ν π ά ω μ ό ν ο ς μ ο υ , ε π ε ι δ ή τ ο φ α ν τ ά σ τ η κ α π ω ς
σ τ η ν ε π ε ί γ ο υ σ α α υ τ ή σ υ ν ά ν τ η σ η , γ ι α έ ν α « π ο λ ύ σ η μ α ν τ ι κ ό π ρ ό
β λ η μ α » , ο Μ ι κ ο γ ι ά ν θ α μ ο υ μ ι λ ο ύ σ ε γ ι α π ε ρ ί π λ ο κ α κ α ι λ ε π τ ά ζ η τ ή
μ α τ α . Π ο λ ύ π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο γ ι α τ ί ε γ ώ γ ν ώ ρ ι ζ α κ α λ ά τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν κ α ι
τ ι ς α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς κ α ι α ν τ ι α λ β α ν ι κ έ ς τ ο υ σ τ ά σ ε ι ς .
Τ η ν ε π α ύ ρ ι ο π ή γ α μ ε κ α ι σ υ ν α ν τ ή σ α μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν σ τ η ν έ π α υ
λ ή τ ο υ Λ έ ν ι ν σ κ ι ε Γ κ ό ρ ι . Ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο υ ς σ υ ν ή θ ε ι ς χ α ι ρ ε τ ι σ μ ο ύ ς
ο Α ν α σ τ ά ς μ π ή κ ε α μ έ σ ω ς σ τ ο θ έ μ α τ η ς σ υ ν ο μ ι λ ί α ς :
— Θ α σ α ς ε ν η μ ε ρ ώ σ ω σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ις δ ι α φ ω ν ί ε ς π ο υ έ χ ο υ μ ε μ ε
τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς , τ ο τ ο ν ί ζ ω , μ ε τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι
κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς . Α υ τ ά τ α π ρ ά γ μ α τ α ε μ ε ί ς ε ί χ α μ ε α π ο φ α σ ί σ ε ι
249
ν α τ α π ο ύ μ ε μ ό ν ο σ τ ο υ ς π ρ ώ τ ο υ ς γ ρ α μ μ α τ ε ί ς τ ω ν α δ ε λ φ ώ ν κ ο μ μ ά
τ ω ν . Γ ι ' α υ τ ό π α ρ α κ α λ ώ τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Μ ε χ μ έ τ ν α μ η μ α ς π α ρ α ξ η γ ή -
σ ε ι , ε μ ε ί ς ό μ ω ς έ τ σ ι ε ί χ α μ ε α π ο φ α σ ί σ ε ι κ α ι ό χ ι π ω ς δ ε ν έ χ ο υ μ ε ε
μ π ι σ τ ο σ ύ ν η σ ' α υ τ ό ν .
— Κ α θ ό λ ο υ - τ ο υ α π ά ν τ η σ ε ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ . Μ ά λ ι σ τ α ε γ ώ
μ π ο ρ ώ ν α φ ύ γ ω .
— Ό χ ι - ε ί π ε ο Μ ι κ ο γ ι ά ν . Κ α θ ή σ τ ε !
Ο Μ ι κ ο γ ι ά ν έ π ε ι τ α μ α ς μ ί λ η σ ε γ ι α π ο λ λ ή ώ ρ α σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς
δ ι α φ ω ν ί ε ς μ ε τ ο κ ι ν έ ζ ι κ ο κ ό μ μ α .
Ο Μ ι κ ο γ ι ά ν κ λ ω θ ο γ ύ ρ ι ζ ε κ α τ ά κ ά π ο ι ο τ ρ ό π ο τ η ν ο μ ι λ ί α τ ο υ ώ
σ τ ε ν α μ α ς δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ σ ε τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η ό τ ι α υ τ ο ί β ρ ί σ κ ο ν τ α ι τ ά χ α
σ ε λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς α ρ χ ώ ν κ α ι κ α τ α π ο λ ε μ ο ύ ν τ ι ς π α ρ ε κ κ λ ί σ ε ι ς
τ η ς κ ι ν έ ζ ι κ η ς η γ ε σ ί α ς . Ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ε κ τ ό ς τ ω ν ά λ λ ω ν χ ρ η σ ι μ ο π ο ί η
σ ε σ α ν ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ α μ ε ρ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς τ ω ν Κ ι ν έ ζ ω ν , ο ι ο π ο ί ε ς , π ρ α γ
μ α τ ι κ ά , κ α ι γ ι α μ α ς δ ε ν ή τ α ν α κ ρ ι β ε ί ς α π ό τ η ν ά π ο ψ η τ η ς μ α ρ ξ ι σ τ ι
κ ή ς - λ ε ν ι σ τ ι κ ή ς ι δ ε ο λ ο γ ί α ς . Έ τ σ ι ο Μ ι κ ο γ ι ά ν α ν ά φ ε ρ ε τ η ν π λ ο υ
ρ α λ ι σ τ ι κ ή θ ε ω ρ ί α τ ω ν «100 λ ο υ λ ο υ δ ι ώ ν » , τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς π ρ ο σ ω π ο -
λ α τ ρ ε ί α ς τ ο υ Μ ά ο , τ ο « μ ε γ ά λ ο ά λ μ α π ρ ο ς τ α μ π ρ ο ς » κ . λ π .
Β έ β α ι α , γ ι ' α υ τ ά ε ί χ α μ ε κ ι ε μ ε ί ς τ ι ς ε π ι φ υ λ ά ξ ε ι ς μ α ς , γ ι α ό σ ο
γ ν ω ρ ί ζ α μ ε τ η ν ε π ο χ ή ε κ ε ί ν η τ η δ ρ ά σ η κ α ι τ η σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η τ α χ τ ι
κ ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Κ ί ν α ς .
— Ε μ ε ί ς — ε ί π α σ τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν — έ χ ο υ μ ε τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι -
σ μ ό κ α ι δ ε μ α ς χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι κ α μ ι ά ά λ λ η θ ε ω ρ ί α ε δ ώ ό σ ο ν α φ ο ρ ά τ α
«100 λ ο υ λ ο ύ δ ι α » , ε μ ε ί ς α υ τ ή τ η ν ά π ο ψ η ο ύ τ ε τ η ν έ χ ο υ μ ε δ ε χ τ ε ί , ο ύ
τ ε τ η ν έ χ ο υ μ ε α ν α φ έ ρ ε ι κ α μ ι ά φ ο ρ ά .
Α ν ά μ ε σ α σ τ ' ά λ λ α ο Μ ι κ ο γ ι ά ν μ ί λ η σ ε κ α ι γ ι α τ ο Μ ά ο κ α ι τ ο ν
σ ύ γ κ ρ ι ν ε μ ε τ ο Σ τ ά λ ι ν , λ έ γ ο ν τ α ς :
— Η μ ό ν η δ ι α φ ο ρ ά α ν ά μ ε σ α σ τ ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ κ α ι τ ο Σ τ ά
λ ι ν ε ί ν α ι π ω ς ο Μ ά ο δ ε ν κ ό β ε ι τ α κ ε φ ά λ ι α τ ω ν α ν τ ι π ά λ ω ν τ ο υ , ε ν ώ ο
Σ τ ά λ ι ν ν α ι . Γ ι ' α υ τ ό — σ υ ν έ χ ι σ ε α υ τ ό ς ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή ς — ε μ ε ί ς δ ε
μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α ε ν α ν τ ι ω θ ο ύ μ ε σ τ ο Σ τ ά λ ι ν . Μ ι α φ ο ρ ά , μ α ζ ί μ ε τ ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , σ κ ε φ τ ή κ α μ ε ν α ο ρ γ α ν ώ σ ο υ μ ε ε ν α ν τ ί ο ν τ ο υ «ποκου-
σιένιε»,1 α λ λ ά ε γ κ α τ α λ ε ί ψ α μ ε τ η ν ι δ έ α ε π ε ι δ ή φ ο β η θ ή κ α μ ε ό τ ι ο λ α
ό ς κ α ι ο Κ ό μ μ α δ ε θ α μ α ς α ν τ ι λ α μ β ά ν ο ν τ α ν .
Ε μ ε ί ς δ ε ν α π ο φ α ν θ ή κ α μ ε σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ έ γ ε ι ρ ε
ο Μ ι κ ο γ ι ά ν κ α ι , α φ ο ύ τ ο ν α κ ο ύ σ α μ ε ω ς τ ο τ έ λ ο ς , τ ο υ ε ί π α :
______________________________ 1. Απόπειρα δολοφονίας (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
250
— Ο ι μ ε γ ά λ ε δ ι α φ ω ν ί ε ς π ο υ α ν έ κ υ ψ α ν α ν ά μ ε σ α σ ' ε σ ά ς κ α ι
τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς ε ί ν α ι π ο λ ύ σ ο β α ρ ά π ρ ά γ μ α τ α
π ο υ δ ε ν κ α τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε γ ι α τ ί α φ έ θ η κ α ν ν α δ ι ο γ κ ω θ ο ύ ν . Ε δ ώ δ ε ν
ε ί ν α ι ο ύ τ ε ο χ ρ ό ν ο ς ο ύ τ ε ο τ ό π ο ς ν α σ υ ζ η τ ή σ ο υ μ ε γ ι ' α υ τ ά . Ε μ ε ί ς
ν ο μ ί ζ ο υ μ ε ό τ ι α υ τ ά π ρ έ π ε ι ν α λ υ θ ο ύ ν α ν ά μ ε σ α σ τ α κ ό μ μ α τ α σ α ς .
— Έ τ σ ι θ α κ ά ν ο υ μ ε - μ ο υ ε ί π ε ο Μ ι κ ο γ ι ά ν κ α ι τ έ λ ο ς ό τ α ν α π ο -
χ α ι ρ ε τ ο ύ μ α σ τ α ν μ α ς π α ρ α κ ά λ ε σ ε :
— Α υ τ ά τ α ζ η τ ή μ α τ α π ο υ σ α ς έ κ θ ε σ α ν α μ η τ α σ υ ζ η τ ή σ ε τ ε μ ε
κ α ν έ ν α , μ ά λ ι σ τ α , ο ύ τ ε μ ε τ α μ έ λ η τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ σ α ς .
Α π ό τ η σ υ ν ά ν τ η σ η α υ τ ή κ α τ ά λ α β α μ ε π ω ς ο ι δ ι α φ ω ν ί ε ς κ α ι ο ι α
ν τ ι θ έ σ ε ι ς ή τ α ν π ά μ π ο λ ε ς κ α ι σ ο β α ρ έ ς . Γ ν ω ρ ί ζ ο ν τ α ς τ ώ ρ α π ι α κ α ι
τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , κ α ι τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ή μ α σ τ α ν α π ό λ υ τ α ξ ε κ ά θ α ρ ο ι π ω ς
α υ τ ο ί σ τ ι ς κ α τ η γ ο ρ ί ε ς π ο υ έ κ α μ α ν ε ν ά ν τ ι α σ τ ο κ ι ν έ ζ ι κ ο κ ό μ μ α , δ ε ν
ξ ε κ ι ν ο ύ σ α ν α π ό θ έ σ ε ι ς α ρ χ ώ ν .
Ο ι δ ι α φ ω ν ί ε ς , ό π ω ς π ρ ο έ κ υ ψ ε π ι ο ξ ε κ ά θ α ρ α α ρ γ ό τ ε ρ α , ή τ α ν γ ι α
μ ι α σ ε ι ρ ά ζ η τ η μ ά τ α α ρ χ ώ ν , γ ι α τ α ο π ο ί α τ η ν ε π ο χ ή ε κ ε ί ν η , ο ι Κ ι ν έ
ζ ο ι φ α ί ν ο ν τ α ν π ω ς τ η ρ ο ύ σ α ν σ ω σ τ έ ς θ έ σ ε ι ς . Τ ό σ ο σ τ ο υ ς ε π ί σ η μ ο υ ς
λ ό γ ο υ ς τ ω ν κ ι ν έ ζ ω ν η γ ε τ ώ ν ό σ ο κ α ι σ τ α ά ρ θ ρ α π ο υ δ η μ ο σ ί ε υ α ν , ι
δ ι α ί τ ε ρ α σ ' ε κ ε ί ν ο μ ε τ ο ν τ ί τ λ ο « Ζ ή τ ω ο λ ε ν ι ν ι σ μ ό ς » , τ ο κ ι ν έ ζ ι κ ο
κ ό μ μ α θ ε ω ρ η τ ι κ ά χ ε ι ρ ί ζ ο ν τ α ν σ ω σ τ ά τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α κ α ι α ν τ ι τ ά σ
σ ο ν τ α ν σ τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς . Α υ τ ό α κ ρ ι β ώ ς έ κ α ι γ ε τ ο υ ς τ ε λ ε υ
τ α ί ο υ ς κ α ι γ ι ' α υ τ ό ή θ ε λ α ν ν α π ρ ο λ ά β ο υ ν τ ο κ α κ ό .
Α υ τ ά π ο υ μ α ς ε ί π ε ο Μ ι κ ο γ ι ά ν τ α σ υ ζ η τ ή σ α μ ε μ ό ν ο μ ε σ ύ ν τ ρ ο
φ ο υ ς τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ , ε π ε ι δ ή τ ο ζ ή τ η μ α ή τ α ν α ρ κ ε τ ά λε
π τ ό κ α ι έ π ρ ε π ε ν α ε ν ε ρ γ ή σ ο υ μ ε μ ε π ρ ο σ ο χ ή κ α ι σ ύ ν ε σ η . Έ π ε ι τ α ,
ή τ α ν κ α ι α ί τ η μ α τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς η γ ε σ ί α ς α υ τ ό τ ο π ρ ό β λ η μ α ν α τ η
ρ η θ ε ί μ υ σ τ ι κ ό .
Έ τ σ ι , λ ο ι π ό ν , σ τ ι ς π α ρ α μ ο ν έ ς τ η ς Σ ύ σ κ ε ψ η ς τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε
σ τ ί ο υ ή μ α σ τ α ν σ ε γ ν ώ σ η τ ω ν σ ι ν ο σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν δ ι α φ ω ν ι ώ ν .
Ε κ ε ί ν ο τ ο ν κ α ι ρ ό , ν ο μ ί ζ ω κ α τ ά τ α τ έ λ η τ ο υ Μ ά η ή α ρ χ έ ς τ ο υ
Ι ο ύ ν η , ο Γ κ ό γ κ ο Ν ο ύ σ ι , π ο υ β ρ ί σ κ ο ν τ α ν σ τ ο Π ε κ ί ν ο σ ε σ ύ σ κ ε ψ ή
τ ο υ Γ ε ν ι κ ο ύ Σ υ μ β ο υ λ ί ο υ τ η ς Π α γ κ ό σ μ ι α ς Σ υ ν δ ι κ α λ ι σ τ ι κ ή ς Ο μ ο
σ π ο ν δ ί α ς , μ α ς α ν ά φ ε ρ ε μ ε ρ α δ ι ο γ ρ ά φ η μ α σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς α ν τ ι θ έ σ ε ι ς
π ο υ ε ί χ α ν ξ ε σ π ά σ ε ι σ τ ο Π ε κ ί ν ο α ν ά μ ε σ α σ τ η ν Κ ι ν έ ζ ι κ η κ α ι τ η σ ο
β ι ε τ ι κ ή α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α . Σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η α υ τ ή η κ ι ν έ ζ ι κ η α ν τ ι π ρ ο σ ω
π ε ί α ε ν α ν τ ι ώ θ η κ ε σ ε π ο λ λ έ ς θ έ σ ε ι ς τ η ς ε ι σ ή γ η σ η ς π ο υ θ α γ ί ν ο ν τ α ν ,
ε π ε ι δ ή σ τ η ν ο υ σ ί α α υ τ έ ς δ ε ν ή τ α ν ά λ λ ο π α ρ ά ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς θέ
σ ε ι ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν « ε ι ρ η ν ι κ ή σ υ ν ύ π α ρ ξ η » , σ χ ε
τ ι κ ά μ ε τ ο ν π ό λ ε μ ο κ α ι τ η ν ε ι ρ ή ν η , σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν κ α τ ά λ η ψ η τ η ς
ε ξ ο υ σ ί α ς μ ε « ε ι ρ η ν ι κ ό τ ρ ό π ο » κ . λ π .
251
Ο ι Κ ι ν έ ζ ο ι π ρ ο σ κ ά λ ε σ α ν τ ο υ ς α ρ χ η γ ο ύ ς μ ε ρ ι κ ώ ν α ν τ ι π ρ ο σ ω
π ε ι ώ ν , ( ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ ή τ α ν μ έ λ η τ ω ν η γ ε σ ι ώ ν τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν
κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν ) σ ε δ ε ί π ν ο , π ο υ ή θ ε λ α ν ν α τ ο μ ε τ α τ ρ έ ψ ο υ ν
σ ε σ ύ σ κ ε ψ η ό π ο υ ν α ε ξ έ φ ρ α ζ α ν κ α ι ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά τ ι ς α π ό ψ ε ι ς τ ο υ ς
σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς λ α θ ε μ έ ν ε ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ σ χ ε δ ί ο υ ε ι σ ή γ η σ η ς τ η ς σ ύ σ κ ε
ψ η ς . Σ τ η ν α ρ χ ή μ ί λ η σ α ν ο Λ ί ο υ Σ ά ο Τ σ ι κ α ι Τ ε ν γ κ Χ σ ι ά ο Π ι ν γ κ
έ π ε ι τ α σ η κ ώ θ η κ ε κ α ι ο Τ σ ο υ Ε ν Λ ά ι .
Η σ τ ά σ η τ ο υ Γ κ ό γ κ ο Ν ο ύ σ ι ή τ α ν ν α μ η σ υ ζ η τ η θ ο ύ ν α υ τ ά τ α
π ρ ά γ μ α τ α σ ' ε κ ε ί ν η τ η σ ύ σ κ ε ψ η μ α ν α λ υ θ ο ύ ν σ ε κ ο μ μ α τ ι κ ό δ ρ ό
μ ο , ε π ε ι δ ή ο ι α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς ε ί χ α ν π ά ε ι γ ι α τ η σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Γ ε ν ι
κ ο ύ Σ υ μ β ο υ λ ί ο υ τ ω ν Σ υ ν δ ι κ α λ ι σ τ ώ ν κ ι ό χ ι γ ι ' α υ τ έ ς τ ι ς δ ο υ λ ε ι έ ς .
Α υ τ ή τ η ν ά π ο ψ η ε ί χ α ν κ α ι α ρ κ ε τ ο ί α π ό τ ι ς ά λ λ ε ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς .
Τ ε λ ι κ ά ο Τ σ ο υ Ε ν Λ ά ι υ π ο χ ώ ρ η σ ε κ α ι ε ί π ε : « Κ α λ ά θ α β ρ ύ μ ε ά λ
λ η ε υ κ α ι ρ ί α » .
Ό λ α α υ τ ά , σ ε σ ύ ν δ ε σ η μ ε ό,τι μ α ς ε ί χ ε πει ο Μ ι κ ο γ ι ά ν σ τ η Μ ό
σ χ α τ ο Φ λ ε β ά ρ η κ α θ ώ ς κ α ι ο ι έ μ μ ε σ ε ς ε π ι θ έ σ ε ι ς π ο υ α ν τ α λ ά σ σ ο -
ν τ α ν σ τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό κ α ι τ ο ν κ ι ν έ ζ ι κ ο τ ύ π ο έ δ ε ι χ ν α ν π ω ς τ α π ρ ά γ μ α
τ α ο ξ ύ ν ο ν τ α ν σ ε κ α θ ό λ ο υ μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό δ ρ ό μ ο . Τ α κ ο υ
κ ι ά έ δ ε ι χ ν α ν π ω ς η κ ο ι ν ή Σ ύ σ κ ε ψ η π ο υ θ α δ ι ε ξ ά γ α μ ε σ τ ο Β ο υ κ ο υ
ρ έ σ τ ι , ό π ο υ ε μ ε ί ς ε ί χ α μ ε σ υ μ φ ω ν ή σ ε ι ν α π ά μ ε , μ π ο ρ ε ί ν α έ μ π α ι ν ε
σ ε α δ ι έ ξ ο δ ο ή μ π ο ρ ε ί ν α α π ο τ ύ χ α ι ν ε ε ν τ ε λ ώ ς .
Σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η μ ε ρ ι κ έ ς μ έ ρ ε ς ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν π ρ ώ τ η ε
π ι σ τ ο λ ή μ α ς ή ρ θ ε κ α ι μ ι α ά λ λ η ε π ι σ τ ο λ ή ' α π ό τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι
τ ρ ο π ή τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς , σ τ η ν ο π ο ί α α ν α φ έ ρ ο ν τ α ν π ω ς με
ρ ι κ ά κ ό μ μ α τ α π ρ ό τ ε ι ν α ν ν α α ν α β λ η θ ε ί η σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν κ α ι ν α σ υ ν έ λ θ ο υ ν σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ
σ τ ι τ α κ ό μ μ α τ α τ ω ν χ ω ρ ώ ν τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ γ ι α ν α
κ α θ ο ρ ί σ ο υ ν μ ό ν ο τ η ν η μ ε ρ ο μ η ν ί α κ α ι τ ο ν τ ό π ο τ η ς μ ε λ λ ο ν τ ι κ ή ς
σ ύ σ κ ε ψ η ς ό λ ω ν τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν . Σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η α υ τ ή — έ λ ε γ α ν ο ι σ ο
β ι ε τ ι κ ο ί — ε κ τ ό ς α π ό τ ο ν κ α θ ο ρ ι σ μ ό τ η ς η μ ε ρ ο μ η ν ί α ς κ α ι τ ο υ τ ό
π ο υ , « μ π ο ρ ε ί ν α α ν τ α λ λ α χ τ ο ύ ν κ α ι α π ό ψ ε ι ς , χ ω ρ ί ς ν α π α ρ θ ε ί κ α μ ι ά
α π ό φ α σ η » . Ε μ ε ί ς σ υ μ φ ω ν ή σ α μ ε μ ε α υ τ ή τ η ν π ρ ό τ α σ η κ α ι α π ο φ α σ ί
σ α μ ε ν α σ τ ε ί λ ο υ μ ε σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι μ ι α κ ο μ μ α τ ι κ ή α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α
μ ε τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Υ σ ν ί Κ ά π ο , η ο π ο ί α θ α έ π α ι ρ ν ε μ έ ρ ο ς κ α ι σ τ ο σ υ ν έ
δ ρ ι ο τ ο υ ρ ο υ μ α ν ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι σ τ η ν κ ο ι ν ή σ ύ σ κ ε ψ η γ ι α τ ο ν
κ α θ ο ρ ι σ μ ό τ η ς η μ ε ρ ο μ η ν ί α ς κ α ι τ ο υ τ ό π ο υ τ η ς μ ε λ λ ο ν τ ι κ ή ς σ ύ σ κ ε
ψ η ς .
Γ ι α τ ί δ ε ν π ή γ α ε γ ώ σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι ; Ε γ ώ π ρ ο σ ω π ι κ ά κ α ι ο ι ά λ
λ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ Γ ρ α φ ε ί ο υ π ο υ ή τ α ν σ ε γ ν ώ σ η , υ π ο
ψ ι α ζ ό μ α σ τ α ν π ω ς σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι θ α σ υ ζ η τ ο ύ σ α ν τ ο π ρ ό β λ η μ α
252
τ ω ν δ ι α φ ω ν ι ώ ν π ο υ ε κ δ η λ ώ θ η κ α ν α ν ά μ ε σ α σ τ η ν Κ ί ν α και τ η Σ ο β ι ε
τ ι κ ή Έ ν ω σ η . Ε μ ε ί ς δ ε ν ε ί μ α σ τ α ν σ ύ μ φ ω ν ο ι γ ι α έ ν α τ έ τ ο ι ο π ρ ά γ μ α ,
γ ι α τ ί π ρ ώ τ ο , γ ι α τ ο π ρ ό β λ η μ α α υ τ ό ε ί χ α μ ε α κ ο ύ σ ε ι μ ό ν ο τ η μ ι α
π λ ε υ ρ ά , τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή , κ α ι δ ε γ ν ω ρ ί ζ α μ ε κ α θ ό λ ο υ τ α α ν τ ε π ι χ ε ι ρ ή μ α -
τ α τ ω ν Κ ι ν έ ζ ω ν δ ε ύ τ ε ρ ο , ο ι δ ι α φ ω ν ί ε ς σ χ ε τ ί ζ ο ν τ α ν μ ε θ ε μ ε λ ι α κ ά
π ρ ο β λ ή μ α τ α τ η ς θ ε ω ρ ί α ς κ α ι τ η ς π ρ ά ξ η ς τ ο υ δ ι ε θ ν ο ύ ς κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ ι κ ο ύ κ ι ν ή μ α τ ο ς κ α ι ε μ ε ί ς δ ε μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α π ά μ ε σ ε μ ι α σ ύ σ κ ε ψ η
τ έ τ ο ι α ς ε υ θ ύ ν η ς γ ι α ν α α π ο φ α ν θ ο ύ μ ε χ ω ρ ί ς ν α σ υ ζ η τ ή σ ο υ μ ε κ α ι α
π ο φ α σ ί σ ο υ μ ε τ η σ τ ά σ η μ α ς σ τ η ν Ο λ ο μ έ λ ε ι α τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι
τ ρ ο π ή ς . Α υ τ ό , ε ξ ά λ λ ο υ , δ ε μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α τ ο κ ά μ ο υ μ ε , γ ι α τ ί τ έ τ ο ι α
π ρ ο β λ ή μ α τ α δ ε ν ή τ α ν δ υ ν α τ ό ν ν α τ ε θ ο ύ ν σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή
γ ρ ή γ ο ρ α , γ ρ ή γ ο ρ α , σ τ ο π ό δ ι . Α υ τ ά έ π ρ ε π ε ν α σ υ ζ η τ η θ ο ύ ν β α θ ι ά , έ
π ρ ε π ε ν α μ ε λ ε τ η θ ο ύ ν π ρ ο σ ε χ τ ι κ ά κ α ι γ ι α τ ο ύ τ ο χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν χ ρ ό
ν ο ς .
Γ ι ' α υ τ ό , τ ο Κ ό μ μ α μ α ς έ σ τ ε ι λ ε σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο
Υ σ ν ί Κ ά π ο γ ι α ν α σ υ ζ η τ ή σ ε ι μ ό ν ο γ ι α τ η ν η μ ε ρ ο μ η ν ί α τ η ς μ ε λ λ ο
ν τ ι κ ή ς σ ύ σ κ ε ψ η ς κ α θ ώ ς κ α ι γ ι α ν α π ά ρ ε ι μ έ ρ ο ς σ τ η ν ε λ ε ύ θ ε ρ η α
ν τ α λ λ α γ ή α π ό ψ ε ω ν σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α τ η ς δ ι ε θ ν ο ύ ς κ α τ ά
σ τ α σ η ς ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν α π ο τ υ χ ί α τ η ς Δ ι ά σ κ ε ψ η ς τ ο υ Π α ρ ι σ ι ο ύ 1 , έ
τ σ ι ό π ω ς ε ί χ α ν μ ε ί ν ε ι σ ύ μ φ ω ν α τ α κ ό μ μ α τ ά μ α ς .
Ό π ω ς φ ά ν η κ ε α ρ γ ό τ ε ρ α , τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι θ α μ ε τ α τ ρ έ π ο ν τ α ν σ ε
σ υ ν ω μ ο σ ί α , τ η ν ο π ο ί α ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ε ί χ α ν π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ ε ι α π ό
π ρ ω τ ύ τ ε ρ α . Κ α ι σ τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ ή μ α ς ε ν τ ά θ η κ α ν ο ι π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς ,
π ό τ ε σ υ γ κ α λ υ μ μ έ ν α κ α ι π ό τ ε α ν ο ι χ τ ά ( ε π ε ι δ ή ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί
γ ν ώ ρ ι ζ α ν τ η ν π ρ ο σ ή λ ω σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς σ τ ι ς α ρ χ έ ς ) , γ ι α ν α
μ α ς π ε ρ ι π λ έ ξ ο υ ν σ ' α υ τ ή τ η σ υ ν ω μ ο σ ί α .
Ό τ α ν ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Γ κ ό γ κ ο Ν ο ύ σ ι ε π έ σ τ ρ ε ψ ε σ τ η ν Α λ β α ν ί α
α π ό τ ο Π ε κ ί ν ο , σ τ η Μ ό σ χ α ζ ή τ η σ ε ν α τ ο ν σ υ ν α ν τ ή σ ε ι ο Μ π ρ έ ζ -
ν ι ε φ , π ο υ ε ί χ ε γ ί ν ε ι τ ό τ ε π ρ ό ε δ ρ ο ς τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ ο υ Α ν ω τ ά τ ο υ
Σ ο β ι έ τ . Ο Γ κ ό γ κ ο σ υ ν ά ν τ η σ ε τ ο ν Μ π ρ έ ζ ν ι ε φ , ο ο π ο ί ο ς τ ο υ μ ί λ η σ ε
ε υ ρ ύ τ α τ α γ ι α τ ι ς δ ι α φ ω ν ί ε ς μ ε τ ο υ ς Κ ι ν έ ζ ο υ ς .
Τ έ σ σ ε ρ ι ς - π έ ν τ ε μ έ ρ ε ς π ρ ι ν α ρ χ ί σ ε ι η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε -
____________________________________
1. Η έναρξη των εργασιών της διάσκεψης αυτής, στην οποία θα συμμε
τείχαν οι πρόεδροι των κυβερνήσεων της Σοβιετικής Έ ν ω σ η ς , Γαλλίας,
Ε Π Α και Μεγάλης Βρετανίας, είχε προβλεφτεί στις 16 Μάη 1960. Τορπι
λίστηκε σαν αποτέλεσμα της αμερικάνικης π ρ ό κ λ η σ η ς με κατασκοπευτι
κό αεροπλάνο «U - 2», που παραβίασε τον σοβιετικό εναέριο χ ώ ρ ο και που
καταρίφθηκε από τις σοβιετικές δυνάμεις στις 1 Μάη 1960.
253
σ τ ί ο υ , ε ν ώ ε γ ώ μ ε τ ο ν Υ σ ν ί μ ι λ ο ύ σ α μ ε γ ι α τ η σ τ ά σ η π ο υ θ α τ η ρ ο ύ
σ ε σ τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ ρ ο υ μ α ν ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς , μ α ς ή ρ θ ε έ ν α ρ α δ ι ο τ η -
λ ε γ ρ ά φ η μ α α π ό τ ο ν Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ , ο ο π ο ί ο ς α π ό μ έ ρ ε ς β ρ ί σ κ ο
ν τ α ν σ τ η Μ ό σ χ α γ ι α θ ε ρ α π ε ί α . Σ τ ο ρ α δ ι ο τ η λ ε γ ρ ά φ η μ α μ α ς ε ι δ ο
π ο ι ο ύ σ ε γ ι α μ ι α α π ρ ό ο π τ η « ε π ί σ κ ε ψ η » π ο υ τ ο υ ε ί χ ε κ ά μ ε ι ο
Κ ο σ ί γ κ ι ν .
Ε κ ε ί ν ο ς τ ο υ ε ί χ ε μ ι λ ή σ ε ι μ ι ά μ ι σ η ώ ρ α γ ι α τ ι ς α ν τ ι θ έ σ ε ι ς π ο υ εί
χ α ν μ ε τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς . Ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ τ ο ν
ά κ ο υ σ ε κ α ι έ π ε ι τ α τ ο υ ε ί π ε :
— Ό λ α ό σ α μ ο υ ε ί π α τ ε ε ί ν α ι π ο λ ύ σ ο β α ρ ά . Α π ο ρ ο ύ μ ε γ ι α τ ί α
φ έ θ η κ α ν ν α δ ι ο γ κ ω θ ο ύ ν ω ς α υ τ ό τ ο β α θ μ ό .
Ο Κ ο σ ί γ κ ι ν τ ό ν ι σ ε :
— Ε μ ε ί ς δ ε ν θ α ε π ι τ ρ έ ψ ο υ μ ε κ α μ ι ά υ π ο χ ώ ρ η σ η , κ α μ ι ά - κ α ι
π ρ ό σ θ ε σ ε : μ α ς ά ρ ε σ ε π ο λ ύ η α ν τ ρ ί κ ι α , η η ρ ω ι κ ή σ τ ά σ η τ η ς σ υ
ν τ ρ ό φ ι σ σ α ς Μ π ε λ ι σ ι ό β α σ τ ο Π ε κ ί ν ο σ τ ι ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς μ ε τ ο υ ς Κ ι ν έ
ζ ο υ ς . Ο σ ύ μ β ο υ λ ο ς τ η ς π ρ ε σ β ε ί α ς μ α ς σ τ ο Π ε κ ί ν ο μ α ς π λ η ρ ο φ ό ρ η
σ ε γ ι α ό σ α ε ί χ ε μ ι λ ή σ ε ι μ ' α υ τ ό ν , ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ι ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς μ ε
τ ο υ ς Κ ι ν έ ζ ο υ ς .
Ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ δ ε ν ή τ α ν α κ ό μ η σ ε γ ν ώ σ η α υ τ ώ ν τ ω ν ε ν ε ρ
γ ε ι ώ ν κ α ι ρ α δ ι ο υ ρ γ ώ ν τ η ς Λ ι ρ ί Μ π ε λ ι σ ι ό β α , μ ο λ α τ α ύ τ α ε ί π ε ψ υ χ ρ ά
κ α ι κ ο φ τ ά σ τ ο Κ ο σ ί γ κ ι ν :
— Ε γ ώ δ ε ν ξ έ ρ ω τ ι σ α ς ε ί π ε η Λ ι ρ ί Μ π ε λ ι σ ι ό β α . Ε γ ώ ξ έ ρ ω π ω ς ,
ό τ α ν μ ι λ ή σ α μ ε μ ε τ ο ν Μ ι κ ο γ ι ά ν , α υ τ ό ς μ α ς π α ρ ά γ γ ε ι λ ε ν α μ η σ υ ζ η
τ ή σ ο υ μ ε μ ε κ α ν έ ν α ν α υ τ ά τ α ζ η τ ή μ α τ α .
Γ ι α μ α ς τ ο κ α θ ε τ ί τ ώ ρ α ε ί χ ε δ ι α σ α φ η ν ι σ τ ε ί : ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ρ ο
ε τ ο ί μ α ζ ε τ η σ υ ν ω μ ο σ ί α τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ κ α ι ή θ ε λ ε ν α μ α ς επε
ξ ε ρ γ α σ τ ε ί , ν α μ α ς υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι μ ε κ ά θ ε τ ρ ό π ο ν α σ υ μ β ι β α σ τ ο ύ μ ε κ ι
εμε ίς μ ε τ ι ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ε ς τ ο υ ς α π ό ψ ε ι ς κ α ι θ έ σ ε ι ς .
Κ α ι ε δ ώ , σ τ α Τ ί ρ α ν α , ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς
Ι β ά ν ο φ έ ρ χ ο ν τ α ν σ χ ε δ ό ν μ ι α φ ο ρ ά κ ά θ ε δ ύ ο μ έ ρ ε ς , π ό τ ε γ ι α ν α φ έ
ρει κ ά π ο ι ο ν κ α τ ά λ ο γ ο β ι β λ ί ω ν , π ό τ ε κ α μ ι ά α σ ή μ α ν τ η π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ,
α λ λ ά σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α έ ρ χ ο ν τ α ν γ ι α ν α μ α ς σ φ υ γ μ ο μ ε τ ρ ή σ ε ι ,
γ ι α ν α μ ά θ ε ι α ν θ α π ή γ α ι ν α ε γ ώ σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι , τ ι σ τ ά σ η θ α τ η
ρ ο ύ σ α μ ε κ . λ π . , κ . λ π . Α λ λ ά κ α ι ε γ ώ τ ο ν ξ ε π ρ ο β ο δ ο ύ σ α μ ε σ υ ν η θ ι
σ μ έ ν ε ς κ ο υ β έ ν τ ε ς , χ ω ρ ί ς ν α τ ο υ λ έ ω τ ί π ο τ ε , ε κ τ ό ς α π ό κ ε ί ν α π ο υ ή
τ α ν ε π ί σ η μ α γ ν ω σ τ ά .
Θ υ μ ά μ α ι , π ω ς π ε ρ ί τ α μ έ σ α τ ο υ Ι ο ύ ν η ή ρ θ ε σ τ ο γ ρ α φ ε ί ο μ ο υ ο
Ι β ά ν ο φ « γ ι α ν α μ ο υ α ν α κ ο ι ν ώ σ ε ι » μ ι α ε ί δ η σ η π ο υ ε γ ώ τ η ν ε ί χ α α
κ ο ύ σ ε ι π ρ ι ν δ ύ ο τ ρ ε ι ς ώ ρ ε ς σ τ ο ρ α δ ι ό φ ω ν ο . Κ α τ ά λ α β α π ω ς , ό π ω ς
σ υ ν ή θ ω ς , α λ λ ο ύ α π ο σ κ ο π ο ύ σ ε . Ή τ α ν η π ε ρ ί ο δ ο ς π ο υ ο ι Σ ο β ι ε τ ι -
254
κ ο ί κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ κ α ν α ν μ ε γ ά λ η δ ι α φ ή μ ι σ η τ η ς Δ ι ά σ κ ε ψ η ς
Κ ο ρ υ φ ή ς σ τ ο Π α ρ ί σ ι , π ο υ θ α έ φ ε ρ ν ε τ η ν « ε ι ρ ή ν η » σ τ η ν α ν θ ρ ω π ό τ η
τ α . Α ν δ ε σ φ ά λ λ ω , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε π ά ε ι σ τ ο Π α ρ ί σ ι , α ν κ α ι ε ί χ ε
σ υ μ β ε ί τ ο ε π ε ι σ ό δ ι ο μ ε τ ο α μ ε ρ ι κ ά ν ι κ ο κ α τ α σ κ ο π ε υ τ ι κ ό α ε ρ ο π λ ά ν ο
«Υ-2», π ο υ ε ί χ ε κ α τ α ρ ι φ τ ε ί α π ό σ ο β ι ε τ ι κ ό π ύ ρ α υ λ ο .
— Π ο ι α ε ί ν α ι η γ ν ώ μ η σ α ς γ ι α τ η Δ ι ά σ κ ε ψ η τ ο υ Π α ρ ι σ ι ο ύ ; - μ ε
ρ ώ τ η σ ε ο Ι β ά ν ο φ .
— Α φ ο ύ π ή γ α ν — τ ο υ ε ί π α — α ς σ υ σ κ ε φ θ ο ύ ν α λ λ ά κ α τ ά τ η γ ν ώ
μ η μ α ς δ ε θ α β γ ε ι τ ί π ο τ ε α π ' α υ τ ή τ η δ ι ά σ κ ε ψ η . Ο ι ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς ,
τ έ τ ο ι ο ι π ο υ ή τ α ν ε ί ν α ι , ε π ι θ ε τ ι κ ο ί κ α ι ε π ι κ ί ν δ υ ν ο ι γ ι α τ ο υ ς λ α ο ύ ς
κ α ι γ ι α τ ι ς σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς . Ν ο μ ί ζ ω π ω ς η Δ ι ά σ κ ε ψ η τ ο υ Π α
ρ ι σ ι ο ύ δ ε θ α έ χ ε ι κ α ν έ ν α α π ο τ έ λ ε σ μ α .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό δ ύ ο μ έ ρ ε ς π ε ρ ί π ο υ η Δ ι ά σ κ ε ψ η έ σ κ α σ ε σ α σ α π ο υ -
ν ό φ ο υ σ κ α , γ ι α τ ί ο ι Α μ ε ρ ι κ ά ν ο ι ό χ ι μ ό ν ο δ ε ζ ή τ η σ α ν σ υ γ γ ν ώ μ η , α λ
λ ά δ ή λ ω σ α ν π ω ς θ α σ υ ν ε χ ί σ ο υ ν τ η ν κ α τ α σ κ ο π ε ί α . Κ α ι ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ α ν α γ κ ά σ τ η κ ε ν α α π ο χ ω ρ ή σ ε ι , α φ ο ύ α μ ό λ υ σ ε μ ε ρ ι κ έ ς κ α -
π ν ο γ ό ν ε ς « β ό μ β ε ς » ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς . Ο Ι β ά ν ο φ ή ρ θ ε
ξ α ν ά κ α ι μ ο υ ε ί π ε :
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , β γ ή κ ε ο λ ό γ ο ς σ α ς ! Δ ι α β ά σ α τ ε τ ι ς δ η λ ώ
σ ε ι ς τ ο υ Χ ο υ σ τ σ ι ό φ ;
— Τ ι ς δ ι ά β α σ α - τ ο υ α π ά ν τ η σ α . Έ τ σ ι ό μ ω ς π ρ έ π ε ι ν α μ ι λ ά ε ι
π ά ν τ α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς , γ ι α τ ί α υ τ ο ί δ ε ν έ γ ι ν α ν κ α ι δ ε ν
μ π ο ρ ε ί ν α γ ί ν ο υ ν π ο τ έ « λ ο γ ι κ ο ί » κ α ι « ε ι ρ η ν ό φ ι λ ο ι » .
Τ έ τ ο ι α ή τ α ν η κ α τ ά σ τ α σ η σ τ ι ς π α ρ α μ ο ν έ ς τ η ς Σ ύ σ κ ε ψ η ς τ ο υ
Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ , η ο π ο ί α θ α ά ρ χ ι ζ ε κ α ι θ α τ ε λ ε ί ω ν ε γ ι α ν α μ ε ί ν ε ι
μ α ύ ρ η κ η λ ί δ α σ τ η ν ι σ τ ο ρ ί α τ ο υ δ ι ε θ ν ο ύ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ κ α ι ε ρ γ α
τ ι κ ο ύ κ ι ν ή μ α τ ο ς . Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί τ η ν ο ρ γ ά ν ω σ α ν τ ά χ α γ ι α ν α
κ α θ ο ρ ί σ ο υ ν τ η ν η μ ε ρ ο μ η ν ί α τ η ς μ ε λ λ ο ν τ ι κ ή ς σ ύ σ κ ε ψ η ς , ο κ α θ ο ρ ι
σ μ ό ς ό μ ω ς τ η ς η μ ε ρ ο μ η ν ί α ς ή τ α ν κ ά τ ι τ ο τ υ π ι κ ό , ά λ λ ο ς ή τ α ν ο
σ κ ο π ό ς τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν . Σ η μ α σ ί α γ ι ' α υ τ ο ύ ς ε ί χ ε ν α λ η φ θ ο ύ ν
μ ι α σ ε ι ρ ά α π ο φ ά σ ε ι ς γ ι α ν α μ ε τ α β ο ύ ν « μ ο ν ο λ ι θ ι κ ά » σ τ η μ ε λ λ ο ν τ ι
κ ή Σ ύ σ κ ε ψ η ό λ ω ν τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν . « Μ ο ν ο λ ι θ ι κ ά » σ ύ μ φ ω ν α μ ' α υ
τ ο ύ ς σ ή μ α ι ν ε ν α π ά ν ε σ υ σ π ε ι ρ ω μ έ ν ο ι γ ύ ρ ω α π ό τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι -
κ ο ύ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς , γ ι α ν α υ π ο σ τ η ρ ί ξ ο υ ν α σ υ ζ ή τ η τ α τ η ν π ρ ο δ ο σ ί α
τ ο υ ς π ρ ο ς τ η μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή θ ε ω ρ ί α κ α ι π ρ ο ς τ η σ ω σ τ ή
μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή π ρ α χ τ ι κ ή σ ' ό λ α τ α δ ι ε θ ν ή
κ α ι ε θ ν ι κ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α . Κ ο ν τ ο λ ο γ ί ς , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ν ό μ ι σ ε π ω ς έ
φ τ α σ ε η σ τ ι γ μ ή ν α ε π ι β ά λ ε ι τ ο σ ι δ ε ρ έ ν ι ο ν ό μ ο σ τ η σ τ ά ν η π ο υ ή θ ε
λ ε ν α κ ο υ μ α ν τ ά ρ ε ι .
Σ τ η σ τ ά ν η ό μ ω ς α υ τ ή π ο υ ή θ ε λ α ν ν α κ ά μ ο υ ν κ α λ ά ζ ά φ τ ι , ο ι
255
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί έ β λ ε π α ν κ α ι ή τ α ν π ε π ε ι σ μ έ ν ο ι π ω ς δ ε ν έ μ π α ι ν α ν ι
δ ι α ί τ ε ρ α δ ύ ο κ ό μ μ α τ α : τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς κ α ι τ ο Κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς . Ό χ ι μ ό ν ο τ ό σ ο , α λ λ ά σ τ ι ς α π ο φ α σ ι
σ τ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς α ρ χ ώ ν μ α ς α υ τ ο ί έ β λ ε π α ν τ ο ν κ ί ν δ υ ν ο ξ ε σ κ ε π ά σ μ α -
τ ο ς κ α ι σ υ ν τ ρ ι β ή ς τ ω ν κ ρ υ φ ώ ν α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ ώ ν σ χ ε δ ί ω ν . Γ ι ' α υ
τ ό ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε υ π ο λ ο γ ί σ ε ι έ τ σ ι : γ ι α ν α ή τ α ν η σ ύ σ κ ε ψ η
ό λ ω ν τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν σ ύ σ κ ε ψ η « ε ν ό τ η τ α ς » , « α λ λ η λ ε γ γ ύ η ς » , δ η λ α δ ή
ο λ ο κ λ η ρ ω τ ι κ ή υ π ο τ α γ ή , έ π ρ ε π ε ν α ε ξ ο φ λ η θ ο ύ ν ο ι λ ο γ α ρ ι α σ μ ο ί μ ε
τ η ν Α λ β α ν ί α κ α ι τ η ν Κ ί ν α . Σ α ν ο ρ κ ι σ μ έ ν ο ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή ς π ο υ ή τ α ν
ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , η λ ο γ ι κ ή τ ο υ π ρ ο χ ω ρ ο ύ σ ε κ α ι π ι ο π έ ρ α : « Ό σ ο γ ι α
τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς , λ ο γ ά ρ ι α ζ ε μ ε τ η γ ν ώ μ η τ ο υ , τ ο α φ ή
ν ω κ α τ ά μ έ ρ ο ς , δ ε ν τ ο υ ε π ι τ ί θ ε μ α ι ά μ ε σ α , γ ι α τ ί σ τ ο κ ά τ ω κ ά τ ω α υ τ ό
ε ί ν α ι έ ν α μ ι κ ρ ό κ ό μ μ α μ ι α ς μ ι κ ρ ή ς χ ώ ρ α ς . Ο ι Α λ β α ν ο ί , σ κ έ φ τ ο
ν τ α ν , ε ί ν α ι ι σ χ υ ρ ό γ ν ω μ ο ι , θ α θ υ μ ώ σ ο υ ν , θ α ρ ι χ τ ο ύ ν τ ' α ψ ή λ ο υ , α λ
λ ά τ ε λ ι κ ά θ α π α ρ α δ ο θ ο ύ ν , γ ι α τ ί δ ε ν έ χ ο υ ν π ο υ ν α π ά ν ε , α υ τ ο ύ ς ό,τ ι
κ ι α ν κ ά μ ο υ ν τ ο υ ς έ χ ω σ τ η τ ζ έ π η » . Ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή λ ο γ ι κ ή υ π ε ρ δ ύ
ν α μ η ς . Ε π ε ί γ ο ν π ρ ό β λ η μ α γ ι α τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ μ ε ν ε η Κ ί ν α . Α υ τ ό ς
έ κ α μ ε τ ο ν ε ξ ή ς σ υ λ λ ο γ ι σ μ ό : « Η Κ ί ν α ή ν α υ π ο τ α χ τ ε ί κ α ι ν α μ π ε ι
•φρόνιμα κ α ι ή σ υ χ α σ τ ο μ α ν τ ρ ί , ή τ η ν κ α τ α δ ι κ ά ζ ω κ α ι τ η ν π ε τ ά ζ ω
α π ό τ ώ ρ α έ ξ ω α π ό τ ο σ τ ρ α τ ό π ε δ ο . Έ τ σ ι κ α ι τ η ν Κ ί ν α τ η ν κ α τ α δ ι
κ ά ζ ω σ α ν δ ι α σ π α σ τ ή , κ α ι τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς τ ο ε ξ ο υ δ ε
τ ε ρ ώ ν ω , κ α ι ό π ο ι ο υ ά λ λ ο υ ά σ ω τ ο υ γ ι ο υ » , π ο υ θ έ λ ε ι ν α ρ ί ξ ε ι κ λ ω
τ σ ι έ ς , τ ο υ σ φ ί γ γ ω τ ι ς β ί δ ε ς . Κ ο ν τ ο λ ο γ ί ς , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ χ ρ ε ι ά ζ ο
ν τ α ν ο π ω σ δ ή π ο τ ε μ ι α σ ύ σ κ ε ψ η γ ι α ν α π λ ή ξ ε ι β α ρ ι ά τ ο υ ς « α ν υ π ά
κ ο υ ο υ ς » μ ε σ κ ο π ό σ τ η μ ε λ λ ο ν τ ι κ ή σ ύ σ κ ε ψ η ν α π ε τ ύ χ ε ι τ η ν
« ε ν ό τ η τ α » χ ω ρ ί ς ρ ω γ μ έ ς . Γ ι ' α υ τ ό τ ο υ χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε κ α ι δ ι ο ρ γ ά ν ω σ ε
τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ .
Ό λ α τ α κ ό μ μ α τ α τ ω ν λ α ϊ κ ο δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ώ ν χ ω ρ ώ ν τ η ς Ε υ ρ ώ π η ς
έ σ τ ε ι λ α ν σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι τ ο υ ς π ρ ώ τ ο υ ς γ ρ α μ μ α τ ε ί ς , γ ι ' α υ τ ό ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ υ σ α ρ ε σ τ ή θ η κ ε π ο υ δ ε ν π ή γ α ε γ ώ κ α ι ρ ώ τ η σ ε :
— Γ ι α τ ί δ ε ν ή ρ θ ε ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Ε ν β έ ρ ; Μ π ο ρ ε ί τ ε ν α τ ο ν ε ι δ ο
π ο ι ή σ ε τ ε ν α ε ρ θ ε ί ;
Ο Υ σ ν ί τ ο υ ε ί π ε :
— Ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Ε ν β έ ρ δ ε ν έ ρ χ ε τ α ι τ ώ ρ α . Θ α έ ρ θ ε ι σ τ η μ ε λ λ ο
ν τ ι κ ή σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν , τ ο χ ρ ό ν ο κ α ι τ ο ν τ ό π ο τ η ς ο π ο ί α ς θ α
α π ο φ α σ ί σ ο υ μ ε ε δ ώ .
Σ τ ι ς α ρ χ έ ς ε μ ε ί ς δ ε γ ν ω ρ ί ζ α μ ε τ ί π ο τ ε τ ι σ κ ά ρ ω ν ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
μ ε τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ ο υ σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι . Γ ρ ή γ ο ρ α ό μ ω ς μ α ς ή ρ
θ α ν τ α π ρ ώ τ α ρ α δ ι ο τ η λ ε γ ρ α φ ή μ α τ α α π ό τ ο ν Υ σ ν ί . Ε π ι β ε β α ι ώ ν ο
ν τ α ν ό λ ε ς ο ι π ρ ο β λ έ ψ ε ι ς μ α ς . Η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ ά ρ χ ι -
256
ζ ε γ ι α ν α κ α θ ο ρ ί σ ε ι μ ι α η μ ε ρ ο μ η ν ί α και κ α τ έ λ η γ ε σ ε μ ι α σ τ α υ ρ ο φ ο
ρ ί α . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε π έ μ ε ν ε ν α τ ε θ ο ύ ν σ τ η Σ ύ σ κ ε ψ η ο ι δ ι α φ ω ν ί ε ς α
ν ά μ ε σ α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η και τ η ν Κ ί ν α , και , φ υ σ ι κ ά , ν α
σ υ ζ η τ η θ ο ύ ν σ τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η π ο υ ή θ ε λ ε και ό π ω ς ή θ ε λ ε α υ τ ό ς . Σ τ η
σ ύ σ κ ε ψ η α υ τ ή , έ λ ε γ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , μ π ο ρ ε ί « ν α π α ρ θ ο ύ ν κ α ι α π ο
φ ά σ ε ι ς » κ α ι ζ η τ ο ύ σ ε α π ό τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α ν α μ ι λ ή σ ο υ ν « γ ι α τ α με
γ ά λ α λ ά θ η τ η ς Κ ί ν α ς » , ν α τ α χ θ ο ύ ν α λ λ η λ έ γ γ υ α μ ε τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι
κ ο ύ ς κ α ι « ν α β γ ο ύ μ ε μ ε κ ο ι ν ή σ τ ά σ η » . Π ε ί σ τ η κ α π λ έ ρ ι α π ω ς βρι
σ κ ό μ ο υ ν μ π ρ ο σ τ ά σ ε μ ι α σ υ ν ω μ ο σ ί α α π ό τ ι ς π ι ο α ι σ χ ρ έ ς κ α ι π ι ο ά
γ ρ ι ε ς κ α ι έ θ ε σ α α μ έ σ ω ς τ ο ζ ή τ η μ α σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο .
Ή τ α ν μ έ ρ ε ς και ν ύ χ τ ε ς μ ι α ς ε ν τ α τ ι κ ή ς , α δ ι ά κ ο π η ς , π ρ ο σ ε χ τ ι
κ ή ς κ α λ ο μ ε λ ε τ η μ έ ν η ς κ α ι κ ο σ κ ι ν ι σ μ έ ν η ς α π ό ό λ ε ς τ ι ς π λ ε υ ρ έ ς
δ ο υ λ ι ά ς . Ρ ί χ τ η κ ε ο κ ύ β ο ς , η « ε ι ρ ή ν η » , μ ε τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς ε ί χ ε π ά
ρει τ έ λ ο ς . Α υ τ ο ί ά ν ο ι ξ α ν π υ ρ , ε μ ε ί ς θ α α π α ν τ ο ύ σ α μ ε σ τ ο π υ ρ μ ε ό
λ ε ς τ ι ς δ υ ν ά μ ε ι ς μ α ς . Τ ώ ρ α δ ε ν υ π ή ρ χ ε π ι α κ α ι δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α υ
π ά ρ χ ε ι σ υ μ φ ι λ ί ω σ η κ α ι « σ υ ν ε ν ν ό η σ η » τ α χ τ ι κ ή ς μ ε τ ο υ ς χ ρ ο υ -
σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς . Η μ ε γ ά λ η π ά λ η ε ί χ ε α ρ χ ί σ ε ι . Θ α ή τ α ν π ά λ η π ο λ ύ δύ
σ κ ο λ η , β α ρ ι ά , γ ε μ ά τ η θ υ σ ί ε ς κ α ι ε π ι π τ ώ σ ε ι ς , ε μ ε ί ς ό μ ω ς θ α τ η
σ υ ν ε χ ί ζ α μ ε μ έ χ ρ ι τ έ λ ο υ ς μ ε π ί σ τ η κ α ι α ι σ ι ο δ ο ξ ί α γ ι α τ ί γ ν ω ρ ί ζ α μ ε
π ω ς τ ο δ ί κ ι ο ή τ α ν μ ε τ ο μ έ ρ ο ς μ α ς , μ ε τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό .
Ε ί ν α ι γ ν ω σ τ ό π ω ς δ ι ε ξ ή χ τ η κ ε η σ ύ σ κ ε ψ η : Δ ό θ η κ ε β ι α σ τ ι κ ά έ ν α
ο γ κ ώ δ ε ς υ λ ι κ ό α π ό τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν Κ ί ν α , κ α θ ο ρ ί
σ τ η κ ε ν α σ υ ν έ ρ θ ε ι μ ε ρ ι κ έ ς ώ ρ ε ς α ρ γ ό τ ε ρ α η σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ά
τ ω ν τ ο υ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ κ α ι έ π ε ι τ α ν α σ υ ν έ ρ θ ο υ ν ό λ ο ι ο ι α ρ χ η γ ο ί τ ω ν
α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ι ώ ν τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν ,
π ο υ σ υ μ μ ε τ ε ί χ α ν σ τ ο σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ ρ ο υ μ α ν ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς , τ ο υ ς ο
π ο ί ο υ ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ θ α έ θ ε τ ε μ π ρ ο σ τ ά σ τ η ν ε π ι θ υ μ ί α τ ο υ « ν α κα
τ α δ ι κ α σ τ ε ί τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς σ α ν α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι -
κ ό , σ α ν τ ρ ο τ σ κ ι σ τ ι κ ό κ ό μ μ α » κ . λ π . , κ . λ π .
Σ τ η ν π ρ ώ τ η σ υ ν ε δ ρ ί α σ η π ο υ ο ρ γ ά ν ω σ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο σ ύ
ν τ ρ ο φ ο ς Υ σ ν ί Κ ά π ο , ε ξ ο ν ό μ α τ ο ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι μ ε β ά σ η τ ι ς λε
π τ ο μ ε ρ ε ί ς ο δ η γ ί ε ς π ο υ τ ο υ σ τ έ λ ν α μ ε κ ά θ ε μ έ ρ α , σ υ χ ν ά κ α ι δ ύ ο φ ο
ρ έ ς τ η ν η μ έ ρ α , ε π ι τ έ θ η κ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς
γ ι α τ ο υ ς α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ο ύ ς σ κ ο π ο ύ ς κ α ι γ ι α τ ι ς σ υ ν ω μ ο τ ι κ έ ς μ έ θ ο
δ ε ς π ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ί η σ α ν , υ π έ ρ α σ π ι σ ε τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α
τ η ς Κ ί ν α ς κ α ι ε ν α ν τ ι ώ θ η κ ε σ τ η σ υ ν έ χ ι σ η μ ι α ς τ έ τ ο ι α ς σ ύ σ κ ε ψ η ς .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε ν τ ο π ε ρ ί μ ε ν ε α υ τ ό . Σ τ ι ς σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ι ς μ ι λ ο ύ σ ε
α δ ι ά κ ο π α κ ο υ ν ώ ν τ α ς χ έ ρ ι α κ α ι π ό δ ι α , ε κ ν ε ρ ί ζ ο ν τ α ν , ά φ ρ ι ζ ε α π ό τ ο
θ υ μ ό τ ο υ . Ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Υ σ ν ί Κ ά π ο ό μ ω ς ε ξ ο π λ ι σ μ έ ν ο ς μ ε τ η σ ω σ τ ή
γ ρ α μ μ ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς , μ ε τ ι ς ε ι δ ι κ έ ς ο δ η γ ί ε ς π ο υ τ ο υ σ τ έ λ ν α μ ε
257
σ υ ν ε χ ώ ς κ α ι μ ε τ η γ ν ω σ τ ή ψ υ χ ρ α ι μ ί α κ α ι τ ό λ μ η τ ο υ ό χ ι μ ό ν ο δ ε ν
π τ ο ή θ η κ ε , α λ λ ά μ ε τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς α π α ν τ ή σ ε ι ς τ ο υ α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ ε μ α χ α ί
ρ ι σ τ ο μ α χ α ί ρ ι τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Σ τ ο υ ς π ο λ λ ο ύ ς λ ό γ ο υ ς τ ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α π ε υ θ ύ ν ο ν τ α ν , φ α ι ν ο
μ ε ν ι κ ά , ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν Π ε ν Τ σ ε ν , π ο υ ή τ α ν ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ η ς κ ι ν έ ζ ι κ η ς
α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς , π ά ν τ α ό μ ω ς ε ύ ρ ι σ κ ε τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α ν α ε π ι τ ε θ ε ί σ τ ο
Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι σ τ ο ν ε κ π ρ ό σ ω π ό τ ο υ . Σ κ ο π ό ς τ ο υ ή τ α ν ό χ ι μ ό ν ο ν α
χ τ υ π ή σ ε ι τ η ν α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ή μ α ς σ τ ά σ η , α λ λ ά κ α ι ν α πει σ τ ο υ ς εκ
π ρ ο σ ώ π ο υ ς τ ω ν ά λ λ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν ό τ ι ο ι Α λ β α ν ο ί « κ ά ν ο υ ν τ ο π α ι
γ ν ί δ ι τ ω ν Κ ι ν έ ζ ω ν » .
— Ε σ ε ί ς σ ύ ν τ ρ ο φ ε Π ε ν Τ σ ε ν — τ ο ν κ α τ η γ ο ρ ο ύ σ ε ο Ν ι κ ή τ α
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — δ ε ν ε ί π α τ ε τ ί π ο τ ε ψ ε ς γ ι α τ η ν ε ι ρ η ν ι κ ή σ υ ν ύ π α ρ ξ η ,
δ ε μ ι λ ή σ α τ ε γ ι ' α υ τ ή . Μ ί λ η σ ε ή δ ε μ ί λ η σ ε σ ύ ν τ ρ ο φ ε Κ ά π π ο ;
— Ε γ ώ ε ί μ α ι τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς - τ ο υ α π ά ν τ η σ ε
ο Υ σ ν ί . Ν α π ο υ τ ο ν έ χ ε τ ε τ ο ν Π ε ν Τ σ ε ν . Ρ ω τ ή σ τ ε τ ο ν !
— Ε μ ε ί ς δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α σ υ ν ε ν ν ο η θ ο ύ μ ε μ ε τ ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν -
γ κ κ α ι μ ε τους. Κ ι ν έ ζ ο υ ς κ α ι ο ύ τ ε α υ τ ο ί μ ε μ α ς . Θ έ λ ε τ ε ν α σ α ς σ τ ε ί
λ ο ύ μ ε , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Κ ά π ο , ν α σ υ ν ε ν ν ο η θ ε ί τ ε μ ' α υ τ ο ύ ς ; - α π ε υ θ ύ ν θ η κ ε
ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ ε μ ι α ά λ λ η π ε ρ ί π τ ω σ η σ τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Υ σ ν ί .
— Ε γ ώ δ ε ν π α ί ρ ν ω δ ι α τ α γ έ ς α π ό σ α ς - τ ο υ α π ά ν τ η σ ε ο Υ σ ν ί .
Ε γ ώ π α ί ρ ν ω δ ι α τ α γ έ ς μ ο ν ά χ α α π ό τ ο Κ ό μ μ α μ ο υ .
Τ ί π ο τ ε δ ε ν τ ο ν κ ο ύ ν η σ ε α π ό τ η θ α ρ α λ λ έ α κ α ι ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή
σ τ ά σ η α ρ χ ώ ν τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς . Ο ύ τ ε σ ά λ ε ψ ε τ ο μ α τ ό κ λ α δ ό τ ο υ
α π ό τ ι ς κ ρ α υ γ έ ς κ α ι τ ι ς π ι έ σ ε ι ς τ ο υ τ σ α ρ λ α τ ά ν ο υ Ν ι κ ή τ α Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ . Ή ρ ε μ ο ς , ψ ύ χ ρ α ι μ ο ς , ά ν θ ρ ω π ο ς α ρ χ ώ ν , ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Υ σ ν ί
Κ ά π ο δ ή λ ω σ ε ε ξ ο ν ό μ α τ ο ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς ό τ ι τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς
Α λ β α ν ί α ς θ ε ω ρ ε ί λ α θ ε μ έ ν η τ η σ υ ζ ή τ η σ η α υ τ ώ ν τ ω ν ζ η τ η μ ά τ ω ν σ τ η
Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ , ό π ω ς ε π ί σ η ς θ ε ω ρ ε ί λ α θ ε μ έ ν η και
τ η ν π ρ ο σ π ά θ ε ι α π ο υ έ κ α μ α ν σ τ ι ς α ρ χ έ ς ο ι Κ ι ν έ ζ ο ι γ ι α τ η σ υ ζ ή τ η σ η
α υ τ ώ ν τ ω ν ζ η τ η μ ά τ ω ν μ ε τ ι ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς τ ω ν σ υ ν δ ι κ ά τ ω ν . « Τ ο
Κ Ε Α — ε ί π ε — θ ε ω ρ ε ί ε π ι ζ ή μ ι α τ η ν α ν ο ι χ τ ή ή κ α μ ο υ φ λ α ρ ι σ μ έ ν η
π ο λ ε μ ι κ ή σ τ ο ν τ ύ π ο . Π ο ι ο ς έ χ ε ι δ ί κ ι ο , α ς τ ο κ ρ ί ν ο υ μ ε σ τ η ν π ρ ο σ ε
χ ή σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν » .
Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί α ν η σ ύ χ η σ α ν , γ ι α τ ί η σ υ ν ω μ ο σ ί α έ σ κ α γ ε
σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ ς . Ά ρ χ ι σ α ν τ α σ ύ ρ ε κ ι έ λ α , ο ι « σ υ μ β ο υ λ έ ς » , ο ι « φ ι λ ι
κές δ ι α β ο υ λ ε ύ σ ε ι ς κ α ι σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς » , ο ι π ι έ σ ε ι ς κ ά τ ω α π ό τ η μ ά σ κ α
τ ω ν α σ τ ε ί ω ν κ α ι τ ω ν χ α μ ό γ ε λ ω ν . Ο Α ν τ ρ ό π ο φ , ο ά ν θ ρ ω π ο ς τ ω ν π α
ρ α σ κ η ν ί ω ν κ α ι τ ω ν ρ α δ ι ο υ ρ γ ι ώ ν ( γ ι ' α υ τ ό τ ο ν έ κ α μ α ν κ α ι α ρ χ η γ ό
τ η ς Κ Α - Γ Κ Ε Μ Π Ε ) , ή τ α ν α π ό τ ο υ ς π ι ο δ ρ α σ τ ή ρ ι ο υ ς κ α ι έ κ α ν ε τ ο
258
π α ν γ ι α ν α υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι τ ο Κ ό μ μ α μ α ς ν α π ρ ο σ χ ω ρ ή σ ε ι σ τ η σ υ ν ω
μ ο σ ί α .
Ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί δ ε ν π α ρ ά λ ε ι ψ α ν ν α μ π ε ρ δ έ ψ ο υ ν σ ' α υ τ ό τ ο β ρ ώ
μ ι κ ο π α ι γ ν ί δ ι κ α ι τ ο υ ς λ α κ έ δ ε ς τ ο υ ς σ τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α . Ο Α ν τ ρ ό -
π ο φ έ β α ζ ε μ π ρ ο σ τ ά κ ά π ο ι ο ν Μ ο γ κ ι ο ρ ό ς κ α ι π ή γ α ι ν α ν « γ ι α ε π ί σ κ ε
ψ η » σ τ ο ν Υ σ ν ί . Ο Α ν τ ρ ό π ο φ κ ά θ ο ν τ α ν , π ά ε ι ν α π ε ι « ε γ ώ δ ε μ ι λ ώ »
κ α ι ο Μ ο γ κ ι ο ρ ό ς δ ε ν έ π α β ε ν α μ ι λ ά ε ι γ ι α τ η ν « ο ρ θ ό τ η τ α τ η ς μ α ρ ξ ι
σ τ ι κ ή ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή ς γ ρ α μ μ ή ς τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς » .
— Τι κ ά ν ε ι η Α λ β α ν ί α ; - ρ ω τ ο ύ σ ε εκ μ έ ρ ο υ ς τ ο υ ο Ζ ί β κ ο φ . Μ ό
ν ο ν ε σ ε ί ς δ ε ν ε ί σ τ ε σ ύ μ φ ω ν ο ι .
— Τι θ έ λ ε ι ς να π ε ι ς μ ' α υ τ ό ; - τ ο υ α π ά ν τ η σ ε ο Υ σ ν ί .
— Ό χ ι , ό χ ι - ά λ λ α ξ ε π λ ά κ α ο Ζ ί β κ ο φ . Α σ τ ε ι ε ύ τ η κ α .
— Τ ι α σ τ ε ι ε ύ τ η κ ε ς ; Κ ά τ ι σ κ έ φ τ ε σ α ι π ο υ λες « η Α λ β α ν ί α δ ε ν εί
ν α ι σ ύ μ φ ω ν η » .
Ε ν ώ σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι δ ι ε ξ ά γ ο ν τ α ν η σ ύ σ κ ε ψ η ε μ ε ί ς ε δ ώ σ υ σ κ ε -
φ τ ό μ α σ τ α ν σ χ ε δ ό ν κ ά θ ε μ έ ρ α σ τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο , ή μ α σ τ α ν σ ε
σ υ ν ε χ ή ε π α φ ή μ ε τ ο ν Υ σ ν ί Κ ά π ο , τ ο ν π ρ ο σ α ν α τ ο λ ί ζ α μ ε κ α ι π α ρ α
κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α μ ε μ ε π ρ ο σ ο χ ή κ α ι α ν η σ υ χ ί α π ω ς κ υ λ ο ύ σ α ν τ α γ ε γ ο ν ό
τ α . Τ ώ ρ α π ι α ε ί χ α μ ε κ α τ α λ ή ξ ε ι σ τ ο ο μ ό φ ω ν ο σ υ μ π έ ρ α σ μ α :
Η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ ε ί ν α ι μ ι α ο ρ γ α ν ω μ έ ν η σ υ ν ω μ ο
σ ί α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό - ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι σ ύ
ν τ ρ ο φ ο ί τ ο υ α π ο κ α λ ύ π τ ο υ ν ε κ ε ί τ ο π ρ ό σ ω π ό τ ο υ ς , π ρ ό σ ω π ο έ ξ α λ
λ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν , γ ι ' α υ τ ό ε μ ε ί ς δ ε θ α κ ά ν ο υ μ ε κ α μ ί α υ π ο χ ώ ρ η σ η
σ τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς , έ σ τ ω κ α ι α ν μ ε ί ν ο υ μ ε μ ό ν ο ι ε ν ά ν τ ι α σ ' ό λ ο υ ς .
Η σ τ ά σ η μ α ς ή τ α ν σ ω σ τ ή , μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή , τ ο ο ρ γ α
ν ω μ έ ν ο α π ό τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ α ύ ρ ο έ ρ γ ο έ π ρ ε π ε ν α σ υ ν τ ρ ι β ε ί .
Ε ί ν α ι π α σ ί γ ν ω σ τ ο γ ε γ ο ν ό ς π ω ς τ ο Κ ό μ μ α μ α ς υ π ε ρ ά σ π ι σ ε τ η ν
Κ ί ν α σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι , μ ε θ ά ρ ρ ο ς κ α ι μ ε β ά σ η τ ι ς μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς - λε
ν ι ν ι σ τ ι κ έ ς α ρ χ έ ς , έ χ ο ν τ α ς υ π ό ψ η ό λ ε ς τ ι ς σ υ ν έ π ε ι ε ς α υ τ ή ς τ η ς σ τ ά
σ η ς . Σ ή μ ε ρ α , ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ό σ α χ ρ ό ν ι α α π ό τ η σ υ ν ω μ ο σ ί α τ ο υ Β ο υ
κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ , ό τ α ν , δ υ σ τ υ χ ώ ς , κ α ι τ ο κ ι ν έ ζ ι κ ο κ ό μ μ α γ λ ι σ τ ρ ά ε ι ο ρ ι
σ τ ι κ ά σ τ ο δ ρ ό μ ο τ η ς π ρ ο δ ο σ ί α ς , τ ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ , τ η ς α ν τ ε π α ν ά -
σ τ α σ η ς , θ έ λ ω ν α τ ο ν ί σ ω ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά π ω ς η σ τ ά σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς
μ α ς σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι κ α ι σ τ η Μ ό σ χ α ή τ α ν α π ό λ υ τ α σ ω σ τ ή κ α ι η
μ ό ν η ο ρ θ ή σ τ ά σ η .
Ε μ ε ί ς , ό π ω ς γ ρ ά φ ω κ α ι π ι ο π ά ν ω , ε ί χ α μ ε ε π ι φ υ λ ά ξ ε ι ς γ ι α μ ε ρ ι
κ έ ς α π ό ψ ε ι ς π ο υ ε ί χ α ν ε κ φ ρ α σ τ ε ί τ ό σ ο α π ό τ ο Μ ά ο Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ ,
ό σ ο κ α ι α π ό ά λ λ ο υ ς κ ι ν έ ζ ο υ ς η γ έ τ ε ς , ε μ ε ί ς ε ί χ α μ ε ε π ι φ υ λ ά ξ ε ι ς γ ι α
τ ο 8 ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Κ ί ν α ς , α λ λ ά , ύ
σ τ ε ρ α α π ό τ ο 1957 φ α ί ν ο ν τ α ν π ω ς σ ' α υ τ ό τ ο κ ό μ μ α ε ί χ ε γ ί ν ε ι μ ι α
259
θ ε τ ι κ ή σ τ ρ ο φ ή κ α ι ε ί χ α ν π α ρ α μ ε ρ ι σ τ ε ί τ α π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α ο π ο ρ τ ο υ ν ι -
σ τ ι κ ά λ ά θ η . Λ ά θ η μ π ο ρ ε ί ν α κ ά μ ε ι κ ά θ ε κ ό μ μ α , α υ τ ά ό μ ω ς μ π ο ρ ε ί
ν α δ ι ο ρ θ ω θ ο ύ ν , κ α ι ό τ α ν γ ί ν ε τ α ι α υ τ ό , τ ο κ ό μ μ α δ υ ν α μ ώ ν ε ι κ α ι η
δ ο υ λ ε ι ά π ά ε ι μ π ρ ο σ τ ά . Σ τ η ν Κ ί ν α δ ε γ ί ν ο ν τ α ν π ι α λ ό γ ο ς γ ι α τ ο 8 ο
Σ υ ν έ δ ρ ι ο , ε ί χ α ν χ τ υ π η θ ε ί ο ι δ ε ξ ι έ ς α π ό ψ ε ι ς τ ο υ Π ι ν Ν τ ε Χ ο υ ά , εί
χ α ν α φ ε θ ε ί κ α τ ά μ έ ρ ο ς «τα ε κ α τ ό λ ο υ λ ο ύ δ ι α » . Σ τ ι ς ε π ί σ η μ ε ς δ η λ ώ
σ ε ι ς κ α ι σ τ α ά ρ θ ρ α π ο υ δ η μ ο σ ι ε ύ ο ν τ α ν , ο ι Κ ι ν έ ζ ο ι χ τ υ π ο ύ σ α ν α ν ο ι
χ τ ά τ ο γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , υ π ε ρ ά σ π ι ζ α ν τ ο Σ τ ά λ ι ν , τ η -
ρ ο ύ σ α ν σ ω σ τ έ ς θ ε ω ρ η τ ι κ ά θ έ σ ε ι ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο ν π ό λ ε μ ο κ α ι . τ η ν ει
ρ ή ν η , τ η ν ε ι ρ η ν ι κ ή σ υ ν ύ π α ρ ξ η , τ η ν ε π α ν ά σ τ α σ η , τ η δ ι χ τ α τ ο ρ ί α
τ ο υ π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ .
Δ ε ν ε ί ν α ι ε υ κ α ι ρ ί α ν α α ν α λ υ θ ο ύ ν ε δ ώ τ α κ ί ν η τ ρ α π ο υ ω θ ο ύ σ α ν
τ ο υ ς κ ι ν έ ζ ο υ ς η γ έ τ ε ς κ α ι ν α δ ι α σ α φ η ν ι σ τ ε ί α ν υ π ή ρ χ ε ή ό χ ι κ ά τ ι
α ρ χ ι κ ό σ ' α υ τ έ ς τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ ς κ α τ ά τ η ν π ε ρ ί ο δ ο ε κ ε ί ν η ( γ ι ' α υ τ ά
έ γ ρ α ψ α σ τ ο η μ ε ρ ο λ ό γ ι ό μ ο υ ) 1 , έ ν α π ρ ά γ μ α ό μ ω ς ή τ α ν ξ ε κ ά θ α ρ ο : ε
κ ε ί ν η τ η ν π ε ρ ί ο δ ο τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς ε μ φ α ν ί ζ ο
ν τ α ν σ α ν υ π ε ρ α σ π ι σ τ ή ς τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο υ .
Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί μ α ς κ α τ η γ ό ρ ι σ α ν π ω ς « ξ ε κ ό ψ α μ ε α π ό τ α 200
ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α γ ι α ν α ε ν ω θ ο ύ μ ε μ ε τ α 600 ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α » . Σ τ η ν υ π ε ρ ά
σ π ι σ η τ η ς Κ ί ν α ς ε μ ε ί ς δ ε ν ξ ε κ ι ν ή σ α μ ε α π ό κ α ν έ ν α χ ρ η μ α τ ι σ τ ι κ ό ,
ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό , σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ό ή δ η μ ο γ ρ α φ ι κ ό ε λ α τ ή ρ ι ο . Α ν ξ ε κ ι ν ο ύ σ α
μ ε α π ό τ έ τ ο ι α α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ά κ α ι π ρ α γ μ α τ ι σ τ ι κ ά ε λ α τ ή ρ ι α , τ ό τ ε
« σ υ μ φ ε ρ τ ι κ ό τ ε ρ α » θ α ή τ α ν ν α π α ρ α τ α σ σ ό μ α σ τ α ν μ ε τ ο υ ς χ ρ ο υ -
σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς , ε π ε ι δ ή η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ή τ α ν ι σ χ υ ρ ό τ ε ρ η κ α ι ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε ν θ α π α ρ έ λ ε ι π ε ν α μ α ς έ δ ι ν ε , α μ έ σ ω ς , π ι σ τ ώ σ ε ι ς κ α ι
« β ο ή θ ε ι ε ς » , ( φ υ σ ι κ ά γ ι α ν α μ α ς ζ η τ ή σ ε ι έ π ε ι τ α σ α ν α ν τ ί τ ι μ ο τ η λευ
τ ε ρ ι ά κ α ι τ η ν α ν ε ξ α ρ τ η σ ί α τ ο υ λ α ο ύ , τ η ς π α τ ρ ί δ α ς κ α ι τ ο υ Κ ό μ μ α
τ ο ς ) .
Σ υ ν ε π ώ ς , σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι κ α ι σ τ η Μ ό σ χ α δ ε ν υ π ε ρ α σ π ί σ α μ ε
τ η ν Κ ί ν α σ α ν μ ι α μ ε γ ά λ η χ ώ ρ α α π ό τ η ν ο π ο ί α μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α π ά
ρ ο υ μ ε β ο ή θ ε ι ε ς , α λ λ ά υ π ε ρ α σ π ί σ α μ ε τ ο υ ς λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ο ύ ς κ α ν ό ν ε ς ,
τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό . Δ ε ν υ π ο σ τ η ρ ί ξ α μ ε τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό
Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς σ α ν έ ν α μ ε γ ά λ ο κ ό μ μ α , α λ λ ά υ π ε ρ α σ π ί σ α μ ε τ ις
α ρ χ έ ς , υ π ε ρ α σ π ί σ α μ ε τ ο μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό δ ί κ α ι ο . Σ τ ο Β ο υ
κ ο υ ρ έ σ τ ι κ α ι σ τ η Μ ό σ χ α ε μ ε ί ς θ α ε ί χ α μ ε υ π ε ρ α σ π ί σ ε ι κ ά θ ε κ ό μ μ α
_________________________________
1. Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Σκέψεις για την Κίνα», I, II, Εκδοτικό «8 Νοέμ
βρη», Τίρανα 1979, έκδοση στην α γ γ λ ι κ ή .
260
κ α ι κ ά θ ε χ ώ ρ α , ο σ ο δ ή π ο τ ε μ ε γ ά λ α ή μ ι κ ρ ά κ ι α ν ή τ α ν α ρ ι θ μ η τ ι κ ά ,
α ρ κ ε ί ν α ή τ α ν μ ε τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό . Α υ τ ό ε μ ε ί ς τ ο δ ι α κ η ρ ύ
ξ α μ ε τ ό τ ε μ ε γ α λ ό φ ω ν α κ α ι ο χ ρ ό ν ο ς τ ο ε π ι β ε β α ί ω σ ε π λ έ ρ ι α .
Η π ά λ η γ ι α τ η ν υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ ε ν ά
ν τ ι α σ τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ή τ α ν η μ ό ν η β ά σ η π ο υ μ α ς τ ο π ο θ έ τ η σ ε σ τ ο
ί δ ι ο χ α ρ ά κ ω μ α μ ε τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς .
Α υ τ ά τ α · κ ί ν η τ ρ α π ο υ μ α ς ώ θ η σ α ν ν α τ η ρ ή σ ο υ μ ε τ η σ τ ά
σ η π ο υ τ η ρ ή σ α μ ε σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι κ α ι έ π ε ι τ α σ τ η Μ ό σ χ α . Τ ο
Κ ό μ μ α μ α ς σ φ υ ρ η λ α τ η μ έ ν ο σ ε α γ ώ ν ε ς κ α ι μ ά χ ε ς , ξ ε κ ά θ α ρ ο κ α ι α
π ο φ α σ ι σ μ έ ν ο σ τ ο μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό τ ο υ δ ρ ό μ ο , ε ί π ε ε κ ε ί
« Α λ τ » σ τ η χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή ε π ί θ ε σ η , α ν τ ι σ τ ά θ η κ ε η ρ ω ι κ ά σ ' α υ τ ή
τ η ν ε π ί θ ε σ η κ α ι δ ε ν τ α λ α ν τ ε ύ τ η κ ε ο ύ τ ε μ π ρ ο σ τ ά σ τ ι ς π ι έ σ ε ι ς , ο ύ τ ε
μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο υ ς κ ά θ ε ε ί δ ο υ ς ε κ β ι α σ μ ο ύ ς .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε θ α μ α ς τ ο σ υ γ χ ω ρ ο ύ σ ε ε κ ε ί ν ο π ο υ ε μ ε ί ς κ ά ν α
μ ε σ τ ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , α λ λ ά ο ύ τ ε ε μ ε ί ς θ α τ ο ν σ υ γ χ ω ρ ο ύ σ α μ ε γ ι ' α υ
τ ά π ο υ έ κ α μ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό , ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν ε π α
ν ά σ τ α σ η , ε ν ά ν τ ι α σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , τ η ν Α λ β α ν ί α κ α ι τ ο δ ιε
θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ό κ ί ν η μ α .
Η π ά λ η ά ρ χ ι σ ε α ν ο ι χ τ ά . Η σ ο β ι ε τ ι κ ή π ρ ε σ β ε ί α σ τ α Τ ί ρ α ν α μ ε
τ ο υ ς π ρ ά χ τ ο ρ ε ς τ η ς Κ Α - Γ Κ Ε - Μ Π Ε ε ν έ τ ε ι ν ε τ ι ς π ι έ σ ε ι ς , τ ι ς ε π ε μ
β ά σ ε ι ς κ α ι τ α σ α μ π ο τ ά ζ μ ε τ ι ς π ι ο π ρ ό σ τ υ χ ε ς μ ο ρ φ έ ς . Ο ι σ ο β ι ε τ ι
κ ο ί σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ο ί κ α ι π ο λ ί τ ε ς π ο υ ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ν σ τ η ν Α λ β α ν ί α , π ρ ο
κ α λ ο ύ σ α ν τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς μ α ς ε π ι τ ι θ έ μ ε ν ο ι σ τ η ν η γ ε σ ί α , λ έ γ ο ν τ ά ς
τ ο υ ς π ω ς ε μ ε ί ς τ ά χ α ή μ α σ τ α ν σ ε ε σ φ α λ μ έ ν ε ς θ έ σ ε ι ς , π ω ς « ε π ι τ ε θ ή
κ α μ ε σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η » π ω ς « δ ε ν κ ρ α τ ή σ μ α ε τ ο λ ό γ ο » κ α ι
ά λ λ ε ς π ο τ α π ό τ η τ ε ς . Ο ι υ π ά λ λ η λ ο ι τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς π ρ ε σ β ε ί α ς σ τ α
Τ ί ρ α ν α μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο ν π ρ ε σ β ε υ τ ή Ι β ά ν ο φ π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν ν α
σ τ ρ α τ ο λ ο γ ή σ ο υ ν π ρ ά χ τ ο ρ ε ς , π ρ ο κ α λ ο ύ σ α ν τ ο υ ς σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ο ύ ς
ρ ω τ ώ ν τ α ς τ ο υ ς «με π ο ι ο ν ε ί ν α ι ο σ τ ρ α τ ό ς » ; κ α ι π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν ν α ε
π ε ξ ε ρ γ α σ τ ο ύ ν σ τ ο ι χ ε ί α γ ι α ν α τ α α ν τ ι π α ρ α τ ά ξ ο υ ν σ τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ
Κ ό μ μ α τ ο ς κ . λ π . 1
Η δ ρ ά σ η α υ τ ή α π έ β λ ε π ε σ ε δ ύ ο σ κ ο π ο ύ ς : Α π ό τ η μ ι α μ ε ρ ι ά ν α
υ π ο κ ι ν ή σ ο υ ν τ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ ο λ α ό μ α ς ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν η γ ε σ ί α , μ ε
π ρ ό σ χ η μ α «τα τ ό σ α κ α λ ά » π ο υ ε ί χ ε κ ά μ ε ι τ ά χ α η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω -
_________________________________
1. Βλέπε: Enver Hoxha «Albania Challenges Khrushchev revisionism»,
Gamma Publishing Co., Νew York, USA, Ο χ τ ώ β ρ η ς 1976, πρώτη έκδοση
στην α γ γ λ ι κ ή , σελ. 70 - 73.
261
σ η σ τ η ν Α λ β α ν ί α κ α ι , α π ό τ η ν ά λ λ η , ν α ε π ω φ ε λ η θ ο ύ ν ο σ ο δ ή π ο τ ε
γ ι α ν α ε ν σ π ε ί ρ ο υ ν σ ύ γ χ υ σ η , ε κ μ ε τ α λ λ ε υ ό μ ε ν ο ι τ η ν ε ι λ ι κ ρ ι ν ή α γ ά
π η π ο υ έ τ ρ ε φ α ν τ ο Κ ό μ μ α κ α ι ο λ α ό ς μ α ς π ρ ο ς τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω
σ η .
Σ τ ι ς δ ύ σ κ ο λ ε ς α υ τ έ ς σ τ ι γ μ έ ς έ λ α μ ψ ε α κ ό μ η μ ι α φ ο ρ ά η α τ σ α λ έ
ν ι α ε ν ό τ η τ α τ ω ν γ ρ α μ μ ώ ν τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς , η α φ ο σ ί ω σ η τ ω ν με
λ ώ ν κ α ι τ ω ν σ τ ε λ ε χ ώ ν τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς π ρ ο ς τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή
τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ο Π ο λ ι τ ι κ ό μ α ς Γ ρ α φ ε ί ο . Ο ι π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς τ ω ν
σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν β ρ ή κ α ν σ τ ο υ ς α λ β α ν ο ύ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς
έ ν α α ξ ε π έ ρ α σ τ ο ε μ π ό δ ι ο , έ ν α ν α κ λ ό ν η τ ο β ρ ά χ ο . Τ α μ ό ν α π ρ ο δ ο τ ι
κ ά σ τ ο ι χ ε ί α π ο υ α ν τ ι π α ρ α τ ά χ θ η κ α ν σ τ η μ ο ν ο λ ι θ ι κ ή ε ν ό τ η τ α τ ω ν
γ ρ α μ μ ώ ν μ α ς ή τ α ν η Λ ι ρ ί Μ π ε λ ι σ ι ό β α κ α ι ο Κ ώ τ σ ι ο Τ ά σ κ ο , π ο υ
λ ύ γ ι σ α ν μ π ρ ο σ τ ά σ τ ι ς π ι έ σ ε ι ς τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν κ α ι , σ ' ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς
θ υ ε λ ώ δ ι κ ε ς σ τ ι γ μ έ ς σ κ λ η ρ ώ ν δ ο κ ι μ α σ ι ώ ν , έ δ ε ι ξ α ν τ ο π ρ α γ μ α τ ι κ ό
τ ο υ ς π ρ ό σ ω π ο σ υ ν θ η κ ο λ ό γ ω ν , π ρ ο β ο κ α τ ό ρ ω ν κ α ι α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ώ ν .
Ό π ω ς ε π ι β ε β α ί ω σ α ν τ α γ ε γ ο ν ό τ α , τ α δ ύ ο α υ τ ά σ τ ο ι χ ε ί α ε ί χ α ν τ ε θ ε ί
α π ό κ α ι ρ ό σ τ η ν υ π η ρ ε σ ί α τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ή τ α ν π ρ ά χ τ ο ρ έ ς τ ο υ
κ α ι π ά λ ε υ α ν ν α χ τ υ π ή σ ο υ ν τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ α π ό τ α
μ έ σ α . Τ ο Κ ό μ μ α κ α ι ο λ α ό ς τ ο υ ς ξ ε σ κ έ π α σ ε κ α ι τ ο υ ς κ α τ α δ ί κ α σ ε μ ε
μ ί σ ο ς κ α ι π ε ρ ι φ ρ ό ν η σ η .
Ο ι π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς π ο υ ο ρ γ ά ν ω ν ε σ υ ν ε χ ώ ς η σ ο β ι ε τ ι κ ή π ρ ε σ β ε ί α
σ τ α Τ ί ρ α ν α , σ υ ν τ ο ν ί ζ ο ν τ α ν τ ώ ρ α π ι α μ ε τ ι ς ε ξ ω τ ε ρ ι κ έ ς π ι έ σ ε ι ς π ο υ
γ ί ν ο ν τ α ν σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ η χ ώ ρ α μ α ς α π ό τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή ρ ε β ι ζ ι ο ν ι -
σ τ ι κ ή η γ ε σ ί α κ α ι τ ο υ ς σ υ μ μ ά χ ο υ ς τ η ς . Ο ι π ι έ σ ε ι ς α υ τ έ ς ή τ α ν π ο ι κ ί
λ ε ς : ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς , π ο λ ι τ ι κ έ ς κ α ι σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ έ ς .
Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί σ τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι έ ς τ ο υ ς ν α κ α τ α β ά λ ο υ ν τ η ν
α ν τ ί σ τ α σ η τ ο υ Κ Ε Α κ α ι τ ο υ α λ β α ν ι κ ο ύ λ α ο ύ ε γ κ α τ ά λ ε ι ψ α ν κ ά θ ε
ε ν δ ο ι α σ μ ό , φ τ ά ν ο ν τ α ς μ έ χ ρ ι τ ο σ η μ ε ί ο ν α α π ε ι λ ή σ ο υ ν τ η χ ώ ρ α μ α ς
μ ε α π ο κ λ ε ι σ μ ό π ε ί ν α ς . Ο ι λ υ σ σ α λ έ ο ι α υ τ ο ί ε χ θ ρ ο ί τ ο υ σ ο σ ι α λ ι
σ μ ο ύ , κ α ι ι δ ι α ί τ ε ρ α , τ ο υ α λ β α ν ι κ ο ύ λ α ο ύ α ρ ν ή θ η κ α ν ν α μ α ς δ ό σ ο υ ν
σ ι τ η ρ ά σ ε μ ι α σ τ ι γ μ ή π ο υ τ α α π ο θ έ μ α τ α μ α ς α ρ κ ο ύ σ α ν μ ο ν ά χ α γ ι α
1 5 μ έ ρ ε ς . Τ ό τ ε ε μ ε ί ς α ν α γ κ α σ τ ή κ α μ ε ν α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή σ ο υ μ ε τ ο ξ έ ν ο
σ υ ν ά λ λ α γ μ ά μ α ς κ α ι ν α α γ ο ρ ά σ ο υ μ ε σ τ ά ρ ι σ τ η ν Γ α λ λ ί α . Ο γ ά λ λ ο ς
έ μ π ο ρ α ς π ο υ ή ρ θ ε σ τ α Τ ί ρ α ν α μ α ς σ φ υ γ μ ο μ ε τ ρ ο ύ σ ε , γ ι α ν α ιδεί
π ο ι α ή τ α ν η α ι τ ί α π ο υ η Α λ β α ν ί α α γ ό ρ α σ ε σ τ ά ρ ι τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ η ς Δύ
σ η ς ε φ ό σ ο ν έ χ ε ι τ ο « μ ε γ ά λ ο φ ί λ ο » , τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η . Ε μ ε ί ς , α
σ φ α λ ώ ς δ ε ν ε ί π α μ ε τ ί π ο τ ε σ τ ο ν α σ τ ό έ μ π ο ρ α , α ν τ ί θ ε τ α , τ ο υ ε ί π α μ ε
π ω ς η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η μ α ς έ δ ι ν ε σ ι τ η ρ ά , κ α λ α μ π ό κ ι , α λ λ ά ε μ ε ί ς
«το χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ μ ε γ ι α τ α ζ ώ α » .
«Τι α ν η σ υ χ ε ί τ ε γ ι α τ ο ψ ω μ ί — μ α ς ε ί χ ε π ε ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ — Φ υ -
2 6 2
τ έ ψ τ ε ε σ π ε ρ ι δ ο ε ι δ ή , τ ό σ α σ ι τ η ρ ά ό σ α θ έ λ ε ι η Α λ β α ν ί α , σ τ η χ ώ ρ α
μ α ς τ α τ ρ ώ ν ε τ α π ο ν τ ί κ ι α σ τ ι ς α π ο θ ή κ ε ς » . Κ ι ό τ α ν ο α λ β α ν ι κ ό ς λ α
ό ς δ ι έ τ ρ ε χ ε κ ί ν δ υ ν ο ν α μ ε ί ν ε ι χ ω ρ ί ς ψ ω μ ί , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ρ ο τ ι μ ο ύ
σ ε ν α τ ρ έ φ ο ν τ α ι τ α π ο ν τ ί κ ι α ό χ ι ό μ ω ς ο ι Α λ β α ν ο ί . Σ ύ μ φ ω ν α μ ' α υ
τ ό ν , σ ' ε μ ά ς έ μ ε ν α ν μ ο ν ά χ α δ ύ ο δ ρ ό μ ο ι : ή ν α υ π ο κ ύ π τ α μ ε , ή ν α πε
θ α ί ν α μ ε . Α υ τ ή ή τ α ν η κ υ ν ι κ ή λ ο γ ι κ ή α υ τ ο ύ τ ο υ π ρ ο δ ό τ η .
Α λ λ ά τ ο μ ε γ ά λ ο χ ά σ μ α σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ α ς μ ε τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε
σ ί α δ ε μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α κ α λ υ φ τ ε ί επί μ α κ ρ ό χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η μ α , τ ό σ ο τ ο
π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο γ ι α τ ί ο ι ί δ ι ο ι ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί τ ο α π ο κ ά λ υ π τ α ν κ ά θ ε
μ έ ρ α κ α ι π ι ο π ο λ ύ .
Ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς κ α ι ο β ο ύ λ γ α ρ ο ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς σ τ η
Γ ι ο υ γ κ ο σ λ α β ί α χ ε ι ρ ο κ ρ ο τ ο ύ σ α ν ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς τ ο δ ή μ ι ο Ρ ά ν κ ο -
β ι τ ς ό τ α ν α υ τ ό ς μ ι λ ώ ν τ α ς σ ε μ ι α σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η σ τ η Σ ρ έ μ σ κ α Μ ι -
τ ρ ο β ί τ σ α α π ο κ ά λ ε σ ε τ η ν Α λ β α ν ί α « κ ό λ α σ η μ ε σ υ ρ μ α τ ο π λ έ γ μ α τ α » .
Ο ι Β ο ύ λ γ α ρ ο ι τ ύ π ω σ α ν τ ο χ ά ρ τ η τ ω ν Β α λ κ α ν ί ω ν κ α ι « κ α τ ά λ ά θ ο ς »
τ η χ ώ ρ α μ α ς τ η σ υ μ π ε ρ ι λ ά β α ι ν α ν μ έ σ α σ τ α σ ύ ν ο ρ α τ η ς Γ ι ο υ γ κ ο σ
λ α β ί α ς · σ τ η Β α ρ σ ο β ί α ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι τ ο υ Γ κ ο μ ο ύ λ κ α μ π ή κ α ν δ ι α τ η ς
β ί α ς σ τ η ν π ρ ε σ β ε ί α τ η ς Λ Δ τ η ς Α λ β α ν ί α ς κ α ι α π ο π ε ι ρ ά θ η κ α ν ν α
σ κ ο τ ώ σ ο υ ν τ ο ν α λ β α ν ό π ρ ε σ β ε υ τ ή · ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α ν έ χ ο ν τ α ν κ α ι
υ π ο σ τ ή ρ ι ζ ε τ ι ς ο ρ έ ξ ε ι ς τ ω ν ε λ λ ή ν ω ν μ ο ν α ρ χ ο φ α σ ι σ τ ώ ν σ α ν τ ο Βε
ν ι ζ έ λ ο π ο υ έ β γ α ζ α ν τ ο κ α μ έ ν ο χ α ρ τ ί γ ι α τ η ν π ρ ο σ ά ρ τ η σ η τ η ς λ ε γ ό
μ ε ν η ς Β ο ρ ε ί ο υ Η π ε ί ρ ο υ κ . λ π . , κ . λ π . Α υ τ έ ς κ α ι δ ε κ ά δ ε ς ά λ λ ε ς π ε ρ ι
π τ ώ σ ε ι ς ξ έ σ π α σ α ν ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς α π ό ό λ ε ς τ ι ς κ α τ ε υ θ ύ ν σ ε ι ς ε ν ά
ν τ ι α σ τ η χ ώ ρ α μ α ς κ α ι τ ο Κ ό μ μ α μ α ς . Π ο υ ά μ ε σ α κ α ι π ο υ έ μ μ ε σ α σ '
ό λ η τ η ν α ν τ ι α λ β α ν ι κ ή δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α φ α ί ν ο ν τ α ν τ ο χ έ ρ ι τ ο υ
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο ο π ο ί ο ς π ρ ο σ π α θ ο ύ σ ε μ ε κ ά θ ε τ ρ ό π ο ν α μ α ς λ υ γ ί σ ε ι
κ α ι ν α μ α ς γ ο ν α τ ί σ ε ι .
Ν α ι α λ λ ά τ ο Κ ό μ μ α κ α ι ο λ α ό ς μ α ς σ τ ά θ η κ α ν α ν τ ρ ά ν τ α χ τ ο ι σ τ η
σ ω σ τ ή μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή . Ε μ ε ί ς μ ι λ ή σ α μ ε σ τ ο υ ς
κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς κ α ι σ τ α σ τ ε λ έ χ η γ ι α κ ά θ ε τ ί π ο υ σ υ ν έ β α ν ι ε σ τ ο κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ό κ ί ν η μ α , τ ο υ ς μ ι λ ή σ α μ ε γ ι α τ η ν π ρ ο δ ο σ ί α
τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν κ α ι ο ι μ ά ζ ε ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς σ υ σ π ε ι ρ ώ θ η κ α ν
γ ύ ρ ω α π ό τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή μ π ρ ο σ τ ά σ τ η φ ο ρ τ ο ύ ν α π ο υ ξε
σ ή κ ω ν α ν ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί . Α υ τ ο ί δ ε β ρ ή κ α ν ρ ω γ μ έ ς σ ' α υ τ ό τ ο
α τ σ ά λ ι ν ο μ π λ ό κ κ α ι η σ η μ α ί α τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς κ υ μ ά τ ι σ ε κ α ι θ α κ υ μ α
τ ί ζ ε ι π ά ν τ α π ε ρ ή φ α ν η κ α ι α ν υ π ό σ τ α λ τ η μ π ρ ο σ τ ά σ τ ι ς θ ύ ε λ λ ε ς κ α ι
τ α κ ύ μ α τ α .
Η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή έ κ α μ ε έ κ κ λ η σ η σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι σ τ ο λ α ό
ν α σ υ σ φ ί ξ ο υ ν τ ις γ ρ α μ μ έ ς , ν α δ ι α φ υ λ ά ξ ο υ ν κ α ι ν α σ φ υ ρ η λ α τ ή σ ο υ ν
τ η ν ε ν ό τ η τ α , τ ο ν π α τ ρ ι ω τ ι σ μ ό , ν α δ ι α τ η ρ ή σ ο υ ν τ η ν ψ υ χ ρ α ι μ ί α , ν α
263
μ η π έ φ τ ο υ ν θ ύ μ α τ ω ν π ρ ο κ λ ή σ ε ω ν , ν α ε ί ν α ι ά γ ρ υ π ν ο ι κ α ι α τ ρ ό μ η
τ ο ι . Ε μ ε ί ς ε ί π α μ ε σ τ ο Κ ό μ μ α ότ ι σ ' α υ τ έ ς τ ι ς κ α τ ε υ θ ύ ν σ ε ι ς έ γ κ ε ι τ α ι
η ν ί κ η ε ξ α σ φ α λ ι σ μ έ ν η α π ό τ η σ ω σ τ ή μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή
γ ρ α μ μ ή π ο υ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α μ ε . Ε ί π α μ ε σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς , π ω ς α ν ε ξ ά ρ
τ η τ α π ο υ ο ι ε χ θ ρ ο ί ή τ α ν ι σ χ υ ρ ο ί κ α ι π ο λ λ ο ί , ε μ ε ί ς θ α ν ι κ ο ύ σ α μ ε .
Μ ε τ ι ς π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς π ο υ σ κ ά ρ ω ν α ν α π ό τ η Μ ό σ χ α ή α π ό τ ις ά λ
λ ε ς π ρ ω τ ε ύ ο υ σ ε ς τ ω ν υ π ο τ ε λ ώ ν χ ω ρ ώ ν , κ α θ ώ ς κ α ι μ έ σ ω τ η ς σ ο β ι ε
τ ι κ ή ς π ρ ε σ β ε ί α ς σ τ α Τ ί ρ α ν α κ α ι τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν τ η ς , ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο
φ ι κ ο ί α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α ν κ ι έ ν α ν ά λ λ ο σ κ ο π ό : ν α χ ά λ κ ε υ α ν κ α ι ν α σ υ
γ κ έ ν τ ρ ω ν α ν π λ α σ τ ά σ τ ο ι χ ε ί α γ ι α ν α τ α έ χ ο υ ν σ α ν ό π λ ο σ χ ε τ ι κ ά μ ε
τ η ν κ α τ η γ ο ρ ί α π ω ς τ ά χ α ή μ α σ τ α ν ε μ ε ί ς ο ι Α λ β α ν ο ί π ο υ χ α λ ο ύ σ α μ ε
τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς κ α ι ν α α ν τ ι σ τ ά θ μ ι ζ α ν έ τ σ ι τ α β α σ ι σ μ έ ν α θ ε ω ρ η τ ι κ ώ ς
κ α ι π ο λ ι τ ι κ ώ ς ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ ά μ α ς . Α υ τ ή τ η ν α ν τ ι π α ρ ά θ ε σ η φ ο β ό -
ν τ α ν η Μ ό σ χ α ι δ ι α ί τ ε ρ α α ν γ ί ν ο ν τ α ν σ τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν τ ο υ κ ό σ μ ο υ . Α υ τ ή θ α ή τ α ν μ ι α βα
ρ ι ά α π ώ λ ε ι α γ ι α τ ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς γ ι ' α υ τ ό δ ε ν ή θ ε λ α ν ν α φ τ ά σ ο υ ν
τ α π ρ ά γ μ α τ α μ έ χ ρ ι α υ τ ο ύ τ ο υ σ η μ ε ί ο υ . Τ ο υ ς χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ν η κ α θ υ π ό -
τ α ξ ή μ α ς μ ε κ ά θ ε θ υ σ ί α , ή σ τ ο κ ά τ ω κ ά τ ω η « σ υ μ φ ι λ ί ω σ η » μ ' ε μ ά ς .
Γ ι ' α υ τ ό κ α τ ά τ η δ ι ά ρ κ ε ι α π ο υ η σ ο β ι ε τ ι κ ή π ρ ε σ β ε ί α σ τ α Τ ί ρ α
ν α ε ν ε ρ γ ο ύ σ ε μ ε π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς , η Μ ό σ χ α μ ε τ ο ν Κ ο ζ λ ό φ κ ο υ ρ ά σ τ η
κ α ν ν α σ τ έ λ ν ο υ ν ε π ι σ τ ο λ έ ς σ τ η ν « Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή κ α ι σ τ ο σ ύ
ν τ ρ ο φ ο Ε ν β έ ρ Χ ό τ ζ α » . Σ ' α υ τ έ ς τ ι ς ε π ι σ τ ο λ έ ς ζ η τ ο ύ ν τ α ν ν α π ά ω
ε γ ώ σ τ η Μ ό σ χ α , γ ι α ν α σ υ ν ο μ ι λ ή σ ο υ μ ε , ν α σ υ ν ε ν ν ο η θ ο ύ μ ε « σ α ν
φ ί λ ο ι κ α ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι π ο υ ε ί μ α σ τ ε » . « Ν α ε ξ α λ ε ί ψ ο υ μ ε α υ τ ή τ η μ ι κ ρ ή
π α ρ ε ξ ή γ η σ η κ α ι δ ι α φ ω ν ί α π ο υ σ υ ν έ β η κ ε σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι » , «οι
δ ύ ο π λ ε υ ρ έ ς δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α ε π ι τ ρ έ ψ ο υ μ ε ώ σ τ ε α π ό μ ι α μ ι κ ρ ή σ π ί θ α
ν α α ν ά ψ ε ι μ ι α μ ε γ ά λ η π υ ρ κ α γ ι ά » κ . λ π . 1
Ο σ κ ο π ό ς τ ο υ ς ή τ α ν σ α φ ή ς : ν α υ π ο χ ρ ε ώ σ ο υ ν τ ο Κ ό μ μ α μ α ς ν α
σ ω π ά σ ε ι , ν α σ υ μ φ ι λ ι ω θ ε ί μ ' α υ τ ο ύ ς , ν α γ ί ν ε ι σ υ ν ε ρ γ ά τ η ς σ τ η ν π ρ ο
δ ο σ ί α . Ή θ ε λ α ν ν α μ α ς π α ρ α σ ύ ρ ο υ ν σ τ η Μ ό σ χ α κ α ι ε κ ε ί , σ τ α « χ α λ
κ ε υ τ ή ρ ι α » τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς ν α ε ν ε ρ γ ο ύ σ α ν γ ι α ν α μ α ς
« π ε ί σ ο υ ν » . Ε μ ε ί ς ό μ ω ς ξ έ ρ α μ ε μ ε π ο ι ό ν έ χ ο υ μ ε ν α κ ά μ ο υ μ ε κ α ι η α
π ά ν τ η σ ή μ α ς ή τ α ν σ ύ ν τ ο μ η : « Ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Ε ν β έ ρ Χ ό τ ζ α δ ε μ π ο ρ ε ί
ν α έ ρ θ ε ι σ τ η Μ ό σ χ α π α ρ ά μ ό ν ο γ ι α τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι -
_____________________________________
1. Βλέπε: Enver Hoxha «Albania Challenges Khrushchev Revisionism»,
Gamma Publishing Co., New York, USA, Ο χ τ ώ β ρ η ς 1 9 7 6 , πρώτη έκδοση
στην α γ γ λ ι κ ή , σελ. 85 - 8 7 .
264
κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν . Ό , τ ι ε ί χ α μ ε ν α σ α ς π ο ύ μ ε σ τ ο Β ο υ
κ ο υ ρ έ σ τ ι , σ α ς τ ο ε ί π α μ ε · τ ι ς α π ό ψ ε ι ς κ α ι τ η σ τ ά σ η μ α ς θ α τ ι ς π ο ύ μ ε
σ τ η ν π ρ ο σ ε χ ή σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν » .
Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί π ε ί σ τ η κ α ν α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο π ω ς σ τ ο
Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς δ ε ν π ε ρ ν ο ύ σ α ν ο ύ τ ε ο ι κ ο λ α κ ε ί ε ς , ο ύ τ ε
ο ι π ι σ τ ώ σ ε ι ς , ο ύ τ ε τ α κ ί τ ρ ι ν α χ α μ ό γ ε λ α , ο ύ τ ε ο ι ε κ β ι α σ μ ο ί κ α ι ο ι α
π ε ι λ έ ς .
Δ ε ν π α ρ έ λ ε ι ψ α ν κ α ι ο ι ά λ λ ο ι σ υ ν έ ν ο χ ο ι ν α π ά ρ ο υ ν μ έ ρ ο ς σ τ ι ς
π ρ ο σ π ά θ ε ι έ ς τ ο υ ς γ ι α ν α π ε ί σ ο υ ν τ ο Κ Ε Α ν α π α ρ α ι τ η θ ε ί α π ό τ η ν
π ά λ η ε ν ά ν τ ι α σ τ η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή π ρ ο δ ο σ ί α . Σ ε ι ρ ά κ ο μ μ ά τ ω ν τ ω ν
χ ω ρ ώ ν τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ μ α ς έ σ τ ε ι λ α ν τ α α ν τ ί γ ρ α φ α
τ ω ν ε π ι σ τ ο λ ώ ν π ο υ ε ί χ α ν α π ε υ θ ύ ν ε ι σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς
Κ ί ν α ς . Μ ε τ ι ς ε π ι σ τ ο λ έ ς α υ τ έ ς ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ή θ ε λ α ν ν α μ α ς α
π ε ι λ ή σ ο υ ν : « Ε μ ε ί ς ε ί μ α σ τ ε ό λ ο ι σ τ ο π ο ί μ ν ι ο , γ ι ' α υ τ ό ε σ ε ί ς σ κ ε
φ τ ε ί τ ε κ α λ ά π ρ ι ν ξ ε κ ο π ε ί τ ε » .
Κ α ι σ ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ χ ό ρ ε υ α ν σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο τ ύ μ π α ν ο τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ δ ό σ α μ ε τ η ν α π ά ν τ η τ η π ο υ τ ο υ ς ά ξ ι ζ ε . « Σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι
σ φ ά λ α τ ε ε σ ε ί ς κ α ι ό χ ι ε μ ε ί ς , η σ τ ά σ η μ α ς ή τ α ν σ ω σ τ ή , μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή
- λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή . Ε μ ε ί ς δ ε ν ε ν ω θ ή κ α μ ε μ ε σ α ς κ α ι τ η γ ν ώ μ η μ α ς θ α τ η ν
π ο ύ μ ε σ τ η Μ ό σ χ α » .
Ο ι ε π ι σ τ ο λ έ ς α υ τ έ ς μ α ς ή ρ θ α ν τ α υ τ ό χ ρ ο ν α κ α ι α υ τ ό α ν α μ φ ί β ο λ α
ή τ α ν κ ά τ ι π ο υ τ ο υ π ό δ ε ι ξ α ν κ α ι τ ο σ κ ά ρ ω σ α ν ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί . Ή τ α ν
ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν π ω ς ό τ α ν δ ι α β ε β α ί ω ν α ν γ ι α τ η ν τ ά χ α « π λ ή ρ η ε ν ό τ η τ α
ό λ ω ν τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν » σ τ η Σ ύ σ κ ε ψ η
τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ , δ ε ν κ α θ ό ρ ι ζ α ν σ α φ ώ ς γ ι α π ο ι ο π ρ ό β λ η μ α υ
π ή ρ χ ε α υ τ ή η « ε ν ό τ η τ α » . Σ τ η ν ε π ι σ τ ο λ ή μ ά λ ι σ τ α τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν η
έ κ φ ρ α σ η α υ τ ή δ ε ν υ π ή ρ χ ε (!). Α σ φ α λ ώ ς , ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί δ ε ν ή θ ε λ α ν
ν α β γ ο υ ν ο ι ί δ ι ο ι μ ' α υ τ ή τ η μ α ν ο ύ β ρ α , α λ λ ά ε ί χ α ν δ ό σ ε ι σ τ ο υ ς ά λ
λ ο υ ς τ η μ α σ ι ά . Τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς ό μ ω ς δ ε ν σ κ ό ν τ α φ τ ε
α π ' α υ τ έ ς τ ι ς τ ό σ ο π ο τ α π έ ς ό σ ο κ α ι β ά ν α υ σ ε ς τ α χ τ ι κ έ ς . Σ ε γ ρ ά μ μ α
μ α ς δ ό σ α μ ε ρ η τ ή α π ά ν τ η σ η σ ' α υ τ έ ς τ ι ς δ ι α σ τ ρ ε β λ ώ σ ε ι ς τ η ς α λ ή
θ ε ι α ς κ α ι τ η ν α π ά ν τ η σ η α υ τ ή τ η ν κ ά ν α μ ε γ ν ω σ τ ή σ ' ό λ ο υ ς μ ε σ κ ο
π ό ό λ α τ α κ ό μ μ α τ α π ο υ β ι ά σ τ η κ α ν « ν α φ έ ρ ο υ ν σ τ ο σ ω σ τ ό δ ρ ό μ ο »
τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς , ν α κ α τ α λ ά β ο υ ν κ α ι ν α έ χ ο υ ν ξ ε κ ά
θ α ρ ο π ω ς τ ο Κ Ε Α δ ε ν ε ί ν α ι α π ό κ ε ί ν ο υ ς π ο υ σ υ ν δ ι α λ ά σ σ ο ν τ α ι μ ε
τ ο υ ς π ρ ο δ ό τ ε ς .
Τ ο Κ Ε Α τ η σ τ ά σ η τ ο υ δ ε ν τ η ν κ α θ ό ρ ι ζ ε α π ό κ ά π ο ι ο τ υ χ α ί ο γ ι
ν ά τ ι ή κ α π ρ ί τ σ ι ο . Ό χ ι . Η ε ν λ ό γ ω ε π ι σ τ ο λ ή , κ α θ ώ ς και ό λ α τ α ά λ
λ α ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α α υ τ ή ς τ η ς π ε ρ ι ό δ ο υ , μ ε υ ψ η λ ό α ί σ θ η μ α α ρ χ ώ ν , μ ε
υ γ ι έ ς μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό π ν ε ύ μ α , μ ε τ ο β ά θ ο ς ε π ι σ τ η μ ο ν ι κ ή ς
265
κ ρ ί σ η ς κ α ι τ ε κ μ η ρ ί ω σ η ς ή τ α ν ό χ ι μ ό ν ο έ ν α χ τ ύ π η μ α σ τ ι ς π ρ ο σ π ά
θ ε ι ε ς ν α μ π ά σ ο υ ν τ ο Κ ό μ μ α μ α ς σ ε ε σ φ α λ μ έ ν ο δ ρ ό μ ο , α λ λ ά κ α ι
σ υ μ β ο λ ή κ α ι β ο ή θ ε ι α π ο υ π ρ ο σ φ έ ρ α μ ε σ τ α α δ ε ρ φ ά κ ό μ μ α τ α , σ υ
μ π ε ρ ι λ α μ β α ν ο μ έ ν ο υ κ α ι τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς π ω ς ν α κ ρ ί ν ο υ ν
τ α ζ η τ ή μ α τ α , π ο υ β ρ ί σ κ ο ν τ α ν η α λ ή θ ε ι α κ α ι π ω ς έ π ρ ε π ε ν α τ η ν υ π ε
ρ α σ π ί σ ο υ ν μ ε τ ό λ μ η κ α ι μ ε β ά σ η τ ι ς α ρ χ έ ς .
Π ρ ο ε τ ο ι μ α ζ ό μ α σ τ α ν τ ώ ρ α γ ι α τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ η ς Μ ό σ χ α ς , ό π ο υ
π ρ ο β λ έ π α μ ε π ω ς θ α δ ι ε ξ ά γ ο ν τ α ν σ κ λ η ρ ή π ά λ η . Τ ο Κ ό μ μ α μ α ς ε ί χ ε
α π ο φ α σ ί σ ε ι ν α χ τ υ π ή σ ε ι α ν ο ι χ τ ά σ τ η μ ε λ λ ο ν τ ι κ ή σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν
κ ο μ μ ά τ ω ν τ η ν π ρ ο δ ο σ ί α τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν π ο υ
ε ί χ α ν τ ε θ ε ί ε ν ά ν τ ι α σ τ η μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι σ τ ι κ ή θ ε ω ρ ί α . Ε μ ε ί ς θ α
π α λ ε ύ α μ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν π ρ ο δ ο τ ι κ ή τ α χ τ ι κ ή κ α ι π ο λ ι τ ι κ ή τ ο υ ς , θ α υ
π ε ρ α σ π ί ζ α μ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , τ ο λ ε ν ι ν ι σ μ ό κ α ι τ ο Σ τ ά λ ι ν , θ α
κ α τ α κ ρ ί ν α μ ε τ ο 20ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς
Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι θ α χ τ υ π ο ύ σ α μ ε ό λ ε ς τ ι ς α ν τ ι α λ β α ν ι κ έ ς
π ρ ο σ τ υ χ ι έ ς τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν κ α ι π ρ ο σ ω π ι κ ά τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Η μ ά χ η ά ρ χ ι σ ε σ τ η ν ε π ι τ ρ ο π ή π ο υ θ α π ρ ο ε τ ο ί μ α ζ ε τ ο σ χ έ δ ι ο
δ ή λ ω σ η ς τ η ς Σ ύ σ κ ε ψ η ς . Ε κ ε ί ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ε ί χ α ν σ τ ε ί λ ε ι τ ο Σ ο υ σ -
λ ό φ , τ ο ν Π ο σ π ι έ λ ο φ , τ ο ν Κ ο ζ λ ό φ , τ ο ν Π ο ν ο μ α ρ ι ό φ , τ ο ν Α ν τ ρ ό π ο φ
κ α ι κ ά π ο ι ο ν ά λ λ ο . Α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α α υ τ ή « σ υ μ π α γ ή ς » , γ ε μ ά τ η μ ε
« μ ε γ ά λ α » κ ε φ ά λ ι α γ ι α ν α μ α ς ε ν τ υ π ω σ ι ά σ ο υ ν . Σ χ ε δ ό ν ό λ ε ς ο ι ά λ λ ε ς
α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς , ε κ τ ό ς α π ό τ η δ ι κ ή μ α ς κ α ι τ ω ν Κ ι ν έ ζ ω ν , α π ο τ ε λ ο ύ
ν τ α ν α π ό α ν θ ρ ώ π ο υ ς χ α μ η λ ο τ έ ρ ω ν β α θ μ ί δ ω ν , τ ρ ί τ η ς κ α ι τ έ τ α ρ τ η ς
σ ε ι ρ ά ς . Ή τ α ν σ α φ έ ς π ω ς κ α θ ε τ ί ή τ α ν σ υ ν τ ο ν ι σ μ έ ν ο κ α ι σ υ μ φ ω ν η
μ έ ν ο , έ τ σ ι π ο υ δ ε ν ε ί χ α ν τ ι ν α σ υ ζ η τ ή σ ο υ ν π ι α .
Ε μ ε ί ς τ ο ε ί χ α μ ε ξ ε κ ά θ α ρ ο π ω ς η π ά λ η σ τ η ν ε π ι τ ρ ο π ή ή τ α ν μ ο
ν ά χ α ο π ρ ό λ ο γ ο ς τ ο υ δ ρ ά μ α τ ο ς . Π ρ ο β λ έ π α μ ε π ω ς ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί και
ο ι ο υ ρ έ ς τ ο υ ς θ α έ κ α ν α ν υ π ο χ ω ρ ή σ ε ι ς , α σ φ α λ ώ ς α μ υ δ ρ έ ς , κ α ι θ α
π ά λ ε υ α ν , ώ σ τ ε α π ό τ η Σ ύ σ κ ε ψ η ν α έ β γ α ι ν ε μ ι α δ ή λ ω σ η « ν ε ρ ό β ρ α
σ τ η » μ ε α μ φ ί β ο λ ε ς δ ι α τ υ π ώ σ ε ι ς , μ ε σ τ ρ ο γ γ υ λ ε μ έ ν ε ς γ ω ν ί ε ς , μ ε κ α
μ ι ά μ ι κ ρ ή υ π ο χ ώ ρ η σ η κ α ι μ ε δ ι α τ υ π ώ σ ε ι ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς « φ ρ ά ξ ι ε ς
κ α ι τ ι ς φ α τ ρ ι έ ς » ό π ο υ κ α τ ά τ α σ σ α ν κ α ι τ ο Κ ό μ μ α μ α ς . Γ ι ' α υ τ ό , τ ο
Π ο λ ι τ ι κ ό Γ ρ α φ ε ί ο έ δ ο σ ε ο δ η γ ί ε ς σ τ η ν α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α μ α ς , π ο υ α
π ο τ ε λ ο ύ ν τ α ν α π ό τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς Υ σ ν ί Κ ά π ο κ α ι Ρ α μ ί ζ Α λ ί α , ν α
π α λ έ ψ ε ι ώ σ τ ε η δ ή λ ω σ η ν α ή τ α ν μ ε μ π α ρ ο ύ τ ι .
Ό χ ι μ ό ν ο ν τ ό σ ο . Ε μ ε ί ς π ρ ο β λ έ π α μ ε κ α ι τ ο ά λ λ ο ε ν δ ε χ ό μ ε ν ο
π ω ς ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί θ α δ έ χ ο ν τ α ν κ α ι μ ι α δ ή λ ω σ η μ ε σ ω σ τ έ ς κ α ι
α κ ρ ι β ε ί ς δ ι α τ υ π ώ σ ε ι ς , α ρ κ ε ί η σ ύ σ κ ε ψ η ν α π ή γ α ι ν ε κ α λ ά κ α ι φ ί ν α ,
χ ω ρ ί ς δ ι α μ ά χ η κ α ι ξ ε σ κ ε π ά σ μ α τ α , ν α μ η έ β γ α ι ν α ν τ α ά π λ υ τ α σ τ η
φ ό ρ α . Τ ο π ρ ο β λ έ π α μ ε α υ τ ό γ ι α τ ί ξ έ ρ α μ ε π ω ς φ ο β ο ύ ν τ α ν τ ι ς σ υ ζ η -
2 6 6
τ ή σ ε ι ς ό π ω ς ο δ ι ά β ο λ ο ς τ ο λ ι β ά ν ι . Θ α ή τ α ν π ρ ό θ υ μ ο ι γ ι α υ π ο χ ω ρ ή
σ ε ι ς ό τ α ν θ α τ α έ β ρ ι σ κ α ν σ κ ο ύ ρ α και θ α έ λ ε γ α ν «δε σ α ς α ρ έ σ ε ι α υ
τό;» ! Τ ο δ υ ν α μ ώ ν ο υ μ ε α κ ό μ α . Μ ο ν ά χ α ό χ ι δ ι α μ ά χ η , π ρ ο ε τ ο ι μ ά ζ ο υ
μ ε τ η δ ή λ ω σ η , τ η ν υ π ο γ ρ ά φ ο υ μ ε , κ α μ ι ά κ α τ α δ ί κ η του Β ο υ κ ο υ ρ ε
σ τ ί ο υ , κ α μ ι ά π ά λ η α ρ χ ώ ν » κ α ι . . . ν α μ α ς ζ ή σ ε ι ! Έ π ε ι τ α ό τ α ν κ α θ ε τ ί
θ α ε ί χ ε τ ε λ ε ι ώ σ ε ι , θ α έ ρ χ ο ν τ α ν ο ι τ ε λ ά λ η δ ε ς . « Τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι ή
τ α ν πολιέζεν1, η γ ρ α μ μ ή μ α ς πράβιλνα2, ο ι Κ ι ν έ ζ ο ι κ α ι οι Α λ β α ν ο ί
τ ι μ ω ρ ή θ η κ α ν γ ι α δ ο γ μ α τ ι σ μ ό α λ λ ά δ ι ο ρ θ ώ θ η κ α ν » , ε ν ώ η δ ή λ ω σ η
θ α ή τ α ν γ ι ' α υ τ ο ύ ς έ ν α κ ο μ μ ά τ ι χ α ρ τ ί χ ω ρ ί ς α ξ ί α , ό π ω ς σ υ ν έ β η κ ε .
Α υ τ ό ε μ ε ί ς δ ε ν τ ο θ έ λ α μ ε . Η δ ή λ ω σ η δ ε ν έ π ρ ε π ε ν α ή τ α ν κ ά λ υ μ
μ α τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ώ ν β ρ ω μ ι ώ ν , α λ λ ά α π ο τ έ λ ε σ μ α σ υ ζ η τ ή σ ε ω ν ,
π ά λ η ς , ξ ε σ κ ε π ά σ μ α τ ο ς . Σ τ η ν α λ λ η λ ο γ ρ α φ ί α π ο υ ε ί χ α μ ε μ ε τ η ν α
ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α μ α ς σ τ η Μ ό σ χ α δ ι α β ι β ά ζ α μ ε : « Σ κ ο π ό ς κ α ι κ α θ ή κ ο ν
μ α ς δ ε ν ε ί ν α ι ν α κ ά μ ο υ μ ε σ υ λ λ ο γ έ ς δ η λ ώ σ ε ω ν , α λ λ ά ν α χ τ υ π ή σ ο υ
μ ε τ α λ ά θ η , ν α τ α ξ ε σ κ ε π ά σ ο υ μ ε . Ε μ ε ί ς δ ε ν έ χ ο υ μ ε α ν ά γ κ η γ ι α δ η
λ ώ σ ε ι ς » .
Σ τ η ν π ρ ο π α ρ α σ κ ε υ α σ τ ι κ ή ε π ι τ ρ ο π ή δ ι α ξ έ γ ο ν τ α ν σ κ λ η ρ ή π ά λ η .
Ο Σ ο υ σ λ ό φ δ ι ε ύ θ υ ν ε ό λ η τ η δ ο υ λ ε ι ά γ ι α ν α κ α τ ο ρ θ ώ σ ε ι ώ σ τ ε σ τ ο
σ χ έ δ ι ο τ η ς δ ή λ ω σ η ς ν α σ υ μ π ε ρ ι λ η φ θ ο ύ ν ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς
τ ο υ 2 0 ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ κ α ι ν α ε γ κ ρ ι θ ε ί η α κ ο λ ο υ θ ο ύ μ ε ν η α π ό τ η σ ο
β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α γ ρ α μ μ ή . Ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι μας π ά λ ε ψ α ν σ κ λ η ρ ά , ξ ε σ κ έ
π α σ α ν α υ τ έ ς τ ις α π ό ψ ε ι ς κ α ι ε π έ μ ε ι ν α ν ώ σ τ ε ο ι δ ι α τ υ π ώ σ ε ι ς σ τ ο
σ χ έ δ ι ο ν α ή τ α ν α κ ρ ι β ε ί ς , χ ω ρ ί ς δ ι φ ο ρ ο ύ μ ε ν α , μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς - λ ε ν ι ν ι
σ τ ι κ έ ς . « Δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α ε π ι τ ρ α π ε ί τ ί π ο τ ε τ ο θ ο λ ό , κ α ν έ ν α υ π ο ν ο ο ύ
μ ε ν ο , κ α μ μ ι ά έ κ φ ρ α σ η , π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α ε ρ μ η ν ε υ τ ε ί α ύ ρ ι ο κ α τ ' α ρ έ
σ κ ε ι α » , δ ή λ ω σ α ν ο ι α ν τ ι π ρ ό σ ω π ο ι τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς , σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι
Υ σ ν ί κ α ι Ρ α μ ί ζ .
Χ τ υ π ή θ η κ α ν ο ι θ έ σ ε ι ς τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο η μ έ -
ρ ε μ α τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ κ α ι τ ο υ ς ε ι π ώ θ η κ ε σ τ α ρ ά τ α π ω ς « η τ ά σ η
π ο υ π α ρ α τ η ρ ή θ η κ ε ν α ω ρ α ι ο π ο ι ε ί τ α ι ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς ε ί ν α ι ε π ι κ ί ν
δ υ ν η » , υ π ο σ τ η ρ ί χ τ η κ ε η σ τ α λ ι ν ι κ ή θ έ σ η ό τ ι η ε ι ρ ή ν η μ π ο ρ ε ί ν α ε
π ι τ ε υ χ θ ε ί μ ό ν ο ό τ α ν ο ι λ α ο ί π ά ρ ο υ ν σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ ς α υ τ ή τ η ν υ π ό θ ε
σ η . « Ν α λ ε ς π ω ς σ ή μ ε α , ό τ α ν υ π ά ρ χ ε ι ο ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ό ς , μ π ο ρ ε ί ν α
ο ι κ ο δ ο μ η θ ε ί έ ν α ς κ ό σ μ ο ς χ ω ρ ί ς π ο λ έ μ ο υ ς ( θ έ σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ )
— τ ό ν ι σ ε ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Υ σ ν ί — α υ τ ό ε ί ν α ι σ ' α ν τ ί θ ε σ η μ ε τ α δ ι δ ά γ
μ α τ α τ ο υ Λ έ ν ι ν » .
_________________________
1. Οφέλιμο
2 . Σ ω σ τ ή , ο ρ θ ή ( Ρ ώ σ ι κ α σ τ ο π ρ ω τ ό τ υ π ο ) .
267
Α ν τ ί θ ε τ α μ ε τ ις ε π ι θ υ μ ί ε ς τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν , η α ν τ ι π ρ ο σ ω
π ε ί α μ α ς σ τ η ν ε π ι τ ρ ο π ή , ε π έ μ ε ι ν ε ν α τ ο ν ι σ τ ε ί σ τ ο σ χ έ δ ι ο δ ή λ ω σ η ς
π ω ς « ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς ε ί ν α ι ο κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο ς κ ί ν δ υ ν ο ς σ τ ο κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ ι κ ό κ ί ν η μ α » κ α ι ν α γ ί ν ε ι λ ό γ ο ς ι δ ι α ί τ ε ρ α γ ι α τ ο ν γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ι κ ο
ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , σ α ν π ρ ά χ τ ο ρ α τ ω ν ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ώ ν . Ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ί μ α ς
έ δ ε ι ξ α ν μ ε δ ύ ν α μ η τ ο ν κ ί ν δ υ ν ο τ η ς θ έ σ η ς τ η ν ο π ο ί α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α ή θ ε λ α ν ν α ε π ι β ά λ ο υ ν σ ' ό λ α τ α ά λ λ α κ ό μ μ α τ α ό τ ι « ο
ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς σ υ ν τ ρ ί φ τ η κ ε ι δ ε ο λ ο γ ι κ ά » . « Ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς — ε ί π ε
ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Υ σ ν ί Κ α π ό — ό χ ι μ ό ν ο υ π ά ρ χ ε ι , α λ λ ά σ ή μ ε ρ α μ ε γ α λ ώ
ν ο υ ν τ α κ έ ρ α τ ά τ ο υ » .
Ο ι α ν τ ι π ρ ό σ ω π ο ι τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς β ρ έ θ η κ α ν μ π ρ ο σ τ ά σ ' έ ν α
σ χ ε δ ό ν ε ν ι α ί ο μ έ τ ω π ο τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν . Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ έ ς μ α
ρ ι ο ν έ τ ε ς , δ ι ε υ θ υ ν ό μ ε ν ε ς α π ό τ ο Σ ο υ σ λ ό φ κ α ι τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς , ε π ε τ έ θ η -
κ α ν ε ν α ν τ ί ο ν τ ο υ ς , γ ι α ν α τ ο υ ς α ν α γ κ ά σ ο υ ν ν α π α ρ α ι τ η θ ο ύ ν α π ό τ η
σ ω σ τ ή γ ρ α μ μ ή π ο υ υ π ε ρ ά σ π ι ζ α ν . Α λ λ ά «το Κ ό μ μ α μ α ς — ε ί π ε ο σ ύ
ν τ ρ ο φ ο ς Υ σ ν ί Κ ά π ο — δ ε θ α δ ε χ τ ε ί π ο τ έ ν α μ ι λ ή σ ε ι σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η ν
ε π ι θ υ μ ί α τ ο υ ε ν ό ς ή τ ο υ ά λ λ ο υ , ο ύ τ ε κ α ι σ α ν α π ο τ έ λ ε σ μ α τ ω ν π ι έ σ ε
ω ν π ο υ τ ο υ γ ί ν ο ν τ α ι » . Ο Υ σ ν ί σ ύ ν τ ρ ι ψ ε τ ι ς κ α τ η γ ο ρ ί ε ς κ α ι τ ι ς π ρ ο
κ λ ή σ ε ι ς τ ω ν λ α κ έ δ ω ν τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι κ α τ α δ ί κ α σ ε ά λ λ η μ ι α
φ ο ρ ά τ η σ υ ν ω μ ο σ ί α τ ο υ Β ο υ κ ο υ ρ ε σ τ ί ο υ κ α ι τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς ν α
π ρ α γ μ α τ ο π ο ι η θ ε ί α υ τ ή σ τ η Μ ό σ χ α .
Ό τ α ν ο Σ ο υ σ λ ό φ , α υ τ ό ς ο ξ ε τ σ ί π ω τ ο ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ή ς , τ ό λ μ η σ ε
ν α σ π ι λ ώ σ ε ι τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι σ ύ γ κ ρ ι ν ε τ ι ς α π ό ψ ε ι ς τ ο υ μ ε τ ι ς α π ό
ψ ε ι ς τ ο υ α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ η Κ ε ρ έ ν σ κ υ , ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Υ σ ν ί τ ο υ τ α κ ο π ά
ν η σ ε κ α τ ά μ ο υ τ ρ α :
— Λ α θ έ ψ α τ ε δ ι ε ύ θ υ ν σ η , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Σ ο υ σ λ ό φ , π ο υ α π ε υ θ ύ ν ε σ τ ε
σ ε μ έ ν α γ ι α τ ο ν Κ ε ρ έ ν σ κ υ . Θ έ λ ω ν α δ η λ ώ σ ω ό τ ι τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α
σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς δ ε ν ι δ ρ ύ θ η κ ε α π ό τ ο ν Κ ε ρ έ ν σ κ υ . Ο Κ ε ρ έ ν σ κ υ ε ί ν α ι
δ ι κ ό ς σ α ς . Ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε γ ν ω ρ ί σ ε ι κ α ι γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε τ ο Λ έ ν ι ν κ α ι τ ο
Κ ό μ μ α τ ο υ Λ έ ν ι ν . Τ ο Κ ό μ μ α μ α ς , π ο υ τ ο ί δ ρ υ σ ε ο Ε ν β έ ρ Χ ό τ ζ α μ ε
β ά σ η τ α δ ι δ ά γ μ α τ α τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ , π ά λ ε ψ ε κ α ι θ α π α
λ ε ύ ε ι γ ι α ν α υ π ε ρ α σ π ί σ ε ι π ι σ τ ά τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό κ α ι κ α τ α
λ ή γ ο ν τ α ς π ρ ό σ θ ε σ ε :
— Δ ε μ π ο ρ ο ύ ν ν α κ α τ η γ ο ρ ή σ ο υ ν τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α
ν ί α ς γ ι α α σ τ ι κ ό κ ό μ μ α κ α ι ο ύ τ ε τ ο υ ς α λ β α ν ο ύ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς σ α ν
Κ ε ρ έ ν σ κ η δ ε ς , κ ε ί ν ο ι π ο υ ή τ α ν υ π ο σ τ η ρ ι χ τ έ ς τ ο υ α ν τ ε π α ν α σ τ ά τ η
π ρ ο δ ό τ η Ί μ ρ ε Ν ά γ κ ι .
— Ε δ ώ υ π ά ρ χ ε ι π α ρ ε ξ ή γ η σ η ! - ε ί π ε ο Σ ο υ σ λ ό φ π ρ ο σ π α θ ώ ν τ α ς
ν α μ α λ α κ ώ σ ε ι κ ά π ω ς τ ο σ υ ν τ ρ ι φ τ ι κ ό α π ο τ έ λ ε σ μ α τ η ς α π ά ν τ η σ η ς
π ο υ π ή ρ ε .
268
— Γ ι α μ α ς κ α θ ε τ ί ε ί ν α ι ξ ε κ ά θ α ρ ο , γ ι α ε σ ά ς ί σ ω ς ό χ ι - τ ο υ α π ά
ν τ η σ ε ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Υ σ ν ί .
Τ ι θ έ μ ε ν ο ι μ π ρ ο σ τ ά σ ε α δ ι ά σ ε ι σ τ α ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ α , κ α τ ά τ η δ ι ά ρ
κ ε ι α τ ω ν σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ω ν ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί α ν α γ κ ά ζ ο ν τ α ν ν α υ π ο χ ω ρ ή
σ ο υ ν , α λ λ ά τ η ν ε π α ύ ρ ι ο ξ α ν ά ρ χ ι ζ ε η π ά λ η γ ι α ζ η τ ή μ α τ α π ο υ ε ί χ α ν
ξ ε π ε ρ α σ τ ε ί , ε π ε ι δ ή ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε ί χ ε τ ρ α β ή ξ ε ι τ ο α υ τ ί τ ο υ Σ ο υ σ
λ ό φ κ α ι σ υ ν τ ρ ο φ ί α .
Σ η κ ώ θ η κ ε κ α ι ο δ ο υ λ ο π ρ ε π έ σ τ α τ ο ς λ α κ έ ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ο
σ ύ ρ ι ο ς Μ π α ν γ κ τ ά ς κ α ι μ α ς κ α τ η γ ό ρ η σ ε π ω ς τ ο Κ ό μ μ α μ α ς , κ ρ ι τ ι
κ ά ρ ο ν τ α ς τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α , ζ η τ ε ί τ ά χ α έ ν α « ν έ ο κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ό » .
Ο Υ σ ν ί Κ ά π ο ε τ ο ι μ ά σ τ η κ ε ν α δ ώ σ ε ι τ η ν α π ά ν τ η σ η κ α ι σ ' α υ τ ή τ η ν
π ο τ α π ή κ α τ η γ ο ρ ί α τ ο υ Μ π ά γ κ ν τ ά ς . Σ ' έ ν α δ ε ύ τ ε ρ ο λ ό γ ο π ο υ ο Υσ
ν ί ζ ή τ η σ ε ν α ε κ φ ω ν ή σ ε ι σ τ η σ υ ν ε δ ρ ί α σ η τ η ς ε π ι τ ρ ο π ή ς α ν ά μ ε σ α
σ τ ' ά λ λ α θ α τ ό ν ι ζ ε :
— Τ ο Κ ό μ μ α μ α ς έ σ τ ε ι λ ε ε δ ώ γ ι α ν α ε κ φ ρ ά σ ο υ μ ε τ ι ς α π ό ψ ε ι ς
τ ο υ . Δ ε ν τ ο υ π έ ρ α σ ε κ α ι δ ε ν τ ο υ π ε ρ ν ά ε ι α π ό τ η γ ν ώ μ η ν α δ ι α τ υ π ώ
σ ε ι κ α ν έ ν α ν έ ο κ ε ί μ ε ν ο τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ , ο ύ τ ε ζ η τ ε ί ά λ
λ ο κ ο υ μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ί ν η μ α ό π ω ς ε ί π ε ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Μ π α γ κ ν τ ά ς . Τ ο
Κ ό μ μ α μ α ς π ά λ ε ψ ε κ α ι π α λ ε ύ ε ι θ α ρ α λ λ έ α γ ι α τ ο ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ό τ ω ν
Μ α ρ ξ , Έ ν γ κ ε λ ς , Λ έ ν ι ν κ α ι Σ τ ά λ ι ν κ α ι , ε π ε ι δ ή τ ο έ κ α μ ε α υ τ ό , β ρ ί
σ κ ε τ α ι σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α κ α ι ο ι κ ο δ ο μ ε ί μ ε ε π ι τ υ χ ί α τ ο σ ο σ ι α λ ι σ μ ό . Ε
σ ε ί ς , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Μ π α γ κ ν τ ά ς , φ α ί ν ε τ α ι , λ α θ έ ψ α τ ε δ ι ε ύ θ υ ν σ η . Τ ι ς π α
ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς σ α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο « ν έ ο κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ό » ν α τ ι ς α π ε υ θ ύ ν ε
τ ε σ α ς π α ρ α κ α λ ώ , σ ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ ι σ χ υ ρ ί ζ ο ν τ α ι τ έ τ ο ι α π ρ ά γ μ α τ α ,
σ τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς κ α ι ό χ ι σ ' ε μ ά ς .
Τ ο π ρ ο ε δ ρ ε ί ο ό μ ω ς τ η ς σ ύ σ κ ε ψ η ς τ η ς ε π ι τ ρ ο π ή ς , π ο υ τ ο ε π ε
ξ ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ν ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί , π α ρ ά τ η ν ε π ι μ ο ν ή τ ο υ σ ύ ν τ ρ ο φ ο υ
Υ σ ν ί , δ ε ν τ ο υ ε π έ τ ρ ε ψ ε ν α δ ι α β ά σ ε ι τ ο δ ε ύ τ ε ρ ο λ ό γ ο τ ο υ , τ ο κ ε ί μ ε
ν ο τ ο υ ο π ο ί ο υ φ υ λ ά σ σ ε τ α ι σ τ ο α ρ χ ε ί ο τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς .
Ό π ω ς σ υ ν ή θ ω ς , ε κ τ ό ς α π ό τ ι ς ε π ι θ έ σ ε ι ς κ α ι τ ι ς κ α τ η γ ο ρ ί ε ς , δ ε ν
έ λ ε ι ψ α ν κ α ι ο ι υ π ο κ ρ ι τ ι κ έ ς ε κ φ ρ ά σ ε ι ς « φ ι λ ί α ς » π ρ ο ς τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό
φ ο υ ς μ α ς . Ο Κ ο ζ λ ό φ π ρ ο σ κ ά λ ε σ ε μ ι α μ έ ρ α τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Υ σ ν ί σ ε
γ ε ύ μ α , α υ τ ό ς ό μ ω ς , α φ ο ύ τ ο ν ε υ χ α ρ ί σ τ η σ ε , α ρ ν ή θ η κ ε ν α π ά ε ι .
Η π ά λ η τ ω ν α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ω ν τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς ,
τ ω ν α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ω ν τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Κ ί ν α ς κ α ι
κ α ν ε ν ό ς ά λ λ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς έ κ α μ ε ν α ε π α λ ε ι φ θ ο ύ ν α ρ κ ε τ έ ς α π ό τ ι ς ρε-
β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς κ α ι ν α γ ί ν ο ν τ α ν μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς - λ ε ν ι σ τ ι κ έ ς δ ι α
τ υ π ώ σ ε ι ς γ ι α π ο λ λ ά ζ η τ ή μ α τ α . Π ά λ ι ό μ ω ς ε ί χ α ν μ ε ί ν ε ι ά λ υ τ α ζ η τ ή
μ α τ α κ α ι γ ι ' α υ τ ά ο Κ ο ζ λ ό φ ή θ ε λ ε ν α μ α ς σ ε ρ β ί ρ ε ι « ε σ ω τ ε ρ ι κ ά α ν α
κ ο ι ν ω θ έ ν τ α » . Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί , φ ο β ο ύ μ ε ν ο ι ό τ ι έ χ α σ α ν τ η μ ά χ η ,
2 6 9
ε π ε δ ί ω κ α ν ν α σ ώ σ ο υ ν ό,τι ή τ α ν δ υ ν α ν τ ό ν ν α σ ώ σ ο υ ν . Α υ τ ό ό μ ω ς ή
τ α ν ο π ρ ό λ ο γ ο ς τ η ς δ ι α μ ά χ η ς . Η π ρ α γ μ α τ ι κ ή δ ι α μ ά χ η θ α ξ ε σ π ο ύ σ ε
α ρ γ ό τ ε ρ α .
Ε μ ε ί ς γ ν ω ρ ί ζ α μ ε π ω ς η δ ι α μ ά χ η θ α ή τ α ν δ ύ σ κ ο λ η , σ κ λ η ρ ή και
θ α β ρ ι σ κ ό μ α σ τ α ν κ α ι σ ε μ ε ι ο ψ η φ ί α . Α υ τ ό ό μ ω ς δ ε μ α ς φ ό β ι ζ ε .
Π ρ ο ε τ ο ι μ α σ τ ή κ α μ ε π ρ ο σ ε χ τ ι κ ά γ ι α τ η σ ύ σ κ ε ψ η , ώ σ τ ε ο ι κ ρ ί σ ε ι ς
κ α ι ο ι α ν α λ ύ σ ε ι ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς ν α ή τ α ν ώ ρ ι μ ε ς , μ ε τ ρ η μ έ ν ε ς ,
τ ο λ μ η ρ έ ς κ α ι σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ι ς α ρ χ έ ς . Τ ο λ ό γ ο π ο υ θ α ε κ φ ω ν ο ύ σ α
ε γ ώ σ τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ η ς Μ ό σ χ α ς τ ο ν σ υ ζ η τ ή σ α μ ε σ ε ε ι δ ι κ ή σ υ ν ε δ ρ ί α
σ η τ η ς Ο λ ο μ έ λ ε ι α ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς , η
ο π ο ί α τ ο ν ε ν έ κ ρ ι ν ε ο μ ό φ ω ν α , γ ι α τ ί ή τ α ν μ ι α α ν ά λ υ σ η π ο υ τ ο Κ ό μ
μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς έ κ α ν ε σ τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α τ η ς ξ ο σ μ ο θ ε ω ρ ί α ς
μ α ς κ α ι σ τ η ν α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν .
Σ τ η Μ ό σ χ α ε μ ε ί ς θ α ε κ θ έ τ α μ ε τ η ν α κ λ ό ν η τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς
μ α ς , τ η ν ι δ ε ο λ ο γ ι κ ή κ α ι π ο λ ι τ ι κ ή τ ο υ ω ρ ι μ ό τ η τ α , τ η σ π ά ν ι α ε π α ν α
σ τ α τ ι κ ή τ ό λ μ η π ο υ έ δ ε ι ξ ε τ ο Κ ό μ μ α μ α ς σ ' ό λ η τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς η
ρ ω ι κ ή ς τ ο υ ζ ω ή ς .
Τ α ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς μ ι λ ο ύ ν δ ι ε ξ ο δ ι κ ά γ ι α τ ι ς ε ρ γ α
σ ί ε ς τ η ς Σ ύ σ κ ε ψ η ς τ ω ν 8 1 κ ο μ μ ά τ ω ν γ ι α τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς κ α ι τ ι ς σ υ ν ο
μ ι λ ί ε ς τ η ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς μ α ς σ ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς α π ο φ α σ ι σ τ ι κ έ ς κ α ι ι
σ τ ο ρ ι κ έ ς σ τ ι γ μ έ ς , π ο υ δ ι έ ρ χ ο ν τ α ν ο κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό ς κ ό σ μ ο ς , ι δ ι α ί
τ ε ρ α η χ ώ ρ α κ α ι τ ο Κ ό μ μ α μ α ς , γ ι ' α υ τ ό δ ε ν ε ί ν α ι α ν α γ κ α ί ο ν α ε π ε
κ τ α θ ώ .
Ξ ε κ ι ν ή σ α μ ε γ ι α τ η Μ ό σ χ α γ ι α ν α π ά ρ ο υ μ ε μ έ ρ ο ς σ τ η Σ ύ σ κ ε ψ η
τ ω ν 8 1 κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν , ε γ ώ , ο Μ ε χ μ έ τ
Σ ι έ χ ο υ , ο Υ σ ν ί Κ ά π ο κ α ι ο Ρ α μ ί ζ Α λ ί α , κ α θ ώ ς κ α ι μ ε ρ ι κ ά β ο η θ η τ ι
κ ά π ρ ό σ ω π α τ η ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς . Ή μ α σ τ α ν π ε π ε ι σ μ έ ν ο ι π ω ς π η
γ α ί ν α μ ε σ ε μ ι α χ ώ ρ α ό π ο υ ε ί χ α ν π ά ρ ε ι σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ ς τ η ν ε ξ ο υ σ ί α
ο ι ε χ θ ρ ο ί κ α ι ό π ο υ έ π ρ ε π ε ν α ή μ α σ τ α ν π ο λ ύ π ρ ο σ ε κ τ ι κ ο ί , γ ι α τ ί α υ
τ ο ί θ α σ υ μ π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ν σ α ν ε χ θ ρ ο ί κ α ι κ ά θ ε λ έ ξ η , κ ά θ ε β ή μ α μ α ς
θ α τ ο κ α τ έ γ ρ α φ α ν . Έ π ρ ε π ε ν α ή μ α σ τ α ν ε π ά γ ρ υ π ν ο ι κ α ι σ υ ν ε τ ο ί .
Κ α ι τ α ρ α δ ι ο γ ρ α φ ή μ α τ α , ή μ α σ τ α ν π ε π ε ι σ μ έ ν ο ι , π ω ς θ α π ρ ο σ π α θ ο ύ
σ α ν ν α τ α α π ο κ ρ υ π τ ο γ ρ α φ ή σ ο υ ν γ ι α ν α α ν α κ ά λ υ π τ α ν τ ο υ ς σ κ ο π ο ύ ς
ω ς κ α ι τ η ν π α ρ α μ ι κ ρ ό τ ε ρ η τ α κ τ ι κ ή μ α ς .
Κ α τ ά τ η δ ι έ λ ε υ σ η , σ τ η Β ο υ δ α π έ σ τ η , μ α ς υ π ο δ έ χ τ η κ α ν μ ε ρ ι κ ο ί
κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο ι « σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι » τ ο υ ο υ γ γ ρ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς , ο ι ο π ο ί ο ι φ έ ρ θ η
κ α ν ά ψ ο γ α μ ε μ α ς . Ο ύ τ ε α υ τ ο ί ο ύ τ ε ε μ ε ί ς κ ά ν α μ ε κ α ν έ ν α υ π α ι ν ι γ μ ό
γ ι α τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α . Π ή ρ α μ ε τ ο τ ρ α ί ν ο γ ι α τ η ν Ο υ κ ρ α ν ί α . Τ ο π ρ ο
σ ω π ι κ ό μ α ς έ β λ ε π ε ψ υ χ ρ ά κ α ι μ α ς υ π η ρ ε τ ο ύ σ ε χ ω ρ ί ς ν α μ ι λ ά ε ι κ α
θ ό λ ο υ , ε ν ώ σ τ ο υ ς δ ι α δ ρ ό μ ο υ ς π ε ρ ν ο ύ σ α ν ά ν θ ρ ω π ο ι π ο υ α σ φ α λ ώ ς ή -
270
τ α ν α ξ ι ω μ α τ ι κ ο ί τ η ς α σ φ ά λ ε ι α ς . Μ ε α υ τ ο ύ ς δ ε ν ε ί χ α μ ε δ ι ά θ ε σ η ν α
α ν ο ί ξ ο υ μ ε κ α θ ό λ ο υ κ ο υ β έ ν τ α , γ ι α τ ί γ ν ω ρ ί ζ α μ ε π ο ι ο ι ή τ α ν κ α ι τ ι α
ν τ ι π ρ ο σ ώ π ε υ α ν .
Σ τ ο σ τ α θ μ ό τ ο υ Κ ι έ β ο υ ε ί χ α ν β γ ε ι δ ύ ο ή τ ρ ί α μ έ λ η τ η ς Κ ε ν τ ρ ι
κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ η ς Ο υ κ ρ α ν ί α ς , π ο υ μ α ς υ π ο δ έ χ τ η κ α ν ψ υ χ ρ ά . Κ ι ε
μ ε ί ς τ ο υ ς σ τ α θ ή κ α μ ε σ α ν π ά γ ο ς , ο ύ τ ε τ ο ν κ α φ έ τ ο υ ς ή π ι α μ ε . Έ π ε ι
τ α α ν ε β ή κ α μ ε ξ α ν ά σ τ ο τ ρ α ί ν ο κ α ι σ υ ν ε χ ί σ α μ ε τ ο δ ρ ό μ ο γ ι α τ η Μ ό
σ χ α , ό π ο υ ε ί χ α ν βγε ι ν α μ α ς υ π ο δ ε χ τ ο ύ ν ο Κ ο ζ λ ό φ , ο Γ ι ε φ ρ έ μ ο φ ,
μ έ λ ο ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς , κ α ι ο α ν α π λ η ρ ω τ ή ς τ μ η μ α τ ά ρ χ η ς
ε θ ι μ ο τ υ π ί α ς τ ο υ υ π ο υ ρ γ ε ί ο υ τ ω ν Ε ξ ω τ ε ρ ι κ ώ ν . Σ τ ο σ τ α θ μ ό τ η ς Μ ό
σ χ α ς ε ί χ α ν π α ρ α τ ά ξ ε ι κ α ι τ ι μ η τ ι κ ό α π ό σ π α σ μ α , μ π ά ν τ α , α ν α κ ρ ο ύ
σ τ η κ α ν ύ μ ν ο ι , π α ρ έ λ α σ α ν σ τ ρ α τ ι ώ τ ε ς μ ε β ή μ α π α ρ ε λ ά σ ε ω ς , ό σ ο
γ ι α τ ο έ θ ι μ ο , ό π ω ς γ ι α ό λ ε ς τ ι ς α ν τ ρ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς . Δ ε ν ε ί δ α μ ε ο ύ τ ε
π ι ο ν έ ρ ο υ ς , ο ύ τ ε λ ο υ λ ο ύ δ ι α . Τ ο ψ υ χ ρ ό χ έ ρ ι τ ο υ Κ ο ζ λ ό φ σ υ ν ο δ ε ύ ο
ν τ α ν μ ε έ ν α π ρ ο σ π ο ι η τ ό γ έ λ ι ο ω ς τ ' α υ τ ι ά κ α ι μ ε τ η χ ο ν τ ρ ή φ ω ν ή
τ ο υ μ α ς ε υ χ ή θ η κ ε τ ο κ α λ ω σ ο ρ ί σ α τ ε . Ο π ά γ ο ς ό μ ω ς έ μ ε ι ν ε π ά γ ο ς .
Μ ό λ ι ς τ ε λ ε ί ω σ ε η α ν ά κ ρ ο υ σ η τ ω ν ύ μ ν ω ν κ α ι η π α ρ έ λ α σ η , α κ ο ύ
σ α μ ε ε π ε υ φ η μ ί ε ς , χ ε ι ρ ο κ ρ ο τ ή μ α τ α κ α ι φ λ ο γ ε ρ έ ς ζ η τ ο κ ρ α υ γ έ ς :
« Ζ ή τ ω τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς ! » ε ί δ α μ ε π ω ς ή τ α ν μ ε ρ ι κ έ ς ε κ α τ ο ν τ ά δ ε ς
α λ β α ν ο ί φ ο ι τ η τ έ ς , π ο υ σ π ο ύ δ α ζ α ν σ τ η Μ ό σ χ α . Δ ε ν τ ο υ ς ε π έ τ ρ ε π α ν
ν α μ π ο ύ ν ε σ τ ο σ τ α θ μ ό , α λ λ ά τ ε λ ι κ ά τ ο υ ς ά φ η σ α ν γ ι α ν α μ η ν π ρ ο κ α
λ έ σ ο υ ν σ κ ά ν δ α λ ο . Ε μ ε ί ς , χ ω ρ ί ς ν α δ ί ν ο υ μ ε σ η μ α σ ί α σ τ ο ν Κ ο ζ λ ό φ
κ α ι τ ο Γ ε φ ρ έ μ ο φ π ο υ δ ε ν ξ ε κ ο λ λ ο ύ σ α ν α π ό μ α ς , χ α ι ρ ε τ ή σ α μ ε τ ο υ ς
φ ο ι τ η τ έ ς μ α ς π ο υ φ ώ ν α ζ α ν δ υ ν α τ ά α π ό χ α ρ ά κ α ι , μ α ζ ί μ ' α υ τ ο ύ ς ,
ζ η τ ω κ ρ α υ γ ά σ α μ ε γ ι α τ ο Κ ό μ μ α μ α ς . Α υ τ ό ή τ α ν έ ν α κ α λ ό μ ά θ η μ α
γ ι α τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς , γ ι α ν α δ ο υ ν τ ι ε ν ό τ η τ α έ χ ο υ ν τ ο Κ ό μ μ α κ α ι ο
λ α ό ς μ α ς μ ε τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ ς . Ο ι φ ο ι τ η τ έ ς δ ε μ α ς α π ο χ ω ρ ί σ τ η κ α ν ώ
σ π ο υ α ν ε β ή κ α μ ε σ τ α Ζ Ι Λ . Σ τ ο α υ τ ο κ ί ν η τ ο ο Κ ο ζ λ ό φ δ ε β ρ ή κ ε ά λ λ α
λ ό γ ι α γ ι α ν α μ ο υ πει π α ρ ά :
— Ο ι φ ο ι τ η τ έ ς σ α ς ε ί ν α ι α σ υ γ κ ρ ά τ η τ ο ι .
— Ό χ ι — τ ο υ ε ί π α — ε ί ν α ι μ ε γ ά λ ο ι π α τ ρ ι ώ τ ε ς κ α ι α γ α π ο ύ ν ο λ ό
ψ υ χ α τ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ ς .
Ο Κ ο ζ λ ό φ κ α ι ο Γ ε φ ρ έ μ ο φ μ α ς σ υ ν ό δ ε ψ α ν μ έ χ ρ ι τ η ν κ α τ ο ι κ ί α
π ο υ μ α ς ε ί χ α ν κ α θ ο ρ ί σ ε ι σ τ η Ζ α ρ ά τ σ ι ε , κ ά π ο υ 2 0 - 2 5 χ λ μ . έ ξ ω α π ό
τ η Μ ό σ χ α . Α υ τ ή ή τ α ν η έ π α υ λ η ό π ο υ ε ί χ α κ α θ ή σ ε ι π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς
μ ε τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς κ α ι μ ε τ η Ν ε τ ζ μ ί ε ό τ α ν π ή γ α ι ν α γ ι α α ν ά π α υ σ η :
« Α υ τ ή η έ π α υ λ η , μ ο υ ε ί χ α ν π ε ι κ ά π ο τ ε , ε ί ν α ι π ρ ο ο ρ ι σ μ έ ν η γ ι α τ ο ν
Τ σ ο υ Ε ν Λ ά ι κ α ι γ ι α σ έ ν α , ά λ λ ο ν δ ε ν β ά ζ ο υ μ ε » . Κ α ι σ τ η ν έ π α υ λ η
μ α ς ε ί χ α ν ε ν ώ σ ε ι μ ε τ ο υ ς Κ ι ν έ ζ ο υ ς . Τ η ν έ π α υ λ η , ό π ω ς θ α δ ι α π ι σ τ ώ -
271
ν α μ ε α ρ γ ό τ ε ρ α μ ε μ ι α σ υ σ κ ε υ ή π ο υ ε ί χ α μ ε π ά ρ ε ι μ α ζ ί μ α ς , τ η ν εί
χ α ν γ ε μ ί σ ε ι μ ε σ υ σ κ ε υ έ ς υ π ο κ λ ο π ή ς .
Τ ο ν Κ ο ζ λ ό φ τ ο ν ε ί χ α γ ν ω ρ ί σ ε ι κ α λ ά , ε π ε ι δ ή ε ί χ α π ο λ λ έ ς σ υ ν ο
μ ι λ ί ε ς μ ' α υ τ ό ν . Ή τ α ν α π ό κ ε ί ν ο υ ς π ο υ μ ι λ ο ύ ν ε π ο λ ύ , α λ λ ά π ο υ δ ε
λ έ ν ε τ ί π ο τ ε . Α ν ε ξ ά ρ τ η τ α α π ό τ ο π ω ς τ ο υ ς θ ε ω ρ ο ύ σ α μ ε τ ώ ρ α , α υ τ ό ς
ο Κ ο ζ λ ό φ α π ό τ η ν π ρ ώ τ η σ υ ν ά ν τ η σ η μ ο υ ε ί χ ε δ ώ σ ε ι τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η
ό τ ι δ ε ν ε ί χ ε μ υ α λ ό , κ α μ ώ ν ο ν τ α ν τ ο ν π ο λ ύ ξ ε ρ ο , έ π α ι ρ ν ε π ό ζ ε ς , α λ λ ά
τ ο « κ ο λ ο κ ύ θ ι » δ ε ν ε ί χ ε σ π ό ρ ο υ ς μ έ σ α . Δ ε ν έ π ι ν ε ό π ω ς ο ι ά λ λ ο ι κ α ι ,
π ρ έ π ε ι ν α ε ι π ω θ ε ί , θ ε ω ρ ο ύ ν τ α ν δ ε ύ τ ε ρ ο ς σ τ η ν η γ ε σ ί α ύ σ τ ε ρ α α π ό
τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
Π ι ο π ά ν ω έ γ ρ α ψ α γ ι α τ η ν φ ι λ ο ν ι κ ί α π ο υ ε ί χ α μ ε τ ο ν Κ ο ζ λ ό φ και
τ ο ν Π ο σ π ι έ λ ο φ τ ο 1957, σ τ ο α κ α δ η μ α ϊ κ ό θ έ α τ ρ ο ό π ε ρ α ς κ α ι μ π α λ έ
τ ο υ « Κ ί ρ ο φ » τ ο υ Λ έ ν ι ν γ κ ρ α ν τ γ ι α τ ο λ ό γ ο π ο υ ε ί χ α ε κ φ ω ν ή σ ε ι σ τ ο
ε ρ γ ο σ τ ά σ ι ο μ η χ α ν ο κ α τ α σ κ ε υ ώ ν « Λ έ ν ι ν » .
Θ υ μ ο ύ μ α ι π ω ς ε κ ε ί ν ο τ ο β ρ ά δ υ ό τ α ν ε π ι σ τ ρ έ ψ α μ ε α π ό τ ο θέα
τ ρ ο , κ α θ ή σ α μ ε κ α ι ο ι τ ρ ε ι ς σ ' έ ν α Ζ Ι Λ . Ε μ έ ν α μ ' έ β α λ α ν σ τ η μ έ σ η .
Ο Κ ο ζ λ ό φ ε ί π ε σ τ ο ν Π ο σ π ι έ λ ο φ , χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ώ ν τ α ς τ ο μ ι κ ρ ό τ ο υ ό
ν ο μ α , ό π ω ς σ υ ν η θ ί ζ ο υ ν ο ι Ρ ώ σ ο ι :
— Ε σ ύ ε ί σ α ι μ ε γ ά λ ο ς ά ν τ ρ α ς , έ ν α ς α π ό τ ο υ ς μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο υ ς θ ε ω
ρ η τ ι κ ο ύ ς π ο υ έ χ ο υ μ ε .
— Νου νιέτ, νου νιετ] - τ ο υ α π α ν τ ο ύ σ ε με « μ ε τ ρ ι ο φ ρ ο σ ύ ν η » ο
Π ο σ π ι έ λ ο φ .
Δ ε ν μ π ο ρ ο ύ σ α ν α κ α τ α λ ά β ω γ ι α τ ί γ ί ν ο ν τ α ν α υ τ έ ς ο ι κ ο λ α κ ε ί ε ς ,
α ρ γ ό τ ε ρ α ό μ ω ς μ ά θ α μ ε π ω ς ο Π ο σ π ι έ λ ο φ ή τ α ν έ ν α ς α π ό τ ο υ ς σ υ
ν τ ά κ τ ε ς τ η ς μ υ σ τ ι κ ή ς έ κ θ ε σ η ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Σ τ ά λ ι ν . Ο Κ ο ζ λ ό φ σ υ ν έ
χ ι ζ ε :
— Έ τ σ ι ε ί ν α ι ό π ω ς λ έ ω ε γ ώ , α λ λ ά ε σ ύ ε ί σ α ι μ ε τ ρ ι ό φ ρ ω ν , π ο λ ύ
μ ε τ ρ ι ό φ ρ ο ν α ς .
Α υ τ ή ή τ α ν η κ ο υ β έ ν τ α π ο υ έ γ ι ν ε σ ' ό λ ο τ ο δ ρ ό μ ο , έ κ α ν α ν κ ο λ α
κ ε ί ε ς ο έ ν α ς σ τ ο ν ά λ λ ο , ώ σ π ο υ φ τ ά σ α μ ε σ τ η ν κ α τ ο ι ί α . Τ ο σ ι χ ά θ η κ α
α υ τ ό τ ο π ρ ά γ μ α , γ ι α τ ί δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι τ έ τ ο ι α σ υ ν ή θ ε ι α σ ε μ α ς .
Ε ν ώ τ ο ν Γ ι ε φ ρ έ μ ο φ τ ο ν γ ν ώ ρ ι ζ α λ ι γ ό τ ε ρ ο .
Ό τ α ν ή μ α σ τ α ν σ τ η Μ ό σ χ α , τ ό τ ε π ο υ δ ι ε ξ ά γ ο ν τ α ν τ ο 21ο Σ υ ν έ
δ ρ ι ο , μ ι α Κ υ ρ ι α κ ή ο Π ο λ ι ά ν σ κ ι , τ ό τ ε μ έ λ ο ς τ ο υ Π ρ ο ε δ ρ ε ί ο υ τ ο υ
σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ώ ρ α π ρ ε σ β ε υ τ ή ς σ τ ο Τ ό κ ι ο , κ ά λ ε σ ε εμέ
ν α κ α ι τ ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ ν α γ ε υ μ α τ ί σ ο υ μ ε μ α ζ ί σ τ η ν ν τ ά τ σ α τ ο υ
έ ξ ω α π ό τ η Μ ό σ χ α . Π ή γ α μ ε . Ό λ α ή τ α ν κ ά τ α σ π ρ α , γ ι α τ ί ε ί χ ε π έ σ ε ι
___________________ 1. Ρώσικα —όχι δα, όχι δα.
272
χ ι ό ν ι . Έ κ α ν ε κ ρ ύ ο . Κ α ι η έ π α υ λ η ή τ α ν ά σ π ρ η σ α ν τ ο χ ι ό ν ι , ό μ ο ρ
φ η . Ο Π ο λ ι ά ν κ ι μ α ς ε ί π ε :
— Τ ο ύ τ η ε ί ν α ι η ν τ ά τ σ α ό π ο υ α ν α π α ύ ο ν τ α ν ο Λ έ ν ι ν .
Μ ' α υ τ ό ή θ ε λ ε ν α μ α ς πει π ω ς «εγώ ε ί μ α ι σ η μ α ν τ ι κ ό π ρ ό σ ω π ο » .
Ε δ ώ β ρ ή κ α μ ε κ α ι τ ο ν Γ ι ε φ ρ έ μ ο φ κ α ι έ ν α ν ά λ λ ο γ ρ α μ μ α τ έ α , α π ό τ η ν
Κ ρ ι μ α ί α , α ν δ ε ν α π α τ ο ύ μ α ι . Μ α ς σ ύ σ τ η σ α ν . Ή τ α ν η ώ ρ α 1 0 τ ο
π ρ ω ί . Τ ο τ ρ α π έ ζ ι ή τ α ν σ τ ρ ω μ έ ν ο σ α ν σ τ α π α ρ α μ ύ θ ι α τ ω ν ρ ώ σ ω ν
τ σ ά ρ ω ν .
— Ας κ α θ ή σ ο υ μ ε να π ά ρ ο υ μ ε το π ρ ω ι ν ό - ε ί π ε ο Π ο λ ι ά ν σ κ ι .
— Έ χ ο υ μ ε φ ά ε ι - τ ο υ ε ί π α μ ε .
— Ό χ ι — ε π έ μ ε ι ν ε — θ α κ α θ ή σ ο υ μ ε κ α ι θ α φ ά μ ε ξ α ν ά . ( Α σ φ α
λ ώ ς ή θ ε λ ε ν α π ε ι «θα π ι ο ύ μ ε » ) .
Ε μ ε ί ς δ ε ν π ί ν α μ ε , α λ λ ά τ ο υ ς κ ο ι τ ά ζ α μ ε ό τ α ν έ π ι ν α ν κ α ι μ ι λ ο ύ
σ α ν . Τ ι φ α γ ο π ό τ ι π ο υ έ κ α ν α ν : τ ο ν π ε ρ ί δ ρ ο μ ο ! ! Τ ο υ ς κ ο ι τ ά ζ α μ ε κ α -
τ ά π λ η χ τ ο ι ό τ α ν κ α τ ά π ι ν α ν μ ο ν ο ρ ο ύ φ ι τ η β ό τ κ α κ α ι τ α δ ι ά φ ο ρ α
κ ρ α σ ι ά μ ε ν ε ρ ο π ό τ η ρ α . Ο Π ο λ ι ά ν σ κ ι , μ ' ε κ ε ί ν ο τ ο π ρ ό σ ω π ο ρα-
δ ι ο ύ ρ γ ο υ , π ε ρ η φ α ν ε ύ ο ν τ α ν χ ω ρ ί ς ί χ ν ο ς ν τ ρ ο π ή ς , ε ν ώ ο Γ ι ε φ ρ έ μ ο φ
μ ε τ ο ν ά λ λ ο γ ρ α μ μ α τ έ α κ α ι μ ε κ ά π ο ι ο ν π ο υ ή ρ θ ε α ρ γ ό τ ε ρ α , έ π ι ν α ν
κ α ι , χ ω ρ ί ς ν α έ χ ο υ ν ί χ ν ο ς ν τ ρ ο π ή ς α π ό μ α ς , έ κ α ν α ν σ ι χ α μ ε ρ ο ύ ς ε
π α ί ν ο υ ς σ τ ο ν Π ο λ ι ά ν σ κ ι . « Δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι ά λ λ ο ς σ α ν ε σ ύ , ε ί σ α ι μ ε γ ά
λ ο ς ά ν τ ρ α ς , σ τ ύ λ ο ς τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς , ε ί σ α ι ο Χ α ν τ η ς Κ ρ ι μ α ί α ς κ . λ π . ,
κ . λ π . » . Έ τ σ ι σ υ ν ε χ ί σ τ η κ ε τ ο « π ρ ω ι ν ό » ω ς η ώ ρ α μ ί α . Σ κ ά σ α μ ε α π ό
τ η σ τ ε ν ο χ ώ ρ ι α . Δ ε ν ξ έ ρ α μ ε τ ι ν α κ ά ν ο υ μ ε . Θ υ μ ή θ η κ α τ ο μ π ι λ ι ά ρ δ ο
κ α ι γ ι α ν α α π ο μ α κ ρ υ ν θ ώ α π ' α υ τ ή τ η ν α ί θ ο υ σ α μ π ε κ ρ ή δ ω ν , ρ ω τ ώ
τ ο ν Π ο λ ι ά ν σ κ ι :
— Υ π ά ρ χ ε ι μ π ι λ ι ά ρ δ ο ε δ ώ ;
— Υ π ά ρ χ ε ι , π ω ς δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι - μ ο υ α π ά ν τ η σ ε . Θ έ λ ε τ ε ν α π ά μ ε ;
— Ε υ χ α ρ ί σ τ ω ς ! - τ ο υ ε ί π α μ ε κ α ι σ η κ ω θ ή κ α μ ε α μ έ σ ω ς .
Α ν ε β ή κ α μ ε σ τ η ν α ί θ ο υ σ α τ ο υ μ π ι λ ι ά ρ δ ο υ κ α ι κ α θ ή σ α μ ε ε κ ε ί
μ ι ά μ ι σ ι - δ υ ο ώ ρ ε ς . Ε κ ε ί ν ο υ ς τ ο υ ς α κ ο λ ο ύ θ η σ α ν α π ά ν ω σ τ ο μ π ι
λ ι ά ρ δ ο η β ό τ κ α , η περτσόβκα1 κ α ι τα ζακούσκα.2
Τ ό τ ε ζ η τ ή σ α μ ε τ η ν ά δ ε ι α ν α φ ύ γ ο υ μ ε .
— Π ο ύ θα π ά τ ε ; - ε ί π ε ο Π ο λ ι ά ν σ κ ι .
— Σ τ η Μ ό σ χ α - τ ο υ α π α ν τ ή σ α μ ε .
— - Π ώ ς ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό ; - ε ί π ε . Μα ε μ ε ί ς θα γ ε υ μ α τ ί σ ο υ μ ε τ ώ ρ α .
___________________________
1. Ρώσικα —πιπερωμένα ποτά.
2. Ρώσικα —μεζέδες.
273
Α π ο ρ έ σ α μ ε κ α ι τ ο υ ε ί π α μ ε :
— Μ α τ ι κ ά ν α μ ε μ έ χ ρ ι τ ώ ρ α , δ ε ν φ ά γ α μ ε κ α ι δ ε ν ή π ι α μ ε γ ι α δ ύ ο
μ έ ρ ε ς ;
— Α , ό χ ι — ε ί π ε ο Γ ι ε φ ρ έ μ ο φ — α υ τ ό π ο υ φ ά γ α μ ε ή τ α ν ε λ α φ ρ ό
π ρ ω ι ν ό , ε ν ώ τ ο π ρ α γ μ α τ ι κ ό γ ε ύ μ α τ ώ ρ α α ρ χ ί ζ ε ι .
Μ α ς π ή ρ α ν α π ό τ ο μ π ρ ά τ σ ο κ α ι μ α ς π ή γ α ν ξ α ν ά σ τ η ν τ ρ α π ε ζ α
ρ ί α . Κ α ι τ ι ν α ι δ ο ύ μ ε ! Τ ο τ ρ α π έ ζ ι ε ί χ ε ξ α ν α σ τ ρ ω θ ε ί κ α τ ά γ ε μ ο . Ό λ α
α υ τ ά τ α φ α γ ο π ό τ ι α τ α π λ ή ρ ω ν ε τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό κ ρ ά τ ο ς τ ω ν π ρ ο λ ε τ ά
ρ ι ω ν γ ι α τ ο υ ς η γ έ τ ε ς τ ο υ , γ ι α ν α « ξ ε κ ο υ ρ ά ζ ο ν τ α ι » κ α ι ν α κ ά ν ο υ ν κέ
φ ι ! Ε μ ε ί ς τ ο υ ς ε ί π α μ ε : « Δ ε ν μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α φ ά μ ε » . Α ν τ ι ρ ρ ή σ ε ι ς ε μ ε ί ς ,
π α ρ α κ ά λ ι α α υ τ ο ί κ α ι α δ ι ά κ ο π ο φ α γ ο π ό τ ι .
— Έ χ ε τ ε ε δ ώ α ί θ ο υ σ α κ ι ν η μ α τ ο γ ρ ά φ ο υ ; Μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α ι δ ο ύ μ ε
κ α ν έ ν α φ ι λ μ ; - ρ ω τ ή σ α μ ε .
— Έ χ ο υ μ ε π ω ς - ε ί π ε ο Π ο λ ι ά ν σ κ ι κ α ι π ά τ η σ ε το κ ο υ μ π ί . Δ ι έ
τ α ξ ε τ ο ν ο π ε ρ α τ έ ρ τ ο υ κ ι ν η μ α τ ο γ ρ ά φ ο υ ν α ε τ ο ι μ ά σ ε ι τ η ν π ρ ο β ο λ ή
μ ι α ς τ α ι ν ί α ς .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό μ ι σ ή ώ ρ α ή τ α ν έ τ ο ι μ ο . Π ή γ α μ ε σ τ η ν α ί θ ο υ σ α τ ο υ
κ ι ν η μ α τ ο γ ρ ά φ ο υ κ α ι κ α θ ή σ α μ ε . Θ υ μ ο ύ μ α ι π ω ς ή τ α ν μ ι α έ γ χ ρ ω μ η
μ ε ξ ι κ ά ν ι κ η τ α ι ν ί α . Γ λ υ τ ώ σ α μ ε α π ό τ η σταλόβαγια.1 Δ ε ν π έ ρ α σ α ν δέ
κ α λ ε π τ ά α φ ό τ ο υ ά ρ χ ι σ ε τ ο φ ι λ μ ό τ α ν β λ έ π ο υ μ ε σ τ ο σ κ ο τ ά δ ι ν α
φ ε ύ γ ο υ ν α π ό τ η ν α ί θ ο υ σ α τ ο υ κ ι ν η μ α τ ο γ ρ ά φ ο υ έ ν α ς - έ ν α ς σ α ν κ λ έ
φ τ ε ς ο Π ο λ ι ά ν σ κ ι κ α ι ο ι ά λ λ ο ι γ ι α ν α π ά ν ε σ τ η ν α ί θ ο υ σ α τ η ν β ό
τ κ α ς . Ό τ α ν τ έ λ ε ι ω σ ε τ ο φ ι λ μ , τ ο υ ς β ρ ή κ α μ ε π ο υ τ ο ε ί χ α ν σ τ ρ ώ σ ε ι
σ τ ο π ι ο τ ί .
— Ε λ ά τ ε — μ α ς ε ί π α ν — τ ώ ρ α θ α φ ά μ ε κ ά τ ι γ ι α τ ί ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο
φ ι λ μ ν ο ι ώ θ ε ι ς κ α λ ύ τ ε ρ α τ η ν ο σ τ ι μ ι ά .
— Ό χ ι , ε ί π α μ ε ε μ ε ί ς , δ ε ν μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α φ ά μ ε κ α ι ν α π ι ο ύ μ ε ά λ
λ ο · π α ρ α κ α λ ο ύ μ ε , ε π ι τ ρ έ ψ τ ε μ α ς ν α π ά μ ε σ τ η Μ ό σ χ α .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό π ο λ λ ά β ά σ α ν α σ η κ ω θ ή κ α μ ε .
— Π ρ έ π ε ι ν α α π ο λ α ύ σ ε τ ε κ α ι τ η ν ό μ ο ρ φ η ν ύ χ τ α τ ο υ ρ ώ σ ι κ ο υ
χ ε ι μ ώ ν α - μ α ς ε ί π α ν .
Α ς α π ο λ α ύ σ ο υ μ ε κ α ι τ ο χ ε ι μ ώ ν α — ε ί π α α λ β α ν ι κ ά — α λ λ ά α π ό
τ η ν α ί θ ο υ σ α τ ο υ π ι ο τ ο ύ κ α ι α π ό τ ο ύ τ ο υ ς τ ο υ ς μ π ε κ ρ ή δ ε ς ν α α π ο μ α
κ ρ υ ν θ ο ύ μ ε .
Φ ο ρ έ σ α μ ε τ α π α ν ω φ ό ρ ι α μ α ς κ α ι β γ ή κ α μ ε σ τ ο χ ι ό ν ι . Κ ά ν α μ ε
μ ε ρ ι κ ά β ή μ α τ α κ α ι ν α μ ι α κ ο ύ ρ σ α Ζ Ι Μ σ τ α μ ά τ η σ ε : Δ ύ ο ά λ λ ο ι φί
λ ο ι τ ο υ Π ο λ ι ά ν σ κ ι , τ ο ν έ ν α ν , κ ά π ο ι ο ν Π ο π ό φ , τ ο ν γ ν ώ ρ ι ζ α α π ό τ ο
_________________ 1. Ρώσικα —τραπεζαρία.
274
Λ έ ν ι γ κ ρ α ν τ , γ ι α τ ί ε κ ε ί ή τ α ν φακτότουμ τ ο υ Κ ο ζ λ ό φ κ α ι τ ώ ρ α α υ τ ό ς
ε ί χ ε « π ρ ο α χ θ ε ί » υ π ο υ ρ γ ό ς Π ο λ ι τ ι σ μ ο ύ τ η ς Ρ ω σ ι κ ή ς Δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς .
Ε ν α γ κ α λ ι α σ μ ο ί σ τ ο χ ι ό ν ι .
— Γ υ ρ ί σ τ ε , σ α ς π α ρ α κ α λ ο ύ μ ε — μ α ς ε ί π α ν — κ α ι κ α μ ι ά ώ ρ α . . .
κ . λ π . , κ . λ π . Ε μ ε ί ς δ ε ν δ ε χ τ ή κ α μ ε κ α ι φ ύ γ α μ ε . Ε γ ώ ό μ ω ς τ ο π λ ή ρ ω
σ α . Κ ρ υ ο λ ό γ η σ α , π ή ρ α έ ν α δ υ ν α τ ό σ υ ν ά χ ι μ ε π υ ρ ε τ ό κ α ι α π ο υ σ ί α
σ α α π ό σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ι ς τ ο υ σ υ ν ε δ ρ ί ο υ . ( Α υ τ ά τ α δ ι η γ ή θ η κ α γ ι α ν α α
ν α κ α λ ύ ψ ω μ ι α π τ υ χ ή τ η ς ζ ω ή ς τ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν η γ ε τ ώ ν , α υ τ ώ ν π ο υ
κ α τ έ σ τ ρ ε ψ α ν τ ο σ ο β ι ε τ ι κ ό κ α θ ε σ τ ώ ς κ α ι τ ο κ ύ ρ ο ς τ ο υ Σ τ ά λ ι ν ) .
Τ ώ ρ α α ς ξ α ν α γ υ ρ ί σ ο υ μ ε σ τ η ν ά φ ι ξ η σ τ η Μ ό σ χ α , π ρ ι ν α π ό τ η
σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν .
Ο Κ ο ζ λ ό φ , λ ο ι π ό ν , μ α ς σ υ ν ό δ ε ψ ε μ έ χ ρ ι τ η ν έ π α υ λ η . Ά λ λ ε ς φ ο
ρ έ ς , σ υ ν ή θ ω ς , α υ τ ο ί μ α ς π ή γ α ι ν α ν μ έ χ ρ ι τ ο σ π ί τ ι κ α ι έ φ ε υ γ α ν , α υ τ ή
τ η φ ο ρ ά ό μ ω ς ο Κ ο ζ λ ό φ ή θ ε λ ε ν α φ α ν ε ί « ε γ κ ά ρ δ ι ο ς σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς » .
Μ ό λ ι ς έ β γ α λ ε τ ο π α ν ω φ ό ρ ι , κ α τ ε υ θ ύ ν θ η κ ε π ρ ο ς τ η σταλόβαγια π ο υ
ή τ α ν γ ε μ ά τ η μ ε μ π ο υ κ ά λ ι α , μ ε μ ε ζ έ δ ε ς κ α ι μ α ύ ρ ο χ α β ι ά ρ ι .
— Ε λ ά τ ε να π ι ο ύ μ ε κ α ι να φ ά μ ε κ ά τ ι ! - ε ί π ε ο Κ ο ζ λ ό φ , α λ λ ά η
υ π ό θ ε σ η δ ε ν ή τ α ν ε κ ε ί . Α υ τ ό ς ή θ ε λ ε ν α μ ι λ ή σ ε ι μ ε μ α ς γ ι α ν α μ ά θ ε ι
μ ε τ ι σ κ έ ψ ε ι ς κ α ι μ ε τ ι π ρ ο δ ι α θ έ σ ε ι ς ε ί χ α μ ε έ ρ θ ε ι .
Ά ρ χ ι σ ε τ η ν κ ο υ β έ ν τ α λ έ γ ο ν τ α ς :
— Η ε π ι τ ρ ο π ή τ έ λ ε ι ω σ ε τ ο σ χ έ δ ι ο κ α ι σ χ ε δ ό ν ό λ ο ι ε ί μ α σ τ ε
σ ύ μ φ ω ν ο ι μ ' α υ τ ό . Ε ί ν α ι σ ύ μ φ ω ν ο ι κ α ι ο ι κ ι ν έ ζ ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι . Ε ί ν α ι
4 - 5 ζ η τ ή μ α τ α γ ι α τ α ο π ο ί α δ ε ν κ α τ α λ ή ξ α μ ε σ ε τ α υ τ ό τ η τ α α π ό ψ ε
ω ν , α λ λ ά γ ι ' α υ τ ά μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α ε κ δ ό σ ο υ μ ε μ ι α ε σ ω τ ε ρ ι κ ή α ν α κ ο ί
ν ω σ η .
Κ α ι α π ε υ θ υ ν ό μ ε ν ο ς σ τ ο ν Υ σ ν ί , γ ι α ν α π ά ρ ε ι τ η σ υ γ κ α τ ά θ ε σ ή
τ ο υ , τ ο υ ε ί π ε :
— Έ τ σ ι δ ε ν ε ί ν α ι ;
Ο Υσνί τ ο υ α π ά ν τ η σ ε :
— Ό χ ι , δ ε ν ε ί ν α ι έ τ σ ι . Δ ε ν τ ε λ ε ί ω σ ε η δ ο υ λ ε ι ά . Ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε α
ν τ ι ρ ρ ή σ ε ι ς κ α ι ε π ι φ υ λ ά ξ ε ι ς π ο υ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς τ ι ς έ χ ε ι υ π ο β ά λ ε ι
σ τ η γ ρ α φ τ ή δ ή λ ω σ η π ο υ ε π έ δ ω σ ε σ τ η ν ε π ι τ ρ ο π ή .
Ο Κ ο ζ λ ό φ χ λ ώ μ ι α σ ε , δ ε ν μ π ό ρ ε σ ε ν α π ά ρ ε ι τ η ν ε π ι δ ο κ ι μ α σ ί α .
Ε π ε ν έ β η κ α ε γ ώ κ α ι ε ί π α σ τ ο ν Κ ο ζ λ ό φ :
— Α υ τ ή θ α ε ί ν α ι μ ι α σ ο β α ρ ή σ ύ σ κ ε ψ η ό π ο υ ό λ α τ α π ρ ο β λ ή μ α
τ α π ρ έ π ε ι ν α τ ε θ ο ύ ν σ ω σ τ ά . Π ο λ λ ά ζ η τ ή μ α τ α τ έ θ η κ α ν σ τ ρ α β ά ό χ ι
μ ό ν ο ν σ τ ο π ρ ο σ χ έ δ ι ο , α λ λ ά ι δ ι α ί τ ε ρ α σ τ η ζ ω ή , σ τ η θ ε ω ρ ί α κ α ι
σ τ η ν π ρ ά ξ η . Τ ο κ α θ ε τ ί π ρ έ π ε ι ν α π ε ρ ι λ α β α ί ν ε τ α ι σ τ η δ ή λ ω σ η . Ε
μ ε ί ς δ ε ν θ α δ ε χ τ ο ύ μ ε φ ύ λ λ α κ α ι ε σ ω τ ε ρ ι κ έ ς ο υ ρ έ ς . Τ ί π ο τ ε σ τ ο σ κ ο
τ ά δ ι , τ ο κ α θ ε τ ί σ τ ο φ ω ς . Γ ι α τ ο σ κ ο π ό α υ τ ό γ ί ν ε τ α ι η σ ύ σ κ ε ψ η .
275
— Π ρ έ π ε ι να μη μ ι λ ή σ ο υ μ ε ε κ τ ε τ α μ έ ν α - ε ί π ε ο Κ ο ζ λ ό φ .
Έ ν α ς α π ό μ α ς τ ο υ λ έ ε ι χ λ ε υ α σ τ ι κ ά :
— Κ α ι σ τ ο ν Ο Ε Ε μ ι λ ο ύ μ ε ό σ ο θ έ λ ο υ μ ε . Ε κ ε ί ο Κ ο υ ζ λ ό φ μ ί λ η
σ ε ε π ί 4 ώ ρ ε ς , ε ν ώ ε σ ε ί ς σ κ έ φ τ ε σ τ ε ν α μ α ς π ε ρ ι ο ρ ί σ ε τ ε !
— Ο Υ σ ν ί τ ο υ ε ί π ε :
— Ε σ ε ί ς μ α ς δ ι α κ ό ψ α τ ε τ ο λ ό γ ο δ ύ ο φ ο ρ έ ς σ τ η ν ε π ι τ ρ ο π ή κ α ι
δ ε ν μ α ς α φ ή σ α τ ε ν α μ ι λ ή σ ο υ μ ε .
— Τ έ τ ο ι α π ρ ά γ μ α τ α δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α σ υ μ β α ί ν ο υ ν - π ρ ό σ θ ε σ α ε γ ώ .
Π ρ έ π ε ι ν α ξ έ ρ ε τ ε ό τ ι ε μ ε ί ς δ ε ν δ ε χ ό μ α σ τ ε τ έ τ ο ι ε ς μ έ θ ο δ ε ς .
— Π ρ έ π ε ι ν α δ ι α φ υ λ ά ξ ο υ μ ε τ η ν ε ν ό τ η τ α , δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά θ α ε ίναι
τ ρ α γ ι κ ό - ε ί π ε ο Κ ο ζ λ ό φ .
Η ε ν ό τ η τ α δ ι α φ υ λ ά σ σ ε τ α ι μ ι λ ώ ν τ α ς α ν ο ι χ τ ά , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η
γ ρ α μ μ ή κ α ι μ ε τ ο υ ς μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ο ύ ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ο ύ ς κ α ν ό ν ε ς - τ ο υ α
π α ν τ ή σ α μ ε .
Ο Κ ο ζ λ ό φ π ή ρ ε τ η ν α π ά ν τ η σ η , σ ή κ ω σ ε π ρ ό π ο σ η γ ι α μ έ ν α , έ φ α
γ ε μ ε ρ ι κ ο ύ ς μ ε ζ έ δ ε ς κ α ι έ φ υ γ ε .
Ώ σ π ο υ ά ρ χ ι σ ε η σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν , ό λ ο ς ο κ α ι ρ ό ς π έ ρ α
σ ε μ ε κ ρ ο ύ σ ε ι ς κ α ι α ν τ ι κ ρ ο ύ ε ι ς α ν ά μ ε σ α σ ε μ α ς κ α ι τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι -
σ τ έ ς ό λ ω ν τ ω ν β α θ μ ώ ν . Ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς μ α ς ε ί χ α ν κ η ρ ύ ξ ε ι π ό λ ε μ ο
σ ε π λ α τ ι ά κ λ ί μ α κ α κ α ι ε μ ε ί ς ε π ί σ η ς α π α ν τ ο ύ σ α μ ε φ ω τ ι ά σ τ η φ ω τ ι ά
σ τ ι ς ε π ι θ έ σ ε ι ς τ ο υ ς .
Τ α χ τ ι κ ή τ ο υ ς ή τ α ν ν α κ ά μ ο υ ν τ ο π α ν ώ σ τ ε ε μ ε ί ς ν α μ η ν μ ι λ ή
σ ο υ μ ε σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η κ α ι ν α μ η ν κ α τ α γ γ ε ί λ ο υ μ ε α ν ο ι χ τ ά τ α ε γ κ λ ή
μ α τ α π ο υ ε ί χ α ν δ ι α π ρ ά ξ ε ι . Β έ β α ι ο ι π ω ς ε μ ε ί ς δ ε ν σ α λ ε ύ α μ ε α π ό τ ι ς
σ ω σ τ έ ς α π ό ψ ε ι ς κ α ι α π ο φ ά σ ε ι ς μ α ς , α υ τ ο ί χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ α ν κ α ι
σ υ κ ο φ α ν τ ί ε ς , π ω ς τ ά χ α α υ τ ά π ο υ θ α ε κ θ έ τ α μ ε ε μ ε ί ς ή τ α ν α β ά σ ι μ α ,
« δ ι α σ π α σ τ ι κ ά » , π ω ς ε μ ε ί ς σ φ ά λ α μ ε « κ α τ ά τ ρ ό π ο τ ρ α γ ι κ ό » , π ω ς ε
μ ε ί ς ή μ α σ τ α ν « φ τ α ί χ τ ε ς » κ α ι π ρ έ π ε ι ν α α λ λ ά ξ ο υ μ ε δ ρ ό μ ο κ . λ π . ,
κ . λ π . Ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ε π ε ξ ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ν π ο λ ύ σ ' α υ τ ή τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η
ό λ ε ς τ ι ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς τ ω ν α δ ε λ φ ώ ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν κ α ι ε ρ γ α τ ι
κ ώ ν κ ο μ μ ά τ ω ν , π ο υ θ α έ π α ι ρ ν α ν μ έ ρ ο ς σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η . Ό σ ο γ ι α τ ο ν
ε α υ τ ό τ ο υ ς π ρ ο σ π ο ι ο ύ ν τ α ν « τ ο ν α λ ά θ ε υ τ ο » , « τ ο ν α θ ώ ο » , « τ ο ν α φ ο
σ ι ω μ έ ν ο σ τ ι ς α ρ χ έ ς » , π ρ ο σ π ο ι ο ύ ν τ α ν π ω ς κ ρ α τ ο ύ σ α ν σ τ α χ έ ρ ι α
τ ο υ ς τ η ν τ ύ χ η τ η ς μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή ς α λ ή θ ε ι α ς .
Ο ι π ι έ σ ε ι ς κ α ι ο ι π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς έ γ ι ν α ν α ν ο ι χ τ ά . Σ τ η ν
ε σ π ε ρ ί δ α π ο υ δ ό θ η κ ε μ ε τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α τ η ς 7 η ς Ν ο έ μ β ρ η , σ τ ο Κ ρ ε μ
λ ί ν ο , ο Κ ο σ ί γ κ ι ν , μ ε π ρ ό σ ω π ο κ ί τ ρ ι ν ο σ α ν τ ο κ ε ρ ί μ ε π λ η σ ί α σ ε κ α ι
ά ρ χ ι σ ε ν α μ ο υ κ ά ν ε ι s e r m o n 1 γ ι α τ η φ ι λ ί α .
______________________________ 1. Γαλλικά —παραίνεση, διδαχή, νουθεσία.
2 7 6
— Τ η φ ι λ ί α μ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η μ ε μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι -
σ τ ι ό δ ρ ό μ ο θ α τ η δ ι α φ υ λ ά ξ ο υ μ ε κ α ι θ α τ η ν υ π ε ρ α σ π ί σ ο υ μ ε - τ ο υ εί
π α .
— Υ π ά ρ χ ο υ ν ε χ θ ρ ο ί σ τ ο Κ ό μ μ α σ α ς , π ο υ π α λ ε ύ ο υ ν ε ν ά ν τ ι α σ '
α υ τ ή τη φ ι λ ί α - ε ί π ε ο Κ ο σ ί γ κ ι ν .
— Γ ι α ρ ώ τ α τ ο ν — ε ί π α σ τ ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ π ο υ ή ξ ε ρ ε κ α λ ά τ α
ρ ώ σ ι κ α — α ς ' μ α ς τ ο υ ς π ε ι , π ο ι ο ι ε ί ν α ι α υ τ ο ί ο ι ε χ θ ρ ο ί σ τ ο Κ ό μ μ α
μ α ς .
Ο Κ ο σ ί γ κ ι ν β ρ έ θ η κ ε σ ε δ ύ σ κ ο λ η θ έ σ η , ά ρ χ ι σ ε ν α ξ ε ρ ο μ α σ ά ε ι
κ α ι ν α λ έ ε ι :
— Δ ε ν με α ν τ ι λ η φ θ ή κ α τ ε κ α λ ά .
— Ά φ η σ ε τ α α υ τ ά — τ ο υ ε ί π ε ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ — σ ε κ α τ α λ ά β α
μ ε π ο λ ύ κ α λ ά , α λ λ ά ε σ ε ί ς δ ε ν έ χ ε τ ε τ ο θ ά ρ ρ ο ς ν α μ ι λ ή σ ε τ ε α ν ο ι χ τ ά .
Φ ύ γ α μ ε κ α ι α φ ή σ α μ ε α υ τ ή τ η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή μ ο ύ μ ι α .
( Σ ' ό λ η τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς ε σ π ε ρ ί δ α ς ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ε ν ή ρ γ η σ α ν α
π έ ν α ν τ ι μ α ς κ α τ ά τ ρ ό π ο π ο υ ν α μ η μ α ς α φ ή σ ο υ ν π ο τ έ μ ό ν ο υ ς κ α ι ύ -
σ υ χ ο υ ς , α λ λ ά μ α ς α π ο μ ό ν ω ν α ν τ ο ν έ ν α ν α π ό τ ο ν ά λ λ ο κ α ι μ α ς π ε ρ ι
σ τ ο ί χ ι ζ α ν σ ύ μ φ ω ν α μ ε μ ι α π ρ ο ε τ ο ι μ α σ μ έ ν η σ κ η ν ο θ ε σ ί α ) .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό λ ί γ ο μ α ς π ε ρ ι σ τ ο ί χ ι ζ α ν ο ι σ τ ρ α τ η γ ο ί Τ σ ο υ ϊ κ ό φ ,
Ζ α χ ά ρ ο φ , Κ ό ν ι ε φ κ.α. Α υ τ ο ί , κ α τ ά π α ρ α γ γ ε λ ί α , τ ρ α γ ο υ δ ο ύ σ α ν ά λ
λ ο τ ρ α γ ο ύ δ ι : « Ε σ ε ί ς ο ι Α λ β α ν ο ί ε ί σ τ ε π ο λ ε μ ι σ τ έ ς , π ο λ ε μ ή σ α τ ε κ α
λ ά , α ν τ ι σ τ α θ ή κ α τ ε κ α θ ώ ς π ρ έ π ε ι ώ σ π ο υ ν ι κ ή σ α τ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ η χ ι τ
λ ε ρ ι κ ή Γ ε ρ μ α ν ί α » κ α ι ο Ζ α χ ά ρ ο φ σ υ ν έ χ ι σ ε ν α κ α τ ρ α κ υ λ ά ε ι β ρ ά
χ ο υ ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο γ ε ρ μ α ν ι κ ό λ α ό . Ε κ ε ί ν η τ η σ τ ι γ μ ή μ π ή κ ε α ν ά μ ε σ ά
μ α ς ο Σ ε λ έ π ι ν , ο ο π ο ί ο ς ά ρ χ ι σ ε ν α ε ν α ν τ ι ώ ν ε τ α ι σ τ ο ν Ζ α χ ά ρ ο φ γ ι α
ό,τι έ λ ε γ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς Γ ε ρ μ α ν ο ύ ς . Ο Ζ α χ ά ρ ο φ , α γ α ν α χ τ ι σ μ έ ν ο ς
κ α ι χ ω ρ ί ς ν α π α ί ρ ν ε ι υ π ό ψ η π ω ς ο Σ ε λ έ π ι ν ή τ α ν μ έ λ ο ς τ ο υ Π ρ ο ε
δ ρ ε ί ο υ κ α ι α ρ χ η γ ό ς τ η ς K G B τ ο υ ε ί π ε : « Φ ύ γ ε ε σ ύ , μ ω ρ έ , τ ι μ π ε ρ
δ ε ύ ε σ α ι σ τ η ν κ ο υ β έ ν τ α μ α ς , ε σ ύ θ α μ ε μ ά θ ε ι ς π ο ι ο ι ε ί ν α ι ο ι Γ ε ρ μ α
ν ο ί ; Ό τ α ν ε γ ώ π ο λ ε μ ο ύ σ α ε ν α ν τ ί ο ν τ ο υ ς , ε σ ύ α κ ό μ α β ύ ζ α ν ε ς » κ . λ π .
Π ά ν ω σ ' α υ τ έ ς τ ι ς κ ο υ β έ ν τ ε ς τ ω ν μ ε θ υ σ μ έ ν ω ν α π ό τ η β ό τ κ α α
λ α ζ ό ν ω ν σ τ ρ α τ α ρ χ ώ ν , ο Ζ α χ ά ρ ο φ , π ο υ ή τ α ν δ ι ο ι κ η τ ή ς τ η ς σ τ ρ α
τ ι ω τ ι κ ή ς α κ α δ η μ ί α ς « Β ο ρ ο σ ι λ ό φ » , ά ρ χ ι σ ε ν α κ ά ν ε ι κ ο π λ ι μ έ ν τ α
σ τ ο ν Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ , ο ο π ο ί ο ς μ α ζ ί μ ε ά λ λ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς ε ί χ ε
σ τ α λ ε ί ε κ ε ί ν α δ ι δ α χ τ ε ί τ η σ τ α λ ι ν ι κ ή σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ή τ έ χ ν η . Ο Μ ε χ
μ έ τ Σ ι έ χ ο υ τ ο ν δ ι έ κ ο ψ ε κ α ι τ ο υ ε ί π ε : « Σ α ς ε υ χ α ρ ι σ τ ώ γ ι α τ α κ ο μ π λ ι
μ έ ν τ α , μ ή π ω ς ό μ ω ς θ έ λ ε τ ε ν α π ε ί τ ε ό τ ι κ ι α π ό ψ ε ε δ ώ σ τ η ν « Γ κ ε ο ρ -
γ κ ι έ φ σ κ ι Ζ α λ » , ε ί μ α σ τ ε π ρ ο ϊ σ τ ά μ ε ν ο ς κ α ι υ φ ι σ τ ά μ ε ν ο ς , δ ι ο ι κ η τ ή ς
κ α ι μ α θ η τ ή ς ; »
Ε π ε ν έ β η κ ε ο σ τ ρ α τ ά ρ χ η ς Τ σ ο υ ϊ κ ό φ ό χ ι λ ι γ ό τ ε ρ ο μ ε θ υ σ μ έ ν ο ς
277
κ α ι ε ί π ε : « Θ έ λ ο υ μ ε ν α π ο ύ μ ε ό τ ι ο α λ β α ν ι κ ό ς σ τ ρ α τ ό ς ν α σ τ α θ ε ί π ά
ν τ α μ ε μας. . . » Ε μ ε ί ς α π α ν τ ή σ α μ ε φ ω τ ι ά σ τ η φ ω τ ι ά : « Ο σ τ ρ α τ ό ς μ α ς
ε ί ν α ι κ α ι θ α σ τ έ κ ε ι π ι σ τ ό ς σ τ ο λ α ό τ ο υ κ α ι θ α υ π ε ρ α σ π ί σ ε ι μ ε α φ ο
σ ί ω σ η , σ τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ , τ η ν ο ι κ ο δ ό μ η σ η
τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ · ε ί ν α ι κ α ι θ α μ έ ν ε ι μ ό ν ο ν κ ά τ ω α π ό τ η ν κ α θ ο δ ή
γ η σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς , ό π λ ο τ η ς δ ι κ τ α τ ο ρ ί α ς τ ο υ
π ρ ο λ ε τ α ρ ι ά τ ο υ σ τ η ν Α λ β α ν ί α . Α υ τ ό δ ε ν τ ο γ ν ω ρ ί ζ ε τ ε α κ ό μ α , σ ύ
ν τ ρ ο φ ε σ τ ρ α τ ά ρ χ η Τ σ ο υ ϊ κ ό φ ; Τ ό σ ο τ ο χ ε ι ρ ό τ ε ρ ο γ ι α σ α ς ! »
Ο ι σ τ ρ α τ ά ρ χ ε ς π ή ρ α ν τ η ν α π ά ν τ η σ η . Κ ά π ο ι ο ς α π ' α υ τ ο ύ ς , δ ε ν
θ υ μ ά μ α ι κ α λ ά ο Κ ό ν ι ε φ ή κ ά π ο ι ο ς ά λ λ ο ς , β λ έ π ο ν τ α ς π ω ς η κ ο υ β έ
ν τ α δ ε ν ε ξ ε λ ί χ τ η κ ε ό π ω ς σ κ έ φ τ ο ν τ α ν α υ τ ο ί , ε π ε ν έ β η κ ε κ α ι ε ί π ε :
« Α ς α φ ή σ ο υ μ ε α υ τ έ ς τ ι ς κ ο υ β έ ν τ ε ς κ ι ε λ ά τ ε ν α π ι ο ύ μ ε έ ν α π ο τ ή ρ ι
γ ι α τ η φ ι λ ί α α ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς δ ύ ο λ α ο ύ ς κ α ι τ ο υ ς δ ύ ο σ τ ρ α τ ο ύ ς μ α ς » .
Π α ρ ά λ λ η λ α ό μ ω ς μ ' α υ τ ή τ η ν π υ ρ ε τ ώ δ ι κ η α ν τ ι α λ β α ν ι κ ή κ α ι α -
ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή δ ρ ά σ η , ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς μ α ς
ε π ε τ έ θ η κ α ν α ν ο ι χ τ ά σ τ ο υ λ ι κ ό π ο υ έ σ τ ε ι λ α ν σ τ ο υ ς Κ ι ν έ ζ ο υ ς , ό π ο υ
χ τ υ π ο ύ σ α ν κ α ι τ ο υ ς τ ε λ ε υ τ α ί ο υ ς . Δ ι α μ ο ί ρ α σ α ν α υ τ ό τ ο υ λ ι κ ό σ ' ό
λ ε ς τ ι ς α ν τ ι ρ π ο σ ω π ε ί ε ς , σ υ μ π ε ρ ι λ α μ β ά ν ο ν τ α ς κ α ι τ η ν α ν τ ι π ρ ο σ ω
π ε ί α μ α ς . Σ τ ο υ λ ι κ ό α υ τ ό , ό π ω ς ε ί ν α ι γ ν ω σ τ ό , γ ι α τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο -
φ ι κ ο ύ ς η Α λ β α ν ί α δ ε ν α ν α φ έ ρ ο ν τ α ν π ι α σ α ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή χ ώ ρ α . Ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , α π ό τ η ν ά λ λ η μ ε ρ ι ά , ε ί χ ε πει κ α τ ά τ η ν δ ι ά ρ κ ε ι α μ ι α ς
σ υ ν ο μ ι λ ί α ς σ τ ο ν Δ ί ο υ Σ ά ο Τ σ ι : « Ε μ ε ί ς χ ά σ α μ ε τ η ν Α λ β α ν ί α , μ α δ ε ν
χ ά σ α μ ε κ α ν έ ν α μ ε γ ά λ ο π ρ ά γ μ α . Σ ε ι ς τ η ν κ ε ρ δ ί σ α τ ε , μ α δ ε ν κ ε ρ δ ί
σ α τ ε κ α ν έ ν α μ ε γ ά λ ο π ρ ά γ μ α . Τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς ή τ α ν
κ α ι π α ρ α μ έ ν ε ι α δ ύ ν α τ ο ς κ ρ ί κ ο ς σ τ ο δ ι ε θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ί ν η
μ α » .
Η χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ή τ α κ τ ι κ ή γ ι α μ α ς ή τ α ν ξ ε κ ά θ α ρ η . Α π ο σ κ ο π ο ύ
σ α ν , π ρ ώ τ ο , ν α μ α ς φ ο β ε ρ ί σ ο υ ν λ έ γ ο ν τ ά ς μ α ς : « Ε ξ α ρ τ ά τ α ι α π ό μ α ς
ν α ε ί σ τ ε ή ν α μ η ν ε ί σ τ ε σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή χ ώ ρ α κ α ι σ υ ν ε π ώ ς σ τ ο ν τ ο
κ ο υ μ έ ν τ ο π ο υ σ α ς π α ρ α δ ί ν ο υ μ ε , η Α λ β α ν ί α δ ε ν ε ί ν α ι π ι α σ ο σ ι α λ ι
σ τ ι κ ή χ ώ ρ α » , κ α ι , δ ε ύ τ ε ρ ο , ν α α π ε ι λ ή σ ο υ ν τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς π ω ς τ ο
« Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς δ ε ν ε ί ν α ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό
κ ό μ μ α κ α ι ό π ο ι ο ς τ ο υ π ε ρ α σ π ί ζ ε ι σ α ν τ έ τ ο ι ο θ α σ φ ά λ ε ι κ α ι θ α κ α
τ α δ ι κ α σ τ ε ί μ α ζ ί μ ε τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς » . Μ ' ά λ λ α λ ό γ ι α ,
α υ τ ό σ ή μ α ι ν ε : « Ε σ ε ί ς , κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α π ο υ θ α
έ ρ θ ε τ ε σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η , ν α έ χ ε τ ε ξ ε κ ά θ α ρ ο α π ό τ ώ ρ α , π ω ς α υ τ ά π ο υ θ α
π ε ι ο Ε ν β έ ρ Χ ό τ ζ α σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η ε ί ν α ι σ υ κ ο φ α ν τ ί ε ς , ε ί ν α ι λ ό γ ι α ε
ν ό ς α ν τ ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ » .
Φ ά ν η κ ε κ α θ α ρ ά σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η π ω ς ή τ α ν α π ό κ α ι ρ ό π ρ ο ε τ ο ι μ α
σ μ έ ν η η Ι μ π α ρ ο ύ ρ ι , ο Γ κ ο μ ο ύ λ κ α , ο Ν τ ε ζ κ . ά .
278
Λ ί γ ε ς μ έ ρ ε ς π ρ ι ν ε κ φ ω ν ή σ ω τ ο λ ό γ ο σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η , ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ μ ο υ ζ ή τ η σ ε σ υ ν ά ν τ η σ η , ε ν ν ο ε ί τ α ι , « γ ι α ν α μ α ς π ε ί σ ε ι » ν α
α λ λ ά ξ ο υ μ ε σ τ ά σ η . Α π ο φ α σ ί σ α μ ε ν α π ά μ ε σ ' α υ τ ή τ η σ υ ν ά ν τ η σ η ,
γ ι α ν α κ ά ν ο υ μ ε σ α φ έ ς ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά σ τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς π ω ς
εμε ίς δ ε θ α σ α λ έ ψ ο υ μ ε α π ό τ ις θ έ σ ε ι ς μ α ς . Σ τ ο μ ε τ α ξ ύ ό μ ω ς δ ι α β ά
σ α μ ε τ ο υ λ ι κ ό γ ι α τ ο ο π ο ί ο μ ί λ η σ α π ι ο π ά ν ω . Σ υ ν ά ν τ η σ α τ ο ν Α -
ν τ ρ ό π ο φ , ο ο π ο ί ο ς έ κ α ν ε ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς τ α σ ύ ρ ε κ ι έ λ α , σ α ν α γ γ ε
λ ι α φ ό ρ ο ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
— Σ ή μ ε ρ α δ ι ά β α σ α τ ο υ λ ι κ ό , ό π ο υ η Α λ β α ν ί α δ ε ν α ν α φ έ ρ ε τ α ι
σ α ν σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή χ ώ ρ α , τ ο υ ε ί π α .
— Τ ι σ χ έ σ η έ χ ε ι η ε π ι σ τ ο λ ή α υ τ ή μ ε τ η ν Α λ β α ί α ; μ ε ρ ώ τ η σ ε α
δ ι ά ν τ ρ ο π α ο Α ν τ ρ ό π ο φ , π ο υ ή τ α ν έ ν α ς α π ό τ ο υ ς σ υ ν τ ά χ τ ε ς α υ τ ο ύ
τ ο υ π ρ ό σ τ υ χ ο υ ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ ο υ .
— Α υ τ ή η ε π ι σ τ ο λ ή κ ά ν ε ι α δ ύ ν α τ η τ η σ υ ν ά ν τ η σ ή μ ο υ μ ε τ ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , τ ο υ α π ά ν τ η σ α .
Ο Α ν τ ρ ό π ο φ χ λ ώ μ ι α σ ε κ α ι μ ο υ ρ μ ο ύ ρ ι σ ε :
— Α υ τ ή ε ί ν α ι μ ι α π ο λ ύ σ ο β α ρ ή δ ή λ ω σ η , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ .
— Μ ά λ ι σ τ α — τ ο υ ε ί π α — π ο λ ύ σ ο β α ρ ή ! Π έ σ τ ε σ τ ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ π ω ς δ ε ν ε ί ν α ι α υ τ ό ς π ο υ α π ο φ α σ ί ζ ε ι α ν ε ί ν α ι ή ό χ ι η Α λ β α
ν ί α σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή χ ώ ρ α . Α υ τ ό τ ο έ χ ε ι α π ο φ α σ ί σ ε ι μ ε α ί μ α ο α λ β α ν ι
κ ό ς λ α ό ς κ α ι τ ο μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ό τ ο υ Κ ό μ μ α .
Ο Α ν τ ρ ό π ο φ ε π α ν έ λ α β ε ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά σ α ν π α π α γ ά λ ο ς :
— Μ α α υ τ ό ε ί ν α ι υ λ ι κ ό γ ι α τ η ν Κ ί ν α , σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , κ α ι δ ε ν
έ χ ε ι κ α μ ι ά σ χ έ σ η μ ε τ η ν Α λ β α ν ί α .
— Τ η ν ά π ο ψ ή μ α ς — ε ί π α κ α τ α λ ή γ ο ν τ α ς — θ α τ η ν π ο ύ μ ε σ τ η
σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν . Κ α λ ή α ν τ ά μ ω σ η .
Η ε π ι σ τ ο λ ή - κ α τ η γ ο ρ η τ ή ρ ι ο σ ε β ά ρ ο ς τ η ς Κ ί ν α ς ή τ α ν έ ν α π ο
τ α π ό α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ ο . Μ ε α υ τ ό ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί εί
χ α ν α π ο φ α σ ί σ ε ι ν α σ υ ν ε χ ί σ ο υ ν σ τ η Μ ό σ χ α ε κ ε ί ν ο π ο υ δ ε μ π ό ρ ε
σ α ν ν α κ ά μ ο υ ν σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι . Α υ τ ο ί χ ρ η σ ι μ ο π ο ί η σ α ν ξ α ν ά δ ό
λ ι α , τ ρ ο τ σ κ ι σ τ ι κ ή τ α χ τ ι κ ή . Τ ο ο γ κ ώ δ ε ς α υ τ ό υ λ ι κ ό ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν
Κ ί ν α τ ο δ ι α μ ο ί ρ α σ α ν π ρ ι ν α π ό τ η σ ύ σ κ ε ψ η γ ι α ν α π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ ο υ ν
τ ο έ δ α φ ο ς κ α ι ν α ε π ε ξ ε ρ γ α σ τ ο ύ ν τ ι ς α ν τ ρ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς τ ω ν ά λ λ ω ν
κ ο μ μ ά τ ω ν , γ ι α ν α ε κ φ ο β ί σ ο υ ν τ ο υ ς Κ ι ν έ ζ ο υ ς , γ ι α ν α τ ο υ ς υ π ο χ ρ ε ώ
σ ο υ ν ν α φ α ν ο ύ ν μ ε τ ρ ι ο π α θ ε ί ς , α ν δ ε ν υ π ο τ ά σ σ ο ν τ α ν . Α υ τ ό τ ο α ν τ ι -
κ ι ν έ ζ ι υ λ ι κ ό δ ε μ α ς ε ξ έ π λ η ξ ε , α λ λ ά μ α ς ε ν ί σ χ υ σ ε τ η ν π ε π ο ί θ η σ η
π ο υ ε ί χ μ ε σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν ο ρ θ ό τ η τ α τ η ς μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι
κ ή ς γ ρ α μ μ ή ς και σ τ ά σ η ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς μ α ς σ ε υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ ο υ
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ό ς τ η ς Κ ί ν α ς . Τ ο υ λ ι κ ό π ρ ο κ ά λ ε σ ε μ ε γ ά λ η
σ τ ε ν ο χ ώ ρ ι α σ τ α μ έ λ η τ η ς σ ύ σ κ ε ψ η ς κ α ι δ ε θ α γ ί ν ο ν τ α ν δ ε χ τ ό έ τ σ ι
279
ό π ω ς ν ό μ ι ζ α ν ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί . Θ α δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ν ρ ή γ μ α τ α σ τ η
σ ύ σ κ ε ψ η κ ι α υ τ ό ή τ α ν σ ό φ ε λ ο ς τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ . Ε
μ ε ί ς μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α υ π ο λ ο γ ί σ ο υ μ ε π ω ς 7 μ έ χ ρ ι 1 0 κ ό μ μ α τ α θ α ή τ α ν
π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο μ ε τ ο μ έ ρ ο ς μ α ς α ν ό χ ι α ν ο ι χ τ ά , τ ο υ λ ά χ ι σ τ ο ν , δ ε θ α ε
π ι δ ο κ ί μ α ζ α ν τ η ν ε χ θ ρ ι κ ή π ρ ω τ ο β ο υ λ ί α τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν .
Η κ ι ν έ ζ ι κ η α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α , ό π ω ς φ ά ν η κ ε , ε ί χ ε έ ρ θ ε ι σ τ η Σ ύ σ κ ε
ψ η τ η ς Μ ό σ χ α ς μ ε τ η σ κ έ ψ η π ω ς ή τ α ν δ υ ν α τ ό ν α κ α τ ε υ ν α σ τ ο ύ ν τ α
π ν ε ύ μ α τ α κ α ι , α ρ χ ι κ ά , ε ί χ α ν π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ ε ι έ ν α υ λ ι κ ό μ ε σ υ μ β ι β α
σ τ ι κ ό κ α ι α ν ε χ τ ι κ ό τ ό ν ο έ ν α ν τ ι τ ω ν σ τ ά σ ε ω ν κ α ι τ ω ν ε ν ε ρ γ ε ι ώ ν τ ω ν
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν . Θ α ε κ φ ω ν ο ύ σ ε τ ο λ ό γ ο ο Τ ε ν γ κ Χ σ ι ά ο Π ι ν γ κ .
Ό π ω ς φ α ί ν ο ν τ α ν , α υ τ ο ί ε ί χ α ν π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ ε ι μ ι α σ τ ά σ η «με δ ύ ο -
τ ρ ε ι ς π α ρ α λ λ α γ έ ς » . Α υ τ ό μ α ς φ ά ν η κ ε π α ρ ά ξ ε ν ο , ύ σ τ ε ρ α α π ό εκεί
ν ε ς τ ι ς ά γ ρ ι ε ς ε π ι θ έ σ ε ι ς π ο υ ε ί χ α ν γ ί ν ε ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό
Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς κ α ι σ τ ο Μ ά ο υ Τ σ ε Τ ο ύ ν γ κ σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι . Ό
τ α ν ό μ ω ς ο χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ε ν ή ρ γ η σ α ν κ α ι μ ά λ ι σ τ α μ ε ά γ ρ ι ε ς επ ι
θ έ σ ε ι ς , ό π ω ς α υ τ έ ς π ο υ π ε ρ ι ε ί χ ε τ ο υ λ ι κ ό π ο υ δ ι α μ ο ί ρ α σ α ν π ρ ι ν α π ό
τ η σ ύ σ κ ε ψ η , τ ό τ ε ο ι Κ ι ν έ ζ ο ι χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε ν α α λ λ ά ξ ο υ ν ο λ ό τ ε λ α τ ο
υ λ ι κ ό π ο υ ε ί χ α ν π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ ε ι , ν α π α ρ α τ ή σ ο υ ν τ ο σ υ μ β ι β α σ τ ι κ ό
π ν ε ύ μ α κ α ι η σ τ ά σ η τ ο υ ς ν α α π α ν τ ό υ σ ε σ τ ι ς ε π ι θ έ σ ε ι ς τ ο υ Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ .
Η σ ύ σ κ ε ψ η ά ρ χ ι σ ε σ ε α τ μ ό σ φ α ι ρ α ά γ χ ο υ ς . Ε μ ά ς , ό χ ι ά σ κ ο π α ,
μ α ς ε ί χ α ν τ ο π ο θ ε τ ή σ ε ι κ ο ν τ ά σ τ ο β ή μ α τ ω ν ο μ ι λ η τ ώ ν γ ι α ν α ε ί μ α
σ τ ε κ ά τ ω α π ό τ ο ν α π ε ι λ η τ ι κ ό δ ά χ τ υ λ ο τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν α ν τ ι -
μ α ρ ξ ι σ τ ώ ν « ε ι σ α γ γ ε λ έ ω ν » . Α ν τ ί θ ε τ α ό μ ω ς α π ό ό,τι ε π ι θ υ μ ο ύ σ α ν
α υ τ ο ί , γ ί ν α μ ε εμε ίς ο ι ε ι σ α γ γ ε λ ε ί ς κ α ι κ α τ ή γ ο ρ ο ι τ ω ν α π ο σ τ α τ ώ ν
κ α ι τ ω ν π ρ ο δ ο τ ώ ν . Α υ τ ο ί β ρ ί σ κ ο ν τ α ν σ τ ο ε δ ώ λ ι ο τ ο υ κ α τ η γ ο ρ ο ύ
μ ε ν ο υ . Ε μ ε ί ς κ ρ α τ ή σ α μ ε τ ο κ ε φ ά λ ι ψ η λ ά ε π ε ι δ ή ή μ α σ τ α ν μ ε τ ο
μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό . Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ ρ α τ ο ύ σ ε το κ ε φ ά λ ι με τα
δ ύ ο χ έ ρ ι α ό τ α ν έ π ε φ τ α ν π ά ν ω τ ο υ ο ι β ό μ β ε ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς .
Η τ α χ τ ι κ ή τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ η σ ύ σ κ ε ψ η ή τ α ν σ α τ α ν ι κ ή . Σ η
κ ώ θ η κ ε κ α ι μ ί λ η σ ε π ρ ώ τ ο ς , ε κ φ ώ ν η σ ε έ ν α ν τ ά χ α μ ε τ ρ ι ο π α θ ή λ ό γ ο ,
ε ι ρ η ν ε υ τ ι κ ό , χ ω ρ ί ς α ν ο ι χ τ έ ς ε π ι θ έ σ ε ι ς , μ ε ε ξ ε ζ η τ ε μ έ ν ε ς φ ρ ά σ ε ι ς
γ ι α ν α δ ό σ ε ι τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η κ α ι τ ο ν τ ό ν ο π ω ς η σ ύ σ κ ε ψ η έ π ρ ε π ε ν α
ε ί ν α ι ή ρ ε μ η , ν α μ η ν ε π ι τ ε θ ο ύ μ ε ο έ ν α ς κ α τ ά τ ο υ ά λ λ ο υ (τ ις ε π ι θ έ
σ ε ι ς α υ τ ο ί τ ι ς έ κ α ν α ν π ρ ω τ ύ τ ε ρ α ) , ν α δ ι α φ υ λ ά ξ ο υ μ ε τ η ν ε ν ό τ η τ α
( σ ο σ ι α λ δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ή ) κ . λ π . Μ ' α υ τ ό ή θ ε λ ε ν α π ε ι : « Ε μ ε ί ς δ ε θ έ λ ο υ
μ ε φ ι λ ο ν ι κ ί ε ς , δ ε θ έ λ ο υ μ ε δ ι χ α σ μ ο ύ ς , δ ε σ υ ν έ β η κ ε τ ί π ο τ ε , τ ο κ α θ ε τ ί
π ά ε ι κ α λ ά » .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ σ τ ο λ ό γ ο τ ο υ ε ξ έ φ ρ α σ ε π λ έ ρ ι α τ ις ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι -
κ έ ς α π ό ψ ε ι ς κ α ι ε π ι τ έ θ η κ ε ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς
280
Κ ί ν α ς κ α ι τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς , κ α θ ώ ς κ α ι σ ε κ ε ί ν α π ο υ
θ α α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α ν α υ τ ά τ α κ ό μ μ α τ α , χ ω ρ ί ς ό μ ω ς ν α α ν α φ έ ρ ε ι κ α ν έ
ν α ό ν ο μ α . Μ ε τ η ν τ α χ τ ι κ ή α υ τ ή σ τ ο λ ό γ ο τ ο υ ή θ ε λ ε ν α μ α ς π ρ ο ε ι
δ ο π ο ι ή σ ε ι : « Δ ι α λ έ ξ τ ε κ α ι π ά ρ τ ε , ή ε π ι θ έ σ ε ι ς σ τ η γ ε ν ι κ ό τ η τ α , χ ω ρ ί ς
δ ι ε ύ θ υ ν σ η , α λ λ ά π ο υ ό λ ο ι τ ο γ ν ω ρ ί ζ ο υ ν γ ι α π ο ι ο ν π ρ ο ρ ί ζ ο ν τ α ι , ή ,
α ν δ ε σ α ς α ρ έ σ ε ι έ τ σ ι , σ α ς ε π ι τ ι θ έ μ α σ τ ε κ α ι α ν ο ι χ τ ά » . Σ τ η ν π ρ α γ
μ α τ ι κ ό τ η τ α α π ό τ ο υ ς 2 0 α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ο υ ς - α ν δ ρ ε ί κ ε λ α π ο υ μ ί λ η σ α ν ,
μ ό ν ο κ ά π ο υ 5 - 6 ε π ε τ έ θ η κ α ν ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν Κ ί ν α , β α σ ι ζ ό μ ε ν ο ι σ τ ο
υ λ ι κ ό τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ α α ν δ ρ ε ί κ ε λ ά τ ο υ ή ξ ε ρ α ν π ω ς ε μ ε ί ς θ α κ η
ρ ύ σ σ ο υ μ ε π ό λ ε μ ο ε ν ά ν τ ι α σ τ ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ό κ α ι
π α γ κ ό σ μ ι ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , γ ι ' α υ τ ό ε π έ μ ε ι ν α ν τ ό σ ο σ τ η ν ε π ι τ ρ ο π ή ,
ό σ ο κ α ι σ τ ο υ ς λ ό γ ο υ ς τ ο υ ς , ν α π ε ρ ι έ χ ο ν τ α ν σ τ ο σ χ έ δ ι ο τ ο ζ ή τ η μ α
τ ω ν φ ρ α ξ ι ώ ν κ α ι φ α τ ρ ι ώ ν σ τ ο δ ι ε θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ί ν η μ α , κ α θ ώ ς
κ α ι ο ι ε χ τ ι μ ή σ ε ι ς τ ο υ 20ου κ α ι τ ο υ 21ου σ υ ν ε δ ρ ί ο υ τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι
σ τ ι κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς Σ ο β ι ε τ ι κ ή ς Ε ν ω σ η ς κ α ι μ ε ρ ι κ ά ά λ λ α σ η μ ε ί α σ τ α
ο π ο ί α ε μ ε ί ς α ν τ ι τ α σ σ ό μ α σ τ α ν . Ή τ α ν ξ ε κ ά θ α ρ ο π ω ς ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ , π ο υ ε ί χ ε ε γ κ α τ α λ ε ί ψ ε ι τ ο λ ε ν ι ν ι σ μ ό κ α ι τ ο υ ς λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ο ύ ς
κ α ν ό ν ε ς κ α ι ό π ω ς ι σ χ υ ρ ί ζ ο ν τ α ν ο ί δ ι ο ς « ε ί χ ε τ η ν κ λ η ρ ο ν ο μ ι ά κ α ι
τ ο μ ο ν ο π ώ λ ι ο τ ο υ λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ » ή θ ε λ ε ν α κ ρ α τ ε ί κ ά τ ω α π ό τ η δ ι κ ή
τ ο υ μ π α γ κ έ τ α μ α έ σ τ ρ ο υ , κ ά τ ω α π ό τ η ν υ π α γ ό ρ ε υ σ ή τ ο υ ό λ α τ α κ ο μ -
ι ο υ ν ι σ τ ι κ ά και ε ρ γ α τ ι κ ά κ ό μ μ α τ α τ ο υ κ ό σ μ ο υ . Ό π ο ι ο ς έ β γ α ι ν ε ε -
ά ν τ ι α σ τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ π ο υ κ α θ ο ρ ί σ τ η κ ε σ τ ο 20ο κ α ι 21ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο
ή τ α ν φ ρ α ξ ι ο ν ι σ τ ή ς , α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ή ς , δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ σ ε φ α τ ρ ι έ ς . Ε ν ν ο ε ί
ται π ω ς κ α τ ' α υ τ ό ν τ ο ν τ ρ ό π ο π ρ ο ε τ ο ί μ α ζ ε τ η μ α γ κ ο ύ ρ α γ ι α τ ο
Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Κ ί ν α ς κ α ι τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α
ν ί α ς , π ρ ο σ π α θ ο ύ σ ε ν α λ ά β ε ι μ έ τ ρ α γ ι α ν α μ α ς δ ι α γ ρ ά ψ ε ι α π ό τ ο δ ιε
θ ν έ ς κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό κ ί ν η μ α , τ ο ο π ο ί ο α υ τ ό ς σ κ ό π ε υ ε ν α β ά λ ε ι κ ά τ ω
α π ό τ η ν κ υ ρ ι α ρ χ ί α τ ω ν α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ώ ν ι δ ε ώ ν .
Μ ε τ ά α π ' α υ τ ό , π ρ ο ε τ ο ι μ α σ μ έ ν ο ι κ α ι ε π ε ξ ε γ ρ γ α σ μ έ ν ο ι , σ η κ ώ
θ η κ α ν δ ι α δ ο χ ι κ ά κ ά π ο υ 1 5 - 2 0 ά λ λ ο ι , ο ι ο π ο ί ο ι μ ί λ η σ α ν σ ύ μ φ ω ν α
μ ε τ η γ ρ α μ μ ή τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ : « Τ ί π ο τ ε δ ε σ υ ν έ β η κ ε , τ ί π ο τ ε δ ε ν υ
π ά ρ χ ε ι μ ε τ α μ α ς , β α σ ι λ ε ύ ε ι η σ υ χ ί α , τ ο κ α θ ε τ ί π ά ε ι κ α λ ά » . Τ ι ε
π α ί σ χ υ ν τ η μ π λ ό φ α γ ι α τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς , π ο υ ε π ε ξ ε ρ γ ά σ τ η
κ α ν α υ ο ύ ς τ ο υ ς ξ ε π ο υ λ η μ έ ν ο υ ς γ ι α ν α μ α ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι σ α ν ά ν
θ ρ ω π ο ι α ρ χ ώ ν ! Σ ε γ ε ν ι κ έ ς γ ρ α μ μ έ ς α υ τ ό ς ή τ α ν ο τ ό ν ο ς . « Ε ί χ α ν σ υ γ -
χ ρ ο ν τεί ο ι δ ε ί κ τ ε ς τ ο υ ω ρ ο λ ο γ ί ο υ » ό π ω ς ε ί χ ε πει κ ά π ο τ ε ο
Ζ ί β φ σ ' έ ν α λ ό γ ο τ ο υ , κ α ι π ο υ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ τ ο α ν ά φ ε ρ ε σ τ ο
Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι σ α ν « ι σ τ ο ρ ι κ ή » έ κ φ ρ α σ η .
Ε ν ώ σ υ ν ε χ ί ζ ο ν τ α ν η σ ύ σ κ ε ψ η , ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί και ο Χ ρ ο υ σ τ σ τ ό φ
281
φ ο β ο ύ ν τ α ν π ο λ ύ τ ο λ ό γ ο μ α ς κ α ι ή θ ε λ α ν μ ε κ ά θ ε τ ρ ό π ο ν α μ α ς πε ί
σ ο υ ν ώ σ τ ε α ν δ ε ν π α ρ α ι τ ο ύ μ α σ τ α ν α π ό τ ι ς α π ό ψ ε ι ς μ α ς , τ ο υ λ ά χ ι
σ τ ο ν ν α μ α λ α κ ώ ν α μ ε τ η σ τ ά σ η μ α ς . Ό τ α ν ε ί δ α ν π ω ς εμε ίς α ρ ν η θ ή
κ α μ ε ν α σ υ ν α ν τ η θ ο ύ μ ε μ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , α ν ά θ ε σ α ν σ τ ο ν Τ ο ρ έ ζ ν α
μ ε σ ο λ α β ή σ ε ι . Ο Τ ο ρ έ ζ μ α ς κ ά λ ε σ ε γ ι α δ ε ί π ν ο κ α ι μ α ς έ κ α μ ε μ ι α
δ ι ά λ ε ξ η γ ι α « ε ν ό τ η τ α » κ α ι μ α ς σ υ μ β ο ύ λ ε ψ ε ν α ε ί μ α σ τ ε « σ υ γ κ ρ α τ η
μ έ ν ο ι κ α ι ψ ύ χ ρ α ι μ ο ι » . Ο Μ ο ρ ί ζ Τ ο ρ έ ζ , β έ β α ι α γ ν ώ ρ ι ζ ε τ α ζ η τ ή μ α
τ α , γ ι α τ ί ε ί χ α μ ε μ ι λ ή σ ε ι μ α ζ ί , α λ λ ά φ α ί ν ο ν τ α ν κ α θ α ρ ά π ω ς τ ώ ρ α ε
ν ε ρ γ ο ύ σ ε σ α ν ε μ ι σ ά ρ ι ο ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ό μ ω ς κ ο υ ρ ά σ τ η κ ε σ τ α
χ α μ έ ν α . Ε μ ε ί ς α ρ ν η θ ή κ α μ ε κ ά θ ε π ρ ό τ α σ ή τ ο υ κ α ι α υ τ ό ς μ α ς α π ε ί
λ η σ ε :
— Θα σ α ς ε π ι τ ε θ ε ί η σ ύ σ κ ε ψ η .
— Δ ε ν φ ο β ο ύ μ α σ τ ε κ α ν έ ν α ν , γ ι α τ ί ε ί μ α σ τ ε σ ε σ ω σ τ ό δ ρ ό μ ο ,
τ ο υ α π α ν τ ή σ α μ ε .
Α φ ο ύ ε ί δ α ν π ω ς α π ό τ υ χ α ν μ ε τ ο ν Τ ο ρ έ ζ , ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ζ ή τ η σ α ν
ε π ί μ ο ν α ν α σ υ ν α ν τ η θ ο ύ μ ε μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , τ ο ν Κ ο ζ λ ό φ , τ ο Σ ο υ σ
λ ό φ , τ ο ν Π ο σ π ι έ λ ο φ , τ ο ν Α ν τ ρ ό π ο φ . Δ ε χ τ ή κ α μ ε . Σ ' α υ τ ή τ η σ υ ν ά
ν τ η σ η σ τ η ν έ π α υ λ η τ η ς Ζ α ρ έ τ σ ι ε ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί π α ρ ο υ σ ί α σ α ν τ α
π ρ ά γ μ α τ α σ α ν ν α μ η ν ε ί χ ε σ υ μ β ε ί τ ί π ο τ ε , σ α ν ν α μ η ν ε ί χ α ν κ α ν έ ν α
σ φ ά λ μ α , α ν τ ί θ ε τ α , σ ύ μ φ ω ν α μ ' α υ τ ο ύ ς τ ο σ φ ά λ μ α ε π ι ρ ί π τ ο ν τ α ν σ τ ο
Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς ! Ό τ ι ή μ α σ τ α ν τ ά χ α ε μ ε ί ς π ο υ ο ξ ύ ν α μ ε
τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι μ α ς ζ ή τ η σ α ν ν α τ ο υ ς π ο ύ
μ ε α ν ο ι χ τ ά γ ι α τ ί τ ο κ ά ν α μ ε α υ τ ό !
Ε μ ε ί ς α π ο ρ ί ψ α μ ε α υ τ έ ς τ ι ς κ α τ η γ ο ρ ί ε ς κ α ι ι σ χ υ ρ ι σ μ ο ύ ς κ α ι μ ε
α ν α ν τ ί ρ ρ η τ α σ τ ο ι χ ε ί α τ ο υ ς δ ε ί ξ α μ ε π ω ς ό χ ι ε μ ε ί ς , α λ λ ά α υ τ ο ί μ ε τ η
σ τ ά σ η κ α ι τ ι ς ε ν έ ρ γ ε ι έ ς τ ο υ ς , ε ί χ α ν ο ξ ύ ν ε ι τ ις σ χ έ σ ε ι ς α ν ά μ ε σ α σ τ α
κ ό μ μ α τ α κ α ι τ ι ς χ ώ ρ ε ς μ α ς .
Α π ό μ έ ρ ο υ ς τ ο υ ς ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ μ ε τ η μ ε γ α λ ύ τ ε
ρ η α δ ι α ν τ ρ ο π ι ά α ρ ν ο ύ ν τ α ν κ α θ ε τ ί , μ έ χ ρ ι κ α ι τ ο ν π ρ ε σ β ε υ τ ή τ ο υ ς
σ τ α Τ ί ρ α ν α π ο υ τ ο ν α π ο κ ά λ ε σ α ν « ν τ ο υ ρ ά κ » , 1 ό τ α ν α π ο π ε ι ρ ά θ η κ α ν
ν α ε π ι ρ ί ψ ο υ ν σ ' α υ τ ό ν τ α σ φ ά λ μ α τ ά τ ο υ ς . Ή θ ε λ α ν μ ε κ ά θ ε τ ρ ό π ο
ν α μ α ς π ά ρ ο υ ν μ ε τ ο κ α λ ό γ ι α ν α κ λ ε ί ν α μ ε τ ο σ τ ό μ α . Μ α ς π ρ ό σ φ ε
ρ α ν κ α ι π ι σ τ ώ σ ε ι ς κ α ι τ ρ α χ τ έ ρ . Ε μ ε ί ς ό μ ω ς , α φ ο ύ τ ο υ ς ξ ε σ κ ε π ά σ α
μ ε τ ο υ ς ε ί π α μ ε : « Μ ά τ α ι α π α σ χ ί ζ ε τ α ι , α ν δ ε ν π α ρ α ε χ τ ε ί τ ε και δ ε ν
δ ι ο ρ θ ώ σ ε τ ε τ α σ ο β α ρ ά λ ά θ η σ α ς » . Τ η ν ε π α ύ ρ ι ο ή ρ θ α ν ξ α ν ά ο
Κ ο υ ζ λ ό φ κ α ι ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , α λ λ ά δ ε ν π έ τ υ χ α ν τ ί π ο τ ε .
__________________________ 1. Ηλίθιος, βλάκας (Ρώσικα στο πρωτότυπο).
282
Π λ η σ ί α ζ ε η σ ε ι ρ ά μ α ς ν α π ο ύ μ ε τ ο λ ό γ ο μ α ς κ α ι α υ τ ο ί έ κ α μ α ν
τ η ν τ ε λ ε υ τ α ί α π ρ ο σ π ά θ ε ι α : ζ ή τ η σ α ν ν α σ υ ν α ν τ η θ ο ύ μ ε μ ε τ ο ν Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο . Ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ έ τ ρ ε φ ε α κ ό
μ η α π α τ η λ έ ς ε λ π ί δ ε ς π ω ς μ π ο ρ ο ύ σ ε «να μ α ς π ε ί σ ε ι » κ ι ε μ ε ί ς , δ ε χ τ ή
κ α μ ε , α λ λ ά α ρ ν η θ ή κ α μ ε τ η ν ώ ρ α π ο υ κ α θ ό ρ ι σ ε α υ τ ό ς γ ι α ν α τ ο υ
π ο ύ μ ε π ω ς ά σ ε τ α ά λ λ α , α λ λ ά « ο ύ τ ε τ η ν ώ ρ α τ η ς σ υ ν ά ν τ η σ η ς δ ε ν
μ π ο ρ ε ί ς ν α τ η ν ο ρ ί σ ε ι ς ε σ ύ , α λ λ ά ε μ ε ί ς » . Ε κ τ ό ς α υ τ ο ύ , π ρ ο τ ο ύ σ υ
ν α ν τ η θ ο ύ μ ε μ α ζ ί τ ο υ , θ έ λ α μ ε ν α τ ο υ σ τ ε ί λ ο υ μ ε έ ν α « π ρ ο φ ο ρ ι κ ό μ ή
ν υ μ α » . Ε ί χ α μ ε ε λ έ γ ξ ε ι μ ε σ υ σ κ ε υ ή μ α ς ότ ι σ τ ο κ α τ ά λ υ μ α π ο υ μ α ς
ε ί χ α ν κ α θ ο ρ ί σ ε ι ε ί χ α ν τ ο π ο θ ε τ ή σ ε ι π α ν τ ο ύ μ ι κ ρ ό φ ω ν α κ α ι μ α ς π α
ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α ν . Μ ό ν ο ν σ ' έ ν α μ π ά ν ι ο έ λ ε ι π ε τ έ τ ο ι α σ υ σ κ ε υ ή . Ό
τ α ν έ κ α ν ε κ ρ ύ ο κ α ι δ ε ν μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α μ ι λ ή σ ο υ μ ε έ ξ ω , ή μ α σ τ α ν υ
π ο χ ρ ε ω μ έ ν ο ι ν α μ ι λ ο ύ μ ε σ τ ο μ π ά ν ι ο . Ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί έ γ ι ν α ν π ε ρ ί ε ρ
γ ο ι ν α μ ά θ ο υ ν π ο υ μ ι λ ο ύ σ α μ ε κ α ι α φ ο ύ τ ο σ υ λ λ ο γ ί σ τ η κ α ν έ σ τ ε ι λ α ν
ν α β ά λ ο υ ν τ έ τ ο ι ε ς σ υ σ κ ε υ έ ς κ α ι σ τ ο μ π ά ν ι ο . Έ ν α ς α ξ ι ω μ α τ ι κ ό ς
μ α ς έ π ι α σ ε τ ο ν σ ο β ι ε τ ι κ ό τ ε χ ν ι κ ό ό τ α ν ε κ τ ε λ ο ύ σ ε τ η ν « ε π ι χ ε ί ρ η
σ η » μ ε τ ο π ρ ό σ χ η μ α ό τ ι τ ά χ α ε π ι σ κ ε ύ α ζ ε τ ο μ π ά ν ι ο , α λ λ ά ο ά ν θ ρ ω
π ό ς μ α ς τ ο υ ε ί π ε : « Δ ε ν ε ί ν α ι α ν ά γ κ η , τ ο μ π ά ν ι ο λ ε ι τ ο υ ρ γ ε ί κ α λ ά » .
Κ α ι η π ρ ε σ β ε ί α μ α ς ή τ α ν γ ε μ ά τ η μ ε σ υ σ κ ε υ έ ς υ π ο κ λ ο π ή ς κ α ι ε
μ ε ί ς , γ ν ω ρ ί ζ ο ν τ ά ς τ ο α υ τ ό , α φ ο ύ ο ρ ί σ α μ ε τ η ν ώ ρ α τ η ς σ υ ν ά ν τ η σ η ς ,
α φ ή σ α μ ε τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο κ α ι π ή γ α μ ε σ τ η ν π ρ ε σ β ε ί α . Σ τ ή σ α μ ε τ η σ υ
σ κ ε υ ή μ α ς κ α ι α υ τ ή μ α ς έ δ ω σ ε τ α σ ή μ α τ α ό τ ι μ α ς κ ρ υ φ ά κ ο υ γ α ν α π '
ό λ ε ς τ ι ς μ ε ρ ι έ ς . Τ ό τ ε ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ έ σ τ ε ι λ ε σ τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ
κ α ι σ τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς « έ ν α μ ή ν υ μ α » σ τ η ρ ω σ ι κ ή γ λ ώ σ σ α , π ε ρ ί π ο υ 1 0 -
1 5 λ ε π τ ά , χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο ν τ ά ς τ ο υ ς « π ρ ο δ ό τ ε ς » , « π ο υ μ α ς κ α τ α σ κ ο
π ε ύ ε τ ε » κ . λ π . , κ . λ π . Έ τ σ ι , ό τ α ν π ή γ α μ ε σ τ ο Κ ρ ε μ λ ί ν ο , ο ι ρ ε β ι ζ ι ο -
ν ι σ τ έ ς ε ί χ α ν π ά ρ ε ι τ ο « χ α ι ρ ε τ ι σ μ ό » μ α ς .
Η σ υ ν ά ν τ η σ η έ γ ι ν ε σ τ ο γ ρ α φ ε ί ο τ ο υ Χ ρ ο υ τ σ ι ό φ κ α ι α υ τ ό ς ά ρ
χ ι σ ε μ ε τ η σ υ ν η θ ι σ μ έ ν η φ ρ ά σ η :
— Σ α ς α κ ο ύ μ ε , μ ι λ ή σ τ ε .
— Ε σ ε ί ς μ α ς ζ η τ ή σ α τ ε σ υ ν ά ν τ η σ η - τ ο υ ε ί π α . Μ ι λ ή σ τ ε ε σ ε ί ς
π ρ ώ τ ο ι .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ α ν α γ κ ά σ τ η κ ε ν α δ ε χ τ ε ί . Α π ό μ ι α ς α ρ χ ή ς π ε ι σ τ ή
κ α μ ε π ω ς π ρ α γ μ α τ ι κ ά ε ί χ ε έ ρ θ ε ι μ ε τ η ν ε λ π ί δ α ό τ ι , α ν δ ε ν α π ό τ ρ ε π ε ,
τ ο υ λ ά χ ι σ τ ο ν ν α μ α λ ά κ ω ν ε τ η ν κ ρ ι τ ι κ ή π ο υ θ α κ ά ν α μ ε εμε ίς τ η σ ύ
σ κ ε ψ η . Έ π ε ι τ α , ό π ω ς σ υ ν ή θ ω ς , α υ τ ή τ η σ υ ν ά ν τ η σ η , κ α ι α ν δ ε ν έδ ι
ν ε κ α ν έ ν α α π ο τ έ λ ε σ μ α , θ α τ η χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ σ ε σ α ν « ε π ι χ ε ί ρ η μ α »
μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο υ ς ε κ π ρ ο σ ώ π ο υ ς τ ω ν ά λ λ ω ν κ ο μ μ ά τ ω ν γ ι α ν α δ ε ί ξ ε ι
π ω ς « ν α , εμε ίς δ ώ σ α μ ε ά λ λ η μ ι α φ ο ρ ά τ ο χ έ ρ ι σ τ ο υ ς Α λ β α ν ο ύ ς , α λ
λ ά α υ τ ο ί ε μ μ έ ν ο υ ν σ τ ο δ ι κ ό τ ο υ ς » .
283
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ο ι ά λ λ ο ι π ρ ο σ π ά θ η σ α ν ν α ε π ι ρ ρ ί ψ ο υ ν τ ο
σ φ ά λ μ α σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς κ α ι έ κ α ν α ν π ω ς ε κ π λ ή σ σ ο ν τ α ι ό τ α ν ε μ ε ί ς
τ ο υ ς δ ι η γ η θ ή κ α μ ε ι σ τ ο ρ ι κ ά π ω ς α ν έ κ υ ψ α ν ο ι δ ι α φ ω ν ί ε ς α ν ά μ ε σ α
σ τ α κ ό μ μ α τ ά μ α ς .
— Ε γ ώ δ ε ν ξ έ ρ ω ν α ε ί χ α κ α μ ι ά σ ύ γ κ ρ ο υ σ η μ ε τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο Κ ά π ο
σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι , έ λ ε γ ε μ ε α ν α ί δ ε ι α ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
— Η Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς — τ ο υ ε ί π α — ο ύ τ ε
ή τ α ν ο ύ τ ε ε ί ν α ι σ ύ μ φ ω ν η μ ε τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι .
— Α υ τ ό δ ε ν έ χ ε ι σ η μ α σ ί α . Η υ π ό θ ε σ η ό μ ω ς ε ί ν α ι π ω ς κ α ι π ρ ι ν
α π ό τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι δ ε ν ή σ τ α ν σ ύ μ φ ω ν ο ι μ ' ε μ ά ς κ α ι α υ τ ό δ ε ν μ α ς
τ ο έ χ ε τ ε π ε ι .
Α σ φ α λ ώ ς ψ ε ύ δ ο ν τ α ν ο τ σ α ρ λ α τ ά ν ο ς κ α ι ψ ε ύ δ ο ν τ α ν σ κ ό π ι μ α .
Μ ή π ω ς δ ε ν ή τ α ν α υ τ ό ς ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ο υ τ ο ν Α π ρ ί λ η τ ο υ 1957 ή
θ ε λ ε ν α δ ι α κ ό ψ ε ι α υ θ ά δ ι κ α τ ι ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς , μ ή π ω ς δ ε ν ε ί χ α μ ε πει
κ α ι π ρ ω τ ύ τ ε ρ α , σ τ α 1955 κ α ι σ τ α 1956 σ τ ο ν Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι τ ο
Σ ο υ σ λ ό φ τ ι ς α ν τ ι ρ ρ ή σ ε ι ς μ α ς γ ι α τ ο ν Τ ί τ ο , τ ο Ν ά γ κ ι , τ ο ν Κ ά ν τ α ρ
κ α ι τ ο ν Γ κ ο μ ο ύ λ κ α ;
Τ ο υ α ν α φ έ ρ ε μ ε μ ε ρ ι κ ά α π ' α υ τ ά τ α γ ε γ ο ν ό τ α κ α ι ο Μ ι κ ο γ ι ά ν α
ν α γ κ ά σ τ η κ ε ν α τ α π α ρ α δ ε χ τ ε ί μ ε μ ι σ ή φ ω ν ή .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ό μ ω ς , ό τ α ν έ β λ ε π ε π ω ς τ ο ν κ ά ρ φ ω ν α ν μ ε τ ι ς π λ ά
τ ε ς σ τ ο ν τ ο ί χ ο , π η δ ο ύ σ ε α π ό κ λ α ρ ί σ ε κ λ α ρ ί , α π ό τ ο έ ν α θ έ μ α σ τ '
ά λ λ ο , κ α ι δ ε ν μ π ο ρ ο ύ σ ε ς ν α σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς μ ' α υ τ ό ν τ α μ ε γ ά λ α ζ η τ ή
μ α τ α α ρ χ ώ ν , τ α ο π ο ί α ή τ α ν , σ τ η ν ο υ σ ί α , η π η γ ή τ ω ν δ ι α φ ω ν ι ώ ν .
Ά φ η σ ε π ο υ δ ε ν τ ο ν σ υ ν έ φ ε ρ ε κ α θ ό λ ο υ ν α θ ι χ τ ο ύ ν α υ τ ά τ α π ρ ά γ μ α
τ α . Ή θ ε λ ε υ π ο τ α γ ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς , τ ο υ α λ β α
ν ι κ ο ύ λ α ο ύ , ή τ α ν ε χ θ ρ ό ς τ ο υ ς .
— Ε σ ε ί ς δ ε ν ε ί σ τ ε υ π έ ρ τ η ς δ ι ε υ θ έ τ η σ η ς τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν - π ε τ ά
χ τ η κ ε κ α ι ε ί π ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
— Ε μ ε ί ς θ έ λ ο υ μ ε ν α τ ι ς δ ι ε υ θ ε τ ή σ ο υ μ ε , α λ λ ά π ρ έ π ε ι ε σ ε ί ς ν α
π α ρ α δ ε χ τ ε ί τ ε π ρ ω τ ύ τ ε ρ α τ α λ ά θ η σ α ς , τ ο υ ε ί π α μ ε .
Η σ υ ν ο μ ι λ ί α μ ε μ α ς ε ρ έ θ ι ζ ε τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Α σ φ α λ ώ ς δ ε ν ή τ α ν
μ α θ η μ έ ν ο ς ν α ε ν α ν τ ι ώ ν ο ν τ α ι α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ά έ ν α κ ό μ μ α κ α ι μ ι α μι
κ ρ ή χ ώ ρ α σ τ ι ς σ τ ά σ ε ι ς κ α ι τ ι ς ε ν έ ρ γ ε ι έ ς τ ο υ . Τ έ τ ο ι α ή τ α ν η σ ω β ι ν ι
σ τ ι κ ή λ ο γ ι κ ή π α τ ρ ώ ν ω ν α υ τ ώ ν τ ω ν α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ώ ν π ο υ , α κ ρ ι β ώ ς , ό
π ω ς η ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ι κ ή α σ τ ι κ ή τ ά ξ η , θ ε ω ρ ο ύ σ ε τ ο υ ς μ ι κ ρ ο ύ ς λ α ο ύ ς
κ α ι τ ι ς μ ι κ ρ έ ς χ ώ ρ ε ς υ π ο τ ε λ ε ί ς κ α ι τ α δ ί κ α ι ά τ ο υ ς ε μ π ό ρ ε υ μ α . Ό
τ α ν ε μ ε ί ς τ ο υ μ ι λ ή σ α μ ε α ν ο ι χ τ ά γ ι α τ α λ ά θ η , τ α δ ι κ ά τ ο υ κ α ι τ ω ν
α ν θ ρ ώ π ω ν τ ο υ , α υ τ ό ς π ε τ ά χ τ η κ ε α π ά ν ω :
— Ε σ ε ί ς μ ε φ τ ύ ν ε τ ε - κ ρ α ύ γ α σ ε . Μ ε ε σ ά ς δ ε ν μ π ο ρ ε ί ν α σ υ ζ η τ ή
σ ε ι κ α ν ε ί ς . Μ ό ν ο ν ο Μ α κ μ ί λ α ν θ έ λ η σ ε ν α μ ι λ ή σ ε ι έ τ σ ι μ ε μ έ ν α .
284
— Ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Ε ν β έ ρ δ ε ν ε ί ν α ι Μ α κ μ ί λ α ν , γ ι ' α υ τ ό π ά ρ τ ε π ί
σ ω τ ο ν λ ό γ ο σ α ς - τ ο υ α π ά ν τ η σ ε α γ α ν α χ τ ι σ μ έ ν ο ς ο Υ σ ν ί .
Ε μ ε ί ς σ η κ ω θ ή κ α μ ε κ α ι ο ι τ έ σ σ ε ρ ι ς κ α ι τ ο υ ς α φ ή σ α μ ε εκε ί , χ ω
ρ ί ς ν α τ ο υ ς δ ώ σ ο υ μ ε ο ύ τ ε τ ο χ έ ρ ι , χ ω ρ ί ς ν α π έ σ ο υ μ ε σ τ ι ς π α γ ί δ ε ς
τ ο υ ς , σ τ η μ έ ν ε ς μ ε α π ε ι λ έ ς κ α ι υ π ο κ ρ ι τ ι κ έ ς υ π ο σ χ έ σ ε ι ς .
Α υ τ ή ή τ α ν η τ ε λ ε υ τ α ί α σ υ ν ο μ ι λ ί α μ ' α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς α π ο σ τ ά τ ε ς
π ο υ ή θ ε λ α ν α κ ό μ α ν α ε μ φ α ν ί ζ ο ν τ α ι σ α ν μ α ρ ξ ι σ τ έ ς . Η π ά λ η ό μ ω ς
τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς , τ ω ν π ρ α γ μ α τ ι κ ά μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ώ ν - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ώ ν
κ ο μ μ ά τ ω ν κ α ι ο ι ί δ ι ε ς ο ι α ν τ ε π α ν α σ τ α τ ι κ έ ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς τ ω ν α π ο σ τ α
τ ώ ν θ α τ ο υ ς ξ έ σ χ ι ζ α ν κ ά θ ε μ έ ρ α κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ α δ η μ α γ ω γ ι κ ά
π ρ ο σ ω π ε ί α .
Ο ι π ι έ σ ε ι ς α υ τ έ ς , λ ο ι π ό ν , δ ε ν ε ί χ α ν κ α ν έ ν α α π ο τ έ λ ε σ μ α , εμείς
δ ε ν υ π ο χ ω ρ ή σ α μ ε ο ύ τ ε κ α τ ά κ ε ρ α ί α α π ό τ η σ τ ά σ η μ α ς κ α ι δ ε ν αλ
λ ά ξ α μ ε κ α ι δ ε ν μ α λ α κ ώ σ α μ ε τ ί π ο τ ε σ τ ο λ ό γ ο μ α ς .
Δ ε θ α ε π ε κ τ α θ ώ σ τ ο π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο τ ο υ λ ό γ ο υ π ο υ ε κ φ ώ ν η σ α ε ξ ο
ν ό μ α τ ο ς τ η ς Κ ε ν τ ρ ι κ ή ς μ α ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς σ τ η Μ ό σ χ α , γ ι α τ ί έ χ ε ι δ η
μ ο σ ι ε υ τ ε ί κ α ι ο ι α π ό ψ ε ι ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς γ ι α τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ
θ έ σ α μ ε ε ί ν α ι γ ν ω σ τ έ ς σ τ ο κ ο ι ν ό 1 . Θ έ λ ω ν α υ π ο γ ρ α μ μ ί σ ω μ ό ν ο τ ο ν
τ ρ ό π ο μ ε τ ο ν ο π ο ί ο α ν τ έ δ ρ α σ α ν ο ι ο π α δ ο ί τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ό τ α ν
δ έ χ τ η κ α ν τ ι ς ε π ι θ έ σ ε ι ς μ α ς ε ν ά ν τ ι α σ τ ο ν π ά τ ρ ω ν ά τ ο υ ς . Ο Γ κ ο -
μ ο ύ λ κ α , ο Ν τ ε ζ , η Ι μ π α ρ ο ύ ρ ι , ο Α λ ι Γ ι ά τ α , ο Μ π α γ κ ν τ ά ς κ α ι π ο λ
λ ο ί ά λ λ ο ι α ν έ β α ι ν α ν σ τ ο β ή μ α κ α ι σ υ ν α γ ω ν ί ζ ο ν τ α ν μ ε ζ ή λ ο ν α εκ
δ ι κ η θ ο ύ ν ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ « σ ή κ ω σ α ν χ έ ρ ι ε ν ά ν τ ι α σ τ ο κ ό μ μ α μ α ν α » .
Ή τ α ν κ α ι τ ρ α γ ι κ ό κ α ι γ ε λ ο ί ο ν α έ β λ ε π ε ς α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς ,
π ο υ π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ν σ α ν π ο λ ι τ ι κ ά ν τ η δ ε ς κ α ι η γ έ τ ε ς «με έ ν α φ ό ρ
τ ω μ α γ ν ώ μ η » , ν α ε ν ε ρ γ ο ύ ν έ τ σ ι , σ α ν μ ι σ θ ο φ ό ρ ο ι , σ α ν h o m m e s d e
p a i l l e 2 σ α ν κ ο υ ρ δ ι σ μ έ ν α κ α ι δ ε μ έ ν α σ τ α π α ρ α σ κ ή ν ι α α ν δ ρ ε ί κ ε λ α .
Σ ' έ ν α δ ι ά λ ε ι μ μ α α ν ά μ ε σ α σ ε σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ι ς μ ε π λ η σ ί α σ ε ο Τ ό -
ν τ ο ρ Ζ ί β κ ο φ . Τ ο υ έ τ ρ ε μ α ν τ α χ ε ί λ η κ α ι τ ο π η γ ο ύ ν ι .
— Ν α σ υ ζ η τ ή σ ο υ μ ε μ π ρ α τ 3 μ ο υ ε ί π ε :
— Μ ε π ο ι ό ν ν α σ υ ζ η τ ή σ ο υ μ ε ; — τ ο υ α π ά ν τ η σ α . Ε γ ώ μ ί λ η σ α ,
π ι σ τ ε ύ ω ά κ ο υ σ ε ς , ε σ έ ν α π ο ι ό ς σ ' έ σ τ ε ι λ ε ν α σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς , ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ ; Δ ε ν έ χ ω τ ι ν α σ υ ζ η τ ή σ ω μ ' ε σ έ ν α , α ν έ β α σ τ ο β ή μ α κ α ι μί
λ α .
Α υ τ ό ς έ γ ι ν ε κ ί τ ρ ι ν ο ς σ α ν κερί και ε ί π ε ;
_______________________________________
1. Βλέπε: Ενβέρ Χότζα «Διαλεχτά έργα» III, Εκδοτικό «8 Νοέμβρη»,
Τ ί ρ α ν α 1980, έ κ δ ο σ η σ τ η ν α γ γ λ ι κ ή , σ ε λ . 9 3 - 163.
2 . Γ α λ λ ι κ ά - τ ι π ο τ έ ν ι ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι .
3 . Β ο υ λ γ ά ρ ι κ α - α δ ε ρ φ ό ς .
285
— Θ α α ν ε β ώ χ ω ρ ί ς ά λ λ ο κ α ι θ α σ ο υ δ ό σ ω τ η ν α π ά ν τ η σ η .
Ό τ α ν β γ α ί ν α μ ε α π ό τ η « Γ κ ε ο ρ γ κ έ φ σ κ ι Ζ α λ » γ ι α ν α π ά μ ε σ τ ο
κ α τ ά λ υ μ α , σ τ ο κ ε φ α λ ό σ κ α λ ο , ο Α ν τ ώ ν Γ ι ο ύ γ κ ο φ , μ α ς ε ί π ε τ α ρ α γ
μ έ ν ο ς :
— Π ο υ σ α ς ο δ η γ ε ί α υ τ ό ς ο δ ρ ό μ ο ς μ π ρ ά τ ι α ; 1
— Ε σ ά ς π ο υ σ α ς ο δ η γ ε ί ο δ ρ ό μ ο ς τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , γ ι α τ ί ε μ ε ί ς
ε ί μ α σ τ ε κ α ι θ α β α δ ί ζ ο υ μ ε π ά ν τ α σ τ ο δ ρ ό μ ο τ ο υ Λ έ ν ι ν — τ ο υ ε ί π α μ ε .
Έ σ κ υ ψ ε τ ο κ ε φ ά λ ι κ α ι χ ω ρ ι σ τ ή κ α μ ε χ ω ρ ί ς ν α τ ο υ δ ώ σ ο υ μ ε τ ο χ έ
ρι .
Α φ ο ύ ε κ φ ώ ν η σ α τ ο λ ό γ ο , ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ κ ι ε γ ώ α φ ή σ α μ ε τ ο
κ α τ ά λ υ μ α π ο υ μ α ς ε ί χ α ν π α ρ α χ ω ρ ή σ ε ι ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί κ α ι π ή γ α μ ε
σ τ η ν π ρ ε σ β ε ί α , ό π ο υ κ α τ α λ ύ σ α μ ε ό σ ο ν κ α ι ρ ό μ ε ί ν α μ ε σ τ η Μ ό σ χ α .
Ό τ α ν α φ ή σ α μ ε τ ο κ α τ ά λ υ μ ά τ ο υ ς , έ ν α ς σ ο β ι ε τ ι κ ό ς α ξ ι ω μ α τ ι κ ό ς
τ η ς α σ φ ά λ ε ι α ς ε ί π ε σ τ ο ν σ ύ ν τ ρ ο φ ο Υ σ ν ί ε μ π ι σ τ ε υ τ ι κ ά : « Έ κ α μ ε
κ α λ ά π ο υ έ φ υ γ ε ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Ε ν β έ ρ , γ ι α τ ί η ζ ω ή τ ο υ ε δ ώ β ρ ί σ κ ο
ν τ α ν σ ε μ ε γ ά λ ο κ ί ν δ υ ν ο » . Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ή τ α ν έ τ ο ι μ ο ι γ ι α κα
θ ε τ ί κ α ι ε μ ε ί ς π ή ρ α μ ε τ α μ έ τ ρ α μ α ς . Σ τ ε ί λ α μ ε τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ η ς
π ρ ε σ β ε ί α ς κ α ι τ ο υ ς σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς τ η ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς σ τ α κ α τ α σ τ ή
μ α τ α κ α ι ε φ ο δ ι α σ τ ή κ α μ ε μ ε τ ρ ό φ ι μ α . Ό τ α ν ή ρ θ ε ο κ α ι ρ ό ς π ο υ α π ο
φ α σ ί σ α μ ε ν α α π ο μ α κ ρ υ ν θ ο ύ μ ε δ ε ν δ ε χ τ ή κ α μ ε ν α τ α ξ ι δ έ ψ ο υ μ ε μ ε α -
ε ο ρ π λ ά ν ο , γ ι α τ ί τ ο « δ υ σ τ ύ χ η μ α » μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α σ υ μ β ε ί ε υ κ ο λ ό τ ε ρ α .
Ο Υ σ ν ί κ α ι ο Ρ α μ ί ζ π α ρ έ μ ε ι ν α ν α κ ό μ α σ τ η Μ ό σ χ α γ ι α τ ί έ π ρ ε π ε ν α
υ π ο γ ρ ά ψ ο υ ν τ η δ ή λ ω σ η , ε ν ώ ε γ ώ κ α ι ο Μ ε χ μ έ τ Σ ι έ χ ο υ α ν α χ ω ρ ή σ α
μ ε α π ό τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η μ ε τ ρ α ί ν ο κ α ι δ ε ν φ ά γ α μ ε τ ί π ο τ ε α π ό
τ ο χ έ ρ ι τ ο υ ς . Β γ ή κ α μ ε σ τ η ν Α υ σ τ ρ ί α κ α ι α π ό κει δ ι α σ χ ί σ α μ ε μ ε
τ ρ α ί ν ο τ η ν Ι τ α λ ί α κ α ι α π ό τ ο Μ π ά ρ ι ε π ι σ τ ρ έ ψ α μ ε μ ε τ ο α ε ρ ο π λ ά ν ο
μ α ς σ ώ ο ι κ α ι α β λ α β ε ί ς σ τ α Τ ί ρ α ν α κ α ι π ή γ α μ ε κ α τ ε υ θ ε ί α ν σ τ η δε
ξ ί ω σ η π ο υ ε ί χ ε ο ρ γ α ν ω θ ε ί μ ε τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α τ ω ν γ ι ο ρ τ ώ ν 28-29 Ν ο έ μ
β ρ η . Η χ α ρ ά μ α ς ή τ α ν μ ε γ ά λ η γ ι α τ ί τ ο κ α θ ή κ ο ν π ο υ μ α ς α ν ά θ ε σ ε τ ο
Κ ό μ μ α , τ ο ε κ τ ε λ έ σ α μ ε μ ε ε π ι τ υ χ ί α , μ ε μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή α
π ο φ α σ ι σ τ ι κ ό τ η τ α . Α λ λ ά κ α ι ο ι π ρ ο σ κ α λ ε σ μ έ ν ο ι , σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι τ ο υ α
γ ώ ν α , ε ρ γ ά τ ε ς , α ξ ι ω μ α τ ι κ ο ί , σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ τ έ ς , ά ν τ ρ ε ς κ α ι γ υ ν α ί κ ε ς ,
γ έ ρ ο ν τ ε ς κ α ι ν έ ο ι , ε ί χ α ν α σ υ γ κ ρ ά τ η τ ο ε ν θ ο υ σ ι α σ μ ό κ α ι ή τ α ν ε ν ω
μ έ ν ο ι σ α ν γ ρ ο θ ι ά , ό π ω ς π ά ν τ α κ α ι α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο σ ε δ ύ σ κ ο λ ε ς
μ έ ρ ε ς .
______________________ 1. Βουλγάρικα - αδέρφια.
286
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι ό λ ο ι α υ τ ο ί π ο υ τ ο ν α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α ν κ α τ έ β α
λ α ν μ ε γ ά λ ε ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς ν α σ υ μ π ε ρ ι λ η φ θ ε ί σ τ ο ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ ο μ ε
δ ι ε θ ν ή χ α ρ α κ τ ή ρ α η γ ρ α μ μ ή τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν ,
π ο υ π α ρ α μ ό ρ φ ω ν ε τ ι ς β α σ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ
σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η φ ύ σ η τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ , σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν ε π α ν ά σ τ α
σ η , σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η ν ε ι ρ η ν ι κ ή σ υ ν ύ π α ρ ξ η κ α ι ά λ λ α . Σ τ ι ς ε π ι τ ρ ο π έ ς
ό μ ω ς , ο ι α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς κ α ι τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι
κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Κ ί ν α ς ε ν α ν τ ι ώ θ η κ α ν σ θ ε ν α ρ ά κ α ι ξ ε σ κ έ π α σ α ν
α υ τ έ ς τ ι ς π α ρ α μ ο ρ φ ώ σ ε ι ς . Κ α τ ο ρ θ ώ σ α μ ε ν α δ ι ο ρ θ ω θ ο ύ ν π ο λ λ ά
π ρ ά γ μ α τ α , π ο λ λ έ ς θ έ σ ε ι ς τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν α π ο ρ ρ ί φ τ η κ α ν κ α ι
π ο λ λ έ ς ά λ λ ε ς τ ο π ο θ ε τ ή θ η κ α ν ο ρ θ ά , ώ σ π ο υ β γ ή κ ε τ ο τ ε λ ι κ ό ν τ ο υ -
κ ο υ μ έ ν τ ο π ο υ τ ο έ γ κ ρ ι ν α ν ό λ α τ α μ έ λ η τ η ς σ ύ σ κ ε ψ η ς .
Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ α ν ν α δ ε χ τ ο ύ ν α υ τ ό τ ο ν τ ο κ ο υ
μ έ ν τ ο , α λ λ ά ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε ν π α ρ έ λ ε ι ψ ε ν α δ η λ ώ σ ε ι σ χ ε τ ι κ ά μ '
α υ τ ό π ω ς « Τ ο ν τ ο υ κ ο υ μ έ ν τ ο ή τ α ν έ ν α ς σ υ μ β ι β α σ μ ό ς κ α ι ο ι σ υ μ β ι
β α σ μ ο ί έ χ ο υ ν σ ύ ν τ ο μ η τ η ζ ω ή » . Ή τ α ν ξ ε κ ά θ α ρ ο ό τ ι ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ θ α π α ρ α β ί α ζ ε ο ί δ ι ο ς τ η Δ ή λ ω σ η τ η ς Σ ύ σ κ ε ψ η ς τ η ς Μ ό
σ χ α ς και θ α κ α τ η γ ο ρ ο ύ σ ε ε μ ά ς π ω ς τ ά χ α π α ρ α β ι ά ζ α μ ε τ ι ς ο δ η γ ί ε ς
κ α ι τ ι ς α π ο φ ά σ ε ι ς α υ τ ή ς τ η ς σ ύ σ κ ε ψ η ς .
Κ α ι ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ η ς Μ ό σ χ α ς ο ι σ χ έ σ ε ι ς μ α ς μ ε τ η
Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η κ α ι μ ε τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς τ η ς Μ ό σ χ α ς τ ρ ά β η
ξ α ν π ρ ο ς τ ο χ ε ι ρ ό τ ε ρ ο , ώ σ π ο υ α υ τ ο ί δ ι έ κ ο ψ α ν ε ν τ ε λ ώ ς κ α ι μ ο ν ο μ ε
ρ ώ ς α υ τ έ ς τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς .
Σ ε μ ι α τ ε λ ε υ τ α ί α σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ ε ί χ α ν σ τ η Μ ό σ χ α σ τ ι ς 2 5 Ν ο
έ μ β ρ η ο Υ σ ν ί κ α ι ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι τ η ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς μ α ς μ ε τ ο ν Μ ι
κ ο γ ι ά ν , τ ο ν Κ ο σ ί γ κ ι ν κ α ι τ ο ν Κ ο ζ λ ό φ , ο ι τ ε λ ε υ τ α ί ο ι α π ε ί λ η σ α ν α
ν ο ι χ τ ά . Ο Μ ι κ ο γ ι ά ν ε ί π ε : « Ε σ ε ί ς δ ε ν μ π ο ρ ε ί τ ε ν α ζ ή σ ε τ ε ο ύ τ ε μ ι α
μ έ ρ α χ ω ρ ί ς τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή β ο ή θ ε ι α , τ η δ ι κ ή μ α ς κ α ι τ ω ν ά λ λ ω ν
χ ω ρ ώ ν τ ο υ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ τ ο υ σ ο σ ι α λ ι σ μ ο ύ » . « Ε μ ε ί ς σ φ ί γ γ ο υ μ ε τ ο
ζ ω ν ά ρ ι , τ ρ ε φ ό μ α σ τ ε μ ε χ ό ρ τ ο , τ ο υ ς ε ί π α ν ο Υ σ ν ί κ α ι ο ι ά λ λ ο ι σ ύ
ν τ ρ ο φ ο ι , α λ λ ά δ ε ν υ π ο τ α σ σ ό μ α σ τ ε , ε σ ε ί ς δ ε ν μ π ο ρ ε ί τ ε ν α μ α ς κ α τ α -
β ά λ ε τ ε » . Ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς ν ό μ ι ζ α ν π ω ς η ε ι λ ι κ ρ ι ν ή ς α γ ά π η τ ο υ
Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ λ α ο ύ μ α ς γ ι α τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η θ α έ π α ι ζ ε ρ ό
λ ο υ π ε ρ τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν τ η ς Μ ό σ χ α ς , ο ι ο π ο ί ο ι έ λ π ι ζ α ν π ω ς τ α
π ο λ λ ά σ τ ε λ έ χ η μ α ς , π ο υ ε ί χ α ν σ π ο υ δ ά σ ε ι σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ,
θ α σ τ ρ έ φ ο ν τ α ν σ α ν έ ν α δ ι α σ π α σ τ ι κ ό μ π λ ο κ σ τ ο Κ ό μ μ α ε ν ά ν τ ι α
σ τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ . Α υ τ ό τ ο έ κ φ ρ α σ ε ο Μ ι κ ο γ ι ά ν λ έ γ ο ν τ α ς : « Ό τ α ν
μ ά θ ε ι τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς τ η σ τ ά σ η σ α ς , θ α ξ ε σ η κ ω θ ε ί ε ν α ν τ ί ο ν
σ α ς » . « Ε λ ά τ ε σ ε κ α μ ι ά σ υ ν ε δ ρ ί α σ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς , ό τ α ν θ έ σ ο υ -
287
μ ε α υ τ ά τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α , — τ ο υ ς ε ί π α ν ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι τ η ς α ν τ ι π ρ ο σ ω
π ε ί α ς μ α ς , — κ α ι θ α ι δ ε ί τ ε τ ι ε ί δ ο υ ς ε ν ό τ η τ α υ π ά ρ χ ε ι σ τ ο Κ ό μ μ α μ α ς
κ α ι γ ύ ρ ω α π ό τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ » .
Ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς δ ε μ α ς α π ε ί λ η σ α ν μ ό ν ο μ ε λ ό γ ι α . Ε ν ή ρ γ η σ α ν .
Τ ο ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό σ α μ π ο τ ά ρ ι σ μ α α π ο τ η Μ ό σ χ α κ α ι α π ό τ ο υ ς ε ι δ ι κ ο ύ ς
τ ο υ ς π ή γ ε κ ρ ε σ έ ν τ ο .
288
13.
Η τελευταία πράξη
Ατσάλινη ενότητα στο Κόμμα και στο λαό μας. Οι Σοβιετικοί θέλουν να
καταλάβουν τη Βάση της Αυλώνας, Τεταμένη κατάσταση στη Βάση. Ο
ναύαρχος Κασατόνοφ φεύγει με την ουρά στα σκέλια. Οι εχθροί ονειρεύο
νται αλλαγές στην ηγεσία μας. Το Τέταρτο Συνέδριο του ΚΕΑ. Ο Ποσπιέ
λοφ και ο Αντρόποφ στα Τίρανα. Αρμόζουσα απάντηση στους προβοκά-
τορες έλληνες και τσέχους αντιπροσώπους. Αποτυχία της αποστολής
των απεσταλμένων του Χρουστσιόφ στα Τίρανα. Γιατί μας «προσκα
λούν» να πάμε ξανά στη Μόσχα; Δημόσια επίθεση του Χρουστσιόφ ενά
ντια στο ΚΕΑ στο 22ο Συνέδριο του ΚΚ της ΣΕ. Η οριστική ρήζη: το Δε
κέμβρη του 1961 ο Χρουστσιόφ διακόπτει τις διπλωματικές σχέσεις με
τη Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας.
Ό λ ο τ ο Κ ό μ μ α κ α ι ο λ α ό ς ε ν η μ ε ρ ώ θ η κ α ν σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α γ ε γ ο ν ό τ α
κ α ι τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η π ο υ δ η μ ι ο υ ρ γ ή θ η κ ε ι δ ι α ί τ ε ρ α ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η
Σ ύ σ κ ε ψ η τ η ς Μ ό σ χ α ς . Ε μ ε ί ς γ ν ω ρ ί ζ α μ ε π ω ς ο ι ε π ι θ έ σ ε ι ς , ο ι π ρ ο
κ λ ή σ ε ι ς κ α ι ο ι ε κ β ι α σ μ ο ί θ α α ύ ξ α ι ν α ν κ α ι θ α ε ν τ ε ί ν ο ν τ α ν ό σ ο π ο τ έ
ά λ λ ο τ ε , ή μ α σ τ α ν π ε π ε ι σ μ έ ν ο ι π ω ς η ο ρ γ ή τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ θ α ξε
σ π ο ύ σ ε π ά ν ω μ α ς , π ά ν ω σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ ο λ α ό μ α ς , γ ι α ν α μ α ς γ ο
ν α τ ί σ ε ι μ ε ι σ χ υ ρ ά μ έ σ α . Μ ι λ ή σ α μ ε σ τ ο Κ ό μ μ α κ α ι σ τ ο λ α ό μ ε α ν ο ι
χ τ ή κ α ρ δ ι ά , τ ο υ ς ε ξ η γ ή σ α μ ε ό,τ ι ε ί χ ε σ υ μ β ε ί , τ ο υ ς κ ά μ α μ ε ξ ε κ ά θ α
ρ η τ η ν ε π ι κ ί ν δ υ ν η δ ρ ά σ η τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν . Ό
π ω ς π ά ν τ α τ ο Κ ό μ μ α κ α ι ο λ α ό ς έ δ ε ι ξ α ν τ η ν μ ε γ ά λ η ω ρ ι μ ό τ η τ ά
τ ο υ ς , τ ο λ α μ π ρ ό ε π α ν α σ τ α τ ι κ ό π α τ ρ ι ω τ ι σ μ ό , τ η ν α γ ά π η κ α ι τ η ν α
φ ο σ ί ω σ ή τ ο υ ς π ρ ο ς τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς , π ρ ο ς τ η
σ ω σ τ ή γ ρ α μ μ ή π ο υ ε ί χ α μ ε α κ ο λ ο υ θ ή σ ε ι κ α ι α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α μ ε . Κ α τ α
ν ό η σ α ν β α θ ι ά τ ι ς δ ύ σ κ ο λ ε ς κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς π ο υ π ε ρ ν ο ύ σ α μ ε , γ ι ' α υ τ ό
τ έ ν τ ω σ α ν τ α ν ε ύ ρ α κ α ι έ ν τ ε ι ν α ν σ τ ο μ έ γ ι σ τ ο τ ι ς δ υ ν ά μ ε ι ς τ ο υ ς , κ ι
ν η τ ο π ο ι ή θ η κ α ν π λ έ ρ ι α , σ φ υ ρ η λ α τ ή θ η κ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο η ε ν ό τ η τ α
κ α ι ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς β ρ ή κ α ν μ π ρ ο σ τ ά έ ν α τ ε ί χ ο ς α π ό
μ π ε τ ό ν . Τ ο 1961 μ ε τ α τ ρ ά π η κ ε σ ε έ τ ο ς έ ν δ ο ξ η ς δ ο κ ι μ α σ ί α ς . Π α ν τ ο ύ
289
σ ε κ ά θ ε τ ο μ έ α , ο ι π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς ο ι υ π α ι ν ι γ μ ο ί κ α ι τ α σ α μ π ο τ ά ζ τ ω ν
χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν α ν τ ι μ ε τ ω π ί σ τ η κ α ν μ ε ψ υ χ ρ α ι μ ί α και α π ο φ α σ ι σ τ ι
κ ό τ η τ α . Τ ί π ο τ ε δ ε ν α φ ή σ α μ ε ν α π ε ρ ά σ ε ι . Η Μ ό σ χ α και α μ έ σ ω ς ύ
σ τ ε ρ α α π ' α υ τ ή ο ι π ρ ω τ ε ύ ο υ σ ε ς τ ω ν υ π ο τ ε λ ώ ν τ η ς , ά ρ χ ι σ α ν ο ι κ ο
ν ο μ ι κ ή π ί ε σ η α π έ ν α ν τ ι μ α ς . Α ρ χ ι κ ά ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς α ν έ σ τ ε ι λ α ν ,
σ α ν σ ο β α ρ ή π ί ε σ η , τ α κ ά θ ε ε ί δ ο υ ς σ υ μ β ό λ ε α και σ υ μ φ ω ν ί ε ς , έ π ε ι τ α
θ α τ α ξ έ σ χ ι ζ α ν ό π ω ς ο ι χ ι τ λ ε ρ ι κ ο ί . Ά ρ χ ι σ α ν ν α α ν α κ α λ ο ύ ν τ ο υ ς
ε ι δ ι κ ο ύ ς μ ε τ η σ κ έ ψ η ό τ ι θ α π α ρ έ λ υ ε κ α θ ε τ ί σ τ η χ ώ ρ α μ α ς . Ό μ ω ς ,
λ ά θ ε υ α ν ο ι κ τ ρ ά .
Τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς β ά σ η ς τ η ς Α υ λ ώ ν α ς ή τ α ν μ ή λ ο έ ρ ι δ α ς . Δ ε ν υ
π ή ρ χ ε κ α μ ι ά α μ φ ι β ο λ ί α π ω ς η β ά σ η ή τ α ν δ ι κ ή μ α ς . Ε μ ε ί ς π ο τ έ δ ε
θ α δ ε χ ό μ α σ τ α ν ν α ή τ α ν κ ά τ ω α π ό τ ο υ ς ξ έ ν ο υ ς έ σ τ ω κ α ι μ ι α σ π ι θ α μ ή
τ ο υ ε δ ά φ ο υ ς μ α ς . Μ ε ε π ί σ η μ ε ς , σ α φ ε ί ς κ α ι υ π ο γ ρ α μ μ έ ν ε ς α π ό τ ι ς
δ ύ ο κ υ β ε ρ ν ή σ ε ι ς σ υ μ φ ω ν ί ε ς , χ ω ρ ί ς τ η ν π α ρ α μ ι κ ρ ό τ ε ρ η δ ι φ ο ρ ο ύ μ ε
ν η έ ν ν ο ι α , η β ά σ η τ η ς Α υ λ ώ ν α ς ή τ α ν τ η ς Α λ β α ν ί α ς κ α ι θ α χ ρ η σ ί
μ ε υ ε τ α υ τ ό χ ρ ο ν α κ α ι γ ι α τ η ν υ π ε ρ ά σ π ι σ η τ ο υ σ τ ρ α τ ο π έ δ ο υ . Η Σ ο
β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η , α ν α φ έ ρ ο ν τ α ν σ τ η σ υ μ φ ω ν ί α , θ α έ δ ι ν ε 1 2 υ π ο β ρ ύ
χ ι α κ α ι α ρ ι θ μ ό β ο η θ η τ ι κ ώ ν σ κ α φ ώ ν . Ε μ ε ί ς θ α π ρ ο ε τ ο ι μ ά ζ α μ ε τ α
σ τ ε λ έ χ η κ α ι τ α π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ α μ ε , έ π ρ ε π ε ν α π α ρ α λ ά β ο υ μ ε κ α ι π α ρ α
λ ά β α μ ε τ α π λ ο ί α , κ α θ ώ ς κ α ι τ έ σ σ ε ρ α υ π ο β ρ ύ χ ι α . Τ α π λ η ρ ώ μ α τ α
μ α ς κ α τ α ρ τ ι σ μ έ ν α ή τ α ν έ τ ο ι μ α ν α π α ρ α λ ά β ο υ ν κ α ι τ α ο χ τ ώ ά λ λ α υ
π ο β ρ ύ χ ι α .
Ε ί χ α ν α ρ χ ί σ ε ι ό μ ω ς ο ι ι δ ε ο λ ο γ ι κ έ ς δ ι α φ ω ν ί ε ς α ν ά μ ε σ α σ τ α δ ύ ο
κ ό μ μ α τ α κ α ι ή τ α ν α δ ύ ν α τ ο ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ν α μ η τ ι ς α ν τ α ν α κ λ ο ύ σ ε
σ ' έ ν α τ έ τ ι ο ν ε υ ρ α λ γ ι κ ό σ η μ ε ί ο , ό π ω ς ή τ α ν η ν α υ τ ι κ ή β ά σ η τ η ς
Α υ λ ώ ν α ς . Α υ τ ό ς κ α ι ο ι ά ν θ ρ ω π ο ί τ ο υ θ α δ ι α σ τ ρ έ β λ ω ν α ν τ η ν ε π ί σ η
μ η σ υ μ φ ω ν ί α π ο υ ε ί χ ε ε π ι τ ε υ χ θ ε ί , γ ι α δ ύ ο σ κ ο π ο ύ ς : π ρ ώ τ ο , γ ι α ν α
α σ κ ή σ ο υ ν π ί ε σ η ν α υ π ο τ α χ τ ο ύ μ ε κ α ι , δ ε ύ τ ε ρ ο , α ν ε μ ε ί ς δ ε ν υ π ο τ α σ
σ ό μ α σ τ α ν , θ α π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν ν α β ά λ ο υ ν σ τ α χ έ ρ ι α τ ο υ ς τ η β ά σ η
γ ι α ν α τ η ν έ χ ο υ ν σ α ν ι σ χ υ ρ ό ο ρ μ η τ ή ρ ι ο γ ι α ν α κ α τ α χ τ ή σ ο υ ν ό λ η
τ η ν Α λ β α ν ί α .
Ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ε ι δ ι κ ο ί , σ ύ μ β ο υ λ ο ι κ α ι λ ο ι π ο ί σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ο ί σ τ η
β ά σ η τ η ς Α υ λ ώ ν α ς , ι δ ι α ί τ ε ρ α ύ σ τ ε ρ α α π ο τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Β ο υ κ ο υ
ρ ε σ τ ί ο υ , ό ξ υ ν α ν τ η ν έ ν τ α σ η , τ ι ς έ ρ ι δ ε ς κ α ι τ α ε π ε ι σ ό δ ι α μ ε τ ο υ ς
ν α υ τ ι κ ο ύ ς μ α ς . Ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί δ ι έ κ ο ψ α ν ό λ ο υ ς τ ο υ ς ε φ ο δ ι α σ μ ο ύ ς
π ο υ έ π ρ ε π ε ν α φ έ ρ ο υ ν σ τ η β ά σ η , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η σ υ μ φ ω ν ί α π ο υ ε ί χ ε
σ υ ν α φ τ ε ί - α ν α σ τ ά λ θ η κ α ν μ ο ν ο μ ε ρ ώ ς ό λ ε ς ο ι ε ρ γ α σ ί ε ς π ο υ ε ί χ α ν
α ρ χ ί σ ε ι , π λ ή θ υ ν α ν ο ι π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς κ α ι ο ι ε κ β ι α σ μ ο ί . Ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι
τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς π ρ ε σ β ε ί α ς σ τ α Τ ί ρ α ν α , κ α θ ώ ς κ α ι ο ι κ υ ρ ι ό τ ε ρ ο ς εκ
π ρ ό σ ω π ο ς τ ο υ Γ ε ν ι κ ο ύ Α ρ χ η γ ε ί ο υ τ ω ν Ε ν ό π λ ω ν Δ υ ν ά μ ε ω ν τ ο υ
2 9 0
Σ υ μ φ ώ ν ο υ τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς , σ τ ρ α τ η γ ό ς Α ν τ ρ έ γ ι ε φ , τ έ θ η κ α ν ε π ι κ ε φ α
λ ή ς α υ τ ή ς τ η ς ά γ ρ ι α ς α ν τ ι α λ β α ν ι κ ή ς κ α ι α ν τ ι σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή ς δ ρ ά
σ η ς . Α ν α ρ ί θ μ η τ ε ς β ρ ω μ ε ρ έ ς π ρ ά ξ ε ι ς α λ η τ ώ ν δ ι έ π ρ α τ τ α ν μ ε ε ν τ ο λ ή
α π ό τ α π ά ν ω ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί τ η ς β ά σ η ς , κ α ι μ ο λ ο τ α ύ τ α , «γ ια ν α ε ί ν α ι
ε ν τ ά ξ ε ι » π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν ν α κ α τ η γ ο ρ ή σ ο υ ν τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς μας γ ι '
α υ τ έ ς τ ι ς α λ η τ ε ί ε ς π ο υ έ κ α ν α ν ο ι ί δ ι ο ι . Η α δ ι α ν τ ρ ο π ι ά κ α ι ο κυνι
σ μ ό ς τ ο υ ς έ φ τ α σ ε μ έ χ ρ ι τ ο υ σ η μ ε ί ο υ π ο υ « ο α ρ χ ι ε κ π ρ ό σ ω π ο ς » Α
ν τ ρ έ γ ι ε φ α π η ύ θ υ ν ε δ ι α κ ο ί ν ω σ η σ τ ο ν Π ρ ό ε δ ρ ο τ ο υ Υ π ο υ ρ γ ι κ ο ύ
Σ υ μ β ο υ λ ί ο υ τ η ς Λ α ϊ κ ή ς Δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς τ η ς Α λ β α ν ί α ς , μ ε τ η ν ο π ο ί α
π α ρ α π ο ν ο ύ ν τ α ν π ω ς α π ό μ έ ρ ο υ ς τ ω ν Α λ β α ν ώ ν « σ υ μ β α ί ν ο υ ν α ν ά ρ
μ ο σ τ ε ς π ρ ά ξ ε ι ς σ τ η Β ά σ η » . Κ α ι π ο ι έ ς ή τ α ν α υ τ έ ς ο ι « π ρ ά ξ ε ι ς ; » Ο
τ ά δ ε α λ β α ν ό ς ν α υ τ ι κ ό ς έ ρ ι ξ ε σ τ ο κ α τ ά σ τ ρ ω μ α τ ο υ σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ
π λ ο ί ο υ τ ο α π ο τ σ ί γ α ρ ο » , «τα π α ι δ ι ά τ ο υ Ν τ ο υ κ ά τ λ έ ν ε σ τ α σ ο β ι ε τ ι
κ ά π α ι δ ι ά : π η γ α ί ν ε τ ε σ τ α σ π ί τ ι α σ α ς » , « ο α λ β α ν ό ς σ ε ρ β ι τ ό ρ ο ς μ ι α ς
λ έ σ χ η ς ε ί π ε σ ' έ ν α ν α ξ ι ω μ α τ ι κ ό μ α ς π ω ς ε δ ώ α φ έ ν τ η ς ε ί μ α ι ε γ ώ κ α ι
ό χ ι ε σ ύ » κ . λ π . Μ έ χ ρ ι Και γ ι α τ η ν α ν ά γ κ η τ ο υ , π ο υ ε ί χ ε κ ά μ ε ι κ ρ υ φ ά
έ ν α ά γ ν ω σ τ ο μ ι κ ρ ό π α ι δ ί κ ο ν τ ά σ τ ο χ τ ί ρ ι ο τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν , ο σ τ ρ α
τ η γ ό ς Α ν τ ρ έ γ ι ε φ π α ρ α π ο ν ο ύ ν τ α ν σ τ ο ν Π ρ ό ε δ ρ ο τ ο υ Υ π ο υ ρ γ ι κ ο ύ
Σ υ μ β ο υ λ ί ο υ τ ο υ α λ β α ν ι κ ο ύ κ ρ ά τ ο υ ς !
Μ ε α γ α ν ά χ τ η σ η κ α ι π ο λ ύ δ ί κ α ι α έ ν α ς α ξ ι ω μ α τ ι κ ό ς μ α ς έ δ ο σ ε
τ η ν α π ά ν τ η σ η σ τ ο ν Α ν τ ρ έ γ ι ε φ :
« Γ ι α τ ί , σ ύ ν τ ρ ο φ ε σ τ ρ α τ η γ έ — τ ο υ ε ί π ε — δ ε ν κ α τ α π ι ά ν ε σ τ ε μ ε
π ρ ο β λ ή μ α τ α κ λ ε ι δ ι ά , α λ λ ά α σ χ ο λ ε ί σ τ ε μ ε τ έ τ ι α μ ι κ ρ ο π ρ ά γ μ α τ α ,
π ο υ δ ε ν ε ί ν α ι τ η ς α ρ μ ο δ ι ό τ η τ α ς τ ω ν κ υ β ε ρ ν η τ ώ ν τ ω ν π λ ο ί ω ν , α λ λ ά
τ ω ν α ρ χ ι κ ε λ ε υ σ τ ώ ν κ α ι τ ω ν υ π ε υ θ ύ ν ω ν τ ο υ Μ ε τ ώ π ο υ τ ω ν σ υ ν ο ι
κ ι ώ ν ;
Ε μ ε ί ς π α ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α μ ε ά γ ρ υ π ν α κ α ι ψ ύ χ ρ α ι μ α τ η ν ε ξ έ λ ι ξ η
τ η ς κ α τ ά σ τ α σ η ς κ α ι π α ρ α γ γ έ λ α μ ε σ υ ν ε χ ώ ς σ τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς μ α ς
ν α ε ί ν α ι μ ε τ ρ η μ έ ν ο ι , υ π ο μ ο ν η τ ι κ ο ί , α λ λ ά ν α μ η υ π ο τ ά σ σ ο ν τ α ι μ ε
κ α ν έ ν α τ ρ ό π ο κ α ι ν α μ η π έ φ τ ο υ ν σ τ ι ς π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς τ ω ν π ρ α χ τ ό ρ ω ν
τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ .
— Γ ι α ν α μ η σ υ μ β ο ύ ν π ι α α ν ω μ α λ ί ε ς κ α ι ε π ε ι σ ό δ ι α — π ρ ό τ ε ι
ν α ν ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί — η β ά σ η τ η ς Α υ λ ώ ν α ς ν α μ π ε ί κ ά τ ω α π ό τ η ν
π λ έ ρ ι α δ ι ο ί κ η σ η τ η ς σ ο β ι ε τ ι κ ή ς π λ ε υ ρ ά ς !
Ο υ δ έ π ο τ ε θ α δ ε χ ό μ α σ τ α ν μ ι α τ έ τ ο ι α λ ύ σ η . Α υ τ ό θ α σ ή μ α ι ν ε ν α
υ π ο γ ρ ά ψ ο υ μ ε τ η ν υ π ο δ ο ύ λ ω σ η . Α ν τ ι τ α χ τ ή κ α μ ε σ θ ε ν α ρ ά κ α ι τ ο υ ς
υ π ε ν θ υ μ ή σ α μ ε τ η σ υ μ φ ω ν ί α , κ α τ ά τ η ν ο π ο ί α η β ά σ η ή τ α ν δ ι κ ή μ α ς
κ α ι μ ό ν ο δ ι κ ή μ α ς .
Γ ι α ν α δ ό σ ο υ ν σ τ η ν π ρ ό τ α σ ή τ ο υ ς τ η χ ρ ο ι ά μ ι α ς κ ο ι ν ή ς α π ό φ α
σ η ς , τ ο Μ ά ρ τ η τ ο υ 1961 ε κ μ ε τ α λ λ ε ύ τ η κ α ν μ ι α Σ ύ σ κ ε ψ η τ ο υ Σ υ μ φ ώ -
291
ν ο υ τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς , ό π ο υ ο Γ κ ρ έ τ σ κ ο ε π έ μ ε ι ν ε ν α α φ ε θ ε ί ο λ ο κ λ η
ρ ω τ ι κ ά σ τ ο υ ς Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ ς η β ά σ η τ η ς Α υ λ ώ ν α ς κ α ι ν α μ π ε ί κ ά τ ω
α π ό τ η ν ά μ ε σ η δ ι ο ί κ η σ η τ ο υ Γ ε ν ι κ ο ύ Δ ι ο ι κ η τ ή τ ο υ Σ υ μ φ ώ ν ο υ τ η ς
Β α ρ σ ο β ί α ς , δ η λ α δ ή τ ο υ ί δ ι ο υ τ ο υ Γ κ ρ έ τ σ κ ο .
Ε μ ε ί ς α ν τ ι τ α χ τ ή κ α μ ε σ θ ε ν α ρ ά κ α ι μ ε α γ α ν ά χ τ η σ η σ ' α υ τ ή τ η ν
π ρ ό τ α σ η κ α ι , π α ρ ' ό λ ο π ο υ η α π ό φ α σ η π ά ρ θ η κ ε α π ό τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς ,
ε μ ε ί ς δ η λ ώ σ α μ ε :
— Η μ ό ν η λ ύ σ η ε ί ν α ι ν α μ ε ί ν ε ι η β ά σ η τ η ς Α υ λ ώ ν α ς σ τ α χ έ ρ ι α
τ ο υ α λ β α ν ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο ύ . Δ ε θ α ε π ι τ ρ έ ψ ο υ μ ε κ α μ ι ά ά λ λ η λ ύ σ η .
Τ ό τ ε ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί α π ο φ ά σ ι σ α ν ν α μ η μ α ς π α ρ α δ ό σ ο υ ν τ α
ο χ τ ώ υ π ο β ρ ύ χ ι α κ α ι τ α ά λ λ α π λ ο ί α π ο υ , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η σ υ μ φ ω ν ί α
α ν ή κ α ν σ τ η ν Α λ β α ν ί α . Ε μ ε ί ς ε π ι μ ε ί ν α μ ε , γ ι α τ ί α υ τ ά ή τ α ν δ ι κ ά μ α ς
κ α ι ζ η τ ή σ α μ ε ν α α π ο σ υ ρ θ ο ύ ν τ α σ ο β ι ε τ ι κ ά π λ η ρ ώ μ α τ α κ α ι ν α π α
ρ α δ ό σ ο υ ν κ α θ ε τ ί σ τ ο υ ς ν α υ τ ι κ ο ύ ς μ α ς , ό π ω ς ε ί χ ε γ ί ν ε ι μ ε τ α τ έ σ σ ε
ρ α π ρ ώ τ α υ π ο β ρ ύ χ ι α . Ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς έ σ τ ε ι λ α ν σ τ α Τ ί
ρ α ν α ε κ τ ό ς α π ό τ ο ν « α ρ χ ι ε κ π ρ ό σ ω π ο » Α ν τ ρ έ γ ι ε φ κ α ι κ ά π ο ι ο ν α ν τ ι -
ν α ύ α ρ χ ο . Ό λ η α υ τ ή η ο μ ά δ α α π ο τ ε λ ο ύ ν τ α ν α π ό α ξ ι ω μ α τ ι κ ο ύ ς τ η ς
σ ο β ι ε τ ι κ ή ς α σ φ ά λ ε ι α ς π ο υ σ τ ά λ θ η κ α ν γ ι α ν α ο ρ γ α ν ώ σ ο υ ν τ α ρ α χ έ ς ,
σ α μ π ο τ ά ζ κ α ι α ν τ ι π ε ρ ι σ π α σ μ ο ύ ς σ τ η β ά σ η τ η ς Α υ λ ώ ν α ς .
— Δ ε σ α ς δ ί ν ο υ μ ε τ α π λ ο ί α — μ α ς ε ί π α ν — γ ι α τ ί ε ί ν α ι δ ι κ ά μ α ς .
Ε μ ε ί ς τ ο υ ς υ π ε ν θ υ μ ή σ α μ ε τ η ν δ ι α κ ρ α τ ι κ ή σ υ μ φ ω ν ί α κ α ι α υ τ ο ί
β ρ ή κ α ν ά λ λ ο π ρ ό σ χ η μ α .
— Τ α π λ η ρ ώ μ α τ ά σ α ς δ ε ν ε ί ν α ι έ τ ο ι μ α γ ι α ν α τ α π α ρ α λ ά β ο υ ν .
Δ ε ν ε ί ν α ι π λ έ ρ ι α π ρ ο ε τ ο ι μ α σ μ έ ν α .
Ό λ α ή τ α ν π ρ ο σ χ ή μ α τ α . Ο ι ν α υ τ ι κ ο ί μ α ς ε ί χ α ν α π ο φ ο ι τ ή σ ε ι α
ν τ ί σ τ ο ι χ ε ς σ χ ο λ έ ς , ε ί χ α ν χ ρ ό ν ι α π ο υ ε ξ α σ κ ο ύ ν τ α ν κ α ι π ά ν τ α ε ί χ α ν
δ ό σ ε ι α π ο δ ε ί ξ ε ι ς ό τ ι ή τ α ν π λ έ ρ ι α σ ε θ έ σ η ν α π α ρ α λ ά β ο υ ν τ α υ π ο
β ρ ύ χ ι α κ α ι τ α ά λ λ α π λ ο ί α . Ο ι ί δ ο ι ο ι Σ ο β ι ε τ ι κ ο ί , μ ε ρ ι κ ο ύ ς μ ή ν ε ς
π ρ ι ν α π ό τ η ν ό ξ υ ν σ η τ η ς κ α τ ά σ τ α σ η ς , ε ί χ α ν δ η λ ώ σ ε ι π ω ς τ α π λ η
ρ ώ μ α τ ά μ α ς ή τ α ν έ τ ο ι μ α ν α π α ρ α λ ά β ο υ ν τ α μ έ σ α π ο υ τ ο υ ς α ν ή κ α ν .
Τ ο υ ς δ ό σ α μ ε , κ α ι γ ι ' α υ τ ό , τ η ν α ρ μ ό ζ ο υ σ α α π ά ν τ η σ η . Ο ι α ξ ι ω
μ α τ ι κ ο ί κ α ι ο ι ν α ύ τ ε ς μ α ς σ τ η β ά σ η ε κ τ έ λ ε σ α ν μ ε α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ό τ η
τ α , μ ε ψ υ χ ρ α ι μ ί α κ α ι μ α σ ι δ ε ρ έ ν ι α π ε ι θ α ρ χ ί α ό λ ε ς τ ι ς δ ι α τ α γ έ ς π ο υ
τ ο υ ς δ ό σ α μ ε . Ο ι π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς τ ω ν Σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν σ τ η Β ά σ η ε ν τ ά θ η κ α ν
ι δ ι α ί τ ε ρ α ό τ α ν ε μ ε ί ς β ρ ι σ κ ό μ α σ τ α ν σ τ η Σ ύ σ κ ε ψ η τ ω ν 8 1 κ ο μ μ ά τ ω ν
σ τ η Μ ό σ χ α . Ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ι τ ο υ Π ο λ ι τ ι κ ο ύ μ α ς Γ ρ α φ ε ί ο υ α π ό τ α Τ ί
ρ α ν α μ α ς ε ν η μ έ ρ ω ν α ν γ ι α κ α θ ε τ ί π ο υ σ υ ν έ β α ι ν ε κ ι ε μ ε ί ς α π ό τ η Μ ό
σ χ α τ ο υ ς δ ί ν α μ ε ο δ η γ ί ε ς κ α ι τ ο υ ς σ υ μ β ο υ λ ε ύ α μ ε ν α ε ί ν α ι ψ ύ χ ρ α ι
μ ο ι , ν α φ υ λ ά γ ο ν τ α ι α π ό τ ι ς π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς , ν α ο ξ ύ ν ο υ ν τ η ν ε π α γ ρ ύ
π ν η σ η κ α θ ώ ς κ α ι γ ι α τ α σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ά μ έ τ ρ α π ο υ έ π ρ ε π ε ν α π ά ρ ο υ ν
2 9 2
σ τ η ν Α υ λ ώ ν α κ α ι σ ' ό λ η τ η χ ώ ρ α ώ σ τ ε ο σ τ ρ α τ ό ς ν α β ρ ί σ κ ε τ α ι σ ε
π λ ή ρ η ε τ ο ι μ ό τ η τ α .
Ο ι δ ι α τ α γ έ ς π ώ ς ν α σ υ μ π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ α ι ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί α ξ ι ω μ α τ ι κ ο ί
σ τ η ν Α υ λ ώ ν α έ ρ χ ο ν τ α ν α π ό τ η Μ ό σ χ α ό π ο υ ε μ ε ί ς ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς
δ ι ε ξ ά γ α μ ε σ κ λ η ρ έ ς σ υ ζ η τ ή σ ε ι ς μ ε τ ο Χ ρ ο σ τ σ ι ό φ , τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , τ ο
Σ ο υ σ λ ό φ κ α ι ά λ λ ο υ ς .
Α π ό τ η ν π ρ ώ τ η σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ ε ί χ α μ ε μ ε τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν κ α ι τ ο υ ς
σ υ ν α δ έ λ φ ο υ ς τ ο υ , σ τ ι ς 1 0 τ ο υ Ν ο έ μ β ρ η , σ τ η Μ ό σ χ α , α υ τ ό ς , μ ό λ ι ς
π ή ρ ε τ ο λ ό γ ο , θ έ λ η σ ε ν α μ α ς ε κ φ ο β ί σ ε ι :
— Ο ι α ξ ι ω μ α τ ι κ ο ί σ α ς — ε ί π ε — φ έ ρ ο ν τ α ι ά σ χ η μ α μ ε τ ο υ ς δ ι
κ ο ύ ς μ α ς σ τ η β ά σ η τ η ς Α υ λ ώ ν α ς . Μ ή π ω ς θ έ λ ε τ ε ν α α π ο χ ω ρ ή σ ε τ ε
α π ό τ ο Σ ύ μ φ ω ν ο τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς ;
Δ ό σ α μ ε α μ έ σ ω ς τ η ν α π ά ν τ η σ η π ο υ ά ρ μ ο ζ ε σ τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , ο ο
π ο ί ο ς , α φ ο ύ μ α ς ε ί χ ε χ ο ρ τ ά σ ε ι χ ρ ό ν ι α ο λ ό κ λ η ρ α μ ε « π α ρ α τ η ρ ή
σ ε ι ς » κ α ι « σ υ μ β ο υ λ έ ς » τ ώ ρ α μ α ς φ ο β έ ρ ι ζ ε . Τ ο υ υ π ε ν θ υ μ ή σ α μ ε τ η ν
π ο τ α π ή σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά τ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν α ξ ι ω μ α τ ι κ ώ ν σ τ η β ά σ η τ η ς
Α υ λ ώ ν α ς , ι δ ι α ί τ ε ρ α τ ι ς π ρ ό σ τ υ χ ε ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς ε ν ό ς α π ό τ ο υ ς σ ο β ι ε τ ι
κ ο ύ ς « α ν τ ι ν α ύ α ρ χ ο υ ς » , ο ο π ο ί ο ς «ό,τι ά λ λ ο μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι , ε ί π α
σ τ ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , ό μ ω ς α ν τ ι ν α ύ α ρ χ ο ς δ ε ν ε ί ν α ι » ! Τ ο υ υ π ε ν θ ύ μ η σ α τ ι ς
δ η λ ώ σ ε ι ς τ ο υ Γ κ ρ έ τ σ κ ο κ α ι τ ο υ Μ α λ ι ν ό φ σ κ ι , ο ι ο π ο ί ο ι ε π ι σ η ς μ α ς
ε ί χ α ν α π ε ι λ ή σ ε ι ό τ ι θ α μ α ς α π έ β α λ α ν α π ό τ ο Σ ύ μ φ ω ν ο τ η ς Β α ρ σ ο
β ί α ς κ . λ π .
Α υ τ ό ς σ τ ρ ι μ ώ χ τ η κ ε κ α ι α π έ φ υ γ ε τ η ν α π ά ν τ η σ η , π ρ ο σ π α θ ώ ν τ α ς
ν α μ η π ά ρ ε ι α π ά ν ω τ ο υ τ ί π ο τ ε , α λ λ ά τ η ν ί δ ι α α π ε ι λ ή μ α ς τ η ν έ κ α μ ε
κ α ι ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ υ ό μ έ ρ ε ς α ρ γ ό τ ε ρ α .
— Α ν θ έ λ ε τ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α α π ο σ ύ ρ ο υ μ ε τ η β ά σ η — φ ώ ν α ξ ε ε ν ώ
σ υ ζ η τ ο ύ σ α μ ε γ ι α τ ι ς μ ε γ ά λ ε ς δ ι α φ ω ν ί ε ς π ο υ ε ί χ α ν α ν α κ ύ ψ ε ι .
— Μ ή π ω ς θ έ λ ε τ ε ν α μ α ς α π ε ι λ ή σ ε τ ε μ ' α υ τ ό ; — τ ο υ ε ί π α .
— Σ ύ ν τ ρ ο φ ε Ε ν β έ ρ , μ ή φ ω ν ά ζ ε τ ε — ε π έ μ β η κ ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ —
Τ α υ π ο β ρ ύ χ ι α ε ί ν α ι δ ι κ ά μ α ς .
— Δ ι κ ά σ α ς κ α ι δ ι κ ά μ α ς — τ ο υ ε ί π α — ε μ ε ί ς π α λ ε ύ ο υ μ ε γ ι α τ ο
σ ο σ ι α λ ι σ μ ό . Τ ο έ δ α φ ο ς τ η ς β ά σ η ς ε ί ν α ι δ ι κ ό μ α ς . Γ ι α τ α υ π ο β ρ ύ
χ ι α ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε υ π ο γ ρ ά ψ ε ι σ υ μ φ ω ν ί ε ς π ο υ α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο υ ν δ ι κ α ι ώ
μ α τ α σ τ ο ν α λ β α ν ι κ ό λ α ό . Ε γ ώ υ π ε ρ α σ π ί ζ ω τ α σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α τ η ς χ ώ
ρ α ς μ ο υ . Γ ι ' α υ τ ό ν α τ ο ξ έ ρ ε τ ε κ α λ ά π ω ς η β ά σ η ε ί ν α ι δ ι κ ή μ α ς κ α ι
θ α μ ε ί ν ε ι δ ι κ ή μ α ς .
Ό τ α ν ε π ι σ τ ρ έ ψ α μ ε α π ό τ η Μ ό σ χ α , ο ι π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς σ τ η β ά σ η ε
ν τ ά θ η κ α ν κ α ι , γ ι α ν α α σ κ ή σ ο υ ν π ί ε σ η κ α ι ν α μ α ς φ ο β ί σ ο υ ν , ή ρ θ ε
σ τ α Τ ί ρ α ν α ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς υ φ υ π ο υ ρ γ ό ς Ε ξ ω τ ε ρ ι κ ώ ν Φ ι ρ ι ο ύ μ π ι ν μ α ζ ί
μ ε δ ύ ο ά λ λ ο υ ς «υπ»: τ ο ν π ρ ώ τ ο υ π α ρ χ η γ ό τ ο υ γ ε ν ι κ ο ύ ε π ι τ ε λ ε ί ο υ
293
τ ο υ Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ σ τ ρ α τ ο ύ κ α ι τ ο υ Π ο λ ε μ ι κ ο ύ Ν α υ τ ι κ ο ύ , Α ν τ ώ ν ο φ ,
κ α ι τ ο ν υ π α ρ χ η γ ό τ ο υ ε π ι τ ε λ ε ί ο υ τ ο υ Σ ο β ι ε τ ι κ ο ύ Π ο λ ε μ ι κ ο ύ Ν α υ τ ι
κ ο ύ , Σ ε ρ γ κ έ γ ι ε φ .
Ή ρ θ α ν τ ά χ α «να σ υ ν ε ν ν ο η θ ο ύ μ ε » , σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ό μ ω ς
μ α ς έ φ ε ρ α ν τ ο τ ε λ ε σ ί γ ρ α φ ο :
Η β ά σ η τ η ς Α υ λ ώ ν α ς ν α τ ε θ ε ί ο λ ο κ λ η ρ ω τ ι κ ά κ ά τ ω α π ό τ η ν ε ν ι α ί α
σ ο β ι ε τ ι κ ή δ ι ο ί κ η σ η , η ο π ο ί α ν α υ π ά γ ε τ α ι σ τ ο Γ ε ν ι κ ό Δ ι ο ι κ η τ ή τ ω ν
Ε ν ό π λ ω ν Δ υ ν ά μ ε ω ν τ ο υ Σ υ μ φ ώ ν ο υ τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς .
— Ε δ ώ ν ο ι κ ο κ ύ ρ η δ ε ς ε ί μ α σ τ ε ε μ ε ί ς — τ ο υ ς ε ί π α μ ε ο ρ θ ά - κ ο
φ τ ά . Η Α υ λ ώ ν α ή τ α ν κ α ι ε ί ν α ι δ ι κ ή μ α ς .
— Α υ τ ή ε ί ν α ι α π ό φ α σ η τ η ς Δ ι ο ί κ η σ η ς τ ο υ Σ υ μ φ ώ ν ο υ τ η ς Β α ρ
σ ο β ί α ς — μ α ς α π ε ί λ η σ ε ο Φ ι ρ ι ο ύ μ π ι ν , π ρ ώ η ν σ ο β ι ε τ ι κ ό ς π ρ ε σ β ε υ
τ ή ς σ τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι τ ο ν κ α ι ρ ό τ η ς σ υ μ φ ι λ ί ω σ η ς Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ - Τ ί τ ο .
Τ ο υ δ ό σ α μ ε τ η ν α ρ μ ό ζ ο υ σ α α π ά ν τ η σ η κ α ι α φ ο ύ π ρ ο σ π ά θ η σ ε ν α
μ α ς ε κ φ ο β ί σ ε ι λ έ γ ο ν τ α ς «εμε ίς θ α π ά ρ ο υ μ ε τ α π λ ο ί α κ α ι ε σ ά ς θ α
σ α ς κ α τ α β ρ ο χ θ ί σ ο υ ν ο ι « ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς » , έ φ υ γ ε μ α ζ ί μ ε τ ο υ ς δ ύ ο
ά λ λ ο υ ς σ τ ρ α τ η γ ο ύ ς π ο υ τ ο ν σ υ ν ό δ ε υ α ν .
Ύ σ τ ε ρ α α π ' α υ τ ο ύ ς ή ρ θ ε σ τ α Τ ί ρ α ν α ο δ ι ο ι κ η τ ή ς τ ο υ σ τ ό λ ο υ
τ η ς Μ α ύ ρ η ς Θ ά λ α σ σ α ς , ν α ύ α ρ χ ο ς Κ α σ α τ ό ν ο φ , μ ε τ η ν α π ο σ τ ο λ ή
ν α α ρ π ά ξ ε ι ό χ ι μ ό ν ο τ α ο χ τ ώ υ π ο β ρ ύ χ ι α κ α ι τ η ν π λ ω τ ή β ά σ η μ ε σ ο
β ι ε τ ι κ ό π λ ή ρ ω μ α , π ο υ κ α ι α υ τ ά ή τ α ν ι δ ι ο χ τ η σ ί α τ ο υ α λ β α ν ι κ ο ύ
κ ρ ά τ ο υ ς , α λ λ ά κ α ι τ α υ π ο β ρ ύ χ ι α π ο υ ε μ ε ί ς ε ί χ α μ ε π α ρ α λ ά β ε ι π ρ ω
τ ύ τ ε ρ α . Τ ο υ ε ί π α μ ε ρ η τ ά : Ή θ α μ α ς π α ρ α δ ό σ ε τ ε τ α υ π ο β ρ ύ χ ι α μ ε
β ά σ η τ η σ υ μ φ ω ν ί α , ή μ έ σ α σ ε σ ύ ν τ ο μ ο χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η μ α ( τ ο υ ο ρ ί
σ α μ ε π ρ ο θ ε σ μ ί α ) , ν α α π ο μ α κ ρ υ ν θ ε ί τ ε α μ έ σ ω ς α π ό τ ο ν κ ό λ π ο μ ό ν ο
μ ε τ α π λ ο ί α π ο υ έ χ ο υ ν δ ι κ ά σ α ς π λ η ρ ώ μ α τ α . Ε σ ε ί ς π α ρ α β ι ά ζ ε τ ε τ η
σ υ μ φ ω ν ί α , ε σ ε ί ς α ρ π ά ζ ε τ ε τ α υ π ο β ρ ύ χ ι ά μ α ς κ α ι θ α π λ η ρ ώ σ ε τ ε α υ
τ ή τ η σ τ ά σ η .
Ο ν α ύ α ρ χ ο ς σ τ ρ ι μ ώ χ τ η κ ε , π ρ ο σ π ά θ η σ ε ν α μ α ς κ α τ α π ρ α υ ν ε ι ,
α λ λ ά μ ά τ α ι α . Δ ε ν π α ρ ά δ ο σ ε τ α υ π ο β ρ ύ χ ι α , α λ λ ά π ή γ ε σ τ η ν Α υ λ ώ
ν α , α ν έ β η κ ε σ τ ο υ π ο β ρ ύ χ ι ο - ν α υ α ρ χ ί δ α κ α ι π α ρ ά τ α ξ ε τ α ά λ λ α σ ε
σ χ η μ α τ ι σ μ ό μ ά χ η ς . Ε μ ε ί ς δ ι α τ ά ξ α μ ε ν α α π ο κ λ ε ι σ τ ο ύ ν τ α σ τ ε ν ά του
Σ α ζ ά ν κ α ι ν α σ τ ρ α φ ο ύ ν τ α π υ ρ ο β ό λ α π ρ ο ς τ α σ ο β ι ε τ ι κ ά π λ ο ί α . Ο
ν α ύ α ρ χ ο ς Κ α σ α τ ό ν ο φ , π ο υ ή θ ε λ ε ν α μ α ς ε κ φ ο β ί σ ε ι , τ ρ ο μ ο κ ρ α τ ή
θ η κ ε . Ε ί χ ε π ι α σ τ ε ί σ α ν τ ο π ο ν τ ί κ ι σ τ η φ ά κ α κ α ι , α ν α π ο π ε ι ρ ο ύ ν τ α ν
ν α ε φ α ρ μ ό σ ε ι τ ο σ χ έ δ ι ό τ ο υ , μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α β ρ ε θ ε ί σ τ ο β υ θ ό τ η ς θά
λ α σ σ α ς . Σ τ ι ς σ υ ν θ ή κ ε ς α υ τ έ ς ο ν α ύ α ρ χ ο ς α ν α γ κ ά σ τ η κ ε ν α π ά ρ ε ι
μ ό ν ο τ α υ π ο β ρ ύ χ ι α μ ε σ ο β ι ε τ ι κ ό π λ ή ρ ω μ α κ α ι μ ε τ η ν ο υ ρ ά σ τ α σ κ έ
λ ι α , β γ ή κ ε α π ό τ ο ν κ ό λ π ο κ α ι έ φ υ γ ε α π ' ε κ ε ί π ο υ ή ρ θ ε . Α π ό τ ο έδα
φ ό ς μ α ς ξ ε κ ο υ μ π ί σ τ η κ ε μ ι α κ α ι κ α λ ή έ ν α μ ε γ ά λ ο κ α κ ό .
294
Ο ι σ τ ά σ ε ι ς τ ο υ ς σ τ η Β ά σ η τ η ς Α υ λ ώ ν α ς , ι δ ι α ί τ ε ρ α κ α τ ά τ ο τε
λ ε υ τ α ί ο έ τ ο ς , ή τ α ν π ρ ό σ τ υ χ ε ς , ε ξ ο ρ γ ι σ τ ι κ έ ς κ α ι τ ό σ ο π ο λ λ έ ς π ο υ
δ ε ν ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό ν α α π α ρ ι θ μ η θ ο ύ ν . Σ τ η β ά σ η ό μ ω ς η ο μ ά δ α τ ω ν α
ξ ι ω μ α τ ι κ ώ ν μ α ς , σ ' ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς λ ε π τ έ ς σ τ ι γ μ έ ς , υ π ε ρ ά σ π ι σ ε μ ε ι κ α
ν ό τ η τ α κ α ι ε ξ υ π ν ά δ α τ ο Κ ό μ μ α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς σ υ ν ω μ ό τ ε ς , τ ο υ ς π ρ ο -
β ο κ ά τ ο ρ ε ς κ α ι τ ο υ ς σ ω β ι ν ι σ τ έ ς , π ο υ ε κ φ ύ λ ι σ α ν κ α τ ά τ ο ν π ι ο ευτε
λ ή τ ρ ό π ο τ α α ι σ θ ή μ α τ α τ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν ν α υ τ ώ ν . Τ ρ ύ π η σ α ν τ ι ς δε
ξ α μ ε ν έ ς , έ σ π α σ α ν τ α κ ρ ε β β ά τ ι α , τ α τ ζ ά μ ι α τ ω ν χ τ ι ρ ί ω ν ό π ο υ
κ α τ ο ι κ ο ύ σ α ν κ α ι ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ν κ . λ π . Π ρ ο σ π ά θ η σ α ν ν α π ά ρ ο υ ν α π ' ε
κ ε ί κ α θ ε τ ί , μ έ χ ρ ι κ α ι τ η ν τ ε λ ε υ τ α ί α β ί δ α , α λ λ ά δ ε ν π έ τ υ χ α ν τ ο σ κ ο
π ό τ ο υ ς . Ε μ ε ί ς σ τ α θ ή κ α μ ε α υ σ τ η ρ ο ί , υ π ε ρ α σ π ί σ α μ ε ό π ω ς π ρ έ π ε ι τ α
δ ί κ α ι ά μ α ς , α π α ν τ ή σ α μ ε μ ε ψ υ χ ρ α ι μ ί α σ τ ι ς ε π ι θ έ σ ε ι ς κ α ι τ ι ς π ρ ο
κ λ ή σ ε ι ς , ε ν ώ α υ τ ο ί έ χ α σ α ν τ ο μ π ο ύ σ ο υ λ α .
Ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς λ ύ σ σ α ξ α ν . Δ ι έ π ρ α ξ α ν κ ά θ ε δ ο λ ι ο
φ θ ο ρ ά , χ ά λ α σ α ν τ ις σ υ μ φ ω ν ί ε ς . Α ν α γ κ ά σ τ η κ α ν ν α α ν α κ α λ έ σ ο υ ν
τ ο ν π ρ ε σ β ε υ τ ή Ι β ά ν ο φ κ α ι έ σ τ ε ι λ α ν σ τ η θ έ σ η τ ο υ κ ά π ο ι ο ν Σ ί κ ι ν . Ο
ν έ ο ς π ρ ε σ β ε υ τ ή ς θ α π ρ ο σ π α θ ο ύ σ ε ν α π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ ε ι τ η ν τ ε λ ε υ τ α ί α
π ρ ά ξ η τ ο υ ε χ θ ρ ι κ ο ύ έ ρ γ ο υ τ ω ν σ ο β ι ε τ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν , ν α δ ι α
σ π ά σ ε ι τ ο Κ ό μ μ α . Τ η δ ι ά σ π α σ η α υ τ ή ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ε ί χ α ν σ κ ε
φ τ ε ί ν α τ η ν κ ά μ ο υ ν σ τ ο ν 4-ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο 1 π ο υ π ρ ο ε τ ο ι μ ά ζ α μ ε . Έ τ ρ ε
φ α ν τ η ν ψ ε υ δ α ί σ θ η σ η ό τ ι σ τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ό μ α ς μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α σ υ μ β ε ί ε
κ ε ί ν ο π ο υ α υ τ ο ί δ ε μ π ό ρ ε σ α ν ν α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ο υ ν μ ε ά λ λ ο υ ς δ ρ ό
μ ο υ ς · π ε ρ ί μ ε ν α ν ν α κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ η γ ρ α μ μ ή π ο υ ε ί χ ε
α κ ο λ ο υ θ ή σ ε ι η η γ ε σ ί α τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς σ τ ο Β ο υ κ ο υ ρ έ σ τ ι κ α ι σ τ η
Μ ό σ χ α . Ε κ ε ί ν η τ η ν π ε ρ ί ο δ ο , η α σ τ ι κ ή τ ά ξ η κ α ι η α ν τ ί δ ρ α σ η , π λ η
ρ ο φ ο ρ η μ έ ν ε ς κ α ι ε ν θ α ρ ρ υ μ έ ν ε ς ά μ ε σ α κ α ι έ μ μ ε σ α α π ό τ ο υ ς χ ρ ο υ -
σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς , τ ο υ ς τ ι τ ο ί κ ο ύ ς κ α ι τ ο υ ς π ρ ά χ τ ο ρ έ ς τ ο υ ς , ε ί χ α ν ε ξ α π ο
λ ύ σ ε ι κ α μ π ά ν ι α σ υ κ ο φ α ν τ ι ώ ν ε ν ά ν τ ι α σ τ η χ ώ ρ α κ α ι τ ο Κ ό μ μ α μ α ς .
Έ λ π ι ζ α ν ν α σ υ μ β ε ί ο ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ό ς κ α τ α κ λ υ σ μ ό ς κ α ι σ τ η ν Α λ
β α ν ί α . « Ο Ε ν β έ ρ Χ ό τ ζ α , α ρ χ η γ ό ς τ ο υ Α λ β α ν ι κ ο ύ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ο ύ
Κ ό μ μ α τ ο ς σ ύ ν τ ο μ α θ α κ α θ α ι ρ ε θ ε ί α π ό τ η θ έ σ η τ ο υ . σ α ν α π ο τ έ λ ε
σ μ α τ η ς Σ ύ σ κ ε ψ η ς τ ω ν κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ώ ν η γ ε τ ώ ν τ ο υ κ ό σ μ ο υ , π ο υ
σ υ ν ή θ λ ε τ ο ν π ε ρ α σ μ έ ν ο μ ή ν α σ τ η Μ ό σ χ α » , μ ε τ έ δ ι δ ε κ ά π ο ι ο ξ έ ν ο
δ υ τ ι κ ό π ρ α κ τ ο ρ ε ί ο ε ι δ ή σ ε ω ν σ ε σ χ ό λ ι ο μ ε π η γ ή τ ο Β ε λ ι γ ρ ά δ ι σ τ ι ς
π α ρ α μ ο ν έ ς έ ν α ρ ξ η ς τ ω ν ε ρ γ α σ ι ώ ν τ ο υ 4-ου Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ μ α ς .
«Οι μ ε λ ε τ η τ έ ς τ η ς Α ν α τ ο λ ι κ ή ς Ε υ ρ ώ π η ς λ έ ν ε π ω ς η Μ ό σ χ α θ α
______________________ 1. Συνήλθε στις 13-20 Φλεβάρη 1961.
2 9 5
χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή σ ε ι τ η ν ε π ι ρ ρ ο ή τ η ς γ ι α ν α κ ά μ ε ι α λ λ α γ έ ς σ τ ο Κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α Α λ β α ν ί α ς , τ ο ο π ο ί ο α κ ο λ ο ύ θ η σ ε σ τ η Σ ύ σ κ ε ψ η
τ η ς Μ ό σ χ α ς σ κ λ η ρ ή γ ρ α μ μ ή » , μ ε τ έ δ ι δ α ν ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς τ α π ρ α
κ τ ο ρ ε ί α ε ι δ ή σ ε ω ν τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ κ α ι π ρ ό σ θ ε τ α ν : « Π α ρ ' ό λ ο
π ο υ η Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ή Κ ί ν α α π ο δ έ χ τ η κ ε τ η σ ο β ι ε τ ι κ ή γ ρ α μ μ ή , ο ι
Α λ β α ν ο ί ε π ι μ έ ν ο υ ν σ τ ι ς θ έ σ ε ι ς τ ο υ ς » .
Ε μ ε ί ς δ ι α β ά ζ α μ ε μ ε π ε ρ ι φ ρ ό ν η σ η α υ τ έ ς τ ι ς ε ι δ ή σ ε ι ς τ ω ν μ ο ι ρ ο -
λ ό γ ω ν τ ο υ ι μ π ε ρ ι α λ ι σ μ ο ύ κ α ι ξ έ ρ α μ ε κ α λ ά π ο ι α ν ο ύ χ έ ρ ι κ ρ ύ β ο ν τ α ν
σ τ η σ ύ ν τ α ξ ή τ ο υ ς .
Ο ί δ ι ο ς ο Μ ι κ ο γ ι ά ν , σ τ η σ υ ν ά ν τ η σ η π ο υ ο ρ γ α ν ώ θ η κ ε σ τ ι ς 2 5
Ν ο έ μ β ρ η τ ο υ 1960 α ν ά μ ε σ α σ τ ι ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς τ ο υ Κ Ε Α κ α ι τ ο υ
Κ Κ τ η ς Σ Ε , ε ί π ε σ τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς τ η ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς μ α ς :
— Θ α ι δ ε ί τ ε τ ι δ ύ σ κ ο λ ε ς κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς θ α δ η μ ι ο υ ρ γ η θ ο ύ ν σ τ ο
Κ ό μ μ α κ α ι σ τ ο λ α ό σ α ς μ ε τ η σ τ ρ ο φ ή α υ τ ή π ο υ ε σ ε ί ς κ ά ν ε τ ε σ τ ι ς
σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η .
Τ έ τ ο ι ε ς α π ε ι λ η τ ι κ έ ς δ η λ ώ σ ε ι ς , π ο υ α ν ο ι χ τ έ ς κ α ι π ο υ κ α λ υ μ μ έ
ν ε ς , α κ ο ύ σ α μ ε α π ό π α ν τ ο ύ .
Μ ο λ ο τ α ύ τ α ε μ ε ί ς σ υ ν ε χ ί σ α μ ε μ ε ψ υ χ ρ α ι μ ί α τ ο δ ρ ό μ ο μ α ς : π ρ ο
σ κ α λ έ σ α μ ε α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί ε ς α π ό τ ο Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ό Κ ό μ μ α τ η ς Σ ο
β ι ε τ ι κ ή ς Έ ν ω σ η ς κ α ι α π ό τ α ά λ λ α κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά κ α ι ε ρ γ α τ ι κ ά
κ ό μ μ α τ α . Α π ό τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η ή ρ θ ε ο Π ο σ π ι έ λ ο φ μ ε τ ο ν Α
ν τ ρ ό π ο φ , α π ό τ η ν Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α κ ά π ο ι ο ς Μ π ά ρ α κ , π ο υ ή τ α ν υ
π ο υ ρ γ ό ς Ε σ ω τ ε ρ ι κ ώ ν κ α ι π ο υ α ρ γ ό τ ε ρ α φ υ λ α κ ί σ τ η κ ε σ α ν κ λ έ φ τ η ς ,
κ . λ π . Α ς έ ρ χ ο ν τ α ν ν α ι δ ο ύ ν μ ε τ α ί δ ι α τ ο υ ς τ α μ ά τ ι α π ο ι ό ή τ α ν τ ο
Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς κ α ι ο α λ β α ν ι κ ό ς λ α ό ς , α ς δ ο κ ί μ α ζ α ν ν α
π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ο υ ν τ ο υ ς κ ρ υ φ ο ύ ς σ κ ο π ο ύ ς τ ο υ ς . Τ ο χ έ ρ ι τ ο υ ς θ α
π ι ά ν ο ν τ α ν σ τ ο δ ό κ α ν ο .
Τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο ά ν ο ι ξ ε σ ε α τ μ ό σ φ α ι ρ α α π ε ρ ί γ ρ α φ τ ο υ ε ν θ ο υ σ ι α
σ μ ο ύ κ α ι ε ν ό τ η τ α ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ λ α ο ύ μ α ς . Η μ έ ρ α τ η ς έ
ν α ρ ξ η ς μ ε τ α τ ρ ά π η κ ε σ ε π ρ α γ μ α τ ι κ ή λ α ϊ κ ή γ ι ο ρ τ ή . Ο λ α ό ς σ υ ν ό δ ε
ψ ε μ ε λ ο υ λ ο ύ δ ι α , τ ρ α γ ο ύ δ ι α κ α ι χ ο ρ ο ύ ς τ ο υ ς α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ο υ ς τ ο υ
μ έ χ ρ ι τ η ν ε ί σ ο δ ο τ ο υ χ τ ι ρ ί ο υ ό π ο υ θ α δ ι ε ξ ά γ ο ν τ α ν ο ι ε ρ γ α σ ί ε ς τ ο υ
Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ κ α ι , ε ν ώ μ έ σ α ά ρ χ ι σ α ν ο ι ε ρ γ α σ ί ε ς , έ ξ ω σ υ ν ε χ ί ζ ο ν τ α ν η
γ ι ο ρ τ ή . Α υ τ ή ή τ α ν η π ρ ώ τ η α π ά ν τ η σ η π ο υ π ή ρ α ν α π ό μ ι α ς α ρ χ ή ς
ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί , τ ι τ ο ϊ κ ο ί κ α ι λ ο ι π ο ί ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς . Τ α ά λ λ α συ-
ν τ ρ ι φ τ ι κ ά χ τ υ π ή μ α τ α θ α σ υ ν ε χ ί ζ ο ν τ α ν μ έ σ α .
Ο ύ τ ε το φ α ν τ ά ζ ο ν τ α ν π ο τ έ ο Π ο σ π ι έ λ ο φ , ο Α ν τ ρ ό π ο φ κ α ι ο ι λα
κ έ δ ε ς τ ο υ ς , π ω ς θ α β ρ ί σ κ ο ν τ α ν α ν ά μ ε σ α σ ε μ ι α τ έ τ ο ι α φ ω τ ι ά , π ο υ
ζ έ σ τ α ι ν ε κ α ι δ υ ν ά μ ω ν ε τ ις κ α ρ δ ι έ ς μ α ς κ α ι ζ ε μ α τ ο ύ σ ε κ α ι τ ύ φ λ ω ν ε
α υ τ ο ύ ς . Ό λ ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς π ο υ σ υ ν ε χ ί σ τ η κ α ν ο ι ε ρ γ α σ ί ε ς τ ο υ Σ υ ν ε -
296
δ ρ ί ο υ έ λ α μ ψ α ν η α τ σ ά λ ι ν η ε ν ό τ η τ α τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς γ ύ ρ ω α π ό
τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή τ ο υ Ε π ι τ ρ ο π ή , η υ ψ η λ ή ω ρ ι μ ό τ η τ α κ α ι η β α θ ι ά μ α ρ
ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή δ ι α ί σ θ η σ η τ ω ν α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ω ν , η ε π α γ ρ ύ π ν η
σ η , η ο ξ ύ ν ο ι α , κ α ι η ε τ ο ι μ ό τ η τ α τ ο υ κ ά θ ε α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ο υ ν α δ ό σ ε ι
τ η ν π ρ έ π ο υ σ α α π ά ν τ η σ η σ ε κ ά θ ε π ρ ό κ λ η σ η τ ω ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν «φί
λ ω ν » .
Ο λ ό γ ο ς τ ο υ Π ο σ π ι έ λ ο φ , α π ό τ ο ν ο π ο ί ο ο ι ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς π ρ ο σ
δ ο κ ο ύ σ α ν ν α δ η μ ι ο υ ρ γ η θ ε ί δ ι ά σ π α σ η σ τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ό μ α ς , δ ε χ ε ι ρ ο
κ ρ ο τ ή θ η κ ε κ α θ ό λ ο υ , α ν τ ί θ ε τ α , έ γ ι ν ε δ ε χ τ ό ς μ ε σ ι ω π ή κ α ι π ε ρ ι φ ρ ό
ν η σ η α π ό τ ο υ ς α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ο υ ς τ ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ . Ο Α ν τ ρ ό π ο φ α π ό τ ο
θ ε ω ρ ε ί ο έ δ ι ν ε α ν ο ι χ τ ά ο δ η γ ί ε ς σ τ α α ν δ ρ ε ί κ ε λ ά του π ό τ ε έ π ρ ε π ε ν α
χ ε ι ρ ο κ ρ ο τ ή σ ο υ ν , π ό τ ε ν α μ έ ν ο υ ν κ α θ ι σ τ ο ί ή ν α σ η κ ώ ν ο ν τ α ι ό ρ θ ι ο ι .
Ή τ α ν κ ά τ ι τ ο γ ε λ ο ί ο , ν α τ ο υ ς β λ έ π ε ι ς . Ε ξ ε υ τ ε λ ί σ τ η κ α ν π λ έ ρ ι α τ ό
σ ο μ ε τ η σ τ ά σ η π ο υ κ ρ α τ ο ύ σ α ν , ό σ ο κ α ι μ ε τ ι ς π ο τ α π έ ς ε ν έ ρ γ ε ι έ ς
τ ο υ ς .
Σ τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο ε ί χ ε έ ρ θ ε ι κ α ι ο α ν τ ι π ρ ό σ ω π ο ς τ ο υ Κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι
κ ο ύ Κ ό μ μ α τ ο ς τ η ς Κ ί ν α ς , Λ ι Σ ι έ ν Ν ι έ ν , π ο υ κ α τ ά τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ ω ν
σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ω ν κ ά θ ο ν τ α ν σ α ν α π ο λ ι θ ω μ έ ν ο ς ό τ α ν έ β λ ε π ε τ ο ν ε ν θ ο υ
σ ι α σ μ ό τ ω ν α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ω ν . Α π ό τ ο β ή μ α ε ί π ε μ ε ρ ι κ ά κ α λ ά λ ο γ ι α
γ ι α τ ο Κ ό μ μ α μ α ς , α λ λ ά ε μ ά ς μ α ς « σ υ μ β ο ύ λ ε ψ ε » ν α ε ί μ α σ τ ε μ ε τ ρ η
μ έ ν ο ι κ α ι π ρ ο σ ε χ τ ι κ ο ί κ α ι ν α μ η δ ι α κ ό ψ ο υ μ ε τ ι ς σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς μ ε τ ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ . Ε μ ε ί ς κ ά ν α μ ε τ η δ ο υ λ ε ι ά μ α ς .
Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί ό τ α ν ε ί δ α ν π ω ς ο ι γ ρ α μ μ έ ς μ α ς ή τ α ν σ υ μ π α
γ ε ί ς κ α ι δ ε ν ή τ α ν α ι σ θ η τ ό ο ύ τ ε ί χ ν ο ς δ ι ά σ π α σ η ς , ε ν έ τ ε ι ν α ν τ ι ς ε
π ε μ β ά σ ε ι ς , τ ι ς π ι έ σ ε ι ς κ α ι τ ο υ ς ε κ β ι α σ μ ο ύ ς . Π α ν τ ο ύ μ α ς π ρ ο κ α λ ο ύ
σ α ν .
— Τ ι ε ί ν α ι α υ τ ά ; — ε ί π ε α γ α ν α χ τ ι σ μ έ ν ο ς ο Α ν τ ρ ό π ο φ σ ' έ ν α ν
α π ό τ ο υ ς σ υ ν τ ρ ό φ ο υ ς μ α ς , λ ε ι τ ο υ ρ γ ό σ τ ο μ η χ α ν ι σ μ ό τ η ς Κ ε ν τ ρ ι
κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς , π ο υ τ ο ν σ υ ν ό δ ε υ ε . — Γ ι α τ ί ο ι α ν τ ι
π ρ ό σ ω π ο ι φ ω ν ά ζ ο υ ν τ ό σ ο π ο λ ύ γ ι α τ ο ν Ε ν β έ ρ Χ ό τ ζ α ;
— Π ή γ α ι ν ε κ α ι ρ ώ τ η σ ε τ ο υ ς : — τ ο υ ε ί π ε ο σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς μ α ς . —
Ύ σ τ ε ρ α γ ι α πες μ ο υ — σ υ ν έ χ ι σ ε ο σ ύ ν τ ρ ο φ ό ς μ α ς — γ ι α π ο ι ό ν ν α
ζ η τ ω κ ρ α υ γ ά σ ο υ ν ε χ τ ό ς α π ό τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό , τ ο Κ ό μ μ α κ α ι
τ η ν η γ ε σ ί α τ ο υ ; ! Ή μ ή π ω ς σ κ έ φ τ ε σ τ ε ν α μ α ς π ρ ο τ ε ί ν ε τ ε ν α μ π ε ί
κ ά π ο ι ο ς ά λ λ ο ς ε π ι κ ε φ α λ ή ς του Κ ό μ μ α τ ο ς ; !
Έ φ α γ ε τ η γ ρ ο θ ι ά ο Α ν τ ρ ό π ο φ κ α ι έ σ κ υ ψ ε τ ο κ ε φ ά λ ι . Ρ ί χ τ η κ α ν
σ ε δ ρ ά σ η ο έ λ λ η ν α ς α ν τ ι π ρ ό σ ω π ο ς και ο Ρ ο υ ν τ ό λ φ Μ π ά ρ α κ τ η ς
Τ σ ε χ ο σ λ ο β α κ ί α ς . Ε χ τ ό ς τ ω ν ά λ λ ω ν , ο έ λ λ η ν α ς α ν τ ι π ρ ό σ ω π ο ς θ ε ώ
ρ η σ ε ό χ ι δ ί κ α ι η τ η ν α π ά ν τ η σ η π ο υ ε ί χ α μ ε δ ό σ ε ι ε μ ε ί ς σ τ η ν α ν τ ι α λ -
β α ν ι κ ή σ υ ν ο μ ι λ ί α π ο υ ε ί χ ε ο Σ ο φ ο κ λ ή ς Β ε ν ι ζ έ λ ο ς μ ε τ ο Χ ρ ο υ -
297
σ τ σ ι ό φ γ ι α τ η « Β ό ρ ε ι ο - Ή π ε ι ρ ο » . « Ο Β ε ν ι ζ έ λ ο ς — ε ί π ε ο έ λ λ η ν α ς
α ν τ ι π ρ ό σ ω π ο ς σ τ ο σ ύ ν τ ρ ο φ ό μ α ς π ο υ τ ο ν σ υ ν ό δ ε υ ε — δ ε ν ε ί ν α ι κα
κ ό ς , ε ί ν α ι π ρ ο ο δ ε υ τ ι κ ό ς α σ τ ό ς δ η μ ο κ ρ ά τ η ς » . Ο σ ύ ν τ ρ ο φ ό ς μ α ς τ ο υ
έ δ ο σ ε τ η ν α π ά ν τ η σ η λ έ γ ο ν τ ά ς τ ο υ π ω ς ο ι α π ό ψ ε ι ς τ ο υ « δ η μ ο κ ρ ά
τ η » Β ε ν ι ζ έ λ ο υ σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η « Β ό ρ ε ι ο Ή π ε ι ρ ο » δ ε ν δ ι α φ έ ρ ο υ ν α π '
α υ τ έ ς τ ο υ σ ω β ι ν ι σ τ ή κ α ι λ υ σ σ α λ έ ο υ α ν τ ι α λ β α ν ο ύ Ε λ ε υ θ ε ρ ί ο υ Βενι
ζ έ λ ο υ . Ε κ τ ό ς α π ό τ ις ά λ λ ε ς π ρ ά ξ ε ι ς τ ο υ , κ α ι ο λ ό γ ο ς π ο ύ θ α ε κ φ ω
ν ο ύ σ ε σ τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ό μ α ς ο έ λ λ η ν α ς α ν τ ι π ρ ό σ ω π ο ς , ε ί χ ε π ν ε ύ μ α α
π ρ ο κ ά λ υ π τ α π ρ ο κ λ η τ ι κ ό κ α ι ο ι σ ύ ν τ ρ ο φ ο ί μ α ς , α γ α ν α χ τ ι σ μ έ ν ο ι ,
μ π ρ ο σ τ ά σ τ α μ ά τ ι α ό λ ω ν έ δ ω σ α ν σ τ ο ν Έ λ λ η ν α τ η ν α π ά ν τ η σ η π ο υ
τ ο υ ά ξ ι ζ ε χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο ν τ ά ς τ ο ν μ ε τ ο π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ ο υ ό ν ο μ α : π ρ ο -
β ο κ ά τ ο ρ α .
Τ η ν ε υ κ α ι ρ ί α α υ τ ή τ η ν ε κ μ ε τ α λ λ ε ύ τ η κ α ν ο ά λ λ ο ς π ρ ά κ τ ο ρ α ς
τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι φ , ο Μ π ά ρ α κ κ α ι λ ο ι π ο ί , ο ι ο π ο ί ο ι μ ε τ ι ς π ι ο π ο τ α
π έ ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς β α γ α μ π ό ν τ η δ ω ν π ρ ο σ π α θ ο ύ σ α ν ν α σ τ ά ξ ο υ ν φ α ρ μ ά κ ι ,
μ α ε ξ ε υ τ έ λ ι σ α ν ά σ χ η μ α τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ ς κ α ι ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ τ ο υ ς έ σ τ ε ι
λ α ν . Α υ τ ο ί ε ν ε ρ γ ο ύ σ α ν α π ό τ α θ ε ω ρ ε ί α ή κ α τ ά τ α δ ι α λ ε ί μ μ α τ α α ν ά
μ ε σ α σ τ ι ς σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ι ς . Σ τ ο μ ε τ α ξ ύ ε ί χ α ν ρ ι χ τ ε ί σ ε « δ ρ ά σ η » κ α ι ο ι
σ ο β ι ε τ ι κ ο ί δ η μ ο σ ι ο γ ρ ά φ ο ι .
Κ α ι τ ι δ ε ν έ κ α μ α ν α υ τ ο ί κ α ι ε κ ε ί ν ο ι π ο υ τ ο υ ς δ ι ε ύ θ υ ν α ν γ ι α ν α
« α ν α κ α λ ύ ψ ο υ ν » κ α μ ι ά α τ έ λ ε ι α α π ό τ η ν ο π ο ί α θ α π ι ά ν ο ν τ α ν κ α ι θ α
ε ξ α π έ λ υ α ν τ η ν ε π ί θ ε σ ή τ ο υ ς ! Α λ λ ά δ ε ν π έ τ υ χ α ν τ ί π ο τ ε . Τ ο Σ υ ν έ
δ ρ ι ο π ή γ α ι ν ε ω ρ ο λ ό ι , ο ι α λ β α ν ο ί κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς μ ε β α θ ι ά σ υ ν α ί σ θ η
σ η ε υ θ ύ ν η ς έ κ α ν α ν τ ο ν α π ο λ ο γ ι σ μ ό τ ο υ π α ρ ε λ θ ό ν τ ο ς κ α ι κ α θ ό ρ ι
ζ α ν τ α κ α θ ή κ ο ν τ α γ ι α τ ο μ έ λ λ ο ν . Α λ λ ά κ ι α υ τ ο ί ο ι α ν τ ί π α λ ο ι δ ε ν
μ π ο ρ ο ύ σ α ν ν α β γ ο ύ ν ε χ ω ρ ί ς « κ ά τ ι » , γ ι α τ ί έ π ρ ε π ε ν α λ ο γ ο δ ο τ ή σ ο υ ν
σ τ ο υ ς π ά τ ρ ω ν έ ς τ ο υ ς . Κ α ι β ρ ή κ α ν μ ι α « α δ υ ν α μ ί α ; »
— Γ ί ν ο ν τ α ι π ο λ λ έ ς ε π ε υ φ η μ ί ε ς κ α ι σ α ν σ υ ν έ π ε ι α ο ι σ υ ν ε δ ρ ι ά
σ ε ι ς π α ρ α τ ε ί ν ο ν τ α ι π ά ν ω α π ό μ ι ά μ ι σ η ώ ρ α — « δ ι α μ α ρ τ υ ρ ή θ η κ ε » α -
γ α ν α χ τ ι σ μ έ ν ο ς κ ά π ο ι ο ς δ ή θ ε ν δ η μ ο σ ι ο γ ρ ά φ ο ς τ ο υ Τ Α Σ Σ π ο υ ε ί χ ε
έ ρ θ ε ι ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς α π ό τ η Μ ό σ χ α γ ι α ν α π α ρ α κ ο λ ο υ θ ή σ ε ι τ ι ς
ε ρ γ α σ ί ε ς τ ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ .
— Τ ι ν α κ ά ν ο υ μ ε ; Ν α π ο ύ μ ε σ τ ο υ ς α ν τ ι π ρ ο σ ώ π ο υ ς ν α μ η χ ε ι ρ ο
κ ρ ο τ ή σ ο υ ν ; — τ ο ν ρ ώ τ η σ ε ε ι ρ ω ν ι κ ά ο σ ύ ν τ ρ ο φ ό ς μ α ς π ο υ τ ο ν σ υ
ν ό δ ε υ ε .
— Ν α γ ί ν ε ι σ ε β α σ τ ό ς ο κ α θ ο ρ ι σ μ έ ν ο ς χ ρ ό ν ο ς ! Μ ι ά μ ι σ η ώ ρ α
κ α ι τ ό τ σ κ α 1 — ε ί π ε ο « δ η μ ο σ ι ο γ ρ ά φ ο ς » .
_________________ 1. Ρώσικα - τελεία.
2 9 8
— Μ α ν α π ο υ τ ι ς ε ρ γ α σ ί ε ς τ ο υ Σ υ ν ε δ ρ ί ο υ δ ε ν τ ις δ ι ε υ θ ύ ν ο υ ν ο ι
δ η μ ο σ ι ο γ ρ ά φ ο ι , α λ λ ά τ ο ε κ λ ε γ μ έ ν ο π ρ ο ε δ ρ ε ί ο — τ ο υ α π ά ν τ η σ ε ο
σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς μ α ς . — Π ά ν τ ω ς — τ ο υ ε ί π ε — α ν τ ο β λ έ π ε ι ς λ ο γ ι κ ό κ ά μ ε
κ α μ ι ά δ ι α μ α ρ τ υ ρ ί α ε ν ά ν τ ι α σ τ ι ς ε π ε υ φ η μ ί ε ς . . .
Ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο , π ρ ι ν α ν α χ ω ρ ή σ ο υ ν , ο Π ο σ π ι έ λ ο φ κ α ι
ο Α ν τ ρ ό π ο φ ζ ή τ η σ α ν σ υ ν ά ν τ η σ η μ ' ε μ ά ς .
— Θ έ λ ο υ μ ε ν α σ υ ζ η τ ή σ ο υ μ ε σ χ ε τ ι κ ά μ ε μ ε ρ ι κ ά ζ η τ ή μ α τ α π ο υ
σ χ ε τ ί ζ ο ν τ α ι μ ε τ ι ς α μ ο ι β α ί ε ς σ υ ν τ ρ ο φ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς — μ α ς ε ί π ε ο Π ο
σ π ι έ λ ο φ , π ο υ π ή ρ ε π ρ ώ τ ο ς τ ο λ ό γ ο . Ε μ ε ί ς θ έ λ ο υ μ ε ν α σ υ σ φ ί ξ ο υ μ ε
τ η φ ι λ ί α μ ε τ α ξ ύ μ α ς , ν α έ χ ο υ μ ε ι σ χ υ ρ ή φ ι λ ί α .
— Κ α ι εμε ίς έ χ ο υ μ ε θ ε λ ή σ ε ι κ α ι τ ο θ έ λ ο υ μ ε α υ τ ό — τ ο υ ς ε ί π α —
α λ λ ά μ η ν ο μ ί σ ε τ ε π ω ς η σ τ ε ν ή α υ τ ή φ ι λ ί α θ α ε ν ι σ χ υ θ ε ί μ ε « τ ο ά γ ι ο
π ν ε ύ μ α » . Η φ ι λ ί α α υ τ ή μ π ο ρ ε ί ν α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι η θ ε ί ε φ α ρ μ ό ζ ο ν τ α ς
ο ρ θ ά κ α ι μ ε σ υ ν έ π ε ι α τ ι ς α ρ χ έ ς τ ο υ μ α ρ ξ ι σ μ ο ύ - λ ε ν ι ν ι σ μ ο ύ κ α ι τ ο υ -
π ρ ο λ ε τ α ρ ι α κ ο ύ δ ι ε θ ν ι σ μ ο ύ .
Σ ε σ υ ν έ χ ε ι α τ η ς ο μ ι λ ί α ς μ ο υ α π α ρ ί θ μ η σ α σ τ ο ν Π ο σ π ι έ λ ο φ μ ε ρ ι
κ έ ς α π ό τ ι ς α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ έ ς και α ν τ ι α λ β α ν ι κ έ ς ε ν έ ρ γ ε ι έ ς τ ο υ ς κ α ι
τ ο υ τ ό ν ι σ α π ω ς σ ' α υ τ ό τ ο δ ρ ό μ ο , ό π ω ς ε ν ε ρ γ ε ί η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε
σ ί α , μ ε κ α ν έ ν α τ ρ ό π ο δ ε μ π ο ρ ε ί ν α υ π ά ρ χ ε ι φ ι λ ί α .
— Ε σ ε ί ς ε π ε μ β α ί ν ε τ ε σ τ ι ς ε σ ω τ ε ρ ι κ έ ς υ π ο θ έ σ ε ι ς τ η ς σ ο β ι ε τ ι
κ ή ς η γ ε σ ί α ς — ε ί π ε .
— Να λες π ω ς α υ τ ή ή ε κ ε ί ν η η ά π ο ψ η ή ε ν έ ρ γ ε ι α α υ τ ο ύ ή εκε ί
ν ο υ τ ο υ η γ έ τ η δ ε ν ε ί ν α ι σ ω σ τ ή — ε ί π α σ τ ο ν Π ο σ π ι έ λ ο φ — δ ε ν ε ί ν α ι
κ α θ ό λ ο υ ε π έ μ β α σ η σ τ ι ς ε σ ω τ ε ρ ι κ έ ς υ π ο θ έ σ ε ι ς μ ι α ς η γ ε σ ί α ς . Ε μ ε ί ς
ο ύ τ ε σ κ ε φ τ ή κ α μ ε π ο τ έ ο ύ τ ε σ κ ε φ τ ό μ α σ τ ε ν α ε π έ μ β ο υ μ ε σ τ ι ς ε σ ω τ ε
ρ ι κ έ ς υ π ο θ έ σ ε ι ς σ α ς . Α λ λ ά , π ρ έ π ε ι , ε π ί σ η ς , ν α ξ έ ρ ε τ ε κ α λ ά π ω ς ε
μ ε ί ς δ ε ν έ χ ο υ μ ε ε π ι τ ρ έ ψ ε ι π ο τ έ κ α ι δ ε ν θ α ε π ι τ ρ έ ψ ο υ μ ε μ ε κ α ν έ ν α
τ ρ ό π ο ν α ε π έ μ β ε ι η σ ο β ι ε τ ι κ ή η γ ε σ ί α σ τ ι ς ε σ ω τ ε ρ ι κ έ ς υ π ο θ έ σ ε ι ς
τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς . Κ ά θ ε κ ό μ μ α ε ί ν α ι ν ο ι κ ο κ ύ ρ η ς σ τ ο σ π ί τ ι τ ο υ .
Ε ί ν α ι α λ ή θ ε ι α — σ υ ν έ χ ι σ α — π ω ς α ν ά μ ε σ α σ τ α δ υ ο κ ο μ μ ά τ ι α
μ α ς υ π ά ρ χ ο υ ν μ ε γ ά λ ε ς ι δ ε ο λ ο γ ι κ έ ς δ ι α φ ω ν ί ε ς . Γ ι ' α υ τ έ ς ε μ ε ί ς σ α ς
ε ί π α μ ε α ν ο ι χ τ ά κ α ι σ ύ μ φ ω ν α μ ε ό λ ο υ ς τ ο υ ς λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ο ύ ς κ α ν ό ν ε ς
τ ι ς α π ό ψ ε ι ς μ α ς . Ε σ ε ί ς π ε τ α χ τ ή κ α τ ε ψ η λ ά κ α ι , ε κ τ ό ς τ ω ν ά λ λ ω ν , ε
π ε κ τ ε ί ν ε τ ε τ ι ς ι δ ε ο λ ο γ ι κ έ ς α υ τ έ ς δ ι α φ ω ν ί ε ς κ α ι σ ε ά λ λ ο υ ς τ ο μ ε ί ς . Ο
Μ ι κ ο γ ι ά ν θ έ λ η σ ε ν α μ α ς φ ο β ί σ ε ι μ ε τ ι ς « δ ύ σ κ ο λ ε ς κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς »
π ο υ θ α μ α ς γ ε ν ν ι ο ύ ν τ α ν σ τ ο κ ό μ μ α κ α ι α υ τ ό ή τ α ν μ ι α α π ε ι λ ή . Ε σ ε ί ς
ε ί δ α τ ε τ η ν κ α τ ά σ τ α σ ή μ α ς — τ ο υ ς ε ί π α — γ ι ' α υ τ ό ν α π ε ί τ ε κ α ι σ τ ο
Μ ι κ ο γ ι ά ν ό,τι ε ί δ α τ ε σ τ ο 4-ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς μ α ς κ α ι π έ σ τ ε
τ ο υ π ό σ ο « δ ι α σ π α σ μ έ ν ο » ε ί ν α ι τ ο Κ ό μ μ α μ α ς !
Η π ρ ο σ π ά θ ε ι α α υ τ ώ ν τ ω ν π ρ ό σ τ υ χ ω ν ή τ α ν , ε κ τ ό ς τ ω ν ά λ λ ω ν , ν α
299
μ α ς π ο ύ ν ε π ω ς έ π ρ ε π ε ν α α ν α θ ε ω ρ η θ ο ύ ν ό λ ε ς ο ι σ υ μ φ ω ν ί ε ς κ α ι τ α
π ρ ω τ ό κ ο λ λ α τ ω ν π ι σ τ ώ σ ε ω ν π ο υ μ α ς ε ί χ α ν χ ο ρ η γ η θ ε π ί α π ' α υ τ ο ύ ς
γ ι α τ ο π ε ν τ ά χ ρ ο ν ο . Κ α ι γ ι ' α υ τ ό τ ο π ρ ά γ μ α ζ η τ ο ύ σ α ν ν α π ά ω ε γ ώ
σ τ η Μ ό σ χ α .
Ε μ ε ί ς τ ο υ ς α π ο ρ ρ ί ψ α μ ε α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ά α υ τ ά τ α ε χ θ ρ ι κ ά α ι τ ή μ α
τ α π ο υ π ί σ ω τ ο υ ς κ ρ ύ β ο ν τ α ν σ κ ο τ ε ι ν ά σ χ έ δ ι α .
— Η ο ι κ ο ν ο μ ί α ε ί ν α ι ο ά λ λ ο ς τ ο μ έ α ς ό π ο υ ε σ ε ί ς έ χ ε τ ε ε π ε κ τ ε ί
νε ι τ ι ς ι δ ε ο λ ο γ ι κ έ ς δ ι α φ ω ν ί ε ς π ο υ υ π ά ρ χ ο υ ν α ν ά μ ε σ α μ α ς — ε ί π α μ ε
σ τ ο ν Π ο σ π ι έ λ ο φ κ α ι τ ο ν Α ν τ ρ ό π ο φ . — Α υ τ ό δ ε ν ε ί ν α ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό ,
δ ε ν ε ί ν α ι ο ύ τ ε α ξ ι ο π ρ ε π έ ς γ ι α έ ν α κ ό μ μ α κ α ι έ ν α κ ρ ά τ ο ς ό π ω ς τ ο δι
κ ό σ α ς .
— Δ ε ν σ α ς κ α τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε — ε π ε ν έ β η κ ε ο Π ο σ π ι έ λ ο φ . — Π ο ύ
τ ο β λ έ π ε τ ε α υ τ ό ; !
— Υ π ά ρ χ ο υ ν δ ε κ ά δ ε ς α π ο δ ε ι χ τ ι κ ά — τ ο υ ς ε ί π α μ ε . Α λ λ ά α ς ι δ ο ύ
μ ε τ η σ τ ά σ η σ α ς έ ν α ν τ ι τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ς μ α ς α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α ς , π ο υ
π ή γ ε τ ο Ν ο έ μ β ρ η τ ο υ π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ο υ έ τ ο υ ς σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η .
Μ ή ν ε ς ο λ ό κ λ η ρ ο υ ς π ε ρ ι φ έ ρ θ η κ ε ά σ κ ο π α α υ τ ή η α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α
σ τ η Μ ό σ χ α . Κ α ν έ ν α ς δ ε ν τ η δ έ χ ο ν τ α ν , κ α ν έ ν α ς δ ε ν τ η ν ά κ ο υ γ ε .
Μ ό ν ο σ τ ι ς μ έ ρ ε ς τ η ς π α ρ α μ ο ν ή ς τ η ς ε κ ε ί , ε κ τ ό ς τ ω ν ά λ λ ω ν , η ο ι κ ο
ν ο μ ι κ ή α ν τ ι π ρ ο σ ω π ε ί α μ α ς έ σ τ ε ι λ ε π ά ν ω α π ό 2 0 γ ρ ά μ μ α τ α κ α ι τ η
λ ε γ ρ α φ ή μ α τ α σ τ α α ρ μ ό δ ι α ό ρ γ α ν ά σ α ς , ό μ ω ς δ ε ν π ή ρ ε κ α μ ι ά α π ά
ν τ η σ η , τ ί π ο τ ε δ ε ν σ υ ζ η τ ή θ η κ ε κ α ι δ ε ν υ π ο γ ρ ά φ η κ ε . Τ ι ν ο μ ί ζ ε τ ε ,
δ ε ν κ α τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε ε μ ε ί ς α υ τ έ ς τ ις σ τ ά σ ε ι ς σ α ς , π ο υ μ υ ρ ί ζ ο υ ν εκ
β ι α σ μ ό ; Ό τ α ν σ α ς έ ρ χ ο ν τ α ι ο ι Γ ι ο υ γ κ ο σ λ ά β ο ι ε σ ε ί ς π ε ρ α τ ώ ν ε τ ε
μ ' α υ τ ο ύ ς τ ις σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς σε 10 μ έ ρ ε ς .
— Σ α ς ή ρ θ ε σ τ η Μ ό σ χ α κ α ι ο Υ π ο υ ρ γ ό ς Π ο λ έ μ ο υ τ η ς Ι ν δ ο ν η
σ ί α ς κ α ι α μ έ σ ω ς σ υ ν ά ψ α τ ε σ υ μ φ ω ν ί α , τ ο υ δ ώ σ α τ ε μ ε γ ά λ ε ς π ι σ τ ώ
σ ε ι ς γ ι α ε ξ ο π λ ι σ μ ο ύ ς — τ ο υ ς ε ί π α — ε ν ώ τ η μ ι κ ρ ή σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή
Α λ β α ν ί α , μ ε τ η ν ο π ο ί α έ χ ε τ ε σ υ ν ά ψ ε ι σ υ μ φ ω ν ί ε ς , τ η ν π α ρ α τ ή σ α τ ε .
— Π ρ έ π ε ι ν α ε ρ θ ε ί τ ε ε σ ε ί ς σ τ η Μ ό σ χ α γ ι α σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς — ε ί π α ν
α υ τ ο ί ε π α ν α λ α μ β ά ν ο ν τ α ς τ η ν σ υ ν ε χ ή α ί τ η σ η τ ο υ Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ γ ι α
ν α π ά ω ε γ ώ εκε ί .
— Ε μ ε ί ς σ α ς α π α ν τ ή σ α μ ε κ α ι ε γ γ ρ ά φ ω ς — τ ο υ ς ε ί π α — δ ε ν υ
π ά ρ χ ε ι λ ό γ ο ς ν α έ ρ θ ο υ μ ε σ τ η Μ ό σ χ α γ ι α ν α σ υ ζ η τ ή σ ο υ μ ε γ ι α π ρ ο
β λ ή μ α τ α π ο υ έ χ ο υ ν σ υ ζ η τ η θ ε ί κ α ι α π ο φ α σ ι σ τ ε ί α π ό κ α ι ρ ό . Ό π ω ς
γ ν ω ρ ί ζ ε τ ε π ο λ ύ κ α λ ά , ε μ ε ί ς έ χ ο υ μ ε σ υ ζ η τ ή σ ε ι κ α ι ε κ π ο ν ή σ ε ι α π ό
κ ο ι ν ο ύ τ η ν σ υ μ φ ω ν ί α τ ω ν π ι σ τ ώ σ ε ω ν γ ι α τ ο π ρ ο σ ε χ έ ς π ε ν τ ά χ ρ ο ν ό
μ α ς , ό χ ι μ ό ν ο κ α τ ' α ρ χ ή ν , α λ λ ά κ α ι σ τ ι ς λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι ε ς γ ι α ό λ α τ α
έ ρ γ α . Μ ε β ά σ η α υ τ ή τ η σ υ μ φ ω ν ί α ή ρ θ α ν ε δ ώ ο ι σ ο β ι ε τ ι κ ο ί ε ι δ ι κ ο ί ,
έ γ ι ν α ν τ α σ χ έ δ ι α κ . λ π . Ε ν ώ ε σ ε ί ς τ ώ ρ α ζ η τ ά τ ε ν α ξ α ν α ρ θ ο ύ μ ε ε μ ε ί ς
300
ε κ ε ί γ ι α ν α ξ α ν α κ ο ι τ ά ξ ο υ μ ε τ ις σ υ μ φ ω ν ί ε ς ! Γ ι α τ ί ; ! Ε μ ε ί ς δ ε ν δ ε χ ό
μ α σ τ ε ν α α λ λ ά ξ ε ι ο ύ τ ε κ ό μ μ α α π ό ό λ α τ α π ο λ ύ λ ε π τ ο μ ε ρ ε ι α κ ά ν τ ο
κ ο υ μ έ ν τ α π ο υ έ χ ο υ ν υ π ο γ ρ α φ τ ε ί α π ό τ ι ς δ ύ ο π λ ε υ ρ έ ς υ ψ η λ ο ύ ε π ι π έ
δ ο υ — α π ά ν τ η σ α σ τ ο υ ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ έ ς κ α ι σ υ ν έ χ ι σ α :
— Δ ε ν υ π ά χ ε ι λ ό γ ο ς ν α έ ρ θ ω ε γ ώ σ τ η Μ ό σ χ α κ α ι δ ε ν ε π ι θ υ μ ώ
ν α έ ρ θ ω . Ό σ ο ν α φ ο ρ ά τ ι ς σ υ μ φ ω ν ί ε ς υ π ά ρ χ ο υ ν δ ύ ο δ ρ ό μ ο ι γ ι α
σ α ς , ή ν α τ ις σ ε β α σ τ ε ί τ ε , ή ν α τ ι ς π α ρ α β ι ά σ ε τ ε . Ε ξ α ρ τ ά τ α ι α π ο σ α ς
π ο ι ό ν δ ρ ό μ ο θ α δ ι α λ έ ξ ε τ ε . Κ α ι σ ε π ε ρ ί π τ ω σ η π ο υ ε σ ε ί ς π α ρ α β ι ά σ ε
τ ε τ ι ς σ υ μ φ ω ν ί ε ς κ α ι σ υ ν ε χ ί σ ε τ ε τ ο ν ε χ θ ρ ι κ ό α ν τ ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ό δ ρ ό
μ ο , ο κ ό σ μ ο ς θ α σ α ς κ ρ ί ν ε ι κ α ι θ α σ α ς κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι . Ε μ ε ί ς σ α ς ε ί π α
μ ε α ν ο ι χ τ ά , σ α ν μ α ρ ξ ι σ τ έ ς , ό,τι ε ί χ α μ ε α π έ ν α ν τ ί σ α ς . Τ ώ ρ α δ ι α λ έ ξ
τε ε σ ε ί ς : ή το δ ρ ό μ ο τ η ς μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή ς - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή ς φ ι λ ί α ς , ή το
δ ρ ό μ ο τ η ς ε χ θ ρ ό τ η τ α ς .
Ο ι χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ί , ό π ω ς ή τ α ν φ υ σ ι κ ό γ ι ' α υ τ ο ύ ς , δ ι ά λ ε ξ α ν τ ο
δ ρ ό μ ο τ η ς ε χ θ ρ ό τ η τ α ς μ ε τ η Λ α ϊ κ ή Δ η μ ο κ ρ α τ ί α τ η ς Α λ β α ν ί α ς κ α ι
μ ε τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς . Ο ι ε ν έ ρ γ ε ι έ ς τ ο υ ς έ γ ι ν α ν π ι ο έ
ξ α λ λ ε ς κ α ι π ι ο ξ ε τ σ ί π ω τ ε ς . Ε ί ν α ι γ ν ω σ τ ό ό τ ι τ η ν π ε ρ ί ο δ ο ε κ ε ί ν η ε
μ ε ί ς α ν α κ α λ ύ ψ α μ ε κ α ι σ υ ν τ ρ ί ψ α μ ε τ η σ υ ν ω μ ο σ ί α μ ε ρ ι κ ώ ν ξ έ ν ω ν ι
μ π ε ρ ι α λ ι σ τ ι κ ό - ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ώ ν δ υ ν ά μ ε ω ν , ο ι ο π ο ί ε ς , σ ε σ υ ν ε ρ γ α
σ ί α μ ε τ ο υ ς π ρ ά κ τ ο ρ έ ς τ ο υ ς σ τ ι ς γ ρ α μ μ έ ς μ α ς , ή θ ε λ α ν ν α ε ξ α π ο λ ύ
σ ο υ ν έ ν ο π λ η ε π ί θ ε σ η ε ν ά ν τ ι α σ τ η χ ώ ρ α κ α ι τ ο λ α ό μ α ς . Σ τ ο 4-ο
Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς ε μ ε ί ς δ η λ ώ σ α μ ε π ω ς η σ υ ν ω μ ο σ ί α α ν α κ α
λ ύ φ τ η κ ε κ α ι ο ι σ υ ν ω μ ό τ ε ς Τ έ μ ε Σ έ ι κ ο κ α ι ά λ λ ο ι θ α λ ο γ ο δ ο τ ο ύ σ α ν
μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο λ α ϊ κ ό δ ι κ α σ τ ή ρ ι ο . Ο ι σ υ ν ω μ ό τ ε ς μ ε τ ο ί δ ι ο τ ο υ ς τ ο
σ τ ό μ α τ α π α ρ α δ έ χ τ η κ α ν ό λ α .
Α κ ρ ι β ώ ς ε κ ε ί ν ο τ ο ν κ α ι ρ ό ο ι « φ ί λ ο ι » μ α ς μ έ λ η τ ο υ Σ υ μ φ ώ ν ο υ
τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , ε κ τ ό ς α π ό τις α π ε ι
λ έ ς τ ο υ ς μ α ς δ ή λ ω σ α ν : « Ν α έ ρ θ ε ι σ τ η ν Α λ β α ν ί α μ ι α ε ι δ ι κ ή ε π ι τ ρ ο
π ή τ ο υ Σ υ μ φ ώ ν ο υ τ η ς Β α ρ σ ο β ί α ς γ ι α ν α ε π ι β ε β α ι ώ σ ε ι π ό σ ο β ά σ ι μ α
ε ί ν α ι τ α λ ε γ ό μ ε ν ά σ α ς σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η σ υ ν ω μ ο σ ί α » ! Μ έ χ ρ ι α υ τ ό τ ο
σ η μ ε ί ο έ φ τ α σ ε η π ρ ο σ τ υ χ ι ά τ ο υ ς . Ή θ ε λ α ν ν α έ ρ θ ο υ ν σ τ η ν Α λ β α
ν ί α γ ι α ν α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ο υ ν ε κ ε ί ν ο π ο υ δ ε μ π ό ρ ε σ α ν ν α κ ά μ ο υ ν ο ι
ά λ λ ο ι . Τ ο υ ς δ ό σ α μ ε και γ ι ' α υ τ ό τ η ν α ρ μ ό ζ ο υ σ α α π ά ν τ η σ η .
Σ τ ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ δ ε ν έ μ ε ν ε τ ί π ο τ ε ά λ λ ο . Δ ο κ ί μ α σ ε σ ε μ α ς ό λ ε ς
τ ι ς μ α ν ο ύ β ρ ε ς , τ ι ς δ ι α β ο λ έ ς , τ ις π λ ε χ τ ά ν ε ς , τ ο υ ς ε κ β ι α σ μ ο ύ ς , α λ λ ά
χ ω ρ ί ς κ α ν έ ν α α π ο τ έ λ ε σ μ α . Τ ό τ ε β γ ή κ ε α ν ο ι χ τ ά ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς . Σ τ ο
22-ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο τ ο υ Κ ό μ μ α τ ό ς τ ο υ , τ ο ν Ο χ τ ώ β ρ η τ ο υ 1961, ο Χ ρ ο υ
σ τ σ ι ό φ ε π ε τ έ θ η κ ε δ η μ ό σ ι α ε ν ά ν τ ι α σ τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς
κ α ι τ ο σ υ κ ο φ ά ν τ η σ ε .
Ε μ ε ί ς α π α ν τ ή σ α μ ε α μ έ σ ω ς α ν ο ι χ τ ά σ τ ι ς π ο τ α π έ ς α ν τ ι α λ β α ν ι κ έ ς
301
ε π ι θ έ σ ε ι ς τ ο υ κ α ι ε ν η μ ε ρ ώ σ α μ ε α π ό τ ο ν τ ύ π ο τ ο Κ ό μ μ α κ α ι τ ο λ α ό ,
τ ό σ ο σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς κ α τ η γ ο ρ ί ε ς , π ο υ κ α τ ε ύ θ υ ν ε ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ενα
ν τ ί ο ν μ α ς , ό σ ο κ α ι γ ι α τ η σ τ ά σ η μ α ς έ ν α ν τ ι α υ τ ώ ν τ ω ν κ α τ η γ ο ρ ι ώ ν
κ α ι ε π ι θ έ σ ε ω ν .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ π ή ρ ε α μ έ σ ω ς τ η ν α π ά ν τ η σ η ό χ ι μ ό ν ο τ η δ ι κ ή
μ α ς , μ α κ α ι ό λ ο υ τ ο υ α λ β α ν ι κ ο ύ λ α ο ύ : χ ι λ ι ά δ ε ς τ η λ ε γ ρ α φ ή μ α τ α και
γ ρ ά μ μ α τ α π ο υ έ σ τ ε ι λ α ν ε κ ε ί ν ε ς τ ι ς μ έ ρ ε ς σ τ η ν Κ ε ν τ ρ ι κ ή Ε π ι τ ρ ο π ή
α π ό ό λ α τ α μ έ ρ η τ η ς χ ώ ρ α ς τ α π ι ο δ ι ά φ ο ρ α σ τ ρ ώ μ α τ α τ ο υ π λ η θ υ
σ μ ο ύ , ο ι κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ έ ς κ α ι ο λ α ό ς μ α ς , ε κ φ ρ ά ζ ο ν τ α ς τ η β α θ ι ά και
δ ι κ α ι ο λ ο γ η μ έ ν η α γ α ν ά χ τ η σ η έ ν α ν τ ι τ ω ν π ρ ο δ ο τ ι κ ώ ν ε ν ε ρ γ ε ι ώ ν του
Ν . Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ , υ π ο σ τ ή ρ ι ζ α ν μ ε ό λ ε ς τ ις δ υ ν ά μ ε ι ς τ η γ ρ α μ μ ή του
Κ ό μ μ α τ ο ς , ο ρ κ ί ζ ο ν τ α ν π ω ς θ α υ π ε ρ α σ π ί σ ο υ ν κ α ι θ α ε φ α ρ μ ό σ ο υ ν
α υ τ ή τ η σ ω σ τ ή γ ρ α μ μ ή μ έ χ ρ ι τ έ λ ο υ ς , μ ε κ ά θ ε δ ο κ ι μ α σ ί α κ α ι θ υ σ ί α .
Ο Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ ε π ε χ ε ί ρ η σ ε ε ν α ν τ ί ο ν μ α ς κ α ι τ η ν τ ε λ ε υ τ α ί α π ρ ά
ξ η — τ ο μ ό ν ο π ρ ά γ μ α π ο υ τ ο υ ε ί χ ε μ ε ί ν ε ι χ ω ρ ί ς ν α κ ά μ ε ι — δ ι έ κ ο ψ ε
μ ο ν ο μ ε ρ ώ ς τ ι ς δ ι π λ ω μ α τ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ η Λ α ϊ κ ή Δ η μ ο κ ρ α τ ί α τ η ς
Α λ β α ν ί α ς . Α υ τ ή ή τ α ν η τ ε λ ε υ τ α ί α χ ε ι ρ ο ν ο μ ί α τ η ς α π ε γ ν ω σ μ έ ν η ς
ε κ δ ί κ η σ ή ς τ ο υ : « Α ς τ ο υ ς κ α τ α β ρ ο χ θ ί σ ο υ ν ο ι ι μ π ε ρ ι α λ ι σ τ έ ς , σ κ έ
φ τ η κ ε , α φ ο ύ δ ε θ έ λ η σ α ν ν α μ ε ί ν ο υ ν κ ά τ ω α π ό τ η φ τ ε ρ ο ύ γ α μ ο υ » .
Έ σ φ α λ ε ό μ ω ς ο ι κ τ ρ ά , ό π ω ς έ σ φ α λ ε σ ' ό λ η τ η ζ ω ή τ ο υ . Ε μ ε ί ς α π α
ν τ ή σ α μ ε α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ά σ τ η δ ι κ ή τ ο υ ε χ θ ρ ό τ η τ α κ α ι τ ω ν χ ρ ο υ
σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν λ α κ έ δ ω ν . Τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς μ ε η ρ ω ι σ μ ό
κ α ι μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή ω ρ ι μ ό τ η τ α α ν τ ι σ τ ά θ η κ ε σ τ ι ς ε π ι θ έ
σ ε ι ς τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ο ύ π o υ κ α θ ο δ η γ ο ύ ν τ α ν α π ό τ ο
Χ ρ ο υ σ τ σ ι ό φ κ α ι α ν τ ε π ε τ έ θ η κ ε μ ε μ ε γ ά λ η α υ σ τ η ρ ό τ η τ α , μ ε π α ρ α
δ ε ι γ μ α τ ι κ ή μ ο ν ο λ ι θ ι κ ό τ η τ α , μ ε μ ε γ ά λ η μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή - λ ε ν ι ν ι σ τ ι κ ή
δ ι α ύ γ ε ι α κ α ι μ ε α ν α μ φ ι σ β ή τ η τ α κ α ι α ν α ν τ ί ρ ρ η τ α ε π ι χ ε ι ρ ή μ α τ α και
α π ο δ ε ι χ τ ι κ ά .
Τ ο λ ό γ ο κ α ι τ η ν ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή σ κ έ ψ η τ ο υ Κ ό μ μ α τ ο ς Ε ρ γ α σ ί α ς
Α λ β α ν ί α ς τ α ά κ ο υ σ α ν μ ε σ έ β α ς π α ν τ ο ύ σ τ ο ν κ ό σ μ ο . Τ ο π ρ ο λ ε τ α
ρ ι ά τ ο ε ί δ ε ότ ι έ ν α μ ι κ ρ ό κ ό μ μ α υ π ε ρ ά σ π ι ζ ε μ ε ε π ι τ υ χ ί α κ α ι έ ν δ ο ξ α
τ ο μ α ρ ξ ι σ μ ό - λ ε ν ι ν ι σ μ ό ε ν ά ν τ ι α σ τ ι ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ έ ς κ λ ί κ ε ς π ο υ ή
τ α ν σ τ η ν ε ξ ο υ σ ί α . Ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο ς ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό ς μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο
σ ο β ι ε τ ι κ ό ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ μ ό , ξ ε σ κ ε π ά σ τ η κ ε και ξ ε σ κ ε π ά ζ ε τ α ι σ υ ν ε χ ώ ς
μ ε ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή τ ό λ μ η α π ό τ ο Κ ό μ μ α μ α ς .
Η ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η έ π α θ ε τ ε ρ ά σ τ ι ε ς ή τ τ ε ς σ ε
κ ά θ ε π ε δ ί ο , ξ ε σ χ ί σ τ η κ ε η ψ ε υ τ ο μ α ρ ξ ι σ τ ι κ ή μ ά σ κ α τ η ς , α π ώ λ ε σ ε τ ο
γ ό η τ ρ ο κ α ι τ ο κ ύ ρ ο ς π ο υ ε ί χ α ν σ φ υ ρ η λ α τ ή σ ε ι ο Λ έ ν ι ν , ο Σ τ ά λ ι ν και
τ ο Κ ό μ μ α τ ω ν μ π ο λ σ ε β ί κ ω ν , κ α θ ο δ η γ ο ύ μ ε ν ο α π ' α υ τ ο ύ ς . Ο ι κ ο μ
μ ο υ ν ι σ τ έ ς , ο ι ε π α ν α σ τ ά σ τ ε ς κ α ι ο ι α γ ω ν ι σ τ έ ς γ ι α τ η ν α π ε λ ε υ θ έ ρ ω -
302
σ η τ ω ν λ α ώ ν , δ ε θ α ε ξ α π α τ ο ύ ν τ α ν α π ό τ η δ η μ α γ ω γ ί α τ ω ν χ ρ ο υ
σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ώ ν . Σ τ ο ε π α ν α σ τ α τ ι κ ό α υ τ ό έ ρ γ ο σ υ ν έ β α λ ε ,
σ υ μ β ά λ λ ε ι κ α ι θ α σ υ μ β ά λ λ ε ι π ά ν τ α τ ο Κ ό μ μ α μ α ς .
Έ τ σ ι τ ε λ ε ί ω σ α ν ο ι σ χ έ σ ε ι ς τ η ς Σ ο σ ι α λ ι σ τ ι κ ή ς Α λ β α ν ί α ς μ ε τ η
ρ ε β ι ζ ι ο ν ι σ τ ι κ ή Σ ο β ι ε τ ι κ ή Έ ν ω σ η . Δ ε ν έ π α ψ ε ό μ ω ς και δ ε θ α π ά ψ ε ι
ο α γ ώ ν α ς μ α ς ε ν ά ν τ ι α σ τ η ν π ρ ο δ ο τ ι κ ή , φ α σ ι σ τ ι κ ή , σ ο σ ι α λ ι μ π ε ρ ι α -
λ ι σ τ ι κ ή δ ρ ά σ η τ ω ν χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ώ ν κ α ι μ π ρ ε ζ ν ι ε φ ι κ ώ ν ρ ε β ι ζ ι ο ν ι
σ τ ώ ν . Ε μ ε ί ς τ ο υ ς χ τ υ π ή σ α μ ε κ α ι θ α τ ο υ ς χ τ υ π ή σ ο υ μ ε μ έ χ ρ ι ς ό τ ο υ ε
ξ α φ α ν ι σ τ ο ύ ν α π ό τ ο π ρ ό σ ω π ο τ η ς γ η ς , ώ σ π ο υ ο κ ο ι ν ό ς α γ ώ ν α ς τ ω ν
λ α ώ ν , τ ω ν ε π α ν α σ τ α τ ώ ν , τ ω ν μ α ρ ξ ι σ τ ώ ν - λ ε ν ι ν ι σ τ ώ ν σ ' ό λ ο τ ο ν
κ ό σ μ ο ν α θ ρ ι α μ β ε ύ σ ε ι π α ν τ ο ύ , ν α θ ρ ι α μ β ε ύ σ ε ι κ α ι σ τ η Σ ο β ι ε τ ι κ ή
Έ ν ω σ η .
Ο σ ο β ι ε τ ι κ ό ς λ α ό ς , μ ι α μ έ ρ α , θ α κ α τ α δ ι κ ά σ ε ι σ κ λ η ρ ά τ ο υ ς
χ ρ ο μ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς κ α ι θ α τ ι μ ή σ ε ι κ α ι θ α α γ α π ή σ ε ι τ ο ν α λ β α ν ι κ ό
λ α ό κ α ι τ ο Κ ό μ μ α Ε ρ γ α σ ί α ς Α λ β α ν ί α ς , ό π ω ς μ α ς α γ α π ο ύ σ ε σ τ ο υ ς
π ι ο κ α λ ο ύ ς κ α ι ρ ο ύ ς , γ ι α τ ί ο λ α ό ς κ α ι τ ο Κ ό μ μ α μ α ς π ά λ ε ψ α ν χ ω ρ ί ς
ν α λ υ γ ί σ ο υ ν ε ν ά ν τ ι α σ τ ο υ ς χ ρ ο υ σ τ σ ι ο φ ι κ ο ύ ς , π ο υ ή τ α ν ο ι κ ο ι ν ο ί
μ α ς ε χ θ ρ ο ί .
1976
303