Th no l mt bi bo khoa hc ? TH HAI, 02 THNG 3 2009 15:12 GS NGUYN VN TUN

Sau khi c qua lot bi ch dn cch vit mt bi bo khoa hc

trn trang webwww.ykhoa.net mt s bn c vit th cho ti hi th no l mt bi bo khoa

hc? C bn hi c th: c phi nhng bi bo co trong cc hi ngh khoa hc l mt bi bo

khoa hc khng? Thot u ti rt ngc nhin v cu hi ny, nhng sau khi trao i vi nhiu

ng nghip trong v ngoi nc ti, thy c th y l mt vn v nhn thc, bi v nhiu

nh nghin cu vn cha phn bit c nhng khc bit v gi tr ca nhng bi bo trn din

n khoa hc quc t.

Bo in t VietnamNet s ra ngy 11/3/2004 trong bi phng vn gio s Trn Ct

v tiu chun mi trong vic phong chc danh gio s c mt trao i ng ch nh sau:

Phng vin: Thc ra, n nay vn cha c nh ngha no v bi bo khoa hc. Vy nm nay, vi

nhng sa i nh ng ni th quy nh v "bi bo khoa hc" c g khc?

Tr li: Bi bo khoa hc phi l cng trnh khoa hc cha ng kt qu nghin cu mi, ph hp vi

chuyn ngnh ng k chc danh. Bi bo phi c cng b trn mt trong nhng tp ch khoa hc chuyn

ngnh quy nh. C th l: Cc tp ch uy tn do cc Hi ng chc danh gio s ngnh, lin ngnh la chn,

ngh thng trc Hi ng nh nc v chc danh gio s quyt

nh.(http://vietnamnet.vn/giaoduc/vande/2004/03/54931/, truy nhp ngy 22/11/2005)

y, trong khun kh bi vit ny, ti s ni rng nh ngha trn v c th ha th no

l mt bi bo khoa hc. Ti s xoay quanh ba kha cnh chnh: phn loi bi bo khoa hc, tp

san khoa hc v c ch bnh duyt bi bo khoa hc.

Trong hot ng nghin cu khoa hc, bi bo khoa hc ng mt vai tr ht sc quan

trng. N khng ch l sn phm tri thc, m cn l mt loi tin t ca gii lm khoa hc, bi

v qua m ngi ta c th nh gi kh nng chuyn mn v nng sut khoa hc ca nh

nghin cu. Gii lm nghin cu khoa hc ni chung nht tr rng ci ch tiu s 1 bt mt

nh khoa hc l da vo s lng v cht bi bo khoa hc cng b trn cc tp san chuyn

ngnh [1]. Trn bnh din quc gia, s lng bi bo khoa hc l mt thc o v trnh khoa

hc k thut v hiu sut khoa hc ca mt nc. Chnh v th m ti cc nc Ty phng,

chnh ph c hn mt c quan gm nhng chuyn gia chuyn o m v nh gi nhng bi bo

khoa hc m cc nh khoa hc ca h cng b trong nm.

Nhng cng ging nh sn phm cng ngh c nhiu hnh thc v gi tr khc nhau, cc

bi bo khoa hc cng xut hin di nhiu dng khc nhau v gi tr cng khng ng nht.

i vi ngi ngoi khoa hc v cng chng ni chung, phn bit c nhng bi bo ny

khng phi l mt chuyn d dng cht no. Tht ra theo kinh nghim ca ngi vit bi ny,

ngay c trong gii khoa bng v gio s i hc, c kh nhiu ngi vn cha bit th no l mt

bi bo khoa hc nghim chnh v c l v hiu sai cho nn mt s gio s trnh by trong l

lch khoa hc ca mnh mt cch thiu chnh xc, c khi kh khi hi. Bi vit ngn ny s bn

qua v tiu chun ca mt bi bo khoa hc. Phn ln nhng pht biu trong bi vit ny c

rt ra t kinh nghim thc t trong lnh vc y sinh hc, v c th khng hon ton ng cho cc

lnh vc nghin cu khc m bn c c th b sung thm.

Bi bo khoa hc

Ni mt cch ngn gn, bi bo khoa hc (ting Anh: scientific paper hay c khi vit

ngn l paper) l mt bi bo c ni dung khoa hc c cng b trn mt tp san khoa hc

(scientific journal) qua h thng bnh duyt (peer-review) ca tp san. y c ba v ca

nh ngha m bi ny s ln lc bn n: ni dung bi bo, tp san, v c ch bnh duyt.

Trc ht xin bn v ni dung khoa hc ca mt bi bo.

Nh ni trn, gi tr khoa hc ca mt bi bo ty thuc mt phn ln vo ni dung ca

bi bo. Bi v bo co khoa hoc xut hin di nhiu hnh thc khc nhau, gi tr ca chng

cng khng nht thit ng nht. Sau y l mt s bi bo khoa hc thng thng v ti xp

loi theo thang gi tr (cao nht n thp nht).

Th nht l nhng bi bo mang tnh cng hin nguyn thy (original contributions).

y l nhng bi bo khoa hc nhm bo co kt qu mt cng trnh nghin cu, hay ra mt

phng php mi, mt tng mi, hay mt cch din dch mi. C khi mt cng trnh nghin

cu c th c nhiu pht hin mi, v cn phi c nhiu bi bo nguyn thy truyn t nhng

pht hin ny. Mt cng trnh nghin cu lm sng i chng ngu nhin (randomized clinical

trials) hay mt cng trnh dch t hc ln c th c n hng trm bi bo nguyn thy.

Cng hin mi cho khoa hc khng ch gii hn trong pht hin mi, m c th bao gm

c nhng phng php mi tip cn mt vn c, hay mt cch din dch mi cho mt pht

hin xa xa. Do cc bi bo khoa hc dng ny cng c th xem l nhng cng hin

nguyn thy. Tt c nhng bi bo ny u phi qua h thng bnh duyt mt cch nghim

chnh.

Tt c cc bi bo th hin nhng cng hin nguyn thy, trn nguyn tc, u phi thng

qua h thng bnh duyt trc khi c cng b. Mt bi bo khng hay cha qua h thng bnh

duyt cha th xem l mt bi bo khoa hc.

Th hai l nhng bi bo nghin cu ngn, m ting Anh thng gi l short

communications, hay research letters, hay short papers, v.v... y l nhng bi bo rt

ngn (ch khong 600 n 1000 ch, ty theo qui nh ca tp san) m ni dung ch yu tp

trung gii quyt mt vn rt hp hay bo co mt pht hin nh nhng quan trng. Nhng bi

bo ny vn phi qua h thng bnh duyt nghim chnh, nhng mc r sot khng cao nh

cc bi bo cng hin nguyn thy. Cn phi ni thm y l phn ln nhng bi bo cng b

trn tp san Nature (mt tp san uy tn vo hng s 1 trong khoa hc) l Letters, nhng thc

cht l nhng bi bo nguyn thy c gi tr khoa hc rt cao, ch khng phi nhng l th

thng thng.

Th ba l nhng bo co trng hp (case reports). Trong y hc c mt loi bi bo

khoa hc xut hin di dng bo co trng hp, m trong ni dung xoay quanh ch mt

(hay mt s rt t) bnh nhn c bit. y l nhng bnh nhn c nhng bnh rt him (c th 1

trn hng triu ngi) v nhng thng tin nh th cng th hin mt s cng hin tri thc cho y

hc. Nhng bo co trng hp ny cng qua bnh duyt, nhng ni chung khng kh khn nh

nhng bi bo nguyn thy.

Th t l nhng bi im bo (reviews). C khi cc tc gi c uy tn trong chuyn mn

c mi vit im bo cho mt tp san. Nhng bi im bo khng phi l nhng cng hin

nguyn thy. Nh tn gi (cng c khi gi l perspective papers) bi im bo thng tp trung

vo mt ch hp no m tc gi phi c tt c nhng bi bo lin quan, tm lc li, v

bn qua v nhng im chnh cng nh ra mt s ng hng nghin cu cho chuyn

ngnh. Nhng bi im bo thng khng qua h thng bnh duyt, hay c qua bnh duyt

nhng khng nghim chnh nh nhng bi bo khoa hc nguyn bn.

Th nm l nhng bi x lun (editorials). C khi tp san cng b mt bi bo nguyn

thy quan trng vi mt pht hin c ngha ln, ban bin tp c th mi mt chuyn gia vit

bnh lun v pht hin . X lun cng khng phi l mt cng hin nguyn thy, do gi tr

ca n khng th tng ng vi nhng bi bo nguyn thy. Thng thng, cc bi x lun

khng qua h thng bnh duyt, m ch c ban bin tp c qua v gp vi nh trc khi

cng b.

Th su l nhng th cho ta son (letters to the editor). Nhiu tp san khoa hc dnh

hn mt mc cho bn c phn hi nhng bi bo ng trn tp san. y l nhng bi vit rt

ngn (ch 300 n 500 ch, hay mt trang -- ty theo qui nh ca tp san) ca bn c v mt

im nh no ca bi bo ng. Nhng th ny thng ph bnh hay ch ra mt sai lm

no trong bi bo khoa hc ng. Nhng th bn c khng phi qua h thng bnh duyt,

nhng thng c gi cho tc gi bi bo nguyn thy h p li hay bn thm. Tuy ni l

th bn c, nhng khng phi th no cng c ng, nu khng nu c vn mt cch

sc tch v c ngha.

V sau cng l nhng bi bo trong cc k yu hi ngh. Trong cc hi ngh chuyn

ngnh, cc nh nghin cu tham d hi ngh v mun trnh by kt qu nghin cu ca mnh

thng gi bi bo ng vo k yu ca hi ngh. C hai loi bi bo trong nhm ny: nhm

1 gm nhng bi bo ngn (proceedings papers), v nhm 2 gm nhng bn tm lc

(abstracts).

Nhng bi bo xut hin di dng proceeding papers thng ngn (khong 5 n 10

trang), m ni dung ch yu l bo co s b nhng pht hin hay phng php nghin cu mi.

Ty theo hi ngh, i a s nhng bi bo dng ny khng phi qua h thng bnh duyt, hay c

qua nhng cng khng nghim chnh nh h thng bnh duyt ca nhng bi bo nguyn thy.

Cn nhn mnh rng y khng phi l nhng bi bo khoa hc bi v chng cha xut hin trn

cc tp san khoa hc v qua bnh duyt nghim chnh.

Cc bn tm lc, nh tn gi, thc cht l nhng bn tin khoa hc ngn (ch di t 250

ch n 500 ch) m ni dung l tm tt mt cng trnh nghin cu. Nhng bn tin ny cng

khng qua h thng bnh duyt. (Thc ra, khng ai c th thm nh mt cng trnh nghin cu

vi 250 hay 500 ch!) V li, mt hi ngh chuyn mn c khi nhn n 5000 bi tm lc, cho

nn ban t chc khng th c ngi lm cng vic bnh duyt bi v mt cch k lng v

c h thng. Phn ln, nu khng mun ni l 100%, cc bi tm lc u c chp nhn cho

in trong cc k yu ca hi ngh. Mt l do chp nhn tt c cc bi tm lc l ban t chc

mun c nhiu ngi d hi ngh (nhiu ngi tham d cng c ngha l tng thu nhp cho ban

t chc) cho nn h khng mun t chi mt bi bo no.

Tp san khoa hc v h s nh hng

Trong hot ng khoa bng, cc tp san khoa hc l nhng t bo xut bn nh k, c th

l mi tun mt ln, mi thng, hay mi 3 thng, thm ch hng 6 thng mt ln. Mc tiu chnh

ca cc tp san khoa hc l chuyn ch thng tin n gii nghin cu khoa hc nhm tng bc

pht trin khoa hc. Cc tp san khoa hc cn l nhng din n khoa hc gii khoa hc c

cng chuyn mn trao i v hc hi vi nhau. Phn ln cc tp san khoa hc rt chuyn su v

mt b mn khoa hc nh American Heart Journal (chuyn v tim), American Journal of

Epidemiology (dch t hc), Bone (xng), Blood (mu), Neurology (thn kinh hc) nhng

mt s tp san nhScience, Nature, Proceedings of the National Academy of Science USA

cng b tt c nghin cu t bt c b mn khoa hc no.

Trn th gii ngy nay, c khong 3000 tp san y sinh hc c cng nhn, v con s

vn tng mi nm. (c cng nhn y c ngha l c nm trong danh sch ca t

chc Index Medicus). Tiu chun m cc tp san ny da vo cng b hay khng cng b

mt bi bo khoa hc cng rt khc nhau. Mt s tp san nhScience, Nature, Cell, hay Physical

Reviews ch cng b nhng bi bo khoa hc m ban bin tp cho rng th hin nhng cng hin

c bn, nhng pht hin quan trng, hay nhng phng php mi c tim nng ng dng rng

ri trong cng ng khoa hc. Do , cc tp san ny t chi cng b hu ht cc bi bo khoa

hc gi n cho h. Theo mt bo co gn y cc tp san ny ch cng b khong 1% nhng

bi bo h nhn c hng nm. Ni cch khc, h t chi khong 99% bi bo. Trong y hc,

cc tp san hng u nh New England Journal of Medicine, Lancet, v JAMA t chi khong

95% cc bi bo gi n, v ch cng b nhng bi bo quan trng trong y khoa.

Gi tr khoa hc ca mt bi bo do khng ch ty thuc vo ni dung, m tp san

cng b cng ng mt vai tr quan trng. Chng hn nh trong y hc mt bi bo trn cc tp

san ln nh New England Journal of Medicine (NEJM) hay Lancet c gi tr hn hn mt bi

bo trn cc tp san y hc ca Php hay Singapore Medical Journal. iu ny ng bi v

nhng cng trnh nghin cu quan trng thng c cng b trn cc tp san ln v c nhiu

ngi c, nhng quan trng hn ht l nhng tp san ny c mt h thng bnh duyt nghim

tc.

Uy tn v gi tr ca mt tp san thng c nh gi qua h s nh hng (Impact

Factor hay IF). IF c tnh ton da vo s lng bi bo cng b v tng s ln nhng bi

bo c tham kho hay trch dn (citations). Theo nh ngha hin hnh, IF ca mt tp

san trong nm l s ln tham kho trung bnh cc bi bo c cng b trn tp san trong vng 2

nm trc [2]. Chng hn nh trong 2 nm 1981 v 1982, Tp san Lancetcng b 470 bi bo

khoa hc nguyn thy; trong nm 1983 c 10.011 bi bo khc trn cc tt c cc tp san (k

c Lancet) c tham kho hay trch dn n 470 bi bo ; v h s IF l 10.011 / 470 = 21,3.

Ni cch khc, tnh trung bnh mi bi bo nguyn thy trn t Lancet c khong 21 ln c

tham kho n hay trch dn.

V yu t thi gian ca vic tnh ton, cho nn h s IF cng thay i theo thi gian v

cch xp hng tp san cng thay i theo. Chng hn nh vo thp nin 1990s British Medical

Journal tng nm trong nhm cc tp san hng u trong y hc, nhng n u th k 21 tp san

ny b xung cp nghim trng. Trong y sinh hc, c mt s tp san y hc thuc vo hng top

10 nh sau (theo s liu nm 2003): Annual review of immunology. (52,28), Annual review of

biochemistry (37,65), Physiological reviews (36,83), Nature reviews Molecular cell biology

(35,04), New England Journal of Medicine (34,83), Nature reviews Cancer (33,95), Nature

(30,98), Nature medicine (30,55), Annual review of neuroscience (30,17), Science (29,16), Cell

(26,63), Nature genetics (26,49), Lancet (18,32), Journal of clinical investigation (14,30),

v.v (Chi tit c th tham kho trong bn thng k pha di bi vit).

Do , tp san no c h s IF cao cng c hiu ngm l c uy tn cao v nh hng

cao. Cng b mt bi bo trn tp san c h s IF cao c th ng ngha vi mc quan trng

v tm nh hng ca bi bo cng cao. Xin nhn mnh l c th m thi, bi v qua cch tnh

va trnh by trn, IF l ch s phn nh nh hng ca mt tp san, ch khng o lng h s

nh hng phi mt bi bo c th no. Mt bi bo trn mt tp san c h s IF thp nhng c

th c trch dn nhiu ln. Chng hn nh mt bi bo vit v mt phng php phn tch

thng k trong di truyn hc cng b trn tp san Behavior Genetics (vi IF thp hn 2), nhng

c trch dn v tham kho hn 10.000 ln trong 20 nm sau !

Khim khuyt ca h s IF c nu ln kh nhiu ln trong qu kh [3,4]. Ngay c

ngi sng lp ra h s IF cng th nhn nhng thiu st ca h s ny. Mt s b mn khoa

hc c xu hng (hay truyn thng) cng b ra nhiu bi bo ngn, hay n thun l h c

truyn thng trch dn ln nhau, thm ch t mnh trch dn mnh! C nhiu nh khoa hc trch

dn hay lit k nhng bi bo m h hoc l khng hay cha c (nhng ch trch dn theo s

trch dn ca ngi khc, y l mt vi phm khoa hc). Ngoi ra, nhng b mn nghin cu

ln (nh y khoa chng hn) c nhiu nh nghin cu v con s bi bo cng nh ch s trch dn

cng tng theo. Ni mt cch ngn gn, con s thng k bi bo v ch s trch dn chu nh

hng ca nhiu yu t ngoi vi hn l cht lng khoa hc. Cng khng loi tr kh nng

nhng cng trnh nghin cu ti, sai lm vn c nhiu ngi nhc n v trch dn ( lm

gng cho ngi khc). Phn ln nhng bi bo c trch dn nhiu ln l nhng bi bo lin

quan n phng php, hay thuc loi im bo. Nhiu nghin cu tt, c cht lng thng

i trc thi gian, v ngi ta ch hiu r gi tr ca chng sau nhiu nm sau khi cng b.

D bt rng h s IF c nhiu khim khuyt nh th, nhng hin nay chng ta cha c

mt h thng no cng bng v tt hn thm nh cht lng mt tp san. Cho nn, h s IF

vn c s dng nh l mt thc o cht lng, vi mt s d dt v cn thn cn thit.

C ch bnh duyt

hiu c ch bnh duyt, ti xin ni s qua v qui trnh cng b mt bi bo khoa hc

nh sau. Sau khi tc gi gi bn tho ca bi bo n mt tp san chuyn mn, tng bin tp

(Editor-in-Chief) hay ph tng bin tp (Associate Editors) ca tp san s xem lt qua bi bo

v quyt nh bi bo c xng ng c gi ra ngoi bnh duyt hay khng. Nu khng

xng ng, tng bin tp s bo ngay (trong vng 1 thng) cho tc gi bit l bi bo khng c

bnh duyt. Nu thy bi bo c gi tr v cn c bnh duyt, tng bin tp s gi bn tho cho

3 (hoc c khi 4) ngi bnh duyt.

Nhng ngi bnh duyt l nhng chuyn gia, gio s c cng chuyn mn vi tc gi v

am hiu v vn m bi bo quan tm. Tc gi s khng bit nhng ngi ny l ai, nhng

nhng ngi bnh duyt th bit tc gi l ai v h c ton b bn tho! Nhng ngi bnh duyt

s c v nh gi bi bo da theo nhng tiu ch thng thng nh mc tiu nghin cu c

em li ci g mi khng, phng php nghin cu c tha ng hay khng, kt qu c

phn tch bng cc phng php thch hp hay khng, trnh by d kin c gn gng v d hiu

hay khng, phn tho lun c din dch qu hay khng, phn tham kho c y hay

khng, ngn ng bi bo v vn chng c chun hay khng, v.v. v v.v. Ni tm li l h xem

xt ton b bi bo, v vit bo co cho tng bin tp. H c th ngh tng bin tp nn chp

nhn hay t chi ng bi bo. Tuy quyt nh cui cng l ca tng bin tp, nhng thng

thng ch mt ngi bnh duyt ngh t chi bi bo th s phn bi bo coi nh ri.

Giai on ny tn khong 1 n 4 thng.

Sau khi nhn c bo co ca ngi bnh duyt, tng bin tp s chuyn ngay cho tc

gi. Ty theo ngh ca nhng ngi bnh duyt, tng bin tp c th cho tc gi mt c hi

phn hi nhng ph bnh ca ngi bnh duyt, hay t chi ng bi. Nu c c hi phn hi,

tc gi phi tr li tng ph bnh mt ca tng ngi bnh duyt. Bi phn hi phi c vit

nh mt bo co, v tt c nhng thay i trong bi bo tc gi phi bo cho tp san bit. Giai

on ny tn t 1 n 3 thng.

Sau khi nhn c phn hi ca tc gi, tng bin tp v ban bin tp c th quyt nh

chp nhn hay t chi bi bo. Nu bi phn hi khng tr li tt c ph bnh, hay tr li khng

tha ng, tng bin tp c th t chi ng bi ngay m khng cn gi cho ngi bnh duyt

xem li. Nu bi phn hi cn xem xt li tng bin tp s gi cho nhng ngi bnh duyt xem

li mt ln na v tc gi c khi phi phn hi mt ln sau cng. Giai on ny cng tn t 1

n 3 thng.

Ni chung mt bi bo t lc np bi cho n lc xut hin trn mt giy nu mi bnh

duyt v phn hi u tri chy tn khong 9 thng n 12 thng. Bi v thi gian qu lu nh

th, cho nn mt s tc gi c khi quyt nh t cng b trc di dng s b (cn gi l pre-

print) chia s vi ng nghip. Ngy nay, vi s tin b phi thng ca cng ngh thng tin

v internet, nhiu tp san c th cng b ngay bi bo trn h thng internet (trc khi in) nu

bi bo qua bnh duyt v c chp nhn cho cng b. Mt s tp san cn hot ng hon

ton trn h thng internet m khng phi qua hnh thc in n g c.

C ch bnh duyt l mt c ch c mc ch chnh l thm nh v kim tra cc bi bo

khoa hc trc khi chp nhn cho cng b trn mt tp san khoa hc. C ch ny cn c ng

dng trong vic duyt nhng n xin ti tr cho nghin cu ti cc nc Ty phng. Tuy mt

c ch bnh duyt nh th khng phi hon ton v t v hon ho, nhng n l mt c ch tt

nht hin nay m gii khoa hc u cng nhn.

Nh trnh by trn, c ch bnh duyt c mc ch chnh l nh gi v kim tra cc bi

bo khoa hc trc khi chp nhn cho cng b trn mt tp ch khoa hc. C ch ny cn c

ng dng trong vic duyt nhng n xin ti tr cho nghin cu. Qua c ch ny m tp san c

th ngn chn nhng cn b, rc ri khoa hc, v gip cho tp san hay cc c quan cung cp ti

tr i n mt quyt nh cng bng. Trn nguyn tc, y l mt c ch hay v cng bng, bi

v nhng ngi duyt bi hay cng trnh nghin cu l nhng ngi c cng chuyn mn, h

chnh l nhng ngi c thm quyn v kh nng nh gi cht lng ca cng trnh nghin

cu. Nhng nh khoa hc cng ch l nhng ngi c tnh cm v thin kin, cng l nhng

ngi chu s chi phi ca cc nhu cu tt yu, cng cnh tranh, cho nn kt qu duyt bi khoa

hc khng phi lc no cng hon ton khch quan. Rt nhiu ngi tng tri qua ci c ch

ny cho rng l mt h thng khng hon chnh v c khi thiu cng bng. Tuy nhm mc

ch ngn chn rc ri khoa hc, nhngc ch kim duyt bi v khng th (hay t khi no)

pht hin nhng li lm mang tnh c lng gt (nh gi to s liu chng hn), bi v chc

nng ca c ch ny khng lm vic . Do , i vi mt s nh khoa hc, c ch bnh duyt

l mt cch lm vic v b v v gi tr [5,6]. Nhng vn thc t l ngoi c ch bnh duyt

, cha c c ch no tt hn! V v th, chng ta vn phi da vo c ch ny nh gi

mt bi bo khoa hc.

ngha x hi ca bi bo khoa hc

c n y, ti hi vng bn c hiu c th no l mt bi bo khoa hc. Xin

nhc li nhn mnh: mt bi bo ch khi no c xem l bi bo khoa hc nu n qua

c ch bnh duyt v c cng b trn mt tp san chuyn mn. Nhng bi bo xut hin di

dng abstracts hay thm ch proceedings khng th xem l nhng bi bo khoa hc bi v n

khng p ng c hai yu cu trn. Th nhng trong thc t c rt nhiu nh khoa hc, k

c trong nc, c l do hiu lm lit k nhng abstracts v proceedings nh l nhng

bi bo khoa hc trong l lch khoa hc ca h! i vi nhiu ngi khng am hiu hot ng

khoa hc th nhng ng nhn ny chng nh hng g to ln, nhng i vi gii lm nghin cu

khoa hc nghim chnh, mt l lch khoa hc vi ton nhng bi bo khoa hc nh th cho bit

nhiu v tc gi hn l kh nng nghin cu khoa hc ca tc gi.

Trn bnh din quc gia, cng b bo co khoa hc trn cc din n khoa hc quc t l

mt cch khng ch nng cao s hin din, m cn nng cao nng sut khoa hc, ca nc nh.

phng Ty ngi ta thng m s lng bi bo khoa hc m cc nh khoa hc cng b

trn cc tp ch khoa hc o lng v so snh hiu sut khoa hc gia cc quc gia. Hin

nay, trong bt c lnh vc no, phi nhn nhn mt thc t l hiu sut khoa ca nc ta cha

cao. Phn ln cc cng trnh nghin cu ti nc ta ch c kt thc bng nhng bui nghim

thu hay lun n. i vi hot ng khoa hc, cho d cng trnh c nghim thu hay a vo

lun n tin s hay thc s , nu cha c cng b trn cc din n khoa hc quc t th cng

trnh coi nh cha hon tt, bi v n cha qua th la vi mi trng rng ln hn.

Theo tc gi Phm Duy Hin (Tp ch Tia Sng s Thng 6 nm 2005) trong nm 2003,

cc nh khoa hc Vit Nam cng b trn 7000 bi bo trn cc tp ch hay tp san khoa hc

trong nc. Con s ny rt l n tng, song ch l nhng bi bo ta vit cho ta c ch

trn trng quc t th s hin din ca cc nh khoa hc Vit Nam cn rt khim tn. Vn theo

tc gi Phm Duy Hin, trong nm 2001 cc nh khoa hc Vit Nam ch cng b c 354 bi

bo khoa hc trn cc tp san quc t, m 71% con s ny l do cng tc vi cc nh khoa hc

ngoi Vit Nam. Trong ngnh y khoa, trong sut 40 nm qua (tnh t 1965) cc nh khoa hc ti

Vit Nam ch c khong 300 bi bo trn cc tp san y sinh hc quc t. l nhng con s cc

k khim tn, khi so snh vi Thi Lan (5000 bi) hay Singapore (20.000 bi).

Nh c ln pht biu, mt cng trnh nghin cu thng c ti tr t tin bc ca

ngi dn. Khi tin hnh nghin cu, nh nghin cu c khi phi nh n s tham gia ca tnh

nguyn vin hay ca bnh nhn. Nu mt cng trnh nghin cu hon tt m kt qu khng

c cng b, th cng trnh nghin cu c th xem l c vn v y c v o c khoa

hc, v nh nghin cu c th xem nh cha hon thnh ngha v ca mnh vi s ng gp ca

ngi dn. Do , bo co khoa hc trn cc din n khoa hc quc t l mt ngha v ca nh

nghin cu, l mt cch gin tip cm n s ng gp ca bnh nhn v gip ca dn chng

qua s qun l ca nh nc.

Trong qu trnh hi nhp th gii, x hi c quyn i hi nh khoa hc nc ta phi c

tm vc v ng vng trn trng khoa hc quc t. n lc chng ta phi t ra nhng tiu

chun nghim tc m quc t v ang s dng thm nh thnh tch nghin cu khoa hc

ca cc gio s v nh nghin cu nc ta.

Ch thch v ti liu tham kho:

[1] xt bt gio s trong cc i hc Ty phng, ngoi cc tiu chun v ging dy, ti

tr nghin cu v phc v x hi, mt tiu chun quan trng s 1 l s lng v cht lng bi

bo khoa hc ca ng vin. Theo mt qui nh gn nh bt thnh vn, mun c bt ln

assistant professor (gio s d khuyt) ng vin phi c t 3-5 bi bo khoa hc; mt

associate professor (ph gio s) phi c t 30 bi bo khoa hc tr ln; v mt professor (gio

s) phi c t 50 bi bo tr ln. y ch l nhng tiu chun rt chung chung v c th ni l

ti thiu. C nhin, cc tiu chun ny cn ty thuc vo trng i hc v chuyn mn, cho

nn khng ai c th a ra mt qui nh chnh xc c.

[2] Garfield E. The impact factor [internet] Current Contents 1994 20;3-7 (cited 16 August

2002):http://sunweb.isinet.com/isi/hot/essays/journalcitationreports/7.html.

[3] Seglen PO. Why the impact factor of journals should not be used for evaluating research.

BMJ 1997; 314:497-9.

[4] Phelan TJ. A compendium of issues for citation analysis. Scientometrics 1999; 45:117-36. [3] Garfield E. Random thoughts on citationology: its theory and practice. Scientometrics 1998; 43:69-76. [4] Campanario J. Peer review for journals as it stands today, Part 2. Science Communication 1998; 19:277-306 [5] Cole S, et al. Chance and consensus in peer review. Science 214:881-6, 1981.