การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม:

กรณศกษา ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

THE PARTICIPATION OF CITIZEN IN ENVIRONMENTAL CRIME

PREVENTION: A CASE STUDY OF BANGKOK METROPOLITAN AREA

โดย

วรศกด อรณวภาดา

รายงานการศกษาคนควาอสระฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตาม

หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาอาชญาวทยาและการบรหารงานยตธรรม

สถาบนอาชญาวทยาและการบรหารงานยตธรรม วทยาลยรฐกจ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรงสต

ปการศกษา 2559

THE PARTICIPATION OF CITIZEN IN ENVIRONMENTAL CRIME

PREVENTION: A CASE STUDY OF BANGKOK METROPOLITAN AREA

By

WEERASAK AROONWIPADA

A REPORT SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS

FOR THE DEGREE OF MASTER OF PUBLIC ADMINISTRATION

IN CRIMINOLOGY AND JUSTICE ADMINISTRATION

INSTITUTE OF CRIMINOLOGY AND JUSTICE ADMINISTRATION

COLLEGE OF GOVERNMENT

GRADUATE SCHOOL, RANGSIT UNIVERSITY

ACEDAMIC YEAR 2016

ใบรบรองการศกษาคนควาอสระ

สถาบนอาชญาวทยาและการบรหารงานยตธรรม วทยาลยรฐกจ

มหาวทยาลยรงสต

เรอง การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม:

กรณศกษา ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

( THE PARTICIPATION OF CITIZEN IN ENVIRONMENTAL CRIME

PREVENTION: A CASE STUDY OF BANGKOK METROPOLITAN AREA)

โดย วรศกด อรณวภาดา 5507892

สถาบนอาชญาวทยาและการบรหารงานยตธรรม วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต อนมต

ใหนบวชาการศกษาคนควาอสระเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรรฐประศาสนศาสตร

มหาบณฑต สาขาวชาอาชญาวทยาและการบรหารงานยตธรรม ประจาปการศกษา 2559

....................………………………………………

(รองศาสตราจารย ดร.ธรรมวทย เทอดอดมธรรม)

คณบดสถาบนอาชญาวทยาและการบรหารงานยตธรรม

…………………………………………… (กรรมการ)

(ดร.กมล สปรยสนทร)

…………………………...…….…………. (อาจารยทปรกษา)

(ดร.ศภกร ปญญฤทธ)

ลขสทธของหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาอาชญาวทยาและการบรหารงานยตธรรม

สถาบนอาชญาวทยาและการบรหารงานยตธรรม วทยาลยรฐกจ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรงสต

ก

กตตกรรมประกาศ

การวจยเรองการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม: กรณ ศกษา ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล สาเรจไปไดดวยด ผ วจย

ขอขอบพ ระคณ อาจารยทป รกษ า ดร.ศภกร ปญ ญ ฤทธ และกรรมการสอบใน ครงน คอ

ดร.กมล สปรยสนทร ทไดใหคาแนะนา แนวทางแกไข เพอใหงานวจยชนนสมบรณยงขนไป

นอกจากนนขอขอบพระคณผใหขอมลคนสาคญทกทานทใหขอมลเปนประโยชนในการทาวจย

ครงน หากไมมทานทงหลาย งานวจยชนนกไมสามารถสาเรจไปไดดวยด

ขอขอบพระคณบดา มารดา เพอน พ นองและเจาหนาทสถาบนอาชญาวทยาและ

การบรหารงานยตธรรมทชวยเปนกาลงใจ ตดตามและดาเนนงานอนๆ ทเกยวของจงขอขอบพระคณ

มา ณ โอกาสน

วรศกด อรณวภาดา

ผวจย

ข

5507892 : สาขาวชา: อาชญาวทยาและการบรหารงานยตธรรม; รป.ม.

คาสาคญ : การมสวนรวม, ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม, กรงเทพมหานครและปรมณฑล

วรศกด อรณวภาดา: การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและแกไขปญหา

อ า ช ญ า ก ร ร ม ส ง แ ว ด ล อ ม : ก ร ณ ศ ก ษ า ใน เข ต ก ร ง เท พ ม ห า น ค ร แ ล ะ ป ร ม ณ ฑ ล

( THE PARTICIPATION OF CITIZEN IN ENVIRONMENTAL CRIME PREVENTION:

A CASE STUDY OF BANGKOK METROPOLITAN AREA อาจารย ท ป รกษา: ดร.ศ ภกร

ปญญฤทธ, 65 หนา.

การวจยครงนมวตถประสงคเพอการวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพปญหาของ

อาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใชกฎหมาย ศกษาการมสวนรวมของภาค

ประชาชนและเพอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม เปนการวจยเชงคณภาพ หนวยในการวเคราะหคอ ระดบบคคล

ไดแก ประชาชน ผนาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชน นกวชาการและนกกฎหมาย รวม 10 ทาน

โดยการสมภาษณเชงลกและผวจยคดเลอกกลมตวอยางดวยวธการคดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง

เครองมอในการวจยใชแบบสมภาษณเชงลกและวเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเชงเนอหา

ผลการวจยพบวา 1. สภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมโดยทวไปแลวประชาชนสวนใหญ

ยงไมเขาใจความหมายของ อาชญากรรมสงแวดลอม วาหมายความถงอะไรและมขอบเขตเพยงใด

อยางไรกตามปญหาของสงแวดลอมในปจจบนไมใชแคการตดไมทาลายปา การรกลาพนทปา แต

รวมถงอากาศ ฝ นละออง การกอสราง สรางถนน สรางอาคาร การทงสารเคมลงสธรรมชาต

ตลอดจนการคาพนธพชและสตวปา ซงปญหาสงแวดลอมสวนใหญเกดผลกระทบในระยะยาวแตไม

เกดผลกระทบในระยะสน ผลกระทบทพบไดชดเจน เชน อทกภย สนามในพนทภาคใต หมอกควน

จากไฟปาบรเวณภาคเหนอ เปนตน 2. ปญหาการมสวนรวมของภาคประชาชน ในการปองกน

อาชญากรรมสงแวดลอมอยในระดบนอย เพราะประชาชนยงไมมความรความเขาใจเกยวกบ

อาชญากรรมสงแวดลอมและยงไมเขาใจวาจะเขาไปมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมรปแบบนอยางไร 3. แนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนและ

แกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม ควรจดใหหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชนและ

NGOs ททางานดานสงแวดลอมใหขอมลพนฐานและใหความร ความเขาใจในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมแกประชาชนใหมากขน

ค

5507892 : MAJOR: CRIMINOLOGY AND CRIMINAL JUSTICE ADMINISTRATION

; M.P.A. (CRIMINOLOGY AND CRIMINAL JUSTICE ADMINISTRATION)

Keywords : PARTICIPATION, ENVIRONMENTAL CRIME,

BANGKOK METROPOLITAN AREA

WEERASAK AROONWIPADA: THE PARTICIPATION OF CITIZEN IN

ENVIRONMENTAL CRIME PREVENTION: A CASE STUDY OF BANGKOK

METROPOLITAN AREA: ADVISOR: SUPPAKORN POONYARITH, PhD., 65 p.

This qualitative research was objectives to study about 1) environmental crimes problems,

obstacles in related law enforcement, and 2) the guideline for civic participation towards

protection and resolving in environmental crimes problems. The research was used the purposive

sampling technique for selecting of 10 samples from related person such as: peoples; community

leaders; related academicians; and lawyers. In-depth interview and content analysis was the main

research instrument. The results were showed that:

1) Most of the peoples did not understand about the meaning and boundary of

environmental crimes problems. However, environmental problems in Thailand were not only

deforestation or forest area trespass, but also to the made of pollution such as: air-borne particles

from construction area; chemical waste leaved from industrial area; including to reserved wild

animal trade. All above- mentioned problems will make of long-term environmental impact,

including flooding in large area; Tsunami; wild fire in forest of the Northern area of Thailand, etc.

2) The civic participation towards protection and resolving in environmental crimes problems was

at low level. Because of most people were not understanding about the meaning and content of

environmental crimes, and not knew the pathway to be the participation. 3) The guideline for civic

participation towards protection and resolving in environmental crimes problems was to

foundation of related public and private organization, including NGOs that working about

presentation of primary data and information towards resolving in environmental crimes problems

to many peoples in society.

ง

สารบญ

หนา

กตตกรรมประกาศ ก

บทคดยอภาษาไทย ข

บทคดยอภาษาองกฤษ ค

สารบญ ง

สารบญตาราง ฉ

สารบญรป

ช

บทท 1 บทนา 1

1.1 ทมาและความสาคญของปญหา 1

1.2 วตถประสงคในการวจย 4

1.3 คาถามในการวจย 4

1.4 ขอบเขตในการวจย 4

1.5 นยามศพท 5

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5

บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 6

2.1 แนวคดอาชญากรรมสงแวดลอม 6

2.2 แนวคดการมสวนรวมของภาคประชาชน 11

2.3 กฎหมายทเกยวของกบอาชญากรรมสงแวดลอม 17

2.4 ทฤษฎอาชญาวทยาทเกยวของกบอาชญากรรมสงแวดลอม 25

2.5 งานวจยทเกยวของ 28

บทท 3 วธการวจย 31

3.1 รปแบบการวจย 31

3.2 ประชากรและกลมตวอยาง 31

3.3 การเกบรวบรวมขอมล 32

จ

สารบญ (ตอ)

หนา

บทท 3 วธการวจย (ตอ)

3.4 เครองมอในการวจย 32

3.5 ขนตอนในการสรางเครองมอวจย 33

3.6 การวเคราะหขอมล 33

บทท 4 ผลการวจย 34

4.1 สภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบ

ใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

34

4.2 การมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมสงแวดลอม

41

4.3 ขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

44

บทท 5 สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ 49

5.1 สรป 49

5.2 อภปรายผล 51

5.3 ขอเสนอแนะ 55

บรรณานกรม 57

ภาคผนวก 59

ประวตผวจย 65

ฉ

สารบญตาราง

หนา

ตารางท

1.1

สถตคดแพงและอาญาทอยระหวางการพจารณาและคดเสรจไปของศาลฎกา

ประจาป พ.ศ.2558 (แสดงเฉพาะคดสงแวดลอม)

3

1.2

สถตคดของศาลฎกาจาแนกตามรายละเอยดคดเสรจไป ประจาป พ.ศ.2558

(คดสงแวดลอม)

3

1.3 สถตคดแพงและคดอาญาทอยระหวางการพจารณาและคดเสรจไปของศาล

อทธรณและศาลอทธรณภาค 1-9 ประจาป พ.ศ.2558

3

ช

สารบญรป

หนา

รปท

1.1 การเปรยบเทยบอาชญากรรมทวไปกบอาชญากรรมสงแวดลอม 2

1

บทท 1

บทนา

1.1 ทมาและความสาคญของปญหา

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมในปจจบนเปนปญหาใหญของสงคมไทยและสงผลกระทบ

ตอภาพรวมของประเทศในระยะยาว แตในทางกลบกนนนภาคประชาชนหรอภาครฐบาลสวนใหญ

ไมคอยใหความสนใจ เนองจากมองวา เปนเรองไกลตว แตเมอเกดผลกระทบขนกบตวเองจงออกมา

เรยกรอง อกทงกฎหมายทประเทศไทยมอย ยงไมสามารถจดการกบปญหาเหลานได จนเกดปญหา

ตอเนองบานปลายอยเรอยมา (ธนสา ตนตเจรญ, 2559) ลกษณะของอาชญากรรมสงแวดลอม

มลกษณะพเศษทแตกตางจากอาชญากรรมทวไปคอ ไมปรากฏตวผกระทาผดทชดเจนทนท

แตตองใชเวลาในการเปดเผยวาใครอยเบองหลง ซงผลเสยหายของอาชญากรรมประเภทน

จะยงไมเกดขนทนทตองใชเวลานานกวาจะเหนผล และอาชญากรรมสงแวดลอมไมไดกระทบเพยง

คนหนงคนใด แตมผลกระทบตอสวนรวมหรอคนเปนจานวนมากจงทาใหไมมใครใหความสนใจ

หรอใหความสาคญตออาชญากรรมสงแวดลอม

นอกจากน พบวา ในปจจบนอาชญากรรมสงแวดลอมมความสลบซบซอนมากขน เนองจาก

ไมใชอาชญากรรมธรรมดา แตเปนอาชญากรรมสงแวดลอมทมลกษณะเปนการกระทาความผด

ขามชาต ซงผลกระทบไมไดเกดเพยงแคประเทศใดประเทศหนง แตยงสงผลกระทบขามชาต

เพราะวาถกกระทาในประเทศหนง แตสงผลเสยไปถงอกประเทศหนง เชน การเผาปาในประเทศ

อนโดนเซย ทาใหควนกระจายออกไปยงประเทศรอบขางทาใหในหลายประเทศพยายามหาขอตกลง

หรอรวมกนทจะมกฎหมายเกยวกบสงแวดลอมเพอปองกนไมใหเกดการทาลายสงแวดลอมของโลก

อาชญากรรมสงแวดลอมไมใชเรองของการบงคบใชกฎหมายเพยงอยางเดยว แตตองมกลไกและ

มาตรการอนๆ เขามาเกยวของดวย แมแตกระบวนการบงคบใชกฎหมาย การลงโทษกไมควรใช

วธการแบบเดม โดยทางองคการสหประชาชาต (ยเอน) ไดเสนอแนะมาวา มาตรการในการจดการ

กบอาชญากรสงแวดลอมนาจะมมาตรการทดแทนการขงคกทแตกตางจากอาชญากรรมทวไป

เชน การจายคาเสยหาย คาสนไหมทดแทนในการสอบสวน จายเงนสนบสนนการปองกนการทาลาย

สงแวดลอม (ธนสา ตนตเจรญ, 2559) ทาใหอาชญากรรมสงแวดลอมเปนเรองใหมทไมใชเฉพาะ

2

หนวยงานดานยตธรรมจะตองปรบตวเทานนในสถาบนการศกษานาจะนาไปเปนหวขอในการวจย

เพราะเปนหวขอทนาสนใจ

รปท 1.1 การเปรยบเทยบอาชญากรรมทวไปกบอาชญากรรมสงแวดลอม

ทมา: นทธ จตสวาง, 2559

จากรปท 1.1 จะเหนไดวา อาชญากรรมโดยทวไปนนจะพบอาชญากรไดทนทเมอถกจบกม

แลวจะทาใหรวาใครคอเหยออาชญากรรมและถกประกอบอาชญากรรมประเภทใด แตทางกลบกน

อาชญากรรมสงแวดลอมขางตนอาจจะทราบหรอไมทราบอาชญากร แตสงทเหนไดชดเจนมากกวา

อาชญากรรมโดยทวไปคอ มเหยอทางตรงและเหยอทางออมทไดรบผลกระทบเปนวงกวาง

และจะทราบอกทเมอเวลาไดผานไปนานแลว

จากสถตคดแพงและอาญาทอยระหวางการพจารณาและคดเสรจไปของศาลฎกา ประจาป

พ.ศ.2558 พบวา คดสงแวดลอม (แพง) มคดคางถง 39 คด ซงยงอยในระหวางการพจารณา รวมถง

มคดทเขามาเพมอก ถงแมคดสงแวดลอมถาเทยบกบคดอนๆ อาจจะมปรมาณนอยแตสงผลกระทบ

ในระยะยาวและไมสามารถประเมนความเสยหายได ดงตารางท 1.1

3

ตารางท 1.1 สถตคดแพงและอาญาทอยระหวางการพจารณาและคดเสรจไปของศาลฎกา ประจาป

พ.ศ.2558 (แสดงเฉพาะคดสงแวดลอม)

ศาล ประเภทคด คาง รบใหม เสรจไป เสรจไป

(รอยละ)

คางไป

(รอยละ)

ศาลฎกา สงแวดลอม

(แพง)

39 19 21 36.21 37

ทมา: ศาลฎกา หนงสอรายงานสถตคดประจาป พ.ศ.2558

ตารางท 1.2 สถตคดของศาลฎกาจาแนกตามรายละเอยดคด เสรจไป ประจาป พ .ศ.2558

(คดสงแวดลอม)

ศาล คดเสรจไป จาแนกตามคาพพากษา/คาสง

ยน แก กลบ ยอน ยก ยอม

ความ

ถอน จาหนาย ยก

คา

รอง

ถอน

สทธ

อนๆ รวม

ฎกา 11 6 1 - 2 - 1 - - - - 21

ทมา: ศาลฎกา หนงสอรายงานสถตคดประจาป พ.ศ. 2558

โดยในตารางท 1.2 แสดงใหเหนถงสถตคดของศาลฎกาจาแนกตามรายละเอยดคดเสรจไป

ประจาป พ.ศ.2558 (คดสงแวดลอม) พบวายงมคดจานวนไมมากทพพากษาเสรจไปซงยงอย

ในกระบวนการพจารณา ซงหากทงไวจะทาใหประเทศชาตเสยหายจานวนมากซงประเมนราคามได

เพราะอาชญ ากรรมสงแวดลอมน น สงผลกระทบในวงกวางมากกวาคด อนๆ โดยทวไป

แตอยางไรกตามถาหากเทยบกบศาลอทธรณจะเหนวา คดสงแวดลอมทอยในศาลอทธรณน น

มจานวนมากกวาศาลฎกา แสดงดงตารางท 1.3

ตารางท 1.3 สถตคดแพงและคดอาญาทอยระหวางการพจารณาและคดเสรจไปของศาลอทธรณและ

ศาลอทธรณภาค 1-9 ประจาป พ.ศ.2558

ศาล คด คาง รบ เสรจ เสรจ (รอยละ) คางไป

ศาล

อทธรณ

สงแวดลอม (แพง) 2 3 2 40.00 3

สงแวดลอม (อาญา) 4 14 11 61.11 7

ทมา: ศาลอทธรณภาค 1-9 หนงสอรายงานสถตคดประจาป พ.ศ.2558

4

ดงน นจงเปนสาเหตททาใหผวจยสนใจทจะศกษาอาชญากรรมสงแวดลอมในมมมอง

ของภาคประชาชน เพอทจะไดนาขอมลทไดรบจากการลงภาคสนาม ลงพนทมาใชเปนประโยชน

ในการปองกนและชวยเหลอภาครฐบาลและภาคเอกชนตอไปในอนาคต

1.2 วตถประสงคในการวจย

1. เพอศกษาสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใช

กฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

2. เพอศกษาการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม

3. เพอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

1.3 คาถามในการวจย

1. สภาพปญหาและอปสรรคของอาชญากรรมสงแวดลอม มอยางไรบาง

2. การมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม ควรม

สวนรวมรปแบบใดบาง

3. แนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม ควรมแนวทางอยางไร

1.4 ขอบเขตในการวจย

1. ขอบเขตดานเนอหา ผ วจยศกษาเนอหา แนวคด ทฤษฎและงานวจยท เกยวของ

การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

2. ขอบเขตดานประชากรและกลมตวอยาง ผวจยทาการเกบขอมลจากผเชยวชาญหรอ

ผ ท มประสบการณดานอาชญากรรมสงแวดลอมทโดยการสมภาษณ เชงลกจากประชาชน

ผนาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชน นกวชาการและนกกฎหมาย

3. ขอบเขตดานระยะเวลา ผวจยใชระยะเวลาในการทาวจยครงนประมาณ 6 เดอนตงแต

เดอนตลาคม พ.ศ.2559 ถง เดอนมนาคม พ.ศ.2560

5

1.5 นยามศพท

อาชญากรรมสงแวดลอม หมายถง อาชญากรรมตางๆ ทเกยวของของกบการทาลาย

สงแวดลอมไมวาจะเปน การตดตนไมทาลายปา การปลอยควนพษจากโรงงานอตสาหกรรม

การปลอยน าเสยลงสแมน าลาคลอง การปลอยควนจากกาซทอไอเสย อาชญากรรมคาพนธพชและ

สตวปา ซงอาชญากรรมเหลานลวนสงผลตอสงแวดลอมธรรมชาตและสขภาพของมนษย

อาชญาวทยาสเขยว หมายถง อาชญากรรมรปแบบหนงทเกดในระบบสงแวดลอม

ระบบนเวศวทยา ซงอาชญากรรมดงกลาวสวนใหญเกยวของของกบทรพยากรธรรมชาต

เปนสวนใหญ

การมสวนรวม หมายถง การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนอาชญากรรม

สงแวดลอม ไมวาจะเปนการใหความรความเขาใจ ความรวมมอในการจดการอาชญากรรม

สงแวดลอม การแจงเบาะแสใหเจาหนาทของรฐไดรบทราบ

แนวทางการปองกน หมายถง การปองกนอาชญากรรมในรปแบบตางๆ เชน การใช

มาตรการทางสงคมในการลงโทษ การใชกฎหมายลงโทษผกระทาผด การวากลาวตกเตอน

แกผทกระทาผด

ประชาชน หมายถง ประชาชนทในเขตพนทตางๆ ของกรงเทพมหานครและปรมณฑลท

อาจไดรบผลกระทบจากอาชญากรรมสงแวดลอม

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทราบถงสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของ การบงคบใช

กฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

2. ทราบถงการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม

3. ทราบถงขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนและ

แกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

6

บทท 2

แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรองการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม: กรณศกษา ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล ผวจยศกษาแนวคด ทฤษฎและ

งานวจยทเกยวของดงตอไปน

2.1 แนวคดทเกยวของกบอาชญากรรมสงแวดลอม

2.2 แนวคดการมสวนรวมของภาคประชาชน

2.3 กฎหมายทเกยวของกบอาชญากรรมสงแวดลอม

2.4 ทฤษฎอาชญาวทยาทเกยวของกบอาชญากรรมสงแวดลอม

2.5 งานวจยทเกยวของกบอาชญากรรมสงแวดลอม

2.1 แนวคดอาชญากรรมสงแวดลอม

2.1.1 ความหมาย

อาชญากรรมสงแวดลอม หมายถง การศกษาแสวงหาประโยชน การใชประโยชนจาก

ธรรมชาตและทรพยากรธรรมชาต รวมถงการกระทาทไมชอบดวยกฎหมายทใหผลรายแกธรรมชาต

อาจจะเกดจากภาคเอกชน ภาครฐบาลหรอชมชนกได อกทงยงเปนปรากฏการณทเปนการทาลาย

สงแวดลอม ทาใหทรดโทรมเสอมลงเองของธรรมชาต ซงไมสามารถไปเอาผดกบผทกระทาผดได

และเกดขนโดยมนษย ฝาฝนกฎระเบยบทางกฎหมายทจดตงขนเพอปกปองทรพยากรธรรมชาต

(ธนสา ตนตเจรญ, 2557; อางใน บษราคม ผนกทอง, 2557)

อาชญาวทยาสเขยว หมายถง อาชญาวทยาทวาดวยเรองเกยวกบสงแวดลอมหรอถาอธบาย

อยางเบองตนคอ การศกษาอาชญากรรมทเกดขนกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (Crimes

against the Environment) (นทธ จตสวาง, 2559)

7

2.1.2 ประเภทของอาชญากรรมสงแวดลอม

อาชญาวทยาในตางประเทศ (Carrabine, 2009) ไดแบงอาชญากรรมสเขยวออกเปน

2 ประเภทใหญๆ คอ

1. อาชญ ากรรม ส งแวด ลอม ข น ป ฐม ภ ม (Primary Green Crimes) ห ม ายถง

อาชญากรรมทสงผลกระทบโดยตรงตอการทาลายทรพยากรบนโลก โดยการกระทาของมนษย ซง

สามารถแบงยอยออกเปน 4 ประเภท เชน อาชญากรรมการกอใหเกดมลพษทางอากาศ อาชญากรรม

การตดไม อาชญากรรมทมตอสตวปาธรรมชาตและเผาพนธ อาชญากรรมกอใหเกดมลพษทางนา

2. อาชญากรรมสงแวดลอมขนทตยภม (Secondary Green Crimes) คออาชญากรรม

ทไมไดกระทาตอทรพยากรธรรมชาตโดยตรง แตเกดผลทางออม เชน การทหนวยงาน ตลอดจน

บรษทเอกชนตางๆ ในบางประเทศ จงใจละเมดกฎระเบยบขอบงคบของประเทศตนเองและ

กอใหเกดการทาลายทรพยากรธรรมชาตหรอกรณการใชความรนแรงของรฐบาลตอกลมองคกร

ฝายตรงขามทเรยกรองไมใหเกดการกระทาผดดานสงแวดลอม

2.1.3 บทลงโทษตออาชญากรรมสงแวดลอม

กฎหมายทรฐแตละประเทศกาหนดบทลงโทษตออาชญากรรมสงแวดลอมนนยงไมชดเจน

ไมรนแรงสอดคลองกบความเสยหายทเกดขน อกท งมปญหาในการนาคดอาชญากรรมเหลาน

ขนพจารณาคด โดยเฉพาะอยางยงความยากลาบากในการพสจนวาผถกกลาวหามเจตนาในการ

กระทาผดหรอไม ซงสงตางๆ เหลานควรไดรบการผลกดนเพอใหเกดการพฒนาแกไขใหด

มากยงขนกวาเดม หนงในตวอยางขอเสนอของนกอาชญาวทยาคอ การใชบทลงโทษทางสงคมหรอ

การประณามตอตานการกระทาททาลายทรพยากรธรรมชาต เชน การแสดงจดยนไมสนบสนน

ซอสนคาผลตภณฑของบรษททเปนอาชญากรสงแวดลอม ซงการใชบทลงโทษทางสงคมจาเปนตอง

ไดรบความรวมมอจากทกคนในสงคมจงจะเหนผลอยางเปนรปธรรม (นทธ จตสวาง, 2559)

2.1.4 แนวทางการพฒนา

Easter (อางใน ณฐวรรธน สนทรวรทธโชต, 2556) ไดเสนอวา แนวทางในการแกไขปญหา

ความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจาเปนตองอาศยเครองมอหรอมาตรการ

ในการแกไขปญหาหลายดานควบคกนไป ไดแก

8

1. การใชมาตรการดานกฎหมาย เชน การจากดเขตการใชพนท การออกกฎ

ควบคม/หรออนญาตในการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

2. การใชแรงจงใจในรปเงนหรอรางวล การเกบภาษการใช การใหสงตอบแทน

หรอการปรบเมอมการฝาฝน เปนตน

3. การใหความรและขอมลโดยความชวยเหลอทางดานเทคนคการวจย การ

สนบสนนกาลงใจและการใหการศกษา

4. การลงทนโดยตรง เพอใหมาตรการในการแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมถกใชอยางมประสทธภาพและเกดประโยชนตอมนษยโดยตรง

2.1.5 สาเหตและปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สาเหตความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใน ระดบมหภาค พบวา

เกดจากสาเหต 3 ประการคอ

1. การใชทรพยากรโดยไมระมดระวง เพอการสงออกและตองการเงนตรา

ตางประเทศ

2. นโยบายการอนรกษทรพยากรทมองขามการจดการระดบพนท

3. ผลทไมปรารถนาของนโยบายการพฒนาททาใหมการอพยพยายถนเขาไปใน

เขตตนนาลาธาร (ณฐวรรธน สนทรวรทธโชต, 2556)

2.1.6 แนวทางในการแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

แนวทางในการแกไขปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

จาเปนตองอาศยเครองมอหรอมาตรการในการแกไขปญหาหลายดานควบคกนไป ไดแก

1. การใชมาตรการดานกฎหมาย เชน การจากดเขตการใชพนท การออกกฎควบคม/

หรออนญาตในการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

2. การใชแรงจงใจในรปเงนหรอรางวล การเกบภาษการใช การใหสงตอบแทนหรอ

การปรบเมอมการฝาฝน เปนตน

3. การใหความรและขอมลโดยความชวยเหลอทางดานเทคนคการวจย การ

สนบสนนกาลงใจและการใหการศกษา

9

4. การลงทนโดยตรง เพอใหมาตรการในการแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมถกใชอยางมประสทธภาพและเกดประโยชน ตอมนษยโดยตรง (ณ ฐวรรธน

สนทรวรทธโชต, 2556)

จะเหนไดวา ปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใชกฎหมาย

ตามแนวคดอาชญากรรมสงแวดลอมน น “อาชญากรรมสงแวดลอม” น นมปญหามากมาย เชน

อาชญากรรมการกอใหเกดมลพษทางอากาศ การตดไม สตวปาธรรมชาตและเผาพนธ มลพษทางน า

รวมถงการทหนวยงาน ตลอดจนบรษทเอกชนตางๆ ในบางประเทศ จงใจละเมดกฎระเบยบ

ขอบงคบของประเทศตนเองและกอใหเกดการทาลายทรพยากรธรรมชาต ซงปญหาสงแวดลอม

เหลานลวนเปนปญหาของประเทศและมวลมนษยชาต ซงสงผลกระทบทงในทางตรงและทางออม

โดยสงผลเสยตอมนษย สตวปา ระบบนเวศอนๆ ทาใหระบบธรรมชาตขาดความสมดลและยงทาให

เกดอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายตามแนวคดอาชญากรรมสงแวดลอม กลาวคอ การบงคบใช

กฎหมายทเกยวของกบอาชญากรรมสงแวดลอมน นไมวาจะเปน สตวปา พชพนธ แมน า ปาไม

ยงมอปสรรคในการบงคบใชกฎหมาย เนองจากเจาหนาทของรฐสวนใหญไดรบสนบนจาก

ผมอทธพลท งหลายในพนทเพออานวยความสะดวกในการจดการ ตลอดจนเจาหนาทของรฐ

บางสวนยงมสวนเกยวของหรอเปนผทมสวนไดสวนเสยจากอาชญากรรมสงแวดลอมเหลาน

2.1.7 กรณศกษาอาชญากรรมสงแวดลอม / อาชญาวทยาสเขยว

1. ประเทศไทย

“ขบวนการนอแรดขามชาต” ทมเจาหนาทของรฐมสวนเกยวของ โดยเจาหนาทรฐ

ท งฝายอยการและตารวจรวม 3 นาย สอพฤตการณเดนประกบคอยอานวยความสะดวกใหกบ

ขบวนการลกลอบขนนอแรดขามชาตเขาประเทศ มลคาเกอบ 200 ลานบาท เพอสงตอไปยงประเทศ

ท 3 แตเจาหนาทศลกากรประจาสนามบนสวรรณภมไมยอมใหผานและทาการตรวจคนพบนอแรด

ผดกฎหมายจงยดไวเพอดาเนนคดตอไป โดยประเทศไทยเปนทางผานสาคญในการลกลอบขน

นอแรดและอวยวะสตวปาโดยเฉพาะงาชางไปยงประเทศท 3 มาชานาน การลกลอบคาสตวปาและ

อวยวะสตวปาผดกฎหมาย ตองมเจาหนาทรฐทจรตรเหน ดงนนเหตการณทเกดขนจงเปนการตอกย า

ทาลายภาพพจนของประเทศ โดยแรดเปนสตวปาทใกลสญพนธเชนเดยวกบสตวปาอกหลายชนด

ซงองคกรคมครองสตวปาสากลรณรงคตอตานการคาสตวปารวมทงอวยวะของสตวปาโดยเฉพาะ

10

นอแรดและงาชางทมราคาแพงสง โดยภาพจากกลองวงจรปดสามารถบนทกภาพอยางชดเจนวา

มเจาหนาทรฐ 3 นาย ไดแก รองอยการจงหวดสระบรและนายตารวจประจาสถานตารวจภธรทา

อากาศยานสวรรณภม 2 นาย ไดเดนประกบขบวนการลกลอบขนนอแรดเพอขอผานดานศลกากร

แตเจาหนาทศลกากรประจาสนามบนสวรรณภมไมยนยอมและทาการตรวจคนพบนอแรด

ถง 21 นอ ภายในกระเปาโดยนอแรดทงหมดมลคาถงราว 173 ลานบาท (หนงสอพมพแนวหนา,

2560)

2. ตางประเทศ

การทงของเสยลงในสงแวดลอม-กรณของบรษท Trafigura ในป 2010 บรษทขาม

ชาตทมชอวา Trafigura ไดถกพพากษาจากศาลของประเทศเนเธอรแลนดใหตองโทษในความผด

ฐานสงออกสารพษจากอมสเตอรดม เพอนาไปทงทชายฝงของประเทศไอวอรโคสตและตองถกปรบ

เปนเงน 1,000,000 ยโร และกปตนเรอบรรทกสารพษทนาไปทง ณ ชายฝงของประเทศดงกลาว

ตองถกจาคกเปนเวลา 5 ป บรษท Trafigura ไดซอน ามนเบนซนซงปนเปอนสารซลเฟอรมาใน

ราคาถก โดยมาจากแหลงผลตในประเทศเมกซโก บรษทไดนาเอาน ามนดงกลาวมาผานการคดกรอง

สารพษออกโดยอาศยกระบวนการทางเคมทเรยกวา Caustic Washing จากนนกแยกไปทงทบรเวณ

ชายฝงขางตน กระบวนการทงหมดกระทาในเรอขนาดใหญทชอวา Probo Koala ซงสารซลเฟอร

ทแยกออกมานนเปนสารพษทมปรมาณมากและเปนอนตรายตอสภาพแวดลอมเปนอยางยง เรอลาน

พยายามขอเขามาจอดในทาเรอของกรงอมสเตอรดม แตไดรบการปฏเสธจากเจาหนาทของรฐ ดงนน

บ รษท รว ม ท น กบ Trafigura (Compagnie Tommy) ใน ป ระ เท ศ ไอ ว อ รโค ส ต จ ง รบ ห น า ท

ในการจดการสารพษดงกลาวโดยการนาไปเททงทบรเวณชายฝงใกลกบกรงอะบจาน เมองหลวง

ของไอวอรโคสต ซงทาใหเกดปญหามลภาวะตามมาอยางมากมาย ทาใหชาวแอฟรกนทอาศย

อยในบรเวณดงกลาวจานวนนบพนคนตองเจบปวยและเขารบการรกษาทโรงพยาบาลทองถน

อยางมากมายและมอยไมนอยทตองเสยชวตลงไปหลงจากสารพษจานวนนบรอยๆ ตน ไดถกนามา

ทงในพนทใกลกบกรงอะบจาน และจากรายงานการชนสตรพลกศพ พบวา ผเสยชวตจานวน

12 ราย ไดรบสารพษจากแกสไฮโดรเจนซลไฟดในปรมาณทสงมาก

ในป 2009 ศาลไดพพากษาใหบรษทขางตนตองจายเงนเปนจานวน 30 ลานปอนด

ใหกบประชาชนชาวไอวอรโคสต 31,000 ราย ซงไดรบผลกระทบจากสารพษทถกนามาทง ทงยง

ตองจายเงนอกกวา 100 ลานปอนด เพอทาความสะอาดพนทชายฝงของประเทศนอกดวย

11

ทางบรษทไดนาเสนอขอมลโตแยงไปตามทหลายฝายคาดการณไว ซงขอมลการ

โตแยงดงกลาวไดนาเสนอไวในเวปไซตของบรษทซงไดนาเสนอ “ขอเทจจรง” ไวดงตอไปน:

1. ทางบรษทไดมการดาเนนงานทเปนไปตามกฎหมายของแตละประเทศ

และกฎหมายระหวางประเทศอยางเครงครด

2. การทาความสะอาดคราบน ามนถอเปนกระบวนการและขนตอน

ตามปกตเพอลดระดบของสารเมอรแคปเทน การทาความสะอาดคราบน ามนดงกลาวกถอเปน

กฎเกณฑขอบงคบททางบรษทตองปฏบตอยแลวดวย

3. เรอบรรทกวสดเหลอทง (Waste) เชน Probo Koala น นอยภายใตการ

ควบคมของอนสญญาระหวางประเทศวาดวยการปองกนมลพษจากการขนสงทางเรอ

4. เรอ Probo Koala นนเปนเรอทเดนทางตามเสนทางขนสงสนคาปกต

ระหวางกรงอมสเตอรดมและกรงอะบจานอยแลว

5. สารพษและวสด เหลอทงของเรอลาดงกลาวขนถายมาจากกรง

อมสเตอรดม ภายใตใบอนญาตทออกใหโดยรฐบาลทองถนของกรงอมสเตอรดมเอง

6. กรงอะบจานเปนหนงในเมองทมทาเทยบเรอขนาดใหญทสดใน

ประเทศแอฟรกาตะวนตกและมเรอบรรทกน ามนเขาเทยบทาเปนจานวนมากตงแตป 1965 เปนตน

มา ประเทศไอวอรโคสตเองกไดลงนามเปนสมาชกในอนสญญา MARPOL ดวย ทาใหมขอผกมด

ในเรองของการขนถายสารพษและวสดเหลอใชทปลอดภยอยางเครงครดดวย

7. บรษท Trafigura ไมมสวนเกยวของใดๆ ท งสนกบการกระทาทผด

กฎหมายของบรษท Compagnia Tommy โดยเฉพาะในเรองของการทงสารพษในบรเวณชายฝงของ

ประเทศไอวอรโคสต อยางไรกตาม ทางบรษทซงรวมหนสวนทางธรกจกบชาวไอวอรโคสตซงเปน

เจาของบรษท Compagnia Tommy กมไดนงนอนใจตอความทกขรอนของผไดรบผลกระทบจาก

เหตการณดงกลาว

2.2 แนวคดการมสวนรวมของภาคประชาชน

2.2.1 ความหมาย

การมสวนรวมของประชาชน หมายถง การทกลมประชาชนหรอขบวนการทสมาชก

ของชมชนทกระทาการออกมาในลกษณะของการทางานรวมกน ทจะแสดงใหเหนถงความตองการ

รวม ความสนใจรวม มความตองการทจะบรรลถงเปาหมายรวมทางเศรษฐกจและสงคมหรอ

12

การเมอง หรอการดาเนนการรวมกนเพอใหเกดอทธพลตอรองอานาจ มตชน ไมวาจะเปนทางตรง

หรอทางออมหรอการดาเนนการเพอให เกดอทธพลตอรองอานาจทางการเมอง เศรษฐกจ

การปรบปรงสถานภาพทางสงคมในกลมชมชน (เกยรตขจร วจนะสวสด, 2550)

เจมส แอล เครย น ไดกาห น ดความห มายของ การม ส วน รวมของป ระชาชน วา

เปนกระบวนการทรวบรวมเอาความหวงกงวล ความตองการและคานยมตางๆ ของสาธารณชน

ไวอยในกระบวนการตดสนใจของรฐและเอกชน เปนการสอสารสองทางและเปนการมปฏสมพนธ

ทมเปาหมายเพอการตดสนใจทดกวาและทไดรบการสนบสนนจากสาธารณชน (วนชย วฒนศพท

และคณะ, 2551)

จากการศกษาความหมายของ การมสวนรวม สรปไดวา การมสวนรวมของประชาชนนน

หมายถง การทประชาชนใหความสนใจ มสวนรวมในขนตอนตางๆ ทจะกระทาเรองใดเรองหนง

ใหบรรลเปาหมายหรอเปาประสงคทต งกนไว ซงการมสวนรวมน นเกดขนไดท งทางตรง

และทางออม

2.2.2 เงอนไขของการมสวนรวม

เงอนไขพนฐานของการมสวนรวมของประชาชน ม 3 ประการคอ

1. การมอสรภาพในการเขารวม หมายถง การเขารวมตองเปนไปดวยความสมครใจ

2. ความเสมอภาคในการเขารวมกจกรรม หมายถง ทกคนทเขารวมตองมสทธเทา

เทยมกน

3. ผเขารวมตองมความสามารถพอทจะเขารวมกจกรรม หมายถง มความเขาใจใน

เรองนนๆ (ถวลวด บรกล, 2552)

2.2.3 ระดบขนตอนการมสวนรวม

ระดบการมสวนรวมของประชาชนเรยงตามลาดบจากตาสดไปหาสงสด ไดแก

1. ระดบการใหขอมล เปนระดบต าสดและเปนว ธการท งายท สดของการ

ตดตอสอสารระหวางผวางแผนโครงการกบประชาชน มวตถประสงคเพอใหขอมลแกประชาชน

โดยวธการตางๆ เชน การแถลงขาว การแจกขาวสารและการแสดงนทรรศการ

13

2. ระดบการเปดรบความคดเหนจากประชาชนเปนระดบขนทสงกวาระดบแรกคอ

ผวางแผนโครงการจะเชญชวนใหประชาชนแสดงความคดเหน เพอเปนขอมลในการประเมนขอด

ขอเสยของโครงการอยางชดเจนมากขน เชน การจดทาแบบสอบถามกอนรเรมโครงการตางๆ

3. ระดบการปรกษาหารอ เปนการเจรจาอยางเปนทางการระหวางผวางแผน

โครงการและประชาชนเพอประเมนความกาวหนาหรอระบประเดนขอสงสยตางๆ เชน การจด

ประชม

4. ระดบการวางแผนรวมกน เปนระดบการมสวนรวมทผวางแผนโครงการกบ

ประชาชนมความรบผดชอบรวมกนในการวางแผนเตรยมโครงการและผลทจะเกดขนจากการ

ดาเนนการโครงการเหมาะทจะใชสาหรบการพจารณาประเดนทมความยงยากซบซอนและมขอ

โตแยงมาก เชน การใชกลมทปรกษาซงเปนผทรงคณวฒในสาขาตางๆ ทเกยวของ

5. ระดบการรวมปฏบต เปนระดบทผรบผดชอบโครงการกบประชาชนรวมกน

ดาเนนโครงการเปนขนการนาโครงการไปปฏบตรวมกนเพอใหบรรลผลตามวตถประสงคทวางไว

6. ระดบการควบคมโดยประชาชน เปนระดบสงสดของการมสวนรวมโดย

ประชาชนเพอแกปญหาขอขดแยงทมอยทงหมด เชน การลงประชามต (บวรศกด อวรรณโณและ

ถวลวด บรกล, 2548)

2.2.4 ปจจยททาใหเกดการมสวนรวม

Singh (1979: p.42; อางใน ณ ฐวรรธน สนทรวรทธโชต , 2556) สรปการมสวนรวม

ทางสงคมไววามปจจยถง 32 ตว ทมสวนกาหนดระดบของการมสวนรวมทางสงคม ซงปจจย

ดงกลาวประกอบดวย อาย เพศ สขภาพ ระยะเวลาการอยอาศยในชมชน ระยะห างของ

การตงบานเรอน ขนาดของครอบครว มาตรฐานทางสงคมของประชาชน ระดบการศกษา ระดบของ

ความเปนอย การครอบครองทดน ปจจยทางเศรษฐกจ เชอชาตและสญชาต พนเพของครอบครว

ลาดบช นทางสงคม ปจจยสวนบคคล การปรบตวทางสงคม ความเชอทางสงคม ความสนใจ

ความเฉลยวฉลาด การอบรมทางพฤตกรรม ทศนคต ขาวสารและการตดตอ คานยมทางสงคม

ความเชอมนในตนเอง ความเชอและการแสดงออกทางพฤตกรรม ความพงพอใจ การแสดงตว

ประสบการณ หลกยดถอประจาใจ การเปนผนาและการตระหนกถงความสาคญของกจกรรม

14

2.2.5 ประโยชนของการมสวนรวม

1. คณ ภาพของการตดสนใจด ขน เนองจากกระบวนการปรกษาห ารอกบ

สาธารณชนจะชวยสรางความกระจางใหกบวตถประสงคและความตองการของโครงการหรอ

นโยบายและบอยครงทการมสวนรวมของประชาชนนามาสการพจารณาทางเลอกใหมๆ ทนาจะเปน

คาตอบทมประสทธผลทสดได

2. ใชตนทนนอยและลดความลาชาลง แมวาการเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวม

จะตองใชเวลาและมคาใชจายมากกวาการตดสนใจฝายเดยว แตการตดสนใจฝายเดยวทไมคานง

ถงความตองการแทจรงของประชาชนนน อาจนามาซงการโตแยงคดคานหรอการฟองรองกน

3. การสรางฉนทามต การมสวนรวมของประชาชนจะสรางขอตกลงและขอผกพน

อยางมนคงในระยะยาวระหวางกลมทมความแตกตางกน ชวยสรางความเขาใจระหวางกลมตางๆ

ลดขอโตแยงทางการเมองและชวยใหเกดความชอบธรรมตอการตดสนใจของรฐบาล

4. การนาไปปฏบตงายขน การเขามามสวนรวมในการตดสนใจทาใหประชาชนม

ความรสกของการเปนเจาของการตดสนใจนนและทนททการตดสนใจไดเกดขนพวกเขากอยากเหน

การเกดผลในทางปฏบตและยงอาจเขามาชวยกนอยางกระตอรอรนอกดวย

5. การหลกเลยงการเผชญหนาทเลวรายทสด เพราะการเปดโอกาสใหฝายตางๆ เขา

มาแสดงความตองการและขอหวงกงวลตงแตเรมตนโครงการ จะชวยลดโอกาสของการโตแยงและ

การแบงฝาย ทจะเปนปจจยใหเกดการเผชญหนาอยางรนแรงได

6. การคงไวซงความนาเชอถอและความชอบธรรม เนองจากกระบวนการตดสนใจ

ทโปรงใสและเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม จะสรางความนาเชอถอตอสาธารณชน

และเกดความชอบธรรม

7. การคาดการณความหวงกงวลและทศนคตของสาธารณชนเพราะเมอเจาหนาทท

เกยวของไดมาทางานรวมกบสาธารณชนในกระบวนการมสวนรวม

8. การพฒนาภาคประชาสงคม ประโยชนอยางหนงของการมสวนรวมของ

ประชาชนคอ ทาใหประชาชนมความรทงในสวนของเนอหาโครงการและกระบวนการตดสนใจ

ของรฐ รวมทงเปนการฝกอบรมผนาและทาใหประชาชนไดเรยนรทกษะการทางานรวมกนเพอ

แกปญหาตางๆ (วนชย วฒนศพทและคณะ, 2551)

สรปแนวคด การมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม ถาประชาชนในสงคมรวมถงเจาหนาทรฐมสวนรวมกนในการแกไขปญหาอาชญากรรม

15

สงแวดลอม โดยมกจกรรมทารวมกน เชน การเสรมสรางความรความเขาใจ การใหขอมลทถกตอง

เกยวกบอาชญากรรมสงแวดลอม ตลอดจนการเสรมสรางการทากจกรรมตางๆ เชน การปลกปา

ทดแทน การทาความสะอาด การไดรบความรวมมอจากโรงงานอตสาหกรรมใหญๆ เชน ไมให

ปลอยของเสย เปนตน ถาหากมกจกรรม การดาเนนการทด การชวยเหลอเกอกลกนกจะทาให

อาชญากรรมสงแวดลอมมแนวโนมลดลงไปและยงมแนวทางในการปองกนทด เนองจาก

ทกภาคสวนใหความรวมมอรวมใจ มสวนรวมในการแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมทเกดขน

2.5.6 บทบาทของศาลตออาชญากรรมสงแวดลอม

ประเทศไทยไดมศาลทพจารณาคดเกยวกบสงแวดลอมโดยตรงอยางเปนเอกเทศ สามารถ

ตดสนและดาเนนการตามกระบวนการทางกฎหมายเกยวกบสงแวดลอมไดโดยตรง ถอเปนศาล

เฉพาะดานสงแวดลอมซงประเทศไทยยงไมเคยมมากอน เมอวนท 25 พฤษภาคม พ.ศ.2554

ศาลยตธรรมไดเปด “แผนกคดสงแวดลอมขน” ในศาลแพง ซงการบรหารจดการในอานาจตลาการ

ไดเพมความเชยวชาญทางคดของบคลากรในกระบวนการยตธรรม เพอตอบสนองความเปนธรรม

ใหเกดขนกบประชาชนไดทวประเทศ หากมกรณพพาทเกดขนดานสงแวดลอมและมผเดอดรอน

ผเสยหาย จนไมอาจพงพาอานาจทางบรหาร หนวยงานราชการตางๆ ได การนาคดขนสศาล

เพอเรยกรองความเปนธรรมจงเปนสทธโดยชอบของประชาชน (กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม, 2554)

กอนหนานศาลฎกาไดเปดใหมแผนกคดสงแวดลอมในศาลฎกามากอนแลว สบเนองมาจาก

การประชมรวมกนระหวางผ แทนจากศาลฎกาของประเทศตางๆ ในภมภาคลมแมน าโขง

ณ สานกงานแผนงานสงแวดลอมของสหประชาชาต กรงเทพมหานคร โดยทประชมไดม

การยอมรบรวมกนทเรยกวา “Bangkok Statement” มวตถประสงคทจะรวมมอกนและแผนงานตางๆ

เพอเปนแนวทางในการพฒนาบคคลากรทางดานกฎหมายสงแวดลอมท งในระดบภมภาคและ

ในระหวางประเทศ ในการนสานกประธานศาลฎกาจงไดแตงตงคณะทางานวจยขนทาการศกษาและ

วเคราะหคดสงแวดลอมในทกระดบชนของศาลยตธรรม เพอหาแนวทางกาหนดนโยบายและทศทาง

ในการพฒนาประสทธภาพของผพพากษาและบคคลากรของศาลยตธรรม ใหมความรความชานาญ

ทางดานกฎหมายสงแวดลอมทจะเปนประโยชนตอการพจารณาพพากษาคดสงแวดลอมและ

เพอปรบบทบาทของศาลยตธรรมในการทาหนาทปกปองคมครองและรกษาสงแวดลอม

16

ใหสอดคลองกบสภาพปญหาทแทจรงในปจจบน (กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม,

2554)

โดยในระยะเรมแรกไดมการจดตงแผนกคดสงแวดลอม (Green Bench) ขนกอนในศาลฎกา

เพอจะใหคาพพากษาคดสงแวดลอมของศาลฎกาเปนบรรทดฐานหรอเปนแนวทางใหการตดสน

คดสงแวดลอมทเปนไปตามมาตรฐานสากลและเปนแนวทางเดยวกนในทกช นศาล ไดแก

ศาลชนรองลงไปคอ ศาลอทธรณและศาลชนตนและระยะตอๆ มามการขยายแผนกคดสงแวดลอม

ลงไปสศาลอทธรณทศาลอทธรณกลาง เพอทจะแกปญหาคดสงแวดลอมทขนสศาลอทธรณทกแหง

ทวประเทศดวยการใชอานาจของประธานศาลอทธรณกลางตามพระราชบญญตจดตงศาลอทธรณ

ภาคทจะสงโอนคดพเศษบางเรองบางประเภทเขามาอยในอานาจศาลอทธรณกลางได ตอจากนน

จงคอยๆ ขยบขยายมาจดต งขนทศาลช นตนในชวงเวลาดงกลาว โดยใหสทธแกประชาชน

ทจะยนฟองคดสงแวดลอมไดทศาลแพง ศาลอาญาหรอศาลจงหวด (กระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม, 2554)

การจดต งแผน กคด สงแวดลอม ขน ทศาลช น ตน คอ ประชาชน ท ถกกระทบสทธ

ดานสงแวดลอมสามารถยนฟองคดสงแวดลอมไดทศาลแพงแผนกคดสงแวดลอมซงเปน

แผนกคดชานาญพเศษคาแนะนาของประธานศาลฎกากาหนดให คดสงแวดลอม หมายถง

1. คดแพงทการกระทาตามคาฟองกอใหเกดความเสยหายแกโจทกอนเนองมาจาก

การทาลายหรอเปลยนแปลงสภาพทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมของชมชนหรอระบบนเวศ

2. คดแพงทโจทกมคาขอใหจาเลยกระทาการหรองดเวนกระทาการเพอคมครอง

รกษาทรพยากรธรรมชาตหรอสงแวดลอมของชมชน

3. คดแพงทโจทกมคาขอใหจาเลยชดใชคาสนไหมทดแทนหรอคาเสยหายเพอขจด

มลพษทเกดขนหรอฟนฟสภาพแวดลอมหรอเพอมลคาของทรพยากรธรรมชาตทเสยไป

4. คดแพงทมคาขอใหจาเลยชดใชคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายตอชวต

รางกายสขภาพอนามยหรอสทธใดๆ ของโจทก อนเกดจากมลพษทจาเลยเปนผกอหรอตองรบผด

(กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2554)

คดสงแวดลอมดงกลาวอาจเกดขนจากการฝาฝนหรอไมปฏบตตามบทบญญตของประมวล

กฎหมายแพงและพาณชย พระราชบญญตหรอประกาศของคณะปฏวต ซงมบทบญญตเกยวกบ

สงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตหรอมลพษ สทธทจะฟองคดสงแวดลอมใหคานงถงสทธของบคคล

17

ทจะไดประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ รวมทงสทธทจะดารงชพ

อยไดอยางปกตและตอเนองในสงแวดลอมทจะไมกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามย สวสดภาพ

หรอคณภาพชวตของตนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย สงผลใหกระบวนการยตธรรม

ทางสงแวดลอมปรากฏโครงสรางขนคอนขางทจะชดเจน ดงน นผ ประกอบการ โรงงาน

อตสาหกรรม นายทน ทมงเนนแตผลประโยชนและผลกาไร ตองทบทวนการกระทาของตนและ

เพมความระมดระวง (กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2554)

จากการจดต งศาลสงแวดลอมขน ผวจยเชอวาคงมประโยชนตอประชาชนและสงคม

ในการทจะดาเนนการเพอมอบความยตธรรมใหแกประชาชนทไดผลกระทบ ความเดอดรอน

จากอาชญากรรมสงแวดลอมทเกดขนจากนายทน โรงงานอตสาหกรรมหรอสถานประกอบการอนๆ

ทกระทาโดยผดกฎหมาย ซงการจดต งศาลสงแวดลอมขนมาเปนกาวแรกของศาลยตธรรม

กระบวนการยตธรรมทจะทาใหคดทเกยวของกบสงแวดลอมมระบบการพจารณาทไดประสทธภาพ

และประสทธผลตอไปและยงเปนบรรทดฐานใหแกหนวยงานอนๆ หนมาตระหนกปญหา

อาชญากรรมทเกดขนจากสงแวดลอม

2.3 กฎหมายทเกยวของกบอาชญากรรมสงแวดลอม

2.3.1 กฎหมายควบคมการทาไม

สาระสาคญของการควบคมการทาไมตาม พระราชบญญตปาไม พ.ศ.2484 คอ การหามมให

ผใดตดไมทกาหนดไววาเปนไมหวงหาม ทงนเพราะเปนไมทมความสาคญและกาลงจะหมดไป

แตเพอประโยชนในทางเศรษฐกจ สาหรบการนาไมมาใชประโยชนในชวตประจาวน ผทตดไมทถก

ควบคมดงกลาวจะตองขออนญาตจากเจาหนาทกรมปาไมหรอบางกรณจะตองไดรบสมปทาน

การทาไมจากรฐ สวนไมทไมไดจดใหเปนไมหวงหาม ราษฎรกมสทธทาไมไดโดยไมตองขอ

อนญาตจาก เจาหนาทของรฐ โดยไมหวงหาม ตามกฎหมายปาไม แบงออกเปน 2 ประเภทคอ

ประเภท ก ไดแก ไมซงการทาไมจะตองไดรบอนญาตจาก พนกงานเจาหนาทหรอไดรบ

สมปทานตามกฎหมาย

ประเภท ข ไดแก ไมหวงหามพเศษ ซงเปนไมหายากหรอไมทรฐตองการสงวนรกษาไวเปน

พเศษ การทาไมในประเภทนโดยหลกทาไมได เวนแตรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ

จะเปนผอนญาตเปนกรณพเศษ (พระราชบญญตปาไม พ.ศ.2484 มาตรา 6)

18

สาหรบไมสกและไมยาง ซงขนอยในราชอาณาจกร พระราชบญญตปาไม มาตรา 7 กาหนด

วาเปนไมหวงหามประเภท ก ไมวาจะอยในเขตปาไมหรอในทดนของเอกชนการจะทราบวาไมอะไร

เปนไมหวงหามหรอไมหรอเปนไมหวงหามในประเภทใด ตองออกกฎหมายทเรยกวา พระราช

กฤษฎกา กาหนดไว และประกาศในราชกจจานเบกษาใหประชาชนทราบสวนไมทไมไดเปนไมหวง

หาม ประชาชนสามารถตดไมและแปรรป ไมได แตกฎหมายกยงควบคมการนาไมดงกลาวเขาเขต

ดานปาไม จะตองเสยคาธรรมเนยมตามกฎหมาย เวนแตวาจะเปนการนาไปใชเพอการสวนตว

(มใชเพอการคา) ภายในเขตจงหวดทองทน น การทาไมซงเปนการกระทาตองหามและมโทษ

ทางอาญาตามพระราชบญญตปาไมมลกษณะดงน ตด ฟน กาน โคน ลด เลอย ผา ถาก ทอน ขด ชก

ลากไมในปาหรอนาไมออกจากปา ดวยประการใดๆ และรวมถงการกระทาดงกลาวกบไมสก ไมยาง

ทขนอยในทดนทไมใชปาหรอการนาไมสกหรอไมยางออกจากทดนทไมนนขนอยดวยนอกจาก

การทาไมแลว กฎหมายยงหามการเจาะ สบ เผาหรอการทาอนตรายแกไมหวงหามอกดวย ท งน

ถาไมไดรบอนญาตจากเจาหนาทตองมโทษทางอาญา กฎหมายยงหามการเกบหาของปาอกดวย

ในกรณทเปนของปาหวงหาม การเกบหาของปาจะตองไดรบอนญาตจากเจาหนาทกอน

ซงการขออนญาตจะตองยนแบบฟอรมตามทกฎหมายกาหนดตอพนกงานเจาหนาทในเขตนนและ

เมอไดรบอนญาตกสามารถเกบหาของปาไดโดยเสยคาธรรมเนยมตามทกฎหมายบญญต

กฎหมายยงหามการคาหรอมของปาไวในครอบครองเกนกาหนด ซงรฐมนตรวาการ

กระทรวงเกษตรและสหกรณจะเปนผประกาศในราชกจจานเบกษา เวนแตจะไดรบอนญาตจาก

พนกงานเจาหนาท (พระราชบญญตปาไม มาตรา 29 ทว) สวนของปาทไมไดหวงหามราษฎร

สามารถเกบหาของปาไดโดยไมตองขออนญาตตอพนกงานเจาหนาทแตอยางใดอยางไรกด

การกระทาบางอยาง เจาหนาทหรอราษฎรสามารถกระทาไดเพราะกฎหมายยกเวนไวคอ การกระทา

ของเจาหนาทปาไมเพอการบารงปาหรอการคนควา ทดลองทางวชาการหรอเปนการทราษฎรเกบหา

เศษไม ปลายไมตายแหง ทลมขอนนอนไพร อนมลกษณะเปนไมฟนและไมใชไมสกหรอไมหวง

หามประเภท ข โดยนาเศษไมดงกลาวไปใชสอยในบานของตนหรอประกอบกจการของตน

(พระราชบญญตปาไม พ.ศ.2484 มาตรา 17)

การนาไมหรอของปาเคลอนทจากทหนงไปยงอกทหนงกฎหมายควบคมการนาเคลอนท

จากทหนงไปยงอกทหนง ท งนโดยการทราษฎรตองขออนญาตนาไมหรอของปาเคลอนท

ตอพนกงานเจาหนาทกอน การนาไมเคลอนททตองขออนญาต มดงน

19

ก. นาไมหรอของปาทไดรบอนญาตใหทาหรอเกบออกจากสถานททระบไวใน

ใบอนญาต ไปถงสถานททระบไวในใบอนญาตแลว

ข. นาไมททาโดยไมตองรบอนญาต ออกไปจากดานปาไมดานแรกแลว

ค. นาไมหรอของปาเขามาในประเทศไปถงดานศลกากรหรอดานตรวจศลกากรท

นาเขามาแลว

ง. นาไมหรอของปาท ซอมาจากทางราชการไปจากทไมหรอของปาน นอย

(พระราชบญญตปาไม พ.ศ.2484 มาตรา 38)

ผนาไมหรอของปาเคลอนทจะตองมใบเบกทางของพนกงาน เจาหนาทกากบไปดวย

(พระราชบญญตปาไม มาตรา 39) การขอใบเบกทางนาไมหรอของปาเคลอนทใหขอทปาไมจงหวด

พรอมดวยบนทกแสดงชนด จานวน ขนาด ปรมาตรและใบเสรจทแสดงวาไมหรอของปาน ไดเสย

คาธรรมเนยมเรยบรอยแลว

ในการนาไมหรอของปาเคลอนทนนกฎหมายไดกาหนดหามมใหเคลอนท ผานดานปาไม

ในระหวางเวลากลางคน (ตงแตพระอาทตยตก จนถงพระอาทตยขน) เวนแตจะไดรบอนญาตจากเจา

พนกงานเปนหนงสอ (พระราชบญญตปาไม มาตรา 41) อยางไรกดทางราชการไดตระหนกถงความ

จาเปนของราษฎรทยากจนไมมทดนทาการเกษตร จงไดจาแนกปาไมไว ถาปาใดเปนปาประเภท

เกษตรกรรม ราษฎรสามารถเขาครอบครอง และแผวถางเพอเพาะปลกพชไดโดยไมตองขออนญาต

จากพนกงานเจาหนาท แตปาใดททางราชการมไดประกาศเปนปาเกษตรกรรม ราษฎรคนใดประสงค

ทจะครอบครองแผวถางปาจะตองขออนญ าตตอเจาห นาท ป าไมใน เขตท ปาน น อย กอน

(พระราชบญญตปาไม พ.ศ.2484 มาตรา 54) (สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จงหวด

มหาสารคาม, 2557)

2.3.2 การคมครองปาอนรกษ

กฎหมายทเกยวของกบปาอนรกษมหลายฉบบ แตทเปนกฎหมายหลกในปจจบนม 4 ฉบบ

คอ พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ.2507 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ.2504

พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ.2535 และพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ

สงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 ซงในกฎหมายทง 4 ฉบบนไดมมาตรการทจะจากดการทาลายปาไม

และสงวนพนทปาไมทมความอดมสมบรณในทางระบบนเวศนและเปนแหลงตนน าลาธาร อนเปน

20

ตนกาเนดของทรพยากรธรรมชาตตางๆ โดยการกาหนดใหมการประกาศเขตพนทอนรกษไว และ

กาหนดหามการกระทาบางอยางทจะนาไปสการทาลายปาไม สตวปา และของปาในเขตดงกลาว

ท งน ผฝาฝนจะตองไดรบโทษทางอาญาและตองรบผดในทางแพงอกดวย นอกจากนกฎหมาย

ดงกลาวยงมแนวโนมทจะใหอานาจหนาทแกเจาพนกงานปาไมและเจาพนกงานทเกยวของทจะ

ปองกนและปราบปรามการทาลายทรพยากรธรรมชาตในเขตอนรกษดงกลาว โดยการออก

ใบอนญาตหรอการสงใหผฝาฝนทาใหสภาพแวดลอมกลบคนดดงเดม หรอเขาไปดาเนนการแกไข

สภาพแวดลอมเองโดยคดคาใชจายจากผกระทาการละเมด แตผวจยขอยกตวอยาง เขตพนทคมครอง

สงแวดลอม ดงน

- เขตพนทคมครองสงแวดลอม

โดยทบางพนทซงทางราชการไมไดประกาศเปนเขตปาสงวน แหงชาต เขตอทยานแหงชาต

และเขตรกษาพนธสตวปา การให ความคมครองแหลงตนนาลาธารหรอระบบนเวศนจะไมอาจทาได

และ อาจจะสายเกนไปทจะรอใหมการประกาศเขตอนรกษดงกลาว ดงนน พระราชบญญตสงเสรม

และรกษาคณ ภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 มาตรา 43 ซงใหอ านาจรฐมนตรวาการ

กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม โดยไดรบคาแนะนาจากคณะกรรมการสงเสรม

และรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต เพอประกาศใหพนทใดพนทหนง เปนเขตพนทคมครอง

สงแวดลอม โดยประกาศเปนกฎกระทรวง แตพนทดงกลาวจะตองเปนพนทแหลงตนน าลาธาร หรอ

มระบบนเวศนตามธรรมชาตแตกตางจากทอนๆ หรอระบบนเวศนตามธรรมชาตของพนทน น

อาจจะถกทาลาย หรอถกกระทบกระเทอนจากการกระทาของคนทเขาไปอยในบรเวณนนโดยงาย

หรอเปนพนทอนมคณคาควรแกการอนรกษ แตยงไมมการประกาศเปนเขตอนรกษ

เมอไดประกาศเขตพนทคมครองสงแวดลอมแลวกฎหมายกาหนดใหมมาตรการคมครอง

สงแวดลอมในกฎกระทรวงทประกาศดวย เชน การกาหนดการใชประโยชนในทดนเพอรกษาสภาพ

ธรรมชาต หรอมใหกระเทอนตอระบบนเวศนหรอหามการกระทาอนมลกษณะเปนการทาลายหรอ

กอใหเกดผลกระทบตอระบบนเวศน ซงมาตรการทกาหนดน ท งราษฎรและหนวยราชการ

ทเกยวของจะตองถอปฏบตตามเพอประโยชนในการอนรกษและคมครองสงแวดลอม (มาตรา 44)

การฝาฝนขอกาหนดในกฎกระทรวงขางตนผกระทาตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงป หรอ

ปรบไมเกนหนงแสนบาทหรอทงจาทงปรบ (มาตรา 100) แตถามผใดบกรก หรอครอบครองทดน

21

ของรฐโดยไมชอบดวยกฎหมาย หรอเขาไปทาอนตรายแกทรพยากรธรรมชาตหรอศลปกรรม หรอ

กอใหเกดมลพษในเขตดงกลาว จะตองระวางโทษจาคกไมเกน 5 ป หรอปรบไมเกน 500,000 บาท

หรอทงจาทงปรบ (มาตรา 99) (สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จงหวดมหาสารคาม,

2557)

2.3.3 พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา (ฉบบท 2) พ.ศ.2546

พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา (ฉบบท 2) พ.ศ.2546 และกฎกระทรวง เรองการ

กาหนดชนดสตวปาคมครองทใหเพาะพนธได พ.ศ.2546 กรมปาไมไดมประกาศเรองการตรวจสอบ

และทาเครองหมายสตวปาสงวน สตวปาคมครอง ซากของสตวปาสงวนและซากของสตวปา

คมครอง ประกาศดงกลาวกาหนดใหผครองครองมาแจงการครอบครองตอกรมปาไมเพอตรวจสอบ

และทาเครองหมายประจาตวสตวปาหรอซากของสตวปาและจะออกใบอนญาตใหครองครองสตว

ปาคมครองชวคราวหรอใบรบรองใหครอบครองซากสตวปาคมครองชวคราวและหนงสอมอบให

คมครองซากสตวปาสงวนหรอซากของสตวปาคมครองชวคราวแทนกรมปาไม แตคนทวไปยงไม

เขาใจรายละเอยดดพอ จงมไดไปดาเนนการแจงตามแบบและวธการของกรมปาไมเพอแกไขปญหา

ทางราชการจงไดออกพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา (ฉบบท 2) พ.ศ.2546 ดวยเหตผลท

ในปจจบนมผครอบครองสตวปาคมครองโดยไมชอบดวยกฎหมายจานวนมากทไมไดนาสตวปา

คมครองมามอบใหแกพนกงานเจาหนาท หรอไมไดมาแจงรายการเกยวกบชนดและจานวนของสตว

ปาคมครองทาใหเจาหนาทไมสามารถควบคมดแลใหผครอบครองสตวปาคมครองปฏบตใหถกตอง

ตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไขของการครอบครองสตวปาคมครองได สมควรกาหนดให

ผครอบครองสตวปาคมครอง โดยไมชอบดวยกฎหมายมาแจง การครอบครองและขออนญาตมไว

ในครอบครองซงสตวปาคมครองดงกลาวตอพนกงานเจาหนาทไดภายในระยะเวลาทกาหนดโดยไม

ตองรบโทษ

ผใดมไวในครอบครองซงสตวปาคมครองโดยยงไมไดรบอนญาตโดยชอบดวยกฎหมาย

หากมาแจงรายการเกยวกบชนดและจานวนของสตวปาคมครองทอยในความครอบครองของตนตอ

พนกงานเจาหนาท ภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทพระราชบญญตนใหบงคบ ผนนไมตองรบ

โทษหากผครอบครองสตวปาคมครองนน ตองการจะเลยงดสตวปาคมครองนนตอไป ใหเจาหนาท

ตรวจสอบสภาพการเลยงดสตวปาคมครองของผนน วาอยในสภาพทดและปลอดภยเพยงใด หาก

เหนวาสตวปาคมครองนนไดรบการเลยงดดวยความเอาใจใสและปลอดภย ใหอธบดอนญาตให

22

ผน นครอบครองสตวปาคมครองน นตอไปได โดยออกใบอนญาตครอบครองสตวปาคมครอง

ชวคราวไวใหแกเจาของหรอผครอบครอง ใบอนญาตดงกลาวใหมอายเพยงเทาอายของสตวปา

คมครองนนและเมอสตวปาคมครองนนตายหรอเพมจานวนขนโดยการสบพนธ ผรบใบอนญาตตอง

แจงใหเจาหนาททราบภายในสามสบวนนบแตวนทมการเพมจานวนหรอตาย

หากผเปนเจาของหรอผครอบครองสตวปาคมครองนน ไมตองการจะเลยงดสตวปาคมครอง

นนตอไป หรอเมอเจาหนาทไดตรวจสอบเหนวาสตวปาคมครองนน ไดรบการเลยงดทไมดพอและ

ไมปลอดภย ใหเจาของหรอผครอบครองจาหนายสตวปาคมครองนนใหแกผรบใบอนญาต ดาเนน

กจการสวนสตวสาธารณะหรอจาหนายสตวปาค มครองชนดทตองไดรบอนญาตใหแกผรบ

ใบอนญาตเพาะพนธ ใหเสรจสนภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทไดแจงตอเจาหนาท หรอวนท

ไดรบแจงคาสงไมอนญาต แลวแตกรณและเมอสนระยะเวลาดงกลาวแลว ยงมสตวปาคมครอง

เหลออยเทาใดใหสตวปาคมครองนนตกเปนของแผนดน

สตวปาคมครองชนดทใหเพาะพนธได กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมได

ออก กฎกระทรวงกาหนดชนดของสตวปาคมครองใหเปนสตวปาชนดทเพาะพนธได พ.ศ.2556 โดย

ใหเหตผลวาควรสงเสรมใหมการเพาะพนธเพมเตม เพอปองกนมใหสญพนธ และเพออนญาตให

บคคลมไวในครอบครอง คาและเพาะพนธไดโดยชอบดวยกฎหมาย จงควรทจะกาหนดสตวปา

คมครองชนดทเพาะพนธได (บญชสตวปาคมครองชนดทเพาะพนธได สตวปาจาพวกสตวเลยงลก

ดวยนม กระจงเลก กวางปา ชะมดเชดหรอชะมดเชยง ทรายหรอเนอทรายหรอตามะแน ลงกง

ลงวอก ลงแสม อเกงหรอเกงหรอฟาน สตวปาจาพวกนก ไกจก ไกปา ไกฟาพญาลอ ไกฟาหนาเขยว

ไกฟาหลงขาว ไกฟาหลงเทา ไกฟาหางลายขวาง นกกระทาดงแขงเขยว นกกระทาดงคอสแสด

นกกระทาดงจนทบรณ นกกระทาดงปกษใต นกกระทาดงอกสน าตาล นกกระทาทงนกกะรางคอดา

หรอนกซอฮ นกกะรางสรอยคอเลก นกกะรางสรอยคอใหญ นกกะรางหวหงอก นกกะรางอกส

น าตาลไหม นกกะลงหรอนกกะแล นกกางเขนดง นกบนหลาดง นกบนหลาควนหรอนกจงปย

นกกางเขนบาน นกบนหลาบาน นกอแจบหรอนกจจ นกกงโครงคอดา นกแกวโมง นกแกวหวแพร

นกขนทอง นกแขกเตา นกปรอดหวโขนหรอนกกรงหวจก นกยง นกแวนสเทาหรอ นกแวนเหนอ

นกแวนสน าตาลหรอนกแวนใต นกหกเลกปากดา นกหกเลกปากแดง นกหกใหญ นกหวา นกเอยง

สารกาหรอนกเอยงสาลกา นกเอยงหงอน เปดคบแค เปดแดง เปดเทา เปดลาย เปดหงส เปดหาง

แหลม สตวปาจาพวกสตวเลอยคลาน งสง งสงหางลายหรองสงลาย งหลาม งเหลอม จระเขน าเคม

23

จระเขน าจด สตวปาจาพวกสตวสะเทนน าสะเทนบก กบทดหรอเขยด แลวสตวปาจาพวกปลา ปลา

ตะพดหรอปลาอโรวานา ปลาเสอตอ ปลาเสอหรอปลาลาด) (พทยา ลายอง, ม.ป.ป.)

2.3.4 กฎหมายควบคมมลพษ

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 ไดกาหนดหลก

เกณฑในการควบคมมลพษทางอากาศจากแหลงกาเนด ซงจาแนกตามประเภทของแหลงกาเนดเปน

2 ประเภทคอ การควบคมมลพษทางอากาศซงมแหลงกาเนดจากยานพาหนะและการควบคมมลพษ

ทางอากาศซงมแหลงกาเนดอนๆ (จตรา เพยรลาเลศ, ม.ป.ป.)

1. การควบคมมลพษทางอากาศซงมแหลงกาเนดจากยานพาหนะ

รฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดอาศยอานาจตามมาตรา 55

ออกประกาศกาหนดมาตรฐานควบคมมลพษทางอากาศซงมแหลงกาเนดจากยานพาหนะ เชน

ประกาศกระทรวงเรองการกาหนดมาตรฐานคากาซคารบอนมอนอกไซดและกาซไฮโดรคารบอน

จากทอไอเสยรถยนตทใชเครองยนตแกสโซลน ลงวนท 8 กมภาพนธพ.ศ.2550 และประกาศ

กระทรวงเรองกาหนดมาตรฐานคาควนดาของรถยนตทใชเครองยนตแบบจดระเบดดวยการอด

(พ.ศ.2553) เปนตน การตรวจสอบและควบคมมลพษทางอากาศซงมแหลงกาเนดจากยานพาหนะ

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 มาตรา 64 วางหลกเกณฑ

วายานพาหนะทจะนามาใชจะตองไมกอใหเกดมลพษเกนกวามาตรฐานควบคมมลพษทางอากาศจาก

แหลงกาเนดทไดกาหนดไวและใหพนกงานเจาหนาท ซงรฐมนตรแตงตงใหปฏบตการตามพระราช

บญญตน มอานาจตรวจสอบและควบคมตามมาตรา 65 ถง มาตรา 67 เชน สงใหยานพาหนะหยดเพอ

ตรวจสอบคณภาพของควนทระบายจากทอไอเสยตรวจสอบเครองยนตและอปกรณของยานพาหนะ

และมอานาจออกคาสงหามใชยานพาหนะนนโดยเดดขาด หรอจนกวาจะไดมการแกไขปรบปรงให

เปนไปตามมาตรฐานควบคมมลพษจากแหลงกาเนดทกาหนดตามมาตรา 55

มาตรการลงโทษผทฝาฝนคาสงหามใชยานพาหนะของพนกงานเจาหนาทตองระวางโทษ

ปรบไมเกน 5,000 บาท ตามมาตรา 102 สวนผทไมปฏบตตามคาสงของพนกงานเจาหนาทซงสงให

ยานพาหนะหยดเพอทาการตรวจสอบ ตองระวางโทษจาคกไมเกน 1 เดอน หรอปรบไมเกน 10,000

บาท หรอทงจาทงปรบตามมาตรา 103 (จตรา เพยรลาเลศ, ม.ป.ป.)

24

2. การควบคมมลพษทางอากาศซงมแหลงกาเนดอนๆ

รฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดอาศยอานาจตาม มาตรา 55

ออกประกาศกาหนดมาตรฐานควบคมมลพษทางอากาศซงมแหลงกาเนดอนๆหลายฉบบ เชน

ประกาศกระทรวงเรองกาหนดมาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากโรงงานอตสาหกรรม

(พ.ศ.2549) และประกาศกระทรวง เรองกาหนดมาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากโรง

แยกกาซธรรมชาต (พ.ศ.2553)

มาตรการลงโทษหากเจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษทางอากาศ ละเวนไมใช

ระบบอปกรณและเครองมอทมอยตองเสยคาปรบทางปกครองกลาวคอเสยคาปรบรายวนในอตราส

เทาของจานวนเงนคาใชจายประจาวน สาหรบการเปดเดนเครองทางานของอปกรณเครองมอหรอ

ระบบบาบดอากาศเสยของตนตลอดเวลาทดาเนนการเชนวานน ตามมาตรา 92 หรอหากฝาฝนไมจด

เกบสถตขอมลหรอไมจดทาบนทกหรอรายงานตองระวางโทษทางอาญาจาคกไมเกน 1 เดอนหรอ

ปรบไมเกน 10,000 บาทหรอทงจาทงปรบ ตามมาตรา 106 แตมขอสงเกตคอไมมบทลงโทษกรณ

เจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษทางอากาศไมตดตงระบบบาบดอากาศเสยซงอาจทาให

มาตรา 68 ไมมสภาพบงคบอยางแทจรง (จตรา เพยรลาเลศ, ม.ป.ป.)

3. การควบคมมลพษตามกฎหมายอนๆ

3.1 การควบคมมลพษทางอากาศซงมแหลงกาเนดจากยานพาหนะ

พระราชบญญตรถยนต พ.ศ.2522 มความมงหมายหลกในการควบคมการใชรถ

ประเภทตางๆ และมบทบญญตทเกยวของกบการควบคมมลพษทางอากาศไวโดยกาหนดใหรถทจะ

จดทะเบยนไดตองเปนรถทมสวนควบหรออปกรณตามทกาหนดในกฎกระทรวง และผานการตรวจ

สภาพรถ ทงนไดมการออกกฎกระทรวงฉบบท 4 (พ.ศ.2531) กาหนดรายละเอยดการตรวจสภาพ

รถยนตทจะจดทะเบยน ซงรวมถงการตรวจระบบไอเสย

3.2 การควบคมมลพษทางอากาศซงมแหลงกาเนดจากโรงงานอตสาหกรรม

พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ.2535 มความมงหมายหลกเพอควบคมทตงและการ

ประกอบกจการโรงงาน เพอประโยชนในการพฒนาเศรษฐกจและการรกษาสงแวดลอม รวมทง

25

สขภาพอนามยของประชาชนโดยในสวนทเกยวของกบการควบคมมลพษทางอากาศนนไดให

อานาจรฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรมออกกฎกระทรวงกาหนดมาตรฐานและวธการควบคม

การปลอยอากาศเสยซงเกดขนจากการประกอบกจการโรงงานเชนกฎกระทรวงฉบบท 2 (พ.ศ.2535)

ซงหามมใหระบายอากาศเสยออกจากโรงงานเวนแตจะทาใหอากาศทระบายออกมปรมาณสารเจอ

ปนไมเกนคาทรฐมนตรประกาศกาหนดและทผานมาไดมประกาศกาหนดคาปรมาณสารเจอปนใน

อากาศทระบายจากโรงงานหลายฉบบ นอกจากนนพระราชบญญตนยงใหรฐมนตรมอานาจรวมถง

ประกาศกาหนดชนดคณภาพ วตถดบหรอชนดของพลงงานทจะนามาใชหรอผลตในโรงงาน

3.3 การควบคมมลพษทางอากาศซงมแหลงกาเนดจากชมชน

พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.2535 มความมงหมายหลกเพอควบคมดแล

กจการสาธารณสขและการอนามยสงแวดลอมและในหมวดวาดวยเหตราคาญมบทบญญตบาง

มาตราทเกยวของกบการควบคมมลพษทางอากาศ โดยกาหนดวา การกระทาการใด อนเปนเหตให

เกดกลน รงสฝ น ละอองเขมาเถาจนเปนเหตใหเสอมหรออาจเปนอนตรายตอสขภาพ ถอวาเปนเหต

ราคาญและใหอานาจเจาพนกงานทองถนระงบกาจดและควบคมเหตราคาญดงกลาว และกรณเหต

ราคาญเกดขนในทหรอทางสาธารณะ ใหเจาพนกงานทองถนมอานาจสงระงบหรอปองกนเหตดง

กลาวหากขดขนตองระวางโทษทางอาญาตลอดจนหากเหตราคาญทเกดขนนนอาจเปนอนตรายราย

แรงตอสขภาพ เจาพนกงานทองถนอาจจดการตามจาเปนเพอปองกน โดยใหผกอเหตรบผดชอบคา

ใชจายเพอการจดการนน สวนกรณเหตราคาญเกดขนในสถานทเอกชนเจาพนกงานทองถนมอานาจ

สงใหระงบเหตราคาญ หากฝาฝนตองระวางโทษทางอาญาและหากเหตราคาญนนอาจเปนอนตราย

รายแรงตอสขภาพ หรอกระทบตอความเปนอยท เหมาะสมในการดารงชพของประชาชนเจา

พนกงานทองถนมอานาจสงหามมใหใชสถานทนนจนกวาจะไดมการระงบเหตราคาญนนแลว

(จตรา เพยรลาเลศ, ม.ป.ป.)

2.4 ทฤษฎอาชญาวทยาทเกยวของกบอาชญากรรมสงแวดลอม

2.4.1 สานกอาชญาวทยาดงเดม (Classical School)

สานกอาชญาวทยาด งเดมเกดขนในราวๆ ตนครสตศตวรรษท 18 ซงครสตศาสนานกาย

โรมนคาทอลค (Roman Catholic Church) ไดเขามามบทบาทเปนอยางมากในการพจารณาตดสน

26

การกระทาความผดของบคคล สานกอาชญ าวท ยาด ง เดม มลกษ ณ ะทไม มความชด เจน

สงผลใหมชองวางตางๆ มากมาย การประพฤตชว ผดศลธรรมจะเปนบาป ผใดตอตานหรอ

เปนฝายตรงขามกบศาสนาจะถอวาเปนความผดรายแรง (ปกรณ มณปกรณ, 2555)

วธการลงโทษทรนแรงและเปนการทารณกรรมททารณ โหดรายปาเถอนทสดคอ

การฉกรางกายออกเปน 4 สวน โดยเพชฌฆาตใชเชอกผกแขนขาทงสของผตองโทษไวกบมาสตว

แลวใหมากระชากเบาๆ ไปในทศทางทงส เมอผตองโทษรองโหยหวนออกมาดวยความเจบปวด

แสนสาหส เพชฌฆาตจะเฆยนใหมาวงออกกนไปคนละทศทางทนท หากแขนขาของผตองโทษยง

ไมถกกระชากออกเปนชนๆ เพชฌฆาตจะใชขวานสบใหขาดออกจากรางกาย นามากองรวมกนไว

แลวจดไฟเผา

จากความไมเปนธรรมและไมเสมอภาคทางสงคมและกระบวนการยตธรรมในยคนน ทาให

เกดนกคดซงเปนนกวชาการ ผมความรในสาขาอาชพตางๆ ทเกยวของซงเปนคนรนใหมของยคนน

ไดมการตนตว รเรม แสดงความคดเหนใหแกไขปรบปรงสภาพดงกลาว โดยคนเหลานนไดรวมตว

กนรวมมอกนแสดงความคดเหนตอตาน แสดงปฏกรยาอยางเปดเผยตอสาธารณชน โดยการเขยน

หนงสอ บทความและการกลาวอภปรายในทชมชนตางๆ การกระทาดงกลาวไดรบการตอบรบและ

สนบสนนเปนอยางดจากประชาชนสวนใหญในสงคมรวมทงผบรหารบานเมองทมใจเปนธรรม

ในสมยน นกเหนดวยหลายคน ในทสดนกคด นกปฏรปเหลาน นกรวมตวกนรวมจดต งเปน

“School of Thought” หรอกลมแนวความคดหรอสานกขนในราวกลางศตวรรษท 18 ใชชอวา

“Classical School” คอ สานกอาชญาวทยาดงเดม

นกคดคนสาคญในยคนคอ ซซาร เบคคาเรย ไดสรางผลงานทางวชาการทมความสาคญ

ตอวงการอาชญาวทยาและกระบวนการยตธรรม อจฉรยา ชตนนท (2557) โดยกลาววา “บคคลทก

คนมสทธเทาเทยมกนภายใตกฎหมาย ดงนนไมวาผใดกระทาความผดในลกษณะเดยวกนนนก

จะตองไดรบโทษเชนเดยวกน นอกจากน นเพอทจะใหบคคลทราบวาพฤตกรรมประเภทใด

เปนความผดและมบทลงโทษ ตวบทกฎหมายจาเปนตองเขยนเปนลายลกษณอกษรใหชดแจง

พอทบคคลทวไปจะเขาใจได” (สดสงวน สธสร, 2547)

จากการศกษาทฤษฎของสานกอาชญาวทยาดงเดม สรปไดวา ไมวาจะเปนบคคลชนชนไหน

ของสงคมหากมการกระทาผดแลวไมวาจะเปนอาชญากรรมประเภทใด บคคลเหลานนจะตองไดรบ

27

การลงโทษอยางสาสมตามทกฎหมายของประเทศน นๆ ระบไวหรอมมาตรการการลงโทษ

จากภาคประชาชน เพอเปนการการเบยงเบนคดออกจากกระบวนการยตธรรมทางอาญา ลดปรมาณ

คดในชนพนกงานสอบสวน อยการและศาล โดยใหภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการกาหนด

มาตรการในการลงโทษ

2.4.2 ทฤษฎคดกอนกระทาผด (Rational Choice Theory)

ทฤษฎคดกอนกระทาผดเรมมการนาเสนอสวงการอาชญาวทยาโดยนกเศรษฐศาสตร เชน

Becker (1968), Crouch (1979) แมวาเนอหาสาระบางประการและรปแบบการนาเสนออาจจะ

แตกตางกน แตมสมมตฐานพนฐานท เหมอนกน 2 ประการคอ ประการท 1 ทฤษฎกลมน

เชอวาบคคลเปนผมอสระในการเลอกทจะกระทาผดกฎหมายและประการท 2 แนวทางในการเลอก

พฤตกรรมผดกฎหมายขนอยกบการทบคคลจะไดรบความพงพอใจหรอผลประโยชน สง

ซงความพงพอใจหรอผลประโยชนทตองการน นไมจากดเฉพาะในรปของทรพยสนเทาน น

หากแตยงรวมถงผลประโยชนหรอความพงพอใจดานจตใจดวย

Cornish and Clarke (1986) ผ น าใน ท ฤ ษ ฎ ค ด ก อน ก ระทาผด น าเส น อว าก ารศก ษ า

อาชญากรรมตองมองวาอาชญากรรมมคณสมบต 2 ประการคอ คณสมบตของการประกอบ

อาชญากรรมและคณสมบตของตวอาชญากร

คณสมบตของการประกอบอาชญากรรม หมายถง ขอเทจจรงของอาชญากรจะมพฤตกรรม

แตกตางกนไปตามรปแบบของอาชญากรรม ซงจะแตกตางกนในดานความชานาญในการประกอบ

อาชญากรรม ทรพยสนหรอผลประโยชนทจะไดรบจากการกระทาผดและการมอยอยางแพรหลาย

ของเหยออาชญากรรม

สวนคณสมบตของตวอาชญากร หมายความถง ความแตกตางของตวอาชญากรในการ

ตดสนใจทจะประกอบอาชญากรรม กอนทจะกระทาผดกฎหมายอาชญากรตองคานงถง

สภาพแวดลอมทวไปอน ไดแก โอกาสในการกระทาผด ผลเสย ผลประโยชน ตลอดจนความเสยง

รวมท งแรงกระตนหรอมลเหตจงใจในการกระทาผดของอาชญากรผน นดวย หลงจากทบคคล

ไดคดคานวณถงปจจยตางๆ ทเกยวของกบการประกอบอาชญากรรมแลว จงตดสนใจวาจะประกอบ

อาชญากรรมหรอไม จะเหนไดวาผลประโยชนจากการกระทาผดนอกจากจะเปนทรพยสนแลว

28

ยงรวมถงความพงพอใจหรอความสขทางดานจตใจดวย และกระบวนการตดสนใจในการประกอบ

อาชญากรรมนจะมลกษณะเฉพาะตวเทานน ซงนกอาชญาวทยาแนวนอางวาทฤษฎนมขอบเขต

กวางขวางกวาทฤษฎปองกน เนองจากสามารถอธบายเหตของอาชญากรรมเฉพาะอยางได รวมทง

สาเหตของการเปนอาชญากรอาชพหรออาชญากรกระทาผดตดนสย (Cornish and Clarke, 1986)

จากการศกษาทฤษฎคดกอนกระทาผด สรปไดวา บคคลทจะกระทาผดมสทธทจะ

เลอกกระทาผดอะไรกไดเพราะแตละบคคลเปนผมอสระในการเลอกทจะกระทาผดกฎหมาย

เชน การกระทาผดทางดานสงแวดลอม ไมวาจะเปนการตดตนไมทาลายปา การปลอยของเสยลงน า

ซงเปนการกระทาผดทเกดขนไดทกวน เพราะไมมบทลงโทษเนองจากยงไมมใครเอาผดกลมเหลาน

ซงทาใหบคคลกลมเหลานมพฤตกรรมซาๆ เพราะสามารถทาไดตามอาเภอใจของผกระทาผด

2.5 งานวจยทเกยวของ

ธาวน เกสรสงขและคณะ (2559) ไดทาการวจยเรองการศกษาความคดเหนเกยวกบ

อาชญากรรมของพนกงานในรานสะดวกซอทเปดตลอด 24 ชวโมง มวตถประสงคเพอศกษาความ

คดเหนและเจตคตเกยวกบการปองกนอาชญากรรมของผทปฏบตงานในรานสะดวกซอทเปดตลอด

24 ชวโมง ผลการวจยพบวา สาเหตของปญหาอาชญากรรมสวนหนงเกดจากสภาพทางเศรษฐกจ

สงคมและปญหายาเสพตด รานสะดวกซอทเปดใหบรการตลอด 24 ชวโมง จงเปนเปาหมายทสาคญ

ในการกอเหตอาชญากรรม เนองดวยมสภาวะแวดลอมทสมเสยงในชวงเวลากลางคน ดงน น

การปองกนเหตอาชญากรรมนอกเหนอจากการปฏบตตามกฎ ระเบยบ อยางเครงครด การมสวนรวม

ของทกภาคสวนทเกยวของ รวมถงการมสวนรวมของประชาชนในการรวมมอกนปองกนเหต

อาชญากรรมและการสนบสนนจากภาครฐเปนสงสาคญในการสงเสรมความปลอดภยใหกบ

ประชาชน

มนธดา วระพนธ (2557) ไดทาการวจยเรองปญหาและอปสรรคทางกฎหมายในการบงคบ

ใชกฎหมายเกยวกบคนเขาเมองและการทางานของคนตางดาวในประเทศไทย มวตถประสงค

เพอทจะศกษาถงปญหาและอปสรรคทางกฎหมายในการบงคบใชกฎหมายเกยวกบคนเขาเมองและ

การทางานของแรงงานตางดาว ผลการวจยพบวา ปญหาและอปสรรคทางกฎหมายในการบงคบ

ใชกฎหมายเกยวกบคนเขาเมองและการทางานของแรงงานตางดาว ซงสทธในการทางานของ

แรงงานตางดาวในประเทศไทย ควรมงเนนผลกดนแนวทางในการจดการตอสทธในการทางาน

29

ของแรงงานตางดาวทงมาตรการทางกฎหมายและการปฏบตใหสอดคลองกบพนธกรณระหวาง

ประเทศและความเหมาะสมกบสภาพสงคมไทยปจจบน โดยคานงถงความสาคญ ความจาเปน

เรงดวน ความตองการในอตราการจางคนตางดาวในระดบแรงงานมฝมอ (Skilled Labor) และระดบ

แรงงานไรฝมอ (Unskilled Labor) โดยตงอยบนพนฐานของสทธประโยชนของประเทศเปนสาคญ

เพอใหกระบวนการในการบงคบใชกฎหมายมประสทธภาพ ตลอดจนสงเสรมมาตรการ

ทางกฎหมายในการจดการปองกนหรอลดผลกระทบของการเขามาทางานของแรงงานตางดาว

ทมตอสงคมไทย

ณฐวรรธน สนทรวรทธโชต (2556) ไดทาการวจยเรองการศกษาสภาพปญหาสงแวดลอม

ในเขตตาบลสามบณฑต: กรณศกษา ปจจยทมผลตอการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ข องป ระช าช น ม ว ต ถ ป ระส งค เพ อ ศ ก ษ าก ารม จต ส าน ก ข อ งป ระช าช น ใน ก ารพฒ น า

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ศกษาถงการบารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ของประชาชน ศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ผลการวจยพบวา การมสวนรวม การบารงรกษามอทธพลตอการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม เมอวดจากการม สวน รวมใน กจกรรมดาน ตางๆ ท เก ยวของกบ การพฒ น า

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดแก การเขารวมกจกรรมพฒนาแมน าลาคลอง การชกชวนให

สมาชกในครอบครว เขารวมกจกรรมพฒนาแหลงน าเนองในวนสาคญและการเขารวมประชมกบ

คณะกรรมการหมบานหรอกลมองคกรตางๆ ในชมชนเพอเสนอขอคดเหนขอเสนอแนะและวธการ

ในการพฒนาแหลงน าและเมอวดการบารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในกจกรรม

ดานตางๆ ทเกยวของกบการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พบวา การบารงรกษา

มอทธพลตอการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเชนกน แนวทางการแกไขปญหา

หนวยงานของรฐ โดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนจะตองมการประชาสมพนธ ใหประชาชน

ไดเขาใจ ความหมายและความสาคญของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พรอมทงรณรงค

ประชาสมพนธ สรางจตสานกใหประชาชนรจกรกหวงแหนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

รวมกน และจะตองมการรวมมอกนระหวางภาครฐและเอกชนเพอใหทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม ดารงคงอยคชมชนและพฒนาอยางย งยนตลอดไป

ภทรวด จนดารกษ (2556) ไดทาการวจยเรองการทองเทยวชมชนกบการมสวนรวมในการ

อนรกษสงแวดลอมพนทสเขยวตาบลบางกระเจาและตาบลบางน าผง อาเภอพระประแดง จงหวด

สมทรปราการ มวตถประสงคเพอศกษาความคดเหนของประชาชนทองถนทมตอประโยชน

30

ทไดรบจากการทองเทยวชมชนในตาบลบางกระเจาและตาบลบางน าผ ง อาเภอพระประแดง

จงหวดสมทรปราการ ศกษาระดบความรความเขาใจของประชาชนทองถนเกยวกบการทองเทยว

อยางย งยน ศกษาระดบการมสวนรวมของประชาชนทองถนในการอนรกษสงแวดลอมบรเวณพนท

สเขยวของบางกระเจาและบางน าผ ง ผลการวจยพบวา ประชาชนทองถนสวนใหญเหนวา

การทองเทยวชมชนกอใหเกดประโยชนเชงเศรษฐกจมากทสดคอ เกดรายไดเพมขน รองลงมาคอ

ไดรบความรความเขาใจเกยวกบการจดการการทองเทยวอยางย งยนและอนรกษสงแวดลอมเพมขน

กลมตวอยางทงสองตาบลไดรบรายไดจากการทองเทยว ระดบการมสวนรวมในกจกรรมการอนรกษ

สงแวดลอมของบางกระเจาและบางนาผงอยในระดบนอย

31

บทท 3

วธการวจย

การวจยเรองการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม: กรณศกษา ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล เปนการวจยเชงคณภาพ ผวจยม

ขนตอน/วธการวจยดงตอไปน

3.1 รปแบบการวจย

3.2 ประชากรและกลมตวอยาง

3.3 การเกบรวบรวมขอมล

3.4 เครองมอในการวจย

3.5 ขนตอนในการสรางเครองมอวจย

3.6 การวเคราะหขอมล

3.1 รปแบบการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยผวจยมวตถประสงคคอ

เพอศกษาสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใชกฎหมาย

เพอศกษาการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

และเพอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมสงแวดลอมโดยหนวยในการวเคราะหครงนคอ ระดบบคคล ซงไดแก ประชาชน

ผนาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชน นกวชาการและนกกฎหมาย

3.2 ประชากรและกลมตวอยาง

1. ประชาชน จานวน 4 ทาน ทประสบปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

2. ผ นาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชนทมประสบการณในการปฏบตงานดาน

สงแวดลอม จานวน 2 ทาน

3. นกวชาการดานสงแวดลอม จานวน 2 ทาน

32

4. นกกฎหมายดานสงแวดลอม จานวน 2 ทาน

3.3 การเกบรวบรวมขอมล

ขนตอนในการเกบรวบรวมขอมลคอ โดยการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) โดย

คดเลอกหนวยในการวเคราะหเปน 2 กลมไดแก

1. กลมตวอยางหลกไดแก ประชาชน

2. กลมตวอยางรองไดแก ผนาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชน นกวชาการและ

นกกฎหมาย

ผวจยคดเลอกกลมตวอยางดวยวธการคดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling)

โดยกลมตวอยางมความร ความเชยวชาญและประสบการณทเกยวของกบอาชญากรรมสงแวดลอม

มาเปนระยะเวลาพอสมควรทพอจะใหขอมลแกผวจยได โดยคดเลอกดงน

1. ประชาชนทอาศยอยในเขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร จานวน 4 ทาน ท

ประสบปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

2. ผนาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชน เขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร ทม

ประสบการณในการปฏบตงานดานสงแวดลอม จานวน 2 ทาน

3. นกวชาการดานสงแวดลอม จานวน 2 ทาน

4. นกกฎหมายดานสงแวดลอม จานวน 2 ทาน

3.4 เครองมอในการวจย

เครองมอในการวจยครงน ผวจยใชแบบสมภาษณเชงลกเปนเครองมอในการวจย โดยใช

วธการสมภาษณเชงลกจากกลมตวอยางทใหขอมล โดยแบบสมภาษณเชงลกฉบบนมจานวน 4 ตอน

ประกอบดวย

ตอนท 1 ขอคาถามเกยวกบสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการ

บงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

ตอนท 2 ขอคาถามเกยวกบการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

33

ตอนท 3 ขอคาถามเกยวกบขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชน

ในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

ตอนท 4 ขอเสนอแนะอนๆ

3.5 ขนตอนในการสรางเครองมอวจย

ผวจยมขนตอนการสรางและตรวจสอบคณภาพของแบบสมภาษณ เชงลกดงตอไปน

1. ศกษาวตถประสงคการศกษา เพอนามากาหนดเปนประเดนคาถามในการวจย

2. กาหนดขอคาถามในการศกษาสอดคลองกบวตถประสงคการศกษา

3. สรางแบบสมภาษณเชงลกใหครอบคลม

4. นาเสนอแบบสมภาษณเชงลกใหอาจารยทปรกษาตรวจสอบความตรงเชงเนอหา

(Content Validity) โดยตรวจสอบขอคาถามใหครอบคลม หาขอบกพรองทควรปรบปรงแกไข

ตลอดจนความถกตองของความเหมาะสมของภาษาและถอยคาทใชลกษณะคาถามทกากวม

5. แกไขขอบกพรองทไดจากผลการวเคราะหคณภาพของแบบสมภาษณเชงลก

3.6 การวเคราะหขอมล

การวจยเรองแนวทางการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม: กรณศกษา

ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล ผวจยวเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเชงเนอหา (Content

Analysis)

34

บทท 4

ผลการวจย

การวจยเรองการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม: กรณศกษา ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล มวตถประสงคเพอศกษาสภาพ

ปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม ศกษาการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมและเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม จากการเกบขอมลการวจยดวยการสมภาษณเชงลก

(In-depth Interview) ไดผลการวจยแยกตามวตถประสงคดงน

4.1 สภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใชกฎหมาย

4.2 การมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม

4.3 ขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชน

4.1 สภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

1. ประชาชนทานท 1 ใหขอมลสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของ

การบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…ปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมเปนเรองเกยวกบมลพษใชไหม ถาใชคาวา

อาชญากรรมสงแวดลอมฟงแลวรสกยงไมคอยเขาใจเทาไหร เพราะบานเรา

ถาพดถงอาชญากรรมคดวาโจร ปลน ฆา อะไรทานองน ถาในเรองของสงแวดลอม

คดวานาจะเปนปญหามากและมผลในระยะยาวไดอก เพราะความมกงายของ

คนในปจจบน แตถาอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม นาจะเปนเรองของความรความเขาใจของ

ประชาชนทจะเปนอปสรรคในการบงคบใชกฎหมาย เพราะมนตองทาทกชนชน

ถาเปนคนทมการศกษานอยเคาเคยทงขยะตรงน เคยทาแบบน ทามานานแลว

35

อยดๆ จะไปบอกวามนผดกฎหมายมนกคงจะยาก เลยคดวานาจะเปนเรองความร

ความเขาใจของคน…”

2. ประชาชนทานท 2 ใหขอมลสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรค

ของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…รสกวาปญหาของสงแวดลอมในปจจบนไมใชแคการตดไมทาลายปา การรกลา

พนทปาแคนแลว แตมนนาจะหมายถงสภาพอากาศฝ นละอองทมาจากรถ แลวก

พวกการกอสรางถนน กอสรางอาคารอะไรพวกนดวย แลวกการทงสารเคม

หลายๆ อยาง แลวกคดวามนเปนปญหาใหญมาก แตไมเคยรมากอนวามนเปน

อาชญากรรม คดวาปญหาพวกนถาปลอยไวตอๆ ไป ตองรายแรงและไมสามารถ

แกไขปญหาพวกนไดแนๆ ตอใหมกฎหมายมารองรบอยางไรมนกไดแตลงโทษ

ผกระทาผด แตไมนาจะสามารถแกไขสงแวดลอมได ถาไมรบกนชวยปองกนและ

ปรบปรงสภาพปญหาในตอนนกอน สวนอปสรรคของการบงคบใชกฎหมาย

เพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมคอ การใชกฎหมายเกยวกบ

สงแวดลอม กถาลงโทษควรมโทษอยางจรงจง ตรวจสอบเขมงวดไมมการผอนผน

กนาจะไมมอปสรรคอะไร ทกคนนาจะเหนดวยในการใชกฎหมายทมบทลงโทษ

อยางจรงจงตอผททาลายสงแวดลอม แตจะตองทาอยางจรงจงและตอเนอง ลดการ

คอรปชน เพอใหบงคบใชกฎหมายไดอยางมประสทธภาพ…”

3. ประชาชนทานท 3 ใหขอมลสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของ

การบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…ปญหาสงแวดลอมในเปนเรองทจะเกดผลกระทบในระยะยาว ทาใหคน

สวนใหญไมคอยใหความสนใจ อาจจะมองเปนเรองไกลตว แตเมอเกดผลกระทบ

เขากบตวกจะคอยออกมาเรยกรอง แลวกฎหมายทประเทศไทยทมอยมนยง

ไมสามารถจดการกบปญหาเหลานได เพราะหลายๆ ปจจยจนเกดปญหาตอเนอง

บานปลายอยตลอด ซงกเกดมานานแลวจนไมคอยมคนใสใจ อยางพวกททางาน

เกยวกบสงแวดลอมกไมมเจาหนาทมากพอเพราะวารายไดกนอย การจดการเรอง

พวกนมนเลยไมคอยคนใสใจ ทงทเปนปญหาใหญมากและอปสรรคของการบงคบ

ใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม กฎหมายประเทศ

มประสทธภาพเปนเครองมอในการดาเนนการแตประสทธภาพในการบงคบใช

36

ยงไมไดมาตรฐาน มการใชวธพรรคพวก อานาจเงน ประชาชนธรรมดามความร

เรองนนอยทาใหเกดปญหาทเปนหวงโซตามมา…”

4. ประชาชนทานท 4 ใหขอมลสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของ

การบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…สงแวดลอมแบบพวกการตดไมทาลายปาหรอการปลอยน าเสย อากาศเสย

เราไมไดมองวาเปน อาชญากรรม เพราะเขาใจวาอาชญากรรมคอการฉกชงวงราว

จปลน แตเรองพวกนมนกจะกอใหเกดผลเสยหายอยางมากมาย แลวเกดผลกระทบ

กบคนทงประเทศหรอทงโลกซงมนเปนปญหาใหญมากททกภาคสวนตองเขามา

ชวยกนดแลไมเพยงแตรฐบาล เพราะอยางทเหนเกดเหตไรขนกคดวารฐบาลบรหาร

จดการไมด แตแทจรงเรองของสงแวดลอมมนเปนเรองททกคนบนโลกตองชวยกน

ดแล ยงเทคโนโลยพฒนามากแคไหนกนาจะเปนการทารายสงแวดลอมมากขนดวย

ในรปแบบใดแบบหนง สวนอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและ

แกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมคอ คนทกระทาผดไมใชคนทกระทาโดยตรง

อยางเดยว แตกลบเกยวพนไปถงเจาหนาททกสวนทไมจรงจงในการตรวจสอบ

ปองกนไมให เกดปญหาขนดวย เลยเปนปญ หาทไมมไดมการตรวจสอบ

อยางจรงจงแลวกไม มใครสน ใจเกยวกบ ปญ ห าน มน ไมไดเป น ทพด ถง

อยางแพรหลายเหมอนกบการฆากนตายดวยสวนหนง มนเลยดเปนอปสรรค

ในการทจะดาเนนการและทาใหมนเปนเรองทไดรบการลงโทษจนไมมใครกลา

กระทาผดอก...”

5. ผนาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชน ทานท 1 ใหขอมลสภาพปญหาของอาชญากรรม

สงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอมวา

“…สงแวดลอมเปนเรองใหญเพราะสงแวดลอมมนสงผลกระทบหมดเลยทงคน

สตว ทกเพศทกวย แตกไมทราบวามนเปนเรองของอาชญากรรมเลยเหรอ เพราะ

ไมเหนการลงโทษทชดเจนแบบพวกทไปฆาคนแบบเหตการณเกดขนกบคน

สองคน เปนตน อาจจะเกดจากการทมนยงไมเหนผลกระทบแบบน าทวมโลกชดๆ

หรอวาสขภาพเราแยเพราะมลพษจากโรงงานปลอยออกมา ถามาคดแลวกนาจะ

เปนปญหาใหญมากๆ เพราะมนยากทจะแกไขปญหานใหดเหมอนเดม อยางเชน

37

อากาศทเสยไปแลว หรอการตดตนไม การทาใหน าเสย มนกยากทจะปรบปรง

กลบมาใหเหมอนเดม มนเปนเรองททกคนมองขามและไมไดรบการแกไขจดการ

อยางแทจรงเพราะนาจะชวยกนทกคนจรงๆ ไมใชแคมาจากการจดการการบรหาร

ขององคกรใดองคกรหนงเทาน น ดานอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมนน ไมทราบวามกฎหมายรองรบ

อยางไร แตคดวากนาจะมอปสรรคมากพอสมควรเนองจากกฎหมายทวไปของ

ประเทศไทยมความออนแออยแลว ถาหากเปนเรองของสงแวดลอมทผกระทาผด

ไมใชคนๆ เดยวกนาจะมการตดสนยากพอสมควร ทาใหเกดการกระทาผดซ าได

อก…”

6. ผนาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชน ทานท 2 ใหขอมลสภาพปญหาของอาชญากรรม

สงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอมวา

“…อาชญากรรมสงแวดลอมยงไง ไมคอยเขาใจเลย เกยวกบพวกสงแวดลอมหรอ

นความรสกทไดยนคานเลยนะ แตถาบอกวาความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาของ

สงแวดลอมอยางไรบาง แบบนจะพอเขาใจวาพวกทาลายปาไมตางๆ รวมท ง

พวกทาน าเสยหรอมลพษ การทงขยะ การทาลายขยะผดวธ การทงวตถทางเคม

เรองของการกาจดของพวกนประเทศไทยนาจะมปญหามากพอสมควรแตไมได

เปนขาวใหประชาชนรบรมากนก ไมรนะเพราะอะไร แตคดวามนนาจะเปนปญหา

ทไมไดรบรเรองราวอยางแทจรง มนไมเปนขาว ท งทมนนาจะเกดปญหามาก

พอสมควรเลยทเดยว สวนอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและ

แกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม มแนนอนเพราะมการตดสนบนหรอ

วาการละเลยการตรวจสอบ การทมผอทธพลเขามาเกยวของในเรองน รวมไปถง

นาจะเปนการทกฎหมายเองดวย ทไมสามารถลงโทษไดชดเจน ถาเรองกฎหมาย

อาจจะตอบไดไมมากจรงๆ เพราะไมคอยรเรองกฎหมายเกยวกบสงแวดลอม

เลย…”

38

7. นกวชาการสงแวดลอม ทานท 1 ใหขอมลสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและ

อปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…เปนปญหาทมมานานและเปนปญหาใหญ เพราะมนมผลกระทบยาวนาน ถาเรา

ปลกตนไมมนไมใชวนสองวนจะมาทดแทนตนเกาทถกตดไปได มนจะใช

เวลานาน แลวตอนนกมการทองเทยวปาเขามากขนเปนกระแสแรงมากขนไมมนใจ

วาเปนการเขาไปชมธรรมชาตหรอวาเปนการทาลายมากกวากน เพราะเมอมการ

ทองเทยว การสรางบานพกกเพมขนทาใหพนทปาลดลงอยางรวดเรวเลย แตวามน

ยงไมใชเรองทมคนมองวาการกระทาเหลานจะเกดผลกระทบจรงไหม แลวอนาคต

จะเกดอะไรขนบาง สวนอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและ

แกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมมการใชกฎหมายลงโทษนาจะมอปสรรค

หลายอยางเพราะความคดเหนทแตกตางกนออกไปและความรนอยของประชาชน

ความเหลอมลาของรายได ถารวยหนอยกเลยงกฎหมายไดงายกวาพวกคนจนและ

การศกษานอยไดอยางดเลย เลยคดวาคนทใชกฎหมายเองกนาจะเปนอปสรรคของ

การนากฎหมายมาใชดวยอาจจะรนอยหรอไมชานาญหรอเพราะการชวยกนกระทา

ความผด…”

8. นกวชาการสงแวดลอม ทานท 2 ใหขอมลสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและ

อปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…เปนเรองทไกลตว เพราะมองขามไปมาก แลวเรองของสงแวดลอมแคทงขยะ

ลงในแมน ามนก เปนเรองทสงผลกระทบหมดแลว การทาประมงในทะเล

การทมคราบน ามนในทะเลกนาจะจดวาเปนปญหาสงแวดลอมแตไมมนใจวา

เรยกวาเปนอาชญากรรมไดเลยไหม แตคดวามนเปนปญหาใหญมากถาพดถง

สงแวดลอมไมใชแคปา แตนาจะรวมท งอากาศ ทะเล ดน น า ท งหมดเปน

สงแวดลอมหมดทเปนปญหามานานแตไดรบการดแลนอยมาก ดานอปสรรคของ

การบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

อยางไรบาง คดวานาจะมอปสรรคมากเลยทเดยว เพราะวาถาไมมปญหาเหลาน

นาจะจดการไดอยแลว แตเรองแบบนมนเปนเรองของจตสานกเลยนาจะรแลว

วาไมควรทา แตดวยทมนมผลประโยชนมเงนมอานาจเขามาเกยวของกเลยลกลอบ

กระทาผดไดงาย การลงโทษกยาก อยางอาชญากรรมทวไปทไมใชสงแวดลอม

บางทยงเอาผดไมไดแลวถาเรองแบบนกยากอยแลวทจะเอาผดได…”

39

9. นกกฎหมายทานท 1 ใหขอมลสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรค

ของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…มนเปนปญหาทมมานานแกไขไดยากมากในประเทศไทย โทษกนไปมา แลวก

ไมมระบบการจดการทชดเจนและเปนรปธรรม เลยทาใหสงผลมาในระยะยาวและ

มผลกระทบกวางมากขน ซงไมใชการละเลยของใครคนใดคนหนง แตเกดจากการ

ละเลยของทกคนทมองขามเรองเหลานไป เพราะสงแวดลอมกถอวาเปนสวนหนง

ของปจจย 4 ทเราใชในการดาเนนชวต ควรชวยกนรกษาเอาไวและอปสรรคของ

การบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

นาจะเปนเรองการนามาใชทไมไดประสทธภาพ ไมมการลงโทษอยางจรงจง

สงผลใหเกดการกระทาผดซ าและกไมกลวกฎหมายเพราะบทลงโทษอาจจะนอย

เกนไปถาเทยบการเสยงยอมทาผดเพอผลประโยชน…”

10. นกกฎหมายทานท 1 ใหขอมลสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรค

ของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…สภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอม จะเหนไดวา สงแวดลอมในประเทศ

ไทยหายไปเยอะมาก พนทปาลดลง แหลงน าเสยมากขน ทะเลมขยะ มปญหาเยอะ

มากเรอรง และคดวาปญหานาจะสงผลกระทบรนแรงมากขนดวย เพราะการ

แกปญหามนคอนขางยาก อยางขยะการกาจดขยะกยากมาก แลวประชากรกมากขน

มขยะมากขน มการพฒนาสงอานวยความสะดวกมากกวาการกาจดของเสยทเกด

ขนมา พวกอนรกษสงแวดลอมเคานาจะไดรบการสนบสนนนอยดวยสวนหนง

รวมๆ แลวมองวาสงแวดลอมนาจะมปญหาอยางหนกเลยในตอนนและมปญหา

เพมมากขนแนนอนในอนาคตและอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกน

และแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมมอปสรรคของการบงคบใชกฎหมาย

นาจะเหมอนกบกฎหมายดานๆ อนของประเทศไทย เพราะวากฎหมายของไทย

ไมวาจะดานไหนกมอปสรรคเหมอนกนคอ กฎหมายไมมากพอทจะทาใหผกระทา

ผดเกรงกลว และคนกระทาไมมจตสานกเกยวกบเรองแบบนอยแลว รวมไปถงการ

ใชอานาจเขามา ทาใหการใชกฎหมายเอาผดเปนไปไดยากไมวาจะดานไหน…”

40

สภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมโดยทวไปแลวคนสวนใหญยงไมเขาใจกบคาวา

อาชญากรรมสงแวดลอม แตอยางไรกตามปญหาของสงแวดลอมในปจจบนไมใชแคการตดไม

ทาลายปา การรกลาพนทปา แตรวมถงอากาศ ฝ นละออง รวมถงการกอสราง สรางถนน สรางอาคาร

ตลอดจนการทงสารเคมลงสธรรมชาต ตลอดจนการคาพนธพชและสตวปา เมอกอนยงไมเกดปญหา

แตปจจบนปญหาสงแวดลอมเปนปญหาใหญ แตประชาชนยงไมคดวาอาชญากรรมสงแวดลอมจะ

เปนอาชญากรรมรปแบบหนง ซงปญหาสงแวดลอมสวนใหญเกดผลกระทบในระยะยาว

ไมเกดผลกระทบในระยะส น โดยผลกระทบทพบไดชดเจนในระยะเวลาทผานมา เชน อทกภย

สนามในพนทภาคใต หมอกควนจากไฟปาบรเวณภาคเหนอ เปนตน ซงทาใหมนษยไดรบผลกระทบ

ตอรางกายและรฐตองเสยงบประมาณในการแกไขปญหาทเกดขน ท งนปญหาสงแวดลอม

คนสวนใหญไมคอยใหความสนใจ อาจจะมองเปนเรองไกลตว แตเมอเกดผลกระทบจงจะออกมา

เรยกรองแตอยางไรประเทศไทยเองกมกฎหมายทเกยวของอยมากมายแตยงไมสามารถจดการกบ

ปญหาเหลานได ซงทกภาคสวนตองเขามาชวยกนดแลไมเพยงแตรฐบาล เพราะสงแวดลอมเปนเรอง

ททกคนตองชวยกนดแล ยงโดยเฉพาะเมอเทคโนโลยพฒนามากขนเพยงใดยอมเปนการทาลาย

สงแวดลอมมากขนตามไปดวย

อปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

พบวา ความรความเขาใจของประชาชนทเกยวของกบปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมเปนอปสรรค

ในการบงคบใชกฎหมาย เนองจากประชาชนสวนใหญไมมความเขาใจในกฎหมายทเกยวของ

รวมถงมาตรการการลงโทษควรมการลงโทษอยางจรงจง มการตรวจสอบเขมงวด รวมถงปญหาการ

คอรปชน การตดสนบนของเจาหนาทในการบงคบกฎหมาย การบงคบใชกฎหมายให ม

ประสทธภาพตลอดจนเจาหนาททเกยวของมสวนรวมในการกอใหเกดปญหาในการบงคบ

ใชกฎหมาย นอกจากนนยงมผมผอทธพลเขามาเกยวของในการจดการเรองปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม

41

4.2 การมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม

1. ประชาชนทานท 1 ใหขอมลการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…การมสวนรวมของประชาชนในการการปองกนและแกไขในความคดเหน

สวนตวย งคดวา ม สวนรวมในการปองกนและแกไขปญ หาอาชญ ากรรม

สงแวดลอมนอยมาก เพราะวาอยางตวพ เองก เพ ง รจกคาวา อาชญ ากรรม

สงแวดลอมและยงไมคอยเขาใจวาทางดานไหนบางหรอยงไงบางทจะสามารถ

มสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมรปแบบน…”

2. ประชาชนทานท 2 ใหขอมลการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…การมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอมประชาชนไดเขามามสวนรวมนอยในการแกไขปญหาน เพราะเขาใจวา

เปนเรองของเจาหนาทในการรบผดชอบปญหาในสวนของผกระทาผด แตถาหากม

โครงการหรออะไรทเกยวของกบการชวยกนรกษาสงแวดแลวททราบไดจาก

การประชาสมพนธ สวนมากกไดรบความสนใจจากภาคประชาชนมากพอสมควร

อาจจะตองแยกประเดนใหชดเจนวาใหมความรวมมอดานไหน อยางไรบาง…”

3. ประชาชนทานท 3 ใหขอมลการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…ปจจบนเหนไดวา ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม มปญหาเยอะมาก ไมวา

จะเปนการทาลายธรรมชาต ตดตนไมทาลายปา ทงของเสยลงสแมน าลาคลอง

เปนตน ทาใหเกดผลกระทบระยะยาวเนองจากความมกงายของคนในสงคม

เมอเกดปญหาเหลาน ขนการมสวนรวมในการแกไขในปจจบนย งไมมเลย

เพราะสวนใหญคดวาเปนหนาทของหนวยงานภาครฐและปจจบนประชาชน

ยงไมคอยมสวนรวมเทาไหร เนองจากไมใชหนาทของตนเองและมความเหนแกตว

อยางตวพ เองกยอมรบเลยวาไมคอยมสวนรวมเทาไร เพราะบางทเราไมรวา

จะเขาไปมสวนตรงไหนใหมนเหนชดเจนเปนรปธรรมมากกวาน มากกวาการ

42

มานงชวยรณรงคลดโลกรอน ไมสรางมลพษเพมซงมนไมนาจะเหนชดเจน

เปนตน…”

4. ประชาชนทานท 4 ใหขอมลการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…การมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม ปจจบนจะเหนไดวามสวนรวมนอยมากหรอนอกเสยใจจะมการ

รณรงคใหคนในสงคมเขามาชวยในการฟนฟสภาพแวดลอมธรรมชาต เชน

การปลกปาทดแทน การทาความสะอาดตามแมน าลาคลอง เปนตน แตปจจบน

การมสวนรวมของการปองกนและแกไขปญหานนอยมากดงทกลาวไปขางตน

เพราะเราไมรวามนคอ ปญหาอาชญากรรม ไมคอยไดเขามามสวนรวมมากนก

มนยงเกดผลไมชด เจนไม เหนผลทนท เลยไม คอยไดมาศกษาหรอสนใจ

อยางแทจรง แตอยางไรกตามปจจบนเรมมคนใหความสนใจมากยงขนและ

หนมามกจกรรมตางๆ มากมาย แตประชาชนยงไมรวามนเปนปญหาอาชญากรรม

อยางหนงทมงทาลายธรรมชาต…”

5. ผ นาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชน ทานท 1 ใหขอมลการมสวนรวมของ

ภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…ความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมอยากใหเอาจรงเอาจงกบเรองแบบนไมควรปลอย

ปละละเลย ควรตรวจสอบอยางจรงจงและลงโทษตามกฎหมายและไมมการ

ผอนผนและในความคดเหนสวนตวจากการทางานใกลชดกบประชาชนจะ

เหนไดชดจากการนาขยะมากองไวหนาบานของตนเองและใหเจาหนาทมาเกบ

ซงจะเหนไดวาการมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอมไมมเลย อยางงายๆ ควรคดแยกขยะใหทางเจาหนาท เพราะขยะ

แตละประเภทไมเหมอนกน มวธการกาจดทแตกตางกน เปนตน…”

43

6. ผ นาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชน ทานท 2 ใหขอมลการมสวนรวมของ

ภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…จากการไดทางานรวมกบประชาชนในพนทของตนองจะพบวา การมสวนรวม

ในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมน นย งมนอยมาก

ประชาชนยงไมใหความสาคญกบเรองสงแวดลอมโดยตรง บางบานมการเผาขยะ

ในรวบานของตนเองแตไมนกถงผลทจะเกดตามมา เชน สงกลนรบกวนเพอนบาน

ทารายธรรมชาตทางออม เปนตน ซงจะเหนไดวายงไมม มาตรการในการลงโทษ

กยงมนอยเพยงแคชาระคาปรบ เปนตน…”

7. นกวชาการสงแวดลอม ทานท 1 ใหขอมลการมสวนรวมของภาคประชาชนในการ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…การมสวนรวมของประชาชนเรองของการปองกนและแกไขมนยงไมเปนท

แพรหลายไมชดเจน แลวกไมทราบวาจะตองมสวนรวมอยางไรบางถงจะ

ครอบคลมทกปญหาเกยวกบสงแวดลอม อาจจะเปนเรองททกคนมองขามไปเลย

มการลกลอบกระทาผดไดงายดวย การมสวนรวมของประชาชนอยางเรา

กคงชวยกนเลกๆ นอย ถาหากไมไดรบการสนบสนนจากองคกรใหญๆ…”

8. นกวชาการสงแวดลอม ทานท 2 ใหขอมลการมสวนรวมของภาคประชาชนในการ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…เขามามสวนรวมกบภาครฐใหมากขนดวยการมจตสานก ชวยกนคนละนด

คนละหนอยใหมากขน เพราะสงแวดลอมมนไมใชของใครคนใดคนหนง ถามนม

ผลกระทบกนาจะเกดผลกบทกคนแตไมเหนภาพชดเจนตรงๆ กบบคคล และนาจะ

มการรณรงคชวยกนใหมากกวาน เพอเพมประสทธภาพของเจาหนาท ปลกฝงให

ทกคนรกษาสงแวดลอมตงแตเดกๆ จนถงทกคนในสงคม…”

9. นกกฎหมาย ทานท 2 ใหขอมลการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…การเขามามสวนรวมของประชนจะเหนไดวา ทกคนเรมคดถงสงแวดลอม

มากขนแลว แตวากทาไดแคเลกนอยๆ บางคนกยงมองขามไปบางเพราะเปนเรอง

ไกลตว เอาประโยชนสวนตวมากกวา กมหลากหลายแบบนะ ถามมมองของ

44

การเขามามสวนรวมกแลวแตคนไปมากกวา แตรวมๆ แลวจากการเกดภยพบต

ทเหนภาพชดเจนคนกนาจะเหนผลเสยของการไมรกษาสงแวดลอมบางแลวนะ…”

การมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

พบวา ประชาชนมสวนรวมในการการปองกนและแกไขอยในระดบนอยถงนอยมาก เพราะวา

ประชาชนยงไมมความรความเขาใจเกยวกบอาชญากรรมสงแวดลอมและยงไมคอยเขาใจวาจะเขาไป

มสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมรปแบบนอยางไร นอกจากนนประชาชน

ยงเขาใจวาการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมเปนหนาทของเจาหนาทในการ

รบผดชอบ แตอยางไรกตามถาหากมโครงการหรอกจกรรมท เกยวของซงทราบจากการ

ประชาสมพนธ สวนมากกไดรบความสนใจจากภาคประชาชนมากพอสมควร นอกจากน น

อาชญากรรมสงแวดลอมยงเกดผลไมชดเจน เพราะสวนใหญเกดปญหาในระยะยาวจงทาให

ประชาชนยงไมไดใหความสนใจเทาทควร ยกตวอยางเชน การนาขยะมาไวทหนาบานของตนเอง

และใหเจาหนาทมาเกบซงจะเหนไดวาการมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอมไมมเลย ซงการมสวนรวมอยางงายคอ การชวยเหลอเจาหนาทในการคดแยกขยะเพราะ

ขยะแตละประเภทไมเหมอนกนและมวธการกาจดทแตกตางกน เปนตน แตอยางไรกตามปจจบน

เรมมคนใหความสนใจมากยงขนและหนมามกจกรรมตางๆ มากมาย แตประชาชนยงไมรวาสงทา

นนเปนกจกรรมเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม อนเปนปญหาอาชญากรรม

อยางหนงทมงทาลายธรรมชาต

4.3 ขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

1. ประชาชนทานท 1 ใหขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของภาคประชาชนในการ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…นาจะมการเพมเกยวกบความรความเขาใจในการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมสงแวดลอมใหมากขน และใหประชาชนโดยทวไปทราบถง

อาชญากรรมสงแวดลอม เปนอยางไร มอยางไรบาง เพราะถาไมใชผทเกยวของกบ

เรองนเปนประชาชนทวไปกไมคอยเขาใจวาการกระทาแบบนเปนเรองของการ

อาชญากรรมทางสงแวดลอม…”

45

2. ประชาชนทานท 2 ใหขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของภาคประชาชนในการ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…ปจจบนจะเหนไดวาอาชญากรรมสงแวดลอมเรมไดรบความสนใจเพมมากขน

จากในประเทศไทยและหลากหลายประเทศทวโลก เพราะวาเกดภยพบตธรรมชาต

มากมาย เชน น าทวม สนาม เปนตน รวมถงมลพษทางอากาศหรออนๆ ทาใหคน

สตวตลอดจนระบบนเวศไดรบผลกระทบมากมาย จงอยากใหภาครฐ หนวยงาน

ทเกยวของ รวมถง NGOs ททางานดานสงแวดลอมใหขอมลพนฐาน ความร

ความเขาใจวา อาชญากรรมสงแวดลอมคออะไร มผลกระทบในทางตรงและ

ทางออมอยางไรและในอนาคตถายงไมมการปองกนและปราบปรามจะเกดปญหา

อยางไรตามมา เพอใหประชาชนไดตระหนกถงตรงนมากขน…”

3. ประชาชนทานท 3 ใหขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของภาคประชาชนในการ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“....ในสวนของราชการกนาจะเอากฎหมายทเกยวของกบสงแวดลอมตางๆ ทมอย

มาใชใหมประสทธภาพ เชน พ.ร.บ.สตวปา พ.ร.บ.ปาไม พ.ร.บ.สงแวดลอม

เปนตน มาพฒนาใหเหมาะสมกบสถานการณปจจบนและชวยกนหามาตรการ

ทจะเขาไปชวยดแล บรหาร บงคบใชกฎหมายให เปนรปธรรมและชดเจน

ใหมากขน เนองจากวาอาชญากรรมทเกยวกบสงแวดลอมมเพมมากขนในปจจบน

เชน การตดไมทาลายปา การนาสงของ ขยะ ทงลงสแมน าลาคลอง การเผาขยะ

การปลอยสารพษออกจากโรงงานอตสาหกรรม เปนตน ซงในหนวยงาน

ในกระบวนการยตธรรมหรอสวนปกครองทองถนควรมการบงคบใชกฎหมาย

ใหชดเจน…”

4. ประชาชนทานท 4 ใหขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของภาคประชาชนในการ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…ควรมการจดทากจกรรมการมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมสงแวดลอมอยางชดเจนและมการตดตามผลหลงจากเขามาเปน

ส วน รวม แ ลว เช น ก ารให บ ค ล าก รใน พ น ท เป น แ ก น นาให ค วาม รดาน

สงแวดลอม…”

46

5. ผนาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชน ทานท 1 ใหขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวม

ของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…ในสวนของชมชนทางผนาทองถน หวหนาเขตแตละเขต ควรมการใหความร

เบองตนแกประชาชนในพนทของตนเองผานประชาคมหมบาน เสยงตามสาย

ในพนทนนๆ สงแวดลอมคออะไร อะไรคออาชญากรรมสงแวดลอม มผลกระทบ

ท งทางตรงและทางออมอยางไรและประชาชนจะมแนวทางเขามามสวนรวม

ในกจกรรมในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมไดอยางไร

เพอใหตระหนกถงโทษทจะไดรบในระยะยาวหากมการทาลายสงแวดลอมอย…”

6. ผนาทองถน/หวหนาเขต/หวหนาชมชน ทานท 2 ใหขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวม

ของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…ควรมการจดทาโครงการตางๆ ใหเปนรปธรรมชดเจนมากขน ไมใชแคการ

ชวยกนปลกปาหรอการเปนหเปนตา เนองจากการเขามามสวนรวมกนอกจาก

ปลกฝงใหชวยกนรกษาแลวกไมมนใจวามอะไรบาง แตมนใจวาถามการโฆษณา

หรอประกาศจรงจง ประชาชนนาจะสนใจและเขามามสวนรวมเพราะปจจบน

ทกคนเรมหนมาอนรกษสงแวดลอมมากขน แตอาจจะไมรวาจะเขามามสวนรวม

อยางไรบาง นอกจากการปลกปา การจดระบบโรงงานอตสาหกรรมใหรกษา

สงแวดลอมจรงจง…”

7. นกวชาการสงแวดลอม ทาน ท 1 ใหขอ เสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของ

ภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…เนองจากเปนนกวชาการสงแวดลอมสงทนาจะทาไดดทสดคอ การลงพนท

ใหความร บรการทางวชาการใหแกประชาชนในพนทละแวกใกลเคยงใหเขาใจถง

สถานการณสงแวดลอมในปจจบนวา มแนวโนมมทศทางไปทางใด ในอนาคตเรา

จะไดรบผลกระทบอะไรบางจะภยพบตธรรมชาตหรอไดรบผลกระทบอยางไรบาง

เมอเราทาลายสงแวดลอมลงไป เปนตน รวมถงการปลกฝงจตสานกใหแกเดก

และเยาวชนในสถานศกษาใหเขามามสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมสงแวดลอมอยางงาย เชน การคดแยกขยะ การปลกตนไม เปนตน…”

47

8. นกวชาการสงแวดลอม ทาน ท 2 ใหขอ เสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของ

ภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…แนวทางการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมสงแวดลอมอาจจะเปนการใหความร นาไปทากจกรรมนอก

สถานท…”

9. นกกฎหมาย ทานท 1 ใหขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของภาคประชาชนในการ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…ควรมมาตรการทางกฎหมายในการลงโทษใหชดเจนและบงคบใชอยาง

มประสทธภาพ...”

10. นกกฎหมาย ทานท 2 ใหขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของภาคประชาชนในการ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมวา

“…สวนตวคดวา แนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนและ

แกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมนนในฐานะนกกฎหมายนาจะมการจดเวท

วชาการใหบรการความรดานกฎหมายสงแวดลอมแกประชาชนในพ น ท

ในสถานศกษา โรงงานอตสาหกรรม รวมถงนาเจาหนาททเกยวของมาใหความร

ตางๆ เชน ถากระทาผดแลวจะไดรบผลอยางไร ควรมมาตรการในการปองกน

อยางไร เปนตน…”

แนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม พบวา ควรมการใหความรความเขาใจในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอมใหมากขนและใหประชาชนโดยทวไปทราบถง อาชญากรรมสงแวดลอม เปนอยางไร

มอยางไรบางจากหนวยงานทเกยวของ ตลอดจนหนวยงานภาครฐ รวมถงหนวยงานทเกยวของและ

NGOs ททางานดานสงแวดลอมใหขอมลพนฐาน ความรความเขาใจวา อาชญากรรมสงแวดลอม

คออะไร มผลกระทบในทางตรงและทางออมอยางไรและในอนาคตถายงไมมปองกนและ

ปราบปรามจะเกดปญหาอยางไรตามมา ในสวนของราชการควรมการนากฎหมายทเกยวของกบ

สงแวดลอมตางๆ ทมอยมาใชใหมประสทธภาพ นามาพฒนาใหเหมาะสมกบสถานการณปจจบน

และชวยกนหามาตรการทจะเขาไปชวยดแล บรหาร บงคบใชกฎหมายใหเปนรปธรรมและชดเจน

ใหมากขน นอกจากนนควรมการจดทากจกรรมการมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหา

48

อาชญากรรมสงแวดลอมและมการตดตามผลหลงจากเขามาเปนสวนรวมแลว ควรมการจดทา

โครงการตางๆ ใหเปนรปธรรมชดเจนจรงจงมากขน รวมถงการลงพนทใหความร บรการทาง

วชาการใหแกประชาชนในพนทใหเขาใจถงสถานการณสงแวดลอมในปจจบนและควรมการจดเวท

วชาการใหบรการความรดานกฎหมายสงแวดลอมแกประชาชนในพนท ในสถานศกษา โรงงาน

อตสาหกรรม รวมถงนาเจาหนาททเกยวของมาใหความรตางๆ เชน ถากระทาผดแลวจะไดรบโทษ

อยางไร ควรมมาตรการในการปองกนอยางไร เปนตน

49

บทท 5

สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การวจยเรองการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม: กรณศกษา ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล มวตถประสงคเพอศกษาสภาพ

ปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม เพอศกษาการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมและเพอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชน

ในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ

โดยทาการสมภาษณเชงลกจากกลมตวอยางทงสน 10 คน วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา

ซงทาการสรปผลวจย อภปรายผลและเสนอขอเสนอแนะไดดงตอไปน

5.1 สรป

5.2 อภปรายผล

5.3 ขอเสนอแนะ

5.1 สรป

5.1.1 สภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใชกฎหมาย

เพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

สภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอม พบวา ประชาชนสวนใหญยงไมเขาใจ

ความหมายของคาวา อาชญากรรมสงแวดลอม แตอยางไรกตามปญหาของสงแวดลอมในปจจบน

ไมใชแคการตดไมทาลายปา การรกลาพนทปา แตรวมถงอากาศ ฝ นละอองรวมถงการกอสราง การ

สรางถนน การสรางอาคาร ตลอดจนการทงสารเคมลงสธรรมชาต ตลอดจนการคาพนธพชและสตว

ปา ซงแตเดมยงไมเกดปญหาน แตปจจบนปญหาสงแวดลอมเปนปญหาใหญ แตประชาชนยงไมคด

วาอาชญากรรมสงแวดลอมจะเปนอาชญากรรมรปแบบหนง ซงปญหาสงแวดลอมสวนใหญเกด

ผลกระทบในระยะยาวแตไมเกดผลกระทบในระยะสน ซงผลกระทบทเราพบไดชดเจนในระยะเวลา

ทผานมา เชน อทกภย สนามในพนทภาคใต หมอกควนจากไฟปาบรเวณภาคเหนอ เปนตน ซงทาให

50

มนษยไดรบผลกระทบตอรางกายและรฐตองเสยงบประมาณในการแกไขปญหาทเกดขน ซงปญหา

สงแวดลอมคนสวนใหญไมคอยใหความสนใจ อาจจะมองเปนเรองไกลตว แตเมอเกดผลกระทบจง

มออกมาเรยกรอง แตอยางไรกตามประเทศไทยมกฎหมายทเกยวของอยมากมายแตยงไมสามารถ

จดการกบปญหาเหลานได ซงทกภาคสวนตองเขามาชวยกนดแลไมเพยงแตรฐบาล เพราะ

สงแวดลอมเปนเรองททกคนตองชวยกนดแล ยงโดยเฉพาะเมอเทคโนโลยพฒนามากขนเพยงใด

ยอมเปนการทาลายสงแวดลอมมากขนตามไปดวย

สวนอปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม พบวา ความรความเขาใจของประชาชนทเกยวของกบปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

เปนอปสรรคในการบงคบใชกฎหมาย เนองจากประชาชนสวนใหญไมมความเขาใจในกฎหมาย

ทเกยวของ รวมถงมาตรการการลงโทษควรมการลงโทษอยางจรงจง มการตรวจสอบเขมงวด

รวมถงปญหาการคอรปชน การตดสนบนของเจาหนาทในการบงคบกฎหมาย ตลอดจนเจาหนาท

ทเกยวของมสวนรวมในการทาใหเกดปญหาในการบงคบใชกฎหมาย นอกจากนนยงมผมผอทธพล

เขามาเกยวของในการจดการเรองปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

5.1.2 การมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม

การมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

พ บ ว า ป ระช าช น ม ส วน รว ม ใน ก ารก ารป อ งกน แ ล ะ แ กไข อ ย ใน ระ ดบ น อ ย เพ ราะว า

ประชาชนยงไมมความรความเขาใจเกยวกบอาชญากรรมสงแวดลอมและยงไมคอยเขาใจวาจะเขาไป

มสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมรปแบบนอยางไร นอกจากนนประชาชน

ยงเขาใจวาการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมเปนหนาทของเจาหนาทในการ

รบผดชอบ แตอยางไรกตามถาหากมโครงการห รอกจกรรมท เกยวของซงทราบไดจาก

การประชาสมพนธ สวนมากกไดรบความสนใจจากภาคประชาชนมากพอสมควร นอกจากนน

อาชญากรรมสงแวดลอมยงเกดผลไมชดเจน เพราะสวนใหญจะเกดปญหาในระยะยาว จงทาให

ประชาชนไมไดใหความสนใจเทาทควร เชน การนาขยะมาไวทหนาบานของตนเองและให

เจาหนาทมาเกบ ซงจะเหนไดวาการมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอมไมมเลย ซงการมสวนรวมอยางงายคอ การชวยเหลอเจาหนาทในการคดแยกขยะ

เพราะขยะแตละประเภทไมเหมอนกนและมวธการกาจดทแตกตางกน เปนตน แตอยางไรกตาม

51

ปจจบนเรมมประชาชนใหความสนใจมากยงขนและหนมามกจกรรมตางๆ มากมาย แตประชาชนยง

ไมรวาถงการปองกนแกไขซงเปนอาชญากรรมอยางหนงทมงทาลายธรรมชาต

5.1.3 ขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

แนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม พบวา ควรมการใหความรความเขาใจในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอมใหมากขนและใหประชาชนโดยทวไปทราบถง อาชญากรรมสงแวดลอม เปนอยางไร

มอยางไรบางจากหนวยงานทเกยวของ ตลอดจนหนวยงานภาครฐ รวมถงหนวยงานทเกยวของและ

NGOs ททางานดานสงแวดลอมใหขอมลพนฐาน ความรความเขาใจวา อาชญากรรมสงแวดลอม

คออะไร มผลกระทบในทางตรงและทางออมอยางไรและในอนาคตถายงไมมการปองกนและ

ปราบปรามจะเกดปญหาอยางไรตามมาในสวนของราชการควรมการนากฎหมายทเกยวของ

กบสงแวดลอมตางๆ ทมอยมาใชใหมประสทธภาพ นามาพฒนาใหเหมาะสมกบสถานการณปจจบน

และชวยกนหามาตรการทจะเขาไปชวยดแล บรหาร บงคบใชกฎหมายใหเปนรปธรรมและชดเจน

ใหมากขนและควรมการบงคบใชกฎหมายใหชดเจน นอกจากน นควรมการจดทากจกรรม

การมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมและมการตดตามผลหลงจาก

เขามาเปนสวนรวมแลว ควรมการจดทาโครงการตางๆ ใหเปนรปธรรมชดเจนจรงจงมากขน รวมถง

การลงพนทใหความร บรการทางวชาการใหแกประชาชนในพนทใหเขาใจถงสถานการณ

สงแวดลอมในปจจบนและควรมการจดเวทวชาการใหบรการความรดานกฎหมายสงแวดลอม

แกประชาชนในพนทในสถานศกษา โรงงานอตสาหกรรม รวมถงนาเจาหนาททเกยวของมา

ใหความรตางๆ เชน ถากระทาผดแลวจะไดรบโทษอยางไร ควรมมาตรการในการปองกนอยางไร

5.2 อภปรายผล

การวจยเรองการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม: กรณศกษา ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล จากผลการวจยผวจยมประเดน

สาคญๆ ในการอภปรายผลการวจยดงตอไปน

สภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอม พบวา ประชาชนสวนใหญยงไมเขาใจ

ความหมายของคาวา อาชญากรรมสงแวดลอม อยางไรกตามปญหาของสงแวดลอมในปจจบนไมใช

52

แคการตดไมทาลายปา การรกลาพนทปา แตรวมถงอากาศ ฝ นละอองรวมถงการกอสราง การสราง

ถนน การสรางอาคาร ตลอดจนการทงสารเคมลงสธรรมชาต ตลอดจนการคาพนธพชและสตวปา

เมอกอนยงไมเกดปญหาแตปจจบนเปนปญหาสงแวดลอมเปนปญหาใหญ แตประชาชนยงไมทราบ

วาอาชญากรรมสงแวดลอมจะเปนอาชญากรรมรปแบบหนง ซงปญหาสงแวดลอมสวนใหญเกด

ผลกระทบในระยะยาวโดยไมไดเกดผลกระทบในระยะส น ซงผลกระทบทพบไดชดเจนใน

ระยะเวลาทผานมา เชน อทกภย หมอกควนจากไฟปาบรเวณภาคเหนอ เปนตน อนทาใหมนษย

ไดรบผลกระทบตอรางกายและรฐตองเสยงบประมาณในการแกไขปญหาทเกดขน นอกจากนคน

สวนใหญไมคอยใหความสนใจปญหาสงแวดลอม เพราะมองวาเปนเรองไกลตว แตเมอเกด

ผลกระทบจงจะมการออกมาเรยกรอง ซงประเทศไทยเองมกฎหมายทเกยวของอยมากมายแตกยงไม

สามารถจดการกบปญหาเหลานได ซงในการปองกนและแกไขปญหาสงแวดลอมนนทกภาคสวน

ตองเขามาชวยกนดแลไมใชเพยงแตรฐบาลเทานน เพราะสงแวดลอมเปนเรองททกคนตองรวมมอ

กน ยงโดยฉพ าะเมอ เท คโน โลยพฒ น ามาก ขน เพ ยงใดยอม เป น การทาลายสงแวดลอม

มากขนตามไปดวย สอดคลองกบประเภทของอาชญาวทยาในตางประเทศ (Carrabine, 2009) ทได

แบงอาชญากรรมสเขยวออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ 1. อาชญากรรมสงแวดลอมขนปฐมภม

(Primary Green Crimes) หมายถง อาชญากรรมทสงผลกระทบโดยตรงตอการทาลายทรพยากร

บนโลก โดยการกระทาของมนษย ซงสามารถแบงยอยออกเปน 4 ประเภท เชน อาชญากรรมการ

กอใหเกดมลพษทางอากาศ อาชญากรรมการตดไม อาชญากรรมทมตอสตวปาธรรมชาตและพนธ

พช อาชญากรรมกอใหเกดมลพษทางน า และ 2. อาชญากรรมสงแวดลอมขนทตยภม (Secondary

Green Crimes) คอ อาชญากรรมทไมไดกระทาตอทรพยากรธรรมชาตโดยตรง แตเกดผลทางออม

เชน การทหนวยงาน ตลอดจนบรษทเอกชนตางๆ ในบางประเทศ จงใจละเมดกฎระเบยบขอบงคบ

ของประเทศตนเองและกอใหเกดการทาลายทรพยากรธรรมชาตหรอกรณการใชความรนแรงของ

รฐบาลตอกลมองคกรฝายตรงขามทเรยกรองไมใหเกดการกระทาผดดานสงแวดลอม

อปสรรคของการบงคบใชกฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

พ บวา ความ รความเขาใจของประชาชน ท เกยวของกบ ปญ ห าอาชญ ากรรมสงแวดลอม

ทจะเปนอปสรรคในการบงคบใชกฎหมาย เพราะประชาชนสวนใหญไมมความเขาใจในกฎหมาย

ทเกยวของ มาตรการการลงโทษควรมการลงโทษอยางจรงจง มการตรวจสอบเขมงวด รวมถงปญหา

การคอรปชน การตดสนบนของเจาหนาทในการบงคบกฎหมาย การใชกฎหมายใหมประสทธภาพ

ตลอดจนเจาหนาททเกยวของมสวนรวมในปญหาทาใหเกดปญหาในการบงคบใชกฎหมาย

นอกจากนนยงมผมผอทธพลเขามาเกยวของในการจดการเรองปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

53

สอดคลองกบกรณศกษาคอ ขบวนการนอแรดขามชาตทมเจาหนาทของรฐมสวนเกยวของ

โดยเจาหนาท รฐท งฝายอยการและตารวจรวม 3 นาย สอพฤตการณเดนประกบคอยอานวย

ความสะดวกใหกบขบวนการลกลอบขนนอแรดขามชาตเขาประเทศ มลคาเกอบ 200 ลานบาท

เพอสงตอไปยงประเทศท 3 แตเจาหนาทศลกากรประจาสนามบนสวรรณภมทปฏบตหนาทดวย

ความซอสตยสจรตจงไมยอมใหผานและยดนอแรดผดกฎหมายเพอดาเนนคดตอไป โดยประเทศ

ไทยเปนทางผานสาคญในการลกลอบขนนอแรดและอวยวะสตวปาโดยเฉพาะงาชางไปยง

ประเทศท 3 มาชานาน การลกลอบคาสตวปาและอวยวะสตวปาผดกฎหมาย ตองมเจาหนาทรฐทจรต

รเหน ดงนนเหตการณทเกดขนจงเปนการตอกย าทาลายภาพพจนของประเทศ โดยแรดเปนสตวปา

ทใกลสญพนธเชนเดยวกบสตวปาอกหลายชนด ซงองคกรคมครองสตวปาสากลรณรงคตอตาน

การคาสตวปารวมท งอวยวะของสตวปาโดยเฉพาะนอแรดและงาชางทมราคาสง โดยภาพจาก

กลองวงจรปดสามารถบนทกภาพอยางชดเจนวาเมอมเจาหนาทรฐ 3 นาย ไดแก รองอยการจงหวด

สระบรและนายตารวจประจาสถานตารวจภธรทาอากาศยานสวรรณภม 2 นาย ไดเดนประกบ

ขบวนการลกลอบขนนอแรดเพอขอผานดานศลกากร แตเจาหนาทศลกากรประจาสนามบนสวรรณ

ภมไมยนยอมและทาการตรวจคนพบนอแรดถง 21 นอ ภายในกระเปาโดยนอแรดทงหมดมลคา

ถงราว 173 ลานบาท (หนงสอพมพแนวหนา, 2560) สอดคลองกบงานวจยของ มนธดา วระพนธ

(2557) ไดทาการวจยเรองปญหาและอปสรรคทางกฎหมายในการบงคบใชกฎหมายเกยวกบ

คนเขาเมองและการทางานของคนตางดาวในประเทศไทย ผลการวจยพบวา ปญหาและอปสรรค

ทางกฎหมายในการบงคบใชกฎหมายเกยวกบคนเขาเมองและการทางานของแรงงานตางดาว

ซงสทธในการทางานของแรงงานตางดาวในประเทศไทย ควรมงเนนผลกดนแนวทางในการ

จดการตอสทธในการทางานของแรงงานตางดาวท งมาตรการทางกฎหมายและการปฏบต

ใหสอดคลองกบพนธกรณระหวางประเทศและความเหมาะสมกบสภาพสงคมไทยปจจบน

โดยคานงถงความสาคญ ความจาเปนเรงดวน ความตองการในอตราการจางคนตางดาวในระดบ

แรงงานมฝมอ (Skilled Labor) และระดบแรงงานไรฝมอ (Unskilled Labor) โดยตงอยบนพนฐาน

ของสทธประโยชนของประเทศเปนสาคญ เพอใหกระบวนการในการบงคบใชกฎหมาย

มประสทธภาพ ตลอดจนสงเสรมมาตรการทางกฎหมายในการจดการปองกนหรอลดผลกระทบ

ของการเขามาทางานของแรงงานตางดาวทมตอสงคมไทย

การมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

พ บ ว า ป ระช าช น ม ส วน รวม ใน ก ารก ารป อ งกน แ ล ะแ กไข อ ย ใน ระดบ น อ ย เพ ราะว า

ประชาชนยงไมมความรความเขาใจเกยวกบอาชญากรรมสงแวดลอมและยงไมคอยเขาใจวาจะเขาไป

54

มสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมรปแบบนอยางไร นอกจากนนประชาชน

ยงเขาใจวาการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมเปนหนาทของเจาหนาทในการ

รบผดชอบ แตอยางไรกตามถาหากมโครงการหรอกจกรรมทเกยวของททราบจากการประชาสมพนธ

สวนมากกไดรบความสนใจจากภาคประชาชนมากพอสมควร นอกจากนนอาชญากรรมสงแวดลอม

ยงเกดผลไมชดเจน เพราะสวนใหญเกดปญหาในระยะยาวจงทาใหประชาชนยงไมสนใจเทาทควร

เชน การนาขยะมาไวทหนาบานของตนเองและใหเจาหนาทมาเกบซงจะเหนไดวาการมสวนรวมใน

การปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมไมมเลย ซงการมสวนรวมอยางงายคอ การ

ชวยเหลอเจาหนาทในการคดแยกขยะเพราะขยะแตละประเภทไมเหมอนกนและมวธการกาจด

ทแตกตางกน เปนตน แตอยางไรกตามปจจบนเรมมคนใหความสนใจมากยงขนและหนมามกจกรรม

ตางๆ มากมาย แตประชาชนยงไมรวามนเปนปญหาอาชญากรรมอยางหนงทมงทาลายธรรมชาต

สอดคลองกบงานวจยของ ณฐวรรธน สนทรวรทธโชต (2556) ไดทาการวจยเรองการศกษาสภาพ

ปญหาสงแวดลอมในเขตตาบลสามบณฑต: กรณศกษา ปจจยทมผลตอการพฒนาทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมของประชาชน ผลการวจยพบวา การมสวนรวมการบารงรกษามอทธพลตอการ

พฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เมอวดจากการมสวนรวมกจกรรมดานตางๆ ทเกยวของ

กบการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดแก การเขารวมกจกรรมพฒนาแมน าลาคลอง

การชกชวนใหสมาชกในครอบครว เขารวมกจกรรมพฒนาแหลงน าเนองในวนสาคญและการเขารวม

ประชมกบคณะกรรมการหมบานหรอกลมองคกรตางๆ ในชมชนเพอเสนอขอคดเหนขอเสนอแนะ

และวธการในการพฒนาแหลงน าและเมอวดการบารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ในกจกรรมดานตางๆ ท เกยวของกบการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พบวา

การบารงรกษามอทธพลตอการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเชนกน แนวทางการแกไข

ปญหาหนวยงานของรฐ โดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนจะตองมการประชาสมพนธ

ใหประชาชนไดเขาใจความหมายและความสาคญของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พรอมทง

รณรงคประชาสมพนธ สรางจตสานกใหประชาชนรจกรกหวงแหนทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมรวมกนจะตองมการรวมมอกนระหวางภาครฐและเอกชนเพอใหทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม ดารงคงอยคชมชนและพฒนาอยางย งยนตลอดไป

แนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม พบวา ควรมการใหความรความเขาใจในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอมใหมากขนและใหประชาชนโดยทวไปทราบถง อาชญากรรมสงแวดลอม เปนอยางไร

มอยางไรบางจากหนวยงานทเกยวของ ตลอดจนหนวยงานภาครฐ รวมถงหนวยงานทเกยวของและ

55

NGOs ททางานดานสงแวดลอมใหขอมลพนฐาน ความรความเขาใจวา อาชญากรรมสงแวดลอม

คออะไร มผลกระทบในทางตรงและทางออมอยางไรและในอนาคตถายงไมมปองกนและ

ปราบปรามจะเกดปญหาอยางไรตามมาในสวนของราชการควรมการนากฎหมายทเกยวของกบ

สงแวดลอมตางๆ ทมอยมาใชใหมประสทธภาพ นามาพฒนาใหเหมาะสมกบสถานการณปจจบน

และชวยกนหามาตรการทจะเขาไปชวยดแล บรหาร บงคบใชกฎหมายใหเปนรปธรรมและชดเจน

มากขน นอกจากน นควรมการจดทากจกรรมการมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมสงแวดลอมและมการตดตามผลหลงจากเขามามสวนรวมแลว ควรมการจดทาโครงการ

ตางๆ ใหเปนรปธรรมชดเจน จรงจงมากขน รวมถงการลงพนทใหความร บรการทางวชาการ

ใหแกประชาชนในพนท เพอใหเขาใจถงสถานการณสงแวดลอมในปจจบนและควรมการจดเวท

วชาการใหบรการความรดานกฎหมายสงแวดลอมแกประชาชนในพนท สถานศกษา โรงงาน

อตสาหกรรม รวมถงนาเจาหนาทในหนวยงานตางๆ ทเกยวของ เชน ถากระทาผดแลวจะไดรบโทษ

อยางไร ควรมมาตรการในการปองกนอยางไร เปนตน สอดคลองกบงานวจยของ ธาวน เกสรสงข

และคณะ (2559) ไดทาการวจยเรองการศกษาความคดเหนเกยวกบอาชญากรรมของพนกงานในราน

สะดวกซอทเปดตลอด 24 ชวโมง ผลการวจยพบวา การปองกนเหตอาชญากรรมนอกเหนอจากการ

ปฏบตตามกฎ ระเบยบ อยางเครงครด การมสวนรวมของทกภาคสวนทเกยวของ รวมถงการมสวน

รวมของประชาชนในการรวมมอกนปองกนเหตอาชญากรรม และการสนบสนนจากภาครฐเปนสง

สาคญในการสงเสรมความปลอดภยใหกบประชาชน

5.3 ขอเสนอแนะ

5.3.1 ขอเสนอแนะในการวจยครงน

1. หนวยงานทเกยวของควรมบทบาทในการดแลรบผดชอบแกปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอมอยางชดเจนทงในระดบตาบล อาเภอและจงหวด

2. หน วยงานท เกยวของควรมมาตรการลงโทษผ กระทาความผดเกยวกบ

อาชญากรรมสงแวดลอมอยางจรงจงตามกฎหมายทเกยวของ

3. หนวยงานทเกยวของควรมมาตรการการแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

เชน ปญหาทางนา ปญหาทางอากาศและมลพษ ปญหาปาไม ปญหาสตวปา เปนตน อยางจรงจง

4. ควรมมาตรการในการลงโทษจากทางสงคม อยางชดเจนและเทาเทยมกน

56

5. ควรมการจดกจกรรมตางๆ ใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการปองกนและ

แกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมใหมากขน เชน การรณรงคการปลกปา การกาจดขยะในแมน า

ลาคลอง เปนตน

6. ควรจดใหมการเผยแพรขอมล ความรความเขาใจเกยวกบอาชญากรรมทาง

สงแวดลอมแกประชาชนทวไป เพราะประชาชนสวนใหญยงไมเขาใจวาอาชญากรรมสงแวดลอมคอ

อะไร สงผลกระทบอยางไรและมบทลงโทษอยางไร เปนตน

7. หนวยงานภาครฐ เอกชนและ NGOs ควรมการจดกจกรรม สนบสนนโครงการ

ตางๆทเกยวของกบการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมใหมากกวาน

5.3.2 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาวจยการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมใน

ประเภทอนๆ เปนการเฉพาะ เชน อาชญากรรมปาไม เปนตน

2. ควรมการศกษาวจยเชงปรมาณทเกยวของกบการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมสงแวดลอม เพอศกษาตวแปรทมผลตอการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม

3. ควรมการศกษาวจยเชงเปรยบเทยบกบประเทศท มปญ หาอาชญากรรม

สงแวดลอมทคลายคลงกนวาในแตละประเทศมการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอมอยางไร

4. ควรมการศกษาวจยเชงเปรยบเทยบกบหนวยงานอนๆ ททาหนาทในการปองกน

และแกไขปญหาอาชญากรรมรปแบบตางๆ เพอนามาประยกตใชกบการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมสงแวดลอม

5. ควรมการศกษาวจยเกยวกบหนาทของหนวยงานภาครฐ เอกชนและ NGOs ท

เกยวของกบการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

57

บรรณานกรม

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2554). ศาลสงแวดลอม. สบคน 19 ตลาคม 2559.

จาก http://www.mnre.go.th/ewt_news.php?nid=246

เกยรตขจร วจนะสวสด. (2550). การมสวนรวมของประชาชนตอการดาเนนนโยบายของรฐบาลดาน

การบรการจดหางาน. กรงเทพฯ: กองแผนงานและสารสนเทศ กรมการจดหางาน กระทรวง

แรงงาน.

จตรา เพยรลาเลศ. (ม.ป.ป.). กฎหมายควบคมมลพษทางอากาศ เสยงและของเสยอนตราย. สบคน

19 ตลาคม 2559. จาก http://law.stou.ac.th/dynfiles/Ex.41706-7.pdf.

ณฐวรรธน สนทรวรทธโชต. (2556). การศกษาสภาพปญหาสงแวดลอมในเขตตาบลสามบณฑต:

กรณศกษา ปจจยทมผลตอการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประชาชน.

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา.

ถวลวด บรกล. (2552). พลวตรการมสวนรวมของประชาชน: จากอดตจนถงรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: บรษท เอ.พ.กราฟค ดไซน

และการพมพ จากด.

ธาวน เกสรสงขและคณะ. (2559). การศกษาความคดเหนเกยวกบอาชญากรรมของพนกงานในราน

สะดวกซอทเปดตลอด 24 ชวโมง. วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราช

พฤกษ ปท 2 ฉบบท 2 (มถนายน – กนยายน 2559), 12-20.

ธนสา ตนตเจรญ. (2559). อาชญากรรมสงแวดลอม (ขามชาต) ทางแกทไมใชแคบงคบใชกฎหมาย.

สบคน 1 ตลาคม 2559. จาก http://www.oknation.net/blog/LittleLee/2014/09/24/entry-1.

นทธ จตสวาง. (2559). อาชญาวทยาสเขยว.สบคน 1 ตลาคม 2559 จาก

http://www.nathee-chitsawang.com.

บวรศกด อวรรณโณ และ ถวลวด บรกล. (2548). ประชาธปไตยแบบมสวนรวม (Participatory

Democracy). กรงเทพฯ: สถาบนพระปกเกลา.

บษราคม ผนกทอง. (2557). อาชญากรรมสงแวดลอม...เรองใกลตวทถกมองขาม. สานกจดการ

คณภาพนา กรมควบคมมลพษ.

ปกรณ มณปกรณ. (2555). ทฤษฎอาชญาวทยา. กรงเทพฯ: หางหนสวนจากดเวลดเทรด ประเทศ

ไทย.

พทยา ลายอง. (ม.ป.ป.). การสงวนและคมครองสตวปา. สบคน 19 ตลาคม 2559. จาก

http://www.thailaws.com/aboutthailaw/knowledge_63.htm

58

บรรณานกรม

ภทรวด จนดารกษ. (2559). การทองเทยวชมชนกบการมสวนรวมในการอนรกษสงแวดลอมพนทส

เขยวตาบลบางกะเจาและตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ.

(Master’s thesis Unpublished). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ:

มนธดา วระพนธ. (2557). ปญหาและอปสรรคทางกฎหมายในการบงคบใชกฎหมายเกยวกบคนเขา

เมองและการทางานของคนตางดาวในประเทศไทย. วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน

ปท 6 ฉบบท 1 มกราคม ถง เมษายน 2557, 77-86.

วนชย วฒนศพทและคณะ. (2551). คมอการมสวนรวมของประชาชนการตดสนใจทดกวาโดยให

ชมชนมสวนรวม. ขอนแกน: โรงพมพศรภณฑ ออฟเซท.

ศาลฎกา. (2558). หนงสอรายงานสถตคดประจาป พ.ศ.2558. กรงเทพฯ: ศาลฎกา.

ศาลอทธรณภาค 1-9. (2558). หนงสอรายงานสถตคดประจาป พ.ศ.2558. กรงเทพฯ: ศาลอทธรณ.

สดสงวน สธสร. (2547). อาชญาวทยา. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จงหวดมหาสารคาม. (2557). กฎหมายปาไมและ

กฎหมายอนรกษทรพยากรปาไม. สบคนจาก 1 พฤศจกายน 2560.

http://mahasarakham.mnre.go.th/msk/index.php/16-2014-10-30-04-55-30/35-2014-10-30-

06-47-04.

หนงสอพมพแนวหนา. (2560). ขบวนการใหญลอบขนนอแรด ?. สบคน (20 มนาคม 2560)

จาก http://m.naewna.com/view/columntoday/28972.

อจฉรยา ชตนนท. (2557). อาชญาวทยาและทณฑวทยา. กรงเทพฯ: วญ�ชน.

Becker Gary S. (1968). “Crime and Punishment: An Economic Approach.” Journal of Political

Economy, 76(22): p.169-217.

Crouch, Robert L. (1979). Human Behavior: An Economic Approach. North Scituate, MA:

Duxbury Press.

Cornish, Derek B. and Ronald V. Clarke. (1968). The Reasoning Criminal: Rational Choice

Perspectives on Offending. New York: Springer.

Carrabine, Eamonn, Cox Palm, Lee, Maggt, Plummer, Ken and South, Nigel. (2009).

Criminology: A Sociological Introduction. Second edition. New York: Routledge.

59

ภาคผนวก

แบบสมภาษณในการวจย

60

แบบสมภาษณการวจยเรอง แนวทางการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม

สงแวดลอม: กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

ตอนท 1 ขอคาถามเกยวกบสภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอมและอปสรรคของการบงคบใช

กฎหมายเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

- ทานมความคดเหนเกยวกบ สภาพปญหาของอาชญากรรมสงแวดลอม อยางไรบาง

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

61

- ทานมความคดเหนเกยวกบ อปสรรคของการบงคบใชกฎหมาย เพอปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมอยางไรบาง

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………...

62

ตอนท 2 ขอคาถามเกยวกบการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหา

อาชญากรรมสงแวดลอม

- ทานมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมของภาคประชาชนในการปองกนและแกไข

ปญหาอาชญากรรมสงแวดลอมอยางไรบาง

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

63

ตอนท 3 ขอคาถามเกยวกบ ขอเสนอแนะแนวทางการมสวนรวมของของภาคประชาชน ในการ

ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมสงแวดลอม

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

64

ตอนท 4 ขอเสนอแนะอนๆ

- ทานม ขอเสนอแนะอนๆ อยางไรบาง

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………..

65

ประวตผวจย

ชอ นาย วรศกด อรณวภาดา

วน เดอน ปเกด 6 พฤษภาคม 2525

สถานทเกด กรงเทพมหานคร

ประวตการศกษา มหาวทยาลยรามคาแหง

ปรญญานตศาสตรบณฑต สาขาวชานตศาสตร, 2547

เนตบณฑตไทย สานกฝกอบรมกฎหมายแหงเนตบณฑตยสภา, 2551

ประกาศนยบตรเนตบณฑตไทย

มหาวทยาลยรงสต

ปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาอาชญาวทยา

และการบรหารงานยตธรรม, 2559

สถานททางาน กรมสอบสวนคดพเศษ

ตาแหนงปจจบน เจาหนาทคดพเศษ ชานาญการ