ความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ค.ศ.1944-1954

โดย วาทรอยตรพชยพรรณ ชวงประยร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประวตศาสตร แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต

ภาควชาประวตศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2560 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ค.ศ.1944-1954

โดย วาทรอยตรพชยพรรณ ชวงประยร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประวตศาสตร แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต

ภาควชาประวตศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2560 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

THE RELATIONSHIP BETWEEN VIET MINH AND THE UNITED STATES, 1944-1954

By

Acting Sub Lt. Pichayapan CHUANGPRAYOON

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for Master of Arts (HISTORY)

Department of HISTORY Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2017 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

หวขอ ความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ค.ศ.1944-1954

โดย พชยพรรณ ชวงประยร สาขาวชา ประวตศาสตร แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต อาจารยทปรกษาหลก ศาสตราจารย สญชย สวงบตร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไดรบพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรอกษรศาสตรมหาบณฑต

คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

พจารณาเหนชอบโดย

ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร. สธรา อภญญาเวศพร )

อาจารยทปรกษาหลก (ศาสตราจารย สญชย สวงบตร )

ผทรงคณวฒภายนอก (ผชวยศาสตราจารย ดร. ธระ นชเปยม )

ง

บทค ดยอ ภาษาไทย

56205201 : ประวตศาสตร แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต ค าส าคญ : โฮจมนห, ขบวนการเวยดมนห, แนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศ, สงครามอนโดจน, สงครามเยน, นโยบายจ ากดวงการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสต

วาทรอยตร พชยพรรณ ชวงประยร: ความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ค.ศ.1944-1954 อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : ศาสตราจารย สญชย สวงบตร

วทยานพนธฉบบนมวตถประสงคเพอศกษาและวเคราะหความสมพนธระหวาง

ขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกาทงหมดตงแตปลายสงครามโลกครงท 2 จนถงสงครามอนโดจนครงท 1 เหตการณและพฒนาการดงกลาวน าไปสความสมพนธชวง ค.ศ.1944-1945 ซงควรไดรบการวเคราะหอยางละเอยด ใชวธการทางประวตศาสตรซงประกอบดวย การรวบรวมขอมลจากเอกสาร หลกฐานชนตนและชนรอง หลกฐานเหลานจะถกวเคราะหและน าเสนอดวยการพรรณนา

ผลการศกษาชใหเหนวา แมชวงกอนญปนจะพายแพและถอนตวจากดนแดนยดครองในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 ประธานาธบดแฟรงกลน ด โรสเวลตแหงสหรฐอเมรกาเชอวาความเปนเจาอาณานคมของยโรปไดสนสดลง ในตน ค.ศ.1945 เขาเสนอวาตองขดขวางฝรงเศสจากการฟนฟอ านาจการปกครองอาณานคมในอนโดจนดวยการใหอดตอาณานคมอยภายใตการดแลของภาวะทรสตระหวางประเทศ อยางไรกตาม ในชวงสามเดอนสดทายกอนเสยชวต โรสเวลตเปลยนความคดและเหนวาอนโดจนยงไมมความพรอมส าหรบการเปนเอกราช เขายอมใหองกฤษและฝรงเศสบกอนโดจนเพอใหฝรงเศสปกครองอนโดจนแทนญปน โฮจมนหปฏเสธความคดของโรสเวลต ในปลาย ค.ศ.1945 เขาขอความชวยเหลอโดยตรงจากสหรฐอเมรกาและอางค าประกาศเอกราชอเมรกนพรอมทงชนชมความเปนไปไดของความรวมมอระหวางสหรฐฯกบเวยดนาม

ประธานาธบดแฮร เอส ทรแมนซงสบทอดอ านาจตอจากโรสเวลตปฏเสธทจะตอบค ารองขอทางจดหมายของโฮจมนหในการตอตานระบอบอาณานคม ทรแมนและกระทรวงการตางประเทศสรปวาโฮจมนหเปนคอมมวนสตและอยใตการชน าของสหภาพโซเวยต สงครามเยนทขยายตวรวดเรวจากยโรปมายงเอเชย ใน ค.ศ.1950 และลทธแมคคารธทมบทบาทในสหรฐอเมรกาท าใหทรแมนยอมรบความชอบธรรมของฝรงเศสทจะกลบไปปกครองอนโดจน ทรแมนยงด าเนนการจ ากดวงการขยายตวของลทธคอมมวนสตและแผนมารแชลล เขาตองการใหฝรงเศสเปนโลตอตานการขยายตวของคอมมวนสตในยโรปและอนโดจน เมอทงจนและสหภาพโซเวยตรบรองสถานภาพของสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามทโฮจมนหเปนผน า ทาทของสหรฐอเมรกาตอสงครามอนโดจนเปลยนแปลงไปทนท นโยบายใหการสนบสนนฝรงเศสในสถานการณสงครามไดเรมตนขน

จ

สหรฐอเมรกาตองการใหฝรงเศสมบทบาทส าคญในเวยดนาม ดงเชนสหรฐอเมรกาทยงคงเนนการปกปองเกาหลและยโรป

ฉ

บทค ดยอ ภาษาองกฤษ

56205201 : Major (HISTORY) Keyword : Ho Chi Minh, Viet Minh, International Trusteeship, Indochina War, Cold War, Containment policy

ACTING SUB LT. PICHAYAPAN CHUANGPRAYOON : THE RELATIONSHIP BETWEEN VIET MINH AND THE UNITED STATES,1944-1954 THESIS ADVISOR : PROFESSOR SANCHAI SUWANGBUTRA

The aim of this thesis is to study and analyze the overall Viet Minh-U.S. relations towards the end of the Second World War to the first Indochina War. The events and developments leading to this relationship during 1944-1954 should be thoroughly analyzed. A historical method is used, which mainly consists in gathering both primary and secondary materials and sources. These materials are then analyzed and the findings are presented in a narrative form.

The research result shows that even before the defeated Japanese withdrew from the occupied empire in Southeast Asia at the end of the Second World War, President Franklin D. Roosevelt believed that the days of European colonial mastery were over. In early 1945, he proposed that the French be prevented from restoring their colonial rule in Indochina by placing the former colony under an International Trusteeship. However, in the last three months of his life, Roosevelt changed his mind and believed that Indochina was in no way prepared for independence. He allowed Great Britain and France to invade Indochina so that the French could replace the defeated Japanese. Ho Chi Minh however refused to take Roosevelt's idea. In late 1945, he asked for help directly from the United States. He quoted the American Declaration of Independence and applauded the possibility of the U.S.-Vietnam cooperation.

Roosevelt's successor, President Harry S. Truman refused to respond to Ho's letters appealing to American anti-colonialism. Truman and the State Department concluded that Ho was a communist and Moscow-directed. The rapid shift of the Cold War from Europe to Asia in 1950 and the rise of McCarthyism in the United States led Truman to recognize the French right to return to Indochina.

ช

Truman went ahead with the containment policy and the Marshall plan. He needed France to act as a shield against communist expansion in Europe and Indochina as well. When both China and the Soviet Union recognized the Democratic Republic of Vietnam, headed by Ho Chi Minh, the United States attitude to France's war in Indochina changed immediately to a policy of providing support for France’s war effort began. The United States wanted France to continue to take the major role in Vietnam as American efforts were already focused on Korea and Europe.

ซ

กตตกรรมประกาศ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนคงไมอาจส าเรจหากปราศจากความชวยเหลอและความอนเคราะหของบคคลหลากหลายทานดงตอไปน ขาพเจาขอขอบพระคณเปนอยางสงตอศาสตราจารย สญชย สวงบตร อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผซงคอยใหค าชแนะและตรวจสอบตองานเขยน สงเสรมการใชงานหนงสอภาษาตางประเทศ พรอมทงอดทนตอความลาชาตลอดระยะเวลาการเขยนวทยานพนธฉบบน

ขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.ชลพร วรณหะ อาจารยทปรกษาทางวชาการผซงคอยใหค าชแนะ ตกรอบกระบวนการคดใหตลอดระยะเวลาการศกษาในหองเรยนจนสามารถพฒนาหวขอดงกลาวขนมาได รวมถงอาจารยทกทานในภาควชาประวตศาสตรและผชวยศาสตราจารย ดร. ธระ นชเปยม ซงรบเปนกรรมการภายนอก

ขอขอบพระคณ พอและแม ทคอยใหก าลงใจ เขาใจตอการศกษาในสาขาวชาทขาพเจารก ทงใหการสนบสนนในทกวถทาง ขอขอบคณ คณสายทอง บลลพวานช สวสดศกด ชวงประยร ปาและพชาย รวมถง Mary Ann Mahan ชาวอเมรกนเพอนสนทของครอบครว ผซงใหการชวยเหลอจดหาหนงสอจากตางประเทศและการแปลเอกสารภาษาตางประเทศ

ขอบคณรนพและรนนองระดบปรญญามหาบณฑต สาขาประวตศาสตรทคอยใหก าลงใจและแนวคดบางประการทมประโยชนตอการเขยนวทยานพนธฉบบน ขอบคณ มนส สงขจนทร รนนองระดบปรญญามหาบณฑต ภาควชาประวตศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ซงรวมเดนทางไปยงประเทศเวยดนามดวยกน

ทายทสด ขอบคณ ชตมา จนทรมาศ ผคอยสนบสนนและใหก าลงใจ พรอมทงอยเคยงขางตลอดระยะเวลาการเขยนวทยานพนธฉบบน

ขาพเจาหวงวาวทยานพนธฉบบนจะเกดประโยชนตอผทสนใจศกษาประวตศาสตรเวยดนาม โดยเฉพาะประเดนความสมพนธระหวางเวยดนามกบสหรฐอเมรกา เวยดนามกบสงครามโลกครงท 2 สงครามอนโดจนครงท 1 และสงครามเยนในเอเชย หากเกดขอผดพลาดประการใดขาพเจาขอนอมรบไว แตเพยงผเดยว

พชยพรรณ ชวงประยร

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ............................................................................................................................. ง

บทคดยอภาษาองกฤษ ....................................................................................................................... ฉ

กตตกรรมประกาศ............................................................................................................................. ซ

สารบญ ............................................................................................................................................. ฌ

บทท 1 บทน า ................................................................................................................................... 1

1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา ................................................................................... 1

2. ทบทวนวรรณกรรม .................................................................................................................. 7

3. ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา .......................................................................... 9

4. ขอบเขตของการศกษา ............................................................................................................. 9

5. วธการศกษา ........................................................................................................................... 10

6. แหลงขอมล ............................................................................................................................ 11

7. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ..................................................................................................... 11

บทท 2 สงครามโลกครงท 2 และการตอสเพอเอกราชของเวยดนาม ค.ศ.1941-1944 .................... 12

1. สงครามในยโรปและความพายแพของฝรงเศส ........................................................................ 12

2. การรกรานอนโดจนของญปน ................................................................................................. 20

3. ขบวนการเวยดมนห ............................................................................................................... 28

3.1 พรรคคอมมวนสตอนโดจน ............................................................................................ 28

3.2 การปฏบตงานของพรรคคอมมวนสตอนโดจน ............................................................... 31

3.2.1 กบฏโซเวยต-เหงะตงห ค.ศ.1930-1931 .......................................................... 33

3.2.2 การฟนตวของพรรคคอมมวนสตอนโดจน ........................................................ 35

3.3 การกอตงขบวนการเวยดมนห ....................................................................................... 38

ญ

3.4 การปฏบตงานของขบวนการเวยดมนห ......................................................................... 40

3.4.1 การปฏบตงานของขบวนการเวยดมนห ค.ศ.1942-1944 ................................. 42

บทท 3 ความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ค.ศ.1944-1945 .................... 45

1. กองทพเวยดมนห ................................................................................................................... 45

1.1 การปฏบตการของกองทพเวยดมนห ............................................................................. 47

2. นโยบายของสหรฐอเมรกาตออนโดจนสมยโรสเวลต ............................................................... 49

2.1 แนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศ ..................................................................... 51

2.1.1 การประชมทเตหะราน ..................................................................................... 54

2.2 การด าเนนนโยบายทชดเจนตออนโดจนและการขดขวางฝรงเศสในการฟนฟระบอบ อาณานคมในอนโดจน ............................................................................................... 56

3. จดเรมตนของความสมพนธระหวางขบวนเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ..................................... 58

3.1 การปฏบตการรวบรวมขาวกรองในอนโดจนของหนวยโอเอสเอส .................................. 60

3.1.1 ความรวมมอระหวางหนวยโอเอสเอสกบหนวยเอสเอซโอ ................................ 61

3.1.2 ความรวมมอระหวางหนวยโอเอสเอสกบกองทพอากาศท 14 .......................... 62

3.1.3 ความรวมมอระหวางหนวยโอเอสเอสกบหนวยจบท ........................................ 65

3.2 การตดตอกนเปนทางการครงแรกระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ........... 67

3.2.1 การท าความรจกกบขบวนการเวยดมนหของหนวยโอเอสเอส .......................... 68

3.2.2 การชวยเหลอนกบนอเมรกนโดยขบวนการเวยดมนห ...................................... 70

4. การปฏบตการรวมกนระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ....................................... 73

4.1 การประชมทยลตา ........................................................................................................ 74

4.2 การยดอ านาจเดอนมนาคมของญปน ............................................................................ 76

4.3 การปฏบตการในฐานะสายขาวของขบวนการเวยดมนหใหแกหนวยโอเอสเอส .............. 77

4.3.1 การหารอรวมกนระหวางหนวยโอเอสเอสกบโฮจมนห ..................................... 78

ฎ

4.3.2 การปฏบตการรวบรวมขาวกรองใหแกหนวยโอเอสเอสโดยขบวนการเวยดมนห .................................................................................................................... 81

4.4 การเปลยนแปลงนโยบายของสหรฐอเมรกาตออนโดจนในปลายสมยโรสเวลต ถงตนสมยทรแมน ...................................................................................................... 82

4.4.1 การขนสอ านาจของประธานาธบดทรแมน ....................................................... 85

4.4.2 ภารกจกวาง ..................................................................................................... 86

4.4.3 การประชมทพอทสดม ..................................................................................... 90

4.5 การปฏวตเดอนสงหาคม ............................................................................................... 92

บทท 4 สงครามเยนและสงครามอนโดจน ค.ศ.1945-1949 ............................................................ 98

1. จดเรมตนสงครามเยนในยโรป ................................................................................................ 98

1.1 หลกการทรแมนและแผนมารแชลล ............................................................................ 101

1.2 การเผชญหนาระหวางสหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยต .............................................. 103

2. สงครามอนโดจน .................................................................................................................. 105

2.1 การประกาศเอกราชของเวยดนาม .............................................................................. 106

2.1.1 การถอนตวของชดภารกจเมอรซจากกรงฮานอย ............................................ 108

2.2 สงครามใตเสนขนานท 16 และความพยายามรกษาอ านาจของรฐบาลเฉพาะกาลภายใต การน าของเวยดมนห ............................................................................................... 110

2.2.1 การตดตอโดยตรงถงเหลาผน าสหรฐอเมรกาของโฮจมนห .............................. 113

2.2.2 ขอตกลงเดอนมนาคมระหวางฝรงเศสกบสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม . 116

2.2.3 การประชมทเมองดาหลตและขอตกลงชวคราว ............................................. 119

2.3 สงครามเหนอเสนขนานท 16 ...................................................................................... 123

3. นโยบายของสหรฐอเมรกาตอสงครามอนโดจน ค.ศ.1947-1949 .......................................... 127

3.1 นโยบายของสหรฐอเมรกาตอสงครามอนโดจนสมยมารแชลล ..................................... 127

3.1.1 ความพยายามหาค าตอบเรองการขยายอทธพลลทธคอมมวนสตและ สหภาพโซเวยตในอนโดจนของสหรฐอเมรกา ............................................. 129

ฏ

3.1.2 จดเรมตนการเปลยนแปลงนโยบายตอรฐบาลเวยดมนหและสงครามอนโดจน 131

3.2 ขอตกลงเอลเซ ............................................................................................................ 133

3.3 ความจ าเปนของสหรฐอเมรกาในการตอตานการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสต ในเวยดนาม ............................................................................................................. 135

บทท 5 การสนบสนนของสหรฐอเมรกาตอฝรงเศสในสงครามอนโดจน ค.ศ.1949-1954............... 137

1. การขยายตวของสงครามเยนจากยโรปมายงเอเชย ............................................................... 137

1.1 การรบรองสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามและรฐเวยดนาม ................................... 138

1.2 จดเรมตนการสนบสนนของสหรฐอเมรกาแกฝรงเศส ................................................... 140

1.3 สงครามเกาหล ............................................................................................................ 142

2. การสนบสนนของสหรฐอเมรกาตอฝรงเศสระหวาง ค.ศ.1950-1953 .................................... 145

2.1 การปรบเปลยนยทธวธของกองทพเวยดมนหระหวาง ค.ศ.1947-1950 ................... 145

2.2 โครงการเอมดเอพและคณะแมค ................................................................................. 147

2.2.1 การจดระเบยบโครงการเอมดเอพและคณะแมค ............................................ 149

2.3 สถานการณสงครามและการสนบสนนของสหรฐอเมรกาแกฝรงเศสระหวาง ค.ศ.1951-1953 ....................................................................................................................... 151

2.4 การสนบสนนของจนและสหภาพโซเวยตตอรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม ............................................................................................................................... 161

3. ยทธการทเดยนเบยนฟ ......................................................................................................... 165

3.1 แนวความคดในการยตสงครามของฝรงเศส ................................................................. 166

3.1.1 แผนนาวาร .................................................................................................... 167

3.1.2 การปฏบตการตามแผนนาวารและการสนบสนนจากสหรฐอเมรกา ............... 169

3.2 การปดลอมแนวปองกนของฝรงเศสทเดยนเบยนฟ...................................................... 171

3.2.1 ปฏบตการกาสเตอร ....................................................................................... 171

3.2.2 การเสรมสรางแนวปองกนของฝรงเศสและการเตรยมพรอมของกองทพเวยดมนห .................................................................................................................. 173

ฐ

3.2.3 การประชมทกรงเบอรลน .............................................................................. 176

3.2.4 สถานการณการสรบและการแทรกแซงของสหรฐอเมรกา .............................. 178

3.2.4.1 ปฏบตการวลเชอรและปฏบตการรวมกน ...................................... 180

3.2.5 ความพายแพของกองทพฝรงเศส ................................................................... 185

บทท 6 บทสรป ............................................................................................................................ 188

รายการอางอง ............................................................................................................................... 193

ประวตผเขยน ................................................................................................................................ 199

บทท 1

บทน า

1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ในการเยอนสหรฐอเมรกาของประธานาธบดเจอง เตน ซาง (Truong Tan Sang) แหงสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนามใน ค.ศ.2013 ประธานาธบดซางไดพบปะหารอกบประธานาธบดบารค โอบามา (Barack Obama) แหงสหรฐอเมรกา ณ ท าเนยบขาว เมอวนท 25 กรกฎาคม ในชวงการเจรจาแลกเปล ยนความคดเหนกนนน โอบามากล าวถ งส า เนาจดหมายของ โฮจมนห (Ho Chi Minh) ทเขยนถงประธานาธบดแฮร ทรแมน (Harry Truman) ทซางไดใหด โอบามากลาววาไดแลกเปลยนความเหนเรองความสมพนธระหวางเวยดนามกบสหรฐอเมรกาในอดตและประเดนเรองแรงบนดาลใจของโฮจมนหทไดจากค าประกาศเอกราชและรฐธรรมนญของอเมรกา รวมทงเรองอนๆทเกยวของกบความสมพนธของทงสองประเทศทมมาอยางยาวนานในอดตนนนบเปนพนฐานของการสรางความสมพนธทดและแขงแกรงขนใหม ทงสองประเทศตกลงทจะรวมมอกนในดานตางๆและมความเหนรวมกนวา ประชาชนชาวอเมรกนเชอสายเวยดนาม หรอชาวเวยดนาม โพนทะเล (Viet kieu) ทอาศยอยในสหรฐอเมรกาจะมสวนสรางเสรมความรวมมอและความสมพนธของทงสองประเทศใหแนบแนนขนดวย1 ประธานาธบดโอบามาไดน าประเดนเรองการหารอแลกเปลยนความเหนกบประธานาธบดซางแถลงใหประชาชนอเมรกนทราบผานสถานวทยโทรทศน อกทงยงกลาวถงความสมพนธอนดของทงสองประเทศทมมาในอดต ค าแถลงของโอบามาทเกยวกบความสมพนธระหวางเวยดนามกบสหรฐอเมรกาไดกอกระแสความคดเหนทหลากหลายเพราะชาวอเมรกนสวนใหญตางประหลาดใจเรองความสมพนธททงสองประเทศเคยมมาในอดตและตางแสดงความคดเหนวพากษวจารณกนอยางมากตอประเดนดงกลาว หนาเวบไซต YouTube ของท าเนยบขาวมขอความแสดงทศนะวา “...นคอเรองโกหกทงเพ...” “...ไมไดลอเลนใชไหม...” และอนๆ นอกจากนกลมส านกขาวชอดงของสหรฐอเมรกาตางพากนวพากษวจารณแสดงความคดเหน เชน ส านกขาว Fox News ไดสมภาษณ ครส สตอรโวลล (Chris Stirewalt) ผเชยวชาญการเมองภายในเวยดนาม สวนหนงของการสมภาษณเขาไดแสดงความคดเหนวา แมโฮจมนหจะสงจดหมายขอความชวยเหลอถงประธาธบดทรแมนแต โฮจมนหยงขอความชวยเหลอจากสหภาพโซเวยตและจนคอมมวนสตอกดวย ทงนโยบายในการ

1 The Obama White House, "President Obama's Bilateral Meeting with President Truong Tan Sang," http://www.youtube.com/watch?v=38dKDeJ2828.

2

ปกครองเวยดนามของโฮจมนหนนกตรงขามกบวาทะประชาธปไตยของทอมส เจฟเฟอรสน (Thomas Jefferson) อยางสนเชง2 ความคดเหนของผ เชยวชาญดงกลาว รวมถงการแสดงความคดเหนของประชาชน ชาวอเมรกนตอค าแถลงการณของประธานาธบดโอบามานนสะทอนใหเหนการรบรและความทรงจ าของชาวอเมรกนทมตอโฮจมนหวาเปนผน าทนยมในลทธคอมมวนสตแนวทางมากซ -เลนน (Marxism-Leninism) การด าเนนนโยบายปกครองเวยดนามของโฮจมนหนนจงแทบเปนไปไมไดเลยในการไดรบแรงบลดาลใจจากวาทะประชาธปไตยของสหรฐอเมรกาทประธานาธบดเจฟเฟอรสน เขยนขน การรบรและความทรงจ าของชาวอเมรกนยงครอบคลมไปถงเรองความสมพนธระหวางเวยดนามกบสหรฐอเมรกาโดยรวม กลาวคอมมมองทมตอสถานะความสมพนธของทงสองคอ ความศตรระหวางกน ทงสองชาตตอสกนในสงครามเวยดนาม (Vietnam War) อนยดเยอระหวาง ค.ศ.1955-1975 สงความดงกลาวมความส าคญมากในศตวรรษท 20 เปนสงครามทสรางความสญเสยทงชวตและทรพยสนอยางมหาศาล ทงยงน ามาซงความพายแพอยางอปยศ สญเสยซงศกดศร ความเปนชาตมหาอ านาจของสหรฐอเมรกา อยางไรกตาม จากการศกษาคนคว าขอมลและหลกฐานตางๆท งท เปน เอกสาร รวมถง ค าสมภาษณของผทอยรวมในนเหตการณทประธานาธบดโอบามากลาวถงท าใหทรบวายงมอกแงมมของเหตการณทยงไมเปนทรบรกนอยางกวางขวาง โฮจมนหเองนนนยมชมชอบปรชญา ทางการเมองของสหรฐอเมรกา รวมถงนโยบายของประธานธบดและรฐบาลอเมรกนหลายสมย หลายครงทโฮจมนหไดน าค าพดหรออางถงนโยบายของประธานาธบดสหรฐอเมรกากลาวไวในจดหมายและโทรเลขทเขาเขยนและสงไปยงเหลาผน าสหรฐอเมรกา รวมไปถงจดหมายสวนตวและ บทสนทนาระหวางเขากบทหารอเมรกนทเคยรวมปฏบตการดวยกน หลกฐานทปรากฏจงอาจกลาวไดวาโฮจมนหนยมชมชอบในแนวคดของสหรฐอเมรกาเกยวกบสทธ เสรภาพ ความเสมอภาพเทาเทยม รวมไปถงค าประกาศเอกราชและรฐธรรมนญของสหรฐอเมรกาโดยเชอมนวา สหรฐอเมรกายดมนในอดมการณดงกลาวอยางแนวแน เขาน าเอาแนวคดทางการเมองนรวมไปถงขอความบางตอนจาก ค าประกาศเอกราชของสหรฐอเมรกามาบบรรจไวในค าประกาศเอกราชของเวยดนามทเขาไดเขยนขนโดยคาดหวงวาสหรฐอเมรกาจะสนบสนนสทธ เสรภาพของเวยดนามในการเปนชาตเอกราช ในระหวางสงครามโลกครงท 2 (ค.ศ.1939-1945) โฮจมนหและพรรคคอมมวนสตอนโดจน ไดกอตง “สนนบาตเพอเอกราชของชาวเวยดนาม” (Viet Nam Doc Lap Dong Minh Hoi,

2 YouHotNews, "Alert: Obama Praises Ho Chi Minh While Lincohn Memorial Vandalized," https://www.youtube.com/watch?v=1PmWoyp4bv0.

3

League for the Independence of Vietnam) หรอทเรยกวา “ขบวนการเวยดมนห” (Viet Minh) ขนในเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1941 เพอตอสกบเจาอาณานคมฝรงเศสและญปนผรกรานโดยชค าขวญวา “...เพอเอกราชของเวยดนาม ไมวาฝรงเศสหรอญปนกไมใชเจานาย...” ขณะเดยวกนกมความพยายามจะแสวงหาความรวมมอและความชวยเหลอจากประเทศพนธมตรมาโดยตลอด ไมวาจะเปนจากรฐบาลจนคณะชาตภายใตการน าของจอมพลเจยงไคเชค (Chiang Kai-shek) ใน ค.ศ.1942 แตประสบความส าเรจไมมาก จนทายทสดกไดรบความชวยเหลอจากสหรฐอเมรกาในการตอสกบญปน ใน ค.ศ.1945 “กองทพเวยดมนห” ในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 โดยการบญชาการของนายพลหวอเหวยนซาป (Vo Nguyen Giap) จงคอยพฒนาแขงแกรงมากขนจากทเคยมอาวธยทโธปกรณทลาสมยและมจ านวนจ ากด ทงใชยทธวธจรยทธของสงครามกองโจร (Guerrilla Warfare) หรอสงครามนนอกแบบไดกลายเปนกองทพสมยใหมในเวลาตอมาโดยไดรบการสนบสนนและชวยเหลอจากสหรฐอเมรกาดานการฝกอบรมทางยทธวธทมประสทธภาพ รวมทงอาวธยทโธปกรณททนสมย ก า ร ใ ห ค ว า ม ส น บ ส น น ก อ ง ท พ เ ว ย ด ม น ห ข อ ง ส ห ร ฐ อ เ ม ร ก า เ ร ม จ า ก “ส านกงานบรการดานยทธศาสตร” (Office of Strategic Services) หรอทรจกกนวา “หนวยโอเอสเอส” (OSS) ซงรเรมตดตอกบขบวนการเวยดมนหโดยสงทหารของตนเขามาเจรจากบ โฮจมนหท กร งฮานอยหล งจากญ ป นย ดอ านาจใน อนโดจน เม อ เด อนมนาคม ค .ศ .1945 หนวยโอเอสเอสพาโฮจมนหเดนทางไปยงคนหมง (Kunming) เพอพบกบนายทหารระดบสงของกองทพสหรฐฯ ฝายสหรฐอเมรกาประทบใจตวโฮจมนหเปนอยางมากและไมสนใจค าเตอนจากฝรงเศสทวาโฮจมนหเชอมนในลทธคอมมวนสต หนวยโอเอสเอสไดรวมมอกบโฮจมนหในการตอสกบญปนโดยใหเวยดมนหปฏบตหนาทเปนสายขาวให ปฏบตการดงกลาวท าใหเว ยดมนหกบสหรฐอเมรกากลายเปนพนธมตรกนอยางเตมตว ในกลาง ค.ศ.1945 สหรฐอเมรกาสงทหารหนวยโอเอสเอสมายงฐานปฏบตการของเวยดมนหโดยมชอปฏบตการวา “ภารกจกวาง” (Deer Mission) เพอท าการฝกกองทพเวยดมนหของนายพลซาป จากบทสมภาษณพนตรแอลลสน ทอมส (Allison Thomas) หวหนาชดภารกจกวาง โฮจมนหยนยนวาเวยดมนหเป นขบวนการทชประเดนเรองชาตนยม รวมพลงชาวเวยดนามทกภาคสวน ทกชนชนของสงคม ไมแบงแยกความคดทางการเมองและศาสนา ไมกดกนวาจะเปนชนกลมนอยหรอกลมใหญเพอรวมมอกนขบไลฝรงเศสและญปนน าเวยดนามไปส การเปนเอกราช ไมไดมเฉพาะกลมทนยมลทธคอมมวนสตแตอยางเดยว3

3 Batrachious, "Timewatch - Uncle Ho and Uncle Sam (Bbc 1998) ," https://www.youtube.com/watch?v=Q02w70lJwUQ.

4

เมอญปนยอมจ านนในเดอนสงหาคม ค .ศ.1945 ขบวนการเวยดมนหเหนวาสถานการณขณะนนสกงอมส าหรบการปฏวตใหญจงกอการปฏวตเพอยดอ านาจการปกครองประเทศกอนทกองทพฝายพนธมตรจะเขามาปลดอาวธกองทพญปน การปฏวตเดอนสงหาคท ค.ศ.1945 จงเกดขนและประสบความส าเรจอยางงดงาม หลงการปฏวตสหรฐอเมรกาสงชดปฏบตการของหนวย โอเอสเอสมายงเวยดนามอกหนงชดโดยมภารกจเพอชวยเหลอเชลยศกฝายพนธมตร บทสมภาษณ พนตรอารคมดส แพทต (Archimedes Patti) หวหนาชดภารกจ เขาเชอวาภารกจทแทจรงคอยงคงสนบสนนและเปนพนธมตรกบเวยดมนหตอไป ซงระหวางการปฏบตภารกจนนสมาชกหนวย โอเอสเอสในชดภารกจดงกลาวมความเหนวา เวยดมนหเปนขบวนการชาตนยมทตอสเพอเอกราช ไมใชขบวนการคอมมวนสตทตอสเพอการปฏวตชนชนและสถาปนารฐสงคมนยม ทงสมาชกและทหารเวยดมนห รวมถงประชาชนชาวเวยดนามกใหการตอนรบและชวยเหลอพวกเขาอยางเปนมตร4 เจตนารมณของโฮจมนหและรฐบาลเฉพาะกาลของขบวนการเวยดมนหทตองการจะรกษาความสมพนธกบสหรฐอเมรกาตอไปถกถายทอดในค าประกาศเอกราชเมอวนท 2 กนยายน ค.ศ.1945 ซงเปนวนเดยวกบทญปนลงนามยอมจ านนตอฝายพนธมตรอยางเปนทาง ค าประกาศเอกราชท โฮจมนหเขยนขนเองนนโดยเฉพาะ 2 ยอหนาแรก เขาจงใจใชค าและประโยคทปรากฏในค าประกาศเอกราชของสหรฐอเมรกา ค .ศ.1776 ซงเขยนโดยเจฟเฟอรสนหนงในเหลาผกอตงชาตและประธานาธบดคนท 3 ของสหรฐอเมรกาเพอใหสหรฐอเมรกาเหนวา วตถประสงคและหลกการทรฐบาลเฉพาะกาลตองการและท าการตอสเพอเวยดนามนนเหมอนกบวตถประสงคของสหรฐอเมรกาทตอสกบองกฤษในสงครามการปฏวตอเมรกน (American Revolutionary War) ระหวาง ค.ศ.1778-1783 และไดประกาศหลกการส าคญเอาไวในค าประกาศเอกราชของสหรฐอเมรกานนกค อ สทธเสรภาพ ความเสมอภาคและความเทาเทยม ซงเปนการแสดงออกทโฮจมนหและรฐบาล เฉพาะกาลตองการสอสารไปยงสหรฐอเมรกาซงเขาเหนวาภายหลงสงครามจะเปนชาตมหาอ านาจส าคญทมบทบาทในเอเชย โฮจมนหจงตองการใหสหรฐอเมรกาสนบสนนความเปนเอกราชของเวยดนามและรฐบาลเฉพาะกาลตอไป แตสถานการณกลบไมไดเปนไปตามทรฐบาลเฉพาะกาลของขบวนการเวยดมนหคาดหวง เมอสงครามในแปซฟกยตลงอยางเปนทางการ ประธานบดทรแมนซงด ารงต าแหนงสบตอจากประธานาธบดแฟรงกลน โรสเวลต (Franklin Rossevelt) ทถงแกอสญกรรมอยางกระทนหนตงแตเดอนเมษายน ค.ศ.1945 กอนสงครามในยโรปจะสนสดลงไดเปลยนนโยบายทมตอเวยดนาม ทรแมนยตการสนบสนนแกเวยดมนหทงหมด อกทงยงยตการปฏบตการของหนวยโอเอสเอสทกชด

4 ibid.

5

โดยใหถอนตวออกจากเวยดนาม สหรฐอเมรกาสนบสนนฝรงเศสใหกลบมามบทบาทในเวยดนามเพอฟนฟระบอบอาณานคมขนใหมอกครง นโยบายทเปลยนแปลงของสหรฐอเมรกาในครงนน าไปสประเดนปญหาทางประวตศาสตรทวา เหตใดสหรฐจงเปลยนแปลงนโยบายดงกลาว เวยดมนหไดพยายามทจะแสดงจดยนของตนเองตอสหรฐอเมรกาอยางไรเพอใหสหรฐอเมรกายงคงรวมเคยงขางรฐบาลเฉพาะกาลของเวยดมนหในฐานะพนธมตรและสนบสนนเอกราชของเวยดนามตอไป จากการคนควาเบองตนไดพบขอมลหลกฐานตางๆทงทเปนเอกสาร รวมไปถงบทสมภาษณของ ผทอยรวมในเหตการณทน าไปสเรองราวอกแงมมหนงซงควรจะน ามาพจารณาวเคราะหใหลมลกเพราะการมองภาพความสมพนธระหวางเวยดนามกบสหรฐอเมรกาบนพนฐานของความเปนศตรกนไดถกถายทอดในงานวชาการทงในตางประเทศมาเปนเวลานาน โดยเฉพาะในวงวชาการไทยดงจะเหนจากการทบทวนวรรณกรรมในประเดนความสมพนธระหวางเวยดมนหกบสหรฐอเมรกานน มผท าการศกษาไวพอสมควร เชน จกรสน พเศษสาทร เรอง 30 ปสงครามกอสรภาพเวยดนาม (2519), วนย คณอดม เรอง โฮจมนห President Ho Chi Minh (2535), ธระ นชเปยม เรอง เวยดนามหลง 1975 (2537), เชดเกยรต อตถากร เรอง ขบวนการคอมมวนสตเวยดนาม (2540), ธญญาทพย ศรพนา เรอง เมอเวยดนามปฏรป (2541) และสด จอนเจดสน เรอง ประวตศาสตรเวยดนามตงแตสมยอาณานคมฝรงเศสถงปจจบน (2544) เปนตน ผลงานขางตนสวนใหญจะเปนการศกษาในบรบทคอนขางใหญและกวาง ไมวาจะเปนงานทศกษาถงชวประวตของโฮจมนห งานทศกษาถงการปฏบตงานและการด าเนนนโยบายของพรรคคอมมวนสต อนโดจนในระหวางและหลงสงครามโลกครงท 2 ตลอดจนภาพรวมของประวตศาสตรเวยดนาม เปนตน แตการศกษาเรองความสมพนธระหวางเวยดมนหกบสหรฐอเมรกาจะเปนเพยงสวนประกอบหนงของงานศกษาดงกลาวเทานน ขอมลในเรองความสมพนธมเพยงสนๆอกทงรายละเอยดของขอมลกมความผดพลาดอย เชน งานของจกรสน พเศษ ไดกลาววา หนวยโอเอสเอสไดสงชดภารกจเขามาตงฐานปฏบตการอยในปาทางภาคเหนอของเวยดนามในชวง ค.ศ.19445 แตในการศกษาคนควากลบพบวาหนวยโอเอสเอส ไมเคยสงชดปฏบตการเขามายงเวยดนามกอน ค.ศ.1945 หรอในงานของวนย คณอดม ไดกลาววา นอกจากการสนบสนนทไดรบจากหนวยโอเอสเอสแลว เวยดมนหยงไดรบการสนบสนนจากองกฤษ อกดวย6 แตการศกษาพบวาในภาคเหนอของเวยดนามมเพยงกองทพสหรฐฯและหนวยโอเอสเอสเทานนทใหการสนบสนนเวยดมนหแตเพยงผเดยว เปนตน

5 จกรสน พเศษสาทร, 30 ปของสงครามกอสรภาพเวยดนาม (กรงเทพฯ: ส านกพมพดวงกมล, 2519). 42. 6 วนย คณอดม, โฮจมนห President Ho Chi Minh (กรงเทพฯ: ส านกพมพประกายพรก, 2535). 95.

6

ผศกษาเหนวาการศกษาของนกวชาการไทยในประเดนความสมพนธระหวางเวยดนามกบสหรฐอเมรกามกใชกรอบความสมพนธของทงสองประเทศบนพนฐานการเปนศตรระหวางกน งานศกษาทมเนนการใหความสนบสนนของสหรฐอเมรกาแกฝรง เศสในสงครามอนโดจนระหวาง ค.ศ.1950-1954 และความสนบสนนแกเวยดนามใตภายหลงฝรงเศสถอนตวออกออกไปและปฏบตการในชวงสงครามเวยดนามตงแต ค.ศ.1954-1975 เปนสวนมาก เรองราวอกแงมมหนงของความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกาในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 มกถกมองขามและไมเปนทสนใจมากนกโดยเฉพาะเรองความสมพนธในชวงปลายสงครามโลกและภายหลงสงครามยตลง รวมไปถงสาเหตและปจจยส าคญทวา เหตใดสหรฐอเมรกาจงเปลยนนโยบายจากทเคยเปนพนธมตรกบเวยดมนหและสนบสนนเอกราชของเวยดนาม มาเปนสนบสนนฝรงเศสใหกลบมายงเวยดนามเพอฟนฟระบอบอาณานคมขนใหมอกครงหนง ผศกษาเหนวาในความเปนพนธมตรระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกานนสามารถวเคราะหไดลมลกโดยค าถามหลกทใชศกษาไดแก 1. ความสมพนธระหวางเวยดมนหกบสหรฐอเมรการะหวาง ค .ศ .1944-1945 และ 2. สาเหตและปจจยทสงผลใหความสมพนธของทงสอง ตองเปลยนแปลงไปในชวง ค.ศ.1945-1954 วทยานพนธฉบบนตองการตอบค าถามดงกลาวโดยวเคราะหจากบรบทของเหตการณทส าคญ 2 เหตการณใหญคอ สงครามโลกครงท 2 และสงครามเยนซงรวมถงความขดแยงในเวยดนามภายหลงสงครามยตจนถงการเกดขนของสงครามอนโดจนครงท 1 การขยายตวของสงครามเยนจากยโรปมายงเอเชยจนถงการสนสดของสงครามอนโดจน บรบทท 1 นนจะเปนการศกษาวเคราะหความสมพนธของทงสองฝายในฐานะพนธมตรโดยทขบวนการเวยดมนหนนตองการการสนบสนนจากสหรฐอเมรกาในการตอสกบญปนและตองการใหสหรฐเมรกาสนบสนนการตอสเพอใหเวยดนามไดรบเอกราชหลดพนจากการเปนอาณานคมของฝรงเศส สหรฐอเมรกาตองการใหเวยดมนหสนบสนนการปฏบตการตอสกบญปนในเวยดนาม ประธานาธบดโรสเวลตกมนโยบายวาเมอสงครามยตจะใหเวยดนามเปนเอกราชจากการปกครองของฝรงเศส สวนบรบทท 2 นนจะศกษาวเคราะหไดถงสาเหตและปจจยสงผลใหความสมพนธของทงสองฝายตองเปลยนแปลงไปจากทเคยเปนพนธมตรกลายมาเปนศตรโดยเนนประเดนส าคญ 3 ประเดนคอ 1. นโยบายทเปลยนแปลงไปของสหรฐอเมรกาในชวงปลายสงครามโลกและหลงสงครามซงเปนชวงททรแมนด ารงต าแหนงประธานาธบดตอจากประธานาธบดโรสเวลต ทรแมนซงตอตานคอมมวนสตเปนอยางมากและใหความส าคญกบยโรปจงมบทบาทส าคญในการสนบสนนฝรงเศสกลบไปปกครองเวยดนาม

7

2. สถานการณของการเมองโลกทเปลยนแปลงไปหลงสงครามโลกยต ความขดแยงระหวางสหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยตในปลายสงครามโลกและชวงสงครามเยนในยโรป สหรฐอเมรกาไดประกาศหลกการทรแมน (Truman Doctrine) ใน ค.ศ.1947 เพอชวยเหลอประเทศตางๆทตกอยภายใตการคกคามของลทธคอมมวนสต 3. การขยายตวของสงครามเยนจากยโรปมายงเอเชย ความขดแยงในเวยดนามระหวางขบวนการเวยดมนหและเจาอาณานคมฝรงเศสทตอสกนในสงครามอนโดจนไดกลายเปนสวนหนงของสงครามเยน สหรฐอเมรกาจงใหการสนบสนนฝรงเศสอยางเตมรปแบบในการปราบปรามเวยดมนห

2. ทบทวนวรรณกรรม

งานเขยนทศกษาคนควาขอมลเกยวกบความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกาน นมผท าการศกษาไวพอสมควร ท งย งมวธการเขยนทแตกตางกนออกไป ขอมลสามารถแบงออกเปน 2 กลม ไดแก 1. กลมทศกษาประเดนของความสมพนธเพอเปนสวนประกอบในการศกษาขนาดใหญ และ 2. กลมทศกษาประเดนของความสมพนธโดยตรง ตวอยางงานในกลมท 1. ซงศกษาประเดนของความสมพนธเพอเปนสวนประกอบในการศกษา ขนาดใหญ เชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะรฐศาสตร ภาควชาความสมพนธระหวางประเทศ , เรอง ปญหาความสมพนธระหวางประเทศ: เอเชย. จกรสน พเศษสาทร เรอง 30 ปของสงคราม กอสรภาพเวยดนาม. เชดเกยรต อตถากร เรอง ขบวนการคอมมวนสตเวยดนาม. วนย คณอดม เรอง โฮจมนห President Ho Chi Minh. ธระ นชเปยม เรอง เวยดนามหลง 1975. ธญญาทพย ศรพนา เรอง เมอเวยดนามปฏรป. สด จอนเจดสน เรอง ประวตศาสตรเวยดนามต งแตสมยอาณานคมฝรงเศสถงปจจบน. Alan Axelrod, The Real History of the Vietnam War: A New Look at the Past. Fredrik Logevall, Ember of war: the fall of an empire and the making of America’s Vietnam. Joseph Buttinger, Vietnam: A Political History. Mark Bradley, Vietnam at war. Mark Lawrence, The Vietnam war: A Concise International History. Stanley Karnow, Vietnam: A History. และ Stein Tonnesson, The Vietnamese revolution of 1945: Roosevelt, Ho Chi Minh and de Gaulle. เปนตน งานกลมนสวนมากจะศกษาประเดนทมขนาดใหญ โดยกลาวถงประเดนของความสมพนธเปนแคเพยงสวนประกอบหนงของเนอหาเทานน กลมท 2. ศกษาประเดนความสมพนธโดยตรง เชน Dixee R. Bartholomew-Feis, The OSS and Ho Chi Minh: Unexpected Allies in the War against Japan.

8

และ Mark Bradley, Imagining Vietnam and America: the making of postcolonial Vietnam. งานของ Bartholomew-Feis นนเปนการศกษาความสมพนธของขบวนการเวยดมนหกบหนวยโอเอสเอสในชวงปลายสงครามโลกคร งท 2 โดยเรมจากอธบายสถานการณทวไปใน เวลาขณะนนของเวยดนาม เชน การปกครองของเจาอาณานคมฝรงเศส การรกรานของญปนและสถานการณของสหรฐอเมรกา นโยบายของสหรฐอเมรกาตอเวยดนาม การปฏบตการทางดาน ขาวกรองทางการทหารของกองทพสหรฐฯในเวยดนามทมศนยบญชาการอยในภาคใตของจน จดเรมตนของการตดตอระหวางกนในปลาย ค.ศ.1944 ความสมพนธใน ค.ศ.1945 การยดอ านาจ เดอนมนาคมของญปน การตดตอกนอยางเปนทางการระหวางหนวยโอเอสเอสกบเวยดมนห การปฏบตการรวมกนจนถงการสงทหารอเมรกนจากหนวยโอเอสเอสเขามาฝกอบรมและปฏบตการรวมกบเวยดมนห การปฏวตเดอนสงหาคมจนถงการประกาศเอกราชเดอนกนยายน การปฏบตการของหนวยโอเอสเอสในเขตโคชนไชนา งานของ Bradley นนเปนการศกษาเรองมโนคตของการสรางเวยดนามใหเปนรฐทมเอกราชทงของเวยดนามและสหรฐอเมรกาในแตละยคสมย โดยเรมตนตงแตปลายศตวรรษท 19 เรอยมาจนถงตนศตวรรษท 20 นโยบายตอเวยดนามกอนการเขารวมสงครามโลกของสหรฐอเมรกา นโยบายตอตานระบอบอาณานคมและแนวความคดในการใหเอกราชแกเวยดนามภายหลงสงครามยตของประธานาธบดโรสเวลต ความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกาและ หนวยโอเอสเอสชวงปลายสงครามโลก นโยบายและการด าเนนนโยบายของทงสองในชวงรอยตอระหวางการสนสดของสงครามโลกจนถงการเรมตนระยะเวลาแรกของสงครามอนโดจน การศกษาขอมลทเกยวกบความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกาจากผลงานขางตนทกลาวมาน ผศกษาเหนวาผลงานสวนใหญถงแมวาจะมการพดถงความสมพนธของทงสองอยอยางพอสมควร แตเปนเพยงการศกษาเพอประกอบประเดนประวตศาสตรอนๆในภาพรวม ซงท าใหขอมลเกยวกบความสมพนธเวยดมนหกบสหรฐอเมรกามจ ากด อกทงยงมขอผดพลาดในเรองของขอเทจจรง ล าดบเวลาและเหตการณ เปนตน ในสวนของงานศกษาถงความสมพนธโดยตรงนน แมจะน าเสนอขอมลเกยวกบชวงของระยะความสมพนธไวอยางนาสนใจและเตมไปดวยขอมล อนลมลก แตกไมไดกลาวชดเจนวาอะไรเปนสาเหตหรอปจจยทท าความสมพนธของทงสองตองยตลง อะไรทท าใหสหรฐอเมรกายตการสนบสนนและออกค าสงใหทหารหนวยโอเอสเอสยตการปฏบตการและถอนตวออกจากเวยดนามหลงจากเวยดมนหประกาศเอกราชในเดอนกนยายน ค .ศ.1945 หรอท าไมสหรฐอเมรกาจงหนมาสนบสนนอยางเปนทางการทงงบประมาณ อาวธยทโธปกรณและ

9

ทปรกษาทางการทหารใหแกฝรงเศสในการท าสงครามอนโดจนเพอปราบปรามเวยดมนหในชวง ค.ศ.1950-1954 เปนตน ดวยเหตน “ความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ค .ศ.1944-1954” เปนการศกษาทตองการอธบายเรองราวความสมพนธของเวยดมนนหกบสหรฐอเมรกาวา อะไรคอสาเหตและปจจยทท าใหเวยดมนหขอความชวยเหลอจากสหรฐอเมรกา การใหความชวยเหลอและสนบสนนทางดานอาวธยทโธปกรณและทปรกษาทางการทหาร นโยบายของสหรฐอเมรกาทจะไมใหฝรงเศสกลบมาปกครองอาณานคมอนโดจนอกครงเมอสงครามโลกยตลง นโยบายของเวยดมนหทจะรกษาความสมพนธและขอการสนบสนนจากสหรฐอเมรกาตอไปภายหลงจากการประกาศเอกราช การเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศของสหรฐอเมรกาภายหลงสงครามโลกยต สถานการณการเมองโลกและความขดแยงระหวางฝายพนธมตรในปลายและหลงสงครามโลกจนน าไปสการเกดสงครามเยนในยโรป การขยายตวของสงครามเยนจากยโรปมายงเอเชยซงท าใหความขดแยงในเว ยดนามในเวลาตอมากลายเปนสวนหนงของสงครามเยน การสนบสนนฝรงเศสในสงครามอนโดจนของสหรฐอเมรกาเพอปราบปรามเวยดมนห จนถงจดสนสดของสงครามอนโดจน ค.ศ.1954

3. ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา 1. เพอศกษาสถานการณของเวยดนามตงแตชวงการรกรานของญปนระหวางสงครามโลก ครงท 2 ใน ค.ศ.1941 การสรางความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกาใน ค.ศ.1944 จนถงจดทปญหาความขดแยงในเวยดนามไดกลายเปนสวนหนงของสงครามเยนใน ค.ศ.1954 2. เพอศกษาภมหลงความสมพนธระหวางเวยดนามกบสหรฐอเมรกาในอดต โดยเฉพาะระหวาง ค.ศ.1944-1945 ทขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกาสรางความสมพนธและรวมมอกนทงทางการทหารและการเมองเพอมชยชนะในสงครามโลก 3. เพอศกษาการเปลยนแปลงสถานการณการเมองโลกในยโรปหลงสงครามโลกครงท 2 ยตจนถงการเกดขนของสงครามเยนและการขยายตวของสงครามเยนจากยโรปมายงเอเชยซงเปนสาเหตและปจจยส าคญทสงผลใหความสมพนธของทงสองเปลยนแปลงไป

4. ขอบเขตของการศกษา งานวจยชนนแบงขอบเขตของการศกษาเปน 3 ระยะคอ ระยะท 1 จดเรมตนของความสมพนธปลาย ค.ศ.1944-ตน ค.ศ.1945 ซงเปนชวงทขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกาเรมตนท าการตดตอระหวางกน ตงแตการชวยเหลอนกบนของสหรฐอเมรกาทถกยงตกทางปา

10

ภาคเหนอของเวยดนามปลาย ค.ศ.1944 จนถงการตดตอกนอยางเปนทางการของทงสองฝายหลง การยดครองเวยดนามของญปนในเดอนมนาคม ค.ศ.1945 ระยะท 2 ความสมพนธกบสหรฐอเมรกาและนโยบายทเปนพนธมตรกบสหรฐอเมรการะหวางตน-กลาง ค.ศ.1945 ในระยะเวลานเปนชวงทสหรฐอเมรกาใหการสนบสนนในดานตางๆและสงเจาหนาทจากหนวยโอเอสเอสมารวมปฏบตการกบขบวนการเวยดมนหทางภาคเหนอของเวยดนาม ต อม า เ ม อญ ป น ย อมแ พแล ะ เ ว ย ดม น ห ไ ด ก อ ก า รปฏ ว ต ใ น เ ด อ นส ง ห าคม ค .ศ .1945 ซงประสบความส าเรจจนสามารถสถาปนาอ านาจของรฐบาลเฉพาะกาลขนทกรงฮานอย ทงมการประกาศเอกราชของเวยดนามเมอวนท 2 กนยายน ค.ศ.1945 รฐบาลเฉพาะกาลของเวยดมนห พยายามด าเนนนโยบายทเปนพนธมตรและตองการขอใหสหรฐอเมรกาสนบสนนเวยดมนหและ การเปนเอกราชของเวยดนามตอไป ระยะท 3 ความสมพนธทเปลยนแปลงจากการเปนพนธมตรมาเปนศตร โดยเรมจากกลาง ค.ศ.1945-ถงกลาง ค.ศ. 1954 ในระยะนฝรงเศสไดกลบเขามายงเวยดนามเพอฟนฟระบอบ อาณานคมจนน าไปสการเกดขนของสงครามอนโดจนในเดอนพฤศจกายน ค.ศ.1946 ในยโรปสถานการณการเมองโลกภายหลง ค.ศ.1945 ไดน าไปสความขดแยงระหวางประเทศพนธมตรโดยเฉพาะสหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยตจนน าไปสการเกดสงครามเยนในยโรป ค .ศ.1945-1950 การขยายตวของสงครามเยนจากยโรปมายงเอเชยซงเกดขนจากชยชนะของกองทพพรรคคอมมวนสตจนทมตอกองทพจนคณะชาตจนน าไปสการสถาปนารฐคอมมวนสตขนในแผนดนจนเมอเดอนตลาคม ค.ศ.1949 รวมไปถงรกรานของกองทพคอมมวนสตเกาหลเหนอในสงครามเกาหลเมอเดอนมถนายน ค.ศ.1950 การใหการสนบสนนอยางเปนทางการของสหรฐอเมรกาตอฝรงเศสในสงครามอนโดจน และสดสนลงดวยความพายแพของฝรงเศสทเดยนเบยนฟ

5. วธการศกษา ใชระเบยบวธวจยทางประวตศาสตร โดยศกษาหลกฐานดานเอกสารทงภาษาไทยและภาษาตางประเทศ รวมทงวทยานพนธ ผลงานวจย บทความ ขาว บทสมภาษณของบคคลทอยรวมในเหตการณและสอออนไลน

11

6. แหลงขอมล 1. ส านกหอสมดกลางมหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร และวงทาพระ 2. ส านกหอสมดกลางมหาวทยาลยนเรศวร 3. ส านกหอสมดกลางมหาวทยาลยธรรมศาสตร 4. ส านกงานวทยทรพยากร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 5. หองสมดคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร 6. หองสมดคณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 7. สอออนไลนตางๆ

7. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. เพอใหเขาใจถงความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกาในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 จนถงการขยายตวของสงครามเยนมายงเอเชยและสงครามอนโดจนครงท 1

2. เพอใหเขาใจสถานการณการเมองหลงสงครามในยโรปยต ค .ศ.1945 ซงเปนสาเหตและปจจยส าคญทสงผลใหความสมพนธของทงสองเปลยนแปลงไป

3. เพอใหเขาใจจดเรมตนของสงครามอนโดจนครงท 1 ทเปนพนฐานของสงครามเวยดนามในเวลาตอมาและความเชอมโยงของสถานการณการเมองในยโรปหลงสงครามโลกครงท 2 ยตลงกบสถานการณสงครามเวยดนาม

4. เพอใหเขาใจบรบทประวตศาสตรยโรปในชวงปลายสงครามโลกครงท 2 และหลงสงครามทเกยวโยงกบประวตศาสตรเอเชยตะวนออกเฉยงใต

12

บทท 2

สงครามโลกครงท 2 และการตอสเพอเอกราชของเวยดนาม ค.ศ.1941-1944

สงครามโลกครงท 2 เปนเหตการณส าคญในศตวรรษท 20 เพราะสงผลกระทบตอ

การเปลยนแปลงทางการเมอง สงคม เศรษฐกจในดนแดนตางๆทวโลกซงรวมถงเวยดนามเชนกน

หลงความพายแพและยอมจ านนของฝรงเศสตอเยอรมนในกลาง ค .ศ.1940 ญปนซงเหนความส าคญ

ดานยทธศาสตรทตงของเวยดนามจงเหนเปนโอกาสเขายดครองเวยดนามทเปนสวนหนงในอาณานคม

อนโดจนของฝรงเศส (French Indochina Colony) เพอสนบสนนนโยบายสงครามและการขยาย

อทธพลในเอเชยของตน แมขบวนการชาตนยมเวยดนามหลายกลมจะสนบสนนการยดครองอนโดจน

ของญปนแทนเจาอาณานคมฝรงเศส แตพรรคคอมมวนสตอนโดจนภายใตการน าของโฮจมนหทก าลง

ตอสเพอเอกราชของเวยดนามในชวงเวลาดงกลาวกลบเหนตางวาญปนไมใชผปลดปลอยแตเปน

ผรกรานรายใหม ดวยเหตนพรรคคอมมวนสตอนโดจนจงจดตงขบวนการเวยดมนหขนเพอชน าในการ

ตอสเพอเอกราชและผนกก าลงชาวเวยดนามทรกชาตทกภาคสวนขบไลทงฝรงเศสและญปน

1. สงครามในยโรปและความพายแพของฝรงเศส สงครามโลกครงท 2 เปนสงครามใหญระหวางประเทศมหาอ านาจอกษะ (Axis Powers)

กบมหาอ านาจฝายพนธมตร (Allies Powers) และเปนสงครามทหลายประเทศทวโลกเขามา

เกยวของ สงครามโลกครงท 2 เกดขนในยโรปเมอเยอรมนซงมอดอลฟ ฮตเลอร (Adolf Hitler)

เปนผน าด าเนนนโยบายสงครามของเยอรมนใหม (New Germany) หรอ จกรวรรดไรคท 3

เพอขยายดนแดนไปทางตะวนออกโดยบกโปแลนดดวยยทธวธสงครามสายฟาแลบ (Blitzkrieg)

13

เมอวนท 1 กนยาน ค.ศ.19391 องกฤษและฝรงเศสซงค าประกนเอกราชของโปแลนดจงประกาศ

สงครามกบเยอรมนเมอวนท 3 กนยายน แตทงองกฤษและฝรงเศสไมไดตอบโตเยอรมนอยางจรงจง

กองทพฝรงเศสเพยงเคลอนก าลงมายงซารลนด (Saarland) และไมยอมรกคบหนาไกลกวา

การปองกนของปนใหญจากแนวมาจโน (Maginot Line) ซงเปนแนวปองกนของฝรงเศสยาว

314 กโลเมตรในแควนอลซาส-ลอรแรน (Alsace-Lorraine) ตรงชายแดนดานตะวนออกและตะวนตก

เฉยงเหนอทตดตอกบเยอรมนและอตาล สวนองกฤษซงเพงรวมก าลงเขาอยใตการบงคบบญชาของ

ฝรงเศสกยงไมสามารถปฏบตการใดๆได เยอรมนจงสามารถยายกองก าลงมาเสรมเพมเตมยงโปแลนด

จนสามารถยดกรงวอรซอ (Warsaw) ไดในวนท 27 กนยายน และครอบครองโปแลนด

ทางภาคตะวนตกไดภายในเวลา 4 สปดาห

สหภาพโซเวยตซงเปนพนธมตรกบเยอรมนและตองการครอบครองโปแลนดตะวนออก

ตามขอตกลงทท าไวกบเยอรมนวตกวาเยอรมนอาจยดครองโปแลนดทงหมด สหภาพโซเวยตจง

เขารกรานโปแลนดทางดานตะวนออกเมอวนท 17 กนยายน ค.ศ.1939 ซงเปนการละเมดกตกา

สญญาไมรกรานกนระหวางโซเวยต-โปแลนด (Soviet-Polish Non-aggression Pact) ใน ค.ศ.1932

กองทพแดง (Red Army) ของสหภาพโซเวยตสามารถรกเขามาถง 100 กโลเมตรและ

แทบจะไมมการตอตานจากกองทพโปแลนดแมแตนอย รฐบาลโปแลนดลภยไปโรมาเนยและตอมา

ไปจดตงรฐบาลพลดถนนอกประเทศ กองทพโปลหนวยสดทายยอมจ านนเมอวนท 5 ตลาคม

ค.ศ.1939 เยอรมนและสหภาพโซเวยตจงแบงกนปกครองโปแลนด หลงจากการยดครองโปแลนด

เยอรมนกเคลอนกองทพบกโจมตประเทศยโรปอนๆ สวนสหภาพโซเวยตกบกโจมตฟนแลนดและ

น าไปสการเกดสงครามรสเซย-ฟนแลนด (Russo-Finish war) หรอชอทรจกกนวาสงครามฤดหนาว

1 สงครามโลกครงท 2 เกดขนจากปจจยส าคญหลายประการ ความเคยดแคนของเยอรมนในสนธสญญาแวรซาย (Treaty of Versailles) ทก าหนดบทลงโทษอยางไมเปนธรรมตอเยอรมนภายหลงสงครามโลกครงท 1 ยตลง วกฤตการณเศรษฐกจตกต าครงใหญในตนศตวรรษท 1930 และปญหาความวนวายทางดานการเมองในเยอรมนซงสงผลใหพรรคนาซ (Nazi party) ภายใตการน าของฮตเลอรสามารถกาวขนมามบทบาททางการเมองโดยฮตเลอรไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตร ในปลายเดอนมกราคม ค.ศ.1933 เมอประธานาธบดเพาล ฟอน ฮนเดนบรก (Paul von Hindenburg) ถงแกอสญกรรม ใน ค.ศ.1934 ฮตเลอรจงรวบอ านาจการปกครองและมอ านาจสงสดในฐานะฟอเรอร (Führer) หรอ ทานผน าแหงไรค หลงการขนสอ านาจฮตเลอรไดด าเนนโยบายสรางเยอรมนใหมเพอสถาปนาจกรวรรดไรคท 3 (ค.ศ.1933-1945) ดวยนโยบายและ การท าสงครามเพอขยายดนแดนซงในเวลาตอมากลายเปนชนวนของสงครามโลกครงท 2. ด สญชย สวงบตร, นาซเยอรมน ค.ศ.1933-1945 (กรงเทพฯ: ศกดโสภาการพมพ, 2556). 59-94.

14

(Winter War) ค.ศ.1939-1940

สงครามทเกดขนท าใหกลมประเทศสแกนดเนเวย (Scandinavia) ซงประกอบดวยเดนมารก

นอรเวยและสวเดนไมตองการใหการรบขยายตวเขามาในประเทศประกาศยนยนนโยบาย

ความเปนกลาง อยางไรกตาม ในตน ค.ศ.1940 เยอรมนเตรยมการบกนอรเวยเพราะเหนวานอรเวย

เปนจดยทธศาสตรทางทะเลทส าคญในการปองกนกองทพเรอเยอรมนในทะเลเหนอและสามารถใช

เปนฐานปฏบตการใหกบกองทพเรอทจะออกปฏบตการในทะเลเหนอ ทะเลบอลตกและมหาสมทร

แอตแลนตก ท งนอร เวยม เสนทางทางบกท เช อมตอสว เดนมายงเมองทานารวก (Narvik)

ซงเสนทางนใชในการขนสงแรธาตทจ าเปนทตองน าเขาจากสวเดนส าหรบการท าสงครามของเยอรมน2

เยอรมนก าหนดการบกตามปฏบตการเวเซรอบง (Operation Weserubung) เพอโจมต

นอรเวยไวในชวงปลายเดอนมนาคม ค.ศ.1940 แตเนองจากประสบปญหาในการเตรยมการและ

การประสานงานระหวางกองทพเรอกบกองทพอากาศจงท าใหก าหนดการปฏบตการเลอนเปนวนท

9 เมษายน ค.ศ.1940 การโจมตของกองทพเยอรมนแบงเปน 2 สวน กองทพสวนเหนอ

หรอ เวเซรอบงเหนอ (Weserubung North) จะบกนอรเวยโดยยกพลขนบกตามเมองทาทส าคญ

ตางๆและส งพลรมลงยดสนามบนตามเมองส าคญตางๆ โดยเฉพาะท กร งออสโล (Oslo)

กองทพสวนใต หรอ เวเซรอบงใต (Weserubung South) จะบกเดนมารกทงทางบก ทางทะเลและ

ทางอากาศโดยสงพลรมลงเพอยดสนามบนทส าคญเชนเดยวกน3 การบกของเยอรมนในเดนมารก

เปนไปไดดวยดเพราะทงองคประมขพระเจาครสเตยนท 10 (Christian X) และรฐบาลยอมจ านน

ตอเยอรมนโดยดษณ ในนอรเวยกองทพเยอรมนเคลอนก าลงอยางรวดเรวและสามารถเขายด

เมองทาทส าคญและกรงออสโลไดส าเรจ รฐบาลนอรเวยอพยพออกจากเมองหลวงไปตงมนท

เมองทรอมโซ (Tromso) ทางตอนเหนอของประเทศ ภายในวนเดยวเยอรมนกยดครองเมองส าคญ

ของทงนอรเวยและเดนมารกไดหมด

กองก าลงพนธมตรตะวนตกโดยการน าขององกฤษตอบโตการรกรานของเยอรมนทนท

ดวยการสงกองทพไปยงนอรเวยเพอยดเมองทาส าคญตางๆและพนทตอนกลางของประเทศกลบคน

เรอรบองกฤษปะทะกบเรอรบของเยอรมนทเมองทานารวก กองเรอองกฤษสามารถสรางความสญเสย

2 Robin Havers, The Second World War (2): Europe 1939-1943 (Oxford: Osprey, 2002), 46. 3 Antony Beevor, The Second World War (New York: Back Bay Books, 2013), 73.

15

อยางหนกใหแกกองเรอเยอรมน ในการปะทะกนระหวางวนท 13 -18 เมษายน ค.ศ.19404

กองทพองกฤษและฝร งเศสสามารถยดเมองทาบางแหงทางภาคกลางและเมองทานารวก

ทางภาคเหนอกลบคนไดส าเรจ ทงยงสามารถสนธก าลงกบกองทพนอรเวยและเคลอนทพเขามายง

พนทตอนใน

อยางไรกตาม กองทพเยอรมนซงไดรบก าลงเสรมสามารถตผาแนวปองกนของกองทพ

นอรเวยและตานการรกของกองก าลงองกฤษและฝรงเศสไวได อกทงยงโจมตเมองทาทกองทพองกฤษ

และฝรงเศสยดครองอยอยางหนกเพอยดคน กอปรปญหาในการสงก าลงบ ารงของฝายพนธมตร

การขาดอาวธและกระสนรวมทงเครองแบบทเหมาะสม การไมช านาญในภมประเทศและอนๆ

อกทงเยอรมนเรมเปดฉากโจมตประเทศแผนดนต าในตนเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1940 ฝายพนธมตร

ในทายทสดกตดสนใจลาถอยจากนอรเวย ในตนเดอนมถนายน ค.ศ.1940 รฐบาลนอรเวยไปจดตง

รฐบาลพลดถนขนทกรงลอนดอน กองทพองกฤษ ฝรงเศสและนอรเวยชดสดทายถอนก าลงออกจาก

เมองทานารวกเมอวนท 8 มถนายน ยทธการทนอรเวย (Battle of Norway) นบเปนจดเรมตนของ

สงครามในภาคพนยโรปตะวนตกและท าใหองกฤษเขารวมสงครามอยางเตมตว

ในเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1940 เยอรมนเคลอนก าลงบกยโรปตะวนตกตามแผนปฏบตการ

กลองเหลอง (Case Yellow) โดยมเปาหมายเขายดครองฝรงเศสและเคลอนทพผานประเทศ

แผนดนต าทางตอนเหนอของฝรงเศสซงประกอบไปดวยเนเธอรแลนด ลกเซมเบรกและเบลเยยม

แทนการบกเขาผานพรมแดนของฝรงเศส-เยอรมนตามแนวมาจโนอนแขงแกรง กอนเรมปฏบตการ

เยอรมนไดปรบแกไขแผนปฏบตกลองเหลองใหมประสทธภาพมากขนและเปลยนชอเปนปฏบตการ

ชเชลชนทท (Operation Sichelsehnit) ซงนายพลฟรทซ เอรช ฟอน มนชไตน (Fritz Erich von

Manstein) เปนผปรบปรงโดยจะใชก าลงทหารราบและทหารมาโดยเฉพาะหนวยแพนเซอร (Panzer)

ประสานกบกองก าลงทางอากาศโจมตฝรงเศสตามเสนทางปาอารเดน (Ardennes) และยดสะพาน

ขามแมน าเมส (Meuse) กอนเคลอนทพตอไปทางตะวนออกและตดเสนทางการเคลอนทพของ

ฝร ง เศสทางตอนเหนอ แผนปฏบตการน จ งร จ กกนท ว ไปในเวลาตอมาว า แผนมนชไตน

4 H.P. Willmott, World War I I (London: Dorling Kindersley, 2010), 51.

16

(Manstein Plan)5 การโจมตของเยอรมนจะแบงเปน 3 สวน กองทพกลมท 1 จะบกผานปาอารแดน

เขาสฝรงเศส กองทพกลมท 2 จะบกเขาโจมตเนเธอรแลนด เบลเยยม กองทพกล มท 3 จะโจมต

แนวมาจโน6

ในวนท 10 พฤษภาคม ค.ศ.1940 การบกของกองทพเยอรมนทง 3 กลมกเรมขนดวยการสง

เครองบนท าการโจมตสนามบนของเนเธอรแลนด เบลเยยมและฝรงเศสตามแบบยทธวธสงคราม

สายฟาแลบทเยอรมนใชโจมตโปแลนด ในการโจมตทางอากาศเยอรมนไดโจมตศนยบญชาการ

ศนยการสอสาร ทางรถไฟและคายทหาร มการสงพลรมลงยงเมองส าคญในเนเธอรแลนดเพอยด

สนามบนทส าคญและตามดวยการสงพลรมเขายดสะพานและเสนทางตางๆทใชส าหรบขามแมน าเมส

จนสามารถเขายดปอมอเบล-อเมล (Eben-Emael) จดยทธศาสตรทส าคญในการขามแมน าเมส

ไดส าเรจ7 กองทพกลมท 2 สวนเหนอเคลอนทพเขายดครองเมองตางๆของเนเธอรแลนดไดอยาง

รวดเรว ในวนท 14 พฤษภาคม กองทพอากาศเยอรมนโจมตเมองรอตเตอรดม (Rotterdam)

เมองใหญอนดบท 2 ของเนเธอรแลนดเพอกดดนรฐบาลเนเธอรแลนดใหยอมจ านน บรเวณใจกลาง

เมองเสยหายอยางหนกมผเสยชวตกวา 1,000 คน8 อกทงยงมผไรทอยอาศยกวา 78,000 คน

กองทพเนเธอรแลนดซงขาดแคลนกระสนอยางหนกไมสามารถตานกองทพเยอรมนไดจงลาถอยมายง

ภาคใตของประเทศ แตทายทสดเนเธอรแลนดกประกาศยอมจ านนตอเยอรมน เมอว นท

15 พฤษภาคม และมการจดตงรฐบาลพลดถนขนทกรงลอนดอน หลงไดรบชยชนะกองทพกลมท 2

สวนเหนอเคลอนทพมงหนาเขาเบลเยยม

ในชวงเวลาเดยวกนกองทพกลมท 2 สวนใตของเยอรมนเคลอนทพบกโจมตเบลเยยมและ

สามารถสานการปฏบตการกบจดยทธศาสตรในการขามแมน าเมสซงหนวยพลรมไดยดไวเมอ

วนท 12 พฤษภาคม ค.ศ.1940 จนสามารถขามแมน าเมสไดในวนรงขน แมองกฤษและฝรงเศส

ซงผนกกองก าลงและสงมาชวยเบลเยยมพยายามจะสะกดกนการขามแมน าเมสของเยอรมนระหวาง

วนท 13-15 พฤษภาคม แตกลมเหลวและสญเสยอยางหนก องกฤษและฝรงเศสจงลาถอยในวนท

5 สญชย สวงบตร and อนนตชย เลาหะพนธ, ทรรปณะประวตศาสตรยโรปในครสตศตวรรษท 20 (กรงเทพฯ: ศกดโสภาการพมพ, 2555), 197. 6 Havers, 49-50. 7 Willmott, 52. 8 Donald D Wall, Nazi Germany and World War I I (Belmont Calif: Wadsworth/ Thomson Learning, 2003), 152.

17

16 พฤษภาคม เพราะเหนวากองทพก าลงจะถกตดขาดจากการรกหนกของกองทพเยอรมน กองก าลง

เยอรมนกลมท 2 จงรกคบหนามงหนาสกรงบรสเซลส (Brussels) และสามารถยดเมองไดในวนตอมา

กองก าลงผสมองกฤษ-ฝรงเศสและสวนหนงของกองก าลงเบลเยยมตองถอยไปยงชายฝงทะเลเมอ

วนท 26 พฤษภาคม เยอรมนตดตามโจมตอยางไมลดละจนท าใหกองก าลงผสมองกฤษ ฝรงเศสและ

เบลเยยมตองลาถอยไปตงมนทเมองทาดนเครก (Dunkirk) เมองอตสาหกรรมและเมองทาทาง

ตอนเหนอใกลชายแดนระหวางฝร ง เศสกบเบลเยยม ท งย ง เปนฐานทพเรอของฝร ง เศส

เบลเยยมประกาศยอมจ านนเมอวนท 28 พฤษภาคม

ชวงทเยอรมนบกเบลเยยม กองทพกลมท 1 ไดเปดยทธการทฝรงเศส (Battle of France)

เพอเขาสฝรงเศสโดยผานเสนทางลกเซมเบรกและปาอารเดน ลกเซมเบรกยอมจ านนเมอวนท

15 พฤษภาคม ค.ศ.1940 และตอมามการจดตงรฐบาลพลดถนขนทกรงลอนดอน ในการบกผาน

ปาอารเดนซงเปนปาลกทขวางกนแนวพรมแดนฝรงเศสและเบลเยยมนน ทงอ งกฤษและฝรงเศส

ประเมนวาเยอรมนไมอาจเคลอนก าลงรถถงผานปาอารเดนไดส าเรจ แตเปนการประเมนสถานการณ

ทผดพลาดกองทพเยอรมนสามารถเจาะทะลวงผานปาอารเดนไดส าเรจและเขาสฝรงเศสได

แมองกฤษและฝรงเศสพยายามหยดยงการบกดวยการโจมตตอบโตทงทางภาคพนดนและทางอากาศ

ระหวางวนท 17-19 พฤษภาคม แตกไมอาจตานการบกของเยอรมนได9 ในวนท 20 พฤษภาคม

กองทพกลมท 1 ไดรบค าสงใหมงหนาไปยงชองแคบองกฤษเพอประสานกบกองทพกลมท 2

ในปดลอมเสนทางการลาถอยของกองก าลงผสมองกฤษ-ฝรงเศสและเบลเยยมทตงมนอยท

เมองทาดนเครก กองทพกลมท 1 เคลอนทพตดขามฝรงเศสตอนเหนอและยดเมองตามรายทาง

ไดอยางรวดเรว แมวาจะมความพยายามอกครงของกองก าลงผสมองกฤษ -ฝรงเศสในการโจมต

เพอหยดยงการบกของเยอรมนในวนท 21 พฤษภาคม แตกลมเหลว กองทพกลมท 1 สามารถ

เคลอนทพถงชายฝงทะเลของชองแคบองกฤษและประสานปฏบตการรบกบกองทพกลมท 2

ในการปดลอมเมองดนเครกไดส าเรจเมอวนท 25 พฤษภาคม10

เมอกองก าลงผสมองกฤษ-ฝรงเศสและเบลเยยมลาถอยมายงเมองดนเครกและถกปดลอมจาก

กองทพกลมท 1 และกลมท 2 ของเยอรมน องกฤษจงตดสนใจออกค าสงเมอวนท 26 พฤษภาคม ค.ศ.

9 ibid., 153. 10 Chris Bishop and Chris MeNab, Campaigns of World War I I Day by Day (London: Amber Books, 2003), 22.

18

1940 ให อพยพก า ล ง พลออกจากด น เค ร กท า งทะ เล โดย ใช แ ผน ปฏ บ ต ก า ร ไดนา โ ม

(Operation Dynamo) หรอทรจกกนวาปฏบตการการถอนทพทดนเครก (Evacuation of Dunkirk)

เพอชวยชวตทหารใหไดมากทสดเทาทจะท าไดและเพอน าก าลงพลไปตงมนทเกาะองกฤษเพอ

สรบตอไป องกฤษเปนแกนน าหลกในการปฏบตการอพยพทหารขามชองแคบองกฤษโดยใช เรอรบ

จากราชนาวองกฤษ เรออาสาสมครพลเรอนรวมไปถงเรอทกประเภททจะใชปฏบตการได

ในชวงแรกของการอพยพ เรอขององกฤษสามารถเขาเทยบทาเพอรบกองก าลงพนธมตร

ทเมองทากาแล (Calais) ซงเปนเสนทางทสนทสดในการขามชองแคบองกฤษ แตเมอเยอรมนท าการ

รกเพอกระชบวงลอมกองก าลงพนธมตรและเขายดเมองทากาแลไดเมอวนท 27 พฤษภาคม

ค.ศ.1940 กองเรอองกฤษตองเปลยนเสนทางไปทอดสมอทหนาชายหาดเมองดนเครกแทน11

การอพยพด าเนนไปอยางยากล าบากเพราะสภาพอากาศทไมเอออ านวยและกองทพเยอรมนกโจมต

ทางอากาศตอกองเรอและทหารทอยบนชายหาด แตกองทพอากาศองกฤษกสงเครองบนรบบนขาม

ชองแคบองกฤษมาชวยคมกนตวเมองและกองเรอตลอดเวลา ขณะเดยวกนกองก าลงองกฤษ -ฝรงเศส

และเบลเยยมหนวยตางๆกยนหยดตอสอยางสดความสามารถในพนทบรเวณรอบนอกของดนเครก

เพอปองกนความพยายามในการกระชบวงลอมของกองทพเยอรมน ในทายทสด การอพยพยตลง

เมอวนท 4 มถนายน ซงในระหวางวนท 27 พฤษภาคม-4 มถนายน กองเรอองกฤษสามารถอพยพ

ทหารพนธมตรทประกอบไปดวยกองก าลงองกฤษ ฝรงเศส เบลเยยม เนเธอแลนดและโปแลนดจ านวน

กวา 338,000 นาย ไดเปนผลส าเรจ แตกตองทงอาวธยทโธปกรณ เครองกระสนและน ามนเชอเพลง

จ านวนมากไวทดนเครก รวมทงก าลงพลประมาณ 40,000 นาย เพราะเวลาและเงอนไขไมเอออ านวย

ปฏบตการถอนทพทดนเครกนบเปนวรกรรมทส าคญของฝายพนธมตรและเปนจดเปลยนส าคญของ

การรบเพราะท าใหฝายพนธมตรโดยเฉพาะองกฤษมขวญก าลงใจดขนในการทจะยนหยดท าสงคราม

กบเยอรมนตอไป

หลงจากการถอนทพทดนเครก เยอรมนบกตลยอยางรวดเรวไปยงพนทสวนทเหลอของ

ฝรงเศสและสามารถยดครองทกพนทจนกรงปารสถกยดครองเมอวนท 10 มถนายน ค.ศ.1940

กอนกรงปารสแตกเพยงหนงวน ฝายกองทพฝรงเศสเรมคดทจะเจรจาสงบศกกบเยอรมนเพอปองกน

ดนแดนสวนทยงไมไดถกยดครองไว เมอกองทพเยอรมนบกยดกรงปารส ปอล เรโน (Paul Reynaud)

11 Willmott, 56.

19

นายกรฐมนตรฝรงเศสไดยายคณะรฐบาลออกไปตงมนอยทเมองตร (Tours) เยอรมนจงประกาศให

กรงปารสเปนเมองเปด (Open City) โดยกรงปารสจะไมถกท าลายและประชาชนสามารถใชชวต

ไดตามปกต จอมพลอองร-ฟลป เปแตง (Henri-Philippe Petin) ซงรวมในคณะรฐมนตรตองการให

เรโนยอมแพและลงนามในสนธสญญาสงบศกกบเยอรมน แตเขาปฏเสธและยนกรานทจะท าการตอส

ตอไป ในวนท 16 มถนายน ค.ศ.1940 พลตรชารล เดอโกล (Charles de Gaulle) นายทหาร

ทรวมรบในยทธการทฝรงเศสมาตงแตตนและเปนปลดกระทรวงกลาโหมไดเสนอใหรฐบาลประกาศ

คงความเปนชาต (Declaration of the Union) เอาไว อยางไรกตาม เปแตงยงกดดนใหเรโนลงนาม

ในสนธสญญามตรภาพกบเยอรมนโดยแยกจากมหาอ านาจพนธมตรอนๆแตเขากยงคงปฏเสธและ

ยนใบลาออกจากต าแหนงนายกรฐมนตร เปดทางใหเปแตงเขาบรหารปกครองประเทศ ในวนเดยวกน

นนเองประธานาธบดอลแบร เลอเบรง (Albert Lebrun) จงเชญเปแตงขนด ารงต าแหนง

นายกรฐมนตรแทน ในวนท 17 มถนายน ค.ศ.1940 เปแตงไดยายเมองหลวงไปยงเมองวช (Vichy)

เมองตากอากาศเลกๆซงอ านาจการปกครองประเทศเปนของรฐบาลวชในนามของประชาชน

ชาวฝรงเศส

ทนททเขาด ารงต าแหนง เปแตงเหนวาการตานทานกองทพเยอรมนไรประโยชนและเหนควร

จะเจรจาสงบศกกบเยอรมนและอตาล รฐบาลฝรงเศสจงประกาศจะไมท าสงครามและใหคงความ

เปนชาตตอไป เปแตงจะบรหารปกครองประเทศโดยรวมมอกบเยอรมนและขณะเดยวกนกจะพนฟ

ความเปนชาตและประชาชน ตลอดจนการปกครองดนแดนแอฟรกาและอาณานคมโพนทะเลใหเกด

ประโยชนสงสดแกฝรงเศสตอไป ในวนท 22 มถนายน ค.ศ.1940 เปแตงลงนามในสนธสญญาสงบศก

โดยยอมใหกรงปารส ฝรงเศสตอนเหนอและดนแดนตลอดชายแดนฝรงเศสทตดกบเบลเยยม

สวตเซอรแลนดและมหาสมทรแอตแลนตกทงหมดรวมพนทประมาณ 3 ใน 5 ของพนททงหมดของ

ประเทศอยภายใตการยดครองของเยอรมน อตาลพนธมตรของเยอรมนซงประกาศสงครามกบฝรงเศส

เมอวนท 10 มถนายน กไดดนแดนทางภาคตะวนออกเฉยงใตในรศม 88 กโลเมตรจากชายแดน

ฝรงเศส-อตาลทงหมดดวย สนธสญญาสงบศกมผลบงคบใชในวนท 25 มถนายน เปนตนไป

ยทธการทฝรงเศสจงสนสดลงอยางเปนทางการ

หลงเปแตงจดตงรฐบาลทเมองวชและรวมมอกบเยอรมน นายพลเดอโกลซงไมเหนดวยกบ

นโยบายของเปแตงลภยไปองกฤษและกลาวปราศรยผานสถานวทยของบรษทกระจายเสยง

20

แหงองกฤษ (British Broadcasting Corporation) หรอ บบซ (BBC) เรยกรองใหชาวฝรงเศส

ทรกชาตใหสนบสนนเขาในการตอสและตอตานเยอรมนและพนธมตรของเยอรมนตอไปเพราะ

สงครามทด าเนนอยคอสงครามโลก รฐบาลผลดถนฝรงเศสทตงมนในกรงลอนดอนจะประสานงานกบ

ขบวนการผรกชาตชาวฝรงเศสกลมตางๆ เดอโกลไดเรมจดตงขบวนการฝรงเศสเสร (Free French

Movement) ขนเพอตอตานเยอรมนและเพอปลดปลอยฝรงเศสใหพนจากการยดครองของ

มหาอ านาจฝายอกษะ วนสตน เชอรชล (Winston Churchill) นายกรฐมนตรองกฤษในเวลาตอมาก

ประกาศสนบสนนเดอโกลและรฐบาลพลดถนฝรงเศส

2. การรกรานอนโดจนของญปน ชยชนะของเยอรมนในยทธการทฝรงเศสเดอนมถนายน ค .ศ.1940 มผลกระทบตอ

สภาพการณการปกครองของฝรงเศสในอาณานคมโพนทะเลโดยเฉพาะอนโดจนดวย 12 ญปนซงเปน

พนธมตรกบเยอรมนและอตาลในสนธสญญามตรภาพแกนรวม โรม-เบอรลน-โตเกยว (Rome-Berlin-

Tokyo) ค.ศ.1937 จงเหนเปนโอกาสทจะขยายอ านาจเขายดครองอนโดจนเพอใชเปนฐานปฏบตการ

ทางการทหารในสงครามกบจนคณะชาตและเปนประตสเอเชยตะวนออกเฉยงใตตามแนวนโยบาย

การสถาปนา “วงศไพบลยมหาเอเชยบรพา” (Greater East Asia Co-Prosperity) ญปนไดเคย

ประกาศเรองการสราง “ระเบยบใหมในเอเชยตะวนออก” (New Order in East Asia) ไวเมอวนท

3 พฤศจกายน ค.ศ.1938 โดยตองการสรางความรวมมอทางการเมอง ทางการทหาร ทางเศรษฐกจ

และวฒนธรรมระหวางญปนกบจนและแมนจกว (Manchukuo) ญปนอางวาการสรางระเบยบใหม

12 ฝรงเศสเลงเหนวาดนแดนเหลานอาจมเสนทางเขาสตอนในของจนเพอประโยชนทางการคาของตน ทงการกดกน การเผยแพรศาสนาครสตของราชวงศเหวยนผปกครองเวยดนามซงน าไปสการประหารชวตบาทหลวงชาวฝรงเศสหลายรป รวมไปถงความตองการสงเสรมความเปนมหาอ านาจของตนจงท าใหชวงกลางศตวรรษท 19 ฝรงเศสจงใหความสนใจดนแดน ในอนโดจนโดยเฉพาะเวยดนามเปนอยางมาก ใน ค.ศ.1863 ฝรงเศสมชยชนะเหนอราชวงศเหวยนสามารถยดกรงไซงอนและสถาปนาภาคใตของเวยดนามเปนอาณานคมแหงแรกส าเรจ ในปเดยวกนเพอถวงดลอ านาจกบสยาม กมพชาจงยนยอมเปน รฐในอารกของฝรงเศส ตอมาภายหลงชยชนะตอราชวงศเหวยน กลมนกรบตางๆและกองทพราชวงศชงของจนทอางตนวาเปนผปกครองเวยดนามเมอ ค.ศ.1885 ฝรงเศสจงสามารถผนวกภาคกลางและภาคเหนอของเวยดนามซงถกสถาปนาเปนดนแดนอารกขาตงแต ค.ศ.1883 เขากบภาคใตของเวยดนามและกมพชาซงน าไปสการสถาปนาอาณานคมอนโดจนของฝร งเศส เมอ ค.ศ.1887 และภายหลงความขดแยงกบสยามจนน าไปสสงครามซงยตลงดวยความพายแพของสยาม ลาวจงตกเปน รฐอารกษาของฝรงเศสและถกผนวกเปนสวนหนงของอาณานคมอนโดจนใน ค.ศ.1893.

21

ในเอเชยตะวนออกจะท าใหดนแดนบรเวณนปลอดภยจากการคกคามของชาตตะวนตก แตนโยบาย

ดงกลาวกลบท าใหจนคณะชาตหวาดวตกวาญปนจะขยายอ านาจและอทธพลเขาครอบง าจน

เชนเดยวกบประเทศมหาอ านาจตะวนตกอนๆและระหวาง ค .ศ.1938-1940 การขยายอ านาจทาง

ทหารของญปนในจนด าเนนไปอยางตอเนอง13

ในชวงทขยายอ านาจเขาไปยงจน ญปน เรมสนใจอาณานคมอนโดจนของฝร งเศส

โดยเฉพาะเวยดนาม ญปนเหนวาในเขตตงเกย (ภาคเหนอ) มเสนทางรถไฟทความส าคญทาง

ยทธศาสตร 2 เสนทางคอเสนทางระหวางเมองทาไฮฟอง (Haiphong) ถงคนหมงและจาก

กรงฮานอย (Hanoi) ถงเมองดงดง (Dong Dang) ซงตงแตญปนประกาศนโยบายปดกนการเดนเรอ

สจนในเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1937 ทางรถไฟทงสองสายจงเปนเสนทางหลกในการขนสงอาวธ

ยทโธปกรณและยทธปจจย อนๆจากตะวนตกสกองทพจนคณะชาต นอกจากน เขตตงเกย

อนนม (ภาคกลาง) และโคชนไชนา (ภาคใต) ของเวยดนามยงอดมไปดวยทรพยากรธรรมชาต

เชน ขาว ยางพารา ดบก น ามน ทองแดงและอนๆทงยงจะใชเปนตลาดระบายสนคาอตสาหกรรมของ

ญปนไดเปนอยางด ญปนพยายามใชวธทางการทตกดดนฝรงเศสเพอใหยตการขนสงอาวธยทโธปกรณ

และยทธปจจยอนๆผานเสนทางรถไฟทงสองสาย แมฝรงเศสจะกงวลเรองการขยายอ านาจทางทหาร

ของญปนในจนโดยเฉพาะอยางยงทางภาคใตซงเมอญปนยดเกาะไหหล า (Hainan) และหมเกาะ

พาราเซล (Paracel) ไดกอาจท าใหอนโดจนตกอยภายใตการคกคามของญปน แตฝรงเศสกยงคงให

การสนบสนนจนคณะชาตตามเสนทางรถไฟดงกลาว ทงยงรวมมอทางการทหารกบจนคณะชาตเพราะ

เหนประโยชนในการปองกนอนโดจนและเสนทางการเดนเรอ รวมไปถงหมเกาะตางๆในทะเลจนใต

การกระท าดงกลาวสรางความไมพอใจแกญปนเปนอยางมากซงท าใหญปนเรมสงเครองบนเขามาโจมต

เสนทางรถไฟทงสองสาย

เมอเยอรมนเปดฉากรกรานฝรงเศส ญปนจงเหนเปนโอกาสทจะกดดนทงรฐบาลฝร งเศสและ

รฐบาลอาณานคมเพอใหยตการสนบสนนตอจนคณะชาตผานเสนทางรถไฟดงกลาว ในเดอนมถนายน

ค.ศ.1940 ร ฐมนตรช วยว าการกระทรวงกจการต างประเทศญ ป น ไดส งค า เตอนไปย ง

นายพลจอรช คาทร (Georges Catroux) ขาหลวงใหญแหงอาณานคมอนโดจนผานเอกอครราชทต

13 พวงทพย เกยรตสหกล, "5 ทศวรรษของการขยายอ านาจจกรวรรดนยมทางการทหารของญปน ค.ศ. 1895 -1945," วารสารอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร 37, no. 2 (2558): 91-100.

22

ฝรงเศสประจ ากรงโตเกยว (Tokyo) เพอใหฝรงเศสยตการด าเนนงานตามเสนทางรถไฟและอนญาตให

ญป นส งคณะนายทหาร เข า ไปส ง เกตการณ รวมถ งก อต งจดตรวจของกองทพญ ป นข น

ในเขตตงเกย14

นายพลคาทรพยายามเตรยมการปองกนอนโดจนส าหรบการรกรานของญปนโดย

จดตงกองทพแหงชาตขนซงประกอบดวยกองทพบกและกองทพเรอ แตคณะเสนาธการฝรงเศสประจ า

อนโดจนประเมนกนวากองทพนไมเขมแขงพอในการรบมอกบการรกรานของญปน อกทงยงตอง

การสนบสนนจากฝรงเศสเพราะฝรงเศสมนโยบายปกครองทท าใหอาณานคมอนโดจนออนแอเพอ

จะไดพงพาความชวยเหลอทางดานเศรษฐกจและการทหารจากฝรงเศสแตเพยงอยางเดยว 15

แตเมอฝรงเศสยอมจ านนตอเยอรมน ดนแดนและทรพยากรทจ าเปนสวนใหญอยใตการยดครองของ

กองทพเยอรมน รฐบาลวชจงไมสามารถชวยเหลออาณานคมอนโดจนตามนโยบายดงกลาว

เมอฝรงเศสไมสามารถชวยได นายพลคาทรจงพยายามขอความชวยเหลอจากทงองกฤษและ

สหรฐอเมรกาแตกไมประสบความส าเรจเพราะในชวงเวลานนองกฤษตองรบมอตอการ โจมตของ

เยอรมนเพยงล าพงในยโรป ทงสหรฐอเมรกากยงไมพรอมทจะเขาสสงคราม อาณานคมอนโดจนจงถก

ตดขาดจากความชวยเหลอของโลกภายนอกอยางสนเชง

ในกลางเดอนมถนายน ค.ศ.1940 ญปนยนค าขาดใหปดพรมแดนระหวางเขตตงเกยกบจน

ภายใน 24 ชวโมง เมอไมไดรบความชวยเหลอใดๆนายพลคาทรจงยนยอมตามขอเรยกรองของญปน

โดยปดพรมแดนและยตการสงยทธปจจยทเหลอทงหมด แตกระนนเขากยงพยายามจะปองกน

อนโดจนจากการรกรานเตมรปแบบของญปนโดยขอความชวยเหลอจากฝรงเศสเจาอาณานคม

แตในเวลาขณะนนฝรงเศสยอมจ านนตอเยอรมนและมรฐบาลใหมภายใตการน าของจอมพลเปแตง

ซงรวมมอกบเยอรมน การตอตานญปนซงเปนพนธมตรกนเยอรมนของนายพลคาทรจงสรางความ

ไมพอใจอยางมากใหกบรฐบาลวช นายพลคาทรจงถกปลดจากต าแหนง คาทรในเวลาตอมาหนมา

รวมมอกบฝรงเศสเสรภายใตการน าของนายพลเดอโกล16

14 Shiu Wen-Tang, "Negotiations over French Indochina between France and Japan During the Second World War," in Vietnam-Indochina-Japan Relations During the Second World War: Documents and Interpretations, ed. Bruce M Lockhart (Tokyo: Waseda University Institute of Asia-Pacific Studies, 2017), 39-44. 15 Ellen Joy Hammer, The Struggle for Indochina 1940-1955 (California: Stanford University Press, 1966), 15-17. 16 Ibid., 17-19.

23

ในกลางเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1940 ญปนขอใหจอมพลเรอชอง เดอคซ (Jean Decoux)

ขาหลวงใหญแหงอาณานคมอนโดจนทเพงไดรบการแตงตงแทนนายพลคาทรอนญาตใหกองทพญปน

สงก าลงทหารผานเขตตงเกยเขาสจน ทงอนญาตใหใชฐานทพอากาศในอนโดจนเพออ านวย

ความสะดวกใหแกญปนในการท าสงครามเพอเอาชนะจนคณะชาต จอมพลเรอเดอคซซงตองการ

รกษาเกยรตภมของประเทศในฐานะเจาอาณานคมจงตดตอรฐบาลวชเพอขอความชวยเหลอ

ในตนเดอนสงหาคม ค.ศ.1940 ญปนประกาศแผนสถาปนาวงศไพบลยมหาเอเชยบรพา

ซงเปนการขยายนโยบาย ระเบยบใหมในเอเชยตะวนออกไกลทไดประกาศไปในเดอนพฤศจกายน

ค.ศ.1938 แนวความคดเบองหลงการสรางวงศไพบลยมหาเอเชยบรพามทมาจากความเชอของญปน

ทวาญปนเปนดนแดนศกดสทธของเทพเจา ชาวญปนจงมสายเลอดบรสทธและเปนชาตพนธ

ทเหนอกวาชาตเอเชยอนๆ องคประมขหรอสมเดจพระจกรพรรดทรงสบเชอสายมาจากสรยะเทพ

อะมะเตะระส (Amaterasu) มาอยางตอเนอง สรยะเทพจงเปนทเคารพนบถออยางสงสดและ

มความชอบธรรมทจะท าหนาทปกปองคมครองชนชาตอนๆ ชาวญปนเชอมนวาตนมชาตพนธ

ทบรสทธเหนอกวาชนชาตอนๆในเอเชย ดงนนการจะพนฟระเบยบทางสงคมและวฒนธรรมดงเดม

ของตะวนออกทเปนแบบอ านาจนยมเพอแทนทวฒนธรรมและระบอบประชาธปไตยแบบตะวนตก

เปนสงจ าเปนทตองด าเนนการเพอใหเอเชยเปนของชาวเอเชยโดยมญปนเปนผน า ญปนจงเหนวา

การผนวกจนแมนจกวและญปนเขาดวยกนตามวถจกรวรรดเพอมงสถาปนาวงศไพบลยมหาเอเชย

บรพาท าใหญปนจ าเปนตองรวมอาณานคมของชาตตะวนตกในเอเชยตะวนออกเฉยงใตทงหมดเขามา

ไวในเขตอทธพลของตน นโยบายทางการเมองนจะกอใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจอยางมหาศาล

อกดวยเพราะอาณานคมเหลานนอดมไปดวยทรพยากรทส าคญส าหรบญปน ดวยเหตนญปนจงกดดน

รฐบาลอาณานคมผานทางเอกอครราชทตฝรงเศสประจ ากรงโตเกยวซงน าไปสการลงนามในขอตกลง

ระหวางรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของญปนและเอกอครราชทตฝรงเศสประจ า

กรงโตเกยวเมอวนท 30 สงหาคม ค.ศ.194017 ตามขอตกลงฉบบนฝรงเศสยอมรบสถานะความเปน

มหาอ านาจทางการเมองและเศรษฐกจของญปนในตะวนออกไกล สวนญปนยอมรบอ านาจอธปไตย

ของฝรงเศสเหนออนโดจน แมจะท าการตกลงกนไดในระดบหนงแตเดอคซและคณะเสนาธการกองทพ

ฝรงเศสประจ าอนโดจนยงคงประวงเวลาไมตอบรบขอเรยกรองของญปนทตองการใชเขตตงเกยเพอ

17 Shiu Wen-Tang, 45.

24

อ านวยความสะดวกส าหรบการท าสงครามในภาคใตของจน

ญปนเพมการกดดนฝรงเศสเรองความตองการใชเขตตงเกยในการท าสงครามกบจนคณะชาต

คณะเสนาธการกองทพฝรงเศสประจ าอนโดจนและญปนจงไดเปดการเจรจากนเมอวนท 2 กนยายน

ค.ศ.1940 ณ กรงฮานอย จอมพลเรอเดอคซพยายามบายเบยงการเจรจาญปนจงเพมความกดดนตอ

รฐบาลอาณานคมไมวาจะเปนแถลงการณจากรฐบาลในกรงโตเกยว รวมถงสงทหารมาวางระเบด

ทางรถไฟและย ดสถานท ต ง อย ใกล ช ายแดนระหว า ง เขตต ง เก ยกบจ น อย า ง ไรก ตาม

จอมพลเรอเดอคซและคณะเสนาธการฯกยอมตามขอเรยกรองของญปนและน าไปสการลงนามกน

ในสนธสญญาเมอวนท 22 กนยายน สาระส าคญคอใหญปนใชสนามบน 4 แหงและใหสทธทจะสง

ก าลงทหารประมาณ 6,000 นาย เขามาประจ าการในเขตตงเกยและการเขาถงระบบการขนสง

ทางรางและทาเรอทงหมดในเขตตงเกยเพอใชขนสงทรพยากรทส าคญตออตสาหกรรมสงครามและ

เพออ านวยความสะดวกใหแกกองทพญปนทท าสงครามอยในภาคใตของจน แมสนธสญญาจะมผล

บงคบใชในวนท 23 สงหาคม แตกองทพญปนไดมการเตรยมความพรอมส าหรบรกรานอนโดจน

อยกอนแลว เมอสนธสญญาถกลงนามในคนนนกองทพญปนกเคลอนก าลงขามชายแดนจนเขาส

เขตตงเกยและเปดฉากโจมตปอมของกองทพรฐบาลอาณานคมโดยไมทนตงตว กองทพญปน

สงเครองบนทงระเบดมายงเมองทาไฮฟองและสงทหารยกพลขนบกระหวางวนท 24-26 กนยายน

ค.ศ.1940 จนสามารถยดสนามบนในเมองไฮฟองไดหลายแหง18 การเปดฉากโจมตครงนอาจเปน

เพราะญปนมเจตจ านงทจะใหรฐบาลวชและรฐบาลอาณานคมเหนความมงมนของตนทจะยดครอง

อนโดจนและเพอทดสอบก าลงและยทธวธในการปองกนของรฐบาลอาณานคม กองทพรฐบาล

อาณานคมไมสามารถตานทานการรกของกองทพญปนไดและตองลาถอยไปในทสด

ในชวงเวลาทญปนบบบงคบรฐบาลอาณานคมใหตอบสนองความตองการของตนนน

ในยโรป เยอรมนซงยดครองภาคพนยโรปไดทงหมดได เตรยมการบกเกาะองกฤษซงน าไปส

ยทธการทเกาะองกฤษ (Battle of Britain) ในกลางเดอนกรกฏาคม ค.ศ.1940 เยอรมนใช

กองทพอากาศเปนหลกในการจโจมเกาะองกฤษแบบสายฟาแลบเพอไมใหองกฤษตงตวไดทน

ในระยะแรกองกฤษเปนฝายเพลยงพล าและเสยหายอยางหนกแตองกฤษกพยายามตงรบอยางเขมแขง

18 Bernard B. Fall, The Two Viet-Nams: A Political and Military Analysis (New York: Praeger, 1967), 43.

25

ญปนซงเขาใจวาองกฤษคงจะยอมแพในไมชาจงเหนเปนโอกาสทจะขยายอ านาจในเอเชยและ

ปรบความสมพนธกบเยอรมนและอตาลเพอรวมกนสถาปนาระเบยบใหมในยโรป แอฟรกาและ

เอเชยตะวนออกเฉยงใต ญปนเปนพนธมตรกบเยอรมนมากอนในกตกาสญญาตอตานโคมนเทรน

(Anti-Comintern Pact) ใน ค.ศ.1936 เพอรวมกนเพอตอตานคอมมวนสต ทงเยอรมนกรบรองการ

สถาปนารฐแมนจกวของญปน แตเมอเยอรมนท าขอตกลงกบสหภาพโซเวยตในกตกาไมรกรานกน

ระหวางเยอรมน-โซเวยต (German-Soviet Nonaggression Pact) หรอกตกาสญญานาซ-โซเวยต

(Nazi-Soviet Pact) ค.ศ.1939 โดยทงสองประเทศจะรวมกนแบงโปแลนดและสหภาพโซเวยต

ตองวางตวเปนกลางในกรณเยอรมนกอสงครามกบประเทศอน19 ญปนเหนวาเยอรมนละเมดขอตกลง

ลบในกตกาสญญาตอตานโคมนเทรนทหามประเทศภาคสนธสญญาท าขอตกลงทางการเมองและ

การทหารกบสหภาพโซเวยตโดยปราศจากความเหนชอบของภาคสนธสญญาทงสองฝาย กตกาสญญา

นาซ-โซเวยต ค.ศ.1939 ท าใหญปนไมพอใจและหวาดระแวงเยอรมน ญปนจงพยายามผกมตรกบ

อตาลเพอใหรวมตอตานสหภาพโซเวยตแตอตาลไมสนใจทจะเจรจาตกลงดวย

ยทธการทเกาะองกฤษใน ค.ศ.1940 ท าใหญปนไดโอกาสทจะปรบความสมพนธกบเยอรมน

และอตาลใหมโดยยนขอเสนอทจะชวยเหลอและรวมมอกบทงสองประเทศในการท าสงครามกบ

อ ง ก ฤ ษ แ ต ญ ป น จ ะ ย ง ไ ม เ ข า ร ว ม ส ง ค ร า ม โ ด ย ท น ท เ พ ร า ะ ย ง ต ด พ น ส ง ค ร า ม ใ น จ น

หากสถานการณระหวางประเทศเอออ านวยกพรอมจะเขาสสงคราม ทงญปนยงจะพยายามขดขวาง

ไมใหสหรฐอเมรกาเขาสสงครามดวย เยอรมนซงเหนวาองกฤษคงไมยอมจ านนโดยงายเกรง

วาสหรฐอเมรกาอาจสนบสนนองกฤษ เยอรมนจงตอบรบทาทของญปนในการปรบความสมพนธ

โดยเสนอวาจะใหญปนเปนผน าในการสรางระเบยบใหมในเอเชยและญปนกตองยอมรบการวาง

ระเบยบใหมในยโรปของเยอรมนดวย ญปนไมจ าเปนตองท าสงครามกบองกฤษแตตองท าสนธสญญา

ทางการทหารรวมกนเพอปองกนสหรฐอเมรกาเขาสสงคราม ขอเสนอดงกลาวจงน าไปส

การท ากตกาสญญาไตรภาค (Tripartite Pact) หรอกตกตกาสญญาเบอรลน (Berlin Pact) ระหวาง

เยอรมน อตาลและญปน ณ กรงเบอรลน เมอวนท 27 กนยายน ค.ศ.1940 เปนกตกาสญญาทางดาน

การทหารและดานเศรษฐกจทมอาย 10 ป สาระส าคญคอญปนยอมรบและเคารพวาเยอรมนและ

อตาลเปนผน าในการสถาปนาระเบยบใหมในยโรป เยอรมนและอตาลกตองยอมรบและเคารพญปน

19 สญชย สวงบตร and อนนตชย เลาหะพนธ, 190.

26

ในฐานะผน าในการสถาปนาระเบยบใหมในมหาเอเชยบรพา

หลงญปนลงนามในกตกาสญญาไตรภาคและเยอรมนกบอตาลยอมรบใหญปนเปนผน าในการ

จดระเบยบโลกใหมในเอเชย ญปนไดเพมความกดดนตอรฐบาลจนคณะชาตเพอใหยอมรบทงนโยบาย

ระเบยบใหมในเอเชยตะวนออกและนโยบายวงศไพบลยมหาเอเชยบรพา แตจอมพลเจยงไคเชค

ผน าจนคณะชาตไมยอมรบทงสองนโยบายของญปนและไดขอความชวยเหลอจากสหรฐอเมรกา

ญปนจงเปดฉากปฏบตการรกครงใหญเขาส พนทตอนในของจนเพอเขายดจงกง (Chungking)

เมองหลวงใหมของจนคณะชาต

อยางไรกตาม ญปนซงเกรงวาในชวงทตนขยายอ านาจลงมาในเอเชยอาจถกสหภาพโซเวยต

โจมตไดจงเหนความจ าเปนทจะตองท าสนธสญญาความเปนกลางกบสหภาพโซเวยต ในตนเดอน

มนาคม ค.ศ.1941 ญปนไดหารอกบเยอรมนเรองการจะผกมตรกบสหภาพโซเวยตแตเยอรมนแจงวา

ก าลงมปญหาขดแยงกบสหภาพโซเวยตและหากสหภาพโซเวยตแสดงทาทตอตานเยอรมนเมอใด

เยอรมนกพรอมจะบกโจมตสหภาพโซเวยตทนทและไมแนใจวาสงครามระหวางเยอรมนกบสหภาพ

โซเวยตจะเกดขนเมอใด เยอรมนไมตองการใหญปนท าขอตกลงใดๆทจะเปนการผกมดกบ

สหภาพโซเวยต แตโดยขอเทจจรงแลวเยอรมนมแผนการบกโจมตสหภาพโซเวยตในเดอนมถนายน

ค.ศ.1941 ตามแผนปฏบตการบารบารอสซา (Operation Barbarossa) แตเยอรมนปกปดญปน

เพราะไมตองการใหขอมลแผนปฏบตการรวไหล ญปนปฏเสธทจะปฏบตตามขอเสนอแนะของเยอรมน

และเปดการเจรจากบสหภาพโซเวยตซงน าไปสการลงนามในสนธสญญาความเปนกลางระหวาง

สหภาพโซเวยต-ญปน (Soviet-Japanese Neutrality Pact) เมอวนท 13 เมษายน ค.ศ.1941

ทงสองประเทศจะเคารพบรณภาพแหงดนแดนของกนและกน หากภาคสนธสญญาใดท าสงครามกบ

ประเทศทสามอกฝายจะวางตนเปนกลาง

ความลมเหลวของเยอรมนในการยดครององกฤษใน ค.ศ.1940 ท าใหเยอรมนซงตองการ

กอบกชอเสยงตดสนใจเปดแนวรบดานตะวนออกดวยการบกโจมตสหภาพโซเวยตตามแผนปฏบตการ

บารบารอสซาและเพอด าเนนนโยบายการขยายดนแดนไปทางตะวนออกใหเปนทอยอาศยของ

ชาวเยอรมน กอนการบกสหภาพโซเวยตเยอรมนไดเปดการรกเพอยดครองคาบสมทรบอลขานและ

ในเวลาอนรวดเรวกสามารถบดขยยโกสลาเวยและกรซไดในเดอนเมษายน ค.ศ.1941 ชยชนะดงกลาว

มสวนในการสรางความฮกเหมทงเสรมสรางขวญและก าลงใจแกเยอรมน ทงเหนวาสงครามไมใชสงท

27

เลวราย เมอสงครามจน-ญปนยงคงด าเนนตอไป สหรฐอเมรกาพยายามกดดนญป นใหถอนทพ

ออกจากจนโดยยกเลกสนธสญญาการคากบญปนและขมขวาจะลดหรอยตการสงออกวตถดบซงม

ความส าคญและจ าเปนมากในการท าสงครามตามนโยบายวงศไพบลยมหาเอเชยบรพา เชน น ามน

ยางพาราและดบกใหแกญปน ในเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1941 ผน ากองทพและรฐบาลญปนไดจดการ

ประชมหารอเพอแกไขปญหาการขาดแคลนวตถดบในครงนโดยใหความสนใจไปยงอนเดยตะวนออก

ของเนเธอรแลนด (Netherlands East Indies) ซงอดมไปดวยน ามนและดบก แตการจะรกราน

อนเดยตะวนออกของเนเธอรแลนด เ พอยดแหล งน ามนไดนนญป นจ า เปนตองมฐานทพ

ในเขตโคชนไชนาเพอสนบสนนปฏบตการในครงน ดงนนเมอวนท 25 มถนายน ค.ศ.1941

ทประชมรวมระหวางคณะรฐบาลและคณะเสนาธการกองทพญปนจงอนมตแผนปฏบตการเพอ

ยดครองอนโดจนทงหมด

ญป น ไดส งขอ เรยกรองไปย งรฐบาลวชผ านเอกอครราชทตญป นประจ า เ มองวช

ในวนท 14 กรกฏาคม ค.ศ.1941 รฐบาลวชพยายามบายเบยงและขอความชวยแหลอจากเยอรมน

แตไมประสบผลส าเรจ ในทายทสด รฐบาลวชกจ ายอมตามขอเรยกรองของญปนและไดลงนามกนใน

สนธสญญาความตกลงเบองตนเมอวนท 21 กรกฏาคม ซงตามมาดวยขอตกลงทางการทหารระหวาง

กองทพญปนในเขตตงเกยกบกองทพรฐบาลอาณานคมเมอวนท 23 กรกฏาคม ตอมาในวนท

28 กรกฎาคม กองทพญปนยกพลขนบกทกรงไซงอน (Saigon) ศนยกลางการปกครองอาณานคม

อนโดจนของฝรงเศสและในวนรงขนไดลงนามกนในสนธสญญาทน าไปสการปองกนรวมกน

(Common Defence) ขนในอนโดจน ทงสองจะรวมกนปองกนอนโดจนจากภยคกคามใดๆ

ทอาจเกดขน ญปนรบรองอ านาจอธปไตยของฝรงเศสเหนออนโดจนทงหมด รฐบาลวชกรบรอง

ปฏบตการทางการทหารของญปนในอนโดจนทงหมดไมวาจะเปนการเคลอนยายก าล งพลทงทางบก

ทางเรอและทางอากาศ การใชฐานทพเรอและสนามบนของกองทพอาณานคมเพอประโยชน

ในการปองกนอนโดจน อนญาตใหญปนสามารถจดตงฐานทพเพมเตมในอนโดจนไดและการสนบสนน

งบประมาณแกญปน20 สนธสญญาเมอวนท 29 กรกฏาคม อาจท าใหเขาใจไดวาอนโดจนตกอยภายใต

การปกครองของญปนอยางเบดเสรจแตโดยขอเทจจรงแลวนน อ านาจการปกครองสวนใหญยงอยท

รฐบาลวชฝรงเศสและรฐบาลอาณานคม ญปนเพยงใชอนโดจนเปนฐานปฏบตการเพอสนบสนน

20 Shiu Wen-Tang, 50-52.

28

ปฏบตการทางการทหารและเปนแหลงผลตทรพยากรทจ าเปนตออตสาหกรรมสงครามของตนเทานน

แตกระนนการด ารงอยของอ านาจการปกครองของฝรงเศสกจะเปนไปตามความพอใจของญปน

3. ขบวนการเวยดมนห การทฝรงเศสยอมใหญปนกมอ านาจทางการทหารมสวนท าให “พรรคคอมมวนสต

อนโดจน” (Dong Duong Cong san Dang, Indochinese Communist Party)

ประเมนสถานการณวารฐบาลอาณานคมและกองก าลงซงมไวควบคมปราบปรามฝายตอตานรฐบาล

ก าลงออนแอ นอกจากนรฐบาลอาณานคมยงมปญหาขดแยงเรองเสนเขตแดนกบรฐบาลไทยในปลาย

ค.ศ.1940 และตองสงก าลงทหารจ านวนหนงไปรกษาการตามแนวพรมแดนลาวและกมพชา

พรรคคอมมวนสตอนโดจนซงกอตงขนใน ค.ศ.1930 จงเหนวาหากใชก าลงกอการลกฮอขนเพอขบไล

ฝรงเศสกอาจประสบความส าเรจเพราะรฐบาลอาณานคมมก าลงไมเขมแขงพอทจะตอบโต ทงรฐบาล

ฝร ง เศสในย โรปก ไมสามารถชวยเหลอได เพราะก าล ง เผชญกบการรกรานของเยอรมน

พรรคคอมมวนสตสาขาโคชนไชนาจงตดสนใจกอการกบฏขนในเดอนพฤศจกายน ค.ศ.1940 และ

น าไปสเหตการณทเรยกกนวากบฏภาคใต (Nam Ky khoi nghia) ซงเปนความพยายามกอการลกฮอ

ครงแรกนบจากความลมเหลวของกบฏโซเวยต-เหงะตนห (Xo Viet Nghe Tinh) ใน ค.ศ.1930

ในการเคลอนไหวโคนอ านาจระบอบอาณานคมฝรงเศสและการยดครองเวยดนามของญ ปนในชวง

สงครามโลกครงท 2 โฮจมนหนกปฏวตแนวทางลทธมากซและนกชาตนยมชาวเวยดนามมบทบาท

ส าคญในการชน าการเคลอนไหว

3.1 พรรคคอมมวนสตอนโดจน

โฮจมนหซงในชวงเวลาดงกลาวรจกกนในชอเหวยนไอกวก (Nguyen Ai Quoc)

เกดเมอ ค.ศ.1890 โดยวยเดกเขาใชชอวาเหวยนซงกง (Nguyen Sinh Cung) และเหวยนแตดแถง

(Nguyen Tat Thanh) บดาเปนปญญาชนทศกษาลทธขงจอและสอบเขารบราชการไดทกรงเว (Hue)

โดยถกสงไปประจ าในหลายทองถน เขาตอตานระบอบอาณานคมและไดเขารวมกบการกบฏจนท าให

ถกขบออกจากราชการ โฮจมนหเตบโตในสภาพแวดลอมทเพ อนรวมชาตเดอดรอนทกขยาก

ทงการไดรบการอบรมสงสอนจากบดาเขาจงซมซบความรกชาตและความคดตอตานระบอบ

29

อาณานคมมาตงแตเยาววย ใน ค.ศ.1908 เขาเขาศกษาโรงเรยนตามแบบตะวนตกทกรงเวและ

เขารวมกบชาวนาทเรยกรองใหรฐบาลอาณานคมลดภาษ ทงรวมเคลอนไหวประทวงฝรงเศสหลายครง

โดยท าหนาทแปลเอกสารขอเรยกรองของผประทวงเปนภาษาฝรง เศส ประสบการณทางการเมอง

ดงกลาวท าใหเขาตอตานระบอบอาณานคมมากขน ใน ค.ศ.1911 โฮจมนหท างานเปนลกเรอ

ลา ทช เทรอวลล (La Touche Treville) เรอเดนสมทรสญชาตฝรงเศสและมโอกาสเดนทางไปยง

อาณานคมของฝรงเศสทงในเอเชยและแอฟรกา

ใน ค.ศ.1916-1919 โฮจมนหเดนทางไปนครนวยอรค (New York) กรงลอนดอนและ

ทายทสดกรงปารสซงเขาใชชวตอยจนถง ค .ศ .1923 เขาเปลยนชอเปนเหวยนไอกวก

ซ งมความหมายว าเหวยนผ ร กชาตและเรมศกษาลทธส งคมนยมอยางจรงจ ง โดยเฉพาะ

หลงได อานงานนพนธของวลาดมร เลนน (Vladimir Lenin) ผน าสหภาพโซเวยตเรอง

“Theses on the National and Colonial Questions ?” ซงกลาวถงการตอสปฏวตเพอเอกราช

กบปญหาอาณานคม เขาเรมแลกเปลยนความเหนกบกลมนกสงคมนยมในกรงปารสอยางสม าเสมอ

และมสวนรวมกอตงพรรคคอมมวนสตฝรงเศส (French Communist Party) ขนใน ค.ศ.1920

ใน ค.ศ.1923 โฮจมนหวจารณโจมตพรรคทไมสนใจปญหาอาณานคมเพยงพอ การแสดงทาทดงกลาว

มสวนใหดมตร มานอลสก (Dmitry Manuilsky) ผแทนจากองคการคอมมวนสตสากลท 3

(Third International) หรอทรจกกนในชอโคมนเทรน (Comintern) สนใจเขาและชกชวนไป

กรงมอสโกเพอเขารวมการประชมครงท 6 ของโคมนเทรนใน ค.ศ.1927 เขาจงมโอกาสเขาเรยนใน

มหาวทยาลยของเหลาผใชแรงงานแหงตะวนออก (University of the Toilers of the East)

ใ น ก ร ง ม อ ส โ ก ก ว า ป เ ศ ษ ก อ น ห น า น น ไ ม น า น น ก ใ น เ อ เ ช ย พ ร ร ค ช า ต น ย ม จ น

(Chinese Nationalist Party) หรอทรจกกนในชอกกมนตง (Kuomintang) ไดรวมมอกบ

พรรคคอมมวนสตแหงประเทศจน (Communist Party of China) เปนแนวรวมแหงชาตครงท 1

(First United Front) ขนใน ค.ศ. 1924 โคมนเทรนในเวลาตอมาจงสงโฮจมนหเดนทางไปจนเพอ

ปฏบตหนาทลามใหกบทปรกษาโซเวยตในจน

โคมนเทรนมอบหมายภารกจใหโฮจมนหในจนสองประการคอ ประการแรกใหท าหนาท

ประสานงานองคการคอมมวนสตตางๆในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ประการทสองใหจดตงองคการ

คอมมวนสต ในอนโดจนขน อนโดจนขณะนนก าลงเกดกระแสตอตานฝรงเศสอยางรนแรง

30

ในทงสามเขตของเวยดนามโดยมองคกรหลายกลมทเคลอนไหวอยทงในเวยดนามและจนเปนแกนน า

โฮจมนหรายงานโคมนเทรนวาองคกรเหลานมความรเรองการเมองโดยเฉพาะลทธคอมมวนสต

นอยมากและไมสนใจจดตงมวลชน เขาจงสนใจทหาทางรวมมอกบองคกรเหลานโดยเฉพาะองคกร

ตามตามซา (Tam Tam Xa) เพราะสมาชกบางสวนขององคกรสนใจแนวทางแบบคอมมวนสต

ตามตามซาเปนองคกรซงตอตานฝรงเศสกอตงขนโดยเหลานกชาตนยมทสนบสนน ฟานโบยเจว

(Phan Boi Chau) และสมาชกบางคนยงศกษาทสถาบนทหารวมปว (Whampoa Military

Academy) โฮจมนหเรมตดตอกบสมาชกของตามตามซาในจนซงในทายทสดกน าไปสการกอตง

“สนนบาตยวชนเพอการปฏวตเวยดนาม” (Viet Nam Thanh Nien Cach mang dong chi Hoi,

Vietnam Revolutionary Youth League) หรอเรยกสนๆวา “สมาคมทนหเนยน” (Thanh Nien)

ในเดอนมถนายน ค.ศ.1925 โดยมฐานปฏบตงานอยทเมองกวางตง (Canton)

ภารกจของทนหเนยนมอยสามประการดวยกน ประการแรกคอจดกลมศกษาเพอเผยแพร

ลทธคอมมวนสต วเคราะหสถานการณโลก การจดตงองคกรและการระดมมวลชนเพอเปนพนฐาน

ในการกอการปฏวตในเวยดนาม ตลอดจนการคดเลอกสมาชกไปศกษาตอยงสถาบนทหารวมปว

หรอทมหาวทยาลยของเหลาผใชแรงงานแหงตะวนออก ประการทสองคอกอการเคลอนไหวท งใน

อนโดจนและไทย กอตงสาขาของทนหเนยนขนในพนทตางๆและประการทสามคอการโฆษณา

ชวนเชอในอนโดจนและไทย การด าเนนงานของทนหเนยนประสบความส าเรจพอควรเพราะสมาชก

เพมจ านวนมากขนในเวลาเพยงไมกปและลทธคอมมวนสตกแพรหลายมากขนในเวยดนาม21

อยางไรกตาม ใน ค.ศ.1927 ปญหาความขดแยงทางการเมองมสวนท าใหความรวมมอของ

แนวรวมแหงชาตครงท 1 สนสดลงซงสงผลกระทบตอทนหเนยนเปนอยางมาก จอมพลเจยงไคเชค

ผน าคนใหมของกกมนตงด าเนนการปราบปรามกวาดลางสมาชกของพรรคคอมมวนสตจนอยางหนก

รวมทงสมาชกของทนหเนยนดวยเนองจากมสายสมพนธใกลชดกบพรรคคอมมวนสตจน นอกจากน

ปญหาการเมองระหวางประเทศกท าใหทประชมใหญครงท 6 ของโคมนเทรนทกรงมอสโก

ใน ค.ศ.1928 มมตใหปรบนโยบายแนวรวมประชาชน (Popular Front) ในประเทศทเปนอาณานคม

โดยใหสรางความรวมมอเปนพนธมตรกบกลมพรรคการเมองชาตนยมและใหองคกรคอมมวนสต

21 เชดเกยรต อตถากร, ขบวนการคอมมวนสตเวยดนาม (กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจยและมลนธโครงการต าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 2540), 74-77.

31

สรางความเขมแขงเพอเปนตวแทนของชนชนกรรมาชพอยางแทจรง ท งเนนวาการปฏวต

จะตองน าโดยองคกรคอมมวนสตและชนชนกรรมาชพเทานน

มตทประชมโคมนเทรนครงท 6 สงผลกระทบตอทนหเนยนเปนอยางมากเพราะทนหเนยน

มอดมการณทคลมเคลอมาตงแตเรมแรกระหวางชาตนยมเพอขบไลฝรงเศสกบการปฏวตแบบ

คอมมวนสต ดวยเหตนจงท าใหเกดความขดแยงและแตกแยกระหวางสมาชกโดยสมาชกสายกาวหนา

นยมอดมการณคอมมวนสตแตสมาชกสายกลางนนนยมอดมการณชาตนยม ปญหาความขดแยง

ทางความคดดงกลาวจงน าไปสการแยกตวออกของสมาชกจากทนหเนยนและมการกอตงสมาคมหรอ

องคกรทนยมลทธคอมมวนสตขนมาถง 3 กลมดวยกน

ในเดอนตลาคม ค.ศ.1929 โคมนเทรนมค าสงใหแกไขปญหาความขดแยงแตกแยกทด ารงอย

ดวยการจดการประชมขนทฮองกง (Hong Kong) เพอกอตงพรรคคอมมวนสตทเปนหนงเดยว

อยางแทจรง โคมนเทรนใหโฮจมนหซงในขณะนนเคลอนไหวในไทยเดนทางไปฮองกงเพอประสานงาน

ใหองคกรคอมมวนสตทง 3 รวมตวกน ในการประชมทมขนในตนเดอนมกราคมจนถงวนท

3 กมภาพนธ ค.ศ.1930 นน โฮจมนหซงเปนประธานการประชมมบทบาทส าคญในการผลกดนให

ยบรวมองคกรคอมมวนสตทง 3 เขาดวยกนโดยจดตงเปน “พรรคคอมมวนสต เวยดนาม”

(Dang Cong san Viet Nam, Communist Party of Vietnam) ไดส าเรจ ในเดอนตลาคม

ค.ศ.1930 พรรคจดการประชมคณะกรรมาธการกลางครงแรกขนทฮองกง ในการประชมครงนมมตให

เปลยนชอเปนพรรคคอมมวนสตอนโดจนตามการชแนะของโคมนเทรนซงเหนวากจกรรมของพรรค

ตองครอบคลมกมพชาซงตกอยในระบอบอาณานคมของฝรงเศสดวย ทงใหสอดคลองกบการตอสเพอ

ปลดปลอยชาตอนๆในอนโดจนใหเปนเอกราชไมใชเพยงแตเฉพาะเวยดนามเทานน อยางไรกตาม

การด าเนนงานของพรรคในชวงระยะแรกๆยงคงจ ากดขอบเขตเฉพาะในเวยดนามเทานนเพราะ

พรรคยงไมเขมแขงพอทจะชวยเหลอลาวและกมพชาจนถงชวงตนทศวรรษท 1950

3.2 การปฏบตงานของพรรคคอมมวนสตอนโดจน

พรรคคอมมวนสตอนโดจนมเอกลกษณเฉพาะตวดวยการน าอดมการณชาตนยมมาผสมผสาน

กบอดมการณคอมมวนสตดงทปรากฏในวตถประสงคและนโยบายหลกของพรรค กลาวคอ

การขบไลจกรวรรดนยมฝรงเศสเพอเอกราชและการตอสกบระบอบศกดนาโดยแจกจายทดนใหกบ

32

เหลาชาวนา22 ความเปนเอกลกษณเฉพาะตวดงกลาวเปนคณสมบตพเศษของชาวเวยดนามทสบทอด

กนมาแตอดต ชาวเวยดนามมกจะเลอกรบและปรบใชวทยาการจากภายนอกหรอจากศตรผรกราน

เพอเปนประโยชนใหแกตนเอง เชน เมอจนเขามาปกครองเวยดนาม ชาวเวยดนามกเลอกจะรบ

วฒนธรรมประเพณของจนแตกตอสขบไลจนออกไป เปนตน ลทธคอมมวนสตเปนสงทเวยดนามไดรบ

อทธพลมาจากภายนอกอยางชดเจน ดงนนชาวเวยดนามจงน าทฤษฎและแนวทางปฏบตของ

ลทธคอมมวนสตมาประยกตใชใหเหมาะสมกบสถานการณของเวยดนามในขณะนนซงหมายถง

การตอสเพอเอกราชจากการเปนอาณานคมของฝรงเศส นอกไปจากเอกลกษณเฉพาะตวทสบทอด

จากอดตแลว ระบอบอาณานคมของฝรงเศสและชนชนศกดนากบเจาของทดนในเวยดนาม

กไมอาจแยกออกจากกนไดเปนระบบทตองพงพาควบคกนไป ดงนนหากพรรคตองการปลดปลอย

เวยดนามใหเปนเอกราชจากระบอบอาณานคมของฝรงเศส พรรคตองโคนลมเหลาศกดนา

เจาของทดนดวย23

พรรคคอมมวนสตอนโดจนมมวลชนสามกลมใหญดวยกน กลมแรกคอชาวนาซงเปน

ประชากรสวนใหญของประเทศ พรรคจงปลกระดมชาวนาดวยการชแนวทางการแกไขปญหาการ

ถอครองทดนและการจดเกบภาษไมเปนธรรม กลมทสองคอกรรมกร แมวากรรมกรในเวลาขณะนน

จะยงมจ านวนไมมากนกแตพรรคกปลกระดมกรรมกรดวยการแกไขปญหาชวโมงการท างาน

การไดรบสวสดการและมความเปนอยทดขน กลมสดทายคอปญญาชนซงมจ านวนไมมากเชนเดยวกน

โดยเฉพาะปญญาชนชาตนยมทเคลอนไหวตอสกบฝรงเศสและนยมอดมการณคอมมวนสตเพราะ

เหนวาเปนอดมการณทมความคดเปนวทยาศาสตร แตกตางไปจากแนวความคดในการตอสแบบ

ดงเดม เชน ลทธขงจอ ซงงมงาย ลาหลงและมกประสบความลมเหลว

ปญหาส าคญของพรรคคอมมวนสต อนโดจนในการเผยแพรอดมการณคอมมวนสต

คอ ประชากรสวนใหญไมรหนงสอและไมมความรทางการเมอง พรรคเหนวาการไมรหนงสอคอ

อปสรรคของการปลดปลอยเวยดนาม หากมวลชนอานออกเขยนไดมากเทาไร ขบวนการชาตนยม

ในนามของพรรคคอมมวนสตอนโดจนจะสามารถท างานไดงายขนเทานน พรรคจงก าหนดยทธศาสตร

22 Spencer C Tucker, "Lao Động Party," in Encyclopedia of the Vietnam war: a politcal, social, and military history (2001). 220-221. 23 Sean Kelly and Colin Mackerras, "The Application of Marxism-Leninism to Vietnam," in Marxism in Asia, ed. Colin Mackerra and Nick Kinght (London: Croom Helm, 1985), 209.

33

ส าคญคอใหการศกษาแกประชาชนและมวลชน การท าใหมวลชนเขาใจลทธคอมมวนสตก เปนปญหา

ส าคญเชนกน มการวางแนวทางสรางความเขาใจอดมการณคอมมวนสตเปน 3 ระดบตาม

พนฐานความรและจตส านกทางการเมองของมวลชน ระดบแรกคออดมการณท เปนทฤษฎ

เพอปญญาชน ระดบทสองอดมการณทเปนความศรทธาเชอมนเพอผปฏบตงานและเจาหนาทพรรค

ทายทสด ระดบทสามอดมการณทเปนแนวทางตอสเพอชาวนาและกรรมกร24

3.2.1 กบฏโซเวยต-เหงะตงห ค.ศ.1930-1931 หลงการจดตงพรรคคอมมวนสตอนโดจน

ไดไมนาน เกดกบฏชาวนาครงใหญทเรยกวากบฏโซเวยต -เหงะตงห การกบฏเปนผลสบเนองจาก

วฤตการณเศรษฐกจตกต าครงใหญทวโลก (The Great Depression) ทมจดเรมตนทสหรฐอเมรกา

เมอ ค.ศ.1929 และสงผลกระทบไปทวโลกใน ค.ศ.1930 ฝรงเศสจงถอนเงนลงทนและตดงบประมาณ

จากอาณานคมอนโดจนเพอน าไปพยงฐานะการเงนของบรษทเอกชนในฝรงเศสไมใหลมละลาย

รฐบาลอาณานคมพยายามใชมาตรการตางๆเพอประคองฐานะทางเศรษฐกจและกจการของฝรงเศส

ดวยการเพมอตราภาษและจดเกบภาษเพมใหมจ านวนมากซงรวมทงภาษหวขาว ชาวอาณานคม

อนโดจนตองจายภาษในอตราทสงขนและเดอดรอนอยางมาก ชาวนาลดการปลกขาวและบางละทง

ทนา โรงสขาวจ านวนมากปดตวลง อตสาหกรรมกไดรบผลกระทบเชนเดยวกบดานเกษตรกรรม

โครงการกอสรางตางๆยตลง โรงงานตางๆปดกจการสงผลใหกรรมกรตกงานจ านวนมาก

ภาวะเศรษฐกจทบบคนท าใหชาวนาและกรรมกรเรมชมนมเดนขบวนประทวงเพอเรยกรองให

รฐบาลอาณานคมแกไขปญหาตางๆ เชน ลดอตราภาษบางประเภท ยกเลกการเกบภาษประเภทใหมๆ

ยตการผกขาดสนคาบางชนด กรรมกรทยงคงมงานท ากรวมตวกนหยดงานดวยเพอเรยกรองให

ลดชวโมงการท างานและเพมคาแรง การเดนขบวนประทวงรฐบาลอาณานคมและการนดหยดงาน

เรยกรองใหลดชวโมงการท างานและเพมคาแรงมขนตอเนองทวทงสามเขตของเวยดนามจนลกลาม

เปนการกอกบฏในเขตนคมเกษตรกรรมและโรงงานตามเมองใหญตางๆ กบฏทส าคญทสดคอ

กบฏโซเวยต-เหงะตงห ทเกดขนในจงหวะเหงะอาน (Nghe An) และจงหวดหะตงห (Ha Tinh)

จงหวดเหงะอานและจงหวดหะตงหตงอย ในเขตอนนม เปนพนทแหงแลงทรกนดาร

ท าการเพาะปลกไดนอยอกทงยงประสบภยธรรมชาตบอยครง เมอเกดวฤตการณเศรษฐกจกยงท าให

24 เชดเกยรต อตถากร, 91-92.

34

สถานการณเลวรายลงมากขน ในวนท 1 พฤษภาคม ค.ศ.1930 ซงตรงกบวนแรงงานสากล

กรรมกรชมนมเดนขบวนเรยกรองใหลดชวโมงการท างาน เพมคาแรงและผอนผนการเกบภาษ

ขณะเดยวกนชาวนาหลายพนคนกลกฮอบกเผาท าลายบานของเจาของทดนและยดทดนเอาไว

ในเดอนมถนายน ค.ศ.1930 การลกฮอของชาวนาขยายตวไปทวเหงะอานอยางรวดเรวและ

ทวความรนแรงมากขน ใน เดอนส งหาคม ค .ศ .1930 ชาวนาและกรรมกรตางตดอาว ธ

ดวยทกสงทกอยางเทาทจะหาได ในเดอนตอมาชาวนาหลายหมนคนชมนมประทวงเรยกรองใหรฐบาล

อาณานคมชวยแกไขปญหาตางๆทงยงเรยกรองใหปลอยตวนกโทษการเมอง เมอทหารรฐบาล

อาณานคมเปดฉากยงใสผชมนมชาวนาจงตอบโตอ านาจรฐดวยการบกยดและเผาท าลายทท าการ

รฐบาลทองถนรวมทงทรพยสนและเอกสารของรฐบาลทองถนและของรฐบาลอาณานคมทงหมด

มการบกยดเรอนจ าและปลอยตวนกโทษการเมอง ในทายทสด ชาวนาและกรรมกรกสามารถจดตง

เขตปกครองตนเองทเรยกกนวาหมบานแดง หรอโซเวยตขน ในเวลาอนรวดเรวการกบฏและการจดตง

หมบานแดงขยายตวไปทวทงจงหวดเหงะอานและจงหวดหะตงห

ในชวงแรกทเกดกบฏพรรคคอมมวนสตอนโดจนซงพงกอตงยงไมใหความส าคญของ

การเคลอนไหวทางการเมองทเกดขนและเพยงตดตามสถานการณอยางใกลชด โฮจมนหและเจนฝ

(Tran Phu) เลขาธการพรรคเรยกรองใหพรรคสนบสนนการกอกบฏดงกลาวและใหพรรคน าระบอบ

คอมมวนสตไปใชในพนทแดงของชาวนาและกรรมกร ทงปลายเดอนกนยายน ค.ศ.1930 โฮจมนห

เขยนจดหมายเรยกรองใหโคมนเทรนสนบสนนการกบฏอกดวย เมอพรรคจดประชมใหญ

คณะกรรมาธการกลางพรรคครงแรกขนทฮองกงในเดอนตลาคม ค.ศ.1930 คณะกรรมาธ การกลาง

มมตใหสนบสนนการกบฏโดยเขาไปชน าในการปฏบตการอยางเตมรปแบบ ทงเรยกรองให

ชาวเวยดนามจากทงสามเขตสนบสนนการกบฏโซเวยต -เหงะตนห อยางไรกตาม แมจะชน า

แนวทางการเคลอนไหวตอสและชวยฝกอบรมมวลชนใหเปนแกนน าของชนชนกรรมาชพระดบลาง

ในชนบทเพอประสานงานและสรางแนวรวมกบชนชนกรรมชพระดบกลางและระดบสง แตการชน า

ของพรรคประสบความส าเรจ ไมมากนกเพราะปญหาการขาดแคลนอาหารอยางหนกและ

ความอดอยากซงเปนผลมาจากสภาพพนทและวฤตการณเศรษฐกจ

รฐบาลอาณานคมระดมสรรพก าลงปราบปรามกบฏโซเวยต -เหงะตงหอยางเดดขาด

โดยสงเครองบนโจมตทางอากาศหมบานแดง ปดลอมเสนทางล าเลยงตางๆเพอไมใหมการล าเลยง

35

เสบยงจากภายนอกเขาไปหมบานแดงซงก าลงอดอยากขาดแคลนอาหารได มการออกบตรแลกอาหาร

โดยชาวนาและกรรมกรทตองการอาหารสามารถน าบตรเขามาแลกในเขตควบคมของรฐบาล

อาณานคม วธการนมสวนสรางความแตกแยกในหมมวลชนไมนอย25 ระหวางเดอนมนาคม-สงหาคม

ค.ศ.1931 รฐบาลอาณานคมใชเงอนไขปญหาความแตกแยกภายในหมบานแดงและการขาดแคลน

อาหารบกปราบปรามอยางรนแรง มการเผาท าลายหมบาน การสงหารเหลาชาวนาและกรรมกร

เปนจ านวนมาก สถานการณดงกลาวท าใหพรรคคอมมวนสตอนโดจนไมสามารถชน าการกบฏ

ไดอกตอไป กบฏโซเวยต-เหงะตงหจงยตลงดวยความพายแพของพรรคและผลกระทบส าคญคอ

มการกวาดลางจบกมสมาชกของพรรคทงสวนกลางและระดบภมภาคเปนจ านวนมากและมเพยง

สวนนอยเทานนทสามารถหลบหนไปยงเขตปาเขาได

กบฏโซเวยต-เหงะตงหใหบทเรยนแกพรรคคอมมวนสตอนโดจนคอการชน าและการจดตง

องคกรของชาวนายงไมมประสทธภาพพอ พรรคมงแตจะเคลอนไหวในชนชนระดบลางโดยเพกเฉย

แนวรวมจากมวลชนระดบอนๆซงท าใหขาดพนธมตรทจะสนบสนนรวมมอ โคมนเทรนต าหนโฮจมนห

ทตดสนใจผดพลาดจนเปนเหตใหพรรคทเพงกอตงไดไมนานถกปราบปรามไปดวย โฮจมนหจงถก

ลดบทบาทในพรรคและตอมาเขาขอยายจากฮองกงไปยงชางไห (Shanghai) แตยงไมทนยายไป

เขากถกจบกมและจ าคกนานถง 2 ปดวยขอหาเปนสายลบของสหภาพโซเวยตเพอบอนท าลาย

รฐบาลองกฤษทฮองกง โฮจมนหไดรบการปลอยตวใน ค.ศ.1933 และเดนทางกลบไปกรงมอสโก

โดยท างานเปนเจาหนาของโคมนเทรน ใน ค.ศ.1938 เขาเดนทางจากกรงมอสโกมายงจนและ

เขาปฏบตงานกบพรรคคอมมวนสตจนในต าแหนงทปรกษา ถงอยางนน วตถประสงคทแทจรงของ

การเดนทางมาจนคร งน เ พอรอสถานการณ อนเหมาะสมส าหรบ เดนท างกลบเวยดนาม

ระหวาง ค.ศ.1939-1940 เขานดพบและหารอรวมกบสมาชกพรรคคอมมวนสตอนโดจนทลภยอยใน

จนซงระยะเวลาดงกลาวเขาไดเรมใชชอ “โฮจมนห” ซงมความหมายวาผน ามาซงแสงสวาง

3.2.2 การฟนตวของพรรคคอมมวนสตอนโดจน ใน ค.ศ.1933 สมาชกของพรรค

คอมมวนสตอนโดจนทหนรอดจากการปราบปรามกวาดลางของรฐบาลอาณานคมเรมกลบมา

ปฏบตการเคลอนไหวอกครง ในชวงเวลาเดยวกน สมาชกพรรคทไปศกษาลทธคอมมวนสตในสหภาพ

25 ibid., 97-98.

36

โซเวยต รวมไปถงปญญาชนเวยดนามทส าเรจการศกษาจากฝรงเศสเรมทยอยเดนทางกลบประเทศ

และมบทบาทส าคญในการฟนฟกจการของพรรคโดยเฉพาะในเขตโคชนไชนาและเขตตงเกย

เลหมฟอง (Le Hong Phong) แกนน าพรรคซงโคมนเทรนไววางใจมบทบาทส าคญในการประสานงาน

ระหวางสมาชกพรรคกบกลมตางๆทเคลอนไหวเอกเทศใหรวมตวเขาเปนอนหนงอนเดยวอกครง

จนสามารถจดตงคณะกรรมาธการบรหารงานของพรรคทมาเกาไดส าเรจในตน ค.ศ.1934

ในเวลาตอมาคณะกรรมาธการพรรคกฟนฟองคกรพรรคสาขาในสามเขตของประเทศขนใหมได

และเรมเคลอนไหวทางการเมองอกครง

ในเดอนมนาคม ค.ศ.1935 พรรคคอมมวนสตอนโดจนเปดประชมสมชชาครงแรกขนทมาเกา

(Macao) โดยมผแทนพรรคทจดตงขนใหมจากทงสามเขตเขารวมประชม ทประชมซงเชอมน

แนวทางการปฏวตแบบโซเวยตมมตใหเคลอนไหวจดตงกรรมกรมากกวาชาวนาเพราะเหนวากรรมกร

คอแกนน าและพลงส าคญของการปฏวตและเพอใหขยายการเผยแพรลทธคอมมวนสตไปยง

คนหนมสาวเวยดนามรนใหม มการวางโครงสรางการบรหารขนใหมโดยใหพรรคอยใตการก ากบดแล

ของคณะกรรมาธการบรหารงานในมาเกาซงโคมนเทรนก ากบดแล สวนในระดบปฏบตการนน

คณะกรรมาธการกลางจะดแลภาพรวมของทงสามเขตของเวยดนามซงในแตละเขตกจะจดตงองคกร

ขนาดยอยลงไปตามระดบของหนวยในการปกครองจากระดบจงหวดลงไปยงระดบลางสดคอหมบาน

ในเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1935 โคมนเทรนจดประชมใหญครงท 7 ซงเปนการประชมสมย

สดทายของโคมนเทรนทกรงมอสโกระหวางวนท 25 กรกฏาคม-20 สงหาคม ค.ศ.1935 มผแทนจาก

พรรคคอมมวนสตประเทศตางๆซงรวมไปถงพรรคอมมวนสตอนโดจนเขารวมการประชม

โฮจมนหก เขารวมการประชมคร งนดวย ทประชมมมต ใหพรรคคอมมวนสตตางๆท วโลก

ปรบยทธศาสตรการตอสใหยดหยนเพอตอตานลทธฟาสซสต (Fascism) ซงก าลงขยายอ านาจในยโรป

โดยใหพรรคคอมมวนสตตางๆรวมมอกบพรรคการเมองอนๆเพอจดตงแนวรวมประชาชนขน

ในการตอตานลทธฟาสซสตและใหชะลอการปฏวตไวกอน หลงจากการประชมโคมนเทรนครงท 7

คณะกรรมาธการบรหารงานของพรรคทมาเกาจดการประชมขนอกครงเพอชแจงแนวนโยบาย

แนวรวมประชาชนของโคมนเทรนและมมตใหเปดรบการสรางแนวรวมชาวเวยดนามทกชนชน

ทกกลมการเมองและกลมศาสนา มการปรบเปลยนวธการเผยแพรลทธคอมมวนสตและการระดม

มวลชนโดยใหใชวธการทกรปแบบเทาทจะท าได

37

การด าเนนงานของพรรคคอมมวนสตอนโดจนเปนไปอยางราบรนมากขนเมอเกดการ

เปลยนแปลงทางการเมองในฝรงเศส ในการเลอกตงทวไปของฝรงเศสเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1936

พรรคสงคมนยมซงมพรรคคอมมวนสตฝรงเศสสนบสนนไดเปนแกนน าจดตง รฐบาลทรจกกน

ในชอรฐบาลแนวรวมประชาชน (Popular Front Government) ในเดอนมถนายน ค.ศ.1936

รฐบาลฝายซายมนโยบายผอนปรนและเหนอกเหนใจต ออาณานคมตางๆเพราะการตอสกบ

จกรวรรดนยมเพอเอกราชของเหลาอาณานคมเปนนโยบายของโคมนเทรน มการแตงตงสมาชก

พรรคสงคมนยมเปนรฐมนตรวาการกระทรวงอาณานคมซงกอใหเกดการจดตงคณะกรรมาธการ

อาณานคม (Colonial Commission) ขนเพอศกษาเรองทเกยวของกบอาณานคมตางๆของฝรงเศส

รฐบาลทกรงปารสและรฐบาลอาณานคมจงผอนปรนเรองการปราบปรามกจกรรมการเคลอนไหวของ

พรรคคอมมวนสตอนโดจนลง สมาชกพรรคจงเรยกรองใหกลมการเมองชาตนยมต างๆในเวยดนาม

รวมกนจดตงสภาอนโดจน (Indochina Congress) ขนเพอเสนอขอเรยกรองการปฏรปตางๆของ

ชาวอาณานคมอนโดจนไปยงคณะกรรมาธการอาณานคมเพอสงใหรฐสภาทกรงปารสพ จารณา

ขณะเดยวกนพรรคกจดตงแนวรวมประชาธปไตยอนโดจน (Indochina Democratic Front)

ข น โ ด ย ม ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค ใ ห เ ป น อ ง ค ก ร ก ล า ง เ พ อ ป ฏ ร ป ท า ง ก า ร เ ม อ ง แ ล ะ ส ง ค ม

ฝมวนดง (Pham Van Dong)26 และหวอเงวยนซาป27มบทบาทส าคญในแนวรวมประชาธปไตย

อนโดจน คนทงสองไดคดเลอกสมาชกลงในการเลอกตงสมาชกสภาเทศบาลกรงฮานอย สภาเทศบาล

26 อดตนายกรฐมนตร รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงของสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม ทงเคยด ารงต าแหนงส าคญในพรรคคอมมวนสตเวยดนามหลายต าแหนง เขาเกดเมอ ค.ศ. 1906 ทจงหวดกวางหงาย (Quang Ngai) ระหวางศกษาอยในระดบมธยมไดเขารวมการประทวงตอตานระบอบอาณานคมบอยครง ทงเรมใหความสนใจตอลทธคอมมวนสต ใน ค.ศ.1926 ฝมวนดงเดนทางไปยงจนเพอศกษาลทธคอมมวนสตและตอมาเขาเปนสมาชกสมาคมทนหเนยนทกอตงโดยโฮจมนห ระหวางกลบมาปฏบตงานในกรงไซงอนเมอ ค.ศ.1929 เขาถกจบกมโดยรฐบาลอาณานคมและถกสงไปคมขงยงคกบนเกาะกนเซน (Con Son) โดยระยะเวลาดงกลาวรจกกนในชอเกาะปโล คอนดอร (Poulo Condor) ซงเปนสถานทคมขงนกโทษการเมอง ภายหลงการจดตงรฐบาลแนวรวมประชาชนขนใน ค.ศ.1936 ฝมวนดงจงถกปลอยตวและกลบมาปฏบตงานกบพรรคคอมมวนสตอนโดจนอกครง. 27 อดตรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหม ผบญชาการกองทพเวยดมนหและกองทพเวยดนามเหนอ ทงด ารงต าแหนงส าคญในพรรคคอมมวนสตเวยดนามหลายต าแหนง เขาเกดเมอ ค.ศ.1911 ทจงหวดกวางบญ (Quang Binh) เนองจากเปนเจาของทดนครอบครวของเขาจงมคณภาพชวตดกวาชาวเวยดนามทวไปในชวงเวลาดงกลาว ในวยเยารซาปไมไดรบการศกษาสมยใหม ในโรงเรยนแบบตะวนตก บดาซงเปนปญญาชนชาตนยมเปนผสอนหนงสอใหทบาน กระทง ค.ศ.1919 บดาเขาถกจบกมเนองจากเขารวมกลมชาตนยมตอตานฝรงเศสและเสยชวตขณะถกจองจ าไดไมนาน ซาปจงถกสงตวไปยงกรงเวเพอรบการศกษาตอตามแบบตะวนตก.

38

กรงไซงอนและสภาเทศบาลกรงเว ขณะเดยวกนจ านวนสมาชกและมวลชนของพรรคกเพมจ านวนมาก

อยางไรกตาม การเคลอนไหวทางการเมองของพรรคคอมมวนสตอนโดจนและกลมการเมอง

ทนยมในลทธคอมมวนสตตางๆทเกดขนบอยครงมสวนท าใหรฐบาลทกรงปารสและรฐบาลอาณานคม

เรมกงวลวาหากการชมนมประทวงเพอเรยกรองการปฏรปเกดขนบอยครงจนขยายตวมากขน

การควบคมสถานการณไวไมไดจะสงผลตอเสถยรภาพทางการเมองการปกครองตอทงรฐบาล

ทกรงปารสและรฐบาลอาณานคม รวมทงผลประโยชนของฝรงเศสในเวยดนาม นอกจากน

กลมการเมองฝายตรงขามกสรางขาวลอโจมตวาการเคลอนไหวของพรรคและสภาอนโดจนและ

แนวรวมฝ ายขวา มวตถประสงค โคนลมระบอบอาณานคมไม ใช การปฏรป ในทายท ส ด

รฐบาลทกรงปารสจงสนบสนนรฐบาลอาณานคมใหปราบปรามกวาดลางการเคลอนไหวของพรรค

อกครง นอกจากนปญหาความขดแยงภายในพรรคระหวางสมาชกกลมนยมตรอตสกกบกลมนยม

สตาลนกมสวนท าลายความเปนเอกภาพของพรรคและน าไปสการแตกแยกเปนกลมเปนฝายในพรรค

ทายทสดน าไปสการแยกตวเพอเคลอนไหวอยางอสระตามอดมการณของตนเอง ทงตางวพากษโจมต

ซงกนและกน28

3.3 การกอตงขบวนการเวยดมนห

ในชวงเวลาทสถานการณสงครามในยโรปก าลงรอนระอและญปนเรมขยายอ านาจและ

อทธพลในเอเชยนน ในอนโดจนของฝรงเศสเมอเดอนมกราคม ค.ศ.1941 โฮจมนหและปญญาชน

คอมมวนสตชาตนยมกเดนทางกลบเวยดนามและตดตอประสานงานกบสมาชกพรรคคอมมวนสต

อนโดจนเพอรวมก าหนดยทธศาสตรการเคลอนไหวตอสกบฝรงเศสและญปนใหเหมาะสมกบ

สถานการณการเมองซงในขณะนนสงครามในยโรปไดขยายตวเปนสงครามโลก เขาเลอกปคบอ

(Pac Bo) หมบานเลกๆทางตอนเหนอทหางจากพรมแดนจนราว 3 กโลเมตรเปนทตงฐานปฏบตการ

และใชถ าบรเวณใกลหมบานเปนทพก ในวนท 28 กมภาพนธ ค.ศ.1941 โฮจมนหเรยกประชมสมาชก

พรรคคนส าคญๆซงรวมถงฝมวนดงและหวอเงวยนซาปเพอหารอเตรยมการตอสปลดปลอยประเทศ

ซงการประชมครงนเปนการประชมครงส าคญครงแรกบนแผนดนปตภมและไดน าไปสการประชม

คณะกรรมาธการพรรคครงท 8 ระหวางวนท 10-19 พฤษภาคม ค.ศ.1941 แกนน าพรรคคนส าคญท

28 เชดเกยรต อตถากร, 102-14.

39

เขารวมประชมนอกจากโฮจมนหแลวยงม เจองจนห (Truong Chinh) หวางกวกเหวยต

(Hoang Quoc Viet) รวมไปถงผแทนจากเขตอนนม เขตโคชนไชนาและคนอนๆ

ในการประชมครงนมการวเคราะหสถานการณสงครามทด าเนนอยและเหนวาสภาพโซเวยต

และฝายพนธมตรในทายทสดจะมชยชนะเหนอประเทศฟาสซสตในฝายอกษะและพนธมตร

สวนสถานการณในอนโดจนนน ทประชมวเคราะหวาเปนการตอสเพอปลดปลอยชาตจากการเปน

อาณานคมซงในการเคลอนไหวครงนถอเปนสวนหนงของการปฏวตโลกและการปฏวตรสเซย

ใน ค.ศ.1917 (Russian Revolution) รวมทงการปฏวตจน29 ดวยเหตนมการก าหนดยทธศาสตรตอส

ขนใหมสองประการ คอ ดานการเมองและดานการทหาร

ยทธศาสตรดานการเมองนน พรรคคอมมวนสตอนโดจนเหนวาการตอสเพอใหเวยดนาม

เปนเอกราชมความส าคญยงกวาการตอสทางชนชนเพราะหากชาตยงไมมเอกราชการปฏวตทาง

ชนชนกจะไมมทางเกดขนได30 แตการจะไดเอกราชนนจ าเปนตองอาศยยทธศาสตรดานการทหาร

โดยการตอสดวยก าลงอาวธ พรรคตระหนกดวาเพอใหยทธศาสตรทงสองประการประสบความส าเรจ

จ าเปนตองไดรบความรวมมอจากทกชนชนของสงคมเวยดนาม การมงจดตงปลกระดมชนชน

กรรมาชพแตเพยงอยางเดยวไมอาจจะประสบความส าเรจซงพรรคไดบทเรยนจากการกอการกบฏ

ในครงกอน ทประชมจงมมตใหยตนโยบายในการตอสทางชนชนตามทฤษฎของลทธมากซและ

เปลยนเปนนโยบายชาตนยมดวยการระดมมวลชนจากทกชนชนของสงคมเพอปลดปลอยชาตใหเปน

เอกราชจากฝรงเศส รวมถงการโคนลมศกดนาและเจาของทดนซงรวมมอกบฝรงเศส โฮจมนหเสนอให

มการจดตง “แนวรวมแหงชาต” (United National Front) เพอเปนองคกรน าหลกในการตอส

ครงน ในทประชมมมตใหกอตงสนนบาตเพอเอกราชของชาวเวยดนามขนซงตอมาเปนทรจกกน

ในชอขบวนการเวยดมนห เวยดมนหชค าขวญทวา “…เพอเอกราชของเวยดนาม ไมวาฝรงเศสหรอ

ญปนกไมใชเจานาย…” นอกจากนทประชมยงไดก าหนดหนาทความรบผดชอบใหมแกสมาชกพรรค

29 Pierre Brocheux, Ho Chi Minh: A Biography, trans. Claire. Duike (New York: Cambridge University Pass, 2007), 73. 30 William J Duiker, "Building the United Front: The Rise of Communist in Vietnam, 1925-1954," in Communism in Indochina, ed. Joseph J Zasloff and MacAlister Brown (Lexington Massachusetts: D.C. Heath and Company, 1975), 15.

40

เชน โฮจมนหรบหนาท เปนผน าของเวยดมนห เ จองจนเปนเลขาธการพรรค ฝมวนดงดแล

ดานการบรหารงานทวไปของพรรคและหวอเงวยนซาปดแลดานการทหาร เปนตน

3.4 การปฏบตงานของขบวนการเวยดมนห

ในการปฏบตงานชวงแรกนนขบวนการเวยดมนหมงชแจงวตถ ประสงคการตอสของตน

ภายหลงจากการกอตงขบวนการไดไมนาน ในตนเดอนมถนายน ค.ศ.1941 โฮจมนหไดสงค ารองขอ

ในนามของเวยดมนหถงชาวเวยดนามทกคนซงมใจความวา ระบอบอาณานคมของฝรงเศสใกลจะถง

จดจบและเรยกรองใหชาวเวยดนามทกคนรวมกนเปนหนงเดยวเพอปลดปลอยชาต เพอกอบกเอกราช

และสถาปนาระบอบประชาธปไตยซงจะท าใหชาวเวยดนามทกคนมอสรภาพ31 ตอมาในเดอนตลาคม

ค.ศ.1941 เวยดมนหไดต พมพวตถประสงคของขบวนการซงโฮจมนห เขยนขนใจความวา

วตถประสงคหลกของเวยดมนหคอการผนกพลงชาวเวยดนามทกชนชนของสงคมทกกลมการเมอง

และทกศาสนาเพอรวมพลงกนขบไลเจาอาณานคมฝรงเศสและญปนผรกรานและการน าพาเวยดนาม

ไปสการเปนชาตเอกราชทสมบรณ

การท ขบวนการเวยดมนหมสถานะเปนองคกรกลางท ใชแนวทางแบบชาตนยม

โดยมวตถประสงคหลกคอตอสเพอเอกราชของเวยดนามไดท าใหเวยดมนหในเวลาอนรวดเรวเปนท

ยอมรบของชาวเวยดนามทกระดบชนและสามารถขยายฐานมวลชนไปไดกวางขวาง นบจากชาวนา

และกรรมกรซงเปนฐานก าลงสนบสนนเดมและนายทนและศกดนาเจาของทดนรวมทงปญญาชน

เปนตน เวยดมนหระดมมวลชนตงแตระดบลางสดจนถงบนสดกลาวคอ จากระดบหมบาน

ระดบต าบล ระดบเมอง ระดบจงหวดและในระดบเขตซงวธการนถกใชในทงสามเขตของเวยดนาม

และมการจดตงคณะกรรมาธการบรหารประจ าในแตละระดบโดยทคณะกรรมาธการประจ าทกระดบ

ขนตรงตอคณะกรรมาธการกลางแหงชาตของเวยดมนห

สวนวธการจดต งองคกรของขบวนการ เวยดมนหน นม โครงสร าง เปนกล มต างๆ

เชน กลมชาวนากชาต กลมเยาวชนกชาต กลมผใชแรงงานในโรงงานและเหมอง กลมสตรกชาต

เปนตน การจดตงองคกรจะไมใชมาตรการเดยวกบการจดตงองคกรของพรรคคอมมวนสตอนโดจน

ซงมความเขมงวดดานอดมการณแตจะผอนปรนและยดหยนทางดานทฤษฎลทธคอมมวนสตเพอ

31 Brocheux, 74.

41

เปดกวางและไมกดดนกลมคนจากชนชนอนๆทตองการใหเขารวม แมวาพรรคจะก าหนดนโยบายและ

แนวทางในการตอสอกทงแกนน าพรรคคนส าคญกด ารงต าแหนงในเวยดมนห แตการจะใหเวยดมนห

เปนองคกรกลางส าหรบทกชนชนและทกกลมการเมองของสงคมเวยดนาม พรรคจงมสถานภาพเปน

เพยงแคองคกรๆหนงทสงกดกบเวยดมนหเทานนแตเปนองคกรทเขมแขงและตนตวทสดในการตอส

กบฝรงเศสและญปน ในขณะทเวยดมนหโดยรวมจะเนนทางการปลกจตส านกของความรกชาตและ

การปลดปลอยชาต32 เปนตน

ขบวนการเวยดมนหยงโฆษณาชวนเชอในหลายวธ เชน การจดท าสงพมพซงมทงสงพมพ

ระดบชาตและระดบทองถน สงพมพทโดดเดนคอวารสารเวยดนามเอกราช (Viet Nam Doc Lap)

ซงตพมพและเผยแพรครงแรกในเดอนสงหาคม ค.ศ.1941 ในระยะแรกโฮจมนหเปนบรรณาธการ

บทความทพมพในวารสารฉบบนจะไมซบซอนทางความคดและอานเขาใจงายเหมาะกบชาวเวยดนาม

ซงสวนมากไมรหนงสอ เนอหาในวารสารฉบบแรกๆกลาวถงนโยบายและวตถประสงคการตอส

ของเวยดมนห การเรยกรองชาวเวยดนามใหเขารวมกบเวยดมนหเพอตอสกบฝรงเศสและญปน

มการรายงานสถานการณเรองตางๆ เชน ความพายแพและความออนแอของทงรฐบาลวชและ

รฐบาลอาณานคม สถานการณการรบและการสญเสยก าลงพลของกองทพญปนในจน ความแขงแกรง

ของสหภาพโซเวยตทเหนอกวาเยอรมน เปนตน วารสารเวยดนามเอกราชแตละฉบบจะท าส าเนา

400 ฉบบเพอแจกจายในพนทตางๆโดยเฉพาะบรเวณรอบหมบานปคบอซงเปนฐานปฏบตการหลก

ของเวยดมนห33

นอกจากการโฆษณาชวนเช อผ านส ง พม พ เชน วารสาร เวยดนามเอกราช แล ว

ขบวนการเวยดมนหยงโฆษณาชวนเชอผานงานประวตศาสตรและศลปวฒนธรรม การทเวยดนาม

มประวตศาสตรการตอสอนยาวนานเกยวของกบผรกรานจากภายนอกเวยดมนหจงน าประเดน

ดงกลาวมาใชปลกฝงจตส านกความรกชาตและการตอสกบผรกรานจากภายนอกใหแกสมาชกและ

มวลชนผสนบสนน วธการโฆษณาชวนเชอผานงานประวตศาสตรทส าคญของเวยดมนหคอการจดท า

หนงสอประวตศาสตรชาตของเรา (Lịch su nuoc ta) ซงโฮจมนหเขยน สวนทางดานศลปวฒนธรรม

32 สด จอนเจดสน, ประวตศาสตรเวยดนามตงแตสมยอาณานคมฝรงเศสถงปจจบน (กรงเทพฯ: โครงการเผยแพรผลงานวชาการ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2544). 164-165. 33 Stein Tonnesson, The Vietnamese Revolution of 1945: Roosevelt, Ho Chi Minh and De Gaulle in a World at War (London: Sage, 1991). 125-126.

42

นนมการใชกวนพนธพนบาน หรอบทเพลงทรจกกนดสอดแทรกเนอหาการตอตานผรกรานตางชาต

และการปลกจตส านกของความรกชาต เปนตนวาวรกรรมอนกลาหาญของเหลาวรบรษทตอตานการ

รกรานจากตางชาตในอดต การตอสระหวางความดกบความชวซงในทายทสดความดจะมชยชนะ

3.4.1 การปฏบตงานของขบวนการเวยดมนห ค.ศ.1942-1944 หลงการกอตงขบวนการ

เวยดมนหและไดเรมท าการปฏบตการมาระยะหนง ในวนท 13 สงหาคม ค.ศ.1942 โฮจมนหเดนทาง

ไปยงจงกง โฮจมนหตองการไปตดตอขอความชวยเหลอดานอาวธยทโธปกรณและเงนทนจากกองทพ

จนคณะชาตและเจรจาหารอเกยวกบสถานการณของสงครามและแนวทางในการปฏบตการตาม

นโยบายของโคมนเทรนกบโจวเอนไหล (Zhou Enlai) แกนน าคนส าคญของพรรคคอมมวนสตจน

ซงในขณะนนปฏบตหนาทในฐานะตวแทนของพรรคในรฐบาลจนคณะชาต

การเดนทางของโฮจมนหเปนไปอยางล าบากเพราะปญหาสภาพภมประเทศและภมอากาศ

ตลอดจนตองคอยหลบซอนตวจากกองทพญปนซงปฏบตการอยในบรเวณนน ในวนท 19 สงหาคม

ค.ศ.1942 โฮจมนหถกต ารวจทองถนของรฐบาลจนคณะชาตจบกมเพราะสงสยวาเปนสายลบ

ในระหวางการจบกมตวทเกดขนในมณฑลกวางส (Guangxi) โฮจมนหยงถกบงคบใหโยกยายจาก

คกหนงไปยงอกคกหนงดวยการเดนเทาอยตลอดเวลาซงท าใหตลอดระยะเวลาของการเดนทางนน

เขาตองถกจองจ าในคกซงตงอยระหวางเสนทางถง 18 แหง

ในปลาย ค.ศ.1942-1943 รฐบาลจนคณะชาตพยายามพนฟพรรคชาตนยมเวยดนาม

(Viet Nam Quoc Dan Dang, Vietnamese Nationalist Party)34 หรอทรจกในชอเวยดกวก

(Viet Quoc) ขนหลงจากทรฐบาลอาณานคมไดปราบปรามกวาดลางอยางหนกในชวง ค.ศ.1930

โดยมอบหมายหนาทใหจอมพลจางฟากวย (Chang Fa-kwei) ผบญชาการเขตสงครามท 4

รบผดชอบ จอมพลจางฟากวยไดรวบรวมเหลาสมาชกพรรคชาตนยมเวยดนามทหลบหนการกวาดลาง

ของฝรงเศสทหลบซอนในภาคใตของจนเพอจดตงเปนขบวนการพนธมตรเพอการปฏวตเวยดนาม

(Viet Nam Cach menh Dong minh Hoi) หรอทเรยกวาเวยดแกก (Viet Cach) แตไมประสบ

34 พรรคชาตนยมเวยดนาม (VNQDD) กอตงขนใน ค.ศ.1927 โดยไดรบอทธพลจากพรรคกกมนตงของรฐบาล จนคณะชาต วตถประสงคทส าคญของพรรคคอการตอสเพอเอกราชและสถาปนาระบอบประชาธปไตยขนในเวยดนาม ดวยเหตนพรรคจงมงเนนการเผยแพรอดมการณและหาแนวรวมจากชนชนกลางซงมจ านวนนอยโดยละเลยชนชนกรรมาชพซงเปนประชากรสวนใหญ. ด เชดเกยรต อตถากร, 78-79.

43

ผลส าเรจเทาใดนกเพราะผน าขบวนการออนแอและเหลาสมาชกไมตองการจะกลบไปปฏบตการใน

เวยดนาม เมอโฮจมนหซงถกคมขงทราบถงความพยายามดงกลาวของจอมพลจางฟากวย เขาเสนอตว

ทจะใหความชวยเหลอในการฟนฟและการปฏบตงานของทงพรรคชาตนยมเวยดนามและเวยดแกก

ทงจะเรยกรองใหกลมการเมองทกกลมของเวยดนามเขารวมกบขบวนการทงสอง อกทงจะรวบรวม

ขาวกรองทางการทหารของกองทพญปนในเวยดนามสงใหกบกองทพจนคณะชาต โฮจมนหตงเงอนไข

วาตองปลอยตวเขาและใหการสนบสนนดานอาวธยทโธปกรณรวมทงเงนทนแกขบวนการเวยดมนห

จอมพลจางฟากวยยอมรบเงอนไขของโฮจมนห เขาจงถกปลอยตวในเดอนมนาคม ค.ศ.1944

และตอมาเมอวนท 9 สงหาคม ค.ศ.1944 โฮจมนหและชาวเวยดนามจ านวนหนงทไดรบการฝกอบรม

โดยกองทพจนคณะชาตพรอมทงอาวธยทโธปกรณและเงนทนกเดนทางกลบสเวยดนาม

ในชวงทโฮจมนหตองโทษคมขงอยในจนนน ขบวนการเวยดมนหขยายตวอยางกวางขวาง

โดยเฉพาะในเขตตงเกย ระหวาง ค.ศ.1942-1943 3 อ าเภอจากทงหมด 9 อ าเภอในจงหวดกาวบง

กอยภายใตการปกครองของเวยดมนห เวยดมนหไดสถาปนาอ าเภอเหลานเปนเขตปลดปลอยพรอมทง

กอตงฐานปฏบตการยอยขน เขตปลดปลอยเหลานกใหการสนบสนนเวยดมนหเปนอยางมากเหนได

จากการเขารวมเปนสมาชกของเวยดมนหจ านวนมาก เชน ในอ าเภอฮากวาง (Ha Quang)

จากเดมใน ค.ศ.1941 มสมาชกประมาณ 1,000 คน กเพมจ านวนอยางรวดเรวเปน 3 ,000 คน

ใน ค.ศ.1943 จนสามารถจดตงหนวยปฏบตการทางการทหารขนานยอยไดถง 15 หนวย เปนตน

เมอถง ค.ศ.1944 เวยดมนหพยายามขยายฐานปฏบตการเพอใหครอบคลมจงหวดทมอาณาเขตตดตอ

กบชายแดนจนและพยายามขยายฐานปฏบตการไปยงบรเวณสามเหลยมปากแมน าแดงอกดวย35

อยางไรกตาม การปฏบตงานอยางกวางขวางและเขมแขงของขบวนการเวยดมนหยงจ ากด

ขอบเขตเฉพาะในเขตตงเกยเทานน แมเวยดมนหพยายายขยายอทธพลและสรางเขตปลดปลอย

รวมถงฐานปฏบตการมายงเขตอนนมและโคชนไชนา จนสามารถจดตงสาขาของเวยดมนหในทงสอง

เขตไดแตการด าเนนงานในพนททงสองเขตกไมประสบความส าเรจมากเหมอนกบเขตตงเกย

ความส าเรจในเขตตงเกยมปจจยส าคญหลายประการ ประการแรก ในประวตศาสตรการตอตาน

ตางชาตผรกรานนน เขตตงเกยเปนดนแดนทถกกองทพตางชาตรกรานบอยครง ความรสกชาตนยม

ในการตอตานผ รกรานชาวตางชาตจงซมซบในเหลาประชาชนของเขตตงเกยมายาวนาน

35 Brocheux, 84.

44

ประการทสองคอ สภาพภมอากาศทแปรปรวนอยางมาก บางปแหงแลงกท าใหการท าการเกษตร

ลมเหลว บางปฝนตกหนกท าใหน าทวมซงกท าใหเกษตรกรรมเสยหายเชนเดยวกน 36 ผลทตามคอ

เขตตงเกยประสบปญหาการขาดแคลนอาหารอยางหนกบอยครงและแมจะมแมน าแดงไหลผาน

ทงมเขตทราบลมบรเวณสามเหลยมปากแมน าแดงอนอดมสมบรณจากดนตะกอนของแมน า แตดวยม

ประชากรอยอยางหนาแนนจงท าใหผลผลตเกษตรกรรมไมเพยงพอทจะเลยงดจ านวนประชากรอน

มหาศาลได ปจจยทงสองประการนสงผลใหประชาชนในเขตตงเกยมความอดทน กลาหาญ

มความพยายาม ไมยอทอและรกแผนดนเกด37 การทสภาพภมประเทศอดมไปดวยภเขาและปาทบ

กท าใหเวยดมนหไดเปรยบทจะซอนตวเพอสะสมก าลงและสามารถหลบหนไปซอนตวยงภาคใตของจน

ซงมชายแดนตดตอกนเขตตงเกย ทงยงหางไกลจากอ านาจการปกครองและการกวาดลางปราบปราม

ของฝรงเศสมกเปนไปอยางยากล าบากซงแตกตางจากสองเขตทเหลอโดยเฉพาะเขตโคชนไชนาท

อ านาจการปกครองของฝรงเศสเขมแขงกวา

การขยายตวอยางกวางขวางของขบวนการเวยดมนหในเขตตงเกยและจ านวนสมาชกท เพม

มากขนในเวลาอนรวดเรวสรางความกงวลใหรฐบาลอาณานคมอยางมาก รฐบาลอาณานคม

จงตดสนใจท าการปราบปรามกวาดลางเวยดมนหเมอวนท 8 กรกฎาคม ค.ศ.1944 แตการปราบปราม

ไมประสบความส าเรจมากนกจน ในทายทสดรฐบาลอาณานคมกตองยตปฏบตการกวาดลางลง

ในเดอนสงหาคม ค.ศ.1944

36 เชดเกยรต อตถากร, 126. 37 ธระ นชเปยม, เวยดนามหลง 1975 (กรงเทพฯ: ดอกหญา, 2537), 60-61.

45

บทท 3

ความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ค.ศ.1944-1945

การขยายการปฏบตการในเขตตงเกย จ านวนสมาชกทเพมขนและการจดตงกองทพ

เวยดมนหมสวนท าใหการสนบสนนจากจนคณะชาตแตเพยงอยางเดยวไมเพยงพออกตอไป

ในชวงเวลาเดยวกนนนสหรฐอเมรกากด าเนนนโยบายตอตานระบอบอาณานคมโดยเฉพาะอนโดจน

ของฝรงเศส นโยบายดงกลาวสอดสอดคลองกบวตถประสงคของขบวนการเวยดมนห โฮจมนหจงเหน

เปนโอกาสทจะขอความสนบสนนจากสหรฐอเมรกา ตอมาเมอสงครามในยโรปทใกลสนสด

สหรฐอเมรกาจงหนเหความสนใจมายงเอเชย การปฏบตการของกองทพสหรฐฯในจนและ

เอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยเฉพาะในเวยดนามเปดโอกาสใหเวยดมนหไดตดตอกบสหรฐอเมรกา

จนทายทสดไดน าไปสปฏบตการทางการทหารรวมกน

1. กองทพเวยดมนห หลงโฮจมนหเดนทางกลบฐานปฏบตการใหญทกาวบงในเดอนสงหาคม ค .ศ.1944 เขาพบวา

ขบวนการเวยดมนหนนประสบความส าเรจในการปฏบตงานในระดบหนงเพราะสามารถขยาย

การปฏบตงานไปอยางกวางขวางในสวนเหนอของเขตตงเกยจนสามารถสรางเขตปลดปลอย

ไดหลายแหง อกทงมมวลชนจ านวนมากสนบสนน สมาชกระดบสงของเวยดมนหมความเชอมน

ในศกยภาพของขบวนการมากขนและเหนพองกนวาเปนชวงเวลาทเหมาะสมในการกอการปฏวต

เพอปลดปลอยประเทศใหเปนเอกราชแตโฮจมนหกลบเหนตางจากแกนน าคนอน เขาประเมน

สถานการณและสรปวา เวยดมนหยงไมพรอมทจะกอการปฏวตเพราะการปฏบตงานยงคงจ ากดอย

เฉพาะเขตตงเกยเทานน การขยายฐานปฏบตงานไปยงเขตอนนมและเขตโคชนไชนากไมประสบ

ความส าเรจเทาทควร เวยดมนหจงควรขยายฐานปฏบตงานใหครอบคลมทวทงเวยดนามกอน

นอกจากนเวยดมนหยงไมมองคกรทางการเมองกงการทหาร บทเรยนจากการกอการในครงกอนของ

พรรคคอมมวนสตอนโดจนสะทอนใหเหนวา แมจะประสบความส าเรจในการกอการดวยก าลงอาวธ

แตหากไมมการชน าทางดานการเมองทเขมแขงพอ การกอการดวยก าลงอาวธจะลมเหลวไปในทสด

เวยดมนหจงควรจดตงองคกรทมลกษณะกงการเมองกงการทหารขนโดยมงเนนการปฏบตงานดาน

46

การเมองใหเขมแขง เมอการเมองเขมแขงกจะสามารถชน าปฏบตการทางดานการทหารใหประสบ

ชยชนะได

ความเหนของโฮจมนหเปนทยอมรบกนและน าไปสการกอตง “กองทพโฆษณาและ

ปลดปลอยประชาชน” (Viet Nam Tuyen truyen Giai phong quan, Armed Propaganda

Brigade for liberation of Vietnam) ขนเมอวนท 22 ธนวาคม ค.ศ.1944 ในเวลาตอมากองทพ

กองทพโฆษณาและปลดปลอยประชาชนได พฒนาและขยายตว เขมแขงขนจนกลายเปน

“กองทพเวยดมนห” มหวอเงวยนซาปด ารงต าแหนงนายพลผบงคบบญชาการกองทพ นายพลซาป

สนใจการตอส เ พอเอกราชของเวยดนามต งแตท เขายงศกษาอย ในระดบชนมธยมทกรงเว

เมอ ค.ศ.1924 ระหวางศกษาอยทนนเขาสนใจแนวคดทางดานการเมองตางๆโดยเฉพาะ

ลทธคอมมวนสต ในปถดมาซาปไดสมครเปนสมาชกกลมการเมองทนยมลทธคอมมวนสตและรวม

เคลอนไหวตอตานฝรงเศสอยบอยครงจนทายทสดเขาถกไลออกจากโรงเรยน รฐบาลอาณานคมเฝา

ตดตามซาปอยางใกลชดและสามารถหาเหตจบกมตวเขาไดในขอหาบอนท าลายความมนคงของ

รฐบาลอาณานคมใน ค.ศ.1930 แตหลกฐานทไมเพยงพอท าใหรฐบาลอาณานคมตองปลอยตวเขาไป

หลงการปลอยตวซาปไปศกษาตอชนมธยมจนส าเรจใน ค.ศ.1933 และเรยนระดบอดมศกษา

ทคณะนตศาสตร มหาวทยาลยฮานอย ซงตลอดระยะเวลาทศกษากท ากจกรรมทางการเมองไปดวย

เมอส าเรจการศกษาใน ค.ศ.1937 เขาสมครเปนสมาชกของพรรคคอมมวนสตอนโดจนและท างานเปน

ครสอนประวตศาสตรทโรงเรยนเอกชนในกรงฮานอย

เมอรฐบาลแนวรวมประชาชนของพรรคสงคมนยมและและพรรคคอมมวนสตไดอ านาจ

ทางการเมองในฝรงเศสและด าเนนนโยบายผอนปรนตออาณานคม พรรคคอมมวนสตอนโดจนจงเหน

โอกาสท าการเคลอนไหว ซาปไดกาวขนมามบทบาทส าคญในพรรคในชวงเวลาดงกลาว แตเมอ

รฐบาลแนวรวมประชาชนสนอ านาจ รฐบาลอาณานคมกหนมาปราบปรามพรรคคอมมวนสตอนโดจน

อกครงหนง ซาปจงลภยไปจนในกลาง ค.ศ.1940 ซงเขาไดพบกบโฮจมนหทคนหมง โฮจมนหเหนวา

เขามความรอบรเรองประวตศาสตร ทงสนใจเปนพเศษตอยทธวธการรบในสมยสงครามนโปเลยน

(Napoleonic War, ค.ศ.1804-1815) โฮจมนหจงแนะน าซาปใหเขาการฝกอมรบเรองการจดตง

องคกรและยทธวธทางการทหาร ณ ศนยบญชาการใหญของพรรคคอมมวนสต จนท เมอง

ยานาน (Yan'an) มณฑลสานซ กอนการเขาอบรมซาปไดเขารวมกบกองทพเสนทางท 8

47

(Eighth Route Army) ของพรรคคอมมวนสตจนซงท าใหเขาไดเรยนรยทธวธจรยทธ สงครามกองโจร

และสงครามประชาชนตามแนวคดของเหมาเจอตง (Mao Tse-tung) ในปลาย ค.ศ.1940 โฮจมนห

เรยกเขากลบคนหมงเพอชแจงแนวความคดการจดตงขบวนการเคลอนไหวเพอเอกราชของเวยดนาม

ซาปไดรบหนาทใหจดตงโรงเรยนขนบรเวณชายแดนจน-เขตตงเกยเพอฝกอบรมการเมองและ

การทหารแกสมาชกพรรครวมถงชาวเวยดนามลภยบรเวณจนภาคใต หลงการกอตงขบวนการ

เวยดมนหเมอกลาง ค.ศ.1941 สมาชกรนแรกทเขาอบรมในโรงเรยนของซาปกพรอมปฏบตการและ

เรมเคลอนไหวตามหมบานตางๆในเขตตงเกยเพอจดตงองคกรและเผยแพรอดมการณของเวยดมนห

ในชวงทโฮจมนหถกคมขงอยในจนระหวาง กลาง ค.ศ.1942-ตน ค.ศ.1944 ซาปจงมบทบาทส าคญใน

การตดตอประสานงานระหวางสมาชกในจนกบเวยดนามและการจดตงองคกร รวมถงเผยแพร

อดมการณของเวยดมนหและอนๆจงท าใหขยายจ านวนสมาชกไดมากขน1และสามารถสถาปนา

เขตปลดปลอยในเขตตงเกยไดหลายแหงจนน าไปสการจดตงกองทพเวยดมนหไดในทายทสด

1.1 การปฏบตการของกองทพเวยดมนห

ในวนกอตงกองทพเวยดมนหเมอ 22 ธนวาคม ค.ศ.1944 ซาปไดกลาวปราศรย

เรองวตถประสงคของกองทพไวชดเจนวา การปฏบตงานดานการเมองจะตองน าการปฏบตการ

ทางการทหาร โดยมงเนนการโฆษณาชวนเชอเปนหลกเพอไดรบการการสนบสนนจากมวลชนและ

ทส าคญทสดคอการสรางขวญและก าลงใจใหกบเหลาทหารและมวลชน 2เพราะเมอมขวญก าลงใจ

ทเขมแขง ทงมจตวญญาณตอสอทศตนเพอปลดปลอยประเทศจากระบอบอาณานคม ปฏบตการดาน

การทหารกจะประสบผลส าเรจ

นายพลซาปก าหนดระเบยบขอบงคบเพอเปนแนวทางปฏบตของเหลาทหารในการสราง

ความมระเบยบวนย ความกลาหาญและเสยสละตอเพอนทหารและประชาชนและทส าคญคอ

มจตวญญาณในการตอสและการเสยสละเพอเวยดนาม3 ขอบงคบเหลามงหมายจะสรางความเปน

1 James A Warren, Giap: The General Who Defeated America in Vietnam (New York: St. Martin's Press, 2013), 20-26. 2 Gafreth Porter, Vietnam: A History in Documents (New York: New American Librafry, 1981), 6-8. 3 Cecil B Currey, Victory at Any Cost: The Genius of Viet Nam's Gen. Vo Nguyen Giap (Washington D.C.: Potomac Books, 2005), 80-81.

48

ทหารอาชพใหแกกองทพเวยดมนห เมอกองทพและเหลาทหารมระเบยบวนยกจะท าใหประชาชน

ศรทธาเชอมนซงจะมสวนท าใหการโฆษณาชวนเชอประสบความส าเรจ สวนปฏบตการดานการทหาร

นนจะตองสอดคลองกบปฏบตงานทางดานการเมอง ซาปก าหนดใหกองทพเวยดมนหใชยทธวธจรยทธ

ของสงครามกองโจรเปนหลกและจะไมใชสงครามตามรปแบบ (Conventional Warfare) จนกวา

การปฏบตงานดานการเมองจะพรอมโดยสมบรณ

ในระยะแรกของการปฏบตการ กองทพเวยดมนหยงไมพรอมในหลายๆดานไมวาจะเรอง

ก าลงพลซงทหารมเพยง 34 นาย อาวธยทโธปกรณมจ ากดและลาสมย ทงการขนสงเสบยงอาหารและ

ก าลงบ ารงกมอปสรรคปญหา แมโฮจมนหและซาปจะก าหนดวตถประสงคของกองทพเวยดมนหให

ปฏบตงานดานการเมองน าดานการทหารแตระยะเวลาดงกลาวการปฏบตการดานการทหารกโดดเดน

กวาดานการเมอง หลงกอตงกองทพไดเพยง 2 วน ในวนท 24 ธนวาคม ค.ศ.1944 ซาปตดสนใจ

ปฏบตการครงแรกดวยการโจมตดานหนาของกองทพรฐบาลอาณานคมในกาวบง 2 แหง ปฏบตการ

ครงนประสบความส าเรจอยางงดงามและสามารถสงหารทหารรฐบาลอาณานคมไดทงหมด

ยดคลงกระสนของดานหนาทง 2 แหงไวได ชยชนะของกองทพเวยดมนหครงนสรางชอเสยงและ

ความนยมใหทงขบวนการเวยดมนห โฮจมนหและนายพลซาปอยางมาก เวยดมนหจงใชชยชนะครงน

โฆษณาปลกระดมซงกประสบผลส าเรจอยางด ประชาชนในเขตปลอยปลอยของเวยดมนหหรอตาม

ทองทตางๆทมฐานปฏบตการยอยตงอยตางฮกเฮมและสนบสนนกองทพโดยจดหาเสบยงอาหารเทาท

จะแบงปนไดมาให การสนบสนนจากประชาชนดงกลาวท าใหซาปสามารถขยายจ านวนก าลงพลและ

ก าหนดโครงการฝกอบรมใหแกกองทพเวยดมนหซงสามารถฝกนายทหารไดถง 40 นาย และพลทหาร

อก 500 นาย จ านวนก าลงพลทเพมขนท าใหนายพลซาปสามารถจดก าลงของกองทพเวยดมนหให

เขมแขงมากขนเพอเตรยมพรอมในการท าสงครามตามรปแบบ เขากอตงหนวยยอยขน 2 หนวยคอ

กองก าลงตดอาวธประจ าภมภาค จดก าลงเปนกองรอยละ 85 นาย และกองพนละ 300 นาย

ในแตละเขตปลดปลอยกจดกองก าลงตดอาวธประจ าภมภาคประจ าอย ภารกจหลกคอปฏบตงานดาน

การเมอง ท าการโฆษณาชวนเชอและเปนก าลงรบหลก หนวยทสองคอ กองก าลงปองกนหมบาน

จดก าลงเปนหมวดละ 30 นาย ในแตละหมบานจะจดตงหนวยของตนเอง ก าลงพลสวนใหญจะเปน

อาสาสม ค รจ ากหม บ าน ภ ารก จหล กค อ ป อ งกนหม บ า น ปฏบ ต ก า รรบแบบจรย ทธ

ซ ม โจมต กอวนาศกรรมและรวบรวมข าวกรอง อกท งย ง เปนหนวยก าล งส ารองให แก

49

กองก าลงตดอาวธประจ าภมภาค4

การขยายหนวยและเพมอตราก าลงพลของกองทพเวยดมนหครงนกอใหเกดปญหาทส าคญ

ตามมาคอ การขาดแคลนอาวธยทโธปกรณรวมถงยทธปจจยทจ าเปนอนๆตอการประกอบก าลงของ

กองทพ แมโฮจมนหเคยขอจนคณะชาตใหสนบสนนขบวนการเวยดมนหแตกยงไมเพยงพอตอการ

ขยายตวของกองทพในขณะน โฮจมนหซงเหนวาสหรฐอเมรกาคอประเทศฝายพนธมตรทเหนใจและ

อาจใหความชวยเหลอแกเวยดมนหไดจงขอความสนบสนนจากสหรฐอเมรกาเพราะเหนวา

ในขณะนนสหรฐอเมรกามนโยบายตอตานระบอบอาณานคมซงสอดคลองกบวตถประสงค ของ

เวยดมนหในการตอสปลดปลอยเวยดนามใหเปนเอกราชจากระบอบอาณานคมฝรงเศส

2. นโยบายของสหรฐอเมรกาตออนโดจนสมยโรสเวลต ใน ค.ศ.1944 สหรฐอเมรกาภายใตการน าของประธานาธบดโรสเวลตมนโยบายส าคญหลาย

อยางเพอจดระเบยบโลกใหมหลงสงครามยตลง นโยบายส าคญประการหนงคอการตอตานระบอบ

อาณานคม โรสเวลตเหนวาการคงไวซงระบอบอาณานคมหลงสงครามเปนอนตรายตอสนตภาพของ

โลกในอนาคต เขาสนใจอาณานคมในเอเชยเปนพเศษเพราะเหนวาการเกดสงครามในเอเชยสวนหนง

เปนผลจากลทธจกรวรรดนยม แนวความคดตอตานระบอบอาณานคมนมทมาจากการประชมรวมกน

ระหวางโรสเวลตและเชอรชลนายกรฐมนตรองกฤษบนเรอรบยเอสเอสออกสตา (USS Augusta)

ของกองทพเรอสหรฐฯซ งทอดสมออยบร เวณชายฝ งนอกนวฟนดแลนด ( Newfoundland)

ในมหาสมทรแอตแลนตกโดยมการออกแถลงการณรวมกนคอ “กฎบตรแอตแลนตก”

(Atlantic Charter) เมอวนท 14 สงหาคม ค.ศ.1941 แถลงการณนกลาวถงจดมงหมายของ

ฝายพนธมตรในการท าสงครามและการจดระเบยบใหมใหแกยโรปและโลกหลงสงครามโดยมงเนน

การสงเสรมความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางประเทศและความกาวหนาดานสวสดการสงคม

การไมรกรานซงกนและกน รวมไปถงการจดสรรเขตแดนของประเทศตางๆใหสอดคลองกบ

ความตองการของประชาชาตท เกยวของ การใหประชาชาตตางๆมสทธตดสนใจดวยตนเอง

แตทโรสเวลตเนนย าคอ ทงสหรฐอเมรกาและองกฤษจะไมแสวงหาดนแดนเพมเตมและการใหประเทศ

4 ibid., 82-83.

50

ตางๆเลอกก าหนดการปกครองดวยตนเอง รวมทงใหประชาชาตตางๆปลอดพนจากความขาดแคลน

และความกลว

การโจมตฐานทพเรอสหรฐทเพรลฮาเบอร (Pearl Harbor) เกาะโออาฮ (Oahu)

เขตปกครองฮาวาย (Territory of Hawaii) ของญปนเมอวนท 7 ธนวาคม ค.ศ.1941 ไดท าให

สหรฐอเมรกาเขารวมสงครามโลกครงท 2 อยางเตมตว แตแนวความคดตอตานระบอบอาณานคมของ

ประธานาธบดโรสเวลตในชวงแรกของสงครามนนยงไมชดเจนนกระหวางการใหเหลาเจาอาณานคม

ยงคงรกษาอาณานคมของตนไวหลงสงครามยตกบการตอตานระบอบอาณานคม ยกตวอยางกรณ

อาณานคมของฝรงเศส โรสเวลตยงคงสนบสนนใหฝรงเศสฟนฟอ านาจและอธปไตยเหนอดนแดน

ทงหมดรวมไปถงอาณานคมโพนทะเล สหรฐอเมรกาประกาศสนบสนนฝรงเศสใหกลบสสถานะเดม

กอนเกดสงครามโลกใน ค.ศ.1939 โดยไมไดประกาศสงครามกบรฐบาลวชฝรงเศส ทงยอมรบอ านาจ

อธปไตยของรฐบาลวชเหนอฝร งเศสและดนแดนอาณานคมโพนทะเล แตการสนบสนนฝรงเศส

ดงกลาวกขดแยงกบหลกการในกฎบตรแอตแลนตกและสะทอนความไมชดเจนในนโยบายของรฐบาล

อเมรกน ทงน าไปสการวพากษวจารณกนอยางกวางขวางของสาธารณชนทสวนใหญเชอวาการท

สหรฐอเมรกาเขาสสงครามกเพอยตระบอบการปกครองทไมเปนธรรม แตการประกาศสนบสนน

ฝรงเศสดงกลาว รวมถงการทชาตในฝายพนธมตรหลายชาตยงคงปกครองอาณานคมทกระจดกระจาย

อยทวทกมมโลกโดยเฉพาะองกฤษพนธมตรส าคญซงก าลงเผชญปญหาการเรยกรองเอกราชใน

อาณานคมอนเดยขององกฤษ (British India) กเปนเรองทสาธารณชนอเมรกนก าลงสนใจ

ชาวอเมรกนจ านวนไมนอยจงเรมไมพอใจรฐบาลของตนเพราะเหนวาการเขาสสงครามแทจรงแลว

กเพอชวยเหลอเหลาชาตเจาอาณานคมใหรกษาระบอบอาณานคมเอาไวหลงสงครามยตซงจะน าไปส

การเรมตนใหมของยคจกรวรรดนยม

เมอรฐบาลอเมรกนเหนวากระแสของความไมพอใจของประชาชนตอความไมชดเจนใน

นโยบายตอตานระบอบอาณานคมอาจท าใหการสนบสนนและความนยมของประชาชน

ตอรฐบาลลดลง ประธานาธบดโรสเวลตจงประกาศยนยนวาสหรฐอเมรกาจะยดมนในนโยบายการ

ตอตานระบอบอาณานคมตามกฎบตรแอตแลนตก เหตการณครงนนบเปนจดเปลยนทส าคญ

ดานนโยบายเพราะท าใหโรสเวลตซงตอตานระบอบอาณานคมอยแลวตระหนกวาชาวอเมรกน

51

สวนใหญมทศนะเชนเขา โรสเวลตจงตดสนใจด าเนนนโยบายตอตานระบอบอาณานคมใหชดเจน

มากขน

2.1 แนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศ

ตงแตกลาง ค.ศ.1942 เปนตนมา สหรฐอเมรกประกาศจดยนชดเจนหลายครงวาตนเปนชาต

ท ต อต านระบอบอาณานคมและยดม นหลกการท ไดประกาศไว ในกฎบตรแอตแลนตก

ซมเนอร เวลลส (Sumner Welles) ทปรกษาดานการตางประเทศของประธานาธบดโรสเวลต

ไ ด ก ล า ว ส น ท ร พ จ น ใ น ว น ท ร ะ ล ก ท ห า ร ผ า น ศ ก เ ม อ ก ล า ง เ ด อ น พ ฤ ษ ภ า ค ม

ค.ศ.1942 วา “…ยคสมยลทธจกรวรรดนยมนนไดยตลงแลว หลกการทไดประกาศไวในกฎบตร

แอตแลนตกจะตองถกน าไปใชปฏบตทวทงโลก…”5 ดงนนแนวความคดเรองการจดตง

“ภาวะทรสตระหวางประเทศ” (International Trusteeship) ของโรสเวลตจงเกดขนในทายทสด

ประธานาธบดโรสเวลตกลาวถงแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศครงแรกเมอปลาย

เดอนพฤษภาคม ค.ศ.1942 ในระหวางการหารอรวมกบเวยเชสลฟ มไฮโลวช โมโลตอฟ (Vyacheslav

Mikhailovich Molotov) รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของสหภาพโซเวยตซงเดนทางมา

กรงวอชงตน ด.ซ. (Washington D.C.) โรสเวลตเสนอความเหนวา เพอใหเปนไปตามหลกการทได

ประกาศไวในกฎบตรแอตแลนตก6 การธ ารงรกษาสนตภาพของโลกในชวงหลงสงครามควรทจะยต

ระบอบอาณานคมเพอหลกเลยงการเกดของสงครามจากการตอสเพอเอกราชของอาณานคมเหลานน

อาณานคมตางๆควรไดรบเอกราช ในการเตรยมความพรอมปกครองตนเองจะมการจดต ง

คณะกรรมาธการภายในภาวะทรสตระหวางประเทศซงประกอบดวย สหรฐอเมรกา องกฤ ษ

จนคณะชาตและสหภาพโซเวยตจะรวมกนก ากบดแลชาตอาณานคมตางๆจนกวาจะพรอมในการ

ปกครองตนเอง

หลงความความส าเรจในการรบตามแผนปฏบตการคบเพลง (Operation Torch)

เมอตนเดอนพฤศจกายน ค.ศ.1942 ฝายพนธมตรสามารถยดอาณาน คมของวชฝรงเศสใน

5 Evelyn Speyer Colbert, Southeast Asia in International Politics, 1941-1956 (Ithaca: Cornell Universtiy Press, 1977), 29. 6 Department of Defense U.S., "Report of the Office of the Secretary of Defense Vietnam Task Force," https://www.archives.gov/research/pentagon-papers

52

แอฟรกาเหนอไดและเตรยมความพรอมขนสดทายในการผลกดนกองทพเยอรมนใหออกจาก

แอฟรกาเหนอ สหรฐอเมรกาจงเตรยมสงก าลงพลไปเพมเตมยงแอฟรกาเหนอ

ในเดอนมกราคม ค.ศ.1943 ระหวางการประชมคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯ

ประธานาธบดโรสเวลตไดแสดงทศนะเปนทางการครงแรกตอสถานภาพของดนแดนอาณานคมตางๆ

หลงสงครามโดยเฉพาะอนโดจนวาไมควรกลบไปเปนสวนหนงของฝร งเศสอก ทงเนนความคดนแก

คณะเสนาธการรวมวาเมอเดนทางไปถงอาณานคมของฝรงเศสในแอฟรกาเหนอควรชแจงนโยบายน

ตอนายพลดไวต ด ไอเซนฮาวร (Dwight D. Eisenhower) ผบญชาการกองทพสหรฐฯใน

แอฟรกาเหนอและโรเบรต เมอรฟ (Robert Murphy) กงสลใหญประจ าอาณานคมแอลจเรยของ

ฝรงเศส (French Algeria) และทปรกษาดานการเมองภาคพนแอฟรกาเหนอประจ ารฐบาลอเมรกน7

ตอมาในปลายเดอนมนาคม ค.ศ.1943 ประธานาธบดโรสเวลตไดหารอเรองการจดระเบยบ

โลกหลงสงครามรวมกบแอนโทน อเดน (Anthony Eden) รฐมนตรวาการกระทรวงตางประเทศ

องกฤษ โรสเวลตเหนวาเมอสงครามยต แมนจเรยและเกาะไตหวนควรกลบไปเปนสวนหนงของจน

อกครง แนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศจะถกน าไปปฏบตใชในเกาหลซงเปนอาณานคม

อกแหงของญปนและเชนเดยวกนกบอนโดจนซงอยภายใต การปกครองของรฐบาลวชฝรงเศส

จนคณะชาตและสหรฐอเมรกาจะรวมกนดแลเกาหล8แตชาตใดจะดแลอนโดจนนนยงไมมความชดเจน

ในการหารอครงน การทประเดนเรองชาตในการรบผดชอบดแลอนโดจนยงคงไมชดเจนอาจเปนเพราะ

ประเดนเรองระยะเวลาในการเตรยมความพรอมเพอเอกราชและการปกครองตนเองโดยสมบรณของ

ชาตอาณานคมตามแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศ ความกงวลในเรองดงกลาวเกดขนหลง

โรสเวลตมแนวคดในการจดตงภาวะทรสตระหวางประเทศเมอเดอนพฤษภาคม ค.ศ.19429 อยางไรก

ตาม เพอแกไขปญหานโรสเวลตคดจะน านโยบายและวธการการปกครองทสหรฐอเมรกาเคยใชใน

ฟลปปนสมาประยกตกบอนโดจนแตกเหนวาอาจจะตองใชเวลาไมต ากวา 20-30 ป กวาอนโดจนจะม

7 Allan W Cameron, Viet-Nam Crisis: A Documentary History, Vol. I: 1940-1956 (London: Cornell University Press, 1971), 8-9. 8 Ibid., 9. 9 Colbert, 29.

53

ความพรอม10

ในการประชมสภาสงครามภาคพนแปซฟก (Pacific War Council) ณ กรงวอชงตน ด.ซ.

ในปลายเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1943 สมาชกทรวมประชมประกอบดวยผแทนฝายพนธมตรชาตตางๆ

ทประกาศสงครามตอญปนไดแก สหรฐอเมรกา องกฤษ จนคณะชาต ออสเตรเลย นวซแลนด

แคนาดาและเนเธอรแลนด ประธานาธบดโรสเวลตไดกลาวถงสถานะของอนโดจนหลงสงครามวา

อนโดจนจะตองไมกลบไปเปนสวนหนงของจกรวรรดฝรงเศสอกตอไปเพราะฝรงเศสซ งปกครอง

อนโดจนมาเกอบศตวรรษแทบจะไมไดด าเนนการอะไรเลยในการปรบปรงคณภาพชวตของประชาชน

ชาวอนโดจน สหรฐอเมรกาจงจ าเปนตองเขาชวยเหลอประชาชนเหลานน11

อก 4 เดอนตอมา ในการประชมทไคไร (Cairo Conference) ประเทศอยปตระหวางวนท

22-26 พฤศจกายน ค.ศ.1943 ซงเปนการประชมเกยวกบสถานการณสงครามในตะวนออกไกลและ

แปซฟกรวมถงก าหนดนโยบายเกยวกบอนาคตของเอเชยตะวนออกเฉยงใตระหวางสหรฐอเมรกา

องกฤษและจนคณะชาต สหภาพโซเวยตซงยงไมไดประกาศสงครามกบญปนอกทงยงมขอผกพน

ในกตกาความเปนกลางโซเวยต-ญปนไมไดเขาประชมดวยเพราะสตาลนผน าสหภาพโซเวยตเหนวา

การประชมกบผน าจนคณะชาตจะมผลกระทบตอสถานะของสหภาพโซเวยตในสงครามและเปนการ

ละเมดกตกาสญญาดงกลาว ประธานาธบดโรสเวลตไดหารอกบจอมพลเจยงไคเชคเรองสถานของ

อนโดจนหลงสงคราม ผน าทงสองเหนพองกนวาเมอสงครามยตลงอนโดจนไมควรกลบไปเปนสวนหนง

ของฝรงเศสแตจะไดรบการดแลตามแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศ สวนระยะเวลาในการ

10 ในกรณของฟลปปนส สหรฐอเมรกาไดครอบครองฟลปปนสตงแต ค.ศ.1899 และเรมพฒนาฟลปปนสใหเจรญขน

อยางจรงจงตงแต ค.ศ.1901 โดยจดระเบยบการถอครองทดน ปรบปรงระบบคมนาคม การศกษาและอนๆ ใน ค .ศ.1916 สภาคองเกรสออกรฐบญญตโจนส (Jones Act) สญญาจะใหเอกราชแกฟลปปนสในทนททมการจดตงรฐบาลทมเสถยรภาพ ขนบรหารประเทศ ทงมสภานตบญญตทมาจากการเลอกตงของชาวฟลปปนส ตอมาใน ค .ศ.1934 มการออกรฐบญญต ไทดงส-แมกดฟฟ (Tydings-McDuffie Act) ก าหนดใหเอกราชแกฟลปปนสภายใน 10 ป รฐบญญตฉบบนไดน าไปสการจดตงเทศบาลเพอกระจายอ านาจสทองถน พรรคการเมองทเปนตวแทนประชาชนและอนๆ ฟลปปนสรบรองรฐบญญตฉบบนใน ค.ศ.1936 อยางไรกตาม สหรฐอเมรกายงคงอ านาจดานการทหารและการตางประเทศเอาไว เมอครบก าหนด 10 ปใน ค.ศ.1946 ฟลปปนสกประกาศเอกราชเมอวนท 4 กรกฎาคม แนวนโยบายทใชในฟลปปนสจงท าใหประธานาธบดโรสเวลตคดจะน ามาประยกตใชกบอนโดจนโดยใชเวลาเตรยมการใกลเคยงกน. 11 Mark Bradley, "Franklin Roosevelt, Trusteeship and Us Exceptionalism: Reconsidering the American Vision of Postcolonial Vietnam," in A Companion to the Vietnam War, ed. Marily B Young and Robert Buzzanco (Malden Mass: Blackwell, 2006). 131-132.

54

เตรยมความพรอมเพอใหอนโดจนปกครองตนเองไดนนตางเหนตรงกนวาจะใชวธการเดยวกบท

สหรฐอเมรกาใชกบฟลปปนสแตอาจใชระยะเวลาด าเนนการ 20-30 ป

ในการประชมครงนประธานาธบดโรสเวลตไดหารอแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศ

และประเดนสถานะของอนโดจนหลงสงครามกบจอมพลเจยงไคเชคแตไมหารอกบเชอรชลเพราะ

เหนวาตงแตกลาง ค.ศ.1942 องกฤษตอตานเรองภาวะทรสตระหวางประเทศมาโดยตลอดเพราะเกรง

วาหากอนโดจนไดรบเอกราชและถกก ากบดแลตามแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศจะสงผล

ถงระบอบอาณานคมในท อนๆของตน องกฤษยงคงม งหมายจะรกษาระบอบอาณานคมไว

เมอสงครามยตลง12 ดงนนการโนมนาวใหจอมพลเจยงไคเชคสนบสนนแนวความคดภาวะทรสต

ระหวางประเทศสามารถท าไดงายกวาเพราะตามนโยบายนจนคณะชาตจะไดรบเกาะไตหวนและ

แมนจเรยกลบคนจากญปน อกทงจอมพลเจยงไคเชคเองกเคยกลาวไวในระหวางการหารอวา

จนคณะชาตไมมความสนใจในอนโดจนเมอสงครามยตลง

ในวนสดทายของการประชม ประธานาธบดโรสเวลต เชอรชลและจอมพลจยงไคเชค

ไดลงนามในค าประกาศแหงไคโร (Cairo Declaration) สรปผลการประชมทเนนจดมงหมาย

การท าสงครามของฝายพนธมตรและยนยนวาจะรวมกนท าสงครามจนกวาญปนจะยอมแพ

อยางไมมเงอนไข ทงหลงสงครามยตฝายพนธมตรจะไมแสวงหาดนแดนเพมเตม

2.1.1 การประชมทเตหะราน หลงการประชมทไคโรสนสดลง ประธานาธบดโรสเวลต

เชอรชลและคณะเสนาธการทหารเดนทางไปประชมทกรงเตหะรานทนท การประชมทเตหะราน

(Tehran Conference) ระหวางวนท 28 พฤศจกายนถง 1 ธนวาคม ค.ศ.1943 เปนการประชมท

ผน าชาตมหาอ านาจฝายพนธมตรคอ โรสเวลต เชอรชล และสตาลนประชมรวมกนเปนทางการ

ครงแรก การประชมครงนชใหเหนความเปนเอกภาพทางการเมองของสามประเทศมหาอ านาจวาดวย

สงครามและสนตภาพ ทงเปนการประกาศใหโลกไดรบรถงจดมงหมายทจะมงไปสชยชนะตลอดจน

เปนพนฐานของแนวความคดในการประชมอกหลายครงในเวลาตอมา

ประเดนหลกในการประชมคอการวางแผนจดระเบยบใหมใหแกยโรปหลงสงครามและ

การพจารณารายละเอยดการจดตงองคการสหประชาชาต (United Nations) สถานการณสงคราม

12 U.S.

55

ในยโรปนนมการหารอแผนปฏบตการรวมในการปลดปลอยยโรปและการเคลอนทพสเยอรมน

สหรฐอเมรกาและองกฤษตกลงท จะเปดแนวรบดานท 2 โดยยกพลขามชองแคบองกฤษ

เ พอปลดปล อยย โ รปตะวนตกและม งหน าส เ ยอรมนตามแผนปฏบต การ โอ เวอร ลอร ด

(Operation Overlord) ซงตอมาน าไปสการยกพลขนบกในวนด-เดย (D-Day) ใน ค.ศ.1944

สหภาพโซเวยตกเคลอนพลมงสเยอรมนจากทางตะวนออก สวนทางแปซฟกนนไดหารอกนถง

การเขารวมสงครามของสหภาพโซเวยต

นอกเหนอจากประเดนหลกเรองสถานการณสงคราม ประธานาธบดโรสเวลตน าเรอง

สถานะของฝรงเศสหลงสงคราม ซงรวมถงระบอบอาณานคมของฝรงเศสโดยเฉพาะอนโดจนหารอ

เปนการสวนตวกบสตาลนเพอหยงทาทและความคดของสตาลนเกยวกบเรองอาณานคม โรสเวลต

เหนวาอนโดจนไมควรจะกลบไปเปนของฝรงเศสอกและไมเหนดวยกบเชอรชลทวาการฟนฟฝรงเศส

ใหกลบมาเปนชาตมหาอ านาจอกคร งจ าเปนตองอาศยทรพยากรและแรงงานจากอาณานคม

สตาลนเหนดวยกบโรสเวลตทงยงใหความเหนเพมเตมอกวา ควรทจะปฏบตการดานการเมอง

เพอตอบโตการโฆษณาชวนเชอของญปนในเรองการใหเอกราชแกเหลาอาณานคมเสยกอน

สตาลนใหความคดเหนเรองแนวทางการเตรยมความพรอมเพอใหเอกราชแกอนโดจนโดยควรเรมดวย

การพฒนาระบบการบรการสาธารณะและกลาววาอนโดจนไมควรกลบไปเปนของฝรงเศสอก13

ความคดเหนของสตาลนเก ยวกบเร องอาณานคมและโดยเฉพาะแนวทางในการ

เตรยมความพรอมเพอปกครองตนเองของอนโดจนนนสอดคลองกบวธการเตรยมความพรอม

ตามแนวความคดภาวะทรสตรระหวางประเทศ ดงนนประธานาธบดโรสเวลตจงกลาวถงการน า

อนโดจนไปอยภายใตการดแลตามแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศหลงสงครามยตลงและ

เนนถงขอสรปจากการหารอรวมกบจอมพลเจยงไคเชคในการประชมทไคโรวา จนคณะชาตกเหนดวย

กบแนวความคดนแตอาจจะตองเวลาในการเตรยมความพรอมใหแกอนโดจนนาน 20 -30 ป

สตาลนกเหนดวยกบโรสเวลต14

ในการประชมครงน ประธานาธบดโรสเวลตไดเสนอแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศ

ตอผน ามหาอ านาจฝายพนธมตรทง 3 ชาตอกครง ซงกประสบความส าเรจเปนอยางดโดยไดการ

13 Cameron, 10. 14 Ibid., 10-11.

56

ยอมรบจากสหภาพโซเวยต และเมอรวมถงการเหนดวยของจนคณะชาตในการประชมทไคโรแลวนน

โรสเวลตกมนใจเรองการด าเนนนโยบายตอตานระบอบอาณานคมโดยเฉพาะนโยบายทมตออนโดจน

เขายงเชอมนวาการคดคานขององกฤษจะไมมน าหนกอกตอไปและแนวความคดภาวะทรสตระหวาง

ประเทศสามารถน าไปใชปฏบตไดหลงสงครามยตลง

2.2 การด าเนนนโยบายทชดเจนตออนโดจนและการขดขวางฝรงเศสในการฟนฟระบอบ

อาณานคมในอนโดจน

การทสหภาพโซเวยตและจนคณะชาตเหนดวยกบเรองแนวคดภาวะทรสตระหวางประเทศ

ท าใหประธานาธบดโรสเวลตเรมกดดนองกฤษใหยอมรบแนวคดดงกลาว ในปลายเดอนมกราคม

ค.ศ.1944 ในการหารอรวมกนระหวางโรสเวลตกบลอรดฮาลแฟกซ (Lord Halifax) เอกอครราชทต

องกฤษประจ าสหรฐอเมรกา โรสเวลตใหความคดเหนกดดนลอรดฮาลแฟกซเ พอใหยอมรบ

แนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศและนโยบายทจะใหอนโดจนเปนเอกราชจากฝรงเศส

หลงสงครามโดยอางวาทงจนคณะชาตและสหภาพโซเวยตสนบสนนแนวความคดดงกลาวและ

สหรฐอเมรกาไมจ าเปนตองยอมปฏบตตามกระทรวงการตางประเทศขององกฤษอกตอไป15

ในเดอนกมภาพนธ ค.ศ.1944 ประธานาธบดโรสเวลตไดรบรายงานวาฝรงเศสเสร

ภายใตการน าของนายพลเดอโกลวางแผนปฏบตการเพอยดอนโดจนคนจากญปนตามทไดประกาศไว

กบคณะกรรมาธการปลดปลอยแหงชาตเมอตนเดอนธนวาคม ค.ศ.1943 โรสเวลตจงสงการไปยง

กระทรวงการตางประเทศเพอแจงฝรงเศสเสรวา หากจะมปฏบตการทางการทหารเกดขนในอนโดจน

กตองเปนหนาทของสหรฐอเมรกาและองกฤษมากกวาและหลงปฏบตการประสบผลส าเรจแลว

สหรฐอเมรกาจะด าเนนการเรองภาวะทรสตระหวางประเทศโดยทนท16 โรสเวลตตดตามสถานการณ

ทเกดขนในอนโดจนอยางใกลชดและสงการใหหนวยงานตางๆไมวาจะเปนฝายทหารหรอพลเรอน

ทมฐานปฏบตการในจนทงทจงกงและคนหมง หรอในศรลงกาทเมองแคนด (Kandy) ซงเปนทตงของ

ศนยบญชาการภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใต (South East Asia Command) ใหประสานงานกน

และรวบรวมขาวกรองเรองตางๆทเกยวของกนอนโดจนเพอรายงานกลบมา

15 ibid., 13. 16 Russel Hunt Fifield, Americans in Southeast Asia: The Roots of Commitment (New York: Thomas Y. Crowell, 1973), 39.

57

ในกลางเดอนตลาคม ค.ศ.1944 คอรเดลล ฮลล (Cordell Hull) รฐมนตรวาการกระทรวง

การตางประเทศสหรฐอเมรกาไดมบนทกถงประธานาธบดโรสเวลตวา เจาหนาทของสหรฐอเมรกาท

ปฎบตการในจนมแผนเรองความชวยเหลอดวยการจะสนบสนนอาวธยทโธปกรณแกกลมตอตานญปน

ในอนโดจนและเพอใหปฏบตการตามแผนการนบรรลผล สหรฐอเมรกาจ าเปนตองไดรบความรวมมอ

จากหนวยทหารของฝรงเศสเสรทปฎบตภารกจในจนและใหความชวยเหลอแกกลมตอตานของ

ชาวพนเมอง รวมทงกลมของฝรงเศสเสรทงภายในและภายนอกอนโดจนอกดวย

ประธานาธบดโรเวลตตอบบนทกของฮลลไปวา สหรฐอเมรกาควรตองด าเนนการบางอยาง

กบกลมตอตานญปนในอนโดจนและใหฮลลท ารายงานทชดเจนในรายละเอยดตางๆมากกวาน

เพอพจารณาอกครง แมความเหนของโรสเวลตจะเปนเหมอนการบายเบยงและยงไมตดสนใจเดดขาด

แตกสะทอนแนวความคดทจะไมชวยเหลอใดๆแกฝรงเศสในการจะเขาไปฟนฟระบอบอาณานคมใน

อนโดจนอกครง ในตนเดอนพฤศจกายน ค.ศ.1944 ฮลลสงรายละเอยดโดยแจงวากองทพฝรงเศสเสร

ไดเดนทางมาถงยงศรลงกาแลว ทงเรมประสานงานกบกองทพรฐบาลอาณานคมในอนโดจน

องกฤษใหความชวยเหลอฝรงเศสหลายเรอง เชน การโฆษณาชวนเชอในอนโดจนเรองทฝรงเศสจะ

กลบเขาไปฟนฟอาณานคม เปนตน องกฤษ เนเธอรแลนดและฝรงเศสยงจะรวมกนฟนฟระบอบ

อาณานคมขนใหมโดยใชยทโธปกรณของสหรฐอเมรกาแตจะไมใหสหรฐอเมรกามสวนรวม

หรอรบทราบการปฏบตการในครงน17

ประธานาธบดโรสเวลตใหความเหนแกฮลลวา ตองชแจงใหเจาหนาททงฝายทหารและ

พลเรอนทปฏบตการอย ในจนและศรลงกาทราบช ดเจนวา สหรฐอเมรกาจะไมสนบสนน

การปฏบตการใดๆของฝรงเศสและไมใหความคดเหนใดๆตอปญหาทางการเมองของฝายฝรงเศส

แมรฐบาลอเมรกนยงไมมค าตอบทชดเจนเกยวกบอนาคตของอนโดจนแตกจะประกาศหลกการให

สาธารณชนชาวอเมรกนรบทราบถงความพยายามขององกฤษ เนเธอรแลนดและฝรงเศสในการรอฟน

ระบอบอาณานคมในเอเชยตะวนออกเฉยงใตขนใหมอกครง สหรฐอเมรกาตองมสวนรวมในแผนการ

จดระเบยบตะวนออกไกลใหมหลงสงครามและแจงเรองดงกลาวใหทง 3 ชาตรบทราบแลว18

17 Cameron, 14-17. 18 Ibid., 17-18.

58

ความเหนของประธานาธบดโรสเวลตแสดงใหเหนวา ในชวงเวลานนเหลาประเทศ

เจาอาณานคมในฝายพนธมตรโดยเฉพาะฝรงเศสตองการค าตอบทชดเจนวาสหรฐอเมรกาจะสนบสนน

นโยบายของพวกตนหรอไม การท โ รส เวลต ย ง ไมแสดงทศนะชด เจนน นกด ข ดแย งกบ

การด าเนนนโยบายกอนหนาเพราะเขาเคยใหทศนะตออนาคตของอนโดจนไวอยางชดเจนวาหลง

สงครามยตลงจะไมใหฝรงเศสกลบไปปกครองอก ความเหนของโรสเวลตจงเปนวาทะทางการเมอง

และการทตทมนยปฏเสธทจะชวยเหลอการฟนฟระบอบอาณานคมในเอเชยตะวนออกเฉยงใตขนใหม

โรสเวลตยงไดสงการตรงไปยงแพทรค เฮอรลย (Patrick Hurley) เอกอครราชทตสหรฐอเมรกา

ประจ าจงกงวา สหรฐอเมรกาจะไมสนบสนนฝรงเศสแตจะใหเปนไปตามความตกลงทจะมขนในการ

ประชมรวมกนของชาตพนธมตรทจะจดขนในตน ค.ศ.1945 อกทงใหเฮอรลยคอยรายงานความ

เคลอนไหวและภารกจตางๆของทง 3 ชาตในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

3. จดเรมตนของความสมพนธระหวางขบวนเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ในกลาง ค.ศ.1944 สถานการณสงครามฝงแปซฟกไดเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว

เนองมาจากชวงปลาย ค.ศ.1943-ตน ค.ศ.1944 สหรฐอเมรกามชยชนะในการรบทหมเกาะมาเรยนา

และหมเกาะปาเลา (Mariana and Palau Islands Campaign) โดยยดดนแดนใตการปกครองของ

ญปนกลบคนไดหลายแหง สหรฐอเมรกาจงใชดนแดนเหลานเปนฐานทพเพอเตรยมความพรอมในการ

บกเกาะญปน การเปดปฏบตการบกเกาะญปนนนสหรฐอเมรกาจ าเปนทจะตองมฐานทพสวนหนาเพอ

สนบสนนปฏบตการอย างใกลชด ประธานาธบด โรสเวลต นายพลดกลาส แมกอาเธอร

(Douglas MacArthur) และนายพลเชสเตอร นมตซ (Chester Nimitz) ตางมแผนจดตงฐานทพ

ทแตกตางกนออกไป ฝายทหารเหนวากอนการบกเกาะญปน สหรฐอเมรกาจ าเปนตองตดญปน

ออกจากเอเชยตะวนออกเฉยงใตซงเปนแหลงทรพยากรทส าคญ นายพลแมกอาเธอรเหนวาควรจะ

เปนทฟลปปนส สวนนายพลนมตซเหนวาควรเปนเกาะไตหวน19 แตโรสเวลตกลบเหนแยงวาใหใชจน

เปนฐานปฏบตการสวนหนา

19 Tonnesson. 162-163.

59

การทประธานาธบดโรสเวลตเหนควรใชจนเปนฐานปฏบตการสวนหนาสวนหนงเปนเพราะ

เหตผลทางดานการเมอง โรสเวลตตองการใหจนคณะชาตมบทบาทส าคญในการเมองระหวางประเทศ

ภายหลงสงครามยตลง ดงนนการสนบสนนแกกองทพจน คณะชาต เ พอตอสกบญปนจ งม

ความส าคญมาก ในชวงเวลาขณะนนจนคณะชาตไดรบการสนบสนนผานทางเสนทางพมา

(Burma road) ซงเชอมตอระหวางอนเดยผานตอนเหนอของพมาไปยงจงกงแตเนองจากกลางเดอน

เมษายน ค .ศ.1944 ญปนเปดการรกตามแผนปฏบตการอชโกะ (Operation Ichi-Go)

บรเวณทางภาคใตของจน ญปนสามารถยดเมองและท าลายสนามบนไดหลายแหง20 แตทส าคญทสด

คอสามารถท าลายแนวปองกนของกองทพจนคณะชาตทปองกนเสนทางสจงกงและเสนทางพมา

สหรฐอเมรกาและจนคณะชาตจงวางแผนรวมกนเพอตอบโตการรกของญปนและยดพนททาง

ภาคใตรวมไปถงเมองทาตางๆคนแตปฏบตการดงกลาวเสยงทจะลมเหลวพอควรเนองจากกองทพ

ญปนในอนโดจนโดยเฉพาะในเขตตงเกยสามารถเคลอนก าลงมาจากทศใตเพอโอบลอมกองทพ

จนคณะชาตขณะเคลอนก าลงมงหนาไปยงทะเล ดงนนในเดอนกนยายน ค.ศ.1944 สหรฐอเมรกาจงม

แผนทจะเปดปฏบตการตอเขตตงเกยเพอก าจดภยคกคามของกองทพญปนตอการรกมงสทะเล

และเพอจะใชเสนทางรถไฟซงเชอมตอจากเมองทาไฮฟองมายงกรงฮานอยขามเขาไปยงเขตแดนจน

เพอเออประโยชนตอแผนการตงฐานปฏบตการสวนหนา21 ประธานาธบดโรสเวลตคาดหวงวา

แผนปฏบตการนจะบรรลวตถประสงคในแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศดวยการปลดปลอย

อนโดจนจากการเปนอาณานคมของฝรงเศส

ในปลายเดอนต ลาคม ค.ศ.1944 สหรฐอเมรกาเป ดการรบทหม เกาะฟลปปนส

(Philippines campaign) ซงท าใหชายฝงของอนโดจนและจนอยภายใตระยะการปฏบตการของ

สหรฐอเมรกาและหากมชยชนะท ฟลปปนสรวมทงการสนสดลมมรสม สหรฐอเมรกากจะ

เปดปฏบตการตอเขตตงเกยโดทนทซงคาดการณไววาจะเกดขนประมาณเดอนมนาคม ค.ศ.194522

เมอแผนบกเขตตงเกยไดถกก าหนดขนในกรอบเวลาทแนนอน กอรปกบความมงมนของประธานาธบด

โรส เวลตท ตองการจะใช โอกาสน ด า เนนการแนวความคดภาะทรสต ระหว า งประเทศ

20 Richard Overy, The Second World War: The Complete Illustrated History (London: Andre Deutsch, 2014). 180-181. 21 Tonnesson, 163. 22 Ibid., 169.

60

โรสเวลตจงสงการใหหนวยงานของกองทพสหรฐฯทประจ าในจนเรมปฏบตการเพอเตรยมความพรอม

ในการบกอนโดจนทจะเกดขนในวนท 15 มนาคม ค.ศ.1945

3.1 การปฏบตการรวบรวมขาวกรองในอนโดจนของหนวยโอเอสเอส

เมอสหรฐอเมรกาก าหนดแผนปฏบตการบกเขตตงเกยในชวงเดอนมนาคม ค.ศ.1945

ในการเตรยมความพรอมส าหรบการปฏบตการครงน ประธานาธบดโรสเวลตสงการใหหนวยงานตางๆ

ของกองทพสหรฐฯทมฐานปฏบตการอยในจนท าการรวบรวมขาวกรองจากอนโดจน หนวยงานส าคญ

ทท าหนาท ด งกลาวในชวงเวลานนคอส านกงานบรการดานยทธศาสตร หรอท ร จกในชอ

ห น ว ย โ อ เ อ ส เ อ ส ห น ว ย โ อ เ อ ส เ อ ส ก อ ต ง ข น ใ น เ ด อ น ม ถ น า ย น ค . ศ . 1 9 4 2

โดยมนายพลวลเลยม โดโนแวน (William Donovan) เปนผบงคบบญชา มการจดก าลงเปน

หนวยงานทางทหารอยภายใตการก ากบดแลของคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯ ภารกจหลกคอ

การรวบรวมขาวกรอง การปฏบตการสงครามจตวทยาและสงครามกองโจร พนทปฏบตการหลก

จะอยในอนเดย จนและเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ในปลาย ค.ศ.1942 หลงจากการกอตงหนวยโอเอสเอสไดไมนาน นายพลโดโนแวนมแผน

จะขยายการปฏบตการของหนวยโอเอสเอสไปยงจน แตในชวงเวลานนมหนวยงานทงขององกฤษ

สหรฐอเมรกา ฝรงเศสเสรและจนคณะชาตทท าหนาทปฏบตการหาขาวกรองในจนอยแลว

นายพลโดโนแวนเหนวาจ าเปนตองไดรบความรวมมอและการสนบสนนจากจากหนวยงานตางๆ

เหลานโดยเฉพาะจาก “หนวยเอสเอซโอ” (SACO) “กองทพอากาศท 14” (Fourteenth Air Force)

และ “หนวยจบท” (GBT)

“องคกรความรวมมอจน-อเมรกน” (Sino-American Cooperative Organization)

หรอ หนวยเอสเอซโอ เปนหนวยงานทเกดขนจากความรวมมอกนระหวางชดปฏบตการของ

กองทพเรอสหรฐฯทปฏบตการอย ในจนภายใตการบ งคบบญชาของเรอ เอกมลตน ไมล

(Milton Miles) กบหนวยความมนคงและการปฏบตการตอตานการหาขาวกรองของกองทพ

จนคณะชาตภายใตการบงคบบญชาของนายพลดายล (Dai Li) ภารกจหลกคอรวบรวมขอมล

สภาพอากาศบรเวณชายฝงทะเลและเมองทาของจนเพอเปนประโยชนแกการปฏบตการของ

กองทพอากาศสหรฐฯทปฏบตการในจน

61

กองทพอากาศท 14 เปนสวนหนงของกองก าลงทางอากาศสงกดกองทพบกสหรฐฯ

(United States Army Air Forces) ซงไดรบการยกสถานะมาจากกลมอาสาสมครอเมรกนท 1

(1st American Volunteer group) และกองก าลงผสมทางอากาศในจน (China Air Task Force)

ตามล าดบโดยอยภายใตการบงคบบญชาของนายพลแคลร เชนนาลต (Claire Chennault) มภารกจ

ในการปฏบตการโจมตทางอากาศตอกองทพญปนในจน ทะเลจนใต อนเดย พมา ไทยและอนโดจน

มฐานปฏบตการใหญอยทคนหมง สวน “กอรดอน-เบอรนารด-แทน” (Gordon-Bernard-Tan)

หรอทรจกในชอหนวยจบท เปนนามสกลเจาหนาทคนส าคญทง 3 คน ไดแก ลอเรนซ กอรดอน

(Laurence Gordon) นายทหารจากกองทพองกฤษและผกอตงหนวย แฮร เบอรนารด

(Harry Bernard) ชาวอเมรกนและแฟรงค แทน (Frank Tan) ชาวอเมรกนเชอสายจน

หนวยจบทเปนหนวยงานพลเรอนกงทหารท าหนาทรวบรวมขาวกรองในอนโดจนโดยสรางเครอขาย

ในหมชาวตะวนตกทอาศยในอนโดจน เชน ขาราชการอาณานคม หรอเจาของธรกจตางๆ เปนตน

หนวยจบทไมไดอยภายใตการบงคงบญชาของชาตใดโดยเฉพาะ ขาวกรองทหนวยไดมานนกจะ

รายงานตอทงองกฤษ สหรฐอเมรกาและจนคณะชาต หนวยจบทมฐานปฏบตการอยทเมองลงเฉา

(Lung Chow) มณฑลกวางส ใกลชายแดนอนโดจน

3.1.1 ความรวมมอระหวางหนวยโอเอสเอสกบหนวยเอสเอซโอ ในระยะแรกตามแผนการ

ขยายฐานปฏบตการไปยงจนของนายพลโดโนแวน หนวยโอเอสเอสไดรบความรวมมอ

จากหนวยเอสเอซโอ แมหนวยเอสเอซโอจะมภารกจหลกในการรวบรวมขอมลสภาพอากาศ

แตตน ค.ศ.1943 กเรมสนใจการปฏบตการหาขาวกรองในอนโดจนโดยมจดเรมตนจากขอมล

สภาพอากาศอากาศบรเวณชายฝงทะเลในเขตตงเกย เพอใหการท างานของหนวยเอสเอซโอ

มประสทธภาพมากยงขนซงจะสงผลดและเปนประโยชนตอการปฏบตการของหนวยโอเอสเอส

นายพลโดโนแวนจงตดตอรฐบาลเฉพาะกาลฝรงเศสเสรในแอฟรกาเหนอเพอขอความรวมมอและ

ความชวยเหลอในการรวบรวมขาวกรองจากอนโดจน แตเมอเรมปฏบตการจรงหนวยเอสเอซโอ

มปญหาขดแยงกบคณะปฏบตภารกจทางการทหารของฝรงเศสเสร (French military mission)

ทประจ าในจนเนองจากหนวยเอสเอซโอมเจาหนาทชาวเวยดนามซงฝรงเศสเสรเกรงวาจะเปนอปสรรค

ตอการฟนฟระบอบอาณานคมหลงสงครามยต แตการทมหนวยโอเอสเอสสนบสนนหนวยเอสเอซโอ

มสวนท าใหปญหาขดแยงทเกดขนสามารถแกไขได คณะปฏบตภารกจทางการทหารของฝรงเศสเสร

62

จงไดใหการสนบสนน รวมไปถงการแบงปนขาวกรองทไดจากอนโดจนใหแกหนวยเอสเอซโอและ

หนวยโอเอสเอส

ในเดอนมนาคม ค.ศ.1943 การปฏบตการของหนวยเอสเอซโอในอนโดจนประสบ

ความส าเรจเปนอยางมาก มการประเมนวาในเวลาไมนานนกทางหนวยจะสามารถสรางสายขาว

ทแฝงตวปฏบตการอยในอนโดจนไดหลายแสนนาย หนวยเอสเอซโอยงมแผนปฏบตการดานการ

โฆษณาชวนเชอในอนโดจนดวยการแจกจายใบปลวเพอปลกระดมใหชาวอนโดจน รวมไปถง

ขาราชการอาณานคมใหเขารวมกบฝายพนธมตรเพอตอตานญปน เมอถงเดอนตลาคม ค.ศ.1943

แผนการโฆษณาชวนเชอนกพรอมปฏบตการ แมการปฏบตการของหนวยเอสเอซโอจะประสบ

ความส าเรจในระดบหนง แตนายพลโดโนแวนกลบเหนวาขาวกรองทไดมานนยงไมเปนประโยชน

เพยงพอส าหรบหนวยโอเอสเอสและกองทพบกสหรฐฯ การทหนวยเอสเอซโอเกดขนจากความรวมมอ

ระหวางสหรฐอเมรกากบจนคณะชาตยงท าใหจนคณะชาตเขาแทรกแซงการปฏบตการอยบอยครง

รวมถงการพยายามจะเขาควบคมหนวยโอเอสเอสอกดวย23 นอกจากนหนวยเอสเอซโอยงม

ความสมพนธอนดกบฝายฝรงเศสโดยเฉพาะกบคณะปฏบตภารกจทางการทหารของฝรงเศสเสร

นายพลโดโนแวนจงกงวลและไมพอใจมากเพราะตองการใหการปฏบตการของหนวยโอเอสเอสเปน

อสระไมถกควบคมหรอแทรกแซงโดยชาตอนๆ ดงนนหนวยโอเอสเอสจงจดตงแผนกงานขนมาใหม

โดยคาดหวงวาแผนกงานใหมนจะสามารถเขาถงขาวกรอง รวมไปถงสามารถควบคมการปฏบตการ

โฆษณาชวนเชอและสงครามจตวทยาของหนวยเอสเอซโอไดโดยตรง ในเดอนธนวาคม ค.ศ.1943

นายพลโดโนแวนจงมค าส งปลดผกองไมลออกจากต าแหนงหวหนาหนวยโอเอสเอสสาขา

ตะวนออกไกล

3.1.2 ความรวมมอระหวางหนวยโอเอสเอสกบกองทพอากาศท 14 หลงจากการปลด

ผกองไมล หนวยโอเอสเอสคาดหวงวาจะเขาควบคมการปฏบตการของหนวยเอสเอซโอไดโดยตรง

แตในทางปฏบตหนวยเอสเอซโอกยงคงปฏบตการตามเดม อกทงทหารซงหนวยโอเอสเอสแตงตง ให

ด ารงต าแหนงหวหนาหนวยเอสเอซโอกใหความรวมมอกบอดตผใตบงคบบญชาของผกองไมลและ

23 Department of War U.S., Strategic Services Unit History Project, The Overseas Targets: War Report of the Oss Vol. I I (New York: Walker Publishing Company, 1976), 363.

63

จนคณะชาต หนวยโอเอสเอสจงยงไมมอทธพลเหนอหนวยเอสเอซโอไดอย างแทจรงซงสรางปญหา

ในการปฏบตการรวบรวมขาวกรองจากอนโดจนอยางมาก ดวยเหตดงกลาวหนวยโอเอสเอสจงหนไป

สรางความรวมมอกบกองทพอากาศท 14 ซงสรางความไมพอใจใหแกหนวยเอสเอซโออยางมาก

ความขดแยงระหวางหนวยโอเอสเอสกบหนวยเอสเอซโอท าใหจนคณะชาตกงวลเพราะเหนวา

ความขดแยงนจะสงผลกระทบถงความสมพนธระหวางสหรฐอเมรกากบจนคณะชาต จนคณะชาต

ในทายทสดจงยตการแทรกแซง รวมทงสงการใหคณะปฏบตภารกจทางการทหารของฝรงเศสเสร

ปดฐานปฏบตการในจน เจาหนาทหนวยเอสเอซโอซงเปนอดตผใตบงคบบญชาของผการไมลเดนทาง

ออกจากจนไปในชวงเวลาเดยวกน ความรวมมอระหวางหนวยโอเอสเอสกบกองทพอากาศท 14

ท าใหหนวยเอสเอสซโอหมดบทบาทลงโดยปรยาย

ความรวมมอระหวางกนของหนวยโอเอสเอสกบกองทพอากาศท 14 ไดกอประโยชนรวมกน

ทงสองฝายโดยเฉพาะกบกองทพอากาศท 14 ซงตองการขาวกรองจากหนวยโอเอสเอสเพราะ

ในชวงเวลานนหนวยงานก าลงมปญหาดานการขาวเนองจากขาวกรองทแมนย าและนาเชอถอมนอย

รวมไปถงเจาหนาทและเครอขายในการปฏบตการหาขาวกรองกมจ านวนนอยเมอเทยบกบพนท

ขนาดใหญทอยภายใตความรบผดชอบ กองทพอากาศท 14 ยงตองการใหหนวยโอเอสเอสสนบสนน

การปฏบตการดานการโฆษณาชวนเชออกดวย24 ซงน าไปสการจดตงหนวย“กองก าลงทางอากาศและ

บกแหงเจาหนาททรพยากรและชางเทคนค” (Air and Ground Forces Resources and

Technical Staff) หรอ “หนวยเอจเอฟอารทเอส” (AGFRTS) ขนในเดอนเมษายน ค.ศ.1944

โดยมภารกจในการชวยเหลอนกบนอเมรกนทเครองบนถกยงและจ าเปนตองสละเครองโดดรมลงยง

เขตปกครองของญปน รวมไปถงการรวบรวมขาวกรองและปฏบตการรบดวยยทธวธสงครามกองโจร

ในแนวหลงของญปน

การปฏบตการของหนวยโอเอสเอสในชวงเวลาดงกลาวเปนอสระ ปราศจากการแทรกแซง

จากชาตอนๆตามทนายพลโดโนแวนตองการ หนวยโอเอสเอสไดสงทหารจากทกแผนกลงสพนท

เพอใหการปฏบตการทมประสทธภาพสงสด เชน แผนกขาวกรองลบ (Secret Intelligence)

ซงมหนาทรวบรวมขาวกรองตางๆของญปน แผนกปฏบตการพเศษ (Special Operations)

ซงมหนาทการปฏบตการรบดวยยทธวธสงครามกองโจรและแผนกปฏบตการขวญก าลงใจ

24 ibid., 428.

64

(Morale Operations) ซงมหนาทปฏบตการโฆษณาชวนเชอดวยวธการตางๆเพอท าลายขวญก าลงใจ

ของญปนและสรางฐานสนบสนนจากประชากรทองถนในเขตยดครองใหแกสหรฐอเมรกา 25 เปนตน

ปฏบตการของแผนกการปฏบตการขวญก าลงใจเปนพนธกจส าคญทสดดานการชวยเหลอ

นกบนและรวบรวมขาวกรอง ถงแมจะสามารถสงทหารไปปฏบตการในพนท เขตปกครองของญปน

แตความส าเรจในปฏบตการจ าเปนตองอาศยความรวมมอและการสนบสนนจากประชากรในทองถน

รวมถงกลมตอตานญปนตางๆ ยทธวธทแผนกปฏบตการขวญก าลงใจใชคอการโฆษณาชวนเชอ

ดานนโยบายและหลกการตางๆในการตอสกบฝายอกษะตามทสหรฐอเมรกาไดประกาศไวทงกอนและ

หลงการเขารวมสงคราม เชน กฎบตรแอตแลนตกและ “หลก 4 ประการ” (Four Freedoms)

เปนตน เพอใหเขาใจและเหนวาวตถประสงคของสหรฐอเมรกาในสงครามกเพอผดงและรกษาไวซง

เสรภาพ สนตภาพและประชาธปไตย ท งเ พอหยดยงการรกรานอนไมชอบธรรมและก าจด

ความโหดรายปาเถอนของระบอบการปกครองของฝายอกษะ (ญปน) โดยชใหเหนวาสหรฐอเมรกา

เขามาเพอชวยเหลอประชากรในทองถนนนๆ ดงนน การชวยเหลอสหรฐอเมรกาเพอตอสกบญปน

จงเปนสงทถกตองและควรกระท า

ใน ค.ศ.1944 กองทพอากาศท 14 เรมสงเครองบนโจมตเปาหมายของกองทพญปน

ในอนโดจนบอยครง หนวยโอเอสเอสตองเตรยมความพรอมในปฏบตการใหความชวยเหลอนกบน

ซงอาจจะถกยงตกรวมถ งปฏบตการหาขาวกรองในอนโดจน แตการปฏบตการดงกลาวจะ

ประสบความส าเรจไดกตองไดรบความรวมมอจากประชากรทองถน หนวยโอเอสเอสจงน ายทธวธน

ไปใชในอนโดจน ดวยเหตผลนจงเขาใจไดไมยากนกวาเหตใดโฮจมนหและขบวนการเวยดมนห

จงเลอกทจะขอการสนบสนนจากสหรฐอเมรกาเพราะเหนวาสหรฐอเมรกามนโยบายในการตอตาน

ระบอบอาณานคมตามประกาศในกฎบตรแอตแลนตก โฮจมนหมกกลาวอางเหตผลการรวมมอกบ

สหรฐอเมรกาเพอตอสกบญปนบอยครงในเวลาตอมาเพอจะไดรบการสนบสนนดานตางๆอยางท

กองทพเวยดมนหตองการ

ในการวางแผนปฏบตการรวมกนของหนวยโอเอสเอสกบหนวยเอจ เอฟอารท เอส

ทงสองหนวยแบงพนทปฏบตการเปนเขตตางๆซงในแตละเขตนนมยทธวธทใชในปฏบตการชวยเหลอ

25 Eugene Liptak, Office of Strategic Services 1942-45: The World War Ii Origins of the Cia (Oxford: Osprey Publishing Ltd, 2009), 6-9.

65

นกบนและรวบรวมขาวกรองทแตกตางกน ตามรายงานแผนการปฏบตการนน อนโดจนถกก าหนดให

อยในเขตสงครามท 4 โดยขาวกรองจะถกรวบรวมจากเครอขายของหลายฝาย เชน จนคณะชาต

ฝรงเศสเสรและทส าคญคอหนวยจบทซงมเครอขายขาวกรองทกวางขวางและในเวลานนสามารถ

จดต งสถานวทยขนมาหลายจดในอนโดจน เชน กรงฮานอยและ เมองทาไฮฟอง เปนตน

รายงานแผนปฏบตการแสดงให เหนความมประสทธภาพดานปฏบตการของหนวยจบท

หนวยโอเอสเอสจงสนใจและตองการทจะรวมมอกบหนวยจบท

3.1.3 ความรวมมอระหวางหนวยโอเอสเอสกบหนวยจบท ตลอดชวงเวลาการรวมมอกน

ระหวางหนวยโอเอสเอสกบหนวยเอสเอซโอ หนวยจบทไดปฏบตการสรางเครอขายและรวบรวม

ขาวกรองในอนโดจนใหทงองกฤษ ฝรงเศส จนคณะชาตและสหรฐอเมรกา แมหนวยจบทจะเปน

หนวยงานอสระไมไดอยภายใตการบงคบบญชาของชาตโดยเฉพาะแตทงกอรดอน เบอรนารดและ

แทนเหนวาหนวยงานของตนจดสงขาวกรองทเปนประโยชนของอนโดจนใหแกหนวยงานของ

สหรฐอเมรกาเปนหลกโดยเฉพาะกองทพอากาศท 14 ซงเออตอปฏบตการโจมตทางอากาศของ

กองทพอากาศท 14 ตอกองทพญปนในอนโดจน อยางไรกตาม เมอหนวยโอเอสเอสขดแยงดาน

การปฏบตการกบหนวยเอสเอซโอและหนมารวมมอกบกองทพอากาศท 14 กองทพอากาศท 14

จงชแนะใหสนบสนนและรวมมอกบหนวยจบท

หนวยโอเอสเอสสนใจเปนพเศษตอเครอขายขาวกรองทมประสทธภาพของหนวยจบ ท

ในอนโดจน สมาชกคนส าคญทง 3 คนของหนวยจบทมความเชยวชาญเกยวกบอนโดจนอยางมาก

เพราะทงสามโดยเฉพาะกอรดอนซงในชวงหลายปกอนการเกดสงครามเคยท างานกบบรษทน ามน

เทกซส (The Texas Company) หรอ เทกซาโก (Texaco) เขาไดรบมอบหมายหนาทใหส ารวจ

หาแหลงน ามนในอนโดจนโดยเฉพาะในเขตตงเกย เมอสงครามเกดขนและกองทพองกฤษเรยกตวเขา

เขาประจ าการ กอรดอนไดใชประสบการณความรและความช านาญจากการท างานในเรองตางๆ

รวบรวมขาวกรองในอนโดจน เมอไดรวมงานเบอรนารดอดตพนกงานบรษทเทกซาโกซงเคยปฏบตงาน

อยในอนโดจนและแทนซงเดนทางตดตามครอบครวจากสหรฐอเมรกากลบมาจนเพอเขารวมกบ

กองทพจนคณะชาต บคคลทงสามจงรวมกนสรางเครอขายขาวกรองทวทงอนโดจนขนโดยอาศย

อดตผรวมงาน ไมวาจะเปนชาวฝรงเศส ชาวจน ชาวเวยดนามในจน รวมไปถงชาตเปนกลางอนๆ

เชน นอรเวยและสวเดน เปนตน ดงนนการมเครอขายขาวกรองทมประสทธภาพและการไมม

66

สายสมพนธกบฝรงเศสไดท าใหหนวยโอเอสเอสใหความสนใจทจะรวมมอกบหนวยจบท

ในเดอนกนยายน ค.ศ.1944 หนวยจบทเสนอแผนปฏบตการตอหนวยโอเอสเอสเพอ

ชวยเหลอกลมตอตานญปนในอนโดจน กลมตอตานเหลานสวนใหญประกอบไปดวยขาราชการ

อาณานคมและประชากรชาวฝรงเศสทนยมฝายพนธมตร หนวยจบทตองการใหหนวยโอเอสเอส

สนบสนนแผนปฏบตการดานอาวธยทโธปกรณและการสงทหารเขาไปยงอนโดจนเพอฝกอบรม

กลมตอตานรวมถงการจดตงสถานวทยระหวางประเทศขน กลมตอตานกจะสนบสนนภารกจ

ชวยเหลอเชลยศกตามแผนของหนวยโอเอสเอส26 แผนปฏบตการทหนวยจบทเสนอสอดคลองกบ

ความตองการของหนวยโอเอสเอสเปนอยางมาก อยางไรกตาม เพอใหการปฏบตการมประสทธภาพ

และกอประโยชนสงสด หนวยโอเอสเอสจงคดจะผนวกหนวยจบทเขาเปนสวนหนงของหนวยงานตน

ตอมาเมอหนวยโอเอสเอสสงเรองไปยงกรงวอชงตน ด.ซ. เพอขอความเหนชอบในการอนมต

การปฏบตการ ประธานาธบดโรสเวลตกลบไมเหนดวยทจะสนบสนนปฏบตการใดๆทจะเปนการ

ชวยเหลอฝรงเศสเพอฟนฟระบอบอาณานคมในอนโดจน การชวยเหลอฝรงเศสทโรสเวลตไมเหนดวย

คอการสนบสนนกลมตอตานทเปนชาวฝรงเศส โรสเวลตแสดงทาทไมเหนดวยในเรองนเปนลายลกษณ

อกษรไปยงฮลลรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ แตหนวยโอเอสเอสกไมลมเลก

ความพยายามปฏบตการหาขาวกรองในอนโดจนและการจะผนวกหนวยจบท

บคคลส าคญในการผนวกหนวยจบม เขารวมกบหนวยโอเอสเอสในเวลาตอมาคอ

รอยโทชารลส เฟนน (Charles Fenn) ในเดอนมถนายน ค.ศ.1944 หนวยโอเอสเอสมค าสงยาย

ผหมวดเฟนนมาจากการปฏบตการในอนเดยและพมาใหมาปฏบตการในจน เฟนนมประสบการณ

ความรและความช านาญในเรองตางๆเกยวกบจนมากเนองจากในชวงตนสงครามเขาเปนชางภาพ

หนงสอพมพในจน เมอเดนทางมาถงเฟนนซงสงกดแผนกปฏบตการขวญก าลงใจไดรบมอบหมาย

หนาทจากกองทพอากาศท 14 และหนวยเอจเอฟอารทเอสใหปฏบตการโฆษณาชวนเชอเพอ

สนบสนนการโจมตทางอากาศ กองทพอากาศท 14 ตองการใหเขาฝกเหลานกบนใหรจกการ

ปฏบตการดานจตวทยาเพราะเหนวาสงนมความจ าเปนอย างมากกบเหลานกบนทจ าเปนตอง

สละเครองและถกจบไดในเขตยดครองของญปนโดยเฉพาะอยางยงในอนโดจน นอกไปจากการ

26 Dixee R Bartholomew-Feis, The Oss and Ho Chi Minh: Unexpected Allies in the War against Japan (Lawrence, Kansas: University Press of Kansas, 2006), 90-91.

67

ปฏบตการในจนแลวนน เฟนนตองรบผดชอบการปฏบตการในอนโดจนซงไดสรางความกงวลแก

เขาเปนอยางมากเนองจากเขาเชยวชาญการปฏบตการในพมาและจนแตแทบไมร เกยวกบ

อนโดจนเลย เพอแกปญหานในเดอนกนยายน ค.ศ.1944 หนวยโอเอสเอสไดจดประชมรวมระหวาง

เฟนนกบหนวยจบทเพอหารอการปฏบตการรวมกน โดยหนวยโอเอสเอสหวงจะใชความรวมมอ

ระหวางกนในครงนผนวกหนวยจบทเขามาอยภายใตการควบคมของตน

ผลสรปทส าคญของการประชมคอหนวยโอเอสเอสจะสนบสนนงบประมาณแกหนวยจบทเพอ

แลกกบการสงทหารมาปฏบตการรวมกบหนวยจบทยงฐานปฏบตการใหญทเมองลงเฉาหนงนาย 27

ซงกคอผหมวดเฟนน หนวยโอเอสเอสมอบหมายภารกจหลกของการรวมมอในครงนใหกบเฟนน

คอการรวบรวมขาวกรองในอนโดจนเพอเตรยมความพรอมส าหรบปฏบตการบกอนโดจนของ

สหรฐอเมรกาในเดอนมนาคม ค.ศ.1945 ไมวาจะเปนเรองเปาหมายทส าคญทางการทหารและ

ความเคลอนไหวของกองทพญปนในอนโดจนและทะเลจนใต นอกจากนยงมภารกจลบคอ

การตรวจสอบวตถประสงคในการปฏบตการรวบรวมขาวกรองของเหลาสมาชกของหนวยจบท

โดยเฉพาะกอรดอนทเปนทหารองกฤษซงหนวยโอเอสเอสกงวลวาเขาอาจมสายสมพนธกบคณะปฏบต

ภารกจทางการทหารของฝรงเศสเสร

3.2 การตดตอกนเปนทางการครงแรกระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา

ในระหว างการ เด นทาง ไปย งฐ านปฏบ ต ก าร ใหญของหน วยจบท ท เ ม องล ง เฉา

ความสมพนธระหวางผหมวดเฟนนกบกอรดอนไดพฒนาขนเปนอยางมาก เฟนนสรปวาแมกอรดอน

จะนยมองกฤษมากกวาสหรฐอเมรกาแตกไมมความสมพนธหรอรวมมอกบคณะปฏบตภารกจทางการ

ทหารของฝรงเศสเสร ความสมพนธระหวางเฟนนทเปนตวแทนหนวยโอเอสเอสกบหนวยจบท

พฒนาขนมาก หนวยจบทยอมรบเขาในฐานะสมาชกคนหนงของหนวยและเฟนนไดยายทหาร

ใตการบงคบบญชาใหมาปฏบตการรวมกบหนวยจบท ในชวงการปฏบตการรวมกนนนเฟนนไดเหน

ความมประสทธภาพและเครอขายขาวกรองทกวางขวางของหนวยจบทในอนโดจน อกทงยงสามารถ

เขาถงขาวกรองทส าคญจากอนโดจนมากมายซงรวมทงเรองทศนคตของชาวอนโดจนทมตอชาตในฝาย

พนธมตร

27 ibid., 99.

68

แมสายขาวชาวฝรงเศสของหนวยจบทจะรายงานวา ชาวเวยดนามนยมญปนมากกวาฝรงเศส

แตรายงานน เกดขนจากพนฐานความคดของเจาอาณานคมซงเปนเรองปกตทจะตความวา

ชาวเวยดนามนนตองนยมญปนเพราะเปนชาวเอเชยดวยกน ขาวกรองทรวบรวมไดของสหรฐอเมรกา

และองกฤษกลบแสดงใหเหนวา ชาวเวยดนามนยมและชนชมฝายพนธมตรในการตอสกบญปน

แมจะมทศนคตทนยมฝายพนธมตรแตหนวยโอเอสเอสยงคงเหนวาชาวอนโดจนไมพรอมในการตอส

กบญปนหลายๆดาน รายงานของแผนกการปฏบตการขวญก าลงใจกลาววากลมตอตานทองถนนน

ขาดการจดตงองคกรทด ขาดความรความเขาใจและความมงมนในอดมการณ เหนแกเงนทจะไดรบ

จากสหรฐอเมรกามากกวา หนวยโอเอสเอสจงควรสนบสนนกลมตอตานทเปนชาวฝรงเศส

แมรายงานของหนวยโอเอสเอสจะกลาววา กลมตอตานของชาวพนเมองสวนใหญนนไมม

ประสทธภาพยกเวนกลมทมแนวทางชาตนยมและแนวทางคอมมวนสต หนวยโอเอสเอสเหนวา

ทงสองกลมเกดจากการรวมตวของปญญาชนทมการศกษาสงและมอดมการณทแนวแนจงนาจะ

เปนประโยชนในการตอสกบญปน การปฏบตการโฆษณาชวนเชอโดยแผนกการปฏบตการขวญ

ก าลงใจในเรองนโยบายและหลกการตางของฝายพนธมตรในการตอสกบฝายอกษะ รวมถงเรองอนๆ

นาจะประสบความส าเรจกบกลมเหลาน28 รายงานจากสายขาวของหนวยจบทกบรายงานของหนวย

โอเอสเอสท าให เฟนนตองตดสนใจวาในทายทสดจะใหสนบสนนแกกลมตอตานทองถนของ

ชาวอนโดจนหรอไม

3.2.1 การท าความรจกกบขบวนการเวยดมนหของหนวยโอเอสเอส สหรฐอเมรกาและ

หนวยโอเอสเอสเคยไดรบการตดตอจากขบวนการเวยดมนหมาตงแตเดอนธนวาคม ค.ศ.1942

โดยเวยดมนหขอความชวยเหลอจากสถานกงสลสหรฐอเมรกาประจ าจงกงใหแกโฮจมนหซงใน

ขณะนนถกจบกมโดยจนคณะชาตแตไมประสบผลส าเรจ ตอมาในเดอนสงหาคม ค.ศ.1943 เวยดมนห

ไดสงสมาชกเดนทางไปจงกงเพอหารอกบฝรงเศสเสรเพอสรางความรวมมอระหวางกนในการตอส

กบญปน รวมไปถงสถานะของอนโดจนเมอสงครามยต เวยดมนหยงตดตอกบสถานกงสล

สหรฐอเมรกาและหนวยโอเอสเอสเพอขอการสนบสนน อกดวย แตทงสถานกงสลและหนวย

โอเอสเอสกลบเงยบเฉยซงอาจจะเปนเพราะการใหความชวยเหลอแกเวยดมนหจะกระทบกบ

28 ibid., 102-04.

69

ความสมพนธระหวางสหรฐอเมรกากบฝรงเศส29 สวนหนวยโอเอสเอสกก าลงมปญหาขดแยงกบหนวย

เอสเอซโอค ารองขอของเวยดมนหจงถกเพกเฉย

ในปลายเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1944 ขบวนการเวยดมนหพยายามตดตอหนวยโอเอสเอสเพอ

ขอการสนบสนนอกครง แมครงนหนวยโอเอสเอสพจารณาเรองดงกลาวแตการไม มขอมลมากพอ

เกยวกบเวยดมนหรวมไปถงทศนคตไมวางใจ ทงเหนวากลมตอตานของชาวทองถนยงไมพรอมตอส

กบญปน หนวยโอเอสเอสจงยงไมสนบสนนเวยดมนห30 อยางไรกตาม ในเดอนตลาคม ค.ศ.1944

นายพลโดโนแวนกลบมค าสงใหหนวยโอเอสเอสหาทางรวมมอกบกลมตอตานทองถน ค าสงนคงถกสง

ตรงถงเฟนน

ในการด าเนนงานตามค าสงของนายพลโดโนแวนนน ผหมวดเฟนนตองรวบรวมขอมลท

เกยวของกลบกลมตอตานทองถนในอนโดจนใหไดมากทสด แทนซงเคยปฏบตการในฐานะทหารของ

กองทพจนคณะชาตและคนเคยกบนายทหารระดบสงหลายคนของกองทพจนคณะชาตชวยเฟนน

โดยนดหมายการประชมรวมกนระหวางหนวยจบทกบนายทหารระดบสงของกองทพจนคณะชาต

ซงเปนตวแทนของจอมพลจางฟากวยผบญชาการเขตสงครามท 4 ทมทศนคตดานลบกบขบวนการ

เวยดมนห ในระหวางการประชม นายทหารจนคณะชาตบอกเลา เฟนนเกยวกบเวยดมนหวา

ชาวเวยดนามนนไววางใจไมได แมพวกเขาจะไมนยมญปนแตกไมสนใจเรองสงครามตอตานญปน

ทงยงตอตานฝรงเศสและจนคณะชาต หนวยโอเอสเอสคงทราบดวาพวกเขานยมสหรฐอเมรกาเพราะ

ตองการความชวยเหลอเพอใหไดรบเอกราชหลงสงครามยตลง หนวยโอเอสเอสอาจตดตอกลมตอตาน

เวยดมนหเพราะเปนคอมมวนสตและชาตนยมซงเคยเสนอจะใหความชวยเหลอแกจอมพลจางฟากวย

เพอตอตานญปน ส งทพวกเขาตองการตอบแทนคอการไดรบเอกราชเมอสงครามสนสดลง

จอมพลจางฟากวยซงเคยสงจบกมโฮจมนหในเดอนสงหาคม ค.ศ.1942 ในระหวางทเดนทางไป

ขอความชวยเหลอจากจนคณะชาตจงหารอเรองนกบจอมพลเจยงไคเชคและไดขอสรปวาไมเหนดวย31

กอรดอนซงรวมประชมเหนดวยกบความคดเหนของนายทหารจนคณะชาตและใหความคดเหนวา

ทางหนวยกจะไมรวมมอกบชาวอนโดจนและเวยดมนหนนไววางใจไมได

29 Mark Bradley, Imagining Vietnam and America: The Making of Postcolonial Vietnam, 1919-1950 (Chapel Hill: University of North Carolina Press, 2000). 120-122. 30 Tonnesson. 137. 31 Bartholomew-Feis. 106.

70

ความเหนของกอรดอนดงกลาวสวนหนงอาจเปนเพราะตองการคดคานผหมวดเฟนนและ

หนวยโอเอสเอสทจะสรางความรวมมอและสนบสนนแกกลมตอตานทองถนซงกอรดอนเหนวา

เปนการแทรกแซงการปฏบตการของหนวยจบท เขาตองการชใหเหนวาหนวยจบทตองมความเปน

เอกเทศในการปฏบตการโดยสามารถก าหนดนโยบายในการปฏบตการ เลอกบคคลหรอกลมตอตานท

จะมาเปนสายขาวของหนวยดวยตนเอง ความเหนดงกลาวสรางปญหาความขดแยงกบผหมวดเฟนน

ไมนอย กระนนการประชมครงนกเปนครงแรกทหนวยโอเอสเอสและหนวยจ บทไดรบรเกยวกบ

ขบวนการเวยดมนหอยางเปนทางการ

3.2.2 การชวยเหลอนกบนอเมรกนโดยขบวนการเวยดมนห ใน ค.ศ.1944 หนวยจบท

ไดมอบหมายภารกจชวยเหลอนกบนและเหลาเชลยศกฝายพนธมตรในอนโดจนใหแกสายขาว

ชาวฝรงเศสของตน กอรดอนหวหนาหนวยก าหนดแนวทางปฏบตใหแกเหลานกบนของกองทพอากาศ

ท 14 หากจ าเปนตองสละเครองโดดรมลงในอนโดจนกตองลงไปยงพนททก าหนดในการโดดรม

หรอลงจอดฉกเฉน พนทเหลานนจะมสายขาวชาวฝรงเศสเตรยมพรอมเพอชวยเหลอ เชน การท า

สญลกษณในจดทจะมองเหนไดชดเจนจากทางอากาศเพอน าทางใหแกนกบน เปนตน ในปฏบตการ

ครงนกอรดอนปฎเสธทจะใหกลมตอตานทองถนเขามามสวนรวม ทงยงก าชบเหลานกบนใหหลกเลยง

การตดตอกบประชากรทองถนเนองจากกองทพญปนไดตงรางวลการจบนกบนอเมรกนไดไมวาจะเปน

หรอตาย

แมกอรดอนจะไมยอมใหชาวอนโดจนมสวนรวมชวยเหลอนกบนอเมรกนจากกองทพอากาศท

14 ทถกยงตก แตปลายเดอนตลาคม ค.ศ.1944 ชาวเวยดนามเชอสายจนในเมองทาไฮฟอง

ไดชวยเหลอนกบนอเมรกนไว ได ทงยงพานกบนกลบไปยงฐานปฏบตการใหญของหนวยจบท

บคคลทงสองถกสอบถามเรองราวการเดนทางครงน นกบนอเมรกนใหขอมลวาชาวอนโดจนเหนวา

การถกญปนปกครองนนเลวรายกวาฝรงเศสและชาวเวยดนามเชอสายจนในอนโดจนสวนใหญนยม

สหรฐอเมรกาเพราะสหรฐอเมรกาชวยเหลอจนคณะชาตตอสกบญปน พวกเขาจงตองการชวยเหลอ

สหรฐอเมรกาเปนการตอบแทน แมกอรดอนจะทราบวาชาวอนโดจนสวนหนงนยมฝายพนธมตรและ

พรอมจะชวยเหลอแตกยงคงยนกรานความคดและนโยบายเดมทจะไมรวมมอกบชาวอนโดจนเพราะ

ไมไวใจชาวอนโดจน อยางไรกตาม การชวยเหลอนกบนอเมรกนครงนท าใหหนวยโอเอสเอส

ซงตองการหาชองทางรวมมอกบชาวอนโดจนตามนโยบายของนายพลโดโนแวนเหนเปนโอกาสทจะ

71

จดตงกลมชาวเวยดนามเชอสายจนเพอชวยเหลอเหลานกบนของกองทพอากาศท 14 แตแนวความคด

ดงกลาวกลมเหลวเนองจากญปนซงทราบเรองการชวยเหลอเรมเฝามองกจกรรมของกลมทนยม

ฝายพนธมตรมากขน ทงยงจบกมเหลาชาวเวยดนามเชอสายจนและชาวจนทอาศยอยในอนโดจน 32

ในปลายเดอนตลาคม-ตนเดอนพฤศจกายน ค.ศ.1944 สหรฐอเมรกาเรมเตรยมพรอม

การบกอนโดจน กองทพอากาศท 14 จงเพมปฏบตการโจมตทางอากาศตอญปนในอนโดจนมากยงขน

ตอมาในวนท 11 พฤศจกายน ค.ศ.1944 เครองบนขบไลของรอยโทรดอลฟ ชอว (Rudolph Shaw)

ซงท าหนาทคมกนเครองบนทงระเบดถกหนวยตอสอากาศยานของญปนยงเสยหาย เขาสละเครอง

โดดรมลงบรเวณกาวบงเขตปลดปลอยของขบวนการเวยดมนห ผหมวดชอวบอกเลาถงเหตการณ

ทงหมดในบนทกสวนตววา เมอลงถงพนดนสมาชกของเวยดมนหไดชวยเหล อพาเขาไปยงแหลง

ซอนตวทอยใกลๆซงเขาไดพบสมาชกของเวยดมนหอกหลายคน แมจะส อสารกนไมไดแตสมาชก

เวยดมนหกพยายามบอกเขาใหเขาใจถอยค าทหมายถง “…เวยดมนห อเมรกา! เวยดมนห อเมรกา!...”

ซงเปนการพยายามแนะน าพวกเขาโดยมนยวาพวกเขานนเปนมตรกบสหรฐอเมรกา ชอวตอบไปใน

ท านองเดยวกนวา “…เวยดมนห! เวยดมนห !...” ซงท าใหสมาชกของเวยดมนห ณ ทนนยนด

เปนอยางมาก33

ตลอดเวลาหนงเดอนทผหมวดชอวซอนตวอยกบขบวนการเวยดมนห ทงรฐบาลอาณานคม

และญปนพยายามสงทหารมาคนหาเขา แต เวยดมนหน าเขาไปซอนตวตามหมบานตางๆ

ในเขตปกครอง ชอวบนทกวาเมอไปถงหมบานใดหมบานหนง ชาวบานจะชมนมรวมตวกนอยางลบๆ

เพอไมใหผดสงเกตและจดงานตอนรบเขา เขาขอบคณชาวบานเหลานนดวยประโยคงายๆเหมอนกบ

ครงแรกวา “…เวยดมนห! เวยดมนห!...” คนในหมบานกตอบกลบวา “…อเมรกา! โรสเวลต! อเมรกา!

โรสเวลต!…”34

ในตนเดอนธนวาคม ค.ศ.1944 ผหมวดชอวไดรบจดหมายจากคณะกรรมาธการกลาง

ขบวนการเวยดมนห เนอความในจดหมายกลาวตอนรบเขาดวยความยนดและมค าสงใหสมาชก

ทปฏบตการอยในเขตนนด าเนนการทกอยางทจ าเปนเพอความปลอดภยของเขา ทงใหพาเขาไปสงยง

32 ibid. 108-111. 33 Ibid., 151. 34 Ibid.

72

ชายแดนของเขตตงเกย-จน จดหมายฉบบนมนยวาการชวยเหลอชอวครงนจะน าไปสการสราง

ความสมพนธและมตรภาพระหวางสหรฐอเมรกากบเวยดนาม ในชวงการเดนทางไปชายแดน

ชอวไดแวะพกทเตนจาว (Tan Trao) จงหวดตนกวาง (Tuyen Quang) ทางตะวนออกเฉยงเหนอของ

กรงฮานอยซงเปนฐานปฏบตการใหญแหงใหมของเวยดมนหในขณะนนและไดพบกบโฮจมนห

โฮจมนหกลาวกบเขาวาตราบใดทอยกบเวยดมนหกจะไมมอนตรายใดๆเกดขน ชอวประเมนศกยภาพ

ของเวยดมนหวาประชากรในแถบนนใหการสนบสนนเปนอยางมาก

กลางเดอนธนวาคม ค.ศ.1944 โฮจมนห ผหมวดชอวและสมาชกขบวนการเวยดมนห

จ านวนหนงเดนเทาจากเตนจาวไปยงชายแดนเขตตงเกย-จน เมอถงทนนสมาชกเวยดมนหบางสวน

ไดอ าลาชอวดวยการตระโกนค าวา “…อเมรกาจงเจรญ! โรสเวลตจงเจรญ! นายพลเชนนาลต

จงเจรญ!...” ชอวกตระโกนกลบไปวา “…อนโดจนจงเจรญ! เวยดมนหจงเจรญ!...”35 โฮจมนห

พรอมดวยชอวและสมาชกเวยดมนหอกหนงคนเดนทางตอไปยงคนหมงฐานปฏบตการใหญของ

กองทพอากาศท 14 โฮจมนหคาดหวงวาการชวยเหลอนกบนอเมรกนและพากลบไปสงยงฐานปฏบต

ครงนจะมสวนท าใหสหรฐอเมรการบทราบและเขาใจวตถประสงคในการตอสของเวยดมนหมากขน

โฮจมนหจงดแลชอวอยางดตลอดชวงการเดนทางและครงหนงยงแบงเงนสวนตวซอขนมปงและ

เนอสตวใหแกชอวดวย36 เมอถงคนหมงชอวถกคณะกรรมาธการไตสวนเกยวกบความชวยเหลอ

เขาใหขอมลวาเวยดมนหชวยเหลอเขา การชวยเหลอนกบนอเมรกนของกลมตอตานทองถนคร งน

สรางความประทบใจใหแกนายพลเชนนาลตเปนอยางมาก เขากลาววาจะรกษาไวซงความสมพนธ

อนดกบกลมตอตานในทองถนเอาไว อกทงจะใหการชวยเหลอในดานตางๆ

คณะกรรมาธการไดตรวจสอบสงของตางๆทผชอวน าตดตวกลบมาดวย มบนทกสวนตวทให

ขอมลอยางละเอยดเกยวกบการชวยเหลอของขบวนการเวยดมนห รวมไปถงเรองราวทเกยวของกบ

ขบวนการและสถานการณทก าลงเกดขนในอนโดจน คณะกรรมาธการตงประเดนค าถามเกยวกบ

เรองราวในบนทกวานาเชอถอมากนอยเพยงใดรวมถงใครคอผเขยน เปนชอวหรอสมาชกคนใด

คนหนงของเวยดมนห37

35 ibid. 152-153. 36 Brocheux, 86. 37 Bartholomew-Feis, 150.

73

แมจะไมมค าตอบในประเดนค าถามน แตขอมลจากบนทกสวนตวของผหมวดชอวชใหเหน

ชดเจนวา ขบวนการเวยดมนหในชวงเวลานนรบรเกยวกบสหรฐอเมรกาเปนอยางด ไมวาใครคอ

ประธานาธบดและนายพลคนส าคญของกองทพสหรฐฯทปฏบตการในบรเวณนน ตลอดจนนโยบาย

การท าสงครามของสหรฐอเมรกา นอกจากนประชากรในเขตปกครองของเวยดมนหกรจกและนยม

สหรฐอเมรกาไมนอย ขอมลเหลานสะทอนถงความส าเรจของหนวยโอเอสเอสในการปฏบตการ

โฆษณาชวนเชอ ทงชใหเหนวาเวยดมนหตดตามสถานการณสงครามอยางใกลชดและสามารถประเมน

สถานการณของสงครามไดอยางแมนย า ทงบงชวาความชวยเหลอสหรฐอเมรกาและฝายพนธมตร

จะกอใหเกดประโยชนในการตอสของตน ดงนน เมอกองทพเวยดมนหกอตงขนในปลายเดอนธนวาคม

ค.ศ.1944 โฮจมนหจงคดทจะขอความชวยเหลอจากสหรฐอเมรกา

4. การปฏบตการรวมกนระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ในตน ค.ศ.1945 สถานการณสงครามทงในยโรปและแปซฟกไดเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว

เยอรมนและญปนตกเปนฝายตงรบการบกของฝายพนธมตรในทกสมรภม ในย โรปทางแนวรบ

ตะวนตก กองทพ เยอรม น เป ดฉากการร กคร ง ใหญ ท เ ป นย ทธการส า คญคร ง ส ดท า ย

และน าไปสการรกทปาอารแดน (Ardennes Offensive) หรอทเรยกกนวายทธการแหงบลจ

(Battle of the Bulge) หรอยทธการสวนโปงระหวางกลางเดอนธนวาคม ค.ศ.1944-กลางเดอน

มกราคม ค.ศ.1945 เนองจากกองทพเยอรมนใชเสนทางผานปาอารแดนรกเขาไปในแนวรบของ

ฝายพนธมตรเปนบรเวณกวาง 80 กโลเมตร ลก 113 กโลเมตร จนท าใหเกดสวนโปง (Bulge)

ในแนวรบดานตะวนตกแตกองทพเยอรมนลมเหลวในการยทธครงน ในแนวรบตะวนออกนนกองทพ

สหภาพโซเวยตสามารถปลดปลอยยโรปตะวนออกซงอยภายใตการยดครองของเยอรมนไดเกอบ

ทงหมดและก าลงมงหนาสกรงเบอรลน สวนทางแปซฟก ในเอเชยตะวนออกเฉยงใตกองก าลงผสม

ระหวางเครอจกรภพองกฤษ สหรฐอเมรกาและจนคณะชาตสามารถหยดยงการรกของญปนจากพมา

สอนเดยทด าเนนมาตงแตปลาย ค.ศ.1944 ไดส าเรจ อกทงเปดปฏบตการโตกลบผลกดนญปนใหออก

จากพมา ในทะเลจนใตกองทพสหรฐฯก าลงแยงยดเกาะลซอน (Luzon) ซงเปนเกาะทใหญทสดใน

หมเกาะฟลปปนสและเปนทตงของกรงมะนลา (Manila) คนจากญปน ในมหาสมทรแปซฟกนน

74

ภายหลงประสบชยชนะในการยทธแหงหมเกาะมาเรยนา สหรฐอเมรกาไดเปดฉากยทธการแหง

เกาะอโวะจมะ (Battle of Iwo Jima) โดยหวงวาจะใชเกาะนเปนฐานปฏบตการเพอเพมระยะ

การโจมตทางอากาศใหไกลถงเกาะญปน สถานการณท เปลยนแปลงไปอยางรวดเรวท าให

ฝายพนธมตรคาดการณวาชยชนะในสงครามอยไมไกลเกนเออมและน าไปสการประชมทยลตา

(Yalta Conference) เพอวางนโยบายจดระเบยบใหมแกยโรปและโลกหลงสงครามยตลง

4.1 การประชมทยลตา

การประชมทยลตาระหวางวนท 4-11 กมภาพนธ ค.ศ.1945 ณ พระราชวงลวาเดย

(Livadia Palace) ใกลเมองยลตาบรเวณแหลมไครเมย เปนการประชมครงส าคญเพราะฝายพนธมตร

ตองการท าความตกลงเพอเผดจศกฝายอกษะโดยเรวทสดและรวมกนก าหนดนโยบายจดระเบยบยโรป

และโลกหลงสงครามยตลง สาระส าคญของการประชมแบงออกเปน 3 ระดบดวยกน ระดบนานาชาต

ท ประช มตกลงจะสถาปนาองคการสหประชาชาต ข นและให จ ดการประชมคร งแรกท

นครซาน ฟรานซสโก (San Francisco Conference) สหรฐอเมรกาในปลายเดอนเมษายน ค.ศ.1945

เพอพจารณารางกฎบตรสหประชาชาตใหแลวเสรจ ระดบยโรป ทประชมมมตเหนชอบในหลกการ

กวางๆตามประกาศแหงยลตาวาดวยยโรปซงไดรบการปลดปลอย (The Yalta Declaration on

Liberated Europe) โดยประเทศทไดรบการปลดปลอยแลวฝายพนธมตรจะสงเสรมใหปกครอง

ดวยระบอบประชาธปไตยซงเปนตามกฏบตรแอตแลนตก อกทงแกไขปญหาเฉพาะหนาตางๆไมวาจะ

เปนดานเศรษฐกจและการจดใหมการเลอกตงโดยเรวทสด ฝายพนธมตรไดจ ดตงคณะกรรมาธการ

สงสดแหงยโรป (European High Commission) ขนโดยผแทนประกอบดวย สหรฐอเมรกา องกฤษ

ฝรงเศสและสหภาพโซเวยตเพอเปนหนวยงานรบผดชอบการด าเนนการดงกลาว 38และระดบแปซฟก

คอการเขารวมสงครามของสหภาพโซเวยตซงจะประกาศสงครามตอญปนภายหลงการยอมจ านนของ

เยอรมนในยโรป

ในการหารอสวนตวระหวางประธานาธบดโรสเวลตกบสตาลนในการเขารวมสงคราม

ในแปซฟกของสหภาพโซเวยต สหรฐอเมรกาตองการเปนผน าในนโยบายจดระเบยบเอเชยใหม

หลงสงคราม โดยเฉพาะอยางยงการผลกดนแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศทจะด าเนนการ

38 สญชย สวงบตร and อนนตชย เลาหะพนธ, 225.

75

ในเอเชย โรสเวลตและสตาลนเหนตรงกนเรองการน าภาวะทรสตระหวางประเทศไปด าเนนการ

กบเกาหลซงเปนอาณานคมของญปนโดยสหรฐอเมรกา สหภาพโซเวยตและจนคณะชาตจะก ากบดแล

เกาหลเปนเวลา 20-30 ป นอกจากประเดนเรองเกาหลแลวมการหารอเรองอนโดจนฝรงเศส

โรสเวลตอางถงเรองทเคยตกลงกบสตาลนในการประชมทเตหะรานวาจะไมใหฝรงเศสกลบมาปกครอง

อนโดจนอกโดยอนโดจนจะอยใตการดแลของภาวะทรสตระหวางประเทศ โรสเวลตกงวลการตอบโต

ขององกฤษตอนโยบายทมตออนโดจนเพราะเหนวาองกฤษตองการใหฝรงเศสกลบไปปกครอง

อนโดจนหลงสงครามและอาจไมยอมรบแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศเพราะจะกระทบตอ

การปกครองของตนในพมา สตาลนใหความเหนวาองกฤษหมดความนาเชอถอในฐานชาตมหาอ านาจ

ทจะมอทธพลในเอเชยตะวนออกเฉยงใตนบแตสญเสยพมาใหแกญปน โรสเวลตยงกลาวถง

ความพยายามของนายพลเดอโกลทจะฟนฟระบอบอาณานคมในอนโดจนใหมและตองการให

สหรฐอเมรกาสนบสนนเรอเพอขนสงกองก าลงฝรงเศสไปยงอนโดจนแตเขากปฏเสธเดอโกล

ไปในครงน39

การประชมทยลตาครงนมความส าคญอยางมากเพราะเปนคร งแรกทนโยบายของ

สหรฐอเมรกาตออนโดจนขดแยงกบหลกการทก าหนดขนในนโยบายการจดระเบยบยโรป

ภายหลงสงคราม การสงเสรมฝรงเศสใหกลบมสถานะเปนชาตมหาอ านาจอกครงจ าเปนตองคงระบอบ

อาณานคมของฝรงเศสเอาไวโดยเฉพาะอาณานคมอนโดจนเพราะเปนจดยทธศาสตรทส าคญทงดาน

การทหารและทรพยากรซงรฐบาลเฉพาะกาลของนายพลเดอโกลไดประกาศนโยบายการฟนฟระบอบ

อาณานคมในอนโดจนตงแตตนเดอนธนวาคม ค.ศ.1943 การทโรสเวลตยงคงยนยนนโยบายและ

แนวความคดตองการใหอนโดจนเปนเอกราชจากฝรงเศสหลงสงครามยตลงสงผลตอนโยบายการ

จดระเบยบใหมในยโรป อยางไรกตาม ประเดนดงกลาวยงไมสงผลในทางปฏบตและเปนเพยงแนวคด

ทยงไมมขอสรปชดเจนแตความขดแยงทปรากฏกอาจกลาวไดวาเปนจดเรมตนของการจะเปลยนแปลง

นโยบายของสหรฐอเมรกาตออนโดจนในเวลาตอมา

39 Cameron, 21-22.

76

4.2 การยดอ านาจเดอนมนาคมของญปน

ระหวางเดอนมกราคม-กมภาพนธ ค.ศ.1945 การรบในยทธการหมเกาะฟลปปนสโดยเฉพาะ

อยางยงยทธการแหงเกาะลซอน (Battle of Luzon) ก าลงด าเนนไปอยางดเดอด กองทพสหรฐฯ

ประสบความส าเรจในการยดพนทบางสวนของเกาะคนมาไดและก าลงเคลอนทพมงหนาสกรงมะนลา

สหรฐอเมรกาคาดวาจะไดรบชยชนะในไมชาและเปาหมายตอไปกคอการบกอนโดจนตามแผนของ

ประธานาธบดโรสเวสต กองทพสหรฐฯจงยกระดบการเตรยมความพรอมในการบกอนโดจนจาก

ปฏบตการรวบรวมขาวกรองของหนวยโอเอสเอสและการโจมตทางอากาศของกองทพอากาศท 14

ดวยการสงเครองบนจากสนามบนบนเกาะลซอนและจากเรอบรรทกเครองบนทลอยล าอยใน

ทะเลจนใตไปโจมตกองทพญปนในเขตโคชนไชนาโดยเฉพาะในกรงไซงอน

ปฏบตการโจมตทางอากาศของกองทพสหรฐฯทเกดขนตอเนองและเกดขนทวไปทงสามเขต

ของอนโดจน รวมทงการรบทเกาะฟลปปนสเปนสญญาณวาการปฏบตการทางการทหารจะเกดขน

จนน าไปสขาวลอวาสหรฐอเมรกาจะบกอนโดจนในไมชา นอกจากนนสถานการณทางการเมองของ

ฝรงเศสกไมนาไววางใจเพราะเมอฝายพนธมตรสามารถปลดปลอยกรงปารสไดในเดอนสงหาคม

ค.ศ.1944 ซงท าใหรฐบาลวชหมดอ านาจ ญปนหวาดระแวงวาอาณานคมอนโดจนของฝรงเศสซงภกด

ตอรฐบาลวชจะเขากบฝรงเศสเสรของนายพลเดอโกลซงขณะนนไดจดตงรฐบาลเฉพาะกาลขนใน

กรงปารส ดวยเหตน การด ารงอยของอ านาจการปกครองอาณานคมอนโดจนของฝรงเศสจงไมเปน

ทพอใจของญปนอกตอไป ญปนจงตดสนใจยดอ านาจรฐบาลอาณานคม

ในตนเดอนมนาคม ค.ศ.1945 ขณะทรฐบาลอาณานคมมงไปทปฏบตการกวาดลาง

ขบวนการเวยดมนหในเขตตงเกย ญปนเหนเปนโอกาสทจะยดอ านาจจากรฐบาลอาณานคม

ในวนท 9 มนาคม ญปนไดยนขอเรยกรองตอนายพลเดอคซ ขาหลวงใหญแหงอาณานคมอนโดจน

ฝรงเศสซงเดนทางกลบมายงกรงไซงอนจากแนวหนาในเขตตงเกยเพอใหถายโอนอ านาจการปกครอง

แกญปน นายพลเดอคซพยายามตดตอเหลาทปรกษาและคณะเสนาธการทหารเพอหารอถง

สถานการณทก าลงเกดขนแตลมเหลวเพราะปญหาดานการตดตอสอสารเนองจากญปน ไดตดสาย

โทรเลข โทรศพทและเขายดสถานวทยบางสวน ญปนขดเสนตายตอนายพลเดอคซใหปฏบตตาม

ขอเรยกรองกอนเวลา 21:00 น. แตนายพลเดอคซปฏเสธและสงนายทหารไปแจงขาวทกองบญชาการ

ของญป น แตการเดนทางล าช า จนเกน เลย เวลาท เส นตายก าหนดไว กองทพญป นซ ง ได

77

เตรยมความพรอมทวทงอนโดจนจงเรม “ปฏบตการเมะโกะ” (Operation Mei-Go) เพอยดอ านาจ

จากรฐบาลอาณานคมทนท

ในวนท 10 มนาคม ค.ศ.1945 เกดการปะทะกนระหวางกองทพรฐบาลอาณานคมกบกองทพ

ญปนทวทงอนโดจน เมอสนสดวนกองทพญปนสามารถยดทท าการของรฐบาลอาณานคมทงฝายทหาร

และพลเรอนและสถานทอนๆในกรงไซงอนซงเปนศนยกลางในการปกครองอนโดจนของฝรงเศส

รวมทงกรงเว กรงฮานอยและเมองทาไฮฟองไดส าเรจ แตในบางพนทกองทพญปนเผชญกบการ

ตอตานอยางหนกจากกองทพรฐบาลอาณานคม เชน จงหวดหลงเซน (Lang Son) รฐบาลอาณานคม

ตงฐานทมนทางการทหารขนาดใหญและใชเปนพนทๆปฏบตการกวาดลางขบวนการเวยดมนหอย

ในขณะนน กองทพรฐบาลอาณานคมในพนทจงเขมแขงและสามารถตานกองทพญปนไดหลายวน

แตทายทสดกองทพญปนกยดหลงเซนไดเมอวนท 12 มนาคม สวนในลาวและกมพชานนขาราชการ

และกองทพของรฐบาลอาณานคมตางกยอมจ านนตอกองทพญปนโดยไมมการปะทะแตอยางใด40

4.3 การปฏบตการในฐานะสายขาวของขบวนการเวยดมนหใหแกหนวยโอเอสเอส

หลงการยดอ านาจของญปน ชาวฝรงเศสไมวาจะเปนขาราชการอาณานคม หรอพลเรอน

ตางถกควบคมตวซงสงผลกระทบตอการปฏบตการรวบรวมขาวกรองในอนโดจนของหนวยโอเอสเอส

และหนวยจบทอยางมากโดยเฉพาะหนวยจบทซงตองใชชาวฝรงเศสเปนสายขาว เครอขายขาวกรองท

กวางขวางและมประสทธภาพของหนวยจงถกท าลายลง อยางไรกตาม การเปดปฏบตการส าคญ

หลายแหงของสหรฐอเมรกาในแปซฟกท าใหทงหนวยโอเอสเอสและหนวยจบทจ าเปนตองสราง

เครอขายขาวกรองขนใหมอยางเรงดวน หนวยจบทพยายามรวบรวมสายขาวชาวฝรงเศสและชาวจน

ทรอดพนจากการจบกมของญปน สวนหนวยโอเอสเอสซงไดรบการกดดนมาจากทงกองทพอากาศท

14 และกองทพเรอทตองการขาวกรองเรองสภาพอากาศในทะเลจนใตไดสงค าสงใหผหมวดเฟนน

หาสายขาวใหมใหไดเรวทสด เฟนนจงเหนวาเปนเวลาทเหมาะสมในการสรางความรวมมอกบ

กลมตอตานของชาวทองถนในอนโดจนโดยเฉพาะขบวนการเวยดมนห

40 David G Marr, Vietnam 1945: The Quest for Power (Berkeley: University of California Press, 1995), 50-59.

78

4.3.1 การหารอรวมกนระหวางหนวยโอเอสเอสกบโฮจมนห ในการตดตอกบขบวนการ

เวยดมนห ผหมวดเฟนนสอบถามไปยงหนวยงานตางๆในคนหมงเกยวกบความชวยเหลอทผหมวดชอว

เคยไดรบ ส านกขาวกรองการสงคราม (Office of War Information) สาขาจนซงมหนาทรวบรวม

ขาวกรองจากหนวยงานตางๆในจนไปยงสหรฐอเมรกาใหขอมลวา โฮจมนหผน าเวยดมนหมบทบาท

ส าคญในการชวยเหลอชอวกลบมาฐานปฏบตการใหญของกองทพอากาศท 14 อกทงโฮจมนหยงคง

พกอยในคนหมง หนวยโอเอสเอสจงเตรยมนดหมายการหารอรวมกนระหวางเฟนนกบโฮจมนห

ในวนท 17 มนาคม ค.ศ.1945 โฮจมนห ฝมวนดงและสมาชกขบวนการเวยดมนหจ านวนหนง

มาพบกบผหมวดเฟนน หนวยโอเอสเอสตองการใหเวยดมนหปฏบตหนาทรบสงวทยเพอแจงขาวกรอง

จากอนโดจนไปยงคนหมงและจะสนบสนนอาวธและเวชภณฑทเวยดมนหตองการเปนการตอบแทน

แมการหารอยงไมไดขอตกลงชดเจนแตทงสองฝายกนดหารอกนอกครงในวนท 20 มนาคม

แมหนวยโอเอสเอสและผหมวดเฟนนจะทราบวาโฮจมนหเปนคอมมวนสตและเปนผน าในการ

กอกบฎตอฝรงเศสยาวนานแตเขากประเมนวาศรทธาในลทธคอมมวนสตของโฮจมนหเปนไปใน

แนวทางของนกปฏบตมากกวานกอดมการณและสมาชกระดบสงของเวยดมนหใชลทธคอมมวนส ต

เพอใหบรรลเปาหมายชาตนยมซงหมายถงการไดรบเอกราชของเวยดนาม คนเหลานนกไมไดถก

สหภาพโซเวยตหรอพรรคคอมมวนสตจนชน าตามขอกลาวหาของฝายฝร งเศสและจนคณะชาต

เฟนนและหนวยโอเอสเอสรวมถงหนวยจบทจงเหนพองกนวา โฮจมนหและเวยดมนหเหมาะสมทจะ

เปนสายขาวเพอรวบรวมขาวกรองในอนโดจนใหสหรฐอเมรกา ในการรวบรวมขาวกรองและสงกลบ

มายงคนหมงนน เฟนนและสมาชกของหนวยจบทไดขอสรปวาจะสงสมาชกของหนวยจบทหนงคน

ไปปฏบตการรวมกบเวยดมนหในฐานะผรบสงวทย แทนและเจาหนาทชาวจนจากหนวยจบท

อกหนงนายจงไดรบเลอกใหเดนทางไปกบเวยดมนห การททงคไดรบเลอกเปนเพราะเขตตงเกย

มชาวจนและชาวเวยดนามเชอสายจนจ านวนมาก คนทงสองสามารถกลมกลนกบประชากร

เหลานไดงาย ภารกจของทงสองคนคอฝกอบรมสมาชกของเวยดมนหเรองวธการรวบรวมขาวกรอง

และการคดสรรขาวกรองทเปนประโยชนสงกลบมายงคนหมง

ในการหารอรวมกนครงทสองเมอวนท 20 มนาคม ค.ศ.1945 ผหมวดเฟนนแจงโฮจมนหวา

ทางหนวยจะสงแทนไปปฏบตการรวมกบเวยดมนห แมโฮจมนหตองการผปฏบตการชาวอเมรกน

มากกวาชาวอเมรกนเชอชายจนอยางแทนแตเขากยอมรบ ในการหารอครงนฝมวนดงขอระเบด

79

แรงสงจากหนวยโอเอสเอสแตเฟนนปฏเสธเพราะเกรงวาจะกอใหเกดความไมพอใจกบฝรงเศส

ซงไมตองการใหสหรฐอเมรกาและหนวยโอเอสเอสสนบสนนกลมตอตานของชาวทองถนแตเขายนด

สนบสนนยทโธปกรณอนๆในภายหลง เชน อาวธเบาประเภทตางๆ กลองถายภาพ เวชภณฑ

อปกรณตรวจสภาพอากาศและชดประกอบวทย กอนการหารอจะสนสดลง โฮจมนหขอเขาพบ

นายพลเชนนาลต ผบญชาการกองทพอากาศท 14 แมเฟนนจะไมพอใจตอค าขอนกแตกนดหมายเวลา

และสถานทใหโดยแจงแกนายพลเชนนาลตวา การรกษาสมพนธและความรวมมอกบโฮจมนหจะเปน

ผลดตอการชวยเหลอนกบนอเมรกนทถกยงตกในอนโดจน นายพลเชนนาลตจงใหโฮจมนหไดเขาพบ

เมอวนท 29 มนาคม41 โฮจมนหกลาวชนชมนายพลเชนนาลตในฐานะผบญชาการทมชอเสยง

สวนนายพลเชนนาลตกกลาวขอบคณโฮจมนหทชวยเหลอนกบนของเขา กอนจากกนโฮจมนหขอ

รปถายนายพลเชนนาลตและลายเซนต ซงนายพลเชนนาลตเขยนในภาพใหวา “…ดวยความจรงใจ

แคลร แอล เชนนาลต…” (Yours Sincerely, Claire L. Chennault)42 รปถายทมลายเซนตดงกลาว

นบเปนหลกฐานชนส าคญทเวยดมนหน าไปใชโฆษณาชวนเชอในการตอสทางการเมองในเวลาตอมา

เพราะหลงการยดอ านาจในเดอนมนาคม ขบวนการชาตน ยมทสนบสนนญปนมบทบาทส าคญ

ทางการเมองเปนอยางมาก โฮจมนหจงตองการใหเหนวาเวยดมนหเปนพนธมตรของสหรฐอเมรกา

ซงจะไดรบการชวยเหลอเรองเอกราชและเปนขบวนการเดยวเทานนทจะน าเอกราชมาใหเวยดนามได

สายขาวทปฏบตการกบหนวยโอเอสเอสทกคนจะมชอรหสเพอใชในการตดตอทางวทย

โฮจมนหมชอรหสวา “…ลเซยส…” (Lucius) ผหมวดเฟนนจดใหเขาเปนสายขาวส าคญของหนวย

โอเอสเอสในอนโดจนอนดบท 16 และเขยนก ากบตอทายรหสของโฮจมนหดวยวา “…ผเฒาโฮ…”

(Old Man Ho)43 กอนการเดนทางไปยงชายแดนจน-เขตตงเกย เฟนนไดสรปแนวทางปฏบตการของ

แผนกตางๆในหนวยโอเอสเอสแกโฮจมนหและมอบปนพกโคลต.45 เอม1911 (Colt.45 M1911)

จ านวน 6 กระบอกบรรจในหบหอจากโรงงานตามทโฮจมนหตองการ อาวธของสหรฐอเมรกาจะเปน

หลกฐานทส าคญซงยนยนการเปนพนธมตรและไดรบการสนบสนนจากสหรฐอเมรกา

41 Bartholomew-Feis. 154-157. 42 Ibid., 157. 43 Batrachious.

80

ในวนท 15 เมษายน ค.ศ.1945 โฮจมนห แทนและเจาหนาทชาวจนจากหนวยจบทพรอมทง

สมาชกของขบวนการเวยดมนหซงปลอมตวเปนคนลกลอบขนของเถอนเดนทางกลบฐานปฏบตการ

ใหญของเวยดมนห ชวงการเดนทางโฮจมหดแลแทนเปนอยางดและมกแลกเปลยนความคดเหนกบเขา

เรองนโยบายตอตานระบอบอาณานคมของประธานาธบดโรสเวลต โฮจมนหแสดงทศนะเกยวกบ

หลก 4 ประการทโรสเวลตเสนอสภาคองเกรสเมอเดอนเมษายน ค.ศ.1941 ซงสาระส าคญวาดวย

หลกการพนฐาน 4 ขอทพลเมองโลกทกคนควรจะไดรบ ไมวาจะเปนเสรภาพในการแสดงความคดเหน

เสรภาพในความเชอทางศาสนา การเขาถงทรพยากรและเศรษฐกจและสนตภาพ โฮจมนหบอกแทน

วาหลก 4 ประการนสอดคลองกบวตถประสงคในการตอสของเวยดมนห 44 การแลกเปลยน

ความคดเหนของบคคลทงสองในระหวางการเดนทางนชใหเหนความส าเรจของการปฏบตการโฆษณา

ชวนเชอโดยแผนกการปฏบตการขวญก าลงใจและแสดงใหเหนวาโฮจมนหมความร เกยวกบ

สหรฐอเมรกาอยางด ทงนยมปรชญาและแนวคดทางการเมองของสหรฐอเมรกา

จดเรมตนทท าใหโฮจมนหรจกกบสหรฐอเมรกาคงเปนทเขาท างานเปนลกเรอซงท าใหไดม

โอกาสเดนทางไปยงสหรฐอเมรกาและขนบกทนวยอรคใน ค.ศ.1913 ณ ทนนโฮจมนหคงไดเรยนร

และซมซบถงปรชญาและแนวความคดทางการเมองของสหรฐอเมรกาวาดวยการตอสเพอเสรภาพ

อสรภาพและความเทาเทยมซงเปนสงทตกทอดมาจากประวตศาสตรยคสมยตางๆของสหรฐอเมรกา

ไมวาจะเปนสงครามประกาศเอกราช หรอสงครามกลางเมองอเมรกน (American Civil War) เปนตน

ในระหวางสงครามโลกครงท 1 โฮจมนหพ านกอยท องกฤษและเมอสงครามยตลงใน

ค.ศ.1918 เขาเดนทางไปยงฝรงเศส เมอฝายสมพนธมตรจดการประชมสนตภาพทกรงปารส

(Paris Peace Conference) ขนในระหวางเดอนมกราคม-เดอนมถนายน ค.ศ.1919 ประธานาธบด

วดโรว วลสน (Woodrow Wilson) แหงสหรฐอเมรกาเดนทางมารวมการประชมดวยและไดน าเสนอ

“หลก 14 ประการ” (Fourteen Points) เพอสนตภาพของโลก หลกส าคญประการหนงคอ

ทกชาตมสทธทจะเลอกก าหนดการปกครองดวยตนเอง (National Self-determination)

หลกการดงกลาวมสวนท าใหโฮจมนหนยมปรชญาและแนวความคดทางการเมองของสหรฐอเมรกา

มากและเหนวาสหรฐอเมรกาเปนชาตทตอตานระบอบอาณานคม เขาจงพยายามขอเขาพบวลสน

เพอยนเอกสารขอเรยกรองของชาวอนนมแตลมเหลว

44 ibid.

81

ตอมาเมอโฮจมนหไดรบค าสงจากโคมนเทรนใหเขามาเคลอนไหวในไทยชวง ค.ศ.1928

เขาไดแสดงทศนะความนยมปรชญาและแนวความคดทางการเมองของสหรฐอเมรกาในเรองการตอส

เพอเสรภาพ อสรภาพและความเทาเทยมผานหนงสอทเขาเขยนเพอใชอบรมสมาชกของสมาคม

ทนหเนยน โฮจมนหเนนย าประเดนการตอสปฏวตของชาวอเมรกนในสงครามประกาศเอกราชมาเปน

ตนแบบในการตอสเพอเอกราชของเวยดนาม45 ดงนนในทศนะของโฮจมนหสหรฐอเมรกาเปนชาตท

ยนหยดตอสเพอเสรภาพ อสรภาพและความเทาเทยม การตอสของขบวนการเวยดมนหเพอเอกราช

ของเวยดนามจากการเปนอาณานคมของฝร งเศสจงสอดคลองกบอดมการณทางการเมอง

ของสหรฐเมรกา

4.3.2 การปฏบตการรวบรวมขาวกรองใหแกหนวยโอเอสเอสโดยขบวนการเวยดมนห

เมอกลมของโฮจมนหเดนทางถงเตนจาว แทนและเจาหนาทชาวจนจากหนวยจบทเรมงานรวมกบ

ขบวนการเวยดมนหทนท แทนไดฝกอบรมสมาชกเวยดมนหเรองการปฏบตการรวบรวมขาวกรองและ

การวเคราะหขาวกรองเพอสงตอไปยงหนวยโอเอสเอสทคนหมง สวนเจาหนาทชาวจนกฝกอบรม

สมาชกเวยดมนหดานการสอสารกบหนวยโอเอสเอสและกองทพอากาศท 14 ดวยวธการตางๆ

เชน การตดตอทางวทยซงรวมไปถงการถอดประกอบชนสวน การเขารหส รวมถงสญญาณไฟจาก

ไฟฉายเพอตดตอกบเครองบนของกองทพอากาศท 14 ขาวกรองทเวยดมนหรวบรวมสงให

หนวยโอเอสเอสสวนใหญจะเปนเอกสารการตดตอระหวางกน แผนท การปฏบตการโฆษณาชวนเชอ

ของญปน รายงานสภาพขวญก าลงใจของญปนและชาวอนโดจน เปนตน ในเวลาอนรวดเรวเครอขาย

ขาวกรองของเวยดมนหกขยายตวอยางมากจนสามารถจดตงสถานสงวทยเพมขนในเขตปกครอง

ของตนอก 3 แหงไดแก จงหวดหาซาง (Ha Giang) จงหวดหลงเซนและจงหวดกาวบง สถานสงวทย

เหลานจะรายงานขาวกรองทรวบรวมไดจากพนทนนๆโดยเฉพาะสภาพอากาศซงจะตองสงไปใหหนวย

โอเอสเอสทคนหมงวนละสองครง รวมไปถงสถานทๆเหมาะสมส าหรบการสงยทโธปกรณตางๆ

ดวยการทงรมและการลงจอด46

45 Bradley, Imagining Vietnam and America: The Making of Postcolonial Vietnam, 1919-1950, 33-36. 46 Bartholomew-Feis. 165-166.

82

รายงานสภาพอากาศแตละวนทขบวนการเวยดมนหรวบรวมนนมความส าคญและ

เปนประโยชนตอการปฏบตการโจมตทางอากาศในอนโดจนของกองทพอากาศท 14 โดยเฉพาะ

การทงระเบดเปนอยางมาก การทงระเบดใหส าเรจเพอท าลายเปาหมายจ าเปนตองอาศยสภาพอากาศ

ทปลอดโปรงเพอใหพลทงระเบดเหนเปาหมายไดชดเจน แมกองทพสหรฐฯจะพฒนาเคร องเลงท

สามารถค านวณระยะ ความเรวลม ระดบความสงและทศทางของเครองบนเพอเพมศกยภาพ

การตดสนใจของพลทงระเบด แตการเหนทศนะวสยของเปาหมายทชดเจนคอสงส าคญทสดตอการ

ตดสนใจของพลทงระเบด นอกจากนเวยดมนหกบแทนและเจาหนาทชาวจนจากหนวยจบทยงประสบ

ความส าเรจในปฏบตการรวมกนเพอชวยเหลอและอพยพนกบนอเมรกนของกองทพอากาศท 14

หลายนายซงถกยงตกและยงสามารถคนพบคายกกกนเชลยศกฝายพนธมตรซงสวนใหญเปนนกบน

ของกองทพอากาศท 14 ดวย ในชวงการปฏบตการรวมกนระหวางเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา

ผานทางหนวยโอเอสเอส โฮจมนหไมตองการใหเปนเพยงการรวมมอกนอยางผวเผนเพอตอสกบญปน

เขาพยายามหาค าตอบเกยวกบนโยบายสงครามของสหรฐอเมรกาวาเปนการตอส เ พอผดง

ไวซงเสรภาพและประชาธปไตยของโลกหรอเพยงเพอชวยรกษาระบอบอาณานคมของฝรงเศส

จากญปน47 แตหนวยโอเอสเอสไมไดใหค าตอบ อาจเขาใจไดไมยากนกวาโฮจมนหตองการทราบวา

หลงสงครามยตสหรฐอเมรกาจะยงคงด าเนนโยบายตอตานอาณานคมตอไปหรอไม หากยงคงสานตอ

นโยบายไวกจะสอดคลองกบวตถประสงคของเวยดมนหซงจะท าใหความสมพนธและการสนบสนน

ของสหรฐอเมรกาตอเวยดมนหยงคงด าเนนตอไป

4.4 การเปล ยนแปลงนโยบายของสหรฐอเมรกาตออนโดจนในปลายสมยโรสเวลต

ถงตนสมยทรแมน

การทสหรฐอเมรกาจะประสบชยชนะในสงครามไดนนจ าเปนตองมความสมพนธอนด

และการรวมมอกนอยางใกลชดกบชาตพนธมตร แตแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศของ

ประธานาธบดโรสเวลตท าใหคณะรฐมนตรโดยเฉพาะอยางยงรฐมนตรวาการกระทรวงตางประเทศ

ฮลลเกรงวาอาจท าลายความสมพนธอนดทมอยและจะสงผลตอสถานการณสงครามไดโดยเฉพาะ

ความสมพนธกบองกฤษแกนน าของฝายพนธมตรทเปนพนธมตรทใกลชดสหรฐอเมรกามากทสด

47 ibid., 167.

83

การทมอาณานคมตางๆทวทกมมโลกท าใหองกฤษไมเหนดวยกบแนวความคดของ

ประธานาธบดโรสเวลตมาตงแตตน48 ในเดอนพฤศจกายน ค.ศ.1942 อเดนรฐมนตรวาการกระทรวง

การตางประเทศองกฤษไดเคยโตแยงกบฮลลและไมยอมรบเรองการจะใหเอกราชและการปกครอง

ตนเองของเหลาอาณานคม องกฤษซงตองการใหฝรงเศสกลบมาเปนชาตมหาอ านาจอกครงภายหลง

สงครามจงสนบสนนนโยบายของฝร งเศสในการฟนฟระบอบอาณานคมในอนโดจนขนใหม

แมโรสเวลตจะพยายามคดคานฝรงเศสในทกวถทางแตเมอสงครามในยโรปใกลจะสนสดใน ค.ศ.1945

สหรฐอเมรกาซงตองการเผดจศกญปนจ าเปนตองไดรบความรวมมอจากทงองกฤษและฝรงเศส

ดงนน การรกษาไวซงความสมพนธและการรวมมอกนระหวางสหรฐอเมรกากบองกฤษและฝรงเศสจง

มความส าคญมาก ฮลลและเจาหนาทระดบสงในกระทรวงการตางประเทศจงโนมนาวโรสเวลตให

เปลยนแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศรวมไปถงนโยบายทมตออนโดจน

ในการประชมทยลตา แมประธานาธบดโรสเวลตจะยงคงยดมนแนวความคดภาวะทรสต

ระหวางประเทศและนโยบายทมตออนโดจน แตมตของทประชมทใหจดตงคณะกรรมาธการสงสด

แหงยโรปโดยมฝรงเศสเปนหนงในชาตคณะกรรมาธการนนเปนเสมอนการฟนฟสถานะของฝรงเศส

ใหกลบสความเปนชาตมหาอ านาจอกครง ฝรงเศสและองกฤษจงเพมการกดดนสหรฐอเมรกาเพอให

ยตนโยบายตอตานระบอบอาณานคมและแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศ

ความคดและการด าเนนนโยบายทแนวแนของประธานาธบดโรสเวลตในการตอตานระบอบ

อาณานคมต งแตการประกาศแนวความคดภาวะทรสต ระหว า งประเทศเม อ ค .ศ .1942

จนถงการประชมทยลตาใน ค.ศ.1945 อาจท าใหตงขอสงเกตไดวาโรสเวลตเปนนกอดมการณทเชอมน

ในการลมเลกลทธจกรวรรดนยมโดยเฉพาะในอนโดจน แตในฐานะผน าชาตมหาอ านาจฝายพนธมตร

ท าใหเขาตองค านงถงผลประโยชนและวตถประสงคส าคญของฝายพนธมตรนนคอเพอชยชนะ

เหนอฝายอกษะ รวมทงการรกษาไวซงความสมพนธและการรวมมอของมหาอ านาจพนธมตรเพอ

ประโยชนในการสรางสนตภาพแกโลกหลงสงคราม โรสเวลตจงไมสามารถท าตามความคดของเขา

ไดเดดขาด เขาจงพยายามสรางความสมดลทางการเมองและการตางประเทศระหวางผลประโยชน

ของฝายพนธมตรกบนโยบายตอตานระบอบอาณานคม ระหวางการหารอกบชารลส เทาสซก

(Charles Taussig) ทปรกษากองกจการทะเลแครบเบยน (Division of Caribbean Affairs)

48 U.S.

84

ของกระทรวงการตางประเทศในเดอนมนาคม ค.ศ.1945 โรสเวลตยงคงยนยนเรองการชวยเหลอ

ประชากรในเอเชยทอย ใตระบอบอาณานคมและอนโดจนไมควรกลบไปเปนของฝร งเศส

เขาใหความคดเหนทประนประนอมมากขนโดยกลาววา หากฝรงเศสใหการค าประกนทเหมาะสมเรอง

การเตรยมพรอมใหอนโดจนปกครองตนเอง สหรฐอเมรกากจะยอมใหฝรงเศสเปนชาตหนงใน

คณะกรรมาธการของภาวะทรสตและใหดแลอนโดจนโดยมจดมงหมายสงสดคอเอกราชของอนโดจน49

การทนโยบายดานตางประเทศตออนโดจนเรมเปลยนแปลงไป นโยบายดานการทหารก

ปรบเปลยนตามไปดวยเชนกน ตามแผนเดมซงประธานาธบดโรสเวลตไดก าหนดไวตงแตเดอน

พฤศจกายน ค.ศ.1944 วาสหรฐอเมรกาจะเปดปฏบตการทางการทหารตอเขตตงเกยในเดอนมนาคม

ค.ศ.1945 แผนการดงกลาวคณะเสนาธการรวมของกองทพสหรฐฯไมเหนด วยมาตงแตตนเพราะ

เหนวาการเอาชนะญปนใหรวดเรวควรระดมทรพยากรทงหมดเพอสนบสนนปฏบตการใหญ

สเกาะญปน การบกอนโดจนโดยเฉพาะเขตตงเกยจะท าใหสงครามยดเยอและสญเสยก าลงพล

โดยไมมความจ าเปน แตฝายทหารคดคานแผนการของโรสเวลตไมได

การประนประนอมในนโยบายตออนโดจนท าใหคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯ

มงเปาหมายไปยงการบกเกาะญปนอยางเตมตวรปแบบโดยก าหนดแผนวา ในตนเดอนเมษายน

ค.ศ.1945 กองทพของนายพลนมตซจะเปดยทธการทเกาะโอะกนะวะ (Battle of Okinawa)

ซงเปนหมเกาะทอยทางใตสดของเกาะญปน วตถประสงคของยทธการนกเพอใชเกาะโอะกนะวะ

เปนฐานปฏบตการหนาส าหรบบกเกาะญปนและเพมระยะการโจมตทางอากาศใหไกลถงเกาะญปน

มากกวาเดม คณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯจงปรบเปลยนแผนของประธานาธบดโรสเวลต

โดยยกเลกการบกเขตตงเกยแตจะยงคงใหการสนบสนนกลมตอตานทองถน รวมไปถงสนบสนน

กองทพจนคณะชาตในการเคลอนทพสเมองทาทางภาคใตของจนเพอเบยงเบนกองทพญปนจาก

ปฏบตการจรงทเกาะโอะกนะวะ

49 Leslie H Gelb and Richard H Betts, The Irony of Vietnam: The System Worked (Washington D.C.: Brookings Institution Press, 2016), 34-35.

85

4.4.1 การขนสอ านาจของประธานาธบดทรแมน อสญกรรมอยางกะทนหนของ

ประธานาธบดโรสเวลตเมอวนท 12 เมษายน ค.ศ.1945 ท าใหรองประธานาธบดทรแมนไดขนด ารง

ต าแหนงสบแทน กระทรวงการตางประเทศสหรฐฯจงเหนวาการด ารงต าแหนงของทรแมนเปนโอกาส

ทเหมาะสมในการปรบนโยบายของสหรฐอเมรกาตออนโดจน อกทงสถานการณสงครามในเวลานน

ก าลงพลกผนอยางรวดเรวในทกแนวรบโดยเฉพาะอยางยงในยโรปทกองทพพนธมตรสามารถ

เคลอนพลรกรบเขาสดนแดนเยอรมนจากทงตะวนตกและตะวนออก กลางเดอนเมษายนกองทพ

โซเวยตเปดยทธการแหงกรงเบอรลน (Battle of Berlin) เพอยดเมองหลวงของเยอรมนซงจะท าให

สงครามในยโรปยตลงและนโยบายจดระเบยบยโรปภายหลงสงครามก าลงจะถกน ามาด าเนนการ

กระทรวงการตางประเทศสหรฐฯเหนวาปญหาความไมชดเจนในการด าเนนนโยบายของ

ประธานาธบดโรสเวลตในชวงปลายสมยจะสงผลตอการจดระเบยบยโรปใหม รวมไปถงสงคราม

ในแปซฟก ดงนนกระทรวงการตางประเทศจงกดดนประธานาธบดทรแมนใหตดสนใจก าหนดนโยบาย

ทชดเจน ในกลางเดอนเมษายน ค.ศ.1945 กองกจการยโรป (Division of European Affairs)

และกองกจการตะวนออกไกล (Division of Far East Affairs) ของกระทรวงการตางประเทศตางสง

บนทกถงทรแมนเพอแจงใหทราบการเปลยนแปลงนโยบายทมตออนโดจนโดยมสาระส าคญวา

สหรฐอเมรกาจะไมขดขวางฝรงเศสในการฟนฟระบอบอาณานคมและจะเคารพอ านาจอธปไตยของ

ฝรงเศสเหนออนโดจน การยกเลกปฏบตการทางการทหารตออนโดจนโดยเฉพาะการบกเขตตงเก ย

กลมตอตานในอนโดจนจะตองไมขดขวางการฟนฟระบอบอาณานคมของฝรงเศส แตทส าคญทสดคอ

การใหฝรงเศสดแลอนโดจนตามแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศ สหรฐอเมรกาจะสนบสนน

และชวยเหลอฝรงเศสเพอพนฟระบอบอาณานคมในอนโดจนขนใหม ซงการกระท าดงกลาวจะสงผลด

ตอการรกษาสนตภาพทงในยโรป เอเชยตะวนออกเฉยงใตและโลกหลงสงคราม50

แมประธานาธบดทรแมนจะมแนวคดตอตานระบอบอาณานคมแตการทเขาเพงด ารงต าแหนง

รองประธานาธบดไดประมาณ 3 เดอน (มกราคม-มนาคม ค.ศ.1945) กอนประธานาธบดโรสเวลต

ถงแกอสญกรรม เขาจงแทบไมรบรหรอเขาใจโดยถองแทในนโยบายการตางประเทศเรองการตอตาน

ระบอบอาณานคมโดยเฉพาะแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศของโรสเวลตซงยงไมชดเจน

ในแนวนโยบาย กอรปการทไมมการก าหนดแนวทางด าเนนการเรองแนวคดภาวะทรสตระหวาง

50 Porter, 17-22.

86

ประเทศทมตอเวยดนามไวเปนลายลกษรอกษร ทรแมนจงถกกระทรวงการตางประเทศกดดนให

ตดสนใจเลอกอยางเดดขาดระหวางนโยบายตอตานระบอบอาณานคม หรอการจะรกษาความสมพนธ

กบชาตฝายพนธมตรและสนบสนนกระบวนการสรางสนตภาพแกโลกหลงสงครามยตโดยเฉพาะ

นโยบายจดระเบยบยโรปซงตองสนบสนนฝรงเศสใหกลบสสถานะชาตมหาอ านาจอกคร งเพราะ

สงครามเยนก าลงเรมตงเคาเขาครอบคลมยโรป ทรแมนจงตดสนใจเปลยนจากนโยบายตอตานระบอบ

อาณานคมของสหรฐอเมรกามาเปนการเลอกธ ารงไวซงความรวมมอและการสรางสนตภาพ

หลงสงครามของฝายพนธมตร

กระทรวงการตางประเทศสหรฐฯด าเนนการหลายอยางทแสดงใหเหนการเปลยนแปลง

นโยบายครงน เชน โทรเลขจากโจเซฟ กร (Joseph Grew) รกษาการรฐมนตรวาการกระทรวงการ

ตางประเทศถงเอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ าฝรงเศสในตนเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1945

และโทรเลขถงเอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ าจนในตนเดอนมถนายน ค.ศ.1945 แตทชดเจน

ทสดกคอการตอบกลบกระทรวงการตางประเทศของเฮนร สตมสน (Henry Stimson)

รฐมนตรวาการกระทรวงสงครามเมอวนท 22 มถนายน เรองนโยบายตอเอเชยและ แปซฟก

หลงสงคราม โดยสวนทเกยวของกบอนโดจนนนสหรฐอเมรกาจะเคารพอ านาจอธปไตยของฝรงเศส

เหนออนโดจน51

4.4.2 ภารกจกวาง แมประธานาธบดทรแมนและกระทรวงการตางประเทศสหรฐฯ

จะปรบเปลยนนโยบายทมตออนโดจน แตหนวยโอเอสเอสผปฏบตนโยบายทงในจนและอนโดจน

กยงคงสนบสนนขบวนการเวยดมนหตอไปซงขดแยงกบนโยบายของกระทรวงการตางประเทศ

อยางชดเจน หนวยโอเอสเอสไดยกระดบความรวมมอกบเวยดมนหจากเดมมสถานะเพยงแค

สายขาวมาเปนการรวมมอสงทหารลงไปปฏบตการยงภาคพนรวมกบเวยดมนหจนกลายเปนปญหาตอ

การก าหนดนโยบายคขนานกนระหวางการสนบสนนฝรงเศสใหกลบมาปกครองอาณานคมอนโดจน

ของทรแมนและกระทรวงการตางประเทศกบการสนบสนนเวยดมนหของหนวยโอเอสเอส

หลงการปรบเปลยนแผนปฏบตการทางการทหารทมตออนโดจนจากการบกเขตตงเกยของ

กองทพสหรฐฯเปนการสงทหารจากหนวยโอเอสเอสลงไปปฏบตการยงภาคพนซงเปนการปฏบตการ

51 ibid., 24-26.

87

ทางการทหารอยางเตมรปแบบ ท งสงครามกองโจร การปฏบตการทางดานจตวทยาและ

โฆษณาชวนเชอ รวมไปถงการรวบรวมขาวกรองขนสงเพอเบยงเบนความสนใจของกองทพญปน

การด าเนนงานชวงแรกจะใชทหารรฐบาลอาณานคมทหลบหนการจบกมของญปนเขามายงจน

รวมถงชาวเวยดนามทอาศยอยในจนเปนก าลงหลกในการปฏบตการ หน วยโอเอสเอสจะสนบสนน

ดานอาวธและการฝกอบรม ฝรงเศสเหนชอบแผนนอยางมากแตรอยเอกอารคมเดส แพทต

สมาชกของหนวยโอเอสเอสกลบเหนวาการปฏบตการในครงนควรทจะรวมมอกบขบวนการเวยดมนห

ผกองแพทตรจกกบเวยดมนหและโฮจมนหครงแรกระหวางท เขาเตรยมความพรอมเดนทาง

มาปฏบตการยงจนในชวงกลาง ค.ศ.1944 เมอเดนทางมาถงจนเขาเรมคนเคยกบเวยดมนหมากขน

ดวยการแลกเปลยนความคดเหนกบสมาชกเวยดมนหทฝกอยในคนหมง รวมถงการหารอกบโฮจมนห

ในปลายเดอนเมษายน ค.ศ.1945 เขาเหนวาเวยดมนหนนนยมสหรฐอเมรกามากและพรอมจะตอสกบ

ญปนเคยงขางสหรฐอเมรกา ทงแนวความคดทางการเมองและวตถประสงคทแทจรงของเวยดมนหคอ

ชาตนยมและเอกราชของเวยดนาม

ในเดอนพฤษภาคม-มถนายน ค.ศ.1945 ระหวางทหนวยโอเอสเอสเรมฝกอบรมทหารฝรงเศส

และชาวเวยดนามเพอเตรยมพรอมปฏบตการภาคพนดน ผกองแพทตไดใชประเดนเรองสถานการณ

ในอนโดจนและความมประสทธภาพของขบวนการเวยดมนหในการจดตงองคกรและการปฏบตการ

เปนเหตผลส าคญกดดนผบงคบบญชาในคนหมงและสถานทตสหรฐฯในจงกง แมทงสองหนวยงาน

จะเขาใจสถานการณความจ าเปนทก าลงเกดขนในอนโดจนแตกยงกงวลถงปญหาทางการเมองท

จะตามมา แพทตจงเนนถงความจ าเปนในการรวมมอกบเวยดมนหโดยเฉพาะการทเวยดมนห ม

เขตปลดปลอยและฐานปฏบตการอยใกลชายแดนจนซงงายตอการสงทหารและก าลงบ ารง รวมไปถง

การสนบสนนจากประชากรในทองถนเหลานน ในทายทสด เหลาผบงคบบญชากเหนดวยกบเขาและ

ไดสงค าขออนมต เปลยนแปลงแผนการไปถงนายพลโดโนแวน ณ ศนยบญชาการใหญของ

หนวยโอเอสเอสทกรงวอชงตน ด.ซ. โดยไมผานสถานทตทจงกง

ในต น เ ด อนกรกฎาคม ค . ศ . 1945 ศ นย บญชาการ ใหญ ของหน ว ย โ อ เอส เอส

ในกรงวอชงตน ด .ซ . อนมตการเปลยนแปลงแผนของหนวยโอเอสเอสสาขาตะวนออกไกล

ทหารอเมรกนซงก าลงฝกอบรมทหารฝรงเศสและชาวเวยดนามไดรบค าสงใหมใหเตรยมความพรอม

ส าหรบการสงทางอากาศเพอปฏบตการรวมกบขบวนการเวยดมนห ชอรหสของการปฏบตการ

88

ในครงนคอภารกจกวาง วตถประสงคหลกคอท าลายเสนทางการตดตอสอสารของกองทพญปน

ทเชอมตอระหวางจนกบเวยดนามทงหมดโดยเฉพาะทางรถไฟ รวมมอกบเวยดมนหเพอรวบรวม

ขาวกรองและระบบเปาทส าคญในการโจมตทางอากาศ52

ชดภารกจกวางเดนทางไปยงฐานปฏบตการใหญของขบวนการเวยดมนหท เตนจาว

โดยการสงลงทางอากาศดวยกน 2 รอบ รอบแรกประกอบไปดวยพนตรแอลลสน โทมส

หวหนาชดภารกจและสมาชกชดภารกจกวางจ านวน 2 นาย พรอมดวยทหารฝรงเศส 1 นาย และ

ทหารเวยดนามสงกดกองทพฝรงเศสอก 2 นาย โดยมภารกจในการเตรยมพรอมส าหรบการเดนทาง

ของสมาชกทเหลอ รอบท 2 ประกอบดวยสมาชกทเหลอทงหมดของชดภารกจกวาง ตอมาผพนโทมส

ได โดดรมลงย งฐ านปฏบต การ ใหญของ เว ยดมนห เม อวนท 16 กรกฎาคม ค .ศ . 1945

แ ล ะ ไ ด ร บ ก า ร ต อ น ร บ อ ย า ง ด เ ว ย ด ม น ห ท า ป า ย ต อ น ร บ เ ป น ภ า ษ า อ ง ก ฤ ษ ว า

“…ยนดตอนรบเพอนชาวอเมรกนของเรา…” (Welcome to our American Friends) โทมสกไดพบ

โฮจมนหซงใหการตอนรบเขาฉนทมตร

อยางไรกตาม ปญหาการมทหารฝรงเศสและทหารเวยดนามสงกดกองทพฝรงเศส 3 นาย

เดนทางมาดวยไดสรางความไมพอใจใหแกขบวนการเวยด มนห เปนอยางมาก ทายทสด

หนวยโอเอสเอสมค าสงใหทงสามถอนตวกลบแตการเตรยมความพรอมในดานอนๆนนประสบ

ความส าเรจอยางด มการหารอรวมกบโฮจมนหในประเดนเรองตางๆ ทงการเมอง การปฏบตการกจ

ทางการทหารและความไมพอใจของชาวเวยดนามตอระบอบอาณานคม โฮจมนหแสดงความเปนมตร

ตอสหรฐอเมรกาและเชอมนในความส าเรจของการปฏบตการรวมกนทก าลงจะเกดขน ประชากร

ในเขตปลดปลอยของเวยดมนหกนยมสหรฐอเมรกาเปนอยางมาก ทกหมบานทเวยดมนหพา

ผพนโทมสไปสงเกตการณชาวบานกตอนรบเขาอยางอบอนดวยอาหาร ผลไมตางๆและชา 53

ตอมาในวนท 29 กรกฎาคม ค.ศ.1945 สมาชกชดภารกจกวางทเหลอทงหมดน าโดยรอยโท

เรอเน เดฟรโน (Rene Defourneaux) ชาวอเมรกนเชอสายฝรงเศสซงเปนรองหวหนาชดภารกจกวาง

กโดดรมลงยงฐานปฏบตการใหญของเวยดมนห ความส าเรจในการสรางเครอขายขาวกรองใน

อนโดจนขนใหมท าใหความรวมมอระหวางเวยดมนหและหนวยจบทเรมหมดความส าคญลง

52 Bartholomew-Feis. 188-192. 53 Ibid. 193-202.

89

เมอชดภารกจกวางเดนทางมาถ งการคงเจาหนาทของหนวยจบทเอาไวกหมดความจ าเปน

แทนและเจาหนาทชาวจนจงไดรบค าสงใหเดนทางกลบคนหมงในทายทสด

ในงานพธการตอนรบการเดนทางมาถงของสมาชกทเหลอของชดภารกจกวางครงนมเพยงแค

นายพลซาปและสมาชกระดบสงของขบวนการเวยดมนหเพยงไมกนายเขารวม โฮจมนห ไมไดรวมพธ

ดวยเนองจากลมปวย ในวนท 3 สงหาคม ค.ศ.1945 ผหมวดเดฟร โนและพอล เฮาแกรนด

(Paul Hoagland) เสนารกษประจ าชดภารกจเดนทางไปเยยมโฮจมนหในวย 55 ปซงปวยหนก

หลายโรคสบเนองจากการถกจ าคกในจนอยหลายป การเดนเทาระยะทางหลายรอยกโลเมตรและ

การอาศยอยในปาลกเปนระยะเวลานาน เฮาแกรนดจงรกษาโฮจมนหพรอมทงฝกอบรมสมาชก

เวยดมนหนายหนงดานการแพทยเพอเปนผชวยเขาในการรกษาโฮจมนหและดแลทหารอเมรกนและ

เวยดมนหทงหมด โฮจมนหจงหายเปนปกตอกครง

ในตนเดอนสงหาคม สมาชกชดภารกจกวางและขบวนการเวยดมนหรวมกนวางแผน

ปฏบตการรวมกน ทงสองฝายสรางสถานทฝกซงประกอบไปดวยอาคารอ านวยการและศนยวทย

โรงพยาบาลสนาม คลงเกบอาวธและยทธปจจยอนๆ โรงทหาร 4 หลง โรงครว สนามซอมยงและ

ลานฝก เวยดมนหเลอกทหารจ านวน 110 นาย เขารบการฝกอบรม ชดภารกจกวางจะเลอกทหาร

ทมความพรอม 40 นาย จากจ านวนทงหมดเขารบการฝกอบรมขนสง โฮจมนหเรยกกองก าลง

เ ว ย ด ม น ห ห น ง ก อ ง ร อ ย ท เ ข า ร บ ก า ร ฝ น อ บ ร ม ก บ ช ด ภ า ร ก จ ก ว า ง ใ น ค ร ง น ว า

“กองก าลงแหงชาวเวยดนาม-ชาวอเมรกน” (Bo DoI Viet-My, Vietnamese-American Force)

การฝกอบรมทผพนโทมสจดใหแกเวยดมนหนนเปนไปตามมาตรฐานของกองทพสหรฐฯ

มการก าหนดตารางเวลากจกรรมในแตละวน เนอหาการฝกอบรมไดแกยทธวธตามรปแบบและยทธวธ

จรยทธ การใชอาวธและท าความสะอาดอาวธยทโธปกรณทหนวยโอเอสเอสสนบสนน ในชวงแรกๆนน

อาวธทเวยดมนหมอยและใชปฏบตการลวนลาสมย เชน ปนคาบศลา ปนไรเ ฟลระบบลกเลอนท

ผลตใน ค.ศ.1903 เปนตน แมจะมอาวธทยดไดจากกองทพรฐบาลอาณานคมและญปนแตกม

จ านวนนอยและกระสนมจ ากด เมอชดภารกจกวางเดนทางมาถงและการฝกอบรมเวยดมนหไดเรมขน

ห น ว ย โ อ เ อ ส เ อ ส จ ง จ ด ส ง อ า ว ธ ย ท โ ธ ป ก ร ณ ท น ส ม ย ม า ใ ห เ ช น ป น ก ล ม อ ท อม ส น

(Thompson Submachine guns) ปนเอม 1 คารบน เครองยงจรวดตอสรถถง ปนกลเบา ปนเบรน

(Bren guns) เครองยงลกระเบด ระเบดแรงสงและระเบดมอประเภทตางๆ อาวธทนสมยเหลาน

90

นายพลซาปเหนวาไมเพยงเปนประโยชนตอการโฆษณาชวนเชอเทานนแตยงท าใหกองทพเวยดมนห

ปฏบตการไดอยางมประสทธภาพ54

ระหวางการฝกอบรมแกขบวนการเวยดมนห ผพนโทมสและผหมวดเดฟรโนตางเหน

ศกยภาพและทกษะของทหารเวยดมนหในดานตางๆ เชน การช านาญในพนท ความมงมนและ

ความสามารถทจะเรยนรเรองตางๆไดอยางรวดเรว เชน การฝกอบรมใชปนเอม 1 คารบนซงทหาร

เวยดมนหจะตองปดตาในระหวางถอดประกอบปนเพอใหเกดความช านาญในกระบวนการและจดจ า

ชนสวนตางๆได ผหมวดเดฟรโนกลาววาทหารเวยดมนหสามารถถอดประกอบชนสวนของปน

ไดอยางรวดเรว55

สวนการปฏบตการทางการทหารรวมกนนน ผ พนโทมสเปลยนเปาหมายการโจมต

จากเสนทางรถไฟระหวางกรงฮานอยถงจงหวดหลงเซนมาเปนทางหลวงระหวางจงหวดทายเงวยน

(Thai Nguyen) ถงจงหวดกาวบง เนองจากหลงความพายแพในปฏบตการอชโกะ เสนทางรถไฟเสนน

หมดความส าคญลง การเคลอนก าลงพลและอาวธยทโธปกรณตางๆไดเปลยนมาใชเสนทางหลวง

มากกวา ทงกองทพญปนทประจ าการอยตลอดเสนทางหลวงกไมเขมแขงเทากบทประจ าการอย

ตลอดเสนทางรถไฟ เสนทางหลวงยงตดผานกลางเขตปลดปลอยของเวยดมนหซงท าใหสะดวกตอการ

ปฏบตการในหลายๆดาน เชน ใกลฐานปฏบตการใหญทเตนจาวซงเปนทตงศนยฝกชดภารกจกวาง

งายตอการสงก าลงบ ารงทงไดรบการสนบสนนจากประชากรในทองถน เปนตน แมการปฏบตการ

อยางเตมรปแบบจะยงไมเกดขนเนองจากทหารเวยดมนหย งไมส าเรจการฝกอบรมตามเวลาท

ผพนโทมสก าหนด แตสมาชกหลายคนของชดภารกจกวางกไดรวมวางแผนและสงเกตปฏบตการของ

เวยดมนหในการโจมตจดตรวจการและขบวนล าเลยงของกองทพญปนหลายครง

4.4.3 การประชมทพอทสดม การยอมจ านนของเยอรมนโดยปราศจากเงอนไขเมอวนท

7 พฤษภาคม ค.ศ.1945 ไดน าไปสการสนสดของสงครามในยโรปเมอวนท 8 พฤษภาคม

อยางเปนทางการ ฝายพนธมตรซงตองการรกษาไวซงความสมพนธและความรวมมอระหวางสงคราม

ไดตกลงจดการประชมเพอหารอถงการจดระเบยบยโรปและโลกหลงสงคราม การประชมทพอทสดม

54 ibid. 207-209. 55 Batrachious.

91

(Potsdam Conference) ณ พระราชวงเซซเลยนฮอฟ (Cecilienhof Palace) เมองพอทสดม

ชานกรงเบอรลนมขนระหวางวนท 17 กรกฎาคมถง 2 สงหาคม ค.ศ.1945 สาระส าคญของการ

ประชมแบงเปน 2 ประเดนไดแก การสรางสนตภาพในยโรปหลงสงครามไมวาจะเปนการบรหาร

ปกครองเยอรมน การก าหนดเขตแดนของโปแลนด การวางกรอบอทธพลของสหภาพโซเวยต

ในยโรปตะวนออก การยตสงครามในแปซฟกกบญปน การก าหนดคาปฏกรรมสงครามและอนๆ

เมอการประชมด าเนนไปได 2 วน ประธานาธบดทรแมนซงรวมประชมกบผน าชาตมหาอ านาจ

ฝายพนธมตรเปนครงแรกไดรบแจงถงความส าเรจของการทดลองระเบดปรมาณ ขาวความส าเรจ

ดงกลาวสรางความยนดใหแกสหรฐอเมรกาและองกฤษเปนอยางมาก ในวนท 24 กรกฏาคม

ทรแมนจงไดแจงขาวความส าเรจดงกลาวใหสตาลนทราบแตสตาลนกลบไมมทาทแปลกใจเทาใดนก

เพราะสหภาพโซเวยตรบรถงการสรางระเบดปรมาณตามโครงการแมนฮตตน (Manhattan Project)

จากฝายจารชนของตนแลว

สหรฐอเมรกาและองกฤษเหนตรงกนวาควรน าระเบดปรมาณไปใชปฏบตการโดยเรวและ

การท าสงครามกบญปนในแปซฟกอาจไมจ าเปนตองพงพาสหภาพโซเวยตอกตอไป ดงนน ในวนท

26 กรกฎาคม สหรฐอเมรกา องกฤษและจนคณะชาตจงไดรวมกนออก “ค าประกาศพอทสดม”

(Potsdam Declaration) โดยยนค าขาดใหญปนยอมจ านนโดยปราศจากเงอนไขทนทไมเชนนน

ญปนจะตองเผชญกบความพนาศยอยยบรวมไปถงการก าหนดเงอนไขกบญปน เชน การเจรจา

สนตภาพ การพจารณคดอาชญากรสงคราม การบรหารปกครองและอ านาจอธปไตยของญปน

ภายหลงสงครามและอนๆ56 สหภาพโซเวยตซงไมไดรวมลงนามในค าประกาศเพราะยงไมไดประกาศ

สงครามกบญปนจงวตกวาหากระเบดปรมาณถกน าไปใช ญปนอาจยอมจ านนและยตสงคราม

ในแปซฟก สหภาพโซเวยตกจะสญเสยผลประโยชนทไดรบจากขอตกลงในการเขาสสงครามกบญปน

สหภาพโซเวยตจงประกาศสงครามกบญปนในกลางเดอนสงหาคม ค.ศ.1945

นอกไปจากค าขาดทยนตอญปนและการเขารวมสงครามในแปซฟกของสหภาพโซเวยต

ในเวลาตอมาแลว ทประชมไดหารอเรองปฏบตการยดคนดนแดนสวนอนๆในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

รวมไปถ งหม เ กาะในแปซ ฟกตะวนตกเฉยงใตท ย งคงอย ภายใตการปกครองของญ ป น

56 P.H.M. Bell, Twelve Turning Points of the Second World War (New Haven: Yale University Press, 2011), 221.

92

เดมคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯเหนวาในอนโดจนนน กองทพองกฤษจะท าหนาทย ดคนพนท

และสงมอบใหแกกองทพฝรงเศสตอไป แตในระหวางการประชมทพอทสดมมการปรบแผนดงกลาว

โดยกองทพองกฤษจะปฏบตหนาทยดคนพนทใต เสนขนานท 15 สวนเหนอเสนขนานท 15

จะเปนหนาทของกองทพจนคณะชาตเ พอใหเปนไปตามแผนการเคล อนทพมงสชายฝงทะเล

เพอเบยงเบนความสนใจของญปน ตอมาองกฤษเรยกรองใหใชเสนขนานท 16 ซงประกอบดวย

สวนลางของเขตอนนม เขตโคชนไชนารวมไปถงลาวและกมพชาเปนหนาทของกองทพองกฤษ

สภาเสนาธการรวมของศนยบญชาการภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใตชแจงใหทรแมนและเชอรชล

รบทราบซงทงสองผน ากเหนดวย57

แผนปฏบตการทก าหนดขนใหมในการประชมครงนสะทอนนโยบายของสหรฐอเมรกาตอ

อนโดจนทเปลยนไปอยางชดเจนโดยเฉพาะเรองปฏบตการทางการทหาร ประธานาธบดโรสเวลต

เคยก าหนดวาสหรฐอเมรกาเปนเพยงชาตเดยวเทานนทสามารถเปดปฏบตการทางการทหารตอ

อนโดจนได แมประธานาธบดทรแมนจะยดมนในกฏบตรแอตแลนตกและตองการสานตอนโยบายของ

โรสเวลตแตกเหนวาสหรฐอเมรกาไมจ าเปนตองตอตานระบอบอาณานคม ทรแมนซงไมตองการ

ขดแยงกบพนธมตรตะวนตกจงเหนชอบการเปลยนแปลงแผนปฏบตการทางการทหารตออนโดจน

4.5 การปฏวตเดอนสงหาคม

ในช ว งท ร ฐบาลญ ป นก าล ง พจารณาว าจะยอมรบค าประกาศพอทสดมหรอ ไม

ในวนท 6 สงหาคม ค.ศ.1945 สหรฐอเมรกาไดทงระเบดปรมาณลกแรกทเมองฮโรชมะ (Hiroshima)

และตามดวยการเคลอนพลของกองทพโซเวยตเขาสเขตยดครองของญปนในแมนจเรยและภาคเหนอ

ของจนเมอวนท 8 สงหาคม ในวนท 9 สงหาคม สหรฐอเมรกาไดทงระเบดปรมาณลกทสองทเมอง

นะงะซะก (Nagasaki) ปรมาณทงสองลกสรางความพนาศหายนะอยางมหาศาลตอญปนซงสงผลให

ญปนยอมจ านน

การทงระเบดปรมาณของสหรฐอเมรกาท าใหขบวนการเวยดมนหเหนวาสถานการณสกงอม

ทจะกอการปฏวต เ พ อขบไลญปนออกไปจากเวยดนาม ในวนท 12 ส งหาคม ค.ศ.1945

ศนยบงคบบญชาเฉพาะกาลแหงเขตปลดปลอยมค าสงไปยงกองทพเวยดมนห รวมถงหนวยงานอนๆ

57 Tonnesson. 326-327.

93

ทงฝายทหารและฝายการเมองใหเตรยมความพรอมส าหรบกอการปฏวตกอนทกองทพองกฤษและ

จนคณะชาตจะเขามาในอนโดจน ในวนตอมาพรรคคอมมวนสตอนโดจนไดจดประชมสมชชา

ประชาชนแหงชาตขนทเตนจาวโดยมผแทนพรรคจากทงสามเขตและสมาชกพรรคทเคลอนไหว

อยภายนอกประเทศเขารวม ทประชมก าหนดนโยบายเฉพาะหนาในการบรหารประเทศ

โดยมสาระส าคญคอ การประกาศเอกราชและสถาปนา “สาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม”

(Democratic Republic of Vietnam) การเตรยมความพรอมเพอการตอส รวมทงปรบปรง

กองทพเวยดมนหใหเขมแขงและทนสมย การรบรองสทธพนฐานของชาวเวยดนาม การยดทรพยสน

ของฝรงเศสและญปนรวมถงชาวเวยดนามทรวมมอกบทงสองชาต การยกเลกการจดเกบภาษท

ไมเปนธรรม ปรบปรงระบบเศรษฐกจ ปฏรปทดน รบรองสทธพนฐานใหแกชนชนกรรมาชพ

ปรบปรงระบบการศกษาและเสรมสรางความสมพนธกบชาตตางๆโดยเฉพาะชาตในฝายพนธมตร

ทประชมมมตเลอกโฮจมนหเปนประธานาธบดของรฐบาลเฉพาะกาลและใหใชธงแดงซงเปนธง

สญลกษณของเวยดมนหทมดาวสทอง 5 แฉกอยตรงกลางเปนธงชาตและเลอกเพลงกองทพเคลอนพล

(Tien Quan Ca) ซงแตงขนใน ค.ศ.1944 เปนเพลงชาต ใหกอการจลาจลพรอมกนทวเวยดนาม

ภายใตการน าของเวยดมนห อกทงเรยกรองใหประชาชนสามคคและรวมมอกบเวยดมนหตลอดจนให

จดตงคณะกรรมาธการปลดปลอยแหงชาตเวยดนามขนเพอเปนองคกรน าในการกอการปฏวต

ระหวางทการประชมสมชชาประชาชนแหงชาตก าลงด าเนนอยนน ในวนท 15 สงหาคม

ค.ศ.1945 สมเดจพระจกรพรรดฮโระฮโตะ (Hirohito) ทรงตดสนพระทยยอมรบขอเสนอของ

ชาตมหาอ านาจตามค าประกาศพอทสดมและประกาศยอมจ านน การยอมจ านนของญปนกอใหเกด

สญญากาศทางการเมองขน ในอนโดจน ในวนท 16 ส งหาคม ขบวนการเวยดมนหและ

พรรคคอมมวนสตอนโดจนประกาศแถลงการณตอประชาชนชาวเวยดนามในนามของของทประชม

สมชชาประชาชนแหงชาตแจงการยอมจ านนของญปน ค าสงของเวยดมนหในการกอปฏวตขน

พร อมก นท ว ป ร ะ เทศ น โยบ าย เ ฉพาะหน า ขอ งท ป ร ะช มสม ช ช าประชาชนแห ง ช าต

การจดตงคณะกรรมาธการปลดปลอยแหงชาตเวยดนามและรฐบาลเฉพาะกาลขนในนามประชาชน

ชาวเวยดนามเพอบรหารประเทศในชวงการเปลยนผาน58 นอกจากนนนายพลซาปยงออกค าสง

ใหกองทพเวยดมนหเคลอนพลมงหนาสฮานอยโดยทนท

58 Cameron, 46-47.

94

หลงทประชมสมชชาประชาชนแหงชาตออกแถลงการณและขาวการเคลอนพลมงเขาส

กรงฮานอยของกองทพเวยดมนหเปนทรบรกน ในกรงฮานอยประชาชนหลายหมนคนภายใตการชน า

ของขบวนการเวยดมนห ไดรวมตวกนก อการจลาจลขน มการจดต งศนยบญชาการและ

คณะกรรมาธการตางๆเพอชน าและมการตงกองก าลงปองกนตนเอง แมญปนจะมทหารประจ าการ

จ านวนมากในกรงฮานอยแตกไมสามารถควบคมสถานการณได อกทงต ารวจและอาสาสมครพลเรอน

ของรฐบาลเจนจองกม (Tran Trong Kim) ซงเปนหนเชดของญปนภายหลงการยดอ านาจ

เดอนมนาคมกหนมาเขารวมการจลาจลดวย เวยดมนหสามารถยดสถานทราชการทงฝายทหารและ

พลเรอนทวทงกรงฮานอยไดอยางรวดเรวจนควบคมกรงฮานอยไดทงหมดเมอวนท 19 สงหาคม

ค.ศ.1945 ความส าเรจของเวยดมนหในกรงฮานอยเปนตนแบบใหเกดการจลาจลลกฮอขนในจงหวด

ตางๆทเหลอของเขตตงเกยในเวลาตอมา อยางไรกตาม ปญหาการตดตอสอสารกบกองก าลงตดอาวธ

และการกอจลาจลในทอนๆท าใหไมสามารถประสานการปฏบตการกบกรงฮานอยได

วนเดยวกบทขบวนการเวยดมนหควบคมกรงฮานอยไดทงหมด กองทพเวยดมนหของ

นายพลซาปกมาถงเมองทายเงวยนทางตอนเหนอของกรงฮานอย กองก าลงแหงชาวเวยดนาม -

ชาวอเมรกนซงเปนสวนหนงของการเคลอนพลในครงนแบงก าลงออกเปน 2 กลม กลมแรกน าโดย

ซาปและผพนโทมส กลมทสองน าโดยผหมวดเดฟรโนและสมาชกทเหลอของชดภารกจกวาง

ระหวางการเดนทพสมาชกชดภารกจกวางไดรบการตอนรบอยางดในทกๆหมบานทพวกเขาผาน

ชาวบานตางปรบมอพรอมกบสงเสยงโหรองตอนรบทงน าผลไมและเบยรมาให เมอศนยบญชาการ

กองทพสหรฐฯและสถานกงสลอเมรกนในคนหมงทราบการรวมเคลอนพลไปพรอมกบเวยดมนหของ

ชดภารกจกวางซงขดกบนโยบายของสหรฐอเมรกา ทงสองหนวยงานจงมค าสงใหโทมสยตภารกจ

พรอมใหสงคนอาวธทงหมดมายงศนยบญชาการทคนหมงแตโทมสปฏเสธ กองทพเวยดมนหตงคาย

พกแรกนอกเมองและในคนนน มการหารอเรองแผนยดเมองซงโทมสมบทบาทส าคญในการประชม

ครงน59 เมอรงสางของวนท 20 สงหาคม ค.ศ.1945 กองทพเวยดมนหเดนทพเขาสตวเมองมงไปยง

ศาลาวาการเมอง ทนนนายพลซาปไดออกแถลงการณถงกองก าลงญปนรวมถงทหารเวยดนามของ

กองทพรฐบาลอาณานคมซงอยใตการบงคบบญชาของญปนใหยอมจ านนตอเวยดมนหทนท

ญปนปฏเสธแถลงการณดงกลาว การปะทะระหวางเวยดมนหกบญปนจงเรมตนขนโดยโทมสท าหนาท

59 Bartholomew-Feis. 216-219.

95

สงการกองทพเวยดมนหดวยตนเอง

ชวงเวลาเดยวกนกบทการปะทะก าลงเกดขนในทายเงวยน การจลาจลในกรงไซงอนไดเรมขน

เนองจากเขตโคชนไชนานนไมใชพนทฐานอ านาจของขบวนการเวยดมนหแตเปนฐานอ านาจของ

ขบวนการชาตน ยม อนๆท เป นค แข งทางการ เมองของ เว ยด มนห เม อญ ป นยอมจ านน

ขบวนการชาตนยมตางๆไดรวมตวกนจดตงแนวรวมแหงชาตขนเพอเปนองคกรกลางในการกอจลาจล

ทวทงเขตโคชนไชนา เวยดมนหซงตองการรกษาสถานะของการเปนผน าในการตอสทางการเมอง

จงเจรจากบแนวรวมแหงชาตโดยระหวางนนการจลาจลกเกดขนทวเขตโคชนไชชา

เมอขาวความส าเรจของขบวนการเวยดมนหจากกรงฮานอยและการจลาจลในกรงไซ งอน

มาถงกรงเว แมรฐบาลหนเชดเจนจองกมจะยงคงมอ านาจบรหารราชการภายหลงการยอมจ านนของ

ญปนแตในเวลาอนรวดเรวเวยดมนหและมวลชนภายใตการชน ากไดกอการจลาจลขนในเขตอนนม

ในคนวนท 22 สงหาคม ค.ศ.1945 ทกรงเว เวยดมนหและมวลชนจ านวนมากรวมตวกนประทวง

ตามทองถนนและเขายดอาคารสถานทราชการหลายแหง อาคารบานเรอนทวทงกรงเวตางประดบ

ดวยธงเวยดมนห ในวนตอมาคณะกรรมาธการปลดปลอยแหงชาตเวยดนามไดสงโทรเลขถง

จกรพรรดบาวได (Bao Dai)60 เรยกรองใหสละราชสมบต บาวไดยอมสละราชบลลงกซงสงผลให

รฐบาลหนเชดลมสลายลง

ในระหวางทขบวนการเวยดมนหยดอ านาจ ฝรงเศสเองกเตรยมกลบมาปกครองเวยดนาม

และอนโดจน มการแตงตงพลเรอเอกชอรช ตเยร ดารชองลเยอ (Georges Thierry d'Argenlieu)

ด ารงต าแหนงขาหลวงใหญอาณานคมอนโดจนฝรงเศสคนใหม นอกจากนนนายพลเดอโกลยงแตงตง

60 พระราชโอรสพระองคเดยวของจกรพรรดไกดนห (Khai Dinh) พระราชสมภพเมอ ค.ศ.1913 ณ กรงเวและเสดจขนครองราชยภายหลงการสวรรคตของพระราชบดาใน ค.ศ.1925 ภายหลงพธบรมราชาภเษกใน ค.ศ.1926 พระองคเสดจไปฝรงเศสเพอรบการศกษาตามแบบตะวนตก ใน ค.ศ.1932 พระองคเสดจกลบเวยดนามโดยฝรงเศสตองการใชพระองคและ สถาบนจกรพรรดเปนหนงในยทธศาสตรตอบโตการเรยกรองเอกราชของกลมการเมองชาตนยมและคอมมวนสต หรอทรจกในชอ “วธการแกบาวได” (Bao Dai Solution) ภายหลงการเสดจกลบมความพยายามจดตงรฐบาลโดยพระองคทรงอยในสถานะประมขของประเทศ แตการแทรงแซงของฝ รง เศสท าใ หความพยายามดงกล าวลม เหลว ระหวางสงครามโลกครงท 2 บาวไดพยายามหลกเลยงการเขาไปมสวนรวมทางการเมอง ตอมาหลงการปฏวตเดอนมนาคม ค.ศ.1945 ซงโคนลมระบอบ อาณานคมของฝรงเศสลง ญปนไดประกาศเอกราชใหแกเวยดนามและอญเชญพระองคขนเปนประมขของเวยดนามโดยม เจนจองกมเปนนายกรฐมนตร. ด Christopher Goscha, "Bảo Đại (Nguyễn PhÚc Vĩnh Thụy, Jean-Robert, 1913-1997)," in Historical dictionary of the Indochina war (1945-1954): An International and Interdisciplinary Approach (2011), 52-53.

96

นายพลฌาคส ฟลป เลอแกลร (Jacques Philippe Leclerc) เปนผบญชาการกองก าลงนอกประเทศ

ของฝรงเศสประจ าตะวนออกไกล (French Far East Expeditionary Corps) ใหเดนทางมาอนโดจน

กอนหนานนฝรงเศสไดสงชดปฏบตการลวงหนาจ านวน 2 ชดไปยงกรงไซงอนและกรงฮานอย

กอนเนองจากความส าคญทางดานยทธศาสตรของทงสองเมองหลวงทมตออาณานคมอนโดจน

เพอจะสถาปนาศนยกลางการปกครองอาณานคมทงหมดในกรงไซงอนขนใหมและเพอตอตานการ

สถาปนาอ านาจของเวยดมนหในกรงฮานอย ชดปฏบตการเดนทางถงอนโดจนวนเดยวกบทเกดการ

จลาจลในกรงเว

ในการหารอรวมกนระหวางขบวนการเวยดมนหกบแนวรวมแหงชาตนน ทงสองฝายตกลง

รวมกนประกาศจดตงคณะกรรมาธการบรหารงานเฉพาะกาลขนในวนท 25 สงหาคม ค.ศ.1945

โดยมเวยดมนหเปนแกนน า ในวนเดยวกนนนการปะทะกนระหวางกองทพเวยดมนหกบญปนท

ทายเงวยนไดยตลง กองทพเวยดมนหซงด าเนนกลยทธได เปนอยางดและใชอาวธทสหรฐอเมรกา

สนบสนนอยางเตมประสทธภาพประสบความส าเรจในการยดคลงอาวธและโกดงเกบสเบยง

จนท าใหญปนไมสามารถตอสไดอกตอไป การปะทะทเมองทายเงวยนถอไดวาเปนครงแรกท

กองทพเวยดมนหซงไดรบการสนบสนนจากสหรฐอเมรกาปฏบตการรบดวยยทธวธตามแบบทไดรบ

การฝกอบรมจากชดภารกจกวางประสบชยชนะอยางงดงาม การยดทายเงวยนซงนอกเหนอจาก

การเปนจดยทธศาสตรทส าคญกอนถงกรงฮานอยแลวนน เวยดมนหไมเพยงใชการปะทะและชยชนะ

ครงนใหเปนประโยชนในการโฆษณาชวนเชอตอประชาชนชาวเวยดนาม61แตยงแสดงใหสหรฐอเมรกา

เหนวาเวยดมนหสามารถปฏบตการไดอยางมประสทธภาพและพรอมทจะตอสกบญปนเคยงขางกบ

สหรฐอเมรกา ในวนท 26 สงหาคม การปฏวตของขบวนการเวยดมนหประสบความส าเรจทวสามเขต

ของเวยดนาม โฮจมนหและนายพลซาปตลอดจนกองทพเวยดมนหจากทายเงวยนเดนทางถง

กรงฮานอยในวนเดยวกน

61 Bartholomew-Feis. 219-224.

97

การปฏวตเดอนสงหาคม ค.ศ.1945 เปนการปดฉากอ านาจทยาวนาน 80 ป ของฝรงเศสและ

ระบอบอาณานคมทงน าไปสการสรางชาตเวยดนามทเปนเอกราช ความส าเรจของการปฏวตเดอน

สงหาคมแสดงใหเหนความเขมแขงของขบวนการเวยดมนหในการชน ามวลชน การจดตงองคกร

การวางแผนและการเคลอนไหวปฏบตการท เหมาะสมกบเงอนไขสถานการณทางการเมอง

ในแตละเขตและสถานท ความเขมแขงเหลานนอกเหนอไปจากศกยภาพทมาจากเวยดมนห

ซงไดเตรยมการมาอยางยาวนานทงดานการเมองและการทหารแลวนน การไดรบความสนบสนนจาก

สหรฐอเมรกาผานหนวยโอเอสเอสกเปนปจจยส าคญดวยเชนกน

98

บทท 4 สงครามเยนและสงครามอนโดจน ค.ศ.1945-1949

การสนสดของสงครามโลกครงท 2 กอใหเกดการเปลยนแปลงครงใหญของความสมพนธ

ระหวางฝายพนธมตร ความขดแยงทางอดมการณและแนวนโยบายการเมองระหวางพนธมตร

ตะวนตกภายใตการน าของสหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยตในชวงหลงสงครามน าไปส

การเกดของสงครามเยนในยโรป แมโฮจมนหและขบวนการเวยดมนหจะพยายามรกษาไวซง

การสนบสนนและความชวยเหลอจากสหรฐอเมรกาตอไปเพอยบยงฝรงเศสในการกลบมาฟนฟ

ระบอบอาณานคม แตนโยบายการจดระเบยบยโรปใหมหลงสงครามตองอาศยศกยภาพและ

ความรวมมอของฝรงเศสเปนส าคญ สหรฐอเมรกาจงด าเนนนโยบายเปนกลางตอปญหาความขดแยง

ในเวยดนาม อยางไรกตาม เมอความสงครามเยนทวความรนแรงมากขนและเรมขยายตวมายงเอเชย

ผานสงครามกลางเมองปฏวต (Revolutionary Civil War, 1945-1949) ในจนจนฝายคอมมวนสต

มชยชนะใน ค.ศ.1949 สหรฐอเมรกาจงตองทบทวนนโยบายความเปนกลางตอปญหาในเวยดนาม

ซงขณะนนก าลงขยายตวเปนสงครามเตมรปแบบ

1. จดเรมตนสงครามเยนในยโรป หลงสงครามโลกครงท 2 ยโรปซงเปนสมรภมสงครามบอบซ าเกนกวาจะฟนตวขนมามอ านาจ

ทเขมแขงไดและน าไปสการเกดชองวางแหงอ านาจทางการเมองยโรป สหภาพโซเวยตแมจะเสยหาย

หนกในสงครามแตกยงเขมแขงทางการเมองและการทหารทงมบทบาทส าคญในการปลดปลอยยโรป

ตะวนออกจากเยอรมน กองทพแดงทเขาไปปลดปลอยประเทศยโรปตะวนออกไมไดถอนตวจาก

ดนแดนทเขาไป ทงพยายามสนบสนนพรรคคอมมวนสตใหไดอ านาจทางการเมองในการเลอกตงทวไป

หลงสงคราม การพยายามขยายอทธพลของสหภาพโซเวยตในประเทศยโรปตะวนออกระหวาง

ค.ศ.1945-1947 จงมสวนสรางความตงเครยดของบรรยากาศทางการเมองระหวางประเทศ

ในเดอนกมภาพนธ ค.ศ.1946 สตาลนยงกลาวปราศรยสรปสาเหตและผลของสงครามวา

เปนผลจากความขดแยงทางการเมองและเศรษฐกจของระบอบทนนยม ระบอบสงคมนยมยงคง

แขงแกรง ทงเนนวาลทธมากซ-เลนนมความส าคญและทรงคณคาตลอดไป สงครามกบระบอบทนนยม

จะยงคงด าเนนตอไปและไมอาจหลกเลยงได ค าปราศรยของสตาลนเปนเสมอนการประกาศ

99

สงคราม (เยน) ของสหภาพโซเวยต ประธานาธบดทรแมนจงสงใหจอรจ เคนแนน (George Kennan)

เจาหนาทางการทตสหรฐฯประจ ากรงมอสโกชแจงแนวนโยบายของสหภาพโซเวยต เคนแนน

สงค าชแจงเปน “โทรเลขฉบบยาว” (Long Telegram) กวา 8,000 ค า (หลกฐานบางแหลงประเมน

วาประมาณ 5,500 ค า) อธบายแนวความคดเรองการขยายอทธพลรวมไปถงวธการคกคามของ

สหภาพโซเวยตทงดานการเมองและการทหารโดยมขอสรปวาสหรฐอเมรกาจ าเปนตองด าเนนนโยบาย

ทแขงกราวและจ ากดวงการขยายตวของลทธคอมมวนสต แนวความคด “การจ ากดวง” (Contain)

ของเคนแนนในเวลาตอมาจงเปนทมาของแนวนโยบายตางประเทศของสหรฐอเมรกา

ในเดอนมนาคม ค.ศ.1946 อดตนายกรฐมนตรองกฤษเชอรชลลเดนทางเยอนสหรฐอเมรกา

ในฐานะแขกของประธานาธบดทรแมนทเมองฟลตน (Fulton) มลรฐมสซร (Missouri) เชอรชลล

ไดกลาวสนทรพจนอนเลองชอเพอขยายความคดเรองการขยายอทธพลของสหภาพโซเวยตในยโรป

ตะวนออกทเรยกวา “มานเหลก” (Iron Curtain) โดยมใจความตอนหนงวา

“...From Stettin in the Baltic to Trieste in the Adriatic an iron curtain has

descended across the Continent. Behind that line lie all the capitals of the ancient

states of Central and Eastern Europe. Warsaw, Berlin, Prague, Vienna, Budapest,

Belgrade, Bucharest and Sofia; all these famous cities and the populations around

them lie in what I must call the Soviet sphere, and all are subject, in one form or

another, not only to Soviet influence but to a very high and in some cases increasing

measure of control from Moscow...”

สาระส าคญของสนทรพจนสรปวาการขยายอทธพลของสหภาพโซเวยตในยโรปตะวนออกนน

ขดแยงกบหลกการและนโยบายทฝายพนธมตรไดเคยตกลงกนในชวงสงครามโดยเฉพาะเรองการ

รวมมอสงเสรมการปกครองระบอบประชาธปไตยในยโรป การขยายอทธพลของสหภาพโซเวยต

ในประเทศยโรปตะวนออกเปนอนตรายตอสนตภาพของโลก ความเหนของสตาลนและสนทรพจน

มานเหลกของเชอรชลลมสวนท าใหปญหาความขดแยงระหวางพนธมตรตะวนตกภายใตการน าของ

สหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยตขยายตวขนและสรางความกงวลแก ประธานาธบดทรแมน

เขาจงเหนความจ าเปนทสหรฐอเมรกาตองด าเนนนโยบายแขงกราวเพอสกดกนการขยายอทธพลของ

100

สหภาพโซเวยตโดยเฉพาะการเขาแทรกแซงในสงครามกลางเมองกรซ (Greek Civil War,

ค.ศ.1947-1949) เพอไมใหฝายคอมมวนสตมชยชนะ

ในปลาย ค.ศ.1944 กองทพองกฤษเขาปลดปลอยกรซหลงกองทพเยอรมนถอนตว

องกฤษสนบสนนร ฐบาลกรซพลดถนทกร ง ไคโรกลบคนส อ านาจท กร ง เอเ ธนส (Athens)

แนวรวมปลดปลอยแหงชาตภายใตการน าของพรรคคอมมวนสตกรซซงเปนองคกรหลกในการตอสกบ

เยอรมนไมพอใจเนองจากรฐบาลกรซพลดถนเปนฝายกษตรยนยม พรรคคอมมวนสตจงปลกระดมให

กอการประทวงครงใหญในกรงเอเธนสจนน าไปสการปะทะของกองก าลงผสมองกฤษ -กรซ

รฐบาลกรซและองกฤษพยายามควบคมสถานการณใหยตการเคลอนไหวและเรยกรองใหวางอาวธ

แตแนวรวมปลดปลอยแหงชาตซงเปนแกนน าการประทวงปฏเสธและถอนก าลงกลบสเขตปาเขาเพอ

เตรยมความพรอมส าหรบการท าสงคราม1

ในกลาง ค.ศ.1946 รฐบาลเฉพาะกาลกรซหาทางแกไขสถานการณดวยการ

จดการลงประชามตเรองระบอบการปกครองประเทศขน พรรคคอมมวนสตกรซตอตานการลงคะแนน

ไมยอมไปออกเสยงและเคลอนไหวโจมตรฐบาลวาการลงประชามตครงนมขอบกพรองเรองขนตอน

และการด าเนนงาน ทงไมยอมรบผลประชามตเรองระบอบการปกครองแบบกษตรยภายใต

รฐธรรมนณ ทายทสด พรรคคอมมวนสตจดตงรฐบาลของตนขนในเขตปาเขาทางภาคเหนอของ

ประเทศและน าไปสการเกดสงครามกลางเมองในเดอนตลาคม ค.ศ.1946 กองทพประชาธปไตยกรซ

ของฝายคอมมวนสตไดรบการสนบสนนดานเสบยงอาวธยทโธปกรณจากยโกสลาเวย แอลเบเนยและ

บลแกเรยมชยชนะตอกองทพรฐบาลในระยะแรก องกฤษซงสนบสนนรฐบาลกรซมปญหา

ภายในประเทศและไมอาจรบภาระดานการทหารและงบประมาณในการสนบสนนรฐบาลกรซจงขอให

สหรฐอเมรกาชวยเหลอเพอธ ารงไวซงอดมการณประชาธปไตย

1 Alan Axelrod, The Real History of the Cold War: A New Look at the Past (New York: Sterling, 2009), 99.

101

1.1 หลกการทรแมนและแผนมารแชลล

สงครามกลางเมองกรซท าใหองกฤษทสนบสนนรฐบาลกรซและตรกไมอาจแบกรบภาระ

ความชวยเหลอดานงบประมาณและการทหารได องกฤษจงขอใหสหรฐอเมรกาสนบสนนกรซ

และตรก2เพอสกดกนการขยายอ านาจของสหภาพโซเวยตและขดขวางไมใหสหภาพโซเวยตสนบสนน

พรรคคอมมวนสตในอตาลและฝรงเศสทไดรบเลอกตงเขาสรฐสภาของทงสองประเทศจากการเลอกตง

ทวไปทจดขนภายหลงสงคราม

ในชวงเวลาเดยวกนนน ประธานาธบดทรแมนกไดรบการตดตอจากโฮจมนหเพอขอความ

ชวยเหลอในการตอสเพอเอกราชและการท าสงครามกบฝรงเศส ในตนเดอนมนาคม ค.ศ.1947

ทรแมนไดเสนอความคดเหนทมหาวทยาลยเบเลอร (Baylor University) วาดวย

การตดสนใจส าคญ (Major decisions) เรองการคาระหวางประเทศและการลงทนทผซอและผขาย

เอกชนด าเนนการไมใชรฐบาลภายใตเงอนไขการแขงขนอยางเสร เขาเนนวาเสรภาพคอสงเดยวท

อเมรกาใหคณคามากกวาสนตภาพ เสรภาพในการแสดงออกซงความคดเหน การนบถอศาสนาและ

เสรภาพดานวสาหกจซ งทงสามประการเกยวโยงกน กลาวอกนยหน งศตรของเสรภาพใน

การแสดงออกซงความคดเหนและการนบถอศาสนาคอรฐทควบคมเศรษฐกจ อก 6 วนตอมา

ทรแมนกลาวถงประเดนทางการเมองทสนบสนนเรองเศรษฐกจวา โลกถกแบงออกระหวาง

“ประชาชนเสร” (Free people) กบรฐบาลทมรากฐานของ “ความสะพรงกลวและการกดข”

(Terror and Oppressive) ทศนะเรองการเมองดงกลาวคอการประกาศสงครามเยน

ตอลทธคอมมวนสตอยางเปนทางการและน าไปสการประกาศ “หลกการทรแมน” ตอสภาคองเกรส

2 ระหวางสงครามโลกครงท 2 แมตรกประกาศนโยบายเปนกลางแตโอนเอยงเขาฝายอกษะโดยไดปดชองแคบ ดารดะเนลส (Dardanelles) เพอไมใหขบวนเรอล าเลยงของพนธมตรตะวนตกเดนทางไปยงสหภาพโซเวยต ในระหวางการประชมทพอทสดม ค.ศ.1945 สหภาพโซเวยตเรยกรองใหตรกยกเลกการปดชองแคบเพราะตองการใหเสนทางดงกลาวเปนสวนหนงของเสนทางเดนเรอสากลอยางเสรแตตรกปฏเสธ ใน ค .ศ.1946 สหภาพโซเวยตตอบโตดวยการสงกองทพไปตงมนบรเวณชายแดน โซเวยต-ตรก เปนเหตการณทรจกกนในชอวกฤตการณชองแคบตรก (Turkish Straits crisis) สหรฐอเมรกาพยายามแกไขสถานการณดวยวธทางการทตโดยเสนอใหสหประชาชาตเขาควบคมเสนทางเดนเรอในชองแคบดารดะเนลสแตไมประสบผลส าเรจ สหภาพโซเวยตยงคงสงก าลงมาเพมเตมบรเวณชายแดน ใน ค.ศ.1947 สหรฐอเมรกาตอบโตดวยวธทางการทหารโดยสงกองเรอรบไปยงตรก พรอมทงใหความชวยเหลอแกตรกดานตางๆตามหลกการทรแมนและแผนมารแชลล ตรกในเวลาตอมาจงไดเขาเปนสมาชกองคการนาโตใน ค.ศ.1952 วกฤตการณชองแคบตรกยตลงหลงอสญกรรมของสตาลนใน ค .ศ.1953. ด Jeremy Isaacs and Taylor Downing, Cold War: An Illustrated History, 1945-1991 (Boston: Little, Brown and Company, 1998), 39.

102

เมอวนท 12 มนาคม ค.ศ.19473

ประธานาธบดทรแมนเชอมนวาสหรฐอเมรกาตองใชงบประมาณจ านวนมหาศาลและ

ม พนธมตรทางการทหารในการตอส เอาชนะรฐบาลท กดข ซ งควบคมเศรษฐกจโดยตรง

ดงนนสภาคองเกรสจงอนมตงบประมาณ 40 ลานดอลลารสหรฐฯเพอชวยเหลอกรซและตรกในการ

ตอตานลทธคอมมวนสต หลกการทรแมนจงเปนการเรม “นโยบายจ ากดวงการขยายตวของลทธ

คอมมวนสต” (Containment Policy) ของสหรฐอเมรกาซงเปนยทธศาสตรการท าสงครามเยนกบ

สหภาพโซเวยต ทงน าไปสการจดตงส านกขาวกรองกลาง (Central Intelligence Agency) หรอ

ซไอเอ (CIA) และส านกงานสภาความมนคงแหงชาต (National Security Agency) หรอ เอนเอสเอ

(NSA) ขนใน ค.ศ.1947 เพอก าหนดนโยบายการปฏบตงานของซไอเอและเพอเปนศนยกลางงาน

ขาวกรองในการตอตานคอมมวนสต สหภาพโซเวยตเหนวาหลกการทรแมนเปนความพยายามของ

สหรฐอเมรกทจะแทรกแซงในเขตพนททไมใชเขตอทธพลของตนและไมมเหตผลทจะท าการปกปอง

กรซและตรก สหภาพโซเวยตเหนวาเปนไปเพอตอบโตตน ความชวยเหลอของสหรฐอเมรกา

ดานงบประมาณและการทหารมสวนท าใหสงครามกลางเมองกรซสนสดลงใน ค.ศ.1949 และท าให

ทงกรซและตรกเขาเปนฝายประเทศเสรประชาธปไตย ทงนโยบายจ ากดวงการขยายตวของลทธ

คอมมวนสตโดยสหรฐอเมรกากมผลทางปฏบตทชดเจนมากขน

ในกลาง ค.ศ.1947 สหรฐอเมรกาประกาศใช “แผนมารแชลล” (Marshall Plan)

หรอทเรยกกนวาโครงการฟนฟบรณะยโรป (European Recovery Program) หรอ ออารพ (ERP)

เพอชวยพนฟบรณะเศรษฐกจของยโรปในวงเงนกวา 13,000 ลานดอลลารสหรฐฯเปนเวลา 4 ป

รวมทงใชเปนเครองมอสกดกนการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสตในยโรปดวย สหภาพโซเวยต

เหนวาแผนมารแชลลเปนการด าเนนนโยบายของสหรฐอเมรกาทจะครอบครองยโรปและขยายอทธพล

ไปยงยโรปตะวนออก สหภาพโซเวยตจงตอบโตดวยการจดตงส านกงานขาวสารคอมม วนสต

(Communist Information Bureau) หรอ องคการโคมนฟอรม (Cominform) ขนเพอควบคม

รฐบรวารในยโรปตะวนออกอยางเขมงวดและตอตานสหรฐอเมรกา ทงโจมตแผนมารแชลลและ

3 Walter LaFeber, "The United State and Vietnam: The Enemies," in The War That Never Ends: New Perspectives on the Vietnam War, ed. David L Anderson and John Ernst (Kentucky: University of Kentucky Press, 2004), 37.

103

หามประเทศยโรปตะวนออกรบความชวยเหลอดงกลาวเพราะจะท าใหตกอยใต อทธ พลของ

จกรวรรดนยมทนนยมอเมรกน (American Capitalist Imperialism)4

หลกการทรแมนและแผนมารแชลลของสหรฐอเมรกา ทงการตอบโตของสหภาพโซเวยต

ท าใหความรวมมอประเทศตะวนตกกบสหภาพโซเวยตในชวงระหวางสงครามโลกครงท 2 ตองยตลง

อยางสนเชงและมสวนท าใหการแบงแยกยโรปออกเปน 2 คายทางการเมองปรากฏชดเจนขน

ทงท าใหสงครามเยนกลายเปนสงครามเตมรปแบบ

1.2 การเผชญหนาระหวางสหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยต

ความขดแยงทน าไปสการเผชญหนากนครงแรกระหวางสหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยต

คอปญหาเยอรมน ในการประชมทยลตาและพอทสดมประเทศมหาอ านาจพนธมตรทง 4 ตกลงจะ

แบงเยอรมนออกเปน 4 เขตโดยอยใตการปกครองของสหรฐอเมรกา องกฤษ ฝรงเศสและสหภาพ

โซเวยตซงมสภาฝายพนธมตรเพอการควบคม (Allied Control Council) ดแลการยดครอง

แตละชาตจะสงนายทหารระดบสงด ารงต าแหนงคณะกรรมาธการและหมนเวยนกนขนด ารงต าแหนง

ประธาน การย ดครองกร ง เบอร ล นก เช น เด ยวกนจะถกแบ ง เปน 4 เ ขตปกครองและ

อยใตคณะกรรมาธการควบคมกรงเบอรลน

ในกลาง ค.ศ.1948 มหาอ านาจฝายตะวนตกไดประกาศรวมเขตยดครอง 3 เขต

เปนหนวยการเมองและเศรษฐกจเดยวกนและเรมปฏรปสกลเงนมารคในเขตเยอรมนตะวนตก

ใหมคาสงขน สหภาพโซเวยตตอบโตดวยการปฏรปเงนตราทเรยกวาเงนมารคตะวนออก (Ostmark)

ในเขตยดครองของตนและกดดนดวยการปดกนเสนทางคมนาคมทางบกระหวางกรงเบอรลนตะวนตก

กบกรงเบอรลนตะวนออกทกเสนทางทงตดระบบสาธารณประโภคทงหมดในกรงเบอรลนจนน าไปส

เหตการณการปดลอมเบอรลน (Berlin Blockade) เมอวนท 24 มถนายน ค.ศ.1948 การปดลอม

กรงเบอรลนมวตถประสงคจะผลกดนฝายตะวนตกใหออกไปจากกรงเบอรลนซงอยในเขตยดครองของ

สหภาพโซเวยตและกดดนใหมหาอ านาจตะวนตกเปดการเจรจาเกยวกบปญหาเยอรมนทยงคงคาง

กนอย รวมทงปองกนไมใหสถาปนารฐเยอรมนตะวนตก

4 สญชย สวงบตร, ยโรปในสงครามเยน ค.ศ.1945-1991 (กรงเทพฯ: ศกดโสภาการพมพ, 2558), 45-47.

104

สหรฐอเมรกาแกไขสถานการณดวยการรวมมอกบองกฤษและฝรงเศสในการขนสงเสบยง

อาหาร เชอเพลงและยทธสมภาระตางๆใหแกชาวเบอรลนตะวนตกดวยการขนสงทางอากาศ

วนละหลายรอยเทยวบน ปฏบตการดงกลาวท าใหชาวเบอรลนตะวนตกด ารงชวตไดตามปกต

สหภาพโซเวยตไดใชปฏบตการจตวทยาโนมนาวชาวเบอรลนทอาศยในเขตตะวนตกใหอพยพเขามายง

เขตตะวนออกดวยขาวสารปลอม ทงเสนอการปนสวนอาหารซงมากกวาทไดรบจากชาตตะวนตกและ

อนๆ แมจะมผคลอยตามจ านวนหนงแตชาวเบอรลนสวนใหญยงคงยนหยดและใหความรวมมอกบ

ชาตตะวนตก5 การปดลอมกนเวลา 11 เดอนและเมอสหภาพโซเวยตไมสามารถบบบงคบ

ฝายตะวนตกใหยอมท าตามความตองการของตนทงชาวเบอรลนกไมยอมจ านน ทายทสด

สหภาพโซเวยตซงเผชญกบปญหาทางเศรษฐกจในการปดลอมเชนกนจงยอมยกเลกการปดลอม

กรงเบอรลนเมอวนท 12 พฤษภาคม ค.ศ.1949

การปดลอมกรงเบอรลนสงผลกระทบส าคญตอพฒนาทางการเมองและการเปลยนแปลง

ดานยทธศาสตรในยโรป ในเดอนกนยายน ค.ศ.1948 สหรฐอเมรกา องกฤษและฝรงเศสจงรวมเขต

ปกครองรวมถงเขตปกครองในกรงเบอรลนสถาปนาประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน

(Federal Republic of Germany) หรอเยอรมนตะวนตกขนเมอวนท 24 พฤษภาคม ค.ศ.1949

โดยมเมองหลวงอยทกรงบอนน (Bonn) สหภาพโซเวยตตอบโตดวยการรวมเขตปกครองของตนและ

เขตปกครอง ในกร ง เบอร ล นสถาปนา เป นประเทศสาธารณร ฐประชาธป ไตย เยอรมน

(German Democratic Republic) หรอเยอรมนตะวนออกขนเมอ17 ตลาคม ค.ศ.1949

โดยมกรงเบอรลนเปนเมองหลวง อยางไรกตาม การสถาปนาประเทศเยอรมนขนใหมนไมได

เปนการแกปญหาเยอรมนใหลลวงแตเปนการเรมตนปญหาเยอรมนใหมวาดวย เยอรมน 2 รฐ

หนงประชาชาต (Two German State & One German Nation) ซงกลายเปนปญหาดาน

ความมนคงและรวมมอกนของยโรปในเวลาตอมาดวย

การขยายอ านาจของสหภาพโซเวยตในย โรปตะวนออกระหวาง ค.ศ.1945-1947

และการปดลอมเบอรลนท าใหชาตตะวนตกตระหนกถงภยคกคามของลทธคอมมวนสตมากขน

ทงเหนวารนแรงกวาทคาด ดงนนเพอปองกนยโรปตะวนตกจากลทธคอมมวนสต องคการสนธสญญา

แอตแลนตกเหนอ (North Atlantic Treaty Organization) หรอ นาโต (NATO) จงถกกอตงขน

5 ibid., 51-60.

105

เม อ เด อนส งหาคม ค .ศ .1949 โดย เปนการขยายความร วมมอจากสนธสญญาดน เค ร ก

(Treaty of Dunkirk) ใน ค.ศ.1947 และสนธสญญาบรสเซลส (Treaty of Brussels) ใน ค.ศ.1948

วตถประสงคหลกคอการจดตงพนธมตรทางการทหารขนในยโรปตะวนตกเพอปองกนการรกรานของ

สหภาพโซเวยต นอกจากนน สหรฐอเมรกาซงเปนแกนน าหลกยงอนมตโครงการชวยเหลอดาน

การทหารแกประเทศสมาชกเพอพฒนากองทพของประเทศเหลานนใหมความทนสมยซงจะท าให

พนธมตรในการปองกนยโรปตะวนตกขององคการนาโตมศกยภาพทจะรบมอกบภยคกคามของ

สหภาพโซเวยต หลงการจดตงองคกรนาโตไดไมนาน ในปลายเดอนสงหาคม ค.ศ.1949 สหรฐอเมรกา

ทราบขาวความส าเรจของการทดลองระเบดปรมาณของสหภาพโซเวยต ขาวดงกลาวสรางความวตก

ใหแกสหรฐอเมรกาอยางมากเพราะสหภาพโซเวยตมความเขมแขงทางการทหารเทากบสหรฐอเมรกา

และการผกขาดอาวธปรมาณของสหรฐอเมรกาไดสนสดลง ประธานาธบดทรแมนจงอนมตโครงการ

พฒนาระเบดปรมาณทมอานภาพรนแรงมากขนพรอมทงเพมงบประมาณทางการทหารและปรบปรง

กองทพใหทนสมย6

2. สงครามอนโดจน ในเวยดนาม หลงชยชนะของขบวนการเวยดมนหในการปฏวตเดอนสงหาคม ค.ศ.1945

นายพลซาปและสมาชกระดบสงของเวยดมนหจ านวนหนงไดเดนทางมาถงกรงฮานอยและ

พบผพนแพทตและรวมหารอกนในประเดนตางๆ ซงผลการเจรจาเปนไปอยางราบรน7 หลงการเจรจา

ยตลงซาปเชญแพทตออกมาดานนอกอาคารเพอรวมพธตอนรบชดภารกจเมอรซอยางเปนทางการ

วงดรยางคกองทพเวยดมนหบรรเลงเพลงชาตของสหรฐอเมรกา องกฤษ สหภาพโซเวยต จนคณะชาต

และเวยดนาม หลงจากนนกมการสวนสนามของทหารเวยดมนห กองก าลงพลเรอนและมวลชน

6 ibid., 62-66. 7 แพทตซงในขณะนนเลอนยศเปนพนตรเดนทางมายงเวยดนามเพอปฏบตการ“ภารกจเมอรซ” (Mercy Mission) วตถประสงคหลกของภารกจคอชวยเหลอเชลยศกและพลเรอนฝายพนธมตรทอยภายใตการควบคมของญปน แตคายกกกนกระจายอยหลายเมองท าใหหนวยโอเอสเอสแบงชดปฏบตการของภารกจเมอรซออกเปนหลายกลม ชดภารกจซงรบผดชอบพนทกรงฮานอย อยภายใตการน าของผพนแพทต. ด WGBH Media Library and Archives, "Vietnam: A Television History; Roots of a War; Interview with Archimedes L. A. Patti, 1 9 8 1 ," http://openvault.wgbh.org/catalog/V_3267C58E4C104A54A0AFDF230D618AE6#at_2073.923_s

106

เหตการณนนบเปนครงแรกทเพลงชาตเวยดนามไดถกบรรเลงในงานพธทเปนทางการเทาเทยมกบชาต

มหาอ านาจในฝายพนธมตร หลงจากพธเสรจสนแพทตยงไดรบเชญใหไปรวมงานเลยงอาหารค า

กบโฮจมนห ระหวางงานเลยงอาหารค าแพทตและโฮจมนหไดหารอเปนการสวนตวในเรองตางๆ

เปนเวลานาน8

การเลยงตอนรบเมอวนท 26 สงหาคม ค.ศ.1945 แสดงใหเหนความพยายามของขบวนการ

เวยดมนหทตองการแสดงความเทาเทยมและเปนทยอมรบจากฝายพนธมตรโดยเฉพาะสหรฐอเมรกา

ทงใชการเดนทางมาของชดภารกจเมอรซซงมความสมพนธอนดกบโฮจมนหมากอนเพอตอรองกบ

พนตรชอง แซงเตอน (Jean Sainteny) หวหนาชดภารกจลวงประจ ากรงฮานอยของฝรงเศส

ซงเดนทางมาพรอมกบผพนแพทต แตสงส าคญทโฮจมนหตองการคอค าตอบทชดเจนเรองนโยบาย

ของสหรฐอเมรกาภายหลงสงครามวาจะยงคงตอตานระบอบอาณานคมของฝรงเศสและสนบสนน

เวยดมนหตอไปหรอไม แมแพทตรวมถงเหลาผบงคญบญชาทคนหมงจะตอตานระบอบอาณานคม

และการกลบมายงอนโดจนของฝรงเศส แตการเปลยนแปลงนโยบายของประธานาธบดทรแทนท าให

เขาไมอาจใหค าตอบทชดเจนแกโฮจมนหได ทงตองรกษาความเปนกลางในการปฏบตภารก จดวย

แพทตชแจงตอโฮจมนหว า เขาไมสามารถเข าไปย ง เก ยวในปญหาทางการเมองระหวาง

ฝรงเศส-เวยดนาม ในการเจรจาครงตอมาระหวางเวยดมนหกบแซงเตอนเมอวนท 27-28 สงหาคม

เวยดมนหอางความสมพนธและการสนบสนนจากสหรฐอเมรกา ทงใหความเหนวาแนวคดทาง

การเมองทขบเคลอนการปฏวตเดอนสงหาคมนนไมใชคอมมวนสตหรอฟาสซสต แตเปนประชาธปไตย

แบบอเมรกน9

2.1 การประกาศเอกราชของเวยดนาม

ในวนท 29 สงหาคม ค.ศ.1945 โฮจมนหแจงผพนแพทตใหทราบเรองการสละราชสมบตของ

จกรพรรดบ าว ได และการประกาศเอกราชซ งก าหนดไว ในวนท 2 กนยายน ค .ศ .1945

ในการพบครงนผพนแพทตมโอกาสไดอานบทน าของรางค าประกาศเอกราชทโฮจมนหเขยนขนเอง

โดย 2 ยอหนาแรกนนกลาวอางถงค าประกาศเอกราชของสหรฐอเมรกา แมแพทตจะประหลาดใจ

8 Bartholomew-Feis. 237-238. 9 Ibid. 239-240.

107

และไมสบายใจตอการอางเนอหาค าประกาศเอกราชของสหรฐอเมรกา ทงเหนวา ค าวา “ชวต”

และ “เสรภาพ” นนมความหมายไมสอดคลองกนในบรบททางการเมอง สวนโฮจมนหเหนวาทงสอง

ค านสอดคลองกนโดยใหเหตผลวาการด ารงชวตไดนนจ าเปนตองมเสรภาพ แตแพทตกไดชวยปรบ

แกไข 2 ยอหนาแรกของบทรางใหโฮจมนห

ในวนท 2 กนยายน ค .ศ .1945 ซ ง เปนวน เด ยวกนกบ พธ ล งนามการยอมจ านน

อยางเปนทางการของญปนบนเรอประจญบานยเอสเอสมสซร (USS Missouri) ณ อาวโตเกยว

ประชาชนชาวเวยดนามประมาณ 400,000 คน มาชมนมกนทจตรสบาดนห (Ba Dinh)

ใกลกบจวนขาหลวงเขตตงเกยใจกลางกรงฮานอย ผพนแพทตซงไดรบค าเชญจากโฮจมนหดวยตนเอง

รวมไปถงสมาชกของชดภารกจเมอรซกเขารวมพธดวยโดยต าแหนงททงหมดยนอยไมหางจากแทนพธ

มากนก เมอถงเวลา 13:00 นาฬกา โฮจมนหประกาศเอกราชใหแกเวยดนามโดย 2 ยอหนาแรก

มใจความวา

“…All men are created equal. They are endowed by their Creator with certain

inalienable rights, among them are Life, Liberty, and the pursuit of Happiness.

This immortal statement was made in the Declaration of Independence of

the United States of America in 1776. In a broader sense, this means: All the peoples

on the earth are equal from birth, all the peoples have a right to live, to be happy

and free…”

ขอความในสองยอหนาแรกนนเหมอนกบสวนตนยอหนาทสองของค าประกาศเอกราชของ

สหรฐอเมรกาซงทอมส เจฟเฟอรสนหนงในบดาผกอตงชาตสหรฐอเมรกา (Founding Father)

เขยนไวอยางไมผดเพยน โดยสวนตนของยอหนาทสองของค าประกาศเอกราชของสหรฐอเมรกานน

มใจความวา

“…We hold these truths to be self-evident, that all men are created equal,

that they are endowed by their Creator with certain unalienable Rights, that among

these are Life, Liberty and the pursuit of Happiness…”

108

ขอความนสะทอนถงความรของโฮจมนหในประวตศาสตร ปรชญาและแนวความคดทาง

การเมองของสหรฐอเมรกาเปนอยางด อาจมผตงขอสงเกตวา ท าไมโฮจมนหไมน าค าประกาศ

การปฏวตฝรงเศสใน ค.ศ.1789 (French Revolution) เรองสทธแหงความเทาเทยมกนมาใชเปน

ยอหนาเรมตนซงนาจะเหมาะสมมากกวาเพราะแสดงใหเหนถงความยอนแยงระหวางอดมการณ

ทฝรงเศสยดถอกบนโยบายการปกครองอาณานคม แตโฮจมนหกลบน าขอความดงกลาวไปไวใน

ยอหนาท 3 สวนหนงเพราะโฮจมนหตองการสอความคดไปยงสหรฐอเมรกาวาแนวความคดและ

วตถประสงคทางการเมอง ตลอดจนการปฏบตการของขบวนการเวยดมนหตลอดชวงสงครามนนไมได

แตกตางไปจากการท ร ฐบาลอาณานคมเคยยดถอและตอส ในสงครามการปฏวตอเมรกน

นนคอเอกราชของชาตและความเทาเทยมจากระบอบอาณานคมทกดขและไม เปนธรรม

หลกการดงกลาวเปนสงทสหรฐอเมรกายดถอและเชอมนมาโดยตลอด ทงเนนย าชดเจนมากขน

ผานการโฆษณาชวนเชอและหลกการตางๆทไดประกาศในชวงสงคราม เชน กฎบตรแอตแลนตก

โฮจมนหจงคาดหวงวาเมอสงครามยต สหรฐอเมรกาจะยงคงยดมนและสบทอดแนวความคดเหลาน

รวมถงนโยบายตอตานระบอบอาณานคมและการสนบสนนแกเวยดมนหไว นอกจากค าประกาศ

เอกราชของโฮจมนหแลว ยอหนาแรกของสนทรพจนโดยนายพลซาปซงกลาวตอมาจากโฮจมนห

กมเนอหาชนชมสหรฐอเมรกาในฐานะประเทศประชาธปไตยซงไมมนโยบายแสวงหาหรอยดครอง

ดนแดนใดๆเพยงแตตองการมชยเหนอญปนเทานน สหรฐอเมรกาจงเปนมตรทด ซาปยงอางถงวาทะ

ของประธานาธบดโรสเวลตในเรองเสรภาพอกดวย10

2.1.1 การถอนตวของชดภารกจเมอรซจากกรงฮานอย แมโฮจมนหและขบวนการ

เวยดมนหไดสอความหมายทชดเจนผานค าประกาศเอกราชวาตองการรกษาความสมพนธและ

คงการสนบสนนจากสหรฐอเมรกาตอไป แตหลงสงครามในแปซฟกสนสดสหรฐอเมรกากลบเหนวา

การปฏบตการของหนวยโอเอสเอสในเวยดนามโดยเฉพาะภารกจเมอรซในกรงฮานอยของผพนแพทต

สรางปญหาตอการรวมมอกบฝร งเศส มการรองเรยนวาดวยความไมเปนกลางของแพทต

ตอสถานการณการเมองจากทงฝรงเศสและสมาชกในชดภารกจอนๆของทงหนวยโอเอสเอสและ

หนวยงานตางๆของกองทพสหรฐฯทเดนทางมากรงฮานอยหลงการปฏวตเดอนสงหาคม ดวยเหตน

10 Porter, 30-32.

109

หลงวนประกาศเอกราชเพยง 2 วน แพทตจงถกเรยกตวกลบไปศนยบญชาการใหญทคนหมงเพอชแจง

การปฏบตภารกจระหวางทอยในกรงฮานอย แมแพทตจะชแจงวาเขาปฏบตหนาทดวยความ

เปนกลางแตกมสวนท าใหหนวยโอเอสเอสเรมพจารณาจะถอนตวออกจากเวยดนาม แตดวยภารกจ

ในการชวยเหลอเหลาเชลยศกฝายพนธมตรยงไมเสรจสน รวมไปถงกองทพจนคณะชาตยงเดนทาง

ไมถงกรงฮานอย หนวยโอเอสเอสจงจ าเปนตองคงชดภารกจไวตอไป

ภายหลงกองทพจนคณะชาตเดนทางถงกรงฮานอย ในวนเดยวกนนนชดภารกจกวาง

กไดเดนทางมาถงดวยเชนกน ระหวางอยในกรงฮานอยชดภารกจกวางไดปฏบตหนาทหลายอยาง

เชน ตรวจสอบโรงพยาบาลและคลงเวชภณฑ เปนตน ทงผพนโทมสกไดรบค าเชญจากโฮจมนห

เพอรวมงานเลยงอาหารค าหลายครงและเมอวนท 16 กนยายน ค.ศ.1945 ซงเปนวนเดยวกบท

นายพลฟลป กลลาเกอร (Philip Gallagher) เดนทางมาถง ชดภารกจกวางกถอนตวกลบไปยง

คนหมง

นายพลกลลาเกอรหวหนาคณะทปรกษาความชวยเหลอทางการทหาร (Military Assistance

Advisory Group) ประจ าจนเดนทางมากรงฮานอยโดยมภารกจเพอใหค าปรกษาแกกองทพ

จนคณะชาตทปฏบตหนาทเหนอเสนขนานท 16 และเขารวมพธยอมจ านนอยางเปนทางการของ

กองทพญปนในกรงฮานอย เมอเดนทางมาถงทงโฮจมนห ผพนแพทตรวมไปถงทหารสหรฐฯจากหนวย

อนๆและชดปฏบตการลวงหนาของผพนแซงเตอนตางชแจงสถานการณและอธบายถงเหตผลของตน

โดยหวงจะไดรบการสนบสนนจากนายพลกลปลาเกอรเนองจากเขาเปนนายทหารฝายพนธมตรทด ารง

ต าแหนงสงสดทปฏบตหนาท ในเวยดนามขณะนนซ งจะสรางความได เปรยบใหแกฝายตน

แตนายพลกลลาเกอรแสดงทาทเปนกลางในปญหาความขดแยงทเกดขนกบทกฝายโดยเฉพาะ

อยางยงกบขบวนการเวยดมนห จดหมายของเขาถงนายพลโรเบรต แมคเคลอร (Robert McClure)

ลงวนท 20 กนยายน ค.ศ.1945 มใจความระบวา แมโฮจมนหตองการใหสหรฐอเมรกาสนบสนน

เพอยบยงการกลบมาของฝรงเศส แตเขากไดยนยนกบโฮจมนหวาเขานนไมใชเจาหนาทกระทรวง

การตางประเทศ ทงยงไมสามารถแสดงความเหนหรอใหการรบรองตอความชวยเหลอใดๆ

ตอเวยดมนห

หล ง พ ธ ยอมจ านนอย า ง เป นทางการของกองทพญ ป น ในกร งฮานอย เม อ ว นท

28 กนยายน ค.ศ.1945 ในวนตอมาผพนแพทตไดรบค าสงใหถอนชดภารกจเมอรซทปฏบตการอยใน

110

กรงฮานอยทงหมดกลบคนหมง ทาทของของนายพลกลลาเกอรและค าสงถอนตวทไดรบท าใหแพทต

รวาสหรฐอเมรกาคงไมสนบสนนขบวนการเวยดมนหอ กไป ดวยเหตน ในวนท 30 กนยายน

ระหวางงานเลยงอาหารค าทจดขนโดยเวยดมนหเพออ าลาชดภารกจเมอรซนนเขาใหความคดเหนกบ

โฮจมนหวาไมควรคาดหวงความชวยเหลอจากสหรฐอเมรกามากนก11 วนท 1 ตลาคม ค.ศ.1945

ชดภารกจเมอรซในพนทรบผดชอบกรงฮานอยกเดนทางกลบไปยงคนหมง แมวาหนวยโอเอสเอสจะ

ยงคงชดภารกจอนไวในกรงฮานอยและกรงไซงอนอกระยะเวลาหนง แตการถอนตวกลบไปของ

ผพนแพทตซงสนบสนนโฮจมนหและเวยดมนหมาโดยตลอดชใหเหนวาหนวยโอเอสเอสจะไมชวยเหลอ

และสนบสนนเวยดมนหอกตอไป

2.2 สงครามใตเสนขนานท 16 และความพยายามรกษาอ านาจของรฐบาลเฉพาะกาลภายใต

การน าของเวยดมนห

สวนสถานการณในกรงไซงอนนน ภายหลงประสบความส าเรจในการจดตงคณะกรรมาธการ

บรหารงานเฉพาะกาลขนเมอวนท 27 สงหาคม ค.ศ.1945 ขบวนการเวยดมนหยอมใหฌอง เซอดล

(Jean Cedile) หวหนาชดภารกจลวงหนาประจ ากรงไซงอนของฝรงเศสทพยายามขอเจรจาเรอง

การฟนฟระบอบอาณานคมขนมาใหมเขาพบแตเวยดมนหยนยนวาการเจรจาจะเกดขนไดตอเมอ

ฝรงเศสยอมรบเอกราชของเวยดนามเสยกอน แมจะมการหารอกนอกหลายครงแตเวยดมนหยงคง

ยนกรานหลกการเดมซงสรางความไมพอใจใหแกเซอดลอยางมากแตเขากท าอะไรไมไดมากนก

เนองจากทงกองทพองกฤษและฝรงเศสภายใตการน าของนายพลเลอแกลรยงเดนทางมาไมถง

เมอขาวการพบปะระหวางขบวนการเวยดมนหกบเซอดลเปนทรบรกนกสรางความไมพอใจ

ในกลมการเมองตางๆและมวลชน ตามมาดวยประทวงใหญในกรงไซงอน แมเวยดมนหจะประสบ

ความส าเรจในการจดตงและเปนผน าของคณะกรรมาธการบรหารงานเฉพาะกาลในเขตโคชนไชนา

แต เขตโคชนไชนาไมใชฐานอ านาจท เขมแขงของเวยดมนห เหมอนเขตตงเกยและสมาชก

ของคณะกรรมาธการกมาจากกลมการเมองทหลากหลาย เวยดมนหจงไมสามารถบรหารและควบคม

สถานการณในเขตโคชนไชนาไดอยางเบดเสรจ แมจะมการประกาศเอกราชโดยโฮจมนหในวนท

11 Do Hoang Linh and Nguyen Van Duong, President Hồ Chí Minh’s Foreign Activities (1945-1969) (Vietnam: The gioi, 2013), 12.

111

2 กนยายน ค.ศ.1945 แตการชมนมประทวงกไมไดยตลงและขยายวงกวางทงรนแรงมากขน

เมอกองทพองกฤษภายใตการน าของนายพลดกลาส เกรซย (Douglas Gracey) เดนทางมาถง

กรงไซงอนวนท 12 กนยายน ค.ศ.1945 เพอปลดอาวธกองทพญปนในเวยดนามใตเสนขนานท 16

ตามขอตกลงพอทสดม กองทพองกฤษไมเพยงจะปลดอาวธเทานนแตยงตดอาวธใหกบทหารรฐบาล

อาณานคมซงถกญปนคมขงไวตงแตการยดอ านาจในเดอนมนาคม การกระท าดงกลาวยงท า ให

สถานการณในกรงไซงอนเลวรายกวาเดม เกดการปะทะกนระหวางทหารรฐบาลอาณานคมกบมวลชน

ทวทงกรงฮานอย มการซมโจมตมวลชนของกลมการเมองตางๆและการท ารายพลเรอนชาวฝรงเศส

สถานการณททวความรนแรงมากขนท าใหเซอดลเหนเปนโอกาสทจะใชก าลงเขายด

กรงไซงอนคนจากคณะกรรมาธการบรหารงานเฉพาะกาลใตการน าของขบวนการเวยดมนห

ในวนท 19 กนยายน ค.ศ.1945 เขาประกาศวาจะไมมการเจรจาใดๆกบคณะกรรมาธการอกจนกวา

สถานการณจะสงบเรยบรอย แมนายพลเกรซยพยายามแกไขสถานการณโดยสงใหทหารรฐบ าล

อาณานคมกลบเขาทตงและประกาศกฎอยการศกในวนท 21 กนยายน พรอมทงตดอาวธใหกองทพ

ญปนอกครงเพอเปนก าลงเสรมในการดแลความสงบเรยบรอย 12แตกไมสามารถยตการปะทะได

แมศนยบญชาการภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะหามการเขาไปย งเกยวกบความขดแยง

ทก าลงเกดขน ทงย าภารกจหลกทเปนไปตามมตของการประชมทพอทสดมคอปลดอาวธกองทพญปน

ใตเสนขนานท 16 แตนายพลเกรซยทสนบสนนระบอบอาณานคมเหนวาสถานการณทเกดขนนน

ไมสามารถแกไขหรอวางตวเปนกลางไดอกตอไป เขาจงตดสนใจชวยเหลอเซอดลยดกรงไซงอนคนจาก

คณะกรรมาธการและเวยดมนห

ในตอนรงสางของวนท 22 กนยายน ค.ศ.1945 กองก าลงผสมองกฤษ ฝรงเศสและญปน

กระจายก าลงเขายดสถานทตางๆทอยภายใตการควบคมของคณะกรรมาธการบรหารงานเฉพาะกาล

ทวกรงไซงอน แมขบวนการเวยดมนหพยายามตอตานอยางเตมก าลงแตการขาดแคลนอาวธททนสมย

ทงกองก าลงผสมทน าโดยองกฤษนนมประสบการณการรบสงท าใหคณะกรรมาธการและเวยดมนห

ลาถอยออกจากตวเมองไปตงมนบรเวณชายเมองภายในวนท 23 กนยายน แมจะสามารถยดสถานท

ตางๆในกรงไซงอนแตการปะทะยงคงด าเนนตอไป เวยดมนหตอบโตกลบดวยการโจมตยานทพกอาศย

12 K.W. Taylor, A History of the Vietnamese (New York: Cambridge University Press, 2013), 539.

112

ของพลเรองฝรงเศสในกรงไซงอนหลายแหง13

การปะทะทเกดขนในกรงไซงอนเปนทรบรของโฮจมนหและรฐบาลเฉพาะกาลในกรงฮานอย

ในการหาทางออกตอสถานการณทก าลงเกดข น โฮจมนหสงโทรเลขถง เคลเมนต แอตตล

(Clement Attlee) นายกรฐมนตรองกฤษเมอวนท 26 กนยายน ค.ศ.1945 เรยกรองใหองกฤษยต

การสนบสนนฝรงเศสพรอมทงขอใหปฏบตการตามกฎบตรแอตแลนตกและหนาทซงสหประชาชาต

มอบหมายดวยการปลดอาวธญปน ทงวางตวเปนกลางตอความขดแยงทเกดขนและเคารพในเอกราช

ของสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม14 ตอมาเมอวนท 30 กนยายน ในงานเลยงอ าลาชดภารกจ

เมอรซ โฮจมนหพยายามขอความชวยเหลอจากสหรฐอเมรกาผานทางผพนแพทต แมแพทตจะ

สนบสนนเวยดมนหแตการเปลยนแปลงนโยบายจากฝายบรหารทกรงวอชงตน ด.ซ. รวมถงแรงกดดน

จากผบงคบบญชาทคนหมงท าใหเขาซงเปนเพยงผปฏบตนโยบายไมสามารถด าเนนการอะไรได

เขาเพยงแสดงความเหนวาอยาคาดหวงความชวยเหลอจากสหรฐอเมรกามากนก ความเหนดงกลาว

สรางความผดหวงอยางมากแกโฮจมนหเพราะปฏบตการของกองก าลงผสมภายใตการน าขององกฤษ

ในกรงไซงอนนนขดตอหลกการทสหรฐอเมรกาไดเคยประกาศไวในชวงสงคราม ทงสหรฐอเมรกา

ยงแสดงทาทไมรเหนถงการสถานการณทเกดขน โฮจมนหในเวลาตอมาจงตดสนใจขอความชวยเหลอ

โดยตรงผานทางจดหมายและโทรเลขถงประธานาธบดทรแมนและรฐมนตรวาการกระทรวง

การตางประเทศสหรฐอเมรกา

ในตนเดอนตลาคม ค.ศ.1945 มค าสงจากศนยบญชาการภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ถงนายพลเกรซยเพอยตการปฏบตการในกรงไซงอนและน าไปสขอตกลงหยดยงชวคราวเมอวนท

2 ตลาคม และตามมาดวยการเดนทางมาถงของนายพลเลอแกลร แมจะมขอเสนอจากศนยบญชาการ

ภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใตใหรกษาขอตกลงหยดยงชวคราวตอไป รวมถงเป ดการเจรจากบ

คณะกรรมาธการบรหารงานเฉพาะกาลและขบวนการเวยดมนห แตหลกการทแตกตางกนโดยสนเชง

ท าใหความขดแยงทวความรนแรงมากยงขน การปะทะเปลยนเปนสงครามอยางเตมรปแบบ

ทายทสด ในวนท 11 ตลาคม คณะกรรมาธการและเวยดมนหไดลาถอยจากชานกรงฮานอยไปยง

13 โจเซฟ บตตงเจอร, ประวตศาสตรการเมองเวยดนาม, trans. เพชร สมตร (กรงเทพฯ: มลนธโครงการต าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 2522). 162-164. 14 Cameron, 63.

113

เขตปาเขา นายพลเลอแกลรในเวลาตอมาจงไดขยายการปฏบตการของกองทพฝรงเศสใหครอบคลม

ใตเสนขนานท 16 ทงหมด

2.2.1 การตดตอโดยตรงถงเหลาผน าสหรฐอเมรกาของโฮจมนห เมอหมดหวงทจะไดรบ

ความชวยเหลอจากหนวยโอเอสเอสเพอยบยงการกลบมาของฝรงเศสและสงครามท เกดขน

ใตเสนขนานท 16 โฮจมนหจงตดสนใจสอบถามนโยบายและหลกการในการตอสเ พอเสรภาพ

ทไดประกาศไวตลอดชวงสงครามโลกและขอความชวยเหลอจากเหลาผน าสหรฐอเมรกาโดยตรง

ผานจดหมายและโทรเลขหลายฉบบทเขยนระหวางเดอนตลาคม ค.ศ.1945-กมภาพนธ ค.ศ.1946

ในเดอนตลาคม ค.ศ.1945 โฮจมนหสงจดหมายและโทรเลขรวม 3 ฉบบลงวนท 17, 22

และวนท 22 ถงประธานาธบดทรแมนและเจมส เบนส (James Byrnes) รฐมนตรวาการกระทรวง

การตางประเทศ สาระส าคญของจดหมายและโทรเลขนอกจากการอธบายสถานการณทงกอนและ

หลงจากการกลบมาของฝรงเศสรวมถงสงครามใตเสนขนานท 16 โฮจมนหเนนย าวาฝรงเศสไดสญเสย

อ านาจการปกครองเวยดนาม รวมถงพนททกสวนในอาณานคมอนโดจนแกญปนไปแลวตงแต

กลาง ค.ศ.1941 ขบวนการเวยดมนหไดกอการปฏวตเดอนสงหาคมขนจนน าไปสการประกาศเอกราช

แกเวยดนามในเดอนกนยายน ค.ศ.1945 ฝรงเศสจงไมมสทธทจะกลบมาฟนฟระบอบอาณานคม

ในอนโดจนขนใหม ทงการกระท าของฝรงเศสยงขดตอหลกการทประกาศไวในกฎบตรแอตแลนตก

และกฎบตรซาน ฟรานซสโก โฮจมนหเสนอแนวทางแกไขโดยใหน าประเดนปญหาดงกลาวเสนอท

การประชมของคณะกรรมาธการทปรกษาดานตะวนออกไกล (Consultative Commission for

the Far East) ทสหประชาชาตจดตงขนโดยใหมผแทนชาวเวยดนามเขารวมการประชมในฐานะ

ตวแทนของสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามแทนการใชผแทนชาวฝรงเศสในฐานะตว แทน

อาณานคมอนโดจน ทงใหสหประชาชาตยอมรบสาธารณรฐประชาธปไตยในฐานะประเทศเอกราช 15

แมสหรฐอเมรกาจะทราบสถานการณทเกดขนในเวยดนามโดยเฉพาะสงครามใตเสนขนาน

ท 16 เปนอยางด แตดวยนโยบายทเปลยนแปลงไป การรกษาความสมพนธกบฝรงเศสเพอประโยชน

ในการจดระเบยบยโรปหลงสงคราม รวมไปถงปญหาความขดแยงกบสหภาพโซเวยตทก าลงกอต วขน

มผลใหสหรฐอเมรกาด าเนนนโยบายเปนกลางตอสถานการณดงกลาว ในการประชมสมาคม

15 U.S.

114

นโยบายการตางประเทศ (The Foreign Policy Association Forum) ทนครนวยอรค

เมอกลางเดอนตลาคม ค.ศ.1945 ค าแถลงเรองนโยบายของสหรฐอเมรกาตอตะวนออกไกล

หลงสงครามของจอหน วนเซนต (John Vincent) ผอ านวยการแหงส านกงานแผนกกจการ

ตะวนออกไกล (The Office of Far Eastern Affairs) ซงกลาววา สหรฐอเมรกายงคงเคารพอ านาจ

อธปไตยของฝรงเศสเหนออนโดจน ทงพรอมใหความชวยเหลอแกฝรงเศสซงสหรฐอเมรกาหวงวาจะม

การเจรจาเพอสนตภาพเกดขนจงสะทอนถงทาทของสหรฐอเมรกาไดชดเจน16

ในเดอนพฤศจกายน ค.ศ.1945 สงครามใตเสนขนานท 16 ทวความรนแรงมากขน

ฝรงเศสสงก าลงพล อาวธยทโธปกรณ รถถงและยานเกราะประเภทตางๆรวมท งเรอรบหลายล า

เขามาเพม โฮจมนหตดตอขอความชวยเหลอไปยงสหรฐอเมรกาอกครงโดยสงจดหมายและโทรเลขถง

ประธานาธบดทรแมนและรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศอก 2 ฉบบลงวนท 8 และวนท 26

พฤศจกายน สาระส าคญของจดหมายและโทรเลขคอการชแจงสถานการณทงกอนและหลงก าร

กลบมาของฝรงเศสดงเชนจดหมายชดแรกเมอเดอนตลาคม ค.ศ.1945 โฮจมนหยงคงย าวาฝรงเศส

ไดสญเสยอ านาจการปกครองเวยดนามและไมมสทธจะกลบมาปกครองเวยดนามอกคร ง

รวมถงเรยกการปฏบตการของกองทพองกฤษและฝรงเศสใตเสนขนานท 16 วา เปนการกระท า

อนเหยมโหดปาเถอนซงขดตอหลกการในกฎบตรแอตแลนตกและกฎบตรซาน ฟรานซสโก

นอกจากนนยงกลาวถงการประชมคณะกรรมาธการทปรกษาดานตะวนออกไกลซ งผแทน

ชาวเวยดนามถกปฏเสธไมใหเขารวมการประชม17

ในเดอนธนวาคม ค.ศ.1945 ฝรงเศสซงยดครองพนทใตเสนขนานท 16 ไดทงหมดเรมเปด

การเจรจากบจนคณะชาตเพอใหถอนก าลงทประจ าการอยเหนอเสนขนานท 16 นายพลเลอแกลร

สงการใหกองทพเตรยมความพรอมในการเคลอนพลสกรงฮานอย ฝรงเศสยงสงการใหผพนแซงเตอน

เจรจากบทงรฐบาลเฉพาะกาลภายใตการน าของขบวนการเวยดมนหและผบญชาการกองทพ

จนคณะชาตในกรงฮานอยเพอยอมรบการเคลอนพลในครงน โฮจมนหซงตองการยบยงการกระท า

ดงกลาวจงสงจดหมายขอความชวยเหลอถงประธานาธบดทรแมนระหวางเดอนมกราคม -กมภาพนธ

16 Department of State U.S., "The Post-War Period in the Far East," Bulletin 13, no. 314 (1945). 644-645. 17 U.S.

115

ค.ศ.1946 รวม 4 ฉบบ ลงวนท 18 มกราคม 16,18 และ 28 กมภาพนธ

เนอหาสวนใหญของจดหมายและโทรเลขทง 4 ฉบบไมแตกตางจากฉบบทเคยสงไป

ในเดอนตลาคมและพฤศจกายน ค.ศ.1945 ทงยงคงเนนสถานการณทเกดขนใตเสนขนานท 16

การปฏบตการของฝรงเศสซงขดตอกฎบตรแอตแลนตกและกฎบตรซาน ฟรานซสโก รวมถงเรยกรอง

ใหสหประชาชาตและสหรฐอเมรกายอมรบความเปนเอกราชของเวยดนาม อยางไรกตาม จดหมาย

ฉบบลงวนท 16 กมภาพนธ ค.ศ.1946 มขอความใหมบางสวนทไมปรากฏในฉบบอนมากอน

กลาวคอ ใน 2 ยอหนาสดทาย โฮจมนหประธานาธบดของสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม

ซ ง เปรยบเสมอนตวแทนของชาวเวยดนามทกคนเรยกรองใหสหรฐอเมรกาในฐานะชาต

ซงเปรยบเสมอน “ผพทกษและเจาแหงความยตธรรมของโลก” (Guardians and Champions of

World Justice) เขาแทรกแซงปญหาทก าลงเกดขนโดยตรง ทงใหสนบสนนความเปนเอกราช

ของเวยดนามเฉกเชนทเคยสนบสนนเอกราชของฟลปปนสโดยคาดหวงวา ความรวมมอระหวาง

สาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามกบสหรฐอเมรกาครงนจะกอใหเกดประโยชนสงสดแกโลก18

แมวาจดหมายและโทรเลขทกฉบบทโฮจมนหสงถงผน าสหรฐอเมรกานนมเนอหาทแสดง

ให เหนความตองการขอความชวยเหลอแตไมมฉบบใดท ใชค าซ งมลกษณะพเศษรวมไปถง

การแสดงออกความตองการความชวยเหลอชดเจนเชนฉบบวนท 16 กมภาพนธ ค.ศ.1946 มากอน

การทโฮจมนหจงใจใชค าลกษณะพเศษดงกลาวอาจเปนเพราะความเคลอนไหวของฝรงเศสในขณะนน

เปนอนตรายตอการด ารงอยของรฐบาลเฉพาะกาลภายใตการน าของเวยดมนหมากกวาทกครง

และทส าคญ โฮจมนหตองการทวงถามสหรฐอเมรกาถงนโยบายและหลกการในการตอสเพอเสรภาพ

และประชาธปไตยอยางทไดประกาศไวชวงสงครามโลก ทงชใหเหนวาความชวยเหลอทรองขอ

คอการสนบสนนใหเวยดนามมเอกราชนนเปนสงทสหรฐอเมรกาสามารถท าไดเหมอนทไดใหเอกราช

แกฟลปปนสอดตอาณานคม ทงตองการรกษาความสมพนธอนดของทงสองประเทศทเกดขน

ชวงปลายสงครามไว นอกจากสถานการณทางการเมองแลว ในชวงเวลาดงกลาวโฮจมนห ยงสง

จดหมายและโทรเลขเพอขอความชวยเหลอในประเดนอนตอประธานาธบดทรแมน เชน สถานการณ

ขาดแคลนอาหารทเกดขนบรเวณเหนอเสนขนานท 16 โดยมส าเนาถงขาหลวงใหญแหงส านกงาน

บรรเทาทกขและการฟนฟแหงสหประชาชาต (United Nations Relief and Rehabilitation

18 ibid.

116

Administration) ดวยเชนกน แตความมงมนของโฮจมนหกไมประสบความส าเรจ ผน าสหรฐอเมรกา

ไมตอบทงจดหมายและโทรเลขของเขา ทงยงคงยดนโยบายเดมคอการเคารพอ านาจอธปไตยของ

ฝร ง เศสเหนออนโดจน การวางตว เปนกลางตอสถานการณท เกดขนและยอมใหฝร ง เศส

เปด “ปฏบตการเบนเทอร” (Operation Bentre) เคลอนก าลงพลทางเรอในวนท 27 กมภาพนธ

ค.ศ.1946 จากกรงไซงอนมงหนาสเมองทาไฮฟอง

2.2.2 ขอตกลงเดอนมนาคมระหวางฝรงเศสกบสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม

ตงแตเดอนตลาคม ค.ศ.1945 เปนตนมา การเจรจาระหวางผพนแซงเตอรนและโฮจมนหด าเนนไป

อยางตอเนอง ประเดนส าคญคอเอกราชของเวยดนามและสถานะของใตเสนขนานท 16 แซงเตอรน

มทาทเพกเฉยในประเดนเรองเอกราชเพราะขดตอนโยบายของฝรงเศส ทงยงอาจสงผลตอสถานะของ

ใตเสนขนานท 16 โดยเฉพาะเขตโคชนไซนาซงมความส าคญทสดตอระบอบอาณานคมอนโดจน

ในกลางเดอนมกราคม ค.ศ.1946 แมรฐบาลเฉพาะกาลของขบวนการเวยดมนห

ประสบความส าเรจในการจดการเลอกตงทวไปซงน าไปสการจดตงคณะรฐมนตรและเตรยม

ความพรอมเปดประชมสมชชาแหงชาตครงแรก แตขาวการเจรจาระหวางโฮจมนหกบผพนแซงเตอรน

สรางความไมพอใจในกลมการเมองตางๆโดยเหนวาโฮจมนหและเวยดมนหนนทอดทงการปฏวต

ทงจะขายเอกราชของเวยดนามใหแกฝรงเศส โฮจมนหแกไขสถานการณดวยการเสนอเรอง

การปกครองตนเองกบผพนแซงเตอรนวาควรเรมตนจากการยนยอมใหอ านาจแกเวยดนามปกครอง

ตนเองกอนซงจะน าไปสความเปนเอกราชโดยสมบรณในทายทสด 19 แซงเตอรนเดนทางกลบ

กรงไซงอนเพอหารอกบนายพลเลอแกลร เลอแกลรเหนวาไมควรเสยเวลากบการเจรจาแตควรสง

กองเรอไปยงเมองทาไฮฟอง มงตรงเขายดกรงฮานอยเพอกวาดลางรฐบาลเฉพาะกาลและ

เวยดมนห แตรฐบาลทกรงปารสกลบเหนวาหากปฏบตการดงกลาวเกดขนโดยเฉพาะการขนบกท

เมองทาไฮฟองอาจจะเกดการตอตานจากทงกองทพจนคณะชาตและกองทพเวยดมนห ทงพลเรอน

ฝรงเศสในกรงฮานอยและเมองใหญเหนอเสนขนานท 16 อาจตกอยในอนตราย รวมถงประชาชน

ในฝรงเศสและนานาชาตอาจตอตานปฏบตการครงน เหตนจงควรใหการเจรจาด าเนนตอไปกอน

19 Stein Tonnesson, Vietnam 1946: How the War Began (California: University of California Press, 2010), 55-56.

117

กองเรอจะเดนทางไปถงซงเปนเสมอนใชการทตบงหนาการปฏบตการทางทหาร

แมนายพลเลอแกลรซงมนใจศกยภาพของกองทพใตบงคบบญชาจะเหนวาไมจ าเปนตอง

เจรจากบรฐบาลเฉพาะกาล แตทายทสดเขากยอมรบแนวทางของรฐบาลทกรงปารสโดยใชการทตและ

ปฏบตการทางการทหารไปพรอมกน กลาวคอ ใหมการเจรจาแตตองไมบรรลขอตกลงใดๆเพอ

ถวงเวลาระหวางรอกองเรอเดนทางไปถง เมอการขนบกทเมองทาไฮฟองประสบผลและสามารถ

เคลอนพลเขาสกรงฮานอยส าเรจจงควรใชปฏบตการดงกลาวสรางแรงกดดนใหรฐบาลเฉพาะกาล

ยอมรบขอเสนอในการเจรจา เลอแกลรจงสงการใหผพนแซงเตอรน เจรจาเรองเอกราชตามท

โฮจมนหเสนอ20 แตทายทสดการเจรจากยงไมเรมขนเนองจากรฐบาลเฉพาะกาลเหนความจ าเปนเรอง

สรางความเปนเอกภาพในสภาสมชชาแหงชาตซงมผแทนจากกลมการเมองทหลากหลายใหไดเสยกอน

เลอแกลรกสงการใหกองเรอมงหนาสเมองทาไฮฟองในวนท 27 กมภาพนธ ค.ศ.1946

แมฝรงเศสสามารถเรมปฏบตการทางการทหารเพอยดดนแดนเหนอเสนขนานท 16 ได

แตปญหาทกองทพจนคณะชาตซงยงคงประจ าการอยท าใหฝรงเศสตองเจรจากบในประเดนดงกลาว

และน าไปสขอตกลงเมอวนท 28 กมภาพนธ ค.ศ.1946 ฝรงเศสยอมยกเลกสนธสญญาและสทธ

ประโยชนทางการคาทไมเปนธรรมในจนทงหมด พรอมทงสญญาวาจะเปดเมองทาไฮฟองเปนทาเรอ

ปลอดภาษส าหรบจน สวนจนคณะชาตจะถอนกองทพทประจ าการอยเหนอเสนขนานท 16 ทงหมด

ใหความรวมมอและถายโอนอ านาจการปฏบตการทไดรบมอบหมายจากการประชมทพอทสดม

แกฝรงเศส ทงยอมรบอ านาจอธปไตยของฝรงเศสเหนออนโดจน

ภายหลงการประชมสมชชาแหงชาตในวนท 2 มนาคม ค.ศ.1946 มการจดตงรฐบาล

สาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามขนโดยโฮจมนหด ารงต าแหนงประธานาธบดและมการกอตง

คณะกรรมาธการการตอตานแหงชาตภายใตการน าของนายพลซาปเพอเตรยมรบมอกองทพฝรงเศสท

ก าลงเดนทางมา ผบญชาการกองทพจนคณะชาตในกรงฮานอยตางวตกตอความเคลอนไหวของทง

สองฝายโดยเฉพาะอยางยงของฝร งเศสซงเรยกรองใหจนคณะชาตสนบสนนการเคลอนทพ

สกรงฮานอยไมวาจะเปนเตรยมความพรอมส าหรบการขนบกทเมองทาไฮฟอง การปรบปรงทางหลวง

ท เชอมตอระหวางเมองทาไฮฟองกบกรงฮานอย รวมทงสนามบนบร เวณชานกรงฮานอย

การชวยเหลอการปฏบตการปลดปลอยทหารรฐบาลอาณานคมทถกคมขงตงแตการยดอ านาจ

20 ibid., 49-50.

118

ของญปน การตดอาวธใหแกทหารเหลานนและอนญาตใหเครองบนฝรงเศสสามารถใชสนามบน

ทกแหงทตงอย เหนอเสนขนานท 16 แตค ารองขอเหลานไดถกปฏเสธทงหมดเน องจากเหลา

ผบญชาการกองทพจนคณะชาตตางเหนใจและใหความสนบสนนรฐบาลเวยดมนห แตสาเหตทส าคญ

คอการไมตองการเขาไปพวพนกบสงครามกลางเมองทจะเกดขนเชนเดยวกบกองทพองกฤษ

ดงนนจนคณะชาตจงกดดนทงฝรงเศสและรฐบาลเวยดมนหใหเปดการเจรจาโดยคาดหวงวาจะ

สามารถบรรลขอตกลงเพอปองกนการเกดสงคราม

การเจรจาสามฝายระหวางฝรงเศส จนคณะชาตและรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตย

เวยดนามเกดขนระหวางวนท 3-5 มนาคม ค.ศ.1946 ชวงแรกมเพยงฝรงเศสและจนคณะชาตเทานน

ทเขารวมเนองจากรฐบาลเวยดมนหก าลงจดตงคณะรฐมนตรชดใหม จนคณะชาตยนกรานวา

จะตอตานการขนบกของฝรงเศสทเมองทาไฮฟอง ทงเหนวาความไมเปนเอกภาพและไมมระเบยบวนย

ของทงรฐบาลเวยดมนหและกองทพเวยดมนหอาจกอใหเกดการจลาจลไดเมอกองทพฝรงเศสมาถง

จนคณะชาตเสนอทางออกใหฝรงเศสแกไขสถานการณทางการเมองซงหมายถงเรองเอกราชกบรฐบาล

เวยดมนหใหไดกอนการยกพลขนบก แมรฐบาลทกรงปารสยงคงยนยนเรองเปดการเจรจาเพอบรรล

ขอตกลงกบรฐบาลเฉพาะกาล แตทงนายพลดารชองลเยอและนายพลเลอแกลรกยงคงยนยนแผนเดม

คอใชการเจรจาเพอถวงเวลา ดารชองลเยอไดกดดนรฐบาลทกรงปารสเรงเจรจากบรฐบาล

จนคณะชาตทจงกงใหยอมรบค าเรยกรองและรวมมอกบฝรงเศส ตอมาหลงการจดตงคณะรฐบาล

ชดใหม รฐบาลเวยดมนหไดเขารวมการเจรจาดวย จนคณะชาตจงกดดนตอรฐบาลเวยดมนหมากขน

เพอใหยอมบรรลขอตกลงกบฝรงเศส ทงเตรยมความพรอมตอตานการขนบกซงฝรงเศสแจงวา

จะเกดขนภายในวนท 6 มนาคม

เมอทราบก าหนดการทแนนอนเรองการมาถงของกองเรอฝรงเศส รฐบาลทจงกงจงสงการให

ผบญชาการกองทพจนคณะชาตในกรงฮานอยกดดนรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามให

ยอมบรรลขอตกลง ทงเตรยมพรอมตอตานการขนบกทเมองทาไฮฟอง สวนฝรงเศสยงคงยนยนเรอง

การขนบกและขอเรยกรองตอจนคณะชาต สถานการณทตงเครยดซงเกดจากจดยนทแตกตางกนของ

จนคณะชาตและฝรงเศสดงกลาวท าใหรฐบาลเวยดมนหไดเปรยบในการเจรจา กลาวคอ หากไมเกด

ขอตกลงระหวางรฐบาลเวยดมนหกบฝรงเศส จนคณะชาตจะตอตานการขนบกในทกวธทางซงรวมถง

รวมมอกบตนและคาดวาฝรงเศสจะยอมทกวถทาง รวมไปถงยอมรบขอตกลงทถกเสนอโดยฝายตน

119

เนองจากกองเรอไมสามารถยอนกลบไปยงกรงไซ งอนได ทงไมตองการปะทะกบจนคณะชาต

ประเดนนจงเปรยบเสมอนวารฐบาลเวยดมนหสามารถบบบงคบฝรงเศสใหสามารถยอมรบขอเสนอ

เพอเปลยนแปลงรายละเอยดในขอตกลง ไมวาเรองการลดจ านวนทหารฝรงเศสทจะประจ าการอย

เหนอเสนขนานท 16 ระยะเวลาประจ าการและสถานทตงหนวย รวมถงการสงทหารรฐบาล

อาณานคมทถกญปนคมขงไวกลบไปยงกรงไซงอน ฝรงเศสซงไมมทางเลอกอนใดในทายทสดยอมรบ

ขอเสนอของรฐบาลเวยดมนหตอนรงสางของวนท 6 มนาคม ค.ศ.194621 สาระส าคญคอฝรงเศส

ยอมรบสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามเปนรฐอสระ มอ านาจการปกครองตนเองดานการทหาร

การเงนและการคลงแตยงคงเปนสวนหนงของ “สหพนธอนโดจน” (Indochinese Federation)

ซงอยภายใตการดแลของ “สหภาพฝรงเศส” (French Union) ก าลงทหารของฝรงเศส 15,000 นาย

จะประจ าการอยเหนอเสนขนานท 16 และในแตละปทหาร 1 ใน 5 สวนจะถอนก าลงออกไปจนหมด

ภายในระยะเวลา 5 ป สวนประเดนสถานะของดนแดนใตเสนขนานท 16 ซงอยในการควบคมของ

ฝรงเศสนน ทงสองฝายเหนชอบจะใหมการลงประชามตเพอใหประชาชนตดสนใจวาจะเขารวมกบ

สาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามหรออยใตการปกครองของฝรงเศสตอไป ทงสองฝายตกลงจะ

จดการเจรจาอกครงในภายหนาเพอแกไขปญหาตางๆ รวมทงเรองสถานะของดนแดนใตเสนขนาน

ท 16 และผลประโยชนรวมกนทางดานวฒนธรรม22

แมขอตกลงระหวางฝรงเศสกบรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามจะเกดขน

แตขาวความส าเรจดงกลาวยงไมเปนทรบรของกองทพจนคณะชาตทเมองทาไฮฟอง ดงนนเมอกองเรอ

ฝรงเศสเดนทางมาถงจนคณะชาตจงเปดฉากโจมต การสรบด าเนนไปจนถงชวงสายของวนจงไดยตลง

เนองจากกองทพจนคณะชาตทราบขาวการลงนามในขอตกลงระหวางผพนแซงเตอรนกบโฮจมนห

กองทพฝรงเศสจงขนบกทเมองทาไฮฟองไดส าเรจและเคลอนพลมงสกรงฮานอยโดยทนท

2.2.3 การประชมทเมองดาหลตและขอตกลงชวคราว การเจรจาระหวางฝรงเศสกบ

สาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามเกดขนอกครงระหวางเดอนเมษายน -พฤษภาคม ค.ศ. 1946

ทเมองดาหลต (Da Lat) เมองตากอากาศอนมชอเสยงทางตอนใตของเขตอนนม นายพลดารชองลเยอ

21 ibid., 55-61. 22 Tony Smith, "The French Colonial Consensus and People’s, 1946-58," Journal of Contemporary History 9, no. 4 (1974). 224-225.

120

เปนผแทนของฝร งเศส สวนรฐบาลเวยดมนหสงผแทนเขารวมการเจรจา 10 คน น าโดย

รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศเหวยนตงตาม (Nguyen Tuong Tam) และนายพลซาป

นอกจากนนยงมผแทนจากเขตโคชนไชนา เขตอนนม ลาวและกมพชา แมการประชมครงนจะสบเนอง

จากขอตกลงเบองตนเมอวนท 6 มนาคม เพอเจรจาแกไขปญหาตางๆทคางคากนใหแลวเสรจ

แตดารชองลเยอหลกเลยงทจะกลาวถงประเดนปญหาตางๆทเคยก าหนดไวในขอตกลงโดยเฉพาะ

สถานะของใตเสนขนานท 16 ไมวาจะเปนเรองการลงประชามต หรอการหยดยงเนองจากตองการ

แยกดนแดนใตเสนขนานท 16 จดตงเปน “สาธารณรฐอนโดไชนา” (Republic of Indochina)23

ดารชองล เยอเจรจากบผแทนรฐบาลเวยดมนหในประเดนอ านาจอธปไตยของสาธารณรฐ

ประชาธปไตยเวยดนามโดยเหนวาการเปนสวนหนงของสหภาพฝรงเศส สหพนธอนโดจนจ าเปนตอง

สละอ านาจอธปไตยบางสวนใหแกอ านาจการบรหารสวนกลางโดยเฉพาะการอยใตการดแลของ

ขาหลวงใหญทแตงตงจากรฐบาลทกรงปารส แตซาปกลบเหนวาแมจะเปนรฐอสระภายใต

สหภาพฝรงเศส สาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามตองมอ านาจอธปไตยอยางสมบรณ การประชมท

เมองดาหลตจงยตลงโดยไมสามารถตกลงกนแกไขปญหาทสบเนองจากขอตกลงเดอนมนาคมได

ทประชมมมตใหเปดการเจรจาใหมทฝรงเศส ดวยเหตนโฮจมนหจงน าคณะผแทนของรฐบาลเวยดมนห

เดนทางไปยงกรงปารสและไดสมทบกบฝมวนดงซงน าคณะเดนทางไปเยอนฝรงเศสเพอกระชบ

ความสมพนธระหวางทงสองชาตตงแตปลายเดอนเมษายน ค.ศ.1946 เพอเจรจากบรฐบาลฝรงเศส

รอบใหมโดยตรง

หลงโฮจมนหออกเดนทางไดหนงวน ในวนท 1 มถนายน ค.ศ.1946 นายพลดารชองลเยอ

ซงยงไมไดรบค าสงทชดเจนจากรฐบาลทกรงปารสกประกาศแยกดนแดนใตเสนขนานท 16 จดตงเปน

สาธารณรฐอนโดไชนาและรบรองการจดตงดงกลาววาเปนไปในนามรฐบาลฝรงเศส การกระท า

ดงกลาวละเมดขอตกลงเดอนมนาคม ทงแสดงใหเหนอยางชดเจนวาผปฏบตนโยบายของฝรงเศส

ในเวยดนามไมวาจะเปนดารชองลเยอ นายพลเลอแกลรและผพนแซงเตอรนตางไมมความจรงใจ

ในการเจรจากบรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม

โฮจมนหเดนทางถงฝรงเศสเมอวนท 2 มถนายน ค.ศ.1946 แตเวลานนฝรงเศสก าลง

อยในชวงการแกไขจดท ารฐธรรมนญฉบบใหมของสาธารณรฐท 4 (Fourth Republic, 1946-1958)

23 Taylor, 540.

121

และเตรยมการเลอกตงทวไปครงใหมการเจรจาจงยงไมเกดขน ฝรงเศสสงโฮจมนหและคณะไปพกยง

ชานกรงปารสและเดนทางตอไปยงเมองตากอากาศทางภาคตะวนออก โฮจมนหไดเยยมเยอนคนรจก

ครงอาศยอยในกรงปารส เชน สมาชกจากทงพรรคคอมมวนสตและพรรคสงคมนยมฝรงเศส

ตวแทนจากสมาคมตางๆและพบปะชาวเวยดนามทอาศยในฝรงเศส เขายงใหสมภาษณนกขาวฝรงเศส

และชาตตะวนตกอนๆดวย ตอมาเมอคณะรฐบาลผสมชดใหมทประกอบดวยพรรคครสเตยน

เดโมแครต (Christian Democratic) พรรคคอมมวนสตและพรรคสงคมนยมจดตงขนในปลายเดอน

มถนายน โดยมชอรช บโดลท (Georges Bidault) ด ารงต าแหนงประธานาธบดและรฐมนตรวาการ

กระทรวงการตางประเทศ การเจรจาระหวางรฐบาลฝรงเศสกบรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตย

เวยดนามจงเรมตนขน ณ พระราชวงฟงแตนโบล (Fontainebleau) ซงหางจากกรงปารสประมาณ

64 กโลเมตร ในวนท 6 กรกฎาคม ค.ศ.1946

บโดลทซงไมไดเขารวมการประชมเพราะตดพนธกจในการประชมทกรงปารสเพอจดระเบยบ

ย โรปภายหลงสงครามส งเจ าหนาทกระทรวงการตางประเทศและกระทรวงอาณานคม

รวมทงนกการเมองรวม 3 คน เขารวม โฮจมนหจงไมเขารวมประชมโดยใหฝมวนดงเปนผน า

ในการเจรจา24 ประเดนส าคญของการเจรจาทผแทนรฐบาลเวยดมนหเสนอคอเอกราชและสถานะของ

ดนแดนใตเสนขนานท 16 ฝรงเศสยงคงหลกเลยงการเจรจาประเดนดงกลาวเหมอนกบครงการประชม

ทเมองดาหลต การเจรจายดเยอไปจนถงปลายเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1946 ในชวงการเจรจาตกลง

โฮจมนหรบทราบวา ดารชองลเยอฉวยโอกาสในขณะทเขาอยทกรงปารสจดการประชมซอน

ทเมองดาหลตครงท 2 ขน วตถประสงคเพอสานตอจากการประกาศจดตงสาธารณรฐอนโดไชนา

ในตนเดอนมถนายน โดยเชญผแทนท เลอกสรรจากเขตโคชนไชนา สวนลางของเขตอนนม

เขตทราบสง ลาวและกมพชาหารอการจดตงสภาแหงชาตและคณะรฐบาลของสาธารณรฐโคชนไชนา

รวมทงขอตกลงเกยวกบอ านาจ รฐบาลฝรงเศสทกรงปารสแมทราบเรองแตไมไดหามหรอสงการใดๆ

เพอยบยงการกระท าของดารชองลเยอ ผแทนรฐบาลเวยดมนหตอบโตดวยการประทวงยตการเจรจา

และเตรยมเดนทางกลบกรงฮานอย

การกระท าโดยพลกาลของนายพลดารชองลเยอท าใหมารยส มเต (Marius Moutet)

รฐมนตรวาการกระทรวงอาณานคมขนเคองมาก เขาเหนวาการแยกดนแดนใตเสนขนานท 16

24 บตตงเจอร. 182-183.

122

นนควรด าเนนการอยางคอยเปนไปและควรเตรยมความพรอมดานตางๆไวกอน เชน การลงประชามต

เ ป น ต น 2 5 อย า ง ไ ร ก ต าม ม เ ต ก เ พ ก เ ฉย ต อ ก า รก ร ะท า ข อ งด า ร ช อ งล เ ย อ

กระนนรฐบาลฝรงเศสกตระนกวาการกระท าดงกล าวจะมสวนท าใหกระบวนการฟนฟระบอบ

อาณานคมในอนโดจนประสบปญหามาก ทงการขยายตวของกองทพเวยดมนห รวมไปถงสงคราม

ใตเสนขนานท 16 ทยงคงเกดการสรบตามเขตปาเขา ฝรงเศสจงโนมนาวผแทนรฐบาลสาธารณรฐ

ประชาธปไตยเวยดนามใหกลบสโตะเจรจาโดยเสนอวา ผลปฏบตทเกดจากการประชมทเมองดาหลต

คร งท 2 จะไมส งผลตอการตดสนใจใดๆ ในการเจรจาคร งน การเจรจาเร มตนอกคร ง ใน

วนท 9 สงหาคม ค.ศ.1946 แตกไมบรรลขอตกลงใดๆมากนก

ลวงเขาถงเดอนกนยายน ค.ศ.1946 ทงสองฝายพยายามเสนอขอตกลงตามแนวคดของตน

แตดวยหลกการทแตกตางกนจงท าใหขอเสนอเหลานนตกไป ทายทสด ในวนท 10 กนยายน

ผแทนรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามยนขอเสนอทออนลงโดยยอมรบการอยรวมใน

สหพนธอนโดจนหากฝรงเศสยอมใหมการลงประชามตในดนแดนใตเสนขนานท 16 ทาทอ อนลง

ดงกลาวอาจมาจากการขาวการถอนกองทพจนคณะชาตออกจากเหนอเสนขนานท 16 ตามขอตกลง

เดอนมนาคมก าลงจะเสรจสน การคงอยของกองทพจนคณะชาตซงสนบสนนรฐบาลเวยดมนห

เปนปจจยส าคญทใชในการตอรองกบฝรงเศส เมอไมมกองทพจนคณะชาต อ านาจของรฐบาล

เวยดมนหจงไมมนคงอกตอไป ฝรงเศสไมยอมรบขอเสนอดงกลาว ผแทนรฐบาลเวยดมนห

ในการประชมทพระราชวงฟงแตนโบลจงเตรยมตวกลบกรงฮานอย

โฮจมนหซงทราบขาวความยดเยอของการเจรจาทไมบรรลผลใดๆจงขอความชวยเหลอจาก

สหรฐอเมรกา เขาเขาพบเอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ ากรงปารสเมอวนท 11 กนยายน

ค.ศ.1946 โดยชแจงสถานการณทางการเมองในเวยดนามไมวาจะเปนเรองการกลบมาของฝรงเศส

สงครามใตเสนขนานท 16 ขอตกลงเดอนมนาคมและการประชมทเมองดาหลต การละเมดขอตกลง

เดอนมนาคมของฝรงเศส วตถประสงคของเวยดมนห ในการตอสเพอเอกราชและอนๆ โฮจมนหยง

อางถงความสมพนธและการรวมมอระหวางเวยดมนหกบหนวยโอเอสเอสในการตอสกบญปน

รวมทงแนวนโยบายของประธานาธบดโรสเวลตและการสนบสนนฟลปปนสใหเปนเอกราช 26

25 Tonnesson, Vietnam 1946: How the War Began 81-82. 26 U.S.

123

แมเอกอครราชทตสหรฐฯจะสงรายงานการสนทนากลบไปยงกรงวอชงตน ด.ซ. แตสหรฐอเมรกาก

เงยบเฉย โฮจมนหจงหนมากดดนฝรงเศสโดยชใหเหนความจ าเปนทตองบรรลขอตกลงระหวางกน

มเชนนนสงครามจะเกดขนโดยทงรฐบาลและกองทพเวยดมนหจะตอสอยางถงทสดซงจะสรางความ

เสยหายอยางมากใหแกฝรงเศส แมกองทพจะมนใจในศกยภาพของตนแตรฐบาลฝรงเศสซงไมตองการ

ใหเกดปญหาในกระบวนการฟนฟระบอบอาณานคมในอนโดจนจงยอมตกลงเจรจา การเจรจาดงกลาว

เก ดข น ระหว า ง โฮจ ม นกบม เตและน า ไปส ก ารลงนาม ร วมกน ใน “ข อตกลงช ว คราว”

(Modus Vivendi) เมอวนท 14 กนยายน ค.ศ.1946 โดยมสาระส าคญคอ ขอตกลงเดอนมนาคมยงคง

มผลบงคบใชตอไป รฐบาลเวยดมนหใหการรบรองเสรภาพ ความปลอดภยทงชวตและทรพยสนของ

ชาวฝรงเศสในเวยดนาม การรบรองผทไดรบการศกษาแบบฝรงเศสวาจะไดรบงานทเหมาะสม

หากรฐบาลเวยดมนหตองการผเชยวชาญสาขาใดจะตองเปนชาวฝรงเศส การยอมรบเงนเปยสตรเปน

สกลเงนหลกของอนโดจน การจดตงสหภาพศลกากรขนทวอนโดจนและการจดตงคณะกรรมาธการ

รวมกนเพอแกไขปญหาตางๆไมวาเปนเศรษฐกจ การตดตอสอสาร การทตและความสมพนธระหวาง

ประเทศ ตลอดจนการรบรองอ านาจของฝรงเศสใตเสนขนานท 16 ขอตกลงนและการหยดยง

ใตเสนขนานท 16 มผลบงคบใชในวนท 30 ตลาคม ค.ศ.1946 ทงตกลงกนวาจะจดการเจรจาขน

อกครงในเดอนมกราคม ค.ศ.194727 แตในเวลาตอมากไมมการเจรจาใดๆเกดขนเพราะทง 2 ฝาย

ตดสนใจใชสงครามเปนทางออกของการแกไขปญหา

2.3 สงครามเหนอเสนขนานท 16

แมการบรรลขอตกลงเดอนมนาคมและขอตกลงชวคราวจะไมไดขอสรปทแนนอนตอปญหา

ทางการเมองแตขอตกลงดงกลาวกเปนเสมอนการประวงเวลาการเกดสงครามเหนอเสนขนานท 16

เอาไว ทงสองตางตระหนกวาสงครามไมอาจหลกเลยงไดและตางเตรยมความพรอมในดานตางๆ

กองทพเวยดมนหขยายจ านวนก าลงพลเพมมากขนซงเมอการเจรจาทฟงแตนโบลยตลง ก าลงพลจาก

30,000 นาย เพมเปน 60,000 นาย การเพมก าลงพลน าไปสปญหาการไมสามารถจดหาอาวธ

ยทโธปกรณใหพอเพยงได แมจะมอาวธทเคยไดรบจากหนวยโอเอสเอสรวมถงอาวธของกองทพรฐบาล

อาณานคมซงกองทพญปนยดไวระหวางการยดอ านาจเดอนมนาคม ค.ศ.1945 และตกเปนของ

27 Tonnesson, Vietnam 1946: How the War Began 83-84.

124

กองทพเวยดมนหระหวางการปฏวตเดอนสงหาคม ค.ศ.1945 แตกยงไมเพยงพอ รฐบาลสาธารณรฐ

ประชาธปไตยเวยดนามจงแกปญหาโดยการจดหาอาวธซงหลงเหลอจากสงครามโลกในประเทศ

ใกลเคยง เชน จน ไทยและฟลปปนส28 นอกจากนนยงจดตงกองทหารอาสาสมครขนตามเมองตางๆ

สวนฝรงเศสทงนายพลดารชองลเยอและนายพลชอง วาลย (Jean Valluy) ผบญชาการกองก าลง

นอกประเทศของฝรงเศสประจ าตะวนออกไกลคนใหมซงเขารบต าแหนงแทนนายพลเลอแกลร

ตงแตเดอนมถนายน ค.ศ.1946 ไดก าหนดแผนปฏบตการเพอยดอ านาจรฐบาลเวยดมนห ทงยงสง

ก าลงทหารจากใตเสนขนานท 16 มาเพมซงเปนการละเมดขอตกลงเดอนมนาคมเรองจ านวนทหาร

ฝรงเศสทสามารถประจ าการอยไดเหนอเสนขนานท 16 ทงสองฝายตางเคลอนยายก าลงพลเพอรกษา

และยดจดยทธศาสตรทส าคญเพมเตมซงท าใหเกดการปะทะประปรายหลายครง

ความเคลอนไหวทางการทหารดงกลาวท าใหสถานการณตงเครยดมากขนเปรยบเสมอน

การเตรยมเชอเพลงใสกองไฟและสงทจดชนวนคอนโยบายดานเศรษฐกจตออนโดจนของฝรงเศส

ในขอตกลงชวคราวแมฝรงเศสจะยอมรบสกลเงนเปยสตรซงรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม

ประกาศใหเปนสกลเงนทางการ แตฝรงเศสยงก าหนดใหจดตงสหภาพศลกากรขนทวอนโดจน

ทงจดตงคณะกรรมาธการรวมในการบรหารและแกไขปญหาทางดานเศรษฐกจซงขดกบขอตกลงเดอน

มนาคมทวารฐบาลเวยดมนหสามารถบรหารงานทางเศรษฐกจไดอยางอสระ ขอก าหนดในขอตกลง

ชวคราวซงมพนฐานจากแนวความคดของฝรงเศสในการเจรจาทฟงแตนโบลแสดงใหเหนวา

ฝรงเศสตองการควบคมหรออยางนอยเขาไปมสวนรวมตอระบบเศรษฐกจของรฐบาลเวยดมนห

เพอใชประโยชนในการฟนฟระบอบอาณานคม ฝรงเศสสงเจาหนาท ไปตามพนทตาง ๆของ

เหนอเสนขนานท 16 เพอจดเกบภาษและจดตงดานศลกากรตามเสนทางการคาทส าคญโดยอางวา

เปนไปตามขอตกลงชวคราว การกระท าดงกลาวกอใหเกดความขดแยงกบรฐบาลและเจาหนาท

เวยดมนหในพนทตางๆ ความขดแยงเรองดงกลาวรนแรงมากทสดทเมองทาไฮฟอง

เมองทาไฮฟองมความส าคญอยางมากตอสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามไมวาจะเปน

ดานยทธศาสตรเนองจากเปนเสนทางหลกในการล าเลยงอาวธยทโธปกรณทางเรอจากจนและ

ฟลปปนส สวนดานเศรษฐกจนนรฐบาลเวยดมนหไดผลประโยชนจ านวนมากจากภาษศลกากร

เนองจากเปนทาเรอหลกในการคาขายกบจน ในวนท 20 พฤศจกายน ค.ศ.1946 กองเรอฝรงเศส

28 Martin Windrow, The French Indochina War 1946-1954 (Oxford: Osprey Publishing Ltd, 2003), 24.

125

สกดเรอสนคาจนพรอมทงอางสทธการจดเกบภาษศลกากรทงหมดทเมองทาไฮฟอง กองทพเวยดมนห

จงเปดฉากโจมตกองเรอฝรงเศส แมผบญชาการทเมองทาไฮฟองของทงสองฝายสามารถแกไข

สถานการณเบองตนไดแตเมอนายพลดารชองลเยอทราบขาวการปะทะเขาจงสงรายงานถง

คณะรฐบาลฝรงเศสและขออนมตใหกองเรอโจมตเมองทาไฮฟองเพอขมขวญรฐบาลและกองทพ

เวยดมนห เมอรฐบาลฝรงเศสอนมตดารชองลเยอจงสงการใหนายพลวาลยซงสนบสนนการใชก าลง

ในการแกปญหาเปดปฏบตการเตมรปแบบท งทางบก ทางทะเลและทางอากาศเมอวนท

23 พฤศจกายน29 ซงท าใหมผเสยชวตกวา 6,000 คน

ฝายการเมองของทงสองพยายามหาทางแกไขเพอยตการปะทะและปองกนไมใหขยายตว

เปนสงครามเตมรปแบบแตผบญชาการกองทพฝรงเศสทปฏบตการอยในกรงฮานอยปฏเสธการเจรจา

เมอขาวการยดเมองทาไฮฟองของกองทพฝรงเศสมาถงกรงฮานอย ความโกลาหลไดเกดขน

ในหมประชาชน บางหลบหนจากเมองไปยงเขตปาเขาสวนผทยงอยกรวมมอกบรฐบาลและกองทพ

เวยดมนหตามค าเรยกรองของคณะกรรมาธการแนวรวมเวยดมนหแหงกรงฮานอยในการ

เตรยมการปองกนเมอง หนงสอพมพเวยดนามตางโจมตนายพลดารชองลเยอวาละเมดขอตกลง

เดอนมนาคมและขอตกลงชวคราว การลาดตระเวนรวมกนระหวางทหารฝรงเศสทประจ าการอยใน

กรงฮานอยและทหารเวยดมนหจงยตลง เกดการปะทะกนของประชาชนทงสองฝายตามทองถนน

สถานการณตงเครยดมากยงขนเมอกองทพฝรงเศสเรมขยายการปฏบตการไปยงเมองส าคญ

ทวทงเหนอเสนขนานท 16 โดยเฉพาะสวนเหนอของเขตอนนมซงท าใหกรงฮานอยถกตดขาดจากพนท

อนๆและสงก าลงจากกรงไซงอนมาเพมทเมองทาไฮฟอง โฮจมนหแกไขสถานการณดวยการสงโทรเลข

ไปยงเลออง เบลง (Léon Blum) ซงสบทอดอ านาจจากบโดลทเมอวนท 16 ธนวาคม ค.ศ.1946

โฮจมนหหวงวาเบลงซงเปนแกนน าคนส าคญของพรรคสงคมนยมซงประกาศแนวนโยบายการให

เอกราชแกอนโดจน รวมถงมเตซงรบต าแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงอาณานคมอกคร งจะชวยยต

การปฏบตการของฝายทหาร แตพรรคสงคมนยมและพรรคคอมมวนสตกมเสยงไมมากพอใน

รฐบาลผสมจงไมสามารถผลกดนแนวนโยบายดงกลาวได โทรเลขทสงถงกรงปารสกลาชาเนองจาก

เจาหนาทฝรงเศสทกรงไซงอนถวงเวลาไว ในวนท 18 ธนวาคม กองทพฝรงเศสสงชดปฏบตการ

ลวงหนาหลายรอยนายโดดรมลงยงกรงฮานอยเพอสมทบกบทหารทประจ าการอยและสามารถยด

29 Hammer. 182-183.

126

ทท าการกระทรวงบางแหงของรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามได รฐบาลเวยดมนห

คณะกรรมาธการกลางพรรคคอมมวนสตอนโดจน กองทพเวยดมนหและคณะกรรมาธการแนวรวม

เวยดมนหแหงกรงฮานอยตองเปดประชมเรงดวนเพอรบมอสถานการณดงกลาว

เม อกองทพฝร ง เศสจากเมองท า ไฮฟองเคล อนทพมาถ งกร งฮานอยในวน ถดมา

นายพลลย มอลแย (Louis Morlière) ผบญชาการกองทพฝรงเศสประจ ากรงฮานอยยนค าขาดแก

รฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม กองทพเวยดมนหและกองก าลงอาสาสมครใหวางอาวธ

ท งใหถายโอนอ านาจการปกครองกรงฮานอยทงหมดแกฝร งเศสภายในวนท 20 ธนวาคม

ค.ศ. 1946 มฉะนนฝรงเศสจะใชก าลงทหารการปฏบตการ โฮจมนหออกแถลงการณตอชาวเวยดนาม

โดยมใจความส าคญวา สงครามใตเสนขนานท 16 ไดขยายตวมายงเหนอเสนขนานท 16 แลว

และเรยกรองใหชาวเวยดนามรวมพลงท าสงครามตอฝรงเศสเพอใหเวยดนามเปนเอกราช ชวงหวค า

กองทพเวยดมนหตดระบบสาธารณประโภคทงหมดในกรงฮานอยและเขาตรวจคนทพกอาศยของ

พลเรอนฝรงเศส กองทพฝรงเศสจงเปดฉากโจมตกองทพเวยดมนหทนท ในกลางดกทหารฝรงเศส

พยายามบกเขาจบกมโฮจมนหทบานพกภายในบรเวณจวนขาหลวงประจ าเขตตงเกยแตลมเหลว

โฮจมนหพรอมทงคณะรฐบาลสามารถหลบหนออกจากกรงฮานอยไปยงเขตปาเขาทางภาคเหนอของ

เขตตงเกย เมอสนสดวนท 20 ธนวาคม ทท าการรฐบาลและสถานทราชการทกแหงของรฐบาล

เวยดมนหถกยดไดทงหมด

เมอเขาส ค.ศ.1947 การปะทะในกรงฮานอยยงคงด าเนนตอไปอยางด เดอด

เบลงไดเปลยนแปลงแนวนโยบายเกยวกบเวยดนามจากทเคยสนบสนนใหไดเอกราช เปนการฟนฟ

กฎระเบยบขนมาใหมทงสงมเตมายงกรงไซ งอนเพอตรวจสอบการปฏบตการ นอกจากนน

นายพลดารชองลเยอยงเสนอใหสถาปนาจกรพรรดบาวไดซงลาออกจากทปรกษาของรฐบาล

สาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามและลภยไปยงฮองกงตงแตกลาง ค.ศ.1946 กลบสต าแหนงประมข

ของเวยดนามอกครง30 การสรบด าเนนไปจนถงวนท 17 กมภาพนธ ค.ศ.1947 กองทพเวยดมนห

ชดสดทายจงลาถอยออกจากเมอง หลงการยดกรงฮานอยไดทงหมดฝรงเศสจงเรมขยายการปฏบตการ

ใหครอบคลมเหนอเสนขนานท 16

30 Stanley Karnow, Vietnam: A History (New York: Viking, 1983). 173-174.

127

3. นโยบายของสหรฐอเมรกาตอสงครามอนโดจน ค.ศ.1947-1949 นโยบายของสหรฐอเมรกาตออนโดจนนนอาจกลาวไดว า เปนสวนประกอบยอย

ของ 2 นโยบายหลกดวยกน กลาวคอ นโยบายตอเอเชยตะวนออกเฉยงใตและตอสงครามอนโดจน

ในนโยบายแรกนน สหรฐอเมรกาตองการใหทกชาตในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมรฐบาลทมเสถยรภาพ

และเปนตวแทนของประชาชนโดยแทจรงเพอปองกนการการขยายตวของลทธคอมมวนสต

สวนนโยบายทสองคอ การด าเนนนโยบายเปนกลางตอปญหาความขดแยงในอนโดจน อยางไรกตาม

สหรฐอเมรกาตดตามสถานการณในอนโดจนอยางใกลชดนบตงแตการปะทะเรมตนขนทกรงไซงอน

จนขยายตวกลายเปนสงครามใตเสนขนานท 16 รวมถงการปะทะทเมองทาไฮฟองและกรงฮานอย

ซงนบเปนจดเรมตนของสงครามอนโดจนอยางเปนทางการ สหรฐอเมรกาพยายามหาทางแกไขปญหา

ดวยวธทางการทตและประเมนวตถประสงคทางการเมองของรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตย

เวยดนามวาสอดคลองกบนโยบายทมตอเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรอไม ระหวาง ค .ศ.1945-1946

สหรฐอเมรกายงไมพจารณาวารฐบาลเวยดมนหและสงครามอนโดจนเปนสวนหน ง ในการ

ขยายอทธพลของลทธคอมมวนสตหรอถกสหภาพโซเวยตชกจง

ใน ค.ศ.1947 สงครามเยนในยโรปไดปรากฏขนอยางชดเจน กอปรกบสงครามกลางเมองจน

ระหวางจนคณะชาตกบพรรคคอมมวนสตจนทด าเนนมากวา 1 ปกทวความรนแรงมากขน

สหรฐอเมรกาจงเรมตงสมมตฐานวาสงครามอนโดจนนนอาจเปนสวนหนงในการขยายอทธพล

ของลทธคอมมวนสต หากสมมตฐานนถกตองกจะกระทบตอนโยบายแรก ความกงขาและวตกกงวล

ดงกลาวจงน าไปสการพยายามจะเสนอความชวยเหลอใหแกฝรงเศส

3.1 นโยบายของสหรฐอเมรกาตอสงครามอนโดจนสมยมารแชลล

ในต น เ ด อนมกร าคม ค . ศ . 1947 ก ระทร ว งก ารต า งป ระ เทศ ได ส ง ค า ส ง ไ ปย ง

สถานเอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ ากรงปารสเรองการเสนอขายอาวธใหแกฝรงเศส

แตรฐบาลฝรงเศสปฏเสธขอเสนอดวยเหตผลวา ฝรงเศสยงคงมความเขมแขงดานการทหารและเหนวา

เมอปฏบตการทางการทหารซงคาดวากนระยะเวลาไมนานนกส าเรจลงกจะเปดการเจรจากบรฐบาล

สาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามอกครง31 การปฏเสธอาจเปนเพราะฝรงเศสเขาใจวาสหรฐอเมรกา

31 U.S.

128

ตองการเขาแทรกแซงสถานการณในอนโดจนซงเปนปญหาภายในของตนและเหนวาสหรฐอเมรกา

ยงไมแสดงทาทชดเจนในการตความวตถประสงคทางการเมองของรฐบาล เวยดมนห ทงยงเคย

มความสมพนธกบโฮจมนหมากอน ตลอดจนโฮจมนหกเคยตดตอขอความชวยเหลอจากสหรฐอเมรกา

หลายครง ฝรงเศสซงอยในชวงเรมตนสาธารณรฐฝรงเศสท 4 ตองการฟนฟสถานะความเปน

มหาอ านาจของตนอกครงจงตองการใหสหรฐอเมรกาเหนวาสามารถจดการปญหาการเมองดงกลาว

ไดเอง

การปฏเสธของฝรงเศสสรางความกงวลแกสหรฐอเมรกาอยางมากเพราะอาจสงผลกระทบตอ

ความสมพนธและความรวมมอของทงสองประเทศในการฟนฟยโรปหลงสงคราม โดยเฉพาะ

การรวมมอสกดกนการขยายอทธพลของสหภาพโซเวยตในยโรป ดวยเหตนเมอจอรจ มารแชลล

(George Marshall) อดตหวหนาคณะเสนาธการกองทพสหรฐฯในชวงสงครามโลกขนด ารงต าแหนง

รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศในปลายเดอนมกราคม ค.ศ.1947 ตนเดอนกมภาพนธ

ค .ศ .1947 มารแชลล เสนอรายงานอยาง เปนทางการตอสถานการณท เกดขน ในอนโดจน

ในนามกระทรวงการตางประเทศเ พอแจงร ฐบาลฝร ง เศสผานทางเจฟเฟอ รสน แคฟฟร

(Jefferson Caffery) เอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ าฝรงเศส สาระส าคญของรายงานคอ

ความสมพนธทสหรฐอเมรกามใหแกฝรงเศสนนคอมตรภาพทหวงใยตอสถานการณท เกดขน

สหรฐอเมรกาสนบสนนการฟนฟเศรษฐกจทงการเมองและการทหารเพอใหฝรงเศสกลบสสถานะของ

ชาตมหาอ านาจโลกอกครง ในประเดนความเขาใจผดเกยวกบอนโดจน สหรฐอเมรกายงคงเคารพ

อ านาจอธปไตยสมบรณของฝรงเศสเหนออนโดจนและจะด าเนนการทกวถทางทเปนประโยชน

เพอแกไขปญหาทเกดขน แมยคสมยแหงลทธจกรรรดนยมและการลาอาณานคมนนไดสนสดลงแลว

แตสหรฐอเมรกากยงคงเหนวาการฟนฟระบอบอาณานคมในอนโดจนขนใหมนนเปนการดกวาทจะให

อนโดจนตกอยในการควบคมของสหภาพโซเวยต32 สวนทายของรายงานยงสะทอนความกงวลวา

สงครามอนโดจนอาจเปนสวนหนงของการขยายอทธพลลทธคอมมวนสตของสหภาพโซเวยตซงขดตอ

นโยบายเอเชยตะวนออกเฉยงใตของสหรฐอเมรกาอยางชดเจน

32 Porter, 60-61.

129

3.1.1 ความพยายามหาค าตอบเร องการขยายอทธพลลทธคอมมวนสตและ

สหภาพโซเวยตในอนโดจนของสหรฐอเมรกา ในกรณของฝรงเศสนบแตตน ค.ศ.1947 กเหนวา

สงครามอนโดจนเปนสวนหนงของการขยายอทธพลลทธคอมมวนสต โฮจมนหซงมประวตเปนหนงใน

สมาชกผกอตงพรรคคอมมวนสตฝรงเศส สมาชกองคการคอมมวนสตสากล แกนน าคนส าคญของ

พรรคคอมมวนสตอนโดจน ผน ารฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามและขบวนการเวยดมนหนน

เปนบคคลทฝรงเศสเหนวาสหภาพโซเวยตชกจงและเขาตองการสถาปนารฐคอมมวนสตขนใน

เวยดนาม33 แมความคดดงกลาวจะสอดคลองกบสมมตฐานบางสวนของสหรฐอเมรกา แตประเดนการ

ถกชกจงโดยสหภาพโซเวยตและจดหมายทางการเมองในการสถาปนารฐคอมมวนสตนนสหรฐอเมรกา

ยงไมมขอสรปทชดเจนและไมมหลกฐานพสจนได

ในกลางเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1947 การเจรจาระหวางฝรงเศสกบรฐบาลสาธารณรฐ

ประชาธปไตยเวยดนามเรองการหยดยง การจดตงรฐบาลกลางขนในเวยดนามและการจะอยภายใต

สหภาพฝรงเศสไมบรรลผลเพราะโฮจมนหปฏเสธขอเสนอ สหรฐอเมรกาจงเหนวาการปฏเสธ

ของโฮจมนหขดแยงกบนโยบายเอเชยตะวนออกเฉยงใตและคาดคะแนวา แทจรงแลววตถประสงค

ทางการเมองของรฐบาลเวยดมนหคอการสถาปนารฐคอมมวนสตภายใตการชกจงของสหภาพโซเวยต

ตอมาในกลางเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1947 เคนแนนไดเสนอบทความเรอง “The Sources of

Soviet Conduct” วาดวยนโยบายของสหรฐอเมรกาตอการขยายอทธพลของสหภาพโซเวยต

ในนตยสาร Foreign Affair, XXV (No.4, July 1947) โดยมสาระส าคญวา นโยบายตางประเทศของ

สหรฐอเมรกาตอสหภาพโซเวยตนนตองด าเนนไปในลกษณะการสกดกนหรอจ ากดวงการขยายอทธพล

ลทธคอมมวนสตเพอปองกนโลกเสรไมใหตกเปนบรวารของสหภาพโซเวยต ทงวเคราะหสถานการณ

ในเอเชยตะวนออกเฉยงใตวาประเทศดอยพฒนาในพนทดงกลาวกเสยงตอการตกอยใตอทธพล

คอมมวนสตโซเวยตดวยเชนกน สหรฐอเมรกาจ าเปนตองด าเนนนโยบายสกดกนและจ ากดวง

เชนเดยวกบในยโรปโดยใหความชวยเหลอทางดานเศรษฐกจและการทหารตอประเทศตางๆ

ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต แนวคดของเคนแนนทสอดคลองกบวตถประสงคของหลกการทรแมน

ท าใหผน าทางทหารและนกการทตหลายคนตางสนบสนนแนวคดดงกลาว แตทส าคญยงกวาคอ

33 Fredrik Logevall, Ember of War: The Fall of an Empire and the Making of America's Vietnam (New York: Random House Trade Peperbacks, 2012), 185.

130

ไดกระตนความกงวลใครรของสหรฐอเมรกามากขนอกดวย มารแชลลจงสงโทรเลขถงชารล รด

(Charles Reed) กงสลใหญประจ ากรงไซงอนเมอวนท 17 กรกฎาคม ค.ศ.1947 โดยมค าถาม 5 ขอ

เกยวกบเรองดงกลาวไมวาจะเปนความสมพนธกบสหภาพโซเวยตของทงโฮจมนหและรฐมนตรบางคน

ในรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม ความเขาใจทางการเมองตอลทธคอมมวนสตและระบอบ

ประชาธปไตยของชาวเวยดนามและความคดเหนของชาวเวยดนามตอสหรฐอเมรกา

รดและเจมส โอซลลแวน (James O’Sullivan) ผชวยกงสลประจ ากรงฮานอยตอบมารแชลล

ในวนท 21 และ 24 กรกฎาคม ไปในทางเดยวกนความส าคญวา แมโฮจมนหจะเปนคอมมวนสต

แต เปนไปในแนวทางปฏบตมากกว า อดมการณและพรอมขอการสนบสนนจากทกฝ าย

ไมใชเฉพาะสหภาพโซเวยต การชกจงโดยสหภาพโซเวยตตอเหลารฐมนตรทเปนคอมมวนสตนน

แทบไมมโอกาสเปนไปไดเนองจากความไมเอออ านวยของสภาพภมศาสตรการเมองโดยเฉพาะ

ความหางไกลและถกคานอ านาจดวยฐานทพของสหรฐอเมรกาทฟลปปนส ชาวเวยดนามสวนใหญ

ไมเขาใจปรชญาของลทธคอมมวนสตอยางถองแท เพยงเขาใจวาเปนแนวทางในการตอสกบฝรงเศส

และยนดรบทกแนวความคดทางการเมองทเปนประโยชนในการตอสเพอเอกราช แตดวยปญหา

ความวนวายการเมองจงท าใหเวยดนามยงไมพรอมส าหรบระบอบประชาธปไตย สงนอาจน าไปส

ระบอบเผดจการภายใตพรรคการเมองเดยว ทายทสด ชาวเวยดนามยงศรทธาวาสหรฐอเมรกาเปน

ดนแดนเหงเสรภาพและความเทาเทยม ชาวเวยดนามและรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม

ตางนยมสหรฐอเมรกาและยนดทจะไดรบการสนบสนนจากสหรฐอเมรกาในการตอสเพอเอกราช34

นอกจากนแคฟฟรเอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ าฝรงเศสและวลเลยม บลเลต

(William Bullitt) อดตเอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ าสหภาพโซเวยตและฝรงเศสกใหค าตอบวา

หากเวยดนามเปนเอกราชและปกครองภายใตรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม

รฐบาลเวยดมนหจะปฏบตตามค าสงของมอสโกทนท แมความเหนดงกลาวจะขาดน าหนกเพราะ

บคคลทงสองนยมฝรงเศสและไมไดอยในพนทจรง แตการเปนเจาหนาทอาวโสและมประสบการณสง

ในกระทรวงการตางประเทศกท าใหทศนะของคนทงคมเหตผลมากกวาของรดและโอซลลแวน 35

สหรฐอเมรกาจงไมสามารถประเมนวตถประสงคทางการเมองของรฐบาลเวยดมนหและประเดน

34 Porter, 67-70. 35 Bradley, Imagining Vietnam and America: The Making of Postcolonial Vietnam, 1919-1950. 168-171.

131

การถกสหภาพโซเวยตชกจงได อยางไรกตาม ความเหนทงของรดและโอซลลแวนสะทอน

วาการโฆษณาชวนเชอชวงสงครามโลกในเรองสหรฐอเมรกาเปนชาตทยดมนและตอสเพอเสรภาพนน

ประสบผลส าเรจอยางมาก แมสหรฐอเมรกาและหนวยโอเอสเอสจะยต การสนบสนนลงไปหลายป

แลวกตาม แตทงรฐบาลเวยดมนหและชาวเวยดนามยงคงชนชมและเชอมนวาสหรฐอเมรกาจะยงคง

สนบสนนการตอสเพอเอกราชของเวยดนาม

3.1.2 จดเรมตนการเปลยนแปลงนโยบายตอรฐบาลเวยดมนหและสงครามอนโดจน

โทรเลขของมารแชลลสะทอนการรบรทจ ากดตอสถานการณในอนโดจนของผก าหนดนโยบายท

กรงวอชงตน ด .ซ . และขอมลกไดจากแหลงทขาดประสทธภาพ ท งมอคต เปนการสวนตว

เชน จากเจาหนาทกองกจการฟลปปนสและเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Division of Philippine and

Southeast Asia Affairs) ซงมความรพนฐานและทกษะดานภาษาของประเทศในบรเวณทตน

รบผดชอบอยางจ ากด หรอจากนกการทตทประจ าอย ในฝร งเศสซ งการขยายอทธพลของ

ลทธคอมมวนสตโดยสหภาพโซเวยตเปนรปธรรมมากกวาทงนยมฝรงเศสเปนการสวนตว สวนขอมล

จากแหลงทมประสทธภาพนนกไมถกน ามาวเคราะหเนองจากระบบราชการทไมมประสทธภาพ

แตความเหนทสอดคลองกนจากสองแหลงขอมลคอสหรฐอเมรกาไมอาจวางใจรฐบาลสาธารณรฐ

ประชาธปไตยเวยดนามและชาวเวยดนามได

ในการประชมระหวางเจาหนาทกระทรวงการตางประเทศ คณะนายทหาร เจาหนาทจาก

กระทรวงกลาโหมและนกการทตทประจ าท งภมภาคเ พอประเมนสถานการณ ในเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตทกรงเทพฯในเดอนมถนายน ค.ศ.1948 ในสวนทเกยวกบอนโดจนสะทอนถงความ

ไมไววางใจเรองน เปนอยางด ทประชมเหนวาแมโฮจมนหซงเชอมนในลทธคอมมวนสตและ

เปนนกปฏบตมากกวานกอดมการณ แตการมความสมพนธอยางใกลชดกบสหภาพโซเวยตมากอน

กมสวนท าใหเขาอาจถกสหภาพโซเวยตโนมนาวจงใจไดงาย สวนชาวเวยดนามแมจะเขาใจ

ลทธคอมมวนสตผวเผนแตในเวลาตอมากอาจศรทธาอยางเชอมนเตมรปแบบ36 กอปรกบในขณะนน

ปญหาการเมองในยโรปไมวาจะเปนสงครามกลางเมองกรซ ค.ศ.1946 การกอรฐประหารใน

เชโกสโลวาเกยในเดอนกมภาพนธ ค.ศ.1948 และการปดลอมเบอรลนทเรมตนขนในเดอนมถนายน

36 ibid. 171-172.

132

ค.ศ.1948 รวมถงแนวโนมการขยายอทธพลของสหภาพโซเวยตมายงเอเชยไมวาจะเปนการสถาปนา

รฐคอมมวนสตขนในภาคเหนอของอหรานและสงครามกลางเมองจนซงชวงเวลานนจนคณะชาต

ทสหรฐอเมรกาสนบสนนก าลงเพยงพล าใหแกพรรคคอมมวนสตจนซงสหภาพโซเวยตสนบสนน

มารแชลลรบทราบสถานการณในจนเปนอยางดเนองจากกอนด ารงต าแหนงรฐมนตรวาการกระทรวง

การตางประเทศ ประธานาธบดทรแมนแตงตงเขาเปนผแทนพเศษของสหรฐอเมรกาเดนทางไปยงจน

ปจจยตางๆเหลานท าใหทายทสดสหรฐอเมรกาสามารถประเมนวตถประสงคทางการเมอง

ของรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามไดชดเจน กระทรวงการตางประเทศจงแถลงเกยวกบ

สถานการณในอนโดจนเมอวนท 27 กนยายน ค.ศ.1948 วาวตถประสงคหลกของสหรฐอเมรกา

คอจ ากดวงการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสตในอนโดจนใหมากทสดเทาทจะเปนได สนบสนน

การจดตงรฐบาลทมแนวคดทางการเมองแบบชาตนยมทเปนมตรกบสหรฐอเมรกา รฐบาลดงกลาว

จะตองเปนตวแทนประชาชนโดยแทจรงเพอปองกนไมใหกลายเปนรฐเผดจการหรอสวนหนงในการ

ขยายอทธพลลทธคอมมวนสต สหรฐอเมรกายงคงเคารพอ านาจอธปไตยของฝรงเศสเหนออนโดจน

และจะไมเรยกรองใหใชการเจรจากบโฮจมนหเพอยตปญหาอกตอไปเนองจากการมขอมลทชดเจน

เกยวกบโฮจมนหและลทธคอมมวนสต ประเดนรฐบาลเวยดมนหแมวาจะเปนรฐบาลผสมแตทายทสด

กอาจถกครอบง าโดยรฐมนตรทเปนคอมมวนสต37

การไดสมมตฐานทชดเจนจนสามารถประเมนวตถประสงคทางการเมองของรฐบาล

สาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามวาเปนสวนหนงของการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสต

เพอสถาปนารฐคอมมวนสตขนในเวยดนามโดยมสหภาพโซเวยตอยเบองหลง สหรฐอเมรกาจงเหนวา

ขดแยงนโยบายเอเชยตะวนออกเฉยงใต แนวคดดงกลาวนในเวลาตอมาไดน าไปสการเปลยนแปลง

นโยบายเปนกลางตอความขดแยงในอนโดจนทายทสด

นอกไปจากสมมตฐานและผลการประเมนวตถประสงคทางการเมองของรฐบาลสาธารณรฐ

ประชาธปไตยเวยดนามแลว การขนด ารงต าแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของ

ดน แอชสน (Dean Acheson) ตอจากมารแชลลเมอวนท 21 มกราคม ค.ศ.1949 เปนปจจยส าคญ

อกประการหนงตอการปรบเปลยนนโยบายของสหรฐอเมรกาตอสงครามอนโดจน แอชสนซงเปน

รฐมนตรชวยวาการกระทรวงการตางประเทศและปลดกระทรวงการตางประเทศมากอนระหวาง

37 U.S.

133

ค.ศ.1941-1945 เกลยดชงลทธคอมมวนสตอยางมาก เขามบทบาทส าคญในการก าหนดนโยบายของ

สหรฐอเมรกาในระยะเวลาแรกของสงครามเยนทงในยโรปและเอเชยโดยเฉพาะอนโดจน ในยโรปนน

เขาใหค าแนะน าแกประธานาธบดทรแมนใหชวยเหลอกรซและตรกเพอความปลอดภยมนคงรวมกน

กบสหรฐอเมรกาซงน าไปสการประกาศหลกการทรแมนใน ค.ศ.1947 และเปนผวางกรอบโครงการ

ใหความชวยเหลอดานเศรษฐกจแกยโรปเพอตอตานการขยายอทธพลของคอมมวนสตซงพฒนาไปส

แผนมารแชลลทงสนบสนนใหจดต งองคการนาโต เขาเปนเจาหนาทระดบสงในกระทรวง

การตางประเทศคนแรกท เสนอว า สงครามอนโดจนเปนสวนหน งของการขยายอทธพล

ลทธคอมมวนสตของสหภาพโซเวยตและเหนวาสหรฐอเมรกาตองชวยเหลอฝรงเศส การเสนอใหขาย

อาวธใหแกฝรงเศสเมอตน ค.ศ.1947 นนมาจากความคดของเขาดวยเชนกน

3.2 ขอตกลงเอลเซ

ในการกลบมายงอนโดจนฝรงเศสพยายามสรางความชอบธรรมในกระบวนการฟนฟ

ระบอบอาณานคมขนแทนท รฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม ในตน ค.ศ. 1947

นายพลดารชองลเยอมแนวคดทจะรวมทง 3 เขตของเวยดนามเขาเปนหนวยทางการเมองเดยวกน

โดยใหจกรพรรดบาวไดด ารงต าแหนงประมขสงสด การเลอกบาวไดซงสละราชบลลงกไปแลวตงแต

เดอนสงหาคม ค.ศ.1945 เปนประมขส งสดนอกจากการสรางความชอบธรรมและดงดด

กลมอนรกษนยมใหสนบสนนแลวยงเปนแผนเพอดงมวลชนทสนบสนนออกจากรฐบาลเวยดมนหดวย

ในปลาย ค.ศ.1947 ระหวางการหารอขอตกลงอาวฮาลองครงท 1 (First Ha Long Bay

Agreement) บาวไดปฏเสธขอเสนอเนองจากเหนวาเอกราชทฝรงเศสตกลงใหนนมความคลมเครอ

ทงอ านาจการปกครองสวนใหญยงคงเปนของฝรงเศสและเวยดนามทงสามเขตยงไมรวมกนเปน

หนวยทางการเมองเดยว

ในตน ค.ศ.1948 ฝรงเศสพยายามเจรจากบกลมการเมองชาตนยมตางๆทเปนศตรกบรฐบาล

สาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามเพอสรางการยอมรบและความรวมมอซงประสบความส าเรจและ

น าไปส “ขอตกลงอาวฮาลองครงท 2” (Second Ha Long Bay Agreement) ในกลาง ค.ศ.1948

ดวยการรวมสาธารณรฐโคชนไชนาซงจดตงขนในระหวางการประชมทดาหลตเมอกลาง ค.ศ.1946

เขากบสวนเหนอของเขตอนนมและเขตตงเกยจดตงเปน “รฐบาลกลางเฉพาะกาลแหงเวยดนาม”

(Provisional Central Government of Vietnam) การรวมสามเขตเปนหนวยทางการเมองเดยว

134

ทงรฐบาลกลางมสมาชกสวนใหญจากกลมการเมองชาตนยมทเปนศตรกบรฐบาลเวยดมนหท าให

บาวไดยอมรบขอเสนอและน าไปส “ขอตกลงเอลเซ” (Elysée Agreement) ระหวางจกรพรรด

บาวไดในฐานะตวแทนของเวยดนามกบประธานาธบดแวงซอง โอรออล (Vincent Auriol)

ณ พระราชวงเอลเซ (Élysée Palace) ในกรงปารสเมอวนท 8 มนาคม ค.ศ.1949 ฝรงเศสสญญา

จะมอบเอกราชแกเวยดนามโดยจดตง “รฐเวยดนาม” (State of Vietnam) ขนและจะชวยท าให

เวยดนามท งสามเขตรวมเปนประเทศเดยวกน รฐบาลทจดตงขนใหมนฝรงเศสจะยงควบคม

ดานการตางประเทศและการทหาร

แมฝรงเศสเหนวาสงครามอนโดจนคอปญหาภายในของตน แตสถานการณสงครามทยดเยอ

ซงท าใหสญเสยชวตทหารจ านวนมาก รวมทงภาระดานงบประมาณจ านวนมหาศาลทตองรบผดชอบ

และกระแสการตอตานสงครามทเรมกอตวขน ฝรงเศสพยายามปรบเปลยนนโยบายจากปญหาภายใน

ซงสามารถแกไขไดดวยตนเองเปนขอความชวยเหลอจากสหรฐอเมรกา ฝรงเศสเหนประโยชนจากท

กระบวนการดงกลาวนนสอดคลองกบนโยบายเอเชยตะวนออกเฉยงใตของสหรฐอเมรกาโดยเฉพาะ

การมรฐบาลทมเสถยรภาพ สหรฐอเมรกาเนนนโยบายนมาตลอดไมวาจะเปนแถลงการณปลายเดอน

กนยายน ค.ศ.1948 หรอโทรเลขจากแอชสนถงแคฟฟรเมอวนท 23 กมภาพนธ ค.ศ.194938

แนวทางทสอดคลองกนท าใหฝรงเศสหวงวาสหรฐอเมรกาจะใหความชวยเหลอแกตน39

การจดตงรฐเวยดนามแมจะสอดคลองกบนโยบายเอเชยตะวนออกเฉยง ใต แตโทรเลขจาก

แอชสนถงเจาหนาททตทปฏบตภารกจในกรงไซงอนเมอวนท 20 พฤษภาคม ค.ศ.1949 สะทอน

ความกงวลตอการรบรองสถานะของรฐบาลบาวไดอยางเปนทางการวา รฐบาลบาวไดนนแทจรง

คอหนเชดของฝรงเศส ผทมความคดแบบชาตนยมจะยงตอตานรฐบาลบาวไดซงทายทสดกจะไม

สามารถตอตานรฐบาลคอมมวนสตของสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามได ความรวมมอและ

การชวยเหลอจากสหรฐอเมรกาจะเกดขนไดตอเมอรฐบาลบาวไดตกลงกบฝรงเศสเรองอ านาจ

การปกครอง ทงไดรบการสนบสนนจากประชาชนสวนใหญเสยกอนและไดรบรองสถานะอยางเปน

ทางการจากชาตอนๆในเอเชยตะวนออกเฉยงใต40

38 Porter, 76-77. 39 Karnow, 187. 40 Porter, 77-78.

135

3.3 ความจ าเปนของสหรฐอเมรกาในการตอตานการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสต

ในเวยดนาม

แมกระบวนการของฝร ง เศสจะสอดคลองกบนโย บายเอเช ยตะวนออกเฉยง ใต

แตสหรฐอเมรกากยงไมมนใจวารฐบาลบาวไดจะเขมแขงพอทจะตอตานการขยายอทธพลของลทธ

คอมมวนสตได ความกงวลดงกลาวยงถกช าเตมดวยความเชอของแอชสนซงแสดงออกผานทางโทรเลข

ถงเจาหนาททตซงปฏบตภารกจในกรงฮานอยเมอวนท 20 พฤษภาคม ค.ศ.1949 เรองวตถประสงค

ทางการเมองของรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามและแนวความคดทางการเมองทโฮจมนห

ศรทธาวาแทจรงแลวคอลทธคอมมวนสต รวมไปถงความสมพนธกบสหภาพโซเวยต41

สหรฐอเมรกาหาทางแกไขตอสถานการณดงกลาวและทายทสดน าไปสรายงานจากกระทรวง

การตางประเทศถงสภาความมนคงแหงชาต (National Security Council) เมอวนท 1 กรกฎาคม

ค.ศ.1949 ในรายงานกระทรวงการตางประเทศเปนกงวลตอศกยภาพในการปฏบตการทางการทหาร

ของฝรงเศสและรฐบาลบาวไดในการตอตานการขยายอทธพลลทธคอมมวนสต แมจะมการเสนอ

วธแกไขสถานการณหลายประการแตทายทสดสงครามจะด าเนนตอไป กระทรวงการตางประเทศจง

เหนเปนครงแรกวา การตอตานการขยายอทธพลของทงสหภาพโซเวยตและพรรคคอมมวนสตจน

ตออนโดจนนนตองมรากฐานทมนคงและน าไปใชอยางกวางขวางมากขน สหรฐอเมรกาจงหลกเลยง

ไมไดทตองมบทบาทส าคญในการตอตานลทธคอมมวนสตในเอเชยและไมวาจะใชระยะเวลานาน

เพยงใดแตทายทสดกจะตองไดรบชยชนะเหนอลทธคอมมวนสตในอนโดจน42

การมสมมตฐานทชดเจนและการประเมนวตถประสงคทางการเมองของรฐบาลสาธารณรฐ

ประชาธปไตยเวยดนามและโฮจมนหวาเปนสวนหนงในการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสต

เพอสถาปนารฐคอมมวนสตขนโดยมสหภาพโซเวยตชกจงอย เบองหลง รวมไปถงการตระหนก

เรองความจ าเปนทตองแสดงบทบาทส าคญในการตอตานลทธคอมมวนสตในเอเชยโดยเฉพาะ

ในเวยดนามจงเปนปจจยหลกทท าใหสหรฐอเมรกาตองทบทวนนโยบายการวางตวเปนกลางตอปญหา

41 ibid., 79-80. 42 Ibid., 80-82.

136

ความขดแยงในอนโดจน ปจจยสดทายทท าใหสหรฐอเมรกาไมสามารถด าเนนนโยบายเปนกลาง

ไดอกตอไปคอชยชนะของพรรคคอมมวนสตจนเหนอจนคณะชาตในเดอนตลาคม ค.ศ.1949 ซงท าให

จนคอมมวนสตสามารถมก าลงทหารตามแนวพรมแดนเวยดนาม ทงอาจมอทธพลทางการเมอง

เหนอรฐบาลเวยดมนหดวย สถานการณดงกลาวจงนบเปนการเรมตนนโยบายของสหรฐอเมรกาใน

การสนบสนนฝรงเศสตอสกบรฐบาลเวยดมนหใน ค.ศ.1950

137

บทท 5

การสนบสนนของสหรฐอเมรกาตอฝรงเศสในสงครามอนโดจน ค.ศ.1949-1954

การตความจดประสงคทางการเมองของสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามและโฮจมนห

ส งผลตอนโยบายวางตว เปนกลางตอสงครามอนโดจนของสหรฐอเมรกาเปนอย างมาก

สงนเปรยบเสมอนปจจยหลกซงกระตนความคดในการเปลยนแปลงนโยบายดงกลาว วกฤตการณ

ปดลอมเบอรลนใน ค.ศ.1948-1949 และชยชนะของพรรคคอมมวนสตในสงครามกลางเมองจน

ใน ค.ศ.1949 เปนปจจยส าคญทายสดทท าใหสหรฐอเมรกาตดสนใจเปลยนแปลงนโยบายวางตว

เปนกลางเปนการใหความสนบสนนแกฝรงเศส ความส าเรจของสหภาพโซเวยตในการทดลองระเบด

ปรมาณในปเดยวกนและการเรมตนของสงครามเกาหลใน ค.ศ.1950 ท าใหสหรฐอเมรกาเหนวา

สงครามเยนขยายตวจากยโรปมายงเอเชยโดยสมบรณ สงครามอนโดจนจงเปนสวนหนงของการ

ขยายตวดงกลาวซงท าใหการสนบสนนของสหรฐอเมรกาแกฝรงเศสเพมมากขน อยางไรกตาม

สถานการณสงครามของฝรงเศสยงคงไมพฒนาดขน รฐบาลเวยดมนหซงขณะนนไดรบการสนบสนน

จากสหภาพโซเวยตและจนเรมเปนฝายได เปรยบและทายทสดความพายแพของฝร งเศส

ในยทธการทเดยนเบยนฟ (Battle of Dien Bien Phu) ซงน าไปสการสนสดระบอบการปกครอง

อาณานคมอนโดจนของฝรงเศส

1. การขยายตวของสงครามเยนจากยโรปมายงเอเชย ชยชนะของพรรคคอมมวนสตจนภายใตการน าของเหมาเจอตงตอจนคณะชาตภายใตการน า

ของจอมพลเจยงไคเชคในสงครามกลางเมองซงน าไปสการจดต งสาธารณรฐปร ะชาชนจน

(People’s Republic of China) ขนเมอวนท 1 ตลาคม ค.ศ.1949 ท าใหสหรฐอเมรกาตระหนกถง

การขยายอทธพลของลทธคอมมวนสตในเอเชยเนองจากแนวกนชนระหวางสหภาพโซเวยตกบเอเชย

นนหมดไป

ภายหลงกองทพปลดปลอยประชาชน (People's Liberation Army) เคลอนทพประชด

ชายแดนเขตตงเกยทประชมรวมระหวางประธานาธบดทรแมนกบสภาความมนคงแหงชาตเมอวนท

30 ธนวาคม ค.ศ.1949 ไดรวมกนก าหนดนโยบายของสหรฐอเมรกาตอการขยายอทธพลของลทธ

138

คอมมวนสตในเอเชยวา สหรฐอเมรกาจะรวมมอและช วยเหลอทงดานการทหารและเศรษฐกจ

แกชาตทไมใชคอมมวนสตในเอเชย รวมทงชาตตะวนตกและชาตเครอจกรภพเพอปองกนการขยาย

อทธพลของลทธคอมมวนสต ในเอเชย ชาตท เกดความขดแยงจากการขยายอทธพลของ

ลทธคอมมวนสตแลวในขณะนนจะไดรบการชวยเหลอเปนพเศษท งดานการเมอง การทหาร

และเศรษฐกจจากสหรฐอเมรกา1 การปรบเปลยนนโยบายครงนนบเปนการแสดงบทบาทหลก

ในการจ ากดวงการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสตในเอเชยและเพอใหสอดคลองกบสถานการณ

สงครามอนโดจนดวย

1.1 การรบรองสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามและรฐเวยดนาม

ชยชนะของพรรคคอมมวนสตจนเปนปจจยทส าคญตอสงครามอนโดจนเชนเดยวกน

การจดตงสาธารณรฐประชาชนจนท าใหรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามเหนโอกาส

ทจะไดรบการสนบสนนดานการเมองและการทหารโดยเฉพาะอาวธยทโธปกรณจากจน ในระยะแรก

ของสงคราม กองทพเวยดมนหไดอาวธยทโธปกรณจากการเขายดคลงแสงของกองทพญปน

ในการปฏวตเดอนสงหาคมและหลงการยอมจ านนของญปนอยางเปนทางการในเดอนกนยายน

ค.ศ.1945 ตลอดจนยดจากกองทพฝรงเศสหลงการปะทะกนในแตละครง รฐบาลเวยดมนหไดรบ

การสนบสนนจากรฐบาลไทยในสมยนายกรฐมนตรปรด พนมยงคเนองจากเขาสนบสนนการตอส

เพอเอกราชของอาณานคมในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทงตองการจดตงองคการความรวมมอทางการ

เมองขนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตหลงสงครามโลกยต ในสมยของพลเรอตรถวลย ธ ารงนาวาสวสด

การสนบสนนของรฐบาลไทยยงคงด าเนนตอไปและไดยตลงเมอจอมพลผน ชณหะวณกอการปฏวต

ใน ค.ศ.1947

ในเดอนธนวาคม ค.ศ.1949 โฮจมนหสงโทรเลขถงเหมาเจอตงเพอแสดงความยนด

ตอชยชนะในสงครามกลางเมองและการจดตงสาธารณรฐประชาชนจน ในตนเดอนมกราคม

ค.ศ.1950 รฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามสงโทรเลขแจงเรองการรบรอ งสถานะ

อยางเปนทางการแกจนและเสนอใหสถาปนาความสมพนธทางการทตอยางเปนทางการขน

รวมทงแลกเปลยนเจาหนาททตระหวางกน นอกจากการทตเชงรกตอจนแลวนนรฐบาลเวยดมนห

1 U.S.

139

ยงใชวธการเดยวกนในระดบนานาชาตดวยการออกแถลงการณตอประเทศตางๆชแจงวาตนนนเปน

รฐบาลหนงเดยวของเวยดนามและเปนตวแทนของชาวเวยดนามโดยแทจรง ทงพรอมทจะสถาปนา

ความสมพนธทางการทตกบนานาประเทศ แถลงการณดงกลาวอาจมสวนท าใหจนยอมรบขอเสนอ

ของรฐบาลเวยดมนห โจวเอนไหลนายกรฐมนตรและรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ

แจงกลบวา จนยนดทจะรบรองสถานะรฐบาลเวยดมนหเปนรฐบาลทถกตองตามกฎหมายและ

เปนตวแทนของชาวเวยดนามโดยแทจรง ทงยนดทจะใหมการสถาปนาความสมพนธทางการทตและ

แลกเปลยนเจาหนาททตระหวางกน ตอมาในวนท 18 มกราคม ค.ศ.1950 จนประกาศรบรองสถานะ

อยางเปนทางการของรฐบาลเวยดมนห สหภาพโซเวยตในเวลาตอมารบรองสถานภาพทางการเมอง

ของรฐบาลเวยดมนหวาเปนรฐบาลตวแทนแทจรงของชาวเวยดนาม ทงสถาปนาความสมพนธ

ทางการทตและแลกเปลยนเจาหนาททตระหวางกนเมอวนท 30 มกราคม ค.ศ.1950

ในการรบรองสถานภาพรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามทงจากจนและสหภาพ

โซเวยตนนเปนเสมอนการเนนย าวาสงครามอนโดจนนนเปนสวนหนงในการขยายอทธพลของ

ลทธคอมมวนสตโดยสหภาพโซเวยตแลว สหรฐอเมรกาจงวตกกงวลตอรฐบาลบาวไดมากขน

ความกงวลดงกลาวสะทอนผานแถลงการณกระทรวงการตางประเทศเมอวนท 25 มกราคม

ค.ศ.1950 ความส าคญวา การทจนรบรองสถานะท าใหรฐบาลเวยดมนหกลายเปนรฐบาลทชอบธรรม

ตามกฎหมายซงแสดงออกถงการยอมรบของนานาชาต การสนบสนนของประชาชนทมจ านวนนอย

ตอรฐบาลบาวไดอาจสนสดและจะสงผลตอสถานการณสงครามโดยรวม กระทรวงการตางประเทศ

เหนวาการรบรองสถานะแกรฐบาลเวยดมนหของจนซงตามดวยการการเจรจาระหวางโฮจมน ห

กบเหมาเจอตงเปนสถานการณทางการเมองทสหรฐอเมรกาจ าเปนตองพจารณารบรองสถานะรฐบาล

บาวไดอยางเปนทางการดวย2

ฝรงเศสซงตองการใหสหรฐอเมรกาสนบสนนรฐบาลบาวไดไดเรมถายโอนอ านาจการปกครอง

บางประการใหแกรฐบาลบาวไดจนสหรฐอเมรกาในทายทสด แมจะประกาศยอมรบการถายโอน

อ านาจดงกลาวเมอวนท 27 มกราคม ค.ศ.1950 แตกยงคงไมรบรองสถานะอยางเปนทางการ

อยางไรกตาม เมอสหภาพโซเวยตรบรองรฐบาลเวยดมนหเมอ 30 มกราคม สหรฐอเมรกาจงรบรอง

สถานะรฐบาลบาวไดอยางเปนทางการโดยดน แอชสน รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ

2 ibid.

140

ไดออกแถลงการณตอสาธารณชนอเมรกนเมอวนท 1 กมภาพนธ ค.ศ.1950 ความวา การกระท า

ดงกลาวของสหภาพโซเวยตชดเจนเรองวตถประสงคทางการเมองของโฮจมนหวาไมไชชาตนยม

แตเปนคอมมวนสต เขาเปนศตรกบชาวอนโดจนทงหมดทตองการเอกราช สหรฐอเมรกาจะรบรอง

ทกรฐบาลในสหพนธอนโดจนภายใตสหภาพฝรงเศส รวมทงกระบวนการถายโอนอ านาจของฝรงเศส

เพอจะสามารถสถาปนาความสมพนธทางการทตระหวางกนได 3 สหรฐอเมรกาในเวลาตอมา

ไดประกาศรบรองสถานะอยางเปนทางการของรฐบาลบาวได ลาวและกมพชาเมอวนท 7 กมภาพนธ

การประกาศดงกลาวจงเปนการตดความสมพนธทเคยมกบโฮจมนห ขบวนการเวยดมนหและ

รฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามอยางสนเชงและสนบสนนฝรงเศสอยางเปนทางการ4

1.2 จดเรมตนการสนบสนนของสหรฐอเมรกาแกฝรงเศส

การรบรองสถานะอยางเปนทางการท าใหทงรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามและ

ฝรงเศสเหนเปนโอกาสทจะขอการสนบสนนจากประเทศนานาชาตเพอสรางความไดเปรยบ

ในสถานการณการรบของตน ในวนท 2 กมภาพนธ ค.ศ.1950 ระหวางการประชมสมชชา

แหงชาตฝรงเศสทประชมมมตใหถายโอนอ านาจแกรฐบาลบาวได ในเวลาเดยวกน โฮจมนหเดนทาง

ไปกรงปกกง (Beijing) เพอหารอเรองความรวมมอดานตางๆกบเหมาเจอตงและโจวเอนไหล

ซงประสบผลส าเรจอยางด หลงการหารอโฮจมนหและเหมาเจอตงไดเดนทางไปสหภาพโซเวยต

เพอหารอกบสตาลน สตาลนตกลงจะชวยเหลอและสนบสนนแกรฐบาลเวยดมนหดานการทหารและ

3 Department of State U.S., "Kremlin Recognizes Communist Movement in Indochina," Bulletin 22, no. 548 (1950): 224. 4 ระหวาง ค.ศ.1980-2000 การศกษาความสมพนธระหวางเวยดนามกบสหรฐอเมรกามกเสนอแนวคดวา การยตความสมพนธและการสนบสนนแกรฐบาลเวยดมนห รวมถงการรบรองสถานะรฐบาลบาวไดเปรยบเสมอนการสญเสยโอกาส (Lost Opportunity) ครงส าคญของสหรฐอเมรกา กลาวคอ ถาสหรฐอเมรกายงคงรกษาความสมพนธและรบรองสถานะรฐบาลเวยดมนห โฮจมนหซ งนยมสหรฐอเมรกาอยกอนแลวกจะไมน ารฐบาลเวยดมนหเขารวมคายคอมม วนสตของสหภาพโซเวยต การสญเสยโอกาสครงนน ามาสการแทรกแซงโดยตรงของสหรฐอเมรกาภายหลงฝรงเศสถอนตวออกจากอนโดจนและความพายแพของตนในสงครามเวยดนาม ถงอยางนนการศกษาในระยะเวลาไมนานมานมมมมองทตางออกไป กลาวคอ แทจรงแลวไ มใช การตดสนใจผดพลาดของสหรฐอเมรกา แตเปนโฮจมนหและพรรคคอมมวนสตเวยดนามตางหากทเลอกคายคอมมวนสต มมมองดงกลาวเสนอใหพจารณาลกษณะพเศษของขบวนการคอมมวนสตเวยดนามทเปนนกปฏบตมากกวานกอดมการณ การปรบใชลกษณะพเศษดงกลาวใหสอดคลองกบสถานการณการเมองโลกในขณะนน พรอมทงวตถประสงคทางการเมองทแทจรงเรองการปฏวตเพอเอกราชทสอดคลองกบการปฏวตโลกของลทธคอมมวนสต. ด Tuong Vu, Vietnam’s Communist Revolution (Chelsea: Cambridge University Press, 2017). 90-116.

141

เหมาเจอตงกสญญาจะชวยเหลอรฐบาลเวยดมนหอยางเตมก าลงเชนเดยวกน ความชวยเหลอทจะ

ไดรบจากท งสหภาพโซเวยตและจนคร งนถอวา เปนความส าเรจดานการทต คร งใหญของ

รฐบาลเวยดมนห5

ในตนเดอนมนาคม ค.ศ.1950 สภาคองเกรสอนมต งบประมาณเร งด วนจ านวน

15 ลานดอลลารสหรฐฯเพอสนบสนนฝรงเศส6 งบประมาณสนบสนนเพมจ านวนขนในเดอน

พฤษภาคม ค.ศ.1950 ซงเปนผลจากการหารอรวมกนระหวางโรแบร ชมอง (Robert Schuman)

รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศฝรงเศสกบแอชสนซงเดนทางไปรวมการประชม

รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของชาตตะวนตกทกรงลอนดอนเมอวนท 8 พฤษภาคม

ค.ศ.1950 การหารอรวมกนนเปนครงแรกททงสองฝายแลกเปลยนความตองการของฝายตน

ระหวางกนอยางเปนทางการ หลงการหารอแอชสนออกแถลงการณความวา ทงสองฝายเหนพอง

กนวาปญหาส าคญในอนโดจนขณะนคอความมนคงของทงรฐบ าลบาวได ลาวและกมพชา

สหรฐอเมรกาเหนวาแนวทางแกไขปญหาทดทสดคอการสงเสรมแนวคดแบบชาตนยมและ

ความชวยเหลอของสหรฐอเมรกาจะมสวนท าใหแนวทางดงกลาวบรรลผล สหรฐอเมรกาซงมนโยบาย

ชวยเหลอดานเศรษฐกจและการทหารตอทกประเทศทตกอยใตภยคกคามของลทธคอมมวนสต

ตามหลกการทรแมนจะชวยเหลอรฐบาลในสหพนธ อนโดจนและฝรงเศสเพอฟนฟความมนคง

สนตและกระบวนการพฒนาประชาธปไตย7 นอกจากนรายงานของคณะผแทนพเศษกระทรวง

การตางประเทศทลงพนทในเอเชยตะวนออกเฉยงเมอวนท 11 พฤษภาคม ค.ศ.1950 กลาววา

จ าเปนตองใหความชวยเหลอทางดานเศรษฐกจไมวาจะเปนดานงบประมาณหรอเจาหนาทซงมความ

เชยวชาญดานระบอบเศรษฐกจ ทงควรพฒนาความชวยเหลอทมอยขณะนใหเปนโครงการชวยเหลอ

ขนาดใหญโดยใชงบประมาณจ านวน 60 ลานดอลลารสหรฐฯ เมอรวมกบการชวยเหลอตอฝร งเศส

และรฐบาลทง 3 ในสหพนธอนโดจนตามแถลงการณของแอชสน งบประมาณสทธทงหมดทจดสรร

จากกระทรวงกลาโหมและกระทรวงการตางประเทศควรเปน 75 ลานดอลลารสหรฐฯ ความชวยเหลอ

ดงกลาวเปนไปตามนโยบายของกระทรวงการตางประเทศเมอกลาง ค.ศ.1949 ทตองการขยาย

5 Pham Hong Tung, "The Cold War and Vietnam 1945-1954: How Did a Nationalist Struggle Turn into a Class Struggle ?," in Southeast Asia and the Cold War, ed. Albert Lau (New York: Routledge, 2012), 165. 6 Karnow, 192. 7 Cameron, 148.

142

โครงการความชวยเหลอแกชาตสมาชกนาโตใหครอบคลมชาต ในภมภาคอนๆและจากนโยบาย

ในการประชมรวมกนระหวางประธานาธบดทรแมนและสภาความมนคงเมอปลาย ค.ศ.19498

แอชสนซงสนบสนนฝรงเศสเหนดวยกบรายงานและตองการใหประธานาธบดทรแมนอนมต

งบประมาณดงกลาวโดยชถงความจ าเปนและประโยชนของงบประมาณนเชนเดยวกบหลกการทรแมน

ทายทสดทรแมนจงอนมตงบประมาณดงกลาวและกลายเปนโครงการใหความชวยเหลอดานเศรษฐกจ

ตามค าแนะน าในรายงานของคณะผแทนพเศษกระทรวงการตางประเทศเมอวนท 24 พฤษภาคม

ค.ศ.1950 มการสงเจาหนาทไปปฏบตงานในพนทรวมกบฝรงเศสและรฐสมทบในสหพนธอนโดจน

อยางใกลชด สหรฐอเมรกาหวงวาโครงการดงกลาวชวยท าใหระบบเศรษฐกจกลบคนสสภาวะปก ต

ซงจะชวยฟนฟเสถยรภาพ ความมนคง สนตภาพและกระบวนการพฒนาประชาธปไตย9

การใหความชวยเหลอของสหรฐอเมรกาแกฝร งเศสทางดานเศรษฐกจโดยเฉพาะ

โครงการใหความชวยเหลอดานเศรษฐกจซงอนมตเมอปลายเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1950 มตนแบบ

มาจากหลกการทรแมนและแผนมารแชลลอยางเหนไดชดเนองจากทงสองโครงการสามารถจ ากดวง

การขยายอทธพลของลทธคอมมวนสตในยโรปโดยสหภาพโซเวยตไดผล สหรฐอเมรกาจงน าวธการ

ดงกลาวมาใชในอนโดจนโดยหวงวาจะประสบผลส าเรจเชนกน การสนบสนนของสหร ฐอเมรกา

ในระยะแรกนนจงยงคงเนนเพยงดานเศรษฐกจ แตเมอเกดสงครามเกาหลสหรฐอเมรกาไดเหน

ความจ าเปนทตองสนบสนนฝรงเศสดานการทหารควบคกบดานเศรษฐกจ

1.3 สงครามเกาหล

สงครามเกาหล เรมตนขนเมอกองทพเกาหล เหนอเคลอ นพลขามเสนขนานท 38

เขาสเกาหลใตในวนท 25 มถนายน ค.ศ.1950 สงครามเกาหลเปนผลสบเนองจากแนวความคด

ภาวะทรสตระหวางประเทศของประธานาธบดโรสเวลต เกาหลเปนอาณานคมของญปนตงแต

ค.ศ.1910 แตตามแนวคดภาวะทรสตระหวางประ เทศทนอกจากตองการใหอาณานคมของ

ชาตตะวนตกเปนเอกราชหลงสงครามโลกยตแลวยงรวมไปถงอาณานคมของชาตศตรอกดวย

ใน ค.ศ.1943 โรสเวลตก าหนดใหเกาหลซงเปนอาณานคมของชาตศตรไดเอกราชหลงสงคราม

8 U.S. 9 Cameron. 148-149.

143

โดยสหรฐอเมรกาและจนคณะชาตจะรบหนาทดแลจนกวาเกาหลจะพรอมในการปกครองตนเอง

แตใน ค.ศ.1945 ดวยปญหาดานการทหารและการเมองภายในท าใหจนคณะชาตไมสามารถรบหนาท

ดงกลาวได สหภาพโซเวยตซงมความพรอมมากกวาจงรบหนาทแทน

เมอญปนยอมจ านนใน ค.ศ.1945 ตามแนวคดภาวะทรสตระหวางประเทศ สหรฐอเมรกาและ

สหภาพโซเวยตได เคลอนทพส เกาหล โดยใช เสนขนานท 38 เปนจดแบง พนท รบผดชอบ

เหนอเสนขนานท 38 เปนเขตรบผดชอบของสหภาพโซเวยต สวนใตเสนขนานท 38 เปนสวนของ

สหรฐอเมรกา ระหวาง ค.ศ.1945-1949 ทงสองฝายตางปฏบตหนาทเพอเตรยมความพรอมใหแก

ชาวเกาหลส าหรบการปกครองตนเองในเขตพนทของตน สหภาพโซเวยตสนบสนนใหจดตง

สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนเกาหล (Democratic People's Republic of Korea)

หรอเกาหลเหนอขนเหนอเสนขนานท 38 ซงปกครองโดยระบอบคอมมวนสตภายใตการน าของ

คม อล-ซอง (Kim Il-sung) สหรฐอเมรกาสนบสนนใหจดตงสาธารณรฐเกาหล (Republic of Korea)

หรอเกาหล ใตขนใต เสนขนานท 38 ซ งปกครองโดยระบอบประชาธปไตยโดยมซ งมน ร

(Syngman Rhee) เปนผน าและน าไปสการถอนทพของสหภาพโซเวยตใน ค.ศ.1948

และสหรฐอเมรกาใน ค.ศ.1949

แมทงสองชาตมหาอ านาจจะปฏบตหนาทตามแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศ

แตความไมชดเจนเรองภายหลงการเตรยมความพรอมโดยเฉพาะการรวมเกาหลทงสองเปนหนงเดยว

ความขดแยงจงเรมกอตวขน แมผน าของทงสองเกาหลจะพยายามแกไขปญหารวมกนอยางสนต

ดวยการเจรจาแตกลมเหลว ทายทสดเกาหล เหนอจงตดสนใจใชสงครามเพอรวมเกาหล

ในการยบยงการรกรานของเกาหลเหนอ สหประชาชาตมมตใหจดสงก าลงในนามของสหประชาชาต

ไปยงเกาหล เมอวนท 27 มถนายน ค.ศ.1950 ซ งในวนเดยวกนนนประธานาธบดทรแมน

ไดออกแถลงการณตอสาธารณชนชาวอเมรกนชแจงภยการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสตครงนวา

การรกรานเกาหลใตนนจะสงผลกระทบไปยงรฐบาลจนคณะชาตท เกาะไตหวนและญปน

สหรฐอเมรกาจ าเปนตองสงกองทพไปยงเกาหลเพราะการรกรานของเกาหลเหนอในครงนไมเพยง

สงผลกระทบตอเอเชยตะวนออกแลว ยงรวมถงเอเชยตะวนออกเฉยงใตเชนกนโดยเฉพาะในอนโดจน

ทรแมนจงแจงเรองการเพมความชวยเหลอซงเดมจ ากดเฉพาะดานเศรษฐกจเปนการทหาร

ทงจะสงทปรกษาทางการทหารลงไปปฏบตการรวมกบกองทพฝรงเศสและกองทพของทง 3 รฐบาล

144

ในสหพนธอนโดจน10

นอกเหนอจากการมสมมตฐานทชดเจนจนสามารถประเมนวตถประสงคทางการเมองของ

โฮจมนหและรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม ชยชนะของพรรคคอมมวนสตจน

และการรบรองรฐบาลเวยดมนหโดยคายคอมมวนสตแลว การเคลอนไหวของพรรคคอมมวนสต

ในเอเชยตะวนอออกเฉยงใตในชวงเวลาดงกลาวไมวาจะเปนในมาลายาทเกดวกฤตการณมาลายา

(Malayan Emergency) ในอนโดนเซยและพมา รวมถงสงครามเยนในยโรปกบสหภาพโซเวยต

สถานการณเหลานสรางความวตกแกสหรฐอเมรกาอยางมาก กอปรกบความวตกของสาธารณชน

อเมรกนวาลทธคอมมวนสตไดขยายมายงประเทศของตน เมอโจเซฟ แมคคารธ (Joseph McCarthy)

วฒสมาชกมลรฐวสคอนซน (Wisconsin) พรรครพบลกน (Republican) กลาวหาวา

มพวกคอมมวนสตแฝงฝงท างานในกระทรวงการตางประเทศจ านวนมาก ทงใหตามลาผถกสงสย

วาเปนคอมมวนสตในหนวยงานตางๆ การกลาวหาและใสรายปายสเรองคอมมวนสตไดน าไปส

การออกกฎหมายการปองกนคอมมวนสตและตรวจสอบความจงรกภกดของประชาชนอเมรกนตอ

ประเทศชาตจน “ลทธแมคคารธ” (McCarthyism)11 มอทธพลตอสงคมอเมรกนในทศวรรษท 1950

และไดชอวาเปนยคเงยบ ปจจยเหลานกดดนใหประธานาธบดทรแมนตองเรงหาทางรบมอการขยาย

อทธพลลทธคอมมวนสตซงน าไปสการก าหนดนโยบายของสภาความมนคงแหงชาตในตนเดอน

เมษายน ค.ศ.1950 หรอทรกนในชอ “เอกสารเอนเอสซ 68” (NSC 68) โดยสาระส าคญวา

เพอจ ากดวงการขยายอทธพลลทธคอมมวนสตไปทวโลกจ าเปนตองใหความสนใจยงประเทศโลกทสาม

โดยเฉพาะทไดรบเอกราชแลวหรอก าลงไดรบเอกราชจากระบอบอาณานคม 12 สงครามเกาหล

คอปจจยส าคญสดทายซงสหรฐอเมรกาเหนวาเปนการขยายตวของสงครามเยนจากยโรปมายงเอเชย

อยางสมบรณ ดวยเหตนสหรฐอเมรกาจงมอาจนงเฉยไดตอไปและตองแสดงบทบาทส าคญ

ในการสกดกนการขยายอทธพลลทธคอมมวนสตในอนโดจนโดยเฉพาะเวยดนามโดยใหการสนบสนน

แกฝรงเศส

10 ibid., 150. 11 ด History on The Net, "The Cold War Home Front: Mccarthyism," https://www.historyonthenet.com/cold-war-home-front-mccarthyism/. 12 Pierre Asselin, Vietnam’s American War: A History (Bungay: Cambridge University Press, 2018), 58-59.

145

2. การสนบสนนของสหรฐอเมรกาตอฝรงเศสระหวาง ค.ศ.1950-1953 กลาวไดวาการสนบสนนของสหรฐอเมรกาเกดขนในจงหวะทเหมาะสมส าหรบฝรงเศส

เปนอยางยงเพราะใน ค.ศ.1950 รฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามก าลงเปนฝายไดเปรยบใน

สถานการณสงคราม กองทพฝรงเศสสญเสยทงก าลงพล อาวธยทโธปกรณ งบประมาณจ านวนมาก

นอกจากน นย งสญ เส ยแรงสนบสนนของประชาชนตอสงครามท งจากชาวฝร ง เศส เอง

หรอชาวเวยดนามทยงคงเชอมนและสนบสนนตอทงรฐบาลและกองทพเวยดมนห ปจจยส าคญ

ทกอใหเกดสถานการณดงกลาวคอการปรบเปลยนยทธวธของกองทพเวยดมนห

2.1 การปรบเปลยนยทธวธของกองทพเวยดมนหระหวาง ค.ศ.1947-1950

หลงการยดกรงฮานอยเมอตน ค.ศ.1947 กองทพฝรงเศสไดขยายพนทปฏบตการให

ครอบคลมพนทเหนอเสนขนานท 16 ซงประสบความส าเรจและสามารถยดเมองส าคญตางๆจาก

รฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามคนได ทงผลกดนกองทพเวยดมนหออกจากฐานทมน

ส าคญบรเวญทราบลมปากแมน าแดง ในกลาง ค.ศ.1947 ฝรงเศสควบคมพนทเหนอเสนขนานท 16

ไดเกอบทงหมด13 รฐบาลและกองทพเวยดมนหตองลาถอยไปยงปาเขาทางภาคเหนอของเขตตงเกย

ซงเปนฐานทมนส าคญในการตอสกบญปนระหวางสงครามโลก ภายหลงการลาถอยกองทพเวยดมนห

เหนความจ าเปนในการปรบเปลยนยทธวธของตน แมกองทพเวยดมนหเคยไดรบการฝกอบรมยทธวธ

สงครามตามรปแบบจากชดภารกจกวางของหนวยโอเอสเอสเมอกลาง ค.ศ.1945 แตก าลงพลทม

จ านวนมากในกลาง ค.ศ.1946 ท าใหอตราสวนของทหารทมศกยภาพในการปฏบตการดวยยทธวธ

ดงกลาวมนอยจนกองทพเวยดมนหไมอาจปฏบตการไดเตมศกยภาพ กอปรกองทพฝรงเศสมศกยภาพ

ดกวาเนองจากมประสบการณรบสงจากสงครามโลก มอาวธยทโธปกรณททนสมย ทงทหารฝรงเศส

บ า งห น ว ย ท ถ ก ส ง ม าปฏ บ ต ก า ร ถ อ ไ ด ว า เ ป นหน ว ย ร บช น ย อดข องก อ งท พฝ ร ง เ ศ ส

เชน กองทหารตางดาว (Foreign Legion) เปนตน กองทพเวยดมนหจงไมสามารถตอสกบกองทพ

ฝรงเศสดวยยทธวธการรบตามสงครามตามรปแบบได นายพลซาปจงเปลยนกลยทธมาเปน

ยทธวธสงครามกองโจร

13 Logevall, 167.

146

ยทธวธสงครามกองโจรทกองทพเวยดมนห เลอกใชนนด าเนนตามยทธวธจรยทธ

ของพรรคคอมมวนสตจนทเหมาเจอตงเปนผน า เชน หลก 4 ประการทวา “…ขาศกรกเราถอย

ขาศกพกเรากวน ขาศกเพลยเราต ขาศกถอยเราไล…” หรอหลกสงครามประชาชนในการสราง

แนวรวมตามทฤษฎลทธคอมมวนสตระหวางกองทพกบประชาชนเพอเกอหนนกนทงดานการทหาร

และการเมอง นายพลซาปนยามหลกของสงคร ามประชาชนไววา “…กองทพเปนด งปลา

ประชาชนเปนดงน า…” ทงสองสงไมสามารถแยกหรอด ารงอยไดดวยตนเองตองพงพาอาศยเพอ

ประโยชนรวมกน14 หรอการใช “ทฤษฎปาลอมเมอง” โดยจดตงฐานปฏบตการตามเขตปาเขา

ทหางไกลตออ านาจการปกครองและการเขาถงของฝรงเศสและใชพนทดงกลาวเปนฐานเพอสนบสนน

การปฏบตการดานการทหารและการเมอง เปนตน หลกยทธวธดงกลาวจงน าไปสการปฏบตงาน

ดานการเมองทงของรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม พรรคคอมมวนสตอนโ ดจนและ

กองทพเวยดมนหดวยการจดตงและขยายฐานปฏบตการตามเขตชนบท ขยายก าลงพลทงกองทหาร

ประจ าการ กองทหารอาสาสมครและแนวรวมประชาชนตามพนทตางๆพรอมทงการจดฝกอบรม

สงครามกองโจรใหแกก าลงพลเหลานน จดมงหมายหลกของการเปลยนยทธวธครงนคอการใช

สงครามกองโจรเพอพกฟนและปรบปรงกองทพเวยดมนห สรางความออนแอใหแกกองทพฝรงเศส

รอคอยสถานการณทเหมาะสม เมอสถานการณสกงอมกองทพเวยดมนหกจะปรบเปลยนยทธวธ

กลบมาใชสงครามตามรปแบบอกครง

บททดสอบของการเปลยนยทธวธของกองทพเวยดมนหเกดขนในปลาย ค.ศ.1947

เมอกองทพฝรงเศสเปดการรกใหญเพอยดเวยดบก (Viet Bac) พนทปาเขาทางภาคเหนอของ

เขตต ง เก ยซ ง เปนฐานทม น ใหญของท งร ฐบาลสาธารณร ฐประชาธปไตยเวยดนามและ

กองทพเวยดมนห15 การเปนพนทหางไกลทมภมประเทศเปนภเขาและปาทบท าใหหลกยทธวธจรยทธ

4 ประการประสบความส าเรจเปนอยางด กองทพเวยดมนหซมโจมตขบวนกองทพฝรงเศส

ตลอดระยะการเคลอนพล นอกจากนนยงซมโจมตเสนทางล าเลยงในแนวหลงจนท าใหทหารฝรงเศส

14 นายพลซาปอธบายหลกการดงกลาวไวในหนงสอ “People’s War People’s War” ตพมพครงแรกเมอ ค.ศ. 1962 หนงสอดงกลาวถกยกยองจากเหลานกประวตศาสตรและนกการทหารวาเปนหนงในงานเขยนดานยทธศาสตรและยทธวธ การท าสงครามซงดทสดฉบบหนงในศตวรรษท 20 งานเขยนดงกลาวถกใชเปนตนแบบและสรางแรงบนดาลใจใหแกกองก าลงทตอสดวยสงครามกองโจรและยทธวธจรยทธทวโลก. 15 นษฐนาถ นลด, "ขบวนการคอมมวนสตเวยดนาม ค.ศ.1945-1975" (จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2555), 49.

147

ขาดแคลนยทธปจจยทส าคญซงยทธปจจยเหลานนถกกองทพเวยดมนหยดไวไดจ านวนมาก ทายทสด

กองทพฝรงเศสจงตองยตปฎบตการและลาถอยกลบไปยงกรงฮานอย

ฝรงเศสตอบโตสงครามกองโจรและยทธวธจรยทธของกองทพเวยดมนหโดยด าเนนนโยบาย

หลายอยาง เชน การน าจกรพรรดบาวไดกลบมาด ารงต าแหนงประมขสงสดของเวยดนามอกครง

การจดตงฐานปฏบตการสวนหนาและปอมรกษาการตามพนทหางไกล จดตงหมบานในชนบทเปน

เขตควบคมพเศษ จดตงโครงการชวยเหลอในดานตางๆแกชาวเวยดนามทงสาธารณสขและการศกษา

เปนตน ฝร งเศสหวงวานโยบายเหลาน จะโนมนาวประชาชนใหกลบมาสนบสนนฝายตน

หรออยางนอยกไมสนบสนนรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามอกตอไป อยางไรกตาม

นโยบายดงกลาวไมประสบผลส าเรจมากนก ระหวาง ค.ศ.1949-1950 รฐบาลและกองทพเวยดมนห

สามารถสถาปนาอ านาจและควบคมพนทชนบททวทงเวยดนามไดทงหมด ฝรงเศสเพยงควบคมได

เฉพาะพนทในเขตเมองและบรเวณใกลเคยงเทานน

2.2 โครงการเอมดเอพและคณะแมค

ในปลายเดอนมถนายน ค.ศ.1950 การสนบสนนดานการทหารอยางเร งดวนของ

สหรฐอเมรกาแกฝรงเศสไดเรมขน มการถายโอนเครองบนรบ เครองบนล าเลยงรวมทงชนสวนอปกรณ

และอะไหลจากฐานทพอากาศในฟลปปนสและหมเกาะในมหาสมทรแปซฟกใหแกกองทพฝรงเศส

โดยนกบนกองทพอากาศสหรฐฯบนน ามาสงยงกรงไซงอน เพอใหการสนบสนนมแบบแผนและชดเจน

มากขน กระทรวงการตางประเทศและกระทรวงกลาโหมจงรวมกนจดตง “โครงการใหความชวยเหลอ

ดานการทหารระหวางกน” (Mutual Defense Assistance Program) หรอ “โครงการเอมดเอพ”

(MDAP) ตามค าแนะน าจากคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯเพอใหความชวยแหลอแกชาตใน

เอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยมงบประมาณเรมตน 16 ลานดอลลารสหรฐฯ โครงการดงกลาวคลายคลง

กบโครงการทสหรฐอเมรกาจดตงขนในปลาย ค.ศ.1949 เพอชวยเหลอแกชาตสมาชกนาโต

ในปลายเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1950 สหรฐอเมรกาจดสงอาวธทเพยงพอส าหรบการประกอบก าลงได

12 กองพนไปยงกรงไซงอนใน ทงเพมงบประมาณขนเปน 31 ลานดอลลารสหรฐฯโดยจดสรรจาก

งบประมาณกลางและงบประมาณของทงสามเหลาทพ ระหวางเดอนสงหาคม -กนยายน ค.ศ.1950

เรอบรรทกเครองบนและเรอล าเลยงของฝรงเศสยงเดนทางไปรบเครองบนขบไลและยานเกราะ

สะเทนน าสะเทนบกทมลรฐแคลฟอรเนย (California) พรอมทงถายโอนเรอสนบสนนการปฏบตการ

148

ยกพลขนบกและยทธปจจยอนๆใหแกฝรงเศสจ านวนมาก 16 นอกจากนสถานวทยกระจายเสยง

อเมรกา (Voice of America) กเรมกระจายเสยงเพอโฆษณาชวนเชอตอตานคอมมวนสตเปนภาษา

เวยดนามนบแตเดอนกนยายน ค.ศ.1950

ในระยะเวลาเดยวกนนน ประธานาธบดทรแมน กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงกลาโหม

และคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯไดสงคณะผแทนพเศษของโครงการเอมดเอ พมายง

เอเชยตะวนออกเฉยงใตเพอตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนการของโครงการ คณะผแทนพเศษ

แบ ง เป นสองส วนด ว ยกน ค อด าน เศรษฐก จและด านการทหาร แต ละส วนปฏบ ต ก า ร

ขนกบสถานการณของแตละพนท อนโดจนโดยเฉพาะเวยดนามอยภายใต การตรวจสอบและ

การประเมนดานการทหารซงมนายพลเกรป เออรสไกน (Graves Erskine) เปนหวหนา

เขาจดสงรายงานการตรวจสอบในเดอนสงหาคม ค.ศ.1950 โดยใหความเหนวาแกนแทของปญหา

ไมใชดานการทหารแตคอดานการเมอง ฝรงเศสไมสามารถสรางพล งการสนบสนนจากประชาชนได

ปฏบตการทางการทหารจงไมอาจแกไขสถานการณดงกลาว17

อยางไรกตาม นายพลเออรสไกนเหนวา การปฏบตทางการทหารยงคงจ าเปนอยเนองจาก

ในเวลานนกองทพเวยดมนหปฏบตการไดอยางมประสทธภาพมากและเปนไปไดวากองทพจน

อาจเคลอนพลเขาสอนโดจนเพอชวยเหลอกองทพเวยดมนห ฝรงเศสไมอาจมชยชนะเหนอสงคราม

นไดหากขาดการสนบสนนจากสหรฐอเมรกา สหรฐอเมรกาควรจดตงหนวยงานทจะชวยใหกองทพ

ฝรงเศสและรฐบาลทง 3 ในสหพนธอนโดจนสามารถด าเนนยทธศาสตรและยทธวธรวมถง

การใชอาวธเหลานนไดอยางมประสทธภาพ 18 รายงานดงกลาวจงน าไปสการจดต ง

“คณะทปรกษาเพอความชวยเหลอทางดานการทหาร” (Military Assistance Advisory Group)

หรอทรกนในชอ “คณะแมค” (MAAG) ชดปฏบตการลวงหนาชดแรกของคณะแมคกเดนทางถง

กรงไซงอนวนท 3 สงหาคม ค.ศ.1950

16 Joint History Office U.S., The Joint Chiefs of Staff and the First Indochina War 1947-1954 (Washington: Government Printing Office, 2004), 54. 17 U.S. 18 Logevall, 257.

149

2.2.1 การจดระเบยบโครงการเอมดเอพและคณะแมค หลงการจดตงโครงการและ

คณะทปรกษาทางการทหารไดไมนาน ในเดอนกนยายน ค.ศ.1950 กองทพเวยดมนหเปดปฏบตการ

ใหญโจมตทางหลวงและปอมรกษาการบรเวณชายแดนระหวางเขตตงเกยกบจน กองทพเวยดมนหซง

ไดรบการสนบสนนและฝกอบรมจากจนมชยชนะในปฏบตการดงกลาว การเดนทางตดตอ การล าเลยง

อาวธยทโธปกรณระหวางสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามกบจนจงเปนไปอยางเสร19 การสญเสย

จดยทธศาสตรส าคญครงนสรางความไดเปรยบใหแกรฐบาลเวยดมนหเนองจากฝรงเศสไมสามารถ

ยบยงหรอตดเสนทางสนบสนนของจนไดอกตอไป สหรฐอเมรกาซงกงวลตอสถานการณจงตองการ

เพมการสนบสนนใหแกฝรงเศสมากยงขน ในตนเดอนตลาคม ค.ศ.1950 จอรจ มารแชลลซงขณะนน

ด ารงต าแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหมไดกดดนคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯซงดแล

โครงการเอมดเอพและคณะแมคใหหาทางรบมอตอสถานการณดงกลาว รวมถงเพมการสนบสนน

อยางเรงดวนใหแกฝรงเศส

คณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯจงจดระเบยบโครงการเอมดเอพและคณะแมค

ใหมประสทธภาพมากขน เชน แตงตงผอ านวยการคณะแมคประจ าเอเชยตะวนออกเฉยงใต

มการก าหนดนโยบายของสหรฐอเมรกาตออนโดจนซงถกแผยแพรในนามของคณะกรรมาธการ

นโยบายเพอชวยเหลอเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Southeast Asia Aid Policy Committee)

ในวนท 11 ตลาคม ค.ศ.1950 สาระส าคญของนโยบายดงกลาวยงคงคลายคลงกบนโยบายทผานมา

โดยสหรฐอเมรกาจะสนบสนนฝรงเศสและรฐสมทบในสหพนธอนโดจนดานอาวธยทโธปกรณและ

การฝกเพอใหกองทพเหลานปฏบตการไดอยางมประสทธภาพ การสนบสนนแกฝรงเศสทจะ

เพมมากขน ความรวมมอระหวางขาหลวงใหญแหงอนโดจนและเหลาผบญชาการกองทพฝรงเศส

ประจ าอนโดจนกบคณะแมค20 เปนตน

ในดานการเพมการสนบสนนอยางเรงดวนนน คณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯซงเหนวา

การเพมการสนบสนนแกฝรงเศสในขณะนอาจท าใหกองก าลงสหประชาชาตทก าลงรกขามเสนขนานท

38 เขาสเกาหลเหนอออนก าลงลงและอาจสงผลตอโครงการใหความชวยเหลอแกชาตสมาชกนาโต

อกดวย แตทายทสดคณะเสนาธการรวมซงถกมารแชลลกดดนกยอมปฏบตตาม มการอนมต

19 Pham Hong Tung, 166. 20 U.S.

150

งบประมาณเพมเตมแกโครงการเอมดเอพและคณะแมคจ านวน 133 ลานดอลลารสหรฐฯ

ในวนท 18 ตลาคม ค.ศ.1950 รวมทงสนบสนนเครองบนขบไล เครองบนทงระเบด วทยสอสาร

เรอตรวจการณขนาดเลกและเรอขนาดเลกประเภทอนๆ กระสนส าหรบทงสามเหลาทพของฝรงเศส

และยทธปจจยส าคญอนๆดวย

แมจะตอบสนองขอเรยกรองของฝร งเศสไดแลวกตาม แตคณะกรรมาธการเฉพาะกจ

(Ad hoc Committee) ซงมสมาชกจากหนวยงานทเกยวของเรองการสนบสนนแกฝรงเศส

คณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯและมารแชลลยงคงกงวลวาฝรงเศส จะด าเนนการใหเกด

ประสทธภาพสงสดไดหรอไม ทงสามฝายมความเหนสอดคลองกนวานอกไปจากการชวยเหลอฝรงเศส

แลวนน กองทพของรฐสมทบในสหพนธอนโดจนกควรทจะไดรบอาวธยทโธปกรณเหลานดวยและการ

จดสงหรอการรองขอใหสนบสนนในแตละครงตองเปนไปตามแผนปฏบตการทางการทหารซงไดรบ

ความเหนชอบจากสหรฐอเมรกา คณะแมคซงตงศนยปฏบตการใหญอยในกรงไซงอนจะใหค าปรกษา

รวมทงเขารวมสงเกตการณในการปฏตการดงกลาว21 ความเหนของทงสามฝายถกเนนชดเจนมากขน

ในการหารอรวมกนระหวางคณะรฐมนตรชดเลกของสหรฐอเมรกากบคณะผแทนรฐบาลฝรงเศส

ระหวางการเยอนสหรฐอเมรกาอยางเปนทางการของจลล มอค (Jules Moch) รฐมนตรวาการ

กระทรวงการตางประเทศและมอรซ เพช (Maurice Petsche) รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง

ในตนเดอนตลาคม ค.ศ.1950 กระทรวงการตางประเทศออกแถลงการณสรปผลการเยอนครงน

ในวนท 17 ตลาคม ค.ศ.1950 วาสภาคองเกรสจะจดสรรงบประมาณชวยเหลอแกฝรงเศส

250 ลานดอลลารสหรฐฯเพอการปฏบตการทส าคญในอนโดจนตามทฝรงเศสพจารณา มขอตกลง

เบองตนเรองการน าความชวยเหลอดงกลาวไปปฏบตการวา ภายในกลาง ค.ศ.1951 สภาคองเกรสจะ

อนมตงบประมาณจ านวน 200 ลานดอลลารสหรฐฯซงรวมถงอาวธยทโธปกรณและการฝกอบรมใหแก

ฝรงเศส ทงการอนมตความชวยเหลอของสหรฐอเมรกาในอนาคตจะตองเปนไปตามกรอบเดยวกบท

องคการนาโตไดรบ22 ขอตกลงเบองตนนจงน าไปสการลงนามในขอตกลงชวยเหลอดานการปองกน

รวมกน (Agreement for Mutual Defense Assistance) ระหวางโดนลด ฮธ (Donald Heath)

เอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ ากรงไซงอนกบผแทนทงฝายทหารและพลเรอนของฝรงเศสและ

21 U.S., 57. 22 Cameron, 153-54.

151

รฐบาลสมทบในสหพนธอนโดจนเมอวนท 23 ตลาคม ค.ศ.1950 สาระส าคญของขอตกลงคอ

การก าหนดใหจดตงคณะกรรมาธการดานการทหารรวมกนระหวางฝรงเศสและรฐบาลสมทบเพอดแล

การสนบสนนทไดรบจากสหรฐอเมรกา ใหความเคารพและรวมมอระหวางกองทพฝรงเศสกบ

คณะแมค23

เมอมการรบประกนวาฝรงเศสและรฐบาลสมทบในสหพนธอนโดจนจะน าความสนบสนนท

ไดรบไปใชให เกดประโยชนสงสดในปฏบตการทางการทหารซ งสอดคลองกบนโยบายของ

คณะกรรมาธการนโยบายเพอใหการชวยเหลอเอเชยตะวนออกเฉยงทไดประกาศไวเมอตนเดอน

ตลาคม ค.ศ.1950 ระหวาง 2 เดอนสดทายของ ค.ศ.1950 การสนบสนนฝรงเศสไดเพมมากขน

ไมว าจะเปนการสงตรงจากสหรฐอเมรกา หรอการถายโอนจากกองทพสหรฐฯในเกาหล

เมอสนสด ค.ศ.1950 โครงการชวยเหลอดานการทหารแกกองทพฝรงเศสในสงครามอนโดจน

จงมากกวาโครงการลกษณะเดยวกนของสหรฐอเมรกาในภมภาคอนๆ เปนรองกเพยงการปฏบตการ

ของกองก าลงสหประชาชาตในเกาหลเทานน

2.3 สถานการณสงครามและการสนบสนนของสหรฐอเมรกาแกฝรงเศสระหวาง ค.ศ.1951-1953

ความส าเรจในการยดครองพนทสวนใหญของเวยดนาม การชวยเหลอจากจนและสหภาพ

โซเวยตทงดานทปรกษาทางการทหารและการเมอง อาวธยทโธปกรณ รวมถงชยชนะในการยทธ

บรเวณชายแดนเขตตงเกยกบจนในเดอนกนยายน ค.ศ.1950 นายพลซาปจงเหนวาสถานการณ

สกงอมเพยงพอส าหรบการปรบเปลยนกลยทธจากสงครามกองโจรเปนสงครามตามแบบ

ระหวางปลาย ค.ศ.1950-ตน ค.ศ.1951 ซาปเปดการรกใหญอกครงตอพนทตลอดรมฝงแมน าแดง

ซงเปรยบเสมอนดานหนาของกรงฮานอย ปฏบตการดงกลาวเปนครงแรกทกองทพเวยดมนห

ใชกลยทธสงครามตามแบบทสมบรณแตกพายแพในยทธการทเมองวงหเยน (Battle of Vinh Yen)

เมองเอกของจงหวดหวญฟก (Vinh Phuc) เนองจากนายพลชอง เดอ ลาตร เดอ ตาซนญ

(Jean de Lattre de Tassigny) ขาหลวงใหญแหงอนโดจนและผบญชาการกองก าลงนอกประเทศ

ของฝรงเศสประจ าตะวนออกไกลคนใหมจดสรางปอมเปนแนวปองกนและเสรมก าลงทหารตลอด

รมฝงแมน าแดงเรยกวาแนวปองกนเดอ ลาตร (de Lattre line) พรอมทงประสานการตงรบ

23 U.S., 63.

152

ของกองทพบกใหสอดคลองกบการโจมตของกองทพอากาศ แผนการปองกนดงกลาวท าให

กองทพเวยดมนหทใชยทธวธคลนมนษย (Human Wave) ดวยการทมก าลงพลจ านวนมหาศาล

เพอโจมต ฝรงเศสจงใชก าลงทางอากาศและปนใหญรวมทงระเปดนาปาลมทสหรฐอเมรกาสนบสนน

ตอตานจนกองทพเวยดมนหสญเสยทหารเปนจ านวนมาก แตฝรงเศสกสญเสยก าลงพลเปนจ านวน

มากเชนกน

แมกองทพเวยดมนหจะพายแพแตการรกดงกลาวแสดงใหเหนวากองทพเวยดมนห

มความพรอมทงดานอาวธยทโธปกรณและก าลงพล เหตนฝรงเศสจงตองการใหสหรฐอเมรกาเพมการ

สนบสนนมากขน ความตองการดงกลาวแสดงออกผานแถลงการณรวมกนระหวางประธานาธบด

ทรแมนกบเรอเน เปลอวอง (René Pleven) นายกรฐมนตรฝรงเศสเมอวนท 30 มกราคม ค.ศ.1951

ในชวงทเดนทางไปเยอนสหรฐอเมรกา เขากลาววาเปนหนาทอนใหญหลวงของฝรงเศสท จะตอง

รกษาไวซงความมนคงและเอกราชของรฐสมทบในสหพนธอนโดจนอยางแนวแน ไมวาจะตองสญเสย

ชวตหรองบประมาณมากเพยงใด ทรแมนกตอบรบโดยค ายนยนทวาสหรฐอเมรกาจะยงคงสนบสนน

กองทพฝรงเศสและกองทพของรฐสมทบในสหพนธอนโดจนตอไป ทงการสนบสนนงบประมาณภายใต

โครงการเอมดเอพและคณะแมคใน ค.ศ.1951 จะเพมจ านวนขน24

อยางไรกตาม การสนบสนนของสหรฐอเมรกาแกฝรงเศสของประธานธบดทรแมนกเปนไป

เพยง 3 เดอนเทานน ในเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1951 การสนบสนนเรมลดลงและระหวาง

เดอนกรกฎาคม-กนยายน ค.ศ.1951 การขนสงอาวธยทโธปกรณมายงอนโดจนจาก 10,000 ตน

ตอเดอนเหลอเพยง 4,147 ตน กอปรกบกองทพเวยดมนหเรมเคลอนไหวเพอยดพนทตลอดรมฝง

แมน าแดงรวมถงแมน าด าอกครง นายพลเดอตาซนญในเวลานนซงเดนทางไปสหรฐอเมรกาเพอหารอ

ถงสถานการณในเกาหลและอนโดจนในปลายเดอนกนยายนจงสอบถามเรองดงกลาว25ในงานเลยงท

สโมสรส านกขาวแหงชาต (National Press Club) กรงวอชงตน ด.ซ. เขาไดกลาวสนทรพจนชใหเหน

ถงความส าคญของสงครามในอนโดจนวาเปนสงเดยวทสามารถยบยงการขยายอทธพลของ

ลทธคอมมวนสตในเอเชย ความเหนของนายพลเดอตาซนญเปนเสมอนการตงค าถามในเรองททรแมน

เคยกลาวไว กระทรวงการตางประเทศและกระทรวงกลาโหมจงออกแถลงการณรวมกนเมอวนท

24 Cameron. 154-155. 25 U.S., 83-84.

153

23 กนยายน ค.ศ.1951 ชแจงเรองการสนบสนนฝรงเศสและรฐสมทบในสหพนธอนโดจนความวา

สหรฐอเมรกาไดพจารณาค าถามของนายพลเดอตาซนญและจะเพมการสนบสนนใหมากขนใน

ค.ศ.195226

ประธานาธบดทรแมนไดใหโรเบรต โลเวตต (Robert Lovett) รฐมนตรวาการ

กระทรวงกลาโหมคนใหมชแจงเพมเตมวาโครงการชวยเหลอดานการทหารนนขยายตวมากขน

กอปรการขาดแคลนแรงงานทมประสทธภาพซงท าใหกระบวนการผลตอาวธยทโธปกรณททนสมย

ตองลาชา การประทวงหยดงานและการขาดแคลนวตถดบส าคญในการผลตและอนๆเปนปจจยท าให

การสนบสนนแกฝรงเศสตองลดปรมาณลงและเดอนตลาคม ค.ศ.1951 กเหลอแคเพยง 1,772 ตน

เทานน เมอฝรงเศสเปดปฏบตการรกใหญในปลาย ค.ศ.1951 หวงยดฐานทมนส าคญในการสงก าลง

บ ารงของกองทพเวยดมนหยงเมองหวาบงห (Hoa Binh) ทงเสรมสรางแนวปองกนและก าลงรบ

รอบเมองและตลอดพนทรมฝงแมน าด า ปฏบตการดงกลาวท าใหฝรงเศสเรยกรองการสนบสนนเพม

มากขน

เ พอแกไขสถานการณเฉพาะหนา ระหวางเดอนพฤศจกายน -ธนวาคม ค.ศ.1951

กระทรวงกลาโหมไดออกมาตรการพเศษเรงกระบวนการจดสงอาวธยทโธปกรณและยทธปจจย

ทส าคญตางๆซงคางอยททาเรอไดเปนจ านวนมาก มาตรการพเศษดงกลาวท าใหการสนบสนนแก

ฝรงเศสใน 2 เดอนสดทายของ ค.ศ.1951 เพมจ านวนขนถง 55,250 ตน ซงประกอบไปดวย

ยานพาหนะประเภทตางๆทงส าหรบใชงานทวไปและเพอปฏบตการทางการทหาร ปนกล วทยสอสาร

เรอระบายพลและเรอลาดตระเวนชายฝง เปนตน27

แมไดรบอาวธยทโธปกรณตามค าเรยกรองแตสถานการณสงครามของฝรงเศสในชวงเวลา

ดงกลาวยงคงไมดขนโดยเฉพาะการยทธทจงหวดหวาบงห (Battle of Hoa Binh) ทางตะวนตก

เฉยงเหนอของเขตตงเกย การยทธดงกลาวชใหเหนถงประสทธภาพของการผสมผสานกนระหวาง

กลยทธสงครามกองโจรกบสงครามตามแบบของกองทพเวยดมนหได เปนอยางด กลาวคอ

การทฝรงเศสสามารถยดพนทส าคญของจงหวดหวาบงหคนไดนนเปนไปตามแผนทกองทพเวยดมนห

วางไวเมอตระหนกวาไมสามารถตอสกบกองทพฝรงเศสได กองทพเวยดมนหจงถอนก าลงจากพนท

26 Cameron. 191-192. 27 U.S., 84.

154

ส าคญโดยเฉพาะเมองหวาบงหเมองเอกของจงหวดไปยงเขตชนบท การออกลาดตระเวนของฝรงเศส

เพอคนหาไดสรางความเหนอยลาและความสญเสยจากการซมโจมตโดยกองทพเวยดมนหเปนจ านวน

มาก การหลอกลอใหกองทพฝรงเศสออกคนหาเปนไปตามหลกยทธวธจรยทธ 4 ประการโดยม

วตถประสงคเ พอหลกเลยงการปะทะโดยตรง รอคอยจนกวาสภาพกองทพและสถานการณ

จะพรอมถงทสด

ความพรอมดงกลาวมาถงในปลาย ค.ศ.1951 กองทพเวยดมนหประสบความส าเรจในการยด

พนทส าคญของจงหวดหวาบงหคนจากฝรงเศส เมอสหรฐอเมรกาสามารถการแกไขปญหาเรอง

การสนบสนนไดส าเรจท าใหกองทพฝรงเศสเรมเตรยมพรอมยดพนทส าคญคนดวยอาวธยทโธปกรณ

ทมประสทธภาพดกวา กองทพเวยดมนหเลอกทจะถอนก าลงอกครงโดยไมเคลอนพลรกตอไป

การกระท าดงกลาวเปนไปตามหลกยทธวธจรยทธทวา หามมปฏบตการโจมตเกดขนหากไมมก าลง

เหนอกวาขาศก

ในการเตรยมความพรอมเพอปฏบตการสงครามตามแบบ กองทพเวยดมนหใชสงคราม

กองโจรซมโจมตเสนทางล าเลยงทมงสเมองหวาบงห รวมถงปอมคายและจดรกษาการณตางๆ

ตลอดรมฝงแมน าด า ในตน ค.ศ.1952 กองทพเวยดมนหมความพรอมและสามารถเปดปฏบตการรก

ใหญตอพนทส าคญตางๆในจงหวดหวาบงหดวยสงครามตามแบบอกครง ฝรงเศสสญเสยแนวปองกน

และก าลงพลเปนจ านวนมาก รวมถงขาดแคลนอาวธและยทธสมภาระเพราะขบวนล าเลยง

ถกกองทพเวยดมนหซมโจมตและถกยดไป ทงทหารฝรงเศสขณะลาถอยกไดท าลายอาวธยทโธปกรณ

ทงเปนจ านวนมาก ทายทสด นายพลราอล ซาลอง (Raoul Salan) ซงรบต าแหนงแทนนายพล

เดอตาซนญจงถอนก าลง จงหวดหวาบงหและทางหลวงหมายเลย 6 ซงอยทางตะวนตกเฉยงใตของ

กรงฮานอยจงตกอยภายใตการควบคมของรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม

นอกจากกลยทธสงครามกองโจรแลว แนวรวมระหวางกองทพเวยดมนหกบประชาชนกเปน

อกปจจยส าคญในชยชนะของรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามในชวงเวลาดงกลาวเชนกน

กล าวคอ แนวรวมระหวางกองทพกบประชาชนซ ง เกดจากหลกการสงครามประชาชน

สรางขอไดเปรยบส าคญหลายประการ การไมไดเปนกองก าลงประจ าการไดเออประโยชนตอ

ปฏบตการดวยยทธวธจรยทธในหลายรปแบบ เชน การปฏบตการในเมองซ งเปนเขตยดครองของ

ฝรงเศส แนวรวมสามารถแฝงตวเขาไปรวบรวมขาวกรอง กอวนาศกรรม แมกระท งลอบสงหารได

155

อยางมประสทธภาพ หรอในเขตชนบทกปฏบตการซมโจมตตอเสนทางล าเลยงในแนวหลงและ

หลบหนการกวาดลางตรวจคนของของฝรงเศสโดยปะปนไปกบภมประเทศและประชากรบรเวณนน

หรอใหการชวยเหลอดานเสบยง ทพกและแหลงเกบซอนอาวธตอเจาหนาทรฐบาลเวยดมนหและ

กองก าลงประจ าการทปฏบตการอยในพนท แนวรวมยงเปนประโยชนเรองการสนบสนนด าน

สงก าลงบ ารงดวยเชนกนเนองจากในชวงเวลาดงกลาวรถบรรทกทไดรบการสนบสนนจากจนและ

สหภาพโซเวยตยงมจ านวนไมมาก ทงเสยงตอการถกโจมตทางอากาศโดยฝรงเศส แนวรวมจงเปน

ก าลงส าคญในการขนสงยทธปจจยไปยงแนวหนา เปนแรงงานส าคญในการการผลตอาวธยทโธปกรณ

และสนบสนนหนวยทหารชวงในการซอมสรางเสนทางตางๆ เปนตน

ความพายแพดงกลาว กอปรกบปญหาภายในของฝรงเศสเรองคาใชจายในโครงการปองกน

ประเทศและการพฒนาอตสาหกรรมหนกเพอสนบสนนโครงการปองกนประเทศไดสรางปญหาดาน

การคลงและระบบเศรษฐกจแกฝรงเศสอยางมาก แมวาการสนบสนนจากสหรฐอเมรกาจะมปรมาณถง

21,300 ตน ซงคดเปนมลคาทงหมด 171.1 ลานดอลลารสหรฐฯแตจากปญหาดงกลาวฝรงเศสจง

เรยกรองใหสหรฐอเมรกาเพมงบประมาณคาใชจายดานการทหารใหมากขน ในการประชม

สภาองคการนาโตทกรงลสบอน (Lisbon) ระหวางวนท 20-25 กมภาพนธ ค.ศ.1952 สหรฐอเมรกา

ไดท าขอตกลงกบฝรงเศสดวยการอนมตงบประมาณฉกเฉนซงแยกจากงบประมาณของโครงการ

เอมดเอพและคณะแมคจ านวน 200 ลานดอลลารสหรฐฯ งบประมาณดงกลาวจะน าไปสงเสรม

โครงการปองกนประเทศและพฒนาอตสาหกรรมหนกของฝรงเศส การใชจายแบงเปน 2 ประเภท

ประเภทแรกส าหรบการผลตอาวธเพอใชในอนโดจนจ านวน 126 ลานดอลลารสหรฐฯและประเภท

ทสองส าหรบผลตอาวธเพอใชในโครงการปองกนตนเองในยโรปของฝรงเศสจ านวน 74 ลานดอลลาร

สหรฐฯ แตทายทสดฝรงเศสกไมปฏบตตามขอตกลงโดยน างบประมาณทงหมดไปสนบสนนการ

ปฏบตการในอนโดจน ทงยงเรยกรองใหเพมงบประมาณอกโดยสงรายการวตถดบส าหรบการผลต

อาวธซ งมมลคา 623 ลานดอลลารสหรฐฯแกสหรฐอเมรกา แมจะไมพอใจตอขอเรยกรอง

แตสหรฐอเมรกากเพมงบประมาณอก 186 ลานดอลลารสหรฐฯเพอการผลตกระสนประเภทตางๆ

และจดซอเชอเพลงเครองบน28

28 ibid. 100-101.

156

ชยชนะของกองทพเวยดมนหในตน ค.ศ.1952 สงผลใหรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตย

เวยดนามสามารถควบคมพนททางตะวนออกเฉยงใตของเขตตงเกยและเสนทางหลวงส าคญหลายแหง

ในพนทดงกลาว29 แมประสบความส าเรจในการทดแทนทรพยากรและก าลงพลทสญเสยไปดวย

การเพมเตมการสนบสนนจากสหรฐอเมรกา แตยทธวธของกองทพเวยดมนหทเปลยนไปคอปญหา

แทจรงซงฝรงเศสตองหาทางแกไขโดยเรว ดวยเหตน กลาง ค.ศ.1952 นายพลซาลองจงพยายาม

ปรบปรงก าลงรบเพอปองกนการรกคบของกองทพเวยดมนหและเตรยมเปดปฏบตการร กกลบ

ฌอง เลอตรน (Jean Letourneau) ซงรบต าแหนงขาหลวงใหญแหงอนโดจนคนใหมกเหนชอบกบ

แผนดงกลาวโดยเฉพาะยทธวธการรบเคลอนทเรว

แตเดมกองทพฝรงเศสอาศยรถบรรทกหรอการเดนเทาเขาสพนทปฏบตการซงลาชามาก

กองทพเวยดมนหจงสามารถหลบหนไปยงเขตปลอดภยทเตรยมไวตามหลกยทธวธจรยทธ 4 ประการ

ทงขบวนก าลงพลและล าเลยงยทธปจจยกถกซมโจมตบอยครง การสงก าลงและยทธปจจยทางอากาศ

จงรวดเรวและปลอดภยกวา ทงสรางความไดเปรยบเรองการโจมตแบบโฉบฉวยดวยก าลงพลรม

ใหแกกองทพฝรงเศส เลอตรนจงอาศยโอกาสทเดนทางไปกรงวอชงตน ด.ซ. เพอหารอสถานการณ

ในอนโดจนหลงเขารบต าแหนงขอการสนบสนนเรงดวนดานอาวธยทโธปกรณโดยเฉพาะเครองบน

ประเภทตางๆ

ระหวางเดอนกรกฎาคม-สงหาคม ค.ศ.1952 สหรฐอเมรกาไดประเมนค าขอของฝรงเศส

โดยให คณะแมคจดส งรายงาน เร องการปฏบต การกองทพอากาศฝร ง เศสใน อนโดจ น

รวมถงการขาดแคลนในดานตางๆมายงกรงวอชงตน ด.ซ. แมการประเมนจะสอดคลองกบค ารองของ

ฝรงเศสแตสหรฐอเมรกากยงไมอนมตการสนบสนนดงกลาว อยางไรกตาม เมอไดรบขอเรยกรอง

บอยครงรวมทงทราบแผนปฏบตการรกของฝรงเศส ตลอดจนค าแนะน าของนายพลโทมส เทรบแนล

(Thomas Trapnell) หวหนาโครงการเอมดเอพและคณะแมคประจ าอนโดจนและค าแนะน าของ

คณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯ โลเวตตจงอนมตการสนบสนนอยางเรงดวนแกฝรงเศสเมอวนท

27 กนยายน ค.ศ.1952 ซงการสนบสนนครงนจะมความส าคญเปนอนดบแรกโดยเทยบเทากบ

การสนบสนนกองก าลงสหประชาชาตในเกาหล30

29 Windrow, 37. 30 U.S. 101-104.

157

ปลาย ค.ศ.1952 กองทพเวยดมนหเคลอนพลยดพนททางภาคตะวนตกเฉยงเหนอของเขต

ตงเกยทงมทาทจะเคลอนพลตอไปยงลาว เพอยดคนพนทดงกลาวและปองกนไมใหกองทพเวยดมนห

ขยายพนทปฏบตการไปยงภาคเหนอของลาว นายพลซาลองไดน ายทธวธการรบเคลอนทเรว

มาปฏบตการครงแรกในปฏบตการลอเรน (Operation Lorraine) สงพลรมจ านวน 2,350 นาย

เพอสมทบกบก าลงสวนอนในการโจมตเขตเวยดบกเพอเบยงเบนความสนใจของกองทพเวยดมนห

ใหถอนก าลงกลบมาปกปองฐานทมนใหญของตน แมแผนการดงกลาวจะลมเหลวเพราะกองทพ

เวยดมนหไมหลงเชอการลวง ทงกองทพฝรงเศสประสบปญหาเร องการล าเลยงยทธปจจย

แตกองทพฝรงเศสกสามารถท าลายอาวธยทโธปกรณและยทธปจจยทส าคญของกองทพเวยดมนห

ในภาคตะวนตกเฉยงเหนอของเขตตงเกยไดเปนจ านวนมาก31

ใน ค.ศ.1953 สหรฐอเมรกาเกดการเปลยนแปลงทางการเมอง ดไวต ไอเซนฮาวร

ซงชนะการเลอกตงเมอปลาย ค.ศ.1952 ขนด ารงต าแหนงประธานาธบดตอจากทรแมนในปลายเดอน

มกราคม ค.ศ.1953 แตนโยบายสงครามอนโดจนของสหรฐอเมรกากยงคงไมเปลยนแปลงไมวาจะเปน

ดานการเมองทวาสงครามอนโดจนเปนสวนหนงในการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสตในเอเชย

หรอดานการทหารทตองใหความชวยเหลอแกฝรงเศสเพอยบยงการขยายตวดงกลาว รวมทงการรกษา

ความสมพนธอนดกบฝรงเศสเอาไวเพอประโยชนในการตอตานการขยายอทธพลของสหภาพโซเวยต

ในยโรป การสนบสนนฝรงเศสยงคงด าเนนตอไปทงเพมจ านวนมากขนกวาสมยประธานาธบดทรแมน

ตลอด ค.ศ.1953 การสนบสนนของสหรฐอเมรกาตอฝรงเศสคดเปนมลคาทงหมด 742.3 ลานดอลลาร

สหรฐฯประกอบไปดวยงบประมาณแบบปกตผานโครงความชวยเหลอตางๆ เชน โครงการเอมดเอพ

และคณะแมค หรองบประมาณแบบเรงดวนเพอแกไขปญหาเฉพาะหนาเรองอาวธยทโธปกรณ

เชน อาวธประจ ากาย รถถงและยานเกราะประเภทตางๆ รถบรรทก กระสน เวชภณฑและยทธปจจย

ทส าคญอนๆ32 แตอาวธยทโธปกรณทสหรฐอเมรกาสนบสนนเปนพเศษตลอดระยะเวลาดงกลาวคอ

ก าลงรบทางอากาศ โดยเฉพาะเครองบนล าเลยงขนาดตางๆตามค าขอของฝรงเศส

ก าลงรบทางอากาศเปนสงเดยวทสรางความไดเปรยบใหแกกองทพฝรงเศส ฝรงเศสตองการ

ขยายฝงบนทปฏบตการจากทงฐานทพอากาศและเรอบรรทกเครองบนทลอยล าอยในอาวตงเกย

31 Windrow, 37-38. 32 U.S., 121.

158

ใหมากขน ทงการเปลยนมาใชยทธวธการรบเคลอนทเรวของฝรงเศสทตองอาศยก าลงพลรมเปนหลก

รวมถงประโยชนในการล าเลยงยทธปจจยใหกองทพฝรงเศส ดวยเหตนฝรงเศสจงตองการ

การสนบสนนเปนพเศษดานก าลงรบทางอากาศจากสหรฐอเมรกา ในระหวางการหารอรวมกนของ

นายพลซาลองกบฮธเอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ ากรงไซงอนเมอเดอนมกราคม ค.ศ.1953

นายพลซาลองเรยกรองใหสหรฐอเมรกาสนบสนนการขยายฝงบนดวยเครองบนขบไล ไอพน

เครองบนทงระเบดขนาดกลางและเครองบนล าเลยง โดยเครองบนล าเลยงนนซาลองตองการเลอน

ระยะเวลาการเชายมออกไป เจาหนาททตและคณะแมคยอมตามความตองการดงกลาวและ

ยดระยะเวลาการสงคนเครองบนล าเลยงใหแกกองทพอากาศสหรฐฯประจ า ตะวนออกไกล

(US Far East Air Force) เปนเดอนเมษายน ค.ศ.1953 พรอมทงใหทปรกษาจากกองทพอากาศ

สหรฐอเมรกาปฏบตหนาทตอไป33

เมอกองทพเวยดมนหเปดปฏบตการร กใหญเขาไปยงภาคเหนอของลาวในตนเดอน

เมษายนค.ศ.1953 ฝรงเศสจงตอบโตดวยการใชยทธวธการรบเคลอนทเรวสงทหารพลรมลงยง

จดยทธศาสตรส าคญตางๆในลาวเพอจดตงจดรกษาการและแนวปองกน เชน บรเวณทงไหหนและ

หลวงพระบาง34 เปนตน สถานการณดงกลาวท าใหเหลาผบญชาการระดบสงของกองทพสหรฐฯ

ประจ าตะวนออกไกลเหนความจ าเปนตองเลอนระยะเวลาการสงคนเครองบนล าเลยงออกไป

เปนกลางเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1953 ท งถายโอนเครองบนล าเลยงมาเพมอกจ านวนหน ง

แตคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯกลบไมเหนดวยไมวาจะเปนความไมเหมาะสมกบการขนสงอาวธ

ยทโธปกรณขนาดใหญและการเขาไปมสวนรวมของทปรกษาจากกองทพอากาศสหรฐฯ

คณะเสนาธการร วมจ งปฏ เสธค าขอของ เหล าผ บญชาการระดบส งของกองทพสหร ฐฯ

ประจ าตะวนออกไกล

ในปลายเดอนเมษายน ค.ศ.1953 เรอเน มาแยร (René Mayer) นายกรฐมนตรฝรงเศส

น าประเดนดงกลาวหารอรวมกบสองรฐมนตรใหมของรฐบาลประธานาธบด ไอเซนฮาวร

คอชาลส วลสน (Charles Wilson) รฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหมและจอหน ฟอสเตอร ดลเลส

(John Foster Dulles) รฐมนตรวาการกระทรวงการตางระหวางการเดนทางไปเยอนฝรงเศส

33 ibid., 122. 34 Windrow, 38.

159

เมเยอรยงคงยนยนความตองการเดม พรอมทงเสนอวธแกปญหาเรองการมสวนรวมของทปรกษาจาก

กองทพอากาศสหรฐฯโดยใหปลอมตวเปนพลเรอนซงทายทสดวลสนเหนดวย คณะเสนาธการรวม

กองทพสหรฐฯจงอนมตการสนบสนนเรงดวนดงกลาวเมอวนท 28 เมษายน ค.ศ.1953 ตามมาดวย

การเหนชอบของสภาความมนคงแหงชาตในวนท 1 พฤษาคม ค.ศ.1953 สหรฐอเมรกาจะน านกบน

ของกองทพอากาศฝรงเศสไปฝกอบรมยงฐานทพอากาศในเยอรมน ซงระหวางรอใหส าเรจการฝกนน

คณะเสนาธการรวมไดมอบหมายใหหนวยซไอเอจดหานกบนพลเรอนจากอเมรกามาปฏบตหนาทแทน

ไปกอนโดยอยภายใตสญญาจางของฝรงเศส

หล งประสบความส า เร จ เร อง เคร องบนล า เล ยง ในเดอนพฤษภาคม ค.ศ . 1953

ฝร ง เศสรองขอการสนบสนนเรอบรรทกเครองบนจากสหรฐอเมรกา อก 1 ล า เน องจาก

เ ร อบรรทก เคร องบนท ง 2 ล า ใน อาวต ง เก ยซ งสหร ฐอเมร กาสน บสนนและจดซ อจาก

การปลดประจ าการของกองทพเรอองกฤษใน ค.ศ.1951 จ า เปนตองไดรบการซอมบ าร ง

แมจะไมเหนดวยแตจากแรงกดดนของประธานาธบดไฮเซนฮาวรและวลสน ในวนท 11 มถนายน

ค.ศ.1953 คณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯและกองทพเรอสหรฐฯจงยอมตามค าขอของฝรงเศส

โดยกองทพเรอสหรฐฯจะจดหาเรอบรรทกเครองบนทเหมาะสมจากกองเรอตนและมอบใหฝรงเศส

ในชวงเดอนกนยายน ค.ศ.195335 ในระยะเวลาเดยวกนนนฝรงเศสไดเปลยนตวผบญชาการ

กองก าล งนอกประ เทศของฝร ง เ ศสประจ าตะว นออกไกลจากนายพลซาล องมา เป น

นายพลอองร นาวาร (Henri Navarre) หลงเขารบต าแหนงเขาไดเชญคณะเสนาธการรวมกองทพ

สหร ฐ ฯ ให ส ง ต ว แทนมาส ง เกตการณ ใน อน โดจ น คณะ เสนาธ กา ร ร วมมอบหมาย ให

นายพลจอหน โอ’แดเนยล (John O'Daniel) เปนหวหนาคณะ นอกจากภารกจสงเกตการณเขาตอง

รายงานการใชประโยชนของฝรงเศสจากการสนบสนนของสหรฐอเมรกา

ประเดนดงกลาวเปนทกงวลของคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯเพราะฝร งเศส

มกไมปฏบตตามค าแนะน าจากสหรฐอเมรกาทงนโยบายดานการเมองหรอยทธศาสตรสงครามรวมถง

ในระดบปฏบตการ ฝรงเศสเชอวาหลกนยมทางการทหารของตนมประสทธภาพมากกวาจงปฏเสธ

ค าแนะน าจากคณะแมค เชน กดกนไมใหมสวนรวมทหารในการฝกอบรมของรฐสมทบโดยใหเหตผล

35 U.S. 122-123.

160

วาวธของสหรฐอเมรกาสนเปลอง ทงมงเนนสงครามตามแบบมากกวาสงครามกองโจร36 หรอไมท า

ตามค าแนะน าในการเลอกใชขนาดเครองบนขนสงให เหมาะกบปฏบตการ เปนตน กอปรกบการ

บรหารจดการเรองตางๆทไมมประสทธภาพของกองทพฝรงเศส เชน ความลมเหลวดานการบรหาร

การสงก าลงบ ารงเรองกระสนและอะไหลของอาวธยโธปกรณตางๆโดยเฉพาะเครองบน ศกยภาพของ

ก าลงพลโดยเฉพาะกองทพอากาศทอยในระดบต ามาก การขาดแคลนก าลงพลในทกระดบชนของทง

กองทพฝร งเศสและของกองทพรฐสมทบในสหพนธ อนโดจน 37 ไม เพยงแตดานการทหาร

การสนบสนนดานเศรษฐกจกถกน าไปใสผดวตถประสงค ฝร งเศสน างบประมาณส าหรบฟนฟระบบ

เศรษฐกจใหมเสถยรภาพไปสนบสนนการปฏบตการของกองทพทงสน เชน จดซอเครองมอและ

วสดอปกรณส าหรบการกอสรางและปรบปรงถนนเพอประโยชนในการล าเลยงก าลงพลและยทธปจจย

กอสรางฐานทพอากาศ จดซอเวชภณฑ จดซอเครองยนตและอะไหลส าหรบเรอประเภทตางๆทใชใน

การล าเลยงยทธปจจย เปนตน ปจจยเหลานท าใหกองทพฝรงเศสใชการสนบสนนดานการทหารจาก

สหรฐอเมรกาไมเตมประสทธภาพเทาทควร กองทพเวยดมนหซงไดรบการฝกอบรมทงจากทปรกษา

ทางการทหารของจนและจากคายฝกในจน ไดรบอาวธยทโธปกรณททนสมยจากทงจนและสหภาพ

โซเวยตรวมทงการปรบเปลยนยทธวธ กองทพฝรงเศสจงไมสามารถมชยเหนอกองทพเวยดมนหได

รายงานของนายพลโอ’แดเนยลสะทอนปญหาลกษณะเดยวกนโดยเฉพาะระบบการฝกทไมม

ประสทธภาพ คณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯจงสงการทงนายพลโอ’แดเนยลและคณะแมค

ใหค าปรกษาชแนะนายพลนาวารซงก าลงก าหนดแผนยทธศาสตร ใหมรวมถงโครงการปรบปรง

และเสรมสรางก าลงรบในอนโดจนทด าเนนการในชวงปลาย ค.ศ.1953-ตน ค.ศ.1954 ฝรงเศสจงเรม

ยอมรบฟงค าแนะน าของสหรฐอเมรกา ปรบปรงระบบฝกอบรมก าลงพลใหมมาตรฐานและ

มประสทธภาพมากขน สงคณะนายทหารฝรงเศสไปเกาหลเพอศกษาระบบการฝกทกองทพสหรฐฯ

จดใหกองทพเกาหลใต ความรวมมอระหวางกองทพฝรงเศสกบคณะแมคตามโครงการเอมดเอพ

จงพฒนาดขน ฝรงเศสยอมรบหลกนยมทางการทหารของกองทพสหรฐฯมาปรบใชกบกองทพตน

ยนยอมใหคณะแมคปฏบตหนาทมากขน มการท างานรวมกนไมวาจะเปนระดบนโยบาย เชน

36 Robert. Sherrod, "Our Stake in the Indochina War," The Saturday Evening Post 35, no. 226 (1954): 29. 37 U.S. 123-125.

161

การก าหนดยทธศาสตรสงคราม หรอในระดบปฏบตการ เชน ปฏบตการรวบรวมขาวกรองระหวาง

กองทพฝรงเศสกบหนวยซไอเอ เปนตน38

2.4 การสนบสนนของจนและสหภาพโซเวยตตอรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม

จนและสหภาพโซเวยตสนบสนนสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามอยางมากเพราะ

พรรคคอมมวนสตอนโดจนมความสมพนธกบพรรคคอมมวนสตของทงสองชาต จนและสหภาพ

โซเวยตยงเหนวาสงครามอนโดจนมความส าคญดานยทธศาสตรในการตอสกบฝายตะวนตก

โดยเฉพาะจนเหนวาเวยดนามมชายแดนตดตอกบตนและยงคงอยใตอ านาจของฝรงเศส สหรฐอเมรกา

ซงเปนผน าจกรวรรดนยมตะวนตกอาจใชเวยดนามเปนฐานทมนเพอรกรานจน จนจงตองการให

รฐบาลเวยดมนหชนะสงครามเพอเปนรฐกนชนกบฝายตะวนตก39 สวนสหภาพโซเวยตนนตองการใช

สงครามอนโดจนเบยงเบนความสนใจของสหรฐอเมรกาจากยโรปมายงเอเชย เมอสถานการณสงคราม

ยดเยอกวาเดมการสนบสนนแกฝรงเศสกจะเพมขนตามไปดวย การสนบสนนของสหรฐอเมรกาแก

ยโรปตะวนตกกจะลดนอยลดและสะดวกตอการขยายอทธพลของตนเขาสยโรปตะวนตก

จดเรมตนของการสนบสนนแกรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามเกดข นหลงการ

รบรองสถานะอยางเปนทางการไดไมนาน ในปลายเดอนกมภาพนธ ค.ศ.1950 คณะผแทนรฐบาลจน

เดนทางไปยงฐานปฏบตการใหญทเขตเวยดบกเพอจดตงการตดตอระหวางกนและปฏบตหนาท

ในฐานะทปรกษาดานการเมองใหแกรฐบาลเวยดมนห คณะทปรกษาท างการทหารจน

(Chinese Military Advisory Group) โดยมนายพลฉนเกง (Cheng Geng) และนายพลเวยกวชง

(Wei Guoqing) เปนหวหนาคณะไดเดนทางมาถงในเดอนเมษายน ค.ศ.1950 ตามค าขอของ

โฮจมนห40 ภารกจของคณะทปรกษาทางการทหารจนนนไดแก การรวมก าหนดและใหค าแนะน า

ตอแผนปฏบตการตางๆของกองทพเวยดมนห ใหค าปรกษาพรอมทงฝกอบรมเหลาเจาหนาทรฐบาล

และทหารในกองทพเวยดมนหใหเขาใจแนวทางการตอสทางดานการเมองดวยลทธคอมมวนสต

แบบเหมาเจอตง หรอทรจกกนในชอลทธเหมา (Maoism) ฝกอบรมกองทพเวยดมนหใหรจกยทธวธ

38 ibid., 112. 39 Bob Seals, "Chinese Support for Vietnam During the Vietnam War: The Decisive Edge," http://www.militaryhistoryonline.com/20thcentury/articles/chinesesupport.aspx. 40 Pham Hong Tung, 166.

162

จรยทธ เชน หลก 4 ประการแบบลทธเหมา ฝกอบรมการใชอาวธยทโธปกรณตางๆทไดรบจากจนและ

สหภาพโซเวยต เปนตน นอกจากนนคณะทปรกษาทางการทหารยงคดเลอกทหารซงมประสบการณ

สงจากกองทพตนเดนทางมาปฏบตการรวมกบกองทพเวยดมนห พรอมทงจดสงทหารเวยดมนห

ขามชายแดนเขาไปยงจนเพอรบการฝกอบรมในคายทจดตงขนและควบคมโดยกองทพจน

แมสงครามเกาหลในปลาย ค.ศ.1950 จะท าใหจนหนเหความสนใจพรอมทงทรพยากรตางๆไปใหแก

กองทพเกาหลเหนอแตการปฏบตภารกจของคณะทปรกษาทางการทหารกยงคงด าเนนไป

อยางตอเนอง

ชยชนะครงส าคญของกองทพเวยดมนหในปฏบตการรกครงใหญเพอโจมตทางหลวงและ

ปอมรกษาการบรเวณชายแดนระหวางเขตตงเกยกบจนในเดอนกนยายน ค.ศ.1950 แสดงใหเหน

ศกยภาพของกองทพเวยดมนหทเพมพนขนจากการไดรบความชวยเหลอดงกลาว ระหวาง ค.ศ.1951

การชวยเหลอจากจนจงเพมมากยงขนโดยเฉพาะจ านวนเจาหนาทของคณะทปรกษาทางการทหาร

และทปรกษาทางดานการเมอง รายงานของหนวยซไอเอกลาววาจนเรมระดมเจาหนาททงทหารและ

พลเรอนเพอภารกจในการชวยเหลอเวยดนามหลายหมนนายบรเวณชายแดนตงแตกลาง ค.ศ.1950

โดยเจาหนาททงหมดสวมใสเครองแบบของกองทพเวยดมนห41 ซงบางสวนไดลกลอบขามชายแดน

เขามาปฏบตการกบกองทพเวยดมนหเปนทเรยบรอย

การเพมจ านวนดงกลาวสงเสรมใหพรรคคอมมวนสต อนโดจนซงโฮจมนหประกาศยตการ

เคลอนไหวอยางไมเปนทางการเพอสรางการยอมรบจากสหรฐอเมรกาและชาวเวยดนามในปลาย

ค.ศ.1945 กลบมาแสดงบทบาทส าคญอกครงโดยจดการสมชชาพรรคครงท 2 ขนในกลางเดอน

กมภาพนธ ค .ศ.1951 ทประชมมมต ให เปลยนชอ พรรคเปน “พรรคแรงงานเวยดนาม”

(Dang lao dong Viet Nam, Workers Party of Vietnam) เพอแสดงถงความสอดคลองกบ

ประเทศคอมมวนสตอนๆเรองลทธทางการเมองทพรรคยดมน ทประชมเหนวาลทธคอมมวนสต

ตามแนวทางสหภาพโซเวยตและจนนนสอดคลองกบประสบการณทางการเมองของพรรค

ซงการจดระเบยบโครงสรางการบรหารพรรค องคกรทสงกดและการปฏบตงานจะตองใหสมาชก

41 Central Intelligence Agency U.S., "Chinese Communist Troops for Indochina," https://www.cia.gov/library/readingroom/document/cia-rdp82-00457r005700020005-9.

163

พรรคเขาใจแนวทางของสหภาพโซเวยตและจนอยางถองแท42 ทงเนนย าเรองการสนบสนนจาก

ชาวเวยดนามทกชนชนเพอชยชนะ รวมถงใชกระแสตอตานสงครามใหเปนประโยชน

การประชมสมชชาครงท 2 สะทอนเอกลกษณเฉพาะตวของขบวนการคอมมวนสตเวยดนาม

ในการผสมผสานอดมการณคอมมวนสตกบชาตนยมเปนอยางด กลาวคอ แมจะประกาศตนยอมรบ

แนวทางลทธคอมมวนสตของสหภาพโซเวยตและจนซงเสมอนการยนยนวาตนอยคายคอมมวนสต

แตพรรคกยงคงไมละทงการรวมมอกบทกชนชนและกลมการเมองตางๆในการตอส เพอเอกราช

ซงจะสามารถรกษาการสนบสนนจากชาวเวยดนามทงมวลเอาไวได ทงสามารถเพมความนยมจาก

ประชาชนทตอตานสงครามในชาตตะวนตกไดอกดวย43

มตจากการประชมดงกลาวท าใหเจาหนาทของจนเดนทางเขามาปฏบตงานในเวยดนาม

เพมมากขนและน าไปสการจดตงคายฝกและโรงเรยนการเมองขนเปนจ านวนมากในเขตปกครองของ

รฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม เจาหนาทจนควบคมดแลคายฝกและโรงเรยนอยางใกลชด

โดยมภารกจเพอปรบปรงกองทพเวยดมนหขนใหมโดยใชรปแบบของกองทพปลดปลอยประชาชน

เปนหลกและจดตงองคกรแนวรวมทางการเมองจากฝายพลเรอนตามลทธเหมาเพอตอสกบฝรงเศส 44

ใน ค.ศ.1952 หนวยซไอเอไดประเมนจ านวนทปรกษาทางการทหารและทปรกษาดานการเมองท

ปฏบตการรวมกบกองทพเวยดมนหตลอดระยะเวลาดงกลาววามจ านวนถง 15 ,000 นาย

สวนใหญปฏบตหนาทในต าแหนงทปรกษาระดบตางๆ ผฝกสอนดานการทหารและการเมองรวมไปถง

เจาหนาททางเทคนค45ซงประสบความส าเรจในการจดตงก าลงประจ าการใหแกกองทพเวยดมนห

ไดถง 6 กองพล กองพลเหลานไมเพยงมศกยภาพในการรบเทานนแตยงปฏบตการดานขาวกรอง

การล าเลยงและการแพทยดวย46

ในชวงเวลาเดยวกบทเจาหนาทจนจากคณะทปรกษาทางการทหารและทปรกษาดาน

การเมองหลงไหลเขาไปยงเขตปกครองของรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม สหภาพโซเวยต

42 Pham Hong Tung, 167. 43 Asselin, 60-61. 44 Pham Hong Tung, 167. 45 Seals. 46 Christopher Goscha, The Penguin History of Modern Vietnam (London: Allen Lane, an imprint of Penguin Books, 2016), 275.

164

กเรมชวยเหลอรฐบาลเวยดมนห รายงานของหนวยซไอเอระบวา ตน ค.ศ.1951 คณะทปรกษาของ

สหภาพโซเวยตทประจ าอยในกรงปกกงเดนทางไปยงชายแดนระหวางจนกบเวยดนาม พรอมทงเรยก

ประชมเจาหนาทพรรคคอมมวนสตจนทบรหารพนดงกลาวเพอจดตงโรงงานผลตอาวธยทโธปกรณ

ส าหรบกองทพเวยดมนหขน47

แมสหภาพโซเวยตเหนความส าคญในการชวยเหลอแกรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตย

เวยดนาม แตระหวาง ค.ศ.1950-1953 กไมไดแสดงทาทชดเจนในเวทการเมองระดบโลกวา

ใหการสนบสนนรฐบาลเวยดมนห ทงความชวยเหลอยงคงมจ านวนน อยมากเมอเทยบกบความ

ชวยเหลอจากจน สาเหตส าคญมหลายประการ เชน สหภาพโซเวยตไมตองการขดแยงกบฝรงเศส

การไมแนใจตอแนวทางลทธคอมมวนสตทโฮจมนหนยม ไมตองการขดขวางการแสดงบทบาทผน า

ของจนในเวยดนาม เปนตน ความชวยเหลอของสหภาพโซเวยตสวนใหญในเวลาดงกลาวจะเปนการให

งบประมาณสนบสนนโดยจดสรรผานจน ใน ค.ศ.1953 ทาทของสหภาพโซเวยตเรมเปลยนแปลงไป

หลงการอสญกรรมของสตาลนซงไมเชอมนในแนวทางของลทธคอมมวนสตท โฮจมนหนยม

การสนสดของสงครามเกาหล สถานการณสงครามในอนโดจนทเปลยนแปลงไปและนโยบายของ

สหร ฐอเมร กา ในการสร า งองคการความร วมมอทางการ เมองและการทหารในเอเช ย

ตะวนออกเฉยงใต48 การชวยเหลอของสหภาพโซเวยตจงเพมมากขนโดยเฉพาะทปรกษาดานตางๆ

และอาวธยทโธปกรณ

อาวธยทโธปกรณทสนบสนนแกรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยและกองทพเวยดมนหนน

สวนใหญเปนอาวธประจ ากาย เชน ปนไรเฟลและปนกลมอ อาวธเบา เชน ปนกลขนานตางๆ

อาวธหนก เชน เครองยงลกระเบดและปนใหญ พรอมทงกระสนและยทธปจจยทส าคญอนๆ

ไมวาจะเปนอปกรณสอสาร เครองแบบและเวชภณฑ เปนตน ระหวาง ค .ศ .1950-1953

อาวธยทโธปกรณสวนใหญเปนของทหลงเหลอหรอถกยดโดยจนและสหภาพโซเวยตจากสงครามตางๆ

เชน จากโรงงานและคลงอาวธของกองทพญปนทจนและสหภาพโซเวยตยดไดในแมนจเรยและ

เกาหลเหนอ หรอจากกองทพเยอรมนทยอมจ านนตอสหภาพโซเวยตหลายสมรภมในชวงปลาย

47 Central Intelligence Agency U.S., "Military Supplies for Viet Minh," https://www.cia.gov/library/readingroom/document/cia-rdp82-00457r006700800003-1. 48 Douglas Pike, Vietnam and the Soviet Union: Anatomy of an Alliance (Boulder: Westview Press, 1987), 32-34.

165

สงครามโลกครงท 2 จากกองทพจนคณะชาตในสงครามกลางเมอง จากกองก าลงสหประชาต

บางหนวยซงยอมจ านนตอกองทพจนและเกาหลเหนอในสงครามเกาหล เปนตน49 แตใน ค.ศ.1953

เมอสหภาพโซเวยตเพมจ านวนความชวยเหลออาวธยทโธปกรณสวนใหญจงเปนอาวธทผลตโดย

สหภาพโซเวยต นอกจากอาวธประจ ากายและอาวธเบาแลวยงเรมมการสนบสนนอาวธหนก

โดยเฉพาะปนตอสอากาศยานและปนใหญประเภทตางๆ รวมไปถงยานพาหะประเภทรถบรรทก

เปนตน การขนสงอาวธยทโธปกรณใหแกกองทพเวยดมนหในระยะแรกนนใชวธการขนสงทางน า

ซ งรายงานของหนวยซ ไอเอระบว าจนไดจดต งบรษทขนส งทางเรอและบรษทการคาขน

ในตน ค.ศ.1950 เพอท าหนาทดงกลาว50 แตชยชนะของกองทพเวยดมนหบรเวณชายแดนในเดอน

กนยายน ค.ศ.1950 ท าใหเปลยนการขนสงทางน ามาเปนการขนสงทางบกโดยเฉพาะถนนและ

ทางรถไฟทตดผานเขตปกครองของรฐบาลเวยดมนห ความชวยเหลอจงเพมขนจาก 10-20 ตน

ตอเดอนในปลาย ค.ศ.1950-1951 มาเปน 250 ตนตอเดอนใน ค.ศ.1952 จนถง 600 ตนตอเดอน

ใน ค.ศ.195351

3. ยทธการทเดยนเบยนฟ แม ไ ด ร บกา รสน บสน นอย า งต อ เน อ งและ เป นจ านวนมากจากสหร ฐ อ เมร ก า

ทงดานงบประมาณ อาวธยทโธปกรณและทปรกษาทางการทหาร แตสถานการณสงครามระหวาง

ค.ศ.1950-1953 ยงคงไมเปลยนแปลง พนทสวนใหญของเวยดนาม บางสวนของลาวและกมพชายงคง

อยภายใตการควบคมหรอเกดปฏบตการของกองทพเวยดมนหบอยครงทงมทาทวาจะขยายตวกวาง

มากขนซงท าใหฝรงเศสตองสญเสยทงทรพยากรและก าลงพลเปนจ านวนมาก สงนท าใหสาธารณชน

ไมสนบสนนสงคราม อกตอ ไปท ง เ ร ยกร อ ง ให เกดการ เจรจา เม อกอปรกบปญหา อนๆ

ฝรงเศสจงตองการยตสงครามอนโดจนโดยเรวซงน าไปสการก าหนดแผนยทธศาสตรสงคราม

เพอน าชยชนะมาสฝายตน

49 Windrow, 24. 50 Central Intelligence Agency U.S., "Chinese Communist Support for Vietminh Military Activities," https://www.cia.gov/library/readingroom/document/cia-rdp82-00457r005000400013-2. 51 Seals.

166

3.1 แนวความคดในการยตสงครามของฝรงเศส

ในชวงเวลาเดยวกบทกองทพเวยดมนห เปดปฏบตการรกใหญเขาสภาคเหนอของลาว

แมฝรงเศสจะไดรบการสนบสนนจากสหรฐอเมรกาดานอาวธยทโธปกรณและงบประมาณจ านวน

มหาศาลแตกไมสามารถมชยชนะเหนอกองทพเวยดมนหได ท งการสญเสยก าลงพลและทรพยากรก

เพมจ านวนขน สถานการณดงกลาวกอใหเกดการตอตานสงครามอยางรนแรงซงน าโดยพรรคการเมอง

ฝายซาย นบตงแตสาธารณรฐท 4 ถกจดตงใน ค.ศ.1946 ประเทศถกบรหารโดยรฐบาลผสม 3 ฝาย

มาตลอดโดยประกอบดวยพรรคการเมองฝายขวา พรรคสงคมนยมและพรรคคอมมวนสต

แตปญหาตางๆหลงสงครามโลกยตโดยเฉพาะดานเศรษฐกจท าใหขดแยงกนบอยครง แมนโยบาย

แกไขดวยการเนนพฒนาอตสาหกรรมหนกจะประสบความส าเรจอย บางแตท าใหสมาชกพรรค

คอมมวนสตมเพมขนเนองจากมการขยายตวของชนชนแรงงาน52 กอปรกบปญหาเศรษฐกจดานอน

เชน สภาววะเงนเฟอ การวางงาน สนคาเกษตรกรรมทลดลงท าใหเกดการประทวงของชนชนแรงงาน

บอยครง สถานการณดงกลาวเปดโอกาสใหพรรคการเมองฝายขวาขนมามอ านาจ ขบพรรคการเมอง

ฝายซายออกจากรฐบาลผสมใน ค.ศ.1947 พรรคการเมองฝายซายทเปลยนสถานะเปนพรรคฝายคาน

จงเคลอนไหวตอตานรฐบาล เมอสถานการณในอนโดจนยงไมเปลยนแปลงทงเรมเลวรายลงตงแต

ค.ศ.1950 สงนจงกลายเปนประเดนหลกโจมตรฐบาล ทงการขยายอทธพลของสหภาพโซเวยตสยโรป

ตะวนออกยงคงเกดขน ฝรงเศสจงกงวลวาจะสงผลตอเสถยรภาพการเมองภายในและการฟนฟ

สภาพเศรษฐกจและสงคมภายหลงสงครามโลกครงท 2 นอกจากน การเจรจาทก าลงเกดขนในเกาหล

มสวนท าใหเหนวา หากไมสามารถเอาชนะทางการทหารไดกควรใชวธการเจรจาดงความเหนของ

สาธารณชนฝรงเศสทวา “…หากอเมรกนสามารถเจรจากบพวกคอมมวนสตในเกาหลได ท าไมเราจะ

เจรจาในอนโดจนไมได…”53 รฐบาลฝรงเศสซงถกกดดนหนกในเวลาตอมาจงประกาศวาหากมทางยต

สงครามอยางสมศกดศรกพรอมจะยตความขดแยงเชนเดยวกบในสงครามเกาหล

ในเดอนพฤษภาคม ค .ศ .1953 มาแยรนายกรฐมนตรฝร งเศสแตงต งนายพลนาวาร

เขารบต าแหนงผบญชาการกองก าลงนอกประเทศของฝรงเศสประจ าตะวนออกไกลแทนนายพล

52 Richard Vinen, "The Fifth Republic as Parenthesis? Politics since 1945," in Modern France: 1880-2002, ed. James McMillan (Oxford: Oxford University Press, 2003), 77. 53 Sherrod, 29.

167

ซาลองในวนท 8 พฤษภาคม ค .ศ .1953 แมนาวารขาดประสบการณเกยวกบอนโดจน

แตประสบการณการรบจากสงครามโลกครงท 2 และการด ารงต าแหนงผบญชาการกองก าลงยดครอง

เยอรมนของฝรงเศสกท าใหรฐบาลเชอมนเขาและมอบหมายใหหาวธการสรางเงอนไขอนไดเปรยบทาง

การทหารเพอประโยชนตอสถานการณสงครามโดยรวมและสถานการณทางการเมอง54

3.1.1 แผนนาวาร ใน ค.ศ.1953 ฝรงเศสซงตองการยตสงครามอนโดจนอยางสมศกดศร

ไดสงเลอตรนรฐมนตรแหงความสมพนธกบรฐสมทบ (Minister of State for Relations with

Associated States) ในสหพนธอนโดจนและขาหลวงใหญแหงอนโดจนไปหารอกบประธานาธบด

ไอเซนฮาวรโดยเสนอแผนยทธศาตรเพอสงผานปฏบตการทงหมดของฝรงเศสไปสรฐสมทบโดยเพม

ก าลงพลแกกองทพรฐบาลสมทบโดยเฉพาะกองทพรฐเวยดนาม การปฏบตการผสมเพอรกษาพนท

ทวทงเวยดนามโดยเฉพาะสามเหลยมปากแมน าในเขตตงเกย เมอการเพมก าลงเสรจสนลงกองทพ

รฐเวยดนามจะรกษาการดวยตนเองทงหมดเพอเปดทางใหกองทพฝรงเศสปฏบตการไดอยางม

ประสทธภาพในการรกใหญตอเขตปกครองของรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม

ในเขตตงเกย ฝรงเศสคาดวาแผนดงกลาวจะสามารถท าลายกองทพเวยดมนหในเขตตงเกยไดทงหมด

ใน ค.ศ.1955 และเพอใหแผนปฏบตการส าเรจฝรงเศสจงขอการสนบสนนเปนกรณพเศษจาก

สหรฐอเมรกา อยางไรกตาม สหรฐอเมรกาเหนวาแผนด งกลาวมขอบกพรองหลายดาน

เชน การไมสามารถตดเสนทางล าเลยงอาวธยทโธปกรณของกองทพเวยดมนหจากจนได ปญหาดาน

ก า ร เ ส ร มส ร า งกองทพและการปฏ บ ต ก า รท ไ ม ม ป ระส ทธ ภ าพของกองทพ ร ฐ สมทบ

ดลเลสรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศสหรฐฯจงใหฝรงเศสก าหนดแผนขนใหม 55ซงตกเปน

หนาทของนายพลนาวาร

เดมทแผนทนายพลนาวารคดคอการรกษาพนทภายใตการปกครองของฝรงเศสเอาไวเพอรอ

โอกาสการเจรจากบรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามทอาจเกด แตดวยค าแนะน าจาก

นายพลโอ’แดเนยลซงรบมอบหมายใหดแลการก าหนดแผนใหมเพอปองกนไมใหฝรงเศสเปดการ

เจรจากบรฐบาลเวยดมนหกอนจะเกดความไดเปรยบในสถานการณสงคราม ดวยเหตน แผนฉบบใหม

54 Christopher Goscha, "Navarre Plane," in Historical dictionary of the Indochina war (1945-1954): An International and Interdisciplinary Approach (2011), 306-07. 55 U.S. 110-111.

168

ทนายพลนาวารเสนอจงเปนการปรบปรงจากแผนของเลอตรนเปนพนฐานเพยงแตกระชบระยะเวลา

ใหรวดเรวและใหเปนปฏบตการเชงรกมากยงขน56 แผนใหมเปนทรจกกนในชอ “แผนนาวาร”

(Navarre Plan) มสาระส าคญคอระยะแรกระหวาง ค.ศ.1953-1954 ฝรงเศสจะรวมก าลงพลเทาทม

เพอรกษาพนทปกครองทเหลออยทงเสรมสรางก าลงพลของตนและรฐสมทบใหมความพรอม

ดานการปฏบตการและอาวธยทโธปกรณ หลกเลยงการสรบขนาดใหญใหเหลอเพยงการสรบขนาดเลก

ใชยทธวธการรบเคล อนท เร ว เปนหลกโดยม ง เนนปฏบตการเ พอท าลายแนวรบดานขาง

แนวรบดานหลงหรอเสนทางล าเลยงเปนหลก ระยะทสองระหวาง ค.ศ.1954-1955 กองทพฝรงเศสจะ

เปดปฏบตการรกใหญเตมรปแบบเพอยดคนพนทภายใตการปกครองของรฐบาลเวยดมนหและ

กวาดลางกองทพเวยดมนห การปฏบตการในระยะเวลาดงกลาวจะชวยสรางความไดเปรยบ

ทางการทหารและการเมองใหแกฝรงเศสและบบบงคบรฐบาลเวยดมนหใหเปดการเจรจาสนตภาพ

ภายในฤดใบไมผล ค.ศ.1955

ในเดอนกรกฏาคม ค.ศ.1953 นายพลนาวารเดนทางไปกรงปารสเพอเสนอแผนดงกลาว

พรอมขอการสนบสนนเพมเตมจากคณะรฐบาลชดใหมของฝรงเศสภายใตการน าของโชแซฟ ลานล

(Joseph Laniel) ลานลไมเหนดวยเนองจากรฐบาลเขาเคยเสนอการเจรจากบรฐบาลสาธารณรฐ

ประชาธปไตยและการยตสงครามโดยเรว ลานลตองการเปดการเจรจากบรฐบาลเวยดมนหใหเรวทสด

เชนเดยวกบทสหประชาชาตและเกาหลเหนอก าลงเจรจาหยดยงอยในชวงขณะนน

ฝรงเศสไดเสนอแนวความคดยตสงครามตอสหรฐอเมรกาในระหวางการประชมรวมรฐมนตร

วาการกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกา องกฤษและฝรงเศส ณ กรงวอชงตน ด.ซ. ระหวางวนท

10-14 กรกฎาคม ค.ศ.1953 แมสหรฐอเมรกาจะเหนดวยกบการยตสงครามอนโดจนแตเหนวาไมควร

น าประเดนการเจรจาหยดยงในเกาหลมาเปนแบบอยาง ดลเลสใหความเหนกบบโดลตรฐมนตรวาการ

กระทรวงการตางประเทศวา ในเกาหลนนการปฏบตการทางการทหารทประสบผลส าเรจของ

สหรฐอเมรกากอใหเกดความไดเปรยบในสถานการณทางการเมองจนน าไปสการเจรจา หากฝรงเศส

ตองการเจรจากควรด าเนนตามวธดงกลาว57 ความเหนดงกลาวเปนเสมอนการบบบงคบใหลานล

ตองยอมรบแผนนาวารซงสหรฐอเมรกาเหนวาการปฏบตการตามแผนดงกลาวจะน าชยชนะ

56 Logevall, 335. 57 Ibid., 337.

169

มาสฝรงเศสไดมเชนนนสงครามอาจจะยดเยอตอไปจนถงคณะรฐบาลฝรงเศสชดใหม ทงการตอตาน

สงครามของสาธารณชนจะกดดนใหคณะรฐบาลชดใหมละทงการปฏบตการทางการทหารและเลอก

การเจรจาอยางเตมรปแบบซงจะท าใหนโยบายการจ ากดวงการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสต

โดยสหรฐอเมรกาในเอเชยตะวนออกเฉยงใตตองลมเหลว58 ทายทสดลานลจงยอมรบแผนนาวาร

3.1 .2 การปฏบ ต การตามแผนนาวาร และการสนบสนนจากสหร ฐอ เมร กา

ตามแผนนาวารกองทพฝรงเศสลดปฏบตการทางการทหารขนาดใหญในเขตตงเกยลงคงเหลอเพยง

ขนาดเลกดวยยทธวธการรบเคลอนทเรว เชน ปฏบตการฮรองแดลล (Operation Hirondelle)

ทจงหวดหลงเซนในกลางเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1953 ก าลงพลรมจ านวน 2 ,000 นาย สมทบกบ

กองทพของรฐเวยดนามทเคลอนพลทางบกสามารถท าลายเสนทางล าเลยงและอาวธยทโธปกรณของ

กองทพเวยดมนหไดเปนจ านวนมาก ปฏบตการโบรเชต (Operation Brochet) ระหวางเดอน

สงหาคม-เดอนตลาคม ค.ศ.1953 บรเวณสามเหลยมปากแมน าแดงโดยสนธก าลงระหวางพลรมกบ

ทหารราบของกองทพฝรงเศสและรฐเวยดนาม แตการปฏบตการดงกลาวไมสามารถขบไล

กองทพเวยดมนหออกจากสามเหลยมปากแมน าแดงได ปฏบตการขนาดเลกเหลานมวตถประสงคเพอ

รกษาจดยทธศาสตรส าคญทอยภายใตการปกครองของตนโดยเฉพาะกรงฮานอย

กองทพฝรงเศสมงปฏบตการทงหมดไปยงเขตอนนมเนองจากเปนพนท อทธพลของ

รฐบาลสาธารณรฐประชาธป ไตยเวยดนามต งแตตนสงคราม 59โดยเปดปฏบตการกามารก

(Operation Camargue) ทจงหวดเถอเทยน-เว (Thua Thien-Hue) ระหวางเดอนกรกฏาคม-

สงหาคม ค.ศ.1953 เปนการสนธก าลงกนระหวางพลรมและทหารราบของทงกองทพฝรงเศสและ

รฐเวยดนามซงเคลอนพลทงทางบกและทางเรอโดยไดรบการสนบสนนจากกองทพเรอและ

กองทพอากาศ60 ปฏบตการดงกลาวประสบความส าเรจเพยงเลกนอยเนองจากกองทพเวยดมนห

ไดถอนก าลงออกไปกอนหนา ทงกองทพฝรงเศสประสบปญหาหลายดาน เชน การเคลอนพลลาช า

เนองจากสภาพภมประเทศ การถกซมโจมตขบวนล าเลยง ทายทสดกองทพฝรงเศสจงถอนตวออกจาก

พนท รฐบาลและกองทพเวยดมนหจงกลบเขาควบคมพนทอกครง

58 U.S. 112-113. 59 Goscha, The Penguin History of Modern Vietnam, 283. 60 Windrow, 39.

170

ตามแผนนาวารนอกจากการสงก าลงพลไปเพมเตมยงอนโดจนแลว งบประมาณกเปน

ปจจยส าคญ กระแสการตอตานสงครามท าใหคณะรฐบาลลานลไมสามารถอนมตงบประมาณในการ

ท าสงครามไดอก เพอแกไขปญหาดงกลาวในปลายเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1953 ลานลจงของบประมาณ

สนบสนนจากสหรฐอเมรกาจ านวน 400 ลานดอลลารสหรฐฯซงเปนงบประมาณทมากทสดนบแต

สหรฐอเมรกาสนบสนนฝรงเศส รฐบาลอเมรกนจงกงวลวาสภาคองเกรสอาจไมอนมตงบประมาณ

จ านวนดงกลาว ประธานาธบด ไอเซนฮาวร ได ใชการประชมรวมของผว าการมลรฐตางๆ

ทเมองซแอตเทล (Seattle) ในตนเดอนสงหาคม ค.ศ.1953 เพอโนมนาวสภาคองเกรสวา

สถานการณในอนโดจนมความส าคญตอเสรชนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เอเชย ใตและตะวนออก

กลางเปนอยางมาก หากสญเสยอนโดจนไปดนแดนเหลานจะถกรกรานโดยคอมมวนสต ซงจะสงผลตอ

เศรษฐกจและความมนคงของสหรฐอเมรกา สหรฐอเมรกาตองสนบสนนฝรงเศสเพอจ ากดวงการขยาย

อทธพลของลทธคอมมวนสต ในอนโดจน 6 1 ฝ ายทหารและหนวยงานท ส าคญ อนๆ เชน

สภาความมนคงแหงชาต กระทรวงการตางประเทศและหนวยงานสงกดกระทรวงการตางประเทศ

เปนตน กสนบสนนเรองการใหงบประมาณจ านวนดงกลาวดวยเพราะเหนวา การปฏบตการ

ทางการทหารทประสบความส าเรจในอนโดจนจะชวยสนบสนนสถานการณทางการเมองของฝรงเศส

แผนนาวารเปนเสมอนค าสญญาทเพยงพอซงจะรบประกบถงความส าเรจจากชวยเหลอของ

สหรฐอเมรกา

ในวนท 1 กนยายน ค.ศ.1953 มการออกแถลงการณเกยวกบโครงการในอนโดจนของ

ฝรงเศสเรยกรองงบประมาณชวยเหลอ 380 ลานดอลลารสหรฐฯซงท าใหสภาคองเกรสอนมต

งบประมาณดงกลาวโดยมเงอนไขวา ฝร งเศสจะตองปฏบตการทางการทหารอยางจรงจง

ตามแผนนาวาร ปฏบตการดงกลาวตองไมกระทบกบการท าหนาทในนาโต ฝรงเศสตองแสดงบญช

การใชจายงบประมาณดงกลาวรวมถงแผนการปฏบตการแกคณะแมค ฝรงเศสจะตองใหเอกราช

สมบรณแกรฐสมทบในสหพนธอนโดจน งบประมาณจ านวนดงกลาวจะถกจดสรรใหจนถง ค .ศ.1954

หากฝรงเศสไมปฏบตตามเงอนไขทงหมดการสนบสนนจะยตลง ในวนท 29 กนยายน ดกลาส ดลลอน

61 The American Presidency Project, "156 - Remarks at the Governors' Conference, Seattle, Washington. August 4, 1953," http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=9663.

171

(Douglas Dillon) เอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ ากรงปารสและเจาหนาทระดบสงจาก

คณะรฐบาลฝรงเศสลงนามในขอตกลงดานการสนบสนนงบประมาณจ านวนดงกลาว62

3.2 การปดลอมแนวปองกนของฝรงเศสทเดยนเบยนฟ

ดวยนโยบายของคณะรฐบาลลานลและขอตกลงเพอรบการสนบสนนดานงบประมาณจาก

สหรฐอเมรกาท าใหระหวางวนท 15-17 ตลาคม ค.ศ.1953 ฝรงเศสไดท าขอตกลงกบรฐสมทบเพอให

เอกราชโดยสมบรณ ขอตกลงดงกลาวท าใหฝรงเศสยงคงมพนธะทางการทหารในการปองกน

รฐเวยดนาม ราชอาณาจกรกมพชา (Kingdom of Cambodia) และราชอาณาจกรลาว

(Kingdom of Laos) รวมถงการปฏบตตามแผนนาวารดวย

3.2.1 ปฏบตการกาสเตอร ในชวงเวลาเดยวกน กองทพเวยดมนหไดขยายปฏบตการ

กลบเขาสภาคเหนอของลาวอกครง นกประวตศาสตรสวนใหญเหนวาเปนความพยายามของ

กองทพเวยดมนหเพอขยายแนวรบไปยงลาวเหมอนทกครงไมมวตถประสงคส าคญใดๆ แตการศกษา

ในเวลาตอมาแสดงให เหนวาปฏบตการดงกลาวเปนไปเ พอตอบโตแผนนาวาร กลาวคอ

กลางเดอนกนยายน ค.ศ.1953 รฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามรบทราบยทธศาสตร

ดงกลาวเปนอยางดโดยเฉพาะการรกษาพนทส าคญ เชน กรงฮานอยและพนทโดยรอบเอาไว

การเปดปฏบตการรกตอพนทดงกลาวโดยตรงจะตองเผชญกบการปองกนซงผสมผสานกน

ระหวางทางบกและทางอากาศของกองทพฝร งเศส ดงนนคณะกรมการเมอง ( Politburo)

ของพรรคแรงงานเวยดนาม คณะรฐบาล เวยดมนห คณะเสนาธการกองทพเวยดมนหและ

คณะทปรกษาทางการทหารจนจงรวมกนก าหนดแผนยทธศาสตร สาระส าคญคอหลอกลอกองทพ

ฝรงเศสใหออกจากพนทดงกลาวไปยงพนทซงกองทพเวยดมนหก าหนดเพอท าสงครามใหญกวาดลาง

กองทพฝรงเศสทงหมด63 ในเดอนตลาคม ค.ศ.1953 มการหารอรวมกนในประเดนดงกลาวอกครง

แมว าจะเกดความขดแยงจากฝายทหารซ งตองการโจมต พนทสามเหลยมปากแมน าแดง

แตดวยค าแนะน าของจนทงจากกรงปกกงและทปรกษาทางการทหารในเวยดนามรวมถงฝายการเมอง

ทายทสดทประชมจงมมตเลอกบรเวณตะวนตกเฉยงเหนอของเขตตงเกยเปนพนทหลกในการหลอกลอ

62 U.S. 113-114. 63 Goscha, The Penguin History of Modern Vietnam, 283.

172

กองทพฝรงเศสเนองจากพนทดงกลาวอ านาจการปกครองของทงฝรงเศสและรฐบาลบาวได

ไมเขมแขงนก ทงกองทพฝรงเศสทปฏบตการอยกมจ านวนนอยและยากตอการสงก าลงบ ารง

ถงอยางนนทประชมกยงไมสามารถเลอกสถานทชดเจนไดวาจะเปนแหงใดในบรเวณตะวนตก

เฉยงเหนอ มการเสนอสถานทส าคญไวหลายแหง เชน จงหวดลายเจว (Lai Chau) ซงเปนทมน

แขงแกรงแหงสดทายของกองทพฝรงเศสในพนทดงกลาว หรอ จงหวดเดยนเบยน (Dien Bien)

ซงเปนชมทางส าคญเปรยบเสมอนประตสลาว

แมยงไมขอสรปในรายละเอยดโดยเฉพาะสถานทอยางชดเจน แตกลางเดอนพฤศจกายน

ค.ศ.1953 คณะกรมการเมองไดอนมตแผนยทธศาสตรหลอกลอกองทพฝรงเศสมายงบรเวณตะวนตก

เฉยงเหนอของเขตตงเกย ดวยยทธศาสตรดงกลาวกองทพเวยดมนหจะขยายปฏบตการเขาไปยง

ภาคเหนอของลาวอกครง ปฏบตการครงนอาจขยายตอไปย งภาคกลางและภาคใตของลาว

รวมถงตะวนออกเฉยงเหนอของกมพชาอกดวย64

เมอปฏบตการในลาวของกองทพเวยดมนหเรมตนขน ดวยความส าคญหลายประการของลาว

ตอฝร ง เศส เชน การ เป นร ฐสบทบในสหพนธ อน โดจนท เปนมตรกบฝร ง เศสมากท ส ด

หรอสนธสญญากบเจามหาชวตสสะหวางวงในเดอนตลาคม ค.ศ.1953 เรองเอกราชและการเขาเปน

สมาชกของสหภาพฝรงเศสซงรวมถงพนธะทางการทหารเพอคมครองลาว65 ฝรงเศสซงมนใจวาจะเปน

ฝายชนะเพราะมอาวธยทโธปกรณและการสงก าลงบ ารงท เหนอกวา รวมถงอาจจะโนมนาว

กลมชาตพนธในบรเวณดงกลาวใหสนบสนนตนจงตดกบแผนของรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตย

เวยดนามและกองทพเวยดมนห นายพลนาวารเปด “ปฏบตการกาสเตอร” (Operation Castor)

สงก าลงพลรมจากกองทพฝรงเศสและรฐเวยดนามเพอยดครองเดยนเบยนฟ (Dien Bien Phu)

ทราบระหวางกลางหบเขาซงเปนเมองเอกของจงหวดเดยนเบยน ทางตะวนตกเฉยงเหนอของ

กรงฮานอยประมาณ 272 กโลเมตร สาเหตส าคญทฝร งเศสตดสนใจเลอกสถานทดงกลาวเพราะ

ตองการควบคมเสนทางยทธศาสตรส าคญเสมอนชมทางเชอมตอระหวางเวยดนาม ลาวและจน

ซงสามารถขดขวางการล าเลยงก าลงพลอาวธยทโธปกรณของกองทพเวยดมนหเขาสลาวได

ทงใหการสนบสนนกลมชาตพนธไตและมงทภกดตอฝรงเศส นอกจากนนฝรงเศสยงตองการ

64 ibid. 283-284. 65 Asselin, 66.

173

ครอบครองพนทปลกฝนทเปนรายไดหลกของรฐบาลเวยดมนหเพอประโยชนในการสนบสนน

ปฏบตการลบของตนเอง66

แมรฐบาลฝรงเศสทกรงปารสซงตองการหาทางออกอยางสนตวธและเรมหาชองทางเปดการ

เจรจาไมเหนดวยกบปฏบตการกาสเตอรเนองจากไมมงบประมาณมากพอส าหรบปฏบตการใหญ

แมสหรฐอเมรกาจะสนบสนนจ านวน 380 ลานดอลลารสหรฐฯแตงบประมาณดงกลาวถกน าไปใช

เสรมสรางก าลงพลมากกวา แตดวยการยนยนใหเปดปฏบตการดงกลาวของนายพลนาวาร

ท าใหรฐบาลทปรงปารสไมขดขวางปฏบตการแตอยางใด

ระหวางวนท 20-22 พฤศจกายน ค.ศ.1953 กองก าลงพลรมทงกองทพฝรงเศสและ

รฐเวยดนามจ านวน 4 ,560 นาย67โดดลงบททราบระหวางหบเขานอกหมบานเดยนเบยนฟ

ใกลชายแดนลาวทางตะวนตกเฉยงใตของจงหวด ปฏบตการดงกลาวนบเปนการรบทใชยทธวธ

รบเคลอนทเรวโดยเฉพาะการสงลงทางอากาศครงใหญทสดตลอดสงครามอนโดจน นอกจากนนยงม

อาวธยทโธปกรณ เคร องมอและอปกรณในการกอสร างแนวปองกนอกเปนจ านวนมาก

เมอเหลาพลรมลงถงพน เกดการปะทะกบกองทพเวยดมนหขนาดเลกทรกษาการอยบรเวณสนามบน

เก าของกองทพญ ป นบร เ วณ ใจกลางหบ เ ขา ท ายท ส ดกองทพ เ ว ย ดม นห ก ล าถอย ไป

ฝรงเศสจงเรมกอสรางแนวปองกนและปรบปรงสนามบน ทงออกปฏบตการในพนทโดยรอบทนท

สหรฐอเมรกาทราบรายละเอยดของปฏบตการกาสเตอรทงไดรบค ารองขอการสนบสนนดานอาวธ

ยทโธปกรณส าหรบการปฏบตการดงกลาวจากนายพลนาวารหลายรายการ รายการส าคญท สดคอ

เครองบนล าเลยงทงขนาดกลางและใหญ ประธานาธบดไอเซนฮาวรอนมตค ารองขอดงกลาว68

3.2.2 การเสรมสรางแนวปองกนของฝรงเศสและการเตรยมพรอมของกองทพเวยดมนห

ตลอดเดอนธนวาคม ค.ศ.1953 -กมภาพนธ ค.ศ.1954 แมมการปะทะกนในบรเวณโดยรอบ

แตปฏบตการขนาดใหญยงไมเกดขน นายพลนาวารแตงตงพน เอกครสตยอง เดอ ลากรวซ

เดอ กาสตร (Christian de la Croix de Castries) เปนผบญชาการภาคสนามกองทพฝรงเศสและ

รฐเวยดนามประจ าเดยนเบยนฟ ฝรงเศสไดสงก าลงพลมาเพมจนทายทสดมจ านวนเกอบถง

66 Logevall. 383-385. 67 Howard R Simpson, Dien Bien Phu: The Epic Battle America Forgot (Washington: Potomac Books, 2005), 16. 68 U.S., 131.

174

20,000 นาย นอกจากนนยงปรบปรงสนามบนของกองทพญปนจากเดมทเปนเพยงแผนเหลก

ประกอบใหเปนสนามบนมาตรฐานทสามารถรองรบการปฏบตการของเครองบนขบไล เครองบนโจมต

และเครองบนล าเลยงได ทงกอสรางแนวปองกนขนาดใหญ 9 แหงทวทงทราบระหวางหบเขาไดแก

ปอมเกเบรยล (Gabrielle) ปอมเบยตรซ (Beatrice) ปอมแอน-มาร (Anne-Marie) ทางทศเหนอ

ปอมฮวเเกต (Huguette) ปอมฟรองซว (Françoise) ปอมโดมนค (Dominique) ปอมเอเลยน

(Eliane) ปอมคลอดน (Claudine) ซงตงอยใจกลางทราบระหวางหบเขาและปอมอซาเบลล

(Isabelle) ทางทศใต พรอมทงสงทหารออกลาดตระเวนเพอคนหากองทพเวยดมนห ท าลายขบวน

และเสนทางล าเลยงยทธปจจยทเดนทางไปยงตอนเหนอของลาว

ตลอดระยะเวลาดงกลาวมนายทหารระดบสง นกการเมองและนกขาวของทงฝรงเศสและ

สหรฐอเมรกาเดนทางมาตรวจและเยยมชมทงแนวปองกนและการปฏบตการของกองทพฝรงเศส

ทเดยนเบยนฟตลอดเวลา แมจะเกดขอกงวลในหลายเรอง เชน ชยภมทเสยเปรยบเนองจาก

แนวปองกนทงหมดอยในทราบซงลอมรอบดวยภเขา สงนเออประโยชนใหแกกองทพเว ยดมนห

หากพวกเขาสามารถน าปนใหญขนไปบนยอดเขาได ความหางไกลจากกรงฮานอยและการสงก าลง

บ ารงทท าไดเพยงทางเดยวคอทางอากาศ ขาวการเคลอนก าลงพลจ านวนมากเขาส พนทของ

กองทพเวยดมนห เปนตน ถงอยางนนคณะเสนาธการกองทพฝรงเศสประจ าอนโดจนกลบแสดง

ความมนใจวา แมกองทพเวยดมนหสามารถน าปนใหญมายงเดยนเบยนฟไดกไมสามารถน าขนไป

บนภเขาได ทตงเดยวทเหมาะสมคอดานหลงภ เขาเหลานนและเมอเปดฉากยงฝรงเศสจะตอบโต

ดวยปนใหญและเครองบนโจมตของตนเพอท าลายทตงปนใหญของกองทพเวยดมนห ทงประเมนวา

กองทพเวยดมนหไมมศกยภาพในการสงก าลงบ ารงเฉกเชนตนซงท าใหไมสามารถปฏบตการรบใน

บรเวณนนไดนาน ทายทสด เหลาผเยยมชมลงความเหนวากองทพเวยดมนหนนไมมทางท าลาย

แนวปองกนอนแขงแกรงของฝรงเศสทเดยนเบยนฟได

ขาวปฏบตการกาสเตอรสรางความประหลาดใจแกกองบญชาการกองทพเวยดมนห

เปนอยางมาก การทยงไมไดขอสรปเรองสถานทอยางชดเจนท าใหคณะเสนาธการกองทพเวยดมนห

กงวลตอความเคลอนไหวของฝรงเศสครงนหลายประการ แมนายพลซาปจะเหนวานเปนสญญาณถง

การรบแตกหกทรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามตองการแตเขามขอสงสยเรองวตถประสงค

ในการยดครองเดยนเบยนฟวาอาจเปนเพยงปฏบตการยอยของฝรงเศสเพอสนบสนนฐานทมนใน

175

จงหวดลายเจวทก าลงถกกองทพเวยดมนหปดลอมอยขณะนน ถงอยางนนซาปสงการทหารเวยดมนห

หลายกองพน รวมถ งกองพนปนใหญและทหารชาง เตรยมเดนทางไปย งเดยนเบยนฟ 6 9

ทงเพมปฏบตการหาขาวกรองใหมากขน

ในวนท 3 ธนวาคม ค.ศ.1953 กองทพเวยดมนหดกฟงสญญาณทา งวทยเรองค าสง

จากนายพลนาวารไปยงเดยนเบยนฟได สาระส าคญของค าสงดงกลาวคอความส าคญในปฏบตการของ

กองทพฝรงเศสบรเวณตะวนตกเฉยงเหนอของเขตตงเกย เดยนเบยนฟจะเปนฐานทมนส าคญ

ของปฏบตการดงกลาวและจะไดรบการปองกนอยางเตมท ถาหากจ าเปนใหถอนก าลงจากฐานทมนใน

จงหวดลายเจว ขาวกรองดงกลาวท าใหขอกงวลของนายพลซาปหมดไปและน าไปสการเสนอ

แผนโจมตเดยนเบยนฟทคณะเสนาธการกองทพเวยดมนหและคณะทปรกษาทางการทหารจนก าหนด

รวมกนตอกรมการเมองในวนท 9 ธนวาคม ค.ศ.1953 กรมการการเมองอนมตแผนดงกลาวโดยแตงตง

ซาปเปนผบญชาการสงสดในยทธการทเดยนเบยนฟ ทปรกษาทางการทหารจนจะเปนสวนหนงใน

คณะเสนาธการของยทธการครงนดวย

บทเรยนจากอดตในการเขาโจมตสถานทๆฝรงเศสเลอกสรรเองโดยกอสรางแนวป องกน

ทแขงแกรงไวกอใหเกดความสญเสยแกกองทพเวยดมนหมาก ทงปญหาเรองสภาพอากาศและ

ภมประเทศทหางไกลทรกนดารสรางความกงวลใหแกนายพลซาปเปนนอยางมาก เพอตอบโต

ความไดเปรยบของฝรงเศส กองทพเวยดมนหระดมก าลงทหารจ านวนมากซงประกอบไปดวย

ทหารราบ ทหารปนใหญ ทหารชางและหนวยตอสอากาศยานกวา 45,000 นาย และเพอแกปญหา

ดานการสงก าลงบ ารงมการระดมแนวรวมและมวลชนผสนบสนนทกเพศวยกวา 14 ,500 คน70

เพอกอสรางเสนทาง ล าเลยงอาวธยทโธปกรณและยทธปจจยทส าคญ ซงการล าเลยงนนจะท าโดยเทา

จกรยานและรถบรรทกหลายรอยคนทงทผลตในสหภาพโซเวยตหรอยดไดจากกองทพจนคณะชาต

และกองก าลงสหประชาชาตในเกาหล71 การระดมสรรพก าลงอาวธยทโธปกรณและยทธปจจยทงหมด

มงสจดหมายเดยวคอพนทเดยนเบยนฟซงตามแผนจะสามารถเปดปฏบตการโจมตไดภายในปลาย

เดอนมกราคม ค.ศ.1954

69 Simpson, 17-18. 70 Logevall. 390-394. 71 Simpson, 32.

176

แตเมอถงวนท 24 มกราคม ค.ศ.1954 หนงวนกอนเปดปฏบตการโจมต นายพลซาป

ออกค าสงใหเลอนปฏบตการออกไป สาเหตส าคญมากจากความกงวลตอประสทธภายในแนวปองกน

ของฝรงเศสและความปลอดภยตอปนใหญของกองทพเวยดมนห สองสงนเปนบทเรยนทไดรบ

จากปฏบตการรกบรเวณสามเหลยมปากแมน าแดงวา หากกองทพเวยดมนหใชยทธวธคลนมนษย

โจมตแนวปองกนอนแขงแกรงของฝรงเศสจะกอใหเกดความสญเสยจ านวนมาก นอกจากนน

ก าลงทางอากาศทเหนอกวาของฝรงเศสสามารถสามารถท าลายปนใหญของกองทพเวยดมนห

ทปราศจากการซอนพรางไดโดยงาย ดวยเหตนซาปจงสงใหเคลอนปนใหญขนสจดสงสดของภเขา

การกระท าดงกลาวจะสามารถท าใหมองเหนเปาหมายชดเจนซงจะสงผลตอประสทธภาพในการยง

เพอสรางความเสยหายใหแกแนวปองกนของฝรงเศสใหมากทสดและใหการสนบสนนทหารราบ

เมอถงเวลาโจมตเตมรปแบบ72 กองทพเวยดมนหใชถนนททหารชางและมวลชนกอสรางโดยไมม

เครองมอสมยใหมเพอขนสงปนใหญขนสยอดเขา ชวงแรกปนใหญถกลากจงดวยรถบรรทกทสหภาพ

โซเวยตสนบสนน แตเมอถนนมความลาดชนจนรถบรรทกไมสามารถไตระดบได ทหารเวยดมนห

แนวรวมและมวลชนจงชกลากปนใหญขนาดกลางดวยเชอก สวนปนใหญขนาดเบาและ

เครองยงลกระเบดนนถกแยกชนสวนและล าเลยงดวยเทา ทงหมดถกล าเลยงไปตดตงในถ าและ

บงเกอรบนยอดหรอจดลาดเอยงดานขางภเขาซงสามารถปองกนการยงตอบโตจากปนใหญฝรงเศสได

ทงมการซอนพรางเปนอยางดเ พอปองกนการตรวจพบและการโจมตของเครองบนฝรงเศส

นอกจากนนยงใหเพมการล าเลยงอาวธยทโธปกรณและยทธปจจยใหมากขน

3.2.3 การประชมทกรงเบอรลน ระหวางททงกองทพฝรงเศสและกองทพเวยดมนห

ก าลงเตรยมความพรอมเ พอการรบทคาดวาจะเกดขนในไมชา การประชมทกรงเบอรลน

(Berlin Conference) ระหวางรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของชาตมหาอ านาจ

4 ฝ ายท ป ระกอบด วย สหร ฐอ เมร ก า อ งกฤษ ฝร ง เ ศสและสหภาพโซ เ ว ยตระหว า ง

วนท 25 มกราคม-18 กมภาพนธ ค.ศ.1954 กเรมขน การประชมดงกลาวเกดจากความพยายามของ

สหภาพโซเวยตในการลดความบาดหมางกบตะวนตกภายหลงการอสญกรรมของสตาลน

และการเจรจาหยดยงในเกาหล ประเดนส าคญอยทสถานการณในเกาหลโดยทงสหภาพโซเวยตและ

72 Karnow. 211-212.

177

จนเหนวาเปนประเดนส าคญทจะสงผลใหเกดสนตภาพในเอเชยโดยเฉพาะอยางยงในอนโดจน

สหภาพโซเวยตและจนจงเหนพองกนตงแตปลาย ค.ศ.1953 วาแนวหนทางยตสงคราม

อนโดจนคอการเจรจาทางการทตและจ าเปนตองกดดนรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนาม

ใหยอมรบ แมรฐบาลเวยดมนหไมยอมรบโดยยนยนวธเดมคอ ชยชนะทางการทหารโดยสมบรณ

แตทายทสด กรมการเมองพรรคแรงงานเวยดนามกเหนชอบแนวทางดงกลาวโดยประกาศวา

พรรคพรอมทจะเปดแนวรบดานใหมคอดานการทต ความเหนดงกลาวถกเนนดวยค าตอบของ

โฮจมนหตอค าถามจากสอมวลชนฝรงเศสในประเดนดงกลาวผานทางหนงสอพมพของสวเดนวา

รฐบาลเวยดมนหและประชาชนเวยดนามพรอมและตองการใหการเจรจาเกดขน73

การปรบเปลยนแนวทางของรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามสอดคลองกบนโยบาย

ของฝรงเศสทงจากการประชมสภาแหงชาตในปลายเดอนตลาคม ค.ศ.1953 และการประชม ท

เบอรมวดา (Bermuda Conference) ระหวางผน าสหรฐอเมรกา องกฤษและฝรงเศสทเมองทกเกอร

(Tucker's Town) บนเกาะเบอรมวดาซงเปนดนแดนโพนทะเลขององกฤษ (British Overseas

Territory) ในเดอนธนวาคม ค.ศ.1953 ซงลานลและบโดลตไดเสนอเรองดงกลาวใหทประชมรบทราบ

และพจารณา74

น โ ย บ า ย ท ส อ ด ร บ ก น ด ง ก ล า ว จ ง ท า ใ ห ร ะ ห ว า ง ก า ร ป ร ะ ช ม ท ก ร ง เ บ อ ร ล น

โมโลตอฟรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศสหภาพโซเวยตเสนอใหจดการประชมเพอ

แกปญหาในเกาหลและอนโดจน ทงตองการใหจนมสวนส าคญในการประชมดงกลาว สหรฐอเมรกา

ไมยอมรบขอเสนอโดยตองการใหฝรงเศสปฏบตการตามแผนนาวารไปอกระยะหนง ทงไมเหนดวยกบ

การใหจนมสวนรวมในการประชม ถงอยางนนองกฤษกลบเหนวาการยอมรบขอเสนอนนจะท าใหการ

ประชมทกรงเบอรลนซงไมสามารถหาขอตกลงเรองปญหาเยอรมนและออสเตรยทยดเยอมาตงแต

สงครามโลกยตลงไมเสยเปลา ทงจะชวยปรบปรงความสมพนธกบสหภาพโซเวยตใหดขน อเดนจงใช

ทกษะและประสบการณดานการทตกดดนใหดลเลสยอมรบขอเสนอซงประสบความส าเรจ75 ทายทสด

ทง 4 ชาตจงมมตรวมกนจากการประชมทกรงเบอรลนวา การสงเสรมใหเกาหลเปนชาตเอกราช

73 Logevall. 395-396. 74 U.S., 132. 75 Logevall. 435-436.

178

โดยรวมกนเปนหนงเดยวนนจะสงผลตอสถานการณความขดแยงและการฟนฟสนตภาพในเอเชย

ดวยเหตนจงก าหนดจดการประชมขนอกครงในวนท 26 เมษายน ค.ศ.1954 ทนครเจนวา (Geneva)

สวตเซอรแลนดเพอแกไขปญหาดงกลาวโดยชาตทจะมบทบาทหลกในการเจรจาดงกลาวไดแก

สหรฐอเมรกา องกฤษ ฝรงเศส สหภาพโซเวยตและจน ประเดนส าคญทจะน ามาหารอไดแก

สถานการณในเกาหลโดยเชญผแทนจากทงเกาหลเหนอและเกาหลใตรวมดวย ปญหาในอนโดจน

จะเปนสวนหนงในการเจรจาครงนดวยซงนอกจากผแทน 5 ชาตมหาอ านาจแลวยง เชญผแทนจาก

รฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามและรฐบาลสมทบในสหพนธอนโดจน76 การก าหนดวน

เจรจาทแนนอนเพอแกปญหาในอนโดจนดงกลาวท าใหทงฝรงเศสและรฐบาลเวยดมนหตระหนกวา

ปฏบตการรบทก าลงด าเนนอยขณะนนมความส าคญอยางมาก ทงสองฝายจงรบเรงเผดจศกเพอใหได

ชยชนะเดดขาดในสมรภมรบแหงใดแหงหนงเพราะจะเปนการสรางความไดเปรยบทางการเมอง

ซงจะเออประโยชนใหแกฝายตนในการเจรจาทจะเกดขน ฝรงเศสเหนวาปฏบตการแอตแลนเต

(Operation Atlante) ทสวนลางของเขตอนนมและสวนเหนอของเขตโคชนไชนาทด าเนนมาตงแต

ปลายเดอนมกราคม ค.ศ.1954 จะน ามาซงความไดเปรยบดงกลาว สวนรฐบาลเวยดมนหเหนวา

เดยนเบยนฟคอสมรภมส าคญทสดซงจะสรางความไดเปรยบใหแกฝายตน

3.2.4 สถานการณการสรบและการแทรกแซงของสหรฐอเมรกา แมจะเลอนปฏบตการ

โจมตเตมรปแบบออกไป แตระหวางปลายเดอนมกราคม ค.ศ.1954-กมภาพนธ ค.ศ.1954

ปนใหญของกองทพเวยดมนหเรมระดมยงใสแนวปองกนของฝรงเศส วตถประสงคหลกคอ

เพอเตรยมความพรอมในการโจมตอยางเตมรปแบบของทหารราบดวยการท าลายความแขงแกรง

ในแนวปองกนของฝรงเศส การกระท าดงกลาวสรางความตนตระหนกใหแกกองทพฝรงเศสมาก

เนองจากเคยประเมนวากองทพเวยดมนหจะไมสามารถขนสงปนใหญขนไปบนยอดเขาส าเรจ

ฝรงเศสตอบโตดวยปนใหญทงสงเครองบนทงระเบดและเครองบนโจมตทงจากกรงฮานอยและ

สนามบนทเดยนเบยนฟเพอท าลายทตงปนใหญเหลานน มการสงชดปฏบตการออกลาดตระเวน

โดยรอบเพอคนหาและท าลายทตงปนใหญและปนตอสอากาศยาน ปฏบตการดงกลาวประสบ

ความส าเรจไมมากนกเพราะแมจะท าลายแนวปองกนของกองทพเวยดมนห บรเวณเนนเขา

76 Cameron. 229-230.

179

ไดหลายแหงแตฝรงเศสตองสญเสยก าลงพลจ านวนมาก77 ทงไมสามารถคนหาและท าลายทตงปนใหญ

และปนตอสอากาศยานบนเทอกเขาได

ในตนเดอนมนาคม ค.ศ. 1954 กองทพเวยดมนหยงคงระดมยงปนใหญโจมตแนวปองกนของ

กองทพฝรงเศสโดยตลอด ทงเพมความถของการระดมยงและเลอกเปาหมายทส าคญมากขน

เชน ทตงปนใหญและสนามบนทง 2 แหง เสนทางหลกในการล าเลยงอาวธยทโธปกรณและยทธปจจย

ทส าคญของฝรงเศสทเดยนเบยนฟคอทางอากาศ เมอสนามบนเสยหายท าใหเครองบนล าเลยง

ไมสามารถลงจอดได การเพมเตมก าลงพลพรอมทงสงก าลงบ ารงทางเดยวทท าไดคอการทงรม

ถงอยางนนเครองบนล าเลยงของฝรงเศสกตองเผชญกบปนตอสอากาศยานของกองทพเวยดมนห

ซงถกควบคมการปฏบตการจากทปรกษาทางการทหารจน ตลอดระยะเวลาดงกลาวนายพลซาป

ได ส ง ให ทหาร ร าบ เคล อน เ ข า ใ กล แนวป อ งก นของฝร ง เ ศสด ว ยกา รข ดสนาม เพลาะ

ยาวหลายรอยกโลเมตรลอมรอบแนวปองกน

ในวนท 13 มนาคม ค.ศ.1954 กองทพเวยดมนหระดมยงปนใหญตอแนวปองกนทกแหงเพอ

สนบสนนการปฏบตการโจมตดวยทหารราบครงใหญทเรมตนขนในชวงบาย เปาหมายแรกคอ

ปอมเบยทรซ การโจมตไดรบการสนบสนนจากปนใหญอยตลอดซงสามารถท าลายเครองกดขวาง

ตางๆ สนามเพลาะ จดรกษาการณและรงปนกลของกองทพฝรงเศส รวมถงบงเกอรบญชาการซงท าให

ผบญชาการปอมพรอมคณะนายทหารเสยชวตทงหมด ทายทสดในชวงดกของวนนนกองทพเวยดมนห

กยดปอมเบยทรซไดส าเรจ การสญเสยปอมเบยทรซท าใหปอมเกเบรยลซงอยทางทศเหนอสดของท

ราบระหวางหบเขาถกตดขาดจากแนวปองกนอนๆ หลงถกปนใหญของกองทพเวยดมนหระดมยง

ซงสามารถท าลายบงเกอรบญชาการได เชนเดยวกนและถกโจมตดวยทหารราบ ทายทสด

ปอมเกเบรยลกแตกพายในวนท 14 มนาคม แมฝรงเศสจะพยายามยดปอมคนในวนถดมาโดยสง

ทหารราบและพลรมซงไดรบการสนบสนนดวยรถถงและปนใหญแตปฏบตการดงกลาวกลมเหลว

แมจะยงไมถกโจมตแตในวนท 17 มนาคม กองก าลงชาตพนธไตทเปนก าลงหลกในการปองกน

ปอมแอน-มารตางละทงหนาทหลบหนไปโดยเปนผลจากการโฆษณาชวนเชอของกองทพเวยดมนห

ฝรงเศสจงตองสละปอมแอน-มาร

77 Simpson, 54-58.

180

แมประสบความส าเรจในการกวาดลางแนวปองกนของฝรงเศสทางทศเหนอทงหมดแต

การใชยทธวธคลนมนษยกท าใหกองทพเวยดมนหสญเสยก าลงพลเปนจ านวนมาก ปญหาโรคระบาด

การขาดแคลนเวชภณฑและแพทยสนามยงสงผลตอปฏบตการโจมตเพราะบนทอนก าลงใจเหลาทหาร

นายพลซาปจงยตการโจมตขนาดใหญดวยทหารราบ ปรบเปลยนเปนการระดมยงปนใหญพรอมทง

สงก าลงเขาปดลอมแนวปองกนของฝรงเศสทอยใจกลางทราบระหวางหบเขาซงไดแกปอมฮว เเกต

ปอมฟรองซว ปอมโดมนค ปอมเอเลยนและปอมคลอดนดวยสนามเพลาะยาวหลายสบกโลเมตร

ยทธวธดงกลาวมประสทธภาพในหลายดาน เชน ทหารเวยดมนหสามารถใชสนามเพลาะเพอปองกน

การโจมตจากปนใหญของฝรงเศสระหวางเคลอนยายก าลงพลเขาสแนวออกต กองทพเวยดมนห

สามารถจ ากดพนทแนวปองกนของฝรงเศสใหแคบลงซงท าใหการสงก าลงบ ารงทางอากาศยากมากขน

ทงระยะทประชดกนมากระหวางสนามเพลาะกบแนวปองกนท าใหปนใหญของฝรงเศสทหลงเหลออย

ไมสามารถยงสนบสนนทหารของตนเมอทหารราบเวยดมนหเขาโจมตได ยทธวธดงกลาวท าให

ปอมอซาเบลลทอยทางทศใตสดถกตดขาดโดยปรยาย ตลอดระยะเวลาดงกลาวฝรงเศสพยายาม

เพมเตมก าลงพลพรอมทงล าเลยงอาวธยทโธปกรณและยทธปจจยทส าคญอนๆดวยการทงรม

แตดวยปนตอสอากาศยานของกองทพเวยดมนหท าใหเครองบนล าเลยงของฝรงเศสหลายล าถกยงตก

ทงยทธวธการขดสนามเพลาะเพอจ ากดพนทแนวปองกนท าใหยทธปจจยจ านวนมากจากการทงรม

ตกยงพนทยดครองของกองทพเวยดมนห

3.2.4.1 ปฏบตการวลเชอรและปฏบตการรวมกน การสญเสยแนวปองกน

ทางทศเหนอทงหมดในเวลาอนรวดเรวสรางความตนตระหนกแกฝรงเศสมาก เพอแกไขสถานการณ

ดงกลาว ในกลางเดอนมนาคม ค.ศ.1954 นายพลปอล เอล (Paul Ély) ประธานคณะเสนาธการรวม

กองทพฝรงเศสเดนทางไปยงกรงวอชงตน ด.ซ. เพอขอการสนบสนนเรงดวนจากสหรฐอเมรกา

จากการประชมรวมกบประธานาธบดไอเซนฮาวรและนายพลอาเธอร แรดฟอรด (Arthur Radford)

ประธานคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯในวนท 22 มนาคม ค.ศ.1954 สหรฐอเมรกาจะสนบสนน

ดวยการสงเครองบนประเภทตางๆโดยเฉพาะเครองบนทงระเบด เครองบนโจมต เครองบนล าเลยง

และเฮลคอปเตอรเพอชดเชยเครองบนทเสยหายจากปนตอสอากาศยานและใชอพยพผบาดเจบออก

จากเดยนเบยนฟ ทงจดสงทหารจากกองทพอากาศสหรฐฯไปยงเวยดนามเพอจดการฝกอบรมใหแก

ฝรงเศส จดตงกลมอาสาสมครเพอท าหนาทนกบนในปฏบตการสงก าลงบ ารงใหเดยนเบยนฟ

181

นอกจากนนยงสนบสนนอาวธยทโธปกรณ กระสนและยทธปจจยทส าคญอนๆ

แมประสบความส าเรจในการขอการสนบสนนเรงดวนแตสงทฝรงเศสตองการมากทสดคอ

ใหสหรฐอเมรกาสงก าลงทงภาคพนและทางอากาศมาปฏบตการในอนโดจน แมประธานาธบด

ไอเซนฮาวรจะโนมเอยงไปตามความตองการดงกลาว แตทายทสดกเหนดวยกบความเหนของดลเลส

ในขณะนนวา สหรฐอเมรกาจะไมแทรกแซงทางการทหารโดยตรงเพยงแตจะใหความชวยเหลอ

ฝรงเศสและรฐสมทบแตเพยงเทานน ถงอยางนนนายพลแรดฟอรดกลบเหนตางออกไป ตงแตมตของ

การประชมทกรงเบอรลนทใหจดการเจรจาขนในปลายเดอนเมษายน ค.ศ.1954 ฝายทหารของ

สหรฐอเมรกาเหนวา ฝรงเศสควรมความไดเปรยบในสถานการณสงครามกอนจะเขาสการเจรจา

ซงหากไมเปนเชนนนสหรฐอเมรกาจะตองสานตอการตอสดงกลาว สภาความมนคงแหงชาตและ

คณะกรรมธการพเศษดานอนโดจน (Special Committee on Indochina) ซงไฮเซนฮาวรแตงตง

กเหนดวยพรอมทงเสนอความเปนไปไดทจะใหจดท าแผนปฏบตการทางการทหารตออนโดจน

ดวยเหตน นายพลแรดฟอรดจงยนยนตอนายพลเอลกอนเดนทางกลบกรงปารสวา

เมอใดทสถานการณเออยอ านวย เชน ไดรบการรองขอจากฝรงเศส หรอการเขาแทรกแซงโดยตรง

ของจนตามทฝรงเศสกงวลไดเกดขน สหรฐอเมรกาพรอมทจะแทรกแซงทางการทหาร นอกจากนน

ยงเสนอแผนใหความชวยเหลอเดยนเบยนฟโดยจะสงเครองบนจ านวน 350 ล าจากเรอบรรทก

เครองบนของสหรฐฯซงจะถกสงมาจอดทอดสมอในอาวตงเกยและเครองบนทงระเบดขนาดหนก

จากฐานทพอากาศสหรฐฯทฟลปปนสมาทงระเบดท าลายแนวปดลอม ทตงปนใหญและปนตอส

อากาศยาน รวมถงเสนทางล าเลยงของกองทพเวยดมนห การทงระเบดดงกลาวจะใชเพยงแค 2 วน

กจะสามารถปลดปลอยเดยนเบยนฟไดส าเรจ ในเวลาตอมาแผนโจมตทางอากกาศดงกลาวรจกกน

ในชอ “ปฏบตการวลเชอร” (Operation Vulture)78

ความเหนและความเคล อนไหวของคณะเสนาธการร วมกองทพสหร ฐฯรวมถ ง

ของประธานาธบดไฮเซนฮาวรอกหลายวาระภายหลงนายพลเอลเดนทางกลบฝรงเศสท าใหดสเลส

เหนชอบเรองการแทรกแซงทางการทหารโดยตรง แตการกระท าดงกลาวโดยพลการอาจกอใหเกด

ปญหาและทส าคญคอปญหาภายในสหรฐอเมรกาเอง ไอเซนฮาวรและดสเลสจงตองการใหนโยบาย

ดงกลาวมความชอบธรรมโดยสภาคองเกรสอนมต รวมไปถงการไดรบทราบความเหนจากสาธารณชน

78 U.S. 152-156.

182

อเมรกนอกดวย ดวยเหตนระหวางปลายเดอนมนาคม-ตนเดอนเมษายน ค.ศ.1954 จงเรมมการพดคย

กนในฝายการเมองถงนโยบายดงกลาว พรอมทงการตงค าถามโดยสอมวลชนเพอรบทราบความเหน

ของสาธารณชน ฝรงเศสซงไมมทางเลอกจ าตองรอ

ระหวางการรอความคดเหนจากทงสองฝาย ประธานาธบดไอเซนฮาวร ดลเลส ตวแทนจาก

กระทรวงกลาโหมและคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯหารอรวมกนถงแผนการดงกลาวและ

ไดขอสรปวานอกเหนอจากปฏบตการวลเชอรแลว การแทรกแซงของสหรฐอเมรกาดวยปฏบต

การภาคพนนนจะตองเปนไปในลกษณะ “ปฏบตการรวมกน” (United Action) โดยชาตพนธมตร

ของตนไดแก องกฤษ ออสเตรเลย นวซแลนด ฟลปปนส เกาหลใต ไตหวนและไทยตองมสวน

ในการสงก าลงทหารมาปฏบตการดวย ดล เลสชแจงแนวคดดงกลาวผานสนทรพจนในงาน

สมาคมส านกขาวอเมรกาโพนทะเล (The Overseas Press Club of America) เมอวนท 29 มนาคม

ค.ศ.195479 แตกถกตอตานเปนอยางมากโดยเฉพาะจากสมาชกสภาคองเกรส

เมอกองทพเวยดมนหเปดปฏบตการโจมตดวยทหารราบอกครงตอแนวปองกนทตงอย

ใจกลางทราบระหวางหบเขาเมอวนท 30 มนาคม ค.ศ.1954 แมกองทพฝรงเศสจะตอบโต

ดวยปฏบตการคอนดอร (Operation Condor) โดยเขาโจมตจดออนในแนวปดลอมของกองทพ

เวยดมนหแตกไมประสบความส าเรจ ทายทสด ภายในวนท 4 เมษายน ค.ศ.1954 พนทส าคญ

บางสวนของปอมเอเลยนและปอมโดมนคกถกยดครองโดยกองทพเวยดมนห สถานการณดงกลาวยง

ท าใหทงประธานาธบดไอเซนฮาวร ดลเลส รฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหมวลสนและนายพล

แรดฟอรดตองประชมฉกเฉนเพอหาทางใหสภาคองเกรสอนมตการเขาแทรกแซงของสหรฐอเมรกา

โดยดวน

ความส าเรจของกองทพเวยดมนหท าใหฝรงเศสแจงตอสหรฐอเมรกาวาถงเวลาแลว

ทการโจมตทางอากาศตามปฏบตการวลเชอรและการสงก าลงภาคพนตามปฏบตการรวมกน

จะถกน ามาด าเนนการ ดสเลสตอบกลบค ารองขอวาสหรฐอเมรกาจะเขาแทรกแซงไดตอเมอไดรบ

การอนมตจากสภาคองเกรสและความเหนชอบจากสาธารณชนอเมรกนพรอมทงท าความเขาใจกบ

ชาตพนธมตรโดยเฉพาะองกฤษ ซงระหวางนจะใหการสนบสนนดานอนไปกอน เพอแกไขปญหา

โดยเรวประธานาธบดไฮเซนฮาวรและสภาความมนคงแหงชาตไดก าหนดหลกเกณฑเพอใหการ

79 Cameron. 233-236.

183

แทรกแซงเปนไปอยางชอบธรรม เชน ไดรบการอนมตจากสภาคองเกรส ตองก าหนดแผนการรบและ

การระดมก าลงทหารสหรฐฯใหรอบคอบ ท าความเขาใจกบสาธารณชนอเมรกนตอปฏบตการดงกลาว

การปฏบตการจะยตไดตอเมอสามารถยบยงการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสตในเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตส าเรจ สรางความรวมมอกบองกฤษและชาตพนธมตรในเอเชยตะวนออกเฉยงใตเพอ

จดตงการปองกนรวมกน ทงด าเนนนโยบายการทตเชงรกเพอใหฝรงเศสและรฐสมทบในสหพนธอนโด

จนเตรยมพรอมส าหรบปฏบตการรวมกนทจะเกดขน80 เปนตน แตทส าคญทสดคอ

ต อ ง ท า ใ ห ส ภ าค อ ง เ ก ร ส ส า ธ า ร ณช นอ เม ร ก น ร ว มถ ง ช าต พ น ธม ต ร ท จ ะม ส ว น ใ น

การปฏบตการรวมกนเหนวา การแทรกแซงของสหรฐอเมรกาในครงนเปนการเรยกรองจากรฐสมทบ

ทงสาม ดลเลสจงเรมทาบทามเอกอครราชทตชาตตางๆทจะมสวนในปฏบตการรวมกนซงประจ าอยใน

กรงวอชงตน ด.ซ.

กลางเดอนเมษายน ค.ศ.1954 ดล เลสเดนทางไปย โรปเ พอเตร ยมความพรอม

รวมการประชมทนครเจนวา เขาใชโอกาสดงกลาวหารอกบรฐบาลของประเทศทจะมสวนรวม

ตามแผนปฏบตการรวมกนโดยเฉพาะองกฤษและฝรงเศส องกฤษนนแสดงทาทยอมรบปฏบตดงกลาว

โดยแสดงออกผานแถลงการณรวมในวนท 14 เมษายน ระหวางอเดนรฐมนตรวาการกระทรวงการ

ตางประเทศองกฤษกบดสเลส81 ชวงเวลาเดยวกนนนฝายทหารของสหรฐอเมรกาเรมก าหนด

แผนปฏบตการแทรกแซงใหเปนรปธรรมมากยงขน เชน เตรยมสนบสนนการขนสงก าลงพลรม

ของกองทพฝรงเศสจากแอลจเรยไปยงเวยดนาม สงเรอบรรทกเครองบนสองล าไปยงอาวตงเกย

แตประเดนทส าคญทสดคอการใชระเบดปรมาณในปฏบตการวลเชอร 82 ประเดนดงกลาว

เปนขอถกเถยงกนของนกประวตศาสตรมายาวนานวาสหรฐอเมรกาหรอฝรงเศสเปนผเรมเสนอ

ความคดดงกลาวกอน ถงอยางนนการศกษาในระยะเวลาหลงแสดงใหเหนวาคอสหรฐอเมรกา

โดยเกดขนครงแรกในการประชมสภาความมนคงแหงชาตเมอตนเดอนเมษายน นายทหารระดบสง

หลายคนของคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯมความเหนวา ควรใชระเบดปรมาณ 2-3 ลก

เพอท าลายจดรวมพลและเสนทางสงก าลงบ ารงของกองทพเวยดมนหทเดยนเบยนฟ เมอดลเลส

80 U.S. 81 Cameron. 238-239. 82 U.S. 158-163.

184

เดนทางจากองกฤษไปยงฝรงเศสเขาไดเสนอแนวคดดงกลาวกบบโดลตในระหวางการหารอรวมกน

เมอวนท 22 เมษายน อกดวย83

แม ว าปฏบ ต การว ล เชอร และปฏบต การร วมกนจะได ข อย ต ใน เร องว ธ การแล ว

แตไมสามารถด าเนนการไดอยางทนทเนองจากยงไมไดรบการอนมตจากสภาคองเกรส เมอการประชม

ทนครเจนวาใกลเรมตน คณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯจงกงวลวาถาหากการแทรกแซงโดยตรง

ตามแผนปฏบตการทงสองยงลาชาตอไปฝรงเศสจะไมมอ านาจตอรองในการเจรจา ดวยเหตน

ระหวางทดลเลสก าลงเดนทางจากฝรงเศสไปยงสวตเซอรแลนด นายพลแรดฟอรดไดเดนทางไป

องกฤษเพอเนนย าความรวมมอในปฏบตการรวมกนทแถลงไวเมอตนเดอนเมษายนซงจะสงผลให

สภาคองเกรสอนมตการแทรกแซงอยางทนทวงท ถงอยางนนทาทขององกฤษกลบเปลยนแปลงไป

แมจะยงคงเหนดวยกบสหรฐอเมรกาวา ความพายแพของฝรงเศสในอนโดจนจะสงผลกระทบถง

เอเชยตะวนออกเฉยงใตทงหมด แตการแทรกแซงโดยตรงโดยเฉพาะปฏบตการวลเชอรไมอาจท า ให

สถานการณสงครามโดยรวมดขน ทงอาจท าใหจนตอบโตดวยการเขาแทรกแซงโดยตรงเชนเดยวกบท

เกดขนในเกาหลซงอาจบานปลายกลายเปนสงครามระหวางประเทศ แตปจจยส าคญคอองกฤษเหนวา

ปญหาภายในทตนก าลงเผชญอยมความส าคญมากกวา ทงสงครามกบพรรคคอมมวนสตมาลายา

ปญหาการรองเอกราชจากอาณานคมขององกฤษเองซงหากชวยเหลอฝรงเศสเพอรกษาอนโดจนไว

อาจท าใหสาธารณชนองกฤษไมพอใจ

ทายทสด องกฤษจงปฏเสธการมสวนรวมในการแทรกแซงทางการทหารตามปฏบตการ

รวมกนของสหรฐอเมรกา เชอรชลไดชแจงการตดสนใจดงกลาวตอรฐสภา84ทงเนนย าชดเจนมากขน

ผานแถลงการณตออนโดจนจดท าโดยกระทรวงการตางประเทศองกฤษเมอวนท 25 เมษายน

ค.ศ.1954 วา องกฤษจะไมเขารวมกบปฏบตการทางการทหารในสงครามอนโดจนโดยจะยนหยด

ตอนโยบายในการจดการประชมทนครเจนวา ทงจะสนบสนนดานการทตแกฝรงเศสเพอใหบรรล

ขอตกลงซงเปนทยอมรบได องกฤษพรอมยอมรบและสนบสนนขอตกลงทไดจากการประชม

หากการประชมลมเหลวไมบรรลขอตกลงใดๆและสงครามยงคงด าเนนตอไป เมอถงเวลานนองกฤษ

83 Fredrik Logevall, "We Might Give Them a Few.” Did the Us Offer to Drop Atom Bombs at Dien Bien Phu?," https://thebulletin.org/we-might-give-them-few-did-us-offer-drop-atom-bombs-dien-bien-phu9175. 84 U.S. 164-166.

185

และพนธมตรจงคอยเตรยมแผนเพอแกไขสถานการณซงแผนดงกลาวอาจจะเปนหนทางใดกได

ไมใชเฉพาะดานการทหารแตเพยงอยางเดยว85 แมทงสภาความมนคงแหงชาตและคณะเสนาธการ

ร วมกองทพสหร ฐฯจะพยายามโน มน าวชาต อน ให เ ข า ร วมแทน องกฤษแต ก ไม ส า เ ร จ

ทายทสด สภาคองเกรสจงไมอนมตปฏบตการรวมกน

แมปฏบตการรวมกนไมสามารถด าเนนการไดแตคณะเสนาธการรวมกองทพสหรฐฯ

ยงไมละทงความพยายามโดยเฉพาะปฏบตการวลเชอร ในการประชมคณะกรรมการวางแผน

ของสภาความมนคงแหงชาตในวนท 29 เมษายน ค.ศ.1954 มการถกเถยงเรองการใชระเบดปรมาณ

ในปฏบตการวา การใชจะยบยงจนไมใหเขาแทรกแซงและแสดงใหเหนถงวทยาการดานการทหารของ

สหรฐอเมรกาททนสมย แตวนถดมาทงประธานาธบดไอเซนฮาวรและรองประธานาธบดรชารด นกสน

(Richard Nixon) กลบเหนวา แมสหรฐอเมรกาควรชวยเหลอฝรงเศสดวยระเบดปรมาณแตกงวลวา

อาจไมประสบผลส าเรจอยางทคาด ทงอาจเกดผลกระทบรายแรงตามมาเชนเดยวกบทฮโรชมะและ

นะงะซะก รวมถงความกงวลของสมาชกคนอนทไมใชฝายทหารในสภาความมนคงแหงชาต

เรองความขดแยงระหวางประเทศ การใชระเบดปรมาณอาจจะสงผลตรงกนขามแทนทจะเปนการ

ยบยงแตจะท าใหจนและสหภาพโซเวยตเขาแทรกแซงโดยตรง ทงอาจเกดความขดแยงระหวาง

สหรฐอเมรกากบชาตสมาชกนาโต86 ทายทสด ปฏบตการวลเชอรจงถกยกเลกไป

3.2.5 ความพายแพของกองทพฝรงเศส ในชวงเวลาเดยวกนทสหรฐอเมรกาพยายาม

หาชองทางเขาแทรกแซงทางการทหารเพอชวยเหลอฝรงเศส ในกลางเดอนเมษายน ค .ศ.1954

กองทพเวยดมนหเปดปฏบตการโจมตดวยทหารราบใหญอกครงตอแนวปองกนทตงอยใจกลางทราบ

ระหวางหบเขา ฝรงเศสจ าเปนตองละทงปอมปอมฟรองซวทงเสยพนทส าคญของปอมเอเลยน

ปอมฮวเเกตและพนทสวนใหญของสนามบนหลกทตงอยใจกลางแนวปองกน กองทพฝรงเศส

ในเวลานนขาดแคลนทงก าลงพล กระสนและเวชภณฑ ทงรถถง ปนใหญและอาวธหนกอนๆกถก

ท าลายเกอบทงหมด บางสวนทหลงเหลออยกไมสามารถยงตอบโตกองทพเวยดมนหไดเนองจาก

ขาดแคลนกระสน ฝรงเศสพยายามเพมเตมก าลงพลและการสนบสนนดวยปฏบตการสงทางอากาศ

85 Cameron. 240-241. 86 Logevall, "We Might Give Them a Few.” Did the Us Offer to Drop Atom Bombs at Dien Bien Phu?".

186

หลายครงซงกถกตอบโตดวยปนตอสอากาศยาน ทงอาวธยทโธปกรณและยทธปจจยซงถกสงลง

ทางอากาศสวนใหญกตกลงในเขตยดครองของกองทพเวยดมนห แมพยายามโจมตตอบโตเพอ

ยด พนๆท สญเสยโดยไดร บการสนบสนนทางอากาศจากเคร องบนทมาจากกร งฮานอย

แตดวยขาดแคลนก าลงพลและยทธปจจยทส าคญ กองทพฝรงเศสจงไมสามารถรกษาพนท

ซงยดคนไวได นอกจากแนวปองกนทตงอยใจกลางทราบระหวางหบเขาแลว ปอมอซาเบลลซงอย

ทางทศใตสดกถกระดมยงดวยปนใหญและการโจมตดวยทหารราบของกองทพเวยดมนหเชนเดยวกน

แตกองทพฝรงเศสยงคงรกษาปอมเอาไวได

เมอสหรฐอเมรกายกเลกปฏบตการรวมกนและปฏบตการวลเชอร กองทพฝรงเศส

ท เดยนเบยนฟตองเผชญกบการรบตามล าพง กองทพเวยดมนห เปดปฏบตการโจมตใหญ

ดวยทหารราบซงไดรบการสนบสนนจากปนใหญตอแนวปองกนทตงอยใจกลางทราบระหวางหบเขา

ทหลงเหลอพนทอยเพยงเลกนอยเมอวนท 1 พฤษภาคม ค.ศ.1954 การสรบถงขนตะลมบอล

ในระยะประชดตว ดวยความพยายามสดทายทจะร กษาแนวปองกนท เดยนเบยนฟเอาไว

นายพลนาวารไดเลอนยศเดอ กาสตรจากพนเอกเปนพลจตวาโดยหวงวาจะชวยเพมขวญก าลงใจใหแก

ก าล งพล ท ง เปน เสมอนการกดดนให เดอ กาสตรท าการตอส จนถงก าล งพลนายสดทาย

โดยไมยอมจ านนเพอใหสมเกยรตต าแหนงใหมดงกลาว มการจดสงก าลงพลรมไปเพมในวนท

6 พฤษภาคม แตกองทพเวยดมนหบกเขาถงทมนสดทายไดในชวงบายของวนท 7 พฤษภาคม

ดวยการสนบสนนจากปนใหญและเครองยงจรวดหลายล ากลองท ไดรบการสนบสนนจาก

สหภาพโซเวยต ทายทสด กองทพเวยดมนหกสามารถยดแนวปองกนทตงอยใจกลางทราบระหวาง

หบเขาไดทงหมด นายพลเดอ กาสตร คณะเสนาธการกองทพฝร งเศสประจ าเดยนเบยนฟ

รวมถงก าลงพลทเหลออยถกจบเปนเชลยทงหมด

เมอขาวความพายแพของของแนวปองกนทตงอย ใจกลางทราบระหวางหบเขาและ

การตกเปนเชลยของนายพลเดอ กาสตรมาถงปอมอซาเบลล ก าลงพลทรกษาปอมทงหมดจงตดสนใจ

ตฝาวงลอมกองทพเวยดมนหและหลบหนไปยงภาคเหนอของลาว ยทธการท เดยนเบยนฟ

ตลอดระยะเวลา 55 วนน ามาซงความสญเสยดานก าลงพลเปนจ านวนมหาศาลแกทงสองฝาย

กองทพฝรงเศสเสยชวต บาดเจบและสญหายระหวางการรบประมาณ 7,000 นาย ตกเปนเชลย

ประมาณ 11,000 นาย สวนกองทพเวยดมนหเสยชวตประมาณ 8,000 นาย บาดเจบประมาณ

187

15,000 นาย แมจ านวนของกองทพเวยดมนหจะสงกวากองทพฝรงเศสมากแตการเสยสละดงกลาว

น าไปสชยชนะเดดขาดตามทรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามคาดหวงไว ชยชนะครงส าคญ

ท เ ก ดข นหน ง วนกอนปญหาใน อน โดจ นจะถ กยกมาเจรจาในการประชมท นคร เจน ว า

(Geneva Conference)87 ซงเปนการประชมนานาชาตระหวางเดอนเมษายน-กรกฎาคม ค.ศ.1954

ไดสร า งความได เปร ยบทางการเมองแก ร ฐบาล เว ยดมนห เปนอย างมากในการประชม

ผลส าคญของการประชมครงนน าไปสการลงนามในขอตกลงเจนวา (Geneva Agreement)

กลางเดอนกรกฏาคม ค.ศ.1954 สาระส าคญคอการแบงเวยดนามเปน 2 สวน การถอนก าลงทหาร

ฝรงเศสออกจากเวยดนาม ลาวและกมพชา แมขอตกลงเจนวาจะท าใหระบอบอาณานคมของฝรงเศส

ในอนโดจนสนสลายลงแตสนตภาพและเอกภาพของเวยดนามยงคงหางไกลและใชเวลาอกยาวนาน

กวาจะบรรลเปาหมายใน ค.ศ.1975

87 ด SSICsim, "Geneva Conference (1 9 5 4 ) ," https://static1.squarespace.com/static/573c756e859fd06a1f830223/t/575a508fe32140bd67b971c8/1465536655554/Geneva-Conference-1954-Background-Guide.pdf.

188

บทท 6

บทสรป

การศกษาความสมพนธระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกา ค .ศ.1944-1954

ท าใหพบวา บรบทเหตการณคอปจจยทส งผลตอสถานะความสมพนธ ในแตละชวงเวลา

โดยสงครามโลกครงท 2 และสงครามเยนคอสองบรบททส าคญ

บรบทเหตการณสงครามโลกครงท 2 นนยงสามารถแยกยอยไดเปน 2 ชวงเวลาดวยกน ไดแก

1. นโยบายตอตานระบอบอาณานคมและ 2. สถานการณสงครามทงในแปซฟกและเอเชย

ในชวงปลายสงคราม บรบทยอยแรกโดยเฉพาะแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศของ

ประธานาธบดโรสเวลตทตองการใหเวยดนามเปนเอกราชจากฝรงเศสภายหลงสงครามยต

แนวคดดงกลาวสอดคลองกบวตถประสงคทางการเมองของขบวนการเวยดมนหจงท าใหโฮจมนห

ทสวนตวนยมในปรชญาและแนวคดทางการเมองของสหรฐอเมรกาอยกอนแลวโดยเฉพาะการตอส

เพอเสรภาพตองการรวมมอและขอการสนบสนนจากสหรฐอเมรกา

สวนบรบทบยอยทสองนนโดยเฉพาะการหนเหความสนใจจากสมรภมยโรปมายงสมรภม

แปซฟกและเอเชยเพอชยชนะอยางเบดเสรจเหนอญปน จากแผนยทธศาสตรและปฏบตการทางการ

ทหารเพอบรรลวตถประสงคดงกลาวจงท าให เกดปฏบตการรวมกนระหวางสหรฐอเมรกากบ

ขบวนการเวยดมนหเพอตอสกบญปนในเวยดนามขน สงครามโลกครงท 2 จงเปนบรบทเหตการณ

ส าคญทท าใหความสมพนธของทงสองอยในสถานะพนธมตรระหวางกน

ในสวนบรบทเหตการณสงครามเยนนนสามารถแยกยอยไดเปน 3 ชวงเวลาดวยกน

ไดแก 1. สถานการณการเมองระหวางประเทศในปลายสงครามโลก 2. สงครามเยนในยโรป

และ 3. สงครามเยนในเอเชย บรบทยอยแรกโดยเฉพาะนโยบายจดระเบยบยโรปภายหลงสงคราม

ทจ าเปนตองสงเสรมสถานะของฝรงเศสใหกลบสความเปนมหาอ านาจอกครง ดวยเหตนสหรฐอเมรกา

จงยตนโยบายตอตานระบอบอาณานคมและแนวความคดภาวะทรสตระหวางประเทศ สนบสนนให

ฝรงเศสกลบไปปกครองอนโดจนอกครง พนธมตรระหวางขบวนการเวยดมนหกบสหรฐอเมรกาจงยต

ลง บรบทยอยดงกลาวถอเปนจดเรมตนทน าไปสความสมพนธในสถานะศตรระหวางกน

189

บรบทยอยทสองโดยเฉพาะการขยายอทธพลลทธคอมมวนสตของสหภาพโซเวยตในยโรป

ซงท าใหเกดความขดแยงกบชาตตะวนตก สหรฐอเมรกาผน าชาตตะวนตกจงแสดงบทบาทส าคญ

เพอสกดกนและจ ากดลทธคอมมวนสตในยโรป สถานการณการเมองและบทบาทดงกลาวในย โรป

สงผลโดยตรงตอทศนะของสหรฐอเมรกาในสงครามอนโดจน การเคลอนไหวของรฐบาลสาธารณรฐ

ประชาธปไตยเวยดนามและโฮจมนหถกตงขอสงเกตวาเปนสวนหนงในการขยายอทธพลลทธ

คอมมวนสตของสหภาพโซเวยตในเอเชย ดวยเหตน เฉกเชนเดยวกบในยโรปสหรฐอเมรกาเรมเหนวา

ตนเองตองแสดงบทบาทส าคญในการสกดกนการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสตในเอเชย

โดยเฉพาะในเวยดนาม

สวนบรบทยอยสดทายโดยเฉพาะชยชนะของพรรคคอมมวนสตจนในสงครามกลางเมอง

และการรกรานเกาหลใตของเกาหลเหนอ สองเหตการณดงกลาวในมมมองของสหรฐอเมรกา

เปรยบเสมอนหลกฐานทชดเจนวาสงครามเยนขยายตวมายงเอเชยโดยสมบรณ สหรฐอเมรกาจงมนใจ

ในขอสงเกตทมตอรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามและโฮจมนห ทายทสดน าไปส

การใหความสนบสนนแกฝรงเศสของสหรฐอเมรกาเพอสกดกนการขยายอทธพลลทธคอมมวนสต

ในเอเชยโดยสหภาพโซเวยตผานทางรฐบาลเวยดมนห สงครามเยนจงเปนบรบทเหตการณส าคญ

ทท าใหความสมพนธของทงสองเปลยนสถานะมาเปนศตรระหวางกน

หากพจารณาความสมพนธของทงสองฝายนอกเหนอจากระยะเวลาทท าการศกษาไวใน

วทยานพนธฉบบนโดยเฉพาะ ค.ศ.1954-2016 จะเหนวาบรบทเหตการณยงคงเปนปจจยส าคญ

ทสงผลตอสถานะความสมพนธของทงสองฝายเชนเคย กลาวคอ บรบทเหตการณสงครามเยน

โดยเฉพาะบรบทยอยสงครามเยนในเอเชยยงคงท าใหความสมพนธของทงสองประเทศอยในสถานะ

ศตรอกหลายทศวรรษ หลงความพายแพในการยทธทเดยนเบยนฟซงท าใหฝรงเศสถอนตวออกจาก

เวยดนามใน ค.ศ.1954 สหรฐอเมรกาจงรบชวงตอเพอสกดกนการขยายตวของลทธคอมมวนสต

ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ชวงปลายทศวรรษท 1950 จนถงกลางทศวรรษท 1970 สหรฐอเมรกา

ใหความชวยเหลอดานตางๆแกสาธารณรฐเวยดนาม (Republic of Vietnam) หรอเวยดนามใต

(South Vietnam) ทงสงก าลงทหารของตนไปยงเวยดนามเพอตอสกบเวยดนามเหนอ

(North Vietnam) แมสงครามเวยดนามจะยตลงดวยชยชนะของเวยดนามเหนอใน ค .ศ.1975

และน าไปสการรวมชาตในเวลาตอมา ถงอยางนนผลจากการแทรกแซงของสหรฐอเมรกาในชวงเวลา

190

ดงกลาวท าใหสถานะศตรระหวางกนคงอยแทบถาวรในอกหลายปตอมา แมวาสงครามเยนจะยตลงใน

ค.ศ.1991 แตสถานะความสมพนธกยงคงไมเปลยนแปลง สหรฐอเมรกายงด าเนนมาตรการคว าบาตร

ตอเวยดนามทงดานการเมอง เศรษฐกจและการทหารอยางแขงกราว

อทธพลของบรบทเหตการณสงครามหมดลงใน ค .ศ.1995 บรบทเหตการณการเมองโลก

หลงสงครามเยนขนมาแทนท สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม (Socialist Republic of Vietnam)

ทสบทอดอ านาจตอจากสาธารณรฐประชาธปไตยเวยดนามกบสหรฐอเมรการวมกนปรบระดบและ

สถาปนาความสมพนธทางการทตขนมาใหม บรบทเหตการณดงกลาวสงผลใหความสมพนธ

ของทงสองปรบเปลยนสถานะจากศตรระหวางกนมาอยในระดบปกต ถงอยางนนมาตรการคว าบาตร

ตอเวยดนามบางประการยงคงด าเนนตอไป

เมอกาวเขาสทศวรรษท 2010 เกดการเปลยนแปลงครงส าคญตอความสมพนธของ

ทงสองฝาย ดวยบรบทเหตการณความขดแยงในทะเลจนใต (South China Sea Conflict)

โดยเฉพาะการอางกรรมสทธททบซอนกนระหวางจนกบเวยดนามเหนอหมเกาะสแปรตลย

(Spratly Island) หมเกาะพาราเซลและการอางกรรมสทธของจนเหนอเสนทางเดนเรอเสรในนานน า

สากล เพอสกดกนการขยายอทธพลของจนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตเวยดนามและสหรฐอเมรกาจง

ร วมมอกนในหลายภาคสวนและน าไปส จากเยอนสหร ฐอเมรกาอย าง เปนทางการของ

ประธานาธบดเวยดนามใน ค.ศ.2013 การเยอนครงนเองทผน าเวยดนามยกเอาเหตการณในอดต

ครงสองฝายเปนพนธมตรกน รวมถงเรองทโฮจมนหชนชมในแนวคดและปรชญาทางการเมองของ

สหรฐอเมรกาเพอสานและยกระดบสถานะความสมพนธระหวางกนใหดยงขน แมกอใหเกดการ

วพากษวจารณและการตงขอสงสยจากสาธารณชนอเมรกนอยางมากเนองจากขดแยงกบความเขาใจ

และความทรงจ าของพวกเขา แตการกระท าดงกลาวมสวนสงเสรมสถานะความสมพนธใหพฒนาขน

ทายทสดน าไปสการเดนทางเยอนเวยดนามอยางเปนทางการของ ประธานาธบดโอบามา

เมอ ค.ศ.2016 การเยอนเวยดนามในครงนโอบามาประกาศยกเลกมาตรการคว าบาตรทเปนมรดกสบ

จากบรบทเหตการณสงครามเยนแทบทงหมด ความสมพนธของทงสองปรบเปลยสถานะจากระดบ

ปกตสการเปนมตรประเทศระหวางกน

ดวยเหตนจงสามารถกลาวไดวา บรบทเหตการณโลกในแตละชวงเวลาเปนปจจยส าคญท

สงผลกระทบ หรอมอทธพลตอความสมพนธระหวางเวยดนามกบสหรฐอเมรกาอยางแทจรง

191

การศกษาเพอใหเกดความเขาใจอยางถองแทตอบรบทเหตการณโลกดงกลาวสามารถท าใหการศกษา

ประเดนเรองความสมพนธระหวางของทงสองเกดความชดเจน มความเทยงตรงและสามารถเหน

พฒนาการไดอยางตอเนอง นอกจากประเดนความสมพนธระหวางประเทศแลววธการและมมมอง

ดงกลาวยงสามารถน าไปประยกตใชเพอประโยชนในการการศกษาประเดนทางประวตศาสตร

ดานอนๆอกดวย

192

รายการอางอง

รายการอางอง

Asselin, Pierre Vietnam’s American War: A History. Bungay: Cambridge University Press, 2018.

Axelrod, Alan. The Real History of the Cold War: A New Look at the Past New York: Sterling, 2009.

Bartholomew-Feis, Dixee R. The Oss and Ho Chi Minh: Unexpected Allies in the War against Japan. Lawrence, Kansas: University Press of Kansas, 2006.

Batrachious. "Timewatch - Uncle Ho and Uncle Sam (Bbc 1998)." https://www.youtube.com/watch?v=Q02w70lJwUQ.

Beevor, Antony. The Second World War New York: Back Bay Books, 2013. Bell, P.H.M. Twelve Turning Points of the Second World War New Haven: Yale University

Press, 2011. Bishop, Chris, and Chris MeNab. Campaigns of World War I I Day by Day London: Amber

Books, 2003. Bradley, Mark. "Franklin Roosevelt, Trusteeship and Us Exceptionalism: Reconsidering

the American Vision of Postcolonial Vietnam." In A Companion to the Vietnam War, edited by Marily B Young and Robert Buzzanco, 130-45. Malden Mass: Blackwell, 2006.

———. Imagining Vietnam and America: The Making of Postcolonial Vietnam, 1919-1950. Chapel Hill: University of North Carolina Press, 2000.

Brocheux, Pierre. Ho Chi Minh: A Biography. Translated by Claire. Duike. New York: Cambridge University Pass, 2007.

Cameron, Allan W. Viet-Nam Crisis: A Documentary History, Vol. I: 1940-1956 London: Cornell University Press, 1971.

Colbert, Evelyn Speyer. Southeast Asia in International Politics, 1941-1956 Ithaca: Cornell Universtiy Press, 1977.

Currey, Cecil B. Victory at Any Cost: The Genius of Viet Nam's Gen. Vo Nguyen Giap Washington D.C.: Potomac Books, 2005.

Do Hoang Linh, and Nguyen Van Duong. President Hồ Chí Minh’s Foreign Activities

194

(1945-1969). Vietnam: The gioi, 2013. Duiker, William J. "Building the United Front: The Rise of Communist in Vietnam, 1925-

1954." In Communism in Indochina, edited by Joseph J Zasloff and MacAlister Brown, 3-26. Lexington Massachusetts: D.C. Heath and Company, 1975.

Fall, Bernard B. The Two Viet-Nams: A Political and Military Analysis New York: Praeger, 1967.

Fifield, Russel Hunt. Americans in Southeast Asia: The Roots of Commitment New York: Thomas Y. Crowell, 1973.

Gelb, Leslie H, and Richard H Betts. The Irony of Vietnam: The System Worked Washington D.C.: Brookings Institution Press, 2016.

Goscha, Christopher. "Bảo Đại (Nguyễn PhÚc Vĩnh Thụy, Jean-Robert, 1913-1997)." In Historical dictionary of the Indochina war (1945-1954): An International and Interdisciplinary Approach, 52-53, 2011.

———. "Navarre Plane." In Historical dictionary of the Indochina war (1945-1954): An International and Interdisciplinary Approach, 306-07, 2011.

———. The Penguin History of Modern Vietnam. London: Allen Lane, an imprint of Penguin Books, 2016.

Hammer, Ellen Joy. The Struggle for Indochina 1940-1955 California: Stanford University Press, 1966.

Havers, Robin. The Second World War (2): Europe 1939-1943 Oxford: Osprey, 2002. History on The Net. "The Cold War Home Front: Mccarthyism."

https://www.historyonthenet.com/cold-war-home-front-mccarthyism/. Isaacs, Jeremy, and Taylor Downing. Cold War: An Illustrated History, 1945-1991 Boston:

Little, Brown and Company, 1998. Karnow, Stanley. Vietnam: A History New York: Viking, 1983. Kelly, Sean, and Colin Mackerras. "The Application of Marxism-Leninism to Vietnam." In

Marxism in Asia, edited by Colin Mackerra and Nick Kinght, 202-31. London: Croom Helm, 1985.

LaFeber, Walter. "The United State and Vietnam: The Enemies." In The War That Never Ends: New Perspectives on the Vietnam War, edited by David L Anderson and John Ernst, 35-54. Kentucky: University of Kentucky Press, 2004.

195

Liptak, Eugene. Office of Strategic Services 1942-45: The World War Ii Origins of the Cia Oxford: Osprey Publishing Ltd, 2009.

Logevall, Fredrik. Ember of War: The Fall of an Empire and the Making of America's Vietnam New York: Random House Trade Peperbacks, 2012.

———. "We Might Give Them a Few.” Did the Us Offer to Drop Atom Bombs at Dien Bien Phu?" https://thebulletin.org/we-might-give-them-few-did-us-offer-drop-atom-bombs-dien-bien-phu9175.

Marr, David G. Vietnam 1945: The Quest for Power Berkeley: University of California Press, 1995.

Overy, Richard. The Second World War: The Complete Illustrated History London: Andre Deutsch, 2014.

Pham Hong Tung. "The Cold War and Vietnam 1945-1954: How Did a Nationalist Struggle Turn into a Class Struggle ?". In Southeast Asia and the Cold War, edited by Albert Lau, 153-85. New York: Routledge, 2012.

Pike, Douglas. Vietnam and the Soviet Union: Anatomy of an Alliance Boulder: Westview Press, 1987.

Porter, Gafreth. Vietnam: A History in Documents New York: New American Librafry, 1981.

Seals, Bob. "Chinese Support for Vietnam During the Vietnam War: The Decisive Edge." http://www.militaryhistoryonline.com/20thcentury/articles/chinesesupport.aspx.

Sherrod, Robert. "Our Stake in the Indochina War." The Saturday Evening Post 35, no. 226 (1954): 28-29.

Shiu Wen-Tang. "Negotiations over French Indochina between France and Japan During the Second World War." In Vietnam-Indochina-Japan Relations During the Second World War: Documents and Interpretations, edited by Bruce M Lockhart, 37-53. Tokyo: Waseda University Institute of Asia-Pacific Studies, 2017.

Simpson, Howard R. Dien Bien Phu: The Epic Battle America Forgot Washington: Potomac Books, 2005.

Smith, Tony. "The French Colonial Consensus and People’s, 1946-58." Journal of Contemporary History 9, no. 4 (1974): 217-47.

SSICsim. "Geneva Conference (1954)."

196

https://static1.squarespace.com/static/573c756e859fd06a1f830223/t/575a508fe32140bd67b971c8/1465536655554/Geneva-Conference-1954-Background-Guide.pdf.

Taylor, K.W. A History of the Vietnamese New York: Cambridge University Press, 2013. The American Presidency Project. "156 - Remarks at the Governors' Conference, Seattle,

Washington. August 4, 1953." http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=9663.

The Obama White House. "President Obama's Bilateral Meeting with President Truong Tan Sang." http://www.youtube.com/watch?v=38dKDeJ2828.

Tonnesson, Stein. Vietnam 1946: How the War Began California: University of California Press, 2010.

———. The Vietnamese Revolution of 1945: Roosevelt, Ho Chi Minh and De Gaulle in a World at War London: Sage, 1991.

Tucker, Spencer C. "Lao Động Party." In Encyclopedia of the Vietnam war: a politcal, social, and military history, 220-21, 2001.

Tuong Vu. Vietnam’s Communist Revolution. Chelsea: Cambridge University Press, 2017.

U.S., Central Intelligence Agency. "Chinese Communist Support for Vietminh Military Activities." https://www.cia.gov/library/readingroom/document/cia-rdp82-00457r005000400013-2.

———. "Chinese Communist Troops for Indochina." https://www.cia.gov/library/readingroom/document/cia-rdp82-00457r005700020005-9.

———. "Military Supplies for Viet Minh." https://www.cia.gov/library/readingroom/document/cia-rdp82-00457r006700800003-1.

U.S., Department of Defense. "Report of the Office of the Secretary of Defense Vietnam Task Force." https://www.archives.gov/research/pentagon-papers

U.S., Department of State. "Kremlin Recognizes Communist Movement in Indochina." Bulletin 22, no. 548 (1950): 244.

———. "The Post-War Period in the Far East." Bulletin 13, no. 314 (1945): 644-45.

197

U.S., Department of War, Strategic Services Unit History Project. The Overseas Targets: War Report of the Oss Vol. I I. New York: Walker Publishing Company, 1976.

U.S., Joint History Office. The Joint Chiefs of Staff and the First Indochina War 1947-1954 Washington: Government Printing Office, 2004.

Vinen, Richard. "The Fifth Republic as Parenthesis? Politics since 1945." In Modern France: 1880-2002, edited by James McMillan, 74-102. Oxford: Oxford University Press, 2003.

Wall, Donald D. Nazi Germany and World War I I Belmont Calif: Wadsworth/ Thomson Learning, 2003.

Warren, James A. Giap: The General Who Defeated America in Vietnam. New York: St. Martin's Press, 2013.

WGBH Media Library and Archives. "Vietnam: A Television History; Roots of a War; Interview with Archimedes L. A. Patti, 1981." http://openvault.wgbh.org/catalog/V_3267C58E4C104A54A0AFDF230D618AE6#at_2073.923_s

Willmott, H.P. . World War I I. London: Dorling Kindersley, 2010. Windrow, Martin. The French Indochina War 1946-1954. Oxford: Osprey Publishing Ltd,

2003. YouHotNews. "Alert: Obama Praises Ho Chi Minh While Lincohn Memorial Vandalized."

https://www.youtube.com/watch?v=1PmWoyp4bv0. จกรสน พเศษสาทร. 30 ปของสงครามกอสรภาพเวยดนาม กรงเทพฯ: ส านกพมพดวงกมล, 2519. เชดเกยรต อตถากร. ขบวนการคอมมวนสตเวยดนาม. กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย

และมลนธโครงการต าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 2540. ธระ นชเปยม. เวยดนามหลง 1975 กรงเทพฯ: ดอกหญา, 2537. นษฐนาถ นลด. "ขบวนการคอมมวนสตเวยดนาม ค.ศ.1945-1975." จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2555. บตตงเจอร, โจเซฟ. ประวตศาสตรการเมองเวยดนาม. Translated by เพชร สมตร. กรงเทพฯ: มลนธ

โครงการต าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 2522. พวงทพย เกยรตสหกล. "5 ทศวรรษของการขยายอ านาจจกรวรรดนยมทางการทหารของญปน ค.ศ.

1895-1945." วารสารอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร 37, no. 2 (2558): 78-112. วนย คณอดม. โฮจมนห President Ho Chi Minh กรงเทพฯ: ส านกพมพประกายพรก, 2535. สญชย สวงบตร. นาซเยอรมน ค.ศ.1933-1945. กรงเทพฯ: ศกดโสภาการพมพ, 2556.

198

———. ยโรปในสงครามเยน ค.ศ.1945-1991 กรงเทพฯ: ศกดโสภาการพมพ, 2558. สญชย สวงบตร, and อนนตชย เลาหะพนธ. ทรรปณะประวตศาสตรยโรปในครสตศตวรรษท 20.

กรงเทพฯ: ศกดโสภาการพมพ, 2555. สด จอนเจดสน. ประวตศาสตรเวยดนามตงแตสมยอาณานคมฝรงเศสถงปจจบน กรงเทพฯ: โครงการ

เผยแพรผลงานวชาการ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2544.

ประวตผเขยน

ประวตผเขยน

ชอ-สกล วาทรอยตรพชยพรรณ ชวงประยร วน เดอน ป เกด 1 เมษายน 2533 วฒการศกษา พ.ศ. 2551 ศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาประวตศาสตร-บรหารธรกจบณฑต

สาขาวชาการทองเทยว (หลกสตรคขนาน) มหาวทยาลยนเรศวร พ.ศ. 2556 อกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประวตศาสตร มหาวทยาลยศลปากร