4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 Hmasawnna Thar Vol - 32/322 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy THLArAm (sepTember) 12, 2017 THAwLeni (TuesdAy) Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number 7085-256-377 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI Teachers Day an hmang CCpur: GNM Training School, Hill Town-a GNM first year le Second year student hai huoihawtnain zani 11AM khan Multi pur- pose Hall, GNM Training School-ah Teachers’ Day hmang a nih. Hi huna hin GNM Training school princi- pal V. Goihzachiin le Tu- tor han thuhrilna hun an hmang bakah GNM train- ing School student han insukhlimna item chi tum tum inentirna an nei. Upa Rotluanga in hi huna thu a hrilnaa chun, damnaw hai enkawltu din- ga inpe student hai an pak thu hrilin, missionary sin thaw anga inngai le lungril thienghlim tak puta, an in- chuk zo sin an thaw huna khawm taima taka sin thaw dingin an fui. Myanmar- a Rohingya buoinain Com- munal tension a suksang -P3 DLCC-cum-Review meeting nei CCpur : Zanikhan Shy- am Lal Poonia, IAS, DC, Churachandpur inrawina hnuoiah District Level Coordination Committee (DLCC)-cum-Review meet- ing Conference Hall, DC’s Office, Churachandpur-ah nei a ni a. District Level Of- ficers (DLOs) le Bank hran hrana Officer-hai an \hang tawl. Hi meeting-a hin CM hung inzinna ding le inza- wma thil thaw dan ding, Prime Ministers’ Award for Administration, 2018, Digital Payments le Swachh Mission chungthu hai an hriltlang niin DIO, CCPur a inthawka ei thu dawngna chun a hril. Kap hliema um damzo lovin a thi impHAL : September 9, 2017 zana tu ti hriet lo han Malom Tuilihal Makha Leikai hmuna an kap hliem Sadokpam Romesh (23), S/o Tomba of Chandrak- hong Mamang Leikai, Yai- ripok Police Station huop sunga um chu a hliemna tuorzo lovin zani zingkar khan enkawla a umna Raj Medicity-ah a thi. Romesh hi Malom Tuilihal Makha Leikai-a Maipak Motor Workshop a thawk lai a nih. Bike le Activa inbawah mi 4 an hliem CCpur : Zani hmasa zan dar 7 vel khan Nehru Marg lam\he, Churachandpur hmuna Bike MN02B/5511 le Activa MN02B/4663 hai chu an inbaw a, mi 4 an hliem a, District Hospital, Churachandpur panpui an nih. Hliem palihai laia pahni, Thangrilsang (18) of Rengkai Road le Miss Lalremsiami of Beaulalane hai chu an hliem inrik leiin Doctor-hai thurawn angin a zan a zanin Imphal panpui an ni a, Activa khaltu Van- lalnghak (19), S/o (L) Lal- thansang of S.A. Road le Bike khaltu Thanglalmuan (24), S/o Thangzalian of Bible Hill, Rengkai hai chu District Hospital, CCPur ah admit an nih tiin ei thu dawngna chun a hril. Thangrilsang hi Raj Medicity a admit a ni a, khuo a la hriet naw a, ICU- ah sie niin ei thu dawngna chun a hril. Manipur CM a hung ding Tuibong-Public ground inkar lamsira motor innghat phallo ding CCpur: Manipur CM N. Biren Singh chu vawisun hin CCPur-ah hung a ta, Public Ground, CCPur hmunah district level- a lawmlutna le mipui inkhawm um a tih. Programme dungzui- n10AM in mipui fekhawm ning a ta, 11AM in Mani- pur CM a hmun hungtlung a ta, 11;05AM in Rev. LB Angam, Executive Director, ECA in hun hawng \awng\ aina nei a ta, V. Hangkhan- lian in welcome le keynote address hril a ta, ADCC Chairman Khaipao Haokip in Memorandum le presentation peng a ta, Hmar Inpui Presi- dent, Joseph Lalrothang; MPC President Vanlalrin- liana; Zomi Council Chair- man B. Dongzalian le Kuki Inpi CCPur President Daniel K. Gangte han thilpek inh- lana nei an ta, Pu N. Biren Singh le hi huna \hang VIPs thuhril nuom thuhrilna hun hmang bawk an tih. CM hung ding le inzawm hin Tiddim Road le Tipaimukh Road lampui a motor inlawn tlawm dingin SP, CCPur chun ngenna a siem. CM lawmlutna ding le inzawm hin Tiddim Road- a One Way traffic lak- dawk ning a ta, IB Road le Tipaimukh Road, Police station a inthawk Thang- jam Road inkar No Entry Zone ning a ta, Red Cross Road le Thangjam Road inkar lampui hawng ning a ta, khawpui puotieng mi hai phurtu Bus hai Central Road le Tipaimukh Road, Laitui Medico le Nazareth Nursing Home inkar chen thak ning an tih. CM lawmlutnaa \hang ding hai chu mani hnam puon inbel seng dingin Or- ganizaing Committee chun inhriettirna a siem. Lampui intar taluo ding le him lemna dingin Sep- tember 12, 2017, 9AM- 3PM inkar sungin Tuibong Bazar a inthawk pro- gramme hmangna Public Ground chen Tiddim Road a chun lampui sirah mo- tor innghat (parking) phal ninaw nih tiin Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur chun inhriettirna a siem a. Mipui hai chu hi thil hi thlawp seng dingin a ngen. Mega Trade Fair- Talent Show zo CCpur: August 23, 2017 a inthawk YMA Hall, Hmuia Veng-a Team CT Lian le Kevi Society, Ko- hima hai \hangruola Mega Trade Fair le Talent Show- cum-Dance Competition, 2017 neia um chu Sept. 10, 2017 khan zo a nita a, clos- ing ceremony zani hmasa zan khan hmang a ni a, hi huna hin Khaipao Haokip, Chairman, ADCC khuol- lienin a \hang. Ei ram hmasâwnna dingin mi tinin thaw ei nei a \ûl: CM Kum 2022 chena chu India ramah mirethei um ta nawng ei tih: Ram Madhav impHAL: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, mi tinin ei ram hmasâwnna dingin iem thaw thei ka nei a ti hi mani le mani in- dawnin, mi tinin thaw ei nei seng a \ûl a nih tiin a hril. Hi thu hi INA Memorial Hall, Moirang-a Chinmaya Mission buotsai ‘Swami Chinmayananda Memorial Lecture’ neina huna a hril a nih. Ei ram Manipur-a cul- ture le tradition hausa tak takhai hi State puotieng khawm ei pholang ding an nih tiin a hril. Mi tin chu, sin thaw lova mani dikna le chanvo (rights) chau za- wng/chang tumtu ni lovin, foreign chena khawm mi- hai mi ngaisang ni thei ding khawpa sin thaw ding ei nih tiin a hril. “Danglamna le hmasâwnna \ha a um theina ding chun ei ngaid- ân hluihai le ngaidân \hanawhai ei peihawn pei a \ûl a nih” tiin a hril a. Mi tin chu mani hmasielnaa le mani hmasâwnna ding chau lungril peihâwnin vântlâng pumpui (society) hmasâwnna ding ngaituo lem dingin a ngen bawk. Hieng tieng lungril puta, lungril thar le ngaidân thar, thaw dan \hahai \hang thar peihai le ei inhrilhmu pei theina dingin talk shows, ngaidân \ha lampuia mi ke\thuoitu ding lectures le conference hai nei tam a pawimaw thu a hril bawk. CM chun, tuta inthawk chu Moirang INA Com- plex ah thlalakna chawi lut phal nih tang a ta, a nuom taphawtin thlahai lak thei ni tang a tih, tiin inpholang a \ûlzie hrilna le inzawmin a hril bawk. “Vision of India through the eyes of Swami Vivekananda and Swami Chinmayananda” ti thu- pui hmanga thu hrilin, In- dia Foundation director le Thinker ropuitak Ram Madhav chun, New India siemna dingin mi tin el chu ‘stakeholder’ (pawimawna neitu) ei ni seng a pawimaw thu a hril. “New India anga in- siemthar ei nuom chun, mipuihai chu ‘fai’ tak le ‘thienghlim’ takin corrup- tion um lova kalchwi ei thiem a tul. Rights chau zawng lovin ‘mawphurna cheltu’ ni seng tum lem ei tiu” tiin a hril. Kum 2022 chen, New India ah chu tukhawm mirethei (poor) um tah nawng ei ta, Below Pov- erty Line (BPL) sûngkuo khawm ei um ta naw ding niin Pu Madhav chun a hril. Sawrkar chun ‘reforma- tion’ nih lovin ‘transfor- mation’ inumtir a tum a. Chutaka dingin corruption le helna thil chu a ngai thei naw ding niin a hril. Manipur culture chu culture hausaktak a ni thu hrilin, Manipur culture \hang lovin India culture a bikim thei naw niin a hril a. India mi chu khawlai khawm inza a ni theina dinga inzakaina a nei theina dinga New India siem din- gin intiem seng ei tiu, tiin a fiel bawk. “BJP sawrkâr thar thil- tum chu ei State-a inremna le muongna um a nih” tia hrilin, sawrkâr chun inrem- na le muongna siemna ram le hnam inpumkhatna hum- hal tlat a tum niin a hril. “Hmangaina boa thiemna le hrietna ringawt chu a kim naw a. Ei society le ram- bung (India) siem\hatna dingin \hang la seng ei tiu” tiin a hril. Swami Vivekananda kha mani ram le hnam hman- gaitu indiktak, mithienghlim le social reformer ropui a nih a. Kum 40 chau dam sienkhawm, India hmasâwn- na ding chau ni lovin khawv- el ta dingin a thawhlawk hle a nih tiin a hril. Vivekananda ngaisang le hrilmawi, hnam hran hran ni zinga impum- khata um (unity in diversity) a nih leiin eini khawm hnam hran hran le \awng hran hran chêng khawmin inrem takin New India siem ei tiu, tiin a hril. “Mani hmasielnahai theinghilin, ei ram le hnam hmasawnna dingin ei mi- mal hlâwkna ding inhnik zawnghai khawm inhlan ngam ei tiu. Society in\ hangna ding chun thil \ha naw le ngaidan \hanawhai dehâwn a \ûl” tiin a hril bawk. Tu taka ei rama cor- ruption le helna leia nun rinumzie ngaituoin, New India, ram thara ei lêng theina dinga \hang la tlang seng dingin a fiel a. Beisei- na insangtak nei ding a ni- zie a hril bawk. Madhav chun Vive- kananda ngaidân lasawn- gin, “|huoituhai mawphur- na chu, mipuihai lampui indik an hung hraw theina dingin kei \huoitu a nih” tiin, Swami Chinmayanan- da khawm taksa le thlaraua mipuihai lampui indik keithuoitu ropui tak a nizie a hril bawk. Hi hunsera hin, Minister for Forest and Environment Mr. Th. Shyamkumar, Re- gional Head, Chinmaya Mission (Chennai) His Ho- liness Swami Mitrananda, Advisor (HR and Econom- ic Affairs) to CM MLA Mr P. Sharatchandra Singh, Chairman MPSC Lt. Gen- eral (Retd.) Himalaya Kon- sam, Commandant, Mili- tary Intelligence Training School and Depot, Pune Lt. General L.N. Singh, Pro- fessor Amar Yumnam of MU, Vice-Chairman Mani- pur Infrastructure Develop- ment Agency (MIDA) Shri M. Asnikumar Singh hai khawm an \hang tâwl. Chinmaya Mission hi 1953 kuma indin a nih a. A thupui tak chu ‘mi a tam thei ang takhai kuomah a tam thei patawpa hlimna a thei patawpa hun sei siem’ ti hi a nih. Congress in Sept. 14-ah Political Conference CCpur: September 14, 2017 khin CCPur district-a a vawikhatna dingin Dis- trict Congress Committee, CCPur chun Peace Ground, Tuibong hmunah Political Conference an huoihawt ding thu Seiboi, Secretary, District Congress Commit- tee chun zanita a office-a tuolsung chanchinbu re- porter hai an hmupui huna a hril. Political conference hi CM hlui O.Ibobi Singh; Dy. CM hlui Gaikhangam, Distirct sunga Congress MLA le party leaders hai khawm an \hang ding thu Seiboi chun a hril bawk. Hi huna hin party \huoitu le party ngainatu mitin \hang seng dingin a fiel. District 4 ah Adult Education Centre 321 hawng tah impHAL: Official thu- suokin a hril dan chun, Jan- uary 2010 a inthawk khan, district 4, Chandel, Senapa- ti, Tamenglong le Thou- bal haiah Saakshar Bharat (Literate India) Program hnuoiah Adult Education Centre 321 hawng a nih tah a. AEC 20 chu, CONCOR (Container Corporation of India Limited) a inthaw- ka sum \hangpuina zarin Model AEC a upgraded an ni tah. Adult Education Cen- tre hai hi basic education pêkna ding indin an ni a, mi tinin ziek le tiem bek an thiem theina dinga sawrkâr hmalâkna a nih. Basic Lit- erature a inthawk hin thil dang dang Agriculture, Animal Husbandry, Health, Education, Rural Develop- ment, Women & Child De- velopment, SCs, STs, OBC welfare, Panchayati Raj, Science & Technology etc hai khawm an inchûk tung pei theina ding a nih. District tina Model le AEC umzat chu hieng ang hi a nih, Thoubal 5 & 64, Chandel 5 &59, Senapati 5 &142 le Tamenglong 5 & 56. Saakshar Bharat hi Centrally Sponsored Scheme, Department of School Education and Lit- eracy (DSEL), Ministry of Human Resource Develop- ment Government of India hnuoia Prime Minister in September 8, 2009 kuma a hlen \an a nih. Art & Culture-in ei ram cultural beauty a siem thei: Radheshyam impHAL: Education minis- ter Mr Th Radehshyam chun, tulai khawvel changkâng takah Arts & Culture hai hi ei ram sukmawitu le sukhausa- tu an ni thei a nih. Art & culture, Games and Sports le Education hai hin \hang kaw- pin mihriem \ha an siem thei chau a ni tiin a hril. Hi thu hi Social De- velopment Organisation (SODO), Konthoujam-in, Ibudhou Korouhanba Lai- bung, Moidangpok a, 4th Annual Prize Distribution & Felicitation Function 2016- 17 an neina huna a hril a nih. Mr Radheshyam chun, \halaihai lungrilah inelna \ha le thil thar ngaituona tu a, an theina le thiemna po po an phawr suok theina ding chun hieng ang Art & Culture tieng inruolsiekna \hahai hi thaw/hmang hlak ding a nih, tiin a hril. |hang thar le thang hluihai khawm inhrietpaw a pawimaw a. Mihriem khawvêla ei umna san chu, khawvel hi hmun inhawi lema siema, mi dang le eini ta dinga hmun inhawi tak dinga siemtu ding ei nih. Tuolsung harsatna chau en lovin khawvel lien lema harsatna ei mamaw enkaitu ding ei nih, tiin a hril. “Mi hmêl\hahai chu lungril inthieng le mi dan- ghai \hangpuina lungril neituhai hi an nih. Nunnem- na le zaidamna le mi dang ngaisakna chun an hmêl a suk\ha hlak” tiin, chuong zawnga insukphurna ding le mithiem cho suokna din- ga hi Program khawm hi siem niin a hril. MLA Konthoujam A. C. Dr. Sapam Ranjan Singh chun, naupang (students) hai chu competitive exam hai uora bei nasa dingin an fui tâwl. Nu le pa le hotuhai \hangruolin chu tieng lam- pui chu an inhnik/hraw thei dinga hem/siem an \ul a nih tiin a hril. “Mi tinin thilsiemhai hi ngai pawimawin humhal inla chu harsatna khawm hieng ang bek bek in tuok naw manih” tiin a hril bawk. (DIPR) Lampui dang ngaituo pek dingin DC an ngen CCpur: Red Cross Road le Thangzam Road inkar Sa zawrna (sa lane) thlangtien- ga lampui sira hmeruo za- wrtu pawl chun zanikhan DC, CCPur kuomah an hmeruo zawrna ding lam- pui dang ngaituo pek din- gin ngenna lekha an pek. District Council in Sept. 15, 2017 chena lampui sira hmeruo zawrtu hai, an hmun hluo sukruok dinga inhriettirna a siem le inza- wma Pu Shyam Lal Poon- ia, IAS, DC, CCPur kuoma ngenna hi an pek a ni a. DC, CCPur chun ADC tiengpang haileh inbiepaw a, an harsatna a ngaituo- pek ding thu hmeruo dawr siemtu hai hi a hril. GST Awareness nei CCpur: Taxation Depart- ment, CCPur huoihawt- nain Sept. 11, 2017, 11AM khan DTC Hall, Tuibong hmunah Goods and Ser- vices (GST) le inzawmin Awareness Campaign- cum-Training on Filing of GST Return in GSTR-3B/ GSTR-1/ GSTR-2/GSTR- 3/GSTR-4 nei a nih. Hi huna hin Nawaid Iqbal, PWC Consultant, Guwahati le Chinlianhat Vaiphei, Superintendent of Taxes, Churachandpur han GST chungthu hrilhri- etna an nei a, district sunga sumdawngtu le dealers hai an \hang tawl. GST hmang a nia in- thawk Taxation Dept., CCPur-a Superintendent of Taxes enkaina hnuoiah DC Office building-ah GST Facilitation Centre hawng a ni a, hi hmuna hin GST le inzawma Registration le Tax filing thaw thei zing a nih. IMI workshop sunzawm CCpur: Intensified Mis- sion Indradhanush (IMI) hmang ding le inzawma workshop neia um chu sunzawm pei a ni a. Zani 10:30AM khan CMO Con- ference Hall-ah Block 3 haia PHC le CHC haia Staff Nurse/ANM han workshop an nei. Hi huna hin Dr. VC Pau Tonsing, District Immuni- zation Officer, CCPur; Dr Vanlalkungi Saikot PHC M/O Incharge; Panthoi, CA, DFWO, Nalini Devi, DPH- NO, le Churachandpur hai resource person in an \hang. CM hung ding leiin vawisuna Tipaimukh Block han workshop an nei ding chu September 13, 2017 a nei ning a ta, Sept. 14, 2017 in Vaccine le Cold Chain Handler han nei nawk an tih. CCPur khaw- pui sungah Anti-Drugs Motorcycle Rally an nei -P4 India le Af- ghanistan han MoU/ pacts 4 an ziek -P3 Rafael Nadal chun pakhatna a lak-P4

THLArAm (sepTember) 12, 2017 THAwLeni (TuesdAy) … Thar/2017/September/HT-12-09-2017.pdfSep 12, 2017  · Upa Rotluanga in hi huna thu a hrilnaa chun, damnaw hai enkawltu din-ga inpe

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: THLArAm (sepTember) 12, 2017 THAwLeni (TuesdAy) … Thar/2017/September/HT-12-09-2017.pdfSep 12, 2017  · Upa Rotluanga in hi huna thu a hrilnaa chun, damnaw hai enkawltu din-ga inpe

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984

Hmasawnna Thar Vol - 32/322 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

THLArAm (sepTember) 12, 2017 THAwLeni (TuesdAy)

Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600

sp Hotline number 7085-256-377

NEWS TOMkiMCHANCHIN LAKTAWI

Teachers Day an hmang

CCpur: GNM Training School, Hill Town-a GNM first year le Second year student hai huoihawtnain zani 11AM khan Multi pur-pose Hall, GNM Training School-ah Teachers’ Day hmang a nih. Hi huna hin GNM Training school princi-pal V. Goihzachiin le Tu-tor han thuhrilna hun an hmang bakah GNM train-ing School student han insukhlimna item chi tum tum inentirna an nei. Upa Rotluanga in hi huna thu a hrilnaa chun, damnaw hai enkawltu din-ga inpe student hai an pak thu hrilin, missionary sin thaw anga inngai le lungril thienghlim tak puta, an in-chuk zo sin an thaw huna khawm taima taka sin thaw dingin an fui.

Myanmar-a Rohingya

buoinain Com-munal tension

a suksang-P3

DLCC-cum-Review meeting nei

CCpur : Zanikhan Shy-am Lal Poonia, IAS, DC, Churachandpur inrawina hnuoiah District Level Coordination Committee (DLCC)-cum-Review meet-ing Conference Hall, DC’s Office, Churachandpur-ah nei a ni a. District Level Of-ficers (DLOs) le Bank hran hrana Officer-hai an \hang tawl. Hi meeting-a hin CM hung inzinna ding le inza-wma thil thaw dan ding, Prime Ministers’ Award for Administration, 2018, Digital Payments le Swachh Mission chungthu hai an hriltlang niin DIO, CCPur a inthawka ei thu dawngna chun a hril.

Kap hliema um damzo lovin a thiimpHAL : September 9, 2017 zana tu ti hriet lo han Malom Tuilihal Makha Leikai hmuna an kap hliem Sadokpam Romesh (23), S/o Tomba of Chandrak-hong Mamang Leikai, Yai-ripok Police Station huop

sunga um chu a hliemna tuorzo lovin zani zingkar khan enkawla a umna Raj Medicity-ah a thi. Romesh hi Malom Tuilihal Makha Leikai-a Maipak Motor Workshop a thawk lai a nih.

Bike le Activa inbawah mi 4 an hliem

CCpur : Zani hmasa zan dar 7 vel khan Nehru Marg lam\he, Churachandpur hmuna Bike MN02B/5511 le Activa MN02B/4663 hai chu an inbaw a, mi 4 an hliem a, District Hospital, Churachandpur panpui an nih. Hliem palihai laia pahni, Thangrilsang (18) of Rengkai Road le Miss Lalremsiami of Beaulalane hai chu an hliem inrik leiin Doctor-hai thurawn angin a

zan a zanin Imphal panpui an ni a, Activa khaltu Van-lalnghak (19), S/o (L) Lal-thansang of S.A. Road le Bike khaltu Thanglalmuan (24), S/o Thangzalian of Bible Hill, Rengkai hai chu District Hospital, CCPur ah admit an nih tiin ei thu dawngna chun a hril. Thangrilsang hi Raj Medicity a admit a ni a, khuo a la hriet naw a, ICU-ah sie niin ei thu dawngna chun a hril.

Manipur CM a hung dingTuibong-Public ground

inkar lamsira motor innghat phallo ding

CCpur: Manipur CM N. Biren Singh chu vawisun hin CCPur-ah hung a ta, Public Ground, CCPur hmunah district level-a lawmlutna le mipui inkhawm um a tih. Programme dungzui-n10AM in mipui fekhawm ning a ta, 11AM in Mani-pur CM a hmun hungtlung a ta, 11;05AM in Rev. LB Angam, Executive Director, ECA in hun hawng \awng\aina nei a ta, V. Hangkhan-lian in welcome le keynote address hril a ta, ADCC Chairman Khaipao Haokip in Memorandum le presentation peng a ta, Hmar Inpui Presi-dent, Joseph Lalrothang; MPC President Vanlalrin-liana; Zomi Council Chair-man B. Dongzalian le Kuki Inpi CCPur President Daniel K. Gangte han thilpek inh-lana nei an ta, Pu N. Biren Singh le hi huna \hang VIPs thuhril nuom thuhrilna hun hmang bawk an tih. CM hung ding le inzawm hin Tiddim Road le Tipaimukh Road lampui a motor inlawn tlawm dingin SP, CCPur chun ngenna a siem.

CM lawmlutna ding le inzawm hin Tiddim Road-a One Way traffic lak-dawk ning a ta, IB Road le Tipaimukh Road, Police station a inthawk Thang-jam Road inkar No Entry Zone ning a ta, Red Cross Road le Thangjam Road inkar lampui hawng ning a ta, khawpui puotieng mi hai phurtu Bus hai Central Road le Tipaimukh Road, Laitui Medico le Nazareth Nursing Home inkar chen thak ning an tih. CM lawmlutnaa \hang ding hai chu mani hnam puon inbel seng dingin Or-ganizaing Committee chun inhriettirna a siem. Lampui intar taluo ding le him lemna dingin Sep-tember 12, 2017, 9AM-3PM inkar sungin Tuibong Bazar a inthawk pro-gramme hmangna Public Ground chen Tiddim Road a chun lampui sirah mo-tor innghat (parking) phal ninaw nih tiin Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur chun inhriettirna a siem a. Mipui hai chu hi thil hi thlawp seng dingin a ngen.

Mega Trade Fair-Talent Show zo

CCpur: August 23, 2017 a inthawk YMA Hall, Hmuia Veng-a Team CT Lian le Kevi Society, Ko-hima hai \hangruola Mega Trade Fair le Talent Show-cum-Dance Competition, 2017 neia um chu Sept. 10, 2017 khan zo a nita a, clos-ing ceremony zani hmasa zan khan hmang a ni a, hi huna hin Khaipao Haokip, Chairman, ADCC khuol-lienin a \hang.

Ei ram hmasâwnna dingin mi tinin thaw ei nei a \ûl: CMKum 2022 chena chu India ramah mirethei um ta nawng ei tih: Ram Madhav

impHAL: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, mi tinin ei ram hmasâwnna dingin iem thaw thei ka nei a ti hi mani le mani in-dawnin, mi tinin thaw ei nei seng a \ûl a nih tiin a hril. Hi thu hi INA Memorial Hall, Moirang-a Chinmaya Mission buotsai ‘Swami Chinmayananda Memorial Lecture’ neina huna a hril a nih. Ei ram Manipur-a cul-ture le tradition hausa tak takhai hi State puotieng khawm ei pholang ding an nih tiin a hril. Mi tin chu, sin thaw lova mani dikna le chanvo (rights) chau za-wng/chang tumtu ni lovin, foreign chena khawm mi-hai mi ngaisang ni thei ding khawpa sin thaw ding ei nih tiin a hril. “Danglamna le hmasâwnna \ha a um theina ding chun ei ngaid-ân hluihai le ngaidân \hanawhai ei peihawn pei a \ûl a nih” tiin a hril a. Mi tin chu mani hmasielnaa le mani hmasâwnna ding chau lungril peihâwnin vântlâng pumpui (society) hmasâwnna ding ngaituo lem dingin a ngen bawk. Hieng tieng lungril puta, lungril thar le ngaidân thar, thaw dan \hahai \hang thar

peihai le ei inhrilhmu pei theina dingin talk shows, ngaidân \ha lampuia mi ke\thuoitu ding lectures le conference hai nei tam a pawimaw thu a hril bawk. CM chun, tuta inthawk chu Moirang INA Com-plex ah thlalakna chawi lut phal nih tang a ta, a nuom taphawtin thlahai lak thei ni tang a tih, tiin inpholang a \ûlzie hrilna le inzawmin a hril bawk. “Vision of India through the eyes of Swami Vivekananda and Swami Chinmayananda” ti thu-pui hmanga thu hrilin, In-dia Foundation director le Thinker ropuitak Ram Madhav chun, New India

siemna dingin mi tin el chu ‘stakeholder’ (pawimawna neitu) ei ni seng a pawimaw thu a hril. “New India anga in-siemthar ei nuom chun, mipuihai chu ‘fai’ tak le ‘thienghlim’ takin corrup-tion um lova kalchwi ei thiem a tul. Rights chau zawng lovin ‘mawphurna cheltu’ ni seng tum lem ei tiu” tiin a hril. Kum 2022 chen, New India ah chu tukhawm mirethei (poor) um tah nawng ei ta, Below Pov-erty Line (BPL) sûngkuo khawm ei um ta naw ding niin Pu Madhav chun a hril. Sawrkar chun ‘reforma-tion’ nih lovin ‘transfor-

mation’ inumtir a tum a. Chutaka dingin corruption le helna thil chu a ngai thei naw ding niin a hril. Manipur culture chu culture hausaktak a ni thu hrilin, Manipur culture \hang lovin India culture a bikim thei naw niin a hril a. India mi chu khawlai khawm inza a ni theina dinga inzakaina a nei theina dinga New India siem din-gin intiem seng ei tiu, tiin a fiel bawk. “BJP sawrkâr thar thil-tum chu ei State-a inremna le muongna um a nih” tia hrilin, sawrkâr chun inrem-na le muongna siemna ram le hnam inpumkhatna hum-hal tlat a tum niin a hril.

“Hmangaina boa thiemna le hrietna ringawt chu a kim naw a. Ei society le ram-bung (India) siem\hatna dingin \hang la seng ei tiu” tiin a hril. Swami Vivekananda kha mani ram le hnam hman-gaitu indiktak, mithienghlim le social reformer ropui a nih a. Kum 40 chau dam sienkhawm, India hmasâwn-na ding chau ni lovin khawv-el ta dingin a thawhlawk hle a nih tiin a hril. Vivekananda ngaisang le hrilmawi, hnam hran hran ni zinga impum-khata um (unity in diversity) a nih leiin eini khawm hnam hran hran le \awng hran hran chêng khawmin inrem takin New India siem ei tiu, tiin a hril. “Mani hmasielnahai theinghilin, ei ram le hnam hmasawnna dingin ei mi-mal hlâwkna ding inhnik zawnghai khawm inhlan ngam ei tiu. Society in\hangna ding chun thil \ha naw le ngaidan \hanawhai dehâwn a \ûl” tiin a hril bawk. Tu taka ei rama cor-ruption le helna leia nun rinumzie ngaituoin, New India, ram thara ei lêng theina dinga \hang la tlang seng dingin a fiel a. Beisei-na insangtak nei ding a ni-

zie a hril bawk. Madhav chun Vive-kananda ngaidân lasawn-gin, “|huoituhai mawphur-na chu, mipuihai lampui indik an hung hraw theina dingin kei \huoitu a nih” tiin, Swami Chinmayanan-da khawm taksa le thlaraua mipuihai lampui indik keithuoitu ropui tak a nizie a hril bawk. Hi hunsera hin, Minister for Forest and Environment Mr. Th. Shyamkumar, Re-gional Head, Chinmaya Mission (Chennai) His Ho-liness Swami Mitrananda, Advisor (HR and Econom-ic Affairs) to CM MLA Mr P. Sharatchandra Singh, Chairman MPSC Lt. Gen-eral (Retd.) Himalaya Kon-sam, Commandant, Mili-tary Intelligence Training School and Depot, Pune Lt. General L.N. Singh, Pro-fessor Amar Yumnam of MU, Vice-Chairman Mani-pur Infrastructure Develop-ment Agency (MIDA) Shri M. Asnikumar Singh hai khawm an \hang tâwl. Chinmaya Mission hi 1953 kuma indin a nih a. A thupui tak chu ‘mi a tam thei ang takhai kuomah a tam thei patawpa hlimna a thei patawpa hun sei siem’ ti hi a nih.

Congress in Sept. 14-ah Political ConferenceCCpur: September 14, 2017 khin CCPur district-a a vawikhatna dingin Dis-trict Congress Committee, CCPur chun Peace Ground, Tuibong hmunah Political Conference an huoihawt ding thu Seiboi, Secretary, District Congress Commit-tee chun zanita a office-a tuolsung chanchinbu re-porter hai an hmupui huna a hril. Political conference hi CM hlui O.Ibobi Singh;

Dy. CM hlui Gaikhangam, Distirct sunga Congress MLA le party leaders hai khawm an \hang ding thu

Seiboi chun a hril bawk. Hi huna hin party \huoitu le party ngainatu mitin \hang seng dingin a fiel.

District 4 ah Adult Education Centre 321 hawng tah

impHAL: Official thu-suokin a hril dan chun, Jan-uary 2010 a inthawk khan, district 4, Chandel, Senapa-ti, Tamenglong le Thou-bal haiah Saakshar Bharat (Literate India) Program hnuoiah Adult Education Centre 321 hawng a nih tah a. AEC 20 chu, CONCOR (Container Corporation of India Limited) a inthaw-ka sum \hangpuina zarin Model AEC a upgraded an ni tah. Adult Education Cen-tre hai hi basic education pêkna ding indin an ni a, mi tinin ziek le tiem bek an thiem theina dinga sawrkâr hmalâkna a nih. Basic Lit-erature a inthawk hin thil dang dang Agriculture,

Animal Husbandry, Health, Education, Rural Develop-ment, Women & Child De-velopment, SCs, STs, OBC welfare, Panchayati Raj, Science & Technology etc hai khawm an inchûk tung pei theina ding a nih. District tina Model le AEC umzat chu hieng ang hi a nih, Thoubal 5 & 64, Chandel 5 &59, Senapati 5 &142 le Tamenglong 5 & 56. Saakshar Bharat hi Centrally Sponsored Scheme, Department of School Education and Lit-eracy (DSEL), Ministry of Human Resource Develop-ment Government of India hnuoia Prime Minister in September 8, 2009 kuma a hlen \an a nih.

Art & Culture-in ei ram cultural beauty a siem thei: Radheshyam

impHAL: Education minis-ter Mr Th Radehshyam chun, tulai khawvel changkâng takah Arts & Culture hai hi ei ram sukmawitu le sukhausa-tu an ni thei a nih. Art & culture, Games and Sports le Education hai hin \hang kaw-pin mihriem \ha an siem thei chau a ni tiin a hril. Hi thu hi Social De-velopment Organisation (SODO), Konthoujam-in, Ibudhou Korouhanba Lai-bung, Moidangpok a, 4th Annual Prize Distribution & Felicitation Function 2016-17 an neina huna a hril a nih. Mr Radheshyam chun, \halaihai lungrilah inelna \ha le thil thar ngaituona tu a, an theina le thiemna po po an phawr suok theina ding chun hieng ang Art & Culture tieng inruolsiekna \hahai hi thaw/hmang hlak ding a nih, tiin a hril. |hang thar le thang hluihai khawm inhrietpaw a pawimaw a. Mihriem

khawvêla ei umna san chu, khawvel hi hmun inhawi lema siema, mi dang le eini ta dinga hmun inhawi tak dinga siemtu ding ei nih. Tuolsung harsatna chau en lovin khawvel lien lema harsatna ei mamaw enkaitu ding ei nih, tiin a hril. “Mi hmêl\hahai chu lungril inthieng le mi dan-ghai \hangpuina lungril neituhai hi an nih. Nunnem-na le zaidamna le mi dang ngaisakna chun an hmêl a suk\ha hlak” tiin, chuong zawnga insukphurna ding le mithiem cho suokna din-

ga hi Program khawm hi siem niin a hril. MLA Konthoujam A. C. Dr. Sapam Ranjan Singh chun, naupang (students) hai chu competitive exam hai uora bei nasa dingin an fui tâwl. Nu le pa le hotuhai \hangruolin chu tieng lam-pui chu an inhnik/hraw thei dinga hem/siem an \ul a nih tiin a hril. “Mi tinin thilsiemhai hi ngai pawimawin humhal inla chu harsatna khawm hieng ang bek bek in tuok naw manih” tiin a hril bawk. (DIPR)

Lampui dang ngaituo pek dingin DC an ngen

CCpur: Red Cross Road le Thangzam Road inkar Sa zawrna (sa lane) thlangtien-ga lampui sira hmeruo za-wrtu pawl chun zanikhan DC, CCPur kuomah an hmeruo zawrna ding lam-pui dang ngaituo pek din-gin ngenna lekha an pek. District Council in Sept. 15, 2017 chena lampui

sira hmeruo zawrtu hai, an hmun hluo sukruok dinga inhriettirna a siem le inza-wma Pu Shyam Lal Poon-ia, IAS, DC, CCPur kuoma ngenna hi an pek a ni a. DC, CCPur chun ADC tiengpang haileh inbiepaw a, an harsatna a ngaituo-pek ding thu hmeruo dawr siemtu hai hi a hril.

GST Awareness nei

CCpur: Taxation Depart-ment, CCPur huoihawt-nain Sept. 11, 2017, 11AM khan DTC Hall, Tuibong hmunah Goods and Ser-vices (GST) le inzawmin Awareness Campaign-cum-Training on Filing of GST Return in GSTR-3B/GSTR-1/ GSTR-2/GSTR-3/GSTR-4 nei a nih. Hi huna hin Nawaid Iqbal, PWC Consultant, Guwahati le Chinlianhat Vaiphei, Superintendent

of Taxes, Churachandpur han GST chungthu hrilhri-etna an nei a, district sunga sumdawngtu le dealers hai an \hang tawl. GST hmang a nia in-thawk Taxation Dept., CCPur-a Superintendent of Taxes enkaina hnuoiah DC Office building-ah GST Facilitation Centre hawng a ni a, hi hmuna hin GST le inzawma Registration le Tax filing thaw thei zing a nih.

IMI workshop sunzawm

CCpur: Intensified Mis-sion Indradhanush (IMI) hmang ding le inzawma workshop neia um chu sunzawm pei a ni a. Zani 10:30AM khan CMO Con-ference Hall-ah Block 3 haia PHC le CHC haia Staff Nurse/ANM han workshop an nei. Hi huna hin Dr. VC Pau Tonsing, District Immuni-zation Officer, CCPur; Dr

Vanlalkungi Saikot PHC M/O Incharge; Panthoi, CA, DFWO, Nalini Devi, DPH-NO, le Churachandpur hai resource person in an \hang. CM hung ding leiin vawisuna Tipaimukh Block han workshop an nei ding chu September 13, 2017 a nei ning a ta, Sept. 14, 2017 in Vaccine le Cold Chain Handler han nei nawk an tih.

CCPur khaw-pui sungah Anti-Drugs Motorcycle

Rally an nei-P4

India le Af-ghanistan han MoU/pacts 4 an

ziek -P3

Rafael Nadal chun pakhatna a

lak-P4

Page 2: THLArAm (sepTember) 12, 2017 THAwLeni (TuesdAy) … Thar/2017/September/HT-12-09-2017.pdfSep 12, 2017  · Upa Rotluanga in hi huna thu a hrilnaa chun, damnaw hai enkawltu din-ga inpe

Hmasawnna Thar2 THLArAm (sepTember) 11, 2017THAw|Anni (mondAy) ArTiCLe/HeALTH & empLoymenT news

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

VAWISUN THUPUISatene le beramte chu tla hmunkhat tang an ta, sakeibaknei chun bawngchal angin bupawl fa tang a tih; pilvut chu rul bu ni bawk a tih. Ka tlang thienghlima hrimhrim chun insuknat um ta naw ni a, insuksiet um ta bawk naw nih, Lalpan a tih. -isai 65:25

EditorialInlang lova thup sawng

thei a um nawh

Khawvela university \ha zuol Top 10 hainew deLHi: Times Higher Educa-tion chun kum 2018 a Khawvela Univer-sity \ha Top 10 hai September 5, 2017 khan a puong a, Ox-ford University chu khawvela University hai laia a \ha tak (top) a nih. University rank-ing hi kum tina pu-ong hlak a ni a, India rama chun IIsc chu University \ha taka puonga nih. Times Higher Education list a top 10 Universities hai chu a hnuoia hai hi a nih: 1. university of oxford: Hi University hi English khawvel a University upa pawl tak laia mi a ni a, tuhin students 19,718 an um mek a, student hai laia 35 percent hai chu international students an ni a, student-teacher ratio 10.9 a ni a, male-female student ratio 46:54 a nih. 2. California institute of Technology: Kum 1981 a “Throop University” tia indin a ni a, kum 1920 khan California Institute of Technology tia thlakthleng niin tuchena hin student 22,930 an lo graduate ta a, tu china chun Engineering le Technology tiengpangah khawvela University \ha taka ngai a nih. Student um hai laia 27 percent chu international student an ni a, student-teacher ratio 6.7 le female-male student ratio 31:69 a nih. 3. stanford university: Hi University a hin full-time students 15,658 an um mek a, hi laia 22 percent chu international student an ni a, staff member pakhat in stu-dent 7.7 pei an in\awm ang a ni a, female-male student ratio 42:58 a nih. Billionaires, astronauts le mithiem tam tak lo suokna a nih. 4. university of Cambridge: Hi universities hin Arts and Humanities, Biological Sciences, Clinical Medicine, Humanities and Social Sciences, Physical Sciences and

Technology hai \han-gin schools 6 a nei a, faculties 150 umin FTE students 18,605 a nei a, hi laia 35% hai chu in-ternational students an nih. 5. massachusetts institute of Technol-ogy: Hi university tu-ition fee tlangpui chu dollar 45,016 a nih. Student-staff ratio chu

8.8 le female-male student ratio chu 37:63 a nih. 6. Harvard university: Khawvela academic uni-versity lientak niin hi university hin schools 12 a nei a, Radcliffe Institute for Advanced Study, theatres 2 le museums 5 a nei. Student-staff ratio 8.8 an ni a, 25% hai chu international student a nih. 7. princeton university: Female-male student ratio chu 45 : 55 niin student 23% chu international stu-dent an nih. National Medal of Sciences dawngtu, No-bel prize dawngtu 40 zet le National Humanities Medal dawngtu mi 5 hai lo inchuksuokna a nih. 8. imperial College London: students 15,000 chu-ong an um mek a, staff 8,000 an um a, science, Engineer-ing, Medicine le business courses hai inchuk theina a nih. Student-staff ratio chu 11.3 a ni a, student 52% hai chu international students an nih. 9. eTH Zurich: Swiss Federal Institute of Tech-nology (ETH) hi Computer Sciences inchukna dinga khawvela University \ha taka ngai a nih. Department 16 a um a, tukum hin students 18,616 an um a, student-staff ratio 14.9 le female-male student ratio 31 : 69 a nih. 10. university of California, berkeley: Kum 1868 a indin niin San Francisco hmuna um a ni a, student 12 in staff member 1 pei an in\awm ang a ni a, pasal nekin nuhmei student an tamlem a, student hai laia 16% chu international students an nih.

Khawvelah hin thil hrim hrim hi inlang der lova thupruk sawng thei a um naw a, inlang suok hun le hriet suok hun hi a hung um tho tho hlak. Thil \ha le thil \ha lo, thil indik le thil indiklo, thil suol le suol naw hai khawm inlang suok hun hi mak le danglam takin a hung um tho tho hlak. Fakruk, hlepruk le thamna ei ti hai khawm hi a tir chun midangin an hriet ngai nawh. A hung sawt deu a, fakruk, hlepruk le thamna a fe pei na na na chun thup seng a ni naw a. Miin “ka fakruk, ka hlepruk le thamna ka lak” tiin ama le ama inpuong naw sienkhawm, a khaw-sak dan le a chet dan haia inthawk a hung inlang suok a, a tawpah iengti kawng zawng a mani takin hriet suok a hung nita hlak a nih. Tuolthattuhai khawm hi a bultir chun hriet suok nghal an ni ngai nawh. Amiruokchu, hun a hung fe pei a, Police han an suisuok naw khawmin kum tel a hung invawi chun hriet suok an hung ni tho tho hlak. Mihan an tuolthat kha va hrillang naw hai sienkhawm, an zurui titinaa inthawk damin hriet suok an hung ni hlak. Tuolthat hi suol rapthlak tak a ni leiin Pathienin a dit naw a, Police le midang hai dawp suok \ul kher lovin an lang suok hun le hriet suok dan hi a hung um el hlak. Ei ram le hnam sungah khawm tuolthattuhai hi hriet naw sawng hi an um naw a, man le hrem an ninaw khawma hriet suokin an um hlak. Suolna chi dang dang hai khawm hi ipbo le thu-pruk thei tak tak an ni nawh. Suol na na na chu an vir an vir kuol a, iengti kawng zawng takin amani hriet suokin an hung um el hlak. Zu dawn \henkha-tin an zu dawn mi han hrie naw pal an tih ti niawm taka pawr taka an che hlak ang hin, misuol \henkhat khawma an suol thaw mi han hrie naw pal an tih ti niawm fahran le intitheinaa hmangin an hriet naw karin an hrildawk rawp hlak. Uongpuina ding san chiterek khawm a um naw laiin \henkhat chun uon-gpuiin an thil suol thaw inphalam le inzakna chang hrie der lovin mihai lai an hrillang bawk hlak. Suol-na hin intitheina le uongna hai hi a kawlsa hlak. Hi tak hi suol a nina lai tak a nih. Milien le milal hai khawm an inlal hun sung chun an ropui a, mihai inza le ngaisang an hlaw ngei hlak. Thil indiklo le thil suol an lo thaw khaw-min an inlal sung le thuneina an chel sung chun an suolna le an thil thaw indiklo hai ipin an thup thei hlak. Amiruokchu, an inlalna, an ropuina le an thuneina a hung tawp pha ruok chun an suolna le thil indiklo taka an thaw hai phawrlangin a hung um hlak. Hi lei hin rambung \henkhata \huoitu, President, Prime Minister le Chief Minister lo ni ta hlak \henkhat chun Jail run thimah an intang hlak. Khawvelah hin thil hi ipbo le thupruk thei tak tak hi a um naw a, inlang suok hun hi a hung um tei tei hlak. Ei hriet seng angin Manipur-a khawm, Manipur Development Society (MDS)-a Rs. 185.79 crore zet el hmang indiklo le suk chawkchawrawia in-tumna leiin Chief Minister hlui pakhat, Chief Sec-retariat hlui 3 le MDS Officer hlui pahni hai chu FIR registered khum an ni a, an chungthu Police han an suizui mek a. Ieng tak am an hung chang tawl ding ti chu Manipur mipui han hrie nuomin el lo thlir \hup el a nih. Rorelna indik hi ei invawi a, ei dit seng a, rorelna indik ei ramah a um am ti chu hunin a la hung hril ding a nih. Mihriem mizie indik tak khawm hi inlang der lova thup sawng thei a ni der nawh. Tlangval le nunghak laia mi \ha le nunnem em em el hai khawm kha nupa tuok an hung ni huna iengang mizie nei am an ni a ti a hung inlang tho tho hlak. Tlangval le nunghak hun lai chun mizie hi thup thei a ni hlak. Nupa tuok hung ni meu chun mizie a hung inlang a, mizie in ang lo le mizie \ha naw leia nupa in\he sawng hril ding le hriet ding ei society sungah khawm an inkat nawk el ta a nih. Inlang lova thu-pruk iengkhawm um thei nawna khawvela cheng ei ni mieu leiin mihriem mizie khawm hi a sawt a seiah chun a hung inlang suok hlak a nih.

HLA THU INDIKLEM NIA KA HRIET VE DAN

-ex-sub. H.T.Kunga

september ni 1, 2017-nia suok Hmasawnna Thara Pu H Zaneisang-in, ‘Mani Ringv^ng

Thu Hril Seng Seng Chu’ ti thupui hmanga a thu hung ziek kha zuk tuihni ve met nuomna ka nei a. Pu H Zaneisang thuziek kha ka thlawp zing lai, ka thlawp/ ka support ti tluongtlam ringawt n>kin; an dik le \halema ka hriet hai zuk hril ve met hrim hrim ka nuom leiin ka hung ziek ve a nih. Mithiemhai thuziek angin ziek thiem ve naw lang khawm, ka ngaid^n chu tiemtu haiin in lo hriet thei phuor tho ka beisei. 1) ‘Khawv>la hin lal tam tak an hung pi-eng tah a’ ti hla thunawn a, ‘A suok ni’ ti n>kin‘A pieng ni’ ti hi an hmein an diklem. Ei ni mihriemhai khawm a, ‘Ka suok ni’ ei ti ngai nawh a, ‘Ka pieng ni’ ei ti hlak sih a. Hindi \awng chun, ‘Mera zanam din’ ti a nih. Suok ni ei ti ngai nawh. Lusei \awng lem chun, “A pianna l^wmin leilung hi zaiin khat se’ ti a nih.

2) Lusei \awng Hla Thar Bu-a, ‘|apin an r<m ngai lo’ ti hla ch^ng 2-na tlar 5-na, “Kanlâwm lai p^rte (plural) hi’ ti tuhmaa indiklo tak a, “Ei l^wmlai p^rt> hi’ tia lo inlet kha; tuhin chu indik takin, ‘Ei l^wmlai p^rhai hi’ ti’n in-dik taka inletin a um tah. Hieng ang tak hin sak

ta hlak ei tiu.

3) Hla thua chu, ‘Hlim takin l^wmin hla sak ei tiu’ ti n>kin, ‘Hlim takin l^wmin zaiv^wr ei tiu’ ti andik lem.

4) ‘|hang thar \ieu z^t bo hnung khaw-min’ ti n>kin; Biete-haiin, “|hang thar \ieu z^tfam hnung khawmin,’ an ti hi an dikin a nal lem. FAM ti le BO ti hi umzie inang an ni nawh.

A t^wptaka chun, Mizorama ei unauhai saw thu le hlaa lo har hmasalem anni leiin, Mizo ir^wm suok hla tam tak ei inlet a; ei lan let pei ding khawm a ni el thei ka hriet nawh. Mizo- Lusei \awnga phuok hla hrim hrim, Mizo- Hmar \awnga inlettu ding chu, Mizora-ma pieng le seilien, an hnuoi t^wp ah Matric passed, Mizo literature hrie le thiem ni ngeihai sien nuom a um. Mizo-Dulien \awng ni sien, Mizo-Hmar \awng khawm ni rawseh, thumal ziekd^n inthuhmun char khawm, a lam d^n, a thl<k ins^ng le inhnuoi hin umzie hran dai a nei thei leiin; mi thiem, Dulien le Hmar \awng thiem kawp ve vein Hmar Kristien Hla Thar Bu hi ennawn (Revised) hai sien nuom a um.

Madras HC in AIADMK MLA hel hai ngenna a hnawlCHennAi: Madras High Court chun, AIADMK faction han interim gen-eral secretary Ms Sasikala le a unaupa TTV Dhina-karan hai party a inthawk peithlakna dinga Septem-ber 12, 2017 nia general Council meeting an nei tum le inzawma TTV Dhina-karan thlawptu AIADMK MLA P Vetrivel in Court-

a appeal an peklut chu a hnawlpek. Vawisuna AIADMK council meeting huna hin Tamil Nadu politics ngirh-mun bakah party interim general secretary, tuta jail-a intang mek Ms V.K. Sasikala le a unaupa TTV Dhinakaran hai ban na ding thutlukna siem a ni ding a nih. Mr TTV Dhinakaran

hi Ms Sasikala in Benga-luru-a jail intang dinga a fe hma chara AIADMK Dy. General secretary dinga a ruot a nih. Tuhin Tamil Nadu a chun Edappadi K. Palaniswami chu Chief Min-ister niin O.Panneerselvam chu Dy. CM a ni a. O. Pan-neerselvam pawl le insung-khawm nawk theina dinga

phutna um dungzuuia Ms. Sasikala le TTV Dhina-karan hai party a inthawk banna ding thua general Council meeting hi ko a nih. Court chun appeal thawtu MLA Vetrivel hi thil \ul loa Court hun inkhawraltira intumin fine Rs. 1 lakh chawi dingin a rel bawk a nih.

Suollui-a um kum 13 mi naute a thi

mumbAi: Kum 13 mi nuhmei naupang suolluia um leia naupai, September 8, 2017 nia naute atdawka um chu zani hmasa zingkar 10.30AM khan a thi. Naute hi chawlkar 32 a upa a ni a, medical ground-a Supreme Court in sukthlak a phalpek, sienkhawm Zirtawpnia

kha naute hi atdawk a hni a, naute hi 1.8kg chaua rik a nih. Naute hi a tak-sa peng hai lan siem mek a ni leiin JJ Hospital-a Neonatal Intensive Care Unit-a enkawla um a nih. A ngirhmun a hung \hanaw leia zani hmasaa kha doc-tor han a oxygen ladawka ventilator-a an sie a nih.

School-ah Smart phones ban a tum

LuCKnow: Online game Blue Whale Chal-lenge lei ni dinga ringhla leia \halai hai lai mani in-that a hung pung pei le inzawmin Lucknow Ad-ministration chun district sunga schools haiah Smart phones chawi khap (ban) a tum. Hi le inzawma Order chu school tin haia thawn ning a tih tiin Lucknow dis-trict inspector of Schools (DIOS), Mr Mahesh Ku-

mar Singh chun a hril. Student han School-ah smartphone hrim hrim an chawi phal ninaw nih tiin Mr Singh chun a hril. September 7, 2017 khan Lucknow hmunah Blue Whale Game lei ni dinga ringhlain Class VIII in-chuklai Aditya Vardhan Singh (14) chu an insun-gah inkhaihlum saa hmu a ni a, sienkhawm Blue Whale Game lei a ni chie am ti fin-fiena hmu a la ni nawh.

Nitish Kumar disqualify dinga PIL thuah SC in EC

kuomah Notice a peknew deLHi: Bihar Chief Minister Nitish Kumar in election huna affidavit a pe-klut-ah record thupruk a nei tia intuma disqualify dinga ngennaa PIL file a ni le inza-wmin Chief Justice of India Dipak Misra inrawinaa Su-preme Court bench chun zanikhan Election Commis-sion kuomah Notice a pek. Mr Nitish Kumar hin a affidavit-ah tuolthatna le inzawma a chunga FIR file-a um a zieklang nawh tia

intum a ni a, hi thua hin Su-preme Court chun chawlkar 4 sunga dawnna pe dingin Election Commission an hriettir a nih. Nitish chunga PIL hi Delhi lawyer ML Sharma in a file a ni a, kum 2004 le 2012 haia Election huna af-fidavit a peklut haiah crimi-nal records a nei thu hi a zieklang naw leiin MLA a ninaa inthawk disqualify ni raw seh tiin criminal writ petition a file a nih. Guwahati Hmar Christian Fellowship

Silver Jubilee puithu taka hmang GuwAHATi: September 9th & 10th, 2017 hai khan GHCF chun GMC Audito-rium le Hmar Christian Fel-lowship Chapel , Pillang-kata haiah Silver Jubilee puithu takin an hmang. Programme hmangna a Guwahati a ei ni mi cho nilo Unau Hnamdang dang hai khawmin an hung uop ve a, Guwahati puo-tieng Fellowship dang dang hieng Kohima Hmar Chris-tian Fellowship,Dimapur Hmar Christian Fellowship,Silchar Hmar Christian Fellowship, Pailapool Hmar Chris-tian Fellowship haiin Pa-lai hungtirin programme anhung hmangpui bawk a,chuelkhela Greetings thatak tak hieng ICI Guwha-

ti, EFCI, Guwahati Baptist Church, Kuki Worship Ser-vice Guwahati,CBCNEI, Kohima Hmar Christian Fellowship, Dimapur Hmar Christian Fellowship, Sil-char Hmar Christian Fel-lowship, Pailapool Hmar Christian Fellowship, Ban-galore Hmar Christian Fel-lowship, Hmar Christian

Fellowship Pune, Hmar Christian Leader Forum, Hmar Christian Fellow-ship Delhi, Hmar Christian Fellowship Silchar, Zomi Christian Fellowship Gu-wahati han an uop bawk. Hi Programme hi ni 2 sung nei a nia, a nikhat-na hi Programme Session 3 a \he a a nia, a nihnina

khawm Session 3 a hmang ani bawk. Programme hmangna hi Rev.Dr. Hrilrokhum |hiek,, Rev. Rothanglien Hmar, Rev. Dr. H.M Son-gate, Rev. Rohminglien Pakhuongte Chairman (HCLF), Rev Lalditsak In-buon Pastor (HCFD), Rev. Lalchawlthang |hiek hai khawmin an uop. Guwhati Hmar Chris-tian Fellowship in an din Silver Jubilee Commit-tee le Silver Jubilee Choir chun Souvenir le Video Al-bum hai tlangzarna nei a ni bawk. Souvenir hi Pu Dar-zakhum Songate, IRS in a tlangzar a, Music Video hi Rev. Dr H.M Songate in a tlangzar. (Virthli)

Belarus President a hungtlungnew deLHi: Belarus President AG Lukashenko chu India rama ni 2 sung cham dingin zani zantieng khan New Delhi a hungtlung. Mr Lukashenko hin In-dia ram a cham sungin Pres-ident Ram Nath Kovind, Vice President Venkaiah Naidu, Prime Minister Nar-

endra Modi le External Af-fairs Minister Ms Sushma Swaraj hai inhmupui a ta. India le an ram pahni hai kara Defence, security le sumdawngna tieng bakah science and technology tiengpanga thawtlangna chungthu hai an hriltlang ring a nih.

Hausakna nasa taka pung MPs 7 le MLAs 98 hai sui:IT

new deLHi: India rama Lok Sabha MPs (Parliamen-tarians) 7 le State MLAs 98 an hausakna nasa taka pung hai chu suizui zing an nih tiin Central Board of Direct Taxes (CBDT) chun zan-ikhan Supreme Court (SC) an hriettir. Hieng Lok Sabha mem-bers le MLAs suizui hai hming chu Thawleni hin Supreme Court kutah a pe-klut ding thu CBDT chun a hril. Lucknow NGO ‘ Lok

Prahari’ chun, election ding le inzawma affidavits an peklut hai dungzuiin Lok Sabha MPs 26, Rajya Sab-ha MPs 11 le MLAs 257 hai chu an hausakna nasa takin a pung tia intumna an siem le inzawma investi-gation hi thawa hung um a nih. Tuhin LS MPs 9, RS Mps 11 le MLAs 42 hai preliminary assessment thaw mek a nih tiin CBDT chun Supreme Court a hril bawk. (TOI)

Senior Dera functionary manCHAndiGArH: Haryana Police chun zanikhan Sirsa hmuna Dera Sacha Sauda senior leader Govind an man. Mr Govind hi August 25, 2015 nia Dera chief Gurmeet Ram Rahim Singh nuhmei suolluina case-a thiemnaw inchangtir a ni dodalnaa buoina siem dinga mipui hai infuipawrtu a nih tia intumna leia man a nih. Police chun Dera Sacha Sauda hotu pawimaw dang 2, Honeypreet le Aditya In-san hai chu man dingin an zawng mek a nih. Hieng laizing hin Sirsa hmuna Dera headquarters dapna sin chu Pathienni

khan sunzawm nawk a ni a, tuchena hin ralthuom, thil-puokthei le thil dang dang tam tak an dapdawk ta a nih. Dera headquarters hi dapsuok \ep a nita a, 99% zo a nitah tiin deputy direc-tor of Information and pub-lic relations department-a Satish Mehra chun a hril. Sirsa hmuna Mobile internet service thata um chu zanita inthawk khan sukhring nawk a nita a, sienkhawm Dera Sacha Sauda headquarters le a sevela curfew zama um ruok chu la sunzawm pei ni dingin official thusuok chun a hril. (ENS)

Page 3: THLArAm (sepTember) 12, 2017 THAwLeni (TuesdAy) … Thar/2017/September/HT-12-09-2017.pdfSep 12, 2017  · Upa Rotluanga in hi huna thu a hrilnaa chun, damnaw hai enkawltu din-ga inpe

Hmasawnna Thar3 THLArAm (sepTember) 11, 2017THAw|Anni (mondAy) nATionAL/inTernATionAL & AdverTisemenT

LAKTAwi

Rangkachak le pawisa Rs. 9 lakh

inrukhmangCHennAi: Tamil Nadu-a Kasimedu hmuna Mr K. Bhaskar (50) chengnain chu rukru han an rawk a, rangkachak incheina sov-ereign gold jewellery 150 vel le pawisafai Rs. 9 lakh vel inrukhmang a nih. Mr K. Bhaskar le a sunghai hi Peripalayatham-man temple-a fe an ni a, an umnaw kara an In hi rawk a nih. (ENS)

Kulgam-ah helpawl 2 kaphlumsrinAGAr: Kashmir-a Kulgam district-a chun zani hmasa zan khawvara security forces le helpawl hai inkaptuonaah helpawl pahni kaphlum an ni a, pak-hat a hringa man a nih tiin Police thusuok chun a hril. Zani hmasa khan helpawl pakhat chu Securi-ty forces han an hnawchep leiin a thu le hla lovin se-curity forces hai kutah a lo inpe ta bawk. (PTI)

Rel in Bawng 6 le Lawi 2 a bawhlumbAHrAiCH: Uttar Pradesh-a Bichhia railway station bula chun zanikhan Rel hrat taka tlanin Bawng 6 le Lawi 2 a rawthlum. Rel hin Bawng 3 a rawthliem bawk niin senior district official thusuok chun a hril.

Army jawan 2 Heroin Rs. 5 crore manhu leh mandeHrAdun: Indian Army jawan pahni le midang pakhat hai chu zan-ikhan Dehradun Police han Heroin (No. 4) Rs. 5 crore manhu le silaimu 13 leh an man. Army jawan mana um hai chu Raju Sheikh le Phool Singh Yadav hai an ni a, mana um midang pak-hat chu Manju Rehman a ni a, ama hi Raju Sheikh le unau an nih. Police team han motor inlawn hai an dapnaah an

chuongna SUV car sungah Heroin kg. 1 an dapdawk a, chu taka inthawk hieng mi 3 hai hi man an nih. Hi thil le inzawm hin

U/S 8/21 of Narcotic Drugs and Psychotropic Sub-stances Act, 1985 hnuoiah case registered a ni a, thu indawnna nei mek an nih.

Bihar Congress President thlakthleng el thei

pATnA: Bihar Congress President Ashok Choudhary le Assembly-a Legislature party (LP) leader Sadanand Singh hai chu thlakthleng ni el theia hril a nih. Congress national vice-president Rahul Gandhi in kar hmasaa ni 2 sung Party MLAs 27 hai a dawt dawta inbiekpuina a nei hnungin Central Congress lead-ers \henkhat chun Bihar-a Congress Unit \huoitu hai thlakthleng \ulin an hriet nia

hril a nih. Hi le inzawm hin central Congress leaders hai chun Mr Choudhary le Singh thlakthlengtu ding mi an dapkuol mek a nih. Central Congress leader hai chun kum 2019 gen-eral election chenah Bihar-a hin Lalu inrawi RJD le la \hangruol pei \ha an ti a, party president ding hin Brahmin annawleh Bhumi-har a inthawk ruot an tum deu a hril a nih.

Japan PM a hung inzin ding

new deLHi: Japan Prime Minister Shinzo Abe chu India rama ni 2 sung cham dingin September 13, 2017 khin Ahmedabad khawpui hungtlung a ta, Ahmedabad khawpuia 12th India-Japan Annual Sum-mit-ah \hang a tih. Mr Sinzo Abe chun Prime Minister Narendra Modi leh Special Strate-gic and Global Partnership framework hnuoia sin-thawna hai ennawn an ta, hmatieng peia thil thaw dan ding hai hriltlang bawk an tih. (AIR)

A nuhmei a that hnungin ama le

ama an thatbijnor: Uttar Pradesh-a Bijnor district-a chun pas-al kum 25 mi Ankit chun a nuhmei Nidhi (22) chu a ringa a athlum hnunga tlanhmangin ama le ama an that. Mr Ankit hi Rel tlan lai hmaah inchawmluta ama le ama inthat ni dinga ring a ni a, a ruong hi zani khan Rel lampuiah hmu a nih. Ankit le Nidhi hai hi thla 2 le a chanve vel chau lan nei an nih. (PTI)

Naupang kum 4 mi darkar 4 sung zet hrentang

buLAndsHAHr: Ut-tar Pradesh-a Bulandshahr hmuna Ashok Public and Senior Secondary School-a chun pasal naupang kum 4 mi Abhay Solanki chu a nu le pa han a fee pek dinga an ti hun (deadline) chena an peknaw leiin darkar 4 sung zet hrentang nia hril a nih. Hi le inzawma naupang nu le pa han dan kalin an naupa hrentang a nih tia

case an siem leiin School Principal le a sunghai chu an tlanhmang. Solanki hi nursery in-chuklai a ni a, Zirtawpni khan a ruolhai an \in vawng hnungin an room sunga hrentang nia hril a ni a. A \in ding huna In an lawi tanaw leiin a nu le pa han School-ah an van dawn huna hrentang a ni hi an va hmusuok a nih.

Loss oF wALLeTI have lost my wallet containing pAn Card, driving Licence, Aadhar Card and some amount of money on the way between Old Bazar and Rengkai, CCPur on September 11, 2017. Finders are requested to handover the same to the undersigned.

sd/- james LallawmsangRengkai, ChurachandpurContact No. 8729926302

A \ul chun vawi 50 khawm Kash-mir inzin ka tih: Rajnath

srinAGAr: Jammu and Kashmir-a inzin mek Union Home Minister Ra-jnath Singh chun, kum liemta le tekhin Kashmir ngirhmun chun \hat tieng a pan pei a nih tiin a hril a. Kashmir buoina chin-felna inbiek nuom hai chu inbiekpui a nuom zing thu zanikhan a hril. Mr Rajnath Singh hi ni 4 sung cham dinga Jammu and Kashmir-a inzin a ni a, Article 35A chungthua chun a ram mipui hai dit-dan kalin sawrkar thlung-puiin thil a thaw naw ding thu hrilin, issue dang a um tanaw leia hi chungthu hi hrillanga hung um a nih tiin

a hril. Civil society le \huoitu tum tum hai kan hmupui hnungin Kashmir ngirh-mun hin nasa takin \hat tieng a pan ti ka hriet. Thil iengkim chu a \ha vawng tah ka tinaw a, sienkhawm \hattieng a pan a nih tiin

Singh chun a hril. Kashmir-a inremna le muongna a um theina din-gin a \ul a ni chun kum-khatah vawi 50 khawm Kashmir inzin ka tih tiin Mr Rajnath Singh chun zanita Rajouri district a pan hmaa conference huna a hril.

Aadhar Card lem siema sumdawngtu mi 10 man

LuCKnow: Uttar Pradesh-a chun Kanpur hmunah Aadhar Card tehlem siema sumdawngtu mi 10 hai chu zani hmasa khan Uttar Pradesh Police-a Special Task Force han an man. Lucknow hmuna UID-AI a Deputy Director in FIR a peklut le inzawmin Deoria le Kushinagar dis-

trict haiah FIR registered a ni a, Special Task Force han an suizuinaa hieng mi 10 hai hi man an ni a, an kuta intahwk Laptops 11, Scan-ners, finger scanner devices, retina scanners le thil dang dang an mansa bawk. Aadhar card lem siem-naa hin a bul chun bio-metric machines an hmang a, sienkhawm a hnungin

Aadhar Card tehlem siem-na ding hin application an siemin, cloned finger-prints hmangin Unique Identification Authority of India (UIDAI) an hacked (lutruk) a, chu taka inthawk Aadhar Card lem hi an siem hlak niin STF-a Additional SP Triveni Singh chun a hril. Mana um hai chu-Saurabh Singh, Shubham Singh, Shobhit Sachan, Manoj Kumar, Tulsiram, Shivam Kumar, Kuldip Singh, Chaman Gupta, Guddu Gond le Satyendra Kumar hai an ni a, state dang danga mi an ni tawl. Saurabh Singh hi an hotu tak nia hril a nih.

Savawm in mi 4 zet a thatKorbA: Chhattisgarh-a chun zani hmasa zantieng khan Savawm in hmun hran hran pahni haiah mi 4 zet a that bakah mi 2 in hliemna an tuok. Savawm in a that mi 2 hai chu Jashpur district sunga Ambachua village-a ran chinga um Ashwin Kispotta (16) le Linus Minj

(42) hai an nih. Kispotta hi a hmuna a thi nghal a, Minj hi hospital panpui a ni lai mek damzo lova thi a nih. Midang pahni hai chu Surajpur district-a Ramanuj Nagar ramhnuoia Savaw-min a se hlum an ni a, chu-onghai chu Mahipal (42) le Bhulan Ram (45) hai an nih. Bhulan Ram hin Ma-

hipal sansuok tuma a bei-naa Savawm hin a sehlum ve a nih. Sawrkar chun thina tuok sungkuo hai kuomah immediate relief in Rs. 25,000 seng a pek a, zang-nadawmna sum dang chu thil \ul hai sukfel zo a ni hnunga pek belsa nawk ning an tih. (PTI)

India le Afghanistan han MoU/pacts 4 an zieknew deLHi: Exter-nal Affairs Minister Ms. Sushma Swaraj le Af-ghanistan foreign minis-ter Salahuddin Rabbani hai chun zanikhan New Delhi hmunah meeting neiin Afghanistan securi-ty chungthu an hriltlang a, India chun defence tieng-panga Afghanistan a la \hangpui zawm pei dingin an remtih. Mr Rabbani chun, In-dia le Afghanistan sawrkar han security tiengpanga thawtlangna hrat lema nei dingin an remti a, hi le in-awm hin India chun Af-ghanistan defence forces

hai \hangpuina pek zawm pei dingin a remti a nih tiin meeting a nei zoa joint press conference huna a hril a. India in UN Secu-rity Council-a permament member ni a tumna chu Afghanistan in a thlawp tlat thu a hril bawk.

Afghanistan chun hun ie-manichen liemtaa inthaw-ka kha defence le capac-ity building tiengpangah \hangpuina tamlem pe dinga India sawrkar a lo nawr ta a nih. External Affairs minis-

ter Ms Sushma Swaraj chun, ramri-a terrorist hai chetna dona kawngah Afghanistan chu a la \hangpui pei ding thu a hril a. Afghanistan le inlaichinna nghet nei chu India ngaipawimaw a ni a, terrorist hai inbukrukna le inbikrukna dinga an hmang leia harsatna an tuok hlak dolet dingin ram pahni hai chu an \hangruol pei ding a nih tiin a hril. India le Afghanistan hai chun motor vehicles agreement le develop-ment assistance hai \han-gin thawtlangna ding pacts 4 an ziek bawk a nih. (PTI)

North Korea-in US Chu ‘Nat Thei Patawp Natna’ Tiem

pyonGyAnG: Khawv-elin mi lulul tak nia an hrieta an thlîr ringawt el tah, Sep-tember 3 a Nuclear bomb a ensin nawk leia United States le United Nations han hremna sukkhau an nuom, hremna le rekbetna nasatak tuok zing tah North Korea chun, a nêka riklem hremna or rekbetna UN-in a puong khum a ni chun “A nat thei patawp natna’ in US chu a bei ding niin a hril. UN Security Council chun US thurâwn angin Thaw\anni Sept.11 ah meet-ing neiin North Korea-in UN thurêl dan bawsiea nuclear râlthuom a la siem zawm pei leiin a chungah rekna nasa nawk zuola hrem dan ngaituoin meeting an nei a. China le Russia khawmin Nuclear râlthuom program a tawpsan an nuoma chu, US ngênna ang taka UN hremna sukkhau ruok chu \ha an ti zan nawh a. North Korea khapdei ruok chu \ha an tih. US chun Kim Jong-un a ‘assets’ po po kharpek vawng a rawt a, North Korea

in textile le thautui a sum-dâwngna le sumhmuna po po khawm kharpek vawng a rawt a nih. H i e n g l a i z i n h g h i n KCNA chun thusuok siemin, ‘danlo’ taka UN hmanga rekna rik lem pek an ni vei vei chun US-in a tuor hle ding thu a hril. “US-in a man riktak intel veng a tih” tiin a hril. “UN hmanga a mi rekbet sa a nih chun, DPRK in US a beina ding chuh tuta hmaa la um ngai hrim hrim lo tuorna tuor a tih” tiin a hril. “North Korea-in khawv-el misuol US muolpho taka a ngaisakna chu khawvêlin la hung hmu pei a tih. Zawi zawta siem a ni hma chu ac-tion lak châwl ni naw nih” tiin US a bei tum dan a hril. Liemtah Sept.3 a North Korea in Nuclear bomb a en-sin kha “Hydrogen Bomb” a nih a tih a. Megaton 10 vel a nih. Kha H-Bomb a ensin hma khan bomb phurtu in-ternational ramri kan thei, Intercontinental Ballistic Missile vawi hni a lo ensin tah a, hlâwtling an tih bawk.

North Korea chun nucle-ar Bomb hai hi ama le ama invêngna dinga a nei a nih tiin a hril a. US le a ruolhai South Korea le Japan hai chu chophawktu ah an tum a. Anni, North Korea run dan ding an inchûk zing niin a hrila. An run chun US kap phâk ding ICBM a nei tah leiin a kap ve nghâl ding niin a hril bawk. Hienglai zing hin, US chun North Korea chu khawvêlin a ensan dan ding le bomb hai siem thei tah lo ding khawpa retheia siem a tum a. Chuong sa khawma Kim Jong-un le a rawi han hienga thil an thaw zing hi ‘indo an ngen’ niin Presi-dent Trump chun a hril. North Korea chun vawi tamtak US kap dingin a lo vau tah a. Anachu, vawisûn ni chenin US em chu a la kap nawh a. ICBM le Nuclear bomb ruok chu a ensin zing a. UN Security Council khawmin hremna le rek-betna dan a sie khum a, tuhin lungmeihawl thawndawk le inchâwk an khap pek a. Bank account tamtak khar-pek a nih bawka chu Nuclear bomb a siem zawm zing a. US an \hi zawm zing bawk. Tuta kar sung hin ieng thil am a hung tlung ding ti chu ngai nuom um tak, ngai pei um si lo thil a nih tah. US chun ‘sipai hratna’hmanga North Korea a bei chun ni khat khawm a \hang naw ding niin a hril ve.

Myanmar-a Rohingya Buoinain Communal Tension Suksang

yAnGon: Myanmar state pakhat Rakhine-a Rohingya Muslim helpawlhai leia buoina chun kar hni vel chau an vawi hnungin buoina a la punlun pei leiin raltlan khawm 300, 000 vel an um tah a, buoina chun hnam le hnam buoina tieng a fe tum tah niin Thaw\anni-a thil tlung a inthawkin a danglam tan niin Reuters chun a hril. S o c i a l m e d i a h a i a chanchin thedar sawrkârin a lo hriet danin Rohingya Muslim helpâwl Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA) hai chun Buddhist hai Pathien biekin le puithiemhai umna Pagoda hai suksiet an tum ti thu hriet a nih a. Sipaihai chu Pagoda (Buddha) lim umna phawtah siein vênghimna sukkhau a nih. Hi thu hriet a ni char hin Myanmar mipui 70 vel, hmawl le lung tum le chemhai chawi lungsenin Muslim hai biekin Mosque, Taung Dwin Gyi khuoa mi chu suksiet tumin an va fe a. “Hi hi kan ram a nih, hi hi kan khuo a nih” tiin Muslim mosque chu um thei tah lo dingin an va vau niin Mosque-a Imam (rawngbawltu) Mufti

Sunlaiman chun a hril. Raltlan an pung pei angin buoina chun re tieng nêkin zuol tieng a pan pei a. Hnam le hnam, Sakhuo le Sakhuo indona angin a fe tum ta tlat niin official thusuok khawmin a hril.Mosque-a lo um Imam chun telephone hmanga Reuters palai a hril dan chun, Pathienni a inthawka mipui lungsenin mi hung thaw an tum ti kan hriet khan, Mosque sûnga meivar po po kan that vawng a, thimtham hnuoiah kan inrêl dawk a nih, tiin a hril. Police thusuokin a hril dan chun, hi thu hriet a ni char in pol ice chun Mosque hi an van huola. Mipuihai chu an hnawtdar a, iengkhawm suksiet a um hman nawh, tiin a hril ve. Hienglai zing hin Myanmar rama Muslim 4.3% vel (million 1.2 vel) hai chun Sept.11 a inthawkin Rakhine state-a Rohingya Muslim hai chunga nunrawngna phuba lâkna dingin beipui an thlak ding a nih, ti thuthang a um nawk a. Chu chun boruok a suklum hle a nih. Myamnar a Muslim le Buddhist hai hi 2012 a

sawrkâr inthleng ding lai vel le a hnunga thuneina hung inthlak danglam lai 2013 khan an lo buoi hrep tah bawk a. An khawpui tak Yangon ah khawm Muslim le Buddhist buoina hin kakhawk a nei phâk tah a nih. Burma/Myanmar ram khi Buddhist ram a nih a. A tlâwm lem Muslim hai chun neksawr an intih a, a ruk a ralin sipai le sawrkâr hmunhai an bei hlak a. |henkhatin Buddhist hai hmunpui le Pathien biekna/pathien lim Pagoda hai an bei bawk hlak. Sawrkar chun thusuok siemin, mi tukhawmin Sakhuo le Sakhuo buoi theina dinga thuthang indiklo le propaganda thedartu chu mana na taka hrem an nih ding thu a hril a. Sawrkar chun tukhawma Sakhuo intheidana ding thil thedar tah lo dingin a ngen tiin Myanmar Times chun a ziek. Social media post \henkhata chun, vênghimna sukkhau an ni chun Mosque haiin bei an tuok an inlau thu social media hai ah an thedar bawk. Tutaka Myanmar rama buoina hung in\anna chu

Rakhine State –a Muslim helpâwl Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA), Rohingya Musl im hai ta dinga zalenna suoltua insal han August 25 khan police le army outpost iemani zat an bei a, chutaka inthawka security forces han operation an thawnaa raltlan hung pung peia buoina hung punlun tah a nih. R a k h i n e s t a t e - a Muangdaw khuo in 500 chu Thawtanni khan raw kang vawng an nih tiin Muangdaw khawmi pakhat chun a hril a. Hi khuoa mihai pop o chu Bangladesh ramri tieng Naf vadung kan tumin an tlân suok vawng niin a hril. Naf vadung chunga lawngpu han mi pakhatah Rs.10, 000 pei an lak leiin harsatna a thuoin an tuok niin a hril. M y a n m a r s a w r k â r chun raltlanhai umna ding Buk bâwla an rênga sie a tum thu a hril a. Rohingya Musl imhai ruok chun Myanmar ram sung tieng chu an um nuom naw thu an hril thung. Pathienni chen khan Cox Bazaar, Bangladesh a Rohingya raltlan 290, 000 an um tah niin a hril. D A L A I L A M A - I N NGEN: Hienglai zing hin Buddhist Sakhuo \huoitu le hotu, Dalai Lama chun Myanmar Counsellor Aang Saan Suu Kyi kuomah, Rohingya Muslima hai le buoina suok chu an rang thei angin, tharum \hang lova chingfel dan ngaituo dingin a ngen.

Office of the

bharatiya janata party59/saikot mandal

Mandal Ofiice : S.L. Chavangphai VillageChurachandpur District, Manipur

Email : [email protected]

meeTinG noTiCeSeptember 9, 2017 a 59/Saikot BJP Mandal meeting ding postponed-a um kha September 15, 2017 zing dar 10:30 in Mandal Office, S. L. Chavangphai Village a um dinga ruot thar nawk a nih. Member-hai chu hi meeting a \hang seng dingin ka hung inhriettir cheu. En-rolment thaw nuomhai khawm meeting a \hang dinga fiel in nih. Mandal sunga Active member-hai chu I-Card chawi seng ding le register hung thaw dinga inhriettir in ni bawk.

sd/- Chochon HaokipSecretary,

59/Saikot Mandal BJP

Sin thaw \halo hai party ticket pek an ninaw ding

rAipur: Chhattisgarh Congress party in-charge PL Punia chun, ‘Mission-2018’ le inzawmin party MLAs hai chu tuta inthawk thla 6 sung an sin \ha lema thaw dingin a hril a, sin thaw \ha lo hai chu kum 2018 As-sembly election hung um dinga party ticket pek an ninaw ding thu a hril. Hi thu hi zani hmasaa Raipur hmuna Congress Legislative Party meeting pawimaw tak nei huna Mr Punia in a hril a nih. Seats 90 umna Chhattis-garh Assembly a hin Con-gress chun members 37 an nei mek a, kum 2018-a As-sembly Election hung um ding le inzawmin nasa takin hma an lak \an mek a nih.

Texas ah mi pakhatin silaiin mi 8 a kâp hlum

TexAs: Kar liemtah el khan tulai khawvêla ding chun thlipui le ruopui hrât tak, \hawngaleivir Hurricane Harvey-in Texas state le a khawpui tak Houston le hmun dang dang a nuoi hrep a, thina le sietna râpthlâk tak a tlung laiin, Texas north tienga Plano khuo ah mi pakhatin silai hmangin in pakhata mi 8 a kap hlum vawng.

Texas khawpui Dallas a inthawka Km 20 vel chauva hla Plano police thupesawngtu David Tilley-in a hril dan chun, police hai insûng an va tlung chun mi pariet hai hi an lo thi vawng tah a, silaia kaptu khawm hi a lo la uma an kap hlum niin a hril. Mithihai hi puitling vawng an nih. “Police han inkapna a um ti thu report an dawng le inruolin a hmun hi pan

nghâl a nih a. Mi pakhat silai chawiin mi a lo kap hlum \eu tah ti kan hmu a. Kan kap ve nghâla inkaptuona a tlung met hman a, midang pahni khawm an hliem bawk” tiin chanchinbumihai a hril. Police hai chun silaia mi kaptu pa hi tum a na ti an la hriet nawh a, mithihai khawm hi puitling vawng an nia chu tu ham an nih a ti an la hriet bawk nawh. Inkapna tlungna san khawm an la hriet nawh. David chun, h ieng anga inkapna hi Plano anga khawte mi rena hmuna ding chun a la um ngai nawh a, tuta mi hi a vawi khatna a nih a, police hai khawm a barakhai hle niin a hril. Thil umdân kimchang hriet a lan naw leiin suizuina sin thaw mek a ni thu a hril.

Bullet train deadline hmaa zo tum

new deLHi: Railways Minister thar Piyush Goyal chun, Mumbai le Ahmed-abad inkar bullet train proj-ect chu deadline Decem-ber 2023 hmaa zo hman tum a nih tiin zanikhan a hril. Deadline chu Decem-ber 2023 a la nizing a, sienkhawm August 15, 2022 chena zo tum a nih tiin zanita press conference hunah Goyal chun a hril. Bullet train project hin mi 4,000 sin a pek ding bakah indireck in mi 20,000 han sin an hmu pha ding a nih tiin a hril.

Page 4: THLArAm (sepTember) 12, 2017 THAwLeni (TuesdAy) … Thar/2017/September/HT-12-09-2017.pdfSep 12, 2017  · Upa Rotluanga in hi huna thu a hrilnaa chun, damnaw hai enkawltu din-ga inpe

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTHLArAm (sepTember) 11, 2017THAw|Anni (mondAy)

Tuolsung zawmna

English Premier League:

Burnley le Newcastle United an hrat ve vePathienni zan khan premier league inkhel pahni a um a. A hmasa lemah Burnley chun Crystal Palace an lo mikhuol a. Goal khat ngawiin hnena an lo chang. Inkhel \ana in-thawk minute 3 na chauah Chris Wood chun Burnley ta dingin goal a thun nghal a. Goal dang pakhat khawm a lut sap ta naw leiin hi goal hi an hratna goal an chang ta a nih. Crystal Palace hin inkhel an thunun hle a, ball khawm 65% tawp an chang phak a chu a pawimaw tak goal an thun thei naw tlat leiin a hrat-naw lemah an \hang ta tho tho a nih. Tuhin Burnley hi pasarina an ni mek a, Crys-tal Palace ruok chu inkhel paliah point pakhat khawm

nei lovin a mawngd^p tieng an la um. Inkhel dangah Swan-sea City chun Newcastle United an mikhuol ve a, mikhuol team Newcastle hai chu goal khatin an hrat lem. Hi taka goal um sun le hratna goal thuntu chu an Captain Jamaal Las-celles a nih. Ama hin hun

tawp hnai tieng minute 76 naah hi goal hi a thun. New Castle hai an hrat le inzawmin premier league inkhel a zawnin vawihni an hrat tah tina a nih. Swansea hin inkhel paliah point pali bawk neiin sawmpangana an ni mek a, Newcastle ruok chu table lailungah an um.

German Bundesliga :

Bundesliga nuhmei referee hmasa tak Bibi-ana SteinhausPathienni zan Bundesliga inkhel pahni a um a. Hertha Berlin chun Werder Bremen an mikhuol a, goal khat ve ve thunin an in-ang tawk. Hi inkhela hin Bibiana Stein-haus referee-in a \hang a, Bundesliga nuhmei referee hmasa tak a ni tah a nih. Muolneitu Hertha Ber-lin ta dingin Matthew Leck-ie chun goal hmasa a thun a, chu goal chu Werder Bremen chun Thomas Del-aney hmangin second half-ah an rul a. Hun tawp che-nah goal dang a lut sap ta nawh. Steinhaus (kum 38) hin a hma khan German second division tieng kum 6 sung referee-in a lo \hang hlak a, tuta May thla khan first division-a dingin hlangkai a ni a, hi zan hi a vawikhat \hangna a ni bawk. Wom-en’s Champions league le

Euro 2017 haia khawm khan referee-in a lo \hang ta hlak bawk. Inkhel dangah Shalke 04 chun VfB Stuttgart an mikhuol a, 3-1 in an lo hne. Inkhel \an hlima inthawk minute 4 na chauah Shalke 04 chun penalty an hmu a, chu chu Nabil Bentaleb chun a thung a, chu min-ute 40 naah Chadrac Akolo chun a hung rul a, half che-nah 1-1 in an in-ang a nih. Chu hnung minute 47 naah Naldo chun Shalke ta ding

bawkin goal khat a thun nawk a. Chu zo char min-ute 8 naah Guido Bursteller chun Shalke hratna suk-chiengtu dingin goal khat a thun nawk a, goal dang a lutsap ta nawh. Table (Top 5) as on 11th September 2017Pos. Team Pld. Pts1. B.Dortmund 3 72. Hoffeinheim 3 73. Hannover 3 74. RB Leipzig 3 65. FC Shalke 04 3 6

La Liga Santander:

Real Sociedad, Athletico Bilbao, Celta Vigo le Villarreal hai an hratPathienni zan La Liga inkhel pali a um a, a hmasa takah Deportivo La Coruna chun Real Sociedad an lo mikhuol a, Real hai hi 4-2 in an hrat. Inkhel \an hlim minute 3 na le minute 4 na haiah Real Sociedad chun Juanmi le Asier hai hman-gin goal an thun nghal a. Minute 27 naah Adrian Lo-pez chun Deportivo ta din-gin goal khat a hung thun a, half zo minute 50 naah Florin Andone chun goal dang hung thun nawkin 2-2 in an inhne hri a. Hun bo hnai tieng minute 83 na le 86 nahaiah Real chun Diego Llorente le Asier bawk hmangin goal dang an thunsa a, hun a tawp zui nghal leiin Real Sociedad hai chu 4-2 in an hrat lem ta a nih. Athletico Bilbao chun Girona an mikhuol ve nawk a. Goal hniin an lo hne. Bil-bao ta dinga goal thuntu-

hai chu Iker Munin(25`) le Aritz Aduriz(53`) hai an nih. Celta Vigo chun Alaves an mikhuol ve a, goal khat ngawia lo hnein point hlu tak pathum an hlaw dawk. Celta Vigo hratna goal hi mintute 34 naa Maximiliano Gomez in a thun a nih. Zan sawt hnungah Vil-larreal chun Real betis an lo mikhuol a, 3-1 in an lo hne. Villarreal ta dinga goal thuntuhai chu Carlos

Bacca(32), Samuel Cas-tillejo(61`) le Antonio Ru-kavina (90`) hai an nih. Real Betis tieng Sergio Leon chun minute 11 naah goal khat a thun bawk. Table (Top 5) as on 11th September 2017Pos. Team Pld. Pts1. Barcelona 3 92. Real Sociedad 3 93. Sevilla 3 74. Athletico Bilbao 3 75. Leganes 3 6

Burnley Goalkeeper Tom Heaton chu thla iemani zat

inkhel thei naw nih

Pathienni zana premier league Burnley le Crys-tal Palace an inkhel khan Burnley goal vengtu Tom Heaton chu a dar lai hliem a tuok a, thleng a ni a, club thuneituhai chun thla ie-mani zat sung chu an khel thei an ring naw thu an hril. Kum 31 mi Tom hi anni defender tho Ben Mee le an intawk palnaa hliem a nih.

Ama aiin premier league vawikhat inlangna dingin Nick Pope inluttir a nih. Tom Heaton hi England ta dinga inkhel thei ding anga ngai lai a ni a, hienga hliemna a tuok hi a ta ding chun thil pawi tak ning a tih. Manager Sean Dyche chun a dar bul an pelsawl chun hun iemani chen chu an khel thei a ring naw thu a hril.

US Open 2017:

Pasal Single-ah Rafael Nadal chun pakhatna a lakUS Open final-ah Rafael Nadal chun South Africa mi Kevin Anderson hnein lawmman pakhatna a lak. World No. 1 ni mek Nadal chun Anderson chu 6-3, 6-3, 6-4 in a hne a nih. Tuta a lawmman lak hi US Open vawi thum a lakna a nitah a, Grand Slam title vawi 16 a lakna a ni bawk. Chun tukum sung hin Grand Slam vawihni a lakna a ni ta bawk. June thla khan French Open khawm a lo lak tah a nih. Ama chun, ‘Tukum sunga ka thil tawng

hi chu awi um lo rak khawp a nih,’ tiin a hril hiel a nih. Tukuma tennis tourna-ment lien thamhaiah Nadal le Roger Federer haiin an insem a, US Open le French

Open Nadalin a lak a, Aus-tralian Open le Wimbledon hai Federer-in a lak bawk. Tu chena Grand Slam title la rawn tak chu Federer a la ni a, vawi 19 a lak tah.

Tukuma El Classico hmasa tak ding December 23-ah

Barcelona le Real Madrid inkhel, El Classico tia ko, tukuma a hmasa tak ding chu December 23 khin a ni ding thu La Liga President Javier Tebas chun a puong. A hmun ding chu Santiago Bernabeu ning a tih. Hi fixture hi a tir khan December 20 dinga riruong a nih a, chu chu an sawn hla met a nih. Ernesto Valverde le a rawihai – Barcelona chu Super Copa Leg pahni-haiah an hrat naw ve ve a

chu chu phuba chu league tieng lak ngei a tum ring a nih. Barcelona hin league an \an fuk hle a, inkhel pathumah goal pakuo an thun ta a, an la hrat vawng bakah goal pakhat khawm an la suo naw a nih. Real Madrid ruok chu inkhel vawithumah vawikhat char an la hrat a, vawihni draw an nei ta a nih. Barca hin Real Madrid hi vawi 111 an hne ta a, Real Madrid chun vawi 99 an hne ta bawk.

Prince Harry le Meghan Hai Sept.23-in Toronto ahLondon: Ni kum Novem-ber thlaa inthawka an inzui thu Kensington Palace-in a puonglang a inthawkin Brit-ain Prince Harry le a ngaiza-wngnu US actress Meghan Merkle hai chu chanchin an nei zui pei a. Tu kum sung ngei hin inhuol dinga hril an ni bawk laiin vawi khat khawm official taka hmu kawp an la ni nawh, a ruka an inhmu le lenglai hai hmu a ni hlaka chu. An chanchin ip ding a um ta naw bawka, Kensington Palace khawmin kum tâwp tieng an inhuol thu puong a tum ta bawk leh, official taka mipui vântlâng hmaa an in-lang vawi khatna dingin Sep-tember 23 khin Canada puola Invictus Games hawngna Toronto ah an pahniin an inlang kawp ding niin Royal Family thusuok chun a hril. Invictus Games hi Com-monwealth countries haia sipai indo leia hliem le pieng-suol tahai an insukhlimna le infiemna (Games and sports) a nih a. Kum tinin Common-wealth countries haiah nei hlak a nih. Prince Harry chu Royal Patron a nih a. Toronto hi Meghan chêngna, a TV serial film “Suits” a changna hmun a nih bawk a. Canada puola Invictus Games chu hitaka hin tan a nih ding a nih. Prince Harry hin a hawng hlaka, tu \um chu hawngna hunserah a bielnu khawm official takin an \hangtir tum

a nih. Meghan Merkle hi To-ronto nêkin London ah a um tam lem tah a. Tukhawm hin Prince Harry leh Kensington Palace sûnga Nottingham Cottage, Harry umna ah an um dun a. William le Kate hai leh compound In khata chêng dung vawng an nih. William le Kate hai leh khawm an inhmu zing zing tah a. Prince Charles le Camilla khawm an hmupui tah a. Harry pa Charles chun nuhmei a nei vat a ditpuia chu a nuhmei ding (hming) a hril nawh. Meghan Merkle hi nut-hlawi a ni leiin Kohran dan angin Westminster Abbey ah chu an innei thei naw ding a na. Kensington Pal-ace sûngah ‘dan hnina’ ang deu, eini laia ‘vestry’ ei ti angah an innei ding nia hril a nih. Mi narân tak, sûngkuo det in do taka seilien ni lo a nih leiin ‘Princess ni dan’ khawm Kensington Palace-in an chûktir pei ding nia hril a nih a. Tukhawm hin acting bansanin Prince Harry of-ficial engagement hai zui sien an nuom a nih, Harry hi Royal sina active tak a ni leiin. Princess ni dan inchuk-tirna “Operation Princess” chu tuta Toronto a Invictus Games hawngna Harry leh an pahnia inhawngtir an tum khawm hi a nih. Official an-nouncement an puong lang vat nâwna san chu Lady

Diana thi champha inserna nêkin chanchin inlâr lem pal an inlau leiin Diana thi champha anniversary tak an hmang zo hnungin an puong chau a nih. Meghan hin lal sûngkuo hai chu a hmu kim thawk khat tah a. Amiruokchu, pro-tocol dungzui chun pasal a neia ‘mo’ a ni hma chu lalnu Queen Elizabeth chu a hmu thei naw ding a nih. Princess ding an tah lei hin a hringnun khawm a khal fimkhur a \ul tah a. Ni khat laia Vanity Fair magazine-a interview a pek le celebrity anga an langna hai dam Kensington Palace chun a ngaimaw tan a nih. Interview an thawnaa chun Prince Harry a hmangai zie thu, an inngai em em thu le thil tamtak a hril a. A film “Suits’ promote-na dinga cover-a naked vâng an pose na hai dam le thlalâk dang dang, film-a mi suklanghai chu Lal sûngkuo chun nal an ti naw a nih awm. Amiruok-chu, a fakzawngna sin a ni tlat leiin a thaw ding awmah a ngai thu a hril. Harry le Meghan an innei khawma, a nu Diana a thi hnunga a nuhrawn Camilla le a pa Charles, Duke and Duchess of Cornwall hai 2005-a an inneina hmun St. George Chapel, Windsor Castle ah an innei ding a nih. Inneina chen tlung thei dingin an um dim ti ruok chu hun chauvin a hril thei.

World Trade Centre Tluksiet Hrietzingna, Trump-in InrawiwAsHinGTon: President Donald Trump a tlinga inthawka a vawi khatna ding, kum 15 vel liemtaa Al Qaida helpâwl Osama bin-Laden pawl han khawvêla sumdâwngna hmun ropuitak World Trade Centre insawng dang pahni vuongna hmanga an baw darna ni September 11 hrietzingna hunser hmasatak chu White House ah a sawrkâr mi le sahai a neipui. President Trump le First Lady Melania hai chun World Trade Centre-a thi mi 3000 hai hrietzingna hunser chu to tawka ngirin an thuoi a. Minute hni inzana pek an nih. World Trade Centre bâkah Pentagon an beinaa thihai sûnna khawm nei nghâl a nih. Ei hriet tah angin September 11, 2011 khan Muslim helpâwl Al Qaida han US ramsung an lûtchil thei zing ti entirna lientakin World Trade Centre building insâng chu vuongna hijacked hmangin an baw siet a, a tlu se vawng a. US War Office Pentagon khawm suksiet vawng an tuma chu vuongnain a baw \hel met leiin suksiet taluo a nei nawh a. Mi 3000 neka tam an thi a nih kha. Pentagon-a inserna hunser hi chu Defence

Secretary Jim Mattis le General Joseph Dunford, Chairman of the Joint Chiefs of Staff han an inrawi a. Vice President Mike Pence chu Trump sawrkâr aiawtu dingin a \hang. President Trump chu kha hun lai khan Trump Organization enkawltu, sumdâwngtu a nih a. Tuhin President a hung ni tah a. World Trade Centre suksietna thu le inzawma sansuokna sin le bawl \hat nâwkna sin haia police le fire fighter hai sinthaw \hat zie le huoisen zie a hril uor thei hle a. New York khawpui inthuruolna that zie khawm uor takin a hril hlak. Amiruokchu, kha hun laia Republican President tho George W. Bush thil thaw \anhai chu an party chanpui sawrkâr khawm nisien an pak naw hle thung a. America mipuihai venghim hne lo angin an tum a nih. Trump chun ‘America mipuihai Muslim helpawlhai a inthawka venghim’ a thupui tak niin a hril a. Hi lei hin ‘travel ban’ le Muslim rambung 7 hai ‘ban’ le VIS restriction hai a thaw a nih a. Ieng chen am a hlâwtling ding, Muslim helpâwl hai America an lut ding a veng thei ding am ti

chu hunin la hril a tih. Trump chun, kha hun lai khan, World Trade Centre, New York, Manhattan-a mi a tlusie duoi duoi lai khan, Hudson River khela Jersey City, New Jersey a Muslim tamtak chun lawmin an lo khêk dur dur niin a hril a. Amiruokchu, news report, etc. Muslim mipui an lo lâwm ti ruok chu hriet/hmu ding a um nawh. Trump chun, a ruolhai za tam an thi ve a, hmunhnawkhai le mithi ruong inthielfai ding khan ama khawm a \hang ve niin a hril bawk. A ruolhai hming pakhat khawm a hril nawh a, Catholic Priest pakhat City Fire Department Chapel-a thawk khawm a \hang niin a hril bawk. Kum 15-na hrietzingna 2016, Presidential Election hma meta an nei lai khan election campaign le inselnain a chawkbuoi vawng a. Mumalin hunser an nei thei nawh a. Zingkar chena chun Trump le Hillary Clinton an la \hang ve ve a. Anachu, Ms Clinton chu inrang deuvin a suok thut a. Car lut tawm lai a tlu vâng nghe nghe.

Silchar HSA Freshers Meet-ah Nk. Christina

CCpur: September 13, 2017 a Hmar Students’ Association (HSA) Silchar Branch Freshers Meet-cum-Silver Jubilee hmang dinga chun Nk. Christina Shakum chu Guest artist dinga fiel a ni angin Sep-tember 12, 2017, 6AM hin Tui\haphai suoksanin Sil-

char pan a tih. Nk. Chris-tina hi a pa le a ruolnu Re-becca han zui bawk an tih. September 12, 2017 zan hin Hmarkhawlien-ah riek an ta, Sept. 13, 2017 zingkar Silchar a inthawk HSA \huoitu han va \huoi an tih. (HAA Information Centre)

Anti-Drugs Motorcycle Rally nei

CCpur: STC/BSF, G. Mualkoi, CCPur le Kend-riya Vidyalaya CCPur \hangruolin zanikhan CC-Pur khawpui sungah Anti-Drugs Motorcycle Rally nei a nih. Zani zingkar 7AM khan SR Ojha, IPS, IGP, STC/BSF in rally-a \hang ding BSF personnel le student hai inruithei dona kawnga \hang la dinga infuina thu a hril zoin rally hi a vailiem.

Kendriya Vidyalaya School Campus-a inthawk in\anin STC/BSF gate, Pearsonmun -Tipaimukh Road - Bungmual, Hill Town, Hiangtam Lamka - Police Station Traffic point -Tedim Road -Central Lamka, New Lamka - Lan-va -Gangpimual haia rally hi neiin STC chen nei a nih. Rally a hin Bike le Scooty 30 vel an \hang.

Miss America 2018 Dingin Miss N. Dakota Cara Mund

ATLAnTiC CiTy: Mi tamtakin an inhnar le ni an châk, Miss America 2018 dingin nunghâk hmêl\ha tak tak 51 inkhinghai laia zei tak Miss North Dakota Cara Mund chu a hmêl\hat bâkah a zei lei le lam a thiem leiin thlang a nih. Pathienni zân khan Miss America con-test chu Boardwalk Hall Arena, Atlantic City ah nei a nih a. Chris Harrison le Sage Steele han hnesaw takin an kei\huoi a. Hmel\ha tak tak le zei tak tak nunghâk 51 semi-finalist hai laia North Dakota Miss Cara chu a hmêl\hat bâkah a lungvar leiin thlang a ni tah a nih. Miss Cara hin Michael Jackson a hla “The Way You Make Me Feel” ti hla Jazz, nal takin a lâmpui bawk bâkah zawna pahni nal tak taka a dawnhaiin judge hai lunglai a hne tah a nih. Semi-finalist 51 hai an la sawr chin nawk peia, mi Top 12 chenah ‘evening gown’ competition nei a nih nawk a, 10-in an sawr chin nawk a. Hrillawk thei lo, zâng deuva questions & answers ah mi 7 an thlang nawk a. Chu zovah zawna khir indawn dingin mi 5 an thlang nawk a, chu zovah Final Round. Zawnahai chu politics rawng kai dam, ngaidân dam a nih. US Election 2016 ah President Donald Trump le Russia an \hangkawp i ring am? ti dam a nih. Cara chu, a thiltum, ‘Bucket List” ah insangtak No.1 iem a na, ti an indawn a. “Miss America Top 10 a \hang” a tih a. President Trump-in Paris Climate Ac-cord an hnukdawk hi, thutlukna \ha am \ha naw niin i hriet? ti zawna chu, “A \ha nawh. Thutlukna \ha lo a nih. Awiin awi naw inla climate change hi a um zing a na, suktlâwmna dinga inremna dawkan ei kil ve a \ha a nih” tiin a dawn a. Chu chun Judge

hai lungril a hnetak a nih. Miss America result puong hma hin insukhlimna chi hran hran an nei bawk a. Talent show khawm an nei a. Mi lâwm le sukhlimtu chu Miss Missouri Jennifer Davis-in Bollywood hla le lam “Jai Ho” a perform dam, Miss Texas Morgana Wood-in Adele hla “When We Were Young” ti hla a sak dam, Miss DC Columbia Briana Kinsey-in “Born This Way” a sak le Miss Alabama Jessica Procter-in “Over The Rainbow” dramatic taka a suklang hai dam an nih. Miss America 2018 First Runners up le second runners up hai chu Miss Mis-souri Jennifer Davis le Miss Jersey Kaitlyn Schoeffel hai an nih a. Third Runners up chu Miss District Columbia Briana Kinsey a nih a, Fourth Runners up chu Miss Texas Mergana Wood a nih.

Cindy Crawford le Rande Gerber An La Nal Dun HleLos AnGeLes: Khawvê-la model man to tak lo nih hlak, A-list supermodel Cindy Crawford (51) chu a pasal pahnina Rande Gerber (55) leh kum 19 lai innei tain nau khawm nghaklakte kum 16 Kaia Gerber le pasal tle-irâwl Presley (11) an nei taa chu, a nunghâk vanglai ang thovin a pieng a la nal a nih. New York Fashion Week 2017 ah ama model angin \hang ta naw sienkhawm, an naunu Kaia Gerber-in runway ah vawi khat a ‘cat-walk’ tan vena ding ah an zui a. New York khawlai an lo lêng dun chu mi tamtakin an hmu a, a naunu nêkin a la nal lem ti dingin a um a nih. Pathienni khan châwl kar laka New York Soho lai an lêng thawveng a. Cindy Crawford chun leather Jack-et dum, a hnuoiah T-shirt var hakin Jean dum tight deu a bun a. Tarmit dum a bun bawk a. Bag dum bawk

paiin pheikhawk flat mawza bovin a bun bawka. Simple deu nal deu a nih. An pa dittak Rande chun Harrington Jacket hâkin a hnuoiah an nu ang thovin T-shirt var a hak ve a. Incheina thuomhnaw in-match ding chu an hriet khawp el. A Jacket rawng ang vâng Jean kekawr le puon pheikhawk a bun a. Mi tamtak inzi nuoi

nuoi lai chun inngai takin an lo infâwp mawl mawl pei tho a nih. Kum 20 an innei tling ding an taa chu nunghâk tlangvâl inleng lai ang thovin an lan ngai a nih. An car hire a hung vat naw leia an lo nghâk sawt tah leia nîng intel deu chu nih tah awm an nih. Rande chu a phone deu rana, beisei takin an Car hung ding chu an lo nghâk a. An pa a ng-hawk an lau nîng a tih, a hei fâwp zau pei a. Rande khawmin a hmangai hle ti chu a hmêl le chetdan po poah an lang. Rande Gerber hi busi-nessman a nih a. Cindy le Hollywood-a actor hming thang Richard Gere leh 1995 kuma an inthe zo khan, kum thum hnungah 1998-in Rande leh an inhmu a, an innei tah a nih. Tuhin nau pahni neiin Malibu-a an chêngna In ah an paliin an um.