18 | P a g e

THC TRNG N CNG V VN TNG TRNG KINH T VIT NAM

Th Thy Nga, K14-NHTMC Bi Hong Yn, K15-TCDNC

Mai Th Nh, K15-TCDND

1. NGUYN NHN CA N CNG VIT NAM C nhiu nguyn nhn dn n n cng. Tnh trng n cng hin nay nhiu

nc u c chung mt s nguyn nhn c bn nh: (i) S kim sot chi tiu v qun l n ca Nh nc km cht ch v hiu qu, (ii) Tnh trng tht thot, lng ph trong u t v chi tiu, (iii) T tham nhng gia tng nhiu nc, (iv) Cc ngun thu (ch yu t thu) tng khng kp vi nhu cu chi, thm ch mt s loi thu chu p lc phi ct gim do nhiu nguyn nhn khc nhau, c bit nh thu quan v ph hi quan ca hu ht cc nc phi ct gim hoc loi b ph hp vi cc quy nh ca WTO v cc tha thun thng mi khc m h tham gia v (v) Vn qun l cc ngun thu, nht l thu, gp khng t kh khn nhiu nc do tnh trng trn thu, t tham nhng, hi l, kim sot khng cht v x l khng nghim ca cc c quan chc

i vi Vit Nam c th khi qut nhng nguyn nhn c bn nht dn n n cng bao gm nhng l do sau:

1.1. M hnh pht trin cn da nhiu vo u t cng v n cng

Nguyn nhn chnh gy ra n cng Vit Nam mc cao c cho l m hnh tng trng kinh t theo hng pht trin da qu nhiu vo tng vn u t.

Trong nhng nm va qua, m hnh tng trng ca Vit Nam cn da nhiu vo u t (c bit l u t cng), bn cnh cc yu t khc. Kt qu l t l u t lun mc kh cao, khong 40 - 42% GDP, thm ch cn ln ti 46,5% GDP vo nm 2007. Trong khi , hiu qu mang li t u t ngy cng gim st. H s ICOR ca Vit Nam cao hn ng k so vi cc nc c cng trnh pht trin. Chnh v vy, li ch t tng trng v tng thu ngn sch cha b p c cc chi ph lin quan n gia tng u t cng v n cng, t nht l trong ngn hn.

1.2. Thm ht ngn sch Nh nc

N cng pht sinh do cc cp chnh quyn chi tiu nhiu hn thu, nn phi vay n b p chnh lch thu - chi, l h qu trc tip ca thm ht ngn sch.

19 | P a g e

Bo co bo co kinh t v m 2012 "T bt n v m n con ng ti c cu" do y ban Kinh t ca Quc hi cng b cho rng thm ht ngn sch v n cng ca Vit Nam tng nhanh trong thi gian qua. Theo bo co ny, thm ht ngn sch din ra lin tc trong khong hn mt thp k qua v c mc ngy cng gia tng. C th, thm ht ngn sch khng bao gm chi tr n gc ca Vit Nam trung bnh trong giai on 2003 - 2007 ch l 1,3% GDP, nhng con s ny tng hn gp i, ln 2,7% GDP trong giai on 2008 - 2012. Nm 2009, con s thm ht ngn sch khng bao gm chi tr n gc theo bo co ca B Ti chnh l 3,7% GDP, trong khi con s tng ng ca Ngn hng Pht trin Chu (ADB) v Qu Tin t Quc t (IMF) cao hn nhiu, ln lt l 6,6% v 9,0% GDP. Trung bnh trong hai nm 2009-2010, con s thm ht ngn sch ca Vit Nam thuc din cao nht so vi cc nc trong khu vc, vo khong 6% GDP/nm. Con s ny gp khong 6 ln so vi con s tng ng ca Indonesia, gp 2 ln so vi Thi Lan.

b p bi chi Vit Nam buc phi vay trong nc v vay nc ngoi. Do s n vay c s dng vo nhng mc ch khng sinh li nn ton b s chi tr n gc phi trng va pht hnh n mi, c bit l vay trong nc v ngn sch Nh nc Vit Nam ang ng trc vng xoy n nn vi quy m Chnh ph ngy cng ln.

1.3. u t cng ln, dn tri v km hiu qu

u t cng v u t ca DNNN c th tc ng trc tip n n cng thng qua knh: (i) Chnh ph i vay u t; (ii) Chnh ph vay v cho vay li; (iii) Chnh ph bo lnh cho DNNN i vay u t; v (iv) chnh quyn a phng vay trc tip hay gin tip u t ti a phng. Tuy nhin, hin nay Vit Nam cc thnh phn u t cng ny khng c bc tch chi tit v thng k y hng nm. Trong giai on t 2001-2010, tng u t ton x hi ca Vit Nam thuc vo din cao nht th gii, trung bnh t 40,8% GDP v c tc tng 18,7% mi nm. Trong , t trng u t cng, mc d c xu hng gim trong vi nm gn y, nhng vn ng mc xp x 40% trong tng u t ton x hi. Vi vic tit kim trong nc v tit kim quc gia ch chim ln lt khong 28,5 v 32,5% GDP, th s gia tng nhanh ca tng u t ton x hi, trong c u t cng, to ra s chnh lch ln gia tit kim v u t ca nn kinh t. S chnh lch ny dn n s gia tng nhanh ca vay n nc ngoi nhm b p cho khong trng tit kim - u t trong nhng nm va qua.

1.4. Ri ro t khi DNNN

c nh hng gi vai tr ch o trong nn kinh t, cc DNNN nhn c nhiu s u i ca Chnh ph mi gc tip cn tn dng, t ai, khai thc ti nguyn, tip cn th trng, bo h c quyn, v.v n cc hu thun v mt

20 | P a g e

chnh tr khc. Thc t cho thy, cc doanh nghip ny c nhng ng gp nht nh trong qu trnh cng nghip ha v to vic lm Vit Nam, c bit l trong nhng nm u ca cng cuc i mi. Tuy nhin, s m rng nhanh chng v quy m ln s tham gia trn lan trong mi ngnh ngh gn y ca cc DNNN, kt hp vi vic thiu mt c ch gim st cht ch v minh bch khin cho cng tc qun l cc DNNN b bung lng, hiu qu kinh t ca cc doanh nhip ny sa st trm trng gy ri ro ln cho nn kinh t. Bn cnh hiu qu u t thp, th hin qua ch s ICOR cao, DNNN cn th hin kh nng yu km trong qu trnh to vic lm cho nn kinh t. C th, mc d chim xp x 40% tng u t c nc nhng khu vc nh nc ch to ra khong 10% vic lm cho ton x hi. Trong khi , khu vc kinh t ngoi nh nc vi 35% tng u u t nhng li to ra ti 87% vic lm cho ton nn kinh t. c bit, trong s cc DNNN th cc tp on kinh t nh nc nhn c s hu thun ln ca Chnh ph vi k vng a chng tr thnh nhng mi nhn ca nn kinh t. Tuy nhin, thay v tp trung vo cc hot ng kinh doanh ct li, nhiu tp on li nhanh chng pht trin thnh mng li chng cht hng trm cc tng cng ty, cng ty con v cng ty lin doanh, lin kt. Cc tp on ny thc hin u t dn tri vo cc ngnh ngh kinh doanh khng phi th mnh ca mnh, bao gm u t ti chnh, ngn hng, chng khon, bt ng sn, khai thc khong sn, xy dng, thng mi, khu ngh dng, v.v m trong , Tp on Cng nghip Tu thy Vit Nam (Vinashin) l mt v d in hnh.

1.5. Kh nng qun l bc l nhiu im yu km

Vit Nam hin cha c mt y ban chuyn trch qun l v n cng dn n vic thiu tp trung, thm ch thiu minh bch trong qun l, s dng vn, to iu kin thun li cho vic tham nhng. iu ny lm gia tng lo ngi v vic n cng c th tr thnh mi e da th hai, sau lm pht.

Vic phn nh trch nhim gia cc c quan trong vn n cng cn cha r rng. Vit Nam c ci rt c bit, l i khi ngi i vay khng phi l ngi tr n, v ngi tr n khng phi l ngi i vay nn Cc u mi v qun l n cng khng c, dn n tnh trng trch nhin trong qun l n cng vn cha r (Ch tch Hi K ton v Kim ton ng Vn Thanh)

Khu vc Chnh ph cha c tch bch r rng ra khi phn cn li ca khu vc cng v phn cn li ca nn kinh t. Chnh sch v vai tr qun l ca khu vc cng cha c cng khai c th. Do qun l n cng cha cht ch nn t l tht thot ca cc cng trnh u t nh nc c tha nhn khng chnh thc l t 15% n 45%. Vi s n nc ngoi thng k chnh thc l 29 t USD, c th thy phn tht thot ti sn Nh nc l khng nh, t 4 t USD n khong 10 t USD.

21 | P a g e

2. THC TRNG N CNG V NH GI HIU QU QUN L N CNG CA VIT NAM HIN NAY

2.1.Thc trng n cng

Thc hin chin lc huy ng vn cho NSNN v cho u t pht trin, trong nhiu nm qua Chnh ph, mt s y ban nhn dn cp tnh v cc doanh nghip c chnh ph bo lnh t chc huy ng cc ngun vn trong v ngoi nc thng qua hnh thc vay n cng. Cc cuc khng hong n cng trn th gii lm nng ln tnh hnh n cng trong nc, trong c ba vn gy tranh ci nhiu nht l quy m, tnh an ton v ti tr n cng. Theo lut qun l n cng ca Vit Nam, n cng bao gm n ca chnh ph, n ca chnh ph bo lnh v n ca chnh quyn a phng. Trn ng h o n ton cu ca The economist, tnh n ngy 12/10/2013, n cng ca Vit Nam l 76,5 t USD tng 11,8% so vi cng k nm ngoi. Trung bnh mi ngi dn Vit Nam ang gnh 849.41 USD n, chim 48,6% GDP (Nm 2003, n cng Vit Nam l 14,4 t USD, bnh qun 177 USD mi ngi). Nh vy ch trong mt thp k, tng n tng ln gp 5 ln. N trn GDP thi im cng gn 40%.

2.2. nh gi hiu qu qun l n cng 2.2.1. Thnh tu t c

Th nht, th ch chnh sch v n c bc t ph vi vic Quc hi ban hnh Lut qun l n cng v ph duyt ca Chnh ph v Chin lc n cng v n nc ngoi ca quc gia giai on 2011 2020 v tm nhn nm 2030.

Nhm khc phc nhng nhc im v khung php l qun l n cng ang tn ti, Lut Qun l n cng ra i to ra nhng thay i r rt. Ln u tin Vit Nam c lut iu chnh chuyn bit v lnh vc n cng, ghi nhn mt cch tng th cc cng c qun l n cng. Lut Qun l n cng qui nh nguyn tc Chnh ph thng nht qun l nh nc v n cng t vay, gim st s dng vn vay n tr n v m bo an ton n theo Chin lc n di hn v Chng trnh qun l n chung hn. Cng vi , trong Chin lc n cng v n nc ngoi ca quc gia giai on 2011 2020 v tm nhn nm 2030 t c bc tin quan trng khi quy nh vic huy ng vn vay v tr n phi nm trong gii hn cc ch tiu an ton v n cng, n Chnh ph, n nc ngoi ca quc gia v m bo an ninh ti chnh quc gia; chuyn i c cu vay theo hng tng dn huy ng vn vay trong nc, gim dn mc vay nc ngoi v hn ch bo lnh Chnh ph ng thi Chnh ph thng nht vic qun l huy ng, phn b, tr n v qun l n cng, n nc ngoi an ton hiu qu. Theo , n cng (bao gm n Chnh ph, n c Chnh ph bo lnh v n chnh quyn a phng) n nm 2020 khng qu 65% GDP, trong d n Chnh ph khng qu 55% GDP v n nc ngoi ca quc gia khng qu 50% GDP. Lut Qun

22 | P a g e

l n cng v Chin lc n cng v n nc ngoi ca quc gia giai on 2011 2020 v tm nhn nm 2030 cho thy hng i ng n ca Quc hi v Chnh ph trong vic ra chnh sch v n cng thc y tng trng kinh t.

Th hai, p ng c nhu cu b sung vn cho u t pht trin v cn i NSNN.

N cng giai on 2006 - 2012 l 23%, b p bi chi NSNN khong 5% GDP. Ngoi ra, nhiu d n c s h tng, cc chng trnh xa i gim ngho, ci thin mi trng, gii quyt vic lm, an sinh x hi, cc d n tng trng quc gia... u c u t bng ngun vn vay cng.

Th ba, cc ch tiu v n cng v n nc ngoi ca quc gia vn nm trong gii hn an ton, m bo an ninh ti chnh quc gia.

Vic x l n qu hn cc khon n c thng qua Cu lc b Paris, Lun n l mt thnh cng ln, a t l tng s n nc ngoi t mc rt cao, gn 150% GDP nm 1993 tr v mc an ton 41,5% vo nm 2011; ngha v tr n tng ng t mc 195,8% xung cn khong 4,5% so vi tng kim ngch xut khu, ng thi lm gim ng k ngha v tr n ca Vit Nam, to iu kin khai thng quan h ti chnh tn dng vi cc t chc quc t v cc Chnh ph nc ngoi.

Th t, cc hnh thc huy ng vn vay ngy cng a dng, linh hot, to tin cho s hnh thnh v pht trin ng b th trng ti chnh.

Bn cnh vic huy ng vn u i ODA, vay thng mi nc ngoi, vay qua pht hnh tri phiu Chnh ph trong nc l cng c huy ng vn c hiu qu ca nh nc. Mt khc, trong nm 2005, Chnh ph pht hnh tri phiu quc t t 1 vi tng tr gi 750 triu USD dnh cho cc d n ng tu, y l hnh thc tng i mi Vit Nam. Ngoi vic trc tip pht hnh n, trong thi gian qua Chnh ph thc hin cp bo lnh Chnh ph cho cc doanh nghip vay vn.

Th nm, c cu ng tin vay a dng; c bit nhng nm gn y t gi ng Vit Nam v ng la tng i n nh; Nht Bn ni lng chnh sch tin t nn ng yn yu i, chng ta s c li rt nhiu trong chnh sch t gi, gim thiu ri ro.

2.2.2. Hn ch Th nht, chnh sch s dng n cng khng hiu qu.

Cc khon vn vay ch yu c s dng trong khu vc u t cng, mc d c u t vn rt ln nhng n khng mang li hiu qu biu hin bi ch s ICOR rt cao. S thiu hiu qu ch yu n t cc doanh nghip Nh nc, c bit l khu vc c Chnh ph bo lnh. Cc doanh nghip Nh nc thng u t vo cc lnh vc ri ro cao nh ti chnh, ngn hng, bt ng sn, chng khon m khng ch

23 | P a g e

trng u t vo lnh vc ngnh ngh kinh doanh chnh. S khng hiu qu ny ang e da tnh an ton ca ton b h thng ti chnh v nn kinh t, bi cc doanh nghip nh nc ang chim khong 60% d n tn dng ca cc NHTM. Cha k, vi s cnh tranh khng bnh ng, cc doanh nghip Nh nc gy sc p khng nh ln cc doanh nghip ngoi nh nc, gp phn lm mo m c ch th trng v km hm s pht trin ca kinh t t nhn.

S phi hp khng cht ch, nhiu th tc gia cc c quan lin quan khin tin gii ngn vn chm cng l nguyn nhn khin hiu qu u t cng thp. Cng tc kim tra, thanh tra, gim st ca cc c quan Nh nc khng thng xuyn, cha lin tc nn khng nh gi c ht cc sai phm trong khu lp th tc u t, thit k, u thu, s dng vn sai mc ch, quyt ton sai gy tht thot ln lng vn u t, hiu qu u t thp.

Th hai, cha tn dng ti a ngun lc t th trng chng khon.

Th trng th cp ca tri phiu Chnh ph dng nh khng pht trin, khi lng giao dich rt t. Ngay c khi TTCK si ng th khi lng giao dch cng ch chim khong 3 4% tng gi tr giao dch th trng v chim khong 6 7% tng gi tr tri phiu c nim yt trn TTCK. Do tnh thanh khon ca tri phiu Chnh ph tr nn km i, mc d y l loi cng c ti chnh c an ton cao nht nhng n cha thc s gi vai tr ch o trong cc giao dch chng khon.

Vic hoch nh mc tiu CSTT, CSTK v qun l n cng trong di hn cha c s thng nht. Cc mc tiu v tng trng, lam pht thng da vo kt qu trong nm hin ti v cc nm trc do vy t c s d bo v nhng bin ng bt thng trong tng lai. Thc t cho thy, Chnh ph ra mc tiu kim ch lm pht trong thi gian va qua nhng mc vay n ca Chnh ph ch lm rt t, cng vi l tng lng, thm ht NSNN, thm ht cn cn thng mi. Khi thm ht tng cao, th mc tiu ca CSTT v CSTK s tr nn mu thun, h qu tt yu dn ti n cng tng cao.

Trong khi , s phi hp gia CSTT v qun l n cng trong ngn hn cha em li hiu qu. Trong giai on 2009 2011, s bt n ca t gi dn n p lc tng gnh nng n v chi ph dch v n cho cc khon n nc ngoi.

Th ba, quyn hn ca cc c quan cn chng cho, phn tn.

Chng hn, i vi cp B, ngnh: Theo Lut Qun l n cng th B Ti chnh gip Chnh ph thng nht qun l Nh nc v n cng (bao gm tt c cc khu t xy dng mc tiu, nh hng huy dng, qun l v s dng vn vay v qun l n cng). Nhng trn thc t, B K hoch v u t li c Chnh ph giao cho vic huy ng vn ODA v vn la. Tuy nhin khu huy ng li khng gn kt vi ngun tr n, khng gn vi mc ch s dng... Mt khc, B Ti chnh l n v ch tr xy dng hn mc vay nc ngoi, bao gm c hn mc t vay, t tr ca doanh

24 | P a g e

nghip nhng iu hnh c th li do NHNN. Nh vy, r rng t knh huy ng, tr n, s dng vn cn cha thng nht vi nhau.

3. NH HNG CA N CNG N TNG TRNG KINH T 3.1. Xut khu gim

Nhng s liu tnh ton t m hnh c lng cho thy, tnh trng n cng s c nhng tc ng tiu cc n xut khu v tng trng GDP ca Vit Nam, vi mc suy gim khong 1,7% GDP trong nm 2010, cao th ba ch sau Trung Quc (2,8%) v Anh (1,9%). V vy, nu khng c nhng chnh sch phn ng kp thi h tr xut khu th trin vng trung hn i vi xut khu ca Vit Nam s gp nhiu kh khn.

3.2. Li sut thp cc nc, trong khi Vit Nam li cao s bt li v chi ph cnh tranh ca doanh nghip Vit Nam

Do lo ngi tc ng tiu cc t khng hong n cng, nhiu ngn hng trung ng cc nc pht trin vn duy tr mc li sut sn thp lch s nhm kch thch s phc hi kinh t v chp nhn lm pht trong chng mc nht nh. Li sut c bn tim cn 0% hu ht cc nc: FED (M): 0,25%; ECB (EU): 1%; BOE (Anh): 0,5%; Nht Bn: 0,1%. Ngc li Vit Nam, li sut huy ng ln li sut cho vay vn ng mc cao. Cc doanh nghip phi vay vn vi li sut khong 14-16%/nm vi k hn ngn v khong 14,5-17%/nm vi k hn trung, di hn.Nu tnh n lm pht c tnh cho nm 2010 l di 10%, doanh nghip phi t mc t sut li nhun trn 24-27%, l mc cao so vi t sut li nhun trn vn ch s hu bnh qun ca cc ngnh trong nm 2009 (khong 20%). 3.3. u t trc tip nc ngoi gim

Trong nhng quc gia c trnh pht trin tng ng vi cc nc thuc EU s hng li do ngun vn FDI dch chuyn t chu u sang cc quc gia ny khi nh u t mun trnh thu thu nhp doanh nghip ang c xu hng tng cao ti cc quc gia chu u. Ngc li, cc nc c trnh pht trin thp nh Vit Nam li hon ton khng c hng li t vic dch chuyn lung vn FDI khi chu u do s chnh lch qu ln v trnh cng ngh, trong khi lung vn t cc nh u t chu u vo cc quc gia ny gim st do cuc khng hong n. 3.4. Gi vng bng n

Cc nh u t ang tm vng nh mt ni tr n an ton trc nguy c cuc khng hong n chu u ngy mt lan rng. Cng vi , n cng Vit Nam tng cao, lm cho gi vng trong thi gian qua tng mnh, ln mc trn 1.300 USD/ounce. iu ny phn nh nhu cu v d tr an ton hn so vi ng tin giy, sau khi nhiu c nhn v t chc chu u, chu ua nhau mua vng, mua bch kim v bc.

25 | P a g e

Vic gi vng tng cng vi xu hng tng mnh ca ng USD l iu t khi xy ra. Rt c th s tng ti mt k lc mi trong thi gian ti v to s tch bit hon ton gia gi ti sn vng v cc ti sn khc. iu ny s tc ng xu n u t ton th gii v Vit Nam bi mt khi vng chim t trng ln trong danh mc u t ca cc t chc th cng ng ngha vi vic cc danh mc khc nh c phiu, tri phiu s b gim mnh. Nh vy, lung vn u t gin tip cng tr nn hn ch.

3.5. Bo him ri ro tn dng (CDS) xu hng tng ln Vit Nam vi t l n cao, thm ht ngn sch trin min ang b cc t chc

ti chnh quc t xp vo mc ri ro cao, vi mc CDS l 263, xp ngay trn Hy Lp (321) v Iceland (466). iu ny s l mt cn tr rt ln trong vic thu ht cc lung vn u t gin tip, trc tip v cho vay t nc ngoi.

3.6. Bin ng t gi hi oi s rt kh lng Cuc khng hong n cng th gii to ra nhng bin ng kh lng v t

gi. ng USD v c bit l ng Yn s tip tc tng mnh so vi ng Euro do tnh an ton t pha cc ng tin ny. T khi cuc khng hong c du hiu nghim trng, ng Euro mt gi tng i so vi USD. Trong thng 6, t gi USD/Euro ch cn 1,19, rt thp so vi mc xp x 1,4 ca u thng 3, do s to ra nhng ri ro nht nh trong vic vay, tr ngoi t cho cc doanh nghip xut nhp khu cng nh cho hot ng ngoi hi ca cc ngn hng thng mi. Vi c cu n cng ca Vit Nam nghing v n nc ngoi nhiu th nh hng ca t gi ti kh nng hon tr vn khi qun l n cng l cao, bi l :

V thi hn, khi a s cc khon vay nc ngoi l vay trung v di hn th ri ro tn dng v ri ro t gi l cao.

Ri ro kp vi mc chnh lch li sut c nh gi theo li sut th trng. Nu nh chnh lch li sut qu ln gia th trng trong nc v th trng quc t thc hin cn bng ti khon vn c th gia tng mc la ho v to p lc ln t gi;

Kh nng kim ch lm pht, khi tnh ton t gi thc v sc mua ngang gi ca tin ng vo tng thi k. V vy, gia s vn vay v s vn tr n khi o hn vn vay nc ngoi s chu tc ng ca t gi rt ln, nu nh s dng v qun l vn vay khng c hiu qu. Nu ch nhn vo cc s liu c cng b v n cng th hin nay sc p v n cng ca Vit Nam cha phi l ng ngi vi phn ln l vn vay trung di hn, li sut thp, vn vay ODA nhiu, vn vay c li sut c nh chim phn ln. Song, iu ny cng khng ni ln rng mc n cng ca chng ta hin nay l vn ngng an ton trong iu kin s liu thng k cha st thc v c s tnh ton cha chun mc. Vn quan trng trong qun l n cng l ngun vn dng tr n th no v vic s dng n cng ra sao.iu ng quan ngi hn l vn

26 | P a g e

s dng n cng Vit Nam. Chng ta tng bit bi hc qun l vn ODA ca PMU 18 v h qu ca n. Mc tiu s dng vn ODA l u t vo c s h tng vi thi hn di, hon vn lu, qun l vn qua nhiu cp. Mt khc, c ch qun l n cng ca Vit Nam cn chng cho gia nhiu c quan chc nng, kh nng qun l n, nht l ca chnh quyn a phng v vn vay c Chnh ph bo lnh, cn nhiu bt cp. V vy, nu khng xem xt qun l n cng nghim tc th tc ng ca n ti nn kinh t mai sau s khng phi l nh, nht l kinh t Vit Nam c nh gi l c m cao trn th gii.

4. GII PHP HN CH N CNG,THC Y TNG TRNG KINH T

4.1. n nh chnh sch ti kha, cn i thu chi cng, hn ch vay n nc ngoi v m bo cho thm ht ngn sch mc hp l

4.1.1. Qun l cht ch chi tiu cng v thm ht ngn sch Cn quan tm thc hin tht cht cng kh, thc hnh tit kim v chi tiu cng

hp l, thn trng trong nhng d n u t quy m ln tiu tn mt lng ln vn t nhng khon n nc ngoi, bi hin nay, Vit Nam ang c qu nhiu d n quy m ln, nh m rng th, xy dng nh my in ht nhn, ng st cao tc Bc - Nam

4.1.2. Cn i u t cng

Vai tr ca Nh nc trong u t cn tp trung to ng lc cho pht trin kinh t th trng, xy dng th ch, ngun nhn lc v h tng. Tuy nhin, trong pht trin h tng, xu th ca cc nc l rt dn cc doanh nghip cng hu trong cc lnh vc c quyn t nhin nh giao thng vn ti, bu chnh vin thng, nng lng... m hng u t cng sang pht trin khoa hc cng ngh, gio dc, to n by chuyn dch c cu kinh t sang hng tri thc, xanh, sch, bn vng v mi trng v x hi.

4.1.3. m bo minh bch cc hot ng thu chi

Mi quan h gia khu vc hnh chnh v khu vc s nghip cng cng cn c minh bch r rng. c bit, cn c s r rng trong vic lm th no li nhun thu c t cc t chc s nghip c th ng gp cho Chnh ph. Nhng bo co ti chnh hng nm ca cc t chc ny cn phi cng khai v li nhun v phn s ng gp vo ngn sch nh nc, thng tin ny cng cn c ghi li trong bo co hng nm v ngn sch nh nc. Tng t, cc ngun chi tiu ca Chnh ph nhm phc v li ch ca cc t chc cng cn phi c cng khai trong bo co v ngn sch nh nc, cng nh bo co ti chnh hng nm ca cc t chc ny.

27 | P a g e

4.1.4. Cn i m hnh pht trin kinh t

Vit Nam l mt nc ang pht trin, nn c t l u t cao, thng xp x 40% GDP trong khi ch c 27% - 30% GDP l ngun vn tit kim trong nc, cn li hn 10% ngun vn bn ngoi (FDI, ODA, nhng khon vay khc). y l mt t l rt cao so vi trung bnh cc nc trong khu vc v trn th gii. M hnh tng trng da qu nhiu vo ngun vn u t bn ngoi s d b tn thng nu kinh t th gii ngng tr. Do , gim lng vn u t t bn ngoi trong cu trc vn nhm gim s ph thuc vo ngun vn nc ngoi v thc y pht trin da trn u t c hiu qu l cn thit trong m hnh pht trin kinh t ca Vit Nam.

4.2. Khc phc tnh trng quan liu,tnh trng trn lu thu

4.2.1. Thc y vai tr c lp ca cc c quan ph trch v qun l an ninh ti chnh v tin t

Cc c quan phi c qun tr mt cch minh bch, khng c php ph v cc tiu ch, nguyn tc an ton, v phi c ting ni vi trng lng ng k khng b p t bi ch ca ngi iu hnh chnh sch ti kha, vn lun chu sc nh hng ng k t cc sc p chnh tr, v d nh t duy nhim k, hay s vn ng t cc nhm li ch (d c th khng nht thit gn vi ngha tiu cc).

4.2.2. Tip tc hon thin th ch,lut php

Cn tip tc xy dng,hon thin chnh sch php lut thu v cc vn bn php lut c lin quan,sao cho m bo tnh r rng,minh bch,cht ch,hn ch ti a cc k h c th trn thu,ng thi phi ph hp vi cc yu cu hi nhp quc t.H thng thu cn c ci cch bo m cc tiu ch to ngun thu bn vng, hiu qu, cng bng v minh bch. Gnh nng thu cn phi c iu chnh gim mt cch hp l. Tuy nhin,mc hp l ny ph thuc rt nhiu vo qu trnh ct gim chi tiu cng. Gnh nng thu qu cao s khin cho h thng thu km hiu qu do n khuyn khch vic trn thu v bp mo s phn b ngun lc. H thng thu v ph cn c r sot trnh s chng ln nhau. Cc sc thu cn c iu chnh nhm bo m an sinh x hi cho ngi thu nhp thp, khuyn khch tit kim v hn ch tiu dng, c bit l hng tiu dng xa x nhp khu.

4.3. m bo s phi hp nhp nhng, ng b gia chnh sch ti kha v chnh sch tin t

Phi hp nhp nhng v ng b chnh sch ti kha v chnh sch tin t c ngha v cng quan trng. Phi hp gia CSTK v CSTT cn c hiu l phi m bo gii quyt cc tc ng ca hai chnh sch ti mc tiu tng trng kinh t v m trong ngn hn v di hn. Trong ngn hn, hai chnh sch phi phi hp nhm t c cc mc tiu ca tng chnh sch mt cch c trt t, bao gm c n nh gi.

28 | P a g e

Trong di hn, hai chnh sch phi phi hp m bo c li ch cn bng gia mc tiu ca tng chnh sch vi mc tiu tng trng kinh t bn vng, kim ch lm pht. Kinh nghim quc t v cc nc ng u cho thy cn phi xc lp tnh c lp ca ngn hng trung ng trong vn hnh chnh sch tin t. Vic iu tit t gi, li sut, lm pht l nhng cng c v m quan trng cn n nh v d bo c. ng thi, ngn hng trung ng cn tng cng cc bin php, ch ti nhm kim sot, cnh bo ri ro ca h thng ngn hng, hng ti cc tiu chun quc t trong qu trnh hi nhp vi khu vc v th gii. Chnh sch ti kha v ngn sch, ngoi vic tng cng hiu qu thu chi, bt gnh nng cho doanh nghip, cng cn minh bch, d bo c to mi trng thun li cho doanh nghip.

4.4. Thc hin tt chnh sch n cng

Cn nu r c quan quyt nh chnh sch, ni dung c bn ca chnh sch l g v chnh sch c xy dng da trn nhng c s khoa hc no. Cn b sung quy nh nh ngha chin lc n theo nhng khuyn ngh ca cc chuyn gia WB v IMF, ph hp vi iu kin ca nn kinh t Vit Nam hin nay. ng thi, phi qun l cht ch, cng khai, minh bch cc khon n ca cc ngn hng thng mi, nhm khng ch khai thng tn dng m cn trnh ri ro lm gia tng n cng nh nhng din bin hin nay EU.

4.5.Cn c ci nhn nh gi chnh xc kp thi v tnh hnh n cng

Mc n cng, nht l n nc ngoi ca Vit Nam tip cn gii hn chu ng ca nn kinh t so vi kh nng tr n, v r rng chp chi di mc cnh bo an ton ca WB nh trn nu; vn cng nhy cm hn trong bi cnh khng hong n cng ang bao ph ton cu v e da nhn chm nn kinh t th gii vo vng xoy khng hong ti t mi v tin khong hu Cn nhn thc r rng, nu khng hong n cng xy ra, Vit Nam s phi t mnh vt qua m kh trng cy vo s cu tr t cc ch n, cc khi kinh t hay t chc ti chnh khu vc v quc t nh chuyn ca EU hin ti.

Cng vi , Vit Nam cn nhanh chng chun ha h thng thng k n cng theo thng l quc t nm bt c thc cht vn n cng hin nay v chiu hng sp ti; tng cng th ch qun l v gim st n cng, hnh thnh c quan qun l n cng thng nht; v trung v di hn, tng cng tnh bn vng ca n cng phi gn vi qu trnh ti c cu u t cng, ti chnh cng v ti cu trc khu vc doanh nghip nh nc gim bt gnh nng ngn sch; thay i quan im tip cn tnh bn vng n cng theo hng cht lng chnh sch v th ch pht trin s quyt nh nng lc tr n ca mt quc gia; thay i c cu n cng theo hng bn vng; pht trin ni lc nn kinh t.

4.6. Thc hin hiu qu qun l n cng

29 | P a g e

nh gi chnh xc thc trng v xut c cc chin lc qun l n ph hp, vic hch ton ngn sch v n cng phi c thc hin mt cch minh bch theo chun quc t. Cc khon chi ngoi bng phi c tuyt i trnh. Cc thc o thm ht ngn sch loi tr nhng khon thu km bn vng v thu t bn ti sn cng cn c tnh ton thm c th nh gi c chnh xc thc trng ti kha hin ti. Ngoi ra, cc gnh nng ngn sch pht sinh trong tng lai, v d nh chi tr lng hu hay bo him y t, cng cn c a vo cc d bo v thm ht ngn sch nhm c c bc tranh chnh xc hn v trin vng n cng trong trung v di hn. Do ri ro tim n ca n i vi n cng, n ca khu vc doanh nghip nh nc cng cn phi c tnh ton, phn tch v bo co y bn cnh nh ngha n cng hin nay Vit Nam. Vic phn tch v nh gi n ca doanh nghip nh nc nn c coi l mt phn khng th tch ri trong cc bo co v n cng ca Vit Nan.

Ti liu tham kho: 1. Bo co nghin cu RS-05-NXB Tri Thc, N cng v tnh bn vng Vit

Nam: Qu kh, hin ti v tng lai.. 2. Website:

http://doc.edu.vn: Tiu lun N cng - mi lo ca kinh t Vit Nam trong nhng nm gn y.

http://caphesach.wordpress.com: Nguyn nhn n cng - Phn u.

http://www.vangquocte.net.vn : N cng Vit Nam v nhng n s