Upload
samir-arkam
View
380
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
Tiddukla Tadelsant Yusef U Qasi Tiddukla Tadelsant Si Muêend U Mêend
APC Timizar Direction de la Culture APW Tizi Ouzou Haut Commissariat à l'Amazighité
TAFASKA N TMEDYAZT Yusef U Qasi
d Si Muêend U Mêend
Timizar Tadwilt tis 5
si 15 ar 20 yulyu 2007
i terwiêt n Yousef AGUINI
Asqamu Unnig n Timmuz$a 2008
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
6
TIGEJDIT
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend d yiwet n tfaska i yuqlen d ansay deg ugni n yidles i d-yettilin deg ugezdu n Tizi-Wezzu. Yal aseggas tverru ddaw laânaya n Usqamu unnig n timuz$a(H.C.A), Tanmehla n yidles n Tizi- Wezzu, d Uxxam n yidles Mulud At Mâemmer. Aseggas n 2007 yettiki Usqamu a$erfan n ugezdu n Tizi-Wezzu d T$iwant n Timizar n Sid Menûur seg At Jennad. Deg useggas n 2003, Tiddukla tadelsant Si Muêend U Mêend i$ef yella d aselway Mass Uld Äli El Hadi d Tiddukla tadelsant Yusef U Qasi s uselway-ines Mass Äerqub Äebdella, ff$en-d s yiwet n tikti anda mwatan akken ad sduklen yiwen wahil deg usuddes n wussan n tmedyazt ara d-yilin yal aseggas. Acimi Tafaska-agi ? Tamezwarut d tajmilt i sin imedyazen n tmurt n Leqbayel akken ad d-ssuff$en sin iêeddaden n wawal si tatut. Tis snat d tagnit i tmedyazin d yimedyazen n tmurt-nne$ akken ad ttekin wa ad d-sbeggnen tazmezrt d wayen zemmren ad t- id-mudden i tsekla tamazi$t deg uêric-agi n tmedyazt, acku aîas i iqeddcen d uffiren. £ef annect-a, yal aseggas tettunefk-asen tallit di temzizzelt i d- yettilin s utteki n wazal xemsa lwilayat : Tizi-Wezu, Bgayet, Bwira, Bumerdes akk d Lezzayer tamana$t. A d-nesmekti da$en Tafaska-agi d tin yettwabudden di tedwilin yezrin i yimedyazen ur nelli ara gar-ane$ yecban : Lbacir U Laâmara, Taher Oaâuî, Saâid Iâemrac, Muêend Akli Ait £erbi… Tadwilt n useggas-agi 2008, d tin ara yilin d tajmilt i ume$ras Maâtub Lwennas ilmend n umulli wis âecra n tmettant-is. Ad d-nesmekti da$en yal aseggas yettili useb$es n yimedyazen s umuddu n warrazen. Aseggas-a, d Asqamu unnig n timmuz$a(H.C.A)i iôeggmen ad d-yessufe$ adlis n Tfaska tis xemsa n tmedyazt anida i d-ufraren kra n imedyazen di Tfaska-agi i d-yevran deg At Jennad si 15 ar 20 di yulyu 2007.
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
7
£er tama n tmedyazt-agi, ad tafem da$en ahil n wussan yerzan isaragen d temzikniyin…
Nessaram tamedyazt ara tafem deg udlis-agi d tin ara yawven arrac-nne$ d teêdayin-nne$. Nessaram d tin ara ikecmen timkerviyin n yi$erbazen n tmurt-nne$.
Mazal lxir $er zdat !
Abdellah Arkoub
Aselway n Tfaska : Abdellah Arkoub
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
8
TAZWART
D acu n tamawt yezmer ad iger umdan $ef tedwilt tis semmus n « Wussan n tmedyazt tamazi$t si Muêend U Mêend d Yusef U Qasi » i d-yevran deg unebdu yezrin si rbaâtac almi d âacrin di yulyu deg At Jennad, di t$iwant n Timizar ? Amendar yella-d umaynut ? Imedyazen nejren-d abrid n tneflit i tmedyazt n tmazi$t s umata ne$ mazal kan anda i neqqen i nebra ? Di tazwara, nezmer a d-nini d akken segmi tu$al tmedyazt gar ifassen n yisdawiyen, yebda yettecruruq yiîij nniven $ef udem n tsekla tamazi$t, imi la tkeççem si tewwurt hrawen $er rreêba tatrart. Aya yettban deg tedyanin i$ef ssefruyen imedyazen- nne$, yebran i usider deg wallen, yesâan tamu$li âlayen deg wayen yeânan ccbaêa n umeslay d thuski n tmenna. S lmendad-nsen yebda usefru n teqbaylit yettawi lqaleb ixulfen ayen ukud nu$ tannumi iseggasen aya u yettrefig s yiwen urifeg weroin nessen zik-nni. Aya ur yelli d ayen yessewhamen, ne$ d ayen i d-yekkan kan akka s ugacur ! Yu$ lêal, abrid $er tneflit nejren-t-id wid yezwaren deg unnar n tira, amedya Lewnis At Mengellet, Ferêat, Maâtub, Ben Muêemmed, Muêya d waîas nniven… D tidet, lebni n wejdid yettili di yal tikkelt $ef lsas aqbur am akken i s-yenna Sliman Äazem deg wawal-is :
Ayen $ef ayeg i d-nebda lebni S lemtul d lemâani Ooan-a$-t-id yem$aren
Aya akk i d-neqqar yettban am yiîij deg yigenni yal mi ara nsel i yimedyazen-nne$ ttelmen deg yifyar, ttellin lqid i wawal n teqbaylit, sendaqen rrebg i t-yeqqnen, ttruéun agris i t- yessebken, ttarran awez$i zdat-s d lmuêal. Beggnen-d s ttbut
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
9
belli kra ur yewâir $ef wawal n teqbaylit ticki tella gar ifassen n yiâebbajen n tmeslayt, widen yesnen azal n usefru akked tsekla ! Yenna umedyaz :
Ddli$ $ef tesraft n wul Ufi$ i d-susnent wallen Fuooe$ $ef lmendad ilul Taûafa tadist n wafrayen Ccfaya teîîef tasga ad ttmuqul S tmu$li n win yedre$len
Hamid Oukoulou
Yettban tura d akken imedyazen d tmedyazin, weznen tamsalt, éran d akken acqirrew i d-yersen mgal tikli $er zdat d wamek ara tawev tmedyazt n teqbaylit $er yiwen uswir ara s-igen afriwen akken ad tâelli di tegnawt n tsekla wa ad tili am nettat am tsekla n leonas merra, UR TETTIZWI£ UR TETTIWRI£ ! £ef waya ad naf si tama nniven yeqqar umedyaz :
Qqim kan akken ad ssefru$ A tin yifen isefra Qqim kan akken ad am-d-êku$ Ayen ized$en tirga Qqim kan akken ad am-d-aru$ Amek i k-m-ttwali$ lebda
Kaci Sadi
Yettwenjar webrid zdat n tmedyazt taqbaylit, acku imedyazen ff$en si lberka n tejmilin, ff$en si lqaleb aqbur, ff$en seg qejduren d tze$wa yegrarben, akken ad llin allen $ef tudert tatrart ideg nettidir, d wayen icudden $er-s. Beggnen-d d akken tameslayt tamazi$t tezmer ad tâebbi yal tamsalt, yal taluft, tezmer i tmeéyanin, tezmer i tmeqqranin ! Tezmer i wayen yessefraêen, tezmer i wayen yesseêzanen, ama deg wayen yeqqnen $er tsertit, ne$ $er tilin n wemdan akked wuguren icebken deg agmim amaynut ideg nella.
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
10
èran d akken ma ur tu$ ara teqbaylit abrid atrar, duleqrar ad tt-teoo tmacint n zzman, wa ad taf iman-is $er tama umezruy ne$ ahat berra n umezruy mavi. Tenna tmedyazt deg wawal-is :
Asirem i d-yettlalen Di ccetwa iffud uéar-is Ula d im$i yeoouogen Sellawen yak, leryuf-is Xas cbi$ tawriqt mellulen Tudert twecm-iyi s wafrasen-is
Samira Ait Ahmed
Lemtul u$en tizenqatin nniven, rewlen i tuzzya d tunnva deg wayen yeooa lawan. Zwin takka n tattut $ef yixfawen-nsen, deqqren amedil n ukukru akin $er lebâid. Inzizen n thuski bran afaten-nsen $ef u$anib n tira tucbiêt i d-yuowen aêiêa di tliwa n lehhu. Tu$al tmedyazt tamazi$t telsa taqendurt yeddan d wakud ideg nella. Mi ara nsel i wacu i d-ssefruyen tmedyazin d yimedyazen-nne$, ad naf asefru s teqbaylit yekcem deg illel war tilas n tsekla yesfallten tafat i wegdud, yeggaren isteqsiyen ice$ben yal amdan di yal tama n ddunit. Tu$al tmedyazt n teqbaylit ur tettlaâi ara kan amdan aqbayli imi tidyanin i tâebba d tid yeânan yal amdan di yal tama n umaval. Tu$al tga amviq i yiman-is di talsa. Am akken i s-teqqar di$ tmedyazt-nniven deg wawal-is :
Tagrawla asmi tenîeq D arraw-im i d iseflan Anef tasa-m a tceqqeq Wala tamâict n yivan Iîij ass-a mi d-yecrureq èer kan anwi yesseêman !
Taos Nait Sid
Maca xas yella-d yakk wannect-a ubeddel, ur ilaq ara a n$um di$ lexûas yellan. Mazal aîas n yimedyazen, mazal ur frizen ara
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
11
belli tudert tetteddu simmal $ez zdat, ur tettraou ara. Imedyazen-agi, nettaf-iten mazal ckunîven $er wudem aqbur, mazal ssefruyen am akken di tallit n Si Muêend i la ttidiren. Mazal ttâawaden i yi$es asebbi, imi d imedyaten d yinzan n at zik iss sserwaten ar iv-a. Ahdum d akken nettaf ttâuddun belli tamedyazt d ifyar yemsevfaren, yeddan ddaw leânaya n tmesedda. Ttun belli ass-a tamedyazt tekcem agni nniven, tu$al d tilellit, ala ccbaêa akk d yinzan i tbubb i s-yettaken azal. Lexûas yekka-d di$en seg wakken ar ass-a ulac tas$unt n usenqed ara d-yilin i lmendad n waya. Tiqwilin i d-yettawin $ef tmedyazt deg umaîîaf ur sen-kfant ara weêêed-sent akken ad gent iwellihen i yimedyazen d tmedyazin akken ad nejren i yixfawen-nsen iberdan s wacu ula d nitni ad glun s wayen yelhan i tsekla n tamazi$t. £ef waya, timliliyin yecban tifaskiwin am Tfaska i$ef i d-newwi awal, ilaq ad ggtent akken ad yilli usenqed deg wayen i d- yettnulfun, akken yal wa ad issewzen iman-is zdat wiyad, wa a s-yini : I nekk d acu n weéru i d-wwi$ i lebni n timagit-nne$ ? D acu n lâezz i d-rni$ i usefru n teqbaylit ? Aya da$en $ef yal yiwen deg-ne$, akken ur $-tverru ara am akken i s-yenna umedyaz si tama nniven :
Tzelz lqaâa Terra adrar s iciwi-s Yeqqel-d luva Negren merra laâbad-is Yiwen ur as-yenna Agdud anda-t yixef-is ?
Tzelz lqaâa Tu$al telli-d imi-s D acu i d-terra D adar s t$altin-is Yiwen ur as-yenna Agdud anda-t uéar-is ?
Tagged taqsiî N wegdud yettna$en d zzman
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
12
Tebda txelqit Di ddunit fernen amkan Asyax yewwet-it Isxerb-asen merra iberdan
Ttarun $ef rrmel Mi d-iûuv wavu isfev-it Ttraoun lêal Sya d sya agu i$umm-it Degmi i ten-yezgel Qqaren-as ula iwumi-t
Xedmen ass-a Ttruéun azekka-nni Neîven dinna Tten$asen ur yelli unerni Negren merra £ilen aâdaw a ten-id-yemmekti
Wid i d-yeggran Ass-a ttnadin acu$er Aten-in wehmen Acimi ayla-nsen yexûer Degmi i âewqen Selt-asen a ttgallan s ûûber
Hamid Ait Slimane
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
13
CHAPITRE I
LE COMITE D’ORGANISATION
Noms et prénoms Qualité Arkoub Abdellah Président de l’association
Ait Slimane Noredine Responsable à l’accueil Ait Gueni Said Hocine Responsable des activités
théâtrales Ait Slimane Hamid Responsable des conférences et de
la poésie Igheroussene Mansour Responsable de la réalisation des
fresques Saidi Mhand Responsable des expositions
Iguerenaissi Said Trésorerie Ousmer Abdellah Responsable à la logistique
Ouacif djafar Responsable à l’hébergement Harani Nafaa Responsable à l’hébergement
Ousmer Djamal Responsable à l’organisation des activités
Izourane kamel Restauration Ouarzene Hocine Restauration
Djouadi Yazid Restauration Boukhlef Hakim Restauration Akarkar Yahya Restauration
Tihamounine Toufik Logistique Tachabount Rachid Logistique
Zenia brahim Logistique Ait Slimane Amazigh Restauration
Saidi Mohand Cuisinier Oukara kamel Communication
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
14
CHAPITRE II
LES CONFERENCES
* Abdenour Abdeslam
Théme : Si Mohand Ou Mhand ou la révolution par le verbe
* Mohamed Ghobrini
Thème : Youcef Ou Kaci :
la part entre le guerrier et le poète
* Madame Ousmeur Aldjia
* Youcef Merahi
Thème : La poésie kabyle
entre hier et aujourd’hui
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
15
CHAPITRE III
LES ACTIVITES THEATRALES
* La troupe Iguerbouchène
Titre de la pièce :
ZZHER IÄEWJEN
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
16
* La troupe Théatrale Atouche : Tachemlit
Titre de la pièce :
MAZAL LXIR AR ZDAT
* Tamazirt Akli
Monologue
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
17
CHAPITRE IV
RECITALS POETIQUES
* Poésie au féminin :
Présentée par : Aldjia Oumseur Lynda Koudache Madame Fellag Lynda Benamar
* Montage poétique : Älay ay aéru
Présenté par : Noredine Ait Slimane Hamid Ait Slimane
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
18
CHAPITRE V
LES EXPOSITIONS
N° Noms & Prénoms Nature des expositions 01 Boumeziane Marzouk Vannerie
02 Dahmane Ferhat Poterie
03 Mefteh Nadia Merabet Nawel
Céramique
04 Tidmimt Larbi Bijouterie
05 Ousmer Abdenour Bijouterie
06 Tahmi Makhlouf Poterie traditionnelle
07 Ait Slimane Lila Peinture sur tissu, Broderie
08 Ait Slimane Faiza Robes Kabyles et berbères modernes
14 Ouramdane Krim Vente dédicace de Livres
15 Ghobrini Mohamed Vente dédicace de Livres
16 Lhafidh Chennane Vente dédicace de Livres
17 Djouadi Jugurta Exposition Photos
18 Association culturelle Thighri
Artisan de Cannes
19 Chaibi Nasim Arts plastiques
20 Misaoui Lynda Arts plastiques
21 El Djamaa Ahmed Arts plastiques
22 CFPA A .T Arts Traditionnel
Boukhalfa Tizi Ouzou Arts traditionnels
23 Nait Belkacem Youcef Sculpture sur bois
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
19
CHAPITRE VI
L’ASSOCIATION SI MOHAND OU MHAND
Représentée par :
Ould Ali El Hadi Smail Amyar Charfa Mohand
Ould Ali El Hadi lors de la remise des prix
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
20
LES MEMBRES DU JURY
* Salem Amrane * Noredine Ait Slimane * Lynda Koudache * Mourad Rahmane * Jugurtha * Hamid Ait Slimane
Les membres du jury de gauche à droite : Ait Slimane Noredine Ait Slimane Hamid Lynda Koudache
Mourad Rahmane Salem Amrane Jugurtha
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
21
CHAPITRE VII
LISTE DES POETES SELECTIONNES
Noms et prénoms Wilaya Meghnine Mustapha TiziOuzou
Oulansi Yazid Bejaia Sihem kahin TiziOuzou Touil Ahmed TiziOuzou Akrich Amar TiziOuzou
Serkasti Mohamed TiziOuzou Sedoud Nabti TiziOuzou
Sadi kaci Bouira Dourmane Sadi Alger
Bouachour Zahir Bejaia Tihamounine Toufik Tizi Ouzou
Kirouane Chafaa Bejaia Benaissa Nacer Bouira
Ait Ahmed Samira Bejaia Amrani Naima TiziOuzou
Berdjane Mohamed TiziOuzou Hadjeb El hamid TiziOuzou
Merabtebe Madjid Bejaia Aliouet Hocine TiziOuzou
Fadli Zohra Bouira Idiri Lila TiziOuzou
Fadli Samia Bouira Berai Mohamed Bouira
Oukoulou Hamid TiziOuzou Mouhamedi Bahia TiziOuzou
Mehdi Samira TiziOuzou Guerdou Merzouk TiziOuzou Belmokhtar yazid Boumerdes
Hadjaz Ali TiziOuzou
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
22
Bouarab Akli Tizi Ouzou Ouacif Abdellah TiziOuzou
Lounis Djafar TiziOuzou Harani Souad TiziOuzou
Ait El Bachir Abed El madjid TiziOuzou Touati Zoulikha TiziOuzou
Ait Mokhtar Mohamed TiziOuzou Ouarzene Hocine TiziOuzou
Yousfi Sihem TiziOuzou Hasas fatiha TiziOuzou
Kessouri Djamal Bejaia Larbi Rachid TiziOuzou Berber khelaf Bouira
Refas Boudjema Tiziouzou Bouarab Akli TiziOuzou Kisoum samir TiziOuzou
Baghdaid Hamid Boumerdes Ouali abed el kader Bejaia
Nait Sid Taous Tizi Ouzou Ouali Hakim Bejaia Kezoui Malek Tizi Ouzou
Sihem Kahine
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
23
CHAPITRE VIII
LISTE DES LAUREATS
Noms et prénoms Wilaya Oulansi Yazid Bejaia Touil Ahmed Tizi ouzou Ouali Hakim Bejaia Sihem kahin TiziOuzou Slimani Idir TiziOuzou Malek houd TiziOuzou
Refas Boudjema TiziOuzou Sekasti mohamed TiziOuzou
Kezoui malek TiziOuzou Ouali abed el kader Bejaia
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
24
CHAPITRE IX
TAMEDYAZT
Susef $er lqaâa ad tafev duru… Yazid OULANSI
Rfi$ ad beddle$ amkan B$i$ ad je$ iman-iw
Ad ff$e$ i temda n wemdan Ad s-bru$ i walla$-iw Ad rée$ akk igenwan
Ad cerrge$ lmektub-iw Ad rée$ ayen ur d i-yuran Ad t-aru$ nekk s ufus-iw
Berka ur jehl ara Aql-ak-id d awêid Teff$ev i webrid
D keçç kan i d iman-ik
Ah… ur yi ttaîîaf afus Issved ka yellan deg-i
Cla$am, rûas d ubernus Yettali-d deg-i yivelli Yeja-yi tikli uâarus Ttargu$ tiî-iw teldi
Ttavsan deg-i leêbus Win gi f$e$ wayev ad yeldi
Lêamdu… Gen argu
Ëess i bururu Te$liv ?... susef $er lqaâa ad tafev duru !
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
25
B$i$ ad i-tejjem ad vse$ Ad nekkes $ef ul ulac
Ul, alla$ a ten-id-necde$ Ad ye$li ar ccveê nâac
I lmut ad si$te$ Ad tt-nemlil s ssva d tu$ac
Gar irebiten ad zale$ Ad cehhde$ éri$ ulac
Rju rju ay alla$ D acu aka treggiv ?
Aya d medden akk yezdi-ya$ Anda i ara taliv ?
Ma ur ssine$ ad xive$ Ad ssi$ezfe$ lxiv
Ma ur teb$iv ara akka ffe$ Ma teff$ev $urek a d-zziv !
Ttavsa$ $ef yiman-iw, mazal lli$ Ttezzi$ ttezzi$ alami u$ale$ ansi i d-kki$
Zzuzne$ iman-iw Dayen tura berka , ihi susef $er lqaâa ad tafev duru !
* * *
Limer am nekk Hakim OUALI
Limer am nekk Kunwi ay tellam
Ur yettlaé win yeççan Ur yettfad win yeswan
Ad neddu Ad nelêu
Ad ncerreg avu £as neâya, ad nernu
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
26
Ad neddu, ad nelêu Ad nezger idurar
Ad nezger i yizu$ar Yal tama, lêeqq ad t-neééu
Ad nernu ad neddu Ad nerreé snasel Ad nerreé leêbus Ad neqqen lbaîel
Ad nebru i waklan Limer am nekk
Kunwi ay tellam
Limer am nekk Kunwi ay tellam Ur yettili zzur Ur neskerkis
Igenni ad t-yezde$ waggur Lqaâa ad tefk amur-is
Yal tama ad tfeggev tala Ad nsew
Ur nessen$al Ad nebnu
Ur nesse$val D tidet ara nesâu
Tadukli d tegmat yeûfan Limer am nekk
Kunwi ay tellam !
Limer am nekk Kunwi ay tellam Ur yettili ugujil Ur yettili ugellil
Yal wa ad yawev leb$i-s Kkert ! kunwi kkert
Kkert a neddut Kkert a nelêut
Ur nettâicit am lêut
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
27
Win iwaâan gma-s ; ham… ham… ham… Limer am nekk
Kunwi ay tellam
Limer am nekk Kunwi ay tellam
D uccen ara iêarben $ef ulli Ad d-nne$len lebêur
Deg tniri Wi ijafen, ad t-nesmendi
Deg dduê, ad d-yevs llufan Limer am nekk
Kunwi ay tellam
Limer am nekk kunwi ay tellam
D tafat Ur yettili îîlam Limer am nekk
Kunwi ay tellam D tagmat
Yiwen n uâebbuv i a$-yesâan Limer am nekk
Kunwi ay tellam Frawse$-d
Ufi$-tt d lemnam !
* * *
Tayri d yiîij Boudjema REFES
Iîij i d-itezzin $ur-ne$ Yeffer ass-a mi nemsefraq Yugi seg usigna ad yeffe$
I$umm di tagut ixaq
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
28
Ibra-d i tmeqwa llexse$ Tayri-w d tayri-s teâreq
Iîij i$ab fell-ane$ Irwel asmi nemseâraq
Iggul ad yedder deffir-ne$ Alamma nu$al nettemyenîaq Zemre$ aggur ad-t-id ûubbe$
Ma d tayri-s $ef tayri-w tsewweq
Iîij itezzi yis-ne$ D acu kan yugi a d-yecreq
Ittel-it usigna nnig-ne$ Ageffur $ur-s i yeêmeq Limer d Rebbi a s-siwle$
Ma d tayri-s $ef tayri-w tnufeq
Iîij i d-ittavsan yid-ne$ Yu$al am teget yeêreq
Ula d tafat-is t$unza-ya$ Truê deg igenwan te$req
£ef tayri-w d tayri-s ur d-iteffe$ Iîij d yiîij-is kan i yeâceq
* * *
Qqim kan ad nemlil Bahia MOUHAMEDI
Qqim kan ad nemlil A d-nini akk ayen illan
I yumsen a t-neslil Ala nekk yid-m i wuvan
I m-d-yegran am nekk qlil Aîas i m-ye$lin deg yitran
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
29
Itran i m-ye$lin Fell-asen ur tesêissifev
Deb$e$-ten akk d tilwiêin Ur yelli $er ara yi-d-teémev
Cebbêen-d akk ti$altin £as mmuten kemm ur tettmettatev
A yi-tesâuv a kem-sâu$ Qqim-d a nemyeêku tiwenziwin
A yi-d-teêkuv ad aru$ A d-yeffe$ di tes$unin I truv nekk a t-cnu$
A d-yeqqim deg tezlatin
A m-qqle$ d asaru Ad urare$ deg-s i m-yerêan
Win t-iwalan ad yettru Ad yewhem deg wayen yellan
Seg wassen ad yessefru A m-ten-id-yesni i wuvan
Qqim kan ad nemlil Yid-m ad tt-fru$ ass-a S tidet maççi s ttêalil
I tmurt-im ad teddrev lebda Nekni a m–nili d ttawil
Akken ad tedduv s ttnefxa
* * *
Awal Mokrane HAMAR
Yemsed wawal qessiê Yedda usexvi d werwiê Yeooa-tt teqeddeê irkelli
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
30
Tlehheb tmess am ujajiê Tendeh tettiqriê
Ana$ur a d-yettali Te$lim yakk $er îîriê
Yir tagnit tettriê Üûellaê rewlen fell-i
Ur nerbiê Ur neqbiê
Iqiê D nuba n lefviê
Äeryan yernu deg zal qayli
Limer lli$ d aqrur Sxertime$ lehvur
Deg-wen ad nebce$ d tirni Limer neqde$ lumur Rebbi a s-kkse$ amur
Ur ttaooa$ la aêbib la lwali Yak twulfem ééur
Lmut n le$rur Awal ur a $-d-yettali
£as Ul yeqqur
Yeççur Üûubben lecfur
S imeééa$ i nettwali
Awal yedda am ye$bir Simmal d-ittâemmir
Simmal iteééeg deg ilili La yettiûvif wenyir Yettu$al $er deffir
Yettu$al d ame$welli Zdat Rebbi ur nekfir Ur neqmir ur newâir
Ur das-nenna ûûubb-d ar nali
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
31
A wen-nini Bqaw âla xir Rebbi axir
Tura awal a t-nessali
* * *
D asaru Hocine ALIOUET
Tekfa ccetwa m igefran D tafsut i ilhan
Uqbel a d-yawev unebdu
Thelkev-iyi a m imezran Acemma ur iban
Di sin newwi daâwessu
Am kemm ulac tin yellan Ay a wi m-yeslan Tesâiv iles d leêlu
Ur icuê win i m-yefkan D sser d amelêan
Terniv lqedd usaru
Ixef-iw d kemm i t-yerêan Ittâawaz uvan
Awal yerra-t d asefru
Tasa-w a tt-hemmjen wussan D ul-iw ir$an
La ireq amzun d asafu
Atan $er $ur-m yusa-n Ul inu yer$an
Ma tugiv yeêzen wusu
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
32
Idles Akli BOURAB
Alarmi i $-yu$al d adles Ala yettcelliê deg-ne$
Ma nerra lewhi $er yiles Ay teééiv lhedra-nne$
Maâna mi nval $ef tidet Aêlil $ef ulawen-nne$
Zi$ deg idammen-nne$ i ntess Ntett deg uksum-nne$
S twa$it nefreê yerna ndess Nettzuxxu s yiman-nne$
Nessen azrem iteqqes Newwi-t $er yirawen-nne$
* * *
I kemm kan Malek KEZWI
Lule$-d a kem-cnu$ Lule$-d a kem-ttru$ Kemm $ur-i d asirem
Lule$-d a kem-êku$ Lule$-d a kem-aru$ I lebda nekk i kemm
Lule$-d a kem-ssefru$ Lule$-d a kem-argu$
Xas di lexyalat qerriêen
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
33
Nni$-kem s tsusmi Ass-a maççi d ivelli
Xas iruê wayen iruêen
Ttwali$-kem di tziri Di ccbaêa n yal itri
Nekk ur nesâi ara allen
Cni$-kem ivelli A kem-cnu$ ass-agi
Tudert-iw trehen-ikem
* * *
Rri$ anda i terram Mouh SERKASTI
Rri$-ken di lbal-iw Gar wallen-iw ad ken-ttawi$
Terram zzerb i tmu$li-w D yiman-iw wer ttili$
Nekk $ile$ bedde$ s tidi-w Zi$ akka d aqbur mi lli$
Rri$ s anda terram Teddu$ ur iban sani
Rri$ kullci dir-it D tisigert ne$ d asemmam
Rri$ d abrid ddunit Te$zi-s annect n lemnam
Üûbeê i d-te$li tmeddit S ifassen-iw beddle$ tiram
Rri$ s anda terram Teddu$ ur iban sani
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
34
Rri$ gma d axûim-iw £er $ur-s ugare$ aâdaw
Rri$ laf d abrid-iw Rri$ a znuzuye$ ayla-w
Qelâe$ alqam s yifassen-iw Tessu$ inijjel di tferka-w
Rri$ s anda terram Teddu$ ur iban sani
Rri$ kullec yemmut Ttidire$ akk d lmeyytin
Rri$ yemma d taneggarut D timdellit gar tulawin Ssa$e$ timess di tefsut
Ttwali$ ijeooigen $ellin
Rri$ s anda terram Teddu$ ur iban sani
Rri$ kullci yekfa Ala Rebbi a d-yeqqimen
Lkaf adrar leêfa D nnûib n igujilen
Ma ttu$ zzman yecfa D ayen n$i$ ad i-yen$en
Rri$ s anda terram Teddu$ ur iban sani
Rri$ s anda i terram Teddu$ ur iban sani
Yeâreq webrid $er wexxam Armi bubbe$ ccêani
A yemma anda-t wayla-w Di tmurt-iw d aberrani
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
35
Rri$ s anda terram Teddu$ ur iban sani
* * *
Tayri Malek HOUD
D tafsut m yijeooigen D tizzegzewt n yigenni D timerqemt m yal ini D ccbaêa-nni ijeggêen
Akkagi i tga tayri D tinebgiwt $ef ulawen
D aâraq n lec$al merra D tittin anda ddan wussan
Amzun d taffugt deg genwan Tekkat deg wul tme$ra
Tayri ur tesâi afran Win i tt-iuljen yenza
Ul n tleméit yel$u$i Tayri ur tesâi aêezzeb S yimeîîawen d agelleb
Ma ur tewwi ara $er leb$i Cc$el-ines d asegrireb
Tayri ; leâqel-is d anubi
Tisura n tummert d tayri Tignewt n tayri d tafsut D tazegzawt ulac tagut
D uvan tezde$ tziri
Tayri tga am tsekkurt Yesâan iêiqel $ef yiri
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
36
Tasefsit n umyag “êemmel” Imqimen d “nekk” d ” kemm”
Tayri deg-sen tettellem Iêemmel wul ad as-d-isel
Agama i$ucc ilem Txilem yya-d kan ma neddukel !
* * *
Ayen d kemm kan Taos NAIT SID
Muqle$ deg udem-im yekfa D amezruy n tudert-im Muqle$ lqedd-im yekna D kemm kan i yettâebbin
Teqlev d annar n tlufa Zelmev yeffus d amqennin
Tagrawla asmi tenîeq D arraw-im i d iseflan Anef tasa-m a tceqqeq Wala tamâict n yivan Iîij asmi i d-yecrureq
èer $er-s anwi i yesseêman !
Wwin swaêel d luva Ax icerfen tegrirbev Swan tidi n tegrawla D aceglala i yi-teqlev
Mi tnawlev dayen ihegga Ax i$san ad-tjerv
Di tefsut m ijeooigen Acengu i kem-yejreê Ulac anwa yeqlalêen
Takna-m assen i tefreê
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
37
Idammen n tarwa-m yuzzlen Arraw-is rran-tt i ccveê
A m-ini$ awal a yemma Takna, d takna xas ccfu Ur am-tettbudd lehna
I d-yeggran yid-s d beîîu D lawan hudd tilisa
Teériv d acu i d ddwa êellu
* * *
Asmi akken teélev tikti Noredine AIT SLIMANE
Ay asmi akken Teélev tikti A macahu !
£ef kra akken £ilen ttilin
Maâna cuben Fuken ass-agi
Deg éekka dermen Anwa wigi ?
A wi d atmaten !
Ay atmaten Wigi d nekni A la tzegglem
Uqbel ad tewtem
( Win izeglen i$lev Di l$erv ye$vel)
Nutni syihin Kunwi syenni
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
38
La k-nettwahin £er $er-ne$ nekni D kunwi i tt-yudin
Äussen-tt nutni … Dagi i n$elli !
Dagi i n$elli Di tfuêanin Nekk n dagi Keçç n dihin Qqlen nutni
Yellan n dihin Tura n dagi
… Anwa i d nekni ?
“Ay asmi akken !”
Anwi i d nekni D nekk d keçç
Nezga nettemyeçç Ne$vel tikti !!!
A macahu ! Tagi $ef nekkini
Nezlev tikti Asmi numen
Yis-wen kunwi Din nesâa-ken
A kunwi thebrem Nutni $ellten Nutni tteégen Kunwi teîîfem Yerna tumnem
Zeâma téewrem !
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend
39
… Kunwi teqqerûem Tessengayem
Téelvem tikti…. !!!
A macahu !
Teggi fell-a$ Fell-ak fell-i Imi n$ellev Ay aqbayli
A leqbayel !
Ur tt-teérim Alamma te$lim Am umeççim
Skud teélev tikti Tikti imeqqin
Teélev tikti
Cet ouvrage est publié par le Haut Commissariat à l’Amazighité
© Tous droits réservés
Achevé d’imprimer sur les presses de Imprimerie HASNAOUI
Alger Tel : 021747083 Fax : 021740731