Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN197-1:2014 file · Web viewISO 6892-1:2009. VẬT LIỆU KIM LOẠI - THỬ KÉO - PHẦN 1: PHƯƠNG PHÁP THỬ Ở NHIỆT ĐỘ PHÒNG Metallic materials

Tiu chun Vit Nam TCVN197-1:2014

o

S

TCVN 197-1:2014

ISO 6892-1:2009

VT LIU KIM LOI - TH KO - PHN 1: PHNG PHP TH NHIT PHNGMetallic materials - Tensile testing - Part 1: Method of test at room temperature

Li ni u

TCVN 197-1:2014 hon ton tng ng ISO 6892-1:2009.

TCVN 197-1:2014 thay th TCVN 197:2002 (ISO 6892:1998).

TCVN 197-1:2014 do Ban k thut tiu chun quc gia TCVN/TC 164, Th c l kim loi bin son, Tng cc Tiu chun o lng Cht lng ngh, B Khoa hc v Cng ngh cng b.

B tiu chun TCVN 197 (ISO 6892), Vt liu kim loi - Th ko gm cc phn sau:

- Phn 1: Phng php th nhit phng;

- Phn 2: Phng php th nhit cao.

Li gii thiu

Trong qu trnh tha thun v tc th khi son tho TCVN 197:2002 (ISO 6892:1998) i n quyt nh khuyn ngh s dng vic iu chnh tc ko cng cho cc ln sot xt trong tng lai.

Trong tiu chun ny c hai phng php th cc tc sn c. Phng php th nht, phng php A da trn cc tc ko (bao gm c tc ring ca con trt u ko) v phng php th hai, phng php B da trn cc tc ng sut. Phng php A c dng gim ti mc ti thiu s thay i ca cc tc th trong qu trnh theo thi gian khi xc nh cc thng s nhy cm vi tc bin dng v gim ti mc ti thiu khng m bo o ca cc kt qu th.

VT LIU KIM LOI - TH KO - PHN 1: PHNG PHP TH NHIT PHNGMetallic materials - Tensile testing - Part 1: Method of test at room temperature

1. Phm vi p dng

Tiu chun ny quy nh phng php th ko vt liu kim loi v c tnh c xc nh nhit phng.

CH THCH: Ph lc A a ra cc khuyn ngh b sung v cc my th c iu khin bng my tnh (computer).

2. Ti liu vin dn

Cc ti liu vin dn sau rt cn thit cho vic p dng tiu chun ny. i vi ti liu vin dn ghi nm cng b th p dng phin bn c nu. i vi ti liu vin dn khng ghi nm cng b th p dng phin bn mi nht, bao gm c cc sa i, b sung (nu c)..

TCVN 4398 (ISO 377), Thp v sn phm thp - V tr ly mu, chun b phi mu v mu th c tnh.

TCVN 10600-1 (ISO 7500-1), Vt liu kim loi - Kim tra cc my th tnh mt trc - Phn 1: Cc my th ko/nn - Kim tra v hiu chun h thng o lc.

TCVN 10601 (ISO 9513), Vt liu kim loi - Hiu chun cc h thng gin k s dng trong th nghim mt trc.

ISO 2566-1, Steel - conversion of elongation values - Part 1: Carbon and lon alloy steels (Thp - chuyn i cc gi tr gin di - Phn 1: Thp cacbon v thp hp kim thp).

ISO 2566-2, Steel - conversion of elongation values - Part 2: Austenitic steels (Thp - chuyn i cc gi tr gin di - Phn 2: Thp austenit)

3. Thut ng v nh ngha

Tiu chun ny p dng cc thut ng v nh ngha sau:

3.1. Chiu di c (gauge length), L

Chiu di ca phn song song ca mu th trn o gin di ti bt c thi im no trong qu trnh th.

[ISO/TR 25679:2005[3]]

3.1.1. Chiu di c ban u (Original gauge length), Lo

Chiu di gia cc vch du ca chiu di c (3.1) trn mu th c o trc khi th nhit phng.

CH THCH: c sa li cho ph hp t ISO/TRR 25679:2005[3]

3.1.2. Chiu di c cui cng sau khi t (final gauge length after rupture), Lu

Chiu di gia cc vch du ca chiu di c (3.1) trn mu th c o sau khi t nhit phng, hai mnh ca mu th c chp li vi nhau mt cch cn thn sao cho cc ng trc ca chng nm trn mt ng thng

CH THCH: c sa li cho ph hp t [ISO/TR 25679:2005[3]]

3.2. Chiu di phn song song (parallel length), Lc

Chiu di ca phn song song c tit din gim i ca mu th

[ISO/TR 25679:2005[3]]

CH THCH: Khi nim chiu di phn song song c thay th bng khi nim khong cch gia cc chu kp i vi cc mu th khng c gia cng c.

3.3. gin di (elongation)

tng ca chiu di c ban u (3.1.1) bt c thi im no trong qu trnh th.


3.4. gin di tng i (percentage elongation)

gin di c biu th bng t l phn trm ca chiu di c ban u, Lo (3.1.1)

[ISO/TR 25679:2005[3]]

3.4.1. gin di d tng i (percentage permanent elongation)

tng ca chiu di c ban u (3.1.1) ca mt mu th sau khi d b ng sut quy nh, c biu th bng t l phn trm ca chiu di c ban u, Lo

[ISO/TR 25679:2005[3]]

3.4.2. gin di tng i sau khi t (percentage elongation after fracture), A

gin di d ca chiu di c sau t (Lu - Lo), c biu th bng t l phn trm ca chiu di c ban u, Lo

CH THCH: i vi cc mu th t l, nu chiu di o khng bng 5,65

o

S

1), trong So l din tch mt ct ngang ban u ca on song song th nn b sung cho k hiu A mt ch s di dng ch h s t l c s dng, v d, A11,3 ch gin di theo t l phn trm ca chiu di o Lo

o

S

A

3

,

11

3

,

11

=

i vi cc mu th khng t l (xem Ph lc B) nn b sung cho k hiu A mt ch s di dng ch chiu di c ban u c s dng, tnh bng milimet, v d, A80mm ch gin di tng i ca chiu di c Lo bng 80mm.

3.5. Chiu di c ca my o gin (extensomenter gauge length), Le

Chiu di c ban u ca my o gin dng o gin bng mt my o gin

CH THCH 1: c sa li cho ph hp t [ISO/TR 25679:2005[3]]

CH THCH 2: o cc thng s gii hn chy v gii hn do, Le nn vt qua chiu di phn song song cng nhiu cng tt trong mc c th. Mt cch l tng, gi tr nh nht ca Le nn ln hn 0,50Lo nhng nh hn 0,9Lc. Yu cu ny m bo cho my o gin pht hin c tt c cc s c v chy xut hin trong mu th. Hn na, o cc thng s ti hoc sau khi t c lc ln nht, Le nn xp x bng Lo

3.6. gin (extension)

tng ca chiu di c ca my o gin, Le (3.5) ti bt c thi im no trong qu trnh th [ISO/TR 25679:2005[3]]

3.6.1. gin tng i (percentage extension, strain)

gin c biu th bng t l phn trm ca chiu di c ca my o gin, Le (3.5).

3.6.2. gin d tng i (percentage permanent extension)

tng ca chiu di c ca my o gin sau khi d b ng sut quy nh khi mu th, c biu th bng t l phn trm ca chiu di c ca my o gin, Le (3.5)

[ISO/TR 25679:2005[3]]

3.6.3. gin tng i ti im chy (percentage field point extension), Ae

cc vt liu chy khng lin tc, gin gia lc bt u chy v bt u c s tng bn c hc ng u, c biu th bng t l phn trm ca chiu di c ca my o gin, Le (3.5)

CH THCH: c sa li cho ph hp t ISO/TR25679:2005[3]

Xem Hnh 7.

3.6.4. gin tng i tng ti lc ln nht (percentage total extension at maximum force), Agt

gin di tng ( gin n hi cng vi gin do) lc ln nht c biu th bng t l phn trm ca chiu di c ca my o gin, Le (3.5)

Xem Hnh 1.

3.6.5. gin do tng i ti lc ln nht (pencentage plastic extension at maximum force), Ag

gin do lc ln nht, c biu th bng t l phn trm ca chiu di c ca my o gin, Le (3.5)

Xem Hnh 1.

3.6.6. gin tng i tng khi t (percentage total extension at fracture), At

gin di tng ( gin n hi cng vi gin do) ti thi im t, c biu th bng t l phn trm ca chiu di c ca my o gin, Le (3.5). Xem Hnh 1.

3.7. Tc th (Testing rate)

3.7.1. Tc bin dng (strain rate),

e

L

e

&

tng ca bin dng c o bng my o gin, trong chiu di c ca my o gin, Le (3.5) trong mt n v thi gian.

CH THCH: Xem 3.5.

3.7.2. Tc bin dng c nh gi trn chiu di on song song

(estimated strain rate over the parasel length),

c

L

e

&

Gi tr tng ca bin dng trn chiu di phn song song, Lc (3.2) ca mu th trn thi gian da trn tc con trt u ko (xem 3.7.3) v chiu di phn song song ca mu th.

3.7.3. Tc con trt u ko (crosshead separation rate), vc

Khong dch chuyn ca con trt u ko trn (n v) thi gian.

3.7.4. Tc ng sut (stress rate), R

tng ca ng sut trn (n v) thi gian

CH THCH: Ch nn s dng tc ng sut trong phn n hi ca th nghim (phng php B).

3.8. tht tng i (percentage reduction area), Z

thay i ln nht ca din tch mt ct ngang xy ra trong qu trnh th (So - Su) c biu th bng t l phn trm ca din tch mt ct ngang ban u, So

100

-

=

o

u

o

S

S

S

Z

3.9. Lc ln nht (maximum force)

CH THCH: i vi cc vt liu c biu hin chy khng lin tc nhng khi khng c s tng bn c hc th Fm khng c quy nh trong tiu chun ny [xem ghi ch cui trang cho Hnh 8c)]

3.9.1. Lc ln nht (maximum force), Fm

(i vi cc vt liu khng c biu hin chy khng lin tc) lc ln nht m mu th phi chu trong qu trnh th.

3.9.2. Lc ln nht (maximum force), Fm

(i vi cc vt liu c biu hin chy khng lin tc) lc ln nht m mu th phi chu trong qu trnh th sau khi bt u c tng bn c hc.

CH THCH: Xem Hnh 8a) v b)

3.10. ng sut (stress)

T s ca lc v din tch mt ct ngang ban u, So ca mu th ti bt c thi im no trong qu trnh th.


CH THCH 2: Tt c cc vin dn v ng sut trong tiu chun ny l cc ng sut k thut

CH THCH 3: Ty theo yu cu, cc tn gi lc, ng sut hoc gin, gin di tng i v bin dng c s dng cho cc trng hp khc nhau (nh cc k hiu ng trc ca hnh v hoc trong cc gii thch v xc nh cc tnh cht khc nhau). Tuy nhin i vi m t chung hoc nh ngha mt im c xc nh trn mt ng cong, cc tn gi lc v ng sut hoc gin, gin di tng i v bin dng c th thay th cho nhau.

3.10.1. Gii hn bn ko (tensile strength), Rm

ng sut tng ng vi lc ln nht, Fm (3.9)

[ISO/TR 25679:2005[3]]

3.10.2. Gii hn chy (yield strength)

Khi vt liu kim loi biu l hin tng chy, ng sut tng ng vi im t c trong qu trnh th ti xy ra bin dng do m khng c bt c s tng ln no ca lc.


3.10.2.1. Gii hn chy trn (upper yield strength), ReH

Gi tr ln nht ca ng sut (3.10) trc khi c s gim ln u tin ca lc


Xem Hnh 2.

3.10.2.2. Gii hn chy di (lower field strength), ReL

Gi tr thp nht ca ng sut (3.10) trong qu trnh chy do khi b qua bt c cc nh hng chuyn tip ban u no.

[ISO/TR 25679:2005[3]]

Xem Hnh 2.

3.10.3. Gii hn do, gin do (poof strength, plastic extension), Rp

ng sut ti gin do bng mt t l phn trm quy nh ca chiu di c ca my o gin, Le (3.5)

CH THCH 1: c sa li cho ph hp t ISO/TR 25679:2005 gii hn do, gin khng t l.

CH THCH 2: B sung thm mt tip v ng vo ch s di dng ch t l theo phn trm m t, v d Rpo,2

Xem Hnh 3.

3.10.4. Gii hn do, gin di tng (poof strength, total extension), Rt

ng sut ti gin di tng ( gin n hi cng vi gin do) bng mt t l phn trm quy nh ca chiu di c ca my o gin, Le (3.5).


CH THCH 2: B sung thm mt tip v ng vo ch s di dng ch t l phn trm m t, v d Rt0,5

Xem Hnh 4.

3.10.5. Gii hn bn quy c (permanent set strength), Rr

ng sut ti sau khi d b lc, gin di d hoc gin d quy nh c biu th bng mt t l phn trm ca chiu di c ban u, Lo (3.1.1) hoc chiu di c ca my o gin, Le (3.5) khng b vt qu

[ISO/TR 25679:2005[3]]

Xem Hnh 5

CH THCH: B sung thm mt tip v ng vo ch s di dng ch t l phn trm ca chiu di c ban u Lo hoc chiu di c ca my o gin, Le, v d Rro,2.

3.11. Ph hy (fracture)

Hin tng xy ra khi xut hin s tch ri hon ton ca mu th.

CH THCH: Chun (tiu ch) v ph hy c th c s dng cho cc th nghim c iu khin bng my vi tnh c cho trn Hnh A.2

4. Thut ng v k hiu

Cc k hiu c s dng trong tiu chun ny v cc tn gi tng ng c cho trong Bng 1

Bng 1 - K hiu v tn gi

K hiu

n v

Tn gi

Mu th

ao, Ta

mm

Chiu dy ban u ca mu th phng hoc chiu dy thnh ng

bo

mm

Chiu rng ban u ca phn song song ca mu th phng hoc chiu rng trung bnh ca di dc c ly t ng hoc chiu rng ca dy phng

do

mm

ng knh ban u ca phn song song ca mu th trn, hoc ng knh ca dy trn hoc ng knh trong ca ng

Do

mm

ng knh ngoi ban u ca ng

Lo

mm

Chiu di c ban u

Lo

mm

Chiu di c ban u xc nh Awn (xem Ph lc 1)

Lc

mm

Chiu di phn song song

Le

mm

Chiu di c ca my o gin

Lt

mm

Tng chiu di ca mu th

Lu

mm

Chiu di cui cng sau khi t

Lu

mm

Chiu di cui cng sau khi t xc nh Awn (xem ph lc 1)

So

mm2

Din tch mt ct ngang ban u ca phn song song

Su

Mm2

Din tch mt ct ngang nh nht sau khi t

k

-

H s t l (xem 6.11)

Z

%

tht tng i

gin di

A

%

gin di tng i sau t (xem 3.4.2)

Awn

%

gin di do tng i khng c tht (xem ph lc 1)

gin

Ae

%

gin di tng i ti im chy

Ag

%

gin do tng i lc ln nht, Fm

Agt

%

gin di tng i tng lc ln nht, Fm

At

%

gin di tng i tng khi t

Lm

mm

gin lc ln nht

Lt

mm

gin lc t

Tc

e

L

e

&

s-1

Tc bin dng

c

L

e

&

s-1

Tc bin dng c nh gi trn phn song song

R

&

MPrs-1

Tc ng sut

vc

mms-1

Tc con trt u ko

Lc

Fm

N

Lc ln nht

Gii hn chy - Gii hn do - Gii hn bn ko

E

MPab

Moun n hi

m

MPr

dc ng cong ng sut - gin di tng i ti thi im th cho

mE

MPa

dc ca phn n hi ca ng cong ng sut - gin di tng i

ReH

MPa

Gii hn chy trn

ReL

MPa

Gii hn chy di

Rm

MPa

Gii hn bn ko

Rp

MPa

Gii hn do, gin do

Rr

MPa

Gii hn bn quy c quy nh

Rt

MPa

Gii hn do, gin di tng

a k hiu c s dng trong cc tiu chun sn phm ng thp

b 1MPa= 1Nmm-2

c Trong phn n hi ca ng cong ng sut - gin di tng i, gi tr ca dc c th khng cn thit phi biu th moun n hi. Gi tr ny c th gn ph hp vi gi tr moun n hi nu s dng cc iu kin ti u ( phn gii cao, c hai pha, tnh ton trung bnh cho cc my o gin, thng ca mu hon ho v.v)

CH : Nu s dng gi tr tng i th phi dng h s 100

5. Nguyn tc

Th nghim i hi mu th phi bin dng di tc dng ca lc ko, thng l dn ti t gy, xc nh mt hoc nhiu c tnh c quy nh trong iu 3.

Th nghim c thc hin nhit phng t 10oC n 35oC, tr khi c quy nh khc. Cc th nghim c thc hin trong cc iu kin c kim sot phi c tin hnh nhit 23oC 5oC.

6. Mu th

6.1. Hnh dng v kch thc

6.1.1. Quy nh chung

Hnh dng v kch thc ca mu th c th b rng buc bi hnh dng v cc kch thc ca sn phm kim loi c dng ly mu th.

Mu th thng c gia cng c mt vt mu t sn phm hoc phi dp hoc c. Tuy nhin, cc sn phm c mt ct ngang ng u (cc sn phm hnh, thanh, dy v.v) v cng nh cc mu th c (ngha l i vi gang v hp kim kim loi mu) c th c th m khng phi qua gia cng.

Mt ct ngang ca cc mu th c th l trn, vung, ch nht, hnh khuyn hoc trong cc trng hp c bit, c th l mt s mt ct ngang ng nht khc.

Cc mu th c u tin c quan h trc tip gia chiu di c ban u Lo, v din tch mt ct ngang ban u, So c biu th bng phng trnh

o

o

S

k

L

=

, trong k l h s t l, v c gi l cc mu th t l. Gi tr c chp nhn trn ton th gii i vi k l 5,65. Chiu di c ban u khng c nh hn 15mm. Khi din tch mt ct ngang ca mu th qu nh so vi yu cu ny p ng k = 5,65 th c th s dng mt gi tr cao hn (u tin l 11,3) hoc mt mu th khng t l.

CH THCH: Vi vic s dng mt chiu di c ban u nh hn 20mm, khng m bo o s tng ln.

i vi cc mu th khng t l, chiu di c ban u Lo khng ph thuc vo din tch mt ct ngang ban u So.

Dung sai kch thc ca mu th phi ph hp vi cc Ph lc t B n E (xem 6.2).

C th s dng cc mu th khc nh cc mu th c quy nh trong cc tiu chun sn phm c lin quan hoc cc tiu chun quc gia theo tha thun vi khch hng, v d, ISO 3183[1] (API 5L), ISO 11960[2] (API50T). ASTM A370[6], ASTME8M[7], DIN50125[10], IACSW2[13] v JIS Z2201[14].

6.1.2. Mu th qua gia cng

Cc mu th qua gia cng c phi c bn knh chuyn tip gia cc u kp v phn song song nu chng c cc kch thc khc nhau. Cc kch thc ca cc bn knh chuyn tip rt quan trng v nn c quy nh trong c tnh vt liu nu chng khng c cho trong ph lc thch hp (xem 6.2).

Cc u kp c th c hnh dng bt k thch hp vi cc ngm kp ca my th. ng trc ca mu th phi trng vi ng trc t lc.

Chiu di ca phn song song Lc, hoc trong trng hp mu th khng c bn knh chuyn tip, chiu di t do gia cc chu kp phi lun lun ln hn chiu di c ban u, Lo.

6.1.3. Mu th khng gia cng

Nu mu th gm c mt chiu di khng c gia cng c ca sn phm hoc mt thanh th nghim khng qua gia cng c, chiu di t do gia cc chu kp phi thch hp vch du o mt khong cch thch hp t cc chu kp (xem cc Ph lc B n E).

Cc mu th c phi c bn knh chuyn tip gia cc u kp v phn song song. Cc kch thc ca bn knh chuyn tip ny rt quan trng v nn c quy nh trong tiu chun sn phm. Cc u kp c th c hnh dng bt k thch hp vi cc chu kp ca my th, chiu di ca phn song song, Lc, phi lun lun ln hn chiu di c ban u, Lo

6.2. Loi mu th

Cc loi mu th chnh c quy nh trong cc ph lc B n E theo hnh dng v loi sn phm nh ch ra trong Bng 2. Cc loi mu th khc c th c quy nh trong cc tiu chun sn phm.

Bng 2 - Cc loi mu th chnh theo loi sn phm

Kch thc tnh bng milimet

Loi sn phm

Ph lc tng ng

L - Tm - Tm phng

Chiu dy

a

Dy - Thanh - Hnh

ng knh hoc cnh

0,1 a < 3

-

B

-

< 4

C

a 3

4

D

ng

E

6.3. Chun b mu th

Cc mu th phi c ly v chun b ph hp vi cc yu cu ca cc tiu chun c lin quan cho cc vt liu khc nhau (v d, TCVN 4398 (ISO 377)).

7. Xc nh din tch mt ct ngang ban u

Cc kch thc c lin quan ca mu th nn c o cc mt ct ngang vung gc vi ng trc dc trong vng gia ca phn song song ca mu th. Nn s dng t nht l ba mt ct ngang.

Din tch mt ct ngang ban u, So l din tch trung bnh ca mt ct ngang v phi c tnh ton t cc gi tr o ca cc kch thc thch hp.

chnh xc ca tnh ton ny ph thuc vo tnh cht v loi mu th. Cc ph lc B n E m t cc phng php nh gi So cho cc loi mu th khc nhau v bao gm cc iu kin k thut v chnh xc ca php o.

8. nh du chiu di c ban u

Mi u ca chiu di c ban u, Lo phi c nh du bng cc vch du c nt mnh hoc cc ng vch nhng khng to ra cc rnh c th dn n s ph hy sm.

i vi cc mu th t l, gi tr tnh ton ca chiu di c ban u c th c lm trn ti bi s gn nht ca 5mm, vi iu kin l chnh lch gia chiu di c tnh ton v chiu di c c nh du nh hn 10% ca Lo. Chiu di c ban u phi c nh du n chnh xc 1%. Nu chiu di phn song song, Lc ln hn nhiu so vi chiu di c ban u chng hn nh i vi mu th khng qua gia cng c, c th nh du mt lot cc chiu di c ph chm ln nhau.

Trong mt s trng hp, c th v trn b mt ca mu th mt ng song song vi ng trc dc v cc chiu di o c nh du dc theo ng ny.

9. chnh xc ca thit b th

H thng o lc ca my th phi c kim nh theo TCVN 10600-1 (ISO 7500-1) v phi t cp 1 hoc chnh xc hn.

xc nh gii hn do ( gin do hoc gin di tng), my o gin c s dng phi ph hp vi TCVN 10601 (ISO 9513), cp 1 hoc chnh xc hn, trong phm vi c lin quan. i vi cc tnh cht khc (c gin cao hn) c th s dng my o gin cp 2 theo TCVN 10601 (ISO 9513) trong phm vi c lin quan.

10. iu kin th

10.1. Chnh t im khng (zero) ca lc

H thng o lc phi c iu chnh t v khng (zero) sau khi lp b truyn ng cht ti th, nhng phi thc hin trc khi mu th c kp cht thc s c hai u. Mt khi im khng ca lc c chnh t, h thng o lc khng th thay i c bng bt c cch no trong qu trnh th.

CH THCH: Vic s dng phng php ny bo m rng mt mt khi lng ca h thng kp c b p trong o lc v mt khc bt c lc no do thao tc kp cht gy ra cng khng nh hng ti php o ny.

10.2. Phng php kp (cht)

Mu th phi c kp cht bng cc phng php thch hp nh cc chn chu kp c ren vt, cc mt chu kp song song hoc cc c cu kp c g (vai).

Nn c gng m bo cho cc mu th c kp gi sao cho lc tc dng theo chiu trc gim s un cong ti mc ti thiu (thng tin chi tit hn c cho trong ASTME 1012[8]). Yu cu ny c bit quan trng khi th vt liu gin hoc khi xc nh gii hn do ( gin do), gii hn do ( gin di tng) hoc gii hn chy.

c c mu th thng v bo m thng hng ca mu th v g kp, c th tc dng mt lc s b vi iu kin l lc ny khng vt qu mt gi tr tng ng vi 5% gii hn chy quy nh hoc yu cu. Nn thc hin vic hiu chnh gin c tnh n nh hng ca lc tc dng s b.

10.3. Tc th da trn iu khin tc bin dng (phng php A)

10.3.1. Quy nh chung

Phng php A c s dng gim ti mc ti thiu s thay i ca cc tc th trong khi xc nh cc thng s nhy cm vi tc bin dng v gim ti mc ti thiu khng m bo o ca cc kt qu th.

Trong iu ny m t hai loi iu khin tc bin dng khc nhau. Th nht l iu khin bn thn tc bin dng,

Le

e

&

da trn lin h ngc thu c t mt my o gin. Th hai l iu khin tc bin dng c nh gi trn phn song song,

Lc

e

&

, t c bng iu khin tc con trt u ko tc bng tc bin dng yu cu nhn vi chiu di phn song song.

Nu vt liu c trng thi bin dng ng nht v lc thng duy tr khng i, tc bin dng,

Le

e

&

v tc bin dng c nh gi trn phn song song,

Le

e

&

xp x bng nhau. S khc bit xut hin nu vt liu xy ra chy do khng lin tc hoc c rng ca (v d, mt s loi thp v cc hp kim AlMg trong phm vi gin di ti im chy hoc cc vt liu xy ra chy do c rng ca ging nh hiu ng Portevin - Le chatilier) hoc nu xy ra s tht. Nu lc tng ln, tc bin dng c nh gi c th thp hn mt cch ng k so vi tc bin dng cn c do bin dng n hi ca my th.

Tc th phi tun theo cc yu cu sau:

a) Trong phm vi n v bao gm vic xc nh ReH, Rp hoc Rt, phi p dng tc bin dng quy nh,

Le

e

&

(xem 3.7.1). Trong phm vi ny, loi b nh hng ca bin dng n hi ca my th ko, vic s dng mt my o gin c kp trn mu th l cn thit c s iu khin chnh xc cho tc bin dng (i vi cc my th khng th iu khin c bng tc bin dng, c th dng phng php nh gi tc bin dng trn chiu di phn song song,

Le

e

&

)

b) Trong qu trnh chy do khng lin tc, nn p dng tc bin dng c nh gi trn chiu di phn song song,

Lc

e

&

(xem 3.7.2). Trong phm vi ny, khng th iu khin tc bin dng khi s dng my o gin c kp cht trn mu th bi v s chy cc b c th xy ra ngoi chiu di c ca my o gin. Tc bin dng c nh gi trn chiu di phn song song c th c duy tr trong phm vi ny mt cch chnh xc khi s dng mt tc con trt u ko khng i, vc (xem 3.7.3)

Lc

c

c

e

L

v

&

.

=

(1)

Trong :

Lc

e

&

l tc bin dng c nh gi trn chiu di phn song song;

Lc l chiu di phn song song;

c) Trong phm vi theo sau Rp hoc Rt hoc kt thc s chy do (xem 3.7.2) c th s dng

Le

e

&

hoc

Lc

e

&

. Vic s dng

Lc

e

&

c khuyn ngh trnh bt c vn no ca iu khin c th xut hin nu s tht xy ra bn ngoi chiu di c ca my o gin.

Cc tc bin dng quy nh trong 10.3.2 n 10.3.4 phi c duy tr trong qu trnh xc nh tnh cht ca vt liu c lin quan (xem Hnh 9).

Trong qu trnh chuyn mch sang tc bin dng khc hoc ch iu khin khc, khng nn a vo ng cong ng sut - bin dng cc im khng lin tc c th lm bin dng cc gi tr Rm, Ag hoc Agt (xem Hnh 10). nh hng ny c th c gim i bng cch chuyn mch dn, thch hp gia cc tc .

Hnh dng ca ng cong ng sut - bin dng trong phm vi tng bn c hc cng c th chu nh hng ca tc bin dng. Tc th c s dng nn c lp thnh ti liu (xem 10.6).

10.3.2. Tc bin dng xc nh gii hn chy trn, ReH hoc cc tnh cht ca gii hn do, Rp v Rt

Tc bin dng,

Le

e

&

phi c gi khng i ti mc c th thc hin c v bao gm vic xy dng ReH hoc Rp hoc Rt. Trong qu trnh xc nh cc tnh cht ny ca vt liu, tc bin dng,

Le

e

&

phi mt trong hai phm vi quy nh sau (cng xem Hnh 9)

Phm vi 1:

Le

e

&

= 0,00007s-1 vi dung sai tng i 20%

Phm vi 2:

Le

e

&

= 0,00025s-1 vi dung sai tng i 20% (c khuyn ngh tr khi c quy nh khc)

Nu my th khng th iu khin c tc bin dng mt cch trc tip, phi s dng tc bin dng c nh gi trn chiu di phn song song,

Lc

e

&

, ngha l tc khng i ca con trt u ko. Tc ny phi c tnh ton theo phng trnh (1).

Tc bin dng hp thnh trn mu th s thp hn tc bin dng quy nh bi v khng xem xt n bin dng n hi ca my th. Gii thch c cho trong Ph lc F.

10.3.3. Tc bin dng xc nh gii hn chy di, ReL v gin tng i ti im chy Ae

Tip sau s pht trin gii hn chy trn (xem A.4.2), tc bin dng c nh gi trn chiu di phn song song,

Le

e

&

phi c duy tr mt trong hai phm vi quy nh (xem Hnh 9) ti khi s chy do khng lin tc kt thc.

Phm vi 1:

Lc

e

&

= 0,00025s-1 vi dung sai tng i 20% (c khuyn ngh khi xc nh ReL)

Phm vi 2:

Le

e

&


10.3.4. Tc bin dng xc nh gii hn bn ko, Rm, gin di tng i sau khi t, A, gin di tng i tng lc ln nht, Agt gin do tng i lc ln nht, Ag v tht tng i, Z

Sau khi xc nh cc tnh cht gii hn chy/gii hn do yu cu, tc bin dng c nh gi trn chiu di phn song song,

Lc

e

&

phi c thay i ti mt trong cc phm vi quy nh sau (xem Hnh 9).

Phm vi 2:

Lc

e

&


Phm vi 3:

Lc

e

&


Phm vi 4:

Lc

e

&

= 0,006s-1 vi dung sai tng i 20% (0,4min-1 vi dung sai tng i 20%) (c khuyn ngh tr khi c quy nh khc)

Nu mc ch ca th ko ch l xc nh gii hn bn ko th tc bin dng c nh gi trn chiu di phn song song ca mu th theo phm vi 3 hoc 4 c th c p dng trong sut ton b th nghim.

10.4. Tc th da trn tc ng sut (phng php B)

10.4.1. Quy nh chung

Cc tc th nghim phi tun theo cc yu cu sau ty thuc vo tnh cht ca vt liu. Tr khi c quy nh khc, c th s dng bt c tc thun tin no ca th nghim ti mt ng sut tng ng vi mt na gii hn chy quy nh. Cc tc th pha trn im ny c quy nh di y.

10.4.2. Gii hn chy v gii hn do

10.4.2.1 Gii hn chy trn, ReH

Tc ca con trt u ko ca my phi c gi khng i ti mc c th thc hin c v trong phm vi cc gii hn tng ng vi cc tc ng sut trong Bng 3.

CH THCH: c thng tin, cc vt liu in hnh c moun n hi nh hn 150.000 MPa bao gm cc hp kim mage, nhm, ng thau v titan. Cc vt liu in hnh c moun n hi ln hn 150000 MPa bao gm gang rn, thp, vonfram v cc hp kim c gc niken.

Bng 3 - Tc ng sut

Moun n hi ca vt liu

E

MPa

Tc ng sut

R

&

MPas-1

nh nht

ln nht

< 150000

2

20

150000

6

60

10.4.2.2. Gii hn chy di, ReL

Nu ch xc nh gii hn chy di, tc bin dng trong qu trnh chy ca phn song song ca mu th phi gia 0,00025s-1 v 0,0025s-1. Tc bin dng trong phn song song phi c gi khng i ti mc c th thc hin c. Nu tc ny khng th trc tip iu chnh c th phi c c nh bng cch iu chnh ng sut ngay trc khi bt u chy, cc b iu khin ca my khng c iu chnh thm ti khi hon thnh qu trnh chy.

Trong bt c trng hp no tc ng sut trong phm vi n hi cng khng c vt qu cc tc ln nht cho trong Bng 3.

10.4.2.3. Cc gii hn chy trn v di, ReH v ReL

Nu c hai gii hn chy trn v di c xc nh trong cng mt th nghim, cc iu kin xc nh gii hn chy di phi c tun th (xem 10.4.2.2).

10.4.2.4. Gii hn do ( gin do) v gii hn do ( gin di tng), Rp v Rt

Tc ca con trt u ko ca my phi c gi khng i ti mc c th thc hin c v trong cc gii hn tng ng vi cc tc ng sut trong Bng 3 trong phm vi n hi.

Trong phm vi do v n gii hn do ( gin do hoc gin di tng), tc bin dng khng c vt qu 0,0025s-1.

10.4.2.5. Tc con trt u ko

Nu my th khng c kh nng o hoc iu chnh tc bin dng th phi s dng mt tc con trt u ko tng ng vi tc ng sut cho trong Bng 3 ti khi hon thnh qu trnh chy.

10.4.2.6 Gii hn bn ko, Rm, gin di tng i sau khi t, A, gin di tng i tng lc ln nht Agt, gin do tng i lc ln nht, Ag v tht tng i, Z.

Sau khi xc nh cc tnh cht ca gii hn chy/gii hn do yu cu, tc th c th c tng ln ti mt tc bin dng (hoc tc tng ng ca con trt u ko) khng ln hn 0,006s-1

Nu ch o gii hn bn ko ca vt liu th c th s dng tc bin dng trong sut qu trnh th v tc ny khng c vt qu 0,008s-1

10.5. La chn phng php v tc

Tr khi c s tha thun khc, vic la chn phng php (A hoc B) v cc tc th do nh sn xut hoc phng th nghim c nh sn xut la chn quyt nh, vi iu kin l phi p ng cc yu cu ca tiu chun ny.

10.6. Ti liu v cc iu kin th c la chn

bo co ch iu khin th nghim v cc tc th di dng rt gn, c th s dng cc ch vit tt sau:

TCVN 197 (ISO 6892) Annn hoc TCVN 917 (ISO 6892)Bn

Trong A xc nh vic s dng phng php A (iu khin tc bin dng) v B xc nh vic s dng phng php B (da trn tc ng sut) cc k hiu nnn l mt lot ti ba k t ch cc tc c s dng trong mi pha th nghim nh quy nh trn Hnh 9 v n c th c thm vo ch tc ng sut (tnh bng MPas-1) c la chn trong ti trng n hi.

V D 1: TCVN 197-1:2014 (ISO 6892-1:2009) A224 xc nh th nghim da trn iu khin tc bin dng khi s dng cc phm vi 2, 2 v 4

V D 2: TCVN 197-1:2014 (ISO 6892-1:2009) B30 xc nh th nghim da trn tc ng sut c thc hin tc ng sut danh ngha 30MPas-1

V D 3: TCVN 197-1:2014 (ISO 6892-1:2009) B xc nh th nghim da trn tc ng sut, c thc hin tc ng sut danh ngha theo Bng 3.

11. Xc nh gii hn chy trn

C th xc nh gii hn chy trn t ng cong lc - gin hoc dng c ch th ti trng nh v c xc nh l gi tr ln nht ca ng sut trc khi gim lc ln u tin. Cch sau cng ny thu c gii hn chy di bng cch chia lc ny cho din tch mt ct ngang ban u ca mu th, So, (xem Hnh 2).

12. Xc nh gii hn chy di

ReL c xc nh t ng cong lc - gin v c quy nh l gi tr thp nht ca ng sut trong qu trnh chy do, khi b qua mi nh hng chuyn tip ban u. Gi tr thp nht ca ng sut ny thu c bng cch chia lc ny cho din tch mt ct ngang ban u ca mu th, So (xem Hnh 2).

i vi th nghim, ReL c th c bo co l ng sut thp nht trong phm vi bin dng 0,25% u tin sau ReH khi khng tnh n mi nh hng chuyn tip ban u. Sau khi xc nh ReL bng phng php ny, tc th c th c tng ln nh trong 10.3.4. Vic s dng phng php ngn hn ny nn c ghi li trong bo co th.

CH THCH: iu ny ch p dng cho cc vt liu c hin tng chy v khi khng xc nh Ae

13. Xc nh gii hn do, gin do

13.1. Rp c xc nh t ng cong lc - gin bng cch v mt ng song song vi phn tuyn tnh ca ng cong v cch phn tuyn tnh ny mt khong tng ng vi gin do tng i quy nh, v d 0,2%. im ti ng ny ct ng cong s cho lc tng ng vi gin do ng sut th mong mun. Gii hn do ny thu c bng cch chia lc cho din tch mt ct ngang ban u ca mu th, So (xem Hnh 3)

Nu phn ng thng ca ng cong lc - gin khng c xc nh r rng do khng v c ng song song c chnh xc, nn s dng phng php sau (xem Hnh 6).

Khi gii hn do c tha nhn l b vt qu, lc c gim i ti mt gi tr bng khong 10% lc thu c. Sau lc li c tng ln ti khi vt qu gi tr thu c lc ban u. xc nh gii hn do mong mun, v mt ng qua vng t tr. Sau v mt ng song song vi ng ny cch gc c hiu chnh ca ng cong mt khong c o theo trc honh bng gin do tng i quy nh. Giao im ca ng song song ny v ng cong lc - gin s cho lc tng ng vi gii hn do. bn ny thu c bng cch chia lc ny cho din tch mt ct ngang ban u ca mu th, So (xem Hnh 6)

CH THCH 1: C th s dng nhiu phng php xc nh gc c hiu chnh ca ng cong lc - gin. Mt trong cc phng php ny l v mt ng tip tuyn ng cong lc - gin bt k song song vi ng dy cng vng tr (xem Hnh 6).

CH THCH 2: Bin dng do ti im bt u gim lc ch hi cao hn gin do quy nh Rp. Cc im bt u cc gi tr cao hn nhiu s lm gim dc ca ng qua vng bin dng tr.

CH THCH 3: Nu khng c quy nh trong tiu chun sn phm hoc c tha thun ca khch hng, c th xc nh mt cch gn ng gii hn do trong v sau qu trnh chy do khng lin tc.

13.2. C th thu c c tnh vt liu (gii hn do, gin do) m khng v th ng cong lc - gin bng cch s dng cc dng c t ng (b vi x l, v.v), xem Ph lc A

CH THCH: Phng php thch hp khc c cp trong GB/T 228 12.

14. Xc nh gii hn do, gin di tng

14.1. Rt c xc nh trn ng cong lc - gin, c tnh n yu cu ca 10.2, bng cch v mt ng song song vi trc tung (trc biu th lc) v cch trc ny mt khong tng ng vi gin di tng tng i quy nh. im ti ng song song ny ct ng cong s cho lc tng ng vi gii hn do mong mun. Gii hn do ny thu c bng cch chia lc ny cho din tch mt ct ngang ban u ca mu th, So (xem Hnh 4)

14.2. C th thu c c tnh vt liu (gii hn do, gin di tng) m khng v th ng cong lc - gin bng cch s dng cc dng c t ng (xem Ph lc A).

15. Phng php kim nh gii hn bn quy c

Cho mu th chu tc dng ca mt lc tng ng vi ng sut quy nh trong thi gian 10 s n 12 s. Lc ny thu c bng cch nhn ng sut quy nh vi din tch mt ct ngang ban u ca mu th, So. Sau khi d b lc cn xc nhn rng gin hoc gin di do bin dng d khng ln hn t l phn trm c quy nh cho chiu di c ban u, xem Hnh 5.

CH THCH: y l mt php th t/khng t thng khng c thc hin nh mt phn ca th ko tiu chun. ng sut c p dng cho mu th v gin hoc gin di quy nh do bin dng do c quy nh bi c tnh k thut ca sn phm hoc theo yu cu ca th nghim. V d: Bo co Rr0,5 = 750MPa, t ch ra rng ng sut 750MPa c p dng cho mu th v bin dng d hp thnh nh hn hoc bng 0,5%.

16. Xc nh gin tng i ti im chy

i vi cc vt liu c s chy do khng lin tc, Ae c xc nh t ng cong lc - gin bng cch tr i gin ReH khi gin ti lc bt u tng bn c hc mt cch ng u. gin ti lc bt u tng bn c hc mt cch ng u c xc nh bng s giao nhau ca mt ng nm ngang i qua im cc tiu cc b cui cng hoc mt ng hi quy i qua phm vi chy, trc khi tng bn c hc mt cch ng u v mt ng tng ng vi dc ln nht xut hin ti lc bt u tng bn c hc mt cch ng u (xem Hnh 7). gin ny c biu th bng mt t l phn trm ca chiu di c ca my o gin, Le.

Phng php c s dng [xem Hnh 7a) hoc b)] nn c a vo ti liu trong bo co th.

17. Xc nh gin do tng i lc ln nht

Phng php bao gm xc nh gin lc ln nht trn ng cong lc - gin thu c vi mt my o gin v tr i bin dng n hi.

Tnh ton gin do tng i lc ln nht, Ag theo phng trnh (2):

100

-

D

=

E

m

e

m

g

m

R

L

L

A

(2)

Trong :

Le l chiu di c ca my o gin

mE l dc ca phn n hi ca ng cong ng sut - gin di tng i;

Rm l gii hn bn ko;

Lm l gin lc ln nht.

CH THCH: i vi cc vt liu c on bng (trn ng cong ng sut - gin) lc ln nht, gin do tng i lc ln nht l gin ti im gia ca on bng ny, xem Hnh 1.

18. Xc nh gin di tng i tng lc ln nht

Phng php bao gm xc nh gin lc ln nht trn ng cong lc - gin thu c vi mt my o gin.

Tnh ton gin di tng i tng lc ln nht, Agt theo phng trnh (3):

100

D

=

e

m

gt

L

L

A

(3)

Trong :

Le l chiu di c ca my o gin;

Lm l gin lc ln nht.

CH THCH: i vi cc vt liu c on nm ngang (trn ng cong ng sut - gin) lc ln nht, gin di tng i tng lc ln nht l gin im gia ca on bng ny, xem Hnh 1.

19. Xc nh gin di tng i tng khi t

Phng php bao gm xc nh gin lc t trn ng cong lc - gin thu c vi mt my o gin.

Tnh ton gin di tng i tng khi t, At theo phng trnh (4):

100

D

=

e

f

t

L

L

A

(4)

Trong :

Le l chiu di c ca my o gin;

Lf l gin lc t

20. Xc nh gin di tng i sau t

20.1. gin di tng i sau t phi c xc nh ph hp vi nh ngha c cho trong 3.4.2

xc nh gin di ny hai mnh b gy ca mu th phi c chp li mt cch cn thn vi nhau sao cho ng trc ca chng nm trn mt ng thng

Khi c quy nh phi m bo s tip xc chnh xc gia cc phn b gy ca mu th khi o chiu di c ln cui. Yu cu ny c bit quan trng i vi cc mu th c mt ct ngang nh v cc mu th c cc gi tr gin di thp.

Tnh ton gin di tng i sau t, A, theo phng trnh (5):

100

-

=

o

o

u

L

L

L

A

(5)

Trong :

Lo l chiu di c ban u;

Lu l chiu di c ln cui sau t

gin di sau t Lu - Lo phi c xc nh ti gi tr gn nht 0,25mm hoc chnh xc hn khi s dng dng c o c phn gii mc yu cu.

Nu gin di tng i nh nht c quy nh nh hn 5% nn c s phng c bit (xem Ph lc G). Kt qu ca vic xc nh ny ch c hiu lc nu khong cch gia vt t v vch du o gn nht nh hn Lo/3. Tuy nhin, php o c hiu lc bt k v tr ca vt t nu gin di tng i sau t bng hoc ln hn gi tr quy nh.

20.2. Khi o gin ti vt t bng my o gin th khng cn thit phi vch du cc chiu di c. gin di c o l gin di tng lc t, v v vy cn phi tr i gin n hi thu c gin di tng i sau t. thu c cc gi tr c th so snh c vi phng php bng tay c th phi p dng cc iu chnh b sung (v d tnh ng lc hc v di thng tn s kh cao ca my o gin, xem A.3.2).

Kt qu ca vic xc nh ny ch c hiu lc nu vt t v gin cc b (ch tht) xy ra trong chiu di c ca my o gin, Le. Php o c hiu lc bt k v tr ca mt ct ngang vt t nu gin di tng i sau t bng hoc ln hn gi tr quy nh.

Nu tiu chun sn phm quy nh vic xc nh gin di tng i sau t i vi mt chiu di c cho th chiu di c ca my o gin nn bng chiu di c ny.

20.3. Nu gin di c o trn mt chiu di c nh cho th gin di ny c th c chuyn i theo chiu di c t l khi s dng cng thc chuyn i hoc cc bng c tha thun trc khi bt u th (v d, nh trong ISO 2566-1 v ISO 2566-2).

CH THCH: Ch c th so snh gin di tng i khi chiu di c hoc chiu di c ca my o gin, hnh dng v din tch ca mt ct ngang l nh nhau hoc khi h s t l k l nh nhau.

21. Xc nh tht tng i

tht tng i phi c xc nh ph hp vi nh ngha cho trong 3.8.

Nu cn thit, phn b ph hy ca mu th phi c chp li vi nhau sao cho ng trc ca chng nm trn mt ng thng.

Tnh ton tht tng i, Z t phng trnh (6):

100

-

=

o

u

o

S

S

S

Z

(6)

Trong :

So l din tch mt ct ngang ban u ca phn song song;

Su l din tch mt ct ngang nh nht sau t

o Su ti chnh xc 2% (xem Hnh 13)

CH THCH: C th khng thc hin c php o Su vi chnh xc 2% trn cc mu th c cc kch thc hnh hc ca mt ct ngang khc.

22. Bo co th

Bo co th ti thiu phi c cc thng tin sau tr khi c tha thun khc ca cc bn c lin quan:

a) Vin dn tiu chun ny, c m rng vi thng tin v iu kin th c quy nh trong 10.6, v d TCVN 197-1 (ISO 6892-1) A224;

b) Nhn dng mu th;

c) Vt liu c quy nh, nu bit;

d) Loi mu th;

e) V tr v chiu ly mu cc mu th, nu bit;

f) Ch iu khin th nghim v tc th hoc phm vi ca tc th (xem 10.6) nu khc vi cc phng php c khuyn ngh v cc gi tr c cho trong 10.3 v 10.4;

g) Cc kt qu th

Cc kt qu nn c lm trn n cc chnh xc sau hoc chnh xc cao hn nu khng c quy nh khc trong cc tiu chun sn phm.

- Cc gi tr bn tnh bng megapascal, ti s nguyn gn nht;

- Cc gi tr gin tng i ti im chy, A2 ti gi tr 0,1% gn nht;

- Tt c cc gi tr gin v gin di tng i khc ti gi tr 0,5% gn nht;

- tht tng i, Z ti gi tr 1% gn nht.

23. khng m bo o

23.1. Quy nh chung

Phn tch khng m bo o c kh nng nhn dng cc ngun chnh gy ra khng m bo o ca cc kt qu o.

Cc tiu chun sn phm v cc d liu v tnh cht ca vt liu da trn tiu chun ny c s ng gp vn c ca khng m bo o. Do vic p dng cc iu chnh thm na cho khng m bo o s l khng thch hp v c nguy c loi b sn phm t yu cu. V l vic nh gi khng m bo o thu c theo phng php ny ch c tnh cht cung cp thng tin tr khi c hng dn c bit khc ca khch hng.

23.2. iu kin th

Cc iu kin th v cc gii hn c quy nh trong tiu chun ny khng c iu chnh tnh n cc khng m bo o, tr khi c hng dn c bit khc ca khch hng.

23.3. Kt qu th

khng m bo o c nh gi khng c kt hp vi cc kt qu o nh gi s tun th cc iu kin k thut ca sn phm, tr khi c hng dn c bit khc ca khch hng.

xem xt khng m bo o cn xem cc Ph lc J v K, trong a ra hng dn v xc nh khng m bo o c lin quan n cc thng s v gi tr do thu c t cc th nghim trong phng th nghim trn mt nhm cc loi thp v hp kim nhm.

CH DN:

A gin di tng i sau t [c xc nh t tn hiu ca my o gin hoc trc tip t mu th (xem 20.1)]

Ag gin do tng i lc ln nht

Agt gin di tng i tng lc ln nht

At gin di tng i tng vt ph hy ln nht

e gin di tng i

mE dc ca phn n hi ca ng cung ng sut - gin di tng i

R ng sut

Rm gii hn bn ko

e kch thc phn nm ngang trn th ( xc nh Ag, xem iu 17, xc nh Agt xem iu 18)

Hnh 1 - Cc nh ngha gin

CH DN:

e gin di tng i

R ng sut

ReH gii hn chy trn

ReL gii hn chy di

a hiu ng chuyn tip ban u

Hnh 2 - V d v cc gii hn chy trn v di cho cc kiu ng cong khc nhau

CH DN:

e gin di tng i

ep gin do tng i quy nh

R ng sut

Rp gii hn do, gin do

Hnh 3 - Gii hn do, gin do, Rp (Xem 13.1)

CH DN:

e gin di tng i

et gin di tng tng i

R ng sut

Rt gii hn do, gin di tng

Hnh 4 - Gii hn do, gin di tng, Rt

CH DN:

e gin di tng i

er gin do bin dng d hoc gin di tng i

R ng sut

Rr gii hn bn quy c

Hnh 5 - Gii hn bn quy c, Rr

CH DN:

e gin di tng i

ep gin do tng i quy c

R ng sut

Rp gii hn do, gin do

Hnh 6 - Gii hn do, gin do, Rp phng php la chn (xem 13.1)

a) Phng php ng nm ngang b) Phng php hi quy

CH DN:

Ae gin tng i ti im chy

e gin di tng i

R ng sut

ReH gii hn chy trn

a ng nm ngang qua im cc tiu cc b cui cng trc khi tng bn c hc ng u

b ng hi quy qua phm vi chy do trc khi tng bn c hc ng u

c ng tng ng vi dc ln nht ca ng cong xy ra ti lc bt u tng bn c hc ng u

Hnh 7 - Cc phng php nh gi khc nhau v gin ca im chy tng i, Ae

c) Trng hp c bit ca trng thi a ng sut - gin di tng i

CH DN:

e gin di tng i

R ng sut

ReH gii hn chy trn

Rm gii hn bn ko

a i vi cc vt liu c trng thi ny, khng quy nh gii hn bn ko theo tiu chun ny. Nu cn thit, c th c tha thun ring gia cc bn c lin quan

Hnh 8 - Cc kiu ng cong ng sut - bin dng khc nhau xc nh gii hn bn ko, Rm

a) Phng php A b) Phng php B

CH DN

e

&

tc bin dng

R

&

tc ng sut

t tin thi gian ca th ko

tc thi gian iu khin con trt

tec thi gian iu khin my o gin hoc thi gian iu khin con trt

tel phm vi thi gian (trng thi n hi) xc nh cc thng s c lit k (xem Bng 1 v tn gi)

tf phm vi thi gian (thng l ti khi t) xc nh cc thng s c lit k (xem Bng 1 v tn gi)

tpl phm vi thi gian (trng thi do) xc nh cc thng s c lit k (xem Bng 1 v tn gi)

1 Phm vi 1:

e

&

= 0,00007s-1, vi dung sai tng i 20%

2 Phm vi 2:

e

&


3 Phm vi 3:

e

&


4 Phm vi 4:

e

&

= 0,0067s-1, vi dung sai tng i 20% (0,4min-1, vi dung sai tng i 20%)

a c khuyn ngh

b phm vi c m rng ti cc tc thp hn, nu my th khng c kh nng o hoc iu khin tc bin dng (xem 10.4.2.5)

CH THCH: Tc bin dng trong phm vi n hi i vi phng php B c tnh ton t tc ng sut khi s dng moun Young bng 210.000 MPa (thp)

Hnh 9 - Hnh minh ha cc tc bin dng c s dng trong th ko, nu ReH, ReL, Rp, Rt, Rm, Ag, Agt, A, At v Z c xc nh

CH DN:

e gin di tng i

R ng sut

a cc gi tr gi do s tng t ngt ca tc bin dng

b trng thi ng sut - bin dng nu tc bin dng tng ln t ngt

CH THCH: V cc nh ngha cho cc thng s, xem Bng 1.

Hnh 10 - Hnh minh ha v s khng lin tc khng cho php ng cong ng sut - bin dng

a) Trc khi th

b) Sau khi th

CH DN:

ao chiu dy ban u ca mu th phng hoc chiu dy thnh ng

bo chiu rng ban u ca phn song song ca mu th phng

Lc chiu di ca phn song song

Lo chiu di c ban u

Lt tng chiu di ca mu th

Lu chiu di c ln cui sau t

So din tch mt ct ngang ban u ca phn song song

1 cc u kp

CH THCH: Hnh dng ca cc u mu th cho ch c tnh cht hng dn

Hnh 11 - Cc mu th c gia cng c c mt ct ngang hnh ch nht (Xem cc Ph lc B v D)

CH DN:

Lo chiu di c ban u

So din tch mt ct ngang ban u

Hnh 12 - Mu th c mt phn khng c gia cng c ca sn phm (xem Ph lc C)

a) Trc khi th

b) Sau khi th

CH DN:

do ng knh ban u ca phn song song ca mu th trn

Lc chiu di phn song song

Lo chiu di c ban u



So din tch mt ct ngang u ca phn song song

Su din tch mt ct ngang nh nht sau t


Hnh 13 - Mu th c gia cng c c mt ct ngang trn (xem Ph lc D)

a) Trc khi th

b) Sau khi th

CH DN:

ao chiu dy thnh ban u ca ng

Do ng knh ngoi ban u ca ng

Lo chiu di c ban u





1 cc u kp

Hnh 14 - Mu th c mt on ng (xem Ph lc E)

a) Trc khi th

b) Sau khi th

CH DN:

ao chiu dy thnh ban u ca ng

bo chiu rng trung bnh ban u ca di dc c ly t mt ng

Lc chiu di ca phn song song

Lo chiu di c ban u





1 cc u kp


Hnh 15 - Mu th c ct t mt ng (xem Ph lc E)

PH LC A

(Tham kho)

Khuyn ngh v s dng cc my th ko iu khin bng my tnh

A.1. Quy nh chung

Ph lc ny a ra cc khuyn ngh b sung v xc nh c tnh bng s dng my th ko iu khin bng my tnh, c bit l a ra cc khuyn ngh cn c tnh n trong phn mm v cc iu kin th.

Cc khuyn ngh ny c lin quan n thit k, phn mm ca my v hiu lc ca n cng nh cc iu kin iu khin th ko.

A.2. Thut ng v nh ngha

Ph lc ny p dng thut ng v nh ngha sau

A.2.1. My th ko iu khin bng my tnh (computer - controlled tensile testing machine)

My trong vic iu khin v gim st th nghim, cc php o v x l d liu c thc hin bng my tnh.

A.3. My th ko

A.3.1. Thit k

My nn c thit k cung cp cc tn hiu ra l cc tn hiu analog cha c x l bi phn mm. Nu cc tn hiu ra ny cha c cung cp, nh sn xut my nn a ra cc d liu s th vi thng tin v cch thu c v x l cc d liu s th ny bng phn mm. Nn cho cc d liu s theo cc n v S1 i vi lc, gin, tc con trt u ko, thi gian v cc kch thc ca mu th. Mt v d v nh dng ca tp tin (file) d liu thch hp c cho trn Hnh A.1.

CH DN:

A tiu

B cc thng s th v kch thc mu th

C cc d liu

Hnh A.1 - V d v nh dng tp tin (file) cc d liu thch hp

A.3.2. Tn s ly mu d liu

Di tn ca mi mt trong cc knh o v tn s (sut) ly mu d liu nn cao ghi li cc c tnh ca vt liu c o. V d thu c ReH. C th s dng phng trnh (A.1) xc nh tn s ly mu nh nht, fmin tnh bng s-1

100

min

=

eHq

R

E

e

f

&

(A.1)

Trong :

e

&

l tc bin dng, tnh bng s nghch o ca giy (s-1);

E l moun n hi, tnh bng megapascal;

ReH l gii hn chy trn, tnh bng megapascal;

q l sai s chnh xc o ca lc tng i, c biu th bng t l phn trm, ca my th [theo TCVN 10600-1 (ISO 7500-1)]

Vic la chn ReH trong phng trnh (A1) da vo thc t l n tng ng vi mt c tnh chuyn tip trong qu trnh th. Nu vt liu c th khng c hin tng chy th nn s dng gii hn do Rp0,2 v tn s ly mu nh nht yu cu c th gim i mt na.

Nu s dng phng php B (da trn tc ng sut), nn tnh ton tn s ly mu nh nht theo phng trnh (A.2):

100

min

=

eHq

R

R

f

&

(A.2)

Trong :

R

&

l tc ng sut tnh bng megapascal trn giy

A.4. Xc nh c tnh

A.4.1. Quy nh chung

Nn tnh n cc yu cu sau bng phn mm ca my

A.4.2. Gii hn chy trn

ReH (3.10.2.1) nn c xem l ng sut tng ng vi gi tr ln nht ca lc trc khi gim t nht l 0,5% lc v theo sau l mt min trong khng nn vt qu gi tr ln nht trc y trn phm vi bin dng khng nh hn 0,05%.

A.4.3. Gii hn do gin do v gii hn do gin di tng

C th xc nh Rp (3.10.3) v Rt (3.10.4) bng ni suy gia cc im ln cn trn ng cong.

A.4.4. gin di tng i tng lc ln nht

Agt (xem 3.6.4 v Hnh 1) nn c xem nh gin di tng tng ng vi im cc ti ca ng cong ng sut - bin dng sau hin tng im chy. i vi mt s vt liu cn lm trn nhn ng cong ng sut - bin dng trong trng s dng, php hi quy a thc. Phm vi lm trn nhn c th c nh hng n kt qu. ng cong c lm trn nhn nn biu th mt cch hp l cho phn c lin quan ca ng cong ng sut - bin dng ban u.

A.4.5. gin do tng i lc ln nht

Ag (xem 3.6.5 v Hnh 1) nn c xem l gin do tng ng vi im cc i ca ng cong ng sut - bin dng sau hin tng im chy. i vi mt s vt liu cn lm trn nhn ng cong ng sut - bin dng trong trng hp s dng php hi quy a thc. Phm vi lm trn nhn c th c nh hng n kt qu. ng cong c lm trn nhn nn biu th mt cch hp l cho phn c lin quan ca ng cong ng sut - bin dng ban u.

A.4.6. gin di tng i lc t

A.4.6.1. Xc nh At c vin dn nh ngha v vt ph hy trn Hnh A.2.

Vt ph hy c xem l c hiu qu khi lc gia hai im lin tip gim i:

a) Ln hn nm ln chnh lch gia cc gi tr ca hai im trc y, theo sau l gim i thp hn 2% lc ko ln nht;

b) Thp hn 2% lc ko ln nht (cc vt liu mm)

Phng php hu ch khc pht hin ph hy ca mu th l gim st in p hoc dng in qua mu th, khi cc gi tr o c ngay trc khi dng in b ct c ly l cc gi tr lc t.

CH DN:

F lc

Fm lc ln nht

Fn+1 lc ti im o n + 1

Fn,n-1 chnh lch gia im o n v n - 1

Fn+1,n chnh lch gia im o n + 1 v n

t thi gian

1 im t

o im d liu

Cc tiu ch v t

1

,

,

1

5

-

+

D

>

D

n

n

n

n

F

F

v/hoc

Fn+1 < 0,02Fm

Hnh A.2 - S xc nh im t ca mu th

A.4.6.2. Nu my o gin c vn hnh v gin c o ti khi t, nh gi gi tr ti im 1 trn Hnh A.2.

A.4.6.3. Nu my o gin c tho ra hoc php o gin b dng li trc khi t nhng sau lc ln nht, Fm th cho php s dng dch chuyn ca con trt xc nh gin di b sung trong thi gian gia tho my o gin v t. Nn kim tra phng php c s dng.

A.4.7. o dc ca ng cong trong phm vi n hi

bo m tnh hp l ca mu th c cc c tnh cha bit, phng php c s dng nn da vo mi gii hn ng sut c xc nh trc, tr khi gii hn ng sut ny c quy nh trong tiu chun sn phm hoc theo tha thun gia cc bn tham gia th nghim.

Phng php thun tin nht da trn tnh ton cc c tnh ca mt on trt l tin li nht. Cc thng s bao gm:

a) Chiu di ca on trt (s lng im c s dng);

b) Phng trnh c chn lm chun xc nh dc ca ng cong;

CH THCH: Nu on thng ca ng cong lc - gin khng c xc nh r, tham kho 13.1.

dc ca ng cong trong phm vi n hi tng ng vi dc trung bnh trong mt phm vi cc iu kin sau c p ng:

c) dc ca on trt l khng i;

d) Phm vi c la chn l tiu biu

Trong mi trng hp nn lu rng cc gii hn thch hp cng c th c ngi s dng la chn loi b cc gi tr khng tiu biu ca dc ng cong trong phm vi n hi.

Cc ti liu tham kho cho cc phng php ny v cc phng php c chp nhn khc c cho trong cc ti liu tham kho [5], [17], [18], [19]. Phng php nn dng xc nh dc ca ng n hi cho nh gi Rpo,2 [Ti liu tham kho [20]]:

- Hi quy tuyn tnh ca phm vi tuyn tnh

- Gii hn di: -10% ca Rpo,2;

- Gii hn trn: -50% ca Rp0,2;

- c cc d liu chnh xc hn i vi Rp0,2 phi kim tra ng n hi v nu cn thit phi tnh ton li vi cc gii hn khc

A.5. Hiu lc ca phn mm xc nh cc c tnh ko

Hiu qu ca cc phng php c s dng cho h thng th nghim xc nh cc c tnh ca vt liu khc nhau c th c kim bng cch so snh vi cc kt qu c xc nh theo cch truyn thng bng kim tra/tnh ton t cc th ca cc d liu s hoc analog. Nn thu thp v x l cc d liu thu c trc tip t cc b chuyn i hoc khuych i ca my khi s dng thit b c di tn, tn s ly mu v khng m bo o t nht l bng di tn, tn s ly mu v khng m bo o c s dng cung cp cc kt qu c tnh ton bng my tnh. tin cy ch yu da vo chnh xc ca qu trnh x l bng my tnh nu chnh lch ca cc gi tr c tnh ton bng tay trn cng mt mu th l kh nh. nh gi kh nng chp nhn c ca cc chnh lch ny nn tin hnh th nghim cho nm mu th tng t nhau v chnh lch trung bnh cho mi tnh cht c lin quan nn trong cc gii hn s dng trong Bng A.1.

CH THCH 1: Phng php ny ch xc nhn rng my xc nh c cc c tnh ca vt liu cho dng mu th c th, vt liu c th v cc iu kin c s dng. N khng khng nh rng cc tnh cht ca vt liu c th l ng hoc p ng yu cu.

Nu s dng cc phng php khc, v d, a vo mt b cc d liu c xc nh trc t mt vt liu bit c mc bo m cht lng c tha nhn th cc phng php ny nn p ng cc yu cu c nu trn v cc yu cu trong Bng A.1.

CH THCH 2: Nh mt phn ca n do EU ti tr TENSTAND (GBRD-CT-2000-00412), cc tp d liu ASCII c to ra vi cc gi tr c tha thun v cc c tnh ko c th c s dng hp thc ha phn mm sn c cho s dng t (23-07-2009) http://www.npl.co.uk/tenstand . Cc chi tit b sung thm c cho trong cc ti liu tham kho [21] v [22].

p

/

4

o

S

Bng A.1 - chnh lch ln nht cho php gia cc kt qu thu c bng my tnh v thu c bng tnh ton th cng

Thng s

Da

sb

Tng i c

Tuyt i c

Tng i c

Tuyt i c

Rp0,2

0,5%

2MPa

0,35%

2Mpa

Rp1

0,5%

2MPa

0,35%

2MPa

ReH

1%

4MPa

0,35%

2MPa

ReL

0,5%

2MPa

0,35%

2MPa

Rm

0,5%

2MPa

0,35%

2MPa

A

-

2%

-

2%

a

=

=

n

i

Di

n

D

1

1

b

=

-

-

=

n

i

D

Di

n

s

1

2

)

(

1

1

Trong

Di l chnh lch gia kt qu tnh ton th cng v kt qu tnh ton bng my tnh, Ri cho mt mu th (Di = Hi - Ri);

n l s lng cc mu th ging nhau t mt vt mu ( 5);

c cc gi tr tng i v tuyt i ln nht cn c tnh n

PH LC B

(Quy nh)

Cc loi mu th c s dng cho cc sn phm mng: l, bng v di c chiu dy gia 0,1 mm v 3 mm

CH THCH: i vi cc sn phm c chiu dy nh hn 0,5mm c th cn phi c cc bin php phng nga c bit.

B.1 Hnh dng mu th

Thng thng, mu th c cc u kp rng hn chiu rng ca phn song song, chiu di phn song song, Lc phi c ni vi cc u bng cc ng cong chuyn tip c bn knh ti thiu l 20mm. Chiu rng ca cc u kp nn 1,2bo, trong bo l chiu rng ban u

Theo tha thun, mu th cng c th gm c mt di c cc cnh bn song song (mu th c cnh bn song song). i vi cc sn phm c chiu rng bng hoc nh hn 20mm, chiu rng ca mu th c th tng t nh chiu rng ca sn phm.

B.2. Kch thc mu th

C ba loi kch thc hnh hc khc nhau cc mu th khng t l c s dng rng ri (xem Bng B.1).

Chiu di phn song song khng c nh hn Lo + bo/2

Trong trng hp c s tranh chp, nn s dng chiu di Lo + 2bo, tr khi khng c vt liu.

i vi cc mu th c cnh bn song song vi chiu rng nh hn 20mm, v tr khi c quy nh khc trong tiu chun sn phm, chiu di c ban u, Lo, phi bng 50mm. i vi loi mu th ny, chiu di t do gia cc u kp phi bng Lo + 3bo.

Khi o kch thc ca mi mu th phi p dng cc dung sai hnh dng c cho trong Bng B.2.

i vi cc mu th c chiu rng tng t nh chiu rng ca sn phm, phi tnh ton din tch mt ct ngang ban u, So trn c s cc kch thc o c ca mu th.

Phi s dng chiu rng danh ngha ca mu th vi iu kin l cc dung sai ch to v dung sai hnh dng c cho trong Bng B.2 c tun th trnh phi o chiu rng ca mu th ti thi im th nghim.

Bng B.1 - Kch thc mu th


Loi mu th

Chiu rng

bo

Chiu di c ban u

Lo

Chiu di phn song song

Lc

Chiu di t do gia cc chu kp mu th c cnh song song

Nh nht

Nn dng

1

12,5 1

50

57

75

87,5

2

20 1

80

90

120

140

3

25 1

50a

60a

-

Khng quy nh

a T s Lo/bo v Lc/bo ca mt mu th loi 3 so vi mt trong cc loi 1 v 2 l rt thp. Kt qu l cc tnh cht, c bit l gin di sau t (gi tr tuyt i v di phn tn) c o vi mu th ny s khc so vi cc loi mu th khc.

Bng B.2 - Dung sai chiu rng mu th

Kch thc v dung sai tnh bng milimet

Chiu rng danh ngha ca mu th

Dung sai gia cnga

Dung sai hnh dng b

12,5

0,05

0,06

20

0,10

0,12

25

0,10

0,12

a Cc dung sai ny p dng c nu gi tr danh ngha ca din tch mt ct ngang ban u, So c a vo trong tnh ton m khng cn phi o

b Sai lch ln nht gia cc gi tr o chiu rng dc theo ton b chiu di phn song song Lo ca mu th

B.3. Chun b mu th

Cc mu th phi c chun b khng nh hng n cc tnh cht ca phi mu. Bt c vng no b bin cng do ct hoc p phi c loi b bng gia cng c.

Cc mu th ny c chun b ch yu t cc l hoc bng kim loi. Nu c th thc hin c, khng nn loi b cc b mt trng thi cn.

CH THCH: Vic chun b cc mu th ny bng t dp c th dn n s thay i ng k cc tnh cht ca vt liu, c bit l gii hn chy, gii hn do (do s tng bn c hc). Cc vt liu biu l s tng bn c hc cao thng nn c chun b bng phay, mi, v.v

i vi cc vt liu rt mng, cc bng c cc chiu rng ging nhau nn c ct v xp thnh mt nhm c cc lp trung gian bng giy chu c du ct gt. Mi nhm nh cc bng nn c lp vi mt bng dy hn mi mt bn trc khi gia cng cc kch thc cui cng ca mu th. Dung sai c cho trong Bng B.2, v d 0,05mm cho chiu rng danh ngha 12,5mm ngha l khng c mu th no c c chiu rng nm ngoi cc gi tr c cho di y, nu gi tr danh ngha ca din tch mt ct ngang ban u, So c a vo tnh ton m khng cn phi o.

12,5mm + 0,05mm= 12,55mm

12,5mm - 0,05mm= 12,45mm

B.4. Xc nh din tch mt ct ngang ban u

So phi c tnh ton t cc gi tr o cc kch thc ca mu th.

Sai s trong xc nh din tch mt ct ngang ban u khng c vt qu 2%. Phn ln nht ca sai s ny thng do php o chiu dy ca mu th, sai s o chiu rng khng c vt qu 0,2%.

t c cc kt qu th vi khng m bo o gim, nn xc nh din tch mt ct ngang ban u vi chnh xc 1% hoc chnh xc hn. i vi cc vt liu mng c th cn n cc k thut o chuyn dng.

PH LC C

(Quy nh)

Cc loi mu th c s dng cho sn phm dy, thanh, nh hnh c ng knh hoc chiu dy nh hn 4mm

C.1. Hnh dng mu th

Mu th thng l mt on khng qua gia cng c ca sn phm (xem Hnh 12)

C.2. Kch thc mu th

Chiu di c ban u, Lo phi c ly bng 200mm 2mm hoc 100mm 1mm. Khong cch gia cc u kp ca my t nht phi bng Lo + 3bo nhng ti thiu phi l Lo + 20mm

Nu khng xc nh gin di tng i sau t, c th s dng khong cch gia cc u kp t nht l bng 50mm.

C.3. Chun b mu th

Nu sn phm c cung cp di dng cun, phi ch nn thng mu th

C.4. Xc nh din tch mt ct ngang ban u

Xc nh So ti chnh xc 1% hoc chnh xc hn.

i vi cc sn phm c mt ct ngang trn, c th tnh ton din tch mt ct ngang ban u t gi tr trung bnh cng ca hai gi tr o c theo hai chiu vung gc vi nhau.

Din tch mt ct ngang ban u, So, tnh bng milimet vung c th c xc nh t khi lng ca mt on chiu di bit v khi lng ring ca n theo phng trnh (C1)

t

o

L

m

S

..

1000

r

=

(C.1)

Trong :

m l khi lng mu th, tnh bng gam;

Lt l tng chiu di mu th, tnh bng milimet;

( l khi lng ring ca vt liu mu th, tnh bng gam trn centimet khi.

PH LC D

(Quy nh)

Cc loi mu th c s dng cho cc sn phm l v di c chiu dy bng hoc ln hn 3mm v dy, thanh, nh hnh c ng knh hoc chiu dy bng hoc ln hn 4 mm

D.1. Hnh dng mu th

Thng thng, mu th c gia cng c v phn song song phi c ni bng cc bn knh chuyn tip vi cc iu kin c hnh dng thch hp bt k vi cc chu kp ca my th (xem Hnh 13). Bn knh chuyn tip nh nht gia cc u kp v phn song song phi l

a) 0,75do, trong do l ng knh ca phn song song i vi cc mu th hnh tr;

b) 12mm i vi cc mu th khc.

Cc vt liu nh hnh, thanh v.v c th c th khng qua gia cng c, nu c yu cu.

Mt ct ngang ca mu th c th l trn, vung, ch nht hoc trong cc trng hp c bit, c hnh dng khc.

i vi cc mu th c mt ct ngang hnh ch nht, t s gia chiu rng v chiu dy khng nn vt qu 8:1.

Thng thng, ng knh ca phn song song ca cc mu th hnh tr c gia cng c khng c nh hn 3 mm.

D.2. Kch thc mu th

D.2.1. Chiu di phn song song ca mu th c gia cng c

Chiu di phn song song Lc t nht phi bng:

a) Lo + (do/2) i vi cc mu th hnh tr;

b) Lo + 1,5

o

S

i vi cc mu th khc.

Trong trng hp c s tranh ci, phi s dng chiu di Lo + 2do hoc Lo + 2

o

S

ty thuc loi mu th, tr khi khng c vt liu.

D.2.2. Chiu di mu th khng c gia cng c

Chiu di t do gia cc chu kp ca my phi cho khong cch t cc vch du ti cc u kp t nht l bng

o

S

D.2.3. Chiu di on ban u

D.2.3.1. Mu th t l

Thng thng, cc mu th t l c s dng khi Lo c lin quan n din tch mt ct ngang ban u, So theo phng trnh (D.1):

Lo = k

o

S

Trong : k bng 5,65

Theo cch khc, c th s dng gi tr ca k bng 11,3

Cc mu th c mt ct ngang trn nn c mt b cc kch thc u tin c cho trong Bng D1.

Bng D.1 - Cc mu th mt ct ngang trn

H s t l

k

ng knh

d

mm

Chiu di c ban u

Lo = k

o

S

mm

Chiu di nh nht ca phn song song, Lc

mm

5,65

20

100

110

14

70

77

10

50

55

5

25

28

D.2.3.2. Mu th khng t l

C th s dng cc mu th khng t l nu c quy nh trong tiu chun sn phm

Chiu di ca phn song song, Lc khng nn nh hn Lo + bo/2. Trong trng hp c s tranh ci phi s dng chiu di phn song song Lc = Lo + 2bo, tr khi khng c vt liu.

Bng D.2 cho cc chi tit ca mt s kch thc mu th in hnh.

Bng D.2 - Kch thc mu th loi di


Chiu rng bo

Chiu di c ban u

Lo

Chiu di nh nht ca phn song song, Le

Tng chiu di gn ng, Lt

40

200

220

450

25

200

215

450

20

80

90

300

D.3. Chun b mu th

D.3.1. Quy nh chung

Dung sai kch thc ngang ca mu th c gia cng c c cho trong Bng D.3

Mt v d v p dng cc dung sai ny c cho trong D.3.2 v D.3.3

D.3.2 Dung sai gia cng c

Gi tr c cho trong Bng D.3, v d 0,03mm i vi ng knh danh ngha 10mm, ngha l khng c mu th no c c ng knh nm ngoi cc gi tr c cho di y, nu gi tr danh ngha ca din tch mt ct ngang ban u, So c a vo trong tnh ton m khng cn phi o.

10 mm + 0,03 mm= 10,03 mm

10 mm - 0,03 mm= 9,97 mm

D.3.3. Dung sai hnh dng

Gi tr c cho trong Bng D.3 c ngha l i vi mt mu th c ng knh danh ngha 10 mm, tha mn cc iu kin gia cng c c nu trn th sai lch gia cc ng knh ln nht v nh nht o c khng c vt qu 0,04 mm.

Kt qu l nu ng knh nh nht ca mu th ny l 9,99 mm th ng knh ln nht ca n khng c vt qu 9,99 mm + 0,04 mm= 10,03 mm.

Bng D.3 - Dung sai lin quan n kch thc ngang ca mu th

Kch thc v dung sai tnh bng milimet

Tn gi

Kch thc ngang danh ngha

Dung sai gia cng ca kch thc danh ngha a

Dung sai hnh dng b

ng knh mu th c gia cng c c mt ct ngang trn v cc kch thc ngang ca cc mu th c mt ct ngang ch nht c gia cng tt c bn mt bn

0,3

6

0,02

0,03

> 6

10

0,03

0,04

> 10

18

0,05

0,04

> 18

30

0,10

0,05

Kch thc ngang ca mu th c mt ct ngang ch nht c gia cng tt c bn mt bn

0,3

6

0,02

0,03

> 6

10

0,03

0,04

> 10

18

0,05

0,06

> 18

30

0,10

0,12

> 30

50

0,15

0,15

a Cc dung sai ny c th p dng c nu gi tr danh ngha ca din tch mt ct ngang So c a vo trong tnh ton m khng cn phi o. Nu cc dung sai gia cng c ny khng c tun th th nht thit phi o mi mu th ring.

b Sai lch ln nht gia cc gi tr o ca mt kch thc ngang quy nh dc theo ton b chiu di phn song song, Lc ca mu th

D.4. Xc nh din tch mt ct ngang

C th s dng cc kch thc danh ngha tnh ton So cho cc mu th c mt ct ngang trn v mt ct ngang ch nht c gia cng c trn tt c bn mt bn tha mn cc yu cu c cho trong D.3. i vi tt c cc hnh dng khc ca mu th, din tch mt ct ngang ban u phi c tnh ton t cc gi tr o c ca cc kch thc thch hp vi sai s khng vt qu 0,5% cho mi kch thc.

PH LC E

(Quy nh)

Cc loi mu th c s dng cho vt liu dng ng

E.1. Hnh dng mu th

Mu th l mt on ng hoc mt di dc hoc ngang c ct t ng v c ton b chiu dy ca thnh ng (xem cc Hnh 14 v 15) hoc mt mu th c mt ct ngang trn c gia cng c t thnh ng.

Cc mu th c ct ngang, dc v cc mu th c mt ct ngang trn c gia cng t thnh ng c m t trong Ph lc B i vi chiu dy thnh ng nh hn 3 mm, v trong Ph lc D i vi chiu dy bng hoc ln hn 3 mm. Di c ct dc thng c s dng cho cc ng c chiu dy thnh ln hn 0,5 mm.

E.2. Kch thc mu th

E.2.1. on ng

on ng c th c nt kn c hai u. Chiu di t do gia mi nt v cc vch du o gn nht khng c ln hn Do/4. Trong trng hp c tranh ci phi s dng gi tr Do nu c vt liu.

Chiu di ca nt nh ra ngoi cc chu kp ca my theo chiu cc vch du o khng c vt qu Do v hnh dng ca nt phi sao cho khng cn tr s bin dng ca chiu di c.

E.2.2. Di c ct dc hoc ngang

Chiu di phn song song, Lc ca cc di c ct dc khng c cn phng ra nhng cc u ca n c th c cn phng kp trong my th.

Cc kch thc ca mu th ngang hoc dc khc vi cc kch thc c cho trong cc Ph lc B v D c th c quy nh trong tiu chun sn phm.

Phi c s phng nga c bit khi nn thng cc mu th ngang.

E.2.3. Mu th c mt ct ngang trn c gia cng t thnh ng

Vic ly mu cc mu th c quy nh trong tiu chun sn phm

E.3. Xc nh din tch mt ct ngang ban u

Din tch mt ct ngang ban u, So i vi mu th phi c xc nh ti gi tr gn nht 1% hoc chnh xc hn.

Din tch mt ct ngang ban u, So, tnh bng milimet vung ca on ng hoc di c ct dc hoc ngang c th c xc nh t khi lng ca mu th, chiu di c c ca mu th v khi lng ring ca n theo phng trnh (E1)

t

o

L

m

S

r

1000

=

(E.1)

Trong :

m l khi lng mu th, tnh bng gam;

Lt l tng chiu di mu th, tnh bng milimet;

l khi lng ring ca vt liu mu th, tnh bng gam trn centimet khi.

Din tch mt ct ngang ban u So ca mu th l mt vt mu dc phi c tnh ton theo phng trnh (E.2)

(

)

[

]

-

-

-

-

-

-

+

-

=

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

a

D

b

a

D

b

a

D

b

D

b

ar

D

b

D

b

S

2

arcsin

2

2

)

2

(

4

sin

4

4

2

2

2

2

/

1

2

2

(E.2)

Trong :

ao l chiu dy thnh ng;

bo l chiu rng trung bnh ca di;

Do l ng knh ngoi ca ng.

C th s dng phng trnh n gin (E.3) cho cc mu th dc:

(E.3)

i vi on ng, din tch mt ct ngang ban u, So phi c tnh ton theo phng trnh (E.4)

So = (ao(Do - a0) (E.4)

PH LC F

(Tham kho)

nh gi tc con trt u ko c tnh n cng vng (hoc bin dng n hi) ca my

Phng trnh (1) khng quan tm n bt c bin dng n hi no ca thit b th (khung, cm bin ti trng, cc cht u kp v.v). iu ny c ngha l bin dng c th c phn thnh bin dng n hi ca thit b th v bin dng ca mu th; ch c mt phn ca tc con trt u ko c truyn cho mu th. Tc bin dng hp thnh mu th,

m

e

&

, tnh bng s nghch o ca giy (s-1) c cho bi phng trnh (F1) (xem ti liu tham kho [39])

+

=

c

M

o

c

m

L

C

mS

v

e

&

(F.1)

Trong

CM l cng vng, tnh bng newton trn milimet, ca thit b th (xung quanh im xem xt nh Rp0,2, nu cng vng khng tuyn tnh v d, khi s dng cc chu kp dng nm);

Lc chiu di phn song song ca mu th, tnh bng milimet;

m l dc, tnh bng megapascal ca ng cong ng sut - gin theo t l phn trm ti mt thi im th nghim cho (v d, xung quanh im c xem xt nh Rpo,2);

So l din tch ca mt ct ngang ban u, tnh bng milimet vung;

vc l tc con trt u ko, tnh bng milmet trn giy.

CH THCH: Cc gi tr ca m v CM thu c t phn tuyn tnh ca ng cong ng sut/bin dng khng th s dng c.

Phng trnh (1) khng b cho cc nh hng ca bin dng n hi (xem 10.3.1). Php tnh gn ng tt hn ca tc con trt u ko, vc, tnh bng milimet trn giy, cn thit to ra tc bin dng hp thnh mu th,

m

e

&

, xung quanh im c xem xt c th c thc hin t phng trnh (F.2) (Xem ti liu tham kho [40]):

+

=

c

M

m

c

L

C

o

mS

e

v

&

(F.2)

PH LC G

(Tham kho)

o gin di tng i sau t nu gi tr quy nh nh hn 5%

Nn c s phng nga khi o gin di tng i sau t nu gi tr quy nh nh hn 5%. Mt trong cc phng php c khuyn ngh nh sau.

Trc khi th, nn to ra mt vch du rt nh gn mi u mt ca phn song song. S dng mt cp coMPa o c kim ch c chnh t chiu di c v mt cung trn vi vch du lm tm. Sau khi t nn t mu th b ph hy trong mt g v tc dng mt lc p dc trc bi mt c cu vt gi chc chn cc phn ca mu th vi nhau trong qu trnh o. Sau nn v mt cung th hai c cng mt bn knh vi chung th nht t tm ban u gn vi vt ph hy v khong cch gia hai vch du c o bng knh hin vi o hoc dng c o thch hp khc. nhn cc vch du c nt rt mnh r hn, c th bi mt lp thuc nhum thch hp ln mu th trc khi th.

CH THCH: phng php khc c m t trong 20.2 (o gin lc t bng mt my o gin)

PH LC H

(Tham kho)

o gin di tng i sau t da trn s chia nh chiu di c ban u

trnh phi loi b cc mu th c v tr ca vt t khng tun theo cc iu kin ca 20.1, theo tha thun c th s dng phng php sau:

a) Trc khi th, chia nh chiu di c ban u Lo thnh N on bng nhau c chiu di 5mm (c khuyn ngh) n 10mm;

b) Sau khi th, s dng k hiu X biu th vch du o trn phn ngn hn ca mu th v k hiu Y cho vch du o trn phn di hn ca mu th cng mt khong cch n vt t nh vch du X.

Nu n l s lng ca khong cch gia X v Y, gin di sau t c xc nh nh sau:

1) Nu N-n l mt s chn [Xem Hnh H.1a)], o khong cch gia X v Y, lXY v khong cch t Y n vch du phn Z, lYZ c nh v cc khong cch (N-n)/2 bn ngoi Y.

Tnh ton gin di tng i sau t, A, theo phng trnh (H.1):

100

2

-

+

=

o

o

YZ

XY

L

L

I

I

A

(H.1)

2) Nu N-n l mt s l [xem Hnh H.16], o khong cch gia X v Y v khong cch t Y ti cc vch du phn Z v Z, lYZ v lYZ, c nh v cc khong cch tng ng (N-n-1)/2 v (N- n+1)/2 bn ngoi Y.

Tnh ton gin di tng i sau t theo phng trnh:

o

o

YZ

YZ

XY

L

L

I

I

I

A

-

+

+

=

'

'

(4.2)

a) N-n l mt s chn

b) N-n l mt s l

CH DN:

n s lng cc khong gia X v Y

N s lng cc on bng nhau

X vch du o trn phn ngn hn ca mu th

Z, Z, Z cc vch du o

CH THCH: Hnh dng cc u mu th c cho ch c tnh cht hng dn

Hnh H.1 - V d v o gin di tng i sau t

PH LC I

(Tham kho)

Xc nh gin di do tng i khng co tht, Awn cho cc sn phm di nh thanh, dy v a

Phng php ny c thc hin trn phn di hn ca mu th ko b t.

Trc khi th, to ra cc vch du cch u nhau trn chiu di c, khong cch gia hai vch du lin tip bng mt phn nh ca chiu di c ban u, Lo. Vic vch du trn chiu di c ban u, Lo nn c chnh xc trong phm vi 0,5mm. Php o chiu di c cui cng sau t Lu nn c thc hin trn phn b t di nht ca mu th v c chnh xc trong phm vi 0,5mm

php o c hiu lc nn p ng hai iu kin sau:

a) Cc gii hn ca vng o nn c nh v cch vt t t nht l 5 do v cch chu kp t nht l 2,5do;

b) Chiu di c ca thc o t nht phi bng gi tr c quy nh trong tiu chun sn phm.

gin di do tng i khng c tht c tnh ton theo phng trnh (I.1)

100

'

'

'

-

=

o

o

u

wn

L

L

L

A

(I.1)

CH THCH: i vi nhiu vt liu kim loi, lc ln nht xut hin trong phm vi bt u c s tht. iu ny c ngha l cc gi tr ca Ag v Awn i vi cc vt liu ny s gn bng nhau. Cc chnh lch ln s xut hin cc vt liu c bin dng ngui ln nh thic tm hoc thp kt cu chu bc x gim i hai ln hoc cc th nghim c tin hnh cc nhit nng cao.

PH LC J

(Tham kho)

nh gi khng m bo o

J.1. Li gii thiu

Ph lc ny a ra hng dn v nh gi khng m bo o ca cc gi tr c xc nh ph hp vi tiu chun ny. Nn lu rng, khng th a ra cng b chc chn v khng m bo o ca phng php th ny v c c hai s ng gp c lp v ph thuc ca vt liu vo s din t bng cng thc ca khng m bo o. ISO/IEC Guide 98 - 3[4] l mt ti liu bao qut vi trn 90 trang da trn cc phng php thng k cht ch v php tnh tng s cc khng m bo o t cc ngun khc nhau. Tnh phc tp ca php tnh ny thc y mt s t chc to ra cc phin bn n gin ha (xem NIS80[15], NIS 3003[16], ti liu tham kho [23]). Cc ti liu ny u a ra hng dn v cch nh gi khng m bo o da trn khi nim ngun khng m bo o. V cc m t chi tit ha, xem EN10291[11] v ti liu tham kho [24]. Thng tin thm v nh gi khng m bo o sn c trong cc ti liu tham kho [25] v [26]. khng m bo o c trnh by y khng m t s phn tn do tnh khng ng nht ca vt liu, v d, t mt l, t lc bt u v ti lc kt thc ca mt profin c p n ra hoc mt cun cn hoc ca cc v tr khc nhau trong mt vt c. khng m bo o do s phn tn ca cc d liu thu c t cc th nghim khc nhau, cc my khc nhau hoc cc phng th nghim khc nhau t mt vt liu ng nht l tng. Sau y m t cc nh hng khc nhau v a ra hng dn xc nh cc khng m bo o.

CH THCH: Cc gi tr ti to li c c s dng trong cc Bng J.2 n J.4 l cc khong mt na chiu rng, ph hp vi ISO/IEC Guide 98-3 4 v nn c gii thch l gi tr ca cc dung sai phn tn cng v tr ().

J.2. nh gi khng m bo o

J.2.1. Quy nh chung

khng m bo o tiu chun, u ca gi tr ca mt thng s c th c nh gi theo hai cch.

J.2.2. Kiu A - Bng php o lp li

n

s

u

=

(J.1)

Trong :

s l sai lch chun ca cc gi tr o;

n l s lng cc quan trc c tnh ton trung bnh bo co kt qu ca php o trong cc tnh hung bnh thng.

J.2.3. Kiu B - T mt s ngun khc, v d, cc chng ch hiu chun hoc cc dung sai

y gi tr thc c th xut hin nh nhau bt c u trong khong c xc nh sao cho hm phn b c m t l hnh ch nht hoc ng u. y khng m bo o tiu chun c cho bi phng trnh (J.2).

3

a

u

=

(J.2)

Trong u l mt na chiu rng ca khong trong cha i lng c xem xt.

Thng thng, s nh gi mt i lng, y, i hi phi o cc i lng khc. Vic nh gi khng m bo o ca y phi tnh n cc ng gp ca cc khng m bo o trong tt c cc php o ny. y l khng m bo o lin hp. Nu vic nh gi i hi mt cch n gin php tnh cng hoc tr mt lot cc gi tr o x1, x2, xn th khng m bo o lin hp ca y, u(y) c cho bi phng trnh (J.3):

2

2

2

2

1

)

(

...

)

(

)

(

(

)

(

n

x

u

x

u

x

u

y

u

+

+

+

=

(J.3)

Trong u(x1) l khng m bo o ca thng s x1, v.v

Nu vic nh gi u(y) i hi nhiu i lng khc th thng c th lm vic d dng hn vi cc gi tr tng i c tnh ton v cc t l phn trm cho cc gi tr thnh phn v khng m bo o.

J.3. Cc thng s ca thit b nh hng n khng m bo o ca cc kt qu th

khng m bo o ca cc kt qu c xc nh t php th ko bao gm cc thnh phn ph thuc vo thit b c s dng. Cc kt qu th khc nhau c cc ng gp khc nhau vo khng m bo o ty thuc vo cch xc nh cc kt qu ny. Bng J.1 ch ra cc ng gp ca thit b vo khng m bo o nn c xem xt i vi mt s tnh cht ph bin hn ca vt liu c xc nh trong th ko. Mt s kt qu th c th c xc nh vi khng m bo o thp hn cc kt qu th khc, v d, gii hn chy trn ReH ch ph thuc vo khng m bo o ca lc v din tch mt ct ngang trong khi gii hn do Rp ph thuc vo lc, gin, chiu di c v din tch mt ct ngang. i vi tht, Z, cn xem xt cc khng m bo o ca din tch mt ct ngang c trc v sau khi t.

Bng J.1 - Cc thnh phn ng gp khng m bo o vo cc kt qu th

Thng s

Kt qu th

ReH

ReL

Rm

Rp

A

Z

Lc

x

x

x

x

-

-

gin

-

-

-

x

x

-

Chiu di c

-

-

-

x

x

-

So

x

x

x

x

-

x

Su

-

-

-

-

-

x

x c lin quan

- khng lin quan

khng m bo o ca cc kt qu th c lit k trong Bng J1 c th thu c t cc chng ch hiu chun ca cc thit b c s dng xc nh cc kt qu th. V d, gi tr ca khng m bo o tiu chun i vi mt thng s lc khi s dng my c khng m bo o c cp chng ch l 1,4% s l 1,4/2 hoc 0,70%. Nn lu rng, s phn loi cp 1, 0 (i vi my th ko hoc my o gin) khng cn thit phi bo m khng m bo o 1%. khng m bo o c th cao hn hoc thp hn mt cch ng k (i vi v d v lc, xem TCVN 10600-1 (ISO 7500-1)] v nn tra cu chng ch ca thit b, cng nn tnh n cc ng gp ca khng m bo o do cc yu t nh dch chuyn ca thit b khi c hiu chun v s dng trong cc iu kin mi trng khc nhau.

Tip tc v d theo phng trnh (J.3), khi tnh n cc khng m bo o ca lc hoc cc gi tr o ca my o gin, khng nh lin hp ca cc kt qu th cho ReH, ReL, Rm v A l

%

91

,

0

58

,

0

70

,

0

)

3

/

1

(

)

2

/

4

,

1

(

2

2

2

2

=

+

=

+

, khi s dng phng php cn bc hai ca tng cc bnh phng.

Khi nh gi khng m bo o ca Rp, vic p dng mt cch n gin php tnh cng cc thnh phn ca khng m bo o tiu chun t phn loi cc thit b o l khng thch hp. Phi kim tra ng cong lc - gin. V d, nu xc nh Rp xy ra trn ng cong lc - gin ti mt im trn ng cong ti ch th ca lc khng thay i trn phm vi khng m bo o gin th khng m bo o ca ch th lc do thit b o gin l khng ng k. Mt khc, nu vic xc nh Rp xy ra trn ng cong lc - gin ti mt im lc ang thay i ln hn nhiu so vi thnh phn ca khng m bo o do s phn loi thit b. Ngoi ra, vic xc nh dc ca phn n hi ca ng cong ng sut - gin di tng i, mE, c th nh hng n kt qu ca Rp nu ng cong trong phm vi ny khng phi l mt ng thng l tng.

Bng J.2 - V d v cc ng gp ca khng m bo o i vi cc kt qu th khc nhau do thit b o

Thng s

ng gp ca khng m bo o a, %

ReH

ReL

Rm

A

Z

Lc

1,4

1,4

1,4

-

-

gin

-

-

-

1,4

-

Chiu di c Le, Lo

-

-

-

1

-

So

1

1

1

-

1

Su

-

-

-

-

2

a Cc gi tr c cho ch c tnh cht tham kho

khng m bo o lin hp i vi Z, uZ c biu th bng t l phn trm c cho bi phng trnh (J.4):

29

,

1

33

,

1

33

,

0

155

,

1

577

,

0

3

2

3

1

3

3

2

2

2

2

2

2

=

+

=

+

=

+

=

+

=

o

o

S

S

Z

a

a

u

(J.4)

Khi s dng phng php tng t, cc v d v cc khng m bo o lin hp tiu chun cho mt phm vi cc kt qu th c ch ra trong Bng J.3.

Bng J.3 - V d v khng m bo o lin hp

khng m bo o lin hp cho cc thng s khc nhau, %

ReH

ReL

Rm

A

Z

0,91

0,91

0,91

0,91

1,29

Theo ISO/IEC Guide 98-3[4], tng khng m bo o pht trin thu c bng cch nhn cc khng m bo o lin hp tiu chun vi mt hm qut, k. i vi mc tin cy 95%, k = 2

Bng J.4 - V d v mc tin cy 95%, k= 2 (da trn Bng J.3)

khng tin cy 95%, k = 2 cho cc thng s khc nhau

ReH

ReL

Rm

A

Z

1,82

1,82

1,82

1,82

2,58

Ch c th a vo tnh ton ch dn cc ng gp ca tin cy c cng mt n v. c thm thng tin v thng tin chi tit hn v khng m bo o trong th nghim ko, xem CWA 15261-2[9] v ti liu tham kho [27].

Nn c gng th theo mu nh k v lp biu sai lch chun ca cc kt qu c lin quan n th nghim vt liu c th c thc hin. Cc sai lch tiu chun hp thnh (tng hp) ca cc d liu t cc th nghim theo mu theo thi gian c th a ra ch bo tt v khng m bo o ca d liu th c trong phm vi mong mun hay khng.

J.4. Cc thng s ph thuc vo vt liu v/hoc quy trnh th

chnh xc ca cc kt qu th t mt th nghim ko ph thuc vo cc yu t c lin quan n vt liu c th, my th, quy trnh th v cc phng php dng tnh ton cc tnh cht ca vt liu quy nh. Mt cch l tng, nn xem xt cc yu t sau:

a) Nhit th;

b) Cc tc th;

c) Cc thng s hnh hc ca mu th v gia cng c;

d) Phng php kp cht mu th v tnh ng trc ca ng tc dng lc;

e) c tnh ca my th ( cng vng, truyn ng v ch iu khin);

f) Con ngi v phn mm lin quan n xc nh cc c tnh ko;

g) Hnh hc ca lp t my o gin

nh hng ca cc yu t ny ph thuc vo trng thi ring ca vt liu v khng th c cho nh mt gi tr xc nh. Nu bit c nh hng th phi tnh n nh hng ny trong tnh ton khng m bo o nh ch dn trong iu J.3. C th tnh n cc ngun khng m bo o thm na trong nh gi khng m bo o m rng. C th thc hin c yu cu ny bng s dng cch tip cn sau:

1) Ngi s dng phi nhn dng tt c cc ngun b sung c th c nh hng trc tip hoc gin tip n thng s th nghim c xc nh.

2) Cc ng gp c lin quan c th thay i theo vt liu c th, v cc iu kin th ring. Cc phng th nghim c nhn c khuyn khch chun b mt danh mc cc ngun khng m bo o c th c v nh gi nh hng ca chng n kt qu. Nu xc nh c nh hng quan trng th khng m bo o, u, phi c tnh n trong tnh ton. khng m bo o ui l khng n nh ca mt ngun i i vi gi tr c xc nh nh mt t l phn trm c ch ra trong phng trnh (J.3). i vi ui, hm phn b ca thng s ring (chun, ch nht v.v) phi c xc nh. Sau phi xc nh nh hng n kt qu mt mc sigma. y l khng nh chun.

C th s dng cc th nghim gia cc phng th nghim xc nh ton b khng m bo o ca cc kt qu trong cc iu kin gn vi cc iu kin s dng cc phng th nghim cng nghip, nhng cc th nghim ny khng tch ri cc nh hng lin quan n tnh khng ng nht ca vt liu do s ph thuc ca chng vo phng php th, xem Ph lc K.

Nn thy rng, v cc vt liu chun thch hp c chng nhn ngy cng sn c cho s dng cho nn chng s gp phn c ch cho nh gi khng m bo o trn bt c my th no bao gm c nh hng ca kp cht, un cong v.v, nhng yu t rt kh nh lng hin nay. Mt v d v vt liu chun c chng nhn l BCR-661 (Nimonic 75), sn c theo IRMM (xem CWA 15261-2[9]).

Mt khc, nn thc hin cc th nghim thng xuyn trong phng kim tra cht lng vt liu c mc phn tn thp ca cc tnh cht (cc vt liu chun khng c chng nhn), xem cc ti liu tham kho [21] v [30].

PH LC K

(Tham kho)

chnh xc ca th ko - kt qu t cc chng trnh gia cc phng th nghim

K.1. S phn tn gia cc phng th nghim

S biu th phn tn in hnh trong cc kt qu th ko cho mt phm vi rng cc vt liu khc nhau c bo co trong qu trnh thc hin cc so snh ln nhau ca cc phng th nghim, cc kt qu th ny bao gm c phn tn v khng m bo o c ch dn trong cc Bng K1 n K4. Cc kt qu v tnh ti hin li c biu th tng i c tnh ton bng cch nhn sai lch chun ca thng s tng ng vi 2, v d, Rp, Rm, Z v A, v chia kt qu cho gi tr trung bnh ca thng s, bng cch ny c c cc gi tr tnh ti hin li biu th mc tin cy 95% ph hp vi cc khuyn ngh c cho trong ISO/IEC Guide 98-3[4] v c th c so snh trc tip vi cc gi tr khng m bo o m rng c tnh ton bng cc phng php khc.

CH DN:

ReH gii hn chy trn

Rp gii hn do

Rpr ti hin li

Hnh K.1 - S biu th cc gi tr c cho trong Bng K.1

Bng K.1 - Cc gii hn chy (gii hn do 0,2% hoc gii hn chy trn) - Tnh ti hin li t cc so snh gia cc phng th nghim (s biu th cc gi tr c cho trn Hnh K.1)

Vt liu

M

Gii hn chy

MPa

ti hin li

%

Ti liu tham kho

Nhm

L

L

L

AA5754

AA5182-0

AA6016-T4

EC-H19

2024-T351

105,7

126,4

127,2

158,4

362,9

3,2

1,9

2,2

4,1

3,0

[31]

[20]

[20]

[33]

[33]

Thp

L

Tm, cacbon thp

L

A/SI105

Tm

Austenit SS

Austenit SS

Austenit SS

A/SI 316

Matenxit SS

bn cao

DX56

HR3

ZStE180

P245GH

C22

S355

SS316L

X2CrNi18-10

X2CrNiMO18-10

X5CrNiMO17-12-2

X12Cr13

30NiCrMO16

162,0

228,6

267,1

367,4

402,4

427,6

230,7

303,8

353,3

480,1

967,5

1039,9

4,6

8,2

9,9

5,0

4,9

6,1

6,9

6,5

7,8

8,1

3,2

2,0

[31]

[34]

[31]

[34]

[33]

[31]

[31]

[34]

[34]

[33]

[33]

[34]

Hp kim Nickel

INCONEN600

Nimonic 75

Nimonic 75

NiCr15Fe8

(BCR-661)

(BCR-661)

268,3

298,1

302,1

4,4

4,0

3,6

[33]

[29]

[31]

Bng K.2 - Gii hn bn ko, Rm - ti hin li t cc so snh gia cc phng th nghim (S biu th cc gi tr c cho trn Hnh K.2)

Vt liu

M

Gii hn chy

Mpa

ti hin li

%

Ti liu tham kho

Nhm

L

L

L

AA5754

AA5182-0

AA6016-T4

EC-H19

2024-T351

212,3

275,2

228,3

176,9

491,3

4,7

1,4

1,8

4,9

2,7

[31]

[20]

[20]

[33]

]33]

Thp

L

Tm, cacbon thp

L

A/SI105

Tm

Austenit SS

Austenit SS

Austenit SS

A/SI 316

Matenxit SS

bn cao

DX56

HR3

ZStE180

P245GH

C22

S355

SS316L

X2CrNi18-10

X2CrNiMO18-10

X5CrNiMO17-12-2

X12Cr13

30NiCrMO16

301,1

335,2

315,3

552,4

596,9

564,9

568,7

594,0

622,5

694,6

12534,0

1167,8

5,0

5,0

4,2

2,0

2,8

2,4

4,1

3,0

3,0

2,4

1,3

1,5

[31]

[34]

[31]

[34]

[33]

[31]

[31]

[34]

[34]

[33]

[33]

[34]

Hp kim Nickel

INCONEN600

Nimonic 75

Nimonic 75

NiCr15Fe8

(BCR-661)

(BCR-661)

695,9

749,6

754,2

1,4

1,9

1,3

[33]

[29]

[31]

CH DN:

Rm gii hn bn ko

Rpr ti hin li


CH DN:

A gin di sau t

Rpr ti hin li


Bng K.3 - gin di sau t - ti hin li t cc so snh gia cc phng th nghim (S biu th cc gi tr c cho trong Bng K.3)

Vt liu

M

gin di sau t, A

%

ti hin li

%

Ti liu tham kho

Nhm

L

L

L

AA5754

AA5182-0

AA6016-T4

EC-H19

2024-T351

27,9

26,6 (A80mm)

25,9 (A80mm)

14,6

18,0

13,3

10,6

8,4

9,1

18,9a

[31]

[20]

[20]

[33]

[33]

Thp

L

Tm, cacbon thp

L

A/SI105

Tm

Austenit SS

Austenit SS

Austenit SS

A/SI 316

Matenxit SS

bn cao

DX56

HR3

ZStE180

P245GH

C22

S355

SS316L

X2CrNi18-10

X2CrNiMO18-10

X5CrNiMO17-12-2

X12Cr13

30NiCrMO16

45,2

38,4

40,5

31,4

25,6

28,5

60,1

52,5

51,9

35,9

12,4

16,7

12,4

13,8

12,7

14,0

10,1

17,7

27,6

12,6

12,7

14,9

15,5

13,3

[31]

[34]

[31]

[34]

[33]

[31]

[31]

[34]

[34]

[33]

[33]

[34]

Hp kim Nickel

INCONEN600

Nimonic 75

Nimonic 75

NiCr15Fe8

(BCR-661)

(BCR-661)

41,6

41,0

41,0

7,7

3,3

5,9

[33]

[29]

[31]

Bng K.4 - tht, Z - ti hin li t cc so snh gia cc phng th nghim (S biu th cc gi tr c cho trn Hnh K.3)

Vt liu

M

tht Z

%

ti hin li

%

Ti liu tham kho

Nhm

EC-H19

2024-T351

79,1

30,3

5,1

27,3b

[33]

[33]

Thp

Tm, cacbon thp

A/SI 105

Austenit SS

Austenit SS

A/SI 316

Matenxit SS

bn cao

HR3

Fe51oC

C22

X2CrNi18-10

X2CrNiMO18-10

X5CrNiMO17-12-2

X12Cr13

30NiCrMO16

71,4

65,6

77,9

71,5

50,5

65,6

2,7

3,8

5,6

4,5

15,6b

3,2

34

33

34

33

33

34

Hp kim Nickel

INCONEN600

Nimonic 75

NiCr15Fe8

(BCR-661)

59,3

59,0

2,4

8,8

[33]

[29]

a ti hin li c biu th bng t l phn trm ca gi tr trung bnh tng ng Z i vi vt liu cho; nh vy i vi nhm 2024-T 351 gi tr tuyt i ca Z l (30,3 7,2)%.

b Mt s gi tr ca ti hin li c th xut hin tng i cao; cc gi tr ny c th ch bo kh khn ca php o tin cy cc kch thc ca mu th trong vng tht ca vt t. i vi cc mu th dng l mng, khng m bo o ca chiu dy mu th c th ln. Cng nh vy, php o ng knh hoc chiu dy ca mu th trong vng tht ph thuc rt nhiu vo tay ngh v kinh nghim ca ngi thao tc

CH DN:

Rpr ti hin li

Z tht


Th mc ti liu tham kho

[1] ISO 3183, Petroleum and natural gas industries - Steel pipe for pipeline transportation systems

[2] ISO 11960, Petroleum and natural gas industries - steel pipes for use as casing or tubing for wells

[3] ISO/TR 25679, Mechanical testing of metals - Symbols and definitions in published standards

[4] ISO/IEC Guide 98-3, Uncertainty of measurement - Part 3: Guide to the expression of uncertainty in measurement (GUM:1995)

[5] ISO/TTA 2, Tensile tests for discontinuously reinforced metal matrix composites at ambient temperatures

[6] ASTM A370, standard test methods and definitions for mechanical testing of steel products

[7] ASTM E8M, standard test methods for tension testing of metallic materials

[8] ASTM E1012, standard practice for verification of test frame and specimen alignment under tensile and compressive axial force application

[9] CWA 15261-2:2005, Measurement uncertainties in mechanical tests on metallic materials- The evaluation of uncertainties in tensile testing

[10] DIN 50125, Testing of metallic materials - Tensile test pieces

[11] EN 10291, Metallic materials - Uniaxial creep testing in tension - Methods of test

[12] GB/T 228, Metallic materials - Tensile testing at ambient temperature

[13] IACSW2, Test specimens and mechanical testing procedures for materials. In: Requirements concerning materials and welding, pp. W2-1 to W2-10. International Association of Classification Societies, London, 2003. Available (2008-06-26) at: http://www.iacs.org.uk/document/public/publications/unified requirements/pdf/ur w pdf159.pdf

[14] JIS Z2201, Test pieces for tensile test for metallic ma

Documents

Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN197-1:2014 file · Web viewISO 6892-1:2009. VẬT LIỆU KIM LOẠI - THỬ KÉO - PHẦN 1: PHƯƠNG PHÁP THỬ Ở NHIỆT ĐỘ PHÒNG Metallic materials