GV: Phm nh Thng HVKTQShttps://www.facebook.com/ILOveChemis?ref=tn_tnmnLI NI U Th gii ngy cng pht trin a con ngui n nhng tin b mi v khoa hc k thut v cng ngh nhng cng lm con ngi phi i mt vi nhng vi nhng thch thc mi.Mt trong nhng thch thc ln mang tnh ton cu l thch thc v mi trng.Th gii ngy cng pht trin nhng s phi hp qun l mi trng qui m quc t lun b tt hu so vi s pht trin kinh t x hi.Nhng thnh qu v mi trng thu c nh cng ngh v nhng chnh sch mi ang khng theo kp nhp v qui m gia tng dn s v pht trin kinh t.Thch thc v mi trng th hin : Hiu ng nh knh ang gia tng ; Kh hu ton cu bin i v tn sut thin tai gia tng; S suy gim tng ozon; Ti nguyn b suy thoi ; nhim mi trng ang xy ra qui m rng v ngy cng nghim trng; S gia tng dn s mnh m ; S suy gim tnh a dng sinh hc trn tri t. Trong hiu ng nh knh l mt vn nng bng,thc trng c tip din s nh hng trc tip v nghim trng ti tt c cc quc gia. Bi tiu lun ny em s tm hiu v hiu ng nh knh.Qua gip em hiu bit hn v hiu ng nh knh,nhng nguyn nhn gy nn hiu ng nh knh,n c nh hng nh th no n mi trng,cuc sng ca con ngi v phn ng ca th gii cng nh Vit Nam i vi vn ny.Bi tiu lun gm 4 phn: Phn 1: Hiu ng nh knh l g?; Phn2: Nguyn nhn gy nn hiu ng nh knh; Phn3: Nhng nh hng ca hiu ng nh knh; Phn 4: Cc gii php gim thiu hiu ng nh knh.Tuy c gng nhng chc chn bi vit vn cn nhiu thiu st,em rt mong c s ch dn thm ca thy bi vit c hon thin hn!

PHN 1Hiu ng nh knh l g? Theo mt ngha hp c th, hiu ng nh knh l hin tng lm cho nhit ca khng gian bn trong ca mt nh trng cy lm bng knh tng ln khi Mt Tri chiu vo. Nh vo sc m ny m cy c th pht trin mnh,m chi, ra hoa v kt tri sm hn. Nh knh hot ng bng cch hp thu sc nng ca mt tri. Nhng tm thy tinh ca nh knh s cho nh sng i qua v gi li sc nng ca chng thot ra. Bi l do nn nh knh nng ln, ging nh l bn trong ca chic xe t di nh sng mt tri, v gi cho thc vt m sng vo ma ng. Hiu ng ny c s dng t lu trong cc nh knh trng cy.Ngoi ra hiu ng nh knh cn c s dng trong kin trc, dng nng lng mt tri mt cch th ng tit kim cht t si m nh .

Ngy nay ngi ta hiu khi nim ny rng hn,xut pht t khi nim miu t hin tng nghn nhit trong bu kh quyn ca Tri t c Mt Tri chiu sng l hiu ng nh knh kh quyn.

Nh chng ta bit,tri t tip nhn nng lng t v tr,ch yu l nng lng mt tri.Theo tnh ton,dng nng lng n t mt tri tng cao kh quyn l 2 cal cm 2 pht nhng 30-40% b kh quyn phn x vo v tr,60-70% b kh quyn hp th.Hng nm tri t nhn c 1,4.10 13 kcal nng lng mt tri,khong 1-2% s lng ng vi bc sng 6700-7000 A o c cy xanh s dng to sinh khi.Tri t tr li v tr mt phn nng lng t mt tri di dng bc x nhit sng di.Nhit b mt tri t c to thnh bi s cn bng gia nng lng mt tri chiu xung tri t v nng lng bc x nhit ca mt t phn x vo kh quyn.Bc x mt tri l bc x ngn nn d dng xuyn qua cc lp kh CO2 v tng ozon ri xung mt t.Ngc li,bc x nhit t mt t phn x vo kh quyn l bc x sng di,n khng c kh nng xuyn qua cc lp kh CO2 v li b cc kh nh knh hp th,do nhit ca kh quyn bao quanh tri t s tng ln lm tng nhit b mt tri t.Nh vy,kt qu ca s trao i khng cn bng v nng lng gia tri t vi khng gian xung quanh,dn n s gia tng nhit ca kh quyn tri t.Hin tng ny din ra theo c ch tng t nh knh trng cy v c gi l hiu ng nh knh.Hiu ng nh knh c khm ph bi nh khoa hc Joseph Fourier vo nm 1824, th nghim u tin c th tin cy c l bi nh khoa hc John Tyndall vo nm 1858, v bn bo co nh lng k cng c thc hin bi nh khoa hc Svante Arrhenius vo nm 1896. Theo nh gi ca Ban Lin Chnh ph v bin i kh hu ton cu th c bng chng cho thy v nh hng rt r rt ca hiu ng nh knh n kh hu ton cu.Cc nh khoa hc cho bit rng trong vng 100 nm tr li y tri t nng ln khong 0,5oC v trong th k ny s tng t 1,5oC-4,5oC so vi nhit th k XX.

PHN 2Tc nhn gy hiu ng nh knh Kh nh knh l nhng kh c kh nng hp th cc bc x sng di c phn x t b mt tri t khi c chiu sng bng nh sng mt tri, sau phn tn nhit li cho tri t, gy nn hiu ng nh knh. Cc kh nh knh ch yu bao gm: hi nc, CO2, CH4, NOx, O3, cc kh CFC.Kh nh knh nh hng mnh m n nhit ca Tri t, nu khng c chng nhit b mt Tri t trung bnh s lnh hn hin ti khong 30oC. S nng ln ton cu c khng nh l ch yu do hot ng ca con ngi:* S dng nng lng:- Do s dng nng lng nh than du ho, kh t cc nh my in, lc duNgun thi ny pht ra kh CO2,CH4, O3* Giao thng vn ti:- Cc phng tin giao thng thi ra cc kh CO2, NOx, N2O, CFC.- Khong 20% CO2 ton cu sinh ra t kh thi giao thng vn ti.- NOx do giao thng vn ti pht ra chim 2/3 kh thi NOx ton cu. * S ph rng: pht ra kh CO2 v cc kh khc l N2O v CO.*Hot ng cng nghip:- Thi ra cc kh CFCs, trong cng nghip lm lnh do n l tc nhn lm lnh cho t lnh, cht to xp cho sn xut m, cht trong cc bnh xt. -Thi ra cc kh CO2 trong qu trnh sn xut vt liu xy dng, qu trnh luyn kim, t nhin liu.*Hot ng nng nghip v cc ngun thi khc: thi ra cc kh nh CH4 , NO2, CO2

Theo t chc Nng lng Lin Hp Quc (FAO) th ngnh chn nui to ra nhiu kh thi gy hiu ng nh knh hn ngnh vn ti. Gia sc cng l mt trong nhng tc nhn chnh gy thoi ha t nng nghip v lm nhim ngun nc. Bo co ca FAO ghi r: "Nu quy i ra kh CO2, ngnh chn nui to ra lng kh gy hiu ng nh knh nhiu hn tt c nhng xe t cng li;Nu tnh theo kh CO2, lng kh gy hiu ng nh knh m gia sc trn ton th gii thi ra chim ti 18% tng lng kh thi;Nu tnh c nhng kh thi do vic s dng t gy ra, gia sc trn hnh tinh phi chu trch nhim v 9% lng kh CO2 ton cu, nhng t l cc loi kh thi khc m chng to ra cn ln hn nhiu".C th, gia sc to ra 65% lng init oxit N2O. y l loi kh c kh nng hp th nng lng mt tri cao gp 296 ln so vi CO2 v phn ln c to ra t phn ng vt. ng vt nui cng thi ra khong 37% lng kh methane CH4 - c kh nng gi nhit cao gp 23 ln CO2 - v 64% kh amoniac NH3, th phm chnh ca nhng trn ma axit.Nhu cu sa v tht ngy cng cao l nhn t chnh dn n tnh trng trn. Nm 2001, loi ngi tiu th 229 triu tn tht. Nhng ti nm 2050, theo d on ca FAO, con s ny s tng gp i, t 465 triu tn. Lng sa tiu th cng s tng t 580 triu tn ln 1.043 triu tn trong cng thi k. K t thi k tin cng nghip (khong t nm 1750), con ngi s dng ngy cng nhiu nng lng, ch yu t cc ngun nguyn liu ha thch (than, du, kh t), qua thi vo kh quyn ngy cng tng cc cht kh gy hiu ng nh knh ca kh quyn, dn n tng nhit ca tri t.

Nhng s liu v hm lng kh CO2 trong kh quyn c xc nh t cc li bng c khoan Greenland v Nam cc cho thy, trong sut chu k bng h v tan bng (khong 18.000 nm trc), hm lng kh CO2 trong kh quyn ch khong 180 -200ppm (phn triu), ngha l ch bng khong 70% so vi thi k tin cng nghip (280ppm). T khong nm 1.800, hm lng kh CO2 bt u tng ln, vt con s 300ppm v t 379ppm vo nm 2005, ngha l tng khong 31% so vi thi k tin cng nghip, vt xa mc kh CO2 t nhin trong khong 650 nghn nm qua.Hm lng cc kh nh knh khc nh kh mtan (CH4), xit nit (N2O) cng tng ln lt t 715ppb (phn t) v 270ppb trong thi k tin cng nghip ln 1774ppb (151%) v 319ppb (17%) vo nm 2005. Ring cc cht kh chlorofluoro carbon (CFCs) va l kh nh knh vi tim nng lm nng ln ton cu ln gp nhiu ln kh CO2, va l cht ph hy tng zn bnh lu, ch mi c trong kh quyn do con ngi sn xut ra k t khi cng nghip lm lnh, ha m phm pht trin.T nm 1840 n 2004, tng lng pht thi kh CO2 ca cc nc giu chim ti 70% tng lng pht thi kh CO2 ton cu, trong Hoa K v Anh trung bnh mi ngi dn pht thi 1.100 tn, gp khong 17 ln Trung Quc v 48 ln n . Ring nm 2004, lng pht thi kh CO2 ca Hoa K l 6 t tn, bng khong 20% tng lng pht thi kh CO2 ton cu. Trung Quc l nc pht thi ln th 2 vi 5 t tn CO2, tip theo l Lin bang Nga 1,5 t tn, n 1,3 t tn, Nht Bn 1,2 t tn, CHLB c 800 triu tn, Canada 600 triu tn, Vng quc Anh 580 triu tn. Cc nc ang pht trin pht thi tng cng 12 t tn CO2, chim 42% tng lng pht thi ton cu so vi 7 t tn nm 1990 (29% tng lng pht thi ton cu), cho thy tc pht thi kh CO2 ca cc nc ny tng kh nhanh trong khong 15 nm qua. Mt s nc pht trin da vo yu cu cc nc ang pht trin cng phi cam kt theo Cng c Bin i kh hu.

Nng CO2 trong kh quyn, o ti Maunaloa S thi kh CO2 ton cu t nm1751n nm 2004 Nm 1990, Vit Nam pht thi 21,4 triu tn CO2. Nm 2004, pht thi 98,6 triu tn CO2, tng gn 5 ln, bnh qun u ngi 1,2 tn/nm (trung bnh ca th gii l 4,5 tn/nm, Singapo 12,4 tn, Malaysia 7,5 tn, Thi Lan 4,2 tn, Trung Quc 3,8 tn, Innxia 1,7 tn, Philippin 1,0 tn, Myanma 0,2 tn, Lo 0,2 tn). Nh vy, pht thi cc kh CO2 ca Vit Nam tng kh nhanh trong 15 nm qua, song vn mc thp so vi trung bnh ton cu v nhiu nc trong khu vc. D tnh tng lng pht thi cc kh nh knh ca Vit Nam s t 233,3 triu tn CO2 tng ng vo nm 2020, tng 93% so vi nm 1998. Tuy nhin, iu ng lu l trong khi cc nc giu ch chim 15% dn s th gii, nhng tng lng pht thi ca h chim 45% tng lng pht thi ton cu; cc nc chu Phi v cn Sahara vi 11% dn s th gii ch pht thi 2%, v cc nc km pht trin vi 1/3 dn s th gii ch pht thi 7% tng lng pht thi ton cu. l iu m cc nc ang pht trin nu ra v bnh ng v nhn quyn ti cc cuc thng lng v Cng c kh hu v Ngh nh th Kyoto. Vo thi im nm 2004, kh quyn Tri t cha khong 0,038% theo th tch (380 L/L hay ppmv) hoc 0,053% theo trng lng l CO2. N tng ng vi 2,7 1012 tn CO2.Mc d nng thp nhng CO2 trong kh quyn Tri t,n hp th bc x hng ngoi v lm tng hiu ng nh knh.ixt cacbon nguyn thy trong kh quyn ca Tri t c to ra trong hot ng ca cc ni la; n c vai tr ch yu lm m v n nh kh hu dn n s sng. Hot ng ni la ngy nay gii phng khong 130-230 triu tn ixt cacbon mi nm. Lng kh ny xp x 1% lng ixt cacbon do cc hot ng ca con ngi to ra. T u thi k cch mng cng nghip,nng CO2 trong kh quyn tng khong 110 L/L hay khong 40%, phn ln trong s ny c gii phng t nm 1945 n nay.Theo cc nghin cu, ch ra s tng t 316 L/L t nm 1958 ti 376 L/L nm 2003, tng th tng 60 L/L trong lch s 44 nm o c. Cc nhin liu ha thch nh than v du m b t l nguyn nhn chnh trong s gia tng ca CO2 do con ngi to ra; nh gi khoa hc ca Ban lin chnh ph v bin i kh hu (IPCC) cho thy, vic tiu th nng lng do t nhin liu ha thch trong cc ngnh sn xut nng lng, cng nghip, giao thng vn ti, xy dng ng gp khong mt na (46%) vo s nng ln ton cu, ph rng nhit i ng gp khong 18%, sn xut nng nghip khong 9% cc ngnh sn xut ha cht (CFC, HCFC) khong 24%, cn li (3%) l t cc hot ng khc.S tn ph rng l nguyn nhn th hai. V d:Nm 1997, cc m chy than bn Indonesia gii phng khong 13%40% lng ixt cacbon do nhin liu ha thch to ra cc m chy than bn. Mtan l thnh phn chnh ca kh t nhin, kh du m, kh bn ao, m ly. N c to ra trong qu trnh ch bin du m, chng ct kh than ,hot ng nng nghip... Mt ca n tng khong 150% t nm 1750 v n nm 1998, mt trung bnh ca n trn b mt Tri t l 1745 ppb. Mt bn cu Bc cao hn v c nhiu ngun mtan hn (c thin nhin ln nhn to). Mt ca mtan thay i theo ma, thp nht vo cui ma h.Mtan trong kh quyn l mt kh gy hiu ng nh knh mnh trung bnh c 100 nm mi kg mtan lm m Tri t gp 23 ln 1 kg CO2. p sut ln, v d nh di y i dng, mtan to ra mt dng sng rn vi nc, c gi l mtan hydrat. Mt s lng cha xc nh nhng c l l rt nhiu mtan b gi li di dng ny y bin. S gii phng t ngt ca mt th tch ln mtan t nhng ni vo kh quyn l mt gi thuyt v nguyn nhn dn ti nhng hin tng Tri t nng ln trong qu kh xa, nh cao l khong 55 triu nm trc. Mt t chc c tnh tr lng qung mtan hydrat di y i dng vo khong 10 triu triu tn. Gi thuyt rng nu Tri t nng ln n mt nhit nht nh, ton b lng mtan ny c th mt ln na b gii phng t ngt vo kh quyn, khuch i hiu ng nh knh ln nhiu ln v lm Tri t nng ln n mc cha tng thy. CFCs: Gm CFC-11 (CCl3F), CFC-12 (CCl2F2), CFC-113 (C2Cl3F3),CFC-115 (C2ClF5)Trong cc kh CFC trn th CFC-11 v CFC-12 l kh c nng ln nht trong kh quyn ng gp vo hiu ng nh knh rt ln CFC-11 l 0.280ppm, CFC-12 l 0.484ppm. Hng nm cc kh CFC tng 4%(nm 1992). N2O: l cht kh khng mu t hot ng ho hc nn c thi gian lu trong tng i lu ln,phn b khp trong tng ny. Hng nm tng khong 2%, c nng trung bnh khong 0.3ppm. Hi nc: Mc d kh nng hp th bc x hng ngoi nhiu hn cc kh khc nhng do nng ca n trong tng i lu hu nh khng thay i. Do , hi nc khng phi l yu t chnh gy nn hiu ng nh knh.PHN 3nh hng ca hiu ng nh knh Phn ln cc nh khoa hc cho rng vic tng nng cc kh nh knh do loi ngi gy ra, hiu ng nh knh nhn loi, s lm tng nhit trn ton cu (s nng ln ca kh hu ton cu) v nh vy s lm thay i kh hu trong cc thp k v thp nin k n.Mt s hu qu lin i vi vic thay i kh hu do hiu ng nh knh th gy ra: (Sng thn ti Nht Bn ngy 1132011)1.Tc ng ca hiu ng nh knh n mi trng: Cc ngun nc: Cht lng v s lng ca nc ung, nc ti tiu, nc cho k ngh v cho cc my pht in, v sc khe ca cc loi thy sn c th b nh hng nghim trng bi s thay i ca cc trn ma ro v bi s tng kh bc hi. Ma tng c th gy lt li thng xuyn hn. Kh hu thay i c th lm y cc lng cho ni vi sng ngi trn th gii; Cc ti nguyn b bin: Ch ti ring Hoa K, mc nc bin d on tng 50 cm vo nm 2100, c th lm mt i 5.000 dm vung t kh ro v 4.000 dm vung t t; Nhit tng ln lm tng cc qu trnh chuyn ha sinh hc cng nh ha hc trong c th sng, gy nn s mt cn bng; Nhit trung bnh ton cu n nm 2050 s cao nht trong vng 150.000 nm gn y; Trong th k XXI tc thay i nhit trung bnh ton cu s cao nht so vi 10.000 nm gn y; Nhng khi bng Bc cc v nam cc ang tan nhanh trong nhng nm gn y v do mc nc bin s tng qu cao, c th dn n nn hng thy.Mt s quc gia v cc o nh, cc vng t thp ven b s b nhn chm trong nc (v d H Lan). Nhng thay i ny d on c th xy ra trong th k XXII; Bng tan, lng nc cung cp cho cc sng cng s b nh hng. Chu u, 8/9 khu vc ph bng b thu hp trng thy. Trong thi k 1850-1980, cc di bng trn cc dy ni Chu u mt gn 1/3 din tch v 1/2 s lng. Trung Quc, Vin Hn lm khoa hc Trung Quc cho rng c n 7% cc sng bng trn ton nc ny b bin mt hng nm, n nm 2050, s c n 64% sng bng ca Trung Quc bin mt. c tnh hin c khong 300 triu dn sng min ty kh cn v ph thuc vo ngun nc t cc sng bng duy tr cuc sng ca h;

Mc nc mt s h s b gim ng k do tc bay hi tng;mt s h s bin mt:125 h Bc Cc bin mt trong vi thp k qua. iu ny cng khin ngi ta tin rng hiu ng nh knh tc ng ti hai a cc ca Tri t. Cc nghin cu ch ra rng cc h bin mt v tng bng vnh cu bn di chng tan chy. Khi lp bng di h - vn tn ti t hng triu nm - tan chy, nc s thm qua t, khin h cn i. Khi cc h bin mt, cc h sinh thi ph thuc vo chng cng bin mt theo;

Nhiu cng trnh bin dng: hiu ng nh knh khng ch lm tan chy bng a cc, m dng nh cn lm bin mt lp bng vnh cu bn di b mt Tri t. Tnh trng ny khin cho hin tng co rt ca mt t xy ra thng xuyn hn, to ra nhiu vt nt v lm bin dng nhiu cng trnh c s h tng nh ng st, ng cao tc v nh ca. Nhng tc ng ca hin tng tan chy lp bng vnh cu di lng t c th gy l v st t trn i, ni; S m ln ton cu s xy ra khng ng nht c v khng gian ln thi gian. Lc a s b m ln mnh hn i dng, c bit ng lu cc v tuyn cao phi bc vo ma ng, do lm gim s chnh lch nhit gia cc cc vi vng xch o c th dn n s suy gim cc dng i lu ca tri t; S thay i thi tit ca a phng hay khu vc, phm vi tc ng ca cc cn bo nhit i v tn sut bo khu vc v tuyn trung bnh; Thay i iu kin sng bnh thng ca cc sinh vt trn tri t:Nhp sinh hc ca ng vt thay i Hiu ng nh knh khin ma xun bt u sm hn nn chim c th s khng c su m bt. Do thc vt n hoa sm hn, nhng ng vt n cy c, di tc ng ca nhp sinh hc, s khng kp sinh con vo thi gian m lng thc n di do. Ch nhng loi iu chnh c nhp sinh hc bt nhp vi chu k sinh sn ca cy ci mi c c hi duy tr ni ging v truyn thng tin di truyn cho th h sau.ng vt di c ln i ni Cc nh khoa hc pht hin ra rng nhiu loi ng vt di chuyn ln nhng v tr cao hn sinh sng, c l l do nhng thay i kh hu mi trng. Tiu biu cho s thay i v tr sng l chut, sc chut v sc. Nhng bin ng kh hu cng ang l mi him ha i vi nhng ng vt vng cc, chng hn nh chim cnh ct hay gu Bc Cc, trong bi cnh bng ang tan dn i. Loi gu bc cc cn nhng hnh lang bng bin tt trong ma xun cho s sinh tn nhng trong sut 2 thp k qua, cc iu kin cho gu trng thnh khu vc vnh Hudson, Canada ang suy gim ko theo l gim t 15 n 26% trng lng c th trung bnh ca gu trng thnh v s lng con non c sinh ra (t 1981-1998). Mt s kiu loi kh hu c tin on c th lm bin mt ton b cc vng bng trong ma h khu vc Bc cc cui th k ny. Nu vy, loi gu bc cc chc chn khng th sng st vi tnh cch c trng ca loi.Thc vt bng n Bc Cc Tnh trng tan chy bng Bc Cc c th gy ra v s vn vi ng vt v thc vt v thp,nhng n li to iu kin thun li cho thc vt sng v cao, ngay c ti vng cc. Cy ci Bc Cc thng b vi di bng trong phn ln thi gian ca nm. Ngy nay, bng tan chy sm hn vo ma xun, to iu kin thun li hn cho s pht trin ca chng. Mt s nghin cu gn y pht hin, nng ca sc t chlorophyll - c to ra trong qu trnh quang hp ca thc vt - Bc Cc ngy nay cao hn nhiu so vi trc kia. iu ny cho thy s lng thc vt y ngy cng tng ln; Cc k quan,cng trnh ng trc nguy c b hy dit: trn khp th gii, n cha, k quan thin nhin, cc cng trnh c - t trc ti nay lun c coi l biu tng ca s trng tn ang phi chu ng nhng th thch ca thi gian. Nhng nhng tc ng trc tip ca hiu ng nh knh c th ph hy chng vi tc nhanh khng khip. S dng cao ca mc nc bin v s khc nghit ca thi tit c th gy thit hi nghim trng i vi nhng a im c cho l khng th thay th. Nhng trn l ph hng Sukhothai, mt thnh ph 600 tui v tng l kinh ca vng quc Thi Lan; Lm nghip:

Nhit cao hn to iu kin cho nn chy rng d xy ra hn.Chy rng xy ra thng xuyn hn: hiu ng nh knh cng lm tng s v chy rng khp ni trn th gii, c bit l M. Cc nh khoa hc cho rng s tng ln ca nhit v tnh trng tan sm ca tuyt l nguyn nhn chnh khin la d xut hin v lan ra cc khu rng. Ma xun n sm khin tuyt tan sm, lm cho tnh trng kho hanh cc khu rng ngy cng trm trng, khin chng d bt la hn; Chiu cao ca cc dy ni tng ln:Nhng ngi leo ni c th khng , nhng dy Alps v nhiu dy ni khc cao dn ln trong sut mt thp k qua nh s tan chy ca nhng lp bng trn nh ca chng. Trong sut 4.000 nm qua, sc nng ca nhng lp bng ny tc ng xung b mt Tri t, khin cc dy ni ln xung. Khi chng tan chy, sc nng c d b, v vng t bn di nh ln. S m ln ca kh hu lm tng tc tan chy ca nhng lp bng trn nh, nn cc dy ni cng ang vn ln vi tc nhanh hn. 2. Tc ng n cuc sng v sc kho con ngi: Nhiu loi bnh tt mi xut hin,dch bnh lan trn.S thay i lng ma v nhit c th y mnh cc bnh truyn nhim; L nguyn nhn chnh lm tng nn i v nguy c thiu nc, c bit cc nc ang pht trin.n nm 2080, th gii s c thm 600 triu ngi b suy dinh dng; S ngi cht v nng c th tng do nhit cao trong nhng chu k di hn trc. Rt nhiu nc ang phi chng kin nhng ma h nng hn. Nm 2003, Php c khong 15.000 ngi cht do t nng- m t nng ny gy nn ci cht ca khong 35.000 trn khp chu u.3.Nm bc tht li do bin i kh hu gy ra (xut pht t hiu ng nh knh): Bin i kh hu s nh hng n lng ma, nhit v nc dng cho nng nghip; n nm 2080, s c khong 1,8 t ngi sng trong tnh trng khan him nc, c bit l Bc Trung Quc, Trung ng, Nam M v pha Bc Nam ; Khong 330 triu ngi s mt ch tm thi hoc vnh vin do l lt nu nhit tri t tng thm 3oC-4oC; Tc tuyt chng ca cc loi s tng ln cng vi s tng nhit ; Cc cn bnh cht ngi s lan rng. C th c thm 400 triu ngi b bnh st rt. Bin i kh hu s lm gi lng thc cao ln, s ngi ngho gia tng, ngi suy dinh dng ngy cng nhiu... Cc mc tiu pht trin kinh t, x hi s kh lng t c ng John Hendra, iu phi vin thng tr ca Lin Hip Quc ti VN, thng thn nu ra thc trng ti hi tho Bin i kh hu v pht trin con ngi do Vin Khoa hc Kh tng thy vn v mi trng, Cc Bo v mi trng, Vin Chin lc- Chnh sch ti nguyn v mi trng phi hp t chc, ngy 5-12-2007 ti TPHCM:Nu nhit trung bnh tng ln vi mc nh hin nay s c thm 600 triu ngi tiu khu vc chu Phi b i, hn 300 triu ngi phi ri b nh ca do bo l v c thm 400 triu ngi b bnh truyn nhim nh st rt, vim mng no, st xut huyt. Ni cch khc, tht bi trong vic gii quyt vn thay i kh hu s c hu qu nghim trng n con ngi v s cn tr mi n lc gim ngho ca chng ta. Ngy 28/112007 ti H Ni, Chng trnh Pht trin Lin Hp Quc (UNDP) cng b Bo co Pht trin con ngi 2007-2008 100 nc trn ton th gii, trong c Vit Nam. Vi ch Cuc chin chng bin i kh hu: on kt nhn loi trong mt th gii phn cch, y l dp tho lun cc vn bin i kh hu trn phm vi ton cu, khu vc v tng quc gia, nu nhit tri t tng hn 2C, mc nc bin dng 1m th c th lm tan bin nhng ni bng Himalaya vn l ngun cung cp nc v lng thc cho hn hai t ngi, cc rn san h Innxias b tan v, cc quc o nh nh Phigi, Samoa v Vanuatu s b thit hi hng nm ln ti 7% GDP, mt s quc gia c th mt i hon ton.

Vit Nam ang nng ln ng Nguyn Thnh Lam, Cc Bo v mi trng, cho bit tng lng pht thi kh nh knh ca VN mi nm khong 120,8 triu tn. Kh nh knh ca VN gm 4 loi ch yu:CO2, CH4, NO2, NO v pht thi ch yu do cc hot ng trong cc lnh vc nng lng, cng nghip, giao thng. Trong , giao thng chim ti 85% kh CO2,cng nghip chim 95% kh NO2... Vi pht trin nh hin nay, ng Lam cho rng lng pht thi kh nh knh ca nc ta s cn tng mnh. Theo hin tng nng ln ca kh hu s n sm hn c d bo. Ti TPHCM v Cn Th, s liu o c cho thy nhit ang tng ln: t nm 1960 n 2005 tng khong 0,02oC t nm 1991 n 2005 tng ln khong 0,033oC. Ring ti TP Vng Tu, t nm 1960 n nay tng ln 2oC. iu khng ch th hin s m ln v nhit m s ko theo nhiu th nh nc bin dng, hin tng kh hu cc oan v thin tai bo, lt, hn hn tng nhanh... Theo tng nhit trn ton th gii, t nm 1920 n nay nhit ti VN cng tng ln t 0,2oC n 1oC nhng tng nhanh ch yu l t nm 1980 n nay.Nhng iu m nhiu nh khoa hc th gii nh ng John Hendra nhn nh l VN chu nhiu tc ng kh hu hn so vi lng CO2 thi ra.

Thin tai gia tng

Bin i kh hu ti VN nh hng ln i sng ca ngi dn ngy cng r rng. Nu nhit tri t tng hn 2C, mc nc bin dng 1m th 22 triu ngi phi di di, khong 1/5 dn s s mt nh v 45% din tch t nng nghip ng bng sng Cu Long b ph hy, Vit Nam s mt hn 12% din tch t trng. Vit Nam s l quc gia b nh hng nhiu nht ca bin i kh hu khu vc chu - Thi Bnh Dng.Kho st ca Vin Khoa hc Kh tng thy vn v mi trng cho bit, ti Bn Tre, mc nc bin dng ln khong 20 cm so vi cch y 10 nm, hin tng thi tit cc oan xut hin ngy cng nhiu. Trc y vng ny khng h c bo nhng nm 2007 c bo.... Do bin i kh hu, nhim mn tng ln khong 20% so vi trc 10 nm. Ti Tha Thin - Hu, thay i kh hu cn m nt hn, cng ma tng r rt. T nm 1952 n 2005 c 32 cn bo nh hng trc tip v l lt thng xuyn hn na u th k trc. Khng nhng th, mc nc bin v nh l ln sau lun cao hn ln trc. Ch ring nm 1999, mc nc bin thng 11 ln n mc cao nht so vi trc y. ng Christophe Bahuet, Ph i din Chng trnh Pht trin Lin Hip Quc (UNDP) ti VN, khng nh: Thay i kh hu lm gia tng thin tai nhiu vng min ca VN. iu ny c th hin r qua hin tng bo lt xy ra lin tip ti khu vc duyn hi min Trung VN nhng nm gn y. Pht biu ti l cng b Bo co H Ni ngy 28112007, ng John Hendra, iu phi vin thng tr Lin Hip Quc (LHQ) ti Vit Nam, ni: Chng ta thy r h qu ca vic tng nhit Vit Nam. Bo lt ngy cng din bin phc tp, triu cng ang t mc nh trong vng 50 nm qua, gy thit hi nhiu ti cc tnh duyn hi v Nam b. Vit Nam l mt nc d b nh hng bi s bin i kh hu v c 1 b bin di .Nhng cnh bo ng lo ngi Bo co pht trin con ngi 2007/2008 ca ng Christophe Bahuet cnh bo rng nu nhit vn tip tc tng ln theo xu hng nh hin nay, cc quc o nh v cc nc ang pht trin s b nh hng nghim trng. Khi mc nc bin dng ln khong 1 m, VN s c khong 22 triu ngi b mt nh ca,vng trng Ai Cp c khong 6 triu ngi mt nh ca v 4.500 km2 t ngp lt, Bangladesh c khong 18% din tch t ngp ng, tc ng ti 11% dn s... Tuy nhin, ng Christophe Bahuet cng cho rng khng ch nhng nc ang pht trin nh hng m nhng nc pht trin cng khng trnh khi thm ha bin i kh hu. Trc mt, bng tan s e da hn 40% dn s ton th gii. Mt khc, bin i kh hu s lm cho nng sut nng nghip gim, thi tit cc oan tng, thiu nc ngt trm trng trn ton th gii, h sinh thi tan v v bnh tt gia tng... Nhng nc nh VN, Bangladesh, Ai Cp... s b nh hng nhiu nht. Nguy c bo lt, thin tai s lm cho nhng nc ny rt kh khn pht trin kinh t, y li i ngho.

PHN 4Cc n lc hin ti gim tr Hiu ng nh knh nhn loi

Ngh nh th Kyoto: Mt trong nhng c gng u tin ca nhn loi gim mc m dn do kh thi l vic cc quc gia tham gia bn tho v tm cch k kt mt hip c c tn l Ngh nh th Kyoto.Ngh nh th kyoto l mt ngh nh lin quan n Chng trnh khung v vn bin i kh hu (Framework Convention on Climate Change) mang tm quc t ca Lin hip quc vi mc tiu ct gim lng kh thi gy hiu ng nh knh. Bn d tho c k kt vo ngy 11 thng 12 nm 1997 ti Hi ngh cc bn tham gia ln th ba (3rd Conference of the Parties) khi cc bn tham gia nhm hp ti Kyoto, v chnh thc c hiu lc vo ngy 16 thng 2 nm 2005.K t thng 11/2007 c khong 175 nc k kt tham gia chng trnh ny. Trong c khong 36 nc pht trin (vi lin minh Chu u c tnh l mt) c yu cu phi c hnh ng gim thiu kh thi nh knh m h cam kt c th trong ngh trnh (lng kh ny chim hn 61.6% ca lng kh ca nhm nc cn ct gim). Ngh nh th cng c khong 137 nc ang pht trin tham gia k kt trong gm Brazil, Trung Quc v n nhng khng chu rng but xa hn cc vn theo di din bin v bo co thng nin v vn kh thi. Trong nhng quc gia tham gia k kt phi chp nhn vic ct gim kh CO2 v nm loi kh gy hiu ng nh knh khc, hoc c th tin hnh bin php thay th nh Emission trading nu khng mun p ng yu cu .Ngh nh th i din cho s thng nht gia cc quc gia cng nghip trong vn ct gim kh thi trn 5.2% so vi nm 1990 (lu rng mc ct gim theo n nm 2010 phi t c th ch tiu ny l khong 29%). Mc tiu hng n vic gim thiu cc loi kh carbon dioxide, methane, nit xt, lu hunh hexafluorua, clorofluorocarbon v perflourocarbon trong khong thi gian 2008-2021. Mc trn c qui nh cho cc nc tham gia c th l 8% mc ct gim cho Lin minh Chu u v 7% cho Hoa K, 6% vi Nht Bn, 0% vi Nga trong khi mc hn ngch cho php tng ca c l 8%, v 10% cho Iceland . Ngh nh th Kyoto c mong i s l mt thnh cng trong vn ct gim kh gy hiu ng nh knh Ngh nh th gi y c hiu lc vi hn 170 quc gia, chim khong 60% cc nc lin quan n vn kh thi nh knh. Tnh n thng 12 nm 2007, Hoa K v Kazakhstan l hai nc duy nht khng tin hnh cc bin php ct gim d c tham gia k kt ngh nh th. Hiu lc ca bn hin ti s ht vo nm 2012, vun p thnh cng cho ngh trnh hin ti, nhiu hi ngh quc t vi s tham gia ca cc bn lin quan c tin hnh t thng 5/2007 .Tuy nhin, v pha ni b nc M v cc nc tin tin khc, nhiu n lc gim kh c m ch yu thi ra t xe my n v cc nh my k ngh c p dng kh mnh m. Hoa K, hu ht cc tiu bang u c lut bt buc cc phng tin giao thng dng ng c n phi c giy chng nhn qua c cc th nghim nh k v vic t tiu chun nh khi ca h thng xe ; Gii php mi: Trong thng 32011 ti Copenhagen, th ca an Mch s din ra Hi ngh ton cu chng bin i kh hu vi s tham gia ca hn 100 nguyn th quc gia v ngi ng u chnh ph cc nc. Mc tiu ca Hi ngh l tm c mt tho thun thay th cho Ngh nh th Kyoto s ht hiu lc vo nm 2012, hn ch lng kh thi gy hiu ng nh knh lm tri t nng ln. Trong s cc loi kh gy hiu ng nh knh, CO2 l th phm ch yu. hn ch thi CO2, cc nh khoa hc a ra nhiu xut nh hn ch s dng ngun nng lng ho thch nh than , du m, kh t hay vic ct gi kh CO2 khng cho chng by vo bu kh quyn. Cc nh khoa hc a ra mt tng, c th s l mt gii php cho vn trong tng lai l thay v c th cc m my en CO2 ln bu kh quyn, ngi ta thu n li v em h th. Cng ngh trn c th c trin khai trn quy m cng nghip vo nm 2020. Denis Clodic, chuyn gia v cc vn nng lng thuc trng i hc M Paris cho bit: Hng nghin cu ny ang c u t rt nhiu tin nn cng vic c th tin trin rt nhanh. Hin nay, chng ta ang gia mt cuc ua cng ngh. Trn th gii hin nay c bn khu cng nghip ang vn hnh kiu cng ngh ny - hai khu Bin Bc, mt khu Algeria v mt khu na Canaa. T mi nm qua, ngoi khi bin Na Uy, cng ty du la Statoil vn bm vo lp trm tch di y bin mt triu tn CO2/nm. Ti Php, Cng ty Total c php th nghim quy trnh thu v gi CO2 ti trung tm nhit in Lacq, vng Pyrnes-Atlantique. Trung Quc l nc c ngun than cn kh di do v h s vn phi s dng nhiu than phc v cho cng cuc pht trin. Cc phng th nghim cng ngh cao ca nc ny cng bt u lao vo cuc chy ua nghin cu cng ngh thu gi CO2.Cng ngh ny hin khng nhm vo lng kh x ra t phng tin giao thng trn ng, m ch dng thu hi kh thi ra t cc nh my nhit in chy bng than, du m hay kh t, cng nh cc nh my luyn thp hay xi mng. i vi cc cng ty du m v kh t cng nh cc cng ty in lc s dng than th cng ngh c sc hp dn rt ln. Bi v vic bm kh CO2 vo lng t s gip cho h c th tip tc khai thc ngun nng lng ho thch m vn khng lm thay i bu kh quyn; Cc chuyn gia a ra nhng li khuyn tng nh rt nh nhng li rt hu ch nh tt in mi khi ra ngoi, s dng cc loi bng n tit kim in, khng n cn nng vo t lnh... Nhng hnh ng nh nh vy hon ton khng kh khn g nhng li c th mang li li ch rt ln trong vic tit kim nng lng; Trng nhiu cy xanh (nht l nhng loi cy hp th nhiu CO2 trong qu trnh quang hp) nhm lm gim lng kh CO2 trong bu kh quyn, t lm gim hiu ng nh knh kh quyn.T Vit Nam ti c, t Kenya ti Mexico, mi ngi ang cng nhau trng cy, rt nhiu ngi trong s h tham gia chng trnh Trng cy cho hnh tinh ca UNEP - chin dch hng t cy trng. Cc cy ny c th gip lm chm li s bin i kh hu qua vic hp th kh CO2 khi chng ln ln. Chng cng gip lm gim nhim, gi thnh ph mt m, bo v ni cha nc v gim xi mn t;

S dng cc ngun nguyn liu,nhin liu sch v thn thin vi mi trng.Ct gim v tit kim tiu th nng lng. Nghin cu sn xut nhin liu phc v cho giao thng vn ti t gy nh hng n mi trng: Cc nh khoa hc tnh c trn 30% lng kh pht thi gy hiu ng nh knh bt ngun t cc phng tin giao thng. tit kim nng lng v h t l xung th gii php trc mt c l l hn ch s dng xe hi. Gii php tip theo l phn ca cc nh khoa hc l ti u ha cng ngh ch to t theo hng gim thiu kh thi nh xe chy bng in, nhin liu sinh hc hay nhin liu ti sinh. Tuy nhin, trc mt, s tham gia tch cc ca mi c nhn vn l hiu qu nht.

Lin quan vn nng lng, nhin liu xanh ch bin t thc vt nh xng ethanol, methanol hay du diesel sinh hc c coi l hin tng ng ch nht trong ngnh nng lng hin nay. Chng cho php mt s quc gia gim bt mc l thuc vo cc ngun cung cp nng lng nh du la ca Trung ng, hay kh t ca Nga. Brazil, ethanol to ra t ma ng thay th khong 40% nhu cu xng du ca t nc. N lc chuyn i sang cc ngun ti nguyn ti to c v t carbon nh nng lng gi, nng lng mt tri, nng lng sinh hc v nng lng a nhit.Nng lng ht nhn cng ng mt vai tr quan trng. Nm 1995, sn lng nng lng gi trn ton cu t c 4.800MW in nng. Vo cui nm 2005, con s ny tng gp 12 ln vi tng lng t trn 59.000MW. Hi ng nng lng gi ton cu c tnh rng hn 1/3 sn lng in ca th gii c th c cung cp nh nng lng gi vo nm 2050. Trn th gii hng triu h gia nh hin ang s dng mt tri lm nng nc, vi khi lng nng lng mt tri c khai thc sn xut in nng ngy cng tng ln. Iceland, nng lng a nhit v thu in ch yu ang c chuyn i sang pht trin hidrogen t nc nh mt ngun nng lng chnh yu thay th nhin liu ho thch; i vi cc nh my sn xut cn phi x l kh thi trc khi a ra mi trng; Dng chnh sch thu kh thi nhim i vi cc nh my cng nghip; Ngn chn v kp thi x l chy rng, ph rng ba bi, pht ng phong tro trng cy gy rng. V phn mnh Vit Nam cng rt n lc trong vic tm ra cc gii php,chung tay cng vi cng ng quc t nhm lm gim s pht thi cc kh nh knh v tc ng tiu cc ca hiu ng nh knh. Tham d l cng b ca Chng trnh Pht trin Lin Hp Quc (UNDP) vi ch Cuc chin chng bin i kh hu: on kt nhn loi trong mt th gii phn cch,ngy 28112007 ti H Ni,Th trng B Ti nguyn v Mi trng Nguyn Cng Thnh pht biu: Cuc chin chng li bin i kh hu, ngn nga nhng tc ng c hi ca n l mt cuc chin u chung, i hi mi ngi, mi quc gia phi chung tay gp sc. thc c l mt trong nhng nc chu nhiu tc ng ca bin i kh hu, Vit Nam sm tham gia, ph chun v thc hin Cng c Khung ca LHQ v bin i kh hu, trong Ngh nh th Kyoto ca cng c nhm gp phn tch cc vo nhng n lc chung ca cng ng quc t trong cuc chin chng bin i kh hu. Tng ngi,tng quc gia kh lm c, tuy nhin, trong khi ch i s pht trin ca khoa hc lm iu , chng ta c th thay i cch sng lm nn iu khc bit. Mt iu chng ta hng ti l thc trong cc hnh ng. Mi ngi cng chung tay, chng ta s to ra mt s thay i to ln, mt ni tuyt vi, nhng nu chng ta ch ch n s pht trin hnh ng th tht l mt vn ln i vi kh hu.%

1