1

- B

ULE

TIN

– K

orrik

20

16

2

3

Adela DANAJ

Blerina LLALLA

Brenton KOTORRI

Elena PICI

Endrit KAPAJ

Ergisa BEJKOLLARI

Flutura GJANA

Ingrid XHAFA

Gerion TRESKA

Marcela TRINGAJ

Megi LLUBANI

Mimi BARUSHI

Mirilda TILI

Rezarta CAUSHAJ

Rigels XHEMOLLARI

Sokol KONDI

BULETIN

KORRIK

2016

*Faktet, analizat dhe qëndrimet e publikuara nga APPA, nuk shprehin opinionin e partnerëve tanë.

4

KRYEMINISTRIA

Mitilda TILI, BA

1- Kur të thënën nga e bëra e ndan

humnera

Nëse para disa muajsh APPA deklaroi se

Shqiëpria e shprehur në faqen zyrtare të

kryeministrisë apo e shprehur nga profili në

facebook i vetë kryemisnitrit Edi Rama,

është vendi më i mirë për të jetuar, sot,

pas më shumë se 5 muajsh ka rënë edhe

ritmi i propagandës. Në të tilla kushte jemi

duke iu afruar më shumë të vërtetës që

vendi ynë tashmë dergjet nga problemet

apo zyrat e shtypit do kenë filluar fushatën

në terren dhe nuk merren më me portalet.

Sido që të jetë e vërteta e fotove dhe

lajmeve të prodhuara nga zyrat e shtypit,

ajo që mbetet në kujtesën e qytetarëve

votues është mos mbajtja e premtimeve.

Tashmë e dimë që 300 mijë vendet e

punës, edhe me fushatën për të regjistruar

dhe futur në skemën e sigurimeve

shoqërore të të gjithë të punësuarëve,

sërish është një qëllim i largët.

Shëndetësia falas e premtuar nga kandidati

për kryeminsitër në atë kohë, sot

kryemisnitri i vendit, jo vetëm nuk

realizohet, por edhe shërbimet utilitare i

janë besuar spitaleve private. Edhe në këtë

pikë, marrëdhëniet e partneritetit publik-

privat ku shërbimi i dializës i besohet një

spitali privat dhe po në të shkaktohet një

skandal i madh, me rënie zjarri dhe

humbje jetë njerëzish1 dhe askush të mos

marrë përgjegjësi, është pjesë e axhendës

qeverisëse.

1 Zjarri në repartin e dializës në Spitalin Amerikan http://ëëë.oraneës.tv/vendi/zjarri-ne-spital-piromani-lagu-pacientin-me-benzine-dhe-i-vuri-flaken/

2- Vendimet e Këshillit të Ministrave të

paplota

Nëse do të vazhdojmë të kontrollojmë

firmën e kryeministrit në firmosjen e

Vendimeve të Këshillit të Ministrave,

sigurisht që do t’ia ndiejmë mungesën. Por

megjithatë është një vendim surprizë, ai i

datës 22 korrik, e cila njoftonte që e gjithë

administrata do të bënte pushim2. Vendim i

marrë në kohë urgjencë pas miratimit të

“Reformës në Drejtësi”. A thua se ishte

administrata që punoi për hartimin, më pas

arritjen e balancave politike, vonesës prej

18 muajsh të saj dhe në fund miratimin e

saj. Megjithatë, e hëna e datës 25 korrik,

ishte pushim dhe u njoftua personalisht

nga kryeministri Edi Rama në facebook. 3

Duke qëndruar tek vendimet... nuk është

as e largët në kohë dhe as e harruar në

kujtesën e shqipëtarëve një video e

publikuar që mbartte në të dhunën e një

edukatoreje ndaj një fëmije vetëm 3 vjeç.

Prej saj nuk pati asnjë kërkesë për ndjesë

publike nga institucionet përkatëse. Por ajo

që u bë ishte një vendim. Vendim

krejtësisht qesharak për nga përmbajtja

dhe për sa i përket mundësisë së

përmirësimit të situatës. Këshilli i

Ministrave në datën 20 korrik ka miratuar

një vendim i cili hyn në fuqi pas publikimit

në fletoren zyrtare4. Vendimi ka të bëjë me

2 Vendimi I vetëm I qeverisë

http://ëëë.kryeministria.al/al/neësroom/vkm/vendim

e-te-miratuara-ne-mbledhjen-e-keshillit-te-

ministrave-date-22-korrik-2016

3 Statusi në facebook që njofton ditën e arritjes së madhe, pushimit. https://ëëë.facebook.com/edirama.al/?fref=ts 4 Vendimi i plotë

http://ëëë.kryeministria.al/al/neësroom/vkm/vendim

e-te-miratuara-ne-mbledhjen-e-keshillit-te-

ministrave-date-20-korrik-2016&page=1

5

standardet e vendosura për kopshtet dhe

çerdhet që do të ndërtohen pas hyrjes në

fuqi të këtij vendimi. Qesharake është fakti

që një vendim merret vetëm për kushtet

dhe standardet teknike të ndërtimit të

kopshteve dhe çerdheve, publike apo

private qofshin. Ndërsa ato që tashmë janë

ndërtuar dhe funksionojnë si të tillë nuk do

të kalojnë në asnjë lloj site. Por më

qesharakja që e shoqëron këtë vendim

është jo vetëm mungesa e listës së

standardeve, që sigurisht duhet të jetë

shumë teknike, por edhe fakti që për

zbatim janë “institucionet shtetërore”. Lind

pyetja, për cilat konkretisht?!

Një tjetër vendim i paplotë është edhe

strategjia kombëtare për pronësinë

intelektuale.5

1. Miratimin e Strategjisë Kombëtare për

Pronësinë Intelektuale 2016-2020, sipas

tekstit bashkëlidhur këtij vendimi.

2. Ngarkohen ministri i Zhvillimit

Ekonomik, Turizmit, Tregtisë dhe

Sipërmarrjes, ministri i Kulturës, ministritë,

institucionet qëndrore dhe njësitë e

qeverisjes vendore, të përmendura në

tekstin e kësaj strategjie, për zbatimin e

këtij vendimi”- Kjo është ajo çfarë përmban

i plotë Vendimi i Këshillit të Ministrave.

Ndërkohë nga verifikimi në fletoren zyrtare

këto vendime nuk janë publikuar ende dhe

rrjedhimisht as dokumenti i bashkangjitur

për të sqaruar vendimet e sipër

përmendura.

3. Tallava me Reformën në Drejtësi

Miratimi i Reformës në Drejtësi, ka lënë

pas edhe sfidën e madhe nëse një ditë kjo

5 Një vendim tjetër i paplotë

http://ëëë.kryeministria.al/al/neësroom/vkm/vendim

e-te-miratuara-ne-mbledhjen-e-keshillit-te-

ministrave-date-22-korrik-2016

reformë do të jetë vërtet e tillë. Sikur të

mos mjaftonte zvarritja dhe loja me

kungulleshka me këtë reformë, duhej të

dëgjonim edhe teoritë e zgjedhjeve të

parakohëshme apo qeverinë teknike. 6

Ndryshimet e Kushtetutës në vitin 2008

sollën edhe një riformulim të ri dhe të

patestuar nga ana e qeverive shqipëtare

realizimin e një qeverie teknike apo

vendosjen e vendit para zgjedhjeve të

parakohëshme. Nenet 104 dhe 105 e

sqarojnë kërkesën për votëbesim të

kryeministrit apo edhe largimin e tij duke

dorëzuar një mocion mosbesimi në

parlament nga të paktën një e pesta e

deputetëve. Në të tilla kushte, kur

mungonin të dyja kushtet për realizimin e

neneve të kushtetutës, edhe debati dilte i

pavlerë. Por edhe pse “marrëveshja

historike” u krye, ligjvënësit tanë, me në

krye kreun e qeverisë, janë shumë larg

realizimit të saj. Kjo për arsyen e thjeshtë,

ende nuk janë miratuar 7 ligjet që

shoqërojnë këtë reformë7. Nga ana tjetër

ndërkombëtarët shprehen se këto ligje

duhet të ishin miratuar thuajse menjëhërë

pas miratimit të Reformës në Drejtësi. 8

6 A realizohet qeveria teknike http://ëëë.reporter.al/nenet-104-dhe-105-te-kushtetutes-dhe-zgjedhjet-e-parakohshme/ 7 Deklarata e Edi Ramës http://ëëë.oraneës.tv/vendi/rama-thote-se-rezistenca-do-vazhdoje-por-nuk-kane-shans-ta-ndalin/ 8 Presioni i të huajve http://ëëë.oraneës.tv/vendi/ambasadoret-serish-ne-sulm-vettingu-te-miratohet-ne-korrik-te-tjerat-ne-gusht/

6

MINISTRIA E ARSIMIT DHE E

SPORTIT

Rigels XHEMOLLARI, MSc

1- Universiteti publik, tarifat e masterit më

të lartat në Evropë. MAS një ditë afat

pedagogëve për sugjerime mbi aktet

nënligjore.

Pas një periudhe 4-mujore presioni publik

nga APPA për të publikuar aktet nënligjore

që bëjnë të zbatueshëm ligjin për arsimin e

lartë, MAS u ka dërguar disa nga aktet

universiteteve e përgatitura nga ekspertët e

tenderuar. Ndër absurditetet e tjera në

lidhje afatin 1 ditor që u la në dispozicion

lektorëve për sugjerime dhe kriteret e

interpretueshme me titujt shkencorë, ajo

që bie në sy është tabela e tarifave vjetor

të shkollimit në institucionet publike të

arsimit të lartë në ciklin e dytë të

studimeve për vitin akademik 2016-2017.

të përkthyera në euro tarifat për studimin

në master shkojnë nga 1500 euro në vit në

Durrës dhe Vlorë deri në 2400 euro viti në

Tiranë (Universiteti i Arteve). 1Paralelisht

me ne në vendet e BE, ku me të drejtë

edhe politika shqiptare synon të na

anëtarësojë, tarifat vjetore të studimeve në

master pranë universiteteve publike

shkojnë nga 100 deri në 600 euro më e

larta. Madje nuk duhet lënë pa përmendur

rasti i Gjermanisë ku studimet janë falas

apo i Danimarkës ku shteti të mbështet

financiarisht studentin nëse vendos të

studiojë në programin master. 2Para disa

ditësh duke diskutuar rëndësinë e reformës

në drejtësi kryeministri përmendi se në

konkursin e shkollës së magjistraturës,

favorizohen ata që kanë mbaruar në

universitetet perëndimore pasi universitetet

tona janë ende ta pa-akredituara dhe nuk

1 Tarifat e masterit në Evropë http://www.mastersportal.eu/ 2Kryeministria http://www.kryeministria.al/al/newsroom/lajme/reforma-ne-drejtesi-rama-diskutim-me-studente-te-juridikut-dhe-magjistratures

kemi me çfarë ti krahasojmë në rajon apo

në BE. Deri diku mund të jetë e drejtë

pavarësisht se kusht penalizues për

studentët e shkëlqyer shqiptarë të

drejtësisë, por si është e mundur që

tregohet ky inferioritet ndaj universiteteve

perëndimore dhe tarifat e studimit janë 5-

fish më të larta se ata?! Një qeveri patriote

dhe e ndërgjegjshme nuk ndërmerr të tilla

politika antikombëtare të cilat nxisin

studentët shqiptarë të braktisin

universitetet shqiptare apo ato publike duke

dhënë një kontribut në largimin e trurit nga

Shqipëria. Një qeveri e përgjegjshme dhe

që bazohet në statistikat e sakta nuk i

detyron familjet shqiptare të paguajnë 5-

fishin e tarifave evropiane duke ditur që

pagat tona janë 5-fish më të ulëta se ato të

banorëve të BE, vetëm për hir të suksesit të

një reforme. Dhe për më tepër ashtu siç e

ka zakon politika shqiptare, zgjodhi muajin

gusht për të miratuar këto tarifa

antikombëtare që të parandalojë edhe

ndonjë grimcë protestë studentore që mund

të lindte si pasojë.

2- Publiku në alarm, ligji i ri dhe politikat e

MAS favorizojnë universitetet private

Para një muaji MAS përcaktoi mesataren

përjashtuese për maturantët, kriter i cili

përveç se penalizoi nxënësit e shkollave më

të mira i hapi rrugën trafikut të studentëve

tek universitetet private. 3Po e ilustroj me

shembullin e Universitetit të Mjekësisë ku

ky i fundit ka përcaktuar notën mesatare

përjashtuese 8.5 ndërsa tre universitetet që

ofrojnë degët e preferuara të mjekësisë

kanë lënë mesataren e VKM, pra notën 6.

Kjo diferencë shpjegon faktin që të gjithë

ata që kanë dëshirë për të studiuar për

mjekësi, por për shkak se kanë dalë nga

shkolla cilësore nuk kanë mundur të

nxjerrin mesataren 8.5, përjashtohen nga

universiteti publik dhe do ti drejtohen

rrjedhimisht atij privat pasi tarifat nuk kanë

ndonjë ndryshim të madh tashmë mes

publikut dhe privatit. Së dyti universitetet e

3Faqja zyrtare e Ministrisë së Arsimit dhe Sportit http://www.arsimi.gov.al/al/newsroom/njoftime/kriteret-e-pranimit-ne-universitete-2016-2017&page=1

7

rretheve si Durrësi, Shkodra apo Elbasani

rrezikohen nga mbyllja të paktën e nivelit

të studimeve në mastar pasi është në një

konkurrencë të pabalancuar me privatin i

cili mund të bëjë favore me tarifat, mund të

ofrojë 10-fishin e bursave të publikut apo

mund të tolerojë pagesat me këste që

lehtësojnë studentët. Në këtë situatë

studentët do të braktisin universitetet e

rretheve dhe do të dynden tek privati ku

me njëjtën pagesë përfitojnë kushte më të

mira studimi. Dhe së fundmi universitetet

publike, sidomos ato në rrethe, të dëmtuara

nga zgjedhjet të bazuara në interesa

politiko – ekonomike dhe jo akademike, me

mungesa në marketing dhe staf të

kualifikuar për të thithur studentë do të

kthehen në kolegje bachelor-i ndërsa

lektorët e tyre ose do të zgjedhin privatin

ose do të pranojnë të punojnë me paga

shumë më të ulëta se ato të deritanishmet.

8

MINISTRIA E BUJQËSISE, ZHVILLIMIT RURAL DHE

ADMINISTRIMIT TË UJRAVE

Marcela TRINGAJ, LLM

1. Cilësia e mishit ende një risk serioz për

shëndetin

Mungesa e kontrolleve rigoroze nga

institucionet kompetente përsa i takon

rregullave të therjes, tregtimi dhe

prodhimi i mishit apo nënprodukteve të tij

përbën një rrezik serioz dhe të

vazhdueshëm për konsumatorin.

Mosrespektimi i standarteve bazike të

sigurisë ushqimore zë fill që prej tregtimit

jashtë standarteve të gjësë së gjallë e

vijon më pas me therjen e tyre në kushte

problematike higjeno-sanitare. Kësaj

peripecie të frikshme për shëndetin i

shtohen dhe kushtet e transportit të

mishit dhe amjentet tregtuese totalisht të

papërshtatshme. Kjo situatë e dalë prej

kontrollit, prej më shumë se dy dekadash

e bën të rrezikshëm konsumimin e mishit

dhe nënprodukteve të tij të prodhuara në

vend në këto kushte të skandaloze.

Autoriteti Kombëtar i Ushqimit i cili

ka kompetencen ekskluzive për

sigurinë ushqimore është jashtëzakonisht i kujdesshëm në

mosrespektimin e ligjit 78/2012 “Për përcaktimin e Rregullave për

Therjen e Kafshëve dhe Tregtimin e Mishit të Tyre” madje dështimi i

tyre moral dhe profesional shkon deri në daljen nga kontrolli dhe i

therjes së kafshëve të ngordhura, referuar rastit të thertores se

Kamzës në muajin maj të këtij viti.

Gjithashtu, autoritetet vendore janë po njësoj përgjegjëse, sipas

këtij ligji, për lejimin në territorin e

tyre administrativ tregtimin e bagëtive apo shpendëve në

mjedise të hapura për publikun si sheshe apo trotuare duke mos

përmbushur kushtet e higjenës dhe sigurisë ushqimore.

Problem mbetet dhe mishi i

importit i cili përbën 85% të konsumimit të këtij produkti në

vend1që shpesh shitet si mish

vendi. Më tronditës është fakti që ky produkt çertifikohet nga

autoritetet kontrolluese si mish cilësor dhe i sigurt kur në fakt

s`është gjë tjetër veçse mish i ruajtur në kushte frigoriferike

përmbi 20 vite dhe i bombarduar me hormone kryesisht silikon

steroid i quajtur edhe “Boldomec LA” dhe “Boldenone”, raporton

gazeta Telegraf. Në Shqipëri ende këto hormone janë të lejueshme

për tu importuar në një kohë kur të gjitha shtetet europiane (perveç

Qipros Veriore) e kanë të ndaluar

futjen në treg të këtyre hormoneve. Nënshtrimi ndaj

çmimeve të ulta bën që ky produkt të shitet në masë tek popullata pa

marrë në konsideratë riskun e konsumimit të një produkti jo

vetëm pa vlera ushqyese por edhe të rrezikshëm për sh¨ndetin e

konsumatorit.

Në kuadër të masave për

garantimin e sigurisë ushqimore,

1 Në Shqipëri futet e shitet 80% mish me hormone

“Boldemec” që përdoret për shëndoshjen e qenve, maceve

dhe kuajve

http://telegraf.al/aktualitet/ne-shqiperi-futet-e-shitet-80-

mish-me-hormon-boldemec-qe-perdoret-per-shendoshjen-

e-kuajve-qenve-e-maceve

9

veçanërisht gjatë sezonit turistik,

vetë ministri Panariti u bë pjesë e fushatës së vendosjes së etiketave

me pullën e inspektimit të sigurisë ushqimore në ambientet e

shërbimit, si restorante, bar-kafe, fast-food, etj2. Ky lloj çertifikimi do

të jetë garant i cilësië ushqimore që këto subjekte të inspektuar do

t`i ofrojnë konsumatorit. Rreth 300 subjekte që operojnë në fushën

ushqimore pritet të inspektohen gjatë sezonit turistik. Inisiativa e

Ministrisë së Bujqësise dhe Autoritetit Kombëtar të Ushqimit

në sezonin turistik është për t`u

lavdëruar por i gjithë ky proçes kaq i rëndësishëm e delikat kërkon një

angazhim më të plotë në të gjithë territorin e vendit dhe për më tepër

mos të kufizohet me inspektimin e vetëm 300 subjekteve i cili

aktiviteti i tyre lidhet ngushtë me ushqimin e mbi të gjitha të mos

jetë një fushatë e përkohshme por të kthehet në rutinë e institucineve

përgjegjëse.

Një problem serioz këtë muaj ishte

dhe lajmi për praninë e sëmundjes dermatoza nodulare e gjedhit në

disa shtete të rajonit si: Turqi, Maqedoni, Serbi, Bullgari, Greqi

nga ku janë marrë masa për ndalimin e importit nga këto

vende. Ministri Panariti kërkoi mbylljen e menjëhershme e

tregjeve të gjethit pa një afat të caktuar dhe ndalimin e transportit

të tyre nga fermat në thertore apo 2 Pullat e inspektimit në lokalet ushqimore-Panariti:

Garanci për sigurinë e konsumatorit

http://ëëë.bujqesia.gov.al/al/lajme/njoftime-per-

shtyp/pullat-e-inspektimit-ne-lokalet-ushqimore-panariti-

garanci-per-sigurine-e-konsumatorit&page=2

tregjeve formale apo joformale.

Deri më tani janë zbuluar vetëm katër vatra të dermatozës

modulare në rethin e Korçës e ndërkohë janë marrë masa

rigoroze për mbylljen e tregjeve të shitjes së bagëtive. Për fat mirë,

Ministria e Bujqësisë deklaron se janë 25 mije doza vaksine nga

fondi emergjencës së BE-së të cilat kanë mbërritur në vend për të

parandaluar përhapjen e mëtejshme së kësaj sëmundjeje.

Shërbimi veterinar rajonal përfaqësohet nga Veterinerë

Zyrtarë në 12 qarqe, me shpërndarje në varësi të territorit

dhe numrit të kafshëve (varion nga 6 në 20 veterinerë zyrtarë për

qark).3 Ky numër specialistesh është i papërfillshëm kur vjen fjala

për të përballuar fluksin e përgjegjësise në mbrojtjen e

shëndetit të kafshëve në të gjithë vendin, si më poshtë shënuar:

. parandalimin e sëmundjeve;

-

veterinare në tregjet e kafshëve të gjalla e

stabilimentet e rritjes e mbarështimit të

kafshëve;

dentifikimin e kafshëve dhe

regjistrimin e fermave blegtorale;

onitorimin e mbetjeve në kafshët e

gjalla e produktet shtazore;

. mbikqyrjen e proçesit të therrjes në çdo

3 Shërbimi veterinary

http://ëëë.bujqesia.gov.al/al/programi/bujqesia-dhe-

blegtoria/sherbimi-veterinar

10

thertore (sipas ligjit 78/2012).

Ndërkohë, nuk ka asnjë konfirmim zyrtar

nëse të gjitha fermat në shkallë vendi

janë inspektuar dhe se sa vatra

sëmundjesh janë evidentuar në total.

Mungesa e kësaj statistike sjell në

vëmendje paaftësinë e institucioneve

përgjegjëse për t`ju përgjigjur situatës në

kohë reale për një qëllim të dyfishtë: së

pari për të sigurar konsumatorit

informacionin e saktë për situatën e për të

shmangur panikun nga mosdija dhe së

dyti për të asistuar fermerët

drejtëpërdrejtë në mënyrë të tillë që të

shmanget përhapja e sëmundjes në

ferma, ku për fermerët përkthehet në

kosto financiare të papërballueshme. Për

më tepër, fermerët ndihen të indinjuar

nga mungesa e informacionit dhe

asistencës nga institucionet shtetërore.

2. Fermerët të zhgënjyer nga

investimet në bujqësi

Të investosh në bujqësi është një

inisiativë e guximshme në një vend ku mbështetja tekniko-profesionale

dhe financiare në sektorin bujqësor nuk është veçse në nivelet e

lëmoshës. Rastet e zhgënjimit janë të shumta dhe i tillë është dhe rasti

i fermerëve në Korçë te cilët heqin dorë nga kultivimi i grurit4 për

shkak të kostove të larta dhe prodhimit të pakët nga mbjellja e

kësaj kulture. Tregu i importit

dominon në vend me çmime konkuruese dhe minon ndjeshëm

mundësinë e fermerëve për ti zhvilluar kapacitetet e tyre

sipërmarrëse në këtë fushë.

4 Fermerët korçarë heqin dorë nga gruri, s'kanë ku ta shesin

http://ëëë.shekulli.com.al/p.php?id=464348&fermeret-

korcare-heqin-dore-nga-gruri-skane-ku-ta-shesin

Të njëjtin shqetësim ndajnë edhe

fermerët e Nënshkodrës5 të cilët mundi i muajve të tëre pune

përbuzet dhe shkon dëm nga mungesa e tregut të shitjes. Për

pasojë 90% e të vjelave hidhen poshtë. Tregtimi, magazinimi në

kushte frigoriferike janë tre problemet madhore që hasin këta

fermerë. Të tillë e kanë fatin edhe ata të cilët kursimet nga

emigracioni i kanë investuar në bujqesi si rasti i fermerit nga Vlora,

Bardhosh Haxhiraj. Investimi për një stallë derrash jo vetëm i ka

rrëmbyer kursimet e një jete por

dhe e ka detyruar të marrë kredi në bankë në shifra të mëdha dhe

interesa të larta për të mos falimentuar sipërmarrjen. Për

Alban Ndreun6, fermerin nga Burreli që vendosi të lerë Greqinë

për të investuar në vendin e tij përballja me realitetin, tashmë për

të është kthyer në disfatë. Prodhimi i domateve në serat e tij

nuk gjejnë më një treg shitjeje.

Historia njerëzore e këtyre

njerëzve të guximshëm që marrin inisiativate tilla kërkon adoptimin e

politikave bujqësore të mirëmenduara dhe mbështetjen e

padiskutueshme të autoriteteve zbatuese të këtyre politikave.

Stimulimi i prodhimit bujqësor vendas dhe mbështetja e

investuesve në këtë sektor jo vetëm ndikon drejtëpërdrejtë në

5 Nënshkodër, si po falimentojnë fermerët e Kosmaçit

http://ëëë.shekulli.com.al/p.php?id=463603&nenshkoder-

si-po-falimentojne-fermeret-e-kosmacit 6 Solla paratë e emigracionit, i humba në serrat me domate

http://ëëë.shekulli.com.al/p.php?id=459626&solla-parate-e-

emigracionit-i-humba-ne-serrat-me-domate

11

zhvillimin socio-ekonomik të

zonave rurale por ndikon në zhvillimin e qëndrueshëm dhe

rigjenerimin e bujqësisë në mbarë vendin. Por duket se Ministria e

Bujqësisë mbetet ende në përballje sfidash të forta në të ardhmen dhe

me një sërë problematikash në pritje për zgjidhje.

12

MINISTRIA E DREJTESISE

Endrit KAPAJ, LLM

1-Reforma në Drejtësi.

Pas thuajse nje viti formulimesh ligjore

për drejtësinë, përplasje politike dhe një

presioni të paparë (në kuptimin e

mirëfilltë të fjalës) diplomatik, më datë 21

korrik u miratua paketa e ndryshimeve

kushtetuese, apo ndryshe “Reforma në

Drejtësi”. Plaët u ndanë vetëm

për mënyrën e përzgjedhjes së 21

komisionerëve të vetting, atyre që do të

verifikojnë pasuritë, profesionalizmin dhe

figurën etike të gjyqtarëve, prokurorëve,

inspektorëve, këshilltarëve dhe ndihmësve

ligjorë (zyrtarët) të angazhuar aktualisht

në sistemin e drejtësisë.

Komisionerët, 21 vetë, organizohen në: 2

komisionerë publikë (KP) që paraqesin

argumentet kundër një zyrtari që

verifikohet në dy shkallët e vetting, rol disi

i ngjashëm ky me atë të prokurorit; në 4

trupa me nga tre vetë, gjithsej 12, që

përbëjnë Komisionin e Pavarur të

Kualifikimit (KPK) e që luajnë rolin e një

thuajse gjykate administrative të shkallës

seë parë me katër seksione; 7 vetë të

Kolegjit të Apelimit që, në trupa me 5

vetë, luajnë rolin e një gjykate

administrative apeli në procesin e vetting.

2 KP dhe 12 anëtarët e KPK fitojnë

statusin e barabartë me atë të gjyqtarit të

Gjykatës së Lartë dhe do të funksionojnë

për 5 vite ndërsa 7 anëtarët e KA fitojnë

statusin e anëtarit të Gjykatës

Kushtetuese dhe do të përbëjnë për 9 vite

me radhe një kolegj të posaçëm të kësaj

gjykate të dedikuar për vetting.

Megjithëse, procesi u shoqëerua me

mungesë transparence të theksuar,

debate politik dhe public u përqendrua tek

vetting. Çdo shqiptar do të donte që

vetting të ishte i thellë, i plotë, i drejtë

dhe i paanshëm apo i njëjtë në të dy

krahët e lidhjeve e preferencave politike-

drejtësi. Ky do të ishte rezultati maksimal

pozitiv.

Roli i ndërkombëtarëve është mjaft I

rëndësishëm, qoftë sa i përket rolit të

tyre në verifikimin dhe vlerësimin e

kandidaturave të komisionerëve të

vetting, të KLP, të KLGj, përpara

votimit të tyre nga Kuvendi qoftë sa i

përket procesit të vetting në vitet e

ardhshme.

Cilësia e procesit të vlerësimit

paravotues të kandidatëve, apo e

quajtur ndryshe vettingu i atyre që do

të bëjnë vettingun për të tjerët është

më e plotë, më solide, më

transparente, më e paanshme në

variantin tashmë të miratuar

krahasuar me atë të mëparshëm.

Ne variantin e parë, vlerësimi i

kandidatëve para votimit në Kuvend ishte

diskrecional, jo transparent, pa mundësi

apelimi. Në variantin e miratuar, për të

njëjtat kritere ligjore, investohet një

treshe e përzgjedhur me short nga

gjyqtarët e Gjykatës Kushtetuese (GjK) që

bashkëvepron me ndërkombëtarët njësoj

si në variantin e parë, kandidati i

skualifikuar nga kjo treshe, për të vijuar

garën, mund të ankohet dhe vendimin

përfundimtar për të qenë në listën e

kandidatëve apo jo e merr GjK, njëherazi

institucioni më i pranuar, më pak i

kontestuar nga kushdo, prej shumë

kohësh – cilësi këto me diferencë të

madhe krahasuar me çdo institucion

tjetër.

13

Për shkak të këtyre cilësive, propozimi I

miratuar, që bazohet tek procesi i rregullt

ligjor, është njëherazi mjaft më nxites, që

në aplikim për kandidim, për individët me

cilësi të larta profesionale dhe integritet si

dhe dekurajues për pseudo profesionistët

dhe të pandershmit, kjo pasi është

provuar se sa më e hapur, e ndershme

dhe transparente një garë aq më shumë

marrin pjesë më të mirët dhe, sa më pak

të jetë e këtillë aq më shumë marrin pjesë

me maskarenjtë.

Tek e fundit, anëtarët e komisioneve të

vetting, KP, KPK, KA do të gëzojnë

statusin e gjyqtarëve të lartë apo

kushtetues ndaj përzgjedhja e tyre duhet

të mbështetet në një procedurë të

barazvlefshme nga cilësitë më atë të

përzgjedhjes së gjykatësve të lartë apo

kushtetues.

14

MINISTRIA E ENERGJISË DHE

INDUSTRISË

Ergisa BEJKOLLARI, BA

1- Kush e vodhi “Strategjinë e Zbutjes së

Riskut”?

Moti i keq dhe situatat e vështira

atmosferike kanë gjithmonë shkaku

kryesor për ndërprerjen e energjisë në

pothuajse çdo zonë të vendit. Ndërprerja

e energjisë shoqërohet jo vetëm me

pasoja në ndërprerjen e aktivitetit normal

të familjeve dhe biznesve, por rrit dhe

kostot e riparimit. Në përgjigje të nevojës

emergjente për një plan që do ndihmojë

në përballimin e situatave të

paparashikuara, Ministria e Energjisë dhe

Industrisë premtoi në 25 shkurt të vitit

2015, atë që u quajt Strategji e Zbutjes

së Riskut.1 E publikuar dhe në faqen

zyrtare të Ministrisë së Energjisë dhe

Industrisë (MEI), në brendësi të “Planit të

rimëkëmbjes financiare të sektorit të

energjisë”, strategjia synonte të

reduktonte impaktin financiar të

ndryshimeve klimaterike, duke patur

parasysh varësinë e madhe që sektori

energjitik ka ndaj kushteve

meteologjike.Plani i propozuar pritej të

aprovohej nga Këshilli i Ministrave në

fillim të këtij viti (2016). Midis të tjerave

në planin e publikuar në faqen zyrtare të

MEI në internet thuhej: “Është përfshirë

dhe në projektin e miratuar së fundmi me

financim të Bankës Botërore.”

Por, disa muaj pas afatit kur pritej të

aprovohej kjo strategji, nuk ka asnjë

1Publikim në faqen zyrtare të MEI, kategoria “Plane”. http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/Rimekembja_Energjitike/FINAL_Derguar_per_VKM_Shqip_FINANCIAL_RECOVERY_PLAN_19_2_2015_(1)_DG.pdf

shenjë të saj. Në faqen zyrtare të

Ministrisë por edhe të Kryeministrisë, nga

kërkimet nuk rezulton asnjë “Strategji për

Zbutjen e Riskut”. Dhe ashtu siç të gjithë

e dimë, nëse një gjë e tillë do ishte

vendosur në zbatim, marketingu shumë i

mirë i kësaj qeverie do kishte nisur një

muaj para fushatën e informim-

reklamimit.

Kështu që, mundësitë janë dy:

1. Strategjia e premtuar nuk

është aprovuar, ndonëse kanë

kaluar 7 muaj nga afati.

2. Është aprovuar, por ka

dështuar në implementimin e

saj.

Ngjarjet e fundit në vend dhe ndërprerja e

shpeshtë e energjisë për shkak të motit,

tregojnë që në të dyja rastet, MEI ka

dështuar. 2

2- TAP-in e duan të gjithë, përveç…

Në 15 maj 2016, u bë i ditur lajmi se

BERZH po konsideronte dhënien e një

kredie në vlerë 1.5 milionë euro në

mbështetje të projektit TAP, duke u

renditur kështu si kredia më e madhe e

dhënë ndonjëherë. I pari për këtë nismë u

shpreh Riçardo Pulitti, drejtori i zyrës së

energjisë në Bankën Europiane për

Ndërtim dhe Zhvillim. 3

2 Artkuj të mediave të ndryshme në vend që pasqyrojnë situatën e vështirë energjitike shkaktuar nga kushtet e motit pas muajit janar 2016. http://www.newsbomb.al/aktualitet/item/43331-permbytjet-ne-fundjave-cmendet-moti,http://energjia.al/2016/06/13/moti-i-keq-oshee-1700-punonjes-ne-terren/ 3 BERZH pritet të bëjë financimin më të madh për TAP, 1.5 mld euro, http://www.oranews.tv/bota/berzh-pritet-te-beje-financimin-me-te-madh-per-tap-1-5-mld-euro/

15

Ndërkohë dy muaj pas bërjes publike të

lajmit, 27 organizata europiane pjesë e

CEE Bankëatch Netëork, në një apel të

përbashkët i kërkojnë BERZH-it të mos e

financojë projektin. Apeli i nisur fillimisht

në muajin janar4 dhe përshkallëzohet

edhe në muajt më vonë5, bazuar në këto

argumentë:

1. Kosto mjedisore dhe sociale, duke

qenë se sipas pretendimeve të

këtyre 27 organizatave, TAP

shfrytëzon burime të

paripërtëritshme në masë dhe

shkakton ndryshime të forta

klimaterike.

2. Konsiderohet si i varur nga shteti i

Azerbaxhanit,duke qenë se sipas

llogaritjeve të bëra deri në vitin

2045, furnizimi i vetëm me gaz do

bëhet nga ky shtet. Nëse në një

moment, qerveria vendase, vendos

të bllokojë furnizimin me gas,

atëhere TAP bëhet i padobishëm.

3. Së treti, kërkesa për

mosfinancim bazohet në

pretendimet e banorëve

shqiptarë për kompensim të

padrejtë të pronave.

Nisur nga kjo e fundit, APPA kontaktoi me

Anna Roggenbuck, kordinatore fushate

pranë BERZH, e cila më parë për

Reporter.al6 kishte theksuar se nga

4CEE Bankwatch, artikull: “Mos financoni projektin TAP”, kërkesë e 27 organizatave drejtuar BERZH. http://bankwatch.org/news-media/for-journalists/bankwatch-in-the-media/%E2%80%9Cnon-finanziate-tap%E2%80%9D-27-organizzazioni-europee-scr 5 CEE Bankwatch, atikull: “Mos financoni projektin TAP”, kërkesë e 27 organizatave drejtuar BERZH. http://bankwatch.org/news-media/blog/do-not-fund-southern-gas-corridor-eu-money, 6Report.al, artikull: “Kredia 1.5 miliardë euro; organizatat mjedisore kundërshtojnë financimin e gazsjellësit TAP”, http://www.reporter.al/kredia-1-5-

intervstat me 80 familje që jetojnë në 38

komunat ku kalon TAP, kishin dalë në

përfundimin se kompensimet janë të

padrejta. “Pika kryesore [e ankesave]

ishte se nuk i kanë nënshkruar

marrëveshjet sepse kishin dëshirë, por

sepse janë kërcënuar nga kompania

ABKons që përfaqësonte TAP-in, se

nëqoftëse nuk nënshkruanin qeveria do të

përfshihej dhe do të merrnin më pak

para,” tha Roggenbuck. APPA gjithashtu

kontaktoi dhe me “ABkons”, e cila ofron

shërbimet ligjore dhe këshilluese për

projektin TAP si dhe shërben si

përfaqësues i tij, me qëllim ballafaqimin

me akuzat e banorëve.7 Mirëpo, email-it

zyrtar të dërguar nga APPA, kompania

“ABkons” nuk i’u përgjigj. E megjithatë

nga burime jo zyrtare, brenda

kompanisë, konfirmohet për APPA se

ka patur dhe raste të tilla kur banorët

kanë mbetur të pakënaqur nga

kompensimi.

Një konfirmim i tillë na kthen në pikën

fillestare,ku organizata të ndryshme

kërkojnë mosfinancimin e projektit TAP aq

shumë të promovuar Ministria e Energjisë

dhe Industrisë. Në një moment kur

identifikohet se kompania, e cila

përfaqëson këtë projekt të mbështetur

dhe propozuar nga MEI, nuk po e bën siç

duhet punën e saj, zënë vend dhe

dyshimet për të gjithë projektin në tërësi.

Si gjithmonë, preken drejtpërsëdrejti

interesat e shqiptarëve dhe si gjithmonë

kur vjen puna tek kompensimi, ai

asnjëherë nuk bëhet në mënyrë të drejtë.

miliarde-euro-organizatat-mjedisore-kundershtojne-financimin-e-gazsjellesit-tap/ 7 Listë e kontraktorëve dhe nënkontraktorëve të projektit TAP, publikuar në faqen zyrtare të projektit. http://www.tap-ag.al/rreth-nesh/kontraktoret-dhe-nenkontraktoret-tane

16

MINISTRIA E FINANCAVE

Elena PICI, BSc

1-Filozofia pas videove

Miratimi i reformës në drejtësi është

padyshim arritja më e rëndësishme e këtij

viti, e cila sigurisht pritet t’i shërbejë

stabilitetit demokratik, po ashtu dhe atij

financiar në vend. Për të përforcuar këtë

mendim, Ministri Ahmetaj zgjodhi të

shprehej në faqen e tij në Facebook, ku në

fakt përveç përgëzimeve për reformën nuk

humbi rastit për të përmendur ‘trendin e

konsoliduar të rritjes ekonomike në

vend’8, të cilin ai e shoqëroi me një video

të këtyre arritjeve. Pavarësisht epiteve se

kjo është një ‘qeveri vizuale’, një ‘qeveri

që vetëm bën marketing’, për aq kohë sa

këto video janë reale në informacionin që

përmbajnë, ne i gjykojmë si një formë

transparence dhe llogaridhënie.

Megjithatë, fryma nën të cilën ato

prezantohen jo gjithmonë është objektive

dhe në këtë rast ka vend për analizë

kritike.

Videoja në fjalë nis me të dhënën nga

INSTAT se rritja ekonomike për 3-mujorin

e pare të 2016 ishte 2.96% dhe mbyllet

me premtimin e Ministrit Ahmetaj se për

te gjithë vitin kjo rritje do të jete 3.4%.

Fryma vizuale me të cilën këto shifra janë

prezantuar të jep ndjesinë se janë arritje

të rëndësishme. Megjithatë, duke qënë se

borxhi publik ngelet i konsiderueshëm dhe

konkurueshmeria e ulët (niveli i 97 në

renditje globale dhe i fundit në Europë,

8 Arben Ahmetaj’s Facebook. Korrik 2016.

https://ëëë.facebook.com/Arben-Ahmetaj-436720489780914/?fref=ts

me përjashtim të tre shteteve që nuk i

matet ky tregues9), Shqiperia duhet të

kishte për këtë vit një rritje 4%. Pra,

pavarësisht trendit rritës, rritja nuk është

e mjaftueshme dhe ngelet për t’u parë sa

do të jetë deri në fund te vitit pasi shifra

3.4% është vetëm një parashikim i FMN-

së, të cilin Ministri Ahmentaj e mbështet si

të realizueshëm10.

Gjithashtu në video përmendën të dhëna

mbi uljen e papunësisë ‘nga 18.2% në

16.6% gjatë 2 viteve të fundit’. Kjo është

një arritje e rëndësishme. Megjithatë vlen

për t’u analizuar se si është realizuar ulja.

Kjo mund të jetë rezultat i rigjallërimit

ekonomik dhe hapjes së vendeve të reja

të punës; rezultat i formalizimit të

ekonomisë (pra punë që më parë ishin në

të zezë tashmë janë deklaruar, që edhe

kjo në vetvete është pozitive) ose thjesht

sepse punëkërkuesit e papunë janë

tërhequr nga tregu i punës - vendosin të

mos jenë më në kërkim, ndjekin mundësi

edukimi apo edhe emigrojnë. Sipas të

dhënave nga INSTAT11, kjo rënie e

papunësisë i dedikohet rritjes së

punësimit në industri dhe shërbime.

Gjithsesi, ky rast vlen si shembull për të

kuptuar se e njëjta e dhënë mund të ketë

implikacione të ndryshmë, prandaj dhe

kërkohet më shumë analizë përpara se të

konkludohet se sa pozitive janë.

Një video tjetër që ka shpërdarë Ministria

e Financave ka pasur në fokus

ndërgjegjësimin e konsumatorit për

marrjen e kuponit tatimor. Sigurisht që

9 Monitor.al. Korrik 2016.

http://ëëë.monitor.al/shume-borxh-pak-konkurrence-2/#respond 10 Ministria e Financave. Korrik 2016.

http://ëëë.financa.gov.al/al/njoftime/lajme/ekonomia-ne-nje-cikel-te-pakthyeshem-rritjeje-ekonomike-shperblim-per-sakrificat-e-reformave-te-veshtira 11 Top-Channel. Korrik 2016. http://m.top-

channel.tv/lajme/artikull.php?id=329022

17

kjo është një video pozitive dhe që në fakt

përkon me deklaratën e Ministrit se në

datën 1 Gusht do të nis fushata e

ndërgjegjësimit në terren, kryesisht në

zonat bregdetare, me ‘qëllim dialogimin

dhe informimin e bizneseve për rëndësinë

e kuponit tatimor dhe jo vendosjen e

gjobave’12. Megjithatë, ekperienca me

fushatën e mëparshme anti-informalitet

duhet të ketë treguar se të tilla video nuk

mjaftojnë vetëm për publikun. Ndoshta

ndonjë ‘video’ (që nuk ka nevojë të

ndahet publikisht) mund të përgatitet

edhe për punonjësit e administratës

tatimore të cilët duhet të tregojnë

profesionalizëm, paanësi dhe

bashkëpunim në punën e tyre me

biznesin.

2-Qasja e ndryshuar ndaj detyrimeve

fiskale

Media ka bërë me dije (dhe kjo në fakt me

një shkrim informues copy-paste në

shumicën e portaleve) se Ministria e

Financave ka hartuar draftin final të

amnistisë “Për faljen e pjesshme të

detyrimeve tatimore dhe doganore,

dënimet për kontributet e sigurimeve si

dhe çregjistrimine mjeteve të transportit

dhe shuarjen e detyrimeve të tyre” 13. Ky

draft (të cilin nuk e gjetëm në web-in e

Ministrisë dhe po e marrim të mirëqënë

lajmin nga media) fal gjithë detyrimet

12 Panorama.com. Korrik 2016.

http://ëëë.panorama.com.al/nga-1-gushti-tatimoret-ne-terren-ahmetaj-skemi-objektiv-gjobat-dialog-per-kuponin/ 13 Gazeta Shqip. Korrik 2016.

http://ëëë.gazeta-shqip.com/lajme/2016/07/19/amnistia-si-do-te-falen-gjobat-detyrimet-dhe-taksat-e-makinave/;

http://ëëë.gazetatema.net/ëeb/2016/07/17/drafti-amnistise-se-ministrise-se-financave-ja-cfare-falet/

dhe gjobat ( TVSH, tatim fitim, taksa

vendore, taksa doganore, dënime

administrative) deri në Dhjetor 2011.

Ndërkohë që nga Janari 2012 falen gjobat

dhe 30% e detyrimit, me kusht që të

paguhet 70% e detyrimit deri në Mars

2017.

Megjithatë lajmi për draftin nuk është

shoqëruar me një arsyetim se pse është

marr ky vendim. Në fakt është bërë e

traditës për financat shqiptare që një herë

e në ca kohë (e fundit ka qënë në vitin

2010) të bëhet një amnisti e detyrimeve.

Po kujt i shërben kjo amnisti dhe cili është

qëllimi i saj? Është e qartë që amnistia

vjen pas një farë kohe kur mbledhja e

këtij detyrimi nuk shihet më si e

realizueshme nga ana e administratës

tatimore. Por ashtu siç në fakt do të

veprohej me bilancin e një biznesi mund

të bëhej ‘fshirja’ e këtij detyrimi nga

pasqyrat financiare të Tatimeve dhe

shpallja e tij i pambledhshëm. Ngelet e

paqartë nëse financat nuk zgjedhin këtë

opsion sepse është bureokratik për t’u

realizuar apo sepse duan të japin ‘imazhin

dashamirës’ të faljes.

Të njëjtin ‘imazh dashamirës’ Ministri ka

dashur të krijojë edhe me deklaratën e tij

se Ministria dhe qeveria do t’i propozojnë

Kuvendit faljen e gjobave për

mosdeklarimin e punonjësve që gjenoroi

sistemi muajin që kaloi (për me shumë

referoju raportit APPA, Ministria e

Finanacve, Muaji Qershor). Në këtë rast

Ministri ka deklaruar se: ‘Gjenerimi i

gjobave nga sistemi është në referencë të

plotë të ligjit dhe disiplinës fiskale, pra

Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve ka

zbatuar me përpikmëri të plotë ligjin dhe

është një domethënie e rëndësishme për

atë disiplinë fiskale që ne po vendosim

dita-ditës në territorin fiskal…por meqë ka

qenë hera e parë dhe meqë shumë nga

tatimpaguesit mund të kenë qenë të

18

painformuar, do të propozojmë që këto

gjoba të falen dhe të fshihen nga

sistemi14’. Gjithsesi, më shumë se

‘dashamirësi’, disa të tjerë e kanë

konsideruar ‘fitore mbi arrogancën’.

Gazetari Klodian Tomorri shprehet: ‘Fakti

që Ministria u tërhoq është treguesi më i

mirë se sa të ligjshme ishin gjobat. Për

më tepër, duhet të qartësohet se

mikrobizneset me një të punësuar nuk

kanë detyrim për të dorezuar formularin

tek tatimet sepse nuk bën sens të

deklarohet tek tatimet punonjësi i vetëm,

për sa kohë figuron i regjistruar në QKR si

administrator’. E vetmja qartësi situatën e

ndryshimit të qasjes së qeverisë ndaj

detyrimeve tatimore ngelet nevoja për më

shumë transparencë.

3- Cfarë i shqetësoi më shumë shqiptarët? -

Taksimi i blerjeve online

Në muajin Korrik hyri ne fuqi vendimi i qeverisë

për uljën e kufirit të taksueshëm për mallrat e

blera online në 22 euro dhe për dhuratat në 45

euro nga 20 mijë lekë të reja që ishte më parë.

Nëse kalohet kufiri i taksueshëm, atëherë

blerësi duhet të paguajë 22.4% shtësë mbi

vlerën e mallit (20% TVSH 2.4% taksë

doganore15). Qeveria e ka argumentuar

vendimimet me arsyetimin se ishte rritur

ndjeshëm nurmri i subjekteve tregtare që blinin

dhe shisnin mall në këtë mënyre, duke u bërë

subjekte të konkurrencës së pandershme pasi

14 Ministria e Financave. Korrik 2016.

http://ëëë.financa.gov.al/al/neësroom/lajme/falen-gjobat-per-mosdeklarimin-e-punonjesve-ministri-ahmetaj-dorezojme-propozimin-ne-

kuvend-disiplina-fiskale-ne-favor-te-qytetareve-dhe-biznesit&page=1 15 Monitor.al. Korrik 2016.

http://ëëë.monitor.al/qeveria-vendos-kufiri-per-blerjet-online-22-euro-per-dergesat-nga-jashte-45-euro/

nuk paguanin detyrimet e importit.

Megjithatë, ky vendim duket se ka hasur shumë

pakënaqësi tek blerësit ( në fakt nga të gjithë

vendimet financiare ky duket të jetë më i

komentuari këtë vit, ndoshta sepse pavarësisht

rëndësisë së vogel financiare që ka, i ka prekur

drejtpërsëdrejti dhe në periudhë afat-shkurtër

blerësit). Monitor raporton se janë plot 120 –

130 mijë transaksione në muaj nga blerjet

online dhe vitet e fundit numri i tyre është rritur

ndjeshëm. Po ta analizojmë nga këndvështrimi i

atyre që janë blerës për përdorim personal, ky

është një vendim i pafavorshëm pasi ua

vështirëson blerjen e produkteve cilësore me

çmime më të arsyeshme se në tregun e

brendshëm.

I menduar me thellë argumenti i qeverisë nuk

duket se bën sens në kuadër të aksioneve anti-

informalitete. Duke qënë se çdo mall në

subjektet ku tregtohet duhet të jetë i pajisur me

faturë me TVSH, pra i ka paguar detyrimet e

importit, nuk ka sesi të bëhet subjekt i

konkurences së pandershme. Qeveria ka

pretenduar gjithashtu se me këtë vendim

mbrohet tregtari vendas, i cili është ankuar p

gjithahstu r rënie të fuqisë blerëse për shkak te

blerjve online. Edhe në këtë rast ne nuk

besojmë se ky vendim e zgjidh problemin.

Arsyeja pse konsumatorët i drejtohet blerjeve

online është mungesa e cilësisë dhe çmimet e

paarsyeshmë me të cilat ata përballen në

tregun e brendshëm. Kështu që me shumë gjasa

në këtë skenar thjesht konsumatorët do të

blejnë më pak. Për më tepër ky vendim bie

ndesh me konkurencën e lirë dhe me parimin e

tregut të përbashkët evropian ku Shqipëria do

të aderojë. Të gjithë këto argumenta të lënë të

mendosh se arsyeja e këtij vendimi (duke marr

parasysh numrin dhe vlerën në rritje të

transaksioneve) është thjesht bindja se përbën

19

një mundësi të mirë për të rritur të ardhurat

doganore në kurriz të konsumatorit.

MINISTRIA E INTEGRIMIT EUROPIAN

Rezarta CAUSHAJ, BA

1. Fondet IPA dhe institucionet monitoruese

Duke qënë se në raportet e

mëparshme kemi kritikuar Ministrinë e

Integrimit për mungesen e theksuar të

informacionit në lidhje me fondet IPA,

përgëzojmë punën që është bërë në

këtë aspekt së fundmi për të publikuar

dokumentacionin në lidhje me

Programin e Ndihmës së Parazgjerimit

(IPA II) e më saktë:

- Programet Europiane të Ndihmës 16

(publikuar si dokument Ëord i

shkarkueshëm më vonë sec

pretendohet dhe në mungese të

faqjeve ndërlidhëse të secilit

program)

- IPA me shumë vende përfituese17

- Instrumenti i Investimeve të

Ballkanit Perëndimor18 (duhet

shtuar se lista e

granteve/projekteve ndër vite nuk është e shkarkueshme).

Ajo c’ka vërëjmë me keqardhje është se

ende nuk ka raporte të Komitetit

Monitorues mbi mbarëvajtjen e

16 http://www.integrimi.gov.al/al/programi/asistenca-financiare-e-be-se-ipa/programet-europiane 17 http://www.integrimi.gov.al/al/programi/asistenca-financiare-e-be-se-ipa/ipa-me-shume-vende-perfituese-dhe-wbif/ipa-me-shume-vende-perfituese-2014-2020 18 http://www.integrimi.gov.al/al/programi/asistenca-financiare-e-be-se-ipa/ipa-me-shume-vende-perfituese-dhe-wbif/instrumenti-i-investimeve-per-ballkanin-perendimor-wbif

projekteve, dështimet dhe sukseset e tyre

apo cfarë është arritur deri më sot. Në

këtë pikë Ministria është mjaftuar vetëm

të ndërfus një tjetër dokument, ku

shkurtimisht informon se cili është

institucioni përgjegjës i monitorimit, si

vijon:

”Komiteti Monitorues i IPAs është

instrumenti kryesor i monitorimit të

programeve/projekteve të BE-së.

Pjesëmarrës në këtë Komitet janë

përfaqësues të Komisionit Europian,

Delegacionit të BE-së në Tiranë, Ministrisë

së Integrimit Europian (KKIPA), ministrive

dhe institucioneve të tjera përfituese nga

projektet IPA, përfaqësues të

institucioneve financiare ndërkombëtare”.

Duhet theksuar se mbledhja e fundit e

këtij Komiteti ka qënë më 15 Prill 201519,

ku Ministri i Integrimit shpalli se numri i

projekteve problematike ishte ulur

progresivisht. Ky është një pohim që ishte

i pavërtetueshëm para një viti dhe

vazhdon ende të jetë i tillë për shkak të

mungesës së funksionimit të strukturave

përkatese. Këto struktura janë të

përcaktuara me anë të VKM n.51 të datës

18.06.2015, si më poshtë:

a) Koordinatori Kombëtar i IPA-s (KKIPA),

detyrë e ushtruar nga Ministri i Integrimit

b) Zyrtari Kombëtar Autorizues (ZKA);

c) Struktura e menaxhimit përgjegjëse

para ZKA-së, e përbërë nga:

i. Fondi Kombëtar; dhe

ii. Zyra mbështetëse e ZKA-së.

ç) Struktura operative, e përbërë nga:

i. Drejtoria e Financimeve dhe

Kontraktimeve (DFK);

ii. Strukturat përgjegjëse/njësitë për

menaxhimin e programeve IPA II,

në ministritë e linjës dhe/ose në

institucionet përfituese;

iii. Zyra mbështetëse e Koordinatorit

Kombëtar të IPA-s.

19 http://sot.com.al/politike/mblidhet-komitetit-monitorues-gjosha-kemi-shmangur-projektet-problematike

20

d) Agjencia e Auditimit të Programeve të

Asistencës së Bashkimit Evropian.

Si rrjedhim i mungesës së raporteve

audituese mbi ecurinë e menaxhimit të

fondeve dhe projekteve, Komisioni

Europian20 ka kërkuar së fundmi rritjen e

kompetencave të Agjencia e Auditimit të

Programeve të Asistencës së Bashkimit

Evropian, e cila funksionon formalisht që

prej 2009, por pa asnjë sukses të

dukshëm. Në mënyrë që të kryej

funksionin e saj ajo duhet të riorganizohet

si një institucion i pavarur e për këtë

qëllim është propozuar që të jetë direkt në

varësi të Kryeministrisë, një masë jo fortë

bindëse duke qënë se një garanci të tillë e

ofron shumë më mirë Parlamenti apo edhe

Këshilli Kombëtar i Integrimit. Të

shpresojmë që diskutimet mbi

projektligjin në fjalë të sjellin një formulë

sa më eficente në këtë aspekt.

Ajo c’ka është e sigurtë është se

fuksionimi i Agjensisë është shumë

urgjent duke qënë se, as Ministria e

Integrimit, as institcionet paralele të

kontrolluara prej saj (të ashtuqujturit

Komiteteve monitoruese sektoriale) nuk

kanë publikuar raporte të bazuar mbi

Dokumentin Strategjik Kombëtar:

Instrumenti i Para-Anëtarësimit 2014 -

202021, i cili përcakton objektivat për

secilën fushë dhe në bazë të indikatorëve

respektivë të përcaktuar (sado të metë që

janë), bën të mundur të llogaritet

përmbushja ose jo e tyre.

Në mungesë të raportit Ministria si përgjegjës kryesor ka dështuar në përmbushjen e detyrës së saj për të forcuar

efiçencën, efektivitetin, impaktin dhe

qëndrueshmërinë e përgjithshme të

20 http://www.monitor.al/fondet-e-ipa-ii-te-se-agjenci-per-monitorimin-kusht-per-alokimin/ 21 http://www.integrimi.gov.al/al/programi/asistenca-financiare-e-be-se-ipa/ipa-kombetare/dokumente-strategjike

Asistencës IPA dhe të ofrojë rekomandime

për korrigjimet e mundshmë.

2. Reforma në Drejtësi

Mesa duket miratimi i Reformës në

Drejtësi është diskutuar në datën 19

korrik në Këshilli Kombëtar të Integrimit,

por procesiverbali i plotë i takimit mbetet i

pa publikuar. Ky është një fakt që refleton

një problematik shumë më të gjerë: faktin

që reforma në fjalë u diskutua me dyer të

mbullyra, më anë të deklaratave të palëve

dhe në asnjë moment duke përfshirë

qytetarin. Në mënyrë arbitrare diskutimi u

përqëndrua te arritja me cdo cmim e

konsensusit dhe nuk pati asnjë reflektim

nga ana e Ministrisë së Integrimit si

institucion në ngarkim të arritjes së

stadardeve të anëtarësimit. Përkundrazi, u

lëshuan deklaratat e përsëritura: “Në këtë

moment mesazhi kryesor duhet të jetë ai

që doli edhe nga Komisioni i Ja22shtëm sot

në mëngjes, nga Komisioneri Hahn dhe

shumë eurodeputetë të tjerë, duhet

patjetër të gjejnë një zgjidhje

konsensuale. Kjo do ti hapte rrugë

zhvillimit të vendit, do ti hapte rrugë

implementimit të mirë të reformës në

drejtësi, dhe mbi të gjitha procesit të

integrimit të vendit.”

E njëjta frymë shoqëroi edhe mbledhjen e

Këshillit Kombëtar të Integrimit, ku pati

thjeshtë akuza të ndërsjellta nga palët se

po pengonin Reformën apo u garua se

kush kishte mbështetjen e

“Ndërkombëtarëve”, deklarata për mediat

jashtë mbledhjes dhe mbajtje të qytetarit

larg thelbit të debatit. Në asnjë moment

nuk pati një reflektim mbi mënyrën se si u

politizua procesi, mungesën e

trasparencës për reformën, mungesën e

fushatave tw informimit të plotë të

qytetarëve apo mënyrën dhe limitet e

ndërhyrjes së aktorëve ndërkombëtar apo

edhe pikepyetjet e ngritura mbi tejkalimin

e kompetencave nga ana e Ambasadores

22 http://www.integrimi.gov.al/al/newsroom/lajme/ministrja-gjosha-miratimi-i-reformes-me-konsensus-eshte-domosdoshmeri-per-vendin&page=1

21

së BE, e cila dyshohet se ka përdorur

ekspert të programit EURALIUS23 në

Shqhipëri për axhendën e vet në lidhje me

reformën, pa u konsultuar me Brukselin.

Kjo do përbëntë një pikëpyetje shumë të

madhe për cdo Ministër Integmi dhe një

shqetësim legjitim për t’ia paraqitur

Komisionit Europian. Një reagim, qoftë

edhe deklarativ, do ishte i justifikuar duke

qënë se Delegacioni i BE në Shqipëri

shërben si një urë lidhëse ne procesin e

integrimit, ku tentohen të njihen

zhvillimet lokale dhe t’i përshtaten politika

të duhura nga ana e BE për t’iu përgjigjur

rrethaneve, por edhe si një raportues i

paanshëm e objektiv në progresin tonë.

Nëse Delegacioni merr vendime jashtë

kompetencave, pa ofruar komunikimin e

nevojshëm institucional me Komisionin

Europian e nëse këto vendime ndikojnë në

imazhin e BE si garatues i standardeve

demokrative e të mirëqeverisjes, nëse

qytetari shqiptar percepton mungesë

llogaridhënie midis strukturave

përgjegjëse në BE atëherë edhe integrimi i

vendit tonë dëmtohet rëndë.

23 http://exit.al/2016/07/19/loja-me-e-fundit-me-reformen-ne-drejtesi-exit-shpjegon/

22

MINISTRIA E KULTURES

Blerina LLALLA, MSc

Aktivitete artistiko-kulturore si; festivale,

shfaqje artistike dhe promovuese për disa

gjini të artit në Shqipëri, në zona të

ndryshme të vendit në kuadër dhe të

sezonit turistik, kjo është panorama e

muajit korrik pothuaj në të gjithë vendin

si aktivitete të realizuara nga institucione

të kulturës dhe artit në Shqipëri, me

partneritete të ndryshme dhe nën

varësinë apo mbështëtjen e Ministrisë së

Kulturës. Aktivitete të cilat i shojnë

ngjyrat stinës më të gjallë në vendin tonë

dhe alegrinë përballë turistëve vendas apo

të huaj po aq sa dhe komuniteteve pranë

të cilave zhvillohen.24

Muaji Korrik për MK fillon me shpalljen e

listës së fituesve të Fondit të Përkthimit

Letrar nga gjuha shqipe në gjuhë të huaj,

për vitin 2016.

Ky fond, i hapur për herë të parë, ka për

qëllim mbështetjen financiare të

përkthimeve të veprave të rëndësishme të

letërsisë shqipe në gjuhë të huaj,

promovimin e autorëve shqiptarë dhe të

letrave shqipe jashtë vendit, gjithashtu ai

synon t’u vijë në ndihmë përkthyesve të

huaj që janë të interesuar të përkthejnë

nga gjuha shqipe, si t’u lehtësojë kostot e

botimit botuesve që marrin përsipër t’u

ofrojnë lexuesve të huaj vepra të letërsisë

shqipe. Ministria e Kulturës vuri në

dispozicion të këtij Fondi shumën prej

2.000.000 lekësh.

Në total nga dhjetë aplikime të shtëpive

botuese të huaja, në përfundim u

përzgjodhën gjashtë prej tyre, propozime

të cilat kanë kaluar me sukses fazën e

24 Faqja zyrtare e MK, Sesioni i Lajmeve http://www.kultura.gov.al/al/newsroom/lajme&page=2

seleksionimit nga kolegjiumi dhe më pas

nga ekspertët e fushës së përkthimit.25

Kjo nisme vlen të përshëndetet si një

mbështetje dhe një hap i rendësishëm

drejt promovimit të letërsisë dhe letrarëve

shqiptarë jo vetëm brenda kufijve të

vendit tonë, por dhe më gjeresisht.

Distancimi dhe trajtimi në një thirrje të

veçantë do të sjellë dhe feedbackun më të

mirë pas realizimit të këtyre punimeve si

dhe shpresojme se ne te ardhmen nuk do

të mungoje një mbështetje akoma më e

gjerë edhe për autorë të tjerë të rinj të

cilët mund të kenë nevojë për akoma më

tepër mbështetje, si në kontekstin formal

financiar ose moral, po aq edhe në atë të

përfaqësimit.

Vijojnë punimet për një Ligj

Trashegimie

Sikurse e kemi përmendur dhe në raporte

të muajve paraardhës, prej rreth dy vitesh

mbetemi në pritje të riformulimit të Ligjit

për Trashëgiminë Kulturore. Pas një

periudhe relativisht të gjatë heshtjeje dhe

asnjw informimi pwr publikn rreth proçesit

të punës mbi këtë çështje Ministria e

Kulturës na bën me dije më së fundmi

rreth njw Marrëveshjeje të re midis MK

dhe AADF (Fondacioni Shqiptaro-Amerikan

për Zhvillim)26.

“AADF na bashkohet serish duke

mbeshtetur me ekspertize ligjore fazen

finale te projektligjit.” (cit. lajm)

25Faqja zyrtare e MK, Shpallja e Fituesve të fondit të përkthimit letrar http://www.kultura.gov.al/al/newsroom/lajme/shpallja-e-fituesve-te-fondit-te-perkthimit-letrar-nga-gjuha-shqipe-ne-gjuhe-te-huaj&page=2 26 Faqja zyrtare e MK, marreveshja për Ligjin e ri të Trashëgimisë Kulturore http://www.kultura.gov.al/al/newsroom/lajme/marreveshje-midis-ministrise-te-kultures-dhe-aadf-per-ligjin-e-ri-te-trashegimise-kulturore&page=1

23

Nga kjo frazë mund të kuptojmë nga larg,

ose anës e anës se projektligji i ri për TK

gjendet në fazën finale, gjw qw mund të

nënkuptojë se së shpejti do të kemi

mundësinë për ta shqyrtuar në publik, ose

duke qenë se mareveshja konsiston në një

ekspertizë ligjore (dhe financiare) mund të

kërkojë ende kohë për ndonjë rishqyrtim

apo riformulim përpara publikimit të

draftit final për shqyrtim. Ajo që vijojmë

të shpresojmë është realizimi në një kohë

sa më të shpejtë dhe shqyrtimi i këtij

projektligji dhe venia e tij në efiçencë, kjo

duke marrë shkas dhe nga shumë ngjarje

të muajve të fundit në sektorin e

trashëgimisë apo metodat e reja të

trajtimit të monumenteve sipas dhe

praktikave bashkëkohore të cilat natyrisht

kërkojnë dhe një adaptim ligjor mbi tw

drejtat e veprimit dhe mbrojtjes së tyre.

Humbja e Gjyqit për Kalanë e Lezhës

Lajmi më trazues për muajin Korrik nga

Ministria e Kulturës është ai i humbjes së

Gjyqit për Kalanë ë Lezhës, Si u Humb

Kalaja? Ministrja e Kulturës Mirela

Kumbaro ka njoftuar disa ditë më parë se

ministria që ajo drejton ka humbur gjyqin

për Kalanë e Lezhës. Prej dy vitesh

ministria ishte në gjyq me një kompani, së

cilës i ishin dhënë të drejta mbi kalanë

nga qeveria e kaluar. Pas dy vitesh,

Kumbaro njoftoi se “Me këtë vendim

skandaloz i jepet e drejta një subjekti pa

licencë, pa procedurë, në mungesë të

plotë të transparencës së kësaj

vendimmarrje, të ndërhyjë brenda Kalasë

së Lezhës me një projekt të kritikuar

rëndë, edhe pse Ministria e Kulturës ka

denoncuar disa herë radhazi shkeljet

lidhur me këtë procedurë”.

Diskutimet e para për dhënien me qira të

kësaj kalaje i takojnë vitit 2010. Atëkohë,

lajmi i botuar në “Gazeta Shqiptare” solli

reagimin e menjëhershëm të Lorenc

Bejkos. Më pas, të gjithë specialistët e

trashëgimisë morën pjesë në një debat të

gjerë. Në vitin 2013, qeveria në ikje

Berisha miratoi dhënien e disa

monumenteve me qira, mes të cilave ishte

edhe Kalaja e Lezhës.

Me ardhjen në pushtet të qeverisë

aktuale, çështja u ridiskutua dhe dhënia

me qira u anulua nga Këshilli Kombëtar i

Restaurimeve.

Ministrja e Kulturës, znj. Mirela Kombaro,

në vitin 2014 doli në një konferencë për

shtyp dhe njoftoi vendimin, çka çoi në një

proces gjyqësor pothuaj dyvjeçar.

Kumbaro e dha kështu të enjten njoftimin

për humbjen: “Ju kujtohet debati i madh

për ndërtim motelesh brenda zonës

arkeologjike të Kalasë së Lezhës në vitet

2012-2013? Ju kujtohet që Ministria e

Kulturës në vitin 2014 arriti ta shpëtojë

atë thesar të trashëgimisë kulturore nga

motelizimi dhe rrënimi i arkeologjisë?

Në ato kushte Ministria e Kulturës dhe

Këshilli Kombëtar i Restaurimeve në vitin

2013- 2014 rimori në shqyrtim të gjitha

dosjet dhe urdhrat e lëshuar për këtë

projekt dhe i shfuqizoi ato, pasi konstatoi

shkelje të rënda të procedurave dhe me

profesionalizëm dhe analizë ligjore dhe

teknike, vuri në vend një situatë

emergjente duke shpëtuar një vlerë të

çmuar të pasurisë së brezave. Por subjekti

privat e dërgoi këtë vendimmarrje në gjyq

dhe Gjykata e Shkallës së Parë e rrëzoi pa

argumentim dhe pa marrë fare në konsideratë arsyetimin e MK.

Pas dy vjet zvarritjesh në dyert e

gjykatave pa zë e pa vesh për vlerat

kombëtare, edhe Gjykata Administrative e

Apelit, me vendimin nr.2097, në datë

07.07.2016, në dhomë këshillimi, e në

mungesë të palëve dhe pa asnjë njoftim

për prezencë, vendos: Mospranimin e

ankimit të paraqitur nga Ministria e

Kulturës në kundërshtim të plotë me

24

dispozitat ligjore. Me këtë vendim

skandaloz i jepet e drejta një subjekti pa

licencë, pa procedurë, në mungesë të

plotë të transparencës së kësaj

vendimmarrje, të ndërhyjë brenda Kalasë

së Lezhës me një projekt të kritikuar

rëndë, edhe pse Ministria e Kulturës ka

denoncuar disa herë radhazi shkeljet lidhur me këtë procedurë”.

Edhe pse justifikimet dhe reagimet janë

nga më të ndryshmet duke arritur deri tek

ai i deklarimit të mbi neglizhencën e

juristit të çështjes, asgjë nuk mund ta

tolerojë këtë humbje, ose deklaratat e

fryra pas miratimit të urdhrit të disa

muajve më parë mbi dhëniet në përdorim

apo me qera të monumenteve të

Trashëgimisë Kulturore nga vetë Ministria

në fjalë.27 Për humbjen e kesaj sfide

argument si të sipërpermendurat nuk e

justifikojnë plotësisht intefritetin e punës

së bërë nga ky dikaster ne lidhje me

çështjen në fjalë, ndaj do të shpresonim

në zgjidhjen sa më parë të kësaj ngjarjeje

për të mos humbur asnjë grimë nga

monumentet e trashëgimisë kulturore,

kudoqofshin anembanë shqipërise, dhe

kjo ekperience të vleje gjithashtu si një

shtysë për t’u përqëndruar më fort në

punën për mbrojtjen e këtyre monumenteve dhe menaxhimit të tyre.

P.S: Më Poshtë do të gjeni bashkangjitur

qëndrimin e Ministres së Kulturës znj.

Mirela Kumbaro, një deklaratë e publikuar

në rrjete sociale (profili zyrtar) po ashtu e

transmetuar dhe në mediat vizive gjatë deklaratës për shtyp.

27 Gazeta Panorama- Gjyqi i Kalasë së Lezhës http://www.panorama.com.al/humbja-e-gjyqit-per-kalane-e-lezhes-ministria-e-neglizhoi-juristi-nuk-u-paraqit-fare/ Gazeta Dita- Gjyqi I Kalasë së Lezhës http://www.gazetadita.al/kalaja-e-lezhes-forumi-i-trashegimise-kulturore-kritikon-kumbaron/

SKANDALOZE:

Kur sistemi gjyqësor vendos në të kundërt

të interesit të Trashëgimisë Kulturore dhe të vlerave kombëtare!!!

Ky nuk është denoncimi i një pale të

humbur në një proces gjyqësor!

Këto nuk janë fjalët e një politikani në

kontekstin e reformës në drejtësi!

Këto janë faktet e shëmtuara të një

realiteti që ka humbur orientimin e vlerave që mbart!

Ju kujtohet debati i madh për ndërtim

motelesh brenda zonës arkeologjike të

kalasë së Lezhës në vitet 2012-2013?

Ju kujtohet që Ministria e Kulturës në vitin

2014 arriti ta shpëtojë atë thesar të

Trashëgimisë kulturore nga motelizimi dhe

rrënimi i arkeologjisë?

Në ato kushte Ministria e Kulturës dhe

Këshilli Kombëtar i Restaurimeve në vitin

2013- 2014 rimori në shqyrtim të gjitha

dosjet dhe urdhërat e lëshuar për këtë

projekt dhe i shfuqizoi ato, pasi konstatoi

shkelje të rënda të procedurave dhe, me

profesionalizëm dhe analizë ligjore dhe

teknike, vuri në vend një situatë

emergjente duke shpëtuar një vlerë të çmuar të pasurisë së brezave.

Por subjekti privat e dërgoi këtë

vendimarrje në gjyq dhe, gjykata e

shkallë së parë e rrëzoi pa argumentim

dhe pa marrë fare në konsideratë arsyetimin e MK.

Pas dy vjet zvarritjesh në dyert e

gjykatave pa zë e pa vesh për vlerat

kombëtare, edhe gjykata administrative e

Apelit, me vendimin nr.2097, në datë

07.07.2016, në dhomë këshillimi, e në

mungesë të palëve dhe pa asnjë njoftim

për prezencë, vendos:

Mospranimin e ankimit te paraqitur nga

Ministria e Kulturës në kundërshtim të plotë me dispozitat ligjore.

Më këtë vendim skandaloz i jepet e drejta

një subjekti pa liçencë, pa procedurë, në

mungesë të plotë të transparencës së

kësaj vendimarrje, të ndërhyjë brenda

Kalasë së Lezhës me një projekt të

kritikuar rëndë, edhe pse Ministria e

Kulturës ka denoncuar disa herë radhazi shkeljet lidhur me këtë procedurë.

25

Vlerat kulturore jane ajo çka i detyrohemi

brezave. Detyrimi për të njohur ligjet që i

japin një trajtim special këtyre vlerave

duhet të njihet, të zbatohet e të

interpretohet kryesisht nga trupa e gjyqësorit.

Në vite kemi parë sesi

Butrinti antik është shkëmbyer me tokë

djerrë dhe jepej në kompensim!

Kulla e Kalasë së Elbasanit është

privatizuar ;

Janë privatizuar parcela e godina në Apolloni e Ksamil, etj.

FAKTI

Në vitin 2010 një subjekt privat ka

hartuar një projekt për restaurimin,

rigjallërimin dhe rivlerësimin, e kalasë së

Lezhës. Kjo iniciativë private është

paraqitur pranë sekretarisë Teknike te

KKR-se, në IMK e në atë vit, për t’u

shqyrtuar dhe më pas për t’u miratuar në KKR.

Nuk ka asnjë justifikim të faktit se në cilin

kontekst ligjor, strategjik, moral e

profesional një organizëm publik shqyrton

një kërkesë private e cila në thelb ka si

qëllim ndërhyrjen në një vlere

kombëtare.

MTKRS e kishte filluar procedurën për

dhënie qeraje ndërkohë që

- nuk e administronte kalane (në atë kohë

në administrim të Bashkisë Lezhë);

- nuk kishte një strategji të administrimit

të vlerave kulturore

- nuk kishte asnjë vlerësim paraprak mbi

fatin e atyre pasurive kulturore qe ishin

dhënë me qira megjithese kishte fakte te

qarta mbi keqvleresimin e keqadministrim e pasurive kulturore

Theksojmë që ky veprim nuk u zhvillua në

kuadër të një procedure rijetëzimi, procesi

formal i së cilës, qoftë edhe i paplotë, do

të fillonte veç në 2011.

Ato vendimarrje sillnin pasoja shume të

rënda për trashëgiminë kulturore

- shfrytëzohej pa asnje kriter pasuria

kombëtare - një prej më të vlefshmeve që

kemi

- shfrytëzohej në mënyrë ekskluzive

nëntoka duke hequr monopolin e caktuar

me kushtetutë të shtetit mbi pasurine

nëntokësore - kjo në dëm edhe të

ekspeditave arkeologjike, nga më

profesionalet, të cilat aktualisht janë

pezulluar si rezultat i kësaj situate

absurde të paligjshme e amorale.

- fitonte të drejtën ekskluzive për të

shkatërruar pasurinë e brezave dhe

memorien tonë historike (përfshirë të

famshmen portë të restauruar nga sulltani )

Në këto kushte Ministria e Kulturës dhe

Këshilli Kombëtar i Restaurimeve me

bindje të plotë dhe me procedurë krejt të

ligjshme në vitin 2013- 2014 i shfuqizoi ato.

Por fatkeqësisht pas 2 vjetësh nëpër dyert

e gjykatave, me dëshpërim mund të them

se kjo tentativë e shërbimit publik të

administratës për të vënë në vend një

padrejtësi kombëtare nuk u krye me

sukses. Interesi privat vazhdon të mbisundojë.

Të paktën në këtë rast që denoncojmë,

shërbimi i dhënies së drejtësisë nuk njeh

paligjshmëri, parregullsi apo sensibilitet

në administrimin e vlerave kombëtare por

vazhdon të na zhgenjejë të gjithëve me qëllimet që përndjek.

Shërbimi gjyqesor është shërbim publik.

Efikasiteti i tij sigurohet me sigurimin e

një tërësie standartesh, zbatim parimesh

e rregullash të cilat nuk janë qëllim në

vetvete por që kanë vec një qëllim, të

sigurojnë respektimin e të drejtave në një shtet të së drejtës.

Në rastin konkret jemi në kushtet

evidente të një interesi publik të cënuar

rëndë nga mosfunksionimi i një shërbimi publik.

Asnjë rresht i vendimeve të gjata të

shkalles së parë dhe apelit që morën kaq

kohë për t’i dhënë, nuk merr guximin të

thotë se MK në shfuqizimin e vendimit të

dhënies për “rijetëzim” të një kalaje

shekullore, me një projekt të pamiratuar

nga KKR në kuptimin e një procedure të

ligjshme, të ketë shkelur ndonjë ligj.

Ne leximin e vendimeve mesazhi që jepet

është :

Administrata publike mund të shkelë ligjin

26

dhe të keqadministrojë vlerat publike pasi

me një interpretim të shtrembër të ligjeve

fiton e paligjshmja; jo profesionalizmi; shitja e vlerave.

SKANDALOZE!

Gjykata e cila duhet të ofrojë një shërbim

cilësor në mbrojtje të të drejtave

Kushtetuese, duke garantuar paanësinë

dhe pavarësinë e saj në vendimarrje

provon edhe një herë që përligj

paligjshmërinë me vendimet e saj.

Në vendimin e saj Gjykata keqinterpreton

ligjin, prek dhe cënon rëndë interesin

publik, kur në vetvete qëllimi i gjyqësorit

është vënia në mbrotje e këtij interesi.

Mirëpo Ministria e Kulturës,

që respekton ligjet dhe parimet

kushtetuese të ndarjes së pushteteve ku

pushtetit gjyqësor i jepet e drejta të

ushtrojë kontroll e vigjeloje mbi

veprimtarinë e administratës publike,

nuk mund të rrijë indiferente dhe të mos

verë në dijeni qytetarët dhe organet

kontrolluese të veprimeve të gjyqesorit që

vlerat dhe pasuria kombëtare, trashëgimia

kulturore po cënohen

PAPERGJEGJSHMERISHT.28

28 Proflili Zyrtar Fb- MK- Mirela Kumbaro

https://www.facebook.com/mirela.kumbaro/posts/10210131006733048

27

MINISTRIA E MBROJTJES

Brenton KOTORRI, BA

1- Fshati digjet, Kodheli poston foto

Forcat tona të armatosura, prej vitesh

përdoren si krah pune. Nën drejtimin e

ministres Kodheli, ushtarët u panë të

pastronin bregdetin, të ndërtonin ura, apo

te shtronin rrugë për zonën elektorale të

ministres. Gjatë korrikut, ushtarët janë

përdorur edhe si zjarrfikës. E jo si

zjarrfikës dosido, por si zjarrfikës sypetrita

që nuk i tremben flakëve, sepse urdhri i

ministres është i pakthyeshëm dhe “për

atdheun duhet dhënë edhe jeta”. Nëse

shihen fotot[1] që ministrja me aq krenari

i publikon do të shihni kursantët për

ushtarë, të cilët eksperiencën ushtarake e

kanë më të vogël se 6 muaj, të cilët

luftojnë me frymëmarrjen e tyre më

shumë sesa me zjarret. Për fat të mirë

askush prej ushtarëve rishtarë të

angazhuar në këtë zjarrfikje nuk pati

lëndime të jashtme.

Sidoqoftë duhen listuar disa probleme. Së

pari, ligji i republikës së Shqipërisë për

shërbimin ushtarak nuk parashikon

kurrsesi që ushtria të përdoret si punëtori

e pastrim gjelbërimit apo si zjarrfikëse.

Ligji për Forcat e Armatosura, sigurisht që

sikurse edhe në vende të tjera të botës

parashikon se “Forcat e Ushtrisë përdoren

edhe për operacione paqeruajtëse,

humanitare dhe të shpëtimit, si brenda

dhe jashtë vendit. Në situata të

jashtëzakonshme ato mund të përdoren

edhe në ndihmë të rendit publik”, e kjo

është pikërisht neni me të cilin abuzohet

për qëllime elektorale. Kudo në perëndim,

ose të paktën në NATO, ushtarët përdoren

për të ndihmuar zhvendosjen e njerëzve

në kohë katastrofash natyrore, ndihmojnë

njerëzit gjatë zjarreve, por nuk e shuajnë

zjarrin. Ndihmojnë njerëzit gjatë

përmbytjeve por nuk e përthajnë

përmbytjen. Ndihmojnë njerëzit ndaj

ndotjeve kimike, e biologjike por nuk

pastrojnë mbetjet.

Në rastet shumë të rralla kur ushtarët

ndihmojnë në kontrollimin e zjarreve,

sikurse në rastin tonë, ata nuk shkojnë të

luftojnë me zjarrin si ushtarë, se nuk janë

irracionalë. Ushtarët në ato raste bëhen

pjesë e skuadrave zjarrfikëse, që do të

thotë se pajisen me uniformat dhe mjetet

e posaçme për realizimin e kësaj detyre.

Nëse i shihni sërish fotot e ushtarëve tanë

që do ministrja i përdor për imazh në

rrjetet sociale, do të shihni se ushtarët

tanë nuk dinë se kush është sikleti më i

madh, pylli që digjet apo lotët që u dalin

nga sytë, flokët që u përcëllohen e

mushkëritë që u mbeten me pasoja

shëndetësore. Sa i takon kësaj të fundit,

na lejohet të hamendësojmë se këtyre

ushtarëve për aq kohë sa nuk u janë

dhënë maska oksigjeni, e kostume

zjarrfikësish për parandalim, as vizita

mjekësore post-operacion nuk u janë

ofruar. Me filozofinë, ngarkoje hamallin se

mban sa të duash dhe gojën nuk e hap.

Ky është një skandal që duhet të marrë

fund përgjithmonë, duke nisur nga sot.

Duke nisur me një falje publike të

ministres dhe ndoshta me një dekret

presidencial që ndalon përdorimin e

ushtarëve si mish për top në kohë paqeje.

Mirëpo si shumë gjëra ndodhin në

Shqipëri, do duhet të dëshmojmë ndonjë

tragjedi, që të merren masa të tilla.

28

MINISTRIA E MIRËQENIËS

SOCIALE DHE RINISË

Ingrid XHAFA, MA

1- “Rriten” pensionet për 365 mijë pensionistë

Në mbledhjen e fundit të qeverisë është

miratuar vendimi për të rritur pensionet

me 1.6 përqind për 365 mijë pensionistë

në vend, rritje e cila, nëse përllogaritet

me vlerën mesatre të pensioneve sot, i bie

të jetë rreth 1mijë e 5qind deri në 3mijë

lek të vjetra, në varësi të pensionit

minimal apo maksimal. Kjo rritje, sipas

Ministrit të Mirëqënies Sociale, është

llogaritur në raport me kompesimin e

indeksit të çmimeve të ushqimeve dhe

shërbimeve të nevojshme për pensionitët.

Ministri me shumë krenari njoftoi se “rritja

e pensioneve 1.6 përqind është më e lartë

se një vit më parë, ku pensionet u rritën

me 1.3 përqind dhe më e lartë se

inflacioni i çmimeve të këtij viti, që është

1.2 përqind”29. Në fakt, edhe pse

pensionet në 2015-tën u rritën me 1.4

përqind dhe jo me 1.3 përqind si deklaron

ministri, shifrat e reja të rritjes janë vërtet

qesharake dhe pak për tu krenuar.30 Në

kushtet kur çmimet e ushqimeve,

barnave, transportit publik, shërbimeve,

janë rritur vazhdimisht dhe në kushtet kur

29 Vendimi/Qeveria rrit pensionet, përfitojnë 635 mijë pensionistë, aksesuar për herë të fundit më 28 korrik 2016 në: http://shqiptarja.com/news.php?id_legami=213512#sthash.PXWazkZz.dpufhttp 30 Vendime të miratuara në mbledhjen e Këshillit të Ministrave 22 korrik 2015, aksesuar për herë të fundit më 28 korrik, 2016 në: http://www.kryeministria.al/al/neësroom/vkm/vendime-te-miratuara-ne-mbledhjen-e-keshillit-te-ministrave-22-korrik-2015&page=5

mosha e tretë përballet çdo ditë me

mungesën e shërbimeve të denja publike,

hapësirave të nevojshme publike,

shërbimit shëndetësor dhe kujdesit të

vazhdueshëm, kjo rritje përveç se e

pamjaftueshme, është edhe tallëse për

realitetin. Ashtu, si dhe në raportet e tjera

të APPAs, këshillohet që përpara se të

trumpetohet me të madhe suksesi i

reformës së pensioneve, të analizohen me

kujdes tregues të tillë, si

pamjaftueshmëria e shtetit për të bërë

rritje domethënëse të pensioneve,

sidomos në vitet e para të zbatimit të

reformës.

2- Aftësohet qeveria në ndihmë të

personave me aftësi të kufizuara?!

Janë ndërmarrë 2 nisma shumë të

rëndësishme nga MMSR-ja në lidhje me

personat me aftësi të kufizuara (PAK).

Kështu, është miratuar dhe botuar në

Fletoren Zyrtare “Plani Kombëtar i

Veprimit për PAK, 2016-202031”, si dhe

është hartuar projektligji mbi “Përfshirjen

dhe aksesueshmërinë e personave me

aftësi të kufizuara”32. Shpresohet që këto

nisma do të mund të përmirësojnë

ndjeshëm kushtet e vështira të PAK, qe

vijnë jo vetëm si rezultat i aftësisë së

kufizuar, por edhe si rezultat i mos

lehtësimit të barrierave të shumta, nga

ana e shtetit dhe e shoqërisë. Megjithatë,

ndryshimet e fundit ligjore dhe pse janë

mbështetur gjerësisht nga publiku, kanë

31 Plani Kombëtar i Veprimit për PAK, 2016-2020, aksesuar për herë të fundit më 28 korrik 2016 në: http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2016/PDF-2016/124-2016.pdf 32 MMSR prezanton risitë që sjell p/ligji për personat me aftësi të kufizuar, aksesuar për here të fundit më 28 korrik, 2016 në: http://www.sociale.gov.al/al/te-reja/deklarata-per-shtyp/mmsr-prezanton-risite-qe-sjell-p-ligji-per-personat-me-aftesi-te-kufizuar&page=16

29

hasur pakënaqësi në një pikë shumë të

rëndësishme, siç është ajo e heqjes së

pagesës prej 9700 lekësh në muaj të

fëmijëve me aftësi të kufizuara të moshës

0-2 vjeç, me argumentin se kjo vlerë do

tu kthehet në shëbime. Kjo nismë është

refuzuar nga shoqata të shoqërisë civile

që merren me aftësinë e kufizuar, siç

është rasti i shoqatës “Down Syndrome

Albania” 33. Ofrimi i shërbimeve për fëmijë

me aftësi të kufizuara në të gjithë

territorin e Shqipërisë është një realitet

shumë i largët. Për më tepër, në kushtet

kur prindërit me fëmijë me AK detyrojnë

të lënë punën që të kujdesen për fëmijët,

mungesa dhe ndihma financiare që vjen

prej pagesës do të ndihet dyfish.

Nga ana tjetër, Plani Kombëtarë i Veprimit

për PAK ka disa objektiva shumë

ambicioze, si prsh. rritja e aksesit të PAK

në shkollë, punë, jetën publike dhe

politike të vendit, si dhe përmirësimi i

aksesit në vende publike (që lidhet me

shëmbjen e barrierave fizike penguese),

etj. Mëgjithatë, financimi i masave të

parashikuara në këtë plan nga buxheti i

shtetit është i pamjaftueshëm, ndaj

mendohet se 25 % e tij do të mbulohet

nga donator/projekte

potencialë. Gjithashtu, shumë për nga

masat e propozuara për tu ndërmarrë në

përiudhën afatshkurtër dhe afatmesëm,

edhe pse cilësohen si prioritare,

fatkeqësisht shoqërohen me togëfjalëshin

bashkëngjitur “Nuk ka buxhet në

dispozicion”.

33Fëmijëve me aftësi të kufizuar do u hiqet pagesa prej 9700 lekë", aksesuar për here të fundit më 28 korrik 2016 në: https://www.youtube.com/watch?v=8PCVW-U2Ovo

30

MINISTRIA E MJEDISIT

Flutura GJANA, MSc.

1- Fauna e Egër në rrezik

Për shkak të pozitës së mirë gjeografike, Shqipëria dikur karakterizohej nga fauna shumë e

pasur. Themi dikur karakterizohej e pasur sepse që pas viteve 90 nuk mund të krenohemi

më me këtë privilegj që na e ofronte vetë natyra. Fatkeqësisht fauna e Shqipërisë është

shkatërruar me ritme galopante. Shkatërrimi i faunës ka ardhur si pasojë e shumë

faktorëve, duke filluar që nga gjuetia, e duke përfunduar me neglizhencën e institucioneve

përgjegjëse për monitorimin e zbatimi të ligjit.

Në kuadër të këtij problemi, në vitin 2014 u vendos nga Ministria e Mjedisit moratoriumi 2-

vjeçar i gjuetisë me qëllim përmirësimin e llojeve të faunës së egër në Shqipëri. Në qershor

të këtij viti Këshilli i Ministrave miratoi1 projektligjin për shtyrjen e afatit të këtij

moratoriumi edhe për 5 vite të tjera i cili hyri në fuqi më 9 korrik.

Pavarësisht nismës së mirë në dukje për të mbrojtur faunën, nga Ministria e Mjedisit nuk ka

asnjë raportim për impaktin që pati moratoriumi 2-vjeçar dhe arsyet pse shihet e udhës

zgjatja e tij edhe për 5 vite në vazhdim. Ky informacion nuk erdhi as nga specialistët e

Ministrisë së Mjedisit të cilët ishin të pranishëm në mbledhjen e komisionit parlamentar, ku

u diskutua2 dhe miratua ky projektligj.

Nga njëra anë janë zyrtarët e Ministrisë së Mjedisit, Ministri Koka edhe vetë Kryeministri që

lobojnë për të mirat që solli ky moratorium, por nga ana tjetër gjendemi përballë mungesës

së një vlerësimi sasior, shifrave dhe fakteve konkrete. Por realisht nuk ka ndonjë ndryshim

të madh. Ky, një fakt i pritshëm sepse është e pamundur që për një periudhë 2 vjeçare të

shihen rezultate për mbarështimin e faunës. Bashkëngjit faktin që moratoriumi i gjuetisë

ndalon gjuetinë e ligjshme. Po me gjuetinë e paligjshme çfarë po ndodh?

Nga informacionet që ka publikuar3 Ministria e Mjedisit, në lidhje me rastet e gjuetisë së

paligjshme citohet se nga inspektimet e kryera ka inspektuar 650 raste potenciale të

gjuetisë të paligjshme ndër të cilat 44 raste janë gjobitur dhe në 600 raste të tjera është

konfiskuar arma. Afatet mbi të cilat janë kryer inspektimet nuk përmenden. Të tjera shifra

raportohen4 në website-in e federatës së organizatave që veprojnë në Mesdhe MIO-ECSDE5.

Në artikull thuhet: ’’ ...zonat janë inspektuar përgjatë periudhës nëntor 2015 – janar

2016.... Vetëm gjatë dy muajve të fundit, janë evidentuar dhe dokumentuar 1507 raste të

gjuetisë së dhe pritet që këto raste në mënyrë dramatike do të rriten në vazhdimësi...’’

1 Fletorja Zyrtare (www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2016/PDF-2016/115-2016.pdf) 2Procesverbal i Komisionit Parlamentar, 24.05.2016 (www.parlament.al/wp-content/uploads/2016/05/Komisioni-i-Veprimtaris---dat---24.05.2016.pdf) 3 Hunting moratorium in Albania, as a way to promote sustainable hunting tourism (rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=0900001680645214) 4 Artikull: Continuous violation of the Hunting Moratorium in Albania (http://mio-ecsde.org/continuous-violation-of-the-hunting-moratorium-in-albania/) 5 Faqe Web e MIO – ECSDE (http://mio-ecsde.org/about-us/ )

31

Pra vetëm përgjatë 2 muajve monitorimi ndërkohë që moratoriumi i gjuetisë ka qenë në

fuqi janë kapur 1507 raste (shifër kjo ndryshe nga ajo çka raporton Ministria). Po përgjatë

të gjithë 24 muajve të moratoriumit të parë (të gjithë periudhës së parë që përfshinte

moratoriumi 2 vjeçar i gjuetisë) sa janë shifrat (?) dhe sa do të jenë në 60 muajt e

ardhshëm të moratoriumit të dytë?

Secili nga ne ka qenë dëshmitar i abuzimeve mbi faunën e egër. Nuk ka nevojë të ikim larg

për ta riparë me sy këtë masakër. Mjafton që të zgjedhim frekuentimin e një restoranti (që

vizitohet edhe nga pushtetarët tanë) ku vriten kafshë të egra për t’u servirur si pjesë e

menusë së tyre, deri me abuzimin çnjerëzor që ushtrohet me to duke i mbajtur nëpër

kafaze në kushtet më skandaloze higjeno-sanitare ku shfrytëzohen si formë argëtimi për

klientët.

Sipas statistikave të Instat6, numri i çdo lloji të faunës së egër është përgjysmuar

krahasimisht me shifrat e vitit 2001. Masakrimi vazhdon edhe kafshët janë të mbrojtura me

ligje shqiptare e nga dhjetëra konventa ndërkombëtare të firmosura me shumë zell nga

drejtuesit tanë.

Shfaqja e zakonshme ku bërtitet me të madhe se fauna po rilind vazhdon. Ulja e numrit të

kafshëve të egra nga gjuetia e paligjshme vazhdon. Mos funksionimi i institucioneve

vazhdon. Paaftësia e shtetit për të siguruar zbatimin e ligjit vazhdon. Shkatërrimi i faunës

vazhdon. Edhe për sa kohë?

6 Statistika, Mjedisi (www.instat.gov.al/al/themes/mjedisi.aspx?tab=tabs-5)

32

MINISTRIA E PUNËVE TË BRENDSHME

Megi LLUBANI, MSc

1- Vjedhje dhe papërgjegjshmëri spektakolare

Në fund të qershorit ngjarja që pushtoi median dhe hapësirën publike ishte

ajo e vjedhjes spektakolare në Aeroportin Ndërkombëtar të Tiranës, ku një shumë e konsiderueshme parash që po dërgoheshin jashtë Shqipërisë nga

një bankë e nivelit të dytë u grabit në brendësi të ambjenteve të aeroportit.

Menjëherë pas ngjarjes Ministria e Punëve të Brendshme/Policia e Shtetit doli në një deklaratë për media ku sqaroi të gjithë ngjarjen. Madje u ofrua

edhe informacion mbi shkëmbim letrash ndërmjet Policisë së Shtetit dhe autoriteteve përgjegjëse të aeroportit në lidhje me sigurinë e ofruar aty.

Skenari i ngjarjes dhe ajo që e paraprinte dhe ndodhi më pas është shqetësuese në shumë nivele. Më poshtë po rendisim arsyet përse:

Së pari, megjithëse e vlerësojmë bërjen të ditur të korrespondencës

ndërmjet ministrisë dhe autoriteteve përgjegjëse të aeroportit për mungesën e kushteve të përshtatshme të sigurisë, nuk mjafton vetëm

përmendja e tyre. Për hir të transparencës, zbardhjes së ngjarjes dhe informimit të publikut ministria duhet të kish bërë publike të gjithë letrat

të cilave i referohet në njoftimin për mediat të datës 1 korrik 2016. Kjo do të hidhte dritë mbi atë që ka ndodhur dhe të mbahen përgjegjësitë për

çdo shkelje të ligjit dhe neglizhencë. Së dyti, ministria përpiqet të zhvendosë fajin duke argumentuar se i ka

kërkuar disa herë autoriteteve të aeroportit të rishikojnë politikat e tyre të sigurisë. Sikurse mund të shohim nga deklarata e ministrisë: ‘’ Pikërisht për shkak të konstatimit të shpeshtë të mungesës së disa elementëve të sigurisë, Policia e Shtetit me shkresë nr 457 datë

21.04.2014 i ka komunikuar autoritetit Aeroportual TIA, në lidhje me

mangësitë të konstatuara në drejtim të parametrave të sigurisë, vecanërisht për sistemin e kamerave, pasi kamerat nuk mbulonin me

monitorim të gjitha pikat nervlagjike të aeroportit.’’7 Deklarata vijon me një sërë shkresash që i referohen të njëjtit argument. Problemi me këtë

argument është se nuk e nxjerr ministrinë ‘’të pafajshme’’ por të paaftë dhe të papërgjegjshme. Si është e mundur që ministria bën publike edhe

7 Ministria e Punëve të Brendshme, Informacion për shtyp, ‘Policia e Tiranës mbi grabitjen e djeshme në

Rinas’, 1 korrik 2016: http://ëëë.punetebrendshme.gov.al/al/te-rejat/lajme/policia-e-tiranes-mbi-

grabitjen-e-djeshme-ne-rinas&page=1

33

operacionet më të vogla të suksesshme për kapjen e autorëve të krimeve

apo operacione të suksesshme kundër kultivimit të lëndëve narkotike; publikon me zell marrëveshje të arritura me struktura dhe vende të tjera

dhe gjithçka të rëndësishme e të parëndësishme por nuk ngre shqetësim publik dhe pse jo edhe mediatik për sigurinë në aeroportin e vetëm të

vendit? Sipas deklaratës së saj ky institucion ka qenë tërësisht i pafuqishëm kundrejt autoriteteve private të aeroportit. Me pak fjalë po na

thuhet se privatët mund të sillen si të duan, pa i dhënë llogari dhe pa ndjekur direktivat e institucioneve publike përgjegjëse. Po na thuhet

gjithashtu se edhe në një fushë të tillë, tepër të rëndësishme për sigurinë kombëtare shteti shqiptar nuk mund të bëjë asgje sepse parimi i tregut të

lirë po funksionon njësoj edhe në fusha sensitive, si siguria në aeroporte. Së treti, sulmet trroriste të shtuara e të vazhdueshme në vende sa afër

edhe larg Shqipërisë, veçanërisht ato në aeroporte duhet ta kishin vendosur shtetin shqiptar në alert dhe në gatishmëri të lartë për të

mbrojtur qytetarët e tij, edhe pse nuk kemi qenë deri më tani objekt

sulmesh të tilla. Paaftësia e forcave private të sigurisë kombinuar me pamundësinë apo paaftësinë e institucioneve publike për të imponuar

zbatimin e ligjit vë në rrezik jetën e shtetasve shqiptarë dhe shtetasve të huaj që udhëtojnë në Shqipëri. Kultura e pandëshkueshmërisë dhe

delegimit të fajit vijon të lulëzojë në Shqipëri. Së fundi, por jo prej rëndësisë është privatizimi dhe mania e shtetit

shqiptar me koncesionet. Sipas të dhënave siguria në perimetrin e aeroportit është përgjegjësi e një firme private sigurie (!). Vetëm ky fakt

mjafton për të kritikuar qasjen e gabuar të shtetit shqiptar për të lënë sigurinë kombëtare në duar të privatëve dhe të jetë më pas i pafuqishëm

t’i kërkojë atij llogari. Një kërkim i thjeshtë mbi autoritetet përgjegjëse për sigurinë në aeroporte neë vende të ndryshme tregon se kategoritë

sipas shumicës së vendeve janë si më poshtë: o Forcë e dedikuar policore që mbulon vetëm aeroportet

o Siguria mund të ofrohet nga njësitë lokale policore ku gjendet

aeroporti o Njësia kombëtare e mbrojtjes etj.

Të gjithë shembujt e mësipërm janë modele të menaxhimit të sigurisë në

aeroporte ku autoritetet përjgjegjëse janë publike, jo private. Edhe pse ekzistojnë diskutime aktualisht në Shtetet e Bashkuara për privatizimin e

sigurisë në aeroporte, debati po shoqërohet me analiza të thelluara për rreziqet e mundshme. Një nga argumentet kryesore është se edhe nëse

privatizohet kjo e fundit, institucionet publike do të kenë kontroll të fortë mbi firmat private për t’u siguruar se shërbimi është në përputhje me

detyrimin për të ofruar shërbimin e duhur dhe garantimin e sigurisë

34

kombëtare.8 A është bërë ndonjëherë një diskutim i tillë në Shqipëri? Përse

institucionet tona mendojnë se kanë të drejtën e pakundërshtueshme të marrin vendime pa u bazuar në argumenta dhe diskutim publik? Nëse ka

ndonjë analizë të mirëfilltë rreziku për ofrimin e sigurisë private në aeroporte do të dëshironim ta kishim në dispozicion. Si gjithmonë pasi ndodhin ngjarje

të tilla të rënda njihemi me politik arbitrare të qeverisë shqiptare, të secilit kah. Disa ditë pas njoftimit mbi ngjarjen ministri Tahiri doli me një deklaratë

tjetër ku fton instancat përgjegjëse të rishikojnë koncesionin për sigurinë në aeroport.9 Përse ministri Tahiri nuk e ka ngritur më parë këtë propozim.

Përse nuk bëri ai një deklaratë të ngjashme në momentin kur nga kontrolli u vu re se kompania private nuk ofronte kushtet e duhura të sigurisë dhe

kishte probleme? Përse nuk u ‘’linçua’’ publikisht kjo kompani më parë nëse problemet kanë qenë ekzistuese kohë përpara se të ndodhte vjedhja. Vijohet

ende me kulturën e masave reaguese, jo parandaluese. Ky reagim është i vonuar dhe bën pak për ta zgjidhur problemin.

2- Për se na duhen strategjitë nëse nuk i zbatojmë?

Në shtator të vitit 2015 u miratua Strategjia e Rendit Publik 2015-2020 dhe

Plani i Veprimit 2015-2017.10 Objektivat e vendosura për dy vitet e ardhshme janë mjaft ambicioze dhe të detajuara. Megjithatë, pyetja lind: sa

realizohen këto objektiva në praktikë? Nëse i referohemi objektivit të parë të vendosur: Përafrimi i legjislacionit dhe organizimit të Policisë me atë të BE

do shohim se:

Në qershor të vitit 2015 duhet të miratoheshin aktet nënligjore të policimit në komunitet sipas ligjit për Policinë e Shtetit. Ndërkohë që ky i

fundit është miratuar në korrik të vitit 2014, duket se aktet nënligjore ende nuk janë miratuar pasi nuk gjenden as në fletoren zyrtare as në

faqen e Ministrisë së Punëve të Brendshme. Përgjatë vitit 2015 duhet të publikohej projektligji për ‘’Sjelljet

antishoqërore’’ dhe aktet nënligjore përkatëse. Asnjë prej këtyre nuk duket në horizont dhe nuk duket se ka nisur ndonjë diskutim për këtë

projektligj. Sërish brenda vitit 2015 ishte parashikuar të hartohej ligji organik për

luftën kundër terrorizmit. Ndonëse është miratuar strategjia

8 Tom Lo Bianco, TSA Chief open to private airport security, CNN: http://edition.cnn.com/2016/05/26/politics/tsa-privatize-neffenger-issa/ 9 Ministria e Punëve të Brendshme, ‘Kontrata me koncesionarin në Rinas duhet riparë’’, 4 korrik 2016: http://ëëë.punetebrendshme.gov.al/al/te-rejat/lajme/kontrata-me-koncensionarin-ne-rinas-duhet-ripare&page=1 10 Vendim i Këshillit të Ministrave, ‘’Për miratimin e Strategjisë së Rendit Publik 2015-2020 dhe Planit të Veprimit 2015-2017: http://ëëë.punetebrendshme.gov.al/files/documents_files/Strategjia_e_Rendit_Publik_2015%E2%80%932020_dhe_Plani_i_Veprimit_2015%E2%80%932017.pdf

35

ndërsektoriale për luftën kundër terrorizmit 2013-2020, duket se një ligj

organik për këtë të fundit nuk është hartuar ende. Përgjatë vitit 2015 parashikohej edhe riorganizimi i strukturës së Policisë

së Shtetit ndërkohë që kjo e fundit, sipas raporteve edhe në media, është ristrukturuar për herë të fundit në 5 maj të vitit 2014.11 Përse një

strukturë e re vetëm 1 vit pas ristrukturimit? Apo ky zë i planit të veprimit është një gabim i hartuesve që kanë harruar se është kryer

tashmë një riorganizim i tillë?

Kjo është vetëm një pjesë e mos-arritjeve të ministrisë përballë planit të saj

të veprimit për periudhën 2015-2017. Strategjitë ndërsektoriale dhe planet e

veprimit janë mjete mjaft të mira ligjore për të kornizuar punën e një

institucioni dhe një politikë të caktuar. Ato ofrojnë një plan specifik dhe të

matshëm për arritjen e synimeve të vendosura në një periudhë të caktuar.

Megjithatë, cila është vlera e tyre nëse shumica e objektivave nuk

përmbushen në kohë ose nuk përmbushen fare? Cila është vlera e vendosjes

së kaq shumë objektivave që gjithsesi do transportohen ‘’copy/paste’’ në

strategjitë e ardhshme? Shpesh më pak

11 Shqiptarja.com, ‘Struktura e re e Policisë së Shtetit, ja kush vjen e kush ikën’, 20 maj 2014: http://shqiptarja.com/Aktualitet/2731/struktura-e-re-e-policis--s--shtetit-ja-kush-vjen-e-kush-ik-n--215597.html

36

MINISTRIA E PUNËVE TË

JASHTME

Sokol KONDI, MSc

1- Diplomacia kulturore, brenda apo

jashtë mureve të ambasadave?

Gjatë konferencës së ambasadorëve të

zhvilluar nga Ministria e Punëve të

Jahstme në Tiranë, në datat 13-15 korrik,

me praninë e të gjithë ambasadorëve të

Shqipërisë në botë, si dhe me mjaft të

ftuar nga trupi diplomatik i akredituar në

Tiranë, ku APPA mori pjesë, një ndër pikat

më intresante të diskutimit ishte ajo lidhur

me diplomacinë kulturore.

Interesant në debatin e zhvilluar ishin

pikëpamjet diametralisht të ndryshme që

ndanin artistët nga diplomatët.

Ambasadorja e Shqipërisë në Holandë,

Znj. Aida Sakiqi, qe ndër të paktat

diplomate që, së bashku me Visar Zhitin

(ky i fundit si “njeri i letrave që ka çuar

një qasje të re në Vatikan”), u përgëzua

publikisht nga ministri i Jashtëm Ditmir

Bushati, për mënyrën se si i ka arreduar

mjediset e brendshme të selisë

diplomatike të Shqipërisë në Vendet e

Ulëta me fotografi të Marubit.

Z. Adrian Paci, një artist i njohur shqiptar i

artit botëror kontemporan, i ftuar për të

folur për këtë temë debatoi me

ambasadoren, pasi në pikëpamjen e tij,

diplomacia kulturore duhet të jetë krejt e

kundërta e thjesht varjes së disa

fotografive apo pikturave nëpër muret e

ambasadave, apo mbi disa këmbalecë

modestë të drunjtë.

Sipas tij, diplomacia kulturore duhet të

dalë jashtë mureve të ambasadave dhe t’u

japë mundësinë artistëve shqiptarë, që

me kontributin e tyre të promovojnë faqe

botës vlerat e Shqipërisë, me qëllim

përmirësimin e imazhint të saj si dhe

joshjen e të huajve për t’u bërë

kureshtarë për ta njohur më mirë vendin.

Ambasadorja këmbënguli në qëndrimin e

saj se edhe zbukurimi i mureve të

brendshme të ambasadave me imazhe

mbresëlënëse të Shqipërisë shërben në

punën e përditshme të ambasadës, e cila

vizitohet nga mjaft personalitete dhe

njerëz të rëndësishëm.

Sigurisht që qëndrimi i artistit është më

diplomatik se sa ai i ministrit dhe i

ambasadores, të vetëkënaqur me

përdorimin e diplomacisë kulturore për

qëllime që lidhen ngushtësisht me

diplomacinë klasike brenda mureve.

Diplomacia kulturore mund të bëhet edhe

brenda mureve të ambasadave, por

thjesht në kuptimin e pikënisjes së

organizimit të aktiviteteve kulturore.

Impakti, gjithëpërfshirja, dhe

shikueshmëria që mund të sillte

organizimi i aktiviteteve kulturore

shqiptare nëpër botë jashtë mureve të

ambasadave, padyshim që mund të ishte

shumë më i madh, dhe patjetër që do ta

bënte më të dukshme dhe të prekshme

edhe vetë punën e ambasadave.

Në rast se ambasadorja ish-përkthyese

dhe ministri që mban disa tituj shkencorë

mbi supe nuk i kanë të qarta këto

koncepte, është e kotë që të flasim.

3- Dikush t’u vërë fre qëndrimeve

“personale” të funksionarëve të lartë

Është lehtësisht e kuptueshme se

diplomacia greke ndihet superiore ndaj

asaj shqiptare dhe sado që të përpiqemi

që të heqim një vijë të drejtë në

marrëdhëniet reciproke direkte me

kundërpalën helene (gjë të cilën duhet

thënë se në këto tre vjet Ministria e

Punëve të jashtme e ka ngritur në nivele

të paprecedenta në krahasim me të

kaluarën), sidoqoftë hendeku mbetet i

madh. Dhe problemi nuk është vetëm te

thinjat e flokëve, që te njëra palë janë më

të shpeshta, ndërsa te tjetra më të rralla.

Problemi është se diplomacia shqiptare

nuk është kompakte dhe në shumë raste

është e pakontrolluar, çka e dëmton atë

dhe e paraqet si joserioze në sytë e palës

37

tjetër. Kjo ka ndodhur në mjaft raste për

shkak të deklaratave të pakontrolluara që

lëshojnë herë pas herë funksionarë të

lartë të vetë ministrisë së Jashtme apo të

institucioneve të tjera të rëndësishme.

Edhe pse nga Greqia nuk ka mbajtur

ndonjë qëndrim zyrtar, ka qenë padyshim

një gafë e rëndë diplomatike një qëndrim

personal i mbajtur nga zv.ministri i

Punëve të Jashtme Z. Selim Belortaja në

rrjetet sociale1 kundër promovimit të

turizmit grek nga ana e disa televizioneve

private shqiptare, gjë e cila ka bërë

jehonë edhe në mediat e vendit fqinj, për

arsye që merren me mend.

Gjithashtu, këshilltari i kryeministrit, Z.

Artan Shkreli ironizonte me Turqinë, pak

pas grushtit të dështuar të shtetit në këtë

vend, duke paraqitur një foto në profilin e

tij në Facebook ku disa qytetarë shiheshin

duke torturuar një ushtarak. Shkreli e

lidhte këtë foto me faktin se përse Turqia

nuk integrohet dot në Bashkimin

Evropian2.

Ky qëndrim bie tërësisht ndesh me atë të

kryeministrit Rama dhe të MPJ-së, që e

dënuan grushtin e shtetit dhe i shprehën

përkrahjen më të madhe dhe të plotë

Erdoganit në zgjidhjen e tij, edhe pse të

dhunshme, ndaj ushtarakëve që tentuan

grushtin e shtetit3.

Në një kompani private serioze,

punonjësve u kërkohet që të respektojnë

në mënyrë rigoroze kodin e etikës dhe të

shmangin qëndrime politike, apo sjellje të

1 Zv.ministri i Jashtem i revoltuar me reklamat per Greqinë http://www.mapo.al/2016/05/revoltohet-zv-ministri-i-jashtem-televizioni-kombetar-po-iu-sherben-grekeve/1 2 Qëndrimi i Artan Shkrelit për Turqinë. http://www.mapo.al/2016/07/kater-gishtat-e-erdoganit-dhe-ironia-e-keshilltarit-te-rames-me-xhihadistet-turq/1 3 Konsulli i Shqipërisë kritikon shqiptarët që kritikojnë Turqinë http://www.mapo.al/2016/07/konsulli-shqiptar-ne-turqi-mbron-erdoganin-sulmon-kritiket-e-tij-ne-shqiperi/1

pahijshme, qoftë edhe në jetën e tyre

private, të cilat padyshim do të mund të

dëmtonin edhe imazhin e kompanisë.

Tani, shteti, i cili është si një mega-

ndërmarrje dhe ku menaxhimi kërkon një

qasje tejet profesionale, duket se këto

mekanizma nuk i ka dhe çdo gjë i lihet në

dorë rastësisë.

Dikush duhet që të ngrejë një grup ad hoc

brenda ministrisë për të kontrolluar

funksionbarët e “pakontrollueshëm”

publikë, të cilët me deklaratat e tyre

“private” dëmtojnë Shqipërinë në

marrëdhëniet e saj publike

ndërkombëtare.

3- Menaxhimi i pamjaftueshëm i

emergjencave

Emergjenca e grushtit të shtetit në Turqi,

shfaqi edhe një here reagimin e

pamjaftueshëm dhe të vakët nga ana e

Ministrisë së Punëve të Jashtme.

Ministria fillimisht bëri një njoftim për

shtetasit shqiptarë që të qëndronin nëpër

shtëpi dhe të mos dilnin nëpër rrugë dhe

hapësira publike, por e bëri këtë njoftim

në Twitter, një prej rrejeteve sociale më

pak të përdorura nga shqiptarët. Po të

mos ishte për disa media që do ta

përcillnin lajmin, pakëkush do të

informohej lidhur me njoftim.

Në APPA kemi bërë një njoftim në

Facebook menjëherë pas ngjarjes, duke

vënë në dispozicion të publikut numrin e

telefonit dhe emailin zyrtar të ambasadës

së Shqipërisë në Ankara.

MPJ e bëri një gjë të tillë pas rreth 12

orësh. Nga kjo del se në MPJ është i

nevojshëm një staf emergjencash që t’i

trajtojë me seriozitetin dhe gatishmërinë e

duhur këto ngjarje dhe përmes një

praktike të unifikuar, dhe jo në mënyrë

sporadike.

Një propozim interesant ishte ai që një

qytetare bënte lidhur me emergjencat në

38

faqen e Facebook të ambasadës së

shqipërisë në Francë, pak pas rastit të

atentatit terrorist të këtij muaji në Nisë,

ku në videot e filmuara u dëgjuan edhe

zërat e disa shqiptarëve.

“A jeni në dijeni ju se sa shqiptarë

rezidentë janë në Francë? Keni ju një listë

të kësaj popullsie dhe kontaktet e tyre?

Sa turistë shqiptarë janë aktualisht në

Francë? A nuk është mirë ta krijoni këtë

bazë të dhënash dhe në raste të tilla të

bëni dhe ju përpjekjet tuaja të shkoni

drejt kësaj popullsie që gjendet afër

vendkrimeve? Më vjen keq që reagoj në

këtë ditë dëshpërimi për njerëzimin në

këtë mënyrë, por ju lutem na bëni të

ndjehemi të paktën në të tilla momente që

kemi mbështetjen e vendit tone. Ju

falenderoj paraprakisht nqs ju do të

mundni të vendosni një perqasje të tillë” –

shkruante qytetarja.

Shqetësimi që ngre zonja është shumë me

vend dhe serioz. Selitë diplomatike kanë

edhe funksione inteligjence dhe duhet të

jenë të informuara në çdo moment për

shtetasit shqiptarë që ndodhen në vendet

ku ambasadet veprojnë.

Në raste emergjencash ambasadat nuk

duhet të jenë vetëm në pozita pritjeje, pra

të informohen nga qytetarët që janë në

rrezik apo nga familjarët e tyre.

Përkundrazi, vetë ambasadat dhe MPJ,

duke qenë në dijeni për shtetasit

shqiptarë që ndodhen në vendet e

goditura nga emergjencat, do duhej t’i

nisin vetë kontaktet me personat dhe

familjarët e tyre për t’u siguruar se

shtetasit shqiptarë janë mirë. Vetëm

kështu shqiptarët mund të ndihen se kanë

pas tyre një shtet që kujdeset për ta edhe

kur ndodhen jashtë vendit.

Por zonja duhet të dijë se ambasadat dhe

MPJ kanë probleme shumë më “serioze”

se sa kjo, si për shembull ftesat apo

mosftesat me presidentin e Republikës4

dhe mosdhënia e informacionit zyrtar.

Në fakt, një shkrese zyrtare të dërguar

dhe protokolluar prej mbi tre javësh në

MPJ nga ana jonë, nuk i është dhënë ende

asnjë përgjigje.

Pra mund të ndihemi të pashërbyer dhe të

pambrojtur nga shteti ynë, jo

domosdoshmërisht vetëm jashtë vendit.

4 Përplasja President-Ministër http://www.oranews.tv/vendi/presidenca-bushati-akt-foshnjarak-ndaj-nishanit-refuzon-ta-njohe/

39

MINISTRIA E SHËNDETËSISË

Adela DANAJ, MA

1- Liberalizimi i sistemit shëndetësor

Shqiptar: Një e mirë e përbashkët me

pasoja tragjike

Jo më larg se dy muaj më parë APPA

shkroi mbi liberalizimin e sistemit

shëndetësor shqiptar, duke ju referuar

kryesisht qendrave spitalore private dhe

aktivitetit të tyre. Një nga shqetësimet

kryesore lidhej me kontrollin e ulët ose

inegzistent ndaj këtyre spitaleve nga

instancat shtetërore përkatëse1. Madje

dhe pas denoncimeve nga pacinetët për

shërbim mjekësor jo korret dhe për

çmime të larta, nuk dëgjuam kurrë asnjë

deklaratë nga përfaqësues të Ministrisë së

Shëndetësisë, të paktën për një ri-

vlerësim të situatës. Fatkeqësisht, për ti

ardhur në ndihmë këtij argumenti, një

ngjarje e rëndë ndodhi së fundmi në

ambjentet e një prej spitaleve private në

kryeqytet. Një prej pacientëve të shtruar

aty për të marrë shërbimin e hemodializës

spërkati me benzinë një tjetër pacient, i

cili ndodhej aty për të njëjtën arësye2.

Ngjarja u shfaq në media dhe pamjet ishin

tronditëse po aq sa dhe ngjarja.

Duke marrë shkas nga kjo histori ri-

ngrihet dhe një herë pyetja mbi sigurinë

në ambjentet spitalore shqiptare, qofshin

ato private apo publike. Pak rëndësi ka

nëse personi që kreu aktin ishte në një

1APPA.al. Qershor 2016: http://appa.al/raport-maj-2016-ministria-e-shendetesise/ 2Gazeta Express. Korrik 2016: http://www.gazetaexpress.com/lajme-nga-shqiperia/dy-paciente-digjen-ne-dhomen-e-hemodializes-si-ndodhi-tragjedia-ne-spitalin-amerikan-ne-tiranes-231953/

spital publik apo privat, ajo që është

shqetësuese lidhet me transportimin e një

shisheje benzinë brenda ambjenteve të

spitalit, duke shkaktuar 4 të vdekur. Në

një gjykim të thjeshtë kushdo mund të

mendojë që askush nuk mund të aludojë

se një i sëmurë që shkon në spital për

kurim do të tentojë të kryejë akte të kësaj

natyre. Por, nga krahu tjetër, është

pikërisht spitali, ambjenti në të cilin

personat me probleme shëndetësore janë

më të ekspozuar se kudo tjetër. Nisur nga

kjo logjikë, ngrihet një tjetër pyetje. A ka

shfaqur destabilitet emocional, pacineti që

kurohej prej disa kohësh në këtë spital? A

mund të pohojnë mjekët se ky pacinet

mund të ketë shfaqur shenja të një

rëndese psikologjike gjatë kohës që

kryente hemodializën? Nëse është kështu,

u morën masa për kurimin e tij? Asgjë

nga këto nuk ndodhi. Nuk ishte bërë asnjë

raport mjekësor që vlerësonte gjendjen

psikologjke të pacientit. Ndërkohë, duhet

patur parasysh se për çdo pacinet, një

nga rregullat e parë që duhet përmbushur

është vlerësimi psikologjik i tyre. Ne nuk e

dimë se çfarë përmban dosja

shëndetësore e këtij pacienti dhe sigurisht

e pranojmë faktin që ajo është private dhe

privatësia duhet ruajtur, jo vetëm nga

pikëpamja ligjore por dhe ajo etike, por në

një rast të tillë, minimalisht pretendohet

një vlerësim i situatës si dhe prezantimi i

një skeme për të shmangur ngjarje të

ngjashme.

Megjithatë, një akt i tillë është një

evidencë e qartë e një gjendje aspak të

shëndetshme psikologjike, ndaj personeli

mjekësor i këtij spitali duhet të mbajë

përgjegjësi të drejtpërdrejtë për mos

vlerësimin në kohë të shëndetit mendor të

pacientit dhe për rrjedhojë përgjegjësi të

drejt për drejtë të shkeljes së ligjit “Për

shëndetin mendor” Nr. 8092, të datë 21

40

Mars 19963. Në kuadër të këtij ligji dhe

specifikisht sipas nenit 4 të tij, pacineti në

fjalë ka shfaqur hapur të gjitha simtomat

e një personi me çregullime psiko-sociale,

ndaj krahas hemodializës, stafi mjekësorë,

me targetin që i jep profesioni dhe ligji

duhet të ndërmerrte menjëherë masa për

vlerësimin psiqik të pacinetit dhe kurimin

e tij. Profesionalizmi dhe përkushtimi ndaj

punës, do të ishte çelësi i parandalimit të

një ngjarje të tillë e cila u shoqërua me

pasoja tragjike.

Në rrjedhën e kësaj historie, nuk pati

asnjë prononcim nga drejtuesit e spitalit

në fjalë, e aq më pak akoma nga

përgjegjës së administratës shëndetësore,

përgjegjës për sektorin mjekësor. Në rast

se kjo është skema që ofrohet prej

liberalizimit të sistemit shëndetësor në

Shqipëri, me zero kontroll dhe zero

përgjegjës, atëherë duhet rikonsideruar

edhe një herë sistemi dhe mënyra e tij e

funksionimit.

2-“Mjekësia Emergjente”: Nevoja

“emergjente” për ta bërë pjesë të sistemit

shëndetësor

Stina e verës shoqërohet jo vetëm me

argëtim dhe plazh, por dhe me një mori

problemesh që vijnë si rezultat i

temperaturave të larta. Këto të fundit nën

ndikim e papastërtisë shndërrohen në

burim sëmundjesh për qytetarët. Duke

pasur parasysh këto kushte, klimaterike

por dhe fizike, Ministria e Shëndetësisë u

kujdes që të ngre rreth 25 Qendra

Shëndetësore të posaçme në 25 vende të

ndryshme turistike. Sipas asaj që

raportohet nga faqa zyrtare e ministrisë,

ka qenë vetë ministri ai i cili është

3Ligji për “Shëndetin mendor”: http://www.infocip.org/al/?p=6008

kujdesur që këto qendra të pajisen me

medikamentet bazike për të dhënë

ndihmën e parë në rast urgjence4. Kjo

politikë e ndërmarrë në kuadër të

nevojave që paraqesin zonat turistike

shqipatre mund të konsiderohet si një e

mirë publike e domosdoshme nga e cila

turistët mund të rrisnin nivelin e tyre të

sigurisë gjatë ditëve të pushimit. Deri tani

nuk ka patur raportime nëse këto qendra

të posaçme funksionojë apo në lidhje me

shërbimin që ofrohet aty. Megjithatë, në

raportin e prezantuar nga ministria nuk

shpjegohet se si është proceduar me

stafin mjekësor që kryen këtë shërbim.

Është e paqartë nëse janë mjekë lokal apo

ndonjë ekip pune i ngritur pikërisht për

shërbime të kësaj natyre. Ajo që

raportohet lidhet vetëm me furnizimin e

medikamenteve të nevojshme por asgjë

në lidhje me ekipin e punës.

Natyrshëm, lind pyetja: Këta mjekë e

infermierë u morën nga qendra të tjera

shëndetësore dhe u shpërngulën në këto

qendra të posaçme, apo ky është një grup

punë krejtësisht i ri i cili u përzgjodh falë

përmbushjes së kritereve profesionale dhe

eksperiencës së punës në kushte jo

spitalore? Nëse po, a kishte thirrje për

aplikime për vende të reja pune për

mjekët e rinj apo ato me eksperiencë?

Nëse ka qenë kështu, ku u shfaq thirrja

dhe si u aplikua? Është e paqartë skema e

ngritjes së këtyre strukturave përsa i

përket planit të punësimit.

Megjithatë, ajo që shfaqet si problem

serioz lidhet me ekipin e mjekëve që janë

punësuar aty. Është e paqartë nëse këta

mjek kanë marrë trajnim specifik për

4 Ministria e Shëndetësisë. Korrik 2016: http://www.shendetesia.gov.al/al/neësroom/lajme/25-qsh-te-posacme-per-sezonin-turistik-me-shume-siguri-per-pushuesit&page=1

41

rastet e emergjencave gjatë sezoneve

turistike apo nëse puna e tyre ngrihet

vetëm fale eksperiencës së gjatë ose të

shkurtër profesionale. Sitemi shëndetësor

i njohur si “Mjekësia Emergjente” filloi të

konsiderohet si një hallkë e rëndësishme e

sistemit shëndetësor Amerikan në vitin

1970, atëherë kur filloi dhe trajnimi i

ekipeve të mjekëve për trajtime të kësaj

natyre5. Në një shtet si Amerika u deshëm

plot nëntë vite që të njihej formalisht kjo

strukturë e re mjekësore, pasi në vitin

1979 u krijua Bordi i parë Amerikan i

Mjekësisë Emergjente. Kjo strukturë filloi

të shpërndahej dhe më gjerë, duke e

konsideruar mjekësinë nën kushtet e

emergjencës si një formë shërbimi e cila

kërkon kushte specifike për të trajnuar

stafin mjekësor që merret me të.

Për tu kthyer në rastin shqiptar, në faqen

e ministrisë së shëndetësisë nuk ka asnjë

raportim apo sqarim në lidhje me këtë

çështje, duka na bërë të besojmë se

qendrat u ngritën dhe aty mjekë ka, por a

munden ata të kryejnë atë që duhet dhe

kur duhet dhe pse me dëshirën dhe

vullnetin e plotë për ta bërë këtë? Ndaj,

ndoshta duhet të fillohet të konsiderohet

ideja e ngritjes së strukturave të reja, të

cilat fillimisht të pajisin stafin mjekësor

me të gjithë përgatitjen profesionale të

duhur për rastet e emergjencës në kushte

jo spitalore në mënyrë që dhe shërbimi të

jetë efiçent dhe për pasojë të rritet cilësia

dhe siguria.

5 Medscape Multispecialty. Shtator 2011: http://www.medscape.com/viewarticle/750482

42

MINISTRIA E SHTETIT PËR ÇËSHTJET VENDORE

Mirilda TILI, BA

1. Kur reformat nuk justifikojnë më

poziocionin si ministër apo ministri

Nuk është më as e para herë dhe as e

dhjeta që APPA denoncon dhe

rrjedhimisht edhe kërkon që Ministritë

e Shtetit të mund të kalojnë në nivele

agjencish. Nuk është fjala vetëm për

një ministri të këtij niveli, por i të

trijave. Në këtë rast Ministrija e Shtetit

për Çështjet Vendore duket se ka

filluar pushimet. Muaji korrik thuajse

nuk shënon asnjë aktivitet publik. 1

Madje postimi i fundit i kryer nga zyrat

e shtypit pranë kësaj ministrie i

përkasin datës 30 maj 2016. Pra,

analiza më e thjehsta nga ajo se çfarë

kjo ministri ka dashur të publikojë,

është një punë dhe aktivitet publik

zero. Madje ajo që vihet re, është që

për të nuk ka ende urdhëra dhe

udhëzime që vetë ky institucion duhet

të zbatojë. Pra në të nuk ka asnjë

urdhër dhe udhëzim që ky institucion

është i detyruar me ligj të publikojë. 2

Nuk ka më vend të thuhet se

trasparenca është qartësisht e

munguar. Rrjedhimisht edhe

llogaridhënia. Nëse në muajt

paraardhës kjo ministri shënonte si

1 Postimi i fundit nga kjo ministri http://ëëë.ceshtjetvendore.gov.al/al/neësroom/deklarata-per-shtyp/nenshkrimi-i-protokollit-shtese-te-kartes-europiane-per-veteqeverisjen-vendore 2 Pjesa bosh e linkut http://ëëë.ceshtjetvendore.gov.al/al/neësroom/urdhera-dhe-udhezime

aktivitete publike pjesëmarrjen në

aktivitete dhe jo organizatore e tyre

(bashkangjitur bëni verifikimin me

muajin pararendës të raportit të

www.appa.al), këtë muja nuk ka bërë

asgjë ASGJË.

2. Urime për hartën unike dixhitale

Jo pa qëllim vetë titulli i këtij paragrafi

është “urime”. E themi këtë sepse më

në fund pas 4 muajsh kur edhe është

publikuar harta unike dixhitale me

kufinjtë e rinj administrative3, ajo

është e plotë. Më në fund çdo i

interesuar mund të sigurojë

informacionet që dëshiron për sa i

përket informacionit gjeohapësinor të

territoreve dhe kufinjve të rinj të

administratës. Kjo është një nga punët

kur APPA vlerëson punën e kryer nga

ana e këtij digasteri.

3 Harta unike dixhitale http://ëëë.ceshtjetvendore.gov.al/al/neësroom/urdhera-dhe-udhezime

43

MINISTRIA E SHTETIT PËR INOVACIONIN DHE

ADMINISTRATËN PUBLIKE

Mirilda TILI, BA

1- Miliona lekë vetëm për informim

dhe jo realizim

Ashtu sikundër jemi shprehur kaherë që

ministritë e shtetit janë krijuar vetëm për

të realizuar disa reforma sporadike dhe

për të shpërblyer disa persona që të jenë

në postin e ministrit dhe për të tërhequr

nga buxheti i shtetit jo vetëm rrogat por

edhe dietat e shpërblimet, edhe pwr kwtw

muaj do tw mbajmw tw njwjtin qwndrim.

Por përtej kësaj, në këtë ministri, në

harkun kohor të 2 muajve, me Vendim të

Këshillit të Ministrave janë alokkuar

dhjetra milionë lekë4.

Në vendimin e parë, pika e parë i

drejtohet kryeministrisë.

“1. Kryeministrisë, në buxhetin e miratuar

për vitin 2016, në zërin “Shpenzime

korrente”, i shtohet fondi prej 60 000 000

(gjashtëdhjetë milionë) lekësh, për

ministrin e Shtetit për Inovacionin dhe

Administratën Publike.

2. Ky fond i jepet, në formën e

transfertës, Autoritetit të Mediave

Audiovizive, për t’u përdorur për

financimin e organizimit të fushatës për

informimin e publikut për kalimin e

transmetimeve analoge në transmetime

dixhitale.

4 Vendimi për fushatën sensibilizuese të tvsh-së

http://ëëë.kryeministria.al/al/neësroom/v

km/vendime-te-miratuara-ne-mbledhjen-

e-keshillit-te-ministrave-date-1-qershor-

2016&page=1

3. Efektet financiare, sipas pikës 1, të

këtij vendimi, të përballohen nga fondi

rezervë i buxhetit të shtetit, miratuar për

vitin 2016.

4. Ngarkohen Kryeministria, ministri i

Shtetit për Inovacionin dhe Administratën

Publike dhe Ministria e Financave për

zbatimin e këtij vendimi.”

E gjitha kjo shumë është krejtësisht

qesharake, sepse Radiotelevizioni Publik

Shqiptar e ka detyrim ligjor që të bëjë

informimin e publikut për ndryshimet.

Praktikisht, ky vendim është tërësisht

abuzues, duke qenë se informimi është

detyrim ligjor dhe nuk ka nevojë për asnjë

fond shtesë që të bëhet, aq më tepër kur

kjo shumë do të përballohet nga fondi

rezervë i buxhetit të shtetit.

Po kaq i dyshimtë është edhe vendimi i

marrë më 6 korrik 2016. Edhe në këtë

rast shuma prej gati 2 miliardë është

marrë nga fondi rezervë i këtij viti. 5

1. Miratimin e marrëveshjes së rinovuar,

ndërmjet Këshillit të Ministrave të

Republikës së Shqipërisë dhe shoqërisë

“Microsoft Corporation”, për projektin e

partneritetit strategjik në fushën e

teknologjisë së informacionit, sipas tekstit

bashkëlidhur këtij vendimi.

2. Fondi total prej 1 976 400 000 (një

miliard e nëntëqind e shtatëdhjetë e

gjashtë milionë e katërqind mijë) lekësh

për realizimin e projektit të partneritetit

5 Vendimi I dytë

http://ëëë.kryeministria.al/al/neësroom/v

km/vendime-te-miratuara-ne-mbledhjen-

e-keshillit-te-ministrave-date-06-korrik-

2016&page=1

44

strategjik në fushën e teknologjisë së

informacionit të përballohet nga buxheti i

shtetit.

3. Fondi prej 295 354 773,79 (dyqind e

nëntëdhjetë e pesë milionë e treqind e

pesëdhjetë e katër mijë e shtatëqind e

shtatëdhjetë e tre presje shtatëdhjetë e

nëntë) lekësh, i parashikuar për realizimin

e projektit të partneritetit strategjik në

fushën e teknologjisë së informacionit për

gjashtëmujorin e dytë të vitit 2016, të

përballohet nga fondi rezervë i buxhetit të

shtetit. Ky fond i alokohet Agjencisë

Kombëtare të Shoqërisë së Informacionit.

4. Autorizimin e Agjencisë Kombëtare të

Shoqërisë së Informacionit për të lidhur

marrëveshjet e parashikuara për zbatimin

e projektit strategjik në fushën e

teknologjisë së informacionit, sipas

përcaktimeve në marrëveshjen bazë të

partneritetit, bashkëlidhur këtij vendimi.

5. Ngarkohen ministri i Shtetit për

Inovacionin dhe Administratën Publike,

Ministria e Financave dhe Agjencia

Kombëtare e Shoqërisë së Informacionit

për zbatimin e këtij vendimi.

45

MINISTRIA E SHTETIT PËR MARRËDHËNIET ME PARLAMENTIN

Mirilda TILI, BA

46

MINISTRIA E ZHVILLIMIT EKONOMIK, TURIZMIT,

TREGETISE DHE SIPERMARRJES

Gerion TRESKA, MSc

1- Të na rrojë Ministria!

Nëse keni qenë të ekspozuar ndaj

artikujsh të tillë si “Shqipëria parajsa e re”

apo “Shqipëria, Karaibet e reja” si dhe

mjaft artikuj të tjerë të kësaj natyre, ky

është rezultati i një pune mjaft të

përkushtuar të institucionit më të lartë që

rri netë pa gjumë për të menduar dhe

vepruar për turizmin shqiptar, MZHETTS-

së. Po po pikërisht kështu. Mjafton të

vizitoni faqen online të kësaj Ministrie për

të parë lehtësisht se si madje edhe vetë

Ministrja Ekonomi kryen rolin e një

moderatoreje/ciceroni për prezantimin e

një shembulli pozitiv të të bërit turizëm në

Gjirin e Lalzit1. Ndërsa faqja zyrtare ne

rrjetin social Facebook e kësaj Ministrie

është kthyer ne një promovues kryesisht

videosh promovuese të pikave të

ndryshme turistike të vendit tonë.

Lehtësisht vihet re një aktivitet i

dobët i këtij institucioni në përmbushjen e

rolit të tij jo vetëm në promovimin apo

përmendjen e Shqipërisë si një atraksion

turistik por krijimin dhe marketimin e

duhur të markës Shqiptare të turizmit.

Flitet për Task Forca të ngritura nga

Kryeministri apostafat për turizmin, shihet

përmes videosh se si sektori privat pra

bizneset kane investuar në bregdetin

shqiptar, shihet se si MZHETTS përpiqe që

të zbusë marrëdhëniet me Trupën e

Ambasadorëve në Shqipëri duke u dhënë

detyra shtëpie se si të promovojnë

1 Ministrja shërben edhe si ciceron - http://www.gazeta-shqip.com/lajme/2016/07/11/ekonomi-udhetim-me-gazetaret-ja-si-po-zhvillohet-turizmi-ne-gjirin-e-lalzit/

Shqipërinë turistike, por pothuajse askund

nuk përmendet roli apo qoftë edhe

falënderimi për kontributin që japin të

gjithë aktorët e sektorit privat për kthimin

e Shqipërisë në një atraksion dinjitoz, të

larmishëm por mbi të gjitha tendencës për

të zhvilluar një turizëm i cili i përshtatet

kërkesave konkurruese të rajonit, pa

përmendur kontributin e vyer të

organizatave shqiptare që promovojnë një

turizëm alternativ dhe plotësisht bio dhe

të pastër.

Gjithsesi duket se Ministria nuk e

ka të vështirë të marrë meritat,

shpeshherë duke krijuar edhe video të

formës “Ministria nën syrin e medias” për

të treguar kontributin e saj të vyer në

promovimin e turizmit dhe Shqipërisë në

tregun e turizmit2. Është ky rrol i fjetur i

këtij institucioni që shkakton konfuzion,

kaos dhe plot raste “kërcim të çmendur”

çmimesh në industrinë vendase të

turizmit. Një mungesë lidershipi totale në

rolin e këtij institucioni si dhe familjes së

institucioneve rregullatorë që përfaqëson

prodhon gjendjen aktuale të vendit tonë

jo vetëm në turizëm, i cili duhet të jetë

një burim konstant të ardhurash dhe

punësimi, por në tërësi në të gjithë

ekonominë vendase.

Ministria të lerë mënjanë videot e

bukura, të cilat shpeshherë janë të

krijuara nga individë jo domosdoshmërit

për t’u përdorur për promovimin nga ky

institucion, por të merret me raportin e

fundit të BERZH3 mbi zhvillimin e turizmit

në Europën Juglindore, ku Shqipëria

renditet e fundit ndër vendet e rajonit me

konkurrueshmërinë më të vogël, bazuar

në indeksin mbi konkurrueshmërinë të

Forumit Ekonomik Botëror, ku ky indeks

bashkon 90 tregues të vlefshëm për

turizmin dhe i grupon ato në këto

kategori:

2 Ministria nën syrin e medias - http://www.ekonomia.gov.al/al/multimedia/video-galeri 3 Raporti I BERZH mbi turizmin për Europën Juglindore - http://www.monitor.al/berzh-shqiperia-pak-konkurruese-ne-turizem-se-rajoni/

47

1. klimën e biznesit;

2. politikat mbi turizmin;

3. infrastrukturën;

4. burimet natyrore dhe kulturore.

Me një raport të tillë i cili i shtrin

konkluzionet jo vetëm në turizëm por

edhe në ekonominë e tërë, MZHETTS

duhet të rishikojë menjëherë të gjithë

reformat dhe strategjitë në mënyre që të

bëjë atë që presin të gjithë, të marrë

drejtimin e kthimit të ekonomisë

Shqiptare në nivelet e duhura të

konkurrueshmërisë në rajon.

2- Morgan-i i pakërkuar Kavajës!

Së fundmi një pseudonim i ri i pa

kërkuar do t’i vihet zonës së Karpenit në

Kavajë, Morgan. Kjo zonë prej 1700

hektarësh tërësisht kot që nuk kryen

asnjë funksion është kërkuar ashtu si pa

të keq nga një kompani off-shore e

regjistruar në një kuti postare në

Mbretërinë e Bashkuar dhe shitur më pas

në “Panamanë e re”, Singapor, për të

investuar thjeshtë një shumë modeste

pothuajse sa gjysma e PBB-së Shqiptare,

vetëm 5 miliard Dollarë për ngritjen e një

porti me me thellësi të madhe si dhe një

zone industriale4.

I gjithë ky skenar ëndrrash i cili

pritet ti japë një goditje të mirë

papunësisë në vend, pasi pritet të

punësojë rreth 6 mijë njerëz në fazën e

ndërtimit dhe 70 mijë kur të jetë

operacionale. Por jo vetëm kaq, vetë

Ministrja Ekonomi ka marrë iniciativën që

ta udhëheqë suksesshëm këtë projekt i cili

do t’ia zbardhë më në fund faqen

Rilindjes.

Në seancën parlamentare të 22

Korrikut 2016, Ministra Ekonomi dhe

Parlamenti Shqipëtar i dhanë ligjërisht

dritën jeshile duke e votuar projekt-ligjin i

4 Bregdeti I Kapernit do të quhet Morgan - http://www.ekonomia.gov.al/al/newsroom/lajme/porti-ne-karpen-investim-i-suksesshem-per-shqiperine

cili hap rrugën e negocimit të kontratës

me “Star Bridge Developments Limited”,

kompani e cila ka si objekt projektimin,

ndërtimin, operimin, mirëmbajtjen dhe

menaxhimin e portit të Karpenit, zonës

mbështetëse të portit dhe asaj

ekonomike5. I prezantuar si i pakërkuar

nga pala shqiptare dhe nën petkun e

emrave të mëdhenj të fushës dhe

industrisë ky do të jetë investimi i cili do

ta kthejë Shqipërinë në një përpunuese të

rëndomtë të gazit e cila do të krijojë

gjeneratën e re të fasonëve të skllevër të

gazit.

Budallallëku antishqiptar i radhës

nuk ka shkaktuar as edhe një reagim

pothuajse duke qenë se ishte mjaft pranë

me luftën për miratimin e Reformës në

Drejtësi. Ky është veprimi i cili vendos

përfundimisht vulën se kjo qeveri po

punon për interesa antikombëtare duke

zbuar në të gjitha mënyrat më të mira të

mundshme investitorët serioz si dhe duke

u kthyer në një “han pa porta” për

investitorë gjithnjë e më të dyshimtë.

Raporti i BMI - Fitch në një mënyrë

indirekte parashikon nevojën elektorale të

qeverisë që të ulë papunësinë përpara

zgjedhjeve si dhe një çlirim artificial dhe

mjaft të vogël të ekonomisë. Një tjetër

“reklamë” krejtësisht jo pozitive për

investitorët e huaj serioz, por nga ana

tjetër një super ftesë për ata që kanë

“kapitalin e pisët”6.

Të na rrosh Morgan i Karpenit dhe

mos te pafshim asnjëherë realitet!

5 Parlamenti jep dritën jeshile për Morgan-in – http://www.ekonomia.gov.al/al/newsroom/lajme/parlamenti-drite-jeshile-projektit-morgan&page=1 6 Raporti i BMI –Fitch - http://www.monitor.al/raporti-bmi-fitch-ja-rreziqet-per-ekonomine-e-shqiperise/

48

MINISTRIA E ZHVILLIMIT URBAN

Mimi BARUSHI, BSc

1- Paraja shkon tek paraja.... gjithmone?!

Megjithëse në muajin korrik pritej një

profil i ulët për MZHU, ministria u gjend e

përmendur, analizuar e diskutuar

gjerësisht në platformat mediatike. Bazuar

në vendimet e publikuara në Fletoren

Zyrtare, më 13 korrik, Komiteti i Zhvillimit

të Rajoneve shpërndau 2.63 miliardë lekë

në total, drejtuar 3 programeve të

granteve: “Zhvillimit të Infrastrukturës

Vendore”, “Arsimi” dhe “Shqipërisë

dixhitale”.7 Në një skanim të shpejtë të

dokumentit vihen re mungesa të shume

bashkive, pavarsisht informacionit që të

gjitha bashkite kishin aplikuar me

projekte.Tabela e programit të “Zhvillimit

të Infrastrukturës Vendore” paraqet

ndarjen e fondeve vetem per dy Bashki,

atë të Gjirokastres dhe Korçës, më sakte

vijimësinë e financimit të tri projekteve që

nga viti 2015 deri më 2017. Nuk kishte

asnje aplikim të ri? Ne 61 bashki vetëm

Bashkia e Korçës dhe Gjirokastrës kanë

projektë të papërfunduara?

Në ketë raport vendosëm të analizojmë

ndarjen e fondeve për “Zhvillimin e

infrastukturën Vendore” nga viti 2014,

kohë kur Komiteti i Zhvillimit të Rajoneve

u prezantua nga Kryeministri Rama. Në

dispozicion për cdo thirrje janë vendosur

dhe shpërndarë rreth 11 bilionë lekë, 4.97

në 2014, 3.53 në 2015 dhe deri më tani

rreth 2.5 bilionë. Në fund të vitit 2014

është akorduar me VKM dhe një fond

7Fletorja zyrtare - http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2016/PDF-2016/131-2016.pdf

shtesë prej 463 milonë për projektet e

inicuara në fillim të së njëjtit vit.

Bashkitë përfituese në cdo thirrje kanë

qenë ato të Beratit, Durrësit, Elbasanit,

Lushnjes, Kavajës dhe Vlorës. Bashkitë

më pak përfituese kanë qene ato të

Burrelit, Bulqizës, Përmetit, Shkodrës,

Tiranës (deri me 2015), duke vijuar me

bashkitë e vogla që u është mbështetur 1

ose 2 projekt promozime. Bashkisë së

Kamzës, nuk i është financuar asnjë

projekt.

Tabelat nxjerrin në pah ndarjen jo të

drejtë të fondeve. Në 2014 fondet iu

akorduan numrit më të madh të bashkive,

diçka që nuk ndodhi më në 2015 apo

2016. Bashkitë aplikuan me projekte me

kohëzgjatje e shkallë ndërtimi të

ndryshme; projektet që morën pjesën më

të madhe të fondeve ishin ato të bashkive

të majta, të cilat do të zhvilloheshin

përgjate 2 ose më shumë viteve.

Fenomen I ngjashëm nuk ndoshi më

bashkitë e djathta. Gjithashtu vihet re se

bashkitë e majta me popullsi më të ulët,

marrin fonde disa herë më shumë se

bashkitë më të mëdha të djatha. Më

konkretisht, Bashkia e Shkodrës,8 një nga

më të mëdhatë në vend, do të përfitojë

këtë vit 5 herë më pak fonde se Bashkia e

Krujës.

Mënyra e deritanishme e financimit nuk

siguron balancim dhe harmonizim të

drejtë të shpërndarjes së investimeve

rajonale. Asnjë politikë për zhvillimin rural

dhe të infrastrukturës në fshatra, në

njesitë administratrative nuk është

mbështetur dhe financuara. Qasja e

përsëritur e KZHR ndër vite është

shqetësues dhe duhet të rikonceptohet.

8 Shkodra jashte Rilindjes -

http://www.reporter.al/shkodra-jashte-

rilindjes-urbane-merr-me-pak-fonde-se-maliqi-

dhe-roskoveci/

49

Pranë http://appa.al/raport-korrik-2016-

ministria-e-zhvillimit-urban/ mund të

shikoni grafikët e përftuar nga vëzhgimet

e bera.