TÜRKİYE' DE AR-GE POLİTİKALARININ KISA DEĞERLENDİRİLMESİ … · Programının Sunu Notları ... 13 Lüksemburg 0.45 43588 17333.3 22666.7 131 291.1 33 14 Yunanistan 10.5 11238

7

İ

TTÜÜRRKKİİYYEE'' DDEE AARR--GGEE PPOOLLİİTTİİKKAALLAARRIINNIINNKKIISSAA DDEEĞĞEERRLLEENNDDİİRRİİLLMMEESSİİ

Ergin ARIOĞLU

Mart 2003 Ulusal Kanal "Halk Üniversitesi"Programının Sunu Notları

Hazırlayan

Prof.Dr.Müh. Ergin ARIOĞLU.T.Ü. Maden Mühendisliği Bölümü Emekli Öğretim Üyesi

MART / 2003

Ergin ARIOĞLU

T A N I M L A R

TEKNİK :

DOĞADAKİ KAYNAKLARI VE KUVVETLERİ BİLGİYLE EGEMENLİK

ALTINA ALARAK İNSANLARIN GEREKSİNİMLERİNİN KARŞILANMASIDIR.

TEKNOLOJİ : TEKNİK ÜRETME BİLGİSİDİR. TEKNİĞİN UYGULANMASI İÇİN GEREKLİ

TÜM BİLGİ, MALZEME VE MAKİNALARI ÜRETMEK VE GELİŞTİRMEKTİR.

ARAŞTIRMA-GELİŞTİRME : ARAŞTIRMA, BİLİMSEL BİLGİNİN ÜRETİLMESİDİR. GELİŞTİRME İSE

VAROLAN BİLGİNİN /TEKNOLOJİNİN DAHA ÜST DÜZEYDE

GELİŞTİRİLMESİ İÇİN YAPILAN ETKİNLİKTİR.

TEMEL ARAŞTIRMA : SADECE BİLİM VE TEKNOLOJİ İÇİN YENİ BİLGİ ÜRETMEK AMACIYLA

YAPILAN BİLİMSEL ÇABADIR. BU ÇABA İLE "BİLİMSEL BİLGİ SINIRLARI"

GENİŞLETİLİR.

UYGULAMALI ARAŞTIRMA : PRATİK VEYA TİCARİ AMAÇ İÇİN GERÇEKLEŞTİRİLEN BİLİMSEL

ETKİNLİKLERDİR. TEMEL AMAÇ ÜRETİMDE VERİMLİLİK / ETKİNLİK

ARTIŞIYLA REKABET KOŞULLARININ YARATILMASIDIR.

Ergin ARIOĞLU

GG .. KK OO RR EE AA RR -- GG EE PP OO LL İİ TT İİ KK AA LL AA RR II NN AA KK II SS AA BB AA KK II ŞŞ

• 1962' DE İLK BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI YÜRÜRLÜĞE KONMUŞTUR.

• 1967' DE BİLİM VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI KURULMUŞTUR (Gelişmekte olan ülkeler arasında kurulan ilk Bakanlıktır).• 1969' DA ULUSAL BİLİM MÜZESİ HİZMETE AÇILMIŞTIR. • 1970' DE DİĞER BAKANLIKLARDAKİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜLERİ DE BİLİM VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI'NA BAĞLANMIŞTIR.• İLK BEŞ YILLIK KALKINMA PLANINDA ALINAN HEDEF İTHAL İKAMESİ ENDÜSTRİLERİNİ KURMAK, DAHA SONRA DA İHRACATA DAYALI ENDÜSTRİLEŞMENİN TEMELİNİ OLUŞTURMAK İDİ. O BÜYÜK ÖLÇÜDE YERLİ TASARRUFA DAYANAN BİR SERMAYE BİRİKİMİNİ GERÇEKLEŞTİRMEK O ENDÜSTRİNİN TEKNOLOJİK DÜZEYİNİ HIZLA YÜKSELTMEK YOLUYLA

İŞGÜCÜNÜN VERİMİNİN ARTMASI SAĞLANARAK İHRACAT İÇİN REKABET KOŞULLARINI YARATMAK (Kamu Araştırma Kurumları kuruldu ve özel sektörün araştırma-geliştirme faaliyetleri "vergi indirimleri" ve "çeşitli destekler" yolu ile teşvik edildi) • AR-GE HARCAMALARI -GSYİH- 1980 ........... % 0.8 1990 ........... % 1.9 1999 ........... % 2.82 (Dünya 2.si)

• YÜKSEK ÖĞRETİMDE BRÜT OKULLAŞMA ORANI % 63 (Dünya 5.si)Beş yıllık planlar GSMH artışı %

-gerçekleşen-Yatırım -GSMH- %

-gerçekleşen-Yurtiçi tasarruf, GSMH %

-gerçekleşen-(1962-1966) 7.8 17 8.8(1967-1971) 9.5 26.1 16.1(1972-1976) 9.1 27.1 20.8(1977-1981) 5.7 30.7 23.5(1982-1986) 9.8 30 27.2(1987-1991) 10 34.5 36.3

Ortalama 8.65 27.6 22G.KORE'NİN İHRACAT BİLEŞİMİ -1994 itibarı ile-

o Demir+çelik % 5.4o Metal mamuller % 2.8o Gemi ve tekne % 5.6o Elektrik makineleri % 20.8o Karayolu taşıtları % 6.6o Kimya ve ilaç % 7.1o Bilgisayar + büro makineleri % 4.0o İletişim cihazları % 6.7o Uçak ve yedek parçaları, bilimsel cihazlar % 1.7

(Makro ekonomik değerler Cem SOMEL (2002)'den alınmıştır).

Ergin ARIOĞLU

TT ÜÜ RR KK İİ YY EE '' NN İİ NN KK II SS AA AA RR -- GG EE KK İİ MM LL İİ ĞĞ İİ • AR-GE Harcamaları -GSYİH- (1990-1999 ortalaması) %o 4.59• AR-GE Harcamaları -GSYİH- (1983) %o 2.1• Kişi Başına AR-GE Harcamaları (1990-1999 ortalaması) 12.5 $/fert• 10000 Çalışan Nüfusa Düşen Araştırman Sayısı -Tam Zamanlı- (1991-1996 ortalaması)

∼ 8

• Türkiye Adresli Bilimsel Makale Sayısı -2002- Fen Bilimleri Atıf İndisi (SCI) tarafından taranan-

8372 adet

• Dünya Sıralamasındaki Yeri 22 -2002 40 -1990-

45 -1983-• Makalelerin Dağılımları -ortalama- % 50 Sağlık Bilimleri

% 30 Mühendislik% 20 Temel Bilimler

• AR-GE Harcamalarının Sektörel Bazda Dağılımları -1999-

% 55.3 Üniversite% 6.7 Kamu% 38 Özel

• AR-GE Harcamalarının Sektörel Bazda Dağılımları-1990-Tüm sanayileşmiş ülkelerde özel sektörün AR-GEharcamalarındaki payı % 50'den daha büyüktür.G.Kore : % 73, AB: % 61.9.AB'de : % 20.6 Üniversite ; % 16.3 Kamu

% 69.8 Üniversite% 9.8 Kamu% 20.4 Özel

• Araştırma Kurum ve Merkezleri o Üniversiteler 75o Yüksek Teknoloji Merkezleri 2o Kamu AR-GE Merkezleri 15(ASELSAN,HAVELSANMKEK,MSB,MTA,SAGE,TAEK,TELETAŞ,TSE,TTGV,TÜBA,TÜBİTAK)o Teknoloji Geliştirme Merkezleri,TEKMER 10

(Üniversite-Küçük-OrtaBoy İşletmeleri Destek-leme İdaresi Başkanlığı)

• Türk Patent Enstitüsü tarafından verilen patent sayısı -2001- Boeing (A.B.D) 232 adet/yıl , Samsung (G.Kore) 1571 adet/yıl -2000-

o Yerli 42 adeto Dış kaynaklı 2098 adet

• AR-GE Yardımına İlişkin Kaynak ve Teşvikler 1 Haziran 1995

Ergin ARIOĞLU

TT ÜÜ RR KK İİ YY EE iillee GG.. KK OO RR EE '' NN İİ NN BB AA ZZ II MM AA KK RR OO -- EE KK OO NN OO MM İİ KK vvee AA RR -- GG EEGG ÖÖ SS TT EE RR GG EE LL EE RR İİ BB AA ZZ II NN DD AA KK AA RR ŞŞ II LL AA ŞŞ TT II RR II LL MM AA SS II

TÜRKİYE(1)

G.KORE(2)

1 / 2

• NÜFUS -milyon kişi- 1995 63.405 45.554 1.39

o NÜFUS ARTIŞ HIZI -yıllık- % -1995- 1.7 0.8 2.125

o KİŞİ BAŞINA GELİRİN YILLIK ORTALAMA

BÜYÜME ORANI, %

1960-19701970-19801980-1993

3.53.42.4

6.08.38.2

0.580.400.29

o KİŞİ BAŞINA GSYİH -$- (1995-1998 ortalaması) 2998 10078 ∼0.3

• BAZI MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER -1999- GSMH cinsinden-

o Bütçe dengesio Reel faizo Enflasyon

-% 11.5% 28.7% 64.3

-% 5.6% 7.0% 0.6

24.1

∼ 64

o Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının toplam yatırımlar içindeki payı , % (1981-1990)

1.8 0.9 2

• KİŞİ BAŞINA İHRACAT -$- -1995-1998- ortalaması 386 2875 0.13

• KİŞİ BAŞINA İTHALAT -$- -1995-1998- ortalaması 685 ∼2875 0.24

• İMALAT SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRACATININ TEKNOLOJİK İÇERİĞİ, % -1996-

o Düşük teknolojio Orta teknolojio Yüksek teknoloji

64136

282736

2.280.480.16

Ergin ARIOĞLU

Çizelgenin devamıTÜRKİYE

(1)G.KORE

(2)1 / 2

• Yüksek Öğretimde Okullaşma Oranı % -1996- 21 67.7 0.31

• AR-GE Harcaması % -GSYİH- (1990-1997 ortalaması) 0.43 2.52 (1998)

0.17

• TOPLAM YAYIN SAYISI ,adet/yıl -1999- -SCI tarafından taranan-

6066 13384 0.45

• MİLYON KİŞİ BAŞINA YAYIN SAYISI -1999- 95 285 0.33

• TOPLAM PATENT BAŞVURU SAYISI (YERLİ+YABANCI) , adet/yıl, 1990-1997 ortalaması

1307169-yerli

7170838720-yerli

• AR-GE'DE ÇALIŞAN BİLİM ADAMI ve MÜHENDİS SAYISI (1985-1995 ortalaması)

261 2636 0.09

• İNSANİ GELİŞME İNDİSİ -Dünya sıralamasındaki yeri, 1999- 86 30

1.21.41.61.82.02.22.42.62.8

rcam

alar

ı / G

SMH

(%) G.Kore

1.58

1.95

2.51 2.52G.KoreBilim ve TeknolojiBakanlığı (1967)

TÜBİTAK(1963)

Türk BilimPolitikaları

Raporu -1983(1983-2003)

BTYK 2.Toplantı -1993- (1993-2003)

Bilim ve TeknolojiPolitikası Raporu

BTYK1.Toplantı

-1989-

Ergin ARIOĞLU

1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000Yıllar

0.00.20.40.60.81.0

AR-G

E ha

Türkiye0.26

0.38 0.42

0.77

0.23 0.23

0.33

0.21 0.230.18 0.18

0.240.2

0.3 0.32

0.490.44

0.36 0.38

0.49 0.5

0.630.50.63

Şekil Yıllar itibarı ile (1965-1999) G.Kore ve Türkiye'nin AR-GE harcamalarının (%) değişimi

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100AR

-GE

harc

amal

arın

ın d

ağılı

mı (

%)

39

29

36

7581 81

73

61

97

71

64

2519 19

27Kamu

Özel sektör

KÜRESELLEŞMEHAREKETİ

Ergin ARIOĞLU

1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000Yıllar

03

Şekil Yıllar itibarı ile (1965-1998) G.Korenin AR-GE harcamalarındaki (%) sektörel değişimler

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

966

2270

3760G.Kore (3760)

Büyükfarklılıkmevcut !

KÜRESELLEŞME HAREKETİ(İhracat esaslı oorrttaa -- yyüükksseekk --ççookk yyüükksseekk tteekknnoolloojjii içerikli ürünler)

AR-G

E M

erke

zi S

ayıs

ı

Ergin ARIOĞLU

1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000Yıllar

0

5000 1 12 54

183Türkiye (102)

Şekil Yıllar itibarı ile (1965-1998) G.Kore AR-GE Merkezi Sayısı ve Türkiye ile Karşılaştırılması

Ergin ARIOĞLU

Değerlendirme notu :

• Ülkemizde 1985 yılında milyon kişi başına yayın sayısı 11 adet/yıl iken sonrakiyıllarda artarak 2001 itibarı ile yaklaşık 92 adet/yıl düzeyine gelmiştir. 1997 'den2001'e artış hızı % 33 mertebesindedir. 1997 itibarı ile kişi başına yayınsıralamasında ülkemiz 46. sırada yer almaktadır.

• G.Kore ise 1985'den 1997'ye kadar bizden yüksek bir artış trendi göstermiştir.Mutlak değerler itibarı ile yayın sayısında ülkemizin önünde bulunmaktadır. 2001yılı itibarı ile milyon kişi başına yayın sayısı büyüklüğü ülkemize göre 3 kat dahayüksektir. Bundan dolayı da kişi başına yayın sıralamasında33.sıradadır.1997'den 2001'e yayın artış hızı Türkiye ile hemen hemen aynıdır.

ÜÜLLKKEEMMİİZZİİNN GG..KKOORREE İİLLEE MMİİLLYYOONN KKİİŞŞİİ BBAAŞŞIINNAA YYAAYYIINN SSAAYYIISSIIAAÇÇIISSIINNDDAANN KKAARRŞŞIILLAAŞŞTTIIRRIILLMMAASSII

Kaynak : Ham veriler İnönü (2002) kaynağından alınmıştır.

��

��

��

��

��

��

16.5 11

69

286

91.6

217

0

50

100

150

200

250

300

350

G.Kore Türkiye

Mily

on k

işi b

aşın

a ya

yın

sayı

sı

�� 1985�� 1997�� 2001

Değerlend

• 1975-199Bu büyüklü

• Doğru Asürekli diledeyişle % olmayacakAncak bu ta

2

3

4

5

6

789

2

3

0

1

AR-G

E Ha

rcam

alar

ı (%

), G

SYİH

cin

sind

en.

3

2

ÜÜllkkeemmiizzddee AARR--GGEE HHaarrccaammaallaarrıınnaa GGSSYYİİHH ddaann AAyyrrııllaann PPaayyıınn11997755--11999999 DDöönneemmiinnddee DDeeğğiişşiimmii

Erg

irme notu :

9 döneminde ülkemizin AR-GE harcamalarının ortalamk olağanüstü cılız bir değerdir.

R-GE politikalarının oluşturulması açısından 1983 Tübi getirilen % 1 değeri Türkiye koşulları için yeterli deği1 ile yapılan AR-GE harcamalarının ekonomik açıd

tır -bugün olmadığı gibi-. Sözkonusu büyüklük en az %%kdirde yapılan harcamaların ekonomiye olumlu bir yansım

1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000

G-7 % 2.1

Doyum noktası(Japonya % 3.06, İsveç % 3.85)

Aa

AB % 1.9Ülkemizin olmasıgereken konum ((%% 11..55))

in ARIOĞLU

ası % 0.33'dür.

tak Raporundaldir. Daha açıkan hiç anlamı 11..55 olmalıdır.ası olacaktır.

R-GE harcamalarırasındaki büyük

farklılık

Ortalama % 0.33(Değişkenlik katsayısı

V= % 40)

Çizelge 1 Ülkemizin AB Üyesi ve Aday Ülkeler İle Kimi Ölçütlerle Karşılaştırılması 4 Temel bazı makroekonomik büyüklükler Bilim ve teknoloji geliştirme ile ilgili temel büyüklüklerSCI dizinine giren yayın sayısıNüfus

(milyon) Kişi başına

GSYİH($/fert)

Kişi başınaihracat($/fert)

Kişi başınaithalat($/fert)

GSYİH içinde AR-GE harc.

(%)Toplam

(adet/yıl)Milyon kişi

başına

Mily

on k

işi

başı

nası

rala

ma

-dün

yaöl

çeği

nde-

Milyon kişi başınaAR-GE'de çalışanmühendis ve bilim

adamı sayısı

Milyon kişi başınaülkede yaşayanların

patent başvurusu(adet/yıl)

Yüksekteknoloji ihracatı/ imalat sektörü

ihracatı (%)N

o

Ülke

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11)AB Üyesi Ülkeler

1 Almanya 82 25758 6727 6098.8 2.50 79011 963.5 16 2831 756.7 142 Avusturya 8.1 25998 8012.3 8493.8 1.80 9103 1123.8 15 1627 331.0 123 Belçika 10.2 24307 18049.0 16784.3 2.10 11994 1175.9 14 2272 165.4 84 Birl. Krallık 59.1 23266 4739.4 5612.5 1.90 88911 1504.4 6 2448 449.9 285 Danimarka 5.3 32505 9283.0 8415.1 2.10 9314 1757.4 4 3259 501.5 186 Finlandiya 5.2 23934 8750.0 6000.0 2.70 8330 1601.9 5 2799 781.0 227 Fransa 59.1 24107 5044.0 5167.5 2.20 55340 936.4 17 2659 315.9 238 Hollanda 15.8 23893 13398.7 12468.4 2.00 22389 1417.0 7 2219 330.8 309 İrlanda 3.7 19781 20837.8 13567.6 1.20 3235 874.3 18 2319 255.7 45

10 İspanya 39.4 13843 2885.8 3895.9 0.90 26683 677.2 22 1305 72.5 711 İsveç 8.9 25290 9741.6 8157.3 3.70 17443 1959.9 2 3826 886.9 2012 İtalya 57.6 20130 4072.9 4050.3 1.00 39185 680.3 21 1318 44.7 813 Lüksemburg 0.45 43588 17333.3 22666.7 131 291.1 3314 Yunanistan 10.5 11238 1190.5 2885.7 0.70 6440 613.3 24 773 5.0 7

15 Portekiz 10 10256 2480.0 3780.0 0.80 4034 403.4 28 1182 9.2 4

AB Aday Ülkeler

16 Bulgaristan 8.3 1510 554.2 747.0 0.52 1500 180.7 35 1747 48.2 417 Çekoslavakya 10.3 4830 3174.8 3631.1 1.35 5005 485.9 25 1222 58.3 818 Estonya 1.4 10000 2428.6 2928.6 0.68 592 422.9 27 2017 12.9 919 Letonya 2.4 7800 916.7 1375.0 0.49 553 230.4 34 1049 67.9 420 Litvanya 3.7 7600 1297.3 1540.5 0.6 334 90.3 45 2028 33.8 321 Macaristan 10.1 4660 2762.4 2920.8 0.81 4832 478.4 26 1099 76.6 2122 Malta 0.4 15000 6250.0 7750.0 51 127.5 3923 Polonya 38.7 4025 795.9 1077.5 0.7 11617 300.2 32 1358 62.0 324 Romanya 22.5 1512 511.1 640.0 0.4 2147 95.4 44 1387 76.0 225 Slovakya 5.4 3540 2314.8 2666.7 0.69 2050 379.6 29 1866 43.3 326 Slovenya 2 9884 4600.0 4950.0 1.51 1658 829.0 19 2251 142.5 4

27 Türkiye 66.2 3076 412.4 815.7 0.49 7381 111.5 41 291 3.5 2

Ortalama 25 23192 8843.7 8536.2 1.9 1065.3 2202.6 350.4 17.6Minimum 0.45 10256 1190.5 2885.7 0.7 291.1 773 5.04 4Maksimum 82 43588 20837.8 22666.7 3.7 1960 3826 886.8 45Stand. sapma 26 8208 6069 5587.7 0.96 500.2 868 293.8 11.4AB

üye

ükel

er

Değiş. kats. % 104 35 68 65 50 47 39 84 65

4 Çizelge 1'e ait kaynaklar :(1) World Bank 2000 World Development Indicators ve http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/index.html 1998 yılı verileridir. Ülkemiz için DİE 1999 yılı ortası tahminleri

kullanılmıştır. (2) The World Competitiveness Yearbook 1999,s.350, (1.02) 1998 yılı verileri ve Internet'teki çeşitli güncel kaynaklar kullanılmıştır. (3), (4) 1-12, 27 Karluk (2002), s.590 kaynağındaki 2000 yılına ait verilerdir. Diğer tüm veriler http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/index.html kaynağına ait 2001 yılı verileridir.(5) http://trendchart.cordis.lu/Scoreboard2002/html/data_tables/data_tables.html kaynağında Eurostat istatisikleridir. 4, 5, 6, 10 için 2001 yılı ; 3, 5, 7, 16-21, 23, 25 için 2000 yılı ; diğer tüm veriler 8, 9, 11, 14, 15, 24, 26 için 1999 yılı ve 2 için 1998 yılı verileri kullanılmıştır. Türkiye verisi YÖK (2001) kaynağına aittir.(6) http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama/ulkesci2001.html 'de Web of Science (Mayıs 2002)'a ait SCI veri tabanı 2001 yılı verileridir. (7)=(6) / (1)*106 (8) http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama/ulkesci2001.html kaynağındaki yayın sayılarının dünya ölçeğinde sıralanması ile elde edilmiştir.(9) World Bank 2000 World Development Indicators (1987-1997) dönemi verileridir.(10) World Bank 2000 World Development Indicators 1997 yılı verilerinin ülke nüfuslarına bölünmesi ile elde edilmiştir. (11) World Bank 2000 World Development Indicators 1998 yılı verileridir.

Not : AB adayı Kıbrıs Rum Kesimi için yeterli veri bulunamadığından Çizelge 1'de yer verilmemiştir.

http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/index.html

http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/index.html

http://trendchart.cordis.lu/Scoreboard2002/html/data_tables/data_tables.html

http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama/ulkesci2001.html


AB , G-7 ve Bazı U.Doğu Ülkeleri Bazında Yapılan AR-GE

Erg

Harcamalarının Kurumlara Göre Dağılımı (%)

Ülke grubu Kamu Üniversite ÖzelSektör

Özel Sektör /Üniversite

G-7 21.0 15.7 63.3 4.0

AB 20.4 23.5 56.1 2.4

AB* 17.4 21.2 61.4 2.9

Uzak Doğu** 12.5 18.3 64.7 5.2

Türkiye 9.8 69.8 20.4 0.3

Kaynak : Gürüz (2001) - 1990 yılı ham verileri kullanılmıştır-

* Yunanistan ve Portekiz hariç

** Mevcut Japonya, G.Kore, Singapur ve Tayvan verileri alınmıştır.


• Ülkemize ait AR-GE harcamaları içinde 1990 itibarı ile en yüksek or(% 69.8) aittir, Özel Sektörün payı ise çok düşüktür (% 20.4). 199Sektör'ün payı % 38'e yükselmiş olmakla birlikte bu değer, etkin Aaçısından yine de yetersizdir.• G-7, AB ve Uzak Doğu ülkeleri incelendiğinde Özel Sektörün Apayların oldukça yüksek ve hemen hemen aynı olduğu (∼% 63) dikÜlkemizde Özel Sektörün payı da mutlaka bu düzeye çıkarılmalıdır.• İncelenen gelişmiş ve gelişmekte olan 47 ülke içinde, AR-GE harcSektör payının en yüksek olduğu ülkenin G.Kore (% 80) olması dikkat ç

��

��

��

��

��

AR-GE Harcamaları içinde Özel Sektörün Payı -1990-

63.3

56.161.4

64.7

20

0

10

20

30

40

50

60

70

G-7 AB AB* Uzak Doğu Türkiye Tür

%

38*

20.4

Ort. % 63.1

% 70 dahayüksek

Türkiye

* 1 v

in ARIOĞLU

an Üniversiteler'e9 itibarı ile ÖzelR-GE çalışmaları

R-GE'den aldığıkat çekmektedir.

amalarında Özelekicidir.

kiye

999 yılıerisidir.

Ergin ARIOĞLU

ÜLKELER

Av= AvusturyaBe=BelçikaBu= BulgaristanCz= Çek CumhuriyetiDe= AlmanyaDk= DanimarkaEs=EstonyaFr= FransaGb= Birleşik KrallıkGr= YunanistanHu= MacaristanIr= İrlandaIt= İtalyaLe= LetonyaLt= LitvanyaLu= LüksemburgMa= MaltaNe= HollandaPr= PortekizRo= RomanyaSk= SlovakyaSl= SlovenyaSp= İspanyaSw= İsveçTr= Türkiye

DIŞ TTİİCCAARREETT FFAAZZLLAALLIIĞĞIINNIINN GGSSYYİİHH ''DDAANN AARR--GGEE ''YYEE AAYYRRIILLAANN PPAAYY İİLLEE DDEEĞĞİİŞŞİİMMLLEERRİİ-AVRUPA BİRLİĞİ ÜYELERİ VE ADAY ÜLKELER BAZINDA-

0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0

-20-15-10

-505

101520253035404550

(İhra

cat -

İtha

lat)

/ GSY

İH ,

%

AR-GE payı (% GSYIH)

DeAv

Be

Gb

Dk

Fi

FrNe

Sp

Sw

It

GrPrBu

CzEsLe

Lt HuPoRo Sk

Sl

Tr

Ir

YY== 66..3322xx -- 1122..3399r=0.81, n= 24

AB ÜYESİ ÜLKELER ADAY ÜLKELERTürkiye

KKrriittiikk ddeeğğeerr

0 << 0

Dış ticaret fazlası

r= Korelasyon katsayısı, n= Ülke sayısı

Ergin ARIOĞLU

ÜLKELER

Av= AvusturyaBe=BelçikaBu= BulgaristanCz= Çek CumhuriyetiDe= AlmanyaDk= DanimarkaEs=EstonyaFr= FransaGb= Birleşik KrallıkGr= YunanistanHu= MacaristanIr= İrlandaIt= İtalyaLe= LetonyaLt= LitvanyaLu= LüksemburgMa= MaltaNe= HollandaPr= PortekizRo= RomanyaSk= SlovakyaSl= SlovenyaSp= İspanyaSw= İsveçTr= Türkiye

KKİİŞŞİİ BBAAŞŞIINNAA GGSSYYİİHH ''NNIINN AARR--GGEE ''YYEE AAYYRRIILLAANN PPAAYY İİLLEE DDEEĞĞİİŞŞİİMMLLEERRİİ-AVRUPA BİRLİĞİ ÜYELERİ VE ADAY ÜLKELER BAZINDA-

0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

GSY

İH ,

($/fe

rt)

AR-GE payı (% GSYIH)

DeAvBe

Gb

Dk

FiFrNe

Sp

Sw

It

GrPr

Bu

Cz

EsLeLt

HuPoRo

Sk

Sl

Tr

Ir

AB ÜYESİ ÜLKELER ADAY ÜLKELERr= Korelasyon katsayısı, n= Ülke sayısı

YY== 99220099..22 XX ++ 22004444r=0.818, n=25

Ortalama % 1.35

Ortalama 15604 $/fert

Ergin ARIOĞLU

0 500 1000 1500 2000 3000 3500 4000

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

GSY

İH ,

($/fe

rt)

Milyon nüfus başına A endisi sayısı

eAv

Dk

iN

Sp

Sw

It

Gr Pr

Bu

Cz

EsLe Lt

Hu PoRo

SkTr

KKİİŞŞİİ BBAAŞŞIINNAA GGSSYYİİHH ''NNIINN AARR--GGEE ''DDEE ÇÇAALLIIŞŞAANN MMÜÜHHEENNDD AADDAAMMII SSAAYYIISSII İİLLEE DDEEĞĞİİŞŞİİMMİİ-AVRUPA BİRLİĞİ ÜYELERİ VE ADAY ZINDA-

ÜLKELERAv= AvusturyaBe=BelçikaBu= BulgaristanCz= Çek CumhuriyetiDe= AlmanyaDk= DanimarkaEs=EstonyaFr= FransaGb= Birleşik KrallıkGr= YunanistanHu= MacaristanIr= İrlandaIt= İtalyaLe= LetonyaLt= LitvanyaLu= LüksemburgMa= MaltaNe= HollandaPr= PortekizRo= RomanyaSk= SlovakyaSl= SlovenyaSp= İspanyaSw= İsveçTr= Türkiye

AB ÜYESİ ÜLKELER ADAY ÜLKELERr= Korelasyon katsayısı, n= Ülke sayısı

Ortalama 15604 $/fert

Ortalama 1886 kiş

YY== 00..885

2500R-GE müh

DBe

Gb FFre

Sl

Ir

İİSS VVEE BBİİLLİİMMÜLKELER BA

i

88..3399 XX --113311r=0.711, n=2

Ş

ıl)

Sg

A.B.D Us İtalya İtAlmanya De Japonya JpAvusturya Av Kanada CaAvustralya Au Letonya LeBelçika Be Litvanya LtBirleşik Krallık Gb Lüksemburg LuBrezilya Br Macaristan HuBulgaristan Bu Malta MtÇek Cumhuriyeti Cz Meksika MxDanimarka Dk Norveç NrEstonya Ee Polonya PlFinlandiya Fi Portekiz PrFransa Fr Romanya RoG.Kore Kr Rusya Fed. RuHollanda Ne Singapur Sgİrlanda İe Slovakya Skİspanya Es Slovenya Slİsrail Il Türkiye Tr

rtalama : 2286 patent/yıl

ama : 703.5
1800
2000

2200

2400

2600

2800

3000

ülke

de y

aşay

an- (

adet

/yJp

Kr

O

Ortal

Ergin ARIOĞLU

ekil Milyon Nüfus Başına SCI Yayın Sayısı ile Patent Sayısı Arasındaki Değişimler ve Japonya, G.Kore ve Singapur ile G-7 ülkelerine ait ortalamaların karşılaştırılması (SCI yayınlar 2001, patent sayıları 1997 yılı verileridir)

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200

Milyon nüfus başına SCI yayın sayısı (adet/yıl)

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

Mily

on n

üfus

baş

ına

pate

nt s

ayıs

ı -

Us

Ca

Ch

Nr

Mx

Il

AuNz

BrRu

De

At

Be

Gb Dk

Fi

Fr NlIe

Es

Se

ItGrPrBu CzEeLeLt HuPlRo SkSl

Tr

Y= 0.35X - 53.8n= 34, r= 0.81

İsveç Se Yeni Zelanda Nzİsviçre Ch Yunanistan Gr yayın/yıl

G-7 Ortalama : 1031 yayın/yıl

G-7 (Japonya hariç)Ortalama : 361 patent/yıl

TÜRKİYE

Farklılık ∼ 1900 patent /yıl

Ergin ARIOĞLU

Şekil Milyon nüfus başına SCI yayın sayılarının G-7, AB, anadili İngilizce olan ülkeler, diğer gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan ülkeler bazında değişimi (Kaynak : http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama/ulkesci2001.html 'de Web of Science SCI veri tabanı 2001 yılı verileridir)

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

10311065

1504

12781261 12341201

874

2285

1960

17571602

1417

1220 117611241084964 936

680 656 613486 478

380300

181111 57 19

0

400

800

1200

1600

2000

2400G

-7 AB

Birl.

Kra

llık

Kana

da

Avus

tralya

Y.Ze

land

a

A.B.

D

İrlan

da

İsviç

re

İsve

ç

Dan

imar

ka

Finl

andi

ya

Hol

land

a

Nor

veç

Belç

ika

Avus

tury

a

Sing

apur

Alm

anya

Fran

sa

İtalya

Japo

nya

Yuna

nist

an

Çek

osla

vaky

a

Mac

aris

tan

Slov

akya

Polo

nya

Bulg

aris

tan

Türk

iye

Mek

sika

Hin

dist

an

Mily

on k

işi b

aşın

a SC

I yay

ın s

ayıs

ı

Anadili İngilizceolan ülkeler

(Ort. 1225 yayın/milyon kişi)

Diğer gelişmiş ülkeler(Ort. 1297 yayın / milyon kişi)

Gelişmekte olan bazı ülkeler(Ort. 292 yayın / milyon kişi)

Ortalama fark : ∼ 1000 yayın / milyon kişi


Ergin ARIOĞLU

Şekil Milyon nüfus başına patent G-7, AB, anadili İngilizce olan ülkeler, diğer gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan bazı ülkeler bazında değişimi (Kaynak : Ülke içinden patent sayıları için World Bank 2000 World Development Indicators 1997 yılı verileri kullanılmıştır)

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

706

350461 457 450

256137

2100

887819 781 757

502337 331 331 316

16545 77 76 62 58 48 43 5 4 4

2776

470

0

400

800

1200

1600

2000

2400

2800

G-7 AB

Avus

tralya

A.B.

D

Y.Ze

land

a

Birl.

Kra

llık

İrlan

da

Kana

da

Japo

nya

Sing

apur

İsve

ç

İsviç

re

Finl

andi

ya

Alm

anya

Dan

imar

ka

Nor

veç

Avus

tury

a

Hol

land

a

Fran

sa

Belç

ika

İtalya

Mac

aris

tan

Rom

anya

Polo

nya

Çek

osla

vaky

a

Bulg

aris

tan

Slov

akya

Yuna

nist

an

Mek

sika

Türk

iyeMily

on n

üfus

baş

ına

ülke

de y

aşay

anla

rın p

aten

t ba

şvur

usu

(ade

t/yıl)

Anadili İngilizceolan ülkeler

(Ort. 353.8 patent/yıl)Diğer gelişmiş ülkeler(Ort. 780 patent / yıl)

Gelişmekte olan bazı ülkeler(Ort. 42 patent / yıl)

Kat

ma

değe

rÜÜRRÜÜNNLLEERRİİNN KKAATTMMAA DDEEĞĞEERRLLEERRİİNNİİNN

BBİİLLGGİİ -- TTEEKKNNOOLLOOJJİİ İİÇÇEERRİİĞĞİİ İİLLEE İİLLİİŞŞKKİİLLEERRİİ

1

YÜK

SEK

TEK

NO

LOJİ

İÇER

İĞİ

OR

TATE

KN

OLO

Jİ İÇ

ERİĞ

İ

Değerlendirme notu :• Bilgi-Teknoloji yoğun ürünler daha "yüksek katma değer" 'e sahiptir. Diğer deyişle kişi başına üretilen katma değer yüksektir.

• Bilgi-Teknoloji içeriği yoğun endüstrilerde rekabet eden firma veya ülke sayısı sınırlıdır, o nedenle bu özellikteki ürünlerin satış fiyatları yüksektir.

(Kavrakoğlu, 2002'den değiştirilerek)

Ergin ARIOĞLU

Ergin ARIOĞLU

Satış Gelirlerinden AR-GE'ye A ılan Pay%16.9

%13.1

%11.0

%8.1 %7.5%6.4

%5.6 4.8%4.0 %3.9 %3.5

%1.9

0

4

8

12

16

20Ya

zılım

(Mic

roso

ft)

T

ıbbi

kim

yasa

llar

(J&

J, P

fizer

, Bris

.&M

ye.,

Lilly

,Ab

bott

, Pha

r.&U

pjoh

n)

Tıb

bi a

letle

r

(G

uida

nt, B

osto

n Sc

i.,

B

axte

r, M

edtr

on.)

Bilg

isay

ar s

iste

mle

ri,el

ektr

onik

dev

rele

r(H

P,Su

n,C

ompa

q,In

tel,T

exas

)

İletiş

im s

iste

mle

ri

(M

otor

ola,

AT&

T, L

ucen

t)

Endü

stri

kim

yasa

lları

(D

u Po

nt, M

onsa

nto,

Dow

)

Mak

ine

(end

üstr

i, ta

rım,

mad

en,in

şaat

)

(A

ppl.M

at.,

Dee

re,

Inge

r.,C

umm

ins,

Cas

e)

ölçü

m c

ihaz

ları

(H

oney

well,

Em

erso

n,Th

erm

o)

Mot

orlu

ara

çlar

ve

ekip

man

ı(G

ener

al M

otor

s, F

ord

Mot

ors,

Chr

ysle

r)

Uça

k, u

zay a

raçl

arı,

güdü

mlü

roke

t (B

oein

g, U

nit.T

ech.

,Lo

ckhe

ed)

Diğ

er k

imya

salla

r(P

roc.

&G

ambl

e, P

PG)

Pet

rol ç

ıkar

tma

ve

pet

rol ü

rünl

eri

(Mob

il, S

hell,

Sch

lum

b.)

(%)

Şekil A.B.D'de lider konumdaki firmaların 1997 itibarı ile sektörel bazda, s gelirleri üzerinden AR-GE 'ye ayırdıkları ortalama pay (%) değişimleri (Kaynak : http://www.nsf.gov/sbe/srs/sein /pdf/append/c2/at02.pdf , Appendix Table-2 kaynağındaki ham veriler kullanılmıştır)

Ortalama : % 7.2

yr

%

Lab

orat

uvar

kon

trol

,

atışd00

http://www.nsf.gov/sbe/srs/seind00/pdf/append/c2/at02.pdf

Ergin ARIOĞLU

Çalışan Başına AR-GE Harcaması86.6

32.9

20.830.0

16.024.3

15.56.9

15.06.4 10.0 7.7

0102030405060708090

100Ya

zılım

(Mic

roso

ft)

T

ıbbi

kim

yasa

llar

(J&

J, P

fizer

, Bris

.&M

ye.,

Lilly

,Ab

bott

, Pha

r.&U

pjoh

n)

Tıb

bi a

letle

r

(G

uida

nt, B

osto

n Sc

i.,

B

axte

r, M

edtr

on.)

Bilg

isay

ar s

iste

mle

ri,el

ektr

onik

dev

rele

r(H

P,Su

n,C

ompa

q,In

tel,T

exas

)

İletiş

im s

iste

mle

ri

(M

otor

ola,

AT&

T, L

ucen

t)

Endü

stri

kim

yasa

lları

(D

u Po

nt, M

onsa

nto,

Dow

)

Mak

ine

(end

üstr

i, ta

rım,

mad

en,in

şaat

)

(A

ppl.M

at.,

Dee

re,

Inge

r.,C

umm

ins,

Cas

e)

Lab

orat

uvar

kon

trol

,

ölçü

m c

ihaz

ları

(H

oney

well,

Em

erso

n,Th

erm

o)

Mot

orlu

ara

çlar

ve

ekip

man

ı(G

ener

al M

otor

s, F

ord

Mot

ors,

Chr

ysle

r)

Uça

k, u

zay a

raçl

arı,

güdü

mlü

roke

t (B

oein

g, U

nit.T

ech.

,Lo

ckhe

ed)

Diğ

er k

imya

salla

r(P

roc.

&G

ambl

e, P

PG)

Pet

rol ç

ıkar

tma

ve

pet

rol ü

rünl

eri

(Mob

il, S

hell,

Sch

lum

b.)

(bin

$/k

işi)

Şekil A.B.D'de lider konumdaki firmaların 1997 itibarı ile sektörel bazda, çalışan -toplam- başına ortalama toplam AR-GE harcamasının (bin $ / kişi) değişimleri değişimleri (Kaynak : http://www.nsf.gov/sbe/srs/seind00/pdf/append/c2/at02.pdf , Appendix Table-2 kaynağındaki ham veriler kullanılmıştır)

Ortalama : 22675 $/kişi

Ergin ARIOĞLU

GG LL OO BB AA LL LL EE ŞŞ MM EE NN İİ NN SS OO NN UU ÇÇ LL AA RR II

• DÜNYADA GELİR DAĞILIMI GİDEREK BOZULMAKTADIR.

• AZGELİŞMİŞ / GELİŞMİŞ ÜLKELERİN KENDİ ARALARINDAKİ FARKLILAŞMA ARTMAKTADIR.

• DÜNYA EKONOMİSİNDE ÇOK KÜÇÜK PAYLARA SAHİP OLAN ÜLKELERİN YATIRIM, TEKNOLOJİ İTHALATI VE İHRACATLARINA KAYNAK BULMA BAKIMINDAN BAĞIMLILIKLARI DEVAM ETMEKTE HATTA DAHA DA BAĞIMLI OLMAKTADIR.

O YAPISAL OLARAK TÜM SEKTÖRLERİ "TİCARETE AÇIK" DURUMDADIR (İHRACAT ARTIŞ HIZI < İTHALAT ARTIŞ HIZI)

O FİNANS SİSTEMLERİ TAMAMEN -DENETİMSİZ ŞEKİLDE- ULUSLARARASI SERMAYE-DÖVİZ HAREKETLERİNE AÇILMIŞ DURUMDADIR (1994 Meksika,1996 Asya Bunalımları,2000 Kasım Türkiye krizleri)

O DIŞ SERMAYE KAÇIŞLARINI ÖNLEMEK İÇİN YAPILAN "FAİZ ORANLARI"'NIN YÜKSELTİLMESİ ÖZELLİKLE SANAYİ İŞLETMELERİNİ İFLAS NOKTASINA GETİRMEKTE, SONUÇTA DIŞ / İÇ SATIMLARLA VARLIKLAR EL DEĞİŞTİRMEKTEDİR.

O BÜYÜK BOYUTLU "DEVALÜASYON" YAPILDIĞINDAN ÖZELLİKLE YABANCILAR KRİTİK DURUMA GELMİŞ BİRÇOK İŞLETMEYİ ÇOK UCUZ ŞEKİLDE ALMA İMKANINA SAHİP OLMAKTADIR.

O ULUSLARARASI PARA FONU BU KOŞULLARDA SÜREKLİ ŞEKİLDE "BASKILAR" UYGULAYARAK "REFORM" YAPILMASINI TELKİN ETMEKTEDİR. SONUÇTA GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER KÜRESELLEŞEN EKONOMİYE DAHA DA ÇOK IZDIRAP VEREN ŞEKİLDE BÜTÜNLEŞMEKTEDİR. DAHA AÇIK ANLATIMIYLA

SÖZKONUSU ÜLKELER SÜREKLİ ŞEKİLDE EKONOMİK KRİZLER İLE BOĞUŞMAKTA, BÜYÜME HIZLARI HİÇBİR ZAMAN İSTENEN DÜZEYDE GERÇEKLEŞMEMEKTEDİR.

* Geniş ölçüde Cem SOMEL (2000) çalışmasından esinlenerek hazırlanmıştır.

Ergin ARIOĞLU

ÜLKEMİZDE ETKİN, UZUN ERİMLİÜLKEMİZDE ETKİN, UZUN ERİMLİAR-GE POLİTİKALARININ OLUŞTURULMAMASININAR-GE POLİTİKALARININ OLUŞTURULMAMASININ

YOL AÇTIĞI EKONOMİK / SOSYAL OLUMSUZLUKLARYOL AÇTIĞI EKONOMİK / SOSYAL OLUMSUZLUKLAR

510

48

72%

%

%%

19301939

19611974

19801988

19891998

TEFE YILLIK DEĞİŞİM ORANI YÜKSEK

o Para arzı değişim hızı üretim artışından çok yüksek.o Üretim artış hızının cılızlığı ve maliyetin yüksekliği “verim” ’in düşük olmasından kaynaklanmaktadır !o Gelir dağılımı ciddi ölçüde bozulmaktadır.

65.7

4.34

%

19301939

19611974

19801988

19891998

%

%%

GSMH , %-reel bazda-

SANA

Yİ S

EKTÖ

RÜ

BÜY

ÜME

HIZI

DÜŞÜ

K VE

DEN

GESİ

Z

KATMA DEĞER ÜRETİMİ

OLAĞANÜSTÜ CILIZ VE

ÇOK İSTİKRARSIZ

11.5

9.5

65.5

BÜYÜME HIZI, %-sanayi-

19301939

19611974

19801988

19891998

%

%

%%

6.2

9.611

16.6

1996 1999 2000 2001

%

%%

%

Dış Borç Servisi/ GSMH , %

DIŞ BORÇ SERVİSİ SÜREKLİ ARTMAKTADIR. İHRACAT / İTHALAT oranı < 1 . Katma değeri düşük ihracat kalemleri (tekstil, demir/çelik vb) Artan TEFE enflasyonla iç borç servis yükü de sürekli artmaktadır.

TEFE , %

Makroekonomik değerler Kazgan (2002) ve Sönmez (2002) kaynaklarından alınmıştır.Değerlendirmeler E.ARIOĞLU-2003’e aittir.

Ergin ARIOĞLU

ULUSAL KALKINMANIN TEMEL İLKELERİ - AR-GE POLİTİKALARIYLA İLİŞKİLENDİRİLMESİ

• REKABET EDEBİLECEK ÖNCELİKLİ SEKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

• YENİ ÜRÜNLER / ÜRETİM PROSESLERİ GELİŞTİRECEK VASIFLI İŞGÜCÜNÜN VE AR-GE PERSONELİNİN EN ÜST KALİTEDE YETİŞTİRİLMESİ

• ULUSAL BİLGİ VE PATENT STOĞUNUN GÜÇLENDİRİLMESİ

• DÜNYADAKİ VAROLAN BİLGİ STOĞUNA ULAŞMA, BİLGİ / TEKNOLOJİ TRANSFERİ KONULARINDA VE BUNLARIN ÖZÜMLENMESİNDE, GELİŞTİRİLMESİNDE ULUSAL AR-GE KURUMLARINDAN YOĞUN DESTEK ALINMASI -TEKNİK VE HUKUKİ BAZDA-

• UZUN VADELİ DESTEKLEME PROGRAMLARI İLE ULUSAL FİRMALARI YENİ ÜRÜN, YÜKSEK TEKNOLOJİK İÇERİKLİ ÜRÜNLERİN GELİŞTİRİLMESİ VE BUNLARIN DIŞ PAZARLARA İHRAÇ EDİLMESİNE YÖNELTMEK

(Cem SOMEL,2000'den değiştirilerek)

Ergin ARIOĞLU

BB İİ LL GG İİ NN İİ NN TT EE MM İİ NN EE DD İİ LL DD İİ ĞĞ İİ BB EE LL LL İİ BB AA ŞŞ LL II KK AA YY NN AA KK LL AA RR

• İŞLETMELERİN KENDİ AR-GE BÖLÜMLERİNDE ÜRETİLEN BİLGİ BİRİKİMİ

• BİLGİ ÜRETEN ULUSAL KURUMLARDAN (ÜNİVERSİTELER, TÜBİTAK, DİĞER KURULUŞLAR, YAYINLAR,DR. TEZLERİ, PATENTLER vb) • ULUSLARARASI YAYIN ETKİNLİKLERİNİ VE TEKNOLOJİ FUARLARINI YAKINDAN İZLEME -ANCAK ÇOK BÜYÜK KURULUŞLARDA-

• DIŞ TEKNOLOJİ ALIMI, SATIN ALINAN TEKNOLOJİNİN EN İNCE AYRINTILARIYLA ÖZÜMLENMESİ VE TEKNİK PERSONEL EĞİTİMİNİ EN YÜKSEK DÜZEYDE SAĞLAMAK, YERLİ YAYINLAR YOLUYLA ULUSAL BİLGİ BİRİKİMİNE YENİLİKLERİN AKTARILMASI

(Sözgelimi Japonya A.B.D'de 30 yıl içinde 30000 adet teknoloji lisansı alımıştır. Toplam maliyeti 30 Milyar $'dır.)

• BİLİMSEL ve TENİK YARDIM ve İŞBİRLİĞİ SÖZLEŞMELERİ YOLUYLA

• ENDÜSTRİYEL CASUSLAR

• ÇOK ÖZEL PROGRAMLAR ÇERÇEVESİNDE DIŞ ÜLKELERDE "DR.-YÜKSEK LİSANS ÖĞRETİMİ"

• KAMU/ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞAN ELEMANLARIN, ÖZELLİKLE YURTİÇİ ÜNİVERSİTELERDE "DR. ÖĞRENİMİ" ALMALARININ TEŞVİK EDİLMESİ

Ergin ARIOĞLU

TTEEKKNNOOLLOOJJİİ TTRRAANNSSFFEERRİİNNİİNN UULLUUSSAALL EEKKOONNOOMMİİ AAÇÇIISSIINNDDAANN DDEEĞĞEERRLLEENNDDİİRRİİLLMMEESSİİ

• TEKNOLOJİ PAZARININ ÖZELLİKLERİ O GENELLİKLE SATICILAR GÜÇLÜ, ÇOK ULUSLU FİRMALARDIR.

O EKSİK REKABET KOŞULLARI GEÇERLİDİR.

O SATIN ALMA MALİYETLERİ YÜKSEKTİR.

O LİSANS ANLAŞMALARINDA ALICILARA ÇEŞİTLİ SINIRLAMALAR / KOŞULLAR YÜKLENİR

(Örneğin, Yatırım malı ile birlikte ara mal / hammadde satın alınması, ürünün dış satımının sınırlandırılması vb)

• TEKNOLOJİ İTHALİNİN YOLAÇTIĞI ZARARLAR O YERLİ BİLİM-TEKNOLOJİ KÜLTÜRÜNÜN GELİŞMESİ SÜREKLİ BİÇİMDE ZAYIFLATILMAKTA

O TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ ARTMA EĞİLİMİ GÖSTERMESİ

O ÜLKEDE İÇ TASARRUF ve YATIRIM HACİMLERİNDE AŞINMALAR -UZUN DÖNEMDE- SÖZKONUSUDUR.

1981'de İTHALATTA % 24.7 olan "yatırım malı" kalemi 2000 yılı için % 20.8'dir.

Ergin ARIOĞLU

YYAABBAANNCCII ÜÜLLKKEE // FFİİRRMMAALLAARRIINN TTEEKKNNOOLLOOJJİİKK BBİİLLGGİİ EEDDİİNNİİMM BBİİÇÇİİMMLLEERRİİ VVEE BBUUNNLLAARRII EETTKKİİLLEEMMEE BBOOYYUUTTLLAARRII

HHİİÇÇ YYOOKK AAKKTTİİFF

• YATIRIM MALININ SATIN ALINARAK FİRMANIN /ÜLKENİN TÜM TEKNOLOJİK BİRİKİMLERİNİHAREKETE GEÇİREREK ÜRETİLMESİ -

GELİŞTİRİLMESİ VE İHRACATI

• BİLİMSEL/ TEKNİK YAYINLARDAN ESİNLENEREKUZUN ERİMLİ AR-GE ETKİNLİKLERİNDEN DEYARARLANARAK YENİ ÜRÜNLER GELİŞTİRİLMESİ-İHRACAT EDİLMESİ

• YOĞUN AR-GE PROGRAMI VE YATIRIMLARIYLAFİRMA / ULUSAL AR-GE KURUMLARINDAGELİŞTİRİLEN TEKNOLOJİLER

• DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMORTAKLARI - Bireysel veya yerli firmalarla-

• ANAHTAR TESLİM PROJE

• YÖNETİM SÖZLEŞMELERİ O Teknik Yardım (Tasarım Süreçleri) O Bakım -Tamir O AR-GE Etkinliklerine Katılım

• YÖNETİM SÖZLEŞMELERİ O Teknik Yardım (Tasarım Süreçleri) O Bakım-Tamir O AR-GE Etkinliklerine Katılım

• LİSANS ANLAŞMALARI

Ergin ARIOĞLU

YÜKSEK LİSANS TEZLERİ-2 adet yayın / Y.Lisans tezi-

DR. TEZLERİ-2 adet yayın / Dr.tezi-

ÜNİVERSİTENİN ENDÜSTRİDENALDIĞI PROJELER

-(1~3) adet yayın / Proje-

ÜNİVERSİTE ÖĞRETİM ÜYELERİNİNKENDİ GELİŞTİRDİKLERİ PROJELER

-(1adet yayın /Öğretim Üyesi.yıl)

ARAŞTIRMA KURUMLARINDAGERÇEKLEŞTİRİLEN TEMEL

UYGULAMA VE ARAŞTIRMALAR(1~3 adet yayın /araştırma projesi)

ÖĞRENCİ BİRLİKLERİNCE ÜLKEÇAPINDA DÜZENLENECEK

PERİODİK KONGRELER

MÜHENDİS / ARAŞTIRICI PERSONELTARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN

HER TÜRLÜ BİLİMSEL ÇABA(1~3 adet yayın / araştırma projesi)

ULUSAL YAYINULUSAL YAYINENVANTERİENVANTERİ

•• MAKALE MAKALE •• BİLDİRİ BİLDİRİ • • MONOGRAFİ MONOGRAFİ • • KİTAP KİTAP

DR. ÖĞRETİMİNİN TEŞVİKİYLE

GELİŞTİRİLEN ÜNİVERSİTE / ENDÜSTRİ İŞBİRLİĞİ

“YETKİN

MÜHENDİS

LİK KURUMU” İLE

KURUMLARIN DESTEKLENMESİ

VE GELİŞTİRİLMESİYLE

ULUSAL ÖLÇEKTE YAYINLARIN KAYNAKLARI VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASIULUSAL ÖLÇEKTE YAYINLARIN KAYNAKLARI VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI

ÜNİVERSİTE YÖNETİMİNİN TEŞVİĞİ İLE

Ü N

İ V

E R

S İ

T E

L E

RK

AM

U/Ö

ZEL

FİR

MA

LAR

TEMEL AMAÇ : TEMEL AMAÇ : ULUSAL BİLGİ BİRİKİMİNİNULUSAL BİLGİ BİRİKİMİNİN

EKONOMİNİN GEREKLERİNE EKONOMİNİN GEREKLERİNE

CEVAP VEREBİLECEK DÜZEYE CEVAP VEREBİLECEK DÜZEYE

EN KISA SÜREDE ÇIKARTILMASI EN KISA SÜREDE ÇIKARTILMASI

HEDEF ALINMALIDIR. HEDEF ALINMALIDIR.

Ergin ARIOĞLU

TEMEL AMAÇLAR

• ULUSAL EKONOMİNİN HER ALANINDA ETKİNLİK VE VERİMLİLİĞİN SAĞLANMASI, İÇ TASARRUF ORANININ YÜKSELTİLMESİ, İHRACATIN SÜREKLİ ARTTIRILMASI AMAÇLARININ SAĞLANMASI• NİTELİKLİ AR-GE PERSONELİ YETİŞTİRMEK• YENİ TEKNOLOJİLERİN GELİŞTİRİLMESİ• BİLGİ TOPLUMUNUN ÖZELLİKLERİNİN

TOPLUMA KAZANDIRILMASI• ÜLKEMİZİN TOPYEKÜN BİLGİ ÜRETME VE

GELİŞTİRME YETENEKLERİNİN SÜREKLİARTTIRILMASI• MİLLİ SAVUNMA SİSTEMİMİZİN İSTEKLERİNE CEVAP VERME

UULLUUSSAALL AARR--GGEEPPOOLLİİTTİİKKAASSII

YAYINLAR(Makale / Dr. Tezleri /Araştırma ProjesiRaporları

YÖRESELKONFERANSLAR

PATENT VE YENİÜRÜN FİKİRLERİNİNDESTEKLENMESİ

AR-GE'YE YÖNELİKNİTELİKLİ MÜHENDİSVE BİLİM ADAMIYETİŞTİRİLMESİ(Doktora, Y.Lisans)

ULUSAL ÖĞRENCİPROJE YARIŞMALARIDÜZENLENMESİ

NİTELİKLİ ARA TEKNİKPERSONELYETİŞTİRİLMESİ

KAPSAMI

• BİLİM-TEKNOLOJİ BAKANLIĞI• ÜNİVERSİTELER• KAMU ARAŞTIRMA ENSTİTÜLERİ (TÜBİTAK, MTA vb) VE KURUMLARI• MÜHENDİS-MİMAR ODALARI BİRLİĞİ• DPT• HAVACILIK, UZAY VE MİLLİ SAVUNMA ENDÜSTRİSİNİN AR-GE TEMSİLCİLERİ• ÖZEL SEKTÖR-ÖZELLİKLE KOBİ'LER• TEKNOPARKLAR

YÖRESEL TEKNİKEĞİTİM PROGRAMLARI(kasaba düzeyinde)

UULLUUSSAALL EEKKOONNOOMMİİ--TTooppyyeekküünn ffiizziikksseell vvee

bbeeşşeerrii kkaallkkıınnmmaa--

YAPILMASI GEREKENLER

• YERLİ YAYINLARIN ENVANTERİNİNYAPILMASI• YERLİ YAYINLARIN KALİTESİ VESÜREKLİLİĞİNİ SAĞLAMAK• TÜM YAYINLARIN "ENDÜSTRİYEL "KULLANIMINI ARTTIRMAK• DOKTORA TEZLERİNİN EN AZ 50ADET BASILMASI VE DAĞITILMASI-GERİ BİLDİRİMLERİN İZLENMESİ

BİLİM MÜZELERİNİNKURULMASI

Ergin ARIOĞLU

AA RR -- GG EE PP OO LL İİ TT İİ KK AA LL AA RR II NN II NN OO LL MM AA ZZ SS AA OO LL MM AA ZZ LL AA RR II ""TT EE MM EE LL ŞŞ AA RR TT LL AA RR II"

• TOPLUMUN (Üniversiteler, tüm gönüllü kuruluşlar, sendikalar, kamu / özel kurumlar vb.) AR-GE 'YE

DAYALI TOPYEKÜN KALKINMA KONUSUNDA GÜÇLÜ İSTEK ORTAYA KOYMASI VE BUNU TOPLUMSALİRADE OLARAK GÖSTERMESİ

• TÜM SİYASİ PARTİLERİN PPAARRTTİİLLEERRÜÜSSTTÜÜ YYAAKKLLAAŞŞIIMMLLAA BU İRADEYİ YÖNLENDİRMEK, TEŞVİK ETMEK,

GELİŞTİRMEK VE EN ÜST DÜZEYDE SONUÇLARINI ALMAK YÖNÜNDE SİYASAL İRADEYİ HAREKETEGEÇİRMESİ

• ÜLKEMİZİN TÜM TOPLUMSAL DÖNÜŞÜM PROJELERİYLE (Eğitim, ihracat seferberliği, ihracat kalemleri

içinde oorrttaa,, yyüükksseekk vvee ççookk yyüükksseekk tteekknnoolloojjii içerikli ürünlerin arttırılması, milli savunmagereksinimlerinin karşılanması, hukuk sisteminin yeniden düzenlenmesi vb) ORGANİK BAĞLARININ EN

ETKİN ve YALIN ŞEKİLDE KURULMASI

Ergin ARIOĞLU

ÜÜ LL KK EE MM İİ ZZ İİ NN TT EE MM EE LL HH EE DD EE FF İİ :: GG -- 11 00 İİ ÇÇ İİ NN DD EE YY EE RR AA LL MM AA KK

EKONOMİKGÜÇ

ASKERİGÜÇ

ULUSALGÜÇ

AARR--GGEE

PPOOLLİİTTİİKKAALLAARRIIDIŞ POLİTİKAHEDEFLERİ

KALKINMAMODELİ

ÜLKENİN TÜM SOSYAL

KÜLTÜRELTARİHİ

ZENGİNLİĞİ

TOPLUMUN EĞİTİM DÜZEYİ

,TÜM MORAL-DEĞERLERİ,GİRİŞİMCİLİK

RUHU

YERALTIKAYNAKLARIZENGİNLİĞİ

COĞRAFİZENGİNLİK

Ergin ARIOĞLU

EKLER

Ergin ARIOĞLU

TT ÜÜ RR KK İİ YY EE '' NN İİ NN KK II SS AA SS AA NN AA YY İİ LL EE ŞŞ MM EE KK İİ MM LL İİ ĞĞ İİ

• BİRÇOK AVRUPA ÜLKESİNE VERİLEN İMTİYAZLAR (Devletin gümrük egemenliğinin Avrupa ülkelerine terk edilmesi)

1838 Osmanlı-İngilizTicaret Sözleşmesi-Baltalimanı

Sözleşmesi

• ISLAH-I SANAYİ KOMİSYONUNUN KURULMASI 1864

• BULUŞLARIN TEŞVİKİ ve SANAYİNİN DIŞ DÜNYA İLE

REKABET OLANAĞINI ARTIRMAK AMACIYLA İLGİLİ DÜZENLEMELER

"23 MART 1879 OSMANLI IHTIRABERATI KANUNU"

• 1854 YILINDAN İTİBAREN BAŞLATTIĞI "DIŞ BORÇLANMA SÜRECİ" SONUCUNDA

1881 YILINDA BORÇLARI TAHSİL ETMEK İSTEYEN YABANCI ÜLKELERİÇİN "DUYUNU UMUMİYE" ADINDA KURULAN YÖNETİME DEVLETİN BAZIGELİR KAYNAKLARININ İŞLETİLMESİİMTİYAZININ VERİLMESİ

• EKONOMİYİ CANLANDIRMAK AMACIYLA ÇIKARTILAN

YASAL DÜZENLEMELER (Mali desteklemeler sonucunda birçok sanayi tesisi özel sektörce kurulmuştur)

"1913 TEŞVİK-İ SANAYİ KANUNU"

• İLK SANAYİ TESİSLERİ SAYIMI 1915'de YAPILMIŞTIR.264 İŞYERİ (% 70 GIDA; % 11.9DOKUMA; % 8.3 DERİ; % 6.2 KAĞIT;% 2.2 KİMYA; % 10.8 AĞAÇ; % 0.3TOPRAK) -MİLLİ GELİR İÇİNDESANAYİNİN PAYI % 10 CİVARINDAKESTİRİLMEKTEDİR.

• İKİNCİ SANAYİ TESİSLERİ SAYIMI 1921'de YAPILMIŞTIR.33085 İŞYERİNDE 76216 İŞÇİ BELİR-LENMİŞTİR (BUNLARDAN 35316'sı DOKUMA İŞYERİNDE)

• 1.BEŞ YILLIK SANAYİ PLANI 1934-39 YILLARINDA UYGULANMIŞ-TIR. TOPLAM YATIRIM TUTARI 43.9MİLYON DOLAR OLARAK ÖNGÖRÜL-MÜŞTÜR (20 ADET FABRİKA)

• 2.BEŞ YILLIK SANAYİ PLANI İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI NEDENİ İLEUYGULANAMAMIŞTIR.

• GÖLCÜK TERSANESİ 1924

• TAYYARE ve MOTOR TÜRK A.Ş -KAYSERİ- 1925

• ESKİŞEHİR TAYYARE FABRİKASI 1926

• KIRIKKALE TÜFEK/TOP/MÜHİMMAT FABRİKASI 1924-1936

• TAŞKIZAK TERSANESİ 1941

• THK - Etimesgut Uçak Fabrikası 1941(1952'de MKEK'ye devredilen fabrika1962'de faaliyet faaliyetlerini durdur-muş, 1989 yılında ise önce tekstilfabrikası, daha sonra ise depo olarakkullanılmıştır)

Ergin ARIOĞLU

Çizelgenin devamı

• THK - Motor Fabrikası 1945

• ANKARA'DA UÇAK SANAYİ İÇİN RÜZGAR TÜNELİ (AHT) AÇILDI.

1947-1950(Günümüzde TÜBİTAK-SAGE

tarafından işletilmektedir)

• TÜRKİYE BİLİMSEL ve TEKNİK ARAŞTIRMA KURUMUNUN KURULMASI

1963

• ÜLKEDE BİLİM POLİTİKASINA VERİ OLMAK ÜZERE HAZIRLANAN İLK ENVANTER ÇALIŞMASI (ARAŞTIRICI SAYISI, ARAŞTIRMA KURUMLARININ DURUMLARI, ARAŞTIRMA HARCAMALARI vb)

1965(SONUÇ: 4000 adet ARAŞTIRMANAR-GE'ye ayrılan pay % 0.37 GSYİH

KURUMLAR ARASI EŞGÜDÜM YOK)

• DÜNYA ÖLÇEĞİNDE BİLİMSEL YAYINLARIN İSTATİSTİKLERİNİN YAYIMLANMASI -Institute of Scientific Information ISI- (A.B.D)

1967

• B.ALMAN LİSANSIYLA MKEK'DE G-3, MG-3 TÜFEKLERİNİN ÜRETİLMESİ

1967

• KIBRIS KRİZİ 1967

• TÜRK HAVA KUVVETLERİ GÜÇLENDİRME VAKFI 1970

• SAVUNMA SANAYİ ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ

1972

• KIBRIS ÇIKARTMASI 1974

• TÜRK HAVA KUVVETLERİNİ GÜÇLENDİRME VAKFI KURULMASI

1974

• ASKERİ ELEKTRONİK SANAYİ -ASELSAN 1974

• TAŞKIZAK TERSANESİNDE JAGUAR HÜCUMBOT- LARININ ALMAN LİSANSIYLA ÜRETİLMESİ

1979

• TÜRK HAVACILIK VE UZAY SANAYİ -TAI- (ANKARA) 1985

• SAVUNMA SANAYİ GELİŞTİRME ve DESTEKLEME İDARESİ

1985

• SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞARLIĞININ KURULMASI 1985

• TÜRK BİLİM POLİTİKASININ HAZIRLANMASI (1983-2003)

(Hazırlık dönemi : 1980 Eylül- 1983)

O Türkiye İleri Teknoloji Teşvik Projesi Raporu (İ.T.Ü) 1985 O 2000 'li Yıllarda Türkiye Bilim ve Teknoloji Sempozyumu -İ.T.Ü tarafından düzenlenmiştir-

1986

O Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 1. Toplantısı (1983'deki rapordan 6 yıl sonra)

1989

O Türkiye'nin Bilimsel Geleceği Sempozyumu 1990 O Bilim ve Teknoloji Şurası -TÜBİTAK- 1990 O Bilim ve Teknoloji Tüksek Kurulu 2. Toplantısı 1993 O Bilim ve Teknoloji Tüksek Kurulu 3. Toplantısı Kurulda : "Türkiye'nin temel eksikliği Bilim ve Teknoloji Politikası kararlılık içinde ve bir bütün olarak hayata geçirilmiştir" denilmiştir.

1997

Ergin ARIOĞLU

1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

10 Ö

ğret

im Ü

yesi

Baş

ına

(Dok

tora

+Tıp

ta U

zman

lık) M

ezun

Say

ısı

Ortalama : 2 (V=% 17)

Ortalama : 3.17 (V=% 17)

11998844--11999999 DDöönneemmiinnddee 1100 ÖÖğğrreettiimm ÜÜyyeessii BBaaşşıınnaaDDookkttoorraa ++ TTııppttaa UUzzmmaannllııkk MMeezzuunn SSaayyııssıınnıınn DDeeğğiişşiimmii


• AR-GE etkinliklerinde ağırlıklı yeri olan Doktora+Tıpta Uzmanlık mezunsayısının yıllar itibarı ile artan bir trend içinde "değişmediği" gözlenmektedir.10 Öğretim Üyesi başına -tüm Öğretim Üyeleri katıldığında (Y.Doç dahil)- anılanbüyüklük ortalama 2 olmaktadır (Hesaplanan değişkenlik katsayısı V= % 17 olupdeğişimin olmadığına başka yönden de işaret etmektedir). Geleneksel olarakTürk Üniversitelerinde Profesör ve Doçentlerin Doktora ve Tıpta Uzmanlıkyönetebilecekleri olgusu dikkate alındığında ise aynı büyüklük 3.17 olarakhesaplanmaktadır.

• Doktora ve Tıpta Uzmanlığın mutlaka belli bir AR-GE politikası içindearttırılması gereği, hem cılız olan AR-GE elemanlarının arttırılması hem de patentve yayın üretme açısından büyük önem kazanmaktadır.

Toplam Öğretim Üyesisayısı cinsindenToplam Prof.+Doç.sayısı cinsinden

Ergin ARIOĞLU

1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

Mez

un s

ayıs

ı

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Mez

un /

Yeni

kay

ıt or

anı

Yüksek Lisans

DoktoraTıpta Uzmanlık

Toplam

Yüksek LisansDoktoraTıpta Uzmanlık


• 1983-1999 döneminde mezun sayısı Yüksek Lisans bazında 462 kişi/yıl ile doğrusal şekildeartarken, aynı dönemde Doktora ve Tıpta Uzmanlık mezun sayısı ∼120 kişi/yıl ve aynı değişimmodunda artmaktadır. Y.Lisans mezun sayılarındaki artış hızının Doktora mezunlarının artışındandaha farklı bir görünüm ortaya koyması düşündürücüdür. İki değişimin birbirini izlemesibeklenirken burada bu olgu elde edilmemiştir.• Benzer inceleme mezun olanların yeni kayıt olanlara oranı açısından yapıldığında ise, YüksekLisans ve Doktora alanında sözkonusu oranın farklı eğimlerle arttığı dikkat çekmektedir (Örneğin1985'de her 10 kayıtlı öğrenciden yalnız ∼3'ü Y.Lisans ve Doktora programını tamamlarken 1998itibarı ile ∼5'e çıkmıştır). Tıpta Uzmanlık konusunda ise anılan oran büyük değişkenlikgöstermektedir. Ortalama her 10 öğrenciden 6.5'ı "Tıpta Uzmanlık" ünvanı almaktadır.

11998833--11999999 DDöönneemmiinnddee LLiissaannssüüssttüü PPrrooggrraammllaarrddaann MMeezzuunn ÖÖğğrreenncciilleerriinn DDaağğııllıımmıı, %

Ortalama oranlarYüksek Lisans % 38.8Doktora % 42.7Tıpta Uzmanlık % 65.4

Ergin ARIOĞLU

DOKTORA TEZLERİNİN GENEL DAĞILIMLARI VE YAYIN ÜRETME SAYISININ KESTİRİMİ

• ORTALAMA DEĞİŞİM ARALIĞI 1000-1400 Adet/yıl

• DAĞILIMLARO TEMEL BİLİMLER ∼ % 11

O MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ ∼ % 17

O SAĞLIK BİLİMLERİ ∼ % 19

O DİĞERLER % 53(SOSYAL BİLİMLER, TARIM/ORMANCILIK v.b)

• YAYIN ÜRETME POTANSİYELİ -Temel, Mühendislik,Sağlık Bilimleri-

1400 adet/yıl x 0.47x 2 yayın/Dr.tezi ≈ 1300 adet/yıl

% 77'si On Üniversite'deyapılmaktadır.

% 75'iBeş Üniversite'deyapılmaktadır.

Anılan disiplinlerin toplam oranı

1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

Dest

ekle

nen

proj

e sa

yısı

0

5

10

15

20

25

30

Proj

e ba

şına

har

cam

a (1

000

$)

Toplam

Temel bilimlerve mühendislik

Sosyal bilimler

Sağlık bilimleri

(Kaynak : OECD, 1996'daki ham veriler)

11998855--11999922 DDöönneemmiinnddee DDeesstteekklleenneenn PPrroojjeelleerriinn DDiissiipplliinnlleerree GGöörree DDaağğııllıımmıı

Ortalama3800 $/proje


• 1985 yılından itibaren Üniversitelerimizde oluşturulan "Araştırma Fonları" projeler içinanlamlı sayılabilecek bir kaynak oluşturmuştur. İncelenen dönemde yıllar itibarı ile projesayılarında bir artış göze çarpmaktadır.• Projelerin disiplinsel dağılımı itibarı ile birinci sırada "temel bilimler+mühendislik", ikincisırada "sağlık bilimleri", üçüncü sırada ise "sosyal bilimler" yer almıştır. "Temel bilimler+mühendislilk" disiplininde alınan proje sayısında özellikle 1989'dan itibaren önemli artış eğilimigörülmektedir.• 1985-1992 döneminde proje başına harcama ortalama 3800 $ düzeyinde gerçekleşmiştir.
Ergin ARIOĞLU

Ergin ARIOĞLU

11998855--11999922 DDöönneemmiinnddee ÖÖğğrreettiimm ÜÜyyeessii vvee PPrroojjee BBaaşşıınnaa DDüüşşeenn YYııllllııkk AArraaşşttıırrmmaa FFoonnuu HHaarrccaammaallaarrıı

Proje SayısıYıl Araştırmafonu

harcamaları (Milyon $)

Sağlıkbilimleri

Temelbilimler ve

mühendislik

Sosyalbilimler

ToplamÖğretim

Üyesisayısı

10 Öğretim Üyesi

başınaproje sayısı

Proje başınadüşen

harcama(1000 $)

1985 1.29 255 316 64 635 7186 0.9 2.1

1986 3.2 291 443 86 820 7260 1.1 0.3

1987 5.5 595 662 165 1422 7767 1.8 0.2

1988 4.1 585 475 185 1244 8685 1.4 3.3

1989 6.2 521 512 222 1255 9105 1.4 4.9

1990 9.3 448 745 320 1513 10169 1.5 6.1

1991 13 464 1057 204 1725 10720 1.6 7.2

1992 11 554 1099 206 1859 11491 1.6 6.0

Ortalama 6.7 464 663 181 1309 9048 1.4 3.8


• Proje başına düşen harcama tutarı 200 - 6000 $/proje aralığında değişmiştir.• İncelenen dönemde 10 adet Öğretim Üyesi (Prof.+Doç.+Y.Doç) başına düşen araştırma projesi sayısının ortalaması1.4 mertebesinde kalmıştır. Öğretim Üyelerinin geniş ölçüde bu fonlama imkanlarından yararlanmadığı ifade edilebilir.

(Kaynak : OECD, 1996 değiştirilerek)

Ergin ARIOĞLU

TTÜÜBBİİTTAAKK''ÇÇAA DDEESSTTEEKKLLEENNEENN AARRAAŞŞTTIIRRMMAA PPRROOJJEELLEERRİİNNEE İİLLİİŞŞKKİİNN SSAAYYIISSAALL DDEEĞĞEERRLLEENNDDİİRRMMEE

-- (( 11996644 -- 11999933 )) DDÖÖNNEEMMİİ--

• ARAŞTIRMA PROJESİ RAPOR SAYISI 2631 adet

4000 adet1800 -Uluslararası dergilerde-

• YAYINLANAN MAKALE SAYISI

2200 -Yerli dergilerde-

• BİR ARAŞTIRMA PROJESİNDEN ÜRETİLEN MAKALE SAYISI

1.5 Adet / Proje raporu -toplam-0.68 Adet / Proje raporu -Uluslararası dergilerde0.84 Adet / Proje raporu -Yerli yayın-

• PATENT SAYISI 9

• ORTALAMA PROJE BÜTÇELERİ 30696 $/proje -1991-15535 $/proje -1992-28672 $/proje -1993-16159 $/proje -1994-

(Ham veriler OECD, 1996 kaynağından alınmıştır, döviz kurunun ortalama değeri alınmıştır)

Ergin ARIOĞLU

TTGV 'NİN ÜRÜN GELİŞTİRME PROJELERİNE İLİŞKİN BÜYÜKLÜKLER -11/1999 itibarı ile-ProjeSayısı

Proje DağılımPayı (%)

DesteklemeTutarı(106 $)

Proje BaşınaDestekleme

Tutarı(103 $)

DesteklemeTutarının Payı

-toplam bazında -(%)

MMAAKKİİNNAA 1155 2277 33..99 226600 2200..55

MMAALLZZEEMMEE 1144 2255 55..66 440000 3300..22

EELLEEKKTTRRİİKK // EELLEEKKTTRROOMMEEKKAANNİİKK 1122 2222 55..00 441166 2266..22

KKİİMMYYAA 77 1133 11..55 221144 88..00

EENNFFOORRMMAASSYYOONN 33 55..55 11..88 660000 99..44

BBİİYYOO--TTEEKKNNOOLLOOJJİİ 33 55..55 00..77 223333 33..77

DDİİĞĞEERR 11 00..11 00..44 440000 22..00

TTOOPPLLAAMM 5555 110000 1199..11 -- 110000

TTGV Kurumu Kayıtları -Alıntılayan Soyak (2000)


• En fazla desteklenen Makina, Malzeme ve Elektrik / Elektromekanik sektörleri olmaktadır. Her üç sektörün toplamı % 77 düzeyindedir -proje sayısı bazında-.• Proje başına desteklenen parasal tutar konu bazında farklılık göstermektedir (600x103 $/proje - 233x103 $/proje). En yüksek destekleme Enformatik sektöründe olup büyüklüğü ise 600x103 $/proje'dir. En düşük proje destekleme tutarı 214x103 $/proje ile Kimya sektörü olmaktadır.

Documents

TÜRKİYE' DE AR-GE POLİTİKALARININ KISA DEĞERLENDİRİLMESİ … · Programının Sunu Notları ... 13 Lüksemburg 0.45 43588 17333.3 22666.7 131 291.1 33 14 Yunanistan 10.5 11238