TÜRKİYE’DE NEFROLOJİ, DİYALİZ VE TRANSPLANTASYON · Anket geri dönüş oranlarındaki düşmenin getirdiği güvenilirlik sorununun giderilmesi amacıyla Registry çalışmalarımızda

TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ YAYINLARIPUBLISHED BY THE TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY

TÜRKİYE’DENEFROLOJİ, DİYALİZ

VETRANSPLANTASYON

REGISTRY OF THE NEPHROLOGY, DIALYSISAND

TRANSPLANTATION IN TURKEY

REGISTRY 2017

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI VE TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİORTAK RAPORU

MINISTRY OF HEALTH AND TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGYJOINT REPORT

YAYINA HAZIRLAYANLAR / EDITORS

Gültekin SÜLEYMANLAR Kenan ATEŞ Nurhan SEYAHİ Başkan / Chairman Genel Koordinatör / General Coordinator Üye / Member

Ankara - 2018

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI

National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017ii

TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ YAYINLARIPUBLISHED BY THE TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY

Önemli Not / Important Note

Bu kitabın bütün hakları Türk Nefroloji Derneği’ne aittir.Makale ve bulgular kaynak gösterilmeden yeniden yayınlanamaz.

All copyrights are reserved for Turkish Society of Nephrology.Articles and figures can not be published without reference.

ISBN 978-605-62465-0-0

Dizgi ve Tasarım / Contents and Design: BAYT Bilimsel Arş. Basın Yayın Tanıtım Ltd. Şti. Ziya Gökalp Cad. 30/31, Kızılay Tel. 0312 431 3062 Baskı / Printing: Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Matbaacılar Sitesi, 560 Sk. No. 27, Yanimahalle, Ankara Tel. 0312 395 2128 Baskı Tarihi / Printing date: Eylül / September 2018

Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu iii

TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ REGISTRY KURULUTURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY REGISTRY COMMITTEE

Başkan: Prof. Dr. Gültekin SÜLEYMANLARChairman Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi

Registry Kurulu Üyeleri:Members of the Registry Committee: Prof. Dr. Kenan ATEŞ

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Prof. Dr. Nurhan SEYAHİ İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Prof. Dr. H. Zeki TONBUL Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi

Prof. Dr. Mehmet Rıza ALTIPARMAK İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Prof. Dr. Aykut SİFİL Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi

Doç. Dr. İsmail KOÇYİĞİT Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI / MINISTRY OF HEALTH

Prof. Dr. Alper CİHANDr. M. Ertuğrul EĞİNDr. Murat ÖZTÜRK

Dr. Pınar GÜNEŞER YAVAŞDr. İlker ÜNSAL

Ayşegül KAPTAN

Veri Toplama ve Yönetimi / Data Collection and Management:Aylin GÖKDUMAN, Cemre KARACA, PLEKSUS Bilişim Teknolojileri A.Ş.

Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu v

ÖNSÖZ / PREFACE

Türk Nefroloji Derneği (TND) Ulusal Kayıt ve İstatistik Yirmi sekizinci yılını dolduran Türk Nefroloji Derneği (TND) Ulusal Kayıt ve İstatistik (Registry) faaliyetleri ve her yıl yayımladığımız raporlar, ülkemizde renal replasman tedavisi (RRT) gerektiren son dönem böbrek hastalığının (SDBH) demografik, epidemiyolojik, klinik özellikleri ve tedavi yöntemlerinin durumu ile yıllar içinde bu parametrelerde yaşanan değişimleri yansıtan temel kaynak konumundadır. Ancak, son yıllarda TND Registry çalışmalarına katılım ve anket geri dönüş oranlarındaki azalma ciddi boyutlara ulaşmış ve sürecin bu koşullarda sürdürülmesi zorlaşmıştır. Anket geri dönüş oranlarındaki düşmenin getirdiği güvenilirlik sorununun giderilmesi amacıyla Registry çalışmalarımızda Sağlık Bakanlığı ile iş birliğine devam edilmiş ve Ulusal Transplantasyon, Diyaliz ve İzlem Sistemleri (TDIS) veri tabanından kümülatif veri desteği alınmıştır. Ayrıca periton diyalizi verilerinin çapraz kontrolünde Baxter ve Fresenius Medical Care firmalarının kayıtlarında da yararlanılmıştır.

Ulusal Böbrek Kayıt Sisteminin yıllık raporları, ülkemizde RRT gören hastaların güncel durumlarını ve zamanla değişimlerini gösteren, kamu ve özel sektörün strateji ve eylemlerine yön veren bilgi kaynaklarının başında gelmektedir. Renal replasman tedavilerine ilişkin verilerimiz 15 yılı aşkın süredir USRDS ve ERA-EDTA Registry raporlarının uluslararası karşılaştırmalar bölümlerinde de yer almaktadır. Bu durum, ülkemizdeki RRT sonuçlarının diğer ülke sonuçları ile karşılaştırılmasına olanak sağlamaktadır.

Ulusal Böbrek Kayıt Sistemi içinde birlikte çalıştığımız değerli arkadaşlarım Prof. Dr. Kenan Ateş’e, Prof. Dr. Nurhan Seyahi’ye, diğer kurul üyelerine ve TND Yönetim Kurulunun değerli üyelerine, kendi veri tabanlarından yararlanma fırsatı tanıyan Sağlık Bakanlığı yetkililerine, kayıt sisteminin elektronik alt yapısını oluşturan ve merkezlerden verileri toplayan Pleksus şirketi çalışanlarına ve verilerini bizlerle paylaşan merkez sorumlularına çok teşekkür ederim.

Saygılarımla,

Prof. Dr. Gültekin SÜLEYMANLARTND Kayıt ve İstatistik Kurulu Başkanı

Turkish Society of Nephrology (TSN) National Registry and Statistics (Registry) activities and the annual reports that have completed the twenty-eighth year document the changes in the demographic, epidemiological, clinical characteristics and treatment methods of end-stage renal disease requiring RRT in our country over the years. In order to minimize the reliability problem caused by the decrease in the survey response rates, good cooperation with the Ministry of Health has been continued in our Registry studies and cumulative data support was obtained from the National Transplantation, Dialysis and Monitoring System (TDIS). In addition, Baxter and FMC companies were also used in the cross-checking of peritoneal dialysis data.

The annual reports of the National Kidney Registry System revealing the current situation and time-dependent changes in patients undergoing renal replacement therapy in our country are among the primary sources of information that guide the strategies and actions of the public and private sectors, Our demographic data for RRT has been included in the international comparisons section of USRDS and ERA-EDTA Registry reports for more than 15 years. This allows us to compare the results of the RRT in our country with the results of the other countries.

I would like to thank my colleagues in the National Kidney Registry System Prof. Kenan Ateş, Prof. Nurhan Seyahi, other members of the board, the members of the Executive Board of TSN, the Ministry of Health officials providing the opportunity to benefit from their own databases, the staff of the Pleksus company collecting the data from the centers and the dialysis and transplant center managers sharing the data with us.

Best regards,

Prof. Gültekin SÜLEYMANLARChairman of the TSN Registry and Statistics Board

National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017vi

KISALTMALAR / ABBREVIATIONS

APD Aletli periton diyalizi

BTx Böbrek transplantasyonu

ESA Eritropoezi stimüle edici ajan

HD Hemodiyaliz

HT Hipertansiyon

İYE İdrar yolu enfeksiyonu

KB Kan basıncı

mnb Milyon nüfus başına

PD Periton diyalizi

RRT Renal replasman tedavisi

SAPD Sürekli ayaktan periton diyalizi

SDBH Son dönem böbrek hastalığı

TND Türk Nefroloji Derneği

VUR Veziko-üreteral reflü

APD Automatic peritoneal dialysis

BP Blood pressure

CAPD Continuous ambulatory peritoneal dialysis

ESA Erythropoiesis stimulating agent

ESRD End stage renal disease

HD Hemodialysis

HT Hypertension

KTx Kidney transplantation

PD Peritoneal dialysis

pmp Per million population

RRT Renal replacement therapy

TSN Turkish Society of Nephrology

UTI Urinary tract infection

VUR Vesico-ureteral reflux

Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu vii

İÇİNDEKİLER / CONTENTS

Sayfa /Page

Türkiye’de Renal Replasman Tedavisi: Genel Bilgiler /Renal Replacement Therapy in Turkey: General Considerations ........................................... 1-6

Hemodiyaliz / Hemodialysis ................................................................................................. 7-30

Periton Diyalizi / Peritoneal Dialysis .................................................................................... 31-48

Böbrek Transplantasyonu / Kidney Transplantation ............................................................ 49-60

Pediatrik Hemodiyaliz / Pediatric Hemodialysis .................................................................. 61-74

Pediatrik Periton Diyalizi / Pediatric Peritoneal Dialysis ...................................................... 75-88

Pediatrik Böbrek Transplantasyonu / Pediatric Kidney Transplantation ............................. 89-98

28 Yıllık Registry’den Grafikler / Figures from Registry of 28 Years ..................................... 99-114

Uluslararası Karşılaştırmalar / International Comparisons ................................................ 115-126

Kayıt Sistemine Katılan Merkezler / Centers Included in the Registry ................................. 127-132

TÜRKİYE’DERENALREPLASMANTEDAVİSİ:GENELBİLGİLER

RENALREPLACEMENTTHERAPYINTURKEY:GENERALCONSIDERATION

3Türkiye 2017 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu

GenelİnsidansGeneralIncidence

TABLO1.2017yılıiçindeilkkezRRT’nebaşlayanhastaların(çocukhastalardahil)uygulananRRTtipinegöredağılımı.TABLE1.DistributionofincidentRRTpatients(includingpediatricpatients)accordingtoRRTtypein2017.

n %

Hemodiyaliz/Hemodialysis 9.676 81.74

Peritondiyalizi/Peritonealdialysis 876 7.40

Transplantasyon/Transplantation* 1.285 10.86

Toplam/Total 11.837 100.00

*Pre-emptifTx/Pre-emptiveTx

Genelinsidans/Generalincidence=146.5mnb/ppm

GenelPrevalansGeneralPrevalence

TABLO2.2017yılısonuitibarıylakronikHD/PDprogramındaveyafonksiyonelgreftleizlenmekteolantümhastaların(çocukhastalardahil)RRTtipinegöredağılımı.TABLE2.DistributionofchronicHD/PDpatientsorpatientsfollowedwithfunctioninggraft(includingpediatricpatients)accordingtoRRTtypeasoftheendof2017.

n %

Hemodiyaliz/Hemodialysis 58.635 75.84

Peritondiyalizi/Peritonealdialysis 3.346 4.33

Transplantasyon/Transplantation* 15.330 19.83


*Yaklaşıksayı/Approximatenumber

Genelprevalans/Generalprevalence=956.7mnb/ppm

4 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2017

ŞEKİL1.Türkiye’deRRTgerektirenSDBHinsidansıveprevalansı.FIGURE1.IncidenceandprevalenceofESRDrequiringRRTinTurkey.TABLO3.2017yılısonuitibarıylaRRT(HD/PD/BTx)uygulananmerkezsayıları.TABLE3.NumberofRRTcenters(HD/PD/KTx)asoftheendof2017.

Hemodiyaliz/Hemodialysis

PeritonDiyalizi/PeritonealDialysis

Transplantasyon/Transplantation

n % n % n %

SağlıkBakanlığı/MinistryofHealth 483 55.84 66 55.00 19 26.39

Üniversite/University 58 6.70 43 35.83 35 48.61

Özel/Private 324 37.46 11 9.17 18 25.00

Toplam/Total 865 100.00 120 100.00 72 100.00

TABLO4.2017yılısonuitibarıylaHDcihazsayıları.TABLE4.NumberofHDmachinesasoftheendof2017.

n %

SağlıkBakanlığı/MinistryofHealth 5.562 33.31

Üniversite/University 1.213 7.26

Özel/Private 9.923 59.43


137 93 118 123 154 189249

188 197 223 236139 138 147 147 140 146

324395 432 446 491

578

740 756819 853 809 816

870918 935 933 957

0

200

400

600

800

1000

1200

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Sayı(m

nb)/C

ount

(ppm

)

Yıl/Year

İnsidans/Incidence Prevalans/Prevalence


TABLO5.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınkurumlaragöredağılımı.TABLE5.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtotheinstitutionsasoftheendof2017.

n %

SağlıkBakanlığı/MinistryofHealth 17.308 29.52

Üniversite/University 3.538 6.03

Özel/Private 37.789 64.45


TABLO6.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınıncoğrafikbölgeleregöredağılımı.TABLE6.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtothegeographicalregionasoftheendof2017.

n %

Marmara/Marmara 17.652 30.10

Ege/Aegean 9.210 15.71

Akdeniz/Mediterranean 8.115 13.84

İçAnadolu/CentralAnatolia 10.418 17.77

Karadeniz/BlackSea 6.926 11.81

DoğuAnadolu/EastAnatolia 2.615 4.46

GüneydoğuAnadolu/SoutheasternAnatolia 3.699 6.31



Değerlendirme/Discussion

� 2017yılındaTürkiye’derenalreplasmantedavisi(RRT)gerektirensondönemböbrekhastalığınoktaprevalansımilyonnüfusbaşına956.7olaraksaptanmıştır(busayıyaçocukhastalardahildir).

� 2017yılındaTürkiye’deRRTinsidansı,çocukhastalardahilmilyonnüfusbaşına146.5olarakhesaplanmıştır(yenitransplantasyonyapılanhastalardanyalnızcapre-emptifolanlarhesabadahiledilmiştir).

� Prevalansınyıllariçindekararlıbirartıştrendiiçindeolduğugörülmüşolsada,sonyıllardakiverilerbirplatooluşumununbaşladığınıdüşündürmektedir.

� İnsidansileilgiliolantrendiseprevalansdakikadarnetdeğildir.Özellikle2012yılındainsidanstabirazalmaolduğudikkatiçekmektedir.Butarihtenitibaren(2012)insidansveprevalansrakamlarıhesaplanırkenSağlıkBakanlığıtarafındantoplanılanhastabazlıverilerkullanılmaktadır.DahaöncekiyıllardaTürkNefrolojiDerneği’nintopladığımerkezbazlıverilerkullanılmaktaydı.Veritoplamayöntemleriarasındakideğişikliğininsidansrakamlarındagörülendüşüşünnedeniolabileceğidüşünülmüştür.Nitekiminsidansverisininson6yıldayataybirtrendçizdiğigörülmektedir.

� 2017yılıTürkiyenüfusu80.810.525’dir.

� Fortheyear2017,thepointprevalenceofend-stagerenaldiseaseneedingrenalreplacementtherapy(RRT)isfoundas956.7permillionpopulationinTurkey(includingpediatricpatients).

� Fortheyear2017,theincidenceofRRTisfoundas146.5permillionpopulationinTurkey(includingpediatricpatients)(fromnewtransplantedcasesonlythepre-emptiveonesareincluded).

� Acleartrendofincreasewasseeninthenumberofprevalentpatients.However,thedatafromthelastyearmightsuggestbeginningofastableera.

� However,thetrendinthenumberofincidentpatientsisnotasclear.Specifically,thereisaremarkablereductioninincidenceintheyear2012.Sincethisyear(2012)incidenceandprevalencecalculationsweredoneusingpatient-baseddatacollectedbytheMinistryofHealth.Inpreviousyears,center-baseddatacollectedbyTurkishSocietyofNephrologywasused.Wesuggestedthatchangesindatacollectionmethodsinthelastyearscouldbeamajorcauseofthisnoticeablechangeinincidencenumbers.Inlinewiththissuggestioninthelast6yearsasidewaystrendisobservedinincidencedata.

� PopulationofTurkeyin2017is80.810.525.

HEMODİYALİZ

HEMODIALYSIS


HemodiyalizİnsidansıIncidenceofHemodialysisTABLO1.2017yılıiçindeilkRRTolarakhemodiyalize(HD)başlayaninsidanhastalarınHDtipinegöredağılımı.TABLE1.Distributionofincidenthemodialysis(HD)patientsaccordingtoHDtypein2017.

n %

MerkezdestandartHD/StandardHDincenter 9.468 97.85

Hemodiyafiltrasyon/Hemodiafiltration 155 1.60

Hemofiltrasyon/Hemofiltration 8 0.08

EvdeHD/HomeHD 2 0.02

Tipibellideğil/Unknowntype 43 0.45


TABLO2.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayanve90gündenuzunsüreizleneninsidanhastalarınHDtipinegöredağılımı.TABLE2.DistributionofincidentHDpatientsfollowedforlongerthan90daysin2017,accordingtoHDtype.

n %







TABLO3.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayaninsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE3.AgeandgenderdistributionofincidentHDpatientsin2017.

Yaş/AgeErkek/Male Kadın/Female Toplam/Total

n % n % n %

0-19 77 0.80 54 0.56 131 1.35

20-44 664 6.86 425 4.39 1.089 11.25

45-64 2.338 24.16 1.458 15.07 3.796 39.23

65-74 1.456 15.05 1.153 11.92 2.609 26.97

≥75 1.052 10.87 999 10.32 2.051 21.20

Toplam/Total 5.587 57.74 4.089 42.26 9.676 100.00


TABLO4.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayanve90gündenuzunsüreizleneninsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE4.AgeandgenderdistributionofincidentHDpatientsfollowedforlongerthan90daysin2017.


n % n % n %

0-19 50 0.65 39 0.50 89 1.15

20-44 504 6.50 340 4.39 844 10.89

45-64 1.925 24.85 1.163 15.01 3.088 39.86

65-74 1.162 15.00 915 11.81 2.077 26.81

≥75 853 11.01 796 10.28 1.649 21.29

Toplam/Total 4.494 58.01 3.253 41.99 7.747 100.00

TABLO5.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayaninsidanhastalarınetyolojiknedenleregöredağılımı(70merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE5.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtoESRDetiologyin2017(accordingtothedataobtainedfrom70centers).

n %

Diabetesmellitus/Diabetesmellitus 658 38.03

Tip1DM/Type1DM 41 2.37


Hipertansiyon/Hypertension* 475 27.46

Glomerülonefrit/Glomerulonephritis 104 6.01

Polikistikböbrekhastalıkları/Polycystickidneydiseases 53 3.06

Tübülointerstisyelnefrit/Tubulointerstitialnephritis 24 1.39

Obstrüktifnefropati/Obstructivenephropathy 23 1.33

Renalvaskülerhastalık/Renalvasculardisease 14 0.81

Diğer/Other 121 7.00

Etyolojisibilinmeyen/Unknownetiology 258 14.91


*Hipertansiyonunprimerdeğil,kronikböbrekyetmezliğinebağlıoluşansekonderhipertansiyonolduğunadairkuvvetlişüphelervardır.

*Therearestrongsuspectsthathypertensionmentionedhereisnotprimarybutsecondarywhichhasoccurredduetochronicrenalfailure.


TABLO6.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayandiyabetiknefropatiliinsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı(70merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE6.AgeandgenderdistributionofincidentHDpatientswithdiabeticnephropathyin2017(accordingtothedataobtainedfrom70centers).


n % n % n %

0-19 1 0.15 0 0.00 1 0.15

20-44 27 4.10 19 2.89 46 6.99

45-64 167 25.38 116 17.63 283 43.01

65-74 114 17.33 100 15.20 214 32.52

≥75 55 8.36 59 8.97 114 17.33

Toplam/Total 364 55.32 294 44.68 658 100.00

HemodiyalizHastalarındaDiyalizÖncesiDönemPredialyticPeriodofHemodialysisPatients

TABLO7.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalarındiyalizebaşlangıçdurumlarınagöredağılımı(70merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE7.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtotheinitialapproachofRRTin2017(accordingtothedataobtainedfrom70centers).

n %

Acil/Urgent 1.432 53.06

Programlı/Scheduled 1.267 46.94


TABLO8.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalardandiyalizeacilolarakbaşlananhastalarındiyalizendikasyonlarınagöredağılımı.TABLE8.DistributionofincidentHDpatientswhohaveurgentlystartedhemodialysis,accordingtodialysisindicationsin2017.

n %

Hipervolemi/Hypervolemia 556 41.25

Hiperkalemi/Hyperkalemia 277 20.55

Kontrolsüzasidoz/Uncontrolledacidosis 223 16.54

İnatçıbulantı-kusma/Persistentnausea-vomiting 116 8.60

Üremikensefalopati/Uremicencephalopathy 66 4.90

Üremikperikardit/Uremicpericarditis 38 2.82




TABLO9.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalarındiyalizebaşlangıçsırasındakilaboratuvarbulgularınagöredağılımı.TABLE9.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtotheinitiallaboratorydatain2017.

% % % % ToplamTotal

<4.0mg/dL

4.0-5.9mg/dL

6.0-9.9mg/dL

≥10.0mg/dL

Serumkreatinin/Serumcreatinine 16.56 39.49 38.49 5.46 9.670

<3.5gr/dL

3.5-3.9gr/dL

4.0-4.4gr/dL

≥4.5gr/dL

Serumalbümin/Serumalbumin 42.63 39.24 15.66 2.47 9.670

<3.5mmol/L

3.5-5.4mmol/L

5.5-7.4mmol/L

≥7.5mmol/L

Serumpotasyum/Serumpotassium 5.98 80.70 13.04 0.28 9.670

<8.5mg/dL

8.5-9.9mg/dL

10.0-11.9mg/dL

≥12.0mg/dL

Serumkalsiyum/Serumcalcium 49.60 47.24 2.97 0.19 9.670

<3.5mg/dL

3.5-5.4mg/dL

5.5-7.4mg/dL

≥7.5mg/dL

Serumfosfor/Serumphosphorus 18.80 54.72 22.17 4.31 9.670

<8.0gr/dL

8.0-9.9gr/dL

10.0-11.9gr/dL

≥12.0gr/dL

Hemoglobin/Hemoglobin 12.73 49.32 31.83 6.12 9.670

HemodiyalizPrevalansıPrevalenceofHemodialysis

TABLO10.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınHDtipinegöredağılımı.TABLE10.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoHDtypeasoftheendof2017.

n %


Hemodiyafiltrasyon/Hemodiafiltration 1.867 3.18






TABLO11.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE11.AgeandgenderdistributionofprevalentHDpatientsasoftheendof2017.


n % n % n %

0-19 234 0.40 209 0.36 443 0.76

20-44 4.698 8.01 3.090 5.27 7.788 13.28

45-64 14.576 24.86 9.521 16.24 24.097 41.10

65-74 8.638 14.73 7.212 12.30 15.850 27.03

≥75 5.256 8.96 5.201 8.87 10.457 17.83

Toplam/Total 33.402 56.96 25.233 43.04 58.635 100.00

TABLO12.2017yılısonuitibarıylaevdeHDuygulananprevalanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE12.AgeandgenderdistributionofprevalenthomeHDpatientsasoftheendof2017.


n % n % n %

0-19 4 0.97 1 0.24 5 1.21

20-44 127 30.68 68 16.42 195 47.10

45-64 128 30.92 62 14.98 190 45.89

65-74 12 2.90 6 1.45 18 4.35

≥75 2 0.48 4 0.97 6 1.45

Toplam/Total 273 65.94 141 34.06 414 100.00

TABLO13.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizsüresinegöredağılımı.TABLE13.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtodurationofdialysisasoftheendof2017.

n %

≤5yıl/years 37.956 64.73

6-10yıl/years 12.895 21.99

11-15yıl/years 4.832 8.24

16-20yıl/years 1.999 3.41

>20yıl/years 953 1.63



TABLO14.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınetyolojiknedenleregöredağılımı(69merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE14.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoESRDetiologyasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom69centers).

n %

Diabetesmellitus/Diabetesmellitus 2.226 35.87


Tip2DM/Type2DM 2.081 33.53

Hipertansiyon/Hypertension* 1.689 27.22




Amiloidoz/Amyloidosis 109 1.76








TABLO15.2017yılısonuitibarıyladiyabetiknefropatiliprevalanHDhastalarınınyaşvecinsiyetdağılımı(69merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE15.AgeandgenderdistributionofprevalentHDpatientswithdiabeticnephropathyin2017(accordingtothedataobtainedfrom69centers).


n % n % n %

0-19 1 0.05 0 0.00 1 0.05

20-44 74 3.32 77 3.46 151 6.78

45-64 559 25.11 401 18.01 960 43.13

65-74 413 18.55 400 17.97 813 36.52

≥75 153 6.87 148 6.65 301 13.52

Toplam/Total 1.200 53.91 1.026 46.09 2.226 100.00


HemodiyalizHastalarındaDamarErişimYoluVascularAccessinHemodialysisPatients

TABLO16.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalarınHDbaşlangıcındakidamarerişimyolunagöredağılımı.TABLE16.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtothetypeofvascularaccessattheonsetofHDin2017.

n %

AVfistül/AVfistula 3.713 38.37

AVgreft/AVgraft 29 0.30

Kalıcı(tünelli)kateter/Permanent(tunnelled)catheter 3.633 37.55

Geçici(tünelsiz)kateter/Temporary(untunnelled)catheter 2.301 23.78


TABLO17.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhalenkullanılmaktaolandamarerişimyolunagöredağılımı.TABLE17.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtovascularaccessstillbeingusedasoftheendof2017.

n %

AVfistül/AVfistula 46.131 78.68


Kalıcı(tünelli)kateter/Permanent(tunnelled)catheter 10.556 18.00

Geçici(tünelsiz)kateter/Temporary(untunnelled)catheter 1.204 2.05


TABLO18.2017yılıiçindegeçici(tünelsiz)kateteryerleştirilentümHDhastalarının(insidanveprevalan)kateteryerleştirmeyerinegöredağılımı(70merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE18.DistributionofallHDpatients(incidentandprevalent)whoinserteduntunnelledcatheteraccordingtotheplaceofthecatheterin2017(accordingtothedataobtainedfrom70centers).

n %

İnternaljugulerven/Internaljugularvein 1.106 49.71

Femoralven/Femoralvein 829 37.26

Eksternaljugulerven/Externaljugularvein 168 7.55

Subklavianven/Subclavianvein 120 5.39

İnferiorvenakava/Inferiorvenacava 2 0.09



HemodiyalizHastalarındaDiyalizReçetesiDialysisPrescriptionsinHemodialysisPatients

TABLO19.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhemodiyalizegirişsıklığınagöredağılımı.TABLE19.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoHDfrequencyasoftheendof2017.

n %

Haftada1kez/Onceweekly 329 0.56

Haftada2kez/Twiceweekly 5.833 9.95

Haftada3kez/3timesweekly 51.819 88.37

Haftada>3kez/>3timesweekly 654 1.12


TABLO20.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınkullanılanmembrantipinegöredağılımı.TABLE20.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtothemembranetypeasoftheendof2017.

n %

Düşükakışlı/Low-flux 31.560 53.82

Yüksekakışlı/High-flux 27.075 46.18


TABLO21.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınmembranyüzeyalanınagöredağılımı.TABLE21.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtomembranesurfaceareaasoftheendof2017.

n %

<1.0m2 278 0.47

1.0-1.2m2 1.232 2.10

1.3-1.5m2 16.251 27.72

1.6-1.8m2 27.111 46.24

>1.8m2 13.763 23.47



TABLO22.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınkanakımhızınagöredağılımı.TABLE22.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtobloodflowvelocityasoftheendof2017.

n %

<200mL/dk/mL/min 723 1.23

200-300mL/dk/mL/min 9.491 16.19

301-400mL/dk/mL/min 41.183 70.24

>400mL/dk/mL/min 7.238 12.34


TABLO23.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizatpotasyumkonsantrasyonunagöredağılımı(67merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE23.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtodialysatepotassiumconcentrationasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom67centers).

n %

1.0mmol/L 190 3.16

2.0mmol/L 5.149 85.67

3.0mmol/L 671 11.17


TABLO24.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizatkalsiyumkonsantrasyonunagöredağılımı(67merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE24.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtodialysatecalciumconcentrationasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom67centers).

n %

1.25mmol/L 3.309 54.99

1.50mmol/L 2.384 39.61

1.75mmol/L 325 5.40



HemodiyalizHastalarındaDiyalizYeterliliğiDialysisAdequacyinHemodialysisPatients

TABLO25.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınüreazalmaoranınagöredağılımı.TABLE25.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoureareductionrate(URR)asoftheendof2017.

n %

<%65/<65% 7.121 12.14

%65-70/65-70% 11.274 19.23

>%70/>70% 40.240 68.63


TABLO26.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınKt/Vüredeğerinegöredağılımı.TABLE26.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoKt/Vureavaluesasoftheendof2017.

n %

≤1.20 4.583 8.40

1.21-1.40 11.623 21.31

>1.40 38.345 70.29


HemodiyalizHastalarındaHipertansiyonHypertensioninHemodialysisPatients

TABLO27.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizseansıöncesihipertansiyondurumunagöredağılımı(69merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE27.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtohypertensionstatusbeforethedialysissessionasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom69centers).

n %

İlaçyok,KB<140/90mmHg/Untreated,BP<140/90mmHg 3.557 57.39

İlaçvar,KB<140/90mmHg/Treated,BP<140/90mmHg 1.694 27.33

İlaçyok,KB≥140/90mmHg/Untreated,BP≥140/90mmHg 330 5.32

İlaçvar,KB≥140/90mmHg/Treated,BP≥140/90mmHg 617 9.96



TABLO28.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındaantihipertansifilaçkullanımı.TABLE28.AntihypertensivedrugusageinprevalentHDpatientsasoftheendof2017.

n %

Kullanmayan/Notusing 36.147 61.65

1ilaç/1drug 15.018 25.61

2ilaç/2drugs 5.546 9.46

>2ilaç/>2drugs 1.924 3.28


TABLO29.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınkullanılanantihipertansifilaçtürlerinegöredağılımı(69merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE29.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtotypeofantihypertensivedrugasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom69centers).

n %

Kalsiyumkanalblokeri/Calciumchannelblocker 1.030 28.56

Betabloker/Betablocker 917 25.42

Diüretik/Diuretic 603 16.72

ACEinhibitörü/ACEinhibitor 378 10.48

Anjiotensinreseptörblokeri/Angiotensinreceptorblocker 263 7.29

Alfabloker/Alphablocker 273 7.57



HemodiyalizHastalarındaSerumAlbüminDüzeyiSerumAlbuminLevelinHemodialysisPatients

TABLO30.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumalbümindüzeyinegöredağılımı.TABLE30.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumalbuminlevelasoftheendof2017.

n %

<3.5gr/dL 7.028 12.88

3.5-4.0gr/dL 25.791 47.26

>4.0gr/dL 21.750 39.86



HemodiyalizHastalarındaSerumPotasyumDüzeyiSerumPotassiumLevelinHemodialysisPatients

TABLO31.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizöncesiserumpotasyumdüzeyinegöredağılımı.TABLE31.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtopredialyticserumpotassiumlevelasoftheendof2017.

n %

<3.5mEq/L 594 1.01

3.5-5.0mEq/L 28.138 47.99

5.01-5.5mEq/L 15.488 26.42

5.51-6.5mEq/L 13.247 22.59

>6.5mEq/L 1.168 1.99


HemodiyalizHastalarındaAnemiAnemiainHemodialysisPatients

TABLO32.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhemoglobindüzeyinegöredağılımı.TABLE32.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtohemoglobinlevelasoftheendof2017.

n %

<8.0gr/dL 1.294 2.21

8.0-9.99gr/dl 7.896 13.47

10.0-10.99gr/dL 12.162 20.74

11.0-11.99gr/dL 17.107 29.17

≥12.0gr/dL 20.176 34.41



TABLO33.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınıntransferrinsatürasyonudeğerinegöredağılımı(68merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE33.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtotransferrinsaturationasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom68centers).

n %

<%20/<20% 712 11.69

%20-29.9/20-29.9% 2.307 37.88

%30-49.9/30-49.9% 2.250 36.94

≥%50/≥50% 822 13.49


TABLO34.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumferritindüzeyinegöredağılımı(68merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE34.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumferritinlevelasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom68centers).

n %

<100ng/mL 292 4.79

100-200ng/mL 617 10.12

201-500ng/mL 1.845 30.25

501-800ng/mL 1.664 27.28

801-1200ng/mL 1.043 17.10

>1200ng/mL 638 10.46


TABLO35.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınESAtedavisinegöredağılımı(69merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE35.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoESAtherapyasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom69centers).

n %

HalenESAkullanıyor/UsingcurrentlyESA 3.384 54.60

DahaönceESAkullanmış,ancakhalenkullanmıyor/HavereceivedESAbefore,butnotusingcurrently 1.523 24.57

2017’dehiçESAkullanmamış/NeverusedESAin2017 1.291 20.83



TABLO36.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındemirtedavisinegöredağılımı(69merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE36.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoirontherapyasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom69centers).

n %


Kullanan/Using 3.462 55.86

Oraldemir/Oraliron 32 0.92

Parenteraldemir/Parenteraliron 3.430 99.08


HemodiyalizHastalarındaMineral-KemikMetabolizmasıMineral-BoneMetabolisminHemodialysisPatientsTABLO37.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumfosfordüzeyinegöredağılımı.TABLE37.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumphosphoruslevelasoftheendof2017.

n %

<3.5mg/dL 8.194 13.98

3.5-4.5mg/dL 17.349 29.59

4.51-5.5mg/dL 17.293 29.49

5.51-6.5mg/dL 9.691 16.53

6.51-7.5mg/dL 4.412 7.52

>7.5mg/dL 1.696 2.89


TABLO38.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumkalsiyumdüzeyinegöredağılımı.TABLE38.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumcalciumlevelasoftheendof2017.

n %

<8.4mg/dL 15.322 26.13

8.4-9.5mg/dL 34.201 58.33

9.51-10.2mg/dL 7.011 11.96

>10.2mg/dL 2.101 3.58



TABLO39.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumPTHdüzeyinegöredağılımı(69merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE39.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumPTHlevelasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom69centers).

n %

<150pg/mL 1.045 16.84

150-300pg/mL 1.824 29.39

301-600pg/mL 2.010 32.39

601-1000pg/mL 908 14.63

>1000pg/mL 419 6.75


TABLO40.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındafosforbağlayıcıilaçkullanımı(68merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE40.PhosphatebinderagentusageinprevalentHDpatientsasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom68centers).

n %



Kalsiyumbazlı/Calcium-based 2.653 54.08

Sevelamer/Sevelamer 1.392 28.37

Lantanyum/Lanthanum 194 3.95

Alüminyum/Aluminum 71 1.45

Kalsiyumbazlı+Sevelamer/Calcium-based+Sevelamer 472 9.62

Kalsiyumbazlı+Lantanyum/Calcium-based+Lanthanum 75 1.53




TABLO41.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındasekonderhiperparatiroiditedavisindekullanılanilaçlar(68merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE41.DrugsusedfortreatmentofsecondaryhyperparathyroidisminprevalentHDpatientsasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom68centers).

n %



OralDvitamini/OralvitaminD 240 6.86

İntravenözDvitamini/IntravenousvitaminD 1.221 34.88

Dvitaminianaloğu/VitaminDanalog 1.072 30.63

Kalsimimetik/Calcimimetics 451 12.89

Dvitamini+Kalsimimetik/VitaminD+Calcimimetics 229 6.54

Dvit.analoğu+Kalsimimetik/Vit.Danalog+Calcimimetics 287 8.20


TABLO42.2017yılıiçindeparatiroidektomiyapılanprevalanHDhastasayısı(51merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE42.NumberofprevalentHDpatientsperformedparathyroidectomyin2017(accordingtothedataobtainedfrom51centers).

n %

Paratiroidektomiyapılan/Parathyroidectomyperformed 74/4.549 1.63

HemodiyalizHastalarındaViralSerolojiViralSerologyinHemodialysisPatients

TABLO43.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındahepatitserolojisi.TABLE43.HepatitisserologyinprevalentHDpatientsasoftheendof2017.

n %

HBsAg(+) 1.555 2.65

Anti-HCV(+) 2.308 3.94

HBsAg(+),Anti-HCV(+) 157 0.27

HBsAg(-),Anti-HCV(-) 54.615 93.14



TABLO44.2017yılısonuitibarıylakronikHDhastalarındaHIVserolojisi.TABLE44.HIVserologyinchronicHDpatientsasoftheendof2017.

n %

HIV(+) 30 0.05

HIV(-) 58.605 99.95


TABLO45.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumALTdüzeyinegöredağılımı.TABLE45.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumALTlevelasoftheendof2017.

n %

<30U/L 49.695 84.75

30-50U/L 8.241 14.05

51-100U/L 558 0.95

101-150U/L 85 0.15

>150U/L 56 0.10


HemodiyalizveÖlümlerHemodialysisandDeaths

TABLO46.PrevalanHDhastalarından2017yılındaölenlerinyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE46.AgeandgenderdistributionofprevalentHDpatientsdiedin2017.


n % n % n %

0-19 13 0.13 20 0.20 33 0.33

20-44 218 2.16 174 1.72 392 3.88

45-64 1.777 17.60 1.095 10.84 2.872 28.44

65-74 1.802 17.85 1.405 13.91 3.207 31.76

≥75 1.880 18.62 1.714 16.97 3.594 35.59

Toplam/Total 5.690 56.35 4.408 43.65 10.098 100.00


TABLO47.2017yılındaölenprevalanHDhastalarınınölümnedenlerinegöredağılımı(70merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE47.DistributionofprevalentHDpatientsdiedin2017,accordingtothecauseofdeath(accordingtothedataobtainedfrom70centers).

n %

Kardiyovasküler/Cardiovascular 420 53.50

Malignite/Malignancy 93 11.85

Enfeksiyon/Infection 84 10.70

Serebrovasküler/Cerebrovascular 81 10.32

Akciğeryetmezliği/Pulmonaryfailure 25 3.18

Gastrointestinalkanama/Gastrointestinalbleeding 12 1.53

Karaciğeryetmezliği/Hepaticfailure 9 1.15

Diyalizegirmeyireddetme/Refusalofdialysistreatment 3 0.38


Toplam/Total 785 100.00

HemodiyalizveKadavraBöbrekTransplantasyonuHemodialysisandCadavericKidneyTransplantation

TABLO48.2017yılsonuitibariylekadavraböbrekbeklemelistesineaktifolarakkayıtlıHDhastasayısı(62merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE48.NumberofHDpatientsactivelyregisteredonthecadaverickidneywaitinglistasofendof2017(accordingtothedataobtainedfrom62centers).

n %

Kayıtlıhastasayısı/Numberofregisteredpatients 2.769 49.66

Kayıtlıolmayanhastasayısı/Numberofunregisteredpatients 2.807 50.34


TABLO49.2017yılındakadavraböbreknakliiçinçağrılanHDhastasayısı.TABLO49.NumberofHDpatientsinvitedforcadaverickidneytransplantationin2017.

n %

Çağrılanhastasayısı/Numberofinvitedpatients 382 13.80

Çağrılmayanhastasayısı/Numberofuninvitedpatients 2.387 86.20



HemodiyalizHastalarındaÖzürlülükDisabilityinHemodialysisPatients

TABLO50.2017yılsonuitibarıylaağırözürlüolanprevalanHDhastasayısı(60merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE50.NumberofprevalentHDpatientswithseverelydisabledasofendof2017(accordingtothedataobtainedfrom60centers).

n %

Ağırözürlühastasayısı/Numberofseverelydisabledpatients 260/5.322 4.89



� Hemodiyaliz(HD),ülkemizdeensıkuygulananrenalreplasmantedaviyöntemidir.

� Hemodiyalizeyenibaşlayanhastasayısındageçenyılagöreartışvardır.Prevalanhastasayısıdaartmayadevametmektedir.

� EvdeHDuygulananhastasayısı414’eçıkmıştırvesayınıngeçenyılagörearttığıdikkatiçekmektedir.

� Sondönemböbrekhastalığıetyolojisindediabetesmellitusensıkrastlanannedendir,bunuhipertansiyonizlemektedir.Ancak,yüksekhipertansiyonoranınınprimerhipertansifnefrosklerozamı,yoksatespitedilmemişbaşkabirnedenebağlıolarakgelişenrenalhastalığasekondermiolduğutartışmalıdır.

� Hastalarınyaklaşık%90’ınahaftada3seansHDtedavisiuygulanmaktadır.Verilergeçenyılabenzerdir.

� 2017yılındakronikHDtedavisineyenibaşlayanhastalardadamaraerişimyoluolarak%23.8hastadatünelsiz(geçici),%37.5hastadatünelli(kalıcı)kateterizasyon,%38.4hastadaiseAVfistülkullanılmıştır.HastalarınönemlikısmındaHDbaşlangıcındanitibarenfistülkullanılmasıolumlubirdurumdur.Buoranöncekiyıldanbelirginolarakfarklıdeğildir.

� 2017yılsonuitibariyleizlemdeolandüzenliHDhastalarındaensıkkullanılandamaraerişimyoluAVfistüldür(%78.7).Prevalanhastalardakateter(tünellivetünelsiz)kullanımoranı%23.1’dir.PrevalanhastalardayüksekorandaAVfistülkullanımıülkemizdekiHDtedavisiaçısındanolumluveistenilenbirbulgudur.Ancak,sonyıllardaAVfistülkullanımınınbirtrendşeklindegiderek

� Hemodialysis(HD)isthemostcommonlyusedrenalreplacementtherapymethodinTurkey.

� � Thereisanincreaseinthenumberof

incidentHDpatientscomparedtolastyear.Thenumberofprevalentpatientscontinuestoincrease.

� ThenumberofhomeHDpatientsincreasedto414,anditisnotedthatthenumberincreasedcomparedtothepreviousyear.

� Diabetesmellitusisthemostcommonetiologyofend-stagerenaldisease,followedbyhypertension.However,itisnotclearwhetherthishighrateofhypertensionislinkedtoprimaryhypertensivenephrosclerosisorsecondaryhypertension,duetounderlyingkidneydisease.

� ThenumberofHDsessionperweekisthreetimesforapproximately90%ofthepatients.Thisdataissimilartopreviousyear.

� RouteofvascularaccessinHDpatientsnewlystartedroutineHDtreatmentintheyear2017areuntunnelled(temporary)catheterizationby23.8%,tunnelled(permanent)catheterizationby37.5%andAVfistulaby38.4%.AVfistulawasusedinmostofthepatientsfromthebeginningofHD.Thisrateisnotsignificantlydifferentfrompreviousyear.

� MainvascularaccessrouteinroutineHDpatientsasoftheendof2017isAVfistulaby78.7%.Catheteruserate(tunnelledoruntunnelled)inprevalentpatientsisfoundas23.1%.HighrateofAVfistulauseinprevalentpatientsisapositiveanddesiredfigurebymeansofHDtreatmentinourcountry.However,itisnoteworthythattheuseofAVfistulaisgraduallydecreasedto


azaldığıdikkatiçekmektedir.Budurum,damarerişimyoluproblemliolandiyabetikveyaşlıhastalarınartışınabağlıolabilir.Femoralkateterkullanımoranındakiartışdadamarerişimyolusorunununbirsonucuolarakdeğerlendirilebilir.Budurumundamarerişimyoluoluşturulmasırutinindekalıcıbiryaklaşımdeğişimineyolaçmasınaengelolunmalıdır.

� Hastaların%91.6’sındaKt/Vüre1.2’ninüstündedir.Genelolarakdiyalizinyeterlidozdayapıldığısöylenebilir.

� HDhastalarındahipertansiyonoranı%42.6bulunmuştur.Buhastaların1/3’denfazlasındakanbasıncıkontrolaltındadeğildir.

� BeslenmedurumununbirgöstergesiolanserumalbümindüzeyiHDhastalarının%87’sinde3.5gr/dL’ninüzerindedir.

� HemodiyalizhastapopülasyonumuzdaaktifESAkullanımoranı%54.6’dır.Buoranöncekiyıllardakinebenzerdir.

� Hemodiyalizhastalarının%73’ündeserumfosfordüzeyi5.5mg/dL’ninaltındadır.Genelolarak,fosforkontrolününtatminkârolduğusöylenebilir.

� HCVpozitifhastaoranındadüşüş,buyıldadadevametmiştir.

� YeniHDhastalarının%53’ündediyalizeacilşartlardabaşlanmaktadır.Geçenyılgözlenenartışınbuyıldevametmediğivetrendoluşturmadığıtespitedilmiştir.Böbrekhastalıklarınınerkentanısı,nefroloğaerkenyönlendirme,hastaeğitimigibifaktörlerlebuorandüşürülebilir.

� YeniHDhastalarınınyaklaşık%45’indediyalizebaşlamasırasındakreatinindüzeyi6mg/dLveyaüstündedir.BuMDRDformülünegöre50yaşındakibeyazırktanbirerkekiçinyaklaşık11mL/dk/1.73m2,kadıniçinise7mL/dk/1.73m2likbirGFHdeğerinetekabületmektedir.

formatrendinlastyears.Thissituationmaybecausedbytheincreaseinthenumberofpatientswithvascularaccessproblemsuchasdiabeticandoldpatients.Theincreaseintherateoffemoralcatheterusemayalsobeconsideredasaresultofthevascularaccessproblem.Thissituationmustnotcausetoapermanentchangeintheusualroutineforvascularaccesscreation.

� Kt/Vureawasover1.2in%91.6ofthepatients.DialysisdoseisadequateinthemajorityoftheHDpatients.

� TherateofhypertensionamongHDpatientsisfoundas42.6%.Bloodpressureisnotundercontrolinmorethan1/3ofthesepatients.

� Serumalbuminlevel,whichisanindicatorofnutrition,isabove3.5g/dLin87%ofHDpatients.

� TheratioofactiveESAusageinourHDpopulationis54.6%.Thisratioissimilartopreviousyears.

� Serumphosphoruslevelislowerthan5.5mg/dLin73%ofhemodialysispatients.Ingeneral,phosphoruscontrolcanbesaidtobesatisfactory.

� ThedecreaseofHCVpositivitycontinuedthisyearalso.

� In53%ofincidentHDpatients,dialysishasbeenstartedurgently.Itwasdeterminedthattheobservedincreaseofthelastyeardidnotcontinuethisyear.Earlydiagnosisoftherenaldiseases,referringpatientstoanephrologistinanearlyphaseandpatienttrainingmayleadtodecreaseinthisrate.

� Creatininelevelis≥6mg/dLinapproximately45%oftheincidentHDpatients.AccordingtoMDRDformulathisnumbercorrespondstoapproximately11mL/min/1.73m2GFRfora50yearsoldwhitemaleandto7mL/min/1.73m2forasameagefemale


� Hemodiyalizhastalarındakiensıkrastlananölümnedenikardiyovaskülerhastalıklardır(%53.5).Budurumrenalvekardiyovaskülerpatolojilerarasındakiyakınilişkininbirsonucuolarakkabuledilebilir.Bunumaligniteler,enfeksiyonlarveserebrovaskülerhastalıklarizlemektedir.

� Registryverilerininyıllariçindekideğişimiincelenirkentrendoluşturandeğişimlerindikkatealınmasıdahadoğruolabilir.Gerçekbirdeğişimleilişkiliolmayanyıllıkoynaklıklar;veritoplamayöntemi,merkezözellikleri,verisetininözelliklerigibibirçokfarklınedendenkaynaklanabilir.

� Witharateof53.5%,cardiovasculardiseasesarethemostcommondeathcausesinHDpatients.Thisfindingmightbeconsideredasaresultofcloserelationshipbetweenrenalandcardiovascularpathologies.Malignancies,infectionsandcerebrovasculardiseasesarethefollowingcauses.

� Duringtheevaluationofregistrydata,itwouldbemoreappropriatetolookatthetrendsratherthanyearlychanges.Yearlyvolatilityindatathatisnotassociatedwithrealchangescanbecausedbymanydifferentfactorssuchas;datacollectionmethods,factorsrelatedtodatacenterandfactorsrelatedtodataset.

PERİTONDİYALİZİ

PERITONEALDIALYSIS


PeritonDiyaliziİnsidansıIncidenceofPeritonealDialysis

TABLO1.2017yılıiçindeilkRRTolarakPD'nebaşlayaninsidanhastalarınPDtipinegöredağılımı.TABLE1.DistributionofincidentPDpatientsaccordingPDtypein2017.

n %

SAPD/CAPD 682 77.85

APD/APD 194 22.15


� BaxterveFreseniusMedicalCareverilerinegöre.� AccordingtothedatafromBaxterandFreseniusMedicalCare.

TABLO2.2017yılıiçindeilkRRTolarakPD'ne(SAPD/APD)başlayaninsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE2.AgeandgenderdistributionofincidentPD(CAPD/APD)patientsin2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).


n % n % n %

0-19 5 3.07 0 0.00 5 3.07

20-44 13 7.98 20 12.27 33 20.25

45-64 44 26.99 35 21.47 79 48.46

65-74 21 12.88 14 8.59 35 21.47

≥75 6 3.68 5 3.07 11 6.75

Toplam/Total 89 54.60 74 45.40 163 100.00

TABLO3.2017yılıiçindePD’nebaşlayaninsidanhastalarınkateteryerleştirmeyönteminegöredağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE3.DistributionofincidentPDpatientsaccordingtocatheterplacementmethodin2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %

Laparoskopi/Laparoscopy 80 49.08

Kılavuztel(Seldinger)/Guidewire(Seldinger) 34 20.86

Açıkcerrahi/Surgical 32 19.63

Tenckhofftrokar/Tenckhofftrochar 17 10.43



TABLO4.2017yılıiçindeilkRRTolarakPD'nebaşlayaninsidanhastalarınetyolojiknedenleregöredağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE4.DistributionofincidentPDpatientsaccordingtoetiologyin2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %
















TABLO5.2017yılıiçindeilkRRTolarakPD'nebaşlayandiyabetiknefropatiliinsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE5.AgeandgenderdistributionofincidentPDpatientswithdiabeticnephropathyin2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).


n % n % n %

0-19 1 2.22 0 0.00 1 2.22

20-44 4 8.89 6 13.33 10 22.22

45-64 11 24.44 9 20.00 20 44.44

65-74 6 13.33 5 11.11 11 24.44

≥75 1 2.22 2 4.44 3 6.67

Toplam/Total 23 51.11 22 48.89 45 100.00


PeritonDiyaliziPrevalansıPrevalenceofPeritonealDialysis

TABLO6.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınPDtipinegöredağılımı.TABLE6.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoPDtypeasoftheendof2017.

n %

SAPD/CAPD 2.267 67.75

APD/APD 1.079 32.25


� BaxterveFreseniusMedicalCareverilerinegöre.� AccordingtothedatafromBaxterandFreseniusMedicalCare.

TABLO7.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE7.AgeandgenderdistributionofprevalentPDpatientsasoftheendof2017.


n % n % n %

0-19 122 4.42 110 3.98 232 8.40

20-44 283 10.25 403 14.59 686 24.84

45-64 631 22.85 624 22.59 1.255 45.44

65-74 222 8.04 215 7.78 437 15.82

≥75 77 2.79 75 2.72 152 5.50

Toplam/Total 1.335 48.33 1.427 51.67 2.762 100.00

TABLO8.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınındiyalizsüresinegöredağılımı.TABLE8.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtodialysisdurationasoftheendof2017.

n %

≤5yıl/years 1.866 67.56

6-10yıl/years 655 23.71

11-15yıl/years 190 6.88

16-20yıl/years 43 1.56

>20yıl/years 8 0.29



TABLO9.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınetyolojiknedenleregöredağılımı(25merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE9.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoESRDetiologyasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom25centers).

n %
















TABLO10.2017yılısonuitibarıyladiyabetiknefropatiliprevalanPDhastalarınınyaşvecinsiyetdağılımı(25merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE10.AgeandgenderdistributionofprevalentPDpatientswithdiabeticnephropathyin2017(accordingtothedataobtainedfrom25centers).


n % n % n %

0-19 0 0.00 0 0.00 0 0.00

20-44 8 5.71 9 6.43 17 12.14

45-64 50 35.72 29 20.71 79 56.43

65-74 20 14.29 16 11.43 36 25.72

≥75 3 2.14 5 3.57 8 5.71

Toplam/Total 81 57.86 59 42.14 140 100.00


PeritonDiyaliziHastalarındaDiyalizatDialysateinPeritonealDialysisPatients

TABLO11.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınkullanılandiyalizattürüne(konvansiyonelveyanötralpH’lısolüsyon)göredağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE11.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtodialysatetypeasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %

Konvansiyonelsolüsyon/Conventionalsolution 271 37.90

NötralpH’lısolüsyon/Neutral-pHsolution 444 62.10


TABLO12.2017yılısonuitibarıylaenazbirdeğişimdeikodekstrinlisolüsyonkullanılanprevalanPDhastasayısı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE12.NumberofprevalentPDpatientsusingicodextrinsolutionatleastonechangeasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %

İkodekstrinkullananlar/Usingicodextrin 441 61.68

İkodekstrinkullanmayanlar/Notusingicodextrin 274 38.32


PeritonDiyaliziHastalarındaDiyalizYeterliliğiDialysisAdequacyinPeritonealDialysisPatients

TABLO13.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınperitonmembrangeçirgenliğinegöredağılımı.TABLE13.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoperitonealmembranepermeabilityasoftheendof2017.

n %

Düşük/Low 286 10.36

Düşük-orta/Low-average 1.004 36.35

Yüksek-orta/High-average 1.133 41.02

Yüksek/High 339 12.27



TABLO14.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınKt/Vüredeğerinegöredağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE14.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoKt/Vureavaluesasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %

<1.7 63 8.81

1.7-2.0 246 34.41

>2.0 406 56.78


PeritonDiyaliziHastalarındaHipertansiyonHypertensioninPeritonealDialysisPatients

TABLO15.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınhipertansiyondurumunagöredağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE15.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtohypertensionstatusasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %

İlaçyok,KB<140/90mmHg/Untreated,BP<140/90mmHg 224 31.33

İlaçvar,KB<140/90mmHg/Treated,BP<140/90mmHg 333 46.57

İlaçyok,KB≥140/90mmHg/Untreated,BP≥140/90mmHg 20 2.80

İlaçvar,KB≥140/90mmHg/Treated,BP≥140/90mmHg 138 19.30


TABLO16.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındaantihipertansifilaçkullanımı.TABLE16.AntihypertensivedrugusageinprevalentPDpatientsasoftheendof2017.

n %

Kullanmayan/Notusing 778 28.17

1ilaç/1drug 999 36.17

2ilaç/2drugs 658 23.82

>2ilaç/>2drugs 327 11.84



TABLO17.2017sonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınkullanılanantihipertansifilaçtürlerinegöredağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE17.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtotypeofantihypertensivedrugasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %

Diüretik/Diuretic 271 26.13

Kalsiyumkanalblokeri/Calciumchannelblocker 262 25.27

Betabloker/Betablocker 194 18.71

Alfabloker/Alphablocker 122 11.76

ACEinhibitörü/ACEinhibitor 96 9.26

Anjiotensinreseptörblokeri/Angiotensinreceptorblocker 84 8.10

Diğer/Other 8 0.77


PeritonDiyaliziHastalarındaSerumPotasyumDüzeyiSerumPotassiumLevelinPeritonealDialysisPatients

TABLO18.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumpotasyumdüzeyinegöredağılımı.TABLE18.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumpotassiumlevelasoftheendof2017.

n %

<3.5mEq/L 220 7.97

3.5-5.0mEq/L 2.060 74.58

5.01-5.5mEq/L 324 11.73

5.51-6.5mEq/L 148 5.36

>6.5mEq/L 10 0.36



PeritonDiyaliziHastalarındaSerumAlbüminDüzeyiSerumAlbuminLevelinPeritonealDialysisPatientsTABLO19.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumalbümindüzeyinegöredağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE19.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumalbuminlevelasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %

<3.5gr/dL 187 26.16

3.5-4.0gr/dL 409 57.20

>4.0gr/dL 119 16.64


PeritonDiyaliziHastalarındaAnemiAnemiainPeritonealDialysisPatientsTABLO20.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınhemoglobindüzeyinegöredağılımı.TABLE20.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtohemoglobinlevelasoftheendof2017.

n %

<8.0gr/dL 126 4.56

8.0-9.99gr/dl 527 19.08

10.0-10.99gr/dL 682 24.69

11.0-11.99gr/dL 633 22.92

≥12.0gr/dL 794 28.75


TABLO21.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınıntransferrinsatürasyonudeğerinegöredağılımı(25merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE21.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtotransferrinsaturationasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom25centers).

n %

<%20/<20% 113 16.42

%20-29.9/20-29.9% 278 40.41

%30-49.9/30-49.9% 262 38.08

≥%50/≥50% 35 5.09



TABLO22.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumferritindüzeyinegöredağılımı.TABLE22.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumferritinlevelasoftheendof2017.

n %

<100ng/mL 349 15.04

100-200ng/mL 493 21.25

201-500ng/mL 891 38.40

501-800ng/mL 295 12.72

801-1200ng/mL 147 6.34

>1200ng/mL 145 6.25


TABLO23.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınESAtedavisinegöredağılımı.TABLE23.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoESAtherapyasoftheendof2017.

n %

HalenESAkullanıyor/UsingcurrentlyESA 1286 46.56

DahaönceESAkullanmış,ancakhalenkullanmıyor/HavereceivedESAbefore,butnotusingcurrently 639 23.14

2017’dehiçESAkullanmamış/NeverusedESAin2017 837 30.30


TABLO24.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınındemirtedavisinegöredağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE24.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoirontherapyasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %


Kullanan/Using 314 43.92


Parenteraldemir/Parenteraliron 51 16.24



PeritonDiyaliziHastalarındaMineral-KemikMetabolizmasıMineral-BoneMetabolisminPeritonealDialysisPatients

TABLO25.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumfosfordüzeyinegöredağılımı.TABLE25.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumphosphoruslevelasoftheendof2017.

n %

<3.5mg/dL 322 11.66

3.5-4.5mg/dL 858 31.06

4.51-5.5mg/dL 866 31.35

5.51-6.5mg/dL 475 17.20

6.51-7.5mg/dL 158 5.72

>7.5mg/dL 83 3.01


TABLO26.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumkalsiyumdüzeyinegöredağılımı.TABLE26.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumcalciumlevelasoftheendof2017.

n %

<8.4mg/dL 648 23.46

8.4-9.5mg/dL 1.509 54.64

9.51-10.2mg/dL 455 16.47

>10.2mg/dL 150 5.43


TABLO27.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumPTHdüzeyinegöredağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE27.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumPTHlevelasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %

<150pg/mL 91 12.73

150-300pg/mL 192 26.85

301-600pg/mL 283 39.58

601-1000pg/mL 104 14.55

>1000pg/mL 45 6.29



TABLO28.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındafosforbağlayıcıajankullanımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE28.PhosphorusbindingagentusageinprevalentPDpatientsasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %



Kalsiyumbazlı/Calcium-based 313 54.15

Sevelamer/Sevelamer 138 23.88

Lantanyum/Lanthanum 16 2.77






TABLO29.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındasekonderhiperparatiroiditedavisindekullanılanilaçlar(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE29.DrugsusedfortreatmentofsecondaryhyperparathyroidisminprevalentPDpatientsasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %




İntravenözDvitamini/IntravenousvitaminD 2 0.42

Dvitaminianaloğu/VitaminDanalog 94 19.87

Kalsimimetik/Calcimimetics 46 9.73


Dvit.analoğu+Kalsimimetik/Vit.Danalog+Calcimimetics 21 4.44


TABLO30.2017yılıiçindeparatiroidektomiyapılanprevalanPDhastasayısı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE30.NumberofprevalentPDpatientsperformedparathyroidectomyin2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %

Paratiroidektomiyapılan/Parathyroidectomyperformed 11/715 1.54


PeritonDiyaliziHastalarındaViralSerolojiViralSerologyinPeritonealDialysisPatients

TABLO31.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındahepatitserolojisi.TABLE31.HepatitisserologyinprevalentPDpatientsasoftheendof2017.

n %

HBsAg(+) 51 1.85

Anti-HCV(+) 41 1.48


HBsAg(-),Anti-HCV(-) 2.666 96.52


TABLO32.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındaHIVserolojisi.TABLE32.HIVserologyinprevalentPDpatientsasoftheendof2017.

n %

HIV(+) 0 0.00

HIV(-) 2.762 100.00


TABLO33.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumALTdüzeyinegöredağılımı.TABLE33.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumALTlevelasoftheendof2017.

n %

<30U/L 2.083 75.42

30-50U/L 612 22.16

51-100U/L 47 1.70

101-150U/L 17 0.61

>150U/L 3 0.11



PeritonDiyaliziHastalarındaKomplikasyonlarComplicationsinPeritonealDialysisPatientsTABLO34.2017yılındaPDhastalarındaperitonitsıklığı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE34.PeritonitisrateinPDpatientsin2017(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

Atak/hasta/yılEpisode/patient/year

Peritonitsıklığı/Peritonitisrate 0.24

TABLO35.2017yılındaprevalanPDhastalarındaperitonitdışındakikomplikasyonlar(toplam715hastadaneldeedilenverileregöre).TABLE35.ComplicationsinprevalentPDpatientsotherthanperitonitisin2017(accordingtothedataobtainedfromtotal715patients).

n %

Fıtık/Hernia 52 7.27

Obezite(VKİ>30kg/m2)/Obesity(BMI>30kg/m2) 39 5.45

Diyalizyetersizliği/Inadequatedialysis 21 2.94

Diyalizatkaçağı/Dialysateleakage 22 3.08

Drenajbozukluğu/Drainageproblem 15 2.10

Malnütrisyon/Malnutrition 14 1.96

Ultrafiltrasyonyetersizliği/Ultrafiltrationfailure 13 1.82

Enkapsüleperitonealskleroz/Encapsulatedperitonealsclerosis 1 0.14

PeritonDiyaliziHastalarındaTedavidenAyrılmaNedenleriDrop-outCausesinPeritonealDialysisPatientsTABLO36.2017yılındaprevalanPDhastalarındaHD’etransfernedenlerinindağılımı.TABLE36.DistributionofcausesoftransfertoHDinprevalentPDpatientsin2017.

n %

Diyalizve/veyaUFyetersizliği/Dialysisand/orUFfailure 95 32.65

PDilişkilienfeksiyon/PD-relatedinfection 67 23.02

Mekanikkomplikasyonlar/Mechanicalcomplications 46 15.81

Hastatercihi/Patientpreference 30 10.31

Psikososyalnedenler/Psychosocialcauses 24 8.25




PeritonDiyaliziveÖlümlerPeritonealDialysisandDeathsTABLO37.PrevalanPDhastalarından2017yılındaölenlerinyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE37.AgeandgenderdistributionofprevalentPDpatientsdiedin2017.


n % n % n %

0-19 9 2.81 8 2.50 17 5.31

20-44 12 3.75 18 5.62 30 9.37

45-64 58 18.13 56 17.50 114 35.63

65-74 54 16.87 42 13.13 96 30.00

≥75 35 10.94 28 8.75 63 19.69

Toplam/Total 168 52.50 152 47.50 320 100.00

TABLO38.2017yılındaölenprevalanPDhastalarınınölümnedenlerinegöredağılımı(24merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE38.DistributionofprevalentPDpatientsdiedin2017accordingtothecauseofdeath(accordingtothedataobtainedfrom24centers).

n %





Diğer/Other 4 7.27


PeritonDiyaliziveKadavraBöbrekTransplantasyonuPeritonealDialysisandCadavericKidneyTransplantationTABLO39.2017yılsonuitibariylekadavraböbrekbeklemelistesineaktifolarakkayıtlıPDhastasayısı(23merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE39.NumberofPDpatientsactivelyregisteredonthecadaverickidneywaitinglistasofendof2017(accordingtothedataobtainedfrom23centers).

n %

Kayıtlıhastasayısı/Numberofregisteredpatients 386 62.46

Kayıtlıolmayanhastasayısı/Numberofunregisteredpatients 232 37.54



TABLO40.2017yılındakadavraböbreknakliiçinçağrılanPDhastasayısı.TABLO40.NumberofPDpatientsinvitedforcadaverickidneytransplantationin2017.

n %

Çağrılanhastasayısı/Numberofinvitedpatients 49 12.69

Çağrılmayanhastasayısı/Numberofuninvitedpatients 337 87.31


PeritonDiyaliziHastalarındaÖzürlülükDisabilityinPeritonealDialysisPatients

TABLO41.2017yılsonuitibarıylaağırözürlüolanprevalanPDhastasayısı(25merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE41.NumberofprevalentPDpatientswithseverelydisabledasofendof2017(accordingtothedataobtainedfrom25centers).

n %

Ağırözürlühastasayısı/Numberofseverelydisabledpatients 41/676 6.07



� Peritondiyalizi(PD)uygulananhastasayısında2008yılındakizirvenoktasındansonradevamedendüşmedikkatiçekmektedir(öncekiyıl3.508,buyıl3.346).Bukonudanetbirtrendoluştuğugörülmektedir.

� USDRSverisinegöredünyadadadiyaliztercihi

geneldeHDlehinegörülmektedir.Ancak,ülkemizPDkullanımoranıyönündenortasıralardanazkullananülkelereyaklaşmaktadır.

� Peritondiyalizioranındakiazalmabirdençok

faktörebağlıolabilir.Yenihastaalımınınciddiolarakartmamasımuhtemelenenönemlifaktördür(geçenyıl1020,buyıl876).Ayrıca,PDhastalarınaHDhastalarınagöredahayüksekorandanakilyapıldığıdadikkatiçekmektedir(%6.0ve%3.1),ancakbumutlakrakamolarakfazlayüksekdeğildir(201hasta).

� Hemodiyalizegeçişte,diyalizve/veyaUF

yetersizliğivePDilişkilienfeksiyonlarenönemlinedenlerolaraköneçıkmaktadır.

� PDhastalarındaenfeksiyondışısorunların

başındafıtıkveobezitegelmektedir.� Peritondiyalizindehipoalbüminemilihasta

oranıHD’dekindendahayüksektir(PD'de%26.2,HD’de%12.9).

� PeritondiyalizihastapopülasyonumuzdaESA

kullanımoranı%46.6’dır.Buoran,HDhastalarından(%54.6)dahadüşüktür.

� Peritondiyalizihastalarının%74’ündeserum

fosfordüzeyi5.5mg/dL’ninaltındadır.Genelolarak,fosforkontrolününtatminkârolduğusöylenebilir.

� Peritondiyalizihastalarındakienönemliölüm

nedenikardiyovaskülerhastalıklarolup,bunuenfeksiyonlarvemalignitelerizlemektedir.

� Adeclineinthenumberofpatientsundergoingperitonealdialysis(PD)afterthepeakin2008isnoteworthy(previousyear3.508,thisyear3.346.Thereisacleardowntrendinthisregard.

� AccordingtoUSRDSdata,HDisthemore

commondialysistypeworldwide.However,ourcountryismovingtolowPDusingpartfromthemiddleregion.

� TheethologyofdecreasingPDrateseemsto

bemultifactorial.Noanysignificantincreaseinnewrecruitedpatientsisprobablymostimportantfactor(lastyear1020,thisyear876).Additionally,higherrateofTxisnotedamongPDpatientscomparedtoHDpatients(6.0%vs.3.1%,respectively),howevertheabsolutenumber(201)ofthosepatientsisrelativelylow.

� Inadequatedialysis,UFfailureandPD-related

infectionsseemtobethemostimportantfactorsforswitchingtoHD.

� Themostcommonnon-infectious

complicationsinPDpatientsareherniaandobesity.

� Theratioofpatientswithhypoalbuminemiais

higherinPDcomparedtoHDpatients(PD:26.2%,HD:12.9%).

� TherateofESAusageinourPDpatientsis

46.6%,andthisratioislowerthanthatofHD(54.6%)treatment.

� Serumphosphoruslevelislowerthan5.5

mg/dLin74%ofPDpatients.Ingeneral,phosphoruscontrolcanbesaidtobesatisfactory.

� Cardiovasculardiseasesarethemostcommon

deathcausesamongPDpatientsandfollowedbyinfectionsandmalignancies.

BÖBREKTRANSPLANTASYONU

KIDNEYTRANSPLANTATION


TransplantasyonİnsidansıIncidenceofTransplantation

TABLO1.2017yılıiçindeilkRRTolarakböbrektransplantasyonu(BTx)yapılanhastaların(pre-emptif)donörkaynağınagöredağılımı.TABLE1.Distributionofincidentkidneytransplantation(KTx)patients(pre-emptive)accordingtodonorsourcein2017.

n %

CanlıvericidenBTx/KTxfromlivingdonor 1.267 98.60

KadavravericidenBTx/KTxfromdeceaseddonor 18 1.40


TABLO2.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalarındonörkaynağınagöredağılımı.TABLE2.DistributionofKTxpatientsaccordingtodonorsourcein2017.

n %



Toplam/Total 3.342 100.00Not:2017yılındaböbrektransplantasyonuyapılantoplamhastasayısı3.330’dur.12hastaya2017yılıiçindeikikeztransplantasyonyapılmıştır.Note:Thetotalnumberofpatientsundergoingkidneytransplantationin2017is3.330.12patientsunderwenttwicetransplantationin2017.TABLO3.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE3.AgeandgenderdistributionofKTxpatientsin2017.


n % n % n %

0-19 127 3.81 121 3.63 248 7.45

20-44 955 28.68 556 16.70 1.511 45.38

45-64 921 27.66 492 14.77 1.413 42.43

65-74 108 3.24 43 1.29 151 4.53

≥75 5 0.15 2 0.06 7 0.21

Toplam/Total 2.116 63.54 1.204 36.16 3.330 100.00


TABLO4.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalarınyaşvedonörkaynağınagöredağılımı.TABLE4.DistributionofKTxpatientsaccordingtoageanddonorsourcein2017.

Yaş/AgeCanlı/Living Kadavra/Deceased Toplam/Total

n % n % n %

0-19 204 6.13 44 1.32 248 7.45

20-44 1.262 37.90 249 7.48 1.511 45.38

45-64 1.053 31.62 360 10.81 1.413 42.43

65-74 123 3.69 28 0.84 151 4.53

≥75 4 0.12 3 0.09 7 0.21

Toplam/Total 2.646 79.46 684 20.54 3.330 100.00

TABLO5.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalarınetyolojiknedenleregöredağılımı(20merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE5.DistributionofKTxpatientsaccordingtoESRDetiologyin2017(accordingtothedataobtainedfrom20centers).

n %














*Hipertansiyonunprimerdeğil,kronikböbrekyetmezliğinebağlıoluşansekonderhipertansiyonolduğunadairşüphelervardır.

*Therearesuspectsthathypertensionmentionedhereisnotprimarybutsecondarywhichhasoccurredduetochronicrenalfailure.


TABLO6.2017yılındaBTxyapılanhastalarınTxöncesiRRT'negöredağılımı.TABLE6.DistributionofnewKTxpatientsaccordingtopreTxRRTin2017.

Canlı/Living Kadavra/Deceased Toplam/Total

n % n % n %

Hemodiyaliz/Hemodialysis 1.255 37.55 587 17.56 1.842 55.12

Peritondiyalizi/Peritonealdialysis 120 3.59 81 2.42 201 6.01

Transplantasyon/Transplantation 7 0.21 7 0.21 14 0.42

PreemptifTx/PreemptiveTx 1.267 37.91 18 0.54 1.285 38.45

Toplam/Total 2.649 79.26 693 20.74 3.342 100.00

TABLO7.2017yılıiçindecanlıvericidenyapılanBTx’lerinvericileregöredağılımı.TABLE7.DistributionKTxfromlivingdonorsaccordingtodonorsin2017.

n %

1.derecedenakraba/First-degreerelated 992 37.45

2.derecedenakraba/Second-degreerelated 529 19.97

3.derecedenakraba/Third-degreerelated 91 3.43

4.derecedenakraba/Fourth-degreerelated 50 1.89

Eş/Spouse 593 22.38

Akrabadışı/Unrelated 290 10.95

Çapraznakil/Pairedkidneyexchange 104 3.93


TABLO8.2017yılıiçindecanlıvericidenBTxyapılanhastalardadokuuyumu.TABLE8.HLAmatchinginKTxpatientsfromlivingdonorin2017.

n %

HLAuyumuolmayanBTx/KTxwithnoHLAmatching 541 20.42

1antijenuyumuileBTx/KTxwith1antigenmatching 429 16.19








TABLO9.2017yılıiçindekadavravericidenBTxyapılanhastalardadokuuyumu.TABLE9.HLAmatchinginKTxpatientsfromdeceaseddonorin2017.

n %

HLAuyumuolmayanBTx/KTxwithnoHLAmatching 6 0.87








TABLO10.2017yılıiçindedesensitizasyonprotokolüuygulanarakBTxyapılanhastasayısı(18merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE10.NumberofKTxpatientsapplyingdesensitizationprotocolin2017(accordingtothedataobtainedfrom18centers).

n %

Desensitizasyonuygulanan/Desensitizationapplied 13/555 2.34

TransplantasyonHastalarındaHepatitHepatitisinTransplantationPatients

TABLO11.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalarınhepatitserolojisinegöredağılımı.TABLE11.DistributionofKTxpatientsaccordingtohepatitisserologyin2017.

n %

HBsAg(+) 99 2.97

Anti-HCV(+) 77 2.31


HBsAg(-),Anti-HCV(-) 3.146 94.48



TransplantasyonHastalarındaGreftFonksiyonuGraftFunctioninTransplantationPatients

TABLO12.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalardagecikmişgreftfonksiyonu(BTxsonrasıdiyalizgereksinimi)(18merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE12.Delayedgraftfunction(post-KTxdialysisneed)inKTxpatientstransplantedin2017(accordingtothedataobtainedfrom18centers).

n %

CanlıvericidenBTx/KTxfromlivingdonor 14/460 3.04

KadavravericidenBTx/KTxfromdeceaseddonor 30/109 27.52

Toplam/Total 44/569 7.73

TABLO13.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalardailk6aydaakutrejeksiyongörülmeoranı(17merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE13.Rateofacuterejectioninfirst6monthsinKTxpatientstransplantedin2017(accordingtothedataobtainedfrom17centers).

n %




TransplantasyonHastalarındaPrognozPrognosisinTransplantationPatients

TABLO14.2017yılıiçindeBTxyapılantümhastalarda2017yılısonuitibarıylasondurumagöredağılım.TABLE14.DistributionofallKTxpatientstransplantedin2017accordingtofinalsituationasoftheendof2017.

n %

Fonksiyonelgreftleizlenen/Followedwithfunctioninggraft 3.206 95.93

Diyalizedönen/Returnedtodialysis 37 1.11

Ölen/Died 99 2.96



TABLO15.2017yılıiçindecanlıvericidenBTxyapılanhastalarda2017yılısonuitibarıylasondurumagöredağılım.TABLE15.DistributionofKTxpatientsfromlivingdonorin2017accordingtofinalsituationasoftheendof2017.

n %

Fonksiyonelgreftleizlenen/Followedwithfunctioninggraft 2.588 97.70


Ölen/Died 41 1.55


TABLO16.2017yılıiçindekadavravericidenBTxyapılanhastalarda2017yılısonuitibarıylasondurumagöredağılım.TABLE16.DistributionofKTxpatientsfromdeceaseddonorin2017accordingtofinalsituationasoftheendof2017.

n %

Fonksiyonelgreftleizlenen/Followedwithfunctioninggraft 618 89.18


Ölen/Died 58 8.37


TransplantasyonHastalarındaÖlümlerDeathsinTransplantationPatients

TABLO17.2017yılındaBTxyapılanhastalardan2017yılındaölenlerindonörkaynağınagöredağılımı.TABLE17.DistributionofnewKTxpatientsdiedin2017accordingtodonortype.

n ÖlümOranı(%)DeathRate(%)

CanlıvericidenBTx/KTxfromlivingdonor 41 1.55




TABLO18.2017yılındaBTxyapılanhastalardan2017yılındaölenlerinyaşvecinsiyetegöredağılımı.TABLE18.DistributionofnewKTxpatientsdiedin2017accordingtoageandgender.


n % n % n %

0-19 0 0.00 4 4.04 4 4.04

20-44 8 8.08 12 12.12 20 20.20

45-64 37 37.37 23 23.23 60 60.61

65-74 9 9.09 6 6.06 15 15.15

≥75 0 0.00 0 0.00 0 0.00

Toplam/Total 54 54.55 45 45.45 99 100.00

TABLO19.2017yılındaölenBTx’lihastalarınölümnedenlerinegöredağılımı(18merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE19.DistributionofKTxpatientsdiedin2017accordingtocauseofdeath(accordingtothedataobtainedfrom18centers).

n %







TransplantasyonPrevalansıPrevalenceofTransplantation

TABLO20.2017yılısonuitibarıylafonksiyonelgreftleizlenmekteolanBTxhastalarındonörkaynağınagöredağılımı(15merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE20.DistributionofKTxpatientswithfunctioninggraftaccordingtodonorsourceasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom15centers).

n %





TABLO21.2017yılısonuitibarıylafonksiyonelgreftleizlenmekteolanBTxhastalarınınyaşvecinsiyetegöredağılımı(18merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE21.AgeandgenderdistributionofKTxpatientswithfunctioninggraftasoftheendof2017(accordingtothedataobtainedfrom18centers).


n % n % n %

0-19 59 2.85 41 1.98 100 4.83

20-44 560 27.04 351 16.95 911 43.99

45-64 554 26.75 298 14.39 852 41.14

65-74 93 4.49 72 3.48 165 7.97

≥75 22 1.06 21 1.01 43 2.07

Toplam/Total 1.288 62.19 783 37.81 2.071 100.00

KadınTransplantasyonHastalarındaGebelikveDoğumPregnancyandBirthinFemaleTransplantationPatients

TABLO22.Fonksiyonelgreftleizlenen45yaşaltıkadınBTxhastalarında2017yılındagebelikvecanlıdoğumsayısı(18merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE22.NumberofpregnancyandlivebirthsinfemaleKTxpatientsunder45yearsoldwithfunctioninggraftin2017(accordingtothedataobtainedfrom18centers).

n %

Gebelik/Pregnancy 20/555 3.60

Canlıdoğum/Livebirth 18/20 90.00



� Değerlendirme,insidanolgulariçinSağlıkBakanlığıtarafındansağlananverileregöreyapılmıştır.

� 2017yılında3.330hastayatoplam3.342

böbrektransplantasyonuyapılmıştır.Toplamtransplantasyonsayısıgeçenyıla(3.416)görehafifçeazalmıştır.

� Kadavravericidennakiloranı%20.7’dir.Bu

oranöncekiyıl%22.8idi.Kadaveriknakiloranındahalenanlamlıbirartışolmadığıgörülmektedir.

� Geçenyıl%34.6olanpre-emptifnakiloranı

buyıldahadaartarak%38.4’eçıkmıştır.Buyüksekorandikkatçekicidir.Buyüksekorannaklindoğruzamandayapılıpyapılmadığıkonusundabazıendişelereyolaçmaktadır.

� 2017yılındacanlıdanböbreknakillerinin%

62.7’siakrabavericilerden,%22.4’üeşlerdenyapılmıştır.Çapraznakiloranıise%4’dür.

� Birinciyılda,özelliklecanlıvericilinakillerde

fonksiyonelgreftileizlenenhastaoranınınyüksekolmasıolumlubirbulgudur.

� Kardiyovaskülerhastalıklarveenfeksiyonlar

enönemliölümnedenleridir.� 2017yılındayapılanböbreknakilsayısı,son

yıllardakiartışarağmenihtiyacınaltındadır.Enönemlikaynakolankadavravericilerdeistenilenartışınolmamasıvedüşükoranlarındevamlılıkgöstermesidüşündürücüdür.

� Etkinlik-maliyetaçısındanenuyguntedavi

olanböbrektransplantasyonununarttırılmasıhastalarımızınsağlığıveülkeekonomisiaçısındançokönemlidir.

� Kadaveriknakiloranınınartmasıiçinmakro

düzeyde(SağlıkBakanlığı,SosyalGüvenlikKurumuvediğerdevletkurumları)uygulamayıözendiricidüzenlemeleryapılmasıgereklidir

� ThisreportiscompiledthroughthedataprovidedbytheMinistryofHealthforincidentpatients.

� Atotalof3.342kidneytransplantationwere

performedto3.330patientsin2017.ThetotalnumberofTxwasslightlydecreasedcomparedtothepreviousyear(3.416).

� Therateofdeceaseddonationis20.7%,

previousyearthisratewas22.8%.Unfortunately,thereisnoanysignificantincreaseincadaverictransplantationrate.

� Therateofpre-emptivetransplantationis

evenhigherthisyearcomparedtothatofthelastyear(34.6%vs.38.4%).Thosehighnumbersraisesomeconcernsaboutthecorrecttimingoftransplantation.

� Livingdonationswerefrom62.7%fromliving

relateddonorsand22.4%fromspousesintheyear2017.Pairedexchangeisdoneby4%.

� Highrateoffunctionalgraftespecially

followinglivingdonortransplantationisagoodfinding.

� Cardiovasculardiseasesandinfectionsarethe

mostcommoncausesofdeath.� Kidneytransplantationratein2017isstill

lowerthanneeded.Thenumberofdeceaseddonation,whichisthemostimportantsource,isstilllowandshowaconsolidationthisisanimportantproblem.

� KidneytransplantationisthebestRRTmethod

withregardtothecost-effectiveness,itisveryimportantforwellbeingofourpatientsandtheeconomyofourcountry.

� Macroscale(involvingMinistryofHealth,

SocialSecurityAgencyandothergovernmentdepartments)planningisimportanttoincreasecadaverictransplantationrate.

PEDİATRİKHEMODİYALİZ

PEDIATRICHEMODIALYSIS


BUBÖLÜM,13MERKEZDENELDEEDİLENVERİLERİNANALİZİNİİÇERMEKTEDİR.

AkutHemodiyalizAcuteHemodialysis

13 merkezden elde edilen verilere göre, 2017 yılında 159 çocuk hastaya akut hemodiyaliz (HD)uygulanmıştır.In2017acutehemodialysis(HD)wasperformedin159pediatricpatients,accordingtothedatafromresponding13centers.TABLO1.2017yılıiçindeakutHDuygulananhastalarınkateteryerleştirmeyerinegöredağılımı.TABLE1.DistributionofpatientsperformedacuteHDin2017,accordingtotheplaceofthecatheter.

n %

İnternaljugulerven/Internaljugularvein 81 50.94





KronikHemodiyalizİnsidansıIncidenceofChronicHemodialysis

TABLO2.2017yılıiçindeHD’ebaşlayanhastalarınHDöncesiRRT’negöredağılımı.TABLE2.DistributionofnewHDpatientsaccordingtopre-HDRRTin2017.

n %

HemodiyalizilkRRT/HemodialysisisfirstRRT 43 76.78

Peritondiyalizi/Peritonealdialysis 8 14.29

Böbrektransplantasyonu/Kidneytransplantation 5 8.93



TABLO3.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayaninsidanhastalarınHDtipinegöredağılımı.TABLE3.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtoHDtypein2017.

n %

MerkezdestandartHD/StandardHDincenter 43 100.00




TABLO4.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayaninsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE4.AgeandgenderdistributionofincidentHDpatientsin2017.

Yaş/AgeErkek/Boy Kız/Girl Toplam/Total

n % n % n %

0-2 2 4.65 1 2.33 3 6.98

>2-6 0 0.00 1 2.33 1 2.33

>6-10 3 6.98 2 4.65 5 11.63

>10-15 8 18.60 4 9.30 12 27.91

>15-18 12 27.91 9 20.93 21 48.84

>18 1 2.33 0 0.00 1 2.33

Toplam/Total 26 60.47 17 39.53 43 100.00

TABLO5.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayaninsidanhastalarınetyolojiyegöredağılımı.TABLE5.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtoetiologyin2017.

n %

VURvetekrarlayanİYE/VURandrecurrentUTI 15 34.88

Primerglomerülonefrit/Primaryglomerulonephritis 10 23.25

Doğumsalürolojikanomaliler(VURdışı)/Congenitalurologicanomalies(excludingVUR) 4 9.30

Nörojenik/non-nörojenikmesane/Neurogenic/non-neurogenicbladder 3 6.97

Sekonderglomerülonefrit/Secondaryglomerulonephritis 1 2.33

Renalhipoplazi-displazi/Renalhypoplasia-dysplasia 1 2.33

Taşhastalığı/Nephrolithiasis 1 2.33





TABLO6.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalarındiyalizebaşlangıçdurumlarınagöredağılımı.TABLE6.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtotheinitialapproachofRRTin2017.

n %

Acil/Urgent 43 51.81

Programlı/Scheduled 40 48.19


TABLO7.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalardandiyalizeacilolarakbaşlananhastalarındiyalizendikasyonlarınagöredağılımı.TABLE7.DistributionofincidentHDpatientswhohaveurgentlystarteddialysis,accordingtodialysisindicationsin2017.

n %

Hipervolemi/Hypervolemia 32 42.67

İnatçıbulantı-kusma/Persistentnausea-vomiting 15 20.00

Hiperkalemi/Hyperkalemia 9 12.00

Kontrolsüzasidoz/Uncontrolledacidosis 8 10.67

Üremikensefalopati/Uremicencephalopathy 0 0.00

Üremikperikardit/Uremicpericarditis 0 0.00

Üremiyebağlıkanamadiyatezi/Hemorrhagicdiathesis 0 0.00



HemodiyalizPrevalansıPrevalenceofHemodialysis

TABLO8.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınHDtipinegöredağılımı.TABLE8.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoHDtypeasoftheendof2017.

n %

MerkezdestandartHD/StandardHDincenter 88 92.63





TABLO9.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE9.AgeandgenderdistributionofprevalentHDpatientsasoftheendof2017.


n % n % n %

0-2 1 1.05 1 1.05 2 2.11

>2-6 5 5.26 0 0.00 5 5.26

>6-10 4 4.21 5 5.26 9 9.47

>10-15 8 8.42 21 22.11 29 30.53

>15-18 26 27.37 17 17.89 43 45.26

>18 3 3.16 4 4.21 7 7.37

Toplam/Total 47 49.47 48 50.53 95 100.00

TABLO10.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınetyolojiknedenleregöredağılımı.TABLE10.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoetiologyasoftheendof2017.

n %





Kistikböbrekhastalığı/Cystickidneydisease 5 5.26







TABLO11.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizsüresinegöredağılımı.TABLE11.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtodialysisdurationasoftheendof2017.

n %

≤6ay/months 19 20.00

>6-12ay/months 23 24.21

>12-24ay/months 17 17.90

>24-60ay/months 23 24.21

>60ay/months 13 13.68



HemodiyalizHastalarındaDamarErişimYoluVascularAccessinHemodialysisPatients

TABLO12.2017yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalarınHDbaşlangıcındakidamarerişimyolunagöredağılımı.TABLE12.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtothetypeofvascularaccessin2017.

n %

AVfistül/AVfistula 2 4.65

Kalıcı(tünelli)kateter/Permanent(tunnelled)catheter 15 34.88

Geçici(tünelsiz)kateter/Temporary(untunnelled)catheter 26 60.47


TABLO13.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhalenkullanılmaktaolandamarerişimyolunagöredağılımı.TABLE13.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtovascularaccessstillbeingusedasoftheendof2017.

n %

AVfistül/AVfistula 29 30.53


Kalıcı(tünelli)kateter/Permanent(tunnelled)catheter 41 43.16

Geçici(tünelsiz)kateter/Temporary(untunnelled)catheter 25 26.31


TABLO14.2017yılıiçindegeçici(tünelsiz)kateteryerleştirilentümHDhastalarının(insidanveprevalan)kateteryerleştirmeyerinegöredağılımı.TABLE14.DistributionofallHDpatients(incidentandprevalent)whoinsertedtemporary(untunnelled)catheteraccordingtotheplaceofthecatheterin2017.

n %

İnternaljugulerven/Internaljugularvein 42 57.53






HemodiyalizHastalarındaDiyalizReçetesiDialysisPrescriptionsinHemodialysisPatients

TABLO15.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhemodiyalizegirişsıklığınagöredağılımı.TABLE15.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoHDfrequencyasoftheendof2017.

n %

Haftada1kez/Onceweekly 1 1.05

Haftada2kez/Twiceweekly 3 3.16

Haftada3kez/3timesweekly 89 93.68

Haftada>3kez/>3timesweekly 2 2.11


TABLO16.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınkullanılanmembrantipinegöredağılımı.TABLE16.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtothemembranetypeasoftheendof2017.

n %

Düşükakışlı/Low-flux 20 25.32

Yüksekakışlı/High-flux 59 74.68


HemodiyalizHastalarındaSerumAlbüminDüzeyiSerumAlbuminLevelinHemodialysisPatients

TABLO17.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumalbümindüzeyinegöredağılımı.TABLE17.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumalbuminlevelasoftheendof2017.

n %

<3.5gr/dL 29 30.53

3.5-4.0gr/dL 38 40.00

>4.0gr/dL 28 29.47



HemodiyalizHastalarındaBüyümeGeriliğiGrowthRetardationinHemodialysisPatientsTABLO18.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındabüyümegeriliği.TABLE18.GrowthretardationinprevalentHDpatientsasoftheendof2017.

n %

Büyümegeriliğivar/Growthretardationpresent 72 75.79

Büyümegeriliğiyok/Growthretardationabsent 23 24.21


HemodiyalizHastalarındaAntihipertansifİlaçKullanımıAntihypertensiveDrugUsageinHemodialysisPatients

TABLO19.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındaantihipertansifilaçkullanımı.TABLE19.AntihypertensivedrugusageinprevalentHDpatientsasoftheendof2017.

n %


1ilaç/1drug 29 30.53



>3ilaç/>3drugs 10 10.53


HemodiyalizHastalarındaAnemiAnemiainHemodialysisPatients

TABLO20.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhemoglobindüzeyinegöredağılımı.TABLE20.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtohemoglobinlevelasoftheendof2017.

n %

<8.0gr/dL 16 16.84

8.0-10.0gr/dL 37 38.95

10.1-12.0gr/dL 36 37.89

>12.0gr/dL 6 6.32



TABLO21.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınESAtedavisinegöredağılımı.TABLE21.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoESAtherapyasoftheendof2017.

n %





TABLO22.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındemirtedavisinegöredağılımı.TABLE22.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoirontherapyasoftheendof2017.

n %






HemodiyalizHastalarındaMineral-KemikMetabolizmasıMineral-BoneMetabolisminHemodialysisPatients

TABLO23.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumfosfordüzeyinegöredağılımı.TABLE23.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumphosphoruslevelasoftheendof2017.

n %

<3.5mg/dL 7 7.37

3.5-5.5mg/dL 39 41.05

5.51-7.5mg/dL 40 42.11

7.51-9.0mg/dL 8 8.42

>9.0mg/dL 1 1.05



TABLO24.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumkalsiyumdüzeyinegöredağılımı.TABLE24.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumcalciumlevelasoftheendof2017.

n %

<8.4mg/dL 15 15.79

8.4-9.5mg/dL 42 44.21

9.51-10.2mg/dL 34 35.79

>10.2mg/dL 4 4.21


TABLO25.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumPTHdüzeyinegöredağılımı.TABLE25.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumPTHlevelasoftheendof2017.

n %

<150pg/mL 13 13.68

150-300pg/mL 38 40.00

301-600pg/mL 19 20.00

601-1000pg/mL 14 14.74

>1000pg/mL 11 11.58


TABLO26.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındafosforbağlayıcıilaçkullanımı.TABLE26.PhosphorusbindingagentusageinprevalentHDpatientsasoftheendof2017.

n %










TABLO27.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındasekonderhiperparatiroiditedavisindekullanılanilaçlar.TABLE27.DrugsusedfortreatmentofsecondaryhyperparathyroidisminprevalentHDpatientsasoftheendof2017.

n %




İntravenözDvitamini/IntravenousvitaminD 27 35.53




TABLO28.2017yılıiçindeparatiroidektomiyapılanprevalanHDhastasayısı.TABLE28.NumberofprevalentHDpatientsperformedparathyroidectomyin2017.

n %


HemodiyalizHastalarındaHepatitSerolojisiHepatitisSerologyinHemodialysisPatients

TABLO29.2017yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındahepatitserolojisi.TABLE29.HepatitisserologyinprevalentHDpatientsasoftheendof2017.

n %

HBsAg(+) 1 1.22

Anti-HCV(+) 1 1.22


HBsAg(-),Anti-HCV(-) 80 97.56




� 13merkezdeneldeedilenverileregöre2017yılında159çocuğaakutHDuygulanmıştır.

� Çocukhastaların%52’sidiyalizeacil

koşullardabaşlamaktadır.Buorandageçmişyıllaragörebirartışgözlenmektedir.

� ÇocukhastalardaSDBYetyolojisindeensık

görülennedenlerVURvetekrarlayanidraryoluenfeksiyonları,primerglomerülonefritvenörojenikmesanedir.

� KronikHDuygulanançocukhastalarda

damarerişimyoluolarakyüksekorandakateter(tünellivetünelsiz)kullanımıistenmeyenbirdurumdur(%69.5).Kateterkullanımoranındageçenyılagöreartışgözlenmektedir.

� Hastaların%95’indenfazlasınahaftadaen

azüçseansdiyaliztedavisiuygulanmaktadır.Verilergeçenyılabenzerdir.

� Yüksekakışlımembrankullanımıönceki

yıllaragöregiderekartmaktadır.

� KronikHDuygulanançocukhastalarınyaklaşık%30’undaserumalbümindüzeyi3.5gr/dL’ninaltındadır.Beslenmedurumundageçenyılagörebiriyileşmegözlenmemektedir.

� ÇocukHDhastalarının%76’sındabüyüme

geriliğimevcuttur.Buoran,geçenyılkinebenzerdir.

� KronikHDuygulanançocukhastaların%

82’siantihipertansifilaçkullanmaktadır.İlaçkullanımoranıöncekiyıllardakindenyüksektir.

� ÇocukHDhastalarının%56’sında

hemoglobindüzeyi10gr/dL’ninaltındadır.ÇocukhastalardaESAkullanımoranı(%84)erişkinleregöreyüksektir.

� AcuteHDwasappliedto159childrenaccordingtothedataobtainedfrom13centersin2017.

� In52%ofpediatricpatients,dialysishas

beenstartedurgently.Thereisanincreaseinthisratecomparedtopreviousyears.

� VURandrecurrenturinarytractinfections,

primaryglomerulonephritis,andneurogenicbladderarethemostcommonseenetiologiesofESRDinpediatricpatients.

� Highrateofcatheter(tunnelledand

untunnelled)useasvascularaccessinpediatricpatientsunderchronicHDisanundesiredcondition(69.5%).Therateofcatheterusagehasincreasedcomparedtothelastyear.

� Morethan95%ofthepatientsaretreated

atleastthreeHDsessionsperweek.Thisdataissimilartopreviousyear.

� Theuseofhighflowmembraneshasbeen

steadilyincreasingcomparedtopreviousyears.

� Serumalbuminlevelislowerthan3.5g/dLin

30%ofpediatricHDpatients.Thereisnoimprovementinnutritionalstatuscomparedtothepreviousyear.

� Growthretardationispresent76%of

pediatricHDpatients.Thisrateissimilartopreviousyear.

� The82%ofpediatricHDpatientsareusing

antihypertensivedrugs.Therateofdrugusageishigherthanpreviousyears.

� Hemoglobinlevelislowerthan10g/dLin

56%ofpediatricHDpatients.TherateofESAusageinpediatricpatients(84%)ismorethanadultpatients.


� ÇocukHDhastalarının%52’sindeserumfosfordüzeyi5.5mg/dL’ninüzerindedir.Fosforkontrolündegeçenyılagörebiriyileşmegözlenmemektedir.

� ÇocukHDhastalarının%84’üfosfor

bağlayıcıajankullanmaktadır.Kalsiyumasetatençoktercihedilenfosforbağlayıcıdır.

� ÇocukHDhastalarının%80’niPTH

baskılayıcıajankullanmaktadır.OralDvitaminiençoktercihedilenajandır(%58).

� Serumphosphoruslevelisover5.5mg/dLin52%ofpediatricHDpatients.Thereisnoimprovementinphosphoruscontrolcomparedtothepreviousyear.

� The84%ofpediatricHDpatientsareusing

phosphorusbindingagents.Calciumacetateisthemostpreferredphosphorusbinder.

� The80%ofpediatricHDpatientshave

receivedPTHsuppressiveagents.OralvitaminDisthemostpreferredagent(58%).

PEDİATRİKPERİTONDİYALİZİ

PEDIATRICPERITONEALDIALYSIS



AkutPeritonDiyaliziAcutePeritonealDialysis

17merkezdeneldeedilenverileregöre2017yılında88çocukhastayaakutperitondiyaliziuygulanmıştır.In2017acuteperitonealdialysiswasperformedin88pediatricpatients,accordingtothedatafrom17centers.

KronikPeritonDiyaliziİnsidansıIncidenceofChronicPeritonealDialysis

TABLO1.2017yılıiçindePD’nebaşlayanhastalarınPDöncesiRRT’negöredağılımı.TABLE1.DistributionofnewPDpatientsaccordingtopre-PDRRTin2017.

n %

PeritondiyaliziilkRRT/PeritonealdialysisisfirstRRT 62 83.78

Hemodiyaliz/Hemodialysis 6 8.11



TABLO2.2017yılıiçindeilkRRTolarakPD'nebaşlayaninsidanhastalarınPDtipinegöredağılımı.TABLE2.DistributionofincidentPDpatientsaccordingtoPDtypein2017.

n %

SAPD/CAPD 30 48.39

APD/APD 32 51.61



TABLO3.2017yılıiçindeilkRRTolarakPD'ne(SAPD/APD)başlayanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE3.AgeandgenderdistributionofincidentPD(CAPD/APD)patientsin2017.


n % n % n %

0-2 8 12.90 7 12.29 15 24.19

>2-6 3 4.84 4 6.45 7 11.29

>6-10 4 6.45 5 8.06 9 14.52

>10-15 8 12.90 12 19.36 20 32.26

>15-18 7 11.29 4 6.45 11 17.74

>18 0 0.00 0 0.00 0 0.00

Toplam/Total 30 48.39 32 51.61 62 100.00

TABLO4.2017yılıiçindeilkRRTolarakPD'nebaşlayanhastalarınetyolojiknedenleregöredağılımı.TABLE4.DistributionofincidentPDpatientsaccordingtoESRDetiologyin2017.

n %













TABLO5.2017yılıiçindePD’nebaşlayanhastalarınkateteryerleştirmeyönteminegöredağılımı.TABLE5.DistributionofincidentPDpatientsaccordingtocatheterplacementmethodin2017.

n %

Açıkcerrahi/Surgical 38 61.29

Laparoskopi/Laparoscopy 17 27.42

Kılavuztel(Seldinger)/Guidewire(Seldinger) 4 6.45

Tenckhofftrokar/Tenckhofftrochar 3 4.84


PeritonDiyaliziPrevalansıPrevalenceofPeritonealDialysis

TABLO6.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınPDtipinegöredağılımı.TABLE6.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoPDtypeasoftheendof2017.

n %

SAPD/CAPD 79 38.92

APD/APD 124 61.08


TABLO7.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınyaşvecinsiyetegöredağılımı.TABLE7.AgeandgenderdistributionofprevalentPDpatientsasoftheendof2017.


n % n % n %

0-2 12 5.91 10 4.93 22 10.84

>2-6 22 10.84 14 6.90 36 17.73

>6-10 14 6.90 22 10.84 36 17.73

>10-15 37 18.23 33 16.26 70 34.49

>15-18 21 10.34 10 4.93 31 15.27

>18 3 1.48 5 2.46 8 3.94

Toplam/Total 109 53.69 94 46.31 203 100.00


TABLO8.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınetyolojiknedenleregöredağılımı.TABLE8.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoESRDetiologyasoftheendof2017.

n %












TABLO9.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınındiyalizsüresinegöredağılımı.TABLE9.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtodialysisdurationasoftheendof2017.

n %

≤6ay/months 35 17.24

>6-12ay/months 32 15.76

>12-24ay/months 55 27.10

>24-60ay/months 54 26.60

>60ay/months 27 13.30



PeritonDiyaliziHastalarındaDiyalizatDialysateinPeritonealDialysisPatients

TABLO10.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınkullanılandiyalizattürüne(konvansiyonelveyanötralpH’lısolüsyon)göredağılımı.TABLE10.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtodialysatetype(conventionalorneutral-pHsolution)asoftheendof2017.

n %

Konvansiyonelsolüsyon/Conventionalsolution 38 18.72

NötralpH’lısolüsyon/Neutral-pHsolution 165 81.28


TABLO11.2017yılısonuitibarıylaenazbirdeğişimdeikodekstrinlisolüsyonkullanılanprevalanPDhastasayısı.TABLE11.NumberofprevalentPDpatientsusingicodextrinsolutionatleastonechangeasoftheendof2017.

n %

İkodekstrinkullananlar/Usingicodextrin 66 32.51

İkodekstrinkullanmayanlar/Notusingicodextrin 137 67.49


PeritonDiyaliziHastalarındaSerumAlbüminDüzeyiSerumAlbuminLevelinPeritonealDialysisPatients

TABLO12.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumalbümindüzeyinegöredağılımı.TABLE12.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumalbuminlevelasoftheendof2017.

n %

<3.5gr/dL 101 49.76

3.5-4.0gr/dL 78 38.42

>4.0gr/dL 24 11.82



PeritonDiyaliziHastalarındaBüyümeGeriliğiGrowthRetardationinPeritonealDialysisPatientsTABLO13.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındabüyümegeriliği.TABLE13.GrowthretardationinprevalentPDpatientsasoftheendof2017.

n %

Büyümegeriliğivar/Growthretardationpresent 144 73.10

Büyümegeriliğiyok/Growthretardationabsent 53 26.90


PeritonDiyaliziHastalarındaAntihipertansifİlaçKullanımıAntihypertensiveDrugUsageinPeritonealDialysisPatientsTABLO14.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındaantihipertansifilaçkullanımı.TABLE14.AntihypertensivedrugusageinprevalentPDpatientsasoftheendof2017.

n %


1ilaç/1drug 54 26.60



>3ilaç/>3drugs 7 3.45


PeritonDiyaliziHastalarındaAnemiAnemiainPeritonealDialysisPatientsTABLO15.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınhemoglobindüzeyinegöredağılımı.TABLE15.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtohemoglobinlevelasoftheendof2017.

n %

<8.0gr/dL 33 16.26

8.0-10.0gr/dL 71 34.98

10.1-12.0gr/dL 82 40.39

>12gr/dL 17 8.37



TABLO16.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınESAtedavisinegöredağılımı.TABLE16.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoESAtherapyasoftheendof2017.

n %





TABLO17.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınındemirtedavisinegöredağılımı.TABLE17.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoirontherapyasoftheendof2017.

n %






PeritonDiyaliziHastalarındaMineral-KemikMetabolizmasıMineral-BoneMetabolisminPeritonealDialysisPatients

TABLO18.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumfosfordüzeyinegöredağılımı.TABLE18.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumphosphoruslevelasoftheendof2017.

n %

<3.5mg/dL 22 10.84

3.5-5.5mg/dL 95 46.80

5.51-7.5mg/dL 65 32.02

7.51-9.0mg/dL 18 8.86

>9.0mg/dL 3 1.48



TABLO19.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumkalsiyumdüzeyinegöredağılımı.TABLE19.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumcalciumlevelasoftheendof2017.

n %

<8.4mg/dL 24 11.82

8.4-9.5mg/dL 100 49.26

9.51-10.2mg/dL 63 31.04

>10.2mg/dL 16 7.88


TABLO20.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumPTHdüzeyinegöredağılımı.TABLE20.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumPTHlevelasoftheendof2017.

n %

<150pg/mL 32 15.76

150-300pg/mL 47 23.15

301-600pg/mL 52 25.62

601-1000pg/mL 43 21.18

>1000pg/mL 29 14.29


TABLO21.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındafosforbağlayıcıilaçkullanımı.TABLE21.PhosphorusbindingagentusageinprevalentPDpatientsasoftheendof2017.

n %








TABLO22.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındasekonderhiperparatiroiditedavisindekullanılanilaçlar.TABLE22.DrugsusedfortreatmentofsecondaryhyperparathyroidisminprevalentPDpatientsasoftheendof2017.

n %






Dvitanaloğu+Kalsimimetik/VitDanalog+Calcimimetics 1 0.63


TABLO23.2017yılıiçindeparatiroidektomiyapılankronikPDhastasayısı.TABLE23.NumberofchronicPDpatientsperformedparathyroidectomyin2017.

n %


PeritonDiyaliziHastalarındaHepatitSerolojisiHepatitisSerologyinPeritonealDialysisPatients

TABLO24.2017yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındahepatitserolojisi.TABLE24.HepatitisserologyinprevalentPDpatientsasoftheendof2017.

n %

HBsAg(+) 9 4.43

Anti-HCV(+) 1 0.49


HBsAg(-),Anti-HCV(-) 193 95.08



PeritonDiyaliziHastalarındaPeritonitPeritonitisinPeritonealDialysisPatients

TABLO25.PrevalanPDhastalarının2017yılındageçirilenperitonitatağısayısınagöredağılımı.TABLE25.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtothenumberofperitonitisepisodein2017.

n %

Atakyok/Noepisode 150 73.89

1atak/1episode 38 18.72

2atak/2episode 11 5.42

>2atak/>2episode 4 1.97


TABLO26.2017yılındaprevalanPDhastalarındaperitonitsıklığı.TABLE26.PeritonitisrateinprevalentPDpatientsin2017.

Atak/hasta/yılEpisode/patient/year

Peritonitsıklığı/Peritonitisrate 0.27

PeritonDiyaliziveTedavidenAyrılmaPeritonealDialysisandDrop-out

TABLO27.2017yılındatedavidenayrılanprevalanPDhastasayısı.TABLE27.Numberofdrop-outinprevalentPDpatientsin2017.

n %

Hemodiyalizetransfer/Transfertohemodialysis 22 52.38


Ölüm/Death 9 21.43



TABLO28.2017yılındaprevalanPDhastalarındaHD’etransfernedenlerinindağılımı.TABLE28.DistributionofcausesoftransfertoHDinprevalentPDpatientsin2017.

n %

Diyalizve/veyaUFyetersizliği/Dialysisand/orUFfailure 14 63.63

PDilişkilienfeksiyon/PD-relatedinfection 5 22.73

Mekanikkomplikasyonlar/Mechanicalcomplications 2 9.09

Diğer/Other 1 4.55




� 17merkezdeneldeedilenverileregöre2017yılında88çocuğaakutPDuygulanmıştır.

� 2017yılısonuitibarıyla17merkezdentoplam

203kronikPDhastasıbildirilmiştir.� ÇocukPDhastalarındaSDBY’ninensık

görülenetyolojiknedenleriprimerglomerülonefritler,VURvetekrarlayanidraryoluenfeksiyonlarıdır.

� Öncekiyıllardakigibi,çocukhastalardaAPD

erişkinlerdendahaçoktercihedilmektedir.� Çocukhastaların%61’indekateter

yerleştirmeyöntemiolarakaçıkcerrahitekniktercihedilmektedir.

� ÇocukPDhastalarının%50’sindeserum

albümindüzeyi3.5gr/dL’ninaltındadır.Beslenmedurumundageçenyılagörekötüleşmegözlenmektedir.

� ÇocukPDhastalarının%73’ündebüyüme

geriliğibulunmaktadır.� KronikPDuygulanançocukhastaların%61’i

antihipertansifilaçkullanmaktadır.Buoran,öncekiyıllardakindenfarklıdeğildir.

� PDtedavisialtındakiçocukların%51’inde

hemoglobindüzeyi10gr/dL’ninaltındadır.ÇocukPDhastalardaESAkullanımoranı(%70)HDhastalarındandahadüşüktür(%88).

� ÇocukPDhastalarının%42’sindeserum

fosfordüzeyi5.5mg/dL’ninüzerindedir.Hastalarınyaklaşık%85’ifosforbağlayıcıilaçkullanmaktadır.Fosforkontrolügeçenyılagöreiyileşmiştir.

� 2017yılısonuitibarıylaPDhastalarının%78’i

PTHbaskılayıcıajankullanmaktadır.OralDvitaminiençoktercihedilenajandır.

� ÇocukPDhastalarındaperitonitsıklığıkabul

edilebilirdüzeydedir.

� AcutePDwasappliedto88childrenaccordingtothedataobtainedfrom17centersin2017.

� Asoftheendof2017,thenumberofchronic

pediatricPDpatientsis203in17centers.� Primaryglomerulonephritis,VURand

recurrenturinaryinfectionsarethemostcommonseenetiologyofESRDinpediatricPDpatients.

� Asinpreviousyears,APDismorepreferablein

pediatricpatientsthaninadults.� Surgicaltechniqueascatheterplacement

methodispreferablein61%ofpediatricpatients.

� Serumalbuminlevelislowerthan3.5g/dLin

50%ofpediatricPDpatients.Adeteriorationinnutritionalstatusisobservedcomparedtothepreviousyear.

� Growthretardationispresent73%ofpediatric

PDpatients.� The61%ofpediatricPDpatientsareusing

antihypertensivedrugs.Thisrateisnotdifferentfromthatofthepreviousyears.

� Hemoglobinlevelislowerthan10g/dLin51%

ofpediatricPDpatients.TherateofESAusageinpediatricPDpatients(70%)islowerthanpediatricHDpatients(88%).

� Serumphosphoruslevelisover5.5mg/dLin

42%ofpediatricPDpatients.The85%ofpatientstakephosphorusbindingdrugs.Phosphoruscontrolhasimprovedcomparedtolastyear.

� Asoftheendof2017,78%ofthePDpatients

havereceivedPTHsuppressiveagents.OralvitaminDisthemostpreferredagent.

� TherateofperitonitisinpediatricPDpatients

istheacceptablelevel.

PEDİATRİKBÖBREKTRANSPLANTASYONU

PEDIATRICKIDNEYTRANSPLANTATION



TransplantasyonİnsidansıIncidenceofTransplantation

TABLO1.2017yılıiçindeilkRRTolarakböbrektransplantasyonu(BTx)yapılan(pre-emptif)hastalarındonörkaynağınagöredağılımı.TABLE1.Distributionofincidentkidneytransplantation(KTx)patients(pre-emptive)accordingtodonorsourcein2017.

n %




TABLO2.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalarındonörkaynağınagöredağılımı.TABLE2.DistributionofKTxpatientsaccordingtodonorsourcein2017.

n %




TABLO3.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE3.AgeandgenderdistributionofKTxpatientsin2017.


n % n % n %

0-2 2 2.82 1 1.41 3 4.23

>2-6 5 7.04 6 8.45 11 15.49

>6-10 8 11.27 7 9.86 15 21.13

>10-15 8 11.27 7 9.86 15 21.13

>15-18 14 19.72 10 14.08 24 33.80

>18 2 2.82 1 1.41 3 4.23

Toplam/Total 39 54.93 32 45.07 71 100.00


TABLO4.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalarınyaşvedonörkaynağınagöredağılımı.TABLE4.DistributionofKTxpatientsaccordingtoageanddonorsourcein2017.

Yaş/AgeCanlı/Living Kadavra/Deceased Toplam/Total

n % n % n %

0-2 2 2.82 1 1.41 3 4.23

>2-6 5 7.04 6 8.45 11 15.49

>6-10 8 11.27 7 9.86 15 21.13

>10-15 10 14.08 5 7.04 15 21.13

>15-18 19 26.76 5 7.04 24 33.80

>18 2 2.82 1 1.41 3 4.23

Toplam/Total 46 64.79 25 35.21 71 100.00

TABLO5.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalarınetyolojiknedenleregöredağılımı.TABLE5.DistributionofKTxpatientsaccordingtoESRDetiologyin2017.

n %












TABLO6.2017yılıiçindecanlıvericidenyapılanBTx’lerinvericileregöredağılımı.TABLE6.DistributionKTxfromlivingdonorsaccordingtodonorsin2017.

n %

Anne/Mother 26 56.52

Baba/Father 17 36.96

Kardeş/Sibling 2 4.35

Diğerakraba/Otherrelatives 1 2.17



TABLO7.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalarınTxöncesiRRT'negöredağılımı.TABLE7.DistributionofnewKTxpatientsaccordingtopreTxRRTin2017.

Canlı/Living Kadavra/Deceased Toplam/Total

n % n % n %

Hemodiyaliz/Hemodialysis 24 33.80 8 11.27 32 45.07

Peritondiyalizi/Peritonealdialysis 10 14.08 10 14.08 20 28.17

Transplantasyon/Transplantation 0 0.00 1 1.41 1 1.41

PreemptifTx/PreemptiveTx 12 16.90 6 8.45 18 25.35

Toplam/Total 46 64.79 25 35.21 71 100.00

TABLO8.2017yılıiçindecanlıvericidenBTxyapılanhastalardadokuuyumu.TABLE8.HLAmatchinginKTxpatientsfromlivingdonorin2017.

n %

HLAuyumuolmayan(6MM)BTx/KTxwithnoHLAmatching 0 0.00

1HLAantijenuyumuileBTx/KTxwith1HLAantigenmatching 1 2.17

2-5HLAantijenuyumuileBTx/KTxwith2-5HLAantigenmatching 43 93.48



TABLO9.2017yılıiçindekadavravericidenBTxyapılanhastalardadokuuyumu.TABLE9.HLAmatchinginKTxpatientsfromdeceaseddonorin2017.

n %

HLAuyumuolmayan(6MM)BTx/KTxwithnoHLAmatching 0 0.00


2-5HLAantijenuyumuileBTx/KTxwith2-5HLAantigenmatching 17 68.00




TransplantasyonHastalarındaGreftFonksiyonuGraftFunctioninTransplantationPatients

TABLO10.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalardagecikmişgreftfonksiyonu(BTxsonrasıdiyalizgereksinimi).TABLE10.Delayedgraftfunction(post-KTxdialysisneed)inKTxpatientstransplantedin2017.

n %




TABLO11.2017yılıiçindeBTxyapılanhastalardailk6aydaakutrejeksiyongörülmeoranı.TABLE11.Rateofacuterejectioninfirst6monthsinKTxpatientstransplantedin2017.

n %




TABLO12.2017yılıiçindeBTxyapılantümhastalarda2017yılısonuitibarıylasondurumagöredağılımı.TABLE12.DistributionofallKTxpatientstransplantedin2017accordingtofinalsituationasoftheendof2017.

n %

Serumkreatinin<2mg/dLileizlenen/Followedwithserumcreatinine<2mg/dL 63 88.73

Serumkreatinin≥2mg/dLileizlenen/Followedwithserumcreatinine≥2mg/dL 3 4.23


Ölen/Died 1 1.41



TABLO13.2017yılıiçindecanlıvericidenBTxyapılanhastalarda2017yılısonuitibarıylasondurumagöredağılım.TABLE13.DistributionofKTxpatientsfromlivingdonorin2017accordingtofinalsituationasoftheendof2017.

n %




Ölen/Died 0 0.00


TABLO14.2017yılıiçindekadavravericidenBTxyapılanhastalarda2017yılısonuitibarıylasondurumagöredağılım.TABLE14.DistributionofKTxpatientsfromdeceaseddonorin2017accordingtofinalsituationasoftheendof2017.

n %




Ölen/Died 1 4.00


TransplantasyonPrevalansıPrevalenceofTransplantation

TABLO15.2017yılısonuitibarıylafonksiyonelgreftleizlenmekteolanBTxhastalarınındonörkaynağınagöredağılımı.TABLE15.DistributionofKTxpatientswithfunctioninggraftaccordingtodonorsourceasoftheendof2017.

n %





TABLO16.2017yılısonuitibarıylafonksiyonelgreftleizlenmekteolanBTxhastalarınınyaşvecinsiyetegöredağılımı.TABLE16.AgeandgenderdistributionofKTxpatientswithfunctioninggraftasoftheendof2017.


n % n % n %

0-2 1 0.18 1 0.18 2 0.36

>2-6 30 5.38 13 2.33 43 7.71

>6-10 39 6.99 45 8.06 84 15.05

>10-15 93 16.67 63 11.29 156 27.96

>15-18 86 15.41 74 13.26 160 28.67

>18 69 12.36 44 7.89 113 20.25

Toplam/Total 318 56.99 240 43.01 558 100.00



� 12merkezdenbildirilenverileregöre2017yılındaböbrektransplantasyonuyapılançocukhastasayısı71’dir.Busayı,SağlıkBakanlığıverilerinegöre248’dir.

� Böbrektransplantasyonuhastaların%25’ineilkrenalreplasmantedavisi(pre-emptif)olarakuygulanmıştır.

� Transplantasyonyapılançocukhastaların%60’ı10yaşüzerindedir.

� Hastaların%35’inekadavravericidenböbrektransplantasyonuyapılmıştır.Çocukhastalardakadavradantransplantasyonoranıerişkinhastalardanyüksektir.

� Canlıvericidennakillerintamamıakrabalardanyapılmıştır.Anne,enönemlivericidir.

� Birinciyıldafonksiyonelgreftileizlenenhastaoranınınyüksekolmasıolumlubirbulgudur.

� Thenumberofkidneytransplantationperformedin2017is71accordingtothedatareportedfrom12centers.AccordingtothedataofMinistryofHealth,thisnumberis248.

� Kidneytransplantationwasperformedasthefirstrenalreplacementtherapy(pre-emptive)in25%ofthepatients.

� The60%ofpediatrictransplantpatientsareover10yearsold.

� Kidneytransplantationfromdeceaseddonorwasperformedin35%ofthepatients.Therateofdeceaseddonationinpediatricpatientsishigherthanadultpatients.

� Alllivingdonorsarerelatives.Motheristhemostimportantdonor.

� Highrateoffunctionalgraftatfirstyearisagoodfinding.

28YILLIKREGİSTRY’DENGRAFİKLER

FIGURESFROMREGISTRYOF28YEARS


SDBHİnsidansıvePrevalansı/IncidenceandPrevalenceofESRD

50

118137

93

118 123

154

189 188 197

223236

139 138 147 147 140 146

0

50

100

150

200

250

300

1995

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Sayı(m

nb)/C

ount

(ppm

)

Yıl/Year

Türkiye'deRRTGerektirenSDBHİnsidansıIncidenceofESRDRequiringRRTinTurkey

78 109

276 284324

395 432446

491578

740 756819 853 809 816

870918 935 933

957

0

200

400

600

800

1000

1200

1995

1996

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Sayı(m

nb)/C

ount

(ppm

)

Yıl/Year

Türkiye'deRRTGerektirenSDBHPrevalansıPrevalenceofESRDRequiringRRTinTurkey


Hemodiyaliz/Hemodialysis

3069

3494

5400

6527

7014

9658

11339

12196

14086

18815

20600

23387

25321

28507 33950 39267 46659

48433

49505

49309

48900

52675

55890

56951

56687

58635

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

1990

19

91

1993

19

95

1996

19

97

1998

19

99

2000

20

01

2002

20

03

2004

20

05

2006

20

07

2008

20

09

2010

20

11

2012

20

13

2014

20

15

2016

20

17

Sayı/

Coun

t

Yıl/Year

PrevalanHemodiyalizHastaSayısıNumberofPrevalentHemodialysisPatients


7

15.3 16.4

22.825.3

27.228.9 27.7

30.732.7 32.7

36.2 36.6 36.539.2

4138.5 38

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1991

1995

1999

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanHDHastalarındaDiyabetSıklığıDiabetesFrequencyinIncidentHDPatients

4.5

10 11.6

12

12 14.6

17.4

19.2 23.1

24.3

23.7

26.1

27.9

30.6

30.5

32.4

34.9

33.8

33.6

34.6

35.4

35.9

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1991

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaDiyabetSıklığıDiabetesFrequencyinPrevalentHDPatients


7.7

23.629.8 27.6

31.936.9 37.4 38.7 39.6

40.2 40.146 44.4

48 47.9 47.5 48.2

0

10

20

30

40

50

60

1991

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanHDHastalarındaYaşlı(≥65Yıl)OranıTheRatioofElderly(≥65Years)inIncidentHDPatients

16.6

17.3

31.3

30.4

34.9

35.9

39.6

40.2

39.7

40.8

41

39.5

33.7

33.9

34.5

34.8

35.3

7.8

8 10.1

10.5

11.2

12.2

12.3

13.6

14

13.9

11.9

12.2

12.7

13

13.3

0

10

20

30

40

50

1998

1999

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaDiyalizSüresiDialysisDurationinPrevalentHDPatients

>5yıl/years >10yıl/years

81.6 88.4 87.5 90.1 88.7 85.7 86 85.4 84 84.4 83.6 85.7 82.9 81.1 80.4 79.1 78.7

1.82.5 3.5 2.6 2.7 3.2 2.9 2.9 2.7 2.8 2.8 1.8 1.8 1.6 1.5 1.4 1.3

16.6 9.1 9 7.2 8.6 12.1 11.1 11.7 13.3 12.8 13.6 12.5 15.3 17.3 18.1 19.5 20

0

20

40

60

80

100

1998

1999

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaDamarErişimYoluVascularAccessinPrevalentHDPatients

AVfistül/AVfistula AVgreft/AVgraft Kateter/Catheter


37.645.5

59.2

72.1

85.4 87.3 88.8 89.8 90.5 91.686.5 89 88.7 90.2 91.7 91.6

0

20

40

60

80

100

2001

2002

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaDiyalizYeterliliği(Kt/Vüre≥1.2)DialysisAdequacyinPrevalentHDPatients(Kt/Vurea≥1.2)

38.8 37.834.1

40.7

34.2 34.940.4 40.5 41.5 42.5

43.238.1

44.438.7

41.5 4042.6

0

10

20

30

40

50

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaHipertansiyonSıklığıHypertensionFrequencyinPrevalentHDPatients

34.5

19.8

23

18.3

16.2

14.7

17.3

19.2

15.4

12.9

13.5

12.7

12

11.7

11.1

11.7

12 14.8

13.1

15.2

13.4

10.1

12.9

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaHipoalbüminemi(<3.5gr/dL)HipoalbuminemiainPrevalentHDPatients(<3.5g/dL)


44.2

38

55 63

.4

67.6

69.5

69.5

69.3

66.5

65.5

62.8

60.4

59.8

61.8

62.7

62.4

67.7

61.7

60.6 70.6

55.3

55.3

54

54.6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1991

1993

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaESAKullanımıESAUsageinPrevalentHDPatients

73.5

60.4 58.9 57.2

73

54.7 55.459.6 59.8 57.4 59.1 55.8 53.5 51.4

55.9

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1995

2003

2004

2005

2006

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaDemirTedavisiIronTherapyinPrevalentHDPatients

26.720.7 17.9 17.1 15.6 16.9

12.717 16.8

35.540.7 43.9

49.6 50.755.8

49.353.8 53.8

0

10

20

30

40

50

60

2004 2005 2006 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaPTHDüzeyiPTHLevelinPrevalentHDPatients

PTH<150pg/mL PTH>300pg/mL


85

68.6

73.6

62.2

60.6

50.5

45.2

40.4

41.3

42.3

38.4

35.9

41.1

45

46.3

50.7

46.4

43.6

43

58.2

58.2

57.5

0102030405060708090

1995

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaPTHBaskılayıcıAjanKullanımıPTHSuppressiveAgentsUsageinPrevalentHDPatients

15

8.1

7.1 10.5

7.5

7.9

7.6

6.5

5.9

6.4

6.8

4.9

4.5

4.4

4.8

4.3

3.7

4 5.4 6.8

3.3

2.9

39 46

.6

52.5

41.7

36.2

29.6

28.8

26.3

23.2

20.8

15.9

13.2

12.7

9.8

8.5

7.9

6.8

6.9

7.5

7.7

5 4.2

0

10

20

30

40

50

60

1991

1995

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaHepatitSerolojisiHepatitisSerologyinPrevalentHDPatients

HBsAg Anti-HCV


PeritonDiyalizi/PeritonealDialysis

298 636 1014

1194

1111 1787

1903

1927 2556

2728 3320

3381 4103

5307 61

09

5702

5519

5105

4773

4537

4306

3909

3508

3346

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Sayı/

Coun

t

Yıl/Year

PrevalanPDHastaSayısıNumberofPrevalentPDPatients

15.717.9 18.8

20.1 20.5 20.6

27.826.5 25.7

30.6 31.1

26.528.6

31

25.2

22.1

32.8

27.6

0

5

10

15

20

25

30

35

1997

1998

1999

2000

2002

2003

2005

2006

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanPDHastalarındaDiyabetSıklığıDiabetesFrequencyinIncidentPDPatients


18.2 19.6

15.218.6

16.7 16.419.4

16.8

24.2 22.919.8

25.823.6 24.9

28.2

0

5

10

15

20

25

30

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanPDHastalarındaYaşlı(≥65Yıl)OranıTheRatioofElderly(≥65Years)inIncidentPDPatients

0 0.3 4.

2

2.8

2.9 6.6 11

.1

11.5

12.2 17.6

17.6

19.8

21.8

24 27.2

26.5

36.1

29.8

32.2

34.8

31.5

32.4

05

1015202530354045

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaDiyalizSüresi(>5Yıl)DialysisDurationinPrevalentPDPatients(>5Years)

87.5 83.5 88.1 87 88.7 88.4 87.7 90 90.9 91.2

0

20

40

60

80

100

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaDiyalizYeterliliği(Kt/Vüre≥1.7)DialysisAdequacyinPrevalentPDPatients(Kt/Vurea≥1.7)


45.2

48.5

52.8 61.3

59.8

57.6

60.5

60.6

66.5

68.2

65.6

63.9 72.4

66.9

68 72.7

68.7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaHipertansiyonSıklığıHypertensionFrequencyinPrevalentPDPatients

36 40

.2

36.7

22.7

25.3

23.5

34.9

30.4

30.8

28.9

30.6

24.3

28.1

25.1 30.8

33.7

29.4

28

28.8

24.9

24.6 30.1

26.2

0

10

20

30

40

50

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaHipoalbüminemi(<3.5gr/dL)HypoalbuminemiainPrevalentPDPatients(<3.5g/dL)

23.4

43.8

43

42.5 49.8

55.2

62.3

55.8

53.1

56.7

52.7

55.4

54.1

51.8

53.3

51.3

57.6

53.4

59.7

44.9

43.3

48.5

46.6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaESAKullanımıESAUsageinPrevalentPDPatients


63.7 59.853.8 55.1 55

47.952.6

46.252.7

58.852.1

47.755.3

43.6 43.9

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaDemirTedavisiIronTherapyinPrevalentPDPatients

25.8 23.917.3

12.8 11.9 13.5 12.8 10.7 12.7

41.2 41.8 42.8

56.4 56.8 5562.8 66.2

60.4

010203040506070

2004 2005 2006 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaPTHDüzeyiPTHLevelinPrevalentPDPatients

PTH<150pg/mL PTH>300pg/mL

47.2 56.8

53.7

56.9

47.4

38.7

42.8

40.2

41.5

41.4

37.5

37.6 49 54.4

56.9

58.2

55.9

59.1 67.5

68.3

66.2

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaPTHBaskılayıcıAjanKullanımıPTHSuppressiveAgentsUsageinPrevalentPDPatients


5.8

14.2

11

10.5

8.6

7.2

5.6

5.6

5.5

4.9

3.9 4.9

4.4 5 4.8

4.3

4.2

2.9 3.5

3.3

2.4

2

7.3

16.7 21

.3

20.8

21.3

15.1

13.8

11.3

9.6

9.2

6.9

5.9

5.7

4.7

4.5

4.7

3.9

3 3.1

2.7

2.1

1.6

0

5

10

15

20

25

30

1995

1996

1997

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaHepatitSerolojisiHepatitisSerologyinPrevalentPDPatients

HBsAg(+) Anti-HCV(+)

23.7

26.1

23.9

20.8

14.4

12.8

11.1

14.2 18.2

17.3

19.3

19.9

15.1

18.1

19.3

17.7

12.4

10.3 14.4 20

.1

18.6

13.3 18.2

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaEnfeksiyonaBağlıMortaliteMortalityDueToInfectioninPrevalentPDPatients


BöbrekTransplantasyonu/KidneyTransplantation

215

193 364

382

360

370 475

549

600

665

729 830

1316 1710

1790

2545 2933

2905

2944

2924

3204

3416

3342

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Sayı/

Coun

t

Yıl/Year

BöbrekTransplantasyonuSayısıNumberofKidneyTransplantation

84.7

87.6

79.1

63.9 75

77.6

67.4

63.9

73.5

72.1

70.4

73.4

66.8

75.5

78.9

76

73.3

81.9

80.1

78.6

79.1

77.2

79.3

15.3

12.4

20.9

36.1 25

22.4

32.6

36.1

26.5

27.9

29.6

26.6

33.2

24.5

21.1

24

26.7

18.1

19.9

21.4

20.9

22.8

20.7

0

20

40

60

80

100

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanTxHastalarındaVericiKaynağıDonorSourceinIncidentTxPatients

Canlı/Living Kadavra/Deceased


4.26.2

8.3 8.6 8 8.8 9.4

16.1

12.1

18.9

12.1

02468

101214161820

2002 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanTxHastalarındaDiyabetSıklığıDiabetesFrequencyinIncidentTxPatients

0 0.1

1.1

0.4

1.6

2.72.1

0.8

2.3

3.1

4.3

3.6 3.6

4.7

0

1

2

3

4

5

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanTxHastalarındaYaşlı(≥65Yıl)OranıTheRatioofElderly(≥65Years)inIncidentTxPatients

43.3 44.1

53.345.2

40

51.5

34.8 32.6

51.1

66.7

37.9

47.4 44.840.9

51.443.2

31 33.329.6

0

10

20

30

40

50

60

70

1995

1996

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanTxHastalarındaEnfeksiyonaBağlıMortaliteMortalityDueToInfectioninPrevalentTxPatients

ULUSLARARASIKARŞILAŞTIRMALAR

INTERNATIONALCOMPARISONS


ŞEKİL1.Ağustos2018itibarıylaAvrupaülkelerinderegistryçalışmaları.FIGURE1.RegistrystudiesinEuropeancountriesasofAugust,2018.

Kaynak:ERA-EDTAresmiwebsitesi(https://www.era-edta-reg.org/index.jsp?p=10)Source:ERA-EDTAofficialwebsite(https://www.era-edta-reg.org/index.jsp?p=10)

ERA-EDTAkayıtsisteminehastaverisibazındakatkıdabulunanülkeler.RegistriescontributingindividualpatientdatatotheERA-EDTARegistry.

Seçilmiştopluverileriyıllıkraporadahiledilmeküzeregönderenülkeler.Registriessendingaggregateddatatobeincludedintheannualreport.

Kayıtsistemiolmayan/katkıdabulunmayan/verilerianaliziçinuygunolmayanülkeler.Noregistry/nocontribution/datanoteligibleforanalysis.


ŞEKİL2.ÜlkeleregöreRRTgerektirenSDBHinsidansı,2015.FIGURE2.IncidenceofESRDrequiringRRT,bycountry,2015.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2017/USRDSAnnualDataReport2017.

2628

475657

737780879599103105108112112114115115115118119119121121125131135140144144147152153154158156159160162165

179180182188194194197

223227227227

261286290

319338

378393

411476

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500

Ukrayna/UkraineGüneyAfrika/SouthAfrica

Bengladeş/BangladeshMısır/Egypt

Rusya/Russiaİzlanda/IcelandLetonya/Latvia

Arnavutluk/AlbaniaEstonya/Estonia

Finlandiya/FinlandNorveç/Norway

İsviçre/SwitzerlandLitvanya/Lithuania

Danimarka/DenmarkAvustralya/AustraliaKolombiya/Colombia

BosnaHersek/Bosnia&Herzegovinaİskoçya/ScotlandSırbistan/Serbia

YeniZelanda/NewZealandHollanda/Netherlands

İran/Iranİsveç/Sweden

BirleşikKrallık/UKKatar/Qatar

Kuveyt/Kuwaitİtalya/Italy

İspanya/SpainAvusturya/Austria

Fas/MoroccoSuudiArabistan/SaudiArabia

Türkiye/TurkeyMakedonya/Macedonia

Bulgaristan/Bulgariaİndonezya/IndonesiaRomanya/RomaniaUruguay/UruguayArjantin/Argentina

HongKong/HongKongPolonya/PolandFransa/France

Belçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.Şili/Chile

Filipinler/PhilippinesBelçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.

Brezilya/Brazilİsrail/Israel

Kanada/CanadaMacaristan/HungaryÇekCum./CzechRep.

Portekiz/PortugalYunanistan/GreeceMalezya/Malaysia

KoreCum./Rep.ofKoreaJaponya/Japan

Singapur/SingaporeTayland/Thailand

ABD/USABrunei/Brunei

Jalisco(Meksika/Mexico)Tayvan/Taiwan

MilyonnüfusbaşınaSDBYinsidansı/ESRDincidencepermillionpopulation


ŞEKİL3.ÜlkeleregörediyabetikinsidanSDBH’lıhastayüzdesi,2015.FIGURE3.PercentageofincidentESRDpatientswithdiabetes,bycountry,2015.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2017/USRDSAnnualDataReport2017.

111314151516

18181819192020212223232323232424242525262626

282930

333434

373738

404141

43434344444545454545

4748

5057

6264

66

0 10 20 30 40 50 60 70

Romanya/RomaniaArnavutluk/AlbaniaLitvanya/Lithuania

Letonya/LatviaMısır/Egypt

Rusya/Russiaİsviçre/Switzerland

İtalya/ItalyNorveç/Norway

Hollanda/Netherlandsİndonezya/Indonesia

Belçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.Estonya/Estoniaİzlanda/Iceland

Belçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.Fransa/Franceİspanya/Spain

Makedonya/MacedoniaSırbistan/SerbiaUkrayna/UkraineBirleşikKrallık/UK

İran/IranGüneyAfrika/SouthAfrica

Bulgaristan/BulgariaUruguay/UruguayAvusturya/Austria

İsveç/SwedenYunanistan/Greeceİskoçya/Scotland

Danimarka/DenmarkBosnaHersek/Bosnia&Herzegovina

Portekiz/PortugalFinlandiya/Finland

Polonya/PolandArjantin/Argentina

Avustralya/AustraliaKanada/Canada

Tayland/ThailandBrezilya/BrazilTürkiye/Turkey

ÇekCumhuriyeti/CzechRepublicFilipinler/PhilippinesMacaristan/Hungary

Fas/MoroccoJaponya/Japan

ABD/USAİsrail/Israel

Kuveyt/KuwaitKatar/Qatar

Tayvan/TaiwanYeniZelanda/NewZealandKoreCum./Rep.ofKoreaHongKong/HongKong

Şili/ChileJalisco(Meksika/Mexico)

Malezya/MalaysiaSingapur/Singapore

Yüzde/Percent


ŞEKİL4.ÜlkeleregöreRRTgerektirenSDBHprevalansı,2015.FIGURE4.PrevalenceofESRDrequiringRRT,bycountry,2015.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2017/USRDSAnnualDataReport2017.

119178189206211

300319

4225125415936246246356596616707207507517517547908008068338659049169329329369509539549589619689689901050106310781079

1183120912351237125812791284129513141337

14851558

16731689

18241972

21382529

3317

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

Bengladeş/BangladeshUkrayna/Ukraine

GüneyAfrika/SouthAfricaİndonezya/Indonesia

Kazakistan/KazakhstanRusya/Russia

Filipinler/PhilippinesArnavutluk/Albania

Letonya/LatviaFas/Morocco

Bulgaristan/BulgariaKolombiya/Colombia

Mısır/Egyptİran/Iran

İzlanda/IcelandEstonya/EstoniaUmman/Oman

Katar/QatarKuveyt/Kuwait

BosnaHersek/Bosnia&HerzegovinaSuudiArabistan/SaudiArabia

Litvanya/LithuaniaMakedonya/Macedonia

Sırbistan/SerbiaPolonya/PolandBrezilya/Brazil

Arjantin/ArgentinaDanimarka/Denmark

İskoçya/Scotlandİsviçre/Switzerland

Norveç/NorwayTürkiye/Turkey

YeniZelanda/NewZealandBirleşikKrallık/UKFinlandiya/FinlandRomanya/Romania

İsveç/SwedenAvustralya/AustraliaMacaristan/Hungary

Hollanda/Netherlandsİtalya/Italy

ÇekCum./CzechRep.Uruguay/UruguayAvusturya/Austria

İsrail/Israelİspanya/Spain

Yunanistan/GreeceFransa/France

Belçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.Belçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.

HongKong/HongKongMalezya/MalaysiaKanada/Canada

Şili/ChileTayland/Thailand

Jalisco(Meksika/Mexico)Brunei/Brunei

KoreCum./Rep.ofKoreaPortekiz/Portugal

Singapur/SingaporeABD/USA

Japonya/JapanTayvan/Taiwan

MilyonnüfusbaşınaSDBYprevalansı/ESRDprevalencepermillionpopulation


ŞEKİL5.2002-2015yıllarıarasındaSDBHprevalansındaenfazlayüzdeartışolan10ülke.FIGURE5.Tencountrieshavingthehighest%riseinESRDprevalencefrom2002to2015.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2017/USRDSAnnualDataReport2017.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

350020

02

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Milyon

nüfusbaşınaSD

BHprevalansı/E

SRD

prev

alen

cep

erm

illio

npo

pula

tion

Tayland/Thailand

Jalisco(Meksika/Mexico)

Filipinler/Philippines

Rusya/Russia

Malezya/Malaysia

Türkiye/Turkey

Brezilya/Brazil

KoreCum./Rep.ofKorea

Tayvan/Taiwan

Şili/Chile


ŞEKİL6.Ülkeleregörekronikdiyalizprevalansı,2015.FIGURE6.Prevalenceofchronicdialysis,bycountry,2015.

Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2017/USRDSAnnualDataReport2017.

113153163186187205236244268283314333335336353358383400402408410432433442472502514515519524536574582601610632640662673677685691714716740752767769773791875926992

114311821234

13581371

15411591

24643185

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

Bengladeş/BangladeshUkrayna/Ukraine

GüneyAfrika/SouthAfricaKazakistan/Kazakhstan

İzlanda/Icelandİndonezya/Indonesia

Letonya/LatviaRusya/Russia

Norveç/NorwayEstonya/Estonia

Filipinler/Philippinesİran/Iran

Arnavutluk/AlbaniaFinlandiya/Finland

Katar/QatarUmman/Oman

Hollanda/Netherlandsİskoçya/Scotland

İsveç/SwedenKuveyt/Kuwait

Peru/Peruİsviçre/Switzerland

Danimarka/DenmarkBirleşikKrallık/UKLitvanya/Lithuania

Kolombiya/ColombiaBulgaristan/Bulgaria

Polonya/PolandAvusturya/Austria

Avustralya/AustraliaSuudiArabistan/SaudiArabia

İspanya/SpainYeniZelanda/NewZealand

Brezilya/BrazilMısır/Egypt

ÇekCum./CzechRep.Macaristan/HungaryArjantin/Argentina

BosnaHersek/Bosnia&HerzegovinaFransa/France

Makedonya/MacedoniaSırbistan/Serbia

Belçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.İtalya/Italy

Uruguay/UruguayBelçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.

İsrail/IsraelKanada/CanadaTürkiye/Turkey

HongKong/HongKongRomanya/Romania

Jalisco(Meksika/Mexico)Yunanistan/Greece

Şili/ChilePortekiz/PortugalMalezya/Malaysia

KoreCum./Rep.ofKoreaTayland/Thailand

ABD/USASingapur/Singapore

Japonya/JapanTayvan/Taiwan

Milyonnüfusbaşınadiyalizprevalansı/Dialysisprevalencepermillionpopulation


ŞEKİL7.Prevalanhastalardadiyalizmodalitelerinindağılımı,2015.FIGURE7.Distributionofdialysismodalitiesinprevalentpatients,2015.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2017/USRDSAnnualDataReport2017.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

HongKong/HongKongJalisco(Meksika/Mexico)

YeniZelanda/NewZealandAvustralya/Australia

Tayland/ThailandDanimarka/Denmark

Katar/QatarKolombiya/Colombia

Finlandiya/Finlandİsveç/Sweden

Kanada/CanadaLetonya/Latvia

Hollanda/NetherlandsBirleşikKrallık/UK

GüneyAfrika/SouthAfricaNorveç/Norwayİzlanda/Iceland

İskoçya/ScotlandMacaristan/Hungary

Ukrayna/UkraineEstonya/Estonia

İtalya/ItalyABD/USA

İspanya/Spainİsviçre/Switzerland

Kuveyt/KuwaitPeru/Peru

Sırbistan/SerbiaSingapur/Singapore

KoreCum./Rep.ofKoreaMalezya/MalaysiaUruguay/UruguayAvusturya/Austria

Belçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.Belçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.

Tayvan/TaiwanUmman/OmanBrezilya/BrazilFransa/France

Romanya/RomaniaSuudiArabistan/SaudiArabia

Türkiye/TurkeyÇekCum./CzechRep.

İsrail/IsraelYunanistan/GreeceArjantin/Argentina

İran/IranPolonya/Poland

Portekiz/PortugalRusya/Russia

Şili/ChileArnavutluk/Albania

BosnaHersek/Bosnia&HerzegovinaBulgaristan/BulgariaFilipinler/PhilippinesLitvanya/Lithuania

Japonya/JapanBengladeş/Bangladeshİndonezya/Indonesia

Kazakistan/KazakhstanMakedonya/Macedonia

Mısır/Egypt

MerkezdeHD/CenterHD EvdeHD/HomeHD SAPD-APD/CAPD-APD


ŞEKİL8.Ülkeleregöreböbrektransplantasyonoranları,2015.FIGURE8.Kidneytransplantationrates,bycountry,2015.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2017/USRDSAnnualDataReport2017.

112

45566778999910111213

15171718

2122

2425

272727

2929

32323233

35353637

394040414142434343

45474748484949

525859

6271

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Bengladeş/BangladeshFas/Morocco

Ukrayna/UkraineMalezya/Malaysia

GüneyAfrika/SouthAfricaFilipinler/Philippines

Makedonya/MacedoniaRusya/Russia

Bulgaristan/BulgariaYunanistan/Greece

Kazakistan/KazakhstanArnavutluk/AlbaniaRomanya/Romania

Sırbistan/SerbiaTayland/Thailand

BosnaHersek/Bosnia&HerzegovinaHongKong/HongKong

SriLanka/SriLankaJaponya/Japan

Mısır/EgyptŞili/Chile

Umman/OmanSingapur/Singapore

İzlanda/IcelandKatar/Qatar

SuudiArabistan/SaudiArabiaİsviçre/Switzerland

Brezilya/Brazilİtalya/Italy

Uruguay/UruguayArjantin/Argentina

Estonya/Estoniaİran/Iran

Polonya/PolandYeniZelanda/NewZealand

Letonya/LatviaKuveyt/Kuwait

Macaristan/HungaryKolombiya/Colombia

KoreCum./Rep.ofKoreaLitvanya/Lithuania

Avustralya/AustraliaBelçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.Belçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.

Türkiye/Turkeyİsrail/Israel

ÇekCum./CzechRep.İsveç/Sweden

Kanada/CanadaFinlandiya/Finland

Danimarka/DenmarkPortekiz/PortugalAvusturya/Austriaİskoçya/ScotlandBirleşikKrallık/UKNorveç/NorwayFransa/France

Hollanda/NetherlandsABD/USA

İspanya/SpainJalisco(Meksika/Mexico)

Milyonnüfusbaşınaoran/Ratepermillionpopulaton


ŞEKİL9.Böbrektransplantasyonlarınındonörtipinegöredağılımı,2015.FIGURE9.Distributionofkidneytransplantationsaccordingtodonortype,2015.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2017/USRDSAnnualDataReport2017.

091013151619212122232529

35434447484848

575760

6061626467696970707074757579808183838485868787888892929394949599100100

0100100100

1691908785

3781797978777571

50555653

252

404343

2350

393836313131303030262525212019171716151413131212887665000

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Ukrayna/UkraineBengladeş/Bangladesh

İzlanda/IcelandMısır/Egypt

Umman/OmanFilipinler/Philippines

Japonya/JapanSriLanka/SriLanka

Katar/QatarKuveyt/Kuwait

SuudiArabistan/SaudiArabiaJalisco(Meksika/Mexico)

Türkiye/TurkeyArnavutluk/Albania

Kazakistan/KazakhstanMakedonya/Macedonia

BosnaHersek/Bosnia&Herzegovinaİsrail/Israel

Sırbistan/SerbiaSingapur/Singapore

Hollanda/NetherlandsKolombiya/Colombia

KoreCum./Rep.ofKoreaMalezya/Malaysia

Danimarka/Denmarkİran/Iran

Romanya/RomaniaYeniZelanda/NewZealand

Tayland/ThailandGüneyAfrika/SouthAfrica

Kanada/CanadaBirleşikKrallık/UKİskoçya/Scotland

İsveç/SwedenABD/USA

Arjantin/ArgentinaŞili/Chile

Bulgaristan/BulgariaAvustralya/Australia

Norveç/NorwayBrezilya/BrazilRusya/Russia

HongKong/HongKongLetonya/Latvia

Uruguay/UruguayFransa/France

Avusturya/AustriaBelçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.

İspanya/SpainPortekiz/Portugal

ÇekCum./CzechRep.Macaristan/Hungary

Estonya/EstoniaLitvanya/Lithuania

İtalya/ItalyBelçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.

Finlandiya/FinlandPolonya/Poland

İsviçre/SwitzerlandFas/Morocco

Yunanistan/Greece

Kadavra/Deceased Canlı/Living Bilinmeyen/Unknown


ŞEKİL10.2002-2015yıllarıarasındaböbrekTxoranındaenfazlayüzdeartışolan10ülke.FIGURE10.Tencountrieshavingthehighest%riseinkidneyTxratefrom2002to2015.

Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2017/USRDSAnnualDataReport2017.

417

240

181

124

117

110

94

70

67

66

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450

Türkiye/Turkey

Hırvatistan/Croatia

İzlanda/Iceland

Tayland/Thailand

Bengladeş/Bangladesh

KoreCum./Rep.ofKorea

Rusya/Russia

Uruguay/Uruguay

Hollanda/Netherlands

İskoçya/Scotland

2002'den2015'edeğişimyüzdesi/%changefrom2002to2015

KAYITSİSTEMİNEKATILANMERKEZLER

CENTERSPARTICIPATINGTOTHEREGISTRY


(İlleregörealfabetiksırayla/inalphabeticalorderbycities)

ŞehirCity

MerkezadıNameofcenter

SorumlukişiResponsibleperson

ADANAADANANUMUNEEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ FATMAÜLKÜADAM

ADANABAŞKENTÜNİVERSİTESİADANAUYGULAMAVEARAŞTIRMAHASTANESİ DİLEKTORUN

ADANABAŞKENTÜNİVERSİTESİADANAUYGULAMAVEARAŞTIRMAHAST.-PEDİATRİ ZEKİYEAYTÜLNOYAN

ADANAÇUKUROVAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ AYSUNKARABAYBAYAZIT

ADANAÖZELKOZANDİYALİZMERKEZİ HASANYIKAR

ANKARA ANKARANUMUNEEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ FATİHDEDE

ANKARA ANKARAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ NEVALDUMAN

ANKARA ANKARAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ MESİHAEKİM

ANKARA BAŞKENTÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİANKARAHASTANESİ-PEDİATRİ ESRABASKIN

ANKARA GAZİÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ TURGAYARINSOY

ANKARA GAZİÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ SEVCANBAKKALOĞLU

ANKARA HACETTEPEÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ ŞEREFRAHMİYILMAZ

ANKARA HACETTEPEÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ REZANTOPALOĞLU

ANKARA ÖZELBALİDİYALİZMERKEZİ YETKİLİHEKİM

ANKARA ÖZELGÜVENHASTANESİ YAKUPEKMEKÇİ

ANKARA ÖZELLİVHOSPİTAL BERİLAKMAN

ANKARA ÖZELRFMANKARADİYALİZMERKEZİ BARIŞSELOĞLU

ANKARA ÖZELRFMMAMAKDİYALİZMERKEZİ MEDİNEGÜLŞENSERİN

ANKARA UFUKÜNİVERSİTESİDR.RIDVANEGESAĞLIKARAŞTIRMAUYGULAMAMER. İHSANERGÜN

ANTALYAAKDENİZÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ F.FEVZİERSOY

ANTALYA AKDENİZÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ SEMAAKMAN

ANTALYA BAŞKENTÜNİVERSİTESİALANYADİYALİZMERKEZİ ERCANBALCI

ANTALYA ÖZELFMCANTALYADİYALİZMERKEZİ HÜSEYİNSEREN

AYDINADNANMENDERESÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ YAVUZYENİÇERİOĞLU

AYDINADNANMENDERESÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ DİLEKYILMAZ

BALIKESİRBALIKESİRATATÜRKŞEHİRHASTANESİ ALPERAZAK

BALIKESİR GÖNENDEVLETHASTANESİ ALİYENEL

BURDURBUCAKDEVLETHASTANESİ FİLİZEPÇELİDEN


BURSAÖZELAKADİYALİZMERKEZİ YETKİLİHEKİM

BURSA ÖZELFMCBURSADİYALİZMERKEZİ FAHRİVARDAR

BURSAULUDAĞÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ OSMANDÖNMEZ

ÇANAKKALEÇANAKKALEDEVLETHASTANESİ ALİDEĞİRMENCİ

ÇORUM ÖZELÇORUMSAĞLIKDİYALİZMERKEZİ CENGİZKELEŞ

DENİZLİPAMUKKALEÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ BELDADURSUN

DENİZLİPAMUKKALEÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ SELÇUKYÜKSEL

DÜZCEDÜZCEÜNİVERSİTESİSAĞLIKARAŞTIRMAVEUYGULAMAMERKEZİ TANSUSAV

EDİRNETRAKYAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ SEDATÜSTÜNDAĞ

EDİRNETRAKYAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ NEŞEÖZKAYIN

ELAZIĞFIRATÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ HÜSEYİNÇELİKER

ERZURUMATATÜRKÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ ABDULLAHUYANIK

ESKİŞEHİR OSMANGAZİÜNİVERSİTESİUYGULAMAVEARAŞTIRMAHASTANESİ GARİPŞAHİN

ESKİŞEHİR YUNUSEMREDEVLETHASTANESİ RÜYAMUTLUAY

GAZİANTEPGAZİANTEPÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ BELTİNGED.KILIÇ

HATAY BAŞKENTÜNİVERSİTESİİSKENDERUNDİYALİZMERKEZİ DİLEKTORUN

HATAY İSKENDERUNDEVLETHASTANESİ SERHANVAHİTPİŞKİNPAŞA

HATAYÖZELANTAKYAEMİRDİYALİZMERKEZİ TAHSİNGÜZELYURT

İÇEL MERSİNÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ ALİDELİBAŞ

İSTANBUL BAKIRKÖYDR.SAMİKONUKEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ-PEDİATRİ SEBAHATTÜLPAR

İSTANBUL BEZMİALEMVAKIFÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ MELTEMGÜRSU

İSTANBUL İSTANBULÜNİVERSİTESİCERRAHPAŞATIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ GÜLSERENPEHLİVAN

İSTANBUL KANUNİSULTANSÜLEYMANEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ-PEDİATRİ AYSELKIYAK

İSTANBUL MARMARAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ SERHANTUĞLULAR

İSTANBUL MARMARAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ HARİKAALPAY

İSTANBUL ÖZELBOĞAZİÇİDİYALİZMERKEZİ MURATTIKIÇ

İSTANBUL ÖZELFMCATAŞEHİRDİYALİZMERKEZİ MEHMETİŞCAN

İSTANBUL ÖZELMALTEPEONURDİYALİZMERKEZİ GÜLÖZENSELDUMAN

İSTANBUL ÖZELMEDİPOLMEGAHASTANELERKOMPLEKSİ ABDULLAHŞUMNU

İSTANBUL ÖZELÜMRANİYEDİYALİZMERKEZİ SERPİLGÖKSU

İSTANBUL ŞİŞLİETFALEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ ABDULKADİRÜNSAL

İSTANBUL YEDİTEPEÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ GÜLÇİNKANTARCI


İZMİR BOZYAKAEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ ERHANTATAR

İZMİRÇİĞLİDEVLETHASTANESİ NEVZATYURDAKUL

İZMİR ÖZELBERGAMADİYALİZMERKEZİ AHMETSAYGILI

İZMİR ÖZELKARŞIYAKADİYALİZMERKEZİ G.GÜRCANYURTMAN

İZMİR ÖZELKENTHASTANESİ EBRUSEVİNÇOK

İZMİR ÖZELURLATATİLDİYALİZMERKEZİ ALAATTİNKALI

İZMİR TEPECİKEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ HÜLYAÇOLAK

KARABÜK KARABÜKÜNİVERSİTESİEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ MEHMETPOLAT

KASTAMONUTOSYADEVLETHASTANESİ MURATKARAKAŞ

KAYSERİ ÖZELFMCERCİYESDİYALİZMERKEZİ HAKKIGÖKHANERYILMAZ

KOCAELİKOCAELİDEVLETHASTANESİ DİLEKGÜVENTAYMEZ

KOCAELİÖZELGEBZENOVAKDİYALİZMERKEZİ OSMANAKPINAR

KONYANECMETTİNERBAKANÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ N.YILMAZSELÇUK

KONYAÖZELNEFROTRANSSELÇUKLUDİYALİZMERKEZİ MUSTAFABAŞGÜMÜŞ

KONYA SELÇUKÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ GÜLPERİÇELİK

MANİSACELALBAYARÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ SEYHUNKÜRŞAT

MANİSAMERKEZEFENDİDEVLETHASTANESİ ENDERHÜR

MANİSASOMADEVLETHASTANESİ MALİKAÇETİN

MARDİNÖZELMARDİNDİYALİZMERKEZİ M.SALİHKARABOĞA

MUĞLAMUĞLAÜNİVERSİTESİEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ BÜLENTHUDDAM

NEVŞEHİR ÖZELFMCKAPADOKYADİYALİZMERKEZİ AYLİNÖDEN

SAKARYASAKARYAEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ SAVAŞSİPAHİ

SİVASCUMHURİYETÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ FERHANCANDAN

ŞANLIURFA BAŞKENTÜNİVERSİTESİŞANLIURFADİYALİZMERKEZİ METİNSİNGAN

TRABZONKARADENİZTEKNİKÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ ŞÜKRÜULUSOY

TRABZON ÖZELYAVUZSELİMDİYALİZMERKEZİ SEYİTHİSOĞLU

UŞAK UŞAKDEVLETHASTANESİ RECEPSAVIRAN

ZONGULDAK BÜLENTECEVİTÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ ALİBORAZAN

ZONGULDAK ÖZELZONGULDAKCANDİYALİZMERKEZİ ALİTUNÇ

Documents

TÜRKİYE’DE NEFROLOJİ, DİYALİZ VE TRANSPLANTASYON · Anket geri dönüş oranlarındaki düşmenin getirdiği güvenilirlik sorununun giderilmesi amacıyla Registry çalışmalarımızda