TÜRKİYE’DE ve DÜNYADA MESLEK HASTALIKLARI · • Ergonomik risk etmenleri : Uzun çalışma süreleri, yorgunluk, monotoni, duruş bozuklukları, ağır yük taşıma ve kaldırma,…

MESLEK HASTALIKLARI

Doç. Dr. Esin OCAKTAN

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Halk Sağlığı AD

Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi ve Çalıştayı 02-05 Aralık 2014

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

• Tüm çalışanlara ve tüm işyerlerine sağlık ve güvenlik hizmeti • Önleyici yaklaşım öncelikli • İşyerleri tehlike durumlarına göre sınıflandırılıyor• Risk değerlendirmesi• Sağlık Gözetimi• Eğitim• Acil durum planlaması ve yangınla mücadele ve ilk yardım

organizasyonu hazırlıkları• İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi

2


İşveren YÜKÜMLÜLÜKLERİ

• Çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamak

• Risklerden koruma

• İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sağlamak

• Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım

• İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi

• Sağlık gözetimi

• Çalışanların bilgilendirilmesi

• Çalışanların eğitimi

• Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması

3


Çalışan YÜKÜMLÜLÜKLERİ

• Eğitim ve talimatlar doğrultusunda, diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemek

• İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç vb. kurallara uygun şekilde kullanmak,

• Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak,

• Tehlike ile karşılaştıklarında, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek,

• Noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

• Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak

4


İş Sağlığına Sistem Yaklaşımı

ÇALIŞMA

YAŞAMI

Çalışan-Devlet-İşveren (Üçlü yapı)

Siyasal-Toplumsal-Ekonomik Sistem

Hukuk-Ekolojik-Sağlık-Kültür Sistemi

SAĞLIK


Çalışma Ortamı

Fiziksel

Kimyasal

Biyolojik

Ergonomik

Psikososyal

Çalışma Koşulları

Süre

Ücret

Vardiya

Gece çalışma

Bireysel Özellikler Yaşanan Çevre (Fizik, Biyolojik, Sosyal)

SAĞLIK

Çalışma İlişkileri

Örgütlenme

İş güvencesi

İstihdam biçimi

Çalışma Yaşamı ve Sağlık İlişkisi


İş ile nedensel bir ilişki varİş ile nedensel bir ilişki yok

Meslek hastalıkları

Yapılan iş hastalığın

birincil nedenidir

İşle güçlü ilişki vardır.

Yasal boyutu vardır

Ör: Silikozis, Asbestozis

İşle ilgili hastalıklar

Yapılan iş hastalığın kısmen nedenidir.

Hastalık üzerine etkili birden fazla etmen vardır.

Ör:KOAH, HT, Astım, KKH

İş ve Hastalık İlişkisi

Hastalık işlevsel

kapasitesini

kısıtlayabiliyor

ya da

Yapılan iş belirtileri

kötüleştirebiliyor

Meslek Hastalıkları

• Tanım

• Liste

• Amaç

• Tanı koyma süreci

• Teknik Altyapı

• Sistem

• Çalışan-İşveren-Hekim


Meslek Hastalığı Tanımı• Meslek hastalıkları: İşin yürütümü sırasında, işyeri ortamından kaynaklı

maruziyetler sonucunda ortaya çıkan nedensel bir ilişkinin söz konusu olduğu hastalıklardır.

• İşle İlgili hastalıklar: Yalnızca bilinen ya da kabul edilen meslek hastalıkları değil, fakat oluşmasında ve gelişmesinde çalışma ortam ve biçiminin diğer sebepler arasında önemli bir etmen olduğu hastalıklardır.

• İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda ‘Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalık’ olarak tanımlanmaktadır.

• Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’nde ‘Sigortalının, çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleri’dir.


Yükümlülük ve Maruziyet Süresi

• Sağlığa zararlı etken, meslek hastalığı kapsamına giren hastalık nedeni oluyorsa, meslek hastalıkları listesinde sınıflandırılmış olarak yükümlülük ve maruziyet süreleri ile verilmektedir.

• Yükümlülük Süresi: Sigortalının meslek hastalığına neden olan işinden ayrıldığı tarih ile, meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçecek en uzun süredir

• Maruziyet Süresi: Zararlı etkinin başlamasıyla meslek hastalığı belirtilerinin ortaya çıkması için geçmesi kabul edilen en kısa süredir.

Listede bulunmayan hastalık, yükümlülük süresi ile ilgili yasaya uymayan süreler konuları SGK Yüksek Sağlık Kurulu tarafından değerlendirilmektedir


Yetkilendirilmiş Sağlık Hizmet Sunucuları

• Meslek Hastalıkları Hastaneleri,

• Kamu Üniversiteleri Hastaneleri ve

• Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastaneleridir.


Meslek Hastalıkları Tanısının Amacı

• Koruma

• Erken tanı

• Tedavi

• Rehabilitasyon

• Tazmin


Meslek Hastalıkları Listeleri

1- ILO Meslek Hastalıkları Listesi (2010)

2-DSÖ ICD-10- Meslek Hastalığı Tanı Kodları

3-Ülkelerin geliştirdiği listeler

Türkiye’de Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’nde yer alan Meslek Hastalıkları Listesi (2008)


Meslek Hastalıkları Tanı Sistemi

• Dünyada bir standart yoktur, tanımlamalar ülkeden ülkeye değişmektedir.

• Sağlık kurumu ve sosyal güvenlik kurumlarının tanımlamaları farklıdır.

• Yasal tanı söz konusu olduğunda zorlu, uzun, yorucu bir süreçtir.

• Bazı ülkelerde tıbbi meslek hastalığı ve yasal meslek hastalığı ayırımı yoktur.


Çeşitli ülkelerde meslek hastalığı veri toplama sistemi

Ülke Sistem Bildirim ZorunlulukGönüllülük

Özellik

Çin Ulusal online MH bildirim sistemiUlusal Majör MH sentinel surveyans programı

İşyeri hekimi Zorunlu İl hastalık kontrol ve önleme merkezi, bölge, sağlık bakanlığı bakanlık yıllık istatistik yayınlar

AB Europeann Occupational Diseases Statistics project

Proje üyesi ülkeler Gönüllü Altı ülke fatal MH bildiriyor,tanı ve sosyal güvenlik kayıt sistemi üye ülkelerde farklı olup, çekirdek bir veri tabanı 68 ortak hastalık içerir.

Finlandiya Finnish Register of Occupational Diseases

Hekim/İşveren Zorunlu Hekim, işveren, Çiftçilerinsosyal güvenlik kurumu da dahil sigorta şirketleri verileri FIOH’a yönlendirir. Kaza sigorta kurumları federasyonu verileri toplar istatistikleri yayınlar


Çeşitli ülkelerde meslek hastalığı veri toplama sistemi

Ülke Sistem Bildirim ZorunlulukGönüllülük

Özellik

Hollanda MH merkezi, AmsterdamÜniversitesinin bir bölümü akademik bir merkez

Hekim Zorunlu İşyeri hekimi, mesleki solunum ve deri hastalıkları için özel programlar, değişik çalışma alanlarına özel programlardan veriler merkezde toplanır

ABD OSHA occupational ınjury and illness recording and reporting system

BLS annual survey of occupational injuries and illness

Kömür işçilerin sağlığı surveyans programı(NIOSH)

İşveren

İşveren

NIOSH B Okuyucu

Zorunlu

Zorunlu

Gönüllü

İşgünü kaybı, bilinç kaybı, iş değişikliği, ilkyardımdan fazla tıbbitedavi gerektiren durumlar, 80.000 kuruluştan özet rapor

En geniş surveyans sistemi

Danimarka Dannish Register of Accidents Diseases/National board of industrial injuries Natioanl working Environment Authority

Hekimİşveren

Zorunlu Şüpheli vakalar elektronik sistemde bildirilir.


Türkiye’de Uygulanan Meslek Hastalıkları Listesi

A Grubu: Kimyasal Maddelerle Oluşan Meslek Hastalıkları:

• Arsenik

• Cıva

• Organik fosfor

• Krom

• Nikel

• Kurşun

• Solventler (benzen, C.S.)

• Amonyak

• Aldehitler


B Grubu: Deri Hastalıkları:

• Deri kanserleri

• Kanserleşmeyen deri hastalıklar



C Grubu: Pnömokonyoz ve Diğer Mesleki Solunum SistemiHastalıkları:

• Silikoz

• Bissinoz

• Asbestoz

• Bronşial astım

• Silikotüberküloz

• K.İ.P. (kömür işçisi pnömokonyozu)

• Sideroz



D Grubu: Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar:

• Viral hepatit

• Salmonella infeksiyonları

• Şarbon

• Kuduz

• Amibiasis

• Malaria

• Bruselloz



E Grubu: Fizik Etkenlerle Olan Meslek Hastalıkları:

• Gürültü

• İyonlayıcı radyasyon

• Caison (basınç)

• İyonize olmayan radyasyon

• Vibrasyon

• Termal (soğuk-sıcak)



İşyeri Risk Etmenleri

• Fiziksel risk etmenleri: Gürültü, titreşim, aydınlanma, ısı, nem,

tozlar, radyasyon, basınç,..

• Kimyasal risk etmenleri: Madenler, solventler, zehirli gazlar, asit

ve alkaliler, pestisitler, plastik maddeler, tozlar,…

• Biyolojik risk etmenleri: Brusella, şarbon, veba, tularemi, KKKA,…

• Psikososyal risk etmenleri: İş güvencesizliği, gelecek kaygısı, iş

stresi, şiddet,…

• Ergonomik risk etmenleri : Uzun çalışma süreleri, yorgunluk,

monotoni, duruş bozuklukları, ağır yük taşıma ve kaldırma,…


Türkiye’de Meslek Hastalığı Tanı Sistemi

MH Şüphesi

İşyeri hekimi, Sağlık Kurumu, çalışan

Tıbbi MH Tanısı

SB MHH , SB EAH, Kamu Üniv. Hastaneleri (SB İstatistikleri)

Yasal MH Tanısı

SGK MH Tanı Kurulu (SGK İstatistikleri)

İtiraz

SGK Yüksek Sağlık Kurulu


• Çalışan, meslek hastalığı ile ilgili tanı alabilmek için SGK İl Müdürlüğüne bireysel başvurur, yetkili bir hastaneye sevk istenir.

• Tanı aldıktan sonra bu tanı ile işverene giderek, SGK’ya başvurması istenir.

• İşveren bildirim yapar.• İşyeri teftişleri, analizler vs. ile bir dosya tamamlama

süreci tamamlanır.• Dosya SGK Meslek Hastalıkları Tanı Kurulu’na gider,

dosya onaylanırsa bir işgöremezlik oranı belirlenir.• Oran yüzde 10’u geçerse iş göremezlik ödeneği bağlanır

ve meslek hastalığı kesinleşir.

Meslek Hastalığı Tanısı Konulması



Hekimlerin İzlediği Yol

1. Çalışanın semptomları ile işi arasında ilişki şüphesi, işyerinde ve

aynı birimde çalışırken şikayetlerinin artması meslek hastalığı

kuşkusunu artırır.

2. Hastanın ayrıntılı öyküsü ve iş öyküsü alınmalıdır.

3. Çalışanın daha önceki muayene bulguları gözden geçirilmelidir.

4. Tıbbi muayene bulguları bu bilgiler ışığında tekrar değerlendirilmelidir.

5. Meslek hastalığı kuşkusu devam ediyorsa, çalışanın vücudunda ve işyerinde şüphelenilen madde analizi yapılır.


• Meslek hastalıklarında klinik ve laboratuvar incelemeler

ve iş öyküsü ile ilişkilendirilmesi sonucunda yetkilendirilmiş

sağlık kuruluşu tarafından ‘Tıbbi Tanı’ konur. Hastalığın

nedeni olan etmenin işyerinde olduğu gösterilmelidir.

• Tıbbi tanının Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından

onaylanması durumunda ‘Yasal Tanı’ söz konusudur.

Hastanın dosyasındaki bilgiler Sosyal Güvenlik Kurumu’na

gönderilir ve Sosyal Güvenlik Kurumu MH Tanı Kurulu

tarafından incelenerek karara bağlanır.



Meslek Hastalıklarına Tanı Koymanın Önemi Giderek Artıyor

• Kimyasalların çeşitliliğinin ve kullanımının artma (100.000 )

• Bazı kimyasallar örn. asbest, nikel, vinil klorid, krom,

kurşun vb. meslek hastalıklarının nedenleri olarak iyi bilinirler.

Yeni kimyasallar ve kullanımları artmaktadır.

• Çoğu olası toksik etkileri bakımından yeterince test

edilememiştir.

• Bilimsel çalışmalar, kanserler, astım ve gelişimsel

bozukluklarda artışın, özellikle genç işçilerde işyeri kimyasalları maruziyetine bağlanabileceğini düşündürmektedir.


Küresel Hastalık YüküDemografik geçiş

Epidemiyolojik geçiş

Doğumda beklenen

yaşam süresi

Yaşlı nüfus

MortaliteDoğur-ganlık

Enfeksiyon

hastalıkları

Anne ve çocuk sağlığı

sorunları Kronik hastalıklar

Yeti yitimi


Seçilmiş Ölüm Nedenleri Projeksiyonları (2000-2030)

Mesleksel Etiyolojinin Önemli Olduğu Hastalıklar

• Kanserler,

• Solunum sistemi,

• Kas-iskelet sistemi,

• Dolaşım sistemi,

• Nöropsikiyatrik,

• Genital sistem,

• Deri hastalıkları,

• Bulaşıcı hastalıklar


NanopartiküllerNanoteknoloji, nanopartiküller deri, solunum sistemi, dolaşım sistemi, santral sinir sistemi gibi pek çok sisteme etki edebilir, allerjen, karsinojen, birikici etki ile organ hasarları araştırılmalı ve etkili önlemler alınmalıdır.

Meslek Hastalıklarının Boyutu

ILO’ya göre dünyada her yıl

• 2.34 milyon çalışan yaşamını yitirmektedir.

– 2.02 milyonu işle ilgili hastalıklar nedeniyle,

– 320.000’den fazla çalışan iş kazaları nedeniyle

• 317 milyondan fazla iş kazası,

• 160 milyondan fazla hastalık ortaya çıkmaktadır.

Tahmin edilen bir günde 6300 işle ilgili ölümün

5500’i işle ilgili hastalık nedeniyledir.


İşle İlgili Ölümler

İşle İlgili Ölümlerin Dağılımı

%15

%85

Her gün bir yenisi eklenen, toplu kayıplara da neden olan iş kazaları yanı sıra, meslek hastalıkları çok daha

fazla çalışanı sessizce etkilemektedir.

Mesleksel EtiyolojiAkciğer kanseri % 10

Tüm kanserler %8

İskemik kalp hastalığı %17

Lösemi %2

KOAH %13

Astım %11

Silikozis, asbestozis %100

Yaralanmalar %10

Erişkin başlangıç işitme kaybı %16

HBV, HBC %40

HIV %2

Solunum sistemi %4

Bel ağrısı %37

Sinir sistemi hastalıkları %3

Mental bozukluklar %4


DALY nedeni mesleksel riskler 2004 Ölüm nedeni mesleksel riskler 2004

Meslek Hastalıklarının Önemi

Çevre

Aile

Çalışan

Erken tanı ve tedavi alamama,

Hastalığın ilerlemesi,

Yeti yitimi,maluliyet,

Çalışamama,

Prematür ölüm,

Gelir kaybı,

Bakım ve tedavi masrafları

Çalışan

İşgücünün sürdürülebil

irliği

İşveren

Vicdani

İşgünü, işgücü kaybı

Prestij Kaybı

Tazminat


Tüm dünyada, meslek hastalıkları tanısı, bildirimi, kayıt altına alınması

ve doğru istatistiklerin elde edilmesi başta gelişmekte olan ülkelerde olmak üzere

SORUN!


Meslek Hastalıklarının Yok Sayılma Döngüsü

İSG Önceliği

Tanı ve bildirim

Kayıt

Tablonun ortaya konamaması

İSG gelişimi ve veri toplamaya kaynak yetersiz ayrılması

Toplumun yok sayması

Veri toplama ve kayıtların önemi

Kayıt

Bilme

Ölçütler

SavunuculukÖlçme

Karşılaştırma

Planlama


MH tespit ve kayıt

Nedenlerinin araştırılması

Planlama

Kaza ve Hastalıklarınazalması


Dünyada Meslek Hastalıklarının Türleri

• Kas iskelet sistemi hastalıkları (KİH)çoğu ülkede artış göstermektedir.

• ABD’de (2009) Arjantin’de (2010) deri, işitme ve solunum ile ilgili sorunlar hızla artan ilk üç hastalıktır.

• İş ilişkili stres, şiddet ve psikolojik bozukluklar hızla artmaktadır.

• Avrupa’da yaygın ve hızlı işsizlik artışı, intihar hızlarının artışı ile ilişkili bulunmuştur.

• 13 ülkede, ekonomik kriz dönemlerinde kardiyovaskülermortalite hızında artış %6,4 bulunmuştur.



Dünyada Meslek Hastalıklarının Türleri

• Pnömokonyoz tüm dünyada önemli• Latin Amerika’da silikozis madencilerde yaygındır.• Vietnam’da tüm meslek hastalıklarının %75’i pnömokonyozdur.• Asbest ile ilişkili ölümler 1960 ve sonrası kullanım nedeniyle

endüstrileşmiş ülkelerde artıyor. İngiltere ve Almanya’da asbest ilişkili ölümlerin 2015-2016’da pik yapması bekleniyor.

• Brezilya, Şili, Hindistan, Güney Afrika,Tayland, Türkiye ve Vietnam, pnömokonyozun önlenmesi programını başlatmıştır.

• ILO ve DSÖ’nün 2006’da asbest ilişkili hastalıkların tanınması ve önlenmesi ile ilgili çözüm önerileri çoğu ülkede uygulamaya konmaktadır.


Meslek Hastalıkları

Dünyada • Kas iskelet sistemi

hastalıkları,• Deri hastalıkları, • Sinir sistemi hastalıkları, • Duyu organlarının

hastalıkları, • Solunum sistemi hastalıkları, • Kalp hastalıkları

Türkiye’de • Pnömokonyozlar• Kurşun zehirlenmesi, • Kimyasallara bağlı

zehirlenmeler • Enfeksiyonlar, • İşitme kayıpları, • Lokal baskı sonucu sinir

felçleri…

Türkiye’de kas iskelet sistemi ve deri hastalıkları çok çok az düzeylerde tespit

edilmektedir.


Dünyada işe bağlı sağlık sorunlarının toplamının %56’sı meslek hastalıkları, %44’ü iş kazaları,

Türkiye’de %99’dan fazlası iş kazası %1’den azı meslek hastalığıdır.


Beklenen/Saptanan Meslek Hastalıkları

Beklenen Meslek Hastalığı sayısı: 1000’de 4-12

Her yıl Türkiye’de 40.000-120.000 vaka,

100.000’de 400-1200 sıklık beklenmelidir.


WHO – Dünya Sağlık Örgütü Verilerine Göre Beklenen (%0.4-%0.12) ve Tespit Edilen Meslek Hastalığı Sayıları

(2003-2007)

Çalışan sayısına göre beklenen M.H. Sayıları

2003 2004 2005 2006 2007

İsveç (17.604-52.813)

25058 20460 16840 13951 11463

Finlandiya(10.048-30.144)

--- --- 6774 6715 ---

Norveç(9.772-29.316)

3423 2870 2274 3398 2871

Letonya(4.476-13.428)

965 1888 1673 1111 1591

Almanya(152.492-457.476)

17425 17413 16519 14732 ---

Türkiye*(43.000-130.000)

440 384 519 574 1208

Beyaz Rusya(17.780-53.344)

186 226 216 183 178

Moldova Cum.(4.988-14.966)

35 15 26 30 32

http://data.euro.who.int/hfadb/ SGK İstatistik Yıllıkları

http://data.euro.who.int/hfadb/

Tablo: Türkiye’de 2000-2012 yılları arasında meslek hastalıkları sayıları ve sıklıkları

(100.000’de)

Yıl 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

MH 803 883 601 440 384 519 574 1208 539 429 533 697 395

MH Ölüm 6 6 6 1 2 24 9 1 1 0 10 10 1

MH Sıklık

1/100000

14 18 11 7 6 7 7 14 6 4 5 6 3


TÜİK İş Kazaları ve İşe Bağlı Sağlık Problemleri Raporu (2013)*

*15 yaş üstü olup, istihdamda olan ya da geçmişte çalışmış olanlar

Sektörler %

Madencilik, taşocakçılığı 5.5

Tarım, ormancılık, balıkçılık 2

İnşaat 3.5

Toptan ve perakende ticaret, lokanta ve oteller 2.1

İmalat 2.7

Toplum hizmetleri, sosyal ve kişisel hizmet faaliyetleri 2.2

Toplam 2.1


Türkiye’de kümelenmiş olgular görülen meslek hastalıkları

• Kot kumlama işinde çalışanlarda silikozis

• Ayakkabı imalatında çalışanlarda n-Hekzan polinöropatisi

• Diş teknisyenlerinde silikozis


İşyerlerinin sağlık güvenlik hizmetleri

Çalışana yönelik çalışmalar

• İşe Giriş Muayenesi

• Aralıklı (Periyodik) Muayeneler

• Özel Tarama Muayeneleri

• İşe Dönüşte Yapılacak Muayeneler

• Eğitim

İşyerine yönelik çalışmalar

• İşyeri ortam analizleri

Çevreye yönelik çalışmalar

• Çalışma düzeni, çevre düzeni



Çalışana yönelik çalışmalar

• İşe giriş muayenesi

• Aralıklı muayeneler

• Hastalık ve hastalık sonu muayeneleri

• Bazı grupların özel muayenesi (çocuk işçi, kadın işçi,

yaşlı işçi, vb)

• Her muayenede gerekli laboratuvar bulgularla

destekleme

• Rehabilitasyon

• Eğitim


İşe Giriş Muayenesi

Her çalışanın işe başlamadan önce iyi bir muayeneden

geçirilmesi hem yasal zorunluluktur, hem de daha sonraki

bulguların değerlendirilmesinde yararlı olacaktır.

Bu muayenede çalışanın gireceği işin özelliklerine göre bazı

özel incelemeler de yapılabilir (odyometri, SFT vb.)

Bu arada işyerindeki, sağlığına zararlı olabilecek etkenler için

de uyarıda bulunarak korunma yöntemlerini uygulama eğitimi

yapılmalı, bazı koruyucu aşılar (gerekiyorsa) yapılmalıdır

(tetanoz, BCG, vb.)


Aralıklı (Periyodik) Muayeneler

Çalışanlar yaptıkları işin ve işyerinin getirdiği zararlılık

derecesine, bedensel durumlarına ve en çok risk

altındaki organ ve sistemlere göre (kadın, çocuk, yaşlı)

değişen aralıklarda muayene edilerek oluşabilecek

meslek hastalığının önlenmesi ya da erken tanısı

yapılarak zararlarının azaltılması sağlanmalıdır


Özel Tarama Muayeneleri

• Daha önce yapılan muayenelerin dışında bazı gruplar

özel olarak daha sık ve bazı hastalıklar yönünden

incelenir (diyabet, hipertansiyon ve kronik akciğer

hastalığı olanlar, çocuk-genç çalışanlar, gebe ve

emzikliler vb)

• Bu yolla meslek hastalıklarının gelişmesi önlenebilir ve

genel sağlık durumları geliştirilir.


İşe Dönüşte Yapılacak Muayeneler

Hastalık Sonu

• Hastalık ister mesleksel, ister meslek olmayan türden

olsun geçirilen hastalığın vücutta yaptığı olumsuz durum

değerlendirilerek işe devamının tartışılması, alınması

gerekli önlemler ve eğitim yapılmalıdır.


İşyerine yönelik çalışmalar

• İşyeri ve çalışma düzeninin uygunluğu ve tehlikelerin giderilmesi

• İşyeri ortam analizleri

İşyerindeki sağlığa zararlı etkenlerin ölçümü hem meslek hastalıklarının önlenmesi, hem de meslek hastalığının tanısını koymada önemlidir

Her bir madde için belirlenen (ülkelere göre değişik), izin verilecek en yüksek doz (değer) değerlendirmesi de böylece anlam kazanır.

İzin verilebilecek en üst sınır için (M.A.C. ve T.L.V.) iki ayrı tanımlama

yapılmıştır.

• M.A.C. (Maximum allowable concentration): Daha çok kısa sürede etki gösteren maddeler için kullanılmaktadır.

• T.L.V. (Threshold limit value) : Daha çok uzun sürede etki eden maddeler için kullanılmaktadır. İşyerindeki günlük ortalama değer ya da eşik değeri göstermektedir



Çevreye yönelik çalışmalar

Çevreden gelebilecek ya da çevreye olabilecek

zararların incelenmesi ve önlenmesi vb.

• İşyeri ortamı için konulan bu sınırlar gibi bu maddelerin

insan vücudunda da hangi değerlerde tehlikeli olacağı

ayrı ayrı gösterilmiştir.

• İşyerinde yapılacak diğer bir inceleme de her bir zararlı

etkene karşı uygulanacak koruyucu araçların durumu ve

çalışanların davranışları olmalıdır.


• Meslek hastalıkları, nedeni işyerinde olan, işyerinde alınacak önlemlerle denetlenebilen ve korunulabilen hastalıklardır.

• Hekimler ayrıntılı iş öyküsü almalıdır (RAMAZZİNİ’nin öğüdü*).

• Kaynakta kontrol en öncelikli çözümdür.

• Kişisel koruyucu malzeme kullanımı son çaredir ama önemlidir.

• Etkenler en çok solunum yoluyla vücuda girer.

• Tedavide ilk yapılacak işlem o işten uzaklaştırmaktır.

• Risk değerlendirme ve kontrolü en önemli yaklaşımdır.

• Çalışan, hekim, işveren, sistem önündeki kaygı ve engeller kaldırılmalıdır.

• Çoğu meslek hastalığı tedavi edilemez.

• KORUMA öncelikli hedeftir.

Unutmamalı


KAYNAKLAR

• ILO Encyclopedia of Occupational health and safety 1998• Bilir N, Yıldız AN. İş Sağlığı ve Güvenliği Hacettepe Üniversitesi Yayınları 2013• Winder C, Stacey N. Occupational Toxicology, CRC 2nd edition, 2004• Akkurt İ. Bir gizli epidemi olarak Dünyada ve Türkiye’de Meslek Hastalıkları, Nusret Fişek Etkinlikleri, 3 Kasım 2014• WHO, the Global Burden of diseases 2004 update, 2008,Switzerland• WHO, Global Health risks: Mortality and burden of disease attributable to selected major risks,2009• ILO,Safety and Health at work. A vision of sustainable prevention. Xx. World Conress safety and Health at work 24-27 August 2014 Frankfurt Germany• HASUDER, Türkiye Halk Sağlığı Raporu 2012• Hamalainen P. Global estimates of occupational Accidents and Work-Related Disease Tampere University of Technology, Tampere, 2010• http:osha.europe.eu Nanomaterials in maintenance work:occupational risks and prevention E-FACTS 74• Lewis L, Fishwick D health surveillance for occupational respiratory disease, Occupational Medicine, 2013;63;322-334• Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (2006/5510)• Çalışma Gücü ve Meslekte kazanma Gücü Kaybı Tespit İşlemleri Yönetmeliği (2008)• Meslek Hastalığı Tanı Kodlarının Aile Hekimliği Bilgi Sistemi ve Hastane yazılım Sistemine Entegrasyonu Hakkında Genelge (2010)• Nurminen M, Karjalainen A Epidemiologic estimate of the proportion of fatalities related to occupational factors in Finland

Scand J Work Environ Health 2001;27(3):161-213• İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (2012/6331)• www.ilo.org• www.who.int• https://osha.europa.eu• www.sgk.gov.tr• Meslek Hastalıkları ve İş ile ilgili Hastalıklar Tanı Rehberi• Meslek Hastalıkları Rehberi


http://www.sjweh.fi/show_abstract.php?author_id=369

http://www.sjweh.fi/show_abstract.php?author_id=224

http://www.sjweh.fi/show_issue.php?issue_id=57

http://www.ilo.org/

http://www.who.int/

https://osha.europa.eu/

http://www.sgk.gov.tr/

Documents

TÜRKİYE’DE ve DÜNYADA MESLEK HASTALIKLARI · • Ergonomik risk etmenleri : Uzun çalışma süreleri, yorgunluk, monotoni, duruş bozuklukları, ağır yük taşıma ve kaldırma,…