Toplantı Hazırlık Notları · 1 19 Kasım 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6569 no.lu Kanun ile yapılan değişiklikle 77 sayılı KHK’nın 3. ... İlk ve Ortaöğretimde

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu

29. Toplantısı

Toplantı Hazırlık Notları

17 Şubat 2016

Vali Galip Demirel Ankara Vilayetler Evi

BTYK 29. Toplantısı Hazırlık Dosyası

© Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, 2016

Bu raporun bütün hakları saklıdır.

Yazılar ve görsel malzemeler izin alınmadan tümüyle veya kısmen yayımlanamaz.

Bilimsel amaçlarla kullanım halinde referans verilmesi zorunludur.

TÜBİTAK

Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanlığı

Atatürk Bulvarı No: 221 Kavaklıdere 06100 Ankara

Tel: 0312 467 36 59

e-posta: [email protected]

www.tubitak.gov.tr

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Hakkında

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) 4 Ekim 1983 tarih ve 77 sayılı Kanun Hükmünde Kararname

(KHK) ile kurulmuştur.

Yüksek Kurul’un KHK ile belirlenen görevleri; uzun vadeli bilim ve teknoloji politikalarının tespitinde

hükümete yardımcı olunması, hedeflerin saptanması, öncelikli alanların belirlenmesi, plan ve

programların hazırlanması, kamu kuruluşlarının görevlendirilmesi, özel kuruluşlarla işbirliği

sağlanması, gerekli yasa tasarıları ve mevzuatın hazırlanması, araştırıcı insan gücünün

yetiştirilmesinin sağlanması, özel sektör araştırma merkezlerinin kurulması için tedbirler alınması,

sektörler ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanmasıdır.

BTYK, 77 sayılı KHK’nın 3. Maddesi çerçevesinde, Başbakanın başkanlığında, Bilim, Sanayi ve

Teknoloji Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı, Gümrük ve

Ticaret Bakanı, Maliye Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Sağlık Bakanı, Orman ve Su

İşleri Bakanı ile YÖK Başkanı, Hazine Müsteşarı, Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı, Kalkınma Bakanlığı

Müsteşarı, TAEK Başkanı, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanı1, TÜBİTAK Başkanı ile bir yardımcısı,

TRT Genel Müdürü, TOBB Başkanı ve YÖK'ün belirleyeceği konu ile ilgili gelişmiş bir üniversitenin

seçeceği bir üyeden oluşur2. Gerektiğinde diğer Bakanlar, araştırma kuruluşlarının sorumluları ve

uzman kişiler de BTYK’ya davetli sıfatıyla katılım sağlayabilirler.

İlk toplantısı 9 Ekim 1989 tarihinde gerçekleşen BTYK’nın sekretarya faaliyetleri TÜBİTAK tarafından

yürütülmektedir.

Not

Yüksek Kurul toplantılarında alınan kararlar 8 Eylül 2005 tarihinde gerçekleştirilen 12. toplantıdan

itibaren aşağıda gösterilen sistematik ile numaralandırılmıştır:

YYYY/TKK : (Örnek: 2009/201)

YYYY : Yıl (Örnek: 2009)

T : Kararın alındığı toplantının o yıl içindeki toplantılar arasındaki sırası (Örnek: 2)

KK : Kararın o toplantı içerisinde alınan kararlar arasındaki sırası (Örnek: 01)

1 19 Kasım 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6569 no.lu Kanun ile yapılan değişiklikle 77 sayılı KHK’nın 3. Maddesi’ne eklenmiştir.

2 8 Haziran 2011 ve 4 Temmuz 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan KHK’larla Bakanlık teşkilatlarında yapılan değişiklikler

dikkate alınmıştır.

İÇİNDEKİLER

1. Gündem 1

2. Katılımcı Listesi

2.1. BTYK 29. Toplantısı Üyeleri 4

2.2. BTYK 29. Toplantısı Davetlileri 5

3. Önceki Kararlara İlişkin Gelişmeler 7

3.1. Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3] 8

3.2. Araştırma Altyapıları Yol Haritası ve Araştırma Merkezlerine İlişkin İdari ve Yasal Düzenlemeler [2010/203]

31

3.3. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] 32

3.4. İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Müfredatına Uygun Dijital İçeriklerin Geliştirilmesi ve Erişime Sunulması [2012/102]

34

3.5. Temel Yetkinliklerin Öğrencilere Daha Etkin Bir Şekilde Kazandırılması Amacıyla Öğretim Programlarının Revizyonuna Yönelik Çalışmalar Yapılması ve Eğitim İçeriklerinin Tasarlanması [2012/104]

38

3.6. İlk ve Ortaöğretimde Yabancı Dil Öğretim Sistemi Konusunda Araştırma Yapılması ve Alternatif Öğretim Modellerinin Geliştirilmesi [2012/105]

40

3.7. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi’nin İzlenmesi [2013/101] 42

3.8. e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması [2013/102] 53

3.9. Ulusal Veri Merkezi Çalışmalarının Yapılması [2013/104] 58

3.10. Kurumların İhtiyaç Duyduğu Paket Program Çözümlerinin Toplu Alım Yöntemi ile Tedarik Edilmesi [2013/105]

59

3.11. Yerli Termik Santral Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLTES) [2013/201]

64

3.12. Hidroelektrik Enerjisi Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLHES) [2013/202] 68

3.13. Rüzgâr Enerjisi Santrali Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLRES) [2013/203] 69

3.14. Güneş Enerjisi Teknolojilerinin Ülkemize Kazandırılması (MİLGES) [2013/204] 71

3.15. Termik Santral Baca Gazı Arıtma Teknolojilerinde Yerli Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLKAS) [2013/205]

73

3.16. Kömür Gazlaştırma ve Sıvı Yakıt Üretimi Teknolojilerinin Geliştirilmesi [2013/206]

74

3.17. Enerji Verimliliğinin Artırılması Çalışmaları [2013/207] 76

3.18. Sağlık ve Biyoteknoloji Alanında Dış Ticaret Açığının Azaltılmasına ve Teknolojik Yetkinliğimizin Artırılmasına Yönelik Destekler Oluşturulması [2014/101]

78

3.19. Sağlık ve Biyoteknoloji Alanında Araştırma Altyapılarının Kurulması, Geliştirilmesi ve Desteklenmesi [2014/104]

82

3.20. Üniversitelerin Ar-Ge Stratejilerinin Geliştirilmesine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2015/101]

84

3.21. Doktora Derecesine Sahip İnsan Kaynağının Nicelik ve Nitelik Olarak Artırılmasına Yönelik Çalışmalar Yapılması [2015/102]

86

3.22. Uluslararası Kuluçka Merkezi Desteğinin Geliştirilmesi ve Uygulamaya Alınması [2015/103]

89

BİLİM VE TEKNOLOJİ YÜKSEK KURULU

29. TOPLANTISI

17 Şubat 2016, Saat: 11.00

Vali Galip Demirel Ankara Vilayetler Evi

GÜNDEM

1. Başbakan Sayın Prof. Dr. Ahmet DAVUTOĞLU’nun Açılış Konuşması

2. BTYK Sunumu Takdim Usulü

3. TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Ahmet Arif ERGİN’in Sunumu

3.1. Sonuçlanan Karar Taslakları

3.1.1. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı [2007/102] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TAEK

3.1.2. Kamu Alımlarının ve Kullanım Hakkı Tahsislerinin Yeniliği, Yerlileşmeyi ve Teknoloji Transferini Teşvik Edecek Şekilde İyileştirilmesi [2011/106] Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

3.1.3. Yerli Patentlerin Lisanslanmasını Teşvik Edecek Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/108] Türk Patent Enstitüsü

3.1.4. Eğitimin Niteliğini Artırmak Amacıyla Durum Tespitine Yönelik Çalışmalar [2012/101] TÜBİTAK, Millî Eğitim Bakanlığı

3.1.5. e-Devlet Uygulamaları Hizmet Alımları için Firma Belgelendirme Sistemi Oluşturulması [2013/103] Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

3.1.6. Sağlık Alanının Öncelikli Alan Olması [2013/106] Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

3.1.7. Yüksek Teknoloji Şirketlerinin Satın Alınmasına Yönelik Desteklerin Geliştirilmesi [2014/102] Ekonomi Bakanlığı, TÜBİTAK

3.2. Ek Karar Taslakları

3.2.1. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı [2005/9] TÜBİTAK

3.2.2. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 [2010/201] TÜBİTAK

3.2.3. Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması [2011/102] TÜBİTAK

1

3.2.4. Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması [2011/107] Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK

3.2.5. Üniversiteye Giriş Sisteminin Yeniden Yapılandırılması [2012/108] YÖK

3.3. Yeni Karar Taslakları

3.3.1. Akıllı Üretim Sistemlerine Yönelik Çalışmaların Yapılması [2016/101] Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK

3.3.2. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı 2016-2023 [2016/102] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TÜBİTAK

3.4. Önceki Kararlara İlişkin Gelişmeler

3.4.1. Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3] TÜBİTAK

3.4.2. Araştırma Altyapıları Yol Haritası ve Araştırma Merkezlerine İlişkin İdari ve Yasal Düzenlemeler [2010/203] Kalkınma Bakanlığı

3.4.3. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] TÜBİTAK

3.4.4. İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Müfredatına Uygun Dijital İçeriklerin Geliştirilmesi ve Erişime Sunulması [2012/102] TÜBİTAK, Millî Eğitim Bakanlığı

3.4.5. Temel Yetkinliklerin Öğrencilere Daha Etkin Bir Şekilde Kazandırılması Amacıyla Öğretim Programlarının Revizyonuna Yönelik Çalışmalar Yapılması ve Eğitim İçeriklerinin Tasarlanması [2012/104] Millî Eğitim Bakanlığı-Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, TÜBİTAK

3.4.6. İlk ve Ortaöğretimde Yabancı Dil Öğretim Sistemi Konusunda Araştırma Yapılması ve Alternatif Öğretim Modellerinin Geliştirilmesi [2012/105] TÜBİTAK, Millî Eğitim Bakanlığı

3.4.7. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi’nin İzlenmesi [2013/101] Millî Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı

3.4.8. e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması [2013/102] Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

3.4.9. Ulusal Veri Merkezi Çalışmalarının Yapılması [2013/104] Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

3.4.10. Kurumların İhtiyaç Duyduğu Paket Program Çözümlerinin Toplu Alım Yöntemi ile Tedarik Edilmesi [2013/105] Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

3.4.11. Yerli Termik Santral Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLTES) [2013/201] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TÜBİTAK

3.4.12. Hidroelektrik Enerjisi Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLHES) [2013/202] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TÜBİTAK

2

3.4.13. Rüzgâr Enerjisi Santrali Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLRES) [2013/203] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TÜBİTAK

3.4.14. Güneş Enerjisi Teknolojilerinin Ülkemize Kazandırılması (MİLGES) [2013/204] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TÜBİTAK

3.4.15. Termik Santral Baca Gazı Arıtma Teknolojilerinde Yerli Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLKAS) [2013/205] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TÜBİTAK

3.4.16. Kömür Gazlaştırma ve Sıvı Yakıt Üretimi Teknolojilerinin Geliştirilmesi [2013/206] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TÜBİTAK

3.4.17. Enerji Verimliliğinin Artırılması Çalışmaları [2013/207] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

3.4.18. Sağlık ve Biyoteknoloji Alanında Dış Ticaret Açığının Azaltılmasına ve Teknolojik Yetkinliğimizin Artırılmasına Yönelik Destekler Oluşturulması [2014/101] TÜBİTAK

3.4.19. Sağlık ve Biyoteknoloji Alanında Araştırma Altyapılarının Kurulması, Geliştirilmesi ve Desteklenmesi [2014/104] Kalkınma Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, TÜBİTAK

3.4.20. Üniversitelerin Ar-Ge Stratejilerinin Geliştirilmesine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2015/101] TÜBİTAK, YÖK

3.4.21. Doktora Derecesine Sahip İnsan Kaynağının Nicelik ve Nitelik Olarak Artırılmasına Yönelik Çalışmalar Yapılması [2015/102] YÖK, TÜBİTAK

3.4.22. Uluslararası Kuluçka Merkezi Desteğinin Geliştirilmesi ve Uygulamaya Alınması [2015/103] KOSGEB, Türkiye İhracatçılar Meclisi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

4. Kapanış

3

BTYK YİRMİ DOKUZUNCU TOPLANTISI ÜYELERİ

Prof. Dr. Ahmet DAVUTOĞLU Başbakan

Fikri IŞIK Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı

Dr. Berat ALBAYRAK Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı

Faruk ÇELİK Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı

Bülent TÜFENKÇİ Gümrük ve Ticaret Bakanı

Naci AĞBAL Maliye Bakanı

Prof. Dr. Nabi AVCI Millî Eğitim Bakanı

Dr. İsmet YILMAZ Millî Savunma Bakanı

Prof. Dr. Veysel EROĞLU Orman ve Su İşleri Bakanı

Dr. Mehmet MÜEZZİNOĞLU Sağlık Bakanı

Prof. Dr. M. A. Yekta SARAÇ YÖK Başkanı

İbrahim ŞENEL Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı

M. Cüneyd DÜZYOL Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı

Cavit DAĞDAŞ Hazine Müsteşarı V.

Prof. Dr. Mahmut AK İstanbul Üniversitesi Rektörü (*)

Zafer ALPER TAEK Başkanı

Prof. Dr. H. Fahrettin KELEŞTEMUR Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanı

Prof. Dr. A. Arif ERGİN TÜBİTAK Başkanı

Şenol GÖKA TRT Genel Müdürü

M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU TOBB Başkanı

Prof. Dr. Mehmet ÇELİK TÜBİTAK Başkan Yardımcısı

(*) 77 sayılı KHK’nın 3. Maddesi uyarınca YÖK tarafından belirlenmiştir.

4

http://www.trt.net.tr/Kurumsal/s.aspx?id=senol+goka

BTYK YİRMİ DOKUZUNCU TOPLANTISI DAVETLİLERİ

Org. Hulusi AKAR Genelkurmay Başkanı

Prof. Dr. Numan KURTULMUŞ Başbakan Yardımcısı

Mehmet ŞİMŞEK Başbakan Yardımcısı

Doç. Dr. Yalçın AKDOĞAN Başbakan Yardımcısı

Yıldırım Tuğrul TÜRKEŞ Başbakan Yardımcısı

Lütfi ELVAN Başbakan Yardımcısı

Bekir BOZDAĞ Adalet Bakanı

Dr. Sema RAMAZANOĞLU Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı

Volkan BOZKIR Avrupa Birliği Bakanı

Süleyman SOYLU Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı

Fatma Güldemet SARI Çevre ve Şehircilik Bakanı

Mevlüt ÇAVUŞOĞLU Dışişleri Bakanı

Mustafa ELİTAŞ Ekonomi Bakanı

Akif Çağatay KILIÇ Gençlik ve Spor Bakanı

Efkan ALA İçişleri Bakanı

Dr. Cevdet YILMAZ Kalkınma Bakanı

Mahir ÜNAL Kültür ve Turizm Bakanı

Binali YILDIRIM Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı

Prof. Dr. Beşir ATALAY TBMM Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Başkanı

Ziya ALTUNYALDIZ TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji

Komisyonu Başkanı

Süreyya Sadi BİLGİÇ TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı

Prof. Dr. Recep AKDAĞ AK Parti Genel Başkan Yardımcısı (Ar-Ge)

Doç. Dr. Recai AKYEL Sayıştay Başkanı

Kemal MADENOĞLU Başbakanlık Müsteşarı

Doç. Dr. Hasan Ali ÇELİK Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı

Mehmet KILIÇLAR Ankara Valisi

Seyfullah HACIMÜFTÜOĞLU Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri

Prof. Dr. Ersan ASLAN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı

Rauf Engin SOYSAL Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşarı

Fatih DÖNMEZ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı

Dr. Nusret YAZICI Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı

Cenap AŞCI Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı

Seyit Ahmet BAŞ Maliye Bakanlığı Müsteşarı

Doç. Dr. Yusuf TEKİN Millî Eğitim Bakanlığı Müsteşarı

Korg. Sezai BOSTANCI Millî Savunma Bakanlığı Müsteşarı

Prof. Dr. Lütfi AKCA Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşarı

Prof. Dr. Eyüp GÜMÜŞ Sağlık Bakanlığı Müsteşarı

Dr. Özkan POYRAZ Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar V.

Prof. Dr. İsmail DEMİR Savunma Sanayii Müsteşarı

Prof. Dr. Davut KAVRANOĞLU Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı

Prof. Dr. Mahmut ÖZER Üniversitelerarası Kurul Başkanı

Prof. Dr. Ahmet Cevat ACAR Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı

Doç. Dr. Ömer AÇIKGÖZ Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı

5

BTYK YİRMİ DOKUZUNCU TOPLANTISI DAVETLİLERİ

Ramazan YILDIRIM Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

Prof. Dr. Cevahir UZKURT Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

Yunus Emre KARAOSMANOĞLU Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

Zafer BENLİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

Necati YAMAÇ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

Yılmaz TUNA Kalkınma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

Birol AYDEMİR Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı

Mahmut GÜRSES Kamu İhale Kurumu Başkanı

Prof. Dr. Habip ASAN Türk Patent Enstitüsü Başkanı

Recep BİÇER KOSGEB Başkanı

Prof. Dr. Emin KARİP Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı

İ. İlhan HATİPOĞLU Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü

Seyit Ahmet IŞKIN Başbakanlık Özel Kalem Müdürü

Mehmet BÜYÜKEKŞİ TİM Başkanı

Cengiz ULTAV TTGV Yönetim Kurulu Başkanı

Prof. Dr. Ensar GÜL Türksat A.Ş. Genel Müdürü

Prof. Dr. Talip ALP TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Hüseyin ARSLAN TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Hayrunnisa BOLAY BELEN TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Necip CAMUŞCU TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Gülfettin ÇELİK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Adnan DALGAKIRAN TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Ömer DEMİR TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Doç. Dr. Bilge DEMİRKÖZ TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Mahmut HİÇYILMAZ TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. İzzet ÖZTÜRK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Mustafa SOLAK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Hüseyin YILDIRIM TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Murat Ali YÜLEK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Dr. Orkun HASEKİOĞLU TÜBİTAK Başkan Yardımcısı

Prof. Dr. Erol ARCAKLIOĞLU TÜBİTAK Başkan Yardımcısı V.

Arif KOYUNCU TÜBİTAK Genel Sekreter V.

Osman DURU TÜBİTAK Genel Sekreter Yardımcısı V.

Doç. Dr. Bahadır TUNABOYLU TÜBİTAK MAM Başkanı

Prof. Dr. Hacı Ali MANTAR TÜBİTAK BİLGEM Başkanı

Prof. Dr. Zafer EVİS TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanı V.

Mehmet ASLAN TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanı

Yasemin ASLAN TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanı

Prof. Dr. Mustafa ÇUFALI TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanı V.

Dr. Ahmet ULUDAĞ TÜBİTAK Bilim ve Toplum Daire Başkanı

Hakan KARATAŞ TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Daire Başkanı V.

Doç. Dr. Lokman KUZU TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü Müdürü

Erdal ÇAKMAK TÜBİTAK Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Müdürü

Mehmet Mirat SATOĞLU TÜBİTAK Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Müdürü

6

http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/huseyin-arslan.pdf

http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/necipcamuscu-140909.pdf

http://tubitak.gov.tr/sites/default/files/gulfettincelik.pdf

http://tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/AdnanDalgakiran.pdf

http://tubitak.gov.tr/sites/default/files/prof-dr-omer-demir_cv.pdf

http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/bilgedemirkoz-140702.pdf

http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/mahmuthicyilmaz-140911_0.pdf

http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/izzet-ozturk-cv.pdf



http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/mustafasolak-140917.pdf

http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/huseyin-yildirim.pdf

http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/prof-dr-murat-yulek.pdf

Önceki Kararlara İlişkin Gelişmeler

7

2005/3 (G) BTYK’nın 29. Toplantısı

3.1. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3]

KARAR

Ülkemizin bilim, teknoloji ve yenilik sistemi performansı, BTYK’nın 26. toplantısında onaylanan ve ana boyutları aşağıda verilen gösterge seti çerçevesinde izlenecek ve değerlendirilecektir.

Ulusal BTY Sistemi Ana Boyutları

1. Ar-Ge Yetkinliği

2. İnsan Gücü

3. Eğitim ve Araştırma Kültürü

4. Teknoparklar ve Özel Sektör Ar-Ge Merkezleri

5. KOBİ’ler

6. İşbirliği

7. Fikri Mülkiyet Yetkinliği

8. Ticarileşme

9. Girişimcilik

10. Altyapı

11. Öncelikli Alanlardaki Yetkinlikler

Oluşturulan sette yer alan göstergeler ilgili kurumlar tarafından yılda bir defa 2005/3 no.lu karar altında “Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Sistemi Performans Göstergeleri” adıyla raporlanacaktır.

İLGİLİ DİĞER KARARLAR

-

DAHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI

Eylül 2005; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 12. Toplantısı

Mart 2006; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 13. Toplantısı

Eylül 2006; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 14. Toplantısı

Kasım 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 16. Toplantısı

Mayıs 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 17. Toplantısı

Aralık 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 18. Toplantısı




Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı

Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı

Haziran 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 26. Toplantısı


SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK

8


İLGİLİ KURULUŞLAR

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB)

Kalkınma Bakanlığı

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)

Yükseköğretim Kurulu (YÖK)

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK)

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)

Türk Patent Enstitüsü (TPE)

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB)

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV)

GELİŞME

BTYK’nın 26. Toplantısı’nda 2005/3 no.lu ek karar kapsamında, BTYK’nın 11. Toplantısı’nda belirlenen “Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri”; BTYK kararları, UBTYS 2011-2016 ve ilgili strateji belgeleri, ulusal göstergeler ile verilerin ölçülebilir olması, güvenilir olması, güncelliği ve zaman serisi şeklinde üretilebilmesi hususları dikkate alınarak revize edilmiştir. Revize edilen ve aşağıda boyutları açıklanan gösterge setine ait veriler Tablo 6’da verilmektedir.

Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Sistemi Ana Boyutları

1. Ar-Ge Yetkinliği

TÜİK tarafından açıklanan Araştırma ve Geliştirme Anketi sonuçlarına göre, yıllar itibarıyla Türkiye’nin Ar-Ge harcamalarına bakıldığında genel bir artış eğilimi görülmektedir. Türkiye’de 2011 yılında yaklaşık 14,3 milyar TL olarak gerçekleşen Ar-Ge harcaması, 2014 yılında %31 oranında artış göstererek yaklaşık 18,7 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye oranı 2014 yılında %1,01’e ulaşmıştır. Özel sektör Ar-Ge harcamalarının GSYİH’ye oranı 2014 yılında %0,5’e ulaşmıştır. Bu oran %0,41 olarak gerçekleşen yükseköğretim Ar-Ge harcamalarının GSYİH içindeki payını geçmiştir. Kamu Ar-Ge harcamalarının GSYİH’ye oranı ise 2014 yılı itibarıyla %0,1 olarak gerçekleşmiştir.

2014 yılında özel sektör tarafından fonlanan Ar-Ge harcamasının GSYİH içindeki payı %0,51’e, kamu tarafından fonlanan Ar-Ge harcamalarının GSYİH içindeki payı %0,26’ya, yükseköğretim tarafından fonlanan Ar-Ge harcamasının GSYİH içindeki payı ise %0,19’a ulaşmıştır.

Fonlamasının tamamı ya da bir kısmı kamu tarafından gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik projelerinin sayısı 2015 yılı itibarıyla 15.079’a ulaşmıştır. Destek kararı verilen, yürürlükte olan ya da tamamlanmış olan projelere 2015 yılında kamu tarafından aktarılan bütçe ise 1.390 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

Bin tam zaman eşdeğer (TZE) araştırmacı sayısı başına bilimsel yayın sayısı 2014 yılında 304, bin TZE araştırmacı başına atıf sayısı ise 1.794 olarak gerçekleşmiştir. Bin bilimsel yerli yayın başına patent tescil sayısı ise 2014 yılında 46’ya ulaşmıştır.

2. İnsan Gücü

Yıllar itibarıyla Türkiye’deki TZE Ar-Ge personeli ve araştırmacı sayısına bakıldığında Ar-Ge harcamasındaki eğilime paralel olarak düzenli bir artış izlenmektedir. TÜİK tarafından açıklanan Araştırma ve Geliştirme Anketi sonuçlarına göre Türkiye’de 2014 yılı TZE Ar-Ge personeli sayısı 2011 yılına göre %24 artarak 115,4 bine yükselmiştir. Ayrıca 2014 yılında Türkiye’de 89,7 bin TZE araştırmacı vardır. Bunun 41,8 bini özel sektörde, 41,3 bini yükseköğretim sektöründe, 6,5 bini ise kamuda istihdam edilmektedir. 2014 yılı TZE araştırmacı sayısı 2011 yılı değerine göre %24 oranında, 2014 yılı özel sektör TZE araştırmacı sayısı ise 2011 yılı değerine göre %38 oranında artış göstermiştir.

Özel sektör TZE araştırmacı sayısındaki artışa paralel olarak doktora ve üstü dereceli özel sektör TZE araştırmacı sayısı da 2011 yılına göre %53 oranında artarak 2014 yılında 2.142’ye ulaşmıştır.

Bilim ve teknoloji (BT) insan kaynağının toplam işgücü içerisindeki oranı ise 2014 yılında %23,2 olarak gerçekleşmiştir.

Dolaşımdaki öğretim elemanı sayısına bakıldığında ise 2014 yılı itibarıyla yurtdışı dolaşımdaki öğretim elemanı sayısı 4.083’e, yurtiçi dolaşımdaki öğretim eleman sayısı ise 1.308’e ulaşmıştır.

9


3. Eğitim ve Araştırma Kültürü

2014 yılında kamunun fonladığı eğitim harcamalarının GSYİH içerisindeki oranı yükseköğretim hariç yaklaşık %3,1; yükseköğretim dahil %5,1 olarak gerçekleşmiştir. Kamu sektörü eğitim alanı bilgi iletişim teknolojileri (BİT) yatırımı ise 2015 yılı itibarıyla 2 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

Ortaöğretim öğrencilerine yönelik düzenlenen proje yarışmalarına katılan öğrenci sayısında yıllar itibarıyla artış izlenmektedir. 2015 yılı içinde yarışmalara katılan öğrenci sayısı yaklaşık 23 bini geçerek 2011 değerine göre %39’luk bir artış göstermiştir.

Lisans seviyesine kayıtlı öğrenci sayısının 20-24 yaş nüfusa oranında da yıllar itibarıyla düzenli bir artış olmuştur. 2011 yılında %41 olan oran 2014 yılında %54’e ulaşmıştır.

4. Teknoparklar ve Özel Sektör Ar-Ge Merkezleri

5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” kapsamında özel sektör Ar-Ge merkezi sayısında ve Ar-Ge harcamalarında yıllar itibarıyla düzenli bir artış olmaktadır. 2011 yılında 110 olan özel sektör Ar-Ge merkezi sayısı %106 oranında artarak 2015 yılı itibarıyla 227’ye ulaşmıştır. Benzer şekilde anılan Ar-Ge merkezlerinin Ar-Ge harcamaları da 2011 yılına göre yaklaşık %130 oranında artarak 2014 yılı itibarıyla 14 milyar TL’yi geçmiştir. Özel sektör Ar-Ge merkezi sayısı ve Ar-Ge harcamasındaki artışa paralel olarak bu merkezlerde çalışan araştırmacı sayılarında da artış gerçekleşmiş ve 2015 yılı itibarıyla bu merkezlerde çalışan araştırmacı sayısı 18,6 bine ulaşmıştır.

4691 sayılı “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu” kapsamında kurulan teknoparklarda faaliyet gösteren firma sayısı 2015 yılı itibarıyla 3.587’ye, bu firmalarda gerçekleştirilen Ar-Ge harcaması da 1,94 milyar TL’ye ulaşmıştır. Anılan bu firmalarda 2015 yılı itibarıyla 29,8 bin Ar-Ge personeli istihdam edilmektedir.

Teknopark firmalarının toplam geliri 2015 yılı itibarıyla 6,4 milyar TL, ihracat geliri ise 806 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

5. KOBİ’ler

TÜİK tarafından açıklanan Yenilik Araştırması’na göre, yenilik yapan KOBİ’lerin tüm KOBİ’ler içindeki oranı 2014 itibarıyla %50,8, kendi içinde teknolojik yenilik yapan KOBİ’lerin tüm KOBİ’ler içindeki oranı %30, birlikte teknolojik yenilik yapan KOBİ’lerin tüm KOBİ’ler içindeki oranı da %7 olarak gerçekleşmiştir. Fon sağlayan kurumların verileri dikkate alındığında ise Ar-Ge ve yenilik desteklerinden KOBİ’lerin kullandığı fon tutarının özel sektörün kullandığı fon tutarına oranı 2015 yılı itibarıyla %63 olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılında KOBİ’lerde çalışan TZE Ar-Ge personelinin toplam TZE Ar-Ge personeli içindeki oranı %26,5’tir.

6. İşbirliği

Bilim, teknoloji ve yenilik (BTY) alanında ulusal çaplı işbirliği kapsamında fon sağlayan kuruluşlardan elde edilen bilgilere göre 2015 yılı itibarıyla 2.271 üniversite-sanayi işbirliği projesi kamu kurumları tarafından desteklenmiş ve yürürlükte olan projelere kamu tarafından aktarılan tutar 168 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Benzer şekilde 2015 yılı itibarıyla sanayi-sanayi işbirliğinde gerçekleştirilen 407 proje kamu tarafından desteklenmiş ve yürürlükte olan projelere kamu tarafından aktarılan tutar 40 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

Ulusal çapta gerçekleşen üniversite-üniversite işbirliği çerçevesinde ise 2015 yılı itibarıyla kamu tarafından 2.469 proje desteklenmiş ve aynı tarih itibarıyla üniversite-üniversite işbirliği projeleri için kamu tarafından aktarılan tutar 193 milyon TL olmuştur. Üniversite kamu işbirliği kapsamında ise 2015 yılı itibarıyla 562 proje kamu desteklerinden yararlanmış ve aynı tarih itibarıyla kamu destekli üniversite kamu işbirliği destek bütçesi 81 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Sanayi-kamu işbirliği kapsamında ise 2015 yılı itibarıyla kamu tarafından 61 proje desteklenmiş ve 96 milyon TL destek sağlanmıştır.

Uluslararası BTY işbirlikleri kapsamında ise uluslararası işbirliğinde yapılan Ar-Ge ve yenilik proje sayısı 2015 yılı itibarıyla 1.083’tür. Bu kapsamda elde edilen fon tutarı ise 161 milyon TL’dir.

Bilimsel yayın kapsamında 2014 yılı itibarıyla üniversite-özel sektör ortak yayın sayısı 952, bu yayınların tüm bilimsel yayınlar içindeki oranı %3,5 olarak gerçekleşmiştir. Uluslararası bilimsel ortak yayın sayısı ise 5.769 olup bu yayınların tüm bilimsel yayınlar içindeki oranı %21’dir.

10


1 Öğretim üyesi (Prof., Doç. ve Yrd. Doç.) verilerini kapsamaktadır. 2 Öğretim üyeleri (Prof., Doç. ve Yrd. Doç.) tarafından verilen dersler esas alınmıştır.

7. Fikri Mülkiyet Yetkinliği

TPE tarafından açıklanan verilere göre yıllar itibarıyla patent başvuru ve tescil sayılarında artış eğilimi olduğu görülmektedir. Bin TZE araştırmacı başına yerli patent başvuru sayısı 2014 yılında 54’e, bin TZE araştırmacı başına yerli patent tescil sayısı ise 14’e ulaşmıştır. Bin TZE araştırmacı başına Patent İşbirliği Antlaşması (PCT) başvuru sayısı ise 2014 yılı için 10’dur. Uluslararası ve bölgesel anlaşmalar yoluyla yapılan Türkiye orijinli uluslararası patent başvurularının (PCT ve EP) Türkiye’ye giriş yapan yabancı orijinli patent başvurularına oranı 2014 yılı itibarıyla %17’dir.

8. Ticarileşme

TÜİK tarafından teknoloji yoğunluğuna göre açıklanan ihracat verilerine bakıldığında 2015 yılı itibarıyla yüksek teknoloji sektöründe yaklaşık 10,6 milyar TL, orta-yüksek teknoloji sektöründe 95 milyar TL üzerinde ihracat gerçekleşmiştir.

9. Girişimcilik

Türkiye’deki üniversitelerde yenilikçiliğin ve girişimciliğin tetiklenmesi amacıyla oluşturulan ve TÜBİTAK tarafından son olarak 2015 değeri açıklanan “Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi”ne göre 100 üzerinden 50 puan üzerinde puan alan 17 üniversite bulunmaktadır. Bu rakam 2012 yılı için 10’dur.

Öğretim elemanlarının1 teknoparklarda, kuluçka merkezlerinde, TEKMER’lerde ortak veya sahip olduğu

faal firma sayısının toplam teknopark, kuluçka merkezleri, TEKMER’lerdeki firma sayısına oranı 2014 yılı için %22’dir.

Teknogirişim sermayesi desteği alan girişim sayısı 2015 yılı itibarıyla 739’dur. Üniversitelerde lisans ve lisansüstü seviyesinde verilen girişimcilik, teknoloji yönetimi ve inovasyon yönetimi ders sayısı

2 2014’te

991’dir; bu dersleri zorunlu veren üniversite sayısı2 ise 89’dur. Üniversite dışına yönelik düzenlenen

girişimcilik, teknoloji yönetimi ve inovasyon yönetimi eğitimi / sertifika programı sayısı ise 2015 yılında 1.998 olarak gerçekleşmiştir.

2015 yılı itibarıyla 17.968 bilgi temelli yeni firma açılmıştır ve bu firmalardan 649’u yabancı sermayelidir.

10. Altyapı

Kamu tarafından gerçekleştirilen altyapı harcamaları 2015 yılında 593 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bu altyapı harcamalarının 425 milyon TL’si üniversite araştırma altyapıları için, 168 milyon TL’si ise kamu kurumları araştırma altyapıları için gerçekleştirilen kamu harcamalarıdır.

Kamu destekli kurulan tematik ileri araştırma merkezleri ve merkezi laboratuvar sayıları da yıllar itibarıyla artmıştır. 2015 yılı itibarıyla 199 tematik ileri araştırma merkezi ve 94 merkezi araştırma laboratuvarı bulunmaktadır.

Kalkınma Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre bilgi ve iletişim teknolojileri altyapı harcamaları 2011 yılına göre %40 oranında artarak 2015 yılı itibarıyla yaklaşık 3,7 milyar TL’ye ulaşmıştır. 2015 yılında genişbant kullanan girişimlerin toplam girişimler içerisindeki oranı da %92’ye ulaşmıştır.

11. Öncelikli Alanlardaki Yetkinlikler

BTYK’nın 22. Toplantısı’nda alınan 2010/201 no.lu karar gereği otomotiv, makina imalat ve bilgi ve iletişim (BİT) sektörleri Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlar; enerji, su, gıda, savunma ve uzay sektörleri de ivme kazanmamız gereken alanlar olarak belirlenmiştir. Son olarak BTYK’nın 25. Toplantısı’nda sağlık sektörü de ivme kazanmamız gereken alan olarak belirlenmiştir.

Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda Ar-Ge ve yenilik proje sayısı ve bütçesi bakımından BİT alanı öne çıkmaktadır. BİT alanı için, fonlamasının tamamı ya da bir kısmı kamu tarafından gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik projelerinin sayısı 2015 yılı itibarıyla 2.986, aktarılan bütçe ise 201 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Ulusal ve uluslararası işbirliğinde yapılan Ar-Ge ve yenilik projeleri toplam bütçesi ise 2015 ylı itibarıyla sırasıyla 66 milyon TL ve 31 milyon TL’dir. Bu rakamlara paralel olarak Ar-Ge ve yenilik projelerinde çalışan araştırmacı sayısı bakımından da BİT alanı öne çıkmakta olup araştırmacı sayısı 2015 yılı itibarıyla 29.721 olarak gerçekleşmiştir.

11


Bilimsel yayın sayısı ve patent tescil sayısı bakımından ise 2014 yılı için 3.644 bilimsel yayın ve 2015 yılı için 382 patent tescil sayısı ile öne çıkan alan makine-imalat alanı olmuştur.

İvme kazanmamız gereken alanlar kapsamında ise sağlık alanı,

2015 yılı itibarıyla, fonlamasının tamamı ya da bir kısmı kamu tarafından gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik projelerinin sayısı bakımından 1.676 proje,

2015 yılında destek kararı verilen, yürürlükte olan ya da tamamlanmış olan projelere kamu tarafından aktarılan fon bakımından 154 milyon TL,

2014 yılı bilimsel yayın sayısı bakımından 12.655 bilimsel yayın,

2015 yılı patent tescil sayısı bakımından 267 patent tescil sayısı,

2015 yılında uluslararası işbirliğinde yapılan Ar-Ge ve yenilik projeleri toplam bütçesi bakımından 27 milyon TL ile öne çıkmaktadır.

2015 yılında ulusal işbirliğinde yapılan Ar-Ge ve yenilik projeleri içinse 102 milyon TL ile uzay alanı öne çıkmaktadır.

12


Tablo 6. Ulusal BTY Sistemi Performans Göstergeleri Seti

Boyutlar Amaçlar Göstergeler Kaynak 2011 2012 2013 2014 2015****

1 Tamamı ya da bir kısmı kamu tarafından fonlanan, ilgili yıl içinde destek kararı verilen, yürürlükte olan ya da tamamlanan projeleri içermektedir. 2 Projelere kamu tarafından aktarılan bütçe 3 Bilimsel yayın sayısı, makale, not ve eleştiri belge türlerini içermektedir; Thomson Reuters Atıf Veritabanları (WoS-InCites) kullanılmaktadır.

Ar-Ge Yetkinliği

B1

Ar-Ge Yoğunluğunun Artırılması

B1.A1

Toplam Ar-Ge Harcaması*

B1.A1.G1 TÜİK 14.275 16.602 17.178 18.654 -

TZE Araştırmacı Başına Ar-Ge Harcaması*

B1.A1.G2 TÜİK 0,20 0,20 0,19 0,21 -

Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye Oranı (%)

B1.A1.G3 TÜİK 0,86 0,92 0,95 1,01 -

Kamunun Fonladığı Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye Oranı (%)

B1.A1.G4

TÜİK 0,25 0,26 0,25 0,26 -

Kamu Tarafından Gerçekleştirilen Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye Oranı (%)

B1.A1.G5

TÜİK 0,10 0,10 0,10 0,10 -

Üniversitenin Fonladığı Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye Oranı (%)

B1.A1.G6

TÜİK 0,18 0,19 0,19 0,19 -

Üniversite Tarafından Gerçekleştirilen Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye Oranı (%)

B1.A1.G7

TÜİK 0,39 0,41 0,40 0,41 -

Ar-Ge ve Yenilik Proje Sayıları1

B1.A1.G8

Fon Sağlayan Kuruluşlar***

9.133 10.379 12.119 13.942 15.079

Ar-Ge ve Yenilik Proje Bütçesi2*

B1.A1.G9


1.143 1.135 1.078 1.382 1.390

Özel Sektör Ar-Ge Yoğunluğunun Artırılması

B1.A2

Özel Sektör Tarafından Gerçekleştirilen Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye Oranı (%)

B1.A2.G1

TÜİK 0,37 0,42 0,45 0,50 -

Özel Sektörün Fonladığı Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye Oranı (%)

B1.A2.G2

TÜİK 0,39 0,43 0,46 0,51 -

Bilimsel Çıktıların Yaygınlaştırılması

B1.A3

Bin TZE Araştırmacı Başına Bilimsel Yayın3

Sayısı

B1.A3.G1

TÜBİTAK ULAKBİM

TÜİK

332 311 295 304 -

13




4 Son 5 yılda yapılan yayınların aldığı atıf verisi kapsamında Thomson Reuters Atıf Veritabanları (WoS-InCites) kullanılmaktadır.

Ar-Ge Yetkinliği

B1

Bilimsel Çıktıların Yaygınlaştırılması

B1.A3

Bin TZE Araştırmacı Başına Atıf Sayısı4

B1.A3.G2

TÜBİTAK ULAKBİM

TÜİK

1.829 1.797 1.749 1.794 -

Bin Bilimsel Yayın Başına Yerli Patent Tescil Sayısı

B1.A3.G3

TÜBİTAK ULAKBİM

TPE

35 40 47 46 -

Bin Bilimsel Yayın Başına Üniversite Kaynaklı Patent Başvuru Sayısı

B1.A3.G4

TÜBİTAK ULAKBİM

TPE

12 16 19 22 -

İnsan Gücü

B2

BTY İK Sayısının Artırılması ve Dağılımın İyileştirilmesi

B2.A1

TZE Ar-Ge Personeli Sayısı

B2.A1.G1 TÜİK 92.801 105.122 112.969 115.444 -

TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G2 TÜİK 72.109 82.122 89.075 89.657 -

Doktora ve Üstü Dereceli TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G3 TÜİK 22.083 24.238 26.048 25.920 -

Yüksek Lisans Dereceli TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G4 TÜİK 14.285 16.716 18.320 18.213 -

Özel Sektör TZE Ar-Ge Personeli Sayısı

B2.A1.G5 TÜİK 45.408 52.233 58.391 61.945 -

Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G6 TÜİK 30.404 35.034 40.207 41.847 -

Doktora ve Üstü Dereceli Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G7

TÜİK 1.396 1.502 2.063 2.142 -

Yüksek Lisans Dereceli Özel Sektör TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G8

TÜİK 7.339 8.190 9.514 9.809 -

Üniversite TZE Ar-Ge Personeli Sayısı

B2.A1.G9 TÜİK 35.644 40.801 42.574 41.269 -

Üniversite TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G10 TÜİK 35.644 40.801 42.574 41.269 -

14




5 TÜİK Hanehalkı İşgücü İstatistiklerindeki revizyon nedeniyle daha önce verilen rakamlar güncellenmiştir. 6 Veriler öğretim yılı bazında üretilen “Yükseköğretim İstatistikleri” yayınından derlenmiştir ve yıl sütunu öğretim yılının ikinci bölümünü temsil eden yıl kabul edilmiştir.

İnsan Gücü

B2


B2.A1

Doktora ve Üstü Dereceli Üniversite TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G11

TÜİK 19.520 21.491 22.727 22.427 -

Yüksek Lisans Dereceli Üniversite TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G12

TÜİK 4.433 5.894 6.116 5.653 -

Kamu TZE Ar-Ge Personeli Sayısı

B2.A1.G13 TÜİK 11.749 12.088 12.004 12.230 -

Kamu TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G14 TÜİK 6.060 6.288 6.294 6.541 -

Doktora ve Üstü Dereceli Kamu TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G15

TÜİK 1.166 1.244 1.258 1.351 -

Yüksek Lisans Dereceli Kamu TZE Araştırmacı Sayısı

B2.A1.G16

TÜİK 2.514 2.632 2.690 2.751 -

Destek Personeli ve Teknisyen Sayısı

B2.A1.G17 TÜİK 26.835 29.168 30.224 32.142 -

Eğitimini BT Alanında Alan ve BT Alanında Çalışan Kişi Sayısı (Bin)

B2.A1.G18

TÜİK 2.206 2.554 2.676 2.809 -

BT İnsan Kaynağının Toplam İşgücü İçerisindeki Oranı (%)

5

B2.A1.G19

TÜİK 20,4 21,9 22,4 23,2 -

Yeni Doktoraya Başlayanların Sayısı

B2.A1.G20 YÖK

6 9.623 13.072 13.463 9.397 12.200

Halen Doktora Öğrencisi Olanların Sayısı

B2.A1.G21 YÖK

6 43.405 51.959 60.311 67.157 78.223

Bitirilen Tez Sayısı

B2.A1.G22 YÖK

6 24.480 22.277 23.883 25.871 12.549

15




7 Prof., Doç. ve Yrd. Doç. verilerini kapsamaktadır. 8 MEB tarafından iletilen Yükseköğretim harcamaları dışındaki devlet harcamalarının GSYİH’deki oranıdır. Toplam devlet harcamalarının GSYİH’deki oranları: 2011: 4,5, 2012: 4,8, 2013: 5, 2014: 5,1.

İnsan Gücü

B2


B2.A1

Türkiye’de İstihdam Edilen Yabancı Öğretim Üyesi Sayısı

7

B2.A1.G23

YÖK6 446 492 577 875 1.064

Araştırmacıların Dolaşımının Artırılması

B2.A2

Yurtdışında Dolaşımdaki Öğretim Elemanı Sayısı

B2.A2.G1

YÖK6

TÜBİTAK 3.207 2.875 3.821 4.083 -

Yurtiçinde Dolaşımdaki Öğretim Elemanı Sayısı

B2.A2.G2

YÖK6

TÜBİTAK 464 551 848 1.308 -

Dolaşımdaki Öğretim Elemanlarının Tüm Öğretim Elemanları İçindeki Oranı (%)

B2.A2.G3

YÖK6

TÜBİTAK 3,3 2,9 3,6 3,8 -

Eğitim ve Araştırma Kültürü

B3

Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması

B3.A1

Açılan Bilim Merkezi Sayısı

B3.A1.G1 TÜBİTAK 0 0 0 1 2

Eğitim Harcamalarının Artırılması

B3.A2

Eğitim Harcamasının GSYİH’deki Oranı (%)8

B3.A2.G1

MEB

TÜİK 2,72 2,92 3,05 3,09 -

İlk ve Ortaöğretim Seviyesinde Eğitim Niteliğinin Artırılması

B3.A3

15 Yaş Grubundaki Türk Öğrencilerin, PİSA Matematik Okuryazarlığı (M), Fen Bilimleri Okuryazarlığı (F) ve Okuma Becerileri (O) Ortalama Puanı

B3.A3.G1

MEB -

Matematik: 448 Fen

Bilimleri: 463 Okuma

Becerileri: 475

- - -

Eğitimde Kamu BİT Yatırımı*

B3.A3.G2


1.132 1.465 1.868 1.705 2.022

Yüksek Lisans/Doktora Derecesine Sahip Öğretmen Sayısı

B3.A3.G3

MEB 57.922 60.897 65.723 - 76.340

Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı

B3.A3.G4 MEB 30 30 29 27 24

Ortaöğretim Öğrencileri Arası Proje Yarışmalarına Katılan Öğrenci Sayısı B3.A3.G5

MEB

TÜBİTAK 9.735 10.320 13.826 18.334 23.302

16




9 TÜBİTAK tarafından veri sağlanmaktadır. 10 2013-2014 faaliyet yılına ilişkin hareketlilik verileri henüz tamamlanmamıştır.

Eğitim ve Araştırma Kültürü

B3

İlk ve Ortaöğretim Seviyesinde Eğitim Niteliğinin Artırılması

B3.A3

Bilim Fuarında Proje Sunan Öğrenci Sayısı

B3.A3.G6 MEB

9 0 0 63.829 59.383 181.460

Üniversite Seviyesinde Eğitim Niteliğinin Artırılması

B3.A4

Lisans Seviyesinde Kayıtlı Öğrenci Sayısı (Bin)

B3.A4.G1 YÖK

6 2.521 2.835 3.141 3.378 3.629

Lisans Seviyesinde Kayıtlı Öğrenci Sayısının 20-24 Yaş Aralığındaki Nüfusa Oranı (%)

B3.A4.G2

YÖK6

41 46 51 54 -

Öğretim Elemanı Başına Öğrenci Sayısı

B3.A4.G3 YÖK

6 18,86 20,21 20,18 20,29 21,89

Yüksek Lisans Öğrenci Sayısının Lisans Öğrenci Sayısına Oranı (%)

B3.A4.G4

YÖK6

5,0 6,0 7,0 7,9 9,4

Doktora Öğrenci Sayısının Lisans Öğrenci Sayısına Oranı (%)

B3.A4.G5

YÖK6

1,7 1,8 1,9 2,0 2,2

Uluslararası Dolaşımdaki (ERASMUS) Öğrenci Sayısı

10

B3.A4.G6

Ulusal Ajans 11.826 14.412 15.084 - -

Matematik, Fen ve Teknoloji Eğitimi Gören Öğrencilerin Toplam İçerisindeki Oranı (%)

B3.A4.G7

EuroStat 17,7 17,7 - - -

Yabancı Akademisyenlerin Toplam Akademisyen Sayısı İçerisindeki Oranı (%)

B3.A4.G8

YÖK6 1,19 1,23 1,30 1,67 1,98

Teknoparklar ve Özel Sektör Ar-Ge Merkezleri B4

Teknoparkların Kapasitesinin Geliştirilmesi B4.A1

Özel Sektör Ar-Ge Merkezi Sayısı B4.A1.G1

BSTB 110 138 152 168 227

Özel Sektör Ar-Ge Merkezlerinin Ar-Ge Harcaması* B4.A1.G2

BSTB 6.271 9.278 11.485 14.310 -

Özel Sektör Ar-Ge Merkezlerindeki Araştırmacı Sayısı B4.A1.G3

BSTB 9.289 9.962 14.013 16.069 18.624

17




11 Yenilik Araştırması ile Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanımı Araştırmaları’nın kapsamını sanayi ve hizmet sektöründe 10 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerden örnekleme yöntemi ile tespit edilen girişimler oluşturmaktadır. KOBİ bilgileri 10-249 çalışanı olan girişimler için hesaplanmıştır. 12 Göstergelerin hesaplama yöntemlerinde değişiklik yapılmıştır. 13 Ürün veya Süreç Yeniliği / Pazarlama veya Organizasyonel Yenilik Gerçekleştiren KOBİ’lerin Tüm KOBİ’ler İçindeki Oranı verilmektedir.

Teknoparklar ve Özel Sektör Ar-Ge Merkezleri B4

Teknoparkların Kapasitesinin Geliştirilmesi B4.A1

Teknoparklardaki Firma Sayısı

B4.A1.G4 BSTB 1.800 2.174 2.569 3.016 3.587

Teknopark Firmalarının Ar-Ge Harcaması*

B4.A1.G5 BSTB 38,4 43,1 1.215 2.863 1.936

Teknopark Firmalarındaki Ar-Ge Personeli Sayısı

B4.A1.G6

BSTB 15.822 19.498 23.134 26.233 29.829

Teknopark Firmalarının Toplam Geliri *

B4.A1.G7 BSTB 2.990 3.732 3.280 9.297 6.412

Teknoparkların İhracat Geliri *

B4.A1.G8 BSTB 696 495 118 850 806

KOBİ’ler

B5

KOBİ'lerin Yenilik Yetkinliğinin Güçlendirilmesi

B5.A1

Yenilik Yapan KOBİ’lerin Tüm KOBİ’ler İçindeki Oranı (%)

11

B5.A1.G1

TÜİK - 48 - 50,8 -

Kendi İçinde Teknolojik Yenilik Yapan KOBİ’lerin Tüm KOBİ’ler İçindeki Oranı (%)

11 12

B5.A1.G2

TÜİK - 23 - 30 -

Birlikte Teknolojik Yenilik Yapan KOBİ’lerin Tüm KOBİ’ler İçindeki Oranı (%)

11 12

B5.A1.G3

TÜİK - 3 - 7 -

Ürün ve Süreç Yeniliği Gerçekleştiren KOBİ’lerin Tüm KOBİ’ler İçindeki Oranı (%)

11 13

B5.A1.G4

TÜİK - 26 - 37 -

Pazarlama ve Organizasyonel Yenilik Gerçekleştiren KOBİ’lerin Tüm KOBİ’ler İçindeki Oranı (%)

11 13

B5.A1.G5

TÜİK - 43 - 41 -

Ar-Ge ve Yenilik Desteklerinden KOBİ’lerin Kullandığı Fon Tutarının Özel Sektörün Kullandığı Fon Tutarına Oranı (%)

B5.A1.G6


64

66

66

63

63

18




KOBİ’ler

B5

KOBİ'lerin Yenilik Yetkinliğinin Güçlendirilmesi

B5.A1

KOBİ’lerde Çalışan TZE Ar-Ge Personeli Sayısı

B5.A1.G7 TÜİK 23.529 26.577 28.690 30.628 -

KOBİ’lerde Çalışan TZE Ar-Ge Personelinin Toplam TZE Ar-Ge Personeli İçindeki Oranı (%)

B5.A1.G8

TÜİK 25,4 25,3 25,4 26,5 -

KOBİ’lerde Çalışan TZE Ar-Ge Personelinin Toplam KOBİ Çalışanları İçindeki Oranı (%)

B5.A1.G9

TÜİK 0,30 0,30 0,30 - -

Bilgisayar Ağları Üzerinden Ürün/Hizmet Siparişi Veren KOBİ Sayısının Toplam KOBİ Sayısı İçindeki Oranı (%)

11

B5.A1.G10

TÜİK 12,6 - - - -

Bilgisayar Ağları Üzerinden Ürün/Hizmet Siparişi Alan KOBİ Sayısının Toplam KOBİ Sayısı İçindeki Oranı (%)

11

B5.A1.G11

TÜİK 10,8 9,7 8,3 10,4 -

Yeni Üründen Gelir Elde Eden KOBİ Sayısının Toplam KOBİ Sayısı İçindeki Oranı

(%)

11

B5.A1.G12

TÜİK - 17 - - -

KOBİ’lerin yeni ya da geliştirilmiş ürünlerinin (mal veya hizmet) cirolarındaki payları

(%)

11

B5.A1.G13

TÜİK - - - - -

İşbirliği

B6

Ulusal BTY İşbirliğinin Artırılması

B6.A1

Üniversite-Sanayi İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Sayısı

B6.A1.G1


961 1.363 2.003 2.349 2.271

Üniversite-Sanayi İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Bütçesi*

B6.A1.G2


118 77 151 167 168

Sanayi-Sanayi İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Sayısı

B6.A1.G3


135 234 350 372 407

Sanayi-Sanayi İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Bütçesi*

B6.A1.G4


35 29 32 43 40

Üniversite-Üniversite İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Sayısı

B6.A1.G5


1.937 1.811 1.878 2.262 2.469

19




İşbirliği

B6

Ulusal BTY İşbirliğinin Artırılması

B6.A1

Üniversite-Üniversite İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Bütçesi*

B6.A1.G6


127 121 154 171 193

Üniversite-Kamu İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Sayısı

B6.A1.G7


439 397 429 490 562

Üniversite-Kamu İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Bütçesi*

B6.A1.G8


44 48 86 80 81

Sanayi-Kamu İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Sayısı B6.A1.G9


47 50 52 58 61

Sanayi-Kamu İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Bütçesi* B6.A1.G10


54 58 58 134 96

Üniversite-Özel Sektör Ortak Yayın Sayısı B6.A1.G11

TÜBİTAK ULAKBİM

616 738 856 952 -

Üniversite-Özel Sektör Ortak Yayın Sayısının Toplam Yayın Sayısı İçindeki Oranı (%)

B6.A1.G12

TÜBİTAK ULAKBİM

2,6 2,9 3,3 3,5 -

Uluslararası BTY İşbirliklerinin Artırılması B6.A2

Uluslararası İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Sayısı B6.A2.G1

TÜBİTAK BSTB


824 842 877 955 1.083

Uluslararası İşbirliklerinden Elde Edilen Fon Tutarı* B6.A2.G2

TÜBİTAK BSTB


142 162 117 148 161

Uluslararası Bilimsel Ortak Yayın Sayısı B6.A2.G3

TÜBİTAK ULAKBİM

4.403 5.146 5.575 5.769 -

Uluslararası Bilimsel Ortak Yayınların Tüm Yayınlar İçindeki Oranı (%) B6.A2.G4

TÜBİTAK ULAKBİM

18,4 20,2 21,2 21,2 -

Fikri Mülkiyet Yetkinliği

B7

Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete Dönüşümünün Teşviki

B7.A1

Bin TZE Araştırmacı Başına Yerli Patent Başvuru Sayısı

B7.A1.G1

TPE 57 55 51 54 -

Bin TZE Araştırmacı Başına Yerli Faydalı Model Başvuru Sayısı

B7.A1.G2

TPE 44 45 39 39 -

20




14 EP ve PCT verilerinin toplamıdır.

Fikri Mülkiyet Yetkinliği

B7

Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete Dönüşümünün Teşviki

B7.A1

Bin TZE Araştırmacı Başına Yerli Endüstriyel Tasarım Başvuru Sayısı

B7.A1.G3

TPE 104 96 92 94 -

Bin TZE Araştırmacı Başına PCT Patent Başvuru Sayısı

B7.A1.G4

TPE 7 7 9 10 -

Bin TZE Araştırmacı Başına Yerli Patent Tescil Sayısı

B7.A1.G5

TPE 12 12 14 14 -

Bin TZE Araştırmacı Başına Yerli Faydalı Model Tescil Sayısı

B7.A1.G6

TPE 27 27 22 28 -

Bin TZE Araştırmacı Başına Yerli Endüstriyel Tasarım Tescil Sayısı

B7.A1.G7

TPE 96 89 88 85 -

Uluslararası ve Bölgesel Anlaşmalar Yoluyla Yapılan Türkiye Orijinli Uluslararası Patent Başvurularının, Türkiye’ye Giriş Yapan Yabancı Orijinli Patent Başvurularına Oranı (%)

14

B7.A1.G8

TPE

15 13 16 17 -

Ticarileşme

B8

Teknoloji Yoğun Sektörlerin Ekonomik Katkısının Artırılması

B8.A1

Teknoloji Yoğunluğuna Göre Sektörlerin İhracatları* (Yüksek teknolojili: 1; Orta-yüksek teknolojili:2; Orta-düşük teknolojili:3; Düşük teknolojili:4)

B8.A1.G1*****

TÜİK

1: 6.565

2: 67.326

3: 68.418

4: 68.047

1: 8.595

2: 73.007

3: 97.162

4: 77.911

1: 9.105

2: 84.684

3: 82.382

4: 92.594

1: 10.972

2: 101.742

3: 93.934

4: 115.097

1: 10.642

2: 95.091

3: 93.187

4: 105.973

Teknoloji Yoğunluğuna Göre Sektörlerin Hasılatı* (Yüksek teknolojili: 1; Orta-yüksek teknolojili:2; Orta-düşük teknolojili:3; Düşük teknolojili:4)

B8.A1.G2

TÜİK

1: 27.155

2: 228.882

3: 323.247

4: 358.754

1: 26.682

2: 237.293

3: 354.538

4: 394.412

1: 25.025

2: 255.832

3: 356.100

4: 404.904

1: 27.325

2: 262.681

3: 359.727

4: 424.833

-

Yerli Patentlerin Lisanslanması B8.A2

Lisanslanan Yerli Patent Sayısı B8.A2.G1

TPE 4 3 4 2 1

Lisanslanan Yerli Patent Sayısının Toplam Yerli Patent Sayısı İçindeki Oranı (%) B8.A2.G2

TPE 0,5 0,3 0,3 0,2 0,1

Lisanslanan Yerli Faydalı Model Sayısı B8.A2.G3

TPE 20 9 12 12 4

21




Ticarileşme

B8

Yerli Patentlerin Lisanslanması B8.A2

Lisanslanan Yerli Faydalı Model Sayısının Toplam Yerli Faydalı Model Sayısı İçindeki Oranı (%)

B8.A2.G4

TPE 1 0,4 0,6 0,5 0,2

Lisanslanan Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısı

B8.A2.G5 TPE 6 7 17 12 6

Lisanslanan Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısının Toplam Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısı İçindeki Oranı (%)

B8.A2.G6

TPE 0,1 0,1 0,2 0,2 0,1

Lisans Geliri **

B8.A2.G7 TPE 4,6 0,2 0,02 0,8 0,3

Üniversite Kaynaklı Yerli Patentlerin Lisanslanması

B8.A3

Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Patent Sayısı

B8.A3.G1

TPE 0 1 0 0 1

Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Patent Sayısının Toplam Üniversite Kaynaklı Yerli Patent Sayısı İçindeki Oranı (%)

B8.A3.G2

TPE 0 1,8 0 0 0,7

Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Faydalı Model Sayısı

B8.A3.G3

TPE 0 0 0 1 1

Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Faydalı Model Sayısının Toplam Üniversite Kaynaklı Yerli Faydalı Model Sayısı İçindeki Oranı (%)

B8.A3.G4

TPE 0 0 0 2,4 2,6

Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısı

B8.A3.G5

TPE 0 0 0 0 0

Lisanslanan Üniversite Kaynaklı Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısının Toplam Üniversite Kaynaklı Yerli Endüstriyel Tasarım Sayısı İçindeki Oranı (%)

B8.A3.G6

TPE 0 0 0 0 0

22




15 Öğretim üyesi (Prof., Doç. ve Yrd. Doç.) verilerini kapsamaktadır. 16 Öğretim üyeleri (Prof., Doç. ve Yrd. Doç.) tarafından verilen dersler esas alınmıştır.

Ticarileşme

B8

Üniversite Kaynaklı Yerli Patentlerin Lisanslanması

B8.A3

Üniversitelerin Lisans Geliri **

B8.A3.G7 TPE 0,0 6,4 0,0 116,6 1,1

Girişimcilik

B9

Üniversitede Yenilikçiliğin ve Girişimciliğin Tetiklenmesi

B9.A1

Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksinde100 üzerinden 50 Puanın Üzerinde Puan Alan Üniversite Sayısı

B9.A1.G1

TÜBİTAK - 10 14 14 17

Ar-Ge Yoğun Başlangıç Firmalarının Sayısının Artırılması

B9.A2

Öğretim Elemanlarının Teknoparklarda, Kuluçka Merkezlerinde, TEKMER’lerde Ortak veya Sahip Olduğu Faal Firma Sayısı

15

B9.A2.G1

YÖK

BSTB

KOSGEB

362 416 547 724 -

Öğretim Elemanlarının Teknoparklarda, Kuluçka Merkezlerinde, TEKMER’lerde Ortak veya Sahip Olduğu Faal Firma Sayısının Toplam Teknopark, Kuluçka Merkezleri, TEKMER’lerdeki Firma Sayısına Oranı (%)

15

B9.A2.G2

YÖK

BSTB

KOSGEB

18 17 19 22 -

Teknogirişim Sermayesi Desteği Alan Girişim Sayısı

B9.A2.G3

BSTB

TÜBİTAK 272 288 406 396 739

Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması

B9.A3

Lisans ve Lisansüstü Seviyesinde Girişimcilik, Teknoloji Yönetimi ve İnovasyon Yönetimi Ders Sayısı

16

B9.A3.G1

YÖK 697 612 670 991 -

Lisans ve Lisansüstü Seviyesinde Girişimcilik, Teknoloji Yönetimi ve İnovasyon Yönetimi Derslerini Zorunlu Veren Üniversite Sayısı

16

B9.A3.G2

YÖK - 58 61 89 -

Üniversite Dışına Yönelik Düzenlenen Girişimcilik, Teknoloji Yönetimi ve İnovasyon Yönetimi Eğitimi / Sertifika Programı Sayısı

B9.A3.G3

YÖK

KOSGEB 1.333 1.766 2.437 2.360 1.998

Yeni Açılan Firma Sayısı

B9.A3.G4 TOBB 114.872 107.219 108.930 126.635 103.364

23




17 NACE Rev.2 faaliyet kodlan baz alınmıştır. 18 Veriler ilgili yıla kadar kurulmuş veya kurulumu devam eden merkezleri ifade etmektedir.

Girişimcilik

B9

Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması

B9.A3

Yeni Açılan Bilgi Temelli Firma Sayısı17

B9.A3.G5 TOBB 17.949 15.687 18.353 18.560 17.968

Türkiye’de yeni açılan yabancı sermayeli firma sayısı

B9.A3.G6

TOBB 3.575 3.703 3.875 4.736 4.307

Türkiye’de yeni açılan yabancı sermayeli bilgi temelli firma sayısı

B9.A3.G7

TOBB 744 733 772 819 649

Altyapı

B10

Araştırma Altyapısının Geliştirilmesi

B10.A1

Üniversite Araştırma Altyapıları İçin Toplam Kamu Harcamaları*

B10.A1.G1


572 624 584 430 425

Kamu Kurumları Araştırma Altyapıları İçin Toplam Kamu Harcamaları*

B10.A1.G2


146 183 144 158 168

Toplam Kamu Araştırma Altyapı Harcamaları*

B10.A1.G3


718 807 729 588 593

Tematik İleri Araştırma Merkezi Sayısı18

B10.A1.G4


164 182 182 195 199

Merkezi Araştırma Laboratuvarı Sayısı18

B10.A1.G5


76 80 81 94 94

Bilişim Altyapısının Geliştirilmesi

B10.A2

Bilgi ve İletişim Teknolojileri Altyapı Harcamaları*

B10.A2.G1


2.638 3.157 4.160 3.905 3.708

Genişbant Bağlantıya Sahip Girişim Yüzdesi (%)

B10.A2.G2 TÜİK 91,5 92,1 90,6 89,9 92,4

Hanehalkı İnternet Erişimi (%)

B10.A2.G3 TÜİK 42,9 47,2 49,1 60,2 69,5

İnternet Belkemiği Hizmetleri Ölçümü

(DSL/FİBER/3G/4G bağlantı yüzdeleri)

(xDSL:1; Kablo:2; Fiber:3; 3G:4; Diğer:5)

B10.A2.G4*****

BTK

1: 30,3

2: 2,1

3: 1,2

4: 65,8

5: 0,7

1: 24

2: 1,8

3: 2,3

4: 71,3

5: 0,5

1: 20,4

2: 1,5

3: 3,7

4: 74,1

5: 0,4

1: 16,5

2: 1,4

3: 3,5

4: 78,4

5: 0,2

1: 14,8

2: 1,3

3: 3,5

4: 80,3

5: 0,1

24




Altyapı

B10

Bilişim Altyapısının Geliştirilmesi

B10.A2

Genişbant Abone Yoğunluğu (%) B10.A2.G5*****

BTK 30,3 36,5 42,1 53,1 60

Mobil Telefon Abone Yoğunluğu (%)

B10.A2.G6***** BTK 87 90 91 93 94

Hızlara Göre Sabit Genişbant İnternet Abone Yoğunluğu (%)

B10.A2.G7******

BTK

x≤ 512 Kbit/s 1 1

6 5 3 512 Kbit/s < x≤1 Mbps

9 8

1 < x ≤2 Mbps 1,1 0,7 3,1 0,1 0,1

2 < x ≤4 Mbps 1,1 0,9 1,0 0,5 0,5

4 < x ≤8 Mbps 80,0 79,4 68,9 43,1 27,5

8 <x ≤10 Mbps

8 10

2,1 4,6 4,7

10<x≤30 Mbps 18,3 45,5 62,0

30<x≤50 Mbps 0,6 1,3 1,9

50<x≤100 Mbps

0,1 0,1 0,2

100Mbps<x 0 0 0

Mbps Başına Ortalama Genişbant Erişim Maliyeti (TL/Mbps)

(xDLS: 1; Fiber: 2)

B10.A2.G8******

BTK 1: 6,5 2: 2,6

1: 7,5 2: 2,6

1: 4,8 2: 3,2

IP Trafiği (TByte)

B10.A2.G9****** BTK 1.674.900 2.257.532 3.175.467 4.520.928 4.897.718

E-Devlet Kullanım Yüzdesi (Hanehalkı/Girişim) (%) B10.A2.G10

TÜİK 16,8 / 81,5 20,4 / 73,7 19,1 / 79,3 27,2 / 81,4 28,4 / -

25




Öncelikli Alanlardaki Yetkinlikler

Otomotiv

B11

Öncelikli Alanlarda Ar-Ge ve Yenilik Yetkinliğinin Geliştirilmesi B11.A1

Bilimsel Yayın Sayısı

B11.A1.G1

TÜBİTAK ULAKBİM

2.321 2.569 2.701 2.853 -

Patent Tescil Sayısı

B11.A1.G2 TPE 50 56 79 84 70

Ar-Ge ve Yenilik Proje Sayıları

B11.A1.G3


428 469 561 685 745

Ar-Ge ve Yenilik Projelerinde Çalışan Araştırmacı Sayıları

B11.A1.G4


9.095 9.875 11.694 12.352 14.895

Ar-Ge ve Yenilik Proje Bütçesi*

B11.A1.G5


72,3 90,5 80,2 46,6 43,7

Ulusal İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Toplam Bütçesi*

B11.A1.G6


36,2 56,2 52,2 21,3 19,7

Uluslararası İşbirliğinde Yapılan Ar-Ge ve Yenilik Projeleri Toplam Bütçesi*

B11.A1.G7


3 2 0,5 0,3 1,4


Makina-İmalat

B11



B11.A1.G1

TÜBİTAK ULAKBİM

3.032 3.325 3.492 3.644 -


B11.A1.G2 TPE 252 312 338 304 382


B11.A1.G3


1.004 1.148 1.379 1.330 1.288


B11.A1.G4


7.397 11.136 13.828 12.407 10.896


B11.A1.G5


94 90 91 131 83


B11.A1.G6


28 19 24 57 23


B11.A1.G7


10 6 1 3 7

26





Bilgi ve İletişim Teknolojileri

B11



B11.A1.G1

TÜBİTAK ULAKBİM

2.022 1.978 2.150 2.307 -


B11.A1.G2 TPE 38 36 34 62 47


B11.A1.G3


1.353 1.756 2.349 2.601 2.986


B11.A1.G4


18.736 21.620 29.114 28.747 29.721


B11.A1.G5


137 153 167 202 201


B11.A1.G6


25 29 40 51 66


B11.A1.G7


26 29 19 53 31


Enerji

B11



B11.A1.G1

TÜBİTAK ULAKBİM

1.984 2.198 2.220 2.272 -


B11.A1.G2 TPE 31 36 33 28 53


B11.A1.G3


317 418 506 672 817


B11.A1.G4


3.368 4.491 7.474 7.647 11.536


B11.A1.G5


55 69 50 82 91


B11.A1.G6


18 26 22 32 50


B11.A1.G7


14 28 4 28 20

27




Öncelikli Alanlardaki Yetkinlikler Su B11


Bilimsel Yayın Sayısı B11.A1.G1

TÜBİTAK ULAKBİM

747 797 694 688 -

Patent Tescil Sayısı B11.A1.G2

TPE 2 4 0 5 3

Ar-Ge ve Yenilik Proje Sayıları B11.A1.G3


144 172 175 217 215

Ar-Ge ve Yenilik Projelerinde Çalışan Araştırmacı Sayıları B11.A1.G4


874 906 832 861 864


B11.A1.G5


14 14 16 23 20


B11.A1.G6


6 5 8 10 11


B11.A1.G7


5 3 2 6 3


Gıda

B11



B11.A1.G1

TÜBİTAK ULAKBİM

4.958 4.514 4.487 4.491 -


B11.A1.G2 TPE 64 54 77 65 110


B11.A1.G3


850 894 1.034 1.316 1.529


B11.A1.G4


4.658 4.747 5.826 7.649 9.419


B11.A1.G5


75 66 78 80 98


B11.A1.G6


35 30 41 37 43


B11.A1.G7


15 12 11 8 16

28





Savunma

B11



B11.A1.G1

TÜBİTAK ULAKBİM

1.923 2.018 2.089 2.252 -


B11.A1.G2 TPE 12 11 15 12 7


B11.A1.G3


208 309 394 392 392


B11.A1.G4


8.690 10.281 11.490 10.991 10.782


B11.A1.G5


102 86 127 135 113


B11.A1.G6


60 39 67 90 60


B11.A1.G7


5 7 4 4 3


Uzay

B11



B11.A1.G1

TÜBİTAK ULAKBİM

277 369 372 367 -


B11.A1.G2 TPE 0 0 0 0 0


B11.A1.G3


49 57 67 93 110


B11.A1.G4


792 921 2.017 5.313 6.546


B11.A1.G5


49 31 6 56 108


B11.A1.G6


46 29 2 47 102


B11.A1.G7


2 1 1 1 4

29





Sağlık

B11



B11.A1.G1

TÜBİTAK ULAKBİM

10.738 11.698 12.213 12.655 -


B11.A1.G2 TPE 70 143 108 181 267


B11.A1.G3


467 547 779 1.235 1.676


B11.A1.G4


3.055 3.322 7.603 9.920 11.170


B11.A1.G5


79 58 60 124 154


B11.A1.G6


19 12 21 49 66


B11.A1.G7


5 9 6 27 27

* 2015 yılı sabit fiyatlarıyla, milyon TL

** 2015 yılı sabit fiyatlarıyla, bin TL

*** Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi

Başkanlığı, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu verileri kullanılmıştır.

**** 30 Kasım 2015 itibarıyla

***** Ekim 2015 itibarıyla

****** Eylül 2015 itibarıyla 30


3.2. Araştırma Altyapıları Yol Haritası ve Araştırma Merkezlerine İlişkin İdari ve Yasal Düzenlemeler [2010/203]

KARAR

Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerdeki araştırma merkezlerinin etkin kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere, merkezlerin özel sektör ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği kurmaları, yönetimi, sürdürülebilir finansmanı, personel istihdamı, tüm araştırmacılara 7 gün 24 saat hizmet verebilecek şekilde açık olması, performansların izlenmesi ve değerlendirilmesi gibi konularında idari ve yasal düzenlemeler yapılmasına ve

Ülkemizdeki mevcut ve yapılacak araştırma merkezlerinin konu, yer, işbirlikleri, çalışma alanları ve finansman modeli gibi hususların belirlenmesine yönelik olarak Araştırma Altyapıları Yol Haritası hazırlanmasına

karar verilmiştir.


2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016








SORUMLU KURULUŞ



TARAL Kapsamındaki Kuruluşlar

GELİŞME

Araştırma altyapılarının daha etkin kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere desteklenmesine ilişkin hususları düzenleyen 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun 10 Temmuz 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun ile araştırma altyapılarının yönetimi, finansmanı, personel yapısı ile izleme, değerlendirme ve desteklenmesine ilişkin düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun’un

1 uygulamasına ilişkin genel ilkeleri, satın alma ve ihale süreçleri ile bütçe ve muhasebe

işlemlerini düzenlemek üzere hazırlanan üç yönetmelik2 28 Ağustos 2015 tarihli Resmi Gazete’de

yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

1 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140710.htm

2 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/08/20150828.htm

31

http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140710.htm


1 Tam Zaman Eşdeğer

3.3. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101]

KARAR

2023 yılında ülkemizin ilk 10 ekonomi arasına girebilmesi ve diğer ulusal hedeflere (yerli otomobil, yerli uçak, yerli helikopter vb.) ulaşılabilmesi için Ulusal Yenilik Sistemi 2023 yılı hedeflerinin aşağıdaki şekilde belirlenmesine

Ar-Ge harcaması/GSYİH: %3

Özel sektör Ar-Ge harcaması/GSYİH: %2

Araştırmacı sayısı: 300 bin1

Özel sektör araştırmacı sayısı: 180 bin1

ve anılan hedeflerin gerçekleşmesi yolunda,

2023 yılına kadar ihtiyaç duyulacak Ar-Ge ödeneklerinin kararda belirtilen ilgili kamu kurumları ile çalışılarak tespit edilmesine ve ilgili kurum bütçelerine eklenmesine,

Kaynakların BTYK’nın ‘2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016’ ve ‘2010/202 2011-2013 Yıllarında Kamu Ar-Ge ve Yenilik Fonlarının Kullanımında İzlenecek Politikalar’ kararlarına uygun şekilde kullanılmasına,

Ulusal Yenilik Sistemi 2023 yılı hedeflerinde ulaşılan düzeyin BTYK toplantılarında düzenli olarak izlenmesine,

karar verilmiştir.


2005/201 Ulusal Bilim ve Teknoloji Sisteminin 2010 Hedefleri


2014/106 2014-2016 Yıllarında Kamu Ar-Ge ve Yenilik Fonlarının Kullanımında İzlenecek Politikalar






SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK


Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Ekonomi Bakanlığı

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı


Maliye Bakanlığı

Sağlık Bakanlığı

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

YÖK

Hazine Müsteşarlığı

KOSGEB

TOBB

TİM

TÜSİAD

MÜSİAD

Özel sektör

32


2 2015 sabit fiyatlarıyla

GELİŞME

Ar-Ge Harcamaları

TÜİK tarafından açıklanan 2014 yılı Araştırma ve Geliştirme Anketi sonuçlarına göre Türkiye’de yaklaşık 19 milyar TL

2 Ar-Ge harcaması yapılmıştır

(Şekil 2). Yıllar itibarıyla Türkiye’nin Ar-Ge harcamalarına bakıldığında düzenli bir artış görülmektedir. 2014 yılı Ar-Ge harcaması, 2005 yılındaki değerin yaklaşık 3 katıdır.

2014 yılında Ar-Ge Harcamalarının Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya (GSYİH) oranı %1,01’e ulaşırken, özel sektör Ar-Ge harcamalarının GSYİH’ye oranı aynı yıl %0,50’ye ulaşmıştır (Şekil 3). Özel sektör Ar-Ge harcamaları %49,8 oran ile toplam Ar-Ge harcamaları içinde en büyük paya sahiptir. 2005-2014 yıllarına bakıldığında her iki oranın da artış eğiliminde olduğu görülmektedir.

Ar-Ge İnsan Kaynağı

Yıllar itibarıyla Türkiye’deki TZE araştırmacı sayısına bakıldığında düzenli bir artış izlenmektedir. TÜİK tarafından açıklanan 2014 yılı Araştırma ve Geliştirme Anketi sonuçlarına göre Türkiye’de 90 bin TZE araştırmacı vardır. Bunun 42 bini özel sektörde çalışmaktadır (Şekil 4). 2014 yılı toplam TZE araştırmacı sayısı, 2005 yılı değerinin 2 katının üzerine ulaşmışken, 2014 yılı özel sektör TZE araştırmacı sayısı 2005 yılı değerinin 4 katını aşmıştır.

Kaynak: TÜİK

Şekil 2. Ar-Ge Harcamaları ve Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla (2015 sabit fiyatlarıyla)

Kaynak: TÜİK

Şekil 3. Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

Şekil 4. TZE Araştırmacı Sayısı

33


3.4. İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Müfredatına Uygun Dijital İçeriklerin Geliştirilmesi ve Erişime Sunulması [2012/102]

KARAR

Ülkemizde dijital eğitim reformunu destekleyici nitelikte aşağıdaki üç temel konu üzerinde TÜBİTAK ve Milli Eğitim Bakanlığı eş sorumluluğunda çalışmalar yapılmasına karar verilmiştir:

z-Kitap (zenginleştirilmiş kitap): İlgili derslerin müfredat ve kazanımlarına yönelik işitsel, görsel, hareketli, etkileşimli ve dinamik öğeler bir arada kullanılarak zenginleştirilen içeriğe sahip e lektronik öğrenme/öğretim materyallerinin geliştirilmesi ve erişime sunulması.

e-Ders: Bir derse veya alt kazanımlarına yönelik hazırlanmış video çekimlerinden oluşacak ve hem öğretmenler için bir uygulama örneği teşkil edecek hem de öğrenciler için ders tekrarı yaparak eksik konularını tamamlayabilecekleri öğretim materyallerinin geliştirilmesi.

TÜBİTAK Popüler Dergileri (E-Dergi): İlgili dergilerin elektronik versiyonlarının tablet bilgisayarlar üzerinden bütün öğrencilerin erişimine sunulması.


-






SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK Millî Eğitim Bakanlığı


Üniversiteler

GELİŞME

z-Kitap Çalışmaları:

z-Kitaplar, ders materyallerinin zenginleştirilmesini ve bu materyallerin elektronik ortamda paylaşılmasını sağlar. Bu doğrultuda TÜBİTAK bünyesinde z-Kitap kavramsal çerçevesi hazırlanmış ve içeriklerin geliştirilmesi, paketlenmesi, sunulması ile ilgili yöntemler ve sistematik üzerinde araştırmalar yapılmıştır. z-Kitap formatı ile ilgili uluslararası standartlar üzerinde çalışılarak ortak bir standart oluşturulmuştur. Bu standarda dayalı olarak z-Kitap hazırlama rehberi oluşturulmuş ve deneme olarak kişisel bilgisayar ve mobil cihazlar için z-Kitap okuyucu uygulamasının beta sürümü geliştirilmiştir. Ayrıca Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) ile TÜBİTAK arasında imzalanan Eğitimde İşbirliği Protokolü kapsamında imzalanan sözleşmelerin içeriğine uygun olarak ortaöğretim 9. sınıf Matematik ve Ortaöğretim 9. sınıf Coğrafya örnek z-Kitap uygulamaları planlanmıştır.

z-Kitap gibi büyük öğrenme nesneleri yerine, kazanım bileşenlerinin baz alındığı, öğrencilerin öğrenmelerini kolaylaştıracak, ses, metin, resim, grafik, animasyon, simülasyon, etkileşimli video vb. içeriklere sahip, MEB Eğitim Bilişim Ağı (EBA) Portal’da yayımlanacak biçimde hazırlanması planlanan 'Öğrenme Adımları Modelleri'nin hazırlanması için MEB ile TÜBİTAK arasında 14 Eylül 2015 tarihinde sözleşme imzalanmıştır. Sözleşme gereğince, Fizik 11. sınıf, Kimya 11. sınıf, ve Biyoloji 11. sınıflar için 100'er prototip öğrenme adımı hazırlanmaktadır. En küçük öğrenme hedefleri için planlanan prototip öğrenme adımları sonrasında MEB ile yapılacak sözleşmeye göre Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı

34


(TTKB) tarafından onaylanan tüm öğretim programları için de 'Öğrenme Adımları Modelleri' hazırlanması planlanmaktadır.

e-Ders Çalışmaları:

e-Ders kapsamında öğrenciler için uygulama ve öğrenme örneği teşkil edecek şekilde TÜBİTAK bünyesinde 2015 yılı Kasım ayı itibarıyla 440 e-Ders, 136 e-İçerik oluşturulmuş ve MEB’e teslim edilmiştir. 2015 yılı Eylül ayı TÜBİTAK ve MEB arasında imzalanan Fatih-3 Projesi kapsamında e-İçerik hazırlıklarına 300 prototip ile devam edilmektedir. e-Ders videoları dağılımına ve ek içeriklere ilişkin detaylar Tablo 7 ve 8’de yer almaktadır.

Tablo 7. e-Ders Videoları Dağılımı

Sınıf Matematik Fen

Bilimleri Fizik Kimya Biyoloji Toplam

5 15 15 - - - 30

6 15 15 - - - 30

7 15 15 - - - 30

8 15 15 - - - 30

9 20 - 20 20 20 80

10 20 - 20 20 20 80

11 20 - 20 20 20 80

12 20 - 20 20 20 80

Toplam 140 60 80 80 80 440

Tablo 8. e-Ders İçerikleri Dağılımı

Sınıf Biyoloji Fizik Kimya Matematik Geometri Fen Bil. Ort. Mat. Toplam

5 - - - - - 27 6 33

6 - - - - - 4 - 4

7 - - - - - 1 2 3

8 - - - - -

7 7

9 16 17 - - - - - 33

10 2 3 - - 7 - - 12

11 - 16 - 13 - - - 29

12 - 8 7 - - - - 15

Toplam 18 44 7 13 7 32 15 136

Eğitimde işbirliği protokolü kapsamındaki tüm öğretim programları ve içeriklere ilişkin detaylı bilgi Tablo 9’da yer almaktadır.

35


Tablo 9. Öğretim Programı ve Ders Kitapları Mevcut Durum Tablosu

Dersler

Öğretim Programı

Ders Kitapları

Dersler

Öğretim Programı

Ders Kitapları

Durum Tamamlanan Durum Tamamlanan

Te

mel B

ilim

ler

Ortaöğretim Biyoloji (9-12)

√ 9, 10,11

So

syal B

ilim

ler

Hayat Bilgisi (1-3) √ −

Ortaöğretim Fizik (9-12) √ 9,10,11 Türkçe (1-8) √ −

Ortaöğretim Kimya (9-12)

√ 9, 10,11 Sosyal Bilgiler (4-7) √ −

Ortaöğretim Matematik ve Geometri (9-12)

√ 9,10,11 Coğrafya (9-12) √ −

Ortaokul Matematik (5-8) √ 5,6,7 Tarih (9-12) √ −

Fen Bilimleri (3-8) √ 3,4,5,6,7 Edebiyat, Dil ve Anlatım (9-12 )

√ −

Matematik (1-4) √ −

Seçm

eli D

ers

ler

Bilim Uygulamaları (5-8)

√ 6

İleri Biyoloji (9-12) √ − Zeka Oyunları (5-8) √ Tek Kitap

İleri Matematik (9-12) √ − Yazma ve Yazarlık

Becerileri (5-8) √ 5

İleri Fizik (9-12) √ − Çevre ve Bilim √ −

İleri Kimya (9-12) √ − İletişim ve Sunum

Becerileri (7 veya 8) √ −

Teknoloji ve Tasarım (7-8)

√ − Düşünme Eğitimi (7-

8) √ −

Yab

an

cı D

il

İngilizce (2-8) √ 2,3,4,5,6,7

Yab

an

cı D

il

İngilizce (9-12) √ 9

Teslim edilen öğretim programlarından 6’sının değerlendirilmesine MEB TTKB tarafından devam edilmekte olup değerlendirme sonrası güncelleme talep edilen 12 kitabın yeniden düzenlenme çalışmaları TÜBİTAK bünyesinde sürdürülmektedir.

TÜBİTAK Popüler Dergileri (e-Dergi) Çalışmaları:

TÜBİTAK Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı tarafından “Bilim ve Teknik”, “Bilim Çocuk” ve “Meraklı Minik” dergileri yayımlanmaktadır. Bu dergilerin yanında çevrimiçi ücretsiz olarak yayınlanacak TÜBİTAK Bilim Genç dergisi de test yayınındadır. Anılan dergilerin yayın amacı aşağıda sunulmaktadır.

Çocuklara küçük yaşlardan itibaren bilimi sevdirmek,

Bilimin yaşamın bir parçası olduğunu göstermek,

Gelecekte bilim dünyasına katkıda bulunabileceklerini fark ettirmek ve onları buluş yapmaya özendirmek,

36


Araştırma yapma, soru sorma, merak etme ve okuma isteği uyandırmak.

Bu kapsamda Bilim ve Teknik, Bilim Çocuk ve Meraklı Minik dergilerinin e-Dergi arşivleri hazırlanarak MEB yetkililerine teslim edilmiş olup dergiler MEB tarafından Eğitim Bilişim Ağı (EBA) portalı üzerinden ücretsiz erişime açılmıştır. Tablet ve akıllı tahtalarda paylaşılmak üzere MEB’e teslim edilmiş olan yayınların hangi ortamlarda ve hangi plana göre sunulacağı MEB Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü kontrolünde yürütülmektedir.

Eğitim ve Bilişim Ağı (EBA) öğretmen ve öğrenciler başta olmak üzere eğitimin tüm paydaşları için tasarlanmış olup 8 ana modülden oluşmaktadır.

MEB tarafından açılan EBA portalı üzerinden ücretsiz erişime açılan dergi modülü sayesinde öğretmenler ve öğrenciler bilim, teknoloji, kültür sanat gibi kişisel gelişimlerine ve derslerine yardımcı olabilecek içeriklere sahip dergilerin PDF hallerine ulaşıp, bu dergileri bilgisayarlarına, tablet bilgisayarlarına veya akıllı tahtalara indirip istedikleri zaman okuyabilmektedirler.

EBA içeriğinde eğitim sistemimizin ilkokul, ortaokul ve lise kademelerindeki bütün ders alanlarını desteklemeyi amaçlayan e-öğrenme materyalleri üretimine devam edilecektir. Haber, e-İçerik, e-Dergi, e-Kitap, Video, Ses, Görsel, Doküman başlıklarındaki 8 modülde mevcut dijital eğitim içerikleri sayısı 82.444 olup bu rakama 2016 yılında 8.809 içeriğin daha eklenmesi planlanmaktadır.

Mevcut EBA kullanıcı sayısı yaklaşık 8,4 milyon olup bu sayının 2016 öğretim yılı sonuna kadar %20 artırılarak 10,5 milyona ulaşması hedeflenmektedir.

37


3.5. Temel Yetkinliklerin Öğrencilere Daha Etkin Bir Şekilde Kazandırılması Amacıyla Öğretim Programlarının Revizyonuna Yönelik Çalışmalar Yapılması ve Eğitim İçeriklerinin Tasarlanması [2012/104]

KARAR

Temel yetkinliklerin öğrencilere daha etkin bir şekilde kazandırılması amacıyla öğretim programlarının revize edilmesine yönelik çalışmalar yapılmasına, eğitim materyallerinin geliştirilmesine, bu çalışmaları yürütecek olan çalışma gruplarının oluşturulmasına ve bu sürecin Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı ve TÜBİTAK’ın işbirliğinde yürütülmesine karar verilmiştir.


-






SORUMLU KURULUŞLAR

Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı

TÜBİTAK


YÖK ÖSYM

GELİŞME

Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (MEB TTKB) ile TÜBİTAK arasında 2015 yılı Şubat ayında yenilenen iş birliği sözleşmesi kapsamında temel eğitimde 4, ortaöğretimde 6 olmak üzere toplam 10 dersin öğretim programı güncellenmiş ve temel eğitimde 4, ortaöğretimde 3 olmak üzere toplam 7 ders kitabının/öğretim materyalinin yeniden hazırlanma çalışmaları tamamlanmış olup bu programlar aşağıda listelenmektedir:

1. Öğretim Programları

Türkçe (1-8. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı

Matematik (1-4. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı

Hayat Bilgisi (1-3. Sınıflar) Dersi Öğretim programı

Çevre Eğitimi Dersi Öğretim Programı

Türk Dili ve Edebiyatı (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı

Fen Lisesi Biyoloji (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı

Fen Lisesi Kimya (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı

Fen Lisesi Fizik (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı

Fen Lisesi Matematik (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı

2. Ders Kitapları/Öğretim Materyalleri:

Zekâ Oyunları 5-8. Sınıf Öğretim Materyali

Yazarlık ve Yazma Becerileri 5. Sınıf Öğretim Materyali

38


Fen Bilimleri 4. Sınıf Ders Kitabı

Matematik 6. Sınıf Ders Kitabı

Biyoloji 11. Sınıf Eğitim Materyali

İngilizce 9. Sınıf Eğitim Materyali Seti

Matematik Eğitimi 11. Sınıf Eğitim Materyali-Temel Düzey

Devam Eden Çalışmalar:

Öğretim Programları

Temel Eğitimde: Düşünme Eğitimi (7-8. Sınıflar)

İletişim ve Sunum Becerileri (7 - 8. Sınıflar)

Teknoloji ve Tasarım (7 ve 8. Sınıflar)

Sosyal Bilgiler (4-7. Sınıflar)

dersleri öğretim programları taslakları hazırlanmış olup taslak programlar MEB TTKB internet sitesinde paydaşların görüş ve önerilerine sunulmuştur. Teknoloji ve Tasarım (7. ve 8. Sınıflar) ve Sosyal Bilgiler (4.-7. Sınıflar) dersi öğretim programlarına yönelik alınan görüş ve öneriler değerlendirilerek programlara yansıtılması amacıyla ilgili tarafların katılımı ile toplantılar yapılmıştır. Yapılan toplantılar sonucunda Teknoloji ve Tasarım (7.-8. Sınıflar) dersi öğretim programı yeniden düzenlenerek MEB TTKB’ye sunulmuştur. Sosyal Bilgiler (4.-7. Sınıflar) dersi öğretim programı ile ilgili gözden geçirilmesi çalışmaları devam etmektedir.

Ortaöğretim seviyesinde ise Coğrafya (9.-12. sınıflar) ve Tarih (9.-12. Sınıflar) dersleri taslak öğretim programlarının inceleme ve değerlendirme süreçleri devam etmektedir.

Söz konusu temel eğitim ve ortaöğretim programlarının inceleme ve değerlendirme süreçlerinin tamamlanması sonrasında MEB TTKB kararları tekemmül ettirilecektir.

Yukarıda sözü edilen öğretim programlarının MEB TTKB kararları doğrultusunda kademeli olarak uygulamaya girmesi kabul edildiğinden uygulama planı dikkate alınarak bu öğretim programları için ders kitabı/öğretim materyalleri yazım çalışmaları MEB tarafından devam ettirilmektedir. Söz konusu işbirliği kapsamı dışında MEB TTKB tarafından temel yetkinliklerin öğrencilere daha etkin bir şekilde kazandırılması kapsamında aşağıda yer alan çalışmalar da yürütülmektedir:

Hayat Bilgisi (1. Sınıf) Ders Kitabı

Matematik (1. Sınıf) Ders Kitabı

Türkçe (1. Sınıf) Öğretim Materyali

Türkçe (5. Sınıf) Öğretim Materyali

Türk Dili ve Edebiyatı (9. Sınıf) Öğretim Materyali

Kademeli Olarak Uygulanan Öğretim Programları ile Ders Kitapları/Öğretim Materyallerinin İzleme ve Değerlendirme Çalışmaları:

1. Uygulamaya konulan öğretim programları ile ders kitapları/öğretim materyallerinden 2014-2015 eğitim ve öğretim yılında uygulananların izleme ve değerlendirme çalışmaları MEB TTKB tarafından yapılmış ve elde edilen veriler doğrultusunda gerekli görülen düzenlemeler yapılarak 2015-2016 eğitim ve öğretim yılına yansıtılmıştır.

2. Uygulamaya konulan öğretim programları ile ders kitapları/öğretim materyallerinden 2015-2016 eğitim ve öğretim yılında uygulananların izleme ve değerlendirme çalışmaları MEB TTKB tarafından planlamış olup söz konusu eğitim ve öğretim yılı içinde tamamlanarak bir sonraki eğitim öğretim yılı için gerekli görülecek düzenlemeler yapılacaktır.

39

2012/105(G) BTYK’nın 29. Toplantısı

3.6. İlk ve Ortaöğretimde Yabancı Dil Öğretim Sistemi Konusunda Araştırma Yapılması ve Alternatif Öğretim Modellerinin Geliştirilmesi [2012/105]

KARAR

Yabancı dil öğretim sisteminin iyileştirilmesi için öğretmen, akademisyen ve uzmanlardan oluşan bir koordinasyon kurulunun oluşturulmasına; bu kurulun yabancı dil öğretim sistemi üzerine araştırma yapmasına, alternatif öğretim modelleri oluşturmasına, yabancı dil öğretimini destekleyecek etkin dil araçları geliştirmesine ve bunların medya ve toplumda yaygınlaştırılmasına karar verilmiştir.


-






SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK Millî Eğitim Bakanlığı


TRT

Televizyon Yayıncıları Derneği


Üniversiteler

GELİŞME

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) ve TÜBİTAK arasında imzalanan “Eğitimde İşbirliği” protokolü kapsamında dil bilgisine dayalı yabancı dil öğretim sistemi yerine daha etkin bir öğretim yöntemi hazırlanması üzerine çalışmalar yürütülmüştür.

Ülkemizde yabancı dil öğrenimini kolaylaştırarak yaygınlaştıracak en uygun İngilizce öğretim modelinin belirlenmesi için alanlarında uzman akademisyenlerin ve öğretmenlerin yer aldığı bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Çalışma grubu, TÜBİTAK ile yürütülen işbirliği kapsamında İlköğretim Kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) İngilizce Dersi (2.-8. Sınıflar) Öğretim Programını hazırlamış ve söz konusu öğretim programı MEB TTKB’nin 1 Şubat 2013 tarihli ve 6 sayılı Kurul Kararıyla kabul edilerek 2013-2014 eğitim öğretim yılından itibaren kademeli olarak uygulamaya konulmuştur.

Ayrıca, yabancı dil öğretimi kapsamında Almanca dersi öğretim programı (2.-8. Sınıflar) Anadolu Üniversitesi ile yapılan işbirliği; Fransızca dersi öğretim programı (2.-8. Sınıflar) ise Tevfik Fikret Okulları’yla yapılan işbirliği kapsamında hazırlanmış ve 2013-2014 eğitim öğretim yılından itibaren kademeli olarak uygulamaya konulmuştur. Diğer taraftan, MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan İlköğretim Arapça dersi (2.-8. Sınıflar) öğretim programı 2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren 2. ve 5. sınıflardan başlayarak uygulamaya konulacaktır.

Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni esas alınarak hazırlanan, daha çok dinleme ve konuşma odaklı iletişim becerilerinin geliştirilmesini amaçlayan, dilbilgisi kalıplarına dayalı bir yabancı dil öğretimi yerine iletişim temelli bir dil öğretimi yaklaşımını esas alarak güncellenen İngilizce, Fransızca ve Almanca öğretim programlarına uygun ders kitapları 3’lü set (ders kitabı, çalışma kitabı ve öğretmen kılavuz kitabı) halinde hazırlanmaktadır.

Yabancı dil öğretiminde yaşanan sorunlar ve bunların çözümüne yönelik yapılacak çalışmalar konusunda 25 Nisan 2014 tarihinde Ankara’dan 30 öğretmenin katılımıyla bir çalışma toplantısı

40


gerçekleştirilmiş ve toplantı sonucu uluslararası düzeyde yapılacak çalıştaya esas teşkil edecek dil öğretimi ile ilgili bir rapor hazırlanmıştır.

Dil öğretimi, yabancı dil öğretimi ve ikinci dil öğretimine ilişkin 11-13 Haziran 2014 tarihlerinde İstanbul’da Uluslararası Dil Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Çalıştay raporu doğrultusunda oluşturulacak politikalarla yabancı dil öğretimi konusunda çalışmalar planlanacaktır.

MEB’in yabancı dil öğretiminde yeni teknolojileri kullanma hedefi çerçevesinde DynEd İngilizce Dil Eğitim Yazılımları 2008-2009 eğitim-öğretim yılından itibaren tüm resmi ilköğretim kurumlarının 4., 5., 6., 7. ve 8. sınıflarında uygulanmaktadır. DynEd İngilizce Dil Eğitimi Sisteminin sadece 4.-8. sınıf öğrencileri için değil, lise 9.-12. sınıf öğrencilerinin de kullanımına sunulması ilişkin protokol 24 Ocak 2013 tarihinde imzalanmış ve uygulama 2014-2015 eğitim öğretim yılında başlamıştır. Kullanıcıların sistem üzerindeki başarı durumlarını takip edebilmek amacıyla DynEd Analytics programı hazırlanmıştır.

İngilizce dersinin ilkokul 2. sınıftan itibaren verilmeye başlanmasından1 dolayı sınıf öğretmenlerinin

İngilizce dersine yönelik yeterliliklerinin artırılmasını sağlamak amacıyla alınması gereken tedbirlere ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’na gerekli bilgilendirme yapılmıştır.

1 İlköğretim Kurumları (ilkokul ve ortaokul) Haftalık Ders Çizelgesi’ne göre yabancı dil dersi ilkokul 2., 3. ve 4. sınıflarda haftada

2’şer saat, ortaokul 5. ve 6. sınıflarda haftada 3’er saat, 7. ve 8. sınıflarda haftada 4’er saat okutulmaktadır. Ayrıca, 5.-8. sınıflarda haftada 2’şer saat yabancı dil dersine Bakanlar Kurulu kararı ile kabul edilen dillerden İngilizce, Almanca, Fransızca, Arapça, İspanyolca, İtalyanca, Japonca, Rusça ve Çince dilleri eklenmiştir.

Yine İlköğretim Kurumları (ilkokul ve ortaokul) Haftalık Ders Çizelgesinin açıklamalar bölümünün 6. maddesine göre; ortaokul 5. sınıfta Türkçe, Matematik, Fen Bilimleri, Sosyal Bilgiler ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri (20 ders saati) ile en az dört ders saatlik seçmeli dersi tamamlamak kaydıyla, imkân ve şartları uygun olan okullarda isteğe bağlı olarak on sekiz ders saatine kadar yabancı dil ders öğretimi yapılabilmektedir.

41


3.7. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi’nin İzlenmesi [2013/101]

KARAR

BTYK’nın 2009/102 no.lu kararı kapsamında hazırlanan ve 25. toplantısında onaylanan Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi‘nin koordinasyonunun Millî Eğitim Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından sağlanmasına, eylem ve stratejiler bazındaki gelişmelerin Yüksek Kurul’un toplantılarına raporlanmasına karar verilmiştir.


2009/102 Üstün Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı 2009-2013





SORUMLU KURULUŞLAR

Millî Eğitim Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı




TÜBİTAK

YÖK

Üniversiteler

GELİŞME

Üstün (Özel) Yetenekli Bireyler Strateji Belgesi ve Uygulama Planı’nın (2013-2017) üç temel boyutu bulunmaktadır:

Eğitim Modelleri

İnsan Kaynakları

Yaygınlaştırılabilirlik ve Sürdürülebilirlik

Anılan boyutlar altında yer alan 12 hedef altındaki 42 alt hedefe yönelik gelişmeler Ek 6’da yer alan tabloda sunulmaktadır.

Ayrıca, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen Aile Eğitim Programı (AEP) kapsamında ülkemizde farkındalığı yeni oluşan üstün zekâlı/yetenekli çocuklar ve ailelerinin yaşadıkları hakkında halkı bilgilendirmek ve ailelere kılavuzluk edebilmek amacıyla yeni bir kitap oluşturulması fikri gündeme gelmiştir. Bu bağlamda ortak akıl toplantıları düzenlenmiş ve sonuç raporları doğrultusunda “Üstün Yetenekli Çocuklar ve Aileleri” kitabı yazılmıştır. 2014 yılında basımı yapılan kitabın AEP formatör ve eğiticilerine tanıtımı yapılmış ve kitaba eğitimde öncelik vermeleri talep edilmiştir. Konu ile ilgili halk eğitimleri devam etmektedir.

EK

Ek- 6: Üstün (Özel) Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı İzleme Çalışması

42

2013/101 (G)

BTYK’nın 29. Toplantısı

Ek-6: Özel (Üstün) Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı İzleme Çalışması

1. EĞİTİM MODELLERİ İLE İLGİLİ STRATEJİK AMAÇLAR/HEDEFLER

TE

MA

: E

ĞİT

İM M

OD

EL

LE

Rİ

AMAÇLAR HEDEFLER ALT HEDEFLER GÖSTERGELER İLGİLİ KURUM/

BİRİM SÜRE GELİŞME

Str

ate

jik A

maç 1

. Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

yete

nekle

rin

i geliş

tirm

eye y

önelik

örg

ün v

e

yaygın

eğitim

sis

tem

imiz

ile

ente

gre

olm

uş ç

eşitli

eğitim

mo

delle

ri u

ygula

ma

k.

Hed

ef

1.1

: Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

özelli

kle

rin

i belir

lem

eye y

önelik

ulu

sal sta

ndart

testle

rin

geliş

tirilm

esi ve d

oğru

, etk

ili v

e v

erim

li

şekild

e k

ulla

nılm

asın

ı sağla

ma

k.

Hedef 1.1.1: Üstün yeteneklilerin özelliklerini belirlemeye yönelik standart ölçme araçlarının çeşitliliğini artırmak.

Standart ölçme aracı sayısı

Üniversiteler,

YEĞİTEK,

STK, TEGM

Uzun Özel yetenekli bireylerin bireysel incelemelerinin yapılmasını sağlamak amacı ile WNV ve KBIT-2 testinin standardizasyonu sağlanmıştır.

Hedef 1.1.2: Üstün yeteneklilerin özelliklerini belirlemeye yönelik standart ölçme araçlarını uygulayacak personel sağlamak.

Eğitime alınan personel sayısı

ÖERHGM Orta

Satın alınan ve standardizasyonu sağlanan WNV, KBIT-2 testleri için 2015 yılı Şubat ve Mart aylarında test uygulayıcısı yetiştirme çalışmaları yapılmış, WNV ve KBIT-2 testlerinden 250’şer testör yetiştirilmiştir.

Hedef 1.1.3: Üstün yeteneklilerin özelliklerini belirlemeye yönelik standart ölçme sonuçlarını eğitsel tanılama sonuçları ile birlikte kullanmak.

Eğitsel tanılama raporu

ÖERHGM,

TEGM,

ÖOGM

Kısa 22 Mart 2015 tarihinde “Bilim ve Sanat Merkezine Öğrenci Seçimi Sınavı” 228.200 öğrencinin katılımıyla gerçekleşmiştir.

Hedef 1.1.4: Standart ölçme sonuçlarından öğrencilerin özelliklerini belirlemenin yanında yetenek alan/alanlarının geliştirilmesinde de kullanılmasını sağlamak.

Eğitsel tanılama raporu

Test ve test dışı teknikler

ÖERHGM,

TEGM,

ÖOGM

Kısa İl Tanılama Sınav komisyonu marifetiyle resim ve müzik yetenek alanlarına ilişkin 85 bin öğrenciye tanılama yapılmıştır.

Hed

ef

1.2

: O

kulö

ncesi ve ilk

okuld

a

öğre

ncile

rin

yete

nekle

rini ort

aya

koym

ala

rına, belir

lem

ele

rin

e v

e

geliş

tirm

ele

rin

e fır

sat ta

nıy

acak e

snek v

e

etk

ili e

ğitim

uygula

ma

ları

olu

ştu

rmak.

Hedef 1.2.1: Öğrencilerin öğretim etkinliklerinde ortaya koydukları üstün yetenekliliğe ilişkin performans ve ürünlerini kanıta dayalı olarak belirleyecek öğretim etkinlikleri, ölçme değerlendirme yöntem ve araçları oluşturmak ve kullanmak, tanılamayla ilgili ayrı bir birim oluşturmak.

Öğretim etkinlikleri sayısı

Gözlem formları sayısı

Dereceli puanlama ölçekleri sayısı

Tutum ölçekleri sayısı

Proje değerlendirme ölçeği sayısı

Ürün seçki dosyası

Tanılama Birimi Çalışmaları

TEGM,

RAM, Orta

19 alanda bilim ve sanat merkezleri için etkinlik örnekleri hazırlanmıştır. Her etkinlik sonunda kendine ait ölçme değerlendirmesi yapılmıştır. Süreç aylık periyotlar halinde geri dönüş alınarak revize edilmektedir.

İl Tanılama Sınav Komisyonu oluşturularak iller bazında tanılama genel zihinsel yetenek, müzik, resim alanlarında tanılanmıştır. 14.500 öğrenciye WNV, 85.000 öğrenciye de resim ve müzik alanında tanılama çalışmaları yapılmıştır.

Hedef 1.2.2: Eğitsel tanılama ve değerlendirmeye yönelik izleme ve değerlendirme veri tabanı oluşturmak.

Veri tabanı YEĞİTEK, BİGM, TEGM, OÖGM, MTEGM, SGM

Orta

2015 Şubat ayında e-Bilsem modülü oluşturulmaya başlanmıştır. Eylül 2015 itibarıyla özel yeteneklilerin eğitimi ile ilgili paydaşların ihtiyaçlarına cevap verecek bilgi ve iletişimi sağlayacak teknolojik ortamlar sağlamak amacıyla başlanan e-Bilsem Modülü çalışmalarında uygulama safhasına gelinmiştir.

43

2013/101 (G)





TE

MA

: E

ĞİT

İM M

OD

EL

LE

Rİ

Str

ate

jik A

maç 1

. Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

yete

nekle

rin

i geliş

tirm

eye y

önelik

örg

ün v

e y

aygın

eğitim

sis

tem

imiz

ile e

nte

gre

olm

uş ç

eşitli

eğitim

modelle

ri u

ygula

ma

k.

Hed

ef

1.2

: O

kulö

ncesi ve ilk

okuld

a ö

ğre

ncile

rin

yete

nekle

rin

i ort

aya k

oym

ala

rına, belir

lem

ele

rin

e v

e

geliş

tirm

ele

rin

e fır

sat ta

nıy

acak e

snek v

e e

tkili

eğitim

uygula

ma

ları

olu

ştu

rmak.

Hedef 1.2.3: Öğrencilerin zenginleştirilmiş ortamlarda farklı öğretim yöntemleri ile uygulanan öğretim etkinlikleri ile yeteneklerini ortaya koymalarını sağlamak.

Farklılaştırılmış eğitim programı sayısı

Yetenek geliştirici ortam ve materyal sayısı

TÜBİTAK,

Üniversiteler,

TTKB,

TEGM,

Yerel Yönetimler

Uzun

Nisan 2015 Antalya, Mayıs 2015 Mersin, Haziran 2015 Afyon illerinde gerçekleştirilen “Etkinlik Hazırlama ve Zenginleştirme Çalıştayları” ile bilim ve sanat merkezlerinde uygulanan eğitim programları ve etkinlikler üzerinde çalışılarak 19 branşta zenginleştirilmiş ve farklılaştırılmış etkinlik örneklerini kapsayan “Bilim ve Sanat Merkezlerinde Uygulanan Etkinlik Kitabı” çıkartılmıştır.

Destek eğitim odalarında özel yetenekli öğrenciler için verilecek olan eğitim programlarının içeriği ve “Destek Eğitim Odası Kılavuzu” çalışmalarına Ağustos 2015 tarihi itibarıyla başlanmış olup çalışmalara devam edilmektedir.

Hedef 1.2.4: Okulöncesi ve ilkokul düzeyinde zenginleştirilmiş eğitim programları içeren farklı modellere fırsat tanımak.

Okulöncesi aile içi eğitim programları

Geliştirilecek modeller

İlkokul zenginleştirilmiş öğretim programları

Üniversiteler,

YEĞİTEK,

STK,

TEGM,

BİLSEM

Uzun

Özel yeteneklilerin eğitiminde önemli mihenk taşı olan Bilim ve sanat merkezlerinin sayıları artırılarak 70 ilde 86 bilim ve sanat merkezi açılmıştır. Bilim ve sanat merkezlerinin 81 ilde açılması ile ilgili faaliyetler devam etmektedir.

18 Mayıs 2015 tarihinde “Destek Eğitim Odaları Genelgesi yayımlamıştır. Destek eğitim odaları genelgesi ile bireysel incelemesi yapılan ve özel yetenekli tanısı alan tüm öğrenciler için devam ettikleri okullarda destek eğitim odası açılması zorunlu hale gelmiştir. Destek eğitim odaları özel eğitime ihtiyacı olan bireyler ile yetenekli bireyler için zenginleştirilmiş ve farklılaştırılmış eğitim ortamlarının hazırlandığı yerlerdir.

2015-2016 eğitim öğretim yılında 1. ve 2. sınıflar ilk kez tanılamaya alınarak, tanılama yaşı daha erken döneme indirgenmiş olup konuyla ilgili yeni model çalışmaları devam etmektedir.

Hedef 1.2.5: Öğrencileri öğretim etkinliklerinde ortaya koydukları performans ve ürünlerine dayalı olarak yetenek alan/alanlara yönlendirmek.

5. sınıfta yeteneğine uygun seçmeli

ders/derslere katılan öğrenci sayısı

Üniversiteler,

TÜBİTAK,

EĞİTEK,

STK,

BİGB,

TEGM

Uzun Destek eğitim odalarının 81 ilde açılarak sayısının artırılması çalışmaları devam etmektedir. Şu an üstün yetenekli öğrencilerin eğitim gördüğü 850 destek eğitim odası bulunmaktadır.

Hedef 1.2.6: Okul öncesinden yüksek-öğrenime kadar üstün yetenekli öğrencilerin gelişmelerine imkan sağlayacak eğitim programları oluşturmak.

Eğitim programları

TÜBİTAK,

Üniversiteler, TTKB,

TEGM,

Yerel Yönetimler

Uzun

Bilim ve sanat merkezlerinin destek eğitim programından sonra devam eden bireysel yeteneklerin fark ettirilmesi eğitim programında öğrencilerin öğretim etkinliklerinde ortaya koydukları performans ve ürünlerine dayalı olarak yetenek alan/alanlara yönlendirmeye dayalı bir eğitim programı izlenmektedir. Bu doğrultuda öğrenciler Özel Yeteneklerin Geliştirilmesi eğitim programları kapsamında yetenek alanlarını geliştirmeye devam etmektedir.

44

2013/101 (G)





TE

MA

: E

ĞİT

İM M

OD

EL

LE

Rİ

Str

ate

jik A

maç 1

. Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

yete

nekle

rin

i geliş

tirm

eye y

önelik

örg

ün v

e y

aygın

eğitim

sis

tem

imiz

ile

ente

gre

olm

uş ç

eşitli

eğitim

mo

delle

ri u

ygula

mak.

He

de

f 1

.2:

Okulö

ncesi ve

ilko

ku

lda ö

ğre

ncile

rin

yete

nekle

rini ort

aya

koym

ala

rına,

belir

lem

ele

rine

ve g

eliş

tirm

ele

rin

e fır

sat

tanıy

acak e

snek v

e e

tkili

eğitim

uygula

mala

rı

olu

ştu

rmak.

Hedef 1.2.7: Eğitim programlarının farklı sos-yo-ekonomik ve kültürel düzeydeki okullarda uygulanmasını sağlayacak tedbirleri almak.

Eğitim modeli


TTKB,

TEGM Orta

Mayıs 2015 itibarıyla destek eğitim odaları genelgesinin yayımlanması ile eğitim programlarının farklı sosyo-ekonomik ve kültürel düzeydeki okullarda uygulanması sağlanmıştır.

Hedef 1.2.8: Eğitim programlarının içeriğini eğitim bölgelerinin özelliklerine göre çeşitlendirmek.

Eğitim modeli

Eğitim programı

TTKB,

TEGM Orta

Bilim ve sanat merkezlerinin her ay düzenli olarak “bölgesel fırsatlar” içeren etkinlikler yapmaları resmi olarak talep edilerek bu bilgiler aylık olarak raporlanmaktadır.

Hed

ef

1.3

: O

rta

okuld

a ü

stü

n y

ete

nekli

öğre

ncile

rin y

ete

nek a

lanla

rın

daki pe

rfo

rma

nsla

rına d

ayalı

ola

rak ç

eşitli

eğitim

uyg

ula

mala

rı g

erç

ekle

ştirm

ek.

Hedef 1.3.1: Öğrencilerin yetenek alan/alanlarına yönelik farklılaştırılmış eğitim programları geliştirmek ve uygulamak.

Zenginleştirme ve genişletme (destek

odaları, atölye çalışmaları)

Hızlandırma

TÜBİTAK,

Üniversiteler,

TTKB,

Yerel Yönetimler,

TEGM

Uzun

Mayıs 2015 itibarıyla destek eğitim odaları genelgesinin yayımlanması, zenginleştirme, genişletme ve hızlandırma faaliyetlerinin sayı olarak ülke genelinde artmasını sağlamıştır.

Destek eğitim odalarında özel yetenekli bireyler ilgi alanları ve yetenekleri doğrultusunda atölye yapabilme imkânına kavuşmuşlardır.

Hedef 1.3.2: Farklılaştırılmış eğitim programlarına yönelik etkinlik ve öğretim materyalleri oluşturmak.

Öğretim materyalleri

Öğretim etkinlikleri

BİLSEM,

TEGM,

Üniversiteler,

TÜBİTAK

Uzun

Farklılaştırılmış Eğitim Programları Etkinlikleri hazırlamak için Nisan, Mayıs ve Haziran 2015’te üç ayrı etkinlik hazırlama ve zenginleştirme çalıştayı düzenlenmiştir.

2015 Aralık ayında ise Türkçe, İngilizce, Sosyal Bilgiler, Tarih, İlköğretim Matematik, Sınıf Öğretmenliği ve Rehberlik alanlarında bilim ve sanat merkezlerinde öğretmenlik yapan 555 öğretmene etkinlik havuzunda bulunan etkinlikleri tanıtıcı ve yeni zenginleştirilmiş etkinlikler hazırlamalarını sağlayıcı bir çalıştay düzenlenmiştir.

Hedef 1.3.3: Üstün yetenekli öğrencilerin yetenek alan/alanlarına uygun okul dışı etkinliklere fırsat tanımak.

BİLSEM

Eğitim bölgeleri çalışma atölyeleri

Çocuk uygulama ve araştırma merkezleri

Bilim ve doğa eğitim kampları

Üniversiteler,

STK,

TEGM,

Yerel yönetimler,

TÜBİTAK

Kısa

Ortaokul ve lise düzeyindeki özel yetenekli öğrencilerin ihtiyaçlarını örgün ya da yaygın eğitim içerisinde karşılayabilmek için Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile özel yetenekli öğrencilerin gençlik ve doğa kamplarından yararlanmasına yönelik ortak çalışmalar yapılmıştır.

Hedef 1.3.4: Öğrencilerin öğretim etkinliklerinde koydukları performans ve ürünlerini üstün yetenekliliğe ilişkin özelliklerini belirleyecek ölçme -değerlendirme yöntem ve araçları geliştirmek ve bunları kullanmak.

Geliştirilen standart testlerin sayısı

Okula erken başlayan öğrenci sayısı

Sınıf atlayan öğrenci sayısı

5. sınıfta yeteneğine uygun seçmeli

ders/derslere katılan öğrenci sayısı

Üniversiteler,

YEĞİTEK,

STK,

TEGM

Uzun Eylem kapsamında e-Bilsem Modülü oluşturulmaktadır.

45

2013/101 (G)





TE

MA

: E

ĞİT

İM M

OD

EL

LE

Rİ

Str

ate

jik A

maç 1

. Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

yete

nekle

rin

i geliş

tirm

eye y

önelik

örg

ün v

e y

aygın

eğitim

sis

tem

imiz

ile

ente

gre

olm

uş ç

eşitli

eğitim

mo

delle

ri u

ygula

ma

k.

Hed

ef

1.4

: Lis

ede ü

stü

n y

ete

nekli

öğre

ncile

rin

özel yete

nek a

lanın

da/a

lanla

rında y

ara

tıcılık

ve

üre

tkenlik

lerin

i ort

aya k

oym

ala

rını sağla

yacak

öğre

nm

e o

rtam

ları

nı sağla

mak.

Hedef 1.4.1: Öğrencileri özel yetenek alan/alanlarında gelişimini sağlayacak programlara yönlendirmek.

Matematik, fen, spor, müzik vb. alanlardaki

üstün yetenekli öğrencilere yönelik

programlar

YEĞİTEK,

TEGM,

BİGM,

OÖGM,

MTEGM,

SGM

Orta

Ulusal ve uluslararası yarışmalara yönlendirmek, robot ve yazılım çalışmalarının özellikle TÜBİTAK ile yapılmasını sağlamak amacıyla bütün bilim ve sanat merkezlerinin TÜBİTAK ve benzer kuruluş yarışmalarına katılımı zorunlu hale getirilmiştir.

Hedef 1.4.2: Öğrencilerin özel yetenek alan/alanlarında uzmanlaşmasını sağlayacak çeşitlendirilmiş eğitim uygulamaları sağlamak.

Alanında ürün ortaya koyma,

Proje üretme

Orta

Bilim ve sanat merkezlerinde özel yeteneklerin geliştirilmesi eğitim programından sonra devam eden proje dönemi eğitim basamağının amacı öğrencilerin özel yetenek alan/alanlarında uzmanlaşmasını sağlayacak çeşitlendirilmiş eğitim uygulamaları sağlamaktır. Ayrıca bilim ve sanat merkezlerinde uygulanan tüm eğitim programlarında öğrenciler proje tabanlı eğitim alarak proje dönemine hazırlanmaktadır.

Hedef 1.4.3: Öğrencilerin özel yetenek alan/alanlarında öğrenme hızlarına bağlı olarak bireysel ilerlemelerini sağlamak.

Hızlandırma (üst sınıflardan ders alma,

sınıf atlatma, üniversiteden ders alma)

Uzaktan eğitim

Orta

Özel eğitim yönetmeliğinde özel yetenekli öğrencilerin velisinin Eylül ayında yazılı başvurusu ve BEP geliştirme biriminin kararı doğrultusunda, her tür ve kademede birer defa olmak üzere sınıf yükseltme yapılabilir ibaresi bulunmaktadır.

Hed

ef

1.5

: Ü

stü

n y

ete

nekli

öğre

ncile

rin

tüm

eğitim

süre

cin

i, t

üm

eğitim

düzeyle

rin

de t

akip

altın

a a

lara

k, yete

nekle

rin

in g

eliş

tirilm

esin

in

süre

klil

iğin

i sağla

mak.

Hedef 1.5.1: Üstün yetenekli bireyin örgün (okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise) ve hayat boyu eğitim süreci içerisinde değerlendirilmesi.

İzleme ve değerlendirme

TEGM,

BİGM,

OÖGM,

MTEGM,

SGM,

Üniversiteler

Uzun

Pilot uygulaması yapılan e-Bilsem modülü ile özel yetenekli öğrencilerin tüm eğitim sürecini, eğitimin her düzeyinde takip altına alarak, yeteneklerinin geliştirilmesinin sürekliliğini sağlamak amaçlanmış olup modül uygulamaya geçirilmiştir.

46

2013/101 (G)





TE

MA

: E

ĞİT

İM M

OD

EL

LE

Rİ

Str

ate

jik A

maç 1

. Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

yete

nekle

rin

i geliş

tirm

eye y

önelik

örg

ün v

e y

aygın

eğitim

sis

tem

imiz

ile

ente

gre

olm

uş ç

eşitli

eğitim

mo

delle

ri u

ygula

mak.

Hed

ef

1.6

: Ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

rin

eğitim

inde

çoklu

eğitim

mo

delle

rin

in y

anın

da, hayat

boyu d

este

k

ala

bile

cekle

ri k

uru

msal yapıla

r olu

ştu

rmak.

Hedef 1.6.1: Üstün yetenekli bireylerin gelişimindeki hizmetlerin sürekliliğini sağlayacak tedbirlerin alınması.

Örgün eğitim sonrası eğitsel kurumların sayısı

Örgün eğitim sonrası eğitim ortamlarına katılan

birey sayısı

HBÖGM,

Üniversiteler (Sürekli Eğitim

Merkezleri),

STK,

BİLSEMLER,

Halk Eğitim Merkezleri

Uzun

Bilim ve sanat merkezlerinin sayıları artırılarak 70 ilde 86 bilim ve sanat merkezi açılmıştır. Bilim ve sanat merkezlerinin 81 ilde açılması ile ilgili faaliyetler devam etmektedir.

Hayat boyu öğrenme kapsamında birçok bilim ve sanat merkezinde üniversite öğretim üyeleri tarafından dersler verilmektedir.

STK ile iş birlikleri yapılarak bölgesel anlamda öğrencilerin yetenek alanlarını geliştirmelerine yönelik çalışmalar yapılmaktadır.

47

2013/101 (G)



2. İNSAN KAYNAKLARIİLE İLGİLİ STRATEJİK AMAÇLAR/HEDEFLER

TE

MA

: İN

SA

N K

AY

NA

KL

AR

I

AMAÇLAR HEDEFLER ALT HEDEFLER GÖSTERGELER İLGİLİ

KURUM/BİRİM SÜRE GELİŞME

Str

ate

jik A

maç 2

: Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

eğitim

ini, ç

eşitli

eğitim

mo

delle

rin

de e

tkili

ve v

erim

li şekild

e p

lanla

yacak v

e y

ürü

tecek p

ers

onel yetiştirm

ek.

Hed

ef

2.1

. T

üm

paydaşla

rın ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

rin e

ğitim

i konusunda b

ilgi ve

becerile

rin

i geliş

tirm

ek.

Hedef 2.1.1: Eğitimin tüm kademelerinde görevli öğretmen, koordinatör öğretmen, yönetici ve deneticilerin üstün yetenekli bireylerin eğitimi ve öğretimi konularında bilgilerini arttırmak ve becerilerini geliştirmek.

Öğretmenlere, koordinatör öğretmenlere,

yöneticilere ve deneticilere yönelik hizmetiçi eğitim ve

Uzaktan eğitim programları sayısı

TÜBİTAK,

Üniversiteler,

TTKB,

Yerel Yönetimler,

TEGM,

İKGM,

ÖYEGM,

YEĞİTEK,

HBÖGM

Uzun

2015 Mart ayında “Özel Yetenekli Öğrencilere Yönelik Destek Odalarında Verilebilecek Zenginleştirilmiş Eğitim Uygulamaları” adlı eğitici eğitimi 120 sınıf öğretmeninin katılımı ile gerçekleştirilmiştir.

2015 Haziran ayında İstanbul’da “Özel Yetenekliler Eğitici Eğitimi” formatörlük kursu 100 sınıf öğretmeninin katılımı ile gerçekleştirilmiştir.

2015 Mart ve Haziran aylarında gerçekleşen öğretmen eğitimlerine katılan sınıf öğretmenleri tarafından kendi illerinde Mayıs, Haziran ve Eylül aylarında eğitim ve farkındalık çalışmaları gerçekleştirilmiş ve yaklaşık 10 bin sınıf öğretmenine destek eğitim odaları ve özel yetenekliler eğitimi ile ilgili çalışmalar yapılmıştır.

2015 yılı Ağustos ayında Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi revize edilerek yeniden yayımlanmıştır.

2015 yılı Eylül ayında Yalova “Özel Yetenekliler Eğitici Eğitimi” ile 100 alan öğretmeni formatörlük eğitimi almıştır.

2015 yılı Eylül ayında Trabzon’da BİLGEP Projesi kapsamında gerçekleşen çalıştaya bilim ve sanat merkezleri müdürleri katılmış olup çalıştayda BİLSEM Yönergesi, eğitim programları, atölye standartları, özel yetenekliler eğitiminin özellikleri gibi konularda çalışmalar gerçekleştirilmiştir.

2015 yılı Kasım ayında Antalya’da “İl Özel Eğitim Şube Müdürleri ve Şefleri Çalıştayı” gerçekleşmiş olup il şube müdürleri ve şeflerine 2015-2016 eğitim öğretim yılı tanılama süreci, BİLSEM Yönergesi, destek eğitim odaları gibi hususlarda bilgi verilmiştir.

2015 yılı Aralık ayında Türkçe, İngilizce, Sosyal Bilgiler, Tarih, İlköğretim Matematik, Sınıf Öğretmenliği ve Rehberlik alanlarında bilim ve sanat merkezlerinde öğretmenlik yapan ve yeni atanan 555 öğretmene BİLGEP projesi kapsamında bilim ve sanat merkezlerinde uygulanan eğitim programları, BİLSEM Yönergesi ve zenginleştirilmiş, farklılaştırılmış, hızlandırılmış eğitim uygulamalarını içeren atölyeler, yaratıcılık ve rehberlik gibi konularda destek sağlanmıştır.

48

2013/101 (G)





TE

MA

: İN

SA

N K

AY

NA

KL

AR

I

Str

ate

jik A

maç 2

: Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

eğitim

ini, ç

eşitli

eğitim

mo

delle

rin

de

etk

ili v

e v

erim

li şekild

e p

lanla

yacak v

e y

ürü

tecek p

ers

onel yetiştirm

ek.

Hed

ef

2.1

. T

üm

paydaşla

rın ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

rin e

ğitim

i konusunda

bilg

i ve b

ecerile

rin

i geliş

tirm

ek.

Hedef 2.1.2: Aileleri, üstün yetenekli bireylerin özellikleri ve eğitimi konusunda bilgilendirerek üstün yeteneklilerin eğitiminde aktif rol almalarını sağlamak.

Ailelere yönelik uzaktan eğitim programları sayısı

Seminerler, konferanslar, çalıştaylar, paneller ve

kongreler

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı,

Sağlık Bakanlığı,

STK,

Yerel Yönetimler,

BİGB.

HBÖGM,

YEĞİTEK

Uzun Nisan 2015 itibarıyla başlayan özel yetenekli bireylerin ailelerine yönelik Aile Kılavuzu oluşturma çalışmalarına paydaş üniversitelerle beraber devam edilmektedir.

Hedef 2.1.3: Ortaöğretim düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilere yönelik mentorlük uygulamalarını geliştirmek ve yaygınlaştırmak.

Mentör eğitim programı uygulama ölçütleri

OÖGM,

Üniversiteler,

TÜBİTAK,

STK,

Bilim Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı,

Meslek Odaları

Uzun

Danışman öğretmen kavramı ile her BİLSEM‘de belirli sayıda öğrencinin bir öğretmen tarafından koordinasyonu yapılmaktadır.

Öğrencilerin yetenek alanlarına göre üniversitenin ilgili biriminden bireysel mentörlük desteği alınmaktadır.

Hedef 2.1.4: Üstün yeteneklilerin eğitimi ile ilgili üniversitelerle iş birliği yapmak.

Tezli ve tezsiz lisansüstü program sayıları

Çift dal/ yan dal programları

Üstün yetenekliler programı

Yurt dışına öğretmen /akademisyen gönderme

Akademisyen desteği

YÖK,

Üniversiteler,

OÖGM

Uzun Gelişme raporlanmamıştır.

49

2013/101 (G)



3. YAYGINLAŞTIRILABİLİRLİK VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İLE İLGİLİ STRATEJİK AMAÇLAR/HEDEFLER



TE

MA

: Y

AY

GIN

LA

ŞT

IRIL

AB

İLİR

LİK

ve S

ÜR

DÜ

RÜ

LE

BİL

İRL

İK

Str

ate

jik A

maç 3

. Ü

lke g

enelin

de ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

re y

önelik

çeşitli

eğitim

polit

ika

ve u

ygula

ma

ları

nı yaygın

laştırm

ak v

e s

üre

kli

hale

getirm

ek.

Hed

ef

3.1

. Ü

lkem

izdeki üstü

n y

ete

nekli

bireyle

re ih

tiyaç d

uydukla

rı ö

rgün v

e y

aygın

eğitim

i sağla

ma

k.

Hedef 3.1.1: Okul öncesi ve ilkokul düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilerin ihtiyaçlarını örgün eğitim içerisinde karşılamak.

Hazırlanan eğitim programları

TÜBİTAK,

Üniversiteler,

TTKB,

TEGM

Uzun Destek eğitim odaları açılarak öğrenciler için yetenek alanlarına ilişkin etkinlik çalışmaları yapılmaktadır.

Hedef 3.1.2: Ortaokul ve lise düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilerin ihtiyaçlarını örgün ve/veya yaygın eğitim içerisinde karşılamak.


Alan gezileri

Atölye çalışmaları

Uzaktan eğitim

Bilim ve doğa eğitim kampları

HBÖGM,

OÖGM,

TEGM,

Bilim Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı,

YEĞİTEK,

Üniversiteler

Uzun

2015 yılı Ekim ayında özel yetenekli bireylere sunulan eğitim hizmetlerini bilgi ve iletişim teknolojileri ile desteklemek amacıyla TÜBİTAK’la birlikte Robot Atölyesi ve deney setleri pilot uygulama çalışması gerçekleştirilmiştir.

Hed

ef

3.2

. Ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

re

sunula

n e

ğitim

hiz

me

tle

rin

i bilg

i ve ile

tişim

te

knolo

jile

ri ile

deste

kle

me

k.

Hedef 3.2.1: Üstün yeteneklilerin eğitimi ile ilgili paydaşların ihtiyaçlarına cevap verecek bilgi ve iletişimi sağlayacak teknolojik ortamlar sağlamak.

FATİH Projesi (EBA)

TÜBİTAK,

Üniversiteler,

TEGM,

OÖGM,

HBÖGM,

MTEGM,

YEGİTEK

Orta

Akıllı tahtası olmayan bilim ve sanat merkezleri için İl Millî Eğitim Müdürlükleri ile görüşülerek bu merkezlere öncelik sağlanmıştır.

2015 Ekim ayında özel yetenekli bireylere sunulan eğitim hizmetlerini bilgi ve iletişim teknolojileri ile desteklemek amacıyla TÜBİTAK’la birlikte Robot Atölyesi ve deney setleri pilot uygulama çalışması gerçekleştirilmiştir.

50

2013/101 (G)





TE

MA

: Y

AY

GIN

LA

ŞT

IRIL

AB

İLİR

LİK

ve S

ÜR

DÜ

RÜ

LE

BİL

İRL

İK

Str

ate

jik A

maç 3.

Ülk

e g

enelin

de ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

re y

önelik

çeşitli

eğitim

polit

ika v

e

uygula

ma

ları

nı yaygın

laştı

rma

k v

e s

üre

kli

hale

getirm

ek.

Hed

ef

3.3

. Ü

lkem

izdeki kam

u v

e ö

zel kuru

m v

e k

uru

luşla

rla

üstü

n y

ete

neklil

erin e

ğitim

i ala

nın

da işbirliğ

i sağla

mak.

Hedef 3.3.1: Kamu kurum ve kuruluşlarının üstün yeteneklilerin eğitimine ilişkin gerekli uygulamaları yapmalarını, toplumsal kültür ve farkındalığı yaygınlaştırmayı sağlamak.

Protokoller

Bilgilendirme etkinlikleri

Kamu kurum ve kuruluşları

Uzun

Eylem kapsamında 20 bin öğretmene eğitim verilmiştir.

86 BİLSEM tarafından bulundukları illerde üstün yeteneklilerin eğitimine ilişkin gerekli uygulamaları yürütmek için kamu kurum ve kuruluşları ile temasa geçilmiştir.

Hedef 3.3.2: Üstün yeteneklilerin özel işletme ve tüzel kuruluşlardaki örnek uygulama ve öğrenme ortamlarından yararlanmasını sağlamak.

Protokoller

Alan gezileri

Atölye çalışması

Fabrikalar,

İşletmeler,

Tüzel kuruluşlar,

Üniversiteler

Kısa Eylem kapsamında BİLSEM’ler tarafından bulundukları illerde fabrikalar, işletmeler, tüzel kuruluşlar ve üniversitelerle iletişime geçilmiştir.

Hedef 3.3.3: Kamu, tüzel ve özel kurum ve kuruluşlarda alanında uzman seçkin kişilerle mentörlük uygulamaları yapmak.

Protokoller

Mentör sayıları

Kamu kurum ve kuruluşları,

Özel ve tüzel işletmeler

Kısa BİLSEM’lerde gerçekleşen bilim etkinlikleri ile kamu, tüzel ve özel kurum ve kuruluşlarda alanında uzman seçkin kişilerin, öğrencilere mentörlük yapması ve deneyimlerini paylaşması amaçlanmıştır.

Hedef 3.3.4: Üstün yetenekliler konusunda toplumsal farkındalığı artırmak.

Görsel ve işitsel ürünler

Bilimsel etkinlikler

Kurs ve seminerler

Yazılı ve görsel medya,

Kamu kurum ve kuruluşları,

TÜBİTAK,

Üniversiteler,

Yerel Yönetimler,

HBÖGM

Uzun BİLSEM öğrenci seçim sınavı öncesi ülke genelinde 20 bin öğretmene 6 saatlik özel yetenekliler farkındalık eğitimi verilmiştir.

Hed

ef

3.4

. Ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

re

sunula

n h

izm

etle

rin

sta

ndard

ını ve

sürd

ürü

lebili

rliğ

ini sağla

mak. Hedef 3.4.1: Oluşturulan model, alınan

karar ve yapılan planlamaları gerçekleştirmek için yasal düzenlemeler yapmak ve uygulamak.

Mevzuat MEB Hukuk Müşavirliği

Orta Ağustos 2015 itibarıyla BİLSEM Yönergesi revize edilerek yayımlanmıştır.

Hedef 3.4.2: Üstün yeteneklilere yönelik belirlenen strateji ve uygulamalara ilişkin dönütler alarak strateji ve uygulama planını geliştirmek.

Revize edilmiş strateji ve uygulama planı

TEGM,

OÖGM Kısa

Ağustos 2015 itibarıyla BİLSEM Yönergesi revize edilerek yayımlanmıştır.

51

2013/101 (G)





TE

MA

: Y

AY

GIN

LA

ŞT

IRIL

AB

İLİR

LİK

ve S

ÜR

DÜ

RÜ

LE

BİL

İRL

İK

Str

ate

jik A

maç 3.

Ülk

e g

enelin

de ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

re y

önelik

çeşitli

eğitim

polit

ika v

e

uygula

ma

ları

nı yaygın

laştı

rma

k v

e s

üre

kli

hale

getirm

ek.

Hed

ef

3.5

. Ü

stü

n y

ete

neklil

er

eğitim

str

ate

jilerin

in g

eliş

tirilm

esi iç

in k

am

u k

uru

m v

e k

uru

luşla

rının

,

ilgili

ST

K’la

rın v

e ö

zel sektö

r te

msilc

ilerin

den o

luşan b

ir d

anış

ma

kuru

lu o

luştu

rma

k.

Hedef 3.5.1: Üstün yeteneklilerin eğitimi ile ilgili paydaşlar arasında koordinasyon ve işbirliğine katkı sağlamak.

Yapılan protokol sayısı Tüm paydaşlar Kısa

Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi ile protokol yapılmıştır.

TÜBİTAK’la işbirliği devam etmektedir.

Turkcell’le “Geleceği Yazanlar” adı altında yazılım eğitimi verilmesine ilişkin protokol yapılmıştır.

Hedef 3.5.2: Üstün yeteneklilerin eğitimine yönelik ulusal standartların belirlenmesine katkı sağlamak.

Modellere ilişkin standartlar

Programlama standartları

Ölçme değerlendirme standartları

MEB Strateji Geliştirme Bşk.,

TÜBİTAK,

Üniversiteler

Orta

Modellere ilişkin standartları, programlama standartları, ölçme değerlendirme standartları ile ilgili çalışmalar devam etmekte olup bu bağlamda destek eğitim odalarının yaygınlaştırılması için genelge yayımlanmıştır.

Hedef 3.5.3: Üstün yeteneklilerin eğitimine yönelik yeni model ve programlar geliştirilmesine katkı sağlamak.

Model sayısı

Program sayısı

TTKB,

YETGM,

Üniversiteler,

TÜBİTAK

Uzun Model ve program çalışmaları devam etmektedir. Ülke genelinde 86 BİLSEM ve destek eğitim odasında eğitim alan 850 öğrenci bulunmaktadır.

Hedef 3.5.4: Üstün yeteneklilere yönelik farklılaştırılmış eğitim programlarının uygulanması için etkinlik ve materyal geliştirilmesine katkı sağlamak.

Etkinlik sayısı

Materyal sayısı

BİLSEM,

TEGM, OÖGM,

YEĞİTEK,

Üniversiteler,

TÜBİTAK

Uzun

2015 Eylül ayında 19 alanda (İlköğretim Matematik, Lise Matematik, Türk Dili ve Edebiyatı, Türkçe, Fen Bilgisi, Tarih, Coğrafya, Felsefe, Sosyal Bilgiler, Fizik, Kimya, Biyoloji, Bilişim, Müzik, Görsel Sanatlar, Rehberlik, Sınıf Öğretmenliği, Teknoloji Tasarım ve İngilizce) bilim ve sanat merkezlerinde (BİLSEM) uygulanan etkinlik örnekleri yayımlanmıştır.

Hedef 3.5.5: Üstün yeteneklilere yönelik toplanan verilerin analizlerini yaparak tavsiyelerde bulunmak.

Veri toplama aracı sayısı

Rapor sayısı

MEB Strateji Geliştirme Bşk.

Uzun Üstün yeteneklilere yönelik toplanan verilerin analizlerini yaparak tavsiyelerde bulunmak için e-Bilsem modülü üzerinde yapılan çalışmalar devam etmektedir.

Hedef 3.5.6: Ülkemizde üstün yeteneklilerin eğitimi alanında uygulanan farklı modellerle ilgili rapor hazırlayarak tavsiyelerde bulunmak.

Rapor sayısı

MEB,

STK,

Üniversiteler

Orta Ülke genelinde 86 BİLSEM ve destek eğitim odasında eğitim alan 850 öğrenci bulunmaktadır.

Hedef 3.5.7: Üstün yeteneklilerin eğitimine ilişkin araştırma-geliştirme faaliyetlerini destekleyerek yürütülmesine katkı sağlamak.

Araştırma sayısı

Ar-Ge birimi

Üniversiteler,

YETGM,

STK,

TEGM

Uzun

MEB’e yazılı başvuru yaparak lisansüstü çalışmaları için özel yetenekli öğrencilerin bulunduğu BİLSEM’lerden de katkı almak isteyen akademik çalışmalar Araştırma Komisyonu’nda değerlendirilerek uygun görülen çalışmalara izin verilmektedir.

Hedef 3.5.8: Üstün yetenekli bireylerin hayat boyu izlenmesini sağlayacak mekanizmanın oluşturulmasına katkı sağlamak.

İzleme ve değerlendirme

MEB,

STK,

Üniversiteler

Uzun e-Bilsem Modülü ile mezunlara ilişkin çalışmalar başlatılmıştır. Bu yıl mezun olan 212 öğrencinin üniversiteler üzerinden takipleri yapılmaya başlanmıştır.

52


3.8. e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması [2013/102]

KARAR

e-Devlet çalışmalarının yürütülmesi ve koordinasyonuna yönelik organizasyon modelinin geliştirilerek Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun 26. Toplantısına sunulmasına karar verilmiştir.


2013/104 Ulusal Veri Merkezi Çalışmalarının Yapılması





SORUMLU KURULUŞLAR



Başbakanlık



TÜBİTAK

Türksat

GELİŞME

Karar kapsamında, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHB) koordinasyonunda ilgili kuruluşlar arasında yer alan Başbakanlık, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK ve Türksat ile toplantılar gerçekleştirilmiş ve devamında diğer kamu kurum ve kuruluşlarından görüşler alınmıştır. Alınan görüşler çerçevesinde UDHB tarafından oluşturulan taslak model BTYK’nın 26. Toplantısı’nda sunulmuş ve devamında yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilmiştir.

Başbakanlık, kararın yürürlüğe konulması amacıyla Bakanlar Kurulu Kararı istihsaline ilişkin bazı kamu kurum kuruluşlarından görüşler alarak UDHB’ye iletmiştir. Gelen yeni görüşler doğrultusunda organizasyon modelinin daha etkin çalışabilmesi için modelde değişiklik yapılarak modele nihai şekli verilmiş ve Ek-7’deki organizasyon modeli geliştirilmiştir.

EK

Ek-7: e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli

53



E-DEVLET ORGANİZASYON MODELİ

AÇIKLAMALAR

Ulusal Bilgi Toplumu Stratejileri doğrultusunda e-Devlet ve Kamu Entegre Veri Merkezi ile ilgili

eylemler ve hedeflerin hayata geçirilmesi için gerekli koordinasyonu sağlayabilecek kamunun katılım

ve sahiplenmesini de temin edecek üst seviye bir yapıya ihtiyaç olduğu görülmektedir. Bu kapsamda

diğer ülke örneklerinde de olduğu gibi, en üst seviye siyasi sahiplik olarak Sayın Başbakanımız

tanımlanmıştır.

BAKANLAR KURULU

54



Kamu kurumlarıyla ilgili e-Dönüşüm projelerinde önemli ilerlemeler kaydedilmiş olmakla beraber,

projelerin hedefine ulaşması ve vatandaşların istek ve beklentilerinin karşılanması boyutunda

etkinliğinin artırılması amacıyla Bakanlar Kurulu, e-Devlet Yönetim Modelinin politika belirleme işlevini

yürütecektir.

1 Kasım 2011 tarihli ve 28102 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 655 sayılı

“Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde

Kararname”’nin 2 nci Maddesi (f) fıkrası ile “Bilgi toplumu politika, hedef ve stratejileri çerçevesinde;

ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla gerekli işbirliği ve koordinasyonu sağlayarak e-Devlet hizmetlerinin

kapsamı ve yürütülmesine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu hizmetlere ilişkin eylem planları

yapmak, koordinasyon ve izleme faaliyetlerini yürütmek, gerekli düzenlemeleri yapmak ve bu

kapsamda ilgili faaliyetleri koordine etmek” görevi Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na

verilmiştir.

Ayrıca; 15 Ocak 2013 tarihinde Sayın Başbakanımız başkanlığında gerçekleştirilen Bilim ve Teknoloji

Yüksek Kurulu’nun (BTYK) 25. Toplantısı’nda e-Devlet hizmetlerine ilişkin konular ve gelişmeler

gündeme alınmış ve 2013/102, 2013/104 ve 2013/105 no.lu kararlara ilişkin çalışmanın da UDHB

sorumluluğunda yürütülmesine karar verilmiştir.

Bu kapsamda gerek e-Devlet Organizasyon Modelinde gerekse de Kamu Entegre Veri Merkezinin

kurulması konusunda tek bir organizasyon modeli ile hedeflerin belirlenmesi, projelerin

önceliklendirilmesi, zaman planı oluşturulması, izleme ve yaptırım görevleri UDHB tarafından

yürütülecek ve tüm bunlar için eylem planları da UDHB tarafından hazırlanacaktır.

Bu alanda yapılan çalışmalara yönelik Bakanlar Kurulu’na raporlama görevi de yine Ulaştırma,

Denizcilik ve Haberleşme Bakanı tarafından yürütülecektir.

BAKANLAR KURULU

55



e-Devlet hizmetlerinde ve veri merkezlerinde, veri paylaşımı, entegrasyon vb. konularda kurumlar

arası işbirliği sağlamak üzere, kurumların temsilcilerinden oluşan, kurumlardaki paralel çalışmayı temin

edecek bir yapıya gerek duyulmaktadır. Bu kurul Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı

başkanlığında tüm bakanlıkların müsteşarlarından oluşur.

e-Devlet Koordinasyon Kurulu, Ulusal Veri Merkezi Projesi ve e-Devlet ile ilgili UDHB Haberleşme

Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan taslak politika, hedef ve eylem planlarını görüşerek öneri ve

değerlendirmeler yapar. Verilen hedef ve politikaların kurum ve kuruluşlar kapsamında uygulamalarını

ve gerçekleştirilmelerine ilişkin alınacak tedbirler ve öneriler geliştirir.

İlgili Bakanlıkların çatısı altında Ulusal Veri Merkezi ve e-Devlet ile ilgili

- Koordinasyon,

- Eşgüdüm,

- Ortak proje geliştirme,

görevleri e-Devlet Koordinasyon Kurulu tarafından yürütülecektir. Ayrıca, hedeflerin belirlenmesi,

projelerin önceliklendirilmesi, zaman planı belirlenmesi ile izleme ve yaptırım alanlarında görüş öneri

ve değerlendirmeler de yine e-Devlet Koordinasyon Kurulu tarafından gerçekleştirilecektir. Bu sayede

Ulusal Veri Merkezi ve e-Devlet projelerinin kurumsal bazda sahipliği sağlanacaktır.

Kurumlar arası proje bazlı koordinasyon, ilerlemenin izlenmesi ve raporlama, özel sektör ile işbirliği,

ortak hizmetlerin özel sektörden temini, bilgi teknolojileri alanında kamu alımları için kural belirleme,

tanıtım ve eğitim gibi e-dönüşüme ilişkin işlevleri sağlamak üzere Proje Takibi, Proje Yönetimi ve

Teknik Sahiplik alanlarında sorumlu olarak UDHB Haberleşme Genel Müdürlüğü tanımlanmıştır.

Ayrıca UDHB Haberleşme Genel Müdürlüğü, Bilgi Toplumu Politika ve Stratejileri çerçevesinde Eylem

Planı oluşturma ve eylem planlarının revizyonu sürecinde;

56



- Taslak hedefleri belirlemek,

- Taslak önceliklendirmeleri yapmak,

- Taslak zaman planları yapmak,

görevlerini yerine getirmek ve bunları geliştirerek Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı ve

e-Devlet Koordinasyon Kurulu’na sunmakla görevlidir.

e-Devlet Koordinasyon Kurulu’nda görüşülerek, öneri ve değerlendirmelere tabi tutulduktan sonra

UDHB tarafından da karara bağlanan eylem planlarının ilgili kurumlarca uygulamaya geçirilme

sürecinde ise,

- Üç aylık proje izleme ve değerlendirme toplantılarını ilgili kurumların proje yöneticileriyle

yapmak,

- Altı aylık proje durum değerlendirme raporunu Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanına

raporlamak,

- Altı aylık genel durum değerlendirme raporunu da e-Devlet Koordinasyon Kurulu’na sunmak

görevleri UDHB e-Devlet Başkanlığı/Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecektir.

Kamu Entegre Veri Merkezinin kurulması, kurdurulması, işletilmesi ve işlettirilmesi görev ve

sorumluluğunu UDHB adına Haberleşme Genel Müdürlüğü yürütecektir.

Kurum İçi Sorumluluk başlığında, Bakanlıkların ve bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşların bünyesindeki e-Devlet

uygulamalarının Veri Merkezlerinin Ulusal Veri Merkezine geçiş projelerinin teknik düzeyde sahipliğini

yapacak ve bu projeleri yürütecek kurum içi koordinasyonu da sağlamak üzere kurumların

bünyesindeki ilgili birimler görev alacaktır. Bu birimler kendi müsteşar yardımcılarının başkanlığında

e-Devlet Koordinasyon Kurulu’nda alınan kararları yerine getirmekle görevlidir.

e-Devlet ve Kamu Entegre Veri Merkezi Projelerinde proje ve teknoloji desteği sağlaması konusunda

TÜBİTAK ve Türksat tanımlanmıştır.

Ayrıca e-Devlet Projeleri sonucu oluşan e-Devlet hizmetlerinin e-Devlet Kapısına entegrasyonundan

ve bu hizmetlerinin kapıdan kesintisiz sunumundan e-Devlet Kapısı İşletmecisi olan sorumlu kurum

Türksat olacaktır.

Kamu Entegre Veri Merkezinin kurulmasından sonra kamu kurumlarının kullanmış oldukları çoğu

yazılım kamu bulutu üzerinden tek noktadan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının kullanımına

sunulacaktır.

57


3.9. Ulusal Veri Merkezi Çalışmalarının Yapılması [2013/104]

KARAR

Kamu kurumlarının veri merkezlerinin birleştirilmesine yönelik hukuki, teknik ve idari yapılanma modelinin oluşturulmasına ve Türkiye Kamu Entegre Veri Merkezi’nin kurulması çalışmalarının yapılmasına karar verilmiştir.


2013/102 e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması





SORUMLU KURULUŞ



Başbakanlık


TÜBİTAK

Türksat

GELİŞME

Karar kapsamında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından başlatılmış olan çalışmalara esas teşkil etmek üzere Başbakanlık, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK ve Türksat ile toplantılar düzenlenmiş, diğer bakanlıklardan da görüş ve öneriler alınmıştır.

Ayrıca 15 Nisan 2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6639 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 5 Kasım 2008 tarih ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun 5. maddesinin 1. fıkrasına “ı) Ulusal kamu entegre veri merkezlerine yönelik politika, strateji ve hedefleri belirlemek, eylem planlarını hazırlamak, eylem planlarını izlemek, e-Devlet hizmetlerinde kullanılan verilerin ve sistemlerin barındırıldığı veri merkezlerini kamu entegre veri merkezlerinde toplamak amacıyla verilerin transferi de dahil gerekli altyapıları kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek ve tüm bu faaliyetlere yönelik uygulama usul ve esaslarını belirlemek, kurulum, uygulama ve işletim süreçlerini planlamak, yürütmek ve koordine etmek” bendi eklenerek bu görev Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na tevdi edilmiştir.

Bu doğrultuda 2015 yılı yatırım programında da yer alan Ulusal Kamu Entegre Veri Merkezi Projesi için çalışmalara başlanmış olup konu ile ilgili mevcut durumu belirlemek amacıyla yapılması planlanan “Kamu Entegre Veri Merkezi Fizibilite ve Danışmanlık Hizmet Alımı” işine yönelik yaklaşık maliyet piyasa araştırması yapılarak tespit edilmiştir. İlerleyen süreçte söz konusu projenin fizibilite ihalesi Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından gerçekleştirilecektir.

58


3.10. Kurumların İhtiyaç Duyduğu Paket Program Çözümlerinin Toplu Alım Yöntemi ile Tedarik Edilmesi [2013/105]

KARAR

Kamu kurumlarının ihtiyaç duydukları paket program çözümlerine ilişkin envanterin oluşturulmasına, toplu satın alma yapılabilmesi için teknik, hukuki, idari ve uygulama modelinin geliştirilmesine ve BTYK'nın 26. Toplantısına sunulmasına karar verilmiştir.


2013/102 e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması





SORUMLU KURULUŞ



Devlet Malzeme Ofisi

Maliye Bakanlığı

Kamu İhale Kurumu



TÜBİTAK

Türksat

GELİŞME

Karar kapsamında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı sorumluluğunda, ilgili kuruluşlar arasında yer alan Devlet Malzeme Ofisi, Maliye Bakanlığı, Kamu İhale Kurumu, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK ve Türksat ile toplantılar yapılmış, devamında diğer kurum kuruluşların görüş ve önerileri alınmıştır.

Yapılan çalışmalar sonucunda ekte yer alan taslak organizasyon modeli oluşturularak ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınmıştır. Bundan sonraki çalışmalar ekte sunulan model çerçevesinde sürdürülecektir.

EK

Ek-8: Kurumların İhtiyaç Duyduğu Paket Program Çözümlerinin Toplu Alım Yöntemi ile Tedarik Edilmesi Modeli

59

2013/105 (G)



Amaç

Kamu kurumlarının ihtiyaç duydukları paket program çözümlerine ilişkin envanterin oluşturulması, toplu satın alma yapılabilmesi için teknik, hukuki, idari ve uygulama modelinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Gerekçe

Ülkemizdeki kamu kurum ve kuruluşlarının teknolojik altyapılarını kurmuş oldukları ve birçok yazılımı yaygın bir şekilde kullandıkları görülmektedir.

Tercih edilen yazılımlara bakıldığında ise her kurumda benzer özellikte birçok yazılımın kullanıldığı dikkat çekmektedir. Özellikle kamu kurumlarında, paket programlar (örneğin; ofis, veri tabanı ve transfer yazılımları) ile ortak sistemler (örneğin; Elektronik Belge Yönetimi Sistemi, Hizmet İçi Eğitim Sistemi, Demirbaş Yönetim Sistemi, yerel yönetimler için Coğrafi Bilgi Sistemleri) mükerrer yatırıma en çok ortam oluşturan yazılım çözümleri olarak öne çıkmaktadır. Bunların tedariki her kurum tarafından ayrı ayrı yapıldığında (toplu olarak satın almamaktan kaynaklı) maliyetler artmaktadır.

Kurumların yazılım çözümlerine ilişkin ihtiyaçlarını ortaya koyan envanterin oluşturulması ve toplu alım modelinin geliştirilmesi ile mükerrer yatırımların engellenebileceği, ayrıca paket programların daha düşük maliyetle alınabileceği değerlendirilmektedir. Bu kapsamda Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından taslak organizasyon modeli oluşturulmuştur.

SORUMLU BAKANLIK MALİYE BAKANLIĞI

Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü

KAMU KURUMU-1

KAMU KURUMU-2

KAMU KURUMU-3

PORTAL

60

2013/105 (G)



Sorumlu Bakanlık

BTYK’nın 2013/105 sayılı “Kurumların İhtiyaç Duyduğu Paket Program Çözümlerinin Toplu Alım Yöntemi ile Tedarik Edilmesi” Kararı kapsamında hedeflerin hayata geçirilmesi için gerekli koordinasyonu sağlayabilecek, kamunun katılım ve sahiplenmesini de temin edecek bir yapıya ihtiyaç olduğu görülmektedir. Bu kapsamda 10. Kalkınma Planı çerçevesinde yürütülen “Öncelikli Dönüşüm Programları” arasında bulunan 1.12 sayılı Kamu Alımları Yoluyla Teknoloji Geliştirme ve Yerli Üretim Programı"na yönelik olarak yürütülen çalışmalar sonucunda hazırlanan Eylem planında, Politika 2:"Kamuda Ortak Alımlar İçin Bir Model Geliştirilmesi" ne ilişkin eylemde ”Merkezi tedarik ve ortak alım konusu yeniden ele alınarak kamu alımlarının rasyonelleştirilmesi ve tedarik sistemlerinin geliştirmesi sağlanacaktır." denilmekte olup bu eylem kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarının toplulaştırılabilecek ve bu yolla fiyat avantajı sağlanabilecek nitelikteki mal ve hizmet ihtiyaçlarının merkezi tedarik, diğer tedarik usulleri veya ortak alım yoluyla satın alınabilmesi yönünde çalışmaların yapılacağı belirtilmiş ve işbu eylemden sorumlu kuruluş olarak Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü belirlenmiştir. Ayrıca Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü’nün ana statüsünün “Teşekkülün Amaç ve Faaliyet Konuları” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasında "Teşekkül, kamu hukukuna tabi olan veya kamunun denetimi altında bulunan ya da kamu kaynağı kullanılan kamu kurum ve kuruluşlarının aşağıda gösterilen mal ve hizmet ihtiyaçlarının tedarik ve dağıtımını bunlar adına temin eder." hükmü ile aynı fıkranın (b) bendinde "Büro makineleri, bilişim teknolojisi ürünleri sair makineler ve aletleri ile ofis otomasyonu hariç paket program yazılımı hükmü bulunduğundan dolayı geliştirilen organizasyon modelinde işin sahipliğinden sorumlu bakanlık Maliye Bakanlığı olarak belirlenmiş olup görevi gerçekleştirecek kurum ise Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü olarak belirlenmiştir.

Bu kapsamda Maliye Bakanlığının hazırlanan model çerçevesinde mevzuat çalışması yapması ve kamunun yaygın olarak kullandığı yabancı menşeili paket programların tek noktadan tedarik edilebilmesi için bir web portalı kurması öngörülmektedir.

Sorumlu Bakanlık;

Tek noktadan tedarik için Kamu Kurum ve Kuruluşların taleplerini bildirecekleri satın alma Portalinin teknik altyapısının oluşturulması,

Kurum kuruluşların taleplerine ilişkin süreçlerin belirlenmesi,

Tek noktadan Tedarik süreçlerini gerçekleştirerek tedarikçi/tedarikçiler ile genel sözleşme süreçlerinin tamamlanması,

Kurum kuruluş bazında ürün teslimi, kabul ve sonuçlanma süreçlerinin izlenmesi,

Yaşanan anlaşmazlıklarda regülasyon görevinin yürütülmesi,

Kurum kuruluşlarla iletişimin ve eşgüdümün sağlanması,

Modelin etkin ve verimli çalışması için mevzuata ilişkin usul ve esasların belirlenmesi,

görevlerini yürütecektir.

SORUMLU BAKANLIK MALİYE BAKANLIĞI

61

2013/105 (G)



Oluşturulması öngörülen portal kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyaç duyacakları paket program çözümlerinin tespitinin yapılması amaçlanmıştır. Kurumların toplu alım için bu portal üzerinden temin etmek istedikleri paket program çözümlerine ilişkin programın cinsi, lisans sayısı, kullanıcı sayısı vs. gibi bilgilerin periyodik olarak girilmesi öngörülmüştür. Bu sayede tüm kamu kurum ve kuruluşlarında aynı paket program çözümlerinin ayrı ayrı alımının önüne geçilerek toplu alım ve maliyet tasarrufu sağlanacaktır.

Portal sorumlu bakanlık çatısı altında görevli Genel Müdürlük tarafından yönetilecektir.

Talep sahibi kurumlar ihtiyaçlarını çevrimiçi olarak portal üzerinden bildireceklerdir.

Talepler aşağıda öngörülen süreçler kapsamında yapılacaktır.

1.Dönem 2.Dönem

Kamu kurum ve kuruluşlarının taleplerine ilişkin gelişmeler portal üzerinden ilgili kurumlara sunulacaktır.

Hazırlanacak portal talepler ile ilgili bilgilerin girişinin yapılabilmesine ilişkin gereksinimleri karşılayacak altyapıya sahip olacaktır.

Kamu Kurumları

Kurumlar portal üzerinde tanımlanacak yetki çerçevesinde portale erişim sağlayacaklar ve tedarik taleplerini oluşturacaklardır.

Taleplere ilişkin gelişmeler portal üzerinden izlenebilecektir.

PORTAL

KAMU KURUMU-1

KAMU KURUMU-2

KAMU KURUMU-3

62

2013/105 (G)



İhale Birimi

Portal üzerinden gelen talepler kategorize edilerek gerekli hazırlıkların yapılması,

İhtiyaç duyulacak bilgi ve belgelerin eksiksiz olarak tamamlanmasının sağlanması,

Dosyaların ihale komisyonuna sunulması süreçlerinin gerçekleştirilmesi,

İlgili kanunlar çerçevesinde idari süreçler ve sözleşme süreçlerinin tamamlanması,

İlgili mevzuat kapsamında gelen tekliflerin değerlendirilmesi, karara bağlanması,

Tedarikçilerle, sorumlu kurum adına ihale birim yöneticisi tarafından genel sözleşme imzalanması,

görevlerini yürütecektir.

İHALE BİRİMİ

63


3.11. Yerli Termik Santral Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLTES) [2013/201]

KARAR

Yerli termik santral tasarım ve imalat kabiliyetinin geliştirilmesi ve kamu-özel sektör işbirliği ile 5 yıl içinde akışkan yatak kazanı teknolojisinde %80 yerlilik oranı hedefine ulaşılması için;

Gerekli çalışmaların Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve TÜBİTAK öncülüğünde yapılmasına,

Geliştirilecek performansı yüksek, gaz emisyonları düşük teknolojiler için küresel ticari rekabet koşullarının oluşturulmasına ve yaygınlaştırılmasına yönelik stratejilerin ve mekanizmaların geliştirilmesine,

Bu çalışmaların yürütülmesi için ilgili Bakanlık ve kuruluşlarımızın kaynak tahsisi de dahil olmak üzere gerekli desteği vermesine,

karar verilmiştir.






SORUMLU KURULUŞLAR

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı TÜBİTAK


Kalkınma Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı

GELİŞME

Yerli kömür rezervlerimize uygun, yüksek verimli ve düşük emisyonlu termik santral kazan tasarım ve imalat teknolojilerinin yerli sanayi ile birlikte geliştirilmesini ve ülkemize kazandırılmasını konu alan ve uygulaması da Soma Ar-Ge Termik Santralının 2. ünitesinde gerçekleştirilecek olan “Termik Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Yerlileştirilmesi (MİLTES)” projesinin ilk 2 yıl süreli sözleşmesi TÜBİTAK MAM, Soma Elektrik Üretim A.Ş (SEAŞ) ve Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) tarafından 12 Nisan 2013 tarihinde imzalanmıştır. 2015 yılı Kasım ayı sonunda hazırlanan raporların ve teknik şartnamelerin değerlendirmesi için EÜAŞ sözleşmenin 6 ay uzatılmasını talep etmiştir. Dolayısıyla 1. aşama sözleşmesi 2016 yılı Mayıs ayı sonunda tamamlanmış olacaktır. Projenin 1. aşama bütçesi 18,7 milyon TL olup, çalışmalar 3 ana iş paketi ile devam etmektedir.

İş Paketi 1: Mevcut Durum Analizi: Bu iş paketinde mevcutta atıl durumda bekleyen proje uygulamasının yapılacağı Soma Ar-Ge Termik Santralinin 2. ünitesinin bir bütün halinde çalışabilir duruma getirilebilmesi için ünite ve yardımcı tesislerinin hâlihazır durumu ortaya konularak, yenilenmesi ve iyileştirilmesi gerekli tüm ekipmanların belirlenmesi hedeflenmiştir. Projenin 2. aşamasında da bu mevcut durum analizi çıktılarının sahada uygulamasının gerçekleştirilmesi planlanmıştır.

Bu kapsamda, uygulama alanı olan 2. ünitede yenilenmesi ve iyileştirilmesi gerekli ekipmanların belirlenmesi çalışmalarına 28 Ocak 2014 tarihinde uzman bir firma ile birlikte başlanmıştır. İş termin planına uygun olarak santrala ait kazan-kazan yardımcı ekipmanları, türbin-türbin yardımcı ekipmanları, generatör ve ikaz sistemleri, elektrik ve ölçü-kontrol sistemleri ile ünite yardımcı tesislerinin sahadaki mevcut durum analiz çalışmaları 2015 yılı Ocak ayı itibarıyla tamamlanmış olup raporlama çalışmaları da 2015 yılı Temmuz ayında sonuçlandırılmıştır.

64


Türbin-türbin yardımcı ekipmanları ile generatör ve ikaz sistemlerine ait mevcut durum analizi raporlama çalışmaları, 19-23 Ocak 2015 tarihleri arasında Soma Ar-Ge Termik Santralinde firma yetkilileri ile görüşülerek nihai hale getirilmiş ve 17 Şubat 2015 tarihinde tamamlanmıştır.

2015 yılı Şubat ayında kazan-kazan yardımcı ekipmanları, elektrik-ölçü kontrol sistemleri ile ünite yardımcı tesislerinin mevcut durum analizi raporlamaları tamamlanarak incelemeleri yapılmıştır. 23-27 Şubat 2015 tarihleri arasında TÜBİTAK MAM’da firma yetkilileri ile görüşmeler yapılarak raporlara son şekli verilmiştir.

2015 yılı Nisan ayında ise proje final raporu hazırlanarak raporların incelemeleri yapılmıştır. 5-7 Mayıs 2015 tarihleri arasında da TÜBİTAK MAM’da firma yetkilileri ile görüşmeler ve değerlendirmeler yapılarak raporlara son şekli verilmiştir. İş Paketi 1 kapsamında sahada yapılan çalışmalar ve teknik toplantılara ilişkin detaylı bilgi Tablo 10’da yer almaktadır.

Tablo 10. İş Paketi 1 Kapsamında Sahada Yapılan Çalışmalar ve Teknik Toplantılar

No Tarih Yapılan Çalışmalar

1 8-13 Nisan 2014 Kazan-Kazan Yardımcıları ile Ünite Yardımcı Tesisleri için Teknik İnceleme

2 2-6 Haziran 2014 Kazan-Kazan Yardımcıları, Türbin-Generatör Grubu, Ünite Yardımcı Tesisleri, Elektrik-Ölçü-Kontrol Sistemleri ile İlgili Teknik İnceleme

3 30 Haziran-4 Temmuz 2014 Kazan-Kazan Yardımcıları, Ünite Yardımcı Tesisleri

4 21-24 Temmuz 2014 Bilgilendirme, Türbin Ekipmanlarından Numune Alma, Teknik İnceleme

5 13-17 Ekim 2014 Türbin-Generatör Grubu Saha Testleri

6 16-21 Ekim 2014 Ünite Yardımcı Tesisleri ve Elektrik-Ölçü-Kontrol Sistemleri ile İlgili Teknik İnceleme

7 20-23 Ocak 2015 Gözden Geçirme Toplantısı 1-2 (Soma)

8 21-29 Ocak 2015 Kondenser Eddy-Current Testi

9 24-26 Şubat 2015 Gözden Geçirme Toplantısı 3 (Gebze)

10 5-7 Mayıs 2015 Final Gözden Geçirme Toplantısı (Gebze)

Bu çalışmaların sonucunda EÜAŞ ve SEAŞ’a 2015 yılı Temmuz ayında “Ünitenin mevcut durumu ve iyileştirme ihtiyaçları raporu” gönderilerek iş paketi 1 kapsamındaki çalışmalar tamamlanmıştır.

Mevcut durum analizi çalışmaları neticesinde yapılan teknik ve ekonomik değerlendirmeler çerçevesinde santralda halihazırda mevcut olan baca, soğutma kulesi, basınçlı hava sistemi ile yardımcı yakıt sevk sistemi haricindeki tüm ekipman, sistem ve bileşenlerin tamamının yenilenmesi ekonomik ve teknik açıdan uygun mütaala edilmiştir.

İş Paketi 2: Termik Santral Teknolojileri Yerlileştirilme Yöntemlerinin Belirlenmesi: Yerli kazan tasarım ve imalat kabiliyetlerinin belirlenmesi için ülkemizin önde gelen yerli kazan firmaları yerlerinde incelenmiş ve proje kapsamında “Yerli Sanayinin Tasarım ve İmalat Kabiliyetlerinin Belirlenmesi Raporu” oluşturulmuştur. Bunun yanında termik santral teknolojilerinin yerlileştirilmesi konusunda diğer ülkelerin izlemiş oldukları yöntemler üzerinde araştırmalar yapılıp teknoloji transferini de içeren yerlileştirme yol haritasının çıkarılması konusundaki çalışmalar tamamlanarak “Fark Analizi ve Yerlileştirme Yol Haritası Raporu” hazırlanmıştır. Ayrıca, termik santral kazan teknolojisinin ülkemizde yerlileştirilmesi konusundaki çalışmalar sonucunda bir strateji dokümanı oluşturulmuştur.

Bu iş paketi kapsamında hazırlanan “Yerli Sanayinin Tasarım ve İmalat Kabiliyetleri” raporu ile “Fark Analizi ve Yerlileştirme Yol Haritası” raporu 2015 yılı Mayıs ayında nihai hale getirilip 2015 yılı Haziran ayında EÜAŞ ve SEAŞ ile resmi olarak paylaşılmıştır.

65


Projede yapılan çalışmalar doğrultusunda, yerli firmalarla birlikte ünitenin detay tasarımının yapılması, ekipmanların temini ve montajı, ünitenin inşası, devreye alınması ile test ve kontrol çalışmalarının yapılabilmesi için teknik ve idari şartnamelerin oluşturulması gerekmektedir. Santralin bir bütün olarak ünite ve yardımcı tesislerinin detay projelendirme, satın alma, imalat, montaj, inşaat, bakım-onarım-yenileme (mevcut durum analizi kapsamındaki ekipmanlar için), devreye alma, testler, start-up, kabul esasları, garanti vb. hususları içeren işlerin gerçekleştirilmesini teminen projenin 2. aşaması için yerli firmanın belirlenmesi amacıyla ihaleye esas mevcut fen ve sanat kurallarına uygun olarak “yapım işi idari ve teknik satın alma şartnameleri” hazırlanacaktır. Bu doğrultuda teknik ve idari şartnamelerin hazırlanması için 30 Mart 2015 tarihinde uzman bir firma ile sözleşme imzalanarak çalışmalara başlanmıştır. Bu çerçevede hazırlanan ve hazırlanacak olan şartnamelerin güncel tamamlanma durumları Tablo 11’de verilmiştir.

Tablo 11. Teknik ve İdari Şartname Tamamlanma Durumları

Şartname / Doküman İsmi* Hazırlanma Durumu

Teklif Verenlere Talimatlar

İdari Sözleşme

Teknik Şartname

Genel Şartlar, İşin Kapsamı ve Saha Şartları

İnşaat İşleri Teknik Şartnamesi

Montaj İşleri ve Teknik Gereklilikler Şartnamesi

DAY Kazanı ve Kazan Yardımcı Ekipmanları/Sistemleri Teknik Şartnamesi

Türbin-Generatör ve Yardımcı Sistemleri Teknik Şartnamesi

Soğutma Suyu Sistemi Şartnamesi - TASLAK

Su Arıtma ve Su Şartlandırma Sistemi İçin Teknik Şartname

Elektrik Sistemleri ve Ekipmanları İçin Teknik Şartname

Ölçü-Kontrol Sistemi ve Enstrümantasyon Teknik Şartnamesi

Yardımcı Sistemler ve Ekipmanlar İçin Teknik Şartname Hazırlanıyor

Kalite Kontrol-Kalite Güvenlik Yönetimi, Test ve Kontrol Şartları

Teknik Şartnamesi Hazırlanıyor

Performans Testleri ve Cezalar ile İlgili Teknik Şartname Hazırlanıyor

Çerçeve Şartnamesi - Ünite Konsept Tasarımı

EÜAŞ söz konusu raporları ve teknik şartnameleri okumak ve değerlendirmek üzere projenin 6 ay uzatılmasını talep etmiştir. Bu süre içerisinde 2. aşama için hazırlanmış olan tüm şartnamelerin üzerinden geçilerek karşılıklı görüş ve fikir alış-verişiyle şartnameler nihai hale getirilecektir. Bu doğrultuda proje 2016 yılı Mayıs ayı sonuna kadar uzatılmıştır.

Santrali oluşturan sistemlerin (alt sistemleri ile birlikte) yaklaşık maliyetlerinin belirlenmesi de bu çalışmalar kapsamında 2015 Aralık ayında tamamlanmıştır.

Ayrıca, projenin 2. aşama yol haritası ile ilgili çalışmalar da devam etmektedir. Konu ile ilgili olarak kazan imalat sektöründe faaliyet gösteren ve bu sektöre ilgi duyabilecek yakın sektörler ile irtibata geçilerek görüşler alınmıştır. Bu görüşler doğrultusunda 2. aşama çalışmaları planlanarak bir iş modeli oluşturulmuş olup, bu model EÜAŞ ve Kalkınma Bakanlığı ile de görüşülerek nihai hale getirilmiştir.

66


İş Paketi 3: Dolaşımlı Akışkan Yataklı Kazan Tasarımı: Proje kapsamında tasarımı yapılacak olan 22 MWe dolaşımlı akışkan yataklı kazanın tasarımına baz teşkil edecek kömür özelliklerinin belirlenmesinde aşağıda belirtilen çalışmalar gerçekleştirilmiştir:

Ortak olarak işletmede aynı kömürün kullanılacağı Soma B Termik Santrali 1-4. ünitelerini besleyen kömür ile bu kömüre ait kül örnekleri üzerinde karakterizasyon testleri yapılmıştır.

2009-2013 yıllarına ait son 5 yıllık fiili yakılan kömür analiz sonuçları değerlendirilmiştir.

Ege Linyitleri İşletmelerine (ELİ) ait Soma kömür havzalarından 2013 yılı Kasım ayı itibarı ile alınan mevcut rezerv kömür özellikleri irdelenmiştir.

Çevre mevzuatlarına uygunluk açısından, kazanda SO2 tutulması ile ilgili olarak Soma’dan alınan kireçtaşı numunelerinin analizleri yapılmıştır.

Bu çalışmaların neticesinde garanti ve tasarım kömürüne esas kömür ve kireçtaşı özelliklerini içeren “Kazan Tasarımında Kullanılacak Kömür ve Kireçtaşının Karakterizasyonu Raporu” hazırlanmıştır. Bunun sonucunda kazan tasarımına esas kömür özellikleri belirlenip bir tutanak haline getirilerek SEAŞ-ELİ ve MAM arasında imzalanıp karar altına alınmıştır.

Dolaşımlı akışkan yataklı (DAY) kazan tasarımında yerlileştirmenin maksimize edilmesi amacıyla TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü bünyesinde bir tasarım ekibi oluşturulmuştur. Bu ekip tarafından;

Ülkemizdeki mevcut önde gelen akışkan yataklı kazanlar (Çan, Çumra, Yunus Emre Termik Santralları) yerinde teknik açıdan incelenmiştir.

Kazan için konsept ve temel tasarım çalışmaları yapılmış, proses akış şemaları ile borulama-enstrümantasyon şemalarının çalışmaları tamamlanmıştır.

TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü bünyesindeki 25 kWt lab ölçekli akışkan yataklı deney düzeneğinde tasarıma esas kömürün farklı dönemlerde yakma deneyleri gerçekleştirilmektedir.

Dolaşımlı akışkan yatak teknolojisindeki know-how’ın artırılması amacıyla kazan, kül soğutma ve nozul sistemini içeren üç soğuk test düzeneğinin kurulması çalışmaları yürütülmektedir.

Temel ve detay tasarım konusunda uzman yurt dışı bir kuruluş ile işbirliği yapılarak, teknoloji transferi gerektiren hususlarda ortak çalışmalar yapılmaktadır. Bu kapsamda ilgili kurumdan dolaşımlı akışkan yatak teknolojisi konusunda eğitim alınmış, kazan tasarım koşulları belirlenmiş, konsept tasarımlar tamamlanmış ve birlikte kazan için ekonomik fizibilite çalışması yapılmıştır.

14 Ocak-13 Şubat 2015 tarihleri arasında TÜBİTAK MAM’dan 3 araştırmacı, 24 Mayıs-19 Haziran 2015 tarihleri arasında ise 4 araştırmacı ile Güney Kore'de DAY kazanı temel tasarım ve detay tasarım çalışmaları yürütülmüştür. Kazan temel tasarımlarının (ısı-balans, boru seçimi, yanma hesaplamaları, ekipman tasarımları vb.) nihai hale getirilmesi ile ilgili çalışmalar tamamlanarak tasarımlara son şekli verilmiştir. Bunun neticesinde “Kazan Konsept Tasarım Raporu” hazırlanmış ve 2015 yılı Haziran ayı içerisinde EÜAŞ ve SEAŞ’a resmi olarak gönderilmiştir.

Kazan sisteminin temel tasarım çalışmaları yapılmış, teknik şartnameleri hazırlanmış ve 2015 yılı Ağustos ayı sonunda tamamlanmış olup yapılan bu çalışmalar doğrultusunda hazırlanan “Kazan Detaylı Tasarım Raporu (Temel Tasarım Kısmı)” EÜAŞ ve SEAŞ ile 2015 yılı Eylül ayında paylaşılmıştır.

Ayrıca, kazan basınçlı kısımları için detay tasarım çalışmaları da proje tasarım ekibi tarafından 2015 Kasım ayında tamamlanmış ve “Kazan Detaylı Tasarım Raporu (Detay Tasarım Kısmı)” hazırlanarak EÜAŞ ve SEAŞ ile paylaşılmıştır.

Bunun yanında 2. aşama için gerekli yaklaşık bütçe belirlenerek “MİLTES - Termik Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Yerlileştirilmesi Projesinin Uygulanabilirlik Analizi” ile ilgili fizibilite raporu hazırlanarak 2015 Aralık ayında EÜAŞ’a sunulmuştur.

67


3.12. Hidroelektrik Enerjisi Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLHES) [2013/202]

KARAR

Hidroelektrik enerjisi teknolojilerine yönelik tasarım ve üretim kabiliyetinin ülkemize kazandırılması, kamu-özel sektör işbirliği ile 5 yıl içinde başlangıç olarak 5 MW, daha sonrasında 20 MW ve üzeri güce sahip santrallerde %80 yerlilik oranı hedefine ulaşılması için;


Geliştirilecek teknolojiler için küresel ticari rekabet koşullarının oluşturulmasına ve yaygınlaştırılmasına yönelik stratejilerin ve mekanizmaların hazırlanmasına,

Uygulamanın yapılacağı sahaların belirlenmesine ve gerekli izinlerin verilmesine,


karar verilmiştir.






SORUMLU KURULUŞLAR





Orman ve Su İşleri Bakanlığı

GELİŞME

Yerli imkânlarla hidroelektrik santral elektro-mekanik ekipmanlarının geliştirilmesi amacıyla TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı kapsamında başlatılan çağrı süreçleri tamamlanarak, TÜBİTAK MAM, TOBB ETÜ, TEMSAN ve HİDROPOL’ün oluşturduğu konsorsiyum ile EÜAŞ arasında “Hidroelektrik Santral Bileşenlerinin Yerli Olarak Tasarımı ve Üretimi” Projesi sözleşmesi 1 Şubat 2015 tarihinde imzalanmış ve proje fiilen başlatılmıştır. Proje süresi 36 ay olup projenin ilk 6 ayında aşağıdaki çalışmalar yapılmıştır:

Detaylı saha incelemesi

Detaylı saha raporunun hazırlanması

Sistem tasarım tanımı

o Mevcut türbinin 3 boyutlu katı modelinin oluşturularak HAD analizinin yapılması

o Generatör tasarımının boyutlandırılması

o SCADA sisteminin tasarımı

o İkaz sistem tasarımı

o Hız regülatörü tasarımı

o Yardımcı sistemlerin tasarımı

Santralde verim ölçümü

68


3.13. Rüzgar Enerjisi Santrali Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLRES) [2013/203]

KARAR

2023 yılında rüzgar enerjisi santralleri için öngörülen 20 GW kurulu güç hedefine, kamu-özel sektör işbirliğinde geliştirilecek rüzgar türbin sistemlerinde (500 kW ve 2,5 MW) %80 yerli teknoloji ile ulaşılması için,





karar verilmiştir.






SORUMLU KURULUŞLAR




GELİŞME

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü’nün müşteri kurum olarak yer aldığı TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı kapsamında yürütülen ve 1 Temmuz 2011 tarihinde başlayan “MİLRES – Milli Rüzgar Enerji Sistemleri Geliştirilmesi ve Prototip Türbin Üretimi” isimli projede tasarım ve prototip geliştirme faaliyetleri dışında imalat yönünden de bir çok ilk hedeflenmektedir. Bunlardan başlıcaları;

Türkiye’nin ilk 500 kW’lık DFIG (Doubly Fed Induction Generator) tasarım ve imalatı,

Türkiye’nin ilk devir yükseltici 500 kW’lık rüzgar türbini dişli kutusu tasarım ve imalatı,

Dünyanın ilk 3 kademeli olarak kademe-kademe sökülüp servis edilebilen rüzgar türbini dişli kutusu,

Türkiye’nin ilk aerodinamik ve yapısal tasarımı, tüm imalat malzemesi, kalıp ve gövde imalatı tamamen yerli özgün rüzgâr türbini kanatları,

Türkiye’de ilk 900 mm çapta şaft dövme işlemi,

Türkiye’de ilk 3m çapında dikişsiz halka dövme parça imalatıdır.

Geçen sürede ana aksamın imalatı tamamlanmış olup bütün mekanik aksamın montajı ve döner aksam hassas merkezleme işlemleri tamamlanmıştır. Kablolama ve yer testleri bitmiş olup türbinin sahaya dikilmesi ve şebekeye bağlanması süreçleri devam etmektedir.

69


TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) mevcut yürüyen 500kW gücündeki rüzgâr enerji santrali projesi kapsamında elektrik sistemleri ana iş paketi yürütücüsü olarak yer almaktadır. TÜBİTAK MAM’ın sorumlulukları kapsamında aşağıdaki faaliyetler gerçekleştirilmiştir.

Sahadaki beton köşk ile rüzgâr türbini kulesi arasındaki güç kablo bağlantıları yapılmıştır.

Rüzgâr türbini kule içi güç kablo bağlantıları yapılmıştır.

Rüzgâr türbini kule içi aydınlatma panosu ve kablo bağlantıları yapılmış ve aydınlatma sistemi çalışır hale getirilmiştir.

Rüzgâr türbini kule içi topraklama ve yıldırımdan koruma sistemlerinin kablo montajı işleri gerçekleştirilmiştir.

Nacel üzerindeki yıldırım yakalama ucu ve kablosunun montajı yapılmıştır.

Türbin şebeke bağlantısı SCADA Yazılımı ile PLC panolarının testleri gerçekleştirilmiştir.

Şekil 5. MİLRES 500kW Türbinin Sahadan Görüntüsü

70


3.14. Güneş Enerjisi Teknolojilerinin Ülkemize Kazandırılması (MİLGES) [2013/204]

KARAR

Güneş enerjisi teknolojilerinin ülkemize kazandırılması ve kamu-özel sektör işbirliği ile alt sistem teknolojileri tasarımında 5 yıl içinde toplam %80 yerlilik oranı hedefine ulaşılması için;





karar verilmiştir.






SORUMLU KURULUŞLAR






GELİŞME

Proje TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) proje yöneticiliğinde ODTÜ Güneş Araştırmaları Merkezi (GÜNAM) ve özel sektör ortaklığında oluşturulmuştur. Bu projenin temel amacı Fotovoltaik (FV) Güneş Enerjisi konusunda Türkiye’deki mevcut bilgi birikimi ve deneyimlerin bir araya getirilerek güneş enerjisi santral teknolojilerinin (Güneş Hücresi-Paneli, Evirici, Kontrol Sistemleri, vb.) millileştirilmesi, elde edilen bilgi birikimin yerli sanayiye aktarılması ve böylece yerli teknolojinin oluşturulmasıdır. Projede elde edilen ürünleri kullanarak TİGEM Ceylanpınar tesislerinde 10 MW’lık prototip bir Güneş Enerji Santralinin kurularak işletmeye alınması projenin bir başka hedefidir. Projenin 1. yılı tamamlanmış olup bu süreçte yapılan çalışmalar aşağıda yer almaktadır:

ODTÜ GÜNAM tarafından FV hücre geliştirme çalışmalarında %18 verimli hücreyi üretilmiştir. PERC(T) teknolojisi için gerekli geliştirme teçhizatı siparişleri tamamlanmış olup gelecek cihazlarla FV hücre veriminin %20 civarına yükselmesi beklenmektedir.

TÜBİTAK MAM tarafından Evirici ve GES SCADA sistemi tasarımları tamamlanmıştır. Evirici ön prototipi ile dizi birleştirici sistem kartları laboratuvar ortamında çalıştırılmış, 150 MW/yıl kapasiteli FV Modül üretim tesisi devreye alınmıştır.

FV Hücre üretim teknolojisinin seçimi ve üretim tesisi için bina, altyapı ve yardımcı tesis tasarımları tamamlanmıştır. Üretim hattı için gerekli olan teçhizat seçimi yapılmış olup 2016 yılı başında siparişler gerçekleştirilecektir.

71


Ceylanpınar TİGEM tesislerinde kurulacak olan 10 MW GES için yer seçimi yapılmış olup bölge

Enerji Dağıtım A.Ş.’ye bağlantı izni başvurusu için gerekli çalışmalar başlatılmıştır.

72


3.15. Termik Santral Baca Gazı Arıtma Teknolojilerinde Yerli Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLKAS) [2013/205]

KARAR

Termik santral baca gazı arıtma teknolojileri1 alanında yerli tasarım ve imalat kabiliyetinin gelişmesi,

kamu-özel sektör işbirliği ile %80 yerlilik oranı hedefine ulaşılması için;



Uygulamanın yapılacağı santrallerin belirlenmesine ve gerekli izinlerin verilmesine,


karar verilmiştir.






SORUMLU KURULUŞLAR




GELİŞME

Milli Termik Santral Kükürt Arıtma Sisteminin Geliştirilmesi ve Yerlileştirilmesi Projesinin ilk aşaması 26 Kasım 2014 tarihinde başlatılmıştır. İki fazdan oluşacak şekilde kurgulanan projede, geliştirilen baca gazı kükürt arıtma (BGKA) tesisinin, 2x22 MWe gücündeki Soma Ar-Ge Termik Santralının bir ünitesinde uygulanması hedeflenmektedir. TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü tarafından yürütülmekte olan proje, Elektrik Üretim A.Ş. ve Soma Elektrik Üretim A.Ş. tarafından desteklenmektedir. Projenin ilk aşamasının bütçesi 6,5 milyon TL, süresi ise 3 yıldır. Birinci faz çalışmaları sonucunda BGKA tesisi tasarımı geliştirilecek ve SOMA Ar-Ge Termik Santrali (TS) için BGKA tesisinin detay tasarımı gerçekleştirilecektir.

Birinci faz sonuçlarının olumlu çıkması durumunda; iki yıl süreli, 2017-2018 yıllarını kapsayan ikinci faz için Kalkınma Bakanlığı’na proje teklif edilecektir.

1 Kükürt (SOx), azot oksit (NOx) arıtma ve toz tutma teknolojileri, vb.

73


3.16. Kömür Gazlaştırma ve Sıvı Yakıt Üretimi Teknolojilerinin Geliştirilmesi [2013/206]

KARAR

Kömür gazlaştırma ve elde edilen sentez gazından sıvı yakıt üretimi teknolojilerinin ülkemize kazandırılması, kamu-özel sektör işbirliği ile 5 yıl içinde %75 yerlilik oranı hedefine ulaşılması için;





karar verilmiştir.






SORUMLU KURULUŞLAR




GELİŞME

TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı kapsamında desteklenmekte olan projede mevcut durumda sentez gazı üretimi ve gaz temizleme sistemlerinin devreye alma ve ön test çalışmaları tamamlanmıştır. Pilot tesisin son durumu ve devreye alma aşamasında elde edilen sentez gazı ile ilgili örnek görüntüler Şekil 6 ve Şekil 7’de verilmiştir.

Karbondioksit gazının tutulması ve FT teknolojisi ile sıvı yakıt üretimi ile ilgili alt sistemlerin devreye alınması çalışmaları devam etmekte olup 2015 yılı sonu itibarıyla tüm sistem entegre olarak devreye alınmış olacaktır. Tasarım doğrulama amaçlı testler ile birlikte pilot tesis çalışmalarının 15 Haziran 2016 tarihine kadar tamamlanması planlanmaktadır.

Şekil 6: Pilot tesis

Şekil 7: Pilot tesis ön testlerinde elde edilen sentez gazı alev görüntüsü

74


Projenin 2. aşaması olarak günlük 1.000 varil kapasiteli sıvı yakıt veya eşdeğer kapasitede sentetik doğal gaz üretimine yönelik tek bir üretim hattından oluşacak bir tesisin kurulumu öngörülmektedir. Benzer tüm uygulamalarda da olduğu gibi ölçek büyüterek ve/veya üretim hattı çoklanarak tesis kapasitesinin artırılması mümkün olacaktır. Bu projeye, uygun görülmesi halinde, 2017 yılı başı itibarıyla başlanması hedeflenmektedir.

75


3.17. Enerji Verimliliğinin Artırılması Çalışmaları [2013/207]

KARAR

Binalarda ısı yalıtımı, bölgesel ısıtma sistemleri, atık ısı geri kazanımı, sokak aydınlatması, elektrikli ev aletleri, ulaşım araçları, elektrik motorları ve kompresörlerde enerjinin daha verimli kullanımının sağlanmasına yönelik;

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı koordinasyonunda iş modeli ile destek paketlerinin geliştirilmesine,

Düzenleyici mevzuat çalışmalarının yapılmasına,

İlgili Bakanlık ve kuruluşlarımızın gerekli desteği vermesine,

karar verilmiştir.






SORUMLU KURULUŞLAR

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı


Ekonomi Bakanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

GELİŞME

5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ve Enerji Kaynaklarının Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik kapsamında enerji verimliliği alanındaki eğitim, etüt, danışmanlık ve proje hizmetleri, belirli niteliklere sahip üniversitelere, elektrik mühendisleri odasına, makina mühendisleri odasına ve Enerji Verimliliği Danışmanlık (EVD) şirketlerine yetki belgesi verilmek suretiyle ülke sathına yaygınlaştırılmaktadır.

2013 yılı Kasım ayı itibarıyla 2’si mühendis odası ve 2’si üniversite olmak üzere yetkilendirilmiş kurum sayısı toplam 4 olup yetkilendirilmiş şirket sayısı ise 33’tür.

Yıllık toplam enerji tüketimleri bin ton eşdeğer petrol (TEP) ve üzeri olan işletmelere yönelik toplam proje bedeli en fazla 1 milyon TL olan ve geri ödeme süresi beş yıldan az olan Verimlilik Artırıcı Projelere (VAP) Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM) tarafından destek verilmektedir. 2011 yılında yapılan mevzuat değişikliği ile proje bedeli KDV hariç 500 bin TL’den 1 milyon TL’ye, ödenecek destek miktarı üst limiti ise 100 bin TL’den 300 bin TL’ye çıkarılmıştır.

ETKB tarafından verilen destekler kapsamında 2009 yılından bugüne kadar Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu (EVKK) kararı ile 219 projenin desteklenmesi kararlaştırılmıştır (Tablo 12). Bu projelerden uygun olarak tamamlanan 35 VAP için 2,2 milyon TL destek ödemesi yapılmış olup projelerin toplam yatırım tutarı 13 milyon TL’dir. Bu projelerin uygulanması ile yıllık yaklaşık 26 bin TEP enerji, 22 milyon TL parasal tasarruf sağlanmıştır. Desteklenmesi kararlaştırılmış projelerden uygulamaları devam eden 141 projenin toplam yatırım tutarı yaklaşık 57,9 milyon TL olup bu bedelin 16,3 milyon TL’sinin işletmelere hibe şeklinde devlet desteği olarak verilmesi ve bunun karşılığında yaklaşık 35 bin TEP enerji, 44,7 milyon TL parasal tasarruf sağlanması beklenmektedir.

76


Tablo 12. Verimlilik Artırıcı Proje Bilgileri

2009 2010 2012 2013 2014 2015 TOPLAM

Başvuru Proje Sayısı 86 33 19 70 69 55 332

EVKK Tarafından Destekleme Kararı Verilen Proje Sayısı

17 15 11 59 68 49 219

Uygulama Sözleşmesi İmzalanan Proje Sayısı

17 15 11 56 65 45 209

Destek Ödemesi Yapılan Proje Sayısı 13 9 4 9 0 0 35

Uygulama Aşamasında Olan Proje Sayısı

0 0 1 31 64 45 141

*2011 yılında mevzuat değişikliği nedeniyle başvuru alınmamıştır.

2015 yılı Nisan döneminde 26 proje başvurusu alınmış olup değerlendirmeler devam etmektedir.

2014 yılında 1 endüstriyel işletme Gönüllü Anlaşma yapmak üzere başvuruda bulunmuş olup başvuru değerlendirme çalışmaları devam etmektedir.

Enerji Verimliliği Kanunu uyarınca yürürlüğe konulan ve binaların enerji verimliliğini bütüncül bir yaklaşımla ele alan Binalarda Enerji Performans (BEP) Yönetmeliği ağırlıklı olarak yeni binalarda uygulanması zorunlu olan düzenlemeleri içermektedir. Söz konusu yönetmelik uyarınca, mimari, ısı yalıtımı, ısıtma ve soğutma sistemleri ve elektrik tesisatı konularında minimum performans kriterlerini ve standartlarını karşılayamayan bina projelerine yapı ruhsatı verilmemektedir. Enerji Kimlik Belgesi düzenlenmeyen yeni binalara yapı kullanım ruhsatı verilmemektedir. Ayrıca, 27 Ekim 2011 tarihinde yayımlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik kapsamında YEGM tarafından kamu binalarında enerji etütleri başlatılmıştır.

Diğer taraftan, enerjiyi verimsiz kullanan ürünlerin kullanım ve satışının sınırlandırılmasına yönelik düzenlemeler Avrupa Birliği mevzuat ve politikaları ile de uyumlu bir şekilde yürürlüğe konulmaktadır.

Toplumun enerji verimliliği bilincini artırmak, enerjinin üretiminde ve kullanımında verimliliğini artırmak, ulusal enerji verimliliği hareketinin yaygınlaşmasını sağlamak amacıyla her yıl Ocak ayının ikinci haftasında “Enerji Verimliliği Haftası” etkinlikleri düzenlenmekte olup bu kapsamda 7. Ulusal Enerji Verimliliği Forumu’nun 14-16 Ocak 2016 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.

ETKB enerji verimliliği çalışmaları kapsamında ulusal, uluslararası ve bölgesel işbirliklerine de önem vermekte ve bu doğrultuda Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası, Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı, Karadeniz Ekonomik İşbirliği ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı gibi uluslararası kuruluşlar ile Hollanda ve ABD gibi ülkelerle ikili işbirlikleri kapsamında çeşitli projeler ve faaliyetler yürütmektedir.

Enerji çalışmalarının etkinliğini artırabilmek için kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında eşgüdümü sağlamak, açık ve kesin bir gelecek planı oluşturabilmek amacıyla hazırlanan Enerji Verimliliği Strateji Belgesi, Yüksek Planlama Kurulu’nun 20 Şubat 2012 tarih ve 2012/1 sayılı kararı ile 25 Şubat 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur. Belge ile 2023 yılında Türkiye’nin GSYİH başına tüketilen enerji miktarının (enerji yoğunluğunun) 2011 yılı değerine göre en az %20 azaltılması hedeflenmektedir.

77


3.18. Sağlık ve Biyoteknoloji Alanında Dış Ticaret Açığının Azaltılmasına ve Teknolojik Yetkinliğimizin Artırılmasına Yönelik Destekler Oluşturulması [2014/101]

KARAR

Sağlık ve biyoteknoloji alanında dış ticaret açığını azaltmak ve teknolojik yetkinliğimizi artırmak amacıyla ilaç, aşı, biyomedikal ekipmanlar, tıbbi tanı kitleri ve biyomalzemeler alanlarında Ar-Ge çalışmalarının desteklenmesine karar verilmiştir.



2013/106 Sağlık Alanının Öncelikli Alan Olması



SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK






Sağlık Bakanlığı

Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı

GELİŞME

Karar kapsamında TÜBİTAK tarafından aşağıda sunulan 5 alt konuda Teknoloji Yol Haritaları hazırlanmıştır.

İlaç

Aşı

Biyomalzeme

Biyomedikal Ekipmanlar

Tıbbi Tanı Kiti

Ayrıca, 2013 yılında TÜBİTAK tarafından sağlık alanında özel sektörde Ar-Ge ile çözüm getirilebilecek konuların belirlenmesine yönelik bir envanter oluşturma çalışması yürütülmüştür. Hazırlanan teknoloji yol haritaları ve envanter çalışmaları, TÜBİTAK tarafından öncelikli alanlara yönelik 2012 yılında oluşturulan konu güdümlü destek programları kapsamındaki proje çağrılarına esas oluşturmaktadır.

Bu bağlamda TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında ilaç, aşı, biyomedikal ekipmanlar, tıbbi tanı kitleri ve biyomalzemeler alanlarında 2012-2015 yılları arasında açılan 25 çağrıya 1682 proje başvurusu yapılmıştır. Özel sektöre yönelik TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı kapsamında ise 2012-2015 yıllarında açılan 24 çağrıya 354 başvuru yapılmıştır. TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı kapsamında açılan 5 çağrıya 46 başvuru alınmıştır. TÜBİTAK tarafından açılan bu çağrıların bilgileri Tablo 13’te yer almaktadır.

78

Tablo 13. TÜBİTAK Destek Programları Çağrı Bilgileri

Program Dönem Çağrı Başlığı Çağrı Sayısı

Önerilen Proje Sayısı

Desteklenen Proje Sayısı

Proje Bütçesi**

Destek Miktarı**

1511

2013

Aşı 1 1 - - -

Biyomalzeme 6 22 6 1,7 1,3


6 86 35 9,1 6,8

Tıbbi Tanı Kitleri 5 47 27 8,0 5,9

2014


5 52 16 0,2 0,1


2015***

Biyomalzeme* 1 35 Değerlendirme süreci devam etmektedir.

Biyomedikal Ekipmanlar*

1 12 Değerlendirme süreci devam etmektedir.

Elektronik Sağlık Teknolojileri ve Hizmetleri*

1 84 Değerlendirme süreci devam etmektedir.

1003

2012 Tıbbi Cihazlar 1 309 16 20,3 16,9

2013

Aşı Teknolojileri 1 25 4 4,8 2,7

Biyomalzeme 3 118 16 15,5 11,6

Biyomedikal Ekipman

3 95 13 15,0 10,2

Hücresel Tedavi 1 53 7 9,8 6,0

İlaç Teknolojileri 1 25 1 1,1 0,7


2014

Aşı Teknolojileri 1 17 5 ****

Biyomedikal Ekipman

1 68 5 ****

Tıbbi Tanı Kitleri 1 86 10 ****

2015***

Aşı Teknolojileri 1 20 Değerlendirme süreci devam etmektedir.

Biyomedikal Ekipman

3 106 5 ****

İlaç Teknolojileri 2 71 Değerlendirme süreci devam etmektedir.

79

Tablo 13. TÜBİTAK Destek Programları Çağrı Bilgileri (Devamı)

Program Dönem Çağrı Başlığı Çağrı Sayısı

Önerilen Proje Sayısı

Desteklenen Proje Sayısı

Proje Bütçesi**

Destek Miktarı**

1007

2013

Biyobenzer İlaçların Yerli Olarak

Geliştirilmesi ve Üretimi

1 28 1 22,6 2,2

2015

İnsulin veya İnsulin Analoglarının

Biyobenzer Olarak Geliştirilmesi ve

Üretilmesi

1 3 0 - -

Rekombinant Protein İçeren

Biyobenzer Ürün Geliştirilmesi ve

Üretilmesi

1 4 0 - -

Monoklonal Antikor veya Antikorun Bir Kısmını İhtiva Eden

Biyobenzer Ürün Geliştirilmesi ve

Üretilmesi

1 8 3 (Sözleşme Aşamasında)

Kuduz Aşısının Geliştirilmesi ve

Üretimi 1 3 Değerlendirme süreci devam etmektedir.

Bundan sonraki süreçte bu programlar kapsamında çıkılacak çağrılar konusunda araştırmacılarımıza yol göstermesi amacıyla 2015-2017 yılları arasında açılacak çağrı konuları taslağı oluşturulmuştur.

Oluşturulan taslak liste Tablo 14 ve Tablo 15'te sunulmakta olup, listede yer alan konular veya

içerikler dönemsel değerlendirmeler sonucu revize edilecek ve listeye eklemeler ya da listeden kısmi

çıkarmalar yapılabilecektir.

Tablo 14. 2015-2017 Sağlık Alanı TÜBİTAK 1511 Çağrı Planı

Teknoloji Alanı 2015-2 2016-1 2016-2 2017-1 2017-2


Solunum Destek Teknolojileri ve

Akıllı Termoregülasyon

Sistemleri

Medikal Görüntüleme

Teknolojileri (Hasta Başı Monitorü ve

Kapsül Görüntüleme Sistemleri)

Kişiye Özel Cerrahi

Planlama/ Simülasyon Algoritmaları

Yüksek Verimli Medikal Görüntü

Analiz Teknolojileri

Cerrahi / Anatomi / Biyofizik / Fizyoloji

Simülatörleri

Elektronik Sağlık Sistemleri ve

Hizmetleri

Mobil Sağlık Uygulamaları

Evde Bakım Teknolojileri

Kardiyak Destek Teknolojileri ve

Cihazları

Biyomalzemeler Yenilikçi İmplantlar

Yapay Doku ve Organlar

Tıbbi Tanı Cihazları

Doğum Öncesi ve Sonrası Tarama ve

Tanı Kitleri

Mikrobiyoloji, İmmünoloji ve Biyokimyasal Tanı Kitleri

80

Tablo 15. 2015-2017 Sağlık Alanı TÜBİTAK 1003 Çağrı Planı

Teknoloji Alanı 2015-2 2016-1 2016-2 2017-1 2017-2

Temel ve Klinik Tıp Bilimleri

Nörodejeneratif Hastalıklar

Moleküler Tıp Diyabet ve Metabolik Hastalıklar

Nadir Hastalıklar Kardiyovasküler

Hastalıklar

Klinik Araştırmalar

Tıbbi Cihazlara Yönelik Klinik Araştırmalar

İlaç Geliştirilmesine Yönelik Klinik Araştırmalar

Rejeneratif Tıp Alanında Klinik

Araştırmalar

Aşı Teknolojileri

Bakteriyel Patojenlerine ve Parazitlere Karşı

Aşılar

Viral Hastalıklara Karşı Aşılar

Kanser Aşısı

İlaç Teknolojileri Kan ve Kan

Ürünleri

Biyoteknolojik İlaç Molekülleri

ve Ürünleri

Yenileyici Hücre Tedavi Ürünleri

Biyomalzemeler

Nanobiyoteknoloji

Doku Mühendisliği

Biyomedikal Teknolojileri

Biyoenstrümantasyon Sistemleri

Üç Boyutlu Biyo-Yazıcı

Teknolojileri

Tanıbilim (Diagnostics)

Kanser Tanısı

Yenilikçi Tanı Kitleri

Sağlık Hizmetleri

Biyoistatistik

Bu çağrılar dışında sağlık alanında TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Araştırma Projelerini Destekleme

Programı da dâhil tüm program türlerini içerecek şekilde; 1 Kasım 2014 - 30 Kasım 2015 tarihleri

arasında TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı’na üniversitelerden 2.274 proje

önerilmiş, yine aynı dönemde toplam 126,6 milyon TL bütçeli 510 projenin desteklenmesine karar

verilmiştir. Yine TÜBİTAK 1511 programı haricinde TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları

Başkanlığı’na özel sektör tarafından yapılan başvuru sayısı ise 364’tür. Bu dönemde desteklenen

226 projeye 38 milyon TL destek sağlanmıştır.

81


3.19. Sağlık ve Biyoteknoloji Alanında Araştırma Altyapılarının Kurulması, Geliştirilmesi ve Desteklenmesi [2014/104]

KARAR

a. Kalkınma Bakanlığı tarafından biyoteknolojik ilaç, biyomalzemeler, biyomedikal ekipman, kök hücre, genombilim, nörobilim ve kanser konularında mevcut araştırma altyapılarının kapasitelerinin güçlendirilmesine ve/veya yeni altyapıların kurulmasına öncelik verilecektir.

b. TÜBİTAK tarafından kamu kurumlarındaki araştırma merkezleri ile yükseköğretim kurumlarında yeterlik verilen araştırma altyapılarının büyük ölçekli projelerle desteklenerek ihtisaslaşmasının sağlanması amacıyla uygulanacak “Mükemmeliyet Merkezi Destek Programı”nda biyoteknolojik ilaç, biyomalzemeler, biyomedikal ekipman, kök hücre, genombilim, nörobilim ve kanser konularına öncelik verilecektir.


2011/102 Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması



SORUMLU KURULUŞLAR

a. Kalkınma Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı

b. TÜBİTAK


a. Orman ve Su İşleri Bakanlığı

b. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı

GELİŞME

a. Kararın (a) bendi kapsamında;

Kalkınma Bakanlığı Tarafından Yapılan Çalışmalar:

Araştırma altyapılarının daha etkin kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere desteklenmesine ilişkin hususları düzenleyen 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun 10 Temmuz 2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun ile araştırma altyapılarının yönetimi, finansmanı, personel yapısı ile izleme, değerlendirme ve desteklenmesine ilişkin düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanunun uygulamasına ilişkin genel ilkeleri, satın alma ve ihale süreçleri ile bütçe ve muhasebe işlemlerini göstermek üzere hazırlanan üç adet yönetmelik de 28 Ağustos 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Ayrıca, Kalkınma Bakanlığı’nın araştırma altyapılarına ilişkin 2015 yılı proje çağrısı kapsamında sağlık alanı 6 öncelikli alan arasında yer almıştır. Bu başlık altında aşağıdaki konularda proje teklifleri alınmıştır.

Biyoteknolojik ilaç

Aşı

Biyomedikal cihaz geliştirme

Klinik araştırma altyapısı

82


Büyük deney hayvanlarına yönelik altyapı

İyi üretim uygulamaları (GMP) koşullarını sağlayan laboratuvar ve pilot ölçekli altyapılar (Biyoteknolojik ilaç ve implantlar gibi biyomalzeme teknolojilerinin sanayiye aktarılabilmesi amacıyla ölçek büyütme çalışmalarının yapılabilmesine imkân sağlayan altyapılar ile GMP koşullarını sağlayan laboratuvarlar)

İki aşamalı değerlendirme sürecine tabi tutulan söz konusu proje çağrısının ikinci aşama değerlendirmeleri devam etmektedir.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) Tarafından Yapılan Çalışmalar:

Antalya’da Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Araştırma Merkezi, Ankara’da Biyoteknoloji Araştırma Merkezi kurulmuştur. Ayrıca, Trabzon Su Ürünleri Gen Bankası ve Biyoteknoloji Merkezi, Balıkesir Bandırma Hayvancılık Biyoteknoloji Merkezi ve Bursa Gıda Starter Kültür Gen Bankası kurulması çalışmaları devam etmektedir. Tarımsal Biyoteknoloji Çalıştayının geniş katılımlı bir ön hazırlık toplantısından sonra 2016 yılının ilk yarısında yapılması planlanmaktadır.

Sağlık Bakanlığı Tarafından Yapılan Çalışmalar:

Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü ve Kırıkkale Üniversitesi işbirliğinde 2013-2014 yıllarında planlanıp yapılan, 2014 Aralık ayında sonuçlanan “Türkiye’de Biyoteknolojik Ürün Üretimi için Ar-Ge Altyapı Analizi ile Sağlık Ekonomisine Geri Dönüşümünün Belirlenmesi” projesi ile pilot tesis “Biyopark Modeli” geliştirilmiş olup modele ait proje planları paydaşlar, Sağlık Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatı ile Kalkınma Bakanlığı ve çeşitli üniversitelerle paylaşılmıştır.

Öncelikli yatırım konuları başlığı altında yer alan biyoteknolojik ilaç, onkoloji ilaçları ve kan ürünleri üretimine yönelik yatırımların Sağlık Bakanlığı bünyesinde proje onaylarının verilmesi için 19 Aralık 2012 tarihinde yayımlanan “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar Kapsamındaki Biyoteknolojik İlaç, Onkoloji İlaçları ve Kan Ürünleri Üretimi Proje Onayları Hakkında Yönerge” kapsamında değerlendirme yapılmamaktadır.

Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu tarafından Ankara’da bulunan 3 Genel Sekreterliğe sağlık Ar-Ge alanında proje yazım danışmanlığı verilmiş ve Sağlık Ar-Ge alanında Ankara Kalkınma Ajansı’nın Teknik Destek Programı’na 3 Ar-Ge Proje Yazma ve Uygulama Eğitimi Projesi sunulmuştur. Projelerden 2’si kabul edilmiş ve uygulanmış olup biri ise değerlendirme aşamasındadır.

Sağlık Bakanlığı/TÜSEB tarafından Türk Kanser Gen ve Türk Genom projelerine başlanacaktır.

b. Kararın (b) bendi kapsamında;

Kalkınma Bakanlığı tarafından çıkarılan 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun ile 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanunun Uygulamasına İlişkin Yönetmelik uyarınca Kalkınma Bakanlığı tarafından belirlenecek araştırma altyapılarının yeterlik değerlendirmesi, performans izlemesi ve ara değerlendirme ile yeterlik yenilemesine ilişkin süreçler TÜBİTAK tarafından yürütülecektir.

Araştırma altyapılarının yeterlik değerlendirme ve performans izleme süreçlerine ilişkin çalışmalar (yeterlik değerlendirme sürecinde kullanılacak olan kriterler, süreç dokümantasyonu, süreç programı vb.) Kalkınma Bakanlığı ile koordineli olarak yürütülen çalışmalar neticesinde TÜBİTAK tarafından tamamlanmış olup anılan Kanun ve Yönetmelik uyarınca TÜBİTAK tarafından düzenlenecek mevzuat (usul ve esaslar) hazırlanmıştır.

Ayrıca araştırma altyapılarının ve/veya kamu Ar-Ge birimlerinin ihtisaslaşmasının sağlanması amacıyla hazırlanan Ar-Ge projelerinin destekleneceği bir programın oluşturulması kapsamında TÜBİTAK 1004 Mükemmeliyet Merkezi Destek Programı tasarlanmış ve programın usul ve esasları oluşturulmuştur.

83


3.20. Üniversitelerin Ar-Ge Stratejilerinin Geliştirilmesine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2015/101]

KARAR

Üniversitelerin sahip oldukları insan kaynakları ve altyapılarına yönelik hem kapasitelerini hem de ihtiyaçlarını göz önünde bulunduran; dünyadaki bilimsel ve teknolojik yönelimlerin yanı sıra yerel yetkinlikleri ve ihtiyaçları da dikkate alan Ar-Ge stratejilerinin hazırlanmasına ve bu stratejilerin hayata geçirilmesine yönelik çalışmalar yapılmasına karar verilmiştir.


2015/102 Doktoralı İnsan Kaynağının Nicelik ve Nitelik Olarak Artırılması


-

SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK YÖK



Kalkınma Ajansları

Üniversiteler


GELİŞME

YÖK Tarafından Yapılan Çalışmalar:

Üniversitelerin Ar-Ge stratejilerinin belirlenmesine yönelik Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın koordinasyonunda bir çalışma başlatılmış; öncelikle araştırma kapasiteleri gelişmiş bazı üniversitelerin rektörleri ile 7 Aralık 2015 tarihinde bir araya gelinmiştir. Toplantıda öncelikle bu sürece ilişkin göstergelerin belirlenmesi kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda 2016 Ocak ayında tekrar bir toplantı düzenlenecektir.

Ayrıca Kamu-Üniversite-Sanayi İşbirliği Strateji ve Eylem Planı’nın (2015-2018) 4.1 no.lu “Üniversitelerin Ar-Ge’ye yönelik kaynaklarının yıllık olarak takip edilmesi amacıyla üniversitelerin ‘araştırma fonu’ verileri derlenecek ve bu alandaki bütçe hedefleri izlenecektir.” eylemi Yükseköğretim Kurulu bünyesinde oluşturulan ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı Genel Müdürleri düzeyinde temsilcileri, TÜBİTAK, TPE, KOSGEB, TÜSEB Başkanları ile üniversite rektörlerinden oluşan YÖK Üniversite-Sanayi İşbirliği Daimi Komisyonu’nun 2015 Ekim ve Aralık ayındaki toplantılarında görüşülmüş ve bu eylemin araştırma odaklı sınırlı sayıda üniversitede uygulanabilmesine yönelik çalışma başlatılması kararı alınmıştır.

Yukarıda belirtilen çalışmalar üniversitelerin araştırma stratejilerinin belirlenmesi sürecine önemli katkılar sağlayabilecektir. Bu süreçlerle eşgüdüm içinde üniversitelerin araştırma süreçleri ile birlikte eğitim-öğretim ve idari hizmetleri süreçlerini değerlendirmek, önerilerde bulunarak sürekli iyileşme yaklaşımı ile geliştirmek üzere Yükseköğretim Kalite Güvencesi Yönetmeliği hazırlanmış ve bu yönetmelik kapsamında ilgili tüm paydaşların bulunacağı Yükseköğretim Kalite Kurulu oluşturulmuştur. Kurul, yönetmelik dâhilinde kurumsal dış değerlendirme süreçlerine 2016 yılında başlayacaktır.

TÜBİTAK Tarafından Yapılan Çalışmalar:

Üniversitelerin Ar-Ge potansiyellerinin artırılmasına yönelik belirlenecek alanlardaki projeleri desteklemek üzere TÜBİTAK 1000 Üniversitelerin Araştırma ve Geliştirme Potansiyelinin Artırılmasına Yönelik Destek Programı oluşturulmuş ve 16 Şubat 2015 tarihinde “Üniversitelerde Ar-Ge Strateji Belgesi Hazırlatılması ve Uygulatılması” çağrısına çıkılmıştır.

84


Bu çağrıda amaç, üniversitelerin akademik düzeyleri ve altyapı olanaklarını dikkate alarak, TÜBİTAK tarafından belirlenen ve sunulan alan/alanlarda, en fazla beş alan (öğretim üyesi sayılarına göre) belirlenerek, bu alan(lar)da yapılacak araştırma ve geliştirme faaliyetlerini kapsayacak olan beş yıllık “Ar-Ge Strateji Belgesi” hazırlatılması ve bu belge kapsamında belirtilen çalışmaların uygulamaya geçirilmesidir.

Bu çağrı kapsamında TÜBİTAK tarafından belirlenen 140 alan içerisinden 74 farklı alanda toplam 84 üniversiteden 229 proje önerisi sunulmuştur. Yapılan bilimsel değerlendirme sonucunda 76 proje önerisi kabul edilmiştir. Kabul edilen projelerin alan bazında dağılımları ve destek alan üniversite sayısı dağılımları Tablo 16’da sunulmaktadır.

Tablo 16. Desteklenen Alanlar Bazında Üniversite Sayıları

Alan Üniversite

Sayısı Alan

Üniversite Sayısı

Alan Üniversite

Sayısı

Nanoteknoloji Araştırmaları 7 Havacılık ve Uzay 2 Jeoloji 1

Biyoteknoloji 7 Mekatronik 2 Deneysel Tıp 1

Enerji 6 Moleküler Tıp 2 İşletme 1

Biyomedikal 3 Sinir Bilimleri 2 Elektrik Makinaları 1

Eğitim 3 Ulaştırma 2 Elektronik-Mems 1

Polimer Malzemeler 3 Astrofizik 1 Enformatik 1

İktisat 3 Kompozit Malzemeler 1 Geomatik 1

Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları

3 Klinik İlaç Araştırmaları 1 Bilim, Teknoloji ve Toplum

1

Rejeneratif ve Restoratif Tıp 3 Manyetik Malzemeler ve Teknolojik Uygulamaları

1 Bilişim/Bilgisayar Mühendisliği

1

Aygıt Fiziği ve Yarıiletken Teknolojileri

2 Optik, Elektro Optik ve Fotonik Teknolojileri

1 İmalat ve Hizmet Süreçlerinin Tasarımı

1

Biyomalzemeler 2 Psikoloji 1 Kimyasal Teknolojiler 1

Çevre Teknolojileri 2 Konstrüksiyon ve İmalat 1 Tarih 1

Gıda Bilimleri ve Teknolojileri

2 Üretim Metalurjisi 1

85


3.21. Doktora Derecesine Sahip İnsan Kaynağının Nicelik ve Nitelik Olarak Artırılmasına Yönelik Çalışmalar Yapılması [2015/102]

KARAR

Doktora derecesine sahip insan kaynağının nicelik ve nitelik olarak artırılması için;

a. Öncelikli alanlarda doktora derecesine sahip insan kaynağını yetiştirecek üniversitelere yönelik yeni bir destek programı oluşturulmasına,

b. Doktora tez danışmanına yönelik kalite odaklı teşvik sisteminin geliştirilmesine,

c. Doktora derecesine sahip Ar-Ge personeli çalıştıran özel sektör Ar-Ge merkezlerine, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’ndeki firmalara ve TÜBİTAK’tan Ar-Ge desteği alıp başarılı biçimde tamamlayan özel sektör firmalarına destek sağlanmasına,

d. Doktora derecesine sahip insan kaynağına yönelik ihtiyaç analizinin yapılmasına,

karar verilmiştir.


2015/101 Üniversitelerin Ar-Ge Stratejilerinin Geliştirilmesine Yönelik Çalışmalar Yapılması


-

SORUMLU KURULUŞLAR

a. YÖK, TÜBİTAK c. TÜBİTAK

b. YÖK, TÜBİTAK d. YÖK, TÜBİTAK


a. - c. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

b. Kalkınma Bakanlığı d. İlgili Bakanlıklar

GELİŞME

a. Kararın (a) bendi kapsamında:

YÖK Tarafından Yapılan Çalışmalar:

Karar kapsamında devlet ve vakıf üniversitelerinin temsilcileri ile YÖK’te 13 Mayıs 2015 ve 16 Haziran 2015 tarihlerinde iki toplantı gerçekleştirilmiştir. Bu toplantılarda ülkemizdeki doktora programlarının durum değerlendirmesi ve karar kapsamında nicel ve nitel olarak doktoralı insan kaynağının nasıl artırılabileceğine ilişkin değerlendirmeler gerçekleştirilmiş ve aşağıdaki görüşler oluşmuştur:

Önceliklendirme BTYK tarafından daha önce karar verilmiş olan alanlarda, ilgili alana bağlı olarak daha odaklanmış ve/veya daha genel olabilir.

Üniversitelerden doktora programlarına yönelik stratejilerinin belirlenmesi talep edilebilir. Bu strateji, üniversitelerimizin 2015/101 no.lu BTYK Kararı kapsamında YÖK-Kalkınma Bakanlığı tarafından gerçekleştirilecek ihtisaslaşma odaklı misyon farklılaşması çalışması ile de uyum içinde olması önemli olacaktır.

Üniversitelerin akademik kadrolarının dışında doktoralı insan kaynağının artırılması için 6550 ve 5746 sayılı kanunla kurulan/kurulacak merkezler mutlaka dikkate alınmalıdır.

Her durumda öncelikli yaklaşım yüksek nitelikli doktora mezunlarının yetiştirilmesi olmalıdır.

86


Destek programının içeriğini belirlenecek öncelikli alanlarda doktora yapacak öğrencilerin kurumlarının/programlarının/danışmanlarının daha önce ilgili kurum/program/danışman tarafından gerçekleştirmiş oldukları çalışmaların çıktıları oluşturacak ve ilgili alanda kritik bir kitle oluşturma öncelikli olacaktır.

Bu kapsamda başvuruların öğrenci adaylar tarafından değil, kurumlar tarafından yapılması esas olacaktır.

Oluşturulan bu görüşler, 2015 yılında 1416 Sayılı Kanun kapsamında yurt dışına doktora yapmak üzere gönderilecek ve yine ÖYP kapsamında doktora eğitimi yapacak insan kaynakları çalışmasında sınırlı alanda da (fen-mühendislik) uygulanmıştır.

YÖK tarafından yürütülen Mevlana/Farabi programlarının da bireysel hareketliliğin ötesinde yukarıda belirtilen kriterler kapsamında gerçekleştirilmesine yönelik YÖK’te çalışma başlatılmıştır.

TÜBİTAK Tarafından Yapılan Çalışmalar:

Öncelikli alanlarda doktora derecesine sahip insan kaynağının yetiştirilmesine yönelik TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB) bünyesinde “2244 Öncelikli Alanlarda Doktora Derecesine Sahip İnsan Kaynağı Yetiştirme Programı” açılacak olup ilgili programın kurgu çalışmalarına başlanmıştır. Bu kapsamda TÜBİTAK ve YÖK başkanlığında Kalkınma Bakanlığı ve üniversite üst yöneticilerinin katılımıyla 19 Aralık 2015 tarihinde bir çalıştay yapılmıştır.

Hazırlık çalışmaları devam eden TÜBİTAK 2244 Öncelikli Alanlarda Doktora Derecesine Sahip İnsan Kaynağı Yetiştirme Programı’nın hâlihazırda devam eden TÜBİTAK burs programlarından temel farkı, başvurunun öğrenci tarafından değil, üniversite tarafından yapılmasıdır. TÜBİTAK tarafından belirlenecek öncelikli alanlarda üniversite tarafından hazırlanacak 5 yıllık plan kapsamında başvuru sahibi üniversite kurum hissesi, burs desteği, araştırma desteği ve tez danışmanlık desteği kalemlerinde desteklenecektir. Program ile doktora derecesine sahip Ar-Ge personeli çalıştıran özel sektör firmalarına da destek sağlanacaktır. Program ile 5 yıllık planı uygun bulunarak desteklenmesine karar verilen üniversiteler taahhüt ettikleri alanlarda ve sayıda doktora yapacak öğrencileri belirleyecektir.

Ayrıca, TÜBİTAK BİDEB’in mevcut 2211 Yurtiçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda doktora yapacak olan öğrencilere burs verilmesi, öğrencilerin araştırma giderleri için üniversitelere araştırma desteği sağlanması, tez danışmanlarına da tez danışmanlık ücreti ödenmesi yönünde çalışma başlatılmıştır.

b. Kararın (b) bendi kapsamında:

Doktora tez danışmanına yönelik kalite odaklı teşvik sisteminin geliştirilmesine yönelik TÜBİTAK Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik (UBYT) programının kapsamı genişletilmiş ve öğrencisi ile birlikte yayın yapan doktora danışmanlarına ek teşvik uygulaması 1 Ocak 2016 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek şekilde TÜBİTAK UBYT Programı esaslarına eklenmiştir. Bu değişikliklere uygun olacak şekilde yazılım altyapısı çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca, kararın a maddesinde anlatılan “2244 Öncelikli Alanlarda Doktora Derecesine Sahip İnsan Kaynağı Yetiştirme Programı”nın doktora tez danışmanına yönelik kalite odaklı teşvik sistemine de etkisi olacağı değerlendirilmektedir.

c. Kararın (c) bendi kapsamında:

TÜBİTAK 1601 Yenilik ve Girişimcilik Alanlarında Kapasite Artırılmasına Yönelik Destek Programı çerçevesinde 1 Temmuz 2015 tarihinde ilan edilen çağrı ile kararda belirtilen özel sektör firmaları bünyesinde özgün uygulamalı araştırma projelerinin oluşturulması, kuruluşların mevcut Ar-Ge ve yenilik projelerinin bilimsel niteliğinin yükseltilmesi, çalışma çıktılarının patent ve bilimsel yayına dönüştürülmesi ve geliştirilen ulusal ve uluslararası işbirliği ağlarıyla yaygınlaştırılması amaçlarıyla doktoralı personel istihdam edilmesi amaçlanmıştır. Çağrı kapsamında başvuru yapan kuruluşların, istihdam edecekleri doktoralı personel için 24 ay boyunca desteklenmesi öngörülmüştür. Destek süresi içerisinde büyük ölçekli işletmelerin en az 3, küçük ölçekli işletmelerin ise en az 1 doktoralı araştırmacı istihdam etmesi şartı aranmıştır.

Çağrıya 20 Temmuz 2015 - 14 Ağustos 2015 tarihleri arasında 48 başvuru alınmıştır. Başvuruların 17’si büyük ölçekli firmalardan, 31’i ise küçük ve orta ölçekli firmalardan gelmiştir. 48 başvurunun 22’si teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren firmalardan, 15’i Ar-Ge merkezi işletmelerinden, 11’i ise daha önce TÜBİTAK TEYDEB tarafından desteklenen en az bir projesi olan firmalardan gelmiştir. Başvuruların değerlendirme süreci devam etmektedir.

87


Ayrıca, kararın a maddesinde anlatılan “2244 Öncelikli Alanlarda Doktora Derecesine Sahip İnsan Kaynağı Yetiştirme Programı” ile de doktora derecesine sahip Ar-Ge personeli çalıştıran özel sektör firmalarına destek sağlanacaktır.

Bunların yanısıra, sanayideki doktoralı insan kaynağının artırılması hususu kararı kapsamında sorumlu/ilgili kuruluşların da üyesi olduğu Yükseköğretim Kurulu Üniversite - Sanayi İşbirliği Daimi Komisyonu’nda da görüşülmektedir.

d. Kararın (d) bendi kapsamında:

Karar kapsamında TÜBİTAK ve YÖK’ün çalışması sonucunda 27 Temmuz 2015 tarihinde TÜBİTAK tarafından “Doktora Derecesine Sahip İnsan Kaynağına Yönelik Yönetim Destek Sistemi” başlıklı çağrı yayınlanmıştır. Söz konusu çağrı ile ülkemizin küresel rekabet ortamındaki pozisyonunun iyileştirilmesi, ülkemizi öngörülen hedeflere ulaştırmada nitelikli yükseköğretim mezunu insan kaynağının ve nitelikli bilgi üretiminin kullanılmasını sağlamak üzere başta yükseköğretim kurumları, kamu ve özel sektör araştırma merkezleri ile teknopark şirketleri olmak üzere, değişik kurum ve kuruluşlarda doktoralı insan kaynaklarına olan ihtiyacın belirlenmesi amaçlanmıştır. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın müşteri kurum olarak yer aldığı çağrıya 1. aşamada 5 proje başvuruda bulunmuş olup projelerin değerlendirme süreci devam etmektedir.

88


3.22. Uluslararası Kuluçka Merkezi Desteğinin Geliştirilmesi ve Uygulamaya Alınması [2015/103]

KARAR

Ar-Ge faaliyetleri ülkemizde gerçekleştirilen teknolojik ürünlerin uluslararası pazarlarda yer alması ve yerli teknoloji yoğun başlangıç firmalarının gelişmiş girişimcilik ekosistemleri içerisinde bulunması için uluslararası kuluçka merkezi destek mekanizmalarının geliştirilmesine ve uygulamaya alınmasına karar verilmiştir.


2011/102 Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması


-

SORUMLU KURULUŞLAR

KOSGEB Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

Türkiye İhracatçılar Meclisi




TÜBİTAK


GELİŞME

Karar kapsamında KOSGEB koordinasyonunda, Ekonomi Bakanlığı, TÜBİTAK, TOBB ve TİM’in katılımları ile bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Ayrıca mevcut aktörlerin çoğuyla (özel kuluçka merkezleri: eTohum, Sabancı Üniversitesi-Sucooll; teknoparklar: ODTÜ Teknokent, Bilkent Cyberpark, Hacettepe Teknopark) görüşmeler yapılmıştır. 2015 yılı Mayıs ayında ABD Boston, San Francisco (Silikon Vadisi), Malezya ve Singapur ziyaretleri ile yerinde incelemeler yapılmış, inkübatör, hızlandırıcı gibi yapılarla çeşitli görüşmeler gerçekleştirilmiştir.

Tüm bu çalışmalar neticesinde 2015 yılının Haziran-Eylül aylarında, dünyadaki güncel yapılar ve ülkemiz piyasasının ihtiyaçları doğrultusunda KOSGEB bünyesinde “Uluslararası Kuluçka Merkezi ve Hızlandırıcı Destek Programı” tasarlanmıştır. 2015 yılının Ekim-Aralık aylarında destek modelleri, KOSGEB İcra Komitesi tarafından onaylanmış olup desteğin yürütülmesine ilişkin hususları içeren usul ve esaslar hazırlanmıştır. 1 Ocak 2016 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri’nde Uluslararası Kuluçka Merkezi kurulması için çağrıya çıkılması planlanmaktadır.

Uluslararası Kuluçka Merkezi ve Hızlandırıcı Destek Programı

Uluslararası Kuluçka Merkezi ve Hızlandırıcı Destek Programının amacı:

Gelişmiş ülke menşeli başlangıç firması kurularak Türk menşeli firmaların uluslararası pazarlarda algı ve prestij açısından karşılaştığı zorlukların aşılması,

Mühendisliği ve Ar-Ge’si Türkiye’de gerçekleşen ürünlerin gelişmiş pazarlarda yer alması sağlanarak katma değeri yüksek ürünlerde ihracatın artırılması,

Yurtdışında yaşayan Türklerin bilgi birikiminden faydalanılması,

Başarılı uygulama örnekleri ile ilk 3 yılında olan başlangıç firmalarının yurt dışı pazarlara açılması konusunda özendirilmesi ve güven kazanmaları,

Türk başlangıç firmalarının gelişmiş girişimcilik ekosistemi içerisinde bulunması sağlanarak Ar-Ge ve girişimcilik yeteneklerinin uluslararası tecrübe ile artırılması.

89


Program Uluslararası Kuluçka Merkezi Kurma Programı ve Uluslararası Hızlandırıcı Programı olmak üzere iki alt destek programından oluşmaktadır.

Uluslararası Kuluçka Merkezi Kurma Programı’nın Kapsamı

Uluslararası Kuluçka Merkezi Kurma Programı kapsamında yurt dışında kurulacak olan kuluçka merkezlerinin kuruluş ve donanım ile operasyonel giderlerine destek verilecektir. Uluslararası Kuluçka Merkezi girişimcilere ve işletmelere iş geliştirme, mali kaynaklara erişim, sürekli yönetim, danışmanlık, mentörlük, ofis ve ağ hizmetlerinin sağlandığı yurt dışındaki yapıları ifade etmektedir. Desteklenecek Uluslararası Kuluçka Merkezi sayısı, bölgesi, tematik, sektörel, karma gibi hangi alanlarda kurulacağı ve benzeri hususlar ile başvuru yapabilecek kurum/kuruluşlar, KOSGEB tarafından www.kosgeb.gov.tr adresinde duyurulacak olup programa üniversiteler, üniversitelerin bu amaçla kurulmuş iştirakleri ve teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri tek başına ya da konsorsiyum olarak başvuru yapabileceklerdir.

Uluslararası Kuluçka Merkezi Kurma Programı iki alt destek programından oluşmaktadır.

Kuruluş ve Donanım Desteği: Bu destek kapsamında kurulan İşletici Kuruluşa kuruluş ve donanım desteği kapsamında işletme kuruluş giderleri, bina tadilatı, altyapı, ofis donanımı ve yazılım giderleri için üst limiti 100 bin ABD Doları olmak üzere %80 oranında geri ödemesiz destek verilir.

Operasyonel Giderler Desteği: Bu destek kapsamında kurulan İşletici Kuruluşa kuluçka merkezi kirası, işletim giderleri, işletici kuruluş personeli ve bu personele ait ulaşım giderleri ile tanıtım faaliyetleri, eğitim, danışmanlık, mentörlük, iş yönetimi, hukuk, fikri ve sınai mülkiyet hakları, yeminli mali müşavirlik hizmetleri gibi konularda alacağı hizmetler ve düzenleyeceği organizasyonlar için destek oranı 1. ve 2. yıl için %80, 3., 4. ve 5. yıllar için %60 oranında olmak üzere 3,75 milyon ABD doları destek verilir.

Uluslararası Hızlandırıcı Programı’nın Kapsamı

Uluslararası Hızlandırıcı Programı ile işletmelerin uluslararası pazarlara girişini kolaylaştırmak amacıyla teknik, yönetimsel, hukuki ve hedef ülkede satış imkânları sağlayacak profesyonel ağlara erişim hizmetleri sunan uluslararası hızlandırıcı programına bir organizasyon kapsamında ya da bireysel olarak katılmaları desteklenir. Hızlandırıcı sahip olduğu mentör ağları, finansmana erişim imkânları, özel tasarlanmış eğitimleri ve sunduğu ortak çalışma alanları ile girişimcilerin kısa zamanda büyümelerini sağlamak amacıyla kurulan yapıları ifade etmektedir. Bu destek kapsamında işletmelerin hızlandırıcıların ortak çalışma alanlarında yer alması, mentörlük, gidilecek ülkedeki risk sermayedarları, iş melekleri ağları ve uluslararasılaşmasını kolaylaştıracak diğer profesyonel ağlara erişim, eğitim ve danışmanlık hizmetleri sağlanır. Program süresi işletme için 3 yıl olup program kapsamında işletmeye verilecek geri ödemesiz desteğin üst limiti 60 bin ABD doları ve destek oranı %80 olarak uygulanır.

Uluslararası Hızlandırıcı Programı da iki alt destek programında oluşmaktadır.

Organizasyonel Uluslararası Hızlandırıcı Programı: Organizasyonel Uluslararası Hızlandırıcı Programı kapsamında, işletmelerin KOSGEB birimleri, üniversiteler, teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri, teknoloji transfer ofisleri ve özel kuluçka merkezleri/hızlandırıcılar tarafından münferiden veya birlikte düzenlenecek uluslararası hızlandırıcı programlarına katılmalarına destek verilir.

Bireysel Olarak Katılım Sağlanacak Uluslararası Hızlandırıcı Programı: Program ile Ar-Ge ve/veya inovasyon projesi kamu kaynaklarıyla desteklenerek başarı ile tamamlanmış işletmelerin bireysel olarak uluslararası hızlandırıcı programlarına katılmalarına destek verilecektir. Bireysel olarak katılım sağlanabilecek uluslararası hızlandırıcılar, Organizasyonel Uluslararası Hızlandırıcı Programı Kurulu tarafından uygun bulunan hızlandırıcılar da dikkate alınarak belirlenerek www.kosgeb.gov.tr internet adresinde yayınlanacaktır.

Ayrıca TİM tarafından Türkiye’de ihracata yönelik girişimlerin artırılması, mevcut girişimlere ihracat perspektifi kazandırılması için İstanbul, İzmir, Denizli ve Gaziantep’te olmak üzere 4 adet Girişimevi Kuluçka Merkezi açılmıştır. 6 aylık dönemlerde her bir Girişimevinde 20 girişimci eğitim görmektedir. Bu projenin devamı niteliğinde girişimcilerimizi uluslararası arenaya taşımak için ABD’nin San Francisco kentinde ODTÜ Teknopark ile T-Jump Kuluçka merkezi kurulmuştur. 16-17 Ekim 2015 tarihlerinde Born Global (küresel doğan) girişimciliği geliştirmek ve Türkiye’deki girişimcilik ekosisteminin mevcut durumunu gözden geçirmek amacıyla KOSGEB, TOBB, TİM ve girişimcilerle 2 gün süren bir çalıştay gerçekleştirilmiştir.

90

Documents

Toplantı Hazırlık Notları · 1 19 Kasım 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6569 no.lu Kanun ile yapılan değişiklikle 77 sayılı KHK’nın 3. ... İlk ve Ortaöğretimde