TOPLU YAZILARIII

C. DAĞLI

Yeni Evre Kitaplığı

Kitabın Adı: TOPLU YAZILAR-3.Cilt

Birinci Basım: 2019

İSBN:Yayın Sertifika No:

Baskı:

Telif Eserleri Kanunu gereğince bu eserin bütün haklarıYeni Dönem Yayıncılık’a aittir

Yeni Dönem YayıncılıkSofular Cad. İskenderpaşa Mah. 8/3 Fatih / İstanbul

Tel&Fax: 212 533 32 57www.mucadelebirligi.com

TOPLU YAZILARIII

C. DAĞLI

İÇİNDEKİLER

DDüünnyyaa TTaarriihhiinniinn YYeennii BBiirr EEvvrreeyyee GGiirrmmeessiinniinn DDüünnyyaa DDeevvrriimm SSüürreecciinnee EEttkkiissii................1111PPrroolleettaarryyaa MMüüccaaddeelleessiinniinn TTaarriihhsseell GGeelliişşiimmii......................................................................................................................................1166

BBaağğıımmllıı ÜÜllkkeelleerrddee İİkkttiiddaarr MMüüccaaddeelleessii..........................................................................................................................................................2222EEmmppeerryyaalliizzmm EEggeemmeennlliikk BBuunnaallıımmıı YYaaşşııyyoorr........................................................................................................................................2266

KKaappiittaalliizzmm VVee TToopplluummssaall DDeevvrriimm........................................................................................................................................................................3300

TTeekkeelllleerr VVee PPrroolleettaarryyaannıınn MMüüccaaddeelleessii............................................................................................................................................................3333KKaappiittaalliizzmmiinn YYııkkıımmıı..........................................................................................................................................................................................................................3366

DDüünnyyaaddaa EEkkoonnoommiikk İİllhhaakk....................................................................................................................................................................................................3388KKııssaa TTaarriihh..............................................................................................................................................................................................................................................................4400

KKaappiittaalliizzmmiinn SSüürreekklliilliikk KKaazzaannaann EEkkoonnoommiikk KKrriizzii VVee İİşşşşiizzlliikk......................................................................4455

BBiirreeyyiinn TTaamm GGeelliişşiimmii......................................................................................................................................................................................................................4477PPrroolleettaarryyaa EEnntteerrnnaassyyoonnaalliizzmmii......................................................................................................................................................................................5500

GGeenniişş KKiittlleelleerr DDüünnyyaayyıı DDeeğğiişşttiirrmmeekk İİççiinn HHaarreekkeettee GGeeççiiyyoorr................................................................................5522AAbbdd HHeeggeemmoonnyyaassıınnıınn ÇÇöökküüşşüü......................................................................................................................................................................................5555

1111 EEyyllüüll VVee İİnnssaannllıığğıınn YYöönneelliimmii....................................................................................................................................................................................5577

KKaappiittaalliizzmmiinn TTaarriihhsseell ZZoorruunnlluulluuğğuu BBiittmmiişşttiirr..............................................................................................................................6600BBuuggüünn VVee GGeeççmmiişşiinn BBüüyyüükk SSaavvaaşşllaarrıı..............................................................................................................................................................6633

PPrroolleettaarryyaannıınn İİkkttiiddaarraa GGeellmmeessii................................................................................................................................................................................6666İİnnssaannllııkk ÖÖzzggüürr VVee MMuuttlluu OOllmmaayyıı

GGeelleecceekk ÇÇaağğllaarraa BBıırraakkmmaaddaann BBuuggüünn GGeerrççeekklleeşşttiirreebbiilliirr......................................................6699

BBüüttüünnllüükk ÇÇaağğıı..............................................................................................................................................................................................................................................7733SSeerrmmaayyee DDüünnyyaassıı ÇÇöökküüyyoorr:: PPrroolleettaarryyaannıınn GGöörreevvii................................................................................................................7766

KKoommüünniisstt TToopplluummuunn ZZoorruunnlluulluuğğuu....................................................................................................................................................................7799AAvvrruuppaa’’ddaa FFaaşşiizzmmiinn GGüüççlleennmmeessii VVee PPrroolleettaarryyaannıınn GGöörreevvlleerrii........................................................................8811

SSoossyyaalliizzmmiinn GGüünncceelllliiğğii VVee GGeerreekklliiğğii................................................................................................................................................................8877

PPrroolleettaarryyaannıınn BBaağğıımmssıızz SSıınnııff HHaarreekkeettii......................................................................................................................................................9900YYookkssuulllluukk VVee KKaappiittaalliizzmmee KKaarrşşıı MMüüccaaddeellee......................................................................................................................................9922

TTaarriihhiinn GGeelliişşiimmii........................................................................................................................................................................................................................................9944YYeerryyüüzzüü MMüüccaaddeellee AAllaannıı........................................................................................................................................................................................................9966

UUssaa UUyygguunn TToopplluumm..........................................................................................................................................................................................................................9988

DDooğğaall TTaarriihhii SSüürreeçç............................................................................................................................................................................................................................110000

KKüürreesseell İİçç SSaavvaaşş........................................................................................................................................................................................................................................110011

NNeessnneelllliikk ““TToopplluummssaall DDeevvrriimm”” DDiiyyoorr..........................................................................................................................................................110044EEmmppeerryyaalliisstt KKaappiittaalliisstt SSiisstteemmiinn ÇÇöökküüşşüü..............................................................................................................................................110077

KKaappiittaalliisstt ÖÖzzeell MMüüllkkiiyyeett VVee ZZoorr............................................................................................................................................................................110099KKaappiittaalliizzmm VVee BBiilliimm..........................................................................................................................................................................................................................111122

İİşşbbiirrlliikkççiilliikk GGüüvveennccee DDeeğğiill..................................................................................................................................................................................................111155

YYeennii EEvvrreeddee SSıınnııff MMüüccaaddeelleessii........................................................................................................................................................................................111188AAmmeerriikkaa’’ddaa SSoossyyaalliizzmmiinn YYüükksseelliişşii....................................................................................................................................................................112200

KKüübbaa DDeevvrriimmii..............................................................................................................................................................................................................................................112222EEmmppeerryyaalliisstt--KKaappiittaalliisstt SSiisstteemm KKuuşşaattmmaa AAllttıınnddaa..................................................................................................................112244

AA��iikkaa’’ddaa DDeemmookkrraassii VVee SSoossyyaalliizzmm MMüüccaaddeelleessii......................................................................................................................112277

BBuurrjjuuvvaazzii DDüünnyyaayyaa EEggeemmeenn OOllaammııyyoorr....................................................................................................................................................113300PPrroolleettaarryyaannıınn EEnn YYaaşşaammssaall SSoorruunnllaarrıı DDeevvrriimm SSoorruunnuu HHaalliinnee GGeellmmiişşttiirr..............................113322

DDüünnyyaa PPrroolleettaarryyaassıınnıınn NNiitteelliikk YYüükksseelliişşii................................................................................................................................................113355YYaarrıınnaa BBaakkmmaakk........................................................................................................................................................................................................................................113388

PPrroolleettaarryyaa SSıınnııff MMüüccaaddeelleessiinniinn ÇÇeettiinn DDöönneemmiinnddee............................................................................................................114411

BBooyyuunn EEğğmmeekktteenn,, BBaaşşkkaallddıırrııyyaa..............................................................................................................................................................................114444KKiittlleelleerr TTaarriihhiinn BBiilliinncciinnddee................................................................................................................................................................................................114477

ÖÖzzggüürrllüükk ÇÇaağğıınnıınn TTaarriihhsseell KKooşşuullllaarrıı..........................................................................................................................................................115500YYeennii DDuurruummddaa BBuulluunnuuyyoorruuzz........................................................................................................................................................................................115533

YYeennii EEvvrree GGeerrççeekklliiğğiinnii HHeerrkkeessee KKaabbuull EE��iirreecceekkttiirr............................................................................................................115577

AAbbdd EEmmppeerryyaalliizzmmii:: AAllttıınn ÇÇaağğıınnddaann BBaakkıırr ÇÇaağğıınnaa ........................................................................................................116611KKiişşii BBaaşşıınnaa DDüüşşeenn UUlluussaall GGeelliirr DDeeğğiill,,

KKiişşii BBaaşşıınnaa DDüüşşeenn SSeeffaalleett ÜÜccrreettii VVee İİşşssiizzlleerriinn GGeelliirrssiizzlliiğğii......................................116644DDüünnyyaa PPrroolleettaarryyaa OOrrdduussuunnuunn BBiirr MMüü��eezzeessii OOllmmaakk..................................................................................................116677

BBiirr GGüünnee SSıığğaann YYüüzzyyııll................................................................................................................................................................................................................117700

TTaarriihhiinn ÇÇaarrkkıı GGeerrii ÇÇeevvrriilleemmeezz..................................................................................................................................................................................117733““ÜÜrreetteenn BBiizziizz YYöönneetteenn DDee BBiizz OOllaaccaağğıızz”” SSllooggaannıı SSoossyyaalliisstt DDeeğğiill..........................................................117766

İİşşççii SSıınnııffıınnıınn KKuurrttuulluuşşuu,, BBuuggüünnddeenn……..........................................................................................................................................................117799KKüüççüükk--BBuurrjjuuvvaannıınn ÇÇiiğğnneenneenn UUlluussaall OOnnuurruu................................................................................................................................118822

YYooğğuunn--DDeevvrriimmccii DDöönneemm........................................................................................................................................................................................................118855

KKiittlleelleerr SSoossyyaalliizzmmee YYöönneelliiyyoorr......................................................................................................................................................................................118888EEnnggeellss’’iinn ÇÇookk ÖÖnneemmllii MMeekkttuubbuu YYaa DDaa MMaarrxxiisstt YYöönntteemm......................................................................................119911

KKoommüünniisstt EEğğiilliimmlleerr........................................................................................................................................................................................................................119944

BBaasskkııllaarrıınn AArrttmmaa EEğğiilliimmii....................................................................................................................................................................................................119977

EEmmeeğğiinn YYeenniiddeenn ÖÖrrggüüttlleennmmeessii..............................................................................................................................................................................220000

BBuurrjjuuvvaazzii İİkkttiiddaarrıınnıı GGüüvveenncceeyyee AAllııyyoorr....................................................................................................................................................220033TTeeoorrii--PPrraattiikk..................................................................................................................................................................................................................................................220066

TTeekkeelllleerr TTüümm YYeerryyüüzzüünnüü İİssttiiyyoorr..........................................................................................................................................................................220099SSıınnııff FFaarrkkllııllıığğıı VVee TToopplluummssaall EEşşiittssiizzlliikk......................................................................................................................................................221122

DDiiyyaalleekkttiikk DDöönnüüşşüümm....................................................................................................................................................................................................................221155

ÜÜrreettiimmiinn TToopplluummssaall KKaarraakktteerrii İİllee KKaappiittaalliizzmm AArraassıınnddaakkii ÇÇaattıışşmmaa..............................................221188DDeevvrriimmee SSoommuutt YYaakkllaaşşıımm....................................................................................................................................................................................................222211

SSıınnııff SSaavvaaşşıı BBuurrjjuuvvaazziiyyii ““İİkknnaa”” ÇÇaabbaallaarrıınnıı BBooşşaa ÇÇııkkaarrııyyoorr..............................................................................222244KKüürreesseell KKaappiittaalliisstt SSaallddıırrıı VVee İİşşççii SSıınnııffıınnıınn GGöörreevvlleerrii....................................................................................................222277

İİşşççii EEyylleemmlleerriinniinn DDeevvrriimmccii SSoonnuuççllaarrıı............................................................................................................................................................223311

MMaarrkkssiisstt YYöönntteemm VVee OOppoorrttüünniisstt YYöönntteemm..........................................................................................................................................223344BBuurrjjuuvvaazzii DDeevvrriimmii HHıızzllaannddıırrııyyoorr!!......................................................................................................................................................................223388

BBüüyyüükk AAmmaaçç’’aa DDeevvrriimmllee VVaarrııllaaccaakk................................................................................................................................................................224422BBaağğıımmllıı ÜÜllkkeelleerrddee ZZoorruunnlluu DDeeğğiişşiimm............................................................................................................................................................224455

DDeevvrriimmiinn GGeelliişşiimmii VVee KKüüççüükk--BBuurrjjuuvvaa HHaarreekkeettiinn YYaallppaallaammaassıı..............................................................224488

SSıınnııff MMüüccaaddeelleessii KKaaççıınnııllmmaazz SSoonnuuccuunnaa DDooğğrruu İİlleerrlliiyyoorr........................................................................................225511ÇÇöökküüşşüü DDeerriinnlleeşşttiikkççee AAbbdd’’nniinn TTeehhddiittlleerrii DDee SSaallddıırrggaannllıığğıı DDaa AArrttııyyoorr..................................225555

BBuurrjjuuvvaa İİddeeoolloojjiikk--PPoolliittiikk HHeeggeemmoonnyyaassıınnıınn ÇÇöökküüşşüü......................................................................................................225599EEmmeekk--GGüüccüü SSaahhiibbii İİşşççii OOllaammııyyoorr........................................................................................................................................................................226622

SSıınnııff İİşşbbiirrlliiğğii ÇÇöökküüşşee SSıınnııff MMüüccaaddeelleessii ZZaaffeerree GGööttüürrüürr..........................................................................................226688

““FFaaşşiizzmmee GGeeççiitt YYookk”” SSllooggaannıı ÜÜzzeerriinnee..........................................................................................................................................................227733DDüünnyyaa DDeevvrriimmii KKüürreesseell İİççssaavvaaşş VVee ÖÖzzggüürrllüükk ÇÇaağğıı........................................................................................................227766

UUlluussllaarraarraassıı SSeerrmmaayyeenniinn SSaallddıırrııllaarrıınnıınn AArrttmmaassıı GGüüççssüüzzllüüğğüünnddeennddiirr....................................228811HHaallkk HHeerr YYeerrddee SSeerrmmaayyee EEggeemmeennlliiğğii İİççiinn TTeehhlliikkeelliiddiirr............................................................................................228855

DDüünnyyaa PPrroolleettaarryyaassıı........................................................................................................................................................................................................................229900

DDeevvrriimm MMeevvssiimmii SSüürrüüyyoorr..................................................................................................................................................................................................229944DDeevvrriimmiinn KKaaççıınnııllmmaazz GGeelliişşii..........................................................................................................................................................................................229999

SSıınnııff SSaavvaaşşıımmıı SSiisstteemmii HHeerr NNookkttaassıınnddaa SSaarrssııyyoorr..................................................................................................................330044DDeevvrriimmii HHaazzıırrllaayyaann ÇÇookk YYöönnllüü GGeelliişşmmeelleerr....................................................................................................................................330099

DDeemmookkrraassii VVee SSoossyyaalliizzmm İİççiinn GGeeççiiccii DDeevvrriimm HHüükküümmeett..........................................................................................331144

PPrroolleetteerr İİçç SSaavvaaşş HHaallkk KKiittlleelleerriinnii BBiirrlleeşşttiirriirr....................................................................................................................................331199KKüürreesseell İİçç SSaavvaaşş GGüüççlleerriinniinn DDuurruummuu........................................................................................................................................................332244

DDüünnyyaa KKoommüünniizzmmii..........................................................................................................................................................................................................................332299

SSoossyyaalliizzmmee AAççııllaann YYooll PPrroolleettaarryyaannıınn BBaağğıımmssıızz SSıınnııff ÖÖrrggüüttlleennmmeessii..............................................333344EEmmeeğğiinn SSeerrmmaayyeeyyee BBaağğıımmllııllıığğıı AArrttııyyoorr....................................................................................................................................................333399

EEmmeeğğiinn AArrttaann BBaaşşkkaallddıırrııssıı..............................................................................................................................................................................................334433

İİşşççii SSıınnııffıınnıınn KKaappiittaalliizzmm KKaarrşşııssıınnddaakkii TTaavvrrıı NNeeggaattiiststiirr..........................................................................................334488OOttuuzz BBeeşş YYııllddıırr SSüürreenn SSaavvaaşş..........................................................................................................................................................................................335533

KKaappiittaalliizzmm SSoorruunnllaarrıınnıı ÇÇöözzeemmeezz........................................................................................................................................................................335577ÖÖzzggüürrllüüğğee AAççııllaann YYooll..................................................................................................................................................................................................................336622

DDüünnyyaayyıı KKuurrttaarrmmaakk İİşşççii SSıınnııffıınnıınn GGöörreevviiddiirr..............................................................................................................................336677

KKooşşuullllaarrıı DDeeğğiişşttiirrmmeekk................................................................................................................................................................................................................337711İİşşççii SSıınnııffıınnıınn KKuurrttuulluuşşuu,, İİşşççiilleerriinn KKeennddii EEsseerrii OOllaaccaakkttıırr......................................................................................337755

DDeenneeyyiimmlleerrllee,, DDeerrsslleerrllee DDoolluu DDeevvrriimmccii MMüüccaaddeellee..........................................................................................................337799İİçç SSaavvaaşş VVee TToopplluummuunn SSaaflflaaşşmmaassıı....................................................................................................................................................................338844

EEmmeeğğiinn CCuummhhuurriiyyeettiinnee DDooğğrruu..............................................................................................................................................................................338899

DDeevvrriimmccii İİşşççii HHaarreekkeettii VVee BBuurrjjuuvvaa EEggeemmeennlliikk........................................................................................................................339944EEmmeekk--SSeerrmmaayyee ÇÇeelliişşkkiissiinniinn KKeesskkiinnlleeşşmmeessii....................................................................................................................................339999

BBuurrjjuuvvaazzii GGeelleecceeğğiinnii PPrroolleettaarryyaayyıı BBaasskkıı AAllttıınnddaa TTuuttmmaakkttaa GGöörrüüyyoorr......................................440044DDaahhaa İİlleerriiyyee GGiiddeebbiilleenn EEyylleemmlleerr..........................................................................................................................................................................440099

KKaappiittaalliizzmm ÇÇaağğıınnıınn SSoonnuu..................................................................................................................................................................................................441144

PPrroolleettaarryyaannıınn DDeevvrriimmccii SSıınnııff KKoonnuummuunnddaann HHaarreekkeett EEttmmee..........................................................................441199ÇÇöözzüümm PPrroolleettaarryyaa EEyylleemmiinnddee....................................................................................................................................................................................442244

ÖNSÖZ

Elinizdeki kitap, 2001-2006 yılları içinde yayın-lanmış yazılardan oluşuyor. Bir sorunu, bir konuyuele alan kitaplardan farklı olarak, ayrı ayrı yazıl-mış, farklı sorunlara yer vermiş yazılardan oluşup,birçok konuda görüş edinilmesini sağlıyor.

Son otuz yıl, sınıf mücadelesinin, tüm dünyadaçok yoğun olarak yaşandığı bir dönem olarak geçti.Bu süre içinde büyük alt-üst oluşlar yaşandı. Çağı-mız olaylar bakımından çok zengindir. DevrimciMarksistlerin bütün bu gelişmeleri nasıl değerlen-dirdikleri bilinmesi gerekiyor. Elinizdeki kitap, mark-sizmin olayları değerlendirişini veriyor.

Güncel toplumsal olaylar işlenirken, hiçbir zamangüncel gelişmelerle sınırlı tutmamıştır kendini. Gün-cel olarak gündeme gelen olaylar, kendilerini etkile-yen, yön veren temeldeki gelişmelerle birlikteirdelenmiştir. Bu Marksist yöntem, taktik politikala-rımızın doğru, bilimsel bir biçimde belirlenmesinisağlamıştır.

Tarihsel gelişmenin doğrultusu ortaya konurkenekonomik, toplumsal olgulardan yola çıkılmıştır,fakat bakış açısı olgularla sınırlı kalmamıştır. Hangitoplumsal dinamiklerin bizi geleceğe götüreceğiMarksist diyalektiğe ve tarihsel materyalizme da-yanılarak belirtilmiştir.

Buradaki yazılarda sınıf mücadelesinin gelişmedoğrultusu ve toplumsal olgulara yönelik görüşler,tarihi gelişim tarafından çok kısa süre içinde doğ-rulanmıştır. Okurlar somut olaylarla ilgili değerlen-dirmelerin nasıl da doğrulandığını görecektir. Çünkü

yapılan değerlendirmelerin sonuçlarını denetleye-cek bir tarihsel gelişme ortaya çıkmıştır. Her sınıf bi-linçli işçi, her sosyalist burada yapılan değerlendirmeleridenetleyecek tarihsel verilere sahiptir.

Burjuvazi saldırılarını ne denli artırırsa artırsın,proletaryanın sonal zaferi kesindir. Çünkü ekono-mik ve toplumsal yasalar bu yönde işliyor.

Sosyalizme yalnızca sınıf mücadelesi yoluyla va-rılır. Proletaryanın sınıf savaşımı ise kapitalist dün-yayı alt-üst edecek biçimde büyük bir güçle ilerliyor.

Olayların bu yönde ilerlediğini görmek için dev-rimci bir bakış açısına sahip olmak gerekiyor.

11

Toplu Yazılar

DÜNYA TARİHİNİNYENİ BİR EVREYE GİRMESİNİN

DÜNYA DEVRİM SÜRECİNE ETKİSİ

Devrimler, kendisini oluşturan tarihi koşullardan ayrı gelişemez.Devrim, bu tarihi anlamıyla, sınıflı toplumların evriminin belli bir aşa-masının kaçınılmaz sonucudur. Hiçbir sınıflı toplum belli bir yerde,politik devrimlerden kaçınamaz. Ezen ve ezilen; sömüren ve sömürü-len sınıflara bölünmüş bir toplumda, toplumsal ilerleme, belli biryerde, ezilen ve sömürülen sınıfın ayaklanması, iç savaşı ve en sonupolitik iktidara gelmesiyle sonlanır. Burada politik devrim, politik ik-tidar yeni bir toplumsal ilişki yaratır. Zor, bütün bu geçiş dönemle-rinde, yeni toplumun ebesi olarak, tarihi süreci hızlandırıcı bir roloynamıştır.

Devrimler, kendisini oluşturan ekonomik ve tarihi koşullardanayrı gelişseydi, köle ayaklanmaları, serflerin ayaklanmaları, burjuvadevrimler ve proleter devrimler açıklanamazdı. Hiçbir politik olay,maddi temellerinden bağımsız olarak ele alınamaz. Ne ki, maddi ko-şullar denilen, ekonomik, toplumsal koşullar, tarihi koşullardır, yani ta-rihi bakımdan geçicidir. İnsanlık, bugüne kadar, birbirinden farklı,çeşitli toplum biçimleri tanıdı. Bütün bu toplumsal biçimler, geçiciyani tarihi biçimlerdi. Tarihi olan şey, geçicidir, bir geçmişi, bir de ge-leceği vardır. Sonsuz, politik, toplumsal biçim yoktur.

Yalnızca, insanlık tarihi açısından değil, bu tarihin belli bir dö-nemi açısından baktığımızda esas olarak üzerinde durduğumuz kapi-talist toplumu ele aldığımızda devrimlerin, kapitalist gelişmenin farklımaddi koşullara bağlı olarak devrimlerin de birbirinden farklılık gös-terdiğini görüyoruz. Önce Lenin, sonra da Komintern, 1920’lerde vesonrasında devrimleri; sömürge devrimleri, demokratik devrimler vedolaysız proleter devrimler olarak gruplandırdılar.

12

C. Dağlı

Yirminci yüzyıl boyunca, ulusal devrimler, Halk Demokrasisiylesonuçlanan demokratik devrimler ve proletarya devrimi (sosyalist dev-rim) birbiriyle ilişki içinde gelişti. 20. yüzyılda, bu devrimlerin tümügörülmekle birlikte, çağın esas, sürükleyici hareketi, proletaryadangeldi. Proletaryanın yönettiği ve gerçekleştirdiği Ekim Sosyalist Dev-rimiyle yeni bir çağ açıldı: Proleter devrimler çağı. Yirminci yüzyıladamgasını vuran, proletarya hareketi ve proleter devrim oldu. Ekim1917 ile başlayan çağ, kapitalizmden komünizme geçiş çağıdır. Buçağ, Marx’ın sözleri ile “devrimci dönüşüm” çağıdır.

Her koşulda, hiçbir devrim, kendi itici gücüyle bir çağ başlata-maz. Mevsimsiz birçok devrim, bir çağı başlatmak bir yana, içindegerçekleştikleri tarihi koşullarda sönüp gitmişlerdir. Ekim Devrimiyle,bir çağ başlıyorsa, bu durum, tarihsel koşulların, yeni bir toplum biçi-mini zorunlu yapmasından ileri geliyor. Lenin, tekelci kapitalizmi (em-peryalizmi) anlatırken, tekelci kapitalizmin, sosyalizmin “ön günü”,“sosyalizmin arifesi” olduğunu söyler. Lenin’in emperyalizm tanımı,sosyalizmin maddi ön koşullarının nasıl da tekelci kapitalizm aşama-sında olgunlaştığını da içerir. Böylece Lenin de proletaryanın top-lumsal devrimini belli bir ekonomik temele dayandırır. Devrimler,tarihsel materyalist açıdan bu biçimde konabilir.

Ne ki, devrimler, ne kadar koşullarının ürünüyse, aynı biçimde,koşullar üzerinde etkide bulunurlar. Devrimler aynı zamanda tarihikoşulları hızlandırırlar. Devrimlerin tarihi koşulları sadece izlediğinipasif evrimciler ileri sürebilirler. Burjuva devrimler de, proleter dev-rimler de tarihi koşulları hızlandırmışlardır. Devrimsiz bir dünya tarihidüşünülemez. İnsanlığın bugün ulaştığı gelişme düzeyinde devrimlerbüyük rol oynamıştır. Büyük Fransız Burjuva Devrimi olmasaydı,Fransa, Avrupa ve Dünya ekonomik ve toplumsal gelişme düzeyinibu kadar ileri götüremezdi. Yine Büyük Ekim Sosyalist Devrimi ger-çekleşmeseydi, Rusya, daha uzun süre serfler ve mujikler ülkesi ola-rak kalır ve üretici güçler, bu kadar gelişemezdi. Rusya’daki büyükgelişme, sosyalist devrimle başladı. Ekim’in arifesinde, Rusya gibigeri bir ülkede, proletaryanın iktidara gelmesinin, Dünya Devrimi ol-gunlaşmadan başarılı olamayacağını ileri sürenlere karşı, Lenin, Rusproletaryasının iktidara gelmekle, Dünya Devrimini hızlandıracağınısöyler. Bir yüzyılın bütün tarihi Lenin’i doğruladı. Ekim Devrimiylebirlikte Dünya Devrimi hızlandı. Bir yüzyıl boyunca gelişen, büyü-yen Sosyalist Dünya sistemi, yüzyılın sürükleyici gücü oldu.

Bir toplumda devrime yol açması için, çelişkilerin sonuna kadarolgunlaşması gerekmez. Sınıfsal çelişkiler, belli bir gelişme derece-sinde devrimlere yol açabilir. Sınıfsal çelişkilerin sonuna kadar ol-

13

Toplu Yazılar

gunlaşmadan bir devrime yol açmayacağını, dolayısıyla, evrimi so-nuna kadar beklemek gerektiğini söyleyenler, hep pasif evrimcilerdir.19. yüzyıl, hatta 20. yüzyıl devrimleri, sınıfsal çelişkiler sonuna kadarolgunlaşmadan gerçekleşti. Çünkü devrimler çok yönlü tarihsel geliş-menin ürünüdür. 1. Emperyalist Paylaşım Savaşı, bütün dünyada yeniobjektif koşullar yarattı. Rusya’da, Almanya’da devrimler bu objek-tif koşulların bir sonucu olarak hızlandı. Rusya’da üretici güçlerle,üretim ilişkileri arasındaki çatışma sonuna kadar olgunlaşmadan, tari-hin o dönemki çok yönlü ve yeni gelişim koşulları, Sosyalist Devrimeyol açtı. Bu açıdan, toplumdaki uzlaşmaz sınıf karşıtlıkları, sınıfsalçelişkiler, toplumun tarihi gelişimi, köklü, birikmiş toplumsal çelişki-ler ile dünya tarihinin çok yönlü, önceden hesap edilmeyen yeni ge-lişmeleri ve evrimin sıçramalı gelişimi devrimleri ele alırken mutlakagöz önünde tutulmalıdır.

Üretici güçlerin, kendisini kurtaracak kadar olgunlaşmadığı dö-nemlerde, çelişkilerin buna bağlı olarak, sonuna kadar gelişmeden birdevrime ulaşması durumu, aynı zamanda demokratik devrim sosyalistdevrim ayrılığını da verir bizlere. Burada, 1848 devrimlerinde olduğugibi, Marx’ın söylediği gibi Almanya’da proletaryanın iktidara gel-mesi için, ikinci bir devrim gereklidir. Bu devrimde proletarya hare-keti bir köylü hareketi tarafından desteklenmelidir. Bu ana Marksistgörüş, 20. yüzyıl devrimlerinde temel alındı.

Kapitalizmin gelişimine bağlı olarak, üretici güçler büyük bir ge-lişme gösterdi. Emek-sermaye çelişkisi olgunlaştı ve keskinleşti. Kimitoplumlarda farklı toplumsal, ekonomik ilişkilerin yan yana var ol-masının getirdiği farklı toplumsal çelişkiler ve bunların farklı farklıçözümlerine karşı, toplumun sermaye temeline dayanması; bu toplu-mun ezilen ve sömürülen iki sınıfı olan işçilerin ve köylülerin aynı ka-pitalist sınıf tarafından ezilmesi ve sömürülmesi, demokratik devrimile sosyalist devrimi iç içe geçirmiş; tek bir devrim sürecinin iç içegeçen halkaları yapmıştır. Demokrasi ve sosyalizm mücadelesi tek birsürecin birer halkası olmuştur. Sosyalizm, demokratik devrimin ta-mamlanması ve sonuçlanmasını içerir. Sosyalizme bağlanmayan birdemokrasi ise yozlaşır ve amacına ulaşamaz. Ekonomik temeldeki ge-lişme, proletarya ile burjuvazi arasındaki çelişkileri daha da olgunlaş-tırmış ve çözümünü de ortaya koymuştur. Demokrasinin fethedilmesive sosyalizmin gerçekleşmesi ivedi ve zorunlu olarak devrimleri bek-lemektedir.

Proletaryanın içinde dövüştüğü koşullar değişirse, proletaryanınmücadelesi ve hareketi de değişir. Bu tarihsel değişimi, her yerde, herkoşulda izlemek Marksistlerin görevidir.

14

C. Dağlı

Burjuvazinin yönetimi altında, kapitalizmin gelişme dinamikleri,yerini, kapitalizmin çöküş dinamiklerine bıraktı. Kapitalizm, her se-ferinde, daha büyük yıkımlara yol açarak, kendi kendini ortadan kal-dırıyor. Kapitalizmin bu büyük yıkımı, sıçramalı biçimdegerçekleşiyor. Bu gelişme, devrimler için her zaman uygun bir zeminyaratıyor. Devrimci ayaklanmalar ve devrimler kaçınılmaz biçimdebütün ulusların gündemine girmiştir. Hiçbir ulus bundan kaçınacakdurumda değil. Devrim bütün bir tarih tarafından gündeme getiril-miştir; nesnel bir zorunluluk haline gelmiştir.

Kapitalizmin evrimi, sermaye birikiminin tarihi eğilimi toplumundaha büyük kesiminin kitlesel olarak mülksüzleşmesi, sefalete itil-mesi, yoksullaşması ve bunun kaçınılmaz sonucu olarak sosyal dev-rimler ve sosyal ayaklanmalardır. 21. yüzyıl böyle bir yüzyıldır.Bugünden bütün kıtalarda başlayan ayaklanmalar, kapitalizmin gel-diği yeri gözlerin önüne seriyor.

Birkaç emperyalist ülke ve servetleri onlarca yoksul ülkeden fazlaolan birkaç emperyalist tekel, dünyayı öylesine sömürüp, bütün maddiservete sahipler ki, geri kalan milyarlarca insan ve çok sayıda bağımlıkapitalist ülke, bu servetin ağırlığı ve baskısı altında eziliyor. Bütün ba-ğımlı kapitalist ülkeler emperyalist sermayeyi çekmek için, kendi yı-kımları pahasına, yapılan her tür dayatmaya evet diyor. Geçici de olsa,emperyalist sermayeyi çekmek için en ağır koşullar kabul ediliyor.Bağımlı kapitalist ülkeler bunun dışında davranma durumunda değil-ler. Sermaye tamamen emperyalist tekellerin elinde birikiyor. Bundanyoksun kalan, açlık, yıkım ve başka felaketlerle karşı karşıya kalıyor.Her tür üretim aracının sermaye özelliği ve niteliği aldığı bir toplumda,insanlar, gidip sermayenin emrinde çalışmasalar ne yapacaklar? Vah-şiler gibi dağa kaçıp, açlıktan ölecek değiller ya. Emperyalizm, ba-ğımlı ülke insanlarını, böyle kendisine muhtaç yapmıştır.

Oysaki emperyalizm, sermaye yatırımıyla bağımlı kapitalist ül-kelerdeki ekonomik ilhakı sonuna kadar vardırma politikası sonucu,bu ülkeler ve halklar için daha büyük bir yıkım ve çöküşü hızlandırı-yor. Sonuçta insanlar dağa kaçıp, vahşiler gibi açlıktan ölmeyecek,fakat kapitalizm altında kentlerin orta yerinde vahşice açlıktan öle-cektir. Bu durumda, tarih insanların önüne şunu koyuyor, ya vahşiceölmek ya insanca yaşama koşullarına sahip olmak. Bu ise, öyle ba-ğımsızlıkla değil, toplumsal sistem değişikliğiyle, bütün iktidara pro-letaryanın el koymasıyla olanaklı olur. Bunun koşulları dünyada veülkelerde her gün biraz daha olgunlaşıyor.

Dünyadaki koşullar proletaryanın toplumsal devrimleri için ye-terince olgundur. Bu da, her ülkede, toplumsal devrim için en uygun

15

Toplu Yazılar

uluslararası koşulun varolması anlamına geliyor. Bu yüzyılın başındadünyada devrim için objektif koşullar belli özgün tarihsel anlardavardı. Tarihin bu yeni evresinde, dünyadaki devrimci koşullar sürek-lilik kazanmıştır. Bu durum, her ülkedeki devrimci mücadeleyi ileriitecek bir kaldıraç rolü oynuyor.

Üretici güçler kendi sermaye niteliğine karşı her yerde çatışmave ayaklanma içindedir. Üretici güçlerin, sermaye olma niteliklerinekarşı ayaklanmaları, bir devrimi, bütün zamanların en derine gidendevrimini gündeme getirdi. Marksizme göre, üretici güçlerin, üretimilişkileriyle çatışma içinde olması, zorunlu olarak sosyal bir alt-üstoluşu gündeme getirir. Bugün insanlık böylesi bir evreden (dönem-den) geçiyor.

Böylesi bir alt-üst oluşun öncü, motor gücü olan proletarya, ideo-lojik olarak Marksizm-Leninizmle donanmış, büyük bir mücadele ta-rihine sahip bir sınıf olarak sosyal devrimlere öncülük ediyor. Marxdöneminde en kültürlü toplum Almanlardı. 20. yüzyılda bunların sa-yısı arttı. Sosyalizm dünyanın en kültürlü toplumlarını yarattı. Kapi-talist toplumlarda da kültürel olarak büyük bir gelişme sağlandı.

Devrimler aynı böylesine kültürlü, teknik bakımdan yetkin top-lumlara dayanarak gerçekleşecek. Bu durum, devrimlerin ve yeni top-lum olan sosyalizmin nasıl her yönden hazırlandığını ve olanaklıolduğunu gösteriyor. Devrimler ve sosyalizm her bakımdan güçlü, yet-kin zeminlere dayanıyor.

Devrimci Dönüşüm Çağı bütün dünyada sürüyor.

Devrimci Mücadele Birliği5-15 Şubat 2001

Sayı:3

16

C. Dağlı

PROLETARYA MÜCADELESİNİNTARİHSEL GELİŞİMİ

Sınıf savaşının proletaryanın sınıf egemenliğiyle (proletarya dik-tatörlüğü) sonuçlanacağı ve proletaryanın sınıf egemenliğine dayana-rak sınıfların ortadan kaldırılacağı teorisi, Marksizm’in tarihi anlayışınıyansıtır. Marksizm, sınıf savaşını, somut olarak kendi maddi, tarihikoşulları içinde ele alır. Marksist çözümleme yöntemi kavrandığındagörülecektir ki, Marx sınıf savaşlarını, bu savaşın verildiği koşullariçinde gözlemlemiş, sonuçlar çıkarmıştır. Proletaryanın içinde dövüş-tüğü koşullar ise değişim içindedir. Kapitalizm, kendi evrimine uygunolarak sürekli çelişkiler içinde gelişim gösterdi. Proletaryanın sınıf sa-vaşının tarih sahnesi, maddi temeli kapitalizmdir, kapitalizmdeki ge-lişmelerdir. Marksist yöntem olan diyalektik ve tarihsel materyalizmher şeyi değişim halinde, her şeyi hareket içinde ele alır. Tarihsel ge-lişim de sürekli hareket içindedir. İçinde mücadele ettiği koşulların de-ğişimiyle birlikte, proletaryanın sınıf savaşı taktikleri, mücadelebiçimleri de değişim gösterir. Marksizmin sınıf savaşları üzerine zen-gin hazinesinde bütün bunları görmek olanaklıdır.

Kapitalizm zeminleri üzerinde meydana gelen sınıf savaşları, ka-pitalizmin tarihi gelişimine bağlı olarak değişim gösterdi. Proletarya-nın sınıf savaşının ilk defa belirgin biçimde görüldüğü yer,kapitalizmin klasik yurdu olan İngiltere’dir. İngiltere’de burjuvazi, ka-pitalist üretim biçimini geliştirmeye başlarken, proletaryanın sınıf mü-cadelesiyle karşılaşır. Proletarya ilk olarak kendi çalışma koşullarınıdüzeltmek için mücadeleye girişir. Sermaye ile proletarya arasındamücadele yüzyıllarca sürer. Çalışma saatlerinin (normal bir işgünü-nün) belirlenmesi için verilen mücadele sonucu, İngiltere’de on saat-lik iş günü ancak 1847’de kabul edilir. Yürürlüğe girmesi için ise biryıl daha mücadele etmek gerekir. Çalışma koşullarının düzeltilmesi,normal bir işgününün belirlenmesi için savaşı ve bunun yasallaşmasıuzun bir sınıf savaşlarını, az-çok şiddetli iç savaşları gerektirmiştir.

17

Toplu Yazılar

“Kapitalist üretim tarihinde, bir işgünün belirlenmesi, sürüpgiden savaşımın kolektif sermaye, yani kapitalist sınıf ile kolektif emek,yani işçi sınıfı arasındaki savaşımın bir sonucu olarak kendini göste-rir. (K. Marx. Kapital Cilt I, sf: 249)

Proletarya ile burjuvazi arasında iç savaştan söz eden Marx, pro-letarya ile burjuvazi arasındaki iç savaşı gerçek savaş olarak değer-lendirir. İç savaş denince, yalnızca bu savaşın en şiddetli biçimini vesınırlı örneklerini anlayan bizim küçük-burjuva oportünistlerimizin,işçi sınıfının çalışma koşullarını düzeltmek için verdiği sınıf savaşınınbir iç savaş biçimini alabileceğini anlaması olanaklı değildir.

“Yasal sınırlar ile düzenlemelerin, yarım yüzyıl süren bir iç savaşsonucu kendilerinden adım adım sökülüp alındığı patronlar….” (KarlMarx. Kapital Cilt I, sf: 308)

Marksizmi en kaba biçimde kavrayanlar, Marx’ın, sınıf savaşınıiç savaş olarak ele aldığını, sınıf savaşının kaçınılmaz olarak iç savaşbiçimini alacağını göremiyorlar. Proletarya ile burjuvazi arasındakisınıf savaşının alacağı biçimleri her yerde gözlemlemek gerek.

Normal bir işgünü için savaşım en şiddetli çatışmalara yol açmış,bu çatışmalarda çok sayıda işçi yaşamını yitirmiştir. Bu savaş ABD’de1880’den sonra en şiddetli biçimleri aldı. ABD’de ilk olarak demiryoluişçilerinin oluşum halindeki tekellere karşı mücadelesi, kömür işçile-rinin kömür tröstlerine karşı mücadelesi oldu. 1876’da komplo hazır-lıkları yapmakla suçlanan 16 maden işçisi idama mahkum oldu. Dahasonra 8 saatlik işgünü için mücadele şiddetli çatışmalara yol açtı. ABDsermayesi ile ABD proletaryası arasındaki savaş tarihte doruk nokta-sına ulaştı. 1886’da Şikago’da 8 saatlik iş günü için yürüyüşe geçen iş-çilere polis ateş açtı. Grevci işçilerden 6’sı bu katliam sonucuöldürüldü. Daha sonra 8 işçi eylemlerden sorumlu tutularak idamamahkum edildi. Bu işçilerin anısına 1890’da 1 Mayıs uluslar arası pro-letaryanın mücadele günü olarak kabul edildi.

ABD işçi sınıfı, 20. yüzyıl boyunca uzun süreli, sert mücadele-lerden geçti. 20. yüzyılın başlarında çok sayıda işçi tutuklandı, saldı-rıya uğradı. Binlerce işçi, komünist, sürgün edildi, binlercesitutuklandı. Sonraki yıllarda “kızıllara” karşı kapitalist saldırılar devametti. İşçi önderleri Sacco ile Vanzetti idam edildi. ABD tekelci serma-yesi, dünyada kapitalist-emperyalist sistemin en güçlü ve en iyi ör-gütlenmiş sınıfı olarak, işçi sınıfı hareketini ezmek için şiddetlisaldırılarını aralıksız devam ettirdi. Sosyalist sisteme ve uluslararasıproletarya hareketine karşı sürekli savaş durumu ve saldırganlık anla-mına gelen soğuk savaş boyunca, işçilere, komünistlere yönelik tambir kapitalist terör estirdi. 1950’lerdeki Mc. Cartizm bunun somut ifa-

18

C. Dağlı

desi oldu. Bu dönem, siyahlara karşı ABD tekelci kapitalizminin ırk-çılığı güçlendirmesiyle birlikte şiddetli iç çatışmalar gündeme geldi.ABD’de sınıf savaşı, kapitalizmin girdiği yeni evrede daha derindenve kitlesel biçimler alarak yeni bir yükseliş dönemine girdi. Seattle’dayüz bin kişinin günlerce polisle çatışması; işçilerin, sendikaların buayaklanmada büyük bir ağırlık koyması; önümüzdeki sürecin, tayinedici sınıf mücadelelerine sahne olacağına işaret ediyor.

İşgününün belirlenmesi için mücadele Rusya’da da uzun müca-deleler gerektirdi.

“Çarlık Rusya’sında ilk fabrika yasaları, 19. yüzyıl sonunda çı-karıldı. Petersburg proletaryasının ünlü grevinden sonra iş günü 11,5saate indirildi. Lenin’e göre bu yasa Rus işçilerinin Çarlık Hüküme-tinden kopardıkları bir ödündü” (Politik Ekonomi, Sf:163)

Proletaryanın çok uzun savaşımı sonucu 8 saatlik iş yasası, 1Mayıs 1890’da kabul edilmekle birlikte, bu yasanın yürürlüğe sokul-ması için daha çok şiddetli savaş vermek gerekti.

“1919 yılında Washington’da bir dizi kapitalist ülkenin temsil-cisi: gelişmekte olan devrimci işçi hareketinden duydukları korkuylauluslar arası planda sekiz saatlik işgününün yerleştirilmesi için biranlaşma imzaladılar.” (Politik Ekonomi, sf: 163 – 164)

Kapitalist ülkeler 8 saatlik iş yasasını o tarihte kabul etseler de, buyasanın pratikte uygulanması için proletarya, her yerde, daha uzun se-neleri kapsayan savaşlardan geçmek durumunda kaldı. Normal bir iş-günü için savaşım, bugün emperyalist ülkelerde haftalık otuz beş işsaatine indirilmesi için proletarya ile burjuvazi arasında sert mücade-lelere sebep oluyor. Avrupa’da ücret kaybı olmaksızın haftalık otuzbeş iş saati mücadelesinde milyonlarca işçi sert mücadelelerden geçti.Çalışma saatlerinin düşürülmesi, ücretlerin yükseltilmesi, çalışma ko-şullarının düzeltilmesi, çalışma hakkı için proletarya, her alanda ger-çek savaş olan iç savaşlardan geçti. Proletarya ile burjuvazi arasındakiiç savaşa sığ yaklaşanlar, sınıf savaşlarının yüzyıllarca süren gelişi-mini daha yakından incelemelidir.

Proletaryanın sınıf savaşının daha uzun bir tarihi olmakla birlikte,proletaryanın kapitalist egemenliğe karşı ilk ciddi savaşı, 1848 Dev-rimidir. Bu dönemde, üretici güçlerin, kurtulacak kadar gelişmemişolması, proletaryanın sınıf savaşının ideolojik, politik, ekonomik bü-tünlüğüne kavuşmaması nedenleriyle, bu ilk ciddi savaş, proletaryanınzaferiyle sonuçlanamadı. Proletarya Paris’te, 18 Mart Devrimiyle ege-men sınıf oldu. 18 Mart devrimiyle birlikte komün ilan edildi. Komün,kutsal Avrupa ordularının saldırısı sonucu yenilmekle birlikte, prole-taryanın sınıfsız toplum mücadelesinin ilk şafağı oldu. Proletaryanın

19

Toplu Yazılar

iktidarı ele geçirme savaşı esas olarak 20. yüzyılda meyvesini verdi.Kapitalizm kendi temelleri üzerinde otururken, proletarya da

kendi yaşam koşullarını düzeltmek için mücadeleye atıldı. Koşulla-rını iyileştirme mücadelesi, proletaryanın iktidarı ele geçirme müca-delesi döneminde de sürdü. Egemen sınıfı devirip, yerine proletaryanınsınıf egemenliğini gerçekleştirme mücadelesi ortaya çıkmadan önce,proletaryanın koşulları iyileştirme mücadelesini, yani emeğin korun-ması mücadelesi biricik mücadeleydi. Proletarya, iktidarı ele geçire-cek kadar militan ve örgütlü bir sınıf durumuna geldikten sonra,emeğin korunması mücadelesi, emeğin kurtuluşu mücadelesine ba-ğımlı ele alındı. Kapitalizmin son dönemi olan çöküş döneminde, yanikapitalizmin çöküş dinamiklerinin, bu eski üretim biçimini yıkıma gö-türdüğü yeni evrede, proletaryanın esas savaşı, toplumsal kurtuluş sa-vaşıdır. Sınıfları kaldırma mücadelesi proletaryanın evrensel hedefidir.Sınıfların kaldırılması koşulları tarih tarafından verildi.

20. yüzyıl, kapitalist ülkelerde proletaryanın toplumsal devrimleriiçin koşulların olgunlaştığı bir dönem olarak geçti. Daha yüzyılın ba-şında devrimin koşulları son derece gelişmişti. Kapitalizmin çelişkileriproletarya ile burjuvaziyi şiddetli mücadelelerle karşı karşıya getirdi.Çok yönlü çelişkilerin üst üste yığıldığı Rusya tam bir devrim topra-ğıydı. Avrupa, emperyalist savaşın getirdiği sonuçlarla sosyalist dev-rimleri için yeterince olgundu. Avrupa yüzyılın ilk çeyreğinde bütündünyayı sarsacak devrimlere, iç savaşlara ve devrimci ayaklanmalarasahne oldu. Uluslararası devrimci sosyalist hareketin sloganı, iktida-rın proletarya tarafından ele geçirilmesiydi. Bu hedefe ise iç savaşlaryoluyla ulaşılacaktır. Lenin, K. Kautsky’nin henüz Marksist konum-dayken 20. yüzyıl devrimleri hakkında söylediklerini aktarır, bu dev-rimlerin bir iç savaş biçiminde olacağını çok açık biçimde ortayakoyar: “Gelecek devrim (…) hükümete karşı ani bir ayaklanmadançok uzun bir ‘iç savaşa’ benzeyecektir” der, marksist konumdaykenK. Kautsky. Lenin, ekler: “öyle de oldu. Gelecek Avrupa devrimleride mutlaka öyle olacaktır.” (Lenin Seçme Eserler Cilt III. Sf: 25)

Lenin, gelen devrimi kaçınılmaz biçimde ortaya koyarken, budevrimin bir iç savaş biçiminde gelişeceğini de açıklıkla belirtir:

“Bu gelen devrim bir yandan insanlığı sermayenin boyunduru-ğundan ancak şiddetli savaşların ve özelliklede iç savaşların kurtara-bileceğini, öte yandan sınıf bilinçli proleterlerin sömürülenlerin büyükçoğunluğunun önderi olarak sahneye çıkabileceğini ve çıkacağını çokdaha kapsamlı bir şekilde gösterecektir.” (Age. Syf: 28)

20. yüzyılın devrimleri Lenin’in öngörüsünü doğruladı. 20. yüz-yılın devrimleri iç savaş biçiminde gelişti. Yüzeysel biçimde Rus dev-

20

C. Dağlı

rimini sadece bir ayaklanmadan ibaret görenler, bu devrimin iki dev-rim sonucunda gerçekleştiğini ve bu devrimlerin de birer iç savaş bi-çiminde geliştiğini anlayamadılar. İrlanda’da 1916 Paskalyaayaklanması, Avrupa’nın ilk iç savaşı olarak gündeme geldi. Almandevrimi tümü yenilgiyle sonuçlanan 1917 – 1924 dönemindeki dev-rim mücadelesi de hükümete karşı ani bir ayaklanma biçiminde değil,iç savaş biçiminde gelişti. Doğu Avrupa’da 40’lı yıllarlın sosyal dev-rimleri 1920 – 1944 yılları arasındaki uzun süreli ve şiddetli savaşla-rın sonucu olarak zafere ulaştı. İspanya devrimi, Yunan devrimi bilineniç savaşın klasik örnekleridir. Çin devrimi, bilindiği gibi Japon işgalisırasındaki Direniş savaşı dönemi dışında tamamen iç savaş biçimindegelişti. Güney Asya Devrimleri, Vietnam, Kore uzun süreli Anti-em-peryalist savaşlar ve iç savaşlar biçiminde gelişip, zafere ulaştı. LatinAmerika Devrimleri iç savaşın örnekleri olarak sürdü. Bu savaşlarınkimisi 40 yıl sürdü. Türkiye ve Kürdistan’da ise sınıf savaşı otuz yıl-dır ya iç savaş biçiminde ya da iç savaşa yakın bir çizgide gelişti. Budevrimlerin tümü, devrimden önce haklar mücadelesini vermekle bir-likte, hiç biri önce demokratik haklar elde edildikten sonra gerçekleş-medi. 20. yüzyıl devrimleri en ağır kapitalist baskı altında örgütlendi.Proletarya ve emekçi kitleler, ekonomik, toplumsal dönüşümleri dev-rimin zaferiyle birlikte gerçekleştirdiler. Tekelci kapitalizme karşı ve-rilen devrim mücadelesi, esas olarak demokrasinin gerçekleşmesinibile bir devrim sorun olarak gördü. 20. yüzyılın ve 21. yüzyılın dev-rimleri ve sınıf savaşının doğası doğru kavranmalıdır.

Kapitalizmin çöküş, sosyalizmin yükseliş evresinde gelişmelerinsıçramalı karakteri daima akılda tutulmalıdır. Kapitalizm altında pro-leterleşme süreci o noktaya geldi ki, bütün devrimci, yıkıcı güçler ka-pitalizmi yıkmaya yönelmek durumundadır. Proletarya ile burjuvaziarasındaki savaş en şiddetli, en yoğun, kapsamlı ve tayin edici aşa-maya dayandı. Kapitalistler, yaşamlarını sürdürmek için, bütün sınıfkonumlarını pekiştirirken; proletarya ise en yaşamsal sorunlarını ancakkapitalist egemenliği havaya uçurarak halledebilir. İki sınıfın gelece-ğini; bu iki sınıf arasında süren savaş belirleyecektir.

Uluslararası sermaye, bir süre önce elde ettiği ve halen elinde bu-lundurduğu geçici güç üstünlüğüne dayanarak, proletarya ile sınıf iliş-kilerini yeniden belirlemek istiyor. Bunun için bugüne kadar ki enşiddetli savaşa girişti. Kapitalizm, dünya ekonomik bunalımın da so-nucu olarak, her yerde proletaryaya karşı saldırı halinde davranıyor. Busaldırı altında, proletaryanın sınıf örgütleri ve yüzyıllık kazanımlarıbir bir ortadan kaldırılıyor. Kapitalist ekonomik bunalımın yoğunlaş-tığı son dönemlerde yüz milyonlarca işçi işsizler ordusunun saflarına

21

Toplu Yazılar

atıldı. Kapitalizmin varlığı, bundan sonra daha çok sayıda işçinin işsizkalması demektir. Sermayenin ilk birikim döneminde kapitalistler, iş-gücü bulmak için, çok sayıda üreticiyi, üretiminden ve mülkiyetindenkopardı; onları zorla ücretli işçi haline getirdi. Bugün ise işçileri zoryoluyla işten çıkartıyor. Sermayenin ilk birikim döneminde, sermaye,yerlileri, ortak olarak kullandıkları topraklarından zorla koparıp, onları,kapitalist servet için zorla madenlere koyarken; buna karşı, bu kıta-larda uzun bir dönemi kapsayan anti-kapitalist işletmelerden kovar-ken; proletaryanın devrimci temelde anti- kapitalist çatışmaları veayaklanmaları gündeme geliyor. Sermayenin ilk birikim sırasında, ta-rihsel inisiyatif, gelişmekte olan burjuvazinin eline geçmişti; burju-vazi, bu inisiyatife dayanarak ilk anti-kapitalist ayaklanmaları ezdi veüretici güçleri geliştirebildi. Tarihi inisiyatif, uzun süredir proletarya-nın elindedir. Tarihi inisiyatifin proletaryanın eline geçtiği ve toplum-sal dönüşümün öncü, motor gücü olduğu bu tarihi evrede, proletarya,bugünkü anti-kapitalist ayaklanmaları zafere taşıyacak yeteneğe sa-hiptir.

Uluslararası kapitalist güçler, proletaryayla sınıf ilişkilerini, pro-letaryanın aleyhine yeniden düzenlemek için sert bir savaşa girişmiş-ken; her yerde savaş içindeki proletarya ise, sınıf ilişkilerinidüzenlemeyi değil, sınıfları ortadan kaldırmayı hedeflemiş olarak dev-rimci mücadelesini yükseltmiş durumda. Proletaryanın devrimci mü-cadelesi bütün kıtaları kaplamıştır. Proletaryanın sınıf savaşı, içindebulunduğumuz evrede, daha yaygın ve bütün kıtaları sarsacak bir güceulaşacak düzeye varmıştır. Proletarya güçlüdür, kapitalizmi yıkacakyetenektedir.

Proletarya ile kapitalistler arasında tayin edici bir mücadele dö-nemine girildi. Bu tayin edici mücadelede, zafer proletaryanın olacak.

Devrimci Mücadele Birliği15–28 Şubat 2001

Sayı: 4

22

C. Dağlı

BAĞIMLI ÜLKELERDEİKTİDAR MÜCADELESİ

Emperyalizmin, bağımlı kapitalist ülkelerde ekonomik ilhakı so-nuna kadar vardırma yönelimi, buralarda büyük ekonomik-toplumsalyıkıma yol açtı. Halk hiç bu kadar yoksul düşmemişti, işsizlik hiç bukadar ileri boyutlara varmamıştı. Hiçbir halk bu kadar ezilmeye, sö-mürülmeye, yaşamdan edilmeye boyun eğmez. Düne göre daha şid-detli bir çatışma kaçınılmazdır. Bu tarihi hesaplaşmayı artık her yerdegörmek mümkün.

Emperyalizm, bu ülkeleri tamamen kendisine bağımlı hale getir-mesine, ekonomik ve politika üzerinde tam bir denetim-egemenlikkurmasına karşın, toplum üzerinde egemenlik (hegemonya) kurduğusöylenemez. Bağımlı ülkelerin, bağımlılık koşullarında hiçbir gelişmeşansı olmadığı, emperyalizmin dünya pazarları dışına çıkma olanağıolmadığı halde, emperyalizm ve işbirlikçi tekelci sermaye buradakihalklar üzerinde hegemonya kuramamıştır. Emperyalizm ve işbirlikçitekelci sermayeyle tam bir çelişme ve çatışma içinde olan halk sürekliayaklanma, isyan, iç savaş, devrimci mücadele içindedir. Emperya-lizm, işbirlikçi tekelci sermaye halkı yönetemiyor, halka karşı savaşı-yor. Bugünkü büyük yıkımdan sonra, varlığını sürdürmek için dahaçok şiddete ve baskıya yönelecektir. Kapitalizmin ekonomik yasaları,sermayenin, politik hegemonyasına karşı işliyor. Emperyalizm, işbir-likçi tekelci sermaye, sarsılan hegemonyasını sağlamak için şiddetinien ileri düzeye vardıracaktır.

23

Toplu Yazılar

Bağımlı ülkelerde büyük bir ekonomi yıkım yaşanırken, aynı za-manda bu temel üzerinde (bu yıkım üzerinde) politik istikrarın sağla-nabileceği sanılıyor. Bu kadar büyük yıkımın olduğu bir yerde, hiçbirbiçimde “istikrar” sağlanamaz. Çünkü bu yıkımın altında ezilen,emekçi kitleler, bu yaşam biçimini değiştirmek için, burjuva sınıfakarşı savaşmaktan başka bir yol görmez. Burada sınıflar, birbirleriylesürekli savaş halindedir. Böylesine sınıf çelişkilerinin keskin olduğu,sınıf savaşının sertleştiği bir yerde, her tür “istikrar” istekleri, bir düş-ten başka bir şey değildir.

Bu durumda, bağımlı kapitalist ülkelerde, burjuvazinin sözünüettiği “iç istikrar” ne anlama geliyor? Bunun açık anlamı, halk kitle-leri üzerinde, burjuva terörün sürekli uygulanmasıdır. İç istikrardansöz edildiği her yerde, halka karşı en kitlesel kıyımlar yapmış, faşistdarbelere başvurulmuş, darağaçları kurulmuş, her devrimci ve demo-krat işkenceden geçirilmiş, özcesi burjuvazinin hedeflediği “iç istikrar”uygulandığı her yerde kaçınılmaz olarak, iç savaşı gündeme getirmiş-tir.

İç savaşlarla, “istikrar” planları bozulan burjuvazi, “istikrarı” sağ-lamak için daha fazla teröre başvurur. Burjuvazinin şiddeti, kitlelerindevrimci şiddetiyle yanıtlanır.

Bağımlı kapitalist ülkelerde, farklı çelişkilerin üst üste binmesi,emekçi kitlelerin sürekli büyüyen güçlerle sınıf savaşına atılması; sınıfmücadelesinin çatışmaya varması koşullarında burjuvazi iktidarını vedüzenini hep tehlike içinde görmüştür. Halkın devrimci mücadeleyigüçlendirerek iktidara ilerlemesi karşısında, egemenler, sarsılan ege-menliklerini, ancak emperyalizme dayanarak ayakta tutabilmiştir.Kendi gücüyle devrimi önleyemeyen işbirlikçi sınıflar, emperyalizmlebirlikte, halka karşı faşist darbeler, katliamlara ve baskının her biçi-mine başvurmuştur. Emperyalizm, bağımlı ülkelerde karşı devriminana dayanağı, örgütleyicisi, planlayıcısı, uygulayıcısıdır. Bağımlı ül-kelerin ekonomik ilhakının sonuna kadar vardırılması sürecinin yo-ğunlaşmasıyla birlikte, emperyalizmin, buralara müdahale etmeyi bir“hak” olarak açıkça savunmaya ve bağımlı ülkelerdeki devrimi ezmekiçin, bütün emperyalist ve işbirlikçi ülkeleri birlikte saldırıya çağır-maya başladı. Emperyalizmin, bağımlı ülkelerin “içişleri hepimizi il-gilendirir” belirlemesiyle, bağımlı ülkelerdeki devrimleri ezmek için,uluslararası karşı-devrim güçlerini kendi önderliğinde saf tutmaya ça-ğırıyor.

Bağımlı ülkelerde, sınıf mücadelesi iktidarı ele geçirme mücade-lesi biçiminde son derece şiddetli hale gelince, emperyalizm, bu dev-rimci gücü ancak dünya karşı-devrim güçlerini harekete geçirerek

24

C. Dağlı

durdurabileceğini görüyor. Bağımlı ülkelerde, devrim, dünya çapındabirleşik bir karşı-devrim yaratarak ilerliyor.

Bağımlı ülkelerde, ekonomik, toplumsal, politik ve düşünsel ge-lişme, devrimi bir zorunluluk olarak halkların karşısına çıkartmıştır.Devrim, yani iktidarın ele geçirilmesinin, kitlelerin yaşamı değiştir-menin, halk yararına, köklü toplumsal dönüşümlerin gerçekleşmesininön koşuludur –temel aracıdır. Bağımlı ülkelerde 20. yüzyılın son ya-rısında meydana gelen şiddetli iç savaşlar, esas olarak iktidarın ele ge-çirilmesi etrafında dönüp-duruyordu. İktidar mücadelesi, emekçisınıflar ile kapitalist sınıflar arasındaki, sınıf mücadelesinin esası oldu.İktidarı ele geçirme hedefini öne almayan bir politik hareket, prole-taryayı, burjuva diktatoryasına mahkûm eder.

Büyük ekonomik yıkımın yarattığı somut toplumsal koşulların,bağımlı ülkelerde, devrimi milyonlarca halk kitlesinin güncel hedefiyaptığı, kitlelere, devrim yoluyla iktidarı ele geçirme yolunu gösteren,pratik olarak da kendisini kabul ettirmiş devrimci öncü örgütlere şid-detle gereksinme duyduğu bir sırada, emperyalizm ve işbirlikçi tekelciiktidarlar, bu örgütleri politik çevirme hareketiyle etkisizleştirdi. Buülkelerdeki devrimci örgütler, devrimin kaçınılmaz hale geldiği birdönemde devrimden uzaklaştılar; sosyal-reform yolunu seçtiler. Ba-ğımlı ülkelerdeki somut toplumsal koşullar kitleleri devrim yoluna ça-ğırıyor. Emperyalizm, işbirlikçi sınıflar, birleşik bir uluslararasıkarşı-devrimi harekete geçirse de, devrim yolu, emekçi sınıfların ger-çek kurtuluş yolu olarak, güncel olarak ön plandadır.

Kapitalist toplumda, mücadele esas olarak iki sınıf arasındadır;proletarya ve burjuvazi. Ya proletaryanın yanında yer alınır, ya da,burjuvazinin. Bağımlı ülkelerdeki büyük çöküşte, küçük-burjuvaziyidaha çok proletaryaya yaklaştırdı. Fakat kapitalizmin evrimi; iki kar-şıt sınıfın tarihi hesaplaşmasına doğru ilerlediği için küçük-burjuvazibugüne kadar oynadığı devrimci rolü, tarihin bugünkü evresinde oy-nayamaz. Küçük-burjuva devrimci hareket de, bu temeldeki gelişmeyebağlı olarak 20. yüzyılın içerisinde parlak çağını, gelecekte yaşaya-maz. Kapitalizmin evrimi, uzlaşmaz karşıt sınıfların kıyasıya kapış-ması beraberinde iki politikayı karşı karşıya getiriyor: ya komünistpartisi ya düzen partisi. İki sınıftan, burjuvazi yıkılıp-gitmekte olanıtemsil ettiğinden topluma daha büyük bir yıkımdan başka bir şey su-namaz. Yalnızca proletarya bütün ezilen kitlelere bir perspektif suna-bilir. Proletarya bugünkü evrede de devrimci dönüşümün sürükleyicihegemon gücüdür.

Burada her şey, proletaryanın devrimci bir sınıf olarak davran-masına bağlıdır. Koşullar bir devrim için ne kadar uygun olursa olsun,

25

Toplu Yazılar

devrimin gerçekleşmesi ve başarıya ulaşması proletaryanın bütün ezi-lenlerin önderliğini pratik olarak yerine getirmesine bağlıdır. Ya pro-letarya insanlığı kapitalizmden kurtaracak, ya kapitalizm insanlarıvahşet çağında tutmaya devam edecek. İlerleme yasası insanlığı böy-lesine yaşamsal bir momente getirdi. Marx’ın “bedenin bedenle çar-pışması” diye söylediği gelişme aşaması budur.

Proletarya, dünyayı değiştirme, yani sınıfları ortadan kaldırmarolünü ve amacını komünist partisi önderliğinde yerine getirir. Ge-lişme, proletaryanın öncü gücü olarak komünist partisinin önemini gö-revlerini belirgin olarak ön plana çıkarmıştır.

Bağımlı ülkelerde, sürekli olarak daha büyük boyutlarla yinelenenekonomik yıkım, emekçi sınıfları kapitalizme karşı, devrim mücade-lesine itiyor. Bu durum, komünist güçler için değerlendirilmesi gere-ken çok uygun koşulların objektif olarak doğması demektir. Buradabelirleyici olan komünist güçlerin devrimci girişkenliği olacaktır.Çağın devrimci gereği yerine getirilecek.

Devrimci Mücadele Birliği15–28 Şubat 2001

Sayı: 7

26

C. Dağlı

EMPERYALİZMEGEMENLİK BUNALIMI YAŞIYOR

Dünyanın en büyük kapitalist ekonomileri, ABD-Japonya-AB, eşzamanlı bir krize giriyorlar. Önümüzdeki dönem gelişmelerinin şekil-lenmesinde önemli bir etkendir bu durum.

ABD ekonomisi sürekli resesyon sürecinde. Hızla durgunluğadoğru ilerliyor. Japonya, uzunca bir dönemdir bu durumdaydı ve hergeçen gün kötüleşiyor. AB ekonomisi ise, umut edilenin aksine, şimdi-den bir resesyonun işaretlerini veriyor. Yani derinleşmekte olan genelbunalımı hafifletecek bir "lokomotif” hali hazırda mevcut değil. Ufuktada krizden çıkış belirtileri görünmüyor.

ABD, pazar olarak, kapitalist dünyada önemli bir yere sahip. Enbüyük kapitalist pazar gerek AB ve Japonya emperyalistleri, gerekseLatin Amerika Güneydoğu Asya bağımlı ülkeleri, ihracatlarının hatırısayılır bir kısmını ABD pazarına yapıyor. Açık anlatımıyla ABD pa-zarı, adı geçen ülke üretimlerini ayakta tutan önemli bir alan. Ve şimdibu pazar hızla daralıyor. Bu durumda, zaten kriz içindeki bu ülke eko-nomileri, büyük bir çöküş yaşayacaklar.

Japon ekonomisi, dünyanın ikinci büyük kapitalist ekonomisi, uzunsüredir durgunluktan muzdarip. Salt bankacılık alanındaki zararları 240milyar dolar. Pazar sorunu tüm yıkıcılığıyla duruyor ve durumunu birnebze olsun hafifletmek için Asya ülkelerine yükleniyor. Oysa Japonyave Asya ülkeleri, henüz 97 krizinin yarattığı yıkımın enkazlarını kaldı-rabilmiş değiller Bu bağımlı ülkeleri TAM BİR ÇÖKÜŞ bekliyor. Sos-yal yansımaları çok köklü olacaktır bunun. Daha şimdiden süreğen halegelmiş olan sosyal çatışmalar; emekçi sınıfların başkaldırı ve ayaklan-maları, yakın dönemde, yaşanılacak olan çöküşün etkisiyle, köklü top-lumsal alt-üst oluşlara yol açacaktır Bu, kaçınılmaz bir şekildeolgunlaşmakta olan süreç, bir devrimler dizisi sürecidir.

AB ekonomisi, tam da bu dönemde, bütün umutları boşa çıkararak,hızlı bir yavaşlamanın işaretlerini vermekte. Bu durumda, derinleşmekteolan genel bunalım, bu üç sacayağında birden yaşanan krizlerin birbiriniiteleyerek daha derin krizlere doğru yol açması sonucu, ağırlaşıyor.Dünya genelinde kapitalist üretim zinciri pek çok yerinden zorlanıyor.Bir bütün olarak dünya genelinde toplumsal alt-üst oluş dönemi, hiç ol-madığı kadar yakıcı bir şekilde açılıyor.

27

Toplu Yazılar

Verili koşullar, yaşanan kriz, emperyalist sistemdeki güçler denge-sini ve hegemonya ilişkilerini de kökten değiştiriyor.

Son on yıldır yaşanan bir gelişme var. ABD, ekonomik üstünlü-ğünü yitirmesine paralel olarak, kapitalist dünyadaki hegemon konu-munu da büyük ölçüde yitirdi. 90'ların başında, Japonya'nın veyaAlmanya'nın (ve Fransa) öncülüğünde Avrupa'nın yeni egemen güç ola-cağı ileri sürülüyordu, fakat yaşam bu görüşü doğrulamadı. Tersine, em-peryalist sistem, hızla toptan çöküşe doğru yol aldı. Bugün, ABD artıksistemin egemeni değilse, AB ve Japonya da henüz egemen değil. Ve herüç emperyalist odak da şiddetli bir krizin pençesine düşüyorlar. Artık, birbütün olarak emperyalist sistemin egemen olamama durumu yaşanmayabaşlanıyor. İkili bir egemenlik bunalımı var. Birincisi, sistemin kendiiçindeki egemenlik bunalımı ki bu, emperyalistler arası çelişki ve çatış-maların şiddetlenmesinde ifadesini buluyor. İkincisi, emperyalistlerinezilen yığınlar, emekçi halklar üzerindeki egemenlik bunalımıdır.

Son on yılda hızlanan ekonomik ilhak... Peş peşe bağımlı ülke eko-nomilerinin yıkıma uğratılarak tüm yeryüzünü bir avuç tekelin fütur-suzca tam denetimine alma uğraşları... Bunun sonucunda, eşi benzerigörülmedik ölçüde hızlanan gelir dağılımındaki eşitsizlik... Sefalet, iş-sizlik ve yoksulluğun her türlü dayanma sınırının ötesine geçmesi... Ba-ğımlı ülkelerde üretimin hemen tamamen yokedilmesi... Doğanınkatledilmesinin ve çevre felaketlerinin inanılmaz boyutlara varması...Evet, sermaye birikimi yasalarının günümüzdeki bu sonuçları, dünyagenelinde, emperyalist kapitalist sisteme karşı geniş bir hareket yarattı.Artık emperyalizm için egemenlik bunalımı dönemi yaşanmaktadır.

Emperyalist gelişmenin yönü tek tekele doğrudur. Fakat bu bir eği-limdir ve tek doğrultulu bir gelişme değildir. Buharin'in "Emperyalizm"kitabına yazdığı Önsöz'de Lenin, bu noktaya işaret eder. Günümüzdekarşımıza çıkan gelişmeler tablosu, Lenin'in bu bilimsel öngörüsünüdoğrular niteliktedir.

Bir yandan, sermaye birikiminin acımasız yasaları, büyük balığınküçükleri yutması şeklinde, hep, daha faza sermayenin daha az elde top-lanmasını amaçlıyor. Devasa çokuluslu tekeller, önlerine gelen her şeyisilip süpürüyor. Ama bu aynı sürecin sonunda, bölük bölük yeni işsiz-ler, artan sefalet, artan sosyal huzursuzluk doğuruyor. Sınıflar savaşımıkızışıyor, çelişkiler keskinleşiyor.

Dev tekellerin birbirleriyle girdikleri kapışmalar bağımlı ülkelerüzerinden yürütülen nüfus alanı çatışmaları karşıt yönde gelişen hare-ketleri de güçlendiriyor.

Örneğin, daha yakın dönemde Afrika'da sıkça karşılaştığımız butürden çatışmalar, bugün Balkanlar'da yoğunlaştı. AB-ABD çekişmesi,

28

C. Dağlı

Balkanlar'da hızla yayılan çatışmaları doğurdu. Fakat burada her şey buiki emperyalist kutuptan ibaret değil. Gerek dünya çapında bu emper-yalist yönelime karşı çıkan güçler (örneğin Rusya ve Çin), gerekse biz-zat o bölgedeki anti-emperyalist güçler (“İç güçler”) ve dünya emekçihalklarının tavrı, buradaki çatışmaların emperyalist hedeflerin dışındaapayrı sonuçları yaratmasını sağlayabilir. Bu durum dünyanın her yeriiçin geçerli. Sınıflar savaşı, dünya ölçeğinde Emperyalistler arası çelişkive çatışmalar, salt "kendi" güçlerine göre biçimlenemez. Sonuç tüm buetmenlerin içine girdiği kompleks bir çatışmalar dizisinden doğar. Güç-ler dengesi, somut çatışmaların gelişim yönünü belirler. Kısacası, em-peryalizm son sözü söyleyen değildir. Hele içine girdiğimiz dönemde,tam tersine, son söz kapitalizmin mezar kazıcılarınındır. Emperyalistlerarasındaki çatışmalar dizisi, yarattığı ve yaratacağı onca kan acı ve göz-yaşına rağmen, toplumsal kurtuluş güçlerine yarayacaktır. Kapitalizminkendi karşıtına dönüşme eğilimi, iktisadi, siyasi ve sosyal alanda derin-leşerek güçleniyor.

Her kriz, tekelleşmenin yoğunlaşmasına paralel olarak, korkunç biryıkım, dayanılmaz bir yoksulluk ve sefalet, büyüyen işsizlik getirir.Dünya ölçeğinde bu süreç yaşanıyor. Bağımlı ülkeler, sefalet, yoksulluk,yoksunluk ve işsizlik batağında boğulmakta. Yaşamdan kovulan bugeniş yığınların acı öfkeleri, sel olup akacak kanal arıyor. Kendiliğindenpatlamalar, sık sık boy gösteren öfke, hızla toplumsal alt-üst oluşun ze-minini hazırlıyor ve aslında bu dönüşüm, bilinçlerde ve gerçeklikte baş-lamış bulunuyor.

Ama bu tablo salt bağımlı ülkelere has değil. Bizzat emperyalistülkeler de hızla büyüyen işsizlik sorunuyla, inanılmaz boyutlara varangelir uçurumuyla, alt ve orta sınıf hareketleriyle yüz yüze geldi, geliyor.Ve içine girmekte oldukları kriz şartlarında, tablo daha da iç karartıcıolacak. Bütün ekonomistler bu krizin, 1929 bunalımından daha derinve sarsıcı olacağında birleşiyor.

ABD'li yazar J. Steinbeck, "Gazap Üzümleri" adlı yapıtında, 1929bunalımı yıllarında, küçük üreticilerin mülksüzleşmesini ve sonrasındagelişen hareketi anlatır. O acı, dram, öfke ve kavga!... Bugün yaşan-makta olan gelişim süreci, o dönemden daha büyük sorunlar yaratacak.Zira artık tamamen yaşamdan kovuluyor geniş yığınlar. "Gazap Üzüm-leri", bizzat emperyalist ülkelerde de olgunlaşıyor.

Dünya kapitalist sistemi, toptan bir çöküşe doğru, büyük patlama-lar ve toplumsal devrim dizileri aşamasına doğru yol alıyor.

Kapitalizm, doğuşundan itibaren "küresel" bir sistemdir. Her tür sı-nırın ötesine geçmiş, sızmış, ulusları kopmaz bağlarla birbirine bağlan-mıştır. Gelinen aşamada tek tek kapitalist ülke ekonomileri, dünya

29

Toplu Yazılar

kapitalist ekonomi zincirinin basit bir halkası durumuna geldi. İlişkileriç içe geçti. Her parça bütünü etkiler konuma geldi. Özellikle sermaye-nin hızla asalaklaşmasına (emperyalist-kapitalist sistemin temel özel-liklerinden biri) ve iletişim-ulaşım teknolojisindeki hızlı gelişimlere (vetabi sermaye birikiminin ulaştığı muazzam aşamaya) koşut olarak, tektek ülke ekonomilerindeki her kriz, hızla bütüne yansımaya başladı.Bütün bir sistemdeki sarsıntıları yıkıcı düzeye ulaştırır oldu.

TC'deki son krizler nedeniyle emperyalist dünyanın koşturmacası,iki nedenden ötürüdür. Biri, yukarda bahsedilen zincirleme reaksiyonetkisi. TC'nin krizi bir anda dünyayı kaplayan kriz dalgalarına dönüşü-verdi. Arjantin ve Brezilya ekonomileri de çöktü.

İkinci neden, TC'nin "iç durumu" ile ilgili. Toplumsal devrimingümbürtüsünü hissetmiş olmaları, emperyalistleri böyle panik vaziyetteAnkara'nın imdadına koşturdu.

Ve tabii ki, tüm bu "yardımların" karşılığı, ekonominin koşulsuzayaklarının altına serilmesi; istenilen her "ödün"ün alınması hatta işi,bizzat kendi adamlarını işbaşına getirerek, bir nevi sömürge valiliği uy-gulaması başlatmaya değin vardırmaları oluyor.

Emperyalistler, Ankara'nın "yardımına" her ne kadar koşuyor gö-rünse de, krizin getirdiği yükü hiçbiri üzerine almıyor. Yeni "Düyun-uUmumiye" anlaşmalarıyla, tam manasıyla "sömürgeleştirdiler". Bu, eko-nomik ilhakın vardığı son nokta. Fakat öte yandan, hazırlanan iktisadiprogramlar için gereken finansmanı sağlamaya yanaşmıyorlar. AB topuABD'ye o da AB'ye atıyor. Bir taraftan Türkiye tamamen ayakları dibineserilmiş, bütün ipleri onların eline vermiş; ama diğer taraftan, son derece"riskli" bir ülke olarak "gereken mali yardımı" alamamış durumda. İkiemperyalist odak arasındaki çelişki, krizi daha da ağırlaştırıyor. "Avru-pa'nın hasta ve öfkeli adamı", boğazına kadar gömülmüş, iflas etmiş.Ciddi ve köklü bir toplumsal alt-üst oluşun arifesini yaşıyor. Kriz yapı-saldır, çıkışsızdır. Yaşanılan son gelişmeler ve girilen yol, bu krizi ha-fifletmek şöyle dursun, derinleştiriyor. Sanayi ve tarım artık tamamensıfırı tüketti. Nüfusun neredeyse %90'ı, yoksulluk sınırı veya altında ya-şıyor. Hiçbir "mali yardım" bu tabloyu değiştiremez. Bu zincir kırıla-caktır. Mesele artık ölüm kalım sorunu halini aldı. Yaşamını idameettirmek isteyen emekçi sınıflar, kapitalizm zincirini kırmaksızın, bur-juva toplumu uçurmaksızın, amaçlarına ulaşamazlar.

Devrimci Mücadele Birliği15–30 Nisan 2001

Sayı: 8

30

C. Dağlı

KAPİTALİZM VE TOPLUMSAL DEVRİM

Bağımlı, ezilen ülke lerde, kapitalist iliş kiler içinde kalınarak "top-lumsal gelişme"nin olanaklı oldu ğu yönünde görüşler ileri sürülüyor.Bu gün de aynı içerikte görüşler çeşitli adlar la geliştiriliyor. Bu görüşsahipleri, kapi talizm olsun, fakat, kaçınılmaz sonuçları olmasın isti-yorlar. Antagonist sınıfların, dolayısıyla antagonist sınıf çelişkilerininol madığı bir kapita lizmden söz ediyor lar.

Geçtiğimiz yüzyı lın ortalarından sonra savunulan "toplumsal iler-leme" tezi daha çok sömürgecilikten kurtulmuş ülkeler için ortayaatıldı. Bu görüşe göre, proletar yanın zayıf olduğu kurtulmuş ülkelerde,"toplumsal ilerleme" yoluyla, sosyalist ül kelerin desteği alına rak, "ka-pitalist olma yan yol"dan kalkın mak olanaklıdır. Bu görüş sosya list ül-kelerin ve yeni kurtulmuş ül kelerin komünist partilerinin geliş tirdiğitemel bir anlayışa dayanı yordu. Bu anlayışı öne çıkaran ko münist par-tileri, sınıf savaşı ilkesi ni bir tarafa atıp, "sınıf barışı" il kesini esas alanbir çalışma yürüttüler. Her şeyin gelip dayandığı yer toplumu oluştu-ran bütün sos yal sınıfların aralarındaki sınıf sa vaşına son verip, hepbirlikte bir "toplumsal ilerleme" programıyla ekonomik bakımdan"kurtulacağı" düşüncesine dayanıyordu.

"Toplumsal ilerleme" görüşü nün esas alındığı ülkeler, burjuva -zinin ve burjuvalaşma yolundaki toprak sahiplerinin egemenliği al tın-dadır. Dolayısıyla, bu görüş, özünde burjuvazinin gelişip,güç lenmesine, yani ekonomik olarak, toplumsal konum, bakımındaniler lemesi anlamına geleceği açıktır. Komünist partileri, proletarya ni -celik yönden zayıf da olsa, sınıf savaşını esas alıp, proletarya ve bütünemekçi sınıfların kurtuluşu için savaşacağına, emekçi sınıfları, burju-vazinin diktasına soktu.

31

Toplu Yazılar

Sonuçta yeni kurtulmuş ülke ler, burjuvazinin önderliğinden, ka-pitalist yolu izleyerek, emperya lizmin yeni sömürgecilik ilişkileri, yanibağımlılık ilişkileri içine gir diler. Burjuvazi emperyalizmle iş birliğiiçinde güçlenerek, tekelcilik düzeyine ulaştı. İşçi sınıfı ise, nicelik ola-rak güçle nirken, ideolojik, politik ve örgütsel olarak güçsüzleşti. Ortayerde koskoca bir komünist mücadele boş luğu kaldı. Bu boşluğu da,sonradan bir kısmı Marksist-Leninist partiye dönüşen devrimci ör-gütler dol durdu.

"Toplumsal kalkınma'' görüşü başka söylemlerle "BağlantısızlarHareketi" tarafından dile getirildi. Bağlantısızlar Hareketi, ezilen ba-ğımlı "üçüncü dün ya", ülkelerinin emperyalist ülkelerle ilişkileriniyeni, adaletli ve karşılıklı yarar anlayışı temelinde yeniden düzenle-meyi istedi. Bağlantısızlar Hareketi, gerçekten yeni bir anlayış teme-linde uluslararası ilişkilerin yeniden kurulacağına inanıyordu. Buyönde epey çağrı yapıldı. Bağlantısızlar Hareketi amacına "Yeni Eko-nomik Düzen" adını verdi. Yeni Ekonomik Dü zen, "üçüncü dünya"adı verilen ülkelerin aleyhine olan uluslararası ekonomik düzenin ye-rine, ekonomik olarak geri bıraktırılmış, yoksul ülkelerin yoksulluğu,geri kalmışlığı yenecek ve dünya ticaretinde ve bütün ekonomik iliş-kilerinde "karşılıklı yarar" ilkesini esas alacak yeni bir ekonomik iliş-kinin olmasını istedi.

Yeni Ekonomik Düzen ilk ortaya atıldığı zaman ezilen halkların,ezilen ulusların dikkatini çekti. On ların dikkatlerini, emperyalizmintamamen kendi ya rarına olan dünya ticaretine yöneltti. Halklarda em -peryalizme karşı bir mücadele eğilimi yarattı. Çünkü Yeni EkonomikDüzen, emperyalizmin, dünyanın bü yük bir bölümünü sömürdüğünü,ezdiğini; ezilen ba ğımlı ülkelerle, ezen emperyalist ülkeler arasındakifarkın nasıl ezilen ülkelerin aleyhine sürekli büyüdü ğünü gösteriyor;ve bunun sonucu ezilen bağımlı ül kelerdeki insanların nasıl bir sefa-lete, açlığa, hasta lıklara, ölümlere itildiği; nasıl bir avuç emperyalist ül-kenin, bu ülkelerin yeraltı-yerüstü kaynaklarını ta lan ettiğini, çevreyikirlettiğini; borçların nasıl, bu ül keleri çökerttiğini; bu borçların silin-mesi gerektiği vb. olgularla emperyalizm teşhir ediliyor ve kitleler budurumu değiştirmek için mücadeleye çağrılıyordu.

Sonuçta, Bağlantısızlar Hareketi'nin Yeni Ekono mik Düzeni ger-çekleşmedi. Ezilen bağımlı ülkeler, emperyalizmin dünya sistemiiçinde, daha bağımlı ol dular. Bağlantısızlar Hareketi, sosyalist sisteminya şadığı felaketten de etkilenerek dağıldı. Yeni Ekono mik Düzen gö-rüşü de, kapitalist ilişkiler çerçevesin de, emperyalizmin yararına çalı-şan dünya iş bölümü çerçevesinde, dünyanın ezilen halklarınınkurtulamayacağının bir örneği oldu. Ne var ki, kapitalizm çerçevesini

32

C. Dağlı

aşmak istemeyen, sınıfsal konumu gereği aşamayan sınıflar, bu gö-rüşlerden esinlendiler. Başka söylemlerle dile getirdiler.

ABD- Seattle'de başlayan, bütün kıtalara yayılan kitle eylemle-rinde, emperyalist-kapitalist dünya siste mi içinde ezilen halkların veemekçilerin yararına ye ni bir ilişki kurulması öneriliyor. Bunlarıniçinde "Kapitalizm Öldürür, Kapitalizme Ölüm" gibi ileri sloganlar daöne çıkartıldı. Eyleme katılanların sınıf sal durumuna bağlı olarak, öneçıkartılan sloganlar da çok farklıydı. Küçük burjuva hareket, WTO,DB'nın yoksul ülkelerin daha yoksullaşmasına yol açtığını söyleyip, bu"dengesizliğin" giderilmesini istiyor. Avrupa'da kitleler "ToplumsalBir Avrupa" sloganıyla sokakları doldurdu. "Toplumsal Bir Avrupa"sloganıyla ne demek istendiği belli değil.

Bütün bu görüşler, emperyalist-kapitalist sistem de, ezilen, ba-ğımlı ulusların yararına yeniden düzen lenecek ilişkilerle, ezilen ulus-ların ekonomik olarak sorunlarının üstesinden gelebileceğinin;emperyalist ülke emekçilerinin de yaşam koşullarının kötüleşme sininönüne geçilebileceğinin olanaklı olduğu nokta sından hareket ediyor.Oysaki, kapitalist özel mülki yet sisteminde, emekçi sınıfların yararınadüşünülen, ileri sürülen her sav, nesnel durum gereği iflas etmek du-rumunda kalıyor. Oysa ki, uzlaşmaz sınıf karşıtlık larına dayalı kapi-talist toplumda ya proletarya dikta törlüğünden yana olunur, ya daburjuva diktatörlü ğünden yana.

Türkiye'de de "toplumsal kalkınmacılık" savı, sendikalar, sosyal-reformist partiler, burjuva, küçük burjuva ekonomistler tarafından"ulusal program" sloganıyla geliştiriliyor. Bu çevrelerce savunulan"ulusal program" daha doğrusu ulusal emek programı, tekel dışı bur-juvazinin çıkarlarının savunulmasından başka bir şey değildir. Bununyanında işçiler, köylü ler ve küçük burjuvalar yararına bazı ekonomik-toplumsal-politik reformların da olması, bu burjuva gö rüşlere biremekçi kitle desteği sağlamak içindir. Çünkü işçi sınıfı, yoksul halköyle bir güç ki, ona da yanmayan hiçbir hareket hedefini gerçekleşti-remez. Proletarya açık olarak burjuvazinin peşine takılıyor. Sendika-lar, sosyal-reformist partiler, proletaryanın bağımsız sınıf çizgisinekarşı, sınıf savaşına karşı, burjuvazinin yanında saflaşmaktadır. Fakat,sınıflar ara sındaki savaş, sınıflı toplumların doğasına uygun yü rüyor.

Devrimci Mücadele Birliği1–15 Mayıs 2001

Sayı: 9

33

Toplu Yazılar

TEKELLER VEPROLETARYANIN MÜCADELESİ

İçerde toplum karşısında, dünyada bağımlı uluslar kar şısında te-keller öylesine bir güce ulaştılar ki, ne orta sınıf lar, ne de ezilen ulus-ların, bu büyük güç karşısında yapa cakları fazla bir şeyleri yoktur.Emperyalist-kapitalist dün yada uluslararası emperyalist tekellerinboyun eğdiremediği güç yoktur.

Ekonomik gücü elinde bulunduran tekeller, bu yüzden politik veaskeri gücü de ellerinde bulunduruyorlar. Toplu mu ve ezilen uluslarıellerindeki bütün güçten yararlanarak baskı altında tutuyorlar. Bu öy-lesine bir güç ki, ana eğilim olarak daha az elde toplanarak merkezi-leşiyor. Güç daha az elde toplandıkça, şiddeti ve ağırlığı artıyor.Toplum ve ezilen uluslar bu ağır baskının altında dayanamaz durumageliyor.

Emperyalist sermaye büyük bir dünya gücüdür. Dünya nüfusununbüyük bir kesimi mutlak bir yoksulluk içindey ken,