รายงานการวจยเรอง

การศกษาสภาพการมสวนรวมของชมชนและการบรณาการหลกคณธรรม

จรยธรรมอสลามในการพฒนาอาชพเกษตรกรรมตามแนวเกษตรวถธรรม

Study of participation of community and integration Islamic ethic and moral in Agricultural professional development according moral agricultural method: Nongchok Natural Agricultural Club;

Bangkok Thailand

โดย

นายพมาน แมนมนทรอช ชะบาบ สมชชายวมสลมไทย

มลนธศรทธาชนเพอการศกษาและเดกกำาพรา

โครงการวจยภายใตทนสนบสนนการวจยจากศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชง

คณธรรม(ศนยคณธรรม )สำานกงานบรหารและพฒนาองคความ

ร(องคการมหาชน)ประจำาปงบประมาณ ๒๕๔๘

กตตกรรมประกาศ

การวจยฉบบน สำาเรจลลวงดวยการสนบสนนทนการวจยและขอเสนอแนะทเปนประโยชนจากศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม(ศนยคณธรรม ) สำานกงานบรหารและพฒนาองคความร(องคการมหาชน)ผวจยขอขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสนขอขอบพระคณ รศ.ดร.สพกตร พบลย ทปรกษาโครงการ ทชวยใหขอคดในการกำาหนดกรอบแนวทางการการศกษาทเปนรปธรรม โดยเฉพาะในชวงเรมตนของโครงการ จนมผลทำาใหเกดงานวจยนขน

ขอขอบคณเกษตรกรทกรณาตอบแบบสอบถามทกทาน และวทยากรเกษตรประจำาชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก คณประเสรฐ สขถาวร และคณะ ตลอดจนผเกยวของในศนยถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจำาแขวงหนองจอก กรงเทพมหานคร ทกทาน ทเปนแหลงขอมลสำาคญในการวจยและใหขอมลทเปนประโยชนตอการวจยครงน

ทายทสด ขอขอบคณผทเกยวของของอช ชะบาบ สมชชายวมสลมไทย มลนธศรทธาชนเพอการศกษาและเดกกำาพราทงในสวนกลาง และศนยประสานงานภาคใตตอนลาง คณณสร ดาโอะ,คณรสด ยาหะแม,คณอนนต เจะเหลาะ,คณอบรอฮม หะยสาเมาะ และคณอบดลเลาะ ตซา ทกคน และทไมไดเอยนามไวในทนทชวยเหลอ สนบสนนงานในลกษณะทแตกตางกน จนมผลทำาใหงานวจยนแลวเสรจ

หวงเปนอยางยงวา ดวยความปรารถนาดจากผเกยวของกลมตาง ๆ ดงทไดกลาวมา คณคาจากงานวจยนนาจะนำาไปสการตดสนใจของผเกยวของทเปนประโยชนตอการพฒนาการสงเสรมการเกษตรใหมความสอดคลองกบหลกคณธรรมจรยธรรมอสลามทดงาม โดยอาศยการมสวนรวมจากภาคสวนตางๆมากยงขน เพอให การเกษตรวถธรรม มประสทธภาพมากยงขนในโอกาสตอไป“ ”

ผวจย

ธนวาคม 2548

บทสรปการวจย เรองการศกษาสภาพการมสวนรวมของชมชนและการบรณาการหลก

คณธรรมจรยธรรมอสลามในการพฒนาอาชพเกษตรกรรมตามแนวเกษตร

วถธรรม

บทสรปการวจย(สำาหรบผบรหาร)

เรอง “การศกษาสภาพการมสวนรวมของชมชนและการบรณา

การหลกคณธรรมจรยธรรมอสลามในการพฒนาอาชพเกษตรกรรมตาม

แนวเกษตรวถธรรม”นายพมาน แมนมนทร1

------------------------------------------------------------------- 1. ความเปนมาของการวจย

เขตหนองจอกเปนพนทการเกษตรแหลงสดทายของกรงเทพมหานครทยงคงความสมบรณไปดวยผลตผล และธรรมชาตทงดงาม แตปจจบนประชาชนในเขตหนองจอกเองก

1 อช ชะบาบ สมชชายวมสลมไทย มลนธศรทธาชนเพอการศกษาและเดกกำาพรา

คอยๆลดพนทเพาะปลกและเลยงสตวลงทกวน ซงอกไมนานกคงจะหมดไป แลวแปรสภาพเปนพนทอยอาศย บานจดสรร โรงงาน ฯลฯ

การผลตทางภาคการเกษตรในปจจบน สารเคมเปนปจจยทสำาคญของเกษตรกร บทเรยนซงเปนบทพสจนอยางเปนทประจกษถงมหนตภยของสารเคมจากทตางๆ จงมเกษตรกรจำานวนหนงหนมาใหความสนใจทจะผลตในรปแบบของ เกษตรปลอดสารเคม“ หรอเกษตรธรรมชาต และจากการสงเสรมของชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก ทมคณ”ประเสรฐ สขถาวร เปนผรเร มบกเบกกบชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก และเปนวทยากรทใหความรทางดานการเกษตร ตลอดจนหลกศรทธาอสลามทเกยวกบการสรางสรรคอนยงใหญของอลลอฮ และคณโนร แพฝกฝน ในฐานะประธานชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอกในปจจบน ซงมผทขนานนามการเกษตรททานทงสองปฏบตและบรรยายวา"เกษตรวถธรรม " ดวยการสงเสรมในรปการบรรยายและฝกอบรมโดยใชหลกธรรมทางศาสนาอสลามจากคมภรอลกรอาน และซนนะฮ(จรยวตร ) ของทานศาสดามฮำาหมด(ขอความสนตจงมแดทาน) จงทำาใหการสงเสรม"เกษตรวถธรรม"ของทานไดรบการยอมรบมากในกลมเกษตรกรมสลม ทานจงไดรบเชญไปบรรยายตามทตางๆทวประเทศ

จากการบรรยายของทาน ทำาใหพนองมสลม เขาใจถงการทอลลอฮไดสรรคสรางมนษย และสรรพสงตางๆขนมาเพอเปนอาหารแกมวลมนษยชาตมากยงขน และขณะเดยวกนในฐานะผผลตกควรตองใสใจในขนตอนการผลต เพอสขภาพรางกายทแขงแรง สมบรณ เพอมนษยจะไดมกำาลงกาย กำาลงใจในการเคารพภกดตออลลอฮ และประกอบกจตางๆเพอเปนการระลกถงพระคณอนยงใหญของอลลอฮ จะดวยความไมรหรอตงใจของมนษยทผานมาทตองบนทอนสขภาพรางกาย ทำาลายชวตเพอนมนษย และบรรดาสรรพสตวทอลลอฮเปนผสรางมาเพอรบใชมนษย นอกจากนยงมสารเคมเจอปนอยในอาหารทเรารบประทานไปทกวน ซงสงนนถอเปนบาปมหนต ณ ทแหงพระเจา

สงทคณประเสรฐ สขถาวร และชมรมฯไดอทศรบใชสงคม เพยรสอน สงเสรมใหแกสงคมเปนสงทมคาและนาสนใจยง หากแตผมสวนเกยวของและประชาชนทวไป จะไดรบร และเขาใจในความปรารถนาทอยากจะเหนสงคมแหงความเออเฝ อเกอกลกนของชาวหนองจอกยงคงอยตอไปมากนอยเพยงใด ใหสมดงสมยา แผนดนทองหนองจอก“ ”2. วตถประสงคการวจย

การศกษาครงน มวตถประสงคเพอ1) เพ อศกษาสภาพการมสวนรวมของผเก ยวของทกภาคสวนของเขต

หนองจอก ในการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมในอาชพเกษตรกรรม2) เพอศกษาการบรณาการความรและหลกคณธรรมตามหลกศาสนาอสลามใน

กระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรม

3. ขอบเขตของการวจยมงศกษาสภาพการบรณาการหลกคณธรรมจรยธรรมและการมสวนรวม

ของภาคสวนตางๆในการพฒนาอาชพเกษตรกรรม เพอสงเสรมการทำาการเกษตรแบบเกษตรธรรมชาต ซงไดรบการยอมรบมากขนในนาม เกษตรวถธรรม ทสงเสรมโดยกลมเกษตรกรวทยากร“ ”

ของชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก กรงเทพมหานคร โดยการนำาของคณประเสรฐ สขถาวร ผกอตงและวทยากรททำาหนาทในการสงเสรม เกษตรวถธรรม และคณโนร แพ“ ”ฝกฝน ในฐานะประธานชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก

ประเดนทมงศกษา ประกอบดวย สภาพการมสวนรวมของภาครฐและภาคประชาชน

การบรณาการหลกคณธรรมจรยธรรมอสลามกบการประกอบอาชพแหลงขอมล/ผใหขอมลในการวจย/กลมเปาหมายของการพฒนา ภาค

สวนตางๆ :-1.)ผนำาชมชน 2.)แกนนำาเกษตรกร 3.)น กการ เม องทองถน3.)ผนำาศาสนา 4.)ผเช ยวชาญดานคณธรรมจรยธรรมอสลาม และคมภรกรอาน5.)ขาราชการ 6.)ประชาชนทวไป

4. วธดำาเนนการวจยการวจยครงนเปนการวจยเชงสำารวจและพฒนา โดยมแนวทางในการวจยดงตอไปน

1) การตรวจสอบขอมลและรวบรวมองคความรตามหลกการศาสนาอสลามจากคมภรอลกรอาน และฮาดษทสอดคลองตอหลกเกษตรกรรม

2) รวบรวมองคความรจากการบรรยายของวทยากรประจ ำาชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก

3) สรางเคร องมอ(แบบสอบถาม ) และทดสอบแบบสอบถามโดยผเชยวชาญ

4) ปรบแกแบบสอบถาม

5) ดำาเนนการสอบถาม

6)รวบรวมขอมล สรปขอมล7)จดประชมกลม(Focus group)เพอเสรมความคดในงานวจย

8) สรปจากการประชมกลม เพอเพมเตมในงานวจย

9) จดพมพรายงาน และนำาเสนอขอมลงานวจย

แนวทางการเกบรวบรวมขอมล

1. ใชแบบสอบถามในการซกถามกลมเปาหมายจำานวน 200 คน ไดแก

2. ถอดองคความรจากการบรรยายของประเสรฐ สขถาวร และคณะ

3. ถอดบทเรยนจากการประชมกลมยอยของผเกยวของ และกรรมการชมรมเกษตรธรรมชาต

การวเคราะหทางสถต/แนวทางการวเคราะหขอมล/สถตทใช ใชการวเคราะหเนอหา และใชสถตเชงบรรยาย การหาคาเฉลย และรอยละ ในการสรปแบบสอบถามในงานวจย

5. สรปผลการวจย 5.1ผลการวเคราะหสภาพการมสวนรวมของผเกยวของทกภาค

สวนของเขตหนองจอก ในการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมในอาชพเกษตรกรรมไดขอสรปทสำาคญ ๆ ดงน

5.1.1 ขอมลทวไปของกลมตวอยางกลมตวอยางประกอบดวยผนำาชมชน จำานวน 5 คน คดเปนรอยละ 2.5

แกนนำาเกษตรกร จำานวน 14 คน คดเปนรอยละ 7.0 นกการเมองทองถน จำานวน 2 คน คดเปนรอยละ 1.0 ผนำาศาสนา จำานวน 17 คน คดเปนรอยละ 8.5 นกวชาการอสลาม จำานวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.5 ขาราชการหรอลกจางหนวยงานรฐ จำานวน 31 คน คดเปนรอยละ 15.5 และประชาชนทวไป จำานวน 130 คน คดเปนรอยละ 65.0

ประกอบดวยเพศชายจำานวน 124 คน คดเปนรอยละ 62.0 และ เพศหญง จำานวน 46 คน คดเปนรอยละ 38.0 ซงอยในกลมอาย 20 –40 ป จำานวน 82 คน คดเปนรอยละ 41.0 กลมอาย 41 –60 ป จำานวน 82 คน คดเปนรอยละ 41.0 และกลมอาย สงกวา 60 ป จำานวน 36 คน คดเปนรอยละ 18.0

ดานการศกษาของกลมตวอยางทตอบแบบสอบถามนน จดอยในกลมไมจบระดบมธยมศกษา จำานวน 95 คน คดเปนรอยละ 47.5 ,ระดบมธยมศกษา จำานวน 47 คน คดเปนรอยละ 23.5 และกลมทมการศกษาสงกวาระดบมธยมศกษา จำานวน 58 คน คดเปนรอยละ 29.0

มรายไดตำากวา 5,000 บาท ตอป จำานวน 19 คน คดเปนรอยละ 9.5 มรายไดระหวาง 5,000 บาท – 10,000 บาท ตอป จำานวน 73 คน คดเปนรอยละ 36.5 และมรายไดสงกวา 10,000 บาท ตอป จำานวน 108 คน คดเปนรอยละ 54.0

ประกอบอาชพดานการทำาเพาะปลก จำานวน 141 คน คดเปนรอยละ 70.5 กลมเลยงสตว จำานวน 39 คน คดเปนรอยละ 19.5 และกลมการทำาประมง จำานวน 20 คน คดเปนรอยละ 10.0

ลกษณะการจำาแนกกลมตวอยาง ตามการมอบซะกาต ไดแก มอบซะกาตแกเดกกำาพรา จำานวน 70 คน คดเปนรอยละ 35.0 ,ซะกาตแกหญงหมาย จำานวน 9 คน คดเปนรอยละ 4.5 ,มอบซะกาตแกมสยด,องคกรการกศล จำานวน 91 คน คดเปนรอยละ 45.5 ,มอบซะกาตแกผเดนทาง จำานวน 11 คน คดเปนรอยละ 5.5 และมการมอบซะกาตในลกษณะอน จำานวน 19 คน คดเปนรอยละ 9.5

5.1.2 สภาพการมสวนรวมของกลมตวอยางบทบาทการมสวนรวมในองคกรชมชนทองถนของกลม

ตวอยางโดยมบทบาทเปนระดบผนำา จำานวน 20 คน คดเปนรอยละ 10.0 บทบาทเปนสมาชก จำานวน 31 คน คดเปนรอยละ 15.5 และไมมบทบาทในองคกร จำานวน 149 คน คดเปนรอยละ 74.5

ลกษณะการสงเสรมและพฒนา อาชพของหนวยงานราชการทกลมตวอยางไดรบ โดยสนบสนนงบประมาณ จำานวน 95 คน คดเปนรอยละ 47.5 ใหความร ฝกอบรม ศกษาดงาน จำานวน 176 คน คดเปนรอยละ 88 สนบสนนปจจยการผลตอนๆ จำานวน 45 คน คดเปนรอยละ 22.5 และสนบสนนการแปรรปและการตลาดจำานวน 38 คน คดเปนรอยละ 19.0

5.2 ผลการวเคราะหสภาพการบรณาการความรและหลกคณธรรมตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรม ไดขอสรปทสำาคญ ๆ ดงน

5.2.1 ความความคดเหนของการบรณาการความร และหลกคณธรรมจรยธรรมตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรม

กลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบการบรณาการความรและหลกคณธรรมจรยธรรมตามหลกศาสนาอสลาม ประเดน การทำาเกษตรกรรมไมควรกระทบตอกลไกสง“แวดลอมเดม”, “การทำาเกษตรกรรม เมอครบ ๑ ป แลวตองมอบสวนทไดรบนนกลบคนสสงคมในรปแบบของทรพยสนทใชประโยชน(ซากาต)”, “ชมชนควรมสวนรวมในการดแลกจกรรมในการประกอบอาชพตางๆ”, “องคกรดานการเกษตรควรประกอบไปดวยบคคลหลากหลายความถนด รวมไปถงผทมความรทางดานศาสนา”, “วตถดบทนำามาผลตนนควรจะมาจากแหลงการผลตทมนใจไดวาปลอดภยจากการใชสารเคม”, “องคกรดานการเกษตรเปนสถานทเรยนรทางดานการเกษตรทเหมาะสมอยางยงของชมชน”, “เกษตรกรควรไดรบความรเพมเตมอยเสมอๆทงทางดานวชาการ และการฝกอบรมเสรมสรางคณธรรมจรยธรรม” และ “องคกรดานศาสนาควรมบทบาทในการสรางสรรคการประกอบอาชพตางๆ โดยเฉพาะเกษตรกรรมมากกวาน” ในระดบเหมาะสมยง และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานตามลำาดบดงน .652,.646,.537,.599,.606,.550,.565, และ.604

สำาหรบ ประเดน “การใชสารเคมในการทำาเกษตรกรรมนนเปนการตดหวงโซอาหารของสงแวดลอม” นนมระดบความคดเหนเพยง ระดบเหมาะสม ซงมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ .807

522 ความเขาใจดานคณธรรมจรยธรรมตามหลกศาสนาอสลามในอาชพเกษตรกรรม

กลมตวอยางมระดบความเขาใจดานคณธรรมจรยธรรมตามหลกศาสนาอสลามในอาชพเกษตรกรรม ดานตางๆ ดงน ความสำานกและตระหนกในการรกษาสง“แวดลอม ไมฉวยโอกาสหรอสรางปญหามลพษทเกดจากการทำาเกษตรกรรมใหชมชนเดอดรอน”, “การรกษาความสจ ความเปนธรรม จายซากาตจากการประกอบอาชพตรงกำาหนดและสรางความมนใจใหกบลกคาและผบรโภค”, “การเคารพผอาวโสและนกบวชทกศาสนา,อนเคราะหผยากไร,เดกกำาพรา,หญงหมาย และสงเคราะหผดอยโอกาส ” และ การ“ไมกอบโกยหรอฉวยโอกาสดวยการกกตนสนคา หรอคากำาไรเกนควร เลยงไมยงเกยวกบดอกเบย แตไมเลยงภาษหรอทำาผดกฎหมายทเกยวของ” กลมตวอยางมความเขาใจในระดบ มาก และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน ตามลำาดบ คอ .889,.998,.990 และ 1.002

สวนความเขาใจดาน “การมงมนผลตผลตผลใหมคณภาพ ปลอดภยตอผบรโภค ไดมาตรฐานสากล” และ ปกปองรกษาชอเสยงและศกดศรของประเทศ และภมใจใน“ความเปนไทย” กลมตวอยางมความเขาใจในระดบมากทสด และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานในแตละดาน คอ 1.035 และ 1.000ความรจากการสงเคราะหคำาสอนของศาสดามฮำาหมด(ขอความสนตจงมแดทาน)จากฮาดษอลบคอร การดำาเนนชวตวถเกษตร การเปนผผลตอาหาร เปนกจการงานทมความประเสรฐ ทศนะของอสลามกสกรรมเปนอาชพทมความจำาเปนอยางยง แตเกษตรกรจะตองพงระวงผลอนอาจจะเกดขนในการมงมนจนเกนไป จนทำาใหปฏเสธการญฮาดในวถของอลลอฮ สำาหรบผทมทดนนน อสลามสงเสรม ใหใชประโยชนจากทดน หรอสงเสรมในการลงทนรวมกนในการทำาการเกษตรกรรม ดวยเงอนไขในการรบสวนแบงผลผลต แตจะเปนการดยงหากอนญาตใหผอนเอาประโยชนจากไรนาทดนของตน โดยไมมการเรยกสวนแบง หรออาจใหเชาทดน และสำาหรบผทฟ นฟทดน(ดนทเสอมสภาพ-ทดนไมมเจาของ) อสลามจะใหสทธแกผฟ นฟ และทานศาสดาสงเสรมการอทศตนไม ( ไมใหตด ) แตใหใชผลทำาทาน และการเกบรกษาทดนไวสำาหรบเปนทวะกฟ(ทดน

สาธารณะ)2 และสงเสรมใหมการทำาการเกษตรในทดนสาธารณะนนๆ เพอใหเกษตรกร(ประชาชน)สามารถจายซะกาต ซงนำาซะกาตนนมาใชในการฟ นฟดแลชมชน เพอสนบสนนการพฒนาชมชน จากตวอยางจรยวตรของทานศาสดานนทานเองกประกอบสมมาชพเปนปถชนปกต และทำางานรบใชศาสนาของอลลอฮ ในการเผยแพรอสลามในฐานะศาสดา ซงเปนวถชวตแบบพอเพยง ทำาไปเพอแสวงหาปจจยยงชพ และหากเมอมเหลอกชวยเหลอแบงปนในสงคม สำาหรบการเพาะปลกหรอเลยงสตวนนเปนไปตามเจตจำานงของเกษตรกร หากเพอความโปรดปรานพอพระทยของอลลอฮแลว ทกๆการกระทำา จะไดรบการตอบแทนจากพระองคทงสน หากทำาไปเพอการโออวดผลผลตนนกจะเปนทมาแหงความชวราย

"เกษตรวถธรรม" จงเปนการทำาการเกษตรทนอบนอมยอมรบในความเมตตากรณาของอลลอฮ กจกรรมภาคเกษตรตองการเจาภาพทดแลอยางแทจรง ทงดานปจจยการผลตทมการชวยเหลอเกอกลกน มการวจยและพฒนาไปพรอมๆกน และนกวชาการศาสนากพยายามคนควาศาสตรตางๆทมระบอยในคมภรอลกรอาน เพอให เกษตร“วถธรรม เปนเกษตรกรรมทอลลอฮทรงประสงคครบถวนอยางแทจรง เปนงานททำาให”เกษตรกรไมลมพระองค และในทกๆการกระทำาของเกษตรกรจะเปนผลบญทพระองคจะมอบรสก(รางวล)ใหจากผลผลตทงอกงาม เมอไดผลผลตทด เกษตรกรกไมลมพระองครบจายสวนทพระองคกำาหนดในรปซะกาต(ใหแกสถาบน-องคกรขบเคลอน เพอไปใชในกจกรรมทางศาสนาตอไป) เพอชวยเหลอคนยากจน ผขดสน เดกกำาพราหญงหมายและบคคลทศาสนากำาหนดในชมชนตอไป สงคมกจะเปนสงคมแหงการเกอกลกน ความผาสกอนยงยนกจะเกดขน

เชนเดยวกบกลมอดมการณตางๆทางศาสนา เชน กลมสนตอโศก ,ควเซ หรอโรงเรยนชาวนาคานาอานแหงเกาหลใต แมไมไดศรทธาในอลลอฮ แตเนองจากเลงเหนความสำาคญของสรรพสงทเปนอย และการกระทำาทเหนแกตวของมนษยทใชประโยชนอยางไรการยงคด ขอเสนอแนะ

เพอหวงผลในการพฒนาการเกษตรตอๆไปในอนาคต จงควรไดรบสนบสนนจากมลนธ องคกรดานศาสนา มสญด ชมรม หรอผสนใจทวไป ในดานตางๆดงตอไปน

2 โดยไมเรยกเกบภาษคอรอจ ( ภาษทเกบจากผลผลตทางการเกษตร ) ซงไมใชซะกาต

1.) ตองมองคกรทขบเคลอนโดยตรง ทำาหนาททงคนควาทางวชาการอสลาม และวทยาศาสตร นกวชาการศาสนา และนกวชาการเกษตร จะตองทำางานขบเคลอนรวมกน ประสานกบกรรมการมสญดตางๆทวประเทศ เนนการวจยและเผยแพรองคความรวทยาศาสตรทสอดคลองกบวถธรรมวถเกษตรอสลาม

2.) เผยแพรวชาการโดยการฝกอบรม ฝกใหเกษตรกรเขยนแผน แลวจดหางบประมาณ(จากบยตลมาล;องคกรทรวบรวมซะกาต)ไปใหเกษตรกรหรอเยาวชนทวางงานกลบไปปฏบตงานอาชพ และจดหลกสตร พฒนาคณภาพชวต เนนในเรองของกา“ ”รมธยสต อดออม ความไมสรยสราย ซงสอดคลองกบหลกการในกรอาน เปนสงทควรปลกฝงใหแกเกษตรกรรนใหม ฝกใหเปนเกษตรกรรนใหมทลดคาใชจายรายหว และเหนความจำาเปนของอาชพการเกษตร ลดความฟงเฟอ สมถะ พอเพยง แตเกษตรกรทสำาคญมสลมตองไมลาหลง มงเนนการปลกฝงคนรนใหม ในลกษณะหลกสตร 3 หลกสตร คอระดบเกษตรกร(เกษตรกรผปฏบตจรง),เกษตรกรรนใหม(ระดบอดมศกษา สามญ-อสลามศกษา) และอนาคตเกษตรกร(ม.3-ม.6)

ตองกระตนสรางคนรนใหม ในดานตางๆ ดงน(1.)เหนความสำาคญของอาชพการเกษตร (2.)รจกอดออม ลดคาใชจาย ไมฟงเฟอสรยสราย (3.)มวนย (4.)มการบรหารเวลา ทด(5.)มแผนการดำาเนนงาน-การบญช (6.)ใชเทคโนโลย และการทนแรงอยางเหมาะสม

สารบญหนา

กตตกรรมประกาศ(1)

บทสรปรายงานการวจย(สำาหรบผบรหาร)(2)

สารบญ(9) สารบญภาคผนวก

(10)สารบญตาราง

(11)สารบญภาพ

(12)

บทคดยอ(13)

Abstract(15)

บทท 1 บทนำา1

ความเปนมาและความสำาคญ1

โจทยและคำาถามการวจย2

วตถประสงคในการวจย2

ประโยชนทไดรบจากการวจย2

ผลประโยชนทไดรบจากการวจย2

แนวทางการวจย3

นยามศพท4

บทท 2 การตรวจเอกสารและงานวจยทเกยวของ 6

การมสวนรวม 6ภมปญญาทองถน

7คณธรรมจรยธรรมอสลาม

17เกษตรธรรมชาต(Natural Farming)

21การเกษตรวถธรรม 23

บทท 3 วธดำาเนนการวจย27

กรอบแนวทางการวจยโดยทวไป27

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล29

การถอดบทเรยนจากหนงสอหาดษอลบคอร36

บทท 5 สรปการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ40 บรรณานกรม

42สารบญภาคผนวก

หนา

ภาคผนวก 1 ประวตและขอมลเขตหนองจอก43

ภาคผนวก 2 ประวตทานมาซาโนบ ฟกโอกะ ปรมาจารยเกษตรกรรมธรรมชาต 50

ภาคผนวก 3 แบบสอบถาม52

ภาคผนวก 4 ประเดนสนทนากลม(Focused Group Discussion) 57ภาคผนวก 5 ประวตคณประเสรฐ สขถาวร ปราชญแหงกมปง“ ชนตนแบบ” 58

ภาคผนวก 6 อธบายอลกรอาน/อลหะดษ67

ภาคผนวก 7 ประวตทานอหมามบคอร71

ภาคผนวก 8 ฮาดษทเกยวของกบเกษตรกรรม และการแบงปนสวนนำา 73

ภาคผนวก 9 ความหมายของคมภรกรอานทเกยวของกบวทยาศาสตร-การเกษตร 91

ภาคผนวก 10 สรปประเดนความรจากการสนทนากลม เกษตรวถธรรม“ ” 154

ภาคผนวก 11 Print out ผลการวเคราะหจากแบบสอบถาม โดยใชโปรแกรม SPSS 159

สารบญตาราง

ตาราง หนา

1 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามประเภทของผใหขอมล29

2 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามเพศ30

3 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามอาย30

4 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามระดบการศกษา30

5 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามระดบรายได31

6 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามประเภทเกษตรกรรม31

7 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามการมอบซะกาต31

8 บทบาทการมสวนรวมในองคกรชมชนทองถนของกลมตวอยาง 329 การมสวนรวมของหนวยงานทางราชการในการสงเสรมและ

พฒนาอาชพตลอดจน 32การเสรมสรางคณธรรมจรยธรรม จำาแนกตามลกษณะการสง

เสรม

10 ระดบความความคดเหนของการบรณาการความร และหลกคณธรรมจรยธรรม 33

ตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรม

11 ระดบระดบความเขาใจดานคณธรรมจรยธรรมตามหลกศาสนาอสลามใน 34

อาชพเกษตรกรรม

สารบญภาพ

ภาพ หนา

1 กระบวนการเกดและสบทอดภมปญญาไทย13

2 ขนตอนการดำาเนนงานและกรอบแนวทางการวจย28

“การศกษาสภาพการมสวนรวมของชมชนและการบรณาการหลกคณธรรม

จรยธรรมอสลามในการพฒนาอาชพเกษตรกรรมตามแนวเกษตรวถธรรม”

นายพมาน แมนมนทร3

บทคดยอการศกษามวตถประสงคเพอศกษาสภาพการมสวนรวมของผเกยวของทก

ภาคสวนของเขตหนองจอก ในการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมในอาชพเกษตรกรรม และเพอศกษาการบรณาการความรและหลกคณธรรมตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรม โดยมกระบวนการในการศกษา คอ 1.)ศกษาจากการสอบถามกลมเปาหมายจำานวน 200 คน 2.)ศกษาหลกเกษตรกรรมจากคมภรอลกรอานและหนงสอฮาดษอลบคอร และ 3.)ศกษาบทเรยนจากการสงเสรมการเกษตรของชมรมเกษตรธรรมชาต ใชการหาคาเฉลย รอยละ สวนเบยงเบนมากตรฐาน ในการสรปแบบสอบถาม การวเคราะหเนอหา และสถตเชงบรรยายในการศกษา

ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนประชาชนทวไป (รอยละ 65.0) ,เพศชาย (คดเปนรอยละ 62.0),อยในกลมอาย 20 –40 ป และ 41 –60 ป (คดเปนรอยละ 41.0) ดานการศกษาของกลมตวอยางทตอบแบบสอบถามนน จดอยในกลมไมจบระดบมธยมศกษา (คดเปนรอยละ 47.5) ,มรายไดสงกวา10,000 บาท ตอป ( คดเปนรอยละ 54.0) ,ประกอบอาชพดานการทำาเพาะปลกเปนหลก ( คดเปนรอยละ 70.5) สำาหรบการมอบซะกาต นนกลมตวอยางสวนใหญใหความไววางใจทจะมอบซะกาตแกมสยดหรอองคกรการกศล (คดเปนรอยละ 45.5) ดานบทบาทการมสวนรวมในองคกรชมชนทองถนของกลมตวอยางสวนใหญไมมบทบาทในองคกร (คดเปนรอยละ 74.5) ดานลกษณะการสงเสรมและพฒนาอาชพของหนวยงานราชการทกลมตวอยางสวนใหญไดรบ คอ ดานการใหความร ฝกอบรม ศกษาดงาน (คดเปนรอยละ 88)

กลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบการบรณาการความรและหลกคณธรรมจรยธรรมตามหลกศาสนาอสลาม ประเดนตางๆในระดบเหมาะสมยง สำาหรบประเดน “การใชสารเคมในการทำาเกษตรกรรมนนเปนการตดหวงโซอาหารของสงแวดลอม” นนมระดบความคดเหนเพยงระดบเหมาะสม

ดานความเขาใจหลกคณธรรมจรยธรรมตามศาสนาอสลามในอาชพเกษตรกรรม นนกลมตวอยางมความเขาใจ ดานตางๆจดอยในระดบมาก โดยเฉพาะประเดน“การมงมนผลตผลตผลใหมคณภาพ ปลอดภยตอผบรโภค ไดมาตรฐานสากล และ”

3 อช ชะบาบ สมชชายวมสลมไทย มลนธศรทธาชนเพอการศกษาและเดกกำาพรา

ปกปองรกษาชอเสยงและศกดศรของประเทศ และภมใจในความเปนไทย“ กลมตวอยางม”ความเขาใจในระดบมากทสด

การดำาเนนชวตวถเกษตร การเปนผผลตอาหาร เปนกจการงานทมความประเสรฐ ทศนะของอสลามกสกรรมเปนอาชพทมความจำาเปนอยางยง แตเกษตรกรจะตองพงระวงผลอนอาจจะเกดขนในการมงมนจนเกนไป จนทำาใหปฏเสธการญฮาดในวถของอลลอฮ สำาหรบผทมทดนนน อสลามสงเสรม ใหใชประโยชนจากทดน หรอสงเสรมในการลงทนรวมกนในการทำาการเกษตรกรรม ดวยเงอนไขในการรบสวนแบงผลผลต แตจะเปนการดยงหากอนญาตใหผอนเอาประโยชนจากไรนาทดนของตน โดยไมมการเรยกสวนแบง หรออาจใหเชาทดน และสำาหรบผทฟ นฟทดน(ดนทเสอมสภาพ-ทดนไมมเจาของ) อสลามจะใหสทธแกผฟ นฟ และทานศาสดาสงเสรมการอทศตนไม ( ไมใหตด ) แตใหใชผลทำาทาน และการเกบรกษาทดนไวสำาหรบเปนทวะกฟ(ทดนสาธารณะ)4 และสงเสรมใหมการทำาการเกษตรในทดนสาธารณะนนๆ เพอใหเกษตรกร(ประชาชน)สามารถจายซะกาต ซงนำาซะกาตนนมาใชในการฟ นฟดแลชมชน เพอสนบสนนการพฒนาชมชน จากตวอยางจรยวตรของทานศาสดานนทานเองกประกอบสมมาชพเปนปถชนปกต และทำางานรบใชศาสนาของอลลอฮ ในการเผยแพรอสลามในฐานะศาสดา ซงเปนวถชวตแบบพอเพยง ทำาไปเพอแสวงหาปจจยยงชพ และหากเมอมเหลอกชวยเหลอแบงปนในสงคม สำาหรบการเพาะปลกหรอเลยงสตวนนเปนไปตามเจตจำานงของเกษตรกร หากเพอความโปรดปรานพอพระทยของอลลอฮแลว ทกๆการกระทำา จะไดรบการตอบแทนจากพระองคทงสน หากทำาไปเพอการโออวดผลผลตนนกจะเปนทมาแหงความชวราย

"เกษตรวถธรรม" จงเปนการทำาการเกษตรทนอบนอมยอมรบในความเมตตากรณาของอลลอฮ กจกรรมภาคเกษตรตองการเจาภาพทดแลอยางแทจรง ทงดานปจจยการผลตทมการชวยเหลอเกอกลกน มการวจยและพฒนาไปพรอมๆกน และนก

4 โดยไมเรยกเกบภาษคอรอจ ( ภาษทเกบจากผลผลตทางการเกษตร ) ซงไมใชซะกาต

วชาการศาสนากพยายามคนควาศาสตรตางๆทมระบอยในคมภรอลกรอาน เพอให เกษตร“วถธรรม เปนเกษตรกรรมทอลลอฮทรงประสงคครบถวนอยางแทจรง เปนงานททำาให”เกษตรกรไมลมพระองค และในทกๆการกระทำาของเกษตรกรจะเปนผลบญทพระองคจะมอบรสก(รางวล)ใหจากผลผลตทงอกงาม เมอไดผลผลตทด เกษตรกรกไมลมพระองครบจายสวนทพระองคกำาหนดในรปซะกาต(ใหแกสถาบน-องคกรขบเคลอน เพอไปใชในกจกรรมทางศาสนาตอไป) เพอชวยเหลอคนยากจน ผขดสน เดกกำาพราหญงหมายและบคคลทศาสนากำาหนดในชมชนตอไป สงคมกจะเปนสงคมแหงการเกอกลกน ความผาสกอนยงยนกจะเกดขนเชนเดยวกบกลมอดมการณตางๆทางศาสนา เชน กลมสนตอโศก ,ควเซ หรอโรงเรยนชาวนาคานาอานแหงเกาหลใต แมไมไดศรทธาในอลลอฮ แตเนองจากเลงเหนความสำาคญของสรรพสงทเปนอย และการกระทำาทเหนแกตวของมนษยทใชประโยชนอยางไรการยงคด

AbstractStudy of participation of community and integration Islamic

ethic and moral in Agricultural professional development according moral agricultural method:

Nongchok Natural Agricultural Club; Bangkok Thailand

The propose of this research is to study the participation of involving person in Nongchock district for promoting ethic and moral agricultural professional and to study Islamic knowledge and moral ideology for agricultural development process. The process of study are 1) Questionnaire studying from 200 involving person, 2) Ideology of Agricultural Studying from Quran and Hadith and 3) Studying from Agricultural promotion Lesson of Natural Agriculture Club. The study used Mean, Percentage and Standard Deviation in conclusion questionnaire, content analysis and statistic.

The result of study from sample group knew mainly native people in the area 65.0%, Male 62.0%, Age, around 20-40 year-old, 41.0%. The education of sample group from answering questionnaire knew graduated lower than Secondary school group 47.5%. The rate of income more than 10,000 bath / annual is 54.0%. The professional in mainly Agricultural is 70.5%. In Zakat expansion, the sample group gives to the Mosques or Islamic Organization 45.5%. In perspective of participation in local community organization of sample group, most of them do not active in organization 74.5%. The mainly of Professional development and promotion from authority is Instruction, Training and Observing 88.0%.

The selective group gave the idea about Islamic knowledge and Moral integration in several issues on high suitable level. In issue ‘Chemical Using in Agriculture is cutting Food Chain of Environment’ on suitable level.

In perspective of Ethic and Moral according Agricultural of Islamic Teaching, the selective group understands on High level. Especially, the issue ‘Quality, Hygienic and international Standard for Agricultural product inspiration’ and ‘Proud to be Thai’ the group understands in the Highest level.

บทท ๑บทนำา

๑. ความเปนมาและความสำาคญ

เขตหนองจอกเป นพ นท การ เกษตรแหล งสดท ายของกรงเทพมหานครทยงคงความสมบรณไปดวยผลตผล และธรรมชาตทงดงาม แตปจจบนประชาชนในเขตหนองจอกเองกคอยๆลดพนทเพาะปลกและเลยงสตวลงทกวน ซงอกไมนานกคงจะหมดไป แลวแปรสภาพเปนพนทอยอาศย บานจดสรร โรงงาน ฯลฯ

การผลตทางภาคการเกษตรในปจจบน สารเคมเปนปจจยทสำาคญของเกษตรกร บทเรยนซงเปนบทพสจนอยางเปนทประจกษถงมหนตภยของสารเคมจากทตางๆ จงมเกษตรกรจำานวนหนงหนมาใหความสนใจทจะผลตในรปแบบของ เกษตรปลอดสารเคม หรอ“เกษตรธรรมชาต และจากการสงเสรมของชมรมเกษตรธรรมชาต”หนองจอก ทมคณประเสรฐ สขถาวร เปนผรเร มบกเบกกบชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก และเปนวทยากรทใหความรทางดานการเกษตร ตลอดจนหลกศรทธาอสลามทเกยวกบการสรางสรรคอนยงใหญของอลลอฮ และคณโนร แพฝกฝน ในฐานะประธานชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอกในปจจบน ซงมผทขนานนามการเกษตรททานทงสองปฏบตและบรรยายวา"เกษตรวถธรรม " ดวยการสงเสรมในรปการบรรยายและฝกอบรมโดยใชหลกธรรมทางศาสนาอสลามจากคมภรอลกรอาน และซนนะฮ(จรยวตร;มระบอยในฮะดษ)ของทานศาสดามฮำาหมด(ขอความสนตจงมแดทาน) จงทำาใหการสงเสรม"เกษตรวถธรรม"ของทานไดรบการยอมรบมากในกลมเกษตรกรมสลม ทานจงไดรบเชญไปบรรยายตามทตางๆทวประเทศ

จากการบรรยายของทาน ทำาใหพนองมสลม เขาใจถงการทอลลอฮไดสรรคสรางมนษย และสรรพสงตางๆขนมาเพอเปนอาหารแกมวลมนษยชาตมากยงขน และขณะเดยวกนในฐานะผผลตกควร

ตองใสใจในขนตอนการผลต เพอสขภาพรางกายทแขงแรง สมบรณ เพอมนษยจะไดมกำาลงกาย กำาลงใจในการเคารพภกดตออลลอฮ และประกอบกจตางๆเพอเปนการระลกถงพระคณอนยงใหญของอลลอฮ จะดวยความไมรหรอตงใจของมนษยทผานมาทตองบนทอนสขภาพรางกาย ทำาลายชวตเพอนมนษย และบรรดาสรรพสตวทอลลอฮเปนผสรางมาเพอรบใชมนษย นอกจากนยงมสารเคมเจอปนอยในอาหารทเรารบประทานไปทกวน ซ งสงนนถอเปนบาปมหนต ณ ทแหงพระเจา

สงทคณประเสรฐ สขถาวร และชมรมฯไดอทศรบใชสงคม เพยรสอน สงเสรมใหแกสงคมเปนสงทมคาและนาสนใจยง หากแตผมสวนเกยวของและประชาชนทวไป จะไดรบร และเขาใจในความปรารถนาทอยากจะเหนสงคมแหงความเออเฝ อเกอกลกนของชาวหนองจอกยงคงอย ต อ ไปมากน อยเพยงใด ใหสมด งสมยา แผนดนทองหนองจอก“ ”

๒. โจทยและคำาถามวจย๒.๑ โจทยการวจย ผมสวนเกยวของและประชาชนทวไป ได

รบร และเขาใจในเนอหาการบรรยาย และสงเสรมของคณประเสรญ สขถาวร และชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก ตามแนวทาง เกษตรวถธรรม มากนอยเพยง“ ”ใด

๒.๒ คำาถามวจย

๑. สภาพการมสวนรวมจากผเกยวของทกภาคสวนของเขตหนองจอก ในการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมในอาชพเกษตรกรรม เปนอยางไร

๒. สภาพการบรณาการความรและหลกคณธรรมตามหลกศาสนาอสลาม

ในการพฒนาอาชพเกษตรกรรม เปนอยางไร

๓. แนวทางในการพฒนา เกษตรวถธรรม ควร“ ”เปนไปในทศทางไหน

๓. วตถประสงคในการวจย3) เพอศกษาสภาพการมสวนรวมของผเกยวของทก

ภาคสวนของเขตหนองจอก ในการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมในอาชพเกษตรกรรม4) เพอศกษาการบรณาการความรและหลกคณธรรม

ตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรม

๔. ผลประโยชนทไดรบจากการวจยผลทางตรง

๑) ไดทราบขอมลสภาพการมสวนรวมของผเกยวของดานต างๆในการเสรมสร างคณธรรมจรยธรรมในอาชพเกษตรกรรมของเขตหนองจอก กรงเทพมหานคร๒ ) ได ทราบขอม ลด านการบ รณาการความร และหล กคณธรรมตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรมของเขตหนองจอก กรงเทพมหานคร

ผลทางออม1) ขอมลความรท ไดรบจากการศกษาในคร งน ตลอดจน

ความรวมมอของภาคสวนตางๆ จะนำาไปสการพฒนาและจดเปนหลกสตรในการอบรมเพอพฒนาผน ำาเกษตรกรและผสนใจทวไป

2) การศกษานจะเปนกรณตวอยาง(เชงอางอง)แกการวจยสภาพการบรณาการหลกคณธรรมจรยธรรมในหนวยงานของชมชนและองคกรตางๆและนำาไปสพฒนาการมสวน

รวมของภาคสวนตางๆและการบรณาการหลกคณธรรมจรยธรรมในอาชพ

3) เพอพฒนาการสงเสรม เกษตรวถธรรม ใหแพรหลาย” ”ตอไปในกลมพนองมสลม เพอเปนการลดพนทการทำาการเกษตรเคมลง เพอรกษาและคนธรรมชาตอนบรสทธกลบคนมา

๕. แนวทางการวจยการวจยครงนเปนการวจยเชงสำารวจและพฒนา โดยมแนวทาง

ในการวจยดงตอไปน๑) การตรวจสอบขอมลและรวบรวมองคความรตามหลกการศาสนาอสลามจากคมภรอลกรอาน โดยผเชยวชาญดานภาษาอาหรบ ทสอดคลองตอหลกเกษตรกรรม 2) รวบรวมองคความรจากการบรรยายของวทยากร

ประจำาชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก3) สรางเคร องมอ(แบบสอบถาม ) และทดสอบ

แบบสอบถามโดยผเชยวชาญ4) ปรบแกแบบสอบถาม5) ดำาเนนการสอบถาม6)รวบรวมขอมล สรปขอมล7)จดประชมกลม(Focus group)เพอเสรมความคดใน

งานวจย8) สรปจากการประชมกลม เพอเพมเตมในงานวจย9) จดพมพรายงาน และนำาเสนอขอมลงานวจย

แนวทางการเกบรวบรวมขอมล1. ใชแบบสอบถามในการซกถามกลมเปาหมายจำานวน

๒๐๐ คน ไดแก ผนำาชมชน

แกนนำาเกษตรกร นกการเมองทองถน ผนำาศาสนา ผเชยวชาญดานคณธรรมอสลาม และคมภรกรอาน ขาราชการ ประชาชนทวไป

2. ถอดองคความรจากการบรรยายของประเสรฐ สขถาวร และคณะ

3. ถอดบทเรยนจากการประช มกล มยอยของผ เกยวของ และกรรมการชมรมเกษตรธรรมชาต

การวเคราะหทางสถต/แนวทางการวเคราะหขอมล/สถตทใช

ใชการวเคราะหเนอหา และใชสถตเชงบรรยาย การหาคาเฉลย และรอยละ ในการสรปแบบสอบถามในงานวจย

๖. นยามศพท๑.เกษตรวถธรรม คอการทำาการเพาะปลก,เลยงสตวและการ

ประมง โดยไมกระทบตอกลไกสงแวดลอมเดมทเปนอย และเมอการทำาการเกษตรครบรอบป กจะตองมอบสวนทไดรบนนกลบคนสสงคมในรปของซากาต(ทรพยสนทจาย เพอการชำาระและปลดเปลองมลทนใหแก มน ษย ) จะเป นในร ปแบบของผลผล ตท ได หรอเง นตามอตราสวน ใหแก ผยากไร ,ผขดสน,ผเขารบอสลามใหม,ผเปนหนสน,ผทสละชวตในทางของอลลอฮ,เดกกำาพรา,หญงหมาย,ผเดนทาง ตามทหลกการศาสนาอสลามกำาหนด เปนคำาททางคณประเสรฐ สขถาวร ได กลาวและได ต พมพในหนงสอพมพก มปง ฉบบเด อนกรกฎาคม ๒๕๔๘

๒.ชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก เปนชมรมทกอตงขนตงแตป ๒๕๔๓ โดยการรเร มของคณประเสรฐ สขถาวร ประธานกอตง ,คณโนร แพฝกฝน ประธานคนปจจบน และสมาชกแรกเร มจำานวน กวา ๓๐ ทาน ซงเปนทงเกษตรกร ผนำาชมชน นกการเมองทองถน ฯลฯ ซ งในระยะแรกไดรบความรจาก อ.ชะลอ รงกำาจด ,อ.ธนกจ วงศทองด , อ.สวจน ทรพยประภา ,อ.ววฒน ศลยกำาธร ,อ.ดพรอม ชยวงศเกยรต เปนตน

๓.การมสวนรวมของชมชน การมสวนรวมเปนหลกการพนฐานและองคประกอบสำาคญในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยเพราะทำาใหประชาชนในทองถนตาง ๆ ไดเขามามสวนรวมในการตดสนใจแกปญหาดวยตนเองโดยทไมตองรอรบนโยบายหรอคำาสงจากรฐฝายเดยว ทงนเพราะแตละทองถนยอมมทรพยากรสภาวะแวดลอม การสะสมทางภมปญญาตลอดจนเงอนไขและปจจยทแตกตางกนอนมผลใหความตองการและแนวทางการจดการประโยชนสขของแตละทองถนแตกตางกนไปดวย การสงเสรมใหแตละทองถนสามารถปกครองตนเองได ตามสมควร จงเป นส งจ ำาเป นและสอดคลองกบความเหมาะสมกบความเปนจรงภายในทองถนนน ๆ ซงจะทำาใหประชาชนในทองถนตนตวตอการมสวนรวมในการกำาหนดอนาคตของทองถนเอง อนนาจะเกดผลดตอการพฒนาทองถนมากกวาทรฐเปนผกำาหนดหรอควบคม เพราะการดำาเนนการของรฐโดยทวไปยอมผานทางเจาหนาทของสวนกลางซงจะมบทบาทหรอทศนะคตทมงรกษาประโยชนของรฐจนอาจละเลยความตองการและความจำาเปนทแทจรงของแตละทองถน

๔.การบรณาการ คอ การจดสรรและระดมสรรพกำาลงดานตางๆ รวมถงดานคณธรรมจรยธรรมขององคกรชมชนทองถน ตงแตวตถดบ ทรพยากร บคลากร กระบวนงานและปจจยตางๆ โดยทำาใหเกดการประสานรวมกนอยางสอดคลอง กลมกลนกนในการ

ดำาเนนกจกรรมตางๆ รวมถงการประกอบอาชพเกษตรกรรม เพอใหบรรลวตถประสงคในการประกอบอาชพไดอยางมความสข

๕.หลกคณธรรมจรยธรรมอสลาม หมายถง ธรรมทแสดงถงสภาพความดงามของบคคล เปนธรรมแหงการเกอกลแกกนและกน เปนสงทเกดมาจากความสำานก ซงไดแก

ความสำานกและตระหนกในการรกษาสงแวดลอม ไมฉวยโอกาสหรอสรางปญหามลพษทเกดจากการทำาเกษตรกรรมใหชมชนเดอดรอน

รกษาความสจ ความเปนธรรม จายซากาตจากการประกอบอาชพตรงกำาหนดและสรางความมนใจใหกบลกคาและผบรโภค

เคารพผอาวโสและนกบวชทกศาสนา,อนเคราะหผยากไร,เดกกำาพรา,หญงหมาย และสงเคราะหผดอยโอกาส

ไมกอบโกยหรอฉวยโอกาสดวยการกกตนสนคา หรอคากำาไรเกนควร เลยงไมยงเกยวกบดอกเบย แตไมเลยงภาษหรอทำาผดกฎหมายทเกยวของ

มงม นผลตผลผลตทมคณภาพ ปลอดภยตอผบรโภค ไดมาตรฐานสากล

ปกปอง รกษาชอเสยงและศกดศรของประเทศ และภมใจในความเปนไทย

๖.ภาคสวนตางๆ หมายถงผมสวนเกยวของและมความสำาคญทงทางตรงและทางออมในสงคม ซงไดแก

ผนำาชมชน หมายถง กำานน,ผใหญบาน

แกนนำาเกษตรกร หมายถง ประธานและ/หรอคณะกรรมการประจำาศนยบรการ

และถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจำาแขวงตางๆ ในเขตหนองจอก จำานวน 9 แขวง)

นกการเมองทองถน หมายถง สมาชกสภากรงเทพมหานคร(สก.)และสมาชกสภาเขตหนองจอก(สข.)

ผนำาศาสนา หมายถง อหมาม,คณะกรรมการมสญด,คณะกรรมการอสลามกรงเทพมหานคร,กรรมการกลางอสลามแหงประเทศไทย และจฬาราชมนตร

ผเชยวชาญดานคณธรรมจรยธรรมอสลาม และคมภรกรอาน หมายถง ผสำาเรจการศกษาทางดานศาสนาอสลาม และมความเชยวชาญทางดานภาษาอาหรบ

ขาราชการ หมายถง ขาราชการปกครอง ,ขาราชการคร ในพนทเขตหนองจอก

ประชาชนทวไป หมายถงประชาชนผสนใจดานการเกษตรทวไป และยนดใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม

บทท 2แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

ผวจยไดทบทวนแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของประกอบดวย (1) การมสวนรวม (2) ภมปญญาทองถน (3) คณธรรมจรยธรรมอสลาม (4) การเกษตรธรรมชาต และ (5) การเกษตรวถธรรม ซงนำาเสนอเนอหาตามลำาดบดงนการมสวนรวม

การมสวนรวมเปนกระบวนการทเกษตรกรเขามามสวนเกยวของตงแตการเรมตนหาปญหา การวนจฉยสาเหต หาทางเลอกในการแกไขปญหา และการตดสนในดำาเนนการแกไขปญหาดวยตวเขาเอง อยางไรกด การมสวนรวมของเกษตรกรจะขนอยกบสถานการณในขณะนน ซงพชน และ อเลกซานดรา,2536 อางโดยนนทยาและณรงค,2546 ไดเสนอวาการมสวนรวมของเกษตรกรนนเกดขนใน 3 ระดบ คอ

เกษตรกรเขามามสวนรวมในระดบการให เชน แรงงาน เงน หรอสงของ เปนตน เกษตรกรเขามามสวนรวมในระดบการทำางานรวมกน เกษตรกรเขามามสวนรวมในระดบการควบคมสถานการณทมผลกระทบตอชวต

ความเปนอยของเขาการรวมกลมเกษตรกรจงตองยดการมสวนรวมตงแตเรมตนของการรวมกลม ผนำา

ตองเปดโอกาสใหสมาชกเขามามสวนรวมตงแตระดบการชวยเหลอ การรวมทน จนถงระดบการควบคมสถานการณโดยใหเกดบรรยากาศรวมคดรวมตดสนใจตงแตแรก จงจะกอใหเกดความรสกเปนเจาของกลม ซงเปนปจจยสำาคญมากของการเจรญเตบโตของกลม

การมสวนรวมเปนไดทงเปาหมายและวธการ การรวมกลมทแขงแรงตองใชกระบวนการมสวนรวม เพราะคนสวนใหญจะรสกเปนเขาของซงกอใหเกดความรบผดชอบรวมกน ในกรณน การมสวนรวมเปนวธการ ในขณะเดยวกน กลมทแขงแรงตองทำาใหสมาชกมสวนรวม จงจะกอประโยชนใหแกสมาชกอยางเตมท ในกรณน การมสวนรวมเปนเปาหมาย อยางไรกด การมสวนรวมเปนเปาหมายและวธการนนยากทจะแยกขาดจากกน แตเปนเสมอนหนงหวงโซทตอเนองกนไป

นพนธและอมมาร(2538) ชวา ความผกพน “ (Commitment) ของกรรมการและสมาชกทมตอกจกรรมของกลมจะเปนตวจกรสำาคญททำาใหกลมสรางระบบการบรหารทโปรงใสและตรวจสอบได ซงความผกพนจะเกดจากความรสกเปนเจาของกลม ซงจะทำาให”เขาตองการมสวนรวมทางใดทางหนง โดยเฉพาะการมสวนรวมทจะเขาไปตรวจสอบการดำาเนนงานของกลม

การมสวนรวมเปนตวแบงชประการหนงของความอยรอดของกลม เพราะการมสวนรวม(Participation) จะทำาใหเกดความเปนเจาของ (sense of belonging) ความเปนเจาของทำาใหเกดพนธะผกพน (commitment) ของคนทเขามารวม หรออกนยหนง ความรสกเปนเจาของกลมจะกอเกดการมสวนรวมและเกดพนธะผกพนเกดความตองการเขามาทำางานในกลมหรอชวยเหลอกจกรรมของกลมตลอดจนถอ สญญา ตอกลม “ ”

การมสวนรวมของผนำาหรอคณะกรรมการและสมาชกของกลมเกษตรกรจะมระดบทแตกตางกน ซงจะบงถงความรสกเปนเจาของและพนธะผกพนทแตกตางกนดวย โดยปกต

แลวผนำาหรอคณะกรรมการจะมความรสกเปนเจาของและพนธะผกพนมากกวา สวนสมาชกจะมความรสกเปนเจาของและพนธะผกพนนอยกวา

สวนสำาคญทเปนชองทางของการมสวนรวมของทกคนคอ การรวมลงทนในกจการของกลมซงอยในรปการถอหน การมสวนรวมของสมาชกจะเกดขนไดมาก เมอกลมมกจกรรมทเออใหสมาชกไดเขามามสวนรวม

การมสวนรวมของผนำาและสมาชกในกลมจงเปนองคประกอบสำาคญประการหนง ซงจะปรากฏในทกขนตอนของการทำางานของกลมอนเรมตงแตการคด การตดสนใจ การกระทำา และการรบผลประโยชน สวนระดบการมสวรวมของผนำาและสมาชกในแตละขนตอนและกจกรรมจะไมเทากนขนอยกบปจจยแวดลอมตางๆ

ภมปญญาทองถนสถาบนราชภฏภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (2542) ไดชแจงถง

ความหมายของ ภมปญญาทองถน (Local wisdom) วาปจจบนยงไมมผใดใหความหมายไวอยางชดเจนแตพอทำาความเขาใจไดวาหมายถง ความรหรอประสบการณดงเดมของประชาชนในทองถนทไดรบการถายทอดสบตอกนมาจากบรรพบรษหรอถายทอดตอกนจากสถาบนตางๆ ในชมชน เชน จากสถาบนครอบครว สถาบนความเชอและศาสนา สถาบนการเมองการปกครอง สถาบนเศรษฐกจ และสถาบนทางสงคมอน ๆ นอกจากน กรมการศกษานอกโรงเรยนใหความหมายคำาวา ภมปญญาชาวบาน นนเปนการเชอมโยงไป“ ”ถงความรประสบการณตรงของคนในทองถน ทไดจากการสะสมประสบการณจากการทำางาน การประกอบอาชพและการเรยนรจากธรรมชาตแวดลอมตางๆ และถาจะพจารณาภมปญญาทองถนเฉพาะดานทเกยวของกบเทคโนโลยแลวนนหมายถง เทคนควทยาพนบานไดดวย โดยสถานวจยสงคมไดใหค ำาจำากดความวา เทคโนโลยนนเปนความรวาจะทำาสงตางๆ อยางไร โดยมองคประกอบ 2 ประการคอ เคร องมอในการทำาสงนน ๆ และกระทบกนขนตอนในการทำาสงน น ๆ ซ งสามารถแยกได ในลกษณะความร ท เป นร ปธรรมและนามธรรม ทมความสมพนธกบสภาพแวดลอมและความจ ำาเปนในทองถน เชน การประยกตใชพลงคน สตว และธรรมชาต ตลอดจนองคความรตาง ๆ ทมอยในแตละทองถนหรอชมชน ในอนทจะเปนทางเลอกในการดำารงชวตของมนษย เชน การประยกตใชพลงคน สตว และธรรมชาต ตลอดจนองคความรตางๆ ทมอยในแตละทองถนหรอชมชน ในอนทจะเปนทางเลอกในการดำารงชวตของมนษย เชน การประยกตแนวความคดทเปนมรดกของคนไทยในการประกอบอาชพ โดยใชทรพยากรในทองถนเปนหลกพจารณากจกรรมหรออาชพของชมชน เชน แถบพนทหรอทองถนใดเปนทราบลม กจกรรมของชมชนกคอ การทำานา หรอการป นโองและ

ตมนำาจากดนเหนยว หรอการแกะสลกไมเปนเครองใชตาง ๆ โดยใชไมทมอยในทองถน เปนตน ในการสมมนาทางวชาการ โดยศนยศลปวฒนธรรม สถาบนราชภฏสรนทร ในเร องภมปญญาทองถ นและการสรางเครอขาย นนไดใหคำาจำากดความของคำาวา ภมปญญาทองถน หรอภมปญญาชาวบาน (Local wisdom หรอ popular wisdom) คอพนฐานของความรของชาวบานหรอคอความรอบร ของชาวบานทเรยนรและมประสบการณสบตอกนมาทงทางตรงและทางออม ซงเรยนรจากผใหญหรอทเปนความรสะสมสบตอกนมา

1. ความหมายและการเกดภมปญญาไทย1.1 ความหมายของภมปญญาไทย

จากการศกษาความหมายทผเชยวชาญ นกวชาการตาง ๆ ซงครอบคลมคำาวา ภมปญญา ภมปญญาพนบาน ภมปญญาชาวบาน ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย สามารถรวบรวมไดดงน

1) ภมปญญาคำาวา ภมปญญา ตรงกบคำาศพทภาษาองกฤษวา wisdom ซงมความ

หมายวาความร ความสามารถ ความเชอ ความสามารถทางพฤตกรรม และความสามารถในการแกไขปญหาของมนษย สวนนกวชาการศกษาไทยไดใหความหมายไวดงน

ปรชา อยตระกล อางจาก กลวตรา ภงคานนท (เขาถงขอมลไดจาก http://student.rint.ac.th/~jakkra/sheet62.doc) กลาววา ภมปญญาเปนเรองทสงสมกนมาตงแตอดต และเปนเรองของการจดการความสมพนธระหวางคนกบคน คนกบธรรมชาตแวดลอม คนกบสงเหนอธรรมชาต โดยผานกระบวนการทางจารตประเพณ วถชวต การทำามาหากน และพธกรรมตาง ๆ เพอใหเกดความสมดลระหวางความสมพนธเหลาน เปาหมายกคอ เพอใหเกดความสขทงในสวนทเปนชมชน หมบาน และในสวนทเปนปจเจกของชาวบานเอง ถาหากเกดปญหาทางดานความไมสมดลกนขน กจะกอใหเกดความไมสงบสขเกดปญหาในหมบานและชมชน

ภมปญญา ยงหมายถง ประสบการณในการประกอบอาชพ ในการศกษาเลาเรยน การทชาวบานรจกวธการทำานา การไถนา การเอาควายมาใชในการไถนา การรจกนวดขาว โดยการใชควาย รจกสานกระบง ตะกรา เอาไมไผมาทำาเครองใชไมสอยในชวตประจำาวน รวมทงรจกเอาดนขกระทามาแชนำาตมใหเหอดแหงเปนเกลอสนเธาว กเรยกวาภมปญญาทงสน ” (ธวช ปณโณทก)

ภมปญญาเปนเรองทสงสมมาแตอดต เปนเรองของการจดความสมพนธระหวางคนกบคน คนกบธรรมชาตแวดลอม คนกบสงเหนอธรรมชาต โดยผานกระบวนการทางจารตประเพณ วถชวต การทำามาหากนและพธกรรมตาง ๆ ทกอยางเพอใหเกดความสมดลระหวางความสมพนธเหลาน (พชรา อยตระกล)

ชลธรา สตยาวฒนา กล าววา ภมป ญญาเป นผล กขององค ความร ท ม กระบวนการสงสม สบทอดกลนกรองกนมายาวนาน มทมาหลากหลายไรเอกภพ แตกได

ประสมประสานกนจนเปนเหลยมมณทจรสแสงคงทนและทาทายตลอดกาลเวลา ความรอาจจะไมไดเปนเอกภาพ (Unity) แตภมปญญาจดวาเปน เอกลกษณ (identity)

2) ภมปญญาพนบานยงยง เทาประเสรฐ ไดใชคำาวาภมปญญาพนบาน โดยใหความหมายวาเปนองค

ความรความสามารถและประสบการณทสงสมและสบทอดกนมาอนเปนความสามารถและศกยภาพในเชงแกปญหา การปรบตวเรยนรและสบทอดไปสคนรนใหม เพอการด ำารงอยรอดของเผาพนธ จงเปนมรดกทางวฒนธรรมของชาต เผาพนธหรอเปนวถของชาวบาน

3) ภมปญญาชาวบาน วชต นนทสวรรณ กลาววา ภมปญญาชาวบาน หมายถง แกนหลกของการ

มองชวต การใชชวตอยางมความสข ซงมความหมายทงในแงของปจเจกบคคล และในแงของสงคมหมบาน

เสร พงศพศ กลาววา ปญญาหรอภมปญญาชาวบาน หรอภมปญญาทองถ นกเรยกหมายถง พนเพรากฐานของความรชาวบาน

ประเวศ วะส กลาววา ภมปญญาชาวบานเกดจากการสะสมการเรยนรมาเปนระยะเวลายาวนาน มลกษณะเชอมโยงกนไปหมดในทกสาขาวชาไมแยกเปนวชา ๆ แบบทเราเรยน ฉะนนวชาเกยวกบเศรษฐกจอาชพ ความเปนอยเกยวกบการใชจาย กบการศกษาวฒนธรรมมนจะผสมผสานกลมกลนเชอมโยงกนไปหมด

สจาร จนทรสข กลาววา ภมปญญาชาวบาน หมายถง วธการปฏบต ซงชาวบานไดมาจากประสบการณแนวทางแกปญหา แตละเรองแตละประสบการณ แตละสภาพแวดลอม ซงจะมเงอนไขปจจยเฉพาะแตกตางกนไป

สมเกยรต พงษไพบลย กลาววา ภมปญญาชาวบาน ศพทนการกำาเนดของมนชดเจนมความมงหมายทจะใชวฒนธรรมของตนเองโตกระแสการตอสใหพนการครอบงำาเปนอสระและสรางสรรค หากทำาสำาเรจแลวมการสรางตาขายโยงใยภมปญญาระหวางกน ชมชนหมบานกมอำานาจเปนพลงสำาคญพลงหนงทจะผลกดนใหสงคมไทยมการเปลยนแปลงสศาสนตสขในทสด

อเนก นาคะบตร กลาววา ภมปญญานมนเกดมาจากการสะสมเรยนรมาเปนระยะเวลานาน มนเชอมโยงกนไปหมด ไมแยกจากกนเปนวชาอยางทเราเรยน ภมปญญาชาวบานตางจากองคความรตรงทเรามหนงสอทฤษฎ ความรมากมายอางองได ภมปญญาชาวบาน ขนตอน 3 อยาง คอ ปรยต ปฏบต และปฏเวธ

ธวช ปณโณทก กลาววา ภมปญญาชาวบาน หมายถง ความรอบรของชาวบานทเรยนรและมประสบการณสบตอกนมาทงทางตรงคอ ประสบการณดวยตนเอง หรอทางออม ซงเรยนรจากผใหญหรอความรทสะสมสบตอกนมา

สามารถ จนทรสรย กลาววา ภมปญญาชาวบาน หมายถง ทกสงทกอยางทชาวบานคดไดเอง ทนำามาในการแกไขปญหา เปนสตปญญา เปนองคความรทงหมดของชาวบาน ทงกวางทงลกทชาวบานสามารถคดเองทำาเอง โดยอาศยศกยภาพทมอยแกปญหาการดำาเนนชวตไดในทองถนอยางสมสมย

ชลทตย เอยมสำาอางค และวศน ศลาตระกล กลาววา ภมปญญาชาวบานนนหมายถง ความรประสบการณของประชาชนในทองถน ซงไดรบการศกษาอบรม สงสม และถายทอดจากบรรพบรษหรอเปนความรประสบการณทเกดขนจากประสบการณตรงของตนเอง ซงไดเรยนรจากการทำางานจากธรรมชาตแวดลอม สงเหลานนเปนสงทมคณคาเสรมสรางความสามารถทำาใหคนมชวตรวมกนอยางสนตสขเปนความรทสรางสรรคและมสวนเสรมสรางการผลต

ทางดานตางประเทศนน ออลนโด (Orlando Fals Borda) ไดทำาการวจยแบบมสวนรวมในอเมรกาเหนอและไดเขยนอธบายไววา ศาสตรของประชาชนเร องพนบาน ความร ประชาชน ภมปญญาชาวบาน นนเปนความรชาวบานทผานการปฏบตมาแลวอยางโชกโชนเปนสวนหนงของมรดกทางวฒนธรรมของเขา ความรดงกลาวไมไดจดเขารหสเกบไวแตเปนความรทปฏบตได มพลงและสำาคญยงชวยใหชาวบานมชวตอยรอดสรางสรรค การผลต และชวยในดานการทำางานเปนสงทสะสมมามากกวาศตวรรษแลว เปนโครงสรางความรทมหลกการมเหตและมผลในตวเอง

จากการสมมนาของนสตภาควชาบรหารการศกษา สาขานเทศการศกษาและพฒนาหลกสตร คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เมอปพ .ศ. 2534 เร อง

ภมปญญาชาวบานมตจรสแสง ตอการจดการเรยนการสอนระดบประถมศกษา ไดสรป“ ”ความหมายของภมปญญาชาวบาน หมายถง องคความรของชาวบานหรอทกสงทกอยางทชาวบานคดขน ทำาขน จากสตปญญาและความสามารถของชาวบานเอง เพอใชในการแกไขปญหาหรอดำาเนนชวตไดอยางเหมาะสมกบสมย โดยมกระบวนการสงสมสบทอดและกลนกรองกนมายาวนานและมการประสมประสานกนเปนเหลยมมณทจรสแสงคงทนและทาทายตลอดกาลเวลา

สำานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต กลาววา ภมปญญาชาวบาน หมายถง ความสามารถในการแกไขปญหาของชาวบาน ไมวาจะเปนปญหาของชมชน ปญหาในการดำารงชวตและปญหาในการประกอบอาชพ โดยทปราชญชาวบานเหลานไดมกระบวนการวเคราะหและสงสมประสบการณมาเปนเวลานาน เปนทยอมรบนบถอของคนทวไป

องกล สมคะเนย กลาววา ภมปญญาชาวบาน หมายถง มวลความรและมวลประสบการณของชาวบานทใชในการดำาเนนชวต ใหเปนสขโดยไดรบการถายทอด สงสมกนมาโดยผานกระบวนการพฒนาใหสอดคลองกบกาลสมย

4) ภมปญญาทองถนกองวจยทางการศกษา กรมวชาการ กลาววา ภมป ญญาทองถ น (Local

wisdom) หรอภมปญญาชาวบาน (popular wisdom) เปนองคความรความสามารถของชาวบานทสงสมสบทอดกนมาอนเปนศกยภาพหรอความสามารถทจะใชแกปญหา ปรบตว เรยนร และมการสบทอดไปสคนรนใหม หรอคอแกนของชมชนทจรรโลงชมชนใหอยรอดจนถงปจจบน

ศนยพฒนาหลกสตร กรมวชาการ กลาววา ภมป ญญาทองถ น (Locsl wisdom) หรอภมป ญญาชาวบาน (popular wisdom) คอ ความร ท เก ดจากประสบการณในชวตของคนเราผานกระบวนการศกษา สงเกต คดวเคราะหจนเกดปญญา

และตกผลกมาเปนองคความรทประกอบกนขนมาจากความรเฉพาะหลาย ๆ เรอง ความรดงกลาวไมไดแยกยอยออกมาใหเหนเปนศาสตรเฉพาะสาขาวชาตาง ๆ อาจกลาวไดวา ภมปญญาทองถนเปนความรทมอยทวไปในสงคม ชมชน และในตวของผรเอง หากมการสบคนหาเพอศกษาและนำามาใชกจะเปนทรจกกนเกดการยอมรบ ถายทอด และพฒนาไปสคนรนใหม ตามยคตามสมยได

จากการสมมนาของนสต ภาควชาประถมศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ป 2534 เร อง ภมปญญาทองถนชวยพฒนาการศกษาไดอยางไร ไดให“ ”ความหมายของภมปญญาชาวบานหรอภมปญญาทองถนคอ กระบวนการปรบเปลยนแบบแผนการดำาเนนชวตของบคคล ซงอยในทองถน ใหสามารถดำาเนนชวตไดอยางมความสข หรอสามารถแกป ญหาการด ำาเนนชวตของคนใหสอดคลอง ก บสภาพสงคมทเปลยนแปลงไปแตละยคสมย

รตนะ บวสนธ กลาววา ภมปญญาทองถน หมายถง กระบวนทศนของบคคลทมตอคนเอง ตอโลกและสงแวดลอมซงกระบวนทศนดงกลาวจะมรากฐานจากคำาสอนทางศาสนา คต จารตประเพณทไดรบการถายทอดสงสอนและปฏบตสบเนองกนมาปรบปรงเขากบบรบททางสงคมทเปลยนแปลง แตละสมย ทงนโดยมเปาหมายเพอความสงบสขของในสวนทเปนชมชนและปจเจกบคคล ซงกระบวนทศนทเปนภมปญญาทองถ นจำาแนกออกได 3 ลกษณะคอ

ลกษณะท 1 ภมปญญาเกยวกบการจดการจดความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาตแวดลอม

ลกษณะท 2 ภมปญญาเกยวกบระบบสงคมหรอการจดความสมพนธระหวางมนษยกบมนษย

ลกษณะท 3 ภมปญญาเกยวกบระบบการผลตหรอการประกอบอาชพทมลกษณะมงเนนระบบการผลตเพอพงพาตนเอง

และจากหนงสอชอ การถายโยงงานวจยดานเกษตรสากลกบการพฒนา นน“ ” ด เอม วอเรน (D.M. Warren) ไดใชคำา ภมปญญาทองถน ในความหมายวาเปนระบบเกษตรกรรมในทองถน ซงพฒนามาแลวชวงระยะเวลาหนงดวยรปแบบของการเพาะปลกทมพนฐานจากความรดานการเกษตร ทไดปฏบตกนมาในทองถ นนน และไดรบอทธพลจากนวตกรรมตาง ๆ ทเกดขนในตวระบบเองรวมทงรบมาจากภมปญญาทอนทงระบบเกษตรระดบชาตและนานาชาต วอเรน ใชคำาวา ภมปญญาทองถน แทนคำาวา วฒนธรรม เพอหลกเลยงความหมายทมกนยมกนทางตะวนตกวาหมายถง ระบบทหยดนงไมเปลยนแปลง

5) ภมปญญาไทยกลวตรา ภงคานนท กลาววา ภมปญญาไทยนนดานหนงนอกจากจะเปนเร อง

ของพนภมธรรมแลว ยงหมายถงศกยภาพในการประสานความรใหมมาใชประโยชนดวย ซงเออใหเกดทางเลอกใหมทมลกษณะสากลและลกษณะเฉพาะของเราเอง

คำาวาภมปญญาไทยนน ดานหนงนอกจากจะเปนเร องราวของพนภมธรรมเดมแลว ยงหมายถงศกยภาพในการประสานความรใหม ๆ มาใชใหเกดประโยชนดวย ซงเออใหเกดทางเลอกใหมทมลกษณะสากลและลกษณะเฉพาะของเราเอง เสนห จามรก เปนผสรปความหมาย

ในความหมายทใกลเคยงกนน เสร พงศพศ ไดใหความหมายของภมปญญาไทยไววา ภมปญญาไทย หมายถง องคความรในดานตาง ๆ ของการดำารงชวตของคนไทยทเกดจากการสะสมประสบการณทงทางตรงและทางออม ประกอบกบแนวความคดวเคราะหในการแกไขปญหาตาง ๆ ของตนเอง จนเกดหลอมรวมเปนแนวความคดในการแกไขปญหาทเปนลกษณะของตนเองทสามารถพฒนาความรดงกลาวมาประยกตใชใหเหมาะสมกบกาลสมย ในการแกปญหาของการดำารงชวต

ภมปญญาไทย เปนผลของประสบการณสงสมของคนทเรยนรจากปฏสมพนธกบสงแวดลอม ปฏสมพนธในกลมชนเดยวกนและระหวางกลมชมชนหลาย ๆ ชาตพนธ รวมไปถงโลกทศนทมตอสงเหนอธรรมชาต ภมปญญาเหลานเคยเอออำานวยใหคนไทยแกปญหาไดดำารงอย และสรางสรรคอารยธรรมของเราเองไดอยางมดลยภาพกบสงแวดลอม โดยเฉพาะในระดบพนฐานหรอระดบชาวบาน ภมปญญาในแผนดนนมไดเกดขนเปนเอกเทศแตมสวนแลกเปลยนเลอกเฟน และปรบใหภมปญญาจากอารยธรรมอนตลอดมา

ธนาคารไทยพาณชย มแนวความคดเกยวกบภมปญญาไทยวา ในชวงทสงคม“ไทยอยในภาวะทกำาลงรบวฒนธรรมจากภายนอกเกดความหลงลมตวตนและแกนแทในความเปนไทย ทำาอยางไรจงสามารถชแนวทางสรางความมนใจใหกบเขาเหลานนวาจดยนของพวกเขามาจากไหน รากเหงาของความเปนไทยเกดจากการสงสมภมปญญาของคนโบราณทไดเรยนรสงตางๆ จากประสบการณการดำารงชวต การผสมผสานของชาตพนธและสภาพสงคมอนหลากหลายมานบพนป จากประสบการณของคนโบราณไดสรางรปแบบของวฒนธรรมประเพณทสามารถรบรองการอยรวมกน ในสงคมไทยมาไดอยางเปนปกแผน เหลานคอภมปญญาไทยทคนในปจจบนควรตระหนกถงและไดเรยนรดวยความภาคภมใจและกาวหนาตอไปอยางมนใจในชาตภมของตนเพราะวฒนธรรมคอ รากฐานของการพฒนาสงคมอยางมระบบนำาไปสความกาวหนาของชาตบานเมองในอนาคต

แนวความคดของสารคด ภมปญญาไทย จงเปนการถายทอดวฒนธรรมโดย“ ”การตความหมายอยางลกซงใหเขาใจถงมลเหตแหงการสรางสรรคอนอยางชาญฉลาด แสดงถงความมภมปญญาของคนไทยในยคสมยหนง ทสามารถคดคนสงทเปนระเบยบแบบแผนและมรปแบบทยอมรบกนภายในสงคม เพอเออประโยชนตอการดำารงชวตอยรวมกนในสงคมนน ๆ ทงยงมคณคางดงามในรปแบบของงานศลปะ ผลงานจากภมปญญาของคนไทยโบราณจะปรากฏคณคาเดนชด และนาหวงแหนเมอเราไดประจกษชดถงความสมพนธสอดคลองระหวาง ศลปวฒนธรรม ประเพณ กบสภาพความเปนอยและวถชวตของผคนในสงคมแตละยคสมย

1.2 การเกดภมปญญาไทยภมปญญามกระบวนการทเกดจากการสบทอดถายทอดองคความรทมอยเดมใน

ชมชนทองถนตาง ๆ แลวพฒนาเลอกสรรปรบปรงองคความรเหลานนจนเกดทกษะและความชำานาญทสามารถแกไขปญหาและพฒนาชวตไดอยางเหมาะสมกบยคสมย แลวเกดภมปญญา (องคความรใหม) ทเหมาะสมและสบทอดพฒนาตอไปอยางไมสนสด ซงแสดงไดโดยแผนภาพ ดงน

เกดภมปญญา(องคความรใหม

พฒนาวถชวต การแกปญหา

การตดสนใจนำาไปใช

ทกษะ เทคนค

ปญหา สภาพแวดลอม

สถานการณ พนท

เลอกสรร พฒนา ปรบปรง

ภมปญญาสากล ภมปญญาไทย

สบทอด / ถายทอด

1 2 3 4 ฯลฯ

องคความร องคความร องคความร องคความร องคความร

ภาพแสดงกระบวนการเกดและการสบทอดภมปญญาไทย

1) ปจจยทมผลตอพฒนาการของภมปญญาไทย มดงน(1) ความรเดมในเรองนน ๆ ผสมผสานกบความรใหมทไดรบ

(2) การสงสม การสบทอดของความรในเรองนน(3) ประสบการณเดมทสามารถเทยบเคยงกบเหตการณหรอประสบการณ

ใหมได(4) สถานการณทไมมนคง หรอมปญหาทยงหาทางออกไมได(5) รากฐานทางพระพทธศาสนา วฒนธรรมและความเชอ

2) ลกษณะของภมปญญาไทย มดงน(1) ภมปญญาไทย เปนเรองของการใชความร

(knowledge) ทกษะ (skill) ความเชอ (belief) และพฤตกรรม (behavior)

(2) ภมปญญาไทยแสดงถงความสมพนธระหวางคนกบคน คนกบธรรมชาตแวดลอม และคนกบสงเหนอธรรมชาต

(3) ภมปญญาไทยเปนองครวมหรอกจกรรมทกอยางในวถชวต(4) ภมปญญาไทยเปนเรองของการแกปญหา การจดการ การปรบตว การ

เรยนร เพอความอยรอดของบคคล ชมชนและสงคม(5) ภมปญญาไทยเปนแกนหลก หรอกระบวนทศนในการมองชวตเปนพน

ความรในเรองตาง ๆ (6) ภมปญญาไทยมลกษณะเฉพาะหรอมเอกลกษณในตวเอง(7) ภมปญญาไทยมการเปลยนแปลงเพอการปรบสมดลในพฒนาการทาง

สงคม

2. ความสมพนธของภมปญญาไทยจากความหมายและขอบขาย ตลอดทงลกษณะของภมปญญาไทยตามทไดศกษา

มาแลวขางตน ภมปญญาไทยสามารถสะทอนออกมาใน 3 ลกษณะทสมพนธใกลชดกน (สามารถ จนทรสรย) คอ

1. ความสมพนธอยางใกลชดกบระหวางคนกบโลกสงแวดลอม สตว พชธรรมชาต

2. ความสมพนธของคนกบคนอน ๆ ทรวมกนในสงคมหรอในชมชน ดงนน ภมปญญาชาวบาน ภมปญญาทองถน เทคนควทยาพนบาน หรอเทคโนโลยพนบาน นนอาจสรปความหมายถง กระบวนการของการนำาความรทสบทอดจากบรรพบรษมาปรบประยกตใชในแตละทองถนหรอชมชน โดยสามารถเชอมโยงความรหรอถายทอดความรนนขามทองถนหรอขามชาตกได นกสงคมวทยารนใหมมกจะเรยกกระบวนการถายทอดความร สกนและกนวาเปนการสรางเครอขายการเรยนรรวมกนของคนและชมชน ซงสวนใหญจะเปนกระบวนการเรยนรในลกษณะทไมเปนทางการ แตจะถายทอดความรในลกษณะการเรยนรโดยการศกษาคนควารวมกน และจากการนำามาปรบประยกตใหเหมาะสมกบสภาพของแตละทองถน เนองจากการจดการวถชวตใหอยรวมกนอยางเปนสข กจกรรมของภมปญญาแตละสาขาจงมความเออตอกนในการด ำารงชวตในสงคมหรอการเรยนรในลกษณะทเปนทางการ เชน การตดตอผานองคกรทงในและนอกชมชน หรออาจเปนลกษณะภายในประเทศหรอตางทวปกนกได โดยเฉพาะการเชอมโยงความคดอยางไร

พรมแดน เชน ในยคปจจบนทเรยกวา ยคโลกาภวตน ซงองคความรเหลานจะมผลตอ“ ”การดำารงชวต การเปลยนแปลงสงคมและคณภาพชวตของคนได

พบวาเครอขายการเรยนรสามารถทำาลายลางหรอรกษาภมปญญาทองถนได ถาบคคลหรอชมชนนน ๆ ไมพยายามอนรกษความรดงเดม และเลอกรบวทยาการความร ทกษะ และความชำานาญใหม ๆ โดยนำามาปรบใชในสงคมไดอยางเหมาะสมหรอชาญฉลาด เชน พอมหาอย สนทรธย ครเกอ วงศบญ พอเชยง ไทยด จากภาคอสาน ปะหรน หมดล จากภาคใต นายบญทน เยยวแกว ผใหญวบลย เขมเฉลม จากภาคตะวนออก และสญญา สญญาววฒน ไดกลาววา ภมปญญาทองถน หรอภมปญญาไทยหรอบางครงจะเรยกวาเปนความรพ นบาน (Folk wisdom) ถอเปนความคดทางสงคมทส ำาคญอกประการหนง กรณสงคมดได จากเร องการท ำามาหากน เร องสขภาพอนามย และสาธารณสข ไดแก ยาสมนไพร นำามนต วธรกษาโรคดวยการบบนวด เปากระหมอม พนนำามนต ความรหลากหลายเกยวกบสภาพภมศาสตร ฤดกาล ดน น ำา อากาศ การเสาะแสวงหาตานำาหรอความรเกยวกบความหมายหลากหลายทางพนธศาสตร พนธไม พนธสตว หน ดน ตลอดงานชาง การเปนผน ำา การทำาศกสงคราม การตอส และการกฬา การละเลนตาง ๆ เปนตน

การผสมผสานภมปญญาทองถนกบภมปญญาสากลภาพรวมของชมชนชนบทและชมชนเมองในปจจบนไมไดมความแตกตางกนมาก

นก ซงเปนผลพวกมาจากปญหาดานเศรษฐกจสงคมของประเทศ ภายหลงเศรษฐกจแบบฟองสบแตก จงมผใหความสนใจกบการแกปญหาโดยเฉพาะปญหาของชนบท และไดมการระดมผรทกสาขาทงในชมชนและนอกชมชนไดหาแนวทางและวธการแกไขปญหาทก ำาลงเผชญหนาอย มฉะนนจะสงผลใหคนยากจนยงจนมดลงดน ผรหรอนกวชาการหลายทานบอกวาวกฤตนหากเราพลกโอกาสกจะสามารถใชโอกาสนสรางความเขมแขงในชมชน และพลกฟ นเศรษฐกจของชาตได ดงนน การจดระเบยบสงคมทงดานอนรกษ สงเสรม เผยแพร แลกเปลยนเรยนรประสบการณซงกนและกนจงไดเกดขนในสงคมไทย ซงไดมการสบเนองกนมาชานานแลว จะเหนไดจากกจกรรมชมชนชนบทไทยหลายกจกรรม โดยเฉพาะการนำามาปรบประยกตในภมปญญาทองถนกบสากลไดเนองจากสภาพกจกรรมปจจบนนนสงเสรมกจกรรมเศรษฐกจชมชนแบบพอเพยงและครบวงจรในชมชน ซงมหลายชมชนชนบทของไทยมกจกรรมของทองถนคลายแนวทฤษฏของกลมภมปญญาสากล

1. กจกรรมสาธตการตลาดในชมชนไดน ำามาปรบใชก บหลกสากล โดยนำาภมปญญาชาวบานมาใชใหสอดคลองกบ หวใจของการตลาดหรอหลกการตลาดสากล“ ” โดยยดแนวปฏบตดงน 4’P

1. Product (สนคา) ในปจจบน รปราง สสน คณภาพ และหบหอในชมชนกตระหนกถงเรองนมากกวาสมยกอน

2. Price เนนดานราคาทเหมาะสมกบคณภาพสนคา เนนความเหมาะสมกบสภาวะเศรษฐกจสงคม และสอดคลองกบคานยม เชน การนยมอาหารและผลตผลปลอดสารพษ เปนตน

3. Place เนนการจดใหเปนระเบยบชดเจน หยบงาย สะดดตา สะดดใจ อยากหยบใชสอย

4. Promotion จดสนคาเชงการโฆษณา แนะนำา ชกชวน เชญชวน ดานคณภาพสรรพคณของสนคาธรรมชาตปลอดสารพษ เชน ราน lemon green เปนตน

2. งานกลมออมทรพย กลมสจจะ และธนาคารหมบาน กสามารถปรบใชกบแนวทางของงาน สหกรณ โดยกจกรรมของชมชน ปรบประยกตจากหลกการสหกรณ“ ”สากลไดคลายกน

1. เปดรบสมาชกทวไปและดวยความสมครใจ2. การควบคมตามหลกประชาธปไตยโดยสมาชก3. การเฉลยคนสวนเกนตามสดสวนทสมาชกไดอดหนนสหกรณ4. การใหการศกษาแกสมาชก5. การใหความรวมมอระหวางสหกรณดวยกน6. การกระทำาธรกจกบสมาชกกอนบคคลภายนอก7. การถอความสำาคญของคนมากกวาเงนทน8. การไมมงแสวงหากำาไรแตมงใหบรการแกสมาชก

3. งานการอนรกษทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม กไดปรบแนวความคดสอดคลองกบหลกสากล เชน โครงการปลกปา โครงการบวชปา กประยกตจากหลกสากลคอ เนนการเพมประมาณตนไมตลอดจนหลกการดแลรกษาปา แหลงตนนำาลำาธาร เชน กลมปาเกาะยอ ปรบการใชประโยชนทดเพอการพฒนาระบบเกษตรยงยน ซง ดร.พฤกษ ยบมนตะสร ไดวจยภาคสนามในป พ.ศ. 2540 นอกจากนยงพบวาบานอมลอง หมท 2 ตำาบลบอล อำาเภอฮอด จงหวดเชยงใหม และบานโปงสา ต. โปงสา อ. ปาย จงหวดแมฮองสอน กเนนการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยชใหเหนภมปญญาเชงการอนรกษตนนำาลำาธาร ซงไดถายทอดและสบทอดกนมาชานานแลวและยงมการอนรกษสงแวดลอมประเภทอน ๆ เชน ดน สตวปา และพชพนธประเภทตางๆ ทงธญพช สมนไพร และอน ๆ อกมาก

นอกจากนยงมการประยกตใชในดานศลปวฒนธรรม งานหตถกรรม และกลมอาชพหลากหลายคลายหลกสากล ซงมในกลมตางๆ ในทกภมภาคของประเทศไทย

4. นำาหลกการบรหารองคกรในชมชนตาง ๆ มาปรบประยกตจากหลกการสากล เชน การบรหารกลมงานพอบาน แมบาน กลมเยาวชน หรอกลมกจกรรมตาง ๆ เชน กลมผลประโยชน งานธนาคารขาว ธนาคารยา กลมฌาปนกจ กลมผสงอาย เปนตน โดยหลกสากลของการบรหารองคกร มองคประกอบคอ

1. หลกการวางแผน2. หลกการจดองคการ3. หลกการบรหารงานบคคล (ทมงาน)4. หลกการอำานวยการ5. หลกการประสานงาน6. หลกการรายงาน7. หลกการจดสรรงบประมาณ

8. หลกการควบคม9. หลกการตดตามประเมนผล

ซงองคกรในกลมชมชนทงหลาย ไดนำาวธการบรหารจดการแบบโบราณและสากลมาปรบใชแทนกนได

5.นำาหลกการบญชมาปรบประยกตใชในงานของชมชน เชน งานในระบบบญชของรานคาชมชน หรอกจกรรมสหกรณชมชน หรอกลมงานสาธตการตลาด โดยประยกตจากหลกสากลหรอสอดคลองกบหลกการปฏบตดงนคอ เนนระบบการบญชตองโปรงใส (ของไมขาด, เงนไมหาย, ตรวจสอบได และมความแมนยำาชดเจน) โดยนำามาประยกตกบกจกรรมกลมตางๆ ในชมชนไดเชนกน

6.นำาหลกการโภชนาการแบบทองถนมาปรบใชกบหลกการโภชนาการสากล คอเนนอาหารมคณภาพ สะอาด เกดประโยชนตอผบรโภค ประหยด และเปนการพงตนเองได ซงกจกรรมดงกลาวกเปนภมปญญาทองถนในทกภมภาคของประเทศไทยไดยดปฏบตสบทอดมาชานาน

7.นำาภมปญญาดานหมอพนบานโดยเฉพาะหมอยาสมนไพรมาปรบใชกบวธการรกษาพยาบาลแบบสากลหรอแบบตะวนตกได โดยแนวคดทวารางกายมนษยประกอบดวยธาตทง 4 คอ ดน นำา ลม ไฟ ดงนนผลตผลหรอผลตภณฑจากสมนไพรสามารถนำาไปปรบใชไดกบกระบวนการดแลสขภาพอนามยไดตงแตคร งโบราณ แมปจจบนกยงไดรบความสนใจและนำามาใชในชวตประจำาวนในดานการบำาบดรกษาโรคภยไขเจบของมนษญไดเหลานเปนตน

จะพบวาการใชภมป ญญาชมชนทองถนมขอบเขตกวางขวางไมใชเฉพาะยาสมนไพรในการรกษาโรคแบบโบราณ แตยงมเรองการชาง การคมนาคมขนสง ครอบครว การศกษา นนทนาการ ศาสนา ภาษาและสอสาร วทยาศาสตรและเทคโนโลยและแมแตเร องการเมองการปกครอง การสงครามเปนผนำาสงตาง ๆ เหลานรวมเปนวฒนธรรมของสงคมไทยมาแตดงเดมนนเอง ตอมาภายหลงไดมการหนหลงใหกบสงเหลาน กลบใหความสำาคญกบวฒนธรรมตะวนตก ทเรยกวา เปนความทนสมย ความเปนสมยใหม วฒนธรรมไทยครำาคร ลาหลง ความจรงมใชเปนเชนนน และเปนทนายนดทขณะนมการหนมาใหความสนใจสนบสนนใหใชความรทองถนพนบานเหลาน การนำาเอาภมปญญาชาวบานกลบมาใชใหมากขน จงนบเปนกลวธอกอยางหนงในการพฒนาชมชนทองถ น และประเทศชาตซงจะนำามาซงการดำารงชวตอยางมความสขในสงคมไทยในอนาคตได คณธรรมจรยธรรมอสลาม

สวนทเกยวของกบการหาเลยงชพโดยการทำาเกษตรกรรมนนคมภรกรอาน(อางโดย ยซฟ กอรฎว,2539)ในขณะทกลาวถงปจจยยงชพของพระองคและความโปรดปรานทมตอมนษยนน อลลอฮไดเอยถงหลกการทจำาเปนสำาหรบการทำาเกษตรกรรมเอาไวดวย พระองคไดแผขยายผนดนและทำาใหมนเหมาะสมและอดมสมบรณสำาหรบการเพาะปลก นคอความโปรดปรานตอมนษยทควรระลกถงและขอบคณอยเสมอ จากคมภรกรอาน โองการท 71 บทท 19-20 ไดกลาวไวความวา : อลลอฮไดทรงทำาใหแผนดนนไพศาลสำาหรบสเจา เพอสเจาจะไดสญจรตามหนทางโลงๆนน

และจากคมภรกรอาน โองการท 55 บทท 10-13 : สวนแผนดนนน พระองคไดทรงจดมนไวสำาหรบสตวโลก ในนนมผลไมและตนอนทผลมทมผลซอนเปนตบ และเมลดทมเปลอกและมกลนหอม ดงนน อนใดแหงความโปรดปรานของพระผทรงอภบาลของสเจาทเจาทงสองวามสา

นอกจากนแลว พระองคยงไดจดเตรยมนำาใหเพอความอดมสมบรณอกดวย กลาวคอพระองคไดทรงสงฝนลงมาและทำาใหมนไหลเปนสายธารเพอทจะทำาใหผนดนกลบมชวตขนมาอกครงหนงหลงจากทมนตายไปแลว

และพระองคคอผทรงใหนำาหลงลงมาจากฟากฟา และจากนน เราไดทำาใหพชทกชนดงอกเงย แลวเราไดทำาใหมนเขยวขจ…(กรอาน 6:99)

ดงนน มนษยพงดอาหารของเขาเถด เราไดหลงนำาลงมามากมายอยางไร แลวเราไดแยกแผนดนออกเปนกระบ แลวเราไดงอกเงยเมลดพชออกจากในนน องนและพชผก(กรอาน 80:24-28)

นอกเหนอไปจากนน พระองคยงไดสงลมพรอมกบ ขาวด เพอทจะขบเมฆให“ ”เคลอนและกระจายเมลดพช..

และแผนดนน เราไดแผมน และเราไดปกไวในนนซงเทอกเขาอนมนคง และเราไดใหงอกเงยในนนซงทกสงตามประมาณ และเราไดทำาใหมการเลยงชพสำาหรบสเจาในนนและสำาหรบผทสเจามใชเปนผเลยงด และไมมสงใด เวนแตทเรานนคอคลงทงหลายของมน และเรามไดประทานมนลงมาเวนแตตามสภาละทรแลว และเราไดสงลมผสมเกสร แลวเราไดประทานนำาลงมาจากฟากฟา ดงนน เราใหสเจาดมมน และสเจามใชผสะสมมน (กรอาน 15:19-22)

ในโองการกรอานดงทกลาวมานลวนมสงทสนบสนนใหมนษยทำาการเกษตรทงสนเพราะมนเปนการงายสำาหรบเขาในฐานะทมนเปนความโปรดปรานของพระผเปนเจา..

ทานศาสดามฮมมดไดกลาววาเมอมสลมปลกพชหรอตนไม จะไมมนกหรอมนษยคนไหนทกนจากพชเหลานนแลว

ปราศจากรางวลในการใหทานสำาหรบเขา (รายงานโดย บคอร และมสลม)นอกจากนแลว ทานยงไดกลาววา

เมอมสลมปลกตนไม สงใดทถกกนหรอถกขโมยไปจะถกนบเปนการใหทานสำาหรบเขาจนกระทงถงวนแหงการฟ นคนชพ (รายงานโดย มสลม)

ความหมายของหะดษขางตนนหมายถงวารางวลของผทปลกพชหรอตนไมนนจะคงมอยตอไปเรอยๆ ตราบใดทผลผลตของพชหรอตนไมนไดถกกนหรอใชหรอแมกระทงเขาขายไปใหแกคนอน บรรดานกวชาการกลาววา..

มนเปนความกรณาของอลลอฮทพระองคยงคงใหรางวลแกบคคลนนตอไปถงหกสงถงแมวาเขาจะตายไปแลวเหมอนกบทเขายงมชวตอย นนคอ กศลทานซงผลประโยชนของมนยงคงมอยตอไป ความรทถกใช ลกหลานทดซงวงอนขอพรใหแกเขา ตนไมทเขาไดปลก เมลดพชทเขาหวาน และขอบเขตแผนดนทเขาปองกนไว

ครงหนง ไดมคนเดนผาน อบ อล-ดรดา ในขณะทเขากำาลงปลกตนวอลนตอยชายคนนนไดกลาววา ทานยงปลกตนไมอกหรอทงๆททานแกมากแลว และตนไมนกจะไมใหผล“เปนเวลาหลายป” อบ อล-ดรดาจงไดตอบวา กจะเปนไรไปเลา คนอนกไดกนน แตรางวล“จะเปนของฉน”

สาวกของทานศาสดาคนหนงไดกลาววา เขาไดยนทานศาสดากลาววา..ถาหากใครปลกตนไมและคมครองดแลมนดวยความอดทน จนกระทงมนมผล

อลลอฮ จะนบวาอะไรกตามทผลของมนถกนำาไปใชจะเปนเศาะดะเกาะฮ สำาหรบเขา (รายงานโดย อะหมด)

จากพนฐานคำาพดของศาสดาดงทกลาวมา นกวชาการบางคนไดโตแยงวาการเกษตรเปนอาชพทดทสด บางคนกลาววาการผลตและการทำางานดวยมอเปนอาชพทดทสด ในขณะทบางคนถอวาการคาเปนอาชพทดทสด ในความพยายามทจะปรบสถานะของอาชพเหลานใหเขากน นกคนควาบางคนไดกลาววามนขนอยกบสภาพการณทางสงคม

แนนอน ถาหากวาเกดสภาพขาดแคลนอาหาร การเกษตรยอมเปนอาชพทดทสด ถาหาวาประชาชนตองการสนคาอตสาหกรรม การทำาอตสาหกรรมกยอมตองเปนอาชพทดทสด ความคดเชนนดเหมอนวาจะสอดคลองกบความคดสมยใหมมากทสด

พชทตองหามการปลกพชจำาพวกกญชาและพชอนๆทหะรอมสำาหรบการกนหรอพชทเปนอนตราย

นนถอวาเปนทหะรอม กรณของยาสบกเชนเดยวกน ถาเราจดวาการสบบหรเปนสงหะรอม การปลกกเปนหะรอม ซงเราเองจดวา การสบบหรเปนสงหะรอม แตถาเราวาการสบบหรเปนมกรฮ การปลกยาสบกมกรฮเชนกน

สวนการทมสลมจะกลาววาตวเองปลกพชหะรอมเพอขายใหแกคนทมใชมสลมนนเปนขอแกตวทฟงไมขน เพราะถงอยางไรกตาม มสลมเองตางหากทไมไดรบอนญาตใหเผยแพรสงทหะรอม นกเหมอนกบการเลยงหมของมสลมเพอขายใหแกคนครสเตยน ซงเราไดกลาวไปแลววามนเปนสงทไมถกตอง แมแตสงทเปนหะลาลเอง เชนอน กยงไมสามารถนำาไปขายใหแกคนอนได ถาหากรวาผซอจะนำาองนไปทำาเปนเหลา

ใหทดนเพอการเพาะปลกตามทศนะของ กรตบ ( طبي قر ) การเกษตรเปน ฟรฏ กฟายะห ดงนนจำาเปนทอ

หมามหรอหวหนาการปกครองทจะตองบงคบใหประชาชนทอยภายใตการปกครองนนทำาการเกษตร ดงททานรอซล (ซ.ล.) ไดกลาวไว

“จากอนสรอฏยลลอฮอนฮ ทานรอซลไดกลาววา มสลมคนใดททำาการเพาะปลกแลวผลผลต ถกมนษย สตว หรอนกไปกน ดงนนสำาหรบเขาแลวจะถอวาเปน(การทำาทาน)ซอดาเกาะฮ” รายงานโดยบอคอรและมสลม

ความหมายของ อลมาซารอะห“ ” ตามหลกภาษาคอ การดำาเนนการกจการบนพนดนทไดรบมอบหมาย กคอ ทดนทไดรบมอบหมาย ,ทดนทไดเออเฟ อเพอทำาการเกษตร ตามทไดตกลงระหวางเจาของกบผทจะทำาการเพาะปลกไมวาจะเปนครงหนงหรอเศษหนงสวนสามแลว แตขอตกลงทไดตกลงไว

การเออเฟ อทดนใหเพาะปลกเปนสวนหนงของการชวยเหลอระหวางเจาของทดนและผททำางาน เพราะวาบางทผทครอบครองทดนเขาไมสามารถทจะทำาการเพาะปลก เขากสามารถทจะใหผทตองการเพาะปลกแตไมมทดน จดนแหละเปนจดทศาสนาอสลามไมมองขาม เพราะการเออเฟ อทดนนนทานรอซล (ซ.ล.) ไดทำาตวอยางใหเราดโดยทานเคยทำาการเพาระปลกกบชาว คอยบร แลวทานไดแบงผลผลตกน

ในหนงสอ อลมฆอนนา ( المغني)ไดเขยนไววา การทำางานเชนนเปนทรกนทวในหมสาวกของทานวา ทานรอซลไดทำาตวอยางใหเราดจนกระทงทานเสยชวต แลวในสานตอโดยบรรดา คอลฟะห ทงสทาน และบรรดาสาวกของทานอกจน ทานทงลายไดเสยชวตไป

ดงนน กจการเชนนคอการ (การเออเฟ อใหทำาการเพาะปลกในทดนนน) จะไมเปนทสนบสนนใหลบลางเพราะทานรอซลไดดำาเนนการกอนททานจะเสยชวต แตถากจการนทำาการลบลางแลว ทานรอซลกตองลบลางชวงททานยงมชวตอยแตนถงทานจะเสยชวตแลวแตบรรดาสาวกของทานยงดำาเนนการอก

ทานอบนอบบาส ไดแยงตอทศนะทวากจการนไดลบไปแลวนน วา“ ” ทานรอซล (ซ.ล.) มไดหกหามแตประการใด แตทานรอซลยงสนบสนน เพราะวาการทเราไดดำาเนนกจการ เชนน เปนการเพมความเปนพนองและเปนการมนษยสมพนธกบเพอนบานอกดวยและทานรอซลกไดกลาวอกวา ผใดกตามทมทดนวางเปลากจจงมอบทดนแกผทตองการ“ทำาใหเขาไดทำาแลวมาแบงผลผลต”

วาดวยการเชาทดนสวนการเชาทดนโดยใชเงนหรอทองนนเปนทสนบสนนดวยเชนกนเพราะวาเคย

ปรากฏในบรรดาสาวกของทานรอซล ดงทเกดขนกบ ฮนซอละห อบน กอซ ไดกลาววา เขาไดถามรออฟ เกยวกบการใหเชาทดนรออฟกไดตอบกบเขาวาทานรอซลไดหามในเรองน“

( คอการเชาโดยการเอาผลผลต เอาเงนเอาทองดวย) แลวทานอบน กอซกถามอกวา โดย”เชากบเงนกบทองอยางเดยว ทาน รออฟ กตอบวา ถากบเงนและทองนนไมเปนไร” ” ”

ในเรองน มซฮบ มาลก,ซาฟอ,และหหมด กสนบสนนกบฮาดษนดวยพรอมดวยอหมาม นาวาวไดกลาววา เปนคำาทชดเจน“ ”

วาดวยทกจการทไมดทผานมานนเราไดพดถงการเออเฟ อทดนทถกตองตามซนนะฮ คอเมอไดเผลผลต

หรอกอนไดรบผลผลตเรากตกลงกนวาจะมการแบงครงตอครงหรอเศษหนงสวนสามหรอสวนสอยทขอตกลง

วาแตวากจการทถอวาไมดกคอ เจาของทดนจะเจาะจงถงผลผลตวาเขาตองไดเทาทเขาตองการ เชน เขาตองการ 10 ตน หรอ 10 กโล และทเหลอกจะใหกผททำาทง ๆ ทไมไดดผลผลตวาไดเทาไร

ดงทปรากฏในสมยของทานศาสดารายงานโดยทานบคอร จาก รออฟ บน คอดจไดกลาววา “ทมาดนะหมพวกนายทน ( คอพวกทมทดนเยอะ )หลงจากทไดรบผลผลตแลว”

ทานรอซลกไดถามวาพวกทานทำาอยางไรกบผลตอบแทนนน พวกเขากตอบวา“ ” เราไดใหเขาเชา เศษหนงสวนส โดยเชากบผลผลตนนคอ อนทผลมและแปงทเขาไดปลก ทานรอซลก กลาวตอไปอกวา สเจาอยาไดทำาเชนน“ ”5

โองการกรอานมากมายทกลาวความโปรดปรานของอลลอฮ เกยวกบการปลกพชผก ผลไม และธญญาหารเพอตอบสนองความตองการของมนษย เรองเปนการแสดงใหเหนเปนนยวา คนตองทำางานและพยายามหาประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต ดวยการพลกแปลงผนดนเพอใหไดรบอาหารการกน

อล-กรอาน บทท 80 โองการท 24-32 สอนไวความวา ดงนนมนษยจงพนจ“อาหารของเขาเถด แทจรงเราไดหลงนำาอนหลากไหลลงมาประพรมพนดน ทำาใหพชพนธงอกงามและเปนอาหารในทสด แลวเรากไดทำาใหเมลดพชงอกงามขนในนน และโดยเฉพาะองนตลอดจนผก รวมทงมะกอกและอนทผลม อกทงบรรดาเรอกสวนอนหนาทบ และผลไมจนกระทงหญา ทงนเพอเปนปจจยอำานวยความสขแกพวกเจาและแกปศสตวของพวกเจา” (อบดลเลาะ,2545)เกษตรธรรมชาต(Natural Farming)

ระบบการเกษตรในปจจบนกอใหเกดปญหาตางๆมากมาย โดยเฉพาะอยางยงปญหาทางดานการทำาลายความสมดลทางธรรมชาตไรนา คอ การเรมกระบวนการแหงการปรบเปลยนแนวความคดและแนวทางการทำาการเกษตร เพอใหเปนการทำาการเกษตรทสามารถรกษาสภาพแวดลอม ดวยการไมทำาลายดน ไมใชปยเคมหรอสารเคมเพอกำาจดศตรพช และยดถอกฎแหงธรรมชาต ตลอดจนเปนการทำาเกษตรกรรมททำาใหเกษตรกรสามารถมชวต และความเปนอยแบบพอเพยง และสามารถพงพาตนเองได(Self-Sufficiency and self-reliance)

เกษตรธรรมชาตเปนชอเฉพาะทหมายถง ประเภทของการทำาเกษตรกรรม ซงไดรบการพฒนาและเผยแพรโดยนกเกษตรธรรมชาตชาวญปน ชอ มาซาโนบ ฟกโอกะดประวตทภาคผนวก

2 เขาเชอวาแทจรงแลวมนษยไมรอะไรเลยและไมอาจเขาใกลธรรมชาต จงยดถอหลกการของ อกรรม(Do-noting) หรอการไมกระทำา คอการปลอยทกอยางเปนไปตามยถากรรม การงดเวนกจกรรมตางๆ ทไมจำาเปนทกชนด และไมแยกทกสงออกจากธรรมชาต

จากความหมายจงสรปไดวา เกษตรธรรมชาต คอ ระบบเกษตรกรรมทสรางผลผลตพช และสตวใหสอดคลองกบนเวศของพนท โดยพยายามแทรกแซงการใชปจจยและเทคโนโลยทางการผลตตางๆใหนอยทสด เพอใหระบบเกษตรกรรมและธรรมชาตสามารถเกอกลซงกนและกนเปนองครวม

วตถประสงคของเกษตรธรรมชาต

5 ซยยด สาบด ,ฟกซนนะฮ เลม 3. 1995 มานาร อดเดาลยะฮ 279-282

เนนความสามารถทจะนำากระบวนการควบคมทางธรรมชาต โดยไมมการใชสารเคมในการปองกนและกำาจดศตรพช รวมไปถงไมมการใชปยเคมหรอการแทรกแซงใดๆในการบำารงดน การปลอยใหธรรมชาตในรปของพชชนดตางๆทมระบบการเจรญเตบโตและวงจรชวตทแตกตางกนควบคมกนเอง จะกอใหเกดความสมดลทางธรรมชาตไดในทสด

หลกการและเงอนไขของเกษตรธรรมชาตจากแนวความคดและหลกของอกรรม หรอการไมกระทำา กอใหเกดหลกการพนฐาน

ของเกษตรกรรมธรรมชาต 4 ขอ คอ1) การไมไถพรวนดน เนองจากธรรมชาตดนมการไถพรวนดนโดยตวมนเองอย

แลวจากการชอนไชของแมลง และสงมชวตเลกในดน ทำาใหการไถพรวนดนกอใหเกดการทำาลายโครงสรางของดน ทำาใหดนจบตวกนแนนแขง รากพชและสงมชวตในดนไมสามารถทำาหนาทตามธรรมชาตได อกทงยงทำาใหเกดปญหาการสญเสยหนาดนอกดวย

2) การไมใชปยเคม หรอทำาปยหมก เนองจากการทำาปยหมกจะมผลตอพชในเวลาอนสน มธาตอาหารทไมสมบรณ และยงมผลตอโครงสรางของดนและความอดมสมบรณในระยะสน และเปนงานทหนกแกเกษตรกร อยางไรกตามการใชปยอนทรยหรอปยพชสดสามารถกระทำาได เพอการปรบสภาพแวดลอมทเสยไป ปยคอกกสามารถใชไดในปรมาณพอเหมาะสม

3) การไมกำาจดวชพช เนองจากการกำาจดวชพชเปนงานทหนก และเปนภาระแกเกษตรคอนขางมาก ยงมผลตอโครงสรางดนและทำาใหดนขาดพชคลมดนดงนนจงควรยอมรบการดำารงอยของวชพช มองเหนคณคาและประโยชนของหญาหรอวชพชในฐานะของการเปนพชคลมดน

4) การไมใชสารเคมปราบศตรพช การใชสารเคมปราบศตรพชนอกจากจะทำาลายศตรพชแลว ยงทำาลายสงมชวตทมประโยชนตอพชหรอสงมชวตทเปนศตรธรรมชาตทำาใหเสยสมดลธรรมชาต และยงกอใหเกดปญหาดานสงแวดลอม มลพษ และปญหาสารพษตกคางตามมาอกดวย ทงนควรใชกลไกทางธรรมชาตทำาหนาทศตรพชดวยตวมนเอง

นอกจากนยงใหความสำาคญอยางยงกบเรองของการคลมดน(Mulching) และการปลกพชเพอบำารงดนทงนเพอปองกนผลเสยทเกดขนกบดน โครงสรางของดนและความสมดลของดน ตลอดจนปญหาการสญเสยและการชะลางหนาดน

การพฒนารปแบบเกษตรธรรมชาตในประเทศไทยเกดขนในราวป พ.ศ.2530 ภายหลงจากทขอเขยนเรอง One Straw

Revolution ของ มาซาโนบ ฟกโอกะ ไดรบการถอดความและตพมพเปนภาษาไทย และแนวความคดเรองเกษตรธรรมชาตกไดรบการขานรบอยางกวางขวาง ตอมากลมสนตอโศก นบเปนกลมบคคลกลมแรกทไดขานรบแนวความคดเรองเกษตรกรรมธรรมชาต และไดมการตพมพและเผยแพรแนวคดและวธปฏบตเกยวกบเกษตรกรรมออกไป ทำาใหเปนแรงบนดาลใจใหกบเกษตรกรจำานวนหนง เชน นายคำาเดอง ภาษ

การเดนทางมาเยอนประเทศไทยของ ฟกโอกะ เปนจดสำาคญททำาใหแนวความคดนมไดรบความสนใจมากขน ดงนน จงทำาใหเกดการตนตวและการยอมรบในแนวความคดเรองเกษตรกรรมธรรมชาตเพมมากขน นอกจากนยงไดมการจดตง กลมศกษาเกษตร“ธรรมชาต ขนโดยเกษตรกรผทสนใจและองคกรพฒนาเอกชน เพอใหเกดการเรยนรเชน ”

การพบวาดนในหลายพนท เนอดนมความแขงมาก ไมมความอดมสมบรณ การทำานาโดยไมไถพรวนเลย จงเปนไปไดยาก ดงนน จงมการอนโลมใหไถพรวนไปกอนในกรณทดนแขงและไมสมบรณ ทำาใหเกดการถกเถยงและอภปรายกนอยางกวางขวางวาผดหลกเกษตรธรรมชาตหรอไม

นอกจากนเกษตรกรททำาการเกษตรธรรมชาตยงไมมความเขาใจ ถงหลกการของเกษตรกรรมธรรมชาตอยางแทจรง เพราะแรงจงใจเกดมาจากฐานของเศรษฐทรรศนมากกวานเวศทรรศน รวมทงแนวปฏบตจะตองมหลกการทคอนขางเครงครด ดงนนจงนบวายงมการจำากดอยมากมกจะอยในเกษตรกรทมความศรทธารวมกนอยางแทจรง เชน กลมศาสนา กลมศรทธา แตการทำาการเกษตรในฐานะทเปนกจกรรมสวนหนงของวถชวต ทมงเนนการเขาหาความสงบสขจากธรรมชาตใหมากทสดเปนสำาคญ

รปแบบเกษตรธรรมชาต1) ระบบการเกษตรธรรมชาตในเขตนเวศทราบลม ควรปรบระบบแปลงเพอใหม

ระบบการระบายนำาทด หากเลยงสตวจำาพวก วว ควาย ควรจดการมใหสตวเขามาทำาลายพนทเพาะปลก

2) ระบบการเกษตรธรรมชาตในเขตนเวศทดอนและทสง ควรมการปรบเปลยนรปแบบการใชพนทใหเหมาะสม โดยการลดพนทการทำานาหรอ พชไรลง และเพมพนทแหลงนำา การปลกไมผลและไมยนตนอนๆ

ขอเดนของการเกษตรธรรมชาต มอย 2 ประการ คอ1) การฟ นฟความสมดลของระบบนเวศ2) การลดการพงพาปจจยภายนอก

ทำาใหเกษตรกรในไรนาตองเกอกลกบระบบธรรมชาตเทานน หลกเกณฑและเงอนไข ตางๆเหลานจะทำาใหเกษตรกรสามารถลดตนทนในการผลตมชวตความเปนอยทม เสถยรภาพมากขนภายใตระบบนเวศทสมดลในไรนา

การเกษตรวถธรรม “เกษตรกรรม ทมประสทธภาพสงนน หาใชเกษตรกรรมทใหกำาไรงามไม หากแต”

เปนเกษตรกรรมทหวงโซในการผลต ทส งมชวตตงแตเลกทสดขนจลนทรยไปจนถงผบรโภคขนสดทายคอมนษยไดประโยชน เพราะเกษตรกรรมเปนศาสตรแหงชววทยา ศาสตรแหงชวต จงจ ำาเปนตองใหความสำาคญกบสรรพชวต ทงในนำา บนบก ในทะเล จะตองระมดระวงไมใหบรรดาสรรพชวตเหลานนตองถกทำาลายดวยนำามอของเรา

และความสำาคญยงไปกวานนคอการทระบบเกษตรกรรมสามารถสรางสมพนธภาพทดในหนวยทางสงคมตงแตเลกทสดไปจนถงใหญทสด ในอดตงานเกษตรเปนงานของครอบครวททกคนมหนาทในการชวยเหลอกน(ไมมเครองไมเครองมอเหมอนอยางปจจบน) สำาหรบผทมมากกกอใหเกดความสมพนธชวยเหลอกนระหวางครอบครว(เชน การลงแขกเกยวขาว การใชประโยชนจากทงหญาสาธารณะในการเลยงสตวรวมกน)

เมอทำาการเกษตรปลกขาว สวนผลไม ทำาไร เลยงสตว ทำาการประมง ไดผลผลต ผลผลตเหลานน กจะยอนกลบสสงคมอกเปนซะกาต ซงอสลามไดกำาหนดใหนำาเอาผลผลตเหลานนตามอตราทกำาหนด(ทงในรปของผลผลตและรอยละ 2.5 จากราคาของผลตผลนน)

ไปรวบรวมไวเพอชวยเหลอสงคม เพอเปนการชวยเหลอบคคลดงตอไปน 1.คนยากจน 2.ผทขดสน 3.ผจดการซะกาต 4.ผทหวใจของเขาตองการความอบอน(ผทเขารบอสลาม,ผทจะเขารบอสลาม,ผททำาใหผอนเขารบอสลามหรอผทใหการชวยเหลอมสลมในการตอสกบศตร) 5.ทาสทตองการไถตวเองเปนอสระ หรอเชลยศกมสลม หรอมสลมทถกกดข หรอการชวยเหลอเกษตรกร-ชางฝมอในการสรางโรงงานเลกๆเปนของตนเอง แทนทจะตองทำางานใชแรงงาน เพอทใหเขาสามารถเปนนายตวเอง และเปนผหยบยนใหแกสงคม(มอบน)ตอไป 6.ผทมหนสน 7.กจการทดและเปนผลประโยชนของสาธารณะในดานตางๆ ตลอดจนการตอสเพอปองกนเพอใหอสลามดำารงอยเพออลลอฮ และ 8.ผทเดนทาง

เมอชมชนใกลตวไมมผมสทธไดรบซะกาตแลว กกระจายไปสสงคมทไกลออกไปอก ทกๆศาสนาตางกใหความสำาคญกบการปกปองสทธของคนยากจนและผออนแอในสงคม อสลามเปนศาสนาแหงสงคม การเปนมสลมทด คอการใชชวตใหยอมรบ และใหความดแกสงคม สรางประโยชนใหสงคมแลวกรบประโยชนจากสงคมและมสลมแตละคนนนมสทธเหนอสงคมและสงคมกมสทธเหนอมสลม หนงในบรรดาสทธของสงคมเหนอมสลมคอซะกาต ซงซะกาตนนเปนสทธของสงคมทพงไดรบจากคนรวยเพอประดนความจำาเปนพนฐานของคนกลมหนงในสงคม เพอทจะไดยกระดบคณภาพชวตของกลมคนดงกลาวใหอยในมาตรฐานเดยวกน เปนหลกสงคมสงเคราะหระหวางมสลมดวยกน ซงเปนสวนหนงของระบบสวสดการสงคมอนครอบคลมของอสลาม อสลามสงเสรมใหมสลมทกคนมอาชพ สามารถเลยงตนเองและครอบครวได แตหากมเหตขดของ ซะกาตกสามารถไปชวยเหลอบคคลเชนนได เพราะเปนการไมสมควรยงทบคคลเชนนจะถกละเลยจากสงคม ดงอลลอฮกลาวในอลกรอานความวา และในทรพยสมบตของพวกเขาจดไวเปนสวนของผเอยขอและ“ผไมเอยขอ”(อลกรอาน 51:19) ผทไดเตรยมทรพยสนของเขาเพอการนดวยการจายซะกาต ทำาความดและสานตอความสมพนธทางสงคมเปนผทไดรบการยกยองจากอลลอฮ ซะกาตมความสำาคญดานสงคม เพอใหสงคมดำารงอยไดอยางมนคงเปนการใหสวสดการสวนหนงทผมงมจะตองใหสทธนแกคนยากจนของสงคม ซงถอเปนความสำาคญดานสงคมของอสลาม

ซะกาตเปนแหลงรายไดขนแรกของอสลาม เปนเสมอนพลงทจะมาผลกดนใหกลไกทางเศรษฐกจและสงคมดำาเนนไป ซงการเกบรวบรวมซะกาตเปนการขจดความเหลอมลำากนทางทรพยสนและคอยๆกอใหเกดการกระจายรายไดตลอดจนเปนสงทคอยเหนยวร งแนวโนมทจะกอใหเกดปญหาเงนเฟอเอาไว นอกจากนนแลวการจดเกบซะกาตทถกตองจะสามารถสรางดลยภาพทางเศรษฐกจทตองการขนมาไดอกดวย

ซะกาตยงทำาหนาทกระจายความรำารวยของประชาชาตใหทกคนมสทธไดรบสวนแบงดวยแมในหมคนยากจนกตาม ทงนเพราะจะตองมอยางนอยรอยละ 2.5 ทถกกำาหนด โดยซะกาตใหหมนเวยนในหมคนจน สอดคลองกบนโยบายการกระจายรายไดสประชาชนในระบบเศรษฐกจของอสลามดวย ดงอลลอฮกลาวในอลกรอานความวา เพอมใหทรพยสน“หมนเวยนอย (เฉพาะ) ในหมคนรำารวยของพวกเจาเทานน”(อลกรอาน 59:7)

ซะกาตนนมความสำาคญในฐานะเปนแกนกลางทางทรพยสนในอสลาม ซงครอบคลมถงดานศลธรรมทางศาสนานน ซะกาตจะเปนตวชำาระลางความโลภและขจดความร ำารวยจนเกนไป สวนดานสงคมนนซะกาตทำาหนาทเสมอนมาตรการชนเยยมทจะขจดความยากจน

รองรบสวสดการสงคมโดยใหผมงมรจกรบผดชอบตอสงคม สำาหรบดานเศรษฐกจนนซะกาตจะปองกนการสะสมทรพยสมบตเอาไวในมอของคนเพยงไมกคน นอกจากนยงเปนระบบการกระจายรายไดในสงคมททรงพลง(อบดลรอซดและคณะ,2547)

อสลามนนเปนธรรมนญหรอรปแบบชวต ทอลลอฮไดใหศาสดาแสดงไวเปนแบบอยาง ตลอดชวตและการทำางานของทาน ฉะนนในกรอานและฮาดษ(จรยวตร)นนมทงหมดของเหตการณทจะมาประสบกบมนษย หากแตมนษยยงขาดการคนควา นำาเอาหลกคำาสอน และแบบอยางจรยวตรเหลานนมาปรบใชกบเหตการณปจจบน ตวอยางของการใชสารเคมทเปนพษตอรางกายทงมนษย และสตวนนกเชนเดยวกนหากพจารณาตามบรบทของอลกรอานแลว เมอปนเป อนสพชผก เนอสตว หรออาหาร ยอมไมฮาลาล(อนมตใหรบประทานสำาหรบมสลม)

วนนขาดการทำางานรวมกนระหวางนกวชาการกบนกการศาสนา หรอจะเปนองคกรททำางานเรองสขภาพกจำาเปนทจะตองเขามาใหความสนใจเกยวกบการผลต ตงแตตนนำากนใหมากขนกวาน เพราะเกษตรกรไดแตเพยงชแนะ แตนกวชาการนนจำาเปนจะตองมบทบาทในการออกมานำาสงคมใหเกดความเขาใจในเรองของโทษภยของสารเคมใหมากขน ทงทเหนอยวาในหลกการ "การฆาชวต" นนเปนบาป ชวตกคอชวต จะใหญจะเลกกเปนหนงชวต หากฆาโดยไมไดใชประโยชนแลวเปนบาปทงสน เพราะทกสงนนอลลอฮสรางมาดวยความสมบรณ แลวทงสน เปนวงจรมการใชประโยชนซงกนและกน อยางในกรณใบขาวนนจากการสงเกตของคณประเสรฐ สขถาวร ปราชญของกมปง“ (ปราชญชาวบาน)” พบวาเหลอเพยง 3 ใบ ตนขาวกสามารถโตและใหผลผลตได ฉะนนจงไมจำาเปนตองฉดพนสารเคมในกรณทมการทำาลายของแมลงทไมรนแรงนก

หากมแมลงในทงนาปรมาณมากกใหใชวธกำาจดดวยวธอนเพอลดประชากรแมลงลง เชนวธการใชกาวเหนยวดกลอ ใชแสงไฟดกในเวลากลางคน ฯลฯ กรณการเขาท ำาลายอยางรนแรงกใหใชสารเคมโดยปฏบตตามคำาแนะนำา ใหเวนระยะกอนเกบผลผลตเพอปองกนสารตกคางในพชผล สำาหรบในระบบนเวศนในทงนาแลวจะเหนวาเมอมแมลงมาก กจะมกบเขยดคางคก มารอชวยกำาจด และคางคกหรอกบนเองทจะเปนผทมสวนชวยในการยอยสลายชวอนทรยบางอยาง ใหแกตนพช นนคอ ในสตวตระกลทมเกราะหมตว หรอลำาตวแขงอยางแมลง(สตวไมมกระดกสนหลง)จะมสารชนดหนงอยเปนจำานวนมาก "สารไคตน" ซงเมอคางคกกนแมลงแลว ถายมลอยบรเวณโคนตนขาว มลของคางคกทอดมไปดวยสารไคตน กจะเปนประโยชนแกตนขาวเปนอยางมาก ทำาใหตนขาวมลำาตนแขงแรง ยนลำาตนไดด รบนำาหนกรวง(ขาว)ไดมาก

การทอลลอฮใหมแมลงนน เปนการใหสำาหรบมนษย เพราะการใสสารเคมนนเปนการสรยสราย ไมมความจำาเปน แตเกษตรกรยคนมองความสรยสรายเหลานเปนความจำาเปน ในสวนของปยนนเปนสารอาหารทใหประโยชนไมครบ 100 เปอรเซนต แตปยธรรมชาตทอลลอฮใหทอยในรปของมลสตวตางๆ เปนปยเตมสตร ทคอยๆปลดปลอยธาตอาหารออกมา และพชกดดซมไปใชประโยชน

"การเกษตรวถธรรม"(ผวจย) จงเปนการทำาการเกษตรทนอบนอมยอมรบในความเมตตากรณาของอลลอฮ เพราะอลลอฮไดทรงสรางสรรพสงไวอยางสมบรณ (มนษยตางหากเปนผททำาใหเกดความเสยหายบนพนพภพน) อยางการบกทำาลายของตกแตนเมอครง

อดต กเพราะมนษยบกทำาลายบานของมน มนจงออกมา เนองจากมนเองไมมทอย นบวนมนษยยงใชสารเคมทรนแรงขน เพอทำาลายเจาของบาน เพอตองการยดเอาใชเปนทอยของตน ปญหามนจงแกกนไมตก(ประเสรฐ สขถาวร)

กลมอดมการณทางศาสนา ทง“กลมสนตอโศก”,“กลมโยเร-ควเซ” หรอรวมไปถงอดมการณของ โรงเรยนชาวนาคานาอาน“ ” ซงตางกยอมรบ แมไมไดศรทธาในอลลอฮ ซงไดนยามสงรอบตววา ธรรมชาต สงทเปนธรรมชาตสำาหรบอสลามแลวนนเปนสงทมผ“ ”สราง อสลามศรทธาวาอลลอฮทรงสรางทกสงทกอยาง ไสเดอน ผง แมลงศตรพช ตลอดจนเชอโรคตางๆทงหมดไมมอะไรทอลลอฮมไดทรงสราง สวนการสรางนนยอมมเหตผลของพระองคทงทเปนรางวลแกมนษย และเปนบททดสอบความศรทธาของมนษย ฉะนนในทกกลมอดมการณทางการเกษตร จงมกเปนกลมทดำาเนนการทางศาสนาและคณธรรมควบค เนองจากเลงเหนความสำาคญของปญหาจากสรรพสงทเปนอย และการกระทำาทเหนแกตวของมนษยทใชประโยชนอยางไรการยงคด จงไดนำาเอาหลกธรรมคำาสอนของตนมาใชในการแกไขปญหาตางๆของโลกทกวนน(ประเสรฐ สขถาวร)

บทท 3วธดำาเนนการวจย

กรอบแนวทางการวจยโดยทวไปการศกษาครงน มงศกษาสภาพการมสวนรวมของภาคสวนตางๆในเขต

หนองจอก ในการพฒนาอาชพการเกษตร และการบรณาการหลกคณธรรมจรยธรรมของศาสนาอสลามไปใชในการประกอบอาชพ

มวตถประสงคเฉพาะในการวจยทส ำาคญ 2 ประการ คอ (1)เพอศกษาสภาพการมสวนรวมของผเกยวของทกภาคสวนของเขตหนองจอก ในการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมในอาชพเกษตรกรรม และ (2)เพอศกษาการบรณาการความรและหลกคณธรรมตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรม โดยในการน ไดกำาหนดกรอบแนวทางการวจย ประกอบดวยกจกรรมทส ำาคญ ๆ ดงน

1) ศกษาเอกสาร/หลกฐาน เพอหาขอมลเกยวกบ (1) บทบาทดานการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมกบเกษตรกรของหนวยงานทางดานศาสนา และ(2) การมสวนรวมของหนวยงานตางๆในการพลกดนใหหลกคณธรรมจรยธรรมของศาสนาสอดคลองกบงานอาชพ โดยมงเนนอาชพเกษตรกรรม

การดำาเนนในขนตอนน ทำาควบคไปกบการศกษาคมภรอลกรอาน และหนงสอฮาดษอลบคอร เพอศกษาความรทสอดคลองกบหลกการทางเกษตรกรรมทสามารถน ำามาใชได

2) สำารวจขอมลภาคสนาม โดยใชแบบสอบถาม ตามกรอบวตถประสงคของการวจย 2 ประการ กบกลมเปาหมาย คอ ผนำาชมชน แกนนำาเกษตรกร นกการเมองทองถน ผนำาศาสนา ผเชยวชาญดานคณธรรมอสลาม และคมภรกรอาน ขาราชการ ตลอดจนประชาชนทวไป

3) ถอดบบทเรยนจากการสนทนา และสมภาษณคณประเสรฐ สขถาวร วทยากรผเผยแพร การเกษตรวถธรรม“ ”

3) จดเวทประชมกลม (Focused group discussion) เพอสรปและถอดบทเรยนการดำาเนนการถายทอดความร การเกษตรวถธรรม “ ”

ภาพรวมขนตอนการดำาเนนงาน และกรอบแนวทางการวจย ปรากฏดงแผนภาพตอไปน

โจทยปญหาวจยศาสนาอสลามสอนอะไรเกยวกบการเกษตร?

โตะครสอนอะไรเกยวกบการเกษตร?

ศกษาเอกสาร/หลกฐานงานวจยทเกยวของ ปรกษา/สมภาษณคณประเสรฐ สขถาวรศกษาคมภรอลกรอาน/

หนงสอฮาดษอลบคอร

ออกแบบสอบถาม/ทดสอบ และดำาเนนการเกบขอมล

จดประชมกลมเกษตรกรวทยากร-วพากษผลจากแบบสอบถาม

สรปผลจากแบบสอบถาม

สรปผลโครงการวจย

บทท 4ผลการวเคราะหขอมล

การนำาเสนอผลการวเคราะหขอมลในบทน ไดนำาเสนอจำาแนกตามวตถประสงคของการวจย 2 ประการ คอ 1)ผลการวเคราะหสภาพการมสวนรวมของผเกยวของทกภาคสวนของ เขตหนองจอก ในการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมในอาชพเกษตรกรรม 2)ผลการวเคราะหสภาพการบรณาการความรและหลกคณธรรมตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรม

ผวจยไดนำาเสนอผลการวจยและวเคราะหขอมลซงประกอบดวยคารอยละของการแจกแจงความถ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนการมสวนรวมของชมชนและการบรณาการหลกคณธรรมจรยธรรม เปนดงนรอยละของการแจกแจงความถของกลมตวอยาง

1. คาสถตพนฐานของกลมตวอยางสำาหรบแสดงการแจกแจงความถ จำาแนกตามประเภทของผใหขอมล เพศ อาย การศกษา รายไดเฉลย ประเภทของอาชพเกษตรกรรมและการมอบซากาต ดงปรากฏตามตาราง 1-7

ตารางท 1 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามประเภทของผใหขอมล

ประเภทของผใหขอมล จำานวนรอยละ

ผนำาชมชน 2 2.5แกนนำาเกษตรกร 14 7.0นกการเมองทองถน 2 1.0

ผนำาศาสนา 17 8.5นกวชาการอสลาม 1 0.5ขาราชการหรอลกจางหนวยงานรฐ 31 15.5ประชาชนทวไป 130 65.0รวม 200 100.0

จากตาราง 1 กลมตวอยางประกอบดวยผนำาชมชน จำานวน 5 คน คดเปนรอยละ 2.5 แกนนำาเกษตรกร จำานวน 14 คน คดเปนรอยละ 7.0 นกการเมองทองถน จำานวน 2 คน คดเปนรอยละ 1.0ผนำาศาสนา จำานวน 17 คน คดเปนรอยละ 8.5 นกวชาการอสลาม จำานวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.5 ขาราชการหรอลกจางหนวยงานรฐ จำานวน 31 คน คดเปนรอยละ 15.5 และประชาชนทวไป จำานวน 130 คน คดเปนรอยละ 65.0ตารางท 2 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามเพศ

เพศ จำานวนรอยละ

ชาย 124 62.0หญง 76 38.0 รวม 200 100.0

จากตาราง 2 กลมตวอยางประกอบดวยเพศชายจำานวน 124 คน คดเปนรอยละ 62.0 และ เพศหญง จำานวน 46 คน คดเปนรอยละ 38.0

ตารางท 3 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามอาย

อาย จำานวนรอยละ

20-40 ป 82 41.041-60 ป 82 41.0

สงกวา 60 ป 36 18.0รวม 200 100.0

จากตาราง 3 กลมตวอยางประกอบดวย กลมอาย 20 –40 ป จำานวน 82 คน คดเปนรอยละ 41.0 กลมอาย 41 –60 ป จำานวน 82 คน คดเปนรอยละ 41.0 และกลมอาย สงกวา 60 ป จำานวน 36 คน คดเปนรอยละ 18.0

ตารางท 4 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามระดบการศกษา

ระดบการศกษา จำานวนรอยละ

ไมจบระดบมธยมศกษา 95 47.5จบระดบมธยมศกษา 47 23.5สงกวามธยมศกษา 58 29.0รวม 200 100.0

จากตาราง 4 กลมตวอยางมการศกษาไมจบระดบมธยมศกษา จำานวน 95 คน คดเปนรอยละ 47.5 มการศกษาระดบมธยมศกษา จำานวน 47 คน คดเปนรอยละ 23.5 และมการศกษาสงกวาระดบมธยมศกษา จำานวน 58 คน คดเปนรอยละ 29.0

ตารางท 5 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามระดบรายได

รายไดเฉลยตอป จำานวนรอยละ

ตำากวา 5,000 บาท 19 9.55,000 – 10,000 บาท 73 36.5สงกวา 10,000 บาท 108 54.0

รวม 200 100.0

จากตาราง 5 กลมตวอยางมรายไดตำากวา 5,000 บาท ตอป จำานวน 19 คน คดเปนรอยละ 9.5 มรายไดระหวาง 5,000 บาท – 10,000 บาท ตอป จำานวน 73 คน คดเปนรอยละ 36.5 และมรายไดสงกวา 10,000 บาท ตอป จำานวน 108 คน คดเปนรอยละ 54.0

ตารางท 6 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามประเภทเกษตรกรรม

ประเภทเกษตรกรรม จำานวนรอยละ

การทำาเพาะปลก 141 70.5เลยงสตว 39 19.5การประมง 20 10.0รวม 200 100.0

จากตาราง 6 กลมตวอยางประกอบ กลมการทำาเพาะปลก จำานวน 141 คน คดเปนรอยละ 70.5 กลมเลยงสตว จำานวน 39 คน คดเปนรอยละ 19.5 และกลมการทำาประมง จำานวน 20 คน คดเปนรอยละ 10.0

ตารางท 7 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามการมอบซะกาต

การมอบซะกาต จำานวนรอยละ

เดกกำาพรา 70 35.0หญงหมาย 9 4.5มสยด,องคกรการกศล 91 45.5ผเดนทาง 11 5.5อนๆ 19 9.5

รวม 200 100.0

จากตาราง 7 กลมตวอยางมการมอบซะกาตแกเดกกำาพรา จำานวน 70 คน คดเปนรอยละ 35.0 มการมอบซะกาตแกหญงหมาย จำานวน 9 คน คดเปนรอยละ 4.5 มการมอบซะกาตแกมสยด,องคกรการกศล จำานวน 91 คน คดเปนรอยละ 45.5 มการมอบซะกาตแกผเดนทาง จำานวน 11 คน คดเปนรอยละ 5.5 และมการมอบซะกาตในลกษณะอน จำานวน 19 คน คดเปนรอยละ 9.5

2. การแจกแจงความถของสภาพการสวนรวมของผเกยวของทกภาคสวนของเขตหนองจอก ในการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมในอาชพเกษตรกรรม ดงตาราง 8-9

ตารางท 8 บทบาทการมสวนรวมในองคกรชมชนทองถนของกลมตวอยาง

บทบาทในองคกร จำานวนรอยละ

เปนระดบผนำา 20 10.0เปนสมาชก 31 15.5ไมไดเปน 149 74.5รวม 200 100.0

จากตาราง 8 บทบาทการมสวนรวมในองคกรชมชนทองถนของกลมตวอยางโดยมบทบาทเปนระดบผนำา จำานวน 20 คน คดเปนรอยละ 10.0 บทบาทเปนสมาชก จำานวน 31 คน คดเปนรอยละ 15.5 และไมมบทบาทในองคกร จำานวน 149 คน คดเปนรอยละ 74.5

ตารางท 9 การมสวนรวมของหนวยงานทางราชการในการสงเสรมและพฒนาอาชพ

ตลอดจนการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรม จำาแนกตามลกษณะการสงเสรม

ลกษณะการสงเสรม จำานวนรอยละ

สนบสนนงบประมาณ 95 47.5ใหความร ฝกอบรม ศกษาดงาน 176

88สนบสนนปจจยการผลตอนๆ 45 22.5สนบสนนการแปรรปและการตลาด 38 19.0

จากตาราง 9 ลกษณะการสงเสรมและพฒนา อาชพของหนวยงานราชการโดยสนบสนนงบประมาณ จำานวน 95 คน คดเปนรอยละ 47.5 ใหความร ฝกอบรม ศกษาดงาน จำานวน 176 คน คดเปนรอยละ 88 สนบสนนปจจยการผลตอนๆ จำานวน 45 คน คดเปนรอยละ 22.5 และสนบสนนการแปรรปและการตลาด จำานวน 38 คน คดเปนรอยละ 19.0

คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง1.คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบความคดเหนของ

กลมตวอยาง ตอสภาพการบรณาการความรและหลกคณธรรมตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรมตารางท 10 ระดบความความคดเหนของการบรณาการความร และหลกคณธรรมจรยธรรม

ตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรม

การบรณาการความรและหลกคณธรรมจรยธรรมตามหลก

ศาสนาอสลาม

X S.D. ระดบความเหมาะสม

11. การทำาเกษตรกรรม ไมควรกระทบตอกลไกสงแวดลอมเดมทเปนอย

3.13 .652 เหมาะสมยง

การใชสารเคมในการทำาเกษตรกรรมนนเปนการตดหวงโซอาหารของสงแวดลอม

2.96 .807 เหมาะสม

12. การทำาเกษตรกรรม เมอครบ ๑ ป แลวตองมอบสวนทไดรบนนกลบคนสสงคมในรปแบบของทรพยสนทใชประโยชน(ซากาต)

3.44 .646 เหมาะสมยง

13. ชมชนควรมสวนรวมในการดแลกจกรรมในการประกอบอาชพตางๆ

3.14 .537 เหมาะสมยง

14. องคกรดานการเกษตรควรประกอบไปดวยบคคลหลากหลายความถนด รวมไปถงผทมความรทางดานศาสนา

3.14 .599 เหมาะสมยง

15. วตถดบทนำามาผลตนนควรจะมาจากแหลงการผลตทมนใจไดวาปลอดภยจากการใชสารเคม

3.62 .606 เหมาะสมยง

16. องคกรดานการเกษตรเปนสถานทเรยนรทางดานการเกษตรทเหมาะสมอยางยงของชมชน

3.17 .550 เหมาะสมยง

17. เกษตรกรควรไดรบความรเพมเตมอยเสมอๆทงทางดานวชาการ และการฝกอบรมเสรม

3.25 .565 เหมาะสมยง

สรางคณธรรมจรยธรรม 18. องคกรดานศาสนาควรม

บทบาทในการสรางสรรคการประกอบอาชพตางๆ โดยเฉพาะเกษตรกรรมมากวาน

3.13 .604 เหมาะสมยง

เกณฑการใหระดบความเหมาะสม0 หมายถง ไมเหมาะสม1.00-1.99 หมายถง ไมแนใจ2.00-2.99 หมายถง เหมาะสม3.00 ขนไปหมายถง เหมาะสมยง

จากตารางท 10 กลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบการบรณาการความรและหลกคณธรรมจรยธรรมตามหลกศาสนาอสลาม ประเดน การ“ทำาเกษตรกรรมไมควรกระทบตอกลไกสงแวดลอมเดม”, “การทำาเกษตรกรรม เมอครบ ๑ ป แลวตองมอบสวนทไดรบนนกลบคนสสงคมในรปแบบของทรพยสนทใชประโยชน(ซากาต)”, “ชมชนควรมสวนรวมในการดแลกจกรรมในการประกอบอาชพตางๆ”, “องคกรดานการเกษตรควรประกอบไปดวยบคคลหลากหลายความถนด รวมไปถงผทมความรทางดานศาสนา”, “วตถดบทนำามาผลตนนควรจะมาจากแหลงการผลตทมนใจไดวาปลอดภยจากการใชสารเคม”, “องคกรดานการเกษตรเปนสถานทเรยนรทางดานการเกษตรทเหมาะสมอยางยงของชมชน”, “เกษตรกรควรไดรบความรเพมเตมอยเสมอๆทงทางดานวชาการ และการฝกอบรมเสรมสรางคณธรรมจรยธรรม” และ “องคกรดานศาสนาควรมบทบาทในการสรางสรรคการประกอบอาชพตางๆ โดยเฉพาะเกษตรกรรมมากกวาน” ในระดบเหมาะสมยง และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานตามลำาดบดงน .652,.646,.537,.599,.606,.550,.565, และ.604

สำาหรบ ประเดน “การใชสารเคมในการทำาเกษตรกรรมนนเปนการตดหวงโซอาหารของสงแวดลอม” นนมระดบความคดเหนเพยง ระดบเหมาะสม ซงมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ .807

ตารางท 11 ระดบระดบความเขาใจดานคณธรรมจรยธรรมตามหลกศาสนาอสลามใน

อาชพเกษตรกรรมความเขาใจดานคณธรรม X S.D. ระดบความ

เขาใจ 11. ความสำานกและ

ตระหนกในการรกษาสงแวดลอม ไมฉวยโอกาสหรอสรางปญหามลพษทเกดจากการทำาเกษตรกรรมใหชมชนเดอดรอน

2.71 .889 มาก

1.2 การรกษาความสจ ความเปนธรรม จายซากาตจากการประกอบอาชพตรงกำาหนดและสรางความมนใจใหกบลกคาและผบรโภค

2.94 .998 มาก

ความเขาใจดานคณธรรม X S.D. ระดบความเขาใจ

1.3 การเคารพผอาวโสและนกบวชทกศาสนา,อนเคราะหผยากไร,เดกกำาพรา,หญงหมาย และสงเคราะหผดอยโอกาส

2.84 .990 มาก

1.4 การไมกอบโกยหรอฉวยโอกาสดวยการกกตนสนคา หรอคากำาไรเกนควร เลยงไมยงเกยวกบดอกเบย แตไม

2.93 1.002 มาก

เลยงภาษหรอทำาผดกฎหมายทเกยวของ1.5 การมงมนผลตผลตผลใหมคณภาพ ปลอดภยตอผบรโภค ไดมาตรฐานสากล

3.12 1.035 มากทสด

1.6 ปกปองรกษาชอเสยงและศกดศรของประเทศ และภมใจในความเปนไทย

3.25 1.000 มากทสด

เกณฑการใหระดบความเขาใจดานคณธรรมจรยธรรมตามหลกศาสนาอสลามในอาชพเกษตรกรรม0 หมายถง นอย1.00-1.99 หมายถง ปานกลาง2.00-2.99 หมายถง มาก3.00 ขนไปหมายถง มากทสด

จากตารางท 11 กลมตวอยางมระดบความเขาใจดานคณธรรมจรยธรรมตามหลกศาสนาอสลามในอาชพเกษตรกรรม ดานตางๆ ดงน “ความสำานกและตระหนกในการรกษาสงแวดลอม ไมฉวยโอกาสหรอสรางปญหามลพษทเกดจากการทำาเกษตรกรรมใหชมชนเดอดรอน”, “การรกษาความสจ ความเปนธรรม จายซากาตจากการประกอบอาชพตรงกำาหนดและสรางความมนใจใหกบลกคาและผบรโภค”, “การเคารพผอาวโสและนกบวชทกศาสนา,อนเคราะหผยากไร,เดกกำาพรา,หญงหมาย และสงเคราะหผดอยโอกาส ” และ การ“ ไมกอบโกยหรอฉวยโอกาสดวยการกกตนสนคา หรอคากำาไรเกนควร เลยงไมยงเกยวกบดอกเบย แตไมเลยงภาษหรอทำาผดกฎหมายทเกยวของ” กลมตวอยางมความเขาใจในระดบ มาก และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน ตามลำาดบ คอ .889,.998,.990 และ 1.002

สวนความเขาใจดาน “การมงมนผลตผลตผลใหมคณภาพ ปลอดภยตอผบรโภค ไดมาตรฐานสากล” และ “ปกปองรกษาชอเสยงและศกดศร

ของประเทศ และภมใจในความเปนไทย” กลมตวอยางมความเขาใจในระดบมากทสด และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานในแตละดาน คอ 1.035 และ 1.000

ถอดบทเรยนจากฮาดษการเกษตรกรรม

ดานเกษตรกรรมนน อลลอฮเปนผทรงบนดาลใหกจการงานเกษตรนนเฟ องฟหรอตกตำา ทกสงลวนขนอยกบพระองค การดำาเนนชวตวถเกษตร การเปนผผลตอาหาร เปนกจการงานทมความประเสรฐ ( ไมวาคนหรอสตวกตาม) แตทานศาสดาไดเกรงวา อาชพการเกษตรจะเปนทมาของการกดขและความตกตำา อนเนองจากความมงมนในการอาชพจนเกนไป จนทำาใหมวลมสลมปฏเสธการญฮาดในวถของอลลอฮ สำาหรบในตวบทฮาดษแลว นกวชาการใหพงระวงอยาตความตามตวอกษรภาษาอาหรบ เพราะในทศนะอสลามการกสกรรมเปนอาชพทมความจำาเปนอยางยง แตเกษตรกรจะตองพงระวงผลอนอาจจะเกดขนในการมงมนจนเกนไป

อสลามเหนความสำาคญของการทำาฟารมและการกสกรรม แมกระทงการเลยงสนขนน จะไมเปนสงทพงควร แตทานศาสดากอนญาตใหทผทมกจการงานเกษตรสามารถเลยงไดเพอดแลรกษาทรพยสมบตได

ทานศาสดากำาชบใหใชงานอปกรณ หรอสตวใหเหมาะสมตามประเภทของมน ( เครองมอ หนาท – ) อนเนองมาจากสรรพสงตางๆนนอลลอฮไดบญชาใชมาแลว อลลอฮไดมอบหมายหนาทใหสรรพสงตางๆไดอยางสมบรณ เชน หมาปากมหนาทในการกนลกแกะ ฯลฯ

การรวมลงทนทำาการเกษตรกรรมสำาหรบการรวมกนทำาการเกษตร แลวแบงผลผลตกน นนกเปนสงทม

แบบอยางจากทานศาสดา แตจะเปนทตองหามในการเชาทดนเพอทำาการเกษตร โดยกำาหนดจำานวนพนทกนตามอตราสวน โดยการเชาดวยทองและเงน

ทงนอสลามสงเสรมใหใชประโยชน ( ทำาการเกษตร) ในทดนของบคคลอน ดวยเงอนไขในการรบสวนแบงผลผลต หนงในสาม ( 1/3 หรอ ¼ ) หากกรณทฝายหนงเปนฝายจดหาเมลดพนธ ( ฝายเจาของทดน ) กสามารถแบงสวนเปน ½ แตถาฝายเกษตรกรหาเมลดพนธเองกอาจแบงครงกน หรอเจาของทใหเกษตรกรทำาการเกษตรและเปนฝายจดหาเมลดพนธ ฯลฯเอง การแบงสวนกขนอยกบการตกลงกน แตถาฝายเจาของทกบฝายเขารวม มารวมกนทำาการเกษตรโดยฝายรวมจดหาเมลดพนธฯลฯ เอง โดยตางทมเทรางกายรวมกน กแบงครงผลผลตกน สำาหรบการเขารวมกนเกบเกยวใหแบงผลผลตคนละครง สวนในกรณใชแรงงานนน สนบสนนใหมอบผลผลต 1/3 หรอ ¼ เปนคาแรง

ทสำาคญอสลามนนหามการวาจางในเลยงสตวในเงอนไขเวลา ( ทแนนอน )โดยใหผลตอบแทน 1/3 หรอ ¼ แกเจาของสตว(สนบสนนใหมอบผลตอบแทน ½ ) และสำาหรบการสญญาทำาเกษตรรวมกนนน ขอตกลงการเขาทำาการเกษตร เมอเจาของทดนตายไปแลว ผลประโยชนจากมนจะตกเปนมรดกแกผรบมรดก ทงนหากผรบมรดกมความประสงคจะดำาเนนการตอ ซงหากไมดำาเนนการตามสญญาตอแลวกสามารถมการเปลยนแปลงขอตกลงใหมได ยกตวอยางในสมยของทานคอลฟะฮอมรทไดใหภรรยาทานศาสดาเลอกนน เพราะเปนทดนทเปนกรรมสทธสวนตว แตสามตกลงเคยใชประโยชนกบคนงานไว และนางเคยไดรบประโยชน เมอสามตายไป หากภรรยาประสงคจะรบสวนแบงทเปนผลผลตอยางทเคยไดรบตามเดมกได ( จดสวนตามกำาหนด ) หรออาจยกเลกจำานวนทดนการทำาการเกษตรบนทดนสวนทเปนกรรมสทธของนางกได หรออาจเอาทดนนนเขารวมหน ( ซงสวนแบงของผลผลตจากทดนจะเปน ½ )ในครงททานศาสดายงมชวตนนเคยให 80 วสกของอนทผลม และ 20 วสกของขาวบารเลย แกภรรยาของทาน ทานอมรกถอปฏบตตามนน สำาหรบทานทตองการเขาหนในทดนตอ ในกรณทไมไดมการกำาหนดขอตกลงเกยวกบเงอนไขเวลากใหถอวาเปนหนสวนในผลตผลเชนกน

ระบบการลงทนดานการเกษตร

ในฮาดษอลบคอร(หนงสอทรวมรวมจรยวตรของทานศาสดา ซงรวบรวมโดยทานบคอร)ทนกวชาการศาสนาใหนำาหนกความสำาคญรองลงมาจากคมภรอลกรอาน ไดกลาวถง การลงทนในภาคการเกษตรไว 2 แบบ คอ

1. แบบ “มซารออะฮ” ( เจาของลงทนทดน และใหอกฝายดำาเนนการทกอยางในทดนของตน)

2. แบบ “อลมดอบะเราะฮ” ( เจาของทดนวาจางใหทำาการเกษตร โดยใหผลตอบแทนเปนผลผลตจากการทำาการเกษตรกรรมนนๆ) ผทมทดนมากนน อาจจางใหผอนทำาการเกษตรในทดนของตน(ไมถง

กบตองหาม)ตามแบบ “อลมดอบะเราะฮ ซงเปนการใหผลตอบแทนจาก”การแบงผลผลตทางการเกษตร แตจะเปนการดยงหากอนญาตใหพนอง ( มสลม ) เพอนบานเอาประโยชนจากไรนาทดนของตน โดยไมมการเรยกสวนแบง ( รบเปนคาเชาท ) สำาหรบชนตางศาสนกกเชนกน การเขาทำาการเกษตรในทดนมสลมกมการใชขอตกลงเดยวกนทดนและการพฒนาทดน

อสลามหามการแบงพนท( กำาหนด ) ในการกำาหนดสวนแบงของผลผลตในระบบเกษตรแบบอลมดอบะเราะฮ การลงทนทำาเกษตรกรรมโดยใชทนจากผอน ( ไมไดขออนญาต นยนรวมไปถงการจางคนงานโดยใหผลตอบแทนเปนสวนแบงจากผลกำาไรจากการผลต) เมอทำางานเสรจหรอเมอขายผลผลตได

ทานศาสดาสงเสรมการอทศ ( วะกฟ ) ตนไม ( ไมใหตด ) แตใหใชผลทำาทาน และการเกบรกษาทดนไวสำาหรบเปนทวะกฟ(ทดนสาธารณะ)6 และสงเสรมใหมการทำาการเกษตรในทดนสาธารณะนนๆ เพอใหเกษตรกร(ประชาชน)สามารถจายซะกาต ซงนำาซะกาตนนมาใชในการฟ นฟดแลชมชน เพอสนบสนนการพฒนาชมชน

6 โดยไมเรยกเกบภาษคอรอจ ( ภาษทเกบจากผลผลตทางการเกษตร ) ซงไมใชซะกาต

สำาหรบผทมทดนนน อสลามสงเสรม ใหใชประโยชนจากทดน หรออาจใหเชาทดน โดยอาจกำาหนดคาเชาจากผลผลตในอตราสวน 1/3 หรอ ¼ หรอ ½ ทดทสดคอใหผอน ( มสลม ) ทำาฟร ( ไมคดคาเชา ) หรอไมเชนนนกปลอยไวเฉยๆ

ซงสำาหรบผทฟ นฟดนทรกรางวางเปลา ดนทเสอมสภาพ ( ทดนไมมเจาของ ) ทางกฏหมายอสลามแลวกรรมสทธกจะตกเปนของผฟ นฟ

ทานศาสดาไดกลาวไววา ทดน ทด ทเหมาะสม มความจำาเรญ คอ ทดนลกษณะทองกะทะ ( นฏนลวาด ) ซงอยกงกลางระหวางมสยดกบถนน(นยนนาจะหมายถงอยทามกลางสงคมของผร ผศรทธา และมการคมนาคมสะดวก;ผวจย)

แมเจาของทดนมสทธเหนอทดน ( กรณใชประโยชนในทดนทไมระบเวลาแนนอน ) แตกจะตองรบฟงคำายนยอมของผเชา(ผใชประโยชน) ดวยเชนกน ทงนอาจขอใหยายไปทำาประโยชนในทดนอนแทนกได

ทานศาสดาไมไดหามการใหเชาทดน แตการใหญาตพนองทำาการเกษตรในทดนของตนฟรเปนการดกวาทจะไดรบคาเชาเปนจำานวนทแนนอน รวมไปถงมแบบอยางจากทานศาสดาในการใหทำาประโยชนในทดนโดยทเจาของทดนไดรบประโยชนจากสาธารณประโภค ( นำาบาดาล ฯลฯ ) ตนไม ฯลฯ ทผใชพฒนาขนในทดนของตน โดยเจาของเปนกำาหนด

ทสำาคญสำาหรบการเชาทดนดวยทองคำาและเงนเปนสงอนมต ซงสงทในสมยของทานศาสดามความกงวลใจในการใหเชาทดนน กเพราะเกรงวา จะเปนสงซงอลลอฮไดสงหามเอาไว อนทจรงอลลอฮไดกำาหนดขนพนฐานเพอแยกแยะใหเหนวา การใหเชาทดนนนจะนำาไปสภาวะของความหยงยโสและความประสงคราย ซงสำาหรบการใหเชาดงกลาวนนถอวาไมอนญาต

แบบอยางความพอเพยง ตามแนวทางของทานศาสดาคนททำาการเกษตร ชอบการเพาะปลก อลลอฮไดกลาววา จงยดสวน“

นไวเพอหาผลประโยชน เพราะไมมสงใดททำาใหทานพอใจได และผลททำาให”ผทปลกพชพนธมความสขมากทสด กดวยการทไดมโอกาสไดทำาประโยชนจากผลผลตของมนในหนทางของพระองค(อลลอฮ) สำาหรบผทมชวตไม

หมกมนอยกบกจการงานในทองไรทองนา และใหเวลาอยกบอลลอฮ และศกษาคนควาเรองราวเกยวกบอสลามจากแบบอยางของทานศาสดา อบ “ฮรอยเราะฮ มโอกาสอยและไดจำาฮาดษ มากมายเพราะเขาไมสะสมทรพยสน จนทำาใหตนมจตใจพะวงอยกบมน และไมไดไปวนวายกบการคา ทานอยกบทานศาสดาตลอด เพราะทานพงใจใหสามารถมอาหารกนไปวนๆเทานน แสดงใหเหนถงความสมถะ ซงเปนจรยวตรของทานศาสดา แตทานกยงประกอบสมมาชพเปนปถชนปกต และทำางานรบใชศาสนาของอลลอฮ ในการเผยแพรอสลามในฐานะศาสดา ซงเปนวถชวตแบบพอเพยง ทำาไปเพอแสวงหาปจจยยงชพ และเมอมเหลอกชวยเหลอแบงปนในสงคมการแบงกนปนสวนนำาสำาหรบการทำาการเกษตร

นำาทเหลอใชจะไมมใครเปนเจาของ หากบคคลใดมแหลงนำาใกลๆทงหญาและไมมแหลงนำาอนใดในละแวกนน จงไมควรกกกนนำาทเหลอแกปศสตว เพราะจะทำาใหปศสตวไมสามารถกนหญาไดอยางเตมทหากปราศจากนำา ดงนนการกกนำาถอประหนง ทงนทดนใกลแหลงนำามสทธในการใชนำา ( ไดรบประโยชนจากนำา )กอน เมอมการเกบกกนำาไวใชในการเกษตร กใหเพยงพอเหมาะสม อยากกนำาไวเกนจำาเปน เพอใหนำานนเปนประโยชนกบผอนเหมอนๆกน ไมมใครมสทธเปนเจาของทงหญาสาธารณะ ซงเปนทงหญาทถกกำาหนดใหใชเพอจดประสงคเพอการเลยงสตวทถกจายเปนซะกาต ดงนนไมมผใดมสทธในทงหญาดงกลาวเพอการอน

ความศรทธากบอาชพทางการเกษตรการเพาะปลกและเลยงสตวนนเปนไปตามเจตจำานงของผเลยง หาก

เพอความโปรดปรานพอพระทยของอลลอฮแลว ทกๆการกระทำา จะไดรบการตอบแทนจากพระองคทงสน หากทำาไปเพอการโออวดสตวนนกจะเปนทมาแหงความชวราย และจากอนส อบนมาลก กลาววา ฉนไดยนทานรสล ( ซล.) กลาววา บคคลใดปรารถนาทจะเพมพนปจจยยงชพ และใหอายยนแลวกใหมการตดตอระหวางเครอญาต

บทท 5สรปการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ

หนงในหลายๆสาเหตททำาใหโครงสรางการดำาเนนงานทางดานการเกษตรเปลยนไป กเนองมาจากสภาพสงคมเปลยน คานยมทางสงคมเปลยน เปนผลมาจากการทพอแมเนนการศกษาใหแกบตรหลาน เนนใหลกเรยนหนงสอ ปลกฝงใหเดกและเยาวชนมเปาหมายชวตผกตดไวทการมงานดด มเงนเดอน แมครอบครวชาวนาเองบตรหลานกไมคอยไดมโอกาสชวยเหลองานไรนาทบาน จงเปนการยากทจะใหเกดความผกพนกบมรดกอนขมขนพอแมชนน

อกเหตผลหนงอาจเนองมากจากเทคโนโลย และเครองทนแรงททำาใหคนๆหนงทำางานไดมากขน จงไมไดพงแรงงานในครอบครว และเพอนบาน ลกๆจงไมไดเขามาชวยครอบครวทำาอยางอดต และนยงเปนอกสาเหตหนงททำาใหความสมพนธระหวางเพอนบาน และสมพนธภาพในชมชนแปรเปลยนไป

ประกอบกบการทผลตอบแทนในอาชพไมแนนอนอยางการทำางานประจำา ในขณะทรายจายของคนรนใหมเปนรายจายประจำาและมความผนผวนสงกวาราคาผลผลตทางการเกษตร(ขนอยกบฤดกาล ถาชวงเทศกาลตางๆกมรายจายสง เชน ชวงปใหม สงกรานต วาเลนไทน ฯลฯ) เปนงานทตองใชความอดทน ไมดงดดใจเนองจากสภาพการทำางานทตองตรากตรำากลางแดดกลางฝน ทงยงประสบกบปญหาความผนผวนของราคาผลผลต ซงเปนเหตผลของผทไมทำาการเกษตรคด เพราะการสงเสรมการเกษตรทใหสงเสรมเกษตรกรจายทกอยาง จงเปนภาระทหนก คนรนใหมจงมองวาเปน มรดกบนความขมขน“ ” อยางนตอไป

เราจำาเปนตองเรงใหคนรนใหมเหนความสำาคญของเกษตรกรรม ใหเหนวางานเกษตรกรรมเปนงานทมเกยรต-ศกดศรไมตางอะไรกบงานทวไป อนทจรงงานเกษตรเปนงานททาทาย ตองอาศยความอดทน ในขณะเดยวกนกเปนงานทอสระ และหากเกษตรกรฝกหดในการสงเกต และ

ทดลองแกไขปญหาในไรนาเอง โดยทยงไมจำาเปนตองพงพงสารเคมเสมอไป หยบโนนผสมน ทดลองใช ทสำาคญอยาลมจดสตรสวนผสมไว เพอทเมอการทดลงอใหผลดจะไดเผยแพรตอๆกนไป กจะเปนการเสรมสรางภมปญญา(งานวจยระดบชาวบาน)ในการแกไขปญหาศตรพชดวยตนเองในชมชน

งานสงเสรม การ“ เกษตรวถธรรม ” ตองอาศยความอดทน เปรยบเสมอนการประกาศศาสนา ทานนบ(ขอความสนตจงมแดทาน)ประกาศศาสนาในสมยนน ไดคนเขารบอสลามไมมากนก สมยนนตางกหาวาทานศาสดามฮำาหมดบา แตทานเชอมนในอลลอฮ เชอในหลกการของอลลอฮ จงมอสลามสบทอดมาจนกระทงทกวนน ถาทานถอยวนนกคงไมมอสลามอยแลว เกษตรวถธรรมกเหมอนกน วถธรรมคออสลาม อสลามคอระบอบชวต จงจำาเปนตองมคนรนใหมเขามาเสรม ไมสามารถทจะบอกไดวาจะดำาเนนไปทศทางใดทถกทสด ดทสด เพราะวถธรรมคอวถชวต ทจะตองใหสอดคลองกบหลกการอสลาม แลวชวตมนษยกจะกลบมามปฏสมพนธกนเหมอนเคย อยากเรยกรองและเชญชวนใหนกการศาสนาทำาความเขาใจเรองการเกษตร เพอกระตนใหเกดการรบรเพอใหเกดการคนควาขอมลใหมๆ เพมเตม ซงไมสามารถทำาไดเพยงกบคนกลมเดยว

คนรนใหมเปนกำาลงสำาคญทจะประคบประคองสงคมใหอยรอดตอไปได ในวถธรรมของอลลอฮ มงใหความเขาใจเรองเกษตรวถธรรม กบเยาวชน 2 กลม หลก คอ กลมนกศกษาอสลามศกษา และกลมหรอชมรมนกศกษามสลมในระดบอดมศกษาสาขาเกษตรศาสตร โดยการจดกจกรรมเปนเนนการมสวนรวม ทงสองกลมเปนกลมทคาดหวงวาจะเปนกลมทเปนกำาลงหลกสำาคญในการทจะทำางานในเชงพฒนา เพอปากทองตอไป

ขอเสนอแนะเพอหวงผลในการพฒนาการเกษตรตอๆไปในอนาคต จงควรไดรบ

สนบสนนจากมลนธ องคกรดานศาสนา มสญด ชมรม หรอผสนใจทวไป ในดานตางๆดงตอไปน

1.) ตองมองคกรทขบเคลอนโดยตรง ทำาหนาททงคนควาทางวชาการอสลาม และวทยาศาสตร นกวชาการศาสนา และนกวชาการเกษตร จะตองทำางานขบเคลอนรวมกน ประสานกบกรรมการมสญดตางๆทวประเทศ เนนการวจยและเผยแพรองคความรวทยาศาสตรทสอดคลองกบวถธรรมวถเกษตรอสลาม

2.) เผยแพรวชาการโดยการฝกอบรม ฝกใหเกษตรกรเขยนแผน แลวจดหางบประมาณ(จากบยตลมาล;องคกรทรวบรวมซะกาต)ไปใหเกษตรกรหรอเยาวชนทวางงานกลบไปปฏบตงานอาชพ และจดหลกสตร พฒนาคณภาพชวต เนนในเรองของการมธยสต อดออม ความไมสรยส“ ”

ราย ซงสอดคลองกบหลกการในกรอาน เปนสงทควรปลกฝงใหแกเกษตรกรรนใหม ฝกใหเปนเกษตรกรรนใหมทลดคาใชจายรายหว และเหนความจำาเปนของอาชพการเกษตร ลดความฟงเฟอ สมถะ พอเพยง แตเกษตรกรทสำาคญมสลมตองไมลาหลง มงเนนการปลกฝงคนรนใหม ในลกษณะหลกสตร 3 หลกสตร คอระดบเกษตรกร(เกษตรกรผปฏบตจรง),เกษตรกรรนใหม(ระดบอดมศกษา สามญ-อสลามศกษา) และอนาคตเกษตรกร(ม.3-ม.6)

ตองกระตนสรางคนรนใหม ในดานตางๆ ดงน(1.)เหนความสำาคญของอาชพการเกษตร (2.)รจกอดออม ลดคาใชจาย ไมฟงเฟอสรยสราย (3.)มวนย (4.)มการบรหารเวลา ทด(5.)มแผนการดำาเนนงาน-การบญช (6.)ใชเทคโนโลย และการทนแรงอยางเหมาะสม

บรรณานกรม

จารก เซนเจรญและมฮำาหมด พายบ.2535.หะดษบคอร เลมท 3.อลอมาน.กรงเทพฯนนทยา หตานวตร และณรงค หตานวตร.2546.การพฒนาองคกรชมชน.กรงเทพฯ: สถาบนพฒนา

องคกรชมชน (พอช.)นพนธ พวพงศกร และอมมาร สยามวาลา,2538.กลมเศรษฐกจของชาวบาน : ความสำาเรจ และความ อยรอด.กรงเทพฯ: มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทยบรรจง บนกาซน,2539.หะลาล และหะรอมในอสลาม.ศนยหนงสออสลาม.

กรงเทพฯสถาบนราชภฏภาคตะวนออกเฉยงเหนอ,2542.วถไทย.สำานกพมพเธรดเวฟ.กรงเทพฯ (เขาถงขอมลได

จาก http://student.rint.ac.th/~jakkra/sheet62.doc)สมาคมนกเรยนเกาอาหรบประเทศไทย.พระมหาคมภรอลกรอาน พรอม

ความหมายภาษาไทย.ศนยกษตรยฟะฮด เพอการพมพอลกรอาน.มาดนะฮ ซาอดอาราเบย

อบดลรอซด เจะมะ,อสมาแอล อาล,วรวทย บาร,รอฮม นยมเดชา,อบดลเลาะ การนา,ตายดน อสมาน,ชมศกด เกาะกาว และดาโอะ เลาะลง.2547.การคำานวณซะกาตธรกจออมทรพยอสลามและการจดการ,สถาบนพฒนาองคกรชมชน(องคการมหาชน),55 น.ปตตาน

อบดลเลาะ อบร, 2545.เศรษฐศาสตรอสลามเบองตน.นรามเดย.นราธวาส

สรปประเดนความรทไดจากวงสนทนากลม(Fogused Group Discussion)

โดยแกนนำาเกษตรกร ....ถงนยามและนานาสาระของ.... “การเกษตรวถธรรม ”

7 ตลาคม พ.ศ.2548 ณ ชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก กรงเทพมหานคร

หนงในหลายๆสาเหตททำาใหโครงสรางการดำาเนนงานทางดานการเกษตรเปลยนไป กเนองมาจากสภาพสงคมเปลยน คานยมทางสงคมเปลยน เปนผลมาจากการทพอแมเนนการศกษาใหแกบตรหลาน เนนใหลกเรยนหนงสอ ปลกฝงใหเดกและเยาวชนมเปาหมายชวตผกตดไวทการมงานดด มเงนเดอน แมครอบครวชาวนาเองบตรหลานกไมคอยไดมโอกาสชวยเหลองานไรนาทบาน จงเปนการยากทจะใหเกดความผกพนกบมรดกอนขมขนพอแมชนน

อกเหตผลหนงอาจเนองมากจากเทคโนโลย และเครองทนแรงททำาใหคนๆหนงทำางานไดมากขน จงไมไดพงแรงงานในครอบครว และเพอนบาน ลกๆจงไมไดเขามาชวยครอบครวทำาอยางอดต และนยงเปนอกสาเหตหนงททำาใหความสมพนธระหวางเพอนบาน และสมพนธภาพในชมชนแปรเปลยนไป

ประกอบกบการทผลตอบแทนในอาชพไมแนนอนอยางการทำางานประจำา ในขณะทรายจายของคนรนใหมเปนรายจายประจำาและมความผนผวนสงกวาราคาผลผลตทางการเกษตร(ขนอยกบฤดกาล ถาชวงเทศกาลตางๆกมรายจายสง เชน ชวงปใหม สงกรานต วาเลนไทน ฯลฯ) เปนงานทตองใชความอดทน ไมดงดดใจเนองจากสภาพการทำางานทตองตรากตรำากลางแดดกลางฝน ทงยงประสบกบปญหาความผนผวนของราคาผลผลต ซงเปนเหตผลของผทไมทำาการเกษตรคด เพราะการสงเสรมการเกษตรทใหสงเสรมเกษตรกรจายทกอยาง จงเปนภาระทหนก คนรนใหมจงมองวาเปน “มรดกบนความขมขน” อยางนตอไป

เราจำาเปนตองเรงใหคนรนใหมเหนความสำาคญของเกษตรกรรม ใหเหนวางานเกษตรกรรมเปนงานทมเกยรต-ศกดศรไมตางอะไรกบงานทวไป อนทจรงงานเกษตรเปนงานททาทาย ตองอาศยความอดทน ในขณะเดยวกนกเปนงานทอสระ และหากเกษตรกรฝกหดในการสงเกต และทดลองแกไขปญหาในไรนาเอง โดยทยงไมจำาเปนตองพงพงสารเคมเสมอไป หยบโนนผสมน ทดลองใช ทสำาคญอยาลมจดสตรสวนผสมไว เพอทเมอการทดลงอใหผลดจะไดเผยแพรตอๆกนไป กจะเปนการเสรมสรางภมปญญา(งานวจยระดบชาวบาน)ในการแกไขปญหาศตรพชดวยตนเองในกมปง

“เกษตรกรรม ทมประสทธภาพสงนน หาใชเกษตรกรรมทใหกำาไร”งามไม หากแตเปนเกษตรกรรมทหวงโซในการผลต ทสงมชวตตงแตเลกทสดขนจลนทรยไปจนถงผบรโภคขนสดทายคอมนษยไดประโยชน เพราะเกษตรกรรมเปนศาสตรแหงชววทยา ศาสตรแหงชวต จงจำาเปนตองใหความสำาคญกบสรรพชวต ทงในนำา บนบก ในทะเล จะตองระมดระวงไมใหบรรดาสรรพชวตเหลานนตองถกทำาลายดวยนำามอของเรา

และความสำาคญยงไปกวานนคอการทระบบเกษตรกรรมสามารถสรางสมพนธภาพทดในหนวยทางสงคมตงแตเลกทสดไปจนถงใหญทสด ในอดตงานเกษตรเปนงานของครอบครวททกคนมหนาทในการชวยเหลอกน(ไมมเครองไมเครองมอเหมอนอยางปจจบน) สำาหรบผทมมากกกอใหเกดความสมพนธชวยเหลอกนระหวางครอบครว(เชน การลงแขกเกยวขาว การใชประโยชนจากทงหญาสาธารณะในการเลยงสตวรวมกน)

เมอทำาการเกษตรปลกขาว สวนผลไม ทำาไร เลยงสตว ทำาการประมง ไดผลผลต ผลผลตเหลานน กจะยอนกลบสสงคมอกเปนซะกาต ซงอสลามไดกำาหนดใหนำาเอาผลผลตเหลานนตามอตราทกำาหนด(ทงในรปของผลผลตและรอยละ 2.5 จากราคาของผลตผลนน) ไปรวบรวมไวเพอชวยเหลอสงคม เพอเปนการชวยเหลอบคคลดงตอไปน 1.คนยากจน 2.ผทขดสน 3.ผจดการซะกาต 4.ผทหวใจของเขาตองการความอบอน(ผทเขารบอสลาม,ผทจะเขารบอสลาม,ผททำาใหผอนเขารบอสลามหรอผทใหการชวย

เหลอมสลมในการตอสกบศตร) 5.ทาสทตองการไถตวเองเปนอสระ หรอเชลยศกมสลม หรอมสลมทถกกดข หรอการชวยเหลอเกษตรกร-ชางฝมอในการสรางโรงงานเลกๆเปนของตนเอง แทนทจะตองทำางานใชแรงงาน เพอทใหเขาสามารถเปนนายตวเอง และเปนผหยบยนใหแกสงคม(มอบน)ตอไป 6.ผทมหนสน 7.กจการทดและเปนผลประโยชนของสาธารณะในดานตางๆ ตลอดจนการตอสเพอปองกนเพอใหอสลามดำารงอยเพออลลอฮ และ 8.ผทเดนทาง

เมอชมชนใกลตวไมมผมสทธไดรบซะกาตแลว กกระจายไปสสงคมทไกลออกไปอก ทกๆศาสนาตางกใหความสำาคญกบการปกปองสทธของคนยากจนและผออนแอในสงคม อสลามเปนศาสนาแหงสงคม การเปนมสลมทด คอการใชชวตใหยอมรบ และใหความดแกสงคม สรางประโยชนใหสงคมแลวกรบประโยชนจากสงคมและมสลมแตละคนนนมสทธเหนอสงคมและสงคมกมสทธเหนอมสลม หนงในบรรดาสทธของสงคมเหนอมสลมคอซะกาต ซงซะกาตนนเปนสทธของสงคมทพงไดรบจากคนรวยเพอประดนความจำาเปนพนฐานของคนกลมหนงในสงคม เพอทจะไดยกระดบคณภาพชวตของกลมคนดงกลาวใหอยในมาตรฐานเดยวกน เปนหลกสงคมสงเคราะหระหวางมสลมดวยกน ซงเปนสวนหนงของระบบสวสดการสงคมอนครอบคลมของอสลาม อสลามสงเสรมใหมสลมทกคนมอาชพ สามารถเลยงตนเองและครอบครวได แตหากมเหตขดของ ซะกาตกสามารถไปชวยเหลอบคคลเชนนได เพราะเปนการไมสมควรยงทบคคลเชนนจะถกละเลยจากสงคม ดงอลลอฮกลาวในอลกรอานความวา และใน“ทรพยสมบตของพวกเขาจดไวเปนสวนของผเอยขอและผไมเอยขอ”(อลกรอาน 51:19) ผทไดเตรยมทรพยสนของเขาเพอการนดวยการจายซะกาต ทำาความดและสานตอความสมพนธทางสงคมเปนผทไดรบการยกยองจากอลลอฮ ซะกาตมความสำาคญดานสงคม เพอใหสงคมดำารงอยไดอยางมนคงเปนการใหสวสดการสวนหนงทผมงมจะตองใหสทธนแกคนยากจนของสงคม ซงถอเปนความสำาคญดานสงคมของอสลาม

ซะกาตเปนแหลงรายไดขนแรกของอสลาม เปนเสมอนพลงทจะมาผลกดนใหกลไกทางเศรษฐกจและสงคมดำาเนนไป ซงการเกบรวบรวมซะกาตเปนการขจดความเหลอมลำากนทางทรพยสนและคอยๆกอใหเกดการกระจายรายไดตลอดจนเปนสงทคอยเหนยวรงแนวโนมทจะกอใหเกดปญหาเงนเฟอเอาไว นอกจากนนแลวการจดเกบซะกาตทถกตองจะสามารถสรางดลยภาพทางเศรษฐกจทตองการขนมาไดอกดวย

ซะกาตยงทำาหนาทกระจายความรำารวยของประชาชาตใหทกคนมสทธไดรบสวนแบงดวยแมในหมคนยากจนกตาม ทงนเพราะจะตองมอยางนอยรอยละ 2.5 ทถกกำาหนด โดยซะกาตใหหมนเวยนในหมคนจน สอดคลองกบนโยบายการกระจายรายไดสประชาชนในระบบเศรษฐกจของอสลามดวย ดงอลลอฮกลาวในอลกรอานความวา เพอมใหทรพยสนหมนเวยนอย“ (เฉพาะ) ในหมคนรำารวยของพวกเจาเทานน”(อลกรอาน 59:7)

ซะกาตนนมความสำาคญในฐานะเปนแกนกลางทางทรพยสนในอสลาม ซงครอบคลมถงดานศลธรรมทางศาสนานน ซะกาตจะเปนตวชำาระลางความโลภและขจดความรำารวยจนเกนไป สวนดานสงคมนนซะกาตทำาหนาทเสมอนมาตรการชนเยยมทจะขจดความยากจนรองรบสวสดการสงคมโดยใหผมงมรจกรบผดชอบตอสงคม สำาหรบดานเศรษฐกจนนซะกาตจะปองกนการสะสมทรพยสมบตเอาไวในมอของคนเพยงไมกคน นอกจากนยงเปนระบบการกระจายรายไดในสงคมททรงพลง

อสลามนนเปนธรรมนญหรอรปแบบชวต ทอลลอฮไดใหศาสดาแสดงไวเปนแบบอยาง ตลอดชวตและการทำางานของทาน ฉะนนในกรอานและฮาดษ(จรยวตร)นนมทงหมดของเหตการณทจะมาประสบกบมนษย หากแตมนษยยงขาดการคนควา นำาเอาหลกคำาสอน และแบบอยางจรยวตรเหลานนมาปรบใชกบเหตการณปจจบน ตวอยางของการใชสารเคมทเปนพษตอรางกายทงมนษย และสตวนนกเชนเดยวกนหากพจารณาตามบรบทของอลกรอานแลว เมอปนเป อนสพชผก เนอสตว หรออาหาร ยอมไมฮาลาล(อนมตใหรบประทานสำาหรบมสลม)

วนนขาดการทำางานรวมกนระหวางนกวชาการกบนกการศาสนา หรอจะเปนองคกรททำางานเรองสขภาพกจำาเปนทจะตองเขามาใหความสนใจเกยวกบการผลต ตงแตตนนำากนใหมากขนกวาน เพราะเกษตรกรไดแตเพยงชแนะ แตนกวชาการนนจำาเปนจะตองมบทบาทในการออกมานำาสงคมใหเกดความเขาใจในเรองของโทษภยของสารเคมใหมากขน ทงทเหนอยวาในหลกการ "การฆาชวต" นนเปนบาป ชวตกคอชวต จะใหญจะเลกกเปนหนงชวต หากฆาโดยไมไดใชประโยชนแลวเปนบาปทงสน เพราะทกสงนนอลลอฮสรางมาดวยความสมบรณ แลวทงสน เปนวงจรมการใชประโยชนซงกนและกน อยางในกรณใบขาวนนจากการสงเกตของคณประเสรฐ สขถาวร ปราชญของกมปง“ ” พบวาเหลอเพยง 3 ใบ ตนขาวกสามารถโตและใหผลผลตได ฉะนนจงไมจำาเปนตองฉดพนสารเคมในกรณทมการทำาลายของแมลงทไมรนแรงนก

หากมแมลงในทงนาปรมาณมากกใหใชวธกำาจดดวยวธอนเพอลดประชากรแมลงลง เชนวธการใชกาวเหนยวดกลอ ใชแสงไฟดกในเวลากลางคน ฯลฯ กรณการเขาทำาลายอยางรนแรงกใหใชสารเคมโดยปฏบตตามคำาแนะนำา ใหเวนระยะกอนเกบผลผลตเพอปองกนสารตกคางในพชผล สำาหรบในระบบนเวศนในทงนาแลวจะเหนวาเมอมแมลงมาก กจะมกบเขยดคางคก มารอชวยกำาจด และคางคกหรอกบนเองทจะเปนผทมสวนชวยในการยอยสลายชวอนทรยบางอยาง ใหแกตนพช นนคอ ในสตวตระกลทมเกราะหมตว หรอลำาตวแขงอยางแมลง(สตวไมมกระดกสนหลง)จะมสารชนดหนงอยเปนจำานวนมาก "สารไคตน" ซงเมอคางคกกนแมลงแลว ถายมลอยบรเวณโคนตนขาว มลของคางคกทอดมไปดวยสารไคตน กจะเปนประโยชนแกตนขาวเปนอยางมาก ทำาใหตนขาวมลำาตนแขงแรง ยนลำาตนไดด รบนำาหนกรวง(ขาว)ไดมาก

การทอลลอฮใหมแมลงนน เปนการใหสำาหรบมนษย เพราะการใสสารเคมนนเปนการสรยสราย ไมมความจำาเปน แตเกษตรกรยคนมองความสรยสรายเหลานเปนความจำาเปน ในสวนของปยนนเปนสารอาหารทใหประโยชนไมครบ 100 เปอรเซนต แตปยธรรมชาตทอลลอฮใหทอยในรป

ของมลสตวตางๆ เปนปยเตมสตร ทคอยๆปลดปลอยธาตอาหารออกมา และพชกดดซมไปใชประโยชน

"เกษตรวถธรรม" จงเปนการพดถงการทำาการเกษตรทนอบนอมยอมรบในความเมตตากรณาของอลลอฮ เพราะอลลอฮไดทรงสรางสรรพสงไวอยางสมบรณ มนษยตางหากเปนผททำาใหเกดความเสยหายบนพนพภพน อยางการบกทำาลายของตกแตนเมอครงอดต กเพราะมนษยบกทำาลายบานของมน มนจงออกมา เนองจากมนเองไมมทอย นบวนมนษยยงใชสารเคมทรนแรงขน เพอทำาลายเจาของบาน เพอตองการยดเอาใชเปนทอยของตน ปญหามนจงแกกนไมตก

ไมวาจะเปนกลมสนตอโศก หรอควเซ ซงตางยอมรบ แมไมไดศรทธาในอลลอฮ ธรรมชาตสงทเขาใจวาเปนธรรมชาต นนเปนกรรมสทธของอลลอฮทงหมด ไมมอะไรทอลลอฮมไดทรงสราง ฉะนนในทกกลมอดมการณทางการเกษตร จงมกเปนกลมทดำาเนนการทางศาสนาและคณธรรมควบค เนองจากเลงเหนความสำาคญของสรรพสงทเปนอย และการกระทำาทเหนแกตวของมนษยทใชประโยชนอยางไรการยงคด

งานสงเสรมเกษตรวถธรรม-เกษตรวถอสลามตองอาศยความอดทน เปรยบเสมอนการประกาศศาสนา ทานนบประกาศศาสนาในสมยนน ไดคนเขารบอสลามไมเทาไร สมยกอนใครๆกวามฮำาหมดบากนทงนน แตทานเชอมนในอลลอฮ เชอในหลกการของอลลอฮ ถาทานถอยวนนกคงไมมอสลามอยแลว เกษตรวถธรรมกเหมอนกน วถธรรมคออสลาม อสลามคอระบอบชวต จงจำาเปนตองมคนรนใหมเขามาเสรม ไมสามารถทจะบอกไดวาจะดำาเนนไปทศทางใดทถกทสด ดทสด เพราะวถธรรมคอวถชวต ทจะตองใหสอดคลองกบหลกการอสลาม แลวชวตมนษยกจะกลบมามปฏสมพนธกนเหมอนเคย อยากเรยกรองและเชญชวนใหนกการศาสนาทำาความเขาใจเรองการเกษตร เพอกระตนใหเกดการรบรเพอใหเกดการคนควาขอมลใหมๆ เพมเตม ซงไมสามารถทำาไดเพยงกบคนกลมเดยว

คนรนใหมเปนกำาลงสำาคญทจะประคบประคองสงคมใหอยรอดตอไปได ในวถธรรมของอลลอฮ มงใหความเขาใจเรองเกษตรวถธรรม กบ

เยาวชน 2 กลม หลก คอ กลมนกศกษาอสลามศกษา และกลมหรอชมรมนกศกษามสลมในระดบอดมศกษาสาขาเกษตรศาสตร โดยการจดกจกรรมเปนเนนการมสวนรวม ทงสองกลมเปนกลมทคาดหวงวาจะเปนกลมทเปนกำาลงหลกสำาคญในการทจะทำางานในเชงพฒนา เพอปากทองตอไป

และจำาเปนจะตองมองคกรทขบเคลอนโดยตรง ทำาหนาททงคนควาทางวชาการอสลาม และวทยาศาสตร หนวยงานราชการตองใหการสนบสนนในการประสานงานเพอใหเกดผลประโยชนรวมกนของชมชนทองถน เผยแพรโดยการฝกอบรมไปในตว มการใหเกษตรกรเขยนแผน แลวจดหางบประมาณ(จากบยตลมาล)ไปใหเกษตรกรหรอเยาวชนทวางงานกลบไปทำาไดเลย จะตองมทงนกวชาการศาสนา และนกวชาการเกษตร ทำางานขบเคลอนรวมกบกรรมการมสญดตางๆทวประเทศ เนนการวจยและเผยแพรองคความรทสอดคลองกบวถธรรมวถเกษตรอสลาม เมอการดำาเนนกจกรรมภาคเกษตรทกชนดของมสลมมเจาภาพทดแลอยางแทจรงทงปจจยการผลตทมการชวยเหลอเกอกลกน มการวจยและพฒนาไปพรอมๆกน และนกวชาการศาสนากพยายามคนควาศาสตรตางๆทมระบอยในอลกรอาน เพอใหเกษตรวถธรรม เปนเกษตรกรรมทอลลอฮทรงประสงคครบถวนอยางแทจรง เปนงานททำาใหเกษตรกรไมลมพระองค และในทกๆการกระทำาของเกษตรกรจะเปนผลบญทพระองคจะมอบรสก(รางวล)ใหจากผลผลตทงอกงาม เมอไดผลผลตทด เกษตรกรกไมลมพระองครบจายสวนทพระองคกำาหนดในรปซะกาต(ใหแกสถาบน-องคกรขบเคลอน เพอไปใชในกจกรรมทางศาสนาตอไป) เพอชวยเหลอคนยากจน ผขดสน เดกกำาพราหญงหมายและบคคลทศาสนากำาหนดในชมชนตอไป สงคมกจะเปนสงคมแหงการเกอกลกน ความผาสกอนยงยนกจะเกดขน

จำาเปนตองมการจดหลกสตร “พฒนาคณภาพชวต ” เนนในเรองของการมธยสต อดออม ความไมสรยสราย ซงสอดคลองกบหลกการในกรอาน เปนสงทควรปลกฝงใหแกเกษรกรรนใหม ฝกใหเปนเกษตรกรรน

ใหมทลดคาใชจายรายหว และเหนความจำาเปนของอาชพการเกษตร ลดความฟงเฟอ สมถะ พอเพยง แตเกษตรกรทสำาคญมสลมตองไมลาหลง

อาจจะเปนการอบรมเยาวชน ซงเรองของการสงเสรม จะตองควบคกบปลกฝงคนรนใหมไปดวย กนาจะเปนการทำาในลกษณะหลกสตร 3 หลกสตร คอระดบเกษตรกร(เกษตรกรผปฏบตจรง),เกษตรกรรนใหม(ระดบอดมศกษา สามญ-อสลามศกษา) และอนาคตเกษตรกร(ม.3-ม.6)

ตองกระตนสรางใหคนรนใหมเหน(1.)ความสำาคญของอาชพการเกษตร (2.)การอดออม ลดคาใชจาย ไมฟงเฟอสรยสราย (3.)วนย (4.)เรองการบรหารเวลา (5.)แผนการดำาเนนงาน-บญช (6.)เทคโนโลย และการทนแรง

เขตหนองจอกไดรบการสถาปนาเปนอำาเภอครงแรก เมอปพทธศกราช ๒๔๔๐ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว โดยไดมการอพยพชาวไทยมสลมจากบรเวณ ๗ หวเมองภาคใต   (คอ เมองปตตาน เมองหนองจก เมองยะหรง เมองสาย เมองยะลอ เมองรามน และเมองระแงะ) มาตงรกรากทำามาหากนตามแนวคลองแสนแสบ

ซงพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ไดโปรดเกลาฯใหพระยาศรพพฒนรตนราชโกษาเปนแมกลองจางชาวจนขดลอกขยายคลอง เพอเปนเสนทางยทธศาสตรครนตอมาเมอมการจดตงบรษทคสยามขน และไดรบสมปทานขดลอกคลองตาง ๆเพอประโยชนในทางกสกรรม จงมผอพยพมาตงถนฐานมากขนตามลำาดบ           ในป  พ.ศ. ๒๔๙๙   ร.ต.ต.ยรรยง   ธรรช  นายอำาเภอสมยนน เหนวาทตงของอำาเภอไมหมาะสมกบสภาพทองท ประกอบกบอาคารทวาการอำาเภอชำารด ทรดโทรมเปนอนมาก จงไดยายทวาการอำาเภอไปสรางในทแหงใหม ณ บรเวณหมท ๒ แขวงกระทมราย ซงเปนทตงสำานกงานเขตในปจจบน  เดมเปนอาคารไมสองชน   ตอมาในป   พ.ศ. ๒๕๒๓   ไดรบงบประมาณกอสรางอาคารคอนกรต ๓ ชน    หลงใหมเพมเตมในบรเวณใกลเคยงกบอาคารหลงเดม  มทางเดนเชอมตอระหวางกน  ไดทำาการรอถอนอาคารหลงเดมเมอตนป พ.ศ. ๒๕๓๒ และไดมพธเปดอาคารหลงใหม  เมอวนท  ๒๗ ธนวาคม  ๒๕๓๓   หมายเหต    อำาเภอหนองจอก  เปลยนชอเรยกใหมวา เขตหนองจอก ตามประกาศคณะปฎวต  ฉบบท ๓๓๕   ลงวนท  ๑๓  ธนวาคม   ๒๕๑๕   ตอมาได

เปลยนชอเรยกใหมวา สำานกงานเขตหนองจอก ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. ๒๕๒๘

จำานวนประชากร จำานวนครวเรอน และพนท

ปจจบนเขตหนองจอกมประชากรทงสน ๘๕,๓๓๙ คน แบงเปนเพศชาย ๔๒,๑๙๙ คน หญง ๔๓,๑๔๐ คน มจำานวนครวเรอนทงสน ๓๙,๗๔๙ ครวเรอน

โดยแบงออกเปน ๘ แขวง และมจำานวน ๙๓ หม มพนท ๒๓๖  ตารางกโลเมตร เปนพนทการเกษตร จำานวน ๖๘,๖๑๔ ไร ผมสทธเลอกตง ๕๘,๓๘๑ คน ชาย ๒๘,๒๖๘ คน หญง ๓๐,๑๑๓ คน ประชาชนสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม ประมาณรอยละ ๗๕,พทธศาสนา ประมาณรอยละ ๒๒ และศาสนาครสต ประมาณรอยละ ๓

สภาพทางเศรษฐกจ

ประชาชนชาวหนองจอกสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม   ไดแก  ทำานา ทำาสวน ปลกผลไม    เลยงสตว  อาชพของประชาชนจำาแนกได(โดยประมาณ) ดงน

อาชพ คดเปนอตราสวน(รอยละ)

เกษตรกรรม  ๘๐

รบราชการ   ๑๐

รบจาง คาขาย  ๖

อน ๆ    ๔

สภาพภมศาสตร แนวเขตตดตอ

สำานกงานเขตหนองจอก ตงอยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของกรงเทพมหานครจำานวนเนอทประมาณ ๒๓๖  ตารางกโลเมตร  เปนเขตทมเนอทมากทสด ประมาณ ๑ ใน ๗ของจำานวนเนอทรวมของกรงเทพมหานคร  มอาณาเขตตดตอ ดงน

ทศเหนอ ตดตอ อำาเภอลำาลกกา   จงหวดปทมธานทศใต ตดตอ เขตลาดกระบง

กรงเทพมหานคร ทศตะวนออก ตดตอ อำาเภอบางนำาเปรยว จงหวดฉะเชงเทราทศตะวนตก      ตดตอ เขตมนบรและเขตคลองสามวา

กรงเทพมหานคร 

สถานททองเทยว

1. ศนยบรหารกจการศาสนาอสลามแหงชาต    ทตง หมท ๓  ถนนคลองเกา แขวงคลองสบ  เขตหนองจอก  กทม.

2. สำานกจฬาราชมนตร  และสำานกงานคณะกรรมการกลางอสลามแหงประเทศไทย    ทตง หมท ๑๒  ถนนมตรไมตร  แขวง/เขตหนองจอก  กทม.

3. มหาวทยาลยเทคโนโลยมหานคร   ทตง หมท ๒  ถนเชอมสมพนธ  แขวงกระทมราย เขตหนองจอก  กทม

แหลงของด   

อาหารพนเมอง   ขาวหมกไก  

สนคาพนเมอง

กรงนกสวยงาม   ผกปลอดสารพษ

สตวเศรษฐกจ ไกชน

สถานทสำาคญ

แขวง วด มสยด โรงเรยน ถนน คลอง อน ๆ

๑.หนองจอก

- -อลฮสนา -หนองจอกพทยานสรณ

-มตรไมตร-แสนแสบ -

๒.คลองสบ -วดสชมพ -สะฟรสซาลาม

-สเหราคลองสบ -คคลองสบ -สบเอด -

๓.คลองสบสอง

-วดพระยาปลา

-บดดายาตลฮดายะห

-วดแสนเกษม -เลยบคลองสบสาม

-สบสอง -

๔.คฝงเหนอ

-วดสามงาม

-ดารลมกอรรอมน

-วดสามงาม -มตรไมตร-แสนแสบ -

๕.ลำาผกช -วดลำาผกช -ดารลนาซฮะห -ศรวงวทยาคาร -สวนทวงศ-ลำาปลาทว -

๖.กระทม -วด -อนมารสมนา -ภกดนรเศรษฐ -เชอมสมพนธ -แสน -รพ.หนองจอก

ราย หนองจอก  แสบ

๗.โคกแฝด - -คอยรลตกกะวา

-อสลามลำาไทร -เลยบวาร-แสนแสบ

-ศนยฝกอบรมขาราชการ กทม.

๘.ลำาตอยตง

-วดลำาตอยตง

-ดารสอามาล -วดตอยตง -สวนทวงศ-หลวงแพง -

สญลกษณสำานกงานเขตหนองจอก

การคมนาคม

การคมนาคมทางบก ปจจบนเขตหนองจอกมถนนสายหลก ทใชเปนเสนทางในการสญจรในพนทเขต และเสนทางสญจรระหวางเขตหนองจอกกบเขตชนในของกรงเทพมหานครจำานวน ๕ สาย คอ

ถนนสายหลก  ๕  สาย

ถนนสายรอง  ๑๒  สาย

๑. ถนนสวนทวงศ ๑. ถนนประชาสำาราญ ๗. ถนนทหารอากาศอทศ

๒. ถนนเชอมสมพนธ ๒. ถนนสงฆสนตสข ๘. ถนนสงฆประชา

๓. ถนนเลยบวาร ๓. ถนนอยวทยา ๙. ถนนสกลด

๔. ถนนมตรไมตร  ๔. ถนนรวมพฒนา ๑๐. ถนนเลยบคลอง

สบสาม

๕. ถนนฉลองกรง ๕. ถนนค-คลองสบ ๑๑. ถนนคลองเกา

๖. ถนนผดงพนธ    ๑๒. ถนนคลองสบ-สบส

ถนนปลอดฝน ๑ แหง     คอ ถนนเลยบวาร

การคมนาคมทางนำา ในอดต การคมนาคม สญจร ภายในเขต จะอาศยทางนำาเปนสวนใหญ แตปจจบนมการตดถนนเชอมทกหมบาน ประชาชนใชการคมนาคมทางบกเปนหลกในการสญจรคลองตาง ๆ จงใชประโยชน  เปนแหลงเกบกกนำา และระบายนำา คลองในเขตหนองจอก มจำานวน ๑๐๖ คลอง โดยมคลองสายหลก จำานวน ๑๐  คลองคอ

คลองสายหลก

๑.  คลองแสนแสบ ๖.  คลองสบสาม

๒.  คลองเกา ๗.  คลองสบส

๓.  คลองสบ ๘.  คลองลำาปลาทว 

๔.  คลองสบเอด ๙.  คลองหลวงแพง

๕.  คลองสบสอง  ๑๐.  คลองนครเนองเขตต 

นอกจากนแลว  ยงมคลองซอยตาง ๆ   เชอมระหวางคลองสายหลกซงสามารถใชตดตอกนไดทกหมบาน

ขอมล  ณ   เดอน เมษายน ๒๕๔๒ ทมา : ฝายปกครอง สำานกงานเขตหนองจอก

ประวต มาซาโนบ ฟกโอกะ ปรมาจารยเกษตรกรรมธรรมชาตมาซาโนบ ฟกโอกะ เกดเมอวนท 2 มกราคม ค.ศ.1914 ณ หมบาน

เกษตรกรรมเลกๆบนเกาะซโกกทางภาคใตของประเทศญปน เปนบตรคนท 2 จากบรรดาพนอง 6 คน ของครอบครวนายกาเมซ ฟกโอกะ เจาของสวนสมแมนดารน และนางซาชเอะ อสซก ทายาทซามไร ทงพอและแมของฟกโอกะเปนเกษตรกรทมการศกษา

เนองจากเปนลกชายคนโตของครอบครว พอจงคาดหวงจะใหฟกโอกะสบทอดอาชพเกษตรกรรมของครอบครวโดยสงใหศกษาตอในมหาวทยาลยเกษตรกรรมกฟ ซงเปดสอนทาวดางเทคโนโลยสมยใหมสำาหรบการทำาฟารมขนาดใหญ หลงจากจบการศกษาเขาเร มชวตการทำางานทกองตรวจพช สำานกงานศลกากรโยโกฮามา เปนนกวจยจลชววทยา ท ำางานตรวจสอบสนคาเกษตรของกรมศลกากรในหองทดลองอยหลายป

เมออาย 25 ป ฟกโอกะพบประสบการณทกลายเปนฐานงานของเขาชวชวต ขณะทเขาเดนผานทงนารกรางแหงหนงทปลอยทงไวเปนเวลาหลายป เหนตนขาวทแขงแรงแทงยอดออกมาทามกลางวชพชทรกรงรงและฟางททบถมอยในทองนา ทำาใหเกดแนวคดเกยวกบเกษตรกรรมธรรมชาต เขาลาออกจากงานทามกลางความแปลกใจและไมเขาใจของเพอนรวมงาน เดนทางทองเทยวไปเรอยๆกอนตดสนใจกลบบาน และหลบไปอยทสวนของพอใชชวตอยางเรยบงายลมอทำาเกษตรกรรมธรรมชาตเพอพสจนความเชอของตนวาพชพนธไมทงหลายจะเตบโตเองไมจำาเปนตองเขาไปแทรกแซงการเจรญงอกงามของมน ควรปลอยใหสรรพสงเปนไปตามธรรมชาตของมน

ฟกโอกะปกหลกอยทสวนของพอจนกระทงพอวางมอมอบใหเขาดแลสวนสมทใหผลผลตจำานวนมากตอปทผานมาพอตดแตงกงสมใหเปนพมคลายรปถวยสาเกเพอใหเกบผลสมไดงายขน แตฟกโอกะปลอยไวสภาพเดมทำาใหกงกานสมแตกแขนงซอนไขวกนไปมาไมเปนระเบยบ แมลงรมทำาลายและในทสดสวนสมกตาย ทำาใหเขาพบวาหากนำาความคดนมาปฏบตทนททนใดยอมลมเหลว เพราะเปนการปลอยปละละเลย ไมใชเกษตรกรรมธรรมชาต

เหตการณดงกลาวทำาใหพอของฟกโอกะตกใจมาก บอกใหเขาปรบปรงตวเองใหม และใหไปหางานทำาในเมองไปพลางๆกอน จนกวาสตสมปชญญะ

จะกลบคนมาแลวคอยกลบบาน เพราะเหนไดชดวาเขาเปนพวกแผลงๆทไมสามารถเขากบผอนได อยางเชนแยกตวไปอยคนเดยวทหลงเขา ในระหวางนนสงครามโลกครงท 2 กำาลงทวความรงแรง และเขาไมชอบการเปนทหารจงไปทำางานทสถานทดลองในจงหวดโคซ ตำาแหนงหวหนานกวจยทางดานควบคมโรคพชและแมลง และเป นท ปรกษาของแผนกเกษตรกรรมวทยาศาสตรนานถง 8 ป อยางไรกตามคำาถามทตดอยในใจของเขาตลอดมาค อ เกษตรธรรมชาต จะสามารถใหผลผล ตท ดเท ยมเกษตรกรรมวทยาศาสตรไดหรอไม และเมอสงครามจบลงเขากลบบานเกดและเร มทำาเกษตรกรรมธรรมชาตอกครง

ในอดตชาวญปนจะเพาะปลกแบบพนบาน อยางการทำานาจะหวางเมลดขาวลงบนแปลงเพาะตนกลาทไถพรวนดนเตรยมไว โปรยปยหมกและปยมลสตวบนหนาดน ปลอยนำาเขาและไถคราดจนดนมลกษณะขนเหนยว เมอตนสงประมาณ 8 นว จะนำาไปปกดำาในทนา พรวนดนเพยงเลกนอยระหวางแถวของตนกลา หลงการเกบเกยวไถพรวนดนเพอปลกพชหมนเวยน เชน ขาวไรยและขาวบารเลย การปลกขาวเจาและธญพชฤดหนาวหมนเวยนสามารถทำาไดทกป ถากำาหนดเวลาเพาะปลก ใสสารอนทรยและสารอาหาทจำาเปนในนาเพยงพอ

อยางไรกตาม ฟกโอกะมองวาการเพาะปลกแบบพนบานมงานทไมจำาเปนตองทำาลายอยาง ตางจากการทำาเกษตรกรรมธรรมชาตทไมตองกกเกบนำาไวในนาสำาหรบปลกขาว เปลยนจากหวานเมลดขาวในฤดใบใมผลเปนฤดใบใมรวง และหวางเมลดพชลงทองนาโดยตรง ควบคมวชพชโดยปลกพชคลมดนจำาพวกถวแทนการไถพรวนและเขาไปแทรกแซงพชผลและชมชนของสตวในไรนานอยทสดเทาทจะทำาได แตใหผลผลตขาวเจาเทากบการเพาะปลกแบบพนบานในพนทเทากน สวนธญพชฤดหนาวจะใหผลผลตมากกวาการเพาะปลกแบบพนบาน

ประวต “ลงยซฟ” คณประเสรฐ สขถาวร ปราชญแหงกมปง “ชนตนแบบ!!!”

กองบรรณาธการการเกษตร หนงสอพมพกมปงเรยบเรยงเรองราว

เปดตำานาน หนองจอกฟชชงพารค…เราไดยกทมงานไปเยยมเยยนและพดคยไถถาม สาระทกขสกดบกนเปนประจำา

สำาหรบ คณประเสรฐ สขถาวร หรอคณลงยซฟ แหงหนองจอก ฟชชงปารค ฉบบนเรา

ขอนำาเสนอเรองราว ชนดทเรยกวาเปน เปดตำานาน“ ” ของหนองจอกฟชชงปารค เลยก

วาได

เราไดเพยรไปพบกบทานอยสองสามครง กวาจะไดเรองราวของทาน(ททานถออยในมอน) มานำาเสนอใหแกพนองชาวกมปงไดอานกน เนองดวยทานมภาระกจมากเสยเหลอเกน ซงกอนหนาน เราไดมโอกาส พบทานคราวทไปอบรมวทยากรเวทชมชน หลกสตร การจดเวทชมชนเพอจดทำา“แผนพฒนาการเกษตรและการจดการเรยนร ทจดโดย กรมสงเสรม”การเกษตรรวมกบมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ณ ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพการเกษตรจงหวดสมทรสาคร (พชสวน) ระหวางวนท 1-3 มนาคม ทผานมา

ทานเปนอกผหนงทชำานาญการทางดานการเกษตรโดยเฉพาะอยางยงในแวดวงของ เกษตรธรรมชาต ทานเปนผประสานงาน และเปนผกอตง ชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก ขน ตงแตป พ“ ” .ศ. 2543 ทานเปนอก

บคคลหนงท มเจตนาทจะเผยแพรความรตางๆจากประสบการณของทานใหแกสงคมทวไป จงไมแปลกเลยททกครงทเรามโอกาสไดพบทานๆจะพยายามถายทอดใหกบเราชนดหมดไสหมดพง แถมยงฝากแงคดตางๆมากมาย และฝากใหเราชวยเลาและบอกตอใหกบพนองชาวกมปงไดอานกนดวย

บายคลอยวนนน เราไดไปทศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจำาแขวงหนองจอก หรอหนองจอกฟชชงปารคเดม ซงเรามนดกบลงยซฟ หรอ คณประเสรฐ สขถาวร ผทคร ำาหวอดอยในวงการ

การเกษตรมาอยางยาวนาน ทานทำานา และเลยงปลา มาตงแตเดก ทานเลาวาสมยนน(ประมาณป พ.ศ.2504-2505) การทำานายงไมมการใชสารเคม และใชแรงควายในการไถนา ทานเหมอนกบเดกทวๆไปทจะตองรบผดชอบงานทบาน ถงแมจะเรยนกตาม ทานกจะไดรบมอบหมายใหทำานาของทบาน ป พ.ศ.2506 (อายราวๆ 22 ป) ทานเขาทำางานในโรงงานไมอดอยไดราว 1 ปกวา(แตกยงทำานาอย) ป พ.ศ.2508 ทานกไดสมรส

หลงจากสมรส (ป พ.ศ. 2510 ) กเรมขดบอเลยงปลา บรเวณหมบานพลเทพ ยานพฒนาการ พนท 10 ไร ใชเวลาขดบอ 2 ป ขดคนเดยว ดวยสองมอ มเพยงอปกรณเปนพลวธรรมดาธรรมดา เลยงปลาจน พอเลยงแลวปลอยนำาเขานาใหทวม เพอใหปลาจนไดรบอาหารจากนาขาว แตจะตองรกษาระดบนำาใหทวม แคกอขาว ปลาจะไดไมกนตนขาว โดยทปลาทเลยง ม ปลาเลงฮอ( ปลากนขปลา) ,ปลาซงฮอ (กนแพลงตอน) ,ปลาเฉาฮอ(กนหญา) โดยทลงยซฟ ไดเปดเผยสตรวา ถาปลาเฉาฮอเยอะ เลงฮอกตองเยอะดวย เพราะตางกพงพงอาหารจากกนและกน

เลยงอยได 5 ป (พ.ศ.2515) กไดนำาปลานลเขามาเลยง โดยเลยงรวมกน เลยงปลานลได 9 เดอน (โดยเลยงไกบนบอปลา) ปลานลโตไดตวละ 1.5 กโลกรม เหลอปลา 300 ตว (จาก 500 ตว)เกบไวทำาพนธทงหมด ออกลกมากขน เกบลกปลาไว 20,000 ตว ออกลกเปนแสนๆเรมขายลกปลา ซงไดชอวาเปนปลานลพนธแทจากสวนจตลดา มการคดพนธสมำาเสมอ ตลอดมา

พ.ศ.2512 การทำานาทวไปเรมมการใชปยเคม กนมากขน พ.ศ.2515 เกดโรคประหลาดกบขาว(พนธขาวเศรษฐ)ไปทว ซงตนสนนษฐานวา นาจะเกดจากการทใสปยเคมมากเกนไป ขาวเปนโรคใบสสม (ทงทราคาขางขณะนน เกวยนละ 500 บาท) ตนหด ใหผลผลตตำา ตนจงเลกทำานา หนมาเลยงปลาอยางเดยว

ลงยซฟไดเลาใหเราฟงเกยวกบประวตการถอกำาเนดของปลานล วาเขามาในเมองไทยตงแต ป 2508 แตเปนการเขามาเพาะเลยงและขยายพนธภายใน ทสวนจตรลดา ภายหลงไดมขาววากรมประมง เพาะพนธไดและแจกจายใหเกษตรกรเลยง จงไดมความพยายาม ไปหามา เพอมาเลยง โดยทถาหากไมจอง กจะได ลกปลา เพยง 500 ตว แตถาหากกลงชอจองไว จะไดลกปลา 2,000 ตว โดยทราคาซอขายของกรมประมง ขายรอยละ 5 บาท

ป พ.ศ. 2526 เกดนำาทวมใหญกรงเทพฯ ทำาให ม. เสรนำาทวม ปลาทเลยงหลดออกมา ทวหมบาน ป 2528 (หลงนำาลด) จงเรมเลยงใหม และเรมคนมาขอตกปลา ซงเปนชวงเวลาทเบดรอก (เบดฝรง)เขามาใหมๆ จงอาจถอวาเปนจดเรมตนของกจการบอตกปลา โดยเรมทำาบอปลา บรเวณดานหลง ม.รามคำาแหง บรเวณหมบานเสร และขายปลาเปนกโลกรมละ 15 บาท เมอมลกคามาตกเยอะขน การจดการไมทวถง จงปดเพอปรบปรง

เมอเปดใหม เกดกรณลกคาตกปลาไดแลวไมเอาไป และเราขายปลาไมได จงปรบมาเปนคดคาชวโมง ชวโมงละ 25 บาท รบซอปลาคน (ทงหมด)กโลกรมละ 5 บาท สำาหรบบอทหมบานพลเทพ ยงคงเลยงไกเลยงปลา กมทหมบานเสรเปนบอตกปลา เปด 24 ชวโมง เปดมาได 3 ป

จงเปลยนมาเปนปดเทยงคน (สำาหรบวนธรรมดา) และศกร-เสาร เปดตลอด 24 ชวโมง สาเหตทเลกกจการท ม.เสร อนเนองมาจาก ถ.พระรามเกาตดผาน

ป พ.ศ.2533 จงเปดบอปลา บรเวณหมบานพลเทพ ชอ เงาไมฟชชง“ปารค โดยเลกเลยงไก เพราะปญหาเวลาทลกคามาตกปลา แลวสายเบดไป”พนกบเสาของเลาไก

ปลายป 2538 การทางพเศษมาตดถนน เพมเตมจงหมดท ม. เสรไดคาเวรคน จงมาซอทหนองจอก กอนมาซอทเขาขดหนาดนขายไป 50 ซ.ม. หลงจากซอชอนกง ปลากระด ยงปลาชอน ป พ.ศ.2539 เรมขดบอปลา(ทหนองจอก) ,เลยงปลา และขายพนธไมไปดวย โดยมการใชสารเคมบาง หลงจากนนวนท 4 มนาคม พ.ศ. 2540 จงเปด หนองจอกฟชชงพารค ใหลกคาไดเขาตก“ ”

ประมาณ พ.ศ.2541-2542 หอยเชอรรเรมระบาดชาวนาเบอหอย และปลอยนำาลงคลอง เปนเหตใหปลาในคลองตายเปนเบอ นกกนปลานกกนแมลงกบนตกมาตาย ทำาใหสภาพแวดลอมดเงยบเหงาชอบกล

ลงยซฟ ไดกลาวถงมหศจรรยแหงการสรางสรรค และการทำาลายสงทอลลอฮทรงสราง จนกระทงสดทายมนษยนนแหละทจะอยในสภาพทขาดทน วศวกร“ (ไสเดอนดน)จวทคอยชอนไช ไปทตางๆ ไป งานขอมนคอการขดอโมงคเพอเพมอากาศแกรากพช มนปฏบตหนาทดวยความบผดชอบ อยางเขมแขง แตจๆ มนษยกราดรดสารเคมลงดน ทำาใหวศวกรนอย มนงง ไมสามารถทำางานไดตามคำาสงของอลลอฮ และตายในทสด เมอวศวกรคาดแคลน จะเกดอะไรขน ……”

“…ตนพชกขาดอากาศ รากกเดนไดนอยเนองจาก ดนแนน ขาดชองอากาศทวศวกรนอยเคยชวยขดให”

“มนษยกใสปยมากขน ทนกเพม กำาไรกตำา โอมนษยเอย…… ”ตนป 2543 ทบาน อ. สมชาย สมานตระกล ไดมการจดอบรมการ

หมกจลนทรยโดยใชหอยเชอรร โดย อ.ชะลอ รงกำาจด ตนจงไดเขารวมจงเรมเหนคณประโยชนของนำาหมก เหนทางออก วา หอยเชอรเปนมชวตท“มประโยชน และจะมาทดแทนปยเคมได”

ตนป 2543 ไดแนวรวมเพมขน 30 คน จงไดเชญ อ.ชะลอ รงกำาจด มาใหความร และไดเลงเหนกนวาควรทจะจดตงเปนชมรม สมาชกมความคดเหนใหจดตงเปนชมรมใชชอวา ชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก โดยมตนเปนประธานกอตง ซงในขณะนนยงเปดบอตกปลาอย จะมการประชมกนเดอนละ 2 ครง สามารถทำาใหสมาชกเรมลดการใชสารเคม และมากำาจดดวยวธกล เชนเกบมาบดใหเปดกน เกบมาทำานำาหมก เปนตน และในระยะแรกไดมการจดอบรมบอยครง โดยนกวชาการตางๆ อาท อ.ธนกจ วงศทองด(บก.วารสารเพอเกษตร), อ.สวจน ทรพยประภา ,อ.ววฒน ศลยกำาธร, อ.ดพรอม ชยวงศเกยรต

สำาหรบความรทไดสวนมากจะมาจากอานหนงสอ(วารสาร) และเมอมขอสงสย และเปนประเดนความรใหมๆ ตนจะตดตอเชญวทยากรมาใหความรกบเพอสมาชกทนท และถอวา ไดความรบอกตอทนท ตงแตจดตงชมรม“ ”มา เราอบรมกนมากวา 10 ครง

ป พ.ศ.2544 ไดตดตอขอความรวมมอไปยงกรมสงเสรมการเกษตร ทางกรมฯ จงมอบหมายใหคณคำารณ หอมแยม นกวชาการสงเสรมการเกษตรทดแลพนทเขตหนองจอกในขณะนนมาใหความรเรอง “ IPM (การกำาจดแมลงแบบผสมผสาน)” แตชวงนนยงมการใชสารเคมอย

ป พ.ศ.2545 ดวยนโยบายของรฐบาลทตองการใหเกษตรกรรวมตวกน เพอการมสวนรวมในการพฒนาอาชพการเกษตรของตน จงมนโยบายใหเกษตรกรรวมตวกนเพอจดตง ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลย“การเกษตรประจำาตำาบล ทกตำาบลทวประเทศ เพอเปนศนยของความรวม”มอจากภาครฐสภาคประชาชน ตนจงไดรวมสมาชกและจดตงเปน ศนย“บรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจำาแขวงหนองจอก”

มการอบรม การปลกผก อบรมทง 3 แบบ (4 แปลง เพอใหเกษตรกรไดเปรยบเทยบ) คอ

1. ใชปย,ยาเคม2. ใชปยเคม ไมใชยา3. ใชอนทรย4. ไมใชอะไรเลย

ปจจบนน บอปลาท ม. พลเทพ กยงคงเลยงอย แตจะเปนบอเพาะเลยง ดแลโดยวา

ทรต.เกชา(มฮำาหมด) สขถาวร ชวงหลงตนจะอยทหนองจอกเปนหลก และเรมเลง

เหนวา การทำาการเกษตรอยางเดยวไมเพยงพอ ทจะทำาใหเกษตรกรมความกนด“

อยดขนได จะตองทำาการเกษตรบรการไปพรอมๆกน”

โดยไดมาพจารณาวาจะทำาอยางไร ใหทนทองถน(กงหอยปปลา)กลบคนมา ตนจงพยายามทจะเผยแพรประสบการณของตนและเพอนใหกบ คนทวไปไดรบร ผานทางการจดงานตางๆ อาท เมอ ป 2546 กไดจดงาน คน“ชวตใหแผนดน มการปลอยปลา ในคลองแสนแสบจำานวน ” 2 แสนกวาตว โดย ผอ.เขต หนองจอก และ หวหนาฝายพฒนาชมชน เปนผปลอย เพอปลกฝงกระแสของการอนรกษลำานำา และพนธปลาธรรมชาต

หลงจากงานนนกยงไดรบเกยรตจาก ผอ.กองการทองเทยวกรงเทพฯ คณสพจน จระพนธ ไดมาเยยม ในคราวทเดนทางมาทองเทยวเชงวฒนธรรมเขตหนองจอก โดยกำาหนดการไดเขาเยยมชมชนลำาไทร( อ.สมชาย สมานตระกล) ,มสญด(สเหราค) และศนยบรหารงานกจการอสลามแหงชาต(คลองเกา)

และอกงานเมอไมนานมาน งานชมสะเดา นำาปลาหวาน เมอ วนท “ ” 9 กมภาพนธ พ.ศ. 2548 ไดรบการตอบรบเปนอยางด คนมาเกนคาด ไฮไลตของงาน มการแขงขน รถอแตน และไดออก อากาศในขาวสะเกด ทางชอง 7

ลงยซฟ กลาวทงทายไววา สำาหรบตนแลวมสตรของเกษตรธรรมชาตทแตกตางออกไป คอ1.ไมซอปยเคม2. ไมซอสารเคม3.แปรรปเอง4.นำาการทองเทยวเขาสชมชน5.ทำาการขายเอง

“ชาวนา ไมมขอตอรองใดๆเลย ไมตางอะไรกบชาวอะบอรจนทของออสเตรเลย และอนเดยนแดงในอเมรกา ทถกกดข ”เกษตรกร“ (60 เปอรเซนต) ชนสวนใหญของประเทศ ไมมขอตอรอง ถง

เวลาแลวทจะตองรวมตวกน เพอ หลดพนจากการตกเปนอาณานคม โดยเลกใชเคมภณฑ แปรรปเอง บรรจเอง ขายเอง ลดการใชพลงงานจากนำามน และจดหาแหลงพลงงานทดแทน จากการแปรรปของภาคเกษตร เพอการเปนเอกราชในทางความคดของเกษตรกร”

ลงยซฟ ยงไดเปดเผยกบ กมปง วาลาสด ชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก และศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจำาแขวงหนองจอก ไดประชมเตรยมงาน เพอจะจดงาน “ งานทองเทยวเกษตรอนทรยเขตหนองจอก ” ระหวาง 30 เมษายน –

1 พฤษภาคม พ . ศ . 2548 ณ ชมรมเกษตรธรรมชาตหนองจอก โดยม คณสดารตน เกยราพนธ รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปน

ประธานในพธเปด นอกจากนยงมขบวนจกรยานเพอสขภาพทองเทยว 4 จงหวด

การแขงเรอบงคบวทยบรรยายพเศษ โดย อ.ววฒน ศลยกำาธร สำาหรบในวนท 1

พฤษภาคม จะพบกบ คลนกเกษตรเคลอนท ในพระราชานเคราะหฯ ,การฉาย

วดทศน เปดโลกจลนทรย พรอมบรรยายประกอบ โดย ดร“ ” . สรชย หมนสงข

นอกจากนยงมการสาธตผสมเทยมแพะ โดย ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลย

การเกษตรประจำาแขวงวงทองหลาง ซงกจกรรมในงาน ยงมอกมากไดแก ขรถมา

เทยวชมงาน , แสดงเทคโนโลยและนวตกรรมทางการเกษตร, นวดแผน

โบราณ,สนคาจากกลมแมบานเกษตรกร ฯลฯ

และตนยงไดเตรยมการทจะยนขอเสนอตอ รมว.เกษตรฯ ใหเกษตรกรไดซอนำามนราคาพเศษ เพอเปนการลดภาระ ตนทนการผลต ทานไดทงคำาถามชวนคดไววา ขาวทเรากนนของใคร?

นำามน,สารเคม,ปยเคม,เครองจกร =70-80 เปอรเซนต เปนตนทนทเราจะตองซอมาจากตางชาต

ฉะนนเกษตรธรรมชาต การใชสารอนทรยเปนทางรอดของชาวนา! “ใชเคมมาก ดนเปนกรด ไมปลดปลอยธาต ตองใสปยมาก ตนพช

เตบโตชาลง ใหผลผลตตำา”

“สขสาระ” เรองแผนงานสรางเสรมสขภาวะ

มสลมไทยมโอกาสไดพบกบ คณโนร แพฝกฝนและคณประเสรฐ สขถาวร สอง

แกนนำาคนสำาคญของชมรมเกษตรธรรมชาต หนองจอก ไดฟงเรองราวความตงใจทจะเชญชวนผคนในระแวกบานใหหนกลบเขาสวถทางธรรมชาต วถทางท พระผเปนเจาไดทรงสรางไวอยางสมบรณ สขสาระ จงไดเรยบเรยงเรองราวจากคำาบอกเลาของสองแกนนำา มาฝากคณผอาน

โนร "….ถามวามาตงชมรมกนตงแตเมอไร กตองเลากนตงแตตน …คณประเสรฐ มาซอทใกล ๆ กบทนาของผมทำาบอตกปลา ตอนแรกยงไมไดรจกกน มารจกกนตอนเวลาไปละหมาดทมสยดขางบาน ไดรจกกนก…ตงแตตอนนน สมยนนชาวนาในหนองจอก กทำานาปลกขาวกนอยาง…เดยว ยงไมไดทำาอะไรอยางอน ทนเมอคณประเสรฐมาซอททำาบอตก… …ปลา…"

ประเสรฐ "…ผมมาซอทประมาณป 40 จะทำาบอตกปลา ขดบอเสรจกปลอยปลานำาจดจำาพวก ปลากราย ปลานล ปลายสก และอกหลาย ๆ อยาง ใหคนเขามาตกปลา..เปนธรกจ มทพกรอบ ๆ บอ สำาหรบ…ครอบครวทรกธรรมชาต …"

โนร "….ตามปกต พอใกลเดอนมถนายนถงเดอนสงหาคม คณ… …ประเสรฐกตองผนนำาจากคลองธรรมชาต..คลองแสนแสบ เขาบอ… …เพราะนำาในบอจะแหงและขน พอผนนำาเขาบอ กปรากฏวาปลาในบอ… …ตาย นคอจดเรมตนททำาใหเราไดมาคยกนมากขน ไดมานงคดกนวา… …อะไรเปนสาเหต…"

ประเสรฐ "…มาสรปตรงกนวาสาเหตนาจะมาจากนำาในคลองปนเป อนสารเคมจากทองนา...เพราะมการใชสารเคมฉดพนฆาหอยเชอรร ศตรขาวกอนทจะหวานขาว แลวปลอยนำาจากนาลงคลอง…"

โนร "….ตองทำาความเขาใจกนกอนวา ชาวนาโดยทวไปนยมใชสารเคมกำาจดศตรพชกนอยกอนแลว ใชกนมาเปนสบ ๆ ป ใชกนมาตลอด..สาร

เคมทใชกยหออโกคาน เปนยาฆาแมลง ยามนแรงมากแรงขนาดถาพน…ลงนำา ปลาตายได แตตอนนนไมตองเปดนำาจากคนนาลง… …คลอง..เพราะฉดพนตอนตนขาวมนแทงยอดแลว"

ประเสรฐ "…หอยเชอรรเปนศตรพชตวสำาคญทระบาดรนแรงมากในป 40-41 กเลยมการนำายาฆาแมลง "อโกคาน" มาใชปราบหอย เขาใจวาคนแนะนำาในตอนนนนอกจากจะเปนพวกเซลลขายยาแลวยงมหนวยงานของรฐบางแหงทใหคำาแนะนำาโดยไมรถงภยรายทตามมา

….กอนจะพนยา จะมการเตรยมดน มการพลกหนาดน… … ..ในตอนนนเวลาเตรยมดนในนาจะเตมไปดวยสตวตามธรรมชาต มทงปลาเลกปลา…นอย ง กบ สภาพนเวศนโดยทวไปกยงดอย เสรจแลวกมการพนยา… …อโกคานลงไป แลวกหวานขาว กไดผลครบ หอยเชอรรตาย ปลาก… … …ตาย กบกตาย ตายกนหมด ไมเวนแมกระทงคนพนยาทไมไดปองกนตว…เวลาพนยาบางคนกตาย ถามวาชาวนารมยวายามนแรง รครบ แตตอง…ทำาดวยความจำาใจ

…เสรจแลวกตองปลอยนำาออก เพราะนำาในแปลงนาทพนยาเกดขน…ทำาใหแสงอาทตยไมสามารถลอดลงไปสงเคราะหแสงใหตนขาวออนได…ถาปลอยไวตนขาวกจะไมแทงยอด..กตองปลอยนำาในแปลงนาลงคลอง นำาทปนเป อนสารเคมกกระจายลงคลอง ทำาลายระบบนเวศน… …ทงหมด รวมทงพวกเราทจำาเปนตองใชนำาจากคลองอปโภคบรโภค …เพราะ..หนองจอกเปนเขตชายแดนกรงเทพฯทยงมนำาประปาใชไมทวถงแมกระทงทกวนน

..เมอจำาเปนตองใชนำาในคลองทปนเป อนสารเคมกนเปนประจำา กกลายเปนวาพวกเราทำาลายสขภาพของตวเองโดยไมรตว สวนบอตกปลา……ของผมทตองพงนำาในคลองธรรมชาต กตองคอยสงเกตวาปลาเลกปลานอยทวายอยในคลองราเรงหรอไม ปลาเลกปลานอยเทานนนะครบ… …เพราะปลาใหญตายกนไปหมดแลว เมอเหนปลาวายกนอยางราเรงกสบนำาเขาบอตกปลา ปลาดไมราเรงกตองหยด … ..ไมสบ ลำาบากมาก… "

โนร "….ปลาททนสารพษไมไหว กอนตายจะวายพงขนมาเหนอผวนำา …เหมอนพยายามจะหาอากาศหายใจ แลวตกลงมาตายในคลอง… ! ทนเราสองคนกตองมานงปรกษากนมากขน เรมพดคยกบพรรคพวกเรอง…ผลเสยของสารเคม พอปลายป 42 กมาจบกลมกนไดประมาณยสบคน มองหาวธแกไข เรมศกษาหาความรแลวมาเลาสกนฟง หนงสอทอานกนมากตอนนนกเปนพวกวารสารเกยวกบการเกษตร เรมจบกลม… ..กคณประเสรฐนแหละเปนแกนนำาในเรองไมใชสารเคม"

ประเสรฐ "…เราเรยกกลมเรมแรกของเราวา "กลมพงตนเอง" มการเสาะหาวทยากรมาใหความร กไดวทยากรมาใหความรเรองการทำาปยนำาชวภาพ กไดแนวคดทจะเปลยนวกฤตหอยเชอรรใหเปนโอกาส นำาหอย…เชอรรมาหมกเปนปยนำาชวภาพ เสรจแลวกแจกกนใชในกลมพง…ตนเอง เปนโอกาสใหแกปญหาเรองหอยเชอรรได กรกคบ หาหนทาง… …ใหพวกเราในกลมหยดการใชสารเคมฆาแมลง มการอบรมใหความรกน…อยเกอบทกเดอน กไดวทยากรจากทางกรมสงเสรมการเกษตรมา…แนะนำาเรองของแมลง ใหใชแมลงกำาจดแมลงเรยกกนวา IPM

ตอจากนนกมาเลนเรองปยเคม เมอแกปญหาเรองสารเคมกำาจดศตร…พชไดแลว กนาจะแกปญหาการใชสารเคมในนาขาวได กมการนำามลสตวและปยพชสดมาใช ทงหมดกไดความรจากกรมสงเสรมการเกษตรทำาใหพวกเราในกลมไดรบความรกนมากขน"

โนร "….พอปลายป 43 เมอแนวคดเรองการไมใชปยเคม มกนมากขน กตงเปนชมรม "เกษตรธรรมชาต หนองจอก" ใชสถานทบอปลาของคณประเสรฐเปนสำานกงาน โดยสมาชกในกลมชดแรกกคอย ๆ เลกใชสารเคมและปยเคมลง"

ประเสรฐ "…กคดจดงานโดยใชศาลาประชาคมของเขต เปนสถานทจดอบรมครงแรกในนามชมรม "เกษตรธรรมชาต หนองจอก" จดอบรมเกยวกบการทำาปยคลอก การปลกปา การเพาะเลยง มผเขารวมงานถงกวา 180 คน "

โนร "….ตอนนน..ทางชมรมกเปดรบสมาชกโดยไมมเงอนไข นายนดทสมาชกในชมรมประกอบไปดวยพนองชาวไทยทกศาสนา ไมวาจะเปนไทยมสลมหรอไทยพทธหรอแมแตไทยครสต ปจจบนมสมาชกวนเวยนเขาออกอยประมาณ 90 คน

…ตอนกลางป 44 กไดหนวยงานของรฐคอสถาบนพนธวศวกรรมแหงชาต หรอ BIOTECH มาชวยปลกจตสำานกในเรองของเกษตรอนทรย สมาชกกตนตวกนมาก มการจดอบรมกนอกครงทศาลาประชาคม มสมาชกและผสนใจเขารวมงานกวา 100 คน ทาง BIOTECH ไดนำาชมชนตวอยางจากอำาเภอกดชม จงหวดยโสธรมาสรางความมนใจในแนวทางเกษตรธรรมชาต … "

ประเสรฐ "…ถาถามถงงานทสรางชอเสยงใหกบชมรมกเหนจะเปนการจดงาน "คนชวตใหแผนดน" เมอป 45 ทสำานกงานของชมชม ไดรบความรวมมอจากหนวยงานทงภาครฐและเอกชน มการบรรยาย สาธต โดยวทยากรจากทตาง ๆ "

โนร "….จากนนกมาลองทำานาแบบธรรมชาตโดยผมไดแบงนาออกเปนสองแปลง คอมทงทใชปยเคม และปยธรรมชาต ในชวงแรก ๆ กไดรบผลกระทบจากคนรอบดาน ทคนเคยกบการใชปยและสารเคม พวกเรากลายเปนคนบาในสายตาของพวกเขา กไมไดวาอะไร เพราะถอเปนเรองทตองเรยนร ตองลองทำาใหเหน ถาไมทำากไมร

…คนทคานเขาคดวาเมอนาของเขาใชสารเคม ฉดยาฆาแมลง แมลงท…นาของพวกเขากจะหนมาอยทแปลงนาทดลองของเราทไมฉดยา "

ประเสรฐ "…พวกเขาไมรวาจรง ๆ แลวมแมลงทงทดและไมดอยในธรรมชาต ตองปลอยใหเขาควบคมกนเองตามระบอบทอลลอฮไดวางไว การไปทำาลายธรรมชาตทสมบรณของอลลอฮ กเทากบทำาลายตวเองเพราะความไมเขาใจ เหมาไปวาแมลงทงหมดเปนศตร จงใชสารเคมทำาลาย และใชกนมาเปน สบยสบป นาแปลก แมลงศตรพชไมหมดไป กลบขยายพนธเพมขน..!

…แรงบนดาลใจอกเรองหนง กคอเมอไดไปคนควาในอลกรอานกพบวาอลลอฮไดสอนมนษยในซเราะอลบะเกาะเราะห อายะหท 29 "พระองคคอผไดทรงสรางสำาหรบเจาซงสงทงปวงทเปนประโยชน…" ตรงนกไดมาตอยอด ไดความคดวาอลลอฮไดทรงสรางทงหมดสำาหรบมนษยแลวทำาไม?… มนษยจงไมเรยนรกลบไปทำาลาย.."

โนร "…ในหลวงทานกบอกวาอยาใหคนเลวมอำานาจ ผมมองวาแมลงศตรขาวตวจรงกเปนคนเลว เราตองปองกนไมใหแมลงทเลวมอำานาจ… ดวยการใหมการควบคมกนเองโดยแมลง ใหแมลงทดคอยคมแมลงท…เลว กลดการสญเสยได ทนในการทำานากลดลง"

ประเสรฐ "…ผลผลตของพวกเราสมยทใชสารเคมกสงตามทน หนสนกพอกตามไปดวย เรากยงจน จนดกดาน ตองเปลยนวธคด วธทำาเกษตรเพอปลดปลอยไมใหเปนทาสของเคม และหนกลบมาสแนวทางของอลลอฮ มอบหมายใหพระองค ไมใชทำาสงทไมดแลวบอกวามอบหมายตออลลอฮ"

โนร "…ตอนนพดไดเตมปากวาเปนไปไดทจะไมพงสารเคมทงกระบวนการ ปญหาของขาวอนทรยทผมทำาในชวงแรก กเปนเรอง…ตลาด คอไมมตลาด ผมทำาขาวหอมปทม … 1 เปนขาวนาปรง เปนเจาแรกของเขตหนองจอกททำาขาวอนทรย หรออาจจะเปนเจาแรกของ…กรงเทพฯกวาได แต ยงตองขายรวมกบขาวเคมแบบเดม ๆ แลวมา… …ลองทำาขาวนาป ขาวหอม … 105 เปนขาวอนทรย พงทำาไดปเดยว ขายเองแตยงออกขายทวไป ๆ ไมได เพราะทำาอยเจาเดยว ราคากใชได แตเรองตลาดยงไมด อาจเปนเพราะยงไมมเครดต… ..ไมมใครรบรอง..

…พอมารวมกบแผนงานสรางเสรมสขภาวะมสลมไทย กเหนชองทางเพมขน เพราะแผนงานฯและทางมหาวทยาลยเกษตรศาสตร กำาแพงแสน นอกจากจะใหการสนบสนนในเรองของความรตาง ๆ แลวยงใหการสนบสนนในเรองของการตลาด พวกเรากเชอมนกนมากขนวาขาวอนทรยของเราตอไปนมตลาดลง ในอนาคตขาวอนทรยของเราคงสามารถขนไปวางแผงบนหางใหญ ๆ ได..

…ถาถามถงอนาคตของชมรม กบอกวาพวกเราอยากทำาอะไรอกมากมาย ไมวาจะเปนเรองวทยาลยชมชน เปนแหลงใหความรแกสมาชกและผสนใจทวไป มการจดเรยนจดสอนกนอยางนอยอาทตยละครง ตอนนเราวางแผนถงขนทำาโรงสชมชน ลก ๆ ตองทำาใหเกดวสาหกจชมชนขนใหได ไมวาจะเปนการทองเทยวเชงนเวศน หรอการทองเทยวเชงเกษตร อกอยางกอยากใหมรานคาชมชนตามมสยดตาง ๆ ทวหนองจอก ใหมการนำาสนคาชมชนออกขาย เปนการสงเสรมอาชพ รายไดใหพวกเราอกทางหนง"

คณโนร แพฝกฝน อาย 57 ป ปจจบนเปนประธานชมรมเกษตรธรรมชาต หนองจอก มบตรธดาเปนชาย 2 คนและหญง 4 คน รวม 9 คน ออกเรอนไปแลวหนงคน ยงเรยนอยอก 2 คน มอยหนงคนทเรยนดานศาสนาอยทโรงเรยนศาสนวทยา คณประเสรฐ สขถาวร อาย 62 ป เปนวทยากรประจำาชมรม และสมาชกเรมแรก มบตรธดาเปนชาย 6 คน และหญง 3 คนรวม 9 คน ออกเรอนไปแลว 5 คน ยงเรยนอยอก 4 คน

อธบายอลกรอาน/อลหะดษ อลกรอานและความประเสรฐ

อลกรอานเปนคมภรทอลเลาะฮ (ซ.บ.) พระผเปนเจาประทานใหแกทานนบมฮมมด ศอลลลลอฮอะลยฮวะซลลม เพอประกาศบทบญญตของศาสนาอสลาม การลงอลกรอานนไดทยอยมาเปนคราวๆ ซงรวมระยะเวลาทงหมดประมาณ 23 ป และเมอทานนบมฮมมด ศอลลลลอฮอะลยฮวะซลลม ไดรบโองการอลกรอานแตละครง ทานกจะอานโองการเหลานนใหบรรดาสาวกผใกลชดฟง เพอใหทองจำาและบนทกกนไว

คมภรอลกรอานแบงออกเปนบทรวมทงหมดม 114 บท แตละบทเรยกวา ซเราะฮ“ ” ซงมความยาวไมเทากน โดยมจำานวนวรรคมากบางนอยบาง

แตกตางกนออกไป แตละวรรคเรยกวา อายะฮ“ ”

นอกจากน นกปราชญมสลมยงไดแบงอลกรอานทงเลมออกเปนออกเปน 30 สวน แตละสวนมความยาวเทากนโดยประมาณ สวนหนงๆเรยกวา ญ“ซอ” ดงนนอลกรอานจงแบงออกเปน 30 ญซอ ซงทำาใหสะดวกแกผทนยมอานอลกรอานในเดอนรอมาฎอน โดยการอานวนละยซ ซงจะสามารถอานจบ 30 ยซ ภายในเดอนนน

คมภรอลกรอานเปนภาษาอาหรบมทงหมด 114 ซเราะฮ (บท) แบงเปนญซอ ได 30 ญซอ (ภาค) นบจำานวนอายะฮได 6,236 อายะฮ (โองการ) อนเปนการนบตามชาวกฟย ซเราะฮแรกของอลกรอานคอ ซเราะฮอลฟาตฮะฮ ซเราะฮสดทายคอ ซเราะฮอนนาส

ในอลกรอานมอย 20 ซเราะฮ ทเรมตนดวยตวอกษรอาหรบ บางบทกเรมตนดวยตวอกษรตวเดยว บางบทกเรมดวยอกษรหลายตว เชน อลฟ ลาม รอ อกษรเหลาน เชอกนวาแฝงความหมายเรนลบไว แตไมมผใดรนอกจากอลเลาะฮ (ซ.บ.) องคเดยวเทานน

การลงอลกรอานแบงเปน 2 ยค ยคทหนงเปนยคททานนบมฮมมด ศอลลลลอฮอะลยฮวะซลลม เผยแพรศาสนาอยทเมองมกกะฮ ซงมระยะเวลาประมาณ 13 ป สวนยคทสองเปนยคททานนบมฮมมด ศอลลลลอฮอะลยฮ

วะซลลม อพยพไปเผยแพรอยทเมองมะดนะฮแลว เปนเวลาอก 10 ป รวมการเผยแพรศาสนาทงหมดเปนเวลา 23 ป

ซเราะฮใดถกประทานทมกกะฮกเรยกวา มกกยะฮ“ ” สวนซเราะฮใดถกประทานทมะดนะฮหรอถกประทานทมกกะฮ แตเปนเวลาภายหลงจากททานนบมฮมมด ศอลลลลอฮอะลยฮวะซลลม ไดอพยพไปมะดนะฮแลว กเรยกวา

มะดะนยะฮ“ ”ความประเสรฐของการอานอลกรอาน

อลลอฮ ซ.บ. ทรงตรสถง ลกษณะของผทอานอลกรอานไวในซเราะ

ฮอลบะเกาะเราะฮ วา

”บรรดาผทเราไดประทานคมภร (อลกรอาน) มายงพวกเขา พวกเขากอานคมภรนนอยางจรงจง บคคลเหลานนคอผทศรทธาตอคมภรดงกลาว และผทปฏเสธคมภรนน เขาเหลานนคอ ผทขาดทน”

คำาวา อานคมภรอยางจรงจง “ ” หมายถง การอานอลกรอานอยางถกตอง และพเคราะหความหมายของอลกรอาน ทานรอซลไดกลาวชมเชยผทอาน ศกษา และสงสอนอลกรอานไวหลายบทดวยกนอาทเชน

"ผทดทสดในพวกทานคอ ผทศกษาอลกรอาน และสงสอนอลกรอาน” บนทกโดย อลบคอรย จากทานอสมาน

“ทานทงหลายจงอานอลกรอาน แทจรงอลกรอานจะมาในวนกยามะฮ โดยเปนผขอบรรเทาการลงโทษใหแกผเปนเจาของ (ผอาน) อลกรอาน ”บนทกโดยมสลมจาก อบอมามะฮ

“แทจรง อลลอฮจะทรงเทดเกยรตกลมชนหนงดวยอลกรอาน (เนองจากพวกเขาอานและพเคราะหอลกรอาน) และพระองคจะทรงลดเกยรตกลมชนหนงดวยอลกรอาน (เนองจากพวกเขาไมอาน และไมพเคราะหอลกรอาน)”

การทองจำาอลกรอาน นอกจากบรรดามสลมจะมความสนใจในการอานอลกรอาน กชอบให

เขาทองจำาอลกรอานดวย แมจะเปนเพยงทองจำาซเราะฮตาง ๆ ของญซออม

มะ หรอบางอายะฮของอลกรอาน เพราะการทองจำาอลกรอานจะแสดงใหเหนวาเขามความสนใจในบญญตศาสนา

ถาเราอานประวตของบรรดาซอฮาบะฮของรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮวะซลลม แลวจะพบวา พวกเขาตางใหความสนใจในการทองจำาอลกรอาน บรรดานกวชาการทางอสลามศกษา สานมากจะทองจำาอลกรอานไดทงเลม นอกเหนอไปจากมสลมโดยทวไป เพราะวาพวกเขาตองนำาไปอานในการปฏบตละหมาด

ความหมายของฮาดษ 

ความหมายทางภาษา คำาวาฮาดษในภาษาอาหรบมความหมายดงน

1. แปลวา ใหม ซงตรงขามกบคำาวา เกาะดม قديم ซงแปลวา เกา2.   แปลวา คำาพด เชน ฮาดษของอบดลลอฮ หมายถง คำาพดของอบ

ดลลอฮ เปนตน 

ความหมายทางวชาการฮาดษ คอ คำาพด การกระทำา การยอมรบ และคณลกษณะ ตลอดจนชวประวตของทานนบมฮมหมด (ศอลลลลอฮอะลยฮวสลม)อบนหะญร อล-อสเกาะลานยใหนยามของฮาดษวา ทกๆสงทพาดพง“

ถงทานนบ(ศอลลลลอฮอะลยฮวสลม)” คำาทมความหมายใกลเคยงกบฮาดษ

1.    อซซนนะฮ السنة

2.    อะษร أثر 3.    เคาะบร خبر

1. อซซนนะฮ السنة เดมนนแปลวา แนวทาง หรอ แบบอยาง สวนความหมายทางวชาการนนมหลายนยาม

นกปราชญวชาฮาดษและปราชญอศลลฟกฮใหความหมายอซซนนะฮเชนเดยวกบคำาวาฮาดษ

นกปราชญวชาฟกฮใหความหมายอซซนนะฮวา สงทมบญญตพงกระทำา หากละเวนไมกระทำากไมมบทลงโทษใดๆ ซงตรงขามกบคำาวาวาญบ(จำาเปน)หรอฟรฎ(บงคบตองกระทำา)

นกปราชญทวไปใชคำาวา อซซนนะฮในบางครงหมายถง สงตรงขามกบคำาวาบดอะฮ ( อตรกรรม )

2. อะษร أثر ความหมายเดมคอ รองรอย เครองหมาย หรอสงทหลงเหลอ

นกปราชญวชาฮาดษใหความหมายอะษรเชนเดยวกบคำาวาฮาดษ นกปราชญบางทานใหความหมายวา คำาพดหรอการกระทำาของเศาะ

หาบะฮและตาบอน3. เคาะบร خبر ความหมายเดมคอ ขาว เรองราว

นกปราชญวชาฮาดษใหความหมายเคาะบรเชนเดยวกบคำาวาฮาดษ นกปราชญบางทานใหความหมายวา ฮาดษคอสงทมาจากทานรอ

ซล สวนเคาะบรคอสงทมาจากผอน*ปราชญ บางทานกจำาแนกคำาทกลาวมาขางตนดงน

ฮาดษ حديث คอสงทมาจากทานรอซล อะษรأثر คอสงทมาจากเศาะหาบะฮ ตาบอนและผทมาหลงจากพวก

เขา สวนเคาะบร خبر คอ ชวประวตของบรรดากษตรยสมยโบราณและ

บคคลสำาคญในประวตศาสตร

ความแตกตางระหวางอลกรอานกบฮาดษ1.      อลกรอานคอ الله كالم (คำาดำารสของอลลอฮ)ทงถอยคำา

และความหมาย สวนฮาดษเปน- وحي วะหย(ววรณ)จากอลลอฮในดานความหมายเพยงอยางเดยว

2.      อลกรอานมความเปนมหศจรรย และความทาทาย و إعجاز ทงถอยคำาและความหมายซงตางกบฮาดษ تttحدtى

3.      ผอานอลกรอานจะไดรบผลบญถง 10 เทาในทกพยญชนะของการอาน

4.      ผหญงทมาประจำาเดอน ผหญงมเลอดหลงคลอด(นฟาส) ผมหะดษ (คอยงไมอาบนำาละหมาดหลงจากไดเสยนำาละหมาดไมวากรณใดๆ) หรอผมญนบ (คอยงไมอาบนำายกหะดษหลงจากหลบนอนกบภรรยาหรอฝนเปยก)พวกเขาเหลานนไมอนญาตใหแตะตองคมภรอลกรอานเดดขาด (บางทศนะกอนญาตใหผมญนบ และผมรอบเดอนอาน หรสมผส อลกรอานไดเชนกน) สวนตำาราฮาดษไมมขอหามแตประการใด

5.      อลกรอานนนถกบญญตใหนำามาอานในละหมาด สวนฮาดษไมอนญาตนำามาอานในละหมาด

6.      อลกรอานถกถายทอดรนแลวรนเลาดวยกระบวนการ มตะวาตร(มบคคลจำานวนมากรายงาน)ซงตางกบฮาดษ متواترบางสวนเปนมตะวาตร บางสวนเปนآحاد อาหาด(ฮาดษไมถงระดบมตะวาตร)

7.      ไมอนญาตใหรายงานอลกรอานดวยความหมาย แตฮาดษสามารถรายงานดวยความหมายไดตามเงอนไขทมหดดษน(ปราชญฮาดษ)วางไว

ทมา http://www.thaiislamic.com/articlesshow.asp?kind=14 และ http://www.thaiislamic.com/articlesshow.asp?kind=14&ID= 141013

ประเดนคำาถามในการสมภาษณ หรอประชมกลมวตถประสงค(objective) Main Follow Up Probe

1. เพอศกษาสภาพการมสวนรวมของผเกยวของทกภาคสวนของเขตหนองจอก ในการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมในอาชพเกษตรกรรม

ชวยเลาวธดำาเนนการวจย ทผานมาวาทำาอะไรไปบาง?ทำากบกลมใดบาง?ไดผลอยางไร?

ชวยใหรายละเอยดเพมเตมวา เขาใหความรวมมออยางไรบาง(ในแตละกลม)?

คดวา(กลม)เกดกระบวนการเรยนรอะไรบาง ทราบไดอยางไร?ความภาคภมใจในงานวจยชนนคออะไร?การเปลยนแปลงทสงเกตเหนมอะไรบาง? ดานใดบาง?

2. เพอศกษาการบรณาการความรและหลกคณธรรมตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนาอาชพเกษตรกรรม

ปญหาในการดำาเนนงาน มอะไรบาง?

ประวตทานอหมามบคอร (ค.ศ. 773 -840)

อหมามบคอร หรอ มฮมหมด บน อสมาแอล บน สไลมาน บนมกอญเราะฮ ทานเปนผรทมชวตถดจากยคสมยกบทานศาสดา ทานเปนลกศษยของทานมอาซ7 เปนทยอมรบกนโดยทวไปถงการคนควาและรวบรวมของอหมามบคอร วาเปนการบนทกหะดษทสมบรณทสด ความสมบรณของงานนมคำากลาวของนกวชาการศาสนาอสลามระบวา สมบรณรองจากอลกรอาน คอเศาะหฮอลบคอร“ ”

อหมามบคอร ถอกำาเนดเมอวนท 13 เดอนเซาวาล ฮ.ศ. 191 ทเมองบคอร ในแควนครอซาน(ภาคตะวนตกของตรก) ทานมนามจรงวามหมมด อบน อสมาอล อบน อลมฆเราะฮ อลบคอร

บดาของทานถงแกชวต ขณะททานยงเลกมาก ทานไดรบการเลยงดจากมารดาเมออายได 10 ป ทานเรมสนใจและประสงคทจะศกษาวชาหะดษ เมออายได 16 ป อหมามบคอรพรอมดวยมารดาและพชายของทานไดเดนทางไปยงมกกะฮ ทานชอบมกกะฮและรบการศกษาทมกกะฮ เมอถงคราวทมารดาจะกลบทานไดขออนญาตมารดาเพอพำานกและศกษาวชา ณ มกกะฮ สวนมารดาไดเดนทางกลบกบพชาย ทานศกษาวชาทมกกะฮ 2 ป ตอมาไดเดนทางไปยงมะดนะฮ ทหญาซทานใชชวต 6 ป ซงทหญาซนเปนทชมนมของนก7 ทานมอาซ(คศ. 575-596) มอาซ บนญะ

บล(หรอมอาซ อบน ญะบล) เปนบรรพชนทรวมยคสมยกบทานศาสดา(ซอฮาบะฮหรอศอฮาบะฮ) ทานเปนผทไดเรยนคมภรอลกรอานและบญญตศาสนาอสลามจากทานศาสดา ดวยระยะเวลาไมนาน ทานกแตกฉานมากมาย และเปนผททองจำาคมภรไดเปนอยางด

ทานมความเฉลยวฉลาด มความสขม ปฏภาณอนฉบไว มความทะเยอทะยาน มความภาคภมใจและเชอมนในตวเอง และทานยงมรปรางสงางามเปนทตดอกตดใจแกผทไดพบเหน(ประวตศอฮาบะฮของทานรอซล(ศ),2528)

ทานเปนหวหนาคณะผรทเปนตวแทนของทานศาสดาในการ อบรมศาสนาอสลามใหแกชาวยะมน(ประเทศเยเมน) ,ประเทศชาม ทานสนชวตทปาเลสไตน

วชาการทงมาจากมกกะฮและมะดนะฮ ตอมาทานไดเดนทางไปยงบศเราะฮ(Bazrah) กฟะฮ บกดาด(Bagdad) และเมองสำาคญอนๆ อกหลายแหง รวมทงอยปตและซเรย ทานไดยอนกลบไปบกดาดอกหลายครง และไดมโอกาสพบกบผคงแกเรยนหลายทานรวมทงอะหมด อบน หมบล

ความททานเปนคนซอสตย และโอบออมอาร ทานจงหลกหางเจาเมองและผครองนครในยคนน เพราะความเปนผโอบออมอาร ทานเกรงวาจะกลายเปนเครองมอของผปกครองในการลงความเหนตามความพงพอใจของผปกครอง

มผเลาวาในการตอสเพอรวบรวมหะดษทานไดใชความพากเพยรอยางยง ทานไดเดนทางไปทกหนทกแหง เพอรวมคำาพดทหลดออกจากปากของทานศาสดา ซงเปรยบประหนงอญมนอนสงคายงนก ทานไดรวบรวมหะดษมากกวา 300,000 หะดษ ในจำานวนนทานทองจำาจำานวน 200,000 หะดษ ซงมทงเชอถอได และเชอถอไมได ชวงทอหมามบคอรถอกำาเนดนน เปนชวงทมการปลอมแปลงหะดษมากมาย ทงนเพอสรางความพงพอใจแกบรรดาสลตานและผปกครอง ซงประสงคจะปรบบทบญญตอสลามเพอประโยชนแหงตน

การแยกหะดษเทยมออกจากหะดษแท นบเปนภารกจทหนกมาก ทานไดปฏบตภารกจหนกอนนอยางกระตอรอรน ทานใชเวลา ทงกลางวนและกลางคน แมทานจะจำาหะดษมากมายแตเมอแยกแยะแลวมเพยง 7,275 หะดษ เทานนททานเหนวาปราศจากขอคลางแคลงใจ

กอนทอหมามบคอรจะบนทกหะดษ ทานจะอาบนำาละหมาดและละหมาดเพอออนวอนตอพระผเปนเจา นกวชาการหลายทานไดใชความพยายามในการคนหาความบกพรองของ เศาะหฮอลบคอร “ ”แตไมมผใดพบ ดวยเหตนนกวชาการตางลงความเหนเปนเอกฉนทวา หลกฐานทมความสมบรณรองจากอลกรอานคอ เศาะหฮ อลบคอร“ ”

อหมามบคอรไดถงแกชวตในวนท 1 เดอนเซาวาล ปฮจเราะฮศกราชท 256 และฝงท คอทงค หมบานเลกๆใกลเมองสะมารคา“ ”นภ

ฮาดษทวาดวยกจกรรมเกษตร

สวนท 1 พชไรหรอพชสวน เมอมผรบประทาน(คนหรอสตว)กถอวาเปนความประเสรฐแลว

ดงคำาดำารสของอลลอฮทวา พวกทานสงเกตบางไหมถงสงท“ทานเพาะปลกไว”

กรอาน(56:63)พวกทานไดใหงอกเงยสงนน(ดวยตนเอง)กระนนหรอ หรอ

เรา(อลลอฮ)เปนผใหงอกเงย กรอาน (56:64) หากเราปรารถนาแนนอนเรากสงอำานาจทจะบนดาลใหมนเปน

ฟาง(ไมอาจผลผลใดๆได)และพวกทานกจะตองมแตความฉงนตลอดไป

กรอาน(56:65)(513)จากอนสอบน มาลก เลาวาทานรอซลกลาววา มสลมคนใดทปลกพชไรนาหรอพชสวน เหลานกหรอมนษยหรอแมแตสตวมาเกบกนกถอไดวาเปนทานอยางหนงสำาหรบเขาแลว

สวนท 2 เพอกำาหนดมใชเครองมอทางการเกษตร จงไดมการวางบทบญญตเพอปองกนมใหละเมด

(514)จากอาบ อมามะฮอลบาฮล เลาวา เขาไดเหนเครองทำาการเกษตรบางชนดและกลาววา ฉนเคยไดยนทานรอซลกฮจะทรงทำาให8

สวนท 3 การเลยงสนขเฝาฟารม

8 หะดษนชใหเหนวา อาชพกสกรรมเปนทมาของการกดขและความตกตำาโดยเฉพาะอยางยงในยคศกดนาสวามภกด ความมงมนทางการกสกรรมอาจทำาใหมวลมมนปฏเสธญฮาดในวธของอลลฮ หะดษนอาจเหนชดในกรณมวลมมนอาศยอยใกลศตรกลาวคอพวกเขามงมงกสกรรมโดยไมมขอจำากดจะทำาใหศตรมชยกดขมลมอยางไรกตามหะดษนมไดหมายความวาตองตความตามตวอกษรเพราะการกสกรรมเปนอาชพทมความจำาเปนอยางยงแตพงระวงผลอนอาจจะเกดขนในกรณมงมนจนเกนไป(ฟตหลบารเลม 5 หนา 402 )

(515)จาก อบฮรยเราะเลาวา ทานรอซลกลาววา บคคลใดเลยงสนขแลว การกระทำาดของเขาจะลดลงวนละหนงกรอต นอกจากเลยงสนขเฝาฟารม หรอเฝาปศสตว อบฮรยเราะ (ซงระบไวในรายงานอน) จากทานนบ กลาววา นอกจากสนขทเลยงแกะ หรอเฝาฟารม หรอสนขลาเนอ(516)จากอสสาอบ อบน ยะซด เลาเขาไดยน อบ สฟยาน อบน อบซฮยร ซงเปนชนเผาอซด ซะนอะฮและเปนหนงในเศาะฮาบะฮกลาววา ถาบคคลใดเลยงสนขไว ไมไดเลยงเพอเฝาฟารมและปศสตว ความดของเขาจะลดลงวนละหนงกรอต ฉนถามวา ทานเคยไดยนทานรอซล กลาววา เชนนนหรอ เขาตอบวา ใชดวยพระนามของผเปนเจาแหงมสยดน

สวนท 4 ววงานเพอไถไร(517)จาก อบฮรอยเราะฮเลาวา ทานรอซลกกลาววา ขณะทคนกำาลงขววอยนน ววจะหนไปทางเขาพลางมคำาพดวา ขาไมไดถกสรางเพอเรองน (กดข) แตขาถกสรางมาเพอไถไรนา ทานนบกลาวเพมเตมอกวา ทงฉน อบบากร และอมรเชอมน (ในเรองททานนบไดพดไปเรอยๆ) ถงหมาปาทกำาลงจบแกะผเลยงไดตดตาม แตหมาปากลาววา ในภาวะทมสตวดราย ในภาวะทไมมใครเลยงดแลวจะมใครรบผดชอบนอกจากขา(หลงรายงานเรองนแลว)ทานนบกลาววา ทงฉน อบบากร และอมเชอมนอกเหมอนกน อบสะลามะฮ(ผรายงานลำาดบตอมา)กลาววา อบบากร กบอมรตางไมไดอยทนน9

9 ทานนบไดพดในนามของอบบากร และอมร เพราะทานมความเชอมนวาทงสองจะตองเชอเรองดงกลาว

ยงมบนทกอกวา หมาปากไดพดกบเศาะฮาบะฮใกลๆเมองมะดนะฮ10

จากอนยส อบนอมร อะบาน อบน อาวซ เลาวา ขณะทฉนอยกบฝงแกะของฉน ทนใดนนหมาปากเขามาจบแกะ ฉนจงไดตะโกนขน หมาปากลบนงลงยกเทาหนาขน พลางกลาวกบฉนวา ใครจะเปนคนเลยงแกะเมอทานมวยงกบธระตางๆ จนไมอาจเลยงได แลวทานจะมาหามฉน การมอบหมายตามทอลลอฮทรงใหฉนละหรอ อะหบาลเลาเพมเตมอกวา ฉนกไดปรบมอแลวกลาววา ขอสาบานตออลลอฮ ฉนเองกไมเคยเหนอะไรแปลกประหลาดกวานหมาปาจงกลาววา ยงมสงแปลกประหลาดมากกวานอก สงนนกคอ ทานรอซลเชญชวนประชาชนกลบสอลลอฮ(อสลาม)ในสวนอนทผลม อนยร อบนอมรเลาตอไปอกวา เมออะหบานไปหาทานนบ และบอกขาวเรองนกบทาน ซงเขากรบอสลาม

สวนท 5 อนญาตใหคนหนงพดกบอกคนหนงวา ชวยดแลตนอนทผลมของฉนดวย หรอตนไมอน โดยเอาผลไมแบงกน

(518)จาก อบฮรยเราะเลาวา ชาวอนศอรไดกลาวกบทานนบวา จงจดแบงสวนอนทผลมในระหวางพวกเรา และพนองอพยพของพวกเราดวยเถด ทานตอบวาไมได ชาวอนศอรไดกลาว(กบผอพยพ)วาทานจงดแลรกษา(ทงใหนำาและดแลรกษา)แลวจงแบงผลรวมกบพวกเรา ผอพยพกลาววา พวกเรากฟงและกปฏบตตาม

สวนท 6 การตดตนไมและตนอนทผลมอนสกลาววา ทานนบไดสงใหตดตนอทผลมและพวกเขา(เศาะ

ฮาบะฮ)กไดตด11

10ซงมรายงานระบฟตหลบาร เลม 8 หนา 2311 ตนอนทผลมทกลาวถง ณ ทน หมายถง การตดตนอนทผลมซงอยเหนอมสยดของทาน

(519)จากอบดลลอฮเลาวาทานนบไดเผาตนอนทผลมของเผาบน อนนะฏร ซงอยสถานทหนงเรยกกนวา อลบวยเราะฮ กรณนอสสามไดกลาวเปนลำานำากลอนวา และแลวหวหนาเผาบน ล“อย กพบวางายยงกวางายทจะเฝาดการลกลามของไฟ ณ อบบวยเราะฮ

สวนท 7 (การเชาทดนรวมทงบรเวณทดและไมด)(520)จากรอฟอ อบน คอดจญ เลาวา พวกเราชาวมาดนะฮทมไรเพาะปลกมากทสด ในหมพวกเรากไดแบงทดนใหเชาโดยกำาหนดพนทดนจำานวนทแนนอนในฐานะเปนเจาของทดน เขาเลาอกวา บางครงกตอบวาอยางน(ใหผลผลตไมด) บางแปลงกปลอดภย(ใหผลผลตไมด)บางแปลงกสลบกน ตอมาทานรอซลไดหาม(การกระทำาเชนน)รวมทงในขณะนนกไดหามการเชาทดนดวยทองและทดน

สวนท 8 การแบงผลผลตออกเปนสองสวน หรอกรณคลายๆกนจากอบ ยะอฟรเลาวา ผอพยพทงหมดในเมองมะดนะฮ

ตางเคยทำาการเกษตร(ในทดนของชาว อนศอร)ดวยเงอนไขในการรบสวนแบงผลผลตหนงในสาม หนงในสแลวแตกรณ ทงอาล สะอด อบน มาลก,อบดลลอฮ อบนมสอด,อมร อบน อบดลอาซซ,กอเซม,อรวะฮ,ญาตๆของอบ บะกร,ญาตของอบน อมร,ญาตของอาล และอบน สรนตางพากนทำาการเกษตร โดยรบสวนแบงจากผลผลต

อบดลรอฮมาน อบน อลอสวดเลาวา ฉนไดเขาหนกบ อบดลรอฮมาน อบน ยะซด ทำาการเกษตร

อมรเคยใหคนงานทำาการเกษตรโดยทอมรเปนผจดหาเมลดพนธพชใหแตกไดสวนแบงจากผลผลตสวนหนง แตถาหากผจดหาพนธพชเอง พวกเขากไดเทาน เทานนอลหะซนกลาววา ไมเปนไรหากทดนเปนของอกฝายหนง ทงสองทมเทรวมกนผลผลตแบงกนระหวางทงสองอซซฮรกมความเหน

ทำานองเดยวกนหะซนยงกลวาอกวา ไมมขอหามใดๆหากจะแบงผลผลตคนละครง ในการเกบเกยว

อบรอฮม , อบน สรน , อะฏอมออลหะกม , อซซฮร , และกอตาดะฮตางกลาววา ไมมขอหามใดๆทจะมอบผา(เปนคาแรงงานการทอ) หนงในสาม หรอทำานองน มะอมรกลาววามขอหามทจะวาจางสตวเลยงดวยเวลาทแนนอน โดยมผลตอบแทนหนงในสามหรอหนงในสแกเจาของสตวเลยง(521)จากอบดลลอฮ อบน อมรเลาววา ทานนบไดใหคนงานทำาสวนทคอยบร โดยใหสวนแบงครงหนงของพชสวนหรอพชไร ทาน นบเคยใหบรรดาภรรยาของทาน ทานละหนงรอยละวสด/แปดสบวสดของผลอนทผลม/และยสบวสดของขาวบารเลย ครนเมออมรขนดำารงตำาแหนงเปนคอลฟะฮทานไดใหบรรดาภรรยาของทานนบเลอกระหวาง(การเขาหน)ในเรองทดนหรอนำา หรอจะรอรบผลผลต (ซงจะไดตามจำานวนทกำาหนด) ซงภรรยาของทานนบบางทานกเลอกเอาผลผลตเปนวสดเลยแตอาอชะฮเลอกเอาการถอหนในทดน(กนะไดผลผลตตามเงอนไข

สวนท 9 กรณไมไดกำาหนดเงอนไขเวลากยงถอวาเปนหนสวนในผลตผลเชนกน

(522) จากอบน อมรเลาวาทานนบไดใหคนทำาเกษตรทคอยบรโดยใหผลผลตจากผลไมหรอพชไรครงหนง

สวนท 10 (การใหทำาเกษตรโดยไมมคาเชา)(523) จากอมรเลาวา ฉนอยากจะใหทานยกเลกระบบเกษตรแบบอลมคอบะเราะ (คาจางเปนผลผลต) เพราะเศาะฮาบะฮทงหลายอางวาทานนบหาม ฏอวสจงกลาววา อมรเอย ฉนจะใหทดนของฉนทำาเกษตรแบบนเพราะจะไดชวยเหลอพวกเขาเพราะวา ผทรดทสดในหมพวกเขาคอ อบน อบบาสไดบอกกบฉนวาทานนบไมไดหามเรองน แตเขา(อบน อบบาส) กลบกลาววา

เปนทแนวาการทคนคนหนงใหทดนคนอนใชประโยชนยงดกวาทจะใหเชา โดยรจำานวนผลประโยชนแนนอน

สวนท 11 การเพาะปลกโดยใชผลผลตเปนคาเชาหรอคาจางกบพวกยะฮด

(524) จากอบน อมรเลาวาทานรสลไดมอบทดนทคอยบรใหยะฮดทำาเกษตร โดยผทำาไดรบผลผลตครงหนง

สวนท 12 เงอนไขทนารงเกยจในระบบเกษตรทใชผลผลตเปนคาเชาหรอคาจาง

(525)จากรอฟอเลาวา พวกเราเปนชาวเมองมะดนะฮ ทมพนทเพาะปลกมากทสด และมคนหนงในพวกเราไดใหเชาทดน โดยกลาววาสวนน(ทดน)เปนของฉน สวนนนเปนของทาน บางครง แปลงนใหผลตผลไมดตอมาทานนบจงหามพวกเรา(ในวธการน)

สวนท13 ผทลงทนทำาการเกษตรโดยใชทรพยสนของผอน ซงไมไดขออนญาตผนน หากมผลกำาไร(จะไดแกใคร)

(526)จากอบดลลอฮ อบน อมรเลาวา ขณะทบคคลสามคนกำาลงเดนอย ฝนกตกลงมาจงพากนหลบในถำาของเขาลกหนง หนกอนโตกไหลเลอนมาปดฝาถำา ทงสามพดแกกนวาจงคดหาสวนทดทสดซงไดทำาเพออลลอฮเทานน แลววงวอนขอตออลลอฮตามทเขาตองการ โดยหวงวาหนจะเคลอนทออกไปหนง(ในสาม)คนกลาววา โอ-ฉนมบดา-มารดาทชราภาพแลว และมเดกเลกๆอก ฉนเคยใหหญากบแพะแทนทาน เมอกลบมาหาทานในตอนเยนฉนจะรดนมแพะ แลวนำามาใหบดา-มารดากอนทจะใหเดกๆดม วนหนงฉนลาจนถงกลางคน พบวาบดา-มารดาหลบแลว ฉนกไดรดนมแพะเหมอนกบทเคยทำา แลวไปยนทศรษะของบคคลทงสอง ฉนรงเกยจทจะปลกทานทงสองและรงเกยจทจะใหนมเดกๆกำาลงรองไหทเทาของฉน(เพราะความหว)จนกระทงรงอรณ(โออลลอฮ) เมอพระองคทานทรง

ทราบวาฉนทำาสงนเพอพระองคเทานนแลวขอไดกรณาใหหนเคลอนออกไปดวยเพอพวกเราจะไดเหนทองฟา ดงนอลลอฮจงไดทรงเคลอนหนออกไปทำาใหพวกเราไดเหนทองฟา คนทสองกลาววา โอ-อลลอฮ ฉนตกหลมรกหญงสาวคนหนง ซงเปนลกพลกนองกบฉนเหมอนกบทชายตกหลมรกกบหญงทวไป ฉนตองการจะละเมดกบเธอแตเธอปฏเสธฉน ฉนจงมอบรอยดนารใหเธอ โดยพยายามหามาจนกระทงฉนจะไดรวมกบเธอแลวครนเมอขนนงระหวางสองขาของเธอเธอกกลาววา โอ-ผเปนบาวของอลลอฮจงเกรงกลวอลลอฮ อยาไดทำาเชนนจนกวาจะไดมสทธสมบรณ(แตงงาน) ดงนน ฉนจงลกขน (โอ-อลลอฮ) เมอพระองคทานทรงทราบวา ฉนทำาสงนเพออลลอฮแลว ขอไดกรณาใหหนเคลอนออกไปอก คนทสามกลาววาโอ-อลลอฮ ฉนไดจดจางคนงานทำาเกษตร ครนเมอทำาเสรจแลว เขากทวงสทธของเขาโดยกลาววา จงมอบสทธของฉนเถด ฉนกไดมอบใหแตเขาไมรบ(เงนคาจางดงกลาว) ฉนไดจดเปนทนทำาการเกษตรตอไปไมหยดยง จนไดววจำานวนหนงพรอมทงแกะ เวลาตอมา เขา(คนงาน)กกลบมาหาฉน กลาวกบฉนวาจงเกรงกลวตออลลอฮฮ (และไดโปรดมอบสทธของฉนใหกบฉน) ฉนกลาววาจงออกไปดพรอมทงเอาววและแกะจากทงเลยงไปเถด เขาตอบวา จงเกรงกลวอลลอฮ อยาเยาะเยยฉนฉนตอบวา ฉนไมไดเยาะเยยทานหรอกจงเอาทงหมดน ดงนนเขาจงเอาไป ทงหมด (ซงเปนรายไดของเขาแตเดมตอมาเพมขนเรอยๆ (โอ-อลลอฮ) เมอพระองคทานทรงทราบวา ฉนทำาสงน เพอพระองคทานแลว ขอไดกรณาเคลอนหนออกไปอก ซงอลลอฮกทรงใหเคลอนออกๆไป

สวนท 14 การอทศ ภาษทดนการเกษตรแบบแบงผลผลตใหกบผทำารวมทำาสญญาอน ๆ ของเศาะฮาบะฮ(ทถอปฏบตกน)

ทานนบ กลาววากบอมรวาใหเอาตนไมอทศ โดยไมใหขาย แตใชผลทำาทาน อมรกไดถอปฏบตเชนนน(527) จากซยด อบน อสลมจากบดาของเขาเลาวา อมรไดกลาววา หากไมนกถงสายสมพนธของมสลมในอนาคตแลวโดยทเอาชนะศตรไดแลวฉนจะจดแบงทดนในหมบานแกบรรดาทหารเหมอนทานนบ จดแบงทดนทคอยบร12

สวนท 15 ผทฟ นฟทดนทรกรางวางเปลา (ถอเปนกรรมสทธของผฟ นฟ)

อลกมความเหนเชนนเกยวกบทดนทเสอมสภาพในบรเวณเมองกฟะฮ อมรกลาววาผฟ นฟทดนรกรางวางเปลา กถอวาเปนของผฟ นฟ และมราบงานลกษณะเดยวกนกบทานนบ เพมเตมวา...จดเตรยมดนทไมมเจาของใหกบมสลม โดยทผอธรรมไมมสทธใดๆ เลย(528)จากอาอซะฮเลาวาทานนบกลาววา ผทผลกฟ นดนทรกกวางทำาการเกษตร เขาจะเปนผทรงสทธอยางยงโดยทไมมใครจะทรงสทธเทา อรวะฮเลาวา อมรเคยชขาดเชนนเมอทานดำารงตำาแหนงเคาะลฟะฮ

สวนท 16 (ชมชนอะกก)(529)จากอบดลลอฮ อบน อมรเลาวา คนหนงขณะททานนบผานไปทบรเวณทผก ณ ซลหลยฟะฮ ทางบฎนลวาด (ของอะกก) ทานฝนไปวามสรเสยงกลาวกบทานวา แทจรงทาน (ทดน)เปนทดนแหงความเจรญ มซาเลาวา สาลมไดใหอฐของพวกเราคกเขาลงตรงบรเวณทอบดลลอฮใหอฐของตนคกเขาลงตรงน ซงเปนททานนบเคยมาพกผอน อยตำาไปจากมสยด เปนบรเวณทองกระทะ(บฎนลวาด)ของหมบาน อยถงกลางระหวางมสยดกบถนน

12 คำากลาวของอมร ณ นหมายถงการเกบรกษาทดนเปนทวะกฟแกมวลมสลม ดวยการยกเลกภาษคอรอจ (ภาษทเกบจากผลผลตทางการเกษตร) ซงไมใชซะกาต

(530)จากอมรเลาวา ขณะททานนบ อยทออะกก ทนกลาววา มบคคลหนงจากพระเจาของฉน(หมายถงญบรล) มาหาฉน (ในความฝน) ลกลาววา (กบฉน) จงทำาละหมาดทหมบาน (บรเวณ)อนจำาเรญเถด และกลาววา (เจตนาเปนคำาพด)เพอทำาอมราะฮและหจญรวมกน (ณ.บรเวณทนดวย)

สวนท 17 เมอเจาของทดนกลาววาฉนยอมใหทานตามทอลลอฮทรงยนยอมใหทาน แตไมระบเวลาทแนนอน กรณอยางนตองใหรบการยนยอมทงสองฝาย

(531)จากอบน อมรเลาวา อมรไดขบไลชาวยะฮดและชาวนะศอรอออกจากหญาซ ครงททานรอซลมชยเหนอคอยบร และทานประสงคจะขบไลยะฮดออกไป เพอทำาใหทดนบรเวณน เปนกรรมสทธแหงอลลอฮ รอซลและบรรดามสลมทงหลายทานรอซลจงไดตดสนใจขบไลแตพวกเขา(ยะฮด นะศอรอ)กขอรองไวโดยเสนอเงอนไขวา พวกจะรบทำางานในทดนน โดยแบงผลผลตคนละครง ทานรอซลจงบอกกบพวกเขาวา พวกเราอนญาตตามเงอนไขดงกลาวในระยะเวลานานตามทพวกเราปรารถนา ดงนนพวกเขา (ยะฮด)จงอาศยอยททคอยบรจนกระทงอมร (สมยเปนเคาะลฟะฮ)บงคบใหออกไปทตยมาอและอะรหาฮ

สวนท 18 เศาะฮาบะฮเคยแบงผลผลตทางการเกษตรระหวางกนดวยการใหเปลา

(532)จากรอฟอ อน คอดจ เลาวา ลงของฉนคอซฮยรกลาววาทานรอซลหามพวกเราทจะทำาสงใดซงสงนนเปนผลใหเกดการชวยเหลอพวกเรา ฉนไดถามวา ทานรอซล พดเชนนนจรงไหม เขาตอบวาทานรอซลเองไดเรยกหาฉนและถามฉนวา ทานทำาอยางไรกบฟารมของทาน ฉน

ตอบวา พวกเราไดใหเชาฟารมดวยการเอาผลประโยชนจากกระแสนำาในลำาธารเปนคาเชา หรอไมกเอาคาเชาเปนอนทผลมแหงหรอขาวบารเลยเปนวสก ทานรอซลจงกลาววา อยาทำาเชนนน แตจงเพาะปลกเองหรอไมกใหคนอนทำาฟร หรอไมเชนนนกไมตองทำาการเกษตร ฉน(รอฟอ)กลาววา ฉนกเชอฟงและนำาไปปฏบต(533)จากญาบรเลาวา เศาะฮาบะฮเคยใหเชาทดนเพอทำาการเกษตรดวยคาเชาหนงในสามหรอหนงในสหรอครงหนงกม ทานนบกลาววาบคคลใดมทดนกใหทำาการเกษตรดวยตนเอง หรอใหผอน(มสลม)ทำาฟร ไมเชนนนกปลอยไวเฉย ๆ จากอบ ฮรอยเราะฮ เลาวาทานรอซลกลาววา บคคลใดมทดนทำาการเกษตรกใหทำาดวยตนเอง หรอใหพนองของเขาทำา หากไมทำาเชนนกปลอยไว (534)จากอมรเลาวา เมอฉนกลาวถงหะดษทรายงานโดยรอฟอ อน คอดจ(หะดษ 532)กบฎอวส เขา(ฎอวส)กลาววา เปนทอนญาตหากใหเชาทดนเพอทำาการเกษตร สำาหรบอบนอมรแลวทานกลาววา ทานไมไดหามวธน เพยงแตกลาววา การทใหญาตพนองทำาการเกษตรในทดนของตนฟรเปนการดทจะไดรบคาเชาเปนจำานวนทแนนอน(535)จากนาฟอเลาวา อบนอมรกเคยใหเชาทดนของตนในสมยทอบบะกร อมร อษมาน ชวงตน ๆ ในการปกครองของมอาวยะฮ ดงนนเมอเขา(อบน อมร)ไดรบการบอกเลาตามรายงานของรอฟอ อน คอดจญวา ทานนบหามวธการเชนน ฉน(นาฟอ)จงไปหาเขาพรอมกบอบน อมร โดยไดถามเขาถงเรองน เขา (รอฟอ)ตอบวา ทานนบหามการเชาทดนทำาการเกษตร อบน อมร จง

กลาววา พวกเรา ไดใหเชา ทดนทำาการเกษตรตงแตสมยของทานรอซล ดวยนำา (ผลตอบแทน)และตนมะเดอ(536)จากสาลมเลาวา อบดลลอฮ อบน อมรกลาววาฉนทราบดวา ในสมยทานรอซล มการใหเชาทดน ตอมาอบดลลอฮ(อบน อมร)เกรงวา ทานนบจะหามไวโดยททานไมรในเรองน จงไดระงบการใหเชาทดนทำาการเกษตร

สวนท 19 การเชาทดนดวยคาเชาเปนเงนหรอทอง อบน อบดลบาสกลาววา ทดทสดแลว (กรณอยางน )ปลอยทงไวไมตองทำาการเกษตรเปนป ๆ ไปเลย

(537) จากหนซอละฮ อบนกอยซเลาวา รอฟฮ อบน คอดจกลาววาลงของฉนสองคนไดเคยบอกกบฉนวาเศาะฮาบะฮหลายคนเคยใหเชาทดนในสมยของทานนบดวยนำา(ลำาธารนำา)เปนคำาตอบแทนหรอสงตอบแทนอนทเจาของทดนกำาหนด ซงทานนบหามวธดงกลาว ฉนจงไดกลาวกบ รอฟอวา กรณการเชาทดวยดนารและดรฮมละ(เปนอยางไร)รอฟอตอบวากรณรไมเปนไร อลลยษกลาววา กรณทถกหามตองแยกใหชดเจนระหวางสงอนญาตกบสงไมอนญาต ซงสงทไมอนญาตใหพวกเขานนเปนภยพบต1

สวนท 20 (เกษตรในสวนสวรรค)(538)จากอบ ฮรอยเราะฮเลาวา วนหนงไดมชายเบดอน (อาหรบชนบท)นงอยกบทานดวย (ทานเลาวา)บคคลหนงจากชาวสวรรคขอนญาตตออลลอฮเพอเพาะปลก อลลอฮทรงถามเขาวาทานยงสขไมสมใจอกหรอ เขาจะตอบวาใช แตฉนชอบทจะเพาะปลก ทาน นบเลาตอไปวา

1 อลลอฮไดทรงกำาหนดขนหนฐานเพอแยกแยะใหเหนวา การใหเชาทดนอนจะนำาไปสภาวะของความหยงยะโสและความประสงคราย ซงการใหเชาดงกลาวถอวาไมอนญาต (ดฟหลบาร เลม 5 หนา 423)

ชายผทมาขออนญาตนกไดหวานเมลดพชลงไป กงอกขนไดผลผลตเปนจำานวนมาก ประหนงภเขาในพรบตาเดยว อลลอฮตรสกบเขาวา โอ-ลกหลานของอาดมเอย จงยดสวนนไวเพอหาผลประโยชน เพราะไมมสงใดททำาใหทานพอใจไดขณะ (ทเลา)อาหรบชนบทกกลาวขนวา ขอสาบานตออลลอลฮวา ฉน(พวกเรา)ไมพบใครททำาเพาะปลก นอกจากพวกเรากเรช (ทอพยพมามะดนะฮ)และชาวอนศอรเทานนเพราะพวกเขามฟารม สำาหรบพวกเราไมม ทานนบจงไดหวเราะ

สวนท 21 เกยวกบการปลกตนไม(539)จากซะฮล อบน สะอดเลาวา พวกเราปลกไวรมฝงลำาธารเลก ๆ เอามาตมพรอมกบขาวบารเลยจำานวนหนง อาหารทไมทำาใหลวนหรอเปนอาหารทไมไดทำามาจากเนอ ครนเมอพวกเราละหมาดวนศกรแลว จงไดไปทเธอ เธอไดใสจานบรการพวกเรา การทพวกเรามความสขในวนศกรครงนกดวยเหตน พวกเราไมไดรบประทานอาหารอกหรอหยดพกกลางวน นอกจากหลงละหมาดวนศกรแลว(540)จากอบ ฮรอยเราะฮเลาวา เศาะฮาบะฮพากนพดวา อบฮรอยเราะฮ (ฉน)รายงานหะดษไวมากมาย ความจรงแลวอลลลอฮทรงทราบดวาฉนรายงานถกตองหรอไม พวกเขาจงไดถามวา ทำาไมพวกมฮาญรนและอนศอรจงไมมรายงานหะดษมากเทา (อบ ฮรอยเราะฮ)โดยขอเทจจรงแลว พวกมฮาญรนตางยงเกยวกบการคาทตลาด และกลมชาวอนศอรกพะวงอยทรพยสมบตฉนเองเปนคนยากจนไดรบการดแลจากทานรอซลผซงพงใจใหสามารถมอาหารกนไปวน ๆ เทานน ดงนนฉนจงไดอยรวมกบทานรอซล กลาววา บคคลใดสามารถเปลองผาหม(ลกขนมองดฟา) กระทงฉนกลาวขอความจนหมด

สน และจดจำามนโดยจำาคำากลาวของฉนไดทงหมด ดงนนฉนจงเปลองผาชนเดยวทฉนมอย ฟงขอความของทานรอซล จนหมดสนและทองจำาไดทงหมดดวยพระนามขององคผทรงสงทานรอซลมาดวยความสตวจรงตงแตนนมาฉนไมเคยลมแมคำาเดยวจากคำากลาวของทานรอซล ดวยพระนามของอลลอฮ มอายะฮเพยงสองอายะฮใน อลกรอาน ซงฉนมอาจใหสมพนธในอลกรอาน ซงฉนมอาจใหสมพนธกบรายงานใดๆ จากทานรอซลอายะฮดงกลาวคอ “แทจรงบรรดาผปกปด (หลกฐานตาง ๆ) ทชดแจงและสงนำาทางภายหลงไดแจงมนไวแกมวลมนษยในคมภร พวกเขาเหลานนอลลอฮทรงสาปแชงและบรรดาผสาปแชง (อน) เชนมนษยและมะลาอกะฮกสาปแชงพวกเขาดวย (159) ยกเวนบรรดาผสารภาพผดและประพฤตแตความดและเปดเผยอยางชดแจง (ในสงทตนรมาจากคมภรไมมปดบง) แนนอนพวกเขาเหลานน ขายอมสนองตอบการสารภาพยง อกทงมเมตตายง (160)”

ฮาดษทวาดวยการแบงปนสวนนำา

สวนท 1 คำาดำารสของอลลอฮทวา “และเราไดบนดาลชวตมาจากนำา แลวไฉนเลาพวกเขาไม

ศรทธา..” (21:30) และอลลอฮดำารสอกวา “พวกทานสงเกตนำาทพวกทานดมบางไหม” (68) “พวกทานไดทำาใหมนตกลงมาจากเมฆเองกระนนหรอ” (69) “มาตรแมนเราประสงค เรากทรงอำานาจทจะบนดาลใหมน

(ฝน) เคมจด (จนดมไมได) แลวไฉนพวกทานจงไมกตญญ” (70)

กรอาน(56:68-70)สวนท 2 ผทประสงคจะใชนำา (เกษตร) เปนทานหรอให (โดยเสนหา) หรอแมกระทงการสงเสยไวใหดำาเนนการกเปนสงทอนญาต ไมวาจะจดแบงไวหรอไมกตาม1

จากอษมาน เลาวา ทานนบ (ศอลฯ:ขอความสนตสขจงมแดทานศาสดา) กลาววา จะมใครซอบอรมะฮ (บอทรจกกนดของชาวมะดนะฮ เพอบรจาคนำาใหนำาไปใชประโยชนได) กบมสลมทงหลาย โดยไมถอเปนกรรมสทธซงอษมานกไดตกลงซอ(541) จากซะฮล อบน สะอด เลาวา แกว (ทมนำา / นมเตม) ถกนำามาใหทานนบ (ศอลฯ) ทานไดดม ทางดานขวามอของทานมเดกทเลกทสดนงอย สวนทางดานซายมอมคนอาวโสนงอยเชนกน ทานนบ (ศอลฯ) ถามวา เดกเอยเธอจะอนญาตใหฉนใหกบผอาวโสหรอไม (ช

1 อมามบคอรประสงคทจะโตแยงความคดทวา นำาไมสามารถทจะครอบครองได (ดฟตหลบาร เลม 5 หนา 427)

วงททานนบ (ศอลฯ) พกดม) เดกผนนตอบวา โอ-ทานรสล (ศอลฯ) ฉนไมชอบคนชอบพอกนดมนำาทเหลอจากฉนซงทานไดดมแลว ดงนน ทานรสล (ศอลฯ) จงไดมอบนำา / นมนนใหเขาไป(542) จากอซซฮรเลาวา อนสอบน มาลกกลาววา แพะเชองตวหนงไดใหนมกบทาน รสล (ศอลฯ) ขณะททานรสล(ศอลฯ)อยทบานของเขา (อนส) นำานมไดปนกบนำาไนบอของทบาน เขาจงมอบใหทานรสล (ศอลฯ) ไปหนงแกว ทานรสล (ศอลฯ) ไดดมจนหมดแกว ทางขางขวาทานมอบ บะกร สวนทางซายมอรบชนบทคนหนงขณะททานรสล (ศอลฯ) ถอแกวออกจากปาก อมรหวนเกรงวาทานรสล (ศอลฯ) จะมอบให อาหรบชนบทคนนน เขา (อมร) จงกลาววา โอ-ทานรสล (ศอลฯ) ขอไดใหกบอบ บะกรซงนงอยขางๆทาน แตทานรสล (ศอลฯ) กไดมอบใหกบอาหรบชนบทคนนนซงนงอยทางขวาและทานนบ (ศอลฯ) ยงกลาววา ควรมอบใหทางขวา

สวนท 3 บคคลทกลาววา เจาของนำามสทธยงทจะดม จนกระทงเขารบทราบคำากลาวของทานนบ (ศอลฯ) ทวา นำาทเหลอจะไมถกหามใด (เปนนำาสาธารณะ)

(543) จากอบ ฮรอยเราะฮ เลาวา ทานรสล (ศอลฯ) กลาววา นำาทเหลอจะไมมใครเปนเจาของเชนเดยวกบหญาในทงกวางทเหลอเพอปศสตว1

(544) จากอบ ฮรอยเราะฮ เลาวา ทานรสล (ศอลฯ) กลาววา ทานอยาไดหาม (ถอกรรมสทธ) ในนำาทเหลอ

1 หะดษนหมายถง หากบคคลใดมแหลงนำาใกลๆทงหญาและไมมแหลงนำาอนใดในละแวกนน จงไมควรกกกนนำาทเหลอใชแกปศสตว เพราะจะทำาใหปศสตวไมสามารถกนหญาไดอยางเตมท หากปราศจากนำา ดงนนการกกนำาถอประหนงการกกกนมใหปศสตวกนหญานนเอง (ดฟตหลบาร เลมท 5 หนา 429)

เชนเดยวกบการหาม (ถอกรรมสทธ) ในหญา (ในทง) ทเหลอ

สวนท 4 ผทขดบอในทดนของตน (แตถามผตกลงไปตาย) เจาของบอไมตองรบผดชอบ

(545) จากอบ ฮรอยเราะฮ เลาวา ทานรสล (ศอลฯ) กลาววา ไมตองรบผดชอบจายคาเสยหายใดๆ สำาหรบเจาของเหมองแรเจาของบอ หรอเจาของสตว (ทผอนถงแกความตาย) สวนทรพยสนทขดพบในทดนของตนใหรายกบรฐหนงในหา2

สวนท 5 การพพาทและการตดสนในเรองบอ(546)จากอบดลลอฮ(อบน มสอด)เลาวา ทานนบ กลาววา บคคลใดสาบานเทจเกยวกบการตดสทธในทรพยสนของบคคลใดแลว บคคลนนจะพบกบอลลอฮในสภาพทพระองคทรงกรวอลลอฮประทานอลกรอานมาวา แทจรงบรรดาผนำาขอ“สญญาของอลลอฮและคำาสาบานของพวกเขามาแลกเปลยนกบราคาเพยงเลกนอย..” กรอาน(3:77)อลอซอษไดมาถงขณะทอบดลลอฮกำาลงเลาเรองอย แลวกลาวถามวา อบอบดรเราะหมาน(อบดลลอฮ)กำาลงบอกอะไรกบทานอย อายะฮนประทาลงมาเกยวกบเรองของฉน เพราะฉนมบอใบหนงอยในทดนของลกของลงทาน

2 เจาของบอไมจำาเปนตองรบผดชอบ หากบคคลใดตก-ตายในบอ แตทงนมขอแมวา จะตองอยในทดนของตนหรอพนทเวนวางจากการเพาะปลกซงไมมเจาของ (ซงเรองนหมายรวมถงการำาเหมองดวย) แตหากเปนการขดบอในแนวทาง สญจรของพนองมสลม หรอขดในทดนของคนอนโดยไมไดรยอนญาตจากเจาของ หากมใครตกตายในบอ ผขดตองรบผดชอบจายคาเสยหาย ในกรณสตวเลยงซงหลดจากหลกและทำาอนตรายผอนจนถงแกชวต หรอแยงทรพยสงของเจาของสตวไมตองรบผดชองจายคาเสยหาย เวนแตอย ณ ทเกดเหต (ดอลกอสฏอลาน เลม 4 หนา 195 ฉบบพมพครงท 6 ฮศ. 1304)

นบ(ซล.)จงใหหาพยานมา ฉนถามวา ฉนไมมพยาน ทานกกลาวอกวา ถาเชนนนกใหสาบาน ฉนจงกลาววา โอ-ทานรสล(ซล.) หากทานใหเขาสาบาน(เขาตองสาบานเทจ) ทานรสล(ซล.)จงไดเลาเรองราวขางตน ซงอลลอฮไดประทานอายะฮนในเรองสจจะ ซงทานกไดกลาวอายะฮเพอยำาคำากลาวของทาน(ดหะดษท 692)

สวนท 6 โทษของผทไมใหนำากบผเดนทาง(547)จากอบ ฮรอยเราะฮเลาวา ทานรสล(ซล.)กลาววา มอยสามคนทอลลอฮจะไมทรงมองพวกเขาในวนกยามะฮและไมบงเกดความบรสทธสำาหรบพวกเขาเลย ทงยงจะไดรบโทษอนเจบปวดอกดวย บคคลดงกลาวคอ1.)ผทมนำาเหลอใชในขณะเดนทางแตไมแบงปนผเดน

ทางอน2.)ผทใหสตยาบน กบผปกครอง(ผนำา)ในผลประโยชนในโลกนเทานนหากผปกครองมอบใหเขาเขากยนด หากไมยอมมอบใหกจะโกรธ3.)ผทนำาสนคาออกวางขายหลงละหมาดอศร โดยกลาวสาบานวา ขอสามบานตออลลอฮวา นอกจากพระองคแลว ไมมใครคควรแกการภกด ทานรสล(ซล.)จงไดกลาววา แทจรงบรรดาผนำาขอสญญาของอลลอฮและคำา“สาบานของพวกเขามาแลกเปลยนกบราคาเพยงเลกนอย กรอาน(3:77)

สวนท 7 เขอนกนแมนำา(548)จากอลดลลอฮ อบนอซซบยร ชายชาวอนศอรคนหนงพพาทกบอซซบยรเกยวกบ(นำาในคลอง)อลหรเราะฮ ซงใชในการปลกอนทผลม ชายคนนนกลาวกบอซซบยรวา ปลอยใหนำาไหลผานไป แตอซซบยรปฏเสธทจะทำาเชนนน ทงสองจงไดนำาขอพพาทไปหาทานนบ(ซล.) ทานร

ซล(ซล.)จงไดกลาวกบอซซบยรวา อซซบยรเอยจงใชนำาในทดนของทานใหพอแลวปลอยใหเพอนบาน ชาวอนศอรผนนกโกรธแลวกลาวกบทานรซล(ซล.)วา “(ทตดสนเชนน)เพราะอซซบยรเปนลกชายของลงทานนะซ ทานร”ซล(ซล.)มสหนาเปลยนไป(เพราะโกรธ)ทานจงกลาววา “อซซบยรเอยจงใชนำาใหเพยงพอในทดนของทานแลวกกเกบไวตามรองสวนรอบๆตนไม อซซบยรตอบวา ขอสา”บานตออลลอฮฉนคดวา อายะฮนประทานลงมาเกยวกบเรองน ดงนนไมใชหรอก ขอสาบานตอผอภบาลของ“ทานวา พวกเขาจะยงไมศรทธา จนกวา พวกเขาจะตงใหทานเปนผตดสนกรณพพาทกนในหมพวกเขา กรอาน (4:65)”

สวนท 8 พนดนทใกลแหลงนำามสทธในเรองนำากอนพนดนไกล(549)จากอรวะฮเลาวา เมอครงทชาวอนศอรคนหนงพพาทกบอซซบยร(ในเรองนำา) ทานรสล(ซล.)ไดกลาววา อซซบยรเอย จงเอานำาไวเปนลำาดบแรกทเหลอกใหไหลไปสพนดนของผอน แตชาวอนศอรผนนกกลาว(เสยดส)ทานนบ(ซล.)วา (การตดสนเชนน)เพราะอซซบยรเปนลกของลงทาน ทานนบ(ซล.)จงไดกลาว(กบอซซบยร)วา จงเอานำาไวใชแลวเอาไวรอบๆรองสวนดวยแลวหยดหลงจากนนใหปลอยใหคนอน ฉนจงคดวา อายะฮนประทานลงมาเกยวกบเรองน ดงนนไมใช“หรอก ขอสาบานตอผอภบาลของทานวา พวกเขาจะยงไมศรทธา จนกวาพวกเขาจะตงใหทานเปนผตดสนกรณพพาทกน ในหมพวกเขา กรอาน (4:65)”

สวนท 9 ทดนทใกลกบแหลงนำามสทธทกกกนนำาไวสงขนาดตาตม

(550)จากอรวะฮ อบน อซซบยรเลาวา ครงทชาวอนศอรคนหนงพพาทเรองนำาทคลองอลหรเราะฮกบอซซบยร ทจะใชนำารดอนทผลม ทานรสล(ซล.)กลาววา อซซบยรจงรดไปเถด(เปนลำาดบแรก)แลวทานรสล(ซล.)สงเขาใหทำาความด ตอจากนนจงปลอยนำาใหกบเพอนบาน ซงกรณชาวอนซอรผนนกลาววา เขา(อซซบยร)เปนลกของลงทาน ทานจงตดสนเชนน ใบหนาของทานรสล(ซล.)จงเปลยนสไปทานรสล(ซล.)ยงกลาววา จงรดไปเถดแลวเกบกกนำาไวรอบๆคนครอบสวน เปนการททานรสล(ซล.)ไดใหสทธแกอซซบยรอยางเตมท อซซบยรกลาวสาบานวา ขอสาบานวา อายะฮนถกประทานลงมาเกยวกบเรองน ดงนนไมใชหรอก ขอสาบานตอผอภบาลของ“ทานวา พวกเขาจะยงไมศรทธา จนกวาพวกเขาจะตงใหทานเปนผตดสนกรณพพาทกนในหมพวกเขา กรอาน (4:65)” (ผรายงานลำาดบตอมา) คออบน ซฮาบ กลาววา ฉน(อจญรย-ผรายงานลำาดบตอมา)วาชาวอนศอรผนนรวมทงคนอนๆแปลความหมายคำาของทานรสล(ซล.)ทวา จงรดตนไมของทาน และเกบกกนำาทเหลอ“จนถงรองสวนรอบตนไม วาเกบกกไวไดเพยงสงเทา”ตาตม และคำาวารองสวนหมายถง บรเวณรอบๆดาน

สวนท 10 ความประเสรฐของการจดหานำาใหผอน(511)จากอบฮรอยเราะฮ เลาวา ทานรสล(ซล.)กลาววา ขณะท พวกเราออกเดนทางไป มความรสกกระหายจดจงลงไปทบอ แลวไดดมนำา ครนเมอขนจากบอ เหนสนขตวหนงแลบลนเลยโดยอาศยความเปยกของลนดบกระหาย คนหนงจงกลาวขนวา สนขตวนมความทกข ดงนนเขา(ชายผน)จงกลบลงไปทบอใหม ใชรองเทาใสนำามาจนเตม โดยใชฟนกดรองเทา(ลกษณะคอเพราะตองไตขน

จากบอ)แลวไตขนมา นำานำานนใหกบสนข ดงนอลลอฮจะทรงขอบคณและใหอภยกบเขา เศาะฮาบะฮถามวา โอ-ทานรสล(ซล.)เราจะไดผลบญไหมหากเราบรการกบสตว ทานรสล(ซล.)ตอบวา ไดซ มรางวลแนนอน เมอไดบรการกบสตวทกชนด(522) จากอสมาอ บนต อบบะกรเลาวา ครงหนงทานรสล(ซล.)ไดละหมาดสนตคราส ทานไดกลาววาพลนนรกเปดออกแลวปด ซงฉน(ทานรสล ซล.)ไดกลาววา โอ-พระผเปนเจาของฉน ฉนจะถกกำาหนดใหเปนชาวนรกดวยกระนนหรอ ทนใดนน ทานไดเหนหญงชราคนหนง โดยฉนคดวา เธอจะกลาววา แมวตวนขวนเธ ทานรสล(ซล.)ถามวา เธอทำาผดอะไรหรอ ไดรบคำาตอบวา เธอขงแมวไวจนตายเพราะความหว(533)จากอบดลลอฮ อบน อมร เลาวา ทานรสล(ซล.)กลาววา หญงจะถกทำาโทษในเรองแมวทเธอขงไวจนมนตายเพราะความหว ทานรสล(ซล.)กลาวตอไปอกวา อลลอฮดำารสเกยวกบหญงคนนนวา เธอไมไดใหอาหารแกแมวทเธอขงไว อกทงไมปลอยมนไปหากนแมลงขางนอก

สวนท 11 เจาของถงนำาหรอถงบรรจนำาทรงสทธจะจดจายนำาอยางไร

(554)จากซะอล อบน สะอด เลาวา ครงหนงมแกานำา/นมมาใหทานรสล(ซล.) ทารรสล(ซล.)ไดดมขณะททางขวามเดกเลกทสดนงอย ทางซอยมผอาวโสนงอย ทานรสล(ซล.)จงถามวา เดกเอย เธอจะยนยมไหมหากฉนจะใหผอาวโสดมกอนเปนคนแรก เดกกลาวตอบวา โอ-ทานรสล(ซล.) ฉำนไมชอบใหใครใชสทธในสวนของฉน(ใน

อาหาร)ททานได ทานรสล(ซล.)จงไดมอบนำา/นมใหกบเดกคนน(555)จากอบ ฮรอยเราะฮเลาวา ทานนบ(ซล.)กลาววา ฉนขอสาบานวา ตวของฉนอยในอำานาจของพระองคในวนกยามะฮฉนจะไลผคนจากลำาธารนำาของฉนประหนงอฐถกไล สำาหรบบคคลทมใหดมนำาจากอาง (อนเปนทขงนำาดมสาธารณะ)(556)จากอบน อบบาสเลาวา ทานนบ(ซล.)กลาววา ขออลลอฮทรงเมตตามารดาของอสมาอลดวยเถดหากเธอไมไดทำาใหเกดบอนำาซมซมอยางทเปนอย(โดยไมมฐานรองรบนำาแตประการใด)หรอ/เลาวา หากเธอไมวกนำาเตมฝามอแลวกลายเปนกระแสนำาไหลออกมา ญรฮม(อรบเผาหนง)ไดเขามาแลวถามเธอวา ขอพวกเรามาตงบานเรอนอยกบเธอไดไหม เธอตอบวาได แตพวกเธอไมมสทธในนำา(ซมซม)นแตฝายเดยว กลมญรฮมตอบวา ตกลง(557)จากอบ ฮรอยเราะฮเลาวา ทานนบ(ซล.)กลาววา มบคคลสามประเภททอลลอฮไมทรงพดหรอมองดเขาในวนกยามะฮ บคคลเหลานนคอ

1.)บคคลทสาบานเทจในสนคาชนดหนง โดยกลาววา ฉนจะใหมากกวาทรบมา

2.)บคคลทสาบานเทจหลงละหมาดอศร เพอตดสทธในทรพยของมสลม

3) บคคลทไมปลอยนำาทเหลอใชอลลอฮจะกลาวกบเขาวา วนนฉนจะไมมอบสวนเหลอของฉนใหกบทานเหมอนกบทานหามสงททานไมไดทำาดวยมอ ของทาน(นำาทเหลอใช)

สวนท 12 ไมมใครมสทธเปนเจาของทงหญาสาธารณะ เวนแตสวนทอลลอฮและรอซสลของพระองคจะทรงกำาหนด13

(558)จากอลศอบ อบนญษษามะฮเลาวา ทานรสล(ซ.ล)กลาวไมมกรรมสทธในหมาอ14นอกจากของอลลอฮและรอซลของพระองคเทานน15 เขาเลาอกวา พวกเราไดบอกกยทารอซลใหกำาหนดสถานททเรยกวาอนนะเกยะฮเปนหมาอ อมรกเคยกำาหนดอซซะรอม และอรรอบะซะฮ(ทงเลยงสตวสาธารณะเพอเลยงสตวทจำาเปนตองจายซะกาต)

สวนท 13 การดมนำาของประชาชนและการใชนำาของสตวจากแมนำา

(559)จากอบ ฮรอยเราะฮ เลาวา ทาน นบ (ศอลฯ) กลาววา การเลยงมาอาจเปนผลใหเกดรางวลและอาจเปนเกราะใหกบบคคลอน หมายถงการไดมาซงปจจยยงชพหรออาจเปนภาระกบบคคลทสาม ทวาผเปนของมาอาจเปนทมาของรางวลนนหมายถงบคคลทเลยงมาโดยมงหวงเพออลลอฮ(ตระเตรยมความพรอมเพอไวตอสในสงครามเพอศาสนา)โดยใชเชอกยาวๆผกนำาไปเลยงในทงกวาง(สวน) เขากไดรบผลตอบแทนกบความยาวของเชอกททำาใหมนสามารถและเลมหญาในทงหรอ

13 นนหมายความวา ผนำาทรงสทธทกำาหนดใหใชทงหญาใดๆเพอจดประสงคทกำาหนดให (กลาวคอสตวเลยงทถกจายซะกาต)ดงนนไมมผใดมสทธในทงหญาดงกลาวเพอการอน(ดฟตหลบาร เลม 5 หนา 771 )14 รากศพทเดมของคำานคอ เมอนำาชาวอาหรบไปยงทงหญาแหงใดสามารถทจะเลยงสตวไดแลว เขาจะใหสนขขนไปทสงและหารศมทเสยงสนขไปถงถอเปนทงหญาของผนำาดงกลาวใชเลยงสตวไดบคคลอนไมมสทธนำาสตวเลยงมาเลยงในทงหญาดงกลาว ดงนน หมาอจงหมายถงทงหญาเฉพาะบคคลซงแตเดมไมมเจาของ และไมมใครใชเปนทเพาะปลก ใชเปนเพยงเลยงสตวเทานน(ดฟตหลบาร เลม 5 หนา (772)15 ทานรอซล(ซ.ล)และผนำามสลมเทานนทรงสทธทจะสงวนทงหญาเพอการนคนอนไมมสทธสงวนหมาอเพอประโยชนสวนตนดงทชนอรบญาฮลยะฮเคยถอปฏบต

สวนได และถามนทำาเชอกขาดแลวเดนหนขามเขาหนงลกหรอสองลกซงรอยเทาหรอมลของมน(ตามทมนหนออกไป) จะไดรบการคำานวณเปนความดของเจาอกทางหนงดวย หากผานไปทางแหลงนำา และดมกจะไดรบการพจารณาเปนความดอกโสดหนงดวย แมนำาทดมนนจะมไดเตรยมเพอมากนกตาม มาอาจเปนเกราะใหกบความยากจนของบคคลทสองททำาหนาทเลยงดชวตของเขา โดยทไมไดขอผอน และในขณะเดยวกนกไดจายไปตามสทธทพงมตออลลอฮ(ซะกาต)โดยทไมเปนภารกจทเกนกำาลง สวนผทเลยงมาดวยทฐหรอเพออวดหรอกใหเกดอนตรายตอมสลม มาเชนนจะแปรสภาพเปนมาแหงความชว

ตอมาทานรอซล ถกถามเรองลาอกทานตอบวา ไมมรายละเอยดทถกประทานมาใหกบฉนพจารณา นอกจากอายะฮเดยวทประยกตไดทกเรองซงระบบวา“ดงนนผใดประพฤตความดหนงมนำาหนกเทาผงธล เขากจะไดมองเหนมน (อายะฮท 7) และผใดประพฤตความเลวหนงมนำาหนกเทาผงธลเขากจะไดมองเหนมน (อายะฮท 8) กรอาน 99:7-8(560) จาก ซยยด อบน คอลด เลาวา มคนหนงมาหาทานรอซล ถามถงหลกเกณฑเกยวกบของตกหลน ทานตอบวา ใหประกาศถงภาชนะทบรรจและเชอกทผกในทสาธารณะเปนเวลาหนงป หากเจาของมาทวงคนกใหมอบให(หากไมมาทวงคน) กใหทานดำาเนนการตามประสงค ชายคนนนไดถามอกวา กรณแกะหลงทางละ ทานตอบวา เปนไดสามกรณคอ เปนสทธของทาน หรอพนองของทาน หรอเปนสทธของหมาปา และถามอกวา กรณอฐละ ทานตอบวา ทานจะเอามนไวทำาไม ดวยเหตทมนมทเกบ

นำา(ตองกนนำา)มเลบเทา(ออกหากนเองได)ปลอยใหมนไปในท ทมนำา มตนไม จนกวาเจาของมนจะพบ

สวนท 14 การขายไมฟนและหญา(561)จากอบซบยร อบนอลอาวามเลาวา ทานนบกลาววา การทเอาเชอกไปหาฝนสกกำาหนงนำาออกขาย เชนนอลลอฮจะทรงใหใบหนาของผนนพน(จากไฟนรก) ยงจะดกวามอาชพทขอเขากน ไมวาจะไดกนกตาม(562)จาก อบฮรอยเราะฮ เลาวา ทานรอซลกลาววา การทคนแบกฟนมาบนหลงเพยงมดเดยว(ทำาอาชพ) ดกวาทจะขอคนอน(เพอยงชพ) ไมวาจะไดหรอไมกตาม(563) จากหสยน อบน อลเลาวา อล อบน อบฏอลบกลาววา ฉนเคยมอฐตวเมยอยตวหนง ซงเปนทรพยทไดมาจากการออกทำาศกในศกบะดร ตอมาทานรสล (ศอลฯ) ไดมอบตวอนใหอก ตอมาวนหนงฉนไดใหอฐทงสองคกกเขาลงขางหนาชาวอนศอรคนหนง ตงใจวาจะใหมนขนตนอซดร (พชชนดหนง) ไปขายเพอนำาเอาเงนมาจดงานกนเลยงการแตงงานกบฟาตมะฮ ซงในงานมชางทองจากเผาบน กอยนกอออยกบฉน และฮมซะฮ อบน อบดลมฏฏอลบกอยในงานนดวย ไดรวมดอมนำาองนหมก รวมทงมนกรองหญงไดรวมกลอมสำานำาเพลง มอยตอนหนงระบวา โอ“ -ฮมซะฮเอย จงเดดชพเจาอฐสองตวนเถด (เพอทำาอาหารมาบรการแขก)”ฮมซะฮจงมองดดาบแลวลกออกไปทอฐสองตวนน ตดเอาโหนกและเจาะสวาบเอาตบออกมา (ขณะทมนเมา) ฉน (หสยน) ถามอบน ฮซาบวาเขาตดโหนกออกหรอเปลา เขาตอบวา ตดเอาออกมา อลเลาใหฟง ตอไปวา เมอฉนไดเหนความรายกาจ เชนนจงนำาเรองนไปเลาใหทานนบ (ศอลฯ) ขณะททานอยกบซยด อบน หารษะฮ

ทานนบ (ศอลฯ) จงไดออกมาพรอมกบซยด โดยทฉนไดออกตามมาดวย ทานไดไปทฮมซะฮ พดกบเขาอยางรนแรงฮมซะฮจองมองทาน ทานจงกลาววาทานเปนเพยงทาสของบรรพบรษของฉนเทานน ทานนบจงไดกลบออกไปเหตการณนเกดขนกอนมบทบญญตหามดมนำาเมา

สวนท 15 การจดสรรทดนทวางเปลา (โดยผปกครอง)(564) จาก อนส เลาวา ทาน นบ (ศอลฯ) ประสงคจะจดสรรทดน (วางเปลา) ทบารเรน (ใหกบชาวอนศอร) ชาวอนศอรกลาววา (พวกเราจะไมรบ) จนกวาทานจะไดจดสรรใหพนองของเราชาวมฮาญรนดวย (กเรซเดม) เหมอนกบทจะจดสรรใหพวกเรา ทานนบ (ศอลฯ) จงกลาว (แกชาวอนศอร) วา หลงจากฉนแลว พวกทานจะพบการเหนแกตว ดงนนขอใหพวกทานจงใหมขนต จนกวาจะพบฉน (ในวนกยามะฮ)16

สวนท 16 บนทกเกยวกบการจดสรรทดนจากอนสเลาวา ทานนบ (ศอลฯ) ไดเรยกชาอนศอรเขามาเพอจดสรรทดนทบารเรนใหกบพวกเขา พวกเขากลาววา โอ-ทานรสล (ศอลฯ) หากทานทำาเชนนนกขอใหมบนทกถงชาวกเรซซงเปนพนองของเรา (วาจะจดสรรคใหเชนเดยวกน) แตทานนบ (ศอลฯ) ไมมความคดเชนนน ทานจงกลาววา ดงนนขอใหพวกทานจงขนตจนกวาจะพบฉน17

16 คำาสอนดงกลาวเปนเอกลกษณความเปนนบของทานศาสดามหมมด (ศอลฯ) เพราะในระยะตอมาปรากฏวา คำาของทานรสล (ศอลฯ) เปนจรงเพราะตอมากษตรยชาวกรอยซมความมงคง และมอำานาจมาก ทานรสล (ศอลฯ) ไดบอกใหชาวอนศอรมขนตไว เพอรอคอยการตอบแทนในโลกหนา เพอชดเชยสงทสญเสยในโลกน

สวนท 17 การรดนมอฐใกลแหลงนำา(565) จากอบ ฮรอยเราะฮ เลาวา ทานนบ (ศอลฯ) กลาววา สทธประการหนงของอฐตวเมยคอการรดนมมนใกลแหลงนำา

สวนท 18 บคคลอาจมสทธผานเขาไปในสวนหรอมหนรวมกบเจาของตนอนทผลม

ทานนบ (ศอลฯ) กลาววา บคคลทขายสวนอนทผลมไปหลงจากทดอกไดผสมเกสรแลว ผลผลตยงเปนกรรมสทธของผขายเขายงมสทธเขาไปในสวนรดนำา จนกวาผลจะสก เจาของอะรอยา18 กมสทธดจกนจากอบดลลอฮเลาวา ทานรสล (ศอลฯ) กลาววา ผทขายสวนอนทผลม หลงจากทดอกผสมเกสรแลว ยงมสทธในผลผลตอย เวแตผซอไมอนญาตไวแตเดม (เงอนไขซอ-ขาย) และผทซอทาสโดยททาสมทรพย ทรพยนนจะตกเปนของผชาย เวนแตผซอไดตกลง (แตเดม) วาเปนของตน(566) จากซยด อบน ษาบต เลาวา ทานนบ (ศอลฯ) ยอมใหขายผลอนทผลม โดยคะเนจำานวนอนทผลมไวลวงหนา (เหมอนกรณขายผลไมบนตน)

17 เอกสารทมอบแกชาวอนศอร อาจเปนเอกสารเกยวกบทดนหรอเอกสารทางการเงนอนเปนภาษญซยะฮทเรยกเกบจากทดน ทานรสล(ซล.)มอาจออกเอกสารแกพวกมฮาญรน ไดทงนอาจเปนเพราะขณะนนมสลมไมมอำานาจเหนอดนแดนมากนก (ดกอสฏอลาน เลม 4 หนา 211)18 เปนการซอขายแบบหนง ทเจาของสวนอนทผลมซงเปนผทร ำารวยปลอยใหคนยากจนเกบกนผล ตอมาเจาของเดอดรอนเกยวกบการบกรกของคนยากจน จงยอมใหแลกอนทผลมบนตนกบอนทผลมแหง

(567) จากญาบร อบน อบดลลอฮ เลาวา ทานนบ (ศอลฯ) หามการซอขายแบบอลมคอบะเราะฮ อลมฮาละเกาะฮ และ อลมซาบะนะฮ19 รวมทงการขายผลไมทยงไมแกหรอสก และทานยงหามการซอขายผลไม นอกจากจะใชเหรยญเงนหรอทอง ยกเวนการขายแบบอะรอยา(568) จากอบ ฮรอยเราะฮ เลาวา ทานนบ (ศอลฯ) ไดผอนผนการซอขายแบบอะรอยา โดยการคาดคะเนจำานวนอนทผลมลวงหนา กรณทไมเกนหาอาวสก หรอหาอาวสกพอดดาวด (ผรายงานลำาดบตอมาไมแนใจวา จำานวนนจะถก

ตอง)20

(569) จากรอฟอ อบน คอดจญ และซะฮล อบน อบ หษมะฮ เลาวา ทานรสล (ศอลฯ) หามการซอขายแบบ อลมซาบะนะฮและแลกผลไมกบผลไม นอกจากกรณเปนไปตามหลก อะรอยา ซงทานอนญาตใหเจาของอะรอยาขายได ถอเปนชนดของการซอขายประเภทหนง

19 อลมคอบะเราะฮ หมายถง การซอขายพชผลหรอผกกอนทมนจะแกหรอสกเตมท ซงยงไมปลอดจากโรคหรอแมลง/สตวทจะกดกน กลาวคอตองทราบผลอยางชดเจนแลววาดหรอไมด อลมซาบะนะฮ หมายถงการซอขายหรอแลกเปลยนอนทผลมแหงกบอนทผลมสด ทงนอนทผลมสดยงอยบนตนแตอนทผลมแหงตวง ซงเปนการเทยบเคยง รวมทงกรณขององนสดกบองนแหง ซงเปนแตการเทยบเคยงเทานน เพราะทอยบนตนไมสามารถตวงได อลมฮาละเกาะฮ หมายถง การซอขายหรอแลกเปลยนพชไรอนกบขาวสาล โดยมการตวง ฝายทตวงได แตฝายทยงไมไดเกบเกยวจงเปนการคาดคะเน ไมอาจตวงไดอยางชดเจน20 ตงแตไดเกดความสงสยในปรมาณซงจำากดใหใชการคะเนได ถอวาหากปรมาณนอยกวาหาอาวสก ถออนญาตคาดคะเนได ถาหากมากกวาหาอาวสก ไมอนญาตใหคาดคะเน (ดกอสฏอลาน)

ความหมายของคมภรกรอานทเกยวของกบหลกธรรมชาตวทยา-วทยาศาสตรประยกต-

เกษตรกรรม

“ครนเมอเสรจสนการนมาซแลว พวกเจากจงแยกยายกนออกไปในพนแผนดน และแสวงหาความโปรดปรานของอลลอฮ(ซบ .) (ดวยการประกอบสมมาชพตางๆตามความถนดของแตละคน ) และพวกเจาจงระลกใหมาก เพอพวกเจาจะไดประสบชยชนะ ”

คมภรกรอาน 62:10 “ ปศสตวตางๆพระองคทรงสรางมนไว ซงพวกเจาจะได

ปองกนความหนาวในมน (ดวยการนำาขนของมนหรอหนงของมนมาทำาเปนเครองนงหม ) และเปนประโยชนอนๆอกมากมาย รวมทงพวกเจาไดรบประทานบางชนดจากมน ”

คมภรกรอาน 16:5

“ และแทจรงมขอคดสำาหรบพวกเจาในปศสตว เราใหพวกเจาไดดมนำานมทมอยในทองของมนและพวกเจาจะไดรบประโยชนอยางมากมายในมนและบางสวนของพวกมนเจากนำามารบประทาน(เปนอาหาร ) ”

คมภรกรอาน 23:21

"และอลลอฮไดบนดาลแกพวกเจาทงหลาย จากบานเรอนของพวกเจาใหเปนทอยอาศยและทรงบนดาลแกพวกเจาจากหนงของปศสตว(นำามาจดทำา)เปนบาน(กระโจม)ซงพวกเจาใชมนอยางเบาแรง(สามารถพาไปไหนไดโดยสะดวก)ในวาระแหงการเดนทาง และการพกแรมของพวกเจา และจากขนหยาบของมน ขนปยของ

มน และผมของมน(ซงนำามนมาทำา ) เปนเครองใชและเครองอำานวยสขเพยงชวระยะเวลาหนง "

คมภรกรอาน 16:80

“ และพระองคนนคอผททรงใหนำาลงมาจากฟากฟาแลวทรงใหออกมาดวยนำานน ซงพนธพชของทกสงและเราไดใหออกจากพนธพชนนซงสงทมสเขยว จากสงทมสเขยวนนเราไดใหออกมาซงเมลดทซอนตวกนอย (*1*) และจากตนอนทผาลมนน จนของมนเปนทลายตำา (*2*) และทรงใหออกมาดวยนำานนอก ซงสวนองนและซยตน (*3*) และทบทม โดยมสภาพคลายกนและไมคลายกน พวกเจาจง“มองด ผลของมน เมอมนเรมออกผลและเมอมนแกสก แทจรงใน” “สงเหลานนแนนอน มสญญาณมากมาย สำาหรบหมชนผศรทธา ”

(1) เชน ผลทบทม และสมโอ เปนตน (2) คอจนของมนนนเปนทลายหอยตำาลงงายแกการเกบ (3) ไมผลพนธมะกอกชนดหนง

คมภรกรอาน 99:6

“และพระองคนนคอผททรงใหมขน ซงสวนทงหลายทงทถกใหมรานขน(*1*) และไมถกใหมรานขน(*2*) และตนอนทผาลมและพช โดยทผลของมนตางๆ กน และตนซยตน(*3*) และตนทบทม โดยทมความละมายคลายกน(*4*) และไมละมายคลายกน(*5*) จงบรโภคจากผลของมนเถดเมอออกผล และจงจายสวนอนเปนสทธ(*6*)ในมนดวย ในวนแหงการเกบเกยวมน(*7*) และจงอยาฟมเฟอยทงหลาย”

(1) คอสวนองนชนดพนธเลอยทตองทำารานใหแกมน (2) คอสวนองนชนดทไมตองทำารานใหแกมน (3) พนธของตนมะกอก (4) คอละมายคลายกนในรปรางและลกษณะ (5) คอแตกตางกนในรสชาต (6) หมายถงสวนซะกาตในผลของมน

(7) หมายถงเมอถงฤดเกบเกยวกลาวคอสำาหรบซะกาตผลพชนน เมอเกบเกยวเมอใดกใหออกซะกาตเมอนน ถาเกบเกยวถงสามครงในหนงปกตองออกซะกาตถงสามครง ซงแตกตางกบซะกาตเงนทองและปศสตว ใหออกเพยงปละครงเทานน

(8) คออยาใชจายใหฟมเฟอย กลาวคออยาใหถอวาเปนของเราจะใชจายอยางไรกได

คมภรกรอาน 141:6

“และหลงจากหมปศสตวนน (ไดทรงใหม)ทใชบรรทก(*1*)และเชอด(*2*) จงบรโภคจากสงทอลลอฮไดทรงใหเปนปจจยยงชพแกพวกเจเาถดและจงอยาตามกาวเดน(*3*)ของชยฏอน แทจรงมนคอศตรอนชดแจงของพวกเจา”

(1) อนไดแกอฐและลา เปนตน (2) อนไดแกสตวเลก ๆ เชน แพะแกะ เปนตน แตถาจำาเปนตองเชอดสตว

ใหญ เชน วว ควาย และอฐ เพอเปนอาหารกยอมกระทำาได (3) คอปฏบตตามการชนำาของชยฏอนประหนงเดนตามกาวเดนของมน

คมภรกรอาน 142:6“และ(ไดทรงใหม) สตวแปดตวเปนค ๆ (*1*) คอจากแกะสอง

ตว และจากแพะสองตว จงกลาวเถด(มฮมมด) วา ตวผสองตว(*2*)นนหรอทพระองคทรงหาม หรอวาตวเมยสองตวนน(*3*) หรอวาทมดลกของตวเมยทงสองนนไดคมครองรกษาไว (*4*) พวกทานจงแจงใหฉนทราบดวยความรอนใดอนหนง หากพวกทานพดจรง” (1) คอสคดวยกนแตละคมตวผตวเมย

(2) คอแกะตวผและแพะตวเมย (3) คอแกะตวเมยและแพะตวเมย (4) หมายถง ลกของแกะ และแพะทยงอยในมดลกแมของมนทงสอง

คมภรกรอาน 143:6

“และจากอฐสองตว และจากววสองตวจงกลาวเถด(มฮมมด) วา ตวผสองตวนน(*1*)กระนนหรอทพระองคทรงหามหรอวาตวเมยทงสอง(*2*)นนหรอทมดลกของตวเมยทงสองนนไดคมครองรกษา

ไว(*3*) หรอวาพวกทานรวมอย ขณะทอลลอฮไดทรงรบสงแกพวกทานดวยสงน(*4*) กใครเลาคอผทอธรรมยงกวาผทไดอปโลกนความเทจใหแกอลลอฮ(*5*)เพอจะทำาใหมนษยหลงผด โดยไมมความร(*6*) แทจรงอลลอฮนนจะไมทรงแนะนำากลมชนทอธรรม”

(1) หมายถงอฐตวผและววตวผ (2) คออฐตวเมยและววตวเมย (3) หมายถงลกของอฐและววทยงอยในมดลกแมของมนทงสอง (4) เปนคำาถามในเชงปฏเสธและแฝงไวดวยการตำาหน กลาวคอพระองคไม

เคยรบสงแกพวกทานในเรองนเลย พวกทานยนยนไดไหมวาพระองคทรงรบสงดงกลาวโดยทพวกทานรวมกนฟงอย ชางกลาอปโลกนความเทจใหแกอลลอฮเสยนกระไร?

(5) คออปโลกนวาพระองคทรงหามมใหบรโภคสตวดงกลาว (6) คอโดยผททำาการอปโลกนนนไมมความรใด ๆ ทงสน

คมภรกรอาน 144:6

“จงกลาวเถด (มฮมมด) วา ฉนไมพบวาในสงทถใหเปนโองการแกฉนนน มสงตองหามแกผบรโภคทจะบรโภคมน นอกจากสงนนเปนสตวทตายเอง(*1*) หรอเลอดทไหลออก(*2*)หรอเนอสกร(*3*) แทจรงมนเปนสงโสมม หรอเปนสงละเมด(*4*) ซงถกเปลงนามอนจากอลลอฮทมน(*5*) ถาผใดไดรบความคบขน โดยมใชเปนผแสวงหา(*6*)และมใชผละเมด(*7*)แลวไซร แทจรงพระเจาของเจานน เปนผทรงอภยโทษ เปนผทรงเอนดเมตตา”

(1) และรวมถงสตวทมไดเชอดตามบญญตศาสนาดวย (2) คอไหลออกมาขณะทำาการเชอด (3) หมายถงไขมนของมนและสวนอนๆ ของมนทงหมดดวย ทงนกเพราะ

วาเมอหามเนอแดงของมนซงเปนสวนทดทสดของมนแลว สวนทเลวกวากยอมถกหามมากกวา

(4) หมายถงสตวทถกเชอดโดยละเมดบญญตศาสนา (5) คอขณะเชอดมน (6) คอมใชมเจตนาแสวงหาทางทจะบรโภคโดยสรางสภานการณใหคบขน

ขน (7) คอละเมดขอบเขตแหงความจำาเปนมนการรกษาซงชวต

คมภรกรอาน 145:6

“และแกบรรดาผเปนยวนน เราไดหามสตวทกชนดทนวตนไมแยกจากกน(*1*)และจากววและแกะนน เราไดหามแกพวกเขา ซงไขมนของมน นอกจากไขมนทหลงของมน หรอลำาไสไดอมไว(*2*) หรอทปะปนอยทกระดกนนแหละ เราไดลงโทษพวกเขา เนองดวยความอธรรมของพวกเขา และแทจรงเรานนเปนผพดจรง”

(1) เชน อฐ นกกระจอกเทศ หาน และเปด เปนตน (2) คอไขมนทอยในเนอสนหลงของมน และทอยในลำาไสของมน

คมภรกรอาน 146:6

“และในแผนดนมเขตแดนตดตอใกลเคยงกน และมสวนพฤกษา เชน ตนองน และตนทมเมลด และตนอนทผลมทมาจากรากเดยวกน และมใชรากเดยวกน ไดรบแหลงนำาเดยวกน และเราไดใหบางชนดดเดนกวาอกบางชนดในรสชาต (*1*) แทจรงในการนน แนนอนเปนสญญาณสำาหรบหมชนผใชปญญา”

(1) คนตนไมหลายชนดไดรบแหลงนำาเดยวกน และดนชนดเดยวกน แตพชผลทออกมามชนดและรสชาตแตกตางกนออกไป

คมภรกรอาน 4:13

“พระองคคอ ผทรงหลงนำาลงมาจากฟากฟาสำาหรบพวกเจา สวนหนง(*1*) เปนเครองดมและอกสวนหนง (ทำาให) พฤกษชาต(เจรญเตบโต) เพอพวกเจาใชเลยงสตว”

(1) จากนำานนใชเปนเครองดม และใหตนไมเตบโตเพราะไดรบนำา เพอจดใหเปนอาหารของปศสตว

คมภรกรอาน 10:16

“ ดวยมน (นำา) พระองคทรงใหพชผลและผลมะกอก และอนทผลม และองน (*1*) งอกงามสำาหรบพวกเจา และจากผลไมอกหลายชนด แทจรงในการนน แนนอน ยอมเปนสญญาณสำาหรบกลมชนทตกตรอง”

(1) ดวยนำาชนดเดยวเทานน พชผลทงอกเงยมาจากแผนดนแตกตางกน เชน ชนด รสชาต และสสรร

คมภรกรอาน 11:16

“ และพระองคทรงใหกลางคนและกลางวนและดวงอาทตยและดวงจนทรเปนประโยชนแกพวกเจา (*1*) และหมดาวถกใชหใเปนประโยชนโดยพระบญชาของพระองค(*1*) แทจรงในการนน แนนอนยอมเปนสญญาณมากหลาย สำาหรบกลมชนทใชปญญา”

(1) ใหกลางคนและกลางวนหมนเวยนกนไป เพอเปนการพกผอนและประกอบอาชพ ดวงอาทตยและดวงจนทรโคจรไปเพอผลประโยชนของมนษย

(2) หมดวงดาวโคจรไปเพอใชนำาทางทามกลางความมด ทงทางบกและทางทะเล

คมภรกรอาน 12:16

“ และสงทพระองคทรงใหมขนมากมายสำาหรบพวกทานในแผนดนนน ชนดของมนแตกตางกนไป(*1*) แทจรงในการนน แนนอนยอมเปนสญญาณสำาหรบกลมชนผใครครวญ”

(1) เชน สตวตาง ๆ พชพนธตาง ๆ แตธาตตาง ๆ โดยมสและชนดแตกตางกนไป และมสาระสำาคญและคณประโยชนเอนกอนนต

คมภรกรอาน 13:16

“ และพระองคคอผทรงทำาใหทะเลเปนประโยชน เพอพวกเจาจะไดกนเนอนมสดจากมน (*1*) และพวกเจาเอาเครองประดบออกจากมน สำาหรบใชประดบราคา (*2*) และเจาเหนเรอแลนฝาคลนในทองทะเล (*3*) และเพอพวกเจาจะไดแสวงหาความโปรดปรานของพระองค และเพอพวกเจาจะไดขอบคณ”

(1) คอสตวนำาชนดตาง ๆ ทจบมาไดจากทองทะเล (2) เชน เพชรพลอย ไขมก และหนประการง (3) โดยบรรทกสนคาตาง ๆ เชน เครองใชและอาหาร

คมภรกรอาน 14:16

“และพระองคทรงใหมเทอกเขามนคงในแผนดน เพอมใหมนสนสะเทอกนแกพวกเจา และ(ทำาใหม) ลำานำาและหนทาง เพอพวกเจาจะไดบรรลสเปาหมาย”

คมภรกรอาน 15:16

“ และจากผลของตนอนทผาลมและองนพวกเจาไดจากมนมาเปนทงของมนเมา(*1*) และอาหารทด(*2*) แทจรงในการนน แนนอนยอมเปนสญญาณแกกลมชนผใชปญญา”

(1) อฏฏอบรยกลาววา อานะฮนถกประทานลงมากอนการหามเสพของมนเมา หลงจากนนไดมการหามดมของมนเมา

(2) เชน อนทผาลม และลกเกด

คมภรกรอาน 67:16

“ และพระเจาของเจา ทรงดลใจ(*1*)แกผงวาจงทำารงตามภเขาและตามตนไม และตามทพวกเขาทำารานขน”

(1) คำาวา วะฮย ในทนหมายถง การดลใจและการฮดายะฮหรอชแนะ โดย“ ”พระองคทรงชแนะแกผงเพอผลประโยชนของมนใหสรางในรปแบบหกเหลยมหรอหกชนอยางนาประหลาด

คมภรกรอาน 68:16

“แลวเจา(ผง) จงกนจากผลไมทงหลาย(*1*)แลงจงดำาเนนตามทางของพระเจาของเจา โดยสะดวกสบาย มเครองดมทมสสรรตางๆออกมาจากทองของมน(*2*) ในนนมสงบำาบดแกปวงมนษยแทจรงในการนน แนนอนยอมเปนสญญาณแกกลมชนผตรกตรอง”

(1) แลวใหมนดดกนจากเกสรและผลไมทมนชอบ ซงมทงหวาน ขม และเปรยว แลวดวยเดชานภาพของพระองค ทรงใหมนเปลยนเปนนำาผง

(2) นำาผงหลากสออกมาจากทองของผง เชน สแดง สขาว และสเหลอง เปนการบำาบดโรคหลายอยางแกมนษย

คมภรกรอาน 69:16

“โอ มนษยเอย ! หากพวกเจายงอยในการสงสยแคลงใจ เกยวกบการฟ นคนชพแลวไซร แทจรงเราไดบงเกดพวกเจาจากดน(*1*) แลวจากเชออสจ แลวจากกอนเนอ ทงทเปนรปรางทสมบรณ และไมเปนรปรางทสมบรณ เพอเราจะไดชแจงเคลดลบแหงเดชานภาพ แกพวกเจา(*2*) และเราใหการตงครรภเปนทแนนอนอยในมดลกตามทประสงค จนถงเวลาทกำาหนดไวแลวเราใหพวกเจาคลอดออกมาเปนทารก แลวเพอพวกเจาจะไดบรรลสวยฉกรรจของพวกเจา และในหมพวกเจามผเสยชวตในวยหนม และในหมพวกเจามผถกนำากลบสวยตำาตอย วยชรา เพอเขาจะไมรอะไรเลยหลงจากมความร(*3*) และเจาจะเหนแผนดนแหงแลง ครนเมอเราไดหลงนำาฝนลงมาบนมน มนกจะเคลอนไหวขยายตวและพองตวและงอกเงยออกมาเปนพช ทกอยางเปนค ๆ ดสวยงาม”

(1) คอหากพวกเจายงแคลงใจในเดชานภาพของเรา ทจะใหมชวตขนหลงจากตายไปแลว กจงพจารณาดแหลงทมาแหงการบงเกดของพวกเจา แลวพวกเจาจะหมดความสงสย เราไดใหบงเกดอาดม มาจากดน และผใดสามารถทจะใหบงเกดพวกเจามาในครงแรกเขายอมสามารถทจะใหพวกเจาเกดมาอกเปนครงทสอง และผใดทสามารถใหพชพนธงอกเงยออกมาจากแผนดนหลงจากทมนไดตายไปแลวเขายอมสามารถเอาพวกเจาออกมาจากกบรของพวกเจา

(2) คอเราไดใหพวกเจาบงเกดขนมาตามรปแบบทสวยงามเชนน เพอเราจะไดชแจงเคลดลบแหงเดชานภาพและฮกมะฮของเรา

(3) เพอทจะใหกลบไปสสภาพทยงเปนเดกอยคอ รปรางผอมบาง สตฟ นเฟอน มความเขาใจนอย ลมสงทเคยรมากอน และไมมกำาลงวงชา

คมภรกรอาน 5:22

“ นนกเพราะวา แทจรงอลลอฮนนพระองคคอผทรงสจจะ และแทจรงพระองคทรงใหผตายมชวตขน และแทจรงพระองคทรงเดชานภาพเหนอทกสง”

(1) ดงกลาวมาแลว คอในการใหบงเกดมนษยและพชพนธตาง ๆ เพอพวกเจาจะไดรวาแทจรงอลลอฮนนคอ พระผทรงใหบงเกด ผทรงจดเตรยม และทก ๆ สงในจกรวาลนมผลเนองมาจากเดชานภาพของพระองคและเปนพยานวา แทจรงอลลอฮนนเปนผทรงสจจะ

คมภรกรอาน 6:22

“และเราไดหลงนำาใหลงมาจากฟากฟาตามปรมาณ แลวเราไดใหมนขงอยในแผนดน (*1*) และแทจรงเราเปนผสามารถอยางแนนอนทจะใหมนเหอดหายไป (*2*)

(1) ตามความตองการไมมากจนเกนไปจนกระทงเกดความเสยหาย และไมนอยจนเกนไปจนกระทงไมเพยงพอแกพชพนธตาง ๆ

(2) จนกระทงพวกเจา และสตวเลยงของพวกเขากระหายนำาตาย

คมภรกรอาน 18:23“ และดวยนำานนเราทำาใหมนเปนสวนหลากหลายแกพวกเจาม

ตนอนทผลม และตนองนสำาหรบพวกเจาในสวนนนมผลไมมากมาย และสวนหนงพวกเจากบรโภคมน(*1*)”

(1) สวนหนงจากผลไมนานาชนดในสวนนน ซงพวกเจาใชบรโภคมนทงในฤดรอนและฤดหนาว กคออนทผลมสด องนอนทผลมแหง และลกเกต ซงผลไมเหลานใชกนเปนอาหารหลกกได

คมภรกรอาน 19:23

“ และเราไดทำาใหมนเปนตนไม (ไซตน)ทภเขาซนาย(*1*)ซงมนไดผลตออกมาเปนนำามนและนำาแกง สำาหรบผบรโภค(*2*)”

(1) คอภเขา ซงทรงสนทนากบนะบมซาอะลยฮสลาม (2) คอจากนำามนไซตนนนใชปรงแกงกได หรอใชรบประทานกบขนมปงกได

มหะดษกลาววา ทานทงหลายจงกนนำามน“ (ไซตน) และจงใชทาดวยนำามน (ทารางกาย) เพราะมนมาจากตนไมทมศรมงคล หมายถงวาจะเกดประโยชน ”

คมภรกรอาน 20:23

“ และแทจรงในเรองปศสตว (อฐ วว แพะ แกะ) นนเปนบทเรยนสำาหรบพวกเจา เราใหพวกเจาดม สงทอยในทองของมน (*1*)(นำานม) และในตวมนมประโยชนมากมาย (*2*)สำาหรบพวกเจาและบางชนดพวกเจากบรโภคมน”

(1) นำานมทอยในทองของมนกลนออกมาระหวางอจจาระ และเลอดของมน จนเปนนมบรสทธเปนทพอใจแกผดม

(2) เชนนำานมสำาหรบดม ขนของมนใชทำาเครองนงหม ใชขเปนพาหนะ และใชบรรทกสมภาระตางๆ

คมภรกรอาน 21:23

“พวกเขาไมเหนดอกหรอวา เราไดใหนำาไหลลงสแผนดนทแหงแลง (*1*) แลวดวยมน (นำา) เราไดใหพชผลงอกเงยออกมา เพอปศสตวของพวกเขาและตวของพวกเขาเองไดกนจากมน (*2*)”

(1) คอไมเหนเดชานภาพอนสมบรณของเราในการณนอกหรอ (2) พชผลเหลานน เชน หญาแหงและหญาสด สำาหรบปศสตวกนเปน

อาหารเพอดำารงชวตของมน และเมลดพชทใชเปนอาหาร ผก ผลไม และถว ซงเปนอาหารของมนษย เหลานทงหมดไดงอกเงยออกมาเพราะนำา

คมภรกรอาน 27:32

“ครนเมอพระองคทรงประสงค กทรงใหเขาฟ นคนชพ (*1*)”(1) แลวพระองคทรงใหเขาตายโดยไมตองปรกษาและขอความคดเหนจาก

พระองค และไดใหมผจดเตรยมฝงเขามฉะนนแลวจะเกดการเนาเป อย และมกลนเหมนและเปนอาหารของสตว ครนเมอพระองคทรงประสงคจะใหเขาฟ นคนชพ กจะทรงใหเขามชวตหลงจากไดตายไปแลวเพอการฟ นคนชพ การชำาระสอบสวนและการตอบแทน

คมภรกรอาน 22:80

“มใชเชนนน เขามไดปฏบตในสงทพระองคทรงใชเขา (*1*)” (1) คนกาฟรผปฏเสธศรทธาคนนจงหยดยงจากการเยอหยงยะโสโอหง

เสยท เพราะเขามไดปฏบตในสงทเปนขอบญญตแกเขาเชนการศรทธา และการจงรกภกด

“มนษยจงพจารณาดอาหารของเขาซ”

“เราไดหลงนำาฝนลงมามากมายอยางไร (*1*)”(1) มนษยผดอรนคนนจงใครครวญดวยความรอบคอบถงการดำารงชวต

ของเขาซวา พระองคทรงบงเกดเขามาดวยเดชานภาพ และทรงใหความสะดวกงายดายแกเขาดวยความเมตตาของพระองคอยางไร? แลวทรงหลงนำาฝนจากเมฆสพนดน ดวยเดชานภาพของพระองคอยางไร ?

“แลวเราไดแยกแผนดนออกไป”

“และเราไดใหเมลดพชงอกเงยขนจากในแผนดน”

“และองนและพชผก”

“และมะกอกและอนทผลม”

“และเรอกสวนทหนาทบ”

“และผลไมและทงหญา”

“ทงนเพอเปนประโยชนแกพวกเจาและสตวเลยงของพวกเจา (*1*)”

(1) หลงจากทอลลอฮไดทรงใหฝนหลงลงมาแลว ทำาใหแผนดนรวนซยและแตกแยกออก แลวไดใหเมลดพชทอยในแผนดนงอกเงยขนมาเปนเมลดพช และพชผกชนดตาง ๆ กนเพอใหมนษยใชกนเปนอาหารและกกตนเอาไว เชนองนมรสชาตอรอยและเมลดถวนานาชนด ตนมะกอกหรอซยตน และอนทผลม และเรอกสวนทมตนไมหลายชนดทหนาทบ ตลอดตนผลไมชนดตาง ๆ กนอกมากมาย และทงหญาเพอเปนอาหารของสตวทงหมดนเพอเปนประโยชน และเปนเครองยงชพแกพวกเจาและแกปศสตวของพวกเจา

คมภรกรอาน 23-32:80

“บรรดาผศรทธาทงหลาย! จงรกษาบรรดาสญญา(*1*) ใหครบถวนเถด สตวประเภทปศสตว(*2*)นนไดถกอนมตแกพวกเจาแลว นอกจากทจถกอานใหพวกเจาฟง(*3*) โดยทพวกเจามใชผทใหสตวทจะถกลานน เปนทอนมตขณะทพวกเจาอยในอหรอม(*4*) แทจรงอลลอฮนนทรงชขาดตามทพระองคทรงประสงค”

(1) คอสญญาทงทใหไวแกอลลอฮ และผคนทว ๆ ไป (2) อนไดแกอฐ แพะ แกะ วว ควาย (3) คอทถกระบไวในอายะฮทสามของซเราะฮน (4) คอทอนมตใหแกพวกเจา ซงการลาสตวประเภทปศสตวนน ในขณะท

พวกเจามไดอยในระหวางพธฮจย ซงครองผาอหรอมอยแตถาพวกเจาอยในอหรอม แลว

ทำาการลาสตวประเภทดงกลาว โดยถอวาเปนสตวอนมตนนไมได เพราะผทอยในอหรอมนนหามลาสตวใด ๆ ทงสน แมจะเปนสตวทอนมตกตาม

คมภรกรอาน 1:5

“แทจรงในการสรางบรรดาชนฟาและแผนดน และสบเปลยนกลางคนและกลางวนและเรอทวงอยในทะเล พรอมดวยสงทอำานวยประโยชนแกมนษย และนำา ทอลลอฮไดทรงใหหลงลงมาจากฟากฟา แลวทรงใหแผนดนมชวตชวาขน (*1*) ดวยนำานนหลงจากทมนตายไปแลว (*2*) และไดทรงใหสตวแตละชนด แพรสะพดไปในแผนดน และในการใหลมเปลยนทศทาง และใหเมฆซงถกกำาหนดใหบรการ(แกโลก) ผนแปรไประหวางฟากฟาและแผนดนนน แนนอนลวนเปนสญญาณนานาประการแกกลมชนทใชปญญา”

(1) ใหแผนดนชมชนและมตนไมงอกเงยขน (2) คอแผนดนแหงแลงปราศจากตนไม และพชผกตาง ๆ

คมภรกรอาน 164:2

“อลลอฮไดทรงใหอล-กะอบะฮ อนเปนบาทตองหามนนเปนทดำารงอยสำาหรบมนษย(*1*)และเดอนทตองหาม และสตวพลและสตวทถกสวมเครองหมายไวทคอ เพอเปนสตวพลดวย นนกเพอพวกเจาจะไดรวา แทจรงอลลอฮทรงรสงทอยในบรรดาชนฟา และสงทอยในแผนดน และแทจรงอลลอฮทรงรอบรในทกสงทกอยาง”

(1) ผคนทอาศยอยในบรเวณนน เพอดแลบยตลลอฮและกระทำาการอบาดะฮ ตลอดจนเปนทพกของผเพนทางไปทำาฮจญและอมเราะฮเพราะเปนสภานทปลอดภย ซงอาหรบทกเผาใหการเคารพนบถอ ไมมใครทำารายกนในบรเวณนน

คมภรกรอาน 97:5

“และทพระองคนนมบรรดากญแจแหงความเรนลบ(*1*)โดยทไมมใครรกญแจเหลานน นอกจากพระองคเทานน และพระองคทรงรสงทอยในแผนดน และในทะเล และไมมใบไมใด รวง

หลนลงนอกจากพระองคจะทรงรมน และไมมเมลดพชใด ซงอยในบรรดาความมดของแผนดน และไมมสงทออนนมใด และสงทแหงใด นอกจากจะอยในบนทกอนชดแจง(*2*)”

(1) หมายถงวาพระองคทรงรความเรนลบทงหลาย ประหนงพระองคทรงมลกกญแจทจะไขประตแหงความเรนลบทงหลายทงมวล อนงคำาวา . นนเปนพหพจนของคำาเอกพจนสองคำา คอ . แปลวา คลง และ “ ” . แปลวา ลกกญแจ ในการนถาจะแปลคำา “ ” . วา บรรดาคลงแหงความเรนลบ กได และความหมายกมไดเปลยนแปลงไปแตอยางใด “ ”

(2) หมายถงอยในความรของพระองค โดยปราศจากการลมเลอน ประหนงไดบนทกไวสมดบนทก

คมภรกรอาน 59:6

“และพระองคคอผททรงใหพวกเจาตาย(*1*)ในเวลากลางคน และทรงรสงทพวกเจาไดกระทำาขนในเวลากลางวน แลวกทรงใหพวกเจาฟ นคนชพ(*2*)ในเวลานน เพอวาเวลาแหงอายทถกกำาหนดไวนนจะไดถกใชใหหมดไป แลวยงพระองคนนคอการกลบไปของพวกเจา แลวพระองคจะทรงบอกแกพวกเจาในสงทพวกเจากระทำากน”

(1) ใหนอนหลบประหนงคนตาย เพราะสภาพคนนอนหลบนน คลายกบสภาพของคนตาย

(2) ใหตนขนประหนงคนตายฟ นคนชพกระนน

คมภรกรอาน 60:6

โองการทเกยวกบการเคลอนไหวของแผนดน

25. โองการอลฟรกอน (Al-Furqan)

62. และพระองคคอผทรงบนดาลใหมกลางคนและกลางวน หมนเวยนแทนทกน(*1*) สำาหรบผทปรารถนาจะใครครวญ(*2*) หรอปรารถนาจะขอบคณ

(1) คอใหทงสองโคจรแทนทกน กลางวนจะมาพรอมกบแสงของมน แลวกลางคนกตดตามมาพรอมกบความมดของมน

(2) คอจะใครครวญถงสญญาณตางๆ ของอลลอฮ และความมหศจรรยในการสรางของพระองค

27. โองการอนนมล (An-Naml)

88. และเจาจะเหนขนเขาทงหลาย เจาจะเกดวามนตดแนนอยกบท แตมนลองลอยไปเชนการลอลอยของเมฆ (นนคอ)การงานของอลลอฮซงพระองคทรงทำาทกสงอยางเรยบรอย แทจรงพระองคเปนผทรงตระหนกในสงทพวกเจากระทำา(*1*)

(1) พระองคทรงรอบรในสงทปวงบาวกระทำาทงดและชว และพระองคจะทรงตอบแทนพวกเขาอยางสมบรณครบถวน

28. โองการอลเกาะศอศ (Al-Qasas)

71. จงกลาวเถด (มฮมมด)(*1*)พวกทานเหนแลวมใชหรอ หากอลลอฮทรงทำาใหกลางคนมอยตลอดไปแกพวกทานจนถงวนกยามะฮ พระเจาองคใดเลาอนจากอลลอฮทจะนำาแสงสวาง(*2*)มาใหแกพวกทาน พวกทานไมรบฟงบางหรอ ? (*3*)

(1) จงกลาวแกพวกดอรนชาวมกกะฮ

(2) ทพวกเขาใชทำาประโยชนจากมน ในการดำารงชวตของพวกเจา

(3) เพอทำาความเขาใจแลวนำาไปเปนหลกฐานยนยนถงความเปนเอกะของอลลอฮ ตะอาลา บางหรอ ? 36. โองการยาซน (Ya-Sin)

37. และสญญาณหนงสำาหรบพวกเขากคอกลางคน เราไดถอนกลาง

วนออกจากมน แลวพวกเขากอยในความมด(*1*) (1) และอกสญญาณหนงสำาหรบพวกเขาทบงชถงอานภาพของอลลอฮ ตะ

อาลา ในการฟ นคนชพกคอการใหแสงสวางสญสนไปจากกลางวน แลวพวกเขากจะอยในเวลากลางคนทามกลางความมดมด

40. ดวงอาทตยกไมสมควร (อนมต) แกมนทจะไลตามใกลดวงจนทร และกลางคนกจะไมลำาหนากลางวน และทงหมดนนจะเวยนวายอยในจกรราศ (*1*)

(1) คอทงดวงอาทตยและดวงจนทรจะไมโคจรไลกนจนกระทงมาบรรจบกน จนกลายเปนกลางวนไมมกลางคน หรอจนกระทงเปนกลางคนไมมกลางวน แตวาทงดวงอาทตยและดวงจนทรจะโคจรเวยนวายไปตามจกรราศของมน ทงนเพอผลประโยชนของมนษย อนเนองมาจากความเมตตาของอลลอฮ และเปนการแสดงใหประจกษถงอานภาพของพระองคในการจดระบบของจกรวาลใหดำาเนนไปอยางมระเบยบและละเอยดออน

37. โองการอศศอฟฟาต (As-Saffat)

5. พระเจาแหงชนฟาทงหลายและแผนดน และสงทอยในระหวางทงสอง และพระเจาแหงทศทางตะวนออก (*1*)

(1) คอพระเจาของพวกเจาทพวกเจาเคารพอบาดะฮตอพระองคนน คอพระเจาองคเดยว ไมมภาคตอพระองค พระผทรงสรางชนฟาทงหลายและแผนดน พระผทรงสทธและอำานาจแหงมนทงสอง และสงทมอยในระหวางทงสอง และพระเจาแหงทศตะวนออกและทศตะวนตกของดวงอาทตย ในฤดหนาวและฤดรอน

70. โองการอลมาอารจญ (Al-Maarig)

40. ขาขอสาบานตอพระเจาแหงบรรดาทศตะวนออก และบรรดาทศตะวนตกวา แทจรงเรา (อลลอฮ) เปนผเดชานภาพอยางแนนอน

22. โองการอลฮจย (Al-Hajj)

61. เชนนนแหละ(*1*) เพราะวาอลลอฮ ทรงใหกลางคนคาบเกยวเขาไปในกลางวน และพระองคทรงใหกลางวนคาบเกยวไปในกลางคน(*2*) และแทจรงอลลอฮ เปนผทรงไดยน ผทรงเหน

(1) คอดวยการชวยเหลอเชนนนแหละ เนองเพราะอลลอฮทรงเดชานภาพ

(2) และสวนหนงจากเดชานภาพของพระองคกคอการใหกลางคนและกลางวนคาบเกยวซงกนและกน คอใหกลางคนสนและกลางวนยาว และในทางตรงกนขาม ปรากฏการณนจะสงเกตเหนไดอยางชดเจนในฤดรอน

31. โองการลกมาน (Luqman)

29. เจามเหนดอกหรอวา แทจรงอลลอฮทรงใหกลางคนคาบเกยวเขาไปในเวลากลางวน และทรงใหกลางวนคาบเกยวเขาไปในเวลากลางคน (*1*) และทรงสรางใหดวงอาทตยและดวงจนทร (เปนประโยชนแกมนษย) ทกสงโคจรไปตามวาระทกำาหนดไว (*2*) และแทจรงอลลอฮนนทรงรดยงในสงทพวกเจากระทำา

(1) และทรงยดและหดกลางวนและกลางคนใหเปนไปตามฮกมะฮเกาแกดงเดมของพระองค

(2) คอทรงใหมนขนและตกตามกำาหนดเวลาของมน และมนจะ

โคจรไปตามวาระของมนจนกระทงวนกยามะฮ ทงหมดนเพอเปนประโยชนแกมนษยทงสน

36. โองการยาซน (Ya-Sin)

37. และสญญาณหนงสำาหรบพวกเขากคอกลางคน เราไดถอนกลางวนออกจากมน แลวพวกเขากอยในความมด(*1*)

(1)  และอกสญญาณหนงสำาหรบพวกเขาทบงชถงอานภาพของอลลอฮ ตะอาลา ในการฟ นคนชพกคอการใหแสงสวางสญสนไปจากกลางวน แลวพวกเขากจะอยในเวลากลางคนทามกลางความมดมด

38. และดวงอาทตยโคจรตามวถของมน นนคอ การกำาหนดของพระผทรงอำานาจ ผทรงรอบร (*2*)

(1)  และอกสญญาณหนงกคอ การโคจรของดวงอาทตยตามวถของมนดวยอานภาพของอลลอฮ

39. และดวงจนทรนน เราไดกำาหนดใหมนโคจรตามตำาแหนง จนกระทงมนไดกลายมาเปนเชนกงอนทผลมแหง (*1*)

(1)  ดวงจนทรกเชนเดยวกน พระองคทรงกำาหนดใหมนโคจรไปตามตำาแหนงของมนซงมอย 28 ตำาแหนงใน 28 คน ทกคนมนจะโคจรอยในตำาแหนงของมนโดยไมคลาดเคลอนหรอออกนอกตำาแหนง ทงนเพอใหมนษยไดรจกวน เดอน ป และการคำานวณ ดวงจนทรเรมขนเปนจนทรเสยวแลวมขนาดใหญขนจนกระทงเตมดวงเมอกลางเดอน และมขนาดเลกลงจนกระทงมสภาพคลายกงอนทผลมแหงเมอปลายเดอน

40. ดวงอาทตยกไมสมควร (อนมต) แกมนทจะไลตามใกลดวงจนทร และกลางคนกจะไมลำาหนากลางวน และทงหมดนนจะเวยนวายอยในจกรราศ (*1*)

(1)  คอทงดวงอาทตยและดวงจนทรจะไมโคจรไลกนจนกระทงมาบรรจบกน จนกลายเปนกลางวนไมมกลางคน หรอจนกระทงเปนกลางคนไมมกลางวน แตวาทงดวงอาทตยและดวงจนทรจะโคจรเวยนวายไปตามจกรราศของมน ทงนเพอผลประโยชนของมนษย อนเนองมาจากความเมตตาของอลลอฮ และเปนการแสดงใหประจกษถงอานภาพของพระองคในการจดระบบของจกรวาลใหดำาเนนไปอยางมระเบยบและละเอยดออน

โองการทเกยวกบการกำาเนดกอนเมฆ24. โองการอนนร (An-Nur)

40. หรอเปรยบเสมอนความมดมนทงหลายในทองทะเลลก(*1*) มคลนซอนคลนทวมมดตวเขาและเบองบนของมนกมเมฆหนาทบซอนกนชนแลวชนเลา เมอเขาเอามอของเขาออกมาเขาแทบจะมองไมเหนมน(*2*) และผใดทอลลอฮไมทรงทำาใหเขาไดรบแสงสวาง เขากจะไมไดรบแสงสวางเลย(*3*)

(1) นคอการเปรยบเทยบในอกรปแบบหนงของกสนหลงทางของพวกปฏเสธศรทธา อบนกอตาดะฮกลาววาผปฏเสธศรทธานนจะเวยนวนอยในความมด 5 ประการดวยกนคอ คำาพดของเขามดมน การงานของเขามดมน ทางเขาของเขามดมน ทางออกของเขามดมนและชะตากรรมของเขาไปสความมดมนในวนกยามะฮ คอนรกญะฮนนม

(2) และนเปนการเปรยบเทยบอยางสมบรณแบบ คอเมอมนษยคนนนตกอยในความมดมนทงหลาย เมอเขาเอามอของเขาออกมาจะมองไมเหนมนเลย เพราะความมดของทองทะเล ความมดของคลน และความมดของเมฆ ไดปกคลมและซอนกน จนกระทงปดกนมองไมเหนสงทอยใกลตวทสด เปรยบเสมอนสภาพของผปฏเสธศรทธา ทตะเกยกตะกายอยในความมดของการปฏเสธศรทธาและการหลงทาง

(3) ผใดทอลลอฮ ตะอาลา ไมทรงชแนะทางสการอมาน และไมใหหวใจของเขาไดรบแสงสวางแหงอสลามเขาจะไมไดรบฮดายะฮตลอดกาล

41. เจามเหนดอกหรอวา แทจรงอลลอฮนนผทอยในชนฟาทงหลายและแผนดน(*1*) และนกทกางปกอย ตางกแซซองสดดพระองค(*2*) ทงหมดนนตางกรการสวดขอพระของเขาและการแซซองสดดของเขา(*3*) และอลลอฮทรงรอบรในสงทพวกเขากระทำา

(1) หมายถงมะลาอกะฮ มนษย ญน และนก ฯลฯ (2) ขณะทมนเปนอยในอากาศ (3) ทงมะลาอกะฮ มนษย ญน และนก และสงอน ๆ ตางกไดรบการชแนะ

ถงวธการอบาดะฮตออลลอฮตลอดจนการแซซรองสดดพระองค

42. และอำานาจอนเดดขาดแหงชนฟาทงหลายและแผนดนนน เปนสทธของอลลอฮ และยงอลลอฮคอจดหมายปลายทาง

43. เจามไดเหนดอกหรอวา แทจรงอลลอฮนนทรงใหเมฆลอย(*1*) แลวทรงทำาใหประสานตวกนแลวทรงทำาใหรวมกนเปนกลมกอน แลวเจากจำาเหนฝนโปรยลงมาจากกลมเมฆนน และพระองคทรงใหมนตกลงมาจากฟากฟา มขนาดเทาภเขา ในนนมลกเหบ แลวพระองคจะทรงใหมนหลนลงมาโดนผทพระองคทรงประสงค(*2*) และพระองคจะทรงใหมนผานพนไปจากผทพระองคทรงประสงค แสงประกายของสายฟาแลบเกอบจะเฉยวสายตาผมอง

(1) คอทรงใหมนลอยไปตามทพระองคทรงประสงค (2) ลกเหบนนจะหลนมาโดนบาวของพระองคทพระองคทรงประสงค แลว

มนกจะเปนภยแกพชพนธหรอสตวเลยงของเขา

27. โองการอนนมล (An-Naml)

88. และเจาจะเหนขนเขาทงหลาย เจาจะเกดวามนตดแนนอยกบท แตมนลองลอยไปเชนการลอลอยของเมฆ (นนคอ)การงานของอลลอฮซงพระองคทรงทำาทกสงอยางเรยบรอย แทจรงพระองคเปนผทรงตระหนกในสงทพวกเจากระทำา(*1*)

(1) พระองคทรงรอบรในสงทปวงบาวกระทำาทงดและชว และพระองคจะ

ทรงตอบแทนพวกเขาอยางสมบรณครบถวน

30. โองการอรรม (Ar-Rum)

48. อลลอฮทรงเปนผสงลมทงหลาย แลวมนไดรวมตวกนขนเปนเมฆ แลวพระองคทรงใหมนแผกระจายไปตามทองฟา (*1*) เทาทพระองคทรงประสงค และพระองคทรงทำาใหมนเปนกลมกอน แลวเจาจะเหนฝนตกลงมาจากทามกลางมน เมอมนไดตกลงมายงผทพระองคทรงประสงคจากปวงบาวของพระองค เมอนนพวกเขากดใจ

(1) คอแผกระจายเปนเมฆกอนบาง ๆ และกลมเมฆ

52. โองการอฎฏร (At-Tur)

44. ครนเมอพวกเขาเหนเศษชนหนงรวงหลนลงมาจากฟากฟา พวกเขากกลาววา มนเปนเพยงกอนเมฆรวมตว(*1*)

(1) หากเราจะลงโทษพวกเขาดวยการใหเศษชนตาง ๆ รวงหลนมาจากฟากฟามายงพวกเขาพวกเขากจะกลาวดวยความดอรน และอวดดวา มนเปนเพยงกอนเมฆรวมตวตางหาก

56. โองการอลวากอะฮ (Al-Waqi-ah)

68. พวกเจาเหนนำาทพวกเจาดมแลวมใชหรอ?

69. พวกเจาเปนผหลงมนลงมาจากกอนเมฆ หรอวาเราเปนผหลงมนลงมา

โองการทเกยวกบลม2. โองการอล-บะเกาะเราะฮ (Al-Baqarah)

164. แทจรงในการสรางบรรดาชนฟาและแผนดน และสบเปลยนกลางคนและกลางวน และเรอทวงอยในทะเล พรอมดวยสงทอำานวยประโยชนแกมนษย และนำา ทอลลอฮไดทรงใหหลงลงมาจากฟากฟา แลวทรงใหแผนดนมชวตชวาขน (*1*) ดวยนำานนหลงจากทมนตายไปแลว (*2*) และไดทรงใหสตวแตละชนด แพรสะพดไปในแผนดน และในการใหลมเปลยนทศทาง และใหเมฆซงถกกำาหนดใหบรการ(แกโลก) ผนแปรไประหวางฟากฟาและแผนดนนน แนนอนลวนเปนสญญาณนานาประการแกกลมชนทใชปญญา

(1) ใหแผนดนชมชนและมตนไมงอกเงยขน (2) คอแผนดนแหงแลงปราศจากตนไม และพชผกตาง ๆ

2. โองการอล-บะเกาะเราะฮ (Al-Baqarah)

266. มคนใดในพวกเจาชอบบางไหมทเขาจะมสวน อนทผาลม และองน ซงเบองลางของสวนนนมลำานำาหลายสายไหลผาน ผลไมทงหมดในสวนนนเปนของเขา และความชราไดประสบแกเขา และเขากมลก ๆ ทยงออนแออย(*1*) แตแลวไดมลมพายประสบแกสวนนน ซงในลมพายนนมไฟดวย แลวมนเผามอดไหมไป ในทำานองนนแหละ อลลอฮจงทรงแจกแจงโองการทงหลายใหพวกเจาทราบ เพอวาพวกเจาจะไดใครครวญ

3. โองการอาละอมรอน (Al-i-Imron)

117. อปมาสงทพวกเขาบรจาคไปในชวตความเปนอยแหงโลกนนนอปมยลมซงมความเยนจด ไดประสบแกพชผลของพวกกหนงทอธรรมแกตวเองแลวไดทำาลายพชผลนน(*1*)อลลอฮนนมไดทรงอธรรมแกพวกเขา แตทวาพวกเขาอธรรมแกตวของพวกเขาเอง

7. โองการอล-อะอรอฟ (Al-Araf)

57. “และพระองคนนคอผททรงสงลงมาเปนขาวดเบองหนาความเอนดเมตตา(*1*)ของพระองคจนกระทงเมอมนไดแบกเมฆ(*2*)อนหนกองไว เรากนำามนไปส(*3*)เมองทแหงแลง แลวเรากใหนำาหลงลงทเมองนน แลวเราไดใหผลไมทกชนดออกมาดวยนำานน ในทำานองนนแหละเราจะใหบรรดาผทตายแลวออกมา(*4*) หวงวาพวกเจาจะไดรำาลก ”

22. พระองคผทรงใหพวกทานเดนทางโดยทางบกและทางทะเล จนกระทงเมอพวกทานอยในเรอและมนไดนำาพวกเขาแลนไปดวยลมทด และพวกเขาดใจกบมน ทนใดนนลงพายไดพดกระหนำาและคลนซดเขา

มายงพวกเขา จากทกดาน และพวกเขาคดวา แทจรงพวกเขาถกลอมดวยสงเหลานพวกเขาจงวงวอนขอตออลลอฮดวยความบรสทธใจตอพระองควา หากพระองคทรงใหพวกเราพนจากภยนตรายน โดย“แนนอนยง พวกเราจะอยในหมผกตญญทงหลาย ”

10. โองการยนส (Yunus)18. อปมาบรรดาผปฏเสธศรทธา(*1*) ตอพระเจาของพวกเขา การงานของพวกเขาแสวงหาไวแตอยางใด(*2*) นนคอการหลงทางทไกลลบ

(1) อปมาการงานของพวกปฏเสธศรทธา ทไดกระทำาไวในโลกนโดยหวงผลตอบแทน เชน การบรจาคทาน และการตอญาตเปนตน

(2) พวกเขาไมมอำานาจทจะใหไดมาซงผลตอบแทน จากสงทพวกเขาไดกระทำาไวในโลกดนยา ทงนเพราะวาการงานขอเขาไรผล อนเนองมาจากการปฏเสธศรทธาของพวกเขานนเอง

15. โองการอลฮจร (Al-Hijr)

22. และเราไดสงลมผสมเกสร แลวเราไดใหนำาลงมาจากฟา แลวเราไดใหพวกเจาดมมน(*1*)และพวกเจากมไดเปนผสะสมมนไว

(1) นำาอนเปนเครองดมสำาหรบมนษย สตวเลยง และแผนดน

17. โองการอลอสรออ (Al-Israa) 68. พวกเจาจะปลอดภยละหรอ หากพระองคจะทรงใหรมฝงนนถลมลงไปกบพวกเจา(*1*) หรอจะทรงสงลมหอบกรวดกระหนำาลงมาใสพวกเจาแลวพวกเจาจะไมพบผใดเปนผคมครองพวกเจาเลย

(1) เมอพวกทานรอดพนจากการจมนำาตายในนานนำา แลวจะมาพบกบแผนดนสบอก ถาหากพระองคทรงประสงคจะกระทำาเชนนน พวกทานจะปลอดภยละหรอ ?

69. หรอพวกเจาจะปลอดภยละหรอ หากพระองคจะทรงนำาพวกเจากลบไปในนนอกครงหนง (*1*) แลวทรงสงลมพายรายกระหนำาพวกเจา แลวใหพวกเจาจมนำาตายเพราะพวกเจาเนรคณ หลงจากนนพวก

เจากจะไมพบผใดแกแคนแทนเรา (1) คอพระองคจะทรงนำาพวกทานกลบไปในทะเลอกครงหนง

18. โองการอลกะฮฟ (Al-kahf)

45. และจงเปรยบอทาหรณการดำารงชวตอยในโลกนแกพวกเขา ประหนงนำาทเราหลงมนลงมาจากฟากฟา ดงนนพชผลในแผนดนกจะคลกเคลาไปกบนำา แลวมนกแหงกรงเปนเศษเปนชนซงลมจะพดมนใหปลววอน และอลลอฮเปนผทรงอานภาพเหนอทกสง(*1*)

(1) คอพระองคทรงอานภาพในการทำาลายใหพนาศ และทรงอานภาพในการใหมชวต ไมมสงใดในชนฟาและแผนดนจะยบยงหรอบนทอนการกระทำาของพระองคได

21. โองการอลอมบยาอ (Al-Anbiyaa) 81. และสำาหรบสลยมาน เราไดทำาใหลมกลายเปนพาย ตามคำาบญชาของเขา ไปยงดนแดนซงเราไดใหความจำาเรญ ณ ทนน และเราเปนผรอบรทกสงทกอยาง

22. โองการอลฮจย (Al-Hajj) 31. โดยเปนผยดมนความเปนจรง เพออลลอฮไมเปนผตงภาคใด ๆ ตอพระองค และผใดตงภาคตออลลอฮ เสมอนวาเขารวงลงมาจากชนฟา แลวนกกบนเฉยวเอาเขาไป หรอลมไดพดพาเขาไปยงดนแดนอนไกลโพน

24. โองการอนนร (An-Nur)

43. เจามไดเหนดอกหรอวา แทจรงอลลอฮนนทรงใหเมฆลอย(*1*) แลวทรงทำาใหประสานตวกนแลวทรงทำาใหรวมกนเปนกลมกอน แลวเจากจำาเหนฝนโปรยลงมาจากกลมเมฆนน และพระองคทรงใหมนตกลงมาจากฟากฟา มขนาดเทาภเขา ในนนมลกเหบ แลวพระองคจะทรงใหมนหลนลงมาโดนผทพระองคทรงประสงค(*2*) และพระองคจะทรงใหมนผานพนไปจากผทพระองคทรงประสงค แสงประกายของสายฟาแลบเกอบจะเฉยวสายตาผมอง

(1) คอทรงใหมนลอยไปตามทพระองคทรงประสงค (2) ลกเหบนนจะหลนมาโดนบาวของพระองคทพระองคทรงประสงค แลว

มนกจะเปนภยแกพชพนธหรอสตวเลยงของเขา

25. โองการอลฟรกอน (Al-Furqan) 48. และพระองคคอผสงลม เปนการนำาขาวดลวงหนา ทามกลางความเมตตาของพระองค(*1*) และเราไดประทานนำาบรสทธลงมาจากฟากฟา

(1) คอสงลมเปนการแจงขาวดถงการทฝนจะตก

27. โองการอนนมล (An-Naml) 63. หรอผใดเลาจะชแนะทางแกพวกเจาในความมดทบของแผนดนและนานนำา และผใดทรงสงลมแจงขาวด ทามกลางความเมตตาของพระองค(*1*) จะมพระเจาอนคเคยงกบอลลอฮอกหรอ ? อลลอฮทรงสงสงเหนอสงทพวกเขาตงภาค

(1) เปนหลกฐานยนยนครงทสวา จะมใครเปนผชแนะการเดนทางของพวกเจาในยามมด ทงทางบกและทางทะเล และจะมใครอกเปนผใหลมพดเพอเจงขาวด เพอใหฝนตกลงมา นบไดวาเปนความเมตตาแกพนดนและปวงบาว

30. โองการอรรม (Ar-Rum)

46. และหนงจากสญญาณทงหลายของพระองคคอ พระองคทรงสงลมเปนการแจงขาวดทงหลาย (*1*) และเพอพระองคจะทรงใหพวก

เจาไดลมรสความเมตตาของพระองค และเพอเรอเดนทะเลจะไดแลนไปโดยพระบญชาของพระองค และเพอพวกเจาจะไดแสวงหาจากความโปรดปรานของพระองค (*2*) และเพอพวกเจาจะไดขอบคณ

(1) ใหเมฆกอตวขนเปนสญญาณแจงขาวดวาจะมฝนตก พชผลจะงอกเงยและจะไดรบปจจยยงชพ

(2) คอแสวงหาปจจยยงชพดวยการคาขายทางทะเล

47. และโดยแนนอน เราไดสงบรรดารอซลกอนหนาเจาไปยงหมชนของพวกเขา (*1*) และเขาเหลานนไดนำาหลกฐานตาง ๆ มาให พวกเขาแลว (*2*) ดงนน เราไดตอบแทนบรรดาผกระทำาความผดอยางสาสม และหนาทของเราคอการชวยเหลอบรรดาผศรทธา

(1) เปนการปลอบโยนและใหกำาลงใจแกทานนะบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะซลลม วา ชยชนะของทานนนใกลเขามาแลว

(2) คอบรรดารอซลไดนำาเอาสงปาฏหารยตาง ๆ และหลกฐานอนชดแจง ทชบงถงสจธรรมของบรรดารอซลมาใหพวกเขาแลว

48. อลลอฮทรงเปนผสงลมทงหลาย แลวมนไดรวมตวกนขนเปนเมฆ แลวพระองคทรงใหมนแผกระจายไปตามทองฟา (*1*) เทาทพระองคทรงประสงค และพระองคทรงทำาใหมนเปนกลมกอน แลวเจาจะเหนฝนตกลงมาจากทามกลางมน เมอมนไดตกลงมายงผทพระองคทรงประสงคจากปวงบาวของพระองค เมอนนพวกเขากดใจ

(1) คอแผกระจายเปนเมฆกอนบาง ๆ และกลมเมฆ

49. และทง ๆ ทพวกเขา กอนทฝนจะตกลงมาแกพวกเขา พวกเขากเปนผหมดหวง 50. ดงนน เจาจงพจารณาดรองรอยแหงความเมตตาของอลลอฮวา พระองคทรงใหแผนดนมชวตชวาหลงจากความแหงแลงของมนอยางไร แทจรงในการนน แนนอน พระองคยอมเปนผทรงใหมชวตแกคนทตายไปแลว และพระองคนนเปนผทรงอานภาพเหนอทกสงทกอยาง (*1*)

(1) เจาจงใครครวญอยางผมสตปญญาวาสงทเกดขนจากรองรอยแหงความโปรดปรานของอลลอฮนน คอนำาฝนซงทำาใหตนไมพชพรรณเขยวชอม ดอกไมบานสะพรงและพชผลอกนานาชนด พระองคทรงใหแผนดนทแหงแลงกลบมชวตชวาขนมาไดอยางไร แนนอน ดวยเดชานภาพของพระองคน พระองคยอมจะใหมนษยฟ นคนชพขนมาอก

ครงหนงไดอยางปราศจากขอสงสยใด ๆ

51. และหากเราไดสงลมไป แลวพวกเขาไดเหนมน (พชผล) เปนสเหลอง แนนอนพวกเขาจะกลายเปนผเนรคณหลงจากนน (*1*)

(1) คอไดสงลมรายกอความเสยหายแกพชไรหลงจากความเขยวชอมและการงอกงามของมน ตอมาพวกเขาไดเหนพชพรรณนนกลายเปนสเหลอง แลวพวกเขาจะเนรคณตอความโปรดปรานของอลลอฮทพระองคเคยใหพวกเขาดใจมากอนแลว

32. โองการอซซจญดะฮ (As-Sajda) 27. พวกเขาไมเหนดอกหรอวา เราไดใหนำาไหลลงสแผนดนทแหงแลง (*1*) แลวดวยมน (นำา) เราไดใหพชผลงอกเงยออกมา เพอปศสตวของพวกเขาและตวของพวกเขาเองไดกนจากมน (*2*)

(1) คอไมเหนเดชานภาพอนสมบรณของเราในการณนอกหรอ (2) พชผลเหลานน เชน หญาแหงและหญาสด สำาหรบปศสตวกนเปน

อาหารเพอดำารงชวตของมน และเมลดพชทใชเปนอาหาร ผก ผลไม และถว ซงเปนอาหารของมนษย เหลานทงหมดไดงอกเงยออกมาเพราะนำา

33. โองการอลอะหซาบ (Al-Ahzab)

9. โอบรรดาผศรทธาเอย! จงรำาลกถงความโปรดปรานของอลลอฮทมตอพวกเจาขณะทกองทพขาศกเขามารกรานพวกเจา (*5*) แลวเราไดสงลมพายะพดใสพวกเขา และกำาลงทหารทพวกเจามองไมเหน (*6*) และอลลอฮทรงเหนสงทพวกเจากระทำา (*1*)

(1) อะบสสะอดกลาววา กองทพขาศกหมายถงพวกกเรชและอาหรบตระกลฆอฏฟาน พวกยะฮดตระกลกรอยเซาะฮและนะบอนนะฎร ซงมกำาลงพลทงหมดประมาณหนงหมนสองพนคน เมอทานรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮวะซลลม ไดรบขาวการมงหนาเขามาของฝายขาศกเชนนน จงไดสงใหขดสนามเพลาะรอบเมองอลมะดนะฮ โดยการชแนะของ ซลมานอลฟารซ และทานไดนำากำาลงทหารมสลมนจำานวนสามพนคนออกไปตงรบฝายศตรอยท

(2) คออลลอฮ ตะอาลา ไดทรงใหลมพายพดกระหนำาในเวลากลางคนทมดทบและหนาวเหนบ ทำาใหทพกถกลมพดปลวพงพนาศ และกำาลงทหารลมเจบกนระเนระนาด

และพระองคไดทรงสงมะลาอกะฮจำานวน 1,000 ทานมาทำาใหพวกขาศกหวาดกลว (3) คอการขดหลมทำาสนามเพลาะ และการมจตใจเขมแขงดวยการ

สนบสนนของทานนะบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะซลลม ในขณะนน

34. โองการสะบะอ (Saba)

12. และเราไดใหมลมพดแกสลยมาน ซงมนจะพดไปในยามเชาเปนเวลาหนงเดอน และมนจะพดกลบในยามเยนเปนเวลาหนงเดอน (*1*) และเราไดใหไหลมาแกเขาซงตานำาทองเหลอง (*2*) (คอใหทองเหลองทหลอมตวเปนตานำาไหลมาสำาหรบสลยมาน) ในหมญนนน มผทำางานอยเบองหนาเขาดวย อนมตแหงพระเจาของเขา (*3*) และผใดในหมพวกเขาหนเหจากพระบญชาของเรา (*4*) เราจะใหเขาลมรสการลงโทษทมไฟลกโชตชวง 35. โองการฟาฏร (Fatir) 9. และอลลอฮซงทรงสงลมทงหลายออกไป (*1*) และมนไดหอบเปนเมฆขน แลวเราไดใหมนพดพาไปยงดนแดนทแหงแลง แลวเราไดใหแผนดนนนมชวต (ชมชนดวยนำาฝน) หลงจาการแหงแลงของมน เชนนนแหละการฟ นคนชพ (*2*)

(1) เพอแจงขาวดวาจะมฝนตกลงมา (2) ดงเชนอลลอฮทรงใหดนแดนทแหงแลงกลบมชวตชวา ชมชนดวยนำา

ฝน พระองคกจะทรงใหคนตายกลบฟ นคนชพขนมาอกครงหนงจากกบรของพวกเขา

42. โองการอซซรอ (Ash-shura)

33. ถาพระองคทรงประสงค พระองคกจะทรงใหลมหยดนงแลวมน (นาวานน) กจะหยดลอยนงอยในทองทะเลนน แทจรงในการนนยอมเปนสญญาณแกผอดทน ผขอบคณทกคน (*1*)

(1) สวนหนงจากหลกฐานทแสดงถงเดชานภาพและอำานาจอนยงใหญของพระองค คอ ใหนาวานอยใหญเดนอยในทองทะเลเยยงภเขาทยนตระหงานอยบนแผนดน ถาหากพระองคทรงประสงคกจะใหลมหยดนงแลวนาวาเหลานนกจะหยดนงอยในทองทะเลนนไม

สามารถจะเดนตอไปได ในการกระทำาของพระองคเชนนยอมเปนบทเรยนแกมอมนทกคนทมความอดทนตอความทกขยาก และมอมนทกคนทมความอดทนตอความทกขยาก และมอมนทกคนผขอบคณตอพระองคในยามทมความสข

45. โองการอลญาซยะอ (Al-Jathiya)

5. และการสบเปลยนของกลางคนและกลางวน และสงทอลลอฮทรงหลงลงมาจากฟากฟา เพอเปนปจจยยงชพนน พระองคทรงใหแผนดนมชวตชวาโดยนำาฝนหลงจากการแหงแลงของมน และการเปลยนทศทางเดนของลมยอมเปนสญญาณหลากหลายสำาหรบหมชนผใชสตปญญา (*1*)

46. โองการอลอะฮกอฟ (Al-Ahqaf)

24. ครนเมอพวกเขาเหนเมฆทบเคลอนมายงทราบลมในหมบานของพวกเขา พวกเขากลาววา นคอเมฆทจะใหนำาฝนแกเรา เปลาเลยมนคอสงทพวกเจาเรงขอใหเกด มนคอลมพาย ในนนมการลงโทษอนเจบปวด (*1*)

(1) เมอพวกเขาเหนกอนเมฆปรากฎขนบนทองฟากำาลงเคลอนมายงทราบลลมในหมบานของพวกเขาซงกำาลงอยในสภาพแหงแลง พวกเขากลาววา นคอกอนเมฆทอมนำาฝนกำาลงจะนำาความชมชนมาใหแกพวกเราฮดไดกลาวแกพวกเขาวา เปลาเลยมนมใชนำาฝนตามทพวกทานเขาใจกน แตมนเปนการลงโทษทพวกทานเรงขอใหมนเกดขนตางหาก มนคอลมพายแหงการทำาลายทมการลงโทษอยางเจบปวดอยในนนดวย

25. มนจะทำาลายทกสงตามพระบญชาของพระเจาของมนแลวพวกเขากกลายเปนไมมอะไรใหแลเหนนอกจากบานพกอาศยของพวกเขา

เทานน เชนนแหละเราจะตอบแทนหมชนผกระทำาผด (*1*) (1) ลมพายนนจะทำาลายทกสงทขวางอยขางหนามน ไมวาจะเปนมนษย

สตวพาหนะ และทรพยสนตามพระบญชาของพระองค ลมพายนนจะทำาลายทกสงจนกระทงไมมอะไรเหลอนอกจากบานพกอาศยทสลกหกพงทวางเปลา และนแหละการตอบแทนดวยความพนาศ ซงเราจะตอบแทนผกระทำาผดทงหลายทพวกเขาทำาลายตวเองดวยการทำาชรก และการฝาฝน

51. โองการอซซารยาต (Az-Zariyat) 41. และในเรองของอาด เมอเราไดสงลมพายททำาลายลางมายงพวกเขา 42. มนมไดเหลออะไรทงไวเลย เมอมนไดพดกระหนำามา นอกจากนจะทำาใหสงนนพนาศยอยยบ (*1*)

(1) ในเรองของอาดไดทำาใหเปนขอเตอนสตแกผทใครครวญเมอเราไดสงลมพายททำาลายลางมายงพวกเขาซงมนไมมความดเลย เพราะมนมไดอมฝนมา และมไดทำาใหตนไมผสมพนธกน แตมนเปนลมพายททำาลายลางนำาความพนาศมาสพวกเขา นกตฟซรกลาววา ลมพายทอลลอฮ.สงไปยงพวกเขา คอลมพายทหนาวเหนบและเสยวดงกอง เปนเวลาถง 8 วนตดตอกน ทำาลายบานเรอน หอบเอาผคนขนไปขางบน และตกลงมาเปนรางศพ และจะนอนตายอยเชนนนประหนงตนอนทผาลมทกลวงลมระเนระนาด

54. โองการอลเกาะมร (Al-Qamar)

19. แทจรงเราไดสงลมพายทหนาวเหนบไปยงพวกเขา ในวนแหงความหายนะทตดตอกน 20. ลมไดพดกระชากผคนคลายกบวาพวกเขาเปนตนอนทผลมทถกถอนออกจากราก (*1*)

(1) พวกอาดไดปฏเสธศรทธาตอรอซลของพวกเขาคอนะบฮด พวกเขาไดกลาววา จงนำามาใหเราสงททานสญญาไวแกเรา หากทานเปนผสตยจรง ดงนนอลลอฮ. ตะอาลา จงสงลมพายทหนาวเหนบมเสยงดงกกกองเปนวนแหงความหายนะทตดตอกนเปนเวลาถง 7 คน กบ 8 วน ลมพายนนไดพดกระชากผคนทพากนหลบหนไปอยในหลมโพลง โดยท

พวกเขามรางการสงใหญ ดงนนสภาพการตายของพวกเขาจงคลายตนอนผาลมทถกพดลมลง

69. โองการอลหากเกาะฮ (Al-Haqqa) 6. สวนพวกอาด ถกทำาลายดวยลมพายทหนาวเหนบ และเสยงดงกอง (*1*)

(1) ในสามอายะฮไดกลาวถงสงทไดเกดขนแกประชาชาตในอดตทปฏเสธการศรทธา ไมยอมเชอฟงการเรยกรองไปสการใหความเอกภาพแดอลลอฮ ตะอาลา ทงนเพอเปนการเตอนพวกกฟฟารมกกะฮใหระลกถงการลงโทษทจะประสบแกพวกเขาอยางแนนอน หากพวกเขายงคงดอรนในสงทรอซลของพวกเขานำามาเผยแผพวกซะมดมถนพำานกอยทแควนหนงทางเหนอของฮญาซ เรยกวา มะดาดนซอและฮ พวกนอลลอฮทรงลงโทษดวยเสยงกำาปนาทลงสบานพกของพวกเขา ทำาใหผคนลมตายระเนระนาด สาเหตเพราะพวกเขาทำารายฆาอฐของอลลอฮ สวนพวกอาด เพราะความหยงยะโสโอหงของพวกเขา อลลอฮทรงลงโทษพวกเขาดวยการสงลมพายทหนาวเหนบมเสยงดงกองลมพายนไดพดตดตอกนอยางตอเนองถงเจดคนกบแปดวน

7. พระองคทรงใหอภยนนเกดขนแกพวกเขา เจดคนกบแปดวนตอเนองกน แลวเจาจะเหนหมชนนนนอนตายอยเชนนนประหนงตนอนทผลมทกลางลมระเนระนาด

โองการทเกยวกบการกำาเนดฝน

21. โองการอลอมบยาอ (Al-Anbiyaa)

30. และบรรดาผปฏเสธศรทธาเหลานนไมเหนดอกหรอวา แทจรงชน

ฟาทงหลายและแผนดนนนแตกอนนรวมตดเปนอนเดยวกน แลวเราไดแยกมนทงสองออกจากกน(*1*) และเราไดทำาใหทกสงมชวตมาจากนำา(*2*) ดงนนพวกเขาจะยงไมศรทธาอกหรอ

(1) คอพวกเหลานนไมทราบดอกหรอวา ชนฟาทงหลายและแผนดน แตกอนนนเปนสงเดยวกนคอตดกนแลวอลลอฮทรงแยกออกจากกน

(2) คอเราไดทำาใหนำาเปนแหลงทมาของทกสงทมชวต และเปนสาเหตของการมชวตมนษย สตว และพชพนธจะมชวตอยไมไดปราศจากนำา

22. โองการอลฮจย (Al-Hajj)

63. เจามไดพจารณาดอกหรอวา แทจรงอลลอฮนนทรงใหนำาหลงลงมาจากฟากฟา แลวแผนดนกกลายเปนเขยวสดชน แทจรงอลลอฮเปนผทรงเมตตา ผทรงรอบรยง (*1*)

(1) ในอายะฮนเปนหลกฐานยนยนถงเดชานภาพอยางสมบรณของพระองคในการใหมการฟ นคนชพ เพราะผใดมความสามารถในการนไดยอมสามารถจะใหกลบมชวตขนอกไดหลงจากตายไปแลว

23. โองการอลมอมนน (Al-Muminun)

18. และเราไดหลงนำาใหลงมาจากฟากฟาตามปรมาณ แลวเราไดใหมนขงอยในแผนดน (*1*) และแทจรงเราเปนผสามารถอยางแนนอนทจะใหมนเหอดหายไป (*2*)

(1) ตามความตองการไมมากจนเกนไปจนกระทงเกดความเสยหาย และไมนอยจนเกนไปจนกระทงไมเพยงพอแกพชพนธตาง ๆ

(2) จนกระทงพวกเจา และสตวเลยงของพวกเขากระหายนำาตาย

25. โองการอลฟรกอน (Al-Furqan)

53. และพระองคคอผทรงทำาใหทะเลทงสองบรรจบตดกน อนนจด

สนทและอนนเคมจดและทรงทำาทคนระหวางมนทงสอง และทกนขวางอนแนนหนา(*1*)

(1) คอทำาใหทะเลทงสองมาบรรจบตดเคยงขางกน โดยทนำาจดกบนำาเคมจะไมปะปนกน คอมทกนระหวางทงสองโดยอนภาพของพระองค

27. โองการอนนมล (An-Naml)

58. และเราไดใหหาฝน ตกลงมาบนพวกเขา(*1*)ดงนน ฝนของบรรดาผถกตกเตอนมนชวชาเสยนกระไร

(1) หมายถงกอนหนทตกลงมาจากฟากฟาคลายหาฝน แลวไดทำาลายพวกเขาอยางราบเรยบ

31. โองการลกมาน (Luqman)

34. แทจรงอลลอฮนน ความรแหงวนอวสานมอย ณ ทพระองค (*3*) และพระองคทรงประทานฝนลงมาและพระองคทรงรอบรสงทอยในมดลก และไมมชวตใดรวา ณ แผนดนใดมนจะตาย (*4*)

(1) คอกญแจแหงสงเรนลบทอลลอฮทรงรเฉพาะพระองค มอย 5 อยาง ดงรายงานจากหะดษทวา กญแจแหงสงเรนลบม “ 5 อยาง ไมมผใดรสงดงกลาวนนนอกจากอลลอฮ แลวทานกอานอายะฮน......”

(2) สงเรนลบทง 5 นนคอ1. เวลาแหงวนอวสาน2. เวลาแหงสถานททฝนจะตก3. ทารกทอยในมดลกเพศชายหรอหญง มทกขหรอมสข4. สงทจะเกดขนในวนพรงน และสงทจะปฏบตเปนความดหรอ

ความชว5. สถานททมนษยแตละคนจะตาย และจะฝงทไหน

โองการทเกยวกบภเขา

7. โองการอล-อะอรอฟ (Al-Araf)

74. “และพวกทานจงรำาลกขณะทพระองคไดทรงใหพวกทานเปนผสบชวงแทนมา(*1*)หลงจากชาวอาด และไดทรงใหพวกทานตงหลกแหลงอยในแผนดนสวนนน(*2*) โดยยดเอาจากทราบอขงมนเปนวง และสกดภเขาเปนเปน พวกทานพงรำาลกถงความกรณาของอลลอฮเถด และจงอยากอกวนในแผนดนในฐานะผบอนทำาลาย ”

(1) คอสบชวงแทนในการปกครองอาณาจกร (2) คอแผนดนสวนทเรยกวา อล-ฮจร ซงอญในระหวางฮญาซกบชาม

11. โองการฮด (Hud)

43. เขา(ลกชาย) กลาววา ฉนจะไปอาศยภเขาลกหนง มนจะ“คมครองฉนจากนำานได ” (*1*) เขา(นห) กลาววา ไมมผใดคมครอง“ในวนนจากพระบญชาของอลลอฮ เวนแตผทพระองคทรงเมตตา”(*2*) และคลนไดซดเขามาระหวางเขาทงสอง และเขา(ลกชาย) ไดอยในหมผจมนำา

(1) ฉนจะวายไปเกาะยอดภเขานแลวฉนกจะรอดจากการจมนำา โดยคดวานำาจะทวมไมถงยอดภเขาน

(2) วนนไมมผคมครองใด ๆ จะชวยใหเขาพนจากการลงโทษของอลลอฮ และไมมผใดจะพนจากการลงโทษของพระองคไดนอกจากผทพระองคทรงเมตตา

15. โองการอลฮจร (Al-Hijr)

19. และแผนดนนนเราไดแผมนออกไป และเราไดทำาใหมเทอกเขาเปนทยดอยางมนคง(*1*)และเราไดใหทกสงงอกเงยอยางสมดล(*2*)

(1) แผนดนไดยดและกวางออกไปทง ๆทมลกษณะกลมเหมอนลกฟตบอล เทอกเขามนคงกเพราะมหลกตรงเอาไว ซงอลลอฮตะอาลาทรงกลาวไวในซเราะฮอมมะ วา และเรามไดใหเทอกเขาเปนหลกตรงไวดอกหรอ?

(2) เราไดใหพชพรรณและพชผลงอกเงยอยางสมดลทสดทกขนตอน

16. โองการอนนะหล (An-Nahl)

15. และพระองคทรงใหมเทอกเขามนคงในแผนดน เพอมใหมนสนสะเทอกนแกพวกเจา และ(ทำาใหม) ลำานำาและหนทาง เพอพวกเจาจะไดบรรลสเปาหมาย

18. โองการอลกะฮฟ (Al-kahf)

47. และ(จงรำาลก) วนทเราใหเทอกเขาเคลอนยายไป และเจาจะเหนแผนดนราบเรยบและเราจะชมนมพวกเขา ดงนน เราจะไมใหผใดออกไปจากพวกเขาเลย(*1*)

(1) คอเราจะชมนมมนษยในสมยแรกและสมยสดทาย ไวในสถานทแหงการชำาระบญช เราจะไมปลอยใหผใดหนออกไปได

19. โองการมรยม (Maryam)

90. ชนฟาทงหลายแทบจะพงทลายลงมาและแผนดนกแทบจะถลมลกลงไป และขนเขาทงหลายกแทบจะยบทลายลงมาเปนเสยง ๆ(*1*)

(1) จากคำาพดดงกลาวนน แมกระทงจกรวาลกไมสามารถจะรบฟงได

20. โองการฏอฮา (Ta-Ha)

105. และพวกเขาจะถามเจาเกยวกบภเขา จงกลาวเถด (มฮมมด) “พระเจาของฉนจะทรงทำาใหมนแตกออกเปนผยผง(*1*)”

(1) คอพระเจาของฉนจะทำาใหมนละเอยดคลายทราย แลวลมกพดพามนปลววอนกระจดกระจายไป

106. “แลวจะทรงปลอยใหมนเปนทราบโลงเตยน (ไมมตนไมและสงกอสราง)” 107. “สเจาจะไมเหน ณ ทนน ทลมและทดอน ”

21. โองการอลอมบยาอ (Al-Anbiyaa)

31. และเราไดทำาใหเทอกเขามนคงในแผนดนเพอมนจะมไดหวนไหวไปกบพวกเขา และเราไดทำาใหหบเขาเปนทางกวางในแผนดนนน เพอวาพวกเขาไดใชเปนทางเดนอยางถกตอง(*1*)

(1) คอทำาใหหบเขาเหลานเปนชองทาง เพอใชเปนทางสญจรไปมาระหวางแควนหนงหรอระหวางประเทศหนงกบอกประเทศหนง

22. โองการอลฮจย (Al-Hajj)

18. เจามไดเหนหรอวา แทจรงอลลอฮเทานนผทอยในชนฟาทงหลาย และผทอยในแผนดน(*1*) และดวงอาทตย และดวงจนทรและดวงดาวทงหลาย และภเขาทงหลาย และตนไม และสตว ทงหลาย และสวนมากของมนษย ตางกสญดนอบนอมตอพระองค(*2*) แตสวนมากการลงโทษจะเหมาะสมคควรแกเขา และผใดทอลลอฮทรงทำาใหอปยศกจะไมมผใดใหเกยรตเขาแทจรง อลลอฮนนทรงกระทำาสงทพระองคทรงสงค(*3*)

(1) คอมะลาอกะฮทอยในชนฟาทงหลาย มนษย ญน และสงทถกบงเกดมาในหนาแผนดนน ตางกสญดนอบนอมดวยความจงรกภกดและดวยความยอมรบ ในความยงใหญของพระองค

(2) จดมงหมายของโองการนเปนการชแจงถงความยงใหญของอลลอฮ ตะอาลา และเฉพาะพระองคองคเดยวเทานนทสมควรแกการเปนพระเจาและผอภบาล ทงนดวยการยอมจำานนของจกรวาลนอยใหญตอพระองค โดยทำาหนาทของมนใหสอดคลองกบการบญชาและการจดระบบของพระองค

(3) คอจะทรงลงโทษและทรงเมตตา จะทรงใหเกยรต จะทรงใหตำาตอย จะทรงใหม จะทรงใหจน ไมมผคดคานการกระทำาของพระองค

26. โองการอชชอะรออ (Ash-Shuaraa)

149. และพวกทานสะกดภเขาเปนทอยอาศยอยางชำานาญ(*1*) (1) อรรอซยกลาววา เปนทประจกษวาโองการเหลานบงถงวา สวนใหญ

ของชนชาตฮดนน มความรสกทางจนตนาการคอชอบมกใหญใฝสง การมชวตอยยาวนาน และการวางอำานาจบาทใหญ สำาหรบชนชาตขอศอและฮนนมความรสกทางชอบดมและทพกอนสขสบาย อศฮอวย กลาววา พวกนมชวตยาวนาน เพราะฝาและตวอาคารจะผพงกอนพวกเขาจะตาย บางคนในพวกเขาจะมชวตอย 300 ป ถง 1,000 ป

27. โองการอนนมล (An-Naml)

61. หรอผใดเลาททำาใหแผนดนเปนทพำานกและทรงใหมลำานำาหลายสายไหลระหวางมน และทรงทำาใหภเขายดมนสำาหรบมน และทรงทำาใหมทกนระหวางนานนำาทงสอง จะมพระเจาอนใดคเคยงกบอลลอฮอกหรอ เปลาดอก !(*1*) สวนมากของพวกเขาไมร

(1) เปนหลกฐานยนยนอกคำารบหนงถงผทรงเดชานภาพ และผทรงอำานาจอนยงใหญ ทรงทำาใหแผนดนเปนทพำานกอาศย ทรงทำาใหมลำาธารมากหลาย ทรงใหมภเขายดมน ทรงใหมทกนระหวางนำาเคมกบนำาจด ทงหมดนเปนการอำานวยความสะดวกใหแกมนษยและสตวทงหลาย กระนนกดพวกมชรกนและพวกเนรคณทงหลายกยงหารสกถงความโปรดปรานของพระองคไม

31. โองการลกมาน (Luqman)

10. พระองคทรงสรางชนฟาทงหลายโดยปราศจากเสาทพวกเจาจะมองเหนมนได (*1*) และทรงปกเทอกเขาไวอยางมนคงในแผนดนเพอมใหมนสนคลอนไปกบพวกเจา (*2*) และทรงใหสตวทกชนดแพรหลายในมน (แผนดน)(*3*) และเราไดใหนำา (ฝน) หลงลงมาจากฟากฟาและเราไดใหพชทกชนดงอกเงยออกมาเปนค ๆ อยางดงาม (*4*)

(1) คออยในสภาพทไมมสงใดคำาจนหรอยดอยกบสงใด นอกจากดวยเดชานภาพของอลลอฮผทรงสงสงยงใหญ

(2) แลวพวกเจาจะประสบกบความหายนะดวยการหกคะเมน หรอบานชองจะพงพนาศดวยการสนสะเทอนของมน

3) คอใหมนแพรหลายไปทวทกมมโลกจากสตวทกประเภท ทงทใชเปน

อาหารและเปนพาหนะ ไมมใครรจำานวนและสสรรของมน นอกจากพระผสรางมน (4) คอมประโยชนมากมาย มรปรางและสสรรสวยงาม

33. โองการอลอะหซาบ (Al-Ahzab) 72. แทจรงเราไดเสนอการอะมานะฮ (*1*) แกชนฟาทงหลายและแผนดน และขนเขาทงหลาย แตพวกมนปฏเสธจะแบกรบมนและกลวตอมน (คอภาระอนหนกอง) (*2*) และมนษยไดแบกรบมน แทจรงเขา (มนษย) เปนผอธรรมงมงายยง (*3*)

(1) คอบทบญญตตาง ๆ ทางศาสนาทงขอใชและขอหาม (2) หมายถงวาอะมานะฮทอลลอฮจะมอบใหแกพวกมนนน เปนภาระทยง

ใหญและสำาคญยง(3) คอมนษยเปนผอธรรมตอตวเอง และไมรถงบนปลายแหงความเสย

หายทเกดขน 34. โองการสะบะอ (Saba)

10. และโดยแนนอน เราไดใหความโปรดปรานจากเราแกดาวด (*1*) โอภเขาเอย จงแซซองสดดพรอมกบเขาและนกดวย (*2*)และเราไดทำาใหเหลกออนสำาหรบเขา

(1) นกตฟซรอธบายวา ความโปรดปรานหมายถงการเปนนะบ การประทานคมภรอซซะบร การใหภเขาและนอกแซซองสดดพรอมกบเขา การทำาใหเหลกออน และการสอนใหเขารจกทำาเสอเกราะ

(2) อบนอบบาสกลาววา นกจะกลาวตสบหเมอเขากลาว และเมอเขาอานคมภรสตวทกชนดจะหยดฟงการอานของเขา และจะรองไหเมอเขารองไห

35. โองการฟาฏร (Fatir)

27. เจามไดพจารณาดอกหรอวา แทจรงอลลอฮนนทรงใหนำาหลงลงมาจากฟากฟา แลวเราไดใหพชผลงอกเงยออกมาดวยกน (จากนำา) สสรรของมนแตกตางกนไป (*1*) และในหมภเขาทงหลายมชนดตาง ๆ ขาวและแดง หลากหลายส (*2*) และสดำาสนท

(1) คอดวยนำาฝนนนเราไดใหพชผกผลไมมชนด สสน และรสชาด แตกตางกนไป

(2) คอสขาวทความขาวแตกตางกน และสแดงทความแดงของมนกแตกตางกนไป จดมงหมายกเพอแจกแจงถงเดชานภาพของอลลอฮ ตะอาลา ความแตกตางของสตาง ๆ นนมไดมเฉพาะแตเพยงพชผกผลไมเทานน แมแตชนตาง ๆ ของแผนดนและภเขากยงมสสรรแตกตางกนอกดวย

38. โองการศอด (Sad)

18. แทจรง เราไดทำาใหภเขาแซซองสดดพรอมกบเขา ทงในยามพลบคำาและยามรงอรณ 19. และ (เราไดทำาให) นกมารวมกนทงหมด เชอฟงเขา (*1*)

(1) การแซซอง สดดพรอมกบเขาของภเขาและนกนน เปนความจรงและนบไดวาเปนปาฏหารยของนะบ ดาวด อะลยฮสสลาม อบนกะษรกลาววา บรรดานกนนจะกลาวตสบหและกลาวทบทวนพรอมกบเขา เมอบรรดานกบนผานนะบดาวดและมนไดยนเขากำาลงอานคมภรษะบร มนจะหยดและกลาวตสบหพรอมกบเขา ขนเขานอยใหญกเชนเดยวกนมนจะกลาวทบทวนและตสบหพรอมกบเขา

41. โองการฟศศลต (Fussilat) 10. และใน (แผนดน) นนพระองคทรงทำาใหเทอกเขาตงมนอยบนมน และทรงใหมความจำาเรญในนน และทรงกำาหนดปจจยยงชพของมนใหมขนในนนในระยะเวลา 4 วน อยางทดเทยมกนแกบรรดาผไตถาม (*1*)

(1) คอพวกทานรดอยแลววาไมมคเคยงอนใดกบพระองคทงในโลกชนสงคอชนฟาและในแผนดน แลวทำาไมพวกทานจงตงภาคคเคยงกบพระองค พระองคคอพระเจาแหงสากลโลก ทรงเดชานภาพเหนอสงอนใดทงหมด ทรงสรางแผนดนเพยงในสองวนและในแผนดนทรงทำาใหมเทอกเขาอยางมนคงเพอมใหเอนเอยงเปนอนตรายแกมนษย ทรงสรางใหมแมนำาลำาธารตนไมและปศสตวซงทำาใหเกดความจำาเรญในการกำาหนดปจจยยงชพดงกลาวนนในระยะเวลาเพยง 4 วน

52. โองการอฎฏร (At-Tur)

10. และเทอกเขาจะปลววอนกระจดกระจาย (*1*)

(1) สวนกำาหนดเวลาทการลงโทษจะเกดขนนนกคอ วนทชนฟาจะสนสะเทอนอยางรนแรง และเทอกเขาจะแตกออกและปลววอนกระจดกระจายไปทกหนแหง

56. โองการอลวากอะฮ (Al-Waqi-ah)

5. และบรรดาภเขาไดแตกสลาย 6. และมนกลายเปนผยผงปลววอน (*1*)

(1) ในวนนน แผนดนจะสนสะเทอนอยางรนแรง โดยททก ๆ สงทอยบนหนาแผนดนจะพงทะลายลงมา เชน ตกรามบานชอง แมกระทงภเขา ซงเปนททราบกนวา ความแขงแกรงทสดกจะแตกสลายกระจดกระจายเปนผยผงปลววอนอยในอากาศ

69. โองการอลหากเกาะฮ (Al-Haqqa)

14. แผนดนและเทอกเขาจะถกยกขนแลวมนทงสองจะถกกระแทกกนแตกกระจายเปนผยผง

70. โองการอลมาอารจญ (Al-Maarig)

9. และบรรดาภเขาจะเปนเชนขนสตวทปลววอน (*1*) (1) คอในวนกยามะฮนน ทองฟาจะละลายเหมอนกบการหลอมละลายของ

ทองแดงหรอตะกวทถกหลอม และภเขากจะแตกกระเจงเปนปยออนเหมอนกบขนสตวทปลววอนเมอถกพด นคอสภาพของของทองฟาและแผนดนในวนทนาสะพงกลวของวนนน

73. โองการอลมซซมมล (Al-Muzzammil)

14. วนทแผนดนและภเขาจะสนสะเทอนและภเขาจะกลายเปนกองทรายไหลพร

77. โองการอลมรซะลาต (Al-Mursalat)

10. และเมอภเขาถกแตกออกเปนผยผง

78. โองการอนนะบะอ (An-Nabaa)

7. และมไดใหเทอกเขาเปนหลกตรงไวดอกหรอ ? (*1*) (1) คอเราไดทำาใหแผนดนเปนพนราบเรยบเพอทพวกเจาจะไดพกอยอาศย

และสญจรไปมา ตลอดจนพนทราบลมเพอการเพาะปลกนานาชนด และเราไดทำาใหเทอกเขาเปนหลกตรงแผนดนไวมใหเอนเอยง เชนเดยวกบการสรางบานของเรา จะตองมการตอกเสาเขมเพอใหบานมความแขงแรงมนคง

79. โองการอนนาซอาต (An-Nazi)

32. สวนเทอกเขานนทรงทำาใหมนมนคง

81. โองการอตตกวร (At-Takwir)

3. และเมอบรรดาภเขาถกเคลอนยาย 88. โองการอลฆอซยะฮ (Al-Gashiya)

19. และยงภเขาบางหรอวา มนถกปกตงไวอยางไร ?

101. โองการหอลกอรอะฮ (Al-Qariah)

5. และบรรดาภเขาจะเปนเชนขนสตวทปลววอน (*1*) (1) เหตการณดงกลาวจะเกดขนขณะทมนษยออกมาจากหลมฝงศพของ

พวกเขาในสภาพทตกใจ สภาพของพวกเขาเสมอนกบแมลงเมาทบนกระจายวอนไปทกทศทาง หรอคลายกบฝงตกแตนทบนมาเปนระลอกแลวระลอกเลา และอกภาพลกษณหนงกคอภเขาจะแตกทะลายกลายเปนผยผงคลายขนสตวทปลววอนกระจาย การทนำาเอาสภาพของภเขามากลาวเปรยบเทยบกบสภาพของมนษยนน กเพอเปนการเตอนใหตระหนกวาสภาพของอลกอรอะฮนนเปนผลใหบรรดาภเขาตองกลายสภาพเปนเชนนน แลวมนษยเลาจะมสภาพเปนเชนใด

โองการทเกยวกบการสรางชวตมนษยและสงแวดลอม

“บรรดาผหญงของพวกเจานน(*1*) คอแหลงเพาะปลกของพวกเจา ดงนนพวกเจาจงมายงแหลงเพาะปลกของพวกเจา(*2*)ตามแตพวกเจาประสงคและจงประกอบลวงหนาไวสำาหรบตวของพวกเจา และพงยำาเกรงอลลอฮเถด และพงรดวยวาแทจรงพวกเจานนจะเปนผพบกบพระองค และเจา(*3*) จงแจงขาวดแกบรรดาผศรทธาทงหลายเถด”

(1) หมายถงบรรดาภรรยา (2) คอแหลงทใหกำาเนดบตร (3) หมายถงทานนะบมอมมด

คมภรกรอาน 223: 2

“แทจรงในการสรางบรรดาชนฟาและแผนดน และการทกลางวนและกลางคนตามหลงกนนน แนนอนมหลายสญญาณสำาหรบผมปญญา”

“คอบรรดาผทร ำาลกถงอลลอฮ ทงในสภาพยน และนง และในสภาพทนอนตะแคง(*1*) และพวกเขาพนจพจารณากนในการสรางบรรดาชนฟา และแผนดน (โดยกลาววา) โอพระเจาของพวกเขาพระองค พระองคมไดทรงสรางสงนมาโดยไรสาระ มหาบรสทธพระองคทาน โปรดทรงคมครองพวกขาพระองคใหพนจากการลงโทษแหงไฟนรกดวยเถด”

(1) หมายถงวาไดมการรำาลกถงอลลอฮอยเสมอ เพราะชวตมนษยนนยอมอยในสามสภาพดงกลาว คอ ยน ซงหมายถงเดนดวย และนง และนอน นอกจากในสภาพนอนหลบเทานน

คมภรกรอาน 190 – 191:3

“และบรรดาผปฏเสธศรทธาเหลานนไมเหนดอกหรอวา แทจรงชนฟาทงหลายและแผนดนนนแตกอนนรวมตดเปนอนเดยวกน แลวเราไดแยกมนทงสองออกจากกน(*1*) และเราไดทำาใหทกสงมชวตมาจากนำา(*2*) ดงนนพวกเขาจะยงไมศรทธาอกหรอ”

(1) คอพวกเหลานนไมทราบดอกหรอวา ชนฟาทงหลายและแผนดน แตกอนนนเปนสงเดยวกนคอตดกนแลวอลลอฮทรงแยกออกจากกน

(2) คอเราไดทำาใหนำาเปนแหลงทมาของทกสงทมชวต และเปนสาเหตของการมชวตมนษย สตว และพชพนธจะมชวตอยไมไดปราศจากนำา

คมภรกรอาน 30: 21“แลวเราไดทำาใหเชออสจกลายเปนกอนเลอดแลวเราไดทำาให

กอนเลอดกลายเปนกอนเนอแลวเราไดทำาใหกอนเนอกลายเปนกระดก แลวเราหมกระดกนนดวยเนอ แลวเราไดเปาวญญาณใหเขากลายเปนอกรปรางหนง ดงนนอลลอฮทรงจำาเรญยง ผทรงเลศแหงปวงผสราง”

คมภรกรอาน 14: 23

“หรอผใดเลาจะเรมในการสราง แลวทรงใหมนเกดขนมาอกครงหนง และผใดทรงประทานปจจยยงชพแกพวกเจา จากฟากฟา

และแผนดน (*1*) จะมพระเจาอนคเคยงกบอลลอฮอกหรอ? จงกลาวเถด (มฮมมด) “จงนำาหลกฐานของพวกทานมา หากพวกทานเปนผสตยจรง ”

(1) เปนหลกฐานยนยนครงทหาวา ใครเปนผรเรมในการสรางมนษย แลวใหตาย แลวใหฟ นคนชพขนมาอกครงหนงหากมใชอลลอฮ

คมภรกรอาน 64: 27

“พระองคทรงสรางพวกเจาจากชวตหนง แลวจากชวตนนทรงทำาใหเปนของคครองของมน และทรงประทานปศสตวแปดตวเปนคแกพวกเจา (*1*) พระองคทรงสรางพวกเจาในครรภของมารดาพวกเจา เปนการบงเกดครงแลวครงเลาอยในความมดสามชน(*2*) นนคออลลอฮ พระเจาของพวกเจา พระอำานาจเปนสทธของพระองค ไมมพระเจาอนใดนอกจากพระองค แลวทำาไมพวกเจาจงผนหนาไปทางอน!”

(1) อฎฏอบรอนย กลาววา พระองคทรงสรางพวกเจาจากชวตหนง คอ“ ”อาดม แลวจากชวตนนทรงทำาใหเปนคครองของมน คอฮาวา ทรงสรางนางจากซโครงซ“ ”หนงของเขา และทรงใหปศสตวทกนได คอ อฐ วว แพะ แกะ จำานวน 8 ค จากทกชนดมตวผและตวเมย

(2) คอทรงสรางพวกเจาในครรภของมารดาเปนขนตอน เพราะมนษยนนเรมจากนำาอสจ แลวเปนกอนเลอด แลวเปนกอนเนอจนกระทงมรปรางทสมบรณ จากนนกเปาวญญาณเขาไปรางนน จนกลายเปนมนษยอยางสมบรณ อยในความมดสามชน คอ ทอง มดลก และถงนำาครำา

คมภรกรอาน 6: 39

“หรอวาพวกเขาถกบงเกดมาโดยไมมผใหบงเกด หรอวาพวกเขาเปนผใหบงเกดตนเอง”

“หรอวาพวกเขาเปนผสรางชนฟาทงหลาย และแผนดนน เปลาเลย เพราะพวกเขาไมเชอมนตางหาก (*1*)”

(1) คอจงนำาคำากลาวเชน อลกรอานนมาทงในดานการเรยบเรยง ความ

สวยงาม และความชดเจน หากพวกเขาเปนผสตยจรงในคำาพดของพวกเขาวา มฮมมดเปนผอปโลกนอลกรอานขนมา หรอวาพวกเขาถกบงเกดโดยไมมพระเจาและไมมพระผสราง หรอ

วาพวกเขาเปนผใหบงเกดตนเองถงกบกลาปฏเสธการมของอลลอฮ. ตะอาลา การทนำาชนฟาและแผนดนมากลาวไวอนจากสงทถกบงเกดทงหลายเพราะความยงใหญและความมเกยรตของมน และการทพวกเขาปฏเสธกเพราะพวกเขาไมศรทธาตอความเปนเอกภาพ และเดชานภาพของพระองคในการฟ นคนชพตางหาก ดงนนพวกเขาจงปฏเสธพระผสราง

คมภรกรอาน 35 – 36:52

“จากเชออสจเมอมนหลงออกมา” คมภรกรอาน 46: 53

“เขามไดเปนนำากามหยดหนงจากนำาอสจทถกพงออกมากระนนหรอ ?”

คมภรกรอาน 37: 75

“แทจรงเราไดสรางมนษยจากนำาเชอผสมหยดหนง เพอเราไดทดสอบเขา ดงนนเราจงทำาใหเขาเปนผไดยน เปนผไดเหน”

คมภรกรอาน 2: 76

“เรามไดสรางพวกเจาจากนำาทตำาตอยไรคา (อสจ) ดอกหรอ ?”

คมภรกรอาน 20: 77

โองการทเกยวกบการสรางชวต

“แทจรงอปมาของอซานน ดงอปมยของอาดม พระองคทรงบงเกดเขาจากดน(*1*) และไดทรงประกาศตแกเขาวาจงเปนขนเถด แลวเขากเปนขน”

(1) กลาวคอทานนะบ อซานนแมวาจะเกดจากแมทมไดสมสกบชายใด ตามกฎสภาวการณ กใชวาเปนสงทเปนไมไดในเดชานภาพของอลลอฮ เพราะสงทมหศจรรยยงกวานน พระองคกยงใหเกดขนได และเปนทยอมรบกนโดยทวไปดวยนนกคอ นะบอาดม ซงเกดขนจากดน โดยไมมทงพอและแม ดงนนเมอยอมรบในเดชานภาพาของอลลอฮในการบงเกดทานนะบอาดมจากดนโดยไมมทงพอและแมแลว ไฉนเลาจงจะไมเชอในเดชานภาพของอลลอฮในการบงเกดนะบ อซา จากแมแตผเดยว

คมภรกรอาน 59: 3

“ขามไดเอาพวกมนมาเปนพยาน ในการสรางชนฟาทงหลายและแผนดน แมในการสรางตวพวกมนเอง (*1*) และขามไดเอาพวกททำาใหผอนหลงผดมาใหความชวยเหลอ (*2*)”

(1) เพราะพวกมนกเปนบาวเชนเดยวกบพวกเจา มนไมมอำานาจใด ๆ ทงสน

(2) คอขามไดเอาพวกมนมาใหความชวยเหลอขาในการสราง แลวทำาไมพวกเจาจงหลงเชอฟงพวกมนอนจากขา

คมภรกรอาน 51: 18

“และพวกเขามเหนดอกหรอวา อลลอฮทรงเรมการบงเกดอยางไร(*1*)แลวทรงใหเขากลบฟ นคนชพขนมาอก(*2*)แทจรงนนเปนการงายแกอลลอฮ”

(1) คอเรมจากไมมอะไรเลย (2) เมอพวกทานเหนเดชานภาพของพระองคในการเรมและการใหปรากฎม

ขนแลว แนนอนพระองคยอมทรงใหกลบฟ นคนชพขนมาอกครงหนง คอเมอพระองคทรงประสงคงานใด พระองคจะทรงกลาวกบมนวาจงเปน แลวมนกจะเปนขนมา

“จงกลาวเถด (มฮมมด) จงทองเทยวไปตามแผนดนแลวพจารณาดวาพระองคทรงใหบงเกดอยางไร(*1*)แลวอลลอฮทรงให

ฟ นคนชพในปรโลก แทจรงอลลอฮนนเปนผทรงอานภาพเหนอทกสง”

(1) คอพระองคทรงใหมหาชนเกดขนมาอยางมากมาย โดยมรปรางหนาตาแตกตางกน มภาษาผวพรรณ และขนบธรรมเนยมแตกตางกน และจงดถนทอยในศตวรรษกอน ๆ และซากปรกหกพงทพระองคทรงทำาลายลางพวกเขาอยางไร ? เพอพวกทานจะไดตระหนกถงมหาเดชานภาพของอลลอฮ ตะอาลา

คมภรกรอาน 19 – 20: 29

“พระองคทรงใหมชวตหลงจากการตาย และทรงใหตายหลงจากมชวต (*1*) และทรงใหแผนดนมชวตชวาขน(*2*) หลงจากการแหงแลงของมน และเชนนนแหละพวกเจาจะถกนำาออกมา (*3*)”

(1) คอทรงใหเปนมอมนหลงจากเปนกาเฟร และทรงใหเปนกาเฟรหลงจากเปนมอมน ทรงใหเปนพชผลหลงจากเปนเมลด และทรงใหเปนเมลดหลงจากเปนพชผล ทรงใหเปนสตวหลงจากเปนนำากามของตวผและทรงใหเปนนำากามของตวผหลงจากเปนสตว

(2) คอออกดอกออกผล (3) เชนเดยวกบทอลลอฮทรงใหแผนดนงอกเงยออกดอกออกผล

พระองคกจะทรงใหพวกทานออกจากกบรเพอใหฟ นคนชพและมชวตใหมในวนกยามะฮ

คมภรกรอาน 19: 30

“อลลอฮคอผทรงทำาใหแผนดนนเปนทพำานกแกพวกเจา (*1*) และชนฟาเปนเพดานมนคง และทรงทำาใหพวกเจาเปนรปราง และทรงทำาใหรปรางของพวกเจาสวยงาม (*2*) และทรงประทานปจจยยงชพจากสงทด ๆ แกพวกเจานนคออลลอฮ พระเจาของพวกเจา ดงนนอลลอฮพระเจาแหงสากลโลกทรง จำาเรญยง (*3*)”

(1) อบนอบบาสกลาววา ทรงทำาใหมนเปนทพำานกในขณะทมชวตอยและหลงจากตายไปแลว

(2) คอทรงทำาใหเปนรปรางขณะอยในครรภของมารดา และมรปรางทสวยงาม มอวยวะทกสวนเหมาะสมไดสดสวนกน อลซะมคชะรยกลาววา พระองคมไดสรางสตวมรปรางสวยงามกวามนษย ดงเชนคำาตรสของพระองคทวา โดยแนนอนเราไดสราง“มนษยมาในรปแบบทสวยงามยง “

(3) คอปจจยยงชพมมรสชาตแตกตางมากมาย นนคออลลอฮพระเจาของพวกเจา พระผทรงกระทำาสงเหลาน พระผทรงประทานใหความโปรดปรานเหลาน

คมภรกรอาน 64: 40

“โดยแนนอนเราไดบงเกดมนษยมาในรปแบบทสวยงามยง”คมภรกรอาน 4: 95

2. โองการอล-บะเกาะเราะฮ (Al-Baqarah)

“และจงรำาลกถงขณะทเราไดแยกทะเลออก เพราะพวกเจา(*1*) แลวเราไดชวยพวกเจาใหรอดพน(*2*) และไดรใหพวกฟรอาวนจมนำาตาย (*3*) ขณะทพวกเจามองดอย(*4*)”

(1) เพราะพวกเจาไมมทางอนทจะหนใหพนจากฟรอาวนได นอกจากจะตองใหนำาในทะเลแดงแยกออกเปนทางเดนขามไปเทานนในเรองน พวกกอดยานไมยอมเชอ เขากลาวา เปนเวลาทนำากำาลงลดลงสระดบตำาจนเหนทองทะเล เขากลาวอกวา ถานำาในทะเล“ ” “แยกออกเปนรองจรง และเปนการแยกทไมไดม ปรากฏมากอน พวกฟรอาวนกจะตองตกใจ คงไมกลาเสยงลงขามไป เหตการณทเกดขนจงเปนอภนหารหรอความมหศจรรยทประจวบกนอยางเหมาะเจาะ ผอานคงทราบแลวเขามเจตนาบดเบอนอยางไร อลลอฮแจงใหทราบวา ”พระองคใหนำาในทะเลแดงแยกออกเปนทาง เขาบดเบอนไปวา นำามนลดเอง “ ” “ ”

(2) ใหรอดพนจากฟรอาวน และไรพลของเขา (3) ขณะทฟรอาวนตดตามวงศวานอสรออลไปถงกลางทะเล ซงพณะน

วงศวานอสรออล ขนฝงแลวอลลอฮกทรงใหนำาสองฟากทางกระแทกตวเขาหากน ทำาใหพวกฟรอาวนจมนำาตาย

(4) ขณะทวงศวานอสรออลมองดกนอย

5. โองการอล-มาอดะฮ (Al-Maidah)

“ไดถกอนมตแกพวกเจา ซงสตวลาในทะเล(*1*)และอาหารจากทะเล(*2*) ทงนเพอเปนสงอำานวยประโยชนแกพวกเจา และแกบรรดาผเดนทาง และไดถกหามแกพวกเจา ซงสตวลาบนบกตราบใดท

พวกเจาครองอหรอมอยและจงยำาเกรงอลลอฮเภดผทพวกเจาจะถกรวบรวมนำาไปสพระองค”

(1) อนมตใหจบปลาในทะเลได ขณะทอยในอหรอม (2) หมายถงปลาทเกยหาดตายหรอทตายลอยอยในทะเล

6. โองการอล-อนอาม (Al-AnAm)

“ปละทพระองคนนมบรรดากญแจแหงความเรนลบ(*1*)โดยทไมมใครรกญแจเหลานน นอกจากพระองคเทานน และพระองคทรงรสงทอยในแผนดน และในทะเล และไมมใบไมใด รวงหลนลงนอกจากพระองคจะทรงรมน และไมมเมลดพชใด ซงอยในบรรดาความมดของแผนดน และไมมสงทออนนมใด และสงทแหงใด นอกจากจะอยในบนทกอนชดแจง(*2*)”

(1) หมายถงวาพระองคทรงรความเรนลบทงหลาย ประหนงพระองคทรงมลกกญแจทจะไขประตแหงความเรนลบทงหลายทงมวล อนงคำาวา . นนเปนพหพจนของคำาเอกพจนสองคำา คอ . แปลวา คลง และ “ ” . แปลวา ลกกญแจ ในการนถาจะแปลคำา “ ” . วา บรรดาคลงแหงความเรนลบ กได และความหมายกมไดเปลยนแปลงไปแตอยางใด “ ”

(2) หมายถงอยในความรของพระองค โดยปราศจากการลมเลอน ประหนงไดบนทกไวสมดบนทก

7. โองการอล-อะอรอฟ (Al-Araf)

“และเราไดใหวงศวานอสรออลขามทะเลไปได(*1*)แลวพวกเขากมายงกลมชนหนง ซงกำาลงประจำาอยทบรรดาเจวดของพวกเขา(*2*) พวกเขาไดกลาวขนวา โอมซา!จงใหมขนแกพวกเราดวยเถดสงซงเปนทเคารพสกการะสกองคหนง เชนเดยวกบทพวกเขามสงทเปนทเคารพสกการะหลายองคเขากลาววา แทจรงพวกทานเปนพวกทโฉดเขลา ”

(1) คอขามทะเลแดงขณะทอพยพหนจากฟรอาวน และถกฟรอาวนไลตาม (2) เพอเคารพสกการะ

10. โองการยนส (Yunus)

“พระองคผทรงใหพวกทานเดนทางโดยทางบกและทางทะเล จนกระทงเมอพวกทานอยในเรอและมนไดนำาพวกเขาแลนไปดวยลมทด และพวกเขาดใจกบมน ทนใดนนลงพายไดพดกระหนำาและคลนซดเขามายงพวกเขา จากทกดาน และพวกเขาคดวา แทจรงพวกเขาถกลอมดวยสงเหลานพวกเขาจงวงวอนขอตออลลอฮดวยความบรสทธใจตอพระองควา หากพระองคทรงใหพวกเราพนจากภยนตรายน โดย“แนนอนยง พวกเราจะอยในหมผกตญญทงหลาย ”

14. โองการอบรอฮม (Ibrahim)

“อลลอฮผทรงสรางชนฟาทงหลายและแผนดน และทรงใหนำาลงมาจากชนฟา และทรงใหพชผลงอกเงยออกมาดวยมน (จากนำา) เพอเปนปจจยยงชพแกพวกเจา และทรงใหเรอเดนสมทรมความสะดวกแกพวกทาน เพอใชแลนตามแมนำาโดยพระบญชาของพระองค(*1*) และทรงใหลำานำาทงหลายเปนประโยชนแกพวกเจา(*2*)”

(1) โดยใชเปนพาหนะเพอโดยสารและบรรทกสนคา จากเมองหนงไปยงอกเมองหนง

(2) เพอใหมนษยและสตวใชดมกน และใชทำาการเพาะปลก

16. โองการอนนะหล (An-Nahl)

“และพระองคคอผทรงทำาใหทะเลเปนประโยชน เพอพวกเจาจะไดกนเนอนมสดจากมน (*1*) และพวกเจาเอาเครองประดบออกจากมน สำาหรบใชประดบราคา (*2*) และเจาเหนเรอแลนฝาคลนในทองทะเล (*3*) และเพอพวกเจาจะไดแสวงหาความโปรดปรานของพระองค และเพอพวกเจาจะไดขอบคณ”

(1) คอสตวนำาชนดตาง ๆ ทจบมาไดจากทองทะเล (2) เชน เพชรพลอย ไขมก และหนประการง

(3) โดยบรรทกสนคาตาง ๆ เชน เครองใชและอาหาร

17. โองการอลอสรออ (Al-Israa)

“พระเจาของพวกเจาคอผทรงใหเรอแลนตามทองทะเล เพอพวกเจาจะไดแสวงหาความโปรดปรานของพระองค(*1*) แทจรงพระองคเปนผทรงเมตตาแกพวกเจาเสมอ”

(1) คอแสวงหารซกของเขาในการเดนทาง และการทำามาคาขาย

20. โองการฏอฮา (Ta-Ha)

“และโดยแนนอน เราไดวะฮแกมซาวา จงเดนทางในเวลากลาง“คนพรอมดวยปวงบาวของขาแลวฟาดลงในทะเล(*1*) ใหเปนทางเดนแหงแกพวกเขา เจาอยาไดกลววาจะถกตามทน (*2*) และจาอยาไดกลวจมนำา ”

(1) คอจงใชไมเทาฟาดลงไปบนทะเล เพอมนจะกลายเปนทางเดนทแหง ใชเดนทางขามไปอกฟากหนง

(2) คอกลววาฟรเอานและพลพรรคของเขาจะตามมาทน

22. โองการอลฮจย (Al-Hajj)

“เจามไดพจารณาดอกหรอวา แทจรงอลลอฮนนทรงอำานวยความสะดวกใหแกพวกเจาสงทมอยในแผนดน(*1*) และเรอแลนไปตามทองทะเลโดยบญชาของพระองค และทรงยดชนฟามใหมนตกลงมาบนแผนดน เวนแตโดยอนมตของพระองค(*2*)แทจรงอลลอฮนนเปนผทรงออนโยน ผทรงเมตตาเสมอตอมนษย”

(1) นคออกนอมะฮหนง คอทกสงทพวกทานมความตองการ เชน สตวตาง ๆ ตนไม แมนำาลำาคลอง แรธาต แมกระทงเรอเดนสมทร ทงหมดนกเพอผลประโยชนของพวกทาน ทงนดวยเดชานภาพและความประสงคของพระองค

24. โองการอนนร (An-Nur)

“หรอเปรยบเสมอนความมดมนทงหลายในทองทะเลลก(*1*) มคลนซอนคลนทวมมดตวเขาและเบองบนของมนกมเมฆหนาทบซอนกนชนแลวชนเลา เมอเขาเอามอของเขาออกมาเขาแทบจะมองไมเหนมน(*2*) และผใดทอลลอฮไมทรงทำาใหเขาไดรบแสงสวาง เขากจะไมไดรบแสงสวางเลย(*3*)”

(1) นคอการเปรยบเทยบในอกรปแบบหนงของกสนหลงทางของพวกปฏเสธศรทธา อบนกอตาดะฮกลาววาผปฏเสธศรทธานนจะเวยนวนอยในความมด 5 ประการดวยกนคอ คำาพดของเขามดมน การงานของเขามดมน ทางเขาของเขามดมน ทางออกของเขามดมนและชะตากรรมของเขาไปสความมดมนในวนกยามะฮ คอนรกญะฮนนม

(2) และนเปนการเปรยบเทยบอยางสมบรณแบบ คอเมอมนษยคนนนตกอยในความมดมนทงหลาย เมอเขาเอามอของเขาออกมาจะมองไมเหนมนเลย เพราะความมดของทองทะเล ความมดของคลน และความมดของเมฆ ไดปกคลมและซอนกน จนกระทงปดกนมองไมเหนสงทอยใกลตวทสด เปรยบเสมอนสภาพของผปฏเสธศรทธา ทตะเกยกตะกายอยในความมดของการปฏเสธศรทธาและการหลงทาง

(3) ผใดทอลลอฮ ตะอาลา ไมทรงชแนะทางสการอมาน และไมใหหวใจของเขาไดรบแสงสวางแหงอสลามเขาจะไมไดรบฮดายะฮตลอดกาล

26. โองการอชชอะรออ (Ash-Shuaraa)

“ดงนนเราไดดลใจมซาวา จงฟาดทะเลดวยไมเทาของเจา “ ”แลวมนกไดแยกออก แตละขางมสภาพเหมอภเขาใหญ(*1*)”

(1) อบนอบบาส กลาววา ในการเอาไมเทาฟาดลงไปในทะเลนนมนไดกลายเปน 12 ทางเดนซงเปนทางเดนของแตละตระกลของวงศวานอสรออล

27. โองการอนนมล (An-Naml)

“หรอผใดเลาททำาใหแผนดนเปนทพำานกและทรงใหมลำานำาหลายสายไหลระหวางมน และทรงทำาใหภเขายดมนสำาหรบมน และทรงทำาใหมทกนระหวางนานนำาทงสอง จะมพระเจาอนใดคเคยงกบอลลอฮอกหรอ เปลาดอก !(*1*) สวนมากของพวกเขาไมร”

(1) เปนหลกฐานยนยนอกคำารบหนงถงผทรงเดชานภาพ และผทรง

อำานาจอนยงใหญ ทรงทำาใหแผนดนเปนทพำานกอาศย ทรงทำาใหมลำาธารมากหลาย ทรงใหมภเขายดมน ทรงใหมทกนระหวางนำาเคมกบนำาจด ทงหมดนเปนการอำานวยความสะดวกใหแกมนษยและสตวทงหลาย กระนนกดพวกมชรกนและพวกเนรคณทงหลายกยงหารสกถงความโปรดปรานของพระองคไม

“หรอผใดเลาจะตอบรบผรองทกข เมอเขาวงวอนขอตอพระองค และทรงปลดเปลองความชวรายนน และทรงทำาใหพวกเจา เปนผปกครองแผนดน จะมพระเจาอนคเคยงกบอลลอฮอกหรอ ? สวนนอยเทานนทพวกเจาจะใครครวญ”(*1*)”

(1) เปนหลกฐานยนยนเปนครงท 3 วา จะมผใดอกเลาทจะปลดเปลองความทกขยก และความกลดกลมของปวงบาง เมอเขาวงวอนขอตอพระองค แตกยงมมนษยทยงไมรคณและความโปรดปรานของพระองค ตงพระเจาอนเปนคเคยงกบพระองค

“หรอผใดเลาจะชแนะทางแกพวกเจาในความมดทบของแผนดนและนานนำา และผใดทรงสงลมแจงขาวด ทามกลางความเมตตาของพระองค(*1*) จะมพระเจาอนคเคยงกบอลลอฮอกหรอ ? อลลอฮทรงสงสงเหนอสงทพวกเขาตงภาค”

(1) เปนหลกฐานยนยนครงทสวา จะมใครเปนผชแนะการเดนทางของพวกเจาในยามมด ทงทางบกและทางทะเล และจะมใครอกเปนผใหลมพดเพอเจงขาวด เพอใหฝนตกลงมา นบไดวาเปนความเมตตาแกพนดนและปวงบาว

30. โองการอรรม (Ar-Rum)

“การบอนทำาลาย (*1*) ไดเกดขนทงทางบกและทางนำา เนองจากสงทมอของมนษยไดขวนขวายไวเพอทพระองคจะใหพวกเขาลมรสบางสวนทพวกเขาประกอบไว โดยทหวงจะใหพวกเขากลบเนอกลบตว”

(1) อลบยฎอวยกลาววา ความหมายของการบอนทำาลายคอ ความแหงแลง อคคภย อทกภย วาตภยและภยอน ๆ ตลอดจนความจำาเรญทลดนอยลงนน กเนองมาจากการกอกรรมทำาบาปของมนษยนนเอง

35. โองการฟาฏร (Fatir)

“และทะเลทงสองนนไมเหมอนกน (*1*) อนนจดสนทอรอยนาดม พอใจในเครองดมของมน และอนนเคมจด และจากแตละทกแหงนน พวกเจาจะไดกนเนออนออนนม (*2*) และพวกเจา เอาออกมาจาก (ทะเลทงสอง) เครองประดบ เพอใชมนเปนอาภรณ (*3*) และเจาเหนเรอแลน ฝาผวนำาไป เพอพวกเจาจะไดแสวงหาความโปรดปรานของพระองค (*4*) และเพอพวกเจาจะไดขอบคณ”

(1) คอนำาทะเลกบนำาจด (2) คอจากนำาทะเลและแมนำานน พวกเจาจะไดกนปลาหลากหลายชนด

รสชาต และรปรางทแตกตางกน ตลอดจนเนอทออนนม (3) เชน ไขมก และพลอย (4) คอเรอเดนทะเลขนาดใหญแลนผานไปผานมา บรรทกสนคาและผคน

มนจะไมจมลงไป ทงนเพราะการประทานความสะดวกของอลลอฮ ตะอาลา นนเอง

42. โองการอซซรอ (Ash-shura)

“ถาพระองคทรงประสงค พระองคกจะทรงใหลมหยดนงแลวมน (นาวานน) กจะหยดลอยนงอยในทองทะเลนน แทจรงในการนนยอมเปนสญญาณแกผอดทน ผขอบคณทกคน (*1*)”

(1) สวนหนงจากหลกฐานทแสดงถงเดชานภาพและอำานาจอนยงใหญของพระองค คอ ใหนาวานอยใหญเดนอยในทองทะเลเยยงภเขาทยนตระหงานอยบนแผนดน ถาหากพระองคทรงประสงคกจะใหลมหยดนงแลวนาวาเหลานนกจะหยดนงอยในทองทะเลนนไมสามารถจะเดนตอไปได ในการกระทำาของพระองคเชนนยอมเปนบทเรยนแกมอมนทกคนทมความอดทนตอความทกขยาก และมอมนทกคนทมความอดทนตอความทกขยาก และมอมนทกคนผขอบคณตอพระองคในยามทมความสข

“หรอพระองคจะทรงทำาใหมน (นาวานน) อบปางลงกได เนองดวย (ความชว) ทพวกเขาขวนขวายเอาไว และพระองคทรงอภย(ความผดให) มากตอมากแลว (*1*)”

(1) หรอหากพระองคทรงประสงคกจะทำาใหเกดลมพาย แลวจะทำาใหนาวาเหลานนอบปางลงอนเนองมาจากการกระทำาความชวของพวกเขา แตพระองคทรงอภยในความผดใหแกพวกเขามากตอมากแลว

44. โองการอดดคอน (Ad-Dukhan)

“ และจงปลอยทะเลใหสงบนง (เหมอนเดม) เพราะแทจรงพวกเขาเปนไพรพลทถกจมนำาตาย (*1*)”

(1) อลลอฮ ตะอาลา ทรงวะฮยใหนะบมซาพรอมดวยบะนอสรออลออกเดนทางในเวลากลางคน และแจงใหทราบวาฟรเอาน และพลพรรคของเขาจะตดตามไปเพอแกแคน เมอมซาและบะนอสรออลเดนทางไปถงทะเลแดงกเอาไมเทาฟาดลงแลวทะเลนนไดแยกออกเปนทางเดน ซงแตละดานนนประดจดงภเขาอนมหมา แลวทานนะบมซา อะลยฮสสลามและบรรดาผศรทธา ชาวบะนอสรออลกไดขามไปยงอกฝงหนงอยางปลอดภยและรอดพนจากการตดตามของฟรเอาน พระองคไดตรสแกนะบมซาอกวาจงปลอยทะเลใหสงบนงเหมอนเดมเหมอนกบทพวกเจาไดเขาไปในมน จนกระทงเมอฟรเอาน และไพรพลของเขาไดเขาไปในทะเลนนเรากจะใหมนมาบรรจบกน แลวพวกเขากจมนำาตายหมด แตพวกกอดยานยผปฏเสธมอญซาตอางวา การขามทะเลแดงของนะบมซา และบรรดาผศรทธาเปนเวลานำาลด และเมอพวกเขาฟรเอานขามทะเลเปนเวลานำาขน

โองการทเกยวกบพชพนธ

“แทจรง อปมาชวตในโลกน ดงนำาฝนทเราไดหลงมนลงมาจากฟากฟา พชของแผนดนไดคละเคลากบนำานน บางสวนของมนษยและปศสตวใชกนเปนอาหาร(*1*) จนกระทงเมอแผนดนไดเรมปรากฏความงดงามของมน และถกประดบดวยพชผลอยางสวยงาม เจาของของมนกคดวาแทจรงพวกเขามอำานาจเหนอมน คำาบญชาของเราไดมายงมนในเวลากลางคนหรอเวลากลางวน แลวเราไดทำาใหมนถกเกบเกยว เสมอนกบวาไมมการหวานมาแตวนวาน(*2*) เชนนนแหละ เราไดจำาแนกโองการตาง ๆ แกหมชนผใครครวญ”

(1) สงทมนษยใชรบประทานเปนอาหารคอ พช ผก ผลไม และเมลดตางๆ เปนตน สวนอาหารของสตวคอ หญาทกชนด พช ผก และผลไม

(2) อนเนองมาจากความหยงผยองของมนษยทเปนเจาของทดน เรอกสวนไรนา มนษยบางคนคดวาพชผลทเขาเกบเกยวไดนนเปนผลมาจากนำาพกนำาแรงของเขา ถาเขามสตปญญาคดบางวา หากมใชความเอนดเมตตาของอลลอฮพระเจาของเขาแลว พชผลเหลานจะมสภาพเปนอยางไร เมอคำาบญชาของพระองคใหเรอกสวนไรนาของเขากลายสภาพเปนทโลงเตยน

คมภรกรอาน 24 : 10

“และพระองคคอผทรงแผแผนดน(*1*) และในนนทรงทำาใหมนมภเขามนคง(*2*) และลำานำามากหลาย และจากพชผลทกชนดทรงใหมจำานวนค(*3*) ทรงใหกลางคนครอบคลมกลางวน แทจรงในการนนแนนอนยอมเปนสญญาณสำาหรบหมชนผใครครวญ”

(1) ทรงแผใหกวางใหญไพศาล เพอใหมนษยและสตวโลกพำานกพกพง (2) เพอเปนทยดเหนยวของแผนดน (3) พชผลทกชนดจะมจำานวนค คอเพศผและเพศเมย เพอใหเกดการผสม

พนธ มจำานวนมากขนและแพรหลาย ทงนยอมเปนไปตามพระประสงคของพระองค

“และในแผนดนมเขตแดนตดตอใกลเคยงกน และมสวนพฤกษา เชน ตนองน และตนทมเมลด และตนอนทผลมทมาจากรากเดยวกน และมใชรากเดยวกน ไดรบแหลงนำาเดยวกน และเราไดให

บางชนดดเดนกวาอกบางชนดในรสชาต (*1*) แทจรงในการนน แนนอนเปนสญญาณสำาหรบหมชนผใชปญญา”

(1) คนตนไมหลายชนดไดรบแหลงนำาเดยวกน และดนชนดเดยวกน แตพชผลทออกมามชนดและรสชาตแตกตางกนออกไป

คมภรกรอาน 3, 4: 13“และแผนดนนนเราไดแผมนออกไป และเราไดทำาใหมเทอกเขา

เปนทยดอยางมนคง(*1*)และเราไดใหทกสงงอกเงยอยางสมดล(*2*)”

(1) แผนดนไดยดและกวางออกไปทง ๆทมลกษณะกลมเหมอนลกฟตบอล เทอกเขามนคงกเพราะมหลกตรงเอาไว ซงอลลอฮตะอาลาทรงกลาวไวในซเราะฮอมมะ วา และเรามไดใหเทอกเขาเปนหลกตรงไวดอกหรอ?

(2) เราไดใหพชพรรณและพชผลงอกเงยอยางสมดลทสดทกขนตอน

“และในแผนดนนนเราไดทำาใหมเครองยงชพแกพวกเจา และแกผทพวกเจามไดเปนผใหรซกแกเขา(*1*)”

(1) คอลกหลานและผทเจาครอบครองเขา ตลอดจนสตวเลยงของเจา

“และไมมสงใด (เครองยงชพ) เวนแตทเรานนมคลงของมน และเราจะไมใหมนลงมานอกจากตามสภาวะทไดถกกำาหนดไวแลว(*1*)”

(1) ใหเปนไปตามความตองการและผลประโยชน ตามพระประสงคของพระองค

“และเราไดสงลมผสมเกสร แลวเราไดใหนำาลงมาจากฟา แลวเราไดใหพวกเจาดมมน(*1*)และพวกเจากมไดเปนผสะสมมนไว”

(1) นำาอนเปนเครองดมสำาหรบมนษย สตวเลยง และแผนดน

คมภรกรอาน 19 – 22: 15

“พระผทรงทำาใหแผนดนเปนพนราบเรยบ สำาหรบพวกทาน และทรงทำาใหเปนถนนหนทางสำาหรบพวกทาน และทรงหลงนำาฝนมาจาก

ฟากฟาและเราไดใหพชผลนานาชนดออกมาเปนค ๆ(*1*) (1) คอทรงทำาแผนดนใหเปนพนราบเรยบ เปนถนนหนทาง ทรงหลงนำาฝนลงมา และทรงใหพชผลหลากชนด หลากรส หลากรปราง และกลนทกชนดออกมาเปนค ๆ ทงนกเพราะความเมตตาของพระองคเพอใหพวกทานไดแสวงหาผลประโยชนจากมน”

“พวกเจาจงกน และจงเลยงปศสตวของพวกเจา แทจรงในการนน แนนนอน ยอมเปนสญญาณมากหลายสำาหรบปญญาชน(*1*)”

(1) คำาสงใชใหกนและเลยงปศสตวจากพชผลตาง ๆเหลานน เปนคำาสงใชเพออนมตมใชเปนวายบ ทงนเพอเปนการเตอนพวกเขาใหร ำาลกถงนอมะฮของพระองค

“จากแผนดนเราไดบงเกดพวกเจา และ ณ แผนดนนนเราจะใหพวกเจากลบคนไป และจากแผนดนนน เราจะใหพวกเจากลบออกมาอกครงหนง”

คมภรกรอาน 53 – 55: 20

“โอ มนษยเอย ! หากพวกเจายงอยในการสงสยแคลงใจ เกยวกบการฟ นคนชพแลวไซร แทจรงเราไดบงเกดพวกเจาจากดน(*1*) แลวจากเชออสจ แลวจากกอนเนอ ทงทเปนรปรางทสมบรณ และไมเปนรปรางทสมบรณ เพอเราจะไดชแจงเคลดลบแหงเดชานภาพ แกพวกเจา(*2*) และเราใหการตงครรภเปนทแนนอนอยในมดลกตามทประสงค จนถงเวลาทกำาหนดไวแลวเราใหพวกเจาคลอดออกมาเปนทารก แลวเพอพวกเจาจะไดบรรลสวยฉกรรจของพวกเจา และในหมพวกเจามผเสยชวตในวยหนม และในหมพวกเจามผถกนำากลบสวยตำาตอย วยชรา เพอเขาจะไมรอะไรเลยหลงจากมความร(*3*) และเจาจะเหนแผนดนแหงแลง ครนเมอเราไดหลงนำาฝนลงมาบนมน มนกจะเคลอนไหวขยายตวและพองตวและงอกเงยออกมาเปนพช ทก

อยางเปนค ๆ ดสวยงาม” (1) คอหากพวกเจายงแคลงใจในเดชานภาพของเรา ทจะใหมชวตขนหลง

จากตายไปแลว กจงพจารณาดแหลงทมาแหงการบงเกดของพวกเจา แลวพวกเจาจะหมดความสงสย เราไดใหบงเกดอาดม มาจากดน และผใดสามารถทจะใหบงเกดพวกเจามาในครงแรกเขายอมสามารถทจะใหพวกเจาเกดมาอกเปนครงทสอง และผใดทสามารถใหพชพนธงอกเงยออกมาจากแผนดนหลงจากทมนไดตายไปแลวเขายอมสามารถเอาพวกเจาออกมาจากกบรของพวกเจา

(2) คอเราไดใหพวกเจาบงเกดขนมาตามรปแบบทสวยงามเชนน เพอเราจะไดชแจงเคลดลบแหงเดชานภาพและฮกมะฮของเรา

(3) เพอทจะใหกลบไปสสภาพทยงเปนเดกอยคอ รปรางผอมบาง สตฟ นเฟอน มความเขาใจนอย ลมสงทเคยรมากอน และไมมกำาลงวงชา

คมภรกรอาน 5: 22

“พวกเขามไดมองไปยงแผนดนดอกหรอวากมากนอยแลวทเราไดใหมนงอกเงยออกมาจากทกชนดทดมประโยชน (*1*)”

(1) คำาถามในประโยคนเปนการปรามตอพวกปฏเสธทไมยอมพจารณาใครครวญ

คมภรกรอาน 7: 26

“หรอผใดเลาทสรางชนฟาทงหลายและแผนดน และทรงหลงนำาจากฟากฟาแกพวกเจาแลวเราไดใหสวนตาง ๆ งอกเงยอยางสวยงาม(*1*) พวกเจา กไมสามารถทจะทำาใหตนไมงอกเงยขนมาไดจะมพระเจาอนคเคยงกบอลลอฮอกหรอ ?เปลาดอก! พวกเขาเปนหมชนผตงภาค(*2*)”

(1) เปนหลกฐานถงความเปนเอกะของอลลอฮ ในการสรางจกรวาลและการจดระบบของสงทพระองคทรงสรางมาโดยใหสอดคลองกนระหวางสงทถกสรางแตละชนด

(2) จะมสงทถกเคารพสกการะอนจากอลลอฮอกหรอ ? จงทำาใหพวกทานยกฐานะมนมาเทาเทยมกบพระองค

“หรอผใดเลาททำาใหแผนดนเปนทพำานกและทรงใหมลำานำาหลายสายไหลระหวางมน และทรงทำาใหภเขายดมนสำาหรบมน และทรงทำาใหมทกนระหวางนานนำาทงสอง จะมพระเจาอนใดคเคยงกบ

อลลอฮอกหรอ เปลาดอก !(*1*) สวนมากของพวกเขาไมร” (1) เปนหลกฐานยนยนอกคำารบหนงถงผทรงเดชานภาพ และผทรงอำานาจ

อนยงใหญ ทรงทำาใหแผนดนเปนทพำานกอาศย ทรงทำาใหมลำาธารมากหลาย ทรงใหมภเขายดมน ทรงใหมทกนระหวางนำาเคมกบนำาจด ทงหมดนเปนการอำานวยความสะดวกใหแกมนษยและสตวทงหลาย กระนนกดพวกมชรกนและพวกเนรคณทงหลายกยงหารสกถงความโปรดปรานของพระองคไม

คมภรกรอาน 60 – 61:27

“และแผนดนนนเราไดแผใหมนกวางออกไปและในแผนดนเราไดปกภเขาไวอยางมนคง (*1*) และในแผนดนนนเราใหพฤกษชาตทกชนดงอกเงยออกมาเปนค ๆ อยางสวยงาม (*2*)”

(1) คอเราไดทำาใหแผนดนแผกวางออกไปอยางสดลกหลกตา เราไดปกภเขาไวในแผนดนเพอมใหมนแกวงไกวหรอสนสะเทอน

(2) และเราไดใหพชผก ผลไมทกชนดงอกเงยออกมาอยางสวยงามเพอเปนประโยชนแกมนษยและสตว

“เพอใหเปนทสงเกตและเปนการเตอนใหร ำาลกแกบาวทกคนผสำานกผด (*1*)”

(1) เพอเปนพยานหลกฐานถงการสรางชนฟาทงหลาย และแผนดน และการทอลลอฮ.ทรงทำาใหทงสองสงนนเปนสญญาณอนยงใหญ เพอเตอนใหปวงบาวรำาลกถงเดชานภาพของพระองค

“และเราไดใหนำาฝนหลงลงมาจากฟากฟาเปนทจำาเรญแลวดวยนำานน เราไดใหงอกเงยออกมาเปนสวนอนหลากหลาย และเมลดพชสำาหรบเกบเกยว (*1*)”

(1) และดวยนำาฝนทไดหลงลงมาจากฟากฟานน ไดอำานวยประโยชนใหแกพชผกผลไมนานาชนดในเรอกสวนและเมลดพชสำาหรบเกบเกยว เชน ขาว ขาวสาล และ ฯลฯ

“และตนอนทผลม อยางสงตระหงาน ลำาตนของมนมพวงยอยลงมามผลซอนกนเปนตบ”

“เพอเปนปจจยยงชพแกปวงบาว (*1*) และดวยนำานนเราทำาใหดนแดนทแหงแลงมชวตชวาขนใหม เชนนนแหละการฟ นคนชพ (*2*)”

(1) เราไดใหสงตาง ๆ เหลานนงอกเงยออกมาเพอเปนรซก และเปนประโยชนแกสรรพสงตาง ๆ ทพระองคสรางขนมา

(2) และแผนดนทแหงแลงเชน ทะเลทราย เมอฝนตกลงมากทำาใหแผนดนนนมชวตชวากลายเปนทงหญาสำาหรบสตวเลยงกนเปนอาหาร ฉนใดกฉนนน การฟ นคนชพหลงจากตายไปแลวกเชนเดยวกน

คมภรกรอาน 7 – 11:50

โองการทเกยวกบเรอกสวน

“และพระองคนนคอผททรงใหนำาลงมาจากฟากฟาแลวทรงใหออกมาดวยนำานน ซงพนธพชของทกสงและเราไดใหออกจากพนธพชนนซงสงทมสเขยว จากสงทมสเขยวนนเราไดใหออกมาซงเมลดทซอนตวกนอย (*1*) และจากตนอนทผาลมนน จนของมนเปนทลายตำา (*2*) และทรงใหออกมาดวยนำานนอก ซงสวนองนและซยตน (*3*) และทบทม โดยมสภาพคลายกนและไมคลายกน พวกเจาจง“มองด ผลของมน เมอมนเรมออกผลและเมอมนแกสก แทจรงใน” “สงเหลานนแนนอน มสญญาณมากมาย สำาหรบหมชนผศรทธา ”

(1) เชน ผลทบทม และสมโอ เปนตน (2) คอจนของมนนนเปนทลายหอยตำาลงงายแกการเกบ (3) ไมผลพนธมะกอกชนดหนง

“และพระองคนนคอผททรงใหมขน ซงสวนทงหลายทงทถกใหมรานขน(*1*) และไมถกใหมรานขน(*2*) และตนอนทผาลมและพช โดยทผลของมนตางๆ กน และตนซยตน(*3*) และตนทบทม โดยทมความละมายคลายกน(*4*) และไมละมายคลายกน(*5*) จงบรโภคจากผลของมนเถดเมอออกผล และจงจายสวนอนเปนสทธ(*6*)ในมนดวย ในวนแหงการเกบเกยวมน(*7*) และจงอยาฟมเฟอยทงหลาย”

(1) คอสวนองนชนดพนธเลอยทตองทำารานใหแกมน (2) คอสวนองนชนดทไมตองทำารานใหแกมน (3) พนธของตนมะกอก (4) คอละมายคลายกนในรปรางและลกษณะ (5) คอแตกตางกนในรสชาต (6) หมายถงสวนซะกาตในผลของมน (7) หมายถงเมอถงฤดเกบเกยวกลาวคอสำาหรบซะกาตผลพชนน เมอเกบ

เกยวเมอใดกใหออกซะกาตเมอนน ถาเกบเกยวถงสามครงในหนงปกตองออกซะกาตถงสามครง ซงแตกตางกบซะกาตเงนทองและปศสตว ใหออกเพยงปละครงเทานน

(8) คออยาใชจายใหฟมเฟอย กลาวคออยาใหถอวาเปนของเราจะใชจายอยางไรกได

คมภรกรอาน 99,141:6

“และในแผนดนมเขตแดนตดตอใกลเคยงกน และมสวนพฤกษา เชน ตนองน และตนทมเมลด และตนอนทผลมทมาจากรากเดยวกน และมใชรากเดยวกน ไดรบแหลงนำาเดยวกน และเราไดใหบางชนดดเดนกวาอกบางชนดในรสชาต (*1*) แทจรงในการนน แนนอนเปนสญญาณสำาหรบหมชนผใชปญญา”

(1) คนตนไมหลายชนดไดรบแหลงนำาเดยวกน และดนชนดเดยวกน แตพชผลทออกมามชนดและรสชาตแตกตางกนออกไป

คมภรกรอาน 4: 13

“พระองคคอ ผทรงหลงนำาลงมาจากฟากฟาสำาหรบพวกเจา สวนหนง(*1*) เปนเครองดมและอกสวนหนง (ทำาให) พฤกษชาต(เจรญเตบโต) เพอพวกเจาใชเลยงสตว”

(1) จากนำานนใชเปนเครองดม และใหตนไมเตบโตเพราะไดรบนำา เพอจดใหเปนอาหารของปศสตว

“ดวยมน (นำา) พระองคทรงใหพชผลและผลมะกอก และอนทผลม และองน (*1*) งอกงามสำาหรบพวกเจา และจากผลไมอกหลายชนด แทจรงในการนน แนนอน ยอมเปนสญญาณสำาหรบกลมชนทตกตรอง”

(1) ดวยนำาชนดเดยวเทานน พชผลทงอกเงยมาจากแผนดนแตกตางกน เชน ชนด รสชาต และสสรร

“และจากผลของตนอนทผาลมและองนพวกเจาไดจากมนมาเปนทงของมนเมา(*1*) และอาหารทด(*2*) แทจรงในการนน แนนอนยอมเปนสญญาณแกกลมชนผใชปญญา”

(1) อฏฏอบรยกลาววา อานะฮนถกประทานลงมากอนการหามเสพของ

มนเมา หลงจากนนไดมการหามดมของมนเมา (2) เชน อนทผาลม และลกเกด

คมภรกรอาน 10 – 11,67: 16

“โอ มนษยเอย ! หากพวกเจายงอยในการสงสยแคลงใจ เกยวกบการฟ นคนชพแลวไซร แทจรงเราไดบงเกดพวกเจาจากดน(*1*) แลวจากเชออสจ แลวจากกอนเนอ ทงทเปนรปรางทสมบรณ และไมเปนรปรางทสมบรณ เพอเราจะไดชแจงเคลดลบแหงเดชานภาพ แกพวกเจา(*2*) และเราใหการตงครรภเปนทแนนอนอยในมดลกตามทประสงค จนถงเวลาทกำาหนดไวแลวเราใหพวกเจาคลอดออกมาเปนทารก แลวเพอพวกเจาจะไดบรรลสวยฉกรรจของพวกเจา และในหมพวกเจามผเสยชวตในวยหนม และในหมพวกเจามผถกนำากลบสวยตำาตอย วยชรา เพอเขาจะไมรอะไรเลยหลงจากมความร(*3*) และเจาจะเหนแผนดนแหงแลง ครนเมอเราไดหลงนำาฝนลงมาบนมน มนกจะเคลอนไหวขยายตวและพองตวและงอกเงยออกมาเปนพช ทกอยางเปนค ๆ ดสวยงาม”

(1) คอหากพวกเจายงแคลงใจในเดชานภาพของเรา ทจะใหมชวตขนหลงจากตายไปแลว กจงพจารณาดแหลงทมาแหงการบงเกดของพวกเจา แลวพวกเจาจะหมดความสงสย เราไดใหบงเกดอาดม มาจากดน และผใดสามารถทจะใหบงเกดพวกเจามาในครงแรกเขายอมสามารถทจะใหพวกเจาเกดมาอกเปนครงทสอง และผใดทสามารถใหพชพนธงอกเงยออกมาจากแผนดนหลงจากทมนไดตายไปแลวเขายอมสามารถเอาพวกเจาออกมาจากกบรของพวกเจา

(2) คอเราไดใหพวกเจาบงเกดขนมาตามรปแบบทสวยงามเชนน เพอเราจะไดชแจงเคลดลบแหงเดชานภาพและฮกมะฮของเรา

(3) เพอทจะใหกลบไปสสภาพทยงเปนเดกอยคอ รปรางผอมบาง สตฟ นเฟอน มความเขาใจนอย ลมสงทเคยรมากอน และไมมกำาลงวงชา

คมภรกรอาน 5: 22

“และเราไดหลงนำาใหลงมาจากฟากฟาตามปรมาณ แลวเราไดใหมนขงอยในแผนดน (*1*) และแทจรงเราเปนผสามารถอยาง

แนนอนทจะใหมนเหอดหายไป (*2*)” (1) ตามความตองการไมมากจนเกนไปจนกระทงเกดความเสยหาย และไม

นอยจนเกนไปจนกระทงไมเพยงพอแกพชพนธตาง ๆ (2) จนกระทงพวกเจา และสตวเลยงของพวกเขากระหายนำาตาย

“และดวยนำานนเราทำาใหมนเปนสวนหลากหลายแกพวกเจามตนอนทผลม และตนองนสำาหรบพวกเจาในสวนนนมผลไมมากมาย และสวนหนงพวกเจากบรโภคมน(*1*)”

(1) สวนหนงจากผลไมนานาชนดในสวนนน ซงพวกเจาใชบรโภคมนทงในฤดรอนและฤดหนาว กคออนทผลมสด องนอนทผลมแหง และลกเกด ซงผลไมเหลานใชกนเปนอาหารหลกกได

“และเราไดทำาใหมนเปนตนไม (ไซตน)ทภเขาซนาย(*1*)ซงมนไดผลตออกมาเปนนำามนและนำาแกง สำาหรบผบรโภค(*2*)”

(1) คอภเขา ซงทรงสนทนากบนะบมซาอะลยฮสลาม (2) คอจากนำามนไซตนนนใชปรงแกงกได หรอใชรบประทานกบขนมปงกได

มหะดษกลาววา ทานทงหลายจงกนนำามน“ (ไซตน) และจงใชทาดวยนำามน (ทารางกาย) เพราะมนมาจากตนไมทมศรมงคล หมายถงวาจะเกดประโยชน ”

คมภรกรอาน 18 – 20: 23

“พวกเขาไมเหนดอกหรอวา เราไดใหนำาไหลลงสแผนดนทแหงแลง (*1*) แลวดวยมน (นำา) เราไดใหพชผลงอกเงยออกมา เพอปศสตวของพวกเขาและตวของพวกเขาเองไดกนจากมน (*2*)”

(1) คอไมเหนเดชานภาพอนสมบรณของเราในการณนอกหรอ (2) พชผลเหลานน เชน หญาแหงและหญาสด สำาหรบปศสตวกนเปน

อาหารเพอดำารงชวตของมน และเมลดพชทใชเปนอาหาร ผก ผลไม และถว ซงเปนอาหารของมนษย เหลานทงหมดไดงอกเงยออกมาเพราะนำา

คมภรกรอาน 27: 32

“มนษยจงพจารณาดอาหารของเขาซ”

“เราไดหลงนำาฝนลงมามากมายอยางไร (*1*)” (1) มนษยผดอรนคนนจงใครครวญดวยความรอบคอบถงการดำารงชวต

ของเขาซวา พระองคทรงบงเกดเขามาดวยเดชานภาพ และทรงใหความสะดวกงายดายแกเขาดวยความเมตตาของพระองคอยางไร? แลวทรงหลงนำาฝนจากเมฆสพนดน ดวยเดชานภาพของพระองคอยางไร ?

“แลวเราไดแยกแผนดนออกไป”

“และเราไดใหเมลดพชงอกเงยขนจากในแผนดน”

“และองนและพชผก”

“และมะกอกและอนทผลม”

“และเรอกสวนทหนาทบ”

“และผลไมและทงหญา”

“ทงนเพอเปนประโยชนแกพวกเจาและสตวเลยงของพวกเจา (*1*)” (1) หลงจากทอลลอฮไดทรงใหฝนหลงลงมาแลว ทำาใหแผนดนรวนซยและแตกแยกออก แลวไดใหเมลดพชทอยในแผนดนงอกเงยขนมาเปนเมลดพช และพชผกชนดตาง ๆ กนเพอใหมนษยใชกนเปนอาหารและกกตนเอาไว เชนองนมรสชาตอรอยและเมลดถวนานาชนด ตน

มะกอกหรอซยตน และอนทผลม และเรอกสวนทมตนไมหลายชนดทหนาทบ ตลอดตนผลไมชนดตาง ๆ กนอกมากมาย และทงหญาเพอเปนอาหารของสตวทงหมดนเพอเปนประโยชน และเปนเครองยงชพแกพวกเจาและแกปศสตวของพวกเจา

คมภรกรอาน 24 – 32: 80

โองการทเกยวกบปศสตวและการลา

“บรรดาผศรทธาทงหลาย! จงรกษาบรรดาสญญา(*1*) ใหครบถวนเถด สตวประเภทปศสตว(*2*)นนไดถกอนมตแกพวกเจาแลว นอกจากทจถกอานใหพวกเจาฟง(*3*) โดยทพวกเจามใชผทใหสตวทจะถกลานน เปนทอนมตขณะทพวกเจาอยในอหรอม(*4*) แท

จรงอลลอฮนนทรงชขาดตามทพระองคทรงประสงค” (1) คอสญญาทงทใหไวแกอลลอฮ และผคนทว ๆ ไป (2) อนไดแกอฐ แพะ แกะ วว ควาย (3) คอทถกระบไวในอายะฮทสามของซเราะฮน (4) คอทอนมตใหแกพวกเจา ซงการลาสตวประเภทปศสตวนน ในขณะทพวกเจามไดอยในระหวางพธฮจย ซงครองผาอหรอมอยแตถาพวกเจาอยในอหรอม แลวทำาการลาสตวประเภทดงกลาว โดยถอวาเปนสตวอนมตนนไมได เพราะผทอยในอหรอมนนหามลาสตวใด ๆ ทงสน แมจะเปนสตวทอนมตกตาม

“ผศรทธาทงหลาย! จงอยาใหเปนทอนมต(*1*) ซงบรรดาเครองหมายแหงศาสนาของอลลอฮ(*2*)และเดอนทตองหาม(*3*)และสตวพล(*4*) และสตวทถกสามเครองหมายไวทคอเพอเปนสตวพล(*5*) และบรรดาผทมงสบานอนเปนทตองหาม(*6*) โดยแสวงหาความโปรดปราน และความพอพระทยจากพระเจาของพวกเขา แตเมอพวกเจาเปลองอหรอมแลว(*7*) กจงลาสตวได และจงอยาใหการเกลยดชงแกพวกหนงพวกใด(*8*) ทขดขวางพวกเจามใหเขามศยดฮะรอม ทำาใหพวกเจากระทำาการละเมด(*9*) และพวกจงชวยเหลอกนในสงทเปนคณธรรม และความยำาเกรง และจงอยาชวยกนในสงทเปนบาป และเปนศตรกนและพงกลวเกรงอลลอฮเถด แทจรงอลลอฮนนเปนผทรงรนแรงในการลงโทษ”

(1) คออยาใหสงทจะกลาวตอไปนเปนทอนมตใหกระทำาตามใจชอบได (2) อนไดแกขอกำาหนดแหงบญญตศาสนาทจะตองปฏบตตามอยาง

เครงครดโดยไมตอเตมหรอตดทอนเฉพาะอยางยงเกยวกบขอกำาหนดในพธฮจญและอมเราะฮ

(3) คอเดอนทถกหามมใหทำาการสรบ และหลงเลอดกน แมจะเปนศตรทประหตประหารกนอยกตาม ซงเดอนดงกลาวนไดแกเดอนซลเกาะดะฮ ซลฮจญะฮ และเดอน อล-มฮรรอม

(4) คอสตวทผไปประกอบพธฮจญนำาไปเปนสตวพล เพอความโปรดปรานจากอลลอฮ กลาวคอ จะทำาการจเอามนไปหรอเชอดมนหรอขโมยมน หรอขงมน หรอทำารายมนไมได หากแตจะตองชวยใหมนไดไปถงทของมน ณ นครมกกะฮ

(5) คออฐทเจาะจงไววาจะนำาไปเปนสตวพลทมกกะฮขณะไปปประกอบพธฮจญ โดยสวมเครองหมายไวทคอเพอใหเปนททราบกน ซงถอเปนสตวพลทประเสรฐกวา

ประเภทอน (6) หมายถง อล- กะอบะฮ กลาวคอ จงอยาไดทำารายหรอขดขวางผทมงส

อล-กะอบะฮ เพอแสวงหาความโปรดปรานจากอลลอฮ (7) คอหลงจากเสรจพธฮจญและเปลองอหรอมแลว (8) หมายถงมชรกชาวมกกะฮทขดขวางบรรดามมนมใหเขามสยด ฮะรอม

เพอทำาอมเราะฮ ในป อล-ฮดยบยะฮ (9) คอทำารายพวกเขาในขณะไปประกอบพธฮจญะตลวะดาอ

.“ไดถกหามแกพวกเจาแลว ซงสตวทตายเอง(*1*) และ

เลอด(*2*) และเนอสกร(*3*) และสตวทถกเปลงนามอนจากอลลอฮ ทมน(*4*) (ขณะเชอด) และสตวทถกรดคอตาย(*5*) และสตวทถกตตาย(*6*) และสตวทตกเหวตาย(*7*)และสตวทถกขวดตาย(*8*) และสตวทสตวรายกดกน นอกจากทพวกเจาเชอดกน(*9*) และสตวทถกเชอดบนแทนหนบชา(*10*) และการทพวกเจาเสยงทายดวยไมตว(*11*) เหลานนเปนการละเมด วนน(*12*) บรรดาผปฏเสธการศรทธา(*13) หมดหวงในศาสนาของพวกเจาแลว(*14*) ดงนนพวกเจาจงอยากลวพวกเขา และจงกลวขาเถด วนนขาไดใหสมบรณแกพวกเจาแลว ซงศาสนาของพวกเจาและขาไดใหครบถวนแกพวกเจาแลว ซงความกรณาเมตตาของขา(*15*) และขาไดเลอกอสลามใหเปนศาสนาแกพวกเจาแลว ผใดไดรบความคบขนในความหวโหย(*16*) โดยมใชเปนผจงใจกระทำาบาปแลวไซร(*17) แนนอนอลลอฮนนเปนผทรงอภยโทษผทรงเมตตาเสมอ”

(1) คอนอกจากสตวนำา (2) คอเลอดทไหลออกขณะทเชอด สวนทตดอยในเนอนนไมเปนทตองหาม

(3) หมายถงทกสวนในตวของมนดวย (4) คอกลาวนามใดกตามทมใชนามของอลลอฮขณะเชอด (5) หมายถงทถกหนบคอและบบคอตายดวย (6) หมายถงทถกทบตายและขวางตายดวย (7) หมายถงทตกบอตาย หรอจมนำาตาย (8) หมายถงสตวทถกชนตาย ดวยจะถกชนดวยรถยนตหรอรถไฟกตาม

(9) คอมนยงมชวตอยในขณะทเชอด (10) แทนบชานมชรกมกกะฮไดจดวางไวรอบกะอบะฮ เพอเปนทเชอดสตว

บชาแกเจวดของพวกเขา (11) คอดนไมทเหลาคลายลกธนรวมสามดนดวยกน ดนหนงเขยนไววา “

พระเจาใชฉน อกดนหนงเขยนวา พระเจาหามฉน และอกดนหนงมไดเขยนอะไรไว ถาพวก” “ ”เขาตองการจะทำาสงใด กจะทำาการเสยงทายดวยตวดงกลาว ถาจบไดตวทมไดมขอเขยนใด ๆ กจะจบใหม จนกวาจะไดตวทแนะนำาใหทำาหรอมใหทำา อยางไรกด เครองเสยงทายนนมประเภทอน ๆ อก ซงกอยภายใตขอหามนทงหมด

(12) คอวนอะเราะฟะฮของอจญะตลวะดาอ ในปท 10 แหง ฮ.ศ. (13) คอมชรกชาวมกกะฮ (14) คอหมดหวงทใหสาวกของทานนะบมฮมมดกลบเปนมชรกดงเดม (15) หมายถงใหทานนะบไดเขายดครองมกกะฮไวไดโดยมไดเสยเลอดเนอ (16) คอจำาเปนจะตองใชอาหารประเภทตองหามดงกลาวบรโภคเพอประทง

ชวตแลวกอนญาตใหบรโภคไดโดยไมบาปใดๆ (17) คอมใชผสรางสถานะการณใหคบขน โดยมเจตนาจะบรโภคอาหารท

เปนทตองหามเหลานน

“เขาเหลานนจะถามเจาวา มอะไรบางทถกอนมตแกพวกเขา จงกลาวเถด ทถกอนมตแพวกเจานนคอสงด ๆ ทงหลาย(*1*) และบรรดาสตวสำาหรบลาเนอทพวกเจาฝกสอนมน(*2*) พวกเจาจงบรโภคจากสงทมนจบมาใหแกพวกเจา(*4*) และจงกลาวพระนามของอลลอฮบนมนเสยกอน(*5*) และจงกลวเกรงอลลอฮเถด แทจรงอลลอฮนนเปนผทรงรวดเรวในการชำาระสอบสวน”

(1) คอทศาสนาไดกำาหนดไว (2) ไดแกสนข เหยยว และเสอดาว เปนตน (3) คอสอนใหมนไปลาเนอมาใหแกเจาของของมนโดยไมกดกนสวนใดสวน

หนง (4) คอจะอยในสภาพทตายหรอเปนกตาม แตถาเปนกใหเชอด และจะตอง

ไมถกดกนสวนใดสวนหนงเพราถาถกกดกนแลวแสดงวามนลามาสำาหรบมน หรอไมกแยงจากตวอนมา จงไมเปนทอนมต

“วนนสงด ๆ ทงหลายไดถกอนมตแกพวกเจาแลว และอาหารของบรรดาผทไดรบคมภรนน(*1*)เปนทอนมตแกพวกเจาแลว และอาหารของพวกเจากเปนทอนมตแกพวกเขาและบรรดาหญง

บรสทธ(*2*)ในหมผศรทธาหญงและบรรดาหญงบรสทธในหมผทไดรบคมภรกอน จากพวกเจากเปนอนมตแกพวกเจาดวย เมอพวกเจาไดมอบใหแกพวกนางซงมะหรของพวกนางในฐานะเปนผแตงงานมใชเปนผกระทำาการซนาโดยเปดเผย และมใชยดเอานางเปนเพอน โดยกระทำาซนาลบ ๆ และผใดปฏเสธการศรทธา แนนอนงานของเขากไรผล ขณะเดยวกนในวนปรโลกพวกเขาจะอยในหมผทขาดทน”

(1) คอพวกยวและพวกครสต (2) คอหญงอสระทมไดกระทำาซนา หรอมใชหญงชว

คมภรกรอาน 1 – 5: 5

โองการทเกยวกบอตสาหกรรม

“โดยแนนอนเราไดสงบรรดารอซลของเราพรอมดวยหลกฐานทงหลายอนชดแจงและเราไดประทานคมภรและความยตธรรมลงมาพรอมกบพวกเขาเพอมนษยจะไดดำารงอยบนความเทยงธรรม (*1*) แลเราไดใหมเหลกขนมา เพราะในนนมความแขงแกรงมาก และมประโยชนมากหลายสำาหรบมนษย และเพออลลอฮจะไดทรงรถงผทชวยเหลอพระองค และบรรดารอซลของพระองค (มความเชอมน) โดยทางลบ (ตอพระองค) แทจรงอลลอฮนนเปนผทรงพลง ผทรงอำานาจ (*2*)”

(1) เราไดสงบรรดารอซลของเรามาพรอมดวยหลกฐานอนชดแจงและสงปาฏหารยทชดเจนและเราไดประทานคมภรลงมาพรอมกบพวกเขา ซงในคมภรนน ๆ นำาความสขมาสมนษยชาต และเราไดประทานความยตธรรมหรอตราชมาพรอมกบพวกเขาเพอใหมนษยดำารงอยบนความเทยงธรรมในการปฏบตซงกนและกน

(2) และเราไดประทานเหลกมาหมายถงใหมเหลกขนมา เพราะเหลกนนมความแขงแกรงเพอใชในการทำาอาวธสงครามและมประโยชนอน ๆ อกมากมายในเรองเกยว

กบอตสาหกรรมหนก ตามทอลลอฮ ตะอาลาไดทรงประทานสงตาง ๆ ลงมานนกเพอทพระองคจะไดทรงรวาใครบางทไดชวยเหลอสนบสนนพระองค และบรรดารอซลของพระองคดวยการตอสดนรนและการยนหยดเคยงขางกบพวกเขาในขณะทพวกเขาทำาหนาทไดนำาหนาเผยแผศาสนาของพระเจาของพวกเขาโดยทางลบ หมายถงวาพวกเขามไดเหนอลลอฮ ตะอาลา ดวยสายตาของพวกเขา พระองคเปนผทรงพลงไมทรงตองการความชวยเหลอจากผใด จากปวงบาวของพระองคเปนผทรงอำานาจ

คมภรกรอาน 25: 57

แบบสอบถาม“การศกษาสภาพการมสวนรวมของชมชน

และการบรณาการหลกคณธรรมจรยธรรมในการพฒนาอาชพเกษตรกรรม ”

โครงการวจยนเปนโครงการพนฐานสำาหรบการวจยและพฒนาทคณะผวจยจดทำาขน โดยไดรบงบประมาณสนบสนนจากศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม(ศนยคณธรรม) เพอการศกษา คนควา วจย และถอดบทเรยนความร เปนโครงการทจะนำาไปสการรวมมอเพอพฒนาศกยภาพการผลตและคณภาพชวตของเกษตรกร

ความคดเหนของทานถอเปนประโยชนตอการพฒนาอาชพเกษตรกรรม จะกอใหเกดความรวมมอกนของภาครฐ ภาคประชาชน และทกสวนทเกยวของ ทงเกษตรกร ผนำาชมชนทองถน นกวชาการ ผนำาศาสนา เพอใหเกษตรกรมคณภาพชวตทดทงภายนอกและภายใน

ประเภทของผใหขอมล ผนำาชมชน ( กำานน,ผใหญบาน)

แกนนำาเกษตรกร (กรรมการศนยบรการและถายทอดฯ)

นกการเมองทองถน (สก.,สข.) ผนำาศาสนา ( อหมาม,คณะกรรมกา

รมสญด ฯลฯ) ผเชยวชาญดานอสลาม และคมภรกรอาน ขาราชการ ประชาชนทวไป

ตอนท ๑ ขอมลทวไป

1. เพศ ชาย หญง2. อาย ๒๐-๔๐ ๔๑-๖๐ สงกวา ๖๐ ป3. การศกษา ไมจบระดบมธยมศกษา จบระดบมธยมศกษา สงกวามธยมศกษา4. รายไดเฉลยทงครอบครวตอป โดยประมาณ ตำากวา ๕,๐๐๐บาท ๕,๐๐๐-๑๐,๐๐๐ บาท สงกวา ๑๐,๐๐๐ บาท5. ทานทำาการเกษตรประเภทใด การทำาการเพาะปลก(ทำานา ,ทำาสวน ระบ…………….,อนๆ

ระบ…………………..)

เ ล ย ง ส ต ว (โ ค ,ก ร ะ บ อ ,แ พ ะ ,แ ก ะ อ น ๆ ระบ…………………..)

ก า ร ป ร ะ ม ง (เ ล ย ง ป ล า ,เ ล ย ง ก ง อ น ๆ ระบ……………………)

6. กรณททานทำาการเกษตร ทานไดมอบซากาต ของทานใหแก บคคลใดตอไปน

เดกกำาพรา

หญงหมาย มสญด,องคกรการกศล ผเดนทาง อนๆ ระบ……………………..

ตอนท ๒ สภาพการมสวนรวมของผเกยวของทกภาคสวนของเขตหนองจอก ในการเสรมสราง

คณธรรมจรยธรรมในอาชพเกษตรกรรม

1. ทานมบทบาทในองคกรชมชนทองถนอยางไร(เชน กำานน ผ ใ ห ญ บ า น อ ห ม า ม ค อ เ ต บ บ ห ล น ก ร ร ม ก า รชมชน/หมบาน กรรมการกลมแมบาน กรรมการศนยถายทอดฯ ฯลฯ)

เปนระดบผนำา/ประธานชมชน/ประธานศนยถายทอดฯ เปนสมาชก/กรรมการ /ฯลฯ ไมไดเปน2. หนวยงานทางราชการมสวนในการสงเสรมและพฒนา

อาชพดานใด(ตอบไดมากวา 1 ขอ) สนบสนนงบประมาณ ใหความร,การฝกอบรม,การศกษาดงาน สนบสนนปจจยการผลตอนๆ สนบสนนการแปรรปและการตลาด

ตอนท ๓ การบรณาการความรและหลกคณธรรมตามหลกศาสนาอสลามในกระบวนการพฒนา

อาชพเกษตรกรรม

1. ทานคดวาขอความตอไปนเหมาะสมหรอไมอยางไร

เหมาะสมยง

เหมาะสม ไม

แนใจไมเหมาะสม

๑1. . การทำาเกษตรกรรม ไมควรกระทบตอกลไกสงแวดลอมเดมทเปนอย

๑2. . การใชสารเคมในการท ำาเกษตรกรรมนนเปนการตดหวงโซอาหารของสงแวดลอม

๑3. . การท ำาเกษตรกรรม เม อครบ ๑ ป แลวตองมอบสวนทไดรบนนกลบคนสสงคมในรปแบบของทรพยสนทใชประโยชน(ซากาต)

เหมาะสมยง

เหมาะสม ไม

แนใจไมเหมาะสม

๑4. . ชมชนควรมสวนรวมในการดแลกจกรรมในการประกอบอาชพตางๆ

๑5. . องคกรดานการเกษตรควรประกอบไปดวยบคคลหลากหลายความถนด รวมไปถงผทมความร ทางดานศาสนา

๑6. . วตถดบทนำามาผลตนนควรจะมาจากแหลงการผลตทมนใจไดวาปลอดภยจากการใชสารเคม

๑7. . องคกรดานการเกษตรเปนสถานทเรยนรทางดานการเกษตรทเหมาะสมอยางยงของชมชน

๑8. . เกษตรกรควรไดรบความร เพ ม เต มอย เสมอๆท งทางด านวชาการ และการฝกอบรมเสรมสรางคณธรรมจรยธรรม

๑9. . องคกรดานศาสนาควรม บทบาทในการสร างสรรค การประกอบอาชพตางๆ โดยเฉพาะเกษตรกรรมมากวาน

2. ทานคดวาปจจบนระดบความเขาใจดานคณธรรมดงตอไปนเปนเชนไร

ระดบความเขาใจดานคณธรรม นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

๑.1. ค ว า ม ส ำา น ก แ ล ะต ร ะ ห น ก ใ น ก า ร ร ก ษ า ส งแวดลอม ไมฉวยโอกาสหรอสรางปญหามลพษทเกดจากการทำาเกษตรกรรมใหชมชนเดอดรอน

๑.2. รกษาความสจ ความเปนธรรม จายซากาตจากการ

ประกอบอาชพตรงกำาหนดและสรางความมนใจใหก บลกคาและผบรโภค

ระดบความเขาใจดานคณธรรม นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

๑.3. เ ค า ร พ ผ อ า ว โ ส แ ล ะนกบวชทกศาสนา,อนเคราะหผยากไร,เดกกำาพรา,หญงหมาย และสงเคราะหผดอยโอกาส

๑.4. ไมกอบโกยหรอฉวยโอกาสดวยการกกตนสนคา หรอคากำาไรเกนควร เลยงไมย ง เก ยวก บดอกเบ ย แต ไม เลยงภาษหรอทำาผดกฎหมายทเกยวของ

๑.5. มงมนผลตผลตผลทมคณภาพ ปลอดภยตอผบรโภค ไดมาตรฐานสากล

๑.6. ปกปองรกษาชอเสยงและศกดศรของประเทศ และภมใจในความเปนไทย

ตอนท ๔ ขอเสนอแนะอนๆ.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

...

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

....

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

.................................................................................

....