MụcLụcTrămNămCôĐơnLờigiớithiệuChương1Chương2Chương3Chương4Chương5Chương6Chương7Chương8Chương9Chương10Chương11Chương12Chương13Chương14Chương15Chương16Chương17Chương18Chương19ChươngKết

Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach

LỜIGIỚITHIỆUTiểuthuyếtđạtgiảiNobelvănhọcnăm1982

NhàvănGabrielGarcíaMárquezChođếnnayTrămnămcôđơnvẫnlàcuốntiểuthuyếtlớnnhấtcủaGabrielGarcíaMárquez

(1928),nhàvănColombia,ngườiđượcgiảiNobelvềvănhọcnăm1982.Trămnămcôđơnrađời(1967)đãgâydưluậnsôinổitrênvănđànMỹLatinhvàlậptứcđượccảthếgiớihâmmộ.Theosốliệucủatácgiảđếnnăm1970,TrămnămcôđơnđãđượcinbằngtiếngTâyBanNhahơnnửatriệubản,chưakểlầninởCubaxãhộichủnghĩa(mộtlầnhaivạnbản,lầnsautámvạnbản)vàmườibảyhợpđồngxinphéptácgiảđượcdịchtácphẩmnàyracácthứtiếngkhác.Saugầnhaimươinăm,Trămnămcôđơnđãcómặtởkhắpnơitrênhànhtinhchúngtađểđếnvớimọingườivàmọinhà.RõràngTrămnămcôđơnlàmộtcuốnsáchănkháchmặcdùtácgiảcủanókhôngviếtvớimụcđíchcâukhách.

CốttruyệnvàđềtàiTrămnămcôđơnlàcâuchuyệnvềdònghọBuendíatồntạibảythếhệ,ngườiđầutiênbị

tróivàogốccâyvàngườicuốicùngđangbịkiếnăn,mộtdònghọtựlưuđàyvàocõicôđơnđểchạytrốntộiloạnluân.CáitộiloạnluânnàykhởisựtừviệctêncướpbiểnFrancisDraketấncôngRiohachakhiếncáccụtổcủaÚrsulaIguaránphảichuyểnđếnlậpnghiệpởmộtlànghẻolánh.TạiđâycáccụtổcủaJoséArcadioBuendíađãlậpnghiệpbằngnghềtrồngthuốclá.Quabathếkỷ,haidònghọnàyđãcóquanhệthâmgiao,cháuchắthọlấylẫnnhaudẫntớithảmhọađẻ ramột người đàn ông có đuôi lợn. Chính cái gương tày liếp này đã khiến chamẹ JoséArcadioBuendíavàÚrsulaIguarántìmmọicáchngăncảnnhưnghọvẫncứlấynhau.Khiđãlàvợ chồng rồi vàdẫu JoséArcadioBuendía tuyênbố “dù cóđẻ ra kỳđà anh cũng cóc cần”.ÚrsulaIguaránvẫnsợđẻrađứaconcóđuôi lợn,nênkhiđingủbaogiờcôcũngmặcchiếcquầntrinhtiếtdomẹmaycho.Sựviệckéodàihơnmộtnămkhiếndânlàngngạcnhiênvàđồnrằnganhchồnglàkẻbấtlực.Mộthôm,bịthuaJoséArcadioBuendíatrongmộtcuộcchọigà,PrudencioAguilarkhôngkìmđượclòngđãlỡmbạn:“Taomừngchomàyvàđểxemcáicongànàycólàmphúcchovợmàykhông”.Vì lờinói lỡmấyanhtaphảitrảcảtínhmạng.Nhưngkhôngvìthế,ngườichiếnthắngđượcsốngthanhthản,tráilạilúcnàocũngbịlươngtâmdằnvặtđếnmứcphảibỏlàngtìmđềnmộtmiềnđấtkhôngđượchứatrướcđểlậpralàngMacondo,đểtựlưuđàytrongcõicôđơntrămnăm.Rồitrongcõicôđơnấy,nhữngJoséArcadiovànhữngAureliano,nhữngRemediosvànhữngAmarantađãrađời,sốngcuộcđờivớisốphậnbiđátdườngnhưđãđượcđịnhtrước:laylắttrongnỗicôđơnvàhoàinhớ,thấpthỏmlophạmtộiloạnluân.

Nhưnglocũngchẳngđược.Lúccònđangthờisinhnở,saumỗilầnđẻÚrsulaIguaránđềucặnkẽxemconmìnhcómangbộphậnnàocủaconvậtkhông.Vềgià,cụluônluônnhắcnhởđámcháuconhãymởtomắtđểnhậnmặthọhàng,đừngchungđụngxácthịtmàsinhconcóđuôi lợn. Nhưng cụ không thể sống đến hết chuyện để khuyên giải Amaranta Úrsula vàAurelianoBabilonia.Vìkhôngbiếtrõgốcgác,khôngnắmđượcquanhệruộtthịt,AmarantaÚrsulavàAurelianoBabiloniađãyêunhaumãnhliệt,ănnằmvớinhauvàlấynhauvớihyvọng

tìnhyêusẽcảitạonòigiốngmình.NhưnghọđãđẻrađứaconquáithaicóđuôilợnvàconvậthuyềnthoạinàyđãkếtliễudònghọBuendíatồntạibảythếhệ.Rõràngtrongthếgiớicôđơnvàhoàinhớấy,nhữngngườitrongdònghọBuendíađãphạmtộiloạnluândùchohọcôýchạytrốntộiloạnluân.NhưvậychúngtathấytrongTrămnămcôđơn,loạnluânlàmộtđềtàiđãmởvàđónglạimộtthiêntruyện.NhưngsựrađờivàtồntạicủadònghọBuendíalạigắnrấtchặtvớisốphậncủalàngMacondo.LúcđầuMacondolàmộtlàngquêhiềnhòa.Tạiđâychưamộtaiđãngoàibamươi tuổi.Macondochưacónghĩađịa,dân tríMacondochưađượckhai sáng.Ðứngđầu làng là JoséArcadioBuendía,mộttộctrưởng.ÔngchăndắtdânMacondotheo lềthói của công xã nông thôn.DânMacondo sống hiền lành, không phạm tội giết người nênkhôngcầncóquancaitrị(phầnđời)vàchacố(phầnhồn).Mặcdùsốngbiệtlậpvớithếgiớibênngoài,dânMacondođãbiếtlàmcholàngmìnhtrởthànhmộtlàngquêtrùmậtvàyênvui.NgườiDigan,theotiếngchimhótvàtiếngnhạcđồnghồ,đãtìmđượcđườngđếnvớiMacondo.HọmangtớiđâybiếtbaothứmớilạmàdânMacondochưahềbiếttới.Họmangtớilàngnghềthủcôngvànghềbuônbán.HọlậpraphốThổNhĩKỳ.Macondotừmộtlàngquêtrởthànhmộtthịtrấn.ChínhphủtrungươngpháitớilàngmộtQuanthanhtra.ÐólàôngApolinarMoscote.SựcómặtcủaQuanthanhtrađãlàmchocuộcsốngvốnthanhbìnhcủaMacondobỗngtrởnênbịxáotrộn.CuộcnộichiếntriềnmiênvàkhốcliệtgiữahaipháiBảohoàngvàTựdođãnhiềuphentànpháMacondo,làmchodânchúngphảinhiềuphenđiêuđứng.TươngứngvớithờikỳnàycủaMacondolàsựtrưởngthànhcủathếhệthứhaidònghọBuendíamàngườitiêubiểulàđạitáAurelianoBuendía.Ngàiđãphátđộngbamươihaicuộcchiếnvàngàiphảichịuthấtbạihoàntoàn,buộcphảikíhiệpđịnhđìnhchiếnNeerlandiamàthựcchấtcủabảnhiệpđịnhnàylàsựđầuhàngcủalựclượngTựdotrướclựclượngBảohoàng.

Nhờcóđườngxelửa,Macondothựcsựgiaolưuvớithếgiớibênngoài.Phimảnh,máyphátđiện,máyhát,gáiđiếm,kháchdulịchđãtrànngậpMacondo.Côngtychuối(thựcchấtlàCôngtyhoaquảMỹ) cũngđếnđâyvà lậpđồnđiền chuối.Dân tứ xứđổvềMacondo.Cuộc sốngMacondo sầm uất lên. Giai đoạn này của Macondo tương ứng với thế hệ thứ tư dòng họBuendía mà người tiêu biểu là hai anh em sinh đôi: Aureliano Segundo và José ArcadioSegundo.AurelianoSegundotokhỏeđầysinhlực,sôinổisốnghếtmìnhtrongcõiđờithếtục.Ngượclại JoséArcadioSegundovócngườimảnhkhảnhnhưngrấtthôngminh,đãthamgialãnhđạocuộcđấutranhcủacôngnhânchuốiđòicảithiệnsinhhoạtvàtănglương.NgườiMỹ,ởđâylàngàiTrao,rấtxảoquyệtvàtráotrơtìmmọicáchthoáithácnhữngyêucầuchínhđángcủacôngnhân.Khicuộcđấutranhlênđếncaotrào,ngườiMỹđãthẳngtaytắmmáucôngnhânbằngmộtvụthảmsáttấtcảnhữngaicómặtởsângavàsauđódùngđoàntàudàihơnhaitrămtoachởxácchếtnémxuốngbiểnnhưCôngtychuốivẫnđổchuốithối.CôngtychuốirútkhỏiMacondo.Bằngphépmàu,CôngtychuốiđãdìmchếtMacondotrongmộttrậnmưalụtkéodàibốnnămmườimộtthánghaingàyvàsauđólạirangkhônótrongnạnhạnhánkéodàimườimộtnăm.Macondotiêuđiềuxơxác.Cỏdại,sâubọsinhsôinảynởnhanhchóngvàhunghãntiếncôngconngườingàymộtquyếtliệthơnđểđếnmộtngàykiamộttrậncuồngphongnổilênxóaMacondokhỏimặtđấtnày.

KếtcấuvàthờigiannghệthuậtKhi đọc đếnAurelianoBabilonia giải đượcmã củaMelquíades viết trên những tấmda

thuộc,chúngtanhậnthấyTrămnămcôđơnlàchuyệnvềdònghọBuendíađượcviếttỉmỉđếntừngchitiếttheophươngthứcthờigianđồnghiệnvớimộtkếtcấuphứctạpvàchặtchẽ.ViếtđượcnhưvậychínhlàvìGarcíaMárquezđãkhởicôngviếtcuốnsáchnàytừnăm1950.Khiấy,ôngmớimườibảytuổilàmmộtnhàbáotậpsự,từngcómộtíttruyệnngắnđăngtrêncácbáochíđịaphương.Sốngtrêngácxépmộttòanhàbốntầng,nhiềubữaphảiăncơmcủacáccôgáiđiếmnghèocùngtrọtrongngôinhàấy,GarcíaMárquezviếtcuốntiểuthuyếtnhanđềNgôinhà(LaCasa)baogồmnhữngchuyệnvềngôinhàcóma,ngôinhàcủachínhôngbàngoạimình.Ðâylàcâuchuyệnôngbiếtđượcquamiệngngườibàngoạicóbiệttàikểchuyện.VàđâycũnglàcuộcnộichiếngiữapháiBảohoàngvàpháiTựdoquamiệngngườiôngngoại,mộtcựuchiếnbinhcủapháiTựdo.Nhữngchuyệnnàygắnbóvớituổiấuthơcủanhàvăn.Ôngphảibỏdởcuốnsách,cólẽvìôngcònquátrẻ.Sauđóchúngtathấyônglầnlượtchoramắtbạnđọcnhữngtácphẩmnhư.Ðôimắtchóxanh(tậptruyện,1955),Lárụng(tiểuthuyết,1955),Ngài

đạitáchờthư(truyện,1957),Giờxấu(tiểuthuyết,1962)vàÐámtangcủabàMẹvĩđại(tậptruyện,1962).ChúngtathấynhữngnhânvậtnàycómặtnhiềulầntrongcáctácphẩmtrênvàchúngcóliênquanvớinhauvìchúngđềuởlàngMacondohoặccódịpqualạilàngMacondo.Hơnthếnữa,chúngtathấynhiềunhânvậtđólạicómặttrongTrămnămcôđơn.Nhưvậy,tacóthểnóirằngquacáctrangnày,GarcíaMárquezđãrènluyện,thửtháchngòibútmình,đãtìmrađượccáigiọngđiệuđộcđáocủamìnhtrướckhibướcvàoviếtcuốnsáchôngtừngấpủnhiềunăm,đólàTrămnămcôđơn.Ôngthuộclòngcâuchuyệnđếnmứccóthểkểngượcrồikểxuôichocácbạnmìnhnghe.Vàomộtngàytốtlànhnăm1965,ôngbảoMercedesBarcha,vợông,rằng:“Từnayemlochuyệnnhàcửađểanhchuyênviếtsách”.Ôngdànhmườitámtháng,ngàynàocũngnhưngàynào,sángbắtđầutừtámgiờ,chiềukếtthúcvàolúcbagiờ,cặmcụiviết. Khi viết đượchai trăm trang, ôngđọc tiểu thuyếtThế kỷ ánh sáng của nhà vănAlejoCarpentier.VìnhậnthấylờivăncuốnsáchmìnhđangviếtnanágiốnglờivăncủaThếkỷánhsáng,ôngxébỏbảnthảo,bắtđầuviếtlạitừđầu.Cuốnsáchđượcpháthành,đãgâydưluậnsôinổitrênvănđànMỹLatinh.ThànhcôngấyhoàntoànkhôngbấtngờđốivớiGarcíaMárquezvìkhirờighếnhàtrườngôngmanghainiềmtinlớn:chủnghĩaxãhộivànhữngcuốntiểuthuyếthay,vìtráchnhiệmcủangườicầmbútlàphảiviếtchothậthay.Trămnămcôđơnlàmộttrongnhữngcuốntiểuthuyếtôngmơướcvàđãphấnđấuđểcóđược.

KhiđọcxongTrămnămcôđơnchúngtathấyởcuốnsáchnàycóhaivănbản.Vănbảnmộtlàcáivănbảnchúngtađọchếtdòngnàysangdòngkhácchạysuốttừđầuđếncuốisách.VănbảnhailàvănbảnđượcMelquíadesviếttrênnhữngtấmdathuộc.Vănbảnhailàmnềnchovănbảnmột.Tươngứngvớihaivănbảntrêncóhaingườikểchuyện.Mộtlàngườikểchuyệnở văn bảnmột, chúng tôi gọi là người kể chuyện thứ nhất, và người kia làMelquíades kểchuyệnởvănbảnhai, chúng tôigọi làngườikểchuyện thứhai. Saukhiđã thuộc lòngcâuchuyệnvềdònghọBuendíadongườikểchuyệnthứhaighitrênnhữngtấmdathuộc,ngườikểchuyệnthứnhất,vớitưcáchnhàthôngthái,ngườihiểubiếttấtcả,theosởthíchcủamìnhkểlạichochúngtanghechínhnhữngcâuchuyệnấy.Rồitrongkhikểchochúngtanghe,ngườikểchuyệnthứnhấtđãvậndụngkếtcấusựkiệnđểlàmnổibậttínhcáchmộtnhânvậthoặcbảnchấtmộtsựkiệnbằngcáchhộitụcácsựkiện,cáctìnhtiếttheothứtựbiênniênsử.Tươngứngvớihaingườikểchuyện,trongtiểuthuyếtTrămnămcôđơncóhaithờigiansauđây:

a)Thờigiancủangườikểchuyệnthứnhấttươngứngvớivănbảnmột,bắtđầuvớiviệcgiớithiệumộtnhânvật,rồiđếnthếkỷ,sauđólạitiếpnốicùngvớiviệckểtiếpvềnhânvậtấy.Thờigiancủangườikểchuyệnthứnhấtdườngnhưlấpkínmọikhoảngkhônggiantrongđónhânvậttồntạivànóchotacảmquanvềtoànbộcuộcđờinhânvậtấy.Vídụ:kểvềcuộcđờiđạitáAurelianoBuendía,cuốnsáchmởđầu:“Rấtnhiềunămsaunày,trướcđộihànhhình,đạitáAurelianoBuendíađãnhớlạibuổichiềuxaxưaấy,cáibuổichiềuchachàngdẫnchàngđixemnướcđá”.TrongsáchcáithờiđiểmAurelianoBuendíasắpbịhànhquyếtnằmởchươngthứbảy.Sựkiệnchachàngdẫnchàngđixemnướcđálạiđượckểngaytừchươngthứnhất.Nhưvậylàtrongsuốtbảychươngđầucuốnsách,tácgiảnóivềcuộcđờiniênthiếu,trưởngthànhchođếnkhiđitrậncủađạitáAureliano.Tiếpđóthờigiancủangườikểchuyệnthứnhấtmớivậnđộngtiếpđểkểchochúngtabiếtvềnhữnghànhđộng,nhữngthấtbạichuacaysaunàycủa đại tá Aureliano. Cuộc đời các nhân vật khác như Aureliano Segundo và AurelianoBabiloniacũngđượctrìnhbàytươngtự.Nhưvậy,thờigiancủangườikểchuyệnthứnhấtlàthờigiantâmlýgắnvớiquátrìnhnhớlại,quátrìnhhồitưởng.

b)Thờigiancủangườikểchuyệnthứhaigắnvớivănbảnhai.ThờigiannàylàthờigiandònghọBuendíarađời,thịnhđạtvàtuyệtdiệt.Nhưngvìdònghọnàylàmộtdònghọđãđượckhẳngđịnh,khôngpháttriểntớimộttươnglainàonênthờigiancủangườikểchuyệnthứhaichuyểnđộngvòngtròn.Thờigiancủangườikểchuyệnthứhailàthờigiancốttruyệnmangtínhbiênniênsử,nólàthờigianthựctại,tồntạiđộclậpvớiýthứccủangườikểchuyệnthứnhất.

TrongTrămnămcôđơnchúngtathấyhailoạithờigiannàyđanbệnlấynhau,hòaquyệnvàonhau,trongđóthờigiancủangườikểchuyệnthứhai,thờigianthựctại,giữvaitròthenchốt,tạothànhthờigiannghệthuậtcủatácphẩm,phảnánhđượcđặctrưngtrìđộng,chậmphát triển cuaMỹ Latinh: “Xét vềmặt hình thứcmà nói thời gian của sự chậmphát triển

thườngvậnđộngtheochukỳkhépkínvàvềmặtkỹthuậtmànóinóthườngbịchiavụnthànhcáckhoảnhkhắc.Nócó tínhchấtvậnđộngtheochukỳkhépkín, làvìcáiquá trình lịchsửkhôngbaogiờđượckếtthúc.Khởinghĩakhôngbaogiờcótácđộngđẩysựnghiệpđấutranhgiànhđộclậpdântộcđitớinềnđộclậpthậtsự.Ðấtnướckhôngbaogiờđitớiđộclậpthựcsự.Cánhânkhôngbaogiờđi tới sự tựý thứchoàn toàn.Tất cảđều thayđổiđều chuyểnhóanhưngtấtcảđềugiẫmchântạichỗ”[1].Thờigianđachiều,thờigiannghệthuậtcủaTrămnămcôđơnlàmộtthànhtựucủaGarcíaMárquez.NhưngthờigiannghệthuậtcủatácphẩmchỉđạthiệuquảnghệthuậtcaokhiGarcíaMárqueztạorađượcmộtMacondo,sảnphẩmtuyệtvờicủahưcấunghệthuật.ChúngtacóthểdễdàngnhậnraAracatacalànguyênmẫucủaMacondovìtrong tácphẩm,nhất làphầncuối, chúng tacó thểnhậnranhữngngười thậtviệc thật củaAracataca,quêhươngcủatácgiả.VídụtheoGermánVargas,nhàphêbìnhvănhọcColombia,bạn thân của García Márquez, thì cụ già bán sách cổ người Catalunya chính là cụ RamónJiménez.Bốnngườibạntrẻchơithânvớinhauchínhlàtácgiả(vaiGabriel)vàcácbạncủaôngnhưÁlvarochính lànhàvănÁlvaroCepedaSamudio,Vargaschính lànhàphêbìnhvănhọcGermánVargasvàAlfonsochínhlàhọasĩAlfonsoFuenmayor.DùcóthếđinữaMacondovẫnkhôngphảilàAracatacamàngượclạiMacondolàbấtkìmộtthànhphốnàocủaColombianóiriêng,củaMỹLatinhnóichung.Macondolàmộtđịadanhhưcấuđủsứcdungnạpmọichuyện,từchuyệncóthựcđếnchuyệntưởngtượng-dùtưởngtượngtheonguyêntắchưcấunghệthuậthay tưởng tượng theonguyêntắchuyềnthoại.Nhờvậy, thực tạiđờisốngùavào tácphẩmmộtcáchphongphú,đadạng,khôngchỉcáicóthựcmàcòncócảcáikhôngcóthựctheonhữngcấpđộsauđây:

1.CáicóthựcvốnlànhữngsựkiệnlịchsửtừngxảyraởColombiavàMỹLatinhđượctácgiảtáihiệnchínhxáctớitừngchitiết.ÐólàcuộcnộichiếntriềnmiênvàkhốcliệtgiữapháiBảohoàngvàpháiTựdo.Sĩquanhaipháibanngàyđánhnhaukịchliệt,banđêmlàmbạncờbạc. Trong Trăm năm cô đơn, điều đó được phản ảnh trong quan hệ bạn bè giữa đại táAurelianovàtướngRaquelMoncada.

2.Cáicóthựcvốnlàcáilạchậu,cổhủcủaMỹLatinhđượctácgiảtáihiệntrongtácphẩmtheophươngphápphúngdụ.Chínhnhờthế,giọngđiệuhàihướcđãnổiđậmtrongTrămnămcôđơn.Vídụ:đánamchâm,kínhlúp,thướcđogóc,labàn,nướcđá(ởphầnđầu),máyhát,máynổ,phimảnh,xelửa(ởphầncuối).ÐólànhữngcôngcụtừngđượcsángchếvàsửdụngphổbiếntrênthếgiớinhưngvẫnlànhữngthứtânkìđốivớidânchúngMacondo.

3.Cáicóthựcmangtínhchấtkìdiệuđượctácgiảđưavàotácphẩm.ÐólàkhảnăngngoạicảmtuyệtvờicủađạitáAurelianoBuendía.Ðólàsựđồngcảmtuyệtđốigiữahaichúbésinhđôikhingườinàyuốngnướcchanhthìngườikia,mặcdùkhônguống,vẫncứnóiđúngtrămphầntrămlànướcchanhkhôngphađường.

4.Cáicóthựcđượcnhàvăntưởngtượngtheonguyêntắchuyềnthoạihóađẩynótớimứcphithườnghoặcquáidị.ÐólàtrườnghợpRemedios-NgườiđẹplàmộtcôhầungườiAnh-điêng.Côtavốnkhôngđẹp.Côtavôcớbỏnhàchủvàchủnhàkhônghaybiếtcôtabỏđilúcnàovàđiđâu.TrongTrămnămcôđơn,cáicôngườiởấyđãtrởthànhngườitronggiađình,ngườiđẹpvàcôtađãbaylêntrờivìcôtalàhiệnthựclàcáiđẹpkhôngthuộccõithếtụcnày.NgượclạivớitrườnghợpcôgáilàvụthảmsáthơnbangànngườilàchuyệncóthựctừngxảyraởColombiavàocuốinhữngnămhaimươithếkỉnày,nhưngđãđượcGarcíaMárquezhuyềnthoạihóatheohướngquáidịđểbộclộbảnchấtxấuxa,đêtiện,tànnhẫncủatưbảnMỹ.

5.Cáikhôngcóthựcdonhàvăncăncứvàocảmquancủamìnhtrướcthựctạixãhộimàtưởngtượngrarồiđưavàotácphẩmtheonguyêntắchuyềnthoạihóa.MưahoatrongđámtangcủaJoséArcadioBuendíalàcảmquanxótthươngcủatácgiảtrướcmộtconngườiđầynghịlực,đầythôngminh,luônđammêhiểubiết.TrậnmưalụtlàcảmquancủatácgiảtrướcthựctạitrìđộngđãđếnngàytậnthếcủaxãhộiMỹLatinh.CáiđuôiconlợncủathằngbécuốicùngtrongdònghọBuendíalàcảmquancủatácgiảvềloạingườichưathànhngườihoặcđãbịhạcấpdướimứcngười.

NhânvậtvàthôngđiệpThànhcôngcủaGarcíaMárqueztrongviệctạoramộtkhônggianvàthờigiannghệthuật

nhưtrênđãmởramộtkhảnăngtolớntrongviệcxâydựngcácnhânvậtcócátính.ChúngtadễdàngnhậnranhữngnhânvậttrongTrămnămcôđơn lànhữngnhânvậtsiêumẫu,tứclànhữngconngườiphi thường,dịhợmvàquáidị.Nhờ tínhchấtsiêumẫunày, cácnhânvậttrongTrămnămcôđơnđãgâyhàohứngchođộcgiảđểrồimãimãiđọnglạitrongtâmtríbạnđọc.Quảvậy,trongTrămnămcôđơncókhoảngsáumươinhânvật,kẻcảchínhlẫnphụ.Nhânvậtnàocũngcócá tínhrấtsôngđộng trướcmắtchúng ta.Thànhcôngnàycóđược lànhờGarcíaMárquezđãvậndụngvànângcaothủphápxâydựngnhânvậtcủatruyệnkểdângian:chỉchấmpháđôinétcònnhườngchỗchotrítưởngtượngcủangườiđọcngườinghe.Tùytừngnhânvậtcụthể,ôngthấycầnnhấnmạnhnétcátínhnàothìôngtậptrungmiêutảnhữngbiểuhiệncủacátínhấy.CầnphảilàmnổibậttưchấtthịdâncủaPietroCrespithìôngmiêutảvàchỉmiêutảcáibàntaycónướcdamaimáixanhcủaanhta.CầnlàmnổibậttráitimyêurạorựccủaPilarTernera,GarcíaMárquezluônnhấnmạnhđếncáimùikhenkhétphảratừnáchả,đếncáitiếngcườikhanhkháchcủaôngnhưtiếnggùcùcùrụccủaconbồcâu.CầnlàmnổibậttưchấtrầurĩcủađạitáAurelianoBuendíaôngnhấnmạnhtiếngkhóctừtrongbụngmẹcủađạitá.Cầnlàmnổibậttưchấttráctáng,đammêrượuchèvàhộihècủaAurelianoSegundoôngnhắcđinhắclạinhiềulầncáicâunóiđầykhẩukhícủaanhta:“Hỡinhữngconbòcáihãydạnghángrakẻocuộcđờingắnngủilắm”v.v…vàv.v…

Nhưvậychúngtathấymỗinhânvậtđượckhubiệthóavớicácnhânvậtkhácbởichỉmộthoặcvàibađiểm.Trongnhiềutrườnghợp,nhữngđặcđiểmnàyđượcphóngđạiđếnmứcquáidịnhưnhữngchiếcmặtnạ.Vàdođónhânvậttrởthànhsiêumẫugâyấntượngsâusắctrongngườiđọc.ChúngtakhôngthểquênđượcBabilonia,anhthợcơkhícủaCôngtychuốivớiđànbướmvàng,khôngthểquênđượcRemediosNgườiđẹpvớiluồngkhíđộccóhiệuquảtrongviệclàmchếtnhữngkẻđammêcôdokhôngbiếtcáchchứngtỏtìnhyêucủamìnhkhôngthểquênđượcMelquíadesvớichiếcmũcánhquạkhôngthểquênđượcPetraCotesmàtìnhdụccủacôtacóảnhhưởngquyếtđịnhđếntínhmắnđẻcủagiasúckhôngthểquênđượcRebeca,côgáinặnghoàinhờănđất,v.v…vàv.v…NhờthủphápnàyGarcíaMárquezgiúpchúngtaphânbiệtnhữngnhânvậtcùngtêntronggiađìnhBuendíavốncóthóiquenlấytênchamẹđặtchocon.[2]Chúngtadễdàngnhớvàphânbiệt JoséArcadioBuendía,ngườisáng lậpra làngMacondovớiJoséArcadiokẻđivòngquanhthếgiới,vớiArcadioJosétênbạongược,vớiJoséArcadioSegundokẻtrầmtưlánhđờivàJoséArcadiokẻđitukhôngđắcđạo.Chúngtanhớvàphân biệt ngài đại tá Aureliano Buendía, người phát động ba mươi hai cuộc chiến, vớiAurelianoSegundokẻtráctáng,vớiAurelianoBabiloniangườithôngminhchịuhọcđãđọcđượcvănbảntiếngPhạndoMelquíadesviếttrênnhữngtấmdathuộcvàvớiAurelianokẻbịkiếntha.Dĩnhiênngoàinhữngđặcđiểmbênngoàilàmnổibậttínhcáchnhânvật,nhữngJoséArcadiovànhữngAurelianocònđượcđịnhvịbởichứcvụnghềnghiệpvàthếhệ.Nhưngnếuchúngkhôngđượcđặcđiểmhóabằngnhữngcátínhkhácthườngvàdịthường,chúngtasẽdễdàngnhầmlẫnbởichúnggiốngnhau.Khicònbébaogiờhọcũngngoanngoãn,đôikhinhútnhát,haynghịchngợm.ÐiểnhìnhchosựgiốngnhaunàylàtrườnghợphaicậubésinhđôiNhưngcàng lớnhọcàngkhácnhau.NhữngAurelianocótrí thôngminhtuyệtvờinhưnglạimắcchứngtrầmtư,ủdộtvàchánđời.TrongkhiđónhữngJoséArcadiobaogiờcũngkhỏemạnh,táoganvàsốngchanhòa.Haituyênnhânvậtnàycólúchoánvịtưchấtchonhau.Ðólàtrườnghợphaianhemsinhđôi: JoséArcadiovàAurelianoSegundo.Nhữngđặc tínhgiốngnhaunàylàyếutốditruyềncủaôngtổJoséArcadioBuendía.Ởôngtổnày,chúngtathấyvừacósứcmạnhcơbắpvừacósứcmạnhtrítuệvừamanhđộngtáobạo,bốcđồngvừacóýchímạnhmẽ và kiên quyết. nhưngđức tính ấy được di truyền lại cho đám cháu con theo hainhánh:nhữngJoséArcadiovànhữngAureliano.CáiôngtổnàycònditruyềnlạichođámcháuconcảnỗicôđơnhoàinhớdolươngtribịdằnvặttrướccáichếtcủaAnxiôAgliđa.[3]

Tuylànhữngngườikhỏemạnh,thôngminh,cóýchívànghịlựcphithường,nhưngnhữngJosévànhữngAurelianobaogiờcũngthấtbại,cũngphảisốngtrongcảnhcôđơn.ChínhsựgiốngnhaunàyđãgâychoÚrsulaIguaránluônluôncócảmgiácthờigianquaytrònvìbàlãocứnhậnthấycácthếhệsaugiốnghệtthếhệtrước.Khivềgià,bàlãoluônluônnhầmlẫnJoséArcadioSegundovàAurelianoBabiloniamàvớingàiđại táAurelianoBuendía, con traibà.PilarTerneracũngnêuranhữngnéttươngđồnggiữacácthếhệtrongdònghọBuendía.Hiển

nhiên,chúngtathấyrằngcáisựlặplạiấycóđượclàdothờigiancủangườikểchuyệnthứhaichuyểnđộngtheomộtđườngtrònkhépkín.CáivòngtrònlớnnhấtlàcáivòngtròndònghọBuendíachạytrốntộiloạnluân-đilậplàngmới-phạmtộiloạnluânvàbịtuyệtdiệt.Trongcáidòngtrònlớnnàycócácvòngtrònnhỏ,nhữngmảnhvụncủathờigian,trongđóbảythếhệdònghọBuendíatồntại.Mỗivòngtrònlàmộtcuộcđờinhânvật.Tiêubiểuchonhữngvòngtrònấylàvòngtròn-cuộcđờicủađạitáAurelianoBuendíakhicòntrẻsảnxuấtnhữngconcávàngđichiếntrậnvềgiàlạisảnxuấtnhữngconcávàng,làvòngtròn-cuộcđờicủahaianhemsinhđôiAurelianoSegundovàJoséArcadioSegundo:lúcthiếuthờigiốngnhaunhưhìnhvớibónglớnlên,mộtngườibéophì,sôinổidấnthânvàocuộcđờithếtục,ngườikiagầycao,trầmtưvàlánhđời-đếnkhichếtlạigiốngnhaunhưđúc.Nhữngvòngtrònnhỏnày,nhữngmảnhvụnthờigiannày,đánhdấunhữngcốgắngcủacácthếhệtrongdònghọBuendíamuốnthoátkhỏicáicôđơn.Nhưngnhữngcốgắngấythảyđềuvôích,thảyđềuthấtbại.Nguyênnhântựđâu?TrướchếtchúngtathấytrongTrămnămcôđơnnhữngnhânvậttrongdònghọBuendíangàycàngtáchmìnhkhỏicộngđồngxãhộivàtrongquátrìnhhiệnhữu,họngàymộttrởthànhnhữngngườisốngtráitínhtráinết.Vàcáithóisốngtráitínhtráinếtnàyđếnlượtnólạiđàosâuthêmcáihốngăncáchhọvớicộngđồngxãhội.Bảnthânhànhđộngbỏlàngcũđilậplàngmới(Macondo)củaJoséArcadioBuendíalàbướcđầutiêndònghọnàytựtáchmìnhkhỏicộngđồngxãhội,khỏilịchsửvàtruyềnthôngvănhóa.RồiởlàngMacondo,vìthèmkhátnhữngtiếnbộkhoahọcởbênngoài,JoséArcadioBuendíasaysưavàbồngbộtlaovàonhữngtìmkiếmkhoahọc.Ôngtựgiammìnhtrongphòngthínghiệm,vàcôngviệctìmkiêmnhữngphátkiếnđãngàycàngđưaôngtớibờvựccủasựthấtbại.Ôngtrởthànhmộtkẻđiêndạivàbịtróivàogốccâydẻ.ĐếnngườichắtJoséArcadioSegundo,cáichânlýduynhấtmàanhtamuốnchứngminhchomọingườibiết:vụthảmsátrùngrợnnhữngngườilaođộngởsângathànhphốlàcóthật,đãkhôngthểnàođếnvớiquầnchúng.NguyênnhâncủathấtbạitrênlàdoanhtaquáhoảngsợnênchạytrốnvàophòngMelquíades,tựgiammìnhtrongđó,khôngchịutiếpxúc,khôngchịuđốithoạivớibấtkìaingoạitrừngườianhemsinhđôivàthằngcháuhọ.Tựtáchmìnhkhỏicộngđồngxãhội,sốngcuộcsốngdịthườngcònlànguycơdẫncánhânđếncuộcsốngđộcđoánchuyênquyền.Khicánhânđãcóquyềnhànhtrongtaysẽtrởthànhtênđộctài,tênbạochúakhátmáuhơncảbạochúathờiTrungcổ.Từkhinhỏđếnkhiđitrận,bịbắtlàmtùbinh,bịántửhình,AurelianoBuendíalàmộtnhânvậtđángyêu,thậmchírấtđángyêu.Ấylàlúcanhtacòngắnvớiđờithường,cònbiếtxuấtpháttừthựctiễnmàhànhđộngvàsuynghĩ.Anhtalàmộtchàngthanhniênvừathôngminh,vừadũngcảm.Nhưngkhitrởthànhmộttổngtưlệnhcáclựclượngvũtrangvùngduyênhải,anhtađãtựtáchcánhânmìnhkhỏiđồngđộikhỏicộngđồngxãhộithậmchícònđốilậpvớiđồngđội,vớixãhộibằngchínhđộiquâncấmvệđôngđúc,vàcáivòngphấntrắngmàanhtangồiởchínhgiữađểbanphátcácmệnhlệnhvàlềluật,đểchơitròchơichiếntranh.Anhtachiếnđấukhôngvìmộtlýtưởngnào,ngaycảđảngTựdocủamình.Anhtachiếnđấuchobảnthânmình,choniềmkiêuhãnhcủacánhânmình.Vớiphươngchâmxửthế.“Ngườibạntốtnhấtlàngườibạnvừachết”,anhtasẵnsàngchotaychânhoặcnhândanhcáchmạnggiếtnhữngngườibạntốtcủamìnhmộtkhingườibạnấyđedọavịtrícủaanhtavídụviệcgiếtthủlĩnhnhữngngườidađỏTeófiloVargas.BấtkểtìnhbạnkeosơnvớiđạitáGerineldoMárquez,anhtasẵnsàngkếttộitửhìnhngườibạnmình.Anhtakhôngbạn.AnhtacôđơnvàcàngcôđơnhơnnữakhimànhữngngườibạncùngchiếnhàotưtưởngnhữngngườithuộcđảngTựdo,quaylưnglạivớianhta,khôngchịurathôngcáobácbỏnhữngluậnđiệucủapháiBảohoàngvuanhtalàmộttêncướp:Rồicũngvìniềmkiêuhãnhcủacánhânmình,vìdanhtiếngcủaconngườimìnhanhtakíhiệpđịnhđìnhchiếnNeerlandiamàthựcchấtcủanólàsựđầuhàng,làcúmuabáncuốicùngnhằmđemlạivinhquangchobảnthânanhtavàchínhcáivinhquangnày, tức làcáihuânchươngcônghuânmàTổngthốngnướcCộnghòatặng,anhtacũngphảiđổibằngbiếtbaosinhmạngcủanhữngchiếnsĩtựdo,nhữngconngườicáchmạngkhôngtuântheomệnhlệnhcủaanhta,vẫntiếptụcchiếnđấu.Chínhcáinỗinhụccủamộtkẻđầuhàngquaylạiđibắngiếtnhữngngườicùngchíhướngvớimìnhđãbuộcanhtaphảitừchốitấmhuânchươngcônghuân.Anhtatrởvềđoàntụvớigiađình,sốngtrongtìnhthươngbaolacủaÚrsulaIguarán.Anhtalạisảnxuấtnhữngconcávàngkhôngnhằmmụcđíchkiếmlờimànhằmmụcđíchđượcyênthân,đờisốngkhôngcầnphảibậntâm,phảisuynghĩ.Nghĩalàbằngcáchsốngnàyanhtavẫnsốngchobảnthânanhta.Anh

takhôngyêuaingoàibảnthânmình.ÐóchínhlàbikịchcủađạitáAurelianoBuendía…NgườiduynhấthiểuđượctưchấtcánhâníchkỷcủađạitáAurelianoBuendíalàcụÚrsula

Iguarán,ngườimẹcủađạitá.Vớitríminhmẫncủacụgiàsốngngoàitrămtuổi,ÚrsulaIguaránđãnhậnracáitiếngkhóccủađạitángaytừlúccòntrongbụngmẹkhôngphảilàdấuhiệucủangườicótàinóigiọngbụnghaycótàitiêntrimàchỉđơnthuầnlàdấuhiệukhôngthểnhầmlẫnđượccủasựbấtlựctrướctìnhyêu.Nólàdấuhiệucủacáicôđơn.Cũngnhờsốnglâu,nhờtríminhmẫn,cụđiểmduyệtlạinhữngcháuconcủamìnhvàcụthấyratấtcảbọnhọ,ngườinhiềungườiítđềusốngíchkỷ,đềusốngtráithóitráinết,đềukhôngthểhòađồngvớigiađình,vớilàngxóm,vớixãhội.Cụcũngnhậnracáilốisốngíchkỷ,cáilốisốngtráithóitráinếtấycũngđángkinhtởmnhưcáiđuôiconlợntừngámảnhsuốtcảcuộcđờicụ.VàcáiđuôilợncủangườicuốicùngdònghọBuendíalàsựvậtchấthóa,làsựbảnthểhóacủatácgiảvềthóisốngíchkỷcủaloạingườiđãđánhmấtbảnchấtngười-tổnghòacácmốiquanhệxãhội,củaloạingườithúvật.Bàcụnhậnthấynhữngngườitrongdònghọkhôngthiếusứcmạnhcơbắpvàtrítuệ,khôngthiếulòngdũngcảmvàýchíkiêncường.CáithiếuduynhấtcủanhữngJoséArcadiovàAurelianolàtìnhyêu,làtráitimyêuthươngsôinổivàmãnhliệtcủaRebeca,ngườikhônghềbúdòngsữacủacụ.Tìnhyêulàcáicầnchodònghọmình.Bởichỉcótìnhyêuthựcsựvàchânthànhmớilàđộnglựcchínhkhiếncánhânhòađồngvớigiađình,vớilàngxómvàcộngđồngxãhội.Tìnhyêumớilàcáicầnthiếtđểthoátrakhỏihoàncảnhcôđơn.Chúngtanhậnratưtưởngtriếtmỹnàyvàonhữnglúccácnhânvậtsắpđisangcõikhácđãsuynghĩvềcuộcđờicủamình.Chỉkhiđứng trướchọng súngđộihànhhình,Arcadio Josémới thấyyêu thật sựRebeca,Remedios(vợđạitáAureliano).Chỉđếnkhichết,Amaranta,côgáigià,mớithậtsựcởimởlòngmình,thậtsựsốngchongườikhácbằngchínhcáiviệcchuyểnthưvàlờinhắncủangườisốngchocácvonghồndướiâmty.ChúngtathấyrõtưtưởngtriếtmỹấyởlinhđộngyêucuồngsaycủaAmarantaÚrsulavàAurelianoBabiloniavànguyệnvọngsinhramộtAurelianochiếnthắngcảbamươihaicuộcchiến,nghĩalàhọmongmuốnbằngtìnhyêusẽcảitạonòigiốngmình.NhưngcáitìnhyêuấydiễnratrongthếgiớicôđơnđếncùngcựcđãchỉđẩythêmdònghọBuendíamauđếnngàytuyệtdiệtmàthôi.Chúngta thấytưtưởngtriếtmỹấycònđượcbộclộởnhânvậtRemedios-Ngườiđẹp.BiếtbaochàngtraisimêRemedios-Ngườiđẹpvàđãchếtoanvìnàng.Kẻchếtgụcngoàichấnsongcửasổ.Kẻlaođầutừmáinhàxuốngchếttươi.Kẻbịngựađágiậpngựcmàchết.cókẻvìquásimênàngmàhóarồ.CóphảivìRemediosđẹpmangtheomìnhmùicủatửthầnnhưngườitavẫnđồnđạikhôngkhônghẳnlànhưvậy.Bởivìcáimàtráitimnhữngngườiđànôngcảmthấymỗibậnnàngđiquachínhlàtìnhyêuchânthànhvàdadiếtdonàngkhêugợivàđánhthứctrongtráitimhọ.Nhưngnhữngngườiđànôngnàykhôngbiếtchọnchiếcchìakhóatốtnhấtđểmởkhóatâmhồnnàng.Họchỉbiếttỏtìnhhoặcvụngdạingâyngônhưcáicáchcủaviênsĩquan,hoặcthôbạonhưcáicáchcủaanhchàngxemtrộmnàngtắm,hoặcđểucángnhưcáicáchcủakẻbịngựađágiậpngực,hoặcquáưkiểucáchnhưcáicáchcủachàngcôngtửtừxatới.QuanhữngcáchtỏtìnhnàychúngtathấydùítdùnhiềunhữngtrangnamnhikiađềucoisắcđẹpcủaRemedios-ngườiđẹplàmộtthứcầnphảihưởngthụngaytrênthếgiannày.NhưngvìNgườiđẹpkhôngthuộccõitụcnày.Vìthếnàngtỏrangâythơ,hơnthếnữa,ngâyngô,nàngdửngdưngvớimọithứtrênđời,nàngtỏralàngườikhôngbiếtyêu,làngườithấycuộcsốngthếtụcnàykhôngphùhợpvớichínhmình.Vìvậy,cóthểnóicáichìakhóatốtnhấtđểmởcửatâmhồnnànglàtìnhyêu.“Cólẽchỉcầnmộtthứtìnhcảmnguyênthủyvàgiảndịnhưtìnhyêulàđủđểkhôngchỉchinhphụcnàngmàcòntránhđượcmọinguyhiểm.TừđóchúngtathấythôngđiệpcủaTrămnămcôđơnlàlờikêugọimọingườihãysốngđúngbảnchấtngười-tổnghòacácmốiquanhệxãhộicủamình,hãyvượtquamọiđịnhkiến, thànhkiếncánhân,hãy lấpbằngmọihốngăncáchcánhânđểcánhânmìnhtựhòađồngvớigiađình,vớicộngđồngxãhội.VìlẽđóGarcíaMárqueztừngtuyênbốcuốnsáchmàôngđểcảđờisángtáclàcuốnsáchvềcáicôđơnvàthôngquacáicôđơnôngkêugọimọingườiđoànkết,đoànkếtđểđấutranh,đoànkếtđểchiếnthắngtìnhtrạngchậmpháttriểncủaMỹLatinh,đoànkếtđể“sángtạoramộtthiênhuyềnthoạikháchẳn.Mộthuyềnthoạimới,hấpdẫncủacuộcsống,nơikhôngaibịkẻkhácđịnhđoạtsốphậnmìnhngaycảcáicáchthứcchết,nơitìnhyêucólốithoátvàhạnhphúclàcáicókhảnăngthựcsự,vànơinhữngdònghọbịkếtánTrămnămcôđơncuốicùngvàmãimãisẽcóvậnmaylầnthứhaiđểtáisinhtrênmặtđấtnày”.

NGUYỄNTRUNGÐỨC

CHƯƠNG1Rất nhiềunăm saunày, trướcđội hànhhình, đại táAurelianoBuendía đã nhớ lại buổi

chiềuxaxưaấy,cáibuổichiềuchachàngdẫnchàngđixemnướcđá.ThờiấyMacondolàmộtlànggồmvàichụcnócnhàtranhváchđấtdựngbênbờconsôngnướctrongnhưphalê,àoàochảyquanhữngtảngđánhẵnthín,trắngbong,tonhưnhữngquảtrứngthờitiềnsử.Thếgiớilúcấycònởbuổihồnghoang,chưacótêngọicácđồvậtvàđểgọichúngcầnphảidùngngóntaychỉđíchvàotừngcáimột.Cứvàothángbahàngnăm,mộtgiađìnhdiganráchrướidựngmộttúplềubạtngaycạnhlàng,rồivớitiếngkèntrốngomxòmquảngcáonhữngphátminhmới.Ðầutiên,họmangtớiđánamchâm.Mộtngườidiganlựclưỡng,hàmrâulởmchởm,bàntaylônglá,tựgiớithiệumìnhtênlàMelquíades,làmngaymộtthínghiệmkinhrợntrướccôngchúngvềcáimàchínhôngtagọilàkỳquanthứtámcủacácthuậtsĩluyệnđágiảkimuyênbácxứMacedonia.Từnhànàysangnhàkhácôngtakéohaithỏikimloạiđãnhiễmtừ,vàthếgiankinhngạckhinhìnthấyxanh,chảo,vạc,kìm,bếplòrơiđổngổnngang,đồgỗkêucọtkẹtbởiđinh,ốcvítđangnhưmuốntuộtrakhỏichúng,vàhơnnữa,nhữngvậtbằngsắtbịmấttừlâubỗnglạilóraởngaynơichủnótừngmấtcôngtìmkiếm.Rồisauđó,mọingườibịlôicuốnđổrađường,lũlượt,ồnĩtheosaunhữngtròảothuậtđầythíchthúcủaMelquíades.“Mỗimộtvậtđềucócuộcsống”,ngườidiganquảngcáovớigiọnglanhlảnh,“vấnđềlàởchỗbiếtđánhthứctâmhồnnó”.JoséArcadioBuendía,ngườicótrítưởngtượngthườngđixahơncảbảnthểcủagiớitựnhiênvàcònvượtquárấtxanhữngphépmàuvàtròhuyềnảo,nghĩrằngcóthểsửdụngphátminhvôbổấyvàoviệcmoivàngtừtronglòngđất.Melquíades,vốnlàngườicaothượng,nóitrướcchoôngbiết:“Ðồnàykhôngdùngvàoviệcấyđược”NhưngJoséArcadioBuendíalúcấyvẫnkhôngtinđứctínhcaothượngcủangườidândigan,vìvậyđãđổingaymộtconlừavàmộtcặpdêđựcđểlấyhaithanhnamchâm.ÚrsulaIguarán,vợông,từngnghĩtớiviệcdùngnhữnggia súcnàyvàoviệcmởrộngngôinhàở củahọvốndĩ tồi tàn,đãkhôngthuyếtphụcđượcông.“Ôidào,rồichúngtasẽcóốivàngđểxâynhà,logìmìnhơi”,ôngcãilại.Trongvàithángliền,ôngtrầnlưnglàmviệcđểbiếnnhữngdựđoáncủamìnhthànhhiệnthực.Ôngđàobớicặnkẽkhắpvùng,kểcảdướilòngsông,rồikéorêhaithanhnamchâm,khấnrõtolờicầunguyệncủaMelquíades.VậtduynhấtmàôngđàobớiđượclàmộtbộgiáptrụtừthếkỷXV,bị lớphanrỉphủkín,bêntrongnhưmộtquảbíkhổng lồchứađầyđáKhi JoséArcadioBuendíavàbốnngườiđànôngtrongđộikhaiquậtcủamìnhtháorờiđượcbộgiáptrụnày,họthấymộtbộxươngngườiđãhóavôi,cổcònlủnglẳngđeomộthộpthánhtíchbằngđồngđựngmớtócphụnữ.

Nhữngngườidigantrởlạilàngvàothángba.Lầnnàyhọmangtheomộtkínhviễnvọngvàmộtkínhlúpcómặtgươngtobằngmặttrống,họtrưngbàychúngnhưthểtrưngbàyphátkiếnmớinhấtcủanhữngngườiDoTháiởAmsterdam.Họchomộtcôdiganngồiởđầulàngvàđặtcáikínhviễnvọngởngaycửavàocủatúplềubạt.Saukhitrảnămđồngreal,dânchúngghémắtvàokínhviễnvọngvàhọnhìnthấycôdiganởngaytrongtầmtaymình.“Khoahọcđãrútngắnkhoảngcách”,Melquíadesquảngcáo:“Chẳngbaolâu,khôngcầnphảirakhỏinhàmình,conngườiđãcóthểbiếtđượcbấtkỳđiềugìxảyratrêntráiđất”.Mộtbuổitrưanóngbỏng,bọnhọlàmmộtthửnghiệmkhủngkhiếpbằngchiếckínhlúpkhổnglồ:chồngmộtđốngcỏkhôởgiữađườngrồilấykỉnhlúpchiếutiamặttrờivào,thếlàcảđốngcỏbùngcháy.JoséArcadioBuendía,ngườivẫnchưanguôibuồnvềsựthấtbạicủaviệcdùngnamchâmtìmvàng,lạinẩyraýđịnhsửdụngphátminhấynhưmộtthứvũkhí.Mộtlầnnữa,Melquíadeslạikhuyêncanông.NhưngrồichínhMelquíadesphảinhậnlạihai thanhnamchâmvànhậnthêmbađồngtiềnthờithuộcđịađểđổichoJoséArcadioBuendíachiếckínhlúp.Úrsulakhóclócthảmthiết.Sốtiềnấylàmộtphầncủatúitiềnvàngmàchabàđãtíchcóptrongsuốtcuộcđờiănđóimặcrách và bà đã chôn chúng dưới gầm giường chờ dịp cần thiếtmới tiêu đến. José ArcadioBuendía, ngay đến an ủi vợ cũng không có ý định, đã vội dốc toàn lực vào những việc thínghiệmvớiđammêcủamộtnhàkhoahọcvàhơnthếnữacòndấnthânvàonhữngnguyhiểmchếtngười.Ðểlàmrõhiệuquảcủakínhlúpđốivớiquânđịch,chínhôngđãtựmìnhđứngngayvàovùngánhsánglànơikínhlúpđãhộitụtianhiệtmặttrời,vàôngbịbỏng,nhữngvếtbỏngnàytrởthànhungnhọtphảimấtnhiềuthờigianmớichữalành.Suýtnữaôngđốtnhàvìkhông

thểchịunổinhữnglờirỉaróicủabàvợ,ngườitừngcảnhgiáctrướcnỗinguyhiểmcủaphátminhnày.Ôngởlỳtrongphòngmìnhnhiềugiờliền,tínhtoánvềnhữngkhảnăngchiếnlượccủathứvũkhímớisángchế,chođếnkhiôngviếtđượcmộtbảnchỉdẫnmạchlạccótínhsưphạmvàđầysứcthuyếtphục.Ônggửinóchonhàchứctrách,cókèmnhiềubằngchứngcủakinhnghiệmbảnthânvàvàibảnvẽthuyếttrình.Ônggiaonóchomộtsứgiảmangđi.Ngườinàyđixuyênrừng,bịlạctrongđầmlầyđángsợ,vượtquanhữngconsôngcuộnsóng,suýtnữathìmấtmạngvìthúdữ,vìthấtvọngvàdịchbệnh,trướckhitìmthấyconđườngmànhữngconlừacủangườiđưathưvẫnqualại.Mặcdùđườngđiđếnthủđôthờiấylàrấtkhókhăn,JoséArcadioBuendíađãdựđịnhsẽchếtạorấtnhanhthứvũkhínàynếunhưchínhphủralệnhthửnóngaytrướcmặtcácnhàquânsựvàôngsẽđíchthânhướngdẫnchohọvềnghệthuậtphứctạpcủachiếntranhsửdụngnănglượngmặttrời.Trongnhiềunămliềnôngchờđợithưphúcđáp của chính phủ. Cuối cùng, chán chường vì chờ đợi, ông đành phải than phiền vớiMelquíadesvềsựthấtbạicủacôngviệcvừaởbướckhởiđầu.Vậylàngườidiganlạicódịpbàytỏtưchấtcaothượngcủamình:trảlạiôngnhữngđồngtiềnDoblónđểlấylạichiếckínhlúpngoàiracònđểlạimộtsốtấmbảnđồcủangườiBồÐàoNha,vàmộtvàidụngcụđibiển.Tựtaymình,Melquíadescònviếtmộtbản tổngkếtchặtchẽvềnhữngnghiêncứucủa thày tuHermann,rồiđặtvàovịtrícủanóđểôngcóthểsửdụngkínhthiênvăn,labànvàthướcđogóc60độ.Trongnhữngnămthángmưadàilêthê,JoséArcadioBuendíaởlỳtrongcáiphòngnhỏlàmởcuốinhàđểkhôngmộtaiquấyrầymìnhtronglúclàmthínghiệm.Nhờhoàntoànbỏthóiquenăn,ngủđúnggiờ,ôngởngoàisânsuốtđêmđểtheodõiđườngđicủacácvìsaovàsuýtnửamắcbệnhđauđầuvìýmuốnxâydựngmộtphươngphápchínhxácđểtìmphươngNam.Khiđã thành thạo sửdụngvàđiềukhiểncácdụngcụ,ông cóýniệmvềmộtkhoảngkhônggianmênhmôngchophépôngđithuyềntrênnhữngbiểnxalạ,đếnnhữngmiềnđấthoangvukhôngbóngngườivàkếtbạnvớinhữngngườihiểnháchmàkhôngcầnphảirakhỏibànlàmviệccủamình.Ðấylàthờikỳôngmắctậtnóimộtmình,đidạokhắpnhàchẳngđểýtớiaitronglúcÚrsulavàbọnnhócnhổcỏtrongvườn,chămbónchuốivàkhoaisọsắnvàcủtừ,bíngôvàcàdáidê.Khôngmộtdấuhiệubáotrướcnào,bỗngnhiênôngngừngmọihoạtđộngsôinổiđểchìmđắmtrongsuy tưởng.Vàingày liền,ôngcứnhưngườibịbỏbùamê,giọngthìthầmnhắcđinhắclạichochínhmìnhnghehàngloạtnhữngphỏngđoánđầykinhngạcmàôngkhôngcầntinvàosựhiểubiếtcủachínhmình.Cuốicùng,vàogiờăntrưa,mộtngàythứbathángchạp,ôngxổtungtấtcảnỗicăngthẳngtrongtâmtưởngmình.Bọntrẻcảđờisẽnhớmãivẻtrangtrọngcủachachúngkhiôngngồivàođầubàn,ngườirunrẩylêncơnsốt,gầyrộcđivìcôngviệcquansátkéodàivàvìlòngchuaxótbởitrítưởngtượng.Ôngđãcôngbốchochúngbiếtphátkiếncủamình:“Tráiđấttrònnhưthểquảcamấy?“BàÚrsulakhôngchịuđượcnữa.“Nếuôngcóđiênthìmộtmìnhôngđiênthôi”,bàgào,“nhưngxinôngchớcónhồisọbọntrẻnhữngýnghĩbônglôngcủamìnhnhét.JoséArcadioBuendíalặngthinh,khôngđểchomìnhsợhãitrướccơnthấtvọngcủabàvợmàtronglúcbựcmìnhbàđãquẳngkínhthiênvănxuốngsànnhàlàmnóvỡtoang.Ônglàmcáikhácvàtụtậpnhữngngườiđànôngtronglàngởngaytrongphòngnhỏrồibằngthứlýthuyếtkhóhiểuđốivớibọnngườinàyôngđãchứngminhchohọthấykhảnăngtrởlạiđiểmxuấtphátbanđầunếucứnhằmhướngđôngchotàuthuyềnchạy.CảlàngđềunhấtloạtđồngývớinhaurằngJoséArcadioBuendíađãmất trí.Giữa lúc ấy,Melquíades trở lạiđểdànxếpmọi việc.Ông côngkhaibiểudương tríthôngminhcủaconngườibằngviệcđơnthuầnnghiêncứuthiênvăn,đãxâydựngđượcmộtlýthuyếttừngđượccôngnhậntrongthựctiễnmặcdùchođếnlúcấyởlàngMacondovẫnchưaaibiết tới, vàđểbày tỏ lòngngưỡngmộcủamìnhôngđã tặng lại JoséArcadioBuendíamộtphòngthínghiệmgiảkim,mộtkỷvậtsẽgâyảnhhưởngquyếtđịnhđốivớitươnglaicủalàngnày.

Vào thời ấy, Melquíades già đi nhanh đếnmức ai cũng phải ngạc nhiên. Trong nhữngchuyếnđầutiênđến làngnàyhầunhưôngcùngtrạc tuổivới JoséArcadioBuendía.Nhưngtronglúcôngnàyvẫngiữđượcsứckhỏevâmvápcủamình,cáisứcchỉcầmhaitaiconngựacóthểquậtngãnó,thìngườidigandườngnhưđãbịsuynhượcbởinhữngđauđớnkhủngkhiếp.Thựcrađólàhậuquảcủarấtnhiềuthứbệnhlạlùngdoôngnhiễmphảitrongnhữngchuyếndulịchvòngquanhthếgiới.TheonhưchínhlờiôngkểvớiJoséArcadioBuendíatronglúcgiúpôngnàydựngphòngthínghiệmthìthầnchếtđuổitheoôngkhắpmiền,nócứđánhhơiống

quầnôngmàtheoriếtnhưngvẫnkhôngtúmđượcông.Cuộcđờiônglàcảmộtcuộctrốnchạytrướckhôngbiếtbaonhiêuthứtaiươngvàhoạnnạnđãgiốngxuốngđầucáigiốngngười.ÔngquakhỏibệnhphongởBaTư,bệnhhoạihuyếtởquầnđảoMãLai,bệnhhủiởAlexandria,bệnhphùthũngởNhậtBản,bệnhdịchhạchởđảoMadagascar,nạnđộngđấtởSicilyvànạnđắmtàuxảyrathườngngàyởeobiểnMagallanes[4].Cáiconngườikỳvĩđó,ngườitừngnóirằngmìnhnắmđượccácbíquyếtcủaNostradamus[5],làmộtngườimangvẻbuồnrầu,bởimặttrờibuồnbaoquanhông,vớiconmắtÁchâudườngnhưđãbiếtđượcmặttráicủasựvật.Ôngdùngmộtchiếcmũrộngvànhmàuđennomnhưcánhquạxòevàmộtchiếcáonỉkhoácngoàibịrêuxanhhàngthếkỷphủlên.Nhưngdùcósứchiểubiếtquảngbáclàthếvàcómôitrườnghoạtđộngbíhiểmlàthế,ôngvẫncómộttưchấtngười,mộttưchấtthếtức,làcáilàmchoônggắnbóvớinhữngvấnđềnhỏnhặtcủacuộcsốngthườngngày:ôngthanvãnvềnhữngmệtmỏicủatuổigià,dophảichịuđựnghoàncảnhkinhtếtúngthiếu,vàtừlâuôngkhôngmỉmcườivìbệnhhoại huyết đã nhổ hết răng. José Arcadio Buendía hiểu rõ rằng cái buổi trưa ngột ngạtMelquíadesđãbộcbạchnhữngchuyệnriêngtưcủađờimìnhmãimãisẽlàngọnnguồncủamột tình bạn vĩ đại. Bọn trẻ đầy thán phục trước những câu chuyện huyền thoại của ông.Aureliano, lúcấychưaquánămtuổi, sẽphảinhớsuốtđờihìnhảnhMelquíadesmàcậuđãđượcnhìnthấy:ôngngồiđểchoánhsángchóichangtrắngbạctừcửasổchiếuvàomặt,tronglúcmồhôiròngròngchảytrênhaitháidươngvàvớigiọngnóitrầmvangcủacâyđạiphongcầmôngđãrọiánhsángvàonhữngmiềntốitămnhấtcủatrìtưởngtượng.JoséArcadio,ônganhcậucólẽsẽdilạichoconcháumìnhcáihìnhảnhkỳdiệuấynhưdilạimộtkỷvậttruyềnđời.Tráilại,Úrsulalạigiữmãikỷniệmxấuvềchuyếnthămviếngấy,bởivìbàbướcvàophòngđúnglúcMelquíadesdođãngtríđãlàmvỡmộtchaithủyngân.

-Ðó làmùicủaquỷdữphảikhông?-bàhỏi. -Hoàntoànkhôngphải, -Melquíadesbàochữa.-Ngườitaxácminhrằngquỷdữcómìndiêmsinhcònthứnàychẳngquachỉcómùithủyngânthôi,bàạ!

Lúcnàocũngvớitácphongsưphạm,ônglàmmộtcuộctrưngbàyvềnhữngđặctínhquáiđảncủachấtngânsa,nhưngÚrsulachẳnghềđểýmàtráilạimangbọntrẻđicầukinh.Cáimùitửthầnấy,gắnrấtchặtvớikỷniệmvềMelquíades,sẽmãimãilưulạitrongtríócbà.Phòngthínghiệmthôsơ-chưakểtớihànglôchiếcphễu,bìnhthínghiệm,bìnhlọcvànhữngchiếcrây-baogồmmộtbìnhcơbảnvốnlànhữngbìnhthủytinhcổdàivàhẹpmôphỏngtheohìnhchiếcbìnhgiảkimvàmộtnồicấtđượcngườidiganlàmtheođúngmẫumiêutảhiệnđạicủachiếcnồicấtcó3cánhtaycủabàMaria,ngườiDoThái.NgoàinhữngthứnàyMelquíadescònđểlạibảythứkimloạitượngtrưngchobảyhànhtinh,nhữnghìnhmẫuvềMosesvàZosimus;mộtcụcvànggiảvàmộtcuốnsổtrongđócónhữnglờichỉdẫnvàhìnhvẽmiêutảcácquátrìnhcủathuậtgiảkimvĩđại,nhữngthứnàychophépngườinàobiếtgiảnggiảichúngsẽcóýđịnhhànhnghềchếtạođágiảkim[6].Bịcáchthứclàmvànggiảtưởngnhưquágiảnđơnnàyquyếnrũ,trongvài tuần liền, JoséArcadioBuendía tánÚrsulachomìnhđàosố tiềnvàngđểnhânsốvàngnàylêngấpbội.Trướctínhgàncủaông,Úrsulaphảinhượngbộchồngnhưtrướcđâyvẫnnhượngbộ.ThếlàJoséArcadioBuendíađổbamươiđồngDoblónvàochảotrộnlẫnchúngvớibộtđồng,bộtdiêmsinhvàbộtchì.Rồiôngđểchúngtrongmộtchảosâuvàđuncáchthủytrênbếplửa,chotớikhichúngchảyrabiếnthànhmộtthứnướcxi-rôđặcquánh,nồngnặcmùikhét,giốngkẹocháyhơnlàthứvàngquý.Trongquátrìnhchưngcấtvấtvảđầythấtvọng,thấthợpkimnàycùngvớibảythứkimloạitượngtrưngchobảyhànhtinhđượcngâmtrongdungdịch thủy ngân đặc vàmuối sun-phát, sau đó chúng lại được ngâm trong chảomỡ lợn (vìkhôngcódầucủcảinênphảithaybằngmỡlợn)đểđuncáchthủytrênbếplửa.Cuốicùng,sốvàngquýgiácủaÚrsulasauquátrìnhđunnấucôngphuđãhóathànhmộtthứgiốngnhưthứcháođặcsệt,cháythànhthan,bếtchặtlấyđáychảokhôngtàinàogỡrađược.

Khi những người digan trở lại làng này, Úrsula đã cố ngăn dân làng không đi xem họ.Nhưngtínhhiếukỳbaogiờcũngthắngnỗisợsệt,bởivìhômấy,nhữngngườidiganchạyđikhắp làng thổikèn,khua trống inhỏi, trong lúcngườiquảngcáo loanbáo tinsẽ trưngbàythànhtựukỳảonhấtcủanhữngngườiNacianceno[7].Thếlàcảlàngđổxônhauđếnlềucủangườidigan.Trảmộtxuvàocửa,bọnhọnhìnthấymộtMelquíadestrẻtrung,khỏemạnh,dadẻcăngbóng,vớihàmrăngmớitrắngbong.Nhữngainhớhàmrăngmómmémvìbệnhhoại

huyết,đôimàtópvàđôimôithâmxịtcủaôngsẽphảirùngmìnhkinhngạctrướcthínghiệmđầysứcthuyếtphụcvềnhữngkhảnăngsiêuviệtcủangườidigan.DânchúngchuyểntừtrạngtháikinhngạcđếntrạngtháisợhãikhinhìnthấyMelquíadesmoihàmrăngra,mớinguyên,đượccắmtrênhailợi,rồichìachomọingườixemtrongmộtlát-tronggiâylátthoángquaấy,Melquíadeslạitrởthànhchínhcáiconngườigiàlụkhụcủanhữngnămtrướcđây-sauđóôngcắmchúngvàolợirồimỉmcườivớitấtcảsứctrẻtrungvừađượckhôiphụclại.NgayđếncảJoséArcadioBuendíacũngphải thừanhậnrằnghiểubiếtcủaMelquíadesđãđạt tớinhữngđỉnhcaoquásứctưởngtượng,nhưngrồiôngcảmthấymộtniềmvuilànhmạnhhơnkhingườidigangiảithíchriêngchoôngvềcáchthứctrồngrănggiả.Điềuđókhiếnôngthấyvừađơngiảnvừakỳdiệu,khiếnchoông,chỉtừđêmđếnsáng,mấtngayhứngthútrongviệcnghiêncứuthuậtgiảkim;ôngtrởnênlầmlỳkhótínhvàlạiănuốngthấtthường,lạisuốtngàychỉđilạitrongnhà.

“Ngoàiđườngxảyrabiếtbaođiềukỳlạkhôngthểtưởngđược”,ôngnóivớiÚrsula.“Ởbênkiasông,vâng,chínhởđó,cóđủloạimáymóckỳdiệu,trongkhiđóchúngtavẫnsốngnhưnhững con lừa”.Hết thảynhữngaiquenbiếtông từ thuởmới lập làngMacondo,đềungạcnhiênthấydướiảnhhưởngcủaMelquíadesôngđãthayđổibiếtnhườngnào.

Lúcđầu,JoséArcadioBuendíalàmộtvịtrưởnggiảtrẻtuổingườivẫnthườngdạydânviệctrồngcấy,khuyênnhủcáchnuôidạytrẻnhỏvàgiasúc,cộngtácvớimọingười,ngaycảtrongcôngviệcdùngđếnsứcmạnhcơbắp,đểđưacuộcsốngchungcủalàngđilên,ngàymộtnhấmkhávàyênbìnhhơn.Bởivìngôinhàcủaôngngaytừthuởbanđầuđãlàngôinhàđẹpnhấtlàngcònnhữngngôinhàkhácđềuđượclàmtheohìnhmẫucủanó:ngôinhàcócửaravàorộngvàsángsủa,cómộtnhàăn,làmtheokiểuhànhlangvâyxungquanhtrồnghoamàusắcsặcsỡ,cóhaiphòngngủ,mộtcáisânrộngvớicâydẻkhổnglồ,mộtvườncâythẳnghàngvàmộtvườncỏrộngmàởđấynàodê,nàolợn,nàogàsốngthànhbầyvuivẻ.Nhữngconvậtduynhấtbịcấmnuôikhôngchỉởtrongnhànàymàngaycảtronglànglànhữngchúgàchọi.ĐứccầnmẫncủaÚrsula sánh ngang với đức cầnmẫn của chồngmình. Bà năng nổ,mảnh khảnh, kiên nghị.Ngườiđànbàrunrẩymàchẳngmộtainghethấycấttiếngháttrongsuốtcảcuộcđờimình,làngườicómặtởkhắpchốnkểtừlúctrờivừabừngsángchođếnkhitốimịt,lúcnàocũngbậnbịuvớiđàngàkêuchípchíp.Nhờcóbà,nềnnhàđấtnệnkhôngchútbụi,tườngđấtkhôngvấybẩn,bànghếgiườngtủdochínhbàntayvợchồngbàlàmnênlúcnàocũngsạchsẽ,vànhữngrươnghòmcũđựngquắnáolúcnàocũngdịuthơmmùihúngdồi.

JoséArcadioBuendía,vốnlàngườitháovátchưatừngcótronglàng,đãbốtrícácnhàtheohìnhthứcsaochotừmọinhàđềucóthểđirasôngvàkhôngmộtnhànàophảigánhnướcvấtvảhơnnhànào,đánhnhữngconđườngchạythậtkhéođểmọinhàđềuchịunắngnhưnhauvàomùanóng.Chỉtrongítnăm,Macondolàmộtlàngngănnắpgọngàngvàchuyêncầnhơnbấtkỳlàngnàotrongsốnhữnglàngđượcbatrămcưdânởđâybiếttớichođếnlúcbấygiờ.Thựctế,đólàmộtlànghạnhphúc,lànơichưamộtaingoàibamươituổi,vàchưahềcóngườichết.

Kểtừnhữngngàylậplàng,JoséArcadioBuendíađãlàmbẫyvàlàmlồngchim.Chẳngbaolâu,khôngchỉtrongnhàôngmàtrongtấtcảcácnhàcủalàngnàyđềuđầychim:nàochimtổtreo,chimhoàngyến,chimcổđỏ,chima-xu-lê-hô.TiếngchimtổtreoinhỏikhiếnÚrsulaphảilấysápongbịtlỗtailạiđểkhỏimấtcảmgiácthực.KhinhữngngườidiganthuộcbộtộccủaMelquíadesđếnđâylầnđầutiênđểbánnhữngviênthuốcđauđầu,thìmọingườilấylàmkinhngạcnhậnthấybọnngườinàylàmsaocóthểtìmđếnlàngmình,mộtcáilàngchìmtronghơimùcủađồnglầy,vànhữngngườidiganthúnhậnrằnghọđếnđượclànhờtiếngchimhótdẫnđường.

Nhữngtậptụctốtđẹpnhưngcònsơđẳngấy,trongthờigianngắnbịcuốntuộtđibởicơnđammêđánamchâm,bởinhữngtínhtoánthiênvăn,bởinhữngmơmộngbiếnchìthànhvàngvàbởinhữngthèmkhátđượcbiếtnhữngkỳquanthếgiớicủaJoséArcadioBuendía.Vốnlàngườihoạtbátvàsạchsẽ,JoséArcadioBuendíađãtrởthànhmộtngườilườinhác,ănmặcthìlôithôilếchthếch,râuriathìxồmxoàmđếnmứcÚrsulaphảidùngcondaotháithịtcạochonógọnlại.Khôngthiếungườichorằngônglànạnnhâncủamộtthứbùayểmquáiquỉnàođó.

Nhưngnhữngngườitâmđầuýhợpvớicơnđiêncủaôngđãbỏcôngviệcvàgiađìnhđểtheoông,khiôngđặtlênvaimìnhbộđồnghềthợmộcvàyêucầumọingườicùnggiúptaymởmộtconđườngđể làngMacondocó thểgiao tiếpvớinhữngphátminh lớncủa loàingười. JoséArcadioBuendíahoàntoànkhônghiểuđịalýcủavùngnày.ÔngbiếtrằngvềhướngđônglàdãynúikhôngthểvượtquađượcvàởphíabênkiadãynúilàthànhphốcổRiohacha,nơitrongnhữngthờiđãqua-theonhưlờiôngnộiAurelianoBuendíathứnhấtkểvớiông-têncướpbiểnFrancisDrakerấthammêmônthểthaodùngđạibácsăncásấusauđólộtda,nhồirơmrồiđemchúngtiếndângnữhoàngElizabeth.Trongthờitraitrẻcủamình,ôngcùngvớinhữngngườibạnđãmangvợ,concái,giasúccùngnồiniêubátbavượtquadãynúinàyđểtìmđươngrabiển,nhưngsauhaimươisáuthángròngrã,bọnhọđãphảibỏcuộcvàđànhphảilậpralàngMacondođểkhỏiphảitrởvềchốncũ.Đólàconđườngôngkhôngthíchvìnóchỉcóthểdẫnôngtrởlạithờiquávãng.Ởphíanamlànhữnghồnướcphủkínthứrongbèolâuđờivàcảmộtthếgiớiđầmlầyrộngmênhmôngmàtheonhưlờichứngcủanhữngngườidiganthìnókhôngcóbờbến.Đầmlầymênhmôngấybiếnmấtvềphíatâyvớimộtmặtnướctrắngxóatrảiđếnnơisắcnướclẫnvàomàutrời,lànơicóbộcákìnhgồmnhữngconvậtcónướcdamềmmại,cóđầuvàcổcủangườiphụnữ.Vớimalựccủabộvúkhổnglồ,chúngvẫnthườnglàmchonhữngngười đi biểnmấtmạng. Những người dì gan phảimất sáu tháng trời đi thuyền trên conđườngthủyấyđểcuốicùnggặpđượcmộtdoiđấtliềnlànơinhữngconlừacủangườiđưathưqualại.TheotínhtoáncủaJoséArcadioBuendíathìkhảnăngduynhấtđểgiaolưuvớinềnvănminhbênngoàilàconđườnghướngbắc.VậylàôngphânphátdỗnghềthợmộcvàkhígiớisănthúchochínhnhữngngườitừngđivớiôngtrongchuyếnđitìmvàthànhlậplàngMacondo;rồitựtaynhétlabàn,bảnđồvàobalôvàbắtđầucúthámhiểmquátáobạonày.

Trongnhữngngàyđầuhọkhônggặpmộttrởngạiđángkểnào.Họmentheobờđá lổnnhổn,đingượcdòngsôngchotớinơimấynămtrướctừngđàođượcbộgiáptrụthếkỷXV,rồitừđóhọtheoconđườngmònlenlỏiquanhữngcâycamdạiđisâuvàorừngrậm.Cuốituầnthứnhất,họgiếtvàquaythịtmộtconnai,nhưnghọbảonhauchỉănmộtnửa,phầncònlạiướpmuốidànhchonhữngngàysắptới.Vớitínhtoánthậntrọngấy,đểduytrìcuộcthámhiểm,bọnhọănthịtvẹtđuôidài,mộtthứthịtxanhlècóvịhạccủaxạhương.Sauđó,khoảnghơnmườingàyliền,họkhôngđượcnhìnthấymặttrời.Đấtdướichânhọlạiẩmthấpvànhãonhoétgiốngnhưtrotàncủanúilửa,vàcâycốingàymộtrậmrạp,hiểmhóchơn,tiếngchimkêuvượnhúngàymộtxadầnvàquangcảnhlạitrởnênmãimãibuồntẻ.Nhữngngườitrongđoànthámhiểmcảmthấybuồnphiềnvìnhữngkýxecổxưanhấtcủamìnhtrỗidậytrongcáithiênđườngẩmướtvàquạnhhiunày,cáithiênđườngcònxaxưahơncảcáithiênđườngởđógiốngngườiđãphạmtộitổtông,lànơiủngngậpsâutrongthứnướcbùngiốngnhưdầubốchơivànhữngcondaorựaphảihạxuốngchémngangthânnhữngcâyhoa loakèntrắngvànhữngchúkỳnhôngvàngươm.Trongsuốtcảmộttuần,hầunhưkhôngaimởmiệngnóilấymộtlời,vớibộngựctứcthởbởithứkhôngkhíkhônóngtanhmùimáu,bọnhọđinhưnhữngkẻmắcchứngmộngdutrongmộtthếgiớiảmđạm,hầunhưchỉđượcsoisángnhờlùađomđómlậplòe.Họkhôngthểquayluiđượcvìconđườngđượcmởratheodấuchânhọchẳngbaolâuđãbịthứcâycỏmới,lớnnhanhtưởngnhưnhìnthấyđược,lấpmấtlối.“Đừngsợ”,JoséArcadioBuendíanói:“Cấtnhấtđừngđểmấtphươnghướng”.Khônglúcnàorờimắtkhỏilabàn,ônghướngđạomọingườitrongđoànđivềphươngbắc,chotớikhihọratớimộtvùngđấtthúvị.Đólàmộtđêmtốimịtmùng,khôngmộtvìsao,nhưnglạilàmộtđêmthoángđãngnhờkhôngkhímớimẻvàtrongtrẻo.Quachuyếnxuyênrừngdàingày,mọingườiđềumệtphờvộiđimắcvõngvàlầnđầutiêntronghaituầnliềnhọsaysưangủ.Khithứcdậy,mặttrờiđãlêncao.Họđềuhàohứng.TrướchọlàmộtchiếctàuTâyBanNhakhổnglồ,màutrắngvàbụibặm,nổilêngiữanhữngcâydươngxỉvàchà là trongánhsángbanmaidịudàng.Nónằmnghiêngvềmạnphải.Nhữngmảnhbuồmráchcòntreotrênnhữngcộtbuồmnguyênvẹn,nằmgiữanhữngthừngchãocókếthoanguyệtquế.Thântàu,đượclớpvẩycáépđãhóađávàlớprêuxanhphủkín,hoàntoànbịgắnchặtxuốngnềnđá.Toànbộcấutrúccủanódườngnhưchiếmcứcảmộtkhungcảnhriêng,cáikhungcảnhcôđơnvàlãngquên,cáikhungcảnhđượcbảovệtrướcsựphápháchcủathờigianvàchimchóc.Ởbêntrongtàumànhữngngườithámhiểmđãkhéoléomởđượccửa,khôngcógìkháchơnlàmộtrừnghoachenkín.

Việcbắtgặpcontàunày,dấuhiệutỏrằngbiểnđãgầnkề,nhưmộtgáonướclạnhdộivào

ngọnlửanhiệttìnhcủaJoséArcadioBuendía.Ôngchorằngviệcnàynhưmộtlờinhạobángcáisốphậntrớtrêucủamình:khiđitìmbiển,dùphảitrảgiáđắtvớibiếtbaohisinhvàkhónhọc,thìkhôngthấy,còngiờđâykhôngđitìmthìlạithấynólùlùhiệnratrêncondườngcủamìnhnhưmộttrởngạikhôngthểnàovượtnổi.Rấtnhiềunămsau,đạitáAurelianoBuendíacódịptrởlạivùngnàykhinóđãcómộtđườngbưuđiệnbìnhthường,vậtduynhấtcủachiếctàuấymàchàngbắtgặplàmộtmạntàucháynhamnhởnằmgiữacánhđồnghoamỹnhânthảo,chỉđếnlúcnày,chàngnhậnrarằngcáicâuchuyệnấychẳngquachỉlàmộtsảnphẩmcủatrítưởngtượngcủachamình.Chàngtựhỏilàmsaocontàuấyđãcóthểtiếnsâuvàocáiđịađiểmnằmngaytrênđấtliềnnày.NhưngJoséArcadioBuendíakhôngcầnphảibậntâmnhưvậykhimàsaubốnngàyđibộ,ôngđãgặpđượcbiểncáchchỗcontàukhoảngmườihaikilômét.Nhữngmơướccủaôngtanbiếntrướccáibiểnmàuxámtro,ngầubọtvàbẩntưởi,thậtkhôngbõcáicôngôngđãkhónhọctrongchuyếnmạohiểmcủamình.-Buồirồi!-Ônggào-,Macondođãbịnướcvâyquanhrồi.CáiýniệmvềmộtbánđảoMacondocứlớnlêntrongthờigiandài,đượcthểhiệntrêntấmbảnđồnhiềusailầmmàJoséArcadioBuendíađãvẽnóvàolúcđoànthámhiểmcủaôngtrởvềôngvẽnómàlòngđầygiậndữ,dođóđãquácườngđiệunhữngkhókhăngiaolưuvớibênngoài.Ônglàmthếnhưlàđểtrừngphạtngaychínhmìnhvìtộithiếucânnhắccặnkẽkhichọnđịađiểmnàyđểlậplàng.“Sẽchẳngbaogiờchúngtađitớiđâuđược”,ôngthởthan trướcmặtÚrsula. “Chúng tađếnmụcxác trongkhicònsốngởđâymàchẳng thểnàođượchưởngnhững lợi íchcủakhoahọcđemlại”.Cáiýnghĩsángtỏấy,đượcnungnấuvàithángtrongphòngthínghiệmđãdẫnôngtớiviệcthainghénmộtkếhoạchchuyểnMacondođếnmộtđịađiểmthíchhợphơn.NhưnglầnnàyÚrsulaphảnđốinhữngkếhoạchvộivàngcủaông.Trongquátrìnhvậnđộngthầmlặngvàkhéoléocủamộtngườiđànbàcầnmẫn,bàchuẩnbịchocácbàphụnữtrong làngchống lạimọisựhờihợtcủanhữngôngchồngđãbắtđầuchuẩnbịđểdichuyển.JoséArcadioBuendíakhôngbiếttừbaogiờvàvìsứcmạnhchốngđốinàomàcáckếhoạchcủaôngcứlộnnhàotrongmớbòngbongnhữngnguyêncớvàmâuthuẫnđểrốtcụcchúngchỉcònlàmộtảotưởngđơnthuần.Úrsulachămchútheodõiông,theodõiôngchođếnkhibàmủilòngthương.Ấylàbuổisángbàgặpôngtrongcănphòngởcuốinhà.Tronglúcsắpxếpdụngcụcủaphòngthínghiệmvàocáchòm,ônglảinhảidựtínhnhữngmơướckhidichuyểnđượclàng.Bàđểchoônglàmxong.Bàđểchoôngđóngđinhcáchòmlạivàdùngcànhbàihươngchấmmựcviếttắttênhọmìnhlêntrênmàkhônghềthanvớiôngmộtlời,nhưngbàhiểurằngôngthừabiết(vìbànghethấyôngnóiratrongcáccuộcđộcthoại)rằngnhữngngườiđànôngtronglàngsẽkhôngthamgiakếhoạchdichuyển.Chỉđếnkhiônggỡcánhcửaphòngra,lúcấybàmớidámhỏivìsaoônglàmthế,vàôngchuaxóttrảlờibà:“Bởivìkhôngaiđithìchúngmìnhcứđi”.Úrsulavẫnbìnhtĩnh:-Chúngmìnhcũngkhôngđiđâuhết,-bànói.-Chúngmìnhởtạiđâybởivìởđâychúngmìnhđãsinhhạđượcmộtđứacon.-Mộtkhichúngtachưacóngườithânchếtđểchôndướiđấtthìchúngtavẫncứlànhữngkẻkhôngquêhươngbảnquán.Vớilòngkiênnhẫn,bànhẹnhàngcãilại:-Nếucầnthiếttôiphảichếtđểcácngườiởlạiđây,tôisẽchết.

JoséArcadioBuendíakhôngtinrằngquyếttâmcủavợmìnhlạinghiêmtúcđếnthế.Ôngcốthuyếtphụcbàbằngphépmầunhiệmcủamình,bằnglờihứavềmộtthếgiớihuyềnảonơichỉcầnrỏmấygiọtnướcthầnxuốngđấtlàđủđểcâyđơmtráitheoýnguyệncủaconngười,nơimọithuốcmenvàphươngtiệnchữabệnhchoconngườiđượcbánvớigiárẻ.NhưngÚrsulavẫnđiềmnhiêntrướcnhữnglờiđườngmậtcósứcthôimiêncủaông:-Thôiđi,xinônghãybỏnhữngýnghĩviểnvôngấyđivàhãylochocáccon,-bànói. -Hãynhìnchúngkìa,cóthảmkhông!ÔinhữngđứatrẻkhôngđượcchămsóctheođúngýlànhcủaThượngđế.Chúngchẳngkhácgìnhữngconlừa.Lầnnữa,JoséArcadioBuendíachămchúnghetừnglờicủavợmình.Ôngnhìnquacửasổvàthấyhaiđứatrẻđichânđấtởngoàivườnnắngvàôngcócảmgiácrằngchỉđếnlúcấychúngmớibắtđầutồntại.ÔngđểýtớichúngnhờlờikhẩncầucủaÚrsula.Vậylàcómộtcáigìđóđãxảyratrongtâmtrạngông,cáigìđóthiêngliêngvàcóthựcđôiôngrakhỏithờihiệntạicủamìnhvàđưaôngtrôidầnvàocõinguyênsơcủadòngkýức.TronglúcÚrsulaquétnhà,ngôinhàmàgiờđâychắcchắnbàsẽgắncảđờimìnhvớinó,ôngngồiđắmđuốinhìnnhữngđứatrẻchođếnkhimắtôngđẫmlệ.Ônglấymubàntaychùiđi,thởphàomộtcáchnhẹnhõmrồiđĩnhđạcnói:-Thôiđược,nàobàhãybảochúngnóđếngiúptôilôicácthứtronghòmra?JoséArcadio,đứalớn,đãlênmườibốntuổi.Cậucócáiđầuvuôngvức,tócrễtrevàcó

đứctínhlàmtheosởthíchriêngyhệttínhcha.Mặcdùcậutolớnvàcósứcmạnhcơbắpnhưngrõràngởtuổinàycậuđãđểmấttrítưởngtượng.Cậuđượchoàithaivàsinhratronglúcmọingườiđangkhónhọcvượtnúi,ấylàlúctrướckhithànhlậplàngMacondo.Chamẹcậucảmtạthượng đế khi xem khắp người cậu không thấy có bộ phận nào là bộ phận của con vật.Aureliano,ngườiđầutiênsinhraởMacondo,sẽlênsáutuổivàothángbatới.Cậubélặnglẽvàcôơn.Cậuđãkhóctrongbụngmẹvàlọtlòngvớiđôimắtmởthaoláo.Tronglúcngườitacắtrốnchocậuthìcậungọnguậycáiẩutừbênnàysangbênkiađểlàmquenvớicácvậtbàytrongphòngvàvớitínhtòmòkhôngsợhãi,dòxétkhuônmặtcủađámđông.Sauđó,mặckệnhữngaiđếngầnđểxemmình,cậubécứchămchămnhìnlênmáinhàọpẹpxuýtsậpxuốngdướisứcépkhủngkhiếpcủacơnmưa.Mộtngàynọ,cậubéAureliano,mớilênbatuổi,bướcvàonhàbếpgiữalúcÚrsulalắcnồicanhrakhỏibếpvàđặtnólênbàn,chínhtrongngàyấy,bàmớinhớlạisứcnặngcủacáinhìnấy.Cậubéthậpthòởhoàicửa,nói:“Nósẽđổđấy”…Cáinồiđãđượcđặtchechắntrênbàn,nhưngbỗngnhiên,đúngnhưlờicậubáotrước,nóbắtđầurunglênbầnbậtrồilănramépbànnhưcósứcđẩytừbêntrong,vànóvỡtoangtừngmảnhtrênsànnhà.Úrsulahoảngsợ,kểlạicâuchuyệnvớichồngmình,nhưngônggiảithíchcáihiệntượngấynhưmộthiệntượngtựnhiên.Ôngvẫnthườngnhưthế,luônluônkhôngđểýđếnsựcómặtcủacácconmình,phầnvìcoituổithơnhưmộtgiaiđoạnthiếutrítuệvàphầnvìlúcnàoôngcũngquáđammêtrongnhữnglýthuyếthưvô.Nhưngkểtừbuổisánggọibọntrẻđếngiúpmìnhtháodỡcácdụngcụcủaphòngthínghiệmrakhỏithùng,ôngđãdànhchochúngnhữnggiờquínhấtcủamình.Trongcănphòngbiệtlậpmàtrêncáctườngcủanóngàymộtdàyđặccácbảnđồkhóhiểuvàcácbứchọahuyềnthoại,ôngdạychúngđọc,viết,làmtoánvàôngnóivớichúngvềnhữngđiềukỳdiệucủathếgiớikhôngchỉdừnglạitrongkhuônkhổnhữnghiểubiếtmànhiềukhicònvượtxatrítưởngtượngcủaông.Đâylàđiềumàbọntrẻvừahọcđược:ởmộtmiềnđấttậncùngNamchâuPhi,cónhữngngườirấtđỗithôngtuệvàhiềnlànhđếnmứcniềmvuiduynhấtcủahọlàđượcngồisuytư;vàrằngngườitacóthểlộiquabiểnAegean[8]bằngcáchnhảytừđảonàysangđảokhácchođếntậncảngThessaloniki[9].

Nhữngbuổihọckỳthúấyđọnglạinhưkhắcvàokýứcnhữngđứatrẻ,đếnmứcnhiềunămsaunày,mộtphúttrướckhiviênsĩquancủaquânđộiBảohoàngralệnhchođộihànhhìnhnổsúng,đại táAurelianoBuendíađãsống lạibuổichiềuthángbaêmđềm,cáibuổichiềuchachàngbỏdởbàihọcvậtlý,đầyhàohứngvớimộttaygiơlênkhôngvàđôimắtlimdimđểđónnghetừxavọngđếntiếngkèn,tiếngtrống,tiếnglụclặccủangườidiganđãnhiềulầntớilàngđang rùm beng quảng cáo phát minh mới nhất đầy kình ngạc của các nhà thông thái sứMemphis[10].Đólànhữngngườidiganmới.Nhữngngườiđànôngvàdànbàtrẻ,chỉbiếtchínhthứtiếngmẹđẻcủamình.Họlànhữngvậtmẫukhảáivềnướcdabóngmịnvàbàntaythôngminh,mànhữngđiệunhảyvàâmnhạccủahọgieoniềmvuiồnàotrênmọinẻođườnglàng.HọmangtheonhữngchúvẹtlôngnhuộmđủmàucóthểngâmnhữngbàidâncaÝ;congàmáiđẻtrămquảtrứngvàngtheonhịptrốngpan-đê-rê-ta;conkhỉđãđượcdạydỗđoánđiềuanhđangsuynghĩ;cỗmáyvạnnăngvừađơmcúcvừalàmhạcơnsốt;chiếcmáydểquênđinhữngkýứcbuồn,dữ;lácaođểquênthờigianvàhàngnghìnnhữngphátminhkhác,tấtcảđềurấtkhéoléovàkỳthúđếnmứcJoséArcadioBuendíacũngmuốnchếracáimáynhớđểcóthểnhớtấtcả.Chỉtrongchốclát,ngườidiganlàmcholàngthayđổi.NhữngngườidânMacondobỗngchốccũngbị lạcđườngởngaychínhquêhươngmình,vìhọđangngâyngất trướchội chợphongphúnày.Dắttaytừngđứatrẻđểchúngkhỏibịlạctrongđámđônghỗnđộn,đụnghoàiphảinhữngngườilàmtròảothuậtcóhàmrăngmạvàngvànhữngngườimúarốicósáucánhtay,ngộtngạttrongmùidầuhồivàmùibạchàdođámđôngphảra,JoséArcadioBuendíađitìmMelquíadeskhắpnơiđểôngtagiảnggiảichomìnhnghenhữngbímậtkhônglườnghếtđược của nỗi trăn trở huyễn hoặc ấy. Đi mãi, đi mãi, rồi cuối cùng ông cũng đến nơiMelquíadesvẫnthườngdựnglều,nhưngônglạigặpmộtngườiArmenialầmlỳnóitiếngTâyBanNhađangquảngcáomộtthứnướcxi-rôcóphéptànghình.ÔngtauốngđánhựcmộtcốcnướcphahổpháchtronglúcJoséArcadioBuendíarẽđámđôngđangtrốmắtxemtròảothuậtvàôngđãđếntậnnơiđểhỏithămMelquíades.Ngườidiganngạcnhiênnhìnông,trướckhitàng hình vào một vũng nước hắc ín đặc sánh và nóng hổi, từ đó vọng lên câu trả lời:“Melquíades đã chết rồi ị. Hoảng hốt trước cái tin dữ này, JoséArcadioBuendía chết lặngngười,cốvượtquanỗithốngkhổ,chođếnkhiđámngườixembỏđitheolờimờichàocủacác

tròảothuậtkhác,vàvũngnướccủangườiAcmênihoàntoànbayhơi.Sauđónhữngngườidigankháccũngkhẳngđịnhvớiôngrằngquảđúngthế.MelquíadesđãchếtvìsốtréttạinhữngcồncátởSingaporevàthihàicủaôngtađãđượcnémxuốngvùngnướcsâunhấtcủabiểnJava.Bọntrẻkhôngđểýđếntinnày.ChúngđangnũngnịuđòichadẫnđixemphátminhmớilạcủacácnhàthôngtháixứMemphis,đượcquảngcáoởngaycửaravàocủaquánhàng,theonhưlờiđồn,nóthuộcvềhoàngđếSalomon.ChúngđòidadiếtđếnmứcJoséArcadioBuendíaphảitrảbamươiđồngrealvàocửađểdẫncácconmìnhvàongaygiữaquánhànglànơicómộtngườikhổnglồthânthểlônglácócáiđầucạonhẵn,mũiđeomộtchiếckhuyênđồng,cổchân đeomột chiếc xiềng sắt nặng trịch, đang canh giữmột chiếc hòmbímật. Khi ngườikhổnglồmởnắp,từtronghòmphảramộtluồnghơilạnhbuốt.Tronghòmchỉcómộtkhốitrongsuốtvớinhữnglỗnhỏlitimàkhiánhhoànghônchiếuvàobỗnglấplánhđủsắcmàunhưcácvìsao.Lòngđầyhoangmangvìbiếtrằngbọntrẻnhàôngđangđợimộtlờigiảithíchngaytứcthì,JoséArcadioBuendíachỉdámthầmthìnói:-Đólàmộtviênkimcươnglớnnhấtthếgiới.-Khôngphải,-ngườidiganchữalại,-đólànướcđá.Khônghiểugì,JoséArcadioBuendíagiơtayđịnhsờvàotảngnướcđá,nhưnggãkhổnglồgạtphắttayôngđi.“Muốnsờnó,phảiđưathêmnămđồngrealnữa!”,gãnói.JoséArcadioBuendíađưanămđồngrealrồiđặtbàntaylêntảngnướcđá.Ôngđểnguyêntayvàiphúttronglúctìmôngđậpdồndậpđầyvẻvừalosợvừathíchthúkhiđượctiếpxúcvôivậtdiệukỳnày.Khôngbiếtnóigìhơn,ôngmóctúitrảthêmmườiđồngrealnữađểchocácconôngcũngđượcsốngcáicảmgiácdiệuhuyềnnày.CậubéJoséArcadiokhôngdámsờtảngnướcđá.Tráilại,Aurelianotiếnlênphíatrướcmộtbước,đặtbàntayvàotảngnướcđánhưngrụtngayra.“Eoơi,bỏngkinh”,cậuhốthoảngthốtlên.Nhưngchacậukhôngđểýđếnlờicậu.Lòngđầycảmkíchthướcsựhiểnnhiêncủavậtkỳảo,lúcnàyôngquênđisựthấtbạicủanhữngcôngviệcviểnvôngcủamình,quênđicáitửthiMelquíadesbịnémxuốngbiểnlàmmồichocámực.Ôngtrảthêmnămđồngrealnữa,rồivớibàntayđặttrêntảngnướcđá,nhưđểtrìnhbàymộtlờichứngtrênKinhThánh,ôngthốtlên:-Đâylàmộtphátminhlớnnhấtcủathờiđạichúngta.

CHƯƠNG2KhitêncướpbiểnFrancisDraketấncôngRiohachaởthếkỷXVI,bàtổcủaÚrsulaIguarán

đãquákinhngạctrướctiếngchuôngnhàthờinhỏiđổhồivàtiếngđạibácchátchúanổrền,đếnmứcquẫntríngồivàomộtbếpthanhồng.Nhữngvếtsẹocháyđãlàmchocụtrởthànhmộtngườivợănbámsuốtđời.Cụchỉcóthểngồinghiêngmộtphíadựalưngtrênnhữngchiếcgốiđệmvàđiđứngkỳdị,bởithếchẳngbaogiờcụđirangoàitrướcconmắtmọingười.Cụtừbỏmọisinhhoạtxãhộivìbịámảnhbởicáiýnghĩngườimìnhphảramùikhétkhóchịu.Ánhbìnhminhbắtgặpcụởngoàisân.CụkhôngdámngủbởinằmmộngthấybọnngườiAnhcùngvớinhữngconchódữtợnđãtrèoquacửasổphòngngủvàlàmcụchếtkhiếpvìnhữngcựchình ghê rợn bằng những thanh sắt nung đỏ. Chồng cụ, một thương nhân người vùngAragon[11],đãcóhaiconvớicụ,tiêutốnmộtnửacửahàngđểthuốcthangvàmuavuichovợ,ngõhầulàmgiảmbớtnỗisợhãi.Cuốicùng,ôngcụbỏnghềbuôn,manggiađìnhđisốngởmộtmiềnxabiển,trongmộtxómnhữngngườidânAnh-điênghiềnlànhởsâutrongnúi.Tạiđâycụôngđãlàmchovợmộtphòngngủkhôngcửasổđểbọnướpbiển,trongnhữngcơnácmộngkia,khôngcólốinhảyvào.Tạixómvắngnày,trướcđórấtlâucómộtnhàtrồngthuốclángườiÂu,sinhratrênchâuMỹ.ĐólàDon[12]JoséArcadioBuendíangườimàcụtổÚrsulacùngthànhlậpmộttổhợpsảnxuấtchỉtrongmộtthượngngắnđãcóvốnto.Vàithếkỷsau,ngườicháucủaôngtổkếthônvớicôcháugáicủaôngtổAragon.VìthếmàmỗibậnÚrsularakhỏinhàtheotiếnggọicuồngnhiệtcủachồngmình,đãnhớlạinhữngngẫunhiênxảyracáchđâybatrămnăm,vànguyềnrủacáigiờmàtêncướpbiểnFrancisDraketấncôngRiohacha.Đó làcáchđơngiảnđểgiảiphiền,bởitrênthựctếhọđãgắnbóvớinhauchotớikhichếtbởimốiliênhệcònbềnchặthơncảtìnhyêu:đólànỗidằnvặtlươngtâmchungcảhaingười.Làanhemvớinhau,họcùnglớnlêntrongmộtxómcũmàcácbậctiềnbốicủamình,bằnglaođộngvàthuầnphongmỹtục,đãbiếnnóthànhmộtcáilàngtốtđẹpnhấttrongsốcáclàngthuộctỉnhnày.Mặcdùcuộchônnhâncủahọđãthấytrướcmộtcáchhiểnnhiênngaykhitràođời,nhưngkhihọbộclộýnguyệnđượclấynhauthìchamẹhaibênđãđịnhngăncản.Cáccụsợrằnghaiconngườikhỏemạnhđóthuộchaidònghọhàngthếkỷđãcótìnhthâmgiaosẽphảisốngtrongtủihổvìsinhranhữngconkỳđà.Trướchọđãcótấmgươngtàyliếp.BàcôcủaÚrsulalấyôngchúcủaJoséArcadioBuendíasinhramộtdứaconsuốtđờimặcquầnrộngthùngthìnhvàchếtvìbệnhchảymáusaukhiđãsốngmộtcuộcđờibốnmươihaituổiluônluôntraitân,bởivìysinhravàlớnlênvớicáiđuôixoắnhìnhchiếcmởnútchaiởcuốicómộttúmlông.Đólàmộtcáiđuôilợnmàykhôngbaogiờđểchobấtkỳngườiđànbànàonomthấy.Vàyđãphảitrảgiábằngcảcuộcđờimìnhkhimộtngườilàmnghềđồtểdùngcondaophaychặtphắtluôncáiđuôilợnấyđi.JoséArcadioBuendíavớisựthanhthảncủatuổimườitámđãgiảiquyếtvấnđềnàybằngmộtcâugọnlỏn:“Cóđẻralợnanhcũngcóccần,miễnlàbiếtnói”.Thếlàhọcướinhauvớitiệctùngkéodàibangàyliềncópháonổvàcácbannhạcgiúpvui.Từđótrởđi,bọnhọsẽhạnhphúcbiếtbaonếunhưbàmẹÚrsulakhôngđedọacôbằngtấtcảnhữngdịdạngđángsợcủanhữngđứaconsẽsinhrađếnmứccôkhôngdámchođộngphòng.Vìsợngườichồngvâmvápvàngangngượcsẽcưỡngdâmtronglúcmìnhngủ,Úrsula,trướckhiđinằm,đãmặcmộtchiếcquầndobàmẹmaycho.Đólàmộtchiếcquầnvảigaiđượcmộthệthốngdâydachằngkhéolàmchobềnhơnvớimộtchiếckhóasắttosụđóngkínlại.Bọnhọsốngnhưvậytrongmấythángliền.Banngày,chàngđichăndắtnhữngchúgàchọicủamình,cònnàngcùngvớimẹngồithêubênkhungthêu.Banđêmcôphảichốngcựtrongvàigiờtrướckhátvọngcuồngnhiệtcủachồngmàviệcấydườngnhưđượclàmlàđểthaythếchosựchungđụngxácthịt,chotớikhilinhcảmcủadânchúngđánhhơithấycómộtcáigìkhôngbìnhthườngđangxảyravàhọliềntungtinđồnrằngÚrsulasaumộtnămcướichồngvẫntiếptụctrinhtiếtlàdochồngcôbấtlực.JoséArcadioBuendíalàngườibiếttinđồnsaucùng.

-Úrsulanày,mìnhthấyđấy,ngườitađangđồnầmlên,-anhbìnhtĩnhnóivớivợ.-Thâykệhọnói,-cônói,-chỉcầnchúngtabiếtvớinhaurằngliềuđólàkhôngđúngsựthực.

Vậylàvợchồnghọcứsốngtrongtìnhcảnhấytrongkhoảngsáuthángnữa,chođếnmộtngàychủnhậtbithươnglàngàyJoséArcadioBuendíađãthắngPrudencioAguilarmộttrận

chọigà.Giậndữ,điêntiếtvìthấymáucongàcủamình,kẻbịthualiềntáchraxaJoséArcadioBuendíađểmọingườitrongsởichọigàcóthểngheđược lờimìnhsẽnói: -Taomừngchomày,-anhtagào,-đểxemxemcuốicùngcongàấynócólàmơnchovợmàykhôngnào.JoséArcadioBuendíanínthinh,ômlấygàmình.“Tôisẽtrởlạingay”,anhnóivớimọingười,sauđóanhnóivớiPrudencioAguilar:-Cònmày,liệuxácđấy,hãytrởvềnhàvàcầmlấyvũkhíđi,kẻotaosẽgiếtmày.Mườiphútsauanhtrởlạivớicâygiáosắcnhọncủaôngnộimình.Ngayởlốiravàosởichọigà,nơicóđếnnửa làngđãtụ tập,PrudencioAguilarđangđứngchờ.Anhtakhôngcóthờigianđểtựvệ.CâygiáocủaJoséArcadioBuendíađượcphóngđivớisứcmạnhcủaconbòtótvàvớiđườngbaychínhxáccủachínhcâygiáodocụAurelianoBuendíaThứnhấtphóngđitừngkếtliễunhữngconhổtrongvùng,đãxuyênquacổhọngPrudencioAguilar.Đêmấy,tronglúcmọingườiđangviếngtửthiởngoàisớichọigàthìJoséArcadioBuendíabướcvàophòngngủgiữalúcvợanhđangmặcchiếcquầntrinhtiết.Huơhuơcâygiáotrướcmặtcô,anhralệnh:“Hãycởithứđóra”.Úrsulakhôngnghingờquyếtđịnhcủachồng.“Mìnhsẽphảichịutráchnhiệmvềđiềuvừaxảyra”,anhrềnrĩnói.JoséArcadioBuendíacắmphậpngọngiáoxuốngnềnnhà.-Nếumìnhđẻrakỳđàthìchúngmìnhsẽnuôikỳđà,-anhnói-Nhưngtrongcáilàngnàysẽkhôngcóthêmnhữngngườihếtvìtộilỗicủamình.

Đólàmộtđêmthángbảyđẹptrời,trăngthanhgiómátvàbọnhọthứcsuốtđêmvầnnhautrêngiườngchođến lúcrạngđông,khôngđểý tớigió lùavàophòngmangtheotiếngthankhóccủagiaquyếnPrudencioAguilar.Đámtangnàyđượcliệthạngđámtangdanhdự,nhưnghai người dằn vặt lương tâm. Cómột đêmmất ngủ, Úrsula ra sân ống nước, đã nhìn thấyPrudencioAguilarđứngngaybêncạnhchum.Anhtađứngđấy,xanhtái,vẻrầurĩ,đangmuốndùngẵmrơmcọbátđểnhétvàolỗthủngnơicổhọng.Côkhônghãinhưngmủilòngthay.Côtrởvàophòngkểlạichochồngngheđiềumắtmìnhnhìnthấynhưnganhkhôngtin.“Nhữngngườichếtkhôngđirakhỏiphầnmồcủamình”,anhnói.“Chẳngqualàchúngmìnhkhôngchịunữasựgiàyvòcủalươngtâmmìnhthôi”.Haiđêmsau,ÚrsulalạinhìnthấyPrudencioAguilarởtrongnhàtắmđangdùngbãlauvếtmáuđọnglạiởcổ.Đêmkháccôlạithấyanhtađangđilạidướitrờimưa.Giậndữtrướcviệcvợmìnhnhìnthấyma,JoséArcadioBuendíacầmgiáobướcrasân.Quảnhiênbóngmarầurĩđangđứngởđấy.-Cútconmẹmàyđi!-JoséArcadioBuendíagàolên.-Màymàcứlảngvảngởđâyôngsẽgiết?PrudencioAguilarkhôngđi,màJoséArcadioBuendíacũngkhôngdámphóngcâygiáo.Từđấytrởđianhkhôngthểngủngongiấc.Anhbịdằnvặtbởichínhnỗibuồnmênhmangcủangườichếttừtrongmưanhìnanh,bởichínhnỗithươngcảmsâusắccủangườichếtđốivớinhữngngườisống,bởichínhcơnkhátcủangườichếtlụckhắpnhàđểtìmnướcdấpbãlau.“Cólẽanhtađaukhổlắm”,Úrsulanóivớichồng:“Anhtaquálẻloi”.Côcàngcảmđộnghơnkhilầngầnđâynhìnthấybóngmađangmởvungnồibếpthìcôhiểucáimànóđangtìmvàkểtừlầnấy,côđặtnhữngtônướcởkhắpnhàchonó.Mộtđêmnọ,bắtgặpbóngmađangrửavết thươngởngaytrongphòngmình, JoséArcadioBuendíakhôngthểchịuđượcthêmnữa,đãnói:-Đượcrồi,Prudencioạ,-anhnóivớibóngma,-chúngtôisẽđikhỏilàngmày,điđếnnơixanhấtmàchúngtôicóthểđi,vàchúngtôisẽkhôngbaogiờtrởlạinữa.Bâygiờcậuhãyđiđi,hãythanhthảnmàđiđi.Đólànguyênnhânbọnhọvượt núi. Vài anh bạn của José Arcadio Buendía, tất cả đều trai trẻ như anh, náo nức vớichuyếnđimạohiểmnày,đãthudọnđồđạcrồimangchúngcùngvớivợconđểđitớimiềnđấtchẳngmộtaiđãhứahẹnchohọ.Trướclúckhởihành,JoséArcadioBuendíađãchôncâygiáoởngayngoàisânvàlầnlượtchặtcổnhữngcongàchọituyệtvờicủamìnhmàlònganhđinhninhtinrằnglàmnhưthếsẽanủiphầnnàovonglinhPrudencioAguilar.VậtduynhấtmàÚrsulamangtheolàmộtchiếcrươngtrongđóđựngquầnáocướimộtítđồănvàmộttúinhỏđựngnhữngđồngtiềnvàngcủachacôđểlại.

Đoànngườirađikhôngđitheomộtlộtrìnhnhấtđịnh.HọchỉmảiđitheohướngngượclạiconđườngdẫntớiRiohachađểkhôngbỏ lạimộtdấuvếtnàovàđểtránhchạmmặtngườiquen.Đólàmộtchuyếnđikìdị.Khiđoànngườiđiđượcmườibốnthángtrời,vớicáibụngquặnđauvìthịtkhỉvàcanhrắn,Úrsulađẻramộtchúbévớitấtcảcácbộphậnngườicủachú.Côđẻrơigiữađườngngaylúcnằmtrênmộtchiếcvõnghaingườikhiêng,bởivìhaichâncôxuốngmáusưngvùlênmấtcảhìnhthù,vàcáctĩnhmạchcứphồnglênnhưnhữngvấprộp.Nhữngđứatrẻthậtđángthươnghạivớicáibụnglépvàđôimắtquầngthâm.Tuyvậychúnglạitỏradẻodaihơnchamẹchúngtrongchuyếnđigiantruânnày,vàtrongphầnlớnthờigian

cònthíchthúlàkhác.Mộtbuổisángnọ,saugầnhainămròngrãleonúi,họlànhữngngườiđầutiênnhìnthấysườnphíatâycủadãynúi.Từtrênđỉnhnúimùmâyphủhọnhìnthấymặtnướcbằngbaolacủamộtđầmlầymênhmôngtrảitớitậnbờbênkiathếgiới.Songchẳngbaogiờhọgặpbiển.Cómộtđêm,sauvàithánglạclốigiữanhữngđầmnước,nhữngđãcáchrấtxanơicuốicùnghọgặpnhữngngườiAnh-điêngtrênconđườngmìnhđi,họnghỉlạibênbờmộtconsôngnhiềuđá,nướctrongnhưmộtdảiphalêđônglạnh.Nhiềunămsaunày,đạitáArcadioBuendíađịnhtheoconđườngấyđểđánhúpRiohachavàsausáungàyđichànghiểurằngđólàmộtcơnđiên.Tuynhiên,cáiđêmhọnghỉlạibêncạnhsôngấy,nhữngngườiđồnghànhcủachachàngđềuhoảnghốtnhưnhữngngườichếtđuốikhôngnơibámvíu,nhưngconsốcủahọđãtăngthêmtrongcảquátrìnhvượtnúivàtấtcảbọnhọquyếtsống(dĩnhiênhọđãtìmcách)chođếnlúcđầubạcrănglong.ĐêmấyJoséArcadioBuendíanằmmộngthấyởngaynơiđómộtthànhphốđôngvuivớinhữngngôinhàcótườngkínhđãmọclên.Ônghỏiđólàthànhphốgìvàôngđượctrảlờibằngmộtcáitênchưabaogiờnghethấy,mộtcáitênchẳngcóýnghĩagìnhưngnócứvangđọngtronggiấcmơ:Macondo.Ngayngàyhômsau,ôngthuyếtphụccácbạnmìnhrằngsẽchẳngbaogiờbọnhọtìmthấybiển.Ônghạlệnhchohọphátquangmộtvùngbêncạnhsông,nơithoángmáthơnvàtạiđóhọlậplàng.Trướchômđượcbiếtnướcđá,JoséArcadioBuendíavẫnchưahiểuđượcýnghĩacủagiấcmộngvềnhữngngôinhàcótườngkính.Sauhômđó,ôngnhữngtưởngmìnhđãhiểuđượcýnghĩasâuxacủanó.Ôngnghĩrằngtrongmộttươnglaikhôngxangườitacóthểsảnxuấthàngloạtcáckhốinướcđábằngvậtliệuhếtsứcthôngthườngnhưnướclã,vàdùngchúngđểxâydựngnhữngngôinhàmớicholàng.LúcđóMacondosẽkhôngcònlàmộtnơinóngbứcđếnmứcbảnlềvàchốtcửabằngsắtcũngphảiquănlạivìhơinóng,vàtrởthànhmộtthànhphốquanhnămlàmùađông.Nếunhưôngkhôngnônnóngtiếnhànhxâydựngmộtnhàmáynướcđángaylàvìlúcấyôngđanghàohứngvớiviệcdạydỗcácconmình,trướchếtlàAureliano,cậubéngaytừđầuđãbộclộmộtnăngkhiếuđặcbiệtvềthuậtlàmvànggiả.Phòngthínghiệmlúcnàocũngsạchbongkhôngmộtvếtbụi.Giờđây,rấtbìnhtâm,khôngnáonứctrướcđiềukỳảobằngviệcxemlạinhữngchỉdâncủaMelquíades,ôngcốtáchvàngcủaÚrsularakhỏithứhợpchấtđóngchóclạiởđáychảo.CậuthanhniênJoséArcadiohầunhưkhôngthamgiacôngviệcấy.Trongkhichacậudốctoàntâmtoànsứcvàocôngviệc trongốngnghiệmthìcậucả,vốn làngười thực làmtheoýmình, làngườilớntrướctuổi,đãtrởthànhmộtchàngthanhniênlựclưỡng.Cậuvỡgiọng.Mépcậuđãlúnphúnmọcđầylôngtơ.Mộtđêmnọ,Úrsulabướcvàophòngkhicậuđãcởihếtquầnáođểđingủ.Bàthảngthốtcảmthấyvừathẹnvừathương.Đólàngườiđànông,sauchồngmình,bàthấykhỏathân,vàyđãđượcchuẩnbịchuđáođểvàođờivàđiềuđóbàthấykhôngđượcbìnhthường.Lầnthứba,Úrsulahoàithai,vàlạisốnglạinhữngnỗiloâuthuởmớilấychồng.

Vàothờiấy,cómộtngườiđànbàvuitính,ănthônóitụchaykhơichuyện,thườngđếnnhà,làngườivẫnhaylàmgiúpcácviệcvặttrongnhàvàbiếtbóibài.Úrsulađemchuyệncontraimìnhthổlộvớithị.Bànghĩrằngcáicơthểquácỡcủacontraimìnhlàmộtsựkhôngbìnhthườngnhưcáiđuôilợncủangườichúhọ.Ngườiđànbàbậtmộttràngcườihahảvangvọngkhắpnhàgiốngnhưmộtdòngthủytinhàochảy.Tráilại,thịnói,“cậucảsẽlàngườihạnhphúcđấy,bàạ”.Đểkhẳngđịnhlờiđoánsố,vàingàysauthịmangtớinhàmộtcỗbài,rồisauđó,mộtmìnhlẻnvàokhongôởgắnnhàbếpvớiJoséArcadiovàđóngchặtcửalại.Thịđiềmnhiênđặtcỗbàilênchiếcbànthợmộccũ,rồiliếnthoắngnóirặtnhữngchuyệnkhôngđâu,tronglúcđóchàngtrẻtuổibuồnchánhơnlàthíchthúngồibêncạnhthịchờđợi.Bỗngnhiênthịgiơtaylênômchoànglấyanh.“Ôituyệtquá,thịnóimộtcáchthảngthốtvẻchânthành,vàđólàđiềuduynhấtthịcóthểnóiđược.JoséArcadiocảmthấygâncốtbủnrủn,sợhãivàmuốnkhócthétlên.Ngườiđànbàkhônghềdặnbảoanhđiềugì.NhưngsuốtđêmấyJoséArcadiocứlụctìmthịtrongthứmùikhóiphảratừnáchthị,vàcáimùiấycứbámlấydathịtanh.Anhmuốnlúcnàocũngđượcởbêncạnhthị,muốnthịlàmẹmình.muốnrằngbọnhọ,anhvàthịkhôngbaogiờsẽrakhỏikhongô,muốnthịnóivớimìnhôituyệtquá,muốnthịlạiômlấymìnhrồinóiôituyệtquá.Mộtngàynọ,anhkhôngthểchịuđựngthêmnữavàđãđếnnhàthịđểtìmthị.Anhđếnchơinhàkhôngđượctựnhiênlắm,ngồiđợiởphòngkhách,khôngnóikhôngrằng.Trongthờikhắcấyanhkhôngthèmkhátthị.Anhthấythịhoàntoànkhácvớihìnhảnhmàcáimùicủathịkhêugợi;lúcnàythịnhưmộtngườiđànbàkhát.Anhuốngcàphêrồitừbiệtngôinhàọpẹp.Đêmấy,trongnỗisợhãidomấtngủ,anhlạidadiếtkhátkhaothị,nhưnglúcấyanhkhôngyêu

thịnhưlúcởtrongkhongômàtráilạinhưtrốngcáibuổichiềuấy.Mấyngàysau,ngườiđànbàđộtngộtgọianhđếnnhàmìnhvàolúcthịđangởnhàvớibàmẹ.Thịlôianhvàobuồngngủvớicáicớdạyanhchơibài.Thếlàthịthahồômanh,đếnmứcanhmấtcảkhoáicảmsaucúngâyngấtbanđầu,rồianhcảmthấysợnhiềuhơnlàthíchthú.Thịnũngnịuđòianhphảiđếntìmmìnhvàongayđêmấy.Anhđãtrótđồngýnhưngkhiđiraanhmớihiểurằngkhôngthểđiđược.Songđêmấy,trêncáigiườngnóngbỏngnhưthanlửa,anhhiểurằngcầnphảiđitìmthịdùbiếtviệcđólàkhôngthểlàmđược.Anhsờsoạngmặcquầnáo,tailắngnghetrongbóngtốitiếngthởđềuđềucủacậuem,tiếnghokhancủachamìnhởphòngbên,tiếnghenkhòkhècủađàngàmáiởngoàisân,tiếngmuỗivove,tiếngthìnhthìnhcủacontimmìnhđậpvàtiếngồnàocủatrờiđấtchưabaogiờanhđượcnghe,rồianhbướcraconđườngđangimlìmngủ.Anhthànhtâmmongmuốncửađãđượccàithenhẳnhoichứkhôngchỉkhéplạinhưlờithịhứavớianh.Nhưngcửavẫnchưacàithen.Anhlấyngóntaykhẽđẩycánhcửavàthếlàcácbảnlềrítlêncọtkẹtnghevừabuồnvừaâmvangkhiếnanhlạnhcảgáy.Kểtừlúcanhbướcvào,bằngcáchláchvainhẹnhàngđểkhônggâytiếngđộng,anhvẫncảmthấycáimùiấy.Anhvẫncònởtrongphòngkháchlànơibangườiemtraithịmắcvõngởnhữngvịtrímàchođếnlúcnàyanhkhôngbiếtvàtrongbóngtốikhôngthểxácđịnhđược,vậylàanhchỉcònthiếusờsoạngmàbướcvào,màđẩycánhcửaphòngvàđiđếnnơiấylàmsaokhôngbịnhầmgiườngthìnằm.Anhtìmnó.Anhvấpphảidâyvõngmắcởtầmthấphơnlàanhtưởng,vàcáingườiđànôngđangngáykhòkhòchođếnlúcấyvẫnđangmộngmị,nóivẻtỉnhkhô:“Đólàngàythứtư”.Khiđẩycánhcửabuồngngủanhđãkhôngthểtránhđượccúvấpphảimépsànnhànhôcao.Trongbóngđêmtốiđennhưmực,bỗngnhiên,vớimộtnỗinhớnhungkhôngthểđừngđược,anhhiểurằngmìnhđãhoàntoànmấtphươnghướng.Trongphòngchậthẹpnàycóbàmẹ,côem,ngườichồngvàbađứaconcủacôtađangngủ,vàcảngườiđànbànữa,màcólẽthịkhôngđợianh,cũngđãngủrồi.Cólẽanhsẽkhônglầntheocáimùiấynếunhưnókhôngnồngnặckhắpnhà.Cáimùiđànbàấyvừacóvẻhưhưlạivừacóvẻthựcthựcnhưthểlúcnàonócũngởngaytrênlàndaanh.Anhđứngimnhưthằngphỗngtrongmộtlúclâumàngạcnhiêntựhỏilòngmìnhđãlàmthếnàođểđitớicáivựcthẳmtrốngtrảinày.Giữalúcấycómộtbàntayxòerộngcácngóncũngđangsờsoạngtrongbóngtối,đãđụngphảimặtanh.Cáibàntayấykhôngngạcnhiên,vìdùkhôngbiếtđíchxáclàanh,nóđangđợianh.Thếlàanhtincáibàntayấyvàtrongtrạngtháimệtmỏiđếnkinhkhủng,anhđãđểchonólôituộtmìnhđếnmộtchỗkhôngđượctiệnnghilắm,lànơinólộttruồnganhra,nómânmêanhnhưmânmêcủkhoai,nóvầnanhsangbêntráilạixoayanhsangphải,lànơianhkhôngngửithấymùiđànbànữamàchỉthấymùinướcđáiquỷ,vàlànơianhđịnhnhớlạigươngmặtthịthìanhlạihìnhdungragươngmặtbàÚrsula;rồianhhoangmangmànhậnrarằngmìnhđanglàmmộtviệcmàtừlâuhằngmongmuốnnhưngchưabaogiờnghĩrằngtrênthựctếsẽcóthểđượclàm,khônghềbiếtđanglànónhưthếnàobởikhôngbiếtđâulàchân,đâulàđầuvàcũngchẳngbiếtchânấylàcủaai,đầuấylàcủaáivàanhcảmthấymìnhkhôngthểchịuđựngđượchơnnữatrướccơnnhóibiếtnơi thậnmình,trướccơnđauquặnnơibụngmình,anhđâmpháthoảngvàcảmthấynỗikhaokhátchếnhchoángvừamuốnđượcchạytrốnđồngthờivừamuốnđượcởlạimãimãitrongcáiimlặngđầythấtvọngvàcáicôđơnđángsợhãinày.

NgườiđànbàấytênlàPilarTernera.ThịlàmộtthànhviêncủađoànngườidicưđãlậpnênlàngMacondo,bịgiađìnhlôiđileođểtáchthịrakhỏigãđànôngtừngcưỡnghiếpthịvàolúcthịmớimườibốntuổi,vàtheođuổithịđếnnămthịhaimươimốttuổi,nhưngkhôngbaogiờquyếtđịnhcôngkhaiquanhệcửahaingườitrướccôngchúngvìgãlàconngườisởkhanh.Gãhứasẽtheothịđếncùngtrờicuốiđất,nhưngngaysauđó,khivấnđềđãêmđẹpđâuvàođó,thịcứmònmắtchờtrông,bằngcáchđánhđồnggãvớinhữngngườiđànôngcaolớnvàcảvớinhữngngườinhỏbéthấplùn,vớinhữngngườiđànôngtóchungvàcảnhữngngườitócđen,đólànhữngngườimàquânbàihứahẹnvớithịrằnghọsẽđếntừđườngbiểnvàtừđườngbộtrongbangày,bathánghoặcbanăm.Tronglúcchờđợi,thịđãđánhmấtđộsănchắccủacácbắpvế,độcăngphồngcủabộngực,vẻduyêndángyểuđiệu,nhưnglúcnàothịcũnggiữđượccontimluônbốclửatình.Cuồngnhiệttrướctròmêsayấy,đêmnàocũngvậy,JoséArcadiođitìmhơithịbằngcáchvượtquacáimêcungấy.Cónhữngkhigặpcửađóngthencài,anhđãgõcửavàilần,vìbiếtrằngđãcógangõlầnthứnhấtắtphảigõtớilầnchót,vàsaukhiđãdaidẳngchờđợi,anhđượcthịmởcửa.Banngày,thiếpđivìbuồnngủ,anhthầmngậmnhấmkhoáicảm

đêmtrước.Songkhithịbướcvàonhà,vuivẻ,hồnnhiên,vẻbônglơn,thìanhchẳngphảimệtsứcđểchegiấunỗimệtmỏicủamình,bởivìcáingườiđànbàcótiếngcườigiòntừnglàmkinhđộngnhữngconbồcâuấyrấtmãnnguyệnđãdạychoanhbiếtthởthậtsâu,biếtgiữchotimkhôngđậpquádồndậpvàđãchophépanhbiếtvìsaonhữngngườiđànônglạisợchếtđếnthế.AnhquámảimêsuytưđếnnỗikhônghiểuniềmvuitràntrềcủatấtcảmọingườitrướcviệcchavàemtraianhlàmnáoloạncảnhàbằngcáchloantinđãnungchảyđượcchấthợpkimvàđãtáchđượcvàngcủaÚrsula.Quảnhiên,saunhữngngàylàmviệccầncùđầyhứngthú,chaconJoséArcadioBuendíađãgiànhđượckếtquả.Úrsularấtsungsướng,đếnmứcbàphảicảmơnThượngđếvềphátminhcủathuậtgiảkim,tronglúcđódânlàngtụtậptrongphòngthínghiệmvàgiađìnhmờihọxơimứtổivớibánhquiđểmừngkỳtích,JoséArcadioBuendíachohọxemcáinồinấukimloạivớisốvàngđãđượclấylại,làmnhưthểôngvừachếđược.Saukhichomọingườixemkhắplượt,cuốicùngôngmangnóđếntrướcmặtđứacontraiđầulòngcủamình,ngườitrongthờigiangầnđâyhầunhưkhôngbướcchânvàophòngthínghiệm.Đặttrướcmắt anh thứ kim loại khô khốc và vàng óng, rồi ông hỏi: “Con thấy thế nào?”. JoséArcadiochânthànhtrả lờicha: -Cáiđồcứtchóấymà!Chaanhliềnvảmộtcái táttráivàomiệnganhđếnlàđau,làmchoanhphảichảymáuvàứanướcmắt.ĐêmấyPilarTerneradánthuốccaolênchỗsưng,mòmẫmtrongbóngtốitìmchairượuvàbôngvàlàmtấtcảnhữnggìthịmuốnnhưngkhônglàmanhkhóchịu,đểyêuanhmàkhônglàmanhđauđớn.Bọnhọtrởnênthânthiết,chỉítphútsau,khôngaibảoai,đãthầmthìtonhỏnóichuyệnvớinhau:-Anhmuốnchỉmộtmìnhembênanh,-anhnói,-mộtngàygầnđây,anhsẽkểhếtchuyệnchúngmìnhchomọingườibiếtđểkếtthúcnhữngtròvụngtrộmluônmộtthể.Thịkhôngđịnhngăncảnanh.-Thếthìrấthay,-thịnói,-nếuchỉcómìnhchúngmìnhvớinhauthôi,chúngmìnhsẽthắpđènsángđểnhìnnhauchosướngvàemcóthểgàototấtcảnhữnggìemthíchkhôngcònlomộtaiquấyrối,vàanhsẽthìthàobêntaiemtấtcảnhữnglờitụctĩuanhnghĩrađược.Buổitraođổinày,nỗicămtứcchamình,vàkhảnăngkhẩncấpcủamốitìnhquátrớn,đãlàmchoanhthêmbạodạnrồiđộtngột,anhkểtấtcảchoemtraimìnhnghe.

Thoạtđầu,Aurelianochỉhiểuđượcnỗinguyhiểmvànhữngtaihọasẽxảyradocáccúliềumạngcủaanhtraimìnhgâynên,nhưngcậuvẫnchưacảmnhậnđượccáikhoáicảmđếnđêmêcủacâuchuyện.Rồiniềmkhaokhátdầndầnxâmchiếmcậu.Cậubắtngườianhkểtỉmỉnhữngtìnhtiếtlikì,đồngcảmvớinỗiđauđớnêchềvàmềmlạcthúcủaônganh,cậucũngthấybồihồiloâuvàsungsướng.Cậuthứcđợiônganhmìnhchođếngầnsáng,cứtrằntrọcbồihồitrêncáigiườngnhưcóaibỏthanđỏvào,vàkhiônganhtrởvề,cảhaingườiđềutỉnhnhưsáonóichuyệnchođến lúcdậy,vìvậymàchẳngbao lâucảhaianhemđều lửđửlừđừ,chánngấythuậtgiảkimvàkiếnthứcuyênbáccủachamìnhvàcảhaiđềutrốnvàocõicôđơn.

“Bọntrẻnhànàycứnhưnhữngthằngđần,lúcnàocũngthẫnthờ”,Úrsulanói.“Cólẽchúngbịgiunquấyđấy”.Bàchuẩnbịchohọmộttônướcthuốclápai-cô[13]vàcảhaingườiđiềmnhiênuống,rồichỉtrongmộtngàyhọđãmườimộtlầnngồivàobô,thảiramộtvàicongiunmàuhồnghồng.HaianhemthíchthúchìachomọingườixemvìchúngchophéphọđánhlạchướngÚrsulavềcănnguyêncáibệnhbuồnphiềncủahọ.

LúcđóAurelianokhôngchỉhiểumàcòncóthểcảmnhậnnhữngkinhnghiệmtìnhdụccủaônganhnhưchínhmìnhđãtrảiqua,bởivìcómộtlầnkhingườianhkểrấttỉmỉvềcáchthứclàmtìnhnhưthếnào,thìcậuđãngắtlờihỏi:“Anhcảmthấynhưthếnào?”…Khôngngầnngừ,JoséArcadiotrảlờingay:-Nhưthểtrờirungđấtchuyểnấy.VàolúchaigiờsángmộtngàythứnămtrongthángGiêng,Amarantađãrađời.Trướclúcchưacóaivàophòng,Úrsulaxemxétkhắpngườiđứahàinhi.Nónhẹtênhvàcăngmọngnhưmộtconthằnlằnnon,nhưngtấtcảcácbộphậntrênngườinóđềuthuộcgiốngngười.Aurelianochỉbiếttinvuikhithấymọingườikéođếnnhàmìnhrấtđông.Đểtrốntránhsựồnĩnày,cậurakhỏinhàđitìmônganh,ngườiđãbỏtrốnggiườngtừlúcmườimộtgiờ,vàđólàmộtquyếtđịnhđộtngộtđếnmứccậukhôngkịptựhỏilàmthếnàođểlôiđượcanhmìnhrakhỏiphòngPilarTernera.Cậuđiquanhnhàthịvàigiờliền,cứhuýtsáolàmhiệuliêntụcchođếnkhibuổibìnhminhbuộccậuphảitrởvề.Trongphòngcủabàmẹ,cậubắtgặpJoséArcadiovớibộmặttỉnhbơ,đangchơivớicôemgáimớisinh.

Úrsulahầunhưvừakếtthúckìnghỉđẻbốnmươingàythìnhữngngườidigancũngvừatới

làng.Đóchínhlànhữngngườilàmxiếcvànhữngngườimúarốitừngmangnướcđáđếnđây.KhácvớinhómngườicủaMelquíades,chẳngbaolâubọnhọđãtrưngbàycácthứhànghóatiêuxàichứkhôngnhưtrướcđâychỉcónhữngthànhtựucủatiếnbộkhoahọc.Khimangnướcđáđến,họđãkhôngquảngcáomặtíchlợiphụcvụchođờisốngconngườimàchỉquảngcáonónhưmộttròảothuậtđơnthuần.Lầnnày,bêncạnhcáctròtiêukhiểnkhác,họmangđếnmộtcáithảmbay.Họkhônggiớithiệunónhưmộtđónggópcơbảnchosựpháttriểngiaothôngmàgiớithiệunónhưmộtthứđồchơi.Dĩnhiêndânchúngmoinốtnhữngmẩuvàngcuốicùngđểthưởngthứccúbayvùvùtrêncácnócnhàtronglàng.Lợidụngsựthathứđầythúvịcủacôngchúngđangồnào,JoséArcadiovàPilarTernerađãsốngnhữnggiờtựdo.Họlàhaingườitìnhngâyngấthạnhphúcgiữađámđôngđếnmứctưởngrằngtìnhyêucònsâusắcvàlắngđọnghơncảcáikhoáilạctộtđỉnhvàtứcthờicủahọtrongnhữngđêmvụngtrộm.TuyvậyPilarTerneralạiphátancáiniềmvuiấy.PhấnchấnhẳnlêntrướcđammêcủaJoséArcadiolúcđangtậnhưởnghạnhphúcđôilứa,thịnhầmlẫncáchthứcnóivàlúccầnnói,đãbỗngnhiênchụplênđầuanhmộttráchnhiệmnặngnềbằngcảquảđịacầu.“Giờđây,anhđãlàmộtngườiđànôngrồiđấy”,thịnóivớianh.Vàvìanhkhônghiểuđiềuthịvừanói,thịthongthảgiảithíchcặnkẽ:-Nghĩalàanhsẽcómộtđứacontrai.

Trongvàingày liền, JoséArcadiokhôngdámrakhỏinhà.Chỉ cầnnghe thấy tiếng cườikhanhkháchcủaPilarTerneralàđãđủđểanhtrốnvàophòngthínghiệm,lànơinhữngthứđồthủcôngmỹnghệ,thànhquảcủathuậtgiảkim,đangsốnglạinhờlòngtừthiệncủaÚrsula.JoséArcadioBuendíavồnvãđónđứaconlầmlạcvàhướngdẫnanhtậpsựtrongcôngviệcmầymòcủathuậtgiảkimđãđượcônghiểucặnkẽ.Mộtchiềunọ,haianhemrấtphấnkhởitrướctấmthảmbayngangtầmcửasổphòngthínghiệmmangtheongườidiganláivàvàiemnhỏtronglàngđangvuivẻvẫytaychào,vàJoséArcadioBuendíakhôngthèmnhìntấmthảmbay.“Cứđểhọmơmộng”,ôngnói,“chúngtasẽbaycaohơnbọnhọvớiphươngtiệnkhoahọchơncáithảmbaythảmhạinày”.Dẫuđangphảigiảvờlàmravẻhứngthúvớicôngviệc,JoséArcadiokhôngbaogiờcóthểhiểuđượcnhữngkhảnăngkỳvĩcủalòluyệnđágiảkimmàđốivớianhnóchỉđơngiảnlàmộtbìnhthủytinhlàmtồiquá.Anhbiếngăn,mấtngủ,cáukỉnh,giốnghệtchamìnhlúcôngphảiđốimặtvớinhữngthấtbạitrongmộtsốcôngviệcvàtrạngtháithấtthườngấycủaanhđãbuộcôngphảithayanhlàmmọicôngviệctronglòluyệnđágiảkimvìnghĩrằngcôngviệcnàylàmanhquálaolực.Aurelianodĩnhiênhiểurằngnỗiđaukhổấycủaônganhmìnhkhôngliênquangìđếnlòluyệnđágiảkim,nhưngcậukhôngtàinàolàmchoanhthổlộvớimìnhđiềusâukínkia.JoséArcadiokhôngcònhiếuđộngnhưtrước.Từmộtngườihómhỉnhvàcởimởanhtrởthànhmộtkẻkínđáovàkhótính.Quáưathíchnôicôđơn,lúcnàocũnggiậnhờnxungquanh,mộtđêmnọ,nhưmọibữaanhlạiđểtrốnggiườngbỏđirangoài,nhưngkhôngđếnnhàPilarTerneramàđi thẳngmộtmạchđếnhộichợ.Saukhidạokhắpcáctròvui,khôngthíchthútrướcbấtkỳtròchơinào,anhđểýđếnmộtngườikhôngdiễntrò,mộtcôgáidiganrấttrẻ,hầunhưcònđangởtuổithơ,đeođầycổnhữnghạtphalêgiảngọc.Đólàmộtngườiđànbàđẹpnhấtchođếnlúcấyanhđượcbiết.Anhđangởgiữađámngườimảimêxemtròdiễnmộtngườiđànôngbiếnthànhconrắnvìkhôngnghelờibốmẹ.JoséArcadiokhôngđểýxem.Tronglúcdiễnracuộctrahỏingườiđànông-conrắn,anhlenlỏigiữađámđôngđểđitớinàngngườiđầutiênlànơianhgặpcôgáidigan,dừnglạiphíasaucôta.Từphíasau,anhômlấythắtlưngcôta.CôtacốvùngranhưngJoséArcadiocàngômchặthơn.Vậylàcôđãrungđộng,đứngimnhưngvẫnquaylưnglạianh,runrẩyvìngạcnhiênvàsợhãimàkhôngthểtinđiềuđólàsựthực,cuốicùngcôngoảnhmặtlại,vớinụcườirunrẩycônhìnanh.Tronglúcấyhaingườiđànôngdiganlùangườiđànôngconrắnvàotúivàmangvàobêntrongquánhàng.Mộtngườidigantrưởngtròquayraphíacôngchúngnói:-Thưaquýôngquýbà,bâygiờchúngtôixintrìnhdiễntiếtmụckinhrợnvềmộtngườiđànbà,đêmnàocũngnhưđêmnày,đềubịchặtđầuvàođúnggiờnàytrongsuốtmộttrămnămmươinămvìtộiđãdámnhìncáikhôngnênnhìn.

JoséArcadiovàcôgáikhôngxemtiếtmụcchặtđầungườiđànbà.Họđivềquáncủacô,lànơivớinỗithèmkháttuyệtvọnghọthỏasứchônnhautronglúccởiquầnáo.Côgáidigancởihếtnhữngchiếcáongoài,nhữngchiếcváylót,chiếccoóc-xêđệmnhiềulầnvải,chuỗihạtphalêgiảngọcthìbộngựccăngvàđôimôngnởtrướcđâybỗngbiếnđimất.Thựcracơthểcôgiốngnhưmộtcànhkhô,ngựclép,vếteokhôngbằngcánhtaycủaJoséArcadio,nhưnglạicó

đượccáivẻdạndĩvàcáihơinồngấmkéolại.Tuynhiên,JoséArcadiokhôngthểđápứngngaycơncuồngnhiệtcủacô,bởihọđangnằmtrongmộtcáiquáncông,lànơinhữngngườidiganqualại luôn, lúcthìmangcácdụngcụ làmxiếc, lúcthìhóatrang,có lúchọtụtậpbêncạnhgiườngchơimộtvánxúcxắc.Ngọnđèntreotrênmộtcâycộtởgiữabãisoisángxungquanh.Lúchọthôikhôngmânmênhau,JoséArcadiotrầntruồngnằmduỗithẳngcẳngtrêngiường,khôngbiếtlàmgìthêm,thìcôgáicốlàmtròkhêugợianh.Sauđó,cólúccómộtảdigandadẻbóngmượtbướcvào,theosaulàmộtngườiđànông,vốnkhôngphảilàngườicùnggánhxiếccũngkhôngphải làngười làngnày.Và rồi cảhai cùng cởiquầnáongay trướcgiường JoséArcadiođangnằm.Khôngcóýđịnhtrêungươianh,ngườiđànbànhìnJoséArcadio,vớilòngđầythèmkhát,háohứcngắmnghíaconvậttrứtuyệtcủaanhđangnghỉngơi.-Ôi,anhbạn?-Ảreolên.-CầuThượngđếsẽchechởcôemchoanhbạnnhé.NgườibạngáicủaJoséArcadioyêucầuđểchohọđượcyênvàcáiđôiấynằmxuốngnềnnhàngaycạnhgiường.NỗiđammêcủanhữngngườikhácđánhthứccơnhăngcủaJoséArcadio.Ngaytừphútđầu,cácxươnghóccôgáidườngnhưlongrakêurànroạtnhưnhữngquândominochạmvàonhau, trêndacônhớpnhúathứmồhôinhờnhờvàng,đôimắtcôgiàngiụalệcảngườicôphátratiếngkêuưứvàphátrathứmùibùncứlẩnvẩnđâyđó.Nhưngcôgáidaisứcđãvượtquacúchungđụngvớimộttínhcáchkiêncườngvàmộtsựdũngcảmđángkhâmphục.LúcấyJoséArcadiocảmthấymìnhbịnângbổnglênđếntrạngtháikhóthởlànơitráitimanhtanratrongmộtcáigiếngnhụcdụcêmdịuđangchảyvàocôgáitheocáclỗtaivàchuiraqualỗmiệngbiếnthànhnhữnglờiđượcdịchsangngônngữcủacô.Đólàthứnăm.

Đêmthứbảy,đầuđộimộtchiếckhănđỏ,JoséArcadiobỏnhàrađicùngvớinhữngngườidigan.KhiÚrsulathấyanhvắngmặtvộiđikhắplàngtìmanh.Tạikhulántanhoang,khôngcógìhơn làmộtdòngnướcbẩngiữanhữngđám trocònnóng trongcácbếpđãdập lửa.Mộtngườiđangtìmnhữnghạtphalêgiảngọctrongđốngrác,nóivớiÚrsularằngđêmquahọđãnhìnthấycontraibàlẫntrongđámngườidiganồnào,tayđẩychiếcxecũitrongnhấtngười-rắn.“Thếlànótheobạndiganrồi”,bàgàolênbêntaiông,ngườikhôngtỏmộtdấuhiệulolắngnàotrướctincontraimấttích.-CầuChúađúngnhưthế,-JoséArcadioBuendíanóivàvẫnnghiềncáichấtliệuđãđượcnghiềnngànlầntrongcối,đãđượcnungrồilạinghiền.-Nhưvậynósẽhọcđểlàmngười.Úrsulahỏimọingườibọndiganđivềhướngnào.Trênđườngđibàlạihỏi,ngườitalạichỉcho,bàtiếptụcđivìnghĩrằngvẫncònthờigianđểđuổikịpcontrai.Cứnhưthếbàđingàymộtxalànghơnchođếnkhinhậnramìnhđãởcáchlàngquáxađếnmứckhôngnghĩsẽtrởvề.JoséArcadioBuendíachỉpháthiệnrasựvắngmặtcủavợmìnhvàolúctámgiờ tối, khi ôngđặt chấthợpkimđượcnấu lại trênmột lớpmùnvàđi xemvì saobéAmarantakhócđếnkhảntiếng.Ítgiờsau,ôngtậphợpmộtnhómđànôngnainịtgọngàng,đặtbéAmarantavàotaymộtbànhậnchobúchực,rồiđitìmÚrsula.Aurelianocũngcùngđivớihọ.NhữngngưdânngườiAnh-điêng,bằngđiệubộ,đãrahiệuchohọbiếtrằngkhôngthấyaiđiquakểtừsángsớmđếngiờ.Saubangàytìmkiếmvôích,nhữngngườiđitintrởvềlàng.

Trong vài tuần, José Arcadio Buendía hoàn toàn chịu thất vọng. Ông chăm nom béAmarantanhưmộtngườimẹ.Ôngtắm,thayquầnáochobérồibanngày,bốnlầnmangbéđixinbú,vàbanđêmônghátrubéngủ,vốnlàviệcÚrsulachưatừnglàm.CólầnPilarTerneratựnguyệnđếnxinđỡđầncôngviệcnộitrợchođếnkhinàoÚrsulatrởvề.Aureliano,màlinhcảmkỳlạcủacậuvốnđãcảmthấythịlàkẻthủphạmgâyranỗibấthạnhnày,quắcmắtnhìnthịkhithịbướcvào.Vậylàcậubiếtrằngdùdướihìnhthứcnàođinữathịcũnglàkẻcótộitrongviệcônganhtraibỏđivàtiếpđó,bàmẹcậumấttích,rồibằngcáchđócậuđãthầmlặngvàkiênquyếtkếttộithịkhiếnchongườiđànbànàykhôngdámbénmảngtớinhànữa.Vớithờigiantrôiđimọiviệclạiđâuvàođấy.JoséArcadioBuendíavàcontraiôngkhônghaybiếtvàolúcnàohọlạilàmviệctrongphòngthínghiệm,nàolaubụi,nàođấtlửachoốngnghiệm,rồilạimảimêtiếnhànhcôngviệcbàochếcácchấthợpkimđãvàithángnayngủyêntrênlớpmùn.NgayđếnbéAmaranta,nằmgọntrongchiếcnôimây,cũngtòmòquansátcôngviệclặnglẽcủachavàanhmìnhtrongcănphònglạkìhẳnđivìhơithủyngân.SaumấythángÚrsulabiệttích,cómộtlầnđãxảyranhữngsựviệclạlẫm.Mộtbìnhthủytinhrỗngnằmtrêntủtừlâutừngbịngườitabỏquên,bỗngnặngđếnmứckhôngthểxêdịchđược.Mộtnồiđựngnướclọcđặttrênbànlàmviệc,khônghềcólửađunởdưới,cũngtựnhiênsôisùngsụcvàchỉtrongnửagiờđãcạnsạchnước.JoséArcadioBuendíavàcontraiôngthảngthốtnhìnnhữnghiệntượngđó

màkhôngthểgiảithíchđược,nhưngrồihọcứkhăngkhăngchochúnglàđiềmbáotrướccủachấthợpkimsẽrađời.

Mộtngàynọ, chiếcnôi củabéAmaranta tựnóquay tròn rồi đi xungquanh cănphòngtrướcnỗihoảnghốtcủaAureliano,ngườiđãvộivàngchạyđếngiữlại.Nhưngchacậuvẫncứđiềmnhiênnhưkhông.Ôngđặtchiếcnôitrởlạichỗcũrồicộtnóvàomộtchânbàn,lòngtinrằngcáisựkiệnhằngmongđợihẳnsẽphảixảyranaymai.ĐúnglúcấyAurelianonghethấychamìnhnói:-NếukhôngsợThượngđếthìhãysợkimloạivậy!BỗngnhiênÚrsulatrởvềsaugầnnămthángmấttích.Bàtrởvềvớivẻhớnhở,trẻtrung,mặcbộváyáolạkiểuđốivớingườilàng. JoséArcadioBuendíamừngmừng tủi tủihầunhưkhông thểcưỡng lại cứômhônbà.“Chaoôi,rathếcơđấy!”,ôngnóinhưgào:“Tôibiếtsẽxảyramà”vàthựctìnhôngtin,bởivìtrongnhữngbuổiởlìtrongphòngkhibàochếhợpchất,từtráitimmìnhôngđãcầuchosựkiệnđangháohứcchờđợisẽkhôngphải làkếtquảmỹmãncủathuậtgiảkim,cũngkhôngphảilàsựgiảithoátkhỏibễlòđangthổilửanungchảykimloại,cũngkhôngphảiphépbiếnbảnlề,khóacửaởnhànàythànhvàng,màlàcáisựkiệnvừaxảyra:CuộctrởvềcủaÚrsula.Nhưngbàkhôngchiasẻniềmvuiồnĩcủachồngmình.Bàhônôngtheolệnhưthểbàvắngnhàchưaquámộtgiờđồnghồ,rồibảoông:-Mìnhhãyrangoàiđi!Khirađườngvànhìnngắmđámđông,JoséArcadioBuendíamãimớiđịnhthầnđược.Họkhôngphảilàbọndigan.Họlànhữngngườiđànôngvàđànbàyhệtdânlàngnày,cũngcómáitócmềmvànướcdanâu,cũnglànhữngngườinóichínhtiếngnóicủaôngvàcũngthởthanvềcạnhnhữngnỗiđaukhổấy.Họmangtheonhữngchúlừathồthứcăn,nhữngchiếcxebòchởbànghếvàdụngcụnấuăn,vốnlànhữngthứhànggiảndịvàthiếtcốtđượcnhữngngườibánhàngbàybánkhôngphảiquảngcáo.Họtớiđâytừbờbênkiacủađầmlầy,cáchMacondokhoảnghaingàyđường,lànơicáclànghàngthángđềuđặnnhậnthưtừbưuđiệnvàđãlàmquenvớicácmáymócsảnsinhnhiềulợiích.Úrsulakhôngđuổikịpbọndigan,nhưngbàgặpđượcconđườngmàchồngmìnhkhôngthểpháthiệnratrongchuyếntìmkiếmnhữngphátminhvĩđạiđãthấtbại.

CHƯƠNG3ĐứacontraicủaPilarTernerađượcmangvềnhàôngbànósauhaituầncấttiếngchàođời.

Úrsulamiễncưỡngthừanhậnnó,bởilạimộtlầnnữabàphảinhượngbộtínhgàncủachồngmình,ngườikiêntrìgiữýnghĩrằngkhôngthểđểchoconcháuôngcùbơcùbấttrongcuộcđời,nhưngbàđãđặtđiềukiệnlàkhôngbaogiờchođứatrẻbiếtrõgốcgáccủanó.MặcdùđứatrẻmangtênJoséArcadio,nhưngôngbàquyếtđịnhđểtránhnhằmlẫnsẽchỉgọichọclỏnlàArcadio.Vàothờiấyngoàilàngcónhiềuhoạtđộngxãhộivàtrongnhàcólắmcôngnhiềuviệc,cho nên việc chăm sóc trẻ lui xuống hàng thứ yếu. Những đứa trẻ được giao phó choVisitación,mộtcôthônnữngườiAnh-điêng,vìphảichạytrốnbệnhdịchmấtngủtừvàinămnayđanghoànhhànhởbộtộcmìnhđãđếnlàngnàycùngvớiemtrai.Cảhaichịemđềuhiềnlành,ngoannếtvàchịuthươngchịukhó,vìvậybàÚrsulađãtincậygiaochohọgiúpmìnhcôngviệctrongnhà.BởithếmàArcadiovàAmarantađãnóitiếngcủangườithổdântrướckhibiếtnóitiếngTâyBanNha,tậphúpnướcsúpthịtthằnlằnvàăntrứngnhệnmàÚrsulakhônghaybiết,bởivìbàđangmảicôngviệckinhdoanhkẹonặnhìnhcongiống,mộtnghềnhiềutriểnvọng.Macondođãthayđổihẳn.NhữngngườicùngđếnvớiÚrsulađãbiếtcáchkhaithácđấtđaimàumỡvàvịtríđịalýnhiềuưuthếcủaMacondosovớivùngđầmlầy,dođóchẳngbaolâucáilàngxácxơnhanhchóngtrởthànhmộtlàngnhộnnhịpcócáccửahiệuvàxưởngthủcôngvàmộtphốbuônbánthườngxuyênởnơinhữngngườiẢ-rậpđigiàypăng-tupvàtaiđeokhuyênđầutiênđếnđâyđểđổinhữngchuỗihạtphalêgiảngọclấynhữngconvẹtđuôidài.JoséArcadioBuendíakhôngcólấymộtlúcnghỉngơi.Hàohứngtrướcmộtthựctếmàlúcnàyđốivớiôngcònhuyềnảohơncảcáithếgiớibaolatrongtrítưởngtượngcủamình,ôngmấtluônhứngthúvớicôngviệcởphòngthínghiệmgiảkim,bỏmặccáichấtkimloạiđãđượcnungđinấulạitrongnhiềuthángliềnđểtrởlạiconngườinăngnổnhưtrướcđâytừngquyếtđịnhvạchnhữngconđườngvàxâycấtcácngôinhàsaochokhôngmộtaiđượchưởngnhiềuthuậnlợihơnnhữngngườikhác.Ôngcóuytíncaođốivớinhữngngườimớitớilàng,đếnmứcnhữngngườinàymuốnđàomóngxâynhàhoặcmuốnràovườnđềuphảiđếnxinýkiếnôngtrước,vàôngđượcmọingườibầulàngườiđầutiênquyếtđịnhchialạiđấtđaicủalàng.

Khinhữngngườidiganlàmtròảothuậttrởlại,lầnnàyquầyhàngdiđộngcủahọđãtrởthànhmộtcửahàngkhổnglồcócáctròchơimayrủi,thìbọnhọđãđượcđóntiếpnồngnhiệtvìngườitanghĩrằngJoséArcadiosẽcùngtrởvề.NhưngJoséArcadiođãkhôngtrởvề,vàbọnngườidigannàycũngkhôngmangtheongười-rắn,màtheonhưÚrsulanghĩthìcáigãngười-rắnấysẽlàkẻduynhấtcóthểchobàbiếtđượcsựthựcvềconmình,thếlàbàđãkhôngchophépnhữngngườidigandừnglạimởcửahàngvàtrongtươnglaicũngsẽkhôngđượcđặtchânlênđấtlàngnàybởivìbọnhọđãbịlênánlànhữngsứgiảcủatròdâmdụcvàđồibại.NhưngJoséArcadioBuendíalạitỏrarấtsángsuốttrongýnghĩrằngbộtộccủaMelquíades,cáibộtộcbằngnhữnghiểubiết lâuđờivànhữngphátminhkỳdiệu từngđónggóprấtnhiềuvàosựtrưởng thành của làngMacondo, lúc nào cũng đượcmở rộng cửa đón tiếp. Nhưng bộ tộcMelquíades,theonhưlờinhữngkẻgianghồ,đãbịxóakhỏilặtđấtnàybởitộidámcảganvượtquanhữnggiớihạnhiểubiếtmàThượngđếđãphánquyếtchoconngười.Thoátkhỏisựdằnvặtcủanhữnghammuốnhuyễnhoặc,ítralàtrongthờigiannày,JoséArcadioBuendíađãổnđịnhđượcnếpsốngcủalàngtrongkỷcươngvàlaođộng,vàchophépthảnhữngchúchimtừthờithànhlậplàngđãlàmvuinhộnbầukhôngkhívớitiếnghótcủachúng,thayvàođóôngcholắpđồnghồnhạcởcácnhà.ĐólànhữngchiếcđồnghồquýgiálàmbằnggỗđượcbàonhẵnmànhữngngườiẢ-rậpđổichodânlàngđểlấynhữngchúvẹtđuôidài,vàJoséArcadioBuendíađãđiềukhiểnchokhôngcùngchạymộtcáchchínhxácđếnmứccứnửagiờmột,dânlàngvuivẻhẳnlêntrongtiếngnhạchòađồngdườngnhưphátratừmộtchiếcđồnghồduynhất.JoséArcadioBuendíalàngườitrongnhữngnămấyquyếtđịnhtrồngnhữngcâyhạnhđàothaychonhữngcâykeodọckhắpcácconđườngvàôngcungchínhlàngườipháthiệnranhưngkhôngbaogiờtiếtlộcácbiệnphápkhiếnchúngtrườngtồn.Rấtnhiềunămsaunày,khilàngMacondotrởthànhmộttrạitậptrunggồmnhữngngôinhàtườnggỗmáilợptôn,thìtrênnhữngconđườngcổkínhvẫncònnhữngcâyhạnhđàogiàcỗiphủđầybụiđườngmặcdùlúcấykhôngmộtaibiếtngườinàođãtrồngchúng.Tronglúcchalosắpđặtcôngviệcchungcủalàngvàmẹ

lolàmnhữngchiếckẹohìnhcongàvàconemcắmtrênnhữngchiếcqueđượcmangrachợbánmộtngàyhailầnđểtăngthunhậpgiađình,thìAurelianosayđắmởlỳtrongphòngthínghiệmbỏkhôngđểnghiêncứunghềmỹnghệvàngbạc.Cậulàmchỉđơnthuầnvìhứngthúriêng.TrongmộtthờigianngắnAurelianolớnngồnglên,đếnmứcđãkhôngmặcvừaquầnáocũcủaanhtraivàphảimặcquầnáocủacha,nhưngVisitaciónlạiphảichítnácháovàmayhẹpốngquầnlạivìcậuvẫnchưacóđượcthânhìnhvâmvápcủachavàanhmình.TuổithanhniênđãlấyđimấtcủaAurelianogiọngnóingọtngàovàđãkhiếnchocậutrởnênlầmlỳítnóivàcôđơn,nhưngtrái lạinócũngtrảchocậusứcbiểucảmmãnh liệtvốncótừthuở lọt lòngmẹtrongđôimắt.Aurelianotậptrungquásứcvàonhữngviệcthựcnghiệmkimhoànđếnmứchầunhưkhôngrakhỏiphòngthínghiệmđểđiăncơm.Lolắngtrướcsựtậptrungtrítuệđếncaođộcủacontrai,JoséArcadioBuendíaliềnđưachocậuchìakhóacửavàmộtíttiền,vìôngnghĩrằngcóthểcontraimìnhthiếugáiởbêncạnh.NhưngAurelianodùngkhoảntiềnđómuaaxitclohydricđểtạoradungdịchaxitclohydricrồicậulàmchonhữngchiếcchìakhóabónglộnnhờmộtlớpvàngmạbênngoài.NhữngtínhnếtkhácthườngấycủaAurelianocũngphùhọavớiArcadiovàAmarantamàlúcnàytuyđãthayrăngnhưngđiđâucũngbámlấygấuquầnnhữngngườiAnh-điêngvàrấtươngbướngkhôngchịubỏthổngữđểnóitiếngTâyBanNha.“Mìnhchẳngcònphảikêucagìnữanhé”,Úrsulanóivớichồngmình:“Concáithừakếtínhđiênkhùngcủachamẹchúng”.Tronglúcbàthanvãnvềsốphậnhẩmhiucủamìnhmàlòngtựthấyrằngnhữngsựtráithóitráitínhcủacáccontraimìnhquảthậtcũngđángkinhsợnhưcáiđuôiconlợn,thìAurelianomơmàngnhìnbà:-Cóngườisẽđếnnhàmìnhđấy!-cậubảomẹ.Vìlâunaycậuvẫnthườngnóivềnhữngđiềmbáo,nênÚrsula,với thứ lý lẽ thôngthườngcủamình,địnhlàmcậucụthứng.Ngườiđếnnhàlàchuyệnbìnhthường.HàngchụcngườilạmặtvãnglaiqualàngMacondomàchẳngkhiếnaingạcnhiêncũngchẳngthôngbáođiềugìbímật.Tuynhiên,bấtchấpnhững lý lẽ thôngthườngấy,Aurelianovẫnkhẳngđịnhđiềumìnhtiênđoán:-Conkhôngbiếtlàai?-cậunói,-nhưngngườiđếnđâyhiệnđangtrênđườngđi.Quảnhiên,Rebecađãđếnvàomộtngàychủnhật.Côbéchưađếntuổimườimột.CôbéđãphảivấtvảđitừManauređếnđâycùngvớinhữngngườibuôndalànhữngngườicónhiệmvụgiaolạicôbévàbứcthưtạinhàJoséArcadioBuendía,nhưngcũngchínhnhữngngườinàykhôngthểgiảithíchrõràngailàngườiđãnhờcậyhọ.Tấtcảhànhtrangcủacôbégồmmộtcáihòmnhỏđựngquắnáo,mộtchiếcghếxíchđugỗvàmộtbaotảigaitrongđóđựnghàicấtcủabốmẹnó,nhữngthứvẫnthườngkêulộccộc,lộccộc,lộccộckhivachạmvàonhau.BứcthưgửichoJoséArcadioBuendíađượcviếtbằngnhữngtừngữâuyếmthổlộtìnhcảmcủangườidùxacáchlâungàyvẫnyêuthươngôngvàbởimộttìnhcảmrấtthânái,ngườiđótựthấymìnhphảinhờvảgiađìnhôngtrôngnomcôbémồcôikhôngnơinươngtựanàyvàkểrằngcôbélàmộtngườihọhàngtấtgầnvớiÚrsulavàdođócũnglàchỗthântìnhcủaJoséArcadioBuendíatuycóxahơnchútít,bởivìcôbélàcongáicủamộtngườibạnkhôngthểnàoquênđượctênlàNicanorUlloavàngườivợcaoquýcủaôngtatên làRebecaMontiel.ĐóvànhữngngườiđangđượcThượngđếchechởtrênthiênđườngcủaNgười,vàhàicấtcủahọđãđượcthulạiđểgiađìnhôngmaitángdướiphầnmộnhữngconchiêncủachúaKi-tô.

Nhữngtêntuổiđượcdẫnracũngnhưchữkýtrongláthưđềuhoàntoànrõràng,nhưngcảJoséArcadioBuendíalẫnÚrsulađềunhớrằngmìnhkhôngcóaithânquencónhữngtênấy,kểcảtênngườigửithưvàởlàngManaurexaxưaấycàngkhôngthểcóaimangnhữngtênấy.Quacôbéhọcũngkhôngthểtìmđượcnhữngtintứcđầyđủhơn.Kểtừlúcđến,côbéngồitrênghếxíchđu,múttayvàvớiđôimắttosợsệtquansáttấtcảmọingười,khônghềtỏvẻrằngmìnhcóhiếuhaykhônghiểunhữngđiềungườitahỏi.Côbémặcquầnáovảidiagonaldệtsọcđenđãsờnráchvàđôiủngmàuvéc-niđãthủng,tócvénquamangtaibuộcbằngnhữngchiếcnơđen.Côbécònmặcmộtchiếcáochoàngthêukhôngtaybịmồhôilàmphaibạcđi,vàtrêncổtayphảiđeomộtchiếcrăng thúdữcắmtrênđếđồng,nó tựanhưmộtchiếcbùahộmạng.Nướcdacôbéxanhtái,cáibụngtrònvovàcăngphồnggiốngnhưmặttrống,tấtcảđềuchứngtỏcôbérấtbệnhhoạnvàđóiănlâungày.Nhưngkhiđượcngườitachoănthìcôbéngồiyên,đặtbátthứcăntrênđùimàkhônghềnếmthử.MọingườicứđinhninhrằngcôbébịbệnhcâmđiếcchotớikhinhữngngườiAnh-điêngdùngthổngữhỏicôbécómuốnuốngnướckhôngthìđôimắtcôbéchơmchớplàmravẻhiểuhọvàgậtđầuxinnước.Khôngcòncáchnàokháclàgiađìnhbuộcphảinhậnnuôicôbé.MọingườiquyếtđịnhgọicôbélàRebecachohợpvớitên

mẹvìAurelianođãđủkiênnhẫnngồitrướcmặtnóđọchếtcáctênthánhnhưngcậukhôngnhìn thấymộtphảnứngnào,dù rấtnhỏ, trêngươngmặt côbé.Trong thờigianấy,ở làngMacondochưacónghĩađịa,vìchođếnlúcnàyvẫnchưacóaichếtvàthếlàgiađìnhbuộcphảicấtgiữchiếcbaotảiđựnghàicấtchotớikhinàocóđịađiểmxứngđángđểmaitáng.Trongthờigiankhálâuchúngvươngvãikhắpnơi,bịbắtgặpởnhữngnơiítngờnhấtthườngkèmvớitiếngkêuquangquáccủachúgàhaybới.Phảimấtmộtthờigiandài,Rebecamớilàmquenvớicuộcsốngởnhànày.Côbéngồitrênghếxíchđu,múttaychùnchụtởtrongxónhàvắngvẻnhất.Chỉcótiếngnhạcphátratừđồnghồlàcáiduynhấtkhiếncôbéchúý.Cứnữagiờmột,vớiđôimắtthảngthốt,côđónnghenhưthểđangchờđợiâmnhạcấyởmộtnơitrănggiónàođó.Trongvàingàyliền,giađìnhkhônglàmsaomờicôăncơmđược.Khôngmộtaihiểunổilàmsaocôbékhôngchếtđói,chođếnkhinhữngngườiAnh-điêng,nhữngngườibiếttấtcảvìhọnhẹnhàngchạyđichạylạikhắpnhà,đãpháthiệnrarằngRebecakhôngthíchăncơmmàtrái lạichỉ thíchănđấtẩmngoàisânvàđấtváchdocôtadùngngóntaycậyra từcácbứctường.Rõrànglàchamẹcôhoặcbấtkìngườinàonuôidưỡngcôbétừngquởmắngnóvìcáitậtxấuấybởithếcôbéđãănvụngvớiýthứcrõràngđólàmộttộilỗi.Côbécứlénlấynhữngmảngđấtváchgiấuđiđểănkhikhôngcóainhìnthấy.Từđótrởđingườitacàngđểýcôbékỹhơn.Ngườitađổmậtbòcáixuốngnềnsânvàtẩmnướcớtcaylêncácbứctường,đinhninhtinrằngbằngnhữngphươngphápnàycóthểtrìđượccáitậtxấunguykịch.Nhưngcôgáilạitinhkhônvàkhéoléotìmcáchgiấuđấtđểăn,dođóbuộcÚrsulaphảisửdụngcácbiệnpháphữuhiệuhơnnữa.Bàlấynướccamhòalẫnvớibộtđạihoàngchovàomộtcáimếurồiphơisươngthâuđêmvàsánghômsauvàolúcănsáng,bàchocôbéuốngmộtcốcnướcấy.Dùchokhôngaibảovớibàrằngcáithứnàylàmộtphươngthuốcđặchiệudùngđểtrịbệnhănđất,bànghĩrằngbấtkỳthứnướcđắngnàovàobụnglúcdạdầyđóimeocótácdụngđếnbuồnggan.Mặcdùmắcbệnhcòixương,RebecarấtdữtợnvàrấtkhỏeđếnmứcphảivậtngửacôbénhưvậtngửaconbêđểchouốngthuốcvàhầunhưngườitakhôngthểghìmđượcchânnógiãyđạpvàkhôngthểbưngmiệngnólạiđểkhỏibuộtranhữngâmthanhkhóhiểukèmvớinhữngcúcàocấuvànhổnướcbọtmàtheonhưnhữngngườiAnh-điêngthìđólànhữnglờitụctằnnhấtcóthểnhậnratrongngônngữthổdân.Khibiếtđiềuđó,Úrsulaphảidùngđếncảđònroitronglúcchocôbéuốngthuốc.Sẽchẳngbaogiờxácđịnhđượcbộtđạihoànghaynhũngchiếcroida,hoặccảhaithứcùngphốihợplàcáiphươngthuốcđưađếnhiệunghiệm,nhưngthựctếchothấyrằngtrongíttuần,Rebecađãbắtđầucónhữngdấuhiệuchứngtỏcôbéđangkhỏibệnh.RebecathamgiacáctròchơicủaArcadiovàAmarantalànhữngđứatrẻđónnhậncônhưđónnhậnmộtngườichịcả,vàcôănrấtngonmiệngbởibiếtsửdụngthànhthạocácđồdùngănuống.CôbécũngnhanhchóngchứngtỏrằngmìnhnóitiếngTâyBanNhacũnglưuloátnhưnóitiếngcủanhữngngườiAnh-điêng,rằngcôcókhảnăngthíchhợpvớicôngviệcchântay.Côbéháttheonhạcvalsedođồnghồphátravớilờicarấthaydochínhcôứngkhẩu.Chẳngbaolâucôđượcnhậnlàmộtthànhviênnữacủagiađình.ÚrsulayêumếncôhơncảchínhcácconmìnhvàcôbégọiAmarantavàArcadiolàcácem,gọiAurelianolàchú,gọiJoséArcadioBuendíalàông.VậylàcuốicùngcôbérấtxứngđángmangtênRebecaBuendía,mộtcáitênduynhấtcủacôvàcôkiêuhãnhmangnótrongsuốtcuộcđờimìnhchođếnhơithởcuốicùng.

Cómộtđêm,ấylàvàothờikỳRebecachữakhỏitậtănđấtvàđượcđưavàongủcùngphòngvớinhữngđứatrẻkhác,côgáiAnh-điêngvẫnthườngngủchungphòngvớichúngbỗngnhiênthứcgiấcvànghethấycótiếngđộngkhácthường.CôgáithảngthốtngồidậycứnghĩrằngcóconvậtnàođóđãchuivàophòngvàlúcấycôtanhìnthấyRebecangồitrênghếxíchđuđangmútngóntayvớiđôimắtsángnhưmắtmèotrongđêmđen.Hoảnghốttrướccănbệnhnguyhiểm,lolắngchonỗibấthạnhcủasốphậnmình,Visitaciónnhậnratrongđôimắtấynhữngtriệuchứngcủamộtthứbệnhmàsựđedọacủanóđãbuộchọ,côvàemtraicô,mãimãiphảivĩnhbiệtcáivươngquốclâuđời,nơihọtừnglàcôngchúavàhoàngtử.Đólàbệnhdịchmấtngủ.Cataure,emtraicủaVisitación,đêmấyđãbỏtrốnkhỏinhà.Bàchịanhởlạibởivìtráitimđịnhmệnhcủachịđãchỉchochịbiếtrằngthứbệnhnguyhiểmchếtngườiấysẽbằngmọicáchtheoriếtchịđếntậncùngtrờicuốiđất.Khôngmộtaihiểuđượcnỗi lo lắngcủaVisitación.“Nếuchúngtakhôngngủđượcthìcàngtốt”,JoséArcadioBuendíavuivẻnói,“nhưthếcuộcsốngsẽcàngcóíchđốivớichúngtahơn”.NhưngcôgáiAnh-điêngđãgiảithíchchohọrằngđiềuđángsợnhấtcủabệnhmấtngủkhôngphảilàkhảnăngkhôngthểngủđược,bởivìcơthể

takhôngcảmthấymệtmỏi,màlàvìnếukhôngchạychữakịpthời,nhấtđịnhsẽdẫntớibệnhcònnguykịchhơn,đólàbệnhmấttrínhớ.Nghĩalàkhibệnhnhânđãquenvớitrạngtháimấtngủthìnhữngkýứctuổithơsẽbịxóakhỏitríthớcủaanhta,sauđóđếntênvàýnghĩacủacácsựvật,rồicuốicùngđếnlượtbảnthểcủaconngườivàhơnnữangaycảýthứcvềchínhbảnthânmình,đềubịxóakhỏitrínhớcủaanhtađểrồitấtcảđềuchìmđắmtrongtrạngtháiđầnđộnchưatừngcótrongquákhứ.JoséArcadioBuendíacảmthấychếtcườiđược,đãnhậnxétrằngcôgáiđangnóivềmộttrongnhữngthứbệnhdothóimêtíncủanhữngngườiAnh-điêngphíara.Song,Úrsula,đểđềphòng,đãcẩnthậncáchlyRebecakhỏiđámtrẻ.MấytuầnsauđókhinỗilolắngcủaVisitaciónlắngdịuxuốngthìJoséArcadioBuendíatrảiquamộtđêmtrằntrọctrêngiườngkhôngtàinàongủđược.Úrsula,lúcấycũngđãthứcgiấc,hỏiônglàmsaovậyvàôngđãtrảlờibà:“LạimộtlầnnữatôinghĩđếnPrudencioAguilar,bàạ”.Cảhaivợchồngđềukhôngngủlấymộtphútnhưngngàyhômsauhọđềuthấykhỏemạnhđếnmứcquênluôncáiđêmmấtngủ.Vàogiờăncơmtrưa,Aurelianothảngthốtkểrằngcậuvẫnthấykhỏemạnhmặcdùđêmquathứcsuốtđểmạvàngchiếccặptóc,mộttặngphẩmcậunghĩsẽtặngmẹnhânngàysinhcủabà.Khôngmộtaitronggiađìnhtỏralolắngchomãitớingàythứba,vàogiờđingủhọvẫnkhôngcảmthấybuồnngủ,vàchỉđếnlúcấymọingườimớivỡnhẽrằngđãhơnnămmươigiờliềnhọkhônghềchợpmắt.-Bọntrẻconcũngtỉnhnhưsáo,-côgáiAnh-điêngnóivớiniềmtinchắcvàođịnhmệnhkhôngsaotránhkhỏi. -Mộtkhibệnhdịch lâyđếnthìchẳngmộtaithoátđượccả.Quảnhiênbệnhmấtngủđãlantràntớiđây.Úrsulanhờhọcmẹmìnhmàbiếtđượcmộtsốcâycótácdụngchữalànhbệnh,đãvòlácâyphụtửlấynướcchotấtcảmọingườiuốngnhưngkhôngcônghiệu,khôngmộtaingủđượcmàtráilạicảngàyhômđómọingườiđềumơtrongkhi thức.Trongtrạngthái tỉnhtáomàmơmàngấy,khôngnhữngngườitachỉnhìnthấynhữngbónghìnhtrongchínhgiấcmơcủamìnhmàcònnhìnthấycảnhữngbónghìnhtronggiấcmơcủangườikhác.Cứnhưthểnhànàyđôngnghịtkháchkhứa.Ngồitrênchiếcghếxíchđuđặtởtrongxóbếp,Rebecamơthấymộtngườiđànôngrấtgiốngnó,mặcbộđồlanhtrắng,nơicổgàimộtchiếccúcvàng,mangđếnchonómộtcànhhoahồng.Mộtngườiphụnữcóđôibàntaynuộtnàđibênôngđãngắtmộtbônghồng,rồicàilênmáitóccôbé.ÚrsulahiểurằngđólàchamẹcủaRebeca,nhưngdẫurằngđãcốsứcđểnhậnmặtbàvẫnphảithừanhậnrằngchưabaogiờnhìnthấyhọ.Trongkhiđó,domộtsơsuấtđángtiếcmàJoséArcadioBuendíasẽchẳngbaogiờthathứchomình:nhữngchiếckẹonặnhìnhcongiốngsảnxuấttrongnhànàyvẫntiếptụcđượcmangrachợbán.Trẻconvàngườilớnthíchthúmútnhữngchiếckẹohìnhcongàbéomàuxanhđãnhiễmbệnhmấtngủ,nhữngconcámàuhồngđãnhiễmbệnhmấtngủ,nhữngchúngựaconmàuvàngđãnhiễmbệnhmấtngủ,dođóbuổibìnhminhngàythứhaiđãbắtgặpcảlàngđangthức.Đầutiênkhôngmộtaihốthoảng.Tráilại,tấtcảđềuvuisướngvìkhôngngủđược,bởilúcđócórấtnhiềuviệccầnphảilàmđếnmứchầunhưhọkhôngcóđủthờigian.Họlàmlụngquánhiềudođólậptứcchẳngcòngìđểlàmvàvàolúcbagiờsángtấtcảđềukhoanhtayngồiđếmtừngnốtnhạcvalsevanglêntừnhữngchiếcđồng hồ. Những ngườimuốn ngủ, không vì họ cảm thấymệtmỏimà chỉ vì nhớ giấc ngủthườngngày thôi,đãphảivậndụnghếtcácphương thứccần thiếtđểgọigiấcngủđếnvớimình,nhưngthảyđềuvôhiệu.Họtụtậplạiđểchuyệnphiếmkhônghềngừngnghỉ,đểlặpđilặplạichỉmộtcâuchuyệngâycườitronghànggiờvàhànggiờliền,đểlàmchomọingườitứcphátđiênlênvớicâuchuyệnvềcongàCaponvốnlàmộttròchơikhôngbaogiờkếtthúc,trongđóngườikểchuyệnhỏicácvịmuốntôikểchuyệncongàCaponkhôngvàkhingườinghetrảlờirằng.có thìngườikểchuyệnnóirằngôngtakhôngyêucầubảorằngcómàrằngcácvịmuốntôikểchuyệncongàCaponkhôngvàkhingườinghetrả lờirằngkhôngthìngườikểchuyệnnóiôngtakhôngyêucầutrảlờirằngkhôngmàrằngcácvịcómuốntôikểchuyệncongàCaponchăngvàkhingườingheimlặngthìôngtanóiôngtakhôngyêucầuimlặngmàrằngcóphảicácvịmuốntôikểchuyệncongàCaponvàkhôngmộtaicóthểbỏđiđượcbởingườikể chuyện sẽnói rằngông ta khôngyêu cầubỏđimà rằngphải chăng các vịmuốn tôi kểchuyệncongàCapon,rồicứnhưthếlặpđi lặplạitrongcáivòngluẩnquẩnkéosuốtnhữngđêmdài.

KhiJoséArcadioBuendíanhậnrabệnhdịchđãlâylankhắplàng,ôngliềnhọpcácchủhộlạiđểgiảithíchvềbệnhmấtngủtheođúngnhưhiểubiếtcủamình.Cácchủhộđềuthốngnhấtsửdụngbiệnphápcầnthiếtđểngănchặntaiươngnàykhỏitrànlansangcáccưdânkhácở

vùngđầmlầy.ThếlàngườitatháokhỏicổdênhữngquảchuôngnhỏmànhữngngườiẢ-rậpmangđếnđâyđổi lấynhững chúvẹtđuôidài rồi để chúngởngay cổng làng chuẩnbị chonhữngaikhôngthèmđểýtớinhữnglờikhuyên,nhữnglờivanxinthathiếtcủangườigáccổngmàcứmộtmựcxinvàothămlàngMacondo.Tấtcảnhữngngười lạmặtđi lại trêncácnẻođườngMacondotrongthờigianấyđềuphảirungchuôngđểbáochonhữngngườibệnhbiếthọlàngườikhỏemạnh.Trongthờigianởlạiđây,bọnhọkhôngđượcănuốngbấtcứthứgìvìkhôngcònnghingờgìnữadịchbệnhlâylanquađườngmiệng,vàhơnnữađồănthứcuốngđềuđãnhiễmbệnhmấtngủ.Bằnghìnhthứcnàybệnhdịchđãbịthuhẹplạitrongphạmvicủalàng.Biệnphápkiênquyếtấychínhlàbiệnphápdùngtrongthờikỳkiểmdịch,vànóđượcduytrìchođếnngàytìnhtrạngmấtngủđượcxemnhưlàmộthiệntượngbìnhthườngvàcuộcsốngđượctổchứcsaochocôngviệclàmănlấylạinhịpđiệuvốncócủanóvàkhôngmộtaiphảibậntâmtớiviệcđingủ,coiđónhưmộtthóiquenvôtíchsự.Aurelianolàngườiđầutiêntìmrabiệnphápchốnglạibệnhgiảmtrínhớ.Ngẫunhiênmàcậutìmrathôi.Vìlàngườimấtngủlâungàynhấttronglàng,cậuđãhọctậpđểcóđượctrìnhđộtinhxảotrongnghềkimhoàn.Cómộthômcậuđangtìmchiếcđenhỏđểdátmỏngkimloạivàbỗngnhiêncậuquênnó.Chacậubảocậunógọilàtas.Aurelianoliềnlấygiấyviếtchữtasrồiđemtờgiấyấydánlênbệđe.Nhưvậycậutinrằngtrongtươnglaimìnhsẽkhôngquêntênnónữa.Cậucũngkhôngngờrằngviệcquêntênnàylàbiểuhiệnđầutiêncủabệnhđãngtrímàchỉchorằngchẳngquađólàvìcáidụngcụấycótênrấtkhónhớ.Nhưngsauđómấyhôm,cậupháthiệnrarằngbảnthânmìnhkhôngthểnhớnổitêncácdụngcụtrongphòngthínghiệm.Thếlàcậuviếttênchúnglêntừngđồvậtmột,dođóchỉcầnđọctênlàđãcóthểnhậnbiếtđượcchúngrồi.KhichacậuđemnỗilolắngvềviệcôngquênhếtnhữngkỷniệmsâusắctừthờiấuthơkểchocậunghethìAurelianođã giải thích phương pháp của mình cho cha hiểu, và José Arcadio Buendía liền áp dụngphươngphápnàychomọingườitrongnhà,sauđóchotấtcảdânlàng.Lấycànhbàihươngđãchấmmực,ôngviếtlêntừngvậtthểtêncủanó:bàn,ghế,đồnghồ,cửa,tường,giường,chảorán.Rồiôngravườnviếtlêntừngconvậtvàtừngcâymột:bòcái,dêđực,lợnđực,gàmái,sắn,khoaisọ,chuốimắm.Dotìmhiểunhữngkhảnăngvôhạncủabệnhđãngtrí,dầndầnôngnhậnthấyrằngcóthểđếnmộtngàynàođóquaconchữngườitasẽnhậnracácsựvậtnhưngsẽkhôngnhớđượccôngdụngcủachúngtrongđờisống.Vậylàcầnphảiviếtchorõrànghơn.TấmbảngviếttreotrêncổconbòcáilàmộtbằngchứngtiêubiểuchohìnhthứcdânchúngMacondođãsửdụngđểchốnglạibệnhđãngtrí.Đâylàconbòcái,tấtcảcácbuổisángcầnphảivắtsữavàđốivớisữacầnphảiđunsôilênđểphavớicàphêvàlàmcàphêsữa.Nhưvậydânlàngcứsốngtrongmộtthựctạitrơnchuồichuộikhôngthểkhắcvàotrínhớ,đượcnhậnbắtthoángquabởinhữngtừghitrêngiấynhưngnósẽbiếnđikhingườitaquênmấtýnghĩacủacáctừ.NgayởcổngvàolàngMacondo,mộttấmbiểnđượcdựnglênviết:Macondovàtrênconđườngtrungtâmcủalàngcũngdựnglênmộttấmbiểncòntohơnnữađề“Thượngđếtồntại”.Đểghinhớcácđồvậtcũngnhưcácloạitìnhcảmcủaconngười,trongcácnhàcũngcótreocácbảngđềtêntừngđồvậtvàtừngloạitìnhcảmmột.Nhưnghệthốngnhớấyđòihỏiquánhiềusựquansátvàquánhiềusựnỗlựccủabộócđếnmứcrấtnhiềungườiđãphảiđầuhàngtrướcniềmvuicủamộtthếgiớitưởngtượng,đượcchínhhọbịaramàđốivớihọnólàmộtthếgiớiđểanủihơnlàmộtthếgiớiđểhànhđộng.PilarTerneralàngườiđónggópnhiềucôngsứchơnvàoviệcphổbiếntròphỉnhphờnàykhithịcảmnhậnđượccáchđọcquákhứtrongnhữnglábàicũngnhưtrướcđâyquachúngthịđọctươnglai.Bằngthủthuậtnàynhữngngườimấtngủbắtđầusốngtrongmộtthếgiớiđượcxâydựngbởinhữnghìnhảnhmơhồkhôngxáctíntrongnhữnglábài,lànơiôngbốnhớlạihầunhưmìnhlàmộtngườiđànôngrámnắngvừađếnđâyvàođầuthángtưvàbàmẹnhớlạimìnhgầnnhưmộtngườiđànbàtrẻtócđentuyền,cònđeonhãnvàngtrênbàntaytrái,vàlànơimộtngàysinhnhíchgắnlạidườngnhưmớivừahômthứbacònvăngvẳngtiếngchimchiềnchiệnhóttrêncâynguyệtquế.

Bịthấtbạitrướcnhữngthủthuậtcótínhchấtanủiấy,JoséArcadioBuendíađãquyếtchílàmmộtcáimáynhớôngtừngaoướcđểnhớnhữngphátminhkìdiệucủanhữngngườidigan.Vàotấtcảcácbuổisángcáimáyấyphảicókhảnăngduyệtlạitoànbộnhữnghiểubiếtthuđượctrongcuộcsốngkểtừđầuchođếncuối.Ôngtưởngtượngnógiốngnhưmộtcuốntừđiểntựquaytrònmàmộtngườingồiởtrục,nhờmộtchiếctayquay,cóthểkhiếnchonhữngtrithứcvềđờisốngsẽlầnlượthiệnrangaytrướcmắthọchỉtrongítgiờđồnghồ.Ôngđãviết

đượcmộtvạnbốnnghìncáiphích.Cũngchínhlúcấytrênđườngtừđầmlầyvàolàng,xuấthiệnmộtcụgiàquáidịtaycầmmộtquảchuôngnhỏrunglênnhữngâmthanhbuồnbuồncủakẻngáingủ,vaivácmộtvalicăngphồngcóđaithừngchằngbuộccẩnthận,đẩymộtchiếcxenhỏphủkínnhữngmụnvảithâm.CụđithẳngđếnnhàJoséArcadioBuendía.Khimởcửachocụ,Visitaciónkhôngnhậnracụvàcônghĩrằngcụgiàđếnđâyđịnhbánthứgìmàkhôngbiếtrằngkhôngthểbánđượcbấtcửthứgìởcái làngđangghìmtrongbệnhđãngtríkhủngkhiếpvôphươngcứuchữanày.Đólàmộtcụgiàcaotuổilắm.Mặcdùtiếngnóicủacụthềuthàođứtquãng,bàntaycụrunlẩybẩynhưkhôngthừanhậnsựtồntạicủacácvậtthểnhưngrõràngcụlàngườiđếntừmiềnđấtngườitavẫncóthểngủđượcvànhớđược.JoséArcadioBuendíabắtgặpcụngồitrongphòngkhách;tayquạtchiếcmũráchđãválại,mắtđangmảiđọcnhữngtờgiấyviếtchữdántrêncácbứctường.Ôngcungkínhchàocụđểkhỏithấtlễvìsợrằngđólàmộtngườiquenlâungàykhônggặplạivàhiệngiờôngchưanhậnra.Nhưngvịkháchđãnhậnraôngkhôngthànhtâm.Cụcảmthấymìnhbịchủnhàquênnhưngđókhôngphảilàsựlãngquêndovôtâmmàlàmộtsựlãngquênquáiácvàvôphươngcứuchữadokhôngthểtậptrungtrínhớđược,mộtsựlãngquêncụtừngbiếtrấtrõbởivìđóchínhlàsựlãngquêncủacáichết.Cụmởchiếcvalichậtníchnhữngthứkhôngthiếuđược,rồicụlấyramộtchiếctúidựngcácchailọ.CụchoJoséArcadioBuendíauốngtuộtthứnướccómùidễchịuvàlậptứctrongtrínhớcủaôngbừngsáng.Mắtôngnhòađivìlệtrướckhiôngkịpnhìnramìnhđangởtrongcănphòngbừabãinhữngđồvậtbịviếttên,trướckhiôngkípcảmthấyhổthẹnvìnhữngđiềungungốcđượcviếttrêntườngvớitấtcảlòngthànhkínhvàhơnthếnữa,trướckhiôngnhậnrangườimớiđến trongánh sáng tươihửngcủaniềmvui.Ngườiđó làMelquíades.Trong lúcMacondomởhộiănmừng trínhớbìnhphục thì JoséArcadioBuendíavàMelquíadesđánhbóngtìnhbạncũcủahọlâunaybịthờigianphủbụi.Ngườidiganquyếtđịnhởlạilàngnày.Đúnglàcụởtrongcõichếtvàđãchạytrốnvềđâyvìkhôngchịunổinỗicôđơn.Bịbộtộcmìnhruồngbỏ,bịtướcmấtnănglựcsiêuphàm,tấtcảnhữngthứđónhưmộtsựtrừngphạtđốivớilòngtrungthànhcủacụtrướccuộcđời,cụđãquyếtchíchạytrốnđếnđây,mộtxóxỉnhcủathếgiớimà thẩn chết chưapháthiện ra và cụhiến thân chonghề chụp ảnhDaguerre[14]. JoséArcadioBuendía chưabao giờnghenói vềphátminhnày.Nhưngkhi ôngnhìn thấy chínhmìnhvàgiađìnhmìnhvớigiâylútđờiđờihiệnhìnhtrênmộttấmkimloạióngánh,thìôngđứngthẩnngườira.VẫncònlạimộtbứcảnhtrêntấmkimloạiđãhoenrỉthuộcthờikỳấychothấyJoséArcadioBuendíaxuấthiệnvớimáitócxoănđiểmsương,mộtchiếccúcđồngđóngkíncổcồnáosơmi,vàvớivẻnghiêmtrangđầysợsệtkhiếnchoÚrsulacườingặtnghẽomàmiêutảôngnhư“mộttướngquânđanghãihùng”.QuảnhiênlàJoséArcadioBuendíađanghoảnghốttrongbuổisángthángchạpkhingườitachụpảnh,bởivilúcấyôngnghĩrằngdânchúngsẽmấtdầnđitheogiâyphúthìnhônghiệntrêntấmkimloại.Bởimộtsựđảolộnkìdịcủathóiquen,Úrsulalàngườiđãkhiếnôngnẩysinhýnghĩấycũngnhưbàlàngườiquênđinhữngmặccảmkhóchịutrướcđây,đãđồngýđểchoMelquíadesởlạitrongnhàmìnhmặcdùchẳngbaogiờchophépôngchụpảnhbàbởi(theođúngnhưlờibà)bàkhôngmuốncửtồntạinhưthếđểgiễucáccháumình.

Buổisángấybàmặcđẹpđếnthămđámtrẻ,thoaphấnchochúngrồichomỗiđứauốngmộtthìacháotủyđểchúngcóthểđứngyênkhôngnhúcnhíchtronghaiphútđồnghồtrướcmáy chụp ảnh củaMelquíades. Trongbức ảnhDaguerre chụp toàn gia đìnhđãmất từ lâu,Aurelianomặcđồdạđenđứnggiữa)AmarantavàRebeca.Cậumangvẻbuồnbuồnvàđôimắtnhìn sắc sảomànhiềunăm saunày khi đứng trướcđội hànhhình chúng vẫnnguyên vẹn,nhữnglúcđócậuvẫnchưacóđượcdựcảmvềsốphậnmình.Cậuđãlàmộtthợkimhoànlànhnghềđượccảvùngngưỡngmộ.TrongxưởngthủcôngđượcđặtcùngvớiphòngthínghiệmồnĩcủaMelquíades,dườngnhưcậuđãchạy trốnvàomột thờiđạikhácđể làmviệcđếnmứckhôngcònnghethấytiếngcậuthở;trongkhiđóchacậuvàMelquíadeslớntiếngtranhluậnvớinhauvềnhữnglờitiêntricủaNostradamus.Nhữnglờiấyvanglêngiữanhữngtiếngvachạmcủabìnhvàcốcđựngcácdungdịch,vànỗibấthạnhcủaaxitđổvàmuốibạcbịrơivãitừnglúctừnglúcdonhữngcúđộngcùitayvàtrượtchângâynên.Sựtoàntâmtoànsứchiếndângchocôngviệc,cáiquanniệmđúngđắnhướngdẫnmọihứngthúcủacậu,đãchophépcậutrongmộtthờigianngắnthuđượckhoảntiềnlớnhơnkhoảntiềncủaÚrsulathuđượcnhờnhữngchiếckẹonặnhìnhcongiốngrấtngonlành,nhưngcảbàndânthiênhạaiaicũnglấy

làmlạrằngtuycậuđãlàmộtngườiđànôngthựcthụthếmàvẫnchưabiếtđếnđànbà.Thựctìnhcậuvẫnchưahềcùngai.Mấythángsauđó,cụFrancisco-ConNgười,mộtkháchgianghồgầnhaitrămtuổivẫnthườngqualạiMacondođểphổbiếncácbàihátdochínhcụđặtra,đãtrởlạilàng.Trongcácbàihátnày,cụFrancisco-ConNgườikểlạitườngtậnnhữngđiềuxảyraởcácđàngtronghànhtrìnhcủamình,kểtừlàngManauređếncáchangcùngngõhẻmthuộcvùngđầmlầy,vậylànếuaimuốnnhắngửiđiềugìhoặcmuốnloanbáomộtsựkiệnnàođóthìcứviệctrảcụhaixuđểcụđưanóvàochươngtrìnhcủamình.NhờvậymàmộtđêmnọÚrsulanghecácbàihátcủacụvớihyvọngchúngsẽnóivềJoséArcadio,đãbiếttinmẹmìnhquácốmộtcáchngẫunhiênthôi.CụđượcgọilàFrancisco-ConNgườilàvìtrongmộtcuộcthihátđốiđápcụđãđánhbạiconquỉ,vảlạicũngkhôngmộtaibiếttênthậtcủacụ.TronglúcdịchmấtngủhoànhhànhởlàngMacondo,cụlặnglẽbiếnmấtvàbâygiờkhôngmộtlờibáotrướccụlạicómặtởđâytrongcửahàngcủabácCatarino.Cảlàngđềukéođếnnghecụđểxemcógìmớixảyratrênthếgiớinày.Trongdịpnày,cùngđếnvớicụcòncómộtngườiđànbàbéomậpngồitrênghếxíchđuđượcbốnphuAnh-điêngkhiêngvàđượcmộtcôgáidalaivẻcôđơncầmôche nắng cho. Đêm ấy Aureliano đến cửa hàng bác Catarino. Cậu thấy cụ Francisco - ConNgười,nhưmộtconkỳnhônghóađá,ngồigiữađámngườitòmòđangnghecụkểtích…Vớigiọnghát thều thàođượccâyđànphongcầmcũkỹđệm, câyđànnàycụđượcngàiWalterRaleigh[15]tặngchoởđảoGuiana.Cụhátđểkểlểcáctintức,trongkhiđóđôibànchânto,thô,nứtnẻbởiphảicuốcbộquacácmỏdiêmsinh,cùnggiậmliênhồiđểđánhnhịp.MụTúbàngồitrênghếxíchđu,tayphephẩyquạtởtrướccửaphíacuốiphòngnơicómộtsốngườiđànôngvàora.Vớibônghồngnỉgiắttrênmangtai,bácCatarinobánnhữngcốcnướcGuarapo[16]-gầntừngngườimộtđặttaymìnhlênngườihọvàođúngcáichỗkhôngnên.Đêmvềkhuya,nóngbứckhôngthểchịuđược.Aurelianongồinghetintứcchođếnhếtchươngtrìnhmàvẫnkhôngthấyđiềugìbổíchđốivớigiađìnhmình.ĐanglúccậusửasoạnđểvềnhàthìmụTúbàchỉtayrahiệu,bảocậu:-Cậucũngvàođi,-mụnói,-chỉtốnkémcóhaihàothôi!Aurelianobỏđồnghaihàovàocáiđĩamụkẹpnơibẹnrồibướcvàophòngmàkhôngbiếtđểlàmgì.Côbédalaiđangtrầntruồngnằmtrêngiườngvớiđôivúhệtnhưvúchó.ĐêmấytrướclúcAurelianovàođãcósáumươibangườiđànôngquaphòngnàyrồi.Khôngkhí trongphòng,vìđãcóquánhiềungườiqualạivàbịngàotrongmồhôivàhơithở,bắtđầuđôngđặclạinhuyễnthànhbùn.CôbélộtchiếcgatrảigiườngướtsũngvànhờAurelianocầmhộmộtđầu.Nónặngchìnhchịch.Haingườivặnhaiđầuvắttấmvảitrảigiườngchođếnkhikiệtnước.Haingườilậtnghiêngchiếcgiường,mồhôidòngdòngchảyvềphíanghiêngđểrơixuốngsànnhà.Aurelianokhaokhátmongmỏicôngviệcnàysẽkhôngbaogiờkếtthúc.Vềmặt lýthuyếtcậuđãbiếtnghệthuậtlàmtình,nhưngvìgốiđãmỏinênkhôngthểđứngthẳngđược,vàmặcdùdamìnhđãnổigaigàvànónghầmhậpcậuvẫnkhôngthểkìmđượcnhữngcútrungtiệnđangđòihỏimauchóngđượcthoátrangoài.Khisửasangxonggiườngđệm,côbélệnhchocậucởiquầnáo,thìcậungờnghệchgiảithích:“Ngườitabảotôivào.Ngườitabảotôihãybỏhaihàovàođĩađựngtiềnvàkhôngđượcchậmtrễ”.Côgáihiểuđượcnỗilolắngcủacậu.“Nếunhưanhbỏthêmhaihàonữaởcửara,anhcóthểởlạithêmítphútnữa”,côdịudàngnói.Aurelianocởiquầnáo,vẻkhổsởvìxấuhổ,khôngtàinàorũbỏđượcýnghĩchorằngcáithânxác lõa lồcủamìnhsẽkhôngđịchnổicáithânxáccườngtrángcủaônganhmình.Mặcchocôgáicốgắngkhêugợi,cậuvẫncảmthấyđơnđộc,đơnđộcđếnkhủngkhiếp.“Tôisẽbỏthêmhaihàonữa”vớigiọngchánnảncậunóithế.Côbélặnglẽcảmơncậu.Lưngcôbéđỏlừnglựng.Dacôbọclấyxươngđểlộtừngcáixươngsườnmộtvàhơithởcủacôgấpgáprốiloạnđầyvẻmệtmỏi.Hainămtrướcđây,ởmộtlàngxatítmù,côbéngủquênkhôngtắtngọnđènnếnvàkhichoàngtỉnhdậycôđãởngaycạnhlửacháy.Cáingôinhànơicôsốngvớibànội,vốnlàngườinuôicôtừtấmbé,đãbiếnthànhtrotàn.Từđótrởđi,ngườibàmangcôbéđihếtlàngnàysanglàngkhác,bắtcôphảingủvớiđànôngvớigiáhaihàomộtlầnđểcómộtsốvốnngõhầubùlạitoànbộgiátrịngôinhàbịcháy.Theonhữngtínhtoáncủacôgái,thìcôcònthiếuhơnmườinămmàđêmnàocũngphảihiếnthânchođủsốbảymươithằngđànông,bởivìngoàisốtiềnphảitrảchobànội,côcònphảikiếmđủtiềnđểtrangtrảichoviệcđilại,choviệcănuốngcủahaibàcháu,vàtiềncôngchonhữngngườiAnh-điêngkhiêngchiếcghếxíchđu.KhimụTúbàgõcửalầnthứhai,Aurelianorakhỏiphòngmàvẫnchưakịphànhsự,đauđớnđếnmuốnkhóclênđược.Đêmấy,cậukhôngngủ,chỉnghĩđếncôgáitrongtìnhcảmvừayêuvừathươnghại.Cậucảmthấyvừa

yêuthươnglạivừamuốnchechởcôgái.Đólàthứtìnhcảmdadiếtkhôngthểdừngđược.Vàolúctrờirạngsáng,ngườimệtrãrờivìmấtngủvàvìsốt,cậuquyếtđịnhmộtquyếtđịnhlànhmạnh,sẽcướicôgáiđểgiảiphóngcôkhỏisựcaiquảncủangườibàvàđểcùngcôhưởngtrọnnhữngđêmhoanlạcmàcôvẫnthườngphảichiasẻchobảymươithằngđànông.Nhưng,vàolúcmườigiờsáng,khicậuđếncửahàngbácCatarinothìcôgáiđãđikhỏilàng.ThờigianxoadịudầnýđịnhngâythơcủaAurelianonhưngnólạikhắcsâuthêmmặccảmvềsựthấtbạicủamình.Cậutrốnvàocôngviệc.Cậuquyếtchíởvậymộtđờiđểchônvùiýnghĩhổthẹntựchomìnhlàđồvôtíchsự.TrongkhiđóMelquíadesđãlàmxongcôngviệcghilêncáctấmphimcủamìnhtấtcảnhữnggìcóthểghihìnhởlàngMacondovàcụđãbỏmặcbuồngtốichonhữngsaymêcủaJoséArcadioBuendía,ngườiđãquyếtđịnhsửdụngnóđểgiànhlấymộtthínghiệmkhoahọcvềsựtồntạicủaThượngđế.Bằngmộtquátrìnhphứctạptrìnhbàynhữngbứcảnhchụpđượcởnhữngđịađiểmkhácnhautrongnhà,ôngtinchắcrằngsớmhaymuộnsẽcómộttấmảnhThượngđế,nếuquảthậtThượngđếtồntại,rồicùngmộtlúcsẽkếtliễutấtcảnhữngphỏngđoánvềsựhiệnhữucủaNgười.MelquíadesngàymộtnghiêncứusâunhữnglờithuyếtgiảngcủaNostradamus.Cụlàmviệcchođếnchiềutối,phátngộttrongchiếcáonỉkhoácngoàiđãbạcmàu,vớiđôibàntaychimsẻnhỏxíucủamìnhmànhữngchiếcnhẫnđeotrêncácngóntayđãmấtvẻsángbóngcủacácthờitrướcđây,cụvẽnguệchngoạclênnhữngtờgiấy.CómộtđêmcụtưởngrằngmìnhđãbắtgặpđượcmộtlờitiêntrivềtươnglaicủalàngMacondo.Nócóthểsẽlàmộtthànhphốsángrựcrỡ,vớinhữngtòanhàphalêđồsộ,lànơisẽkhôngcònmộtdấutíchnàocủadòngdõinhàBuendía.“Đólàmộtsựnhầmlẫn”, JoséArcadioBuendíanổigiậnnói.“Đókhôngphảilànhữngtòanhàphalê,màlànhữngtòanhàlàmbằngnướcđá,nhưchínhtôiđãthấytrongmộng,vàchodùhàngbaonhiêuthếkỷsau,luônluônvàlúcnàocũngvẫncómộtBuendía”.Trongngôinhàquáigởấy,Úrsula làngườicốgắngduytrìkhôngkhíbìnhthườngnhờviệckhuếchtrươngnghềbuônbánnhữngchiếckẹonặnhìnhcongiống,vớimộtlònướngbánhtrongmộtđêmđãsảnxuấtrahàngsọt,hàngsọtbánhmì,vàhànglônhữngchiếcbánhpudding,bánhtrửng,bánhbíchquimàchỉtrongvòngvàigiờđồnghồchúngđãtảnmácđikhắpcácnẻođườngmònthuộcmiềnđầmlầy.Dùtớituổiđượcquyềnnghỉngơi,nhưngbàlạihoạtbáthơn.Quábậnrộntrongcáccôngviệcsinhnhiềulợiấy,đếnmứctrongmộtbuổichiềunọkhicôgáiAnh-điênggiúpbàngàomậtvàobột,bàđãnhìnrasânvàbắtgặphaithiếunữlạ,xinhđẹpđangngồithêubênkhungthêudướiánhhoànghôn.ĐólàRebecavàAmaranta.Họvừađoạntangbàngoại,mộtcáitangđượchọkiêntrìđểtrởtrongbanămròngvàgiờđâybộquầnáomàusặcsỡdườngnhưđãđặthọvàomộtvịtrímớitrongcuộcđời.Hoàntoàntráivớinhữnggìcóthểchờđợicôtrongtươnglai,Rebecalàcôgáiđẹpnhất.Côcónướcdatrắngnhưngócần,đôimắttovàsâuthẳm,đôibàntaykhéoléodườngnhưđangdệtnhữngsợichỉvôhìnhtrênmộtbứcthảmthêu.Amaranta,côgáibéhơn,tuycókémphầnduyêndángtíchút,nhưnglạicóvẻcaonhãtựnhiên,mộtsựthanhthảnnộitâmcủabàngoạiđãquácố.BêncạnhhaicôgáilàArcadio.Mặcdùđãcóđượcsứcvóccủachamình,Arcadiovẫnlàmộtchúnhóccon.CậuquyếtđịnhhọcnghềkimhoàndướisựhướngdẫncủaAureliano,ngườingoàiviệcdạynghềcòndạychúbéhọcđọcvàviết.NgaylậptứcÚrsulanhậnrarằngnhàbàrồisẽchậtchội,rằngconcáicủabàđãđếntuổidựngvợgảchồngvàsẽcócon,dothiếuchỗởchúngsẽbuộcphảilytán.Vậylàbàmócsốtiềndànhdụmđượctrongnhiềunămlàmănvấtvả,giaokèohợpđồngvớicáckháchhàngcủamình,vàkhởicôngmởrộngngôinhà.Bàquyếtđịnhsẽxâyhaiphòngkháchtrongđócómộtphòngđầyđủtiệnnghivàthoángmáthơnđểdùngvàocôngviệchàngngày,mộtphòngănđủrộngkêchiếcbànăntovớimườihaichỗngồiđểgiađìnhvàkháchkhứacùngănmộtthể,chínphòngngủđềumởcửasổthôngrasânvàmộthànhlangdàicóbaolơnđặtcácchậucâydươngxỉvàchậucâythuhảiđường,bênngoàilàmộtvườnhồngcheánhnắnggaygắtbuổibantrưa.Bàcũngquyếtđịnhphánhàbếpcũđểxâydựnghai lòbánh;phếkhongôcũnơiPilarTernerađãxemhậuvậnchoJoséArcadioquanhữnglábàiđểxâymộtnhàkholớngấphailầnđủdựtrữlươngănchorấtnhiềunăm.Bàquyếtđịnhdựngmộtnhàtắmnamvàmộtnhàtắmnữvàởcuốisân,mộttàungựalớn,mộtchuồnggàthưnglưới thép,một chuồng vắt sữabò, vàmột chuồng chimmở rộng cửađónnhững chú chimkhôngđườngkiếmăncóthểtùythíchđếnở.Đượchàngchụcthợmộcvàthợnềtheosau,nhưthểbànhiễmphảicơnsốtvàngcủachồngmình,Úrsulasắpxếpvịtríchoánhsángvàđườngthônggió,phânchiacáckhoảngkhôngmàvẫnkhôngquêncácranhgiớicủachúng.Ngôinhà

khởithủycủacácbậcsángnghiệpbỗngchậtníchcưađụcvàvậtliệuxâydựng,vànhữngngườicôngnhânmệtmỏivãmồhôiđangyêucầutấtcảnhữngngườikhácđừnglàmđảolộncácđồvậtmàkhônghaybiếtrằngchínhhọmớilànhữngngườiđanglàmđảolộnhếtthảy.Bọnhọphátđiênlênvìchiếctảiđựngxươngngườivớitiếngkêulộccộc,lộccộclộccộccứtheoriếthọđikhắpnơi.Trongquangcảnhkhóchịucứphảithởhítmùivôinồngnặcvàmùinhựađường,khôngmộtaihiểuđượcvìsaotừtronglòngđấtlạinổilênmộtngôinhàkhôngchỉlớnchưatừngthấytronglàng,màcònlàngôinhàhiếukháchvàmátmẻchưatừngcótrongkhắpvùngđầmlầynày.JoséArcadioBuendíanhữngtưởngsẽlàmchoThượngđếchítônphảigiậtmìnhtrướckhungcảnhnhiềuthayđổitolớnấy,lạilàngườihiểuđượcđiềuđóítnhất.KhingôinhàsắpsửahoànthànhthìÚrsulađãlôiôngrakhỏithếgiớimơmộngđểbáochoônghayrằngđãcólệnhbuộcbứctườngmặttiềncủamọinhàđềuphảiquétvôixanhchứkhôngđượcquétvôitrắngnhưdânlàngvốnưathích.Bàchìachoôngxemmảnhgiấyghicáimệnhlệnhchínhthứcấy.JoséArcadioBuendía,vẫnchưahiểuđiềubàvợmìnhnói,đangcốđọcchữký:-Ngườinàylàaivậy?-Ônghỏi.-Quanthanhtrađấy,-Úrsulabuồnbãtrảlời.-Ngườitađồnrằngôngấylàmộtnhàchứctráchmớidochínhphủpháitới.DonApolinarMoscote,Quanthanhtra,đãlặnglẽđếnlàngMacondo.NgàixuốngxevàởtrongkháchsạnJacobdomộttrongnhữngngườiẢ-rậpđầutiênđếnđâyđổiđồvậtlấyvẹtđuôidàidựngnên.NgàyhômsaungàithuêluônmộtphòngmởcửarađườngchỉcáchnhàcủaBuendíahaiôphố.NgàibàybiệnmộtchiếcbànvàmộtchiếcghếmuacủaJacob,treotấmquốchuydongàimangtheolêntườngvàtrêncửamộtchiếcbiểnđề:Quanthanhtra.Côngviệcđầutiêncủangàilàralệnhchocácnhàtronglàngphảiquétvôixanhđểmừngngàyđộclập.JoséArcadioBuendía,taycầmbảnsaotờlệnh,bắtgặpngàingủtrưatrênchiếcvõngmắctrongmộtcănphòngbàybiệnvàtrangtrísơsài.“Ngàilàngườiđãviếttờgiấynày?”,ônghỏi.DonApolinarMoscote,mộtngườiđànôngchínchắn,vẻhút nhát,mặt đỏ nhừ, đã trả lời rằng đúng thế. “Nhândanh cái gìmà ông viết nào?”, JoséArcadioBuendíalạihỏitiếp.DonApolinarMoscotetìmmộttờgiấycấttrongngănkéobànchìa cho ông xem: “Tôi vừa được phong chức Quan thanh tra của làng này”. José ArcadioBuendíakhôngthèmnhìntờsắcphong,nói:-Ởlàngnày,chúngtôikhôngralệnhbằnggiấytờ-ôngnóivớivẻbìnhthản,-vàđểngàibiếtluônmộtthể,chúngtôikhôngcầnbấtkỳmộtQuanthanhtranào,bởivìởđâychẳngcógìđểmàphảithanhtracả.TrướctháiđộcứngrắncủaDonApolinarMoscote,ngườikhông lúcnào to tiếng, JoséArcadioBuendíakể lại tường tậncâuchuyệnhọđãxâydựnglàngnhưthếnào,chiaruộngđấtnhưthếnào,rồimởđườngnhưthếnào,mởmangcácnghềcầnchođờisốngvàsinhlợinhưthếnào,khônghề làmphiềnlòngchínhphủvàcũngchưamộtaiđãlàmphiềndânlàngnày.“Chúngtôisốngrấthiềnlànhđếnmứclàngchúngtôichưahềcóngườichếtvìbệnhtậthayvìtuổigià”,ôngnói:“Ngàithấyđấylàngchúngtôivẫnchưacónghĩađịamà!”.Ôngkhônghềđaukhổvìchínhphủđãkhônggiúpđỡdânlàng.Tráilại,ônglấylàmvuilòngnhậnthấychođếnlúcnàychínhphủvẫnđểchodânlàngtiếptụcsốngnhưvậy,bởivìbọnhọkhôngtốncônghoàisứclậplàngđểchokẻkhácđếnlênmặtdạyhọphảilàmthếnàythếnọ.DonApolinarMoscotemặcchiếcáokhoácvảichéogo,màutrắngnhưmàuquần,khônglúcnàođểmấtcửchỉbìnhtĩnhcủamình.-Vậylànếunhưngàimuốnởlạiđây,nhưnhữngcưdânbìnhthườngkhác,ngàisẽđượcđóntiếpnồnghậu,-JoséArcadioBuendíakếtthúc,-bằngkhông,nếunhưngàiđếnđểgâyrốibuộcdânlàngphảiquétvôixanhlêntườngnhàthìngàicóthểthuxếphànhlývàcútvềnơingàikhởihành.Bởivì,nhàtôiphảitrắngnhưmộtconbồcâu.DonApolinarMoscotetáingườiđi.Ngàigiậtlùimộtbước,nghiếnrănglạivớivẻsượngsùng,nói:-Tôibáochoôngbiếtrằngtôicóvũkhí.JoséArcadioBuendíakhôngbiếttựlúcnàocáisứctraitrángbẻgẫysừngtrâuđãdồnlênhếtđôitaymình.TúmlấyveáobôngApolinarMoscote,ôngxáchngàilênngangtầmmắtmình,nói:-Cáinàythìtalàm,-Ôngnói,-bởivìtamuốnxáchsốngnóvàđểkhỏiphảiânhậnsuốtđờivìphảixáchmộtxácchết.Cứthếxáchngàiđigiữađườngcáichođếnkhitaymỏiđểtuộtmấtveáo,ôngmớiđặtngàiđứngxuống.LúcđóQuanthanhtrađãởtrênconđườngngoàiđầmlầy.

Mộttuầnsau,ngàitrởlạimangtheosáungườilínhchânđất,ănmặcráchrưới,tấtcảđềumangsúnghỏamai,vàmộtchiếcxebòchởvợcùngbảycôcongáicủangài.Sauđóhaixebòchởgiườngghếbàntủ,rươnghòmvàcácdụngcụnấubếpcũngđếntheo.NgàiđểgiađìnhtrọtạikháchsạnJacobtrongkhitìmmuamộtngôinhàvàtiếptụcmởlạicôngsởcólínhgácbênngoài.CácbậcsángnghiệpcủalàngMacondosẵnsàngtốngkhứbọnngườixâmlượcđi.Cùng

với các con trai lớn củamình họ đã kéo đến để tiếp sức cho quyết tâm của José ArcadioBuendía.NhưngôngphảnđốibởivìtheonhưlờiônggiảithíchthìDonApolinarMoscoteđãtrởlạiđâycùngvớivợvàcáccongáingàivàđãlàđànôngthìkhôngnênlàmsượngmặtkẻkháctrướcmặtgiaquyếnhọ.Vậylàôngquyếtđịnhsẽgiảiquyếtcôngviệctheonhữngthểthứcêmđẹphơn.Aurelianođicùngông.Lúcnàycậuđãđểbộriađenvểnhlênởhaibênmépvàđãcógiọngnóisangsảngmàsaunàychúnglànhữngđặcđiểmkhiếncậunổibậtlêntrongchiến tranh.Khôngmang theovũkhí cũngkhông tuân lệnhbọn lính gác, cha conhọbướcthẳngvàocôngsởcủaQuanthanhtra.DonApolinarMoscotevẫnđiềmtĩnh.Ngàigiớithiệuvớihọhaicôcongáingẫunhiêncómặttạiđó.Amparo,mườisáutuổi,nướcdarámnắngnhưnướcdamẹcô,vàRemediosxấpxỉchíntuổi,mộtcôbékháukhỉnhvớinướcdatrắngngàvàđôimắtxanh.Cảhaiđềuduyêndángvàcónềnnếp.Cũngchớpnhoángnhưchaconhọbướcvào,trướckhiđượcchagiớithiệu,cáccôđãmangghếchokháchngồi.Songcảhaichaconđềuđứng.

-Tốtlắm?-JoséArcadioBuendíanói.-Ngàisẽởlạiđây,nhưngkhôngphảivìngàiđãcóbọnlínhcanhmangsúnghỏamaiấymàvìlòngkínhtrọngcủadânlàngđốivớibànhàvàcáccôgáiđây.DonApolinarMoscotehoangmang,nhưngJoséArcadioBuendíakhôngchongàicóthờigianđểđốiđáp:“Chúngtôichỉyêucầungàihaiđiềuthôi”,ôngnói:“Trướctiênhãyđểchomỗingườiđượctheosởthíchmìnhmàquétvôinhà.Thứhailàhãyđểchonhữngngườilínhđikhỏilàngngaylậptức.Chúngtôisẽđảmbảoanninhchongài”.Quanthanhtraxòerộngbàntayphải,giơlên:-Lờihứadanhdựchứ?-Lờinóicủakẻthùđấy,-JoséArcadioBuendíanói.Nhưngvớigiọngcayđắngôngnóirõ:-Bởitôimuốnnóirõđểngàibiết:Ngàivàtôisẽtiếptục làkẻthùcủanhau.Ngaybuổichiềuấy,bọn línhđãphảibánxớiđi.Mấyngàysau, JoséArcadioBuendíađãtìmchogiađìnhQuanthanhtramộtngôinhà.Tấtcảđềusốngthanhthảntronghòabình,trừAureliano.HìnhảnhRemedios,côgáiútcủaQuanthanhtra,màcứtheotuổitácđểxétthìcôbéchỉđángtuổiconcậu,đãđọnglạitrongtâmkhảmlàmnhứcnhốithânxáccậu.Đólàmộtcảmgiáccótínhchấtcơhọcgiốngnhưmộtviênsỏilẫntronggiàylàmnhóiđauchânmỗikhiđi.

CHƯƠNG4Mộtbuổi khiêu vũđược tổ chứcđể ănmừngngôi nhàmới trắngnhưmột conbồ câu.

ÚrsulatừngấpủýnghĩấyngaytừbuổichiềubàthấyRebecavàAmarantađãtrởthànhnhữngthiếunữvàhầunhưcóthểnóirằngcáilýdochủyếucủaviệcxâycấtnhàmớilàniềmkhaokhátmongmuốnchocáccôgáicómộtchỗtiếpkháchxứngđáng.Trongkhitiếnhànhcôngviệcxâydựnglạingôinhà,Úrsulavấtvảlàmlụngnhưmộttêntùkhổsaiđểkhôngmộttrởlựcnàocỏthểdìmtắtcáimụcđíchrựcrỡánhhàoquangấy.Dođótrướckhicáccôngviệcnàyhoànthành,bàđãgửimuasắmcácđồtrangtrívàđồănthứcđựng,toànlànhữngthứđắttiền.Trongsốđócómộtvậtkỳdiệutừngkhiếnchocảlàngngạcnhiênvàkhiếnchotuổitrẻphảisungsướngthíchthú,đólàcâyđàndươngcầmtựđộng.Ngườitachởtừngbộphậncủanóđến.NhữngbộphậnnàyđượcđểtrongmấychiếcthùngvàchúngđượcmoirakhỏithùngcùngvớibànghếgiườngtủsảnxuấttạiWien,gươngkínhsảnxuấtởxứBohemia,bátđĩadoCôngtyTâyẤnsảnxuất,khănphủbàncủaHàLanvàhàngloạtđèndầuvàđènnến,bìnhhoa,mànlụainhoatreotườngvàthảmtrảinhà.CôngtynhậpkhẩuđãpháimộtchuyêngiangườiÝgiàukinhnghiệm,tênlàPietroCrespi,đếnnhàđểlắpvàchỉnhcâyđàndươngcầmtựđộng,đểdạycáchsửdụngchonhữngngườimuanóvànhấtlàdạyhọkhiêuvũtheoâmnhạchợpmốtthờiđạiđượcintrênsáucuộnbăng.

PietroCrespilàmộtthanhniêntrẻ,tóchung,mộtngườiđẹptrainhấtvàcóhọcvấnnhấtởMacondo,làmộtngườitựtrọngtrongcáchănmặcđếnmứcmặcchokhôngkhínónghầmhậpanhvẫnmặcbộquầnáobằnglụabósátngườivàmộtchiếcáokhoácngoàibằngdạthâmdàycộp.Ngườixâmxấpmồhôi,cốgiữmộtkhoảngcáchrõrànggiữamìnhvớicácchủnhân,anhđã ở lỳ vài tuần liền trong phòng đóng kín cửa, với sự say mê giống hệt sự say mê củaAurelianotrongxưởnglàmđồkimhoàn.Cómộtbuổisángnọ,khônghềmởcửa,khôngcầncầucứumộtnhânchứngthầnthánhnào,anhđặtmộtbăngnhạclêncâyđàndươngcầmtựđộng,vàthếlàâmnhạctrongtrẻovàdudươngvanglênkhiếnchonhữngtiếngbúachátchúavànhữngtiếngvachạmthườngxuyêncủacáctấmgỗbỗngngừngbặttrongcáithanhvắngđếnthảngthốt.Tấtcảmọingườivộiđổxôtớiphòngkhách.JoséArcadioBuendíahàohứnghẳnlênkhôngphảidovẻđẹphấpdẫncủaâmnhạcmàlàdocâyđàndươngcầmtựđộnggõlấyphímđànvàôngđãđặtchiếcmáyảnhcủaMelquíadesởtrongphòngkháchvớihyvọngsẽchụpđượcbứcảnhngườichơinhạcvôhình.NgàyhômấynhạcsưngườiÝăntrưavớigiađình.RebecavàAmaranta giữnhiệmvụhầubàn, đều có cảm tình trước cử chỉnhẹnhàngkhoanthaicủaconngườithanhtaoấytronglúcđôibàntaydamáixanhkhôngđeonhẫncủaanhsửdụngthìamạtrênbànăn.Trongphòngchờănthôngvớiphòngkhách,PietroCrespidạyhaicôgáikhiêuvũ.Đánhnhịpbằngchiếcmáyđotiếtđiệu,anhdạyhọđưachânmàtaykhôngchạmvàothânthểhọtrongsựcanhchừngrấtđángyêucủaÚrsula,ngườikhônglúcnàobỏđirangoàiphòngkháchtronglúccáccongáibàhọcnhảy.Trongnhữngngàyđó,PietroCrespimặcnhữngchiếcquắnđặcbiệt,mềmmạibósátlấycơthểvàđimộtđôigiàymúa.“Bàkhôngtộigìmàcứphảilolắngthế”,JoséArcadioBuendíanóivớivợ.“Cáianhchàngnàylàmộtgãáinamáinữthôi”.SongbàvẫnnhữngthôiviệccanhchừngmộtkhiviệchọckhiêuvũcủacáccongáichưaxongvàanhchàngngườiÝchưađikhỏiMacondo.Vậylàbàbắttayvàocôngviệcchuẩnbịngàyvui.Úrsulalêndanhsáchnhữngngườiđượcmờitớidựtiệc,trongđónhữngngườiduynhấtđượcchọnmờilàconcháucủacácbậcsángnghiệplàngMacondo,trừgiađìnhPilarTerneramàlúcấyđãcóthêmhaiđứaconhoang.Thựcrađólàmộtsựlựachọnđộcđáođượcquyếtđịnhbởinhữngtìnhcảmbạnbè,vìnhữngngườitượcchọnkhôngchỉlànhữngngườibạnchícốtđốivớinhàJoséArcadioBuendíakểtừtrướckhitiếnhànhcuộcdicưđưatớisựrađờicủalàngMacondo,màcònvìnhữngconcháucủahọvốnlàbạnnốikhốtừthuởấuthơcủaAurelianovàArcadio.CáccongáihọvốnlànhữngcôgáiduynhấtthườngđếnchơithàđểcùngthêuthùavớiRebecavàAmaranta.DonApolinarMoscote,mộtquanchứctốtbụngmàhoạtđộngcủangàiđãthuhẹpởviệcgiữlạihaiviêncảnhsátchỉvũtrangbằngdùicuivànuôihọtrongđiềukiệnkinhtếeohẹpcủamình,chỉlànhàchứctráchtrêndanhnghĩa.Đểđảmbảochitiêuhàngngày,cáccôgáicủangàiđãphảimởmộthiệumayvừanhậnlàmthuênhữngbônghoanỉ,vừanhận làmcảmứtổi lẫnviết thuênhữngbức thư tìnhchocác

chàngtraicôgáitronglàng.Mặcdùcóđứckhiêmtốnvàngoannết,congáingài-nhữngcôgáiđẹpvànhảycácđiệuvũmớiuyểnchuyểnnhấtlàngnày-đãkhôngtìmnổicáchnàođểngườitamờimìnhđếndựngàyvui.TronglúcÚrsulavàcáccôgáimởhộplấyracácđồdùng,lánhbóngbátđĩacốc táchvà treo lên tườngnhữngbức tranhcácbàquýpháiđứngtrênnhữngchiếcthuyềnchởđầyhoahồng,vàbằngnhữngcôngviệcấymẹconbàđãtruyềnhơithởcuộcđờimớichocácphòngnhẵnbóngdonhữngngườithợnềcâynênthìJoséArcadioBuendíatừbỏviệctruytìmhìnhảnhthượngđế,ôngbuộcphảithừanhậnsựkhôngtồntạicủangười,vàđãbổcâyđàndươngcầmtựđộngrađểtìmhiểucáihuyềnbícủanó.Saubaongàylúngtúngtrướcmớbòngbongnhữngsợidâyduỗiraởmộtđầuđểrồilạicuộnlạiởđầukiavàmộtđốngnhữngchốtvàcầnđànthừara,JoséArcadioBuendíacũnglắplạiđượccâyđàndươngcầmtựđộngnhưnglắprấttồi.Ônglàmxongviệcnàyhaingàytrướckhicócuộcvui.Chưabaogiờởnhànàycónhiềulolắngvớitấttảchạyvạynhưnhữngngàyấy.Songnhữngcâyđènmớithắpnhựađườngvẫncứbừngsángvàođúngngàyvàgiờquiđịnh.Nhàmởrộngtoangcửa,vẫncònthơmmùinhựathôngvàmùivôiẩm.Concháucủacácbậcsángnghiệp làngMacondo làmquenvớihành langnhững chậu cảnh trồng câydươngxỉ và cây thuhảiđường,những cănphòngthanhvắng,vườnhoangàongạtmùihoahồng,rồibọnhọhọpmặtnhautrongphòngkháchtrướccỗmáychưatừngbiếtđãđượcphủmộttấmvảitrắng.Nhữngaitừngbiếtđàndươngcầmthườngdùng,rấtphổbiếnởcáclàngquanhvùngđầmlầyđềucảmthấychútítthắcthỏm.NhưngcaycúhơncảvẫnlànỗithấtvọngcủaÚrsulakhingườitađặtmộtbăngnhạclêncâyđàndươngcầmtựđộngđểRebecavàAmarantamởđẩubuổikhiêuvũ,nhưngmáymócđãkhônghềchuyểnđộng.Melquíades,màlúcnàyhầunhưđãlòamắt,cốnhớlạicácngónnghềtrongkhotríthứcbáccổcủamìnhđểvậndụngvàoviệcsửachữacâyđàndươngcầmtựđộng.Cuốicùng,hoàntoànngẫunhiênthôi, JoséArcadioBuendíađãkhiếnchomộtbộmáychếtbỗngquayđượcvàdođóâmnhạcphátralúcđầungherầurĩsaunghetuônchảynhưdòngsuốiâmthanhgồmnhữngnốtnhạckhóhiểu.Cáccầnđàngõloạnxạ.Chúngcứđậphoàivàocácdâycâyđànđượcbốtríbừabãi,khôngtheomộttrậttựnàovàdođónhữngdâyđànnàyrunglênrunrẩyđầyvẻsợhãi.Nhưngnhữngcháuconươngbướngcủahaimươimốtngườibạophổitừngđixuyênrừngtheohướngtâyđểtìmbiển,đãbiếtvượtquanhữngchỗkhónhảydosựthayđổicủaâmnhạcgâynên,vàdođóbuổikhiêuvũđãkéodàichođếnsáng.PietroCrespiđãtrởlạiđểsửachữacâyđàndươngcầmtựđộng.RebecavàAmarantagiúpanhsắpđặtthứtựcácdâyđànvàhọcùngphụhọacườivớianhvàonhữngchỗkhónhảycủacácđiệuvan.AnhtỏtháiđộrấtđángkínhtrọngvàcótưchấtcaothượngđếnmứckhiếnchoÚrsulakhôngthấycầnthiếtphảicanhchừngcácbuổihọckhiêuvũcủacáccongáimình.Đêmtrướcngàyanhlênđường,mộtbuổikhiêuvũvớicâyđàndươngcầmtựđộngđãsửasangtấtđượctổchứcgấpđểtiễnanh.AnhđãcùngvớiRebecabiểudiễntuyệthaycácđiệuvũhiệnđại.ArcadiovàAmarantacũngkhôngkémhọtrongnhữngđộngtácduyêndángvàhoạtbát.NhưngbuổibiểudiễnbuộcphảingừnglạibởivìPilarTernera,màlúcấyđangởngoàicửacùngvớinhữngkẻtòmò,đãẩuđảvớimộtngườiđànbàdámbìnhluậnrằngArcadiocóbộmôngđànbà.Đếnnửađêm,PietroCrespiđãchiataygiađìnhbằngmộtbàiphátbiểuchanchứatìnhcảmlưuluyếnvàhứakhônglâusẽtrởlại.Rebecađưatiễnanhđếntậncửachính,vàsaukhiđãđóngkíncáccửavàđãtắtđènnhàthìcôvàophòngmìnhđểkhóc.ĐólàmộttiếngkhócnãonềkéodàivàingàymàvềnguyênnhâncủanóthìkhôngaibiếtkểcảAmaranta.Côvốnlàngườikhóhiểuvàđiềuđókhôngcógìlàlạ.Dùcócáivẻbềngoàidườngnhưcởimởvàlễmạo,nhưngthựcracôvốnlàngườicôđơnvàcótráitimthầmkínkhônlường.Côlàmộtcôgáiđangtuổidậythìlộnglẫy,dángngườisonsẻvàlạithíchngồitrênchiếcghếxíchđugỗcôđãmangtheođếnnhà,từngđượcsửachữanhiềulầnvàđãthiếutayngai.Khôngmộtaipháthiệnrarằngvàotuổiấycôvẫngiữthóimútngóntay.Bởithếcôkhôngbaogiờbỏlỡdịpởmộtmìnhtrongbuồngtắmvàduytrìthóiquenngủquaymặtvàotường.Trongnhữngbuổichiềumưa,đanglúcngồithêuvớimộtnhómbạngáiởhànhlangđặtnhữngchậucâythuhảiđường,bỗngdưngcôkhôngchútâmtheodõimạchchuyệnđangsôinổi,đểmộtgiọtnướcmắtnhớnhunglăntrêngòmálàmmặncuốnglưỡimìnhkhinhìnthấynhữngvỉađấtướtvànhữngviênsétmàgiunđùn lên từngđốngnhỏtrongvườnhoa.Khicôbắtđầukhóc thìnhữngthích thúvụngtrộmấy,từngbịnướccamhòavớibộtđạihoàngđánhbạitrongnhữngnămtrướcđâylạitrỗidậytrongnỗikhaokhátkhôngthểkiềmchếđược.Côlạiănđấtnhưtrướcđây.Lúcđầucôăn

hầunhưchỉvìtínhtòmòbởitinrằngmùikhóchịucủađấtsẽlàphươngthuốchữuhiệuđểcưỡnglạiýmuốncủamình.Vàquảnhiênlàcôkhôngthểchịuđượcđấtởtrongmồm.Nhưngdocơnthèmkhátđangngàymột lớnthêmkhuấtphục,côđãcốgắngchịuđựng.Đó làcơnthèmkháttrướcđây,làsởthíchănquặngmỏ,làniềmvuiháohứcđượcănmónănnguyênthủy.Cônhétcácmẩuđấtvàotúirồi lénăntừngmẩumộtmàkhôngbịainhìnthấy.Côănchúngmàtựcảmthấyvừasungsướngmãnnguyệnvừagiậnhờnaioántronglúcdạycácbạngáihọcnhữngmũithêuhóchiểmnhấtvànóichuyệnvềnhữngngườiđànôngkhôngxứngđángvớisựhysinhmàvìhọcôphảiănvôitường.Nhữngmẩuđấtnàyngàymộtítxaxưahơnvàngàymộtrõnéthơnđốivớingườiđànôngduynhấtxứngđángvớisựtựhủyhoạiấy,cứnhưthểmặtđấtmàanhtavớiđôiủngvéc-nithanhnhãcủamìnhgiẫmlênởmộtnơikhácnơitrầngiannàysẽtruyềnchocôgáisứcnặngvàđộấmnóngcủamáuanhtatrongmùivịcủaquặngmỏtừngđểlạimộtcảmgiácchuachátởmiệngcôvàmộtlớpcặncủasựbìnhyênđọnglạimãimãiởtráitimcô.

Mộtchiềunọ,khôngmộtduyêncớgì,bỗngnhiênAmparoMoscotexinđượcđếnthămnhà.AmarantavàRebecabốirốitrướcchuyếnđếnchơinhàkhônghẹntrước,đãphảimiễncưỡngđóntiếp.Họdẫncôđixemngôinhàmớilàmlại,chocônghenhữngbăngnhạcphátratừcâyđàndươngcầmtựđộng,mờicôăncamvớibánhbíchquy.AmparotựthểhiệnlàcôgáidanhgiávuivẻvànềnnếpkhiếnchoÚrsulacảmđộngtrongnhữnggiâylátbàcùngngồitiếpkhách.Sauhaigiờ,khibuổinóichuyệnđãbắtđầutàn,AmparolợidụnglúcAmarantalơđễnhđãđưachoRebecamộtbứcthư.Côgáichỉkịpnhìndòngchữ:gửicôRebecaBuendíatrácviệtđượcviếtvớimộtlốichữngayngắn,mộtthứmựcxanhvàlốiđểcáchchữvừathoángvừađẹpmắtmàchúngvẫnđượcdùngđểviếtnhữnglờichỉdẫncáchthứcsửdụngcâyđàndươngcầmtựđộng,rồibènlấyngóntaycẩnthậngấpvàviếtbứcthưrồicấtvàotrongyếmngực.CôđưamắtnhìnAmparoMoscotehàmývừacảmơnkhônxiết,vừathầmhứathựchiệnđiềuướcnguyệnchotớikhichết.TìnhbạnbỗngnhiêncógiữaAmparovàRebecađãthứcdậynhữnghyvọngcủaAureliano.NỗinhớnhungcôbéRemedioskhôngngừnggiàyvònhưnganhkhôngcódịpgặplạicôbé.KhicùngvớinhữngngườibạncốtricủamìnhnhưMagníficoVisbalvàGerineldoMárquez-nhữngđứaconcủanhữngbậcsángnghiệpcùngtênnhưvậy-đidạochơiquanhlàng,bằngđôimắtháohứcanhdòtìmcôbéởtronghiệumaynhưnganhchỉthấycácbàchịcô.ViệcAmparoMoscotecómặtởnhàmìnhgiốngnhưmộtđiểmbáo.“Emsẽđếncùngvớichị”,Aurelianotựnhủthầm.“Côemsẽđến”.Anhnhắcđinhắclạinhiềulầnvớitấtcảniềmtin.Dođómộtbuổichiềunọkhiđanglàmconcávàngtrongxưởngkimhoàn,anhcóniềmtinchắcchắnrằngcôbéđãđáplạitiếnggọicủatráitimmình.Quảnhiên,sauđóítlâu,anhnghethấytiếngnóitrongtrẻongâythơvàvàolúcngẩngmặtlênvớitráitimgiậtthốtanhnhìnthấycôbémặcbộváyáobằngsamỏngmàuhồng,điủngtrắngđứngngaytrướccửa.-Remediosơi,emđừngvàođấynhé!-AmparoMoscoteđứngởhànhlanggọi.-Ngườitađanglàmviệcmà!NhưngAurelianođãkhôngđểchocôbékịpnghelờichịmình:Anhchìaconcávàngmiệngngậmmộtcáivòngnhỏrồinóivớicôbé:-Vàođây!Vàođây!CôbébướclạigầnvàhỏianhmộtvàicâuhỏimàAurelianokhôngthểtrảlờinổi,bởivìcơnhenbấtthìnhlìnhđếnđãngăncảnanh.Anhmuốnmãimãiởbêncôbé,gầnkềvớinướcdatrắngngà,gầnkềvớiđôimắtxanhmàungọcbích,gầnkềvớitiếngnóimàmỗicâuhỏicôbécứgọianhlà“ngài”vớitấtcảlòngkínhtrọngcôvẫndànhchocha.Melquíadesngồiởxóphòngbêncạnhbànviết,đangghilạinhữngkýhiệukhôngthểnàođọcđược.Aurelianocămtứccụ.AnhkhônglàmgìđượcngoạitrừviệcanhbảoRemedioslàsẽtặngcômộtconcávàngvàcôbéhoảnghốttrướctặngvậtđãvộivàngùtéchạyrakhỏixưởngkimhoàn.Chiềuấy,Aurelianomấtbìnhtĩnh,cáibìnhtĩnhthâmtrầmanhvẫnthườngcóđểchờđóndịpđượcnhìncôbé.Anhsaolãngcôngviệc.Trongnhữngcốgắngtuyệtvọngđểtậptrungtưtưởng,đãnhiềulầnanhgọitêncôbénhưngRemediosđãkhôngđáplời.Anhtìmcôbéởhiệumaycủacácchịcô,trongcácbuổiđếnchơinhàcô,trongvănphòngchacô,nhưnganhchỉthấycôtronghìnhảnhthấmđậmnỗicôđơnkhủngkhiếpcủachínhmình.HànggiờvàhànggiờcùngvớiRebecaanhngồitrongphòngkháchđểnghenhạcvalsephátratừcâyđàndươngcầmtựđộng.RebecanghenhữngbảnnhạcvalselàvìPietroCrespiđãdạycônhảyvớithứnhạcđó.CònAurelianonghenhữngbảnnhạcvalselàvì,chỉđơngiảnthôi,chínhthứâmnhạcấygợianhnhớRemedios.Ngôinhàđầyứtìnhyêu,Aurelianobiểuhiệntìnhyêucủamìnhtrongthơ,nhữngvầnthơkhôngđầukhôngcuối.Anhviếtchúng

trênnhữngtấmdathuộcdocụMelquíadestặng,trêntườngnhàtắm,trênlàndahaicánhtaymình,vàtrongnhữngvầnthơđóbiểuhiệnmộtRemediosméomó:Remediostrongcơngióvậtvờlúchaigiờchiều,Remediostronghơithởtrầmmặccủanhữngbônghồng,Remediostronghơibánhnghingútkhóimớiralòlúcbanmai,RemediosởkhắpmọinơivàRemediosmãimãivàmãimãi.Đứngthêubêncửasổ,Rebecangóngmongtìnhyêuđếnvàolúcbốngiờchiều.Côbiếtrằngconlừacủangườiđưathưchỉđếnlàngnàynửathángmộtlần,nhưnglúcnàocôcũngmongngóngmàlòngnhủrằngdonhầmlẫnnócóthểđếnbấtcứngàynào.Nhưngđãxảyramộtviệctráilạihoàntoàn:cómộtlầnconlừakhôngđếnđúngcáingàyquyđịnh.Thếlàcôgáiphátđiênvìthấtvọng.Đanglúcnửađêm,côthứcdậyănnhữngvốcđấtbốcởngoàivườnhoa.Trongnỗikhaokhátmuốntựtử,côkhóclócthảmthiếtvừađaukhổvừagiậnhờn,mànhainhữngcongiunmềmmại,mànghiếnsụnnhữngchúốcsên.CônônmửachotớisángCôlảđivìkiệtsức.Cômấttríkhônvàtráitimcôbồihồiđậpkhôngcònbiếtxấuhổ.Úrsulahoảnghốtmởkhóarươngvàbắtgặpởdướiđáymườisáuláthưthơmlựngđượcbuộccẩnthậnbằngnhữngdảinơhồng,cùngvớinhữngbộxươnglávàđàihoaướpkhôgiấutrongcáccuốnsáchcổvàxáckhônhữngconbướm,mànếukhẽchạmphảichúngsẽbiếnngaythànhbụi. Aureliano là người duy nhất hiểu được nỗi thống khổ vô bờ. Buổi chiều ấy, trong lúcÚrsula cốgắngđiều trị choRebecakhỏi cơnmêmẩn thì anh cùngvớiMagníficoVisbal vàGerineldoMárquez đến tiệm ăn của bác Catarino. Tiệm ăn đã đượcmở rộng vớimột dãyphònggỗ,phòngcủanhữngngườiđànbàsonphấnsốngđộcthân.Mộtbannhạcgồmtrốngvàđàn phong cẩm chơi các bài hát của cụ Francisco - ConNgười đã biếnmất tăm khỏi làngMacondotừmấynămnay.Bangườibạnuốngrượugoa-ra-pô.MagníficovàMárquezlànhữngngườicùngthờivớiAureliano,nhưnglạithạođờihơnanhvềngónănchơi.Cảhaiđềuxảlánguốngrượuvớicáccôgáingồitrênđùimình.Mộttrongsốnhữngcôấy,cáicôhéohonvàcắmrăngvàngấyđãchủđộngchàiAureliano.Nhưnganhkhôngthíchcônày.AnhnhậnthấyrằngmìnhcànguốngrượucàngnhớRemediosdadiết,nhưngnỗinhớnhungdằnvặtlạidễchịuhơn.Anhkhôngbiếttừlúcnàongườimìnhlânglângbaybổng.Anhnhìnthấycácbạnmìnhcùngnhữngngườiđànbàtrôinổibồngbềnhđangbơitrongánhsángphảnchiếurựcrỡ,mànóinhữnglờidườngnhưkhôngphátratừmiệnghọ,màlàmnhữngcửđộngthầnbídườngnhưkhôngănnhậpvớicửchỉ.BácCatarinođặttaylênnganglưnganh,bảo:“Sắpmườimộtgiờrồi”.Aurelianoquaymặtlại,nhìnthấymộtgươngmặttobự,méomótrêntaigàimộtbônghoanỉ,vàthếlàanhmấtluôntrínhớnhưtrướcđâyanhtừngmắcbệnhđãngtrí,rồisauđóanhlạinhớđượcrằng:vàomộtbuổisángsớmxavờivàởtrongmộtcănbuồnghoàntoànkháclạđốivớianhlànơiđangcómặtPilarTerneramặcđồlót,chânkhôngđitất,đầutócbùxù,cầmcây đèn dầu soi tỏ mặt anh và thị sửng sốt nửa tin nửa ngờ: - Ôi trời, Aureliano đấy à!Aurelianođứngvữngtrênhaichân,ngẩngđầulên.Anhquênmấtkhôngbiếtlàmthếnàomàmìnhđiđếnđâynhưngvẫnnhậnrõmìnhđếnvớimụcđíchgìrồi,bởivìtừthuởcònthơanhđãmangtheomìnhcáimụcđíchấyvàgiấukỹnótrongcõisâukínnhấtcủatráitimmình.-Tôiđếnđểngủvới chịđây!Anhmặcbộquầnáovấybẩnbùnđất và thứcănnôn ra.PilarTernera,màlúcấysốngmộtmìnhvớihaiđứaconnhỏnhấtcủathị,khônghỏianhmộtlời.Thịđưaanhtớigiườngnằm.Lấygiẻlauướt,thịchùimặtchoanh,cởiquầnáochoanh,rồisauđóthịtựmìnhlõalỗ,buôngmànđểđámtrẻnhỏnhỡrathứcdậykhỏinhìnthấy.Thịmệtmỏiđợimộtngườiđànôngở lại, rồi trôngchờnhữngngườiđànôngđãbỏđi, rồimongtấtcảđềunhầmlẫndosựkhôngchínhxáccủanhữngquânbài.Tronglúcchờđợi,dathịnhănnheo,ngựcthịmềm nhẽo, và trái tim thị không còn bốc lửa tình nồng say như xưa nữa. Thịmò tìmAurelianotrongbóngtốirồihônlêncổanhvớitìnhcảmâuyếmcủangườimẹ:“Ôichúnhócđángthươngcủata”.Aurelianobủnrủnrùngmìnhvớingónchơithongthả,khônggâytiếngđộng,anhđểlạiphíasaumìnhnhữngbếnbờcủanỗiđauvàanhgặpRemediosđãbiếnthànhmộthồnướcrộngmênhmôngkhôngthấyđườngchântrời,sựcnứcmùiconvậtnonvàmùiquầnáovừamớilà.Khithấymìnhbângkhuângtrôinổitrênhồnướcấyanhkhóclóc.Lúcđầulànhữngtiếtnấcấmức,tứctưởi.Rồisauanhlúngtúngbơitrongmộtnguồnnướckhôngbờmàcảmthấycáigìđóvừađaunhoinhóivừatứcanháchvỡtungtrongbụngmình.Bằngcáchlấyngóntayquấtđầuanh,thịđợichờchotớikhicơthểanhthảiramộtchấtxamxámkhiếnchoanhmệt lử. LúcđóPilarTernerahỏi anh: “Ai thế vậy?”.Aurelianonói cho thị biết tênngườiấy.Thịbậtmộttiếngcười,cáitiếngcườitừnglàmgiậtthótnhữngchúchimbồcâumà

lúcnàyvânkhônghềlàmđámtrẻthứcgiấc.“Thếthìanhphảinuôiconbémất”.Thịgiễucợtanh.Nhưngtrongsựgiễucợtấy,Aurelianobắtgặpnơiyêntĩnhcủadòngthôngcảm.Khirakhỏiphòng,anhđãlưulạiởđókhôngchỉsựkhôngrõràngvềsứccườngtrángcủamìnhmàcòncảsứcnặngcayđắng từngbópnghẹt trái timmìnhnhiều thángròngrã.PilarTernerabỗnghứavớianh:-Tahứalàsẽđếnnóichuyệnvớiconbé,-thịnói,-vàanhsẽthấylàtađưanóđếnchoanhchẳngkhókhăngì.ThịđãthựchiệnlờihứatrongmộtthờiđiểmbấtlợivìngôinhàcủaBuendíađãmấtđikhôngkhíêmđềmcủanhữngngàytrướcđây.KhipháthiệnranỗiđammêcủaRebeca,vốnkhôngthểgiữkínđượcvìcôbécửgàothéthoài,Amarantacũngphátsốt.Côgáicũngcảmthấycáigainhứcnhốicủatìnhyêucôđơn.Tựgiammìnhtrongnhàtắm,côgáilàmdịunhẹđicơngiôngtốcủamộtnỗiđammêkhônghyvọngđểviếtnhữngláthưnóngbỏngmàcôtựbằnglònggiấukíndướiđáyrương.Úrsulahầunhưkhôngđủsứcđểchămsóchaicôcongáiốm.Trongnhững lúcvấnandàidòngvàtếnhị,bàvẫnkhônghiểuđượcnguyênnhânnàođãdẫnAmarantađến tình trạngsuynhược.Cuốicùng, trongmột thoángbừngsángtríthôngminh,bàphákhóarươngvàbắtgặpnhữngbứcthưđượcsợinơhồngbuộcchặt,căngphồngnhữngbônghuệtươi,vẫncònnhòenướcmắt,đểgửinhưngsẽkhôngbaogiờgửichoPietroCrespi.Uấtứcmàkhóc,bànguyềnrủacáigiờmìnhnẩyraýđịnhmuacâyđàndươngcầmtựđộng,cấmngặtcácbuổihọcthêuvàtuyênbốđểtang,mộtthứtangkhôngcóngườichếttrongmộtthờikỳdàichođếnkhicáccongáibàvỡmộng.

JoséArcadioBuendía,màlúcnàyđãđínhchínhđượccảmnhậnđầutiêncủaôngvềPietroCrespivàthánphụcnghệthuậtkhéoléosửdụngcácmáyâmnhạccủaanh,đãcanthiệpvàocâuchuyện,nhưngmọicốgắngcủaôngđềutrởnênvôích.VậylàkhiPilarTernerabáochoAurelianobiếtrằngRemediosđãsẵnsànglấychồngthìanhhiểurằngcáitinnàysẽkếtthúcmọidaydứtchochamẹmình.Nhưngchínhtinấylạiđặtanhđốimặtvớihoàncảnhthựctế.Đượcmời lên phòng khám thamdựmột buổi tọa đàm thường lệ JoséArcadioBuendía vàÚrsulabìnhtĩnhnghenhữnglờibàytỏcủacontrai.Khibiếttênngườiyêucủacontrai,JoséArcadioBuendíađỏbừngmặtvìhổthẹn.“Áitìnhlàmộtthứdịchhạch”,ôngnổicáugiángđònsấmsét.“Cóbiếtbaocôgáixinhđẹpvàdanhgiáchomày,thếmàmàylạiđilấycongáikẻthùcủatao”.SongÚrsulalạitánthànhsựlựachọncủacontrai.BàbàytỏcảmtìnhyêuquícủamìnhđốivớibảychịemnhàMoscote,tấtcảđềuxinhđẹpvàchịuthươngchịukhó,đềunềnnếpvàđượcgiáodụctốt.Vàbàchúcmừngsựsángsuốtcủacontraimìnhtrongviệclựachọnngườibạn trămnăm.Bịnhiệt tình củavợ thuyếtphục, JoséArcadioBuendíađặtmộtđiềukiện:Rebeca,vốnlàngườithíchhợp,sẽlấyPietroCrespi.

Trongmộtchuyếndulịchkhicóthờigian,ÚrsulasẽmangAmarantaratỉnhđểchoviệcgiaoduvớimộtcôngchúngkháchẳnsẽlàmchocôkhuâykhỏadầndần,rồicôsẽtỉnhmộng.Rebecabìnhphụcrấtnhanhchóngkhiđượcbiếtýkiếnthốngnhấtcủagiađìnhvàlậptứcviếtmộtbứcthưvuibáotinchongườiyêubiếtquyếtđịnhchínhthứccủabốmẹmình,rồicôbỏvàothùngthưmàkhôngcầntớingườitrunggiannữa.AmarantagiảvờtuântheoquyếtđịnhcủachamẹvàdầndầncũngkhỏisốtnhưnglòngvẫnnhủrằngRebecamuốnlấyđượcPietroCrespithìphảibướcquaxácchếtcủamình.Ngàythứbảysauđó,JoséArcadioBuendíamặcbộdạsẫmmàu,áosơmicổcồn,điđôiủngdasơndươngtừngđượctrưngdiệntrongđêmănmừngnhàmớiđếnhỏiRemediosMoscotechocontraimình.Quanthanhtravàphunhânngàivừamừngvừalođóntiếpông,bởivìhọchưabiếtngụýcủachuyếnđếnthămđườngđộtnày,rồisauđóhọlạinghĩrằngôngnhầmlẫntênngườicongáiđượclựachọn.Đểtránhhiểulầm,bàmẹđánhthứcRemediosvàbếcôtrêntayraphòngkhách.Côbévẫncònđangngáingủ.Ngườitahỏicôbérằngnếuquảthậtlàcôđãmuốnlấychồngvàcôbévừakhócvừatrảlờirằngcôchỉmuốnđượcmọingườiđểyênchomìnhngủ.JoséArcadioBuendíadođãhiểuđượcsựlúngtúngcủavợchồngMoscotebènvềnhànóirõmọichuyệnchoAurelianonghe.KhiôngtrởlạinhàQuanthanhtra,vợchồngMoscoteđãănmặctheođúnglễtân,sắpxếplạibànghếvàthayhoamớivàobình.Mệtmỏibởiphảilàmchuyệnmiễncưỡngvàbởicáicổcồncàicúcchặtcứriếtlấycổđếnkhóchịu,JoséArcadioBuendíađãkhẳngđịnhrằngquảthậtRemedioslàngườiđượcAurelianochọnlàmvợ.“Chẳngralàmsaocả”,DonApolinarMoscotebuồnrầunói.“Chúngtôicòncósáucôcongáinữa,tấtcảđềuchưacónơicóchốnvàđangởtuổilấychồng,vàđềulấylàmvuithíchnếuđượclàmvợchínhchuyêncủacácchàngtrẻtuổiđứngđắnvàchămlàmnhưcậuấybênnhà,nhưngtiếcthayAurelianolạiduynhấtưngconbéhãycòn

đáidầm”.Phunhânngài,mộtngườiphụnữvẫngiữđượcvẻsonsẻduyêndáng,cóđôimắtvàđiệubộhơiủrũđãphảnđốinhữnglờinóihồđồcủangài.Khimọingườiuốngxongnướchoaquả,vợchồngMoscoteđãvuivẻnhậnlờicầuhôncủaAureliano.ChỉcóđiềubàMoscoteyêucầuđượcnóichuyệnriêngvớibàÚrsula.Phầnvìtòmò,phầnvìtựthanphiềnrằngmìnhđãbịngườitalàmrắcrốitrongcácvấnđềđànông,nhưngthựcrabàrấtlosợvàcảmđộng,Úrsulađã đến thăm phu nhân Moscote vào ngày hôm sau. Nửa giờ sau, bà trở về báo tin rằngRemedioschưađếntuổithànhniên.Aurelianokhôngcoiđólàmộttrởngạilớn.Anhđãđợilâurồinêncóthểđợibaolâunữacũngđược,chotớikhicôgáiđếntuổidậythì.NgôinhàlấylạikhôngkhíyênvuiđầmấmvànóchỉbịđảolộnkhiMelquíadesquađời.Mặcdùcáichếtcủacụđãlàmộtsựkiệnhiểnnhiên,songthờiđiểmxảyrathìkhôngaiđoántrướcđược.

Saukhitrởlạiđượcmấytháng,trongcơthểcụdiễnraquátrìnhgiàlãorấtnhanhvàrấtmạnh,đếnmứclậptứccụbịcoinhưnhữngcụcốgiàlụkhụ,đilạivấtvưởngnhưnhữngchiếcbóngởtrongphòng,nặngnềkéolêđôichân,mồmlảmnhảmnóitonhữngkýứcthuởoanhliệtcủađờimìnhvàtrênthựctếcáccụgiàlànhữngngườikhôngđượcmọingườiquantâmchămsócvànhớđếnchotớimộtngàykia,sángracáccụđãchếtcòngqueotrêngiườngnằm.LúcđầuJoséArcadioBuendíagiúpđỡcụ,thíchthúcáitânkỳcủanghềảnh,vànhữnglờitiêntricủaNostradamus.Nhưngrồidầndầnôngbỏmặccụtrongthếgiớicôđơncủariêngcụ,bởivìsựgiaotiếpgiữahaingườingàymộtkhókhănhơn.Cụcứngàymộtloàvàđiếchơn,dườngnhưcụnhầmlẫnnhữngngườihỏichuyệnmìnhvớinhữngngườicụquentrongcácthờixaxưacủaloàingườivàcụtrảlờinhữngcâuhỏicủahọbằngnhữngcâunóirườmràlẫnlộncácthứtiếngvớinhau.Nhưthểđượclinhcảmtrựctiếphướngdẫn,cụsờsoạngkhôngkhímàđi.Dùrằngphảilenlỏigiữacácđồvậtvẫnkhônghềlàmchúngrơiđổ.Mộtngàynọcụquênlắphàmrănggiả,vẫnđượcngâmtrongcanướcđểởngăncạnhđầugiường.vàcụkhôngdùngđếnnónữa.KhiÚrsulaquyếtđịnhmởrộngngôinhàở,bàđãlàmchocụmộtcănbuồngriêngngaybêncạnhxưởngkimhoàncủaAureliano.Cănbuồngnàycáchxanhữngtiếngồnàovàcôngviệcbếpnúc,cómộtcửasổánhsángchanhòarọivàophòngvàmộtgiásáchgồmcáccuốnsáchhầunhưđãráchnátbởibụibặmvàgiánnhấm,nhữngmẩugiấyvụnchichítghinhữngconchữkhôngthểđọcđượcvàcanướcđựnghàmrănggiảđãcónhữngcâybèotrổhoavàngnhỏliti,tấtcảđềudoÚrsulatựtaysắpđặt.CănphòngmớidườngnhưkhiếncụMelquíadeshàilòngvìkhôngbaogiờthấycụrakhỏiphòngmình,ngaycảnhữnglúcăncơmcũngkhôngthấycụcómặttrongphòngăn.CụchỉđisangxưởngkimhoàncủaAurelianovàcụvẫnởlạiđâyhànggiờ,vàhànggiờđểviếtthứvănchươngkhóhiểutrênnhữngtấmdathuộc.Hìnhnhưnhữngtấmdanàycứrạnnứtrabởichúngđượclàmtừchấtliệukhôkhốcnhưbộtlàmbánhphồng.Tạiđó,cụxơicơmdoVisitaciónmangđếnmộtngàyhailần,mặcdùtròngnhữngngàycuốiđờicụkhôngthíchănvàchỉănrauthôi.Ítlâusau,cụmangvẻcôđơnbuồntủicủanhữngngườiănchay.Mộtlớprêunongiốnghệtlớprêurậmrìphongtrênchiếcáokhoácngoàitứthờikhôngbaogiờchịucởira,đãphủlênlớpdacụ,vàhơithởcủacụnồngnặcmùirắmcủaconvậtđangngủ.Aurelianocũngquêncụ,vìanhmêmảiviếtnhữngvầnthơcủamình.Nhưngcũngcónhữnglúcanhtưởngmìnhhiểuđượcđôiđiềucụnóitronglúccụđộcthoạibângquơvàanhđãchútâmnghe.Thựcra,điềuduynhấtanhcóthểphânbiệtđượctrongngôntừkhóhiểu của cụ là sự lặp đi lặp lại không cùng của từ Equinoccio[17] và tên Alexander vonHumboldt[18].ArcadiogầngũicụhơnkhicậubégiúpviệcchoAurelianoởtrongxưởngkimhoàn.MelquíadesđãđápứnglạisựcốgắnggiaotiếpấybằngcáchđôilúcxổrahàngtràngtiếngTâyBanNharấtítliênquanđếnthựctếcuộcsống.Tuynhiên,cũngcómộtbuổichiềunọ,cụbỗngbừngvuilênmộtlúc.Nhữngnămsaunày,đứngtrướcnhữnghọngsúngcủađộihànhhình,ArcadionhớlạinỗikinhhoàngcủamìnhkhinghecụMelquíadesđọcvàitrangbảnthảo.Dĩnhiêncậukhônghiểuýnghĩacủachúng,nhưngkhinghecụđọctothànhlờicậucócảmtưởngchúnggiốngnhưlờingâmchỉdụcủaGiáohoàng.Sauđólầnđầutiêntrongnhiềunăm,cụmỉmcườivànóibằngtiếngTâyBanNha:“Khitachết,hãythiêutatrênngọnlửathủyngânbangàyởngaytrongphòngnày”.ArcadiokểlạichoJoséArcadioBuendíangheđiềuấy,vàthếlàôngcốgắngtìmmọicáchđểcóthểđượcMelquíadesgiảnggiảirõrànghơn,nhưngôngchỉnhậnđượcmộtcâutrảlờigọnlỏn:“Tađãđạttớitrìnhđộbấtdiệt”.KhihơithởcủaMelquíadesđãnặngmùi,Arcadiođưacụrasôngtắmvàobuổisángngàythứnămhàngtuần.Dườngnhưcụkhỏelại.Cụcởiquầnáovàcụlộixuốngsôngtắmcùngvớilũtrẻ,vàlinhgiác

thầnbícókhảnăngdắtdẫncụđãgiúpcụtránhđượcnhữngquãngsôngnguyhiểmnhiềuđátảng.“Chúngmìnhthảyđềusinhratừnước”,cólầncụnóivậy.Cụsốngnhưthếkhálâumặcdùkhôngainhìnthấycụởtrongnhàtrừcáiđộcụcốgắnghếtsứcđểsửalạicâyđàndươngcầmtựđộng.KhicùngArcadiođirasôngtắm,cụmangtheogáomúcnướclàmbằngvỏquảbí,vàmộtcụcxàphònggóitrongkhăntắmkẹpdướinách.Cómộtngàythứnăm,trướckhingườitagọi cụ đi ra sông, Aureliano nghe thấy cụ nói: “Ta đã chết vì sốt rét ở những cồn cát xứSingapore”.Ngàyhômấy,cụlộixuốngsôngtheomộtlốiđinguyhiểmvàngườitakhôngtìmthấycụchođếnsánghômsaulàlúcthihàicụgiạtvàomộtcùlaorựcrỡánhnắngnằmởphíahạlưukhoảngvàikilômét,cómộtcondiềuhâulẻđànđậungaytrênbụngcụ.CưỡnglạinhữnglờiphảnđốiomxòmcủaÚrsula,ngườikhóccụcònthảmthiếthơncảkhócchínhchamình,JoséArcadioBuendíachốnglạiviệcdânlàngđịnhmaitángcụngay.“Cụlàđấngbấtdiệt,-ôngnói-vàchínhcụđãlàmsángtỏcáicáchthứchồisinh”.Ônglàmsốnglạiốngdẫnnướcbịlãngquên,vàđunsôimộtchảothủyngânởbêncạnhtửthingàymộtdàyđặcnhữngmụnphỏngxanhlènước.DonApolinarMoscotebạodạnnhắcôngrằngngườichếttrôikhôngchônngaysẽnguyhạichosứckhỏechungcủadânlàng.“Khôngphảithế,vìcụvẫnsốngmà”.ĐólàcâutrảlờicủaJoséArcadioBuendía,ngườiđãthựchiệnđầyđủsáumươihaigiờđốtlửathủyngânbêntửthivàkhinhữngmụnphỏngxanhlènướccủacáitủthiấybắtđầubungranhưngônởvớitiếngnổlépbépđãlàmchocănnhànồngnặcmùikhóchịu.Chỉđếnlúcấyôngmớichophépngườitachôncụ,nhưngkhôngphảidướibấtkỳhìnhthứcnào,màphảivớinhữnglễnghitrọngthểđốivớivịânnhânvĩđạinhấtcủalàngMacondo.Đólàđámtangđầutiênvàxúcđộnghơncảmàngườitathấytronglàngnày,vànóchỉbịđámtangcủaBàMẹvĩđạisaugầnmộtthếkỷlấnátthôi.Ngườitachôncấtcụtrongmộtnấmmồnổilênởchínhgiữabãiđấtmàlàngđãdành làm nghĩa địa, vớimột biamộ khác nổi điều duy nhất người ta đã được biết về cụ:MELQUÍADES.Ngườitacửhànhchínđêmtanglễchocụ.Trongđámđôngtụtậpởngoàisânđểuốngcàphê,tángẫuvàđánhbài,AmarantađãtìmđượcdịpđểtựthổlộtìnhyêuvớiPietroCrespi,ngườicáchđâymấytuầnđãchínhthứcxincầuhônvớiRebecavàđãdựngcửahàngnhạccụvàđồchơibằngdâydaởngayđịađiểmtrướcđâynhữngngườiẢ-rậpđếnởđểđổicácthứhàngvặtvãnhlấynhữngchúvẹtđuôidài,vàdânlàngvẫnquengọinólàđườngThổNhĩKỳ.AnhchàngngườiÝ,vớimáitócxoănvàngóngtrênđầutừngkhiếnchocácbàphụnữphảithởdàithèmmuốn,khôngcầnphảinghĩngợinhiềuđãđốixửvớiAmarantanhưvớimộtcôbénghịchngợm.-Tôicòncómộtngườiemtrainữa,-anhbảocôgái,-cậuấysẽđếnđểgiúptôitrôngnomcửahàngmà.Amarantacảmthấy tủi thân,vàcônổicơngiậndữnóivớiPietroCrespirằngcôđãquyếtchíngăncảnđámcướicủachịmình,chodùngườitaphảilôixácchếtcủamìnhrakhỏinhà.AnhchàngngườiÝcảmđộngtrướcsựđedọabithươngđóđếnmứckhôngdámnóilạivớiRebeca.ChuyếnduchơicủaAmaranta,lúcnàocũngbịÚrsulathúcgiục,đãđượcchuẩnbị trongvòngmộttuần.Amarantakhôngcưỡng lại,nhưngkhihôntạmbiệtRebeca,côđãrỉtaichịmình:-Đừngvộimừngnhé.Dùchongườitamangemđếntậngầmtrờicuốiđấtemsẽtìmđượccáchđểngăncảnchịlấychồng,nhưvậythìemphảigiếtchịthôi.NgôinhàdườngnhưtoravàtrốngtrảihơnkhikhôngcóÚrsulaởnhàvàkhicụMelquíadesđãquađờinhưnghìnhnhưhìnhbóngcụvẫnthấpthoángđilạitrongcácphòng.Rebecatrôngnomcôngviệcnội trợ,còncôgáiAnh-điêngtrôngnomcửahiệukẹobánh.Vào lúcchậptối,khiPietroCrespi,mặcquầnáodịuthơmmùioảihươngđến,luônluônmangtheomộtthứđồchơilàmtặngvật,thìcôngườiyêutiếpanhngaytrongphòngkháchmởtoangcáccửađểtránhmọingờvực.ĐólàmộtsựcẩnthậnkhôngcầnthiếtbởivìchàngthanhniênngườiÝđãtừngthểhiệnmìnhlàconngườicaothượngđếnmứckhôngdámcầmtayngườicongáisẽlàvợmìnhtrướckhicướimộtnăm.Nhữngbuổiđếnchơiđókhiếnchongôinhàngàymộtchậtníchcácđồchơi.Nhữngvũnữkhiêuvũnhờlêndâycót,nhữnghộpnhạc,nhữngconkhỉlàmxiếctrêndây,nhữngconchiếnmãđangtungvóphi,nhữngthằnghềđánhtrống,đólàcảmộtbộsưutậpđồchơibáncơkhíphongphúvàkỳdiệuvànóđãanủiđượcJoséArcadioBuendíađangâusầuđauđớntrướccáichếtcủaMelquíadesvàchúnglạiđưaôngtrởvềvớithờikỳôngháohứctrướcthuậtgiảkim.Vậylàôngsốngtrongmộtthếgiớinhữngconvậtbịmổbụng,nhữngcỗmáybịbổrađểnghiêncứunhằmhoànthiệnhệthốngchuyểnđộngliêntụcdựatrênnhữngnguyêntắccủaquảlắcđồnghồ.Vềphầnmình,AurelianođãbỏmặccôngviệctrongxưởngkimhoànđểdạycôbéRemedioshọcđọcvàhọcviết.Lúcđầucôbévòiôngkháchvẫnthường

đếnchơivàocácbuổichiềumangchomìnhnhữngcánbúpbê,vàcôbésẽ làđứatrẻđángtráchnếungườitadẹpngồitrongphòngcùngtiếpkhách.Nhưngvớiđứctínhkiêntrìvàtậntình,Aurelianođãcámdỗđượccôbéđếnmứcnóngồivớianhhànggiờđồnghồđểlĩnhhộicácbàihọcvàdùngbútchìmầuvẽtrênmộttấmbảngconbứctranhnhữngngôinhànhỏvớiđànbòcáiđanggặmcỏngoàivườnvàôngmặttrờitròngáctrênđỉnhnúitỏachiếunhữngtianắngvàng.ChỉriêngmìnhRebecađaukhổtrướclờiđedọacủaAmaranta.Côhiểurấtrõtínhcách,thóiươngbướngvàlòngcămthùsâusắccủacôem.Nhữngthứấyđanglàmcôlosợ.Hànggiờngồitrongbuồngtắm,cômútngóntaytựkiềmchếcơnthèmđểkhỏiănđất.CôgọiPilarTernerađếnnhàxembóichomìnhđểdẹpbớtnỗilolắngtronglòng.Saukhichươngbàirồi sắp xếp cácquânbài đầyhàohứng, PilarTernera xuất thầnbói: - Em chưađược sungsướngkhimàchamẹemchưađượcchôncấttửtế!Rebecarùngmình.Nhưmộtgiấcmơcônhớlạithấymìnhcònbébỏnglắm,bướcvàonhàmangtheomộtcáirươngnhỏ,mộtchiếcghếxíchđugỗvàmộtbaotảichưabaogiờbiếttrongđóđựngcáigì.Cônhớmộtcôngtửhóiđầu,mặcvảilanhvàtrêncổáosơmiđơmmộtchiếccúcvàng,ngườiấychẳngcóliênquangìvớingườiđànôngtronglábài.Cônhớmộtthiếuphụlộnglẫyrấttrẻ,cóđôibàntaymềmmạivàthơmphứcmùinướchoakhônghềgiốngvớinhữngbàntaymắcchứngphongthấpcủangườiđànbàtrong lábài, thiếuphụấyđãcàihoa lêntóccôvàdẫncôđidạochơiquanhlàngcónhữngconđườngxanhtrongbuổichiềuvàng.-Emkhônghiểu,-cônói.PilarTernerabốirối:-Chịcũngthế,nhưngnhữngquânbàiđãnóivậyđấy.Rebecahoảnghốt,ngàyđêmkhônglúcnàoyênkhinghĩtớilờitiênđoánấy,đãphảinóilạichoJoséArcadioBuendíanghevàôngnàylậptứcmắngátđi,khôngchịuchứngthựclờiđoáncủacáilábài.Nhưngtrênthựctế,ônglạithầm lặng lục tìmcái túi tảiđựngxươngngườiởkhắpnhà:hết lục tủ rươnghòm lại xoaychuyểnbànghế, lậtgiườngmàvẫnchẳngthấy.Ôngnhớratừngàyxây lạinhàmìnhkhôngnhìnthấynónữa.Ôngbímậtgọinhữngngườithợnềđếnnhàvàmộtngườitrongsốhọkhẳngđịnhrằnganhtađãđặttúitảixươngngườiấyvàomộtcáihốctườngrồitrátvữalạivìnócứquấyrầy,làmanhrốitríkhônglàmđượcviệc,nhưnglúcnàyanhkhôngnhớrõbứctườngấythuộcphòngnào.Sauvàingàydòtìm,vớilỗtaiápsátvàotường,họđãtìmthấytiếngkêulộccộc,lộccộc,lộccộcthầmthìchìmtrongtường.Họđụcbứctườngvàthấynhữngxươngngườitrongtúitảicònmớinguyên.Ngayngàyhômđó,ngườitamaitánghaibộxươngngườitrongmộtnấmmồkhôngbiamộởngaycạnhmộcụMelquíades.

JoséArcadioBuendíatrởvềnhàlòngthanhthảnnhưvừatrútbỏgánhnặngyhệtnhưkýứcvềPrudencioAguilartrướcđâytừngđènặnglênlươngtriông.Khiđiquanhàbếp,ônghônlêntránRebecarồibảo:-Hãyrũsạchnhữngýnghĩtộinghiệpấyđi,conạ!-Ôngnói-Từđâytrởđiconsẽđượchạnhphúc.TìnhbạncủaRebecađãmởcửachoPilarTernerađếnnhà.ThịđãbịÚrsulacấmcửakểtừngàyđẻArcadio.Nhưsựchạynhảyồnàocủabầydêcáithịđếnnhàvàobấtcứgiờnàovàthịhăngháilàmmọiviệcnặngnhọc.ĐôilúcthịcómặttrongxưởngkimhoànvàbằngcửchỉhoạtbátgiúpđỡArcadiothoamịngiấyảnhtrongtìnhcảmâuyếm.Cuốicùngthịđãlàmchocậulúngtúng.Ngườiđànbàấyđãlàmcậuhoangmang.Nướcdarámnắng,mùikhét,tiếngcườikhúckhíchtrongphòngtốicủathịkhiếncậuthởrộnrãhốihả,khiếncậulúngtúnghoài,cứvavấpphảicácđồvậtởxungquanh.CũngcónhữnglúcAurelianocómặttrongphòng,mảimêlàmviệcvàPilarTerneradựangườivàobànmàthánphụcanhlàmviệccầnmẫn và tỉmỉ. Bỗng nhiên thị xuất thần. Aureliano nhận rõ rằngArcadio đang ở trongphòng.TrướckhingướcmắtlênvàbắtgặpđôimắtcủaPilarTernera,đểlộýnghĩrấtsángrõnhưthểchúnglộramồnmộtngayởdướiánhmặttrờilúcđangtrưa,anhhỏi:-Được!Chịhãynóichotôibiếtcáigìvậy?PilarTerneraliếmmôirồinởmộtnụcườibuồn:-Anhthíchhợpvớichiếntranh,-thịnói,-anhđặtmắtởđâuthìởđóviênđạndoanhbắnsẽtới.Aurelianonângtaytánthànhlờitiênđoánấy.Anhtậptrungtưtưởngtrởlạivớicôngviệcnhưthểchẳngcóchuyệngìvừaxảyravàanhnóivớimộtgiọngbìnhthảnmàrắnrỏi:-Biếtrồi,-anhnói,-cuộcchiếntranhấysẽmangtêntuổicủatôimà.CuốicùngJoséArcadioBuendíathựchiệnđượccáimàôngmuốnlàm.Ôngđãnốiđượcvũnữnhảymúanhờdâycótvàobộmáyđồnghồvànókhiêuvũtheonhạcsuốtbangàyliền.Chiếntíchấykhiếnôngvuisướnghơnbấtkỳmộtcôngviệchaotâmtổnsứcnàocủaôngtrướcđây.Ôngkhôngăn.Ôngkhôngngủ.VìthiếuÚrsulaởbêncạnhđểchămnomvàsănsóc,ôngtựđểchomìnhbơitrongthếgiớitưởngtượngdođódẫnôngđếntìnhdạnghưngphấnthườngxuyên.Ôngsốngnhữngđêmdàitrăntrởmàđiđilại

lại trongphòng,mà lảmnhảmtínhsuymàtìmcáchápdụngnhữngnguyêntắccủaquả lắcđồnghồchonhữngchiếcxebò,chonhữnglưỡicày,nghĩalàchotấtcảnhữnggìhữuhiệuđượcđặttrongchuyểnđộng.Cơnsốtvìmấtngủlàmchoôngmệtmỏiquátớimứcmộtbuổiđêmvềsángnọôngkhôngthểnhậnramộtônggiàtócbạcphơcócửchỉngỡngàngbỗngbướcvàophòngngủ.ĐólàPrudencioAguilar.KhinhậnraPrudencioAguilar,ôngngạcnhiênthấyrằngngườichết cũnggià theonămtháng. JoséArcadioBuendíacảmthấyrùngmìnhvìnỗinhớnhung.“A,Prudencio,-ôngreolên,-xaxôithếmàbáccũngtìmđếnđâyđượcsao”.Saurấtnhiềunămởtrongcõichết,nỗinhớnhungngườisốngmớidadiếtlàmsao,sựcầnthiếtphảicóbạnmớibứcbốilàmsao,sựgắnkềmộtcáichếtkhácvốnđãtồntạingaytronglòngcõichếtmàchínhPrudencioAguilarvừarồimongchokẻthùtệmạtnhấtcủamìnhmớiđángsợlàmsao.PrudencioAguilarđãtốnnhiềuthờigianđitìmông.PrudencioAguilarhỏithămôngquanhữnglinhhồnchếtởRiohacha,quanhữnglinhhồnchếtởthunglũngUga,quanhữnglinhhồnchếttừvùngđầmlầytới,nhưngkhôngmột linhhồnchếtnàođãtrả lờiđúngđiềuôngmuốnhỏi,bởivìMacondothờiấycònlàmộtlàngchưađượccáclinhhồnchếtbiếttới.MãichotớikhicụMelquíadesđếnvàcụchỉchoôngbiếtmộtchấmđentrênnhữngtấmbảnđồnhiềumàucủathầnchết.JoséArcadioBuendíanóichuyệnvớiPrudenciochođếntậnsáng.Sauđóítgiờ,ngườiphờphạcvìmấtngủ,JoséArcadioBuendíabướcvàoxưởngkimhoàncủaAurelianovàhỏianh:“Hômnaylàthứmấy?”.Aurelianotrả lờicha làngàythứba.“Tacũngnghĩnhưvậy”,JoséArcadioBuendíanói.“Nhưngngaylậptứctahiểurằnghômnayvẫncứlàngàythứhainhưngàyhômquaấymà.Conhãynhìnbầutrờikia,hãynhìncácbứctượngkia,hãynhìnnhữngchậuthuhảiđườngkia.Hômnaycũngvẫnlàngàythứhai”.Đãquenvớinhữnglờilẩnthẩnấy,Aurelianokhôngnghelờiông.Vàongàyhômsau,tứcsángngàythứtư,JoséArcadioBuendíalạibướcvàoxưởng.“Đâylàmộtthảmhoạ”-ôngnói,“Conhãynhìngiókìa,hãynghetiếngkêuvovocủaôngmặttrờikìa,yhệtnhưhômqua,hômkia”.ĐêmấyPietroCrespigặpông ở ngoài hành lang bang khóc lóc với tiếng khóc khô khốc của người già, khóc choPrudencioAguilar,khócchocụMelquíades,khócchochamẹcủaRebeca,khócchochamẹông,khócchotấtcảnhữngaiôngnhớđượcvàlúcấyhọđangcôđơntrongcõichết.PietroCrespitặngôngmộtcongấucửđộngnhờdâycótđihaichântrênmộtdâysắt,nhưngvớiquàtặngnàyanhvẫnkhông làmôngvui lênđược.Ônghỏi anhkếhoạchmàôngđặt ra choanh từnhữnghômtrướcnhưthếnàorồi,tứclàcôngviệcnóivềkhảnăngxâydựngmộtcáimáydựatrênnguyêntắcquảlắcđồnghồcóthểnângbổngbấtcứvậtgìtrongkhôngtrung,cóthểgiúpconngườibaylên.Vàanhđãtrảlờiôngrằng:khôngthểđược,vìlàquảlắcđồnghồcóthểnângbổngbấtkỳmộtvậtnàolênkhôngtrungnhưngnólạikhôngthểtựnângmìnhlênđược.Ngàythứtrămônglạicómặttrongxưởngkimhoànvớibộdạngđaukhổcủamặtđấtbịchàsát.“Bộmáythờigianđãhỏngrồi,-ôngkhócnứcnở,-cònÚrsulavàAmarantalạiởrấtxa”.Aurelianomắngmỏchanhưmắngmộtđứatrẻvàônglạingoanngoãnnghetheo.Sáugiờliêntụcôngkiểmtracácđồvậtcốtìmgặpmộtsựkhácbiệtvềmộtphươngdiệnnàođómàngàyhômquachúngđãcónhằmpháthiệntrongchúngmộtsựthayđổichứngtỏrằngthờigianvẫntrôichảytuần tự. Cả đêm ông nằm trên giường, mắt mở thao láo, mà gọi Prudencio Aguilar, gọiMelquíades,gọitấtcảnhữngngườiđãchếtđểhọtớicùngchiasẻvớiôngnỗichánchường.Nhưngkhôngmộtaitới.Ngàythứsáu,ngaytrướclúcmọingườithứcdậy,ônglạiquansátmọibiểuhiệnbênngoàicủathiênnhiên,ôngquansátmãichotớikhiôngkhôngnghingờrằnghômấyvẫncứlàngàythứhai.Thếlàôngvớlấythanhgỗchèncửavàvớisứcmạnhtànbạovốncócủamìnhôngđậpphátantànhcácdụngcụphòngthínghiệmgiảkim,xưởngkimhoàn,cỗmáyảnh.Rồinhưmộtconácquỷônggàothétbằngmộtthứngônngữcóâmthanhsangsảngđồngthờilạithaothaobấttuyệtmàthựctếkhôngthểnàohiểuđược.ÔngsẵnsàngđậpphánốtcảngôinhàcũngvừahayAurelianođãnhờhàngxómđếngiúpmình.Phảinhờtớimườingườiđànônglựclưỡngmớivậtđổđượcông,mườibốnngườitróiông,haimươingườilôiôngtớicâydẻởgiữasânlànơingườitabỏmặcôngbịtrói,thahồsủanhữnglờiquáidị,thảsứcnhổphìphìthứđờmxanhlè.KhiÚrsulavàAmanrantatrởvề,ôngvẫnbịtróichặttaychânvàogốccây,ngườiướt,đẫmnướcvàhoàntoànngâydại.Haimẹconnóichuyệnvớiông,nhưngôngkhôngnhậnrangườiruộtthịtcủamình.Ôngnóivớihọvềmộtcáigìđókhôngthểhiểuđược.Úrsulacởidâytróinơicổtayvàcổchânchoông,đólànhữngchỗthịtđãthànhchaidodâythừngthítchặtquávàchỉđểôngbịtróingangthắtlưngthôi.Sauđóngườitadựngtạm

mộttúplềulácọđểchemưachenắngchoông.

CHƯƠNG5MộtngàychủnhậtthángBa,AurelianoBuendíavàRemediosMoscotelàmlễthànhhôn

trướcbànthờChúadochaNicanorReynasaidựngngaytrongphòngkháchnhàBuendía.ĐólàcảmộtthờikỳrộnrãđếncaođộkéolàibốntuầnliềntrongnhàMoscote,làvìcôbéRemediosđếnnổidậythìtrướckhitừbỏnhữngthóiquencủatuổithơ.Đãđượcmẹchỉbảochonhữngthayđổiđộtbiếncủatuổidậythì,thếmàvàomộtbuổichiềuthánghaicôbỗnghoảnghốtkêuoanglênchìachođámchịemmìnhđangngồithêuxemchiếclípvấybẩnmộtthứnướcnhơnnhớtmàusô-cô-la.Ngàycướiđượcấnđịnhsauđómộttháng.Hầunhưngườitakhôngcóđủthờigianđểdạycôbétựrửaráy,tựmặclấyquầnáo,tựhiểulấynhữngcôngviệcthiếtyếucủacuộcsốnggiađình.Ngườitachocôđáivàonhữnghòngạchnungnóngđểtrịbệnhđáidầm.Vất vả lắmmới thuyết phục nổi để cô hiểu tính bất khả xâm phạm của buồng kín, bởi vìRemediosvừarấthoảngsợđồngthờilạirấthàohứngtrướcnhữnglờichỉdẫnđếnmứccôcứmuốnmọingườinóivềđêmtânhônvớitấtcảtìnhtiếtcủanó.Đólàmộtcốgắnghếtsức,songtrongngàyđượcchọnlàmngàycưới,côbétỏrathạođờiyhệtnhưbấtcứbàchịnàocủamình.ÔngApolinarMoscotekhoáctaycongáidẫnđitrênnhữngconđườnglàngtranghoànghoalá,dậyvangtiếngpháonổvàtiếnghạcmừngvui.Côbévẫytaychàovànhoẻnmiệngcườicảmơnnhữngaitừcửasổnhàmìnhchúccômaymắnvàhạnhphúc.

Aureliano,mặcbộcomplêdạmàuđen,điđôiủngmàucánhdáncódínhcựathúcngựa,đôiủngmàítnămsaunàyđứngtrướcđộihànhhìnhchàngvẫnmang,danhợtnhạtxanhtáivàcổhọngnhưnghẹnlạikhiđóncôdâungayởcửavàđưanàngđếntrướcbànthờChúa.Côbécưxửhếtsứctựnhiên,hếtsứcđúngmựcđếnđộkhôngđểmấtsựhàihòangaycảkhiAureliano,vàolúcđeonhẫnchovợ,đãđểrơichiếcnhẫn.Trongkhôngkhíồnàonhữngtiếngthìthầmbàntánvàtrongphútđầutiênkhicácvịkháchmờicònbỡngỡ,côdâuvẫngiươngcaobàntaymangchiếctấtđểhởngónvàvẫnchìanguyênngónđeonhẫnđợichotớikhichúrểlấychânđiủngchặnđứngchiếcnhẫnkhỏilănracửavànhặtlấynó,mặtđỏbừngtrởvềtrướcbànthờ.Mẹvàcácchịcôkhổsởlolắngchỉsợconbéthấtthố,dùchỉlàmộtcửchỉnhỏthôitronglúctiếnhànhlễcưới,vàđếnkhibuổilễkếtthúc,chínhhọlàngườiđãchạyđến,bấtchấpquankháchđôngđủ,bếcôlêntặngchonhữngchiếchônnồngnàn.Kểtừngàyđó,côđãtỏrõlàngườicóýthứcphụctùng,ýnhị,điềmtĩnhtrướcnhữngtìnhhuốngmâuthuẫntronggiađình.Chínhcôlàngườimởđầutiệccướivàlàngườixắnlấymiếngbánhcướingonnhất,đặtnóvàocáiđĩacóđểsẵnchiếcnĩa,mangđếnchoJoséArcadioBuendía.Bịtróivàothâncâydẻ,ngồikhomlưngtrênchiếcghếgỗtrongtúplềulácọ,ônggiàtobéo,dabệchbạcvìmưanắngmỉmmộtnụcườilơđãngmangvẻbiếtơnvàtaycầmlấymiếngbánhăn,miệngngâmngamộtbàinhãcakhóhiểu.NgườiduynhấtkhônghạnhphúctrongđámcướilinhđìnhkéodàitớisángsớmngàythứhailàRebecaBuendía.Ngàyvuicủacôđãkhôngthành.TheosựthỏathuậncủaÚrsula,hônlễcủacôcũngsẽđượctổchứccùngngàyvớihônlễcủaAureliano,nhưngngàythứsáuPietroCrespiđãnhậnđượcláthưbáotinmẹanhsắpchết.Đámcướicủahọbịđìnhlại.Saumộtgiờnhận thư,PietroCrespiđi ra tỉnhngayvà trênđườngđi anhkhônggặpmẹmình,ngườicũngđangtrênđườngđếnlàngMacondochokịpđêmthứbảyvàtrongđámcướicủaAurelianođãhátmộtbàihátbuồndochínhbàsángtácvớimụcđíchdànhriêngchođámcướicủacontraimình.

PietroCrespitrởlạivàolúcnửađêmngàychủnhậtđểquétdọnmẩutànthuốclácủatiệcvuisaukhianhđãphinhưgiólàmchonămchúngựaphảingãgụcởdọcđường,cốvềchokịpgiờ làmđámcướicủamình.Kẻviết thưấysẽkhôngbaogiờbịphátgiác.BịÚrsula rày la,Amarantakhóc lóc thảmthiết thềsống thềchết trướcbàn thờChúavẫnchưađượcnhữngngườithợmộcdọnđi.

ChaxứNicanorReyna-ngườiđượcDonApolinarMoscoteđưavềđâyđểlàmlễcưới-làmộtngườinhẫnnạitrongcôngviệcquáưtẻnhạtvànhàmcháncủamình.Chacónướcdađếnlàbuồnthảmcứdánchặtlấyxương,cócáibụngỏngtrònvo,mangdángvẻhiềnquáhỏađầncủamộtvịthầngià.ChađịnhsẽtrởvềgiáokhucủamìnhngaysaukhilàmxonglễcướinhưngchalấylàmngạcnhiêntrướcvẻthôkệchquáưquêmùacủadânchúngMacondovốnsinhsôi

nẩynởđếnlàđôngđúc,sốngmùquángtuântheoluậttựnhiên,khôngchịulàmlễrửatộichoconcáicũngnhưkhôngđặttênthánhchocácngàylễ.VìnghĩrằngmảnhđấtnàycầnhạtgiốngcủaThượngđếhơnbấtkỳnơinào,chabènquyếtđịnhởlạithêmmộttuầnlễnữađểgiáohóalàngnàythànhmộtlàngcủaChúa,đểlàmlễcướichonhữngđôitraigáichungsốngtheosởthíchvàlàmlễrửatộichonhữngngườiốmsắptắtthở.Nhưngkhôngmộtainghecha.Họtrảlờiđứccharằngtrongnhiềunămrònghọsốngkhôngcósựchăndắtcủachaxứ,rằnghọtựmìnhgiảiquyếtmộtcáchtrựctiếpvớiThượngđếnhữngvướngmắccủalinhhồnvàhọđãhoàntoànbỏthóixấugâytộiác.Mệtmỏivìphảithuyếtgiảngởvùnghoangmạc,chaNicanorquyếtđịnhsẽxâydựngmộtnhàthờlớnnhấtthếgiới,cónhữngbứctượngtobằngngườithực,trêntườngkhảmnhữngtấmkínhnhiềumàu.MộtnhàthờlớnnhưthếsẽlàmchodânbổnđạoởtậnthànhRomacũngphảiđếnđểthờkhiếnChúađượchiểnvinhngaytạitrungtâmcủaxứvôđạonày.Chađikhắplàngvớichiếcđĩađồngtrêntayđểquyêngóp.Dânchúngchorấtnhiềunhưngchalạimuốnnhiềuhơn,bởivìnhàthờcầncómộtquảchuôngmàtiếngvangcủanócóthểkhiếnchoxácnhữngngườichếtđuốiphảinổilêntrênmặtnước.Chacầuxinquásứcđếnnỗikhảncảtiếng.Xươnghócchamỏidừnhưcókiếnbòbêntrong.Mộtngàythứbảynọ,vìkhôngxinđượcgì,ngaycảhoaquảhoặcthứcănđểsẵnởcửa,chađâmsợhãivìthấtvọng.ChalàmvộimộtbànthờChúaởngaygiữaquảngtrườngvàngàychủnhật,tayrungchuôngnhưtrongthờikỳbệnhmấtngủhoànhhành,chađikhắplàngđểcổđộngmọingườitớidựbuổilễmixaquêmùa.Rấtnhiềungườivìtòmòđãđến.Mộtsốngườikhácvìnhớnhung.SốkhácđếndựlễmixađểkhỏibịThượngđếcoicáilậptrườngtrunggiancủamìnhnhưmộtsựchốngđốicánhân.Vậylàvàolúctámgiờsáng,cóđếnmộtnửalàngđãtụtậpởquảngtrườngxemchaxứNicanorvớigiọngkhảnvìcầuxin,đangtụngkinhPhúcâm.Đếncuốibuổilễ,khinhữngngườidựlễbắtđầutảnmácravề,chagiươngcaohaitaylênrahiệuđểmọingườichúýnghe:

-Hãykhoan?Hãykhoan?-chanói.-GiờđâychúngtasẽxemmộtbằngchứngkhôngthểtranhcãiđượcvềsứcmạnhvôbiêncủaThượngđế.

Chúbébannãygiúpchacửhànhlễmixa,lúcnàymangđếnhầuchamộttáchsô-cô-lađặcnghingútkhóivàchađãuốngliềnmộthơikhôngnghỉ.Sauđócharútchiếcmùisoadắttrongống tay áo thụng ra laumồm,dang rộnghai cánh tay, nhắmnghiềnmắt lại. Vậy là cha xứNicanorliềntựnângbổngmìnhlêncáchmặtđấtmườihaixăngtimét.Đólàmộtthủđoạndễchấpnhận.

Trongvàingàychađikhắpmọinhàđểnhắclạithửnghiệmviệctựnângbổngmìnhkhỏimặtđấtnhờsứckíchthíchthầnkinhcủasô-cô-la.Tronglúcấy,chúbéhầulễđãquyênđượcrấtnhiềutiềnđựngtrongtúitảiđếnmứckhôngđầymộtthángđãtiếnhànhkhởicôngviệcxâydựngnhàthờ.Khôngmộtainghingờcộigốclinhthiêngcủasựchứngminhấy,ngoạitrừJoséArcadioBuendía,ngườikhônghềcửđộngđãquansátđámđônglộnxộnvâyquanhgốccâydẻvàomộtbuổisángđểmộtlầnnữaxemchatựnângmìnhkhỏimặtđất.HầunhưôngchỉhơiduỗichântrênghếvànhúnvaikhichaxứNicanorbắtđầutựnângmìnhkhỏimặtđấtcùngvớichiếcghếchangồi.

-Hocestsimplicisimum-JoséArcadioBuendíanói-homistestatumquartummateriaeinvenit.[19]

ChaxứNicanorgiơtaylênvàlậptứcbốnchânghếcùnghạxuốngđứngtrênmặtđất.-Nego-ôngnói.-FaclumhocexistentiamDeiprobatsinhdubio.[20]DođóngườitabiếtrằngthứngônngữquỉámkhóhiểuấycủaJoséArcadioBuendía là

tiếngLatinh.ChaxứNicanorliềntranhthủdịpmaymìnhlàngườiduynhấtcóthểgiaodịchđượcvớiJoséArcadioBuendíađểnhồinhétđứctinKitôgiáovàobộnãođãloạntrícủaông.Buổichiềunàocũngvậy,chaxứngồibêncâydẻmà lảinhải thuyếtgiáobằngtiếngLatinhnhưngJoséArcadioBuendíakhoáichíkhôngthừanhậnnhữngconđườngmòncũríchcũngnhưsựthaymàucủasô-cô-lavàđòixemmộtbứcảnhThượngđế,coiđónhư làmộtbằngchứngcuốicùng.ThếlàchaxứNicanormangđếnchoôngnhữnghuyhiệuvànhữngbứcảnhvàngaycảtấmphụcchếmộttấmdạthêuảnhthánhVeronica,nhưngJoséArcadiokhôngthừanhậnmàcoichúnglàđồthủcôngmỹnghệkhôngcócơsởkhoahọc.Ôngrấtươngbướng,tớimứcchaxứNicanorbuộcphảitừbỏýđịnhbiếnôngthànhmộttínđồđạoThiênChúa.Nhưng

vềphươngdiệntìnhcảmgiữangườivớinhauchavẫnthườngxuyêntớithămông.Songlúcấy,JoséArcadioBuendíalạilàngườinắmthếchủđộngtấncôngvàđịnhbẻgẫyniềmtincủachacốbằngnhữngsuytínhcủangườiduylí.CólúcchaxứNicanormangtớigốccâydẻmộtbàncờcóđủsốquânđểmờiôngchơicờđam[21].JoséArcadioBuendíakhôngchơi,bởichưabaogiờôngcóthểhiểuđượcýnghĩacủamộtcuộcthiđấutrongđóhaiđốithủđãthỏathuậnvớinhauvềnhữngnguyêntắc.ChaxứNicanor,ngườichưatừngthấyaichơicờtheolốiấy,cũngkhôngtrở lại đánh cờ đam. Càng ngày cha xứ càng thán phục trí thông minh của José ArcadioBuendía.Chađãhỏiônglàmsaoônglạicóthểbịtróichặtvàogốccâythế.

-Hocestsimplicisimum,-ôngtrảlời-làvìtôibịđiênrồmà.Từđótrởđi,chămlochođứctincủamình,chaxứkhôngđếnthămôngnữa,quyếtchíkhởi

côngngayviệcxâydựngnhàthờ.Rebecacảmthấyhyvọngcủamìnhđangsốnglại.Tươnglaicủacôphụthuộcvàoviệchoànthànhcôngviệcnày.CônghĩnhưvậylàvìkểtừngàychủnhậtnọchaxứNicanorăncơmtrưaởnhànàyvàcảnhàquâyquầnngồiquanhbànănnóichuyệnvềnhữngnghilễtrangnghiêmvàhuyhoàngtrongcáchoạtđộngtôngiáokhinhàthờđượcxâyxong.“NgườigặpmaynhấtởđâylàchịRebeca”,Amarantanói.VàvìthấyRebecakhônghiểumìnhmuốnnóigì,côgiảithíchvớimộtnụcườingâythơ:

-A,chảlàvìlễthànhhôncủachịsẽtrùngvớingàykhánhthànhnhàthờmàlị.Rebecavộivãchặntrướcbấtkỳlờibìnhphẩmnàovềchuyệnnày.Theotiếnđộxâydựng

thìnhàthờsẽkhôngthểhoànthànhtrướcmườinăm.ChaNicanorkhôngđồngývìchachorằngvớisựhảotâmmớinảysinhhiệnnaycủanhữngconchiêntrungthànhchophépchasẽlàmnhữngcontinhlạcquanhơn.TrướctháiđộhờndỗithầmlặngcủaRebeca,ngườiđãphảibỏdởbữaăn,ÚrsulatánthànhýnghĩcủaAmaranta,vàbàđãgópmộtphầncủacảiđángkểđểđẩynhanhhơntiếnđộxâydựngcôngtrình.ChaNicanorchorằngvớimộtsựđónggópnữanhưsựđónggópnày,ngôinhàsẽđượcxâyxongtrướcbanăm.Từlúcđótrởđi,RebecakhôngthèmnóichuyệnvớiAmarantamàlòngtựnhủrằngtháiđộkhiêukhíchcủaAmarantakhôngphảilàquángâythơnhưcôtưởng.“Đólàđiềuítnghiêmtrọnghơncóthểxảyra”,AmarantacãilạiRebecatrongcuộcđấukhẩuácliệtđãxảyrađêmấy.“Nhưvậy,trongbanămtớiđây,tôichưacầnphảigiếtchị”.Rebecachấpnhậnlờitháchthứcấy.

KhiPietroCrespibiếtđượclễthànhhôncủamìnhlạibịhoãn,anhlâmvàotìnhtrạngthấtvọng.TráilạiRebecađãchứngtỏlòngchungthủycủamình.“Chúngmìnhsẽtrốnđikhinàoanhquyếtđịnhxong”,cônói.Tuynhiên,PietroCrespikhôngphảilàngườithíchmạohiểm.Anhđãthiếutínhcáchsôinổicủangườiyêu,lạicònquácâunệcoilờihứanhưlàmộtkhobáukhôngthểnàophungphíđược.VậylàRebecavậndụngnhữngthủđoạnmạnhbạohơn.MộtngọngiókỳlạthổitắtphụtngọnđèntrongphòngkháchvàÚrsulabắtgặpquảtanghaingườiđanghônnhautrongbóngtối.PietroCrespivụngvềgiảithíchchobàvềsựkémphẩmchấtcủanhữngcâynếnhiệnđạithắpnhựađườngvàgiúpbàđặtởphòngkháchmộthệthốngđènthắpsángchắcchắnhơn.Nhưnglầnkhác,đènlạibịđổnhầmdầuhoặcbịtụtbấc.Úrsulalạibắtquả tangRebecangồi trênđùingườiyêu.Thế làbàkhôngthèmnghebấtcứmột lời thanhminhnàonữa.BàgiaochocôgáiAnh-điêngtrôngcoicửahàngbánhkẹovàchínhbàngồiởghếxíchđugiámsátcácbuổichuyệntròcủađôitìnhnhân,quyếtkhôngchịuthuanhữngthủđoạncũríchmàbàvốnquenhồicònxuântrẻ.

“Khốn thânmẹquá!”,Rebecanói với tất cả sựhờngiận cópha chúthàihước lúcnhìnÚrsulađangngápdàitrongkhôngkhícăngthẳngcủabuổiđếnchơi.“Khimẹchếtcólẽmẹsẽrađitrênchiếcghếxíchđunàymất”.Saubathángsốngtrongtìnhyêubịtheodõikhắtkhe,nảnlòngtrướcsựchậmtrễtrongcôngviệcxâydựngmàngàynàoanhcũngđếnthăm,PietroCrespibằng lònggópchochaNicanor số tiềncha cầnđểhoàn thànhviệcxây cấtnhà thờ.Amarantavẫnkhôngthốichí.Tronglúcngồinóichuyệnvớiđámchịemvẫnthườngđếnnhàvàocácbuổichiềuđểthêuhoặcđanởngoàihànhlang,côcốtìmnhữngmưumẹomới.Mộtthiếusótđãlàmhỏngmấtmưumẹomàcôcholàcóhiệulựchơncả.ẤylàviệcsẽlấytrộmnhữngviênbăngphiếnmàRebecađểởbộquầnáocôdâutrướckhicấtnóvàorươngtrongphòngngủ.Amarantasẽlàmkhinàochỉcònkhôngđầyhaithángviệcxâycấtnhàthờkếtthúc.NhưngRebecarấtnônnóngtrướcviệcngàycướicủamìnhngàymộtđếngầnchonêncômuốn

chuẩnbịquầnáocôdâusớmhơncảdựđịnhcủaAmaranta.Vàolúcmởchiếcrương,rồimởtờgiấygói,saucùngmởtấmlụabọcngoài,côgặpbộquầnáocướisatanh,mộtđầukhănvoan,chiếcmũmiệngàihoacam,tấtcảđềubịgiánnhấmthànhbụi.Mặcdùcôchắcchắnrằngmìnhđãđểvàogóiquầnáohaigóibăngphiếnbọctrongmùisoa,nhưngvìnỗibấthạnhxemrahoàntoànngẫunhiênnêncôkhôngdámđổlỗichoAmaranta.Chưađầymộtthángsẽđếnngàycướinhưngkhôngsao,vìcôcóAmparoMoscotenhậnmayquầnáocôdâuchỉtrongvòngmộttuầnlàxong.Mộtbuổitrưatrờimưa,AmparokhoácáotơibướcvàonhàđểthửlầncuốibộquẩnáocôdâuchoRebeca,Amarantacảmthấytứctốiđếnmuốnchếtđược.Côlạccảgiọng,vàmộtdòngmồhôilạnhbuốtchảydọctheosốnglưngcô.Đãnhiềuthángnaycôsốngtrongphấpphỏngmongđợicáigiờấy.BởivìnếukhôngmưutínhthànhcôngmộttrởngạiquyếtđịnhngõhầucảntrởđámcướicủaRebeca,thìchắcchắnrằng,trongphútcuốicùngkhimàtấtcảmọi thủđoạnnghĩrađượcđềuthấtbại, côsẽcóđủdũngcảmđểđầuđộcRebeca.BuổichiềuấytronglúcRebecachếtngốtvìnóngdophảimặcchiếcáosatanhmaythửmàAmparođangbìnhtĩnhdùngkimghimlạichovừavớicơthểngườimặc,thìAmarantađãvàilầnnhầmlẫnnhữngmũimócvàđâmcảkimvàongóntaymình.NhưngvớinỗilạnhlùngđángsợcôđãquyếtđịnhngàyđầuđộcRebecasẽlàngàythứsáugầnkềngàycướivàcáchthứcđầuđộcsẽlàmộtgiọtnhaphiếnhòatrongcàphê.

Mộttrởngạilớnnhất,rấttànbạovàcũngrấtbấtngờđãậpđếnbuộcđámcướiphảihoãnmộtlầnnữavàkhôngbiếthoãnđếnbaogiờ.ChỉcònmộttuầnnữathìđếnngàycướibỗngnhiênvàolúcnửađêmRemediosthứcdậymiệngnôntrôntháo,ngườiướtsũngnhữngthứtừtrongbụngthảiracònnónghôihổi,vàsaubangàythìchếtvìnhiễmđộcbởichínhthứmáumìnhvàtrongbụngmangcáibàothaisinhđôi.Amarantatựmìnhdằnvặtlươngtâm.CôđãquánhiệttâmcầuxinThượngđếmộtcáigìkhủngkhiếpsẽxảyrađểmìnhkhỏiphảiđầuđộcRebecavàdođócôcảmthấymìnhcótộitrướccáichếtcủaRemedios.Đókhôngphảilàcáitrởngạimàcôcầumong.Remediosđãmangvềnhànàymộtluồnggiómớiđầyvuivẻ.Côcùngchồngchuyểnraởtrongphòngngaycạnhxưởngkimhoànvàcôđãlấytấtcảbúpbêvàđồchơituổiấuthơtrangtríphòngởvàsứcsốngtươitrẻcủacôtrànrangoàibốnbứctườngđểnhưmộtluồnggiómátthổiquahànhlangbàynhữngchậuthuhảiđường.Ngaytừlúcthứcdậycôđãhát.CôlàngườiduynhấttrongnhàđãdámcanngănnhữngcuộcđấukhẩugiữaRebecavàAmaranta.CôđãgánhvácnhiệmvụsănsóccụJoséArcadioBuendía.Cômangcơmchoôngbốchồng,tậntìnhcómặthầuhạlúccụỉađáitắmrửachocụbằngxàphòngvàbãcọ,giữsạchbộrâu,máitóckhỏisựhànhhạcủachấyrận,bảovêtấttúplềulácọvàtubổnóvàothờikỳmưabão.Ởnhữngthángcuốicùngcủađờimình,côđãgiaotiếpđượcvớicụquanhữngcâuLatinhđơngiản.KhiđứacontraicủaAurelianovớiPilarTernerarađời,đượcmangvềnhàvàđượclàmlễđặttênlàAurelianoJosé,thìRemediosquyếtđịnhcôngnhậnchúnhóclàđứaconđầulòngcủamình.TìnhcảmngườimẹcủacôkhiếnÚrsularấtđỗingạcnhiên.Vềphầnmình,Aurelianogặpởcôlờibiệnminhtốicầnthiếtchocuộcđờimình.AnhlàmviệccảngàytrongxưởngvàRemediosmangđếnchoanhmộttáchcàphêkhôngphađườngvàogiữabuổisáng.Đêmnàocũngvậy,bọnhọđếnthămvợchồngMoscote.AurelianomêmảiđánhdominovớibốvợtronglúcđóRemediosnóichuyệnvuivớicácbàchịvàđàmđạovớimẹvềnhữngvấnđềcủangườilớn.MốiquanhệchặtchẽvớigiađìnhBuendíađãcủngcốthêmquyềnlựccủaDonApolinarMoscoteởtronglàng.Trongnhữngchuyếnlêntỉnhthườngxuyên,ngàiđãxinđượcchínhphủchomởmộttrườnghọcdoArcadio,ngườikếthừađượcnhiệttìnhsưphạmcủaôngnội,chămnom.Bằngbiệnphápthuyếtphục,ngàiđãvậnđộngđượcphần lớncácngôinhàtronglàngquétvôimàuxanhđểđónmừnglễkỉniệmngàyQuốckhánh.Đểđáplạinhữngđềnghị của cha Nicanor, ngài đã quyết định chuyển tiệm ăn của bác Catarino sangmột conđườngbiệtlậpvàchođóngcửamộtsốtụđiểmrộnrãđãmọclênởngaytrungtâmlàng.Mộtlầnlêntỉnhvềngàiđãdắttheosáulínhcảnhsátcósúngống.Đólànhữngngườingàitraochonhiệmvụgiữgìntrậttự.Thếnhưng,khôngmộtainhắcngàinhớlạilờingàiđãhứavớiJoséArcadioBuendíalàsẽkhôngsửdụngcảnhsátvũtrangởtronglàng.

Aurelianorấtthíchthúôngbốvợtháovátcủamình.“Cậurồilạibéophụcbéophịchnhưôngtathôi”,cácbạnanhbảoanhvậyNhưngsựannhàntừnglàmphínhđôimáanhvàtậptrungánhsángtrongconmátanhvẫnkhôngtăngthêmtrọnglượngthânxácvàcũngchẳnglàmđảolộntínhkiêuhãnhcủaanhmàtráilạinóchỉtôđậmthêmcáiđườnghằntrênlànmôi

anh,dấuhiệucủasựsuynghĩlaolungvàcủaquyếttâmkhônggìlaychuyểnnổi.Tìnhcảmvợchồnganhthậtlàsâusắcđãđánhthứctìnhcảmcủagiađìnhhaibên,đếnmứckhiRemediosbáotinmìnhsẽcóconthìngayđếncảRebecavàAmarantacũngphảilàmlànhvớinhauđểcùngdệtmộttấmlanhxanhnếunhưsinhcontraivàmộttấmlanhhồngnếunhưsinhcongái.CôlàngườicuốicùngđượcArcadionghĩtớiítnămsaunàykhiđứngtrướchọngsúngcủađộihànhhình.

Úrsulaquyếtđịnhđể tangcô trongmộtnăm.Bàra lệnhđónghếtcáccửa,nộibấtxuấtngoạibấtnhậptrừtrườnghợpkhôngthểđừngđược,cấmnói tovàtựtaybàtreobứcảnhRemediosởnơiquànthihàicôvàđặtmộtngọnđèndầusángmãikhôngtắttrướctấmảnhđó.Nhữngthếhệconcháusaunày,khôngbaogiờđểchongọnđèndầubịtàn,đãlúngtúngtrướctấmảnhcôbémặcváyphồng,điủngtrắng,trênđấugàimộtchiếcnơsoa,màkhôngthểnàođồngnhấtđượcbứcảnhấyvớisựtưởngtượngvốncócủahọvềmộtbàcô.AmarantanhậnnuôiAurelianoJosé.Cônuôidạynónhưmộtđứacontrai.NósẽlàngườichiasẻnỗicôđơnvàanủicôkhỏinỗidằnvặtvềnhữnglờicầukhẩncuồngnhiệtcủamìnhđãkhiếnchochấtnhaphiếnvôtìnhrơivàocàphêcủaRemedios.Tốiđến,PietroCrespiđộichiếcmũmangvànhkhăntangrónrénbướcvàonhàđểlặnglẽthămRebeca,mộtRebecadườngnhưđangchảyhếtmáungaytrongbộquầnáođenvớitayáochùmkínmubàntay.Nguyênviệcnghĩchọnlạingàycướiđãcóthểlàtráiđạolắmrồi,vìthếquanhệyêuđươngcủahaingườitrởthànhmộtquanhệvĩnhhằng,mộttìnhyêumỏimệtkhôngmộtaimuốnlạichămsócnó,nhưthểnhữngngườiyêunhau,từngtắtđènđểhônnhautrongbóngtốiđãxarờinhautheoýnguyệncủathầnchết.Mấtphươnghướnghoàntoàn,mấtluôncảlýtrí,Rebecaănđấttrởlại.

Việcđểtangtiếnhànhđãđượckhánhiềuthờigianđếnmứcgiađìnhbuộcphảitổchứclạicácbuổicầukinhtạigia.Vàolúchaigiờchiềumộtngàyyêntĩnh,oibứckhủngkhiếp,bỗngcómộtngườiđẩycánhcửaănthôngvớiđườngcáivàthếlàcáccánhcửarềnrĩlênvớisứcmạnhlàmrungchuyểncảnềnngôinhàtrongđóAmarantacùngcácbạngáiđangngồithêuởhànhlang, Rebeca đang mút ngón tay trong phòng ngủ, Úrsula đang bận bịu trong nhà bếp,AurelianođangcặmcụilàmviệctrongxưởngkimhoànvàJoséArcadioBuendíađangcôđơnngồidướigốccâydẻ,tấtcảmọingườiđềucảmthấyrùngmìnhnhưcóđộngđất.Mộtngườiđànônglựclưỡngđếnnhà.Tấmlưngvuôngvứccủaanhtadườngnhưkhônglọtđượcquacửa.TrêncổanhtađeomộtsợidâychuyềncótreohìnhThánhbàĐồngtrinhRemedios.Ngựcvàhaicánhtayanhtasămkínhìnhảnhcácnghĩatrang.TrêncổtayanhtađeobứctượngđồngChúaGiêsubịđóngđinhcâurút.Anhtacónướcdađensạmbởiphongsươngdãinắng,máitócngắnvàbờmxờmnhưbờmlừa,hàmrăngbạnhracứngkều,đôimắtâusầu.Thắtlưngcủaanhtatogấphailầndâycươngngựa.Đôiủngngắncócựathúcngựavàđóngcásắt.Vàsựcómặtcủaanhtađemđếnchotấtcảmọingườicáicảmgiácrùngmìnhtrướctrậnđộngđất.Anhtabướcquaphòngkhách,rồiphòngđợi,taymangnhữngchiếctúixáchđãcũ.Rồinhưmộttiếngsấm,anhtaxuấthiệnởhànhlangđặtnhữngchậuthuhảiđường,nơiAmarantavàcácbạngáiđangngồikhâusửngsốtcứgiươngcaobàntaycầmkimlên.“Xinchào”,anhtanóivớicáccôgáibằnggiọngmệtmỏi,rồinémnhữngtúixáchlênbànlàmviệc.Sauđó,anhtarảocẳngbướcvàonhà trong. “Xin chào”, anh tanói vớiRebecađanghoảng loạnnhìnmìnhđingangquacửasổphòngngủ.“Xinchào”,anhtanóivớiAurelianoởtrongxưởngkimhoàn,đanggiỏngcảnămgiácquanlênnghengóng.Anhtađithẳngvàonhàbếpvàởđâylầnđầutiênanhtađãdừnglạiởđiểmkếtthúcmộtchuyếnđivòngquanhthếgiới.“Xinchào”,anhtanói.Úrsulađứnglặngđimộtgiây,miệngháhốc,đãnhìnthẳngvàomắtanhta.Bànémramộttiếngkêurồinhảylênômlấycổanhtamàgàomàkhócđầysungsướng.ĐólàJoséArcadio.

AnhtrởvềvẫnnghèotúngnhưlúcrađiđếnnỗiÚrsulaphảichoanhhaiđồngpesođẻtrảtiềnthuêngựa.AnhnóitiếngTâyBanNhacóphanhữngtừlóngcủadânthủythủ.Ngườitahỏianhởđâuthìanhtrảlời:“Ởđằngấy”.Anhmắcvõngởtrongphòngdànhchomìnhrồingủbangàyliền.Khithứcdậy,saulúcănliềnmườisáuquảtrứngluộc,anhđithẳngratiệmăncủabácCatarino.Tạiđây,cơthểđồsộcủaanhđãgâychođámphụnữphảisôinổibàntánđầyvẻtòmò.Anh tổchứcmộtcúkhaonhạcvà rượumạnhcho tất cảmọingười.Anh tháchnămngườiđànôngcùngmộtlúcvậttayvớimình.“Chịuthôi”,họnóivàolúcđểunhậnthấymìnhkhôngthểlaychuyểnđượccánhtaycủaanh,“VìanhcótượngChúaGiêsubịđóngđinhcâurút

phùtrợ”…BácCatarino,màlúcấyvẫnchưatinvàonghệthuậtsửdụngsứcmạnhcủaanh,đãtháchanhmườihaiđồngpesonếunhấcnổiquầyhàngcủamình.JoséArcadionhấcbổngcáiquầyhàng,độinótrênđầurồimangrađểởgiữađườngcái.Bácphảicầntớimườimộtngườiđànônglựclưỡngmớikhiêngđượcnóvàovịtrícũ.Trongkhôngkhísôinổivuinhưhội,JoséArcadiođứngtrênquầyhàngtrưngchomọingườixemcơthểcườngtrángcủamìnhkhôngchỗnàokhôngsămhìnhnhăngnhítvớinhữngdòngchữviếtmàuxanhvàmàuđỏthuộcvàingônngữkhácnhau.Hướngvềnhữngngườiđànbàđangvâylấymình,vớilòngthamkhôngđáy,anhhỏihọxemaitrảthêmnữa.Ngườiđànbàgiàuhơncảđãchoanhvàichụcđồng.Thếlàanhtổchứcmộtcuộcbắtthămvớigiámườipesomộtphiếu.Đólàmộtcáigiácắtcổbởivìngườiđànbàđôngkháchnhấtcũngchỉkiếmđượctámđồngpesomộtđêm.Nhưngtấtcảcáccôđềuchấpnhậngiáấy.Ngườitaviếttênmìnhtrênmườibốntờphiếurồitrộnlẫn,đểtấtcảchúngvàomộtchiếcmũ,sauđómỗicônhậpmộtphiếu.Khichỉcònlạihaitờnữa,anhtatiếnlạigầnnhữngngườiđếnlượtnhậpphiếu.

-Hãytrảthêmmỗiphiếunămđồngnữa,-JoséArcadiothúcgiục,-rồitôisẽchiachohaicômà.

Anhsốngbằngcáchấy.Đãsáumươinhămlầnanhđivòngquanhtráiđất,sốngchungvớinhữngngười thủy thủvongquốc.Nhữngngườiđànbàđêmấyngủvớianh trong tiệmbácCatarinođãđưaanhtrầnnhưnhộngratậnphòngnhảyđểtấtcảmọingườixemcáicơthểkhôngcólấymộtmilimétkhôngsăm:sămđằngtrước,sămđằngsau,sămtừcổchođếntậnngónchân.Anhtakhônghòanhậpđượcvàocuộcsốnggiađình.

Cảngàythìngủ,tốiđếnanhtathứctrắngđêmkiếmănbằngtròmayrủi,thithốsứclựcởcáixómthợnghèokhổ.Trongnhữngdịphiếmcó,Úrsulamờiđượcanhngồivàobànăn.Anhtỏralàmộtngườidễmến,nhấtlàkhikểvềnhữngchuyệnmạohiểmcủamìnhởnhữngđấtnướcxaxôi.AnhtừngbịđắmtàuvàđãtrôigiạthàngvàituầntrênbiểncảởNhậtBảnvàsốngbằngcáchănxácmộtngườibạnchếtvìbệnhcảmnắngmàthịtcủaanhtađượcướpmuốirồilạiđượcướpmuối,đượcnấuchíndướiánhmặttrờiđãtrởthànhmộtthứmắmngấucóvịngònngọt.MộtbuổitrưachóichangnắngởvịnhBengal,contàucủaanhđãchiếnthắngmộtchúrồngbiểnmàtrongruộtnóngườitathấynàomũsắt,khóathắtlưngvàcảvũkhícủamộtngườithámhiểmđạidương.ỞbiểnCa-ri-bêanhtừngnhìnthấybóngmachiếctàucủatêncướpbiểnVictorHuguesvớimộtcánhbuồmbịgióthổiráchtảtơi,muithuyềnbịdánbiểnnhấmthủnglỗchỗ,mãimãinóbị lạchướngtrênđườngtớiđảoGuadeloupe.Ngồibênbàn,Úrsulathổnthứckhócnhưthểbàđangđọcnhữngbứcthưkhôngbaogiờđượcgửichomình,trongđóJoséArcadiokểchobànghenhữngchiếncôngcũngnhưnhữngthấtbạicủaanh.“Ởđây,nhàcửarộngrãiđếnnhưthế,contaạ”,bànứcnởnói:“Vàcơmthìthừamứaphảiđổcholợnăn.Mànàoconcóởnhàchomẹnhờ…”.Nhưngtrongthâmtâmbàkhôngthểnhậnrằngcáithằngbéđượcnhữngngườidiganmangđitheogiờđâylạichínhlàkẻphàmphuănhếtmộtnửaconlợnsữatrongbữaăntrưavàhơithởcủaynónghổilàmhéoúahoalá.Nhữngngườikháctronggiađìnhcũngnghĩvềanhtươngtựnhưthế.Amarantakhôngthểgiấunổisựkinhtởmmỗibậnanhợhơingaytronglúcngồiăn.Arcadio,ngườikhôngbaogiờđượcbiếtmốiquanhệchacongiữamìnhvớiJoséArcadio,hầunhưkhôngtrảlờinhữngcâuhồianhgợiravớimụcđích giành lấy tìnhyêumến của con trai.Aurelianođịnh làmsống lại nhữngnămthángtrướcđâyhọcùngngủmộtphòng,địnhgợilạinhữngtròranhmacủatuổithơgiữahaingười,nhưngJoséArcadiođãquênhếtcả,bởivìcuộcđờitrôigiạtcủathủythủvớibiếtbaosựviệccầnnhớđãlàmbãohòatrínhớcủaanh.ChỉriêngmộtmìnhRebecathầnphụcanhngaytừlầnđầu.Buổichiềunhìnthấyanhđingangquacửasổphòngmình,côđãnghĩrằngPietroCrespichẳngquacũngchỉlàmộtgãbéophúngphínhđứngbêncạnhngườiđànôngcựckỳlựclưỡngmàhơithởnóngnhưnúilửacủaanhtrànrakhắpnhàchỗnàocũngcảmthấy.Côkiếmcớđểtiệngầnanh.CónhữnglúcJoséArcadiođãtrơtráonhìntấmthâncôgáivàbảo:“Emrấtđànbà,emthânyêuạ”.Rebecakhôngthểtựchủđượcnữa.Côănlạiđấtvàvôitườngnhàvớisựthèmkháttrướcđâyvàlạithèmthuồngmútngóntayđếnmứcngóncáiphảilênchai.Cônônramộtthứnướcxanhlẫnnhữngcụcmáutímbầm.Cảđêmcôthaothức,ngườirunlênvìcơnsốthầmhậpđểvậtlộnvớicơnbồihồinhớnhung,đểchờđợichođếnkhitrờisáng;cảngôinhàrunglêntrongbướcđicủaJoséArcadiotrởvề.

Mộtchiềunọ,khicảnhàđangngủtrưa,côkhôngthểnánchịuđượcnữađãmòđếnphòngngủcủaJoséArcadio.Côthấyanhthức,mặcquầnđùi,nằmdàitrênchiếcvõngđượcmắcvàonhữngchiếcvòngsắt tovớinhữngsợichãobuộctàu.Cáicơthểđểtrần lực lưỡngcủaanhkhiếncôcảmđộnglắmđếnmứccôtựnhiêndừnglạiđịnhquayra.“Xinlỗi”…côchốngchế,“emkhôngbiếtcóanhởđây”.Nhưngcôhạgiọngngayđểkhỏiđánhthứcngườikhác.“Vàođâynào”,anhnói.Rebecangoanngoãnnghelời.Côđứngngaycạnhchiếcvõng,màtoátmồhôilạnh,màcảmthấytrongbụngmìnhcứnổicụclên,tronglúcJoséArcadiovớinămngóntaymơntrớncổtaycô,rồibẹn,rồimôngvàmiệngthìthầm:“Ôi,emnhỏbé.Ôi,emnhỏbé”.Côgáiphảilấyhếtsứcbìnhsinhđểkhỏichếtkhimộtsứcmạnhcuồngnhiệtnhưdôngbãonhưnglạirấtnhẹnhàngđãcầmlấythắtlưngbếcôlên,rồicởihếtáováycôvàdằnngửacôranhưdằnngửamột conchimbébỏng.Cô chỉ cònkịp cámơnThượngđếđã sinh ramình, trướckhilươngtribịchìmnghỉmtrongmềmkhoáilạcđêmêátcảcáiđauđớnđểgiãygiụaởtronglòngchiếcvõngbốchơinghingút.Cáivõngnhưmộttờgiấythấmđãhútráongaymáutrinhcủacôchảyra.

Sauđóbangày,họlàmlễcướitrongbuổilễmixalúcnămgiờchiều.Trướcđómộthôm,ArcadiođãđếncửahiệuPietroCrespi.AnhgặpPietroCrespiđangdạyđànlụchuyềnchohọctròvàanhkhôngýtứgọianhtarachỗkhácđểnói.“TôilấyRebecađấy”,anhnói.PietroCrespitáixanhmặt,đưacâyđànlụchuyềnchomộthọctrò,rồichohọnghỉhọcgiữabuổi.Khichỉcònlạihaingườivớinhautrongphòngbàyđầynhạccụvàđồchơidâycót,PietroCrespinói:

-Rebecalàemgáianhmà!-Vớitôiđiềuấykhôngquantrọng,-JoséArcadiođáplại.PietroCrespirútchiếcmùixoathơmmùioảihươnglaumồhôitrán.-Lấynhưvậylàtráivớilẽtạohóa,anhtagiảithích,-ngoàiraluậtphápcấmngặtlốihôn

nhânấy.-Ôidào,tôingồixổmlêncáilẽtạohóacủanhàanh,-JoséArcadionói.-Tôiđếnđâyđể

bảochoanhbiếtvàđểanhkhỏiràyràRebecamàhỏinàyhỏinọ.SongcáchcưxửthôbạocủaanhcũngphảimấtđikhianhnhìnthấyPietroCrespinước

mắtvòngquanh.-Bâygiờthếnàynhé,-anhđổigiọngnói,-nếucậucònquyếnluyếngiađìnhtôithìcòn

Amarantasẽphầncậuđấy.Trongbàithuyếtgiảngngàychủnhật,chaNicanorđãchứngminhrằngJoséArcadiovà

Rebecakhôngphảilàanhemruột.Úrsulakhôngbaogiờthathứchocáiđiềubàcholàvôlễquámứcvàkhihọtừnhàthờtrởvềbàđãcấmcửađôitânhôn.Đốivớibà,giờđâyhọnhưlànhữngngườiđãchết.ThếlàhọtậumộtcáinhànhỏởtrướcnghĩađịavàhọdọnvềnhàmớikhôngmangtheogiườngtủgìngoàichiếcvõngcủaJoséArcadio.

Đêmtânhôn,Rebecabịmộtconbọcạpchuivàogiàypăng-túptừlúcnàocắnvàochân.Côbịcứnglưỡinhưngkhôngvìthếmàtuầntrăngmậtcủahọkémphầnvuivẻđi.Hàngxómgiậtmìnhtrướcnhữngtiếnglahétkhiếncảxómphảithứcdậymộtđêmtớitámlần,mộtbuổitrưatớibalầnvàhọcầukhẩnchocơncuồngsayquátrớnấykhônglàmkinhđộngnhữngngườichếtđangyênnghỉtrongcõithanhtịnhởngoàinghĩađịa.

Aurelianolàngườiduynhấtlolắngchohọ.AnhsắmmộtsốđồdùngvàtrợcấptiềnchohọtớikhiJoséArcadionhìncuộcđờithựctếhơnvàbắttaykhaipháđấtđaivôchủliềnkềvớisânnhà.Tráilại,AmarantakhôngbaogiờnguôithùđốivớiRebeca,mặcdùcuộcđờiđãmangđếnchocôniềmvuichưatừngmongđợi.ĐólàviệcPietroCrespi,vẻbìnhthản,đầycaothượngchegiấunỗiđauthấttình,vẫnđếnăncơmtrưavớigiađìnhvàongàythứbahàngtuầntheogợiýcủaÚrsula,ngườivẫnchưabiếtlàmthếnàođểchữathẹn.VẫngiữnguyêndảibăngđentrênvànhmũnhưđểbiểuhiệnsựthântínđốivớigiađìnhanhthíchthúbàytỏlòngmếnphụccủamìnhđốivớiÚrsulabằngcáchmangđếnbiếubànhữngtặngphẩmkỳlạ:cásac-đinBồĐàoNha,mứthồngThổNhĩKỳ,vàtrongdịpcầnthiết,cảmộttấmkhănchoàngvaiManilaquígiá.Amaranta,vớitìnhcảmâuyếm,chiềuchuộnganh.Cômòđoáncáisởthíchcủaanh,tỉmẩn

nhậttừngsợichỉtuộtởốngtayáochoanhvàđểmừngngàysinhnhậtcủaanh,côviềnvàthêulồngchữtênhaingườitrêncảmộttákhănmùixoa.Nhữngngàythứba,saubữacơmtrưa,tronglúcAmarantangồiởhànhlang,anhluônởbêncạnhtánchuyệnvui.Cómộtbuổichiềuthứba,khikhôngmộtainghingờchuyệnsẽxảyrathìđãxảyra:PietroCrespingỏlờimuốnđượccướicôlàmvợ.Côgáivẫnđiềmnhiênthêu.Đợichohếtnóngtai,vớigiọngngườilớn,côbảoanh:

-Tùythôi,Crespiạ,nhưnghãyđểkhinàochúngmìnhthậthiểunhauđã.Vộivãthìchẳngtấtđâu.

Úrsulađâmrabốirối.MặcdùrấtnểvìPietroCrespibàvẫnchưakhẳngđịnhđượcrằngnếutừgócđộđạođứcmàxét,thìsựquyếtđịnhcủamìnhlàtốthayxấu,nhấtlàviệcnàyxảyrangaysauquanhệtìnhyêucủaPietroCrespivớiRebecakéodàivàồnĩ.Song,bàđãchấpnhậntìnhyêuấy,coinhưmộtsựkiệnkhôngcầnphảihỏihanýkiếnngườikhácvìlúcấykhôngmộtaicùngchiasẻnhữngloâucủamình.Aureliano,lúcnàyđãlàngườiđànôngcóthẩmquyềntronggiađình,đãlàmchobàcànghoangmanghơnvớiýkiếnkhẳngđịnhvàkhóhiểucủaanh:

-Bâygiờkhôngphảilàlúcbànđếnchuyệnhônnhân.Mấythángsaunày,Úrsulamớihiểuđượcýkiếnđólàcâutrảlờiduynhấtchânthànhmà

Aurelianođãcóthểnóiratrongthờiđiểmấy.Nókhôngchỉ là lờigiảiđápđốivớiviệchônnhânmàcònđốivớibấtkỳvấnđềnàokhôngliênquanđếnchiếntranh.Khiđứngtrướchọngsúngcủađộihànhhình,ngaychínhanhcũngkhônghiểuthậtrõlắmvìsaohàngloạtnhữngchuyệnngẫunhiêntrớtrêudồnmìnhđếntìnhtrạngấy.CáichếtcủaRemedioskhôngdẫnanhtớisựkíchđộngđángsợ.Đúngra,nóchẳngquacũngchỉlàmộtcảmgiácgiậndữthầmlặngdầndầnthấmvàonỗichánchườngcôđơnvàlặnglẽ,giốngnhưsựchánchườngtrongnhữngngàyanhquyếtchíởvậy.

Anh lại dấn thân vào công việc nhưng vẫn giữ nếp đến thăm bố vợ để chơi domino:“Aureliano,hãylấyvợđi”,ôngbốvợbảoanh.“Tacósáuđứacongáiđểchoanhkénđấy”.Cómộtlần,cólẽsựviệcxảyratrướcngàybầucử,DonApolinarMoscotetừtrêntỉnhvềlàngđầyloâutrướctìnhhìnhchínhtrịcủađấtnước.NhữngngườithuộcpháiTựdođãsẵnsànglaomìnhvàocuộcchiến.Vìlúcấy,AurelianocòncónhữngnhậnxéthồđồvềsựkhácbiệtgiữanhữngngườiBảohoàngvớinhữngngườiTựdo,ôngbốvợliềngiảnggiảichoanhnhữngnétđạicương.NhữngngườiTựdo,ôngtanói,lànhữngngườiTamđiểm,đámngườixấuxa,ủnghộviệctreocổcácchacố,chủtrươnghônnhânbìnhquyềnvàlyhôn,côngnhậnquyềnbìnhđẳnggiữaconhoangvàcontronggiáthú,tánthànhviệcphânchiađấtnướcthànhtừngbangvàcácbangnàyliênkếttrongthểchếliênbangnhằmtướcbỏcácquyềnlựcđịaphươngđểtậptrungtrongchínhphủtốicao.TráilạinhữngngườithuộcpháiBảohoàng,vốnđãnhậnquyềnlựctrựctiếpcủaThượngđế,bảovệtrậttựcôngcộngđãđượcthiếtlậpvàđạođứcgiađình,lànhữngngườibảovệChúaKi-tô,bảovệcơsởcủaquyềnlựcvàkhôngchophépchiađấtnướcthànhcácbangtựdo.Donhữngtìnhcảmnhânđạo,Aurelianocóthiệncảmđốivớitháiđộtựdocôngnhậncácquyềnlợicủaconhoang,nhưngdẫusaođinữa,anhkhônghiểunổivìsaongườitaphảiđitớimộtcuộcchiếntranhvìnhữngsựviệckhôngthểsờmóđược.AnhcảmthấyôngbốvợmìnhlàngườiquákhíchkhiôngtayêucầucấptrênpháisáungườilínhdướisựchỉhuycủamộtthàyquảnvềMacondo,mộtlàngkhônghềcónhữngđammêchínhtrị,đểbảovệcuộcbầucử.Bọnlínhkhôngchỉvềlàng,chúngcònđicácnhà,từngnhàmột,tịchthukhígiớisănthú,daorựavàcảdaolàmbếp,trướckhiphânphátchonhữngngườiđànôngtừhaimươimốttuổitrởlênmộtláphiếuxanhghitêncácứngcửviênthuộcpháiBảohoàngvàmộtláphiếuhồngghitêncácứngcửviênthuộcpháiTựdo.Trướcngàybầucử,chínhDonApolinarMoscoteđãđọcmộtsắclệnhcấmbánrượumạnhvàcáccuộctụtậptừbangườitrởlênnếukhôngphảilàngườicùngnhàtrongbốnmươitámgiờđồnghồkểtừnửađêmngàythứbảy.Cuộcbầucửđượctiếnhànhêmthấm.Ngaytừlúctámgiờsángngàychủnhật,mộtthùnggỗcósáungười linhcanhgiữnghiêmngặtđãđượcđặtởquảngtrường.NgườitatựdobỏphiếuđúngnhưchínhAurelianođãcóthểthấytậnmắtkhi-anhcùngvớibốvợđứngcảngàycanhchừngkhôngđểchobấtkỳmộtaicóthểbỏphiếuhơnmộtlần.Đếnbốngiờchiều,mộthồitrốngvanglêntrênquảngtrườngbáohiệungàybầucửđãkếtthúc,vàDonApolinarMoscote

cầmchiếcbăngchữthậpcómangchữkýcủangàidánhòmphiếulại.Đêmấy,tronglúcchơidominovớiAureliano,ngàiralệnhchothàyquảnmởhòmrađếmphiếu.Sốphiếuhồngvàsốphiếuxanhxấpxỉbằngnhau,nhưngthàyquảnchỉđểlạimườiphiếuhồngvàthayphiếuxanhkhácvàochođủsố.Sauđóthàyquảnlạiniêmphonghòmphiếulạidướinhãnmớivàsángngàyhômsaungười ta vội vàngmangnó lên tỉnh. “PháiTựdo sẽnổi dậy làmnội chiến”,Aurelianonói.DonApolinarvẫnkhôngrờimắtkhỏicácquândominocủamình.“Nếuanhnóivìviệcthayđổi láphiếu, thìhọsẽkhôngnổidậyđâu”,ngàinói, “mộtsố láphiếuhồngvẫnđượcđểlạiđểhọkhỏikêuca”.Aurelianohiểuđượcnhữngđiềubấtlợicủapheđốiphương.“NếutôithuộcpháiTựdo”,-anhnói,“tôisẽnổidậychínhvìviệcthayđổiláphiếunày”.Bốvợanhngướcmắtquagọngkínhnhìnanh:-ÔiAureliano,-ngàinói,-nếuanhlàngườithuộcpháiTựdo,dùanhcólàconrểta,anhkhôngthểnàođượcnhìnthấyviệcthayđổiláphiếuởđâyđâu.

Trênthựctế,điềugâynênnỗibấtbìnhtrongdânchúngkhôngphảilàkếtquảcuộcbầucửmàlàviệcbọnlínhkhôngtrảlạivũkhí.MộtnhómphụnữnóichuyệnvớiAurelianođểanhxinvớibốvợtrảlạinhữngcondaolàmbếp.DonApolinarMoscote,bằngnhữnglờilẽhếtsứcthậntrọngđãgiải thíchchoanhrằngbọn línhđãmangtheonhữngvũkhí tịchthuđượcđể làmbằngchứngvềviệcnhữngngườithuộcpháiTựdođangchuẩnbịchiếntranh.Sựtrơtrẽntronglờigiảiđápấykhiếnanhkinhngười.Anhkhôngbìnhluậnmộtlời,nhưngvàomộtđêmnọ,khiGerineldoMárquezvàMagníficoVisbalnóichuyệnvớimộtsốbạnbèxungquanhchuyệnrắcrốivềnhữngcondao,họđãhỏianhthuộcvềpháinào:TựdohayBảohoàng,thìkhôngdodự,anhtrả lời: -Nếuphải lựachọngiữahaiphái, tôisẽđứngvềpháiTựdo, -anhnói, -bởivìnhữngngườiBảohoànglànhữngkẻbịpbợm.

Ngayngàyhômsau, thể theoyêu cầu của cácbạnmình, anhđãđến thămbác sĩAlirioNoguerađểôngtakhámbệnhđauganchomình.Anhcũngkhôngbiếtlàmnhưvậyđểlàmgì.BácsĩAlirioNoguerađãđếnlàngMacondođượcmấynămnaymangtheomộttủthuốcviênkhôngmùivịvàmộttấmbiểnquảngcáothuốckhôngthuyếtphụcđượcmộtai:Dĩđộctrịđộc.Thựcrađólàmộttròcười.Đằngsaucáivẻngoàihiềnlànhcủamộtthầythuốcloạixoàng,làbộmặtcủamộttênkhủngbốđigiàyốngđếnnửabẹnđểcheđinhữngvếtsẹotrêncổchân,dấuấncủanămnămngồitù.Ngaytừcúmạohiểmđầutiêncủanhữngngườicótưtưởngliênbangyđãbịbắt,yđãtrốnđếnCuraçaocảitrangtrongbộquầnáoyvốnthùghétnhấttrầnđời:mộtchiếcáothụngcủachacố.Saumộtthờigianlưuvongdàiđằngđẵng,lòngđầynáonứctrướccáctintứcdonhữngngườilưuvongthuộckhắpvùngCa-ri-bêmangđếnCuraçao,ylạilẻnlênmộtchiếcthuyềnbuônlậuvàsauđócómặtởRiohachamangtheomộttủthuốcviên,thực ra chỉ là những viên đường đã được tinh lọc, vàmột bằng bác sĩ của trường đại họcLeipziggiảmạodochínhylàmra:Ykhóclócthảmthiết.Cáinhiệttìnhcáchmạngcủapháiliênbang,đượcchínhnhữngngườilưuvongđịnhnghĩalàmộtthứthuốcnổsắpbùngnổ,đãnguộitắtdầndẩntrongảotưởngtuyểncửviểnvông.Cayđắngtrướcthấtbạiấy,thèmkhátmộtđịađiểm an toàn để di dưỡng tuổi già viên bác sĩ dĩ bệnh liệu bệnh đã chạy trốn đến làngMacondo.Trongcănphòngchậthẹpxếpđầychaikhông,nhữngchiếcchaiđượcthuêởbênkiaquảngtrường,yđãsốngvàinămtrongcănbệnhkhôngphươngchữachạytừngxácnhậnrằngmìnhcóthểtựanủivớinhữngviênđường.CáitâmtrạngnổiloạncủayđãlắngđọnglạitronglúcDonApolinarMoscotengàymộttrởthànhmộtnhàchứctráchbùnhìnhơn.Thờigiancứtrôiđivàycứsốngtronghồitưởngvàlođiềutrịbệnhhenxuyễn.Cuộctuyểncửsắpđếnlàđầumốiđểylạitìmđượcbiệnpháphànhđộngnổiloạn.Yđãcóquanhệmậtthiếtvớiđámthanhniêntronglàngvốnlàđámngườirấtkémcỏivềýthứcchínhtrị,vàlănxảvàoviệcbímậtvậnđộngnổiloạn.SốđôngphiếuhồngxuấthiệntronghòmphiếulàcủađámthanhniênnhiệttìnhĐólàmộtphầntrongkếhoạchcủay:buộcđồđệcủamìnhbỏphiếuđểchứngtỏchohọthấyrằngtuyểncửlàmộttròhề.“Cáiđiềuduynhấtcóhiệulực”,ynói,“làbạolực”.PhầnlớncáibạncủaAurelianolòngdạphơiphớivớiýnghĩquétsạchcáithểchếcủabọnBảohoàng,nhưngkhôngmộtaidámchoanhthamgiakếhoạch,khôngchỉvìnhữngmốiquanhệcủaanhvớibốvợmàcònvìtínhcáchcôđơnvàphớtđờicủaanh.Ngoàirahọcònđượcbiếtanhđãbỏphiếuxanhtheosựchỉdẫncủabốvợ.Vậynóchỉlàmộtngẫunhiênđơnthuầnbộclộnhữngsuytưchínhtrịcủaanh,vànólàmộtsựthứcđẩyhoàntoàncótínhcáchtòmòđưaanhtớiýnghĩviểnvôngđithămviênbácsĩđểôngtađiềutrịchomìnhcáibệnhvốnkhôngđau.Trongcăn

phòngchậtchộinồngnặcmùilongnãorẻtiền,cómộtngườigiốngyhệtmộtconkỳđàmốcmeođangkhòkhèthở.Chưakịphỏianhđiềugì,viênbácsĩkéoanhracửasổvạchmimắtdướiquansát.“Khôngphảiởđấyđâu”,Aurelianonóitheolờichỉdẫncủacácbạnmình.Lấyngóntayấnvàobụngởchỗbuồnggan,anhnói:“Đâylànơitôiđaukhôngthểngủđược”.ThếlàviênbácsĩNoguerađóngkíncủasổlạivớicớchóinắngquávàbằngtừngữmộcmạcôngtagiảithíchchoanhvìsaoviệctiêudiệtbọnBảohoànglànghĩavụcủangườiyêunước.Trongvàingàyliền,Aurelianomangtrongtúiáosơmimộttuýpthuốc.Cứhaigiờmộtlần,anhlạimóctuýpthuốcra,dốcbaviênthuốcralòngbàntayrồivỗtấtcảvàomồmđểchúngtandầndầntrên lưỡi.DonApolinarMoscotechếgiễu lòng tincủaanhởphươngphápdĩbệnh liệubệnh,nhưngnhữngaiđangâmmưunổiloạnthìđềunhậnraanhlàngườicủahọ.HầunhưgầnhếtcontraicủacácbậcsángnghiệpMacondođềuởtrongtổchứcbímậtnhưngkhôngmộtaibiếttườngtậnhànhđộngdochínhhọđangchuẩnbịsẽxảyranhưthếnào.Tuynhiên,trongngàyviênbácsĩtiếtlộbímậtchoAurelianobiết,anhđãtìnhnguyệnthamgiacuộcnổidậy.MặcdùlúcấyanhtánthànhphảinhanhchóngtiêudiệtchếđộBảohoàngsongkếhoạchhànhđộngcủaôngtalạikhiếnanhkinhtởm.BácsĩNogueralàmộtkẻrấtthíchkhủngbốcánhân.CáicơchếhànhđộngcủaôngtađượcthulạitrongviệcphốihợphàngloạthànhđộngcánhânđểrồitrongmộtvụbạođộnglớncótầmtoànquốcsẽtiêudiệtcácquanchứccủachếđộBảohoàngcùngvớitoànbộgiaquyếnhọ,nhấtlàcácconcái,nhằmtriệttậngốccáinòiBảohoàng.DĩnhiênDonApolinarMoscote,bàvợ,cáccôcongáiđềuởtrongdanhsáchkhủngbố.

-NgàichẳngphảilànhàTựdocũngchẳngphảilàcáiđếchgì-Aurelianothảnnhiênnói,-ngàilàmộttênsátnhân,khônghơnkhôngkém.

-Vậythì,trongtrườnghợpnày,-viênbácsĩcũngthảnnhiênnói,-anhhãytrảlạitôicáituýpthuốc.Anhkhôngcầnđếnnónữa.

Sáuthángsau,Aurelianomớibiếtrằngviênbácsĩkhôngtinanhlàmộtngườihànhđộng,khônghyvọnggìởanh,mộtconngườitìnhcảmchủnghĩa,quáưhiềnlànhvàcôđơn.Họtìmcáchgiámsátanhvìsợanhtiếtlộkếhoạchnổiloạn.Đểhọyênlòng,Aurelianohứasẽkhôngmởmiệng.NhưngcáiđêmbọnhọtớiđểhạsátgiađìnhMoscote,đãgặpanhđứngbảovệngayởcửavào.Anhthểhiệntháiđộdứtkhoátđếnmứckếhoạchhạsátphảihoãnkhôngbiếtđếnbaogiờ.Chínhtrongnhữngngàynày,ÚrsulađãhỏiýkiếnanhvềhônnhâncủaPietroCrespivàAmarantavàanhđãtrảlờibâygiờkhôngphảilàlúcnghĩđếnviệcđó.Từhơnmộttuầnnay,lúcnàoanhcũnggiấukhẩusúnglụccổlỗdướiáosơmi,lúcnàocũngcảnhgiácđốivớicácbạnmình.BuổichiềuanhđếnuốngcàphêvớiJoséArcadiovàRebeca,lúcnàyvợchồnghọbắtđầutranghoàngnhàcửa,rồitừlúcbảygiờtốianhngồichơidominovớibốvợ.

Vàogiờăntrưa,anhnóichuyệnvớiArcadio,lúcnàyđãlàmộtthanhniêncườngtráng,vànhậnthấychàngtraingàymộtbộclộrõnhiệttìnhháohứcchờđóncuộcnộichiếnsắpxảyrađếnnơi.Arcadiođãnhennhómlòngnhiệttìnhhâmmộtưtưởngtựdotrongtrườnghọc,lànơianhđãtậptrungkhôngchỉnhữnghọctròlớntuổimàcòncảtrẻnhỏhầunhưchưabiếtnói.ChàngtrẻtuổinóivềviệcbắnchếtchaNicanor,vềviệcbiếnnhàthờthànhtrườnghọc,vềviệccôngnhậntựdoluyếnái.Aurelianololắngtrướcnhữngtưtưởngbạolựccủacháutrai.Anhkhuyêncậucầnphảithậntrọngvàkínđáo.Làmngơtrướcnhữnglýlẽchínchắncủaanh,trướcý nghĩ thực tế của anh, Arcadio công khai phê phán tính nhu nhược của ông chú mình.Aurelianochờđợichờđợi.Cuốicùng,vàođầuthángChạp,Úrsulabỗnghoảnghốtbướcvàoxưởngkimhoàn:-Nộichiếnđãbùngnổ!

Quảnhiênnộichiếnđãnổrađượcbatháng.Luậtgiớinghiêmđượcthihànhtrongtoànquốc.DonApolinarMoscotelàngườiduynhấtkịpthờibiếttinchiếnsựđãnổranhưngngàikhôngđểlộngaycảvớivợmình,trongkhiđómộttrungđộilínhđãậptớichiếmlàngđóngđồn.Bọnlínhlặnglẽtiếnvàolàngtrướclúctrờirạngsáng,mangtheohaicỗpháohạngnhẹdolừakéo,vàlậpđồnngaytạitrườnghọc.Ngaytừsáugiờchiềuchúngđãthổikèngiớinghiêm.Lầnnàychúnglụcsoátnhàtừngnhàmộtkhủngkhiếphơnlầntrước,tịchthucảtừcáiliềmtrởđi.ChúnglôibácsĩNoguerađi,tróivàomộtgốccâyrồibắnkhôngcầnxétxử.ChaNicanormuốnlàmchocácnhàcầmquyềnquânsựphảirùngrợntrướcphépthầnbítựnângmìnhlênkhỏimặtđất,nhưngmộttênlínhđãlấybángsúngnệnbốpmộtcái làmchảymáuđầucha.

NiềmphấnkhíchcủanhữngngườiTựdobịdậptắttrongmốiloâuthầmlặng.Aureliano,datáiđilầmlỳkhóhiểuvẫntiếptụcchơidominovớibốvợ.Anhhiểurằngmặcdùmangdanhlànhàlãnhđạocácvấnđềdânsựvàquânsựtronglàng,mộtlầnnữaDonApolinarMoscotevẫnchỉlàmộtquanchứcbùnhìn.Mọivấnđềtronglàngđềudomộtđạiúyquânđộiquyếtđịnh.Cácbuổisáng,viênđạiúynàyvẫnđíchthânthuthuếngoạingạchđểchitiêuchocôngviệcgiữgìnanninhchung.Bốntênlínhdướisựchỉhuycủahắntađãcướpphágiađìnhmộtngườiđànbàbịchódạicắn,vàđãdùngbángsúngđánhchếtbàtangaygiữađườngcái.Saukhibọnlínhchiếmđónglàngđượchaituần,mộtchủnhậtnọ,AurelianobướcvàonhàGerineldoMárquez,vớivẻđờđẫnthườngcó,anhxinmộttáchcàphêkhôngphađường.Khichỉcòn lạihaingườivớinhau,kháchẳnvớimọingàythường,Aureliano lêngiọngquyềnthếnói: “Hãychuẩnbịcácchàngtraiđichúngtasẽraquân”.GerineldoMárquezvẫnchưatin,hỏi:-Lấyđâuravũkhí?-Lấycủachúng,-Aurelianotrảlời.

Vàolúcnửađêmngàythứba,trongmộttrậnđánhtrộntrấu,hămmốtngườiđànôngchưađầybamươituổidướisựchỉhuycủaAureliano,tấtcảđềuđượcvũtrangbằngdaoănvàcácthanhsắtmũinhọn,đãbấtthìnhlìnhđánhúpbọnlínhgác,chiếmvũkhívàbắnchếtngayởngoàisânviênđạiúycùngbốntênlínhđãgiếtngườiđànbàvôtộinọ.Đêmấy,tronglúcvanglênlệnhtướcvũkhícủađộihànhhình,Arcadiođượcphonglàmquanthốnglĩnhcácvấnđềquânsựvàdânsựcủalàng.Nhữngnghĩaquâncóvợhầunhưkhôngkịpchàotừbiệtvợmìnhđãrađiđểmặccácbàtựxoayxởlấy.

Họrađivàolúcrạngsángđượccảlàng,đãthoátkhỏinỗikinhhoàng,reohòtiễnbiệtđểgianhậpcáclựclượngvũtrangcủatướngVictorioMedina,mộtnhàcáchmạng.Theonhữngtintứcmớinhậnđược,ôngđanghoạtđộngởphíaManaure.Trướclúcrađi,AurelianođãthảDonApolinarMoscoterakhỏicũisắt.“Xinbốcứởyêncho”,anhnóivớibốvợ,“chínhquyềnmới,vớilờinóidanhdự,sẽbảođảmantoàntínhmạngchobốvàtoàngiađình”.DonApolinarMoscotekhókhănlắmmớinhậnmặtđượcnhàkhởinghĩađiủngcaocổ,đeosúngnganghônglàngườivẫnchơidominovớiôngtớichíngiờđêm.

-ĐâylàmộttròđùaphảikhôngAureliano?-ngàireolênhỏi.-Khôngđùađâu,-Aurelianonói,-đólàchiếntranhthậtsự.XinbốđừnggọiAurelianocộc

lốcnữa,vìtôiđãlàđạitáAurelianoBuendíarồi.

CHƯƠNG6ĐạitáAurelianoBuendíađãphátđộngbamươihaicuộcvũtrangnổidậyvàthấtbạihoàn

toàn.Chungđụngvớimườibảycôgáiởnhữnglàngkhácnhau,ngàisinhđượcmườibảyngườicontraivàtấtcảbọnhọđềulầnlượtbịgiếthạichỉtrongmộtđêmtrướckhingườiconcảvừađúngbamươilămtuổi.Ngàiđãthoátnạntrướcmườibốnvụmưusát,bảymươibavụphụckíchvàmộtđộihànhhình.Ngàisốngsótquavụđầuđộcbằngbộtmãtiềnhòatrongcàphêvớilượngđủgiếtchếtmộtconngựa.NgàitừchốiHuânchươngCôngHuândoTổngthốngnướcCộnghòatặng.NgàitrởthànhTổngTưlệnhcáclựclượngvũtrangcáchmạngcóuyquyềntừnướcnàysangnướckhácvàlàngườibuộcchínhphủphảigờm,nhưngkhôngbaogiờngàichophépngườitachụpảnhmình.NgàikhướctừlươnghưutrídànhchomìnhsauchiếntranhvàsốngchođếntuổigiànhờnhữngchúcávàngđượcsảnxuấttrongxưởngkimhoàncủamìnhởlàngMacondo.Mặcdù lúcnào cũngdẫnđầuquânđội củamình trong trậnmạcnhưngvếtthươngduynhất trênngười lại do chính tayngài gâynên saukhi kýhiệpđịnhđình chiếnNeerlandia,kếtthúchaimươinămnộichiến.Ngàitựbắnmộtphátsúnglụcvàongựcmìnhvà-viênđạnchuiraởphíalưngkhônghềgâytổnhạicholựcphủngũtạng.Cáiduynhấtcònlạitronghaimươinămnộichiến làconđườngởMacondomang tênngài.Tuynhiên, theo lờituyênbốcủangàimấynămtrướckhichếtvìgiàlão,ngayđiềuđócũngkhônghềlàđiềungàimongđợitrongbuổisángngàicùngvớihaimươimốtchàngtraikhỏemạnhlênđườnggianhậpcáclựclượngvũtrangcủatướngVictorioMedina.

-ChúngtađểlạiMacondochocháuđấy,-đólàtấtcảnhữnggìchàngnóivớiArcadiotrướclúclênđường.-chúngtahàilòngđểnóchocháu.Vậycháuhãycốgắnglochonóđểkhitrởvềchúngtathấynótốtđẹphơn.

Arcadiođãđáplạilờikhuyênnhủấytheocáchriêngcủamình.Cậumaymộtbộquânphụcvớilonvàtuangũcấpnguyênsoái,môphỏngtheohìnhvẽtrongcuốnsáchcủaMelquíadesvàđeovàothắtlưngmìnhthanhgươmcóbaokhảmvàngcủaviênđạiúybịhànhhình.Đặthaicỗpháongayởcổnglàng,chohọctròcũcủamình-nhữngkẻđiênkhùngbởinhũnglờituyênbốnẩylửacủacậu-mặcđồngphứcvàchochúngngôngnghênhmangvũkhíđiđilạilạitrênkhắpnẻođườnglàngđểgâychonhữngngườilạmặtcócảmnghĩđâylàmộtvịtríquânsựbấtkhảxâmphạm.Đólàmộttròchơigiốngnhưcondaohailưỡibởivìnhờnóchínhphủkhôngdámchoquântấncôngquảngtrườngliềntrongmườithángtrời,nhưngcũngvìnómàkhichínhphủralệnhtấncôngquảngtrườngthìquânđộiđãdùngmộtlựclượnglớnđượcvũtrangcựcmạnhđếnmứcđãtiêudiệtlựclượngđềkhángchỉtrongvòngnửagiờđồnghồ.

Ngaytừngàyđầutiênthựcthiquyềnlựccủamình,Arcadiođãlộmặtlamộtkẻhốnghách.Hàngngày,cậutađọclệnhchotớibốngiờchiềuđểralệnhvàsắpđặtmọiviệctheoýmuốncủamình.Cậutathihànhlệnhcưỡngbứcquânsựđốivớinhữngngườitừmườitámtuổitrởlên,tuyênbốtrưngdụngnhữngsúcvậtnàocònlangthangngoàiđườngsausáugiờchiềuvàbắtbuộcnhữngngườiđànônglớntuổiphảiđeobăngđỏởcánhtay.GiamlỏngchaNicanortrongtuviệnvớilờiđedọasẽđembắnvàcấmchalàmlễmixavàkéochuôngnếukhôngphảilàđểmừngthắnglợicủapháiTựdo.Đểkhôngcònmộtainghingờtínhchấtnghiêmtúcởnhữngchủtrươngcủamình,cậutara lệnhchomộtđộihànhhìnhtậpbắnthằngbùnhìnởngoàiquảngtrườngngaytrướcmắtthiênhạ.Lúcđầuchẳngmộtaicoitrọngđiềuđó.Chẳngqualàcáccậuhọctròchơitròngườilớnthôi.Nhưngcómộtđêm,khiArcadiobướcvàotiệmăncủabácCatarino,nghệsĩthổikèntrôm-pétđãchàocậubằngmộthồikènbônglơnkhiếnchođámđôngcườirộlên,thếlàcậuralệnhbắnchếtanhtavìtộikhôngtôntrọngnhàchứctrách.Đốivớinhữngaidámphảnđốimình,cậuralệnhcòngtaynhấtvàotrạigiamvốnlàmộtphònghọcvàchohọănbánhnhạtvớinướclã.“Màylàđứagiếtngười”,Úrsulamắngcậumỗikhibàbiếtđượcmộthànhđộngbạongượcmớicủacháumình.“NếuAurelianomàbiếtthìnósẽgiếtmàyvàtaosẽlàngườiđầutiêntrongcái làngnàyhảlònghảdạ”.Songnhữnglời lamắngấycủabàđềuvôích.ArcadiovẫnđiênkhùngxiếtchặtcácốcvítcủabộmáykìmkẹpchođếnkhicậutatrởthànhtênkhátmáunhấtchưatừngcótrongsốnhữngnhàchứctráchởlàngMacondo.“Giờđâymớikhổsởvớisựtranhgiành”,DonApolinarMoscotenóiramiệngtrong

mộtsốdịp:“ĐólàThiênđườngcủanhữngkẻTựdomà”.Arcadiobiết.Cầmđầutoánquânlùngsục,cậuđộtnhậpngôinhàở,đậpphábànghếgiườngtủ,đánhđậpcáccôcongáivàlôixềnhxệchDonApolinarMoscoteđitheo.NgaylúcArcadiosắpsửađíchthânralệnhchođộihànhhìnhnổsúngvàoDonApolinarMoscotethìÚrsula,saukhiđãsượngsùnglathétvàgiậndữhuơhuơchiếcroidasơnhắcínđểrẽđámđông,làmồncảsântrạilính:“Thằngđểu,màyhỗnvừavừachứ!”TrướckhiArcadiokịpphảnứng,bàđãquấtchocậumộtroida,“Thằnggiếtngười.Màyhỗnláoquáthể”,bàthét.“Màygiếtcảtaonữa,đồmấtdạy.Nhưthếtaođỡphảikhócvìnhụcnhãđãnuôinấngmộttênphảnphúc”.Bàcứthếquấtlialịakhôngthươngtiếc,đuổitheocậutađếntậncuốisânmàđánh,làmchocậutaphảilănlộnnhưmộtconốcsên.DonApolinarMoscoteđứngchếtkhiếpđi,bịtróighìvàochiếccộttrướcđâynhữngthằnghìnhnộmtanxácpháodođạnsúngcủađộihànhhìnhtập.CácchàngtraicủađộihànhhìnhtảnmáthếtvìsợÚrsulasẽđánhchếthọ.Nhưngbàkhôngthèmnhìnhọ.ĐểmặcArcadiovớibộquânphứclôithôi,lếchthếch,rênrỉvìđauđớnvàgiậndữ,bàđicởitróichoDonApolinarMoscoterồidẫnngàivềnhà.Trướckhiđikhỏitrạilính,bàcònthảnốtcácchínhtrịphạm.

Kểtừdạoấy,bàlàngườicaiquảnlàngMacondo.Bàkhôiphụclễmixangàychủnhật,bãibỏviệcđeobăngđỏ,bãibỏcácđộituầntrahungbạo.Nhưngvàolúcnghỉngơibàvẫnkhócthanchosốphậnhẩmhiucủamình.Bàcảmthấyquáưcôquạnhđếnmứcbàphảitìmđếnngườichồngbịlãngquêndướibóngcâydẻ.“Mìnhơi,mìnhhãynhìncảnhngộcủachúngta,cóthảmkhôngchứ”,bànóivớiôngtronglúcnhữngtrậnmưaràothángbảyđedọaquậtđổtúplềulácọ.“Mìnhhãynhìnngôinhàhoangvắng,concáichúngtalytánkhắpthếgian,vàmộtlầnnữachỉcóhaichúngtavớinhaunhưcáithuởbanđầu”.

JoséArcadioBuendíatriềnmiêntrongbểthẳmvôthức,cứtrơnhưđátrướcnhữnglờithởthancủabà.Vàolúcmớiđiênrồ,ôngthườngdùngnhữngcâuLatinhkhóhiểuđểthôngbáochomọingườibiếtnhữngnhucầutốicầnthiếthàngngàycủamình.Trongnhữnglúctỉnhtáongắnngủi,khiAmarantamangcơmchoông,ôngđãbáochocôbiếtnhữngphiềntoáinhấtcủamình,vàôngngoanngoãnuống thuốccaohạtcảivàđểchocôgiácmáu.Nhưngở thờikỳÚrsulathởthanbênôngthìônghoàntoànmấtkhảnăngtiếpxúcvớiđờithực.Ôngngồitrênghếđểbà tắmtừngbộphậnmộtchomình.Trong lúc tắmbàkểchoôngnghechuyệnnhàchuyệncửa.“Đãbốnthángnay,Aurelianođitrận,vàchúngtavẫnchưanhậnđượctintứcgìvềhắn”,bànóitronglúckỳcọxàphòngchoông.“JoséArcadiođãtrởvề,đólàmộtngườiđànôngthựcthụ,caohơncảôngấy,vàsămkhắpngười.Hắntrởvềchỉđểmangnỗinhụcchogiađìnhmình”.Tuynhiên,bàquansátthấyhìnhnhưchồngmìnhbuồntrướcnhữngtindữấy.Thếlàbàđổigiọngkhuyểnsangnóidốiông “Mìnhđừng tinnhữngđiều tôivừanóinhé”,bànói,trong lúc rắc tro xuống những bãi phân của ông để lấymo hót đi. “Thượng đếmuốn JoséArcadiovàRebecalấynhauvàgiờđâychúngnósốngrấthạnhphúc”.Rồibàtrởnênquáthànhtâmtrongkhinóidốiđếnnỗingaybảnthânbàcũngcảmthấyđượcanủibằngchínhnhữnglờimìnhphỉnhphờ.“Arcadiođãtrởthànhmộtchàngtraiđứngđắn-bànói-rấtdũngcảmvàrấtbảnhbaodiệnbộđồngphụcvàđeokiếmbênhông”.Tấtcảnhữnglờiấyđượcnóiranhưthểnói với người chết, bởi José Arcadio Buendía thanh thản, rất thanh thản ở ngoàimọi bănkhoănlolắng.Nhữngbàvẫnkhôngthôi.Bàthấyônghiềnlànhquágiốngvớimọingườiquá,đếnmứcbàcởitróichoông.Ôngvẫnnằmtrênchiếcghế,nhưthểnhữngchiếcchạckhôngcòncầnthiếtnữa,bởivìdườngnhưđãcómộtsứcmạnhcònmạnhhơncảnhữngnúttróibuộcmàmắtthịtcóthểnhìnthấyđãtróighìôngvàogốccâydẻ.Vàokhoảngthángtám,khimùađôngbắtđầudàilêthê,Úrsulađãcóthểbáochoôngbiếtmộttin:

-Nàyông,vậnmayvẫnđếnvớichúngtađấy,-bàbảoông,-AmarantavàanhngườiÝchữacâyđàndươngcầmtựđộngấysẽcướinhauđấy.

Quảthật,AmarantavàPietroCrespiđãcómộttìnhbạnsâusắc.CảhaiđềuđượcÚrsulađùmbọcyêuthương.Lầnnàybàthấykhôngcầnthiếtphảingồicanhchừngđôitraigáichuyệntrò.Đólàmộtmốitìnhtrongbuổihoànghôn.AnhngườiÝvớibônghoadànhdànhtrắngngànổibậttrênveáođếnnhàvàobuổichiều,vàdịchratiếngTâyBanNhachoAmarantanghenhữngbàithơsô-nêcủaPetrarca[22].Haingườingồiởhànhlangnồngnặcmùihoahồngvàhoathuhảiđường.Chàngđọcthơ,nàngdệtnhữngtấmđăngten,khônghềbiếtnhữngsựkiệnkinhngườivànhữngtindữngoàimặttrận,chotớikhimuỗiđốtdữdộihọmớichạyvàophòng

khách.TìnhcảmdịudàngcủaAmarantavớinhữnglờiâuyếmđầyýnhịgiốngnhưmộttấnmạngnhệnvôhìnhngàymộtbọcchặtlấyngườiyêumếnđếnmứcvàolúctámgiờtốibuộcanhphảilấynhữngngóntaymaimáixanhđeonhẫngỡnórađểvềnhàmình.HaingườiđãlàmmộtcuốnalbumtuyệtvờivớinhữngtấmbưuthiếptừÝgửiđếnchoPietroCrespi.Đólànhữngbứcảnhchụpnhữngngườiyêunhautrongnhữngvườnhoavắngvẻ,vớihìnhvẽtrangtrítráitimbịmũitênxuyênngangvànhữngdảivàngvươngcánhnhữngđôibồcâu.“AnhbiếtcôngviênnàyởFlorence”,anhnói,tronglúclầngiởcáctấmbưuthiếp.“ngườitavừachìabàntayra,lậptứcchimđãsàxuốngđểăn”.Đôilúc,trướcmộtnhàcâycảnh,nỗinhớnhungđãbiếnmùibùnvàmùicáthốitrongcáckênhmươngthànhphốVenicethànhmộtmùihoathơmdìudịu. Amaranta thở dài, cười,mơmộng đếnmột tổ quốc thứ hai gồmnhững chàng trai vànhữngcôgáiđẹplộnglẫynóithứtiếngnóicủatrẻthơ,trênnhữngthànhphốcổkínhmàthờihuyhoàngoanhliệtxưacủachúnggiờchỉcònlạinhữngchúmèolẩnquấtbênnhữngđốnggạchvữađổnát.Saukhivượtquatrùngdươngmênhmôngtrongsựtìmkiếmcủamình,saukhiđãnhầmlẫnnóvớinỗiđammêtrongnhữnglúcâuyếmmãnhliệtcủaRebeca,giờđâyPietroCrespiđãgặpđượctìnhyêu.Niềmvuimangtheocảsựgiàucó,lúcnàycửahàngcủaanhchiếmgầnhếtmộtôphố.ĐólàmộttủkínhkhổnglồkỳảonhậnphụcchếnhữngchiếcđồnghồbáothứcxứFlorencemàmỗibậnđiểmgiờchúnglàmvanglênmộtbảnhợpxướngnhữngtiếngchuông,bàybánnhữnghộpphấnTàukhiếnnămngóntaythíchthúkhimởnắp,vàđủloạinhạccụcóthểtưởngtượngra,đủloạiđồchơidâycótcóthểmơướcthấy.

BrunoCrespi,emútcủaanh,ngồitrôngcoicửahàng,bởivìcậuchưađủkhảnăngđảmđươnglớphọcnhạc.NhờcóPietroCrespiđườngThổNhĩKỳvộisựtrưngbàylộnglẫycácthứhàngquýgiáđãtrởthànhmộtnơiyêntĩnhdudươngđểquênđinhũnghànhđộngtànbạocủaArcadiovàkhôngkhíảmđạmmuônthuởcủachiếntranh.KhiÚrsulaquyếtđịnhphụchồicácbuổilễmixangàychủnhật,PietroCrespiđãhiếnnhàthờmộtcâyđànthiếunhi,chuẩnbịmộtbàihátsẽlàmchobuổilễmixatrầmbuồncủachaxứNicanorvuihẳnlên.KhôngmộtaicònnghingờAmarantasẽlàmộtngườivợhạnhphúc.Cứđểchotìnhcảmlứađôimặcnhiênnẩynởtừtráitimcủahaingười,khôngcầnphảithôithúc,bọnhọđãđiđếnđỉnhđiểmcủatìnhyêuchỉ còn thiếuviệcđịnhngày làm lễcưới.Bọnhọkhônggặpmột trởngạinào.Úrsula thầmtráchmìnhvớiviệctrìhoãnkhôngthờihạnngàycướiđãlàmthayđổisốphậncủaRebeca.Chođếnbâygiờbàvẫnchưanguôinỗitủihổ.ViệcđểtangRemediosthậtnghiêmtúcđãphảiluixuốnghàngthử,bởisựchếtchócdochiếntranhgâynên,bởisựvắngmặtcủaAureliano,bởihànhđộng tànbạocủaArcadio,bởiviệc tốngkhứ JoséArcadiovàRebeca rakhỏinhà.Trướcđámcướisắpđến,chínhPietroCrespiđãkhẩnkhoảnxinđượccoiAurelianoJosévốnđượcanhquýnhưconđẻ,làđứaconđầulòngcủamình.TấtcảđềukhiếnchomọingườinghĩrằngAmarantađangđitớimộthạnhphúcdễdàng.Nhưng,kháchẳnvớiRebeca,côkhônghềđểlộsựthèmkhátcủalòngmình.Vớichínhcáitìnhcảmkhingồidệtnhữngtấmkhăntrảibàn,nhữngdiềmđăngtenkếtnhữngconcôngđínhtrêncâythánhgiáchờđợichoPietroCrespikhôngthểghìmđượcnhữngđòihỏikhẩncấpcủatráitimanh.Giờtậnsốcủaanhđãđếnvàonhữngngàymưabấthạnhtrongthángmười.PietroCrespigỡtaycôkhỏikhungthêuvàhaitayanhcầmthậtlâubàntaycô.“Anhkhôngthểđợihơnđượcnữa”,anhnóivớicô.“Chúngtasẽcướinhauvàothángtớinhé”.Amarantakhôngrunrẩykhitaycôchạmphảibàntaylạnhbuốtcủaanh.Côtừtừrúttaymìnhrakhỏihaitayanh.Giốngnhưmộtconvậtlẩntránh,côlạitiếptụccôngviệc.

-ThôiđiđừngcómàngâyngôquáthếđiCrespi,-côcười.-Dùcóchếttôicũngkhônglấyanhđâu.

PietroCrespikhôngtựchủđượcbảnthân.Anhkhócnứcnởkhôngcònbiếtxấuhổ,gầnnhưbópnátcácngóntayvìthấtvọng.Nhưnganhvẫnkhônglaychuyểnđượccô.“Đừngchầnchừmấtthờigiannữa”,đólàtấtcảnhữnggìmàAmarantacóthểnói.“Nếuquảtìnhanhyêutôithathiếtthìxinđừngbướctớinhànàynữa”.Úrsulatưởngnhưmìnhphátđiênlênvìxấuhổ.PietroCrespitrổhếttàivanxin,tựhạmìnhtớimứckhôngthểtưởngtượngđược.SuốtmộtđêmanhkhócnhưmộtđứabétrênngựcÚrsula,ngườicólẽphảibáncảlinhhồnđểanủianh.

Trongnhữngđêmmưangườitabắtgặpanhđộichiếcôlụalảngvảngquanhnhàcốlòng

bắtgặpánhsángtrongphòngAmaranta.Chưabaogiờanhmặcdiệnnhưlúcấy.Máiđầuđẹplộnglẫynhưcủamộtvịhoàngđếquacơnsónglòngđãmangvẻlạlẫmhẳnđi.AnhđónđườngcácbạngáicủaAmaranta,nhữngcôgáivẫnthườngđếnthêuởhànhlang,đểnhờhọkhuyêngiảiAmaranta.Anhkhôngcònlòngdạnàochămlotiệmbuôn.SuốtngàyanhởnhàtrongviếtnhữngbứcthưnhàmchánđểgửiđếnAmarantacùngvớinhữngcánhhoavànhữngconbướmướpkhô.Nhưngcôvẫnđểnguyêngửitrảanh.Đóngcửaphòng,anhngồilỳngàynọquangàykiađểchơiđànlụchuyền.Cómộtđêmanhhát.Macondothứcdậytrongnỗithảngthốtđặcbiệtmàtựcảmthấymìnhđượcthầnthánhlựabởitiếngđànlụchuyềnvanglênrềnrĩkhôngphảitừthếgiannàymàbởimộtgiọnghátnỉnonchanchứatìnhyêuthươngdườngnhưkhôngthểcótrênmặtđấtnày.ThếlàlúcđóPietroCrespinhìnthấyánhsánglóratừcửasổkhắpcácnhàtronglàngchỉtrừcửasổphòngAmaranta.Ngàymồnghaithángmườimột,ngàylễcủatấtcảcácvonglinh,emtraianhmởcửahàngvàbắtgặptấtcảcácngọnđènđềuthắpsáng,tấtcảcáchộpnhạcđềumở,tấtcảđồnghồđềudừnglạiởmộtgiờvôtận,vàtrongquangcảnhngổnngangấycậuthấyPietroCrespingồibênbànviếtởnhàtrongvớibàntaycácngónđềubịdaocắtngâmtrongchậucánhkiến.

Úrsulaquyếtđịnhsẽquànthihàianhtrongnhàmìnhđểlàmlễviếng.chaNicanorkhướctừlàmlễrửatộichoanhvàmaitánganhởđấtthánh.BàÚrsulađươngmặtvớicha.“Cảchacảcon, chúng ta không thểhiểuđược rằng conngười ấy làmột vị thánh”, bànói. “Trái với ýnguyệncủacha,consẽchônanhtaởngaycạnhngôimộcủaMelquíades”.Bàlàmđúngnhữngđiềumìnhnói.Đượccảlàngủnghộ,bàtổchứclễtangthậttrọngthểchoanh.Amarantakhôngbướcrangoàiphòngmình.NằmtrêngiườngcôngherõtiếngkhóccủaÚrsula,tiếngchânđilạivàlờithanthởsụtsùicủađámđôngvàtiếngrúrùngrợncủanhữngngườiđànbàkhócmướnvọngvàonhàvàsauđólàkhungcảnhyêntĩnhtrầmmặcvươngmùihoabịchàđạp.Úrsulatừbỏcô.NgaycáibuổichiềuAmarantavàobếpthọctayvàobếpthanđỏrựcđểnguyênchotớikhicôkhôngcònbiếtđauđớnmàchỉcảmthấymùikhétlẹtcủachínhdathịtmìnhđangxèoxèocháy,bàcũngchẳngthèmngướcmắtnhìnđểthươngxótcongái.Đólàráchchữahiệunghiệmnhữngnỗiănnăndằnvặt.Trongvàingàyliền,vớibàntaybỏngngâmtrongmộtbátlòngtrắngtrứnggà,côđiđilạilạitrongnhàvàkhichữakhốinhữngvếtcháybỏngthìdườngnhưlòngtrắngtrứnggàcũngchữalànhnhữngvếtcháybỏngtrongtráitimcô.Dấuvếtbênngoàiduynhấtcònlạicủatấnbikịchlàtấmbăngđenbăngtrênbàntaybịbỏngvàcôđãphảimangnóchođếnkhichết.

Qua việc ra lệnh chính thức để tang Pietro Crespi, Arcadio đặc biệt tỏ ra là người caothượng.Úrsulagiảithíchhiệntượngđónhưlàsựtrởvềcủamộtconchiênlầmđường.Songbànhầmto.BàđãđểmấtArcadiokhôngchỉtừkhicậutamặcbộquânphụcmàđãtừlâurồi.Bànhữngtưởngmìnhnuôidưỡngnónhưnuôidưỡngmộtđứacontrai,nhưnuôidưỡngRebeca,khôngquáchiềuchuộngcũngkhôngquátệbạc.Tuyvậy,Arcadiovốnlàmộtđứatrẻđơnđộcvàhoảngsợtrongsuốtthờikỳdịchmấtngủhoànhhành,tronghoàncảnhÚrsulamảimêlàmgiàu, JoséArcadioBuendía điên rồ, Aureliano lầm lỳ ít nói, Amaranta vàRebeca thù nhau.Aurelianodạynóhọcđọcvàhọcviết,màtâmtưởnganhcứđểởtậnđâuđâuấy,cứnhưthểanhbiếnnóthànhmộtkẻlạlẫm.AnhchonóquầnáosắpráchđểVisitaciónchữalạichovừa.Arcadiokhổsởvớinhữngđôigiàyquárộng,vớinhữngchiếcquầnchữalại,vớibộmôngđànbàcủamình.ChẳngbaogiờnógiãibàytâmsựvớiaingoạitrừvớiVisitaciónvàCataurequangônngữcủahọ.TrênthựctếMelquíadeslàngườiduynhấtbậntâmtớinó.Cụngâmchonónghenhữngbàinhãcakhóhiểucũngnhưgiảnggiảichonóvềnghềảnh.Khôngaibiếtnóđãkhócthầmtrướccáichếtcủacụnhưthếnàovànóđãcốlònglàmsốnglạicụquaviệcnghiềnngẫmnhữngtrangviếtcủacụmàkhôngkếtquả.Trườnghọc,nơicậutadốclòngdốcsứclàmviệcvàđượcmọingườikínhtrọng,sauđólàchứcquyềnđượcgiaovớinhữngmệnhlệnhdứtkhoátvàbộquânphụcvinhquang,nhữngthứđóđãgiảithoátcậutakhỏinỗiđắngcaytrướcđấy.Cómộtđêmnọ,ngaytrongtiệmbácCatarino,mộtaiđóđãdámnóithẳngvớicậuta:“Anhkhôngxứngvớitênhọcủamình!”.TráivớiđiềumọingườimongđợiArcadiođãkhôngralệnhbắnngườiđó:

-Rấthânhạnh,-cậutanói.-Mayquá,tôilạikhôngphảilàmộtBuendía.Nhữngaibiếtgốcgáccủacậutaquacuộcđấukhẩunàythảyđềunghĩrằngcậutađãhiểu.

Thựcracậutavẫnkhônghaybiếtgìvềgốcgáccủamình.PilarTernera,bàmẹcậuta,ngườitừnglàmchocậutanổimáudêởtrongphònglàmảnh,làmộtsựthèmkhátkhôngthểcưỡnglạinổiđốivớicậuta,cũngnhưthuởbanđầuđốivớiJoséArcadiovàsauđóđốivớiAureliano.Mặcdùthịđãđểmấtđivẻduyêndángvàtiếngcườiphấnkíchtrướcđây,cậutavẫntìmkiếmthịvàđãgặpthịtrongmùikhóikhenkhétphảratừthânxácthị.Nhưngtrướcngàynổrachiếnsự,cómộtbuổitrưathịđếntrườngmuộnhơncảđểtìmthằngconútcủamìnhthìArcadiođangđợithịtạiphòngnghỉvàsaunàylàphònggiam.Tronglúcđứatrẻđangnôđùaởngoàisân,cậutanằmtrênvõngchờđợithịmàngườicứrunbắnlênvìthêmkhátvàbiếtrằngthịsẽquađây.Thịđếnthật.Arcadiocầmlấycổtaythịđịnhlôilênvõngvớimình.

“Chịu thôi! Chịu thôi!”, PilarTernera run rẩy sợhãi nói. “Cậukhôngbiết rằng tôi cũngmuốnchiềucậu lắmchứ.NhưngcóThượngđế làmchứngcho: tôikhôngthểthỏamãncậuđược”.

Vớisứcmạnhchatruyền,Arcadiođãquàngtayômlấythắtlưngthịvàcảmthấytrờiđấtngảnghiêngkhichạmphảidathịtthị.“Thôiđi,đừngcómàlàmbộtađây…”,cậutanói.“Cuốicùngcảbàndânthiênhạaicũngbiếttỏngmìnhlàmđiếmrồi”.

PilarTerneracốquấtnỗinhụcnhãmàsốphậnbithảmđãdànhchomình.-Bọntrẻconsẽbiếtmất,-thịnói.-Tốthơnhếtlàđêmnaycậuhãyđểngỏcửa.

Đêmấy,nằmtrênvõngngườicứnóngrannhưcólửatràm,Arcadiođợithị.Cậutakhôngngủđểchờđợimàdõitheotiếngtrongđêmkhuyavàtiếngvạcănđêm.Càngđợicậutacàngvôvọngvànghĩrằngmìnhđãbị“mộtquảlừa”.Đươnglúcsựthèmkhátngàymộtnguộidầnvàlúccơngiậndữngàymộtbốclửa,thìbỗngnhiêncửamở.Sauđómấytháng,đứngtrướchọngsúngcủađộihànhhình,Arcadiođã làmsống lại trongkýứcmìnhnhữngbướcchânchệnhchoạngđitrongphònghọc,nhữngcúvachạmghếbăng,rồicuốicùngmộtbónghìnhnổiđậmtrongphòngmờtốivàtiếngđậpthìnhthìnhcủamộtcontimvốnkhôngphảilàcủamình.Cậutachìatayravàbắtgặpmộtbàntaykhácđeohaichiếcnhẫntrêncùngmộtngóntaycủamộtngườisắpchếtchìmtrongbóngtối.Cậutacảmthấymáumìnhchảygiầngiậttrêncáchuyếtquản,nỗibấthạnhcủamìnhđangđậprốiloạnvàcảmthấybàntaymình,vớiđườngđờibịthầnchếtchémngangtrêngòngóntaycái,sâmsấpướtmồhôi.Vậylàcậutahiểungayrằngngườiđànbàấykhôngphảilàngườimìnhđợichờ,bởivìngườiđànbàấykhôngphảramùikhenkhétmàphảramùibri-giăng-tin,bởivìngườiđànbàấycóbộvúchũmcau,cócáimồngđốccứngvàtrònnhưhạtbồđàovàthânthểngườiấyrunrunvẻhoảngloạncủangườichưatừngtrảimùiđời.Ngườiấylàmộtcôgáitrinhvàcócáitênđếnlàkhótin:SantaSofíadelaPiedad[23].

PilarTerneratrảchocônămmươiđồngpeso,mộtnửasốtiềnthịđãkicóptrongcảcuộcđời,đểcôlàmcáiviệcđanglàm.Arcadiotừngnhìnthấycônhiềulầntronglúctrôngnomcửahiệuthựcphẩmcủachamẹ,vàchưabaogiờcậuđểmắttớicôbởivìcôchưathựcsựởtuổithanhxuân.Songkểtừngàyđótrởđi,cậutanhưmộtconmèocứrúcvàonáchcôgái.CôđếntrườngvàogiờnghỉtrưatrongsựđồnglõacủachamẹmìnhvốnlànhữngngườiđãđượcPilarTernerachonốtsốtiềnkicópđược.Vềsaunày,khiquânchínhphủtốngkhứbọnhọrakhỏitrườnghọc,thìhaingườilàmtìnhvớinhaugiữanhữngthùngbơvànhữngtảingôtrongkhohàng.TrongthờikỳArcadiođượcphonglàmQuanTổngtrấncoicácvấnđềquânsựvàdânsựởlàngMacondo,họđãcóchungmộtđứacongái.

NhữngngườithânduynhấtbiếtchuyệnlàJoséArcadiovàRebeca.HọlànhữngngườimàArcadiolúcđógiữđượccácquanhệmậtthiếtkhôngchỉdựatrêntìnhruộtthịtmàcảtrênsựđồnglõa.CáiáchvợchồngbuộcJoséArcadiohoàntoànphảiquyphục.TínhcáchcứngrắncủaRebeca,cáibụngháoăncủacôsựthamlamvôđộcủacô,đãhútcạnsứclựccườngtrángcủangườichồng,buộcanhvốnlàkẻlườinhácvàtrailơphảitrởthànhmộtconvậtkhổnglồchịuthươngchịukhólàmlụng.

Anhcómộtngôinhàsạchsẽvàgọngàngngănnắp.Cứmỗibậnsángdậy,Rebecamởtoangcửavàgiótừnghĩađịaquacáccửasổùavàorồilạicuốnrangoàitheocửacanhđểlạihơidiêmsinhcủangườichếtlàmchonhữngbứctườngbệchbạcravàkhiếnchonhữngbàn,tủ,giườngxámđenlại.Cơnđóiđất,tiếngkêulộccộc,lộccộc,lộccộccủahaibộhàicốtcủachamẹ

cô,sựnônnóngcủacôtrướctháiđộquáưđiềmtĩnhcủaPietroCrespiđãlùivàodĩvãng.Cảngàycôngồithêubêncửasổ,xalạtrướcmọidưâmcủachiếntranh.Chotớikhicácnồisànhbắtđầurunglêntrongchạn,cômớiđứngdậyđihâmlạithứcăn.Côlàmviệcấytrướclúcxuấthiệnnhữngconchóbêbếtlấmbùnhaykhịtmũiđánhhơivàngườiđànôngvâmvápđiủngcóđinhthúcngựa,khoáckhẩusúnghỏamaihainòng:Ngườinàycólúcvaivácmộtchúnai,cònhầunhưlúcnàocũngmangvềmộtxâuthỏhoặcvịttrời…Cómộtbuổichiềunọ,đúngvàodịpnắmquyền,Arcadiobỗngdưngđếnthămhọ.Tấtkhirakhỏinhà,bọnhọkhôngnhìnthấycậunhưngcậuđãbiểulộmộttìnhcảmnồngnhiệtvàthânthiếtđếnmứcvợchồnghọđãmờicậuởlạicùngnếmmónthịtthúrừngvừađượcxàonấu.ChỉđếnkhiuốngcàphêArcadiomớinóirõmụcđíchmìnhđếnchơi:cậuđãnhậnđượcmộtláđơntốcáoJoséArcadio.LáđơnnóirằngJoséArcadiocàysânmìnhvàcàylấnsangđấtđailâncận,pháđổràovàlùabòcủamìnhvàochuồngngườikhác,dùngsứcmạnhchiếmđoạtnhữngtrangtrạitrùmậtnhấtởxungquanh.Đốivớinhữngngườinôngdânkhôngbị tướcđoạtvìruộngđấtcủahọxấu,ybuộchọphảiđóngthuế.Vàothứbảyhàngtuầnydùngchósănvàkhẩusúnghỏamaihainòngđểthuthuế.Ykhôngphảnđốinhữnglờiấy.YkhẳngđịnhquyềnlợicủamìnhtrênnhữngđấtđaichiếmđoạtđượctừngbịJoséArcadioBuendíaphânchiatừthờilậplàngvàtintưởngcóthểchứngminhrằngchamìnhđãđiênrồtừthờiấy,bởivìcụđãđemphânphátcủacảitrênthựctếthuộcvềgiađìnhmình.ĐólàmộtlýlẽkhôngcầnthiếtbởivìArcadiođếnđâykhôngphảiđểphânxửđúngsaimàchỉđơnthuầnmặccảthôi.Vềphầnmình,cậulậpramộtvănphòngluậtsưtrôngcoicủacảitưhữusẽcấpchoJoséArcadiocácvăntựđểyhợppháphóanhữngđấtđaichiếmđoạtđượcvàngượclạiyphảiđểchochínhquyềnđịaphươngđượcquyềnthuthuế.Haingườithỏathuậnvớinhau.Nhữngnămsaunàykhiđại táAurelianoBuendíakiểmtracácvăntựruộngđất,chàngđãthấyrằngtấtcảđấtđaikểtừsânnhàJoséArcadiochotớitậnchântrờikểcảnghĩađịa của làngđều thuộcquyềnsởhữucủaônganhmình;và rằng trongmườimộtthángnắmquyềnbính,ArcadiođãthukhôngchỉtiềnthuếmàcòncảtiềncủanhândânmuốnđượcchôncấtngườithâncủamìnhtrênđiềnsảncủaJoséArcadio.

VàithángsauÚrsulamớibiếtcáiviệcđãtrởthànhquyềnlựccôngkhai,bởivìdânchúnggiấukhôngchobàbiếtđểkhỏikhiếnbàđaukhổthêm.Bàbắtđầunghingờcậuta.“Arcadiođangxâymộtngôinhà”,bàtựhàokhẳngđịnhvớichồngmìnhtronglúccốnhétvàomiệngôngmộtthìacanhbí.Tuynhiên,bấtgiácbàlạithởdài:“Khônghiểuvìsaotôicảmthấykhôngyênlòngđốivớitấtcảnhữngviệcnhưthế”.VàsaunàykhibàbiếtrằngArcadiokhôngnhữngđãxâyxongnhàmàcònmuasắmgiườngtủbànghếsảnxuấtởViênthìbàcàngkhẳngđịnhcậutađangbiểnthủcôngquỹ,điềutrướcđâybàđãhồnghi.

“Màylànỗinhụccủadònghọnhàtao”,bàchửicậutanhưthếvàolúckếtthúclễmixamộtngàychủnhật,khibàthấycậuđangchơibàitrongngôinhàmới.Arcadiokhôngđếmxỉatớilờibà.ChỉđếnlúcấyÚrsulamớibiếtcậutađãcómộtđứacongáisáuthángvàrằngSantaSofíadelaPiedad,ngườicậutacùngchungsốngkhônglàmlễcưới,lạimộtlầnnữađangcóthai.

ÚrsulađịnhbụngviếtthưchođạitáAurelianoBuendía,dùchàngởđâuđinữa,đểchàngtỏtườngmọichuyệntrongnhàngoàingõ.Nhưngcácsựkiệnồnàolúcđókhôngchỉcảntrởmọiýđịnhcủabàmàcònkhiếnchobàânhậnvìđãlượmlặtđượcchúng.Chiếntranh,chođếnlúcấyvẫnchỉlàmộttừđểchỉmộthoàncảnhtrốngtrảivàtrìđọng,đãđượccụthểhóatrongmộtthựctạibithương.VàocuốithánghaicómộtbàgiàtócbạccưỡitrênlưngmộtchúngựathồchổiđãđếnlàngMacondo.Nombàquáưhiềnlànhđếnmứccácđộituầntrađãđểbàvàolàngmàkhôngxéthỏi,nhưđãtừngkhôngxéthỏinhữngngườibánhàngrongthườngvẫnqualạicáclàngquanhvùngđồnglầy.Bàđithẳngđếntrạilính,Arcadiotiếpbàngayởnơitrướcđâylàlớphọcvàhiệnnaylàlánnghỉcủaquânlínhtrongđónhữngchiếcvõngđượccuộnlạivàtreotrênnhữngchiếcmóc,nhữngbalôchồngchấtlênnhauởcácxó,vàsúngtrường,súngcacbin,súngsănngổnngangkhắpsànnhà.Bàgiàgiơtaychàotheokiểunhàbinhtrướckhitựgiớithiệumình:-TôilàđạitáGregorioStevenson.

Ngàimangtớicáctindữ.NhữngổđềkhángcuốicùngcủapheTựdo,theonhưlờingàinói,đangbịtiêudiệt.ĐạitáAurelianoBuendíangườiđangbịquânđộiBảohoàngtruykíchởngoạivithànhphốRiohacha,đãgiaochongàisứmạngđếnnóichuyệnvớiArcadio,khuyêncậucầnphảinộplạiquảngtrườngchoquânchínhphủbằngcáchđặtđiềukiệnhọphảihứadanhdự

đảmbảotínhmạngvàtàisảnchonhữngngườiTựdo.Arcadiovớiđôimắtnghingờdòxétvịsứgiảkỳdịấy,ngườicóthểnhầmlẫnvớimộtbà

giàhoảngsợđangchạytrốn.-Vậyxinhỏichẳnghayngàicómangtheogiấytờkhông?-cậuhỏi.-Rấttiếc,-vịsứgiảtrảlời,-tôikhôngmangtheo.Dễhiểurằngtrongđiềukiệnhiệnnay

thậtkhómangtheotrongngườibấtkỳmộtthứgìkhiếnngườitakhảnghi.Trongkhinói,ngàirúttrongyếmngựcramộtconcávàngvàđặtnólênbàn.“Tôitinrằngvớithứnàyđãđủlắmrồi”,ngàinói.ArcadioxácnhậnrằngđólàmộttrongnhữngconcávàngđượcđạitáAurelianoBuendíalàmra.Nhưngmộtngườinàođóđãmuanótrướclúcnổrachiếntranhhoặcđãăncắpđượcvàthếlànókhôngcòngiátrịcủatờgiấythôngthành.Lúcnày,vịsứgiảbuộclòngphảiviphạmbímậtquânsựđểlộchântướngcủamình.NgàikểrằngmìnhcónhiệmvụđivềCuraçaođểchiêumộtấtcảnhữngngườibịlưuđàycủatoànbộvùngCa-ri-bê,tìmmuachođủvũkhívàquântrangquândụngđểmưutínhmộtcuộcđổbộvàocuốinămnay.MặcdùtintưởngkếhoạchấynhưngđạitáAurelianoBuendíakhôngđồngýchorằngtrongthờiđiểmấynêntiếnhànhnhữnghoạtđộngxảthânvôích.NhưngArcadiolàkẻnhẫntâm.Cậuđãbỏtùvịsứgiảđểtiếnhànhcôngviệcxácnhậngốcgáccủangàivàquyếtđịnhsẽbảovệquảngtrườngđếnhơithởcuốicùng.

Khôngcầnphảiđợichờlâu.NhữngtintứcvềsựthấtbạicủapháiTựdongàymộtxácthựchơn.Trongmộtbuổinửađêmvềsángvàocuốithángbatrờiđổnhữngtrậnmưasớm,khôngkhíyêntĩnhnặngnềcủanhữngtuầntrướcđâybỗngnhiêntanbiếncùngvớitiếngkèncornetrùngrợnvàtiếngnổdữdộicủamộtquảpháođãlàmsậpđổthápchuôngnhàthờ.Trênthựctế,ýnguyệnkhángcựcủaArcadiolàmộtýnghĩđiênrồ.Cậuchỉcótrongtaykhôngquánămmươingườivũtrangkémcỏivớicơsốđạnkhôngquáhaimươiviênmỗicâysúng.Nhưngtrongsốnhữngngườikhángchiến,nhữnghọctròcũcủacậutừngnáonứctrướcnhữnglờituyênbốhoamỹđangquyếtchíchiếnđấuđếnphútcuốicùngvìmộtsựnghiệpđãphásản.Trongkhungcảnhnhữngtiếngủngchạynháonhác,nhữngmệnhlệnhmâuthuẫntráingượcnhau,nhữngtiếngđạibáclàmrungchuyểnmặtđất,nhữngtiếngsúngnổloạnxạ,vànhữnghồikèncornetkhôngcóýnghĩa,ngàiđạitábịgiamStevensonxinđượcnóichuyệnvớiArcadio.“Hãytránhchotanỗinhụcphảichếttrongnhàtùmặcnguyênquầnáođànbàđi”,ngàinóivớicậu.“Nếutaphảichếtthìtasẽchếttrongchiếnđấu”.Arcadioralệnhphátchongàimộtcâysúngvớihaimươiviênđạn,vàđểchongàicùngnămngườinữabảovệtrạilính,trongkhiđó,cùngvớibộchỉhuycủamìnhcậutađilêntuyếnđầucủatrậnđềkháng.Nhữngchướngngạivậtbịphávỡvànhữngngườichiếnđấubảovệlàngphảichiếnđấutrongmộtcuộcđọsúngkhôngcânsứctrêncácđườngphố.Đầutiênhọdùngsúngtrườngchiếnđấuchotớikhihếtđạn,sauđódùngsúnglụcchốnglạisúngtrườngvàcuốicùngđánhgiáplácà.Trướcsựthấtbạisắpxảyra,mộtsốchịemphụnữ,ngườicầmgậykẻcầmdaotháithịt,cùngđổrađường.Trongkhungcảnhhỗnđộnấy,ArcadiobắtgặpAmarantamặcáongủ,taycầmhaikhẩusúnglụccũkỹcủaJoséArcadioBuendía,đanghoảnghốttìmcậu.Arcadioliềnđưakhẩusúngcủamìnhchomộtviênsĩquanvừabịmấtsúngtrongtrậnchiếnđấu,rồicùngvớiAmarantalẩnvàomộtconđườngcạnhđóđểđưacôvềnhà.Úrsulađứngởcửaravào,đangđợichờ,bấtchấpnhữngtiếngsúngnổđìđùngvàmộtviênđạnlạckhoétmộtcáilỗtrênbứctườngmặttiềncủangôinhàngaycạnh.MưatạnhhẳnnhưngđườngcáingầubùnnhưbọtxàphòngvàngườitaphảidòtìmkhoảngcáchtrongbóngtốiArcadiođểAmarantaởlạivớiÚrsula,vàđịnhbụngchiếnđấumặtđốimặtvớihailínhchínhphủtừmộtgócphốđangđivàolùngsục.Nhữngkhẩusúnglụcđểquálâutrongngănkéokhôdầukhôngnổđạnđược.LấythânmìnhchechoArcadio,Úrsulađịnhkéocậuvềtậnnhàmình.

-Vềngay!VìThượngđếhãyvềnhàngay-bàthétcậuta.-Hãybỏthóiđiênkhùngđinào.Bọnlínhnhảđạnvềphíahọ.-Bàgiàhãybuôngngườikiara,-mộttênlínhthét,-nếukhôngchúngtôisẽkhôngchịu

tráchnhiệmtrướccáichếtcủabà.ArcadiođẩyÚrsulavềphíanhà,cònmìnhgiơtayđầuhàng.Sauđóítlâu,tiếngsúngngừng

bặtvàchuôngnhàthờbắtđầuđổhồi.Cuộcđềkhángđãbịđèbẹptrongkhôngđầynửagiờ.KhôngmộtngườinàocủaArcadiosốngsótsautrậntấncông,nhưngtrướckhichếtbọnhọ

đềubịdẫndiễuquatrướcmặtbatrămlínhchínhphủ.Pháođàibịtiêudiệtsaucùnglàtrạilính.Trướckhinóbịtấncông,đạitábịgiamGregorioStevenson,đãthảhếtcáctùnhân,ralệnhchonhữngngườidướiquyềnrangoàiđườngchiếnđấu.Sựthayđổivịtríchiếnđấuđếnlàlinhhoạtcủangài,cũngnhưđườngđạnchínhxáccủahaimươiviênđạnđượcngàibắnđitừcáccửasổkhácnhauđãđemlạicáicảmgiáctrạilínhđượcphòngthủrấttốt,vànhữngkẻtấncôngđãphảidùngđạibácđểcâuvàophásậpnó.Viênđạiúychỉhuycuộcchiếnđấuphảingạcnhiêntrướcquangcảnhnhữngmảngtườngnhàrơiđổngổnngang,chỉcómộtngườiđànôngmặcđộcmộtchiếcquầnđùiđãchếtvàmộtkhẩusúnghếtđạnđượcmộtcánhtaybịchặtlìakhỏithânxácômlấy.Ngườiấycóbộtócdầycộmuốnsúngômlấyvaivàtrêncổđeomộtsợidâymangconcávàng.Vàolúclấymũiủnglậtngửađểnhìnchorõmặtngườiấy,viênđạiúygiậtmìnhhoảngsợ:“Đồcứtđái”,ôngtathốtlên.Mộtsốsĩquankháccũngàotới.

-Cácvịhãynhìnxem,cáiconngườinàyđếntừđâuvậy?-viênđạiúynóivớihọ.-ĐólàGregorioStevenson.

Vàolúcrạngsáng,Arcadiobịbắnởtrướcbứctườngnghĩađịasaukhihộiđồngquânsựhọpkhẩncấp.Tronghaigiờcuốicùngcủađờimình,cậuvẫnchưahiểunổivìsaocáinỗisợchếttừngdằnvặtmìnhngaytừthuởthơấuđãbiếnmất.Vớivẻbìnhthảnlạnhlùng,khônghềbậntâmtớiviệcchứngtỏlòngdũngcảmmớinảysinh,cậunghenhữnglờiluậntộidàidòng.CậunghĩtớiÚrsulamàgiờnàycólẽbàđangcùnguốngcàphêvớiJoséArcadioBuendíadướibóngcâydẻ.Cậunghĩtớiđứacongáitámthángvẫnchưađượcđặttênvàtớiđứatrẻsẽrađờivàothángtámtới.cậunghĩtớiSantaSofíadelaPiedadđêmquađãướpthịtmộtconhươuchobữacơmtrưangàythứbảy,nhớmáitócdàibuôngxõaxuốnghaivaicô,nhớnhữnghàngmidàicủacôgiốngnhưnhữngbờmiđượclàmgiả.Cậunghĩtớinhữngngườicủamìnhkhôngmảymaythươngtiếc.Tronglẽcôngbằngcầnphảitrangtrảivớicuộcđời,cậubắtđầuhiểuđượctrênthựctếcậuyêubiếtnhườngnàonhữngngườicậutừngcămghét.NgàichủtịchhộiđồngquânsựbắtđầubàiphátbiểucuốicùngcủamìnhtrướclúcArcadiochợtnhớrằngđãquađihaigiờđồnghồrồi.“Mặcdùcácchứcvụđượcgiaochoykhôngcógìđángkể,-ngàichủtịchnói,-nhưngvớitháiđộhunghăngvôtráchnhiệmvàđộcácyđãđẩynhữngngườidướiquyềncủamìnhtớinhữngcáichếtvôíchthìđiềuđócũngđủđểkhépyvàotộitửhình”…Tạitrườnghọcrạnnứtvốnlànơilầnđầutiêncảmnhậnsựchắcchắncủaquyềnlực,cáchmấymétthìtớiphònghọcmàlầnđầutiênbiếtđếnthứtìnhyêungỡngàng,Arcadiobắtgặphìnhthứcnựccườicủathầnchết.Trênthựctế,đốivớicậulúcnày,cáicótầmquantrọngkhôngphảilàcáichếtmàlàsựsốngvàbởithế,cáicảmgiácmàcậucảmnhậnkhingườitatuyênántửhìnhmìnhkhôngphảilàcáicảmgiácsợhãimàlàcáicảmgiácnhớnhung.Cậuvẫnimlặngchotớikhiđượchỏinguyệnvọngcuốicùngcủamìnhlàgì.

-Hãynóivớivợtôi,-cậutrảlờivớigiọngnóisangsảng,-rằngđặttênchocongáitôilàÚrsula,-cậunghĩrồikhẳngđịnh:đúnglàÚrsulatêncủabànội.VàhãynóivớivợtôirằngnếuđứatrẻsắprađờilàcontraithìđặttênlàJoséArcadionhưngkhôngphảilấytêncủaôngbácmàlàtêncủaôngnộinó.

Trướclúcngườitamangcậutớibứctườngởnghĩađịa,chaxứNicanorđịnhrửatộichocậu.“Tôikhôngcógìphảiânhậncả”,Arcadionói,vàlàmtheolệnhcủađộihànhhìnhsaukhiuốnghếttáchcàphêđen.Ngườichỉhuyđộihànhhình,mộtngườichuyênthihànhcácbảnántửhình,cótênrấtđúngvớinghềcủamình:đạiúyRoqueCarnicero[24].Trênconđườngđitớinghĩađịa,dướitrờimưalấtphất,Arcadionhậnthấyrằngmộtngàythứtưrạngsángđangloélênởchântrời.Nỗinhớnhụnghòatantrongsươngmờvàđểlạimộtsựtòmòkhủngkhiếp.Chỉđếnkhingườitaralệnhchocậudựalưngvàotường,ArcadiomớinhìnthấyRebecavớimáitócướt,mặcbộváyáohoamàuhồngđangmởtoangcửanhà.CậucốlòngthầmkhấnđểRebecanhậnramình.Quảnhiên,vừalúcấyRebecanhìnrabứctườngnghĩađịavàbỗngđứngđầnravẻhoảnghốt.HầunhưcômớichỉkịprahiệuđểchàotừbiệtArcadio.Arcadiođãđáplạicũngbằngđiệubộtươngtự.GiữalúcấynhữnghọngsúngbốckhóinhảđạnvàoArcadiovàcậungherõràngtừnglờitừnglờimộtbảnnhãcađượccụMelquíadesngâmvàcảmthấynhững

bướcchânchệnhchoạngcủaSantaSofíadelaPiedad,côthiếunữtrinhtiết,vangtrongphònghọcvàcảmthấytrênmũimìnhcócáilạnhcứngcủanướcđá,cáimàcậuđãchúýtớikhithấynótronghốcmũicủatửthiRemedios.“À,mẹkiếp-cậuvừakịpnghĩra,-taquênmấtkhôngnóirằngnếusinhcongáihãyđặttênlàRemedios”.Vậylàlúcấy,cậuđãcảmthấynỗisợhãitừngtratấnmìnhsuốtcảcuộcđời.Viênđạiúyralệnhnổsúng.HầunhưArcadiovừakịpưỡnngựcvàngẩngđầulênmàkhônghiểutừđâuchảyramộtdòngnướcđằngđặcnóngbỏngđangthiêuđốtcáccơbắpmình:

-Đồdêcụ,-cậuthét-ĐảngTựdomuônnăm!

CHƯƠNG7Chiếntranhkếtthúcvàothángnăm.Haituầntrướckhichínhphủrathôngcáochínhthức

và trongmột lời tuyênbốhuênhhoang,họđãhứa, sẽ trừng trị không thương tiếcđối vớinhữngngườicầmđầucuộckhởinghĩa.Chính lúcấyđại táAurelianoBuendíabịbắt làmtùbinhngaytronglúcchàngđónggiảthàymoAnh-điêngsắpvượtquađượcbiêngiớiphíatâyđấtnước.Trongsốhaimươimốtngườitheochàngtrongchiếntranhcómườibốnngườichếttrận,sáungườibịthươngvàchỉcònlạiđộcmộtngườiởbênchàngtrongthấtbạicuốicùng.NgườiđólàđạitáGerineldoMárquez.Quamộtsắclệnhđặcbiệt,tinchàngbịbắtđượccôngbốởlàngMacondo.

“Nócònsống…-Úrsulabáotinchochồngmình.“Chúngtacầumongrằngkẻthùcủanócólòngđộlượng”.Saubangàykhóclócmộtbuổichiềunọđangkhuấynồikẹosữatrênbếplửa,bàngherõmồnmộttiếngcontraimìnhngayởbêntai.“ĐólàthằngAureliano”,bàgàotoánglêntronglúcchạyragốccâydẻđểbáotinchochồng:“Tôikhôngbiếtđiềmbáonhưthếnàonhưngnósốngvàchúngtađượcthấynóngaythôimà”.Bàchođiềmbáoấylàsựthật.Bàsailau sànnhàvà xếpđặt lại giường tủbànghế.Một tuần sau,mộtnguồn tinkhông xuất xứ,khôngdựavàosắclệnh,đãđaulòngkhẳngđịnhđiềmbáoấy.ĐạitáAurelianoBuendíabịkếtántửhình,vàbảnánsẽđượcthihànhởlàngMacondođểuyhiếpdânchúng.Vàolúcbảygiờhaimươiphútsángmộtngàythứhainọ,AmarantađangmặcquầnáochoAurelianoJoséthìnghetừxavẳngđếntiếngồnàovàmộthồikèncornetlanhlảnhrợnngười,vàsauđómộtphútÚrsulađẩycửaphòngbướcvào. “Người tagiảinóvề”bàbảothế.Quân línhcứphảivấtvảdùngbángsúngnệnvàođámđônglộnxộn.ÚrsulavàAmarantachạytớiđầuphố,rẽđámđôngvàthếlànhìnthấyAurelianoBuendía.Chànggiốngnhưmộtgãănmày:quầnáoráchtảtơi,râutócrốibù,đichânđất,haitaybịtróigiậtcánhkhuỷuvớichiếcthừngcộtvàođầuyênconngựa do viên sĩ quan đang cưỡi. Cùng với chàng, bọn lính còn giải theo đại tá GerineldoMárquez,cũnglôithôiráchrướivàthảmhạinhưchàng.Haingườikhônghềbuồn.Nomhọdườngnhưđanghồihộptrướccôngchúnggàothétchửibớiđámlínhđồibạinhấthạng.

-Ốiconơi!-trongkhungcảnhồnàotiếnggàothét,Úrsulagọiconmìnhvàbàtátvàomặttênlínhđịnhngănmìnhlại.

Conngựacủaviênsĩquannhảycẫnglên.Lúcnày,đạitáAurelianoBuendíamớidừngchân,runrẩyvàtránhhaicánhtaymẹdangrađịnhômmìnhvàdõivàomắtbàmộtcáinhìnnghiêmkhắc:

-Xinmẹhãyvềnhàđi,-chàngnói.-Mẹhãyxinphépnhàchứctráchmàđếnthămconởtrạigiam.

ChàngnhìnAmarantađangđứngcáchchànghaibướcchânởsaulưngÚrsula,mỉmcườivớicô,hỏi:“Tayemlàmsaothếkia”.Amarantagiơbàntaycuốnbăngđenlên.“Bịbỏng”,côtrảlờivàkéoÚrsulavềphíasauđểkhỏibịngựagiẫmphải.Bọnlínhbắnsúngchỉthiên.Độiquâncanhgácđặcnhiệmvâylấyhaitùnhânvàphingựakéohọvềtrạilính.

Buổichiềungàyhômấy,ÚrsulađếntrạigiamthămđạitáAurelianoBuendía.BàđãđịnhthôngquaDonApolinarMoscoteđểxinphépvàothămnhưngngàiđãbịnhữngquânnhânđộctàitướchếtquyềnlực.ChaxứNicanorđangbịcơnsốtđauganđánhgục.ChamẹcủađạitáGerineldoMárquez,ngườikhôngbịkếtántửhình,cốtìnhđếnthămcontrainhưnghọđãbịbọnlínhlấybángsúngnệnchorồiđuổiđi.Trướcnỗivôvọngtìmkiếmnhữngngườitrunggiangiúpmình,hơnnữalạitựnhủlòngrằngđằngnàocontraimìnhcũngsẽbịbắnvàosángsớmhômsau,chonênÚrsulagóimộtgóiđồdùngđịnhmangchochàng,rồimộtmìnhbàđithẳngđếntrạilính.

-TôilàmẹcủađạitáAurelianoBuendía,-bàtựgiớithiệu.Bọnlínhgácchặnbàlại.“Muốnthếnàothìthế,tôicứvào”,Úrsulabảobọnchúng.“Nếunhưcácngườiđượclệnhbắn,hãybắtđầucùngmộtthểđi”.Bàẩymộttênlínhsang

bên,bướcvàolớphọccũnơimộttốplínhđểtrầnđanghìhụclausúng.Mộtviênsĩquanmặc

quânphụcdãchiến,dahồnghàođeomộtđôikínhmắtdàynhưđítchai,cửchỉkhoanthai,đãralệnhchobọnlínhgácrútđi.

-TôilàmẹcủađạitáAurelianoBuendía,-Úrsulanhắclại.-Bàmuốnnóirằng,-viênsĩquan,vớinụcườiđángyêusửalạibà,-bàlàbàmẹđẻrangài

AurelianoBuendía.Trongcáchnóinhỏnhẹcủaviênsĩquan,Úrsulanhậnrangữđiệumềmmạicủadânvùng

caonguyên,nhữngngườiđỏmđáng.-Thưangài,đúngnhưngàinói.-Bàthànhthựcthúnhận.-Ngàisẵnlòngchotôivàothăm

nóchứ.Đãcó lệnhcấp trênkhôngchophépbấtkỳmộtaiđến thămcác tùnhânbịán tửhình.

Nhưngviênsĩquannàyđãdámchịutráchnhiệmvềviệcchobàvàothămcontraitrongvòngmườilămphút.Úrsulagiởchoviênsĩquanxemcácthứbàđựngtronggói:mộtbộquầnáosạchđểthay,đôiủngcontraibàđitrongngàylàmlễcưới,vàkẹosữađượcđểđànhngaytừcáihômbànhậnđiềmbáo.BàgặpđạitáAurelianoBuendíatrongphònggiam,nằmdàitrênchiếcgiườngmột,dangrộnghaicánhtayvìnáchchàngsưngvùlên.Ngườitađãchophépchàngcạorâu.Bộriarậmvểnhlênxoănlạicàngtôđậmhơnđôigòmácaocủachàng.DườngnhưÚrsulathấyrằngcontraimìnhdaxanhhơnlúcrađi,caohơnvàcôđơnhơnbaogiờhết.Chàngđãbiếttườngtậnmọichuyệnxảyraởnhàmình:PietroCrespitựtử,Arcadiohốngháchvàbịhànhhình,JoséArcadioBuendíangàymộtyếuđidướibóngcâydẻ.ChàngbiếtrằngAmarantađãquyếtđịnhsuốtđờiởvậyđểnuôidạyAurelianoJosévàbiếtrằngđứabénàyrấtngoan,hơnnữalạithôngminh,họcđọcvàviếtvàongaylúcnóhọcnói.Kểtừlúcbướcvàophònggiam,Úrsulacảmthấymìnhbịkhốngchếbởisựtrưởngthànhcủacontrai,bởivẻlàmchủcủanó,bởiánhhàoquangquyềnthếtỏasángtrênlàndanó.Bàngạcnhiênthấychàngrõmọichuyện.“Mẹđãbiếtrồiđấy,conđoánrấttàimà”,chàngnóiđùa.Rồivớivẻnghiêmtrangchàngnóithêm:“Sángnay,khihọgiảiconđi,concócảmgiáctấtcảmọichuyệnnàyđãxảyra”.Quảcóthế,tronglúcdânchúnggàothétgiậndữbênmình,chàngđãtậptrungsuynghĩvàngạcnhiêntrướcvẻgiàcỗicủalàngtrongvòngmộtnămqua.Nhữngcâyhạnhđàoxoènhữngtàuláráchmướp.Cácngôinhà,đãquétvôixanh,rồiquétvôiđỏsauđólạiquétvôixanh,bắtđầumangmộtmàusắckhógọiđượctên.

-Conđangđợigìnào?-Úrsulathởdài.-Thờigianđangtrôiđi.-Đúngthế,-Aurelianothừanhận,-nhưngkhôngnhiềuđâumẹạ.Dướihìnhthứcnày,chuyếnthămviếngtừngchờđợikhálâu,từngđượccảhaichuẩnbị

những câuhỏi vàdựkiến cảnhững câu trả lời, lạimột lầnnữa trở thành cuộcnói chuyệnthườngngày.Khingườilínhgácbáobuổinóichuyệnđãhếtgiờđượcphép,Aurelianolậtchiếulấyramộtcuốngiấynhờnmồhôi.Đólànhữngvầnthơcủachàng.MộtsốlànhữngbàithơchàngviếtlúcyêuRemediosvàđãmangtheokhirađivàmộtsốlànhữngbàithơchàngviếttrongnhữnglúcnghỉngơisautrậnđánhlòngđầyhoangmang.

“Mẹhãyhứavớiconlàkhôngđểchoaiđọcchúngđi”,chàngnói,“ngayđêmnaymẹhãyđốt chúng trong lò nướng bánh nhé”. Úrsula hứa với chàng, rồi bà sửa soạn hôn tạm biệtchàng.

-Mẹmangchoconmộtkhẩusúnglụcđấy,-bànóithầm.ĐạitáAurelianoBuendíangóquanhthấytênlínhgáckhôngởđấy.“Chẳngíchgìchoconđâumẹạ”,chàngnóikhẽ.“Thôiđược,mẹcứđểlạiđấy,kẻochúnglại

khámmẹlúcđira”.Úrsularúttừtrongyếmngựcramộtkhẩusúnglụcvàchànggiấunódướichiếu.“Bâygiờthìkhôngcầnphảitiễnbiệt”,chàngbìnhthảnnói.“Mẹchẳngcầnphảivanxinai

vàcũngchẳngcầnphảihạmìnhtrướcai.Mẹcứcoinhưlàchúngđãbắnchếtcontừlâurồi”.Úrsulabặmmôilạiđểkhỏibậtratiếngkhóc.-Conhãychườmgạchnóngvàonhữngvếttấysưngtrongnáchđi,-bànói.

Bàquaynửavòngrồirakhỏixàlim.ĐạitáAurelianoBuendíađứngyênvẻsuytưchođếnkhicửađónglại.Sauđóchàngnằmxuốnggiườngdangrộnghaicánhtay:Ngaytừlúcbướcvàotuổithiếuniên,khibắtđầunhậnthứcđượcnhữngđiềmbáocủamình,chàngđãnghĩrằngcáichếtphảiđượcbáotrướctrongmộtdấuhiệudứtkhoát,khôngthểnhầmlẫn,vàcũngkhôngthểthayđổiđượcnhưngchẳngcònmấygiờnữachàngsẽphảichếtmàchưacómộtdấuhiệunàođếnvớimình.

Một lầnnọcómộtngườiđànbàđẹp lộng lẫybướcvàodoanh trạiTucurinca, xinphépnhữngngườilínhgácchophépmìnhvàothămchàng.Bọnhọđểchocôgáiđivàobởihọđãquenthóicuồngtíncủamộtsốbàmẹvẫnthườngchocongáimìnhđếnphòngngủcủacácchiếnbinhnổitiếngnhất,theođúngnhưlờinhữngngườinàynóira,đểcảitạonòigiống.ĐêmấyđạitáAurelianoBuendíavừalàmxongbàithơnóivềngườiđànônglạclốitrongmưathìcũnglàlúccôgáibướcvàophòng.Chàngquaylưnglạiphíacôtađểđặttờgiấyấyvàongănkéocókhóa,lànơichàngvẫncấtgiữcácbàithơcủamình.Thếlàchàngcảmthấythầnchết.Chàngvớlấykhẩusúngtrongngănkéomàkhônghềquaymặtlại.

-Làmơn,chớcómàbắn!-Chàngnói.Khichàngquaylại,vớibàntaylămlămkhẩusúngsắpnhảđạn,thìcôgáiđãhạsúngxuống,

luốngcuốngkhôngbiết làmgì.Bằngcáchnàychàngđãthoátđượcbốntrongsốmườimộttrậnphụckích.Trái lạicómộtkẻkhôngbaogiờ lùngbắtđượcđãđộtnhậpvàodoanhtrạiquâncáchmạngđâmchếtđạitáMagníficoVisbal,ngườibạnchícốtcủachàng,lúcđóđangnằmruntrêngiườngđợiramồhôihạcơnsốt.Chỉcáchmấymétthôi,tronglúcngủtrênchiếcvõngmắccùngphòng,chàngkhônghaybiếtgì.Nhữngcốgắngcủachàngnhằmhệthốnghóalạicácđiềmbáođềutrởnênvôích.Bỗngnhiên,nhữngđiềmbáocùnghiểnhiệnmộtlúctrongánhchớprựcsángtrìthôngminhsiêuviệt,nhưngkhôngthểnắmbắtđượcvìchúnggiốngnhưmộtniềmtin tuyệtđốinhưng thoángqua.Cónhững lúcchúngrấthiểnnhiênđếnmứckhichúngđãứngnghiệmrồichàngmớicoilànhữngđiềmbáo.Mộtvàilầnkhácchúnghiệnrarõràngnhưnglạikhôngđượcứngnghiệm.Thườngthìchúngchỉlànhữngcúđấmbấtchợt,thôthiểncủasựmêtín.Nhưngkhingườitatuyênántửhìnhvàkhingườitayêucầuchàngbàytỏnhữngnguyệnvọngcuốicùngcủamìnhthìchàngkhônggặpmộttrởngạinhỏnàođểkhẳngđịnhđiềmbáomàchàngnhậnratrongcâutrảlờicủamình:

-TôiyêucầubảnánđượcthihànhởMacondo,-chàngnói.Viênchánhánkhóchịu.-Buendía,anhchớmongthoátchết,-ngàinóivớichàng,-đóchẳngqualàmộtthủđoạn

kéodàithờigianthôi.-HìnhnhưcácngàikhôngmuốnthihànhbảnánnàyởMacondo,-ngàiđạitánói-nhưng

đólànguyệnvọngcuốicùngcủatôi.Kểtừđóchàngkhôngnhậnđượcđiềmbáonữa.HômÚrsulađếnthămchàngtrongnhàtù,

saukhisuynghĩlaolung,chàngđãđiđếnkếtluận:cóthểlầnnàycáichếtsẽkhôngđượcbáotrướcvìnókhôngphụthuộcvàosốphậnmàphụthuộcvàoýnguyệncủanhữngtênđaophủ.Đêmấychàngthứctrắngvậtvãvớihaináchtấymủđaunhứcnhối.Nhưngtrướclúctrờirạngsáng,chàngngherõnhữngbướcchânngoàihànhlang.“Chúngđến”,chàngnóivớichínhmìnhvàbỗngnhiênchàngnghĩtớiJoséArcadioBuendía,ngườilúcđótrongbuổisángsớmbuồnthảmngồidướigốccâydẻcũngđangnghĩtớichàng.Khôngcảmthấysợ,cũngkhôngthấynhớnhung,chàngchỉcảmthấyđiênruộtrằngcáichếtnhântạonàyđãkhôngđểchomìnhtậnmắtnhìnthấykếtquảcuốicùngcủabiếtbaocôngviệccònbỏdở.Cánhcửamở,mộttênlínhgácbướcvàophòngmangchochàngmộttáchcàphê.Ngàyhômsauvàođúnggiờnày,chàngvẫnsốngtrongcảmgiácấy,cáutiếtvìhaináchđau,vàmọichuyệnlạixảyrađúngnhưthế.Ngàythứnăm,chàngcũngchiasẻniềmvuiănkẹosữavớinhữngtênlínhgác,chàngmặcbộquầnáosạchhơichậtsovớingườichàng,vàđiđôiủngmàuvécni.Ngàythứsáubọnhọvẫnchưabắnchàng.

Thựcrabọnhọkhôngdámthihànhbảnán.LòngbấtphụctùngcủadânchúngđãbuộccácnhàchứctráchquânsựphảinghĩrằngviệcbắnđạitáAurelianoBuendíasẽgâyranhữnghậu

quảchínhtrịnghiêmtrọngkhôngchỉởMacondomàcònởtoànvùngđầmlầy,dođóbọnhọphảixinýkiếncácnhàchứctráchtrêntỉnh.Đêmthứbảy,đạiúyRoqueCarnicerocùngmộtsốsĩquanđếnquánbácCatarino.Chỉcómộtngườiđànbà,hầunhưbịbắtbuộc,đãdámđónngàivềphòngmình.“Cácchịemkhôngaidámngủvớingườiđànôngmàhọbiếtlàsẽchết”,côgáithúnhậnvớingài.“KhôngaibiếtsựthểsẽnhưthếnàonhưngcảdânlàngđiđếnđâucũngnóirằngviênsĩquanbắnđạitáAurelianoBuendíacũngnhưtấtcảbinhlínhtrongđộihànhhìnhấysớmhaymuộntừngngườitừngngườimộtđềusẽbịgiếtchết,dùchohọtrốnchạytớitậncùngtrờicuốiđất”.ĐạiúyRoqueCarnicerođemchuyệnđónóivớimộtsốsĩquan,vànhữngngườinàylạithưalêncấptrên.

Ngàychủnhật,mặcdùkhôngmộtaiđãchứngminhđượcthựcrõràng,mặcdùkhôngmộthànhđộngquânsựnàocóthểlàmđảolộnkhôngkhítrầmmặcđếnnặngnềtrongnhữngngàyấy,cảlàngđềubiếtrõrằngcácsĩquantìmmọicáchđểthoáithácnhiệmvụthihànhbảnán.Ngàythứhaitrongmộtbứcđiệntínghirõlệnhchínhthức:“Vụhànhhìnhcầnphảiđượcthihànhtronghaimươibốngiờkểtừkhinhậnđiện”.Đêmấycácsĩquannhétbảyláphiếughitênmìnhvàomộtchiếcmũkêpi,vàsốphậnhẩmhiucủađạiúyRoqueCarnicerođãrunrủingàibốctrúngláphiếucủangườiphảithihànhbảnán:“Đãlàvậnrủithìkhôngtránhđược”,vớinỗicayđắngchếtlặngtronglòngngàinói.“Đãsinhrađờilàmconmộtconđiếmthìtasẽchếtnhưconmộtconđiếm…”.Vàolúcnămgiờsáng,bằnghìnhthứcbốcthămngàithànhlậpđộihànhhình,rồitậphợpbọnhọlạiởtrongsântrại,vàđánhthứckẻtừtùdậybằngcâunóicótínhcáchtiềnđịnh:

-Đithôi,Buendía,-ngàigiụcchàng,-giờcủachúngtađãđiểm.-À,ralàthếđấy,-ngàiđạitánói,-tađangmơthấymìnhbịnhữngvếttấylàmnổtungra.RebecaBuendía,kểtừkhibiếttinAurelianosẽbịbắn,thườngxuyênthứcdậytừlúcbagiờ

sáng.Bàngồiimtrongphòngtốimàdõinhìnbứctườngnghĩađịaquacửasổhémở,tronglúcđócáigiườngbàngồicứrunglêntheonhịptiếngngáycủaJoséArcadio.CảtuầnbàkiênnhẫnngồiđợinhưtrướcđâyđợithưPietroCrespi.

“Chúngsẽkhôngbắnchúấyởđâyđâu”,JoséArcadionóivớibà.“Chúngsẽbắnchúấyởngaytrongtrạigiamvàolúcnửađêmđểkhôngaibiếtailàkẻchỉ

huyđộihànhhìnhvàrồichúngsẽchônchúấyởngayđấy”.Tuyvậy,Rebecavẫntiếptụcchờđợi.

“Bọnchúngngumuộiđếnmứcnhấtđịnhchúngsẽbắnchúấyởđây”,bànói.Bàquátinmìnhđếnmứcbàđãchuẩnbịsẵncáchmởcửavàcáchgiơtaychàovĩnhbiệtchàng.

“Chúngsẽkhôngdẫnchúấyđitheođườngcáiđâu, -ôngvẫnmộtmựckhuyên,-bởivìchúngchỉcósáutênlínhyếubóngvíatrongkhithừabiếtrằngdânchúngđãsẵnsànglàmbấtcứđiềugì”.

Khôngnghecáilôgichcủachồngmình,bàvẫnngồibêncửasổnhìnrabứctườngnghĩađịa.-Rồimìnhsẽthấychúnglànhữngkẻngudạinhưthếđấy,-bànói.Vàolúcnămgiờsángngàythứba,JoséArcadiođãuốngxongcàphêvàthảđànchósănra

thìcũnglàlúcRebecađóngcửalạivàcốsứcvịnthànhmộtđầugiườngđểkhỏingã.“Chúngđãdẫnchúấyrađấyrồi”,bàthởdài.“Ôichúấyđẹplàmsao”.JoséArcadiothòđầuquacửasổ,nhìnthảychàngrunrẩytrongánhbìnhminh,mặcbộ

quầnáovốnlàquầnáocủaôngkhicòntrẻ.Chàngđãđứngquaylưngvàotường,haitaychốngnạnhvìhaináchsưngtấykhôngđểchochàngbuôngthõngtayxuống.“Rõthậtlànựccười”,đạitáAurelianoBuendíalẩmbẩm.“Rõthậtlànựccườiđếnmứcphảidùngtớisáuthằngđànôngbệnhhoạnđểgiếtmộtngườitaykhôngvũkhí”.Chàngcứnhắcđinhắclạimãivớibiếtbaonỗigiậndữđếnmứcdườngnhưchàngđangsôitiết,vàđạiúyRoqueCarnicerocũngthấymủilòngvìngàinghĩrằngđạitáđangcầuChúa.Khiđộihànhhìnhchĩasúngvàochàngthìnỗigiậndữcủachàngđãvậtchấthóathànhmộtchấtnhầycóvịđắngđọnglạiởlưỡiruchàngngủvàbuộcchàngnhắmmắtlại.Thếlàlúcấyánhsánghuyhoàngcủabuổibìnhminhbiếnmất,vàchànglạinhìnthấychínhmìnhcònrấtnhócconmặcquầncũncỡnvớichiếcnơthắtnơicổ,và

chàngnhìnthấythamìnhtrongmộtbuổichiềurựcrỡdẫnmìnhvàotrongrạpvàchàngnhìntảngnướcđá.Khinghethấytiếngthét,chàngnghĩngayrằngđólàmệnhlệnhcuốicùngchođộihànhhình.Chàngmởchoàngmắt.Vớisựtòmòlạnhgáy,chàngđợinhữngviênđạncắmphập vàomình nhưng chỉ thấy đại úy Roque Carnicero đang giơ hai tay lên, và thấy JoséArcadiođangvượtquađườngcáilămlămkhẩusúngsănsẵnsàngnhảđạn.

-Xinđừngbắn,-viênđạiúynóivớiJoséArcadio-ngàiđãtớitheolệnhphántruyềncủađấngToànnăng.

Từđó,bắtđầumộtcuộcchiếntranhmới.ViênđạiúyRoqueCarnicerocùngvớisáungườidướiquyềnmìnhđãtheođạitáAurelianoBuendíađigiảithoátchocácnhàcáchmạng,tướngVictorioMedina,hiệnđãbịkếtántửhìnhởRiohacha.HọnghĩphảicướplấythờigianbằngcáchnhanhchóngvượtquadãynúimentheoconđườngJoséArcadioBuendíađãđiđểlậpralàngMacondonhưngchưađầymộttuầnhọthốngnhấtnhậnđịnhrằngđólàconđườngkhôngthểđitheođược.Thếlàhọphảithựchiệnmộtlộtrìnhđầynguyhiểmmentheosườncácdãynúivớisốđạndượcquáítỏicủanhữngngườilínhtrongđộihànhhình.Bọnhọnghỉlạiởngoàibìacáclàng.Mộtngườitrongbọnhọcảitrangcầmconcávàng,giữabanngàyvàolàngđểtìmgặpnhữngngườithuộcpháiTựdohiệnđangnằmchờ.

Sánghômsaunhữngngườinàyđi sănvà sẽ chẳngbaogiờ thấyhọ trởvề.Khi từmộtkhuỷunúibọnhọnhìnthấythànhphốRiohachathìtướngVictorioMedinađãbịhànhhình.NhữngngườidướiquyềnđạitáAurelianoBuendíaliềnsuytônchànglàTưlệnhcáclựclượngvũtrangcáchmạngmiềnduyênhảiCa-ri-bêvớiquânhàmcấptướng.ChàngnhậnchứcnhưngtừchốiquânhàmvàtựđặtchomìnhmộtđiềukiệnlàchưanhậnquânhàmchừngnàoquânđộicủamìnhchưađánhđổđượcchếđộBảohoàng.Đúngbathángsauchàngđãtậphợpđượchơnmộtnghìnquânnhưnglạibịquânchínhphủđánhchotantác.

Nhữngngườisốngsóttháochạyvềbiêngiớiphíađôngđấtnước.MộtlầnkhácngườitađượcbiếtrằngbọnhọđãđổbộlênCabodelaVelatừphíaquầnđảoAntidat[25]thếmàmộtthôngcáocủachínhphủđượctruyềnđiquađườngbưuđiệnvàđượcin lạidướihìnhthứcnhữngtờthôngbáovuimắttungđikhắpđấtnướcloantinvềcáichếtcủađạitáAurelianoBuendía.Nhưngsauđóhaingàymộtbứcđiệnrắcrốikhácgầnnhưcùngmộtlúcvớibứcđiệntrước,đãbáotinmộtcuộckhởinghĩamớiởvùngđồngbằngphíaNam.Huyềnthoạivềtàixuấtquỉnhập thầncủađại táAurelianoBuendíabắtđầunhưthếđấy.Nhữngtin tứcgiốngnhauvàkhácnhau loan tin chàng thắng lợiởVillanueva, tin chàng thấtbạiởGuacamayal,chàngđãbịnhữngngườiAnh-điêngởColombiavàVenezuelalàmthịt,chàngchếtởmộtlàngnàođóthuộcvùngđầmlầy,vàmộtlầnnữachànglạinổidậyởUrumita.NhữngnhàlãnhđạocủađảngTựdotronglúcấyđangthươnglượngđểcósựthamgiacủamìnhtrongquốchội,đãcoichàngnhưmộtkẻphiêulưumạohiểmkhôngđạidiệnchođảng.Chínhphủquốcgialiệtchàngvàohạngtướngcướp,vàtraogiảinămngànpesochoaibắtđượcchàng.Saumườisáucuộcvũtrangnổidậythấtbại,đạitáAurelianoBuendíavớihainghìnquânvốnlàngườiAnh-điêngđượcvũtrangtấttừvùngGoahira,đãxuấtquânvàđộicấmvệBảohoàngbịđánhbấtngờtronglúcngủ,phảibỏthànhphốRiohachatháochạy.TạiđâychàngthiếtlậpsởTổngchỉhuycủamìnhvàtuyênbốcuộcchiếnđấutoàndiệnchốngchếđộ.PhảnứngđầutiêncủachínhphủmàchàngnhậnđượclàsựđedọasẽbắnđạitáGerineldoMárqueztrongvòngbốnmườitám tiếngđồnghồnếuchàngkhông rúthết lực lượngvũ trangcủamìnhvềbiêngiớiphíađông.ĐạitáRoqueCarnicero,lúcnàyđãlàmthammưutrưởngcủachàng,trìnhtrọngđưachochàngbứcđiện.Nhưngchàngđãđểlộniềmvuikhiđọcbứcđiện.-Tốtlắm,-chàngreolên,-Macondođãcótrạmđiệntínrồi.

Sựtrảlờicủachànglàdứtkhoát.TrongbathángchàngđợithànhlậpsởTổngchỉhuycủamìnhởMacondo.NếulúcđóchàngkhôngđượcthấyđạitáGerineldoMárquezcònsốngthìchàngsẽbắnkhôngcầnxéthỏitoànbộsốsĩquanđãbịbắtlàmtùbinh,bắtđầutừcácsĩquancấptướngvàđồngthờichàngsẽralệnhchonhữngngườidướiquyềnđểhọcũngtheochínhcáicáchthứcấytiếnhànhbắngiếtsĩquanBảohoàngchođếnkhikếtthúcchiếntranh.Bathángsau,khichàngchiếnthắngtiếnquânvàoMacondothìcúômhônđầutiênmàchàngnhậnđượctrênconđườngtừđầmlầyvàolànglàcúômhôncủađạitáGerineldoMárquez.

Ngôinhàđôngđúctrẻnhỏ.ÚrsulađãđónSantaSofíadelaPiedadcùngvớiđứacongáiđầulòngvàhaiđứatrẻsinhđôichàođờinămthángsauvụhànhhìnhArcadiovềnhàmình.Tráivớinguyệnvọngcuốicùngcủangườibịtửhình,cụđãđặtchođứacongáiđầulòngcủaanhcáitênRemedios.“TatinrằngđólàđiềuArcadiomuốnnói”,cụbảo.“ChúngtasẽkhônggọinólàÚrsulabởivìvớicáitênnàynósẽkhổcảmộtđời”.Cònhaiđứatrẻsinhđôi,cụđặtmộtđứatênlàArcadioSegundovàđứakialàAurelianoSegundo.Amarantanhậntráchnhiệmtrôngnomcảbọntrẻnày.Côkênhữngchiếcghếnhỏởtrongphòngkháchrồinhậnthêmmộtsốtrẻhàngxómthànhlậpmộtlớpvỡlòng.KhiđạitáAurelianoBuendíatrởvềlàng,giữatiếngpháorềnvangnổvàtiếngchuôngnhàthờgiónggiảđổhồi,cóđộiđồngcatrẻnhỏđếnhátđónchàochàngngaytạinhàmình.AurelianoJosé,caokềunhưôngnội,mặcbộđồngphụcsĩquancáchmạng,đãgiơtaytheonghithứcquânsựchàochàng.

Tronglúchànhuyên,chuyệnvuixenlẫnchuyệnbuồn.MộtnămsaukhiđạitáAurelianotrốnthoát,JoséArcadiovàRebecadọnvềởtrongngôinhàdoArcadioxâydựng.Khôngmộtaibiếtchuyệnôngđãpháđámvụhànhhình.Vợchồnghọxâydựngmộttổấmgiađìnhmếnkháchtrongngôinhàmớinằmởmộtgócđẹpnhấtcủaquảngtrườnglớn,népdướibóngmộtcâyhạnhđàocổthụcóbatổchimcổđỏ.Ngôinhàcómộtcửachínhđónkháchvàbốncửasổđónánhsáng.NhữngbạngáicủaRebecatrongđócóbốnchịemnhàMoscotehiệnvẫnởvậyđãnốilạicácbuổihọpmặtđểthêuthùamànhữngnămtrướcđâykhôngbaogiờbịđứtquãngởhànhlangbầynhữngchậuthuhảiđường.JoséArcadiotiếptụchưởngquyềnlợitrênnhữngđấtđaichiếmđoạtvớinhữngvăntựđãđượcchínhphủBảohoàngthừanhận.Buổichiềunàongườitacũngthấyôngvaimangkhẩusúngsănhainòngcưỡingựatrởvề,theosaulànhũngconchósăndữtợn,trênyênngựalủnglắngmộtxâuthỏrừng.Mộtbuổichiềuthángchíntrướctrậncuồngphongđedọađổxuống,ôngtrởvềnhàsớmhơnthườnglệ.ÔngchàoRebecađangởtrongphòngăn,buộcđànchóởngoàisân,treoxâuthỏvàonhàbếpđểsauđómổvàướpthịt,rồitrướcvàophòngnghỉthayquầnáo.SaunàyRebecatrìnhbàyrằngkhichồngbàbướcvàophòngngủthìbàđãởtrongnhàtắmvàkhônghaybiếtgìhết.ĐólàmộtlờigiảithíchkhótinđượcnhưngkhôngcólờigiảithíchnàosángtỏhơnvàkhôngmộtaicóthểnghĩtớimộtnguyêncớnàokhácđểmàRebecađigiếtngườiđànôngđãmanglạihạnhphúcchomình.ViệcấycóthểlàmộtchuyệnbíhiểmduynhấtkhôngbaogiờđượclàmsángtỏởlàngMacondo.

JoséArcadiovừađóngcửabuồnglạithìlậptứcmộtphátsúnglụcnổvanglàmrungchuyểncảcănnhà.Mộtdòngmáuchảyratừdướicánhcửa,bòquaphòngkhách,đirađường,tiếptụcchảydọctheonhữngconđườnggậpghềnh,trèolênnhữngbậcđavànhữngvậtcản,bòmộtmạchtheođườngThổNhĩKỳ,rẽngoặtsangtráivàomộtphốrồilạingoặtphảisangphốkháctrướckhinóquaymộtgócvuôngthướcthợngaytrướcnhàBuendíarồichuidướicửađóngkínvàonhà,cứbámlấytườngmàvượtquaphòngkháchđểkhỏivấybẩnnhữngtấmthảmtrảinhà,tiếptụcbòquamộtphòngkhác,lượnmộtvòngrõrộngđểtránhbànăn,bòtheodọchànhlangnhữngchậuthuhồiđườngvàchuiquachiếcghếAmarantangồidạytoánchoAurelianoJosémàkhôngbịnhìnthấy,rồibiếnmấtkhichuivàokhongô,rồixuấthiệnởnhàbếpnơiÚrsuladangđậpbamươisáuquảtrứngđểlàmbánh.

-LạyđứcmẹĐồngtrinhMaria,-Úrsulagàotoánglên.Dòngmáuchảyngượclại,vàđểđitìmnguồncủanó,bàchuiquakhongô,đitheodọchành

langnhữngchấuthuhảiđườngnơicậubéAurelianoJoséđangđọctobavớibalàsáuvớibalàchín,vượtquacácphòngănvàhaiphòngkhách,rồibàđimộtmạchrađườngcái,rồirẽtráingoặtphảiđểđổvàođườngThổNhĩKỳ,màkhôngnhớrằngmìnhvẫnmangtheochiếctạpdềmặckhilàmbếpvàhaichiếcdéplêđitrongnhà,rồibàđiraquảngtrườngchuiquacửavàomộtngôinhàchưabaogiờbàở,rồibàđẩycánhcửaphòngngủvàhầunhưbàngợptrongmìnthuốcsúng,vàbàgặpJoséArcadionằmsấpmặtxuốngsànnhàngườiđèlênđôiủngvừađượctháora,vàthấydòngmáuvừarỉratừlỗtaiphảicủaông.Ngườitakhôngthấymộtvếtthươngnàotrênthânthểôngcũngnhưkhôngthểtìmđượckhẩusúngđãbắn.Cũngkhôngtàinàotẩyrửađượcmùikhóisúngkhétlẹttrênthithể.Đầutiênngườitalấyxàphòngvàbãcọđểtắmrửa, sauđóngâmnó trongnướcgiấmvàmuối, saunữadùng trovànướcchanh, saucùngngươitađặtnỏvàotrongmộtthùngnướctẩyquắnáongâmsuốtsáugiờliền.Ngườitakỳcọquánhiềuchoôngđếnmứcnhữnghìnhsămbắtđầuphaimực.Khingười tadùngtớibiện

phápướpxácôngvớimuốitiêu,rauthìalà,lánguyệtquếvàninhtửthitrênbếplửaâmỉtrongmộtngàyròng, thì tử thibắtđầubungravàbuộcmọingườiphảimai tángngay tứckhắc.Ngườitaliệmtửthivàomộtcỗáoquanngoạicỡdàihaimétrưỡivàrộngmộtmétmất,bêntrongdátsắtlávàđượcvítchặtlạibằngnhữngchiếcốcthép.Mặcdùđượctắmrửavàkhâmliệmkỹnhưnhưvậy,tửthivẫnphảramùikhétlẹtdọcđườngkhiđámtangđiqua.

ChaNicanor,vớicáibụngđaugantrònvonhưcáitrống,đứngtrêngiườngrẩynướcthánhchoông.Mặcdùmấythángsaunàyngườitaxâymộvớinhữngtấmbêtôngđặtởtrênvàrắctro,mùncưavàvôibột,nghĩađịavẫntiếptụcnồngnặcmùikhétthuốcsúng,đếnnỗinhữngnămsaunày,nhữngkỹsưthuộcCôngtychuốiđãphảiđổmộtchiếcáobêtôngđểúplênngôimộ.Ngaysaukhingườitalôicỗquantàiđi,lậptứcRebecađóngcửalạivàbàđãtựchônsốngmìnhtrongngôinhà,mặcmộtbộquầnáovảithônhàunátmàkhôngmộtýmuốnthếtụcnàocóthểlàmráchnó.TrongthờikỳxuấthiệnquỉdữJudíoErrante,ởMacondoxảyrađợtoinóngkhủngkhiếpkhiếnchimchóccứlaođầuqualướisắtđểrúcvàophòngngủmàchết,bàcóđirađườngmột lần,đãgià lắmrồi,điđôiủngmàu trắngbạccũkỹvàđộimộtchiếcmũcógàinhữngbônghoanhỏliti.Lầncuốicùngcóngườiđãnhìnthấybàcònsốnglàdịpbàđãbắnchếttươigãkẻtrộmđịnhphácửanhàmình.Kểtừđó,khôngmộtaingoàiArhêmđa[26],ngườiởvàngườibạntâmphúccủabà,tiếpxúctrựctiếpvớibà.CóthờikỳngườitađượcbiếtrằngbàđãviếtthưchođứcGiámmục,ngườibàgọilàanhhọmình,nhưngngườitacũngđồnrằngbàkhôngbaogiờnhậnđượcthưtrảlời.Dânlàngđãquênbà.

Mặcdầuthắnglợitrởvề,đạitáAurelianoBuendíavẫnkhôngvuilòngvớinhữngkếtquảtrôngthấy.Quânchínhphủrútkhỏicácthịtrấnkhônghềkhángcựvàđiềuđóđãgieotrongđámdânchúngvừađượcgiảiphóngmộtảotưởngvềthắnglợikhôngthểđảongượcđược.Nhưngnhữngngườicáchmạng,nhất làđạitáAurelianoBuendíađãhiểuđúngsựthậthơn.Mặcdùtronglúcấychàngduytrìđượcnămngànngườidướiquyềnmình,vàgiữvữnghaitỉnhthuộcmiềnduyênhảinhưngchàngýthứcrõràngrằnglựclượngcủamìnhđangbịépvềphíabiểnvàđangởtronghoàncảnhchínhtrịquárắcrốiđếnmứckhichàngralệnhdựnglạithápchuôngnhàthờbịđạnpháopháđổthìchaNicanornằmtrêngiườngbệnhphảithốtlên:“Đâylàmộttròcười:nhữngngườibảovệđứctinKitôgiáođãnãpháophánhàthờcònnhữngkẻTamđiểmlạiralệnhxâydựngnó”.Hànggiờvàhànggiờchàngởlỳtrongphòngđiệntínnóichuyệnvớitưlệnhcácthịtrấnkhác,đểtìmmộtlốithoát.Nhưngmỗibậnrakhỏiphòng,chàngcàngkhẳngđịnhcảmnghĩcuộcchiếnđangkếtthúc.KhinhữngtinchiếnthắngmớicủanhữngngườiTựdođượcchuyểnđếnvàđược loanbáoầm ĩ thì chàngsuy tínhnhữngkếtquảđãgiànhđượctrêncácbảnđồvàchànghiểurằngquânđộicủamìnhđangngàymộtrútsâuvàorừngđểchốngchọivớiholaovàmuỗirừng,đangrútngàymộtxathànhphố“Chúngtađangđểmấtthờigian”,chàngthanthởtrướccácsĩquan.“ChúngtasẽcònmấtthờigiannữatronglúcnhữngtênchómátrongđảngTựdođangxinxỏmộtchỗngồitrênnghịtrường”.Trongnhữngđêmmấtngủnằmngửatrênchiếcvõngmắctrongchínhcănphòngtừnglàxàlimtửtù,chàngnhớlạihìnhảnhnhữngvịluậtsưmặcđồđencổáokhoácdựnglênchekíntaivàốngtayáobuôngchùngchekínbàntaytừtrongdinhTổngthốngbướcravàolúcgiábuốtcủabuổiđêmvềsáng,màrétruncầmcập,màlẩnnhanhvàonhữngvườncàphêảonãolúchừngđôngđểđắnđocânnhắcđiềungàiTổngthốngmuốnnóikhingàibảorằngđược,hoặcgiảđiềungàimuốnnóikhingàibảorằngkhôngvàđểdòtìmđiềungàiTổngthốngđangsuynghĩkhingàinóimộtchuyệnhoàntoànkháchẳn.Trongkhiđóchàngđuổimuỗi,cốchịuđựngkhôngkhíoinóngtớibamươinhămđộ,vàcảmthấyngàycàngxíchgầncáibuổimaiđángsợkhichàngbuộcphảiralệnhchoquânsĩcủamìnhnhảyàoxuốngbiển.

Mộtđêmnônnaonọ,PilarTernerahátcùngvớiđámlínhởtrongsân.Chàngnhờthịđoántươnglaichomìnhquanhữngquânbài.

“Hãygiữmồmgiữmiệng”,đólàtấtcảnhữnggìPilarTernerathấyrõsaukhisắpxếpcácquânbàivàthuchúnglại.

“Tôikhôngbiếtđiềuđócónghĩagì,nhưngđiềmbáohiệnrấtrõ:hãygiữmồmgiữmiệng”…Haingàysau,cómộtaiđóthaychàngralệnhchomộtngườicầnvụchuẩnbịmộttáchcà

phêkhôngphađường,rồingườicầnvụnàychuyểnlệnhchongườikhác,ngườinàylạichuyển

chongườikhácchotớikhitáchcàphêkhôngphađườngquataynhiềungườiđượcmangđếnchỗởcủađạitáAurelianoBuendía.Khônghềgọicàphênhưngvìđãcósẵnởđấyrồinênđạitáuốngluôn.Táchcàphêấycómộtlượngbộtmãtiềnđủgiếtmộtconngựađực.Khingườitamangchàngvềnhà,chàngđãcứngđơ,corúm,lưỡithèragiữahaihàmrăng.Úrsulachiếnđấuvớitửthầnđểcứuchàng.Saukhi làmchochàngnônoẹhếtđểrửaruột,bàdùngkhăntrảigiườnghơnóngđắpkínchochàngvàchochànguốnglòngtrắngtrứnggàtronghaingàyliền,chotớikhicáicơthểyếuớtlấylạiđượcnhiệtđộbìnhthường.Đếnngàythứtưchàngthoátkhỏinguyhiểm.Tráivớiýnguyệncủamình,dobịÚrsulavàcácsĩquancủamìnhngăncản,chàngnằmyêntrêngiườngthêmmộttuầnnữa.Chỉđếnlúcnàychàngmớibiếtcácbàithơcủamìnhvẫnchùađượcđốt.“Đêmấymẹkhôngmuốnvộivàng”,Úrsulathanhminhvớichàng.“Đêmấy,khiđinhómbếp,mẹnghĩtốthơnhếtlàhãyđợichotớikhitửthiconđượcmangvềnhà”.

SốnggiữanhữngconbúpbêcủaRemediosvâyquanh,trongđiềukiệnsứckhỏedầndầnbìnhphục,đạitáAurelianoBuendía,quacácbàithơcủamình,đãhồitưởnglạinhữngthờikỳsôinổinhấtcủađờimình.Chànglạilàmthơ.Trongnhiềugiờliền,bênlềnhữngsựkiệnnổibậtcủamộtcuộcchiến tranhkhông tương lai, chàngkhẳngđịnhnhữngkinhnghiệmcủamìnhngaybênbờvựccủacáichết.Vậylàtrínãocủachàngngàymộtsángtỏhơnđếnmứccóthểlậttráilậtphảiđểxemxétnó.Cómộtđêmnọ,chànghỏiđạitáGerineldoMárquez:

-Hãynóivớitôiđi,vìsaoanhbạnchiếnđấu?-Vìsaoanhlạihỏitôithếnhỉ,-đạitáGerineldoMárqueztrảlời.-VìđảngTựdovĩđại.-Anhthậthạnhphúcvìđãbiếtmụctiêuchiếnđấucủamình,-chàngtrảlời.-Cònvềphần

mình,chođếnbâygiờhầunhưtôimớibiếtrằngmìnhchiếnđấuvìlòngkiêuhãnh.-Thếthìtồiquá,-đạitáGerineldoMárqueztrảlời.SựcảnhcáocủaGerineldoMárquezkhiếnđạitáAurelianoBuendíavuithích.“Dĩnhiênrồi”,chàngnói.“Nhưngtrongmọitrườnghợp,tốthơnhếtlàchẳngnênbiếtvì

saomìnhchiếnđấu”Chàngnhìnvàomắtbạnmỉm lờivànóirõhơn: -Hoặc lànhưanhđãchiếnđấuvìmộtcáigìđóchẳngcónghĩagìvớiaicả.

Chínhniềmkiêuhãnhấyđãngăncảnchàngliênhệvớicácnhómvũtrangtrongvùngnộiđịa,trongkhiđócácnhàlãnhđạocủađảngTựdolạikhôngcôngkhaiđưaranhữngtuyênbốnhằmđánhtanluậnđiệuchochànglàmộttêntướngcướp.Tuynhiên,chàngbiếtrằngnếugạtbỏnhữngtrởngạiấythìngaylậptứcsẽphátanvòngvâychiếntranhnguyhiểm.Sứckhỏebìnhphụcđãchophépchàngsuynghĩ.VậylàchàngxinđượccủaÚrsulakhôngchỉsốvàngcònlạimà cả số vốn liếng nhiều vô kể do bà tích luỹ được, chàng phong cho đại tá GerineldoMárquezlàmQuantổngtrấntrôngcoicácvấnđềquânsựvàdânsựởMacondo,rồichànglênđườngđểthiếtlậpquanhệvớicácnhómkhởinghĩaởvùngnộiđịa.

ĐạitáGerineldoMárquezkhôngchỉlàngườithântínnhấtcủađạitáAurelianoBuendíamàcònlàngườiđượcÚrsulacoi làngườitrongnhà.Dùlàngườithanhlịch,e lệ,ngoannếtchàngvẫnlàngườiđượcrènluyệnđểthíchhợpvớitrậnmạchơnlàvớicôngviệclãnhđạo.Những cố vấn chính trị của chàng dễ dàng lái chàng vào nhữngmê cung lý thuyết.NhưngchàngcũngđãổnđịnhđượcmộtkhôngkhíthanhbìnhkiểuthôndãởMacondovốnlàđiềuđạitáAurelianoBuendíamơướcchotuổigiàchuyênsốngbằngcáchsảnxuấtnhữngconcávàng.Tuysốngchungvớichamẹmình,nhưngchàngăncơmtrưaởnhàÚrsulamộttuầntớihaihoặcbabữa.ChàngdạyAurelianoJoséhọcsửdụngvũkhí,dạybảonhữngkiếnthứcquânsựcơbảnvàvớisựđồngtìnhcủaÚrsulachàngmangnóđếnsốngtrongdoanhtrạiđểrèncặpnóthànhngười.Nhiềunămvềtrướcdùhãycòntrẻcon,đãcólầnGerineldoMárquezngỏtìnhvớiAmaranta. Lúc ấyAmaranta cònđang thầmyêu trộmnhớPietro Crespi do đóđã giễu cợtchàng.GerineldoMárquezvẫnchờđợi.CólầntừtrongnhàtùchànggửichoAmarantamộtbứcthưnhờcôthêuchữcáimởđầutênvàhọcủachamìnhlênmộttákhănmùisoa.Chàngcòngửitiềnchocônữa.TrongvòngmộttuầnlễAmarantamangđếnnhàtùchochàngmộttákhănmùisoađãthêucùngvớisốtiềnấy,vàcôđãởlạivàigiờliềnđểnóichuyệnvềquákhứ.“Khi ra khỏi nơi đây, anh sẽ cưới em làm vợ”, Gerineldo Márquez nói khi tạm biệt cô.

Amarantacườinhưngvẫnnghĩvềchàngtronglúc“dạyđámtrẻnhỏhọcđọcvàmuốnlàmsốngtrởlạitrongtráitimmìnhtìnhyêubồngbộtthờitrẻvốnlànỗiđammêđốivớiPietroCrespi;đểhiếndângchochàng.Nhữngngàythứbảy,ngàyvàothămtù,côquanhàbốmẹGerineldoMárquezrồicùnghọđếnnhàtù.Cómộtngàythứbảy,Úrsulangạcnhiênbắtgặpcôđứngởnhàbếpđangđợibánhquyralòđểchọnnhữngchiếcngonnhấtnhétvàomộtcáitúiđãthêusẵnchờdịpnày.

-Conhãylấynóđiconạ!-bànóivớicô.-Hãnhữulắmmớicómộtngườiđànôngnhưnóđấy.

Amarantalàmravẻkhóchịu:-Conchẳngcầnphảimồichàiaicả-côcãilạimẹ.-ConmangchoGerineldonhữngchiếc

bánhquynàychăngqualàvìthươnganhấysớmmuộncũngsẽbịngườitabắnchết.Khônghềđắnđocôbuộtmiệngnóira.Nhưnglúcấychínhphủcôngkhaiđedọasẽbắnđại

táGerineldoMárqueznếunhưcác lực lượngkhởinghĩakhôngnộpRiohacha.Cácbuổiđếnthămngườitùbịđìnhchỉ.Amarantađóngcửa,mộtmìnhởtrongnhàkhóclóctựkhổsởvìýnghĩchomìnhlàkẻcótộigiốngnhưýnghĩđãdaydứtcôkhiRemedioschết,cũngnhưmộtlầnkhácnhữnglờinóithiếucânnhắccủacôđãlàtráchnhiệmđốivớimộtcáichếtkhác,cáichếtcủaPietroCrespi.Úrsulaanủicô.BàđảmbảovớicôrằngđạitáAurelianoBuendíasẽcóhànhđộng thực tếmạnhmẽ để ngăn cản vụ hành hình, bà hứa rằng chính bà sẽ đónGerineldoMárquezvềnhàkhinàochiếntranhkếtthúc.Bàđãthựchiệnlờihứatrướcthờihạndựđịnh.KhiGerineldoMárqueztớinhàvớichứctráchQuantổngtrấntrôngcoicácvấnđềquânsựvàdânsựthìbàđóntiếpchàngnhưmộtngườicon,vuốtvechiềuchuộngchàngđểchàngởlại,vàtựđáylòngmìnhbàcầukhẩnchànghãynhớlạiýđịnhlấyAmarantalàmvợ.Nhữnglờicầukhẩn của bà dường như được linh nghiệm. Những ngày tới nhà để ăn cơm trưa, đại táGerineldoMárquezlưulạicảmộtbuổichiềuđểchơicờđamvớiAmarantaởngoàihànhlangbàynhữngchậuthuhảiđường.Úrsulamangđếnchođôitraigáinàocàphêsữa,nàobánhquy,trôngnomđámtrẻnhỏđểchúngkhỏiquấyrầyhaingười.Trênthựctế,Amarantacốnhómlạitìnhyêusaymêthờitrẻcủamìnhmàlúcnàynónhưmộtđámtronguội lạnhbị lãngquêntrongtráitimmình.Vớiniềmkhátkhaođãđạttớiđộkhôngthểthayđổiđược,côchờđónnhữngngàychàngsẽđếnnhàmìnhăntrưa,chờđónnhữngbuổichiềuchơicờđamvàchờchothờigianđitronglúcmìnhngồibêncạnhmộtchiếnbinhcótêngợibaoniềmlưuluyếnmànhữngngóntaycủangườiấycứrun lênkhiđiquâncờ.Nhưngtrongngàyđại táGerineldoMárqueznhắclạinguyệnvọngthathiếtcủamìnhđượccướiAmarantathìcôđãtừchối:

-Emsẽchẳnglấyai,-cônói,-lạicũngkhônglấyanhđâu.AnhyêuAurelianoquátớimứcanhsẽlấyemvìanhkhôngthểlấyanhấymà.

ĐạitáGerineldoMárquezlàngườiđiềmtĩnh.“Anhsẽkiêntrìchờđợi”,chàngnói.“Sớmmuộngìanhcũngsẽcướiem”.

Chàngtiếptụcđếnchơinhà.Tựgiammìnhởtrongphòngngủđểkhócvụng,Amarantalấyhai đầungón taybịt kín lỗ tai để khỏi nghe thấy tiếngngười theođuổimìnhđangkể choÚrsula nghe những tin tức chiến sựmới nhất, vàmặc dù thèm nhìn chàng đến chết đượcnhưngcôvẫnđủnghịlựcđểkhôngratiếpchàng.Lúcấy,đạitáAurelianoBuendíađãsắpxếpthờigianđểcửhaituầnmộtlầngửimộtthôngbáotỉmỉvềMacondo.Nhưngchỉcóđộcmộtlần,saugầntámthángrađi,chàngmớiviếtthưriêngchoÚrsula.Mộtsứgiảđặcnhiệmđãmangđếnnhàmộtphongthưđượcviếtvớilốichữrấtđẹpcủađạitá:“Hãytrôngnomchathậtcẩnthậnvìchasẽmất”.Úrsulathảngthốt.“NếuAurelianonóithìAurelianođãbiết”,Úrsulanói,vànhờngườikhiêngJoséArcadioBuendíavàophòngngủ.Cụkhôngchỉnặngnhưtrướcđâyvốnđãnặngmàcònnặngthêmlênrấtnhiềutrongsuốtthờikỳnằmdướibóngcâydẻđếnmứcbảyngườiđànônglựclưỡngkhôngkhiêngnổi,buộchọphảikéolêcụvàonhà.Mùirêunonlẫnmùimộcnhĩ,thứmùicủakhôngkhíẩmlâunămvàđậmđặc,làmsựcnứccảcănphòngkhicụgiàlựclưỡngdầmmưađãinắngđãlâungàybắtđầuthở.Ngàyhômsau,cụkhôngthứcdậyởtrêngiườngđặttrongphòng.Saukhiđikhắpcácphòngtìmkiếm,Úrsulalạimộtlầnnữathấy cụ nằm dưới bóng cây dẻ. Thế là họ trói cụ vào giường. Dẫu khỏemạnh nhưng JoséArcadioBuendíađãbịloạirangoàivòngchiếnđấu…Cụbằnglòngvớitấtcả,khôngphânbiệt

đượcnữa.Nếucụtrởlạinằmdướibóngcâydẻkhôngphảivìsởnguyệnmàvìthóiquencủacơthể.Úrsulachămnomcụ,chocụănvàkểchocụnghenhữngtintứcvềAureliano.Nhưngthựcra,ngườiduynhấtmàcụtiếpxúctừđãlâulàPrudencioAguilar.

Vớidángvẻtiềutụyvìtuổigiàtrongcõiâmphủ,PrudencioAguilarcứmộtngàyhailầnđếnnhànóichuyệnvớicụ.Haingườinóichuyệnvềgàchọi.Haingườihứahẹnvớinhausẽxâydựngmộtchuồngnuôinhữngchúgàchọituyệtvời,khôngchỉđểvuivẻtrướcmộtsốtrậnthắngmàcònđểgiảikhuâytrongnhữngngàychủnhậtmanmátbuồnởcõiâmphủ.PrudencioAguilarlàngườitắmrửachocụ,chocụăn,kểchocụnghenhữngthắnglợihiểnháchcủamộtngườihoàntoànxalạđượcgọilàAurelianovàngườinàylàđạitátrongchiếnđấu.Khiởmộtmình,JoséArcadioBuendíakhuâykhỏađôiphầnvớigiấcmơtrongcănbuồngvôcùngtận.Cụmơthấymìnhđứngdậykhỏigiường,mởcửachínhmàđisangphòngbêncócáigiườngvớiđầugiườnglàmbằngthéptôi,mộtchiếcghếxíchđubằnggỗliễugiỏvớichínhmộtbứcchândungThánhbàĐồngtrinhRemediostreotrênbứctườngcuốiphòng.Từphòngnàycụđisangphòngkhácgiốngyhệt,màcửacủanómởradẫnsangphòngkhácgiốngyhệt,rồisauđósangphòngkháccũnggiốngyhệt,cứnhưthếchođếnvôcùngtận.Cụthíchđitừphòngnàysangphòngkhác,nhưđitrongmộthànhlanghaibêntườngđềugắngương,chotớikhiPrudencioAguilarvỗvaicụ.Thếlàcụtrởvềlầnlượtđiquacácphòng,tronglúcquaylạimàtỉnhgiấcdần,cụchạytrênconđườngngược lại,đểrồi lạigặpPrudencioAguilartrongcáiphôngcủađờithực.Nhưngrồicómộtđêmnọ,sauhaituầnÚrsulađưacụvàonhà,PrudencioAguilarvỗvaicụngayởphòngtrunggiangiữacõithựcvàcõimộngvàcụmãimãidừnglạiởđấy,màcứtưởng rằngđó làphòng củađời thực. Sángngayhômsau, khimangbữađiểm tâmcho cụ,Úrsulabắtgặpmộtngườitừngoàihànhlangđilạiphíamình.Ngườiấybéolùn,mặcbộquầnáođen,độimộtchiếcmũđenrộngvànhchụpgầnhếtđôimắtbuồnrầucủaôngta.“Trờiơi”,-Úrsulanghĩbụng.“AinhưlàMelquíades…NgườiđólàCataure,emtraiVisitación,ngườitựbỏnhàrađểtránhdịchmấtngủvàtừđóđếnnaykhôngcótintứcgì.Visitaciónhỏiemmìnhtrởlạiđểlàmgìthìôngtadùngtiếngthổdântrảlời:

-Emđếndựđámtangcủahoàngđế.ThếlàmọingườiđổxôvàophòngJoséArcadioBuendíadùnghếtsứclaycụ,gàotolênđể

gọicụ,lấygươngsoichiếuvàolỗmũicụđểgọi,nhưngkhônglàmsaogọicụtỉnhđược.Sauđóítlâu,khingườithợmộcđocụđểđóngáoquan,quacửasổ,ngườitathấytrờiđổxuốngtrậnmưahoalitimàuvàng.Cảđêmấy,nhữngbônghoanhỏlitimàuvàngrơixuốngmộtcáilàngđangtrongnỗiâmthầmđaukhổ.Hoaphủkíncácnócnhàvàhoalấpkíncáclốiravào.Bầutrờisựcnứcmùihoakhiếnchonhữngconvậtngủngoàitrờiphảingộtthở.Hoatrờirơixuốngkhôngbiếtcơmannàomàkể,đếnmứckhitrờisángcácconđườngphủđầyhoaphẳnglỳnhưmộttấmchăn.Ngườitabuộcphảidùnggậy,sàomàhấthoađiđểlấylốichođámtangđiqua.

CHƯƠNG8Ngồitrênchiếcghếxíchđulàmbằnggỗliễugiỏ,vớiđồthêuthùađểtronglòng,Amaranta

ngắmAurelianoJosélầnđẩutiêntrongđờicạorâu.Cậuđanglialưỡidaocạotrêncáicằmđầybọtxàphòng.Lưỡidaocạolàmchảymáunhữngmụnnhân,làmđứtmôitrêndocậucốýtỉabộriamépmàuhunghung,nhưngdùcậucốsứcnóvẫncứynguyênnhưtrước.CáicôngviệccạorâuquátỉmẩncủacậukhiếnAmarantacócảmgiáctronglúcấycậuđãbắtđầugià.

-NomcháugiốngAurelianonhưđúckhianhấyvàotuổicháu-cônói.-Cháuđãlàngườilớnrồiđấy.

Cậuđãlàngườilớntừlâurồi,từcáingàyAmarantatưởngrằngcậuhãycònranhconnênvẫncứkhỏathântrongnhàtắmngaytrướcmặtcậunhưlâunaycôvẫnthườnglàmkểtừngàyPilarTernerađemcậutrảchogiađình,rũbỏtráchnhiệmnuôinấngcủathị.Lầnđẩunhìnthấycôtắm,cậubéchỉchúýđếncáirãnhsâugiữahainúmvútrênngựccômình.LúcấycậucònngâythơlắmđếnmứcphảihỏicôbịlàmsaoởngựcthếthìAmarantagiảvờlấyngóntaygãingựcrồitrảlờicháumình:“Côbịngườitaróc,rócthịtđấy”.Sauđó,khiđãbìnhphụcsautrậnốmvìPietroCrespitựtử,côlạicùngtắmchungvớiAurelianoJosétrongnhàtắm.Cậukhôngđểýđếncáirãnhsâumàtráilạirunbắnngườivìthíchthúlạlùngtrướchaibầuvúhồnghồngcăngmọng.Cậuvẫndõinhìncôvànhờvậyhiểukỹhơncáikỳlạcủatìnhthânmậtgiữahaicôcháu,vàcậuvẫncảmthấydamìnhnổigaitronglúcngắmnhìncô,giốngnhưdacômìnhcũngnổigaikhidộinước.Ngaytừlúccònrấtnhỏtuổi,cậuđãcóthóiquenbỏchiếcvõngtrốngcảđêmđểbừngtỉnhdậytrêngiườngAmaranta,chảlàvìnằmbêncạnhcô,cậuđỡsợbóngtốihơn.Nhưngkểtừhômcóýthứcthíchthútấmthânngàngọccủacômình,thìđộnglựcthúcđẩycậubỏvõngđểchuivàomùngcủacôkhôngphảilànỗisợbóngtốimàlàsựthèmkhátđượccảmnhậnhơithởnồngấmcủaAmarantavàolúctrờihửngsáng.TrongthờikỳcôcựtuyệtđạitáGerineldoMárquez,cómộtbuổiđêmvềsángnọ,vớicảmgiácnghẹtthởAurelianoJoséthứcdậy.CậucảmthấynhữngngóntaycủaAmaranta,giốngnhưnhữngcontằm,nóngranvàkhaokhát,đanglầntìmbụngmình.Giảvờđangcònngủ,cậucựamìnhđổitưthếđểchúngkhỏigặptrởngạitrênconđườngmòtìm,vàlúcấycậunhậnranămngóntaythuộcbàntaykhôngbăngdảibăngđen,nhưnhữngconsênmù,đanglầnmògiữahaibẹnmình.Dùhaingườigiảvờkhôngbiếtđiềucảhaicùngbiếtvàđiềumỗingườibiếtrõrằngngườikiađãbiết,kểtừđêmđóhọgắnbóvớinhautrongmộtsựănýtuyệtvời.AurelianoJosékhôngthểngủđượckhicậuchưanghethấytiếngnhạcvalsephátratừchiếcđồnghồnơiphòngkhách,vàcôgáiđứngtuổi,màlàndacôbắtđầucảmthấytêtáibuồn,sẽkhôngmộtphútyênlòngnếucôchưacảmthấykẻmộngdutrườnmìnhtrongmùng.Đólàngườicôđãnuôinấngmàkhôngnghĩrằngngườiấysẽlàmộtnơibámvíutạmthờichonỗicôđơncủamình.Vậylàbọnhọkhôngchỉngủchungmộtgiường,cùngkhỏathân,cùngthèmkhátmânmênhaumàcònlẵngnhẵngtheonhaukhắpcácxóxỉnhtrongnhà,cùngởtrongbuồngđóngkíncửavàobấtkỳgiờnào,lúcnàocũnghàohứngkhôngbiếtchán.CólầnbọnhọsuýtbịÚrsulabắtquảtang.Vàomộtbuổichiềunọ,cụvàokhobộtngô,khihaingườisắphônnhau.“Cháuyêucô lắmphảikhông?”,cụhỏiAurelianoJosévẻhếtsứcngâythơ.Cậuvângđểtrảlờibàmình.“Cháungoanlắm”,Úrsulakếtthúc,đongbộtmìđểlàmbánhrồitrởvềnhàbếp.SựkiệnnàyđãlôiAmarantarakhỏicơncuồngsi.Côhiểurằngmìnhđãvượtquáxagiớihạn,rằngmìnhkhôngcònhônhítnónhưhônhítmộtđứatrẻnhỏchơiđùa,tráilạicôđangbìbõmlộitrongmộtcơnđammêbệnhhoạnvừanguyhiểmvừakhôngcólốithoát,rồicôkiênquyếtdậptắtcơnđammênày.Cũnglúcấy,AurelianoJosévừakếtthúcviệchọcquânsự,nhậnrasựthựcvàbỏnhàđểvàodoanhtrạingủ.Mỗithứbảyđến,cậuđềucùngvớiđámlínhđếntiệmbácCatarino.CậugiảibuồnvớinhữngngườiđànbàsonphấnmàcứdadiếttưởngtượnghọlàAmaranta.

Sauđóítlâu,nhữngtintứcchiếnsựtráingượcnhaubắtđầuđượctungra.Trongkhichínhphủ thừanhậnnhữngbước tiếnmới củaquânkhởinghĩa thì các sĩquanởMacondonhậnđượcnhữngthôngbáotincậyvềmộtcuộcđìnhchiếndohaibênthươnglượngtấtyếusẽxảyra.Vàođầuthángtư,cómộtsứgiảtincậyđếnramắtđạitáGerineldoMárquez.Vịnàykhẳngđịnhvớiđạitárằngcáclãnhtụđảngđãbắtliênlạcvớicáctưlệnhquânkhởinghĩaởnộiđịa,

vàđãsẵnsàngkýmộthiệpđịnhđìnhchiếnvớiđiềukiệnchínhphủchepháiTựdobaghếbộtrưởng,mộtsốđạibiểutốithiểutrongnghịviện,vàsẽkhoanhồngchungchonhữngnghĩaquânđãhạ súng.Vị sứ giảmang theomộtmệnh lệnhhết sứcbímật củađại táAurelianoBuendía,ngườikhôngtánthànhcácđiềukhoảncủahiệpđịnh.ĐạitáGerineldoMárquezcầnphảichọnnămngườitốtnhấtvàchuẩnbịđểtrốnranướcngoài.Mệnhlệnhnàyđãđượcthựchiệntrongthờihạnngắnnhất.Mộttuầntrướckhibảnthỏaướcđượcloanbáo,vàtronglòngkhíhỗnđộnnhữngtinđồnkhácnhau,đạitáAurelianoBuendíavàmườisĩquantincậynhấtcủachàng,trongđócóđạitáRoqueCarnicero,lặnglẽtrởvềMacondovàolúcquánửađêm,giảitánquânđội,chôngiấuvũkhí,đấtbỏcáctàiliệu.Vàolúctrờihửngsáng,cùngvớiđạitáGerineldoMárquezvànămngườidướiquyềnchàng,bọnhọđãrờikhỏilàng.ĐólàmộtchiếndịchđượcthựchiệnrấtnhanhchóngvàbímậtđếnmứcÚrsulakhônghaybiếtgìchođếngiờchótkhicóngườigõnhẹlêncửasổphòngngủcủacụvàthầmthìnói:“NếucụmuốnnhìnthấyđạitáAurelianoBuendíathìxinmờicụrangaycửaạ”.Úrsulavùngdậy,mặcnguyênquầnáongủ,bướcracửa,vàhầunhưcụmớichỉkịpnhậnratiếngvóngựacủađoànngườiđanglặnglẽphirakhóilàngcuốntheođámbụimùmịt.ChỉđếnngàyhômsaucụmớiđượcbiếtAurelianoJoséđãđicùngchamình.

Mườingàysaukểtừkhimộtthôngcáochunggiữachínhphủvàpháiđốilậpđượccôngbốbáotinđìnhchiến,đãcónhữngtintứcvềcuộcvũtrangnổidậyđẩutiêncủađạitáAurelianoBuendíaởbiêngiớiphíađông.Cáclựclượngcủachàng,khôngnhữngítquânlạicòntrangbịkém,đãbịđánhtantácchỉtrongthờigiankhôngđầymộttuần.Nhưngtrongsuốtcảnămấy,tronglúcpháiTựdovàpháiBảohoàngcốgắnglàmchođấtnướcsốngtrongsựhòagiảithìchàngmưutínhbảycuộcnổidậy.Mộtđêmnọ,từmộtchiếctàuchàngnãpháovàothànhphốRiohacha,vàđộituầntrađãphảidậygiữađêm,bắntrảthùmườibốnnhàTựdonổitiếngbịgiamgiữởthànhphốnày.Chàngchiếmmộtsởhảiquanởbiêngiớitronghơnmườilămngàyvàtừđâychànggửiđếnquốcdânđồngbàolờihiệutriệutổngkhởinghĩa.Mộttrongsốnhữngđạoquâncủachàngđãlạctrongrừngliềnbatháng,vìđơnvịnàycónhiệmvụvượtquahơnmộtnghìnnămtrămkilômétđườngrừngđểnhennhómcáccuộcchiếnđấuxungquanhthủđô.ĐôilúcchàngchỉởcáchMacondochừngvàichụccâysốnhưngchàngđãbịcácđộiquântuầntracủachínhphủbuộcphảiđisâuvàonúicáchkhôngxađịađiểmthúvịnơinhiềunămtrướcđâychachàngđãgặpđượcxácmộtchiếctàuTâyBanNha.

CũngtrongthờigiannàyVisitaciónquađời.Saukhitừbỏngaivàngvìsợdịchmấtngủ,bàmuốnđượcchếtgiàvànguyệnvọngcuốicùngcủabà làngười tasẽđàosố lương tíchcóptrongvàichụcnămchônởdướigầmgiườngrồigửinóchođạitáAurelianoBuendíađểchàngtiếptụcchiếnđấu.NhưngÚrsulakhôngchođàosốtiền,bởivìngàyấyngườitađồnrằngđạitáAurelianoBuendíađãchếttrongmộtvụđổbộvàovùngventỉnhlỵ.Thôngcáochínhthức,cáithôngcáothứtưtrongkhôngđầyhainămđãchothấyđiềuđólàhiểnnhiênvìgầnnhưsáuthángnayngườitakhôngđượcbiếtgìvềchàng.Bỗngnhiên,khiÚrsulavàAmarantađangđểtangmớichocácvịtiềnbối,thìcómộttinlạđượcchuyểnđến.ĐạitáAurelianovẫncònsống,nhưngrõràngchàngkhôngtheochínhphủnướcmình,dođóđãgianhậpcáclựclượngliênbangđangthắngthếởmộtsốnướckhácthuộcCa-ri-bê.Chàngđếnvớinhữngđấtnướccónhữngtênkhácnhaungàymộtxalạvớitênquêhươngmình.SauđóngườitađượcbiếtrằngtưtưởnglúcấycổvũchànglàtưtưởngvềsựthốngnhấtcáclựclượngliênbangvùngTrungMỹđểquétsạchcácchếđộBảohoàngtừAlaskađếnPatagonia.

Sauvàinămchàngrađi,bứcthưđầutiênmàÚrsulanhậntừchànglàmộtbứcthưđãnhàunátlạinhòenhoẹtđượcchuyểntaytừthànhphốSantiagodeCuba.

-Chúngtađãvĩnhviễnmấtnórồi,-ÚrsulathốtlênkhiđọcláthưbởivìLễNoeltrongngàytậnthếsẽxuấthiệntrênconđườngấy[27].

Ngườiđượccụnóiđiềuđó,ngườiđầutiêncụchìachoxembứcthưlàtướngJoséRaquelMoncada,mộtngườithuộcpháiBảohoàng.

“Rấttiếc là- tướngMoncadabìnhluận-Aurelianonàylạikhôngphải làmộtngườiBảohoàng”.Ngàithậtbụngkhâmphụcchàng.

CũngnhưrấtnhiềuquanchứcdânsựBảohoàng,JoséRaquelMoncadađãtiếnhànhcuộc

chiếnđểbảovệđảngmìnhvàtrongchiếnđấuđãleolênquânhàmcấptướng,mặcdùngàikhôngcótàithaolược.Tráilại,cũngnhưrấtnhiềungườitrongđảngmình,ngàilàngườiphảnđốichếđộquânphiệt.Ngàicoigiớivõbiềnlàđámngườilườibiếngkhôngcókỷcương,thíchmạohiểmvàthamlam,cókinhnghiệmchốngđốicácquanchứcdânsựđểlàmgiàutrongtìnhcảnhhỗnđộn.Làngườithôngminh,nhãnhặn,dadẻhồnghào,ngườithíchănngonvàhamcáccuộcchọigà,thếmàđãcólúcngàilàkẻthùđánggờmnhấtcủađạitáAurelianoBuendía.Ngàiđãthiếtlậpđượcquyềnchỉhuycủamìnhvớicácnhàquânsựnhànghềtrongcảvùngduyênhảirộnglớnnày.Cólần,theonhữngthỏathuậnchiếnlược,ngàibuộcphảirútquânkhỏimộtthịtrấnđểtraolạicholựclượngcủađạitáAurelianoBuendía,ngàiđãđểlạihaibứcthưchochàng.Trongmộtbứcthưdàigửichođạitá,ngàimờichàngthamgiachiếndịchchungnhằmlàmchocuộcchiếnđỡkhốcliệthơn.BứcthưkhácngàinhờđạitáchuyểnđếnchovợmìnhsốngtrongvùngkiểmsoátcủacáclựclượngvũtrangthuộcpháiTựdo.Từdạoấy,kểcảtrongnhữnglúcchiếnsựxảyraácliệtnhất,haivịtưlệnhnàyđãthỏathuậnngừngbắnđểtraođổitùbinh.ĐólànhữnglúchưuchiếnvớikhôngkhívuivẻđếnmứctướngMoncadađãlợidụngthờigianấyđểdạyđạitáAurelianoBuendíachơicờđam.Đãcónhữnglúccảhaingườinghĩđếnkhảnăngphốihợpnhữngyếutốnhândâncótrongcảhaiđảngđểloạitrừảnhhưởngcủacácnhàquânsựvàcácnhàchínhtrịnhànghề,vàthiếtlậpmộtthểchếnhânđạonhờkhaitháctriệt để nhữngmặtưu việt của từng học thuyết. Khi chiến tranh kết thúc, trong lúc đại táAureliano Buendía thường xuyên thất bại, phải chạy trốn theo những hẻm núi thì tướngMoncadađượcphonglàmQuanthanhtraởlàngMacondo.Ngàiănmặcdânsự,dùngcảnhsátkhôngvũtrangthaychođámdânlệ,ngàibuộcmọingườiphảitôntrọngmọiquyđịnhcủaluậtânxávàgiúpđỡmộtsốgiađìnhlàthânnhâncủanhữngngườiTựdotửtrận.NgàitìmmọicáchđểMacondođượcchọnlàthịtrấnhuyệnvàdođóngàiđượcbổnhiệmlàthịtrưởngvàđãvun trồngđượcmộtbầukhôngkhí tin cậy lẫnnhau trongdânchúngkhiếnchohọnghĩvềchiếntranhnhưnghĩvềmộtnỗicựckhổvônghĩalýcủathờiquákhứ.ChaNicanor,bịnhữngcơnsốtđauganhànhhạđãgàynhomvàdođóđãbịchaCoronel-từngđượcmệnhdanhlàElCachorro,mộtcựuchiếnbinhtrongcuộcchiếntranhcủanhữngngườithuộcpháiliênbangtiếnhànhđếnthaythế.BrunoCrespiđãkếthônvớiAmparoMoscote.Nhờcửahàngđồchơivànhạccụcủaanhkhôngngừngpháttài,anhđãxâydựngmộtnhàháttừngđượccácgánhhátTâyBanNhaliệtvàocáclịchtrìnhbiểudiễnlưuđộngcủahọ.Đólàmộtphòngxalôngrộngởngoàitrờivớinhữngchiếcghếgỗdài,mộttấmphôngnỉcógắncácmặtnạHyLạpvàbaphòngbánvéhìnhđầusưtửmàquacáimiệngháracủanóngườitabánvévàocửachokhách.Cũngtrongthờikỳnàynhàtrườngđượcxâydựng.DonMelchorEscalona,mộtthàygiáogiàđượcpháitừmiềnđầmlầytớitrôngcoitrườnghọc.Đượcsựđồngýcủacácphụhuynh,ngàibắtcáccậuhọctròươngbướngphảiquỳgốiđitrênnềnsânlởmchởmđásỏivàbắtnhữngđứatrẻlắmmồmphảiănớtcay.AurelianoSegundovàJoséArcadioSegundo,nhữngđứaconsinhđôicủaSantaSofíade laPiedad, lànhữnghọctròđầutiênngồitrongphònghọcvớibảngđen,phấnviết,canhômcókhắctênmình.RemediosthừakếđượcsắcđẹpđíchthựccủabàmẹvàbắtđầuđượclàmquenvớicáitênRemedios-Ngườiđẹp.Mặcdùtuổicao,mặcdùphảichịunhiềutangtócvànhữnghoạnnạnchồngchất,Úrsulavẫntrẻkhỏenhưthường.ĐượcSantaSofíade laPiedadgiúpđỡ,cụ lạikinhdoanhnghềkẹobánhvà trong thờigianngắn,cụđãkhôngchỉthulạitàisảnbịcontraitiêunhẵntrongchiếntranh,màcònnhồivàngròngvàođầycácquảbíkhôđemchôntrongphòngngủ.

“Thượngđếcònchotasống,-cụthườngnói,-thìtrongngôinhànhữngkẻđiênkhùngnàysẽkhôngbaogiờthiếutiềnbạc”.

Mọichuyệnđangdiễnraêmđẹpnhưthế,bỗngthìnhlìnhAurelianoJosérờibỏhàngngũquânđộiliênbangNicaragoa,trốnlênmộtchiếctàuĐức,rồixuấthiệnngaytạibếpănnhàmình.Cậutrởvềngườikhỏemạnhnhưmộtconngựa,dasạmnắngvàtócrậmnhưngườiAnh-điêngvớiýnghĩthầmkínđịnhcướiAmarantalàmvợ.KhiAmarantanhìnthấycậubướcvào,dùcậuchưahềnóigìcảcôbiếtngayvìsaocậutrởvề.Cùngngồimộtbànmàhaingườikhôngdámnhìnvàomặtnhau.Nhưngsauhaituầntrởvề,dùÚrsulacómặt,cậuvẫncứnhìnthẳngvàomắtcôvànói:“Lúcnàocháucũngnghĩtớicôthânyêu”.Amarantachạytrốncậu.Côdòđoánđểtránhphảigặpcậuởnhữngnơi,nhữnglúcbấtthìnhlình.CôcứbámlấyRemedios-Ngườiđẹp,khôngrờinửabước.Côxấuhổđỏbừnghaimátrongcáingàythằngcháuhỏimình

cònmangdảibăngđentrêntayđếnbaogiờ,bởivìcôhiểucâuhỏiđónhưlàmộtlờiámchỉsựtrinh tiết củamình.Khi cậu trởvềnhà, cô liền cài chặt cửabuồngmìnhngủ.Nhưng trongnhiềuđêmngherõtiếngngáyđềuđềuhiềnhậucủacậuởphòngbên,côyênlòngđếnmứckhôngđềphòngnữa.SaugầnhaithángAurelianoJosétrởvề,cómộtbuổiđêmvềsáng,côcảmthấycậuvàophòngmìnhngủ.Thếlà,đánglẽphảichạytrốn,phảigàotoánglênnhưcôđãdựđịnhtrước, thìcô lạibuôngthảmìnhtrongcảmgiácnhẹnhàngđượcnghỉngơi,đượcthỏamãn.Côcảmthấycậuđangtrườntrongmùng,nhưđãtrườntừlúccònnhỏ,nhưxưanaynóvẫntrườnthế,rồicôkhôngtàinàoghìmđượcmồhôilạnhtúaravàhàmrăngrunlậpcậpkhinhậnthấycậuđãhoàntoànkhỏathân.“Cútđi!”,côthìthầmđuổimàcảmthấynhưmìnhđangchếtngạtvìtínhtòmò.“Cútđikhôngtaosẽkêulênbâygiờ”.NhưngAurelianoJosélúcấybiếtrõđiềumìnhcầnphảilàm,bởivìcậuđâucònlàthằngnhócsợbóngđêmmàtráilạiđãlàmộtthằnglínhchiến.Kểtừđêmấy,bọnhọlạitiếptụccáccuộcvậtlộnthầmlặngvớinhauchođếnlúctrờihừngsáng.“Talàcômày”,Amarantathìthàonóivẻmệtmỏi.“Tagầnnhưlàmẹmày,khôngchỉvìtuổitácmàcònvìtađãnuôidạymàyđủđiềuchỉcònthiếuchomàybúthôi”.Vàolúctrờihừngđông,Aurelianolỉnhđivàđếnbuổiđêmvềsángngàyhômsaulạitrởlạiphòngngủcômình,ngàymộtthíchchíhơnbởithấyrằngcửaphòngcômìnhvẫnkhôngcài then.Khônglúcnàocậukhôngyêudadiếtcômình.Cậuthườnggặphìnhảnhcômìnhtrongnhữngphòngtốinơicáclàngbịchiếmđóng,nhấtlànhữngphòngtồitànnhất,vànhậnranàngmộtcáchvậtchấtquamùimáukhôđọngtrênnhữngdảibăngcủangườibịthương,trongnỗisợhãichợtđếntrướctửthần.Ởđâuvàlúcnàocậucũngthấycômình.Cậuđãchạytrốncômìnhbằngcáchcốtìnhxóanhòakýứccủamìnhkhôngchỉnhờởsựxacáchmuôntrùngmànhờởcảnhữngtrậnđánhđẫmmáurùngrợntừngđượccácbạnđồngngũliệtvàohạngđángsợnhất,nhưngtronglúccậucàngcốxóanhòahìnhảnhcômìnhởnơikhủngkhiếpcủachiếntranhthìchiếntranhlạicànggiốngAmarantahơn.Vìthếmàcậuđaulòngphảisốnglưuvong,cốtìmcáchgiếtcômìnhbằngchínhcáichếtcủamìnhchođếnkhicậunghemộtngườilínhkểcâuchuyệncổtíchvềmộtngườiđànônglấyngườicôruộtđồngthờilạilàcháugáimìnhvàngườicontraicủaôngtalạichínhlàôngtrẻcủanó.

-Ngườitakhôngthểlấycôruộtmìnhsao?-cậuhỏivẻhoảnghốt.-Khôngnhữngcóthểlấyđược,-mộtngườilínhtrảlờicậu,-màcònhơnthếnữa.Chúngta

làmcuộcchiếntranhchốnglạicácthàytunàycốtđểngườitacóthểlấyngaychínhmẹđẻcủamình.

Mườilămngàysau,cậuđàongũ.CậuthấyAmarantacủađờithựcmặnmàhơnAmarantatrongkýức,thấycôbuồnvàthanhtaohơnnhiềuvàmặcdùtrênthựctếcôđãởvàothờikỳsắcđẹptànphainhưnghơnbaogiờhếtcôlạinồngnàntrongbóngtốinơiphòngngủ,hơnbaogiờhếtcôbuôngthảmìnhtrongsựđiêncuồngcựtuyệt.

“Cháulàmộtthằngđêtiện”,Amarantabảocậukhibịcháutruyđuổi.“CáiviệccháuđanglàmvớingườicôđángthươngcủamìnhnàylàkhôngđứngđắnđâudùchođứcGiáohoàngcóđặcânthathứđinữa”.AurelianoJoséhứasẽđiđếnthànhRoma,hứaquỳgốilêkhắpchâuÂuhôndépđứcGiáohoàngchỉđểxincômình“thacầuthành”chomìnhvào.

-Khôngchỉvìthếđâu,-Amarantacốchốngcự,-màcònvìsẽđẻranhữngđứaconcóđuôilợn.

AurelianoJosécốtìnhlàmngơtrướcmọilýlẽ.-Dùcóđẻranhữngcontêtêđinữacũngcamlòng,-cậuvanxin.Mộtbuổiđêmvềsángnọ,cậuđếntiệmbácCatarinosaukhikhôngchịunổicơnđauvì

nhụcdụcbịứcchếquámức.Ởđâycậubắttìnhvớimộtngườiđànbàcóbộvúchảy,niềmnởdễ tính, là người đã làmnhuần cái bụng cậu trongmột lúc. Cậuđịnh sẽ đối xử tệmạt vớiAmaranta.Cậuthấycôngồiởhànhlang,đangđạpmáykhâu,-mộtnghềcôhọcrấtnhanh,-vàcậukhôngchàohỏicômình.AmarantacảmthấymìnhtrútbỏđượcgánhnặngvàchínhcôcũngkhônghiểunổivìsaolúcnàymìnhlạinghĩđếnđạitáGerineldoMárquez,vìsaomìnhlạida diết nhớ những buổi chiều chơi cờ đam, vì saomình lạimuốn chàng làm chồngmình.AurelianoJosévẫnchưabiếtmìnhđãmấtchỗđứngtrongtráitimcômình,chonênmộtđêm

nọdokhôngthểtựkiềmchếnổidụcvọng,cậulạimòvàophòngngủcủaAmaranta.Lầnnàycôđãcựtuyệtmộtcáchdứtkhoátvàkiênquyết.Từđóđêmnàocôcũngcàichặtcửaphòngmìnhlại.

ÍtthángsaungàyAurelianoJosétrởvề,mộtngườiđànbàvẻcởimở,vươngmùihoanhài,bồngđứabénămtuổiđếnnhà.ChịtanóirằngđứabélàconcủađạitáAurelianoBuendíavàrằngchịtamangnóđếnđểÚrsulađặttên.Khôngmộtainghingờgốcgáccủađứabéchưacótênấy:nógiốngđạitánhưđúcthờichàngđượcchadẫnđixemnướcđá.Ngườiđànbàkểrằngcậubéchàođờivớiđôimắtmởthaoláonhìnnhữngngườixungquanhvớivẻdòxétcủamộtngườilớn,vàrằngchínhchịtaphảigiậtmìnhtrướccáinhìnchămchúkhôngchớpmắtcủanó.

“Đíchthịrồi”,Úrsulanói.“Chỉthiếuđiềunókhônglàmchoghếphảitựxoayquanhkhinónhìn”.CụđặttênchonóvớitêncủaAurelianovàhọcủamẹnó,bởivìluậtphápkhôngchophépđứatrẻmanghọchamộtkhingườichachưathừanhận.TướngMoncadanhậnlàmchađỡđầu.MặcdùAmarantayêucầubênnhàgáiđểcậubéởlạinhànhưngngườimẹkhôngđồngý.

LúcấyÚrsulavẫnchưabiếttậpquáncủacácbậcchamẹchocáccôtrinhnữvàophòngngủcủacácchiếnbinhnhưthểhọvẫnthườngthảgàmáivàochuồngnhữngcongàtrốngđẹpmã.Nhưngquamộtnămròngcụđãbiết:chínđứacontrainữacủađạitáAurelianoBuendíađượcmangđếnnhàđểxincụđặttên.Đứalớnnhất,danâuvớiđôimắtxanhhoàntoànkhônggiốngvớibênnội,đãlênmườituổi.Họmangđếnnhànhữngđứatrẻởmọituổi,vớiđủmàuda,nhưngtấtcảđềulàcontrai,vàtấtcảđềucóvẻcôđơn-đặcđiểmbuộcngườitaphảithừanhậnnguồngốccủachúng.Cómộtđứalớntrướctuổirấtnhiềuđãđậpvỡvàibìnhhoavàmộtsốcốctách,vìhìnhnhưtaynóhậuđậuđụngđếncáigìlàlàmvỡcáiđó.Đứakháctóchung,cóđôimắtốcnhồi,yhệtmắtmẹnó,đểtócdàibúilạithànhtừngmớgiốngyhệttócphụnữ.Cậubénàyrấttựnhiênbướcvàonhàcứnhưthểcậutừngđượcnuôinấngởđấy,rồicậuđithẳngđếnchiếctủcũkêtrongphòngÚrsulamàđòi:“Chocháucôvũnữcódâycótđi”.Úrsulagiậtmình.Cụmởtủ.Saukhibắtgặpcôvũnữấyđượccuốntrongđôitất.ĐólàtặngvậtcủaPietroCrespivàkhôngmộtainhớđếnnó.Trongkhôngđầymườihainăm,mườibảyđứatrẻvốnlàconcủađại tágieorắc trênkhắpcácmiềnchàngđiquatrongchiếntranhđãđượcđặt tênAurelianokèmvớihọmẹ chúng.Lúcđầu,Úrsulanhétđầy tiềnvào túi chúngvàAmarantamuốngiữchúnglạiđểnuôidạy.Nhưngcảhaiđềuđiđếnkếtluậnlàchỉnêntặngchomỗiđứatrẻmộtgóiquàkỉniệmvànhậnlàmmẹđỡđầucủachúng.“Chúngtađặttênchochúngthôi”,Úrsulanóitronglúccụghilạitênvàđịachỉcủacácbàmẹ,nơivàngàysinhcủabọntrẻvàomộtcuốnvở.“ChắclàAurelianođãtrùliệu,vậythìhắnsẽlàngườiquyếtđịnhtấtcảkhinàotrởvề”.Tronglúcăntrưa,quaviệcbìnhluậnvớitướngMoncadavềcái“sựsinhsôinẩynởấy”,cụbàytỏýmuốnđạitáAurelianoBuendíasẽcódịptrởvềđểsumhọpvớicácconởngaynhàmình.

-Xincụđừnglo,-tướngMoncadanóivẻbíhiểm,-đạitásẽtrởvềnhanhhơncụtưởngđấy.ĐiềutướngMoncadabiếtrõvàkhôngmuốnđểlộtrongbữacơmtrưalàđạitáAureliano

Buendíađangchuẩnbịđitớimộtcuộckhởinghĩatrườngkỳ,triệtđể,đẫmmáunhấtsovớinhữngcuộckhởinghĩatừngđượcchàngmưutínhchođếnlúcnày.

Khôngkhíchínhtrịlạitrởnêncăngthẳngyhệtkhôngkhíchínhtrịcủamấythángtrướckhinổracuộcchiếntranhđầutiên.Cáccuộcchọigàtừngđượcngàithịtrưởngkhíchlệđãbịbãibỏ.ĐạiúyAquilesRicardochỉhuytrưởngđộiquânđóngởMacondolênnắmquyền,điềuhànhmọiviệcởthịtrấn.NhữngngườithuộcpháiTựdotốcáoylàkẻkhiêukhích.“Sẽxảyrasựkiệnkhủngkhiếpđấy”,ÚrsulanóivớiAurelianoJosé.“Cháuchớcórađườngsausáugiờchiềuđấy,nghechưa”.Nhữnglờidặndòấycủacụđềutrởnênvôích.AurelianoJosé,giốnghệtnhưArcadiotrongthờikỳtrước,khôngchịunghelờibàmình.

Hìnhnhưđiềuđólàkếtquảcủasựtrởvềnhàcủacậu,làkếtquảcủalốisốngthờơtrướcnhữngcôngviệcthôithúchàngngày.ChínhnhữngthứnàyđãđánhthứctrongcậucáitàichơigáivàlườibiếngcủaôngbácJoséArcadio.CơnsónglòngđốivớiAmarantacủacậuđãtắtlịmkhôngđểlạimộtvếtthươngtổnnào.Cậuchơibờicóphầnphóngđãng,lúcchơibia,lúcgiảiphiềnvớinhữngngườiđànbàngẫunhiênbắtgặp,lúcbiểnlậntiềnbạccủaÚrsulabỏquên

trongngănkéobàn.Cậuchỉtrởvềnhàđểthayquầnáo,“Concáinhàđếnlạ,tấtcảđềugiốngnhaunhưhệt”,Úrsulathởthan.“Lúcđầu,đượcnuôidưỡngrấtchuđáo,dođótấtcảđềungoanngoãn,nếtna,hiềnlànhdườngnhưđếnconruồicũngkhôngđủcanđảmđểgiết.Ấythếmàrâuvừalúnphúnđãlạihưthânmấtnếtrồi”.TráivớiArcadio,ngườikhôngbaogiờbiếtgốcgáccủamình,cậuđượcbiếtriêngmìnhlàconcủaPilarTernera,ngườiđãmắcvõngchocậuđểngủtrưangaytạinhàthị.Trongnỗicôđơn,bọnhọđãđixahơnquanhệmẹconđểtưthôngvớinhau.PilarTernerađãhoàntoàntuyệtvọng.Tiếngcườicủathịồmồmnhưgiọngcâyđàncóc.Đôivúthịđãsệtrễxuống,bụngvàvếthịđãmềmnhũnvìtừnglànạnnhâncủasốphậnngườiđànbàchungchạkhôngthểthayđổicủathị.Nhưngtráitimthịcamchịugiàđikhôngmộtchútđắngcay.Thịlàngườibéophị,lắmlời.VớisựtrốngrỗngcủamụTúbàbấthạnh,thịđãtừbỏảotưởngvôvọngmànhữngconbàiđemlạichomình,vàthịđãtìmthấyniềmanủitrongáitìnhcủangườikhác.TrongngôinhàAurelianoJoséngủtrưa,cáccôgáilánggiềngtiếpnhữngngườitìnhngẫunhiênbắtgặp.

“BácPilar,chocháumượnphòngnhé”,họdễdàngnóivớithịnhưvậykhihọđãởtrongnhàrồi.

“Tuỳ”,Pilartrảlời.Rồinếucóaiđứngởđấy,thịgiãibày:-Tôilấylàmhạnhphúcnếuđượcbiếtngườikhácđangđêmêtrêngiường.Khôngbaogiờthịlấytiềnthuêphòng.Khôngbaogiờthịtừchốilàmơnchongườikhác

cũngnhưkhôngbaogiờtừchốibiếtbaongườiđànôngtừngtìmđếnthịngaycảkhithịđãxếbóngvềgià.Thịchiềuhọkhôngvìtiềncũngkhôngvìtìnhmàchỉhihữuđôilầnvìthíchthúkhoáilạc,thếthôi.Nămngườicongáicủathị,vốnthừakếđượchạtgiốngyêunồngnàncủathị,đãphiêubạttheonhữngconđườngmòngaigóccủacuộcđờingaytừtuổidậythì.Trongsốhaiđứa con trai thị nuôi thànhngười,mộtđứa thamgiaquânđội củađại táAurelianoBuendíavàđãchếttrongchiếnđấu,cònđứakhácbịđánhthànhthươngtậtvàbịbắtbỏtùvàolúcmườibốntuổikhinóđịnhăncắpmộtchuồnggàmáiởmộtlàngthuộcvùngđầmlầy.Xétvềmặthìnhthức,AurelianoJosélàngườicaoto,cónướcdanâuhồnghào,làngườitrongnửathếkỷnay“quânbài”ôngcựđãbáochothịbiết,vàrằngcũngnhưtấtcảnhữngngườiđànôngđượccácquânbàibáotrướcchothịthìAurelianoJoséđãđếnvớithịkhicậuđãbịtửthầnđánhdấu.Thịnhìnthấyđiềuđótrongnhữngquânbài.

-Đêmnayconchớrađường,-thịnói,-conhãyởlạiđâymàngủkẻoCarmelitaMontielcứnằngnặcđòitađưacôảvàophòngconđấy.

AurelianoJosékhôngnhậnbắtđượcýnghĩasâuxaẩntronglờimờinhưvanxinấy.-Hãybảocôấyđợiconđếnnửađêmnhé!-cậunói.Cậuđiđếnrạphát.ỞđấymộtgánhhátTâyBanNhaquảngcáodiễnvởMũidaogămcủa

concáomàthựcralàkịchbảncủaZorzillanhưngnóđãphảithaytêntheolệnhđạiúyAquilesRicardo,bởivìnhữngngườiTựdođãgọinhữngngườiBảohoànglà“bọnmạnh”[28].Chỉđếnkhitrìnhvéởcửavào,AurelianoJosémớibiếtrằngđạiúyAquilesRicardo,cùngvớihaingườilínhmangsúngdài,đangkiểmsoátđámđông.

“Hãyliệuthầnhồn,đạiúyạ”,Aurelianobáochoybiết.“Kẻbuộctaphảigiơtaylênvẫnchưaxuấthiệnđâu”.

Viênđạiúyđịnhdùngsứcmạnhkiểmsoátcậu,nhưngAureliano José,vì lúcnàykhôngmangtheovũkhí,đãùtéchạy.Viênđạiúyralệnhbắnnhưngbọnlínhkhôngtuânlệnh.“ĐólàmộtBuendíađấy”,mộttrongsốhọnóivớiđạiúy.Quágiậndữ,viênđạiúygiằnglấysúng,chạyragiữađườngrồinổsúng.

-Đồdêcụ!-đạiúyvẫnkịpthét.-CầuChúahắnlàđạitáAurelianoBuendía.CarmelitaMontiel;mộtcôgáitântuổiđôimươi,vừatắmnướclácamxongvàđanglótlá

hươngthảoxuốnggiườngPilarTernera, thìnghethấytiếngsúngnổ.AurelianoJoséđãsẵnsàngcùngvớiCarmelitaMontielhưởngniềmhạnhphúcmàAmarantatừchốicậu,sẵnsàngcùngvớicôcóbảyđứaconvàchungthủyvớicôchođếnkhichếttrênđôicánhtaycô,nhưngviênđạnđãxuyênqualưngphátoanglồngngựccậu.Đólàviênđạnđượchướngđạobởimột

sựgiảithíchsaicủanhữngquânbài.ĐạiúyAquilesRicardo,vốnlàkẻphảichếtvàođêmấyquảnhiênđãchết trướcAureliano Josébốngiờ.Hầunhưvừamớivang lên tiếngsúngcủamìnhbắnthìyđãbịhaiviênđạncùngmộtlúcquậtngã,vàkhôngbaogiờcóthểpháthiệnđượcnguồngốcnhữngviênđạnấy.Tiếptheođólàmộttiếnghôrâmranlàmrungchuyệncảtrờiđêm:

-ĐảngTựdomuônnăm?ĐạitáAurelianoBuendíamuônnăm!Vào lúcmườihaigiờđêm,khiAureliano José tắt thởvìkiệtmáu,vàCarmelitaMontiel

nhậnthấytươnglaimờmịtcủamìnhtrênnhữnglábài,thìhơnbốntrămngườiđànôngđãdiễuqua trước cửa rạphát vàđãbắnđạn súng lục vào tử thibị bỏ rơi củađạiúyAquilesRicardo.Phảicầntớimộtđộituầntramớikhiêngnổicáithâymabịghimđầyđầuđạnvànhãoranhưbánhngâmtrongsúpcủaviênđạiúyđểđưalênxecútkít,mangđi.

Tráivớinhữngviệclàmsaitráicủaquânchínhphủ,tướngJoséRaquelMoncadasửdụngđếncácảnhhưởngchínhtrịcủamình,trởlạimặcquânphụcvànắmtoànquyềnởMacondo.Tuynhiênngàikhônghyvọngrằngtháiđộhòagiảicủamìnhlạicóthểtránhđượcđiềutấtphảixảyra.Tintứcthángchíncónhiềumâuthuẫn.TronghọcchínhphủtuyênbốmìnhđãkiểmsoátđượctoànbộđấtnướcthìnhữngngườiTựdonhậnđượcthôngbáobímậtvềcáccuộcvũtrangnổidậyởvùngnộiđịa.Chếđộhiệnhànhkhôngthừanhậnđấtnướcđangởtrongtìnhtrạngcóchiếntranh,dođótrongmộtcôngbáokhôngdámtuyênbốrằngtòaánquânsựvẫntiếptụcxửvắngmặtđạitáAurelianoBuendíavàđãtuyênántửhìnhvắngmặtchàng.Họđãralệnhthựchiệnbảnánchođơnvịquânđộinàođầutiênbắtđượcchàng.“Điềunàymuốnnóirằngnóvẫncònsống”,ÚrsulatuyênbốtrướcmặttướngMoncada.Nhưngchínhngàivẫnchưabiết.ThựctếchothấyđạitáAurelianoBuendíađãcómặtởtrongnướcđượchơnmộtthángrồi.Lúngtúngtrướcnhữngnguồntinmâuthuẫnnhau,đồngthờibịlừaphỉnhbởinhữnghànhđộngxuấtquỉnhậpthầncủađạitáAurelianoBuendíaởnhữngmiềnxaxôihẻolánhcủađấtnước,tướngMoncadavẫnchưatinđạitáđãtrởvềnướcchođếnkhingàiđượcchínhthứcbáochobiếtrằngđạitáđãlàmchủhaitỉnhduyênhải.

“Thưacụtôithànhtâmchúcmừngcụ”,ngàinóivớiÚrsulatrongkhichìachocụxembứcđiệntín.“Contraicụsẽcómặtởđâynhanhthôi”.

Lầnđầutiêntrongđời,Úrsulađâmlo.“Thếcònngàisẽlàmgì?”,cụhỏi.TướngMoncadacũngđãnhiềulầntựhỏimìnhcâuhỏiấy.-Tôisẽlàmthinhcáiviệcmàcontraicụđãlàm,cụạ!-ngàitrảlời,-đólàthựchànhphận

sựcủamình.Vào lúcrạngsángngàymồngmột thángmười,đại táAurelianoBuendíavớimộtnghìn

quânlínhvũtrangcựcmạnhtấncôngMacondovàquânđộiđượclệnhkhángchiếnđếncùng.Đếntrưa,khitướngMoncadacùngngồiănvớiÚrsulathìphátđạibáccủaquâncáchmạnglàmrungchuyểncảthịtrấnvàphátanbứctườngmặttiềnkhobạcthịtrấn.

“Bọnhọđượcvũtrangmạnhnhưchúngtôi,-tướngMoncadathởdàinói,-nhưnghọchiếnđấungoancườnghơnchúngtôi”.

Đếnhaigiờchiều,tronglúctrờirungđấtchuyểndướinhữnglànđạibácrềnvangcủacảhaibênchiếntuyến,ngàitừbiệtÚrsulavớicảmnghĩmìnhđangbịđánhbại.

“CầuThượngđếrằngđêmnaycụchưađónAurelianotạinhànày,-ngàinói,-nếukhôngnhưthế,xincụhãyômhônôngtathaycháu,bởivìcháukhôngmongsẽgặpmặtôngtanữa”.

Đêm ấy ngài bị bắt khi định chạy khỏi Macondo sau lúc đã viết cho đại tá AurelianoBuendíamộtbứcthưdàinhắcchàngnhớlạinhữngdựđịnhchungcủahaingườinhằmlàmchocuộcchiếnđỡkhốcliệthơnvàchúcchànggiànhthắnglợiquyếtđịnhnhằmchốnglạicácquannhânđồibạivàcácchínhkhách tham lamcủacảhaiđảng.Ngàyhômsauđại táAurelianoBuendíacùngăntrưavớingàitạinhàÚrsula,lànơingàiđangbịgiamgiữchotớikhitòaánquânsựcáchmạngquyếtđịnhsốphậnngài.Đólàcuộchọpmặtgiađình.NhưngtronglúchaiđịchthủquêncuộcchiếnđểcùngnhaunhớlạinhữngkỷniệmcũthìÚrsulacócảmgiácubuồnrằngcontraicụlàmộtkẻkháchẳn.Cụcócảmgiácấyngaytừlúcchàngbướcvàonhàđượccả

mộtđộicảnhvệồnĩbảovệ.Độicảnhvệnàyđãlụclọikhắpcácphòngchođếnkhithấyrằngkhôngcógìnguyhiểm.ĐạitáAurelianoBuendíakhôngnhữngchỉthừanhậnhànhđộngcànquấythôbạoấymàcònralệnhmộtcáchdứtkhoátvàkhôngchophépbấtkỳai,kểcảÚrsulađượcđếngầnmìnhchưatớibaméttronglúcđộibảovệchưabốtríxonglínhgácquanhnhà.

Chàngmặcbộquânphụcvảisợithôthôngdụng,khôngmangquânhàmquânhiệugìhết,điủngcaocổvớicựathúcngựabêbếtbùnvàmáukhô.Trênthắtlưng,chàngđeomộtkhẩusúnglụcđựngtrongbaodasờn,bàntayluônluôntìvàobángsúng,cửchỉnàyhoàntoànphùhợpvớisựcảnhgiáccaođộvàkiênquyếttrongđôimắtchàng.Đầuchàng,giờđâytócxoăntítlạidườngnhưđượcsấykhô.MặtchàngvốnsạmnắnggióbiểnCa-ri-bêđãmangvẻmặtsắtlạnhlùng.Bằngvẻlạnhlùngthầmkínchàngđãsẵnsàngđốimặtvớituổigiàkhôngthêcưỡnglạinổi.Sovớilúcchàngrađi,chàngcaohơn,xanhvàgáyhơn,vàđãđểlộnhữngtriệuchửngđầutiêncủabệnhbuồnnhớkhôngnguôi.“Trờiơi”,Úrsulatựnóivớimìnhvẻhoảnghốt.“Giờđâynólàkẻđủkhảnănglàmbấtkỳđiềugì”.Đúngvậy,chànglàngườinhưvậy.KhôngchỉbằnglòngvớiviệcralệnhchôncácxácchếttrậntrongcùngmộthốchungmàchàngcòngiaochođạitáRoqueCarniceronhiệmvụkhẩntrươngmởcácphiêntòaquânsự,cònmìnhđíchthângánhlấynhiệmvụnặngnề:tiếnhànhcáccuộccảicáchruộngđấtthậttriệtđểnhằmxóabỏtậngốcchếđộBảohoàng. “Chúngtaphảivượt lênmộtbướctrướccácchínhkháchcủađảng”,chàngnói với các cố vấn củamình. “Khimởmắtnhìn vào thực tại thì bọnhọđứng trướcnhữngviệcđãrồi”.Đólàlúcchàngquyếtđịnhxétlạicácvăntựruộngđất,kểcảnhữngcáiđãđượclàmtừmộttrămnămvềtrước,vàdođóđãpháthiệnranhữngvăntựgiảmạođượchợppháphóacủaônganhJoséArcadio.Bằngnétgạchchéovàocácvăntựấy,chàngvôhiệuhóachúng.Trongđiệubộlịchsựcuốicùng,chàngnghĩngợimộtgiờvàđithămRebecađểbáochobàbiếtquyếtđịnhcủamình.

Trongngôinhàtranhtốitranhsáng,chỉcóbàquảphụcôđơnđãmộtthờilàngườibạnđểchànggiãibàynhữngtìnhcảmthầmyêutrộmnhớcủamìnhvàlàngườingồiởnhàmìnhkiêntrìtheodõikhinàobọnlínhđembắnchàng,đãcứuchàngthoátchết.Giờđâybàchỉcònlàbóngdángcủathờiqua.Bàlẩnmìnhtrongbộđồtangđenphủkínđếnngóntay,ngónchân,vàvớitráitimnguộilạnh,bàhầunhưkhôngbiếtgìvềchiếntranh.ĐạitáAurelianoBuendíacócảmgiácrằngchấtdiêmsinhtừxươngcấthiệnrangoàilàndabà,vàrằngbàthấpthoánghiệnhìnhsaungọnlửamatrơitrongcáikhôngkhítùđọnghầunhưvẫncònsựcnứcmùithuốcsúng.Chàngbắtđầukhuyênbàhãybớtthươngnhớchồngvàhãymởcửasổchonhàthoángđãng,rằngbàhãythathứchothiênhạtrướccáichếtcủaJoséArcadio.NhưngRebecađãởngoàimọicámdỗphùhoa.Saukhiđãtìmkiếmchúngmộtcáchvôíchtrongdưvịcủađất,trongnhữngbứcthưtẩmhươngcủaPietroCrespi,trêncáigiườngrunglêntrướcsứcnặngcuồngsaycủachồngmình,bàđãgặpđượccáikhôngkhíthanhthảntrongngôinhàấy,nơisựhồitưởngkhônnguôiđãlàmhiệnhìnhnhữngkýứcxưavànhưngườithựcchúnglượnlờđilạitrongcácphòngđóngkín.Nằmdàitrênchiếcghếxíchđugỗliễugiỏ,nhìnđạitáAurelianoBuendíanhưthểchànglàmộtbónghìnhcủathờixưa,RebecakhônghềtỏrabốirốikhibàđượcbiếtrằngcácđấtđaidoJoséArcadiolấnchiếmtráiphépnaysẽđượctrảlạichonhữngngườichủchânchínhcủachúng.

-Aurelianoạ,hãyđểchongườitalàmđiềuchúđãquyếtđịnh.Lúcnàochịcũngnghĩ,vàgiờđâychịcàngkhẳngđịnhýnghĩcủamình,rằngchúlàmộtthằngđêhèn.

ViệckiểmtravăntựruộngđấtđượckếtthúcđồngthờivớicácphiêntòakhẩncấpdođạitáGerineldoMárquezđiềukhiểnvàcácphiêntòanàyđềukếtthúcvớiviệcxửbắntoànbộsốsĩquancủaquânđộichínhphủbịphíacáchmạngbắtgiữlàmtùbinh.PhiêntòaquânsựcuốicùnglàphiêntòaxétxửtướngJoséRaquelMoncada.Úrsulacanthiệp.

“ĐólàmộtnhàchứctráchtốtnhấttrongsốcácnhàchứctráchởMacondo”,cụnóivớiđạitáAurelianoBuendía:“Mẹcũngkhôngcầnthiếtphảinóigìvềtấmlòngnhânhậucủaôngtavàvềtháiđộcưxửkínhnểmàôngtađãdànhchochúngta,bởivìhơnaihếtconhiểurõôngtamà”.

ĐạitáAurelianoBuendíadõivàomắtcụmộtcáinhìndòxét:-Conkhôngthểviphạmthểlệxétxửcủatòaán,-chàngcãilạimẹ-Nếumẹthấycẩnphải

nóiđiềugìthìxinmẹcứratrướctòaánquânsựmànói”.Úrsulakhôngnhữngchỉmộtmìnhmìnhnóimàcònđivậnđộngtấtcảcácbàmẹsĩquan

quâncáchmạnghiệnđangsốngởMacondo.CáccụgiàvốnlànhữngngườisánglậpralàngMacondo,trongsốđócócáccụbàtừngthamgiacuộcmạohiểmđixuyênrừngđểtìmnơicưtrú,đã lần lượt thaynhauca tụngcôngđứccủa tướngMoncada.Úrsula làngười cuối cùngtrongsốnày.Danhdựcủacụ,uytíncủacụ,tưchấtdõngdạcđầythuyếtphụctronglờituyênbốcủacụ,tấtcảnhữngthứđótrongmộtlúcnàođóđãlàmchocácquantòaphảilúngtúng.

“Cácngàiđãchơicáitròkinhngườinàyrấtnghiêmchỉnhvàcácngàiđãlàmđúngvìcácngàiđangthựchiệnphậnsựcủamình”,cụnóivớicácquantòa.“NhưngxincácngàinhớcholàtronglúcThượngđếcònđểchúngtasống,chúngtavẫnlàmẹđẻracácngàivàchodùcácngàicólànhữngngườirấtcáchmạngđinữa,chúngtavẫncớquyềnlộtquầnáocácngàinệnchomấyroinếucácngàikhôngnghelời”.

Khinhữnglờiấycònvangvọngtrongcáitrườnghọcbịbiếnthànhtrạilinh,thìtòaluivàođểnghịán.Đếnnửađêm,tướngJoséRaquelMoncadabịkếtántửhình.BấtchấpnhườnglờibiệnhộmãnhliệtcủaÚrsula,đạitáAurelianoBuendíavẫnkhôngchịugiảmmứcánchongài.Trướclúctrờisángmộtít,chàngđếnthămkẻtửtùtrongxàlim.

-Anhhãynhớcho,-chàngnóivớingài,-làtôikhôngbắnanh.Cáchmạngbắnanhđấy.TướngMoncadakhinhìnthấychàngbướcvàoxàlimcũngkhôngthèmngồidậy.-Cútđianhbạnạ,-ngàinói.Kểtừkhitrởvềchođếnlúcấy,đạitáAurelianoBuendíavẫnchưatìmđượccơhộithămlại

tướngMoncadavớicảcontimmình.Chàngngạcnhiênbaonhiêukhithấyngàiđãgiàđinhiềuquá,khithấytayngàirunlẩybẩy,khithấyngàianphậnchịuchếtvàdođólúcnàychàngcảmthấytựkhinhbỉmìnhđếnmứccóthểnhầmnóvớilòngthươnghại:

-Anhhẳnbiếthơntôi,-chàngnói,-rằngtấtcảtòaánquânsựlàmộttròcười,vìrằngtrênthựctếanhphảiđềntộichonhữngkẻkhác,bởivìlầnnàybằngmọicáchchúngtôisẽgiànhđượcchiếnthắng.Nếuanhởvàođịavịtôilúcnày,lẽnàoanhlạikhônglàmnhưvậy?

TướngMoncadangồidậy lấyvạtáo laucặpkínhgọngđồimồi. “Cũngcó thể”,ngàinói,“nhưngđiềutôiphảibậntâmkhôngphảilàviệcanhbắntôi,bởivìdùthếnàođinữađốivớiloạingườichúngtathìcáichếtnàylàhiểnnhiên”.Ngàiđặtcặpkínhlêngiườngrồicởichiếcđồnghồquảquít.“Điềutôibậntâm”,ngàinóitiếp,“làtừmộtngườicămthùđámtướnglĩnhnhànghề,từngđấutranhkhôngmệtmỏivớichúng,từngtrăntrởsuynghĩvềchúngthếmànayanhlạichẳngkhácgìchúng.Trongcuộcđờikhôngcómẫungườinàođạidiệnchosựthấphèncủaconngườinhưanh”.Ngàicởichiếcnhẫncưới,vàchiếchuânchươngThánhbàĐồngtrinhRemediosrồiđặtchúngxuốngbênchiếcđồnghồvàcặpkính.

-Đếncáinướcnày,-ngàikếtthúc,-anhkhôngchỉlàmộttênđộctàikhátmáuđiểnhìnhnhấtcủalịchsửnướcta,màrồianhcònsẽbắncảcụÚrsulađểlươngtâmmìnhđượcyênổn.

ĐạitáAurelianoBuendíacứđứngthầnranhưmộtbứctượng.TướngMoncadađưachochàngkính,huânchương,đồnghồ,nhẫncướirồiđổigiọngnói:

-Nhưngthôi,tôikhôngmuốnanhđếnđểmàxỉvảanh,-ngàinói.-Tôimuốnnhờvảanhchuyểnnhữngthứnàyđếntayvợtôi.

ĐạitáAurelianoBuendíanhậncácthứrồiđútvàotúi.-BàấyvẫnsốngởManaurechứ?-VẫnởManaure?-tướngMoncadaxácnhận,-vẫncáingôinhàởphíasaunhàthờnơianh

đãđếngửibứcthưấy.-Tôisẵnlònglàm.JoséRaquelạ?-đạitáAurelianoBuendíanói.Khi chàngbước ra ngoài trongngọn gió xanh ẩmhơi sương,mặt chàngướt nhòenhư

trongbuổibìnhminhtrướcđây,vàchỉlúcấychàngmớihiểuvìsaomìnhđãquyếtđịnhbảnánphảiđượcthihànhngaytrongsânnhàtùchứkhôngthểởbêncạnhbứctườngnghĩađịađược.Độihànhhìnhxéphàngngaytrướccửa,bồngsúngchàochàng,vịtưlệnhcủahọ.

-Cácanhđãcóthểlôihắnđiđượcrồi,-đạitáralệnh.

CHƯƠNG9ĐạitáGerineldoMárquez làngườiđầutiênnhậnthấycáihưvôcủachiếntranh.Vớitư

cáchngườichỉhuytoànquyềnởMacondochàngduytrìđềuđặnmộttuầnhaibuổinóichuyệnđiệntínvớiđạitáAurelianoBuendía.Lúcđầunhữngbuổitraođổinàyđãkhẳngđịnhđượcdòngchảycủacuộcchiếnđẫmmáumàởbấtkỳthờiđiểmnàocácđườngviềncủanócũngchophépxáclậpđiểmđíchsẽđitớivàdựkiếnnhữngđườnghướngtrongtươnglai.Dùkhôngbaogiờtựđểmìnhbịsa lầytrong lĩnhvựctìnhcảmthântín,ngaycảđốivớinhữngngườibạnchiếnđấugầngũinhất,lúcnàyđạitáAurelianoBuendíađãgiữđượccáicáchnóiquenthuộcchophépngườiởbênkiađầudâynhậnramình.Nhiềulầnchàngkéodàicácbuổinóichuyệnđiệntínquáthờigianquyđịnhvàđểchúngdâydưasangcáccâuchuyệnphiếm.Tuynhiên,trongđiềukiệncuộcchiếnngàycàngmởrộngvàcăngthẳnghơn,hìnhảnhcủachàngdầndầnlumờđitrongthếgiớimônglungkhôngcóthực.Nhữngnốttạchvànốttètheocáchấncầnmanipcủachàngngàymộtxaxưavàmơhồhơn,vàchúnghọplạithànhnhữngtừngữdầndầncũngmấthếtýnghĩa.Lúcnày,đạitáGerineldoMárquezchỉnghethôivàchàngcảmthấykhóchịubởicảmgiácmìnhđangtiếpxúcquađiệntínvớimộtngườixalạthuộcthếgiớikhác.

-Mìnhđãhiểu,Aurelianoạ!-Chàngấncầnmanipđểkếtthúc-ĐảngTựdomuônnăm!ĐạitáGerineldoMárquezđãhoàntoànbịmấtliênhệvớichiếntranh.Cáimàtrướcđây

vốnlàmộthànhđộngthựctế,mộtđammêkhôngthểkiềmchếđượccủatuổitrẻ,giờđâyđốivớichàngđãtrởthànhmộtcâuchuyệnxưa,mộtnỗitrốngtrảihưvô.NơiduynhấtđểchàngchạytrốnnỗicôđơnấylàphòngmáymaycủaAmaranta.Chiềunàochàngcũngđếnthămcô.ChàngthíchngắmđôibàntaycôtronglúcgấpnếpvảitrênbànmáydoRemedios-Ngườiđẹpquay maniven. Hàng giờ, hàng giờ bọn họ ở bên nhau, không nói lấy một lời. Trong lúcAmaranta tự thỏamãnvớiviệcduy trìngọn lửayêuđươngmãnh liệtcủachàng, thì chànghoàntoànkhôngthểhiểunổimụcđíchấycủatráitimkia.Khiđượcbiếttinchàngsẽtrởvề,Amarantacảmthấysungsướngđếnngạtthở.NhưngkhithấychànglẫntrongđộibảovệồnĩcủađạitáAurelianoBuendíabướcvàonhà,thấychàngtiềutụyvìphảilănlộnnơihảingoại,thấy chàng già đi vì tuổi tác và sự lãng quên, thấy chàngnhớpnháp thứmồhôi quện bụiđường,hôimùihôisúcvật,thấychàngxấutraivớicánhtaybịbăngbấtđộngởtrướcnghe,lúcấycôthấtvọngquámuốnchếtluôn.“Trờiơi,-cônói-ngườinàykhôngphảilàngườimìnhhằngmongđợi”.Tuynhiên,vàongàyhômsau,chàngđếnnhàtrongtưthếbảnhbaohơn:đãcạorâuvàtắmrửa,bộriamépthơmmùioảihương,vàcánhtaykhôngđeobăngnữa.Chàngmangchocômộtcuốnkinhcầunguyệnbọcbìacứngkhảmxàcừ.

-Ôi,đànôngmớilạlàmsao,-cônóibởikhôngbiếtnóigìhơn.-Cảđờiđấutranhchốnglạicácthàytu,thếnhưnghọlạiđitặngsáchkinhđấy.

Kểtừngàyđó,ngaydùtrongnhữngngàychiếnsựácliệtnhấtchiềunàochàngcũngđếnthăm cô. Rất nhiều lần chàng quay bánh xe quay của chiếc máy khâu khi không có mặtRemedios-Ngườiđẹp.Amarantacảmthấylúngtúngtrướctấmlòngthủychungsonsắt,trướctinhthầntậntụycủangườiđànôngđượcônganhmìnhtincậyủythácchonhiềuquyềnthếấymàkhibướcvàophòngmáymayvẫncứcởivũkhíđểởngoàiphòngkhách.Nhưng,trongbốnnămròngchàngđã thổ lộ tìnhyêucủamìnhvới côvà côđã tìmđượccách thoái thácmàkhônglàmchàngđaukhổ,bởivìcôkhôngyêuchàng,nhưngcũngthấymìnhkhôngthểsốngthiếuchàng.Remedios-Ngườiđẹp,ngườidườngnhưdửngdưngvớimọisựtrênđời,bịcoilàngười kém phát triển trí tuệ, lại tỏ ra không thờ ơ lắm và đã ra vẻmến đại tá GerineldoMárquez.AmarantangaylậptứcpháthiệnrarằngcáicôbédocônuôiấytuychưaởtuổidậythìđãlàcôgáiđẹpnhấtởMacondorồi.TrongtráitimmìnhcôcảmthấyđangsốnglạimốihậnthùcôtừngđốixửvớiRebecatrướcđây,vàcầukhẩnThượngđếhãyđừngđểmìnhphảimongcôbéchết,côđãtốngkhứnókhỏiphòngmáymaycủamình.ĐólàthờikỳđạitáGerineldoMárquezbắtđầucảmthấychánghétchiếntranh.Chàngsửdụngđếnsựthậntrọngcủamình,đếntínhnếtdịudàngcủamình,sẵnsàngtừbỏvinhquangtừngđổibằngnhữngnămthángđẹpnhấtcủađờimìnhđểchiếmlấytráitimAmaranta.Nhưngchàngđãkhôngthuyếtphụcnổicô.

Vàomộtchiềuthángtám,đaukhổtrướctháiđộkiêntrìcủachàng,Amarantaởlỳtrongphòngngủđểkhócchonỗicôđơncủasốphậnmình,saukhiđãdứtkhoáttừchốitấmlòngkiêntrinhcủachàng:

-Chúngtahãymãimãiquênnhauđi,-cônóivớichàng,-bởivìchúngtađãnhỡthìrồi.Buổi chiều ấy đại tá Gerineldo Márquez vội chạy đến đáp lời cú điện tín của đại tá

AurelianoBuendía.Đólàmộtbuổinóichuyệnthườnglệkhônghềlàmxoaychuyểncuộcchiếntranh trì trệ. Vào lúc kết thúc, đại tá GerineldoMárquez ngắm nhìn những con đường hiuquạnh,nhữnggiọtnướclonglanhnhưphalêtrêntánnhữngcâyhạnhđào,rồichànglạclốitrongnỗicôđơn.

-Aurelianonày,-chàngbuồnrầunóiquacầnmanip-đangmưaởMacondođấy!Imlặnghồilâutrênđườngdây.Bỗngnhiênmáymócvanglênnhữngtiếngtạchtèbựcbội

củađạitáAurelianoBuendía.-Đừngcómàlẩnthẩnthế,Gerineldoạ,-nhữngtínhiệunói.-Dĩnhiênthángtámthìtrời

mưa.Đãlâulắmhaingườikhôngđượcnhìnmặtnhau,đếnmứcđạitáGerineldoMárquezphải

ngạcnhiêntrướctháiđộphảnứngđầyvẻkhiêukhíchấy.Tuynhiên,sauđóhaitháng,khiđạitáAurelianoBuendíatrởvềMacondothìsựngạcnhiênấytrởthànhmộtniềmvuiđếnbầnthầncảngười.NgayđếncảÚrsulacũngphảingạcnhiênkhithấychàngthayđổinhiềuquá.Lẩnmìnhtrongchiếcáokhoácngoàimặcdùđanglúcoibức,chànglặnglẽtrởvềkhônghềcólínhhộvệ,mangtheobaảnhântình.Chàngđểhọcùngởvớimìnhtrongmộtnhà,cònmìnhthìnằmdàitrênvõnggầnnhưhếtngày.Hầunhưchàngkhôngđọcnhữngbứcđiệnthôngbáotìnhhìnhchiếnsựhàngngày.Cólần,đạitáGerineldoMárquezxinchàngchonhữnglờichỉdẫnđểgiảiquyếtmộtvấnđềđangcóchiềuhướnggâynhiềuphiềnphứctrongquanhệquốctếởmộtđịađiểmtrênbiêngiớivàđượcchàngtrảlời:

-Đừnglàmphiềntavìnhữngchuyệncỏnconnày,-chàngralệnhchođạitá.-HãyđihỏiđấngToànnăngấy.

Có lẽđó làgiaiđoạncăngthẳngnhấtcủacuộcchiến.CáctayđịachủthuộcpháiTựdo,nhữngngườingaytừlúcđầuủnghộcáchmạng,đãngầmliênminhvớicáctayđịachủthuộcpháiBảohoàngđểchặnđứngcuộccảicáchruộngđất.Cácchínhkháchtừngtàitrợchocuộcchiếntranh,ngaytừởhảingoạihọđãcôngkhaiphảnđốinhữngquyếtđịnhtáobạocủachàng.Nhưngchàngphớt lờhết,ngaycảđốivới sựphế truấtquyền lựcnày.Chàngkhôngđọc lạinhữngbài thơcủamìnhgiờđâyđãdày tớinămtậpvà thườngxuyênbịbỏquêndướiđáyrương.Vềbanđêmhoặcvàogiờngủtrưa,nhưthườnglệ,chànggọimộtnhântìnhlênvõnghúhívớiảrồisauđólănrangủsaynhưtrâuchết,chẳngcònbiếtđếntrờiđấtlàgìnữa.Lúcấy,chỉcóchàngmớihiểurằngtráitimsôinổicủamìnhđãvĩnhviễnbịđàyvàocõihỗnmang.Lúcđầu,saysưatrướcthắnglợitrởvềtrướcnhữngthắnglợiquáhiểnnhiên,chàngđãbướclêntộtđỉnhvinhquang.Chànghài lòngbámchặtlấycôngtướcMarlborough,ngườithàyvĩđạitrongnghệthuậtquânsựcủamình,ngườimặcchiếcáokhoáclàmbằngdahổvẫngiữnguyênvuốtsắckhiếnngườilớnphảikínhnểvàtrẻconphảisợhãi.Đólàlúcchàngquyếtđịnhkhôngmộtai,kểcảÚrsula,đượcđếngầnchàngbamét.Vớinhữngmệnhlệnhngắngọnvàkiênquyết,chàngquyếtđịnhvậnmệnhthếgiớingaytừtrungtâmcáivòngtròndonhữngkẻtùytùnglấyphấntrắngvẽởbấtkỳnơinàochàngđếnvàchỉmộtmìnhchàngbướcvào.LầnđầutiêncómặtởManaure,saukhihànhhìnhtướngMoncada,chàngvộivãthựchiệnnguyệnvọngcuốicùngcủanạnnhânmình.Bàquảphụnhậnlấykính,huânchương,đồnghồ,nhẫncướinhưngkhôngchophépchàngbướcchânquacửa.

-Đạitákhôngnênvàonhà,-bànói.-Ngàiđiềuhànhngoàimặttrận,còntôi,tôiđiềuhànhtrongnhàmình.

TuyđạitáAurelianoBuendíakhôngđểlộramặtnỗicămtứcnhưngtâmtríchàngchỉhếtdaydứtkhibiếtđámtùytùngđãcướpphávàthiêuthànhtrongôinhàbàquảphụ.

“Xinanhhãylogiữgìntráitimmình,Aurelianoạ”,lúcấyđạitáGerineldoMárqueznóivới

chàng.“Anhđangmụcruỗngtronglúccònđangsống”.Lúcnày,chàngtổchứchộinghịlầnthứhaicáctướnglĩnhkhởinghĩachủchết.Chànggặp

mặttấtcả:cácnhàảotưởngcó,nhữngkẻnhiềuthamvọngcó,nhữngtaymạohiểmcó,nhữngkẻnặnghiềmthùcánhâncó,vàngaycảđếnnhữngtênđầutrộmđuôicướpcũngcó.CũngcòncómộtquanchứcBảohoàngđãchạytrốntòaánvìtộibiểnthủcôngquỹ.Rấtnhiềungườikhôngbiếtgì,kểcảvìsaomìnhchiếnđấuhọcũngkhôngbiếtnốt.Trongkhungcảnhlộnxộncủađámđôngmàsựkhácbiệtnhauvềchínhkiếnsuýtnữagâyravụbùngnổtrongnộibộ,nổibậtlênmộtthếlựcđángsợ:đólàtướngTeófiloVargas.NgàilàmộtngườiAnh-điêngthuầngốc,thôbạo,mùchữ,nhưnglạicóđứcranhmãnhngầmvàcótàidùngmathuậtvùngTiểuÁđểtróibuộcquânlínhmìnhtrongmộtthứcuồngtínđiênrồ.ĐạitáAurelianoBuendíatriệutậpHộinghịvớimụcđíchthâutómquyềnchỉhuyquânkhởinghĩavàotaymìnhđểchốnglạicác thủ đoạn của đám chính khách. Tướng Teófilo Vargas đã đi trước những dự định củachàng:Trongítgiờđồnghồngàiphávỡđượcsựthốngnhấtcủamộtsốviêntưlệnhnổitiếngnhấtvànhảylênnắmquyềnchỉhuychung.

“Đólàmộtconmãnhthúcảnphảidèchừng”,chàngnóivớicácsĩquanthuộcquyềnmình.“Đốivớichúngta,conngườiấycònnguyhiểmhơncảviênBộtrưởngBộquốcphòngđấy”.

Giữalúcấycómộtviênđạiúytrẻ,vốnthườngtrộihơnngườiđờibởitínhủymịcủamình,đãthậntrọnggiơtay:

-Thưađạitá,thậtquádễdàng,-viênđạiúytrẻnóiđểthămdò.-Giếtquáchhắnđilàxongthôimà!

ĐạitáAurelianoBuendíakhôngngạcnhiêntrướctínhchấtgiálạnhcủalờiđềnghịđượcđưaramàtráilạichàngngạcnhiêntrướccáicáchthứctrongđómộtphầntửthứyếuđãđitrướcchínhsựsuynghĩcủamình.

-Cácngàiđừngđợitaracáilệnhấynhé,-chàngnói.Quảnhiên,chàngkhôngralệnh.NhưngmườilămngàysauđótướngTeófiloVargasđãbị

daobămvằmtrongmộtvụphứckíchbấtngờvàđạitáAurelianoBuendíabướclênnắmquyềnchỉhuychung.Chínhtrongcáiđêmchứcvụmờicủachàngđượctấtcảcácviêntưlệnhquânkhởinghĩathừanhận,chàngbỗnghoảnghốtbậtthứcdậy,gàotoángđòingườitamangđếnchomìnhmộtchiếcáokhoácngoài.Mộtcơnlạnhbêntrongbiếtthấutậnxương,làmchàngnhứcnhối,ngaylúcmặttrờiđứngbóngcũngkhôngđểchochàngyên.Tìnhtrạngấykéodàivàithángchođếnkhichàngbịmấtngủkinhniên.Cơnmơquyềnlựcbắtđầuđổvỡtừngmảng.ĐểtìmcáchgiảicơnrétbêntrongchàngralệnhbắnviênsĩquantrẻnêuđềnghịgiếttướngTeófiloVargas.Cácmệnhlệnhcủachàngđượcthihànhtrướclúcđượcbanbố,nhiềukhingaycảtrướckhichàngdựđịnhvàthườngthườngvượtquámứcchàngdámmongmuốn.Lạclốitrongnỗicôđơncủaquyền lựcvôbiên,chàngbắtđầumấtphươnghướng.Chàngkhóchịutrướcđámdânchúngởnhữnglàngbịchiếmđóngtunghômìnhvàchàngcảmthấyhọchínhlàđámdânchúngtừngtunghôkẻthùcủamình.Trênkhắpcácnẻođường,chàngđềugặpnhữngtrangthiếu.niênnhìnmìnhvớichínhđôimấtmình,nóichínhgiọngnóicủamình,chàochàngbằngchínhsựnghingờmàchàngđãchàochúngvàđềunhậnchúnglàconcủachàng.Chàngcảmthấymìnhbịphântán,bịlặplại,vàcảmthấycôđơnhơnbaogiờhết.Chàngnhậnrachínhđámsĩquancủamìnhđãlừaphỉnhmình.ChàngđánhlộnvớicôngtướcMarlborough.“Ngườibạntốtnhất,-chàngvẫnthườngnhủmình,-làngườivừachếtxong”.

Chàngmệtmỏitrướchoàncảnhmơhồ,trướcvòngluẩnquẩncủacuộcchiếndằngdaiấymàchàngluônluônbắtgặpmìnhngaytạimộtđịađiểm,chỉcóđiềulàchàngngàymộtgiàthêm,ngàymộtyếuhơnmàkhônghềbiếtvìsao,nhưthếnàovàđếnbaogiờ.Lúcnàocũngcókẻđứngởngoàivòngphấntrắng.Đólàkẻđòitiềnchàng,làkẻcóđứaconđangbịhogà,hoặclàkẻmuốnđingủmãimãivìkhôngthểngậmmãitrongmiệngmìnhcáimùivịcứtđáicủachiếntranh,vàlàkẻtuynhiênvẫncốgắnggượngđứngnghiêmđểbáocáo:“Thưađạitá,tấtcảđềubìnhthườngạ”.Vàchínhsựbìnhthườngấy,vốncónghĩalàkhôngcógìxảyra,lạilàcáiđángsợhơncảcủacuộcchiếntànbạo.Vìbịđiềmbáobỏrơivàđểchạytrốncơnrétbêntrongcơthểsẽtheoriếtchàngchotớikhichết,chàngtìmđếnnơiẩnnấpduynhấtởlàngMacondo,

tronghơiấmcủanhữngkỷniệmxaxưaấy.Sựlườibiếngcủachàngthậtlàquáđángđếnmứckhingườitabáotincópháiđoàncủađảngđếnđểthảoluậnvềviệcđìnhchiếnthìchàngchỉcựamìnhtrênvõng,khônghềthứcdậy.

-Dẫnbọnnóđếnnhàthổnhé,-chàngnói.Đólàsáuluậtsưmặcáođuôitômđộimũphớtđangcốchịuđựngcáinóngngộtngạtcủa

thángmườimộtgaygắtnắng.Úrsulađểhọtrúchânngaytrongnhàmình.Phầnlớnbuổibanngàybọnhọđóngkíncửaởlỳtrongphòngngủđểlénlútbànluận.KhitốiđếnhọđòichomộtđộilinhbảovệvàmộtnhómnhạccôngđànphongcầmrồitựýđếntiệmbácCatarino.“Đừnglàmphiềnhọnhé”,đạitáAurelianoBuendíacăndặn.“Tađãbiếttỏngbọnchúngmuốngìrồi”.Vàođầuthángchạp,cuộcthảoluậntừngchờđợilâunay,đượcmọingườidựđoánlàmộtcuộcthảoluậnkhôngthểkếtthúcđãdiễnratrongkhôngđầymộtgiờ.Trongphòngkháchnựcnụa,bêncạnhcâyđàndươngcầmtựđộngđượcmộttấmvảitrắngphủkín,lầnnàyđạitáAurelianoBuendíakhôngngồivàochínhgiữavòngphấntrắngdođámtùytùngcủamìnhvạchra.Chàngngồitrênmộtchiếcghếgiữanhữngcốvấnchínhtrịcủamình.Cuộnmìnhtrongchiếcáokhoácnỉ,chànglặnglẽnghenhữngđềnghịngắngọncủacácsứgiảđặcnhiệm.ĐầutiênhọđềnghịbỏviệckiểmtravăntựruộngđấtđểlấylạisựủnghộcủacánhđịachủTựdo.Sauđóhọđềnghịtừbỏcuộcđấutranhchốngảnhhưởngcủagiáohộiđểtranhthủsựđồngtìnhcủagiáodân.Cuốicùnghọđềnghịtừbỏlýtưởngbìnhđẳngvềquyềnlợigiữaconhoangvàconđíchđểbảovệtôntytrậttựtronggiađình.

-Nghĩalà,-đạitáAurelianoBuendíamỉmcườikhicácsứgiảngừngđọc,-chúngtađangchiếnđấuchỉđểgiànhchínhquyềnthôi.

-Đóchỉlànhữngcảicáchtạmthời,-mộtđạibiểucãilại.-Lúcnàyhơnlúcnàohết,điềucănbảnlàmởrộngcơsởquầnchúngcủacuộcchiến.Sauđóchúngtasẽxemlại.

MộtcốvấnchínhtrịcủađạitáAurelianoBuendíavộivãthamgiatranhluận.-Thậtlànhảmnhí,-ôngtanói,-nếunhữngcảicáchnàylàđúngđắnthìđiềuđómuốnnói

rằng:chếđộBảohoànglàtốtđẹp.NếubằngnhữngcảicáchnàychúngtamởrộngđượccơsởquầnchúngcủacuộcchiếnthìđiềuđómuốnnóirằngchếđộBảohoàngđangcócơsởquầnchúngrộnglớn.Vànhìnchung,điềuđómuốnnóirằngtronggầnhaimươinămnaychúngtôiđãchiếnđấuchốnglạilươngtridântộcmình.

ÔngtacònđịnhtiếptụcnóinhưngđạitáAurelianoBuendíarahiệuchoôngdừnglại.“Xintiếnsĩđừnglàmmấtthờigiờ”,chàngnói.“Điềucóýnghĩaquantrọnglàkểtừbâygiờtrởđichúngtachiếnđấuvớimụcđíchduynhấtlàgiànhlấychínhquyền”.Chàngvẫnmỉmcười,cầmlấynhữngtờgiấydocácsứgiảđưachovàsẵnsàngđịnhký.

-Gặpthờithếthếthờiphảithế,-chàngkếtthúc,-chúngtôihoàntoànchấpnhậnmà.Nhữngngườithuộcphechàngthảngthốtđưamắtnhìnnhau.-Xinđạitáthứlỗicho,-đạitáGerineldoMárqueznhỏnhẹnói-Đólàmộtsựphảnbộiạ?ĐạitáAurelianoBuendíadừngngọnbútđãchấmmựcởtrênkhôngvàtrútlênđầuđạitá

GerineldoMárqueztấtcảsứcnặngquyềnuycủamình:-Nộpvũkhíchota,-chàngralệnh.ĐạitáGerineldoMárquezđứngdậy,đặtvũkhílênbàn.-Hãytrìnhdiệnởtrạilính,-đạitáAurelianoBuendíaralệnhchochàng.-Anhsẽphảichịu

sựđịnhđoạtcủatòaáncáchmạng.Sauđóchàngkýbảntuyênbố,traogiấymáchocácsứgiảvànóivớihọ:-Hỡicácngài,cácngàiđãcógiấytờcủamìnhởđấycảrồi.Mongcácngàihãytậnhưởng

chúngnhé.Haingàysauđó,đạitáGerineldoMárquezbịtốcáolàkẻphảnbội,đãbịkếtántửhình.

Nằmtrênvõngmình,đạitáAurelianoBuendíacứtrơlỳtrướcmọilờivanxinkhoanhồngchođại táGerineldoMárquez.Đêmtrướcngàyhànhhình,bấtchấp lệnhkhôngđược làmphiền

chàng,Úrsulađãvàothămchàngngaytrongphòngngủ.Mặcbộđồđentuyềnphủtừđầuđếnphân,vẻtrịnhtrọngkhácthường,cụđứngsuốtbaphúttronglúcnóivớichàng.

“TabiếtmàysẽbắnthằngGerineldo,-cụdõngdạcnói,-vàtakhôngthểlàmgìđểngănchặnvụhànhhìnhnày.Nhưngtanóichomàybiếtngaysaukhithấytửthinótasẽthềtrướchàicốtcủachamẹta,trướcvonglinhcủaJoséArcadioBuendía,tasẽthềtrướcThượngđếrằngdùmàytrốnđibấtkỳđâutacũnglôimàyravàtasẽtựtaygiếtmày”.

Trướckhirakhỏiphòng,khôngđợingheconmìnhcãilại,cụkếtthúc:-Cũngnhưtasẽgiếtmàynếumàysinhravớicáiđuôiconlợn.Trongcáiđêmdàiđằngđẵngấy,khiđạitáGerineldoMárqueznhớlạinhữngbuổichiềuêm

đẹptrongphòngmáymaycủaAmarantathìđạitáAurelianoBuendíabứcbốidằnvặt,cốcấuxéchovỡnátcáiđêmdàidằngdặc,cáivỏdaibọcquanhnỗicôđơncủachàng.Quãngđờihạnhphúcduynhấtcủachàng,kểtừbuổichiềuxaxưaấykhichachàngdẫnchàngđixemnướcđá,đãdiễnratrongxưởngkimhoàn,nơithờigiancứtrôiđitronglúcchàngmiệtmàiđúcnhữngconcávàng.Chàngđãphảikhơidậybamươihaicuộcnộichiến,đãnhiềulầnthoátchết,vàđãphảitìmkiếmvinhquangnhưconlợndũiđốngráctìmkiếmthứcăn,đểgầnbónmươinămsaumớipháthiệnraýnghĩacủacâuphươngngôn“ngusihưởngtháibình”,mộtđứctínhvốncócủasựnhẹdạcảtin.

Vàolúctrờirạngsáng,ngườiphờphạcmệtmỏibởiđêmmấtngủhànhhạ,chàngxuấthiệntrongxàlimtửtùtrướclúchànhhìnhmộtgiờ.

“Tròhềđãhếtrồi,anhbạnạ”,chàngnóivớiđạitáGerineldoMárquez.“Chúngmìnhsẽrakhỏinơiđâytrướckhimuỗikịphànhhìnhanh”.ĐạitáGerineldoMárquezkhôngthểkìmđượcsựkhinhbỉcủamìnhtrướctháiđộngạomạnkia.

-Khôngđiđâuhết,Aurelianoạ,-chàngphảnđối.-Tôithàchếtcònhơnphảinhìnthấyanhtrởthànhcondaođẫmmáu.

-Anhsẽkhôngthấytôinữamà,-đạitáAurelianoBuendíanói.-Anhhãyđigiàyvàovàhãygiúptôikếtthúccuộcchiếnbẩnthỉunày.

Ngay trong lúcnóichàngvẫnchưahìnhdungnổi rằngkhởisựmộtcuộcchiếnbaogiờcũngdễdànghơnnhiềusovớiviệckếtthúcnó.Chàngcầntớimộtnămchiếnđấuđẫmmáuđểbuộcchínhphủphảiđưaranhữngđểnghịhòabìnhcólợichoquânkhởinghĩavàmộtnămnữađểthuyếtphụcphecánhmìnhnhấttríchấpnhậnnhữngđiềukiệnđó.Chàngđãbướctớinhữngtháicựckhôngmuốncủatộiácđểdìmtắtcáccuộckhởinghĩacủachínhcácsĩquandướiquyềnmình,nhữngngườivẫnngoancườngchiếnđấuchốnglạisựbánrẻthắngLợicủacuộckhởinghĩa,đểrồikếtthúcbằngviệcchínhchànggiúpđỡchocáclựclượngthùđịchhoàntoànthốngtrịhọ.Chưabaogiờchànglàmộtchiếnbinhdũngmãnhnhưlúcấy.Sựnhậnthứcsángrõrằngcuốicùngmìnhchiếnđấuvìchínhsựgiảiphóngmìnhchứkhôngphảivìnhữngtưtưởngtrừutượng,vìnhữngkhẩuhiệudocácchínhkháchcóthểphấtphảihoặcphấttráitùytheotừnghoàncảnhcụthể,đãtruyềnchochàngmộtnhiệttìnhphấnkhíchmới.ĐạitáGerineldoMárquez,ngườichiếnđấuchosựthấtbạivớitấtcảlònghăngsayvàtrungthànhnhưtrướcđâytừngchiếnđấuvìthắnglợi,đãphảnđốisựsợhãivôtíchsựcủachàng.“Anhđừnglo”,chàngnói.“Chếtđâucóphảilàquádễdàngnhưngườitatưởng”.Trongtrườnghợpcủachàngđólàsựthật.Niềmtinvữngchắcrằngngàychếtcủamìnhsẽđượcbáotrướcđãphúchochàngtínhbấtkhảxâmphạmkỳlạ,mộtsựbấttử,chắcchắnđếnmứckhiếnchàngkhôngthểbị thương trongnhững lúcxông trậnnguyhiểmvàcuốicùngđãchophépchànggiànhđượcmộtsựthấtbạicònkhókhănhơnnhiều,cònđẫmmáuvàphảitrảgiáđắthơnnhiềusovớiviệcgiànhlấymộtthắnglợi.

Tronggầnhaimươinămchiếntranh,đạitáAurelianoBuendíađãnhiềulầncómặtởnhà,nhưngtrạngtháivộivãmỗilầnchàngtrởvề,cáibộmáyquânsựồnĩtheochàngđikhấpcácmiềnđấtnướccũngnhưvầnghàoquanghuyềnthoạiômtỏahìnhảnhchàngvàngayđốivớihìnhảnhcủachàngtrongánhhàoquanghuyềnthoạiấykhôngaicảmthấygầngầnkểcảchínhÚrsula,tấtcảnhữngcáiđóđãbiếnchàngthànhmộtkẻlạlẫm.LầncuốicùngchàngcómặtởMacondovàđãsửdụngmộtngôinhàchobaảnhântìnhcủamìnhở,ngoàirachỉthấychàngở

nhàmìnhhaihoặcbalần,khichàngcóthờigianđểtrởvềnhàăncơmtheolờimờicủagiađình.Remedios-Ngườiđẹpvàhaicậubésinhđôi,nhữngkẻsinhraởgiữathờibuổiloạnlạc,hầunhưkhôngquenbiếtchàng.Amarantakhôngtìmramốitươngđồnggiữahìnhảnhônganhđãđểcảtuổitrẻcủamìnhtrôiđitrongxưởngkimhoànđúcnhữngconcávàngvớihìnhảnhmộtchiếnbinhhuyền thoại từngcách lymìnhvớiphầncòn lại củanhân loạibởimộtkhoảngcáchdàibamét.Nhưngkhicôbiếtsắpcóđìnhchiếnvànghĩrằngmộtlầnnữachàngtrởvềlàmngườibìnhthường,vàcuốicùngchàngđượctựdotrởlạivớitráitimcủanhữngngườithân,thìtìnhcảmgiađình,bịngủquênđãkhálâu,naysốnglạimạnhmẽhơnbao.

-Cuốicùng,-Úrsulanói,-mộtlầnnữachúngtalạicóngườiđànôngtrongnhà.Amarantalàngườiđầutiênhồnghirằngngườitađãlàmchochàngthấtbạivĩnhviễn.Một

tuầntrướckhiđìnhchiến,khichàngbướcvàonhàkhôngcólínhhộvệ,theosaulàhai línhdõngđichânđất,nhữngngườinàyđặtxuốnghànhlangtấtcảcácđồthôdolachở,vàmộthòmđựngthơ,vậtcònlạiduynhấttrongsốtưtrangđẹpđẽcủachàng,thìcôthấychàngđiquatrướcphòngmáymayvàgọichàng.ĐạitáAurelianoBuendíadườngnhưkhónhậnracô.

-EmlàAmarantađây!-cônóiđùa,vuivẻvìanhmìnhtrởvềvàchìachochàngxemtấmbăngđen.-Hãynhìnnày,anh.

ĐạitáAurelianoBuendíanhoẻnmộtnụcườiyhệtnụcườichàngnhìnthấycôbăngtaylầnđầutiên,cáilầnchàngtrởvềMacondobịkếtántửhình.

-Ôi,thậtkhủngkhiếp,-chàngnói,-thờigiantrôiđisaomànhanhthế!Quânđộithườngtrựccónhiệmvụbảovệngôinhà.Chàngtrởvềtrongtưthếbịápgiải,bị

phỉnhổ,bịbuộctộiđãlàmchochiếntranhtáiphátvớimụcđíchbánnóđắthơn.Chàngrunlẩybẩyvìsốtvàvìrétvàmộtlầnnữahaináchchànglạisưng.tấylên.Sáuthángtrướckhinghetinsẽ cóđình chiến,Úrsulađãmở cửa vàquét dọnphòng của vợ chồng chàng rồi xông trầmhươngkhắpcácxóxỉnhmànghĩrằngchàngsẽtrởvềtĩnhdưỡngtuổigiàbêncạnhnhữngconbúpbêlâungàykhôngdùngđếncủaRemedios.Nhưngthựcra,tronghainămcuốicùngchàngđãtrảchocuộcđờinhữnggìmìnhđượchưởngkểcảphầnmìnhhưởngtrongtuổigià.VàolúcđiquaxưởngkimhoàntừngđượcÚrsulachuẩnbịkhéoléo,chàngkhôngnhậnrangaycảđếnchùmchìakhóađãcàisẵnởổkhóa.Chàngkhôngcảmnhậngìhếtngaycảnhữnghưhỏngdùlớndùnhỏdothờigiantrôiđiđãđểlạitrongngôinhàvàrằngsaumộtthờigianvắngnhàrấtlâuấynếumộtngườivẫngiữsốngnguyênnhữngkỉniệmcủamìnhhẳnphảithấyđólàmộttaihọa.Chàngkhôngmảymayđaukhổ trướcnhữngvếtvôi lở trên tường, trướcnhữngmạngnhệngiăngkhắpcácxóxỉnh,trướcbụibặmphủtrêncáccâythuhảiđường,trướcnhữngvếtmọtlỗchỗmắtsàngtrênxànhà,trướcrêubámtrênbậucửa.Chàngngồiởngoàihiên,vẫnđiủngvàcuộnmìnhtrongchiếcáokhoác,nhưthểđangđợitrờitạnhmưa,vàcứngồinguyênnhưthếsuốtbuổichiềungắmmưarơitrênnhữngcâythuhảiđường.LúcấyÚrsulahiểurằngđãlâulắmcụkhôngcóchàngởnhànày.“Nếukhôngphảilàchiếntranh;-cụnghĩ,-thìchỉcóthểlàthầnchết”.Đólàmộtdựđoánhếtsứcsángrõ,cósứcthuyếtphứcđếnmứccụđồngnhấtnóvớimộtđiềmbáo.Đêmấytronglúcăntối,cậubémạodanhAurelianoSegundocầmbánhbằngtaytráivàmúcsúpbằngtayphải.Ngườianhemsinhđôivớicậu,mạodanhJoséArcadioSegundo,cầmbánhbằngtayphảivàmúcsúpbằngtaytrái.Bọnchúngcửđộngthậtlànhịpnhàngđếnmứckhôngthểnghĩlàhaingườingồiđốidiệnnhaumàđódườngnhưlàmộtngườingồinhìnvàogương.Cảnhtượnghaiđứatrẻsinhđôiđồngcảmvớinhaukểtừkhichúngcóýthứcrằngchúnggiốngnhaunhưđúcđượclắplạiđểchàođónngườimớitrởvề.NhưngđạitáAurelianoBuendíacũngkhôngnhậnranó.Dườngnhưchàngxa lạvớitấtcả,ngayđếnviệcRemedios-Ngườiđẹpkhỏathânđiquađểvàophòngngủcũngkhôngkhiếnchàngđểý.Úrsulalàngườiduynhấtđãdámlàmkhuấyđảocơntrầmtưmặctưởngcủachàng:

-Nếuconcầnphảirađinữa,-cụnóivớichàngvàolúcgiữabữaăn,-thìítraconcũngphảilàmcáigìđểchúngtacònnhớđêmnaychúngtađãsốngnhưthếnàonữachứ!

Vậylàkhôngmộtchútngạcnhiên,đạitáAurelianoBuendíanhậnrarằngÚrsulalàngườiduynhấtđãđoánbiếtđượcnỗiđaucủalòngmình,vàlầnđầutiêntrongrấtnhiềunămchàngdámnhìnthẳngvàomắtcụ.Dacụnhănnheo,răngcụkhấpkhiễng,tóccụkhôhéovàcáinhìn

trênmắtcụđầyvẻthảngthốt.Chàngsosánhcụvớihìnhảnhxaxưacủacụmàchàngvẫngiữđược,hìnhảnhcụtrongbuổichiềuchàngđãnóirađiểmbáonóirằngcáinồicanhvừasôisẽđổkhỏibànvàquảnhiênnóđãđổxuốngđấtvỡtantừngmảnh.Ngaylậptứcchàngnhậnranhữngvếtnhănnheo,nhữngvếtsầnsùi,nhữngvếtchai,nhữngvếtsẹođãđểlạitrênlàndacụtronghơnmộtnửathếkỷlàmlụngvấtvảvàchàngnhậnthấyrằngnhữngdấuvếtấykhôngmảymaylàmlayđộnglòngmình.Ngaylậptứcchàngcốvộitìmtrongtráitimmìnhcáinơicónhữngtìnhcảmđãbịmụcruỗngvàchàngđãkhôngthểtìmra.Chíítra,tronglúckhác,chàngcảmthấyxấuhổkhibỗngnhiênchàngbắtgặphơihámcủaÚrsulatrênlàndamìnhvànhiềulầnchàngcảmthấynhữngsuytưcủacụđãgiaothoavàonhữngsuytưcủamình.Songtấtcảnhữngcáiđóđềubịchiếntranhchoánhếtchỗ.Ngaytrongthờiđiểmấy,chínhRemedios,vợchàng,cũnglàhìnhảnhmờnhạtcủamộtngườinàođócóthểlàcongáichàng.Nhữngcôgáichàngquenbiết trongnỗihiuquạnhcủa tìnhyêuvà lànhữngngườiđểchànggieorắcnòigiốngmìnhtrênkhắpmiềnduyênhải,khôngmộtaiđểlạidấuấntrongtìnhcảmcủachàng.Phầnlớncáccôấyđãbướcvàophòngchàngngủlúctrờitốivàđãrađitrướckhitrờisáng,vàngàyhômsauhọchỉcònlàmộtchúthoàinhớbângkhuângtrongkýứcchàng.TìnhcảmduynhấtvẫntrụlạitrướcsứctànphácủathờigianvàchiếntranhlàtìnhcảmchàngnhớthươngngườianhtraiJoséArcadiokhicảhaingườicònlàtrẻthơ,chưahềbiếtđếnyêuđươngmàchỉcùngnghịchngợmthôi.

-Xinmẹthứlỗicho,-chàngnóiđểđáplạiyêucầucủaÚrsula.-Chỉvìcuộcchiếntranhnàyđãhủyhoạihếtcả.

Nhữngngàysauđó,chàngloayhoayloxóasạchdấuấncủamìnhtừnghiệnhữutrongcõiđờinày.Chàngdọnquangquẻxưởngkimhoàn,chỉđểlạinhữngđồdùngnàokhônggợinhớmình,phânphátquầnáocủamìnhchonhữngngườilínhgác,rồivớichínhýnghĩhốihậnmàchachàngđãcókhichônngọngiáođâmchếtPrudencioAguilar,chàngchônvũkhícủamìnhởngoàisân.Chàngchỉgiữlạimộtkhẩusúnglụcvớiđộcmộtviênđạn.Úrsulakhôngdámcandựvàocôngviệccủachàng.Chỉcómộtlầnduynhấtcụkhuyêngiảichàng,ấylàlúcchàngsắpxébứcảnhRemediosđượcgiữgìncẩnthậnởtrongphòngvàđượcmộtngọnđènlúcnàocũngthắptỏasángchiếuvào.“Bứcchândungnàyđãtừlâukhôngthuộcvềconnữa”,cụnóivớichàng.“Đólàmộtbảovậtcủagiađình”.Đêmtrướcngàykýhiệpđịnhđìnhchiến,khitrongnhàkhôngcònlấymộtvậtgợingườikhácnhớtớimình,chàngcắpchiếchòmđựngnămtậpthơmangđếnlònướngbánhtronglúcSantaSofíadelaPiedadđangchuẩnbịnhómlò.

-Lấycáinàymànhómlò,-chàngnóirồiđưachocôcuộngiấyđãốvàng.-Lòsẽmaubốclùahơnbởivìtoànlàcủađãlâungàyrồi.

SantaSofíadelaPiedad,ngườiphụnữthầmlặng,ngườiphụnữdịudàng,ngườikhôngbaogiờcãilạiaingaycảvớicácconmình,nhậnngayrađólàmộthànhđộngđãbịcấm.

-Đólànhữnggiấytờquantrọngđấy,-cônói.-Chảcógìquantrọngđâu,-đạitánói.-Đólànhữngtranggiấyhoàntoànriêngtưchỉđể

choaiviếtngườiấyđọc.-Vậythì,xinôngtrẻhãyđốthộ,-cônói.Khôngnhữngchàngđốtgiấymàcònlấyrìuchẻthùngratừngmảnhrồiđưatấtcảvàolò.

Trướcđómấygiờ,PilarTernerađãđếnthămchàng.Saunhiềunămkhôngnhìnthấybà,đạitáAurelianoBuendíavôcùngngạcnhiênthấybàđãgiàđivàbéođẫyraquánhiều,thấybàđãđánhmấttiếngcườivangkhanhkhách,nhưngchàngcũngngạcnhiênkhônxiếttrướctàibóibàichínhxáccủabà. “Hãygiữmiệng”,bàđãbảochàng,vàchàng tựhỏi,nếunhư lầnkháctrongtộtđỉnhvinhquangmàbàbảochàngđiềuđó,thìliệunócóphảilàmộtcáinhìnđãbấtngờảnhhưởngtớisốphậnchàngkhông.Sauđóítlâu,khiviênbácsĩbảovệsứckhỏeđãlauxongmủởhainách,khôngmộtchúthứngthúđặcbiệt,chàngchỉhỏiôngtatimnằmchínhxácởđâu.Viênbácsĩđãchỉvàochỗtimnằmrồilấybôngbẩnthấmthuốcđỏvẽlênngựcchàngmộtvòngtròn.

Ngàythứtư,cáingàykýhiệpđịnhđìnhchiếnbừngsángtrongquangcảnhtrờimưavàthờitiếtấmápdễchịu.ĐạitáAurelianoBuendíaxuấthiệnởnhàbếptrướclúcnămgiờvànhư

thườnglệuốngcàphêkhôngđường.“Conđãchàođờivàođúngcáingàynhưthếnày”,Úrsulabảochàng.“Tấtcảmọingườiaicũngphảingạcnhiêntrướcđôimắtmởthao láocủacon”.Chàngkhôngchúýnghecụnói,bởivìđanglắngnghequânlínhchuẩnbị,lắngnghenhữnghồikènđồngbáothứcvanglênlanhlảnhvànhữngtiếnghôralệnhđanglàmxốnxangbuổibìnhminh.Dùsaunhiềunămchiếntranh,nhữngtiếngđộngấydườngnhưđãthânquenvớichàngnhưnglằnnàychúnglạikhiếnchàngcócảmgiácrụngrờiởnơiđầugối,cócảmgiácrờnrợnnơilàndatừngcảmthấytrongtuổithanhxuânkhiđứngtrướcmộtngườiđànbàkhỏathân.Chàngnghĩmộtcáchhỗnđộn,vàolúcđãbịnhấttrongcạmbẫycủanỗicôđơn,rằngnếumìnhlấycôgáiấyhẳnmìnhđãlàmộtngườiđànôngkhônglănlộntrongchiếntranhvàkhôngmangquangvinh,đãlàmộtthợthủcôngbìnhthườngkhôngtêntuổi,mộtconđựchạnhphúc.Chínhcảmgiácbuồnmuộnmàngấy,vốnkhôngnổibậtlêntrongcácdựkiếncủachàng,khiếnchàngănsángmàthấyđắngmiệng.Vàolúcbảygiờsáng,khiđạitáGerineldoMárquezđếntìmchàngđểcùngđitrongnhómsĩquancáchmạng,đãbắtgặpchànglầmlỳ,suytư,côđơnhơnbaogiờhết.Úrsulađịnhkhoáclênvaichàngchiếcáokhoácmới.“Chínhphủsẽnghĩnhưthếnào”,cụnóivớichàng,“Họsẽnghĩrằngconđầuhàngchẳngqualàvìconđãkhánhkiệttớimứckhôngmuanổimộtchiếcáokhoác”.Nhưngchàngvẫnkhôngchịunhậnchiếcáokhoác.Khiđãratớicửa, vì nhìn thấy trời vẫnmưa nên chàng đã để cụ đội chomình chiếcmũ nỉ cũ của JoséArcadioBuendía.

-Aurelianoconạ,-lúcấycụkịpnóivớichàng,-hãyhứavớimẹrằngnếuởđấycongặpđiềurủirothìconhãynghĩtớimẹmình.Hứađicon!

Vớicụchàngmỉmmộtnụcườilơđễnh,giơbàntayxòerộngnămngón,rồikhôngnóilấymộtlờichàngrakhỏinhàmìnhđểchườngmặttrướcnhữngtiếnggàothét,nhữnglờichửibớivànguyềnrủatheochàngchođếntậncổnglàng.Úrsulacàithậtchặtthencửavớiýđịnhsẽkhôngmởtrongsuốtquãngđờicòn lại củacụ. “Chúng tasẽchếtmục trong.nhà”, cụnghĩ.“Chúng ta thàđể trophủkínngườiở trongngôinhàkhôngcóđànôngnày, chứnhấtđịnhkhôngđểchodânlàngkhốnnạnnàythíchthúnhìnchúngtakhóc”…Cảbuổisángấycụlựckhắpcácxókínđểtìmmộtkỉniệmcủaconmìnhnhưngkhôngsaotìmnổi.

BuổilễkýkếtđượctổchứcởmộtđịađiểmcáchMacondochừngvàichụckilômét,ngaydướibóngmộtcâygạokhổnglồmàsaunàythịtrấnNeerlandiađượcthànhlập.Đạibiểucủachínhphủ,củacácđảngphái,củađộiquânnộpsúngđầuhàngđượcmộtnhómồnĩcáccônữtusĩmặcáotrắngphụcvụ,nomcáccôgiốngnhưđànbồcâuđanghoảnghốttrướctrờimưa.Đại táAurelianoBuendía cưỡi trên lưngmột con lừa lấmbê bết bùn đến địa điểm. Chàngkhôngcạorâu,chàngđauđớnbởicơnnhứcnhốidonáchsưngtấyhơnlàdosựthấtbạikhủngkhiếpcủacácmơướccủachàng,bởilẽchàngđãđạttớiđiểmtậncùngcủamọiniềmtin,nóhơncảvinhquangvàhơncảnỗi luyếntiếcvinhquang.Theođúngnhưđiềuchàngđềnghị,buổilễkhôngcóâmnhạc,khôngcópháonổ,khôngcóchuôngngânreovui,khôngcólờitunghô,khônglàmtheobấtkỳmộtkiểuphôtrươnghìnhthứcnàođểcóthểlàngđảolộntínhchấttangtóccủalễkýhiệpđịnhđìnhchiến.Mộtbácphónháylưuđộng,vìchụpđượcảnhchàng-tấmchândungnàycóthểđượclưugiữ-đãbịbuộcphảihủyngaytoànbộsốphimmàkhôngcầnphảikiểmtratừngcáimột.

Buổilễhầunhưdiễnratrongthờigianvừađủđểchochữkýráomực.Cácsĩquan,còntrungthànhđếnphútchótvớiđạitáAurelianoBuendíangồixungquanhmộtchiếcbànmộcthôđặtởchínhgiữarạpxiếccũ,nơicócácđạibiểungồi.Trướckhikývănbản,vịđạidiệnchoTổngthốngnướccộnghòađịnhđọctovănbảnđầuhàng,nhưngđạitáAurelianoBuendíađãkịpphảnđối.“Khôngnênmấtthờigiờtrongcácnghithức”,chàngnóirồiđịnhkýmàkhôngcầnđọclạicácvănbản.Mộttrongsốcácsĩquancủachànglúcđóphávỡcáikhôngkhílặnglẽđếnmứcnặngnềtrongrạpxiếc.

-Thưađạitá,-ngườiấynói,-xinđạitálàmơnđừngđểchúngtalànhữngngườikýtrướcạ?

ĐạitáAurelianoBuendíadừnglại.Vănkiệnđãđimộtvòngquanhbàntrongkhôngkhíyêntĩnhtuyệtđốiđếnmứccóthểđọcđượccácchúkýnhờngọnbútvẽnguệchngoạctrêngiấy.

Chỗkýđầutiênvẫncònđểtrống.ĐạitáAurelianoBuendíasẵnsàngđặtbútkývào.

-Thưađạitá,-lúcđómộtviênsĩquankháccủachàngnói,-ngàivẫncònđủthờigianđểkýạ.

Khônghềmấtbìnhtĩnh,đạitáAurelianoBuendíakýbảnsaothứnhất.Chàngvẫnchưakýbảnsaocuốicùngthìởngoàicửarạpxuấthiệnmộtđạitáquânkhởinghĩatrẻmăngđangnắmcươngmộtcon lừacái thồhaichiếchòm.Mặcdùđang lúccòntrẻmăng,ngườiấyđể lộvẻđiềmtĩnhđầychuachát.Đó làngườigiữcôngquỹcủa lực lượngcáchmạngởquanhvùngMacondo.Chàngtrẻtuổiđóphảitrảiquasáungàyđườngcựcnhọc,lôichúlừalảđivìđóiđểđếnkịpgiờkýkếthiệpđịnhđìnhchiến.Vớiđiệubộthưthảcủangườiđangthấtvọng,chàngtrẻtuổidỡhaichiếchòm,mởtungchúngra,rồiđặtlênbànbảymườihaiviêngạchvàngtừngviêntừngviênmột.Khôngmộtainhớsốcủacảikếchsùấyvẫncòn.Trongnămchiếntranhcuốicùngđầybiếnđộngkhibộchỉhuytrungươngbịvỡtừngmảngvàcuộccáchmạngbiếnchấtthànhmộtcuộcđánhlộnđẫmmáugiữacácviêntưlệnh,thậtkhómàxácđịnhđượcbấtkỳmộttráchnhiệmnàothuộcvềai.Sốvàngcủaquânkhởinghĩa,vốnbịnungchảythànhtừngcụcvàsauđóđượcphủmộtlớpbùnnung,trênthựctếkhôngđượcmộtaikiểmsoát.ĐạitáAurelianoBuendíabảoliệtghibảymươihaiviêngạchvàngấyvàodanhsáchcủacảidophíaquâncáchmạngđầuhànggiaochochínhphủrồikếtthúclễkýkếtmàkhôngchophépaiđọcdiễnvăn.Anhthanhniêngầycòmxanhtáiấyvẫnđứngtrướcmặtchàngvớiđôimắtmàuhổpháchnhìnthẳngvàomắtchàng.

-Còngìnữachàngtrẻtuổi?-đạitáAurelianoBuendíahỏi.Đạitátrẻtuổinghiếnhaihàmrănglại:-Chứngtừ!-chàngtrẻtuổinói.Đại táAurelianoBuendíachìachoanhchứng từdochính taychàngviết.Sauđó, chàng

uốngmộtcốcnướcchanhvàmộtchiếcbánhbiscôdocáccônữtusĩphânphát;rồichàngđivềmộttrongnhữnggianlềungườitachuẩnbịsẵnnếuchàngmuốnnghỉngơi.Tạiđây,chàngcởiáosơmi,ngồilênmépchiếcgiườngmột.Vàolúcbagiờmườilămchiều,chàngchĩamũisúnglụcvàongayvòngtròndoviênbácsĩbảovệsứckhỏelấythuốcđỏvẽlênngựcmìnhrồibópcò.ỞMacondovàođúngcáigiờấyÚrsulamởvungnồisữanấutrênbếplửa,ngạcnhiênthấyrằngsaonólâusởithếvàcụthấygiòibọđầytrongnồisữa.

-NgườitađãgiếtAurelianorồi,-cụthảngthốtkêulên.Cụnhìnrasân,ngoanngoãnvângtheothóiquencôđơncủamình,rồilậptứccụnhìnthấy

JoséArcadioBuendía,ngườiđầmđìanướcmưavẻbuồnbãvìtrờimưavàgiàđirấtnhiềusovớilúccụmất.“Ngườitađãgiếtnóvìtộiphảnbội,-Úrsulabìnhgiá,-vàchẳngmộtailàmơnvuốtmắtchonó”.Đêmxuống,qualànnướcmắtcụnhìnthấynhữngcáiđĩatrònvàngóngánhmàudacamvùvùbaytrêntrờigiốngnhưnhữngtiachớpvàcụnghĩđólàdấuhiệucủathầnchết.Cụvẫnngồidướibóngcâydẻ,gụcđầutrênđầugốichồngmìnhmàsụtsùikhóc,tronglúcngườitakhiêngđếnchocụđạitáAurelianoBuendía,vớiđôimắtmởtrừngtrừngđầygiậndữcuộnmìnhtrongchiếcáokhoácbêbếtmáukhô.

Chàngkhôngbịnguyhạiđếntínhmạng.Viênđạnxuyênmộtđườngthẳngtắpquangựcchàngđếnmứcviênbácsĩlấymộtsợidâyđãdấmthuốcđỏluồntừngựcrasaulưng.“Đâylàtácphẩmtuyệtvờicủatôi”,ôngtanóivớichàngvẻsungsướng.Đólàđiểmduynhấtmàmộtviên đạn xuyên qua không hề gây thương tổn cho bất kì bộ máy bên trong nào”. Đại táAurelianoBuendíathấyxúmquanhmìnhlàcáccônữtusĩkhốnkhổđangtụngnhữngbàinhãcabuồnthươngcầuchovonglinhchàngđượcthảnhthơinơiyênnghỉvĩnhhằngvàlậptứcchànghốihậnđãkhôngbắnngayvàohàmếchmiệngmìnhnhưchàngđãdựtínhvàchàngđãkhôngbắnnhưvậychỉlàđểchếgiễulờiphỏngđoáncủaPilarTernera.

-Nếutavẫncònquyềnlực,-chàngnóivớiviênbácsĩ-tasẽbắnchếtanhmàkhôngcầnphảixéthỏi.Khôngphảivìanhđãcứusốngtamàvìanhđãbiếntathànhtròcườichothiênhạ.

Việctựvẫnkhôngthànhđãtrảlạichochànguydanhtừngmaimột.Chínhnhữngngườimọcchuyệncholàchàngbánrẻchiếntranhđểlấyngôinhàvớibốnbứctườngxâytoàngạchbằngvàngđãkhẳngđịnhsự tựvẫnấy làmộthànhđộngcao thượngvàdođóđã tuyênbố

chànglàmộtngườituẫntiết.Sauđó,khichàngtừchốiHuânchươngCôngHuândongàiTổngthốngnướcCộnghòatặngthìngayđếncảnhữngkẻtửthùcũngđãphảilầnlượtđếndiễuhànhquaphòngngủcủachàngđểyêucầuchàngkhôngcôngnhậncácđiểmtrongbảnhiệpđịnhđìnhchiếnvàkhơidậymộtcuộcchiếntranhmới.Vìcảmđộngtrướcsựủnghộrộnglớncủacácbạnchiếnđấucũ,đạitáAurelianoBuendíakhôngtừchốikhảnăngthỏamãnýnguyệncủahọ.Tráilại,đãcólúcdườngnhưchàngquáphấnchấntrướcýnghĩvềmộtcuộcchiếntranhmớimàđạitáGerineldoMárqueznghĩrằngchỉchờmộtcáicớnàođónósẽđượctuyênbốngay.Quảnhiên,nguyêncớđãxuấthiệnkhingàiTổngthốngnướcCộnghòatừchốiviệctrợcấpkhoảnlươnghưuchiếntranhchocáccựuchiếnbinhkểcảpheTựdocũngnhưpheBảohoàngmộtkhimỗihồsơcánhânchưađượcxemxétvàluậttrợcấplươnghưuchiếntranhchưađượcQuốchội thôngqua.“Đó làmộtsự lạmdụng”,đại táAurelianoBuendíanổicáu,“Rồingườitasẽchếtgiàhếttronglúcchờđợithưtừphúcđáp”.LầnđầutiênchàngbỏtrốngchiếcghếxíchđudoÚrsulamuađểchàngtĩnhdưỡng,điđilạilạitrongphòngđọcmộtbứcđiệndứtkhoátgửingàiTổngthốngnướcCộnghòa.TrongbứcđiệnnàychàngtốcáonhữngviphạmđầutiêncủaphíachínhphủđốivớihiệpđịnhđìnhchiếnNeerlandiavàđedọasẽtuyênbốchiếntranhnếunhưlươnghưukhôngđượcgiảiquyếttrongvòngmườilămngày.Tháiđộcủachàngrấtđúngđắnđếnmứcnóchophépchờđợisựủnghộcủatấtcả,ngaycảsựđồngtìnhcủacáccựuchiếnbinhthuộcpháiBảohoàng.Nhưnglờiphúcđápduynhấtcủachínhphủlàsựtăngcườnglínhgáctrướccửanhàvớilídođểbảovệngôinhàvàcấmngặttấtcảcáccuộcluitớithămviếng.Nhữngbiệnpháptươngtựcũngđãđượcápdụngtrongtoànquốcđốivớicáctướnglĩnhbịquảnthúc.Đólàmộtchiếndịchrấtđúnglúc,rấtthôbạovàcũngrấthiệunghiệmđếnmứchaithángsauhiệpđịnhđìnhchiến,khiđạitáAurelianoBuendíabìnhphụchoàntoàn,nhữngngườibạnchiếnđấugầngũinhấtcủachàngđềuđãchếthoặcđãbịtrụcxuấthoặcđãhoàntoànquyphụctrướcáchquảnthúccôngkhai.

Vàothángchạp,đạitáAurelianoBuendíabướcrakhỏiphòngngủvàchỉcầnliếcmắtnhìnhànhlanglàđủđểchàngkhôngcònnghĩđếnchiếntranhnữa.Vớisứcsốngdườngnhưkhôngthểcóởtuổimình,Úrsulađãlàmtấtcảđểthanhxuânhóangôinhà.“Giờthìhọsẽbiếttalàai”,cụnóikhibiếtchắcconmìnhsẽsống.“Trongthịtrấnnàysẽkhôngcóngôinhànàosangtrọnghơn,mởrộngcửađóngióbốnphươnghơnlàngôinhànhữngngườiđiênnày”.Cụsailauchùinhà,quétvôinhà,thaymớibànghếgiươngtủ,sửalạivườnhoavàtrồngthêmhoamớirồimởtoangmọicửa:cửaravàovàcửasổ,đểánhsángmùahèrựcrỡtrànvàotậnphòngngủ.Cụquyếtđịnhthôiđểtangnhữngngườithânchếtkếtiếpnhau,vàhìnhcụcũngmặclạinhữngbộváyáođậmmàuxuântrẻthaychonhữngbộváyáocũquáxuềnhxoàng.Âmnhạclạivanglêntừcâyđàndươngcầmtựđộngkhiếnchokhôngkhỉtrongnhàthêmvuitươihơn.Vàolúcngheâmnhạcấy,AmarantalạidadiếtnhớPietroCrespi,nhớbônghoadànhdànhngàvàngcàitrênveáo,nhớmùioảihươnglantỏatừngườichàng.Vàtựtrongtráitimhéohắtcủacôđãbừngnởmộttìnhcảmtrongsáng,đượcthanhsạchnhờthờigian.Mộtbuổichiềudọndẹpchogọngàngphòngkhách,Úrsulađãnhờcácchúlínhgácngôinhàgiúpchomộttay.Ngườichỉhuytrẻtuổicủađộigácchophépcụ.Dầndà,Úrsulanhờhọlàmhộcảnhữngviệckhác.Cụmờihọăncơm,chohọquầnáovàgiàytất,dạyhọhọcđọchọcviết.Khichínhphủbỏviệccanhgác,mộttrongsốnhữngngườilinhấyđãởlạinhàhầuhạcụtrongnhiềunăm.

NgàytếtNămmớibừngsángvớiviệcngườichỉhuytrẻtuổicủađộigác,cuồngđiêntrướcnhữnghànhvivôývô tứcủaRemedios -Ngườiđẹp,đãchếtvì tìnhngaybêncạnhcửasổphòngcôgái.

CHƯƠNG10Nhữngnămsaunày,hấphốitrêngiườngbệnh,AurelianoSegundođãnhớlạibuổichiều

mưathángsáucáibuổichiềuanhbướcvàophòngngủđểnhậnmặtđứacontraiđầulòngcủamình.Mặcdùđứatrẻyếuớtvàhaykhóc,khônghềgiốngmộtngườinàotrongnhàBuendía,anhchẳngphảisuynghĩlaolungmớiđặtnổitênchonó.

-SẽgọinólàJoséArcadio,-anhnói.FernandadelCarpio,côvợkiềudiễmanhmớicướinămngoái,đãđồngýgọitênđứabé

nhưvậy.Vềphầnmình,ÚrsulađãkhôngthểgiấunổicảmgiácđauđớnbângkhuângTronglịchsửlâudàicủagiađình,việcgọitêntrùngnhautừthếhệnàysangthếhệkhácchophépcụrútranhữngkếtluậnhẩunhưđãđượckhẳngđịnh.TrongkhinhữngngườimangtênAurelianolànhữngngườiâusầulạirấtthôngminhthìnhữngngườimangtênJoséArcadiolànhữngngườinôngnổivàtáobạo;nhưngtấtcảđềubịsốphậnbithảmindấu.NhữngtrườnghợpduynhấtkhóphânbiệtlàtrườnghợpcủaJoséArcadioSegundovàAurelianoSegundo.LúccònởtuổiấuthơcảhaiđềuquágiốngnhauvàlạihaynghịchngợmđếnngaycảSantaSofíadelaPiedadcũngchịukhôngphânbiệtnổihaianhemsinhđôinày.Trongngàylễđặttên,Amarantađeochomỗingườimộttượngthánhcókhắctênvàmặcchohọbộquầnáokhácmàuđánhdấubằngchữđầuviếttắttênmỗingười;nhưngkhivàolớp,haingườiđãđổitên,đổiquầnáo,đổitượng thánh cho nhau. Thày giáo Melchor Escalona, do đã quen nhận mặt José ArcadioSegundonhờchiếcáosơmixanh,bỗngnhầmlẫnkhipháthiệnracậunàyđeotượngthánhmangtênAurelianoSegundovàrằngmặcdùcậukiatựxưngtênlàAurelianoSegundonhưnglạimặcáosơmi trắngvàđeo tượng thánhkhắc tên JoséArcadioSegundo.Bắtđầu từđấykhôngcònbiếtđíchxácailàai.Ngaycảkhihọđãtrưởngthànhvàcuộcsốngđãlàmchohọkhácnhau,Úrsulavẫntiếptụctựhỏilòngmìnhnếuởmộtthờiđiểmnàođóhọkhôngphạmmộtkhuyếtđiểmtrongtròchơigâynhiềunhầmlẫnphiềnphứccủamìnhthìchắchẳnhọđãthayđổinhiều.Ngaycảkhibướcvàotuổithanhniên,họvẫnlàhaicỗmáyđồngthời.Họdậycùngmộtlúc,thấycầnphảivàocầutiêucùngmộtgiờ,cùngchịucơntráinắngtrởtrờivàhọmơthấynhữnggiấcmơgiốnghệtnhau.Ởnhà,aicũngtinrằngbọnhọthốngnhấthànhđộnglàdocốýmuốngâynhầmlẫnchomọingườichứkhôngmộtaihiểunổibảnchấtcủahọ;chođếnmộthômSantaSofíadelaPiedadđưachongườinàycốcnướcchanh,rồisauđóbàthấyngườikianóichưacóđường.Thựcthế,bàquênkhôngchođườngvàonướcchanh.SantaSofíadelaPiedadđemchuyệnnàykểlạichoÚrsulanghe.“Concáinhànàyđềuthếcả”,cụnóivẻkhônghềngạcnhiên.“Chúngđiênrồngaytừbé”.Thờigiantrôiđicũngkếtthúcluônsựđảolộncácsựvật.CậubétrongcáctròchơinhầmlẫnvẫnđượcgọitênlàAurelianoSegundođãcóthânhìnhvạmvỡcủaôngnộivàcậukiavẫnđượcgọilàJoséArcadioSegundođãcóthânhìnhmảnhkhảnhcủangàiđạitá,vàđiểmduynhấthaingườigiốngnhauchínhlàvẻcôđơncủadònghọ.Cólẽsựhoánvịhìnhhài,têntuổivàđặctínhấychínhlàđiềukhiếnÚrsulaphảinghingờrằng:ngaytừtuổithiếunhi,họđãbịxáotrộnnhưngườitachươngquânbài.Sựkhácnhaurõrệtgiữahaingườiđược thểhiện rõ trong thời chiến tranhác liệtnhấtkhi JoséArcadioSegundoxinđạitáGerineldoMárquezchomìnhcùngđixemcácvụhànhhình.

NgượcvớisuynghĩcủaÚrsula,nguyệnvọngcủacậuđãđượcthỏamãn.Tráilại,AurelianoSegundocảmthấybủnrủncảngườikhinghĩtớiviệcmìnhcómặttrongbuổihànhhình.Cậubéchỉthíchởnhà.Vàolúclênmườihaituổi,cậuhỏiÚrsulacógìtrongphòngđóngkíncửakia.“Giấymáthôi”,cụtrảlờicậu,“đólàsáchcủaMelquíadesvànhữngđiềuquáidịcụviếttrongnhữngnămcuốiđời”.Câutrảlờiđánglẽsẽlàmchocậuyênlòngthìlạicàngkíchthíchtínhtòmòcủacậu.Cậukhẩnkhoảnđòivàoxem,thathiếthứavớicụsẽkhônglàmhưhạicácthứtrongđó,đếnmứcÚrsulakhôngđànhlòngđược,buộtphảiđưachìakhóachocậu.KhôngaibướcvàocănbuồngnữakểtừkhingườitakhiêngtừthiMelquíadesđi;vàlắpvàocửamộtchiếckhóasắtlâungàyhangỉđãlàmliệtcácbộphậncủanó.Song,khiAurelianoSegundomởtoangcáccửasổ,thấymộtluồngánhsángthânthuộcdườngnhưvẫnthườngchiếusángcănbuồngvàotấtcảmọingày;cănbuồngkhôngcóbụibặmphủ,khôngcómạngnhệngiăng,màtráilạitấtcảđềusạchsẽ,cólẽcònđượcquétdọnvàlauchùikỹlưỡnghơncảngàyđưađám

tangcụ,mựctronglọvẫnkhôngkhô,gỉsắtvẫnkhônglàmcácdụngcụkimloạimấtđivẻbóngnhoáng;cảthanlửatrongbếpnơiJoséArcadioBuendíađunthủyngânvẫnkhôngtắt.Trêncácgiálànhữngcuốnsáchđượcđóngbìacứngbằngcáctôngmàunâunhạtgiốngnhưdangườithuộcvàcảnhữngtrangviếttaycỏntươimàumực.Mặcdùphòngbịđóngkíncửatrongnhiềunăm,khôngkhínơiđâydườngnhưvẫntrongsạchhơncácnơikháctrongngôinhà.TấtcảđềurấtmớiđếnmứcvàituầnsauđókhiÚrsulamangmộtxônướcvàmộtcáichổivàophòngđểlauquétsànthìcụchẳngphảilàmgìcả.AurelianoSegundođangsayđắmđọcmộtcuốnsách.Mặcdùcuốnsáchnàymấtbìavàkhôngcónhanđề,cậubéthưởngthứccâuchuyệnmộtngườiphụnữngồibênbànlấyđũagắptừnghạtcơmăn;câuchuyệnvềmộtngưdânmượnanhhàngxómmộtcụcchìđểgàivàolướiđánhcávàconcásaunàybáctrảchoanhhàngxómmangtrongbụngnómộthạtngọc;chuyệncâyđènthầnthỏamãnmọiướcnguyệnvànhữngchiếcthảmbay.Vẻđầy caohứng, cậubéhỏiÚrsula rằng cóphảinhững chuyệnnàyđều có thậtkhông,vàcụđãtrảlờicậurằngphảiđấy,rằngtrướcđâylâulắmrồi,nhữngngườidiganmangđếnlàngMacondonhữngcâyđènthầnvàcảnhữngtấmthảmbay.-Cóđiềulà,-cụthởdài,-thếgiớingàymộtkhánhkiệtvàdođókhôngthấycócácvậtấynữa.

Khiđọcxongcuốnsáchcónhiềutruyệnbỏdởvìmất trang,AurelianoSegundochuyểnsangdịchcácbảnviếttay.Đólàcôngviệckhôngthểlàmđược.Cácconchữgiốngnhưquằnáomóctrêndâythép,vànhìnchungnógiốngbảnnhạcghitrêngiấyhơnlàmộtángvănchương.Cómộtbuổitrưanựcnữanọ,tronglúcdòđoáncácbảnchéptay,cậubécảmthấykhôngchỉcómìnhmìnhởtrongphòng.Melquíadesngồiởđấy,quaylưnglạiphíacửasổ,haitayđặttrêngối.Cụvẫnmặcchiếcáokhoácngoàicổquáivàđộichiếcmũvànhcánhquạcụp,mồhôibếttócchảythànhgiọtquahaitháidương,yhệthìnhảnhcụtừngđượcAurelianovàJoséArcadionhìnthấytừkhihọcònnhỏtuổi.NgaylậptứcAurelianoSegundonhậnrõcụ,bởivìkýứcditruyềnấyđượctruyềntừthếhệnàysangthếhệkhác,vànóđếnvớicậutừtrínhớcủaôngnộicậu.

-Chàocụ,-AurelianoSegundonói.-Chàoanhbạntrẻ,-Melquíadestrảlời.Kểtừdạoấy,trongvàinăm,hầunhưchiềunàohọcũnggặpnhau.Melquíadesnóivớicậu

bévềthếgiới,cốtruyềnlạichocậutrithứccổxưacủamình,nhưngcụtừchốidịchnhữngtrangviếttay.

“Chẳng một ai nên biết ý nghĩa trong khi chúng chưa được trăm năm”, cụ giải thích.AurelianoSegundomãimãigiữkíncáccuộchộingộnày.Cũngcólúccậubécảmthấythếgiớiriêng củamình bị đánh đổ, bởi vì Úrsula đã vào phòng đúng lúcMelquíades đang cómặt.Nhưngcụđãkhôngnhìnthấy.

-Cháunóichuyệnvớiaithế?-cụhỏi.-Chảnóivớiaicả,cốạ?-AurelianoSegundotrảlời.-Cốnộimàycũngthếđấy,-Úrsulanói,-Ôngấycứnóichuyệnmộtmìnhthôi.Trongkhiđó,JoséArcadioSegundolạimãnnguyệnkhiđượcxemmộtbuổihànhhình.Cả

đờimình,cậusẽnhớmãiánhlửachớpsángcủasáuviênđạncùngbắnmộtlúcvàtiếngsúngnổvọnglạitừcácngọnnúixungquanh,rồinhớđếnnụcườibuồnbãvàđôimắtthảngthốtcủakẻbịbắn,ngườivẫnhiênngangđứngtronglúcmáuchảyrathấmđẫmáosơmi,ngườivẫnmỉmcườingaycảlúcngườitacởitróichomìnhkhỏicọcxửbắnvànhétmìnhvàochiếcquantàiđầyvôibột.“Vẫncònsống”,cậunghĩ.“Ngườitasẽchônsốnganhta”.Cậusợlắm,sợđếnmứctừdạođócậunguyềnrủanghềlínhvàchiếntranh,khôngchỉvìcácvụxửbắnmàchủyếuvìthóiquenkinhtởmchônsốngnhữngngườibịhànhhình.Vậylàkhôngmộtaibiếttừlúcnàocậubắtđầukéochuôngnhàthờ,bắtđầugiúpchaAntonioIsabel,ngườiđượcmệnhdanhlàElCachorro[29]đếnthaychaxứ,bắtđầuchămsóccácchúgàchọiđượcnuôitrongsântuviện.KhiđạitáGerineldoMárquezbiếtchuyện,chàngđãmắngmỏcậubémộthồivìtộihọcnhữngnghềnghiệpvốnbịnhữngngườiTựdolênán.

-Vấnđềlà,-cậubétrảlời,-dườngnhưcháuđãtrởthànhmộtngườiBảohoàng.

Cậu tin điều đó như thể đó là một sự khẳng đinh của nỗi bất hạnh. Đại tá GerineldoMárquezbựcdọc,đãkểlạicâuchuyệnchoÚrsulanghe.

- Càng tốt, - cụ tán thưởng. - LạyChúa, nó sẽ trở thànhmộtnhà tuhànhđể cuối cùngThượngđếđếnnhànày.

NgaylậptứcmọingườibiếtrằngchaAntonioIsabelđangchuẩnbịlàmlễbanthánhthểđầutiênchocậu.Chadạycậuhọctronglúcvặtlôngcổcácchúgàchọi.ChalấynhữngvídụđơngiảndễhiểuđểgiảnggiảichocậutronglúcchađặtcáccôgàmáiấpvàoổnhưđãtừngxảyravớiThượngđếtrongngàySángthếthứhai,ngàynhữngchúgàconđượchìnhthànhtrongquảtrứng.NgaytừdạoấyvịmụcsưđểlộnhữngtriệuchứnglẩmcẩmđầutiêncủatuổigiàmànhiềunămsaunàynóđãdẫnchađếnviệcnóirằngcóthểquỷdữđãchiếnthắngcuộckhởinghĩatráivớiýcủaThượngđế,ngườingồitrênngaivàngthượnggiới,khôngđểlộhìnhhàicủamìnhtrướcmắtnhữngkẻngukhờ.Đượctôirènbởilòngdũngcảmcủathàyhọc,ítthángsauJoséArcadioSegundođãtrởthànhmộtngườirấtamhiểunhữngthủthuậttôngiáođểđánhlừamaquỉđồngthờicũnglàngườigiàukinhnghiệmnuôigà.Amarantamaychocậumộtbộquầnáovảilanhcócổcồnvàcàvạt,muachocậumộtđôigiàytrắngvàmạchữvàngtêncậutrênnhữngdảilụabuộcvàocâynến.Haiđêmtrướcngàylễbanthánhthểđầutiênchocậu,chaxứAntonioIsabelđóngkínkhođồthánhđểcùngvớicậulàmlễxưngtội,cósựgiúpđỡcủacuốnsổghitêncáctộilỗi.Đólàmộtdanhmụcrấtdàiđếnmứcvịmụcsưgià,vốnquenđingủtừlúcsáugiờđãngủkhìtrênghếxíchđutrướckhikếtthúc.

NhữngcâuhỏilàmộtđiềukhảithịđốivớiJoséArcadioSegundo.Cậukhôngngạcnhiênthấychaxứhỏimìnhđãchungđụngvớiđànbàchưa,vàcậuđãhãnhdiệntrảlờirằngkhông,nhưngcậulạihoangmangkhichahỏimìnhcóchungđụngvớisúcvậtkhông.Thángnăm,vàongàythứsáuđầutiên,cậuchịulễbanthánhthểmàlòngquặnđauvìtínhtòmò.Sauđó,cậuhỏiPetronio,tusĩốmyếugiữkhođồthánh,sốngởtrênthápchuông,vàtheonhưlờiđồnđạigãănđomđómđểsống,vàPetroniođãtrảlờicậu:“Làbởivìcóđạohữuđêmạtđãngủvớilừacáiđấy”.JoséArcadioSegundovẫncứngạcnhiênhơnbaogiờhết,vẫncứđòiphảigiảithíchnhiềuhơnnữađếnmứcPetroniomấtbìnhtĩnh.

-Tôiđivàocáctốithứbahàngtuần,-gãthúnhận.-Nếucậuhứakhôngnóivớiaithìngàythứbatớitôisẽdẫncậuđi.

Quảnhiên,ngàythứbatới,Petroniovácmộtchiếcghếgỗmàchođếnlúcnàykhôngmộtaibiếtnóđượcdùnglàmgì,đixuốngkhỏithápchuông,dẫnJoséArcadioSegundoramộtvườngầnđấy.Cậubéđammêvớinhữngđêmphiêulưuấy,đếnmứcsauđórấtlâungườitamớithấycậuxuấthiệnởtiệmnhảybácCatarino.Cậutrởthànhngườichơigàchọi.

“Hãymangnhữngconvậtấyđinơikhác”,Úrsulabảokhi lầnđầutiêncụnhìnthấycậumangnhữngcongàchọiđẹpvềnhà.“Nhữngcongàấytừngmangvềnhànàybiếtbaocayđắngmàbâygiờmàycònmangthêmđaukhổchochúngtanữasao”.

JoséArcadioSegundokhôngcãilạicốnộimình,lặnglẽmangnhữngchúgàchọiđinuôiởnhàPilarTernera,bànộicậu,ngườisẵnsàngchiềutheoýcậuđểcậucómặtởnhàmình.NgaylậptứccậuđãtỏrõkiếnthứccủachaAntonioIsabelngayởsớichọigà,chuẩnbịnhiềutiềnkhôngnhữngđủđểlàmgiàuthêmnhữngcongàmìnhnuôimàcònlothỏachítangbồng.Ởthờiđiểmnày,Úrsulađãsosánhcậuvớingườiemcậuvàcụđãkhôngthểhiểunổilàmsaohaingườisinhđôitrongthờithơấugiốngnhaunhưđúcmàgiờđâykhácnhauhoàntoàn.CụcũngchẳngphảingầnngừgìlâutrongýnghĩấybởingaylậptứcAurelianoSegundođãbắtđầulườinhác.LúcngồitrongphòngMelquíades,cậulàngườitrầmtưmặctưởngyhệtđạitáAurelianoBuendíathờitrẻ.NhưngtrướckhicóhiệpđịnhNeerlandiaítlâu,mộtcuộcgặpgỡtìnhcờđãlôi cậurakhỏi thếgiớinội tâm,buộccậuphảiđốimặtvới cuộcsống thực.Đó làviệcmộtngườiđànbàtrẻ,vốnlàmnghềbánvéxổsốtreogiảimộtchiếcphongcầm,đãniềmnởchàocậu.AurelianoSegundokhônghềngạcnhiênbởivìvẫnthườngxảyraviệcngườitanhầmcậuvớingườianhmình.Nhưngcậuchẳngcầnđínhchínhngaycảkhicôảđịnhdùngtiếngkhócsụtsùilàmmềmnhũntráitimmình,dođóảđãdẫncậuvềphòngngủ.Ngaytừcuộcgặpgỡđầutiên,ảquýmếncậulắmđếnmứctrongkhimởxổsốảđãgianlậnđểcậugiànhđượccâyphongcầm.Sauvàituần,AurelianoSegundonhậnrarằngngườiđànbànàyđãxenkẽngủvớicậuvà

anhcậumàcứtưởngrằnghaingườilàmột,vàlẽraphảilàmchorõnhẽthìcậulạilờđiđểkéodàitìnhtrạnghaianhemcùngchungđụngxácthịtvớimộtngườiđànbà.CậukhôngtrởlạiphòngMelquíades.ChiềunàocậucũngởngoàisânmêmảihọcđànphongcầmbấtchấplờichửibớicủaÚrsula,ngườiđãcấmchơinhạcvìtrongnhàlúcđóđangcótang,vàngoàiracòncoikhinhđànphongcầmlàđồchơicủanhữngkẻgianghồkếnghiệpcụFrancisco-ConNgười.Tuynhiên,AurelianoSegundođãtrởthànhmộttaychơiđànphongcầmnổitiếngvàvẫncứnổi tiếng sau khi cưới vợ, có con và trở thành người được kính nể hơn cả trong thị trấnMacondo.

Trongkhoảngvàitháng,cậucùngvớianhmìnhchiasẻcácđêmhoanlạcvớingườiđànbàấy.Cậutheodõianhmình, làmanhmìnhnhỡkếhoạch,vàkhichắcchắnrằngJoséArcadioSegundođêmấysẽkhôngđếnvớingườiđànbàthìcậusẽmòđếnngủ.Cómộtbuổisángnọ,cậupháthiệnônganhmìnhbịốm.Haingàysau,cậubắtgặpônganhmìnhđangbámchặtvàovìkêutrongcầutiêu,ngườiđầmđìamồhôivànướcmắtgiàngiụađangkhóclóc,vàthếlàcậuhiểu.Anhcậuthúnhậnrằngngườiđànbàđãruồngbỏanhtavìcáitộilâybệnhlậuchoả.AnhcậucũngkểlạichuyệnPilarTernerađãchữabệnhấynhưthếnào.AurelianoSegundolénlútranhữngbãirửanóngbỏngchấtpermanganatovàuốngnướclợitiểu.Cảhaingườilànhbệnhsaubathángâmthầmchịuđựngđauđớn.JoséArcadioSegundokhôngđilạivớingườiđànbànữa.AurelianoSegundonhậnđượcsựthathứcủaônganh,vàgắnbóvớingườiđànbàchođếnmãnđời.

NgườiđànbàấytênlàPetraCotes.ẢvớingườichồngsốngbằngnghềxổsốđếnMacondovàogiữalúcchiếntranhđangácliệtvàkhianhchồngchếtảvẫntiếptụchànhnghề.Đólàmộtngườiphụnữlaiđensạchsẽvàtrẻtrung,đôimắthìnhquảhạnhđàomàuhungvàngkhiếnbộmặtảdữtợnnhưmặtbáo,nhưngảcótrái timhàohiệpvànghệthuậtmồichàiái tìnhrấttuyệtvời.KhiÚrsulabiếtđượcJoséArcadioSegundođãlàngườichơigàchọivàAurelianoSegundochơiphongcầmtrongnhữngđêmvuináonhiệtởnhànhântìnhthìcụtứcphátđiênlên.Điềuđógiốngnhưthểhaingườinàyđãtậptrungtronghọtấtcảnhữnggìxấuxa,kémcỏicủagiađìnhvàkhôngnốidõiđượcnhữngđứctínhquýbáucủagiađình.Vậylàcụquyếtđịnhsẽkhôngmộtaiđượcgọibằngtên JoséArcadiovà tênAureliano.Tuynhiên,khiAurelianoSegundocócontraiđầulòngvàđặttênchonólàJoséArcadiothìcụđãkhôngdámtráiýcậu.

-Đượcthôitađồngý,-Úrsulanói,-nhưngvớiđiềukiệnphảiđểtanuôidạynó.Dẫurằngđãlàcụgiàtrămtuổivàsuýtlòavìmàngđãkéosắpkínconngươi,nhưngcụvẫn

giữnguyênthểtrạngsứckhỏe,khônghềtráithóitráinếtcũngkhônghềlẫncẫn.Khôngaigiỏibằngcụtrongviệcdạydỗngườiđànôngdanhgiácóthểkhôiphụcdanhdựcủagiađình,mộtngườiđànôngkhôngbaogiờnghenóiđếnchiếntranh,đếngàchọi,đếngáiđiếmđếncácnghềnôngnổi,đólàbốnthảmhọa,màtheosựsuynghĩcủaÚrsula,đãdẫntớisựsụpđổcủadònghọcụ.“Thằngbénàysẽtrởthànhthàytu”,cụtrangtrọnghứa.“VànếunhưThượngđếđểtasống,nósẽlàGiáohoàng”.Khinghethấythếtấtcảđềuphálêncười,khôngchỉởtrongphòngvàtrongtoànngôinhàlúcnàyđangcómặtnhữngngườibạnvuinhộncủaAurelianoSegundo.Chiếntranh,vìbịlãngquênbởichínhtrínhớtồi,bỗngnhiênsốngdậytrongtiếngmởnútchaisâmbanh.

-Nào,hãychúcmừngsứckhỏeĐứcgiáohoàng,-AurelianoSegundonângcốcnói.Cácvịkháchmờiđồngthanhchúctụng.Sauđó,chủnhàchơiphongcầm.Pháonổrềnvà

trốngkhuarộncảlàng.Sángsớm,nhữngvịkháchchếnhchoánghơimensâmbanhmổliềnsáuconbòcáirồibàythịtrađườngsẵnsàngmờiđámđôngcùngdựcuộcvui.Khôngmộtaingạcnhiên.KểtừkhiAurelianoSegundođứnglêntrôngnomgiađình,nhữngcuộcvuitươngtựnhưthếlàchuyệnthườngtình,mặcdùchúngchưahềcólýdochínhđángnhưtiệcvuilầnnàynhằmchúcmừngsựchàođờicủamộtđứcGiáohoàng.Trongítnămcậuđãtíchcópđượcmộtgiasảnthuộchànglớnnhấtởvùngđầmlầykhôngcầnphảicôngphugìlắm,màtráilạichỉđơnthuầnnhờvậnmay,đólàsựsinhsôicựckỳmaumắncủacácđàngiasúc.Bòcáiđẻsinhba,gàmáimộtngàyhailầnđẻtrứng,cònlợnthìlớnnhanhnhưthổi.Khôngmộtaicóthểlýgiảiđượcsựgiàucódườngnhưlàkếtquảcủaphépmàunhiệm.“Bâygiờphảihàtằnhàtiện”,Úrsulanóivớithằngchắtăntiêuhoangtoàng.“Vậnmaychẳngtheosuốtđờimàyđâu”.Nhưng

AurelianoSegundokhôngnghelờicụ.TronglúccàngmởnútsâmbanhthếtbạnthìsúcvậtcủaanhcàngđẻnhưđiênvàanhcàngtinrằngcáivậnđỏcủamìnhkhôngkhởisựởviệclàmănbiếttínhtoánmàkhởisựởảnhhưởngcủaPetraCotes,nhântìnhcủaanh,ngườicótìnhyêuđủsứclàmmủilòngcontạo.AnhrấtyênlòngrằngđólàcộinguồncủacảicủamìnhvàdođókhôngbaogiờanhđểchoPetraCotesởxađàngiasúc,vàngaycảkhiđãcướivợvàcócon,anhvẫnsốngvớiảtrongsựđồnglõacủaFernanda.Vớithânxácrắnrỏivàvâmvápnhưthânxáccủacốnộivàôngnộimình,nhưnghơnhọởtínhtìnhvuivẻvàhồnnhiên,AurelianoSegundohầunhưkhôngcóđủthờigianđểchămnomđàngiasúccủamình.ChỉcầnanhmangPetraCotesđếncácchuồngtrại,đểảngồitrênngựadẫnảđichơicáctrangtrạilàđủchosúcvậtcủaanhphảisinhconđẻcáirấtnhanh.

Nhưtấtcảcácsựvậttốtđẹptừngxảyratrongcuộcđờidàicủamình,sốcủacảibấtkhamấydườngnhưđượccontạođịnhtrước.Ngaytrongthờikỳcuốicủachiếntranh,PetraCotesvẫnpháthànhvéxổsốvàđôilúcAurelianoSegundovẫnphảiăncắptiềncủaÚrsulađểtrangtrảimọitốnkém.Bọnhọthoảimáichungsốngvớinhau,khônghềbậntâmngoàiviệclolắngđểđêmnàocũngngủvớinhau,ngaycảtrongnhữngngàycầnkiêngcữ,đểhúhívớinhauchotớikhi trờisáng.“Cáiconđànbàấysẽ làmchomàyphảiđiêuđứngđấy”,Úrsulamắngmỏthằngchắtanhmỗikhithấynóbướcvàonhànhưmộtkẻmắcchứngmộngdu.“Nóđãlàmchomàyngớngẩn,rồimộtngàynàođótasẽthấymàyquằnquạivìđauđớnvớiconcócômtrongbụngđấy”.JoséArcadioSegundo,vốnphảimấtrấtnhiềuthờigianmớipháthiệnraviệcthằngemtraixỏmũimình,khôngthểhiểuđượcnỗiđammêcủaemtrai.AnhnhớPetraCotesnhưmộtngườiđànbàdễdãi,đúnghơnlàngườiươnlườitrêngiườngvàhoàntoànnhạtnhẽođốivớitìnhyêu.

LàmngơtrướcnhữnglờimắngmỏcủaÚrsula,vàtrướcnhữnglờichếgiễucủaanhmình,AurelianoSegundochỉnghĩsẽgặpđượcmộtnghềchophépanhduytrìngôinhàchoFernandavàđểchếtvớinàng,trênnàngvàdướinàngtrongmộtđêmxả lángcuồngnhiệt.KhiđạitáAurelianoBuendíamởlạixưởngkimhoàn,doniềmvuithanhthảncủatuổigiàlôicuốnngài,thìAurelianoSegundonghĩrằngnếutheonghềchếtạonhữngconcávàngcũnglàmộtđiềutốt.Anhởtrongcănphòngnhỏnựcnụanhiềugiờliềnxemnhữngtấmkimloạicứngđượcngàiđạitákiêntrìrènđụcđãdầntrởthànhnhữngcáivẩyóngánh.

AnhthấycôngviệcrấttỉmẩntrongkhiđónỗinhớPetraCoteslạihếtsứcthôithúcvàdadiếtđếnmứcchỉbatuầnsauanhbiếnkhỏixưởng.ĐólàthờikỳPetraCotesđangpháttàibằngviệclấythỏtreogiảiđểmởxổsố.Nhữngconthỏnàysinhravàlớnnhanhnhưthổi.Chúngnhiềuvôkể.Dùcótăngvévàsốlầnquaysốlênnhiềulầnảvẫnkhôngdùnghếtthỏvàoviệctrảthưởng.Thoạtđầu,AurelianoSegundokhôngnhậnranhữngconthỏnàyđãsinhsảnnhưthếnào.Nhưngcómộtđêm,khikhôngmộtaitronglàngmuốnbàntánvềcáccuộcxổsốlấythỏ,anh cảm thấy có tiếng sấmđộngngaybên tường. “Anhđừng cómàgiậtmìnhnhé!”, PetraCotesnói,“đólànhữngconthỏđấy!”.Bọnhọkhôngthểngủthêmđượcnữa,bănkhoăntrántrởvìnỗilochođàngiasúc.Vàolúctrờihửngsáng,AurelianoSegundonởcửavànhìnthấyởsân lúcnhúcnhữngthỏ là thỏ, lôngxanhmượttrongánhbìnhminh.PetraCotescườingặtnghẽo,khônghểkìmđượcýmuốnchòngghẹoanh:

-Nhữngconthỏnàylànhữngconvừasinhrađêmquạlấy-ảnói.-Eoơi,sợquá?-anhnói-Vìsaomìnhkhôngthửvớibòcáixem?Ítngàysauđó,dọndẹplạisânnhà,PetraCotesnuôiởsânmộtconbòcáithaychođànthỏ.

Vàithángsau,conbòcáiđẻđinhba.Mọisựđềubắtđầutừđấy.Nhanhnhưchớp,AurelianoSegundođãtrởthànhôngchủ,nắmtrongtaynhiềuruộngđấtvànhiềuđàngiasúcvàhầunhưanhkhôngcóđủthờigianđểmởrộnghơnnữacácchuồnggiasúcvàbãithảgiasúc.Đólàmộtsựgiàucóngâyngấtmàngaychínhanhcũngphảibuồnđờivàkhôngthểtựkiềmchếnổitháiđộquátrớnđểbộclộnỗitiềmvuisướngcủamình.

“Hỡinhữngconbòcái,hãydạnghángrakẻocuộcđờiquáưngắnngủi”,anhgàolên.Úrsulatựhỏikhôngbiếtanhđãphạmtộigì,nếukhôngăncắpthìcũngmộttênăntrộmgia

súcvàcứmỗibậnnhìnthấyanhmởnútchaisâmbanhchỉđểxịtbọtnólênđầumìnhmột

cáchthíchthúthìcụchửibớianhvìtộiphágiachitử.Cụkhôngđểchoanhyênthânlấymộtlúc,dođócómộtngàyAurelianoSegundolúcdậyvớiniềmvuiđiềmtĩnh,cầmmộtsọttiềngiấy,mộtxôhồvàmộtchổiphếthồ,háttronghọngnhữngbàihátcũcủacụ.Francisco-ConNgười,rồidánnhữngtờbạcmộtđồngpeso lêntườngnhà,dántừtrênxuốngdưới,cảbêntronglẫnbênngoài.Ngôinhàcũ,vốnđượcquétvôitrắngtừhồimuacâyđàndươngcầmtựđộng,naycóvẻmặtlạlẫmdễlầmvớigiáođườngcủađạoHồi.Trongkhungcảnhlộnxộncủagiađình,tronglúcÚrsulabựctức,trongniềmvuicủadânlàngđổrađườngđểchứngkiếncảnhhợmmìnhcủakẻvéntayđốtnhàtáng,AurelianoSegundocũngvừadánxongnhữngđồngtiềngiấylênnhà,kểtừbứctườngmặttiềnđếntậnnhàbếp,kểcảcầutiêuvàphòngngủ,rồinémsốtiềnthừaxuốngsân.

-Bâygiờthì,-anhnói,-tamongrằngkhôngmộtaitrongnhànàysẽxỉvảtavềtiềnbạcnữa.

Chuyệnxảyralànhưthế.Úrsulasaibóccáctờbạcbêbếtdínhcácmảngvôitường,vàquétvôitrắngtườngnhà.

“HỡiThượngđếlònglànhcủacon”,cụcầukhẩn,“hãylàmchochúngconlạinghèonhưcáithuởmớithànhlậplàngnày,đểởcuộcđờikhácngàikhỏibắttộichúngconvìđãhoangphítiềncủa”.

Nhữnglờicầukhẩncủacụđượcnghetheonghĩangượclại.Quảcóthế.MộtngườilàmcônglộtnhữngtờbạckhỏitườngđãvôýđụngphảibứctượngthánhJosé,mộtbứctượngthạchcaokhổnglồdomộtngườinàođóđãđemđếnnhàvàolúcchiếntranhsắpkếtthúc,vànóvỡtiếngrakhichạmphảimặtđất.Bêntrongnóđựngtoàntiềnvàng.Khôngmộtaicònnhớngườinàođã mang tới nhà bức tượng to bằng cỡ người thực. “Ba người đàn ông đã mang nó tới”,Amarantanói.“Ngườitanhờtôinóilạivớinhàtasẽtrôngbứctượngnàychođếnkhinàomùamưaquađi,vàtôiđãbảohọlàhãyđặtởđấy,ởtrongxókia,đểkhôngaivachạmphải,vàbọnhọđãcẩnthậnđểnóởđấyvàcũngtừdạoấynóvẫnnguyênởđấy,vìchẳngbaogiờthấyhọtrởlạitìmnó”.Gầnđây,ÚrsulađãthắpnếnvàquỳlạytrướcbứctượngthánhJosémàvẫnkhôngnghingờrằng:bêntrongbứctượngthánhấylạicógầnhaitrămkilôvàng.Sựhiểnlinhmuộnmàngcủalòngtinđathầngiáotrongcụcàngkhoétsâuthêmnỗilolắngcủacụ.Cụnguyềnrủađốngtiềnvàngđánggiánày,nhétchúngvàobaotảigai,rồichônchúngởmộtđịađiểmkínđáo,đểchờđợibangườilạmặtsẽđếnđòinó.Mãivềsaunày,trongnhữngnămthángvấtvảcủatuổigià,ÚrsulavẫnthườngxenvàocácbuổinóichuyệncủacácvịkháchlạlúcấyđếnnhàđểhỏirằngtronglúcloạnlạchọcóđểởđâymộtbứctượngthánhJosébằngthạchcaonhờgiađìnhtrônghộtrongthờikỳmưagiókhông?Nhữngsựkiệnấy,vốnthườnglàmchoÚrsulalolắngnhiều,lạilàchuyệnthườngtìnhtrongthờikỳnày.

Macondobịchìmngậptrongsựtànphámàunhiệm.Nhữngngôinhàtranhváchđấtcủacácbậcsángnghiệpgiờđâyđượcthaythếbằngnhữngngôinhàgạch,sànlángximăngvàcórèmchắnnắngđanbằngnhữngphiếngỗnhỏ.Nhữngngôinhànàycànglàmchokhôngkhívốnđãnóngcàngoinónghơnvàolúchaigiờchiều.CáilàngcũcủacụJoséArcadioBuendíalúcnàychỉcònlạinhữngcâyhạnhđàophủđầybụisẵnsàngchịuđựngnhữnghoàncảnhcònkhókhănhơnnhiều,vàconsôngnướctrongnhưphalêmànhữngtảngđáthờitiềnsửcủanóđãbịđậpvỡthànhtừngmảnhvụndướisứcnệnđiêncuồngnhữngcúbúaquaixuốngcủaJoséArcadioSegundo,khianhkhởisựcôngviệcnạovétlòngsôngđểthiếtlậpđườngthủytrênconsôngnày.Đólàmộtgiấcmơkhùngkhùngđiênđiêncóthểsosánhvớinhữngướcmơcủacácvịtiềnbốimình,bởivìlòngsôngngổnngangđátảngcũngnhưcácthácghềnhtrênnóđãngăncảnsựđilạibằngtàuthuyềntừMacondorabiển.NhưngJoséArcadioSegundo,trongquyếttâmtáobạothiếutínhtoán,đãsaysưalaovàocôngviệc.Chođếnlúcnàyanhvẫnchưahềbộclộkhảnăngtínhtoáncủamình.NgoạitrừmốitìnhngắnngủivớiPetraCotes,chưabaogiờanhquenbiếtphụnữ.Úrsulacoianhlàmộtđiểnhìnhchosựkémthôngminhmàgiađìnhmình,tronglịchsửtrườngtồncủanó,đãsảnsinhra.Anhhầunhưkhôngcókhảnăngtựlàmnổibậtmìnhngaycảkhianhlàngườisànhsỏichơigàchọi.KhiđạitáAurelianoBuendíakểchoanhnghevềchiếctàuTâyBanNhanằmcáchbiểnmườihaikilômét,màmạntàucủanóbịhóathànhthanđãđượcchínhmắtngàinhìnthấytronglúccònchiếntranh,thìcâuchuyệnnàyđốivới

nhữngngườikháctrongthờigiandàicóvẻmaquáinhưngđốivớianhlàmộtđiềudễhiểu.Anhbánhếtgàchọivớigiácaonhất,tậphợptrailàngvàbỏtiềnramuacưađụcrồikhởisựcôngviệctolớngồmviệcpháđá,khoétlòngsôngbạtghềnh,vượtthác…

“Cáiđóthìtabiếttỏng”,Úrsulanói.“Cứnhưthểthờigianchạyvòngtrònvàgiờdâychúngtatrởlạitừđầu”.

Khianhtinchắcrằngcóthểchotàubèđilạitrênsôngđược,JoséArcadioSegundoliềntrìnhbàythậttỉmỉcáckếhoạchcủamìnhvàngườiemđãchoanhđủsốtiềnchidùngchocôngviệc.Anhvắngmặtmột thờigiandài.Người tađangbàn tánrằngkếhoạchmuamộtchiếctàuthủycủaanhchỉlàmộtthủđoạnđểlấytiềncủaôngemthôi,cũnglàlúcmộttinđượclantruyềnrộngrãi:mộtchiếnthuyềnđangtiếnvềgầnthịtrấn.DânMacondo,vốnđãquênkhuấynhữngkỳtíchcủacụJoséArcadioBuendía,ồnàokéonhaurabờsôngvàvớiconmắtnghingờhọđãnhìnthấymộtcontàuđầutiênđangtừtừtiếnđến.Đólàcontàuđầutiênvàcũnglàcontàucuốicùngđãcậpbếnởđây.Thựcranóchỉlàmộtbègỗđượchaimươingườiđànôngđibộdùngdâychãotocùnghònhaukéođi.Đứngởcuốithuyền,vớiánhmắtsángđầyhàohứng, JoséArcadioSegundođiềukhiểnchuyếnđitốnkémnày.Cùngvềvớianhcòncómộttốpgáilàngchơidiêmdúađộinhữngchiếcôlộnglẫyđểcheánhnắnggaygạt,trênvaiquàngnhữngtấmkhănlụaquýgiámặttrétbựsonphấn,đầugàihoa,nhữngconrắnvàngcuốnlấycánhtayvàhàmrăngcấyhạtngọc.CáibègỗấylàphươngtiệngiaothôngduynhấtmàJoséArcadioSegundođã có thêmđẩyngượcdòngvề tớiMacondovà cũng chỉmột lầnấy thôi.Nhưngsẽkhôngbaogiờanhchịuthừanhậnđólàsựthấtbạicủamìnhtrongcôngviệckhởiđầu,màtráilại,lúcnàoanhcũngtuyênbốđólàchiếntíchcủamình,là“mộtthắnglợicủaýnguyện”.Anhtrútlênvaiemmìnhtấtcảnhữngtốnkémcủachuyếnđiđượctínhtoánchili.CáiduynhấtcònlạitrongchuyếnkhởiđầubấtlợinàylàluồnggiómớidonhữnggáilàngchơitheomốtPhápmangđếnthịtrấn.Nghệthuậtchiềuđànôngtuyệtvờicủahọđãlàmthayđổilốichơigáitruyềnthống,vàýnghĩaphúclợixãhộicủanóđãđánhđổtiệmbácCatarino,biếnđườngphốthànhmộtcáichợchungvớinhữngngọnđènphakiểuNhậtBảnvànhữngchiếcmáyhátphátranhữngbảnnhạcbuồnnhớ.HọlàđộnglựccổvũngàyhộiCarnavaldẫmmáutừngdìmMacondotrongsợhãiliềnbangàyvàkếtquảduynhấtcònlạimãimãicủanólàviệcnótạođiềukiệnchoAurelianoSegundolàmquenvớiFernandadelCarpio.

Remedios-Ngườiđẹp,đượcchọnlàmhoahậu.Úrsula,từngrunsợtrướcsắcđẹpmêhồncủacôchắtgái,khôngthểlàmgìđểngăncảnviệctuyểnchọnnày.Chođếntậnlúcấycụvẫntìmmọicáchđểkhôngchocôrađường,nếunhưkhôngphảiđilễmixacùngvớiAmaranta,nhưngcụbuộccôphảidùngtấmmạngđenchekínmặt.Nhữngngườiđànôngítthànhkính,nhữngkẻgiảdanhthàytuđểlàmlễmixabấtkínhởtiệmbácCatarino,đãđinhàthờvớimụcđíchduynhấtđểxem,dùchỉmộtthoángthôi,khuônmặtcủaRemedios-Ngườiđẹp,màsắcđẹphuyềnthoạicủanàngtừngđượcbàntánsôinổikhắpvùngđầmlầy.Chuyệnấyxảyrakhálâutrướckhihọtìmđượcdịplàđốivớihọcáidịpnàycònquantrọnghơn,bởivìrấtnhiềungườitrongsốhọsaukhichiêmngưỡngnhansắccủaRemedios-Ngườiđẹp,đãkhôngbaogiờlấylạiđượcgiấcngủbìnhan.Conngườiđãcóthểtạonêndịpấylàmộtkẻlạmặt,đãvĩnhviễnđánhmấtcáithanhthảncủatâmhồnmình,đãrơivàotâmthểtrầmtưmặctưởngvàđaukhổdễbịkíchđộng,vàmấynămsauđãbịtàuhỏanghiếnnátvìngủquêntrênđườngray.Ngaytừlúcngườitathấymặtchàngtạinhàthờmặcbộquầnáonỉtrắngxanhthìkhôngmộtainghingờrằngchànglàngườilạmặtđãtừphươngxa,cóthểlàmộtthànhphốcổxưanàođóởtíttrongnộiđịa,tớiđâydobịcámdỗbởisắcđẹpcủaRemedios-Ngườiđẹp.Chànglàmộtngườirấtđẹptrai,hàohoavànhãnhặn,thânthểcânxứnghàihòađếnmứcnếuPietroCrespiởbêncạnhchàngthìchỉlàmộtkẻốmyếuhomhem.Rấtnhiềuphụnữthìthầmvớinhautronglúcmỉmcườibuồnbãrằngchànglàngườixứngđángvớicôgái.ChàngkhôngđilạivớiaiởMacondo.Chàngcómặtvàolúcsángsớmngàychủnhật,giốngnhưmộthoàngtửtrongtruyệncổtíchcưỡitrênlưngchúngựathắngbộyênnỉvàbànđạp.Đólàtưthếhiệnhữucủachàng,vìvớitưthếđóngaytừhồiđầutiênthấychàngtrongnhàthờtấtcảmọingườiđềuđồngývớinhaurằngđólàmộtđámtangthầmlặngvànặngnể,mộtcúgiaokèobímật,mộtnỗithấtvọngêchềmàkếtquảcủanókhôngthểlàtìnhyêugiữachàngvàRemedios-Ngườiđẹp,màphảilàcõichết.Đếnlầnthứsáucómặtởnhàthờvàocácngàychủnhậtchàngcôngtửxuấthiệntay

cầmmộtbônghồngvàng.Chàngđứngnghekinhmixa,nhưlâunaychàngvẫnđứngnhưthế,rồikhikếtthúclễmixachàngtiếnlênchặnbướcRemedios-Ngườiđẹpvàtặngcôbônghồngđơnlẻ.Vớivẻtựnhiêncônhậnbônghoa,nhưthểcôđãđượcchuẩnbịsẵnđểđónnhậnsựdângtặngấy,rồingaylậptức,trongchớpmấtcôvénmạngđểlộkhuônmặtvàmỉmcườicảmơnchàng.Đốlàtấtcảnhữnggìcôgáilàm.Nhưngcáiphútchớpnhoángấylàmộtkhoảnhkhắcbấttửkhôngnhữngđốivớichàngcôngtửmàcònđốivớitấtcảnhữngngườiđànôngcóvinhhạnhđượcsốngcáikhoảnhkhắcnhứcnhốiấy.Từlúcđó,côngtửlậpbannhạcngaycạnhcửasổphòngRemedios-Ngườiđẹp,vàđôilúcbannhạcchơichođếnsánghômsau.AurelianoSegundolàngườiduynhấtđồngcảmvớichàng,vàđịnhlàmchochàngtỉnhmộng.“Khôngnênmấtthờigianthêmnữa”,anhnóivớichàngvàomộtđêmnọ.“Congáinhànàycònnguhơncảlừađấy”.Anhkếtthânvớichàng,mờichàngcùngtắmtrongsâmbanh,cốlàmchochànghiểurằngcongáinhàmìnhcó“lòngdạsắtđá”nhưngvẫnkhônglaychuyểnđượcquyếttâmcủachàng.Khóchịutrướcnhữngđêmnhạckéodàikhôngdứt,ngàiđạitáAurelianoBuendíađãđedọadùngbángsúnglụcđểchữachochàngcáibệnhtươngtư.

Khônggìcóthểbuộcchàngphảitừbỏmốitìnhsiấy,ngoạitrừtìnhtrạngloạntríđángthươngcủachínhmình.Từmộtngườiđànônghàohoavàđứngđắn,chàngtrởnênxấutínhvàráchrưới.Ngườitađồnrằngchàngđãtừbỏquyềnlựcvàcủacảiởquêhươngxaxôicủamình,mặcdùtrênthựctếkhôngmộtaibiếtđíchxácnguồngốccủachàng.Chàngtrởnênngườihaycãivãngườichạybàntrongcáiquángiảikhát,vàrồimộthômthứcdậyngườiđầmđìacứtđáicủachínhmìnhngaytrongtiệmbácCatarino.Điềuđángbuồnnhấttrongtấmthảmkịchcủachàng làRemedios -Ngườiđẹpkhôngbaogiờđểýđếnchàngngaycảkhichàngxuấthiệntrongtưthếmộthoàngtửởnhàcô.Côthảnnhiênnhậnbônghồngvàngkhônghềcóýxấumàđúnghơncònthíchthútrướccửchỉquáưhàophóngcủachàng,vàcôvéntấmmạnglêncốtđểnhìnrõmặtchàngchứđâuphảiđểchàngnhìnthấymặtmình.

Thựcra,Remedios-Ngườiđẹpkhôngphải làmộtngườithuộccõithếtụcnày.Chođếnngaykhicôđãquátuổidậythìkhálâurồi,SantaSofíadelaPiedadvẫncònphảitắmvàmặcquầnáohầucô,vàngaycảkhicôđãcóýthứcvềmìnhrồibàvẫncứphảiđểmắtcanhchừngkẻocôlấycứtmìnhvẽnhữngconvậtlêntườngnhà.Haimươituổiđầurồimàcôvẫnchưahọcđọcvàhọcviết,vẫnchưangồivàobànănvàtựdùnglấythìanĩa,vẫncứđểtruồngthỗnthệnđilạitrongnhà,bởivìbảnthểconngườicôkhôngchịuđượcbấtcứhìnhthứclễnghinào.Khingườichỉhuytrẻtuổicủađộigácthổ lộtìnhyêuvớicôthìcôđãđơngiảncựtuyệtanhvìnhữnglờinóinôngnổicủaanhkhiếncôquáđỗingạcnhiên.

“Bàthấychưa,saomàanhchàngấyngốcthể”,cônóivớiAmaranta.“Anhchàngbảocháulàanhchàngđangchếtvìcháu,làmnhưthểcháulàthứbệnhthổtảkhôngbằng”.

Khithấyanhtaquảnhiênchếtbêncửasổphòngmình,Remedios-Ngườiđẹpđãkhẳngđịnhlạicảmgiáclúcbanđầucủamình:

-Bàthấychưa?-cônóivẻbìnhphẩm,-anhchàngquảlàngốc!Dườngnhưcómộtsựthôngminhsắcbénnàođóđãchophépcôgáinhìnrabảnchấtcác

sự vật ẩn sau bất kỳ hiện tượng nào. Theo cách nhìn của đại tá Aureliano Buendía thìRemedios-Ngườiđẹpkhôngphảilàngườichậmpháttriểntrítuệnhưngườitavẫntưởng,màhoàntoànngượclại.“Nócứnhưngườivừatrởvềsauhaimươinămlănlộntrongchiếntranh”,ngàivẫnthườngnóinhưvậy.Vềphầnmình,ÚrsulacảmtạThượngđếvìNgàiđãthưởngchogiađìnhcụmộtcôgáicựckỳtrongtrắng,nhưngđồngthờicụlạiloâutrướcsắcđẹpcủanó,bởivìcụchođónhưlàmộtlựclượngsiêunhiênđầymâuthuẫn,mộtcạmbẫycủaquỉdữnằmngaygiữacáithiệnchân.Vìthếmàcụquyếtchítáchcôrakhỏicuộcsống,bảovệcôtrướcmọiýmuốnthếtụcmàkhônghayrằngRemedios-Ngườiđẹp,đãđượcmiễndịchtrướcmọithóixấucủaconngườingaytừtrongbụngmẹ.ChưabaogiờcụnghĩrằngngườitasẽchọncôchắtgáicủamìnhlầmhoahậungựtrịnơitrungtâmvũhộiCarnaval.NhưngAurelianoSegundo,rấtthíchthúđượctráhìnhconhổ,đãmờichaAntonioIsabelvềnhàđểthuyếtphụccốnộimìnhrằngvũhộiCarnavalkhôngphảilàmộtngàyhộiđathầngiáomàlàngàyhộitruyềnthốngcủađạoThiênChúa.Cuốicùngtuyvẫncònhậmhựccụphảinghetheolờichaxứđồngýđểngườitaphonghoahậuchocôchắtgái.

TinđồnrằngRemediosBuendíasẽlàmchủngàyhộiđãlanđikhắpvùngđồnglầy,baytớitậnnhữnghangcùngngõhẻmvốnlànơisắcđẹplừngdanhcủacôvẫnchưađượcbiếttớivànógâynênnỗilolắngchonhữngaiđếnlúcnàycònnghĩrằngtênhọcủacôlàbiểutượngchosựbạihoại.Đólàmộtnỗilokhôngcócơsở.NếucóaitronglúcđókhôngcònđánglongạinữathìngườiđólàngàiđạitáAurelianoBuendía,mộtcụgiàbuồnbã,ngàymộtđểmấtdầnmốiliênhệgiữamìnhvớithựctạiđấtnước.Giammìnhtrongxưởngkimhoàn,mốiliênhệduynhấtcủangàivớibênngoàichínhlàviệcbuônbánnhữngchúcávàng.Mộttrongsốnhữngngườilínhtừngcanhgácngôinhàđạitákhihòabìnhmớilậplại,ngàyngàyđitớicáclànglâncậnbáncávàngvàtrởvềnhàkhuântheotiềnvàngvàtintức.

CótinnóirằngchínhpháiBảohoàngđượcsựgiúpđỡcủapháiTựdođãlàmlạiluậtphápđểmỗivịTổngthốngcóquyềnởngôitrongkhoảngtrămnăm.CótinnóirằngmộtbảnthỏaướcvớitòathánhVaticanđãđượckýkếtvànóirằngmộtvịHồngyGiáochủđộivươngmiệnlấp lánhkimcương,cưỡitrênmộtngaibằngvàngcũngđãtừthànhRomađếnvàcácvịbộtrưởngthuộcpháiTựdođãchochụpảnhbuổilễhọquỳgốihônlênchiếcnhẫncủangài.CótinnóirằngcôđàocảnhcủamộtgánhhátTâyBanNha,trongđêmnghỉlạiởthủđô,đãbịmộttoánngườiđeomặtnạbắtcócngaytrongphòngngủvàngayngàychủnhậtcôtađãkhỏathânkhiêuvũởnhànghỉmátcủangàiTổngthốngnướcCộnghòa.“Chớcónóichuyệnchínhtrịvớita?”,ngàiđạitánóivớingườilính.“Vấnđềcủachúngtalàbáncávàng”.Lờiđồnđạinóirằngsởdĩngàiđại tákhôngmuốnhaybiếtgìvềhoàncảnhđấtnước lãvìngàiđã làmgiàunhờxưởngkimhoàncủamình,khiđếntaiÚrsulađãkhiếncụphảibậtcườivớicảmquanthựctếrấtsắcnhạycủamình,cụkhôngthểhiểuđượccôngviệckinhdoanhcủangàiđạitáhếtđổinhững con cá vàng lấynhữngđồng tiềnvàng, để rồi sauđó lại biếnnhữngđồng tiềnvàngthànhnhữngconcávàngvàcứnhưthếluânhồimãitheocáchthức:càngphảilaođộngnhiềuhơnkhibánđượcnhiềuhơnđểthỏamãncáivòngluẩnquẩnvôvọng.

Quảthếthực,đốivớingàiđạitáđiềukhiếnngàithíchthúkhôngphảilàkinhdoanhmàlàlaođộng.Ngàiphảitậptrungtâmtưởngđếncaođộđểxếpcácvảy,đểkhảmconngươivàngbétinhinvàođôimắt,đểdátmỏngcácvảytrướcvâysau,đểcắmđuôichoconcá,màdođótrongtâmtưởngngàikhôngcóchỗtrốngđểchonỗithấtvọngvìchiếntranhlẩnvào.Cáinghềnghiệpkỳkhutỉmẩnđòihỏingàiphảidốchếttrílựcđãlàmchongàigiàkhọmđirấtnhanh,nhanhhơntấtcảnhữngnămthángchinhchiếngianlaocộnglại,tưthếngồilàmviệcđãvặncongsốnglưngngàivàconngươimắtngàiđãmờđimấthếtsứcnhìn,nhưngsựtậptrungtưtưởngcaođộtrongcôngviệcđãtrọngthưởngngài,chongàimộttinhthầnthanhthản.Lầncuốicùngngườitathấyngàiquantâmtớimộtvàivấnđềcóliênquanđếnchiếntranh,ấylàkhicáccựuchiếnbinhcủacảhaichínhđảngđãcầuviệnsựgiúpđỡcủangàiđểđòichínhphủphải thôngqua lươnghưuchiến tranh,một thứ lương luôn luônđượchứahẹnnhưngcũngluônluônởtìnhtrạngmớikhởisựcôngviệc.“Cácngàihãyquênquáchnóđi”,ngàinóivớihọ.“Cácngàithấyđấy,tađãtừchốinóđểtránhphảiđaukhổtrongmỏimòntrôngđợichođếnchết”.Lúcđầu,đạitáGerineldoMárquezđếnthămngàivàotấtcảcácbuổichiều,cảhaingồiởcửanhìnrađườngđểcùngnhớlạiquákhứcủamình.

NhưngAmaranta lạiđaukhổkhông thểghìmđượcnhữngkỷniệmxưađượcgợi lạidochínhngườiđànôngmệtmỏimàcáiđầuhóicủaôngtađãđẩyôngtavàovựcsâucủasựgiàtrướctuổi,vàdođóbàđãlàmkhổngàibằngnhữngcáikhôngđâu,chođếnkhingàichỉđếnchơinhàvàonhữngdịpđặcbiệtrồithìkhôngđếnnữavìbệnhbạiliệtbuộcngàiphảinằmyênmộtchỗ.Lầmlỳ,lặnglẽ,khônghềnhậnraluồnggiómớiđầysinhkhíđanglộngthổitrongnhàmình,ngàiđạitáAurelianoBuendíahầunhưmớichỉhiểuđượcrằngcáibímậtcủamộttuổigiàbìnhyênkhôngphảilàcáigìkhácmàchínhlàsựgắnbósâusắcvớicáicôđơn.Ngàithứcdậyvàolúcnămgiờsángsaukhingủgiấcngủchậpchờn,uốngtáchcàphêkhôngđườngvốngắnvớicảđờingài,sauđótựgiammìnhtrongxưởngkimhoàn,rồiđếnbốngiờchiều,ngàikéolêchiếcghếđẩuđidọctheohànhlangmàkhônghềnhìnvườnhồngđỏrựchoa,khônghềđểýtớivẻkiênnhẫnđầynghịlựccủaAmarantamàmỗibuồncủabàđangdõitheomộttiếngđộngkêuuuđượccảmnhậnvàolúcchiềuxuống,rồingàingồiởtrướccửanhìnrađườngchotớikhimuỗiđốtdữdộimớithôi.Đôilúccóngườinàođódámlàmkhuấyđộngnỗicôđơncủangài.

-Cókhỏekhông,ngàiđạitá?-họhỏingàikhiđiqua.-Vẫnthế,-ngàitrảlời.-Tôiđangđợiđámtangcủamìnhđến.VậylànỗilongạiđượcgâynênbởisựxuấthiệnlạimộtcáchcôngkhaicủahọBuendíaqua

việcphonghoahậuchoRemedios-Ngườiđẹpđãmấtđinhữngcơsởthựctiễncủanó.Tuynhiên,rấtnhiềungườikhôngtinnhưvậy.Ngâythơtrướcthảmhọađedọamình,dânchúngđổxôvềquảngtrườnglớntrongniềmtinồnàokhônxiết.VũhộiCarnavalđãđạttớiđỉnhcaocuồngnhiệt,cònAurelianoSegundothỏachívớiviệcmìnhgiảdạngconhổ,vàanhsungsướngđigiữađámđông tựbuông thả,màgàomàhát tớikhảncảcổhọng.Ngaykhiđó, trênconđườngtừđầmlầydẫnvàothịtrấnxuấthiệnmộtđoànngườigiảtrangđủmàuđủvẻ,rướccỗkiệu thếp vàng trên đó cómột cô gái đẹp lộng lẫy đếnmức người ta không dámnghĩ tới.NhữngcưdânhiềnlànhcủathịtrấnMacondocùngmộtlúcgỡbỏmặtnạđểcóthểnhìnrõhơncôgáilộnglẫytrongchiếcvươngmiệngàingọcbíchvàchiếcáokhoácbằnglôngđiêuthử[30],dườngnhưcô làmộthoànghậuđích thựcchứkhôngphải làmộthoahậutrongvũhộigiảtrangCarnaval.Khôngthiếungườicólýtrísángsuốtđủđểnghingờrằngđoànngườiđóđangđịnhkhiêukhích.NhưngAurelianoSegundođãngaylậptứcvượtquađượctìnhtrạngrắcrốiphứctạpnày,vàanhtuyênbốrằngnhữngkẻmớiđến làkháchmờidanhdự,rồianhtrịnhtrọngđặtRemedios-Ngườiđẹpvàhoànghậuđónggiảcùngngồitrênđàicao.Đếnnửađêm,nhữngngườilạmặtgiảtrangngườiBedouin[31]thamgiacáctròvuingâyngấtcủađêmhộivàhọđãkhiếntròvuithêmphongphúhơnvớithuậthỏacôngrựcrỡvàcảcáctròảothuậtleodâykhiếnmọingườinghĩđếncáctròchơimàunhiệmcủangườidigan.Bỗngnhiên,tronglúcđêmhộiđangnáonhiệtnhất,cómộtngườinàođóđãphávỡkhôngkhíhộihèđầmấm.

-ĐảngTựdomuônnăm!-anhtahô.-ĐạitáAurelianoBuendíamuônnăm!Nhữngtràngsúngnổđãdậptắtánhsángrựcrỡmuônmàucủapháohoa,nhữngtiếngkêu

thấtthanhđầyhoảngsợđãbópnghẹtâmnhạcrộnràng,vànỗisợhãiđãxuatanniềmvui.Nhiềunămsaunàydưluậnvẫntiếptụckhẳngđịnhrằngđộilínhhoànggiabảovệhoàng

hậuđónggiảlàmộttrungđộilínhthườngtrựctừnggiấuvũkhíthôngthườngbêndướibộáođẹpđẽcủangườiBedouin.Trongmộtthôngcáođặcbiệtchínhphủphảnđốidưluậntrênvàhứasẽtiếnhànhđiềutradứtkhoátvụđổmáunày.Nhưngsựthậtchẳngbaogiờđượclàmsángtỏ,cònlờigiảithíchrằngđộicậnvệhoànggiakhônghềcóbiểuhiệnkhiêukhíchnào,đãtácchiếntheomệnhlệnhcủaviênchỉhuyvàđãnổsúngkhôngthươngtiếcvàođámđôngthìvẫndaidẳngtồntạimãi.Khitrậttựđượclặplại,cảthịtrấnnàykhôngcònbóngdángmộtngườiBedouingiảdạngnào,trênquảngtrườngcònlạinhữngkẻbịthươngvànhữngxácchết,trongđócóbathằnghề,bốnngườiđóngvaiColumbine,mườibảyhoàngđế,mộtconquỷ,banhạccông,bahoànghậuNhậtBản.Tronglúchỗnđộnđầyhoảngsợ,JoséArcadioSegundođãkịpcứuthoátRemedios-Ngườiđẹp,vàAurelianoSegundokịpômlấycôgáiđónggiảhoànghậuvớiquầnáoxộcxệch,chiếcáokhoáclôngđiêuthửđẫmmáuđểchạytrốn.CôgáitênlàFernandadelCarpio.NgườitađãchọncôtrongsốnămngàncôgáiđẹpnhấtnướcvàmangcôđếnMacondovớilờihứasẽphongcôlàhoànghậuxứMadagascar.Úrsulachămsóccônhưchămsóccongáimình.Dânlàng,đánglẽsẽhoàinghivẻngâythơcủacôthìlạithươnghạiđứctínhchânthựccủacôgái.Sáuthángsauvụthảmsát,khinhữngngườibịthươngđãbìnhphụchẳnvànhữngbônghoacuốicùngđểởmộchungđãhéo,AurelianoSegundođãđitìmcôởmộtthànhphốxaxăm,nơicôđangsốngvớichamình,rồisauđócướicôởthịtrấnMacondotrongmộttiệcvuiồnĩkéosuốthaimươingày.

CHƯƠNG11Sauhaitháng,vợchồnghọxuýtnữabỏnhauvìAurelianoSegundochụpchoPetraCotes

mộtbứcchândungvậnxiêmyhoànghậuxứMadagascarđểanủiả.Khibiếtchuyện,FernandađãthuxếpquầnáocôdâuvàbỏMacondorađikhôngmộtlờitừbiệtanh.AurelianoSegundotheokịpnàngởtrênđườngđồnglầy.Saukhivanxinvàhứahẹnsẽtutỉnh,anhđưađượcnàngtrởlạinhàmìnhvàkhôngluitớinhànhântìnhnữa.PetraCotestintưởngởsứchấpdẫncủamình,khônghềbốirối.Ảđãlàmchoanhthànhngườiđànông.Ngaytừlúcanhcònlàmộtcậubéchoaichoai,trongđầuchứachấttoànnhữngýnghĩviểnvôngvàkhônghềhiểubiếtcuộcsống,ảđãlôianhrakhỏiphòngMelquíades,choanhmộtchỗđứngtrongcuộcđờithực.Tạohóachoanhbảntínhtrầmlắngvàkiêungạo,haysuytưcôđơn,cònảđãrènchoanhtínhcáchquậtkhởi,mạnhmẽ,cởimởvàhoangtoàng,đãtruyềnchoanhniềmvuicuộcsống,niềmvuihộihèvàxàiphí;dođóđãbiếnanhtừtâmhồnđếndiệnmạobênngoàithànhmộtngườiđànôngđúngnhưảtừngmơướckhicònlàcongáiđangthì.Anhđãcướivợ,bởivìcũngnhưconcái,sớmhaymuộnrồichúngnócũngphảilấyvợ,lấychồng.Anhkhôngdámsớmchothịbiếttin.AnhcốgiữtháiđộngâythơtrướcviệctựmìnhnổigiậnvôcớhayvờravẻđaukhổcốtlàmsaochoPetraCotessẽlàkẻgâyrasựlytángiữahaingười.CómộtngàyAurelianoSegundomắngmỏảmộtcáchvôlý.Hiểungaymưuđồcủaanh,ảlậptứcnóitoạcmóngheo:-Chẳngqualàanhmuốnlấycôhoahậuấymà.AurelianoSegundo,xấuhổlắm,giảvờgiậndữmộthồi,nóitoánglênrằngmìnhbịhiểulầmvàbịlàmnhục,rồitừđókhôngluitớivớiảnữa.Lúcnàocũnglàmchủbảnthân,mộtsựtựchủtuyệtvời,PetraCoteslắngngheâmnhạc,vàpháomừngđámcưới,lắngnghetiếngồnào,cuồngnhiệttrongcuộcvuichung,nhưthểtấtcảnhữngthứđóchỉlàmộttròmamãnhmớicủaAurelianoSegundo.Ðốivớinhữngkẻtỏvẻthươnghạichosốphậncủaả,ảtrấnanhọbằngnụcười:“Cácbácđừngngại”,ảnóivớihọ,“Ngữhoahậuấychỉlàthứđểtôisaivặtthôi”.Vớicôhàngxómmangđếnchoảnhữngcặpnếnképđểsoitỏbứcchândungngườitìnhđãbỏmình,thìảnóimộtcáchchắcnịchđầybíhiểm:-Câynếnduynhấtkhiếnanhấytrởlạisẽluônluôncháysáng.

Nhưảđãthấytrước,AurelianoSegundotrởlạinhàảngaysaukhituầntrăngmậtkếtthúc.AnhkéotheonhữngngườibạncốtricủamìnhvàmộtbácphónháymangtheobộquầnáovàchiếcáokhoáclôngđiêuthửmàFernandađãmặctrongvũhộiCarnaval.Trongkhôngkhívuivẻnhưngàyhộikéosuốtbuổichiềuấy,anhkhoácchoPetraCotesxiêmyhoànghậu,độichoảchiếcvươngmiệnhoànghậuxứMadagascar,chụpảnhrồiphânphátchândungảchocácbạnhữu.Ảkhôngchỉphụhọavàotròchơimàcònđộnglòngthươnghạianhvìnghĩrằngchắchẳnanhđãphảihốthoảnglắmnênmớinghĩrathủđoạnlàmlànhlạlùngnày.Vàolúcbảygiờtối,tuyvẫncònmặcxiêmyhoànghậu,ảđãtiếpanhtrêngiường.Anhmớicướivợchưachầyvàitháng,nhưngảđãnhậnthấyngayrằngvợchồnghọkhôngđượchòathuậnngayởtrêngiườngcướivàảsướngnhưđiênvìthấysựtrảthùcủamìnhđãđượcthựchiệntrọnvẹn.Tuynhiên,haingàysau,khianhkhôngnhữngkhôngdámtrởlạinhàảmàcònnhờmộtngườitrunggianđếngiảiquyếtnốtcácđiềukhoảnchialy,thìảhiểurằngsẽcầnphảiđiềmtĩnhhơnvàrằngdườngnhưanhđãsẵnsàngquyếtchíchạytheocáimẽhàonhoángbênngoàiấy.Ảcũngkhôngbựcdọc.Ảlạithuậntheomọiđòihỏicủaanh,làmchomọingườithựclòngtinrằngảlàngườiđànbàđaukhổ.VậtkỷniệmduynhấtcủaAurelianoSegundoảcòngiữđượclàđôiủngmàubemàtheođúngnhưlờianhnói,anhsẽmangchúngkhiđượcliệmvàoquantài.Ảcuộnchúngtrongtấmvảivàgiấukĩởdướiđáyrương,rồilạichờđợi,chờđợimộtcáchđầyhyvọng.-Sớmhaymuộnthếnàoanhấycũngphảitrởlại,-ảnóivớichínhmình,-dùchỉđểđiđôiủngnày.Ảkhôngcầnphảiđợilâunhưtừngdựđoántrước.Thựcra,AurelianoSegundo,ngaytừđêmtânhôn,đãhiểurằngmìnhsẽtrởlạinhàPetraCotessớmhơnrấtnhiềutrướckhicầnphảiđiđôiủngmàube,vìFernandalàmộtngườiđànbàlạcloàitrongcuộcđờinày.Nàngđãsinhravàlớnlênởmộtnơixabiểnhàngngànkilômét,mộtthànhphốbuồnthêlươngvớinhữngđêmđầysợhãivanglêntiếngbánhxelọccọccủacácbậcphóvươngtrênnhữngconđườngđágồghề.Bamươihaithápchuôngcùngđổhồivàolúcsáugiờchiềumộtcáchthêlương,chếtchóc.Khôngbaogiờnắngchiếuvàongôinhàcổkínhlátđá.Giótắtlịmtrênđỉnhnhữngcâybáởngoàisân,trênnhữngtấmmàngióđãúamàutrongcácphòng,trênmáivòmgiaonhaucủa

nhữngcáycamtùngởngoàivườn.Ngaykhiđãởtuổidậythì,Fernandavẫnkhônghaybiếtgìvềcuộcđờingoàinhữngbảnnhạctậpdươngcầmbuồnbãnhớnhung,domộtngườinàođóđượcphépkhôngngủtrưachơibênnhàhàngxóm.Ngồitrongcănphòngcủabàmẹốmyếudaxanhmáiđitrongánhsánglọcquanhữngtấmkínhmờbụi;nàngnghenhữngcungbậcthứtự,rềnrĩ,buồnbãvànghĩrằngâmnhạcấyhiệnhữutrongcuộcđời,tronglúcnàngmảimêtếtnhữngchiếcmũtangbằnglácâypalma.Mẹnàng,sốtđổmồhôivàolúcnămgiờchiều,kểchonàngnghethờihuyhoàngđãqua.Cómộtđêmtrăng,khicònnhỏtuổi,Fernandanhìnthảybóngmộtngườiđànbàvậnđồtrắngđitừvườnhoavàophòngcầukinh.Cáibóngvừalướtquaquánhanhấyđãlàmnànglolắngchínhlàvìnàngcảmthấynógiốnghệtmình,cứnhưthểđólàbóngdángmìnhtrongkhoảnghaimươinămsau.“Ðó làbàhoànghậucốnộiconđấy”,mẹnàngnóitronglúccơnhodịuđi,“Cụchếtvìngộgiókhichặtmộtcànhcamtùng”.Rấtnhiềunămsau,khicảmthấymìnhgiốnghệtcụcốnộimình,Fernandađâmranghingờbóngmamìnhnhìnthấyhồicònnhỏ,nhưngmẹnàngđãmắngnàngvềtộithiếuđứctin.

-Chúng tavốngiàucóvàcó thế lựcmạnhmẽvôcùng,bànóivớinàng. -Rồiconsẽ làhoànghậumà.

Nàngtinđiềuđómặcdùgiađìnhnànghiệnchỉlàmchủmộtchiếcbànăndàicóđủkhănvàđồdùngănuốngbằngbạc,vàcáibànnàychỉđượcdùngđểănbánhngọtvàuốngnướcsô-cô-la.Ngayđếnngàylàmlễthànhhôn,nàngvẫnmơthờilàmvua.Huyềnthoạiấydẫurằngchanàng,đôngFernandođãbuộcphảicầmcốngôinhàđể lấytiềnmaysắmđồcướichonàng.Khôngquángâythơcũngchẳnghợmmìnhvềdanhgiágiađình,ngườitađãgiáodưỡngnàngnhưthếđấy.Ngaytừthuởmớihiểubiếtchútít,nàngcònnhớmìnhvẫnđượcngồitrênchiếcbôbằngvàngcókhắcgiahuydònghọmìnhđểìđái.Lầnđầutiênbướcrakhỏinhàlàlúcnàngđãmườihaituổi,trênmộtchiếcxengựachỉcầnchạyquahaiôphốđểđếntuviện.Nhữngcôbạncùnglớpđềungạcnhiênrằngngườitatáchriêngnàngra,chonàngngồitrênmộtchiếcghếdựarấtcao,vàrằngngaycảtronglúcvuichơinàngcũngkhôngchơichungvớihọ.“Côấyrấtkhácđấy”,cácnữtusĩgiảithíchchohọ,“Côấysẽlàhoànghậuđấy”.Cácbạngáicủanàngtinđiềuđó,bởivìngaytừlúcấynàngđãlàmộtcôgáixinhđẹp,khácthườngvàkínđáonhất.Támnămsau,saukhiđãhọclàmthơbằngchữLatinh,đãhọcchơiđàncla-vơ-xanh[32] họcđàmđạo với các công tử về nghề nuôi chimưng, với các đứcGiámmục vềmôn thần họcchuyênbiệngiảichotôngiáo,họctranhluậnvớicácchínhkháchngoạiquốcvềcácvấnđềnhànướcvàvớiGiáohoàngvềcácvấnđềcủaThượngđế,nàngtrởvềnhàchamẹmìnhđểlạitếtnhữngchiếcmũtangbằnglácâypalma.Nàngthấynhàmìnhquangsạchđồđạc.Hầunhưchỉcònnhữnggiườngtủkhôngcógiátrị,cácngọnđènchùm,vàbộđồănbằngbạc,bởivìnhữngđồdùngcógiátrịđềubịbándầnbánmònđểlấytiềntrangtrảicáckhoảnchiphíchoviệcdạydỗnàng.Mẹnàngđãtừtrầnvìcơnsốtlúcnămgiờchiều.Chanàng,đôngFernando,mặcđồđen,vớiáocổcồnvàmộtchiếcxàtíchvàngvắtchéongangngực,vàocácngàythứhaiđưachonàngmộtđồngtiềnbạcđểchidùngănuống,rồicụmangđinhữngchiếcmũtangtếtlácâypalmavừalàmxongtuầntrước.Phầnlớnbuổibanngàycụởlìtrongphòngriêng,vàtrongnhữngdịphiếmhoicụmớiđirangoàiđườngcáinhưnglạivộitrởvềnhàtrướclúcsáugiờtốiđểcùngnàngđọckinhRosario.Khôngbaogiờchơithânvớimộtai.Khôngbaogiờnghenóivềnhữngcuộcnộichiếnđanglàmtổnthươngđấtnước.Khôngbaogiờbỏnghecácbuổitậpđàndươngcầmvàolúcbagiờchiều.Vàolúcnàngbắtđầuvỡmộngmìnhsẽlàhoànghậuthìởngoàicửachínhvanglêntiếngvồgọicửanệnkhẩncấp,nàngvộimởcửachomộtquânnhânbảnhbao,điệubộkhoanthai, trênmámangmộtvếtsẹovàtrênngựcgài tấmhuychươngvàng.Ôngtavàođàmđạoởphòngriêngvớichanàng.Haigiờsau,chanàngđếnphòngmáymaytìmnàng.“Conhãychuẩnbịđồđạccủamìnhđi”,cụnóivớinàng“Concầnphảiđixa”.NàngbịmangđếnMacondonhưthếđấy.Chỉtrongmộtngàythôi,cuộcđờiđãtrútxuốngđầunàngtấtcảsứcnặngcủamộtthựctếmàtrongnhiềunămchamẹcốtìnhtránhchonàng.

Từkhitrởvềnhà,nàngđóngkíncửa,ởtrongphòngkhóc,bấtchấpnhữnglờivanxinvàgiảithíchcủađôngFernando,đểxóađivếtnhụccháybỏngthànhsẹotrêndamình.NàngvừatựnhủlòngsẽkhôngrakhỏiphòngchođếnkhichếtthìcũngvừahayAurelianoSegundođếnnhàtìmnàng.Ðólàmộtvậnmaykhôngthểdựtínhtrướcđược,bởivìtronglúchoangmangvìtứcgiận,tronglúcđiêntiếtvìxấuhổ,nàngđãnóidốianhđểkhôngbaogiờanhlầnrađược

tôngtíchđíchthựccủamình.NhưngdấuvếtthựctếduynhấtđểAurelianoSegundolầnmòtheokhiđitìmnànglàlốinóivùngthảonguyênkhôngtrộnlẫnđượcvànghềtếtmũtangbằnglácâypalmacủanàng.AnhnhẫnnạitìmnàngvớiquyếttâmlớnmàcụJoséArcadioBuendíađãsửdụngđểvượtnúithànhlậplàngMacondo,vớilòngtựhàomùquángmàđạitáAurelianoBuendíasửdụngđểkhơidậycáccuộcchiếntranhvôbổ,vớilòngkiêntrìrồdạimàÚrsulađùngđểkhẳngđịnhsựtrườngtồncủadònghọmình.AurelianoSegundođãđitìmFernandanhưthếđấymàkhônglúcnàoanhtỏrachánnản.Khianhhỏiởđâucóbánmũtangtếtbằnglácâypalmathìmọingườidẫnanhvềnhàhọđểchọnnhữngchiếcmũđẹpnhất.Khianhhỏicôgáiđẹpnhấttrênmặtđấtnàyởđâuthìcácbàmẹlậptứcđưaanhđixemmặtcongáimình.Anhlạclốitrênnhữngngọnđèomâyphủ,trongnhữngvùngbịlãngquên,vàtrongmớbòngbongcủasựthấtvọng.Anhđãvượtquamộtcaonguyênvàngúanơichỉcótiếngvọngoolắplạinhữngsuytưởngvàchỉcócơnkhátlàmmờmắt.Saunhiềutuầnkhamkhổ,anhđãtớiđượcmộtthànhphốxalạmàởđấytấtcảcácthápchuôngđềuđỗhồithêthảm.Dùchưatừngnhìnthấy,cũngchưatừngngheaimiêutả,anhđãnhậnrangaynhữngbứctườngthànhlởlóivìgiósươngmanghơimặncủaxươngngườitápvào,nhậnrangaynhữngbancônggỗọpẹpvìmọtđụckhoétlâungày,nhậnrangaytấmbiểnquảngcáoởđâybánmũtang,màchữviếtcủanóđãnhomđitrêntấmbìacáctôngcũ.KểtừlúcanhđếnchotớibuổisángFernandađểlạingôinhàchoÐứcmẹToànnăngtrôngnom,lúcnàoanhvànàngcũngtấtbậtđếnmứchầunhưkhôngđủthờigianchocáccônữtusĩkịpmaybộđồcôdâu.Họbậnrộnlonhétnhữngngọnđènchùm,nhữngbộđồănbằngbạc,vànhữngthứvôdụngnhiềuvôkểcủacáigiađìnhquýtộcđãkhánhkiệttừngtồntạihaithếkỷnàyvàosáuchiếcthùnglớn.DonFernandotừchốilờimờicùngđivớihọ.Cụhứasẽđikhinàođãhoànthànhcáclờihứacủamình.Kểtừlúccúimìnhlàmdấubanphướcchocongái,cụlạiđóngkíncửađểởlỳtrongphòng,viếtthưbằngthơcókèmtheonhữnghìnhtrangtríbithươngvàcondấugiahuy,vốnlànhữngthứquađóFernandavàchanàngcóquanhệtrựctiếpvớiđờithường.ĐốivớiFernanda,ngàyấylàngàysinhđíchthựccủanàng.ĐốivớiAurelianoSegundo,ngàyấylàngàymởđầuđồngthờilàngàykếtthúchạnhphúccủaanh.Fernandamangtheomìnhmộtcuốnlịchquývàmộtchùmchìakhóamạvàngtrongđóvịchacốlàmthầygiáocủanàngđãdùngmựcluôntươimàuđánhdấunhữngngàykiêngnhậpphòng.NếukhôngkểtuầnlễThánh,nhữngngàychủnhật,nhữngngàybuộcphảinghekinhmixa,nhữngngàythứsáuđầutiêncủamột tháng,nhữngngàytế thầnvànhữngngàyhànhkinh,lànhữngngàynhấtthiếtphảikiêngcữ,cuốnlịchbổíchcủanàngchỉcònlạibốnmươihaingàyđượctựdonằmrảiráctrongtấmmạngnhệnnhữngdấugạchchữthậpcòntươimàumực.AurelianoSegundochorằngthờigiansẽquậtđổbứcràotrởngạiđó,đãkéodàitiệccướiquáthờigianquyđịnh.MệtmỏivìcònphảisaiđổvỏchairượuBrandyvàrượusâmbanhrathùngrácđểngôinhàđượcgọngàng,vàđồngthờitòmòthấyrằngcôdâuchúrểđãkhôngđingủcùngmộtgiờlạicònngủtạihaiphòngbiệtlậptronglúcpháovẫnnổ,nhạcvẫncử,giasúcvẫnbịgiết,ÚrsulanhớlạikinhnghiệmsốngcủachínhmìnhvàtựhỏikhôngbiếtcóphảiFernandacũngthắtchiếc thắt lưngtrinhtiếtmàsớmhaymuộnsẽgâynênnhững lờibìnhphẩmđộcđịacủadânlàngvàlàcộinguồncủatấnbikịchhaykhông.NhưngFernandađãthúnhậnvớicụrằngnàngchỉphảiđợiquahaituầntrướckhiđượcphépănnằmlầnđầutiênvớichồngmình.Quảnhiênhaituầnquađi,nàngmởcửaphòngmìnhtrongsựnhượngbộbắtbuộccủamộtnạnnhânbịtrừngphạt,vàAurelianoSegundođãnhìnthấyngườiđànbàđẹpnhấttrầngianvớiđôimắtrựcvẻkiêuhãnhcủaconvậthoảngsợvànhữngmớtócvàngmàuđồngxõatrêngối.AnhsungsướngquátrướchìnhảnhấyđếnmứcmộtlúcsaumớinhậnrarằngFernandađãvậnchiếcáongủtrắngmuốt,chekínmắtcáchânvàchùmcảmubàntay,ởngangbụngmởmộtcửamởtovàtròn,đượcthêuviềncẩnthận.AurelianoSegundokhôngthểkìmđượcmộtchuỗicườigiòngiã.-Ôi,cáinàycònkhêugợihơncảnhữngcảnhanhtừngnhìnthấy- anh gào, với tiếng cười khanh khách rền vang cả nhà. - Anh đã cướimột nữ tu dòng St.VincentdePaul.

Mộtthángsau,vìkhônglàmsaothuyếtphụcđượcvợmìnhcởichiếcáongủấy,anhđãmòđếnnhàPetraCotesđểchụpchoảbứcảnhvậnxiêmycủanữhoàng.Sauđó,khianhthuyếtphụcđượcFernandathôikhôngbỏvềquênữađểtrởlạinhàmình,nàngđãnhượngbộtrướcnhữngyêucầulàmlànhthathiếtcủaanh,nhưnganhvẫnkhôngbiếtcáchsắpđặtviệcnghỉngơitheođúngnhưđiềuanhmơướckhiđếnthànhphốbamươihaithápchuôngđểtìmnàng.

AurelianoSegundochỉtìmthấyởnàngmộtývịchánnản.Cómộtđêm,trướckhisinhcậucontraiđầulòngítbữa,FernandabiếtrằngchồngmìnhđãbímậttrởlạinằmcùnggiườngvớiPetraCotes.-Ðúngthếđấy,-anhthúnhận.Rồibằngmộtgiọngnhượngbộ,anhgiảithích:-Anhcầnphảihànhđộngnhưvậyđểchođàngiasúccủatatiếptụcsinhsôinảynởnhiềuhơnnữa.Anhkhôngmấtnhiềuthờigianđểthuyếtphụcnàngvềbiệnpháplạlùngấy,nhưngkhianhđãthuyếtphụcđượcnàngbằngnhữngchứngcứdườngnhưkhôngthểbácbỏthìđiềukiệnduynhấtmàFernandabuộcanhphảihứalàkhôngđượcđểchothầnchếttúmđượcmìnhngaytrêngiườngcủatìnhnhân.Bangườisốngvớinhaunhưthế,khôngaiđảđộngđếnai.AurelianoSegundo âu yếm và đúng hẹn với cả hai, Petra Cotes hả lòng hả dạ với sự hòa thuận, cònFernandagiảvờkhôngbiếtsựthật.Tuynhiên,sựhòathuậnlạikhôngđạtđượctronggiađình:Fernandakhôngsốnghòamìnhvớimọingười.Úrsulacốsứclamắngđểnàngnémđicáikhănnỉmànàngdùnglótgiườngmỗikhichungđụngvớichồngrồisauđólạiquànglênvaivàchínhchiếckhănnàyđãgâynênbaolờinhỏtobàntáncủadânlàngnhưngnàngvẫnkhôngchịunémnóđi.CụkhôngtàinàothuyếtphụcnổinàngkhinàocầnịđáithìđivàocầutiêuvàbánquáchchiếcbôbằngvàngchođạitáAurelianoBuendíađểngài làmnhữngconcávàng.Amarantakhóchịutrướccáchnóinăngthôbạovàthóiquengọisaitênsựvậtcủanàngnênbàcũngthường xuyênnói lóng trướcmặtnàng. Cómộtngày, cáu tiết trước lời bángbổ, FernandamuốnbiếtAmarantanóigìvàbànàykhôngdùnglốinóivănhoabónggió,đãtrảlờinàng:-Taobảo,-bànói,-rằngcháulàmộttrongnhữngcôgáitômđộicứtlênđầu.Kểtừngàyđóhaingườikhôngnóichuyệnvớinhau.Khibấtđắcdĩphảinóivớinhauđiềugìthìhọnhắnquangườikháchoặcnóimộtcáchgiántiếp.Phớtlờtrướcnỗikhóchịucủangườinhà,Fernandavẫnkhôngtừbỏýđịnhsắpđặtthóiquenchocácbậcbềtrên.Nàngđãquyếtđịnhbỏlệăncơmởnhàbếpmàaiđóicứviệcđiănnhưtrướcđây,buộcmọingườiphảiăncơmvàođúnggiờquyđịnhtạiphòngăn,phảingồivàobànănlớnđãdọndẹptinhtươmcókhănlau,đènchùm,đồănbằngbạc.TínhchấtnghiêmtrangcủacáiviệcvốnvẫnđượcÚrsulacoilàmộtviệcgiảndịnhấtcủađờithường,đãtạonênmộtkhôngkhícăngthẳngkhiếnJoséArcadioSegundolầmlìđãlàngườiđầutiênchốnglạinó.Nhưngthóiquenvẫncứđượcthiếtlập,chẳnghạnnhưthóiquencầukinhRosariotrướckhiănbữatốivàchínhnóđãlàmchohàngxómphảiđểývàgâynênlờiđồnrằng:nhàBuendíakhôngngồivàobànănnhưmọigiađìnhmàtráilạiđãbiếnbữaăntốithànhmộtbuổilễmixatrangtrọng.NgayđếnnhữngniềmtintôngiáocủaÚrsula,nảysinhtừhyvọngchốclátcủacụhơnlàtừtruyềnthống,cũngbắtđầumâuthuẫnvớinhữngtínđiềumàFernandađãthừahưởngcủachamẹ.TronglúcÚrsulacònchắcchânmạnhtay,thìmộtsốtụclệcổvẫncònđượcduytrìvàcuộcsốnggiađìnhvẫntuântheonhữngcảmnhậntinhtếcủacụ,nhưngtừkhicụbịlòavàsứcnặngtuổigiàbuộccụphảingồiyênmộtxó,thìcáivòngcươngtỏađượcFernandakhởixướngngaytừkhinàngmớivềnhàchồngđãhoàntoànkhépkínlạivàkhôngmộtaingoàinàngquyếtđịnhvậnmệnhcủagiađình.NghềlàmkẹobánhtừngđượcSantaSofíadelaPiedadduytrìtheoýnguyệncủaÚrsulađãbịFernandacoilàmộtnghềhènmọnvàchẳngbaolâubịđìnhchỉ.Cửanhà,vốnđượcmởtoangtừsángsớmchođếnkhiđingủ,đãbịđónglạitronggiờnghỉtrưavớicáicớđểtránhánhnắngnungnóngcácphòngngủvàsauđóimỉmđóngsuốtngày.CànhlálôhộivàchiếcbánhvốnđượctreoởtrướccửanhàngaytừthuởmớilậplàngMacondonayđãbịthaythếbằngmộtcáihốcđểthờtượngChúaGiêsu.ÐạitáAurelianoBuendíacũngđãbiếtđượcnhữngthayđổiấyvàđãnhậnralýdocủachúng.

“Chúngtađangquaytrởlạiđểlàmngườiquýphái”,ngàiphảnđối,“ÐếncáibướcnàythìmộtlầnnữachúngtalạiphảichiếnđấuchốngchếđộBảohoàng,nhưnglầnnàylàđểđưamộtôngvuakháclênngaivàng”.

Fernandavốnrấttinhtế,tựgiữgìnýtứđểkhỏiphảivachạmvớingài.Tinhthầntựdocủangài,cáisứcphảnkhángcủangàitrướcmọinghithứcxãhộicứngrắnkhiếnnàngrấtkhóchịu.Những tách càphêkhôngđườnguốngvào lúcnămgiờ sáng, sựbừabộn trongxưởngkimhoàn,chiếcáokhoácsứtchỉđườngtàcũngnhưthóiquenngồitrướccửanhìnrađườngvàolúcchiềutàcủangài,tấtcảnhữngthứđóđềunhưnhữngchiếcgainhứcnhốiđâmvàomắtnàng.NhưngFernandacầnphảinhượngbộngài,phảicoingàinhưmộtbộphậnởngoàicáicỗmáygiađìnhbởivìnànghiểurấtrõràngrằngngàiđạitágiànàylàmộtngườiđãbịtuổitácvànỗithấtvọnglàmchohiềnlànhđi;chứnếukhôngchỉvớimộthànhđộngquậtkhởiđầysức

mạnh,ngàihoàntoàncóthểlàmlaychuyểnnềnmóngcủacảngôinhà.Khichồngnàngquyếtđịnhgọitênđứacontraiđầulòngbằngtêncủaôngnộinóthìnàngkhôngdámcãilại,bởivìnàngmớivềnhàchồngvẻnvẹnmộtnămtrời.Nhưngkhisinhđếntrưởngnữ,nàngmộtmựcđòi đặt tên cho nó là Renata như tên của mẹ mình. Úrsula đã quyết định gọi tên nó làRemedios.SaumộtcuộctranhluậngaygắttrongđóAurelianoSegundođóngvaimộtnhàhiềntriếtvuivẻ,họđặttênchonólàRenataRemedios,nhưngFernandavẫncứgọinólàRenatachọclỏn,trongkhiđócảnhàvàdânlànggọinólàMeme,mộttêngọithânmậtcủaRemedios.Thoạtđầu,Fernandakhôngnóichuyệnvềgiađìnhmình,nhưngrồidầndầnnàngbắtđầulýtưởnghóangườichamình.Ngaytạibànăn,nàngcangợicụnhưmộtconngườiđặcbiệttừngtừbỏmọinghilễtrốngrỗngvàđãtrởthànhmộtvịthánhsống.AurelianoSegundongạcnhiêntrướcsựtántụngkhôngphảilúcvềôngbốvợ,đãkhôngdừngđược,đànhphảigiễunhẹsaulưngvợmình.Cảnhàđềutheogươnganh.NgaychínhÚrsula,đanghếtsứctựhàovềgiađìnhêmấmvàngượclạiphảilặnglẽchịuđựngnhưngmốibấthòatrongnhà,đãcólầntựmìnhnóirằngthằngchítcònoắtconcủamìnhchắcchắnsẽlàmộtHồngyGiáochủbởivìhắnlà“cháungoạicủamộtvịthánh,làconcủamộthoànghậuvàmộtthằngăntrộmgiasúc”.Bấtkểnụcườimỉaấy,bọnnhócquennghĩvềôngngoạimìnhnhưnghĩvềmộtnhânvậthuyềnthoại,ngườivẫnthườnggửichochúngnhữngvầnthơâuyếmtrongcácbứcthưvàcứmỗibậnlễNoelđếnlạigửichochúngmộtthùngquàtođùnggầnnhưkhôngmanglọtcửachính.Thựcrađólànhữngđồvặtvãnhcuốicùngcònlạicủagiatàiquyềnquýxưa.Ngaytạiphòngngủcủabọntrẻ,bằngnhữngthứnàyngườitadựngmộtbànthờvớinhữngtượngthánhtobằngcỡngườithựcmàđôimắtthủytinhcủacácvịnàyđãgâychochúngấntượngsâusắcnhưngườithật; cònnhữngbộ áoquầnđược thêu thùa thậtđẹp của các vị thì theo conmắt chúng lànhữngbộquầnáođẹpnhấtchưamộtngườidânMacondonàotrongđượcmặc.Dầndần,vẻhuyhoàngtẻnhạtcủangôinhàcổkínhvàlạnhlẽonọđãđượcchuyểnvềngôinhàsángsủacủagiađìnhBuendía.“Giờđây,họđãgửichochúngtamộtnghĩađịagiađìnhrồi”,cólầnnàođóAurelianoSegundođãbìnhluận,“chỉcònthiếunhữngcâyliễugiỏvàđáxâymồthôi”.Mặcdùtrongcácthùngnàykhôngbaogiờđựngcácđồchơichobọntrẻ,nhưngchúngvẫncứmongđợichochónghếtnămđểđếnthángchạp,bởivìdùthếnàođinữathìcácđồcổlỗsĩvàluônluônkhôngđượcbiếttrướcấycũngvẫnlàmộtsựkiệnmớilạtrongnhà.TrongdịplễNoellầnthứmườikểtừkhiFernandavềnhàchồng,khicậubéJoséArcadiođãchuẩnbịđithi,mộtchiếchòmgỗkhổnglồcủaôngngoạiđượcđóngđinhquétxithậtcẩnthậnvàđượcgửiđếnchobàFernandadelCarpiodeBuendíarấttônkínhviếtbằngthứchữgô-tíchquenthuộc,đãđếnkhásớmhơnmọinăm.Tronglúcnàngởtrongphòngđọcthư,nhữngđứatrẻnônnóngvộimởchiếchòm.Nhưthườnglệ,đượcsựgiúpsứccủaAurelianoSegundo,bọnchúngcậycácmảngxigắn,mởnắpchiếchòm,moihếtmùncưaởbêntrongra,vàchúngthấyởbêntrongmộtchiếchòmchìđượccácvítđồngvítlạirấtchắcchắn.Trướcmặtnhữngđứatrẻđangháohức,AurelianoSegundotháotámchiếcvítđồng,vàkhimởnắphòmrahầunhưanhkhôngkịpkêulênvàđẩybọntrẻsangmộtbên,vìđãnhìnthấyDonFernandovậnđồđen,trênngựcđeomộtcâythánhgiá,dadẻnứtbungratrongnhữngnốtlởkhẳnmùihôivàcáitửthinàyđãđượcchưngtrongmộtthứnướcthịttrainuôilấyngọcđặttrênbếplửacháyâmỉ.Saungàysinhbégáiítlâu,lễthượngthọkhônghềmongđợicủađạitáAurelianoBuendíađượccôngkhailoanbáo.ChínhphủralệnhtổchứcnóđểkỷniệmngàykýhiệpđịnhNeerlandia.Ðólàmộtquyếtđịnhtráivớiđườnglốichínhtrịchínhthốngđếnmứcđạitáđãmạnhmẽtuyênbốchốnglạivàngàiđãtừchốilễmừng.“Ðâylàlầnđầutiêntanghenóiđếnlễthượngthọ”,ngàinói,“Nhưngmuốnnóigìthìnói,điềuđóchỉcóthểlàmộtlờibángbổmàthôi”.

Cáixưởngkimhoànvốnđãhẹprồigiờđâylạiđôngnghịtcácvịsứgiả.Nhữngluậtgiamặcđồsẫmtrướcđâynhưnhưngconquạlượnlờquanhđạitánaytrởlạivớidángvẻgiànuavàtrangtrọnghơnrấtnhiều.Khithấybọnhọxuấthiệnnhưtrướcđâyhọtừngđếnđểngăncảncuộcchiến,ngàiđãkhôngthểchịunổinhữnglờitántụngquáưtrơtrẽncửahọ.Ngàiralệnhchohọhãyđểmìnhyên,khôngchịunhậnmìnhlàmộtyếunhâncủadântộc,nhưlờibọnhọnói,màchỉlàmộtanhthợthủcôngtầmthườngvớiướcmuốnduynhấtlàđượcchếtvìmệtmỏitronglãngquênvàtrongcảnhnghèotúnglàmnhữngconcávàngcủamình.ÐiềukhiếnngàiphẫnnộhơncảlàtintứcnóirằngchínhngàiTổngthốngnướcCộnghòađãdựđịnhsẽđíchthânthamgiacáchoạtđộngquầnchúngởMacondođểgắnHuânchươngCônghuâncho

đạitá.ÐạitáAurelianoBuendíađãnhờnóilạichínhxáctừngtừmộtvớingàiTổngthốngrằngmìnhthật lòngkhaokhátđợicáidịptuylàmuộnmằnnhưngrấtquýnàyđểchongàiTổngthốngmộtphátsúng,khôngphảiđểngàichuộctộivìnhữngbấtcôngvàkhônghợpthờicủachếđộmàđểngàichuộclấycáitộidámhỗnxượcđốivớimộtcụgiàvốnkhônglàmhạiaicả.Ðólàlờicảnhcáođanhthépmàđạitáđãnóiramiệng,dođóngàiTổngthốngnướcCộnghòađếnphútchótđãhoãnchuyếnđivàđểcholễmừngthêmlongtrọng,ngàiđãpháimộtđặcpháiviênđithaymình.ÐạitáGerineldoMárquez,hoàntoànởyênmộtchỗ,đãrờibỏgiườngbệnhbạiliệt,đếnanủingườibạnchiếnđấucũcủamình.Khithấyxuấthiệnmộtchiếcghếxíchđuđượcbốnngườiđànôngkhiêng,vàthấyngườibạntừngchiasẻvớimìnhmọinỗivinhnhụcngaytừthờitraitrẻngồitrênnóbênnhữngchiếcgối,thìđạitáAurelianoBuendíanhậnrangayrằngđạitáGerineldoMárquezgắnggượngđếnđểbàytỏtìnhđoànkếtcủamình.Nhưngkhiđãbiếtýđịnhthựccủachuyếnviếngthămnày,ngàiđãralệnhđuổingườibạncốtricủamìnhrakhỏixưởngkimhoàn.-Thậtlàquámuộntamớihiểurằng,-ngàinốivớibạnmình,-nếuđểchúngbắnanhthìtađãlàmphúcchoanhnhiềuđấy.ThếlàngàylễthượngthọcủangàiđạitáđượctiếnhànhkhôngcósựthamgiacủabấtkỳthànhviênnàotronggiađìnhBuendía.LễmừngnàyđãngẫunhiêntrùngvớituầnlễhộigiảtrangCarnavalnhưngkhôngmộtaicóthểcởibỏchođạitáAurelianoBuendíacáiýnghĩdaidẳngchorằngsựtrùnghợpấycũngđãđượcchínhphủdựtínhtrướcđểlàmcholờibángbổđócàngthêmthôbạo.Từxưởngkimhoànvắnglặng,ngàinghecácbảnhànhkhúchùngdũng,nghehămmốtloạtđạibácnổ,nghenhữnghồichuôngvanglênbảnthánhcatạân,vànghemộtvàicâutrongcáibàidiễnvănđọctrướcnhàmìnhkhihọlấytênngàiđặtchomộtđườngphố.Khimắtngàinhòenướcmắt,thứnướcmắttủihờn,thứnướcmắtcămgiậnvàlầnđầutiênkểtừkhichịuthấtbạiđếnnay,ngàicảmthấyđaukhổvìkhôngcònchícáithếvàsứcbạtnúithờitraitrẻđểmởmộtcuộcchiếnđẫmmáuđặngquétsạchchếđộBảohoàng.GiữalúcnhữngtiếngồnvuivangvọngcủangàyhộichưadứtthìÚrsulagõcửaxưởngkimhoàn.

-Ðừnglàmphiềnnữa,-ngàinói.-Tađangbận.-Mởcửamau,-vớigiọngnóithườngngày,cụđòimở.-Việcnàychẳngcandựgìvớingày

hộiđâu.ThếlàđạitáAurelianoBuendíamởthencửavàngàithấyởtrướccửamườibảyngườiđàn

ônghoàntoànkhácnhau,từvócdángđếnmàuda,nhưngtấtcảđềumangvẻcôđơnmàquađóởbấtcứxóxỉnhnàotrênmặtđấtnàyngườitađềucóthểnhậnrahọlàanhem.Ðólànhữngngườicontraicủangài.Khônghềbảonhau,cũngkhônghềquennhau,họđãđếnđâytừnhữngxóxỉnhhẻolánhnhấtcủavùngduyênhảiđangrộnràngtrongngàyhộináonhiệt.TấtcảđềutựhàomangtênAurelianokèmvớitênhọcủamẹmình.Trongbangàyởlạinhàđạitá,đểlàmhàilòngÚrsulavàkhiếnFernandaphảingạcnhiên,đôilúchọgâyranhữngvụẩuđả.AmarantalụctìmtrongđốnggiấytờcũcuốnsổtaytrongđóÚrsulađãtựtayghilạitên,ngàythángnămsinh,ngàyđặttêncủatấtcảvàbàchỉchotừngngườiphòngởhiệntạithuộcvềmình.Danhsáchấychophépnhớlạihaimươinămchiếntranh.Vớidanhsáchnàyngườitacóthểdựnglạinhữnghànhtrìnhbanđêmcủađạitá,kểtừbuổisángsớmchàngđikhỏilàngMacondodẫnđầuhaimươimốtchàngthanhniênđểgianhậpmộtcuộckhởinghĩađầyảotưởng,chođếnlầncuốicùngtrởvềmìnhlẩntrongchiếcáokhoácbêbếtmáukhô.AurelianoSegundokhôngbỏlỡdịpchúcmừngcácôngchúmìnhbằngviệcồnĩmởtiệcvuigồmrượusâmbanhvàđànphongcầmvàtiệcvuinàyồnĩvuinhộnđếnmứcđượcliệthạnghayhơncảvũhộiCarnavalkhôngthànhvìtrùngvớilễthượngthọcủađạitádochínhphủtổchức.Họđậpvỡmộtnửasốcốctách,xéonátcảcácvườnhoađểđuổitheomộtchúbênon.Họbắnsúngđểgiếtgà,buộcAmaranta phải nhảy những điệu van buồn của Pietro Crespi, dỗ ngon dỗ ngọt Remedios -Ngườiđẹpđểcômặcquầnđànôngleocộtmỡ,rồithảmộtchúlợnbôidàymỡchạytrênhànhlangvàconlợnnàyđãhúcngãFernanda.Nhưngkhôngmộtaicathánnhữngtrònghịchngợmquátrớnấy,bởivìngôinhàrunglênnhưmộttrậnđộngđấttrướctròvuitrongđósứckhỏecườngtrángcủaconngườiđượctrànra.ÐạitáAurelianoBuendía,vốnlúcđầutiếphọhờhữngvàthậmchícònhồnghimộtsốngườicóquanhệmáuthịtvớimình,đãcùngvuivớiniềmvuisôinổicủahọvàtrướckhihọrađingàiđãtặngmỗingườimộtconcávàng.NgayđếncảJoséArcadioSegundovốnngạođời,cũnghiếnchobọnhọmộtbuổichiềuchơigàchọimàtínữa

gâyratainạn,vìmộtsốtrongsốmườibảyanhemAurelianonàyvốnlànhữngtaysànhsỏitrongcácsới thigàchọi,dođómới thoángnhìncúđáđầu tiênhọđã lập tứcpháthiệnranhữngthủđoạnmaquáicủachaAntonioIsabel.AurelianoSegundo,đứngxemnhữngngườianhemcùngchungmộtbátmáusôinổichơinhữngtròvuivôtậnđầylýthú,đãquyếtđịnhmờimọingườiởlạilàmviệcvớimình.NgườiduynhấtchấpnhậnlờimờilàAurelianoTriste,mộtthanhniênlaiđenlựclưỡngvốnkếthừađượcnhiệttìnhhăngsayvàlònghamtìmtòikhámphácủaôngnội,ngườitừngnếmtrảiđủmọigiantruânởkhắpnơi,dođóanhchorằngmìnhsốngởđâucũngvậy.Nhữngngườikhácmặcdùvẫncònchưavợ,đãtựquyếtđịnhlấyvậnmệnhcủamình.Tấtcảđềulàthợthủcôngthạonghề,đềulàtrụcộtcủagiađình,đềulàdânhiềnlành.

NgàythứtưLễtro,trướckhimỗingườimộtngảđikhắpvùngduyênhải,Amarantatìmmọicáchđểhọmặcquầnáođẹpngàychủnhậtvàđưabàđinhàthờ.Thíchthúhơnlàsùngtín,họđãđểchomìnhbịcuốnvàotậnnơilàmlễkiêntin.ChínhtạiđâychaAntonioIsabelđãlấytrovạchmộtchữthậplêntrántừngngười.Vềđếnnhà,ngườinhỏtuổinhấtmuốnlautránđãpháthiệnravếttrokhôngthểrửasạchđược,rồingaysauđó,cậupháthiệnravếttrocủacácanhcậucũngkhôngthểrửasạchđược.Họthửlấynướcxàphòng,rồilấyđấtvàbãcọ,rồilấyđá kỳ và dung dịch kiềm, vẫn không tài nào xóa được chữ thập trên trán mình. Trái lại,Amarantavànhữngngườikhácđidự lễmixađềudễdàngchùi sạchchữ thậpấy trên tránmình.“Chúngrađinhưvậycàngtốt”,-Úrsulanói,-“Từđâytrởđikhôngmộtaicóthểnhầmlẫnchúng”.Họồnĩrađitrongtiếngpháovàâmnhạcđưatiễn,vàđểlạicảmgiácrằngdònghọBuendíađãgieogiốngởkhắpmọinơichomuônđời.AurelianoTriste,vớichữthậpxámmàutrotrêntrán,đãlậpởngoàibìalàngmộtnhàmáylàmnướcđámàJoséArcadioBuendíatừngmơthấytrongnhữngđammêsángtạocủacụ.Ởđượcmấytháng,nghĩa làkhiđã làngườiquenthuộcvàđượcmọingườitrọngnể,AurelianoTristeđitìmmộtngôinhàđểđưamẹvàcôemgáichưachồng(vốnkhôngphảilàcongáingàiđạitá)đếnởvớimìnhvàanhthíchngôinhàcổlỗdườngnhưbỏhoangởphốgầnquảngtrường.Anhhỏiailàchủngôinhàấy.Cóngườibảoanhrằngđó lànhàvôchủ, rằng trướcđâycómộtbàgóacôđơnchuyênănđấtvàvôitườngđểsốngđãởngôinhànàyvàrằngtrongnhữngnămcuốiđời,ngườitachỉhailầnnhìnthấybàrađườngđộimộtchiếcmũgàinhiềubônghoagiảnhỏlitivàđiđôigiàycũmàubạckhibàđingangquaquảngtrườngđểđếnbưuđiệngửithưchođứcGiámmục.Ngườitabảoanhrằngngườibạngáiduynhấtcủabàlàmộtngườiởgáirấtácvẫnthườnggiếtchó,giếtmèovàbấtkỳconvậtnàodámbénmảngvàonhà,rồivấtxácchúngragiữađườngcáikhiếncảlàngngộtngạttrongtùhôixácconvậtthốirữa.Kểtừđộmặttrờisấykhôbộdaconvậtcuốicùngbịnémragiữađườngcáiđếnnayđãtrảiquamộtthờigianrấtdài,đếnmứccảlàngthốngnhấtchorằngbàchủvàngườiởgáiđãchếttừtrướckhichiếntranhkếtthúcrấtlâu,vànóirằngngôinhàvẫncònđứngvữngđượclàvìtrongnhiềunămgầnđâychưahềcómộtcơnlốccũngnhưchưacómùađôngácnghiệtnào,cácbảnlềcửađãrờirãhếtvìgỉ;nhữngcánhcửahầunhưvẫnđứngyênđượclànhờmạngnhệngiăngchằngchịt,cáccửasổvẫnbámvàonhaunhờcóhơiẩm;nềnnhànứtnẻhếtbởicỏvàhoadạimọcumtùm,vànhữngkẽnẻnàylànơiđểthằnlằnvàđủloạiconvậtghêtởmlàmtổ,tấtcảnhữngthứđódườngnhưcùngphụhọanóilênrằngtạingôinhànàyítnhấtlàtừnửathếkỷnaykhôngcóaisinhsống.AurelianoTriste,vốnthíchmạohiểm,khôngcầnthêmnhiềubằngchứng.Anhlấyvaikhẽđẩycửachính,thếlàcáikhungcửagỗđãmọtbỗngđổxuốngkhônghềgâytiếngđộngtrongmộttrậnmưabụivàcứtmọt.AurelianoTristeđứngyênởbậccửađợichođếnkhiluồngbụimùmịtbayđihết,vàlậptứcanhnhìnthấyngayởgiữaphòngkháchcómộtngườiđànbàgầyguộc,vẫnănmặctheomốtthếkỷtrước,trêncáiđầutrọcvẫncònvươngmộtvàimớtóchung,đôimắttovừatắtđinhữngtiasánghyvọngvẫncònđẹp,vàdamặtnhănnhúmlạibởinỗicôđơnchuaxót.Ðanghoảnghốttrướchìnhảnhcủaconngườiđãthuộcvềmộtthếgiớikhác,AurelianoTristehầunhưvẫnchưahayrằngngườiđànbàấyđangchĩanòngkhẩusúnglụccũvềphíamìnhngắmbắn.-Bàthứlỗicho,-anhkhẽnói.Bàtađứngyênngaygiữaphòngkháchmùmịtbụi,chămchúquansátngườiđànôngtolớncótấmlưngvuôngvức,trêntránxămbứchìnhcâyThánhgiámàuxámtro,vàqualànbụimùmịtnàybàlạithấy.anhtrongmộtlànsươngmờthuộcmộtthờikhác,khoácchéongựcmộtkhẩusúngsănhainòngvàtayxáchmộtxâuthỏ.-Trờiơi?VìtìnhyêuthươngcủaThượngđế,-bàtakhẽthốtlên,-cólẽnàogiờđâyanhlạitrởvềvớiem

bằngkýứcnày?-Thưabà,cháumuốnthuêngôinhànàyạ,-AurelianoTristenói.Thếlàngườiđànbàgiươngkhẩusúnglên,nhắmthẳngvàochữthậpmàutroởtránanh,rồilênđạnmộtcáchkiênquyết.-Xéongay?-bàralệnh.Ðêmấy,tronglúcăntối,AurelianoTristekểlạicâuchuyệnnàychocảnhànghe,Úrsulabậtkhócnứcnở.“LạyThượngđếthánhthần?”,haitayômlấyđầu,cụthốtlên,“Nóvẫnsốngư”.Thờigian,chiếntranh,nhữngnỗibấthạnhthườngngàynhiềuvôkểđãkhiếncụquênkhuấyRebeca.NgườiduynhấtkhônglúcnàokhôngýthứcrằngRebecavẫncònsốnglàAmarantagiànuavàươngbướng.AmarantanghĩđếnRebecavàolúctrờisángkhicơnbănggiácủatráitimđánhthứcbàdậytrênchiếcgiườngcôđơn,rồinghĩđếnRebecakhibàxoaxàphònglênbộvúteovàcáibụngnhănnheo,khibàmặcđồlótcủatuổigià,vàkhibàthaytấmbăngđentrênbàntaymàbàđãtựmìnhnhúngvàobếpđangrựcthanhồngđểtrừngtrịmình.

AmarantanghĩtớiRebecavàotấtcảmọigiờ,dùngủhaythức,dùvuihaybuồn,bởivìnỗicôđơnđãbuộcbàphảilựachọnnhữngkỉniệm,phảiđấtbỏhàngđốngrácrưởibuồnnhớcủacuộcđờiđãdồntụlạitrongtráitimmình,vàmặtkhácđãthanhlọc,đãnângcao,đãvĩnhhằnghóanhữngkỉ niệmkhác, nhữngkỉ niệm chua chát nhất củađờimình.Quabà,Remedios -NgườiđẹpbiếtđượcsựtồntạicủaRebeca.Cứmỗibậnhọđiquangôinhàráchnát,bàkểchocôcháunghevềmộtsựkiệnnhàmchán,haymộtcâuchuyệnngụngôntụctĩu,rồithôngquahìnhthứcnàycốlàmchocôcháuchiasẻvớimìnhnỗihậnthùđãnguộiđivàdođócốkéodàinó cho đến khi chết. Nhưng bà đã không thực hiện được các mục đích của mình, bởi vìRemedios-Ngườiđẹphoàntoànngâythơtrướcmọithứtìnhcảmdễxúcđộngvàhơnnữacũngdửngdưngtrướcnhữngtìnhcảmquáưxaxôiđốivớimình.Tráilại,Úrsula,ngườitừngchịuđựngsựdằnvặtkháchẳnvớisựdằnvặtcủaAmaranta,đãnhớtớiRebecatrongmộtkíứcthanhsạchhơn,bởivìhìnhảnhmộtconbéđángthươngđượcngườitamangđếnnhàcùngvớitảihàicốtcủachamẹnóđãchiếnthắngđòntrừngphạtmàcụthựchiệnđểkhôngcôngnhậnnólàthànhviêncủagiađìnhmình.AurelianoSegundoquyếtđịnhcầnphảiđưabàvềnhàđểchămnom,nhưngthiệnchícủaanhbịthấtbạivìtínhcốchấpcủaRebeca,ngườiđãđổibaonămthángđauthươngvànghèotúngđểgiànhlấyquyềnanhưởngtrongcôđơn,vàđãkhôngsẵnlòngtừbỏnóđểđổilấymộttuổigiàvuivẻtrongnhữngniềmvuigiảtạocủacuộcđờilầmthanhàngngày.

Thánghai,khimườisáungườicontraicủađạitáAurelianoBuendíatrởlạinhàvàtronglúccuộcvuiđangnáonhiệtAurelianoTristeđãnóivớihọvềRebecavàchỉtrongnửangày,bọnhọđãkhôiphụclạidiệnmạongôinhà,thaycửavàcửasổ,quétvôibứctườngmặttiền,chốngđỡcácbứctườngkhácvàlángximănglạinềnnhà.Họlàmtấtcảởnhàngoàinhưngkhôngđượcphépsửasangởnhàtrong.Rebecakhônghềlómặtrađếncửa.Bàđểchohọlàmxongcôngviệcsửasangnhàcửaồnĩấy,sauđóbàtínhcôngvàbảoArgénida,bàhầugiàvẫnởvớibà,mangrachohọmộtnắmtiền,thứtiềnđãbịcấmlưuhànhtừcuộcchiếntranhcuốicùngnhưngRebecacứđinhmìnhtinrằngchúngvẫncòntiêuđược.Ðólàlúcbàbiếtđượcsựxalánhcuộcđờithựccủamìnhđãđiđếnđâuvàbàhiểurằngtronglúcmìnhcònmộthơithởthìthậtkhócóthểtáchmìnhrakhỏisựtựgiamhãmmộtcáchcốchấptrongngôinhàcôđơnnày.TrongchuyếnviếngthămMacondolầnthứhaicủacáccontraiđạitáAurelianoBuendía,cómộtngườiđãởlạilàmviệcvớiAurelianoTriste.AnhtatênlàAurelianoCenteno.Ðólàmộttrongsốnhữngngườiđầutiêntìmđếnnhàđểđượcđặttên.ÚrsulavàAmarantanhậnraanhngayvìchỉtrongítgiờanhđãlàmvỡkhôngbiếtbaonhiêuđồdễvỡkhianhđụngvào.Thờigianđãlàmgiảmđisứcpháttriểncơthểlúcbanđầucủaanhvàgiờđâyanhlàngườicótầmvóctrungbình,ngườiđầysẹođậulào,nhưngkhảnăngđậpphácủaanhvẫnnguyênnhưcũ.Nhiềubátđĩađãvỡ,ngaycảkhianhchưađụngphảichúng.Fernandaphảivộivàngchọnmuachoanhmộtbộđồănbằnghợpkimđểanhkhỏiđậpvỡnốtnhữngbộđồsứđắttiềncủanàng.Ngaycảnhữngbátđĩabằngkimloạinàychỉtrongítngàycũngđãcáithìsứtmẻ,cáithìméomó.Nhưngngoàitậthaylàmvỡbátđĩavôphươngkhắcphụcấyra,anhlàngườichânthànhrấtmựcđếnmứcngaylậptứcanhđượcmọingườitinyêuvàlàngườilàmviệcrấtkhỏe.Chỉtrongthờigianngắn,bằngsứclựccủamìnhanhđãlàmchoviệcsảnxuấtnướcđápháttriểnvượtquánhucầuthịtrườngđịaphương.VàdođóAurelianoTristenghĩđếnkhảnăngphảimởrộngkinhdoanhnướcđásangcáclàngkhácthuộcvùngđầmlầy.Đólàlúcanhthainghénbướcngoặtquyếtđịnhkhôngchỉcóýnghĩađốivớiviệchiệnđạihóanhàmáycủamìnhmàcòncóý

nghĩađôivớisựnghiệplàmchoMacondogắnbóvớiphầncònlạicủathếgiới.-Cầnphảimởđườngxelửađếntậnđây,-anhnói.ÐólàlầnđầutiênởMacondođượcnghecáitừấy.ÐứngtrướcbảnvẽdoAurelianoTristevạchra,vànólàbảnvẽthừakếtrựctiếpnhữngsơđồmàcụJoséArcadioBuendíađãminhhọa chokếhoạch sửdụngnăng lượngmặt trời trong chiếntranh,Úrsulacàngkhẳngđịnhcảmgiáccủamìnhvềthờigianđangquayvòngtròn.Nhưngkháchẳnvớiôngnộimình,AurelianoTristekhôngmấtngủ,khôngbiếngăn,khônghaycáugiận thất thườngkhiếnngườikhácphảikhổ tâm,mà trái lại anhhìnhdung rõ ràngcáckếhoạch,thấychúnghiệnranhưnhữngkhảnăngtrựctiếp,anhđặtnhữngcontínhrànhmạchvềnhữngtốnkémvànhữngthờihạnxâydựngrồicứthếanhtínhkỹcàngkhônghềđểlọtmộtkhehởđángtiếcnào.AurelianoSegundo,ngườidườngnhưcóthóikhôngbiếtloxavốnthừakếđượctừcụcốnộivàtínhnếtnàylạikhôngcóởđạitáAurelianoBuendía,đãtungtiềnramộtcáchnôngnổiđểlàmđườngxelửanhưtrướcđâyđãtungtiềnchongườianhmìnhlàmđườngthủythấtbại.AurelianoTristexemlịchrồingàythứtưtiếpđóđãlênđườngđểkịptrởvềsaumùamưa.Từdạoanhđikhônghềcótintứcgìhơn.AurelianoCenteno,saukhiđãlàmchosảnphẩmnướcđáquáưthừamứabắtđầuthửlàmnướcđátrêncơsởnướchoaquảthaychonướclã,vàthếlàdokhôngbiếtvàkhôngcóýđịnhanhđãtìmđượcnguyêntắccơbảnđểlàmkemvàbằnghìnhthứcnàyanhnghĩđếnviệcthayđổiphươngthứcsảnxuấtcủamộtnhàmáymàanhđoánrằngsẽthuộcvềmình,bởivìngườianhvẫnchưađểlộdấuhiệusẽtrởvềsaukhiđãquađimộtmùamưa,lạiquađitiếpmộtmùahè.Tuynhiên,vàođầumộtmùađôngnữa, cómộtbàgiặt rũquầnáoởngoài sôngđang lúcoi bứcnhất, đã chạyngangqua conđườngtrungtâm,vừachạyvừahớthảikêutoánglêntrongtrạngtháitâmhồnhoàntoànbịkíchđộng:-Làngnướcơi!-bàtakêu.-Mộtconquáivậtkhủngkhiếpgiốngnhưcáinhàbếpkéotheocảmộtlàngđangđếnkiakìa?Tronglúcấy,cảlàngrùngmìnhtrướctiếngcòihuýtdàivangđộngvàtiếngthởxìnhxịchnặngnhọccủađầumáyxelửa.Nhữngtuầnlễtrướcđây,dânlàngđãnhìnthấycácđộicôngnhânđangđặttàvẹtvàkéođườngraynhưngkhôngmộtaiđểý,bởivìhọnghĩrằngđóchẳngqualàmộttròảothuậtmớicủanhữngngườidigantrởlạivớikènvàlụclặcthinhauthổivàgõđểquảngcáochonhữngphátminhkỳtàicủacácbậcthôngtháingườiJerusalem.Nhưngkhiđãhoànhồntrướctiếngcòivàtiếngxìnhxịchcủađầumáyxelửa,toànthểdâncưthịtrấnMacondođổrađườngvàhọnhìnthấyAurelianoTristetừtrênđầumáyxelửavẫychàomình,họhàohứngnhìncontàucắmđầyhoatrêncácthànhcửasổ,lầnđầutiênđếnđượcthịtrấnMacondosautámthángchậmtrễ.ContàumàuvàngthơngâycólẽsẽmangđếnchoMacondobiếtbaođiềukhôngchắcchắnvànhữngđiềusángtỏ,biếtbaolờiphỉnhnịnhvànỗibấthạnh,biếtbaobiếnđộng,đaukhổvànhớmong.

CHƯƠNG12Ngỡngàng trướcbaonhiêu làphátminhdiệukỳ,dânMacondochẳngcònbiếtkhởisự

thánphụctừđâu.NgườitathứccảđêmngắmnhìnnhữngbóngđènđiệnđượcthắpsángnhờchiếcmáyphátdoAurelianoTristemangvềsauchuyếnduhànhbằngtàuhỏalầnthứhai,vàphảimấtnhiềungàyngườitamớiquenđượcvớicáitiếngấmầmcủanó.NgườitaphẫnnộtrướcnhữnghìnhảnhsốngđộngmàtayláibuôngiàucóDonBrunoCrespiđemchiếuởrạphátcócáicửatỏvòbánvé,bởilẽmộtnhânvậtđãchếtvàbịđemchôntrongmộtbộphimvàcókẻnhỏnướcmắtxótthương,lạisốnglạivàtrởthànhngườiẢ-rậptrongmộtbộphimkhác.Ðámđôngdânchúngđãbỏrahaixen-ta-vôtđểchiasẻnỗitrầmluâncủacácnhânvậtkhôngthểchịuđượccáitròdốitráchưatừngcóấyvàbỏravề.TheoyêucầucủaDonBrunoCrespi,thịtrưởngbènracáothịgiảithíchrằngphimảnhlàmộtthứsảnphẩmtưởngtượngmàcôngchúngkhôngđángphảibựcmìnhnhưvậy.Trướcnhữnglờigiải thíchngánngẩmđó,nhiềungườichorằnghọđãlànạnnhâncủacáitròquỉquáimớicủabọndigan,vàquyếtđịnhkhôngtrởlạirạpchiếubóngnữa,vìnghĩrằngmìnhđãcóquánhiềunỗiđaukhổrồidođóchẳngphảihoàihơiđi thươngkhócchonhữngnỗibấthạnhvờvĩnhcủanhữngnhânvậttưởngtượng.Chuyệncũngxảyranhưvậyđốivớinhữngchiếcmáyhátmàcáccôgáilàngchơithườngmangtheothaychochiếcđàncổlỗsĩ,vàcómộtthờiđãlàmthiệthạighêgớmđếnquyềnlợicủacácbannhạc.Thoạtđầu,sựtòmòđãlàmtăngthêmđámkháchhàngởkhuphốcấm,đếnmứccácbàquyềnquícũngcảitrangthànhdânthườngđểđếnnhìntậnmắtcáitânkỳcủachiếcmáyhát.Nhưngcàngquansátkỹ,ngườitacàngnhanhchóngđiđếnkếtluậnrằngđâychẳngphảilàtròmathuậtgìnhưngườitatưởngvànhưcáccôgáilàngchơivẫnnói,màchỉlàmộtthứthủthuậtmáymóckhôngthểsosánhđượcvớimộtbannhạclàthứgâyxúcđộng,giàutínhngườivàchứađựngbiếtbaosựthậthàngngày.Sựvỡmộngthậtlàghêgớmđếnnỗikhimáyháttrởnênphổbiếnởtừngnhànóvẫnkhôngphảilàcôngcụgiảitrícủangườilớn,màchỉđểchotrẻcontháolắpnghịchchơi.Trái lạikhicóngườiđượcdịpchứngkiếncáikỳdiệucóthựccủachiếcmáyđiệnthoạiđặtởngoàigaxelửa,vìnócũngcóchiếctayquaynêntrôngnhưmộtchiếcmáyhátthôsơ,thìngaycảđếnnhữngngườimạnhbạonhấtcũngphảirunsợ.DườngnhưThượngđếđãquyếtđịnhthửtháchmọikhảnăngkinhngạccủaconngườivàgiữdânchúngMacondotrongtâmtrạngnghiêngngảgiữavuivàbuồn,tinvàngờ,thậmchíđếnmứckhôngaibiếtđượcđíchxácđâulàgiớihạncủathựctế.Ðólàmộtmớbòngbongtrộnlẫngiữasự thậtvàảoảnh từng làmchocáibóngma JoséArcadioBuendíaphải sống lạiđứngngồikhôngyêndướibóngcâydẻvàbuộccụphảiđiđi lại lạitrongnhàngaycảkhitrờiđãsángbạch.Từngàyconđườngsắtđượcchínhthứckhánhthànhvàtàubắtđầuđỗlạiđềuđặnvàolúcmườimộtgiờtrưathứtưhàngtuần,vàmộtnhàgathôsơbằnggỗtrongphòngcóbànviếtcómáyđiệnthoạivàmộtcáicửatòvòlàmnơibánvéđượcdựnglên,khiấyngườitathấyởMacondocónhữngđámđànôngvàđànbàđiđilạilạingoàiđườngcốlàmravẻbìnhthường,nhưngthựcrahọcóvẻnhưnhữngngườilàmxiếc.Ởmộtlàngđãtừngbiếtrõnhữngmánhkhoécủabọndiganthìtươnglaichẳngtốtđẹpgìđốivớinhữnganhlàmxiếcbánthuốcdẫucóbẻmmépđấynhưngđếncuốituầncũngchỉtrôngvàochiếcnồikêuboongboongvànhữngbữaănchỉđủcứuvớtlinhhồn,nhưnghọlạiđượclợitokhiloènhữngkẻcảtinvìmệtmỏihayvìngâythơ.Trongsốnhữnganhchànghềxiếcquầnchẽn,ủngcao,mũcaosu,kínhgọngsắt,mắtmàunâutrôngnhưnhữngchúgàtrốngtốtmã,cómộtngườitrongsốnhữngngườithứtưnàocũngđếnMacondovàăntrưaởnhàBuendía,đólàngàiHerbertbéolùnluônluôntươicười. Chẳng ai nhận ra ông ta ngồi ở bàn ăn khi ông ta còn chưa chén sạch cả nải chuối.AurelianoSegundongẫunhiêngặpôngtađangcòncàunhàuchửibớibằngmộtthứtiếngTâyBanNhangượngnghịuvìkhôngkiếmđượcmộtphòngriêngởkháchsạnJacob,vàthếlàanhđãdẫnvịkháchvềnhànhưvẫnthườnglàmđốivớinhiềungườilạkhác.Ôngtacómộtgánhhàngbánbóngthámkhôngtừngmangđikhắpnơithunhữngmónlãikếchxù,nhưnglạikhôngcâuđượckháchởMacondo,bởivìdânởđâycoiđólàmộttròlạchậusaukhihọtừngnhìnthấyvàđithửnhữngchiếcthảmbaycủadângian.Vìvậyôngtasẽrađivàochuyếntàusắptới.Khigiachủchongườimangđếnnảichuốichíntrứngcuốcđầutiênvẫnthườngđượctreolủnglẳngởphòngăn,ngườikháchhờhữngbẻmộtquả.Ôngtacứvừaănvừanói,vừanhấmnháp

vừanhaitóptép,giốngnhưđiệubộcủamộtnhàthôngtháiđãngtríhơnlàcủakẻphàmăn,vàkhichénxongnảithứnhất,ôngtabèngọithêmnảinữa.Lúcđó,ôngtamởtúiđồnghềluônmangbênngườilấyramộtbọcđựngdụngcụquanghọc.Rồivớivẻthậntrọngcủamộttaybuônkimcương,ôngtaxemxéttỉmỉquảchuối,cắtratừngmiếngbằngmộtcondaođặcbiệtrồiđemcânbằngcântiểuly,xonglạitínhđườngkínhcủatừngmiếngbằngchiếcmáyđocủanhữngngườiláisúng.Tiếpđóôngtalạilụcrahếtdụngcụnàyđếndụngcụkhác,chiếcthìđonhiệtđộ,chiếcthìđođộẩmkhôngkhí,chiếcthìđocườngđộánhsáng.Thậtlàmộtnghithứckỳquái, làmchocũngphảivừaănvừathấpthỏmtrôngđợingàiHerbertnóimấylờigìđó,nhưngôngtakhôngnóigìkhảdĩchothấyýđồcủamình.Vàonhữngngàysauđó,ngườitathấyngàiHerbertmangtheovợtvàgiỏđibắtbướmởcácvùngxungquanhthịtrấn.Ðếnthứtư,mộtnhómgồmcáckỹsưnôngnghiệp,thủylợi,cácnhàđồbảnvàđođạcđếnkhảosáthàngtuầnliềnởchínhnhữngkhuvựcmàHerberttừngđếnbắtbướm.SauđóngàiJackBrownđếntrênmộttoatàuriêngnốithêmvàođoàntàuhỏamàuvàng;vànólàtoađặcbiệtvìsànvàthànhdátbạc,ghếđệmbọcnhung,trấnlợpthủytinhmàuxanh.Cũngtrênchuyếntàuđặcbiệtnày,lăngxăngxungquanhngàiJackBrowncòncócácvịtrạngsưlongtrọngtrongnhữngchiếcáothụngđen,mộtthờiđãbámtheođạitáAurelianoBuendíaởkhắpnơi.Việcnàylàmchodânlàng nghĩ rằng các kỹ sư nông nghiệp, thủy lợi, các nhà đồ bản và đo đạc, cũng như ngàiHerbert với những quả bóng thám không và những chú bướm sặc sỡ sắcmàu, cùng ngàiBrownvớitoatàudiđộngvànhữngconchóbéc-giêdữtợnhìnhnhưbáohiệumộtcuộcchiếntranh.Tuynhiênngườitakhôngcónhiềuthờigianđểsuynghĩ,bởivìnhữngngườidânnhạycảmởMacondochỉvừakịphỏinhauxemtròquáiquỉgìđangxảyrathìcảthịtrấnđãbiếnthànhcáitrạigồmnhữngcănnhàbằnggỗ,máilợptôncủanhữngngườilạmặtchẳngbiếttừđâuđếntrênnhữngchuyếntàuhỏachậtních,ngườitakhôngchỉngồitrêncáchàngghế,dướisànmà cả trên nóc toa. Ðámdân Gringo[33] này, về sau đem theo cả những bà vợ gầy gòthườnghaymặcđồvanmỏngvàđộinhữngchiếcmũvảirộngvành,đãxâydựngkhudâncưriêngởphíabênkiađườngtàu,dọcđườngtrồngcâypan-ma,nhànàocũnglàmcửasổbằnglướisắt,ngoàihiênkênhữngchiếcbànmàutrắng,trênsânthượngcắmnhữngconquaygióhìnhchữXvàxungquanhnhàlànhữngbãicỏrộngthảgàrivàgàtây.Cảkhulàngđượcràolạibằngnhữngtấmlướisắt,giốngnhưmộttrạigàkhổnglồcómắcđiệnmàvàonhữngthángđầuhèmátmẻ,sángranhữngđànchiménbayđencảbầutrời.Khôngaibiếtrõhọtìmkiếmcáigì,hoặcgiảtrênthựctếhọchỉlànhữngngườitừthiệnvàhọđãgâynênmộtsựrốiloạnghêgớm,cònhơncảnhữnggìdonhữngngườidigangâynêntrướcđây,nhưnglạiquanhanhvàcóthểhiểuđược.DođượcphúnhữngkhảnăngmàxưakiachỉChúatrờimớicó,họthayđổicungcáchmưa,rútngắnmùathuhoạch,dờidòngsôngsangphíađầulàngbênkia,đằngsaukhunghĩađịa.CũngvàodịpđóhọxâyhẳnmộtchiếclăngbằngbêtôngthaychonấmmồcũcủaJoséArcadio,đểchocáimùithuốcsúngcủathihàikhônglàmônhiễmdòngnước.Ðểphụcvụchonhữngngườilạmặtkhônggiađình,họbiếnkhuphốnhỏcủacáccôgáilàngchơithànhmộtthịtrấnrộngvàđôngđúchơn.Rồimộtngàythứtưrựcrỡkia,họmangđếnmộtchuyếntàuchởđầynhữnggáilàngchơituyệtmỹ,nhữngcôgáidiêmdúađượchuấnluyệnvớitàinghệkhôngthểtưởngtượngnổi,vàđượcchuẩnbịtrướcđủcácloạiphấnsápvàdụngcụđểkhêugợinhữnganhchàngchưacókinhnghiệmhãycònnhútnhát,edè,thỏamãnnhữngkẻđầydụcvọng,vàmuavuichođủloạingười,chonhữngchàngtraiđộcthân.KhuphốThổNhĩKỳsangtrọnghơnvớinhữngcửahàngdànhchothủythủviễndươngthaythếnhữngtiệmnhỏcũnát,cứđếntốithứbảylạiồnàonhữngđámđônghiếuđộngvàmạohiểmchenlấnxôđẩynhaubênnhữngbàncờbạc,bênnhữngbànbắnsúngăntiền,trongcáingõcụtnơingườitađoánhậuvậnvàgiảiđiềmbáo,bênnhữngchiếcbànđầythứcănthứcuống,vàđếnsángchủnhậtnhữngchiếcbànnàygâyđổngổnngangdướiđất, giữanhữngđámngườinằm lộnxộn,đôikhi lànhữngkẻsaybítỉsaunhữnggiờhoanlạc,nhưnghầuhếtlànhữngkẻngãgụcvìbịbắn,bịđâm,bịchémhaybịđậpbằngchailọtrongcáccuộcẩuđả.Quảlàmộtsựxâmnhậpquáưầmĩvàkhôngđúnglúc,đếnnỗitrongthờigianđầungườitakhôngthểnàođilạitrongphốđầynhữngđồđạc,hòmxiểng,vànhữnggỗván,trenứacủanhữngngườinghiễmnhiêndựngnhàởbấtcứmiếngđấttrốngnàomàchẳngcầnxinphépai,vàcảnhữngtròbêbốicủanhữngđôitraigáimắcvõngbừabãidướicácgốccâyvàlàmtìnhvớinhaungaygiữabanngàybanmặtchẳngkểgìkẻquangườilại.GócphốyêntĩnhduynhấtlàcủanhữngngườidađenvùngAntidat[34]với

nhữngcănnhàgỗọpẹp,vàcứvàolúchoànghônthìhọngồitrướchiênnhàhátnhữngbàicanãoruộtbằng thứthổngữcủamình.Biếtbaobiếnđổiđãdiễnra trongmột thờigianquángắn,nghĩalàchỉtámthángsaukhingàiHerbertđếnthăm,vànhữngngườidânvốnsinhsốngởMacondogọinhaudậysớmđểxemchínhcáilàngcủamình.

-Hãyxemchúngtađãgặpnhữngđồmaquỉgìnào,-ngàiđạitáAurelianoBuendíathườngnói,-đừngcómàmờibọnGringođếnxơichuốingựnữanhé!

Trái lại,AurelianoSegundokhôngđểđâuhếtvuimừngtrước lànsóngdântứxứđổvề.Khôngmấychốcnhàanhđẩynhữngngườikháchlạ,nhữngthựckháchnổitiếngthếgiới,vàthếlàphảilàmthêmphòngngủởngoàisân,mởrộngthêmnhàăn,thaychiếcbànăncũbằngmộtchiếcmớimườisáuchỗngồi,bátđĩa,daodĩađềuphảimớihết,mặcdùthếvẫnphảibốtríăntrưathànhtừngđợt.Fernandađãphảirasứcchịuđựngvàphụcvụnhưđốivớicácônghoàngcáiđámkháchđủmọi loạingười,nhữngkẻngangnhiên thacảủngđầyđất, cátvàophòngăn,tiểutiệnbừacảravườn,trảibạtrabấtcứchỗnàođểngủtrưavàtuôncảđủmọichuyệnchẳngkểgìđếnsựngượngngùngcủađànbàcongáicũngnhưsựbấtbìnhcủanhữngngườiđànôngđứngđắn.Trướcsựlộnxộncủađámngườihạđẳngấy,Amarantatỏrõnỗibựcdọcbằng cáchđếnbữa lại bỏ vào ăn cơm trongnhàbếpnhưngày trước.Ðại táAurelianoBuendíabiếtrằnghầuhếtnhữngkẻvàotrongxưởngchàongàichẳngphảivìhọquítrọnggìngài,màchỉlàdotòmòmuốnbiếtthêmmộtthứdivậtlịchsử,mộtbộxươngcủaViệnbảotàng,nênđãquyếtđịnhđóngcửacàithensuốtngày,vàhãnhữumớithấyngàingồiởphíacửaquayrađường.Úrsulathìkháchẳn,ngaycảlúcchỉcònlếtđượcđôichân,bámvàotườngmàđi,cụvẫncảmthấycáiháohứccủatuổitrẻmỗikhiđoàntàusắpđến.

“Cầnphảikiếmthịtvàcá”,cụralệnhchobốnchịnấubếp, lúcnàocũngtấttưởicómặtđúnggiờdướisựđiềukhiểnnghiêmkhắccủaSantaSofíadelaPiedad.

“Cầnphảichuẩnbịsẵnđủmọithứ,-cụnhấtquyếtnhắclại,bởivìchẳngbaogiờbiếtđượckháchkhứathíchănnhữngmóngì”.

Chuyếntàuđếnvàogiờnóngbứcnhất.Ðếnbữaăntrưa,cănnhàồnàonhưchợ,vàđámthựckháchmồhôinhễnhại,chẳngcầnbiếtnhữngailàchủnhàcứchenbừavàochiếmlấynhữngchỗtốtnhấttrênbànăn,trongkhicácbànấubếpvộivãvacảvàonhaubênhữngnồixúptướng,nhữngnồithịtninh,nhữngxoongcanhrau,nhữngliễncơmvàmúchếtgáonàyđếngáokháccạnsạchcảthùngđạinướcchanh.TìnhtrạnglộnxộnquáđếnnỗiFernandatứctốiđiênngườivìđinhninhrằngrấtnhiềungườiđãvàoăntớihailầnvànhiềulúcmuốntuônranhữnglờilẽthôtụcbởicómộtvàianhchàngdởhơitưởngđâylàquántrọhaysaomàlạigọiđemhóađơnrathanhtoán.

ÐãhơnmộtnămkểtừngàyngàiHerberttớithămvàđiềuduynhấtngườitađượcbiếtlàviệcbọnGringođịnhtrồngchuốiởvùngđấtmêngườimàJoséArcadioBuendíavàngườicủacụđãvượtqua trênđườngđi tìmnhữngphátkiến lớn.Haingười con trai khác củađại táArcadioBuendíavớinhữngchữthậpđánhdấutrêntráncũngđếndobịlôicuốnbởisựbùngnổđó,vàhọgiảithíchlýdodẫntớiquyếtđịnhấybằngmộtcâucólẽcũnglàchungcủamọingười.-Chúngtôiđếnđây,-họnói,-vìtấtcảmọingườiđềuđến.Remedios-Ngườiđẹp,làngườiduynhấtthoátkhỏinạndịchtrồngchuối.Nàngcứgiữmãicáituổiniênthiếutuyệtđẹp,ngàycàngdửngdưngtrướcmọisựchảichuốt,càngkhônglưutâmgìđếnnhữngtròmamãnhgiảohoạt,luônluônsungsướngtrongcáithếgiớihiệnthựcgiảnđơncủachínhmình.Nàngkhônghiểuvìsaomàcácbàcácchịlạicứphảilàmchocuộcđờithêmphứctạpvớinhữngxuchiêngvàxilíp,vàthếlànàngtựmaymộtchiếcváyđầmbằngvảigaiđểchỉphảichuiđầuvàolàgiảiquyếtxongmọichuyệnkhôngphảiphiềnphứcgìnữa.Nhưvậynàngcảmthấymìnhvẫnđượctựdothoảimái,màtheonànghiểuthìđólàcáchtốtnhấtkhiởtrongnhà.Mọingườicửmènheobảonàngcắtbớtmớtócdàinhưsuốichảymãitớibắpchânđểbúilênvàdùngdâyxanhđỏbuộclủnglắngsaugáy,thếlànàngbèncạotrọcluônvàlấytócmìnhlàmbộtócgiảchừphotượngthánh.Ðiềuđángngạcnhiênởcáibảnnănggiảnđơncủanànglàcàngvứtbỏkiểucáchđểtìmkiếmsựthoảimái,càngbỏquanhữngquiphạmđểtuântheocáibộtpháttựnhiên,thìnàngcàngtrởnênđẹpghêgớmvàcànglàmchocánhđànôngthèmmuốntợn.KhinhữngngườiconcủađạitáArcadioBuendíađếnMacondolầnđầutiên,Úrsulanhớrằnghọ

mangtrongngườidòngmáucủaRemedios,đứachắtgáicủacụvàcụcảmthấymộtnỗihoảngsợchưatừngcó.“Hãynhìnchokỹ”,cụđetrước,“Nếumàyănnằmvớibấtkỳđứanàotrongsốđó,thìmàysẽđẻconcócáiđuôilợn”.Nàngchẳngđểtâmđếnlờirănđemấy,vẫnmặcquầnáocontrai,lănlêbòtoàitrênbãicátđểtrèocộtmỡvàsuýtnữathìgâynênmộtthảmthảmkịchgiữamườibảyngười chúhọ củamìnhđangbànghoàng trước cảnh tượngkhông sao chịuđựngnổi.CũngvìvậymàkhôngaitrongsốhọngủlạinhàkhiđếnthămlàngvàbốnngườicònlạitừtrướcthìsốngriêngởmấyphòngthuêtheosựxếpđặtcủaÚrsula.Tuyvậy,Remedios-Ngườiđẹp,chắclàsẽchếtcườinếumàbiếtđượcsựđềphòngđó.Chotớigiâyphútcuốicùngcònởtrầngian,nàngkhônghềbiếtrằngcáisốphậnlàmđànbàcósứcquyếnrũkhôngcưỡnglạinốicủamìnhlạilàmộtmốithảmhọahàngngày.Mỗilầnnàngxuấthiệnởnhàăn,cãilạilệnhcủaÚrsulalàmộtlầnlàmchođámkháchlạhếthoảngsợhãi.Hainămrõmườilànàngthỗnthệntrongchiếcváyđầmthùngthìnhtrớtrêukia,vàkhôngaicóthểhiểurằngcáiđầutrọc lốc tròn quay của nàng lại không phải làmột sự thách thức, và rằng việc nàng chẳngngượngngùngphơiđùi rachomátcũngnhưviệcnàngcứmútngón taychùnchụtsaukhidùngtaybốcthứcănlạikhôngphảilàmộtsựkhiêukhíchđầytộiácđiềuchẳngbaogiờnhữngngườitronggiađìnhbiếtđượclàđámkháchlạnhanhchóngnhậnrarằngRemedios-Ngườiđẹpthườnggâyranỗikinhhoàngvàsựgiàyvònộitâmchohọngaycảsaukhinàngđãđiquahànggiờrồi.Nhữngtrangnamnhilọclõitrướcnhữngđaukhổvìtình,đượcthửtháchkhắpđóđâyđềukhẳngđịnhrằnghọchưatừngbaogiờlạicócảmgiácthèmkhátđếnnhưvậytrướclànhơi tựnhiêncủaRemedios -Ngườiđẹp.Ởhành langđặtnhữngchậucây thuhảiđường,ởphòngkhách,ởbấtcứgócnàotrongnhà,ngườitacóthểchỉđíchvàonơinàngđãđứngvàthờigianchínhxáclúcnàngrờiđi.Cáidấuvếtấyrõràng,khônglẫnlộnđược,nhưngkhôngaitronggiađìnhnhậnravìtừlâunóđãhòanhậpvàocáimùihàngngàytrongnhà,cònnhữngkháchlạthìdễdàngnhậnrangay.Vìvậyduychỉcóbọnhọhiểuđượcrằngviênchỉhuytrẻtuổicủađộigáccólẽđãchếtvìtình,vàmộtchàngcôngtửtừxađếncólẽđãtuyệtvọng.Khôngbiếtgìtớikhungcảnhxaođộngvàtrạngtháitaiươngnghiệtngãdomỗicửchỉ,mỗibướcđicủamìnhgâyra,Remedios-Ngườiđẹpluôncưxửvớimọingườikhôngchúttàtâmvàvẫnlàmchohọsầunãotrướcsựhoanhỉngâythơcủanàng.KhiÚrsulabắtnàngphảivàoăncơmtrongbếpcùngvớiAmarantađểchođámkháchlạkhỏitrôngthấy,thìnànglạicảmthấydễchịuhơn,bởivì rốt cuộcnàngcàngđược tựdo thoảimái.Thực ranàngăncơmởđâucũngvậy thôi, vàkhôngphảivàogiờquiđịnhmàhễthíchlúcnàothìnàngănlúcấy.Khoảngbagiờsángnàngđãdậyăn,rồingủsuốtcảngày,vàsuốtmấythángtrờinàngănuốngchẳngtheogiờgiấcnào,chođếnkhimộtsựtìnhcờnàođóđưanàngtrởlạitrậttựcũ.Khimọiviệcđềusuônsẻthìmườimộtgiờtrưanàngmớidậyvàchuivàotrongnhàtắmkhóacửalạivàcứthếtrầntruồngdầmmìnhtrongbồntắmhàngvàigiờliền,vừagiếtnhữngconbọcạpvừarũđicơnbuồnngủkéodài.Sauđónànglấychiếcgáobằngquảbầukhômúcnướctrongvạidộiàoàolênngười.Buổitắmcửkéodài,tỉmỉ,thíchthútrongcáikhungcảnhtịchmịchtrangnghiêm,mànếuaikhôngbiếtrõnàngthìchắchẳnsẽnghĩrằngnàngđangsaymêchămchútcơthểmình.Nhưngđốivớinàng,cáinghithứcđơnđiệukiachẳngcógìlàkhêugợi,vàđóchỉlàcáchtiêukhiểnthìgiờtronglúcnàngđói.Cóhômkhinàngbắtđầutắm,mộtngườikháchlạdỡmộtviênngóitrênnócnhìnxuống,vàchàngtanhưnghẹtthởtrướctấmthânngàngọcấy.Nàngnhìnthấyđôimắttrântrânkiaqualỗtrốngtrênmáingóivàphảnứngcủanàngkhôngphảilàcảmgiácxấuhổ,màlàsựlosợchotínhmạngcủachàngtrai.

-Cẩnthậnkẻongã,-nànghétlên.-Anhchỉmuốnđượcchiêmngưỡngemthôimà.-Chàngkháchlạthìthào.-Ồ,thếànhưnghãycẩnthận,máingóiđãbụcrồiđấy.Nétmặtcủachàngtraithoángvẻđauđớnkinhhoàngvànhưđangâmthầmcưỡnglạisự

hồihộpđầutiênđểkhônglàmảomộngtiêutan.Remedios-Ngườiđẹpnhữngtưởngchàngđaukhổvìsợmáingóivỡ,vànàngtắmnhanhhơnthườnglệđểchàngkhỏigặpnguyhiểm.Vừamúcnướcởvạidộilênngười,nàngvừanóivớichàngrằngcáimáinhàọpẹpđếnthếsẽgâychuyệnkhốnkhổ,vàrằnglámụcvìmưadột lànguyênnhânkhiếncảibồntắmlúcnàocũngđầynhữngbọcạp.Chàngtrainhữngtưởngcâuchuyệntầmphàokialàcáchmànàngchegiấusựbằnglòng,chonênkhinàngbắtđầuxoaxàphòngthìchàngbèndấnthêmbướcnữa:

-Ðểanhxoaxàphòngchoem.-Cảmơnlòngtốtcủaanh,-nàngnói,-nhưngchỉcầnhaibàntayemcũngđủ.-Choanhxoađằnglưngthôimà,-chàngvannài.-Chẳngcầnnhưvậy.Emchảthấyailạixoaxàphòngsaulưngbaogiờ.Sauđó,trongkhinànglaumình,chàngtrainướcmắtđắmđìakhẩnkhoảnđượccầuhôn

vớinàng.Nàngthựcthàtrảlờirằngchẳngbaogiờnànglạiđilấymộtngườicontraixoàngtớimứcbỏphícảhàngtiếngđồnghồ,thậmchíbỏcảbữacơm,đểchỉlàmcáiviệclàxemmộtcôgáitắm.Cuốicùng,khinàngmặcchiếcváyđầmvào,chàngtraikhôngthểnàochịuđựngđượctrướcsựthựclànàngkhôngmặcđồlótgìcả,nhưmọingườivẫnđoánnhưvậyvàcảmthấyđiềubímậtấynhưmộtthanhsắtnungđỏấndấumãimãivàoda,thịtlệnh.Lúcđóchàngtraibèndỡthêmhaiviênngóinữađểtrèovàobêntrongnhàtắm.

-Máinhàcaolắm?-nànggọi,giọngkinhhoàng,-khéongãchếtđấy!Tiếngnhữngviêngạchvỡrơiloảngxoảngnhưbáohiệumộtthảmhọa,vàanhchàngkhách

lạkiachỉkịprúlênmộttiếngkhủngkhiếp,sọvỡtanvàchếtkhôngkịpngáptrênnềnximăng.Nhữngngườikháchlạtừtrongnhàănnghethấytiếngđổầmầmđãvộichạyrakhiêngxácchàngtraitrẻ,cảmthấytừlàndacủaanhtatỏaracáimùinồngnặcđếnkhóthởcủaRemedios-Ngườiđẹp,vàcáimùinàyvẫntiếptụchànhhạđámđànôngcảsaukhichết,cảkhihọchỉcònlànắmxươngtàn.Mặcdùvậy,họkhôngliênhệtainạnkhủngkhiếpđóvớicáichếtcủahaingườiđànôngkháccũngvìRemedios-Ngườiđẹp.Phảiđợiđếnkhicómộtnạnnhânnữathìnhững người khách lạ và rất nhiều người sinh trưởngởMacondomới tin vào câu chuyệnhuyềnthoạinóirằnghơithởcủaRemedios-Ngườiđẹpkhôngphảilàlànhơitìnháimàlàluồngkhígiếtngười.

Câuchuyệnxảyravàithángsauđó,vàomộtbuổichiềukhiRemedios-Ngườiđẹpcùngvớimấybạngáiđixemnhữngđồnđiềnmới.DânMacondogầnđâycóthóiquentiêukhiểnmớibằngcáchđidạodọcnhữngconđườngẩmướtvàdàinhưvôtậntrồngchuốikíncảhaibên,lànơisựimlặngdườngnhưđượcbắtnguồntừmộtxứsởhoangvunàođó,vàdođóâmthanhthậtkhólanxa.Cókhichỉcáchnhaucónửamétmàkhôngnghethấytiếngnhau,nhưngtiếngnóitừtítphíabênkiacánhđồngvọngtớilạirấtrõ.TròchơimớimẻđólàmchocáccôgáiởMacondođượcnhữngmẻcườithoảimáihoặcnhữngtrậnhồihộphùdọavàtrêuđùanhau.Tốiđếncáccôthườngkểlạicáccuộcdạochơiđónhưkểlạinhữnggiấcmơ.SựimlặngkiađượccoitrọngtớimứcÚrsulakhôngdámngăncảncuộctiêukhiểncủaRemedios-Ngườiđẹp,vàmộtbuổichiềuđãchophépnàngđichơivớiđiềukiệnphảiđộichiếcmũrộngvànhvàdiệnbộcánhthậtđẹp.Từlúccáccôgáivàotớiđồnđiền,bầukhôngkhínhưđượmmộtmùithơmchếtchóc.Nhữngngườiđànônglàmviệctrêncánhđồngnhưcảmthấybịmêhoặc,bịđedọabởimộthiểmhọavôhình,vàrấtnhiềungườinhưchìmđắmtrongcơnkhủngkhiếpđẫmnướcmắt.Remedios-Ngườiđẹpvàcáccôbạnhốthoảngcủacôvừakịpẩnvàomộtngôinhàgầnđókhibọnhọsuýtbịmộtđámđànôngcuồngnhiệt làmnhục.SauđócáccôđượccứuthoátnhờcóbốnanhemAureliano,mànhữngchữthậptrothánhtrêntránhọinđậmmộtsựtônkính,dườngnhưchúnglàmộtdấuấncủađẳngcấp,củasựbấtkhảxâmphạm.Remedios-Ngườiđẹpkhôngkểvớiaicâuchuyệnmộtkẻtrongsốđólợidụnglúcồnàosờtayvàobụngdướicủanàng,cáibàntayấycóvẻnhưnhữngchiếcmóngchimưngbámvàobờvựcthẳm.Trongtíchtắcnànggạttaychàngtraitrẻngôngcuồngvànhìnthấymộtđôimắtrầurĩlàmchotráitimnàngnhóilênmộtcảmgiácthươngcảm.Ðêmấy,chàngtraiđếnphốThổNhĩKỳkhoekhoangvềsựliềulĩnhvàsốmaycủamình.Vàiphútsauanhchàngbịmộtconngựađámộtphátgiậpngựcvàđámđôngkháchtứphươngchứngkiếncảnhanhtagiãygiụatrongvũngmáu,chếtgụcgiữađường.Thế làđiềuphỏngđoánvềchuyệnRemedios -Ngườiđẹpmangtrongngườiuyquyềncủathầnchếtđãđượcchứngminhbằngbốntrườnghợpkhônggìbácbỏđược.Mặcdùmộtsốngườihaytángẫuthườngnóichosướngmiệngrằngnếuđượcngủmộtđêmvớingườiđànbàquyếnrũnhưvậythìcóchếtcũngđànhnhưngthựcrachẳnganhnàocốsứcđểlàmviệcđócả.Cólẽchỉcầnmộtthứtìnhcảmnguyênthủyvàgiảndịnhưtìnhyêulàđủđểkhôngchỉchinhphụcnàngmàcònđểtránhmọinguyhiểm,nhưngđóchínhlàđiềuduynhấtkhôngainghĩtới.

Úrsulakhôngchúýgìđếnnàngnữa.Trướckia,khicụcònchưatừbỏýđịnhcứuvớtnàngthànhngườihữuíchchocuộcđời,cụthườngcốlàmchonàngquantâmđếnnhữngcôngviệcchínhởtrongnhà.“Ðànônghọthườngđòihỏinhiềuhơnlàmàytưởng”,cụthườngnóimậpmờnhưvậy,“Nàonấunướng,nàoquétdọn,rồibiếtbaonhiêuđiềulặtvặtphảilotoan,ngoàinhữngđiềumàynghĩ”.Thựcracụđã tự lừadốimìnhbằngcáchdạychonànghưởnghạnhphúcgiađình,bởivìchínhcụcũngtinrằngmộtkhidụcvọngđượcthỏamãnthìkhôngmộtngườiđànông trên tráiđấtnày có thể chịuđựngđược,dùchỉ trongmộtngày, sự lơđễnhkhôngthểhiểuđượcấy…Khingườiđànôngcuốicùng[35]củanhàJoséArcadiorađời,cụdứtkhoátmuốnnuôidạychonótrởthànhGiáohoàng,chonêncụchảcòntâmlựcđâumàlolắngđếncôchắtgái.Cụđểmặcnàng,nghĩrằngsớmmuộngìthìcũngcóđiềukỳdiệuxảyra,vàtrongcáithếgiớimọisựđềucóthểnàyhẳnlàcũngsẽphảicómộtngườiđànôngđủnhẫnnạiđểrướclấynàng.Từlâurồi,Amarantađãdứtbỏmọiýđịnhcốdạynàngthànhmộtcôgáihữuích.Ngaytừnhữngbuổichiềukhâuváchẳngcònnhớrõnữaấy,khicôcháugáichỉthíchcómỗiviệcquaymanivenchiếcmáykhâu,bàđãkếtluậndứtkhoátnólàđứangốcnghếch.“Ðếnphảimangđấugiámàyđithôi”,bànói,vàrấtngạcnhiêntrướctháiđộtỉnhbơcủanàngđốivớinhữnglờitántỉnhcủađámđànông.VềsaukhiÚrsulacứnhấtquyếtbắtRemedios-Ngườiđẹpphảiphủmạngchemặtlúcđilễnhàthờ,Amarantanghĩrằngcáitròbíẩnkiacólẽlạitrởthànhkhêugợitớimứcmàchẳngmấychốcsẽcómộtngườiđànôngđủsứchiếukỳvànhẫnnạiđểđitìmchỗyếucủatráitimnàng.Nhưngkhítrôngthấycungcáchngờnghệchmànàngkhướctừmộtkẻcầuthâncónhiềuđiểmcònănđứtcảvươngtôncôngtử,thìbàkhôngcònhyvọnggìnữa.Fernandathậmchíkhôngmuốnhiểunàngnữa.KhithấyRemedios-NgườiđẹpvậnđồxiêmáoHoànghậutrongngàyhộiCarnavalđẫmmáu,Fernandanghĩrằngđólàmộtcôgáidịthường.Nhưngkhithấynàngdùngtayănbốc,vàtrảlờibằngnhữngcâungớngẩnthìFernandachỉcảmthấytiếclànhữngkẻđầnđộntronggiađìnhlạicócuộcsốnglâudàithế.MặcdùrằngđạitáAurelianoBuendíavẫntinvàthườngnhắcđinhắclạirằngthựcrathìRemedios-Ngườiđẹplàđứathôngminhsángsuốtchưatừngthấy,vàmặcdùrằngnàngvẫnthườngtỏrakhéoléolạkỳtrongviệcbỡncợtmọingườikhác,cảnhàđãphómặcnàngchoThượngđếlònglành.

Remedios-Ngườiđẹpmộtmìnhbơitrongsamạccôđơn,chẳngcócâythánhgiátrênvai,chìmđắmtrongnhữnggiấcmơtươiđẹp,trongnhữngbuổitắmtriềnmiên,trongnhữngbữaănkhônggiờgiấc, trongchuỗi lặng imsâu thẳmkhônghồi tưởng,chođếnmộtbuổichiềuthángbakhiFernandaởtrongvườnmuốngấpnhữngchiếuchănthôtrảigiườngvàgọicácbàcácchịragiúpmìnhmộttay.Họvừamớibắtđầu,thìFernandapháthiệnthấyRemedios-Ngườiđẹptoànthânxanhtái.

-Chịốmhaysaovậy?-Fernandahỏi.Remedios-Ngườiđẹpđangcầmmộtdầumépchănbênkiamỉmcườinhưnuốitiếc.

-Khôngphảiđâu,-nàngnói,-chịthấymìnhkhỏehơnlúcnàohết.NàngvừanóiđếnđấythìFernandacảmthấymột làngiódễchịuđầyánhsáng làmbật

chiếcchănkhỏitaymìnhvàhấttungnólêntrời.Amarantacảmthấylạnhxươngsốngvàcốbámlấychiếcchănchokhỏingã,đúngvàolúcRemedios-Ngườiđẹpbaylên.Úrsula,lúcấygầnnhưloàmắt,làngườiduynhấtbìnhtĩnhnhậnrathựcchấtcủalàngiókhônggìcưỡnglạikiavàcứđểmặcchonhữngchiếcchănbaynhưvậymànhìnRemedios-Ngườiđẹpđangvẫytayvĩnhbiệtmình.Giữaluồngsángphậpphồngcủanhữngchiếcchăncùngbaylêntheonàng,cócảmùinhữngconbọcạpvàhoamẫuđơn,tấtcảcùngđitheonàngtrongcáibầukhôngkhíkếtthúclúcbốngiờchiều,vàtấtcảcùngtheonàngvĩnhviễnbiếnmấtởtrêntầngcaokhôngkhínơinhữngconchimbaycaonhấtcũngchẳngvỗcánhtớibaogiờ.ÐámkháchlạtấtnhiênnghĩrằngRemedios-Ngườiđẹpcuốicùngđãhóathântheocáisốmệnhtiềnđịnhcủanànglàconongchúa,vàgiađìnhnàngđãrasứccứuvãndanhdựbằngcáihuyềnthoạinàngtựbaylên.Fernandaghentứcvôcùng,cuốicùngcũngchấpnhậncâuchuyệnlykỳ,vàrấtlâusauđóvẫntiếptụccầutrờiđemtrảlạinhữngchiếcchăn.Mọingườiđềutinvàocâuchuyệnkỳdiệuvàhọđềuhươngkhóikhấnkhứa.

Cólẽsẽkhôngainóichuyệngìkháctrongmộtthờigianlâunữa,nếunhưkhôngcóchuyện

tànsátmanrợđámcontraicủađạitáAurelianoBuendía,làmchosựngạcnhiênbiếnthànhsựhãihùng!Mặcdùchưabaogiờnóiramiệnglờitiênđoáncủamình,nhưngđạitáAurelianoBuendíađãdựcảmtrướctrongchừngmựcnàođócáikếtcụcbithảmcủacácconmình.KhiAurelianoSerradorvàAurelianoArcayatỏýmuốnởlạiMacondo,ôngbốđãcốngăncản.Ôngkhônghiểuchúngsẽlàmgìởcái làngmàchỉtừđêmđếnsángđãbiếnthànhmộtnơinguyhiểm.NhưngAurelianoCentenovàAurelianoTristeđượcAurelianoSegundoủnghộđãnhậnhaingườivàolàmtrongxínghiệpcủamình.ÐạitáAurelianoBuendíacónhiềulýdođúngsailẫnlộnđểkhôngtánđồngquyếtđịnhấy.KểtừkhitrôngthấyngàiBrowntrênchiếcôtôđầutiênđếnMacondo-mộtchiếcxemàudacamcóchiếccòilàmkhiếpvíanhữngconchócứchạytheomàsủaầmĩ-ngườilínhgiàbựcmìnhvớisựxunxoekhúmnúmcủadânlàng,vànhậnrarằngcócáigìthayđổitrongphẩmcáchconngườikểtừhồingàitừbỏvợcon,váckhẩusúnglênvairađichiếntrận.Cácnhàchứctráchđịaphương,sauHiệpđịnhđìnhchiếnNeerlandia,đềutrởthànhnhữngthịtrưởngchăngcósángkiếngì,nhữngthẩmphánlàmvì,đượcchọntrongsốnhữngngườibảothủmệtmỏivàhiềnlànhởMacondo.“Ðâylàmộtchếđộcủanhữngconquỉđói”;đạitáAurelianoBuendíabìnhphẩmkhitrôngthấynhữngviêncảnhsátđichânđấtmangdùicuiđingangqua,“Chúngtađãbaolầnnổidậylàmchiếntranhcốtđểchochúngnókhôngbắtchúngtaphảiquétvôixanhnhàmình”.TuyvậykhiCôngtychuốiđến,cácviênchứcđịaphươngbịthaythếbằngđámchứcdịchlạmặtmàngàiBrownđưađếnsinhsốngởkhunhàchungcư,khu“trạigàmắcđiện”,đểchohọđượchưởng-theolờingàigiảithích-vinhdựhợpvớichứcvịcủamình,vàkhôngphảichịucảnhnóngbức,muỗivàvôsốsựthiếuthốnkhổảicủadânchúng.Nhữngviêncảnhsátcũbịthaythếbằngbọngiếtngườibằngdaochặtmía.Chúiđầutrongxưởng,đạitáAurelianoBuendíanghĩngợivềnhữngđổithayđó,vàlầnđầutiêntrongnhữngnămcôđơnthầmlặngcủamình,ngàitrằntrọcmãivớiđiềukhẳngđịnhdứtkhoátrằngkhôngtiếptụccuộcchiếntranhtớicùnglàmộtsailầm.Vàonhữngngàyấy,mộtngườianhemcủađại táMagníficoVisbalbịquên lãngdẫnđứacháubảy tuổiđiuốngnướcngọtởmộthàngrongngoàiquảngtrường.Chẳngmayđứatrẻvaphảiviênđộixếpcảnhsátvàđánhđổcốcnướcngọtvàoquầnáocủay.Tênmanrợnàyliềnrútdaochémđứabélàmmấykhúc,ngườiôngchạytớingăncảnliềnbịychémphăngđầu.Cảlàngđềutrôngthấyônggiàbịchémcụtđầukhimộtsốngườikhiêngôngvềnhà,vàmộtngườiphụnữtúmtócxáchchiếc đầu lâu chạy theo cùng với chiếc bao tải đẫmmáu đựng xác đứa trẻ. Ðối với đại táAurelianoBuendíathìđâylàgiớihạncủasựtrừngphạt.Ngaylậptức,ngàicảmthấyphẫnnộgiốngnhưhồicòntraitrẻngàiđãphẫnnộkhiđứngtrướcxácngườiđànbàbịlínhđánhchếtchỉvìtộibịchódạicắn.Nhìnnhữngđámngườitòmòđứngtrướccửanhà,bằngcáigiọngcămthùkhôngthểchịuđựngđượcnữangàiquáttướnglên:-MộtngàykiatasẽtrangbịvũkhíchocáccontađểchúngnókếtliễuđờicáibọnGringochếttiệtnày!Trongtuầnlễấy,ởnhữngđịađiểmkhácnhau thuộc vùngduyênhải,mười bảyngười con củangài đã bị những tên giếtngườivôhìnhnhằmvàodấuthánhtrêntránmàbắnnhưbắnthỏ.AurelianoTristerakhỏinhàmẹđẻ vào lúc bảy giờ tối thìmột phát súng từ trong bóng tối xuyên giữa trán. AurelianoCentenochếtcứngtrênchiếcvõngvẫnthườngbuộctrongnhàmáyvìbịmộtchiếcdùiđâmngậpđếntậncánởchínhgiữahailôngmày.AurelianoSerradortừrạpchiếubóngđưangườiyêuvềnhà,trênđườngtrởvềđếnphốThổNhĩKỳthìcókẻtràtrộntrongđámđôngbắnmộtphátsúnglụclàmanhtađổgụcvàonốtchảobơđangsôi.Mấyphútsau,cóngườigõcửacănphòngnơiAurelianoArcayađangngủvớimộtngườiđànbàvàgọi:“Nhanhlên,chúngnógiếtanhemmàyngoàikia”.NgườiđànbàcùngởtrongphòngvớianhtavềsaukểrằngAurelianoArcayanhảyrakhỏigiườngvàmởcửachạyrathìbịmộtloạtđạnmô-debắnvỡsọ.

Cáiđêmchếtchócấy,khicảnhàchuẩnbịđènnếnkhâmliệmbốnxácchếtthìFernandachạynhưđiênkhắplàngđểtìmAurelianoSegundo,lúcđóđượcPetraCotesấnvàotrongchiếctủáovìtinchắcrằngmậtlệnhtànsátnhằmràotấtcảnhữngaimangtênngàiđạitá.Mãiđếnbốnngàysau,khicácbứcđiệnnhậnđượctừnhiềunơithuộcvùngduyênhảichophéphiểurằngsựđiêncuồngcủakẻthùvôhìnhchỉthẳmvàonhữnganhemAurelianocódấuchữthậpởtrán,PetraCotesmớichoanhtarangoài.Amarantalụccuốnsổnhỏghichépvềnhữngđứacháu,vàcứnhậnđượcbứcđiệnbáotửnàothìgạchtênđứađó,chotớikhichỉcònlạiđứacháulớn.Bànhớrõđứacháunàyvìcậutacónướcdađentươngphảnvớilôimắtxanhtotướng.ÐólàAurelianoAmadorvốnlàthợmộc,sinhsốngởmộtlàngnhỏtíttrongbìarừng.Sauhaituần

đợikhôngthấycóđiệnbáocủaanh,AurelianoSegundochongườiđibáođểanhđềphòng,sợrằng anh không biết gì vềmối nguy hiểmđang treo trên đầu.Người đưa tin trở về nói làAurelianoAmadorđãthoátnạn.Cóhaingườiđànôngđếnlùnganhởnhàvàocáiđêmtànsátấy.Chúngđãnãsúngvàoanh,nhưngkhôngtrúngđượcvàochỗcódấuchữthậptrêntrán.AurelianoAmadornhảyquahàngràoởsân,vàchạytuộtvàotriềnrừngmàanhthuộcnhưlòngbàntaydocóquanhệbuônbángỗvớinhữngngườithổdân.Từđókhôngcótintứcgìthêmvềanh.

ThậtlànhữngngàyđentốiđốivớiđạitáAurelianoBuendía.Tổngthốngnướccộnghòagửitớingàibứcđiệnchiabuồn,hứaralệnhđiềutrađếnnơiđếnchốnvàtỏlòngtưởngnhớnhữngngườiđãkhuất.TheolệnhcủaTổngthống,thịtrưởngđembốnvònghoatớidựlễtangvàđịnhđặtlêncácquantài,nhưngngàiđạitáchođemđểrangoàiđường.Sauđámtang,đạitáthảomộtbứcđiệnlờilẽgaygắtvàtựtayđemđiđiệnchoTổngthống,nhưngđiệnbáoviênkhôngchịuphát.Thếlàngàiviếtthêmmấydònglờilẽcaycúhơnnữavàchovàophongbìgửiđi.Cũnggiốngnhưkhixảyracáichếtcủacôvợ,vàbaonhiêucáichếtcủanhữngngườibạnquítrongthờikỳchiếntranh,ngàiđạitákhôngcảmthấyđaubuồn,màchỉthấymộtnỗimệtmỏibấtlựcvàsựđiêndạimùquáng.ThậmchíngàicòntốcáocảchaAntonioIsabelđồnglõavớibọngiếtngườivìđãlàmdấuchữthậpchocácconmìnhbằngmộtthứtrokhôngphaimàuđểkẻthùdễnhậnrachúng.Vịcốđạolụkhụnàykhôngcònminhmẫnlàmấyvàkhilênbựcđãbắtđầulàmchoconchiênkinhhãivớinhữnglờiraogiảnglungtung,mộtchiềunọđãđếnnhàđạitámangtheocảmộtbáttrohòasẵndùnglàmdấuthánhvàothứtưhàngtuần,vàcốgọiđủcảgiađìnhđếnđểlấythứnướctroấylàmdấuchữthậplêntránhọnhằmthanhminhrằngnócóthểlấynướclãrửasạchđược.NhưngsựhãihùngcủanỗibấthạnhănsâuđếnmứcngaycảFernandacũngchẳngđểýtớiviệclàmđóvàtừbấytrởđikhôngbaogiờthấymộtaitrongdònghọBuendíađếnquìtrướcbànchịulễvàodịplễTrothứtưhàngtuần.Trongmộtthờigiandàiđại táAurelianoBuendíakhôngbìnhtĩnh lạiđược.Ngàibỏviệc làmnhữngconcávàng,ănuốngkhókhăn,vàđilạikhắpnhànhưmộtkẻmộngdu,kéolệtsệtchiếcáochoàngvàhậmhựcnhấtnỗigiậndữngấmngầm.Saubathángtócngàibạctrắng,hàngriacũchảichuốtnayđâmtuatủaphủkínđôimôinhợtnhạt,nhưngtráilại,đôimắtngàimộtlầnnữalạirựcsánggiốngnhưhaihònthan,từnglàmkhiếpđảmnhữngaitrôngthấyngàilúcmớisinhvàmộtthờichúngđãlàmchonhữngchiếcghếxoaytítkhingàinhìnvào.TrongsựgiằngxéđiêncuồngấyđạitáAurelianoBuendíarasứctìmkiếmmộtcáchvôíchnhữngđiềmbáotừngđưatuổitrẻcủangàitheonhữngconđườngnguyhiểmtớisamạcbithảmcủavinhquang.Ngàinhưmấtphươnghướng,chơivơitrongngôinhàxalạmàởđấykhôngcònaivàchẳngcócáigìcòngợi chongài chút tình cảm thân thươngnào.Một lầnnữangàimở cửa cănbuồng củaMelquíadesđểtìmkiếmdấuvếtcuộcchiếntranhđãqua,nhưngchỉthấynhữngđốngđổnát,rácrưởivànhữngđồvứtđichấtđốnglạiđấysaubaonămkhôngainhòmngótới.Trênbìanhữngquyểnsáchgáydachẳngcònaigiởtớinayđãẩmmốcvàlênrêuxanh,trênkhoảngkhôngvốnlànơisángsủavàtronglànhnhấtnhàcứbậpbềnhcáimùikhôngthểchịuđượccủanhữngkỷmềmđãthốirữa.MộtbuổisángnọngàithấyÚrsulangồikhócdướigốccâydẻ,dướichânngườichồngđãchết.NgàiđạitáAurelianoBuendíalàngườiduynhấttrongnhà,khôngtiếptụcnhìnthấycụbàcườngtrángtàntạđitrongnửathếkỷsươnggió.

“Hãychàochađi”-Úrsulanóivớingài.Ngàidừnglạichốcláttrướccâydẻvàmộtlầnnữanghiệmthảyrằngkhoảngtrốngkiacũng

khônggâyấntượnggìđốivớingàicả.-Mẹbảogì?-ngàihỏi.-Trôngôngấyrấtbuồn,-Úrsulatrảlời,-chắcôngấynghĩrằngconsẽchết.-Hãynóivớicharằng,-ngàiđạitámỉmcườinói,-ngườitakhôngchếtkhiphảichết,mà

sẽchếtkhinàocóthểchết.Lờitiênđoáncủangườichađãkhuấtkhơidậychútngạonghễcuốicùngcònlạitrongtim,

nhưngngàilạitưởngnhầmđâylàmộtcuồngsứcmạnhđộtngột.VìvậymàngàicứgạnhỏiÚrsula xemnhữngđồng tiềnvàng tìm thấy trongbức tượng thánh Josébằng thạch caođãđượcchônởchỗnàotrongsân.

“Khôngbaogiờconbiếtđược”,-cụnóichắcnhưđinhđóngcột,vàthêm:“Mộtngàykiachủnhâncủachỗcủacảiấyhẳnsẽxuấthiện,vàchỉcóngườiấymớiđàobớilênđược”.

Khôngaihiểuvìsaomộtngườiluônluônhàohiệpđếnthếmàlạitỏrakhaokháttiềnbạcnhườngấy,vàkhôngchỉlàsốtiềnđủđểcóthểgiảiquyếtmộtviệckhẩncấp,màlàmộtsốcủacảikhổng lồđếnnỗiAurelianoSegundochỉnghenóiđãphátkhiếp lên.Nhữngngườicùngcánhmàngàitìmđếnnhờgiúpđỡđềutrốnbiệtkhôngtiếp.Chínhvàolúcấyngườitanghengàinói: “ÐiểmkhácnhauduynhấthiệnnaygiữapháiTựdovàpháiBảohoàng làở chỗnhữngngườiTựdođilễnhàthờvàolúcnămgiờvànhữngngườiBảohoàngthìđivàolúctámgiờ”.Tuynhiên,ngàicứmộtmựcthiếttha,cầukhẩn,vứtbỏtấtcảmọinguyêntắcdanhdựmàngàivốntuânthủ,chạyvạychỗnàymộtítchỗkiamộtítvớimộtsựkiênnhẫnthầmlặng,chỉtrongvòngtámthángngàiđãhùnđượcmộtmóntiềnlớnhơncảsốtiềnÚrsulađãchôngiấu.LúcbấygiờngàiđếnthămđạitáGerineldoMárqueznhờgiúpđỡđểmởcuộcchiếntranhtổnglực.ÐãcómộtthờiđạitáGerineldoMárquezđúnglàngườiduynhấtcóthểgiậtdâycáccuộcbạođộngmặcdùvẫnnằmtrênchiếcghếxíchđucủangườibạiliệt.SauHiệpđịnhđìnhchiếnNeerlandia,trongkhiđạitáAurelianoBuendíalẩntránhởxưởngkimhoànsảnxuấtnhữngconcávàngthìGerineldoMárqueztiếpxúcvớiđámsĩquankhởinghĩatrungthànhvớingàichotớithấtbại.Cùngvớihọngàitiếnhànhcuộcchiếntranhcủasựnhụcnhãhàngngày,củasựcầukhẩnvàvanxin,nàolàxintrởlạivàongàymai”,nàolà“cũngsắpsửa”,rồilại“chúngtôiđangchúýxemxéttrườnghợpcủangài”;mộtcuộcchiếntranhthuathậtvôphươngcứuchữachốngnhữngkẻphụcvụtậntụyvàchắcchắnđángphảiđượcnhưnglạikhôngbaogiờđượchưởngkhoản trợcấpsuốtđời.Cuộcchiến tranhkháccuộcchiến tranhđẫmmáuhaimươinăm,khônggâynhiềuthiệthạinhưcuộcchiếntranhgặmnhấmcủasựápđặtvĩnhviễn.ChínhđạitáGerineldoMárqueztừngthoátkhỏibavụmưusát,sốngsótvớinămvếtthươngvàbìnhyênvôsựquabiếtbaotrậnkhác,đãchếtngợptrongsựvâyhãmtànbạocủahyvọngvànếmmùithấtbạinhụcnhãcủatuổigià,trongkhinghĩtớiAmarantagiữanhữngchiếcđènhìnhthoitrongcănnhàởnhờ.Nhữngcựuchiếnbinh,màngườitacònbiếttin,đãxuấthiệntrênmộttờbáoquanhữngtấmảnh,mặtcângcâng,cùngchụpchungvớingàiTổngthốngvôdanhcủanướcCộnghòa,ngườiđãtặngbọnhọnhữngchiếccúccóinảnhngàiđểdùngđơmởcổáo,vàtrảchohọmộtlácờbẩnthỉu,vấymáuvàámkhóithuốcsúngđểphủlênnhữngchiếcquantàicủachínhhọ.Cònnhữngngườikhác,nhữngngườibiếttựtrọnghơn,vẫnchờđợimộtbứcthưtrướccảnhtranhtốitranhsángcủalòngthươngthiênhạ,chếtdầnchếtmònvìđóikhát,sốngdởchếtdởvìđiêndại,thốirữatànlụiđivìgiàcỗigiữacáiđốngcứtđáithơmthocủasựvinhquang.VìvậymàkhiđạitáAurelianoBuendíamờithamgiavàoviệctổchứcmộtcuộcchiếntranhmộtmấtmộtcònnhằmkếtliễumọivếttíchcủamộtchếđộthamnhũngvàbêbốidoxâmlượcnướcngoàidựnglên,ngàiđạitáGerineldoMárquezkhôngthểkìmlạiđượcsựxúcđộngvìthươnghại:

-Trờiơi,Aureliano,-ngàithởdài.-Tôibiếtlàôngbạngiàrồi,nhưngđếngiờtôimớinhậnthấyôngđãgiàhơnrấtnhiềusovớichínhhìnhhàigiànuacủaôngđấy…

CHƯƠNG13Trongnhữngnămđầynáoloạngầnđây,ÚrsulacórấtítthìgiờrảnhrỗichămlochoJosé

ArcadiohọcđểtrởthànhGiáohoàng.Khicậucầnchuẩnbịgấpđểđithi,Meme,emgáicậu,lớnlêngiữatínhnếthàkhắccủaFernandavàtínhtìnhchuangoacủaAmaranta,lúcđócũngđãđếntuổivàotrườngnữtuđểđượcrèngiũathànhmộtnghệsĩtiểuphongcầm.ÚrsularấtbănkhoănnghingờhiệuquảcủacácphươngphápdùngđểrèngiũatinhthầnhọchànhtrễnảicủavịGiáohoàngtươnglai,nhưngcụkhôngđổlỗichotuổigiàlẫncẫncủamìnhhaychoconmắtmờnhữngđámmâyphủhầunhưkhôngđểchocụnhậnrõđượchìnhthùcủasựvật,màlạiquytộichocáimàcụcũngkhôngxácđịnhđượcchínhxácnhưnghiểunhầmnóvớimộtsựtiêuphíthờigianngàycàngtăng.“Nămthángbâygiờkhôngcòngiốngnhưnămthángtrướckia”,cụthườnghaynóinhưvậymàcảmthấycôngviệchàngngàynhưtuộtkhỏi tầmtaymình.Cụnghĩ: trước kia trẻ em chậm lớnhơnnhiều. Chỉ cần cụnhớ lại quãng thời gianđủđể JoséArcadio,đứaconcảcủacụ,đitheođámdiganvàmọichuyệnxảyratrướckhicậutrởvềngườixămloanglổnhưmộtconrắnvànóinăngnhưmộtnhàchiêmtinhhọc,vàcảnhữngchuyệnxảyratrongnhàtrướckhiAmarantavàArcadiobỏnóithổngữcủangườiAnh-điêngđểhọcnóitiếngTâyBanNha;chỉcầncụnhớlạinhữngbuổichiềuthanhthảnrựcrỡnắngtrongđóJoséArcadioBuendíađángthươngphảichịuđựngdướibóngcâydẻ,vàtấtcảnhữnggìcầnphảibàytỏsựtiếcthươngtrướccáichếtcủachồngmìnhtrướckhingườitađưavềchocụmộtngàiđạitáAurelianoBuendíađanghấphối,mặcdùcụđãquabaonhiêucuộcchiếntranhvàbaonhiêuđaukhổvìngài,thếmàcụvẫnchưatớinămmươituổi.Hồitrước,saukhicảngàyngồilàmnhữngchiếckẹonặnhìnhcongiống,cụvẫncònthờigianchămsóccácconđểnhìnvàotròngmắtnhữngđứatrẻmàbiếtchúngốmđangcầncómộtlọdầu.TráilạibâygiờkhikhôngcóviệcgìlàmvàvớiJoséArcadiocưỡitrênlưng,cụlangthangtừmờsángđếntậnđêmkhuya,cáiloạithờigiờxấunàyđãbuộccụphảibỏdởcôngviệc.ThựcralàÚrsulacưỡnglạituổigiàngaycảkhikhôngcònnhớđượctuổicủamìnhvàtậptễnhđilạikhắpnơi,vàviệcgìcụcũngcốdựphần,rồitrêuchọcđámkháchlạbằngnhữngcâuhỏiđạiloạinhưhồichiếntranhcógửiởnhànàymộtbứctượngthánhJosébằngthạchcaođểgiađìnhtrôngnomhộtrongmùamưahaykhông.Khôngaibiếtđíchxáccụbịmùtừkhinào.Ngaycảnhữngnămcuốiđờikhi cụđãphảinằm liệt giường thì ai cũng tưởngcụnằm liệt giường làvì già lão thôi, chứkhôngaipháthiệnđượccụđãbịmù.CụđãnhậnthấyđiềuđótừtrướckhisinhJoséArcadio.Thoạttiêncụtưởngđâulàmắtchỉđauqualoa,bènuốngvụngrượuhổcấtvàlấymậtongnhỏvàomắt, nhưng chẳng bao lâu cụ nhận thấy rằngmắtmìnhngày càngmờđimột cách vôphươngcứuchữađếnnỗi cụkhôngbaogiờ cóđượckháiniệmrõ ràngvềđènđiện, vìkhinhữngbóngđiệnđầu tiênđượcmắc lên thìcụchỉcòncảmthấymột luồngsáng lờmờ.Cụkhôngnóivớiaibởivìnhưvậycónghĩalàcôngkhaithừanhậnsựbấtlựccủamình.Cụlặnglẽhọcphânbiệtkhoảngcáchcácvậtthể,giọngnóicủatừngngười,đểtiếptụcnhìnbằngtrínhớkhimắtđãmờhẳn.Vềsaucụđãbấtngờpháthiệnratácdụngcủamùivịgiúpmìnhxácđịnhcácvậtthểtrongcảnhtốitămmờảocòntốthơncảhìnhkhốivàmàusắc,vàchúngđãgiúpcụvĩnhviễnthoátkhỏimốinhụcănbáocô.Trongbóngtốicủacănphòngcụcóthểxâukimvàthùađượckhuyếtáo,vàbiếtđượckhinàothìxoongsữasắpsôi.Cụnhớrõràngvịtrícủatừngđồvậttrongnhàtớimứcchínhcụcólúccũngquênrằngmìnhđãbịmù.Cómộtlần,Fernandalàmầmĩcảnhàvìchiếcnhẫncướibiếnđâumất,thếmàÚrsulalạitìmthấytrênmộtchiếcgiáđểđồvậttrongphòngngủcủađámtrẻ.Chảlàtrongkhimọingườiđilạilungtungkhắpnhà,cụcăngbốngiácquancủamìnhlặnglẽtheodõihọđểkhỏibịbấtngờ,nênsaumộtthờigiancụpháthiệnrarằngmỗingườitronggiađìnhnàyngàynàocũnggiốngnhưngàynào,đềulặpđilặp lại chínhnhững lốiđiấy, chínhnhữngcôngviệcấy, thậmchícòn lặp lạinhữngcâunóigiốngnhauvàocùngmộtgiờnhấtđịnhmàkhônghaybiếtgì.Chỉkhinàohọkhôngtuântheocáiđườngmònchilyấythìmớicóthểmấtcáigìđó.VậynênkhingheFernandahốthoảnglalốilàbịmấtchiếcnhẫnthìÚrsulanhớrarằngviệckhácthườngduynhấtmàFernandalàmhômđólàđemnhữngchiếcchiếucủalũtrẻraphơivìMemeđêmtrướcbắtđượcmộtconrệp.Vìbọntrẻcũngthamgiavàoviệcdọndẹp,nênÚrsulanghĩrằngFernandađãđểchiếcnhẫntrênchiếcgiácao,nơiduynhấtchúngkhôngvớitớiđược.Tráilại,Fernandachỉquanhquẩn

tìmkiếmtheonhữngchỗhàngngàyquenđilại,màkhôngbiếtrằngviệctìmkiếmvậtbịmấtđãbịthóiquenthườngngàycảntrở,chonênmớiphảimấtcôngđếnthế.ViệcnuôidạyJoséArcadiođãgiúpÚrsulatheosátnhữngthayđổinhỏnhặttrongnhàvốnlàcôngviệcnặngnhọcđốivớicụ.KhinhậnbiếtlàAmarantađangmặcquầnáochocácthánhbàyởtrongphòngngủ,cụbèngiảvờnhưđangdạychochúbéhọcphânbiệtcácmàusắckhácnhau.-Nào,xemnào,-cụnói, -chútthửnóichocụxemThánhRaphaelArchangelmặcquầnáomàugìnào?Bằngcáchđó,chúbésẽnóichocụbiếtđiềumàmắtcụkhôngnhìnthấy,vàtừrấtsớmtrướckhichúbéđihọcÚrsulađãcóthểphânbiệtđượcmàusắckhácnhaucủayphụccácthánhđặtởtrongphòngngủ.Thỉnhthoảngcũngxảyranhữngđiềubấtngờ.MộtbuổichiềuAmarantađangngồithêuởhànhlangbàynhữngchậuthuhảiđường,thìÚrsulađụngphải.

-Chamẹơi,-Amarantaphảnđối,-bàđiđứngralàmsaothế.-Chínhcô,-Úrsulanói,-mớilàngườingồikhôngphảichỗ.Cụnóiđúng.Từhômđócụbắtđầunhậnthấymộtđiềuchưaainhậnra,đólàviệcmặttrời

dầndầnchuyểnchỗtheotừngmùatrongmộtnăm,dovậynhữngngườithườngngồiởhànhlangcũngdầndầnthayđổichỗngồimàchínhhọkhônghềbiết.Từbữađó,ÚrsulachỉcầnnhớngàythángđểbiếtchínhxácchỗngồicủaAmaranta.Mặcdùtaycụngàycàngrunvàchâncụngàycàngnhưkhôngnhấc lênđược,nhưngchưabaogiờngười ta lại thấyhìnhbóngquenthuộccủacụcómặtởnhiềunơitrongcùngmộtlúcđếnthế.Hầunhưcụcònnhanhnhẹnnhưlúccaiquảnmọicôngviệctrongnhà.Tuynhiên,trongnỗicôđơnkhôngdòthấuđượccủatuổigià,cụvẫnminhmẫnđểýtớimọisựthayđổinhỏnhặtnhấttronggiađình,vậynênlầnđầutiêncụnhậnrõnhữngsựthậtmàtrướcđâycôngviệcđãkhôngchophépnhìnthấy.VàothờigiancụchuẩnbịchoJoséArcadiođi thi,cụđãtómlược lạicuộcsốngcủagiađìnhtừngàythànhlậplàngMacondo,vàđãhoàntoànthayđổiýkiếnvềđámconcháucủamình.CụnhậnthấykhôngphảinhưmìnhtưởngvìcuộcchiếntànbạomàđạitáAurelianoBuendíađãđánhmấttìnhcảmgiađình,màthựcrangàichưahềyêumếnai,ngaycảRemedios-ngườivợcủangài,hoặcvôkhốicáccôgáitừngmộtđêmchăngốivớingài,lạicàngkhôngthểnóingàiyêucácconngài.Cụnhậnthấyrằngngàiđãthamgianhiềucuộcchiếntranhnhưvậykhôngphảivìsựsaymêlýtưởngnhưmọingườinghĩ,vàngàiđãtừbỏthắnglợitrôngthấycũngkhôngphảichỉvìmệtmỏinhưthiênhạnghĩ,màchínhlàngàiđãthắnghoặcbạiđềudomộtnguyênnhân:đíchthịlàthóikiêungạođầytộilỗi.Cụđiđếnkếtluậnrằngđứaconmàmìnhđẻrakialàmộtchàngtraibấtlựctrướctìnhyêu.Mộtđêm,khicònhoàithaicụđãnghethấynókhóc.ÐólàmộttiếngthannãonuộtnghethậtrõràngđãlàmJoséArcadioBuendíathứcgiấcbêncạnhvàbỗngthấyvuivuikhinảyraýnghĩrằngnósẽlàngườicótàinóigiọngbụng.Nhữngngườikhácđoánrằngnósẽlànhàtiêntri,tráilại,cụrùngmìnhtrướcýnghĩsángtỏrằngcáitiếnggầmsâulắngkialàdấuhiệuđầutiêncủacáiđuôilợnkhủngkhiếp,vàcầutrờihãyđểchonóchếtluôntừtrongbụng.Nhưngsựminhmẫncủatuổigiàlạigiúpcụnhậnrarằngtiếngkhóccủađứatrẻtrongbụngmẹkhôngphảilàdấuhiệucủatàinóigiọngbụnghaykhảnăngtiêntri,màlàdấuhiệukhônglầmlẫnđượccủasựbấtlựcđốivớitìnhyêu,vàđiềunàycụcứnhắcđinhắclạinhiềulần.Cáiđiềuđánhgiákhôngtốtđẹpgìvềđứacontraibỗnggợinêntronglòngcụtấtcảlòngthươngcảm.Tráilại,Amaranta,màsựcứngrắntrongtìnhcảmcủabàlàmcụcảmthấykinhhãi,màsựchuangoađượcdồntụlạitrongtìnhcảmcủabàlàmcụcảmthấychuaxót,quasựthửtháchcuốicùngđãlàmchocụthấyrõbàlàmộtphụnữhiềndịuchưatừngthấy.CụhiểuravớimộtsựrõràngđángtiếcrằngnhữngsựdằnvặtvôlýđốivớiPietroCrespikhôngphảilàdoýmuốntrảthùnhưmọingườivẫnnghĩ,ngaycảsựgiàyvòdaidẳnglàmthấtvọngcuộcđờiđạitáGerineldoMárquezcũngkhôngphảilàdonỗiđắngcayđaubuồncủabànhưthiênhạvẫntưởng,đúngracảhaiviệcđóđềulàsựđấutranhsốngcòngiữamộtbênlàtìnhyêuvôhạnđộvàmộtbênlàsựhènyếukhônggìthắngnổi,vàcuốicùngthìnỗisợhãi vô lýmàAmaranta vốn cóđã thắng chính trái timbị vò xé củamình.Ðúngvào lúc ấyÚrsulabắtđầugọiđếnRebeca,nhắcđếnbàvới tìnhcảmthắmthiếtvốncónayđược tăngthêmbởisựhốihậnmuộnmàngvàsựkhâmphụcbấtngờdohiểurằngchỉcóbàRebeca,đứaconkhôngbúsữacụmàtráilạilớnlênnhờănđất,đấtvàvôicủabốnbứctường,làđứacontronghuyếtquảnkhôngmangdòngmáucủacụnhưng lạimangmộtdòngmáucủanhữngngườixalạmànắmxươngtàncủahọcònrềnrĩdướimồ,chỉcóRebeca,ngườicongáicótrái

timxaođộng,cócáidạdàyto,ngườiduynhấtcólòngcanđảmkhôncùnglàngườimàÚrsulatừngmongmỏichodòngdõinhàmình.

-Rebeca,-cụnói,lầnlầntaytrêntường,-cảnhàđốivớiconbấtcôngbiếtbao!Mọingườitrongnhàcứtưởngcụlẩmcẩm,nhấtlàtừkhicụđilạilúcnàocũnggiơtayphảilêntrờinhưlàthánhGabriel.Tuynhiên,Fernandanhậnthấymộtsựminhmẫnsángsuốtẩntrongcáibóngđencủasựlẩmcẩmkia,chẳnghạnÚrsulacóthểnóingaykhôngchútngậpngừngsốtiềncảnhàtiêuphatrongnămvừaqua.Amarantađãcóýnghĩnhưvậyvàomộtngàynọkhibàmẹđangbưngnồixúptrongbếpvàmặcdùkhônghềbiếtlàmọingườiđanglắngnghe,cụnóirằngchiếccốixayngômuacủanhữngngườidiganđầutiên,chiếccốiđãtừngbiếnmấttrướckhiJosé Arcadio sáumươi lăm lần lang thang vòng quanh khắp thế giới vẫn còn ở nhà PilarTernera,ngườicũngđãsốngngótnghéttrămtuổi,nhưngcònkhỏevànhanhnhẹn.Mặcdùthânxácbéoquácỡlàmlũtrẻphátkhiếpcũngnhưxưakiatiếngcườitừnglàmkinhhoàngđànbồcâu,PilarTernerakhôngngạcnhiêntrướcsựminhmẫncủaÚrsula,bởivìkinhnghiệmcủachínhbàlãobắtđầuchothấytuổigiàcóđầuócsánglángcóthểcònđángtincậyhơncảphépbóibài.

Tuynhiên,khiÚrsulanhậnthấykhôngđủthờigianđểcủngcốlònghamthíchcủaJoséArcadio,cụđâmrahốthoảngsợhãi.Cụbắtđầumắcsailầmkhicốsứcnhìnbằngmắtnhữnggìbảnnăngvẫnchophépmìnhnhìnkỹhơn.Mộtbuổisángcụhấtcảlọmựcvàođầucậubé,nghĩrằngđólàlọnướcthánh.Vìcứmuốnnhúngtayvàohếtmọichuyệnnêncụđãgâynênnhiềusựvachạmđếnnỗicáugắtlungtung,vàcốsứcthoátrakhỏiđámmâyđenbaoquanhmìnhnhưmộtchiếcáothụngbằngmạngnhện.Chínhlúcđólàkhicụnghĩrằngsựvụngvềthôkệchcủamìnhkhôngphảilàchiếnthắngđầutiêncủatuổigiàvàbóngtối,màlàsựthấtbạicủathờigian.Cụnghĩrằngtrướcđây,khiThượngđếvớithángnămchưađặtchínhnhữngcáibẫymànhữngngườiThổNhĩKỳđãdùngvàolúcđomộtthướcvảilụa,thìmọiviệckhácxathếnày.Ngàynaykhôngnhữngtrẻcon lớnnhanhhơn,màngaycả tìnhcảmcũngbiếnchuyểnmộtcáchkhác.NgaysaukhiRemedios-NgườiđẹpvềtrờithìFernandachẳngýtứgìcứlàubàukhắpnơivềchuyệnnàngđãmangtheocảnhữngchiếcchăntrảigiường.KhinhữnganhemAurelianovừamớimồyênmảđẹpthìAurelianoSegundolạiđãmờiđếnđầynhànhữngkháchrượusaybítỉkéođànphongcầm,mởsâmbanhlốpbốpnhưthểkhôngcóchuyệnnhữngconchiêncủaChúavừamớilìađờimàlànhữngconchóvừachếtmàthôi,làmnhưthểngôinhàcủanhữngkẻrồdại từng làmnhứcócbiếtbaongườivà từngsảnxuấtkhôngbiếtbaokẹobánhnặnhìnhcongiốngkiađãđượcđịnhsẵnđểbiếnthànhbãirácchứađầybọnvôlại.TrongkhixếpđồđạcvàochiếcrươngchoJoséArcadiovànhớlạinhữngđiềuđó,Úrsulatựhỏiphảichănglàmìnhnênchọnconđườngvềyênnghỉnơichínsuốiđểngườitalènchặtđấtlênchiếcquantài,vàbấygiờcóthểhỏiThượngđếmàchẳngsợhãigìxemthựcsựNgàicónghĩrằngconngườivốnsinhralàdãthúđểphảichịubaođauđớntrớtrêunhưvậykhông.Hếtcâuhỏinàyđếncâuhỏikháclàmcụdầndầnmụcảngườivàmuốnnhảyramúamayquaycuồngnóihuyênthuyênnhưngườingoạiquốc.Cuốicùngcụmuốntựchomìnhmộtkhoảnhkhắcnổiloạn,cáikhoảnhkhắcbaolầncụkhátkhaovàbaolầnđãcamchịuđểphụctùnglýtrì,cụmuốnphónguếvàotấtcảvàtuônrachohếtcáikhotừngữthôtụcmàcụđãphảiquếtnhịntrongcảmộtthếkỷluônluônđấudịu.

-Tiênsưchanhànó!-cụrítlên.Amaranta,bấygiờđangbắtđầuxếpquầnáovàorương,tưởngrằngcóconbọcạpvừacắn

cụ.-Nóởđâu?-bàvộivànghỏi.-Cáigì?-Conbọcạpấy.-Amarantanóithêm.Úrsulalấyngóntaychỉvàongựcmình:-Nóởđây,-cụtrảlời.-ởđâynày?Vàolúchaigiờchiềumộtngàythứnăm,JoséArcadiođithi.CólẽÚrsulathườngvẫnnhớ

đứachútnhưcụtưởngtượngrakhitiễnnóđi,vẻbìnhthảnvànghiêmnghị,khôngbaogiờkhócthútthít,dẫuphảichịungộtngạttrongbộquầnáonhungxanhvớinhữngchiếccúcbằngđồngvàsợidâybạcđeovàocổ.Cậubérờikhỏinhàănđểlạimùithơmdịumátcủathứnước

hoaFloridamàcụvẫnbôilênđầunóđểcóthểlầntheodấuvếtcủacậuởtrongnhà.Tronglúccảnhàđangănbữatrưatiễnbiệtcậu,aicũnggiấuvẻbôirốibằngcáchlàmravẻvuimừng,vàkhenngợiquálờinhữngchuyệncườivềchaAntonioIsabel.Nhưngkhingườitamangchiếcrươngbọcnhungcócácgócbịtbạcđithìcảnhđógiốngnhưvừakhiêngrakhỏinhàmộtchiếcquantài.NgườiduynhấtkhôngchịuthamgiavàocuộctiễnđưalàđạitáAurelianoBuendía.-Ðâylàcáitròvớvẩncuốicùngtrongnhàcònthiếu,-ngàilẩmbẩm.-Mộtôngchađạo!

Bathángsau,AurelianoSegundovàFernandađưaMemeđếntrưởnghọcvàtrởvềmangtheochimđàntiểuphongcầmđặtvàochỗchiếcđàndươngcầmtựđộng.Hồiấy,Amarantabắtđầukhâukhăn liệmchochínhmình.Cơnsốt xungquanhchuyện trồng chuốiđãgiảmbớt.NhữngngườidânvốnsinhtrưởngởMacondobịđámdânngoạiquốcdồnvàomộtkhu,khónhọclắmmớigiữđượcnhữngphươngtiệnítỏingàyxưa,nhưnglạiđượckhíchlệvìcảmnghĩlàhọđãsốngsótsaumộtnạnđắmtàu.Kháchkhứavẫnđếnăntrưaởnhà,nhưngtrênthựctếthìthóiquencũđãkhôngđượclặplạichomãiđếnkhiCôngtychuốicuốngóiđiítnămsauđó.Tuynhiên,cũngđãcónhữngthayđổicơbảntrongtruyềnthốnghiếukháchcủagiađình,bởivìlúcấylàkhiFernandaranắmtayhòmchìakhóa.Úrsulalùivàobóngtối,cònAmarantasuốtngàyluẩnquẩnvớinhữngkhăntangvàvảiliệm,chonêncáiemgáihọclàmhoànghậunayđượcquyềntựdolựachọnthựckháchvàápđặtnhữngquiđịnhchặtchẽhọcđượccủachamẹmình.SựnghiêmkhắccủaFernandalàmchocảnhàgiữđượcnhữngthóiquenvốncótrongmộtlàngđãbịxáotrộnbởinhữngthóihưtậtxấucủađámngoạibangtừngbộclộtrongviệctiêuxàixả lángnhữngcủacảikiếmđượcmộtcáchdễdàng.Bànóikhôngchútúpmởrằngngười tốt là những người không có liên quan gì đến Công ty chuối. Ngay cả José ArcadioSegundo,anhchồngbà,cũngkhôngthoátkhỏitínhkhắcnghiệtđó,bởivìmộtbuổimaiầmĩnọ,ôngtađãgiếthếtnhữngcongàchọituyệtvờicủamìnhvàchuẩnbịvàolàmđốccôngtrongCôngtychuối.-Anhđừngcómàbướcchânvàonhànàynữanếuanhmangghẻcủabọnngoạiquốcvềđây.-Fernandanói.KỉcươngtrongnhàchặtchẽđếnnỗiAurelianoSegundochỉcảmthấythoảimáikhiđếnnhàPetraCotes.Trướchếtvớilýdođểbớtgánhnặngchobàvợ,ôngchuyểnnhữngbuổiliênhoan,dạhộitớiđó.Sauđấy,lạiviệncớđànsúcvậtsinhsảnngàymộtgiảm,ôngchochuyểncảchuồngbò,chuồngngựasangđó.Cuốicùnglấylýdolàởnhànhântìnhmátmẻ hơn, ông chuyển văn phòng nhỏ củamình sang đó để lo việc buôn bán. KhiFernandabiếtrằngmìnhlàmộtbàgóanhưngchồngmìnhlạichưachếtthìđãquámuộnđểchomọichuyệntrởlạinhưcũ.AurelianoSegundohầunhưchẳngăncơmởnhàvànhữngbiểuhiệnbềngoàiduynhấtmàôngcốgiữ,tỉnhưcáiviệcngủvớivợởnhàđãkhôngđủsứcđểthuyếtphụcđượcai.Vìsơý,mộtlầnnọôngđãngủlạivớiPetraCoteschomãiđếnsángbạch.Khácvớiđiềuôngchờđợi,Fernandakhônghềtráchmóc,cũngkhônghềthanthởgì,nhưngngaytrongngàyhômđóbàsaingườimanghaichiếcrươngđựngquầnáocủaôngsangnhànhântình.Bàcôngkhaisaiđầytớkhiêngnhữngchiếcrươngđinghênhnganggiữađườngchomọingườithấyvìnghĩrằnglàmthưvậythìôngchồnglầmlạcsẽkhôngchịuđượcxấuhổvàsẽănnănhốihậnmà trởvề.Nhưng cử chỉ anhhùngđó chỉ làmộtbằng chứngnữa cho thấyFernandađãkhônghiểunhữngtínhcáchcủachồngmìnhmàcảđếnnhữngthuầnphongmỹtụccủamộtlàngvốnkhônghềgiốngnhưlàngcủabốmẹbà,bởivìmọingườitrôngthấyđámđầytớkhiêngnhữngchiếcrươngđiđềunóirằngđólàkếtcụctấtnhiêncủamộtcâuchuyệnaicũngrõ.AurelianoSegundochomởtiệctùng,ănuốngbangàyliềnmừngđượctựdo.Ðiềubấtlợilớnnhấtđốivớibàvợlàtrongkhibàbắtđầuđivàotuổigiàvớinhữngbộquầnáomàutối,nhữngchiếcvònghoakiểucổ,vàsựhãnhdiệnkhôngphảilối,thìảthântìnhhìnhnhưlạiđangởvàotuổihồixuân,lúcnàocũngănvậnváyáolụamỏngmàusặcsỡ,vàđôimắtlúcnàocũnglonglênrừngrực.AurelianoSegundolạilaovàoảvớikhíthếhừnghựccủathờitrẻ,nhưtrướckia,khiPetraCotes,khôngphảidoyêuôngmàvìnhầmôngvớingườianhemsinhđôivàhềlàđãngủvớicảhaingườicùngmộtlúc,vớiýnghĩrằngthượngđếđãchomìnhcáimaymắnđượccómộtngườiđànôngđủsứccủahaingườikhiănnằmvớimình.Dụctìnhđượckhơiaimạnhmẽđếnnỗiđãhơnmộtlầnhọnhìnvàomắtnhaukhilắpăncơm,vàhọchẳngnóichẳngrằngchụplồngbànlênmâmcơmvàkéonhauvàobuồngngủmàlịmđitrongcáiđóivàáitình.BắtchướcnhữnggìđãnhìnthấytrongnhữngchuyếnđivụngtrộmvớicácảlàngchơitheolốiPháp,AurelianoSegundosắmchoPetraCotesmộtchiếcgiườngcótrướngrủ,treorèmnhunglêncáccửasổvàláttrầnvàtườngphòngngủbằngnhữngtấmgươngkhổnglồ.Bấygiờtrông

ôngcàngcóvẻnhậunhẹtbêthahơn.Từcácchuyếntàuthườngđếnvàolúcmườimộtgiờ,ngàynàoôngcũngnhậnđượcnhữnghòmsâmbanhvàrượumạnhBrandy.Trênđườngtừnhàga trởvềgặpaiôngcũngchèokéonhảychobằngđược,dùchođó làngườicùng lànghayngườinướcngoài,bấtkểquenhaylạ,sangtrọnghaynghèohèn.ÐếncảngàiBrown,vốnchỉlẩmbẩmbằngtiếngnướcngoài,cũngcònbịlôicuốnbởinhữngđiệubộhấpdẫncủaAurelianoSegundo,vànhiềulầnđãrượusaybítỉởnhàPetraCotes,đếnmứcnhữngconchóbec-giêÐứcdữtợnthườngtheongàikhắpnơicũngnhảytheonhữngđiệuhátxứTexasmàngàilẩmnhẩmchẳngrakiểucáchgìtheokịpcâyđànphongcầm.

-Hỡinhữngconbòcáihãydạnghángra!-AurelianoSegundogàolêntrongcảnhhỗnloạncủađêmhội.-Hãydạnghángrakẻocuộcđờithậtlàngắnngủi?

Chưabaogiờôngcóbộmặtphấnchấnđếnnhưvậy,vàmọingườicũngchẳngcầnhơnthế,vàđàngiasúccủaôngsinhsảncũngchưabaogiờnhiềuđếnthế.Baonhiêulàbò,lợn,gàđemgiếttrongcácbuổitiệctùngtriềnmiênkhôngdứt,đếnnỗiđấttrongsântrởnênxámxỉnvànhầynhụanhữngtiết.Sânnhàtrởthànhnơichấtđốngnhữngxươngxấulòngruộtvàđủthứcặnbã,vàngườitađãphảiđốttừnggóithuốcnổsuốtcảngàyđểnhữngđámdiều,quạkhỏimóccảmắtkháchkhứa.AurelianoSegundobéophìra,lúcnàomặtcũngđỏtíanhưgàchọi,điđứngchậmchạpvìănkhỏenhưJoséArcadiosaukhiđilangthangkhắpnơitrởvề.Tàiphàmănchưatừngcó,sứctiêuxàixảlángghêgớmvàlònghiếukháchcómộtkhônghaiđãlàmchouytíncủaôngvượtquamọibếnbờvùngđầmlầy,hấpdẫnnhữngtayphàmănnhấttrongvùngduyênhải.NhữngtayăncựpháchtừkhắpnơiđổvềthamgianhữngcuộcthiănkỳquặcđượctổchứcởnhàPetraCotes.AurelianoSegundoluônluônlàngườichiếnthắng,chotớimộtngàythứbảybấthạnhkhixuấthiệnCamilaSagastume,mộtngườiđànbàkỳlạnổidanhkhắpnướcvớicáitên“Voicái”.Cuộcthiănkéodàisuốttừthứbảychođếnsángthứba.Tronghămbốngiờđầusaukhiđãngốnhếtmộtconcừuquaycùngvớisắn,khoaivàchuốirán,nốcmộtthùngrưỡisâmbanh,AurelianoSegundotinchắcmìnhsẽthắng.Trôngôngcóvẻphấnchấn,đầysứcsốngsovớinữđốithủlặnglẽ,cóphongtháilãoluyệnhơn,nhưngvìthếítxúcđộnghơnđốivớiđámcôngchúngđủmọihạngngườiđứngngồichậtníchkhắpnhà.TrongkhiAurelianoSegundonhainhồmnhoàm,ngấunghiếnvìháohứctrướcthắnglợithì“Voicái”xắtnhữngmiếngthịtvớitàinghệcủamộtbácsĩngoạikhoavàănchậmrãi,thậmchícònthưởngthứcsựthúvịtrongkhiăn.Ðólàmộtngườiđànbàcaolớn,béokhỏe,nhưngvẻdịudàngcủaphụnữvẫnátđicáiphìnộnkhổnglồcủathânhình.Nàngcóbộmặtđẹp,đôibàntaythonthảđượcchămchútvàmộtvẻhấpdẫnghêgớmlàmchoAurelianoSegundokhitrôngthấynàngbướcvàođãnóinhỏrằngôngthíchthiđấuvớinàngtrêngiườnghơnlàtrênbànăn.Vềsaukhithấynànglịchsựănchiếcđùicừu,ôngbìnhphẩmmộtcáchnghiêmchỉnhrằngloại“Voicái”lịchthiệp,hấpdẫnvàchơikhôngbiếtchánkiacólẽlàmộtloạiđànbàlýtưởng.Ôngđãkhônglầm:cáidanhtiếngdữtợnnhưchimưngmàtrướcđâyngườitagáncho“Voicái”hoàntoànkhôngcócơsở.Nàngkhôngphải làcáicốixaythịt,cũngkhôngphải làngườiđànbàcórâutronggánhxiếcHyLạpnhưngườitavẫnnói,nànglàgiámđốcmộttrườngnhạc.Nàngbắtđầuhọcănkhiđãlàngườimẹtronggiađìnhđitìmphươngkếsaochocácconđượcănuốngtốthơn,vàkhôngphảibằngcáchkíchthíchgiảtạomàbằngsựbìnhtĩnhtuyệtđốicủatinhthần.Lýthuyếtcủanàng,đượcchứngtỏtrongthựctế,dựatrênnguyêntắcchorằngngườinàohoàntoànthoảimáivềmặtýthứcthìcóthểănkhôngngừngchotớikhimệtkhôngsaoănđượcnữa.Tứclàvìlýdotinhthần,chứkhôngphảilònghammêthểthaođãlàmchonàngbỏnhàtrườngvàgiađìnhđểđithitàivớimộtngườiđànôngnổitiếngkhắpnướclàngườicótàiănkhỏenhưngkhông theomộtnguyêntắcnào.Ngay từkhimớigặp,nàngđãnhậnthấyrằngAurelianoSegundosẽthuavìtínhcáchcủaôngchứkhôngphảivìcáidạdày.Hếtđêmđầutiên,trongkhinàngthảnnhiênnhưkhôngthìAurelianoSegundohầunhưmệtmỏivìcườinóiluônmiệng.Họđingủtrongbốngiờ.Khitỉnhdậy,mỗingườiuốngbốnmươiquảcamvắtnước,támlítcàphêvàbamươiquảtrứngsống.Hếtđêmthứhai,saunhiềugiờkhôngngủvàsaukhiđãănhếthaiconlợn,mộtbuồngchuối,uốngbốnthùngsâmbanh,nàngcảmthấyhìnhnhưAurelianoSegundocũngđãpháthiệnraphươngphápcủamình,nhưnglạiđitheoconđườngngungốcdướisựhướngdẫncủamộttháiđộvôtráchnhiệmhoàntoàn.Ðólàngườiđànôngnguyhiểmhơnlànàngnghĩ.Mặcdùvậy,khiPetraCotesmangrathêmhaichúgàtâyquaythìAurelianoSegundocũngsắpsửađứtmạchmáu.

-Nếuôngkhôngthểănnữathì thôi, -nàngnói, - chúngtasẽnhậnhòa.Nàngnóichânthànhvàhiểurằngmìnhcũngkhôngthểănthêmmiếngnàonữavàvìlươngtâmcắnrứttrướcviệclàmchođốithủđinhanhtớichỗchết.

NhưngAurelianoSegundolạicoiđólàlờitháchthứcmớivàtiếptụcnhaimóngàtâychotớikhivượtquáxacáikhảnăngănkinhkhủngcủaông.Ônglănrangấtđi.Ôngngãgụcmặtxuốngđĩaxương,sùibọtmép,thởphìphìtrongcơnhấphối.Ðầuóctốisầm,ôngcảmthấynhưmìnhbịnémtừtrênthápcaoxuốngmộtcáivựckhôngđáy,vàtrongkhoảnhkhắcminhmẫncònsótlại,ôngnhậnrarằngthầnchếtđangđếnvớiôngkhikếtthúccúrơikéodàivôtậnnày.

-HãyđemtavềvớiFernanda-ôngchỉcònkịpnóilờitrăngtrốicuốicùng.Nhữngngườibạnđưaôngvềđếnnhà,đềunghĩrằngôngđãgiữlờihứavớivợlàkhông

chếttrêngiườngcủanhântình.PetraCotesđãđánhxiđôiủngmàôngmuốnmangkhinằmtrongquantài,vàđangtìmngườimangđithìcóngườiđếnchohayrằngAurelianoSegundođãquakhỏicơnnguyhiểm.Quảnhiên,ônglạibìnhphụcsaugầnmộttuần,vàmườilămngàysauđóđãlạitổchứcmộtbữatiệclinhđìnhmừngđượccảitửhoànsinh.ÔngtiếptụcđếnởnhàPetraCotes,nhưngngàynàoôngcũngvềthămFernandavàthỉnhthoảngởlạiăncơmvớigiađình,giốngnhưthểđịnhmệnhđãthayđổitìnhhuống,đặtôngvàovịtrílàchồngcủanhântình và là nhân tình của người vợ đích thực vậy. Ðó cũng là một điều nhẹ nhõm đối vớiFernanda.Trongcảnhchánchườngbịbỏrơi, trògiải tríduynhấtcủabà làdạonhữngbảnnhạctrêncâyđàntiểuphongcầmvàogiờnghỉtrưavàđọcthưcủacáccon.Trongnhữngbứcthưchitiếtgửichochúngđềuđặnmườilămngàymộtlần,khôngcómộtdòngnàolàsựthật.Bàgiấugiếmnỗiđaukhổcủamình.Bàkhôngchochúngbiếtnỗibuồncủamộtngôinhàmàmặcdùcónhữngbóngđènchiếutrênnhữngchậuthuhảiđường,mặcdùcócáingộtngạtcủacácbuổichiều,mặcdùcónhữngloạtpháohộihètừngoàiđườngvọngvào,nóvẫnngàycànggiốngvớingôinhàthờithuộcđịacủachamẹbà.Fernandahữnghờđi lạigiữababóngmasốngvàmộtbóngmađãchếtcủaJoséArcadioBuendía,cáibóngmanàythỉnhthoảnglạitớingồichămchútrướccửaphòngtronglúcbàchơicâyđàntiểuphongcầm.ÐạitáAurelianoBuendíalàmộtcáibóng.TừcáilầncuốicùngngàiraphốđểcùngvớiđạitáGerineldoMárqueztrùliệumộtcuộcchiếntranhkhôngtươnglai,hầunhưngàikhôngrakhỏibuồngngoạitrừviệcđitiểutiệndướigốccâydẻ.Ngàicũngkhôngtiếpaingoàibácphócạothườngtớibatuầnmộtlần.NgàinhấmnhápbấtcứthứgìmàÚrsulamangchomỗingàymộtlần,vàmặcdùvẫntiếptứcsaysưalàmnhữngconcávàngnhưcũ,nhưngngàikhôngbánnữakhibiếtrằngthiênhạkhôngmuakhôngđểlàmđồtrangsứcmàđểlàmdivậtlịchsử.NgàicũngđemtấtcảnhữngconbúpbêcủaRemedios,mặcdùchúngvẫnđượctrangtrítrongphòngngủtừngàyngàicườivợ, rangoàisânchất thànhđốngrồichâm lửađốt.Úrsulavốncảnhgiácnênnhậnrađượcnhữngviệclàmcủacontrai,nhưngcũngkhôngngăncảnđượcngài.

-Saotimmàysắtđáthế?-cụhỏi.-Ðâykhôngphảilàchuyệntráitim?-ngàinói.-Trongphòngđầynhữnggiánlàgián.Amarantavẫnkhâuđồliệmcủamình.Fernandakhônghiểuvìsaobàtrẻvẫnthườngviết

thưchoMeme,còngửicảquàchonó,tráilạithậmchíkhônghềnóitớiJoséArcadio.“Ðếnchếtkhôngcũngchẳnghiểutạisao”,AmarantatrảlờikhiFernandahỏiquaÚrsula,vàcâutrảlờiấyđãđểlạitrongtimbàmộtẩnsốkhôngbaogiờđượclàmsángtỏ.Amarantangườicaodongdỏng,vẻđĩnhđạc,lúcnàocũngănmặcđườnghoàng,vớimộttháiđộcaonhãtrướcthờigianvànhữngkỷniệmđắngcay.Amarantadườngnhưmangtrêntrándấuchữthậptrotrinhtiết.Thựcrathìbàmangdấuthánhtrêntay,trêndảibăngđenmàcảkhiđingủbàvẫnmangtheo,vàđólàdảibăngdobàtựgiặtvàlàlấy.Suốtđờibàlúcnàocũngkhâuvákhăntang,vảiliệm.Cóthểnóirằngbanngàybàkhâu,banđêmlạitháora,vàbằngcáchấykhôngphảibàmuốnđánh bại sự cô đơn, mà hoàn toàn ngược lại, bà muốn duy trì nó. Lo lắng lớn nhất củaFernandatrongnhữngnămbịbỏrơilànếuMemevềnghỉnhữngmùahèđầutiênmàlạikhônggặpAurelianoSegundoởnhàthìsao?Câuchuyệnchếthụtvìănnođãkếtthúcnỗilosợđó.Khi Meme trở về, bốmẹ cô đã thỏa thuận với nhau không những để cho cô gái tin rằngAurelianôSegundovẫnlàngườichồngthuầnhậucủamẹcômàcònđểchocôgáikhôngcảmthấynỗibuồntẻtrongnhà.Nămnàocũngvậy,AurelianoSegundođóngvaingườichamẫu

mựctrongvònghaitháng.Ôngbàyracácbuổivuichơicókemvàánhngọtcùngvớitiếngđànrộnrãcủacôsinhviênhồhởivàhiếuđộng.Tínhcáchcủacôtừlúcđóđãrõràngkhônggiốngmẹmấy.Cólẽđóchỉ làhìnhbóngcủaAmarantakhicònchưagiếtmùicayđắngvàlúcnàocũngnhảynhótmúahátlàmồnnhàcửavàonhữngnămbàmườihaihaymườibốntuổi,tứclàtrướckhinhữngkhátkhaothầmkínđốivớiPietroCrespiđãlàmthayđổihẳnchiềuhướngcủatráitim.NhưngkhácvớiAmaranta,khácvớitấtcảmọingười,Memechưathểhiệndấuhiệucôđơncủagiađình,dườngnhưcôhoàntoànhòahợpvớithếgiớingaycảkhicôngồimộtmìnhtrongphòngkháchluyệnđànmộtcáchhếtsứcchămchỉ.Rõrànglàcôthíchthúvớingôinhà,vìcảnămcômongngóngcáihồhởicủađámtrẻđónmìnhvềvàcôcũngkhôngkhácchaởcáithiênhướngthíchvuichơivàlònghiếukháchlạthường.Dấuhiệuđầutiêncủasựkếthừadihạiđóđượclộravàomùahèthứba,khiMemetrởvềvớibốnbàxơvàsáumươitámcôbạncùnglớp.Côtựnhiênnảyranghĩmờihọvềnhàchơimộttuầnvàchẳngbáotrướcgìhết.-Thếcókhổkhông-Fernandathanthở.-Cáiconbénàycũnggớmghiếchệtnhưbốnóởnhàđãphảiđimượngiường,mượnvõngcủahàngxóm,ắpxếplàmchínđợtăncơm,địnhgiờvàonhàtắmvàkiếmchođượcbốnmươichiếcghếdựađểchocáccôgáimặcđồngphụcanhđigiàycontraikhôngnhảynhótsuốtngàykhắpnhà.Lờimờiđãbiếnthànhmộtthấtbại,bởivìcáccôhọctròồnàovừaănsángxongthìlạiđãbắtđầuăntrưatheotừngđợt,vàlạitiếptụcănbữatối,vàtrongsuốtcảtuầnchỉđichơiđượccómộtbuổi.Tốiđến,cácbàxơmệtphờ,khôngcònsứcđâumàđi lại, chứđừngnóigìđếnhòhétnhữngmệnh lệnh trongkhiđámnữsinh trẻkhônghềbiếtmệtmỏivẫnhátầmĩởngoàisân.Mộtbận,đámcongáitínữathìđạpcảlêncụÚrsulavốncứmuốnlàmmộtviệcgìđóchínhngayởchỗcụkhôngthểlàmđược.LạimộthômkháccácbàxơlàmumlênvềchuyệnngàiđạitáAurelianoBuendíađứngđáingaydướigốcdẻchẳngthèmđểýđếncáccôgáiđangtụtậpởsân.Amarantasuýtnữathìlàmmọingườipháthoảng,vìmộtbàxơbướcvàobếplúcbàđangtramuốivàonồisúp,vàcâuhỏiduynhấtmàngườinữtusĩkiabậtralàcáinắmbộttràngđólàthứgì.“Thạchtínđấy”,Amarantatrảlời.Cáiđêmmớiđến,cáccôgáiđãlàmồnàolênvìchuyệnđivàonhàvệsinhtrướclúcđingủ,thếmàmãiđếnmộtgiờsángvẫncòncóngườiđứngchờngoàinhàtiểu.Fernandabènmuabảymươihaichiếcbô,nhưngviệcđóchỉlàmchocâuchuyệnphứctạpvàobanđêmđượcchuyểnsangbuổisáng,bởivìtừlúcrạngđôngcáccôgáiđãxếphàngtrướcnhàvệsinhmỗingườicầmbôcủamìnhđểđếnlượtrửabô.Mặcdùcóvàicôbịsốtvàmấycôbịmuỗiđốtmẩnngứa,hầuhếtcáccôgáiđềutỏrõsứcchịuđựngvữngvàngtrướcnhữngkhókhănghêgớmnhất,vàngaycảvàonhữnggiờnóngbứcnhất,cáccôvẫnríurítngoàivườn.Cuốicùngkhicáccôđãrađithìcácbồnhoađềutanhoang,đồđạcgãyvỡlungtungvàtườngnhàđầynhữnghìnhvẽvàchữviết,nhưngFernandathathứchomọisựđổvỡđểđổilấycáinhẹnhõmkhihọrađi.Bàđemtrảgiường,ghếvàđemcấtbảymươihaichiếcbôvàophòngcủaMelquíades.Cănphòngbỏkhôngvốntrướcđâylàcủaconngườimangcuộcsốngtinhthầncủacảnhà,từđótrởđiđượcgọilàphòngđểbô.ÐốivớiđạitáAurelianoBuendía,đólàcáitênđúngnhất,bởivìtrongkhimọingườivẫnthánphụctrướcviệccănbuồngcủaMelquíadeskhôngbịhưhạivàchẳngcóbụibặmgìthìngàilạithấynóbiếnthànhmộtcáichuồngphân.Dùsaovấnđềaiđúngaisaiđốivớingàicũngkhôngquantrọng.SởdĩngàibiếtđượcsốphậncủacănbuồnglàvìFernandacứđilạilàmcảntrởcôngviệccủangàisuốtcảmộtbuổichiềuđểxếpmấychụcchiếcbôvàođó.Vàonhữngngàyấy, lại thấy JoséArcadioSegundocómặtởnhà.Ông tabướcđivộivãngoàihànhlang,chẳngchàohỏiai,vàngồilìtrongxưởngnóichuyệnvớiđạitá.Dùkhôngnhìnthấyông,nhưngÚrsulachỉnghetiếnggótgiàynệncủathầycailàđủđểcụngạcnhiênnhậnthấycáikhoảngcáchkhônggìcứuvãnđượcđãngănchiagiữaôngvàgiađình,ngaycảvớingườianhemsinhđôingàybévẫncùngchơitròtrốntìmngâythơvànaythìchẳngcònlạinétnàogiốngnhau.Ôngdongdỏngcao, trịnhtrọng,vẻ trầmtư,buồnbuồnvà trêngươngmặtxanhxaođểlộmộttiasángthêthảm.ÐólàngườiđànônggiốngSantaSofíadelaPiedad,bàmẹônghơncả.Úrsulađãđổtộichoýhướngmuốnquênôngđikhibànchuyệnnhàchuyệncửa,nhưngkhicụcảmthấyôngmộtlầnnữalạicómặtởnhàvànhậnrarằngngàiđạitátiếpôngtrongnhiềugiờngaytạixưởngkimhoàncủangài,thìcụlậptứckiểmlạinhữngkýứcxaxưacủamìnhrồicàngkhẳngđịnhhơnnữamềmtinchorằngvàomộtthờiđiểmnàođócủatuổithơôngđãđổitênmìnhchongườianhemsinhđôi,bởivìôngchứkhôngphảingườikiađãlàngườiđượcgọi làAureliano.Khôngmộtaihaybiếtnhữngchitiếtnhỏnhặttrongđời

riêngcủaông.Cónhữngthờikỳngườitađượcbiếtôngkhôngởmộtchỗnàochothựccụthể,cólúcôngnuôigàchọiởnhàPilarTernera,vàthỉnhthoảngôngngủlạiđấy,nhưnghầuhếtcácđêmôngngủlạitạicácphòngngủcủabọngáilàngchơi.Ôngsốnglangbạtkỳhồ,khôngmảymayxúccảm,khôngmảymayhammuốn,như thểmộtngôi saorựcsáng trongvũ trụcủaÚrsula.Thựcra,JoséArcadioSegundokhôngphảilàngườicủagiađìnhnàyvàcũngsẽchẳngbaogiờlàngườicủamộtgiađìnhnàokhác,kểtừbuổisángsớmxaxưakia,cáibuổisángsớmđạitáGerineldoMárquezdẫnôngvàotrạilínhkhôngphảiđểxembuổihànhhìnhmàlàđểchođếnchếtôngsẽkhôngbaogiờquêncáinụcườibuồnthảmcóphachútmaimỉacủakẻbịhànhhình.Ðókhôngchỉlàkỷniệmxưanhấtmàcònlàkỷniệmduynhấtthờiniênthiếucủaông.Cònkỷniệmkhác,kỷniệmvềmộtcụgiàmặcchiếcáokhoáccổlỗ,độichiếcmũcánhquạngồingaytrướccửasổrựcsángkểnhữngđiềukỳdiệu,ôngvẫnkhôngxácđịnhđượcnóthuộcvềthờikỳnào.Ðólàmộtkỷniệmmờảo,hoàntoànkhôngcầnthiếtchonhữngsựdạydỗhaychonỗihoàinhớ,nótráivớikỷniệmcủakẻbịhànhhìnhmàtrênthựctếkỷniệmnàyđãđịnhhướngchođờiông,vànótrởvềtrongtrínhớcủaôngngàymộttrongsánghơngiữalúcôngđãgiàdặn,cứnhưthểsựdiễntiếncủathờigianđưaôngtừtừtớiđóÚrsulađịnhlợidụngôngđểôngkhiếnchođạitáAurelianoBuendíatừbỏxưởngkimhoàn,nơingàitựgiamhãmmình.“Chắthãythuyếtphụcôngtrẻđixemphimđi”,cụnóivớiông.“Dẫurằngnókhôngthíchphimảnhthìítranócũngcódịpđượcthởhítkhôngkhítronglànhchứ”.Songcũngchẳngbaolâucụnhậnrarằngôngcũngyhệtnhưngàiđạitá,chẳngđếmxỉagìđếnnhữnglờivannàicủamình,vànhậnrarằngôngcũngđãbịbọckínbởisựchailìtrướcmọitìnhcảmâuyếm.Mặcdùcụkhôngbiếtvàkhôngmộtaibiếthaingườibànbạccáigìtrongnhữnglúctròchuyệnrấtlâutạixưởngkimhoàn,cụđãhiểurằngđólàhaithànhviênduynhấtcủagiađìnhdườngnhưgắnbóvớinhaubởinhữngmốiđồngcảmsâusắc.Thựcra,ngaycảJoséArcadioSegundocàngkhôngthểlôiđượcngàiđạitárakhóinơingàitựgiamhãmmình.Việccáccônữsinh,bạncủaMeme,ồnĩkéođếnnhàđãvượtquanhữnggiớihạncủasựbìnhtâmcủangàiđạitá.ViệncớphòngngủcủahaivợchồngmìnhhiệncóquánhiềugiánđãcắnnátnhữngconbúpbêđẹpmắtcủaRemedios-ngàibènmắcvõngngaytạixưởngkimhoàn,rồitừđóngàiởlỳtrongxưởng,chỉrangài khi cầnphải ra.Úrsula không tìmđượcdịp nói chuyện với ngài. Cụ biết rõ rằngngàikhôngnhìnmâmcơmmàchỉđểnóởđầubànlớntronglúcngàilàmxongconcávàngvàcũngchẳngđểýđếnbátxúpđãđóngvángvàthịtsàođãnguộilạnh.NgàingàymộtkhótínhhơnkểtừdạođạitáGerineldoMárqueztừchốikhônggiúpngàimộttayđểkhơidậymộtcuộcchiếnđẫmmáukhôngtươnglai.Ngàitựgiammìnhkỹhơn,dườngnhưngàicòncàithenlòngmìnhlạivàdođógiađìnhnghĩvềngàinhưmộtngườiđãchết.Ngườitakhôngthấybóngdángngàinữamãichotớikhingàibướcracửachínhđểxemđámxiếcđangdiễuqua,đólàngàymườimộtthángmười.ÐốivớiđạitáAurelianoBuendía,đólàmộtngàynhưtấtcảnhữngngàytrongnhữngnămcuốicùngcủađờimình.Vàolúcnămgiờsáng,tiếngkêuloạnxạcủacócnháicũngnhưtiếngtrùngrềnrĩởngoàibốnbứctườnglàmngàithứcdậy.Cơnmưadầmkéosuốttừngàythứbảy,vàngàikhôngcầnphảinghetiếngmưarơirảríchtrênnhữngtàulángoàivườnhoa,bởivìbằngmọicáchngàicảmnhậnracơnmưangaytừtrongcáirétthấuxươngmình.Nhưmọibận,ngàiđãmặcchiếcáokhoácnỉvớichiếtquầnlótốngdàidệtbằngsợibôngthôvàdẫunóbámđầybụicũkỹchínhngàivẫngọinólà“chiếcquầnlótcủakẻmạnh”.Ngàimặcquầndàiốnghẹpnhưngkhôngđóngcúcquầnvàcũngkhôngdùngchiếccúcvàngvốnthườngdùngđểđóngkíncổáosơmilại,bởivìngàivẫncóýđivàonhàtắm.Sauđóngàiđộichiếcáokhoácnỉlênđầunhưmộtchiếcmũchùmđầu,lấyngóntaychảibộrâurậmchảyxuống,rồiđitiểutiệnngayởngoàisân.CònlâumáttrờimớidậyvàdođóJoséArcadioBuendíavẫnđangngủvậtvờtrongtúplềulácọmụcvìmưadầm.Ngàikhôngnhìnthấycụnhưchẳngbaogiờngàinhìnthấyvàcũngkhôngnghethấycâunóikhôngthểhiểuđượcmàbóngmachangàinóivớingàikhicụgiậtmìnhthứcdậyvìdòngnướcđáinóngbỏngrơilộpbộptrênđôigiàycụ.Ngàichưavàonhàtắmvộikhôngphảivì lạnhvàvìẩmmàvìsươngmùdàyđặccủathángmười.KhitrởvềxưởngkimhoànngàingửithấymùinồngkhétcủacácbếpnấudoSantaSofíadelaPiedadđangnhóm,vàngàiđứngởnhàbếpđợichođếnkhicàphêsôiđểmangmộttáchcàphêkhôngphađườngvềphòngmình.

Nhưtấtcảmọibuổisáng,SantaSofíadelaPiedadhỏingàihômnaylàngàythứmấy,ngàitrảlờirằnghômnaylàthứtưngàymườimộtthángmười.Vìnhìnngườiđànbàbạodạnrạng

rỡtrongánhlửa,màngaycảtronglúcấycũngnhưbấtcứthờiđiểmnàokháctrongđờimìnhngàithấybàhiểnhiệnmộtcáchtrọnvẹn,vàdođóngaylậptứcngàinhớlạimộtngàymườimộtthángmười,đanglúcchiếntranhácliệt,mộtniềmtinchắckháthôbạonóirằngngườicongáingủvớingàiđãchếtkhiếnngàithứcdậy.Thựcthế,côgáiđãchếtvàngàikhôngbaogiờquêncáingàyấybởivìchínhcôtatrướcđómộtgiờđãhỏingàihômnaylàthứmấy.Mặcdùđãcósựgợinhớấy,ngaylầnnàyngàicũngchưaýthứcđầyđủvềcácđiềmbáođãtừbỏngàiđếnmứcđộnào,rồitronglúccàphêsôi,hoàntoànvìtòmòchứkhôngvẩnmộtchúthoàinhớnhỏnhặtnào,ngàivẫntiếptụcnghĩvềngườiđànbà,màtêncủacôtangàikhôngbaogiờbiết,màgươngmặtcôtangàichưatừngnhìnrõ,bởivìngườiđànbàấyđãvavấptrongbóngtốiđểlầnmòchotớichiếcvõngngàinằm.Tuynhiên,trongnỗitrôngtrảicủabiếtbaocôgáiđãđếnvớicuộcđờingàibằngchínhhìnhthứcấy,ngàiđãkhôngnhớrằngcôtachínhlàngườitrongphútgiâygặpgỡlầnđầuđầycảmkíchấyđãsuýtchếtchìmtrongnướcmắt,vàchưađầymộtgiờtrướckhichếtcònhứasẽyêungàimãimãi,yêungàichođếnkhichết.Ngàikhôngnghĩđếncôtanữa,cũngsẽkhôngnghĩđếnbấtkỳaiởnơinào,saukhingàiđãbướcvàoxưởngkimhoàn,châmđènsángđểđếmnhữngconcávàngtronghộpsắttây.Mườiconcảthảy,kểtừđộquyếtđịnhsẽkhôngbánchúngnữa,ngàichỉlàmhaiconmỗingày,vàkhinàođủsốhaimươinhămconngàilạiđemnungchảyrađểlàmlạitừđầu.Ngàicặmcụilàmviệcsuốtbuổisáng,hoàntoàntậptrungtưtưởngvàocôngviệckhônghềnghĩngợigìhết,khônghềhaybiếtrằngvàolúcmườigiờtrờibắtđầuđổmưa,rồicóaiđóđiquatrướccửaxưởngkimhoàngàomọingườiđóngcáccửalạikẻonướcngậpnhà,vàngàihoàntoànkhôngcònbiếtđếnchínhmìnhnữa,chotớikhiÚrsulabướcvàoxưởngmangtheosuấtcơmtrưachongàivàtắtđèn.-Trờiơi,mưachimàdữthế,-Úrsulanói.-Mưathángmườimà!-ngàinói.Lúcnóicâuấy,ngàivẫnkhôngrờimắtkhỏiconcávàngđầutiênlàmtrongngày,bởivìngàicốkhảmconngươivàngvàođôimắtnó.Chỉkhilàmxong,vàđặtnóvàothùngsắttâylúcấyngàimớixìxụphúpxúp.Sauđóngàiăn,rấtchậmrãi,miếngthịtxàovớihành,cơmtrắngcùngvớinhữnglátchuốirán,tấtcảnhữngmónănnàyđềuđểchungtrongmộtcáiđĩato.Cáilốiănngonmiệngcủangàikhôngbịđảolộntronghoàncảnhtấtđẹpnhấtcũngnhưtrongnhữnghoàncảnhkhókhănácliệtnhất.Khisắpănxong,ngàicảmthấymuốnđượcnghỉngơi.Theomộtquanniệmkhoahọc,ngàikhôngbaogiờlàmviệc,đọcsách,tắmtápvàkểcảnhậpphòngnếuchưađượchaigiờchobộmáytiêuhóalàmviệcvàđólàmộtniềmtinrấtbềnvừngđếnmứcđôilúcngàiđểchậmviệcthựchiệncáctrậnđánhnhằmtránhchoquânsĩkhỏimắcbệnhsunghuyết.Vậy làngài lênvõngnằm,dùngcondaonhípgỡcụcsápđútnúttai,rồisauđómấyphútngàiđãngủkhì.Ngàimơthấymìnhđivàomộtngôinhàtrống,tườngtrắngvànỗilolắngmìnhlàngườiđầutiênbướcvàongôinhànàykhiếnngàibănkhoăn.Tronggiấcmơấy,ngàinhớlàđêmtrướcmìnhđãmơthấynhưthếvàkhôngchỉđêmtrướcđómàtấtcảcácđêmtrongnhữngnămcuốicùngcủađờimìnhngàitừngmơthấynhưvậyrồi.Ngàibiếtrằnghìnhảnhấybịxóanhòakhỏitrínhớkhimìnhthứcdậy,bởivìgiấcmơlặpđilặplạiấycóđặctínhchỉđượcnhớlạitrongchínhgiấcmơ.Quảnhiên,sauđómộtlát,khibácphócạogõcửaxưởngkimhoàn,đạitáAurelianoBuendíađãthứcdậyvớicảmgiácmìnhvôtìnhngủthiếpđitrongmấyphútngắnngủivàrằngmìnhchưakịpmơthấygìhết.-Hômnaykhôngcắttócđâu,-ngàinóivớibácphócạo.-Xinhẹnbácvàongàythứsáunhé.Bộrâulốmđốmnhữngsợitrắngcủangàiđãbangàychưacạo,nhưngngàicảmthấychưacầnthiếtphảicạo,nếunhưngàythứsáutớingàisẽcắttócthìsẽlàmluônmộtthể.Mồhôinhớpnhúacủagiấcngủtrưakhônghềmongmuốnđãlàmtấyđỏnhữngvếtsẹobịmòcắnởnáchngài.Trờiđãtạnhmưanhưngmặttrờivẫnchưahiệnra.ÐạitáAurelianoBuendíanấcmộtcúợhơiđếntovàcúợhơinàyđãtrảlạinơiđầulưỡingàicáivịchuacủabátxúpvừaăn.Vànónhưmộtmệnhlệnhcủacơthểbuộcngàiphảikhoácchiếcáokhoáclênvaivàđiracầutiêungay.Ngàingồitrongcầutiêuquáthờigiancầnthiết,ngồichồmhỗmtrênđámphânlầynhầytràorakhỏimiệngchiếcthùnggỗhứngởdưới,chođếnkhithóiquennhắcngàinhớlàđãđếngiờlàmviệcbuổichiều.Tronglúcngồiđợi,ngài lạinhớrằnghômnaylàngàythứtưvàrằngJoséArcadioSegundochưacómặtởxưởngkimhoànvìhômnaylàngàytrảlươngtạicácđồnđiềncủaCôngtychuối.Cáikỷniệmnàynhưtấtcảcáckỷniệmkháctrongnhữngnămcuốiđời,ngàimangtheonókhôngphảiđểnhớlạinhữngnămthángchiếntranh.NgàinhớrằngđạitáGerineldoMárquezcómộtlầnđãhứavớimìnhrằngsẽtìmchomìnhmộtconngựacóngôisaotrắngởngaytránvàrằngđãlâurồivẫnkhôngthấyđại

tánhắclạichuyệnnày.Sauđóngàilạinghĩđếnnhữngcâuchuyệntảnmạnkhác,nhưngngàinhớlạichúngkhôngtheomộttrìnhtựnào.Vìđểkhỏinghĩđếnnhữngchuyệnkhác,ngàiđãhọcđểsuynghĩvềchúngtrongnỗigiálạnhcủađờimình,đểnhữngkỷniệmkhôngthểtránhđượcấycótrởlạivẫnkhôngkhiếnngàiphảimủilòng.Khitrởvềxưởngkimhoàn,dothấybầutrờiđãkhôráo,ngàiquyếtđịnhlúcnàymàđitắmthìtuyệt,nhưngAmarantađãcảntrởngài.Vậylàngàibắttayvàolàmconcávàngthứhaitrongngày.Tronglúcngàiđangmócđuôivàoconcáthìmặttrờilórarấtmạnhđếnmứcánhsánggầmlênthànhtiếngnhưtiếngmộtchiếctàuđánhcá.Bầutrờiđượctrậnmưakéodàibangàylàmchothanhsạchnaylạiđôngđặckiếncánhbay.Lậptứcngàilạithấymìnhbuồnđái,rồingàicốnhịnchođếnkhilàmxongconcávàng.Ngàibướcrasânvàolúcbốngiờmườilăm,nghethấytừxavọngđếntiếngkènđồng,tiếngtrốnginhỏivàtiếngreovuiđùacủatrẻnhỏ,vàlầnđầutiênkểtừngàycònlàmộtchàngthanhniêntớinay,ngàiđãgiẫmlêncạmbẫycủanỗihoàinhớmộtcáchcóýthức,rồingàisốnglạibuổichiềukỳdiệucủanhữngngườidiganmàchangàiđãdẫnngàiđixemnướcđá.SantaSofíadelaPiedadbỏdởnhữngcôngviệcđanglàmtrongnhàbếp,chạyracửachính:-Xiếc!-bàgàolên.Ðánglẽđiragốccâydẻ,đạitáAurelianoBuendíalạiđiracổngcánh,rồilẫnvàođámngườitòmòđangđứngxemgánhxiếcdiễuhànhqua.Ngàinhìnthấymộtngườiđànbàmặcquầnáomàuvàngcưỡi trênbànhmộtconvoi.Ngàinhìn thấymộtchú lạcđàmộtbướubuồnbã.Ngàinhìnthấymộtchúgấucầmchiếcmuôigõvàomộtcáixoongtheonhịppháchcủaâmnhạc.Ngàinhìnthấynhữnganhhềđanglàmxiếcleodâyđisaucùng.Mộtlầnnữangườitalạinhìnthấytrêngươngmặtngàinỗicôđơnđángthươngcủangàikhiđoànxiếcđãđi qua và trênđường cái chỉ còn lại khoảngkhông rực sáng, bầukhôngkhí lại đenđặcnhữngconkiếncánhbayvànhộtsốkẻtòmòthòđầurúcvàovựcthẳmkhôngcùngcủasựmơhồ.Lúcấyngàimớiđitrởlạigốccâydẻ,rồitronglúcđái,ngàicốtiếptụcnghĩđếngánhxiếc,nhưngngàikhôngbắtgặpkíứcnữa.Ngàigiơhaicánhtaylênômlấyđầumình,giốngnhưmộtchúgàcon,rồingàiđứngyên,trántìvàothâncâydẻ.Giađìnhkhônghaybiếtchuyệnđó.Mãiđếnngàyhômsau,vàolúcmườimộtgiờsáng,khiSantaSofíadelaPiedadđivàosânsauđểđổrác,bàrợntócgáythấyđámdiềuhâuđangsàxuống,sàxuống.

CHƯƠNG14KỳnghỉhècuốicùngcủaMemetrùngđúngvàothờigianđể tangngàiđại táAureliano

Buendía.Trongngôinhàcửađóngimỉmsuốtngàynàykhôngcóchỗchocáccuộcvui.Ngườitathìthầmnóichuyện,lặnglẽăn,cầukinhmộtngàybabuổivàngayđếncácbuổichơiđàntiểuphongcẩmcũngmangâmđiệutangtóc.Mặcdùthầmghétngàiđạitá,nhưngdocảmkíchtrướclòngthànhkínhtrangtrọngmàchínhphủđãbàytỏđểtưởngniệmkẻtửthùcủamình,Fernandalàngườiđãtổchứcthậtchuđáođámtangđó.NhưthườnglệAurelianoSegundolạingủởnhàtronglúccongáiôngnghỉhè,vàFernandacầnphảilàmmộtviệcgìđóngõhầulấylạidanhdựmộtngườivợchínhthức,vìnămsau,Memeđónnhậnđứaemgáivừamớisinh,đượcđặttênlàAmarantaÚrsula,mộtcáitêndomọingườiđặtbấtchấpnguyệnvọngcủabàmẹ.Memeđãhọcxong.VănbằngchứngthựccôlàmộtnghệsĩđàntiểudươngcầmđãđượccôngnhậnnhờtrìnhđộđiêuluyệnmàcôđãsửdụngđểchơicácbảnnhạcdângianthếkỷXVIItrongbuổilễmừngkếtquảhọctậpvàvớibuổilễấyngườitacũnglàmlễđoạntangchongàiđạitá.Cácvịkháchmờikhâmphụccôkhôngchỉởnghệthuậtbiểudiễnmàhơnnữacònởtínhcáchnhịnguyêncủacô…Tínhnếtbônglôngvàcókhinhõngnhẽotrẻconcủacôdườngnhưkhôngphùhợpvớibấtkỳmộthoạtđộngnghiêmchỉnhnàonhưngkhingồixuốngbêncạnhcâyđàntiểudươngcầmlậptứccôtrởnênmộtcôgáikháchẳn.Nétchínchắnkhônglộtrướcđãđemđếnchocôdángvẻngười lớn.Cô luônluônnhưthế.ThựcraMemekhôngcóthiênhướngnàorõrệt,nhưngcôđãgiànhđượcnhữngkếtquảcaonhấtnhờluônluônlàmviệcvớimộtkỷluậtnghiêmkhắccấtđểtránhmâuthuẫnvớimẹmình.Giácóbuộccôhọcbấtkỳnghềnàokhácthìchắcchắncôcũngsẽgiànhđượckếtquảtươngtự.Ngaytừkhicònrấtnhỏtuổi,tínhcáchnghiêmkhắccủaFernandađãlàmcôkhóchịu,nhưngcôvốncóthóiquenhysinhvìngườikhác,vànhiềulúcthóiquennàycònlớnhơncảviệchọctiểudươngcầmmàcôtheođuổichỉđểkhỏivachạmvớibàmẹcốchấpcủamình.Trongbuổilễbếgiảng,côcócảmgiáchânhoanrằngtấmbằngđượcviếtvớinhữngconchữgô-tíchvànhữngchữviếthoacóhìnhtrangtríkèmtheosẽgiảithoátcôkhỏilờicamkếtmàcôđãchấpnhậnkhôngphảichỉđểvânglời,cũngchẳngphảiđểyênthân,vàcôtinrằngkểtừphútgiâynày,ngaycảFernandacốchấpcũngsẽkhỏiphảibậntâmđếncâyđànđãbịcáccônữtusĩcoilàvậtlỗithờitrongviệnbảotàng.Trongnhữngnămđầutiên,côtinrằngnhữngtínhtoáncủamìnhsaibétbởivìsaukhimộtnửathịtrấnđãngủrồi,thìkhôngchỉtrongphòngkháchnhàcô,màtrongkhôngbiếtbaonhiêubuổivuichung,cácbuổihọpmặtởnhàtrườngvàcácbuổilễkỉniệmđượctổchứcởMacondo,mẹcôvẫntiếptụcmờiđếnnhữngthínhgiảmớimàbàbiếtchắchọcókhảnăngđánhgiánhữngphẩmchấtcủacôcongái.SaukhiAmarantamấtvàchỉđếnkhiấythôi,khimàmọingườiđềukhôngbướcchânrakhỏinhàtrongthờigianđểtang,MememớicóthểhoàntoànkhôngbịlệthuộcvàocâyđàntiểudươngcầmvàcóthểbỏquênchùmchìakhóaởbấtkỳtủquảnáonàomàkhôngcònphảiloFernandasẽkhóchịulụcsoátxemlúcnàovàaiđãlàmmấtchìakhóa.Memechịuđựngnhữngsựphôtrươngcủamẹvớilòngnhẫnnạimàcôđãcótronglúchọc.Ðólàcáigiácôphảitrảchotựdocủamình.Fernandaquáđỗisungsướngtrướctháiđộhiềnlànhcủacongái,quáđỗitựhàotrướclòngthánphụccủamọingườiđốivớitàinặngcủacô,đếnmứcbàkhôngngăncảnviệccáccôbạngáiđếnchơichậtcảnhà,việccôđichơicảbuổichiềuởngoàiđồngchuốivàđixemnhữngbộphimluônđượcchaAntonioIsabelcôngkhaichophépchiếucùngvớiAurelianoSegundohoặcvớicácbàbạntincậycủagiađình.Trongnhữnglúcvuivẻấy,nhữngsởthíchđíchthựccủaMemeđượcbộclộrõnét.Hạnhphúccủacôởđầubênkiacủakỷcươngnềnnếp,trongcáccuộcvuiồnĩ,trongcáccuộcnóichuyệntầmphàovềtìnhyêu,trongnhữngbuổicáccôgáikhóatráicửabuồngđểcùngnhautậphútthuốclávànóivềbọncontrai,vàđãcólầnhọchuyềntaynhautuhếtbachairượutrắngrồicuốicùnghọkhỏathânđểsođọcácbộphậntrêncơthểmình.SẽchẳngbaogiờMemequênđượccáiđêmcôbướcvàonhàmiệngnhairễcamthảovàvìkhôngaipháthiệnramìnhđangbịrượuvậtđổ,côngồixuốngbênchiếcbànFernandavàAmarantađanglặnglẽăncơmtối.Trướcđócôđãtrảiquahaigiờkhủngkhiếpởtrongphòngmộtngườibạngái,khóclóchoàivìbuồnvàvìsợhãi,vàởbờbênkiacuộckhủnghoảngtâmtrạngấycôbắtgặpmộtcảmgiácdạndĩrấtlạlùngmàmìnhvẫncònthiếuđểtrốnkhỏitrườnghọc,đểnóivớimẹmìnhbằngnhững

lờinàylờinọkhiếnbàphảinổicáuvềcâyđàntiểudươngcầm.Ngồiởngayđầubànăn,đanghúpbátnướccanhgàmàkhivàotớidạdàynógiốngnhưmột thứthuốctiên làmsống lạingườichết,MemenhìnthấyFernandavàAmarantachìmtrongvắngánhsángkhắcnghiệtcủathựctại.Côphảicốgắngtựkìmmìnhđểkhỏinóithẳngvàomặthọvềnhữngsựgiảtạo,vềtrítuệnghèonànvànhữngthèmkhátdanhdựhãocủahọ.Kểtừkỳnghỉhèthứhaitrởđi,côbiếtrằngchamìnhchỉsốngởnhàđểgiữthểdiệnvànhờhiểuFernandanhưđãhiểubàvànhờđãgiúpbàđểsauđóhiểuPetraCotes,côđãtánthànhchamình.Cũngcólúccômuốnlàmcongáicủangườitìnhcủachamình.Tronghơimenchếnhchoáng,MemeđãnghĩrằngnếunhưthờiđiểmấycôbàytỏnhữngsuytưcủamìnhthìchắcmọingườikhôngkhỏingạcnhiênvàniềmvuithầmlặngcủatròranhmãnhlộraquáưmạnhmẽđếnmứcFernandađãnhậnra:

-Conlàmsaovậy?-bàhỏi.-Chẳnglàmsaocả,-Memetrảlời.-Hầunhưđếntậnbâygiờconmớipháthiệnralàcon

yêubàtrẻvàmẹbiếtnhườngnào.Amarantagiậtmìnhnhậnthấyrấtrõtrongcâutrảlờiấycóhàmchứaýtứcămgiận.Trái

lạiFernandarấtcảmđộngđếnnỗibàthấymìnhlạiphátđiênkhiMemethứcdậyvàolúcnửađêmđầucứngọnguyvìđauđớnvàcứnghẹnthởvìnhữngcứnônramật.Bàđưacômộtlọdầuhảily,đắplênbụngcômộtlácaomùtạcvàchườmlênđầucômộttúinướcđá,rồibàbắtcôănkiêngvàởtrongnhàkíngiósuốtnămngàyliềntheođơnthuốccủaviênbácsĩngôngcuồngngườiPhápmớiđến,ngườisauhaigiờkhámbệnhđãđiđếnkếtluậnquáigở:côgáibịrốiloạnkinhnguyệt.Trongtrạngtháitinhthầnsuysụp,Memekhôngcòncáchnàohơnlànín lặng.Úrsulalúcnàytuyđãmùhẳnnhưngvẫnhoạtbátvàsángláng,làngườiduynhấtđãchẩnđoánchínhxác.“Ðốivớita,-cụnghĩ,-nhữngtriệuchứngnàylànhữngtriệuchứngbiểuhiệnrõởbọnsayrượu.Nhưngkhôngnhữngcụbácbỏýnghĩấymàcụcòntựtráchsựhờihợttrongsuynghĩcủamình.AurelianoSegundocảmthấynhứcnhốilươngtâmkhinhìnthấytìnhtrạngkiệtsứccủaMemedođóônghứatrongtươnglaisẽquantâmđếncônhiềuhơn.Quanhệthânmậtvàvuivẻgiữangườichavàcôcongáiđãnảysinhnhưthếđấy,vàquanhệnàytrongmộtthờigianđãgiảithoátôngkhỏinhữngcuộcvuicôđơnvànócũnggiảithoátMemekhỏisựquảnthúccủaFernandamàkhônggâyranhữngcuộccãivãkhôngthểtránhkhỏitronggiađình.Thếlàlúcấy,AurelianoSegundophớtlờmọilờicamkếtđểởbêncạnh.Meme,dànhchocôphầnlớnthờigianrảnhrỗicủamìnhđểdẫncôđixemphimhayxemxiếc.Trongnhữngngàygầnđây,thânxácụcịchchậmchạpkhôngchophépôngcúixuốngbuộcnútgiày,vàsựsungmãnđãkhiếnchoôngbắtđầukimhồhởi.Sựpháthiệnvềcôcongáiđãlàmsốnglạitrongôngtâmtínhhồhởicủathờitrẻ,vànỗithíchthúđượcởgầncongáiđãdầndằntáchôngkhỏisựănchơiphungphí.Memenởrộtrongtuổitrưởngthành.CôkhôngđẹpcũngnhưAmarantakhôngbaogiờđẹp,nhưngcôcởimở,dễgầnvàngaytừphútgặpgỡđầutiênđãchotacảmgiácdễmến.Côcóđầuóctântiến.VàcáiđầuóctântiếnnàythươnghạichotínhkiêungạolỗithờivàtráitimchaisạncủaFernanda,vàđượcAurelianoSegundorấthàilòngủnghộ.Ôngchínhlàngườiđãquyếtđịnhlôicôrakhỏiphòngngủtừlúccònbé,nơinhữngconmắthãihùngcủacácvịthánhvẫntiếptụclàmcôsợhãingaykhicôđãởtuổithànhniên,vàôngđãsắpđặtchocômộtphòngcógiườngđệm,mộtphòngtrangđiểmrộngrãivànhữngtấmrèmcửabằngnỉmàôngkhôngbiếtrằngđóchínhlàhìnhảnhthứhaicủacănphòngPetraCotes.Ôngquáưhàophóngđốivớicôđếnnỗingaycảsốtiềnôngcóbaonhiêuôngcũngkhôngbiết,vìrằngchínhcôđãmócchúngtừcáctúira,vàôngđãcungcấpchocôbiếtbaođồtrangsứcmớimỗikhicôđếncácđạilýcủaCôngtychuối.CănphòngcủaMemeđầynhữngtúiđựngđábọtđánhbóngmóngtay,nhữnglôuốntóc,nhữngcáiđánhbóngrăng,nhữnghộpthuốctôchoxanhmimắt,rồicơmannàolàthuốcmỹphẩmvàcácđồtrangsức lạ lẫmđếnnỗicứmỗibậnbướcvàophòngFernandalạiđâmlolắngvớiýnghĩrằngphòngtrangđiểmcủacôcongáichẳngkhácgìphòngtrangđiểmcủabọnđiếmtânthời.Tuynhiên,trongthờikỳấy,FernandahoạtđộngtheomộtthờigianbiểuđượcchiasẻgiữanhiệmvụchămsócbéAmarantaÚrsulalúcnàyhãycònlàmnũngvàhaybệnh tậtvớiviệcviếtnhữngbức thưđầycảmđộngchocácvị thầy thuốckhôngthểnhìnthấyVậylà,khipháthiệnrasựđồnglõagiữachồngvớicongái,thìlờihứaduynhấtbàđòihỏiởAurelianoSegundolàôngsẽkhôngdẫnMemetớinhàPetraCotes.ÐólàmộtsựđòihỏivônghĩavìảnhântìnhđanglộnruộttrướctìnhthânmậtgiữachaconAureliano

Segundo,đếnmứcảchẳngthiếtlàmquenvớiMemenữa.MộtnỗilochưahềbiếttớilàmchoảđauđớnkhắckhoảinhưthểbảnnăngđãmáchchoảhayrằngMemechỉcầnyêuôngtathôilàđãcóthểgiànhlấycáiđiềumàFernandakhôngthểgiànhđược:chiếmmấtcủaảmộtthứtìnhyêuvốnđượccoilàtìnhyêubềnchặtgắnbóvớinhauchođếnchết.LầnđầutiênAurelianoSegundophảichịuđựngcảnhmặtsưngmàysỉavànhữngcúđáthúngđụngniakhủngkhiếpcủanhântìnhđếnnỗiôngđâmsợrằngnhữngchiếchòmtừngmangđimanglạicủamìnhlạilênđườngtrởvềnhàvợ.Nhưngđiềunàykhôngxảyra.KhôngmộtngườiđànbànàohiểukỹmộtngườiđànôngnhưPetraCoteshiểunhântìnhcủamình,vàảbiếtrằngnhữngchiếchòmấysẽởnguyênvịtrítừkhichúngđượcmangđến,bởivìnếucócáigìmàAurelianoSegundoghêtởmthìđóchínhlàviệcphảiđảolộncuộcđờivìnhữngsựtutỉnhvàthayđổinếpsống.Vậynhữngchiếchòmđãởđâuthìcứởnguyênđấy,vàPetraCoteslaovàoviệcgiànhlạingườiđànôngấybằngcánhmàisắcthứvũkhíduynhấtmàcôcongáikhôngthểnàođịchnổi.Ðócũng làmột cố gắngkhông cần thiết, vì rằngMemekhôngbao giờ có ý định thamdựvàonhữngvấnđềriêngcủachamình.Côkhôngcóthừathờigianđểmàlàmphiềnai.Chínhcôtựquétlấyphòngvàsửasanggiườngchiếuđúngnhưcácnữtusĩđãdạybảocô.Buổisángcôlothêumayváyáocủamình,lúcthìngồithêuởngoàihànhlang,lúcthìngồimaybênchiếcmáymayquaytaycủaAmaranta.Tronglúcmọingườingủtrưa,côngồiluyệnđàntiểudươngcầmtronghaigiờliềnvìbiếtrằngsựcầnmẫnhàngngàysẽgiữyênlòngFernanda.Cũngchínhvìlýdođó,côvẫntiếptụctrìnhdiễncácbảngiaohưởngtrongcácbuổibánhàngtừthiệnvàcácbuổivuitrongtrườnghọcmặcdùnhữnglờimờingàymộtthưahơn.Chiềuđến,côchảichuốt,mặcbộquầnáogiảndịnhất,điđôigiàycaocổvànếunhưkhôngcầnphảiđitheoAurelianoSegundo, cô sẽđếnnhà cácbạngái lànơi cô sẽở chơi chođếngiờ cơm tối.Hãnhữu lắmAurelianoSegundomớikhôngđếntìmcôđểdẫnđixemphim.TrongđámbạncủaMemecóbacôgáiMỹđãphábỏcáihàngràocủakhunhàchungcưgiống“khuchuồnggàmắcđiện”vàcóquanhệbạnbèvớicáccôgáilàngMacondo.MộttrongbacôấylàcôPatriciaBrown.DocảmkíchtrướctấmlònghàohiệpcủaAurelianoSegundo,ngàiBrownđãmởcửanhàmìnhchoMemevàmờicôthamdựcácbuổikhiêuvũngàythứbảyvốnlànhữngdịpduynhấtngườiMỹcùngvuichơivớingườibảnxứ.KhiFernandabiếtchuyện,bàtạmthờigácchuyệnchămsócbéAmarantaÚrsulavàviệcviếtthưchocácthầythuốckhôngthểnhìnthấycủabà,đểlàmchotochuyệnthêm.“Conhãynghĩmàxem,-bànóivớiMeme,-ngàiđạitánằmdướimồsẽnghĩgìnào?”.BàtìmsựđồngtìnhủnghộcủaÚrsula.Nhưngcụgiàmùloànày,tráivớiđiềumọingườichờđợiđãchorằngchẳngcógìđángphảilongạitrongviệcMemethamdựcácbuổikhiêuvũcũngnhưchămchútcácquanhệbạnbèvớinhữngngườiMỹcùnglứatuổi,miễnsaocôchắtgáilúcnàocũngbiếtgiữvữngquanđiểmcủamìnhvàđừngđểmìnhtrởthànhđồđệcủađạoTinlànhlàđượcrồi.Memelĩnhhộirấtđúngtưtưởngcủacụcốnội,vàvàongàyhômsaucácbuổikhiêuvũcôdậysớmhơnthườnglệđểđilễmixa.SựphảnđốicủaFernandađượcduytrìchođếnngàyMemebáotinngườiMỹmuốnnghecôchơiđàntiểudươngcầmvàđiềunàyđãlàmbàthayđổilậptrường.LạimộtlầnnữacâyđànđượcđưarakhỏinhàvàđượcđưađếnnhàngàiBrown,nơicônghệsĩđàntiểudươngcầmtrẻtuổiđãnhậnnhữngtràngvỗtaychânthànhnhấtvànhữnglờichúcmừngnhiệtliệtnhất.Kểtừdạoấy,côđượcmờiđếnnhàkhôngchỉvàocácbuổikhiêuvũchiềuthứbảymàcònvàocácbuổitắmngàychủnhậtởbểbơi,vàmỗituầnmộtbữacơmtrưa.Memetậpbơinhưmộtvậnđộngviênchuyênnghiệp,chơitennisvàtậpănxúcxíchxứVirginiavớidứalát.CôhọctiếngAnhrấtnhanhtrongcácbuổikhiêuvũ,tậpbơivàtậptennis.AurelianoSegundophấnchấnquáđỗitrướcnhữngbướctiếncủacôcongáiđếnmứcôngđãmuamộtcuốntừđiểnbáchkhoatiếngAnhdàysáutậpgồmnhiềutranhảnhmàucủamộtngườibánsáchrong,đểcôđọcvàonhữnglúcrỗirãi.Việcđọcsáchlôicuốnhếttâmtrímàtrướcđâycôvẫndànhchocôbạngáiđángyêuhoặcchocácbuổiđóngkínphòngđểởtrongđóvớicácbạngái,đókhôngphảivìngườitabuộccôphảiđọcnhưmộtthứkỷluậtmàvìcôkhôngcóthútánnhảmvốnlàmộtthứbệnhchungcủamọingười.Cônhớlạilầnbịsayrượunhưmộtcúmạohiểmngâythơmàcôcảmthấyhếtsứcngộnghĩnh,đếnmứccôkểlạichoAurelianoSegundonghe,vàkhinghe,chacôcòncảmthấythíchthúhơncảcô.“Nếumẹconmàbiếtđược”,ôngnóivớicongáitronglúcsặcsụacười.Nhưvẫnthườngnóivớicôrằnghãytinởmình,ôngcũngđãnóivớicôrằngvớichínhlòngtinấycôcóthểlộchoôngbiếtmốitìnhđầucủacô.VàdođóMemeđãkểchoôngbiếtcôthânvớimộtchàngthanh

niênMỹtócđỏ,ngườiđãđếnđâynghỉhèvớibốmẹanhta.“Bợmnhỉ?”,AurelianoSegundocười:“Nếumẹconmàbiếtđược”.NhưngMemecònkểchoôngbiếtchàngtrẻtuổingườiMỹấyđãtrởvềnướcvàcôvẫnchưađượcbiếttintứcgìcủaanhta.Vậylàsựchínchắntrongcáchsuynghĩcủacôđãbảođảmchogiađìnhđượcêmấmyênvui.LúcnàyAurelianoSegundodànhnhiềuthờigianhơnchoPetraCotes,vàdẫurằngthểxácvàtâmhồnôngkhôngchophépônglaovàocáccuộcvuichơibạtmạngnhưtrướcđây,ôngvẫnkhôngđểlỡdịptổchứcchúngvàkhôngđểyênchocâyphongcầmlúcnàyđãcónhiềuphímphảibuộclạibằngdâygiày.Ởnhà,Amarantakhâukhănliệmchomìnhmàkhôngbiếtđếnbaogiờthìxong,cònÚrsulacứđểmặcchotuổigiàlôikéomìnhđếnđáysâucủasựmùloà,lànơicáihìnhảnhduynhấtcóthểnhìn thấy được là hình ảnh cụ JoséArcadioBuendíaở dưới gốc cây dẻ. Fernanda củng cốquyềnlựccủamình.NhữngbứcthưđềuđặngửihàngthángchocontraibàlàJoséArcadiolúcnàykhônghềcólấymộtdòngnóidối,ngoạitrừquanhệthưtừvớicácthầythuốckhôngthểnhìn thấy,nhữngngườiđãchuẩnđoánrằngbàcómộtchỗviêmtấyởruộtgiàvàhọđangchuẩnbịchobàđượcthựcnghiệmmộtcáchchữabệnhbằngđiềukhiểntừxa.NgườitađồnrằngtrongngôinhàmệtmỏicủadònghọBuendíasẽêmấmvàhạnhphúcđờiđờinếunhưcáichếtđộtngộtcủaAmarantakhônglàmchocảthịtrấnlạimộtlầnnữanhốnnháolên.Ðólàmộtsựkiệnkhôngngờ.Dẫurằngbàđãgiàvàsốnghoàntoàncáchbiệtmọingườinhưngngườitavẫnthấybàchắcchânmạnhtay,điđứngngayngắnvớicáisứckhỏebềnchắcnhưđámàxưanaybàvốncó.Khôngmộtaibiếtđượcýnghĩcủabàkể từkhibàdứtkhoát từchốiđại táGerineldoMárquezvàđóngchặtcửabuồngđểmộtmìnhởtrongnhàmàkhóclóc.Khirakhỏiphòngbàđãcạnsạchnướcmắt.NgườitakhôngthấybàkhóctrướcviệcRemedios-Ngườiđẹpbaylêntrời,trướcviệctrongmộtthờigianngắncảmườibảyngườicontraicủađạitáAurelianoBuendíabịtànsát, trướccáichếtcủachínhngàiđạitá,vốnlàngườibàyêumếnnhấttrầnđời.Tuybàđãbiểulộlòngthươngcủamìnhkhimọingườibắtgặpthihàingàiởdướigốccâydẻ,nhưngtuyệtnhiênbàkhôngnhỏmộtgiọtnướcmắt.Bàđãgiúpmộttaydựngtửthidậy.Bàmặcchongàibộtrangphụcchiếnbinh,cạorâu,chảitócchongàivàbàtrangđiểmbộrâuchongàicònđẹphơncảngàitrangđiểmnótrongnhữngnămthángvinhquangcủamình.Khôngmộtainghĩrằngtrongcửchỉấy,bàđãđểlộtìnhyêuvìmọingườiđãquenvới sự thông thạo tang lễ của Amaranta. Fernanda đùng đùng nổi cáu cho rằng AmarantakhônghiểunhữngmốiquanhệcủađạoCơđốcvớicuộcsốngmàchỉduynhấthiểunhữngquanhệcủanóvớicáichết,nhưthểnókhôngphảilàmộttôngiáomàchỉlàmộttờgiấyquảngcáochothóicâunệhìnhthứcmachay.Amarantachìmđắmquásâutrongnhữngkíứcbềbộncủamìnhđểhiểuchođượcnhữnglờinóingụýsâuxaấy.Bàđãbướctớituổigiàvớitấtcảnỗihoàinhớtươiroirói.KhinghenhữngbảnnhạcvalsecủaPietroCrespi,bàvẫncónhữngkhaokhátmuốnkhócnhưcáithuởmớilớn,nhưthểthờigianvàsựtựtrừngphạtmìnhchẳngcónghĩalýgì.Nhữngbăngnhạcmàchínhbàtừngnémvàosọtrácvớicáicớchúngbịhơiẩmlàmchomụchết,cứtiếptụcquayvàgõnhịptrongkíứcbà.BàđãđịnhnhấnchìmnhữngkhaokhátấytrongnỗiđammêtộilỗiởgiớihạnđượcphépvớingườicháucủamìnhlàAurelianoJosévàbàđãđịnhẩnnấpdướisựchechởlànhmạnhvàcaothượngcủađạitáGerineldoMárquez,nhưngbàđãkhôngtìmđượccáchđánhđổhoàntoànnhữngkhátvọngấyngaycảtronghànhđộngtuyệtvọngnhấtcủatuổigià;ấylàlúctắmchothằngbéJoséArcadiobanămtrướckhigửinóđihọcvàbàđãmânmênókhôngnhưmộtngườibàđốivớiđứacháumàlạinhưmộtngườiđànbàđốivớingườiđànông,nhưchínhcôđiếmtânthờiđãlàmtheolờiđồncủathiênhạvànhưchínhbàởtuổimườihai,mườibốntừngmuốnlàmđốivớiPietroCrespi,khithấychàngvậnquầnáokhiêuvũvàtaycầmcâygậychỉhuyhuyềndiệuđểlấynhịptừchiếcmáyđonhịp.Ðôilúccáivếtsẹotrêntaykiakhiếnbàđaukhổvìđãđểnótheomìnhvàđôilúcnókhiếnbàgiậndữquáđỗiđếnmứcphảilấykimchâmvàocácngóntay,nhưngcáivườnổichínrộthơmlựngcủatìnhyêuđangtiếndầntớicõichếtlàmbàđaukhổhơncả,khiếnbàgiậndữhơncảvàcayđắnghơncả.NhưđạitáAurelianoBuendíanghĩđếnchiếntranh,AmarantanghĩtớiRebeca,nghĩalàkhôngthểđừngđược.Nhưngtronglúcanhtraibàđãtìmđượccáchlàmchonhữngkỷniệmấykhôcằnđithìbàchỉtìmcáchkhiếnchúngnóngbỏngthêm.ÐiềuduynhấtbàcầukhẩnThượngđếtrongrấtnhiềunămlàngàiđừngđểbàchếttrướcRebeca.CứmỗibậnbàđiquanhàRebecavànhậnthấyngôinhàđangngàymộtđổnátthìbàcảmthấysungsướngvớiýnghĩThượngđếđangnghelờicầukhẩncủamình.

Cómộtbuổichiều,khiđangmayváởngoàihànhlang,mộtýnghĩsángtỏbỗngnảysinhtrongtâmtríbàvàbàthấyrằngbàsẽngồiởngaychínhcáichỗấy,trongchínhtưthếấyvàcũngtrongchínhánhsángấy,khingườitamangtinRebecađếnchomình.Bàngồiđợitinấynhưaiđóđợimộtbứcthư,vàrõrànglàcóthờikỳbàdứthếtcúcđểrồiđơmlại,chảlàvìngồirồikhôngthểđịchnổivớingồichờvốndàilêthêvàđaukhổhơnnhiều.Tronggiađìnhkhôngmộtaibiết rằngAmaranta lúcnàydệtmột tấmkhăn liệmquýgiá choRebeca. Sauđó,khiAurelianoTristekểchuyệnrằnganhđãthấybàtabiếnthànhmộtbóngmadadẻnhănnheovàtrênđầulơthơcònlạimấymớtócvàngthìbàchẳngngạcnhiêntínàobởivìhìnhảnhđượcmiêutảấyđúngyhệtvớihìnhảnhRebecamàbàđãmườngtượngthấytừrấtlâu.BàđãquyếtđịnhdựnglạithihàiRebeca,lấysápđánhchodamặtRebecacăngmọnglênvàlấytóccủacácbứctượngthánhđểlàmchoRebecamộtbộtócgiả.Bàsẽchếtạoramộtthihàiđẹpvớikhănliệmbằngvảilanhvàmộtchiếcquantàibọcnỉcónhữngtuadảiđỏvàbàsẽđặtquantàinàytrongsựtúctrựccủanhữngkẻhầungườihạvốnthườngthấyởnhữngđámtanglộnglẫy.Bàxâydựngkếhoạchnàyvớibiếtbaohậnthùđếnmứcbàphảirùngmìnhtrướcýnghĩrằngbàđãlàmđámtangnàynhưthểvớitấtcảlòngyêucủamình,nhưngbàđãkhôngthểđểchosựnhắmlẫnlàmchomìnhlúngtúngmàtráilạibàtiếptụchoànthiệnnhữngchitiếthếtsứcnhỏnhặtđếnmứcbàtrởthànhmộtngườicòntinhthônghơncảmộtnhàchuyênmôntrongcáclễtang.ÐiềuduynhấtbàkhôngnhậnratrongkếhoạchdàycôngxâydựngnàylàbàcóthểchếttrướcRebeca,mặcdùbàđãthathiếtkhẩncầuThượngđếQuảnhiênđiềuđóđãxảyra.Nhưngtrongnhữngngàycuốicùngcủađờimình,Amarantakhôngcảmthấyđaukhổ,tráilạibàcảmthấymìnhđượcgiảithoátkhỏimọinỗiđắngcay,bởivìthầnchếtđãđemlạichobàvinhdựđượcbáotrướcvềcáichếtsẽxảyrasớmhơndựđịnhcủamìnhvàinăm.CómộtbuổitrưatrờioiảsaukhiMemeđếntrườngđượcítbữa,tronglúcđangngồikhâuởhànhlangbàđãnhìnthấythầnchết.Bànhậnrangaynó,vànóchẳngcógìlàđángsợcả,bởivìnólàmộtphụnữvậnđồxanhmàuthanhthiênvớimáitócdàinhưsuối,nomnócóvẻlỗithờimộttí,từatựanhưhình ảnh Pilar Ternera trong cái thời ả vẫn đến nấu nướng giúp gia đình mình. Ðôi lúcFernandađứngngaytrướcmặtbànhưngbàkhôngnhậnramặcdùFernandahiểnhiệnmộtcáchrấtđíchthực,rấtconngười,ngaycảlúcnhờbàxâuhộkim.ThầnchếtkhôngbáochobàbiếtkhinàobàchếtvàcũngkhôngnóichobàbiếtgiờchếtcủamìnhcóphảixảyratrướcgiờchếtcủaRebecakhông,màchỉbảobàhãybắtđầukhâukhănliệmchochínhmìnhvàongàymồngsáuthángtưtới.Thầnchếtđãchophépbàlàmkhănliệmthậtcầukỳvàthậtđẹpmắtnhưbàmongmuốn,nhưngcũnghếtsứcdanhgiánhưbàđãlàmkhănliệmchoRebeca.Vàthầnchếtcònchobàbiếtrằngbàsẽchếtkhôngđauđớn,khôngsợsệt,khôngcayđắngvàongayđêmmayxongtấmvảiliệmchochínhmình.Vìcốýkéodàithờigian,Amarantatựmìnhkéolấysợilanh,rồitựtaydệtlấytấmvải.Bàlàmrấtcẩnthậnđếnmứcchỉvớicôngviệcnàybàđãtốnmấtbốnnăm.Sauđóbàbắtđầucôngviệcthêuthùatrêntấmkhănliệm.VậylàngàykếtthúccôngviệckhôngthểtránhđượcấycứngàymộtnhíchgầnđếnvàdođóbàngàycànghiểurõrằngchỉcóphépmàumớichophépbàkéodàicôngviệcđếnsaungàychếtcủaRebeca,nhưngchínhsựtậptrungsứclàmviệclạitrảlạichobàlòngthanhthảnbàvốncònthiếuđểchấpnhậnýnghĩbấthạnh.Ðólàlúcbàhiểuđượccáivòngluẩnquẩncóphầnbệnhhoạntrongviệc sản xuất - tiêu thụđể rồi sản xuất - tiêu thụnhững chú cá vàng củađại táAurelianoBuendía.Thếgiớibênngoàithulạitrênmặtlàndacủangài,cònnộitâmngàiởngoàimọinỗiđắngcay.Bàlấylàmđauđớntrướcviệcđãkhônghiểuđiềuđótrongrấtnhiềunămtrướcđây,khimàbàvẫncòncóthểthanhlọcnhữngkỷniệmvàdựnglạimộtthếgiớimớidướimộtánhsángmớivànhớlạimìnoảihươngcủaPiêtroCrespivàolúcchiềuxuốngmàkhôngrùngmình,vàgiảithoátRebecakhỏisựthùhằncủamình,khônghềcămgiậncũngchẳnghềyêuthươngmàchỉbởilòngcảmthôngvớinỗicôđơn.LòngcămthùmàbànhậnratrongnhữnglờinóicủaMememộtđêmnọlàmchobàbịkíchđộngkhôngphảibởinóxúcphạmtớibà,màvìbàcảmthấymìnhđượclặplạitrongmộttuổidậythìkhácdườngnhưcũngrấttrongsángnhưcáituổidậythìbànêncó,vàrằngrấtđángtiếcnóđãbịsựhằnhọccánhânlàmchovẩnđụcđi.Nhưngđóchínhlàlúcsựcamchịuvớisốphậnmìnhcũngrấtsâusắcđếnmứcnókhônglàmchobàdaođộngtrướcsựthậthiểnnhiênrằngnhữngcánhcửamởlốichoviệccảihốiđãbịđóngkínhếtcả.Mụcđíchduynhấtcủabàlúcnàylàhoànthànhchiếckhănliệm.Ðánglẽphảilàmchậmhơnnữanhưlúcđầuđãlàm,naybàvộivãlàmchomauxong.Mộtquắntrướcbàđãtínhrằng

vàođêmngàymồngbốnthánghaibàsẽmaymũikhâucuốicùng.Vàkhônghềđểlộlýdo,bàyêucầuMemebiểudiễnsớmhơnbuổihòanhạcđàntiểudươngcầmđãdựđịnhvàongayngàyhômsau,nhưngcôcháukhôngchịu.ThếlàAmarantatìmcáchkéodàicôngviệcthêmbốnmươi támgiờnữavàbànghĩ thầnchếtđãđồng tìnhvớimìnhvìđêmngàymồngbốnthánghaimộtcơnbãođãlàmđổcộtđiện.Nhưngsangngàyhômsau,vàolúctámgiờsángbàđãkhâumũichỉcuốicùngchochiếckhănliệmcựckỳđẹpđẽmàkhôngmộtngườiđànbànàođãlàmđược,rồikhônghềđaukhổbàbáotinrằngmìnhsẽchếtvàobuổichiều.Bàkhôngchỉbáotrướcchogiađìnhmìnhmàcònbácchocảlàngbiết.BởivìAmarantanghĩrằngmộtcuộcđờinhỏmọnđãcóthểdừnglạivớiviệcgiúpđỡchocảbàndânthiênhạ,vàbàchorằngkhôngcómộtânhuệnàolạihayhơnviệcmanghộthưchonhữngngườichết.TintứcnóirằngvàolúchoànghônAmarantaBuendíasẽrađikhỏicõiđờinàycónhậnmangthưtừchongườichếtđượctruyềnđikhắpthịtrấnMacondovàđếnbagiờchiềutạiphòngkháchđãcómộtthùngđầyắpthư.NhữngaikhôngmuốnviếtthìnhờAmarantanhắnmiệnghộvàbàđãghilạitrongmộtcuốnsổlờinhắncùngvớitênvàngàychếtcủangườiđượcnhậnlờinhắn.“Ðừnglo”,bàanủinhữngngườinhắntin,“Ðiềutôilàmtrướctiênkhiđếnnơisẽlàviệchỏithămôngtavàtôisẽnhắnlạigiùmbác”.Dườngnhưđólàmộttròhề.Amarantakhônghềđểlộmộtnỗilolắngnào,cũngkhônghềnhănnhóvìđauđớn,hơnnữanhiệmvụđượcthựchiệncònlàmchobàtrẻrachútít.Nhưmọibữa,bàvẫnsonsẻvàhoạtbát.Nếunhưđôimákhôngnhănnhúm,vàcáimiệngkhôngbịrụngmấtvàichiếcrăngthìchắchẳnnombàsẽbớtgiàhơncáihìnhhàigiànuahiệntại.Chínhbàđãralệnhrằngcầnphảiđểthưvàomộtcáihòmsơnvàchỉdẫncáchđặtcáihòmấytrongngôimộnhưthếnàođểbảoquảnnótốthơntrướcsứcpháhoạicủahơiẩm.Ngaybuổisángbàđãchogọimộtbácphómộctớivàbàđứngởphòngkháchđểbáctađokíchthướcđóngchiếcquantàinhưthểbácphómayvẫnlàmđểcắtmộtbộquầnáovậy.CáisứclựcấybỗngsốngdậytrongbàởnhữngphútchótcủacuộcđờikhiếnchoFernandanghĩrằngbàđang trêu chọc,đùagiỡn tất cảmọingười.Úrsula, với kinhnghiệmcủabản thân cho thấynhữngngườithuộcdònghọBuendíanàysẽchếtvôbệnhtậtđãkhôngnghingờrằngAmarantanhậnđượcđiềmbáocủathầnchết,nhưngtrướchếtcụlạisợrằngtrongcáiviệcchuyểnthưchongườichếtvàsựnônnóngmuốnchothưmauđếntayngườinhận,ngườitasẽchônsốngAmarantamất.Thếlàcụđíchthânđiđuổibớtngườitarakhỏinhà,cólúccụphảigàolênđểcãinhauvớinhữngkẻquáưmặtdạnmàydày,cuốicùngđếnbốngiờchiềucụcũngđãlàmchongôinhàvãnkháchđinhiều.Cũngvàogiờấy,Amarantaphânphátxongđồdùngcánhâncủamìnhchonhữngngườinghèovàbàchỉđể lại trênchiếcquan tàimộcmạcđược làmbằngnhữngtấmvánkhôngbàomộtbộquầnáosẽthayvàmộtđôihàinhungkẻmàbàsẽđitrongcõichết.CáisựthậntrọngấykhôngvôíchkhibànhớlạirằnglúcđạitáAurelianoBuendíachết,bàđãphảisắmchongàimộtđôigiàymớivìngàichỉcònlạicóđôidéplêdùngtrongxưởngkimhoàn.Trướclúcnămgiờmộtít,AurelianoSegundovềtìmMemeđểcùngđidựmộtbuổihòanhạcvàôngngạcnhiênthấyngôinhàđãđượcchuẩnbịchođámtang.NếucóaiđangsốngvàogiờnàychínhlạilàAmarantakhỏemạnh,ngườimàthờigianvẫncònđủchobàcắtđinhữngnốtsầnchaitrêndadẻ.AurelianoSegundovàMemetạmbiệtbàbằngnhữnglờichàochếgiễuvàhứavớibàrằngngàythứbảytớichaconmìnhsẽtổchứcmộtcuộcvuicủangàyphụcsinh.BịlôicuốnbởinhữnglờiđồncủadânchúngnóirằngAmarantaBuendíađangnhậnthưđểchuyểnđếntayngườichết,chaAntonioIsabelmangbánhthánhbanchongườihấphốitớinhàvàolúcnămgiờvàchabuộcphảichờmườilămphútđểđọingườisắpchếttừnhàtắmđira.Khithấybàxuấthiệnvớichiếcáongủbằngvảibôngvàmáitócbuôngxõanganglưngthìvịchacốgiàlãotinrằngđólàmộttròcườirồilậptứcbãibỏviệclàmlễsámhối.Tuynhiên,changhĩ rằng cần tranh thủdịpnàyđểbuộcAmaranta xưng tội vì saohaimươi nămhaykhônghềđinhàthờ.Amarantađãtrảlờichamộtcáchthậtgiảndịrằngbàthấychẳngcầnphảitham dự bất kỳ một buổi lễ nhà thờ nào vì lương tri mình lúc nào cũng rất trong sạch.Fernandađâmbựcbộikhôngcầnphảigiữmồmgiữmiệng,đãhỏithậttorằngAmarantasẽcònphạmmộttộikinhtởmnàohơnkhibàtamongmuốnmộtcáichếtphạmthánhkhôngchịuxưngtộivìxấuhổ.Thế làAmarantađinằm,vàbuộcÚrsulacôngkhaichứngthựcconngườitrinhtiếtcủamình.-Ðừngcómàtưởngnhé,-bàgàothậttocốtđểFernandangherõ,-AmarantaBuendíasẽđikhỏithếgiannàynhưđãsinhratrênthếgiannày.Bàkhôngngồidậynữa.Bànằmdựatrêngốinhưthểốmthực,tếtnhữngbímtócđuôisamdàirồicuộnlạingang

tai,nhưthầnchếtđãbảobàrằngnênnằmvàoquantài.SauđóbàđòiÚrsulamangchomìnhchiếcgương,vàlầnđầutiêntrongbốnmươinămnaybànhìngươngmặtxươngxấuđivìtuổigiàvàđaukhổ,vàngạcnhiênthấynógiốngyhệtgươngmặttưởngtượngmàbàtựnghĩrachomình.Qua cái lặng lẽ ngoài hành lang,Úrsula hiểu rằng trời bắt đầu tối. - Conhãy từ biệtFernandađi,-cụkhuyên-Mộtphútlàmlànhcònhơncảđờichơithânvớinhau,conạ.-Bâygiờthìkhôngcầnnữarồi,mẹạ.MemekhôngthểkhôngnghĩđếnAmarantakhiđènbáokếtthúcphầnmộtđãbậtsángvàphầnhaiđêmbiểudiễnsắpbắtđầu.KhicôchơiđượcmộtnửabảnnhạcthìcóngườinóinhỏvàotaichobiếttinAmarantađãtừtrầnvàthếlàcuộcvuibịbỏdở.Khivềtớinhà,AurelianoSegundobuộcphảilấycùitayhíchđámđôngđểlấylốivàonhìnmặttửthicủabàgiàtrinhnguyên,mộtgươngmặtxấuvàxámngoét,bàntayvẫnmangdảibăngđenvàcảngườiđượccuốntrongtấmkhănliệmđẹpđẽ.Quantàiđượcquànởphòngkháchbêncạnhhòmthư.

ÚrsulanằmliệtgiườngtừsauchíngiờđêmngàyAmarantachết.SantaSofíadelaPiedadlochămnomcụ.Bàmangvàophòngchocụnàocơmăntừngbữa,nàonướcrửahàngngàyvàtấtcảtintứcxảyraởthịtrấnMacondo.AurelianoSegundothườngxuyênvàothămcụ,mangchocụáoquần.Cụđểchúngởđầugiườngcùngvớinhữngđồthiếtdụnghàngngày.Vậy làchẳngbaolâumộtthếgiớicácđồvậtđượcthiếtlậptrongtámtaycụ.CụđãđánhthứcđượctìnhcảmkínhtrọngsâusắctrongcôbéAmarantaÚrsula,ngườigiốngcụyhệtvà làngườiđượccụdạyhọcđọc.Cáisángsuốtcủacụ,sựhoạtbátđủđểcụtựphụcvụlấymìnhkhiếnmọingườikhôngnghĩrằngcụđãhoàntoànbịsứcnặngcủatuổigiàmộttrămnămđánhbại,vàngaycảviệccụđilạiphảiquờquạngcũngkhôngmộtainghĩrằngcụđãhoàntoànmũmắt.Vậylàcụdànhtấtcảthờigian,tấtcảsựlặnglẽbêntrongtâmhồnđểtheodõicuộcsốngtronggiađìnhvàvìvậycụlàngườiđầutiênnhảnranỗiđaukhổthầmlặngcủaMeme.-Lạiđâychắt,-cụnói-Bâygiờchỉcóhaichúngtavớinhauthôi,chắthãytâmsựchobàgiàđángthươngnàynghechuyệngìđãxảyravớichắtnào.Vớitiếngcườiđứtquãng,Memeđãlảngtránhbuổinóichuyện.Ussula khôngnài nỉ nhưng cụđãđi đếnkhẳngđịnhnhữngnghi ngờ củamìnhkhikhôngthấyMemeđếnthămnữa.Cụbiếtrằngcôtrangđiểmquásớm,rằngcôkhônglúcnàođượcthưthảtâmhồntronglúcđợitớigiờđichơi,rằngsuốtđêmcôquằnquạitrêngiườngởcănphòngbêncạnh,vàrằngcánhbaycủamộtthứbướmlàmdaydứttâmhồncô.CólầncụđãnghethấyngườitabảomìnhrằngcôđixemphimcùngvớiAurelianoSegundovàÚrsulangạcnhiênthấyrằngFernandaquáưnghèonàntrítưởngtượngđếnmứckhôngnghingờgìkhichồngbàvềnhàhỏicongáiđâu.RõrànglàMemeđangđammêtrongnhữngchuyệnbímật,trongnhữnglờihẹnhòkhấncấptrongnhữngkhátvọngbịdồnnén,ngaytừđãlâurồitrướccáiđêmFernandalàmồncảnhàvềviệcbàbắtgặpcôcùngmộtgãđànôngđanghônnhautrongrạpphim…LúcnàychínhMemelạihếtsứclongạiđếnmứccôđổtộichoÚrsulalàngườiđãtốcáomình.Thựcrachínhcôđãtựtốcáomình.Từlâucôđãđểlạisaulưngmìnhmộtvệtdàinhữngdấuấncó thể làmthức tỉnhkẻsayngunhất,vànếuFernandaquáưchậmchạptrongviệcpháthiệnranhữngdấuấnấychỉ làvìbàcũngđang tốimày tốimặtvàonhữngchuyệnriêngtưvớicácthầythuốckhôngthểnhìnthấy.Tuyvậybàcũngvừanhậnrasựimlặngthầmkín,nhữngcúnhảycẫngkhôngđúnglúcnhữnglúcthayđổitínhtìnhbấtthườngvàcảnhữnglờicãicọcủacôcongái.Bàlaomìnhvàomộtcuộcdòlatuykhônggaygắtnhưngrấtkiêntrì.Bàđểchocôđichơivớinhaungườibạngáiquenbiếtxưanay,giúpcôdiệnquầnáođểđidựcáobuổivuingàythứbảy,vàchẳngbaogiờhỏicômộtcâuhỏikhôngđúnglúccóthểlàmcôgiậtthót.BàđãcórấtnhiềubằngchứngchứngtỏrằngMemenóimộtđằnglàmmộtnẻovàbàvẫnnghingờvàchờdịptốtđến.Cómộtđêm,Memebảobàrằngcôđixemphimcùngvớicha.Sauđóítlâu,FernandanghethấytiếngpháotiệctùngvàtiếngđànphongcầmkhôngthểnhầmlẫncủaAurelianoSegundoởphíanhàPetraCotes.Thếlàbàvộivàngmặcquầnáođểrađi,bàbướmvàorạpphimvàởphíasaucáchàngghếbànhậnrangaycongáimình.Vìquáưxúcđộngtrướcsựthựchiểnnhiênnênbàkhôngkịpnhìngãđànôngđangcùngcongáimìnhhônnhau.Nhưngbàngherõgiọngnóirunrunnổibậtlêntrênnhữngtiếnghuýtgióvàtiếngcườiầmĩcủacôngchúng:“Emyêu,anhbuồnlắm”.BànghethấygãnóithếvàbàkéoMemeđứngdậy,lôirakhỏirạpphimmàkhôngnóimộtlời.BàlàmchocôngượngchếtngườikhidẫncôđiquađườngThổNhĩKỳvốnồnĩ.Rồibàgiamcôtrongphòngngủ.Vàolúcsáugiờchiềungàyhômsau,FernandanhậnragiọngnóicủakẻđếnthămMeme.Ðólàmột

thanhniêntrẻ,daxanhxaovàngvọt,đôimắtsẫmtốivàmơmàngkhônglàmbàngạcnhiênnhiềunhưthểbàquenthấyởnhữngngườidigan,vàcáivẻmơmàngnàyđãkhiếnchongườiđànbàcótráitimítkhekhắtbiếtngaynhữnglýdolàmthayđổitínhtìnhcongáimình.

Anhtavậnquầnáovảilanhthôngdụng,điđôigiàyánhxitrắngnomđếnthảmhại,taycầmchiếcmũrơmmuangàythứbảygầnđây.Trongđờimình,anhchưatừnghoảnghốtnhưtronglúcnày,nhưnganhlạicólòngtựtrọngvàtựchủ,nhữngđứctínhquýgiáđãcứuanhkhỏirơivàothếphảiquỵluỵvàanhcómộtcơthểcânđối,nhưngchỉphảiđôitaysầntùvàmóngtaylongtrócvìcôngviệcnặngnhọc.ÐốivớiFernanda,chỉthoángnhìnmộtlần,cũngđãđủđểbànhậnranghềthợmáycủaanh.BànhậnrarằnganhvẫnmặcbộquẩnáoduynhấtngàychủnhậtvàbêntrongáosơmihiệnramộtlớpdabịbệnhngứacủaCôngtychuốilàmcholoanglổ,bongvảy.Bàkhôngchophépanhnói,khôngchophépanhbướcchânquacửamàsauđóbàphảiđónglạingayvìnhàđãđầybướmvàng…

-Xéongay,-bàđuổianh,-khôngviệcgìđếnanhmàphảitớiđâytìmngườinàocả.Ởđâytoànlàngườiđứngđắnthôi.

AnhtatênlàMauricioBabilonia.AnhđãsinhravàlớnlênthịtrấnMacondovàlàthợhọcnghềcơkhítrongcácxưởngủaCôngtychuối.ChỉnhờcómộtbuổichiềucùngvớiPatriciaBrownđitìmôtôđểdạochơiquanhcácđồngchuốimàMemequenbiếtanhmộtcáchngẫunhiên.Vìngườitàixếốmnênngườitagiaochoanhláixeđưacáccôđichơi,vàMemeđãthỏaướcaoướccủamìnhlàngồigầntayláiđểđượctậnmắtnhìnanhláiôtô.Khácvớingườitàixếthựcthụ,MauricioBabiloniabiểudiễnchocôxem.ÐólàthờikỳMemethườngcómặtởnhàngàiBrownvàcũnglàthờingườitacònkhinhthịđànbàláitô.VậymàMemechỉbằnglòngvớiviệchọclýthuyếtvàtrongvàithángliềncôkhôngtớithămMauricioBabilonia.Nhưngsauđóítlâucóthểcôđãnhớrằngtronglúcđichơicáithânthểcườngtrángrấtđẹpngoạitrừđôibàntaythôkệchcủaanhđãlàmcôphảichúý,nhưngsauđócôlạibìnhphẩmvớiPatriciaBrownvềsựkhóchịucủamìnhdolòngtựtincóphầnkiêuhãnhcủaanhgâyra.Ngàythứbảyđầutiênđixemphimcùngchamình,côlạithấyMauricioBabiloniavẫnmặcbộquầnáolanhngồicáchkhôngxahọlắm,vàcôcảmthấyanhkhônghàohứngtheodõiphimđểquayđầulạinhìnmình,khôngchỉđểnhìncômàcònđểchocôbiếtrằnganhđangnhìncô.Memekhóchịutrướckiểuchơi thô lỗ ấy. Ðến cuối buổi xem phim, Mauricio Babilonia đến gần để chào AurelianoSegundovàchỉđếnlúcnàyMememớibiếtrằnghọquennhau,bởivìanhtừnglàmviệctrongnhàmáyphátđiệnđầutiênởthịtrấnMacondocủaAurelianoTristevàanhcưxửvớichacôvớitháiđộcủakẻbềdưới.Chínhviệcmắtthấytainghenàyđãxoadịunỗikhóchịumàtháiđộtựkiêucủaanhđãgâyrachocô.Họđãkhônggặpriêngnhau,cũngchẳngtraođổivớinhaulờinàongoàinhữnglờichàohỏixãgiao,nhưngcáiđêmcômơthấyanhcứumìnhthoátkhỏichếtđuốithìcôkhôngbiếtơnmàcònnổicáuvớianh.Vìgiấcmơấychothấycứnhưlàcôđãchoanhcơhộimàanhhằngaoước,trongkhiMemeaoướcđiềungượclại,khôngchỉvớiMauricioBabiloniamàcònvớibấtkỳngườicontrainàoyêumếncô.Vìvậymàcôgiậnanhquátớimứcsaugiấcmơđánglẽghétbỏanhthìcôlạithấycầnphảiđigặpanhngay.Sựháohứcmuốngặplạianhngàymộtdadiếthơntrongsuốttuầnlễ.Vàngàythứbảyđãđếnquáưgấpgáptớimứccôphảicốgắng lắmđểchoMauricioBabilonia,vào lúcchàomìnhởrạpphim,khôngnhậnthấytráitimnhưmuốnnhảyrakhỏilồngngựccô.Domấtbìnhtĩnhtrướccảmgiáclẫnlộngiữavuivàgiận,lầnđầutiêncôchìabàntaychoanhvàchỉlúcnàyMauricioBabiloniamớitựchophépxiếtchặttaycô.TrongmộttíchtắcMemebắtđầucảmthấyânhậnvìsựdấnthâncủamình,nhưngnỗiânhậnngaylậptứcchuyểnthànhmộttìnhcảmmãnnguyệnmãnhliệtkhibiếtrằngbàn tayanhcũngnhơmnhớpmồhôivà lạnhbuốt.ÐêmấycôhiểurằngmìnhsẽchẳngcólấymộtphútthanhthảnnếunhưchưachứngtỏchoMauricioBabiloniasựtrốngtrảicủatâmhồnmìnhvàthếlàsuốttuầncôcứquẩnquanhvơvẩntrongnỗikhátkhaoấy.CôtìmmọithủđoạnđểnhờPatriciaBrownđưamìnhđitìmchiếcôtônhưngvôích.CuốicùngcôphảinhờđếnchàngthanhniênngườiMỹtócđỏ,ngườitớiMacondonghỉhècùnggiađình,vàlấycớxemnhữngkiểuôtômớicôbuộcanhchàngdẫnmìnhtớixưởngcơkhí.Kểtừlúcnhìnthấyanh,MemekhôngcòntựlừadốimìnhnữavàhiểurằngtrongthựctếcôkhôngthểghìmnổinhưngaoướcđượcởmộtmìnhbêncạnhMauricioBabilonia,nhưngcáiđiềuchắctinrằnganhđãhiểuđượclòngmìnhkhivừanhìnthấymìnhđãlàmchocônổicáu.

-Tôiđếnđểxemcáckiểuôtômới,-Memenói.-Ðócũnglàmộtlýdongheđượcđấy,-anhnói.Memebiếtrằngmìnhđangbịrangnónglêntrongngọnlửakiêuhãnhcủaanhvàcôvộitìm

cáchlàmnhụcanh.Nhưnganhđãkhôngđểchocôcóthờigian.“Côđừnggiậtthốtnhé”,anhnóinhỏnhẹ:“Chẳngphảilàlầnđầutiênmộtngườiđànbà

phátđiênlênvìmộtngườiđànôngđâu”.Côcảmthấybịxúcphạmquámứcđếnnỗicôbỏxưởngcơkhírađikhôngthèmxemcác

kiểuôtômớivàđêmấycôcứtrằntrọcgiởmìnhtrêngiườngđểmàkhócvìnỗitấmtứctronglòng.ChàngthanhniênMỹtócđỏ,màthựcralúcnàyđãbắtđầuthíchcô,cảmthấycôlàmộtđứaconnít.ÐólàthờikỳcôbắtđầunhậnranhữngconbướmvàngbáohiệusựcómặtcủaMauricioBabilonia.Trướcđócôđãnhìnthấychúng,đặcbiệtlàởxưởngcơkhí,vàcônghĩrằngchúngbịmùisơnkíchthíchmàbaytới.Cómộtvàilầncôcảmthấychúngbaylượnngaytrênđầumìnhởtrongrạpphim.NhưngkhiMauricioBabiloniabắtđầutheođuổicôgiốngnhưmộtbóngmamàchỉmộtmìnhcônhậnragiữađámđông,thìcôhiểurằngnhữngconbướmvàngnàycómốiliênhệmậtthiếtvớianh.MauricioBabilonialuônluôncómặtởgiữađámđôngtrongcácbuổihòanhạc,trongrạpphim,tronglễmixavàcôchẳngcầnphảinhìnthấyanhmớipháthiệnraanhvìnhữngconbướmvàngđãchỉchỗanhđứng.Cómộtlần,AurelianoSegundocảmthấykhóchịulắmtrướccánhbayrộnràngđếnngạtthởcủanhữngconbướmvàng,dođócôcảmthấynáonứcmuốnbộclộvớiôngchuyệnthầmkíncủamìnhnhưđãhứa,nhưngbảnnănglạimáchchocôbiếtrằnglầnnày-ôngsẽkhôngcườinhưmọibận.“Mẹconsẽnóigìkhibàấybiếtmặthắn”.Cómộtbuổisáng, trong lúchaimẹconđangtỉacànhcáckhómhồng,FernandabỗnghoảnghốtgàotoánglênvàvộivàngkéoMemeđikhỏichỗđangđứngvìđóchínhlàvườnhoamàRemedios-Ngườiđẹpđãbaylêntrời.Bàthoángcócảmgiácrằngphépmàunhiệmlạisẽxảyravớiconmìnhvìtiếngbayvùvùbỗngchốcxuấthiệnlàmbàgiậtthót.Ðólàtiếngbaycủanhữngconbướmvàng.Memenhìnthấychúngnhưthểkhángvừasinhratrongánhsáng,vàtráitimcôđậprộnràng.VừalúcđóMauricioBabiloniaxuấthiện,taybưngmộtcáihộp,màtheolờianhnói,làquàtặngcủacôPatriciacáBrown.Memecốlấyvẻtựnhiên,kìmbớtchomặtmìnhkhỏiđỏửng,nénbớtcơnbãolòng,chođếnkhinhoẻnđượcmộtnụcườiđiềmnhiênđểnhờanhlàmơnđặthộnólênbaolơnhiênnhàvìtaymìnhlấmđất.ÐiềuduynhấtFernandaghinhậnngườiđànôngmàmấythángsaunàybàkhôngchobướcvàonhà,vàkhônghềnhậnrađãcólầnnhìnthấyanhtarồi,lànướcdaxanhxaovàngvọtcủaanh.-Ðólàmộtngườiđànôngquáidị,-bànói.Nhìnmặtlàbiếtngayanhtasẽchết.Memenghĩrằngmẹmìnhthíchthúnhữngconbướmấy.Khihaimẹcontỉahồngxong,côđirửatayrồimanghộpquàvàophòngriêngđểmở.ÐólàmộtthứđồchơicủaTàu,gồmnămcáihộpđồngtâm,vàởhộptrongcùngcómộtthiếpđượcmộtngườihầunhưvừabiếtviếtvẽchữrấtnắnnót:“Chúngtasẽgặpnhauvàongàythứbảyởrạpphim”.MemecảmthấymìnhthậtngớngẩnđãđểhộpquàquálâuởbaolơnngaytrướcconmắttòmòcủaFernanda,dùcholúcnàycôđangmãnnguyệntrướcđứctínhkhônkhéovàmạnhbạocủaMauricioBabilonia,trướctínhngâythơcủaanhđangkhíchlệcôthựchiệnlờihẹnhò.KểtừđóMemebiếtrằngAurelianoSegundođãcólờihẹnhòvớinhântìnhvàođêmngàythứbảy.Tuynhiên,ngọnlửathèmkhátđangnhưnungđốtcôsuốtcảtuầnlễvàdođóngàythứbảycôđãthuyếtphụcđượcchamìnhhãyđểcômộtmìnhởrạpphimvàsẽđếnđóncôkhibuổichiếukếtthúc.Mộtconbướmbaybaytrênđầucôtronglúcđènđangchiếusáng.Thếlàcâuchuyệnbắtđầutừđấy.Khiđèntắthết,MauricioBabiloniangồixuốngbêncạnhcô.Memecảmthấymìnhđanglặnngụptrongmộtđầmlầyđaukhổvàchỉmộtngườiđànôngnồngnặcmùidầumáymớicóthểgiảithoátcôkhỏinó.

-Nếuemkhôngđến,-anhnói,-sẽchẳngbaogiờemcònđượcthấyanhnữa.Memecảmnhậnsứcnặngcủabàntayanhđặtlênđẩugốimìnhvàcôbiếtrằngtronglúcấy

cảhaicùngđiđếnbờbênkiacủanỗitrốngtrải.-Ghétanhlắmcơ,-cômỉmcười,-vìlúcnàoanhcũngnóiđiềukhôngnênnói.Côlạiphátđiênphátcuồngvìanh.Cômấtngủ,mấtănvàngàymộtchìmsâutrongnỗicô

đơnđếnmứcchacôđãtrởthànhmộtvậtchắnchocô.Côbàyđặtcảmộtmạngnhệnchằng

chịtnhữnglờihứasuôngđểđánhlừaFernanda,khôngđếnthămcácbạngái,vượtquamọilệtụcđểđếngặpMauricioBabiloniavàobấtcứlúcnàovàbấtkỳởđâu.Thoạtđầuvẻthôthiểncủaanhlàmcôkhóchịu.Lầnđầutiêngặpriêngnhau,ngayởngoàibãitrốngởsauxưởngcơkhí,anhđãvầnchocômệtlửmàkhôngchútthươnghại.Phảimấtmộtthờigiancômớivỡlẽrằngđócũnglàmộthìnhthứcmơntrớn,vàvìnómàcônônnóngđượcgặpanh.Côsốngchỉvìanh,chỉvìnỗikhátkhaomuốnđắmmìnhtronghơithởnồngnặcmùidầucủaanh.

TrướckhiAmarantachếtítlâu,tronglúcđangyêucuồngsay,côbỗngbắtgặpmộttiasángtrítuệvàcôđâmrunsợtrướctươnglaicủamình.Lúcấycônghenóivềmộtngườiđànbàcótàibóibàivàcôđãbímậttìmđếnngườiấy.ÐólàPilarTernera.Ngaytừlúcnhìnthấycôbướcvàonhà,bàlãonàyđãbiếtngaylýdoxembóicủaMeme.“Nào,ngồixuốngnào”,bàlãonói:“Ta chẳng cần đến các quân bài mới xem được tương lai của một người thuộc dòng họBuendía”.Memekhôngbiết,vàmãimãikhôngbiết, rằngcái côđồngmột trămtuổikia lạichínhlàcụcốcủamình.Côcũngđãkhôngtinvàothựctếkhủngkhiếpmàcôđồngđãchứngminhchocôbiết:nỗithèmkhátyêuđươngchỉđượcgiảiquyếtởtrêngiường.ÐóchínhlàquanđiểmcủaMauricioBabilonia,nhưngMemecốkhôngchophépanh,bởi trong thâmtâmcôđoánrằngnỗithèmkhátcủamìnhđãđượcnảynởbởiýnghĩtồitệcủangườicôngnhâncơkhíấy.Lúcnàycônghĩrằngmộttìnhyêukiểunàysẽđánhđổtìnhyêukiểukia,bởivìcôbiếttỏngtưchấtcủanhữngngườiđànôngsẽhếtđóimộtkhiđượcănthỏamãn.PilarTernerakhôngnhữngchỉanủicômàcònchocômượnchiếcgiườngcũnơibàlãohoàithaiArcadio,ngườiôngnộicủaMeme,vàsauđóhoàithaiAurelianoJosé.Ngoàirabàlãocòndạycôtránhthụthaibằngcáchngửihơithuốccaolámùtạcnhưthếnàovàchocônhữngbàithuốcuốngmàtrongnhữngtrườnghợpgaycấnnhấtchúngcũngtốngra“cảnhữngnỗidằnvặtcủalươngtri”.CuộctraođổitâmtìnhấyđãtruyềnchoMemechínhtìnhcảmmạnhbạomàcôđãthểhiệntrongđêmsayrượu.Tuynhiên,cáichếtcủaAmarantađãbuộccôphảitrìhoãnthựchiệnquyếtđịnhtáobạocủamình.Trongkhilễtangkéodàisuốtchínngày,côkhôngphútnàochịurờikhỏiMauricioBabilonia,ngườithườngtràtrộntrongđámđôngùavàonhà.Sauđóvìthờigianđểtangkéodàivàvìbắtbuộcphảiởnhà,haingườikhônggặpnhauítlâuÐólànhữngngàycủalòngnônnao,củanhữngthèmkhátkhôngthểkìmđược,củanhữngướcmuốnbịdồnnénquámứcđếnnỗi ngay buổi chiềumàMemeđượcphép ra khỏi nhà cô đã đến thẳng nhàPilarTernera.CôđãhiếnthânchoMauricioBabilonia,hiếnthânmàkhônghềkhángcự,khôngxấuhổ,khôngkiểucáchvàhiếnthânvớimộtthiênhướngquádễdãivàmộttrựcgiácquáthônghiểuđếnmứcmộtngườiđànôngđanghinhưngườicủacôhẳnsẽphảinhầmlẫnchúngvớimộtkinhnghiệmtừngtrải.Bọnhọlàmtìnhvớinhaumỗituầnhaibuổitronghơnbathángtrời.CáccuộcmâymưavụngtrộmnàyđãđượcAurelianoSegundođồngtìnhchechởcốtđểđượcthấycôcongáithoátkhỏisựquảnthúcngặtnghèocủabàmẹ.CáiđêmFernandabắtquảtangbọnhọđanghônnhautrongrạpthiếuphim,AurelianoSegundocảmthấyngộtngạtvìsứcđècủalươngtrimìnhvàôngđãvàothămMemetrongphòng,nơicôbịFernandanhốt,vàhyvọngrằngcôsẽchiasẻniềmtinmàôngđangcònchịuơncô.NhưngMemeđãtừchốitấtcả.Cô quá tin tưởng ở bản thân, quá bám chặt vào nỗi cô đơn củamình đếnmức AurelianoSegundocócảmgiácgiữahọchẳngcònmộtmốiliênhệnào,rằngtìnhthânchaconcũngnhưsựđồnglõacủahọchỉcònlàmộtảoảnhcủaquákhứ.ÔngnghĩsẽnóichuyệnvớiMauricioBabiloniavàđinhninhrằngquyềnlựcôngchủcũcủamìnhsẽbuộcanhtaphảitừbỏmọiýđịnh,nhưngPetraCoteslạithuyếtphụcôngrằngđólàchuyệncủabọnđànbàcongái.VìthếmàôngđâmralưỡnglựkhôngbiếtsẽquyếtđịnhnhưthếnàovàhầunhưôngchỉcònhyvọngrằngviệcnhốtkínMemetrongphòngsẽchấmdứtđượcnhữngnỗikhổtâmcủacôcongái.Memekhônghềđểlộnỗiđaukhổcủamình.Tráilại,từphòngbêncạnhÚrsulacảmnhậnhơithởnhịpnhàngcủacôtrongkhingủ,sựbìnhthảntrongnhữngcôngviệcthườngngàycôlàm,cáitrậttựđềuđặncủanhữngbữacôănvàsứctiêuhóakhỏemạnhcủacô.ViệcduynhấtkhiếnÚrsulabănkhoănsaugầnhaithángcôbịphạtgiam,làviệcMemekhôngtắmvàobuổisángnhưtrướcđâycôvẫnthườngtắmmàcôlạitắmvàolúcbảygiờtối.CólầncụnghĩsẽphảinhắcnhởMemeđềphòngbọcạp,nhưngvìcôrấtkhóchịuvớicụbởitựnghĩrằngcụđãtốcáocônêncụkhôngmuốnlàmchocôchắtphảisuynghĩlaolungtrướcnhữnglờinóikhôngđúnglúccủamình.Ngaytừchiều,bướmvànglạivàođầynhà.Tốinàocũngvậy,cứrakhỏinhàtắm,MemelạibắtgặpFernandađanghoảnghốtgiếtbướmvàngbằngốngbơmthuốcmuỗi.

“Ðâylàmộtnỗibấthạnh”,bànói,“Cảđờitachỉnghethấyngườitabảobướmđêmgọivậnrủitớinhà”.

Mộttốinọ,tronglúcMemeđangởtrongnhàtắm,Fernandangẫunhiênbướcvàophòngcôvàbàthấytrongphòngđôngđặcbướmvàngđếnmứchầunhưkhôngcònkhôngkhíđểmàthởnữa.Thếlàbàvớquànglấybấtcứtấmquầnáonàođểxuađuổichúngvàtráitimbàbỗngnhóilạnhkhiliênhệnhữngbuổitắmtốicủacongáimìnhvớinhữnglácaomùtạcnằmlănlóctrênsànnhà.Bàkhôngđợidịptốtnhưtrướcđâybàđãđợi.Ngàyhômsau,bàtứctốimờingàithịtrưởngmớiđếnnhàdùngcơmtrưavớigiađình.cũngnhưbà,ôngtavừatừvùngcaoxuốngsốngởmiềnduyênhải.Bànhờngàicholínhđếngácđêmởsânsau,bởivìítlâunaykẻtrộmđangrinhăntrộmgà.Ngayđêmấy,línhgácđãbắntrúngMauricioBabiloniakhianhlậtngóiđểchuivàonhà tắmnơiMemeđangđợianh.Nàngkhỏa thânvàđangrun lênvì tìnhgiữanhữngconbọcạpvàđànbướmvàngnhưnàngvẫnlàmvàohầuhếtcácbuổitốitrongnhữngthánggầnđây.Mộtviênđạngămvàocộtsốngbuộcanhsuốtđờinằmliệttrêngiường.Anhchếtgiàtrongnỗicôđơn,khôngmộttiếngrênrỉ,khôngmộtlờichửibới,khôngmộtâmmưubộiphản.Anhmònmỏisốngtronghoàncảnhbịnhữngkỷniệmdằnvặtvàđànbướmvàngkhôngđểchoanhcólấymộtphútyêntĩnh.Anhbịxãhộibỏrơivìlàmộttênăntrộmgà.

CHƯƠNG15NhữngsựkiệntừngđánhđònchítửvàothịtrấnMacondođãbắtđầulộrõkhingườita

mangđứacontraicủaMemeBuendíatớinhà.Hoàncảnhchunglúcấyhếtsứcmơhồđếnmứcchẳngmộtaiquantâmtớinhữngchuyệnrắcrốicủariêngtừnggiađình,vìthếmàFernandacóđiềukiệnthuậnlợiđểgiấukínthằngbéđi, làmnhưthểchẳngbaogiờcónócả.Bàphảinhậnnóbởikhingườitamangnóvếnhàhoàncảnhkhôngchophépbàtừchối.Bàđànhphảichịuđựngviệcnuôinấngnótrongsuốtnhữngnămcònlạicủađờimìnhbởivìvàolúccầnphảirataythìbàđãkhôngcóđủdũngcảmđểthựchiệnýđịnhthầmkínlàsẽdìmngậpnóngaytrongbểnướcnhàtắm.BànhốtnóởtrongxưởngkimhoàncũcủađạitáAurelianoBuendía.BàlàmchoSantaSofíadelaPiedadtinrằngbàđãbắtđượcthằngbénằmtrongchiếclànbềnhbồngnổitrênmặtnước.CólẽÚrsulađếnkhichếtvẫnkhôngbiếtđượcgốcgáccủathằngbé.CôbéAmarantaÚrsulacólầnvàoxưởngđúnglúcFernandađangchocháuăn,vàcũngtinvàocâuchuyệnchiếclàntrôitrênsôngkia.DohoàntoànxalánhvợnhằmphảnđốicáilốivôlímàbàđãápdụngđểxửlítấnbikịchcủaMeme,tậnbanămsaukhingườitamangnóđếnnhà,AurelianoSegundomớibiếtcósựtồntạicủathằngcháungoại.ÔngbiếtđượcdocómộthômFernandasơsuất,đểthằngbéthoátkhỏisựgiamcầm,bướcrangoàihànhlangtrongkhoảnhkhắcthôi.Nóđểtruồng,vớimớtócxoănvà“conchim”cócáimỏnhưmỏgàtây,nhưthểnókhôngphảilàtrẻemmàlàmộtkẻănthịtđồngloạitheođúngnhưbộtừđiểnbáchkhoatoànthưđãmiêutả.Fernandakhôngđếmxỉađếnsốphậnphũphàngkhôngcáchnàosửađổicủamình.Thằngnhỏcứnhưlàsựtrởvềcủamộtnỗinhụcnhãmàbàtamuốnmãimãitốngkhứnókhỏinhàmình.HầunhưngườitavừakhiêngMauricioBabiloniabịgẫycộtsốngđikhỏinhàthìFernandađãthainghénđếntừngchitiếtnhỏmộtkếhoạchnhằmxóasạchmọidấuvếtnhuốcnhơnày.Khônghỏiýkiếnchồng,ngayngàyhômsaubàbắttaychuẩnbịhànhlí,nhétvàova-linhỏbabộquầnáomàcôcongáicầndùngđểthayđổirồitrướckhitàutớigađộnửagiờbàđếnphòngngủtìmcongái:-Ðithôi,Renata,-bàbảocôcongái.Bàkhônghềgiảithíchchocôgái.VềphầnmìnhMemekhôngđợivàcũngkhôngmuốncólờigiảithích.Khôngnhữngcôkhôngbiếtmìnhvàmẹmìnhđiđâumànếungười tadẫnmìnhđến lò sát sinhcôcũngchẳngphảnđối.Côcâmbặtvàcũngsẽkhôngmởmiệngtrongphầnđờicònlạicủamìnhkểtừlúcnghethấytiếngsúngnổởsânsau,đồngthờitiếpđólàtiếngkêuđauđớncủaMauricioBabilonia.Khimẹcôralệnhchocôrakhỏigiườngngủ,côkhôngchảiđầucũngkhôngrửamặtvàcôvậtvờbướclêntàuhỏanhưmộtkẻmộngdumàkhônghềbiếtngayđếncảđànbướmvàngvẫnbaytheocô.Fernandakhôngbaogiờhiểu,vàcũngkhôngchịutìmhiểuxemsựimlặngnhưđácủacôcóphải làdocôtựnguyệnquyếtđịnhnhưvậyhay làcôbịcâmdoảnhhưởngtaihạicủatấnbikịch.Memedườngnhưkhônghaybiếtcontàuđangchạyquacáivùngmìnhthíchthúnhấttrướcđây.Côkhôngnhìnnhữngđồngchuốiumtùmvàngútngànởhaibên đường ray. Cô không nhìn những ngôi nhà sơn trắng của ngườiMỹ, cũng không nhìnnhữngvườnhoahéoúavìbụivàhơinóng,cũngkhôngnhìnnhữngngườiđànbàmặcquầnđùivàáosơmikẻsọcxanhđangđánhbàiởngoàicửa.Côkhôngnhìnnhữngchiếcxebòchởchuốitrênnhữngconđườnglầmbụi.Côkhôngnhìnnhữngcôgáitrẻnhưnhữngchúcámăngnhảytungtăngtrongdòngsôngtrongvắtđãkhiếndukháchtrêntàutêtái lòngtrướcnhữngbộngựccăngmọnglộnglẫycủahọ,cũngkhôngnhìnnhữngtúplềutồitàncủangườilaođộngnơinhữngconbướmvàngcủaMauricioBabiloniađangbaylượn,cũngkhôngnhìnnhữngemnhỏxanhtáivàbẩnthỉu,cảnhữngngườiđànbàchửađanggàolênnhữnglờitụctĩumỗikhiđoàntàuchạyqua.Cáiquangcảnhthoángquaấyđốivớicôlàquangcảnhvuinhưhộimỗibậntừtrườngvềnhàthìnaynókhônghềlàmcôrungđộng.CôkhôngthèmnhìnracửasổngaycảkhicontàuđangquavùngđồngbằngtrồngthuốcphiệnnơivẫncònmạnchiếctàuthủyTâyBanNhađãhóathànhthan,đểrồingaysauđónóchạytớivùngkhôngkhíthoángđãngkềngaybêncáibiểnngầubọtvàbẩntưởi,nơicáchđâygầnđúngmộtthếkỉnhữngýtưởngđẹpđẽcủacụJoséArcadioBuendíađãphásản.Vàolúcnămgiờchiều,khicontàuđếngacuốicùngthuộcmiềnđầmlầy,côtheomẹxuốngtàuhỏa.Haimẹcontrèolênmộtchiếcxegiốngnhưmộtcondơikhổnglồ,đượcmộtchúngựahenkéo,vàbọnhọđiquamộtthànhphốhiuquạnh,nơitrênnhữngconđườngdàivôtận,nứtnẻvìhơidiêmsinh,vẫnvanglênbảnnhạctậpđàndương

cầmyhệtbảnnhạctậpmàFernandatừngnghevàogiờngủtrưatrongthờixuântrẻ.Họlạilênmộtchiếctàuthủychạytrênsôngcóchiếcbánhláibằnggỗkêuầmầmnhưtiếngđộngmộtđámcháylớn,vànhữngtấmsắtbịgỉthủnglỗchỗphảnchiếuánhmặttrờinhưmiệngnhữngchiếc lò nấu. Meme tự giammình trongmột phòng ngủ riêng trên tàu. Một ngày hai lần,Fernandađặtởcạnhgiườngcômộtkhaythứcănvàmộtngàyhailầnbàlạimangnguyênxinóra,khôngphảivìMemeđãquyếtchíchếtđóimàchỉhơicơmthôicũngđãđủlàmcôphátsợvàkhiếnchocáidạdàycủacôcứthắt lạinônranhữngnướclànước.ChínhbảnthâncôcũngkhôngbiếtrằngmùithuốccaolámùtạckhôngcòntácdụngngừathainữavàFernandakhôngbiếtđiềunàymãichođếnmộtnămsaukhingườitamangđếnchobàmộtthằngbé.Vìởtrongphòngngủriêngngộtngạt,lạibịtiếngrungcủathànhtàuvàmùibùnnồngnặckhóchịudobánhláikhuấylên,Memenằmmêmankhôngcònbiếtđếnngàygiờđangtrôiđi.ÐãquađilâurồikhiMemenhìnthấyconbướmvàngcuốicùngbịcánhquạtnghiềnnátvàcôcảmthấynónhưmộtsựthậthiểnnhiên:MauricioBabiloniađãchếtrồi.Tuynhiêncôkhôngchịuđểchosựcamchịuthắngmình.CôvẫnnghĩtớianhtrongsuốtcuộchànhtrìnhquathảonguyênmênhmôngnơitrướcđâyAurelianoSegundobịlạckhiôngđitìmngườicongáiđẹpnhấttrầngian,vàkhihọtrèolênđỉnhđèomentheonhữnglốimòncủangườiAnh-điêngđểrồivàomộtthànhphốbuồntẻ,nơitrênnhữngconđườngđáchậthẹpcủanóvẫnvanglêntiếngchuôngđồngrèrèbuồnbãcủabamươihainhàthờ.Ðêmấymẹconcôngủlạitrongmộtngôinhàthờthờithuộcđịabịbỏhoang,nằmtrênnhữngtấmvánmàFernandabắctrênsànmộtcănbuồngbịcỏdạimọcumtùm,vàhọđắplênngườinhữngmẩurèmcửasổmàcứmỗibậncựamìnhchúngráchtoàngtoạc.MemebiếtrõcôđangởđâurồibởivìtrongcơnmấtngủđầysợhãicôđãnhìnthấyđiquađâymộtcôngtửvậnđồđenmàtrongđêmtrướclễNoelxaxưangườitamangngàitớinhàtrongmộtchiếchòmbằngchì.Sangngàyhômsau,saukhilàmlễmixa,FernandadẫncôtớimộttòalâuđàirợpbóngcâyvàMemenhậnranóngaylậptứcnhờnhữnghồiứcmẹcôthườngkểvềtuviệnnơibàđượcgiáodưỡngđểtrởthànhhoànghậuvàthế làMemehiểumìnhđãđihếtcuộchànhtrình.TronglúcFernandanóichuyệnvớimộtngườinàođóởtrongphòngbên,côởlạitrongphòngkháchtreonhữngbứctranhsơndầuvẽcácđứcgiámmụcthờithuộcđịa,màngườicứrunlênvìrét,bởivìcôvẫnchỉmặcmộtbộquầnáobằngvảidathêuhoađen,vàđiđôiủngướttrươnglênvìngấmbăngtuyếtvùngthảonguyên.Côđứngngayởgiữa phòng khách dưới luồng ánh sáng vàng lọt qua những tấm kínhmàu đểmà nghĩ tớiMauricioBabilonia,chođếnkhimộtnữtutrẻrấtđẹpmangtheochiếcva-linhỏcủacôcùngbabộquầnáotừtrongphòngbênbướcra.KhiđiquatrướcmặtMeme,khôngdừngbước,côtachìataychocô.-Chúngtađithôi,Renata,-cônữtunói.Memecầmlấytaycôtavàđểcôtađưamìnhđi.LầncuốicùngFernandanhìnthấycôđanglúccôsánhbướcvớingườinữtu,ấylàlúcphíasaucôcánhcửasắtcủanhàtukíncũngvừatừtừđónglại.CôvẫnnghĩtớiMauricioBabilonia,tớimùidầumỡvànhữngconbướmvànghóathân,nghĩtớianhtrongsuốtcảcuộcđờicô,mộtcuộcđờivớinhữngtênluônluônbịthayđổivàkhônghềhérăngnóilấymộtlờichođếnbuổisángsớmmộtmùathucôchếtgiàtrongmộtbệnhviệnởCracovia[36].FernandatrởvềMacondotrênmộtchuyếntàuđượclínhcảnhsátcóvũtrangbảovệ:Trongsuốtchuyếnđibànhậnranỗilolắngcăngthẳngcủahànhkhách,nhậnranhữngbiệnphápquânsựđượcápdụngởcáclàngđọcđườngxelửavàcáikhôngkhísợhãidotinrằngsẽxảyramộtsựkiệnnghiêmtrọng,nhưngbàhoàntoànkhôngđượcbiếttintứcgìtronglúcchưavềđếnMacondo.Vềtớinhà,bàđượcngườitakểchobiếtrằngJoséArcadioSegundođangxúigiụcnhữngngườilaođộngthuộcCôngtychuốibiểutình.

“Ôi,đâylàcáiduynhấtmàchúngtacònthiếu,Fernandanóivớicánhmình,“Mộttênvôchínhphủởngaytrongnhà”.

Haituầnlễsauđó,cuộcđìnhcôngđãnổravàkhônggâyranhữnghậuquảbithươngnhưngườitađãsợ.Nhữngngườilaođộngchỉđòikhôngphảichặtchuốivàchởchuốivàongàychủnhật,vàyêusáchnàyrấthợptìnhhợplíđếnmứcngaycảchaAntonioIsabelcũngđãthamgiavìchathấynóhợpvớiluậtlệcủaThượngđế.Thắnglợicủacuộcđìnhcôngnàycũngnhưmộtsố hoạt động khác xảy ra trong những tháng sau đã khiến cho JoséArcadio Segundo,mộtngườivôdanhtiểutốtmàthiênhạvẫnthườngbảorằngchẳngđượctíchsựgìngoàiviệclàmcholàngđôngnghịtbọngáiđiếmtânthời,trởnênnổitiếng.Cũngvớichínhcáiquyếttâmdứt

khoátmàôngđãcóđểgiếthếtbàygàchọicủamìnhnhằmxâydựngmộtkếhoạchmởđườngthủytừMacondoănthôngvớithếgiới,ôngđãcáotừchứcđốccôngcủaCôngtychuốiđểđứngvềphíanhữngngườilaođộng.Ngaylậptứcôngbịtìnhnghilàphầntửthuộcmộttổchứcquốctếchốnglạitrậttựcôngcộng.Trongcáituầnlễbuồnbãtrướcnhữnglờiđồnbiquan,cómộtđêmôngđãthoátchếtmộtcáchtàitìnhtrướcbốnviênđạnsúnglụcdomộtkẻlạmặtnhắmbắnvàoônglúcôngvừatừmộtcuộchọpkínbướcra.Khôngkhíchínhtrịnhữngthángsauđórấtcăngthẳng,đếnmứcÚrsulangồitrongbóngtốicũngcảmnhậnđượcnóvàcụcócảmgiácmìnhđangsốnglạinhữngngàythángbấthạnhtrongđócontraicụ,đạitáAurelianoBuendíaluônluônmangtrongtúiáonhữngviênthuốcvilượngđồngcăncủamộttổchứcnổiloạn.CụmuốnnóichuyệnvớiJoséArcadioSegundođểhiểuchuyệnxâyratrướcđấynhưngAurelianoSegundobáochocụbiếtrằngkểtừđêmbịbắnchếthụtấykhôngaibiếtôngngụlạiởđâu.Nóyhệtcái thằngAurelianoBuendía, - cụ thốt lên. -Cứnhưthể thờigianđangquayvòngấy.Trongnhữngngàymơhồấy,Fernandathườngxuyênsốngcáchlyvớicuộcđờibênngoài.BàđểmấtliênhệvớithếgiớibênngoàikểtừvụcãilộnkịchliệtvớiôngchồngvìđãtựýquyếtđịnhsốphậncủaMememàkhôngcósựđồngtìnhcủaông.AurelianoSegundođãsẵnsàngđitìm cho được cô con gái, nếu cần phải nhờ đến cảnh sát ông cũng sẵn sàng nhờ, nhưngFernandachoôngxemnhữnggiấytờxácnhậnrằngcongáiôngđãtựnguyệnvàotutrongnhàtukín.Quảlànhưthế,Memeđãkívàonhữngtờgiấyấykhicôđãởbêntrongcửasắtcủatuviệnvàcôđãkívớichínhsựhữnghờmàcôđểchobàđưamìnhđi.Trongthâmtâm,AurelianoSegundokhông tinrằngnhữnggiấy tờnàyhợpphápcũngnhưkhôngbaogiờông tinrằngMauricioBabiloniađãlẻnvàosânsauđểăntrộmgà,nhưngnhữnggiấytờnàyđãgiúpôngyênlòngvàdođólúcnàyôngcóthểthảnhthơitrởlạinúpdướibóngPetraCotes.Ônglạitổchứccáccuộcvuiồnĩvàănnhậuxảláng.Vìsốngxalạvớinỗi lolắngcủadânchúng,vàcốtìnhkhôngnghenhữnglờitiênđoánkhủngkhiếpcủaÚrsula,Fernandaxiếtlạilầncuốicùngcácốcvít của kế hoạchđã đượcmìnhhoàn chỉnh. Bà viếtmột bức thưdài cho cậu con trai JoséArcadio,ngườilúcnàysẽnhậnphẩmtrậtnhỏmọn,vàtrongbứcthưnàybàcònbáochocậubiếtcôemgáiMemecủacậuđãvềhầuChúadobịthổramáuđen.Sauđó,bàđểbéAmarantaÚrsulachoSantaSofíadelaPiedadchămnomvàquyếttâmnốilạiquanhệthưtừvớicácthầythuốckhôngthểnhìnthấyđược,màlòngtựdằnvặttrướcnỗibấthạnhcủaMeme.Việcđầutiênmàbàlàmlàđịnhngàychắcchắnchoviệcđiềutrịbằngthầngiaocáchcảm.NhưngcácthầythuốckhôngthểnhìnthấyấyđãtrảlờibàrằngtronglúcMacondođangloạnthìviệclàmđólàkhôngphảilúc.BàđangquábốirốivàkhôngnắmđượctìnhhìnhthựctếnêntrongmộtbứcthưkhácbàgiảithíchchohọrằngởMacondokhônghềcótìnhtrạngmấtổnđịnhxãhội,rằngtấtcảnhữngviệcấylàkếtquảcủacôngviệcđiênrồdongườianhchồngmìnhgâynên,cũngnhưtrướcđâyôngấyđãđùngđùnggiếthếtlũgàchọivàhộctốcđimởđườngsôngtừMacondorathếgiới.Thếlàhọvẫnchưathỏathuậnđượcvớinhau.Ngàythứtưnóngnực,cómộtnữtusĩgiàtaykhoácmộtchiếclànđãđếnnhàgọicửa.Vàolúcmởcửa,SantaSofíadelaPiedadđãnghĩrằngđólàmộtmónquàvàbàđịnhômlấychiếclàncóphủmộtchiếckhănlụaquýgiá.NhưngnữtusĩđãkịpngănbàlạibởivìbàtađãđượcdặntrướclàphảitraonótậntaychongườinhậnlàbàFernandadelCarpiodeBuendía.ÐólàđứacontraicủaMeme.VịchalinhhồncũcủaFernandatrongmộtbứcthưdàiđãgiảithíchchobàrằngthằngbéđãchàođờihaithángtrướcđâyvàrằngnóđượcđặttênlàAurelianonhưtêngọicủaôngngoạinóvìbàmẹkhôngchịuhémôinóinguyệnvọngcuối cùngcủamình.Fernandabựcmình lắm trướcsựnhạobángấycủasốphậnnhưngbàvẫncònđủsứclựcđểchốngchếtrướcmặtnữtusĩ:

-Chúngtasẽloantinrằngchúngtabắtđượcthằngbénàynằmtrongmộtchiếclàntrôitrênsôngnhé.

-Chẳngaitinđiềuđóđâu,bàạ,-nữtusĩnói.-NếuđãtinvàoKinhthánh,-Fernandacãilại,-thìtạisaolạikhôngtintôinóiđiềuđónhỉ!Nữtusĩăncơmtrưatạinhàtronglúcđợicontàutrởlạivàđồngýgiữmộtlờihứamàmọi

ngườiđòihỏiởbàtalàsẽkhôngbaogiờnhắcđếnthằngnhỏnữa,nhưngFernandađãkhẳngđịnhrằngnữtusĩlàmộtnhânchứngkhôngmongđợicủanỗitủihổcủabàvàlấylàmtiếctụclệthờiTrungcổthườngtreocổnhữngngườiđưatindữđãbịbãibỏ.Ðócũnglàlúcbàquyếtđịnhsẽdìmthằngbévàobểnướctrongnhàtắmngaysaukhinữtusĩrakhỏinhàmình,nhưng

tráitimđãkhôngchophépbàlàmvàbàđànhphảikiênnhẫnđợichođếnlúclònglànhvôbiêncủaThượngđếsẽgiảithoátbàkhỏicáitaiáchnày.CậunhócAurelianovừađầytuổitôi,tìnhhình xã hội bỗng trở nên căng thẳng. José Arcadio Segundo vàmột số cán bộ công đoàn,thườngvẫnhoạtđộngbímậtchođếntậnlúcnày,đãxuấtđầulộdiệnmộtcáchkhôngđúnglúc,đểtổchứcnhiềucuộcbiểutìnhtạicáclàngthuộcCôngtychuối.Cảnhsáttuânlệnhtrên,ngàyngàytheodõichặtchẽbọnhọ.Nhưngđêmhômthứhaicáccánbộcôngđoànđãbịbắtngaytạinhàmình,bịcùmchânbằngchiếccùmnặngnămkilô,rồibịtốnggiamtrongnhàlaocủatỉnh.TrongsốnhữngngườibịbắtcóJoséArcadioSegundovàLorenzoGavilán,mộtđạitácủacuộccáchmạngMêhicôhiệnđanglưuvongởMacondo,ngườivẫnthườngtựhàonóirằngônglàchứngnhâncủachủnghĩaanhhùngcủaArtemioCruz,mộtngườibạnthâncủaông.Tuyvậy,trongkhoảngthờigianchưađầybatháng,bọnhọđãđượctựdo;bởichínhphủvàCôngtychuốiđãkhôngthểthốngnhấtvớinhauxemailàngườiphảinuôibọnhọtrongnhàtù.Lầnnàysựphảnđốicủanhữngngườilaođộngđãdựatrênnhữngyếutốsauđây:nhàởkhôngbảođảmsứckhỏechocôngnhân,ngànhphụcvụytếthìgiảnhângiảnghĩa,điềukiệnlaođộngthìrấtbấtcông.NgoàiranhữngngườicôngnhâncònkhẳngđịnhrằngCôngtyđãkhôngtrảlươngchohọ bằng tiềnmặtmà trả bằng bông (temphiếu) chỉ dùngđểmua giăm-bôngVirginiatrongnhữngcửahàngủytháccủaCôngty.JoséArcadioSegundobịbắtvìanhđãchứngminhđượcrằngchếđộtrảlươngbằngbôngchẳngquachỉlàmộtthủđoạnkinhtếcủaCôngtynhằmnuôinhữngcontàuchởhoaquảcủanó.Giảsửkhôngcóhàngchocáccửahàngủythác,nhữngcontàuấyđãphảichạykhôngtảitừNewOrleansđếncáccảngđểnhậnchuối.Cònnhữngtộitrạngkhácmọingườiđềubiết.Thầythuốccủacôngtykhôngkhámbệnhchongườiốmmàchỉbắthọxếphàngmộtngaytrướcbệnhxávàmộtnữytáđặtvàolưỡihọmộtviênthuốccómàusunphátđồngbấtkểhọbịbệnhsốtrét,bệnhlậuhaymắcchứngtáobón.Ðólàphươngpháptrịbệnhhếtsứcphổbiếnđếnmứcbọntrẻconcókhixếphàngvàibalượtvàđánglẽphảiuốngnhữngviênthuốcấythìchúnglạimangvềnhàđểchơi.Côngnhânsốngchuirúctrongnhữngcănlántồitàn.LẽraphảilàmcầutiêucôngcộngthìvàonhữngdịplễchúagiángsinhbọnkỹthuậtcủaCôngtymangtớiđâynhữngchiếccầutiêudiđộngdùngchonămmươingườivàcònhướngdẫncáchsửdụngnhưthếnàođểdùngđượclâu.

Nhữngluậtsưgiàlụkhụmặcđồđen,nhữngkẻtrongthờigiantrướcđâycứbámlấyđạitáAurelianoBuendíađể làmphiềnngàigiờđây làđạidiệnchoCôngtychuối,bằngnhữnglờiphánxửđổi trắng thayđenynhư tròảo thuậtđang tìmcáchgỡbí choCông ty chuối.KhinhữngngườilaođộngthốngnhấtchỉthảoramộtláđơngồmnhữngyêusáchchungthìtrongsuốtthờigiandàinhữngyêusáchnàyvẫnkhôngđượcchínhthứcđệtrìnhlênCôngtychuối.KhingàiBrownbiếttincóláđơnmớicủacôngnhân,lậptứcngàimắcngaytoaxelộnglẫymáilợpthủytinhcủamìnhvàođoàntàurồicùngvớicácvịđạidiệnthườngtrựccủaCôngtyvộivàngbiếnmấttămkhỏiMacondo.Tuyvậy,côngnhânđãtúmđượcmộttrongsốnhữngvịđạidiệnấyngaytạimộtnhàthổnọvàbuộcôngtaphảikívàotờsaocủaláđơnkhiôngnàycònđangtrầnnhưnhộngvớimộtphụnữ.Ngườinàytựnguyệnlàmmĩnhânkếđểdẫnôngtavàobẫy.Trongmộtbuổiphánxử,cácluậtsưbuồnthảmnọliềncãirằngcáiconngườiấykhônghềcóliênquangìvớiCôngtychuối,vàđểchomọingườikhôngnghingờluậnđiệucủamình,bọnluậtsưliềnralệnhtốnggiamhắnvìtộimạonhận.Sauđóítlâu,ngàiBrownđãbịthộpngựctrongmộtchuyếnvihànhtrêntoaxeloạiba,vànhữngngườicôngnhânbắtngàikívàomộttờsaokháccủaláđơn.Ngàyhômsau,ngàixuấthiệntrướccácvịquantòavớimáitócnhuộmđenvànóitiếngTâyBanNharấtlưuloát.CácluậtsưliềngiảithíchrằngngườinàykhôngphảilàngàiJackBrown,TổngquảntrịcủaCôngtychuối,sinhtạiPrattville,bangAlabamamàchỉlàmộtngườibánthuốchiềnlành,sinhtạiMacondo,vàcũnghànhtạiđâyôngđượcđặttênlàDagobertoFonseca.Sauđóítlâuđểđốiphóvớinhữnghànhđộngmớicủacôngnhân,tạicácđịađiểmcôngcộng,cácluậtsưđãtrưnglênmộttờcáophóđượcviênlãnhsựvàcácnhàngoạigiaoMỹchứng thựcnói rằngngàiBrownđãbịxecứuhỏacánchết trênmộtđườngphốởChicago vào ngàymồng chín tháng sáu vừa qua. Vì ngán ngẩm trước những trò giải thíchquàngxiênấy,nhữngngườilaođộngphớtlờcácnhàchứctráchởMacondo,vàhọkiệnlêntòaántốicao.Chínhtạiđây,cácquantòagiỏimúabatấclưỡivàbiếnbáophápluậtcứnhưnhữngkẻlàmxiếcđãtuyênbốrằngnhữnglờikhiếutốcủacôngnhânlàhoàntoànkhôngcógiátrị,bởirấtđơngiảnrằngCôngtychuốikhôngcó,chưabaogiờcó,cũngchẳngbaogiờsẽcócông

nhânmàchỉthuêngười làmvớitínhcáchtạmbợthôi.Vậylàbằngcáchđó,bọnluậtsưđãđánhđổláđơncủacôngnhântốgiáccáitròlừaphỉnhvềgiăm-bôngVirginia,vềnhữngviênthuốcquáiquỷvànhữngchuồngtiêudiđộngchỉxuấthiệnvàodịplễChúagiángsinh,cònTòaánthìđãphánquyếtvàcôngbốtrongnhữngthôngbáotrangtrọngkhẳngđịnhsựkhôngtồntạicủanhữngngười laođộng.Tổngbãicôngbùngnổ.Việctrồngchuốibịbỏdở,chuốiquảnằmngaytạigốcvànhữngđoànxelửadàimộttrămhaimươitoadừnglạingaygiữađường…Côngnhânnghỉviệctrànrathịtrấn.PhốThổNhĩKỳtrởnênnhộnnhịpkhácthường.Phòngchơibi-atrongkháchsạnJacobmởcửasuốthơnbốngiờliêntụcđểđónkhách.

JoséArcadioSegundocómặttạiđâyvàođúngcáingàycótinnóirằngquânđộiđãđượclệnhlậplạitrậttựcôngcộng.Dẫukhôngphảilàngườicólinhcảmnhưngcáitinđóđốivớiônglà điềm báo trước của cái chết mà ông từng chờ đợi từ cái buổi sáng xa xưa khi đại táGerineldoMárquezchođixemmộtcuộchànhhình.Tuynhiêncáiđiềmgởấyđãkhônglàmônglúngtúng.Ôngchơibi-avàkhônghềbắnchệchmộtcúbắntrúngnhiềuviên.Sauđó,tiếngtrốngcàrình,tiếngkènđồng,tiếnglathétvàsựnáođộngcủađámđôngbáochoôngbiếtrằngcuốicùngmọichuyệnđãkếtthúc,kểcảtròchơibi-alẫncáitròchơiđơnđộcvàthầmlặngmàôngtừngchơivớichínhmình,kểtừbuổimaicócuộchànhhình.Ôngbướcrađườngvànhìnthấybọnlính.Ðólàmộtđoànquângồmbatrungđoàn,theonhịptrốngcàrình,đanghànhtiếnlàmrungchuyểncảmặtđất.Luồngxúkhítoátratừđoànquânấygiốngnhưhơithởcủaconrồngnhiềukhúcđãlàmvẩnđụccảbầutrờitrongsánglúcđangtrưa.Cảđámlínhấy,đứanàocũngthấp lùn,ục ịchvàthô lỗ.Chúngnhễnhạimồhôingựa,hôihámnhưmùi thịtôiphơingoàinắng,vàdữtợnnhưnhữngngườivùngthảonguyên.Dùđãdiễuhànhquađâymấthơnmộtgiờ,songngườitavẫnnghĩrằngcáiđoànquânấychỉvẻnvẹnvàiđạiđộiđitheokiểuđèncù,bởibọnlínhgiốngnhaunhưtạc,chúngnhưnhữngđứaconcùngmộtmẹ,vớimộtvẻngudạinhưnhau.Chúngmangbalôvàbiđôngnặngtrịch,mangnhữngkhẩusúngcắmlêtrầntrơtráo,mangnỗibựcdọcchỉbiếtcótuânlệnhmộtcáchmùquángvàcáimặccảmvềlòngdanhdự.Từtrênchiếcgiườngtốimùmịtcủamình,Úrsulanghethấybọnlínhdiễuquavàcụgiơtaylàmdấuthánh.BàSantaSofíadelaPiedadđứngimhồilâu,cúimìnhxuốngchiếckhănvừalà,bànghĩtôicontraibà,JoséArcadioSegundo,ngườimàbàvừanhìnthấyđiquacửakháchsạnJacobkhônghềrunsợtrướcnhữngtênlínhcuốicùngcủađoànquânấy…

Lệnhthiếtquânluậtđãtraoquyềnchoquânđộithựchiệnchứcnăngtrọngtàitrongvụtranhchấpnày,nhưngquânđộivẫnkhônghềtỏracóýđịnhgiảihòa.QuânđộinhanhchóngtriểnkhaikhắpMacondo.Bọnlínhđặtsúngxuốngmộtchỗ,rồitỏađichặtchuối,xếpchuốilêntoavàxêdịchcácđoàntàu.Nhữngngườilaođộng,màchođếntậnlúcnàyvẫnyênlặngchờđợi,đãàolênnúikhôngmangtheomộtthứvũkhínàokhácngoàicondaorựa,côngcụlaođộngcủahọ,vàhọbắtđầucướplạinhữngcáihọđãbịcướp.Họđốtcháycácdãynhàkho,cáccửahàngủytháccủaCôngty,phácácđườngrayđểchặnđứngviệcqualạicủanhữngđoàntàuđãbắtđầumởđườngbằnghỏalựcsúngmáy,họchặtđứttungcácđườngdâyđiệnvàdâyđiệnthoại.Cácmương rãnhcủađồngchuốiđã thẫmmáu.NgàiBrownvốn sống trongmộtkhuchungcưgiốngtrạinuôigàcómắcđiện,cùngvớigiaquyếnvàmộtsốđồngbàocủangàiđãđượcbímậtđưađikhỏiMacondođểđếnnơiantoàndướisựchechởcủaquânđội.Tìnhhìnhchungcăngthẳngđangđedọasẽpháttriểnthànhmộtcuộcchiếntranhkhôngcânsứcvàđẫmmáu,nhất làkhicácnhàcầmquyềnramột lờikêugọinhũngngười laođộng tập trung tạiMacondo.LờikêugọichobiếtrằngQuantỉnhtrưởngsẽtớiđâyvàongàythứsáu,sẵnsànggiảiquyếtvụxungđộtnày.JoséArcadioSegundođứngtrongđámđôngđãtụtậptrênsângangaytừsángngàythứsáu.ÔngđãthamdựcuộchọpcủacánbộcôngđoànvàđượcphâncôngcùngvớiđạitáGavilántràtrộnvàokhốiquầnchúngđôngđảođểlãnhđạohọtùytheohoàncảnhcụthể.Ôngkhôngđượckhỏelắmvàhơnnữa,miệngôngđắngnhưngậmbồhònkhibiếtrằngquânđộiđãđặtnhữngụsúngmáyởchungquanhsânga,vàôngcònbiếtrằngkhunhàlầucóràothépgaicủacôngtycũngđãđượccáckhẩupháobảovệ.Ðãgầnmườihaigiờtrưa,dophảichờđoànxelửakhôngtới,hơnbanghìnngười,bêncạnhnhữngngườilaođộngcòncócảtrẻemvàphụnữ,đãđứngchậtníchcảsângavàđámđôngấycòntrànxuốngcảnhữngconđườngkếcậnbịsúngmáybịtmấtlốira.Quangcảnhấygiốngmộthộichợđôngvuihơnlàmộtđámtiệctùng.CácquầyhàngăncũngnhưcácquángiảikháttrênđườngphốThổNhĩKỳđãđượcchuyểnđinơikhácvàđámcôngchúngvẫnnhẫnnạivàvuivẻchịuđựngnỗiphiềntoáidophải

chầuchựcdướitrờinắngnhưđổlửa.Lúcbagiờkémmộtchút,cótinđồnrằngchođếntậnngàymaichuyếnxelửachínhthứcvẫnchưachắctới.Ðámđôngmệtmỏithởdàingaongán.Giữalúcấy,cómộttrungúyquânđộitrèolênnócnhàgalànơiđãđặtbốnkhẩusúngmáyxếpthànhhànghướngnòngraphíađámđông.Mộthồikènđồngrúclênbáochođámđôngyênlặng.ÐứngbêncạnhJoséArcadioSegundolàmộtbàbéophịđichânđất,mangtheohaiđứatrẻ,mộtlênbốnvàmộtlênbảy.Bàtabếđứanhỏvàmặcdùkhôngquenbiết,bànhờôngbếđứalớnđểnócóthểngheđượccáiđiềungườitasắpnói.JoséArcadioSegundocôngkênhcậubétrênvai.Quanhiềunămsaunày,cậubéấyđãkểđikểlại,dùkhôngaitin,rằngcậuđãnhìnthấymộttrungúyquachiếcloamáytăngâmđọcbảnSắclệnhsốbốncủaQuanTỉnhtrưởngdotướngCarlosCortesVargasvàThiếutáEnriqueGarcíaIsaza,thưkýcủangài,đãcùngngàiký.Vớibađiềukhoảngồmkhoảngtámmươitừ,bảnSắclệnhsốbốnđãgọinhữngngườiđìnhcônglàmộtổcướpvàdođóđãralệnhchoquânđộibắngiếthọ.Bảnsắclệnhđãđượcđọcxong.Giữatiếnghuýtsáovàlaóphảnđốicủađámđông,mộtđạiúybướcrathaythếtrungúynọ.Hắnđứngtrênnócnhàga,cầmlấyloamáytăngâmrahiệumuốnnói.Ðámđôngtrởlạiimlặng.

-Thưacácông,cácbà,-viênđạiúynóivớimộtgiọngtrầmtrầm,chậmchạp,cóvẻhơimệtmỏi.

-Tôiralệnhchocácngườiphảigiảitánsaunămphút.Tiếnghuýtsáo,tiếnglathétlạinổilêninhỏidìmngaytiếngkènđồngđượcdùngđểtính

khoảngthờigiannămphútấy.Tuynhiênkhôngmộtaiđộngđậy.-Ðãquánămphút.-hắnnóivớichínhcáigiọngbannãy.Giahạn thêmmộtphútnữa,vànếucácngườikhônggiải tánquânđội sẽxảsúng. José

ArcadioSegundotoátmồhôilạnh.Ôngthôikhôngkiệucậubétrênvainữavàđưatrảnóchobàmẹ,“Cáiđámdêcụnàydámbắnlắmchứchảchơi”,bàmẹnóinhỏ”.JoséArcadioSegundokhôngkịpnóigì,vìvàolúcấyôngnhậnratiếngnóicủađạitáGavilánđangkhíchlệmọingườiđồngthanhhôphảnđốivớichínhnhữnglờimàngườiphụnữvừathốtraxong.Vìxúcđộngmạnhtrướctìnhhuốngcăngthẳng,trướccáisâulắngkìdiệucủasựimlặngvànhấtlàkhithấyrằngkhôngmộtsứcmạnhnàocóthểlaychuyểnđượccáikhốiquầnchúngđôngđảosẵnsàngđónnhậncáichếtnày,JoséArcadioSegundođãkiễngchânđứngcaohơnhẳnnhữngcáiđầuởphíatrước,vàlầnđầutiêntrongđờiôngcấttiếng:

-Bớbọndêcụ!Chúngtacóccầncáiphútấyđâu!Vàolúcôngthétxong,mộtsựkiệnđãxảyravàcáisựkiệnnàyđãkhônglàmôngsợmàchỉ

mangđếnchoôngmộtảogiác.Tênđạiúyralệnhpháthỏavàthếlàcảmườibốnụsúngmáynổsúngđáplờiông.Songôngcảmthấytấtcảnhữngcáiấychỉlàmộttròhề.Hìnhnhưnhữngkhẩusúngkiađềubắnranhữngviênđạnpháohoa,bởimặcdùnhữngtiếngnổrềnvangngheđếnđứthơiđãđượcmọingườinghethấy,mặcdùnhữngviênđạnnóngbỏngđỏlừtớitấpbayrađãđượcmọingườitrôngthấy,ấythếmàvẫnkhôngthấyđámđôngcólấymộtphảnửngdùchỉlàhơithởdàihaytiếngkêula,đámđôngcứtrơranhưđá.Bỗngnhiên,ởbêncạnhnhàgacómộttiếngkêutắtthở“Ôi,mẹơi”đãlàmmấtđicáihàokhíấy.Mộtsứcsụcsôicủatrậnđộngđất,mộthơithởhừnghựccủanúilửa,mộttiếnggầmrúcủabãotốđãbùngnổngayởtrungtâmđámđôngvớisứctriểnkhainhanhchóngthầnkì.JoséArcadioSegundohầunhưchỉcònkịpbếphốccậubé,trongkhiđóbàmẹvàemnóđãbịđámđôngnhốnnháochạynuốtchửngmất.Nhiềunămsau,dùchonhữngngườihàngxómvẫntincậuchỉlàmộtthằnghề,cậubéấyvẫncứtiếptụckểrằngJoséArcadioSegundođãnângbổngcậutrênđầuvàcứthếchocậulướtđi,nhưthểtrênkhôngtrungấy,trênnỗikinhhoàngcủađámđôngđổvềphíamộttrongnhữngđườngphốcạnhđó.Vớicáivịtrícaoấy,cậubéđãnhìnthấyđámcôngchúngnhốnnháobắtđầuùavềmộtgócphốvàchínhởphốnày,vàođúngcáithờiđiểmnày,hàngsúngmáycũngbắtđầupháthỏa.Rồinhữngngườiđứngởhàngđầucùngngãgụcxuốngtrướclànđạnliênthanhquét.Nhữngngườisốngsót,đánglẽphảinằmxuốngthìhọ lạivộivàngxôđẩynhauchạytrởlạisânga.Lúcấynỗikhủngkhiếpđãchụplênđầuhọbằngnhữnglànđạnsúngmáygiốngnhưđuôiconrồngđangquấtvàohọ,dồnhọvàomộtdòngngườiđôngnghịtđốinghịchvớidòngngườiđôngnghịtkháccũngđangxôđẩynhauvềmộtconđườngởhướngkhác.Cái

dòngngườinàycũngđangbịsúngmáyđặtđốidiệnnhảđạnlạinhưmưaynhưmộtcúquấtđuôikháccủaconrồng.Nhữngngườiđìnhcôngbịvâytròn lại,cứxoaytítmùnhưcon lốckhổnglồđangngàymộtthuhẹpchấntâmlạibởinhữngvòngngườiởngoàicủaconlốcnàyđangbịlưỡidaosắcngọtcủanghệthuậtbắnsúngmáygọtchungquanhnhưthểbóccủhànhvậy.Cậubénhìnthấymộtngườiđànbàquỳgối,chắphaicánhtaylạitheohìnhcâythánhgiáđứngtrongmộtbãiđấtsạchđượcgiữgìnmộtcáchkìảokhôngchođámngườitrànvào.Trướckhiđámđônglấpbằngcáibãiđấttrốngấy,JoséArcadioSegundođãđặtcậubéxuốngđấyvàcũngngaytạinơiấy,vớikhuônmặtđầmđìamáuôngngãxuốngbêncạnhngườiđànbàđangquỳgối,dướiánhsángchóichangtừtrênvòmtrờicaođangmùanắngrọixuống,vớithếgiớihuyềnbínơiÚrsulaIguarántừngbánnhữngchiếckẹotuyệtvờinặnhìnhcongiống.

Khitỉnhdậy,JoséArcadioSegundođangnằmngửatrongbóngtối.Ôngnhậnrarằngmìnhđangnằmtrênmộtđoàntàudàidằngdặcvàimlìm,rằngtócmìnhbêbếtmáukhôvàkhắpmìnhông,xươnghócđaunhưdần.Ôngcảmthấybuồnngủkhôngchịuđược.Ðịnhbụngngủmộtgiấcrõdàiđểchoquanỗikinhhoàngvàkhủngkhiếp,ôngliềnxoayngườivềbênítđauhơn,vàchỉlúcấyôngmớipháthiệnralàmìnhđangnằmtrênnhữngngườichết.Trongtoakhôngcólấymộtchỗhở,ngoàilốiđichínhgiữa.Cóthểvụthảmsátđãxảyracáchđâyđượcvàigiờrồi,bởinhữngthi thểnàyđềuđã lạnhcóngnhưcao lanhmùathu,vànhữngaixếpnhữngtửthinàylêntoaxehẳnđãcóthờigianđểxếpchúngtheothứtựchẳngkhácgìnhữngbuồngchuốiđượcchởtrênxe lửa.Vốnđịnhchạy trốncáiâmkhínặngnềđó, JoséArcadioSegundobòlếthếttoanàysangtoakháctheohướngcontàuđangchạy,vànhờánhđènlọtquacáckhehởgiữanhữngtấmvánghépkhicontàuvượtnhữngxómlàngđangngủrọivào,ôngđãnhìnthấynhữngthithểcủađànông,nhữngthithểcủađànbà,nhữngthithểcủatrẻemmàrồiđâysẽbịngườitađổxuốngbiểnnhưchuốibịvứtđi,ôngchỉnhậnramộtngườiđànbàbángiảikhátởsângavàđạitáGavilán,ngườinàycònmangtrongtaychiếcthắtlưngcókhóabằngbạcxứMoreliađượccuộnlại,nólàcáimàđạitádùngđểmởđườngvượtquanỗikhủngkhiếp.Khiđếntoathứnhất,ôngliềnnhảymộtcútừtrêntàuxuốngđất,lẩnvàobóngtối,rồinằmimhồilâudướimươngnướcđợichođoàntàuđikhỏi.Ðólàmộtđoàntàudàichưatừngthấygồmkhoảnghaitrămtoahàng,mỗiđầumócmộtđầumáyvàởchínhgiữamócthêmmộtchiếcnữa.Nókhôngthắpđèn,ngaycảđènhiệuxanhđỏcũngkhôngthắpnốt,vàcứvunvútlaođitrongđêmkhuyavắnglặng.Trênnóctoanổilênnhữnghìnhthùtốisẫmcủabọnlínhvớinhữngkhẩusúngmáysẵnsàngnhảđạn.Nửađêmvềsángmộttrậnmưaràođổxuống.JoséArcadioSegundokhôngbiếtmìnhnhảyxuốngởnơinàonhưngôngbiếtchắcrằngcứđingượchướngđicủađoàntàulàsẽvềtớiMacondo.Sauhơnbagiờđibộ,nhờánhbìnhminhôngnhậnranhữngmáinhàđầutiên,khiấyôngđãbịngấmnướcmưatớitậnxươngvàđauđầukinhkhủng.Bịhươngcàphêlôicuốnôngbướcvàomộtcănbếp;ôngthấycómộtngườiđànbàtaybếconkhomlưngbênbếplửa.

-Chàobà,-ôngnói.-TôilàJoséArcadioSegundoBuendíađâyạ?Ôngxưngtênhọđầyđủ,rõràngtừngchữmộtđểngườinghenhậnrarằngôngvẫnsống.Ôngđãlàmmộtviệcrấtphảilúcbởibàmẹsuýtnữathìtưởngônglàmakhinhìnthấyngaytrướccửanhàmìnhmộtthânhìnhtiềutụy,đầutócvàáoquầnbêbếtnhữngmáuvàchắcrằngcáithânhìnhấyvừachạmphảioaiphongcủathầnchết.Bàmẹnhậnraông,mangchoôngmộttấmáokhoácđểôngmặctạmtrongkhiđợichoquầnáoướthongtrênbếpkhôhẳn.Rồibàđưanướcnóngchoôngrửavếtthương,vàcáivếtthươngấythựcrachỉlàmộtvếtsâysátngoàida,vàcònchoôngmộtmảnhvảiđểôngbăngđầu.Sauđóbàchoônguốngmộttáchcàphêđenkhôngđường,nhưngườitavẫnthườngnóivớibà:nhữngngườithuộcdònghọBuendíachỉuốngthứcàphêđó.JoséArcadioSegundolặnglẽuốnghếtcàphê.

-Cólẽđếnbanghìnngườichứkhôngít,-ôngnóilẩmnhẩm.-Cáigìvậy?-Nhữngngườichết,-ôngnói.-Cólẽtấtcảnhữngaicómặttạisângađềubị

bắnchếthết.Vớiánhmắtthươnghạibàmẹnhìnôngvẻdòhỏi.“Ởđây,khôngcónhiềungườichếtnhưthế”,bànói,“Kểtừthờimồmangàiđạitá,cáiông

trẻcủaôngấymà,ởMacondokhôngcóchuyệngìxảyracả”.

Trướckhivềtớinhàmình,JoséArcadioSegundođãghéthămbagiađình,giađìnhnàocũngnóivớiôngmộtđiềuduynhất:“Khôngcónhiềungườichếtnhưthế”.Ôngvượtquasânga,nhìnthấynhữngbànbánthứcănchồngchấtlênnhauvàngaytạiđâyôngcũngkhôngthấymộtdấuvếtnàocủavụthảmsát.Dướitrờimưanặnghạt,phốxáimlìmvắngngắt,cácnhàđềuđóngcửaimỉm,khônghềcómộtbiểuhiệnnhỏcủacuộcsốngởbêntrong.Chỉcótiếngchuôngnhàthờgọiconchiênđilễlàhoạtđộngduynhấtcủaconngười.DừngngayởcửanhàđạitáGavilán,ônggọi.Mộtphụnữcóthai,ngườiôngtừnggặpgỡnhiềulần,khinhìnthấyôngliềnđóngsậpngaycửalại.“Ðivắng”,bàtatrảlờivớivẻđầysợhãi:“vềquêrồi”.Cửachínhdẫnvàokhunhàhộpđượcràodâythépgaixungquanh,nhưthườnglệ,đãđượcnhữngtêndânvệmặcáokhoácđộimũcối lợpvảinhựa,nhưnhững tượngđáđứnggácdưới trờimưa.Trênnhữngphốnhỏcủamình,bọnngườidađenvùngAntidatđangđồngthanhhátthánhca.JoséArcadioSegundonhảyquahàngràotrướcsânnhàrồitheolốinhàbếpvàonhà.BàSantaSofíadelaPiedadchỉkịpthốtlên“ChớđểFernandanhìnthấycon”.Bàbảo:“Nóvừamớidậyxong”.Nhưmộtthỏathuậnhiểnnhiên,bàđưacontraimìnhvàophòngđểnhữngcáibô,sửalạichiếcgiườngkhấpkhểnhcủacụMelquíadesđểchoconmìnhdùngrồivàolúchaigiờchiềutrongkhiFernandađangngủtrưabàđưaquacửasổvàochocontraimìnhmộtđĩacơm.AurelianoSegundongủlạiởnhàvìcơnmưabấtthìnhlìnhđổxuốngđãgiữônglại,vàđếntậnbagiờchiềuôngvẫnđợitrờitạnh.VìđượcSantaSofíadelaPiedadbímậtbáochobiếtnêncũngvàogiờnày ôngđến thămngười anh em sinhđôi củamìnhởphòng cụMelquíades.Ông cũngkhôngtinvàocâuchuyệnvềvụthảmsátcũngnhưcontàuchởngườichếtnặngnềbòvềphíabiển.Ðêmtrướcngườitađãđọcmộtbảnthôngcáođặcbiệtđểbáochomọingườibiếtrằngnhữngngườicôngnhânđãtuânlệnhgiảitánkhỏinhàgavàhọđãlậpthànhtừngđoànngườihiềnlànhrồiđivềnhàmình.Bảnthôngcáocònchobiếtrằngcácnhàlãnhđạocôngđoàn,vớimộttinhthầnyêunướccao,đãrútbớtcácyêusáchcủamìnhlạithànhhaiđiểm:cảitiếncáchphụcvụytếvàxâydựngchuồngtiêuởcáckhulántrạichocôngnhân.SauđóngườitacònthôngbáothêmrằngkhicácquanchứcquânđộinhậnđượcláđơncủanhữngngườilaođộngbènvộivàngcấpbáochongàiBrownbiết,vàrằngngàikhôngchỉchấpthuậnnhữngyêusáchmớimàcònxuấttiềnchibangàyhộiđểmừngcuộcxungđộtđãđượcgiảiquyếtổnthoả…Chỉphiềnnỗirằngkhicácquânnhânhỏingàiliệungàynàocóthểthôngbáoviệcláđơnđãđượckýthìngàinhìnbầutrờinhìnhằngnhữngtiachớphiệnquakhungcửasổ,vàngàilàmmộtđộngtáckhôngdứtkhoát:-Khinàotrờitạnhđã,-ngàinói.-Chúngtôisẽđìnhchỉmọihoạtđộngkhitrờicònmưa.

Ðãbathángtrờikhôngmưavàlúcnàyđangởmùakhô.NhưngkhingàiBrowntuyênbốquyếtđịnhcủamìnhthìtrậnmưaràođãđổxuốngkhắpvùngCôngtychuốivàJoséArcadioSegundođãbịmưatrênđườngtrởvềMacondo.Mộttuầnlễsautrờivẫnmưa.Lờigiảithíchchínhthức,vốnđượclặpđilặplạihàngngànlầnvàđượclantruyềnnằmtrongtaychinhphủ,đãlàmchomọingườitinrằngkhôngcóngườichết,nhữngngườilaođộngthỏalòngthỏadạđãtrởvềvớigiađìnhmìnhvàCôngtychuốiđãngừngmọihoạtđộngtronglúctrờimưa.Luậtgiớinghiêmvẫntiếptụcđượcthihànhđểđềphòngkhicầnphảiápdụngnhữngbiệnphápkhẩncấpnhằmtránhnhữngthiệthạichungdomưadaidẳngkhôngdứtcơngâyra,quânđộivẫnđóngđồnởMacondo.Banngàybọnlính,quầnxắntớibẹn,đilạingoàiđườngnướcchảynhưthácđểchơitròvớtngườichếtđuốivớitrẻem.Banđêm,saukhilệnhbáogiớinghiêmvanglên,chúngsụcsạomọinhà,dùngbángsúngnệntungcửa,bắtnhữngngườibịtìnhnghiđangnằmtrêngiườngrồilôihọđibiệttích.Ðólàthờikìtruylùngvàtiêudiệtnốt“nhữngtêngâyrắcrối”,“nhữngtêngiếtngười,đốtnhà”,bịSắcluậtsốbốntrừngtrị,nhưngbọnquânnhânlạichốiphắtnhữnghànhđộngbắtbớ,giếtchóccủachínhmìnhtrướcnhữngthânnhâncủanhữngngườibịnạn,khinhữngngườinàytớivănphòngcácsởchỉhuyđểhỏitintức.“Chắcchắnđóchỉlàmộtgiấcmơthôi”,cácsĩquannói.“ỞMacondođãkhôngxảyra,hiệnthờikhôngxảyravàsẽkhôngbaogiờxảyranhữngchuyệngiếtchócbắtbớkhủngkhiếpcả.Ðâylàmộtthịtrấnhạnhphúcmà”.Họđãkếtthúcviệctiêudiệtcácnhàlãnhđạocôngđoànnhưthếđấy.

NgườisốngsótduynhấtlàJoséArcadioSegundo.Cómộtđêmthánghai,tiếngbángsúngnệnvàocửakhôngthểnhầmlẫnđượcbỗngvanglênởngoàihiên.AurelianoSegundo,ngườivẫnđợichotrờitạnhđểrađi,đãmởcửachosáutênlínhdướisựchỉhuycủamộtsĩquan.Ngườiướtsũngnướcmưa,lầmlìkhôngnóilấymộtlời,chúnglụcsoátrấtkỹngôinhà:lầnlượt

từngphòngmột,lầnlượttừngchiếctủmột,lụctừcácphòngkháchđếntậnkholươngthực.Úrsulathứcdậykhiđènphòngbậtsáng,vàcụkhôngthởdàinãonuộttrongkhibọnlínhlụcsoát,nhưngcụvẫngiữnhữngngóntaylàmdấuthánhgiáhướngnóvềphíabọnlínhđanglàmviệc.SantaSofíade laPiedadđãkịpbáo trướccho JoséAurelianoSegundođangngủtrongphòngcụMelquíades,nhưngônghiểurằngnếuđịnhchạytrốnlúcnàythìquáchậmmấtrồi.VậylàSantaSofíadelaPiedadlạikhóacửaphònglại,vàôngmặcáo,đigiày,ngồitrêngiườngđợichúngđến.Tronglúcấy,bọnlínhđanglụcsoátởxưởngkimhoàn.Viênsĩquanralệnhmởthencàivàvớiluồngsángngọnđènpinlianhanhloangloángyđãnhìnthấychiếcbànlàmviệc,chiếctủkínhvớicácchailọđựnga-xítcùngnhữngdụngcụlàmviệcvẫnnguyênchỗdochủchúngđãsắpđặt,vàhìnhnhưyhiểurằngởphòngấykhôngcóaiở.Tuynhiên,yranhmãnhhỏiAurelianoSegundorằngcóphảiônglàthợkimhoànkhông,vàôngnàyđãtrảlờiyrằngphòngấytừnglàxưởngkimhoàncủađạitáAurelianoBuendía.“Ahả”viênsĩquanđằnghắng,rồiybậtđènvàralệnhlụcsoátthậtcẩnthậncănphòngđếnmứcmườitámchúcávàngchưatôivàđượcđựngtrongmộthộpsắttâygiấuởđằngsaucácchaia-xítkhôngthểthoátkhỏimắtchúng.Viênsĩquankiểmtrakỹtừngconmộtởtrênchiếcbànlàmviệc,vàlúcnàyyhoàntoànnhânhậu.“Tôimuốnlấymộtcon,nếuôngđồngýcho”,ynói:“Cómộtthờinhữngconcávàngnàylàámhiệucủanhữngkẻnổiloạn,nhưnggiờđâychúnglàmộtditíchđấy”.Ytrẻmăng,gầnnhưhãycòntrongtuổithiếuniên,hồnnhiênvớicáivẻthânmậttựnhiênchođếnlúcnàymớilộrõ.AurelianoSegundotặngymộtconcávàng.Viênsĩquancấtnóvàotúiáosơmi,cònnhữngconkhácylạiđểvàohộpsắttâyrồicấthộpvàođúngchỗcũ.-Ðólàmộtkỉvậtvôgiá, - ynói.Ðại táAurelianoBuendía làmột trongnhữngvĩnhâncủachúng ta.Tuynhiên,cáitiachớpnhânbảnvừalóesángấykhônglàmthayđổicáchxửsựvốncócủay.TrướccửabuồngcụMelquíades,vừamớiđượccàithenlại,SantaSofíadelaPiedadlạicầucứutớiniềmhivọngcuốicùng.“Thưa,gầnmộtthếkỉnay,khôngaisốngtrongphòngnàycảạ”,bànói.Viênsĩquanvẫnralệnhmởcửa,yliađènpinkhắpphòng,AurelianoSegundovàSantaSofíadelaPiedadnhìnthấyđôimắtẢ-rậpcủaJoséArcadioSegundovàolúcánhđènpinrọithẳngvàomặtôngvàhọhiểurằngđólàđiểmkếtthúccủamộtnỗiđaukhổ,đồngthờilàđiểmmởđầucủamộtnỗiđaukhổkhácmàchỉcóthểđượcanủitrongsựnhẫnnhụcchịuđựng.Nhưngviênsĩquanvẫntiếptụcchiếuđènpinlụctìmkhắpphòngvàkhôngđểlộmộtdấuhiệuthíchthúnàochođếnkhinhìnthấybảymươihaicáibôúptrêncácgiákệ.Thếlàybậtđèn.JoséArcadioSegundođãngồiởmépgiường,sẵnsàngrađivớivẻnghiêmtrangvàsuytưhơnbaogiờhết.Ởphíatrongnữalàcác,kệsáchvớinhữngcuốnsáchbonggáy,nhữngcuộngiấydathuộc,vàchiếcbànviếtvẫngọngàngvàsạchsẽ,mựctronglọvẫntươimàu.Cănphòngvẫngiữnguyênkhôngkhítronglànhvàthoángđãng,vẫngiữnguyênvinhdựchốngtrảbụibặmvàsựphápháchmàAurelianoSegundotừngnhìnthấyởtuổithiếuthờivàchỉmộtmìnhđạitáAurelianoBuendíalàngườikhôngthểnhìnthấy.Nhưngviênsĩquanchỉđểýtớinhữngcáibô.

-Cóbaonhiêungườisốngởtrongngôinhànày?-yhỏi.-Nămngười.Rõràngviênsĩquankhônghiểuđược.YdừngmắtởnơimàlúcnàyAurelianoSegundovà

SantaSofíadelaPiedadđangchămchúnhìnvào.ÐólànơiJoséArcadioSegundođangngồivàôngnàycũnghiểurằngviênsĩquanđangnhìnmìnhmàkhôngthấymình.Sauđóytắtđènvàkhépcửabuồnglại.Khiynóichuyệnvớibọnlính,AurelianoSegundohiểurằngviênsĩquanđãnhìncănbuồngvớichínhđôimắtmàđạitáAurelianoBuendíatừngnhìn.

-Quảlàkhôngcóaisốngtrongcănphòngấyítracũngđãmộtthếkỉnày-viênsĩquannóivớibọnlính.-Trongđócólẽchỉcórắnđộcởthôi.

Vàolúccánhcửabuồngđónglại,JoséArcadioSegundonhậnthứcrõràngrằngcuộcchiếntranhcủaôngđãkếtthúc.Nhữngnămtrướcđây,đạitáAurelianoBuendíađãnóivớiôngvềniềmvuichiếntranhvàngàiđịnhchứngminhnóbằngnhữngvídụnhiềuvôkểđượcrúttừchínhkinhnghiệmsốngcủangài.Ôngđãtinngài.Nhưngcáiđêmbọnlínhnhìnôngmàkhôngthấyông,tronglúcnghĩđếntìnhhìnhcăngthẳngnhữngthánggắnđây,đếnnỗicựckhổtrongnhàtù,đếnnỗikinhhoàngởngoàisânga,đếncontàuchởngườichết,JoséArcadioSegundođãđi đến kết luận rằngđại táAurelianoBuendía chỉ làmột thằnghề hoặcmột thằnghèn

khônghơnkhôngkém.Ngàiđãkhônghiểurằngngàiđãphảidùngquánhiềulờilẽđểdiễntảcáingàicảmnhậnđượctrongchiếntranhmàkhôngbiếtrằngchỉcầnmộttừthôiđãđủđểdiễnđạtnórồi.Từđólànỗisợhãi.Tráilại,trongcănphòngcủaMelquíades,đượcbảovệbởiánhsángsiêutựnhiên,bởitiếngmưarơirằmrìvàbởicảmgiácmìnhlàngườikhôngthểbịnhìnthấy,JoséArcadioSegundođãđượcsốngtrongsựnghỉngơimàôngkhôngcónổitrongquãngđờitrướcđâyvớimộtnỗisợhãilởnvởnđâyđótrongông,đólànỗisợbịngườitachônsốngmình.ÔngđemđiềuđónóilạivớiSantaSofíadelaPiedad,ngườivẫnmangcơmđềuđặnmộtngàyhailầnvàochoông,vàbàhứavớiôngrằngbàsẽcốsốngchotớikhisứctànlựckiệtđểđảmbảochắcchắnrằngôngsẽđượcchônkhiđãchếtthậtrồi.Nhờthoátkhỏimọisợhãi,JoséArcadioSegundolạichúiđầuđọcnhữngtờgiấydathuộccủacụMelquíades,vàcànghàohứngđọcbaonhiêuthìônghiểuchúngcàngíthơn.Dođãquenvớitiếngmưarảríchmàkhikéodàiđượchaithángnóđãtrởthànhmộthìnhthứcyêntĩnhmới,cáiduynhấtkhuấyđộngnỗicôđơncủaônglạilàviệcravàocủaSantaSofíadelaPiedad.Bởivậyôngđãxinbàhãyđểcơmchomìnhởngoàibậucửasổvàhãykhóatráicửabuồnglại.Nhữngngườikháctronggiađìnhđãquênông,kểcảFernandavốnkhôngtánthànhđểôngsốngởtrongấykhibàtabiếtrằngbọnlínhđãnhìnôngmàkhôngthấyông.KhiJoséArcadioSegundotựgiammìnhởtrongphòngđượcsáuthángrồi,vàbâygiờlàlúcbọnlínhđãrútkhỏiMacondo,AurelianoSegundotháothencửabuồngđểtìmngườinóichuyệntronglúcđợitrờitạnhmưa.Kểtừkhimởcửa,ôngcảmthấyngộtngạtbởimùihôibốclêntừnhữngchiếcbôđầyựaphânvànướcgiảiđặtởdướisànnhà.JoséArcadioSegundobịnướcănda,khônghềbiếtđếncáikhungcảnhbuồnbãdomưagâynên,vẫnmảimêđọcđiđọclạithứvănchươngkhóhiểuviếttrênnhữngtấmdathuộc.Ôngđượcmộtluồngánhsángthiênthầnsoisáng.Hầunhưôngvừangướcmắtlênkhinghethấycánhcửamởthìánhmắtấycũngđãđủđểngườianhemsinhđôicủaôngnhìnthấysốphậncốhữucủacụcốnộiđãđượclặplạitrongnó.

-Hơnbangànngười,-đólàtấtcảnhữnggìJoséArcadioSegundonói.-Bâygiờthìtôiđãhiểuchắcnhưđinhđóngcộtrằngđólàtấtcảnhữngngườicómặtởngoàisânga.

CHƯƠNG16Mưasuốtbốnnămmườimộtthánghaingày.Códạomưaphùnrảríchđếnnỗihếtthảy

mọingườiaiaicũngmặcđồtếlễvàlàmramặtnghiêmtrangđểcầukhấnchotrờitạnh,nhưngchẳngbaolâungườitađãlàmquenvớicảnhtạnhráotạmbợbáotrướcnhữngtrậnmưadaidẳnghơnsẽtới.BầutrờinhưvỡratrongcơnbãotápsầmsậpvàtừphươngBắc,nhữngtrậncuồngphongậptớilậttungcácmáinhà,quậtđổcácbứctườngvàcuốnphăngnhữngdâynhocuốicùngcònlại trêncáccánhđồng.GiốngnhưhồixảyradịchmấtngủmàlúcnàyÚrsulađangnhớ lại, dườngnhư tai họanày xảy ra là để trừngphạt họbằng lối sốngnhàmchán.AurelianoSegundolàmộttrongsốnhữngngườichịulàmviệchơncảđểkhôngchịurơivàocảnhănkhôngngồirồi.ÔngđãtrởvềnhànhậnmộtvàiviệcvặttrongcáiđêmngàiBrownhôphonghoánvũgâyracảnhmưagióvàFernandađãtìmgiúpchoôngchiếcôcũtrongmộtchiếctủ.“Khôngcần”,ôngnói:“Anhởlạiđâychođếnkhitạnhmưa”.Tấtnhiênđókhôngphảilàmộtlờihứachắcnhưđinhđóngcột,nhưngôngđãthựchiệnđúngnhưvậy.VìquầnáoôngđểcảởnhàPetraCotes,nêncứbangàyôngthayquầnáongoàimộtlần,vàmặcquầnđùichođếnkhiquầnáogiặtkhô.Ðểkhỏibuồnchán,ônglaovàoviệcsửachữavôsốnhữngthứhưhỏngtrongnhà:lúcthìgắnlạicáibảnlề,tradầuvàoổkhóa,lúcthìvặnlạinhữngchiếcđinhốc,nắnlạinhữngchiếcđinhkhuy.Trongvàithángliền,ngườitathấyônglượnlờđâyđókhắpnhàvớibộđồnghềcủangườidiganbỏquêntừlúcsinhthờicụcốJoséArcadioBuendía,vàkhôngmộtaibiếtrằngônglàmnhưvậylàdomiễncưỡngphảihoạtđộnghayvìmùađôngkhiếnôngbuồnchán,hoặcvìôngtựbuộcmìnhphảiănchơicóđiềuđộ.Ôngđammêlàmviệctớimứccáibụngphệcủaôngngàymộtteotópđi,nócứnhănnhúmlạinhưmộttấmda,vàkhuônmặtbầubĩnhrấtđẹpnhưmurùacủaôngdầndánkémsắc,cáicằmsệcủaôngcũngngàymộtbớtsệxuốngchođếnkhiôngđỡphìnộnhơnvàlạicóthểcúixuốngbuộcđượcgiâygiày.Tronglúcnhìnônggắnlạicácbảnlề,tháonhữngchiếcđồnghồ,FernandatựhỏilòngphảichăngôngchồngmìnhcũngđangmắccáibệnhlàmđểrồiphánhưđạitáAurelianoBuendíalàmnhữngcon cá vàng, như Amaranta đơm cúc vàmay tấm vải liệm, như José Arcadio Segundo đọcnhữngchữghitrêntấmdathuộcvànhưÚrsulanhớlạinhữngkíứcđờimình.Nhưngkhônghẳnlànhưvậy.Ðiềutệhạihơncảlàmưađãlàmthayđổitấtcả,ngayđếnnhữngchiếcmáyvốnkhôlàthếcũnglênmeolốmđốmnếubangàykhôngtradầu,nhữngsợidâythépvànhữngtấmlướiđồnghanrỉhết,quầnáoướtmọcrêuxanh.Khôngkhíquáưẩmướtđếnmứccácóthểbơilộitrongđóđểquacửachínhvàonhàvàkhirathìquacáccửasổ.Cómộtbuổisángnọ,Úrsulathứcdậycảmthấymìnhđangxỉuđi,đãđòiđưacụđếnchaxứAntonioIsabeldùphảiđibằngcángcũngđược,thìcũnglúcấySantaSofíadelaPiedadthấytrênlưngcụđầynhữngđỉabám.Ngườitaphảilấynhữngmẩuconcháyđỏthanchàmvàochúngđểgỡtừngconmộttrướckhichúnghúthếtmáucụ.Phảiđàonhiềumươngrãnhđểtiêunướctrongnhàvàquétchosạchnhữngconcóc,nhữngconốc,đểcóthểlaukhôsànnhà,vứtbỏnhữngviêngạchkêdướichângiườngvàmộtlầnnữađượcđigiàytrongnhà.Mảimêvuithúvớibiếtbaonhiêucôngviệcnhỏnhặtđanghấpdẫnmình,AurelianoSegundokhôngbiếtrằngmìnhđanggiàđichođếnmộtchiềunọ,ôngđãnhậnramìnhtronglúcngồitrênchiếcghếxíchđungắmnhìnbuổichiềuđếnsớmmàlòngdửngdưngnhớtớiPetraCotes.KhônghềcógìcảntrởôngtrongviệctrởvềvớitìnhyêunhạtnhẽocủaFernanda,màsắcđẹpcủabàlúcnàyđãlẩnđisauvẻchínchắncủatuổitác,nhưngmưađãgiảithoátôngkhỏitấtcảnhữngcơnhứngtìnhđộtngộtvànóđãtruyềnchoôngtìnhyêuđiềmtĩnhkhôngháohức.ÔngvuivớicơnmưadầmdềđãgầnđượcmộtnạmmànghĩđếncácviệcôngcóthểlàmtrongnhữngngàythángtrướcđâyôngtừnglàmộttrongsốnhữngngườiđầutiênmangtônlávềMacondo,trướckhiCôngtychuốibiếnviệcdùngtônláthànhmộtcáimốt,vàôngchỉdùngchúngđểlợpphòngngủchoPetraCotesvàthíchthúnằmnghỉdướimáitôntrongcảmhứngthânthiếtsâusắcmàthờikìđómưarơigõlanhcanhlênchúngđãgợichoông.Nhưngngaycảđếnnhữngkỉniệmđiênrồcủathờithanhniênthácloạnấycũngkhônglàmchoôngvuilênđược.Trongbữachèchéngầnđâynhất,ôngđãđểmấtđicáihứngthúdâmbôncủamình.Ởôngchỉcònlạiniềmvuiduynhấtlàvớimộttháiđộdửngdưng, tổchứccácbữaănnhậu.Cóthểnghĩrằngmưalụtđãtạođiềukiệnchoôngngồimàngẫmnghĩ,vàcôngviệclặtvặtvớikìmvàlọdầunhờnđãđánhthứcnhữngnuốitiếcmuộn

màngtrongôngvềcácnghềnghiệpthiếtthựcôngcóthểlàmnhưngđãkhônghềlàmtrongcuộcđờimình,tiếcrằngkhôngmộtnghềnàolàcụthể,bởivìnguyệnvọngmuốnđượcngồiyênvàcôngviệcgiađìnhtừngkíchthíchôngkhôngphảilàkếtquảcủamộtsựsuynghĩcũngchẳngphảilàmộtbàihọckinhnghiệmđãđượcôngrútra.Nỗihoàinhớấyđượcđàolênbởimùamưađếnvớiông từrấtxa, từnhữngngàyôngngồiđọcở trongphòngcụMelquíadesnhữngcâuchuyệnhuyềnthoạivềchiếcthảmbayvàchúcávoikhổnglồnuốtchửngcảtàuthuyền.ÐócũnglànhữngngàythằngbéAurelianoxuấthiệnởngoàihànhlangdomộtsựsơsuấtcủaFernandavànhờđóôngngoạiđãbiếtđượcnguồngốccủanó.Ôngcắttóc,mặcquầnáochonó,dạynólàmquenvớiđámđông,rồichẳngbaolâuthằngbéđãcódiệnmạocủamộtAurelianoBuendíađíchthực:cũnghaigòmácao,cũngánhmắtnhìnthảngthốt,cũngvẻcôđơncủamình.ÐốivớiFernandađólàmộtsựnghỉngơi.Ðãcólầnbàsuytínhtớidanhdựtolớncủamìnhnhưngbàvẫnchưatìmđượccáchnênlígiảinhưthếnào,bởivìcàngnghĩtớicácgiảiphápbàcàngcảmthấychúngítthuyếtphụchơn.DobiếtrằngAurelianoSegundosẽxửmọiviệcnhưđãxửsự,nghĩalàvớitấtcảsựthíchthúcủangườiôngngoại,bàđãkhôngtheodõivàngăncấmcậubékhắtkhenhưtrướcnữamàtráilạikểtừnămngoáibàđãgiảithoátnókhỏinỗinhụcnhã.ÐốivớiAmarantaÚrsulalúcnàyđãthayrăngsữa,thằngcháunhưmộtthứđồ chơi biết chạy nhảy sẽ mua vui cho mình trước cảnh mưa dầm dề buồn bã. Lúc nàyAurelianoSegundonhớtớibộbáchkhoabằngtiếngAnhđểtrongphòngngủcủaMeme.Trướctiênôngchobọnnhócxemtranhảnh,đặcbiệtlàtranhảnhvẽconvật,sauđóchochúngxemcácbảnđồvàảnhcácnướcxaxôivàcổxưa,cácvĩnhân.VìôngkhôngbiếttiếngAnhvàvìhầunhưôngchỉbiếtcácthànhphốquenthuộcnhấtvàcácnhânvậthayđượcnóiđếnnhiềunhất,ôngliềnphịaracáctênvàchuyệnhuyềnthoạiđểthỏatrítòmòcủađámtrẻ.Fernandathậtdạtinrằngchồngbàđợichotrờitạnhđểrồitrởvềnhànhântình.TrongnhữngthángmưađầutiênbàsợrằngôngtasẽlầnmòtớiphòngngủcủamìnhvàrằngbàsẽxấuhổchếtđượckhiphảichoôngbiếtrằngmìnhhoàntoànkhôngcònkhảnăngđểchiềutheoýôngngaytừkhisinhbéAmarantaÚrsula.Ðó lànguyênnhâncủamốiquanhệthưtừthathiếtvớicácthầythuốckhôngthểnhìnthấy,mộtquanhệđãbịđườngthưthườngxuyênthấtthườnglàmchogiánđoạn.Trongnhữngthángđầu,khiđượcbiếtrằngtàuhỏabịlậtbánhvìmưabão,mộtbứcthưcủacácthầythuốckhôngthểnhìnthấyđãbáochobàbiếtrằngthưcủabàbịthấtlạchếtđãkhôngđếntayhọ.Sauđó,khicácquanhệvớinhữngngườinhậnthưxalạbịgiánđoạnhoàntoàn,bànghiêmchỉnhnghĩđếncáchphảiđeotấmmặtnạconhổmàchồngmìnhđãđeotrongvũhộiCarnavalđẫmmáuấy,vớimộtcáitênmạoxưngđểnhờcácthầythuốcCôngtychuốikhámbệnhcho.NhưngmộttrongsốnhữngngườivẫnthườngmangđếnnhànàyđủmọitintứcbấthạnhvềtrậnmưalụtđãbáochobàbiếtrằngCôngtychuốibãibỏmọihoạtđộngcủacáccơsởphúclợicủanóởMacondođểchuyểntớivùngđấttạnhráo.Thếlàbàmấthếtmọihivọng.Bàquyếtchíngồichờchođếnkhitạnhráovàdườngthưđượclậplạibìnhthường,vàtronglúcđóbằngcáchanủi,bàxoadịunhữngcơnđauthầmlặngcủamình,bởivìbàđãthềrằngthàchếtchứkhôngchịurơivàotayviênthầythuốcduynhấthànhnghềởMacondo,mộtngườiPhápquáidịchuyênsốngbằngcácthứraucỏvốndùngđểnuôilừa.BàlânlađếngầnÚrsulavì tinrằngcụgià trămtuổinàycó thểbiếtphươngthuốcnàođóngõhầu làmgiảmnhữngcơnđauđếnlảngườicủamình.Nhưngthóiquenkhônggọitênsựvậtbằngchínhtênnóđãđưabàđếnviệcdùngtráocáckháiniệmđểđỡthẹnthòhơn;đánglẽnóiđằngtrướcbàlạinóiđằngsau,đánglẽnóivềviệcchửađẻbàlạinóivềviệcbàitiết,đánglẽnóiđếncảmgiácchoángvángbàlạinóiđếncảmgiácnóngrát.VậylàviệcđánhtráokháiniệmtronglúcmiêutảcáctriệuchứnglâmsàngcủabàđãlàmchoÚrsulađiđếnkếtluậnđángtinrằngnhữngcơnđauấykhôngphảilàđautửcungmàlàđauđườngruộtvàcụkhuyênbànhịnănđểdùngthuốctẩy.Nếukhôngphảilàthứbệnhchẳngcógìđángphảixấuhổấyvànếuthưtừcủabàkhôngbịthấtlạc,thìmưađốivớiFernandachẳngcóýnghĩaquantrọnggìvìrằngcuốicùngcuộcđờiđốivớibàcũngbuồnbãchẳngkhácgìtrờiđangdầmdềmưa.Bàkhôngthayđổigiờgiấccũngkhôngbỏbêcácbuổicầukinh.Khichiếcbànăncònphảikêchântrênnhữngviêngạchxếpchồnglênnhau,vànhữngchiếcghếngồivẫnphảiđặttrênnhữngtấmvánđểkháchănkhỏiướtchân,bàvẫntrảinhữngtấmvảilanhvàđặtlênbànbộđồănbằngsứTàuvàđếnbữaăntốibàvẫnthắpsángnhữngcâyđèncắmnến,bởivìbàchorằngkhôngthểlấytaihọađểlàmcớchoviệcbuônglỏngcáctậpquán.Khôngmộtaithòmặtnhìnrađường.NếubịphụthuộcvàoFernandathìhọ

sẽchẳngbaogiờthòđầunhìnrađường,khôngchỉtừkhitrờibắtđầumưamàtừtrướcđórấtlâu,bởibàtachorằngcửarảđượclàmralàđểđóngkínnhàlại,vàthóitòmòvềnhữngchuyệnxảyrangoàiđườnglàthóixấucủabọnởđiếm.Tuynhiên,chínhbàlạilàngườiđầutiêntronggia đình đã thò đầu nhìn ra đường khi người ta loan báo đám tang của đại tá GerineldoMárquezđangđiqua,dẫurằngcáiđiềubànhìnthấyquacửasổhémởđãđưabàđếntìnhtrạngxấuhổmàđãtừlâubàânhậnvìsựhènyếucủamình.Chưahềthấymộtđámtangnàobuồnbãhơnđámtangnày.Ngườitađặtcỗquantàitrongtúplềuláchuốidựngtrênmộtchiếcxebò,nhưngvìmưaquánặnghạtvàđườngsálầylộibùn,đếnmứccứmỗibướcđicácbánhxelạibịsalầyvàcáitúplềuấyxiêuvẹosuýtnữathìđổ.Nhữnggiọtnướcbuồnbãrơitrêncỗquantàidầndẩnlàmướtsũnglácờphủbêntrên,vàthựctếđólàlácờvấybẩnmáuvàbụitrườngchinh,vànóđã từngbịcáccựuchiếnbinhdanhdựnhất từchối.Trênnắpcỗquanngười ta còn đặt cả thanh kiếm với các tua ngù bằng lụa, chính là thanh kiếmmà đại táGerineldo Márquez treo lên giá mắc áo ở phòng khách để bước vào phòng máymay củaAmaranta. Ðằng sau chiếc xe bò là những người sống sót cuối cùng sau khi ký hiệp địnhNeerlandia,cómộtsốđichânđấtcòntấtcảmọingườiđềuxắnquầnngangbẹn,bìbõmlộitrongbùn,mộttaymangchiếcba-toong, taykiamangvònghoagiấybịnướcmưalàmchophaimàu.BọnhọxuấthiệnnhưhìnhảnhkhôngcóthựctrênconđườngvẫnmangtênđạitáAurelianoBuendíavàtấtcảđềunhìnvàonhàBuendíakhihọđiqua,rồihọrẽngoặtquaquảngtrường,ởđâyhọphảicầucứumọingườigiúptayvìxebịsalầy.ÚrsulađãđượcSantaSofíadelaPiedaddìuratớicửa.Cụchămchútheodõimọidiễnbiếncủađámtangđếnmứckhôngmộtainghingờrằngcụđangnhìn,nhấtlàvìcáicánhtaythánhcủacụcứchỉtrỏtheođámtang.

-Tạmbiệtnhé,Gerineldocontraita,-cụgào.-Hãythaytachàonhữngngườithâncủatavàbảovớihọrằngchúngtasẽgặpnhaukhitrờitạnhráo.

AurelianoSegundogiúpcụđivềgiườngvàvớitháiđộtrêuchọcthườngcó,ônghỏicụýnghĩacủalờitừbiệtbannãy.

-Thậtđấycụnói.-Tachỉđợichotrờitạnhráođểchếtmà.Quang cảnh trên cácđườngphốkhiếnAureliano Segundophải tỉnhngộ.Vì lo lắngquá

muộnmàngchosốphậncủađàngiasúc,nênôngđãđộitấmvảisơnvàvộivàngđiđếnnhàPetraCotes.Ônggặpảởngoàisân,ngâmnướctớinganglưngđangcốđẩyxácchếtmộtconngựađinơikhác.AurelianoSegundocầmlấymộtcáithangchèncửagiúpảđẩyxácconvậtvàcáixácchếttrươngkhổnglồnàyxoaytrongmộtvòngrồibịdòngnướcngầubùncuốnphăngđi.Kểtừkhitrờibắtđầumưa,PetraCoteskhônglàmviệcgìkháchơnlàlùaxácnhữngconvậtchết cho nước cuốn đi khỏi sân nhà mình. Trong các tuần đầu, ả nhắn tin cho AurelianoSegundođểônglấylàmtrọngmàvề,vàôngđãtrảlờirằngchưavộigì,rằngtìnhhuốngchưađángphảilolắnglắm,rằngkhinàotrờitạnhsẽnghĩcáchkhác.Ảnhắnđếntaiôngrằngcácruộngcỏchongựaănđãbịngậpnước,rằngđàngiasúcđãchạyráolêncácmiềnđấtcao,vàởđấychúngđangkhôngcócáiănvàphảilàmmồichohổvàdịchbệnh.“Khôngcầnphảilàmgìcả”,AurelianoSegundotrảlờiả:“Khinàotrờitạnhráochúnglạiđẻravôkhối, logì”.PetraCotesđãnhìnthấygiasúcchếthàngđànhàngđànvàhầunhưảkhôngđủsứcđểxảxácnhữngconcònmắccạn.Vớitháiđộbấtlực,ảhậmhựcnhìnnạnlụtđãphákhôngthươngtiếccảmộtgiasảnnhưthếnào,mộtgiasảntừngcóthờiđượccoilàlớnnhấtvàđảmbảonhấtởMacondovàgiờđâynóchỉcònlạimộtmùithốikhănkhẳn.KhiAurelianoSegundoquyếtđịnhtrởvềđểxemđiềugìđãxảyra,ôngchỉcònthấyxácchếtmộtconngựađựcvàmộtconlừacáigầycòmcònsốngđangbịnhấttrongcáichuồngngựađổnát.PetraCotesnhìnôngtrởvềmàkhônghềthảngthốt,khônghềmừngvui,cũngchẳngrầurĩ,vàhơnnữa,hầunhưảcònnhoẻnmộtnụcườikhẩy:-Vềđúnglúcnhỉ,-ảnói.Ảđãgiàkhọmđi,xươnghócbàyra,đôimắtxanhnhưmắtmèo,vìnhìnmưamàtrởnênủdộtvàhiềnlànhhơn.AurelianoSegundoởlạinhàảbathángliền,khôngphảivìởđấyôngthấydễchịuhơnởnhàmìnhmàvìôngphảicầntớingầnấythángmớiquyếtđịnhđộilạitấmvảisơnđểtrởvềnhà.“Khôngcógìphảivộivã”,ôngnóinhưtrướcđâyđãnóikhiởnhàmình,“chúngtađợitrờitạnhtrongnhữnggiờtới”.Trongsuốttuầnđầuôngdầndầnlàmquenvớicáivẻtàntạmàthờigianvàcơnmưadầmdềđãgâynênchosứckhỏecủangườitìnhvàdầndầnônglạithấyảnhưxưa,quacáchnhớlạinhữngmềmvuibuôngthảcủaảcũngnhưtínhchấtmắnđẻnhưđiênmàtìnhyêucủaảđãkíchthíchđàngia

súc,rồimộttốinọtrongtuầnlễthứhai,phầnvìtình,phầnvìthíchthú,ôngđãcòkèđểđánhthứcảdậy.PetraCotesvẫnthờơ,khônghàohứng.“Hãyngủyênnào”,ảnóithầmthì,“Nhữngngàynàychẳngphảilàlúcđểchúngtahúhínữađâu”.AurelianoSegundonhìnmìnhtrongtấmgươnggắntrêntrầnnhà,nhìnsốnglưngPetraCotesgiơnhữngchiếcxươngsườnthiểunão,ônghiểurằngảcólí,vàkhôngphảivìthờigianmàchínhvìhọlúcnàyđãquáthìrồi.AurelianoSegundoxáchhòmxiểngcủamìnhtrởvềnhàmàlòngđinhninhtinchắcrằngkhôngchỉmộtmìnhÚrsula,màtấtcảdânchúngMacondo,đangđợichotrờitạnhráođểchết.Khiđingangquanhàôngđãnhìnthấyhọngồitrongcácphòngkháchvớiánhmắtđờđẫn,haitayômlấyđầumàlắngnghethờigianđangquađi,đólàmộtthờigiantrọnvẹn,mộtthờigiankhônghềhaophí,bởivìthậtlàvôíchviệcchianóthànhnăm,thángvàchiangàythànhgiờkhingườitakhôngthểlàmgìkháchơnlàngồingắmmưarơi.BọntrẻreomừngđónAurelianoSegundovìôngsẽchơicâyđànphongcầmđãlongphímchochúngnghe.Nhưngbuổihòanhạckhônglôicuốnbọntrẻnhưcácbuổixemtừđiểnbáchkhoa,vậylàchacon,ôngcháuhọlạikéonhautụhọptạiphòngngủcủaMeme,vàởđâytrítưởngtượngcủaAurelianoSegundođãbiếnkhinhkhícầuthànhconvoibayđangtìmchỗngủgiữacácđámmây.Cólầnôngbắtgặphìnhảnhmộtngườiđànôngcưỡingựamàbấtchấpbộquầnáorấtlạôngtamặc,ôngvẫnnhậnthấycáidángvẻthânthuộcvàsaukhikiểmtrakĩôngđãđiđếnkếtluậnđólàchândungcủađạitáAurelianoBuendía.ÔngđemnóchoFernandaxem,vàbàtacũngnhậnthấydángvẻbênngoàicủachàngkịsĩkhôngnhữngchỉgiốngđạitámàcòngiốngtấtcảcácthànhviêncủagiađìnhnày,mặcdùđâythựcralàchândungmộtchiếnbinhngườiTác-ta.RồicứthếôngđểchothờigiantrôiđitronglúcxemtượngđàiRoda[37]vànhữngbứctranhkìthúvềloàirắn,chođếnkhibàvợbáochoônghayrằngtrongkholươngthựcchỉcònlạisáukilôthịtướpvàmộttảigạo.

-Bâygiờemmuốnanhlàmgìnào?-ônghỏi.-Emkhôngbiết,-bàtrảlời.-Cáiđólàchuyệncủađànông.-Thôiđược,-AurelianoSegundonói.-Sẽlàmmộtcáigìđókhinàotrờitạnh.Ôngvẫnmảimêxemtừđiểnbáchkhoahơnlàlolắngchocáiănhàngngày,ngaycảkhi

buộcphảibằnglòngănthịtcàyvàmộtítcơmvàobữatrưa.“Quảthậtlàlúcnàykhôngthểlàmgìđược”,ôngnói:“Nhưngmưakhôngthểmưasuốtcảđờiđược”.VàtronglúcôngcàngchậmtrễlolắngcáiănđangthứcbáchbaonhiêuthìFernandacàngnổicơntambànhkịchliệthơn,kểcảnhữnglờichửibới,nhữngcâuvăngtụcítthấycủabàcứtuônratrongmộtcáitháckhôngthểnàokìmđược,nóbắtđầutừsángsớmnhưmộtkhúcdạođầuđơnđiệucủamộtcâyđànghita,vànó tiến triển theokiểungàycứ trôiđi thìnócàngcaogiọnghơn,mỗi lúcmộtdudươnghơnvàhấpdẫnhơn.AurelianoSegundovẫnchưaýthứcđượcnhữnglờichửibớinhưháthayấymãichođếnngàyhômsau,saubữađiểmtâm,khiôngcảmthấykhóchịubởitiếngvovemàlúcnàyngheátcảtiếngmưarơivàđólàFernanda,ngườiđangđilạikhắpnhàđểtathánrằngchamẹbàđãnuôidạybànhưmộtbàhoàngđểđếnnỗigiờđâybàlàconởtrongmộtcáinhà toànnhữngngườiđiên,vớimộtôngchồng lườichảy thây, lại trai lơvàbuôngtuồng,rằngôngtalúcnàocũngnằmngửahámiệngchờsungrơitronglúcbàphảithẳngdalưngtrùngdabụnglàmlụngđểduytrìmộtgiađìnhsắpkhánhkiệt,nơiphảilàmviệcnhiều,phảichịuđựngvàphảichỉnhđốnlạikểtừkhitrờisángchođếnkhiđinằmmàlúclêngiườngmắtđãcộmlênnhứcnhối,thếmàchẳngmộtaihỏiđêmquacóngủngonkhôngFernandalấymộtlời,cũngchẳngaihỏibàdùchỉlàxãgiaothôivìsaodạonàylạixanhxaothế,vìsaođôimắtlạithâmquầngthếmặcdùrằngbàkhôngđợi,dĩnhiênrồi,rằngđiềuđólạiđượcthốtlêntừmiệngmộtngườinàotrongcáigiađìnhvốnlúcnàocũngcoibàlàmộttrởngại,làmộtcáibãlau,làmộtconkhỉvẽtrêntường,vàrằngcảnhàhọthinhaulêntiếngnóixấubàởkhắpnơikhắpchốn,đểmàgọibànàolàkẻlàmravẻmộđạo,làkẻgiảdối,làconthạchsùng,vàngayđếnAmaranta,màlúcnàyđãyênnghỉ,gaygắtbảobàlàkẻtômđộicứtlênđầu,lạyChúathatộicho,ôingôntừgìmàquáthểthế,vàbàđãcốgắngchịuđựnghếtvớisựnhẫnnhụcvìýđịnhcủaChathánhthần,nhưngbàđãkhôngthểchịuđựngđượchơnkhiJoséArcadioSegundođểucángnóirằnggiađìnhnàykhánhkiệtlàdođãmởcửarướcmụgiánđiệpvề,hãytưởngtượngmàxem,ôilạyChúa,mộtmụgiánđiệpđộcđoán,ôilạyChúa,mộtmụgiánđiệpmangdòngmáuhạđẳng,cùngmộtbảnchấtvớinhữngtênmậtvụđượcchínhphủpháitớiđểbắngiếtnhữngngườilaođộng,hãynóichobàbiết,vàđiềuđóámchỉainếukhôngphảilàámchỉbà,

congáinuôicủanữcôngtướcAlba,mộtmệnhphụtrâmanhthếphiệttừngđẻracácphunhântổngthống,mộttiểuthưquýtộcđíchthựcnhưbàcóquyềnkívớimườimộttênhọlừnglẫyởTâyBanNha,vàrằngbàlàngườiduynhấtởcáilàngcủanhữngđứaconhoangcảmthấyhãnhdiệntrướcmườisáubộđồănbàytrênbànđểchongaysauđóconởthôngdâmvớichồngbàcườinhưnắcnẻnóirằngnhiềuthìadĩa,daoănthế.kiachẳngphảilàđồăncủacácconchiêncủaChúamàlàđồăncủaloàirắn,vàbàlàngườiduynhấtnhắmmắtlạiđãcóthểkhẳngđịnhđượckhinàothìphụcvụrượumàu,rócởphíanào,vàocốcnào,chứkhôngnhưthóiquêmùacủaAmaranta,ngườiđãyênnghỉ,lạicứtưởngrằngrượutrắnguốngvàobuổibanngàycònrượumàuvàobanđêm,vàbàlàngườiduynhấtởcảvùngduyênhảinàykhiỉađáithìngồivàobôvàngchứkhôngngồichồmhỗmnhưnhữngkẻkhác,đểđếnnỗisaunàyđạitáAurelianoBuendía,ngườiđãngủgiấcngànthu,vớibuồngmậttệhạicủabọnTamđiểmđãdámhỏibàthóikiêukìấykhởisựtừđâu,làmnhưthểbàkhôngỉaracứtmàỉarahoaAstromelia[38],cácôngcácbàhãynghĩmàxem,ngàilạinóinhữngtừnhưthếđấy,vàđểchoRenata,chínhcongáibà,màdovôtìnhđãnhìnthấyphâncủabàởngaytrongphòngngủ,đãtrảlờirằngsựthậtcáibôấybằngvàngcókhảmgiahuynhưngcáicóởbêntronglạilàcứtthật,nhưngcòntồitệhơncácthứcứtđáikhác,đólàcứtcủaconmụgiánđiệp,cácngàihãytưởngtượngmàxem,chínhlàcongáibàđấy,vậylàbàsẽchẳngbaogiờcòntrôngmongvàomộtngườinàocủacáigiađìnhnày,nhưngdùsaobàvẫncóquyềnchờđợimộtchútcoitrọngnàođócủachồngmình,bởivìdùtấtdùxấuthếnàođinữa,ônglàchồngbà,làtácgiảcủabà,làngườiphánđịnhhợpphápcủabà,làngườiđãtựnguyệnquànglêncổmìnhcáitrọngtráchdẫnbàrakhỏinhàbốmẹbà,vốnlànơibàđannhữngchiếcmũtangbằnglácâypalma,bởivìchađỡđầucủabàđãgửichoAurelianoSegundomộtbứcthưtựtayngườiviếtcóindấuchiếcnhẫn,chỉđểbảoôngrằngđôitaycôconnuôicủangườiđượctạorakhôngphảiđểlàmnhữngcôngviệctầmthườngởcõithếtụcnày,màchỉđểđánhđàntiểuphongcầmthôi,nhưngtuynhiên,ôngchồnggàndởđãlôibàrakhỏinhàcùngvớinhữnglờidặndòấynhưngđãđàyảibàvàoxứsởđịangụcnơikhôngthểthởđượcvìnóngbức,vàtrướckhibàlàmxongviệckiêngkịtronglễHạtrầnthìôngchồngđãxáchvalivàcâyđànphongcầmcủanhữngkẻbợmnghịchđếnchungchạvớimộtảbấthạnh,ngườimàngườitađãnóichỉcẩnnhìnbộmông,đúngthôi,chỉcầnnhìnảngoáybộmôngngựacáinonlàđãđoánđượcrằngảlàmột,làmộtngườiđànbàhoàntoàntráingượcvớibà-vốnlàmộtmệnhphụ,-dùởtrongdinhphủhaytrongchuồngngựa,dùởtrênbànhaytrêngiường,ởđâucũngvậyvẫncứlàmộtmệnhphụquốcgia,vốnkínhnểThượngđếvàlànôlệcủaNgườivàvângtheoNgười,vàlàngườikhôngthểđemsosánh,dĩnhiênrồi,vớicácvũnữleodâyvàcáibọnđànbàlangthanglêulổnghiếnthânchongườikhác,dĩnhiên,đãhiếnthânchotấtcảđànông,nhưnhữngmụtúbàhànhnghềtheomấtPháp,hoặcgiảlạicòntồitệhơn,xincácngàihãynghĩkĩmàxem,bởivìnhữngconđiếmtheomốtPhápnàycònchútdanhgiáđãbiếtthắpngọnđènhồngngaytrướccửađểrướckhách,ítralànhưthế,bọnđànbàấykhôngcònthiếumộtthứxấuxanào,xinhãytưởngtượngxem,vàkhôngthểđemhọsosánhvớibà, vốn làngười congáiduynhấtvàđược cưng chiều củaDoñaRenataArgotevàDonFernandodelCarpio,trướchếtlàcụbởivìcụlàmộtôngthánh,mộtconchiêncủanhữngconchiênvĩđại,làcôngtửđượctặngHuânchươngMộchúaGiêsu,cụthuộcvàolớpngườitrựctiếpnhậntừtayThượngđếđặcânkhichếtthìthihàiđượcbảotồnnguyênvẹntrongphầnmộvớinướcdamịnmàngnhưnướcdamỡmàngcủacôgáiđangthìyêuđươngvàđôimắttươivàsángnhưmàungọclụcbảo.-Ðiềuđókhôngđúng,-AurelianoSegundocắtnganglờibà,-Khiđượcmangtớiđâycụđãthốirarồi.Ôngđãđủkiêntâmnghebàchửisuốtmộtngàychotớikhitúmđượcmộtchỗnóisailàmbàgiậtmình.Fernandakhôngnghelờiông,nhưngcũngphảichịuhạgiọng.Ðêmấy,tronglúcăntối,tiếngchửiđinhtainhứcóccủaFernandađãbịtiếngmưarơiátđi.AurelianoSegundoănrấtít,đầucúigằmxuốngvàôngđứngdậyluivềphòngngủrõsớm.Trongbữađiểmtâmngàyhômsau,Fernandarunlẩybẩyvớidángvẻmệtmỏivìđêmquakémngủvàdườngnhưbàhoàntoàntrơtrẽnvìbựctức.Tuynhiên,khichồngbàhỏiliệucóthểđượcăntrứngnóngkhông,thìbàkhôngđơngiảntrảlờirằngkểtừtuầntrướcnhàđãhếttrứngrồi,màlạinóirằngbàđãlàmmộtbàivăntếđảkíchkịchliệtđámđànôngsuốtngàychỉbiếtngắmvuốtcáibụngthếmàlạidámđòiănganchimchiềnchiệnđấy.Nhưthườnglệ,AurelianoSegundodẫnbọntrẻđixemtừđiểnbáchkhoa,vàFernandavờvịtvàophòngMemedọndẹpđồđạcđểchỉthầmthìnóichomộtmìnhôngnghethôi:rõdơcáimặtthớtdám

bảobọntrẻlàđạitáAurelianoBuendíađượcinảnhtrongtừđiểnbáchkhoađấy.Buổichiềungàyhômđó,tronglúcbọntrẻngủ,AurelianoSegundongồiởngoàihànhlangthìFernandađãtheoôngratậnđấy,bằnglờichửibớilầmrầmnhưtiếngnhặngxanhđểmàkhiêukhíchông,đểmàxỉvảông,bảoôngrằngtronglúcnhàchẳngcòngìngayđếncảđáđểmàănthìchồngbàngồinhưmộtôngvuaBaTưđểngắmmưarơi,chỉquensốngbámbọnđànbàvàsẵnlòngcướimụvợcủathánhJonah,ngườingồilặngyênnghecâuchuyệncávoi.AurelianoSegundokhôngnhúcnhích,cứnhưmộtthằngđiếcnghebàchửiliềntronghaigiờ.Ôngkhôngngắtlờibà,cứđểbàchửichođếnchiềutà,khiôngkhôngthểchịuđựnghơnnữacáitiếngkêubongbonglàmnhứcnhốiđầuông.

-Làmơn,cóimđikhôngnào?NgượclạiFernandacàngcaogiọnghơn.“Tôichẳngviệcgìphảiimmồmcả”,bànói:“Ai

khôngmuốnnghetôithìcứviệccútđi”.ThếlàAurelianoSegundokhôngtựchủđượcnữa.Ôngtừtừđứngdậy,làmnhưthểđểgiãn

gângiãncốtthôi,rồivớicơngiậndữnhưnglạirấtbìnhtĩnhvàcóphươngpháp,ôngđãbưnghếtchậuthuhảiđườngnàyđếnchậukhác,hếtchậudươngxỉnàyđếnchậukhác,rồihếtchậukinhgiớiônàyđếnchậukhác,cứthếôngnémtừngchậumộtxuốngsànnhà.Fernandahoảnghốt;bởivìthựcrabàvẫnchưaýthứcđượcsứcmạnhbêntrongcủanhữnglờichửibớiấy,nhưngkhinhậnrathìđãmuộn,khôngthểnàosửađổiđượctìnhhuốngnữa.Vìđiêntiếttrướclờichửibớikhôngngớtấy,AurelianoSegundođậpvỡtấmgươngcủachiếctủkính,rồiôngthongthảgỡtừngbộphậntủmộtđậpvụnra,sauđótheothứtự,vẫnvớivẻđiềmtĩnhvàhàihòamàtrướcđâyôngđãcókhidánnhữngđồngtiềngiấylêntường,ôngđậpvỡbộđồthủytinhBohemia,nhữngbônghoagiả,nhữngbứctranhvẽcáccôgáiđồngtrinhđứngtrênnhữngconthuyềnchởđầyhoahồng,nhữngtấmgươngghéptrongkhungthếpvàng,ôngđậphếtcảnhữnggìcóthểđậpđượctừtrongnhàchođếnkholươngthực,cuốicùngôngkếtthúcvớiviệcđậpvỡchumnướctrongtiếngnổvangvọngsâulắng.Sauđóônglautay,quàngtấmvảisơnrồirađi,vàtrướclúcnửađêmôngmangvềmộtsốvạithịtướp,vàitảigạovàngôcùngmấybuồng chuối. Kể từ lúc ấy, nhà lại không thiếu cái ăn. Có lẽ Amaranta Úrsula và chú béAurelianosẽnhớtrậnmưalụtnàynhưmộtthờikìđầyhạnhphúc.MặcdùFernandaluônkhắtkheđenẹt,bọntrẻvẫnbìbõmlộiởngoàisân,sănbắtnhữngchúthằnlằnđểmổbụngchúngvàchơitròđầuđộcnồixúpbằngcáchbỏvàođóphấncánhbướmnếuSantaSofíadelaPiedadkhôngtrôngnomcẩnthận.Úrsulalàmộtthứđồchơilíthúhơncảcủabọntrẻ.Chúngnócoicụnhưmộtconbúpbêcũkĩđểtrangđiểmchocụ:lấynhọnồivàphẩmđỏbôilênmặtcụ,buộccácmảnhvảiđủmàusắclênngườicụrồikhiêngcụđilạikhắpcácxóxỉnhtrongphòng,vàsuýtnữachúnglấymũikéolàmvườnđểmócmắtcụnhưtừngmócmắtnhữngconcóc.Khôngcógìlàmchochúngthíchthúbằngnhữngcâunóilảmnhảmcủacụ.Quảthếthật,kểtừnămthứbacủatrậnmưalụtnàyđãcócáigìđókhôngbìnhthườngxảyratrongtâmtrícụ,bởivìcụđãdầndầnđánhmấtýniệmvềthựctạiđangsống,vànhầmlẫnthờiđangsốngvớicácthờikìxaxưacủacuộcđờimình,chođếnlúccụkhóc lócthảmthiếtbangày liềnchocáichếtcủaPetronilaIguarán,bàcốnộicủacụ,từngđượcchôncấtgầnmộtthếkỉnay.CụchìmsâutrongtrạngtháinhầmlẫnhếtsứckìquặcđếnmứccụtinrằngchúbéAurelianonàylàcontraimình,ngàiđạitáấy,vàolúcchàngđượcchadẫnđixemnướcđávàanhchàngJoséArcadiođangtheohọcchuyênđềđểtrởthànhGiáohoàngấylàđứacontraiđầulòngcủacụ,kẻđãbỏnhàđểđitheobọndigan.Cụnóiđinóilạivềgiađìnhmìnhquánhiềuđếnmứcbọntrẻthuộclòngtênngườiđểtổchứcchocụnhữngchuyếnduchơitưởngtượngvớinhữngngườikhôngnhữnglànhữngngườiđãchếttừlâurồimàcònlànhữngngườisốngởcácthờikìkhácnhau.Ngồitrêngiườngvớimáitócđãxámnhưtrovàmộtchiếckhănđỏchelấymặt,Úrsulathậtlàhạnhphúcsốnggiữanhữngngườithântronggiađìnhđượcbọntrẻtưởngtượngvàmiêutả lạikhôngthiếumộtchitiết,làmnhưthểchúngthựcsựcóquenbiếthọ.Úrsulanóichuyệnvớicácbậcbềtrêncủamìnhvềnhữngsựkiệntừngxảyratrướckhicụchàođời,cụvuisướngtrướcnhữngtintứchọchocụbiếtrồicụcùnghọkhóclócchonhữngngườichếtgầnđâyhơnsovớinhữngngườichếtđangnóichuyệnvớicụ.Khônglâubọntrẻbiếtđượcrằngtrongsuốtcácbuổiđichơitưởngtượngấy,ÚrsulaluônluônnêumộtcâuhỏinhằmxácđịnhxemailàngườitronglúcchiếntranhđãmangtớinhànàymộtbứctượngthánhJosébằngthạchcaotobằngngười

thựcđểgiađìnhtrôngnomhộchoquamùamưabão.NhờthếAurelianoSegundonhớlạikhocủađượcchônởmộtnơinàođómàchỉmộtmìnhÚrsulabiết,nhưngtấtcảcáccâuhỏicũngnhưmọithủđoạnranhmamàôngnghĩrađượcđểdòhỏiÚrsulađềutrởnênvôích,bởivìtronglúclangthangtrongcácngõngáchbíhiểmcủacơnmêmuội,lúcnàoÚrsulacũnggiữmộtđiểmsángtrítuệđểbảovệđiềubímậtmàcụvốnrắptâmsẽchỉnóichomộtaiđóbiếtnếungườinàychứngminhđượcrằngmìnhlàngườichủđíchthựccủasốvàngđượcchôngiấukĩ càng.Cụquáư lanh lợivàkhônkhéođếnmứckhiAurelianoSegundođạodiễnchomộttrongsốnhữngngườibạnnhậunhẹtcủamìnhđóngvaingườichủcủasốcủacảibịchôngiấuấyvàđưaytớigậpcụcốmình,thìyđãphảithấtbạitrướchàngloạtcâuhỏitỉmỉcógàibẫysẵncủacụ.DođãtinrằngÚrsulasẽmangđiềubímậtnàyxuốngmồnênAurelianoSegundothuêmộtđộithợđấuvớilídođểđàocácmươngrãnhthoátnướcchosântrướcvàsânsauvàchínhbảnthânôngdùngcuốcchimvàcácdụngcụdòtìmkimloạiđãđàobớikhắpnơimàvẫnkhôngthấygìchứngtỏcóvàngtrongbathángkhaiquậtvôvọng.Sauđó,tinrằngquânbàinhìnrõhơnmắtnhữngngườithợđấu,ôngvộitìmđếnPilarTernera;nhưngbàlãolạicũngbáotrướcchoôngbiếtrằngsẽkhôngtìmthấynótrướckhitrờitạnhmưavàhạnhánliêntụcbanămliềnbiếnbùnlẩythànhbụiđất.NhữngsốliệucóvẻthâmthúyvàkhôngxácthựccủalờitiênđoánấyđãkhiếnchoAurelianoSegundocócảmgiácnógiốngnhưtruyệnngụngôncótínhchấtthôngminhmuốnbuộcôngdừngcôngviệccủamìnhlạivàphảichờítnhấtlàbanămnữađểthỏamãnnhữngdữkiệncủalờiđoán.Ðiềuđầutiênkhiếnôngngạcnhiênđồngthờikhiếnôngcàngthêmbốirốilàsựthựcnày:từgiườngÚrsulađếnhàngràoởsânsaurộngmộttrămhaimươihaimét,đúnghệtnhưlờiđoáncủaPilarTernera.Fernandasợrằngôngchồngmìnhlạiđiênrồnhưngườianhemsinhđôikhibànhìnôngđămchiêutínhtoán,vàcòntệhạihơnthếnữa,khiôngralệnhchobọnthợđấuđàosâuthêmmộtmétnữaởnhữnglòngmươngđãđào.Vìđammêtrongcáccuộcđàobớiđầyhàohứng-sựđammênàyhoàntoàncóthểsosánh với sự đam mê của cụ cố nội khi cụ đi tìm con đường của những phát minh lớn -AurelianoSegundogầytọpđivàdođósựgiốngnhaunhưđúcvớingườianhemsinhđôitrướcđâylạicàngthêmđậmnéthơn,khôngchỉdohìnhhàiônghaogầyđimàcòndocáivẻxalạvàtháiđộtrầmtưcủaôngnữa.Ôngkhônglolắngquantâmđếnbọntrẻ.Ôngănvàobấtcứlúcnào,ngaycảkhingườiônglấmlembùnđấttừchânlêntậnđầu,ôngngồiănngaytrongxóbếpvàhầunhưkhôngtrảlờinhữngcâuhỏibângquơcủaSantaSofíadelaPiedad.Vìthấyônglàmlụngtronghìnhthứckhổcựcấy,màchưabaogiờbàdámmơrằngôngsẽlàmviệchăngsaynhưvậyFernandatinrằngsựrụtrècủaônglạilàsựcẩnthận,rằngtínhhámcủacủaônglạilàđứchysinh,rằngtínhươngngạnhcủaônglạilàđứckiêntrìvàtựđáylòngmìnhbàânhậnẢ-rậpthuộcthếhệthứbavẫnngồiởchínhnơiđâyvàvớitháiđộcủachaôngmình,nghĩalàvẫntrầmtư,hiênngang,khônghềđauđớntrướcthờigianvàhoạnnạn,vẫnsốngvàchếtnhưhọđãtừngtrảiquadịchmấtngủvàbamươihaicuộcnộichiếncủađạitáAurelianoBuendía.Tâmhồnkhỏemạnhvàkiêntrinhcủahọtrướcsựđổnátcủanhữngbàncờ,nhữngquánăn,nhữngquánchơitròbắnsúng,vàcáingõhẻmnơingườitavẫnđếnđểxemsốvàđoánmộng,làhếtsứcđángngạcnhiênđếnmứcAurelianoSegundovớitháiđộbônglơnvốncóđãphảihỏirằngbằngnhữngthủthuậtthầnbínàomàhọkhôngbịchếtđuốitrongtrậnmưalụtvừaqua,cứynhưcóbàntaymaquỷnàođãgiúpchohọkhôngbịchếtchìm,vàhếtngườinàyđếnngườikhác,từcửanhànàysangcửanhàkháchọđềutrảlờiôngbằngcáinhìnmơmàngvàmộtnụcườiranhmãnh,vàtấtcảkhôngaibảoai,đềunóivớiôngmộtcâutrảlờinhưsau:Bằngcáchbơi.-CólẽPetraCoteslàngườiđịaphươngduynhấtcótráitimẢ-rập.Ảtậnmắtnhìnthấynhữngmảnhgỗcuốicùngcủacácchuồnggiasúccủamìnhbịnướclụtcuốnđi,nhưngchínhảđãgiữchongôinhàcủamìnhvẫnđứngvữngtrướcmưasabãotápTrongnămcuốicùngcủathờikìmưalụt,ảđãnhắcAurelianoSegundophảimaumautrởvề,vàôngnàyđãtrảlờirằngsẽkhôngtrởvềnhàảđâu,rằngảhãyquêncâuhỏiđếnbaogiờôngsẽtrởvềnhàảđi,nhưngthếnàoôngcũngmangmộthòmtiềnvàngvềđểlátnềnbuồngngủcủaả.Thếlàảtrằntrọcsuynghĩtựđàobớilòngmìnhđểtìmmộtsứcmạnhngõhầugiúpảsốngquacáiđậnkhókhănnày,vàảđãtìmthấymộttìnhcảmhờngiậnđượcnungnấusuynghĩkĩ,vừalàthứhờngiậnchânchínhvàvớichínhtìnhcảmhờngiậnnàyảđãthềvớilòngmìnhlàsẽgiànhlấybằngđượcsốtàisảnđãbịngườitìnhxàiphívàbịmưalụtlàmchokhánhkiệt.Ðólàmộtquyếttâmkhônggìphávỡnổiđếnmứctámthángsaukhiảnhắnlờicuốicùng,AurelianoSegundotrởvềnhàvà

thấyảxanhrớt,tóctaibùxù,mắtsâutrũngvàdamẩnđỏloanglổvìngứa,thếmàvẫnđangcặmcụingồiviếtsốtrênnhữngtờgiấynhỏđểmởxổsố.AurelianoSegundođứngchếtlặng,vàvìlúcnàyôngcũnggầynhomvớidángvẻtrangnghiêmnênPetraCoteskhôngthểtưởngđượcrằngngườitrởlạitìmảlàngườitìnhsuốtđờimàlạitưởngrằngngườiấylàngườianhemsinhđôicủaông.-Mìnhđiênrồisao,-ôngnói.-Mìnhđịnhlấyxươngtrắngramàtrảthưởngsao?ẢvộibảoôngnhìnvàobuồngngủvàAurelianoSegundonhìnthấymộtconlacái.Nógầyguộc,chỉcòndabọcxươngnhưchủnhâncủanó,nhưngnólinhlợivàkiênquyếtnhưbàchủ.PetraCotesđãnuôinóbằngchínhnỗihờngiậncủamìnhvàkhihếtnhẵncỏ,ngô,rễcây,ảđãmắtnóvàobuồngngủcủamình,chonóănnhữngtấmgatrảigiườngbằngphinnõn,nhữngtấmthảmBaTư,nhữngchiếcchăndạ,nhữngtấmrêmnỉ,tấmáothụngthêuchỉkimtuyếnrồiđếncảnhữngchiếctuabằnglụatrangtríquanhchiếcgiườngđứcGiáochủcủaả.

CHƯƠNG17Úrsulaphảicốgắnglắmđểthựchiệnlờithềnguyệnlàsẽchếtkhinàotrờitạnhráo.Những

tiachớpminhmẫnvốnrấthiếmthấyởcụtrongnhữngngàymưalụt,bắtđầutừthángtámlạithườngxuyênxuấthiện,đólàkhinhữngcơngiókhôthổitớilàmnhữngkhómhoahồngnghẹtthởvàbùnlầyđôngcứnglại,giótungbụinóngtrênvùngMacondo,báophủmãinhữngmáitônhoengỉvànhữngcâyhạnhđàotrămtuổi.Úrsulakhócvìbuồntủikhibiếtrằngđãhơnbanămquamìnhchỉlàtròđùacủalũtrẻnhỏ.Cụrửabộmặtbôibácnhòenhoẹt,vứtbỏnhữngsợidâysặcsỡ,nhữngxácthằnlằnvàcócnháiướpkhôcùngnhữngchiếcdâychuyềnẢ-rậpgiảvàcổxưamàngườitađãđeoquấntrênmìnhcụ;vàlầnđầutiêntừkhiAmarantachết,cụrakhỏichiếcgiườngmàkhôngcầnngườigiúpđỡ,đểlạimộtlầnnữahòanhậpvớicuộcsốnggiađình.ÝchícủatráitimbấtkhuấtđãdẫndắtÚrsulatrongcảnhmịtmù.Nhữngaiđãtừngdừnglạinhườngchocụchệnhchoạngbướcđivàchạmphảicánhtaynhưtaythánhcủacụthườnggiơcaongangtầmđầu,đềunghĩrằngcụkhómàgượngnổitấmthânnặngnhọc,nhưngvẫnchưatinrằngcụđãbịmù.Chẳngcầnnhìn,Úrsulacũngbiếtnhữngbồnhoađượctrồngrấtcẩnthận từ lần đầu tiên xây dựng lại ngôi nhà đã bị mưa và các cuộc đào bới tìm vàng củaAurelianoSegundohủyhoạihết,cácbứctườngvàsànximăngđãrạnnứt,đồdùngtrongnhàđãbạcmàuvàrêurã,cáccửađãlunglayvàcảgiađìnhbịđedọabởimộttinhthầnyếuđuốimangtínhkhuấtphụcvànỗibuồnchánkhôngthểnàocótrongnhữngngàycụcònchắcchânmạnhtay:Dòdẫmtrongnhữngphòngngủtrốngtrơn,Úrsulanhậnratiếngmọtkènkẹtnghiếngỗliêntục,tiếngmốiràoràoxônghòmquầnáovàtiếngầmầmkhủngkhiếpcủanhữngconkiếnđỏtosụ,từngsinhsôinảynởrấtnhanhtrongnạnhồngthủy,đangđàobớinềnmóngcủangôinhà.MộthômÚrsulamởchiếchòmđựngđồlễthánhvàcụđãphảinhờSantaSofíadelaPiedadđuổinhữngcongiánvừatừtronghòmnhảytunglênkhắpngười,nhữngcongiánấyđãcắnnátvụnquầnáotronghòm.“Khôngthểsốngtrongtìnhtrạngđểhoangtànnhưthếnàyđược”,Úrsulanói:“Cứđànàythìchúngtađếnbịnhữngconvậtkianhaisốngnuốttươimấtthôi”.TừdạoấyÚrsulachẳngcóphútnàođượcnghỉngơiyêntĩnh.Cụdậytừsớmtinhmơ,đòimộtngườinàođógiúpđỡ,kểcảtrẻnhỏ.Cụđemsoxốngáocònrấtítỏinhưngcóthểdùngđượcraphơinắng,dùngthuốctrừsâuđểxuađuổilũgián,miếtchặtnhữnglômọtởcửaravàovàcửasổ,dùngvôisốnglàmnghẹtthởlũkiếnởtronghang.CáibệnhmuốnsửasangnhàcửakhiếnÚrsulatìmđếnnhữngcănphòngnơicụJoséArcadioBuendíađãvắtócđểchếtạođágiảkim,sắpxếplạixưởngkimhoànđãbịbọnlínhxáotrộnlungtungvàsaucùngcụđòilấychìakhóaphòngcủaMelquíadesđểvàoxemtìnhhìnhởđórasao.TrungthànhvớiýmuốncủaJoséArcadioSegundolàkhôngđểaivàophòngmộtkhichưacódấuhiệulàmìnhđãchết,SantaSofíade laPiedadđãdùngmọimưumẹođểđánh lừaÚrsula.NhưngquyếtđịnhcủaÚrsulakhôngbuôngthalũsâumọtngaycảởnhữngxókínvànhữngphầnvôdụngcủangôinhàlàquyếtđịnhkhôngthểthayđổi,nóchiếnthắngmọisựngăntrở.Và,saubangàykiênquyếtđòihỏi,Úrsulađãbuộcmọingườiphảimởcửaphòngchomình.Úrsulaphảivịnvàokhungcửađểkhỏibịngãvìmùitanhhôi,nhưngchưađầyhaigiâysaucụđãlạinhớrằngởđóngườitacòngiữbảymươihaicáibôcủacácnữsinh,vànhớrằngvàomộttrongnhữngđêmmưađầutiênmộttoánlínhtuầnđãsụcsạongôinhàtìmkiếmJoséArcadioSegundomàchẳngthấyđâu.-Cầuchúaphùhộ!-Úrsulanóioangoangnhưthểcụnhìnthấytấtcảấy.-Anhcứkhưkhưgiữnhữngthóiquentốtđẹpcủamìnhđểđếnnỗisốngchẳngkhácgìmộtconlợn.JoséArcadioSegundotiếptụcxemlạinhữngthứđượcghichéptrêncáctấmdathuộc.Chỉcóthểnhìnthấyởcáiđámrâutócbùxùkiacủaôngnhữngchiếcrăngđầynhữngvếtmốcrêuxanhvàđôimắtđờđẫn.Nhậnratiếngcụcốnộicủamình,JoséArcadioSegundoquayđầuvềphíacửasổ,cốmỉmcườivàvôtìnhnhắclạicâunóixaxưacủaÚrsula:

-Cầnquáigìkiachứ,-JoséArcadioSegundolẩmbẩm,-thờigianquađimà!-Ðúngthếđấy,-Úrsulanói,-nhưngkhôngđếnmứcnhưvậyđâu?Khi nói thế, Úrsula nhận ra rằngmình đang nhắc lại lời đối đáp của đại tá Aureliano

Buendíatrongxàlimtửtù,vàmộtlầnnữacụrunlênbởiđiềumìnhcảmnhậnđượclàthờigiankhôngquađimànóquayvòng.Nhưngngay lúcđó cụ cũngkhông chịunhânnhượng.

ÚrsulagắtgỏngvớiJoséArcadioSegundonhưvớimộtđứatrẻvàkhăngkhăngbắtôngphảitắmgội,cạomặtvàgópsứcmìnhvàoviệcsửasangnhàcửa.JoséArcadioSegundobịgiàyvò.CáiýnghĩgiảnđơnvềviệcphảirờibỏcănphòngtừngđemlạichomìnhsựyêntĩnhlàmchoJoséArcadioSegundosợhãi.Ônggàolênrằngchẳngaicóthểlàmchoôngrakhỏicănphòngnày,vìôngkhôngmuốnnhìnthấyđoànxelửahaitrămtoachởngườichếtmàcứchiềuđếnlạichạy từ Macondo về phía biển. “Ðó là tất cả những người ở ngoài nhà ga”, José ArcadioSegundogàolênnhưvậy,“bangànbốntrămlẻtámngười”.ÐếnlúcấyÚrsulamớibiếtrằngJoséArcadioSegundoởtrongmộtthếgiớimờmịtsươngmùcònkhóhiểuhơncảthếgiớicủacụ,nóđơnđộcvàkhóphávỡnhưcáithếgiớicủaJoséArcadioBuendía,cụcốnộiông.ÚrsulađểJoséArcadioSegundoởlạicănphòngđó,nhưngkhôngchonhữngngườikhácchốtcửalạinhưtrước,bắtphảidọndẹphàngngày,vứtnhữngchiếcbôkiavàođốngrác,chỉđểlạimộtchiếcmàthôi,vàphảigiữchoJoséArcadioSegundoluônluônsạchsẽ,đànghoàngnhưcụcốnộitronglúcbịtróidướigốccâydẻ.Thoạttiên,Fernandacoitrạngtháihưngphấnđólàsựlẩmcẩmdotuổigiàđưalại,vàvấtvảlắmbàmớikiềmchếnổisựcáubẳn.Nhưnggiữalúcấy,từRoma, JoséArcadiobáochobàbiết làanhtadựđịnhvềMacondotrướckhiphát lờithềnguyệntuhànhtrọnkiếp,vàtinvuiđóđãkhiếnFernandaphấnchấnquánhiềuđếnmứchàngngày,từtốiđếnsángbàtướihoabốnlầnđểcontraimìnhkhôngcóấntượngxấuvềngôinhà.ChínhsựkíchthíchđóđãkhiếnFernandavộivàngviếtthưliênhệvớicácthầythuốckhôngthểnhìnthấy,bàylạicácchậucảnhtrồngcâydươngxỉ,câykinhgiớidạivàcâythuhảiđườngởngoàihànhlang,trướckhiÚrsulabiếtrằngtấtcảnhữngthứđóđãbịAurelianoSegundođậpphátantànhtrongmộtcơngiậndữkhủngkhiếp.SauđóFernandabánnhữngbộđồănbằngbạcrồimuacốcchénbằnghợpkim;thếlàvớinhữngđồdùngnàybàđãkhiếnchonhữngchiếctủvốnđựngđồsứcủaCôngtyẤnÐộvàđồthủytinhBohemiamỗingàymộttrởnênnghèonàn.Úrsulaluônluôncốđithậtxa.

“Hãymởtấtcảcáccửara!”,cụgàolênnhưvậy.“Hãylàmcácmónănbằngthịtvàcá,hãymuanhữngconrùatonhất;hỡicácvịkháchlạ,hãytớiđâybàybiệnhànhlícủamìnhởcácxóxỉnh,vàcứviệcđáivàonhữngbồnhồng,hãyngồivàobànănvàănbaonhiêubữatùyý,xincứnônmửavànóinăngkhôngngớtlời,cứviệcđiủnglàmbẩntấtcả,muốnlàmgìchúngtathìcứlàm,bởivìđólàcáchduynhấtđểtránhkhỏisựkhánhkiệt”.

Nhưngđấychỉlàmộtảotưởng.Cụđãquágiàrồi,vàđãsốngmộtcáchquáthừađểnhắclạinhữngchuyệnthầnkìvềnhữngchiếckẹonặnhìnhcongiống,vàchẳngcóngườinàotrongđámcon cháukế thừađượcnghị lực của cụ.Ngôinhà tiếp tụcđóngkín cửa theo lệnh củaFernanda.SaukhichuyểncáchòmxiểngcủamìnhtớinhàPetraCotes,AurelianoSegundotìmngaycáchcứugiađìnhkhỏichếtđói.Vớikếtquảcủaviệcmangconlarađểđánhbạc,họđãmua đượcmột số con vật khác và từ đó họ lập đượcmột sòng xổ số đơn giản. AurelianoSegundođihếtnhànàyđếnnhàkhácđểbánnhữngchiếcvéxổsốdochínhtaymìnhvẽbằngcáiloạimựcmàuđểcósứchấpdẫnvàthuyếtphục,vàkhônghaybiếtrằngrấtnhiềungườimuanhữngchiếcvéđólàđểchokhôngmàthôi,vàphầnlớnmualàvìthươnghại.Nhưngcũngcónhữngngườimuavéđểhòngđượccơmay:chỉmấtcóhaimươixumàđượcmộtconlợnhoặcbamươihaixumàđượcmộtconbê,nhữngngườinàyphấnchấnvớiniềmhivọng,vàvàođêmhômthứbahọxúmđôngxúmđỏtrongsânnhàPetraCoteschờđợicáigiâyphútmộtđứatrẻnàođóđượcchỉđịnhmộtcáchngẫunhiên,rúttừtrongtúiraconsốtrúngthưởng.Chẳngbao lâu sau, tròxổ sốđó trở thànhmột chợphiênhàng tuần, vìngay từbuổi chiềunhữngchỗănnhậuđãđượctổchứctrongsânvànhiềungườitrongsốnhữngngườimaymắntrúnggiảilạimấtnhữngconvậtđượcthưởngđóđểđượcnghenhạcvàuốngrượu,vìthế,mặcdùbản thân chẳngmuốn,Aureliano Segundo lạimột lầnnữa chơi phong cầmvà thamgianhữngcuộcchèchénnhonhỏ.NhữngbữaănnhậuxoàngxĩnhnàysovớinhữngngàyhộihètrướcđâykhiếnchoAurelianoSegundonhậnrarằngtinhthầncủamìnhđãsuysụpkhánhiềuvàcáitàinhảynhótháthòxuấtchúngcủamìnhcũngđãgiảmsútbiếtbao.Ônglàngườiđãthayđổihoàntoàn.CáihồimàAurelianoSegundobị“Voicái”đánhbại,ôngnặngđếnmộttrămhaichụckilô,bâygiờchỉcònbảymươitámkíthôi;khuônmặtôngtrướcđâyđầyđặnnhưmurùabâygiờtrônghốchácnhưmặtkìnhông,vàôngluônluôncóvẻchánchườngmệtmỏi.NhưngPetraCoteslạithấychưabaogiờAurelianoSegundokháđượcnhưlúcnày,cóthểlàbàlẫnlộngiữatìnhyêuvàlòngthươngđốivớiông,vàcảnhkhốnkhóđãlàmnảysinhtình

cảmgắnbógiữahaingười.Lúcnàychiếcgiườngmấtrèmchekhôngcònlànơidiễnracáccuộctruyhoannữa,màlànơihọbànbạc,tâmsự.Chẳngcònnhữngtấmgươngphảnchiếuvìchúngđãbịbánđiđểlấytiềnmuacácconvậttreogiảixổsố,vàcũnghếtnhữngthứlụalàkhơigợisắcdụcvìđãbịconlaănhết,họthứcrấtkhuyavớisựtrongsángcủahaiôngbàgiàmấtngủđểtínhtoántiềnnong,khoảngthờigianấytrướcđâythườngbịhọphungphívàoviệctiêuhaosứclực.Ðôikhi,tiếnggàgáycanhmộtlàmhọgiậtmìnhgiữalúcđangbỏvàobớtranhữngchồngtiềnnhonhỏ,họlấyởchỗnàyramộtítrồiđậpvàochỗkiamộtítsaochokhoảnnàyđủlàmvui lòngFernanda, khoảnkiađểmuagiày choAmarantaÚrsula, khoảnkhácdành choSantaSofíade laPiedadvì từngàybịphásảnđếnnaybàchưahềcómộtbộquầnáomới,khoảnnữađểđóngquan tài choÚrsulakhi cụ chết, khoảnnàyđểmuacàphêvới giámỗilibra[39]cứbathánglại tăngmộtxu,khoảnkiađểmuathứđườngmỗingàymộtkémngọt,khoảnkhácđểmuacủivẫncònđẫmnướclụt,khoảnnọđểmuagiấymựclàmvéxổsố,khoảnnữathừađủđểbùlỗvềcáichếtcủaconbòhồithángtưbởivìnómắcdịchkhitấtcảcácvéxổsốđãđượcbánhết,màthậtmaymắnlàmsaolàhọvẫncòngỡlạiđượcbộda.Nhữngbuổi“tụngniệm”ấythậttrongsạch,ởđóluônluôndànhchoFernandaphầnưutiênsốmột,vàhọlàmnhưvậykhôngphảivìsựănnănhốihậnhayvìlòngbácái,màvìtàisảncủaFernandađốivớihọcònquantrọnghơntàisảncủachínhhọnữakia.ÐiềucóthậtxảyravớihaingườimặcdùchẳngaitrongsốhọhaybiếtlàcảhaiđềunghĩvềFernandanhưnghĩvềđứacongáimàhọhằngaoướcmàkhôngcóđược,đếnnỗimộtlầnhọđãđànhchịuănbánhngôbangàyliềnđểcótiềnchoFernandamuamộtchiếckhănphủbàncủaHàLan.Nhưng,mặcdùhọlàmviệccậtlực,xoayxởlừalọcđượcnhiềutiềnvàcólắmmưumô,cácvịthầnhộmệnhđãngủthiếpđivìmệtmỏi,trongkhiđóhọđangthêmvàobớtracáckhoảntiềnấy,cốgắngtínhsaođểchíítcũngcóđủtiềnmàsống.Tronglúcmấtngủvìnhữngtínhtoánkhổsở,họtựhỏirằngđiềugìđãxảyratrênthếgiankhiếnchocácloàigiasúckhôngmắnđẻnhưtrướcđây,tạisaođồngtiềntrongtaycứmấtdầnđi,tạisaocáchđâykhônglâungườitađốthàngnắmtiềntrongcuộckhiêuvũdângiancònbâygiờthìlạicoiviệcmuamườihaixumộtchiếcvéxổsốhòngđượcthưởngsáucongàmáilàmộtsựbạtmạng.AurelianoSegundothầmnghĩrằngnỗibấthạnhchẳngphảiởnơinàokháctrênthếgiannàymàởmộtnơisâukíntrongtrái timbíẩncủaPetraCotes,nơiđãxảyrachuyệngìđótrongnhữngngàymưalụtkhiếnchogiasúckhôngsinhđẻđượcvàtiềncứcạndầnđi.Bănkhoănvềđiềubíhiểmnày,AurelianoSegundothâmnhậpquásâuvàotìnhcảmcủaPetraCotesđếnmứcđộvìđitìmlợilộcmàlạigặptìnhyêu,vìtrongkhicốgắnglàmchoPetraCotesyêumìnhthìchínhAurelianoSegundolạiyêungườiđànbàđó.VềphíaPetraCotes,bàtayêuAurelianoSegundovìcàngngàycàngthấyôngtaâuyếmmìnhhơn,vàthếlàgiữamùathucủacuộcđời,PetraCoteslạitinvàođiềumêtíncủathờitrẻchorằngsựnghèokhóchínhlàkẻhỗtrợchotìnhyêu.Lúcấyhọcoinhữngcuộchộihèthácloạn,coisựgiàucóxahoaphùphiếmvàsựdâmbônvôđộlàmộtchướngngạicủacuộcđời,vàhọtiếcrằngđãbỏphímấtbaonhiêuphầnđờirồimớitìmthấythiênđườngcủanỗicôđơnđượcchiasẻ.Họyêunhaunhưđiênnhưdạisaubaonhiêunămchungđụngmàkhôngsinhđẻ,họhưởngthụtìnhyêumộtcáchlạkì:yêunhautrongkhiăncũngnhưtrongkhingủ,vàhọthậthạnhphúc,chođếnkhigiànuakiệtsứchọvẫnđùagiỡnnhưbầythỏvàtrêuchọcnhaunhưlũchó.Cáccuộcxổsốkhôngbaogiờlàmchohọkháhơn.Thoạtđầu,AurelianoSegundođểrabangàytrongtuầngiammìnhtrongcănphòngtrướcđâylànơilàmviệccủangườichănnuôigiasúcđểvẽhếttờphiếunàyđếntờphiếukhác,tôcẩnthậnmộtconbòmàuđỏ,mộtconlợnmàuxanh lá câyhoặcmộtđàngàmàuxanhnướcbiển,đó lànhữngconvậtđược treo làmgiảithưởng,vàbắtchướcrấtkhéonhữngconchữcủanhàinđểlàmkhuônintênvéxổsố,cáitênmà Petra Cotes rất thích “Xổ số của đấng Toàn năng thiêng liêng”… Nhưng rồi AurelianoSegundocảmthấyquámệtmỏisaukhiđãvẽhaingànvésốtrongmộttuần lễnênđã làmkhuônbằngcaosuđểinhìnhcácconvật,tênvéxổsốvàcácconsố,vàtừấychỉcònphảilàmmỗimộtviệcnhuộmmàunữathôi.Trongnhữngnămcuối,họnghĩracáchthaythếcácconsốbằngnhữngcâuđốvànhưvậy làgiải thưởngđượcđemchiacho tấtcảnhữngngườiđoánđúng,nhưngcáchlàmđórấtphứctạpvàgâynhiềungờvựcnênsauđóbịhọbỏđi.AurelianoSegundomảilocủngcốtínnhiệmchoxổsốcủamình,nênkhôngcònthờigianđểquantâmđếnlũtrẻ.FernandađưaAmarantaÚrsulađếnmộttrườngtưnhỏ,nơingườitakhôngnhậnquá sáuhọc trò,nhưng lại không choAurelianođihọc trường công. Fernanda cho rằngđể

Aurelianorakhỏiphòngđãlànhânnhượnglắmrồi.Hơnnữa,thờiấycáctrườnghọcchỉnhậnnhữngembélàconhợpphápcủacáccặpvợchồngtheođạoCơđốc,màtrêntờgiấykhaisinhđượcbuộcởáocủaAurelianokhingườitámangchúvềnhàcóxácnhậnrõrằngchúlàđứatrẻvôthừanhận.Vậylàchúbéchỉsốngquẩnquanhởtrongphòng.DosựchămsócnhânhậucủaSantaSofíadelaPiedadvàdosựmấtthăngbằngvềthầnkinhcủaÚrsula,Aurelianonhậnthứcthếgiớinhỏhẹpcủangôinhànàytheosựgiảnggiảicủanhữngcụcốnày.

Aurelianolàmộtchúbémảnhmai,kiêukì,tòmò,mộtthứtòmòdễlàmngườilớnnổigiậnnhưngánhmắtchúlonglanhmàlạilơđễnhchứkhôngnhưánhmắtdữdằnvànhiềukhirựcsángcủađạitákhingàiởđộtuổichú.TrongkhiAmarantaởnhàtrẻthìAurelianotìmbắtgiunvàhànhhạlũsâubọngoàivườn.NhưngcómộtlầnFernandabắtgặpchúđangnhétbọcạpvàohộpđểbỏvàochiếucủaÚrsula,bàliềnbắtchúvềphòngngủcũcủaMeme.Ởđó,đểrútngắnnhữnggiờphútđơnđộc,chúxemđixemlạicáctờtranhảnhminhhọatrongcuốnbáchkhoatoànthư.Mộtbuổichiều,khiÚrsulacầmbócâytầmmarảynướcmátchocănnhàthìgặpAurelianoởđấy,vàmặcdùđãởbêncạnhchúnhiềulần,cụvẫnhỏichúlàai.

-CháulàAurelianoBuendía,-chúnói.-Ờphảirồi,-cụnói,-đãđếnlúccháubắtđầuhọcnghềkimhoànrồiđấy.Úrsulalạilẫnchúvớicontraimìnhbởivìnhữngcơngiónóngtiếptheonhữngngàymưa

lụttừngđemlạichocụnhữngtiachớpminhmẫnbấtngờ,nayđãthôikhôngthổinữa.Lýtínhcủacụkhônghồiphụcđược.Khivàophòngngủ,ÚrsulagặpPetronilaIguaránmặcchiếcváyxòevướngvíuvàđeochiếctúinhỏđangchờkháchđếnchơitheolờihẹn,gặpbàcủamìnhlàTranquilinaMariaMiniataAlacoqueBuendíađangngồitrênchiếcghếdànhchongườibạiliệtvàquạtbằngmộtchiếclôngcông,gặpcụôngcủamìnhlàAurelianoArcadioBuendíavớichiếcáokhoácbắtchướctheokiểuáocủanhữngngười línhgáccủaPhóvương,gặpchamìnhlàAureliano Iguarán,ngườiđãnghĩ ra câuniệmchúkhiếnchocác loại sâubọhạibòbị chếtthiêu,gặpbàmẹnhútnhátcủamình,gặpngườianhhọcóđuôilợn,gặpJoséArcadioBuendíavớinhữngngườiconđãchếtcủaông,tấtcảđềungồitrênnhữngchiếcghếđặtdựavàotường,cứnhưhọđangở trongmộtđámviếngngườichếtchứkhôngphải trongmộtcuộcgặpgỡthămhỏi.Úrsulavừakhâuvộikhâuvàngchiếcáomàusặcsỡvừabànluậnvềcácsựkiệnxảyraởnhữngnơikhácnhauvàởnhững thờiđiểmkhácnhau;vậy làkhiAmarantaÚrsula từtrườngvềvàAurelianođãmệtmỏivớibộbáchkhoatoànthư,thìhọthấycụđangngồinóichuyệnmộtmìnhtrêngiườngvàchìmđắmtrongmộttrậnđồbátquáicủanhữngngườiđãchết.“Cháy!”,cómộtlầnÚrsulahétlênkhủngkhiếpkhiếncảnhàđượcmộtphenhoảnghồn,nhưngđólàcụđangnóivềđámcháyởmộttrạingựabốnmươinămvềtrước.Cứnhưvậy,Úrsulalẫnlộngiữaquákhứvàhiệntại,chođếntrướclúcchếttuyhaihoặcbalầnnhữngtiachớpminhmẫnxuấthiệnởcụ,nhưngnhữnglúcđócũngchẳngaibiếtchắcchắnrằngcụnóivềđiềumìnhđangcảmnhậnhaylànóivềđiềumìnhđangnhớlại.MỗingàyÚrsulamộtchoắtlại,mộtgàynhom,mộtkhôđétthêmđếnmứcvàithángtrướckhichếtcụchỉnhưmộttráimậnlọtthỏmtrongchiếcáorộng,vàcánhtaytrướckiathườnggiơcaolúcđóchỉgiốngnhưtaykhỉ.Úrsulakhôngđộngđậytrongvàingày.SantaSofíadelaPiedadphảiđếntậnnơiđểxemcụcònsốnghaykhôngvàđặtcụ lênđùiđểchouốngvàithìanhỏnướcđường.LúcấyÚrsulagiốngnhưmộtbàlãovừamớichàođời.AmarantaÚrsulavàAurelianoẵmcụtừchỗnàyđếnchỗkháctrưởngphòngngủvàđặtcụlênbànthờđểxemcụcólớnhơnChúahàiđồnghaykhông,vàmộtbuổichiềuchúngđemgiấucụvàotrongmộtchiếchòmđựngthóc,nơilũchuộtcóthểănthịtcụ.Mộtngàychủnhật,trongkhiFernandađangcầukinh,AmarantaÚrsulavàAurelianovàophòngngủ,túmlấygáyvàcổchânÚrsula,khiêngcụđi.

-Cụcốthậttộinghiệp,-AmarantaÚrsulanói,-cụđãchếtvìtuổigià!Úrsulagiãylên:-Tacònsốngđây!-Thấychưa,AmarantaÚrsulaníncườivànói,-ngaycảhơithởcũngchẳngcòn.-Tađangnóiđây!-Úrsulagàolên.-Nóiđâumànói,-Aurelianobảo-Cụcốchếtnhưmộtcondếnhỏấy.LúcđóÚrsulađànhchịu.“Trờiơi!”,Úrsulathầmkêu:“Vậyrađâylàcáichết”.

Úrsulabắtđầuđọclờicầunguyệnkhôngdứt,vộivãvàsâusắc,lờinguyệncầukéodàitớihơnhaingày,vàhômthứbathìbiếnthànhsítphatạpgiữalờicầuChúavớinhữnglờichỉbảothiếtthựcđểchonhữngconkiếnđỏkhônglàmđổngôinhà,đểngọnđènởtrướctấmảnhcủaRemedioskhôngbaogiờtắt,đểmọingườihãygiữgìnkhôngđểbấtkìngườinàotrongdònghọBuendíalấyngườicùngchunghuyếtthống,bởivìnhữngcuộchônnhânnhưvậysẽchorađờinhữngđứaconcóđuôilợn.AurelianoSegundocốlợidụngtìnhtrạngmêsảngcủaÚrsulađểcụnóichobiếtnơichôncấtvàng,nhưnglạimộtlầnnữanhữnglờivannàiấykhôngcókếtquả.“Khinàochủcủasốvàngấyxuấthiện,-Úrsulanói,-thìtrờisẽchiếusángđểngườiấynhìnthấy”.SantaSofíadelaPiedadthìtinchắcrằngchỉmộtsớmmộtchiềulàÚrsulasẽchếtthôi,vìtrongnhữngngàyđóbàđãnhìnthấyđiềmgởcủatrờiđất:nhữngbônghồnglạicómùihươngcủaloàiraumuối,mộtquảbíđựnghạtđậuxanhrơixuốngđầubàvànhữnghạtđậuởtrênnềnnhànằmtheomộttrậttựhìnhhọchoànchỉnhvàcóhìnhconsaobiển,rồimộtđêmbàthấycómộthàngđĩamàudacamrựcsángbayngangtrời.Úrsulachếtvàosángsớmngàythứnămlễthánh.Lầncuốicùngmàngườitagiúpcụtínhtuổithọ,dựavàonhữngnămthángcủaCôngtychuối,đãướctínhrằngcụđãsốngkhoảngtừmộttrămmườilămđếnmộttrămhaimươihainăm.NgườitađặtÚrsulatrongmộtchiếchộpnhỏđểđưađichôncất,cáihộpấycólẽkhônglớnhơncáilànmàngườitađãxáchAurelianovềnhàthuởchúmớisinh;vàcórấtítngườiđưađámÚrsula,mộtphầnvìchẳngmấyainhớđếncụ,phầnnữavìtrưahômấytrờinóngquá,nóngđếnmứcnhữngconchimlạcđườngbaybổnhàocảvàotường,làmráchcáctấmlướikimloạiởcửasổ,chuitọtvàophòngngủvàchếttrongđó.Thoạttiên,ngườitatinrằngđólàmộtnạndịchhạch.Nhữngbànộitrợmệtnhoàivìphảiquétdọnxácchim,nhấtlàvàolúcgiữatrưa,cònđànôngthìđemhàngxebònhữngxácchimấyquẳngxuốngsông.Trongngàychủnhậtlễphụcsinh,từtrênbụclễvịchacốtrămtuổiAntonioIsabelquảquyếtrằngnhữngconchimkiachếtdoảnhhưởngxấuxacủaquỷdữJudíoErrante([40]màchínhchađãnhìnthấyđêmhômtrước.Vịchacốấymiêutảnónhưlàđứaconlaigiữamộtcondêđựcvớimộtngườiđànbàphảnđạo,đólàmộtconquỷsứmàhơithởcủanóthiêuđốtkhôngkhí,nóđiđếnnơinàothìnhữngcôgáimớilấychồngởnơiấysẽmấtkhảnăngthainghén.Chẳngmấyaichúýđếnbàithuyếtgiảngvềngàykhảihuyềncủacha,vìdânlàngtinrằngtuổitácgiànuađãkhiếnchanóinăngnhảmnhí.Nhưngsáng sớmhôm thứ tưmộtphụnữđãđánh thứcmọingườidậy,vìbàtađãthấynhữngdấuvếtcủamộtconvậthaichâncómóngguốc.Nhữngdấuvếtquáưrõràngvàkhôngthểnhầmlẫnđược,đếnmứcnhữngngườitớixemchúngkhôngnghingờgìvềsựtồntạicủamộtconvậtđángsợgiốnghệtnhưvịchacốmiêutả,vàhọcùngnhauđặtbẫytrongcácsânvườnnhàmình.Thếrồihọbắtđượcnó.

HaituầnlễsaukhiÚrsulachết,PetraCotesvàAurelianoSegundogiậtmìnhtỉnhthứckhinghethấytiếnggàokhóccủamộtconbêtừgầnđóvẳnglại.Khihọdậythìđãthấymộtđámngườiđanggỡconquáivậtkhỏinhữngchiếcchôngnhọncắmdướiđáymộtcáihốđượcphủlákhôởtrên.Convậtkhôngcònkêuđượcnữarồi.Tuynókhôngcaohơnmộtđứatrẻ,nhưngnặngnhưmộtconbò,vàtừcácvếtthương,mộtchấtmáunhờnmàuxanhchảyra.Trênmìnhconvậtấyphủkínmộtlớplôngthôcứngmàrậmrạp,danóđãhỏađábởimộtlớpvảycáép;nhưngkhácvớisựmiêutảcủachacố,cácbộphậncủacơthểconvậtấygiốngcácbộphậncơthểcủamộtvịthầngầyyếuhơnlàcủaconngười,vìđôitaynónhẵnnhụivàkhéoléo,đôimắtmởtovàmờảo,vàtrênbảvaicónhữngvếtchaisẹolàdấuvếtcủamộtđôicánhtokhỏeđãbịrìuchặtđi.Ngườitacộtchânnóvàomộtcâyhạnhđàoởbãiđấtrộngđểmọingườiđềuđượcnhìnthấy,vàđếnkhinóbắtđầuthốirữathìhọđemthiêutrêngiànlửabởilẽkhôngthểxácđịnhđượcbảnchấtcủanóthuộcloàivậthaythuộcmộtconchiêncủađạoCơđốc,đểcócáchxửlíthíchhợp:quẳngxácnóxuốngsônghaylàđemmaitáng.Chẳngbaogiờbiếtchắcrằngcóphảiđúngnóđãlàmnhữngconchimkiachếthaykhông,nhưngsốngườiđànbàvừamớilấychồngđãkhôngcóthaivàcáinóngcũngchẳnggiảmđi.CuốinămđóRebecachết.Argénida,người suốtđờiở choRebeca,nhờnhàđươngcụcgiúpđỡđểphá cửaphòngngủ,nơi thấyRebecanằmtrênmộtchiếcgiườngđơnđộc,mìnhcoquắptrongmiệng.AurelianoSegundomaitángchoRebecavàcốgắngtusửanhàcửađểbánđi,nhưngngôinhàđãbịhưhạiquánặngđếnmứccácbứctườngđãhỉlởvỡngaysaukhisởnnhữngcâyvạnniênthanhlàmhỏngcáccộttrụ.Tấtcảsựphásảnđãdiễnranhưvậytừkhimưalại.Sựlườibiếngcủamọingườiđượcchứngnghiệmbằngsựlãngquêngặmnhấmdầnnhữngkỉniệmmộtcáchkhôngthương

tiếc,đếnmứcđộcaonhấtlàtrongthờigianấy,vàodịpkỉniệmngàykíhiệpđịnhNeerlandia,mấyvịđạidiệncủaTổngthốngnướccộnghòađếnMacondođểtraotặngtấmhuânchươngtừngnhiềulầnbịđạitáAurelianoBuendíakhướctừđãphảimấttrọnmộtbuổichiềukiếmngườichỉchobiếtnơicóthểtìmthấymộtngườinàođóthuộcdòngdõicủađạitá.AurelianoSegundoháohứcnhậntấmhuânchươngđóvìtinrằngnóbằngvàng,nhưngtrongkhicácvịđạidiệncủaTổngthốngchuẩnbịdànnhạcvàdiễnvănchobuổilễ,PetraCotesđãthuyếtphụcông rằng làmnhưvậy lànhụcnhã.Cũngvào thờigianấy,nhữngngườidigan trở lại,đó lànhữngngườicuốicùngkếthừađượckhoahọccủaMelquíades,họthấythônxómquáxơxácvàdânlàngquábiệtlậpvớithếgiớibênngoài,đếnmứchọlạivàotừngnhàvàkéotheonhữngthỏisắtđãnhiễmtừ,cứnhưthểnhữngthỏisắtấythậtsựlàpháthiệnmớinhấtcủacácnhàthôngtháixứBabilon,họlạidùngthấukínhhộitụkhổnglồđểtậptrungánhsángmặttrời;vàchẳngphảilàkhôngcóngườiháhốcmồmnhìnnhữngchiếcxoongbịđổvànhữngchiếcchảolăn lông lốc,cũngchẳngthiếugìkẻbỏranămmươixuđểkinhngạc trướcviệcmộtcôgáidigantháohàmrănggiảrarồilạilắpvào.Mộtđoànxelửaxộcxệchmàuvàngchẳngchởaiđếncũngchẳngchởaiđivàhầunhưkhôngdừnglạiởmộtnhàgavắngvẻ,đólàhìnhảnhduynhấtcònlạicủamộtđoàntàuđôngngười-ởđó,ngàiBrowngiữmộttoacómáichebằngkínhvànhữngchiếcghếbànhnhưghếcủaGiáochủ-vàcủanhữngđoàntàuchởhoaquảgồmmộttrămhaichụctoamàchiềunàocũngchậmchạpchạyquađâyhếtđúngmộtbuổichiều.CácvịđạidiệncủatòaánđixácminhtintứcvềcáichếtlạlùngcủanhữngconchimvàcáichếtcủaconquỷJudíoErranteđãgặpchacốAntonioIsabelđangchơitròbịtmắtbắtdêvớilũtrẻnhỏ,họchorằngthôngbáocủachalàsảnphẩmcủasựlẩmcẩmcủatuổigià,nênđãđưachavềmộttrạiandưỡng.SauđókhônglâungườitapháichaAugustoAngelvề.Ðólàmộtngườilínhthậptựchinhmớiđượcđàoluyện,mộtngườikiênquyết,dũngcảmvàliềulĩnh,muỗingàytựtaykéochuôngvàilầnđểtinhthầnkhỏitrìtrệ,đitừnhànàyquanhàkhácđểđánhthứcnhữngkẻngủquánhiềudậyđi lễ;nhưng chưađượcmộtnăm thì cha cũngbị gụcvìđãhít thởphảinhữnguếtạptrongkhôngkhí,vìbụinóngđãlàmchagiàxọmvàđiđứngkhókhăn,vìmónthịtbămviêncủanhữngbữacơmtrưatrongcáinóngkhôngthểchịunổiđãlàmchamắcchứngngủgàngủgật.

TừkhiÚrsulachết,ngôinhàlạirơivàotìnhtrạngbịbỏhoangkhônggìcóthểkhắcphụcđược,kểcảmộtýchírấtkiêntrìvàmạnhmẽnhưcủaAmarantaÚrsula,ngườimànhiềunămsauđó,vìlàmộtphụnữcởimở,vuitươi,vàthờithượng,gắnbóvớixãhộibênngoài,đãmởrộngcửađểtránhsựsuysụp,sửasanglạivườnhoa,diệtlũkiếnđỏgiữabanngàybanmặtdámbòratậnhànhlang,vàcốgắnglàmthứcdậytinhthầnhồhởihiếukháchđãbịlãngquên.NỗiđammêmangmàusắctuviệncủaFernandađãdựngcảmộtconđêvữngchắctrướccuộcđờitrămnămsôiđộngàoạtnhưthácnướccủaÚrsula.Fernandachẳngnhữngkhôngmởcửaravàokhicơngiónóngđãquamàcònlấythengỗcàichặtcửasổlại,làmtheolờidặncủachathánhthần,tứclàbàđãtựchônmìnhgiữacuộcđời.Việcthưtừliênlạcđầytốnkémvớicácthầythuốckhôngthểnhìnthấyđãthấtbại.Saurấtnhiềulầntrìhoãn,vàomộtngàygiờthíchhợp,Fernandađãtựgiammìnhtrongphòngngủ,chỉđắpmộtchiếckhăntrắng,quayđầuvềhướngbắc,vàlúcmộtgiờsángbàcảmthấyngườitaphủlênmặtmìnhmộtchiếckhănthấmnước lạnh. Khi Fernanda thức dậymặt trời đã chiếu sáng cửa sổ, và trênmìnhbà cómộtđườngkhâuchạysuốttừbẹnlênđếnchỗxươngmỏác.Nhưngtrướckhithựchiệnsựyênnghỉtheodựkiến,Fernandađãnhậnđượcmộtbứcthưkhóhiểucủacácthầythuốckhôngthểnhìnthấy,trongthưhọnóirằngđãkhámnghiệmbàtrongsuốtsáugiờđồnghồnhưngchẳngthấynhữngtriệuchứngmànhiềulầnbàđãmiêutảtỉmỉ.Quảthật,thóiquenkhônggọisựvậtbằngcáitêncủanócủaFernandalàmộtthóiquencóhại,nóchínhlànguồngốccủamộtsựlầmlẫnmới,bởivìcácnhàgiảiphẫuviêncảmchỉthấybàbịsatửcungthôivàcóthểchữabằngmộtchiếcvòngtreo.Fernandamuốncómộtthôngbáocụthể,nhưngnhữngngườiviếtthưkhôngquenbiếtkiakhôngviếtthêmchobànữa.Quábănkhoănvềmộttừlạ,Fernandađãvượtquasựngượngngùng,đánhbạohỏixemvòngtreotửcunglàcáigì,nhưngchođếnlúcấybàmớibiếtrằngbathángvềtrướcôngthầythuốcngườiPhápđãtreocổtrênxànhàvàđượcmộtchiếnhữucũcủađạitáAurelianoBuendíamaitáng,tráivớiýmuốncủadânlàng.Fernandađànhphảitrôngcậyanhcontraimình,JoséArcadio,vàanhtađãgửitừRomavềchobànhữngchiếcvòngkèmtờchỉdẫnmàbàđãgiấubiệtsaukhihọcthuộclòngđểkhôngaibiếtthực

trạngbệnhtậtcủamình.Cẩnthậnnhưvậylàvôích,bởivìnhữngngườisốngtrongngôinhànàyhìnhnhưchẳnghềquantâmđếnđiềuấy.SantaSofíadelaPiedadsốngtrongtuổigiàcôquạnh,bànấunướngthứcănchocảnhà,vàdườngnhưdànhtấtcảsứclựcchoviệcchămsócJoséArcadioSegundo.AmarantaÚrsula,người thừakếnhữngvẻquyến rũ củaRemedios -NgườiđẹplodànhtoànbộthờigianchoviệchọchànhmàtrướcđâycôthườnglãngphívàoviệctrêuchọcÚrsula,bắtđầutỏracóýthứctốtvàcốgắngtronghọctập,điềuđólàmhồisinhnhữnghivọngtốtđẹpmàMemeđãkhơigợilênởAurelianoSegundo.AurelianoSegundođãhứalàsẽgửicôsangBrusselsđểhọctiếp,theotậpquáncủathờikìCôngtychuối,vàmộngướcđóđãkhiếnôngcốcôngphụchóasốruộngđấttừngbịmưalụttànphá.Hồiấy,rấtítkhingườitathấyAurelianoSegundoởnhà.ÔngđilàmviệcvìAmarantaÚrsula,vậynênđốivớiFernandaôngđãtrởthànhmộtngườikháclạ.CònAurelianocàngđếntuổiphátdụccàngxalánhmọingườivàđămchiêusuytưhơn.AurelianoSegundotinrằngtuổigiàsẽlàmmềmdịutráitimcủaFernanda,đểAurelianocóthểhòamìnhvàocuộcsốngcủamộtlàngmàởđóchắcchắnsẽkhôngcóaimấtcôngtìmhiểugốcgáccủachú.NhưngchínhAurelianolạithíchsốngtựgiammìnhtrongnỗicôđơnvàchẳngtỏracómộtchútthíchthúnàovớiviệclàmquenthếgiớibênngoàikhungcửa.KhiÚrsulamởcửaphòngMelquíades,Aurelianocứlượnlờxungquanh,tòmònhìncánhcửakhéphờ,vàchẳngaibiếtrằngquanhệthânmậtqualạigiữachúvàJoséArcadioSegundođãnảysinhtừlúcnào.Mãivềsau,khingheAurelianonóivềvụthảmsátởnhàgaxelửa,AurelianoSegundomớipháthiệnraquanhệđó.Sốlà,mộthômtrongbữaăn,cóngườinàođóthanvãnvềsựsuysụpvàchìmđắmcủalàngxómkhibịCôngtychuốibỏrơi,vàAurelianođãbácbỏýkiếnđóvớisựchínchắnvàcáchnóinăngcủangườilớn.Theoquanđiểmcủachúđối lậpvớicáchhiểucủamọingườinóichung, thì trướckhibịCôngtychuốilàmchođiêuđứng,suythoáivàsauđóbịápbức,Macondolàmộtvùnggiàucóvàđangđilên,vàchínhcáckĩsưcủaCôngtychuốiđãgâynênnạnlụtđểlấycớhủybỏhợpđồngvớinhữngngườilaođộng.Khimiêutảvớinhữngchitiếtchínhxácvàcótínhthuyếtphụcviệcquânđộibắnchếthơnbangànngườibịvâychặtởnhàgarồidùngmộtđoànxelửahaitrămtoachởxáchọquăngxuốngbiển,AurelianođãnóirõràngđếnmứclàmchoFernandacócảmtưởngnhưchúđangbắtchướcChúaGiêsumộtcáchvôlễkhiChúanóivớicáctôngđồcủamình.Cũngnhưphầnlớnnhữngngườikhác, tinvào lẽphảichínhthốngchorằngkhôngcóchuyệnấy,FernandađùngđùngnổigiậnvàbắtAurelianophảingừnglờivìnghĩrằngchúđãkếthừanhữngthóixấuvôchínhphủcủađạitáAurelianoBuendía.Ngượclại,AurelianoSegundochấpnhậnýkiếncủangườianhemsinhđôiJoséArcadioSegundo.Trênthựctế,mặcdùbịcoilàđiêndại,JoséArcadioSegundolàngườisánglángnhấtnhà.JoséArcadioSegundođãdạychúbéAurelianobiếtđọcbiếtviết,hướngdẫnchúbắtđầunghiêncứunhữngthứđượcghichéptrêncáctấmdathuộcvàinsâuvàochúnhữngcáchlígiảirấtriêngvềýnghĩacủaCôngtychuối đối với Macondo mà nhiều năm sau này, khi đã hòa mình vào cuộc sống chung,AurelianovẫncònnghĩrằngJoséArcadioSegundođãkểchuyệnhuyềnthoại,bởivìnókháchẳnvới sự giảng giải lừabịpmà cácnhà sửhọcđã thừanhậnvàđưavào cácbài giảngởtrườnghọc.Trongcănphòngnhỏhẹp,nơikhôngbaogiờcógiókhô,bụiđỏvàsựnóngnực,Aurelianovà JoséArcadioSegundonhớ lạihìnhảnhchatruyềnconnốivềmộtônggiàđộichiếcmũcánhquạđangnóivềthếgiớiởđằngsaucánhcửacótừrấtnhiềunămtrướckhihọrađời.Cảhaicùngnhậnrarằngởđóluônluônlàthángbavàluônluônlàngàythứhai,cũngkhiđó,họhiểurằngcụcốJoséArcadioBuendíakhôngphảiđiêndạinhưnhữngngườitronggiađìnhkểlại,màlàngườiduynhấttronggiađình,vớitrítuệkháminhmẫn,đãthấymơhồmộtchânlílàthờigiancũngbịvấpvápvàbịtainạn,bởivậynócóthểtựtanvỡra,vàđểlạitrongphòngmộtmảnhđãđượcvĩnhcửuhóa.Ngoàira,JoséArcadioSegundocònphânloạiđượcnhữngmãchữghitrêncáctấmdathuộc.JoséArcadioSegundoquảquyếtrằngnhữngmãchữđóthuộcmộtloạihìnhvăntựcótừbốnmươibảyđếnnămmươihainétchữcái,khitách rời ra chúng như những con nhện và những con bọ, và với cách viết nắn nót củaMelquíadeschúnglạigiốngnhưnhữngmảnhquầnáophơitrêndây.AurelianonhớlạirằngchúđãthấymộtbảngchữnhưvậytrongbộbáchkhoatoànthưcủaAnh,vàthếlàchúmangbảngcủamìnhđếnphòngđểđốichiếugiớibảngcủaJoséArcadioSegundo.Haibảngấyhoàntoàngiốngnhau.Trongthờikìmởxổsốvớicáccâuđố,AurelianoSegundothườngthứcdậykhibịnghẹncứngởcổhọngnhưthểphảicốnínkhócvậy.PetraCotescoiđónhưlàmộttrong

nhữngsựtrắctrởdohoàncảnhxấuđưalại,vàtrongsuốtthờigianhơnmộtnăm,sángnàocũngbôivàovòmhọngAurelianoSegundomộtítmậtongvàchouốngnướccủcải.Khicáicổhọngsưngtấylênđếnmứcgâykhóthở,AurelianoSegundotìmđếnPilarTerneraxembàlãocóbiếtdùngthứcỏgìđểchữahaykhông.Ngườibànộicótínhcáchcứngrắnấy,ngườiđãsốngđếntrămtuổingaytrướcmộtnhàchứabímật,khôngtinởthuốcthang,màchữabằngcáchbóibàitây.Bàlãothấymộtconngựavàngbịthươngởcổhọngvìmũigươmcủacon“J”vàbóirằngFernandađangcốlôichồngtrởvềnhàbằngmộtthuậtchẳnglinhnghiệmgìlàđóngđinhghimlênảnhchồng,nhưngdomộtsựhiểubiếtngudốtvềcái thuậtxấuxaấymàlàmchochồngbịmọcmụnnhọtởbêntrong.Vìkhôngcótấmchândungnàokhácngoàinhũngtấmhìnhchụpngàycướimàtấtcảvẫnnằmtrongtậpảnhgiađình,nênnhânnhữnglúcvợkhôngđểý,AurelianoSegundotiếptụclụclọikhắpnơitrongnhà,cuốicùngôngtìmthấyởdướiđáyhòmquầnáonửatávòngtreotửcungvẫncònnằmnguyêntronghộp.Tinrằngnhữngchiếcvòngđólàbùachú,AurelianoSegundobỏmộtchiếcvàotúirồimangđếnchoPilarTerneraxem.PilarTernerakhôngthểxácđịnhđượcbảnchấtcủanó,nhưngđầynghingờ,bàlãobảoAurelianoSegundođưacảnửatávòngấyđến,rồiđemđốttrênmộtđốnglửanhómởtrongsân.ÐểgiảibùacủaFernanda,bàlãobảoAurelianoSegundođemcongàmáiđangấpnhúngướtrồichônởdướigốccâydẻ;AurelianoSegundolàmtheolờibàlãovớilòngđầytintưởng,đến mức ngay sau khi lấy lá khô che phủ chỗ đất mới đào, ông đã cảm thấy dễ thở rồi.Fernandathìcoiviệcnhữngchiếcvòngtreotửcungkiabịbiếnmấtlàsựbáothùcủacácthầythuốckhôngthểnhìnthấybởivậybàkhâumộtchiếctúinhỏởbêntrongchiếcáokhoácđểđựngnhữngchiếcvòngmớimàcontraibàgửivề.Sáuthángsaukhichôncongà,mộthômgiữađêmAurelianoSegundothứcdậyvìmộtcơnhovàcảmthấynhưcónhữngchiếccàngcuađangkẹpxéởbêntrong.LúcđóAurelianoSegundohiểurằngdùcóđấtnhiềuvòngcaosuvànhúngướtnhiềugàmáiđangấpđểgiảibùathìvẫnkhôngtránhkhỏicáisựthậtđaubuồncuốicùnglàôngđangchếtdần.AurelianoSegundokhôngnóiđiềuấyvớiai.DaydứtvìlorằngchếtmàvẫnkhôngkịpgửiAmarantaÚrsulasanghọcởBrussels,AurelianoSegundolàmviệcnhiềuhơnbaogiờhết,vànếutrướcđâymỗituầnôngchỉmởmộtkìxổsốthìbâygiờmởđếnbakì.MớisángsớmđãthấyAurelianoSegundođikhắpnơitronglàng,vàcònđếntậnnhữngxómhẻolánhvànghèonànnhất,cốgắngbáncácvéxổsố,vớimộtkhátvọngmàchỉcóthểthấyởmộtngườihấphối:“VésốÐấngToànnănglinhthiêngđây!”,AurelianoSegundorao,“đừngbỏquavậnmaytrămnămcómột”.AurelianoSegundocốgắngmộtcáchđầycảmđộng,làmravẻvuitươi,hồhởivàcởimở,nhưngchỉnhìnmồhôivàsắcmặttáinhợtcủaông,cũngbiếtrằngôngkhôngthể thựchiệnđượcđiềumongmuốn.ÐôikhiAurelianoSegundorẽvàocáckhuruộnghoang,ởđókhôngainhìnthấy,ôngnghỉngơichốclátđểgiảmbớtcơnđaunhưkìmbópkẹpởbên trong.Ðếnnửađêm,AurelianoSegundovẫn cònở trongkhugáiđiếm, cố anủinhữngngườiđànbàcôđơnđangsùisụtkhócbêncạnhnhữngchiếcmáyhátquaytay,bằngnhữnglờidiễnthuyếtvềvậnmay:“Sốnàybốnthángnaychưavềđấy!”.AurelianoSegundonóivàchìacácvésốra:“Ðừngđểvậnmayđimất,vìcuộcđờicònngắnhơnlàngườitatưởng!”.AurelianoSegundokhôngcònđượccoitrọngnữa,ngườitanhạobángông,vànhữngthángsaucùngngườitakhônggọiônglàNgàiAurelianonữamàgọithẳngvàomặtônglà“ÐấngToànnănglinhthiêng”.GiọngnóicủaAurelianoSegundongàymộtlạcđivàcuốicùng,saumộtcơnrốnglênnhưtiếngchó,thìmấthẳngiọng,nhưngAurelianoSegundovẫnmongrằngniềmhivọngcủaôngkhôngbịtiêutantrongcuộcmởxổsốởsânnhàPetraCotes.NhưngvìmấttiếngnóinênAurelianoSegundobiếtrằngchẳngbaolâunữaôngsẽkhôngcònchịuđựngnổicơnđau,vàôngthấykhôngthểbằngcáchmởxổsốvớinhữngconlợn,condêmàcongáiôngcóthểđiBrussels,vậynênôngnảyraýđịnhmởxổsốvớigiảithưởnglàmiềnđấtđãbịnạnlụtlộitànphá,đấtđaiấysẽđượcphụchồidongườibỏnhiềuvốn.Ðólàmộtsángkiếnđầyhấpdẫn,đếnmứckhiếnchoôngthịtrưởngđảđíchthâncùngvớimộtdànnhạcđiquảngcáo,vàngườitađãvàohộivớinhauđểmuaxổsốvớigiámỗivémộttrămpeso,dođóvéđãđượcbánhếttrongthờigianchưađầymộttuần.Trongđêmmởxổsốnhữngngườitrúngthưởngtổchứcmộtcuộcvui linhđìnhcóthểsosánhvớinhữngcuộchộihètrongthờikìtốtđẹpnhấtcủaCôngtychuối,vàđêmấylàlầncuốicùngAurelianoSegundobiểudiễnnhữngbàihátbịlãngquêncủacụFrancisco-ConNgườibằngđànphongcầm,ôngkhôngthểhátđượcnữarồi.

Hai thángsauđó,AmarantaÚrsula sangBrussels,AurelianoSegundochẳngnhữngđưa

chocongáisốtiềnthuđượctrongcuộcxổsốđặcbiệtmàcònđưacảtiềntiếtkiệmtrongmấythángtrướcđócùngmộtíttiềnbánđàndươngcầmtựđộng,đàntiểuphongcầm,vàmộtvàiđồvậtcũ.TheoAurelianoSegundotínhtoánthìsốvốnđóđủđểAmarantaÚrsulaănhọc,vậylàchỉcònthiếutiềnmuavétrởvềnữathôi.Fernandachốnglạichuyếnđiđó,bàbựcbộivìnghĩrằngBrusselsởquágầncáithànhphốParissđồitrụy,nhưngcuốicùng,bàđãyênlòngkhixembứcthưcủachaAngelgửimộtnhàtrọdànhchonhữngthanhniêntheođạoThiênchúa,nhàtrọấydonhữngngườiphụnữcóđạotrôngnom,vàAmarantaÚrsulađãhứalàsẽởđóchođếnkhihọcxong.Hơnnữa,vịchacốcòntạocơhộichoAmarantaÚrsulađicùngmộtnhómnữtusĩdòngFrancisco,nhữngngườinàyđếnTôlêđô,ởđóhọhivọnggặpđượcngườicóthểtintưởngđểgửigắmcôtasangBỉ.TrongkhisựliênhệđượcgấprútthựchiệnđểcóthểphốihợpđượcnhưvậythìAurelianoSegundo,vớisựgiúpđỡcủaPetraCotes,losắpxếphànhtrangchoAmarantaÚrsula.Vàobuổitốimàhọsắpxếpmộttrongnhữngchiếcrươngđựngđồcưới của Fernanda,mọi chuyện đã được chuẩn bị kĩ càng đếnmức cô học sinh AmarantaÚrsulanhớnhưinchỗnàođểbộlễphụcvàđôidépnhungdùngkhiquaÐạiTâyDương,chỗnàođểchiếcáokhoácbằnglendàymàuxanhcókhuyđồngcùngđôigiàydadêdùngkhicậpbến.AmarantaÚrsulacònbiếtcáchđinhưthếnàođểkhỏingãxuốngnướckhileolênbờ,rằngkhônglúcnàođượcrờicácnữtusĩhoặcrakhỏiphòngngủtrêntàunếukhôngphảilàdiăn,rằngkhiởngoàibiểnkhơikhôngđượctrảlờibấtkìcâuhỏinàocủabấtkìai,kểcảđànôngvàđànbà.Cômangtheomộtlọthuốcđểchốngsaysóngvàmộtcuốnsổcósáucâucầunguyệnđểtránhbãotố,dochínhchaAngelviết.Fernandamaychocômộtchiếcthắtlưngbằngvảibạtđểđựngtiềnvàchỉdẫnchocôcáchdùng,dặncôluônluônbuộcnóvàongười,khônglúcnàođượctháora,kểcảkhingủcũngvậy.Fernandacònđịnhchocômộtchiếcbônhỏbằngvàngđãđượctrángkiềmvàtẩyrửabằngcồn,nhưngAmarantaÚrsulakhôngnhậnvìsợrằngcácbạngáiởtrườngsẽchếnhạo.Vàithángsau,vàolúcsắpquađời,AurelianoSegundocònnhớlạilầncuốicùngôngnhìnthấyAmarantaÚrsulakhicôđangcốhạtấmkínhcửasổbámđầybụiởmộttoahạnghaiđểnghenhữnglờicăndặncuốicùngcủaFernanda,nhưngkhônghạđược.Hômđi,AmarantaÚrsulamặcbộlễphụcbằnglụahồngvớimộtchùmhoagiảnhonhỏcàitrêncầuvaibêntrái,điđôigiàydadêgótthấpcódâythắt,đôibíttấtvớinhữngdâynịtbằngcaosunổibậttrênbắpchân.AmarantaÚrsulacóthânhìnhthonthả,máitócdàibuôngtỏavàđôimắtlinhlợinhưmắtÚrsulakhibàởtuổicô.Lúctừbiệt,AmarantaÚrsulakhôngkhóccũngkhôngcười,điềuđócũngbiểulộtínhvữngvàngnhưtínhcáchcủaÚrsula.Ðibêncạnhtoalúctàuchuyểnbánh,vịnvàocánhtayFernandađểkhỏivấpngã,AurelianoSegundovẫncòncóthểgiơmộttaylênchàolạikhicongáiôngđưangóntaylênmiệnggửichachiếchôngiãtừ.VợchồngAurelianoSegundongồiyêndướiánhnắnggaygắtvànhìntheođoàntàuchođếnkhinóchỉcònnhưmộtchấmnhỏởphíachântrời,vàlúcấy,lầnđầutiênkểtừngàycưới,họômlấycánhtaynhau.Ngàymồngchínthángtám,trướckhicóthưtừBrusselsgửivề,JoséArcadioSegundotròchuyệnvớiAurelianotrongphòngcủaMelquíadesvàbỗngnóibângquơ:

-Hãyluônluônnhớrằnghọ,hơnbangànngười,đãbịquăngxuốngbiểnđấy!SauđóJoséArcadioSegundogụcxuốngnhữngtấmdathuộcđầychữvàchếtvớiđôimắt

vẫnmởto.Cùnglúcđó,trêngiườngcủaFernanda,ngườianhemsinhđôicủaôngđãkhôngcònphảichịuđựngnỗiđaukéodàinhưthểdonhữngchiếccàngcuabằngthépkẹpchặtmộtcáchkhủngkhiếptrongcổhọnggâynênnữa.Mộttuầntrướcđó,đểthựchiệnlờinguyềnlàsẽchếtbêncạnhvợ,AurelianoSegundođãtrởvềnhà,nóikhôngđược,thởkhôngđược,dườngnhưchỉcòndabọcxương,mangtheovềnhữngchiếchòmcủakẻlangthangnayđâymaiđóvàchiếcphongcầmcũkĩ.PetraCotesđãgiúpôngthudọnquầnáođểmangvề,vàđãđưatiễnôngmàkhônghềnhỏmộtgiọtnướcmắt,nhưnglạiquênkhôngđưachoAurelianoSegundođôiủngdamàôngmuốnđượcbỏvàoquantàicủamình.ÐếnkhibiếtrằngAurelianoSegundođãchết,PetraCotesliềnmặcmộtbộđồđenvàlấybáogóiđôiủnglại,đếnxinphépFernandavàoviếngngườiquácố.FernandakhôngchoPetraCotesbướcquacửa.

-Bàhãyđặtmìnhvàođịavịtôi,-PetraCotesnói,-vàbàhãytưởngtượngxemtôiyêuôngấynhưthếnàođểđếnnỗiphảichịusựkhổnhụcnày.

-Chẳngcósựkhổnhụcnàomàlạikhôngxứngvớimộtconở,-Fernandanói.-Hãychờđếnkhicómộtkẻnàokháctrongđámđànôngấychếtđi,đểmàđặtđôiủngđóvàoquantài!

Thựchiện lờihứacủamình,SantaSofíade laPiedaddùngmộtcondao làmbếpcắtcổhọngJoséArcadioSegundođểđảmbảochắcchắnrằngôngtakhôngbịchônkhivẫncònsống.Haitửthiđượcđặttronghaichiếcquantàigiốngnhau,vàởđóngườitathấyhọtrởlạigiốngnhaunhưđúccũngnhưhọtừnggiốngnhautừthuởlọtlòngđếnkhithànhniên.NhữngngườitrongđámbạnănchơingàytrướccủaAurelianoSegundođặtlênquantàicủaôngmộtvònghoađínhmộtdảibăngđenmangdòngchữ:“Nhữngconbòcáihãydạnghángra,kẻocuộcđờingắnlắm!”.Fernandarấtbựcbộivớisựbấtkínhđóvàsaiquẳngvònghoavàođốngrác.Trongsựlộnxộncủanhữnggiờphútcuốicùng,khiđưathihàihaingườirakhỏinhà,đámthanhniênsayrượuvàbuồnbãđãlầmlẫnquantàivàdođóchônquantàingườinọvàohuyệtngườikia.

CHƯƠNG18Trong suốtmột thời gian dài Aureliano không ra khỏi phòng củaMelquíades. Chú học

thuộc lòngcác truyệncổhoangđường trongcuốnsáchđãráchrời, cácbản tómtắtnhữngcôngtrìnhnghiêncứucủaHermann,mộtngườibạiliệt,cácchỉdẫnvềkhoaquỉthẩnhọc,cácđiểmmấu chất của loại đá giả kim, và cuốnNhững lời sấm truyền… củaNostradamus vànhữngnghiêncứucủaôngvềbệnhdịchhạch,bởivậy,khiđếntuổitrưởngthànhchúkhônghềhiểubiếtgìvềthờiđạimình,nhưnglạicónhữngkiếnthứccơbảncủangườithờiTrungcổ.Lúcnàobướcvàocănphòngđó,SantaSofíadelaPiedadcũngthấychúvùiđầuvàosáchvở.Cụmangchochúmộttáchcàphêkhôngđườngvàobuổisángvàmộtđĩacơmvớivàilátchuốiránvàobuổitrưa,đólàmónănduynhấtởnhànàykểtừkhiAurelianoSegundomất.SantaSofíadelaPiedadloviệccắttócbắtchấyrậnchoAureliano,sửaquầnáocũtrongnhữngchiếcrươngđãbịlãngquênchochúmặc,khithấyrâuriachúnhúra,cụmangdaocạovàchổibôixàphòngcủađạitáAurelianoBuendíađếnchochú.Chẳngaitrongsốnhữngngườiconcủađạitá,kểcảAurelianoJosé,lạigiốngngàiđếnnhưAureliano,nhấtlàởđôigòmácaovàđườngnétcươngnghịcóchútvẻtànnhẫncủakhóemiệng.TrướcđâyÚrsulatinrằngAurelianoSegundothườngnóimộtmìnhtrongkhingồihọcởtrongphòng,bâygiờSantaSofíadelaPiedadcũngnghĩnhưvậy.Thựcra,AurelianonóichuyệnvớiMelquíades.Saucáichếtcủahaianhemsinhđôikia,vàomộtbuổitrưaoiả,quasựphảnchiếucủacánhcửasổ,Aurelianonhìnthấyônggiàtangthươngvớicáimũcánhquạ,nhưđólàsựhiệnhìnhcụthểcủamộtkýứcđãhìnhthànhtrongđầuócchútừrấtlâutrướckhichúrađời.TrướcđóAurelianođãhoànthànhviệcphânloại thứchữcáiviết trêncác tấmda thuộc.KhiMelquíadeshỏiAurelianorằngchúđãbiếtngười ta ghi thứ ngôn ngữ nào trên đó chưa, chú trả lời không chút do dự: - Tiếng Phạn.MelquíadeshéchoAurelianobiếtrằngmìnhchẳngcònnhiềudịptrởlạicănphòngnày.NhưngMelquíadesbìnhtâmđiđếncáichếtvĩnhhằng,bởivìAurelianocóthờigianđểhọctiếngPhạntrongnhữngnămthángtrướckhicáctấmdathuộckiatròntrămtuổivàngườitacóthểđọcđượcchúng.ChínhMelquíadesđãchỉchoAurelianobiếtrằngởtrênconđườngchạyđếnbờsông,nơiởthờikỳCôngtychuốingườitathườngxemhậuvậnvàđoánmộng,trongcửahàngsáchcủamộtnhàthôngtháingườixứCatalunyacócuốnSanskritPrimer[41]mànếuAurelianokhôngmuavội thì chỉ sáunămsausẽbịgiánnhấmhết.Lầnđầu tiên trongrấtnhiềunămthángđãquacủađờimình,SantaSofíadelaPiedadđểlộmộttìnhcảm,vàđólàmộttìnhcảmsữngsờ,khiAurelianođòihỏicụmangvềchochúcáicuốnsáchnằmgiữatậpJerusalemgiảiphóng[42] và tập thơcủaMilton[43], phíabênphải cùng thuộchàng thứhai củagiá sách.VìkhôngbiếtchữnênSantaSofíadelaPiedadhọcthuộclòngnhữnglờihướngdẫnđóvàcụchạytiềnbằngcáchđembánmộttrongmườibảyconcávàngcònlạiởxưởngkimhoànmàchỉcócụvàAurelianobiếtchúngđãđượccấtgiấuởchỗnàotrongđêmbọnlínhlụcsoátngôinhà.AurelianotiếnbộtrongviệchọctiếngPhạn,trongkhiđóMelquíadesngàymộtthưanhạtvàxavời, lẫn dần vào ánh sáng ban trưa rực rỡ. Lần cuối cùng Aureliano cảm thấy cụ là lúcMelquíadesdườngnhưchỉcònlàmộtcáibóngkhôngthểnhìnthấyđanglầmrầm“TađãchếtvìbịsiếttrênnhữngcồncátởbờbiểnSingapore”.Cănphònglúcđóbỗngtrởnênthiếusứcđềkhángtrướcsựtấncôngcủabụibặmvànóngbức,củamọtvàkiến,củamốivàgián,nhữngconvật từngbiếnkiến thức trongsáchvởvàcác tấmda thuộckia thànhbụi.Trongnhàkhôngthiếuthứcăn,AurelianoSegundochếthômtrướcthìhômsaumộttrongnhữngngườibạncủaôngtừngđemtớichiếcvònghoavớidòngchữbấtkínhkiađãtrảchoFernandamộtkhoảntiềnmàôngtanợchồngbà.Cũngtừhômấymộtngườilàmnghềchuyểnhàngcứvàongàythứtưlạimangtớimộtlànthứcănđủchocảmộttuầnlễ.ChẳngbaogiờcóaibiếtrằngnhữngthứcănđólàdoPetraCotesgửitớivớiýnghĩ:bằngcáchtỏlòngthươnghạikéodài,bàsẽlàmkhổnhụcngườiđãtừnglàmmìnhkhổnhục.NhưngsựthùhằnđãtanbiếnnhanhhơncảchínhPetraCotestưởng,vàkhiấybàvẫntiếptụcgửithựcphẩmtớivìkiêuhãnh,vàsauđóvìcảmthương.CónhữnglầnkhiPetraCoteskhôngmuốnđibánvéxổsốnữavàdânchúngcũngđãmấthứngthúvớitròcờbạcấy,bàđãnhịnđểnhườngthứcănchoFernanda,vàPetraCotesluôn luônthựchiệntráchnhiệmgửi thựcphẩmchừngnàoFernandachưaquađời.ÐốivớiSantaSofíadelaPiedad,việcgiảmsốngườitrongnhàcólẽchocụmộtsựnghỉngơimàcụ

đượcquyềnhưởngsauhơnnửathếkỷlàmviệc.Khôngbaogiờngườitanghethấymộttiếngthởthancủangườiđànbàkínđáovàkhóhiểuấy,ngườiđãgieovàogiađìnhnàynhữngmầmmốngthầnthánhcủaRemedios-NgườiđẹpvàsựtrịnhtrọngbíẩncủaJoséArcadioSegundo,ngườiđãdànhcảcuộcđờicôđơnvàthầmlặngcủamìnhvàoviệcnuôinấnglũtrẻmàchúngkhôngnhớrõbằngmìnhlàconhaycháucủacụ.CụchămsócAurelianonhưthểchúrađờitừsựmangnặngđẻđaucủamình,vàchínhcụcũngkhôngbiếtrằngmìnhlàcốcủachúnữa.PhảiởtrongmộtgiađìnhnhưvậymớicóthểnghĩđượcrằngSantaSofíadelaPiedadthườngngủtrênmộttấmthảmdệtbằnglácọtrảitrênnềnnhàkhochứangũcốc,giữatiếngếchnháikêuđêm,vàcụcũngkhôngkểvớiairằngcómộtđêmcụđãthứcdậybởimộtcảmgiáchãihùnglàcóaiđóđangnhìnmìnhtrongbóngtối,thìrađólàmộtconrắnđộctrườntrênbụngcụ.SantaSofíadelaPiedadbiếtrằngnếuthuởtrướccụkểvớiÚrsulachuyệnđóthìthếnàoÚrsulacũngbắtcụphảingủtrêngiườngcủamình,nhưngởthờibuổinàychẳngaiđểýđếnđiềugìnếucụkhôngkêulênởngoàihànhlang,bởivìcôngviệcchântayởlòbánh,nhữngnỗihãihùngvềchiếntranh,việcchămsócconcháukhiếnchongườitakhôngcònthờigianđểnghĩđếnhạnhphúccủangườikhácnữa.ChỉcóPetraCotes,ngườimàSantaSofíadelaPiedadchưatừngbiếtmặt,lànhớđếncụthôi.Sắmchocụmộtđôigiàyđẹpvàmộtbộlễphục,đólàmónnợmàPetraCotesvẫnchưatrảđượcngaycảtrongnhữngngàythángtuyệtvờivớikhoảntiềndocáccuộcxổsốđưalại.ThuởmớiđặtchânđốnnhànàyFernandacónhiềulýdođểtinrằngSantaSofíadelaPiedadlàmộtngườilàmđàytớsuốtđời,vànếucómộtvàilầnFernandanghenóiđólàmẹchồngmìnhthìđócũnglàđiềurấtkhótin,đếnmứcbàphảimấtrấtnhiềuthờigianmớibiếtrằngquảđúngnhưvậy,nhưngchẳngbaolâubàlạiquênđi.SantaSofíadelaPiedadkhôngbaogiờthấykhóchịuvớicáivịtríthấpkémđó.Ngượclại,cụcảmthấythíchthúvớiviệcđihếttừxóxỉnhnàyđếnxóxỉnhkhác,khôngkêucamộtlời,luônchânluôntaysắpxếpvàdọndẹplạingôinhàrộngthênhthangnơimìnhđãsốngtừkhicòntrẻ,vàriêngtrongthờikỳcònCôngtychuốingôinhàấygiốngmộttrạilínhhơnlàmộtcưxá.NhưngkhiÚrsulaquađời,tínhcẩnthậnđếnmứckhắcnghiệtvàkhảnănglàmviệcphithườngcủaSantaSofíadelaPiedadcũngbắtđầusuygiảm.Khôngphảichỉvìcụđãtuổicaosứckiệt,màcònvìngôinhàđãnhanhchóngrơivàotìnhtrạngọpẹp.Mộtlớprêunonxanhrờnphủcácbứctường.Khingoàivườnkhôngcònchỗđấtnàotrống,cácloạicỏdạiliềnđộivỡnềnximăngởhànhlangnhưthểđộivỡmộttấmkính,vàtừcáckẽnứtđãmọclênchínhnhữngbônghoanhỏmàuvàngmàtrướcđóđếngầnmộtthếkỷÚrsulatừngnhìnthấytrongchiếccốcđựnghàmrănggiảcủaMelquíades.Chẳngcóthờigiờvàcũngchẳngcócáchgìngănchặnnhữngcuộctấncôngtànbạođócủathiênnhiên,suốtngàySantaSofíadelaPiedadxuađuổinhữngconthằnlằnđãchuivàophònghồiđêm.Mộtbuổisángcụtrôngthấynhữngconkiếnđỏrờibỏnhữngchỗximăngđãbịđàothủng,bòquavườn,leolênnhữngbờthànhcủathanggác,nơicónhữngcâythuhảiđườngđãúamàuđất,vàvàođếntậnchỗtrongcùngcủangôinhà.Thoạtđầucụdùngchổi,sauđódùngthuốcsâuvàcuốicùngdùngvôiđểgiếtlũkiếnấy,nhưngngàyhômsauchúnglạixuấthiệnởđúngchỗcũ,thườngxuyênqualại,bềnbỉvàbấtkhảchiếnthắng.Lúcđó,vìđangviếtthưchocácconmìnhnênFernandakhônghaybiếtgìvềcuộctấncôngkhôngthểngănchặnấycủađámcỏdạivàlũsâubọđangpháhoại.MộtmìnhSantaSofíadelaPiedadtiếptụcchiếnđấu,chốngchọivớicỏdạiđểkhôngkhôngthểtrànvàonhàbếp,xuanhữngbốimạngnhệnsinhsôinảynởrấtnhanhởtrêntườngvàmiếtxátlũmọt.NhưngkhithấycănphòngcủaMelquíadescũngbịmạngnhệnchăngvàbụiphủ,thìSantaSofíadelaPiedadbènmỗingàyquétdọnbalầnvàkhithấyrằng,bấtchấpsựdọndẹpcầnmẫncủamình,cănphòngvẫnbịđedọabởinhữngđốnggạchngóiđổvỡvàbầukhôngkhíhôihámmàchỉcóđạitáAurelianoBuendíavàviênsĩquantrẻxưakiatiênđoánđượcthìcụhiểurằngmìnhđãthấtbại.LúcấySantaSofíade laPiedadmặcbộlễphụcngàychủnhậtđãsờn,điđôigiàycũcủaÚrsulavàmộtđôitấtsợibôngmàAmarantaÚrsulađãtặngmình,rồigóihaihoặcbabộquầnáocònlạithànhmộtbọc.-Tachịurồi,-cụbảoAureliano,-cáinhànàythậtlàquárộng,vàcáithâncòmnàykhôngthểnàokhamnổiviệcthudọnchonótươmtấtđược.AurelianohỏiSantaSofíadelaPiedadđịnhđiđâuthìcụtrảlờibằngmộtcửchỉmậpmờnhưthểchẳnghềcómộtchútýthứcnàovềsốphậncủamình.Tuyvậy,cụcũngcốxácđịnhrằngsẽsốngnhữngngàycuốicủađờimìnhvớimộtbàemhọởRiohacha.Ðiềuấycũngkhônglấygì làmchắc.Vì từkhicácvị thânsinhcủaSantaSofíadelaPiedadquađời,cụkhôngcóquanhệvớiaitronglàng,khônghềcóthưtừhoặclời

nhắnhẹn,vàcũngchẳngainghethấycụnóivềmộtngườihọhàngnàocả.AurelianođưachoSantaSofíadelaPiedadmườibốnconcávàng,bởivìcụđãquyếtrađikhitrongtúichỉcònmộtpesovàhaimươilămxu.Quacửasổ,AurelianonhìnthấySantaSofíadelaPiedad,vớitấmthâncòngvìtuổitác,lêbướcquavườnmangtheomộtgóinhỏquầnáo,vànhìnthấycụthòtayvàolỗcửađểcàithenlạisaukhiđãrakhỏinhà.Từấykhôngaihaybiếtgìvềcụnữa.

SaukhibiếtrằngSantaSofíadelaPiedadđãbỏchạy,Fernandanóilảmnhảmsuốtmộtngàyròngtrongkhixemlạitừngchiếcrươngmột,từngchiếctủmộtđểyêntâmrằngcụđãkhônglấymộtthứgìmangđi.LầnđẩutiêntrongđờiFernandanhómbếpvàbàbịbỏngtay,rồibàphảinhờAurelianobàychocáchthứcphacàphê.Từđóvềsau,chínhAurelianolàngườilàmviệcbếpnúc.KhiFernandathứcdậythìthứcănđãđượcAurelianochuẩnbịsẵnvàủtrongtronóng,bàchỉcầnrakhỏiphòngngủmangvềăntrênmộtchiếcbànphủkhănbằngvảigai,bêntrêncóđặtnhữngcâyđènnến;khiăn,bàngồitrênchiếcghếtrongcùngcủamườilămchiếcghếtrống.TrongkhungcảnhđóAurelianovàFernandakhôngchiasẻvớinhaunỗicôđơn,màailoviệcngườinấy.Họquétdọnphòngmình;trongkhimạngnhệngiăngtrêncáckhómhồng,phủtrênxànhàvàdệttrêncácbứctường.ÐólàthờikỳFernandacóấntượngrằngngôinhànàyđầymaquái.Chẳngthếmàcácđồvật,nhấtlànhữngthứhàngngàythườngdùng,luônluôntựnóthayđổivịtrí.Fernandamấtthờigiantìmkiếmchiếckéomàbàcứđinhninhrằngmìnhđểtrêngiường,vàsaukhilụclọikhắpnơilạithấynótrongchiếctủởnhàbếp,nơibàtinrằngđãbốnngàyrồimìnhkhôngđặtchânđến.Ðộtnhiêntrongtủđựngcácbộđồănkhôngcònlấymộtchiếcđĩa,thếrồilạithấysáuchiếctrênbànthờvàbachiếcởchậurửabát.KhiFernandangồiviếtlạicàngthấycácđồvậtdichuyểnbấtngờhơn.Lọmựcđặtởbênphảisaulạithấyởbêntrái,bànthấmgiấybiếnmấtvàhaingàysaubàlạithấynằmởdướigối,nhữngtrangviếtchoJoséArcadiolẫnvớinhữngtrangviếtchoAmarantaÚrsula,vàbàluônluônbănkhoănlàđãbỏthưnọvàobìkianhưnhiềulầntừngxảyratrênthựctế.Cólầnbàmấtbút.Mườilămngàysaungườiđưathưmangtrảlại.Ôngtathấyởtrongtúicủamìnhvàđãđikhắpcácnhàhỏixemaicócâybútđó.Thoạtđầu,Fernandatinrằngnhữngchuyệnđólàdocácthầythuốckhôngthểnhìnthấygâyra,giốngnhưviệcmấtnhữngchiếcvòngtreotửcungdạotrước,vàbàbắtđầuviếtmộtbứcthưcầuxinhọđểchomìnhyên,nhưngrồibàphảingừnglạiđểlàmmộtviệckhác,vàkhitrởvềphòngchẳngnhữngbàkhôngthấyláthưbắtđầuviếtấyđâu,màngaycảmụcđíchcủaviệcviếtthưlàgìbàcũngquênnốt.CómộtdạobànghĩlàtạiAureliano.BàtheodõiAureliano,đặtcácđồvậtởlốiđivớiýđịnhsẽbắtquảtangkhichúđangmangchúngtừchỗnọbỏvàochỗkia,nhưngngaysauđóbàlạiyêntrírằngAurelianokhôngrakhỏiphòngcủaMelquíadesnếukhôngcầnđếnnhàbếphoặcnhàvệsinh,vàchúcònkhôngphảilàngườithíchđùanữa.ThếrồicuốicùngFernandatinrằngđólàsựquấynhiễucủamaquáivàbàchọncáchđốiphólàđểvậtnàocầnsửdụngvàođúngchỗấythậtchắcchắn.Bàbuộcchiếckéovàođầugiườngbằngmộtsợidâydài,buộcốngbútvàbànthấmgiấyvàochânbàn;dùngkeogắnlọmựcvàomặtbàn,ởphíabênphảichỗbàthườngngồiviết.Nhưngrồichẳngphảimọichuyệnêmđẹpngay,bởivìvừangồimayđượcmộtlúclạikhôngthểlôicáikéorachỗcầnphảicắt,vìsợidâybuộcngắnquánhưthểmaquỉđãcắtbớtđi.SợidâybuộcốngbútcũngvậyvàđếncảcánhtayFernandacũngngắnđi,vìvừangồiviếtmột lúcbàđãkhôngvớitớilọmựcnữarồi.CảAmarantaÚrsulaởBrusselsvàJoséArcadioởRoma,cảhaichẳngbaogiờbiếtnhữngđiềubấthạnhnày.Fernandaviếtchocácconràngbàsốnghạnhphúc,vàquảcóthếthực,chínhlàvìbàthấymìnhthoátkhỏimọisựràngbuộc,nhưthểmộtlầnnữacuộcđờiđangkéobàvềthếgiớicủachamẹmình,ởđóbàsẽkhôngphảikhổsởvềnhữngchuyệnhàngngàybởivìchúngđãđượcgiảiquyếtngaytrongtưởngtượng.ViệctraođổithưtừvớiconcáilàmchoFernandaquênmấtkháiniệmvềthờigian,nhấtlàtừkhiSantaSofíadelaPiedadbỏđi.Trướckiabàcóthóiquentínhngày,tínhthángvàtínhnămxemcònbaolâunữathìcácconbàtrởvềtheodựđịnh.Nhưngkhihếtlầnnàyđếnlầnkháchọbáothayđổithờihạnthìbàthấyngàythánglẫnlộn,vàthờigiandườngnhưkhôngtrôiđi.Lẽraphảisốtruộtlắmthìbàlạithấyhàilòngvớisựchậmtrễ.FernandakhôngnónglòngvớichuyệnnhiềunămsaukhiJoséArcadiothôngbáovớibàrằngsắplàmlễtuyênthệtuhànhsuốtđời,rồisauđólạinóirằnganhtađangchờkếtthúcchươngtrìnhthầnhọccaocấpđểhọcvềngoạigiao,bởivìbànghĩràngcóbiếtbaokhókhăntrắctrởtrênchiếcthangốcrấtdàidẫnđếnchiếcghếcủaThánhPeter[44].Ngược lại, bàxốnxangbởinhững tin tứcmàđốivớingườikhác chẳngcó

nghĩagì,vídụnhưchuyệncontraibàđãnhìnthấyGiáohoàng.BàcũngsungsướngnhưvậykhiAmarantaÚrsulachobiếtrằngchươngtrìnhhọccủacôsẽkéodàithêm,vìcôđượcxếploạiưunênđượcưuđãi,đólàđiềuchacôkhôngnghĩđếntrongkhitínhtoán.BanămđãtrôiquakểtừkhiSantaSofíadelaPiedadmangvềchoAurelianocuốnsáchngữpháptớikhichúdịchđượctrangđầutiên.Việclàmcủachúchẳngphảivôích,nhưngcũngmớichỉlàbướcđầutrênconđườngdàinhưchẳngthểnàolườnghết,bởivìvănbảnbằngtiếngTâyBanNhachẳngcóýnghĩagì:đóchỉlànhữngbàithơđượcmãhóa,Aurelianokhôngcòncácphươngtiệnđểtạocơsởchomìnhđisâuvàocácbàithơđó,nhưngvìMelquíadesđãtừngnóivớichúrằngởcửahàngsáchcủanhàthôngtháixứCatalunyacónhữngcuốnsáchsẽgiúpchúhiểuhếtcáctấmdathuộcnênchúquyếtđịnhxinphépFernandađikiếmnhữngcuốnsáchđó.Trongcănphòngđầygạchngóiđổvỡ-màsựgiatăngcủanhữngmảnhgạchngóinàysẽdẫnđếncáikếtcụclàlàmđổcănphòng-Aurelianosuynghĩtìmkiếmcáchtrìnhbàythíchđángyêucầucủamình,chúdựđoánkhungcảnhvàcơhội thíchhợp,nhưngkhi thấyFernanda lấythứcănủtrongtronóng-cơhộiduynhấtđểnóivớibà-thìnhữnglờiyêucầuđãchuẩnbịrấtkỹcàngbịứlạitrongcổ,khôngthểnóithànhlời.ÐólàlầnduynhấtmàAurelianotheodõiFernanda.ChúlắngnghetiếngchânFernandađilạitrongphòngngủ.Chúnghethấytiếngbàbướcracửađểnhậnthưcủaconcáivàgửingườiđưathưnhữngláthưbàviếtchohọ;đếnrấtkhuyachúcònnghethấytiếngbútdằnmạnhtrênmặtgiấytrướckhinghethấytiếngtắtđènvàtiếngcầukinhlầmrầmtrongbóngtối.ChođếntậnlúcấyAurelianomớingủvàchútinrằngngàymaicơhộimìnhmongmỏisẽđến.Aurelianocóảotưởngrằngđiềuyêucầucủamìnhsẽkhôngbịchốitừ,nênmộtbuổisángchúđãcắtđimáitócdàichấmvai,cạođibộrâutuatủa,mặcchiếcquầnchẽnvàchiếcáocócổgiảmàchẳngbiếtlàđãđượcthừahưởngcủaai,rồichúđếnnhàbếpchờFernandađiăn.Nhưngkhôngđếnngườiđànbàngàyngàyvẫnsốngởđây,ngườiđànbàđầungẩngcao,ngườiđànbàđilạirắnrỏiấy,màchỉđếnmộtbàlãođẹptuyệtvờimặcchiếcáokhoáclôngđiêuthửmàuvàng,độichiếcmiệnbằngbìacứngmạvàngvàcódángvẻyếuđuốicủamộtngườithườngkhócthầm.Thựcra,từkhithấybộtrangphụchoahậuđãbịgiánnhấmởtrongrươngcủaAurelianoSegundo,Fernandađãmặcnónhiều lần.Nếucóaiđóthấybàđứngtrướcgươnglàmdángvớicửchỉcóvẻđàicácđếvươngchắchẳnsẽchorằngbàbịđiên.Nhưngkhôngphảithế.Fernandachỉbiếnbộáohoahậuấythànhmộtcáimáynhớmàthôi.lầnđầutiênmặcnóvàongười,Fernandađãkhôngtránhkhỏicảmgiácứnghẹntrongtimvàmắtbàđẫmlệ,vìlúcấyFernandanhưcảmthấymùixitrênđôiủngcủamộtquânnhânđãđếntậnnhàtìmmìnhđểchomình làmhoahậu,vàtâmhồnbàtrởnêntrongsuốtvớisựtiếcnuốinhữnggiấcmơđãqua.Bàcảmthấymìnhđãgiàyếuvàcằncỗilắmrồi,đãkhácxabiếtbaonhiêuvớiFernandacủanhữnggiờphútđẹpđẽnhấttrongđời,đếnmứcbàcũngnhớtiếccảnhữnggiờphútmàbàcoilàtồitệnhất,vàchỉkhiđóFernandamớithấyrằngnhữngchùmhoakinhgiớiởngoàihànhlangvàhơinướcbốclêntừnhữngkhómhồngvàolúcchiềuvề,thậmchícảbảnchấthungdữcủanhữngkẻđếntừnơixalạ,làcầnthiếtbiếtbaođốivớimình.Tráitimnguộilạnhcủabà,từngchốngđỡvữngvàngvớinhữngmiếngđònrấtchínhxáccủađờisốngthườngngày,giờđâybịrạnvỡbởicuộctấncôngđầutiêncủanỗihoàinhớ.Cảmgiácđaubuồnđãtrởthànhmộtnhucầucủabà,nótănglêntheonămthángvàdầndầntrởthànhmộtthóixấu.Bàlàmchomìnhtrởthànhmộtngườinhântừtrongnỗicôđơn.Nhưngbuổisớmấykhibàvàobếpvàthấytáchcàphêmàchàngtraitrẻgầygò,xanhxaovàcóánhmắtmơmàngkiaphachomình,thìbàcảmthấynhưbịmộtcáigìđórấtkỳquặcđậpvàomình.ChẳngnhữngFernandađãkhôngchophépAurelianođi,màtừđóbàcòncấtkỹchìakhóanhàtrongchiếctúiđựngnhữngchiếcvòngtreotửcungkhôngdùngđến.Sựcẩnthậnấylàvôích,bởivìnếunhưAurelianomuốnthìchúcóthểrađirồilạitrởvềmàbàkhôngthểnhìnthấy.Nhưngsựgiamhãmlâungày,sựmơhồvềthếgiớibênngoàivàthóiquenphụctùngđãlàmkhôhéonhữngmầmmốngbướngbỉnhtrongAureliano.Thếlàchútrởvềphòngmình,xemđixemlạinhữngtấmdathuộcvàđếntậnđêmkhuyavẫnnghetiếngkhócsụtsùicủaFernandaởphòngngủcủabà.Mộtbuổisáng,nhưthườnglệ,Aurelianođinhómbếp,chúthấytrongđốngtrolạnhvẫncònnguyênnhữngthứcănđểchoFernandatừhômtrước.AurelianovộingóvàophòngvàthấyFernandanằmtrêngiường,đắpchiếcáokhoáclôngđiêuthử,bàđẹphơnbaogiờhết,vàdabàtrắngnhưngà.Bốnthángsauđó,khiJoséArcadiotrởvềthìđãthấybàbấtđộng.KhôngthểthấyaigiốngmẹhơnJoséArcadio.Anhchàngmặcmộtbộlễphụcbằnglụamàuđen,chiếcáo

cổ tròn và cứng, và thắtmột dải lụamềm thay cà vạt.Ðó làmột chàng trai xanh xao, suynhược,ánhmắtmệtmỏivàkhóemiệngyếuđuối.Máitócđen,bóngvàmượt,đượcphânđôibởimộtđườngngôithẳngtắpvàtrắngbệchchạygiữađầu,giốngnhưtóccủacácthánhmàngườitathườngthấyquatranhtượng.Bóngmờcủabộrâuđãđượccạotrênkhuônmặtnhưđược làm bằng nến là dấu hiệu của người đã trưởng thành. Ðôi tay trắng nhợt với nhữngđườnggânxanh,nhữngngóntaynhưnhữngcongiun,trênngóntrỏởbàntaytráicómộtchiếcnhẫntobằngvànggắnmặtđáquý.KhimởcổngchoJoséArcadio,Aurelianochẳngcầnđoánxemlàaicũngbiếtrằngđâylàngườitừxađến.KhiJoséArcadiovào,ngôinhàngàongạtmùinướchoamàÚrsulađãrảylênđầukhianhchàngcònnhỏđểbàcụtrongcảnhmịtmùcóthểnhậnrathằngchút.Khôngthểhiểuđượcvìsaomàsaurấtnhiềunămđixa,JoséArcadiovẫnlàmộtchúbégiàtrướctuổi,buồnvàcôđơnghêgớm.JoséArcadiođếnthẳngphòngcủamẹanh,ởđóAurelianođãlàmtheocáchcủaMelquíades:chothủyngânbốchơibốnthángtrongcáiốngcủacụtổsáuđời,đểgiữgìnthithể.JoséArcadiokhônghỏimộtđiềugì.Anhchànghônlêntrántửthi,rồilấytừdướiváyramộtchiếctúinhỏtrongcóbachiếcvòngtreotửcungchưadùngvàchiếckhóahòmquầnáoAnhtalàmtấtcảnhữngviệcđómộtcáchdứtkhoát,kháchẳnvớisựmềmyếucủamình.JoséArcadiolấytừhòmquầnáoramộtchiếchộpnhỏcónạmgiahuyvàtrongchiếchộpngàongạthươnggỗtrắcbáấy,anhtathấymộtbứcthưrấtdài,ởđóFernandanhưrútruộtrútgankểbiếtbaonhiêusựthậtmàbàđãgiấukín.Anhchàngđứngđọcláthưấymộtcáchđầykhaokhátnhưngkhônghềbănkhoăn,đếntrangthứbathìdừnglạinhìnAurelianovớivẻhơihờhững.

-Vậyra,-JoséArcadionóivớigiọngsắcngọtnhưdaocạo,-Màylàmộtđứaconhoang.-CháulàAurelianoBuendíamà!-Cútvềphòngcủamàyđi-JoséArcadionói.Aurelianovềphòngvàkhôngrakhỏiđấynữa,kểcảkhinghethấytiếngồnàocủađámtang

côđơnchúcũngkhôngvìtòmòmàbướcra.Thỉnhthoảng,từnhàbếpAurelianonhìnthấyJoséArcadiođiđilạilạiquanhnhàđểmàlịmđitrongnhịpthởđầykhaokhátdụcvọngcủamình,vàđếnquánửađêmchúvẫncòndõitheotiếngbướccủaJoséArcadiotrongcácphòngngủđổnát.TrongnhiềuthángAurelianokhôngnghethấytiếngnóicủaJoséArcadio,chẳngphảichỉvìanhtakhôngnóivớichú,màcònvìchúchẳngmuốncóchuyệngìxảyravàchẳngmuốnmấtthờigiansuynghĩvềbấtcứviệcgìngoàinhữngtấmdathuộckia.KhiFernandachết,AurelianođãlấyđếnconcávànggầnnhưlàconcuốicùngvàđãđếnhiệusáchcủanhàthôngtháixứCatalunyađểmuanhữngcuốnsáchmàchúcần.Trênđườngđi,Aurelianochẳnghềquantâmtớinhữnggìmàmắtmìnhnhìnthấy,cólẽvìchúkhôngcónhữngkýứcvềchúngđểsosánh,vànhữngconđườngvắngvẻ,nhữngngôinhàbuồntẻcũngchẳngkhácgìnhữngconđườngvànhữngngôinhàchúđãtừngtưởngtượngthấytrướcđây,khichúcònkhaokhátlàmquenvớichúng.AurelianođãtựchophépmìnhlàmđiềumàFernandacấm,đólàlầnduynhấtvớimụcđíchduynhấtvàtrongmộtkhoảngthờigianvôcùngngắnngủi,chúđimộtmạchquamườimộtôphốngăncáchnhàmìnhvớiconđườngmàởđótrướcđâyngườitathườngđoánmộng,rồikhókhănlắmmớivàođếnmộtnơinhemnhuốc,tốitămvàchậtchộiđếnmứcdườngnhưkhôngthểxoaytrởđượcthânmình.Ngôinhàchẳnggiốngmộthiệusáchmàgiốngnhưmộtnơichứarácvớinhữngcuốnsáchcũđểlộnxộntrênnhữngchiếcgiáđãbịmọt,trongcácxóxỉnhđầymạngnhện,vàngaycảởnhữngchỗlẽralàlốiđi.Trênmộtchiếcbàndàicũngchấtđầysách,chủnhàđangviếtmộtbàivăndàidằngdặcvớinhữngchữbaybướmvàhơirốirắmtrênnhữngtờgiấyrờixétừcuốnvởhọctrò.Ôngtacómộtmáitócbạcrấtđẹpvànhôratrướctrán,trônggiốngchiếcmàocủaconchimdẻcùi;đôimắtmàuxanh,linhlợivàhẹptoátrasựnhântừcủamộtngườiđãtừngđọctấtcảcácthứsách.Ôngtamặcmộtquầncộcđẫmmồhôi,vàkhôngngừngviếtđểxemaiđến.Aurelianodễdàngthấynămcuốnsáchmìnhcầngiữađốngsáchhỗnđộnđó,bởivìnónằmđúngởchỗMelquíadesđãbảochochúbiết.Khôngnóimộtlờinào,AurelianođưachoônggiàthôngtháingườixứCatalunyanămcuốnấyvàconcávàng;ônggiàngắmnghíanhữngthứđó,đôilôngmàyôngnhíulạinhưhaiconsâuróm.

“Cólẽmàyđiênchắc”,ônggiàvừanóibằngngônngữđịaphươngcủamìnhvừanhúnvai,rồiđưalạichoAurelianonămcuốnsáchvàconcávàng.-Hãymangchúngđi,-ônggiànói

tiếngCatalan[45]-NgườiduynhấtđọcnhữngcuốnsáchnàylàcụIsaac,NgườiMÙ[46].Vậychúmàyhãynghĩkỹvềviệcmình làm. JoséArcadiosửachữa lạiphòngngủcủaMeme,anhsaiquétdọn, sửa lại các tấmrèmcửabằngnhungvà tấmtrướnggấmtrướcchiếcgiườngphóvương,vàsửdụnglạiphòngtắmđãbịbỏmàcáibồnchứanướcbằngximăngởđóbịvángnướcđặcvàbẩnlàmchođenlại.Tronghaicănphòngấy,sựcaongạocủacácloạivậtdụng,củanhữngthứhàngngoạilai,củacácthứnướchoarởmvàcủacácloạiđátrangsứcrẻtiềnđãgiảmhẳnđi.ThứduynhấtởtrongphầncònlạicủangôinhàcảntrởJoséArcadiolànhữngbứctượngthánhtrênbànthờ,dođómộtbuổichiềuanhtađemchúngđấtthànhtrotrênmộtđốnglửanhómởsân.JoséArcadiongủđếnquámườimộtgiờ.Anhchàngvàonhàtắmvớimộtchiếcáorộngmặctrongnhàđượctrangđiểmbằngcáchrútchỉvàthêuhìnhconrồngmàuđỏ,điđôidépcóđườngviềnmàuvàng;vàởđó,vừacầukinhchậmrãivàkéodài,anhtavừanhớđếnRemedios-Ngườiđẹp.Trướckhitắm,JoséArcadiodùngcácchấtmuốiđựngtrongbachiếclọbằngđávânvẩythơmbồnđựngnước.Anhchàngkhônglấygáo làmbằngvỏquảbíđểdộinướclênngườimàlạingâmmìnhtrongnướcthơmngát,nằmngửaởđóđếnhaigiờđồnghồmơmàngvớisựmátmẻvàvớinỗihoàinhớAmaranta.Vàingàysaukhitrởvề,JoséArcadiođãbỏbộquầnáobằnglụađen,khôngnhữngvìnóngmàcònvìởđâybộđồấychỉmìnhanhtacóthôithayvàođóanhtamặcquầnchẽn,rấtgiốngquầncủaPietroCrespimặctrongnhữngbuổidạykhiêuvũvàchiếcáobằnglụatơtằmcóthêunhữngchữviếttắttênmìnhtrênngực.Mỗituầnhailầnanhchànggiặttấtcảnhữngquầnáothayra,vàtrongkhichờquầnáoấykịpkhi anh tamặcbộđồ rộngdùng trongnhà, vì chẳng cònbộnàokhác.Khôngbao giờ JoséArcadioănởnhà.Anhchàngđikhỏinhàtừlúccáinóngbantrưabắtđầudịuđivàkhuyamớitrởvề.Khiấyanhchàngtiếptụcđiđi lại lạibuồnbã,thởhítnhưmộtconmèo,vànghĩtớiAmaranta.Bàtavàcáinhìnhếthoảngcủacáivịthánhtrongánhsángcủangọnđènđêmlàhaikỷniệmcònlạitronganhchàngvềngồinhànày.Rấtnhiềulần,vàocáithángtámkỳlạởRoma,giữagiấcmơJoséArcadiomỏmắttrừngtrừngvànhìnthấyAmarantatừtrongbểnướcxâybằngđávânchuilên,vớichiếcváymỏngvàchiếcbăngđenbăngtrêntay,bàđãđượclýtưởnghóabởinỗibuồnkhổcủakẻsốngbiệtxứ.NếunhưAurelianoJosécốgắngdìmnghẹthìnhảnhđótrongbùnmáucủachiếntranh,thìngượclại,JoséArcadiolạicốgắnglưugiữnósốngđộngtrongbùnlầycủadụcvọng,trongkhilàmvuilòngbàmẹvớisựdốitrávềlòngướcmuốntrởthànhGiáohoàng.CảJoséArcadiovàFernandađềukhôngbaogiờnghĩrằngnhữngthưtừhọviếtchonhaulàsựtraođổivềnhữngđiềubịađặthoangđường.JoséArcadio,từngbỏlớphọcchuyênđềngaysaukhiđếnRoma,vẫntiếptụcđọcsáchvềthầnhọcvàluậttuhànhđểtránhnguyhiểmchoviệcthừakếtàisảnlớnlaomàmẹanhtathườngnóiđếntrongnhữngbứcthưđầycámdỗ,vànócóthểgiảithoátchoanhtakhỏicảnhsốngnghèokhóvàbẩnthỉumàanhtađangchungđụngvớihaingườibạn trênmột chiếcgácxépởTrastevere.Khi JoséArcadionhậnđượcláthưcuốicùngcủaFernanda,láthưđượcviếttheodựcảmvềcáichếtđangđếngần,anhchàngliềnnhặtnhữngmảnhcuốicùngcủađồtrangsứcgiảcủamìnhbỏvàova-li,rồichuivàohầmmộtchiếctàuthủyđểvượtbiển,tạiđónhữngngườidicưchenchúcnhưmộtlũbòởlòsátsinh,họănmìốngvàphomátđãcógiòi.

TrướckhiđọcbảnchúcthưcủaFernanda-bảnchúcthưchỉlàmộtbảntómtắtvụnvặtvàmuộnmàngnhữngsựbấthạnh-thìnhữngthứđồđạcđãrệurãvànhữngđámcỏdạiởhànhlangđãchỉchoJoséArcadiobiếtrằnganhtađãrơivàomộtcạmbẫykhôngbaogiờcóthểthoátrađược,đãbịđẩyrakhỏicáivầngsángcủakimcươngvàbầukhôngkhícổkínhcủamùaxuânxứRoma.Nhữnglúcmấtngủđầymệtmỏivìbệnhhen,JoséArcadiođođiđolạichiềusâunỗibấthạnhcủamình,vàlụclọingôinhàutối,ởđótiếnglahétgiànuacủaÚrsulađãtừngkhiếnchoJoséArcadiokhiếpsợthếgiớibênngoài.ÐểchắcchắnlàchúbéJoséArcadiokhônglạctrongsựmịtmù,xưakiacụđãbắtchúphảiởcốđịnhtrongmộtgócphòngngủ,đólànơiduynhấtcủachú,cònnhữngngườichếtthìthườngđiđilạilạitrongnhàtừlúctrờivềchiều.“Bấtcứmộtviệclàmxấugìcủamàycácthánhcũngsẽnóivớita”,Úrsulabảochúthế.NhữngđêmhãihùngthuởấuthơcủaJoséArcadiođãthulạitronggócnhà,ởđóchúbéphảingồiyênnhưbấtđộngtrênmộtchiếcghếchođếngiờđingủ,toátmồhôivìkhiếpsợ,dướicáinhìncảnhgiácvàlạnhlùngcủacácvịthánhmáchlẻo.Cáihìnhphạtấythậtlàvôích,bởivìthuởấyJoséArcadiođãsợhãi tấtcảnhữnggìởquanhmìnhvàđãđượcchuẩnbịsẵnsàngđểgiậtmìnhkinhsợtrướcbấtcứcáigìsẽgặptrongcuộcđời:nhữngngườiđànbàngoàixãhộinếu

khôngnghelờichamẹsẽbịbănghuyết;nhữngngườiđànbàtronggiađìnhnàynếukhôngcẩnthậnsẽđẻranhữngđứaconcóđuôilợn,nhữngcongàchọiđưalạicáichếtchonhữngngườiđànôngvàsựgiàyvòlươngtâmchonhữngngườikhác;nhữngkhẩusúngmàchỉsờvàothôicũngbịngườitakếtánratrậnhaimươinăm;nhữngcôngtrìnhsailệchchỉđưađếnnỗithấtvọngvàsựđiênloạn,tấtcả,tấtcảnhữngthứmàChúatrờiđãsángtạonênvớilòngtừthiệnvôbiênthìquỉsứđãlàmchohưhại.ÁnhsángnơicửasổcùngtiếngkỳcọcủaAmarantaởtrongbồntắmvàcảmgiácthúvịdo“củkhoaibằnglụa”đưalạicứlanlantrênđôichân,tấtcảđềuđãgiảithoátJoséArcadiokhỏinỗikinhhoàngtừngkhiếnchúthẫnthờsợsệtkhithứcdậy.Khiấy,đếncảÚrsulacũngkháchẳnđidướiánhsángrựcrỡrạngtỏatrênvườn,bởivìởđócụkhôngnóivớichúnhữngchuyệnkhủngkhiếpmàlạidùngbộtthanđánhbónghàmrăngchochúđểchúcónụcườirạngrỡcủamộtGiáohoàng,cắtvàmàinhẵnmóngtaychochúđểchonhữngngườihànhhươngđếnRomatừmọinơitrêntráiđấtsẽphảikinhngạctrướcsựthanhkhiếtcủađôitayGiáohoàngkhingàibanphướclànhchohọ,vàchảichochúkiểutóccủamộtGiáohoàng,phunnướchoavàochúđểthânthểvàquầnáochútỏahươngthơmcủamộtGiáohoàng.ỞsânCastelGandolfo,JoséArcadiođãnhìnthấyGiáohoàngtrênbancôngkhingàiđọcmộtbàidiễnvănbằngbảythứtiếngtrướcmộtđámđôngkháchhànhhương,vàquảthậtlàJoséArcadiochỉchúýđếnmàutrắngngầntrênđôitaynhưđượcnhúngbộtcủaGiáohoàng,sựrựcsángcủabộáoquầnmùahèngàimặcvàmùihươngbíẩncủathứnướcthơmngàidùng.Khoảngmộtnămsaukhitrởvềnhà,đểcótiềnăn,JoséArcadiođãbánhếtnhữngcâyđènnếnbằngbạcvàchiếcbôvàngcókhảmgiahuymàđếnphútcuốicùnganhchàngmớibiếtrằngthậtrachỉcónhữngđườngkhảmmớibằngvàngthôi,thìsựgiảitríduynhấtcủaJoséArcadiolàtụtậpbọntrẻtronglànglạiđểchơiđùaởnhàmình.Anhchàngchơivớichúngtừtrưa,bảochúngnhảydâyởvườn,hátởhành langvànhào lộn trênnhữngchiếcghếởphòngkhách,trongkhiđóanhchàngđiđếntừngnhómdạychungnhữngbàihọcvềcáchcưxửtốtđẹp.Khiấy,nhữngchiếcquầnchẽnvàáolụachẳngcòn,JoséArcadiovậnbộđồcũxoàngxĩnhmuaởmộtkhocủanhữngngườiẢ-rập,nhưnganhchàngvẫngiữvẻtrịnhtrọngyếuđuốivàphongtháigiáohoàngcủamình.BọntrẻconxâmchiếmngôinhàgiốngnhưtrướcđâyđámbạngáicủaMemetừnglàm.Ðếntậnđêmkhuyavẫncònthấytiếngchúnghòreonhảymúa,khiếnchongôinhàgiốngnhưmộtnhàtrẻkhôngcókỷluật.AurelianokhôngbậntâmvềsựxâmlấnấykhibọntrẻconchưaquấyrầyđếnchúởtrongphòngcủaMelquíades.Mộtbuổisánghaiđứanhỏđẩycửavàchúngkinhngạckhinhìnthấymộtngườiđànôngbẩnthỉu,râutócbùxùđangdịchnhữngtấmdathuộctrênbànlàmviệc.Chúngkhôngdámvàonhưngvẫntiếptụclượnquanhcănphòng,chúnglấplóvàxìxàoquanhữngkẽhở,némsâubọvàonhữngôcửasổtròn,vàcólầnchúngđóngđinhvítcửaravàovàcửasổ,khiếnchoAurelianotốnnửangàymớimởđược.Khoáitrávìnhữngtrònghịchngợmcủamìnhkhôngbịtrừngtrị,mộtbuổisángkhácbốnđứanhỏđãvàophòngtrongkhiAurelianođangởbếp,chúngquyếtđịnhpháhủynhữngtấmdathuộc.Nhưngngaykhichúngvừamớitúmlấynhữngtấmdangảmàuvàngấythìmộtsứcmạnhthầnlinhđãnângchúnglênkhỏimặtđất,giữchúnglơlửngtrongkhôngtrungchođếnkhiAurelianoquaytrởvềvàgiằnglạinhữngtấmdathuộcđó.Từấy,bọntrẻkhôngcònđếnquấyrầyAurelianonữa.Bốnđứatrẻlớnnhất,nhữngđứavẫncònmặcquầncộcmặcdùđãchớmbướcvàotuổithànhniên,quantâmđếndángvẻbênngoàicủaJoséArcadio.Chúngđếnsớmhơnnhữngđứakhác,dànhcảbuổisángđểcạorâu,dùngkhănnóngxoabóp,sửasangmóngtaymóngchânvàxứcnướchoachoanhta.Cóvàilầnchúngvàobồntắm,xátxàphòngtừchântớiđầuJoséArcadio,trongkhiđóanhchàngnằmngửatrongnướcnghĩđếnAmaranta.Sauđóchúnglaungười,thoaphấnkhắpngườivàmặcquầnáochoanhchàng.Trongđámtrẻấycómộtđứatócnâuvàquăn,đôimắtnhưthủytinhnâuhồnggiốngmắtthỏithườngngủtrongnhà.NógắnbórấtchặtchẽvớiJoséArcadio,thườngởbêncạnhanhchàngtrongnhữngđêmmấtngủvìbệnhhen,imlặngvàtheoanhchàngđiđilạilạitrongngôinhàutối.Mộtđêm,qualớpximăngtrong,JoséArcadiovàđứabékianhìnthấytrongphòngngủcủaÚrsulamộtthứánhsángmàuvàng,nhưthểmặttrờivừatừtronglòngđấtchiếuhắtánhsánglênđãbiếnnềnnhà thànhmột tấmkínhmờ.Họkhôngcầnphải tìmtâmđiểmnguồnsángđó.Chỉcầnnângnhữngtấmkínhvẽhìnhđãvỡởgócnhà,nơithườngxuyênđặtchiếcgiườngcủaÚrsulavàlànơiánhsángtậptrungnhất,làthấyngaycáihầmbímậtmàAurelianoSegundođãtìmkiếmkhổsởtrongnhữngcuộcđàobớiphátsốtlênmàkhôngthấy.Tronghầmcóbachiếctúi

tảiđượcchằngbuộcbằngdâyđồngđựngbảyngànhaitrămmườibốnđồngDoblónvàmỗiđồngDoblóntrịgiábốnđồngDobla[47],nhữngđồngtiềnvàngấyđangtiếptụcphátsángnhưthanhồng.Việctìmthấykhobáugiốngnhưmộtcúbùngcháyvậy.ÐánglẽtrởlạiRomavớivậnmaytráimùa-đólàgiấcmơấpủtừlâutrongcảnhnghèokhó-thìJoséArcadiolạibiếnngôinhàthànhthiênđườngởmặtđất.Anhchàngthaycácrèmcửasổvàtấmtrướngởphòngngủbằngnhungmới,sailátgạchnềnnhàtắmvàốpgạchmenmàulêncácbứctường.Chiếctủởphòngănchấtđầycácloạiquảngọt,giăm-bôngvàhoaquảướpvangnho;cănnhàkhochứangũ cốc bấy lâu nay bỏ không, nay lại đượcmở cửa để chứa các loại rượumà chính JoséArcadio lấyởnhàga xe lửa, đựng trongnhững chiếchộp có ghi tên anh ta.Mộtđêm, JoséArcadiovàbốnđứatrẻlớnnhấtkiamởmộtcuộcliênhoankéodàiđếntậnsáng.Ngaytừsáugiờsángchúngtrầntruồngrakhỏiphòngngủ,trúthếtnướctrongbồntắmvàđổđầyrượusâmbanhvàođấy.Chúngđànđúmlặnngụpbơilộitrongđógiốngnhưnhữngconchimbaytrênmộtbầutrờimàuvàngđầynhữngbọtbongbóngthơmngát,trongkhiJoséArcadiokhôngđùavuivớichúngmànằmngửathảnổimình,đôimắtmởto,đangtưởngnhớtớiAmaranta.JoséArcadionằmnhưvậy, suy tưvànhấmnháp lại vịđắngcủanhững thúvui lầm lỗi củathình,chođếnkhibọntrẻđãmệtvànháonhácùavàotrongphòngngủ,ởđóchúnggiậtnhữngtấmrèmnhungđể laungười, trongcảnhnhốnnháochúng làmtấmgươngrạnvỡ làmbốn,chennhaungủlàmráchcảkhăntrảigiường.JoséArcadiotừphòngtắmtrởvềthìthấychúngđangtrầntruồngnằmngủchenchúctrongcănphòngngộtngạt.Anhtabựcbội,vìsựpháhoạicủachúngthìítmàvìcảmgiácghêtởmvàthươnghạiđốivớichínhbảnthânmìnhtrongcảnhtrốngrỗngbuồntẻdocuộctráctánggâynênthìnhiều,liềntúmvộilấychiếcgậyđuổichócủalinhmụcvẫnđểởdướiđáyhòmcùngnhữngcôngcụtrừngphạtkhoemàgiáohộivẫndùng,rồiđuổichúngrakhỏinhà,anhtalahétnhưđiênvàquấtvàochúngkhôngthươngxót.JoséArcadiosuysụpvìmộtcơnhenkéodàihàngmấyngày,vàtrôngnhưngườihấphối.Ðếnđêmthứba,vìkhôngchịunổisựtứcthở,JoséArcadiođànhtớiphòngAurelianonhờđếnmộthiệuthuốcgầnđấymuagiúpmộtítthuốcbộtđểvềxôngđườnghôhấp.ThếlàAurelianorakhỏinhàlầnthứhai.ChúchỉcầnquahaiôphốlàđãđếnmộthiệuthuốccónhữngtủkínhđầybụibặmđựngnhữnglọsànhnhãnghitênthuốcbằngtiếngLatinh;ởđó,mộtcôgáicósắcđẹpbíẩncủamộtconrắnvùngsôngNil,bánchochúthứthuốcmàJoséArcadiođãghitrêngiấy.Lầnthứhainhìnthấyphốxáhoangvắng,lúcnàyđangnằmtrongánhsángvàngvọtcủanhữngngọn đèn đường, Aureliano cũng chẳng tòmò hơn lần trước. Khi José Arcadio tưởng rằngAurelianođãtrốnđimấtrồithìthấychútrởvề,lúcấyAurelianohơitứcthởmộtchútvìvộivàng,vìcốlêđôichânmềmyếuvàchậmchạpdobịtùtúngvàthiếuhoạtđộng.Tháiđộdửngdưngvớithếgiớibênngoàicủachúđượcthểhiệnquárõràngchonênsauđóvàingày,khiJoséArcadiokhôngthựchiệnlờihứavớimẹmình,đãchophépAurelianotựdođiđếnnơimàchúmuốn,Aurelianođãtrảlời:-Cháuchẳngcóviệcgìlàmởngoàiđườngcả.

Aurelianotiếptụctựgiammìnhtrongphòngvàvùiđầuvàonhữngtấmdathuộc,dầndầnchúđọcđượcnhữngđiềughitrênđónhưngvẫnchưadiễngiảiđượcnộidungcủachúng.JoséArcadiomangđếnphòngchoAurelianonhữnglátgiăm-bôngvànhữnghoatráingọtngàođểlạitrênmiệngdưvịcủamùaxuân,vàcóhailầncònchocảrượungonnữa.JoséArcadiokhôngquantâmđếnnhữngtấmdathuộcmàanhtacoilàmộttròtiêukhiểnbíẩn,nhưnglạichúýđếnsựthôngtháikỳlạvàkiếnthứcvềthếgiớikhônghiểuvìsaocóđượcởthằngcháuưusầuấycủamình.AnhtabiếtrằngAurelianocókhảnăngđọcđượctiếngAnhvàtrongkhinghiêncứunhữngtấmdathuộcAurelianocònđọctừđầuchícuốisáutậpbáchkhoatoànthưnhưđọctiểuthuyết.ThoạtđầuanhtacholànhưvậykhithấyAurelianocóthểnóivềRomanhưlàđãtừngsốngởđónhiềunăm,nhưngngaysauđóanhtabiếtrằngAurelianocònbiếtnhiềuthứkhôngcótrongbáchkhoatoànthư,vídụnhưgiáhàngchẳnghạn.“Ngườitabiếttất”,đólàcâutrảlờiduynhấtcủaAurelianokhiJoséArcadiohỏichúrằnglàmthếnàomàcóđượchiểubiếtđó.Vềphầnmình,AurelianongạcnhiênvìthấykhinhìngầnJoséArcadiorấtkhácvớihìnhảnhmàmìnhghinhậnkhinhìnanhtađiđi lại lại trongnhà: JoséArcadio làngườicóthểcười,thỉnhthoảngcóthểtựchophépmìnhnuốitiếcquákhứcủagiađình,vàcóthểbănkhoănvềcảnhnghèonàntrongcănphòngcủaMelquíades.Việcnhíchlạigầnnhauấygiữahaingườicôđơncùngdòngmáucònxamớiđạtđếnmộttìnhhữunghị,nhưngnóchophéphọchịuđựngđượcnỗicôđơnsâulắngkhôngthểnàođo,nỗicôđơnấyvừalàmchohọxanhauvừalàmcho

họgầnnhau.Khiấy,JoséArcadiocóthểnhờAurelianogiảiquyếtgiúpnhữngkhókhănnhấtđịnhtrongnhữngviệcnhàmỗingàymộtnặngnềthêm.Aurelianothìđãcóthểngồiđọcởngoàihànhlang,nhậnnhữngbứcthưthườngxuyênđếnđúnghạncủaAmarantaÚrsulavàcóthểsửdụngcáiphòngtắmmàkhimớivềJoséArcadiođãkhôngchochúbénmảngtới.

Mộtsớmnóngnựccảhaingườibịđánhthứcbởinhữngtiếnggõcổngkhẩncấp.Ngườiđếnnhàlàmộtônggiàđenđủicóđôimắttovàxanhđemlạichogươngmặtôngtamộtthứánhlântinhmaquái, trêntrán inhìnhchữthậptrothánh.Bộquầnáomạthạng,đôigiàyrách,chiếcbalôcũđeotrênvailàhànhtrangduynhất,nhữngthứđókhiếnôngtacóvẻmộtngườihànhkhất,nhưngtưthếcủaôngtalạiđĩnhđạckháchẳnvớicáivẻngoàiấy.Chỉcầnnhìnquaôngtamộtlần,dùlàởtrongphòngkháchtốimờ,cũngđủnhậnbiếtrằngsứcmạnhhuyềnbíđãchophépôngtasốngđượckhôngphảilàbảnnăngsinhtồnmàlàthóiquensợsệt.ÐólàAurelianoBuendíaAmador,ngườiduynhấttrongsốmườibảyngườiconcủađạitáAurelianoBuendíacònsốngsót,đangđitìmmộtchútnghỉngơitrongcuộcsốngtrốntránhrấtdàivàđầymạohiểmcủamình.Ôngtatựgiớithiệurồicầuxinchophépẩnnáutrongngôinhànày,ngôinhàmàtrongnhữngđêmkhốnkhổôngtavẫnhằngnghĩtớivàcoilànơitrúẩnantoàncuốicùngcònlạitrongđờimình.NhưngJoséArcadiovàAurelianokhôngnhậnraôngta.Họnghĩrằngôngtalàmộtkẻduthủduthựcnênđãđẩyôngtarađường.Ðếnlúcấy,từcổnghaingườichửngkiếncáicảnhchótcủatấnthảmkịchmởmàntừtrướckhiJoséArcadiobiếtnhậnxét.Hainhânviêncảnhsát,từngtruynãAurelianoAmadortrongnhiềunămvànhưchóbámtheoôngkhắpnửatráiđất,bỗngnhôlêngiữađámnhữngcâyhạnhđàophíahàngràođốidiện,bắnônghaiphátsúngmô-de,đạnxuyênthẳngvàodấuchúthậptrothánh.

Thựcra,từkhiđuổibọntrẻconkhỏinhà,JoséArcadiothườngđợitintứcvềmộtcontàuvượtÐạiTâyDươngsẽrờibếntrướclễNoelđểđiNapoli.JoséArcadiođãnóivớiAurelianođiềuđó,anhtacònvạchkếhoạchđểAurelianotiếnhànhmộtcuộckinhdoanhlấytiềnsinhsống,vìtừsauđámtangFernandanhữngchiếc lànthựcphẩmkhôngđượcchuyểntớinữa.Nhưng,cáigiấcmơcuốicùngấycủaJoséArcadiocũngkhôngđượcthựchiện.Mộtbuổisángthángchín,saukhiuốngcàphêvớiAurelianoởnhàbếp,JoséArcadiođitắmtheolệthườngvàkhianhtasắptắmxong,thìbốnđứatrẻđãbịđuổirakhỏinhàbỗngậpvàotheolốinhữnglỗhổngtrênmáingói.KhôngđểchoJoséArcadiocóthờigiantựvệ,chúngmặcnguyêncảquầnáonhảyvàobốntắm,túmtócvàdìmđầuanhtaxuốngnước,chotớikhitrênmặtnướckhôngcònnổilênmộtchútbọtnàocủahơithởhấphốinữa,tấmthânnhưcáheocủaJoséArcadiobấtđộngvàtáinhợtnằmduỗidàidướiđáynướcthơm.Sauđóchúngmangđibatúitiềnvàngmàchỉcóchúngvànạnnhâncủachúngmớibiếtnơicấtgiấu.Ðólàmộtviệclàmnhanhchóng,cóphươngphápvàtànbạo,giốngnhưmộtcuộctấncôngcủanhữngnhàquânsự.Aurelianoởtrong phòng kín nên không hay biết gì. Buổi chiều hôm ấy, khi ở bếp, Aureliano nhớ JoséArcadionênđitìmanhtakhắpnhàvàthấyanhtanổitrênmặtnướcthơmtrongbồntắm,đãtrươngphềnh,nhưnglòngvẫncònnghĩđếnAmaranta.ÐếnlúcấyAurelianomớibiếtmìnhđãbắtđầuyêumếnanhtanhưthếnào.

CHƯƠNG19AmarantaÚrsula trởvềvàođầu thángmườihai, vui tươivàhớnhở,dắt theomộtanh

chồngngoanngoãnbằngsợithừngtơbuộcởcổ.Côtrởvềđộtngột,khônghềbáotrướcmặcbộđồtrắngngà,đeochuỗingọcdàiđếntậnđầugối,cùngnhữngchiếcnhẫnbằngngọcbíchvàđáquí,máitócuốntrònmượtmà,haibêntócmaiuốncongđượccàimỏchimén.NgườiđànôngđãkếthônvớicôsáuthángtrướclàmộtngườiPhầnLan,đãcứngtuổi,khỏeđẹpvàcódángdấpcủamộtthủythủ.Chưacầnđẩycửaphòngngoài,AmarantaÚrsulađãnhậnngayrarằngsovớidựđịnh,mìnhvắngmặtđãquálâuvàtrởvềquáchậm.-Trờiđấtơi,-côkêulênvớivẻvuisướngnhiềuhơnlàsợhãi,-saolạichẳngcómộtngườiđànbànàoởđâythếnày!HànhlýcủaAmarantaÚrsulaxếpởhànhlangkhôngxuể.NgoàichiếcrươngcũcủaFernandamàchamẹđãgửitớitrườngcho,AmarantaÚrsulacònmangvềhaitủđứngquầnáobốnvalilớn,mộtbaotảiđầynhữngchiếcôchenắng,támthùngmũnanvớichiếclồngtođùngnhốtnămchụcchimyến,chiếcxeđạpẩychâncủachồngđãđượctháorờivàđựngtrongmộtbọccóthểxáchnhưxáchmộtcâyđànvi-ô-lông-xen.Sauchuyếnđidài,côkhôngnghỉngơidùchỉmộtngày.AmarantaÚrsulavậnchiếcquầnbảohộ laođộngbằngvảidàyđãsờnmàchồngmangvềcùngmộtvàithứáoquầncủacáctayđuamôtô,rồibắttayvàoviệcsửasangngôinhà.Côxuađuổilũkiếnđỏđãngựtrịhànhlang,chămsócchocáckhómhồngtươilại,nhổsạchđếntậnrễcácloạicỏdại,trồnglạicácchậucâydươngxỉ,kinhgiớivàthuhảiđườngởcạnhcầuthang.AmarantaÚrsulachỉhuymộtđộithợmộc,thợkhóavàthợnềtiếnhànhviệctrátlạinhữngchỗnứtnẻtrênnềnnhà,chữalạicáccửa,sửacácloạibànghế,giườngtủvàquétvôitrắngcácbứctườngcảbêntronglẫnbênngoài,chonênchỉbathángsaukhicôtrởvề,khôngkhítươitrẻvàhộihècủathờikỳcóchiếcđàndươngcầmtựđộngxưakiađãtrởlạivớingôinhà.Ởnhànàychưahềcóailuônluônvuivẻ,vàobấtkỳlúcnàovàbấtkỳhoàncảnhnàonhưAmarantaÚrsula,chưacóaisẵnsàngnhảymúa,cahátvàsẵnsàngvứtbỏmọiđồvậtvàcáctậptụckhôkhanvàođốngrácnhưcô.AmarantaÚrsulachỉquétmộtnhátchổilàhếtsạchcáckỷmềmtangthươngcùngcácvậtvôdụngvàcácthứđồtế lễmêtíndịđoanxếpđốngtronggócnhà,vàcôchỉgiữlại-đểtỏlòngbiếtơnÚrsula-tấmhìnhcủaRemediosởphòngngoài:“Ðẹpquánày”-côkêulênvàcườingặtnghẽo-“Mộtbàcụmườibốntuổi!”.Khimộtngườithợnềbảorằngtrongnhànàycórấtnhiềumaquáivàchỉcóthểđuổichúngđibằngcáchtìmranhữngbáuvậtmàngườitađãchôncất,thìAmarantaÚrsulacườikhanhkháchvànóirằngcôkhôngtinvàonhữngchuyệndịđoan.AmarantaÚrsularấttựnhiên,thoảimái,cótinh thầnmớimẻvàphóngkhoángđếnmứckhinhìn thấy côAurelianođâmra lúng túng.“Thậttuyệtvời”,-AmarantaÚrsulareolênsungsướng,vớiđôitayrộngmở.-“Ngườiănthịtđồng loại đángkính của tôi đã trưởng thànhbiết bao”!TrướckhiAurelianokịpphảnứng,AmarantaÚrsulađãđặtđĩahátvàochiếcmáyhátxáchtaymàcômangtheovàdạyanhnhữngđiệu nhảy tân thời. Cô bắt Aureliano bỏ những chiếc quần bẩn thỉu thừa kế của đại táAurelianoBuendía,côtặngAurelianonhữngchiếcáokiểutrẻtrungvàđôigiàyhaimàu,rồibắtanhrađườngmỗikhianhởquá lâutrongcănphòngcủaMelquíades.AmarantaÚrsulahoạtbát,mảnhmaivàbướngbỉnhnhưÚrsula,xinhđẹpvàkhêugợinhưRemedios-Ngườiđẹp,côcómộtbảnnăngbẩmsinhrấtlạlùngvềkhảnăngđitrướcthờithượng.Khiquađườngbưuđiệnnhậnhìnhvẽcácmốtmớinhất,ngaylậptứcAmarantaÚrsulabiếtrằngcôđãkhôngnhầmkhinghĩranhữngkiểumẫuđó,vàđóchínhlànhữngmẫuđượccômaytrênchiếcmáyquaytaythôsơcủaAmaranta.CôđãđặtmuanhiềutạpchívềmốtthờitrangvàtờthôngtinvềnghệthuậtvàâmnhạcdângianxuấtbảnởchâuÂu,vàchỉthoángquaAmarantaÚrsulađãbiếtngayrằngmọichuyệndiễnrađúngnhưcômườngtượngtừtrước.Khôngthểhiểunổivìsaomộtngườiđànbàcóđờisốngtinhthầnnhưvậylạitrởvềlộtthịtrấnlặngnhưchếtvàchìmđắmtrongbụibặmvànóngnựcnày,nhấtlàlạivềvớimộtngườichồngcóthừatiềnđểsốngởbấtkỳnơinàokháctrênthếgiớivàyêuvợđếnmứcđểchovợdùngthừngtơbuộccổlôiđi.Nhưng,càngngàycàngthấyrõrằngAmarantaÚrsulacóýđịnhởhẳnlạiđâybởivìcôchỉchấpnhậnnhữngchươngtrìnhlâudài,vàchỉlàmnhữnggìphụcvụviệcchuẩnbịchomộtcuộcsốngthuậntiệnvàmộttuổigiàyêntĩnhởMacondo.Chiếclồngchimyếnchothấynhữngýđịnhấykhôngphảilàngẫunhiên.KhiAmarantaÚrsulanhớlạirằngmẹcôcóviếttrongmột

bứcthưvềchuyệnchimchócbịhủydiệt,côliềnhoãnngaylạimộtvàithángchờđếnkhicómộtchiếctàutừngghéquavùngđảoFortunatevàtrênchiếctàuđócôđãchọnđượchaimươilămđôichimyếnđẹpnhấtđểmangvềgâylạigiốngtrênbầutrờiMacondo.TrongrấtnhiềusángkiếnkhôngthựchiệnđượccủaAmarantaÚrsula,đâylàđiềuđángtiếcnhất.Côđãthảtừngđôichimyếnravớiýđịnhđểchochúngsinhsôinảynở,nhưngchúngđãvụtbaykhỏiMacondotrướckhinhậnrarằngchúngđượctựdo.CôđãcốgắnggiữchúnglạimộtcáchvôíchbằngchiếclồngmàÚrsulađóngtronglầnsửasangnhàcửađầutiên.Côđãlàmnhữngchiếctổgiảbằngcóiởtrêncâyhạnhđào,rắchạtkêlênmáingóivàdùngtiếnghótcủanhữngconchimtronglồngđểgọinhữngconchimkiaquaylại,nhưngtấtcảđềuvôích,vìchúngcàngcóýđịnhbỏđi,chúngchỉbaymộtvòngtrêntrờiđểtìmđườngtrởvềvùngđảoFortunate.

Mộtnămsaukhitrởvề,mặcdùchưacómộtquanhệbạnbèthânmậtvàchưamởmộthộivuinào,nhưngAmarantaÚrsulavẫn tin rằngcó thểkhôiphụcđượccái cộngđồngđangởtrongtìnhtrạngbấthạnhđó.Gaston,chồngcô,luônluôngiữýđểkhôngvachạmvớivợ,mặcdùngaytừbuổitrưanhớđờiấykhitừtàuhỏabướcxuống,ôngtađãchorằngquyếtđịnhcủavợmìnhlàdoảogiáccủasựnhớnhungquêhươnggâynên.Tinchắcrằngquyếtđịnhđósẽbịthựctếlàmthayđổi,nênngaycảviệclắplạichiếcxeđạpôngtacũngchẳnglàm,màchỉđikiếmnhữngtrứngnhệnđẹpnhấttrongcácmạngnhệnmàđámthợnềhấtxuống,lấymóngtayxérarồiđểhànggiờdùngkínhlúpxemnhữngconnhệnbélititừtrongđóchuira.Sauđó,chorằngAmarantaÚrsulatiếptụclàmcáccôngviệccảitạokiavìkhôngmuốncánhtaytrởnênvụngvềvàbiếndạng,Gastonliềnlắplạichiếcxeđạpbánhtrướclớngấpbộibánhsau,rồilạitìmbắtvàmổxẻnhữngconsâubọlạmàôngtathấyởquanhnhàbỏvàocáclọđựngmứthoaquảrồigửichongườithầycũdạylịchsửtựnhiênởtrườngđạihọcLiège,ởđóôngđãhọcrấttốtmônsinhvậtmặcdù luôn luôn cóýmuốn trở thànhngười láimáybay.Khiđi xeđạp,Gastonmặcloạiquầncủangườilàmxiếctrêndây,điđôitấtsặcsỡvàđộichiếcmũkiểuthámtử,nhưngkhiđibộônglạimặcmộtbộđồđẹphếtýbằngvảigaithô,đigiàytrắng,thắtcàvạtnhỏbằnglụa,độimũnanvànhphẳngvàtaycầmgậysong.Gastoncóđôimắtmàuxámnhạtlàmnổithêmphongđộcủamộtthủythủ,bộriahunghungmàulôngsóc.MặcdùGastonhơnvợchíítlàmườilămtuổi,nhưngôngcónhữngýthíchrấttrẻtrung,luônluônmuốnlàmchovợđượchạnhphúcvàcónhữngphẩmchấtcủamộtngườitìnhtốttấtcảnhữngđiềuđóbùđắpchosựcáchbiệtvềtuổitácgiữahaingười.Thựcranhữngainhìnthấyngườiđànôngngoạitứtuần,cónhữngthóiquenrấtthậntrọng, luônluônphụctùngvợấyvàthấychiếcxeđạpẩychân-kiểuxetrongrạpxiếc-củaôngta,đềukhôngthểnghĩrằnggiữaôngtavàngườivợtrẻcósựhòahợptrongmộttìnhyêuphóngtúng,rằngởnhữngnơikhôngthuậntiệnnhất,bấtngờnhất,họluônluônthỏamãnvớinhaunhưthuởbanđầugặpgỡvàcómộtcảmhứngyêuđươngmỗingàymộtsâusắchơn,phongphúhơn.Gastonkhôngchỉlàmộtngườitìnhmãnhliệt,cósựhiểubiếtvàtrítưởngtượngkhôngbaogiờcạn,màcólẽlàngườiđầutiêntronglịchsửyêuđươngđãlàmmộtcuộchạcánhkhẩncấpđểđếnnỗisuýtnữathìtoimạngcùngvớingườiyêu,chỉbởivìmuốnlàmchuyệnáiânbêntrênmộtcánhđồnghoaviolet.

GastonvàAmarantaÚrsulaquennhautừbanămtrướcngàycưới,khichiếcmáybaythểthaocánhképcóvỏbằngvảidàyvànhômdátmỏngcủaGastonđãbaymộtđườngbaydũngcảmđểtránhđâmvàocộtcờvàphầnđuôicủanóbịmắcchặtvàodâyđiệnnênGastonđãphảinhảyxuốngsântrườngcủaAmarantaÚrsula.Thếlàtừđấy,mặcdùchânbịnẹp,cứcuốituầnGastonlạiđếnnhàtrọcủanhữngngườiphụnữtheođạo,nơiAmarantacưtrúthườngxuyên-ởđónộiquicũngchẳngngặtnghèolắmnhưFernandamongmuốn-đểđóncôđếncâulạcbộthểthaocủaanh.Họbắtđầuyêunhautrênđộcaonămtrămmét,trongngàychủnhậtkhibaytrênnhữngcánhđồnghoang,vàhọcàngthấygắnbóvớinhauhơnkhithấymìnhlànhữngconngườiquánhỏbétrêntráiđất.AmarantaÚrsulanóivềMacondonhưthểđólàmộtxómlàngrựcrỡvàthanhbìnhnhấttrênthếgiới,nóivềngôinhàlớnluônngàongạtmũihoakinhgiới,cômuốnsốngởđóđếngiàvớingườichồngchungthủyvàhaiđứacontraibướngbỉnhmàsẽcótênlàRodrigovàGonzalochứkhôngbaogiờchúnglàAurelianohoặcJoséArcadiovàmộtđứacongáisẽcótênlàVirginiachứnhấtđịnhkhônglàRemedios.AmarantaÚrsulanhắcnhởthườngxuyênđếnlàngquêđãđượclýtưởnghóabằngnỗinhớnhung,khiếnchoGastonhiểurằngcôsẽkhônglấychồngnếunhưkhôngđượcđưavềsốngởMacondo.Gastonchấpthuậncũngnhưsaunàychấpthuậntheoýthíchcủavợ,bởivìtinrằngđóchỉlàmộtkhátvọngnhất

thờimàrồinósẽbị thờigianxóađi.NhưngkhiđãquahainămsốngởMacondomà thấyAmarantaÚrsulavẫnhoanhỷnhưngàymớivềthìGastonbắtđầuthấydấuhiệubáođộng.Chođến lúcấy,ôngđãmổxẻbiếtbaonhiêusâubọởvùngnày,đãnói tiếngTâyBanNhanhưngườiđịaphươngvàđãđiềnkíncácôđốchữtrênnhữngtờtạpchímàhọnhậnđượcquađườngbưuđiện.Gastonkhôngthểlấycớvềkhíhậuđểsớmtrởvề,vìthiênnhiênđãphúchoôngmộtbuồnggancóthểthíchnghidễdàngvớinhữngmiềnđấtxalạ,cóthểchịuđựngđượccáinóngngộtngạtbantrưavàthứnướccóbọgậyởbêntrong.Anhrấtthíchmónănđặcsảncủađịaphương,cólầnđãănhếttámmươihaiquảtrứngthằnlằn.Ngượclại,AmarantaÚrsulamangtheocávàcácloạihảisảnướptrongcácthùngnướcđá,thịthộpvàmứthoaquả,vìcôchỉănđượcnhữngthứđóthôi;côvẫnmặctheokiểuchâuÂuvànhậnhìnhvẽcácloạimốtănvậnquađườngbưuđiệndùchẳngđiđâuvàchẳngthămai,vàmặcdùanhchồngđãchẳngcònhàohứnglắmvớiviệckhenngợinhữngbộđồngắn,nhữngchiếcmũlenđộilệchvànhữngdâytrangsứcquấnđếnbảyvòngmớihếtcủacô.CólẽđiềubíẩncủaAmarantaÚrsulalàởviệccôluônluôntìmcáchđểbậnrộn,côlàmnhữngviệctrongnhàdomìnhnghĩra,làmẩumộtsốviệcđểrồingàyhômsaulạisửachữa,vớimộtsựvộivàngnguyhiểmtừngkhiếnFernandanghĩđếncáitậtxấuditruyềnởtrongcáinhànàylàlàmđểrồiphá.AmarantaÚrsulavẫngiữtínhvuinhộn,chonênkhinhậnđượcđĩahátmớicôlạibảoGastonởlạitrongphòngngoàirấtlâuđểtậpnhữngđiệunhảymàcácbạnhọccủacôđãminhhọabằnghìnhvẽ,vàsauđóhọthườngkếtthúcbằngnhữngcuộcmâymưatrênnhữngchiếcghếxíchđusảnxuấtởthànhphốWienhoặctrênnềnnhàkhôngtrải thảm.Chỉcầncóconnữathôi làAmarantaÚrsulahạnhphúchoàntoàn,nhưngcôtôntrọngđiềuđãcamkếtvớichồnglàchưasinhđẻtrướckhichungsống được đủ năm năm. Ðể khỏi trống trải trong những giờ nhàn rỗi, Gaston đến phòngMelquíadesvớianhchàngAurelianolánhđời.GastonrấtthíchthúkểvớiAurelianovềnhữngnơithânthuộcnhấttrênquêhươngmìnhmàAurelianohiểubiếttườngtậnnhưthểtừngsốngởđónhiềunăm.KhiGastonhỏilàmthếnàođểbiếtđượcnhữngđiềukhôngghitrongbộbáchkhoatoànthư,ôngnhậnđượcchínhcâumàAurelianođãtrảlờiJoséArcadio:“Ngườitabiếttấtcả”.NgoàitiếngPhạn,AurelianođãbiếttiếngAnh,tiếngPháp,chútíttiếngLatinhvàtiếngHyLạp.Vì trong thời gianđóAureliano rakhỏinhàvào cácbuổi chiềuvàđượcAmarantaÚrsuladànhchokhoảntiềnchitiêuhàngtuầnlênphònganhgiốngmộtbộphậncủahiệusáchônggiàthôngtháixứCatalunya.Aurelianođọcmộtcáchthamlamchođếntậnkhuya,mặcdùquacáchđọccủaAureliano,GastonnghĩrằngkhôngphảiAurelianomuasáchđểtìmcácthôngtinmàlàđểkiểmnghiệmxemnhữngkiếnthứccủamìnhcóchínhxáckhông,vàchẳngthíchcuốnsáchnàohơnnhữngbảnviếttrêntấmdathuộcmàanhđãdànhchochúngnhữngkhoảngthờigiantốtnhấtcủabuổisớmmai.CảGastonvàvợđềumuốnhòamìnhvàocuộcsốnggiađình,nhưngAurelianolàmộtngườithầmkín,tronganhcómộtlớpmâymùbíẩnmỗingàymộtdàyđặcthêm.GastonkhôngthểnàothânmậtvớiAurelianođược,vàôngphảitìmtròtiêukhiểnkhácđểgiảibuồntrongnhữnglúcrỗirãi.Lúcấyôngnảyraýđịnhlậpmộtđườngbưuđiệnhàngkhông.Ðókhôngphảilàmộtđềánmớimẻ.Thựcra,GastonđãcóýđịnhấyngaytừkhiquenbiếtAmarantaÚrsula,cóđiềulàkhixưakhôngphảiôngđịnhthiếtlậpchoMacondomàchoxứCongothuộcBỉ,nơigiađìnhôngcónhữngkhoảnvốnđầutưvàoviệcsảnxuấtdầucọ.ÐếnkhilấyAmarantaÚrsularồi,ôngquyếtđịnhsẽsốngởMacondomộtvàithángđểchiềulòngvợnênđànhhủybỏdựkiếntrên.NhưngkhiGastonthấyAmarantaÚrsulakiêntrìtổchứcnhữngcảicáchcôngcộngvàthậmchícòncườikhiôngnóibóngnóigióđếnkhảnăngtrởvềquêhương,khiônghiểurằngmọichuyệnđãđiquáxa,vàthếlàGastonlạinốiđườngliênhệvớinhữngngườibạnthânởBrusselsmàlâunayôngquênlãng,vàôngnghĩrằngđểtrởthànhmộtngườihướngđạothìvùngCa-ri-bêhaylàchâuPhicũngnhưnhaumàthôi.Trongkhimọiviệcđangtiếntriển,Gastonchuẩnbịmộtbãihạcánhtrênkhuđấtrộnghoangvugiốngnhưmộtcánhđồngkhôcứngnứtnẻ,vàôngnghiêncứuhướnggió,nghiêncứuđịalývùngduyênhảivànhữngđườngbaythíchhợp,màkhônghềbiếtrằngviệclàmcẩnthậncủamình-rấtgiốngvớiviệclàmcủangàiHerbertđãgâynênmộtsựnghingờrấtnguyhiểmtrongdânlàng,họnghĩrằngmụcđíchcủaôngkhôngphảilàmởđườngmàlàtrồngchuối.PhấnkhởivớicáiđiềubấtchợtnghĩramàcuốicùngdẫusaocũngxácđịnhlýdocủaviệcôngdứtkhoátởlạiMacondo,Gastonđãđếntỉnhlịvàilần,gặpcácnhàchứctrách,lấyđượcgiấyphépvàkýđượcnhữnghợpđồngđộcquyền.Trongkhiđó,ôngtiếptụctraođổithưtừvớinhữngngườibạn

thânởBrussels,giốngnhưquanhệthưtíngiữaFernandavàcácthầythuốckhôngnhìnthấyđược,thuyếtphụchọrằnghãygửichiếcmáybayđầutiênđếncùngvớimộttổthợmáylãoluyệnđểlắprápnóởhảicảnggầnnhấtrồitừđóbayđếnMacondo.Mộtnămsaukhibắtđầuđolườngvàtínhtoánvềkhítượng,tintưởngvàonhữnglờihứahẹnđượcnhắcđinhắclạicủanhữngngườitraođổithưtừvớimình,Gastonđãcóthóiquenvừađiđườngvừanhìnlêntrời,lắngnghetiếnggió,chờmongmáybayxuấthiện.

ViệcAmarantaÚrsulatrởvềđãđưađếnsựthayđổicănbảntrongcuộcsốngcủaAurelianomặcdùcôkhôngđểýthấyđiềuđóSaukhiJoséArcadiochết,Aurelianotrởthànhmộtkháchhàng thườngxuyêncủaônggià thông tháingườixứCatalunya.Hơnnữa, lúcnàyAurelianođượctựdovàcóthờigian.Nhữngđiềuấykhơidậytronganhmộtsựtòmònhấtđịnhđốivớicáithịtrấnmàanhchẳnghềlạlùng.Trênnhữngconđườngvắngvẻvàbụimù,vớisựquantâmmangtínhkhoahọchơnlàtínhnhânđạo,Aurelianovừađivừaxemxétphíabêntrongcủanhữngngôinhàđổnát,nhữngtấmlướisắtởcáccửasổđãbịgỉ,vàcácbầychimhấphốicùngnhữngconngườiđãbịkỷmềmlàmchonhunhượcđi.Vớitrítưởngtượng,anhđịnhkhôiphụclạivẻrựcrỡđãbịhủyhoạicủathànhphốthờiCôngtychuốimàlúcnàychiếcbểbơiởđóđãkhôcạn,chấtđầygiàyđànôngvàdépđànbà,trongnhữngngôinhàhoangtànAurelianothấybộxươngcủamộtconchóÐứccònbịcộtvàomộtchiếcvòngbằngsợixíchsắt,vàmộtmáyđiệnthoạichuôngcứréoliênhồi,khiAurelianonhấcốngnghelên,anhhiểuđượcđiềumàmộtngườiđànbàđaukhổvàcổxưahỏibằngtiếngAnhtrongmáy,anhtrảlờirằngđúngnhưvậy,cuộcđìnhcôngđãkếtthúc,bangànxácngườichếtđãbịđổxuốngbiển,CôngtychuốiđãbỏđivàđãtừnhiềunămnayMacondotrởlạithanhbình.NhữngcuộcđidạođóđãđưaAurelianođếnxómlầuxanhđiêutàn,ởđóxưakiangườitađốthàngnắmtiềnđểmuavuichocáccuộcsốngnhảynhót,bâygiờđólàkhuvựccủanhữngđườngphốtangthươngnhất,vớimộtvàingọnđènđỏcònđangthắp,nhữngphòngnhảyvắngtanhđượctrangtríbằngnhữngchiếcmiệnbỏđi,ởđónhữngngườivợgóachẳngcủaaicả,xanhrớtvàbéoị,nhữngbàlãongườiPhápvànhữngchủchứangườiBabilonvẫntiếptụcđợichờbêncạnhnhữngchiếcmáyhátquaytay.Aurelianokhôngthấyainhớgìđếngiađìnhanh,ngaycảđếnđạitáAurelianoBuendíacũngkhôngđượcnhớtớinữa,trừmộtngườiđànônggiànhấttrongsốnhữngngườidađenởvùngAntidat,mộtônggiàcómáitóctrắngnhưbôngtrônggiốnghìnhngườitrongtấmphimâmbản,đangtiếptụchátởdướimáihiênnhữngkhúccathêthảmvềbuổichiềutàn.AurelianonóichuyệnvớiônggiàbằngthứthổngữcủavùngCuraçaoanhđãhọcđượctrongcóvàituần,vàthỉnhthoảngcùngănvớiôngmóncanhđầugàdocôgáigọiôngtabằngcốnấucho.Ðólàmộtcôgáidađentolớn,xươngcốtcứngcỏi,hángnhưhángngựa,cặpvúnhưhaiquảdưatươi,máiđầutrònvàđẹpcóchụpmộtchiếclướigiữtócbằngdâyđồngtrônggiốngnhư chiếcmũ bịt đầu củamột chiến binh thời Trung cổ. Cô ta tên là Nigromanta. Dạo ấyAurelianobánnhữngbộđồăn,giácắmnếnvànhữngthứđồcũkháccủanhàđểlấytiềnăn.Khikhôngcómộtxudínhtúi,vàthườnglànhưvậy,Aurelianođếncácquánăntrongchợ,ởđóngườitachoanhnhữngđầugàlẽravứtvàođốngrác,AurelianomangvềchoNigromantanấucanh,cô tacònbỏrauthơmvàochothêmngon lành.Khiôngcụchếtrồi,Aurelianokhôngnăng lui tớinhàNigromantanhư trướcnữa,nhưngvẫngặpcô tadướibóng tốinhữngcâyhạnhđàoởngoàiquảngtrườngkhicôtađanggạgẫmnhữngkháchchơiđêmhiếmhoibằngtiếnghuýtgiónhưtiếngthúrừng.NhiềulầnAurelianocặpkèbêncạnhNigromantavànóivớicô,bằngthứtiếngcủaxứCuraçaovềmóncanhđầugàvànhữngthứngonlànhthúvịkháccủacảnhnghèohèn,vàchắclàAurelianocứtiếptụcnhưvậynếunhưNigromantakhôngbảochoanhbiếtrằngviệcanhđivớicôsẽlàmchocômấtkhách.MặcdùcónhữnglầnAurelianocảmthấythèmkhátvàchínhNigromantacũngđồngcảmvàmuốnchiasẻvớianh,nhưnghaingườivẫnchưaănnằmvớinhau.BởivậychođếnkhiAmarantaÚrsulatrởvềMacondovàômhônanhmộtcáchthântìnhkhiếnanhlặngngườiđi,thìAurelianovẫncònlàmộtchàngtraichưabiếtmùiđời.MỗilầnAurelianonhìnthấyAmarantaÚrsula,vàtệnhấtlànhữnglúccôdạyanhnhữngđiệunhảymớimẻ,Aurelianolạicócảmgiácđêmêtrongxươngcốt,đóchínhlàcáicảmgiácđãtừnglàmchocụtổnămđờicủaanhmụngườiđikhiPilarTernerakiếmcớxembóibàichocụởkhongô.Cốnénnỗiđaukhổtronglòng,Aurelianovùiđầuvàonhữngdòngchữtrêntấmdathuộcvàtránhsựkhêugợingâythơcủangườiđànbàđãtừnglàmanhmấtngủnhiềuđêmvìbịsựthèmkhátkhôngđượcthỏamãngiàyvò;nhưngcàngtránhAmarantaÚrsulathì

anhlạicàngkhaokhátchờnghetiếngcườikhanhkhách,tiếngrênnhưtiếngmèogừcủacôcấtlêntrongkhiđangsungsướngthỏamãntìnhdụcvàobấtkỳlúcnàovàởnhữngchỗbấtngờnhấttrongnhà.Mộtđêm,trênchiếcbànlớnởxưởngkimhoàn,chỉcáchgiườngcủaAurelianomườimét,vợchồngAmarantaÚrsulađãdiễncáctròáiânmộtcáchcuồngnhiệt,khôngcònbiếttrờiđấtlàgìnữa.Ðêmấy,chẳngnhữngAurelianokhôngthểchợpmắt,màngayhômsauanhvẫncònhầmhậpnhưsốtvàbựctứcđếnphátkhóclên.VớiAureliano,sẽchẳngbaogiờmấtđicáiđêmđầutiênanhchờđợiNigromantatrongbóngtốinhữngcâyhạnhđào,cốvượtlênnỗilolắng,dodự,taynắmchặtmộtđồngrưỡipesomàanhđãxincủaAmarantaÚrsula,khôngphảianhxintiềnvìcầntiêu,màlàđểtrảthùAmarantaÚrsula,làmnhụccôbằngviệcdùngsốtiềnđóđimuadâmởngườicongáikhác.NigromantadẫnAurelianovàocănbuồngcóánhsángmờảocủanhữngngọnnếnmạthạng,đếnchiếcgiườngngủlàtấmvánkêtrênđôimễvàcótrảitấmvảiđãnhàubẩnsaunhữngcuộctruyhoan,tiếpđónAurelianobằngtấmthânđãdàydạn,trơtrẽnvàkhônghềbộclộmộtchúttìnhcảm,côchuẩnbịtưthếđểvắtcổAurelianonhưvắtcổmộtchúbécònnhútnhát,nhưngngaylậptứcNigromantađãnhậnthấyởanhtamộtngườiđànôngdữdộikhiếncôphảiquằnquạitoànthân.AurelianovàNigromantacặpbồvớinhau.

Aurelianodànhbuổisángđểđọccáckýhiệutrênnhữngtấmdathuộc,buổitrưaanhđếncáiphòngngủđầykíchthíchkia,ởđóNigromantachờđợiđểbàychoanhhếtngónchơinàyđếnngónchơikhác,chođếnkhicôtaphảirờiAurelianorađểđirìnhbắtnhững“conbòlạc”khác.CứnhưvậyđếnvàituầnsauAurelianomớipháthiệnrarằngởthắtlưngNigromantacómộtsợidâynhỏnhưđượclàmbằngdâyđànvi-ô-lông-xennhưngrắnnhưthépvàkhôngcóchỗnốivìnósinhravàlớnlêncùngvớicôta.Gầnnhưlầnnàocũngvậy,giữacácđợtmâymưa,họtrầntruồngvàănngaytrêngiường,trongcáinóngkhủngkhiếpvàdướinhữngngôisaobanngàycóthểnhìnthấyquacáclỗthủngtrênmáitônbịgỉ.LầnđầutiênNigromantacómộtngườiđànôngthườngtrực,một“cáicọc”nhưchínhcôgọitrongkhicườingất,điềuđókhiếnchoNigromantađãbắtđầucóảo tưởngở tìnhyêuvàảo tưởngđóchỉchấmdứtkhiAurelianothúthậtnỗikhátkhaokhôngđượcthỏamãnvớiAmarantaÚrsulamàsựthaythếcủaNigromantakhôngthểlàmnguôiđi,ngượclại,lònganhlạicàngbịgiàyvòhơnkhikinhnghiệmkhiếnchochântrờitìnháirộngmởthêm.Thếlà,tuyvẫntiếpAurelianonồngnànnhưtrước,nhưngNigromantađòithùlaomộtcáchgaygắt,đếnmứckhiAurelianokhôngcótiềntrả,côđãghinợ,khôngphảighibằngchữsốmàbằngnhữngvạchmóngtayởmặtsaucánhcửa.Tốiđến,khiNigromantađilangthangtrongbóngtốiởquảngtrườngthìAurelianođiđilạilạiởhànhlangnhưmộtngườikhánhlạtrongnhà,anhchàohỏiqualoaAmarantaÚrsulavàGaston-hàngngàyvợchồnghọăntốivàogiờnày-rồiquayvềphòng,đóngcửalại,anhkhôngthểđọc,khôngthểviếtvàthậmchíkhôngthểnghĩngợiđượcgì,cứnônnaovìnhữngtiếngcườiđùabỡncợtdạođầuvàsựbùngnổsauđócủaviệctậnhưởnglạcthúdiễnrasuốtđêmcủađôivợchồngkia.ÐólàcuộcsốngcủaAurelianotronghainămtrướckhiGastonbắtđầuchờmáybayđến,vàcứnhưvậychotớimộtbuổichiềuAurelianođếnquánsáchcủaônggiàthôngtháingườixứCatalunyavàgặpbốnchàngtrailắmmồmđangcãinhaugaygắtvềcácbiệnphápdiệtgiánởthờiTrungcổ.ÔngchủquánsáchbiếtrằngAurelianothíchnhữngchốnmàtrướckiachỉcóthánhBedaÐấngchítôn[48]đọcthôi,đãkhônkhéomờianhthamgiacuộctranhluận,vàAurelianonóimộtthôimộthồirằnggián,theosáchCựuướclàloàivậtcánhxuấthiệnsớmnhấttrêntráiđấtđãchếtnhiềunhấtdobịđậpbằngdép,nhưnglàloàivậthoàntoànbấttrịvớibấtcứbiệnpháptiêudiệtnào,từcàchuatrộnmuốibô-răcđếnbộtmìtrộnđường,bởivìngaytừthờirấtxaxưamộtngànsáutrămlẻbaloạigiánđãchốngđỡlạisựtruyđuổirấtbềnbỉvàkhôngthươngxótcủaloàingườiđốivớibấtkỳloàivậtnào,kểcảđôivớichínhbảnthânloàingườinữa,đếnmứcđộcùngvớiviệccóbảnnăngsinhđẻ,loàingườicòncóbảnnănggiếtgián,vànếunhưloàigiánthoátkhỏisựcuồngnộcủaloàingườithìchínhlàvìchúngđãẩnnấptrongbóngtối,ởđóchúngkhôngbịtổnthất,bởiloàingườicónỗisợhãibẩmsinhđôivớibóngtối,nhưngngượclại,chúnglạirấtsợánhsánggiữatrưa,dovậyởthờikỳTrungcổ,hiệnnayvàmãimãisaunày,biệnpháphữuhiệuduynhấtđểdiệtgiánlàdùngánhsángmặttrời.Cáithuyếtđịnhmệnhmangtínhchấtbáchkhoaấylàcơsởchomộtquanhệthânhữu sâu sắc giữanhữngngười trẻ tuổinày.Từấy, chiềunàoAureliano cũnggặpbốnchàngtraihaytranhbiệnkia,đólàÁlvaro,Germán,AlfonsovàGabriel,nhữngngườibạnđầu

tiênvàcũnglàcuốicùngtrongcuộcđờianh.ÐốivớimộtngườiđànôngtừnggiammìnhtrongsáchvởnhưAureliano,nhữngbuổihọcbãotáp,bắtđầuởhiệusáchtừlúcsáugiờchiềuvàkếtthúcởcácnhàchửavàolúcsớmmai,làmộtsựkhámphá.Chođếnlúcấy,Aurelianovẫnchưanghĩrằngvănchươnglàmộttròchơiđượcbàyđặtrađểbỡncợtngườikhác,nhưÁlvarođãchoanhthấytrongmộtđêmchèchén.PhảimộtthờigiansauAurelianomớinhậnrarằngrấtnhiềusựkỳcụcđãbắtnguồntừtấmgươngcủaônggiàthôngtháingườixứCatalunya.Ðốivớiôngta,sựhiểubiếtchẳngcógiátrịgìnếunhưnókhôngđượcsửdụngđểphátminhramộtphươngphápthới làmsữađậu.BuổichiềumàAurelianogiảnggiảivề loàigián,cuộctranhluậnđượckếtthúcởngôinhàcủanhữngcôgáibánthânnuôimiệng,đólàmộtnhàchứamaquáiởngoạiôMacondo.Chủnhàlàmộtngườiđànbàtươicười,luônlolắngvềchuyệnđóngcửavàmởcửa.Nụcườivĩnhcửucủamụdườngnhưđượctạonênbởisựnhẹdạcủakháchchơi,nhữngngườinàycửtinchắcrằngcáinhàchứanàylàcóthật,làchắcchắn,mặcdùthựcranóchỉtồntạitrongtưởngtượngmàthôi,bởivìởđâyngaycảnhữngđồvậtcóthểsờthấyđượccũnglàkhôngcóthực:nhữngchiếcghếsẽrờirakhingườitangồixuống,tròngchiếcmáyhátquaytaycócongàmáiđangấptrứng,vườnhoagồmnhữngbônghoabằnggiấy,lịchlàlịchcủanhữngnămxaxưa,thuởCôngtychuốimớiđến,nhữngbứctranhlàtranhcắttừnhữngtạpchíchưainbaogiờ.Ðếncảnhữngcôgáilàmtiềnnhútnháttừnhữngnhàbênchạyđếnkhimụtathôngbáolàcókháchđếncũnghoàntoànkhôngphảilàngườithật.Nhữngcôgáiấyxuấthiệnkhôngchàohỏiai,họmặcnhữngchiếcáohoacủacáithuởlênnămtuổihoặcíthơn,họcởiravớicửchỉngâythơnhưkhimặcvào,vàtronglúcsựânáilênđếnđỉnhcaothìhọlạikêulênmộtcáchkinhngạcrằngsaomàdữdộithế,rằnghãynhìnxemtrầnnhàđangsậpxuốngkiakìa,vàngàysaukhinhậnmộtđồngrưỡipesohọliềnđemtấtcảsốtiềnđómuamộtchiếcbánhvàmộtmẩupho-mátmàmụchủbáncho,lúcđómụtavuivẻhơnbấtkỳlúcnàokhác vì chỉ có mụ mới biết rằng ngay cả những thứ đó cũng chẳng phải là thức ăn thật.Aureliano,màlúcđóthếgiớicủaanhchỉbắtđầuởnhữngtấmdathuộcchichítchữvàkếtthúcởchiếcphảncủaNigromanta, tìmthấyởcáinhàchứamaquáiấymộtphươngthuốcngốcnghếchchosựnhútnhátcủamình.ThoạtđầuAurelianokhôngdámđếnmộtcănphòngmàmụchủthườngbướcvàogiữanhữngthờiđiểmtốtnhấtcủaviệcânái,ởđómụtabìnhluậnmọikiểuvềsựkhoáilạccủanhữngngườitrongcuộcmâymưa.Nhưngdầndầnanhtatrởnênquenthuộcvớinhữngbổnglộcấycủatráiđất,đếnmứcmộtđêmbuôngtuồngnhấtanhtađãtrútbỏquầnáoởngoàiphòngtiếpđón,vừađikhắpnơitrongnhàvừagiữthăngbằngmộtchaibiađặttrêncácbộphậnthuộcgiốngđựcrấtkhácthườngcủamình.ChínhAurelianolàngườiđãbàyđặtranhữngkiểuchơikỳquáimàmụchủhưởngứngvớinụcườikhôngbiếttắttrênmôi,mụkhôngphảnđốicũngphòngtinnhữngtròđólàcóthật,cũngnhưtháiđộcủamụkhiGermánđịnhđốtngôinhànàyđểchứngminhrằngnókhôngtồntại,haylàkhiAlfonsovặncổconvẹtvànémnóvàocáithảonướcđangsôibắtđầuluộcgà.DùAurelianothấygắnbóvớicảnhómbằngnhữngtìnhthânthiệnvàyêumếnduynhất,đếnmứcanhnghĩrằngbốnngườikiachỉlàmột,anhvẫngầngũivớiGabrielhơnvớibangườikia.SựgắnbóấynảysinhtrongcáiđêmmàvôtìnhAurelianonhắctớiđạitáAurelianoBuendía,vàGabriellàngườiduynhấtkhôngtinrằngAurelianođanggiễucợtai.Ðếncảmụchủ,thườngkhôngxenvàonhữngcuộcchuyệntrò,lúcấycũnggâncổlênmàcãirằngđạitáAurelianoBuendía,ngườimàquảthậtmụcónghenóitớimộtvàilần,chỉlàmộtnhânvậtmàchínhphủbịarađểkiếmcớgiếtnhữngngườiTựdo.Ngượclại,GabrielkhônghềtỏranghingờđốivớisựthậtvềđạitáAurelianoBuendía, vì đại tá là chiến hữu và là người bạn nối khố của cụ tổ anh ta, đại tá GerineldoMárquez.Nhữngsựgợinhớkhônghẳnlàcốýcàngsâusắchơnkhihọnóivềvụtànsátnhữngngườilaođộng.MỗikhiAurelianođụngđếnchuyệnđó,khôngchỉmụchủmàcảmộtsốngườilớntuổihơnmụđềuphủnhậnnhữnglờiđồnđạivềnhữngngườilaođộngbịvâychặtởnhàga,vềđoàntàuhaitrămtoachởxácchết,thậmchíhọcònkhăngkhăngtinvàonhữngđiềuđãđượcghitrongnhữnghồsơpháplývàtrongsáchcủatrườngtiểuhọclàCôngtychuốikhônghềtồntạibaogiờcả.AurelianovàGabrielgắnbóvớinhaubằngmộtsựđồngcảmđượcxâydựngtrênnhữngsựkiệncóthậtmàchẳngaitin,nhữngsựkiệntácđộngđếncuộcsốngcủahaingườitớimứchọthấymìnhlưulạctrongsựchaođảocủamộtthếgiớiđãbịtànphá,ởđóchỉcònlạimộtsựnhớnhungmàthôi.Gabrielngủởbấtkỳchỗnàokhianhtabuồnngủ.MộtvàilầnAurelianođểanhtangủởxưởngkimhoàn,nhưngởđóanhtathứctrắngđêmvìbịváng

đầunhứcócbởinhữngtiếngđộngmànhữngngườichếtđilạisuốtđêmởtrongcácphòngngủgâynên.SauđóAurelianogửigắmGabrielchoNigromanta.NhữnglúcrỗirãicôtađưaGabrielvềcănphòngtiếpkháchlàngchơicủamìnhvàcôlạighinợbằngnhữngvạchdọctrênmặtsaucánhcửa,ởnhữngchỗtrốngcònlạirấtítỏisaukhiđãghinợcủaAureliano.Mặcdùsốngrấtbừabãi,cảnhómcũngcốgắnglàmmộtviệcgìđócóýnghĩalâubền,theoyêucầucủanhàthôngtháixứCatalunya.Vớikinhnghiệmcủamộtcựugiáoviênvănhọccổđiểnvàvớikhosáchlạlùng,cụlàngườiđãtạođiềukiệnchohọdànhcảmộtđêmđểtìmtìnhhuốngkịchthứbamươibảy,ởmộtnơimàchẳngmộtaicóýmuốnvàcóđiềukiệnđểhọcquábậctiểuhọc.Bịquyếnrũbởiviệcpháthiệnratìnhbạn,mêmẩnbởisựthôimiêncủamộtthếgiớimàtrướcđóbịtínhhẹphòicủaFernandachelấp,Aurelianotừbỏviệckhámphánhữngchữghitrêntấmdathuộc,ngaygiữalúcnhữngcâuthơbíẩnđãbắtđầuhiệnravớianh.Nhưngsaukhibiếtchắcrằngvẫncònđủthờigianđểlàmtấtcảmàvẫnkhôngcầnphảidứtbỏnhữngnhàchứakia,AurelianolạicóýchíđểquaylạicănphòngcủaMelquíades,anhquyếtđịnhkhôngnảnlòngchođếnkhikhámpháranhữngkhóamãcuốicùng.NhữngđiềuđóxảyratrongthờigianGastonbắtđầuchờđợimáybayđến,vàAmarantaÚrsulasốngrấtcôđơn.MộtbuổisớmcôtavàophòngcủaMelquíades:-Xinchàongườiănthịtđồngloại,-côtanói,-anhlạiởtronghangcủamình rồi.AmarantaÚrsulađẹpkhôngchịuđược, cômặcbộđồdocômayvàđeomộttrongnhữngsợidâychuyềndàicũngdochínhcôlàmbằngnhữngđốtxươngsốngcáchăng.AmarantaÚrsulađãthảlỏnganhchồng,tinrằngchồngchungthủy,vàđâylàlầnđầutiêntừngàyvềcôtacóvẻthànhthơimộtchút.Aurelianochẳngcầnnhìncũngbiếtrằngcôtađến.AmarantaÚrsulachốngkhuỷutaylênmặtbàn,rấtgầnvàrấtdịudàngkhiếnAurelianonhưcảmnhậnđượcnhữngtiếnglaoxaotrongxươngcốtcủacô,vàAmarantaÚrsulahỏivềnhữngtấmdathuộccóviếtchữ.Aurelianocốgắngchếngựsựbốirối,lấylạitiếngnói,sứcsốngvàtrínhớnhưđãbiếnđâumấtvànóivớicôvềsốphậncủatiếngPhạn,vềkhảnăngkhoahọccóthểnhìnthấytươnglaihiệnrõtrongthờigiannhưcóthểđọcđượcchữviếtquamặtsaucủatờgiấykhigiơmặttrướccóchữviếtvềphíaánhsáng,vềsựcầnthiếtphảigiảimãđượcnhữnglờitiênđoánđểkhôngtựmìnhlàmmìnhthấtbại,vềNhữnglờisấmtruyềncủaNostradamusvàvềsựhủydiệtcủaxứCantabriamàthánhMilanus[49]đãbáotrước.Ðộtnhiên,trongkhivẫntiếptụcnói,nhưbịkíchthíchbởimộtsựthôithúcimngủtừlâutrongmình,AurelianođặttaymìnhlêntayAmarantaÚrsulavàtinrằngcáiquyếtđịnhcuốicùngkiasẽchấmdứtcơnsónggió.NhưngAmarantaÚrsulanắmlấyngóntaytrỏcủaanhvớimộtcửchỉâuyếmthơngâymàcôtừngđốixửvớianhnhiềulầnthuởthơbé,vàcôcứgiữnhưvậytrongkhiAurelianotiếptụctrảlờicáccâuhỏicủamình.Cứnhưvậy,họliênhệvớinhauquamộtngóntaytrỏgiálạnhchẳngtruyềncảmgìcả,chođếnkhiAmarantaÚrsulanhưsựctỉnhkhỏimộtgiấcmơthoángquavàvỗtaylêntrán.“Lũkiến!”,côtakêulênnhưvậy.ThếlàAmarantaÚrsulaquênnhữngbảnchữviếttrêntấmdathuộcvàbướcmộtbướcnhẹnhànguyểnchuyểnrađếncửa,vàtừchỗđócôđưangóntaylênmiệnggửiAurelianomộtchiếchôngió,nhưchiếchôncôgửichamìnhtrongbuổichiềuxưakhicôlênđườngđiBrussels.-Anhsẽgiảnggiảichotôisaunhé,-côtanói.-Tôiquênmấtrằnghômnaylàngàyphảibỏvôivàocáctổkiến.NhữngkhicóviệcgìđócầnlàmởgầnphòngMelquíades,AmarantaÚrsulavẫnvàophòngđómộtcáchngẫunhiênvàởlạimộtlát,trongkhichồngcôvẫntiếptụcquansátbầutrời.SựthayđổinàylàmnảysinhảotưởngtrongAureliano,từấyanhtacùngănvớigiađình,đólàđiềukhácsovớinhữngthángAmarantaÚrsulamớivề.AnhlàmchoGastonthấydễchịu.Trongnhữngcâuchuyệnquanhbànsaubữaăn,thườngkéodàiđếnhơnmộtgiờđồnghồ,Gastontỏrađaukhổvìnhữngngườibạnthânđãlừadốiông.HọđãbáochoGastonbiếtrằngchiếcmáybayđãđượcchuyểnxuốngmộtchiếctàuthủychưađếnđâyvàmặcdùnhữngngườilàmviệcđườngbiểnquenôngđãkhẳngđịnhrằngchẳngbaogiờchiếctàuấytớivìnókhôngcótêntrongdanhsáchnhữngcontàuởvùngbiểnCa-ri-bê,nhưngngườibạnthâncủaôngvẫncứkhăngkhăngrằngtincủahọchínhxác,thậmchíhọcònnóibóngnóigiólàGastonđãlừadốihọquanhữngbứcthưcủaông.ThưtừqualạiđãkhiếnhọnghingờlẫnnhautớimứcGastonquyếtđịnhkhôngviếtnữavàôngđãbắtđầunghĩđếnkhảnăngđingayvềBrusselsđểlàmrõmọichuyệnrồisauđósẽquaylạiđâyvớichiếcmáybay.Nhưngdựkiếnấybịxẹpngay,khiAmarantaÚrsulanhắclạiquyếtđịnhcủa mình là sẽ không đi khỏi Macondo cho dù phải sống không chồng. Những ngày đầuAurelianocũngnghĩnhưnhữngngườikhácrằngGastonlàmộtthằngngốctrênchiếcxelàm

xiếc,vàđiềuđókhiếnchoAurelianothoángcóchútthươnghạiđốivớiôngta.Sauđó,khiquacácnhàchứa,anhcóđượcsựhiểubiếtsâusắchơnvềbảnchấtcủanhữngngườiđànông,thìanhnghĩrằngtínhhiềntừcủaGastonbắtnguồntừmộtsựđammêươngbướng.NhưngkhihiểuGastonsâusắchơn,vàkhibiếtrằngtínhcáchthựcsựcủaGastonđốilậpvớicáchcưxửnhũnnhặncủaông,thìAurelianongờrằngđếncảviệcGastonchờmáybaycũnglàchuyệndốitrá.Từấy,AurelianochorằngGastonchẳngngờnghệchnhưôngtathểhiện,màngượclạiđólàmộtngườiđànôngcựckỳkiênnhẫn,khônkhéovàbìnhtĩnh,ngườidựtínhsẽchiếnthắngvợmìnhbằngcáchlàmchovợmệtmỏivớisựmãnnguyệnhoàntoàn,vớiviệcmìnhluônluônđồngtìnhtuyệtđối,đểmặcchovợbốirốitrongđámmạngnhệncủacôta,đếnmộtngàynàođókhikhôngchịuđựngnổisựchánngáncủanhữngảotưởngtrongtầmtaynữathìchínhcôtasẽthuxếpva-liđểquaylạichâuÂu.LòngthươnghạitrướcđâycủaAurelianochuyểnthànhmộtlòngcămghétsâusắc.AurelianothấynhữngdựtínhvàviệclàmcủaGastonthậttồitệnhưngđồng thời cũng rất có hiệu quả, bởi vậy anhđã liều lĩnhnói điềuđó choAmarantaÚrsulabiết.NhưngAmarantaÚrsulađãcườigiễusựđanghicủaAureliano,côtakhônghềbộclộmộtsựrạnnứtnhỏcủatìnhyêu,mộtchútdaođộnghoặcghentuôngtronglòng.AmarantaÚrsulakhônghềnghĩrằngcôtađãlàmnảysinhởAurelianomộtđiềugìđóngoàitìnhcảmchânthành,chođếnmộthômcôtabịđứttayvìcốmởnắphộpmứtđào,vàAurelianovộichạylạihútmáuởchỗngóntayrớmmáuấyvớimộtsựkhaokhátvàthèmthuồngđếnmứccôgaingườilên.-Aureliano-côtacười,hồihộp,-anhthậtquáxấu,đếnđộtrởthànhmộtcondơiranhmãnh.Lúcấy,Aurelianođầysungsướng.Anhđặtnhữngchiếchôntộinghiệplênbàntaybịthương,anhbộclộnhữngđiềuthầmkínnhấtcủatráitim,nhữngnỗiniềmđaukhổvàdằnvặttronglòngmình.AurelianokểvớiAmarantaÚrsularằngnửađêmanhđãthứcdậyđểkhócvớisựcôđơnvàthèmkhátđiêncuồngtrênnhữngchiếcquầnáolótmàcôphơitrongnhàtắmnhưthếnào.AnhkểrằngmìnhđãđòihỏidadiếtnhưthếnàođểNigromantakêulênnhữngtiếngkêugừgừnhư tiếngmột conmèo cái và rên rỉ bên tainhững tiếng “Gaston,Gaston,Gaston”,vàcảchuyệnanhđãmalanhcuỗmnhẹnhữnglọnướchoacủacônhưthếnàođểxoalêncổnhữngcôgáitrẻănnằmvìtiềnvớianh.Hoảngsợtrướcdụcvọngcủaanhchàngphóngđãngnọ,AmarantaÚrsulatừtừnắmtaylại,nhữngngóntaycodầnnhưchúốcthumình,chođếnkhibàntaybịthươngcủacôkhôngcònthấyđauđớn,vàmọidấuvếtcủalòngthươnghạibiếnthànhmộtkhốingọcbíchvàthạchanh,biếnthànhnhữngchiếcxươngcứngvôtrivôgiác.

-Ðồngu!-côgáinóinhưthểđangnhổcáigìđó…-TôisẽđiBỉtrênchuyếntàuđầutiênrờibến.

MộtbuổichiềunọÁlvarođãđếnhiệusáchcủanhàthôngtháixứCatalunyaraotướnglênđiềupháthiệnmớinhấtcủaanhta:mộtnhàthổbáchthúgọilàCậubévàng,đấylàcănphòngrộngkhôngcómái, cóđếnvài trămchúdiệcnhởnnhơcứ lâu lâu lạikêuquàngquạcầm ĩ.Trongnhữngchiếclồnglướithépđặtxungquanhsànnhảy,giữanhữngbụihoatràlớngốcvùngAmazonlànhữngđàncòlửa,nhữngconcásấusùngsụcrúcmõmvàochậuthứcănnhưđànlợn,nhữngchúrắnmườihaichuông,vàmộtconrùamaivàngđangngụplặndướicáibiểnnhântạonhonhỏ.Cómộtconchócáitrắng,thuốn,vừalàmnhiệmvụcủaconđựcchuyênđitơvớinhữngconchócáikhác,vừaphảilàmcáiviệccủamộtconchócáinuôiconđểngườitachoăn.Khôngkhídịunhẹ,nhưvừamớiđượcsinhra,vànhữngcôgáilaixinhđẹpchờđợivôvọnggiữanhữngcánhhoarỉmáuvànhữngđĩahátlỗithời,vốnhiểurõcáicôngviệclàmtìnhmàconngườiđãđểquênnơithiênđườngtrầngiannày.Ðêmđầutiênnhómđếnthămcănnhànghỉđôngtưởngtượngkia,bàcụgiàrựcrỡvàtrầmlặngngồigáclốivàotrênmộtchiếcghếmây,cảmthấythờigiannhưtrởlạicộinguồncủanókhibàlãopháthiệnthấytrongsốnămngườivừatớicómộtngườiđànôngxươngxấu,vàngbủng,gòmácaonhưngườitác-ta,mangdấuấncôđơnvĩnhviễntừthuởkhaithiênlậpđịa.

-Trờiơi!-bàlãokêulên.-Aureliano!BàlãolạiđangnhìnthấyđạitáAurelianoBuendíanhưđãnhìnthấyánhsángngọnđèntừ

rấtlâutrướccáccuộcchiếntranh,trướcsựtiêutancủavinhquangvàsựtànlụicủaniềmvui,cáibuổiđêmvềsángxaxămkiakhiôngbướcvàophòngngủđểracáilệnhđầutiêntrongcuộcđời:lệnhbanchoôngsựânái.ÐấylàPilarTernera.Từnhiềunămtrướckhivàotuổimộttrămbốnlăm,bàlãođãtừbỏcáithóiquencóhạilàtínhtuổicủamình,vàtiếptụcsốngtrongcái

thờigiantĩnhtại,bênlềcủanhữngkỷniệm,vàsốngtrongmộttươnglaihoàntoànđượcxácđịnh,vượtrangoàinhữngtươnglaibịxáotrộnbởisựràngbuộcvànhữngphỏngđoánxúcxiểmtừnhữngquânbài.Từđêmấytrởđi,Aurelianoẩnnáutrongsựdịuhiềnvàthôngcảmcủacụtổnămđờichưabaogiờbiếttới.Ngồitrênchiếcghếxíchđumây,bàlãonghĩvềquákhứ,nhớlạinhữnggìlàvĩđạivànỗibấthạnhcủagiađìnhvàsựhuyhoàngđãbịtànphácủaMacondo,trongkhiÁlvarolàmđámcásấuhoảngsợvớinhữngchuỗicườiầmĩ,vàAlfonsothìbịaranhữngchuyệnkhủngkhiếpvềnhữngcondiệcđãmổmắtngườikháchlàngchơicưxửkhôngtốtvàotuầntrước,cònGabrielthìngồitrongbuồngcủacôgáilaitưlựkhônglấytiềncủakháchmàchỉnhờviếthộnhữngbứcthưchoanhchàngngườiyêubuônlậuđangbịtùởbênkiasôngOrinocovìbịđámlínhbiênphòngtómđượcvàbắtngồitrênmộtchiếcbôbuộcphảiỉarađầycứtvàkimcương.Cáinhàthổthựcsựvớibàchủnhưmộtngườimẹkìa,chínhlàcáithếgiớimàAurelianohằngmơướctrongsựkìmhãmkéodài.Anhcảmthấysungsướng,cảmthấygầnđạttớisựgặpgỡhoànhảo,đếnmứcchẳngnghĩđếnsựtrốntránhnàokhácvàocáibuổichiềumàAmarantaÚrsulalàmtanvỡảomộngcủamình.Anhsẵnsàngvannàiđểaiđóphábỏhộcáisựtứctốinhưnghẹnlạitronglồngngực,nhưnganhchỉcóthểbậtkhócnứcnởtronglòngPilarTernera.Bàlãolấytayxoađầuanh,đểchoanhkhócthỏathích.Vàdẫuanhkhôngnóiralàđangkhócvìtình,bàlãođãnhậnrangaycáitiếngkhóccổsơnhấttronglịchsửconngười.-Nàothôi,chútbébỏngcủata!-bàlãodỗdành,-bâygiờchúthaynóixemngườiấylàai.KhiAurelianovừanói,PilarTernerabậtlêncáicườisâuthẳm,tiếngcườilantỏatừxaxưachấmdứtđểrồisauđódầndầnchuyểnthànhtiếngcườigiốngtiếngcùrụccùrụccủaloàichimbồcâu.KhôngcóđiềubímậtnàotrongtráitimcủangườitrongdònghọBuendíamàbàlãokhônghiểuđược,bởivìmộtthếkỷảomộngvàkinhnghiệmđãdạychobàlãobiếtlịchsửcủagiađìnhgiốngnhưmộtchuỗidàinhữngđiềulặpđilặplạikhôngtránhkhỏi,nhưmộtchiếcđĩaquaycóthểcứquaymãi,quaymãiđếnvôtận,nếukhôngcósựhaomòndầndàvôphươngcứuchữacủachiếctrục.-Ðừnglochútạ,-bàlãocười.-Dùnóđangởđâu,lúcnàynócũngđangđợichút.Vàolúcbốngiờrưỡichiều,AmarantaÚrsulabướcrakhỏinhàtắm.Aurelianonhìnthấycôbướcquacửaphòngmìnhtrongchiếcváytắmnếplàphẳngphiu,đầuquấnchiếckhăn.Anh liềnnhónchânnhènhẹbướctheo,ngấtngưởngnhưngườisayvàanhbướcvàophòngtânhôncủavợchồngAmarantaÚrsulađúnglúccômởkhuychiếcváytắmvàbỗnggiậtmìnhkhéplại.Côlặnglẽchỉtayvềphíabuồngbêncạnhcửahémở.AurelianobiếtlàGastonđangbắtđầuviếtthưởđó.-Rangayđi,-cônóirítkhôngthànhtiếng.Aurelianomỉmcười,haitaybếthốcnganglưngcô,nhưlàbưngchậuthuhảiđường,đặtngửalêngiường.Phắtmộtcái,anhkéotuộtchiếcváytắmtrướckhicôkịpngănlại,vàanhnhưrơixuốngvựcthẳmtrướctấmthân trần truồng vừa tắm rửa xong, trắng ngần, nõnnà,mà trong bóng tối của những cănbuồngbêncạnhhầunhưanhđãtưởngtượngrahếtcả,kểtừnhữnglỗchânlôngđếnnhữngnốtruồiẩnkín.AmarantaÚrsulachốnglạikịchliệt:vớisựkhônkhéocủagiốngcáithôngminh,côoằnmình,xoaygiởthânhìnhuyểnchuyểnvàthơmthonhưmộtconchồn,đồngthờithúchaiđầugốivàobụngcònhaitaythìcàolênmặtchàngtrai,nhưngcảhaikhôngaithởmạnhkhácvớinhịpthởcủangườiđangngắmnhìnbuổichiềutàthángtưquacửasổ.Ðấylàmộtcuộcvậtlộndữdội,mộtcuộcgiànhgiậtsốngmái,tuynhiênhầunhưkhôngcóchútbạolựcnào,bởivìđólàmộtcuộcvậtlộncủanhữngbóngma,chậmrãi,thậntrọng,trangnghiêm,nghĩalàkhoảngthờigianhaibêngiằngconhauđủđểchocâykhiênngưnởhoavàGastonởphòngbênthìquênhếtướcmơtrởthànhngườiláimáybay,vàhọnhưhaingườiyêuthùđịchđangrasứcthỏahiệpvớinhaudướiđáyaosángngời.Trongsựcokéoquyết liệtvà trangnghiêmđó,AmarantaÚrsulahiểurằngsựimlặngthậntrọngcủacôthậtlàvôlý,nócóthểlàmchồngmìnhởbuồngbênsinhnghihơncảnhữngtiếngđộngmạnhmàcôđangrasứctránh.Côbèncườinhènhẹ,vàvẫnkhôngngừngchốngtrả,nhưngcôđangtựvệbằngnhữngmiếngcắngiảtạovàdầndầnthôikhôngoằnmìnhlẩntránhnữa,chođếnlúccảhaiđềuhiểurằnghọvừalàđịchthủvừalàkẻđồnglõa,vàcuộcgiằngcođãbiếnthànhmộttròchơivuốtvenhau.Bỗngnhiên,nhưlàđểthửchơi,thửmạohiểmmộtlầnnữa,AmarantaÚrsulathôikhôngchốngđỡ,vàkhihoảngsợtrướcđiềumàchínhcôđãtạođiềukiệnchonódiễnra,côrasứcphảnứnglạinhưngđãquámuộnmấtrồi.Mộtsựrungđộngkỳlạđãchônchặtcô,giữchịtlấycô,vàýchítựvệcủacôđãbịnghiềnnátbởikhátvọngkhôngthểkìmlạiđượclàpháthiệnxemnhữngtiếnghúmàuvàngvànhữngquảbóngvôhìnhđangđợicôởbênkiacáichếtlàgì.Côchỉcònkịpvớitayquờquạng

tìmchiếckhănnhétvàomồmvàcắnchặtlấyđểnhữngtiếnggừgừcủamèocáiđitơkhôngbậtratừtrongsâuthẳmlòngmình.

CHƯƠNGKẾTMộtđêmvuinọ,tronglúcgáccổngravàothiênđườngcủamình,PilarTernerachếttrên

chiếcghếxíchđumây.Ngườitađãchônbàlãokhôngcóquantàitheođúngnguyệnvọngcuốicùngcủangườiquácố.Támngườiđànônglựclưỡngdùngthừngchãotừtừhạhuyệtchiếcghếxíchđucóbàlãongồixuốngmộtcáihuyệtđượcđàongayởgiữasânkhiêuvũ.Nhữngcôgáimulata[50]mặcđồđen,khóclócđếnxanhxámcảmặtmày,làmvộilễcầunguyệnchobàlãotronglúctháocácchuỗihạtđeocổ,nhữngdảinơbuộcđầu,nhữngvòngtay,rồinémchúngxuốnghuyệt,trướclúcngườitalấpkínmồvàdựnglêntrênđómộtbiamộkhôngtêntuổi,khôngnămthángvàphủkínnhữngvònghoatràxứAmazon.Saukhiđầuđộcchochếthếtnhữngconvậtcảnh,dùnggạchvàvữabịtkíncáccửaravàovàcửasổ,bọnhọtảnmátmỗingườimộtngảđikhắpthếgianmangtheonhữngchiếchòmgỗbêntrongtrangtríảnhthánh,ảnhhọabáonhiềumàusắc,ảnhngườiyêu,nhữngngườitìnhchốclát,nhữngngườitìnhcũlâunăm,nhữngngườitìnhmaquái,đólànhữngtayỉarakimcương,nhữngtayănthịtđồngloạinhữngtayđượcphonglàvuacờbạcởngoàikhơi.Ðólàsựphánxửcuốicùng.TrongphầnmộcủaPilarTernera,giữanhữngbảnnhãcavàvònghạtcủagáiđiếm,nhữngrácrưởicủaquákhứđangmục rữa, đó là những gì còn lại ít ỏi ởMacondokể từ sau chuyến rađi củanhàthươngtháixứCatalunya.Donỗinhớmộtmùaxuânvĩnhviễnthôithúc,ônggiàthôngtháixứCatalunyađãbuộcphảiđóngcửahiệusáchvàtrởvềlàngquêởvenbờĐịaTrungHải.Khôngmộtaicảmnhậnđượcviệccụquyếtđịnhhồihương.ĐểchạytrốncáccuộcchiếntranhliênmiêncụđãđếnMacondovàođúnglúcCôngtychuốithịnhvượng,vàcụkhôngnghĩsẽlàmgìkháchơn làmởmộthiệu sách chuyênbán sách cổđược inbằngvàingoạingữ,mànhữngkháchhàngngẫunhiênđếnđãsợhãilậtgiởchúngnhưlậtgiởnhữngcuốnsáchbẩntưởitronglúcchờđếnlượtmìnhvàođoánmộnghoặcxemsốởcănnhàđốidiện.Cụđãbỏmộtnửađờingườingồiởngoàisânsaunóngbức,đểmiệtmàighilạithứvănchươngkiểusứccủamìnhbằngthứmựcmàuviolettrênnhữngtờgiấyxératừvởhọctròmàkhôngmộtaibiếtđíchxáccụviếtgì.KhiAurelianobiếtcụthìcụđãcóhaithùngtođựngđầynhữngtrangviếtnhưvẽmàvề một phương diện nào đó chúng khiến ta nghĩ đến những tấm da thuộc ghi chữ củaMelquíades,vàkểtừdạoấychođếnkhirađicụlạiviếtđầythùngthứba,dođóquảlàcólýkhinghĩrằngtrongsuốtthờikỳởMacondocụkhônglàmgìkhácngoàiviệcchỉngồiviếtmàthôi.Nhữngngườiduynhấtcụcóquanhệlàbốnngườibạn,nhữngngườivẫnđếnđâyđổinhữngconquayvàdiềugiấyđểlấysáchcủacụvàcụđãchohọđọcSeneca[51]vàđọcOvidio[52]khibọnhọcònđangtheohọcbậctiểuhọc.Vớitìnhcảmtrìumếnthânthươngcụđốixửvớicácnhàcổđiểnnhưđốivớinhữngngườibạncùngngủmộtphòngđãcótrongđờimình.Vàcụthônghiểunhiềuđiềuđánglẽkhôngnênbiết,tỷnhưThánhAgustinbêntrongchiếcáokhoácngoàicònmặcthêmmộtchiếcáogi-lênỉbósátlấyngườichođếnnămmườibốntuổivàtỷnhưcáiôngArnaldodeVillanova,mộtthàyđồng,vìbịbọcạpcắnmàtrởnênliệtdươngngaytừkhicònnhỏtuổi.Nhiệttìnhcủacụdànhchocáctrangviếtlàmộtbứctranhđanlẫnnhữnglờikínhtrọngvànhữnglờiđàmtiếucủadânđịaphương.VìphảihọctiếngCatalanđểdịchchúngratiếngTâyBanNha,Alfonsođãđútvàotúiquầnvàitrangviếtấyđượccuộnlạicùngvớinhữngmẩubáovàcảnhữngtrangsáchgiáokhoa,rồimộtđêmnọanhđánhmấttấtcảởnhàmộttrongnhữngcôđiếmlàmtìnhchoquacáiđậnđóikhátnày.Khicụgiàthôngtháibiếtchuyện,đánglẽphảimắngchửianhmộttrậnnênthân,thìcụđãcảcườimàbìnhluậnrằngđólàsốphậnhợplẽtạohóacủavănchương.Tráilại,khôngcómộtsứcmạnhnhânvănnàođủsứcthuyếtphụccụkhôngmangtheobathùngtođựngđầycáctrangviếtnàykhihồihương,vàcụđãxổrahàngtràngtiếngCarthago[53]đểđuổibọnnhânviênkiểmsoáttrêntàuhỏakhibọnnàyđịnhchuyểncácthùngbảnthảoxuốngtoahàngcoichúngnhưlàhànghóa,chođếnkhicụbuộcbọnhọphảiđểchomìnhmangchúngđitheotrêntoahànhkhách.“Thếgiớichẳngcòngìnựccườihơnkhimàconngườiđượcngồiởtoakháchcònvănchươngphảinằmởtoahàng”.Đólàđiềuduynhấtnghecụnóithànhlời.Cụđãtrảiquamộttuầnvấtvảvớinhữngcôngviệccuốicùngchochuyếnrađi,bởivìcứcàngđếngầngiờkhởihànhcụcàngkémvuihơn,ýnghĩthiếumạchlạcbịxáotrộnlungtunghết,vàcácđồvậtđượcđểchỗnàylạithấyởchỗkhác,cụbịámảnhbởichínhđámmaquáitừngtrêuchọcFernanda.-Collons[54]-cụchửi.-Tangồi

xổmlênđiềuluậthaimươibảycủahộinghịTôngiáoLuânÐôn.GermánvàAurelianokhuânvácgiúpcụ.Họgiúpcụnhưgiúpmộtđứatrẻ,họđểvévàcácgiấytờdichuyểntrongmộtcáitúirồi lấyghimbănggài lạichocụ,họlàmchocụcảmộtdanhmụcdài, tỉmỉghi lại tấtcảnhữngviệclàmtừkhirờikhỏiMacondochotớikhitàucậpbếnởBarcelona,nhưnghọlạivôýnémvàobãirácchiếcquầncóđểmộtnửasốtiềncụkicópđược.Ðêmtrướcngàykhởihành,saukhiđãđóngđinhcácthùngđựnggiấymálạivànhéthếtquầnáovàochínhcáiva-licụmangtớiđây,nheođôimimắthìnhconhếnlại,vớiđiệubộbanphướctrơtrẽn,cụchỉvàonhữngđốngsáchđãtheomìnhtrongsuốtcuộclưuvong,vànóivớicácchiếnhữu:-Ðấytađểlạichocácbạncáithứcứtđáiấy.Bathángsau,cácbạnnhậnđượcmộtbìthưtotướnggầnhaimươibứcthưvàhơnnămmươibứcảnh,đượctíchlạitrongsuốtcuộchànhtrìnhnhànrỗitrênbiểnkhơi.Mặcdùkhôngđềngàythángnhưngthứtựcủachúngđãnóirõtrìnhtựcụngồiviếtcácbứcthưnày.Trongnhữngbứcthưđầuvớigiọngđiệuhàihướcvốncócủamình,cụkểchobọnhọnghevềnhữngchuyệnlýthúxảyratrongchuyếnvượtđạidương,vềcơnbựctứcmuốnquậtngãlãoáptảihànghóakhôngchophépcụđưabachiếcthùngđựngbảnthảovàophòngnằmtrênhầmtàu,vềsựyếuhènmàthôngtháicủamộtmệnhphụrấtsợhãiconsốmườiba,khôngvìthóimêtíndịđoanmàvìhìnhnhưbàtacảmthấyconsốnàybáotrướcbàtasẽởlạimặcdùcuộchànhtrìnhtrênbiểnchưađượckếtthúc,vàvềcuộcthimàcụgiànhđượcphầnthắngngaytrongbữatốiđầutiêntrêntàuthủy,vìcụnhậnramùicủcảimặcbanđêmtrongcácsuốiởvùngLérida[55]ngaytrongthứnướcănmangtrêntàu.Tuynhiên,vớingàythángtuầntựtrôi,thựctạitrêntàungàymộtítkhiếncụphảiđểýhơn;ngaycảnhữngsựkiệnxảyramớinhất,thôngthườngnhấtcũngkhiếnchocụcàngcảmthấychúngxaxưahơn,vìcontàucàngbỏxabờchâuMỹbaonhiêuthìkýứccàngtrởnênbuồnbãbấynhiêu.Cáiquátrìnhhoàinhớdiễntiếnấydườngnhưcũngbộclộtrênnhữngtấmảnh.Trongnhữngtấmảnhđầutiên,cụhiệnhìnhtrongdángvẻhạnhphúc,mặcchiếcáocủathươngbinh,máitócbạcnhưtuyết trongánhnắngthángmườichóichangcủavùngbiểnCa-ri-bê.Trongnhữngtấmảnhsau,cụhiệnhìnhtrongtấmáokhoácsẫmmàu,cổquàngmộttấmkhănlụa,vẻngườibuồnbãvàtrầmtưbởisựtrốngvắng,ngồitrênsànmộtchiếctàunặngnềđangchệnhchoạngđinhưkẻmộngdutrênmặtbiển lúcđang thu.GermánvàAurelianoviết thưtrả lờicụ.TrongcácthángđầucụviếtthưrấtchămchỉđếnmứclúcấyhọcảmthấygầngũicụhơnngaycảkhicụcònởMacondovàhọcảmthấynhưbớtđinỗibựcdọcvìđãđểcụrađiLúcđầucụviếtthưchohọ,báochohọhayrằngtấtcảvẫnbìnhthường,rằngởngôinhàcụchàođờivẫncònnguyênconốcsênmàuhồng,rằngnhữngconcátríchkhôvẫnthơmnguyênmùitrongthùngbánh,rằngnhữngthácnướccủalàngvẫntỏahươngthơmkhichiềubuông.Lạimộtlầnnữacụgửiđếnchobọnhọnhữngtrangvởhọctròđượcviếtnhưvẽbằngmựcmàuviolet,trongđócụtặngchomỗingườibạnmộtđoạnthơđặcbiệt.Tuyvậymặcchochínhcụđãkhôngnhậnra,nhữngbứcthưđầytâmhuyếtấyđãdầndầnchuyểnthànhnhữngbàithơđiềnviênmangđầyýnghĩacủakẻtỉnhmộng.Trongnhữngđêmđông,tronglúcngồitrôngnồixúpsôiởlòsưởi,cụnhớđếncáikhôngkhíoinóngởsânsau,nhớtiếngkêuoocủaánhmặttrờitrênnhữngcâyhạnhđàophủđầybụi,nhớtiếngcòitàutrongkhôngkhínónghầmhậplúcđangtrưa,chínhlànỗihoàinhớmàcụngồiởMacondonhớnồixúpsôitronglòsưởi,nhớnhữngtiếngraocủangườibáncàphêvànhớnhữngconchiềnchiệnlanhlẹnbáomùaxuânđến.Bịdằnvặtbởinhữngnỗihoàinhớđốidiệnnhaunhưnhữngtấmgươngsoivàonhau,cụđánhmấtcảmgiácdiệukỳvềthựctạiphithựctại,chođếnkhicụkếtthúcbằngviệckhuyêntấtcảbọnhọhãychạykhỏiMacondo,hãyquêntấtcảnhữnggìcụđãdạyhọvềcuộcđời,vềtìnhngười,hãyỉavàoHoraciovàbấtkỳnơinàohọtới,hãynhớrằngquákhứlàbịpbợm,rằngkíứcconngườikhôngcóđườngtrởlại,rằngtấtcảmùaxuâncổkínhlàkhôngthểkhôiphụclạivàrằngáitìnhphóngđãngvàcuồngsaylàmộtsựthậtchốclátmàthôi.ÁlvarolàngườiđầutiênquantâmđếnlờikhuyênhãyrờibỏMacondo.Anhbánhếtcủacải,kểcảconhổbịnhốttrongsânnhàvẫnthườngnhenanhdọanhữngkháchbộhànhởngoàiđường,vàmuamộtchiếcvéđimãimãitrênmộtđoàntàuhỏakhôngbaogiờngừngdulịch.Trênnhữngtấmbưuảnhmàanhgửitừnhữngnhàganghỉlạidọcđường,anhmiêutảđầythánphụcnhữnghìnhảnhchốclátmìnhnhìnthấyquaôcửasổtoaxe,nhưthểanhđangxévụnvànémvàocõilãngquênmộtbàithơdài của sự chạy trốn: nhữngngười dađenmơmộng trênnhững cánhđồngbông trắng xứLouisiana,nhữngchúngựacócánhtrênthảmcỏxanhxứKentucky,nhữngđôinhântìnhHy

LạptrongbuổihoànghônđịangụcxứArizona,côgáimặcáolenđỏvẽtranhthủymặctrênnhữnghồxứMichiganđãlấybútlàmđiệubộchàoanh,nhưngđókhôngphảilàlờichàotừbiệtmàlàlờichàochứachanhyvọngđượcgặplạivìcôkhôngbiếtrằngmìnhđangnhìntheomộtđoàntàumộtđikhôngtrởlại.SauđóAlfonsovàGermáncùngbỏđivàomộtngàythứbảyvớiýđịnhsẽtrởvềvàongàythứhainhưngchẳngbaogiờngườitađượcbiếttintứcgìvềhọ.Mộtnămsaukể từngày cụ già thông tháingườiCatalunya rađi, ngườibạnduynhất cònở lạiMacondolàGabriel,vẫnlêulổng,hoàntoànphụthuộcvàolòngthươnghạicủaNigromanta,đểtrảlờinhữngcâuhỏithicủamộttờtạpchíPháp,màphầnthưởnglớnnhấtcủanólàchuyếnđithămthủđôParis.Aureliano,vốnlàngườinhậnđặtbáo,đãgiúpanhđiềncáccâuhỏi,đôilúcởngaytạinhàanh,cònhầunhưlúcnàocũngởbênnhữnglọsứxinhxinhvàmùicâythuốcnữlangcủahiệuthuốcduynhấtởMacondo,nơiởcủaMercedes,ngườiyêubímậtcủaGabriel.Ðólàcáiduynhấtsẽcònlạicủamộtthờiquákhứmàsựhủydiệtcủanókhôngbaogiờtrọnvẹn,bởivìnócứtựhủyhoạimộtcáchchậmchạp,tựhaokiệtngaytrongchínhnóvàtừngphúttừngphútmộtnótựkếtliễumàsẽkhôngbaogiờchấmdứtsựtựkếtliễu.Thịtrấnđãbướctớinhữngđiểmnútấycủasựđìnhtrệ,dođókhiGabrieltrúngthưởngvàđiParisvớihaibọcxốngáo,mộtđôigiàyvàtoàntậptácphẩmcủaRabelais,anhđãbuộcphảirahiệuchongườithợmáyđểôngtếdừngtàulạinhậnmìnhlên.ÐườngphốThổNhĩKỳcũlúcbấygiờlàmộtcáibãihoang,nơinhữngngườiẢ-rậpcuốicùngđãchịuđểchothầnđóilôimìnhđếncõichếttheotậpquánngànđờingồitrướccửa,bởivìđãnhiềunămnayhọphảibántớimétvảichéogocuốicùngvàtrongnhữngchiếctủkínhtốiomomchỉcònlạinhữngtượngngườikhôngđầu.KhuphốcủaCôngtychuối,màcólẽPatriciaBrowncốkểlạichoconcháumìnhnghevềnótrongnhữngđêmbuồnnhớcódưagangngâmgiấmxứPrattville,Alabama,đãlàmộtđồngbằngđẩycỏdại.Vịchaxứgià,ngườiđếnthaychaxứAngelvàtêncủacụchẳngaithèmbiếtđến,đangchờđợiThượngđế rủ lòng thương,nằm tênhhênh trênchiếcvõng,đauđớnvìbệnhviêmkhớpvàmấtngủvìsựhoàinghi,trongkhiđóthằnlằnvàchuộtcãicọnhauxemaisẽđượcthừakếngôinhàthờbêncạnh.

ỞthịtrấnMacondobịlãngquênấy,nơingaytớicảchimchóccũnglãngquênnó,nơibụivàhơinóngđãtrởnênrấtkhóchịuđếnmứcthởcũngphảivấtvảlắm,AurelianovàAmarantaÚrsulalàhaingườiduynhấthạnhphúcvàlànhữngngườisungsướngnhấttrêntráiđấtnày,mặcdùhọbịvâybọcbởinỗicôđơnvàtìnhyêu,đặcbiệtlànỗicôđơncủatìnhyêutrongmộtngôinhàhầunhưkhôngtàinàongủđượcbởitiếngđộngầmầmcủabàykiếngâynên.GastonđãtrởvềBrussels,vìđợimáybaychánchêmêmỏivẫnkhôngthấynóđếnnêncómộtngàynọôngđãnhétvàova-linhữngđồdùngtùythânvàtàiliệuthưtíncủamìnhrồirađivớiýđịnhtrởvềđâybằngmáybaytrướckhinhữngđặcâncủaôngphảinhượnglạichomộtnhómphicôngÐức,vốnđãtrìnhlêncácnhàchứctráchtỉnhnàymộtkếhoạchnhiềuthamvọnghơnsovớikếhoạchcủaông.Kểtừbuổichiềuhaingườilàmtìnhvớinhaulầnđầutiên,AurelianovàAmarantaÚrsulavẫntiếptụctranhthủnhữnglúcvắngnhàhãnhữucủangườichồngđểmàyêunhaucuồngnhiệttrongnhữngphútgiâygặpgỡchốclátvàluônluônbịngắtquãngbởingườichồngbấtđồtrởvề.Nhưngkhithấychỉcònlạihaingườiởnhàthìhọliềnmệtlửtrongnhữnggiâyphútngâyngấtcủaáitìnhmuộnmằn.Ðólàmộtcơnđammêbuôngthả,điênloạn,đếnmứckhiếnchoxươngcốtcủaFernandaởtrongmồphảirunlênvìsợvàởtrongtrạngtháinhảy múa liên tục. Những tiếng rền rĩ đầy sướng vui, những bài hát đầy thèm khát củaAmarantaÚrsulađãâmvangbùnglênvàolúchaigiờchiềungaytrênchiếcbàntrongnhàăncũngnhưvàolúchaigiờsángởtrongkholươngthực.“Ðiềulàmemđaukhổ,-côcười,- làchúngmìnhđãđểmấtquánhiềuthờigian”.Vàtrongcơncuồngnhiệtchothỏađammêấy,cônhìnthấyđámkiếnđangphátrụivườnhoarồigặmgỗnhàchothỏacơnđóilâungày,vàcônhìnthấydòngkiếnđỏấylạimộtlầnnữachiếmcứmấthànhlangnhưngcôchỉbậntâmchiếnđấuvớikiếnđỏkhinhìnthấychúngởtrongphòngngủcủamình.Aurelianobỏbêcáctrangvănviếttrênnhữngtấmdathuộc,lạiởlỳtrongnhà,trảlờichoxongchuyệnnhữngbứcthưcủacụgiàthôngtháixứCatalunya.Bọnhọđánhmấtcảmgiácvềthựctại,ýniệmvềthờigianvànhịpđiệucủanhữngthóiquenhàngngày.Bọnhọlạiđóngkíncửaravàovàcửasổđểkhỏimấtthờigiancởiquầnáo,vàtồngngồngđilạiởtrongnhànhưRemedios-Ngườiđẹptừngthườngxuyênmongmuốn,vàcùngnhaulănlộntrênnhữngvũngbùnngoàisântrongkhithânthểkhôngmộtmảnhvảiche,rồicómộtbuổichiềunọbọnhọsuýtbịchếtngạtkhilàmtìnhvới

nhaungaytrongbồntắm.Trongmộtthờigianngắnbọnhọphátanhoangnhàcửahơncảsựphápháchcủalũkiếnđỏ:làmgãyhếtbàn,ghế,tủởphòngkhách,làmráchbươmchiếcvõngtừngchịuđựngrấttốtnhữngcuộcáiânbuồntẻnơitrạilínhcủađạitáAurelianoBuendía,xổtung ruột chăn, lấybông lõi tungkhắpsànđể làmnhaungạt thở.MặcdùAureliano làmộtngười tìnhcũngđủngónchơidữdằnnhư tìnhđịchcủaanh,nhưngAmarantaÚrsula lại làngườiđạodiễnanhcáctròtiêukhiểntrongthiênđườngđổvỡấyvàcôlàmviệcnàyrấtnhiệttìnhnhưthểcôđãtậptrungtrongtìnhyêucáinghịlựccuồngnhiệtmàcụtổÚrsulađãhiếndângchonghềlàmkẹonặnhìnhcongiống.Ngoàira,tronglúccôsungsướnghátvàcườingặtnghẽotrướcnhữngtròchơicủamìnhthìAurelianongàymộttrầmtưhơn,bởinỗiniềmđammêcủaanhvốnlặnglẽvànguộilạnh.Tuynhiêncảhaingườiđitớinhữngđỉnhđiểmcủanghệthuậtchơibời,đếnmứckhihọmệtlửtronglúcphèphỡnthìhọlạicàngnghịchngợmthúvịhơntronglúcnghỉngơi.Bọnhọlạihiếndângtâmsứcchosựsùngbáithầntượngđốivớicơthểmình,ấylàlúchọpháthiệnrarằngnhữnglúcnghỉngơisaucơnhoanlạccónhữngkhảnăngkhôngthểkhaitháchếtđược,nócònthíchthúhơnnhiềusovớinhữngkhảnăngcủadụctình.TronglúcanhlấylòngtrắngtrứnggàbôilênbộvúcứngdỏnglêncủaAmarantaÚrsulađểmàbóp,hoặclấydầudừabôilênđôivếsănchắcvàbụngmềmmạicủacôđểmàmơntrớnthìcôcoicơthểcườngtrángcủaAurelianonhưmộtconbúpbêđểnghịchngợm,lấysonbôimôiđểvẽmắthềchoanh,dùngchìkẻmàyđểvẽchoanhbộriaThổNhĩKỳ,đeochoanhchiếccàvạtOrganzavàđộichoanhchiếcmũlàmbằnggiấybạc.Cómộtđêm,bọnhọlấymứtđàobôikhắpngườitừchânđếnđầurồinhưchóhọliếmchonhau.Rồinhưmộtlũđiênrồ,họânáivớinhaungayởhànhlangvàhọbịđánhthứcbởiđànkiếnănthịtsắpnuốtsốnghọ.

Tronglúccáccuộctruyhoanngừngnghỉ,AmarantaÚrsulaviếtthưtrảlờiGaston.Côcảmthấyôngquábậnrộnvàxalắcđếnđộvớicôcuộctrởvềcủaônglàkhôngthểcóđược.Ởmộttrongnhữngbứcthưgửivềtrướctiên,ôngkểrằngcácbạnhữucủamìnhquảthậtcógửichiếcmáybayđi,nhưngmộthãngđườngbiểnởBrussels,vìnhầmlẫn,đãgửinóđếnTangandika,vàtạihảicảngnàynósẽđượcchuyểnđếnchocộngđồngcủanhữngngườiMacondo[56].Sựnhầmlẫnấyđãgâyranhiềuphiềnphứcđếnmứcchỉcầnthuhồilạichiếcmáybaycũngphảimấthainăm.ThếlàAmarantaÚrsulakhôngphảiđềphòngsựtrởvềbấtthìnhlìnhcủachồngmình.Vềphầnmình,Aurelianokhôngcóliênhệvớithếgiớibênngoàinàokhác,ngoàinhữngláthưcủacụgiàthôngtháixứCatalunyavànhữngtintứcvềGabrielquamiệngMercedes,côgáibánthuốclặnglẽ.Lúcchầuđólànhữngliênhệthựcsự.ÐểởlạiParis,Gabrielđãtrảlạichiếcvékhứhồiđể lấytiềntiêuvàsauđóanhsốngbằngcáchbánbáocũvàvỏchaidocáccôhầuphònglôiratừtrongmộtkháchsạnbuồntẻtrênđườngRueDauphine.Lúcấy,AurelianocóthểmườngtượngthấyanhthườngxuyênmặcchiếcáolencổtomàchỉcởirakhicácsânhiênMontparnasseđầynhữngcặpuyênươngmùaxuânđidạovàtrongcănbuồngnồngnặcmùisúplơsôi,nơiRocamadourđãchếtđói,anhphảingủngàyvàthứcviếtvềbanđêmđểkhiếncơnđói lòngnhầmgiờđỡhànhhạmình.Tuynhiên,nhữngtin tứcvềGabrielmàanhnhậnđượcngàymộtkémchínhxáchơnvàcácbứcthưcủacụgiàthôngtháingàymộtthưanhạt,buồn tẻhơn,đếnmứcAurelianođãquennghĩvềhọnhưAmarantaÚrsulanghĩđếnchồngmình,vàrồicảhaingườibồngbềnhsốngtrongmộtthếgiớitrốngtrải,nơiáitìnhlàthựctạiduynhấtvừacótínhthườngnhậtlạivừacótínhvĩnhhằng.

Bỗngnhiên,tinGastonsẽtrởvềđếnvớihọnhưmộttiếngsétđánhngangtaingaytrongcáithếgiớivôthứcđầyhạnhphúcấy.AurelianovàAmarantaÚrsulamởtohaiconmắt,xemlạilòngmình,rồitayđặtlêntráitimmìnhhọnhìnthẳngvàomặtnhauvàhiểurằnghọgắnbóvớinhauđếnmứcsẽnhậncáichếtnếuphảixanhau.Thếlàcôviếtchochồngmìnhmộtbứcthưnóinhữngsựthậttráingượchẳnnhau,trongđócôkhẩnkhoảnnóirằngcôvẫnyêuôngvàkhaokhátđượcgặplạiông,đồngthờicôcũngnóirõrằngmìnhsẽkhôngthểsốngđượcnếukhôngcóAurelianovàcoiđónhưmộttiềnđịnhkhôngthểnàotránhđược.Tráivớiđiềubọnhọmongđợi,vớitháiđộđiềmtĩnh,cóthểnóilàtháiđộcủangườicha,quamộtthưdàihaitrangkínđặcchữ,Gastonđãtrảlờihọ,ônglưuýbọnhọnênđềphòngnhữngýnguyệnbồngbộtnảysinhtừchỗbọnhọđangđammêvàđoạncuốiláthưônghoàntoànđồngýsẽkhôngtrởlạiMacondobởivìôngtinrằngbọnhọsẽhạnhphúcnhưôngđãhạnhphúctrongcuộcđờivợchồngngắnngủicủamình.ÐólàmộttháiđộhếtsứcbấtngờđếnmứcAmarantaÚrsula

cảmthấymìnhbịsỉnhụcvớiýnghĩrằngmìnhđãchuẩnbịchochồngmộtcáicớmàôngtatừngmongđợiđểphómặccôchosốphận.Sáuthángsau,sựhậnthùcàngthêmsâusắchơnkhiGastontừLéopoldvillelànơiôngđãnhậnlạichiếcmáybay,lạiviếtthưchocôchỉyêucầugửichomìnhchiếcxeđạpẩychânmàtheoôngnóinólàcáiduynhấttrongsốnhữnggìôngđểlạiởMacondocòncógiátrịtìnhcảm.AurelianobìnhtĩnhchămsócphòngngủcủaAmarantaÚrsula,cốgắngchứngtỏchocôbiếtrằnganhlàmộtngườichồngxứngđángtronglúcthuậnlợicũngnhưtronglúckhókhăn,vànhữngtúngbấnhàngngàyđangvâyhãmhọkhinhữngđồngtiềncuốicùngcủaGastonđểlạibịtiêunhẵnđãtạonênchohọmộtsựràngbuộccủatìnhđoànkếttuykhôngrựcsángvàkiêungạonhưnỗiđammênhưngđãgiúphọyêunhausayđắmhơnvàkhiếnhọrấthạnhphúcnhưđãtừnghạnhphúctrongchínhcáithờikỳhọsốngcuộcsốngđầysắcdục.

Khi Pilar Ternera mất, bọn họ đang chờ đón đứa con sắp ra đời. Trong lúc có chửa,AmarantaÚrsulađịnhhànhnghềsảnxuấtnhữngcáivònglàmtừxươngsốngcá.NhưngngoạitrừMercedes,làngườinhậnmuacủacômộttá,khôngcóaimuanhữngchiếcvòngnày.Lầnđầutiêntrongđời,Aurelianoýthứcđượcrằngcáitàingoạingữ,sựhiểubiếtbáchkhoa,khảnăngnhớkỳlạkhôngcầnbiếtnhữngchitiếtnhỏnhặtcủacácsựkiệnvàđịađiểmxaxưacủaanh,mọithứấyđềuvôdụngnhưcạnhcáihộpkhảmngọccủavợanh,màlúcnàycólẽtrịgiábằngtoànbộsốtiềncủatấtcảnhữngcưdâncuốicùngởMacondocộnglại.Họsốngnhờphépmàu.MặcdùAmarantaÚrsulakhôngđểmấttínhtìnhvuivẻcũngnhưnhữngmánhkhóecủacôtrongcáccuộcthácloạn,côđãlàmquenvớiviệcsaubữacơmtrưangồiởhànhlangđểmàsuytưvàmơmàngngủ.Aurelianoởbêncạnhcô.Ðôilúchọlặnglẽngồichođếnkhimànđêmbuôngxuống,ngườinọnhìnvàomắtngườikia,đểtrongimlặngânáivớinhaubằngtấtcảtâmhồnnhưtrướcđâyhọtừngânáivớinhautrongsựồnĩ.Mộttươnglaibấpbênhkhôngxácđịnhbuộchọphảihướngtìnhcảmvềquákhứ.Họnhìnvàonhaumàthấychínhmìnhtrongcáithiênđường thờimưa lụtđãmất,bìbõm lội trongnhữngvũngnướcbùnởngoài sân,giếtnhữngconthằnlằnđểđeolênngườiÚrsula,chơitròchônsốngcụvàchínhnhữnghìnhảnhđượchồitưởnglạiấyđãlàmchohọthấyrõsựthậtlàmìnhhạnhphúcngaytừkhimớicótrínhớ.DodõisâuvàoquákhứmàAmarantaÚrsulanhớramộtbuổichiềucôbướcvàoxưởngkimhoànvàmẹcôđãkểchocôbiếtrằngchúnhócAurelianolàđứaconvôthừanhậnbởivìbàđãbắtđượcnónằmtrongchiếclàn.Mặcdùcảmthấylờigiảithíchấylàkhôngcócăncứxácthực,nhưngbọnhọcũngkhôngcónguồntàiliệunàokhácđểthaylờigiảithíchnàybằngmộtlờigiảithíchđúngđắnhơn.Saukhisuyđitínhlạitấtcảcáckhảnăng,điềuduynhấtmàhaingườichắcchắnhơncảlàFernandakhôngphảilàmẹđẻcủaAureliano.AmarantaÚrsulathiênvềýnghĩchorằngAureliano làconcủaPetraCotes,ngườimàcôchỉcònnhớđượcnhữngchuyệnnhơnhuốchoangđườngvàchínhlờiđoánđịnhđóđãgâynêntrongtâmhồnhọnỗikinhhoàng.Aurelianođauđớntrướcýnghĩsángtỏrằngmìnhlàemtraivợmìnhnênanhđãtrốnvàotuviệnđểtìmmộtdấuvếtđángtinnàođóvềnguồngốccủamìnhtrongcáiđốngtàiliệubừabộnđãbịgiánnhấm.LờighichúlễđặttênxaxưanhấtmàanhthấylàlờighichúvềAmarantaBuendía,ngườiđượcchaNicanorlàmlễđặttênchoởtuổithiếunữ,đólàthờikỳchađilạikhắplàng,bằngcáchlợidụngsựkíchthíchcủasô-cô-la,cốchứngminhchosựhiệntồncủaThượngđế.SaukhilậthếtbốncuốndanhbạanhthấynhữnglờighichúvàngàysinhcủamườibảyanhemAurelianothìanhđãtưởngrằngmìnhlàmộttrongsốmườibảyngườinàynhưngcácngàylàmlễrửatộiấylạiquáxaxưasovớituổicủaanh.Thấyanhđanglạclốitrongcáimêcungđểtìmchoragốcgácruộtthịtcủamìnhvàrunrẩyvìhoangmang,vịchasứmắcchứngtêthấpnằmtrênvõngquansátanhvàvớigiọngchậmchạp,hỏianhtênlàgì.

-AurelianoBuendía,-anhtrảlời.-Vậyconchớmấtcôngtìmkiếm.-Vớitháiđộdứtkhoátchasứthốtlên.-Từlâurồi,ởđây

cómộtconđườngđượcgọitênnhưthế,vàbởithếdânchúnglúcấyquenđặttênchoconmìnhbằngtênđườngphố.

Aurelianorunlênvìgiậndữ:-Trờiơi?-anhnói.-Vậylàchacũngkhôngtin.-Tincáigìkia?-ChakhôngtinrằngngàiđạitáAurelianoBuendíađãtiếnhànhbamươihaicuộcnộichiến

vàđãthấtbạihoàntoàn.Chacũngkhôngtinrằngquânđộiđãquâychặtrồiquétliênthanhgiếtchếtbangànngườilaođộngvàrằngchúngđãchấtxácchếtlênmộtđoàntàudàihaitrămtoađểnémxuốngbiển.Vớicáinhìnthươnghại,chasứnhìnanh:

-Ôi!Conơi?-chathởdài,-vớicha,chỉcầnbiếtchắcrằngconvàchađangtồntạitronglúcnàylàđủrồi,đủlắmrồi!

VậylàAurelianovàAmarantaÚrsulachấpnhậncâuchuyệnchiếclànlàmộtbằngchứngvềnguồngốccủaAureliano,khôngphảivìhọtinnómàchỉvìnócótácdụngkhiếntâmhồnhọthanhthản.Tronglúccáibàothaingàycànglớnlên,bọnhọcàngkhăngkhítvớinhauđếnmứctuyhaimàlàmột,ngàycànghòatanmìnhvàocáicôđơntrongmộtngôinhàọpẹpmàchỉmộtlàngióthổicũngsập.BọnhọtựhạnchếtrườnghoạtđộngcủamìnhvàomộtkhônggianthựcsựcầnthiếtnghĩalàtừphòngngủcủaFernanda,nơibừngsángnhữnggiờhoanlạctĩnhtại,cho đến hành lang, nơi Amaranta Úrsula ngồi khâu giày vàmũ cho trẻ sơ sinh, và là nơiAurelianongồiviếtthưphúcđápthưcụgiàthôngtháingườixứCatalunyamàthỉnhthoảnganhmớinhậnđược.Phầncònlạicủangôinhàđãđầuhàngcáclựclượngpháhủycủathiênnhiênđangngàycàngsiếtchặtvòngvây.Xưởngkimhoàn,cănphòngcủaMelquíades,nhữngvươngquốcnguyênthủyvàtrầmmặccủaSantaSofíadelaPiedad,tấtthảyđềuchìmtrongmộtkhurừnghoanghiệntồnngaytrongnhàmàchẳngmộtaidámbướcchânvào.Bịthiênnhiênhungbạovâychặt,AurelianovàAmarantaÚrsulavẫntiếptụctrồngcáccâykinhgiớivàbảovệthếgiớicủamìnhbằngnhữngvạchvôiđểdựnglênnhữngchiếnlũycuốicùngcủacuộcchiến tranh tựngànxưagiữa conngười và lũkiếnđỏ.Mái tócdài khôngđược chải chuốt,gươngmặtthâmtímnhữngvếtbầmmáu,đôichânxuốngmáucứnềravàobuổisáng,cáicơthểsonsẻđầyyêuđươngnhưthânconchồncủacôtrướcđâybâygiờđangxổra,tấtcảnhữngthứđóđãkhiếnchoAmarantaÚrsulamấtđicáidángvẻtrẻtrunghồitrởvềnhàvớilồngchimbạchyếnbấthạnhvàngườichồngngoanngoãn,nhưngđãkhônglàmthayđổiđượcsứcmạnhtinhthầncủacô.

“Ðồcứtđái”,côvẫnthườngcườicợt:“Aimàdámnghĩrằngthựcrachúngtasẽtựkếtliễumìnhbằngcáchsốngnhưnhữngkẻănthịtđồngloại”.

Sợichỉcuốicùngcònràngbuộchọvớithếgiớibênngoàibịđứtnốtvàolúccáithaivừađượcbảytháng,khibọnhọnhậnđượcmộtláthư,nhưngđóhiểnnhiênkhôngphảilàthưcủacụgiàthôngtháingườixứCatalunya.PhongthưđượcgửiđitừBarcelonabịráchmép,nhưngvìđượcviếtvớimộtnétchữnắnnótbằngmựcxanhnênnomưamắt.Nócódiệnmạođơnsơvàkhôngđềtênngườigửi,giốngnhưnhữngláthưcủakẻthù.AurelianogiằnglấyláthưtừtayAmarantaÚrsulakhicôsắpsửabócnóra.

-Anhkhôngthíchláthưnày,-Aurelianonói.-Anhkhôngmuốnbiếttrongthưnóigì.Quảnhưđiềuanhdựcảm,cụgiàthôngtháingườixứCatalunyakhôngviếtthưchoanh.Cái

bứcthưxalạ,vốnkhôngmộtaiđọc,nằmtrênchiếcgiákệnơiFernandađãcólầnbỏquênchiếcnhẫncưới,mặcchogiánnhấmvàtiếptụcnằmởđấyđểtựthiêuhủytrongngọnlửanộitạicủatintứckhônglành,trongkhiđónhữngngườitìnhcôđơnbơingượcdòngthờigiancủanhữngngàycuốicùngấy,nhữngngàykhôngthayđổivàbấthạnh,trôinhanhđitrongnỗlựcvôíchnhằmnémhọxuốngcõihưvôbuồnchánvàlãngquên.Vốnhiểurõsựđedọaấy,AurelianovàAmarantaÚrsulataycầmtaycùngsốngchođếnnhữngthángcuốicùngđểbằngtìnhyêuchungthủyhoànthiệnviệchoàihaiđứacontraiđượcbắtđầubằngnhữngcơnthácloạngiandâm.Vềbanđêm,họômnhaunằmtrêngiườngkhônghềrunsợtrướcnhữngtiếngđộngầmầmcủabầykiếnđanglàmtổ,tiếngbayràoràocủabàygiáncũngnhưtiếngthởrềnrĩvàâmvangcủacỏdạithinhaumọctạicácphòngbên.Rấtnhiềulầnbọnhọbịcácbóngmađilạiđánhthứcdậy.HọnghethấyÚrsulađangchiếnđấuvớiluậtlệcủasựsángthếđểduytrìdòngdõicủamình,nghethấyJoséArcadioBuendíađangtìmkiếmchânlýhãohuyềncủanhữngphátminh vĩ đại, nghe thấy Fernanda đang lầm rầm cầu kinh, nghe thấy đại tá AurelianoBuendíađangngâydạiđitrướcsựlừaphỉnhcủachiếntranhvànhữngconcávàng,nghethấyAurelianoSegundođangkiệtsứcvìcôđơntrongcáccuộcvuinhậunhẹtđiêncuồng,vàthếlàhọhiểurằngnhữngámảnhchủyếuấycógiátrịchốnglạicáichếtvàhọlạihạnhphúcvớiýnghĩsángtỏrằngbọnhọsẽtiếptụcyêunhauvớitưchấtcủamìnhkhiđãchết,khiấymộtsố

loạiđộngvậttươnglaisẽgiúphọtiêudiệtnhữngloàisâubọđangquétsạchnhữngconngườiởcáithiênđườngkhốncùngnày.

Vàolúcsáugiờchiềumộtngàychủnhật,AmarantaÚrsulatrởdạđẻ.Bàđỡvuivẻcủacáccôgáilàmtìnhnuôimiệngđãđặtcônằmtrênchiếcbànăn,rồicưỡitrênbụngcô,đấmthùmthụplênngườicô,chođếnkhinhữngtiếngkêucủacôbịtiếngkhócoeoecủađứahàinhibụbẫm lấn át. Qua làn nước mắt, Amaranta Úrsula nhìn thấy nó là một Buendía của nhữngBuendíavĩđại,khỏemạnhvàkiênquyếtnhưJoséArcadio,vớiđôimắtmởtothaoláovàrựcsángnhưmắtcủanhữngngườicótênAureliano,vàđãsẵnsànglàmlạinòigiốngmìnhtừđầu,sẵnsàngthanhlọcnhữngthóixấunguykịchvàthiênhướngthíchcôđơncủadònghọmình,bởiđứahàinhinàylàngườiduynhấttrongmộtthếkỷđãđượchoàithaibằngtìnhyêu.

-Nóhoàntoànlàmộtkẻănthịtđồngloại,-cônói,-sẽđặttênchonólàRodrigo.-Không,-chồngcôphảnđối,-sẽđặttênchonólàAurelianovànósẽthắngcảbamươihai

cuộcchiếntranh.Saukhicắtrốnchonó,bàđỡliềnlấytấmgiẻlauthứnướcnhờnmàuxanhbọckhắpcơthể

nó.Aurelianosoiđènchobàlàm.Chỉđếnkhilậtsấpđứahàinhixuống,mọingườimớinhậnthấynócòncómộtcáigìđókháchẳnvớimọingườiđànông.Thếlàhọcúixuốngnhìnchokỹ.Ðólàmộtcáiđuôilợn.Họkhônghềlolắng.AurelianovàAmarantaÚrsulakhôngbiếtrõlailịchgiađìnhmìnhcũngnhưkhôngnhớnhữnglờinhắcnhủtâmhuyếtcủaÚrsula,vàbàđỡđãanủihọvớilờidựđoánrằngcáiđuôivôdụngấysẽcóthểrụngđikhiđứatrẻthayrăngsữa.Sauđóbọnhọkhôngcódịpđểnghĩvềcáiđuôilợn,bởivìAmarantaÚrsulabịrongmáukhôngthểnàocầmđược.Vớiviệcdùngmạngnhệnvàtrođãngàonướcngườitađịnhcứucônhưngvôhiệu,việclàmnàycũngchẳngkhácgìlấytaybịtmiệngvòinướcđangphun.Trongnhữnggiờđầu,côcốlấysứcgiữtháiđộvuivẻ.CôcầmtayAurelianođanghoảnghốtđểvannàianhđừnglo,rồinóivớianhrằngngườinhưcôsinhrađờikhôngphảiđểchếttráivớiýnguyện,rồicôcườichếgiễunhữngbiệnphápngônghêcủabàđỡ.NhưngrồitronglúcAurelianongàymộtmấthyvọngthìhìnhbóngcôngàymộtnhòedầnnhưthểngườitađangxóacôbằngánhsáng,chođếnkhicôchìmđitrongcơnhônmê.Buổisángngàythứhaingườitadẫnmộtngườiđànbàđếnbêngiườngcônguyệncầunhữngbàikinhsôinổi,đọc rõ tênngườivà tênconvật,nhưngbầunhiệthuyếtcủaAmarantaÚrsulavẫnlìtrơtrướctấtcảmọitrònhântạokhácvớitìnhyêu.Chiềungàythứhai,sauhaimươibốngiờloâuvàthấtvọng,bọnhọbiếtrằngcôđãchếtbởivìlượngmáutrongcôđãcạnkhôngphươngcứuchữa,vàgươngmặtnhìnnghiêngcủacôđanhlại,nhữngnếpnhăntrênmặtbiếnđikhiếnkhuônmặtcôtrởthànhmộtvầngmặttrờitrắngbệch,vàcôlạicười.

ChođếnlúcnàyAurelianochưahiểuđượcanhyêucácbạnmìnhđếnnhưthếnào,anhcầncóhọđếnnhưthếnàovàanhmongđượcgặphọđếnnhưthếnào.Anhđặtđứahàinhivàochiếclàndomẹnóđãchuẩnbịsẵn,lấytấmkhănchoàngđắpchotửthi,rồilangthangkhôngphươnghướngtrongcáilànghoangvắngđểtìmmộthẻmnúidẫnvềthờiquákhứ.Anhgọicửahiệuthuốc,lànơithờigiangầnđâyanhkhôngđến,vàcáimàanhthấylạilàmộtxưởngmộc.Bàgiàmởcửachoanh,taycầmmộtngọnđèndầu,tỏlòngthươnghạianhlạcđườngvàkhăngkhăngbảoanhrằngđâykhôngphảilàhiệuthuốc,rằngởđâychưabaogiờlàhiệuthuốc,cũngkhông bao giờ quenmột cô gái có cổ cao ba ngấn với đôimắtmơ huyền được gọi tên làMercedes.AnhgụcđầuvàocửahiệusáchcũcủacụgiàthôngtháingườixứCatalunyađểkhóclócmàtinrằngbằngnhữngtiếngkhócmuộnmàng,mìnhđangtrảnợmộtcáichếtmàanhkhôngmuốnkhócđúnglúcđểkhỏilàmđứtquãngsựquyếnrũcủatìnhyêu.AnhnắmtaylạiđấmmạnhvàonhữngbứctườnggạchcủacáinhàchứaCậubévàng,cáitêndoPilarTernerađặt,khônghềđểýtớinhữngchiếcđĩavàngmàudacamđangrựcrỡbayngangbầutrờimàtrướcđâytrongmộtđêmhội,đứngởsânnhữngchúdiệc,anhđãháohứcngắmnhìn.MộtđộiđànphongcầmchơinhữngbàihátcủaRaphaelEscalona,ngườicháucủađứcgiámmục,ngườikếthừacủacụFrancisco-ConNgườiởquánnhậungoàitrờithuộcxómcờbạcđãhoangvắngbóngngười.Chủquán,ngườicócánhtaykhôquắt,nhưthểbịcháysẹovìđãdùngnóđểlàmhạiđờimẹmình,đãmờiAurelianocùnguốngmộtchairượumạnh,rồisauđóAurelianolạimờiôngtacùnguốngmộtchainữa.ChủquánkểchoAurelianonghenỗibấthạnhcủacánhtay

mình.Aurelianokểchoôngtanghenỗibấthạnhcủatráitimmình,khôquắtvàsẹocháyvìđãdùngnóđểlàmhạiđờichịgáimình.KểxongbọnhọcùngkhóclócbênnhaurồiAurelianobỗngthấynỗiđaucủalòngmìnhvơihẳnđi.NhưngkhiđơnđộcmộtmìnhđứngtrongbuổiđêmvềsángcuốicùngởMacondo,anhdangrộnghaicánhtayngaygiữaquảngtrường,sẵnsàngđánhthứccảthếgiantỉnhgiấc,vớitấtcảtâmhồn,anhgào:-Bạnbèlàmộtlũconhoang.Nigromantalôianhrakhỏivũngbùnnhầynhụanhữngthứnônravànướcmắt.Côđưaanhvềphòng,lauchùichoanhvàchoanhuốngmộtcanướcmía.Côlấythanxóađinhữngvạchđánhdấucáckhoảntiềnanhcònnợsaukhôngbiếtbaonhiêulầnngủvớicômànghĩrằngbằngcáchnàycôsẽanủianhvàcôgợilạinhữngnỗibuồncôđơnmộtcáchthoảimáiđểanhkhỏiphảikhócmộtmình.Khi tỉnhdậy, saumộtgiấcngủchậpchờnvàngắnngủi,Aurelianonhậnramìnhđangđauđầu.Anhmởmắtvànhớđếnđứahàinhi.Anhkhôngthấyđứahàinhitrongchiếc làn.Bỗnganhsướngngâyngấtvì tin rằngAmarantaÚrsula từcõi chếtđã tỉnh lạiđểchămnomđứatrẻ.Nhưngxácchếtnhưmộttảngđávẫnnằmnguyêndướitấmkhănchoàng.VìnhớrõrằngkhivềđếnnhàđãthấycủabuồngngủmởtoangnênAurelianoliềnrảobướcđiquahànhlangsựcnứcmùikinhgiớimỗibuổisáng,anhthòđầuvàophòngănnơivẫncònbừabãicácthứrácrưởisaukhiđỡđẻxong:cáichảolớn,nhữngtấmvảitrảigiườngbêbếtmáu,nhữnggiànhtro,vàcảcáirốnquăncủađứahàinhinằmtrongchiếctãlóttrảirộngtrênmặtbànbêncạnhchiếckéovàcuộnchỉ.Ýnghĩbàđỡđãtrởlạiômẵmđứabétrongsuốtđêmquađãmanglạichoanhmộtchútthanhthảntronglòngđểsuynghĩ.Anhgieomìnhtrênchiếcghếxíchđumây,vẫnchínhlàchiếcghếxíchđumàRebecatrongbuổiđầucủagiađìnhnàyđãngồiđể dạy các bạn thêu, sau đó Amaranta ngồi chơi cờ đam với đại tá Gerineldo Márquez,AmarantaÚrsulangồimayquầnáochotrẻsơsinh,vàtrongánhchớprựcsángcủatríthôngminhanhđãýthứcđượcrằngmìnhkhôngthểchịuđựngnổisứcnặngcủaquákhứđangđèlêntâmhồnmình.Vìbịnỗihoàinhớcủachínhmìnhvàcủangườikhácphóngnhữngmũilaotửthươnglàmchomệtmỏi,Aurelianongạcnhiênnhìnnhữngtấmmạngnhệnươngbướngphủtrênvườnhồngchếtđứng,nhìncỏdạibềnbỉmọclênumtùmởkhắpnơi,nhìnkhôngkhíbìnhlặngômtrùmtrongbuổimaiđỏrựccủathánghai.Thếlàanhnhìnrađứahàinhi.Lúcnàynóchỉcònlàmộtbộdaphồngkhôcứngmàloàikiếnởkhắptráiđấtđãkéotớirồinặngnhòekhiêngnóđi theonhững lốimòn lởmchởmđá về tổ.Aurelianokhông thể cựaquậyđược.KhôngcựaquậyđượckhôngphảivìnỗisợhãikinhhoàngkhiếnanhngồiyênmàvìtrongphútgiâykỳảođónhữngkhóamãchínhxáccủacụMelquíadesđãhiệnratrướcmắtanhvàthứvăntựviếttrênnhữngtấmdathuộckiađãđượcsắpđặtmộtcáchchínhxáctrongthờigianvàkhônggiancủanhữngconngười:Ngườiđầutiêncủadònghọbịtróivàomộtgốccâyvàkiếnđang ăn người cuối cùng của dòng họ.Ở bất kỳmột hành động nào trong cuộc đờimình,Aurelianochưabaogiờminhmẫnnhưkhianhquênđinhữngngườithânđãchếtcủamìnhvàquênđinỗiđauthươngchohọ,anhlấythenchắncửacủaFernandađóngchặtcáccửalạiđểởyêntrongnhàvìlúcđóanhhiểusốphậncủamìnhđãđượcviếttrênnhữngtấmdathuộccủacụMelquíades.Anhthấychúngmớinguyênnằmbêncạnhnhữngcâycốithờitiềnsửvànhữngvũngbùnẩmướtcùngnhữngcôntrùngrựcsángtừngnémrakhỏiphòngtấtcảdấuấncủaconngườitrênmặtđất,rồianhkhôngcònđủbìnhtĩnhđểđưanhữngtấmdathuộcrachỗsáng,tráilạianhđứngnguyênởđấy,vẫnnhìnrấtrõchữ,nhưthểchúngđượcviếtbằngtiếngTâyBanNhadướiánhsángrựcrỡlúcđangtrưa.Anhbắtđầuđọcthànhlờinhữngtrangviếtđãđượcmãhóaấy.

Ðó làchuyệnvềgiađìnhđượccụMelquíadesviết tỉmỉđếntừngchi tiếtnhỏnhặtnhấttrướcđâymộttrămnăm.CụđãviếtnóbằngtiếngPhạnvốnlàngônngữmẹđẻcủamình,cụđãmãhóanhữngbài thơ có vần củahoàngđếAugustobằngmậtmã riêng vànhữngbài thơkhôngvầnbằngmậtmãcủaquânđộiHyLạp.ẨnýcuốicùngcủacụmàAurelianobắtđầunhậnrakhianhthôikhôngđểchotìnhyêucủaAmarantaÚrsula làmcholú lẫn,nằmởngaychỗMelquíadeskhôngsắpđặtcácsựkiệntheothứtựthờigianmàtậptrungcảmộtthếkỷnhữngchuyệnhàngngàylại,làmchochúngcùngtồntạitrongmộtlúc.Hàohứngtrướcthànhtựuđạtđược,Aurelianođọctolên,khônghềvấpváp,nhữngbàinhãcamàchínhcụMelquíadesđọcchoArcadionghevàthựcrađólànhữnglờitiêntrivềsựhànhhìnhcủaông,rồianhđọclờitiênđoántrướcvềsựrađờicủangườicongáiđẹpnhấttrầngianhoàntoànbaylêntrời,rồiđọcđượccộinguồncủahaianhemsinhđôisaukhiđãtừbỏviệcgiảimãthứvănchươngkhó

hiểuđượcviếttrênnhữngtấmdathuộc,họphảitừbỏkhôngvìhọthiếuquyếttâmvànhẫnnạimàvìnhữngýđịnhcủahọđếnquásớmtrướckhinhữngtấmdathuộcđượctrămtuổi.Tronglúcnày,vìháohứcmuốnbiếtnguồngốccủamình,Aurelianoliềnbỏcáchmộtđoạn.Lúcđóbắtđầunổigió,mộtthứgiómớikhởiphát,cònyếuớt,mangtheonónhữngtiếngnóicủaquákhứ,nhữngtiếngthìthàocủahoaphonglữcổxưa,vànhữngtiếngthởdàinãonuộtcủanhữngaiđãtỉnhmộngtrướcnhữngnỗihoàinhớdadiếtnhất.NhưngAurelianokhôngnhậnranóvìcũngtronglúcđóanhđãpháthiệnranhữngdấuhiệusẽnóirõconngườimìnhởtrongmộtngườiônghámcủavàháugáitừngđểchosựnhẹdạlôimìnhđiquahoangmạcđểtìmmộtngườiđànbàvàđãkhôngđemlạihạnhphúcchobà.Aurelianonhậnraôngngoạimìnhvàtiếptụcdòtìmnhữngconđườnglẩnquấtcủachamẹmình,rồianhbắtgặpcáigiâyphúthoàithaicủamìnhgiữanhữngconbọcạpvàđànbướmvàngtrongmộtnhàtắmlúchoànghôn,nơimộtanhthợcơkhíđangthỏacơnthèmkhátnhụcdụccủamìnhvớimộtngườiđànbànổiloạnđãhiếnthânchoanhta.Anhđangquásừngsiếtđếnmứckhôngnhậnrasựchuyểnmìnhrùngrùnglầnthứhaicủacơngiómàsứcmạnhbãotốcủanóđanggiậtđứtnhữngbảnlềcửa,lậttungmáihiênnhàphíađông,vàlàmrạnnứtsànximăng.ChỉđếnlúcấyanhmớipháthiệnrarằngAmarantaÚrsulakhôngphảilàchịgáimình,màlàdìruộtcủamình,vàrằngtêncướpbiểnFrancisDrakeđãtấncôngRiohachanhằmlàmchohọtìmkiếmlẫnnhauhoàitrongcáimêcungcùnghuyếtthốngrắcrốinhấtmãichođếnkhiđẻramộtconvậthuyềnthoạisẽkếtthúcdònghọmình.LúcnàyMacondochicònlàmộtcơnlốcdữdộiđầybụivàrácrưởicứxoáytítmù nhờ cơn dông bão từng được nói tới trongKinh thánh đang vần vũ, đó cũng là lúcAurelianolậtlướtnhanhmườimộttrangđểkhỏimấtthờigianvàonhữngsựkiệnđãquáquenbiết,vàkhibắtđầugiảimãđoạnnóivềcáigiờphútmìnhđangsống,anhgiảimãtheocáchmìnhđãsốngtrongcácsựkiệnấy.Vàtronglúcgiảimãtrangcuốicùng,bằngcáchđoántrướcanhđọcnónhưthểanhđangnhìnvàomộttấmgươngbiếtnói.Lúcnày,anhlạibỏquamộtquãngđểđọctrướcnhữnglờitiêntrivàđểxácđịnhngàyvàhoàncảnhxảyracáichếtcủachínhmình.Tuynhiên,trướckhiđọcđếnbàithơcuốicùng,anhđãhiểurằngmìnhsẽchẳngbaogiờrakhỏicănphòngnàynữabởianhđãthấytrướcrằngthànhphốnhữngtấmgương(hayđúnghơnthànhphốnhữngảoảnh)sẽbịgiócuốnđivàsẽbịxóasạchkhỏikýứcconngườitronglúcanh,AurelianoBabilonia,giảimãxongcáctấmdathuộc,vàtấtcảnhữnggìđượcviếttrongnhữngtấmdathuộcnàysẽkhôngđượclặplạivàmãimãikhôngbaogiờđượclặplại,bởivìnhữngdònghọbịkếtántrămnămcôđơnkhôngcódịpmaylầnthứhaiđểtrởlạilàmngườitrênmặtđấtnày.

—Hết—

Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach

[1]PhátbiểucủaG.GarcíaMárqueztrongbuổitraogiảithưởngNobelđượctổchứctạiPhòngKhánhtiếtViệnHànlâmThụyÐiển.[2]DẫntheoManuelMaldonadoDenis:Tínhchấthungbạocủasựchậmpháttriểnvàtínhchấtchậmpháttriểncủasựhungbạo,tạpchíCasasốratháng9năm1976,trang24.[3]Magadanet:vịnhbiểnởChilê,mangtênnhàthámhiểmPhecnamđôđêMagadanêtđãpháthiệnranóvàonăm1520.[4]Magallanes:vịnhbiểnởChile,mangtênnhàthámhiểmFernandodeMagallanesđãpháthiệnranóvàonăm1520.[5]Nostradamus,còngọiMicheldeNostredame(1503-1566)nhàchiêmtinhvàthầythuốcngườiPháp,tácgiảcủanhữnglờisấmtruyềnnổitiếng.[6]Nguyênvăn:Piedrafilosofal(tiếngPháplàPierrePhilosophale)cóhọcgiảdịch là“điểmkimthạch”,mộthợpkimmàtheoquanniệmcủacácnhàgiảkimthuậtcóphépmàubiếncáckimloạithànhvàng.[7]Nacianceno:dânthànhNacianothuộcTiểuÁ.(???)[8]BiểnAegeanlàmộtphầncủaĐịaTrungHải,nằmgiữabánđảoBalkanvàAnatolia.[9]CảngThessalonikithuộcHyLạptrongvịnhcùngtênđượcbiểnAegeantạonên,làmộttrungtâmcôngnghiệpquantrọng.[10]Memphis,thuộcHoaKỳ,mộttrungtâmcôngnghiệpnằmtrênbờsôngMississippi.[11]MộtvùngphíaTâyBắcnướcTâyBanNha.[12]Tiếngtônxưng:ngài,ông…[13]Pai-cô-mộtthứcâythuộchọraumuốisảnởchâuMỹ,lácóvịchátcóthểtẩyđượcgiun.[14]JacquesDaguerre(1787-1851):nhàvậtlýngườiPhápđãphátmìnhrathấukínhvàbuồngtối.Cócônghoànthiệnnghềchụpảnh.Bởithếngườitalấytênôngđểđặtchonghềchụpảnh(Daguerretype).[15]SirWalterRaleigh(1552-1618):nhàhànghảivàchínhkháchngườiAnh,đượcNữhoàngElizabethĐệNhấtủnghộ,đãchinhphụcGuayascanăm1616.[16]Mộtthứnướcuốnglàmtừnướcmíavàmenrượu.[17]Chỉthờiđiểmngàyvàđêmbằngnhau,vàmộtnămchỉcóhailần,đólàngàyxuânphânvàthuphân.[18]AlexandervonHumboldt(1769-1859):nhàđịalýngườiĐức,tácgiảcuốnsáchnổitiếngCuộcdulịchđếnnhữngmiềnngàyvàđêmnhưnhaucủachâulụcmới.[19]TiếngLatinh,nghĩalà:Điềuđóthậtlàđơngiản.Conngườilàconvậtbốnchântạoravậtchất.[20]TiếngLatinh,nghĩa là:Tôiphảnđối.SựhiệntồncủaThườngđếcóhaykhôngcònphảiđượcchứngminhđã.[21]Cờvua[22]FranciscoPetrarca(1304-1374)nhàthơÝ,mộttrongnhữngnhànhânvănvĩđại.[23]Nghĩalà:bàThánhSofíacủalònghiếuthảo.[24]NghĩalàRoque-Tênđồtể.[25]???[26]???[27]Ởđây tácgiảchơichữ.NếughépCamino(conđường)vớiSantiago thìcónghĩa làgiảingânhà.LễNoeltrongngàytậnthếsẽxuấthiệnởgiảingânhà(theoKinhThánh).[28]NguyêntênvởkịchlàElpunaldelgodo(Mũidaogămcủakẻmạnh)nhàcầmquyềnbuộcphảiđổilàElpunaldelzorro(Mũidaogămcủaconcáo).ĐólàvởkịchthơcủanhàthơTây

BanNhaJoséZorrillaydelMoral,1817-1893).[29]ElCachorro,tiếngTâyBanNha,nghĩa:Cáocon.[30]TiếngAnh:Ermine,mộtgiốngchồnsốngởBắcMĩvàlụcđịaÁÂu.Khôngrõdịchgiảchọntừđiêuthửtừđâu[kaufmannh2].[31]NgườiẢ-rậpducưthườngsốngởnướchọhoặcsốngrảirácởSyriahoặcởChâuPhixíchđạo.[32]Mộtthứđànphongcầmcổxưa.[33]DânBắcMỹ,cáchgọimiệtthị.[34]TheobảntiếngAnhlàngườiNegro.[kaufmannh2][35]TứccontraiđầulòngcủaAurelianoSegundovớiFernanda.[36]Kraków[kaufmannh2].[37]TượngđàibềmặttrăngđượcdựngngayởcửavàocủaRoda(thuộcHyLạp)làmộttrongbảykìquanthếgiới,đãbịđộngđấtlàmsậpđổ.[38]MộtthứhoamàuvàngcónhiềuởvùngđấtTrungMỹquanhbiểnCa-ri-bê.[39]Ðơnvịđotrọnglượng,mỗilibrabằng0.445kg.[40]Nghĩalà:tênDoTháilangthang.[41]TiếngAnh,“GiáotrìnhcơsởvềtiếngPhạn”.[42]Tậpanhhùngcagồm20chươngcủaTorquatoTasso(1544–1595).[43]JohnMilton(1608-1674):nhàthơvànhàviếtkịchngườiAnh.MộttrongnhữngtácphẩmnốitiếngcủaônglàtậpanhhùngcamangnộidungtôngiáoThiênđườngđãmất,viếtvềsựrađờivàsựsuyvongcủanhânloại.Ôngbịmùtừnăm1652.Tácphẩmtrênđượcôngđọcđểvợvàcáccongáighichéplại.[44]ThánhPeter làvị thánhtôngđồsốmộtcủaChúaGiêsu.Sinhkhoảngnămthứ10trướcCôngnguyênvàmấtkhoảngnăm67sauCôngnguyên,dướitriềuđạiNero.TrênkhuđấtmaitángôngngườitađãxâydựngthánhđườngVatican.Ngàylễ29tháng6.[45]MộtthứtiếngđịaphươngđượcdùngởCatalunya,thuộcTâyBanNha.[46]NhânvậttrongCựuước,làconcủaAbrahamvàSarah,vàlàchacủaJacob.[47]DoblónvàDobla:tiềnvàngTâyBanNhatừthờiTrungcổ.[48]Nhàsửhọcvà tiếnsĩ thầnhọcngườiAnh,sinhnăm672hoặc573vàmấtnăm735.Lễthánhlàngày27thángNăm.[49]NgườiTâyBanNha,lễthánhngày12thángMườimột.[50]Gáilaiđen.[51]LucioAnneoSéneca(4-65):mộttriếtgiaTâyBanNhaLatinhsinhtạiCórdoba.[52]PublioOvidioNasón:nhàthơLatinhsinhtạiSulmona(sinhnăm43trướcCôngnguyênvàchết năm 17 sau Công nguyên), tác giả của Arte de Amor (Nghệ thuật tình yêu) vàMetamorfosis(Sựbiếnhình).[53]TiếngnóicủacưdânsốngởthànhCartago,mộtthànhphốcổxưacủachâuPhi.[54]Cólẽlàtiếngcartagotrongnguyênbảncónghĩarấttục.[55]MộttỉnhthuộcTâyBanNhanằmgiữasôngSegrevàsôngEbro.[56]MacondoởđâythuộcchâuPhi.