> KAPAK

ürkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i (TOBB) Ulaflt›rma ve LojistikSektör Meclisi Baflkan› Çetin Nuho¤lu, sektörde rekabetin vevar olman›n en temel yolunun, teknoloji ve inovasyondan geç-ti¤ini söylüyor. “Bugün gerek küresel ekonomide, gerekse de-

¤eri üç trilyon dolar› bulan küresel lojistik sektöründe artan rekabeteyan›t verecek yetiflmifl insan gücünün eksikli¤ini aflmak için tüm ülke-ler araflt›rmaya ve e¤itime öncelik vermelidir” diyor.

l Türkiye'nin lojistikteki yeri nedir ve TOBB Lojistik Sek-tör Meclisi'nin amac›n› aç›klar m›s›n›z?

Türkiye Do¤u-Bat› aras›nda 600 milyar dolarl›k mal hareketininoldu¤u geçifl noktas›nda yer almakta. Avrupa, Balkanlar, Karadeniz,Kafkasya, Akdeniz bölgesindeki mal hareketlerinin merkezinde bu-lunuyoruz. 2007 y›l› sona ermeden 100 milyar dolar› açm›fl bulunanihracat hacmi ve 70 milyonluk tüketici pazar›n›n yan› s›ra Avrasyabölgesindeki ticaret ve ulafl›m ak›mlar›n›n kavfla¤›ndaki konumu,kalifiye iflgücü, Avrupa ve dünya standartlar›nda hizmet sunan ve43 bin çekici ile Avrupa'n›n en büyük karayolu tafl›mac›l›k filo-

Türkiye Ulaflt›rma ve Lojistik Sektör Meclis Baflkan› ve UND Baflkan› Çetin NUHO⁄LU:

TOBB Ulaflt›rma ve Lojistik Sektör Meclisi Baflkan›Çetin Nuho¤lu, dünya ticaretinin yüzde onununlojistikten sa¤land›¤›n›, bu oran›n Türkiye'deyüzde alt›lar seviyesinde kald›¤›n› ve katmade¤erin ölçülmeyip, verimlili¤in ikinci planaitildi¤ini söyledi

Lojistik SektöründeRekabetin Yolu TeknolojiVe ‹novasyondan Geçiyor

T

12 EKONOM‹K FORUM k Aral›k 2007

lar›ndan birine sahip olmas› avantajlar› yan›nda ül-kemiz bölgesinin en önemli lojistik üssü olma yo-lunda h›zla ilerlemekte. TOBB Ulaflt›rma SektörMeclisi'nin hedefi, ülkemizin önümüzdeki birkaçy›l içerisinde bölgesel ve küresel bir lojistik üs ha-line gelmesi, tüm tafl›ma modlar›n›n altyap›lar›n›neflit ve dengeli geliflti¤i bir ortamda her kademesiy-le Türk lojistik sektörüne de¤er yaratan güçlü birsektör olmas›n› sa¤lamak olarak s›ralayabilirim.

l Türk ulaflt›rmac›l›¤›na uygulanan kota-lar konusunda görüflünüzü alabilir miyiz?

Bugün gelinen noktada, Türk ulaflt›rma sektö-rüne uygulanmakta olan kotalar arac›l›¤› ile Anka-ra Anlaflmas›'n›n bu temel hedefinden sap›ld›¤›n›ve dolay›s› ile gümrük birli¤inin iflleyifline tama-men ayk›r› bir durumun yarat›ld›¤›n› saptamam›zgerekmektedir. Gümrük birli¤inin Türkiye lehineolan ortakl›k iliflkisi asimetrisi, bugün gümrük bir-li¤inin son dönemi itibariyle, Türkiye'nin aleyhinedönüflmüfl bulunmakta. AT ile bir ortakl›k iliflki-sinde ve gümrük birli¤i gerçe¤inde iflleyen Türktafl›mac›l›¤›, maruz kald›¤› engelleyici uygulamala-r›n sonucunda ortakl›k iliflkisinin ruhuna ters dü-flen bir durumla karfl› karfl›yad›r.

AB kanad› taraf›ndan düzenlenmifl doküman-lar incelendi¤inde, Türkiye'nin AB'ye komflu ülkeoldu¤u nitelendirildi¤i görülmektedir. OysakiTürkiye-AT aras›nda süregelen gümrük birli¤ikapsam›nda Türkiye'nin AT'ye üye oldu¤u gerçe-¤inin tüm taraflarca benimsenmesi gerekmektedir.Türkiye'nin tam üyeli¤ine kadar beklenmemesi,zaten mevcut ortakl›k yap›s›ndan hareket ederekiyilefltirici tedbirlerin al›nmas› zaruridir. Bu çerçe-ve de Türkiye'nin de 4058 / 89 / AET, 881 / 92/ AET tüzüklerinin içinde ya da bu paralelde mü-talaa edilmelerini sa¤layacak acil bir inisiyatife ihti-yaç duyulmaktad›r. Tafl›nan mallar büyük ço¤un-lukla AB yat›r›mc›s›n›n Türkiye'de üretti¤i nihaiürünler ya da bu üretimin yap›labilmesi için AB ül-kelerinden Türkiye'ye gelen yat›r›m mallar›d›r.Türkiye tek ve güçlü bir devlet olmaya aday olanAB ile d›fl ticaretinin yaklafl›k yüzde 50'sini gerçek-lefltirmektedir. Birleflmifl Milletler Ticaret ve Kal-k›nma Örgütü UNCTAD'›n yay›mlad›¤› dünyayat›r›m raporuna göre 20,1 milyar dolar yabanc›yat›r›mc› çeken Türkiye'de AB ülkeleri, bu yat›-r›mlar içinde en büyük paya sahip olan ülkelerdir.Son befl y›lda yap›lan yabanc› yat›r›mlar›n yaklafl›kyüzde 70'i bu ülkelere aittir. Dolay›s›yla Türk tafl›-mac›l›¤› arac›l›¤› ile Türk mallar›na uyguland›¤›varsay›lan teknik engellemelerin ana muhataplar›-n›n bafl›nda yine AB yat›r›mc›s› ile üreticisi gel-

mektedir. Tafl›mac›l›ktaki gecikmeler ve artan maliyetler, Avrupa üretiminin rekabetgücünü vuran unsurlardan bir tanesi haline gelmifltir. AB'nin tafl›mac›l›k politikas›n›nmodern ekonominin iflleyiflinde ve rekabet gücünde ana unsurlardan bir tanesi oldu-¤unu AB için kabul eden Avrupa Komisyonu'nun, giderek bütünleflen Türkiye-ABekonomileri içinde kabul etmesi, Türk tafl›mac›l›k sektörünün karfl›laflt›¤› engelleri kal-d›rmak için inisiyatif almas› gerekmektedir.

l Transit belge kotas›nda ne tür sorunlar yaflanmakta?2007 y›l›nda ‹spanya, ‹sviçre, Fransa ve Portekiz'e yap›lan tafl›malar için ‹talya'n›n

Türkiye'ye vermifl oldu¤u transit belge kotam›z sadece alt› bin adettir. Verilen bu alt›bin adet flunu anlatmaktad›r. ‹talya'y› transit geçip Fransa, ‹spanya ve Portekiz'e maltafl›nmak istenilmesi durumunda en fazla alt› bin kez gidifle izin verilmektedir. OysaTürkiye'nin söz konusu ülkelere ihracat›, 2006 y›l› sonu itibariyle on milyar dolaraulaflm›fl; Ocak-Eylül 2007 döneminde ise sekiz milyar dolar› aflm›fl durumdad›r. Alt›bin belgenin tükenmesi durumunda ise Türk tafl›mac›s› karayolu güzergah›n› de¤iflti-

KAPAK <

Aral›k 2007 l EKONOM‹K FORUM 13

rerek, Almanya üzerinden Fransa'ya ve oradan da di¤er ülkelere geçmek zorunda ka-lacakt›r. Bu durum ise kat edilen mesafeyi üç kat uzatmakta; bundan dolay› ödenmesigereken yol ücretleri, akaryak›t maliyetleri vb gibi di¤er maliyetler art›fl göstermektedir.Türk tafl›mac›lar› bu tür uygulamalar›n sonucunda binlerce kilometre gereksiz yol katetmekte, Türk sanayi ürünleri tüketim mahallerine eriflene kadar vakit kaybetmekte.Gereksiz yere kat edilen her kilometrenin maliyeti fiyatlara yans›maktad›r. Sonuç hiçkuflkusuz ticaret hacminin olumsuz etkilenmesidir. Bu durum hem Ankara Anlaflma-s›'na ayk›r›d›r hem de gümrük birli¤inin ihlali niteli¤i tafl›maktad›r.

l Gümrük birli¤i ihlalinin Türkiye ekonomisine maliyeti ne oluyor?Tafl›mac›l›k sektörü 27 AT ülkesi aras›nda, gümrük birli¤inin ayr›lmaz bir parças›

olarak mütalaa edilmektedir. Avrupa Topluluklar› Adalet Divan› kararlar› uyar›nca, sa-nayi mallar›n›n serbest dolafl›m sorunlar› d›fllanarak, bu ürünlerde bir ticaret serbestisi,dolay›s›yla gümrük birli¤i sa¤lanamaz. Öte yandan Avrupa Topluluklar› Adalet Diva-n›'n›n bu gerçe¤e ayk›r› olarak Türkiye-AT iliflkilerinde gümrük birli¤i ve tafl›mac›l›ksektörü ayr› ayr› mütalaa edilmektedir.

Her ne gerekçe ile olursa olsun sektörü merkeze koymak suretiyle yap›lan bu uy-gulama, asl›nda sanayi mallar›n›n serbest dolafl›m›na ayk›r› bir sonuç do¤urmakta. Ni-hai analizde mevcut uygulama bir yandan mal dolafl›m›n› geciktirici sonuçlara yol aç-makta, öte yandan ulaflt›rma maliyetlerini art›rmakta, her halükarda fatura sanayi mal›üreticisine ç›kmakta. Bu durumun gümrük birli¤indeki ifadesi sanayi ürünleri ticaretin-de uygulanan miktar k›s›tlamas› efl etkili vergidir. Özellikle 60 milyar dolar d›fl ticareta盤› vererek, 260 milyar ticaret hacmini aflt›¤›m›z günümüz koflullar›nda bu uygula-malardan Türk ekonomisinin y›lda yaklafl›k befl milyar dolarl›k bir zarara u¤ramas› sa-dece sektörün ç›karlar› aç›s›ndan de¤il, ayn› zamanda da Türk ekonomisinin makro ve-rileri çerçevesinde de katlan›lmaz olarak de¤erlendirilmektedir.

l Türkiye'yi gelece¤in lojistik üssü olarak görüyor musunuz?Ülkemizin, gelece¤in lojistik üssü haline gelebilmesi için sahip oldu¤u potansiyel

ortadad›r. Bu potansiyeli hayata geçirmek ad›na lojistik sektörü olarak sürekli ileriyebakmal›, rekabet gücümüzü art›rmal›, yenilikçi yaklafl›mlar ortaya koymal›y›z. ElimdeDünya Bankas›'n›n haz›rlad›¤› bir rapor var. 150 ülke baz›nda yap›lan raporda Türki-

ye'nin tüm lojistik performans endeksi 3,15 ile 34.s›rada görünüyor. Türkiye, DB'nin iç tafl›ma mali-yetleri ile ilgili 150 ülke aras›ndaki performans s›ra-lamas›nda ise 102. s›rada yer ald›. Uluslarars› nakli-ye ve tedarik zincirinde dünyada 34. olan Türki-ye'nin bu hizmetleri ülke içinde sunarken maliyets›ralamas› çok kötü bir yerde, 102. s›rada. Bu kadaryüksek maliyetler Türkiye'nin rekabet edebilirlikteetkin olamad›¤›n› gösteriyor.

DB raporunda, h›z›n uluslararas› ticaretteki et-kileri ele al›narak, mal gönderenlerin daha k›sa sü-reler için bedel ödemeye gönüllü olmas›n›n h›zlado¤rudan ba¤lant›l› oldu¤u belirtiliyor.

Ayr›ca, flirketlerin zaman kay›plar›n› önlemekiçin gün bafl›na ilgili mal›n de¤erinin yüzde biriniödemeye haz›r oldu¤u öne sürülüyor. Yani raporagöre, flirketler teslim sürelerinde bir gün daha ka-zanmak veya tek bir gün dahi gecikmemek içinyüzde bir fazla ödemeye raz›lar. Türkiye'nin reka-betçilik ve verimlili¤e odaklanmas› gerekti¤inintekrar alt›n› çizmeliyim.

> KAPAK

14 EKONOM‹K FORUM k Aral›k 2007

UND NED‹R, NE YAPAR?

ND uluslararas› kara nakliyecilerinin 1974y›l›nda sektörün sorunlar›n› ulusal ve ulus-lararas› platformlarda çözmek amac›yla

kurmufl olduklar› bir dernek. fiu anda Türki-ye'de uluslararas› kara tafl›mac›l›¤› yapmak içingerekli olan C2 belgesine sahip 970 firman›n900 tanesi UND üyesi. UND sektörün çat› ör-gütü olarak üyelerine akaryak›t sat›fl›, KDV iade-si, sigorta, hukuk dan›flmanl›¤› gibi farkl› hiz-metler veriyor. Dernek ayn› zamanda Türki-ye'nin uzun y›llar kendi haline terk edilmifl olanGürbulak S›n›r Kap›s›'n›n iflletmecili¤ini üstlen-di ve May›s 2003'te modern bir yap›da yenidenhizmete açt›. Derne¤in Baflkan› Çetin Nuho¤-lu'nun üzerinde en çok durdu¤u konular insankayna¤› ve teknoloji. Üyelerin ihtiyaç duydukla-r› teknoloji altyap›s›n› sunmak için kurulanUND Teknoloji gelifltirdi¤i araç takip sistemiylehem firmalar›n hem de müflterilerin araçlar›n› 24saat 365 gün takip edebilmesine olanak sa¤l›yor.UND ayr›ca ‹stanbul Üniversitesi ‹flletme Fa-kültesi bünyesinde faaliyet gösteren Ulaflt›rmave Lojistik Yüksek Okulu'nun kurulmas›na vegeliflimine büyük destek vermekte. OluflturulanUND E¤itim Merkezi'nde ise floför, orta kade-me ve üst düzey yönetici yetifltirilen ve bir k›sm›uluslararas› geçerlilikte olan e¤itim programlar›gerçeklefltiriliyor.

U