Ankara İlinde Akciğer Tüberkülozunda

İlaç Direnci Taraması, 2011Figen Sezen, Nurhan Albayrak, Hülya Şimşek, Şeref Özkara, Melike

Atasever, Alpaslan Alp, Tuba Müderris, Cihan Deprem, Halidun İnanç, Yasin Kocaman, Emel Kibaroğlu, Filiz Duyar Ağca, Asiye

İnan Süer, Tülay Sağıroğlu, Beyhan Çakar, Özden Turunç, Yavuz Tanrıkulu, Dolunay Gülmez, Devran Gerçeker, Özgül Kısa, Özlem Kurt Azap, Ebru Evren, Zeynep Dansuk, Nevreste Çelikbilek, Ufuk

Önde, Şengül Özkan, Hülya Seyed Oskovi, Şenol Kurşun, Birgül Kaçmaz, Hamza Bozkurt, Ahmet Arslantürk, Rıza Durmaz, İsmail

Ceyhan, Mustafa Ertek

Türkiye Halk Sağlığı KurumuUlusal Tüberküloz Referans Laboratuvarı

12.04.2012 / ANTALYA

Antitüberküloz İlaç Direnci Sürveyansı

• DSÖ 2010 yılı tahminlerine göre dünyada– TB olgusu: 8,8 milyon – ÇİD-TB olgusu: 290.000– ÇİD-TB’lerin sadece %16’sı kayıt altında

• Ülke düzeyinde ilaç direnci sıklığının belirlenmesi için en etkili yöntem, laboratuvar verileri ile direnç durumunun saptandığı laboratuvara dayalı sürveyans sisteminin kurulmasıdır.

Dünyada Antitüberküloz İlaç Direnci Sürveyansı

– TB tedavisinin kalitesini değerlendirmek ve geliştirmek– Dirençli TB gelişimi ve bulaşını önlemek– Kontrol programlarına ışık tutmak amacıyla gerçekleştirilmekte

• İlaç direnci verisi, dünya çapında 114 ülkeden sistematik olarak toplanmakta ve analiz edilmekte– Ulusal düzeyde sürveyans– Bölgesel düzeyde sürveyans– Ulusal düzeyde sürvey (tarama)– Bölgesel düzeyde sürvey (tarama)’ler yapılmaktadır.

Amaç

• ‘Antitüberküloz İlaç Direnci Taraması’

– Ankara’da 2011 yılında– Akciğer TB olgularında

– Deneyim– Laboratuvara dayalı Antitüberküloz İlaç Direnci

Sürveyansını genişletmek

Çalışma PlanıProje Yürütücüsü• RSHMB / THSK

Katılımcı Kurumlar• VSDB• Ankara İl Sağlık Müdürlüğü

VEREM SAVAŞ DİSPANSERLERİ– Merkez VSD– 2 nolu VSD– 3 nolu VSD– 4 nolu VSD– 5 nolu VSD– 7 nolu VSD– Çubuk VSD

Katılımcı Laboratuvarlar• Atatürk Göğüs Hastalıkları Hastanesi• Ankara Bölge Tüberküloz Laboratuvarı

ÜNİVERSİTELER• Hacettepe• Ankara • Gazi• Başkent• Ufuk• Gülhane Askeri Tıp Akademisi

EĞİTİM ARAŞTIRMA VE DEVLET HASTANESİ• Numune • Atatürk • Ankara • Dışkapı • Sami Ulus Çocuk • Ankara Çocuk, Hematoloji-Onkoloji

Çalışma Planı• Proje Koordinasyon Ekibi

– RSHM Başkan / Başkan Yardımcısı yürütücülüğünde• Doç. Dr. Şeref Özkara (Klinik Danışman)• Doç. Dr. Alpaslan Alp (Teknik Danışman)• Uzm. Dr. Nurhan Albayrak (Teknik Sorumlu)• Uzm. Dr. Figen Sezen (Veri Sorumlusu)• Uzm. Dr. Cihan Deprem (VSDB temsilcisi)• Uzm. Dr. Yasin Kocaman (İl TB koordinatörü)• Halidun İnanç (İSM temsilcisi)• Uzm. Dr. Tuba Müderris (İl TB Lab temsilcisi)• Uzm. Dr. Asiye İnan Süer (VSD temsilcisi)• Dr. Filiz Duyar Ağca (VSD temsilcisi)• Uzm. Dr. Emel Kibaroğlu (VSD temsilcisi)

Çalışma Planı

• Bildirim• TB tanısı konulanlar aynı gün Sağlık Müdürlüğüne,• İl Sağlık Müdürlüğünden aynı gün UTRL’ye

• Örnek, örnek bilgisi• Laboratuvarlardan haftalık olarak takip / sorgulama• Laboratuvar Bilgi Formu (LBF) ile veri toplama

• Epidemiyolojik veri• VSD’lerden haftalık olarak takip / sorgulama• Hasta Bilgi Formu (HBF) ile veri toplama

Çalışma Planı• Katılımcı Laboratuvar

– AC TB olan olguya ait en az iki örnek alınması– Her örneğin kültüre ekilmesi– Kültür pozitif örneğin LBF ile birlikte UTRL’ye gönderilmesi

• UTRL– Ankara vakasının doğrulanması– HBF ile eşleştirme– ARB ile doğrulama– Hızlı Direnç Testi– Fenotipik Direnç Testi– Sonuçların bekletilmeden paylaşılması– Veri analizi / veri paylaşımı

Akciğer Tüberkülozu, Ankara1 Ocak – 31 Aralık 2011

• 1277 bildirim yapıldı;• 434 vaka il dışı• 37 vaka 2010 yılına ait TB olgusu• 57 vaka TB değil• 8 vaka TDM

– 2 M. szulgai– 1 M. intracellulare– 1 M. abscessus– 1 M. lentiflavum– 1 M. marinum– 2’si tanımlanmamış

• 405 vaka Akciğer dışı (veri temizliği devam ediyor)

• Ankara ili Akciğer TB olgu sayısı; 335

Akciğer Tüberkülozu, Ankara1 Ocak – 31 Aralık 2011 (n=335)

Yaş

Ortalama ± S. Sapma43,4 ± 20,0

Ortanca (Min-Maks)45 (0-96)

Akciğer Tüberkülozu, Ankara1 Ocak – 31 Aralık 2011 (n=335)

• Olgu tanımı– Yeni olgu 317 (%94,2) – Nüks olgu 11 (%3,3)– Tedaviyi terkten dönen 5 (%1,8)– Tedavi başarısızlığından gelen 2 (%0,7)

• Tanı yöntemi – Bakteriyolojik 241 (%72,0) – Klinik, radyolojik 77 (%23,0)– Patolojik 17 (%5,0)

Y+; K-/Ø: 12 Y±, K+: 229

Akciğer Tüberkülozunda Yayma ve Kültür Pozitiflik Durumu (n=335)

KÜLTÜR YAYMA

TOPLAM

Pozitif Negatif Pozitif YAYMA Pozitif Sayı

(%) 170 (50,7) 12 (3,6) 182 (54,3)

Negatif Sayı (%) 59 (17,6) 87 (26,0) 156 (46,6)

KÜLTÜR TOPLAM

Sayı 229 (68,3) 99 (29,6) 328 (97,9)*

*7 hastanın örneği yok

Örneği olmayan olguların özellikleri

• Örnek Ø (n=7, %2,1)– 4 vaka; çocuk, temaslı– 3 vaka; örnek verememiş

• 1’i yaşlı, BT ile tanı• 1’i nüks vaka, Kl/Radyolojik tanı• 1’i akc biyopsisi ile tanı

• Örnek +, kültür Ø (n=1, %0,3)– Acilden sadece ARB istemi olduğundan çalışılmamış

Kültür negatif olguların özellikleri (n=98)

• Örnek; • Ortalama ± SS: 5,7±4,0 • Ortanca (Min-maks): 5 (1-15)

– 2’den fazla örnek: 95 (%97)– Tek örnek: 3 (%3)

• 1 vaka bebek• 2 vaka yaşlı

• Tedavi görürken alınan örnek: 3• Örneklerin ekildiği besiyeri:

• LJ: 80 • LJ + sıvı besiyeri: 18

• PCR sonuçları:• PCR negatif: 20 • PCR pozitif: 1

Yayma (+), Kültür (-) olguların özellikleri (n=12)

• 1 örnek kültüre alınmamış

• Kültüre alınan 11 örnek:– Ortalama ± s. sapma : 7,7±2,6 – Ortanca (Min-maks): 7 (5-12)– Yayma pozitiflik ortalaması: 1,6

– Hepsi yeni vaka– 4 vakanın ilk örneği tedaviden sonra alınmış (4-30 gün)– 4 vakanın ilk örneği tedavinin başlandığı gün alınmış

184

20 6 2 9

62

Kültür pozitif örneklerin özellikleri(n=229)

Bir kurumdan gelen örnek sayısı: 178Birden fazla kurumdan gelen örnek sayısı: 105

Kültür pozitif örneklerde ilaç direnci(n=229)

• H direnci 10 (%4,5)• S direnci 6 (%2,6)• HZ direnci 1 (%0,4)• HSE direnci 1 (%0,4)• ÇİD-TB 8 (%3,5)

- Yeni olgularda 2/214 (%0,9)- Ted. görmüşlerde 6/15 (%40)

• HRZ 2• HRS 1• HRE 1• HRZS 1• HRZES 3

En az bir ilaca direnç 26 (%11,4)

ÇİD-TB Direnç Durumu (n=8)

H (k) H (y) R Z E S CYC ETN CAP KAN PAS OFL TIA

S-50R S R R R R R S S S S S S

S-65R R R S S R S S S S S S S

S-137R R R S R S S S R S S R S

S-151R R R R R R S S S S S S S

S-233R R R R S S S S S S S S S

S-266R R R R S R S S S S S S S

S-280R R R R R R S S S S R R S

S-311R R R R S S S S S S S S S

% R 100 87,5 100 75 50 67,5 12,5 0 12,5 0 12,5 25 0

ÇİT-TB olgularının özellikleri

Yaş Cinsiyet Vaka tanımı Risk Faktörü İzlem sonrası durum Kod

S-50 32 E Nüks vaka ÇİD tedavisine devamMÇ

S-65 19 K Yeni vaka

Yüksek endemik bölgede bulunma Tedaviyi terk

ZU

S-137 34 ETedavi başarısızlığından dönen vaka

Yüksek endemik bölgeden gelme ÇİD tedavisine devam

BA

S-151 72 K Nüks vaka Nakil gitti (Çorum)SA

S-233 62 E Yeni vakaYOK

ÇİD tedavisine devamOS

S-266 19 KTedavi başarısızlığından dönen vaka

Yüksek endemik bölgeden gelme ÇİD tedavisine devam

EKİ

S-280 19 K Nüks vaka ÇİD tedavisine devamZE

S-311 43 K Nüks vaka ÇİD ted avisine devamNS

Sonuç• Çalışmamız, ülkemizde bir ilde yapılan ilk prospektif İDT

tarama (survey) çalışmasıdır. – Bölgesel sürveyans verisi elde edilmiştir.

• Ankara ilinde tüm AC-TB hastalarında saptanan ilaç direnci ve ÇİD-TB oranı düşük bulunmuştur.

• Çalışma “Ulusal Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyans Ağı”nın kurulumu için önemli bilgi birikimi sağlamıştır.

• VSD’de hasta bilgilerinin kaydı, klinik ve laboratuvar iş birliği iyi işleyen bir Tüberküloz Kontrol Programı için gereklidir.

İDT: ilaç duyarlılık testi

Planlar• 2012’de AntiTB İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyansı

– Ankara’da sürdürülüyor– İstanbul’da başlatıldı.

• Basamaklı olarak önümüzdeki dönemde diğer illerde çalışma başlatılacak

• Bu amaçla TB laboratuvar ağı kurulması çalışmaları başlatıldı.

• Ulusal Tüberküloz Referans Laboratuvarı’nın kapasitesini artırma çalışmaları sürmektedir.

Teşekkürler

nurhanalbayrak@yahoo.com