Upload
cevahiraltundag
View
20.013
Download
3.778
Embed Size (px)
Citation preview
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 1/644
Turgut Uyar
Büyük SaatI B Ü T Ü N Ş I I R L E R i
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 2/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 3/644
Turgut Uyar'ın YKY’deki kitapları:
Büyük Saat - Bütün Şiirleri ( 2002 ) Korkulu Ustalık - Şiir Üzerine Yazılar, Söyleşiler,
Soruşturmalar, Bir Şiirden ( 2009 ) "Yitiksiz" (Kitaplarına Girmemiş Şiirleri) ( 2010 )
Doğan KardeşGöğe Bakma Durağı - Seçme Şiirler ( 2008 )
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 4/644
TURGUT UYAR
Büyük SaatBütün Şiirleri
ARZ-I HALTÜRKİYEM
DÜNYANIN EN GÜZEL ARABİSTANITÜTÜNLER ISLAK
HER PAZARTESİ
DİVANTOPLANDILAR
KAYAYI DELEN İNCİRDÜN YOK MUSON ŞİİRLER
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 5/644
Yapı Kredi Yayınları -1649Şiir -15 5
Büyük Saat - Bütün Şiirleri / Turgut Uyar
Kitap editörü: Bedirhan ToprakDüzelti: Fahri Güllüoğlu
Kapak tasarımı: Nahide Dikel
Baskı: M as Matbaacılık A.Ş.Hamidiye Mah. Soğuksu Cad. No: 3 Kağıthane-İstanbulTelefon: (0 212) 294 10 00 e-posta: [email protected]
Sertifika No: 12055
I. baskı: İstanbul, Mayıs 2002II b k İ b l Eki 2011
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 6/644
İçindekiler
11 • Sunuş
ARZ-1 HAL
15 • Yad*16 • Arz-ı Hal
17 • Bir Gün Sabah Sabah...19 •Yalağuz20 • Yasin Efendi*21 • Sonnet22 • Mersiye*23 • Memur Karısı*
24 • Garip AnadolumunDağları
25 • Ölüme Dair Konuşmalar26 • Ölüme Dair Konuşmalar 527 • Şehitler30 • Bir Anadolu Vardır
TÜRKİYEM
44 Bir Sessiz GecedenTurnam
46 Turnam, Bir Devir ÇalsFelekten*
48 ...Se Turnam*49 Turnam, Bir Ay Doğar
Pasın'dan51 Kantar Köprü
Destam'ndan53 Kantar Köprü Destanı55 Kantar Köprü'nün Gece56 Kantar Köprünün
Yalnızlığı*57 Rüzgâr59 Vaiz Sokağı Numara 7060 Kadere ve Gönlüme Da61 Ayrılıklardan62 Bir Garip Ölmüş Diyele
63 Gecelerde*64 Af Kanunu
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 7/644
6
73 Söyle Küçük Saadetini 117 Öteyi Beriyi74 Hacer Hanım'ın Hamamı Omuzluyorum
76 Kimbilir 118 Tel Cambazının Kend77 Şimdi Bir Ürüzgâr Geçer Başına Söylediği Şiird78 Kasaba Küçük, 119 Tel Cambazının Tel
Sonbaharda* Üstündeki...79 Sokaktan Geçen Kadın* 120 Kesiksiz Övgü80 Müstehcen Şiir 2 * 121 Kan Uyku
81 Nutuk* 122 Yılgın82 Gazi Mustafa Kemal 123 Kaçak Yaşama Yergisi
Paşa* 125 Meymenet Sokağı'na84 Gazi Paşaya Ağıt* Vardım86 Cinayet* 127 Üçyüzbin87 Bahar Hastalığı 129 Denize Gidip Dönen
88 Yalınız Dürdanecik Mavilerin...90 Elâlem 130 Güneşi Kötü O Evler91 Bitmemiş Şiirler I* 132 Eski Kırık Bardaklar92 Bitmemiş Şiirler II* 133 Göğe Bakma Durağı93 Bitmemiş Şiirler III* 134 Akçaburgazlı Yekta'n95 Bitmemiş Şiirler IV* Mahkeme Kararını...
96 Bitmemiş Şiirler V* 141 İki Dalga Katı Arasınd98 Bitmemiş Şiirler VI* Yapacağını Şaşıran...100 • Şimdi Gelsem ki* 143 (Bir Kantar Memuru101 • İthaf -1-* İçin) İncil102 • İthaf-2-* 152 Büyük Kavrulmuş103 • Bitmemiş Şiirler VII* 153 Toprak Çömlek
104 • İthaf-3-* Hikâyesi105 • Bitmemiş Şiirler VIII 166 Sular Karardığında
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 8/644
7
185 • Kanlı Oyun186 • Büyük Ev Ablukada188 • Yorgundum Yoktum189 • Kankentleri190 • O Zaman Av Bitti194 • Kanada Menekşeli İyi
Uzun Balkon196 •Sigma
197 • Dünyada*199 • Maya*
TÜTÜNLER ISLAK
203 •Çok Üşümek
204 • Uyanınca Üşümek205 • Yavaşça Oluyor Ellerime206 • Kurtarmak Bütün
Kaygıları207 • Akabakan209 • Ellerimde Bir Çalgı
210 • Islaktı TütünlerleSülünler...
212 • Bir Barbar Kendin TartarBir Barbar Aşağlarda,
215 • Ay Ölür Yılgınlıktan218 •Övgü, Ölüye
223 •Terziler Geldiler
243 •Ahd-i Atik250 • Atları Seven Bir Çocuk
253 • Kadırga257 •Ölü Yıkayıcılar272 •Yenilgi Günlüğü283 •Güneşi Bol Ülke285 • Açıklamalar288 • Büyük Saat
291 • Bilirim Bir KışaHazırlanmayı
293 •Hemofili297 • Herkes299 • Federico Garcia Lorca
İçin Üç Şiir
301 • Büyük Gurbetçi304 • Malatyalı Abdo İçin B
Konuşma311 •Ağıtlar Toplamı318 • Bir Haziran Tüketimi
Üstüne
320 • Bir İntihar AkşamıÜstüne Söylenti
322 • Yeşile Geçit326 • Her İki Adımda Bir
Uygunsuzluğunu...328 • Yaralı Olduğunu Sana
Birisinin Hüznüne Ga330 • Hızla Gelişecek Kalbim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 9/644
8
347 • Şurdan Burdan 391 • KışındırHazırlan ma'ya 392 • Gecenindir
348 İyimser Bir Sonuç'a 393 • Tomris Uyar İçin Bir Ş349 Biten Bir Yaz'a Kurma Çalışması350 Büyüyüp Giden 394 • Çokluk Şenindir
Hüzün'e 395 • Gemi, Gemi351 Karışık Saatler'e 397 • Bomboş Bir Sayfaya352 İçeri Giren'e Fahriye
353 Tükenen'e354 Sonsuz Biçim'e TOPLANDILAR355 Su Yorumcuları'na I356 Su Yorumcuları'na 11 403 Kar Altında, Evde357 Altı Parmaklı Çocuk'a 405 İlkin358 Dikilitaşlar'a 406 Kim Çağırıyor Maviyi
359 Bağırma'ya 407 Kalmak İçin Bir Yazı360 Cahil Beşir'e 408 Bir Yılın en Soğuk361 Düzenbozan'a Akşamında Aşk Övgü362 Ürkek Irmaklar'a 409 Hadi İzmir'e364 Baharı Bekleyen'e 411 Kar Sesi365 Islak Çeltikler'e 412 Sözcük
366 Bir Oda Güneşi'ne 414 Kazı367 Kırlara Gitme'ye 415 Kavşakta368 Beklemiş Bir Paket 417 Denize Önsöz
Cıgaranm... 419 Güverteden Biri370 Terleyen'e 421 Şehirden Biri371 Susuzluk'a 423 Acının Tarihi
372 Delta'da 425 Acının Coğrafyası374 Ne Değişir 427 Vaktin Çağrısı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 10/644
9
447 Yanık Tarlalar'a KAYAYI DELEN İNCİR449 Yaz Yadırgaması
451 Kıştan Kalan 519 Denizi AnlatıyorSoğukluk 520 Alıştırdılar Bir Kere
454 Pazarlıksız 521 Eski Bahçenin Bir Evi456 Ölüm Yıkanması 523 Sonsuz Girişim459 Şaşıyorum Gözyaşına 525 Kan Yazmak461 Açlık Çoğunluktadır 527 Parlak ve Kara
464 Bir Kırmızı Örtü 528 Söylenir466 Çılgm-Hüzünlü 530 Santigrad 100468 Bir Şeyle Mukayyetiz 531 Hangi Soruyu, Niye
Serbest Değiliz Efendim 533 Yapı469 Önce: Davranmak 538 Sibernetik470 Durmak 539 Nedense
471 Birçok Ölüm İçin 540 İşten Değil AşkRaslantı 541 Bir Metin Nasıl
473 Kar Erimedi Yazılmalı475 Feride'ye Ninni* 544 Son Günlerde
546 Acıyor477 Gazete I 548 Yaza Girmeden Yazda
483 Gazete II 549 Bir Yazı Anlamak487 Gazete III 551 Ayağımın Tozuyla
552 Kısa Bir Anı494 Haşan Mutluluğu 553 Vakitsiz Uykulardan496 Paramparça 554 Gök, Bulut, Su498 Kalbindir 556 Günler Geçer
500 Uzunuzak 557 Bir Çay Bahçesinde502 Mektup* 558 Biliyor musun
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 11/644
10
566 • Kırlardan Geliyorlar 603 •Güzel Bir Akşam56 7* İhbar (1) 604 • Dünyada Dün Yoktur
568 • İhbar(2) 605 •Yalnız At570 • Alıntılarla 606 •Galiba Ben De572 • İşte Herkes Yüz Yüze 607 • Bıktım Böyle574 • Vs... Vs... 608 • Şimdi Biz576 • Bin Yıl 609 •Ölümle Başlayan577 • Ekinoks 610 •Ne Zaman Düşünse
579 • Sulardan Urkü 611 • Bir Gülün580 • Gelmiş Gelecek Zaman 612 • Bakm Artık581 • Hüzün, Sevinç ve 613 •Güz Avlanıp Gidiyor
Coşkunluk İçin 614 • Gecenin Şarkısı582 • Odun 615 • Kim Nasıl583 • Kimsede Görmediğim 616 • İlkyaz Mı584 • Basınç 617 • Kimin Adını585 • Kırmızı, Yuvarlak 618 • Her Gece586 • Aktı 619 • Binlerce587 • Gülün Kanından588 • Kim Varsa Son Şiirler 589 • Hazırlandın Diyelim
623 • Çorba*DÜN YOK MU 626
628• Dilekçesi• Size Olmayan
593 • Durma Susuzluğa 629 • Çiçekçinin Yalancıları594 • Bir Gün, Bir Yerde 631 • Otuzyedi Gün595 • Tut Ki Ben Kaç Gündür596 • Sonsuz ve Öbürü 632 • Baharda
597 • "Bir Anglo-Sakson 633 •AdıÖl ü ü Ü i 634 A d ki
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 12/644
Sunu
Turgut Uyar'ın sağlığında ve kendi seçimiyle yayımlana
toplu şiirleri Büyük Saat, gerek dergilerde kalan kimi şiirleriunutulması, gerekse yaptığı "eleme" nedeniyle şairin "bütün şirleri"ni bir araya getirmediği gibi, şiirinin geçirdiği aşamalabütünüyle yansıtabilmekten uzak kalmıştır. Büyük Saat'i "bütüşiirleri" alt başlığıyla yayımlarken, Turgut Uyar şiirini eksiksibir "toplam"a kavuşturmak amacıyla, unutulan şiirlerle birlikt
kitaplarının ilk basımında yer aldığı halde şair tarafından elnen şiirlere de yer verme yolunu seçtik. Söz konusu şiirlerle igili notları -şairin dip notlarda kullandığı rakam ve asteriks (işaretleriyle karıştırılmasını önlemek için- yıldız (★) işaretiybelirterek kitabın sonuna aldık; ve şiirlerin imlasına tek şiir içinde farklı kullanımlar söz konusu olmadıkça dokunmayıp şairi
son şiirlerine kadar bağlı kaldığı (silâh, lâmba, filân; söylemiyeceğim, eyliyemezsin; döğüşüp; kimbilir, birgün gibi) imla te
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 13/644
A r z - i H a l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 14/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 15/644
15
YAD*
Güzel günlerim vardı yağmurlarla ıslanan,Ve güzel gecelerim masallarla dopdolu.Her şey, her şey güzeldi, gözyaşı, dünya, zaman,Böğürtlen topladığım ıssız, tozlu köy yolu,Güzel günlerim vardı yağmurlarla ıslanan.
Ufacık korumuzda dolaşırdım korkuyla,Ve Allahı arardım serçe yuvalarında,Bulamayınca dua yollardım akan suyla,Göğü bulutlar saran bahar havalarında,Dolaşırdım ufacık korumuzda korkuyla.
Seyrederdim göklerde her gün büyüyen ayı.Ve kale duvarından yıkık mezarlıkları,Bana korkunç bir devi hatırlatan kayayı.Ve annemin taktığı mavi nazarlıkları,Seyrederdim göklerde her gün büyüyen ayı.
Odanın ortasında yanan petrol lâmbası,Ve bazan şimşeklerle aydınlanan geceler.Bacamızın üstünde duran leylek yuvası,Ne güzeldi ne güzel masallar, bilmeceler.Odanın ortasında yanan petrol lâmbası.
Neş'elerim geride kaldı eski günlerde,G l l i d ğ l l l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 16/644
ı6
ARZ-I HAL
Ben de günahkâr kullarındanım Allahım...Bir "Kulhuvallahi" bilirim dualardan,Bir de "Yarabbi şükür" demeyi doyunca.Bir kere oruç tutmam ramazan boyunca,Ama çekmediğim kalmadı sevdalardan.
Ben de günahkâr kullarındanım Allahım!..
Benim gibi kulun çok dünyada, Allahım!..Eğer bilmiyorsan işte, haberin olsun.Ekmek derdi, aşk derdi unutturdu seni.İnsan hatırlamıyor dün ne yediğini.Zaten yediğimiz ne ki hatırda dursun.Benim gibi kulun çok dünyada, Allahım!..
Yazdıklarıma sakın darılma Allahım!..Meleklerin sana bunları söylemezler.Artık, pek yarattığın gibi değil dünyaİnsanlar hem sabuna karıştı, hem suya:Ne olursun, hoşuna gitmediyse eğer,Yazdıklarıma sakın darılma Allahım!..
Sana bir şey soracağım, affet Allahım!..Beş vakit kızlar doluyor camilerine,Beyaz yaşmaklı, beyaz tenli, masum kızlar...
Benim bir defa görüşte yüreğim sızlar;S t t l d i l i d bi i ?
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 17/644
BİR GÜN SABAH SABAH.
Bir gün sabah vakti kapıyı çalsam,Uykudan uyandırsam seni:Ki, daha sisler kalkmamıştır Haliç'ten.Vapur düdükleri ötmededir.Etraf alacakaranlık,
Köprü açıktır henüz.Bir gün sabah sabah kapıyı çalsam...
Yolculuğum uzun sürmüş oldukçaGece demir köprülerden geçmiştir tren.Dağ başında beş-on haneli köyler,Telgraf direkleri yollar boyuncaKoşuşup durmuş bizle beraber.
Şarkılar söylemişim pencereden,Uyanıp uyanıp yine dalmışım.Biletim üçüncü mevki,Fakirlik hali.Lületaşından gerdanlığa gücüm yetmemiş,Sana Sapanca'dan bir sepet elma almışım...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 18/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 19/644
YALAĞUZ
Bektaş yüce dağ başında -yalağuz-du.Bektaş zaten doğduğundan beri -yalağuz-du...Bir sopa, üç beş koyun, bir köpek,Bulutların içinde kendi kendine -yalağuz-du...
Mintanı ile yalnızdı, çarığı ile yalnızdı,Bilinmez düşünceleri, Tanrısı ile yalnızdı...Köyde, şehirde, kasabada, dağdaBeş on kelimesi, diliyle.Yalnız insanların o garip haliyle;Yalnızdı Bektaş, yapayalnızdı..
Bektaş mayıs böceği kadar yalnızdı,Esaretinde hürriyetinde sevdasında,Üç yaşında da yalnızdı, on beşte de, seksende de,Yağmurların altında, bulakların kenarında.Türküsünde, koşmasında, şarkısında,Tamamda da noksanda da,Papatya gibi yalnızdı, kuşyemi gibi yalnızdı.
İğneden ipliğe işte Bektaş, yapayalağuzdu...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 20/644
20
İstanbullulard
YASİN EFENDİ*
İstanbul'da bir Yasin efendi vardır.Sahaflarda bir dükkâncağızda.
Allah ne verirse ama üç ama beş,Şükreder oturur...
Sabah erken gelir Sultan Selim'denDükkânının önünü sular süpürür.Sahafların en güzel vaktidir,Karşıdan karşıya yârenlik olur.
Bir çay ısmarlayınca acem çaycıdan,Minderli sandalyesine kurulurBilinmez hayalleriyle saatlerceOyalanır durur...
Tarçın tarçın kokar elbiseleri,Teşbih çekerek akşama kadarGüvercinler için mısır, darıVe Mızraklı ilmihal satar.
Akşam oldu muydu Yasin Efendi
Paltosunu giyer, dükkânını kitler,B t f d bi k k l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 21/644
21
SONNET
- Yalnızlık için*
Çekemezsin bir yere sineden başka.Biliyorum günler hep böyle geçecek.Ne akşamleyin komşu, ne bir akraba,Ne bir dost, oturup karşılıklı içecek..
Yalnızlık sade şurda burda değil,Düşüncede, hatırada ve dilekte.Hangi taşı kaldırsan, nerde "of!" çeksen,Bir dudağı yerde, bir dudağı gökte..
Bilmem rengi nasıldır, boyu ne kadar.Biçen her kimse yıllardır yanlış biçiyor.Bir elbise ki, alabildiğine dar..
Nedir bir türlü sırrını anlamadık,Kimdir bizimle böyle şaka ediyor,
Hangi cebini karıştırsan yalnızlık..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 22/644
22
lstanbulu.lard
MERSİYE*
Büyük bir vatanseverdi,İnkılâplar yapamadı,Binalar falan kuramadı gerçi.Sessizce çalıştı masasında.Evrak kaydetti.Ve tevazu gösterdi halince.Nihayet vadesi yetti.-Ecelin sunduğu şerbeti içti—Allah rahmet eylesin,Hüsnü Efendi.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 23/644
23
MEMUR KARISI*
-Karım'a
Ayağında ipeğin en kötüsüSen onuncu derece memur karısıÇileli vefakâr kadın, kalbimin yarısı...
Ya bir bakış, ya bir vaad peşindeNasip budur deyip boyun eğmişsin.Hanım, kadın tazeyken onbeşinde...
Şöyle halince anlarsın modadan,Manikür yapmadın nikâhından beri.Bozulup gitti ellerin sodadan.
Öyle büyük büyük hayallerin yok,Bir kuruşu, bir kuruşa eklersin,Ya bir zam, ya ikramiye beklersin...
Tükettin ömrünü dağbaşlarmda,Otuzuna varmadan anası oldunBeş çocuğun, sekiz on yaşlarında...
Yılda bir gazinoya, ya Adalara.Bir kere de Florya'ya gidersin,
Yılı bir rop bir çorapla edersin...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 24/644
24
GARİP ANADOLUMUN DAĞLARI
Garip Anadolumun dağlan,Dağların efendileri, ağaları.Güzelsiniz, ulusunuz, hoşsunuz,Dört mevsim içinde dört mevsim kışsınız.Garip Anadolumun dağları,Dağların beyleri, ağaları...
İyi kalbli, anlayışlı, gösterişsiz,Fakir köylerimi beslersiniz.Bazan yolsuz korsunuz, yoksuz korsunuz,Haritada bile ne heybetli durursunuz.Fakir Anadolumun dağları,
Ramanlarım, Nemrutlarım, Süphanlarım,Verecek bir şeyim yok ise gönlümden başka,Uğrunuzda, üstünüzde kalsın kanlarım..
Garip Anadolumun dağları,Dağların efendileri, ağaları.
Oy, dağlar, garplı dağlar, şarklı dağlar,Türkülü şarkılı dağlar.
Ardınızda yâr ağlar..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 25/644
25
ÖLÜME DAİR KONUŞMALAR
2
... İşte günlerden bir gün Elâgözlüm,Yeni bir başlangıçla bitecek ömrümüz.Amenna ve Saddakna,Bari hoşça geçse günümüz...
Hangisine tasa edeceğiz, şaştık."Ölüm derdi, kalım derdi" derkenDimyata pirince giden misali,Yolun ortasına ulaştık...
Ölüm bir hatıra gibidir insanda;Kâh hatırlanır, kâh unutulur.Fakat bir gün, bir gün nihayetGözle görülür elle tutulur...
Şimdi taştan çıkardığım ekmekle,
Çorba içmedeyiz sıcak sıcak.Fakat yarın kim diyebilir ki Turgut,Hatıra olmayacak?..
Unutmak istiyorum zaman zaman,Ne yapsam, ne etsem olmuyor,
Kabulleniyorum,Kabulleniyorum da -gelgelelim -
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 26/644
26
ÖLÜME DAİR KONUŞMALAR
5
İşte ben hep böyle garip mahzun,Bir şey beklermişçesine yaşıyorum.Bazan öyle günlerim oluyor ki, Elâgözlüm,Ne oldu, nasıl bitti şaşıyorum..
Bazı bilmem, gün nasıl başladığında,Kayıp kayıp gidiyor dünya bıkkın bakışlarımdan.Yaşıyorum, yaşıyorum da bitmiyor,Bir tutam sakız oluyor ağzımda zaman..
Yaşamak ne kadar çekilmez gelse de arasıra,
Bu görmek, bu sevmek, bu aziz sıcaklık tende.Bu bir nimet, bu bir nimet, bu Elâgözlüm,Bu yaşamak bir şiir; harikulâde.
Sen ki, saçından tırnağına kadarBir hürriyete bedelsin,
Bu ılık saçlar, bu gözler; fakat her şeyden önceYaşadığın için güzelsin..
İşte böyle yeşil bulutlar misali senelerce,Oradan oraya elinde kaderin.Kimbilir kaç kere üstünden geçtim,
Şarkılar söyledim karşısındaBir gün bana mezar olacak yerin
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 27/644
ŞEHİTLER
Sen,Adını bilmediğim bir köyde doğmuşsun..Kucak kucağa büyümüşsün toprakla,Yorulmuşsun, sevmişsinHarman yapmışsın,Çocuk yapmışsın,
-Topraktan korkum yok ki zaten-Diyebilmişsin ölürken...
Sen,Bir şehir çocuğuymuşsun,Dev makinalarm gıdası olmuş kanın.
BüyüyememişsinSevememişsin.Son merdane hücumunda manganın,Şehit olmuşsun...
Sen,
Ilık bir sahilde doğmuşsun.Beyaz bir eviniz varmış,Ananla, babanla yaşamışsın,Kanlı canlıymışsın.Sedef yüklü,Kadın yüklü gemiler varmış rüyalarında
Ölüm hiç aklına gelmemiş.Fakat bir şafak vakti hastanede
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 28/644
28
Sen,Bir orospu çocuğuymuşsun,Belki hapishanede,Belki kaldırımda doğmuşsun,Ananla beraber kucaklarda sabahlamışsın.O bile bilmezmiş kimden olmuşsun.Lânetlenmiş, kovulmuşsun.Vatan sevmeye değecek kadar güzeldir amma.
Yaşamak için fırsat vermemiş talihin sana...
Sen, şehir çocuğu,Sen orospu çocuğu, hepiniz,Toprağın nemli bekâretindesiniz.Kitaplarda, türkülerdesiniz.
Hatıralarınız ıssız kasabalarda kaybolmuş,Kiminizin kızı hizmetçi,Kiminizin karısı metres tutulmuş,Dünya nimetlerinden kırıntılar dişlerinizde..
Bir tükenmez bolluk içindeyken dünya
Harp gelmiş çatmış kader bu yaLevhalar asılmış,Davullar vurulmuşSırtta çanta, elde tüfek düşmüşsünüz yola,Önünüzde bir kahraman onbaşı,Canlı bir çığ gibi koşmuş yorulmuş.
Yarı kalmış işlerin, sevdaların telâşı,Kiminizin göğsünde bir mendil,
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 29/644
Kiminizin resim
Dudaklarınızda yarım yamalak bir isim.Kimbilir hangi hain ovanın düzünde,Bir saniyelik sevinç olmuşsunuz,Düşman toplarının gözünde...Damarlarınızda hazza benzer bir sızıÖlüm çiçeklenmiş gövdenizde yer yer,Kırmızı kırmızı...
Şimdi en sakin uykulardasınız,Vatan selâmetle, hürriyetle dolmuş,Bayramlar, eğlenceler, şenlikler,Siz uyuyun siz uyuyun şehitler,Yattığınız yer artık hakkınız olmuş....
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 30/644
30
BİR ANADOLU VARDIR
Bir Narhanımcık vardır.Cin dağlarının arkasında.Bir çukur köyde.Ya üç ya dört yaşındadır görseniz,Süt sağar, yün eğirir ufak elleriyle.Babasıyla diz dize oturur akşamları,Ne lâflar söyler büyük insan gibi,Hayret edersiniz..
Bir Gergisüban köyü vardır.Cin dağlarının arkasında.Bizim Narhanımcığın köyüdür.Fena geçmez baharları kıtlık olmazsa.Elma yetişir, kartopu yetişir topraklarında.Gelgelelim yağmursuz yazlar gelince,Bir dert herkesi dilsiz eder.Narhanımcık ağlar.Kış da kötü bastı mıydı üstüne,
Açlıktan sığırlar bile ölür gider...
Bir Mihrali marangoz vardır.Babası Mihrali koymuş adını ne yapsın.Narhanımcığın akrabasıdır..Alinin, Memişin, Satılmışın akrabasıdır.
Terini çevre ile siler MihraliPotur giyer çarık giyer
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 31/644
3 ı
Arpa yetiştirir, sel alır gider.
Bir yar sever, onu da el alır gider...
Bir Anadolu vardır.Yazları, kışları, kıtlıklarıyla,Aşılmaz duvarların arkasıdır.Cin dağlarının arkasıdır.Bir Anadolu vardır, Anadolu,Bir lüks banyo sabununun markasıdır..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 32/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 33/644
TÜRKİYEM
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 34/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 35/644
TÜRKİYEM
Seni boydan boya sevmişim,Ta Kars'a kadar Edirne'den.Toprağını, taşını, dağlarımFırsat buldukça övmüşüm.
Sen vatanımsm, ekmeğimsinDuyduğum, bildiğim zafersin yıllarca..Zonguldak'ta 63 numaraNazlı sahiller Akdeniz'de.Sevdasın ciğerlerimde parça parçaYarı kalmış dileğimsin...
Sen Koçhisar' da tuzum,Sille'de kızım...Çift kulaklı Sürmene bıçağı belimde.Varmışım çiğ köfte yemeye Adana'yaDadaloğlu'ndan bir koçaklama dilimde:- Şu yalan dünyaya geldim geleli..
Hey vatanım, bacım, sağdıcım, emmimSenden bir yara her yerimde.Desteye güreşmişim Kırkpmar'da.Durmuş da yorgunluk çıkarmışım,Bir akşam vaktiDört bardak kırtlama çayla Erzurum'da..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 36/644
36
Ardahan'a varmışım yollar uzamış
Bel vermiş, yol vermemiş dağlar.- Yüce Tanrı dört yanını bezemiş,Beni yakan bir Konyalı kızimiş..
Seni boydan boya sevmişim.Ta Edirne'ye kadar Kars'tan.Taşını, toprağını, yiğidini,Fırsat buldukça övmüşüm...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 37/644
BAHAR BAŞLANGICINDA DÜŞÜNCELER
Şimdi Palandöken'de çoban Ahmet'inTabanlarının üç metre altında,Sessiz bir bahar başlamaktadır.Yol bulmuş da, kar suları toprağaİnce bir sevda gibi işlemektedir.Böcekler tohumlar kıvır kıvırAkdeniz'de, meyve bahçelerindeÇocuklar erikleri taşlamaktadır.
Benim de kötü geçmedi çocukluğumGeçende oturdum da düşündüm.Her gününde bir başka tad bulduğum,İstanbul'un bir kenar mahallesinde,Veya Eskişehir de evimizdeyken.Şöyle birkaç saat düşteyim sandımSanki rahat bir toprakmışım da, içimeBir cemre düşmüş gibi ısındım.
Babam zabitti o zamanlarŞakaklarına hafiften ak vurmuş.Çok bahar görmüş alından, yeşilindenİşkodra, Yemen, Kafkas, Selânikİşte senelerce dolaşmış durmuş.Dalar da eski günlere anlatırdı.
Bahar her yerde baharmış ama,Anadolu'da başka türlü olurmuş
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 38/644
38
Doğrudur babamın dedikleri bir bir
Geyve boğazına varırken sağda,Heybetli kayalar, bulutlar arasındaBir köy, gözünüze ilişmiştir.Gün ağarır, tren yavaşlar, pencerelerdenİnsan mis gibi bir ekmek kokusu alır.Sanırım, bütün dünyada bahar,Her yerden evvel bu köye gelir.
Sonra Erzurum'a kadar yol boyuncaMahzun, sevdalı, sakin köylerim.Kayaların üstünde, yol kenarındaBazan elimi şakağıma koyunca;Hepsi o Geyve'deki köy gibi olsa derim.Sivas'tan, Erzurum'dan öte artıkBir hain akşam başlar dağlardaAcı acı yanmaya başlar gözlerim..
Babamın sözlerini hatırlarımO güzel köyü Geyve boğazındaki
Gözlerime bir büyük yaprak açılırBüyük günler düşünürüm, büyük ve güzelErkek, mağrur Anadolu silkinmiş..Bir rüyadan uyanırım sessizceBilirim ki en güzel günlerinde mayısınKars'tan Ardahan'a salâvatla geçilir.
Şimdi İstanbul'un yazlıklarında
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 39/644
O KÖY YİNE KENDİ RÜYASINDADIR
Heybetli Arsiyan dağlarında bir günAtım yoruldu, ben yoruldum.Şimşekli, fırtınalı bir ikindiÇektim atm dizginlerini, yağmurlar içindeBanarhev köyünde indim..
Muhtarın odasında bir ben, iki yabancıBirbirimizi yıllardır tanırcasınaKurunduk, çay içtik, muhabbet ettikKurtlar, kuşlar ve bulutlardan uzaktaİnsan olduğuma gizli gizliBir sevindim bir sevindim..
Kadın lâfı geçti mi söz arasındaBir tuhaf oluyordum.Karanlıklar içinden inanmazsınızUzak uzak sesler duyuyordum.Girdim yatağa, çektim yorganı
Banarhev köyünde, muhtarın odasındaDüşlerimin ve insanların yambaşmdaSabahlara kadar uyudum..
Oranın sıcaklığı havasındadır.Ben gidince bir şey değişmedi biliyorum.
Şad olsunlar hepsi suları, alabalıkları ile.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 40/644
40
TURNAM SENİNLE*
Bir rüzgâra kapıldım da dolandım durdumAnkaranın İstanbulun dışında.Mecnun gibi mi dersiniz, Kerem gibi miBir telli, turnanın peşinde?
Aman turnam telin, teleğin olayımYollarda koma beni.Derdinmişim gibi taşı, palazınmışım gibiAman turnam telin, teleğin olayım...
Bir çalı dibinde, bir dağ başındaÖğlen uykularına varayım.Turnam benim, canım turnam, hanım turnamBilirsin ben garibim, fukarayım...
Eksilmesin üstümden gölgen, rüzgârınO günler içim alav alav yanıyordu.Biz Sakaltutandan inerken sabağnan
Kars yeni yeni uyanıyordu...
Neresi olursa olsun, eyvallahŞu gözün alabildiğine bizim memleket, turnamYol var - Dağdevirene artık tesviyei türabiyedeİkibuçuk kâğıda Pasinler, yallah..
Pasinlerde Ali Efendinin hanında
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 41/644
Otursam da sabahlara kadar ağlasam
Yollar geçiyor içimden yollar, uzak yakınAh, doyamadım daha, doyamadım doyamadımAman turnam, aman bu düş olmasın sakın..
Ben neye sevdalıyım böyle, bilmemBinlerle yıldız kayıyor kanımda.Şöyle dolaşmak, yıllarca, yüzyıllarcaHür, yayan yapıldak vatanımda..
Aman turnam telin teleğin olayımBeni kaçır, beni götür bırakma.Kars olsun, Sivas olsun, Edirne olsunGözüm yok hiçbir şeyin yeşilinde, ağında
Beni taşı, bitin olayım, kölen olayımBir arpa tanesi gibi kursağında...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 42/644
42
TURNAM, BİR GÜN BIRAKMIYACAĞIM...
Güz geldi mi göçüp gidiyorsun buralardanMahzun kalıyor kalbim ve gözlerim..Sen sevgileri ve yolları hatırlatıyorsun banaTurnam, bir gün bırakmıyacağım peşini,Ömrüm oldukça ardından geleceğim..
Bir yamalı yelkenden sular damlıyacak,Veya gemici şarkıları söyliyeceğim bir şilepte.Merhaba rüzgâr diyeceğim, merhaba maden kömürüVerin elinizi, kahve kokulu sahillere.
Turnam, bir gün bırakmıyacağım peşini,
Cümle sevgilere, tekrar buluşmak üzre, veda.Ormanlar, deniz çiçekleri, yunuslarVatanım tuz biber gibi kalbimde amaBu sevda başka sevda..
Hiçbir zaman dertsiz kalmadı gönlüm
Bir çift gözden, bir yapraktan, bir kuştan.Daima daha taze, daima yeni baştanTurnam bir gün bırakmıyacağım peşini,Sen nereye, ben oraya, adım adımİnsan sevdikçe iyileşiyor artık anladım..
Bilmem nerelere gidersin gönlünceHangi medar şehrine bir akşam vakti
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 43/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 44/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 45/644
Bir tuzlu sahile "Ben Robenson'um" deyip
Kemali azametle kadem basmışsın.Kumlarda ayağının çatlak çatlak izleriGarip garip ses verirmiş attığın her adım,Söyle Turnam, insan olsun, köpek olsun, karınca olsunBir dost aramaz mısın?..
Yürümüşün akşam olmuş tâbü tüvan kalmamışBoy vermeye başlamışlar yıldızlar kadir kadir.Issız sessiz bir bozkır, manasız çimen çiçekDüşün, şimdi yanında - konuşmasanız bile -Düşük omuzları, adım sesleri, saçları ile bir insanNe denlü ısınırdı yüreciğin kimbilir?..
Okşamak geçerdi içinden parmaklarını,Nefes alışını dinlemek uzun uzun.Sonra, meselâ: - Ahmet demek, Ne var, demesi. -Bozkır karangu, yol uyanık, yıldızlar uzakAhmet demek, Mehmet demek, kardeşim canım demekBir muhabbet ki sıcaklığına benzer yazınVe cümle kanunlara kafa tutmak.
15u böyle devam edip gitmelidir Turnam,Bütün yaratılmışlara selâm salmalı, selâm almalıİyi günlerden, kötü yıllardan, baharlardan( i ecelerin peşinde kaybolmuş diyarlardan..
Alı! Şimdi şu sessiz gecemde bana:T t k lk id li di bi d t l l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 46/644
46
TURNAM, BİR DEVİR ÇALSAK FELEKTEN*
Dilerim ki, Tanrıdan yurdumunCümle çiçekleri açsın, kırmızı, mavi.Yeşermedik yer kalmasın,Kuru ağaç kalmasın.Cennet misali...
Turnam, ben fakir bir insanımHani, yurdu kahveler, hanlar olanlardan.Sürülüp çıkarılmış ömrü boyuncaAlaca hatıralardan..
Bir şey değil benim unutulmuşluğumBen gün gördüm vaktile yeterince.Tut ki Vanlıyım, yahut MuşluyumKaderimi vurmuş sırtıma, düşmüşüm yolaTenha kasabalardan..
Tekmil memleketim avuçlarımdaİşte Madenli, işte Yolüstü, işte SöğütlükızıkEmrahm, Karacaoğlanm âşık gezdiği yerlerYazık Turnam, körolayım yazık.
Bu memleket bir dilim ekmek, boylu boyuncaYemekle doyulmaz.Bu söğüt, Hörünün bilekleri.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 47/644
İsterim eşle, dostla, yâranla,
Aydınlık günlerde, masallarla, yürekten.Kerem Aslısile, Mahmut Elifile, zavallıBen ortanca kızıyle Bekir Efendi merhumunCümle âlem sevdiğiyle, kaygısız ve şenTurnam, bir devir çalsak felekten...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 48/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 49/644
TURNAM, BİR AY DOĞAR PASIN'D AN..
Cümle yolculara selâm ederim.Dilerim yolları uğurlu olsun, aydınlık olsun.Havalar günlük güneşlik,Tuttukları altın olsun...Bir gün, belli olmaz, bir bakarsın Turnam,Şu kuru başımı alır ben de giderim...
Varıp Âşık İkramî'yi bulurum- Gelmişleyin birkaç gece kalırım.Onun sazı omuzunda,Benim torba sırtımda- Bir ay doğar Pasın'dan, Turnam
Bir ay doğar Pasın'dan, emmim kızıYüreciğim şak şak olur yolların arkasındanBir ay doğar Pasın'dan,Tepsi gibi m'olur, yâre mi benzer?Bir ay doğar Pasın'dan ekmek gibi.Çal İkramî, yürek bizim, yollar bizim, saz bizim
Şu dağlarda alaçiçek yaz bizim.Boydan boya bu memleket bizim.Yarın olur güneş düşer, dağlar kalkar doğrulurIsıcacık gün içinde bir kahveyi tutarız.Kamyon gelir yolcu iner,Kamyon gider boşalır
Ortamızda Benli Döne, sarmaşdolaş yatarız...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 50/644
50
Dile benden ne dilersen, serçe kuşuDile benden ne dilersen, telli TurnamDile benden ne dilersen, AlagözlümParça parça yüreğimi önünüze koyayım.Bu yol nere, Pasın'a mı, Toy'a mı- Gül yanaklar üstündeki boya mı?Yavri ceylân suya inmiş dolanırMelil mahzun sevdiğini aranır.- Kekliğimi doyurdular...
Aman anem ben öleyim...
Cümle yolculara dua ederim.Nasipleri bol olsun, dilekleri tutsunZile'den geçsin yolları, Sivas'tan geçsinPembeden, beyazdan geçsin..Askerlere mektup götürsünlerCümlesine selâm sabah iletsinler,
Az gitsinler, uz gitsinlerSağlıcakla yurtlarına dönsünler..
Bir ay doğar Pasın'dan, Bekir efendinin kızıBir ay doğar gümüş gibi, bal gibiHaydi Turnam, canım Turnam, yar Turnam
Al sazını garipçecik destine,Bir türkü çal yol üstünde gurbet üstüne
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 51/644
KANTAR KÖPRÜ DESTANI'NDAN
Kantar Köprü'nün başındaOh dedim durdum.Bu en güzel düşümdür benim,Kış olsun, bahar olsun, yaz olsunMelil mahzun çıngıraklarıyla keçilerSu içmeye gelecekler, biliyordum...
Kantar Köprü dedikleri,Kekliğim aman...İki direk, üç tahta.Geleceğin güzel köprüsüBir yıldızlı dağ gecesi, ben hayranBir ben; bir Haşim ağa, iki yayaIşıl ışıl sularla, türkülerleArdahan'dan geliyordum...
Kantar Köprü bir başına dağlardaUyur uyanır.
Uyanır da hep güllere boyanırSular bozulur, turnalar dizilirGeceler susar, gündüzler dile gelir tadındanKantar Köprü anam amanBir rüya gördüm alacasındanSenin'çin hayra yordum...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 52/644
52
Kantar Köprü Kantar Köprü, civanım
Ne alır, ne satarsın...Bozbulanık derelerin üstündeYarım yamalak yatarsın.İçlisin, uzaksın geceler içindeBulut olur dolanır, güneş olur batarsınEğildim kana kana içtim suyundanİçtikçe daha susuz oluyordum...
Kantar Köprü şâd olasınCümle muradına eresin.Suların aksın; balıkların büyüsünTürküler başlasın sağından, solundanBu kıraç ve acımsı dağlardanYolculara yol veresin...Sessizlikte her uyandığım uykudanSenin kardeş gıcırtını duyuyordum...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 53/644
KANTAR KÖPRÜ DESTANI
Kantar Köprü'nün destanı,Savruktur ama gerçektir,Parmak gibi bir dere üstünde üç değirmenSeksen pare köye vakt içinArpa öğütecektir...
Kantar Köprü'nün yanında,Üç küçük değirmen.Dağlar uludur, Tanrı uludurVakit yeşildir, sabaha karşıSırtlarında tatlı düşlere benzer yüklerle köylülerYa gelmiş, ya gelecektir...
Kantar Köprü'nün derdine,Dağlar dayanmaz.I )ağlar dayanmaz, ben sana kurbanAsırlık yorgunluğunda iniler.Ya kağnılarda sessiz hastalar, ağrılarlaYa baharda uzak ellere gurbetçilerCiarip türkülerle geçecektir...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 54/644
54
Kantar Köprü dedim de,
Ben yandım anam..Değirmenci bir sabah kapısını, ben hayranSisler ardında pırıl pırıl gözükenBir aydınlığa açacaktır.
Kantar Köprü'nün ardında,
Sırt sırta dağlar..Köyler darı taneleri gibi serpilmişBir sıcak yaz günü, temmuz ayındaBir izinli asker, şifalı arkındanAlabalıkların kaygan temasiyle tuzlanmışSuyundan içip, terini silecektir.
Kantar Köprü anam amanİyi günler de görecektir..Bir kokudur duyduğum ölümsüz hem bereketliKantar Köprü'nün önünde;Çağıltılar içinde büyük günlereİstihareye yatmış bir çiçektir...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 55/644
KANTAR KÖPRÜ'NÜN GECESİ
Kantar Köprü gecelerdeAh eder, güzelleşir..Uzanır ıssızlığına yamaçlarınBir o yana bir bu yana sallanırGaripliğine yerleşir..
Tezek kokuları gelir uzak köylerdenBulutlar bir geçer, bir geçmezKantar Köprü vefakâr ve çileliSürmelim aman,Dağlar başında eyleşir..
Kantar Köprü'nün gecesiBaşka gecelere benzemez.Kurak masallar başlar huzursuz yataklardanSom altun tepsilerde arpa ekmeği,( iöz edip yaylaların sessizliğineYalnız yıldızlar uzaklarda titreşir..
Yollar alışır; hasretler kavuşur( i üzelim Kantar Köprü...IJ/.un sesler duyulur yanık tarlalardanSular susar, alabalıklar konuşur, ben hayranMorumsu uykulardan, selâm, aleykümselâmKaranlıklarda ellerimiz birleşir..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 56/644
56
KANTAR KÖPRÜNÜN YALNIZLIĞI*
Kantar köprü zamanıdırArtık içini dökmelisin.Dört köşe, yuvarlak ve uzunBir mum ışığında, bereketsiz gecemizeIşıl ışıl tohumlarını ekmelisin...
içimiz çepçevre gün ışığıBüyük sevdalardan ve baharlardanArpa büyür, çavdar göverirBir yanık türkü sızlar tırnaklarındaKaldırıp başını yüksek duvarlardanÖnüne, ardına bakmalısın...
Kantar köprü, leylim amanArtık içini dökmelisin.Tutup bizi yakamızdan, efendimSevdalı yalnızlığına çekmelisin...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 57/644
57
RÜZGÂR
Yeter artık rüzgâr, yakamı bırak,Ürpertiyorsun içimi.Şöyle dinlenelim biraz, hiç olmazsaBir sigara içimi...
Pembe, beyaz bulutları toplamışsın,Katmışsın önüne katar katarNe gençlik, ne şarkılar, çiçeklerGün olur hepsi biter.
İstemem kimsenin öldüğünüBırak rüzgâr, bırak anlatayım.Bir ulu meşenin dibine otur sen Ciöğsünde yatayım..
Bize başka havalar getir birazIhlamur koksun, sakız koksun.(,'apadan dönmüş terli terlikı/, koksun...
I epeden koksun, ardıçlı, çamlıSiirt koksun, Boyabat koksun.11lir güzel günler içinde,( .inim hayat koksun..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 58/644
58
Aydınlık gecelerden sonra,
Günler dileğimce geçmeli.Şarkılar dalga dalga üzerimden,Turnalar misali uçmalı.
Sevdalı olmalı, hovarda olmalıyımSebatsız kuşlara benzer.Bir Kayseri'de, İstanbul'daBir yıldızlarda olmalıyım.
Ama devran eski devran değilNe oldu, ne olmadı şaşırdık?.Bir bulduk, bir yitirdik kendimiziSade suya kuru fasulye pişirdik.
İşte ben, bellerde, yollarda.Dün yirmisinde, bugün yirmibeşindeBozkır ortasında, dağlar başındaÇoluk çocuk bir olmuş dolaşıyoruzBir lokma ekmek peşinde.
Bir hava getir bize artık.Ihlamur, sakız koksun.Ayışığmda yıkanmış, çil çilKızoğlan kız koksun...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 59/644
VAİZ SOKAĞI NUMARA 70
Ben sana kürk alamam doğrusuGüzel bileklerine bilezik alamam.Bir kap yemek, bir elbise.Öyle bir tad var ki fakirliğimizdeBaşka hiçbir şeyde bulamam..
Sokağımız arnavut kaldırımı,Evimiz ahşap iki oda.I )aha iyisi de olabilirdi ya,Şükür buna da.
Ama Hamdi beylerin..Hamdi beylere bakma sen,
Tencere maltızda, fasulye tencerede( 'ocuklar kapının önünde oynuyor mu?Ona bak sen..
Perdemiz kadife olmalıydı..Basma da güzel olur, sevince.
Biliyorsun ancak boğazımıza,( Mmuyor ha deyince.
Kimbilir bir gün belki..Adam sen de, aldırma,
Bunlar düşünmeye değmezI l h t d diği ki?
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 60/644
6o
KADERE VE GÖNLÜME DAİR
İşte ben böyle bildiğin gibi:Kaderi öpüp başıma komuşum.Gülüşüm, oturuşum, konuşuşum,Belli efendim, besbelliYaşamaktan soğumuşum.
Yaz yağmurları misali yıllarcaYağmış durmuşum kendi içime.Zaten dünya öyle dünya ki kim kimeHerkes kendi derdinde anca,Herkesin yüreği lime lime..
Halbuki hayatı sevmem gerekirdi.Acımayı, sevmeyi oldukça bilirimZamanla bir iş tutmayı da öğrendi ellerim,Hem hayatıma bir de Havva kızı girdi,Ama gel gör ki bu kaderim..
İşte ben böyle bildiğin gibi,N'apalım bizi bir kez mimlemiş kaderHer zaman böyle yağmur bulutundan beter.İşte böyle hilâfsız, gözümün elifiHer zaman bir romantik portreye benzer..
Ben zaten bu dünyada tek başmayım, hey..Bir sevdalı gönül bütün varım
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 61/644
6 ı
AYRILIKLARDAN
Böyle sessiz ayrılıklarda,Her şey önceden belli olur.En güzel zamanında, aşkın ve hayatınİnsan deli olur..
O, Kadırga taraflarında bir evden çıkmıştır.Masum bir yalanla -Halama diye-Gözleri pabuçlarında, mahcupI İlerine yapışmış gibidirI larçlığından arttırıp aldığıSevimli hediye..
Ah, insan nasıl çıldırmaz nasılBir çaresizlik,Bir umutsuzluk sarmış her yanı.Aranızdan insanlar geçer.Bulutlar geçer.(), kırmızı mürekkep gibi dudaklarıyla, zoruna
Utanarak gülümsemeye çalışır.
Bu gülüş en aldatmazıdır vaatlerin.Yıllarca sonra bir uzak gurbette bile;Zulmüne dayanılmazken yalnız saatlerin,Bir yeşil yaprak üstünde gözlere,
t iürünür, uzaklaşır...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 62/644
62
BİR GARİP ÖLMÜŞ DİYELER*
Şöyle sessizce ölüp gitmeliyimBir yaz gecesi Gülhane parkında.Şu hazin ömrü tamam etmeliyim..
Geç saatlere kadar oturduğum,
Denize bakan bir sırasındaKırık dökük hatıralar arasında.
Ne vasiyet, ne uzun boylu vedaÖlümüme hiç kimsenin aklı ermesinGözlerim birdenbire kapanıversin.
Ne kimseye borcum, ne alacağımNe birikmiş beş on kuruş cebimde.Ne kimseyi sevindirmiş, ne üzmüş olacağım.
Ne gazetelerde ne de radyoda
Ölümüm kimseye dert olmamalı.Kim tanır zaten beni dünyada.
İnsanlar hergünkü gibi şen şakrakTabutum Merkez Efendiye giderkenÜç beş kişinin omzunda gıcırdayarak
Bi k ki i b l ğ i l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 63/644
63
GECELERDE*
Sabahı dağlarda gördüm göreli,Ürkerim akşam ezanlarından.Ne şarap, ne sevda, ne yâr adıDaha tatlı kelime yok, "yarın"dan.
Ağlamak, sızlamak kaç para ederBir şarkı söylenir, bir şarkı biter.Ömür dedikleri gitti giderBir avuç su gibi parmaklarından.
Ne gülü, bülbülü gülşeni -hasın,
lilâlem varsın korkakmış desin.İstemem istemem gece olmasınİşim daha güzel, rüyalarımdan...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 64/644
64
AF KANUNU
Gerinirler karanlık gecelerde, nasipsizBiri dopdolu, öbürü boş.Tohumluk mısırlar, cılız ineklerUykuları ya buluttan, ya sudanAltıncı çocuğun adı Yeter'dir..
Sevda Kerem'de, Aslı'dadırGeceler karaca gibi ürkek.Elleri ayaklarıyla birleşirlerKadının adı GülperiErkeğinki Sefer'dir..
Cilt onsekiz, hane seksenüç, kaydeyleyinAltı dölün nesebi sahih olsunNe acıktım, ne susadımGaripsi düğünler, silâh seslerinden sonraOnları bağlayan sevda,
Kaderdir..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 65/644
DURMUŞ, SÜT MAVİ GECESİNE..
Benim savaşım yıllarca sonraDilden dile gezecek.Şen olsun, karanlık gerdeğindeDişisinden erkekçe tad alan böcek...
Bir tohum atılmış toprağa Âdem'denSabırsız ve ürkekDurmuş, süt mavi gecesine yazlarınBağlı karaların en kabasınal 'n incesine beyazlarınBir nemli sevda içinde sevinçli
Krgeç boy verecek.
Bir şarkı söyleyin ne olur, kızlarUzun ve gerçek.Bütün düşündüklerim aklımda kalsın,Parmaklarımın telâşlı hasretiyle
Şimdi bir ıssız kasabanınBir odasında, kendince, ışıksız,Yavan, hazırlıksız ve çoook uzakBir gece geçecek...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 66/644
66
YATAĞIM SİMSİYAH OLMALIYDI
Benim yatağım simsiyah olmalıydıKetenden yahut satenden.Merhaba, yıllarca sonraki düşüncelerimSizlere bir karanlık getireceğim,Sevişen, öpüşen, arzu edenden..
Benim yatağım simsiyah olmalıydıBasmadan yahut ipekten.Bir bahtım kara,Bir bahtım akEllerim, bakışlarım utansın yıllar sonra
Hayal meyal hatırladığı bir bebekten..
Benim yatağım simsiyah olmalıydıPul pul yıldızların altında.Km olsun bir hançere düşüncelerimBir yalnız miras kalsın, türkü gibi
Torunumun torununa yedinci göbekten..
Benim yatağım simsiyah olmalıydıSoğuk ve sıcak havalarda,Kimsesiz, kuruntusuzMerhaba bütün güzellikleri cümle âlemin
Bizim nasibimiz olmasın da kimlerin olsunSevmekten
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 67/644
KARPİT LÂMBASI
Geceleri hep başka kadınları düşünüyorum;Uzak, hain ve mavi,Bahtımın karasından, gözümün ağındanKırlangıç türküleri, yaprak dökümüAvuçlarımda pırıl pırıl balıklar,
l’embe irisinden, mor ufağından...
Yıldızların sustuğu yerde Turnam,Biz konuşmalıyız.Vaktin bütün tadından habersizSonra kuşlar geçmeli, baharlar geçmeli
Karlar içinde bilmemne dağından...
I Jfaklığımdan korkuyorum yaşarken;Bu vitrinler, asfaltlar, mazot kokuları( iemiler buğday alır, demir boşaltır,Bulutlar tedirgin, kadınlar güzel...
( iecemi sen ışıt karpit lâmbası( .elmiş geçmiş aşkların saçağından.
Bir kafe glâs, TurnamTövbe yüzünü görmemişim
izi m üşüyor, kanım çekiliyor belli
Uıı sıtma başka sıtma, doyulmaz< fl bi ö ü l b b
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 68/644
68
ÇIRILÇIPLAK
Bir macera başlasın ciğerlerimdeBir yanı kırmızı, bir yanı ak..Uzanıp sevişelim elmalarla toprağaÇırılçıplak.
Bir nefes gelsin yâdellerden dudaklarımaDostça selâmlarla ılıkBir limanda ışıklar sönsünBirinde yansın.Artık zamanıdır ağlamanın karanlıklardaTurnam bırak...
Senin de çelimsiz öksürüğün bir gün kardeşim,Hasretle beklenir kapılarda.Bir güzel alacakaranlık, bahardaSoluk bir bulut düşmüş alnınaBir ahşap ev,
Arnavut kaldırımlı bir sokak...
Dünyada neler varmış bizden başkaSevdikçe anlarsınKitaplar terlesin yalnızlıklarındaSevmene bak...
V kit h k ü tü l l d ğil i?
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 69/644
69
UZAK KADERLER İÇİN
Bir gün, bir yağmurla garip garip-Çoluğu çocuğu terk edeceğim -Bir sevgiyle doymayacak kalbim, anladımAlıp başımı gideceğim.
Asır yirminci asırdır, âmennaBir yanımda sevgilerim, bir yanımda sancımNeon lâmbaları büsbütün karartır gecemiziUzaklar daha uzaklaşırBir define çıkarır gibi kayalardan, Ademden beriSımsıcak sevgilere muhtacım.
Bir gün alıp başımı gideceğimYıldızlar ışısın, yollar üşüsün, yollar...-
Belimi bir ılık şal sarsın, maviI [üzünlü bir serencâmm ardından, şarkısızKııyalarım unutulmuş bir handa pes desin
( Jörmüş geçirmiş bir çift duygulu dudak karşısında.
kendi kendine çekilmez oluyor ömrümI ler insanın ayrı ayrı yaşayabilsem kaderindeI )iyarı gurbette kanlı bir aşkBahtsız bir çocukluk uzak köylerin birinde
İ n uzak beyazlar,İ n yakın ikindilerde duygulu
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 70/644
70
Nasıl kısa kesmeli bilmiyorum?
Herkesin derdinden pay isterken.Uzak kaderlerin suları çağlar şimdiYıldızlar dökülür sonsuza içimizden.
Bir gün, bir parkta otururken, biliyorumBir el yağmurlarla dokunacak omuzuma
Bir çift göz, bir davet, bir kalpÇoluğu çocuğu terk edeceğim..Yapraklar dökülecek, çiçekler solacak
Bir sonbahar, bir sabah ve bir yağmur olacakToprak ve insan kokularıyla,
Uğultulu bir sarhoşluk içinde, yıllar içinBaşımı alıp gideceğim.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 71/644
YEŞİLİMSİ
Benim doru atlarım hazırlansın( iökyakut sevdalara karşı, akşamüzeri.Büyük sesler önünde geniş yağmurlarI ladi başlasın şarkılarına insanlar artıkSevimli ve masum,
Bir kemik, bir deri...
Benim saadetim kolaydır;Bulutlar ve ağlamak varken.<I e niş vitrinler, canlı dudaklar, ellerI ).ıracık sokaklarda bir iki adam..
Ilem bir şarkımız var söylenecek.Ilem vakit erken..
' 'irnra hep bildiğimiz şeylerBuğdayların yaylım ateş hikâyesi.I ırmızımsı, yeşilimsi, morumsu
Hu balıktır, umduğumuz; çağlardan..Hu gelen yakıcı sesidir kardeşliklerinHi kİ iğimiz, bilmediğimiz otağlardan...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 72/644
72
AKŞAMÜSTÜ RÜYASI
Şimdi gemiler geçer uzaklardanGönlüm güvertelerde sereserpedir.Işıklı geceler, saz sesleri, peynir ekmekNe biletim, ne param, ne dostum varPır pır eder yüreğim bakındıkça...
- Uyan Turgut'um, garibim uyanBura Terme'dir.
Terme köprüsünden kamyonlar geçer,Irgatlar üç orada, beş burada konuşurlarBir gece başlar, yarı siyah, yarı kırmızı
Cigaramı yakar, evime dönerim..- Gidin gemiler, gidinVardığınız yerlere selâm edinGün olur bütün kaygılardan uzakBen de gelirim..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 73/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 74/644
74
HACER HANIM'IN HAMAMI
Hacer hanımın hamamı, doğrusuBüyük değildi.Her tarafı pırıl pırıl mermerdenKapıları pencereleri yeşildi.
Kapının önünde bir büyük asmaYolu gölgelerManavların, gazozcuların üstündeYemyeşil koruklarıyla dururdu.
Nemika! Hacer hanımın kızı
Kıvırcık saçları simsiyah.Hâlâ hatırımda, gözleri şehlaEsmerin, tombulun en güzelinden.
Üstelik Hacer hanımdan saklıCigara da içerdi.
Güzel parmaklarında bir ince kokuYanımızdan anlı şanlı geçerdi.
Böyle ufak tefek dörtlüklerleAh, anlatılamaz hasretliğim.O zaman bütün kızların en güzeli
Nemika'ydı benim bildiğim.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 75/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 76/644
76
KİMBİLİR
I.
Böyle, bu sazlı bahçe neresi?Nasıl da içiyorum, ölürcesine.Sahnede bir bezgin kadın,
Bir gariplik vermiş sesine.O niçin şarkı söylüyor şimdi,Ben neye ağlıyorum?..
II.
Elbet hep böyle geçmeyecek ömrüm, biliyorumBu çeşit yaşamak, zor.Kimbilir Tanrım, kimbilirHangi güzel yerde beni,Hangi ölesiye sevda bekliyor?..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 77/644
77
ŞİMDİ BİR ÜRÜZGÂR GEÇER
Bana yollardan bahsedin artık,Büyüsün yalnızlığım.Bir kadın ve bir gecelik sarhoşluğun peşindeÖlüme benzer duraklardan.Şimdi bir garip ürüzgâr geçer bilir misiniz?
I ’erdesiz, yataksız, ateşsizSaplı'nın hanındaki kavaklardan.
1lalbuki ben yıldızlara bakandaAğlamalıydım.Bulutlar bir yeşil, bir beyaz öylece
Kalbimde bir üzüntü kimsesiz, ürkekIatlı baş dönmelerine benzer bir gece1<onra bir eski şarkı hatırlar gibiBir ses, yabancı ve güzel, uzaklardan.
I lerkes kendi hürlüğünde ölmeli
<)lmek, ölmekse.Asırlarca evvel bu dünyaII,ıska insanlarındı.Kardeşçe uzatıyorum yanaklarımı, işteİnsanca ateşler almak için<iflip geçtikçe öpen dudaklardan.
' •ıındi bir rü gâr geçer ka aklardan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 78/644
78
KASABA KÜÇÜK, SONBAHARDA*
-Şu donuk bulutların hüznü yok mu?-Gün kapanık, insanlar, atlar, arabalarKöfte vardır ahçıda, soğuk su vardırDayalı döşeli bir konaktaBir taze kadının uykusu vardır.
Ağlamak istersin, ağlıyamazsınGülmek, gülemezsin.Kasaba küçük, bir karanlık gün sonbahardaKararmış gönlünü eyliyemezsinNe kâğıt, ne kalem, ne kitap...Ya bir yağmur, bir yağmur, yollara, ağaçlara
- Ya bir uyku, bir güzel kadınla sarmaş dolaşBembeyaz; sımsıcak, gepgeniş yataklarda...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 79/644
79
SOKAKTAN GEÇEN KADIN*
Önümden geçen güzel kadın,Şimdi evine gideceksin.Buğulu camların ardında, geceye karşıSoyunup döküneceksin...
Aklıma gelenleri bağışlaİnsanız, neler düşünmeyiz!Bir görüp bir yitirdiğim, hayal meyalBeyaz göğsün, gerdanınla kimbilirKimlerin koynuna gireceksin...
Ömrümüz yükte hafif, pahada ağırAmanvermez haramilere kaçırılmış.I lem olmuş, hem olmamış istediğimiz.Belki, bana düşündürdüklerini, birgünSen de düşüneceksin...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 80/644
8o
MÜSTEHCEN ŞİİR*
2
İffet Hanım ile rahmetli kocasıEvlendiler evleneli her Allahın gecesiYan gelip pufla gibi karyolaya
"Hürriyet inancı nelerineYaşama sevinci nelerineYolcu nelerine hancı nelerine"
İffet hanım yirmi iki yirmi üç
Rıfat Bey otuzundaDışarda bir yağmur inceden inceKaryola gıcır da gıcırMevsim yazdı kıştı yahut bahardıYangelip pufla gibi karyolayaÇukulata yerdi sarmaş dolaş
Gülüşüp koklaşıp sevişip"Kaymak Tabağı"nı okurlardı.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 81/644
NUTUK*
Ben neler çektim bilmezsinizDenizlerim, kırlarım, dağlarımlaI laritada birkaç kulaç memleketİ nim inim yollardan, sulardanKörpecik başaklarımla
l’ul pul düş içinde ağlarım!..
Sonram bir paşa geldi "Kalk" dedi.Kalktım karşısında selâma durdumI )ağlar taşlar selâma durduAldı beni arkasına götürdü.
Bozkırım bozkır gibi, düzüm düz gibiŞıkır şıkır gecelerde gündüz gibi.Kongre oldu, cemiyet olduDağlarım duman duman;Ovalarım kan revan içindeAma bir bir oldu düşündüğü,Nihayet oldu...
(.) Paşam rütbesiz, nişansızPaşaların paşası.Uyumadı, yemedi, içmediAteşini dere tepe dağıttı milleteI rkekçe söz vermişti
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 82/644
82
GAZİ MUSTAFA KEMAL PAŞA*
Ben o yılların macerasından geldimBarut, toz ve ihtilâldi hepten.Dolaklı, hilâl bıyıklı süvarilerle,Hüzünlü marşlar söyleyerektenBir davul zurna, bir üçlü, bir bayrak
Saf çelik kılıçlar ata yadigârı,Yorgun söğütler, mahzun yollar, kağnılarGöğsü tekmil düğmeli bir zâbitin ardındanBir yıldızlı tanyerine at sürerken...
Derdini bilemedik,
Dermanın olamadık Gazi PaşaSana hasretimiz canü yürekten...
Artık bir özge tarih oldu yaşadığımız;Bozkırdan, mavzerden, kandan ve sesten.Namlular elpençe, süngüler pusuda
Kalpağın, dolgun bıyıkların, kırbacınBir sen kaldın, bir vatan kaldı, bir koşuBir macera kaldı dillere destan...
Bir gök kaldı mavi bir kitap yeşilGayri bundan geri bana ağlamak yaraşır...
d b k lk k d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 83/644
Ağlamak ne kelime ki bizlere,
Tarlamız ekili kaldı,yiyemedikUrbamız dikili kaldı,
giyemedik...
Ciayri ölüm helâldir bizlere
( lazi Paşam.Vatan vatan dediğimiz boşuna değil(iazi Paşam.Susuşun sualdir bizlere.
Ankaradan gelir geçer trenimBirgün olur elbet ben de binerimVarır toprağına yüzüm sürerim.
Biz vatan çocukları Gazi Paşam,
Dilimiz takılı kaldı,diyemedik
Boynumuz bükülü kaldı,doyamadık...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 84/644
84
GAZİ PAŞAYA AĞIT*
-Sana ağıt değil destan yara
Bütün rüzgârlar beni bulmalı şimdiŞimalden cenuptan; garptan ve şarktanArtık süvariler başka seslerle yarışsın
Bir dağ taşıyorum omuzlarımda,Haşre dek götüreceğim koşaraktan...
Yiğit Paşam; şanlı Paşam, genç Paşam,Hasretine dayanması güç Paşam.
Bir çelimsiz ışık dolanır gökyüzünüBulutlar bir beyazdan ürkek; bir siyahtan kaviSönmeli bütün ateşleri yeryüzünün,Uyanılmaz uykulara vardı PaşamNefesi daha serin, bakışı daha az mavi..
Hep Paşamın türküsünü söyleyinSöyleyin de gari gönlüm eyleyin.
Artık bir güz başlamış, ölümsüz,Vatan dağlarında çiçekler solmuş.Bir dalga ebedi seferine başlamış açık denizlerde
Cigarası dönmüş, saati durmuş;P bi h l l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 85/644
«5
Otuz yıl mukaddem kıraç bozkırlarda
Düşüncelerim büyük ve tozlu günlere karışır.Bir alınıp bir verilen tepelerin ardındaHrkekçe emirlerin peşisıra PaşamBir o yana, bir bu yana dolaşır..
Anlı şanlı, yiğit Paşam, genç Paşam
Sana ağıt değil destan yaraşır..
Kurtulsun dört yönün sıkıntısından bakışlarım;Karalar karalansın, allar allansınMuhteşem takı zaferlerin altındanYedi düvele zafernameler yollansın..
Kurtardığı haysiyetin ender yeşilinden,Bir şahin üstümüzde yüzyıllarla dolansın..Su dursun; dağ uyansın, efendilerBu gelen Paşamdır, selâmlaşın..
Çocuk idim bilemedim kadrini
Şimdi ben ağlamayım da kimler ağlasın..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 86/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 87/644
8 7
BAHAR HASTALIĞI
Şimdi katar katar trenler Anadolu'daBahardan bahara dolaşmaktadır.Biri Sivas'tan kalkar, biri Malatya'ya varırGurbetçiler Ardahan'dan, Posof tanYayan yapıldak dağları aşmaktadır.
Bilmem bu delişmen sevda içinde halimNereye varır.
Nereye varırsa varsın umurumda mı1liçbir şey tutamaz beni artık.Ne iş ne güç, ne çoluk çocuk
Bir su ıslatır, bir sıcak kuruturDenizlerde gemiler göklerde bulutlarPırıl pırıl sevdalardadır çağımHiçbir şey tutamaz beni artıkBu bahar, bu ağaçlar, bu rüzgârI loşça kalsın en eskisi en yenisi aşklarımın
Gitmek mi, gitmek ne demek kaçacağım.
Kalbim bu rahatsızlık içinde bir bakarsınızI n güzel türküsünü söyleyebilir.Benim gözüm yollarda sulardadırYıldızlara karşı bomboş uykulardadır.
Ne iş ne güç, ne çoluk çocukI l l b i k d l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 88/644
88
YALINIZ DÜRDANECİK
Geceleri kocası kahveye çıkardıYalnız bırakıp Dürdaneciği.O hanım kadın o annesinin bir taneciğiHoyrat ellerde körpe karanfilPencerelerde sardunyalar gibi yalnız
Kocası kahvede o evdeAlışmışlardı...
Sevişmek ne kelime birbirlerindenAyrı kadirden iki yıldız gibi uzaktılar.Ben ağlasam siz ağlasanız onun boşluğu dolmaz
Hiçbir yağmur ıslatamaz toprağını.Ne zaman canı çekerse erkeğininO zaman yatarlardı...
Besleyip bereketli ıslaklığında tohumlarıToprakların en cömerti Dürdanecik
Kendi doğurur kendi bakardı.Ah acıdır amma gerçektir inanmazsınızÖfkeli anlarında kocasıDayak bile atardı...
Ama zavallı deyip de geçmeyiniz
Bizim kendi tembel maceramızdan uzaktaOnun da vaktini paylaşan dostları vardı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 89/644
89
Ah ben kadınları çok severim
Karanlık ve tükenmez bahtlarında.Yalnız gecelerinde DürdaneciğiKardeş gibi sevmek okşamak isterim.Üzülme Dürdanecik söğüt yaprağıHoyrat ellerde körpe karanfilBenim de uzaktan yakından tanıdığım
Kaderinde bunalmış kadınlar vardı...
Halbuki böyle mi olmalıydı..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 90/644
90
ELÂLEM
Siz gidiniz ben duracağımBüyük yıldızlara ve dağlara karşıİşte bu yol kavşağında dinelip yıllarca
Genç ihtiyar fakir fukara demedenGelen geçen ben-i Âdemin adım soracağım.
Kimse adını demezmiş varsın demesinElâlem gülermiş varsın gülsünYağmurlar yağarmış varsın yağsın
Bir şeyler olurmuş varsın olsun.
Bir köprünün altından sular geçecekDenizler Bahri Sefit Bahri Ahmer Bahri BilmemneKoyup ellerimi başımın altına topraktaEn uzak en yakın ikisi ortası yıldızlarda
Beyler paşalar gibi kadınlı kızlıİpe sapa gelmez hayaller kuracağım.
Ama bunlar olmazmış varsın olmasın,Ama elâlem...Ne derse desin.
Benimki sevda değil baş belâsı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 91/644
BİTMEMİŞ ŞİİRLER*
I
(Ne de olsa sevda başka şeydir.)Olgun yaz başağı, güz ayvası...Bir ölümsüz lezzet her ısırışta
Ömrün en güzel mey vasi..
Bir destanî türkü ki deyme gitsin,Yaralısı sevdalılardan bahseder.Bir gümüş kupada üç damla zehir,Bakire belinde hançer..
AI kordelâya sarılmış bir demet çiçek,İpek sutyende saklanan mektup.Ah, damar damar alnımdan elleri, kimbilirNe hafif bir yumuşaklıkla geçecek?..
. İşte ellerim koynumda, yanındayım.I hşarda kış rüzgârlarıdır esen.Avuçlarıma versen ayaklarını,Vıı ginie'nin o hazin hikâyesini ağzındanBaşım dizlerinde dinlesem...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 92/644
92
BİTMEMİŞ ŞİİRLER*
II
İşte Elâgözlüm, sırılsıklamBoğazıma kadar aşka batmışım.Ne kadar şarkı dinlemişsem ömrümce,
Hep senin niyetine tutmuşum.
Yuvarlak bir çift bilek,Bir sedef tarak, bir yelpaze.İpek elbiseler altında tiril tirilYüzlerce yıl evvel bir esir pazarında,
Kılıç gölgeleri altında, bir civan taze.-Güzeller güzeli Zehra, işteSon ganimeti bir saltanatın,Altmış bin altın...
Değer sultanım, Elâgözlüm değer,
Sevda, tatlı şimşeği beynimizin.Başbaşa fotoğraflar, mendillerBir keman taksimi hazin hazinAğlamak saatlerce,Yıllarca ağlamak.
Bir güzel yaz sonu Kandillide,Bi i bi if i
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 93/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 94/644
94
Sevdalım, Elâgözlüm, Sultanım.
(Sevda ne de olsa başka şeydir.)Yenikapıda, mehtaba karşı sandalda...
İşte katırtırnakları, gelinciklerBir koku bir koku hanımelilerden,Binlerce altın değer her ânım...
Bu sevda Sultanım, bu başka-İnci küpelerin ne yaraşmış bu akşam,Gözlerindeki kuzgun siyahı aşka.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 95/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 96/644
BİTMEMİŞ ŞİİRLER*
V
Nereye gitsem, nereye baksamSevdalı sevdalıdır gözlerim.Anlarlar diye herkeslerden,
Bakışlarımı gizlerim.
Ağaçlar, dağlar, çehrelerYemyeşil gözlerimde yaz, kış.Bir şarkı etrafta inceden inceYıldızlar pırıl pırıl donanmış.
Dost yüzlü saat kulesi, meydanSisler içinde bir köprü uzanmış.Mendilin düşmüş vermişim,Eğilmişim, güzel dizlerindenBir parmak yukarsmı görmüşüm.Bencileyin dertlilere Elâgözlüm,
Lokman da deva bulamazmış.Seni saçların, aziz vücudunHatıralarınla, berrak ve nemliTaşıyamıyacak dizlerim...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 97/644
Titrek kollarımı beline
Bir hoyrat kemer gibi bağlamışım.Yakanda bir çiçek terütazelîir küçük faytonda, göz göze, diz dize0 sevimli kır otelinde yaz günü,1lancı, halden bilir, babacan hancılardan.Basma perdeli bir oda vermiş bize.
Bir toz kalkmış yollardan, yoncalardan,C’ıöğsünden, saçlarından bir güzel kadın kokusu.Bir şişe yıllanmış şarabın başında,Bana ömrünce sürecek bir sevdayıMahmur bir gülüşünle vermişin.Bileklerinden, parmak uçlarından
I ııceden terli avuçlarından,I )oya doya()pmüşüm,Ağlamışım...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 98/644
98
BİTMEMİŞ ŞİİRLER*
VI
İnsan bir kere sever severse,İster yedisinde, ister yetmişinde olsun...
Benim ömrüm hep dumanlar içinde geçtiBir rüzgâr bulup da serinliyemedim,Oh diyemedim..
O küçük meyhanede sabah, akşam-Manastır Meyhanesi'nde, bir şehirde
Üç masa, bir radyo, bir de benMeyhaneci tabak silerdi, köfte yapardıKırmızı turplar eski günlere karışır,İçer içer ağlardım...
Küçük gözlerile bir kız bakardı takvimden
Kadehimi kaldırırdım gülüşüne.Vefalıydı, iyi kalpliydi, güzeldiSarhoş olurduk beraberce...
Seni o kıza benzetirdim ElâgözlümO gülümsiyen, içen kıza, takvimdeki...Onun saçları yeşil, yanakları al aldı.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 99/644
Kızın hemen yambaşından, ağaçlı
Bir yol uzanırdı, bir patikaSonra, sonra bir gök, maviBir deniz yemyeşilBir dudak geçerdi içimden upuzun seslerleBir gül açardı bilirdim, uzaklarda...Bunlar hep geçmiş Elâgözlüm, geçmiş.
Ağlaştıklarımız, kavgalarımızŞimdi sarmaşıklar gibi kollarımız.Sen kadınsın, en tatlı çağında,Ben en sevdalı yaşında erkek.Bırak bir kedi gibi yatayım kucağında
I )izlerini, göğüslerini seyrederek...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 100/644
ŞİMDİ GELSEM K İ*
... Şimdi gelsem ki sen, yıkanmışsınSaçlarını taramışsın.Alnında mini mini damlalar,Bir hafiflik, bir incelik yüzünde.Buğu ardından yıldızlar gibi
Parmak uçların pembeleşmiş,Sere serpe yatağa uzanmışsın...
Bunu sevda türküsü olsun diye yazdım, gelinimŞimdi yağmur yağıyor yollara, yapraklara.Gelsem ki sen evdesin,
Cümle sıcaklıklarla berabersin.Göğsün kapalı,Dudakların aralık.Ellerimi hohlayıp hohlayıp ısıtsan.
Halbuki şimdi sen nerelerdesin...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 101/644
THAF *
- 1-
liilirsin ben hoyrat severimKendi fikrime göre, erkekçe-
liir ağaç, bir bulut, bir kuş ve biz
I İlerin ellerimde, ürkekçe...
Veya sen pencerende akşamüzeri,( igaramı köşebaşında bitiririm.I )amalı, büyük mendilimde sanaUnutulmaz geceler getiririm.
( ı i i r, ferah karanlıklar içindenHana doğru uzar saçların.Bir büyük rahatlık alır götürür biziI ’ırıl pırıl öpüşlerle başlar yarın...
Selâm, en güzel hasretlerdenSelâm sana, korkak ve iyi kadm...( )mrüne başlıyan tomurcuk gibi, bahardaAşka, sadık ve neş'eli başladın...
Ciiin söner yıldızlar yanar gecelerdenBir ölümsüz âlem başlar senden yana.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 102/644
İTHAF*
- 2-
Şimdi ağlayamıyorum da kötüsüGözlerim dolduğu halde bazı bazı.
İçim götürmiyerek seyrediyorum,Sağ tarafı boş kalan yatağımızı.
Bir şeyler akıyor ömrüm içinden,Ufak tefek, süt beyaz, kan kırmızı...
Ben seni arıyorum rüyalarımdaGeceler içinde bir yıldız, bir yıldızı.
Bir perişan haldeyim sen gideli,Sorma, Bekir Efendinin kızı...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 103/644
BİTMEMİŞ ŞİİRLER*
VII
kapalıçarşıda, bir kuyumcu dükkânındaSol eline bir yüzük takmıştım.Senin entarin basmaydı,
Benim elbisem pamukluYüzüklerimiz sekiz ayardı...
Çocuklar gibi gülmüştük, hatırlarsınkapalıçarşı, Mahmutpaşa, satıcılarBir hafiflik içinde elele, yaya.
Bir sabah vaktiydi, güzel ve tazeMevsim bahardı..
Sonra saçların, omuzların Elâgözlüm•Sana Elâgözlüm diyeceğim ömrümcekoyu da olsa rengi gözlerinin.
Bir kırmızı kordelâ, bir bulut, bir gül' >cn gittin hatıralar perişan etti beni,( lel, eski günlerin içinden, rüzgârlarla,( !el,I uru muş kirpiklerime bir yağmur gibi dökül...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 104/644
İTHAF*
- 3 -
Zaman sevdikçe uzar, bilirsinHayal, taştan, topraktan geçer, yapraktan geçer.Bir yeşil duman olur yaşadığımız
Yakından, ıraktan geçer.Sevdiğim kadar bilmeliyim deNe olursun?..
Bir çeşmedir dökülen omuzlarımdan,Avuçlarım pırıl pırıl dolar, boşalır.
Ömrümüz serapa sevda içredir.Bir uzun yaz günü durur, zulmederTanıdık, bildik günler sarkar takvimdenHafızam zulmeder boşluğuma.Birden bir arının kanatlarında terü tazeSen gelirsin...
Aslan ağzmdadır saadetimizYağmurlar yağar, günler batar, geceler gelirBir bitmez türkü başlar dışımızdan.Bir çınar altıdır oturduğun yer;Dizlerin örtülmüş, bakışların uzak,
Al bir hırka örmektesin ağır ağır.Bi i bil ik kü l i l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 105/644
BİTMEMİŞ ŞİİRLER
VIII
Vapur gürültüsüz ayrılır limandant ümle hatıralar beraberimdedir.I eriköy'de bir tramvay durağı,
Bir kış günü pastacıda, unutulmazBir sandal gezintisi ki; Sarıyer7deFotoğrafları hâlâ iç cebimdedir...
( )mrümüz böyle olmamalıydı, ElâgözlümBir vakitsiz meyve dilemeliydik Tanrı'dan
Uzun hasretlerin arifesindeI İlerim böğrümde kalmamalıydı.
Şimdi akşam olur, sular buruşurBir yastığa baş koyarım güvertede.I langi dilden olursa, bir şarkı isterim
İçimde kırık dökük besteler dolaşır.Kalbim avucumdadır artık,Biı- sahilden sesler gelir, kaybolurII zun uzun nefes alır sularl l/,un uzun ağlamak isterim.
( l( izlerimde bir yağmurlu gün başlar;V kit iki didi E ü tl d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 106/644
Vapurlar gelir geçer Haliç'ten.
Sonra yağmur hafifler, ElâgözlümSonra yağmur hafifler,Sonra hisarlar, yollar, ikimizSonra...
Hasret bir şey değil, Elâgözlüm
Ömrümüz böyle olmamalıydıHep aşkta durmalıydı çağımız.Sevdayı mısra mısra değilÖmrümle yaşamalıydım.Sonra, sonra gene böyle olmalıydıTadına varmadan çiçeklerin
Şehirde bir sen, bir de ben, yalınız.Yeşil yaprak, alaca gölge, düşen yıldızBir gün en büyüğü karşısında gerçeklerinMaceramız yarıda kalmalıydı...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 107/644
SEVDA ÜSTÜNE
Küçük pencerem bahçeye bakarBademler, erikler geceye bakarBir ışık dökülür yapraklardan şıkır şıkırI il izler susmuş, tohumlar uyumuş;Bir an, durmuş, genişlemiş büyümüş
Bir eski şarkı, bir eski bahar, bir bildik denizVakit nisan ortasında bir akşam...
Bu şiirde sevda sevda üstüne'-(“nelerdir veda veda üstüneYa reli yüreğimde dağ dağ üstüne
Vakit Nisan ortasında bir akşam.Mehtap ettiğinden bihaberKuşlarla, çiçeklerle, balıklarla beraberİki tel kumral saç olsa avucumda şimdiAğlayıp ağlayıp avunsam...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 108/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 109/644
DÜNYANIN
E n G ü z e l A r a b İs t a n i
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 110/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 111/644
(İEYİKLİ GECE
I lalbuki korkulacak hiçbir şey yoktu ortalıkta11er şey naylondandı o kadarVe ölünce beş on bin birden ölüyorduk güneşe karşı.Ama geyikli geceyi bulmadan önceI lepimiz çocuklar gibi korkuyorduk.
( ieyikli geceyi hep bilmelisinizYeşil ve yabanî uzak ormanlarda<.üneşin asfalt sonlarında batmasıyla ağırdanI lepimizi vakitten kurtaracak
lüı yandan toprağı sürdükItir yandan kaybolduk( Radyatörlerden ve dişlilerdenVe büyük şehirlerden( iı/leyerek yahut döğüşerek( ieyikli geceyi kurtardık
I vet kimsesizdik ama umudumuz vardıl Jç ev görsek bir şehir sanıyordukl İç güvercin görsek Meksika geliyordu aklımıza( .ıddelerde gezmekten hoşlanıyorduk akşamlarıl .ulınların kocalarını aramasını seviyordukSonra şarap içiyorduk kırmızı yahut beyaz
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 112/644
"Geyikli gecenin arkası ağaç
Ayağının suya değdiği yerde bir gökyüzüÇatal boynuzlarında soğuk ayışığı"İster istemez aşkları hatırlatırEskiden güzel kadınlar ve aşklar olmuşŞimdi de var biliyorumBir seviniyorum düşündükçe bilseniz
Dağlarda geyikli gecelerin en güzeli
Hiçbir şey umurumda değil diyorumAşktan ve umuttan başkaBir anda üç kadeh ve üç yeni şarkıBelleğimde tüylü tüylü geyikli gece duruyor.
Biliyorum gemiler götüremezNeonlar ve teoriler ışıtamaz yanını yöresiniÖrneğin Manastırda oturur içerdik iki kişiYa da yatakta sevişirdik bir kadın bir erkekÖpüşlerimiz gitgide ısınırdı
Koltukaltlarımız gitgide tatlı gelirdiGeyikli gecenin karanlığında
Aldatıldığımız önemli değildi yoksaHerkesin unuttuğunu biz hatırlamasakGümüş semaverleri ve eski şeyleri
Salt yadsımak için sevmiyordukKötü dük d d di k i i
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 113/644
Ama ne varsa geyikli gecede idi
Bir bilseniz avuçlarınız terlerdi heyecandanBir bakıyorduk akşam oluyordu kaldırımlardaKesme avizelerde ve çıplak kadın omuzlarındaBüyük otellerin önünde garipsiyordukÇaresizliğimiz böylesine kolaydı işteI lüznümüzü büyük şeylerden sanırsanız yanılırsınız
( )rneğin üç bardak şarap içsek kurtulurdukY.ıhut bir adam bıçaklasakYıilıut sokaklara tükürsekAma en iyisi çeker giderdik( lider geyikli gecede uyurduk
"Geyiğin gözleri pırıl pırıl gecedeİmdat ateşleri gibi ürkek telâşlıSultan hançerleri gibi ayışığındaBir yanında üstüste üstüste kayalarÖbür yanında ben"
Ama siz zavallısınız ben de zavallıyım
I skimiş şeylerle avunamıyoruzI >omino taşları ve soğuk ikindiler<, i çekli elbiseleriyle yabancı kalabalık( .olgemiz tortop ayakucumuzda' -evinsek de sonunu biliyoruzBorçları kefilleri ve bonoları unutuyorum
I!•ı amiyeler bensiz çekiliyor dünyadaI Mlıa ilk oturumda suçsuz çıkıyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 114/644
BAHAR İÇİN DEDİĞİM*
Millet bahara övgüler yazadursunYeşiller çizedursun, allar çizedursun"Tut elimi, yum gözünü, aç gözünüNe Hintte; ne ÇindeyizBir ben, bir dilenci, bir köprü, bir sabah
Işıl ışıl bir bahar içindeyiz..."
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 115/644
TEL CAMBAZININ RÜZGÂRSIZ AŞKLARA VARDIĞINI
ANLATIR ŞİİRDİR*
Önce İstanbul vardı o yoktuSonra birgün çıktı geldiBütün kapılar yerini bulduC)ııce gözlüklerini çıkardı pencereye koydu
Çantasından sigara paketini çıkardı koyduY.ılnızlığını çıkardı koydu) zaman bütün aşklar bütün bulutlar geçti akimdan
Adı kimseye lâzım değil
stanbul coğrafyada ışıksız bir şehirl uttu ayışığım parçaladık-r sokağa birer parça dağıttı) Tanrı mıydı sanki -H aşa-
Aına gönlü öyle istedi öyle yaptı) zaman bütün aşklar bütün bulutlar geçti aklından
Adı kimseye lâzım değil
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 116/644
Bu macerayı durup durup size anlatacak
Bir yanda koca İstanbulBir yanda oBir yanda en Allahsız şarkılarBir yanda EdirnekapıVitrinsiz dükkânlar ve dut ağaçlarıNeden bütün insanların birbirini sevmesi gerektiğini
Bir gün saat üçte köprüde anlayacakSaat üçte hepimizde gizli TanrıyıBulup çıkaracak meydanaO zaman üç gemi Italyaya kalkacakUç gemi NorveçeBirisi pancar küsbesi götürecek
Öbürü bir aşk kaçıracak gümrüksüzBirgün saat üçte köprüdeUç martı insanlara bakıp imrenecekBir adam iri bir lüfer çıkaracak denizdenİşte o zaman bütün aşklar bütün bulutlar geçecek akimdan
Adı kimseye lâzım değil.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 117/644
ÖTEYİ BERİYİ OMUZLUYORUM
Ağaçlar sol yanımdaydı, tralallaDeniz yüz mil ötede, tralallaŞehirler çarpa çarpa büyüyordu.Eskiden hiçbir şey bilmezdim, tralallaBir kadın iki kadın elli iki kadın
Bir beyaz iki beyaz elli iki beyazBir iyi bir güzeldi gökyüzündeGökyüzünde tralallaDuramaz oldum durduğum yerdeBir kaşıntı bir kaşıntı tralallaKaranlığımı yitirdim.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 118/644
TEL CAMBAZININ KENDİ BAŞINA
SÖYLEDİĞİ ŞİİRDİR
Beş kere yedi mi dediniz, dursunYıldız poyraz gündoğusu, dursunFasulya mı dediniz, dursunBen varım sen varsın o var
Dursun,Ben şimdi gelirim.
Ben eskiden hep acıkırdımAlıp başımı ekmeklere giderdimEski evlerde orospulara giderdim
Bulutlu geniş meydanlara giderdimSevdalı şiirlere giderdim.Şimdi doymadım ama unuttumDevenin başı mı dediniz, dursunDursun,Ben şimdi gelirim.
Bu işte bir şey var anlamadımKörpe kadınlar basık odalarda mı, dursunHoyrat gemiciler uzun seferlerdeDarağacında bir adam mı dediniz, dursunYeraltında gizli sandık mı, dursun
Bahçeler dursun, kızlar dursunAnlattıklarım anlatamadıklarım anlatamıyacaklarım
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 119/644
TEL CAMBAZININ TEL ÜSTÜNDEKİ
DURUMUNU ANLATIR ŞİİRDİRSizin alınız al inandımMorunuz mor inandımTanrınız büyük âmennaŞiiriniz adamakıllı şiir
Dumanı da cabaAma sizin adınız neBenim dengemi bozmayınız
Bütün ağaçlarla uyuşmuşumKalabalık ha olmuş ha olmamış
Sokaklarda yitirmiş cebimde bulmuşumAma ağaçlar şöyleymişAma sokaklar böyleymişAma sizin adınız neBenim dengemi bozmayınız
Aşkım da değişebilir gerçeklerim dePırılpırıl dalgalı bir denize karşıYangelmişim dizboyu sularaHepinize iyi niyetle gülümsüyorumHiçbirinizle döğüşememSiz ne derseniz deyiniz
Benim bir gizli bildiğim varSizin alınız al inandım
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 120/644
KESİKSİZ ÖVGÜ
-Bu Yezdan için*
Esmer güzeli Necla'nın baktıkça "bayıldım" dediğigökyüzü
İşte ben bunu mutlak yazmalıyım dedim
Karanlıkta dünyayı bir bir hatırlamakBen yeter dedikçe şehirlerin güzelleşmesiBir anda kendi kendime bulduğum mutlu gerçekBir kadın var beni onun iki eli iki gözü kurtarır
yaşamamaktanÖyle hoşlanırım ki onunla yatmaktan utanırım artık
Sabahları acıkmayı ondan öğrendim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 121/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 122/644
122
YILGIN
Bir sargın umut yakaladım onu kuşandımSerin mavi bir gökyüzü buldum onu kuşandım )enize doğru sokaklar gördüm onları da kuşandım
Üstlerine üstlük seni kuşandımledirgindim namussuzdum deli deliydim
Uslandım
Üç dilim kavun kestim birini ben yedimKavundan üç dilim kestim birini yedimBirini sana ayırdım kadın al birini sen yeSabah olsun sabah olsun ilk işim bu
Öbürünü götürüp civcivlere vereceğim
Senin bir yönün var orada durur yaşarımBir de acun var ben içindeyimBen içindeyim tüm itlikler sahanda yumurtalar onun
içinde
Orospular içinde Hurşit Bey içinde sen içindesinÜç dilim kavun kestim birini sen yeKabuğunu at Hurşit Bey'i at itlikleri at
Durup durup sana sesleniyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 123/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 124/644
liç yanıma yöreme bakmıyorum
lle şeytan minarelerini düşünüyorum büyük pullu deniz dib balıklarKadınlar adamlar şehri uğultularla dolduran namussuz
kalabaYorgun kalabalık iyi kalabalık alaycı düzenbaz kalabalıkBir karışsam içlerine bir uysam biraz gülmesem
Ertesi gün kimbilir nasıl yaşarım.Bir çalıştığım oda var üç pencereli, bir arka yol, bir gökyügöre göre önceleri sevdiğim sonra alıştığım, sonra ezberdiğim artık kurtulduğum ağır aksak gökyüzü, her gün hsabah bir şu kadar kuşun, adamın, uçağın, yağmurun ynup arındığı gökyüzü, bir de geceye karışmaya başlay
tek tük ışıklı, ama nasıl sıcak ışıklı tanıdık evler, ZekerBey'in evi, Süheylâ Doğrusöz'ün evi, Ali Ozaçar'm bakdükkânı, Temiziş kolacısı Süleyman, sonra kendi evim, tağım, yorganım, çorbalar
Gidiyorum geliyorum dünyayı bu kadarcık belliyorumHalbuki ben ne hinoğlu hinim aslında, iyice biliyorum, açlık
inadına kanlar, çıngıraklar, dövüşken horozlar var, ormlarda zaman zaman unuttuğumuz haydutlar, enginar tlaları, pamuk tarlaları, ırgatlar, sekiz yüz kadem derinğinde kömür arayanlar, zorlu aşklar, buğdaylar buğdayilâçlar ilâçlar
lalbuki biliyorum biliyorum ama ne ben yokum ne onlar ek
Akşamları hep arka sokaklardan dönüyorumBiraz bıkkın bir parça kırık korkunç umutsuz ve sakin
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 125/644
MEYMENET SOKAĞI'NA VARDIM
Bana köfteler hazırlayın salatalar hazırlayın bir de pencereOturup umutla bir şeyler unutayımSiyah şarabın tadını bilirim orman gibiSiyah şarap siyah üzümlerden yapılır kokulu mahzenlerdeDurdum bunları söylerim alışamadım
Küçük küçük muştular üçüncü kat korkmadan aşkEn uzakta körler vardır aşkolsun derim onlaraTutarlar güneş ışığını maviye boyarlar yahut moraGönendiklerini mi söylesem mutsuzluklarını mıKalkalım Meymenet Sokağı'na varalım vaktidir
Dört adam Meymenet Sokağı'nda durup bir eve baktılarDurdum ben de baktım ahşap bir evdiİstesek bakmazdık düşünün ama istedik baktıkKararmış tahtalarda yerleşmiş mutluluklar gördükO bildiğimiz eskimiş güneşten dipdiri ışıklarBir de kız gördük onaltısında sevilmeyi özler
Meymenet Sokağı eğri büğrüydü ama loştuGörseniz loştuMeymenet Sokağı' nın tadını hep bilirim ama gidememOturur dosya düzenlerim akşama kadarDaracık boş zamanlarımda durup sokakları düşünürümDeniz kıyılarına inen ufak tefek sokakları
Doksaniki dosya düzenlerim başlarım yeryüzünüsevmeye
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 126/644
Ellerim kollarım sevinir ben sevinirim sokaklarda
Durmaz yaşarım koyu koyuDünyada Meymenet Sokağı var başka sokaklar varhep sokak
Sokakları gerinerek sevmeye başlamaklarAğaçlarla şaraplarla ben varım
En uzaktaki körler var aşkolsun onlaraDaha ellialtı dosya var düzenliyeceğimGökyüzünün kalkıp dudaklarıma bir değmesi varOysa kapılar var duvarlar var perdeler var
Bir bıraksalar
Sonra başka şeyleri özlemeye
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 127/644
ÜÇYÜZBİN
Bu kıvırcık ateşten yalanlar 300.000Kimi sularca inanıyorum kimi zulüm yakıcıÇocuksu, deli deli zincirler boğuntusu gökElimde kolumda senin seslerin var gel de aldırmaKadınları çıplak görüyorum koşup seni soyuyorum
Bir açıcı gerdanlık görsem boynun aklıma geliyor bilemezsinSeni kentlere seni bankalara seni seni 300.000Seni zamansız ölümlere karşı koyuyorum hep aklimdasınYükün ağır, bir irisin bir ufaksın yetiştiremiyorum 300.000Kapattığımız sağnak akşamları açtığımız sabahları 300.000
Elimden tut beni acar balıklara alıştırTekin durmayı öğret acıkmış aç kayalardaGel amansız pencereme perde ol kurtulayım
Kalk ellerini yıka bize gidelimSoyunur dökünür odalarda konuşuruz
Bir o kaldı 300.000Odalara kapanmak odalarda konuşmak odalarda ölememekCanımız çekerse sevişiriz de kalk gidelimUç sokak ötede bir ev var yeşil gibi sana onu gösteririmKonuşuruz sevişiriz dövüşürüz 300.000Benim yırtıcı kuşlara tutkum işte bundan ötürü
Yadırgamadan gökyüzüne aşka acıkmaya alışkınZamansız gelme elim kolum dağınıksa sarılamam
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 128/644
Senin ağustos çeşmeleri yüzüne özlemle eğiliyorum
Bir karşı durulmaz istek bir telâşla kendiliğindenBir serin renk anlıyorum aydınlık gözlerinden sormaSen zenginsin alırım tükenmezsinAllah gelene kadar sen olursun şiirlerimde bu birBoş ver kavgalara kuruntu sorunlarına boğuntuya gelme
Ben adını demesem de anlıyorsun 300.000U ç y ü z b i nCümbür cemaat aşka abanıyoruz
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 129/644
DENİZE GİDİP DÖNEN MAVİLERİNBİRE İNDİRGENEN ÜÇLÜĞÜ
Yalanlı dolanlı alçak doğruca yaşanmamış birBir gözsüz kulaksız elsiz ayaksız güdük bir günBütün yitiklerim karalarım üstüste üstüste bütün karışıklığımGelip geçtiğim macera şu kadar binler yıllıkŞu kadar binler yıllık karalarım karışıklığım üstüsteUsul usul insan insan ölüm ölüm üstüsteŞu kadar güneş şu kadar su yılanı şu kadar düzenBen sebepliyim denizlere aylara kavgalara umutsuzluğaBir maviyi durup dururken birine benzetiyorumBir balığın ağzını anıyorum durup dururkenSerinliyorum
Ben üç yer tasarlamıştım üçü de sana bana uygunBiri günebakanlarda biri otuz yaşta birini sormaBirini sorma gün gelir ben söylerimDaha usta olurum daha yiğit o zaman söylerimBu kırgın karanlığı bir ışıtalım ilkinYeniden şehirler kuralım şimdikilerine benzeyenBaştan başlayalım susamlara ekmeklere
denizaşırılarına sevmelereGidip dönelimBelki bir yerde bir tohumda bir durumda belkiBelki o ses o yudum o yumuşak döşekler yeşil yeşillerBen taş çekerim yılmam çamur kararım yol döşerimBakarsın göneniriz gidip dönelimBen yılmam taş çekerim çamur kararım benSenin de gürül gürül saçların var nasıl olsa.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 130/644
GÜNEŞİ KÖTÜ O EVLER
O benim bildiğim sevdiğim bellediğim güneş diye bellediğimgüneş değildi odad
Mor tozlu halılarda iplik döküntülerinde oymalı cıgaramasalarında o değ
Perdenin arkalarındaki oydu bir çıksam karşılaşacaktım oyd
vurulurdum çıksO benim bildiğim sevdiğim güneş diye bellediğim güneşdeğildi odanın içind
Bu güneşi değiştiren evlerde terzilik yapılır giyimler provaed
Acılı gülümser kızlar ağır ayak gebeler kumaş iğneler teyel a
Hiç içilmeyen likörler saklanır büyük camlı dolaplardaAldım kendimi oralara götürdüm ben bu evlerde döner kebayiyem
Çocukları sevmek gelmez içimden gülsuyu koklayamam dusaçlarımı tararım b
Eski zaman adamlarını eski zaman kadınlarını eski zamanla
düşünürAğır kumaşlardan sultanî elbiseler içinde kimbilir nasıl busoğuk güneşler gibi soğuk sevişirle
Nasıl kalkıp kalkıp çiçek sularlardı geceler karanlıklarındaKimbilir serinlemek içinElbet serinlerlerdi
Ben bu evlerde döner kebap yiyemem ölürümTıraş olurum en güzel giyimlerimi giyerim oturur beklerim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 131/644
Alırım karşıma bir bir belletirim dalların yeşermesini
kuzuları mutluluğu ölmemÖlüme karşı durmayı en çok en çok onu yenmeyiO karanlıklarda kalmış yaşamak yerlerini bulurum çıkartır
gösterirElbet bellerlerdiBen o evlerde döner kebap yiyemem yiyemem
Ben prova yapamam iplik dökemem acılı acılı gülememgülersDurur kuruntularımı beslerim mutsuzluğumu süsler
büyütürüBir o güne beslerim o ak pak güneşeO her şeyin birden serpilip ortaya döküldüğü gelişeceği gizl
kalmış uçların bir bir belireceği günlSular gibi dururum.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 132/644
ESKİ KIRIK BARDAKLAR
İşte bu ellerimle yalnızım bu inanmazsan bakBu saçlarımla bu iyi giyimlerimle paralarımlaSen varsın ya sen çoğu kez yetmiyorsunUzakta mısın sen misin söylemiyorsunBakışın mı eksik dudakların mı anlamıyorum
O adamlar geliyor aklıma karanlık iri yarıO gemiler ipleri yelkenleri dümenleri dökükUnuttuğum kırlangıç kuşları kırık bardaklarBir ahşap evde taşlıkta yaz günleri bilmesemBir testiden soğuk soğuk sular sızdığını bilmesemGüç dayanırım
Bu durum tek başıma beni suçlandırıyorİşte gör sabah akşam başucumdayım
Bakın bu ikide birde bozulan güneşBu durup dururken sokan yılan
Bu kırık bardaklar çöplüklerdeAşkın şiirin ölümün en kolayına gitmekCaddeleri sevmediğim kadınlarda yitirdiğimBiliyorum sebebini bir bir biliyorumÖyle kolay kendisi kurtulması söylemesi öyle kolayKolaylığından sıkılıyorum
Kurtulmak elimden gelmiyor
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 133/644
GOGE BAKMA DURAĞI
İkimiz birden sevinebiliriz göğe bakalımŞu kaçamak ışıklardan şu şeker kamışlarındanBebe dişlerinden güneşlerden yaban otlarındanDurmadan harcadığım şu gözlerimi al kurtarŞu aranıp duran korkak ellerimi tut
Bu evleri atla bu evleri de bunları daGöğe bakalım
Falanca durağa şimdi geliriz göğe bakalımİnecek var deriz otobüs durur inerizBu karanlık böyle iyi afferin Tanrıya
Herkes uyusun iyi oluyor hoşlanıyorumHırsızlar polisler açlar toklar uyusunHerkes uyusun bir seni uyutmam bir de ben uyumamHerkes yokken biz oluruz biz uyumayalımNasıl olsa sarhoşuz nasıl olsa öpüşürüz sokaklardaBeni bırak göğe bakalım
Senin bu ellerinde ne var bilmiyorum göğe bakalımTuttukça güçleniyorum kalabalık oluyorumBu senin eski zaman gözlerin yalnız gibi ağaçlar gibiSuların ısınsın diye bakıyorum ısınıyorSeni aldım bu sunturlu yere getirdim
Sayısız penceren vardı bir bir kapattımBana dönesin diye bir bir kapattım
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 134/644
AKÇABURGAZLI YEKTANIN MAHKEME KARARINIALDIĞINDA SÖYLEDİĞİ MEZMURDUR
Önce onların yanında çok iyi yüz gördüm.Beni kapıdan karşılayıp ağırlarlardı.Sofralarına konuk ederlerdi.Onlar iki kişiydi ben birdim.Bana elmadan sıkılmış soğuk sular sunarlardı. Kapılarını
kapım bellemiştim. Evlerinde oturacak yerim vardı.Önce onların yanında çok iyi yüz gördüm.Evleri gürültülü şehirden iki bin ayak uzaktaydı.Tahtadan yapılmıştı.Beni kapıdan alırlardı, hoş geldin derlerdi, onları
sevindirirdim.Birlikte yaşıyorlardı, çocuksuzdular.Birinin adı Gülbeyaz'dı, o kadındı, öbürünün adı Sinan'dı, o
erkekti.Ben otuzunda Yekta'ydım,Akçaburgazlıyım, oradan geldim,
Herkes bir yerlidir çünkü, Ben, Yekta bunu pek hoş buluyordum.Sonra az ışıklı odalarına çıkardık. Bana yeniden hoş gel
Yekta, bizi sevindirdin senin yanında birçok şeyleri halıyoruz derlerdi. Serin örtülü minderlere oturmak ayakta dururduk. Beklerdik. Perdeleri beyaz nakışlı o
du. Halıları bütün odanın döşemesini usulca mor morterdi. Patlıcan örnekleri ve turuncu güneşler vardı üst
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 135/644
irden hepimizin akima o denizler gelirdi. Ayakta durmayıistemezdik. Serin örtülü minderlere otururduk.
Bana serin örtülü minderlerimizin üstüne otur derlerdi.Bana elmadan sıkılmış soğuk sular sunarlardı. Evlerinde
oturacak yerim vardı.Tütün sunarlardı.Bir dinlenme zamanı kadar birbirimizi duyardık. Alışmak içi
zorluk çekmezdik. Çünkü karşıt yerlerimiz kalmamıştı bilirdik. Girintilerimiz çıkıntılarımız uygundu. Sussak dses çıkarmazdık.
Karanlık her yere girerdi. Çünkü her yerde gece olur, Ben,Yekta bunu pek hoş buluyordum.
Karanlık, serin örtülü minderleri sarmalayan az ışıklılığı a
demezdi. Çünkü biz öyle bellemiştik. Halı da az ışıklı lırdı, onun güneşleri, patlıcanları da, minderlerin serinde. Az ışık, bizim, yani onların ve benim, Yekta'nm, kağımız yer değildi. Birbirimizin ışıktan kaçıracak yerlmiz yoktu. Az ışıkta da çok ışıkta da değişmezdik.
Hep tıpkı kalırdık.
Orda buluşmayı severdik yalnız.Sarı bir kuşları vardı.Adına kanarya derlerdi. Küçük bir kafeste odayı doldururdu"Ama ben onların ölümlü, yanılgan insan,Geçen ve bir daha geri gelmeyen bir rüzgâr olduklarını unuttum."Çünkü unutmak bana göreydi.
Çünkü ben de ölümlüydüm. Ben, Yekta, bunu pek hoş buluyordum.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 136/644
u unutmak değildi, içinde olmaktı onun.Önceleri daha iyi mi idi, bilmiyorum.Gidip geldiğim,Durulduğum koyu geceler vardı. Yıkık değildim.Yıkılıp yeniden kurulmamıştım ama, yıkık değildim.Gaz lâmbaları yakardık
nsiz çalgılar çalardık geceye.
Tekliğimiz ayışığına boğulur giderdi.eker teker üçer kişi olurduk. Öyle de iyiydi.en ona, Gülbeyaz kadına, eski yalnızlığımı söylerdim.en söyledikçe eskirdi,
Uzaklaşırdı.Onunla. Gülbeyaz'la bakışır ısınırdık.
onra yanılgan insanlığım başladı.Birinde üç gece dört gündüz orada, evde kaldım.Uç gece dört gündüz Sinan'ın yatağında kaldım.Gülbeyaz'la Allahın emri olduk.Ne o beni kandırmıştı,Ne ben onu baştan çıkarmıştım, ikimiz de bildiklerimizin ö
sine, bulduklarımızın üstüne çıkmak istemiştik. Bir nsanlığı vardı sanıyorduk bütün olanların belki. Aaslında bütünlüklerimize bahaneydik. Sinan uzaktaySinan çemberimizin dışındaydı. Sonra ne bulduk.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 137/644
üregeldikçe kutsal gibi,Kesildikçe kirli, utandırıcı.Ama utancından kaçmayı biliyorduk.Kutsal gibiliği üç gece dört gündüz kurtlar gibi bizi kovaladı.
onunda öyle bulduk.Utandırıcılığı öbür insanlardan değildi.Karşılaştırmadan değildi.
irdenbire kendi boşluğundandı,Gelip geçen avutuculuğundandı. Beklemesi vardı.Kanaryayı görmek ayaklarımızı dolaştırıyordu.Minderler serin değildi artık. Ben, Yekta, bunu pek
hoş bulmuyordum.Ama dördüncü gecenin yalnız sabahında yine,
O, GülbeyazBenim ilk aklıma gelendi.O kıyıdaki denizlerin mavisiydi artık.Önce ve birden değişen dağlar oldu.stemek ve vermek başlamıştı çünkü.
Alamamak başlamıştı çünkü.
Gitgide düzelirdi biliyorduk.Bunu bekliyorduk.Yeni yeni yerler bulmuştuk birbirimizdeOnunla, yani Gülbeyaz'la ben.Kaybettiğimizi bir zaman unuttururdu.Bir zaman yerine yenilerini koyardı
Artık çok ışıktan kaçıyorduk. Gizleyecek yerlerimiz olmuştubirbirimizden. Hem ikimizin ondan, yani Sinan'dan, he
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 138/644
Yine bir eksikliğimiz tamamlanmıştı galiba. İyice seçemiyordama, anlıyorduk. Uzun yaz gecelerinin durgunluğugeniş yapraklarının salıntısı ile tamamlayan gizli bitkgibiydik. Kaçmamız telâşlı değil sevindiriciydi önce. Bo zaman, Tanrının, benim yapıma kattığı tatların, benötedenberi durmakta olduğunu, daha ötelere kadar durmakta süregideceğini farkettim. Bu beni kendi yan
da yüceltiyordu. Gülbeyaz benim toprağımı işleyen kmaydı. Günah olamazdı yaptığımız. Ben onun çeliğgöreydim ancak. Biz her şeye inanmıştık. Her şey binandırıyordu ama, O'nun, Gülbeyaz'm yanma artık
Serin minderlerde oturmaya gitmiyordum.Akşamüstleri yakıcı kırlardan suvata inen kır hayvanları gib
gidiyordum.Kapıları benim çeşmemdi.Ekmeğimi edindiğim ocaktı.Bir bu benim dengemi sarsıyordu.Beni ateş sıcağında kavuruyordu.Suvata inen yanık kır hayvanları gibi gitmemeliydim.
Kapısı ekmeğimi edindiğim ocak olmamalıydı.Benim bu kavurgan sanılarım belki gizlediğimizdendi.nandığımı kurtarmalıydım.
Beni bulup çıkaran, ekleyip bütünleyen,Bu duyguyu Kurtulursa eğer bu güçlülüktüArı duru etmeliydim, temizlemeliydim.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 139/644
Önce onlardan çok iyi yüz gördüm.Beni elimden tutar belliyordum.Ona, Sinan'a Bizi kov dedim.Onun kovduğu bizi ödeyecekti.Onun gözünde kovulmuş olacaktık ama, biz kendimizi
kutsanmış belleyecektik.O, Sinan bizi kovmadı.
nsanların adaletini, yani öcü, aramaya başvurdu.Bizi yakaladılar.Yani Gülbeyaz'ı ve beni, Beni. Akçaburgazlı Yekta'yı,
otuzunda.Yargıçların katına diktiler umudum nerdedir.Bizim inanarak ettiğimizi yerlere çaldılar, ululuğu nerdedir.
Biz onu bulmuştuk, tükürdüler.Bizi kirlettiler, yazıklar oldu bize.Benim donumu ve Gülbeyaz'ın donunuVe yattığımız yatağın örtüsünüYüreksiz kişilere gösterip onları güldürdüler.Halbuki biz o örtülerde yatarken,
Aklımız en ulu yerlerdeydi gücümüz.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 140/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 141/644
Kİ DALGA KATI ARASINDA YAPACAĞINI
AŞIRAN AKÇABURGAZLI YEKTANINÖYLEDİĞİ MEZMURDUR
Başının o ağrısı beni görüncedirUygunsuz bir aralıktan kaçamak bakıyorum katran ağaçl
boşluğun düzeni evcil güvercinlerin gelip gelip su iç
mermer olukların bizi kandırdığıKaçmıyoruz. Bu yüzeyden su içmeler yetiyor da ondan galibErince vaktimiz yok uçaklar hemen kalkıp hemen varıyorElimizde bir ufak bavulla şurdayız burdayız
Bu balık bolluğunda bir tutam ot mu
Sessiz çiğlikli upuzun kervanların kan içinde taşıyıp getirduygunsuz maceramızın gelip geçtiği yerleri çan sesleriürkütüp uyandıran doygunluğu
Bir tutam ot muKarışsın. Beşinci kardeşim kendi umurunda değilElele tekbaşına ağlamaklı barışta unutkan
Gelip gelip gidiyorlar
"Birden hatırlıyorum sıcaktı Tuttuğu tuttuğum her yerlerimiz Boynumuz ağızlarımız ellerimiz Yalanda karanlık odalarda
Eşit aralıklarla avunuyoruz Yetiyor "
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 142/644
Başının o ağrısı beni görüncedir
Bana baktıkça yalnızlığın geliyor aklınaO kavurgan umut kesici güçlülük alıp alıp harcayamadıdağınık gizli izlenimlerin seni bilmediğin yönlere iteleyuğultulu kaynaşmaları
Anlat ellerin sıcak sıcak sokulBuna hazırız eskidikçe değişmez oluyor kabul
Anlat ellerin sıcak sıcakBenimki de bir tutam otÇabuk ol vakit dar uçaklar kalkıyor.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 143/644
BİR KANTAR MEMURU İÇİN) İ N C İ L 1
ski kışlalarda bu güz öğleleriDuruma en aykırı oynak şarkılar
ıcak çaylardan soğuk gazozlardan beklediğimizNe beklediğimiz arayıp bulduğumuzVazgeçip kıyıya iniyoruz2
Üç güvercin kuşu var üstelik su gökleri direklerAdamlar oturmuşlar sandal boyuyorlarAdamlar oturmuşlar bir kırmızı uydurmuşlarDenizin mavisine yangın ateşiYanlarında testileri yanlarında düzen yanlarında ekmekMutsuzluğa gerekecek ne varsa yanlarında
eş kişiyiz beş kişi miyiz üstümüz başımızKiminin eli suda kiminin gözleri karaenim bütün caymalarım yanımda geçemiyorum onlardan
Yanımda durdular mı sevmemi önlüyorlar3Rahat oluyorum
Müjde anlamında değildir.Sıkıldık mı hep böyle bir şeyler yapmak gereğini duyarız yahu
boşluk duygusuna kapılınca, Nâsıra'lı Isa'yı peygamber edbudur, güneş altında yalnız kalınca böyle korktu, peygamberl
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 144/644
Kim var kim yok artık alaturka bahçelerde
O havuzlu mermerli çardaklı bahçelerde korkusuzBeş kişiyiz sıkıntıdayız beş kişiyizKararsız mıyız yetersiz miyiz beş kişiyizNerede sevsek işte diye bağırıyorlar4
4 Islak taşlara sürttüm ayağımıYaralı taylar gibi tepindimNe yapsam aklıma kediler geliyorduGözlüklü tumturaklı adamlar geliyordu Önce durgunduk ekmeğimiz vardıunumuz hamurumuz tatlıydıyatağımız kararlıydıBen alıp başımı Akçaburgaz'dan gelmiştimO Hümeyra başka yerliydi
Başgöz olduk çatı kurduk Tanrı tanık olduEkmeğimiz vardıYatağımız kararlıydı hep öyle kaldı
Sürek avında ürkek ince dört ayaklılar sürer gibi onda kenni yenecek dizüstü aşka getirecek kendinde bulup deli deliyerlerine gizlediği bir duyguyu kovalıyordum
Ne yapsam aklıma kediler geliyorduGözlüklü somurtkan adamlarŞehrin uğultusunu arkamda sanıyordumBazan böyle sanıyordum korkular terler abanıyordu üstümeB kli d l d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 145/644
Ne zaman gelip dursak ne zaman inansak
Bu öğlen sonraları döneniyoruzBu eski kışlalarda bu öğlen sonralarıNedir bu pencerelerden gördüğümüz
Kaygusuz gibi rahat gibi ilmek ilmekAma gidip geldikleri bulup verdikleri sordukları gecelerAma değildim aslında uyumuştumUyandım birden duvarları buldum
Aşılmaz yerleri buldum gücümü tanıdımSağmal davarlarım sağ olsun dedimVerimli tarlalarım var olsun dedimKarışık şehirlerim büyüsünBenim çerden çöpten toplayıp aşka kattığımBeni dağlara sürdükleri vakitO vakit
Kurtlara çakallara kodukları vakitO vakitBenim katıldığım bütün türküler söylenmez olur şehirlerdenGeceleri kapandım çıkamadım önceYeni yeni içkiler kardım onları içtimBir yanda eski sular vardı önlerine durdumAşılmadım devrilmedim yanımdan geçtiler
Ne arıyorsam onda vardıNe aradığımı bilmezken onda öğrendim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 146/644
Adamlar asılmış adamlar kurutulmuşNe uzun gemiler bunlar ne uzun sularNe uzun eller aklımızda duruyor
Önce Hümeyra vardı onunla çatı kurdukOnunla ev kurunca yanılmadıkDurgunluğumuzda iyiydik onunla benim dünyamız o kadardı
çekler vardı çocuklar vardı bu dünyada gizli resimler sokak
dan meydanlardan geçilirdi sevmek gelir gider bir düş gibiyanmazdık serinlerdikKötü değildi engebesiz uzar giderdiOtlar yoncalar uzar giderdiSurlar uzar giderdiBir eksik yeri kalırdı uzadıkçaSonra o çıktı geldi
O Azra kızkardeşi çıktı geldiOnunla duvarlar kediler çıktı geldiOnunla o eksik geldiOnunla bir yerim çıktı geldiEskiden unuttuğum bayram ürpermeleri türedi bende kuşkula
uyandılar zamansız acıkmalara tutuldum örtülerim ısıtmaz gsilerim gönendirmez oldu
İstediğim onu kötülüğe kandırmak değildiOnunla yatmak değildi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 147/644
eniz kıyısında en uzak denizlerin unutulmuş
denizlerin kıyısındusuzum karnım aç
Ellerim kollarım tükenecektiKaranlık çalgılar gibi susacaktımOnu bir izlemesem kuşatmasamGözlerine bakmaktan geçsemBozulmuş ordulara dönecektimKaçacak sığınacak yerim olmayacaktı
Diri tutmak için gizlice üflediğim ateşim sönecektiKaim nehirlerde rüzgârsız kalmış dökülmüş yelkenlere
benzeyecektimSusacaktım kovalanacaktımTahılsız kalmış değirmen taşları kadar acıklı olacaktımTanrıdan uzak kalacaktımOnun bana veremediğini bir unutsam
Derin denizlerde yüzdüm ıslandım çıktımAzra beni gördü ıslanmıştımŞehirlerde karşılaştık şehirlerde kaldıkBen kandırmadım sonunda o inandıBen Azra'yım bak dediKadınım seninleyim istersen al dediAlmadım
Bir buna inansın yeter diyordum işte yettiHümeyra kendi suyunda varsın aksın
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 148/644
ütün gecelerimi ayırdığım
Aklıma düştükçe uykularımdaeni yandan yana döndüren mutsuzluk5
Ateş basıyor şakaklarımau benden önce kaybolup giden
Gelirsen iyi olur dinleniriz
Karpuzları böleriz kan gibiu eski kışlaları unuturuzYeniden yaparız daha iyisiO güneşler daha da ortalıktaAklıma düştükçe uykularımdaAteş basıyor
Boııinı güneşlerim ne yandan doğarBenim kutsal çeşmelerim akarKaçmıyorum gücümle gidiyorumBenim ısıtıcı güneşlerim doğar
Benim kutsal çeşmelerim akarAkçaburgaz'dan geldimHiçbir şey kirletmedimBaşka yerlere giderim.
Bastonuma dayandım, bu meydanda gökyüzünün görünüşü homa gitmiyordu, çatılar çatılar çatılar bölüp duruyordu, hemşer
rim de sevmeyecekti biliyordum, bastonumla gösterdim, şu şuyapıları yıkın dedim işçilere, yerlerine yenilerini koyacağım, bu A
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 149/644
Yasağın aşkları zorlamasıÖnce varken sonradan gömdüğümüzÖnünde gerilediğimizUnuttuğumuz utandığımızAma bırakmadığımızBu yumuşaklığım sanki defineler içinde
Sanki gömülü sandıklarda kararıyorumKorkunç bir ormanın uğultusu içinde boğuluyorum ağaçlar
sular bakmadığım yerlerde çiçek
dınları vardı, bir de atları vardı, bir de inekleri vardı, bir de kunyacak koyunlarıyla koçları vardı, bir de örtünecekleri vardı, bir
aşkları vardı, bir daire kurdular, tütünleri tüttü, çatıları, ağaçlarızarlarla aşkla yonttular, aşkları böylece erince vardı, sonra büyüAkçaburgaz, başkaları geldi onları görüp, kötü adamlar gelmama kötüyü iyi yapan şeyler yitti, her şeyleri üstüste kodular,yolları yaptılar, çeşmeleri akıttılar, bakkal dükkânları açtılar, tedükkânları açtılar, nalbant dükkânları açtılar, tamirci dükkânaçtılar, mahkeme yaptılar, yasalar kodular, bir şeyin bu kadar
içinde gitgide küçüldüğünü yittiğini sezinliyorlardı ama bulayorlardı bulamıyorlardı da değil umursamıyorlardı onsuz olu
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 150/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 151/644
üzel bir merdivenin altıncı basamağında
Mermerden sularla bir altıncı basamağındaüyük yapıların büyük büyük pencerelerine karşıu çelişmeleri çok seviyoruz
Deniz kıyısındayız gitmiş gemilerin ardındanüzgâr bulamadan kötü rüzgârlarla gitmiş gemilerineş kişiyiz öyle miyiz beş ortada beş sıkıntıya
ehirde havagazı abonesiyizenim numaram 44741 öbürlerini bilmiyorumGazete alıyoruz okuyoruz ekmek alıyoruz yiyoruzAybaşı oldu mu paralarını ödüyoruz
u akıyor ellerimizden ayaklarımızdan
irbirimize karşı durup akıyoru göksel ağıtlar yaşamamızdan akıntımızdanÇiçekler mi var camlar mı önümüzde
u muydu uzaklaşanÜfleyin yelkenleri dolduralımÜfleyin dolduralım
Üfleyin
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 152/644
BÜYÜK KAVRULMUŞ...
üyük, kavrulmuş soy kırlar gelir aklıma hep, heptükenince insan dayamklığı
Ağır bakır kalkanlarımızla, demir kargılarımızla döğüşüpdöğüşüp geri çekilin
Yorgun kollarımın en genç bir yerlerinde bir kan şeritleri
akmaya ince inaşlar yeni sulara kadar, hızla zamana, körlüğe, kötülüğe kuttutsaklığ
Nedir senden başka kurtardığımız bu dengesiz savaştan, buyağmadan ne
enden gayrı, ey, bir içimi genç ormanları yüzyıllığa büyütendiri su, sendskimeden, küçülmeden; mutluluktan, özgürlükten, kuşakla
birbirine düğümleyir kadını, bir sesi, bir suçu, bir şeyi en çok o şey yapan güç
yalnız şende
eni arayan sular, seni kışlar, seni adamlar, seni sonunda bozulmuş ordular
anki ay dökülür diri balıklara, sanki gümüş şeyleri güneşlergüneşler ış
Yorgun kuşamlarımla, kanlarımla, gelirim, uzanır senin saba
gecene yatar
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 153/644
TOPRAK ÇÖMLEK HİKÂYESİ
K ı r ı k
.. sigara içerler. En çok sevdikleri, denizi örtmeye yaradığı iketen ipliğinden örülü perdelerle o küçük porselen vazo
bir de o sarı çamur çömlekti. Ben o vazoları Çin'den gel
biliyorum, öyle olmaları hoşuma gidiyor belki de ondBirinin üzerinde erkeğine karşı ağır, ipeksi giysilerinsoyunan, ince, büyük saçlı bir kadın var, lâcivert turukarışığı, nasıl zarif, nasıl hazır ve erkekcil. Büyük yu
balıkları geçiveriyordu birden insanın aklından, üremevsimlerinde derin denizlere istekle koşan büyük, erk
dişi yunus balıkları. Öteki hep kırmızıydı, sürekli, bal bir kırmızı. Birbirine girişmiş iki üç gece vardı içinışıltılı, suskun, iri yunusların uğrayamayacağı sığlıklaancak bulunabilecek bir suskunluk. Çömleği ise anlmam. Anlatılamaz zaten. Yeri gelince duyuluverir.
Ben hep gözlerinden uzağa götürürüm onları bile bile. Ara
larını bilmek beni sevindirir. Bir zaman sonra yine yatağyatıldığmda görülebilecek bir uzağına koyarlardı. Onla bulunduğu ortamda sevişmek hoşlarına gidiyordu. kaldırıyordum, onlar oraya getiriyorlardı. Aradıklarını mek beni hem sevindiriyor, hem katlanamıyorum. Bir bkatlanamıyorum galiba. Bu olmasa o kadar derinime
mez, beni o kadar çaresiz, o kadar yalnız bırakamaz buvişmeleri
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 154/644
Keten örgülü perdeleri denizi örtüyor onun için seviyorlar, byorum, söyledim. Her şeylerini o kadar iyi biliyorum kendi yaşadığımı sanıyorum. Sevişirken deniz dağıtıonları sanıyorum, bir de açıklığına, gizlisizliğine katlamıyorlar. Hele yatağı nasıl seviyorlar kimbilir. Loş odavazoların, çömleğin ülkelerinde, birinden öbürüne gigelerek, onlardan dağılıp yayılan tükenmez zamanda, marsız, ince siyah bir ağaçtan, beyaz tentenelerin çevreleği yatakta nasıl akıp gidiyorlar kimbilir. Koyu vişne reörtünün serinliğine uzanıyorlar, donuk parıl bakır kırmsigara küllükleri, keten örgü perdelerle örtülmüş yakın deniz, uzak sokaklar ve içeri bırakılmayan o güneşler.
Yataklar, bir yatan olmadıkça içlerinde hep bir hüzün verir
sana. Ama onlar bu hüzün içinde gitgide daha çok birbirine sarılmak isteğini, gereksinmesini, bundan kaçınılmlığı duyarlar. Yatakların yataklı hüzünlerin getirdiği yalnlık kokusu, avunmak istemelerinin ateşini, doyuruculuıııı arttırır. Yatağı doldururlar. Yatağın karşısına düşen nada, birbirlerinin bacaklarını, omuzlarını, göğüslerini,
sıkı, istekle saran kollarını, utangaçlığı, bir orman uğulsunda, önüne durulmaz bir çavlan akıntısında, yitmiş b birlerine borçlu gözlerini ister istemez, daha çok kaçamisteklerle gördükçe, sevişmelerine, küçük küçük günahda katılırmışçasına, sarsılırlar, tadları artar, deniz gitgunuttukları bir şey olur. Sonra o ormanaltı serinliğine v
dılar mı, iki porselen vazoya, sarı çamur çömleğe bakarBirinin balıklar gibi diri, aç gençliği, öbürünün hiçbir ş
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 155/644
Ama ben Yekta, bunları neye kuruyorum. Andıkça içlenmeinlemem artıyor. Şimdi bu odada oturmayı seviyorum. koltukta, hem de, bu resmin karşısında. Eskiden bilmdim bu resmin böyle güzel idiğini. Bu mor lekeler beni dlendiriyor sanki. Akçaburgaz yalnızlığıma benziyor. Gvazolar yataklarına göre. Belki de benim varlığımdır, nim varlığımdan önlerine duran engeldir onların istedik
rini bileyip, önüne durulmaz, doyulmaz eden.Şimdi konukları var içeride. Onun için, benim için neler söyyecekler kimbilir. Uzaklarında çok kalmasa.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 156/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 157/644
Faliha ...Bu iki başlı aykırılık töreye tabiataBu gizlemek, bu gizlenen ilintiBir gün ağulayacak onu korkarımHem kimselere anlatamaymca mutluluğuEksik kalmıyor mu döküp saçamaymcaPazarlara çıkaramayıncaGözlerimde ağzımda götüremeyince dükkânlara
Yalnızlık mı demeli bilmem sürgün mü demeli yoksaO elleri ayıklayınca yatağındanO duvarlara dönünce surlar gibi surlar gibiO rahatlığı bulanınca akmaz sularınSizden yana değilim Rüksan öyle sanıyorum
Rüksan Ötesini umursamıyorumO şavkıma o güneşler balkımasıO dilim dilim gemi ateşleri bir vursun yaşamamaŞehirleri bir bir bırakır gider gibiÜzülmeden az hüzünlü bırakır gider gibiBir yeni dağlara ormanlara hayvanlara gider gibi
Kumlar gibi canlılar gibi öyle gibiBir bunu düşünüyorum işte bir bunuBir doyurgan yalnızlık geliyor aklıma yerimde duramıyorumDağbaşı yalnızlığı değil su kenarı yalnızlığı değil bir şehir y
nızlığı, boşluğu, ancak istekle takılan gerdanlıklar gibi yunda göğüste pırıl pırıl, bizi yiyen geliş gidişlere sok
gecelerine kötü aşklara karşı kuşanılmış bir yalnızlık, yeden doğurganlığımızı hazırlayan hatırlatan kırgın be
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 158/644
elki yılgınlık kabullenmişlik daha iyisini bilememeklik bir
parir bilsem aşktandır bu durulma bu yalnızlık ondakiir bilebilsem kimdir nerdedir
Ölü müdür diri midir bir bilsemGider bulurum benim yalnızlığımı
aliha Tıpkı düşünemiyorum elimden gelmiyorAma size hak verebilmek sevindiriyor beniir şeylerin usul usul avuttuğunu duyuyorumir yel esiyor sanki ince bir akşamüstü yeli
çli kır resimleri geliyor aklıma
Neclâ Aman bırakın Tanrı aşkına, hiçbirinizi anlamıyorum, ada düpedüz bir aldatma var işte o kadar. Ben asıl kocasını dünüyorum. İyi dayanıyor doğrusu, talihli kadın yani. Ama dikodunun önünü almak mümkün değil elbet. Herkes neöylüyor, ben de ayıplıyorum doğrusu. Aman çok hoş şey keş. Hem nerdeyse gelir şimdi kapatalım.
Adile Şu denizin uğultusu olmasaUnuttuğum pek çok şey olacak
u saçlarıma üzülüyorumazı günler oluyor yetmiyor yaşamama
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 159/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 160/644
Siz Şerminciğim, o sarı delikanlıyı sevemediniz bir türlü aiyi de gizlediniz. Beni kınarken şimdi neler geçiyor aklından acaba. Bu işin sevmeyince sevemeyince ayıp olduğugünah olduğunu nasıl acı acı duyuyorsunuz anlıyorum
Siz Neclâ Hanım, sizi günün birinde birden bırakıp giden bede bıktığı için giden o güzel tatar oğlanı yüzünden kinlniz sevmeye, kocanız ne yapıyordu o zaman. Kimsel
duyurmadım sanıyorsanız öyle sanmayın artık.Suzan Hanım. Mehlika Hanım bütün yanılmış kadınlarSizler sizler sizler hepinizÇok rahatım artıkDeniz akşamlan gibi rahatımKötü rüzgârlara karşı koruyorum teknemi
Yaşlı teknemi ama iyi sevgili teknemiBirinden aldığım bitkisel huzuru insanca öbürüne taşıyorumOnda bulduğumu bilsenizYalnız ona söylerim o kadar güzelBen böyle öğrendim bitkilerdenAlakanat şen balıklardan böyle
Artık töreler değil örneğimÖrneğim uçmakKendi kurduğum her şey beni mutlu ediyorUmurumda değil başka hiçbir şey hiçbir şeyBu gece de işte istekle onu bekliyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 161/644
ı 6 ı
K a n d a n U z a k t a
u duyduğum onun sesiydi. Coşkun söylüyordu. Bir kırgınyok değil içimde. Buluyorum nedenini. En çok sevilen mamak. O adam da bu yüzden satın almıştı tabancayı. Öce deniz kenarında düşündü. Uzun uzun düşündü. BizAkçaburgaz dolaylarından Yayabölüklü. Dört çocuklu
lıkçı. Kuru yiyecek alıp satardı anası babası yoktu otuzblerinde.Bir gece sokağa çıktığında her yeri karanlık gördü. Çünkü dü
yası öyleydi artık. Bir at arabasının ardına takıldı. Hep kdisi anlatıyordu bunları. Arabadan bir kol sarkıyormArabacı yokmuş. Yorgun atlarla birlik yürümüş. Den
çıkmışlar. Çünkü deniz yakında. Çünkü başıboş atlarla a balar başıboş her şey sonunda denize çıkar. Kol cansız skıyordu. Avuçlar bir şeyden boşalmış gibi güçsüz tenAtlar denize başladılar. Önce toynakları bilekleri dizleri.
Aklına birden dört çocukluluğu geliyordu. Gizli bir umut giBuz kayalarda baston sapı gibi. Birden bir avuntu den
kuşatıveriyordu bunalmış yüreğini. Kendisinin kıyıldgeceler kıyıldığı yataklar gelince ama o boşalmış avucu rüveriyordu hep.
Atlar ağır ağır suya karıştılar. Cansız kolun avucun birden vindiğini parmakların kasılıp gevşediğini gördüğünü sdı. Atlar durdular. Denizi göğüslemişlerdi artık. Islak
şumlarının madenleri parlıyordu. Çünkü ıslanmış madler daha çok parlardı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 162/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 163/644
Erhan O zaman sen yoktun
Bütün kadınlar vardı o zamanBir, kadınların yanında iyi oluyordumBaşka hiçbir yerde değilBaşka hiçbir şey sızamazdı padişah karanlığımaŞimdi bir senin yanında iyi oluyorumBaşka hiçbir yerde değil
Bu korkutuyor beniHem mutlu ediyorstiyorsan İste, istemeni istiyorum işte gücümşte babamdan kalan istekste iste
Adile İstiyorum başka türlüsü mümkün değil zatenDenizi işte perdeyle kapıyorumSızamasm dünyamızaBu uzak loşluk içinde sabırsızlandığını görüyorum.Saçlarımı çözüyorum bakŞimdi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 164/644
Hep en iyi bugün diyorum
Hep öyle diyorum hepHep öyleYıldız çekirdekleri ekinlerUzak boylamları sarsan rüzgâr uzaktaUzakta uzaktaMermer sarayları dolduran katı ışık
Bir atın dolu dizgin sağrısıu köprüleri eski deniz tuzuBoynumdan birden ağzınla yayılıp yaşamamı tazeleyen
ateş, senin padişah karanlığına sızıyorum bu ateşle ne hemen etli yapraklarıyla medar bitkilerinin büyük terlemsi geliyor aklıma, ateş ateş bir balık ellerimden usul
serin kayıyor dip sularına, ıslanıyorum ıslanıyorum, esden kendini unutturan bir duygu yavaş yavaş sarmaşıkgibi dolanıyor sarıyor her yerimi, tanıyorum seviniyorurahatsız oluyorum, ıslanıyorum ıslanıyorum ama ne güne rahat ne büyük ıslanıyorum kadınca ıslanıyorum gödoğru bir koşuda.
Bana sonra o uzak resimleri anlatGöl kıyılarındaKavruk bozkırlara yağmur yağmasını
eni birden sıcaklığından ayırmakıcaklığında tanımak birden seni
Balkonlu geceler olur değil mi
slıklar olur değil mienin yokluğun olmaz değil mi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 165/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 166/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 167/644
Şimdi kimi acıyor kimi kınıyor beni hangileri haklıhangileri iyi ama iyiyi haklıyı aramak her zaman gerekli m
ya benim yaşamamKalktım bu büyük kente geldim
ozlarla böceklerle kalktım geldimYalınız sedef kabuklarla geldim
u kenttir toprak çanaklardan ayrıldımüyük yapraklardan sular beni sevindirsin
Gemilerin limandan çıkışları beni sevindirsinKaranlığa uğramayan ezgiler beni sevindirsinYalnızlığım sığmadı kenteÇünkü dağlara alışıktı bana alışıktı
irden evlere sokaklara çarptıüzüldü çirkinleşti kıvrıldı
Çünkü kentlerin yalnızlığı korkaktırAkçaburgaz'da mutluydum onunlaHoşnuttum ondan
ığlarda balık yavruları gibi kuşkusuzir oraya bir buraya bir ormanaunaldıkça bozgunsuz avuntularım vardıski haydutları bilirdimir zamanlar Akçaburgaz dolaylarını denize doğru
kasıp kavururlarYalnızlıklarını orman ateşlerinde yakarlardıKorkularla yakarlardıKara sağrılı atları dağlara göreydi
ehir uzaktan sevdikleriydi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 168/644
onra ben kalktım bu büyük kente geldim
Çünkü kişi büyük kentlere de gelmeliKendi güzel yalnızlığı için gelmeliKalktım bu büyük kente geldimAkçaburgaz yalnızlığımı da getirdim
Dövündü kısırlaştı gariplediAnladım yalnız avutamazdım onu
O deniz mavisinden neden kaçıyorlar sanki oysa onavutması büyütmesi ince yaşamaya durgun isteklere karması
Adile'yi buldum sevdimYalnızlığım onun şehrine ısındıYapılar önüme durmuyordu artık
okaklar aldatamıyorduelki ısınmadım ama katlanıyordumn çok geceleri sevmemden anlıyordum bunuonra Adile uzaklaşmadırhan'ı buldu ama uzaklaşmadı
Ama ikiye bölündü
enden aldığı güveni onda harcıyordu belki, ondan aldığı sehuzurla bana dönüyordu gene, benden ona ondan bailettikleri yahut ilettiğini sandıkları onu mutlu ediyordenizin gereği yoktu sevişmesinde ben vardım çünkilençsiz, yakınmasız hatta kinsiz, genç Erhan'ı kıvandırçeken eti vardı, onun kendisinde mutlu olduğunu görm
bilmek bir çeşit aşk gibi sarıyordu onu oysa bana da rekliydi o bilgi böylece sardıkça onu kendi etinin ta
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 169/644
Benim bir suyum vardı akıyordu
Bir toprağı yeşertip akıyorduBir yerlerde birikmeden akıyorduÖyle sakin öyle ince öyle güvende akıyorduYine akıyor ama yanıldımYine akıyor ama otlar cılızGüneşler soluk günlerde aksak gibi
Bir avuntu buldum avunuyorumKatlandıkça arınıyorumKatlanmanın tadında acısında arınıyorumBir yerlerim temize çıkıyor sanki öyle güzelKara kara geceler abandıkça üstümeArapkanlı duygular abandıkça
Öksüzoğlan balıkları gibi kuytulara kaçıyorumAkçaburgaz yalnızlığıma sarmıyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 170/644
AKÇABURGAZLI YEKTANIN YALNIZLIĞINAKARA TAŞTAN TAPINAK KURDUĞUNDA
ÖYLEDİĞİ MEZMURDUR
Karşımızda binler mumluk bir lâmba yanıyorN'apalım akşamdır. Uydurulmuş yıldızların çöreklendiğElini elime alıp Davut'la mızıka dinlediğimizBenim kenarından bir ucunu kaldırıp baktığım
sonra ürküp birden indirdiğ
iz küçük adamlarız. Davut'la ben. Şiirler okuruz.Âşık olmuşluğumuz vardır. Sapıtmışlara
peygamber olduğum
Yoklukların sonuna vardığımız kapkara masmavi gözlerlBilmişliğimiz yoktur. Bağışlayıp inandılar. Hamd ederizGelip dikilen bu ucuz akşamla yeni bir hüzne
başlıyoruz.
Ama Davut yok. Yalan söyledim. Davut ölmüş.
Kaldırıp gömmüşler mi? Bilemiyorum.Yakıp savurmuşlar mı? Bilemiyorum.O kalabalıkların toptan günahkâr olduğu yahut
bağışlandAkımsı kalın kumaşların kanlanıp kumlara belendiğiO kıvırcık sakallar ve kargılar döneminde
O bakırlar dönemindeO hep birden sayılmanın erinci döneminde
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 171/644
Bu gidişe ben, tekbaşıma ayak uyduramadım
Pencerelerde bir elleri öbür kulaklarında kıvılkıvıl böcek kurtları yavrulaKaranlık bir yelkenden hızla boşalan kıllı tükenmez rüzgŞehirler. Yolları boyunca dükkânlar açtık,
mostralar düzdBilimleri sürdük getirdik çılgın ateş yalnızlığımızdan
O bizi dövüp sövemiyen acemi, haydi yufkayürekli Tanrılar kat
Kaldım. Durmadan Davut'u büyütüp öldürdüm.Başka üç kişi daha öldürdüm.Sonunda durdum sana başladım.
Sana başladım. Akşam mıydı?Gelip gelip gidiyordu havuzların balıklı boşluğuHeykellerin ayıpsız çıplaklığıDavutsuzduk. Umutsuzduk. Umutsuz kalmak iyiydi.İyiydi, dinlendiriyordu. Dönendiriyordu.Kara kara kuyulara kapandık. Korktuk. Çıkmadık.
Bu benim gerçeğim. Durmayıp şarkı söylemek.Durmayıp yalnız kalıyorum. Ufacık, yeşilli adalarda.Yalnız kalmaya savaşıyorum. Kadınlarla. Erkeklerle.
ÇocuklaTarihlerle, Bilimlerle, Kalabalıkla savaşıyorum.
Büyük tapmaklar kuruyorum. Kara taştan. Kaimarabalar koşuyoru
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 172/644
ATLIKARINCA
Tel cambazı istiyordu ki dünya istediğibi olsun. Bile bile aldanmaya vardırıyoişi. Ama olmuyordu kendisi vardı.
Önceleri terliydi avuçlarımdan kayıyordu
onra sonra hem alıştım hem sevdimDedim ki ne iyi bu kadındır gecenin yarısındaEtleri var beyaz gergin sıcaklığı var öp öp ısmKaranlık sokakları kötü lokantaları ısınmış rakıları
düşündüm göğsümden iki düğme çözdümGittim bir ormanı dört ucundan tutuşturdum geldim
Burada bana göre bir şeyler vardıOturdum
Bu ellerimi nereye koysam yakışmıyorDedim ki en iyisi kucağında dursun
u kravatımı çiviye as gel
igaramı yak birlikte at arabalarını düşünelimarı pirinçten pırıltılı koşumlarını düşünelimBir zamanlar bilerek unuttuğum 'Küçük Deniz Sokağı'nıDenizi odun depolarını demli çaylarıBen iyiyim bunlar da iyi şeyler sen nasılsınKolların çıplak değildi ama hiç de zararı yoktu
Bir gülünce tanıyordum sen değildin ne yapsamelimden gelmiyor
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 173/644
Yabancılığın daha alımlıydı belki
Ama seni bir ormanda yakalasaydımlk günlerin ilk çiçeklerin tadındaKandırdılar 23 lira 10 kuruşumu aldılar iki kadehe90 kuruşu da ben tutup garsona verdim
Sonunda şehre vardım gökyüzüne fişekler atıyorlardı
Bir kalabalık vardı sarıydı utanmazdı geçkindiBöylesi daha yakışıyor bildiklerimeGün doğsun bir arınayım istiyorumGüneş tozlu caddeler kaygılarım beni bir arıtsın istiyorumşte tam böyle istiyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 174/644
YEŞİL BADANADA KURTULMAK
B o z g u n
Sanki döşenmiş odalarda akşam güneşleriÖyle soğuk öyle kış günü.Yalana inciden gerdanlıkları öyle kırık
Öyle sulardan çayırlardan uzak öyle darmadağınÖyle namussuz öyle anasının gözü,Öyle bellediğim öyle kovduğum kırıp dökemediğimVaktimin ortasına giren bu karanlık resimDağda bozulup kalmış köhne otobüslere benzeyenÖyle tutkusuz öyle isteksiz öyle zifir şaşılır.
Duramıyorum hemen sokağa çıkıyorumAğaçlara kuşlara kâğıthelvacılara çıkıyorum,Çakıltaşları renkli cam kırıkları kilit parçaları,Kuzuların sevip sevip yediği otlardan topluyorumKuzulara vereceğimden değil, yok değil,
Böyle çocukların sevdiği işler yapmak pek hoşuma gidiyorYa da evde kalıp kocaman kalçalı kadın resimleri yapıyorumO da hoşuma gidiyor.
T e r l i k s i z K a d ı n l a r K o r o s u
Bi i ı lak to ukla ı ı o ayıkla ü tü de ya
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 175/644
175
K u r t u l m a y a H a z ı r l ı k
Gittim kitapçılarda gazeteleri, dergileri karıştırdımKırmızı beyaz yollu tentelerin altına serilmiş
ir dergide bir şiir okudum sevdim, İnsan öpmeli,sevmeli, sonra bol sularla yıkanmalı diyord
Nasıl.
Güzel, güzel resimler vardı.aktım ışıdım.Degas'mn bir kadını, belli öpülmüş sevilmiş kandırılmış,Ama, sonra da yıkanmış Bursa havluları ile kurulanıyordu.Öyle bir sevdim, içim bile gıcıklanmadı.
ir kalabalık bir kalabalık deniz gibi.
Durdum evlerin katlarını saydım.eş altı yedi.
Her katta bir kadın bir erkek aklıma geldi.Ama öyle dümdüz değil. Bildiğimiz gibi değil öyle.
aşka türlü geldi.osis kokuları, bira kokuları, kavun kokuları geldi.
Kavun kokuları geldi, tütün, lâvanta kokuları geldi.Ah derim ne derseniz deyin ben işimi bilirim.Artık birçok şeylere hazırım. Ölümden ötede.
ir başka sefer gidip sinemaların girişlerine duracağım, öntabanca bıçak dövüşen sonra sevişen kadın erkek resimlene bakacağım. Uzun uzun.
onra dalacağım kalabalığa.Ya hep bildiğimiz o yere gideceğim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 176/644
176
Y e ş i l B a d a n a d a K u r t u l m a k
Kapıyı açtım mutsuz değilim geldimYorgun olmalıydım dövüşmüş olmalıydımÖyle değilim ama bırak öyle belliyeyimÖnce oranı gördüm önce orandan öpeceğimÖnce orandan başka yerden değil.
Yolda beygirler için balya balya ot taşıyan kamyonlar gördüBak sana renkli renkli camlar getirdimBak sana akşam gazeteleri getirdimYedi katlı evlerin balkonların şenliğini getirdimO haylaz kalabalığın varagele yaşamasınıAl sana ışıkların yakıldığı vakti getirdim.
T e r l i k s i z K a d ı n l a r K o r o s u
Yaşamanın bu türlüsünü en güzel belledik,Çıplak topuklarımız üşümüş ya aldırmayın
Bir ayna verin saçlarımıza bakalım,Çocuklarımızı kurdelelerle süsleyelim,Pembe yanaklarını kokulu sabunlarla ovalım,Oramı öp oramı biraz daha sevmeliyim artıkGel birlikte aradığımız şeyleri bulalım.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 177/644
ÖLÜMLÜ YAŞAMAYA HERGÜNKÜ ÇAĞRI*
Halbuki birçok şey söylenebilirdi. Yadsınırdı örneğin. Burmadım denirdi. Yalvarırdı, kaçardı hiç değilse insan. Türile çağırabilirdi. Herif sokağın ortasında yatıyordu. Kan içinatıyordu. Tıpkı ölmüş gibi. Belki de ölmüştü. Öldüyse eğer, emalara gidemiyecekti. Sıkıldı mı oturup ağlayamıyacak
açları kandan yapış yapıştı. Hem geceydi hem karanlıktı. irekte bir lâmba yanıyordu. Bildiğimiz lâmbalardan. Bir ulut. Halbuki birçok şey söylenebilirdi. Polis dirseğimi sık
Ama hiç acımadı. Artık rahattım. Ayaklarım yerdeydi. Elle ulurdu yaşadığım. Bir korkuyordum, bir korkuyordum. Tit
mek geliyordu içimden. Üstelik korkmaktan hoşlanıyordu
irşeyler özlüyordum korktuğum zaman. Muz gibi, tüylü tüü şeftali gibi, sıcacık kadın gibi. Ama değildi, bunlar değilNeydi bilmiyorum. En iyisi bir duvara yaslanıp sigara içmek
olis dirseğimi sıktı. Birçok şey söylenebilirdi. Denebilirdi erifin parası vardı benim yoktu, karıma sulanıyordu namuz, anama avradıma sövdü durup dururken, senin geçmişin
edi. Ama ben tuttum ne dedim oysa.
İ n c e Z i n c i r
Herif düpedüz beni aldattı
Yalnız beni mi ya hepimizi Ense tıraşı uzamıştı inandım
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 178/644
Bir selâm versem bütün ışıkları yanar gözbebeklerinin
Kopmuş gemilerimi birer birer rıhtıma bağlar Merhaba dedim yüzüme baktı Çektim herifi vurdum.
Halbuki sarhoş olsaydım vurmazdım Adamakıllı ağlasaydım yahut
Mavi tulumbalar gibi Bir ışık boydan boya yolu donattı Ortada ben yoktum şaşırdım Paltosu eskiydi sevindim
Merhaba dedim yüzüme baktı Cebinde gazeteleri vardı
Çektim herifi bir daha vurdum
Adamın kanı aktı şaşırdım Dünya öyle güzel ki Sevişmek var ölmek var İç çekmeleri var şaraplarla
Bir kadının oh demesi var içinden Koptuğu yerden başlamak Yaşamak için herşey
Merhaba dedim yüzüme baktı Çektim herifi vurdum
Aslında bir ben vardım sokakta bir de polis. Beni yenimuştum Önce yoktum elbet Bir de sokak lâmbası ile o bu
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 179/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 180/644
Artık bütün iş buluttaydı anlıyorsunuz. Üstelik onlaöyledikleri beni hiç ilgilendirmiyordu. Ama doğrusu bulu
neler söyleyeceğini merak ediyordum. Bir bildiği var gibiyPolis ona baktı söyledi sonunda.
Ö l ü m l ü Y a ş a m a y a Ö v g ü
Herkesin aşkının bir parça azımsandığı yerdeBen üç kişi biliyorumBen bir ekmekle tuz biliyorumBir de aşk biliyorum (Dedi)
Benim işim gece gündüz gökyüzünde durmaktır Meryem oğlu Isa'nın ballandıra ballandıra anlattığı yerdeyimKöhne ama güneşli sokaklara bayılıyorum Şarkıların adam öldürmek için yettiği kenar sokaklara
Meymenet sokağı böyle bir sokaktır 29 Ekim bayramında gider üstünde dolanırım
14 Temmuz gecesi ne yapar yapar Van Gogh’un cümbüşüne giderimYıldızlı yüzler hava fişekleri dereler gibi akıp giden sevgiEzberlediğim esenlikleri sonra bir bir anarımEzberlediğim dudakları sonra bir bir anarımBu bir adamın türküsüdür
Bu adamın türküsü nedir bilmiyorumBu adam da türküsünü bilmiyor
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 181/644
Polis "Eh evet evet dedi. Anladığım bana yetecek sanırıarkılara tellim güvendim zaten, insanlar bir orda doğrusuöylerler. Sevildiklerini kovulduklarını küçüklüklerini, büyüüklerini, ne getirdilerse dünyaya şarkılariyle getirdiler." Sokâmbası haince güzel bir gölgesini çiziyordu polisin. Işığın saınlığında kapkara bir gölge. Toprakta. Bundan aydınlık glamazdı sanıyorum. Dedim ki, daha bir diyeceğim var dedi
öyle dedi. Söyledim.O t u r d u m H e r K o p u ğ u D ü ğ ü m l e d i m
Çoktandır lıerşeyim uzaktaVakitli vakitsiz aynalara bakıyorum
Dönüyorum bir daha bakıyorumBir kadın gelse ayaklarıma kapansa ölseDaha önce yitirdiğim bir vakit aklıma geliyorDönüyorum bir daha bakıyorumÖrneğin defneler parkta yahut lâz kirazlarıGüneş vurmuş çıplak sokaklar kat kat evler
Duvarlara oyulmuş kadersiz heykellerin patlak gözlenSu kurbağaları gelip geçen bir çizgi gözlerimden inceBana birşeyler hatırlatmaya uğraşıyorlar
Ama hatırlar mıyını benim aklım varÖyle birşey yok elbet hatırlamamLâz kirazının da kırmızı balıkların da çabası boşuna
Ne varsa şurada var diyorumDönüyorum oraya bir daha bakıyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 182/644
182
S o n u ç İ ç i n G i r i ş
Bizim mavi giyimlerle güneşlendiğimiz yerdeDişlerimizin arasında bir çöple güneşlendiğimiz yerdeNe insan tükenir ne gökyüzüBir çift al beygirin çektiği bir kupa geçtiğindeYa da yaseminler satılan bir köşebaşında akşamüzeri
Yoğun duygularla evrenle karşı karşıyaKan çirkin değil
S o n u ç
Ben insanım bu kaygılarım da geçerYalan söyledim geçmez değişirHer gelen gün üşenmeden bir daha yeniler beniBugün vurduğum adamYarın boğulduğum denizUtanmam sevinirim tek başıma
Utanmam sevinirim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 183/644
ELEFONDA İYİ LOŞ ODA
izin loş evlerinize bayılıyorum akşam gibi loş bir şeyler bekgibi öyle
armısak demetlerinden artakalmış güneşler gelip dururkapınıza eşinir kişner döner ö
Ağlar mısınız şarkı mı söylersiniz şimdilerde hay sizi andımışıd
elefon çalar bir gelin alayını haber verirler Carmen'den biraryaya durursun
Hay sizi andım sevindimOysa ne resim sergisi umurumdaydı ne bizleri kapıdan üfüre
şu şe
Herkesin gözü benim sevdiğimde oysa benim sevdiğiminayrılığı yok oysa ben hem sevmeyi hsusmayı biliyoru
iz olmasaydınız ben ne yapardım oysa bu loş günde buyardımsız avuntusuz bung
Ya sizi anmalıydım ya bir yangına hortum tutmalıydım
alevlere ateşlere külliz kimsiniz bu orman bozgunu yeşil perdeleri nasıluydurdunuz Allah aşk
Baktıkça bir yeşil oluyor ne elden ne koldan ne mermerdenBeni elimden tutun taş yollardan geçirin evinize götürün su
verin ba
Bu ne yeşil piyano çalarsınız sesiniz güzeldir loştur aralıktır ben duyarım bir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 184/644
Bütün duygularımın başı darda perdeleri daha sıkı örterseniz
kurtulurHay sizi andım kurtuldumYoksa hiç yeri yokken şimdi karlı dağları düşünmeye
koyulacaktSizin o loş odalarınız var ya yatak odanız yemek odanız hasp
balkonları
Akarap kadınların çamaşır serip ütülediği loş avluları andırıSizin o loş odalarınız var ya kurtuldumArtık uçakları hoş görürüm
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 185/644
KANLI OYUN
Sonunda o en diri anlamına varırımSonunda ölümün yaşamanın gelip geçmeninSonunda yaban denizlerin sürek avlarınınSonundaKuzuların o doğar doğmaz arayıp yediği
En güzel kuşları tüylendirip uçuranBir yere geliyorum boş tenekelerKirli sular bulanık sular temiz sularBir yere geliyorum karşı geçe bozgunUç çağın kocaman kocaman yatan gölgesiAkşamüstleri ellerim boş değil
Topraklar taşlar altın tozları benden uzaklarBir türkü beriden bana benden ötelereÜçe kadar sayıyorum bu geçedeyimKorkmuyorum kaçak değilim iğretiyim
Bu türküye kimseyi katmıyorumSonunda böylesi daha iyiKısrak sağrılarını düşünmek daha iyiHayvan yemlerini otları düşünmek daha iyiSarsmayın iğretiyim daha iyi
Sonunda belki bulamamBelki istemem
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 186/644
BÜYÜK EV ABLUKADA
(Ekmek vardı tereyağı vardı utanılacak bir şey yoktuBir şey daha yoktu ama kavrıyamıyordum)
şte böyle olmak en iyisidir olmaklarınBir küçük çocuğu tuttum otobüsten indirdim
(İndirmiştimYok olan önemli bir şeydi Allah kahretsin)
Tüm kavgasız tüm duruk tüm başıboşÜç sayı kötü bir sayı iyi şiir dinledimÇıkıp okudular durup dinledimBitmeseydi daha dinlerdim kötü mötüSaat kaç diye sordular birisi beş yani dedi
(Ha kavgada ha aşktaBu gök bomboş ha kavgada ha aşkta)
Göğe baktım yerli yerindeHaydutlar dalavereciler yerli yerindeVurguncular haymlar vurdumduymazlar öyleyi dedim içim rahatladı
Düzen bozulmamış dedim sevindimTenhaca bir bölgelerinden şehre girdim
(Ben herkese varımBaşka türlü olmuyor inanmayın)
Bakın bu şehri ben kurdum ben büyüttüm ama sevemedim(Ekmek vardı tereyağı vardı söylemiştim bu önemlidirUtanılacak bir şey yoktu kime anlatmalıyım)
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 187/644
(Sonra karısı öldü o çocuğunYalnızdı güçsüzdü herkesler gibiydi
Kirlendi kötülendi sarhoşladı pis karılara dadandıAnladık onu ölenden başkası kurtaramazÖlen de kurtarmamıştı)
Bak ben seni nerenden kurtaracağım şaşacaksınŞimdi bu taşları biz çektik değil mi ocaklardanBu asfaltı biz döktük biz onardık değil miBu yapıları oniki kat yapmak bizim aklımızdıBiz kurduk istersek umursamayız ya
(Abluka burda başlıyordu çünkü)Ekmek yiyelim tereyağı yiyelim çocuk büyütelimSen beraber yatacağımız yatakları hazırlaSen bir onu yap yeter bak göreceksin.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 188/644
YORGUNDUM YOKTUM...
Yorgundum yoktum inip çıkardım denizlerde sabahlara göredeğil siz gelenede
Güçsüzdüm isteksizdim kötülüklerle ölümle adamlarlagüçsüzdüm savaşma
O kırallara benzerdim ki uyruğu dağılmış utancında acısındayenilme
Ülkesi basılmış atları öldürülmüş kadınları büyük özlemliçocuk yapma
Siz osunuz ki sizi ancak cayılmaz en yerinde sözler biçimleranl
lk çağların bakır kuşakları gibi sağlam savaşlar gibi önündedurulmaz de
Ozanların kadınlarına bulup söyledikleri o katıksız özdenlikyüzyıllar
Tükenmiş tahtlara denizleri üfleyen ipekten aşk ölümündenkandan i
Yıldızım benim, kaybolmuş gecelerimi sizin usta elleriniz bulu
Kırlardan büyüyen çimenlerden çocuklardan bir gülden ayrıdüşünemiyorum
Dünyada bir sizin baktığınız taylar büyüyor bir sizinuyuduğunuzda sabah olu
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 189/644
KANKENTLERİ
Kan akıyor penceresi karanlık evlerdenÖlü kadınların üstüne tuğlaların üstüneDenizse aydınlık ve İncili ve mavi taşradaKana doğru ürkek en güzel yaban balıklarBu kandır akıttığımız sıkıntılı pazarlarda
Üstüste yergökyüzüne içki şişelerine
Kan içinde elleri ve obur parmaklarıBoşnak değil çocuklar dondurmacılardaMezarlı eyüplerde ve deniz kenarlarında
arışın kafaları ama analı babalı
Kan akıyor ahşap yapılardan sokaklara sokaklaraMavi ülkeleri tatsız kısa pantolonlarda
Kan akıyor oluklardan öyle kanBoyanır batmış gemiler perşembesiBir teşbih bir zımba bir yazı makinesi
Çektikçe böyle katil kırallarıağrıları tuzlu kara koşumlu atlar
Uyandıkça kan uyandıkça ölü kadınlar sevmesi
Ağaçlarda, gemiler sularında, lokantalardaKentlerin kan üstüne kan yaması
Ölü kadınların öpölü çocuklar doğurmasıK b l k k ll d l d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 190/644
O ZAMAN AV BİTTİ
Öyle çalıştılar ki bir kadını hak ettiler şuralarda buralardaıcağıyla bir kadını, elleri ayakları doğurganlığıyla tenha
Kadınlar bütün güçlerin vardığı, yeniden bir baktığımızdünya
Bütün arabaları iten bütün güneşleri getiren ahşap konaklara
Durduğu yerde besleyici, kendine yeten, haydi dedirten hepadamlMerdivenler güzel oldu, masalar pek uygun, sevgiyle baktıla
parlayan ışıklNasıl köpüren sabunlarımıza nasıl yerli yerinde aynalara
Eksikli penceresiz su içinde adamlarTükenik adamlar gecede kente başladılar
Güç güç dayanırlardı erkekler, kadınların kendisi olmasa
Yürekler, dayanmalar, küçük küçük yumurtalar dökülürdüsokaklAma ona akşam mı demeli öyle, karasız dağsız hele eşkıyala
inmemişse yollHani dağdan inmiş herifler biri bıyıklı öbürü daha dahaKorkudan bir türlü doğal anlam katan tıkalı yaşamalara
Göğüslere kulak memelerine lâvanta çiçeği kokutmaklaAkşam mı denir ara sokaklarda pis lokantalara
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 191/644
ir otçuk olmayınca çayırdan bir göz seyretmeyince balıktan
Akşam mı denir yükselen küflü kentli buğuya kalabalıktan
Ama bardaklar yıkanır dahaGazeteler birden eskir yorgun sebzeler sulanır tablalardaAdamın biri dalar lokantaya şarap der öbürü girer o daha
Akşam derler kadınlar erkekler doluşurlar yataklara
orgunlar tükenmezkalemleri tüketirler kaygılarındanusarlar yazmazlar kırk odalı evlerde artık akşama
saygılarınd
unlar kimin kovaladığı sürüler böyle kaçmasız dünyalardaDalyanlar dolup dolup boşaldıkça dip sularıylaOrmanları boşaltan önüne durulmaz telâşla
n güzel şeye en yakın, birden o kadar uzak dağınık sayfalar
Kolalı yakalarda dimdik, yağlarda kaygan bütün günkuytular
Alıp gittikleri sabun bulup döndükleri köpük ne faydaDüzen içinde ölü, huysuz alıngan düzen dışındaOnlar yalın onlar birörnek onlar yalnız satır başlarındaKadınlar olmasa güç dayanırlar tuğlalara kâğıtlara
denizgök uyumunKadınları düşünmeyin durmadan alışverişte onlar
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 192/644
Su tükenir güneş bilinir el sevilirKaçılır yüzyıllık avcılardan evlere girilir
Akşam dediler gökyüzü diyenleri doğruladıBüyük kapılı evlere koşuştukO yorgun o tükenmez merdivenler saatindeNeyimiz varsa balıktan değil neyimiz varsa tütündenKalabalığı silkeledik üstümüzden geceye buyurduk
O zaman sis bastı, suları durdurduk, kurtulduk.Susamlı bitkileri, pencereleri düşündük umutlandık. İy
gece vardı. Alıp başını gelmiş yılkıları kuytulara sürdBütün balıklar ürktüler.
Bir yabanlık vardı tüfeklerimizde. Kadınlar atlarının üstündeşapkalarının alımlı tüylerini elledi
Dizlerimiz sulardan akıyordu. Ama ne atlardı. Doru donlarcam kesmesi yeleler. Aynı at üstünde hem kaçıyor hem valıyorduk kendimizi. Vurulan bir karacanın hayvansı sduyurdu kendini herkese. İrkilmez miydik?
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 193/644
O zaman kadınlar gizliden göğüslerini ellediler. Güçlerindgönendiler. Bu yetti onlara. Ağ sallandı, balık vurdu. Taşanların ot kesen ön dişleri durdu. Kuşlar açıldı. Torbakana belendi. Ormanı bozduk.
ağır kadınlar denize karşı konuştular.Köşebaşlarında bakışlar kaldı. Adamlar kaçıştı heryerlerden.
Av bitti. Ormanı boşalttılar. Gelip dinlendiler.Uzun parklarda tükenmemiş geyik yoktu bugünlük.
Adamların bakmasiyle birden dirildi, güzelleşti, güçlendi kdınların saçları. Kadın kadın ısındılar, güvendiler, yörelene bakıp gülümsediler hatta. Kimi "Ha evet" dediler. Grektiklerini bilmektendi onların güçleri.
onradan en güzel unuttukları olacak anları dolduruyorlardı.
özlerin sözlerin dayanılmaz kösnüsü idi artık bizi burayaçekip getiren, konuşmak konuşmak
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 194/644
KANADA MENEKŞELİ İYİ UZUN BALKON
Aklım hep geçmiş yazlara değiniyor "sis basmış kıyılarda plak, garip, beyaz çiçekler" bir yer baktım
Uzun uzun arkama atıyorum üstü biralı ufak masaları, kâcapon fenerlerini "ben böyleyim"
Kravatlı adamlar girince o lokantaya kavunları gözlüyoru
herifler bir ufalıyor kavunlardan ıssız bahçeleri getirin"hızar sesleri duyuyorum birden"O bütün huzursuzluğumuz olan şehir boşaltıyor ayak sesi
mirlerini yorgun yüreklerimizeonra trenler kalkıyor "oh yaşadığım" o yazlardan kanada m
nekşeleri tohumlarını taşıyor uzun şehre bakan balkonla
Beni bırakın lokantada ama siz bu menekşeleri neye beslersişehre karşı uzun balkonlarda, ne eksiğiniz var ki sizin, imozayıklarmız, işte Seurat'mız, işte aşkçıl akşamınız sterlin, neye büyütürsünüz anlamıyorum
Neye o kırlar, o dövüşken o vahşi apaçi prensi, neye o derin fes almalar sürünüp duruyor kadın göğsünüze
Neye o balkonlara açıyorum kapınızıNeye büyütürsünüz anlamam "belki anlarım" ama bunları yüttüğünüz güven veriyor bana, bir yerlerim doğrulanıkanada menekşelerine tutkunuzu, onlarsız bir gün edemdiğinizi gördükçe "şehir"
Hiçbir şeylerim hep tamam olsa bile ben de beslerdim o m
nekşeleri yem verir sular büyütürdüm şehre karşı iyi uzbalkonlarda özgürlüğümü mü insanlığımı mı ilkelliğ
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 195/644
yi ki ay ay büyütürsünüz onları beni de kurtarırlar sizi de hir gökyüzlerini de, kim isterlerse onu kurtarırlar, yapr
taşrasından yeşil taşırlar durmadan şehre bakan iyi uz balkonlara
yi ki büyütürsünüz ay ay ayAdamlar toplandıkları vakit 13.30'larındı saat, koyu kravatl
bağlamışlardı koyu renk değil gömleklerine, tavşan ren bir içkinin içinden konuşuyorlardı, kesinsiz konuşuyorl
dı. Kanada menekşeleri şehrin rüzgârında. Ben olsam ik bir sulara bakardım. Kenarda masalarda duran sürahili lara. Ben, ben olduğum için öyle yaptım zaten. Oh, evfarkına varmadınız Mrs. aldattım hepinizi dinlermiş gyapıp kravatları. Aykırılığımız içinde bir kanada menekleri vardı bir de o sular, o gurbette, o aldatılmış, o ayrılmo içilme suları.
Gözlerimi elimle örttüm hazırlandım, kravatlı adamları bırtım, onların ansıttığı, diri diri yaşattığı ormanlara döndü
aşka ormanlara.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 196/644
196
İ G M A
Yaşatan gücünü seven ellerini ayırdetmiş durmadanParklardan boşalan fabrikalardan ve lokantalardanHer şeye uygun ve habersiz kesin bando mızıka kalabalığındEv adamları lâtince sulara başladığı zamanAydınlıkta üç kişi yanyana geçince beyaz sokaklardanKarpuz marpuz gibi yemişleri düşünüp rahatlayan
Dışarlıklı sularla ceneviz korkusundanMutluluğuna surlar çekmiş en sahi byzantion
O Kankentlerinde her orman sonuKorkup kapandıkça kanakoşan adamlardanSıkıntılı bira şişelerine bıkkın dadananElleri boşalınca kalemden tornadan kâğıt ve demir paradanDuyguları aşktandı çok aşktanMozayık göklerinde yabancı akşam kuşları falan filânBakır kapıları örtünce subaşıları son avcının ardındanznikli teslisçilerden ve adalarlı hekimlerden daha avutkan
Bütün kurtuluşu başlardı ondan
Bütün kurtuluşu ondan yani aşkî karanlıktan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 197/644
DÜNYADA*
Kent sabahıdır, bilmemek olmaz, çıkardıKendisiyle bir uğultuyu çıkarırdı sokaklara
ıkanmış o ağız kokularından, çoğalmalardanen bir susun, bağırmak benim işim
Ağırım, isyanlara doğruyum, yataklardanımüstüme sinmişliğin var
şe yaramaz şeylerin güzelleştirdiği dünyada
en bakma ey, mutlaka seslenmeliyimAşka hiç benzemiyen o yalnızlıktan
üstüme sinmişliğin varir eve girmek, orda yatmak, büyütmek bir bakışmayı
Dağınık dağınık dağınık eviçlerindeoplandıkça dağılan eviçlerindeen bir içkiydim herkesi geçerdimoplandıkça dağılan eviçlerinde
Direne direne gelen en diri ortaçağdanüstüme sinmişliğin var
Her sabah bir intihardır çıkışlarım, dünyadaüstüme sinmişliğin var
ürekli denizler, sürekli olmalar, sanki öyle birşeyn güzel kalan yastıkta bozulmuş saçlardan
irşeyi bırakmak, birşeyi almaya gelmek sonraonra yasak balkonları göz ucuyla ölçmek
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 198/644
Ben uzun zamanlardayım aslındaVazolar, ufak masalar, taşlar zamanındaBir nehir çoğalır giderdi sıkıntımızdanBir kent bu yüzden büyürdü, dünyadaBir ihtilâl ölüverirdi birden bizdeO sokaklardan
üstüme sinmişliğin varSanki bin yıllık sinmişliğin var
onuna vardıkça artan o konuşmalardanGüncelerin kestiği, ekmeklerin aşındırdığıDünyada
en birşeydiıı, bakılır sevilirdin
Tozların alınırdı, ürpertilirdinKonuşmak bizi çıkılmaz bir sokağa götürürdüBir yalnızlığa böyleKim varsa bir yalnızlığa giderdi, dünyadaKim varsa bir isyandı, dünyadaBütün çiçekler, bütün kelimeler bir isyandı
Ey bakın, ey bakın bakın bakınDünyadaNe zaman
Ben seni uyuttum, seni karıştırdım, seni şaşırdımBirşeyler akıp akıp giderdi, dünyada
Başvurduğum birşeydin, yalnızlığım gibiyanında sonsuz durduğum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 199/644
MAYA*
Anlaşılır gibi değildi adamınTakvim resimlerinde mayıs tutkusuBütün bir güldü sanki gidip gelenNeşenin hiç yakışmadığı gözlüklü ellerineNeşenin hiç yakışmadığı diyorum
Bir leyleğin hüznü anılırdı ancakUzarsa aşk suları
yavaşça akşama karışıyor. Seviniyor ve karışıyor,ce gülümsemesi, gözlükleriyle. Çatal bıçak sesleri
biraz saçları dökülmüş. Ak ve yakın umduğu yer. Bardaklar ve çiçekler. Ve balkon... Ve balkoAğlamak özgürlükse ve kimse yoksa, umuda döyordu bu cesur ölüm korkusu
Neşenin hiç yakışmadığı ellerinde...
denizden yitirdiğimiz bunca yerden sonra, büyölümler ve kahramanlık gerilerde kalınca, hiçbir yakışmıyan neşenin,
Hiç yakışmadığı ellerinde.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 200/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 201/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 202/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 203/644
Bir Kalır uzun resimlerde anısı sakallarımızınUrban içinde Üşüyüp Üşüyüp kaldığımızın
Bir Kalır yanık yağlar kokusu şehirlerdeUzun nehirlere binip uzaklaşmadıkça
Bir Kalır yabancı yataklarda o otellerMeydanlar heykeller sizin olmadığınız o her yer
O çok yalınç gerçekli gelip gitmeler
Bir Kalır uzun duvarlar ve onların dipleriBir Kalır Yılgın Adamların hep "Evet" dedikleri
Çok üşürdük hep üşürdük üşümekti bütün yaşadığımızÜşürdü ellerimiz aşkımız sonsuz uzun sakallarımız
Tükenir dağınık diriliği kaşıntımızın bir günBir Kalır uzun kitaplarda anısı çok Üşüdüğümüzün
ÇOK ÜŞÜMEK
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 204/644
UYANINCA ÜŞÜMEK
Kurutulmuş bir çiçektiniz sanki, göğünüzü getirdimKarşılıklı bakışan sulardan ve en iyisi
ırmayla süslenmiş bir eski zaman ceketi örttümstlerinize
sındınız, uyudunuz, ölmediniz gülümsemeyle
zun bir araba atlarını itiyordu veize baktım.Yaprağın bir soğuku yadırgayan yeşili ancak üstümüzdeydiDumandan karanlıktan uykunuz uzuyordu, sıcaktan
yuyordunuz...e evler birbirlerinden eskirlerse
e eskiden olmak tükenirse,e yalnızlığınızın bütün yakılmış mumları erirse,e sırmalı uykudan usul usul uyanırsanızorkmayın...
O zaman lokantalar var daha başkaAkşamla. Ve dindiren şarkısı kendi olmanın
üyük ve kesin cezalanışı yani sevincinUzun içkilerde, uykulu zehirlerde, bir yıl sonra ve her yerdeYaşamak yani,
ağırmak, gürültüler, geçip gitmesi bir beyaz resmin veökmek,izi titreten taşra aydınlığı yahut birdenbire
Karışıp yalanışıltısma yaşamanın hani...olgun gece, uzun ve yuvarlak gece ve o su
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 205/644
YAVAŞÇA OLUYOR ELLERİME
Susuz bir aklık başlayınca aramızdanyavaşça oluyor ellerime bulaşması,bir eksiyle yüklü minüskül H harfindenbir meydan çarpmasından,beni hatırlamakların
Bunlar bizim kızlarımızdırKara güller önlerinde karaaçları çılgınca ikiye ayrılmış,hiçbir şey eski açıklığında değil ki
yavaşça oluyor ellerime bulaşması,bir ot sesinden bir at akşamından,am şehir içinde, otobüs durağında,
birden ulaşılmaz gençlikleri her şeyin...Yapmayın... Nasıl inanırım eşitliğine!.Her yerde gençtir o Büyük Su.Kıyıdadır,boyalı sandallar ve sabah çocuğu kıyısmdadırKırları ve ormanı geçince hemen,ehir bitince yani çok kolay
yani lokantalar bitince sayın örtüleriyle,kuzuların danaların kıyma yapıldığı kasaplardan sonraelmalardan karpuzlardan biraz ötede
yani uzakta...hiçbir şey artık eski açıklığında değil ki
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 206/644
KURTARMAK BÜTÜN KAYGILARI
Sularsa akmak birgün birgün birgünBirgün dağlara çıkmak birer birer dağlara çıkmak birgünÇıkmak çıkmak birer birer birgün dağlara dağlara birgünBirgün birer dağlaraAh nasıl dağlara birgün
Ey yorgun atlar, ey geri dönenler, sayı bilmeyen çocuklar
Ey birgünÇiçek açmak birgünDağlara dağlara birer birer dağlara
Otları büyümek birgünBirgün köyler kentler yıkanık damlar geri dönmek birgünBirgün yeni dönmekBirgün dağlara çıkmak birer birer çıkmak çıkmak
u yürümek güneş bilmekYeniden orda otlarda orda yeniden orda orda
Bitkin bir gül bulmak ve geri dönenler birgünEy yorgun atlar, sayı bilmeyen çocuklarEy bütün hazır elbiseciler ey,Birgün olmak, küskün keşişlerden olmamak birgünDağlara dağlara çıkmak sular köprüler sular birgün çıkmakEski kaba arabalardan inip birgün çıkmak
Dağlara dağlara dağlara başka hiçBirgün dağlara
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 207/644
AKABAKAN
U n u l m a z
Derin, mavi gözlerdi bütün akabakan. Ak, büyük avcılardangizlenmiş bir geyikti.
O zaman bütün İstanbulistan Vizansiyadan kalan sarıdaydı.
Vizansiyanın rengi eski bir yapraktır.Düşünün bir surarkası sokağında binüçyüz yıl kaldık.Asmalar karardılar, öldüler,Çılgın taşralar gelip geçtiler
iz durduk, ölmedik.Atmeydanlarına sığmayan bunaltılar, marangoz tezgâhların
ardına sokulup, aslankafalı koltukbaşları, denizbabtasvirleri, meşin önlük, pergel, incirrakısı, evlilik, saat kve hadi bakalım adalara...
Üçyüzonsekizbinyediyüzseksensekiz parça gemi donattılarUnulmaz, deli bir âşığın kararmış akşamüstü dikildi önlerineDurdular.
Düşünün, daracık bir surarkası sokağında 1300 yıl kaldıkHiç çıkmadık, hiç çıkmadık, hiç güneş, hiç ağaç, hiç çıkmadık
300 hiç çıkmadık...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 208/644
208
Y a k ı n 11sı
Ey kahraman deniz, ne zaman düşünsem karşımdasın ölçüsüyalvaçlığınla!.
Ey en tatlı sevişlisi yaşamış kadınların!..Büyük karanlık çöküyor ve hâlâ eksiklerim var benim.Bu uçurumsuz ve deneysiz gidip gelmelerde.
"bacağıma bıçak sokuyorum. Etimin ağır ağır düzelmesyenilenmesini, onun o gizli ve kutsal savaşını hazla izlirum. Sonra bir daha."
Yabancı bir canın yaşarlığı hep köşebaşlarmda,doğumum, durmadan doğumum başlıyor benim...
Ey bilene bilene tükenen bıçak!.Bir şeyler yap,Eskimeden gökyüzünün kutlu maviliği...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 209/644
LLERİMDE BİR ÇALGI
ıcak mı? Sıcak mı? İçin de sıcak mı? Durduğun yerde misiYakalım karanlığın kıllarını, ıslansın, her şey ve böcekuzaklaşacak mı? Durduğun yerde misin? Dağılınca solgiğrentimiz su dumanlarıyla, sevişenlere, Bu bir iğrentiyumak yumak kıllara ve yapışkan sulara ve başkasız k
maya göğün altında herkes iki büklüm kaçışacak mDurduğun yerde misin?
Ak mı?
Dağıtır iğrentimizin rüzgârı dağınık suratları. Bir hadımlar nuçsuz yatmalarma dururlar. Oturur hain ellerimle kaşa
larım tombul sağrılı dişi atları. Dururlar. Ve esmerleşirlSaçları çocukluğumun kestanelerine uzar. Büyük kazanlda kolyeli insan eti kavururlar. Kokusu bütün kokusu şındırır balkonları, ütülü pantolonları, yatakta rahatlaPul pul dökülür iğrentimizin gökyüzü... Bir çocuklar a
belki çıkmaz sokakları. Pul Pul dökülür iğrentimizin göğ
Atlar, tayfalar, ağaçlar kendi dişileriyle birleşirler...
Kanın!.. Senin kanın, uzatır yapışkan geceyi bir tabakta. Boyuuzar, tırnaklarım kirli, tütüne alışmışım geri çeviremem. lerimde bir çalgı, caddelerde bir sülün. Büyük ölümün dişleri takırdar uzakta. Kopkoyu bir sislerin içlerine da
rım. Ne varsa bunda, böyle başkasız olmakta. Kopkoyu i ki d i l i i l i d l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 210/644
SLAKTI TÜTÜNLERLE SÜLÜNLER..
Bu karanlık bir şeydi!.. Bu karanlık bir şeydi!.. Bu karanir şeydi!.. Ne iyi!.. Kara bir yapıların ve ıslak sülünlerin önüe duygunluğuma bir şeylerin değindiği.
Islak bir halat atarlardı, boynuma, ıslak, iğrenirdim. yi!.. Yalnızlıksız bir ıslak halat, suları beni ıslatan. Bu boşl
aç kez kadın, kaç kez erkek. Kirletilmiş, ıslak yatakların altıizlenerek bir ıslak kedinin yavaş yavaş tüylendiği. Bu karanir şeydi. Ne iyi!.. Islak bir kadının etimi sevindirdiği. Bu anlık bir şeydi. Yaşanan!..
Bu karanlık bir şeydi!.. Ne iyi!..
Uykumu şeyler bulandırır. Eski, çuval, çuval, eski kapkn, ıslak...Kaç gündür soğuk ve karanlık. Kaç gündür ıslak...
Su geçer, götürür doyumsuz aklığımı ağaç köklerinin bierinliğine. Su geçer...
Bu karanlık bir şeydi!.. Ne iyi!.. Adamın ıslak tabaklaralataları geri çevirdiği. Bütün yeşilleri geri çevirdiği. Karanir şeydi, gözlerimin görmesi sonsuz tozunu giysilerin. Uyk
mu şeyler bulandırır. Ş.e.y.l.e.rL Ellerim koyu bir suların içinaranlık bir şeydi. Ne iyi!.. Sıkıntım ıslak ambarlardan boz
eraziler ve tahıllar... andırır.Ölüm tadında değil yattığımız Bir süs belki çocuksuz
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 211/644
Bu karanlık bir şeydi. Ne iyi!.. Birinin durmadan ıslata
yalnızlığını denediği, sularım toprağa aksınlar dediği. Bu ranslak bir şeydi...
Ey benim yengici sıkıntım!.. Uzun boylu ve ıslak atlabilmem nerelerden kişnediği...
Sen yitme!..
Sen yitme!..Büyük ıslantımı besle...Sen yitme!..
Otlar gibi kal, sülünler gibi kal, ıslak donlar gibi kal!..Sen kaldıkça!..Bu karanlık bir şey. Ne iyi!..
Sevmemek, tozlu, ıslak halılara uzanmak... Eski, çuval, tüyırmakların çamurlar çamurlar çamurlar çamurlar çamurgetirdiği...
Sen kaldıkça........ Ne iyi!.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 212/644
BİR BARBAR KENDİN TARTAR
BİR BARBAR AŞAĞLARDA,
EY Susam!.. EY Karanlık!.. EY Borçlarını Ödemeyenler!..en o ses misin en aşağılardan gelen!..
karıştırın bütün otları o aşağlardayıkın benim güvenimi,
oğuk bir at olsun seslendiğim ses, yıkın!..
ben koşarım aşağlara, koşarımyıkanacak boğulacak su bulsam...
EY Her şey!.. EY Beni Gülünç Eden Bitki Sapları!..
Sessiz katlanmalarıyla... İçimde ölmüş çocukları sallayanvazgeçilmez uğursuz şarkının salıncağı!..Ben durmadan en utandırıcı şeyleri hatırlasam.nasıl camsı gürültülerle olacak her şey,ve sularla,ve nasıl artık arınamaz kirlenmiş olurum o zaman, yıkın!..
ben koşarım aşağlara, koşarımyıkanacak boğulacak su bulsam
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 213/644
2 1 3
EY Bütün Kadınlar Uzak!.. Güneşi övmüyorum. Ve
kanım ne güzel akıyor... ıslak taşlıklarda. Sanki her şey,anki her şey!., katıyürekli karcıların, yani büyükecimenlerin
uzaklardan getirip sunduğu kanlı pahalı bir tabak...Ey Yanan Bir şey,
anan ve içilen bir şey,
aranlıktı kanım bir şey,üneşe başkaldırmıştı kanım (..... ) sanarak.
Ben artık büyük kıyıları boylasam.
ben koşarım aşağlara, koşarımyıkanacak boğulacak su bulsam...
y Kimse Yok!.. Ey Bir Mavinin UnutulmasındanArta Kalan!..
Y Sen Var mısın?..Y Olma!..
Ah, yağmur başlayacak
Ah, yağmur başlayacakAh, yağmur başlayacakAh, yağmur başlayacakAh, yağmur başlayacakAh, yağmur başlayacakAh, yağmur başlayacak
l d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 214/644
EY Sür Atlarını Bacaklarımdan Bağlayıp Karışık ölümsık
ııslakgülünçlüğü renkli camların!.. Bir göl bulacağız sonunddevelerin suyunu içip tuzunu bıraktığı,kirli ayakparmak aralarını yıkadığı cünüp adamların, burun
kıllı...Benim kanım gülünç ve kahraman lekeler bırakacak
öbürkülerin yanında,
amlar nasıl olsa kırılacakonra yatacağı geceye gidecek herkes
ben ne yapsam ne yapsam ne yapsam...
Senden Haber Ver, Ey Yaralı Kahraman Atlar!.. Ey Büyü
Yaralarını Yalayan Atlar!.. Otoburlukla kana karışmayan atlaarabanızı çekiyordunuz,
ygırlarınızı iştahla uyandıran kalçalarınızda büyük yaralar.Kuyulara eğiliyoruz, ve büyük övgüsünü yapıyoruz küç
yıkıntısının soğuk ışıklı kulüplerin, ve kara küplerin ve etekkısa, koltukları tüylü kadınların ve kötü dükkânlar
karanlığının...
ğilmiş, çiçek toplayan bir çocuk bulsam...
ben koşarım aşağlara, koşarımyıkanacak boğulacak su bulsam...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 215/644
AY ÖLÜR YILGINLIKTAN
Ay ölür şimdi. Yani ölmek!.. Uzuneski geçmişi bir suyun.arışmamak çirkin bir akşam olur ve tabaklarda.
Donar yemişlerde ispirtoYakılmaz ışık o saatlerde ispirto.
ülünlerin soğuk akşamlara döküldüğü o ovalarda
Kent uygarlığının akşamı otlara döner, küçük karaltılarmor evlerde soğuk sobaların uzayan küllerini dağıtır,aşralı bir çocuğun eksik bilgisinde.
Ay ölsün...
Ay ölür şimdi. Uzuneski saldırışlı, ağlaması gökyüzünden,
imsesiz ve hüzünlü bir at yelesi bakışları ve kösnüyeiç benzemeyen bir uzun,deniz kıyısı. İspirtoKalçaları dar ama ne zararı var, hacamatlı bir kadın,doğuramaz artık eski bir evlerde,ski bir savaş evinde ispirto
lleri boş sularda, karanlıklar ve yılgınlıklar taşıyanosta vagonlarını bulur,ülünlerin soğuk akşamlara döküldüğü o ovalardaüyük denize bakmak, mavi kalmak gibi,atarsa. Kimsesiz ve bir at
Ay ölsün...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 216/644
Ay ölür şimdi. Mağara tükenir ağan yalnızlığında geçmişleri
El yadırgar ayasını, bir şey yavaşça inerse.O hüzündür.Erken gitmenin ve geç kalmanın, uzuneski posta vagonlarınd
930 tarihli bir gazete bulmanın veşi gücü tütün kokan adamların.
Sülünlerin soğuk akşamlara döküldüğü o ovalarda
Adam bulanır ve bozar orucunu küfüre, ve pencerelerden bakıldığındinsel güçleri artar yaşlı kadınların, o yaklaştıkça
ardaklardave bir atAy ölsün...
Ay ölür şimdi. Belki girdiğin kapıdan bir gök müydü?Bir gök müydü ki başını eğdiğin, eksik bir ağız mıydı,ve
ir at mıydı? Sanki!..Yüzde üç buçuk faiz ispirto
Gitgide güçleşen simyası burda olmanın, ışıksız kapılarıngüneş yoksulu sahanlıkların sana verdiği ürküden,Birden alınan kentlerin dükkânları nasıl kapanırsa,
lülerle dolunca sonsuz ülken, ey Mağribî, kanının hiçuğramadığı bir yerlerinde, çadırları ve bir ağacı
ırakmanın sızısı.
ülünlerin soğuk akşamlara döküldüğü o ovalardaTıpkı kösnüye doymuş kösnülere benzeyince bir resimsiz kita
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 217/644
Gel dur önüme, sen benim sahiliğimsinL Isırdığım,ir kauçuk düşmanlığıdır!..aşamamız baştanbaşa senin övgündür,y kutsal bencillik!.. Seniırakmak niye?.. Suları ve seni bırakmak,
Niye?..
Aşkın akan suları, doyurgan yabanıllığı savaşların ve büyükutkular geçer onarıcı gölgende
y en gerekli yapısı tanrıların, Ben!..Nem varsa sanadır!., yıkılmış birlikler, kırılmış bardaklar
len kadınlar,
an.....
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 218/644
ÖVGÜ, ÖLÜYE
Yorgun bir askerkılığında ayakların vardı. Herkes. O, bir ay çiçeğidirayı ve çiçeği alınmış, sakalları artık tükenmişuzamaktan. Neden evleri yadırgamış ve barbargecelerine özlemli. Aslında her yeri uygun sarılara
ve otobüslere.
Ayakların vardı. Numarası bir kalıba uygun amarahatsız. Başta sabırsız ve kahraman. Sondageceyi uzun uzun bölen ve sonuna gitmeyen.Öbür ayaklan kışkırtmayan. Sakalları artık
ükenmiş uzamaktan.
Birdenbire o sabahlardı, peynirlerin kötükâğıtlara sarıldığı dükkânlardı. Önlüklükadınların sevinçsiz şarkılarla çocuklardoğurduğu, yaşamayı isteksizce uzatan. Aysız,
ve çiçeksiz vazgeçmelere boynumuzu uzattığımız.
Ölü,ölüye neresinden yanaşmalı. Donuk ve çekici, sonsuzölü. Bütün kumsalların ve asfaltların vekarantinaların, yeleklerin ve saat kösteklerinin,
gölgelerin ölüsü. Bulaştığımız bir şey. Her yönüimon mu kokardı? Vardı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 219/644
Yabancılar ve tırnaklar geldi. Bütün suçlar
övüldü. Pisliği göklere çıkardılar, katıldık.Ve dondurmalar dondu...
Sen belki de sonsuz bir çinisin, kerestelerinolmadığı, tabelâsız dükkânların ve uzayıp gidenduran bir zamanın... Tanrısal umutsuzluktan.
Suyu büyük bakraçlara konunca gökten korkan, seney, acemi duvar resmi, senin sakalların tükenmişuzamaktan. Kent özlüyor seni, para kazanansın,kırallar küçülüyor, para kazanansın, paraharcamaksın peynirlerin kötü dükkânlarasarıldığı o kâğıtlarda. Alış ölüye,
ölüye...
Ölü en güzel. En alışılacak. Ayakların vardı, korkak.Ellerin nasıl olsa yıkılmış gitmiş para saymaktan,cıvatadan, balatadan, üremesiz kadın okşamaktan,opraktan,
ağır gelişen, karşı koymayan miskin topraktan,ölü yiyici topraktan. Asıl ölüye nasıl yanaşmalı oopraktan. Trenler süslü, vagonların kopuk...
Ayakların vardı. Pisti yıkanmamaktan. Kutsal kitaprmaklarından. Her yanın pisti ölüye bulaşmaktan.
Birdenbire, o narlardı, dipdiri, umulan, sonsuz
erinçli ırmak boylarından bir adamın dışarık i i ü i h
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 220/644
"Küçük kuşlar gümüş parmaklıklar ardında
bütün atlar, bütün, bukağılandı,kimseler kormadı yanlış olmaktanölü unutuldu sokak ortasında...Ben hiç kırlangıç olmadım. Hiç sesim çıkmadıkırallar oturup içki içtiler,uyruklar oturup içki içtiler.
Alkol çünkü bir büyük uğraştıŞaşmayan bir sen misin uslu denizeölüyü sokak ortasında bıraktıkçoğalttık süpürgeleri ve tozlarıkandan ve kireçten resimler yaptık.
Üşürdük elbet hep ıslaktık..."
Sonra kanlarmış,sakallarıydı,göklerin cinsel andacı...
Bıkkınlık yürürse ayaklarıyla, o kıyıcı duygusugökler sofrasından artık olmamn, üleşilmeninbeş on paya, Tanrıya iğreti konukluk, talaşla tozyürürse, uzayan ıssızlığı işe yaramamanın, yürürse
ayaklarıyla, duralım ve bağıralım,
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 221/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 222/644
ve çöl yürürse üstüne ey,
ramvaylardan ve tartışmalardan korkan, ey Mağribî,ayakların vardı senin, pis ayakların, kaçmayayarayan,Senin sürülerin vardı Beytlehem kıtlığım otlayanuzlu ama fenerli, enlemli boylamlı denizlerinçinde kaybolunamıyan,
sen bir koyun gibi tuzların kokusunu sanırdınşe yaramazdın... Gazallerin sakin otlardı, tulumezgileriyle uyuklayan, senin ayakların vardı,alışmış, hep yürümesi ölüye...
"küçük odalarda, kuzuların otladığıresimler karşısındaoyuncaklar çocuksuzluktan hüzünlenirken
bir çocuğu döver yatışırdınsavaş yerine, alkol yerine
güçlenirdinsarışın gözlü, hazır, büyük kafalı..."
Gemilerin uzun uzun taşıdığı bir ölü..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 223/644
ERZİLER GELDİLER
erziler geldiler. Kırılmış büyük şeylere benzeyen şeylerleaha çok koyu renklere ve daha çok ilişkilereir kenti korkutan ve utandıran şeylerle.
Kumaşlar bulundu ve uyuyan kediler okşandı. Sonrasonsuz çalgısı sevinçsizliğin.
Çay içmeye gidenler vardı akşamüstü, parklara gidenler deDuruma uymak kısaltıyordu günlerini artamayan eksilmeyen bir hüzün
orgun ve solgundular, kumaşları buldular, kenti doldurdulaO çelenk onbin yıllıktı, taşıyıp getirdilerÖlülerini gömmüşlerdi, kalabalıktılar, tozlarını silkmediler
ütün caddeler boşaldı, herkes yol verdi,
"Tanrıtanır kadınlar ve cumhuriyetçilerpiyangocular, çiçek satın alanlar,
balıkçılar ağlarım, paraketelerini, ırıplarmı, oltalarınızokalarını, çevirmelerini ve kepçelerini topladılar.
Sigaralarım yere atıp söndürdüler sigara içenler."
ir şey vardı ısınmaz kalın kumaşların altında, kesip biçtileratron çıkardılar, karşılaştırdılar,
Katlanılmaz bir uykunun sonunu kesip biçtilerarkılara başladılar ölmüş olan bir at için
Makaslarını bırakmadılarekleniyorlardı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 224/644
Tüylerin karaparlaktı. Koşumların,
kokulu yağlarla ovulup parlatılannasıl yakışırdı sağrılarına ve göke.Göke bir ululuk katardı sonsuz biçimin, at!
Toynaklarını liflerle ovardıkSenin karaya boyanırdı koşuşunUyandırırdı bütün karaları ve denizleri.
Çılgın kişnemeni duyardık sonsuzun yanıbaşındanNe güzel gözlerin vardı Kara at!Binlerce kişi, çocuklar, kadınlar, erkekler görkemli yahutdarmadağın giysileriyle herkeskörler ve cüzzamlılar,
bütün kutsal kitaplar kalabalığı,ermişler, kargışlılar ve günahlılargebe kadınlar, vâz edenlerve dondurmacılar ve at cambazları vetecimenler ve kıralcılar ve gemicilerleTanrıtanımazlar ve tefeciler ve
yalvaçlar..ormanlardan ve kıyılardan ve kıraç yerlerden gelmişsenin mutlu ovanı dolduruphaykırırlardı.Büyük sesler içinde sen, geçerdin..."
Terziler geldiler. Bu güneşler odaların dışındaydı artık.Herkes titrek ve sabırsız titrek ve sabırsız evlerinde
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 225/644
"Ey artık ölmüş olan at! dediler
Senin eyerin ne güzeldi.Dişi keçi derisinden, ofir altınıyla süslüNasıl yaraşırdı belinin soylu çukurluğunaSeninle öteleri ansırdık.Öteler, baklanın ve pancarm duyarlığıKedinin vardığı erişilmez kişilik
Güneşli bir damda,içimizden gemiler kaldırırdın,Suyunu büyük şölenlere tazelerdikBayramımızdın. Kuburlukların
bütün kişniş ve badem doluydu.Şimdi dar dünya
Ölümün büyük hızı kesildi."
Terziler geldiler, Ateş ve kan getirmediler.Hüzünleri kan ve ateşti ama. Uğultulu bir şeyEkspresler garlarda kaldı, ilâçlar çıldırdılarKenti bir baştan bir başa dolaştım, tıs yok
Bütün odalara dağıldılar. Sürahiler tozlu, pabuçlar kurumuşyerlerde kırpıntılar,
"oyulmuş yakalar, kolevlerinden arta kalanlarvatka pamukları, verevine şeritler, kopçalar,düğmeler, ilikler
iplik döküntüleri, kumaş parçalan,karanlık akşamüstüleri e sabahlar
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 226/644
"Ey artık ölmüş olan at! dediler
Koşuşun büyütürdü dünyayı senin!Sen nasıl da koşardın.Biz güneyde yatardık, sen koşardınHangi at güzelse ondan da güzeldinKuyruğun parlak savruluşuyla bölerdi
bir karaya göğü
ve yüceltirdi, ince bezekli kuskununu.Gemin güzel sesler çıkarırdı güzelağzında,herkesi sevinçle haykırtan.Başın yaraşırdı düşüncemize vegözlerine saygıyla bakardık..."
Terziler geldiler. Durgunluktu o dökük saçık giyindikleriYarım kalmışlardı. Tamamlanmadılar. Toplu odalarını sevdilÖlümü hüzünle geçmişlerdi, ateşe tapardılar.Kent eşiklerindeydi, ağlayışını duydularKestiler, biçtiler, dikmediler ve gitmediler,
iğnelerine iplik geçirip beklediler;
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 227/644
"Ey artık ölmüş olan at! ded iler
En güzeli oydu işte, yüzününsavaşla ilişkisi.Boydanboya bir karşıkoyma, dengeve istekli bir azalma. Onu bilirdik.O ağaç senin kanınla beslenirdi,hepimizi besleyen.
Bir ülkeyi yeniden yaratırdı şaşkınlığımızsenin karşında,alışverişin, alfabenin, iplik döküntülerinin veher şeyi düzeltmeye kalkışmanın yok ettiği..."
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 228/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 229/644
H e r PAZARTESİ
(62 67 NOTLARI)
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 230/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 231/644
ÖNDEYİŞ
akşam, azıcık!., alnımın azıcık yüksek kaldığıâstiklerin, benzinlerin, bonoların azıcık ufaldığı
Bir odada, azıcık!., günlükten ve grevdenNüfus kâğıdı, terazi ve peynir beklemekten
Ellerimle koparıp aldığım, sahip olduğum ışıkBir odada azıcık!..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 232/644
BAĞLI KALMANIN YERİ
Akıyor şarkısı büyük bedenin,Kovuşturulan şarkısı. Bir meydanaHep meydanlara. Meydanlara.Nasıl bakıyorsa bir koltuk bir duvara,Başkaldırmanın sınırlandırıldığı bir dünyada
Akıyor...Kovuşturulan bir kan gibi.Bir pasaport, bir okyanus ve biraz uçakVe biraz ilkel şarkı,Ve biraz "geçmiş yazlar, kiraz ağaçları"Neyi kurtarabilir.
Kovuşturma. Suçlu ve atak...ki taraf da kararlı. Ve atak...Akıyor kan gibi, büyük şarkısı, kan gibiBeden akıyor, kendisi akıyor sulara,Yadsınan beden. Olebilen.Başkaldıran...
Tek başkaldıran...
"Yatılan bir yataktan kalkmak,Mektuplar açıp okumakBiraz çocuklar sevmekDaracık katlarda oturmak
Biraz kutsal kitap okumamakDuvarlara resimler çakmak
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 233/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 234/644
BİR DUYMAK
Eylül karmaşası!..
bir solgun geminin belirsiz su kesiminde,kendisi hatırlanan bir soğuk, bir soğuk ki,ve etlerin,
sonuçsuz bir ayaklanmaya yöneltildiği bir akşam,bir akşam kikendisi hatırlanan bir alkol ve bir okulkendisi hatırlanan beyaz yahut mavi bir alkol.
Ölüm aşka bir karşılıktır ve aptalca,
sapsarı boyaları evet boyaları o bazı resimlerinbirtakım resimlerin.Kalabalıklar ve dönemler vearınıp gitmeye çalışan bir ölüo solgun geminin su kesiminde
o güzel imgesi mutsuzluğun, Karşısında alkolden utandığım Portrait of an unknovvn
Eylül karmaşası!..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 235/644
SON ÜÇÜ BEŞ
"Son çamaşırları ipten aldılar,çorapları ve patikleri ipten aldılar.Nasıl olsun? Onlara göre değil.Bu böyle bir karanlık iyi. Her şey ölü!..Gibi.
Çizmelerin ve pudraların düşkün göründüğüve ayaltında alım satımın.Üstelik,Çocukların bile diabetis mellitüs'tenöldüğü.
Ey yaşlı kararsızlık, anla tenhalığını,
korkunç sessizlik,ve işte son akşam saatiyıldızlara geç kalmış olmanın."
Hepsi geldi yerlerini aldılar memesini tutan bir kadın çocuksuzluğunu ve memesizliğini tutan bir kadın
çocuklarını andı ansızın başkaları katlanır metrelerini ceplne koydular ölçtüler biçtiler öyle koydular gök onlarddı Toplantı üçe kadar sürdü yani üçe kadar toplandılar belki de üçü geçiyordu ama onlar üçe kadar sandılar Karşılıklı olmak yoktu karşılıklı değildiler tek ya olmak ya olmamak yoktular yok gibi vardılar
Artık su geçmişti (bir anı sanılan su) yapılarbitmişti Ah çirkin sonuç
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 236/644
Kıyılardan gelen gelin, ne güzelsin!..
Ne güzel bir alayın var ardında. Ne güzelsin!..Gelişin, o sonsuz biçim!.. Seni övmeliL Yaşadığımızsın,gizlice...Göklere, dumanlara, sertliklere karşı, seni övmeliLMutlu gemilerin son akşamı, son dirlik!..Son belli belirsiz umutsuzluğu yaralı kalplerimizin...)
Son bayrak Hurmaları ölülerini ve gömecek olduklarınıandılaOturum üçte bitti yani tam üç'e kadar toplandılar Ah, yaralı kalpler
belki de üç'ü beş geçiyordu ama onlar üç'e kadar sandılar
"Birden. Çamaşırları ütülemediler, buruşuk.Artık nehirler mi kapandı... Ne yazık!..Sahi, bir resimden. Artık. Mutluluğun ayıp göründüğü birden geçip yiten son eski zaman.
Son akşam saati. Son buğu. Her şeyölü. Öfkenin sonsuz bir anlam gibigöründüğü. Çocukların bile öldüğü...Son."
Oturum nehirlerden konuşularak bitti üçte evet belki
üçü beş geçe belki üçü beş geçe d l d t l ö l di
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 237/644
Nehirler,
kapanınca saat kaç?.. Üçü beş!..Bu son muydu?.. Üç'ü beş?.. Ne yazık üç'ü beşe...Bir daha yok mu üç'ü beş?..Demek, bu, son üç'ü beş!..
Senin salatanı seviyorum sevgilim,geceni de,
Demek bu son üç'ü beş?.. Geç kalmayalım, çabukolalım!..)Ne yaptılar?.. Ah sonsuz sonuçsuzluk yaşlı kararsızlık ne yaptılar ne yapardılar Oturum üçte bitti Belki üç'ü beş geçe Ne oturdular
söz istemediler yakındılar inandılar
"Sakin akşam kimi olsa götürürdü bir yüzün,
bir diri hüznün ağır ağır öldürüldüğükimin öldürüldüğü.
Son akşam saati. Bitmez sevecenlik.Yıkanmış çamaşırları giydirdilergiydiler.kadehler ve çatal bıçaklar, kunduralar ve
bir şeyin sadece kendi anlamında görüldüğü..."
Gece geldi gelmişti sevindiler oturum bitti bitmişti ö i t dil ö l i l di ü kü
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 238/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 239/644
ÇAĞDAŞ YERİ MIZRAĞIN
Tam mızrağın deldiği yerdi, birden parladı. Odadaİlkel bir silâhın birden çağdaş olduğu. Kanla.Bir sızı. Sağ elimde bir haritaydı. Kanla.Aranan bir şey Kan. ve Benzin istasyonuUzaktan geçiriyorum anısını, Sallanıyordu
Anlamadığım bir şeydi. Sallanan...Bir duvarın birdenbire ak olduğu.Ey benzin istasyonu.Aşklar bitti sevinçler bitti, ey orman!..Aklık gibi, ayırt edilmeden taşınan.
Gelir şimdi ölmüş bilinen bütün şarkıcılarBir uygarlığı yeterince anlatmaya. Bütün şarkıcılar,Flâvtacılar flâvtacılar flâvtacılar.Beklenen hangi utkudur, ey orman!..Hangi? O giyimli yabancı adamlardan.Hangi çağdaş uykusuzluk, ey orman,
Alkolün yarım yamalak tesbit ettiği akşamlardan.Bir caddede, bir çılgınlıkta, bir duvar önündeBir uyanış gibi kendiliğinden taşman. Bütün herkeslerin "ihtilâl" diye
ortalara döküldüğü bir akşam Bir yanlış gibi kendiliğinden taşman. Ey orman,
Bütün imamların ve kardinallerin çıplak olduğubi i bi b t iğ tiliği ğ
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 240/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 241/644
KUŞUN YERİ BEKLEMEK
Bir yerden bir yere giden adamlarBölüşüp bir prensesin yaşamasınıkadınları çamaşır yıkamadılarO sonsuz çalgılar, sonsuz duvarlarTanınmamış kimlikler, üstelik yaşanmamış, kuşun
yeri gülmek. Ve damlar ve bacalar tüten damlar.Yaşanmış bir dağ yolu, mermerden, çamaşırdanAra sokaklarda bilmeden yaşamak taşıyanBir yerden bir yere giden adamlar. her şey düzgün sanılır bir trende hızlı bir trende
uykusuzluk, suçlar, kahvaltı üstüne kahveler kahveler
her şeyi ölçüsüz kılan o büyük oteldi. bir sokak başıydı belki, belki bir türbansonra sular, kokular, faturalar. Hep.
Bir yerden bir yere giden adamlar,bir küçük kuşun şaşkın uykusunda sıralandılar.
O sonsuz duvarlar. Sen beni öv!..Bir kuşun uykusu nasıl incedir.Kıvırınca boynunu o sonsuz karanlıklarave kaçar sonsuz üzengilerden kuş.Dağdan... yatan bir adamın sonsuzsoğukluğu
Kedilerle birlikte. Artık,Kimin anısı olur bütün gelecekler Bir anısı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 242/644
242
Karşıtlığın anlamında, yüksekten
Bir yerden bir yere giden adamlar.Ekleyip, durmadan ekleyip.. bırakınca parkların ışıkboyalı sularınıOnlar. Artık sonsuz avcılarıdır kelebeklerin.O. Hiçbir şeyi anlamayan. Şehri. Örneğin,kurşuna dizilmeyi. Hem itilmeyi, hem sevilmeyi. Hem
bir sıcak yaz günü denizde ölününce. Denizde bütün kötülükler ölmeyince.Sabah, sen her şeyi biliyorsun!..O uzaklaşanın yeri tutulmalıO adamların bıyıkları varsayılmalı. Kinlerive çocukları. ölmeseler bıyık bırakırlardı
Herkes ölürken ki herkes ölür Bir yerden bir yere giden adamlarBölüşüp bir sıkıntı yolculuğun uzamasını...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 243/644
AHDİ ATİK
tekvin
ve öyle bir yaz geçirdik Tanrının BahçesindeBozuk paralarda sinemalarda gerçeklerde
Uzak görüşlülüğüne inanıp suların her şeydi tazeyalnızlığımız değil
bomboş ellerimizde sonsuz düzenleranlaşamadık erinçin ve karşı koymanın gerekçesinde
korkusuz belki ama umutsuz değil ve uykusuzaklımız kendimizin yapacağı bir şeylerde
dünyanın bütün saatleri onikilerde
her şeylere bir başlangıçtık ve bir sonduk
ve kimbilirdi aşk nerde oteller nerde
biz bir acıydık acımız idi bütün fenerlerdeve kimbilirdi aşk nerde oteller nerde
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 244/644
indik ve yorgun argın ve saygımız idi yok
boşalmış istanbulda gökte ve her yerde
dünyanın bütün saatleri onikilerde
bir nefesin bütün uykusu kendini yontu sanan bir taştıyalnızlığımız değil
bütün çocuklar uyudular gelinler ere vardılarsonra bir sabah ölmüş olduğumuzu okuduk gazetelerde
kimbilirdi aşk nerde oteller nerde
ah, büyük gök yoksulsun suyumuz bile değilsinve maviliğin ve karanlığın ve karşıtlığın nerdeah yüzgöz olduğumuz sanki karımız denizve karşımız ve arkamız ve her yerimiz
kimbilirdi aşk nerde oteller nerde
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 245/644
245
öç
uzakta. Kimsenin ölmediği o yerdeUzakta. Hayvanat Bahçesindedoğurur kendine aykırı filyıkanmaya su dağıtılırdı, herkes,kendi akşamını çıkarırdı karanlıktan.
Kargış, o güzel bitki, ona tapardık!..Kalabalık ölülere dirilere bölünürdüUzakta. Çok kesilen kâğıtlar ülkesinde...
ular o yanlış kökleri çürütürdü.
ve kimsenin hiç görmediği yerde,onun bir kan tadı idi sesindebenzin ve banka dağıtılırdı, herkes,göçen, yerleşen bir şey değilherkes kaçışandı yalnızlıktan.
Kadınlar erkeklerle idi, yalnızlıktanherkes herkesle idi yalnızlıktan...
Kargış, o güzel bitki!
ve sonra duvarları dibinde ölünürdü.Ölüm idi kolayca yenen kişiyi,
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 246/644
levililer
... saçlarınızı ve tırnaklarınızı büyütünüz dedilerbüyük olsun,büyüttük...ve trenlerde gidiniz ve otobüslerde ve gazeteokuyunuz!..
ve hep gidiniz!..
ve atlar ve tüfekler ve sözler eskidi bir gün.O gün. Artık büyüdünüz dediler...o gün artık büyüdünüz dediler...
... ve bir gün yalnız kalındı bütün ilişkilerdeve kimbilirdi aşk nerde oteller nerde?..
Eğlendik köhne uçaklarla, kokulu sabunlarla yıkandıksaçlarımızla, yeleklerimizle kıvandık...
O yağmakaranlık büyürdü durmadan,"Yalnızdık, Kimsesizdik, Bağışlanmalıydık..."
Ama kimbilirdi aşk nerde, oteller nerde?..
... şeyi indirdik, ses, boş, adı biryerlere yazıldı,
eskiyen nesi varsa onundu, aldı yürüdü, gene de...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 247/644
sayılar
Nasıl çoktuk iyiydik, nasıl kalabalıktık boldukBir tuz ve bir sakal.Durakta...
Yaşayan bir kediye ağıt. Sonuç.
Sevinçli şapkalara, tüylü kumaşlara, bir adamın sonevine bir çalgıdır bıraktığımız. Sonuç.
Ey ey, siz, bütün gemilerin kocaman kaptanları. Sonuç,ey en güzel ölügemici.Sinemalar, defterler, yollar doldu bizimle.
Gelişen bir ağıt.
Askerler ve mızıkacılar için. Sonuç.Kimbilirdi aşk nerde oteller nerde..Artık ellerimiz kimbilir hangi güvertede, karanlık
geceyi bir suyla açıklamaya uğraşıyor. Sonuç.
Gelişen bir ağıt.
Ben ll 'l e gideceğim sen 17'yle mi?..Sen beni seversin
atlar öldüğünde vek b k l bil
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 248/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 249/644
ve bir post bir bedeni ısıtır
bir kentte güneş battı mıydıbeyaz eller işler ve lokantalar
ben iki kişiyim dövüşürüm durmadan
y çılgın durak kalın
övmemi bekleyin ve kaimller ve ayaklar ve kıllar kaimüyük bir şeye geliyoruz bulut gibiaklanan ve güvenilen bir şey
herkes ölürken herkes kalırken bile kalın
kimbilirdi aşk nerde oteller nerde..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 250/644
ATLARI SEVEN BİR ÇOCUK
Bir güneşlenmek yeri!.. Deniz. Uzak anımsamalar!.."Haziran bu yıl da geç gelecek, biliyorum."Sizin burnunuzda bir tütün kokusu, her yerinizdeBir tütün kokusu,Bay deniz kestanesi.
Ve uzaktaki şemsiyesi bir balmumu arısının...
Bir güneşlenmek yeri!..Gazozlar hâlâ sıcak, hâlâ öğleden sonra "ne iyi"Demek hâlâ yakınmaya hakkım var.Kelimeler soluk. Bir şey mi yapmalıyım?
Evden mi kaçmalıyım?(Saçlarını taradı, güneşe baktıKendi sürecini yaşayan bir bakla)"Gel al güzel deniz aygırı, yaman pegasussonsuz kargaşamı."
Atları çok seven bir çocuk...
"Senin resmin var ya uzayıp gidiyor duvarlarımdaMarionetshire'da Harlech Castle'ın batı kulesiAşağılık zapartasıyla amcamın."Bir sülüğe can çekiştiren eski geçmiş, eski eski
ve tuzda ölüm,Sardunyayı sulayan eski eski
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 251/644
“Amca"
Nasıldı iki tekerlekli arabalar..."Senin bildiğin bir şey var, bana demiyorsunSöz gelişi aldım bir kayayıBir kayayı ne yapmalıyım, demiyorsun...Oysa ben senden daha çok şey bilirim büyücüler üstüneEvine sadece geceleri gelen ve sıcak şaraplar içen..."
Surları yıktınız mı, akşamSarı bir başlangıçtır, gitgide karaya dönen.Karaya ve çocuklar bile, ve küçük yaramazlıklar bile, ve hak"Siz bize hiç inanmadınız ki, hiç inanmadınız ki, hiçOysa bir aktır karaya dönen, oysa çocuklar daha lirique'tir
Shakespeare'den. Sonra,Makedonya falanjistlerinden daha kahraman..."
Beyaz atm gölgesi, sen dur!..Artık bir aldanışa kanmayan gözlerimden. Dur!.."Duvarlarım,
Gel al cepkenimi güzel at, duvarlarım bütün senin olsunDuvarlarım, bütün ukalâ resimleriyle, babamın sıkıştırdığı,Babamla annemin kavgalarından ufak bir kırmızı,Ufak bir kırmızı, duvarda, ufak bir kırmızıUfak bir kırmızı..."Yemeğe!..Evdenm i kaçmalıyım? Kaçmamalıyım
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 252/644
"Hiç anlamadığım Mondrian, serzenişçi Matisse
Bulanık Siyahkalem, hergele Miro,Atlar gidiyor..."Sonsuz bilincine yaşamanın.O atlar."Sonra gazeteleri görüyorum, bütün gizleriSavaşa başlamak gerek galiba.
Yarın. Yarından tezi yok. Baltamı ve bıçağımıve Atlarımı..."
"Amcam kravatını düzeltti, babam eski bir evde.Bir yepyeni kıştı ıslıkları değerlendirenNe eğlendik ne eğlendik
Elbisesi çok eskiydi..."
Ne akşamı? "baba"Haziran gecikecek biliyorum...
"Ama başka bir şeyi de değiştiriyor,
Atları atlarıAtları..."
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 253/644
KADIRGA
K e n d i s i
Bir şafak artığı gibi sanki yoktu. Kullanılırdıİçkisi ve eti kötüydü, TanrıÇabuk kocaltırdı kadınını...
G e ç m i ş i
Kahraman kadırga. KadırgaSonsuz yüzölçümü...
Aşkları ve savaşları birimleyen.Karaların ve denizlerin ve kadınların en sıcakYerlerini bilen.Hayvanların ve makinalarmBütün sonuçları başlangıca bağlayan, kahraman...Çocukluk ve olgunluk ve ergenlik sularından
Başarısız bir deniz akşamına hiçbir şeyi kalmayanEn başarısız bir deniz akşamınaElinden almmış bir akşama(Anısı bir otobüs yolculuğudur, biraz yaklaşmadırBiraz gölgeler ve askerlik)Başarısız bir kahraman
Kadırga!..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 254/644
2 5 4
D e n i z i
Zamanı ölçen makinalarlauzu ve üzüm kütüklerini ölçtüler,
ve insanıçocukları ve tüfekleriiş karınlı çocukları ve gürbüz tüfekleri...
V a k t i
Karışık bir yadırgamadır orda burda, şehirlerdeCoğrafyada.
skenderiye feneri dolaylarında tuzsuzlukturve dayanıksızlıktır japon denizinde,ve her yerde aşkı cinayetlerle küçümsenenkötü tütünler içipzehirlenen.OL
Kahraman kadırgaAyakaltı meyhanelerinde.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 255/644
255
S o n u
O sürer. Pirinç çivili bıçak sapları gibi.(Bir akşamüstü otobüsten indim,gittim bir denizin kıyısına oturdumbir herhangi denizin.Bir hazin ve hazırlıksız oturdum.
Ellerim sularında.Hazırlık bir savaş çantasıydı ancak, sırtımdaydıÇantama çamaşırlarımı katlayıp kodum.245 bin 890 bin falan...Zayıflığım bir mayıs sonu akşamıydı sankiBiraz serinlik, biraz demode etek.
Ucuz bir şarabın herkese verdiği ucuz şaşkınlık Birlikte çıkmamıştık, sonra buluştukPantolonumun düğmesini ilikledim, kravatım yoktudüzeltemedim... Dedim ki, Ellerim sularında...) önce omuzluklar, kusursuzyenilmez ve kesin bir şarap ısmarlar gibiyahut kurşuna dizer gibi, kesin Öyle kesin, alıştığı bir şey.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 256/644
Su kesiminin hemen altında
Tam onun işe yaradığı yerde, çağrıldığıyosun tutmuş dümenin yanında. (Deniz bana uyanıklık verirdiazdı ama verirdi.birden sarılırdı karanfillerFi otları, deniz böcekleri,
Birden bütan kokuları, bir damarda.)
Satın aldıkça güçlü veMutlu. Satın aldıkça...Yoksa kahraman.Akşamlara doğru her zaman kara...
Şensin, kahraman kadırga!..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 257/644
ÖLÜ YIKAYICILAR
ö l ü m ü n b i r i n s an d a d oğ r u l ad ı ğ ı
İyi ki geldiniz burada bulundunuzHer şey öyle uzun, biz soğukuz veöyle solgunuz...
Perdeleri kaldırdık. ÖlümIslaktı dünyada. Denizsiz bir salı günüydü.Camlan açtık, öyle kaldı artık.Denizsiz bir salı kimler için önemli?Ölü, boşluğumuzu doldurdu birden,
Kolasız, yakışıksız (ölü yıkayıcılar gelince)Sigara masalarında, tenteneler,duvarlarda aile fotoğrafları, ölüye uygunsuz.Camları açtık, öyle kaldı artık. Tâ ki,bir kadın su içsin evinde. Adın biravunmadır omuzlarımda ve anlağımda, büyük su
Bazan bir ölüm büyük bir yadırgamadır şehirlerde.
"Geldiler. Büyük ocaklarım kurdular bir atı ürküttüler ve yusufçukları.Denize gitti onlar.Ölünün çenesini bağlamışlardı, uzattılar.
Karnına bıçak koydular, kara saplı aradılar. Apış aralarını sildiler, temizlediler.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 258/644
Sokak başlarını tazelediler bitkin sonuçlar
— Bir de fonde de pouvoir, nasıl ölür kimbilir?ayaklarını yıkadıktan sonra. Umulm azTersaneden bir işçi, bir otelden bir garsonve benve bir su.UzungaıTar, uzunavlular, uzunsessiz
Yitirdiğimiz o son duyarlık, o sessiz başkaldırma ölümeve kaçamak bir bakış, çekici külrengineölünün ağzındaki.
"Uzun sessiz ölüyü yıkadılar.Direnmedi. Anısı tükenmedi. Sürdü."
İyi ki geldiniz, burada bulundunuzHer şey öyle uzun, biz soğukuz veöyle solgunuz...
ç e k i c i d ü z e n s i z l i ğ i b i r ö l ü y e g i t m e n i n 1935'tebir akşam, bir salı akşamı sanırım ahah ben şalakım biraz galibaKafiyeye ve ölüme inanırım.
Bütün sular bir geçmiş'tir, bütün incelikler.Tchoban Kolonyası ve karpuz lâmbalar.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 259/644
Bir adam işiyorsa tam bana ve ölüme göre.
Bir mermer zamansız ansınıyorsa.
"O gece trende sendikalar ve ölüm ve deniz kapkara hayatını yaşarken deniz karave kadınlar evliliklerini
ve polis gizliliğini Bir kentten bir küçük anı ve akşamüstü lehçeleri.."
1935'te bir akşam,Sarı bıyık, dar, istafilina ve sekiz düğmeli gocuk.
Ölüm her şeye çok uygun, aldanmaya katlananave çok gevşek.
"Öliiyü yıkadılar Direnmedi. Anısı sürdü. Tabutuna koydular.''
İyi ki geldiniz, burada bulundunuzHer şey öyle uzun, biz soğukuz veöyle solgunuz...
t ü k e n m e z k a f i y e n i n k a z a n d ı r d ı ğ ı
Ölümden konuşulacaktı elbet, hem de durmadan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 260/644
"Eğlenelim gel gülüm
Önümüzde bak ölüm Sen bana bir vido çek Hızlansın deli gönlüm Eğlenelim gel gülüm."
Ölümden konuşulacaktı elbet. Çünkü ölüm
Son çare değildi mutluluğa.Savaş yeniden anlamlanıyordu. Bir eski bahçedeBir eski trende ve bir eski zamanda.Bir eski zaman,O hain tutarlılığını kabaca hatırlatmadan.Bir ölünün ilk akşamıydı birden dünyada,
Zaman bir tedhiş miydi, aldırmadım,bir tedhiş miydi, aldırmadım.
Sizi bir yerde görmüştüm öyle sanırımSizi bir zamanda görmüştüm öyle sanırımTerbiyeli ve saçlarınız kıvırcık değil
öyle sanırım.Ben iş kovalarım orda burda. Baremliyim, orda burdaSicil numaralarım var orda burda. Belki oralarda
Belki Yeşil Ördek meyhanesinde. Belki bir karakolda,Belki bir ölüm ilâmnda.
Oralardadır.Hep anlamsız şiirler yaşarım, karanlık, orda burda
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 261/644
Evet belki Yeşil Ördek meyhanesinde, 1935'te
bir akşamüstü lehçesinde, çok uzak, çok beyazçok ıstakoz.Belki bir karakolda dövülürken,Belki bir benzin istasyonunda,Yağlarda, mazotlarda.
Deniz uzar şimdi mavi haritalarda, uzamalıdır.Oysa ne gereği var ölümden konuşmamanın, birazBöylece biraz daha yoğun yaşar olmanın, birazkafiyeli. Ne var?Sadece korkuyorum biraz, yani korkağıyımBir güzel sonuca uygun olmanın...
"Ölüyü yıkadılar. Direnmedi. Anısı sürdü.Tabutuna koydular. Direnmedi.İmam yakardı, el kaldırdık.Sordu. İyidir, dedik.”
İyi ki geldiniz, burada bulundunuzHer şey öyle uzun, biz soğukuz veÖyle solgunuz...
Ben hep biraz aptalımdır deniz üstünde, denizakıllıdır da ondan.
Hiçbir şeye bağlı olmayan kendi, çekici sorumsuzluğu.Bir gemi gider gider ve deniz yaşar böylece
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 262/644
2Ö2
Biliyorum, biliyorum
Ölüm için şimdilik yorgunum.Yani herkes kadar son çarşıya bakmadan.Bir deniz ufalır ölüm karşısındaBen ölümü bir kente övüyorum. Bir küçük çocuğa,Sokakta ezilen, parçalanmış başı ve alfabesizabıtlara geçmiş
Her gün değişen şarkılarla avunan, her gün ısmarlananGazoz!..Lodos büyütüyor deniz maceramızı ve deniziVe küçük mescitlerden büyük camilere koşan bizi.Ve kafeteryalarda paramız yetmeyince, bizi...
"Ölüyü yıkadılar. Direnmedi. Anısı sürdü.İmam yakardı. El kaldırdık.Sordu. İyidir dedik.Omuzlarımıza aldık götürdük."
İyi ki geldiniz, burada bulundunuz
Her şey öyle uzun, biz soğukuz veÖyle solgunuz...
on lar öy l e i k i ayn ı görüntü b i r b i r i y l e ç ak ı ş m ı y or b i r t ü r l ü
İki şeyin birbirinden ayrımı vardı o zaman
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 263/644
Bu tren kaç sterlin bayım?
Sanırım 1935'te bir akşam.Bu tren ne kadar kutsal bayım?Yani kaç dolarlık mı?
"O mermerden hatırlanır artık, bir dağ evinden çıkan evli bir adam gibi.
Ve gizli bir suçtan bir parça kişilik çıkaran.Ve gazete başlıklarından artan.Sonsuz düzen kimi haklı çıkarır.Tren durmadan uzuyor, geç kalıyoruz. Demir ve alkol alıyoruz.Ne yazık, bir haziran da biter sonunda,
Ve ey gök sen benim çizdiğimsin sonundaNerde şimdi o çılgın gündoğumu, o herkesin karmakarışıkolduğu, kirazlara ve sulara günlerce bakılan dönem."
Değil mi bayım?Evet Bayım
Seçim ne zaman?Değil mi bayım?Bu ayın ya sekizinde, ya on unda
Bitse artık yaptığımız, bütün resimler anlamsızBitse artık yapmadığımız.Sabah olsa,Sabah olsa Çay içsek.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 264/644
Ya sekizinde ya onunda
ya sekizinde ya onundademek ya sekizinde, ya onunda
Bir sabah, istasyonda, bir yazlık istasyonunda...Ölüm ne zaman?
"Ölüyü yıkadılar. Direnmedi. Anısı siirdii. Omuzlarımıza aldık götürdük.Tabutu gıcırdadı. Zorla götürdük.Götürdük, el bağladık.Namazını kıldık."
İyi ki geldiniz, burada bulundunuzHer şey öyle uzun, biz soğukuz veÖyle solgunuz...
t ay y ar b e y i n d ü n y ay a a l ı ş kan l ı ğ ı
O gece trende sendikalar ve ölümKarışık bir akşam gibiydi lokanta vagonundaEksik bir tansık ayırıyordu hepimiziHerkes Almanyaya giden bir mektuptu sanki
Bakın Tayyar Bey sizin saatiniz kaç?Olsa olsa yirmibirotuz.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 265/644
Bir mektup alınca yahut
Kapımız çalınıncaÇok uzaklardan gelen bir sucu gibiEllerimiz acır acır.
"Ölüyü yıkadılar. Direnmedi. Anısı sürdü. Tabutu gıcırdadı. Zorla götürdük.
Götürdük, el bağladık.Namazını kıldık. Er kişi niyetine. Çitlembik ağaçlarını gördük."
İyi ki geldiniz, burada bulundunuzHer şey öyle uzun, biz soğukuz ve
Öyle solgunuz...
ü ş ü r ü z s u ç l u l u k t a n s u ç l u y u z y a ş a m a k t a n
Çitlembik ağaçlarını gördük.Cenaze namazında bir İsevî. Durgun.Törenlere alışkın.Bir avuntu ile tutulan.Kimileri yorgun gemilere benzerAlkolün dürtüsüyle umutlanan.
1935'te,sadece bir İsevîye mahsus bir akşam
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 266/644
“İğrenirim şiirden, kelime oyunlarındansudan, sabundan, sabah içilen sodalardanve bir çağda yaşamaktan.Ve Shakespeare'den...Suları, dağları, suları anmamaktan.Üşürsün, suçluluktan,Bana aşklı bakışlarla bakmamaktan.Artık ellerimi seviyorum, artıkbüyük ışığı.Artık büyük yanılmayı ve çılgınlığıArtık başkaldırmayı ve suçumubunalmaktan."
"Ölüyü yıkadılar. Yıkadık. Direnmedi. Anısı sürdü. Zorla götürdük.Namazını kıldık. Er kişi niyetine. Çitlembik ağaçlarını gördük.
Aldık. Götürdük.Gömütüne getirdik. Toprağa koyduk. Yağmurdu. Islandık."
İyi ki geldiniz, burada bulundunuzHer şey öyle uzun, biz soğukuz veÖyle solgunuz...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 267/644
267
f o n d e de p o uv o i r ' ı n
a k ı l a l m a z y o l c u l u ğ u
Bütün, bütünlemeler bir yanaSarışın bir bar kadını ile lokanta vagonundaBir imza koyarım 100.000Ben sadece imza koyarım, başkasının adına.
Bu tren kaç yıldır yürüyor.Menü!..Tavalar, ıskaralar, haşlamalar, vesaireBenim yetkim ne sanki trenler uzunsaÖyle değil mi bayım?İşte siz de hurdasınız ben de hurdayım.
Değil mi bayım?Bir gün örneğin kendi adıma bir imzaBen yokum.Ben hep verilen bir yetkiyi yaşarım.
"Siz bayan Ceylân af buyurun,
içkiler karışık,bir çocuğun kırmızı yorganı eskidi artık."
Venezuela başkaldırmasında 400 kişi öldürüldü iseDeğil mi bayan Ceylân? Ben buna ne yaparım?
Ben sonsuz bir eğitim yaşarım.Anımız büyük büyük kalınca duvarlara
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 268/644
"Çitlembik ağaçlarım gördük. Oysa
kırmızı yorganı eskidi bir bebeğin.Ben biliyorum. 604 gümüş Roma sikkesikayboldu müzelerden. Ki o sadeceŞarap ve köle almaya yarayan bir Romaparasıydı.Korkuyorum duyarlığımdan ve tanrısızlığın
adını anmaktan.Sonsuz düzenini sürdürürken bir denizeski çağlardan..."
"Yağmurdu ıslandık.Kazıcılar oradaydılar. Kazdık.
Korktuk ve ağladık.Toprak kara ıslaktı. Yakardık."
İyi ki geldiniz, burada bulundunuzHer şey öyle uzun, biz soğukuz veÖyle solgunuz...
b i r mektup
"...artık büyük geliyor giysilerim kardeşim kardeşim kardeşim utanıyorum artık utanıyorum
Bakışım bulmazsa bir bakışı Dağdır. Adamın biri vardı. Öldii!..
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 269/644
Bir köpekle yatar gibi kendi kendimle
Sanki ucuz, sanki karanlıkbir kaplan soluğu ile yaşıyordum o tazeliği.Ah yazlar ne güzeldir kimbilir. Suç olmasaO trenler, o kaçmalar, o deniz yağmurlarıO kötü mektuplar, psikanalizler. 1930...Ne yapsak o!.. Serinlik...
O serinsizlik...Bakır ve tahtadan yanılmış bir ayışığı,belki bir mevsim belki bir anı yetiyor anılmamıza.Savaş suçsuzluktur işte belki..."Neresi dediniz hâlâ mı tren?Ah evet hâlâ tren ah evet hâlâ o deniz
Hâlâ bir tenha akşam, bir trenino çekici yabancı akşamı.Yani hâlâ bir ölü akşamı."
"Yağmurdu ıslandık.Kazıcılar oradaydı. Kazdık.
Korktuk ve ağladık.Toprak kara ıslaktı. Yakardık. Açılan çukuru gördük. Derindi.Tabutu tuttuk."
İyi ki geldiniz, burada bulundunuz
Her şey öyle uzun, biz soğukuz veöyle solgunuz...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 270/644
270
d ğ l t
Çılgın!.. Bir dağdan gelen ses!..Kimliği karışık. Bir ölünün içindeyiz.Ellerim tükenirse ne güzel!..Kıyı adamlarına içki götürüyorum.
"Bir köpeğe bir ağıt Bir kadına bir ağıt Bir kıyıya bir ağıt Bir doğu kentine bir ağıt Bir batı kentine bir ağıt Bir kantine bir ağıt."
Coşkun süreç bütün bağışlamazlığım almış gidiyor.Su hazır.Herkes kendi azlığını almış gidiyor.O trenler, uzun şeylerin aldandığı,Bir boşluğu betimleyen ey en güzel resim.
Akşamımız kıyı alışverişlerinin en gözde malı.Bir çöl bitkisinin gövdesinde rahat buluyorum sırtımıÖlüme temiz değilim.
"Bir gün bir şeyler aranırsa Bu benim korktuğumdur."
Ah sonsuz düzen
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 271/644
271
ö l ü ak ş am ı n ı n d u r g u n l u ğ u n a
1935'te bir akşam.Bir salı akşamı sanırım.Perdeleri kapadık. Öyle kaldı artık.Duvarların uzaklığında ve durgunluğunda1935'te bir akşam.
öylekaldık.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 272/644
P a z a r t e s i
benim adımı bağışla
YENİLGİ GÜNLÜĞÜ
"sabah uyandırıldığında pazartesiydibunu iyice bildi, ağzı çirişliyersiz, ürkek, yeni yaratılmış gibicoşkun bir göke uyumsuz ama kararlıdurmaya, direnmeye, aşk olmaya sanki
elleri ve beyni hemen çalışkan kesildisonra birden bir ışık bir ışık bir ışık
hazır bir biçimlenmeyi aldı geldiçünkü anlar gibiydim biraz yenildihemen bir coşkuya gidiverir alışkanlığı
oturur tıraş olur, ekmek kızartıp yerkolunda sonsuz bir güç, elinde hünerolağan sanıverir doyumsuz karanlığınanırım böyle başlar bütün pazartesiler
yenilmenin tohumunu taşır her pazartesi
çünkü yoktur dağların ve yaratılışın öncesinsan uzatır ellerini bir perdeyi çeker
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 273/644
Karanlık!
aldım kocaman yaprakları yatağıma getirdimbir çeşit zina gibi yaratılışlaki ben kocaman balıklar tuttum, sonra bıraktımakşamları işi bıraktığım sorumsuzluk adına
benim adımı bağışla,
beni iklimler coğrafyasının ta kendisisanırım suyum başkalarınca ısıtılırpazartesi.
kendimi bir yılların içlerine kapadımkendimi koyverdim bir sulara
çok öldüm çok dirildim anlamadımkendimi kendi akrostişime adadımkendimi gerekçesiz oralara buralara
karanlığı düşündüm, kimler yapardı onukaranlık bir simge değildir, bir yaşama
durmadan bağırırım ona, bağırırımölümü ve gömülmeyi ayırdetmem ama.aldım pazartesi akşamı bir okka sucuköncesiz ve beceriksiz geldim odama
seni en sona sakladım alçakgönüllü ışık
hızını hiç kesmeden avadanlıklarımı bileyengeliyorum, bana hazırlanan her şeye hazırım
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 274/644
274
Salı
birden karışmış gördüm, karışmış olduğunu gördümotobüs duraklarıyla reklâm levhalarınıntutunduğum bir sarmaşık değildibir kayıştı otobüste
güdümlü bir sağnak saat beşleri beklerdiyaz kış herkesin elleri sudadizlerime tutunup kalktım.bir ses değişmesinin en güzeli vardı göklerdedizlerime tutunup dizlerimeattım pazartesi alışkanlığını
bir vurgunum, ve aşkıyeni yeni tanınıyordu suların gökebirden karışmış olduğunu gördüm, bildimkadınla erkeğin, emekle evrak çantasınınbir yarı karanlıkta
vakit akşamdı, ikinci günvakit akşamdı.birden bazı yerlerde ışıklar yandıayrıldım.
eve döndümevi buldum.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 275/644
2 75
Ç a r ş a m b a
aslında buydu beni geliştirenlut gölünün ve karanlık resimlerin karşısındaordan uzayıp geldikçe kararan resimlerin karşısındaher gün seslendiğimiz isimlerin karşısında(sinek kovalayan bir berber çırağı gibi
bütün işi gücü sinek kovalamak olanustasından sinen ve sinek kovalayan.)birden perdeleri açan bir sevgisizlikşaşılacak bir balık iriliğindebiraz yaralı bir balık iriliğindebu temmuz nasıl olsa birkaç yıl sürer
akşamları ve sabahları birtakım ilişkilere değiştirenyani birbaşma kalmanın mutsuzluğunu.
İstesem ne olur kurtulmayı serin değil ki bildiğim sokaklar, sinekli renkli camlar gecesinden, keten ter mendilinden
uzayıp gelen resimlerin karanlığındanve rumeli beylerbeyindenve taksitle satışlardankurtulmak.kurtulmak!bir sonsuz kelime
bilmediğim bir eski zaman dilindenbir güzel aşk ölümü belki
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 276/644
hiçbir şeye hazırlıklı değildik
oyunlar oynandı, gökler kapandı, yenildikama şehirlere koy verdiler bir menekşeyibir menekşeyio zaman başından sezdik yenilgiyi
o zaman şehre çıktım bir elimde fırça
bir elimde sinekliköbüründe bir sinema biletikim varsa gelsin artık yeniden oynayalımhızım bir araba dolusu aşk gibidirgölün rengiyle asfaltı karıştırıpkızım, ne varsa hep yeniden boyayalım.
aslında buydu beni geliştiren, aşksızlık!..aşksızlık büyütür beniyeni bir aşka doğru veöyle sanıyorum ancak birkaç yıl sürerinsanın sebepli umutsuzluğu
üçüncü gün. yorgunev aklımda, gitmeyi unuttum.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 277/644
277
P e r ş e m b e
uygundur uçakların uçtuğu bugünsonsuz bir karmaşanın üstündeniplere asılı çocuk bezlerininiplere asılı kadın külotlarınınişçi tulumlarının
üstündencılız çocuklara havalardan öğütler atarakve 60 bin ile 70 bin arasında bir sayıdaölümler atarakuygunduryersiz bir hamaratlık, bir görev duygusu
bir sarı lâle kadar makbulseakşamüstü bir kadına sunulanuygundur uçakların uçtuğu,uçsunlar.
çaresizlik değil yenilgi, (sonradan övülecek)
herkesin içinde yürekle buluştuğu bir yerdiben masamı topladım, saatimi kurdum(Tanrım, saatim olmasaydı ne olurdum?)biraz sevinç ve alacalıkkarşıya geçmek için tam 39 yıl bekledimarabalar, otobüsler, bisikletler, beygirler
soluk soluğa geçiyorlardıgeçsinler
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 278/644
o zaman sanılır ki bir olumsuzluk akşamını seçtik
biraz kolay sanılan biraz alımlı, biraz parlayanbaktıkça içinde şişelerin ve kırgınlıkların kımıldadığıkışlaların ve karakolların kımıldadığı.polisin bandosunu alkışladık caddelerdeçiçek falan satın aldıkdurduk ve yenilgiden umutlandık
başkaları başka şeyleri seçtilerseçsinler
öyle sanıyorum her şey biterbir doğurgan hücre vebir yanlışlık daima kalır.
yer, kuru toprak, sonra yeşerdikçarşamba günü sanki her şeyimiz tamdımotorlar sirenler gidip gelişlerkoyduğunu koyduğun yerde buluşlarbelki güzel birtakım şeyler
ama artık vakit akşamdı,uygundur uçakların uçtuğu artıkuçsunlar.
geldim, oturmadım, çiçekleri suladımbir onlar kalsın dedim akşamı beğendim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 279/644
279
Cuma
ne söylenebilir! tam çağıydı, olağandık,sabahlarda süzgündük, ancak akşamlarda vardıkherkes bir yüzdü, bir yanılmadan, toplandılarorada biz de vardık.
ne söylenebilir! her şey düzeliyor sandık,odalarda çok geniş alanlarda dardıkhiçbir şeye yeterince inanılmadan, toplandılarorada biz de vardık.
ne söylenebilir! tam çağıydı, belli aldandık,
otlarla yeşerdik, güllerle sarardık,bir uykudan doyarak uyanılmadan, toplandılarorada biz de vardık.
ben sokakları severim, deniz boyundaher şey bir eskidir, ellerim acır onları taşımaktan
ben sözümona sokakları severim deniz boyundaoysa ensem ve şakaklarım döküldü kaşımaktanbir genelgeyim, gündüzüm ve gecem birbir anı bile değilim eski olmaktan.
gücüm tazelenmedi, suratım eski, yırtık,
her şeyleri bıraktım, geniş kıyılara dadandım,aşk diye geceleri çözümledim, aldandım,
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 280/644
C u m a r t e s i
yarın pazaryarınki pazarın sessizliği...
28o
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 281/644
P a z a r t e s i
kanatır akışını akarsuların çıplak şimdikibaşarılmamış bir geçmişten artakalan şaşkınlıkşimdiki çıplak, yarı aydınlanmış bir duvardakibir yenilgiden çıkarılmış bir deney bir yaşlılıksoluğunu ağartırdı bir altın damarının
(bir alıntı)"Bir adamı söylerdibir kitaba konuyduhep böyle kalmasaydıhep böyle ne olurdu"
karşımda bir harita, kahverengi ve mavineresi başkasının ve neresi benimki(özel)artık buldum herkesin çılgınca sezdiğikıyısında dolaştığı yüksek çin duvarını
artık herkesin belli belirsiz bezdiğiartık kendim ısıtıyorum sularımı.
karartılmış, yerlere vurulmuş yenilgi, seniyeni bir tanrı sayan soydandı o. seni,betondan ve çelikten
pazartesi günleri bir mutlu gebeliktenakşama sabaha uygulayan, seni
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 282/644
mermerden yanılan, pelikülden, insan onurundan
mermere yenilen, peliküle, insan onurunaseçim sandıklarına, otuzüç dönülü plâklarayenile yenile şaşkın, şimdiki çıplakbir yaşlılıkağartır soluğunu bir altın damarının,yenile yenile şaşkın
arta arta kendi diline aktardığı,sıkıntısına, seni.o, bir yanılma sanıldı, sabaha bırakıldı(sabaha kaldım)bir çerçeveyi ansıyordu, baktıkça kımıldamayan..
"kutsal yenilgi!., şimdiki,o'na bağımsızlığını hatırlatıyorsun şimdiher şeye yeniden başlamanınkanattıkça..."
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 283/644
GÜNEŞİ BOL ÜLKE
Büyük kelimelerle söylenir ancak, sonsuzbaşkaldırması alexandrinlerin,Denizler kıyısında, Marsilyanm kıyısındaSakallı ve üstüste ölülerin kıyısındaSakallı ve üstüste ölülerin kıyısında
Sakallı ve üstüste ölülerin kıyısındaBüyük sözlerle söylenir, kişiyi sınırsızyarımadalara götüren sancak. Oran'la Cezayir arasındaParis'le Lyon arasındaSivas'la İstanbul arasında,Denizlerle öbür denizler arasında,
Bir insanla bir insan arasındaÇığlığı ve ağlaması ve kumları ve sargılarıtükenince dinlerin,Kara yük vagonları, şiş karınlı şilepler,sınırsız giysileriyle adamlarkişiyi kişi yapan şeyleri taşıyacak...
Ancak bir ormandır Akdenizi tüketirBasık sokaklarda silâh ve güneşKentlerde o büyük gücü alfabeninÇocuklar, kanayan kadınlar, kanayan kadınlarYoğrulan ekmekleri ve etleri ve sebzeleri
ve iyi akşamlarıve sizi tüketir.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 284/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 285/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 286/644
286
III
İçinde sizin de olduğunuz geceSonsuz bir kaynaktır, bir çizgiye
Köprüleri ayakta tutan güç veDükkânları işleten, gizlice
Babaları onurlu kılan ve gizliceVe anaları mutlu kılan gizlice
Kompresörleri ve yolları uygulayan biribirineAdamları çıkaran koskoca iskelelere
Nüfus sayımlarına, ateşböceklerineSuya ve ateşe doğru o gem almaz düşünce
Ey o büyük düşünce!..
Size bağlı değildir...
IV
Ben oturmaya geldiğimi sanırdım. Hoş geldim.
Ve İstanbul dolaylarında, birtakım odalardaGüllerin ve ayazmaların ve savaşların
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 287/644
Geceyi kimlerin böldüğünü
Uzun saçlı aldanışların böldüğünüVe büyülü bayramların böldüğünüÇoğu zaman çiçeklerle veÇoğu zaman gülücüklerle kutlanan
Ve ben patlak gözlü mübaşirlerin
Mutsuzluğunu sanırdım evlerindeVe bazılarının sırf bu yüzden öldüğünüVe kendi askerlerimizSınırlarda ve oralardaykenKaputları ve postalları kendiliğindenSekiz düğmeli ve sırım bağlı sanırdım
Ve çocuklar hiç umulmazkenHiç hiç umulmazken
Yapılan bir şeydi gündüzümüz veGecemiz isteğimizce kullanılmazkenVe biz bir şeye katılırken.
Yüzüm küçük, ufak, öyle sanırdım.Böyle, hep böyle durmaya geldiğimi sanırdımDağlara sürerken yeşilliği ilkyazÇocukların sakalları çıkmaya başlarkenBando mızıkalar çalınırkenHer şeyin yapılmasına katılırdım
Biraz hüzünlü, biraz şaşkın, biraz şenHer şeyin yapılmasına katıldığımı sanırdım.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 288/644
BÜYÜK SAAT
Tarihi bir olmaz akış gibi,Oh sanki evrenin en son gecesini yaşadımSanki dinozorlar ve ben ve en hızlısı öbürlerininBir ilkel eşitlikte buluştuk. (Evrenin kendi kurduğu gecesini.)Ben! Çocukları sevdim yaşadım. Dünyaya alışmadım
Kuru güller gibi yersiz ve inceydim biraz. Hepbunu duydum. Bunu yaşadım. Pastanelerde şurda burda.Oturdum emekli konsoloslarla iskambil oynadım.Emekli konsoloslar, kutu yapımcıları büyük pastanelere,hamurkârlar, pabuççular, polis hafiyeleri, kesekâğıtçılarSaraçlar, kurşun dökücüler, muhasebeciler, su yolcuları
Şarkı düzenleyenler, saat tamircileri!..Şimdi tarihte saat kaç?
Tarihi bir olmaz akış gibi,Tarihin yanlışı olmazdı biliyorum. Olsaydı!Yanlışı olmaz gecikir. Ancak. Bir yapma incelik gecesinde
Danteller ve tüllerle ve krizantemle vebelki de bir mektupla Lady Montague'den vebayram şenlikleriyle. Oysa ben, Kış geldiDağlara filân gittim. Gözlükleri sevdim,Coin de feu'lü bankerler kullansın diye. Incil'i veAquinolu Thomas'ı okurken. Ve titrek yaşlı kadınlar,
La dame aux Camelias'yı dinlenme yurtlarında.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 289/644
Sırf bir haziran doğru çıksın diye,
Oturdum, bütün bir gün dikiş diktim.Gözlükleri ve saatleri sevdim, okşar gibi sildim camlarımOkşar gibi siliyorum, gözlükçüleri ve saatçileriSaatime bakıyorum, hiç kızmıyorum, hiç kızmıyorumBiraz geri kalmış, düzeltiyorum.
Tarihi yersiz bir alkış gibiGeçmişte ve Akdenizde çalkalanan. Onaltı toplu kalyonlardaHatalı bir sekstant gibi. Kahramandık. Başa çıkılmazdık.
AcırdCerbe dolaylarında ve Celâli dağlarında ve oralarda.Ve Amasya'da. Başının sözü edilirken şehzade Mustafa'nın
Ve Hacı Bektaş kulları bunalırken veMustafa Kemal bunalırken Amasya'da.Halk içinde bir büyük imkânı kaçırdık. Amabütün cinselliğimle Akdenizi avuçluyorum. Bütün. ŞimdiAkdeniz.Ortak. Öyle büyük ki zaten bütün uluslara yeter,
Tuzu ve karidesi ile karides malûm deniz tekesiVe bütün cinsel isteğimle Akdenizi avuçluyorum.Hazırlanıyorum h âlâ yanılmışların ve hazırların gecesineÖlmüş bütün babaları suçluyorum. Babalarlane zorum var aslında. Ben ki ölmüş bütün biçimleri
kullanıyorum
Güneş vuruyor başıma artık. OrtalıktayımGüneş vuruyor
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 290/644
Tarihi bir hazin balkıma gibi
Biliyorum kafiyeyi bozduğumu.Başka şeyleri de bozduğumu. Ve biliyorum kihüzün varsa içinde, bozukluk bile hoşuna gider Naci'ninBiliyorum ki bozukluk bağışlanır, sevilir bileİçinde bulunan herkesin ölmüş olduğu eski fotoğraflardaVe Akdenize yelken basan kotralarda
Kuytu mağaralarında KaradenizinSessizlik ve görülmezlik bir büyük bahanedir.Adam, şarkısını söyler ve çeker giderBir büyük meydana çıkınca gözbebeğiVe sıkıntısı bir oda sabahına. Tatsız veYanlış geçirilmiş bir geceden.. Ve
Kim bilebilir bir ufak pirinç tableteBozulmaz adımı yazdığımı.Yani eramilden birinin mührüneYemenden yahut yunandan kalmışYani sonsuz girdi çıktısından mütarekeninKim bilebilir bir aldanışın sonunda adımı
Bir köprününEnikonu bir köprünün korkuluğuna kazdığımıVe bütün tüller, iskarpinler ve seçme şaraplarVe danteller ve röprodüksiyonlar vekocaman çiçekli balkonlar ve bir tüylü şapka içinSoğuk denizlerde balina avlarını ve büyük kırımları
Şimdi saat kaç?Yıldızlar evet diyor uzaklarda.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 291/644
BİLİRİM BİR KIŞA HAZIRLANMAYI
Sana bir boyun atkısı gerek. Çünkü kış geldi.Ve sular bir uzun geçmişe hazırlanır. Nerdeyse.Bir çocuk ölür. Bir kadın hastalanır. Odalarbulutlanır.Su içmekten. Uzak. Bir köfte kokusundan
İnsanuzakbir memleket havasından.Belli belirsiz bir şeylerden utanır.Yapışkan ve dayanıksız bir vidanın eşliğindeGece.
Hatırlarız bir günlerde üşümediklerimizi.Üşümeyeceklerimizi.
Kimilerine bir şarkı gibi gelir bütün bunlar. Oysa.Bir kez daha söylüyorum üstümüze yağanları.Uzuneski.
Olumsuz. Güneşlere aykırı.Haziran mintanları. Kopkoyu kent garları.Alınıp götürülenler. Yerlerine konanlar.Anladığımız ve.Şaştığımız kalabalıklar. Bir korkuaşka benzer yalınlığı. Bir korku.
Kuduz korkusu gibi sudan.Bir korku.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 292/644
Yarı aç yarı tok dolaştığımız bir Ankara'da
Bir haşhaş gibi sanki. Bir acı su.Bir yağmur cömertliğiyle Anadolu'dandolaşır içimizi.Onların akşamları.
Yaralı olmak
yerinde olmamakuzun gecikmesi son kesinliğin bir sabah biliyoruz elbet neyi bölüştüğümüzügöz göze
bakışınca. Biliyoruzneyi bölüştüğümüzü.
Konuşmasak da.
Şimdi tutalım bu diriliği artık. Zamanıdır.Zamanıdır. Nerdeyse kar başlar. Küçük kuşlar ölür.Semerciler ve dilsizler ölür.Seninle ben kalırız. Yeni bir yaşamaya.
Gökler ve kentler ufalır. Seninle ben kalırız.O şarkı sanılanlar bir kavga halini alır.Nerdeyse kar başlar.Birini düşünür gibi oluruz. BiliyorumEllerin de üşür. Biliyorum amaIsıtabilirsin onları. O ateşte.
Hazırsın da. Biliyorum. Amasana bir boyun atkısı gerek. Kış geldi.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 293/644
HEMOFİLİ
O ölüm şimdi mi demektir. Kurutur. Askerleri ve sulakları.Onların kanlı kaputlarını ve ekmek torbalarınıAskerleri. Yani o hep özlenen coğrafyasızlarıİstanbul'un ve Anadol'un bir yerlerinde,gezgin ve ihtiyar şarkıcılar gibi.
Gözümün en yaşlı yaşı akar. En beklemiş. Gününü.Bir hasır iskemlede. Bir keçede oturarak.Yüzyıllar biriminde. O şimdi kabaran.Bir tarih çarşısı gibi.Ayakları suda. Elleri ayasız. Alır önüne.Hint ipeği ile Venedik aynasını,
ve bilerek mavisini denizin, bozluğunu toprağınhatırlar geçmiş kanlarını. Hatırlarım geçmiş kanlarımıAltında.Sapsarı saçlarıyla. Bir direnmenin kanlı başı.Gövdesinden ayrılmış. Uzun bir ırmak akışının. UzunUzun.
Bir ırmağın karşısı gibi.Kimi evlerin göründüğü. Büyük. Kimileriningörünmediği. Küç
Evlerin içi gibi.Kimi askerler gibi. Gönüllü yahut kurradan.Son düğümünü atıp bir kilimin.
Bir kıyı postanesinde mektup atar gibi.(Sana inanmışlığını bir büyük olaydır)
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 294/644
"Gözümün altında mordan bir leke
Sular geniş bir aşkın coğrafyasında
Beşinci akşamımız daha güzel olacakKimsenin ummadığı bir tadın ortasında
Silerim morartırım bu aşk demektir
Bahar mı dedin, yakın. Bak ben hazırım bile."
O ölüm bir yenilginindir. Kanayıp gider. Ve durdurulmamalı.Her akşam. Tozdan topraktan ve dükkânlardan arınınca.Durmaz. Hazlar içinde bile. Bir bedene sarılınca.Kurutur. Bütün plâncıların ve matematikçilerin
ve bütün aya bakarak. Kendini bir evrensel kurtuluş sananlarBütün suçlamaları omuzlayarak. Bir tarih çarşısı gibi.Kendini bir evrensel kurtuluş sananların.Sandviç yiyerek, biçimsel kazaklar giyerekve içtikleri.
Kurutulmamalıdır.OdununAlkoleDönüşümünüBeceren ülke...
"Ben güzel bir ülkenin habercisi olurumYa güzel bir akşamın içki dağıtıcısı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 295/644
O ölüm bir. Sonunda gördük. Denizden çıkarılmış bir heykel
Belki uyuduğumuz bir eylül gecesinde bitirilmiş.Parlatılmış. Yahut. Uyumadığımız bir akşamda. Bitirilmiş.Şehrin ışıkları yanarken. Sen oradayken.Mantonun düğmeleriyle oynarken. Sessiz bir kırılmada. SankO akşamı bir tutam tuza değiştiğimiz. Sanki.Bir söğüt dalının sallanışı. Bir uzun
ırmağın.Beni şimdi uyutma artık. Kes serçe parmağımı. Tuz.Üstüne. Uyutma. Bas.Uyumamalıyım. Bas.Karşısı gibi...
"Ben herkesi tanırım adım şuradanGelip geçen bir şeyim, bir yer tutarımBir askerim gönüllü yahut kurradanKururum. Boşluklara ve suya silâh atarım."
O ölüm. Bir akşamda. Parmak izli kadehlerin. Keçelerin
Ve kayatuzunun. Donuk. Dalgaların. Ve sonsuz konuşmalarıortalığı kaplamış olduğu bir akşamda.Ve böylece kaybettiğimiz.Bütün öğrenilmişliklerin bir incelik adına harcandığı. Biriskele sancak akşamında. Bir akşamda. Parlatılmış. Senoradayken. Ve herkes bir sessiz çanta gibi taşınırken.
Bizim suçluluğumuz. Düşmüş bir şehrin suçluluğu. Eksikbir yasanın suçluluğu. Eksik bir kahramanlığın.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 296/644
"Buldum güzelliğini ırmağı beyazladım
Kurtulmanın ve seninle yatmanınKınama, yeni farkındayım, ırmağı beyazladımBoşluğunu, boşluğa ve suya silâh atmanın."
O. Perşembeye bir kadındır. Onunla yatmalıyım. Yatarımonun
Çoğalmak için. Ve ikimiz için. Aralıksız bütün bir perşembe.Sabahlardan akşamlara kadar. Dünyayı çoğaltmak için.
DünyanSabırsız. Bir en yaşlı ülkesinde. Uzun. Bütün perşembe.
Otellekarşısında. O uzun ırmağın. Keçeciler ve bakırcılarçarşısında. Bütün perşembe. Cumaya abdest alırım. Uzun.Çoğalmak için. Hep. Kanattığım bir yara gibi. Yatarım.Hep kendiliğinden kanayan. Ve herkesin.Kendini bir kurtuluş sanışıgibi.Ve kendi ölümünü.Bir uzun. Uzunca.Bir ırmağınKarşısı gibi...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 297/644
HERKES
Hazırlıksız yakalandılar uzun sesleri vardıuzun kolları ve uzamış sakallarıKim uyanırsa öyle derin bir uykudanOğuştururdu gözlerini elbetBir kara tavşan gibi
havuç tarlasında elbetBir kara tavşan ki havuçsuzBir kara gözlü çocuk kiBizansı elemiş yeniçerilerleBüyük fetihlere kan vermişBir perçemli çocuk kiBir perçemsiz çocuk kiÜniformasız ve yalınayak askerlerleKi gözlerinde gözlük taşımamışKi apışarasmda kasıkbağıKi kursağında kandil simidiyüreğinde ölüm acısıHazırlıksız yakalandılar
Ben bir akşamın mostrasını bilirimSesler ve pahalı çiçekler arasındaOnun aşkı bir güneşe yakışırBir eski zamana yakışırKesin buğdaylar, arpalar arasındaVazgeç gönlümü karartmaktan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 298/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 299/644
FEDERICO GARCIA LORCA İÇİN ÜÇ ŞİİR
S e s s i z a k a n s u l a r a g a z e l
Ah işte her şey orda...Ben severim omuzlarımı birgünSırmaları, apoletleri olmasa da.
Ben severim omuzlarımı bir günGöçen bir maden direğinin altında
Su akar kendir tarlalarındanAh her şeyim...
Ben severim omuzlarımı bir günSavaşta, bir başka omuzun yambaşındaYatakta bir ince omuzun yambaşında
Yol uzun, hava sıcakKırbaçlarım atımı varırım Kurtuba'ya...
ndiğini görürsem bir gün sığırcıklarınve sürüler halinde, ovayansanların dünyayı bölüştüklerini hatırlarım
Bir daha...
Sevişirim ölürüm, savaşırım ölürümDoldururum çantama kara ekmek ve peynir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 300/644
300
a a t b e ş t e
a k ş a m l e y i n
Ah ellerim ve kalbimHer şey orada kaldı.Keçeler keçeler ve portakallarKireç döktüler yere. Kara gözlüm, kalbim,
Halkımın fakir akşamlarıdır, biliyorumKanlı bir mendil diye bağlanan gözlerimeKireç döktüler yere,Bir duvarın dibindeBir deppoy'un önündeKiraz ağaçlarına ve sığırcıklara karşı...
Bir halkın gösterişsiz, sessiz cömertliğindeÖlüm nasıl söylenirse öylespanyol dilinde
ve her dilde...
o b r a s c o m p l e t a s
Artık kat'iyen biliyoruz;Halk adına dökülen kan
Sapı güldalı güzelliğinde bir bıçaktır.Dişlerin arasında
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 301/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 302/644
Aklığın, eskimez bir kış güzelliğinde
Sıcak evler, karlı yollar, bağlılıklar adınaBir zorbalığa direnmek adına,AnlaşılmazsaSöğütler yeşermez, balıklar bırakmaz döllerini
Ellerin bir gezinmedir uykularda
Kimine korkudur, ısınmak kimineEskimez bir kış güzelliğindeKuzey yarımkürenin çok koyu mavi bir gecesindeBüyük bir alanda, küçük bir cezaevindeVe çok yabancı dilden iki istasyonarası biletindeBiliyorum nasıl yaşadığını senin Türkçe yokken
Mahzun ve yaşamaklı eskimez elbetÜlkeni dirençle yaşamak, ülken olmayınca sözlüğünde
Sen bir ağlayış gibisin nedenBir çocukluğu sürüklüyorsun kanındaBir güvercin gibi parlar şaşkınlığın
Ölüme yakınlığında bir köylünün, uymasındaGök durur ve boncuklar durur pazarlardaİğdır'da Orta Anadolu tarlalarındaAkşam oldu muydu gaz lâmbası yakılırNerde olursa olsun artık. CoğrafyadaSürekli bir gurbet vardır.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 303/644
Eskimezsin bir mayıs serpintisi gibi
Bir mayıs serpintisi ki sağlıklıAğustos günlerini hazırlayan. GülleriniSürer gurbetçiliğin.Halksız bir yazarın acısını taşıyanKalebent bir şehzade gibi mahzunBörklüce gibi sabırsız haklılığında
Öyle bir şeyBiraz uzak, biraz çıplak, ve yayan.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 304/644
MALATYALI ABDO İÇİN BİR KONUŞMA
Her şey akıp gider
Oh onlar birer ayçiçeğidir yüzleri güneşe ve aya dönen Hep güneşe
Ve ben ruhçulara göre şaşkınZevcelere göre alkoliktimEvet gerçekten hayatımda çok içtimNe kadar içtim, ne kadar duraklardan geçtimöfkenin ve sevincin özrüne sığınıp
Ama. Bir akşam oldu muydu iyi bir akşamyani saksı çiçeklerinin üzerine tozlar konanve çalışmışsam o gün, dürüst ve İslâm kalmışsambu iyi bir başlangıçtır derim aşk yapmaya.Sular ısıtılmalı güğümlerde ve karımbirtakım moda dergilerinden bile olsa karım
güneşin batışını farketmeli ve denizbir kavga gibi girmeli aramızafarketmeli ki iyi bir güneş iyi bir yataktırbenim kollarımave fayton seslerini duymalıdır loşluğa gidenbenim kollarıma.
Bilmem yetkim var mıdır söylemeye onun
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 305/644
Oysa şimşekler çaktı mıydı Balkar'ın üzerinden
sular tarlaları bozdu muyduve bir kadın azıcık davet taşıdı mıydıneden söylememeli, Anadolu'dagecelerin zifaf olmaması imkânsızdıVe kocaman bıyıklarıylaayışığım zorlayan
Çoğalma duygulan
Bu arada tiyatrolar oynanırhakedilmiş gece ayasını kaşındırır insanınve birden karşı karşıya gelirRomeo ile Kerem ve ben
bir düzeni eğitimli bir adam olarak kabullenensusarım aşklarına her ikisininaraya koca gözlü bir küçük kız girmesesevmek başka bir yetenektir hemen anlarım.Hemen anlarım, hiç yanılmamve çarşılarda, cami avlularında
ahşap çatılar altında nice kültürler gelişmiştir bilirim. Ama bir akşamhakedilmemiş bir akşamdürüst ve İslâm kalmamışsamyeter kendimi yargılamama
bir şey yapmam
biraz daha beklerim.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 306/644
Her şey akıp gider, bir katı hüzün kalır
Her zaman geceleyin kalır o, bazan gündüzün kalır
Beyaz gömleklerin ve kayıt defterlerininbanka sıralarının ve sıra beklemelerin
Ve bir düzenle yüzyüze gelmenin anısı
Bugün başka şey ve başka bir şeydir yarın
Ah! İşte öyle bakmayınBir geçmişi anmaya var mısınızBiraz benimle, biraz benimle, biraz uzak ama yarınGeçer gidersiniz uzaklardasınız.
Ben de bu dünyaya geldim geleliBenden böylece işte ne umarsınız.
Ah! Her şey akıp gider, bir tarlalar ve sevda kalırNe sevdadır ne bıçaktır, utançlardır saklanır
Çocuklar bir gecedirler girerler yatağımıza.Birisi sağımıza, birisi uykumuza ve biri mirasımıza
Ve gizli bir başeğmedir sizde aşkkilimlerle ve orkidelerle oyalanan
Bizde bunun kim farkına varır.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 307/644
Koca bıyıklarıyla indi Malatya'dan
Çarşılar ve ortahalli evlersemaverler ve hamurtahtaları uyanmadan.Malatya'nın Kâhta kasabasından ve Kâhta'nınuzun, silik, uzunsilik, uzun
bir davalı mezrasından.Güldü ve bülbüldü
yolları ve dağları yassılaştıran,Bense bir şehirden bir oğlansonunun nereye varacağı belli olmayan,adı ya büyük bir aşka karışanya da hiç hatırlanmayan.Soyumuz geçerlidir biliyorum geçerlidir,
sık sık unutulan soyumuzgeçerlidir bir kıyıda bir sandal gibi bağlanan.
Gelirdi.Malatya'nın Kâhta kasabasından
Kocaman bıyıklarıyla,adı bir kanuna hemen uygulananKâhta'nınve o sonsuz bülbülü avucunda taşıyanve o sonsuz gülü avucunda taşıyanYani koca bıyıklarıyla güllü ve bülbüllü bir adam
Gelmiş geçmiş bütün öbür şeylerinher şeysini bir parça kendinde taşıyan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 308/644
Banka bağışı sıralarda oturdular oturdular
ürkek ve şaşkın girdiler röntgen odasınafakülte hastanesinde ikiyüzbir sıra numarasındao kız çocuğuyla kucağındakocaman gözleri, babasınınkocaman bıyıklarını yadırgatmayan,öyle dağlı aşklara alışkın öyle müslüman
kocaman bir kız çocuğuşöyle kivilâdî kalça çıkığından daha kahraman.
İnsan tükenir sanırım bir çiçeğe durmadan baksa bile bir güzel aşk okusa bile.
Biz nerden tükeniriz adımız saydamhele akşam oldu muydu çok daha saydam,kapanır gideriz sözlükteki bir aşk anlamınave tabancamız yok.Bilmeyiz silâhı yerinde kullanmayıKimbilir silâhı yerinde kullanmayı
dağlı aşklardan ve kan davalarından başka?ve kadınını bir alet gibi güzel kullanankucağında iki yaşında bir çocukkocaman bıyıklı bir adam.
ben de bu dünyaya geldim geleli
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 309/644
"giderdi
bir atlı giderdi dünyayı umursayan ve terkisinde gebe kalınan büyük bir atlı
Durup bütün kinsizliğiyle.Kucağında büyük gözlü bir kız çocuğuyla koşuşan
elleri paraya alışkın olmayankocaman bıyıklı bir adam.
Ne kadar hoyratsınız ve uzaktasınız, bu çok az bir şeydir biliyorum belki balkona asılan çamaşırlar
ve bir otobüs parası biliyorum
Senin sonun çamaşırlar asılı bir balkona varırdı bir sokağın en güzel adına varırdı biraz İslâm, biraz yaban ve cünüpve batı ve para en güzel kurtuluştu."
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 310/644
Ben de bu dünyaya geldim geleli
Ucu mor püsküllü marpucum mu varYa bir savaş çıkar bozar dengemiYa bir ahu gözlü kıyar canıma
Ah! Şimdi bakmayın kocaman bıyıklarımaKucağımda kuş gözlü bir küçük kız
Kentlerde o anasız ben kadınsızTumturak bir nasır boğazımda
Her şey akıp gider bir katı hüzün kalırHer zaman geceleyin kalır o, bazan gündüzün kalır
Ben de bu dünyaya geldim geleliÖlmezsem, öldürmezsemKim benim farkıma varır?
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 311/644
AĞITLAR TOPLAMI
Bütün öğle vakitleri gelir geçerLokmalardan ötürü kanlı kanlıSular mavi gök mavi ve her şeyden önceSıcakta bir adam su içerBütün öğle vakitlerinde bir adam
Ödenmesi de dayanması da gamlı
Bir ufak su kovası bir baltabütün öğle vakitleri gelir geçerHatıran bir güldür bana.Hatıran bir güldür bana.
Çünkü seni sorarım katlandığım her şeydenBazan uzak yerlere giderim ben, uzakKış gelir yerlere kül dökerimSevinirim kolay çaresizlikten
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 312/644
312
( c e n ı a l ' e a ğ ı t )
Böyle miydi bir akşam saatininSöğüt'te ahşap odalardaKırgın çocuk odalarındaBir tutsaklık manzumesine varması.Kalın çalar saatler, kaşık tutmalar adına
Babaların ve anaların hastalığı adınadeniz bir özdeyiştir, az kullamlır
Kimbilir böyle midir bir akşam saatininBir piyanoyla sevişmesi, bilirizUçar gider bir eski deniz, bir deniz akşamı
Bir hüznün provası yapılır bir yeni ilişkideDeniz karşısında denizsizlik, susulurBelki sadece bir düğmeninDüdüklerin, ışıkların, işaretlerinYerinde olmayışından... birden sonbahar.
Ayırdığım elmalar eşit gökyüzüneSıkıntıya, suya ve insan yüzüneİnandığım bir akşam şaşkınlığıdırhatırlarım atkılar ve caddeler ortasındayalnızlıktan kavrulmuş benizleri
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 313/644
313
( e d i p ' e a ğ ı t )
Antep'in üzümleri ve Anadolu hüzünleriSoldurur bütün öbür hüzünleriBir gece kulübünde, çok ufak bir yerdeNerdeyse bir kıyı ölçüsündeBir kadın yüzüne ve denize bakaraktan
Buluruz yalnızlığımızı bir günBir caddenin kalabalıklığımBir geçmişin bulanıklığınıÖfkeyle karşılarız, keyifle taşırız.
Ben sorarım bir gün, nasıldır bir müslümanın gömülmesi
Toprak kazılıp yani dünya çözülüpÖlüme ancak bir yağmur kadar üzülüp, gömülmesiKi her müslüman öldüğünde yağmur yağar
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 314/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 315/644
315
Hatıran bir güldür bana
Ellerin bir yakınlıktırGeçmişi ular gecelerimeHatıran bir güldür banaBüyük caddeleri sevdiren banaBütün özürleri bulduran banaSağlam kılan soyumuzu
Ben artık herkesi tanırımÇünkü kış geldiÇünkü kış sonsuzdur, öğretir.
Benim şu ellerim bir şaşkınlıktırKadını ve kızı ve suyu tanımaz, dayanır
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 316/644
316
( t o n ı r i s ' e a ğ ı t )
Bayram bir yanlış tanımlamadırSadece gökyüzü gibi.Bir lodos sürdürürken her yerde akşamınıBir ayı resmini anlatırken birisi köşebaşlarındaBalıkların gecesini yani çocukların gecesini
Bir kuytuya bir pul gibi yapıştırılanGelen gider mi, ölen ölür müBir şey eksilmez mi? Ben sorarım
Ben sonsuz karlardayım, iyi dururumBeni bir yanlışlık bağlar rıhtıma
Birisi olmasa ben ne olurum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 317/644
3 ı 7
( k e n d i m e a ğ ı t )
Ölümüm bir kandil olacakAkşamlar, akşamlar, akşamlar olacakSevmenin en güzel yaşlılığı, ölümünYaşaman gibi sakin, sessiz, kendiliğinden
Umman öyle ister, kavga öyle isterBiz varız diye her şey bir şey isterSeviyorsak bir gün bütün balıklarıTutulmuş balıkları, tutulmamış balıklarıbir ince sızı damıtır gibi denizdenkayıklardan, kayalardan ve denizden
Biz ki bir sahipsiz hatırayızTopraktan, iç savaşta ve bendenizden.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 318/644
BİR HAZİRAN TÜKETİMİ ÜSTÜNE
Nasıl hatırlamazdı birisiBir gün, bir yaprağı yaşadığını
Verimli bahçesinde mutsuzluğunOkuyup eksildiğini, gazeteleri.
Haziran sancılı bir ülkedir kalbimizekısa öğle vakitlerinde yaşadığımızBir kırmızı diye kullandığımızve ara sıraöyle sandığımız.
Nasıl hatırlamazdı uğultuları veZabıt kâtipleri arasındaBir gün, bir yaprağı yaşadığını
ve kapıyı açınca çöp tenekesi
bir haziran tenekesiyeşil salataların vekalkan düğmelerinin vedeniz ölülerinin doldurduğuveçekip içine en olumsuz sürekliliği
omuzsuz ve süreksiz bir adamkemer yerine askı kullanan bir adam
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 319/644
Nasıl hatırlamazdı gidip gelmeler ve
basımevlerinden ve limonatalardan veçarşambalardan ve limonata satanlardan veadliye saraylarından artanbir günü,bir yaprak gibi yaşadığını.
O güvercin bir at gibi bitirdi haziranıbüyük burun deliklerinde bir telâşı soluyarakbizim özenle azar azar kullandığımızkırmızı bir şey diye kullandığımızBir delikanlının azar azar kullandığı veGüllerin limonların ve hastanelerin
reçetelerle, dolmuşlarla ve güzelliklerle veherkesin öyle sandığı.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 320/644
BİR İNTİHAR AKŞAMI ÜSTÜNE SÖYLENTİ
Kısacık yoğun bir akşamherkesin yüzünün bir anıya karıştığıyoğun bir akşambana bir memur gibi davrandılar hastanelerdeve bir intihar üstüne söylenti
bütün kıyıları dolaştı durdukısacık bir akşam
Kısacık serin bir akşamkelebeklerin atlarla yarıştığıyoğun bir akşam
bazı mektuplar damgalandı postanelerdeoturuldu birtakım şarkılar söylendibir adam bir kadının kapısını vurdukısacık bir akşam
Neyi söylesem bir kahramanlıktı
içinde azıcık buluştuğumuzbir bulutla bir kâğıt peçete arasındakısacık yoğun bir akşamşaşırdım hüznümü nerelere bıraksambir yanda kasıklarımın sarsılmaz gücü vekısacık yoğun bir akşam
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 321/644
Her şey bir unutkanlıktı
arada bir deliler gibi kavuştuğumuztüfekle vurulmuş bir parsın yarasındakısacık yoğun bir akşambiliyordum bir soğuktu nereye varsambir yanımda bir el bir yanda vazgeçilmez bir sancı vekısacık yoğun bir akşam
Kim karışırdı gerçekliğineyaşadığım sonsuzluğunve oturuldu birtakım şeyler söylendiimlâ kurallarıyla mutsuzluk üstünekısacık bir akşam
o kadar kısa bir akşamduraladım ne yapsam
Kim karışırdı gerçekliğinesu terazilerindeki ensizliğinve fotoğraflar çekildi ben çıkmadım herkes eylendi
araba vapurlarıyla denizsizlik üstünekısacık bir akşamo kadar kısa ki bir akşam
yüzümü bir suyun ardında buldumkıyılar bu yüzdendir öyle dediler
kısacık yoğun bir akşamserin bir akşam sonra öyle söylediler...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 322/644
322
YEŞİLE GEÇİT
Derin ve kapanıktılar büyükgeçitlerden geçtikOrtada ortak bir güneşBulunmaz bilinmez bir kokuÇok eski çok uzak
Her şey çok uzak çok eskiBüyük ve ulaşılmaz sankiLokanta bahçelerine bakanKızamıklı evlerdeIslatılmış çamaşırlarladonlar mendiller vesaire
Bir çinko leğendekibaşeğmemiz yeni çıktıGarların kokusundanMeyvahoşlarm kokusundanAdımız tatile çıktıÇok sakin göllerdeki
Ot yeşile donanır elbetbırakılırsaParıldar güneşte bıçakO şehirler ki motorlarıylaBir şanlı adım gibi ordan oraya
eksik motorlarıylaeksik çelenkleriyle
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 323/644
323
Eskir herkesin yalnızlığı
öyle kisu bulunmaz ateş yanmazEskimiş bir gazete gibi berberdekiBir ses gelir ve kaldırırBir suikast uyandırırEllerim akılalmaz bir ustalıkla
Açar bir bombanın kapsülünüBir çiçek demetiniBir eli tutarBaşka hiçbir şey tutmamış gibi
Şehirleri bilirsiniz
Güçsüzdür onlar sabahlarıGünışığı ve ağır sebze kamyonlarıAnsızın bastırır sanki onlarıSüte ve gazeteye alışkınMagazinlere ve apartman kapıcılarınaVe bütün ıvır zıvırlar anlamsız yorumsuz ve uzak
Jokeyler uykuda, makinistler kıvrakAteşin kendi yanmasındanduyduğu şeyleri duyarakBir simitçi fırınından ilk çocukSokağa fırlayınca ancak...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 324/644
Ona bir iki tane resim getirin
birisi denizden olsun mutlaköbür dördü dağlardanki arınsın kötü sulardaGüneşle tutunduğu yosunKi onun yeşili açıncael açınca yeşil sulara
Terli tozlu çırılçıplakbir kasaba sabahınaBüyük uykusunu uyuyup uyanıncaO, onbinlerce sesinUyuyup uyanınca ancak
Oh akşam güneşi seninleyimSon yıllarda öyle kesip astılar kiKırdılar kırdılar göküDenizi ve gökü kırdılarOrmanı ve bozkırıve birsürü boku kırdılar
Bir gün bir otun gölgesindeTren gibi bir şeylerdeKaçtığımı sandım
O saat beşlerde gelirKedileri ve silâhları sever
onları bulurDükkânlarda sözgelişi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 325/644
O saat beşlerde gelir
Her saat beşte gelirBir elinde yeşile kesmiş bir otBir elinde pırıl pırıl bir bıçak.Suyun ve radyoaktiviteninuyuduğu bir saatteessiz lâstik pabuçlu
ym onbiri gibi
Saat beşte ey güneşsizlikeninle birlikteyim seninleir koşuyu paylaşıyorumeninle bir dirimi yarışıyorum
Yerde ve gökteSavaşta ve barıştaUykulu ve güneşliBir sabah gibiEy bilmediğim bir yerde başaklanan buğdaySana yaraşıyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 326/644
HER İKİ ADIMDA BİR UYGUNSUZLUĞUNU
(YALNIZLIĞINI) ALGILAYAN BİRİSİNE GAZEL
İlkin tarlaların ve otlakların ve suvatlarınAh benim güzel cahilliğimBitmeyeceğini sanırdım karanlık olmadıkça
Yaralı kalbim gürbüzdü sevişkendiBir şehir akşamında karanlık olmadıkça
Irmak boylarında gider gelirdim gider gelirdimElimde ceset çekmeye yarayan bir uzun kanca
Ne tarihsel badanaya ne pantolonlu aşkaAh benim güzel şaşkınlığım
Irmak boylarında gider gelirdim gider gelirdimRahatlamazdım bir türlü bir ceset bulmadıkça
Ben size hep söyledim bu benim aşkımSaate karşı alkol suya karşı tabanca
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 327/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 328/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 329/644
Ah ellerim, ah beni hatırlayan herkes
Bir kötü romanda beşinci kişi gibiyim filânve beni tanımayan herkes
Ben aranan bir şeyim bir parça analjezik,sesim dükkânsızlığm sesidir bir parça aralıktahta kepenkli tahta kepenksiz bir parça aralık
Sokaklarda.Havralarda.Yataklarda.Dünyada.
ve onun hüznü bir haydudun hüznüdür
biraz da kendinin yaptığı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 330/644
HIZLA GELİŞECEK KALBİMİZ
Hızla gelişecek kalbimizKalbimiz hızla.Sürgünlerin umutsuzluğundaKırık kalpler, yaralılar, onulmazlarFarksız çarpanların umutsuzluğunda
Ve köprübaşlarının umudunda.Sular bitse bile, çiçekler atılırken oralaraTemiz bir ilişkinin bulutsuzluğundaVe eski dağlarda, eski dağlarda kışKovalarken ülkesiniHızla gelişecek kalbimiz.
Kendi öz hüznümüzün ılık tarlasındaBozkır dayanıklılığımızın tarlasındaKalbimiz.Ellerimiz ayaklarımız arasında.Ve kimsenin bölemediği şarkıyıGüllerin, buğdayların ve acının şarkısını
Bir Haziran uygulayacak sesimize.Sütçünün sesiyle birlikteŞoförün sesiyle birlikteErkenci işçilerin sesiyle birlikteSabaha başlamış sarhoşların sesiyle birlikteYaman sarhoşların sesiyle birlikte
Ve yeni uyanmışların ve yeni doğmuşlarınve herkesin ve herkesin
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 331/644
Yıkıntılara karışan eski bir bahar
Büyük olmaya elverişli bir baharEskiden yaşanılmış ve her şeye rağmeninsanlara göre bir bahar.Suların kana kestiği yahutSuların kana kestiği bir bahar.Hızla gelişecek kalbimiz
Bir mavilik kalıbındaBir odada, en olağan bir odadaEn sade, en insanca bir odadaBir kadınla bir erkeğin olduğu bir odadaBir kadınla bir erkeğin,bir kadınla bir erkek olduğu
Ellerin ve omuzbaşlarmmbirbirini bulduğu.Birden gerçekliğini algılayarakSaat çalınca ve görünce güneşiBirden vazgeçilmezliğini algılayarakÖnemli ve gerekli buluşunu kendini
birden hatırlayarak.Geleceğe hazırlayınca olanca göğüslerinive her şeye ve ölüme. KalbimizHızla gelişecekÇağımıza pek uygun bir hızlaGelişecek kalbimiz.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 332/644
332
Bütün çalar saatlerin
Derin ve güzel bir su'yu vurduğu zamandaHızla gelişecek kalbimiz.
Bütün başeğmelere ve bütünkötü kış akşamlarına karşı, ama.Dönerlerin, uskurların, tornaların
durduğu bir zamanda.Nalçalı postallara, bozkırlaraappendixlere, sargı bezlerine veyaşamaya doğruHızla gelişecek kalbimiz.Sonsuz anısına büyük hayatın
kısacık sanılan büyük hayatınHızla gelişecek kalbimiz.KalbimizYenileyecek sonsuzluğunuVe hızla gelişecek
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 333/644
Hızla gelişecek kalbimiz
Ağlattığı bir şey gibi tombul çocuklarınÇağdaş her şeyin vurgusuna uyarakBir kesit gibi ölümdenBir utku gibi aşktanÖyle yalın. HızlaCinsleri çekici kılan, biraz da kutsal
kadın berberlerine, yünlü kumaşlaraKorkuluklu köprülere, kedilereVe çiçeklere, dürüstlüğeBir öğle vakti kadar sağlam ve kalınBüyük bir savaştan sonrakadının ve erkeğin birlikte olduğu
Bir büyük savaştan
Kalbimiz.Yerin ve gökün altedilmez bir dirilikte olduğuTutkumuz, direnmemiz, ellerimiz, kalbimiz.Kalbimiz
Kalbimiz hızla gelişecek.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 334/644
BİRAZ DAHA
Kullanmam ucuz özgürlüğü sana sığınırımAzarladığım bir dünyayı suya bırakıpGünlük dövüşü en uygun yerinde keserekVe kan biraz daha akar durur, akmalıdırBir çaresizlik sanırım, öfkem büyür uğunurum
Oysa bir çiçek bir güzel dünyaya bakmalıdırVe kuytulardan, unutulmaktan tek tekÖlülerimiz toplanacaktır.
Senin yıldızların güneşlere dönüşürEn karışık en bozgun bir öğle uykusunda bile
Ve sonsuz sevinç taşıyan bir çığlıktırBir suyun bir başka suya karışmasıKanları çökelirken bir soylu tabaktaBir bahar anlatıcısınınBir mutluluk dülgerininGecelerde ve yalnızlıklarında hepsi üşür
Ölülerimiz toplanacaktır.
Ne kadar hüzün geçmişse dünyadanNe kadar acı geçmişse yaşayacağızHepsini yeniden, bir bir dünyadaDünyadan ve dünyayla sana sığınırım
Acılardan ve hüzünlerden değilKaçmalardan ve korkulardan değil
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 335/644
Haberlere, yorumlara ve büyük tirajlara
Asalak otlara karşı, türeyip gidenBir sun'i ilkahla üreyip gidenBir soya, bir sanrıya karşıKuşanıp kahramanca tek silâhını, kanınıDiri bir su gibi gidenleri hatırlarımOdalarda ve güzel bir dünyada
Sararırken bir başına eski güneşYıldızımız uzak bir iklimdeBir tüfek olacaktır. Bir tüfekÖlülerimiz toplanacaktır.
Ve bizim bir haziranımız
Bir yıl kadar yetecektir dünyayaÇünkü yoğun ve ateşle yaşanmışÇünkü ellerimiz, başımız ve kanımızHayasız pençelerini kokuyla gizleyenBir olgu olmayacaktır sanaÖlülerimiz toplanacaktır
Doldurulan bir kıyı gibi.Anılacaktır bir general pantolonundanNasıl sezgiler ve gerekçeler çıkardığımızNasıl kırgın ve nasıl umutlu olduğumuzBir şenliğin başlangıcından ve sonundan
Sığınmamız da anılacaktır.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 336/644
Ölülerimiz toplanacaktır
Kenar köşe kasaba hanlarındanDeniz en güzel aşkken ayışığmaKüçük ve karanlık odalarda öldürülenlerDirenerek ve akarak ölenlerYüceltilecektirAnılacaktır ölümleri
Bir şehir akşamında herkes kaçışırkenOrmanlar bir çözülmeye bozulurkenKaranlığa kanıyla karşı duranKanıyla ışıtan, yalazlayan karanlığıYalnız ve dayanıklı gecelerinde üşüyen
Ölülerimiz toplanacaktır.
Biraz daha kan, kan ve suyun akışıEy suyun güvenli akışıSana bir yamaç gerekmez miKi sonun özlemine hızla varsın
Ki sen varsın, akıtılmış kanlarla varsınVe kan ve akışın o soylu tabaktaOrmansız bir halka sunulacaktırBir orman olarakOna sığınılacaktır.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 337/644
Sana sığınılacaktır kırılıp toplanınca
Sana sığınıyorum kırılıp toplanıncaDeğil sonsuz girdiçıktısına yaşamalarınEy en güzeli, en gürü bütün çeşmelerinAym ve denizin sahibi ve su içmelerinSana sığınılacaktırVe kuytularda, dağlarda, alanlarda
Akıtılan ve akıp gelen kanlardaBir sabah büyük büyük ateşler yanıncaEller temizlenecektirBir tören olacaktırÖlülerimiz toplanacaktır.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 338/644
DİVAN
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 339/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 340/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 341/644
münacat
birden hatırladık seninle buluşamadığımız günlerigel ey büyük bakış yüce suskunluk gel artık beri
kentleri ve kasabaları ve köyleri çevirdik senin adınakapıları tutmaktan artık herkesin nasır oldu elleri
olsun daha da tutarız sen varsan düşüncemizde ama geltutarız karaları ve denizleri ve yaşayan yürekleri
kendin karşı koydun yaptığın saraylara zindanlara tellereyine kendin kullan artık kendi yaptığın tüfekleri
bozgun bir şubat sensin, ekmek ve kan senden, ekim sensinnerende taşır büyütürsün nerende sonsuz gelecekleri
hatırla, kendini hatırlat, o büyük haklılığı denize gidenhatırla, karada ve denizde onardığın her yeri
hatırla, karada büyük taşları üstüste kodun, hatırlayürüttün canalıcı denizlerde cesur gemileri
"... senin hüznün bir yazgıdır, bir eski zamandırbüyüksün artık büyük dirimine beni inandır
bir değişmezlik sanırsın çoktan beri her şeyi oysa
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 342/644
gecikmiş bilgeliğin yaşamış bir eski ağacı hatırlatır
ki sen emzirirsin duyguyu, sen beslersin kalemlerisen yarattın, şendeyiz, suyumuz, toprağımız kanımız sendeney yüce bekleyiş, sanki bu kalın eller kimin elleri
artık bize soluk ver, bizi besle, kendini hatırla
ey biraz yavaş, biraz kutsal, beklerken az sevinçliseni bağışlamam çünkü ben büyük bir dirim taşırımçünkü ben ey derim ve severim ey demeyi bilenleri
biz bir aşk nedir biliriz seninle, biz biliriz
ey kim varsa orda o tek olanın adına çekin kürekleri
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 343/644
343
naat
ipekler tel tel biraraya geldiler dokunmak üzerelâle nerdeyse menekşeye, gül suya dokunmak üzere
kılıç kesti kan koktu bir atlı dörtnala uzaktangünbatımının büyük eşitsizliğinden yakınmak üzere
bütün dertler söylendi çareleri bir bir yazıldıson büyük toplantıda bir bir okunmak üzere
kimseye başvurulmadı herkes birbaşına kaldı, evetsonradan hep birlikte kurtulunmak üzere
oysa bir çiçek vardı bahçelerde kendini dererdisevinçle. Kendini tek haklıya bir gün sunmak üzere
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 344/644
çağrılmış'a
gökyokuş solan penceresi çağrılmışölmüş ölünce ölü annesi çağrılmış
öyle ki bir kırgın çocuk gibi Konyalıbayramlara hep bayramertesi çağrılmış
Konyalı bir çocuk gibi, Konyalı birergen gibi, Konyalı bir adam
Konyalı bir kocamış gibi kırdakendisi konmuş kırda gölgesi çağrılmış
gölgesi donuk sönük denize uzaksanki babası bırakılmış eniştesi çağrılmış
ey solak hendese büyük yılkıhazırlan çünkü artık kendisi çağrılmış
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 345/644
sulfata'ya
acım sessiz bir güneş batmasıdır ölsüneksik ve kötü bir güneş batmasıdır ölsün
her yerlerim bir yaşlık gibidir denizdenbulantım yanlışlıktan bir deniz tutmasıdır ölsün
sulfata karnımı avuçla güneşimi ver sulfataham zerdaliler ve kavunlar ve bataklar ölsün
ay çıkar dağlara vurur ey Mustafabu gece Mustafa'nın sanki son yatmasıdır ölsün
sulfata acımı dindir acını kat banaeksik ve kötü gemilerin gitmesidir ölsün
ben ki çarşılara giderim armut kokarımkavuniçi duygular ve yataklar ölsün
toysun adm deliye çıkar bir gün bilsenesaat beşleri düşün yalnız öbürleri ölsün
sulfata hatırla acımı sen bir haziransınsulfata öbürleri bir bayram haftasıdır ölsün
ben dağlara çıkarım dağlarda bağırırım
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 346/644
yokuş yol'a
güllerin bedeninden dikenlerini teker teker koparırsandikenleri kopardığın yerler teker teker kanar
dikenleri kopardığın yerleri bir bahar filân sanırsanKürdistan'da ve Muş Tatvan yolunda bir yer kanar
Muş Tatvan yolunda güllere ve devlete inanırsaneşkıyalar kanar kötü donatımlı askerler kanar
sen bir yaz güzelisin, yaprakların ekşi, suda yıkanırsanportakal incinir, tütün utanır, incirler kanar
bir yolda el ele gideriz, o yolda bir gün usanırsanpadişahlar ve Muşlar kanar, darülbedayiler kanar
Muş Tatvan yolunda bir gün senin akşamın ne kiorada her zaman otlar otlar ergenlikler kanar
el ele gittiğimiz bir yolda sen gitgide büyürsenbenim içimde çok beklemiş, çok eski bir yer kanar
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 347/644
şurdan burdan hazırlanma'ya
sanırım hazırlandık artık yeterörneğin her şeylere bir kırmızı gül yeter
alanlar daraltılsa ve duvarlar daörneğin her şeylere bir kırmızı gül yeter
benim sonsuz tirenim at başlı kediağlayanlar ağlamadı gülenler gülmedi
çözdüm bir uzak bakışı güllere bakangüller soldu o bakış kaldı ötelere akan
dövüldük nasırlandık artık yeterörneğin her şeylere bir karanlık yeter
seni taşırım artık bir gül gibi beyazsınoh becerikli parmakların en doğru şeyleri yazsın
bulurum bilirim en solgun ânını bir gülünsuların yaptığı beyaz kanım bir gülün
su bitti gül susadı her şey bitti bir kurt ihtiyarladı ve soğuk bölgelere gitti
sonsuz haziranı bir ormanın durma bana gelörneğin her şeylere bir kırmızı gül yeter
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 348/644
iyimser bir sonuç'a
ben bir gün giderim ki neyim kalıreksik bıraktığım her şeyim kalır
yaz günü kim ister ki öldüğünüeksik bıraktığım her şeyim kalır
yaşamam bir beyazlık gibi sankieksik bıraktığım her şeyim kalır
genişlerim dağılırım beyazım ben bir gün giderim ki neyim kalır
ben bir gün giderim ki ey diri atelbette benim de bir şeyim kalır
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 349/644
biten bir yaz'a
benim kararlılığım bir sonuca idisular içirdim olmadı ben anamı isterim
herkes bir kıyısından tuttu çekti büyüttü kentiköprülerden geçirdim olmadı ben anamı isterim
bir karışçık sularda büyüttüm her şeyiuğrulardan kaçırdım olmadı ben anamı isterim
kimseler tutmadı elimden koskoca bir yaz bittiyaylalara göçürdüm olmadı ben anamı isterim
kalbim koskoca bir yaz bitti kalbimaklımdan neler geçirdim olmadı ben anamı isterim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 350/644
büyüyüp giden hüzün'e
bir güzel aşk yılının ortasındabir kestane ekerim büyür gider
ortaçağdan bir deniz hartasındabir iki harf bulurum büyür gider
biliyorum ikimiz arasındabir deste gül mü ne var büyür gider
sen bir aklık gibisin sırasındaboynun ve dediklerin büyür gider
ölür gider çinisi bir soylununbize bir mavi kalır büyür gider
ve içilir bir devin sofrasındaarayerde bir hüzün büyür gider.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 351/644
karışık saatler'e
soyluluğumu anımsıyorum. Bir gece farkettimsinemada mıydı bir şehirde mi bilmiyorum
önce her şeyi ben hazırlıyorum sonra geliyorlarsaat ikide mi, içkide mi, on birde mi bilmiyorum
karışıklık! Keçileri seviyorum tuz gibisusuzlukta mı, şöyle akşamlarda mı bilmiyorum
her şey bozuktur bir öğle yürüyüşündegünlerin akıttığı ırmaklardan mı bilmiyorum
ben tutunurum saatsiz bir yelkovanasaat ikide mi, kırılmada mı, on birde mi bilmiyoru:
adm bir güzelliğe yakışır elbet yakışırbir intiharda mı, bir şiirde mi bilmiyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 352/644
içeri giren'e
kapılarda bıraktılar her şeyleri her şeyleriey üzünç yalnız bir seni mi aldılar içeri
saatler bir açık deniz gibi kimseden yana değilher zaman süslü püslü her zaman oldukça geri
beni bir su başına götürün bir su başınaöyle yapın ki sileyim orada hendekleri
beni şarkılarla türkülerle aşkla donatınpırıl pırıl yara almaz olsun bedenimin her yeri
eski kaleler eski bölümler ve eski çarşılar bir coşkunluk diye bir odak diye bulsunlar beni
ey aklımın tarihi ey su geçirmez gücümunutmadın unutmadın silâh tutan elleri
seni bu mazgalın nöbetine koyuyorumsen bir akşamsefası olarak gözetle saatleri
bana hüzün ver beni kucakla beni hep tazeleey üzünç artık nasılsa bir seni almışlar içeri
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 353/644
tükenen'e
kurşun eritip fesleğen dökmeye eski uzak bir yaz akşamıbir yaşlı baba çıkar gelir bir uykudaki akış tükenir
camiler ve motorlar birbirine karışır bir mayıs ortasılahanalar ve arnavutlar ve sudaki sevinçli akış tükenir
çok görmeye başlar kendi coşkunluğunu bir doru beygirartık herkesin birbirine kullandığı yumuşak bakış tükenir
bir adam haklı söyler bir adam kayıplara karışır sabahlarıbir duruma hazırlanan incirsiz anlamsız bir yokuş tükenir
sağlam dur ayakların ne güzel ey kimsesiz dönen askerdenişlemler tükenir hazır ol tükenir rahat ve alkış tükenir
alış iskemlelere otobüs duraklarına su sırasına tarlalardatarlalarda otobüs duraklarında koca dünyada itiş kakış tüken
ben yavru bir ayıydım, halılarda yürürdüm, öğrendimölmem
öğrendim ki limanlarda savaşlarda gemilerde değiş tokuştüke
ey bana kendimi vermeyen dünya ey sağlam dokunulmazlığbilirsin bilirim çamurlu sıcaksız haince bir kış tükenir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 354/644
sonsuz biçim'e
sarsıldım son uykusunu uyuyunca arabistanmher eylem bir hamut gibi yerli yerinde kalınca
sarsıldım son uykusunu uyuyunca bir hastanıneklemlerin yerini eklemsizlikler alınca
ey güzel mavi güneş, sen çekici misin bir ustanınçekimserlik artınca kahramanlık azalınca
durdum sarı güller gibi ilkyazına bir hastanın biraz askerce, biraz aşk gibi, biraz kalınca
ey soyumdan ve aşkımdan yana olan kalbimher şeyden umut kesilir her şey kırık sen ufalınca
oysa son provasını yapıyoruz bir büyük destanınsonsuz bir biçim olacak o herkes katılınca
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 355/644
ben ne güzel işerim güneşe karşıarkamda medrese duvarı önümde çarşı
bir sürekli kaşınmadır yaşadığımtörelere ve alışkanlığa karşı
geldim gittim geldim bir şey bulmadımüzüldüğüme ve yorulduğuma karşı
ah aklıma her şey gelir, her şey gelirdoğan güne karşı batan güne karşı
sözde kirlettiğimiz bütün her şey duruyorbak ne diyorum sana, ele güne karşı
biz duralım biz sürekliyiz duralımdurukluğa, tüberküloza ve uranyuma karşı
durduk, ateş besledik, kuşları sürekledikarkamız medrese duvarı önümüz çarşı
güneşe güneşe karşı
su yorumcuları'na
I
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 356/644
su yorumcuları'na
II
biz bir parça acemi bir su yorumcusuyuzöteden beriden dayanıklılık taşırız durmadan
ellerimiz bir türkü gibi öyle, kendiliğindenuzun bir gündüzü farkedenlerin en sonuncusuyuz
ay batar, çünkü rüzgâr bir menekşeye dönüşür, biliriz bunuçünkü mavi gözlü ve deli sekiz kardeşin onuncusuyuz
ah büyük tarla, ah büyük deniz, ah büyük çalgı, bil!
senin en son alacağın biçimin sabırlı yontucusuyuz
sezgilerimiz ve ellerimiz sonsuz bir alışkanlık gibi. İlerdeaşkın ve tüberkülozun ve uranyumun bulucusuyuz
karalarımız ve aklarımız bir duvarı yıkmaktır, anlatılır
biz, çılgın bir yürüyüşün en tetik yolcusuyuz
eririz tükeniriz, toplanır yaratırız. Bu bize aşktır biz belki de en uzun yaşamalı bir su'yuz
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 357/644
altı parmaklı çocuk'a
benim odur inandığım yalnız denizse denizdenizin yanı kışlagüzellik altı parmaklı çocuk kalkar giderizdenizin yanı kışla
şenle ben eskiyen bir paspas gibi biteriz
yağmurla yaşlaaltıncı parmağımızı bir gün keserizyağmurla yaşla
artık biliyoruz bir gün doğduğumuzu biz dealtıyla beşle
neden bunca doğum sancısını böyle çekerizaltıyla beşle
altıparmaklı çocuk doğumun tamdır tay gibiağlamayla ateşleneden bütün güzel ölümleri biz gömeriz
ağlamayla ateşle
kar yağar ölüm gelir gider eksikler devralınırkavgayla dost güneşledağlar kayalar kalır su kalır biz kalırızkavgayla dost güneşle
kar yağar ormanlara kar yağar kışlalara
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 358/644
dikilitaşlar'a
balkonlar bir suya açılır sözgelişi bu iyidir bir ağustos terlemesine karşı sözgelişi su iyidir
yankılanır bütün yanılgıları geçmişlerin buna karşı sözgelişi öğle uykusu iyidir
kentlerin yani düzenin geliştirilir bir sevdasıoysa biliriz ne şu iyidir ne bu iyidir
karşılarım bir yanlış akşamı bir otobüs durağında bir kadının paltosu bir adamın arzusu iyidir
neyi değiştirir arzuların yerli yerinde olmasıkalkmak iyidir, taşmak iyidir, akarsu iyidir
ey direnmek, korkmamak, göllere göllere gitoralarda anlarsın kemerler ve akarsu iyidir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 359/644
bağırma'ya
uyun çekirdeği nedir elbet yine bir sudurnsanın gözü ve gözyaşı engine bir sudur
ağırdık neler beslenmedi ki sesimizdenki bizim böyle bağırmamız yangına bir sudur
gül aldı geldi hazdan yelpazesini tavşan ürktüağırdık ama bağırmamız tavşan yüreğine bir sudur
ağırdık sokak ve kır kesimleri kulak verdilerbağırmamız çünkü bir herifin tüfeğine bir sudur
bunca yıl karşılaştık ama yetmedi demek bizeünkü sandık ki herkes kendi kendine bir sudur
şikleri öğrendik sonra aştık koskoca yapılarıbağırmamız bir karşı koymanın çeliğine bir sudur
hoşgeldin başlangıçsız dönem yakıştm kendineu bizim bağırmamız senin dengi dengine bir sudur
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 360/644
cahil beşir'e
benim bildiğim her şeyin adı bir yeşilay gelir yaz gecesi ortalarda dolaşır
ay gelir ortalarda dolaşıray gelir ortalarda
sevdiğim kara gözlü sevdiğimin adı Beşiryazın kirli gömlek giyer kışın ortalarda üşür
kış gelir ortalardayaz gelir ortalarda
sevgilim kara gözlü bir gömleği var yeşilyaz kış onu giyer yalnız onu değişir
kış ortalardaay ortalarda
kuzu Beşir, pamuk Beşir, hemşeri Beşirağlama Beşir, dur Beşir, ağlama alnın kırışır
alnın bir şey değil Beşirgönlün buruşur
yazın kışın, pazarlarda cumalarda aklım karışırartık bildim Beşir bize ağlamamak yaraşır
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 361/644
düzenbozan'a
güneş biterse elbet ertesi kalırya perşembe kalır ya pazar kalır
incelir bir zincirin bir halkasıbir tutam su kalır azar azar kalır
bir mavi yaz gömleği azar azar incelirbir adam mavi yaz gömleksiz gezer kalır
birden bir ormana çıkılır sanki gökyüzübir terliye, bir ağustos sızar kalır
ve okuyan ve güldüren ve savaşaney okuyan ey güldüren ey savaşan
çözülür sağlam sanılan simyası bir duruşunsesini yitirmeyen bir güçlü hızar kalır
bir akşam bir bulgu gibi sunulur bizeoysa bir yanlışlık birini ezer kalır
oysa kimi su kemerlerine kimi bir iç denizeon bin dirim taşıyan bir kanal
ve eski tulumlar ve kötü şaraplar vurunca size
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 362/644
ürkek ırmaklar'a
suya gittim, sulara gittim, aklım satırbaşındasen kaç yaşındasın söyle bana, ay kaç yaşında
ay kaç yaşındasatırbaşında
mısır sapından ayırdım sandal çektim denizesöyle sen kaç yaşındayken gelmiştin bize
sen kaç yaşında bizeindin denize
büyük şehirde dururum farkeder şaşkın olurumaklım başıma gelir bir kıyıya inince
kıyının sonsuzluğunu görüncefarkeder şaşkın olurum
sular toprağa dökülür otlar donanır serpilirırmaklar çamurlu ırmaklar iner dağlardan gelir
iner dağlardandağlardan gelir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 363/644
kimbilir denizini karasını dağları sevmeyincehep bir mavi bencillik hep bir göz bir kıyıyı görünce
ay oğlan, ay adamım!sevip de ölmeyince
benim adım tavuskuşu ne yazı bilirim ne kışısağ pazımda kolera, solumda çiçek aşısı
ay kadın, ay kadınım!ne yazı bilirim ne kışı
şaştığı budur belki bir altın kafesçiningel seninle ayışığında bir güzel işeyelim
bir güzel ayışığındabir güzel kafesçinin
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 364/644
baharı bekleyen'e
ben kışın güzelliğini söylerim ne gelirse dilimeçünkü kış bir hazırlıktır soluğuma kıpkırmızı gülüme
nice kırmızı ayaklar gelip geçti o gün katar katarkış günleri sözgelişi ben bir çöp bile almadım elime
altı kız bir ayışığı def çalıp şarkılar söyledilerberi yanda ormanlar yanardı, ciğerpareler lime lime
artık su uyur aşk uyanır mendilim kana boyanırbilirim bu baharda da herkes hasetlenir halime
ve ellerim batık bir suda akar gözlerim her şeye bakarbahar bir gelsin yeter artık eksikse de bırak elleme
su uyur düşman uyumaz suların dibi güllerde"imrenir dururdum eski gecelerime"
altı kız bir oğlan def çalıp şarkılar söyledilerbaktım birinin kara bir gecesi düşüvermiş mendilime
şimdi elimde baston silâh, başımda şapka öyleağzımda kurşun hızında seçtiğim her kelime
şu. hiç kimse durmazsa her şey yürür, bu aşk demektirher şey kullanılmazsa dirim bir ihanettir ölüme
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 365/644
ıslak çeltikler'e
benim bir sevincim var yüzün artık akşam bir çocuğun gülüşünü görüyorsun nereye baksam
kıyımız uzak ve kuytuda ellerimiz sanki yokellerimiz yok ama senin ellerini bir tutsam
bazı çocuklar doğar bilirim bazı çocuklar doğmazdoğmayan çocuklar için bilmem ne yapsam
ey çavlan. bitmeyen temmuz güneşi, ey aslansilkin, sakla harmanını, çocuğunu sakla
ey aslan, suya kaptır kendini ellerin sanki yok bir güzel günde mızıkalarla bir alanda dursam
sen yoksun gazeteler yok geçmişin razı değil bilmem ki doğmayan çocukları ben mi doğsam
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 366/644
bir oda güneşi'ne
adına hatırlama dediğimiz o metalparıltılıdır, avcılık gibi bir şeylere karışır
suyun erimesidir, öteki bir yalnızlığın sularınasularına hüzünlerine ve doğumlarına karışır
satınalabildiğim hiçbir şey yok ne haberkendimden başka sütümden başka kim karışır
ve karışır gelir eksik yüzüşü bir balığınekime güneşe odaya ve güneşle odaya karışır
bir kırmızıyı bir akşama bozarım rahatlarımçünkü o zaman kırmızılar ve akşamlar birbirine karışır
ey büyük mavi, ey gök müsün nesiney açıklık seninle kim yarışır
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 367/644
kırlara gitme'ye
şte ben buna aşk derim herkes dururonsuzluğun and'ı durur son ses durur
atarım savaş artığı madalyaları giderimünkü sivil bir askerdi rahmetli pederim
şte ben buna aşk derim sakallarım vardırdünya bir orman kadardır bir su kadardır
ki aşılır korkunç köprüsüzlüğü bir çavlanmemmuzun gülünçlüğü ve hüznü haziranın
ey kim bakar kısa boyuma kim bakar pirinçlereıhtımlarda insanlarla aşk yapan vinçlere
yatarım akasyaların altında bütün bir güney ne olur alın beni alın buralardan götürün
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 368/644
beklemiş bir paket cıgaramn son umudu'na
işte suyumuzu kestiler ama masamda yine bir çiçekbir çiçeğin akşamı elbet bir çiçeğe benzeyecek
nasıl güzel nasıl diri bir çiçekdipdiri adamlardan biri bir çiçek
evet ben son ve kesin umuduyum bir paket cıgaramnbir köhne camekânda sararmış alıp içmemi bekleyecek
sonsuz bir camekândabaşlangıçsız bir çiçek
alırım seni tüttürürüm bir gün güzel tütünsöyle kim var bunu benden daha iyi bilecek
ey kalın duman gün şenindir
kim var senden daha doğru tütecek
ben gelirim seni alırım büyük alanlara giderizseninle ben o kavruk biçim bir de o diri çiçek
ne sandın bütün alanlar bizimdirbiziz ne varsa kalan biziz ne varsa gerçek
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 369/644
ki hüznü bir mavilik duygusuna bozar gideriz bizçünkü biliriz yılkılarımız serin yaylalarda üreyecek
yağmurlar yağar o serin yaylalaraçünkü serin yaylalarda otlar büyüyecek
bir çiçek bahçesinin elinden tutarız biz, biz olmasak kim nekim pundunu bulup paralara kötü pazarlıklara böyle sövecek
ey eski camekân ey diri çiçekbiz olmasak şunlara bunlara kim sövecek
ben seni alırım sakin evime koyarım sakin sonra giderizgözlerim mavi, senin dumanın mavi, yüreğimiz bir okka çiçe
suyun da denizin de mavi ve avuçlarınbiliyorsun bir gün gökyüzü değişecek
işte sürahiyi kırdılar suyumuz kesik hadi bakalımey camekân seninle biziz ancak bunları yenileyecek
hadi bakalım ey durgun çiçekhangi ıslak mendil bunları söyleyecek
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 370/644
terleyen'e
senin baktığın tez olsun, sen aşkını belirleyenkış ortasında her şeyden yanar gibi terleyen
andın gizli kapaklı kaç yüzyıldır sürüyorgizlisin güçlüsün, kar altında bahar gibi terleyen
aşkın derin sularda batmış bir geminin anısıdıruzak doğudan, kanlı sudan, çölden döner gibi terleyen
hüseyinin haşanın ateşini bir humma gibi duyupbir çöl susuzluğunu ve aşkı anar gibi terleyen
sarardın kaç yazlar geçti bütün olanların üstünden, sendorukta terleyen deniz dibinde bir fener gibi terleyen
terledin, aşkın sularla su gibi aktı ama tükenmediey ölümsüz utku, ey yaban atlara biner gibi terleyen
kim bakar çeltiklere kim bakar küçük çocuklara, sen.olmasan. her damarından teker teker kanar gibi terleyen
yeni insan sensin, eski kanların her şeye alışık çünkükırkbir basamaklı bir merdivenden iner gibi terleyen
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 371/644
37i
susuzluk'a
sen beni hazırlama sakın sen de bana gelölmüş ölü olmuş hüseyne haşana gel
elleri koku dağıtırdı nasıl bir kokusuya gel kana gel bir yeni haşana gel
o öldü çünkü bir gülü tutmuştu bilmedensen istersen her gün gel her sene gel
gel beyazlıkları elle türlü kokuları biçgünler karardığında davran hep sana gel
ne yap yap hazırla kendini anladın mıne yap yap meselâ ısıtıp dökündüğün sularla bile bana gel
hatırlanmış bir gül ben de hatırlarım kolaydırölmüş mü ölmemiş mi hüseyne haşana gel
hüseyin de öldü ölür haşan da öldü ölürölen ve dirilen o bitmez insana gel
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 372/644
372
delta'da
ne kadar su içinde yattım ne kadar kulak verdimne kadar umdum umutlandım, o büyük o güzel şehir geliyo
seni sevdim çünkü saatin bir zamanı haber veriyorsaatin artık sol kolunda her şeyi bir bir veriyor
ne bakışlar ne uzaklar ne onun en güzel aksine uzaklar ne akisler her şeyi hiçbir veriyor
ne ki akşam ne ki yıllar işte güneşler doğuyor ammaittiğim her kötü aşkı bir yeni cihangir veriyor
bu aşkın ölümdür kafiyesi, dağlara filân denk gelirtükenmez çünkü doğruluğunu ne zamandır veriyor
ben hep acemiyimdir aşk kafiyesinde sanki acemio aşk ki ormanlarda tükenmez kafiyesini teker teker veriyor
şimdi bir uzak geçmişi anışım sahici bir çiçektiro çiçek dipdiri ergenliğini bak hanidir veriyor
ne demişlerse yalan, ne demişlerse en uzun bekleyişeyaşayıp derlediği yazıp ezberlediği her şeyi satır satır veriyo
ilk defa böyle güzel böyle tenha bir kamışbir donanmış ya gününe a ıcık yer eriyor
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 373/644
373
ağzında bir su tadı, yitik bir anne gibisanki ellerini ve aşkını pazar pazar veriyor
kanı aktır, ölü yüzü pırıl pırıl ayışığındakuşçuk canını kaç gecedir azar azar veriyor
gel ey çakmaktaşı, ateşle çok beklemiş kavımıhazır olmalıyım, dağlardan doruklardan o büyük nehir geliy
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 374/644
ne değişir
ben kan diye başlamak isterim oysa gülün derdi başkadırlâle bahardan yanadır çiğdem güneşten konu değişir
hepsine pekâlâ amma bilirim gülün derdi uydurmakıpkırmızı en çok yakışırken kendine onu değişir
lâle mayıs ayıdır mora turuncuya filan boyanırpek güvenmem yabancıdır bakarsın yönü değişir
çiğdem cefaya katlanır alışmıştır kendi yeşilinehaklıdır bakımsızdır yağmurun durmadan günü değişir
hoş olsun bütün verdikleri aldıkları şu çiçekleringül susar çiğdem uyanır tüfek başlar konu değişir
hep böyle süreceği sanılır bu gül hikâyesininhep böyle sürer gerçi amma bir gün sonu değişir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 375/644
rubai
oturdum şöyle böyle, saatim sol yanımdabiliyorum şimdi bazı atlılar kanıyor uzaktabeşotuz altıonbeş karanlık şöyle böyleşöyle böyleden fazla bir şeyler akıyor kanımda
rubai
sonunu bulmuşken duvarları boyadıko zaman biraz serpinti idi yağmurun adıkimdi nerde idi o büyük anahtarcıgemiler geldi geçti bir türlü bulamadık
rubai
yük gemileri geçti, biz uzaktan dolduk boşaldıkönce yıldık yükten ve şilepten korkuyla ufaldıkama bizdik bizdik denize maviyi gemiye yükü verenhızlandı sonumuz hızlandı iyice, yani çoğaldık
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 376/644
rubai
hazırladım hazıra durdum giydirdim gölgemikuş çığlığı senin bölgen sorma benim bölgemiaşklar telef olup gider sokak köpeği gibigitsin. Harcansın bazı şeyler. Sen dur e mi
rubai
haydi ben geldim oturup konuşalım ey gökbütün altın tarlası bütün komşularımlatarla tapan ırgat esnaf bütün komşularımlain dolaş bir yerlerde buluşalım ey gök
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 377/644
baharat yolu
Ben eskiden bilirdim tiryaki bir aktar vardıuzun birtakım saplar ve hazin kokular satardı
bir aşktı günden geceye hazırlayıp durduğusağlam aşkları ahşap bir duman olarak savurduğu
elleri üçbeş yüz insanın nemli karanlık gecesindeoysa o nemlerle ne renkler parıldardı bir yol gecesinde
Haritasız bir coğrafya henüz, kansız bir aracılıkçünkü Akdeniz acemilere ve büyük odalara açık
Kervanlar gümüş bir ağıt gibi İllirya'dan Anadolu'danatlar, tüccarlar ve kılıçlar hiç köprüsüz geçerlerdi sudan
Ey canım büyük suların ve geniş yolculukların adıdantelli kadınların ve adamların ağzında bir iklimin tadı
Ve aktarın düşlerinin birleşmesi büyük başkentlerlesivri burunlu ve para kesesi kullanan bazı kişilerle...
Dantel ve aranış, zencefil ve tarçın ve misk ü amberbir kaleyi almaya, bir bayrağı kaldırıp indirmeye yeter
Herkesin önce bir cinselliğe yatkın cömertliği
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 378/644
Herkesin ağzında Avrupa'da bir yabancı acılıkve Akdeniz bütün tüccarlara ve el değmemişlere açık
Kervanlar sevinçli bir tunç olarak Anadolu'dandeveleri ve uzun saçlarıyla köprüsüz geçerlerdi sudan
Önce Bizans, sonra İznik, sonra ovalar belkihepsinin bir pusula ve bir varıştı akimdaki
Aldılar geldiler giysileri ve at kişnemeleriylekeselerinde altın ve bol ceplerinde kişnişleriyle
—Aktarın büyükbabası da kendi gibi aktardıahşap bir dükkânda bir yol bulmayı satardı...
Adalardan adalara, aktarlardan aktarlara ve bir rüzgârakarıştılar müslüman Mezopotamya ve hıristiyan Roma
Anadolu bir geçitti amansız bir sultan buyruğunabirisi kırkbirinci düğümü atarken bir kısrağın kuyruğuna
Bir dağın arkası güç aşılırdı, aşklar da aşılırdıtarçınla, büyük güneşlerle mavi pilâvlar pişirilirdi
Bir ülkede bir kraliçe bir mektubu okurdumektupta firengili aşklar ve yeminler olurdu
Güzel kelimeler solgun yüzler ve fetihler çağı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 379/644
Bir şövalye çelik zırhında gerinirdi hızlakuzeyde aşk da geçerdi mevsim de hızla
Kraliçe büyük hışırtıları ve yanında şairleridokuz bölümlü şatolarında bir ileri bir geri
Baharat Yolu bir gün elbet daha da kısalacaktıo sıcak ülkeler ve baharları onların olacaktı
Suyu alınmış yemişler, güneşte kurutulmuş nesnelerkoyu yeşiller, asya kırmızıları, gecelerle tükenmeyen kösnül
Ve aktarın düşlerinin birleşmesi büyük başkentlerlesivri burunlu ve para kesesi kullanan bazı kişilerle
Büyük macerası insanoğlunun büyük kalma tutkusuey canım ey yengeç dönencesinin büyük tutkusu
Büyük avcılarla kaplan dişi ve pazar toplayankadınlarını ve çocuklarını azar azar toplayan
Neyin varsa gitti gidecek kadirbilmez metropollereşimdi ananasa, bibere, daha sonra petrollere
Hazırla artık büyük ve geniş o mavi elbiseniher şeyin öyle eski öyle köklü öyle koruyor seni
Senin hü nün bir ya gıdır bir eski amandır
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 380/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 381/644
İncelik ve zencefil ve firengi, petrol ve bakırönce Akdeniz yöresini ve sonra her yeri sardı
Sonunda yeniden geldiler, ekmek ve şirkettilerçok uzak gittiler, Baharat Yolu'nun başına gittiler
Papazlar, krallar ve Avrupa'nın bütün kopuklarıgökleri sevmenin ve gülleri sevmenin ülkesine vardı
Artık bir okşama değildi koca gözlü Akdeniz'in rüzgârıbütün rüzgârlar Konya'dan aşağı Kilikya'dan yukarı
Rüzgâr hep o rüzgâr, Hint denizinde kaldırır sularısevindirir kuytu limanlarda kadınsız korsanları
Baharat Yolu korsanlarla uzadı, kanallarla kısaldısonunda ne kaldı, bahar görmemiş ölülerden başka, ne kaldı
Suları gemilerle geçtiler birçokları boğuldukalanlar kurtuldu, ölenler bir eski hikâye oldu
Irmaklar, aktarlar, askerler ve bir akşamın yarısıırmaklar, aktarlar ve bir akşamın sadece yarısı...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 382/644
sâdâbâd'a kaside
hazır bulunanların hepsi bahar mevsimini tanıdılâle uzun boylu nazdan, gül kendi ismini tanıdı
su güneye yöneldi hazdan, çiçekle birlik aktılarhazır bulunanlar pişmanlıkla kalubelâsını tanıdı
bahar bir nisan olarak geldi, gönderi renk renk doluumut öylece umutsuzluk biçimindeki hasmını tanıdı
yakınmalar bitti, el pençe divan durdular gelişen şeyeaşklar aşkları, otlar otları yani ki herkes hışmını tanıdı
kimin aklı bir bahardan daha çok olabilir sorarımo yeşili ve pembeyi birlikte görünce resmini tamdı
İstanbul'un öyledir baharı, çaresiz alkış tuttularten uyandı, herkes kendi olan cismini tanıdı
ne denmiş, akıp giden her suyla akıp giderimçünkü sevdim çünkü bu yüzden güçlü bileklerim kanadı
sahici mi elinde tuttuğun o kartal kanadısen tuttun acıdan benim ellerim kanadı
bir geceyi geçirmek için bin türlü kalp ilâçladö ü dü d bil l i k d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 383/644
ey yaz güneşine bıraktığın alnın bana gelalnımdan damla damla süzülen terlerim kanadı
yüreklerimiz bir dağ serinliği taşırken birliktebirden boşta bırakılan bir yerlerim kanadı
kanasın varsın ne varsa biraz kanamalıdırbenim bunca yıldır günlerim gecelerim kanadı
hazır bulunanların hepsi evet dediler el bağladılarbenim hepsinin üstünde iliklenmeyen düğmelerim kanadı
ey yaz gecesi gel artık gidelim suya girelimçünkü biliyorum sahici elindeki o kartal kanadı
ey güzel bahar gökü seni her şeyle birleştiriyorumçünkü ey yaz gecesi çünkü her yerlerim kanadı
bahar hep bir anı sanılır nerde olsa gerçektir aslındaİstanbul mesirelerinde ve Muş'ta aynıdır tadı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 384/644
meclis-i mebusa'na
aldım bir kânunusâniyi bir güzel inceledimrüstem paşa kanunuesasi ve şair nedim
kar adam gibi yağar, kar, İstanbul karı incedenmeyyit yokuşu alaturkası ve pera düzmecesinden
ve kıralmış bıyıklı ve osmanlı kocalaralıp gelirlerdi bir geceyi bir şarkıcının sesinden
herkesin akşamı ya bozulurdu ya bozulmazdıherkesin sesi nasıldı o zamanlar en incesinden
bitti kurtulmadık şimdi ses yok hatırlayınbir kadın sesi, olmamış bir yaz akşamını resimleyen
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 385/644
salihat-ı nisvandan saffet hanımefendi'ye
hatırlarım bir akşam bir yokuşa durmuştumiri atlarınız macardı dantelleriniz alman
ne göksuda bülbül dinlemek ne abdülhak şinasi beyıpılık bir sevgi geçerdi arasıra içimden o zaman
siz ne zaman öldünüz allahaşkma yani ne zamankirli karlar bile erimemişti haber yoktu nisandan
rüştü paşaydı deli rüştüye çıkmıştı adı osmanlı ordusundao zaman hamitti padişah kocamın bıyıkları kocaman
o günlerde her şey akıp giderdi biz de şaşardıkhürriyet meşrutiyet otuzbir mart falan filan
gemiler de öyle boğazdan aşağı boğazdan yukarıbıyıklarını burardı umursamazdı paşa kocam o zaman
rüştü paşaydı sakallıydı belki sadece sakallıydıki sakallar geçmişinde herhalde bir orman
bir oğul bir kız iki gelin bir damat İsviçre lozannasıl ağladığımı ben bilirim bir yangının ardından
uykularım bölünüyor artık şu konağı bekliyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 386/644
hatırlarım bir akşam bir yokuşa durmuştumiri atlarınız macardı dantelleriniz alman
bahriye nazırı tevfik paşa mütarekeler filandünya nasıl çekilirdi ayaklarımın altından
annemin sonsuz giysileri bir telâşı bileyen tramvayben ne güzel çocuktum yalnızlıkların ardından
yeniköyde bir yalı fatihte evler ayışıklı bir zamanrüştü paşaydı adı yıldız'da ve dömeke'de kahraman
herkes ne zaman ölür elbet gülünün solduğu akşamaldım anlayamadım öldüm anlayamadım almadığım akşam
daha önce hiç ölmedim temmuzum ve incilerimlegöksuyu ışıklarla teşrif ettiğimiz akşam
ne zaman gülüm solar ne zaman deniz ne zaman akşamne zaman gemilerdi ne zaman paşa kocam
artık başucum dinlendirir bir şamdanın süsünüsöyle ey göksu akşamı hafız burhan ölüm ne zaman
mevlûtlar okunur dalgalar kalır bir geminin ardındanöldüm ben saffet hanımefendi salihatı nisvandan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 387/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 388/644
senin şarkın bir avcı borusudur ormanları tutarbüyür, yankılanır, bir kale yıkıntısında saygıyla durur
ey en bilge sesi gelip duran sonra akan sularınbilirsin her akşam nasıl öksüz, nasıl güçlükle olur
her akşam nerden baksan yine de bir eksiği doldururbabalar geri çekilir, anneler onlara teslim olur
saçlarımı hep kestim tutacak kadar kalmasın dedimçünkü bir başkaldırma ancak saçlarından tutulur
gölleri bölümlediler ve sonra suya gittiler çoğubabalar hep perşembe, anneler hep cuma olur
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 389/644
bozkır tayfasıdır
ben denizi şimdi gördüm çünkü bozkırdan geldimkervankıran bozkır'dan, o bozkırdan geldim
pederim bahriye tayfası hamidiye salgınındaöldü, anam da öldü bense tâ şurdan geldim
yetmiş gün filan yürüdüm gece gündüz durmadankıyıya bugün vardım ama bak çok yorgun geldim
talihsiz gündönümü, kuzeye göçen lâle derler ben doğudan güneyden yani ben burdan geldim
şimdi sen şaşırırsın bir lâleye bakınca, benzordayım kan taşırım yenerim ordan geldim
beni hiç beklemezdin şimdilerde, öyleydim zatenama artık kıyıdayım, işte bak birden geldim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 390/644
kıyıdaki elma'ya bir ses
ey canımın güftesi eylülün ikinci haftasıydı o sırabana gülümseyerek getirdiğin bir bardak suydu o sıra
hatırla denize hiç bakmadık çünkü kıyısmdaydıkbir elma kendi kendine büyür dururdu o sıra
bir kıyı ikindisiyle bir elma öyle kendiliğindenbüyürler bir öfkenin ya da bir dağın yanısıra
bir kıyının beslerliği bir elmadan ayrılmaz gibi amaelma soğuk bir kış akşamında bile yenir ısıra ısıra
bir öfkeyi diriler durmadan elma, ovadan gelirelbet küfelerle sandıklarla hüzünlerle ardı sıra
ey geçmişten gelen konuk sonsuz düğmelerimi tutyerlerini yadırgayan sonsuz iliklerin adına
ey canımın güftesi denize hiç bakmadık hatırlatek pencereli bir odada elma yedik ısıra ısıra
elmanın topraktan süzdüğü gemilerin denizlerde gezdiğibir tatildi bir geçiştirmeydi yalnızlıktı bir kusura
neydi ne doğruydu nerden vardık yakışmıyor konuşmak bizöyle barışlar okuyup yalnızlığı yaşamak kara kara
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 391/644
kışındır
şimdi bu kışa girişin hüznü müdür o mudur acababu iri iri sevmekler deniz o eski mühür o mudur acaba
mavi isterse mavi kalsın ister ölümle değişsin kendiniellerim bu hüzünde her şeye karşı kırgın kaba saba
çocuklar vardı çarşıya indiğimde hemen hemen günsonuellerini verdin tuttum tamam ağzım da ver bir daha
durup durup yüceltiyorsun şu korkak şafağımıincelmiş bir mor olarak çıkıyorum böylece her sabaha
şimdi bu hüzün nedir sanki kara kazağım sırtımdaişte bir duman, bizi tüten, işte bir duman ki kapkara
kışa nasıl başlanır bahçelerde, çiçekler nasıl başlarsabir balıkçı denizin dibine öyle başlar her defa
şimdi bu kışa girişin hüznü müdür o mudurbenim her duygum biraz hüzün gibidir. Meselâ
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 392/644
gecenindir
elbet kendisi korkar gecenin karanlıktançünkü korkusu karanlıktandır her gecenin
sabahın seher vakti var gecenin nesi varüstelik ağması bir doğum gibi zor gecenin
ister mi kararsın bir yalnız çayır gibibilirim karanlık içine ağır ağır kor gecenin
suyu gizler adımlarını örter adamlarınbütün dünyayı dolduran çocukları var gecenin
o bir iyi çarpandır elliyi binlere filân çoğaltıryıldızını yak bak neler yaptığını gör gecenin
elbet kendisi korkar gecenin karanlıktanama aşk gecenin hüzün gecenin gökle yer gecenin
gece, büyük utku, sonsuz bilinen karanlıklaraaydınlıklara büyük bir tutkusu var gecenin
dost değildir sanılır her iki taraftan dadostluğu bir de kendisine sor gecenin
dostluk gizlemektir korumaktır gecenin sözlüğündesavaşçılar adına ellerinden öperim hor gecenin
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 393/644
tomris uyar için bir şiir kurma çalışması
seni sonsuz biçiminde buldum o biçimi almıştınsandviçlerle, kötü şehirle, terle başbaşa kalmıştın
yürüdü üstüne herkesin neonu, herkesin babaannesiherkesin en eski olan kökü, en eski hanesi
yeşili bozup suya çevirdin, akşamı sonsuz uzattınne buldunsa o akşama uygun, ne buldunsa ona kattın
perdeler uzundu, rüzgâr kısa, masalar üç bacaklımasalar dört bacaklı, rüzgârlar uzun, perdeleri kısalttın
sen bir atmacanın en uzun çığlığısın her türlü göktegöğü büyüttün, otobüsleri aldın, şehirleri ufalttın
yıkılan bir kedi bir süre olarak doldurur sesiniseversin bir kanaryanın sesinden çok kendisini
denizi ve ormanı, açlığı ve başkaldırmayı ayırmadın bırakılmış bir köşebaşmm en güzel tanımıdır adın
seversin diye söylerim her şeyi, sana uygun olsunçünkü her şeyin birbirine uygununu sen bulursun
gel ellerini ver en güzel ellerini öyleruhum ateş yüreğim kokum birlikte öyle
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 394/644
çokluk şenindir
özenle soyduğum şu elma söyle şimdi kimindirözenle ne yapıyorsam bilirsin artık şenindir
suya giden bir adam meselâ omuzunu eğri tutsagüneş su ve adamın omzundaki eğrilik şenindir
ayağa kalkarsın, adına uygunsun ve haklısınkararan dünya bildiğin gibi sık sık şenindir
kararan dünya, yeni bir güle bir ateş parçasıdırbir ateş parçasından artakalan soylu karanlık şenindir
bir deneyli geçmişi aldın geldin yeniyi güzel boyadınben bilirim sen de bil ilk aydınlık şenindir
benim sevdiğim su senin suyunun öz kardeşidirsenin soyunun bıraktığı güçler artık şenindir
çünkü bir silâh gibi tutarsın tuttuğun her şeyiher yeri bir uyarma diye tutan ıslık şenindir
şenindir ey sonsuzveren ne varsa hayat gibitutma soluğunu, genişle, öz ve kabuk şenindir
ey en güzel görüntüsü çiçeklere dökülen bir çavlanmaşkım sonsuzum bu dünyada ne var ne yok şenindir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 395/644
395
gemi, gemi
ormanın uğultusu eşittir kentin uğultusunabelki fazladır bile kentin şusuna busuna
herkes silâhını aldı geldi bir alana oturduketrafta yangınlar ve kötü tütün kokuları sıra sıra
eğri bıyıklar eğreti bıyıklar saf saf oldularevet dediler bir sakalın taptaze namusuna
etrafta yangınlar yeni bir dünya gibibir tüfek ağlayan bir çocuktu arasıra
bir çocuk neden ağlar, açlıktan bir çocuk, bir kadın ağaçlıktan
kırda oluşan öfke tezgâhta tüten mermigirdiler usul usul bir tüfeğin namlusuna
bize çiçek getirin onlara çiçek getirdilerherkes sevinç duydular yeni bir çiçeğin kokusuna
analar doğurganlığıyla musonlar yaşlığıylayeni bir korku kattılar onların korkusuna
bir çocuk neden korkar, yaşayamamaktan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 396/644
önce hep giderlerdi bir sanrıya başkoyuphep vâdeden bir harmaniyenin ardısıra
ama kim buldu kim uyuştu Büyük Ayı'ylakim vardı bir gün ahşap gemilerle Mısır'a
kentin sevişirliği ava alışkın bir tazınınalışkınlığı bir taze kanın tüten buğusuna
herkes en öldürücü silâhını aldı geldi, o alana oturduyeltendiler doğruluk bulmaya bir düzmece hesap pusulasın
artık kırda oluşan öfke tezgâhta tüten mermigirerler usul usul bir tüfeğin namlusuna
ey yaşlı gemi ey en sağlam ey külhan ey gelenbir güzel örnek getir canterburry piskoposuna
azgın sular bir şey değil, bozuk pusulalardan bir gemi neden korkar, yükünü taşıyamamaktan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 397/644
bomboş bir sayfaya fahriye
bu sayfaya her şeyi yazdım her şeyi söyledimkırmızı kiremitleri evcil domuzları bir bir elledim
bitmez bir uzunhava sanrısı verdiler banao eski havayı aldım kendimce tazeledim
atılmış bir ok oldu bendeki bu dağ tutkusudurdum en olumsuz şeyleri en güzel ezberledim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 398/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 399/644
hatırlanır elbet şuralarda buralarda böyle dedimben çok uzak güneylerin geçmişinden geldim
senin geçmişin uzun, elini hemen elime ver geç kalmaçoktan beri beklediğin o diri gülümseyiş işte bendim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 400/644
■
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 401/644
TOPLANDILAR
(70 73 NOTLARI)
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 402/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 403/644
KAR ALTINDA, EVDE
güzel yorgan iğnesigüzel karanfil sapıgüzel geçmiş bir vakitgüzel öğle sonrasıtoplanıp bir odanınen güzel geçmişine
dünyayı ısıtalım
bir abdullah çocuğunbüyük güzel gözleribir hatice çocuğunbüyük güzel gözleri
biri denize yakınbiri denize uzaktoplanıp bir denizinen güzel geçmişinedünyayı ısıtalım
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 404/644
404
güzel kara saçlarıorman kolcularının
bozkırı betimleyengüzel devedikenisen kendi güzel bozkıryaramda açan lâlegüzel konuşmalarıgece yolcularının
güzel bir ağıt olaney gece dağlarınıney güzel hancılarıkimi denize uzakkimi dağlara yakıntoplanıp geçmişine
kendi güzel bir hanındünyayı ısıtalımdünyayı ısıtalımkendi güzel dünyayı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 405/644
LKİN
bunu kimse söylemedi, belki düşündüçünkü vardır insanın yaşamasındauyku ve öfke gibi vardırkimse söylemedituzunu çoğaltan bir denizdenasıl batarsa güneş öyleben de kaçırdımki gözüm bütün güngünboyu lekelerdekaçırdım ama şöyle de söylenebilirşiirin bütün geçmişinin dışındaartı eksi bütün değerlerin dışındaönceden açıklanan her şeyin dışındaörneğin en sıcak ülkelerin yazındaen soğukların kışındayanarım üşürüm berbat olurumhiçbir şeye yaramamama yine seni severimo zaman sen de beni sevevet.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 406/644
KİM ÇAĞIRIYOR MAVİYİ
kim düzenliyor bu uyuşmazlığı, kiminellerim bir iki harf yazıyor hızlıcanerden baksan zehir gibi kapkaratuzla ekmek arasında suyla benim aramdamaviyi çağıran kim şimdi, kiminuygunsuz elleri dolaşıyor aramızda
şimdi bu her şey nedirdükkânların bankaların borsalarm adı neyeşilin tadı hani, gölün sevinci nerdeşimdi durup dururken nedir bugündüzü hızlandıran, geceyi bölen öfkemaviyi çağıran kim, kimdir çağıran maviyi
asıl mavi kimi çağırıyor, asıl onun adı ne
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 407/644
KALMAK İÇİN BİR YAZI
epeski bir yorum: atlar ve kediler ve serçeler vekuytularda uyuklayan köpekler ve yıllarla
acının ve sevincin üçüz kardeşi olan kendisi her sokakta bir selâm olarak alınmaktadır
ve deniz diplerinin yeşil basıncıdır ve bazı bulutlarındoğudan kuzeye yoğunlaşmasıdır
epeski bir yorum: sıcak bir eylül değişmesidir bireşkıya yatağının en uzun günleri
aşkın öbür adı artık kentlerde kaybedilmiş bir savaşıntarihi olarak anlatılmaktadır
ve eski ceketlerin utancı oymalı askılara parlak tüylüşapkalarla birlikte asılmayınca
epeski bir yorum: kan, kusar güneşin öfkesini, hatırlaronu otlarla bakımsız kıyılarla
çünkü şöyle böyle de olsa bir elin ince boyunlu birsürahiyi doldurduğu hatırlanmaktadır
ben ne diyorum: çaylar, dereler böyle sakin vekararlıyken ovada, koruyorsa yatağını
günün biçtiği kefen uyuyorsa uysal geceninkurumuş ve hüzün dolu bedenine
şuramda bir sancı, şuramda, atların kişnemesi gibi asîgece karanlığında
kalayım kalayım diyorum olmuyorb d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 408/644
BİR YILIN EN SOĞUK AKŞAMINDA
AŞK ÖVGÜSÜNasıl yadsınabilir yüreklerde gezinmesitozlu bir gümüş tabağın, çiçeksiz bir sardunyanınbir kadifenin avuçları kamaştıran anısııpışık caddelerden, armağanlık çiçeklerdenkanı çekilir gibidir eski dünyanınkalabalıkta, yarışsız bir hipodrom ıssızlığındabir suyun durmadan durmadan aktığı sanısıgeceyi, egemen geceyi hazırlayan akşamıbir altın yüzük gibi sıyırmak taşbebeklerdenköşebaşları acımasız bir yüzdürler sunarlar kendilerinidünyada, bir güneş yılının en soğuk akşamı.
İki kişinin birbirine baktığı akşam saatindeuzakta bir ırmak bir tomruğu taşıyordur elbettebir yer sızlıyor belleğimde seni bir yerden tanıyorumişte ellerin birini öldürenin elleribir merdiven taşıyan birinin elleribelki biçimli ama ağzın ilgilendirmiyor benisen su mu içerdin süte ekmek mi batırırdıno büyük nehir sürerken kütükleriseni tanıyorum elbet ama neye yararuzun zamandır buluşmamıştıkhem insan ne kadar taşıyabilir şuncacık yüreğindebunca gemiler bunca tirenler gazeteler
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 409/644
HADİ İZMİR'E.
yorgunsun hoş gelmişsinkara gece nöbetinden hoş gelmişsinyat uyu yerin hazırhak etmişsin uykuyuhelâl olsun uykun bahtiyar sağlığın
ama bir uzak iskelede başka olurken denizsakla uykunu biraz o uzak iskeleye
bak sakın telâşlanmabitiverdi iki aylık bir çocuğun kendisibir şey değil bir çocuğun iki aylık tanrısıbitiverdi iki aylık bir çocuğun kendisihaydi kalk, sakla biraz haydi kalk haydi dedimaçıp sonsuz bir camı bir uzak iskeleyeşimdi tam sırasıdır her şey hazırken böyleşimdi bunu gömelim
nasılsa girdi bu karaşafak aramızahaydi şimdi ölüm vakti değil aramızdaölüm ki bir olağan acının anısıdırşimdi anıya yer yok aramızda
ne güzel uyurduk biz kavgasız gürültüsüzbir yara bile olsa şuramızda buramızdasular gibi karışık olan uykumuzda
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 410/644
haydi kalk yoruldum bir patlıcan nasıl büzülürsebostanda durup da olmayı beklerken haydi kalk
haydi kalk dedim senden aldım kendimdenölümü bir güzel ezberledimanladım yorgunsun kara gece nöbetindençocuk öldü ben yoruldum ölüm nöbetindensaatini kurdum, saatini de kurdum haydi kalk haydi kalkşimdi bunu gömelim
neden öldü ben hurdaydım sen ordaydmbelki de bahar filan vardır erzincanda ne bilelimhadi kalk tirenler kalkıyor duyuyorumbiliyorumyorgunsun her geceden, biriken her geceden
haydi kalk şimdi bunu gömelimhaydi kalk bitiverdihaydi kalk yorgun güzelim haydi kalkhadi artık öldüm biliyor musunhadi kalkİzmirlere filân gidelim
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 411/644
4 i ı
KAR SESİ
yitirdiği suyunu verdim onaacı mermerden damıttığım, yeniden çelikartık elleri her yerde ve sevinci boleylülün son konuğu üç beş gecelikanlatılmaz nasıl haykırıyor durmadan
kardan geri, çığlığı kardan geriçıplaktı süvariydi çok eskiden dağlardasonra talim yerinde bir ileri bir gerikentlere hiç girmemiş, yüzü ata boyalıçığlığı kardan gerisonra girdi apansız, arpasız beygir gibi
ne de güzel evleri, sonradan döndü geriatının nah gümüşten ve mıhı altındansilkinerek bin yıllık bir çekinin altındanmahmuzlayıp yeniden çıplak dağlara doğrumeydan saati nerde artık o nerde şimdi
yepyeni bir takvimin ilk yaprağı o şimdi
şimdi nereye atsa bir su bulur elleriçığlığı kardan geriama yağmurdan da ileriduyduğu gümbür gümbür silâh sesleri
bir gün elbet gelir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 412/644
SÖZCÜK
hiç duymamıştı o sözcüğü, motorlara kum yüklerken söylermişçi
freni patlayınca bir ağır kamyonun, şoförün ağzında cıgara gduma
ilkin vaftizci yahya, sonra yahyanın kendisi sonra spartaküsroma'ya doğ
sonra incelmiş, hazırlanmış, keskinleşmiş gelmiş birdövüşçünün ağzın
şimdi denir ki, dumanlar eskitilmiş, suları kötüye kullanmışyemişçi
şeftren amcasına sövmüş, partizanın biri yılmış artık
dövülmektherkesi bir bir ele vermiş sonra su kalmış boğazında dili
tutulmölmüş, o söylemiş sonunda en doğrusunu, belki kanlı bir aşk
niyeti
oysa şimdi her yerde arabalar gidip geliyor, yükleri boşaltıyor
bağ budayanlar makas tutarken eldiven kullanıyorlar artıkbaşka şeyler de var bombalarla kötü silâhlarla ilgilive ne dersek diyelim artık bulunmuştur aşkların en güzelikent, kent baştan ezberlememiş o sözcüğü alışveriş dalgasınd
ustalaşınca artık, o tek sözcük bilirmiş, her şeye birden yeterlli id i d l bi k ti ğ k d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 413/644
yeni sezdi bir yazmanın yazısını, okudu doğru bulup ezberle
ve artık bütün aşirete olumlu bir düş sağlayabilir çekinmedekendi göğünün güneşi, kendi zamanı, kendi dumanıcıgarasmın sönmed
kış soylusunun yaz çıplağının denize bakar bakmaz birininaynı sesle haykıracağı bir aydınlığın vazgeçilmez simgesiörneğin bir şimşek anlamında, doğuya giden bir katar
anlamınkara, yeşil, çarpıntılı ve durmadan hüzünlüdurmadan dayanan, bir uykusuzluk haline gelene kadar
hiç duymamıştı, duymamış oldu gene de. eskimesindiri kalsın ateş gibi yakıp geçen arkasıartık tohum, döller kendiliğindensaatler sabahı çalar bazı kentlerdebir baltanın parıltısı karışır suyun sesineve hüznü kine dönüştürür elleri ustalıklayepyeni bir dirim hızındabirisi onu haykırır durmadan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 414/644
KAZI
eskide bir gün, şurdan burdan konuştuklarımızı hatırlıyorumgüneşten ve dönencelerden ve kıyılara giden kimselerdenyaz olsa neyse, kar soluk bir gülüşün kefenini yırtıyorve durgun bir suya dönüşmüş bir akşam beni kıskandırıyoreskimekten yassılmış bir tepenin hüznüyle hüzünleniyorumki ellerimiz bu sırada hayatı ve ölümü andırıyor
suyun akışı, kıyının ve sevincimin akışı nereye varıyor
şimdi üstümüzden geçip ötelere giden bu kuşların adı nesonra kuşların ve her şeyin ve aşkın adını kim veriyorkimdir nerdedir var mıdır bütün bunların usta yazıcısıbiliyor musun gitgide yaralanıyoruz şurdan burdan
biliyor musun şimdi eskide, çok eskide o dinlence yüzüylededemin en büyük haminnesi, ağır ağır saçlarını tarıyor.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 415/644
KAVŞAKTA
artık gelince biliyorum, önceleri korkardımşöyle ufak bir şey, sudan kaçmış ayışığıotuzbeşbin atlının dağdan gelen yankısıönceleri açılıp gider sanırdım her şeyiher şeyi açılıp gider sanırdım, bir kez şiire konmuşsamenekşeler, bademler, büyük adamlar, kutsal olan ne varsa
şimdi bir çekiç ve bir alan yetiyor çaresizliği anlamayaörneğin bir eczanede bir koku duyuyorumtamam.
oysa ben eczaneye bir ilâç için girmiştimsirozluyum, ya da mitral darlığım var, ülserliyim belki de
niyetim bin yıl direnmektir bu halde bileromaymış, bizansmış, cumhuriyetmiş, bilmem neymiş, bahanturuncu bir çiçek açarmış bir yerde akşamüzerlerieskiden büyük adamlar geçmiş topuz gibiymiş her biri(o koku)hangi budala söylüyor artık bu sözleri
el ettim birisine, bir başkasına giymediğim şapkamı çıkarttımne dağları tanıdım, ne denizleri ne öteyi beriyidaha demin uyanmıştım, az önce, baktımvakit akşam.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 416/644
hayrola yunus kâzım, hayrola karlı dağlarhayrola karlı dağlar, hayrola yunus kâzım
geceniz bereketli olsun, gününüz sağlamben geldim gittim işe yaramayan şeyler topladımkancalı iğne, balık oltası, tabanca, bomba filândağ gölgesi, köşebaşı, odun ve dumanbu arada başağı tanrı bildim, mührümle onayladımağaçlara ve otlara çocuklar gibi baktım
kurda kozaya öyle, kalem kâğıda öylederken bir ihanet gibi vurdu gözüme her şeyanlatamam.
ilâç milâç bok püsürşuramda bir şeyler var
sahiden bir şeyler varhaykırmadan anlatamam.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 417/644
DENİZE ÖNSÖZ
birden bileklerimde duydumdenizin engin kelepçesiniki kıyı arasında bir yerde
asyayla amerika gibi iki kıyıaradaki okyanus da olsazaten zamanım yoktubir türkü söylüyordumeskiyen taşlar üstüne
hızım kesilmiştihızım hep kesilirdi karanlık basıncauzakta bir yerde açan bir gülün
uzakta bir yerde yakılan bir lâmbanınellerime dolanırdı kokusu, ışığıoynak terazisinde akan zamanınkiyi ikiyle çarpardım durmadan
artık kaçınılmaz bir ustalığa vardım
acı çekmede ve rüzgârı tanımadaolumsuz şeyleri tartışmadaüstüme yoktur biliyorum
bir coşkunluğum kaldı, onlar dao kadar sınırlı ki
çiçeklere, halka ve sulara değginb k bi k
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 418/644
birden nasıl duydumsa duydum
denizin engin kelepçesinigüneybatıdan esen bir rüzgâra uydumçarparak kendi sesini topraklara, ağaçlaradenizi ve bahçe lokantalarınısığınılmaz yaparakşaşmaz bir doğrulukla evleri evler yapan,indim kalesindenevimde gazeteler okudum
imdi ey beni sargılayan teknedilimi dil yapan hançersulayıp eskittiğin tarlayı gösteryakıp söndürdüğün lâmbayı gösteriçinde yaşayıp düşündüğün odayı gösterbir damarım boşalıyorbiri doluyor
bir bardaktan bir bardağa soğuk bir süt aktarır gibi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 419/644
GÜVERTEDEN BİRİ
Suyu bir araç diye kullanan gemiye yaklaşık olarakotuzbin kişi bindi
Ormanlar bölgesinden onbin, yağışlı topraklardan sekizve tuz göllerinden onbeşbindi
Dolunay, salkımsöğüt, elverişli rüzgâr, şişe mantarı, yoğun
uykusunda şehir, deniz ve gemiHerkes tanık, işte bir daha söylüyorum, gördüm usul vekaranlık, yemin bile ederim
O da bindi.
Ne kadar sürer bir kurdun özgürlük rüyası, pençeleri
yabancı güvertede aşınırsa şimdiHele gemi zâbitleri ve tayfalar, kokulu büyük sigaralarınıgülüşerek birbirlerinden yakıyorlarsa
Ne kadar sürebilir ölümün en son düşünülmesi gereken bir kurtuluş olduğu
Bazıları susmayı aldılar, kimileri "evet" demeyi, avunup
yansılamayı, herkes bir türlü silâhO da bir silâh edindi.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 420/644
Ey bir yelkende kurutulmuş güneş anısının giderilmezakşamsızlığı
Elimden en son alacağın işte bu, soyuma yaraşandoğurgan coşkunluktur
Karanlık kendi kuytularına ve yaz, baygın dalgınlığınaçağırsa bile özlemli ellerimi
Otuzbin kişinin yarısını ve zâbitanın ve tayfalarıntümünü ergeç yenerim
O yendi.
Şimdi bir geminin kıç kasarasında biliyorumO, bir yolcuya bir savaşı anlatıyordurKanın bir cephe olarak kullanıldığıVe ölümün bir silâh olarak.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 421/644
Denize bakıyorum, tersine bir yaşamanın tadsızlığı bir hüzünolarak alıyor içimde yer
Bu yüzden meyve suyu içiyorum durmadan ve galiba bu yüzddurmadan seçimlere gidiyoru
Ayı oynatanları seyrediyorum, dağın dizginlerini, bilmedensatın alıyorum salon çiçekler
Ve sanırım bu ilk bende olmuyor, çünkü denize bulaştım, bunellerimin maviliğinden anlıyoru
Aşk filimlerine ve röntgen filimlerine ve her ırktan ve her çeşgemi tayfasına alıştığımd
diyorumO da derdi.
Birtakım adamlar ki elleri ceplerinde ve artık gözleri patlamışuygarlıkt
Mavilik ve hendese ve gemilerin gidip gelmesi bir tutku olarayer alıyor yaşamaların
Denize bakıyorum, ve bir eski kralın düşüne girdiğimi iyice
biliyorum sabaha kaBir otelin onuncu katmdan atılan bir aşk mektubu usulca
önüme düşüyor kıyıArtık okunmaz mı güllerin eskimiş yasası, geçerli değil mi
tiyatroda önemli bir öge olan merdivdiyorum
O da derdi.
ŞEHİRDEN BİRİ
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 422/644
Denize bakıyorum, başımız dönüyor her şeyden, imkândan kullanılmamış sınırsızlık
Atıyorum sinema biletlerini, matinenin de suarenin de ve saaldığım bütün çiçek
Uzun uzun soluduğum bu akşam bir başkasının eskidenyaşadığı bir akşamı andırı
Sevmenin, umudun, mutluluğun bir ağustos perşembesiolduğu gibi köşebaşlarm
diyorumO da diyor.
Şimdi bir köşede bir bakkalda biliyorumO, bir kadına bir savaşı anlatıyordurHüznün bir cephe olarak kullanıldığı
Ve yoksulluğun bir silâh olarak.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 423/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 424/644
ben şimdi diyorum ki bir bak şu alanlarasokaklara köprülere kiremitsiz damlarataşlara sopalara amanvermez silâhlaraşehir haritasına trafik lâmbasına kan içinde adamlarakan içinde adamlarakan umutsuzlukturona kendini hazırlane kadar yalnız olduğumuzu hep hatırla
açlıkları yoklukları kırımlarıörneğin sensiz olmak ömrümün bir akşamındabir bölgeden birine giden orduları uçaklarlayalanlar ihanetler karmakarışık limanlariki şeyin apansız karşı karşıya geldiği dünyada
ben şimdi diyorum kibuna inanmak gerekbir susam gibi boyuna sulamak umutsuzluğuve direnmekhep direnmek devam etmek adına
diyorum ki acılığı eksilmesin ağzımızdanboyuna tükürmek içinboyuna
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 425/644
ACININ COĞRAFYASI
kente kapandık kaldık tutanaklarla bellisirk izlenimlerinden seçmen kütüklerindenyüzlerimiz temmuzdan ötürü sallanır ve uzarve her köşe bir tuzaktırbirer darağacıdır her meydan saatiöğle vaktini kesinlikle gösteren
oysa hep güçlü dağları görmenin zamanıdır
çığlığım uzun uzun kalır içimdeyani güller giyinmiş bir adam nerde ben nerderüzgâr bir dirimi dört yöne bölerken tepelerdeve gece duruşmasından yeni çıkmışken
sabahın terazisi eksik tartar gölgemi
artık öyle açık ki kuşkuya yer yokkim gelirse gelsin acıya hep yer vardırtutanaklarda duvar diplerinde ve bazı yerlerdeörneğin çukurova ve mekong köylerinde
acıdır ağacın gölgesini yapanbunu herkes bilir
kutsal acı beslegen acı sütünü emiyoruzyatıyoruz seninle terli döşeklerdesaati seninle kuruyoruz bir çalar saati
sen donatıyorsun kalbimizikalbimiz çoğu zaman yeterli ve ürkek
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 426/644
kente kapandık kaldık iki cadde iki alan bir saatmutsuzluk acıya varana kadar
artık yeminimiz bir tatar gölgesi gibiöyle bir gölge ki belki çok dardırkısa vakitlerinde aceleci akşamın
artık öyle açık ki kuşkuya yer yokacıya hep yer vardır aramızda
dört cepli yeleğim aynı kolaylıkla taşır her şeyibozuk paraları da umutsuzluğu daaynı kolaylıkla tutmuş gibi olurumgüneşin yedi renk ayasını
biliyor musun güçlü dağları görmenin zamanıdır
şimdi bir bağırsan çok iyi biliyorumya da üstüste silâh atsankent tepinir belki bütün kuşlar uçarbelki değil mutlakaamabir tanesi mutlaka kalır
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 427/644
VAKTİN ÇAĞRISI
şimdi burda kar yağıyorsa her yerde yağıyordur ve vakitdar
su geçirmez çizmeleri de vardır aman vermezyıldırımçekenleri
ve polisleri, polisten kaçanları ve düzgün cümle yapanlarıanayasaya giriş, felsefeye başlangıç ve statik okuyanları
ağaç okşayanları, ekmek dilimlemeyi ve yemeyi sevenleriaradabir ateş gibi yakıp geçmeden tarihin kundurasımevsim sonu ucuz satışları, indirimli fiyatları ve hiç
düşlemedbir incir ağacının bütün bir yaz süren denizli rüyasınıdoğduğu yerin yitik anısını bulduğunu sanarak
sevenler vardırdördüncü boyuta göre bilevakit dardır
denizlere en tutkun adamın bile çok zaman uykusu vardırbir çırpıntı gibi gelip gider düşlerinin kumlarda yattığı
o adsız şehir, halkının boylu boyunca kumlarda yattığıbaşkalarının o uğultulu şehre biraz kuzeyden baktığıne kadar suya girseler ıslanmayançımacıları, dalyan toplayanları, vapur yürütenlerisuya bakıp rüzgâr söyleyenleri, yağmuru yanılmadan bilenle
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 428/644
yağmura şemsiyesiz çıkanlarıbakkal çıraklarını, meyhane komilerini, deniz adamlarını
zinli yürüyüşleri, sağlıksız grevleri ve aynen lokavtlarıdoğduğu yerin yitik anısını bulduğunu sanaraksevenler vardırvakit dardır
her şeyin acısı birden gelişir ve hız verir kanma
çiçeğin susuzluktan kuruması, kedinin açlığı ve eylül ortasıbir yanlışlık, bir kırgınlık, bir izin akşamının ilk karasısıkılgan ölümün kuluçkadaki kuşunun çatlamayan ilk
yumurtaşte akreple yelkovanın, örümcekle sineğin saat onikideki ara
ancak coşkunluğa vakit vardır
ey onun adsız bir ot olarak yüzyıllardır sürgün veren sabrıdurumunun dağlara bir akşam olarak vuran gölgesiey usta berberlerin bileyli usturası, lâğımcılar kazmasıey bileycilerin en hüzünlüsü, kıvılcımlar ustasıey en tıraşlı mücellit kalfası
bir fakülte rozetinde gülümseyen kırmızı, uslu kırmızıgülüşünüz bir mağaranın karanlık tarihini aşıyor artıkbir şehrin güneyi ve batısı vardırvakit dardır
bizim tasalarımızın eskidir tarihçesi
sonunda umutlanmak, başında gül bahçesibir bayrama su veriyor bir gümüş çeşme
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 429/644
ANLATI
o herif saatine baktıherhalde üçe beş vardıherifin eni haritalarda
belli başlı haritalardadoğudan batıya kadardı
nasıl hatırlamazsın nasıl bir çiçeğin sapını birlikte dişledikgüneşi gübre gibi emenkapıların arkasında kaldıkyanlış anahtarlar gibinasıl hatırlamazsın
birlikte sıtma geçirdiğimizikarnımızı güneşten koruyarakcılız kollarımızı
ceketi göbeğine dardıakşamın solgun ineğini
ve dingin bahçesini o ineğinsütünü sevincini sağardıgeceyi ve gündüzü
bümbüyük düşünü yine solgun bir kamışın
nasıl hatırlamazsın
hüzünlü solumalarıl k ll
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 430/644
herif baştanberi vardısuyu o tutardı, ışığı o satardıkâğıdı bir basımevinde paraya çevirincegemileri buğdaydan petrole çevirincesen de kimsin, diye sorardı
bak: her şeylerini alıp geldiler bir şeyleri eksik kaldışimdi uzakta bir haftalık ölülerve mermiler sandık sandıkmayıs bizim ülkemizde bir kuşturdurmadan öter öter öterhatırla, biz sıcaktan ve kuştan ölmeyiz
bizim vaktimiz ne zaman, hatırla
sadece direnmekten usandık
herifin kemerinde bir ordu vardısoysuz bir tabanca yerineve tartışma uzayıncahong kong'da mudanya'da
elini hemen beline atardıo zaman bir buzul, yaşlı bir buzul
bilinmedik bir dağ başındausul usul kayardıherifin saati vardıdurmadan saatine bakardı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 431/644
nasıl hatırlamazsın bir gün öldüğümüzügök kadar çok yıldızlıçok yıldızlı bayraklarıiyi pişmiş bir tavuk gibi böldüğümüzühatırla kendi yüzünüen doğru haritayıen doğru yeryüzününasıl hatırlamazsın
biz de saate baktıkalanlar alabildiğine, o zaman biz
biz o zaman şu kadardıkve cılız kollarımızölümler, kıyımlarla
bir güneş yaptı aydanne hazırlanıyorsa, bilne hazırlanıyorsaorada biz de vardık
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 432/644
SUNAK
ilkin bir kadını kestiler soyup giysilerinisonra kitapları yaktılar, suları kestilersu bir ulusun özlemidir bu yüzden dağlara bakarlarbir silâh olarak alınır satılırve ıslatır esirgemeden bir rençberin boğazını
oysa ay bir ateş gibi yağıyorusul usul terliyor bir batık gemikan sızıyor bir halkın dinmeyen uğultusundanve eskiden bir şehire geldiğimi hatırlıyorumbir şehire yerleştiğimi hatırlıyorumrüzgârın eskittiği bir şemsiyeyle
suyun paslandırdığı bir silâhlaherkes gibi bir avuç bedenimleyarım dirimler yarım ölümler taşıyarakbir denizin altındanoldukça ağır bir denizin altındanağzı tıkalı bir sürahi gibi
suyun yüzüne çıktığımı
şimdi artık neyi hatırlasam bir anı oluyorörneğin bir adamın içkiye düşkünlüğünübir kadının sunuluşunu soyularakkanım mı harlatıyor ben mi üflüyorum
gidip toparlıyorum bir yerlerden başkaldıran gölgemi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 433/644
sokaktayım ve herkes alışkın
hatta bekliyor onu durmadanbir soylunun serinleme alışkanlığıylabir ağustos akşamındadurmadan kurban, durmadan sunutükenmeyen açlığına düzenindöğüşmeyi ve kanı hazırlıyor
aşkın son kertesinionu, durmadan
şimdi ey eski gümüş, batık gemi, diyorum kiher yerde seni hatırlıyorum durmadansaat kaç olursa olsun, takvim ne derse desinaçlıkta, bir bıçağın kabzasında ve dağdadurmak istediğimi hatırlıyorum durmadanitilirken ve dövülürken ve kovalanırkengüneş batarken ve doğarkenbir parmaklığa dayayıp ellerimidurmak istediğimi hatırlıyorum durmadanitilirken ve dövülürken ve kovalanırkengüneş batarken ve doğarkenbir parmaklığa dayayıp ellerimidurmak istediğimi
sunak inceltir coğrafyasınıakşam bir dinginliğe benzer kendiliğinden
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 434/644
434
II
dünyayı en çok sevdiğim zamanher şeyi en çok unuttuğum zaman sanılırçünkü kuşların güzle güneye gittiğine inanılıroysa taş kırmanın ve otel inşa etmenin mevsimi yokturcepte tabanca da cıgara paketi arar gibi aranıradamoğlu hırçın bir kış gibidir
doğrusu hırçın bir kış niteliğindedir
birden akidesi parlayınca fosforundünyanın elbette sonu vardıryani sunak temizlenir kandansunmanın önü alınır
en denize yatkın küreklerleustaca biçilmiş kerestelerve usturlâpm en âlâsı iskenderiyedenve haritanın en makbulu kanla yoklanansonu vardır
imdibu böyle nasıl bir bahardırbütün sürgünlerin lâhana olarak hesaplandığıbütün harfler anlamını yitirmişbütün sokaklar geliş geçişe dardırve acılar bütün etkisini yitirmiş
gemiler bütün limanların uğraşı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 435/644
435
III
dünya bir sunaktırsonunda kalemlerin bile sunulduğuişte benim kanım ortadaakmıyor artık
IV
sakinim bütün gece boyunca başımı değişmeyen düşüme koyuncalâleler kızıllaşır menekşeler morlaşırsütçü gelmez kapıya vurmazgazeteci de öyle
bilirim
dünyanın sonu vardır.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 436/644
BAZİLİKA
herkese yeni bir selâmödden kısaltıldıyanlış bir gündoğusunundenizden taşıyıp getirdiği daha bu sabahceketsiz bir cesetten, göklerin sahibindenhüzünlü bir umuttan kısaltıldı
bir yıl sonu akşamı sankiherkese yeni bir selâm
bir bedenle değiştirilen bir son olarakuzak asyadan bir korku, ortadoğudan bir sanrıtuzu bolca lûttan kısaltıldı
ovaların yeşertisi ve bâkirliği kızlarıntemmuzda doğmuş birinin yünden harmaniyesi
bir ölü kokusuyla şehirlere taşınırkenromada kilikyada giritte nevşehirdeurfa derler bir yer vardır güneyde, orada
acımasız nemruttan kısaltıldı
kaç yıldır denemez kaç bin yıldır ömrüsuya toprağa durmak ateşe yamanmaktırelinde bir ölümle dolaşır durur
bir bedenle değiştirilen bir ölümle
bir gün dar bir odada bir gün bir alandaelinde kalır ölüm
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 437/644
gemilerle mektuplarla taşındı bizansaonyedinci yüzyıla
rahatça tazelendi çünküçok renkli bir buluttan kısaltıldı
büyük stepte, alplerin kuzeyinde ve güneyindekutsal yarımadada niğdede ve aksarayda
bir orman gürül gürül emerken toprağını
bir yunus denizini dolaşırken o balkıması yeri göğü yücelten bir hamuttan kısaltıldı
ey dirim ey dirim tek tanrı sensintanrı şendin her defa
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 438/644
KARŞILIKLI ÇEKİLMİŞTİ DUVARLAR
Dokuz metre, yedi arşın, yirmibir verst, beş yardaDoksan kilo, kırkbir şinik, altmışüç pud, bir okkaOnbeş kapik, kırkbir şiling, otuzbeş sent, yüz paraÜçyüz dekar, bir mil kare, yirmi dönüm, sonbaharTepemizden gürültüyle geçti uçaklar
Seni bildim bir altının bağışlamaz sesiydinAmcan nerde baban var mı, kimin hemşerisiydinYedidokuz, ikiyüzüç, yüz ton gibi bir şeydinHatırla ne güzeldi, deniz dağlar ve rüzgârTepemizden gürültüyle geçti uçaklar
İşte burda bıraksam ya sonsuz şiir adınaIrmakları hüzünlerle uyuşturan adınaAma nerde o bilgelik! bin ton gibi bir şeydinAlfa gibi, elif gibi, mega gibi bir şeydinÖlüm gibi, zulüm gibi, açlık gibi olanlarTepemizden gürültüyle geçti uçaklar
O annesi tam ölürken saçlarını okşadıBir kız sevdi, koca kenti bıkmadan arşınladıKim derdi ki ondan böyle bir savaşçı çıkacakİçi dışı kardan beyaz, kandan kızıl, duvarlarTepemizden gürültüyle geçti durdu uçaklar.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 439/644
Bre ağalar bre beyler paşalar Şöyle dağlar kimlerin dağlarıdır Ölenler ulu Tanrının kulları Kalanlar bu dünyanın sağlarıdır
hey hayri bey hayri bey
bir gelin aldın soylu bir evdenelinde gül gölgesinden mendilisandığında sedefli nalınısu içerken görkemliayışığında inceve soğuk pencerelere dayamış alnını
senin suyun işkodra'da falan ısındıvarsın artık selânik'te soğusunsen ki salıpazarlı bir kerimin oğlusun
"hatırla hayri bey hephep yalnız kaldığımız,
bu dünya kimin olsa bizimdeğildir, uzaktır bize,
bizim olmadıkça tepeden tırnağa."
hey hayri bey hayri beybir elinde dikiş iğnesi öbür eli acemi
alıp götürdüler bir dalgınlığabir dalgınlığa o güzel gülü
HAYRİ BEY
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 440/644
"oradan oraya taşınan kanları hatırla, kılıçları,hatırla yemen'leri, içkileri veresiye aldığımızı
hatırla, hatırla hep en son gidenleri, kimin nesiydigötürdüğün, taşıyıp getirdiğin kime, bir
bayram gecesinde lime lime, üniformanda sıcak,pera'da buz gibi, tabancanla, ve soğuk iklimindeaşksızlığın, sana bir tarih gibi geldiğinihayri bey."
hey hayri bey hayri bey aslındayüreğin akıntıda bir balık gibi diriuzar durur bir yemin gibi karanlıktabıyığının çekiştirdiğin her teliserin mart geceleri nemli koğuşlarda
avanos testileri gibi terler durursun
hey hayri bey hayri beysen bu gidişle harbiyeden kovulursunya da bir gün bir miralay olursunkorursun ara sokakları ahşap evleri
yıldızlar ağır ağır gelirken geceleriay gibi taptaze atlarla uzaktanve dağlar ve mavzerler ve kurşunlarhey hayri bey hayri beybir eli kurşundan hızlıöbürü daha yavaş
bak şu utkulu savaşların ettiğinekaçınırsan ettiğini bulursun
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 441/644
hey hayri bey hayri beyosmanlıda kolağası hayri bey
ayışığmda kırbıyıklı güneşlerde delieli her silâha yatkın ayakları çizmelihey hayri bey hayri beyhey gözleri yaradılıştan sürmelitophane karakolunda isyandan maznunseni bir de elâziz'de filân görmeli
"iklim bozuldu, yenilendi belki, akşamın vakti erkentiren iki günde geliyor van'dan. sularhemen ısınıyor, soğuk artık ayışığmda daha görkemli.her şey biliniyor ve hiçbir şey kalmadı hatırlanmayanhayri bey. gemileri kıyıya çektik hayri bey,
susuzları sulamadık hayri bey. meşrutiyet rakısıve hareket ordusu hayri bey. uzun bir gerinmeningözyaşartan sonrası hayri bey.veliaht prens reşat. sadrazam prens halim.hayri bey, bir karanlık
bir karanlık.
aldığım bir avuç deniz suyu bir boğucu göl oluyorelimde, sanki kimsesizim."
hey hayri bey hayri beytabancan fransız çıplağıbıyığın alman
esnafın biraz selçuk biraz ermenitüccarın galatadan camilerin mahyalı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 442/644
Bre ağalar bre beyler paşalar Su üstünde yüzüp durur şişeler Bu durgunluk yazımızı kışeyler Bu buğular öfke buğularıdır
hey hayri bey heyri bey bir eli bomboş, birinde dikiş iğnesikendisi hep kendisi, değişen güveyisisolgunluk ve hatırlanmayan bir şeyartık hatırlanmayansonu çok değiştirilmiş bir masal gibi
bütün bunların en iyisi ben bu gece ölürümgider yastığımı bulurum.
"biliyorum her şeyi birlikte gördük, yaşadık.hürriyet delisiyle tütün rejisi, eşkıyadenenleri dağda ve şehirde, sonraları şehirde.uzun boylu adamların atlara binişi, sonralarısenin bir elinde zeynelabidin'in cümbüşü.
bir elinde sabah kahvesi, kendine biraz aykırıama çok çok kırmızı, ovalardan getirilen bitkilerdensulardan damıtılan.içine akışını bilmediğin bir katı sızıipek yüklü bir kervanın dağlı moğollarıneline düştüğünde, keçi saçlı moğolların,
duyduğun öfke, hayri beyd d h k l i bi "
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 443/644
hey hayri bey hayri beybu gece mutlaka ay tutulur
bu gece mutlaka ay tutulurben bu gece ölürümben bu gece ölürsem hayri beysenin gibi ölürsemölünce seninle yaşıt olurum
"hatırla her zaman yalnız kaldığımızı, bir gemi kalksın, senin uysal başkaldırmanı götürsün, draç'tan beyrut'a bir gemi navlunsuz götürsün,anılman her zaman bir sızı olsun uzakta,çok uzakta, tabancalı hayri bey
çok uzakta.hep yalnız kaldığımızı."
Bre ağalar bre beyler paşalar Sizin mi hep bu sevinçler neşeler Bir gün olur kırılırsa şişeler
Dağlar bildik celâlî dağlarıdır
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 444/644
BİR AMCANIN VE ONUN KARISININÖLÜMÜNE AĞIT
arama mustafa kardeş aramao sen değilsino sen değilsin
şimdi bırak toplu tüfekli bir oyundan sonradullar dinlensin
kara kara yalnız yalnızdullar dinlensin
osmanlıdan vurduk yokuş aşağıyokuş aşağıyokuş aşağı
paris dolaylarında verdik molayıverdik molayı
verdik ya bir öküz gibi yorulduktan sonrayalnız ve kara
kullar dinlensin
arama hey mustafa kardeş aramao sen değilsino sen değilsin
hey mustafa kardeş aramayepyeni bir kuşağı üretecek
döller dinlensinl d ğil k d ğil
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 445/644
445
ELLİ İKİ HANE
su gelir çiçekleniryazmalar çarşılanırtürküyle karşılanırbizim orda kaysılaroy farfara farfarasu verin çayırlara
ay durur menziliyleherkese ak yüzüylesen aysan açık davranya ondan ya bizimle
oy farfara farfaraateş düşer çarşılara
ve bir gün şunu buldumaşka benzer neşesiyalnızdım çok yalnızdımaşk başka mavi başka
oy farfara farfaraherkes düştü yollara
ve karpuzlar ve bostankırk gün yaşanan destan
d l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 446/644
446
ben seni kaç yıl sevdimaya kattım ve sevdimyalnızdım çok yalnızdımay başka mavi başka
oy farfara farfaraöldüm yalvara yalvara
oy farfara farfaraateş düştü şalvarahadin ağalar dedimhadin herkesler dedimöldüm yalvara yalvaraöldüm yalvara yalvara
öldüm yalvara yalvara
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 447/644
YANIK TARLALAR'A
Kim koparır bu üzümleri bağlardanAh tarlalar tarlalar tarlalar
Şehirden biraz uzakta ve eski hanlardanAh tarlalar tarlalar tarlalar
Ellerin bir üzüm gibi işler sessiz çalışkanAh elinin altındadır yemyeşil baharlar
Kim başlattı bu hüzünleri o yanlış bağlardanAh tarlalar tarlalar tarlalar
Olmamak gibi şehirlerden olmak gibi dağlardanAh gelinli tarlalar gelincikli tarlalar
Alın başınızı göklere gidin dualardanAh tarlalar tarlalar tarlalar
Durdum bazı şeyleri söylemek içinVakit tamdıHurda bir otobüsü onarmakBir çiçeği sulamak için durdumHaritalarda ırmakları maviye boyamakElimde tuttuğum gümüş
Parıldayan altın karşıdaBir kah ede bir iskemleye oturdum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 448/644
Elleri kalın kaim ve duaya alışkınen güzel döneminde aşkm
Dağlardan geldiler.Çul çaput ve saç sakal halinde geldilerGarları, otobüs duraklarını, otelleriPazarları, bankaları, caddeleriVe zoraki karmaşıklığını gördülerKan dökmenin ve ucuza gitmenin
Hatırla beni!Hep onları bekledimAğzımda kullanılmamış bir sesElimde bir bıçakŞehir bir ihanet gibi karşımda
Ah tarlalar tarlalar tarlalar
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 449/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 450/644
ne var ki artık çok iyi anlıyorumşimdilik aslolan mutsuzlukturşimdilik ve daha birkaç zamanbirtakım adamların geleceği zamana kadarceplerinde tütün ve kavli çakmak taşıyan
şimdihey gidi İstanbul
hey gidi istanbulun topkapısışimdilik ve daha birkaç zamanşimdilik çaresizliğin sevgilimhüzün olarak farkedilen birikiminde
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 451/644
yine de kötü bir kış geçirmedik sanıyorumaltın düştü örneğinkarlar beyaz yağdı, direndi uzun zamangeleceğin sevgisi bir aklık olarak başladısevgilim senin ellerin bir keçi sever kadar tazesevgilim kolera yavaşladıüstelik birkaç kez de aya gidildigelindi bile
şimdi ey benim badem gözlümsu çiçeği, kızamık, boğmaca geçirmişimancak ölünce hatırlanan sarışınımaltın sarısının beyaza dönüştüğü şu günlerdesabah sabah aç karnına ölünen şu günlerdekararlı yüreğin bir manşeti yadırgarkensilâh kullanmayı isterken ellerin şu günlerdesana onu da öğretirimyüreğin kıpır kıpır yerinde duramazken
saçını taramamaktan aktardığın sıkıntısarı bir boya halinde parmaklarına yayılırkenöyle bir sarı boya ki kanlardan damıtılmışve kanların bağışlamaz dirimini taşıyansana bir türkü söyliyeyimgüzel olmasın gerçek olsun
beklet kendini hazır durd b li i b d l l bi lik d
KIŞTAN KALAN SOĞUKLUK
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 452/644
bir tarihte bir dağ yamacında
onikibinsekizyüzelliüç kişi öldü yamaç yeşildi çünkü bir bahara başlıyorduölenlerin bir kısmı, tüfeksiz, onların bir kısmıtüfek müfek bir yana donsuz gömleksizdisayı bilmezlerdi toptandılarböylece bir yerlerde toplandılar
yürekleri uzun bir süre atmadıaslındaçoğu da insan olduğundan yüreksizdi
bir sürü alan ve ova bir sürü ağaçaltı ve ormanölmemeye bir sürü bahaneörneğin suyu görünce hemen ayaklarını soktularçünkü gölgeli bir su her zamanbitmemiş bir yapıda eski bir zamançünkü sonu buysaölmek elbette gereksizdi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 453/644
bilirim hoşuna gitmiştir bu ilkel türküilkelliği bütün bir yaz ve kış yaşanan
çünkü sağlıklı bir güneşe taparsın senher bir ışını şiir yazanlara umut ve hüzün verenbir karanfil olarak sürer gider belleğindeatı ve insanı doyuran çavdarsevgilim hazırlığın tamdırve şiire artık saygın yok
üstelik ben de seninleyim bu konudapazardan kârsız dönen köylüler gibi
kanın ateşin ve seslerin böyle cömertçe kullanıldığıböyle sorumsuzca kullanıldığı bir dönemdeherkesin şimdilik hakkı vardır hüzünlenmeye
yukarda dediğime bakma aslındabaşarısız boktan bir kış geçirdikkanımız bile doğru dürüst akmadıbir sürü çocuğu öldürdüler
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 454/644
PAZARLIKSIZ
gün çiçekle başladı, iki demet leylâklatam zamanı
125 kuruşluk birer demetpazarlık etsem bir liraya alırdımama sepeti tâ dördüncü kata çıkardı çocuklarve en güzellerini seçtiler sözün gelişi
sonra bir cigara yakıp cumhuriyet gazetesi okudum"bu cumhuriyet sözüne oldum bittim gülerim"sonrasonra olanca gücüyle abandı üstümebahar mı desem, çaresizlik mine deniz kaldı deniz diye ne gök
"bunları klâsiktir diye söylüyorum"ne orman kaldı elimde ne ortadoğu
artık hiçbir zaman iyi bir yağmur yağmayacakçok iyi biliyorumçok iyi biliyorum
atların toynakları iyi kesilmeyeceknalları acıtacak yumuşak mayalarınıevli kadınlar daha çok hüzünlenecek sinemalardaçok iyi biliyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 455/644
ey benim sonsuzu ezberleyen kardeşimanamın babamın bittiği sınıremekli subay, kültür ataşesiöğrenci, su yolcusu, allah kerimve kırlara düşen amansız yıldırımbirinizin eli
yani hepinizin eliancak hepinizin eliyle çünkü
pazarlık etsem 75 kuruşa da alabilirdimiki demet leylâkama pazarlıksız günlerdeyizevet gün bir ölüyle ve kötü bittipazarlıksız
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 456/644
ÖLÜM YIKANMASI
kadınlarla yatanlar kazandı ve parlamentocularşimdilikgüneşin doğuşunu ve batışını hiçleyipve sonra sessiz sedasız dünya işleriorman kanunu evlenmek filân gibi
şimdi bunların hepsi olur, nasır gibidirsen bana bir haber ver geçtiğin yerlerdenyollar güvenli mi buğdaylar nasılpilleri var mı radyolarınözellikle pilleri var mı radyolarınbak olduğu gibi söyle elin nerelerde
aklının akşamı nerde batıyorbaşkakaç çocukla yetiniyor herkesherkes gülmüyor mu bazı şeyleredaha iyisi denizin mavisihangi ellerde şimdilik
daha doğrusu ölenler için
sen şimdilik elimi bırakmasen deyince anlıyorsunne dediğimidayanıksız duvarları düşünüyorum
62 santimlik toplara dayanıpbir yabanî incire dayanamayan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 457/644
şimdi, nasıl olsa yıkayacaklar biliyorumçünkü kimleri kimleri yıkadıklarını gördüm
yıkamak boyun eğdirmektir onlar adınaönce tanrı adına sonra öbürü sonra doğaöyleyse, hiç değilseölen o gözüpekler gibikahramanlar gibi demiyorumkahramanlık ancak birlikte olmaktır çağımızda
kahramanlar çağrılırenlem boylam farkları tepelenerekve en iyi tütünleri içereken iyi silâhları kullanarakve yıkarak sûzidil efsanesinive estetiğini Lessing'in
ve 89 devrimlerini aşarakdenizin, ilk girdiğin denizinkaç kulaç olduğunu sezinleyerek
en azından yıkanmaya hazır olmalıyımnallanmaya hazırlanan at gibi
bedenimi cömertçe kullanmalıyımyani ölümeyani rahatça ölmeye
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 458/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 459/644
ŞAŞIYORUM GÖZYAŞINA
artık şaşıyorum gözyaşınahiç unutamam çünkü pazarcılarınhaftanın her günü öteye beriyegözyaşı taşıdığını
yukarlarda en uzaklarda
bir orman kaçkınınınormana sığındığını
mülküm benimörneğin senin gözyaşın bir hayvandırönümden uzun tüyleriyle kaçan
sularımı kana kana akıttığım dağlarahaziranın onunda
bir çocuğumuz olacağını biliyordumayrıca biliyordum kiçocuğumuz olsa da olmasa da
bir bölüğü çocuktur insanların
artık şaşıyorum gözyaşınamutsuzluğun harcını pekiştirençaresizliğin gözyaşına
binlerce beygir bir ovayı arşınlarkenyepyeni dişleriyle binlerce tay
ve sonsuz giyimiyle büyük hayatkuşanırken en mavisini
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 460/644
şimdi artık serinle mülkümçıkar pabucunu ve gözyaşını
ellerin bir demet güvercin olarakuçursun uzaklara yukarlara sevdamızıtaşınmaz hiçbir şeyini tutmaaldığın soluk verdiğin kadar olsundağlar ve ateş ve kan varkenşakaklarım Zonguldak gibi uğuldarken
şaşıyorum gözyaşına
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 461/644
AÇLIK ÇOĞUNLUKTADIR
gülü çiğdemi filân bıraksardunyayı karidesi filân bırakacıyı ve ölümleri bırakoy pusulalarını ve seçimleri bırakevetseçimleri özellikle bırakçünkü açlık çoğunluktadır
her kişinin ukalâ ömrüyeter sanılır çiçeklenmeyeve dünyanın karanlığındanbir aşk bahanesiyle kurtulmayakaçıp giden baharların anısıelden ele devredilen bir gençlik duygusulâleler sümbüller bütün öbür boklar püsürlerhakkım var mıdır bunları söylemeyevardırgüneş doğarken ve batarkenyazdan kışa girerken ve kıştan çıkarkenve dağda ve kırdahakkım vardırçünkü en azından dünyadandölsüz katırlar geçeryüklü vagonlar geçer
demir yüklü şilepler geçerd l i i l l i f l l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 462/644
sevişmek o yüzden gereklidirevet açlık, yok olsun bütün inceliklermendiliniz var mı, kabak ogratenböf strogonof mantar fileminyongüneş görmemiş midyemidye görmemiş güneşve soygun halindeki otel malzemelerive altın arayıcılarve istedikleri yerlerdeyüksek graviteli petrol bulanlarhem thames kıyısındahem mekong deltasındabir kalça fotoğrafına bunlarla birlikte bakanlarçoğunlukta değildiraçlık çoğunluktadır
artık her şeyi yaşadıkve birlikte düşündükve düşündük ki her şey cehennembir bakışta*
ve cehennembaşarılmamış bir savaştırdünyanın ortasında kullanılmamış bir sucehennem, insanın kendi ciğeriat sırtında taşınan ölükundağa girmeyen bebe
karanlıklarda açan çiçeklerinbi i ölü ü dö ü ü
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 463/644
işte o zaman diyorum kigelişin şen olsun seninher şey esirgesin seniçünkü açlık çoğunluktadırve ezecektir gücüyle dünyayıikimize bir aşk elbette yetmez
türlü şeylerin savunulduğudiriliğe eşitliğe tokluğaartık ayıp olan tokluğaçünkü açlık çoğunluktadırAçlık.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 464/644
BİR KIRMIZI ÖRTÜ
herkes geçkin bir kışı yaşıyorİstanbul'da türkiye'degeçkin bir kış nedir meselâ
hüzün bile pahalı
karlar bile bulgursuyüreğin tam ortasında bir iplikdokuz düğüm dokuzu da turnalıvarış bir gülün başlangıcına değil
suya eşitlik beklerken en azından
gözleri kapalıdüğmesi eksikken en güzel gömleğiminçocuklar bağıra çağıra sokakları doldurmamışve herkes tütün içiyor durmadanson defa duyuyorum alnımdakeçilerin önüne durulmaz tuzsuzluğunu
çünkü elbet çocuklar bağıra çağıratutmalı bütün köşeleripiyango satanların köşelerinipezevenklerin tuttuğu köşelerigazetelerin tuttuğu köşeleri
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 465/644
şimdi çok değil ama karamsarım bazı şeyleri yaşayamam
elim ellisinde bir adamın kalbini yokluyıdüzgün atışlı ağaçlı herkesle birlik
biliyorsun
sonra bütün bunların üstünebize yakışmayan bir bezginlik
ellerim gene de vazgeçilmez bir suda benden ayrı yüzüyorlar dupduru bir bozguna yukardan bakıyorum
kimseye yakışmayan bir bezginlik
beyaz bir örtü gibi üstümüzdedaha kötüsükırmızı bir örtü gibi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 466/644
ÇILGINHÜZÜNLÜ
çünkü yaşamak gibi bir şeydi yaptığıanasız bir tay gibi coşkun ve hüzünlüakşamın dinginliğini otluyordu o zaman
her sabah denize çıkar, bir elma yerdi
hüznünü ve çılgınlığını elmanıngözünü yumsan ağzında duyarsın
ellerine bakma artıkçünkü kar yağıyorçılgın hüzünlü
büyük kentleri düşünse de rahatlaşaişte her şey nasıl haince karıştırılmışkirli çamaşırlarla sabunlar ayrı semtlerdesaatin sonunda meydansuyun sonu ilerde
böyle yaşamak zordur elbet anlıyorumçılgın ve hüzünlü
çünkü bakışları yazda geçmiş bir geceyi andırıyoryaşanmış mı temmuzda mı belli değilçılgın ya da hüzünlü
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 467/644
şimdi dolaşıp duruyor aramızdakıpkırmızı bir duygu olarakdoğudan batıya bir güz halindeçılgın ve hüzünlü
biraz dağ yollarını öğrenmesi gerekirkahırçeker mekkâri katırları gibionlar ki hiçbir şeyleri yokkorkunca çılgın sevinince hüzünlü
kar dindigerçekten dindiellerine bakabilirsin artık
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 468/644
BİR ŞEYLE MUKAYYETİZSERBEST DEĞİLİZ EFENDİM
şaştım, senin hançerin bu kadar mıydıvarmadı yüreğime
için suçlu bir deniz gibidokunma yüreğime
tabansızım, aklım başımda, ellerimuyanık bir atmaca gülüşünde
ellerin boyalı da olsa kentten de gelsendağdan değilsindokunma yüreğime
şu ölenler kimdi, şu şarkı nerden sanadokunma yüreğime
sondur bu akşamlar, geceler diriltir beni bir kuşun sesinde
sen nerdesin hepimiz nerdeyizgüneş oyalıyor ikindiyi
bir kuş sesinde
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 469/644
469
ÖNCE : DAVRANMAK
su kalktı ve ateş yükseldişimdi sizin oralarda, önüne durulmaz yangınınonun dayısı da bugünlerde ölmüştüo zaman haydin arkadaşlarsen de haydi, saçları sarı olanhaydin madenciler, öfkeliler, petrolcüler
geceyi bilenler, postacılar, balıkçılarötekinden berikinden cigara isteyenlertütüncüler tütüncülervaktimiz yok, terkosçularey vakti çok iyi bilen müezzinler"sizin yeni bir ezanınız yok mu"
kalkın kızkardeşler, eltilersaygıdeğer halalar, eniştelerbulgur kaynatanlar, durmadan aya bakanlardavranıngörümceler, dayılar, ateş pervaneleriitfaiye neferleri, şarapçılar,
hamdedenler, sürahiciler ve çocuklarıdavranınMüşerrefi vurdular
çünkü Müşerrefi vurdulardavranın
ay bir görünüp bir kayboluyor
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 470/644
DURMAK
ne ısıtıyor ne bir nefes veriyorgeçtiğimiz cuma günükaranlık mayıshüzünlü bir fotoğraf çektirdik sanki1917'deanneannen, büyükbaban, şenle benamcanın kızı leylâ, evlâtlık, eniştenartık beni bırak.
arkamızda kuğulu nilüferli bir gölellerim ayaklarım suya karışmışsuyu ilk gürmüşçesineötemizde bir kaçak oduncununpırnal meşeleriyle dolu rüyasışimşekler de olsa olurdu yagökyüzü hartasını belirleyenyoktuonun yerine düğmelerimizi parlattık
şimdi arkadaşlar kaç günümüz varresimleri almayaçünkü cemile nerdetayfun dasakız çiğnemekten bembeyaz olan dişlerimkapkara kesildi artık küfürden
h d k l d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 471/644
BİRÇOK ÖLÜM İÇİN RASLANTI
I
tam üç gün sırtüstü yattımölmeyi düşündümölümü değil ölmeyisular kara kara denizlerhiçbir şey olmamanın yeniliğio arada radyo da dinledim gazete okudumiçki bile içtim bolca bir boşluk gibiiyi vatandaş iyi bir koca oldumderken birden bildimgülü değil ölüyü gözlüyorlarhüseyin doğru söylüyorumgülü değil ölüyü gözlüyorlarilk günden biliyordum ama gene bekledimgülü değil ölüyü gözlüyorlarölümle gül kardeştir çünkü bizim şiirimizdebiri öbürüne kan verir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 472/644
ve ölüm daha büyük ve daha kırmızı olur güldenve sığmaz her mezara
bunlar sadece ölüyü gözlüyorlargülleri değilbir kötü mezara konulan gülleri değilyoksa gülün ne önemi varbir açlığı koyulaştırmaktan başkaonlar ölüyü gözlüyorlar
çünkü gerçeklik katıyor halkın sözlüğüne"eğer yarim ben gider de gelmezsemkırmızı güllerde ara rengimi"diyecek kadaro kadar kisaçları bile uzamıyor korkudan
II
gülü değil ölüyü gözlüyorlarölüler gözleniyor
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 473/644
KAR ERİMEDİ
Kar erimedi direndi, üç gün direndioysa güneş ne kadar kızgındı üç gün(Yusuf bol bol su çarptı yüzüne)saçaklarda, bir balkon kuytusundagücünü saklayıp soğutarak üç günküçük bir serçenin ayakizlerini taşıyarak
üç gün(Öbürü, ağzında bir bataklık tadıordan oraya dolaştı durdu)Kar erimedi direndi.
Oysa birtakım odalarda kuytularda
alabildiğine ısıtılmış,dişleri kana alıştırılıyordu birinin(Sinan, beni öldürdüler diye bağırdı)Kar sürdürdü, erimedisokaklara dağıtarak uygar beyazlığınıkokusunu bir korku gibi uzatarak
(Annesini görünce loş koridorlarda, ağladıama üzülme, dediSesi kalındı ve gerekliydi)Kar erimedi.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 474/644
Kışa alışkın kar, soluğun sonsuz!belleğine büyük güvenimiz var!
(Oysa Kemal bey, her şey tamamdır demişti)uzun süren akşamlar gibi(Battal bir cigara istedi)tabancaların ve kuşların birlikteipeğin ve bakırın birliktesayıların ve sonsuzluğun birlikte
bulunduğu dünyadaüç gün
(Mehmet, bu iş burada bitmez dediyüzü, damgalanmamış pul güzelliğindeydi)Kar erimedi.
Sonsuz bir üç gün.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 475/644
FERİDE'YE NİNN İ*
feridenin simidini aldılarninni de feridem ninniferidemi gül dalında buldularninni de feridem ninnigül dalı nerde kalsınbıraktığımız yerdeninni feridem ninniuyu feridem ninniölümden korkma ninni
kimin de hakkı var ninnisoldan sağa saymayaninni feridem ninniuyu feridem ninnisokaklar orman gibiuyu güzelim ninnikimin hakkı var ninnininni feridem ninnibir kasket ormanı ninnitrampet borazan ninniyirmiüç nisanlarda bunları aldatmayaninni bebeğim ninniölümden korkma e mi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 476/644
elinde naylon torbaVakko markalı, ninni
üstelik de taburdanesi var torbasında:okuma kitabıyla değişmez fakirliğininni de feridem ninniölümden korkma ninniben ölüyüm feridem
benden mi korkarsın, ninnieski ağabeyinden ninnievet de feridem ninni
sokakta kalma diyehorlanma diye ninni
ölüp gitmez mi bir ağabeyninni feridem ninni
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 477/644
Gazete*
I
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 478/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 479/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 480/644
480
t e f r i ka
öyle bir gün geçti kihiç unutmam artık
t e m m u z d a
bileycileri bırakın bırakın efendiler bileycileri
ulan bileycilerdörtyol ağzı şairleri
daha ucuz mupahalı mı bırakmayın, kıvılcım üretenler
t e f r i ka
öyle bir gün geçti kihiç unutmam artık bir bütün yaz bile olabilir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 481/644
481
vurun
vurun ağzına imparatorungelecek günler için iyi konuşmadı
bütün imparatorlar gibigiysileri görkemli olanve çiçeklikimisinin yıldızlı
o s ı rada
üstelik gemilero denizden bu denize gelirkenM /S, S /S , ve yelkenli
bu unutulmamalı
son
adını kendilerinin koyduğu güzel aşkgene kendilerinin kaldıgök el ve aşk olarak
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 482/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 483/644
GazeteII
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 484/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 485/644
485
m e y l â c ab i r î ' n i n h ay a t ı n d an u m u t k e s i l d i
Suriyeli zengin belki biraz İngilizamerikalı zengindul
belsoğukluğu, mafia, iflâs ve kızılkabulhayatından umut kesildi
denizlerde aranıyor cesedi.
" bü t ü n s an a t l a r ı n kay n ağ ı , d an s t ı r " d e d i .
... derken hep birlikte yere kapandılar bir süre öyle kaldılaro da öyle kaldı, nureyef
önce kadınlar kalktıkollarını kaldırdılar önceerkeklerini bastırdılar yere
başlarınıkoştular, erkekler yerdeydiçocuklar ve erkeklertoz duman ateş ve karanlık
bir kartalın bakışı bir doruğu buldugöklerde bir homurtu.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 486/644
486
bu l m aca
kırmızıyla yeşil gibi uzun bir şeyuzar anısı soyaçekmeleringitgide kısalan bir şey olur yeni dilde
bugünyarın gibi bir şeyumuttan soyutlanmış
kendi kendine olan bir şeyp ü f no k t a s ı : t r a ns i s t o r
... şimdi şöyle bir şey... ben buradayken birinin amcası
sözgelimi van'da albayVietnam'da albaygökyüzü orda da var, bu kesino gökyüzü kiçıplaklık gibio kadar olur
o kadar ki, ormanların gümbürtüsü başıma vurur başka bir ülkede, bir anakarada bir şey kaybedilirsonra daha küçültülür
biraz daha
sonra birdenbire
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 487/644
GazeteIII
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 488/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 489/644
489
s e ç i m s on u ç l a r ı
açlıktır, çünkü yıldırmayanson sütü anneninağacın son yaprağıardında umut mumu t komayanve tok insanların
rahatlıkla söz ettiği açlıkduyurur kendini rahatlıklayani çoklukla.suyun sayının ve ekmeğin önemive insanların.
(devamı 13. sayfada)
pa l as p an d ı r a s
şehremininde yakalandı götürdülero zaman uzun saçları vardışimdi bilmiyorum
o insanların.gündüzleri bir tuhaftır elbetgeceleri başka bir ülkede geçer.
der t or tağ ı
"... siz edebiyatı yazı yazmayı hâlâ soylu bir uğraşsanıyorsunuz. Oysa...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 490/644
490
s e ç i m s on u ç l a r ı ( ı . s ay f ad an )
ve biliyor musun kırk milyon sandıktanMSHPCAHPMCGPBP
bir bulutun gezici lehçesini andırangeçen haziranda bir kış günüdurup durup arkasına bakan.
h a f t an ı n p l âk l a r ı
(okuyucuların seçtiği)"Sev kardeşim sev kardeşimelini ver bananeşe getirdim sanaye, iç, gül, oyna..."(okuyucuların seçmedikleri)"bonsoir Marie, Marie bonsoiriyi Marie, iyi geceler Mariedaha iyi geceler, en iyi
bak Marie iyi geceler
Herkes en iyi uyurken Marie bak sen de uyu Mariesonra fena olur..."
t e f r ika
öyle şeyler gördük kit t k
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 491/644
4 9 i
spor
bir koca küreyi savurduşimdilik faysaloğluBrandt ayaklandıve hakemi çağırdıFenerbahçe 3 0doğu batı berabere
sanat s ay fas ı
tiyatro bir okuldurSolon muydu söyleyenBrecht miyoksa Vietnam Halk Cephesi mikabarıp dağbaşlarmdan
belki de ormanlardan belki bir ilkçağ bestecisi kimbilirhalka akim berrak suyunu içiren
y a z ı n d a g e r e k s i z bir k ur um: e l e ş t i r me .
... ve diyor ki ayrıcaeleştirmenler yoksundur bağımsızlıktançünkü bir ölçüt değildir kendilerive zaten olamazlar yokluklarındansuya basmışsa ayakları, ıslanmazhi l kl kl d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 492/644
492
t e f r i ka
öyle şeyler gördük kiunutmam artıkunutmayalım artık.
(b ir inc i sayfadan)
denebilir ki dünyanın yaradılmışlığıçok daha eski değildir insandansonundaherkesin başından başladığı
bir çevren vardır ortadasözgelimi sıcaklığın yayılıyor ya sıcaklığıma ben de bir nefeste boşaltıyorum sıcaklığımıhiç küçümsemeden, hiç utanmadan boyunane sıcaklığından, ne sıcaklığımdano arada durmadan konuşuluyor biliyorumetin pahalılığından, suyun sıcaklığındanve ölmüş annesi ses veriyor evli kızınaölümün yeni alıştığı sıcaklığındanağaçlar da büyüyor, tırnak etleri de birtakım saçlar da uzaklardaherkesi bir başka neden
bir başka hüzne götürüyorçok kimse bıkıyor günden akşam olmadan. biliniyor o ayrı bir sorundur gerçi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 493/644
493
( ü çü n cü s ay f ad an )
... elbet böyle derdi efendinin biriotlar, ağaçlar, kuşlar, balıklar varken ve her birive her birinerde olursa olsun ışığın tadını yaşarkenışık olmanın tadını alan karanlık gibi
bir köylükten bir kente göçerken bir yorganın duyduğu haz gibi
(şebekemi yitirdim, şebekemi yitirdim, şebekemi bulankullansın. Hükümsüz değildir.)
herkesin gelip gittiği.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 494/644
HAŞAN MUTLULUĞU
sen hainsin haşan, haşan senölüler evlerden morgamorgtan mezarlara giderkenhaşankendini mavi sanıpmasmavi sanıpmavinin uzak bir kıyısında
büyük gürültünün tam ortasındahaşan senaçların kanı pompalarla çekilirken
çıktığın yerdeki ormanaslında denizden almıştır sesinikararmış bir toprağın bitki örtüsükederlendirir baktığın suyuiçtiğin suyu nemlendiremez bilehayatın hain bir ayraçtırkatıldığın konuyahaşan
haşan, mutluluktur senin adınnasıl oluyorsa o anlamda bir gün ısıtılmış bir tabakta bir gün serin bir yataktakanların ve mutsuzluğun sağladığı,
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 495/644
haşan, haşan oğlu haşanyarım dönmeli ve doğuya bakmalı
güneştir sabahı çağırırışık tutar geceyealacakaranlığın küçük hüznüöfkeye dönüşür bir yürektekamçı parlaralacakaranlığın küçük hüznü
yapışır bir ağacın köklerineköklerine haşan,emzirir onu.
haşan, sonuncu haşansözgelimi mustafa'mn kardeşi olan haşan
ölülerin de gözleri vardır haşan beyaz da çirkin olabilirsakindir uzay ve karnı tokturher şeyi hazırlamıştır
beklemekten başka yapacak işi yoktursen haşan
sen haşansenin hiç başka işin yokturmutluluktan başkamutlu ol haşan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 496/644
PARAMPARÇA
uzun bir günü bölüştükdoğayla ben ikimiz
bir de çocuk
sımsıcak paramparça
kaynayıp yuvarlanıp gidiyordu denizevlerle dolu bir kıyının yanısıra
uysal ve alafranga bir denizelbette parlıyordu arasıra
öyle ki bir tenha saatçininaralıklı ve kırmızı akşamında
ama sımsıcak paramparça
ne olduysa oldu sessiz ve uzun öpüştük
belki bir tatilde belki bir masadaikimiz
çünkü çaylaklar henüz göçmüştü güneyden belki vakit akşamdıve baharın zevki var
k ki
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 497/644
birden düşündüm bilmek
neye yarar dalga olmayıdalga sonsuz bir birim olmalıdırkıyıda ya da uzakta
kırmızıyım ve durmadan ufalanırımergin bir yaz gününde sımsıcakta
harun ne kadar iyi bir adam bilmez miyim
sımsıcak ve paramparça
yani paramparça
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 498/644
KALBİNDİR
her şey benim kalbimdirsöküp aldığım kardankardan söküp aldığımçocuksuz bir anne gülüşüyleher şey benim kalbimdirçünkü pek yaraşmaz bu dünyaya
doğru mu değil mi bilmiyorumkentler büyüyüp gidiyor ya aldırma
başka bir yaşama tutturmalı diyorumköprü korkuluklarınaufak buluşmalara yaslanan
yani tuzun amcası, sevincinöz kardeşi olanen küçük bir kuşun gözleriyledünyaya baktığın zamanher şey benim kalbimdir
her şey benim kalbimdir ki bilirimkimsenin olmadığı bir yerdeölümü denemek isterdinhiç değilse bir defanisansız bir serçe gibiherkesin gözlerine saçlarına
avuçlarına dolanani l d l d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 499/644
imdi ey mayısımın son haftası
dağda tükenmezdi geçmiş zamanbilemezsinnasıl algılıyorum çıplaklığınıllerim nasıl değiyor uçlarına
bir yerden bir mavi gibibir yerden bir rüzgâr
herkes nasıl sanırsa kendini öyleastamam öyle tastamamher şey benim kalbimdir diyorum
her şey kalbimdir diyorumve işte o zamanölüme eşitliyorum aklığını
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 500/644
UZUNUZAK
ona kaç kez söyledim babasının adınıoysa hiç umurumda değil babasıçünkü hüsam gibi neşeli Süleyman gibi deliyolumu gözlemekten alm camlara yapışmışoysa ne gereği var yağmur her zaman yağaruzunlukturgecede, uzaklarda
babasının adı hiç önemli değil oysa bütün hesaplar ölümsüzlük üstüne kurulmuşsakâğıt ve kalem ve kitapsuç âleti sayılıyorsademek ki çadırın bir kazığı temmuzdaöbürü nisanda
belki bulunmaz sanılan bir gecedeyitirilen bir oylumun ardındauzunluk belki de uzaklarda
o zaman böyle deyip yola çıktılarörneğin perdelerin biri uzun biri kısasaf kükürtten bir akşamlahiçbir şeyi uzatmadan uzunboyluuzunluk gecedeydi, uzaklarda
hi kl b ö kü ü
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 501/644
50i
sonu
bildim söyledim ve utanmadımradyodan daha yarayışlı olduğunu onahatırladım durmadan hatırladım
bir zaman yenildiğimizi bir çiçek sapı olduğumuz zaman
durmadan hatırladım ki onun utkusueski bir denizcinin gözüyleuzunluktuama değildi uzaklarda
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 502/644
MEKTUP'*’
romalı bir U göğüsleyebilir ancakU'nun yumuşaklığınıTacitvs'takiLvcretivs'taki U olarakgecenin her kuşatmasındaçarpışıp çarpışıpgeri çekilmeyincedeğişir kendini V'yleçünkü daha bir güçlülüktürköşeli olmak
konumuz nedir ne değildirherhalde değildir ateşi yeniden bulmaksuyun sözlüğündeki anaforhatırlatmadan bulurken bizisinemalar filimler geçerlerbazan paris'te bazanmecidiyeköyü'nde filânpazar da kurulur elbet bu aradadomates yeşil fasulyanaylon terlik köfte ve dumanzürih'te mürih'te birtakım anlaşmalaraimzalar konulduğu zamangüneş açık bir şarkıdır aklımdasen de yanımdasmdır ama
kl d
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 503/644
elki yerden ve göktenelki senden ve benden
belki ikimiz birlikte olmaktan
yalnızlık ne zordur ne de ayıptıren gene de bunu bir aşk mektubu bil
ama bil ki biziz bu uzaklığı yapan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 504/644
504
BENİ
yaparsın elbetbu işindir seninçocuk, onbeş tanedüşük ve hüzün sayısız
al beni, bağışla, yongala
kötü yumurtana sar beniyolum ağaçlıklı olsun yalnızkaranlık da olsa olur
kır beni
ey en güzel mavideğil
ey en güzel sarıdeğil
ey en güzel bakışdeğil
ey en güzel
kin'in ve ağzınla bir ormanda bekliyorum seniorda kır beni
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 505/644
SENİN SOL YANINDA
gelecekte bir gün gülümserizçünküağaçlar birer capon kılığındao duyduğumuz tanbur sesi gerçektirve atlar kestanelerine sahipgerçek güzel atlaryarımdünya beygirler
önce birbirimizegözlerin gene öyledirdokuz beyitli bir gazel gibiaç beyti boyun eğmemekle başlayan
saçların karadeğilcigaran hiç sönmez
dünya da hiç sönmeznerden nereye gitsenbırakmaz yörüngede yeriniahşap bir yapı çökse bileateşi elinden tutar
çünkü kızışır kayaların kinibelki iki tane direk kalır amaay vurur üstlerine onların
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 506/644
ay vururken üstlerine onlarınotuzbeş kadar yıldız
bırakıp dünyaya bakmayıbirer düğme olur senin gömleğindeay gibi parlarormanını sayıklarken bir kolcu
ne yaparsın
günlerim hep böyle geçtidomuz gibialışkın ve acımasızsuyun kabardığı yerde dağdağın durduğu yerde denizbir kara mandanın hırsını
adım gibi ezberledimhaklıydı kara mandabıçağa dönen lâlebildiğim tek şey uzun bir şeydiçığlıktı sevinçti kavgaydıtüfekteki kayış gibi uzun bir şeydi
ve uzun uzun kötü kokardıbu yüzden hiçbir şey uymazdıgözlerimin bebeğine
ey gözlerimin bebeğihatırla bana geldiğini
küçük bir anahtar unuttuğunuküçük ama çok önemli
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 507/644
AĞAÇLAR UYUYOR
kalktım kiakılalmaz bir kış sonukuru fasulyeler soğanlar sarmısaklariliz veriyor
patatesler bile
herkesin göğsü vururyi olmasa bile
patatesler bile
çılgın bahar, kanımı eskittin tazeliğinleadm biraz sonra geçecek defterimdeah o nasıl hazin bir yapraktınasıl yapraktıartık unutmam
gecelerimdekıyıdan ve yeşilden ve denizden boğuluyone sabah var ne akşamkalktım kievetne sabah var ne akşamimdi ben bundan sonra
hangi türküyü çalsam
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 508/644
MOSMOR
dudakları mosmordu bunca soğuktan sonraonu doğruluyorduhızla gelen ve hızla uygulananölümün
bir kuşu bile ürkütmediği yerde
mosmordu
önüne gelen eleştiriyorduHyppolite Taine, Plehanov, şu buölen kardeşlerin birçoğuve alemdar polis karakolu
ve kullanmasını bilmediğimiz deniz veoysa bunlar birçok yerde yaşanıyorduamamosmordu
kâğıt da mosmordu
onsekiz kere falan katlanıyordukatlandıkça artıyordu morluğuölümün ve kâğıdın durukluğundan
sonunda annemizi bulduk birçok insanın kıstırıldığı bir alanda
mosmordu
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 509/644
kiminin elinde tasmakiminin kazma kürek...
o anda menekşe moryenilgi mosmordu
kendini anlatmalıdır herkesölüler bile kaçınamaz bundanel ayak parmaklarımı say on tane
ellerim ikiden fazlaikiden fazla amayenildiğinden olacakmosmordu
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 510/644
BİR SÜREĞEN İLKBAHAR
Dursun Ali'yi mi sordunuz nevşehir"den, dışardadır,almanya
"karanfil suyu neyler"i söyler durmadannevşehir koca bir şehir, bakmadan kim geçebilir yanından
Seyfettin'i mi sordunuz, dışardadır, almanya'da"adına gül denen menekşe"yi hatırlar durmadanaslında ne menekşe ne güldür hatırlanantopluca bir coşkunluğa varıldığı zaman
şöyle ki, bir türkü sanki alır götürür kimsesizliğimünşen'de, kölün'de, şutgard'da falan
ateş sönmez rüzgârın sesinden, tersine parlarönüne durulmaz olur artık harından
ha, Süleyman'ı sorduysanız, o içerdedir, türkiye'deMuzafferi sorduysanız, o da içerdedir, türkiye'de
Haşan da içerdedir, türkiye'dedir, Mümtaz da türkiye'deBehice de öyle ülseri depreştiği zaman
yeni bir türkü bozar gider beyazlığın adınışakır şakır bir yağmur gibi belleklerde kalan
ve hatırlanır bir atm susuzluğu
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 511/644
Mevlût'u mu sordunuz, içerdedir, türkiye'deokunuruzun bir gün olarak ağustosta, içerdeYusuf u sorduysanız, rize'den, o dışardadır, almanya'dagelecektir tabancasıylakarısı buradadır, türkiye'de, çocuklarıyla
Murat'ı sorarsanız, içerdedir, türkiye'deher allahm günü beşe bölerek uykusuzluğunu"gülün narkını" hesaplıyor durmadan
şimdi, ayışığı bir kız çocuğu adının tercümesidir, ammakendisiyle uyuşulmaz değildir hiçbir zaman
kardeşleri görünümündedirler bir âsi karanlığınhepsiDursun Ali, Seyfettin, Muzafferle Süleyman
hepsi solgundur evet, karanlıktadır şimdi hepsinerden biliyorum derseniz, işte ordan burdan
ben söyledim bunu, kâtip yazdı, öbürleri bildilerçünkü nasıl bir yazdı, kaçıncıydı koşup geldiler
Mustafa nasıl yazdı Behiç'in sesini, bilmedim miçünkü bana kalırsa kötü bir yazdı
ü kü h k idi li k kl l l l
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 512/644
önce diyelim ki şiir bir kuşkudurbir otobüs yolcusunun kimliğini taşır
bir şarkı olup bir sonbahardaonulmaz bir güzelliğe ulaşırve yitirip rengini bir akşam saatindeolur olmazlaşırkardan almaz belki renginive düşmez
şimdi biz haberi nerden verelim dersenizsolgun ama aydınlık olanlardan
bir taraf olanlardansöğütlerden de olur, kavaklardan dave çamlardan
yırtılıp giden adamlardanve durup duran adamlardaniçerden, dışardan türkiye'den, almanya'danve solgun ama aydınlık olanlardan
Mahir'i sorarsanız, dışardadır, türkiye'de*
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 513/644
UMUTTUR
"sen beni sevdikçe ey yar derdim artar daima"çünkü beni sevsen degüvenmezsin bana bilirimama artan her şeyle birlikte yanlışlık da artarmeselâ her su gözyaşı olur
her dönem bir hazin geçişsuya boşversem yanılsamaaya baksam bir bulutsevgisizlikle birlikte yanlışlığın hükmü başlar
bir düşün kaç kişiyiz bildirilerde
şimdilik kaç paralığız hele akşam oluncabunca sütsüzün kahrını çektik düşün kigene de soluğumuzbir orman yangını sanılır oralarda buralardaezildik gerçi ama horlanamadık bunu hatırlarsınmutlaka hatırlarsın bunu
tut ki enver bırakır tehdidiniethem başlar
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 514/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 515/644
aslında bir alıştırmadır umutöbürlerinin azıcık nefes diye bağışladığıbaharı beklemeye benzerhain ve olmayanadır çünküumutsuzluğu taşır yanındaoysa nasıl olsa gelecektir bahar denen tarihönüne durulmaz mantığıyla doğanınyeşilden olma birimsudan gelen itmeyle
umut yokturkimse yoktur umut etmemeyi önleyecekçünkü umut kaçınılmaz gelecektirbütün gümbürtüsüyleumut kaçınılmaz gerçektir çünkübiri Asya'da biterken sözgelişi, Şili'de öbürkü başlar
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 516/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 517/644
K a y a y i D e l e n İ n c i r
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 518/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 519/644
DENİZİ ANLATIYOR
adı çok duyulmuş bir ozan değildiTonyalı balıkçılar arasındaonlar ki her türlü balığı tutarlardı denizdenama iyi bir ozandıbütün söylentilerin tersinedenizde de olabilirdi sandalla
uzun geçmişli denizdegün batımmda var olanve gün doğumunda da
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 520/644
ALIŞTIRDILAR BİR KERE
alıştırdılar bir keresigara alkol afyon tarih esrar marihuanaeroin tarih kokain morfin seksonaltı silindir hız deniz kayağı dağnerde olursa olsun kırım kıyımçiçeklerle sapları
artık söylemek zorundayız
aşk bağımlıdır ay'lave senin bir gün ölmeyeceğinmutlu ediyor beni
belki bu rüzgârdan gelendirşuraya buraya sallarken her şeyiörneğin beni seniışıklı reklâmlarla
bakla çiçeklerini
biliyor musun ulaşamadım bir türlüyani İstanbul'a bir türlü
şimdi karanlığım da belleğim de yokotlar mı dereler mi
kim yaşadı o tadına doyulmaz günleribir turuncunun dinginliğindeki
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 521/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 522/644
sonra ölüm konuşulur fısıltılar düzeyindeaşkın adı geçmez ama belleğin bir yerlerindedir
çocuk gibi defne dalı gibi rüzgâr gibi bir şey olaraklâmbanın sönmesini durdurur ocaktaki ateşi tazelersusulur saygı duyulur oturulur oturulur
ey evsiz eski bahçe bir evin olmalıdırsuya da dayanıklı ateşe de ve hayata
çatlak tabakların eskimiş giysilerin kokusunu taşımakaradut defne ve tüylü ayvagecikmiş önemsenmemiş yıpranmış aşkları hep hatırla
nasıl kıpkızıldı bir sabah tanyeri hiç unutmamdeli gibi vuruyordu ahşap kaplamalara
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 523/644
SONSUZ GİRİŞİM
sonsuz girişim kendi adımım uyguluyorkendini sevilmeye atamış bir şaşkıngüneşin doğuşuna seviniyorüstelik bir ceylanın gözünü seviyorbir ineğin ıslak burnunualışılmış diye
tam o sırada bütün görkemiyletemmuz geliyorsanki gitmemek üzerekoltuğunda taze nohutve hazirandan kalma çiçekleriylefındık, karpuz vesaire
hiç sevmiyorum ortodoks ihtiyar karılarıyaşlı kadınları demek daha kibar bir deyimama hiç sevmiyorum yaşlı ortodoks karılarıbaşlarında bir topuzapışaralarında bir maden sanki
Taksim'de gelip gidiyorTünel'de gelip gidiyorsonra bir yerdesonra bir yerde gelip gitmiyorrüzgârdatavanarasmda
uçkurunu çözerkengelip gitmiyor
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 524/644
ne yapılır yanideli atlara binsem olmuyor
yok sayıyorum, varlaryani o başı ceviz topuzlu kuru karılarkuru da değilçözük ve bağlııslak topukları pomzayla ufalanmayanıslak pomzaları ufalayan
sonuç bir olgudurçay ve oralet tiryakilerini yorumlayanyorumladığı
herkes nasıl durmuşsa öyle söyler
ben de nasıl durdumsa öyle söyledimağaçlar, çiçekler güzeldi derkenayırmak istemedim onlarıoysa bilirdim tek tek adlarınısütleğeni övseydim sözgelimiküstümotu küserdi bana
ölçülerim içinde bütün güzellikleritanıdıktan sonraisyan bir yaşamadır boylu boyuncauskuradenizepulluğa
motor sesine
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 525/644
martın yirmibirinde yaz gökleri geldi bu yumuşak bir giriştir bir şiir isteğineiçinde olumsuz bir umut taşırkan yazmak istemiyorumyaz gökleri nasıl göklerdir
herkese bildiğinceyani yaz gökleri ölmeyincekan yazmak istemiyorum
beyaz bulutludur derindirbir yerden bir yere gider durmadanyaz gökleribir yerden biri yere gelir durmadan yumuşak bir giriştir yaşamayasürdürmek içinkan yazmak istemiyorumkuşlar da vardır içinde
KAN YAZMAK
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 526/644
526
sadece kuşlar mı, haydin siz de
mavi bir ölümü de taşıryaz göklerimavi kırmızı ya da daha dirikan yazmak istemiyorumyaz göklerigüneyde daha çok maviaslı daha da çok mavine kadar uzun ve görkemline kadar dişikan yazmak istemiyorumyaz gökleri
bir ölümü
ölüm mü yaz gökleri mi beyaz bulutlu dişi görkemlielimde hüzünsüz bir çakmaktaşıkan yazmak istemiyorumölü ya da diri
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 527/644
PARLAK VE KARA
parlak ve kara mıydı mor muyduyaşadığım neydi sahidiyedüşündüm birdenbiresağa yatık bir yazı değil
sola yatık bir yazı değildik kafalı bir yazı değilbaşı eğik bir yazı değilya hepsi ya hiçbirigaliba solgun bir gramatikaözellikle akşamüstleri
kara mıydı mor muydu hatırlamıyorumama mutlaka parlaktıbir metropolün akşam göğü gibiölçeği sevgi olan bir haritabir yapıda kendiliğinden bir tuğla
sular sıçratıyordum etrafaüstümü başımı ıslatıyordumgemilere biniyordum durup dururkenama gemiler kalkmıyorüstüm başım ıslanmıyor o başka
insanın kendini bir kentte sanmasıdenizaltında bir ülkedir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 528/644
SÖYLENİR
söylenir ve yarım kalırbütün aşklar yeryüzündebir kaktüs bol sudan nasılnasıl çürürse öyle
en sevdiğim temmuzdu aylardan
hazirana benzediği için birazbiraz da kendiliğindenbelki de müşteriye iyi davrananefendi bir bakkal kimliğinde
nasıl mutlu oldum iki yaz
nasıl mutlu oldum kardeşlersalkımsöğüt bir ben ikibir üçüncü var mıydı bilmiyorumüçüncü vardı elbetbir yaban ördeğinin sevincini taşıranbir sonbahar gibi köpüren
temmuza benzese deöyle oldum ki anlatamamsıcak yazsolgun bir coğrafya gibi belleğimdeşapkalar çiçekler eski elbiselergeçmişi olan eski elbiseler
denizden çıkan bir ışıkunutulmuş bakımsız arka bahçeler
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 529/644
belki de bitip tükenmeyenbir fetih dönemindeatlar nasıl kişnerseyani durgun bir suyunerguvandan aldığı renklegidip geldim caddelerdeFatih nerdeydi Samatya nerdenerden gidilirdi Üsküdar'adüşünüp durdum günlerce
anlatamam ormanların ettiğininasıl dayandım o mutluluğatükenmez bir ışık olan mutluluğadeniz ve ışık olankarmakarışık bir mutluluğanasıl
şimdi bir şarap gibiyimcoğrafyasızeskimeye bırakılmış fıçısında
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 530/644
SANTİGRAD 100
bir öpüşmenin tadımağzında hep kuranlardoğamazlar sonsuz giysisini begonyanınbir çiçeğin açamazlığını duyarlardurmadan korkunç bir fırtına olarakyoğun bir buğu olarak
kayıp gider sonunda birinci tekil kişive kokular uçup giderbir garip boşluk kalıro kokuyu anımsatançiçeklerden yapraklardanoylumunu yitiren adamlardanöbür kalanlar için doyulmaz sanılan
belki önemli değil ama çekip gidelimkedilerin kendilerinin olan akşamına
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 531/644
HANGİ SORUYU, NİYE
hangi soruyu yanıtlasam yetersiz kalıyor yanıtımgünün tarihini bile söylemiyorum o yüzden soruluncasuya dönüşmesi ne demekse kar billurlarınıno demektir sanki zamanın çalışkan tedirginliğibir odada bir sofada bir yerde yerle gök arasında
elimde zümrüte benzer bir şeyleri tutarkenneyi kanıtlasam bilmiyorum azgın bir tüfek gibi
başka ne verebilir haydi soruyorum o diriliğigöğüs kafesini zorlaya zorlaya çığlığa hazırlayankulağı en uzak su sesini duymaya hazırlayan
çakıltaşları geliyor elime hayat kadar olumlu ve hayvanbu gelen silâh sesiydi evet ne kadar da benziyordunsan sesine
aynen onun vahşiliği yumuşaklığı ve kendindenliği
ürperti içindeyim kar düştüelle tutulur artık gece mavisikalkıp bir şeyler yapmalıyım mutlakatek başına ayaklanan bir adam gibiışıksız bir sahnede mim oynayan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 532/644
o gemi eski bir gemidir denizin bahçesinde unutulmuştanırım çok eskiden tanırım kendisinibu bahçede madensel düşlerdir onu tek oyalayanoysa çoktan tarihe karışmıştır görkemli su kesitikösnüsü kemik kabuklu midyeleri bile doyurmayan
Şu halatı bırak elinden diyor bırakŞu halatı bırakıyor elinden adamEn güzel yanlışlıkları kuşanarak
günün tarihi akşam şimdi söyleyebilirim yanılmadan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 533/644
533
YAPI
H. Turgut Uya
bir çocuk adı Hayri'ydi onunbir çocuk için hayli büyük bir adama büyüyecekti nasılsa
severdi adını ayrıcagörmediği dedesinin adıymışHayri çocukbir apartmanın yapılışım izliyorduevlerinin karşısındaki arsayı iyicekazdılar öncebir sürü adamlar gelipbir kamyonun üstündesarı bir kamyonunsonra kocaman bir araç getirdilerkazmaya adamların gücü yetmeyincebir adam ölçtü biçti güzelim arsayıbir başkası imli bir sırık tutuyordu elindebirden aklına geldi Hayri'ninbir atın artık acıkmış olabileceğiörneğingeçen yaz yağmurların yağdığı dönemdeKınalar köyünde gördüğü ıslanmış atınderisinden buğular çıkan atınbir keresinde kendi de
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 534/644
hemen evine koştu Hayriatın acıkmasını düşleyipkendi açlığını duydu belkikendi vücudunun ülkesindetıpkı atın acıktığı gibi
ertesi gün bahardıyani her yerde kirazlar vardıHayri uyup kendi vaktinin ölçeğinegeçti arsanın karşısına yinearsa oyulmuştu ya da kazılmıştıkazılan yerlere uzun demirler atılmıştıbir kişi kaldıramayınca bir demirionun yardımına koşuyordu öbürüsonra üçü beşi derken hepsiyeniyorlardı demiridemir ve toprak yenildikçepazularmın sertliğini duyuyordu Hayrigeçmişte yaşadığı bir gün gibi farkediyordupazular tek tek değilhep birlikte ve hepsiçileğin çilleribileycinin kıvılcımlarıkuşların kış sıcaklığı gibibir gün annesinin dedesi deböyle şeyler duymuştu belkibiraz uykuya benzeyenk d d b k
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 535/644
inşaat teskeresi elbetkarılmış harcı taşıyorlardı yukarı
tam bu sırada suların aktığınıbir çocuğun dondurma yediğini düşlüyordu Hayriher şeyin en tazesi dururken içinde
ertesi gün yazdıartık ne demeli
Hayri duramazdıbir adamın sendelediğini görüncekoştuteskerenin koluna yapıştısağ kolunda pazusu olanca güçlüsol kolu onu geçme çabasında
katıldıkatılmanın sevincine ulaştısonra birdeneski evler ve eski çarşılarbir daha eskidiler
pek abartma olmasın amaHayri akşama kadar çalıştıasılsız bir hüzündü vardığıvarlığıvarla yok arasındakiremit gibi bir duygu turuncu
kiremit taşıdı kum taşıdıyoruldu çocuk uykusunda
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 536/644
536
hiç de kötü sayılmazdı oysadünyada bir şeylerin birbirine benzerliği
örneğin sendeleyen adamın yerinibir başkasının hemen alıverdiğisular da benzerlerdi birbirlerinebazan ağaçlar da
bütün halılardaki güzelliği
bütün örgülerdeki güzelliğiuykusunda gördüğü bir çiçeklefarkediverdi birdenbire
bu çiçek yarın açacakkoskoca bir tarih olacakkoskoca bir yatak
koskoca bir halı
Hayri o halıda yuvarlandı durduannesi uyandırmasa ne olurdudördüncü kat bittiadamlar Hayri işçiler sözünü bilmiyor daha
borular çıkardılar yukarısular kesildigüneş çöktüHayri ansızın bir yunusu hatırladıkendi derisi içinde terleyenkendi derisine dar gelen
beşinci kata çıktıbeşinci kata çıktı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 537/644
tambilinen bir bilmece gibi
Hayri'nin önünden tirenler gemilerelele çarçabuk hiç durmadanhiç durmadanbir limon gibi kendiliğindenbir elma gibi tatlanarakbütün elmalar gibi tatlanarak elbirliğiyle
Hayri'nin önündenertesi gün kıştısevgiye bir güzellemeydi yılbitmiştiHayri yapıya baktı.tek başına ama
sevgileriyle yüklü:kapılar ve pencereler takıldısıvalar ve boyalar yapıldıyıldızlar ve bulutlar da takıldıgün bir sevinç olarak bittiHayri de sevinçle titredi derinden
anladıbu yapıdaonu yapanlaroturacaktı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 538/644
538
SİBERNETİK
üç kere üç dokuz ederbilirsinbirin karesi birdirkare kökü debilirsin"mutlu aşk yoktur"
bilirsin
ama baharda ya da dışardasonsuz göğün altındaaşkın aşkla çarpımınedendir bilinmez
garip bir biçimdehep sonsuzdur
kare kökü de yoktur
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 539/644
NEDENSE
nedensebir kadını sevmeye hep memelerinden başlbir şeyi hatırlatmak mı onayoksa bir şeyi hatırlamak mıbilmiyorumama nasıl bir şeyse güzel bir şey
üstelik sonsuz da
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 540/644
şten değil aşk şiiri yazmaklk sözü bir bulsam
mermer desem değil biliyorumbi dakka desem değilceketimi verir misin değilbirden önümde bir yaz günü açılıyor
bahçede kuruyan çamaşırlarınyere değdiğikoşup kaldırıyorum uçlarınıeriğin yaprakları değiyor yüzümedeğsin varsın hepsi geçernasılsa kuzey buz denizinde
beyaz bir gemihatırlıyordur ilk seferini oralara
aşk bir sonbahar kimliğindesürdürüyor egemenliğinibirden bir bakıyoruz ki
her şey yerli yerindeotobüsler tirenler yerindedükkânlar yerli yerindeacılar yerli yerindeçamaşırlar yerli yerinde
ŞTEN DEĞİL AŞK
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 541/644
BİR METİN NASIL YAZILMALI
omris için bir öykü yazılacaksao öykü güzel bir öykü olmalı
kendi verdiği deftere elyazısıylatopraktan çıkarılmış bir elyazısıylataze bir yazı
gümüş para gibi eski amaGüzel bir öykü nasıl yazılırişte bir soru?
Önce kurttan kurtlardan söz etmeli galibayaşlanmaya koşuşan genç ve derin soluklu kurtlardanbir balığın adı geçebilir sonra
nasıl bir balık?yenmeyen.sonsuz giysisiyle bir adabarbunyasıkandökücü bir denizaygırı ile birlikte
hiç söz etmemeli poliyesterden plastiktenama
bir dana kemiği hiç unutulmamalıkeyifle eti sıyrılacakelbet sonra rakı dasusuz ve imkânlıbir ev:çatısı unutulmuş
bir kedi!patileri tüylü toprağa basmamaktan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 542/644
bir ayı girmelidir öyküyeayıcı, ayıcının yedeği ve palavracı bir çocukla birlikte
vaktin bir yaz günü akşamüstü olduğu unutulmamalıbir resim!kırmızı ve mavisi bolhınzır bir su terazisi
(suyu tartmadığından bu gerekmeyebilir
belki de gerekir, bilmiyorum ki.)ama öyle mengene desimetre sibernetikve çamaşır makinası kesinlikle olmamalı.Evet! eksiksiz bir deniz ve gökyüzübaşkişileri öykününnerden geldikleri belli olmayan
uyrukları da belli değilkalın ya da ince hiçbir manto konulmamalı öyküyeama uzak şapkalardanuzak aşklardan uzak anıştırmalar bulmalı
öyle ki bir kentin en kesin saatlerinde bile bir çiçekle bir kuşun varlığı gibi
iğne iplik kesinlikle giremez öyküyeteyel meyel ilik düğme hakeza
Alkol kendiliğinden gireren alımlı biçimleriyleve hiç çıkmazçıkmasın varsın
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 543/644
Ölüm
olsa da olur olmasa daama güzel bir ölümseşaşkın bir ölümse yaşamaktanya bir geyikse bu ölümne olursa olsuno bir parantezle çıkar aradan
yeri sonra saptanırtarihte ya da coğrafyadayani hayatla birlikte
nasıl biter öykü, bitmeli:tomris gelir ya da başka birisi
bir tabağa çorba koyar tencereden
ama kesinlikle üçler kepçeyidolunay giderkesin kuşlar ve çiçekler hüzünleniryani gece olur bir bakımahaziran iğdelerde koyu koyu demlenir
kiracılar ve ev sahipleri ve mobilyacılar uyurlar
gemi adamları suları kesip evlerine giderve öykü biter.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 544/644
SON GÜNLERDE
son günlerde pek önem veriyorum cinselliğefarkındayımdemek ki geç kalmışım bu konudakişisel sorunum diye de erteleyememvaktim yok ertelemeye zaten
bunca hanlar hamamlar kervansaraylar
ve saraylarçöken bunca hanedan, pil takılan partilerşuramda bir şeyi uyarıyor
Turgut diyorum kendi kendimesenin şu halin var ya
tıpkı bir insan resmine benziyornesi benziyor diye soruyorumkendi kendimeotlardan ve ağaçlardan diye yanıtlıyorumsütleğen çobançantasıakasya melissa kekik ve nane
incecik bir ot bilmediğimadı yok belki dünyada bir tane
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 545/644
şimdi başka bir onur
hanlar saraylar üstünekim oturur hanlardakim oturur saraylardahepsi bir bir bellibundan bana neöyle mi
ilkbahar gibi yalvaçgüz gibi din değiştirenöyle mi
hangi pabucum ayağıma uymuyorhangi merhabaya merhaba demedim
niçin herkesin saçları solgunve ömrü kısaişte bütün mesele burda
kimin saçları solgunkimin ömrü kısa
derken bir bahçedeyaşadığımı hatırladımsolgun ve bodur bir ayvabir kuşdudubir erik
ayva her yıl üç beş tane verirdidut zaten kuşlara
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 546/644
ACIYOR
Mutsuzluktan söz etmek istiyorumDikey ve yatay mutsuzluktanMükemmel mutsuzluğundan insansoyununsevgim acıyor
Biz giz dolu bir şey yaşadık
Onlar da orada yaşadılarBir dağın çarpıklığını
bir sevinç sanarak
En başta mutsuzluk elbetKasaba meyhanesi gibi
Kahkahası gün ışığına vurup daötede beride yansımayanYani birinin solgun bir gülden kaptığı firengiÖbürünün bir kadından aldığı veremBütün işhanlarının tarihçesiBütün söz vermelerin tarihçesi
sevgim acıyor
Yazık sevgime diyor birisiGüzel gözlü bir çocuğun bileo kadar korunmuş bir yazı yoktuNe denmelidir bilemiyorum
sevgim acıyorGe ile e e eli idiyo
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 547/644
Tavrım bir şeyi bulup coşmaktırSonbahar geldi hüzünKış geldi kara hüzünEy en akıllı kişisi dünyanınBazan yaz ortasında gündüzünsevgim acıyorKimi sevsemKim beni sevse
Eylül toparlandı gitti işteEkim filan da gider bu gidişleTarihe gömülen koca koca atlarTarihe gömülür o kadar
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 548/644
YAZA GİRMEDEN YAZDA
yaza girmeden yazda ve ilkbahardasuyun yattığı yataktakuşun çaldığı ıslıktaelin sevgilimelincaddede sokakta ve hatta sonbahardamayısta ekimde hele ilkbahardapazar günü salı günü ve cumadağlarda kıyılardanerde olursa orda sevgilimsavaşta ve barıştasavaşta ve barıştadenizde ve karadaher zaman yazılır aşk şiiriçünkü aşk yazılgandırve her zaman ortadapazar perşembe cumaama elini tutuncaneden korkarım bir su alır bedenimi götürürmayısta ekimde hele sonbahardaey dünya kuşkusu gözleri maden sanagörkemli bir kente bakar gibi bakarım
bağışla
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 549/644
BİR YAZI ANLAMAK
kışsaordur bir yazı anlamak
gerçekten kurtulamadım o yaz günündenpapatya firengi ve haritalaruskunluk uzay ve bütün öbür şeyler
kim nasıl tanıyorsa beni öyleydim işteağ tarafımda deniz solumda rüzgârldığım son solukla
kıvılcım gibiydim cıgaraydımolur olmaz şeylerive eski yalıları yakmayaanıdığım hiç kimsestemiyordu sorulmasını
geldiği ülkenin
en sor haziran
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 550/644
duruldumsonraları Selânikli bir kadının elinden
bildiğimiz rakıyı içtimo ne günler güneşlero ne şarkılardıSelânik kaç paraİstanbul umurumda mıbir zamanlar
bir çocuk olduğum geçti aklımdano da çocuktu bir zamanlarbir yazı anlamakzordur ve anlamlıdırbana kalırsaen saygın işidir bir kişinin
çünkü güneş ve kalın maviinsana hiçbir şey hatırlatmazöyle ki toparlar hayatm kalbinive o zamançökelir yaz
tutarak kendi kalbiniumutlar sarıya bırakır kendinigül uzar karanfil kokaro zaman sorarımşimdi mi
ve bizbir yazı o zaman anlarız belki
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 551/644
AYAĞIMIN TOZUYLA
yağımın tozuyla girdiğim mevsim yazdıryumuşaktırnsana her şeyi yanlış anımsatırünkü bellek yanılmaya hazırdıralkona koyduğumuz turşukşirken ekşirken güneşi parlatır
ve insan batırır sedef kakmalı bir gemiyiki sahibi dünya güzeli bir kadındır
ysa denize bir mevsim yeterular geçer balıklar geçerasık bir akşamüstü bir iskelede
herkes dostuna bir şeyler anlatır
üyük gölge verir büyük renklerevincin sonu yazdırüyük sevincinysa başı sayılırasıktır akşamüstüdür oymalıdır
suya dayanmazma bana kalırsa dayanmalıdır
imdi nedir ilk bakışta yitirileny gözleri madeny ilk güneş saatinin çubuğu
de ki aşk pusudadır ve bir dükkândalü ü lüğü üh ü ü k
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 552/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 553/644
VAKİTSİZ UYKULARDAN
vakitsiz uykulardan uyandır benikara üstüne kara gök üstüne gökşimdi herkesin dolaştığı bu yerdebir taşra öğlesini yoğunca yaşıyorumuzayıp gidiyor yorgun bir kamyon
elbette vakitsiz yıl sonu yaklaşıyorsakın sana ne deme sakın demegöğün toprağın denizin olduğu her yerdedemek ki insanlara yurt olan her yerdesaatin adı eşit her yerde
koy verme beni vakitsizdir mutlakauyandır çürüyenlerimi bir bir tazeleen sert sesini edin en zorlu tavrını alkayayı çıkartmıştık tepeye kadarufacık ufacık bir şeyitecek kadar.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 554/644
GÖK, BULUT, SU
senin bardağına koyduğum suo suyun rengi başkadırtut ki İğdır düzlerinde bir çadırSivas yöresinden bir ölümya da kaçak bir Bitlis cigarasıçünkü o göğün ve bulutun
birlikte uykusudur
seni ilk haziranda görmüştümşapka giymemiştin çünkü yazdızaten hiç giymezdin belki dekimin dünyayı görecek hali vardı oysa
sokaklar mavilik demetleri şunlar bunlarşunlar bunlar diyorsam unutulmaz şeylerdi haörneğin çiçekti herşeyin ilk yarısıellerim ceplerime gitti durup dururkenyani herkesin aşk aşk dediği buysa
şarkı bile söyleyebilirdim bir tavanarasmdaçocuk gözlerindeki şaşkınlığı tadarakyani ancak günlerce koşarsam duyabilirdimaramızda ne varsakıyıya bile inerdim anlıyor musun bir cuma günükıyıya inmeye hiç alışkın olmadan
bütün kurda kuşa börtü böceğe bir bir bakarak
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 555/644
şimdi senin bardağına koyduğum su var
bu suyun rengi başkadırben ne soğuk demirciyim ne terzi kalfasıne marangoz ne bir gemi tayfası
istedim olamadım o başkayani ne bulut ne gök ne çadır ve ölümellerimin rengi biraz kırmızı da
galiba ondan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 556/644
GÜNLER GEÇER
günler geçer ve çalışır şafağın değirmenikim bilebilir ki kimi neyi eskittiğiniben ne kadar önemserdim kendimi hay allahsen ne kadar kumraldın aynalarda hay allahtemmuz tam bu işe göredir bana kalırsagel bağışlayalım birbirimizi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 557/644
BİR ÇAY BAHÇESİNDE
bir çay bahçesinde demode böyle demek zorundayım çünkü
çağdaş ve demodeayağa kaldırdığı duygular gibidemode çay bahçesi olur mu demegarsonu üzgün ceketli
ocakçı köşede bir başınakıyıda değil, değil de masalar sankikalabalık bir kentin tam ortasındadeniz de vardı sözümona çocuklu anneler
biraya isteksizce katılan votkaEdip'le Mefharet sonra geldiler
neler söyler insana bütün bunlar bilmiyorumyalnızlığı arttırmaktan başkaüstelik bir yaz günüdurup dururken sana seni sevdiğimi söyledimsonradan uzun uzun düşüneceğim
bunun gülünçlüğünü
ama ayrıldıktan birkaç saat sonraunuttum yüzünü"olağan" deme sakın haseni yeniden sevmeye hazırım demektir bubu dünyada
tek başıma
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 558/644
BİLİYOR MUSUN
biliyor musunaşk şiiri yazmaktan bıktımbir gün şöyle bir baktımyazdığım bütün şiirler öylebir sarsılma, nedir bubir otuz aşk şiiri dahakendimi hiç suçlamadım
peki o zaman ben nedendereceler sokayım koltuğumun altınaateşim varsa zateney gözleri madençünkü aşk bir suçlamadırsonuna kadar yaşanmamışsabir bardak birada yeni bir denizve yağmureski bir denizde yeni bir adayaşanmamışsa
sözgelimi Galata'dan Afrika'ya gidiyordumkorsanları kralları ve bazı ülkelerive bütün madenlerive kendi sonumuiyi görmüyordum sonunda
her türlü madenili d bi ü ü kâğ tl
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 559/644
RASGELE DEĞİL, KAR ÖDÜLÜ
rasgele değil yemin ederimdünya içindeyaşayamayacağım kadar büyük buve ölüm yerleşti dudaklarımaağzıma mı deseydim
akşamlarsa işte öyleherkesin bildiği gibibir otelden bir otele taşmanbavullar gibi
hüznümü titretiyorum
yani hüznüm beni titretiyorbir hüznü titriyorum yaniferacesinden içi görünençok müslüman bir kadın gibikanım akıyor içimdeçok müslüman bir kadın gibi
kanım içimdebir gökdelenin yetmişbirinci katındayer yatağında uyur gibi
şükür ey sonlu şölenbüyük hayataldığın verdiğinden çokörneğin bir gün Alanya'da
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 560/644
NEDİR SONSUZDAN BİR ÖNCE
nedir sonsuzdan bir önceki sayının adıdiyelim sonsuz eksi bir
sonsuz eksi birhayatın adıdır bu
gece bütün şablonuylageldi üzerimizeormanlar taş kesilip kömüre durdularve petrole kesti planktonların hepsigazyağı tunç dumanne kadar sürdü ki ateşin yengisibir türlü yeterince yaşanamayansonsuz eksi bir
hatırla desemneydi hatırlanacak olandört başı mamur bir av partisigörkemli otellerin alacalı lobisikalın bir sevda ince bir mevsim sonutahıl ve değirmenkırılıp dökülmüş bir iskeletkalbiyle birliktebir temmuz ortasınasılsa öyle
k h k
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 561/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 562/644
NE VAR Kİ AVUCUNDA
ölesiye çalıştın ya da hiç çalışmadınhiçbir sevinç sevinç n e hiçbir şey yokşu gecenin ucundave öteki boşluklar ürpertiyor insanıtek başına olmanın dengesine vurunca
evet şimdi ne var bakalım avucunda:dövüş mü, yenilgi mi, bir bulut parçası mıaşkın fotoğrafı olan bir mayıs sonrası mıbir türkü mü, bir asker matarası mıterhis tezkeresi mi, karakol sırası mıbecerikli bir anahtar mı, polis tabancası mı?
şimdi nerde, ne zaman, nasıl bir kadınbir adam da olabilirmutlu olabilmiştir bir (tek) başkasıylagökler başıboş bir fanus gibiçılgın bir kürre gibi gidipher yanımızı boş bırakınca
bomboş bırakıncayalnızlık çoğalan bir yunus gibi etrafını sarıncane var avucunda:soylu dedenin anısı mı, bir sultan sofrası mıpasaport şubesinde bir sıra numarası mıgökkuşağı, tüberkülin, intihar dalgası mı?
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 563/644
olağan bir öğle sonu sonsuzluk
bir bitimlilik olarak kapıya dayanıncane elverir, kim kurtarır kişiyi bundankurtarmamayane var ki avucundaağır kamyonlar ve sürücüleri midağda yitenler ve yol göstericileri mi
evde kalmış kızlar ve görücüleri mi?imdi:son buzul erirken durduranlarıhatırla!
hani kan vericileri, kan vericileri
ve kanı alıcıları da unutma.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 564/644
HİÇ SEVMEM
hiç sevmem o yengeç sanılan hayvanıacıklı bir anıdır denizlerdeSully Prudhomme'dan kalanne suçu var Prudhomme'un dersenizhiç işte
başarısı adındadır onunyengeçyan yan yürüdüğündeoteli ve lobisiyle birlikteyengeçyüzme bilmeyen tek deniz hayvanıdenizlerin korkak derinliğindeağzı her yana alışıkşımarık bir otomobil renginde
ne var ki ne ışıklar görmüştür dünyaSerez'de İstanbul'da Berlin'degün gelip sular da topraklar da aydınlanıncayengecin dur denilecek keyfine
ve bir akşamüstütelli pullu bir kırlangıç temizliyorsunuzve bir bakıyorsunuzyengeç
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 565/644
565
BİR AŞKIN EN VERİMSİZ GÜNLERİNDE
evet bir aşkın en verimiz günlerindeverimsiz bir soruaşk bir soruverimsiz aşk ne demeko zaman şöyle bir kral hatırlanabilirelmayı ısırarak yemeyen
ülserliyaşamak gidiyordur elden
kim kimden alacaklıkim kime borçlusonu nereye varır utançların
kralın bir elmasıbir bıçağıbir de tacı vardırörter rasgele dünyayı
dünya örtülmez
hiç örtülmezkendini uzun boylu sanan kim varsabırakmalı bu rüyayı
kardeşi ölürses yok ormanlarda
karısı ölürses yok
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 566/644
KIRLARDAN GELİYORLAR
kırlardan geliyorlar ellerinde sümbülteberelbette kırlardan kırlardan geleceklerbaşka türlü nasıl güzelleşir bu akşamüstlerisöyleyin nasıl dayanılır dükkânlara depolarabu katran kokusu başka türlü nasıl geçer
sonsuza varmadan bir önceyiz sankio sayının da bir adı vardı unuttumher şey öyle saydam öyle madenselkapıların kilitleri açık ve herkes uykusuzhepsinin elinde bir saat bir sümbülteber
eskiden şaşardık bazı şeylerin yokluğunaartık bu yokları var etmeyi usladıkağaçları budadık ormandan balıkları tuttuk denizdenhani bazı açılmaz sanılan kapıları omuzladıkçünkü herkesin elinde bir saat bir sümbülteber
hey koca dünya nasıl avucumuzdasınnasıl da parlıyorsun ey gözleri madençözdüğüm bütün bulmacalardan zorludur yüreğinelbette kırlardan gelecekler kırlardankırlardan gelecekler ellerinde sümbülteber
ey güzelim sümbül ve teber ey canımgördüğüm sanki o değildi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 567/644
İHBAR
(1)
ali geldi ilk onu gördümakşamüstü haziranın beşisonra feyyazla Süleymanhüsnü yakup tekin lâle mustafakayhanve kardeşiadını bilmiyorumtayfun salim ve eczacı kerimüçünde geldilerdi onlar başkaaliden sonra ahmet sonra suphiküçük yakup öbür salim öbür mustafaekrem naci nihat kim varsameselâ overlokçu İbrahimiktisattan selimgüneş bir çelik çizgi dışardaatkestaneleri titreşirdoğrusu önce korktuksonra birer güçlü köşe tutupbahardaoturdukadam gibi konuştukali küçük yakup ahmet selimsuphi tâci hilmi İbrahimbattal deniz hüseyinİ
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 568/644
İHBAR(2)
(ihbar (ı)'i defterine çekip bana imzalaadını bilmediğim genç kıza ve Sinan'a)
sözler dilimde gezerbaşka ne kaldı
yıldım su borusu gibi dayanıklı olmaktanbaşka ne kaldı
evet öyleydi adı adlarıdurmadan kitap okurlardıyumrukları şimşir yürekleri maden
bir divriğide görmüştümbir de onlarda zatenhepsinin başında kasketbaşka ne kaldısözler dilimde gezer
evet öyleydi adıadlarıormanı konuşmaya oturmuştukorman ki dünya ormanızıpkından aydınlıktan divriğiden
bak haşan n'olur baksen ben Ömer
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 569/644
benim sırtımda tabutosmanm elinde mavzeraşağı yukarı böyleadı adlarıunuttuğum yüzlerce kitap belkibelki o kadar tüfekne kadar yakışırdık değil mi haşanöldürülmezsek
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 570/644
ALINTILARLA
"insan en çok sabahları arar sevdiği kadını"1diyor birisi, katılıyorum o sabahlaraöğleler kaba yaşanır, kalındırakşamüstleri ince hüzünlüçiçekler alınıp verilebilirsabahtır yalnızlık
nasıl sabah nasıl yalnızlıkve şiirsel hiçbir yanı yok sanılırvar mıdır, vardırvardır, ama çiçeklerle değilkendi başınazımpara taşı gibi acımasız
ne aklıma gelse bir bakıyorum unutmuşumtren penceresinden bir tarlaeskiyip atılmış bir gömlek hiç unutmam
"hiç unutmam hiç unutmam hiç unutmam"2
diyor birisi, yineliyorumhiç unutmam hiç unutmam hiç unutmamçünkü hiç unutmam hiç unutmam hiç unutmayıninsan nasıl direnir başka"hiç unutma"
bir zamanlar Kars'ta bir otel odasındabir gezgin kokucunun bana verdiği
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 571/644
sanki ama ne adınahayatın kendisi adına
sonsuz bir törenle susuyorumsonsuz dirim için, o sonsuz adama
sonra duyguya, ele benzer şeyler giriyor hayatımael midir duygu mudurevet bazı kişiler kararsız ama
benim seçmediğim sanılır hayatımda
"el altından el ilânı dağıtıyor"4birisi, almıyorum allahaşkınaalamam, neden alamambiliyorum hiçbir şey yapamam tek başıma
biliyorum beni kendi başıma sanan birisidurmadan hata yapıyorserçeye kumruya öküze sormadan
insanın kendi seçtiği toprakdoğrusu, toprağın kendi seçtiği insan
dirimin geleceğini doğruluyor durmadan
"her şeyden biraz kalır"1’diyor birileri, çoğulluk haklılıktırkavanozda biraz kahvekutuda biraz ekmek
insanda biraz acıinsanda biraz mutluluk
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 572/644
İŞTE HERKES YÜZ YÜZE
İşte herkes yüz yüze şimdi geceylekarşılıksız suçlamalarla avutuyor kendini'senin aşkındır" diyor uzun iççekişlerle birisibirisi 'her şey uzakta artık'İstanbul karagümrükte bir evdebelki de başka bir yerinde dünyanın'hayır' diyor birisi ama neyebir oyun sanrısı gidip geliyorgidip geliyordeniz dibinde bile terlenen bölgelerde
'ölsen ne yaparsın' diyor birisi'her gün ne yaparsın'tut ki avukatsın İstanbul barosuna kayıtlısın'ellerindeki ve göğsündeki çeşmeler' diyor biri'suçsuz çıkarmıyor seni'tut ki almanyaya bir mektup atmışsın'ilkinde doğrusuna rastlamadım ki'diyor birisidışarlarda bir omcanın dibindebir üzüm tanesi çürüyor azar azargece çürüyor'sonrası iyi olsa ne yazar'diyor birisi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 573/644
marmara ereğlisinden geliyor birisi
güzel bir yer olsa gerek marmara ereğlisigeceyle başka bir kentte karşılaşıncane marmara kalıyor ne ereğlisibir caminin taşıyıcı sütunu altındaya da bir içkievindeölümle başlayacak bir yalnızlığın
tadını duyuyor ağzında'ölüm bir kazadır' diyor birisiivmesi artıyor umarsızlığın'ne ki herkesin başına gelir'
'arada bir adım sorsalar' diyor birisi
belki de öyle birini tanıyorumdurgeçmişinde cakalı ayak izlerisonsuz denecek kadar sürekligünden geceye geçerken şaşkınhatta nedense öfkeli'bir gemi düşlüyor da ondan' diyor birisi
'hep günden geceye kalkan'ama nerde öyle bir gemi
'beni bir gün bir yerde bulurlar1diyor birisisağında gazetesi solunda bir ağustos bahçesi
göğsünde dünyayla ilişkisidarmadağınık saçma s.ıpaıı toz gibi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 574/644
574
VS... VS...
inanmazsınızona olmayacak bir yerde rastladım*benim mi, ahmet gibi bir addır adımömrümün bir bölümünde basbayağı topalladımsaçmaydı oysa, ne gereği vardı
'dünya ne kadardı' dedim'mavi kadar' dedieli yüzü düzgündüanladığımca, iyi yürekliydiçok uzun bir şey daha söyledi doğrusu anlamadım'birtakım insanların bir yerlerden
bir başka yerlere gittiğinive bunun nedenlerini...' vs.kocamış biri gibi her şeyi bildiğini
bir ilâç gibi duydum kanımda'yaşlı kadınların şamdanları da götürmekte direttiğinidamatların bunu saçma bulup gelinlerin ağladığını
galiba eski şeylerin yeniden gözden geçirilmesigerektiğini' vs... vs...'bir düşün dedi, her şeyin çarçabuk görülmesi zorunluluğun
bir durağın yerinin değiştirilmesinin kaçınılmaz olduğunuüstelik eski damatlarla kaynanalar öldülerhem öyle bir öldüler ki toz gibi
aman canım işte her şeyi her şeyi...ah canım işte vesaireyi vesaireyi...'
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 575/644
tamam ama şimdi nasıl rahat yaşayabilirim
onun bütün söylediklerini hatırlamadan
aman canım işte her şeyi her şeyi...
gelsem bilmiyorum bulabilir miyim seniyine orada mısın ara sıra...
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 576/644
576
BİN YIL
sıcak pazar sabahları gönendiriyordubin yıllık bir kent gibi
"sende bu sevinç oldukçaçok direnirsin ölüme"
oysa sevinç değildi buışığıydı bir gaz lambasınınonu öyle tanıdı öyle bildisolgundu ama dirençliydiçözümsüz bazı gecelerigöçleri kırımları ölümleribir su inceliğinde tarttıve olumlu kıldı
kimdi çünkü ölümlü kıldı aynı zamanda"ve hayatı böylece somutladı" dedi birisi
bütün bunları kim söyler kibakır ve kâğıt toplayan bir hurdacının ardındanduyguların çıkmazda olduğu bir akşamüstükiremitler incelir yağmurlardanoluklar paslanır
"ama" demiş birisi"su koşar ama taş yorulur"
ne demek olursa olsunl b k h
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 577/644
EKİNOKS
yazı orda geçirdik kışa gerek kalmadısafça acemice şarkılar söylendi oyunlar oynandısözde sevinç haline getirildi yıllanmış hüzünleraşklar unutuldu ve bazılarına yeniden başlandı
"insan yaşlandıkça kurtulur" demiş birisikorkudan belki yılgınlıktan ve başka bir şeylerden
oysa yaşlandıkça bulunur mavinin en iyisiakasya çürür tren hızlanır eller ufalır gibikim yitirir sözgelimi bir başkasının bulduğunuevet kim yitirir kim bulur
herhangi bir akşam alacası değil ki bu
imdi ey kış diyorum seni de orda geçirseydikkim düşünecekti bir kumsaldasabahın tanıksız kendi kendine olduğunu
"oysa" diyor birisi"sabah yeniden hatırlamadır yaşamayı"
bana kalırsa "oysa" diyenlerden hep korkmalı"oysa ölüm var" da diyebilir aynı kişi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 578/644
oysa ölüm yakın olmamalısüzgün ve uzun şeylerden de korkmalı bana kalırsa
uzun süren devrimlerden süzgün aşklardanve bunlara benzeyen başka şeylerdenakasya hemen çürümeli tren birden hızlanmalışimdi ey kış diyorumne kadar sürersen süryaz güzeldi ve sapsarıydı
herkes doydu ve eylendi oyunlar oynandıoteller ve sokaklar da sapsarıydıkimler ne konuştu ne yitirdi ne kazandı
ama bir şey vardı eksilen ya da çoğalankumun altında mı denizin üstünde mi masalarda mı
"dünya bir sanrıdır" diyor birisi"belki bir sancı"
ne bırakmıştım orda sahimor gibi soylu bir şey mi
bir eziklik mi yoksa
herkes ne kadar da mutluydu "oysa"
ne bıraktıysam o kadar kaldı orda
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 579/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 580/644
GELMİŞ GELECEK ZAMAN
Gelmiş geçmiş bütün yaşama ustalarızamanı tarif ediyor bizeuzun ve kırık bir ağızlasöyledikleri her şey denize akıyorzamansız denize
oysa şiirin çok ilgisi var zamanlane hatırlar ne unutur
bir tarihte birinin yaşadığını bir aşk yaşandığını bir tarihteyani kaba saba bir anlatımlasaçma duygular yaşadığımız bir mekândadenizin de zamanlı olduğunu
çünkü Zeynep diye bir kız çocuk"canavarın zamanı yoktur" demiştiyıllarca araştırdım bulamadım aslını belki de haklıydı, kimbilir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 581/644
HÜZÜN, SEVİNÇ VE COŞKUNLUK İÇİN
"öyle pek derin değil ölüm denilen ırmaksezmeksizin geçivereceğiz öte yana"
bu kadar bile değilsezmeksizin yaşanır bile ara sırayalnız akşamın alacasında
bir sakız sardunyasının tozunda
birdenbire Gümüşhane'deya da Üsküdar'ın ortasındayenilgiyle bitince kavga
ölüm ölümüstün değilsin aşka
sevinç çılgın bir taraktır saçlarımdaoradan oraya savurur parmaklarımıcaddeleri karışlarım ürkütmezyarasını okşarım birininsevgilimin saçlarım da
ve uzakta bir kış gecesinde bir mutlunun düşlerine girdiğimi anlarım birdenbire Kars'taya da Ordu'nun Perşembe'sindeürperten bir dalgaıslatır hepimizi
ıslatır ne kelime
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 582/644
582
ODUN
adamlar dağdan odun indirdilerodunun bir yanı orman bir yanı subekle abdurrahman geliyorum
odunun bir yanı sevinç çığlığıbir yanı ölüm korkusu
bekle neriman geliyorum
adamın bir yanı elleri kollarıbir yanı buram buram odun kokusubekle koku geliyorum
odunu kesiyorlar odun parçalanıyorbir parçası odun öbürü baltanın utkusubekle odun geliyorum
kadını erkeği kocamışı delikanlısıdün neydi günlerden pazar öyleyse bugün pazartesi
bekleyin geliyorum
tarife hiç gerek yokyolu biliyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 583/644
KİMSEDE GÖRMEDİĞİM
kimsede görmediğim bir şiiryüzü al ve akşamı aşıyoreski bir tanrı gibi kendi dinindeuzun süren bir dönemi düşlüyor olmalıiçindeki bir içkinin sıcaklığındasuskunluğu bir başkaldırı olmalı
elleri ayakları sinemalara bulaşmışromanlara bulaşmışgenel helalara bulaşmışdağları iyi bilmediğindendenizleri anımsamış olmalıgözleri o yüzden çırpıntılı
kara başlıklı geçmişsonsuz gelecekşimdi burda vakit gece ya
bir yerlerde mutlakaey gözleri maden
gündüz olmalıtaşın içinde bir gündüzdemirin ağacın
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 584/644
584
BASINÇ
bir ülke! denizden arınmış bir durum! ölüm gibi bir ses! uzunluk değerinde
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 585/644
KIRMIZI, YUVARLAK
bir tanesi yuvarlak biri kırmızıyidir güzeldir sonsuzdur diyelim
diyelim kidünya yuvarlak ve kırmızışimdibiz kimlerden alacağız alacağımızı
ilkin anamızı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 586/644
toprak aktı damperlinin kasasındanusulca kendi onuruylatoprak akıyorduçocukların dirsek kiri diz kiriyüzlerinin sevinç yalazasıbuğday başak ve harman
kıyı tümsek dağ koruganaktı toprak
anası ana güneşbabası baba suaktı toprak
elbet akacaktı toprakdamperlinin kasasındanve her yerdenyıldızlar kadar inceve evrene uygun
boş kutular şişeler kâğıtlarlatüketilmiş kâğıt ve şişelerleaktı toprak inşaat çukurunaaktı toprak
diriydi ama güvenliydi aktı
apaktı toprak
AKTI
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 587/644
GÜLÜN KANINDAN
gülsuyu, gülün kızkardeşi özbeöz bir buğu olarak tenlerde uçuşan
gülyaprağı, gülün çocuğu özbeözyaşarmış gibi hep kendi okşanan
güldalı, dikenli ama güllüince dirençli ve kahraman
yeni bir soydandı yepyenikendi mezarmda kendi açan bir güldü ilhansabah da kırmızı akşam da kırmızı
hep kırmızı kalacak solmadan
evet "süslü püslü ve şık bir bayan"en güzel reçelleri yapıyormuş gülün kanından
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 588/644
KİM VARSA
kim varsa sur içindedir yüzükleri elmas taşlı kolyeleri deriden ya da gümüş ya da peridrol ve amonyaklı akşam sazları gibi su içinde ya da dışında
görgülü ya da çıplak ayaklı ister mayıs kadar genç ister aralık gibi yaşlı yeleği klaptanlı olsunkasası üç şifreli
geçmişli ve tabancalı olsunalıp giderler çünküetekleri akar da sur içindedir doruk
doruk sur içindedir
mikyas yeniden önemini kazanır kenti dünya diye büyütürsek yani etekleri akar da
doruk sur içindedir
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 589/644
HAZIRLANDIN DİYELİM
hazırlandın diyelim bir yolculuğa"bu, yalnızlığa da olabilir" diyor birisi
dayanıklı mısın bakalım silahın nedir ilkin asfalt ve beton bir bakarsın önün ardın su kesilir yüzme de bilmezsin ayrıca
"çocukluktan kalma şeyler bunlar" diyor matrağa düşkün biri
"nasıl olsa yenilir"Oysa kavradığım her şeyin adını bilmek biraz bunaltıyor beni örneğin bir atom santralı projesi Hollanda'daki bir caz konseri öleceğimi biliyorum nasıl olsa ama gölgemi önüme düşürüyor güneş önümden gelirken şaşırıyorum gövdemi
matrağa alışkınım aslında ama ille kayayı delen incir, suları aşan gemi!
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 590/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 591/644
D ü n Y o k m u
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 592/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 593/644
DURMA SUSUZLUĞA
Durma susuzluğa giden gemi git, çağın bol olsun ne kadar gidersen o kadar iyi her şeyi git her şeyi git her şeyi zaten dönemezsin ya bir daha gelme e mi
şimdi burda tükenen ayışığı başka bir takvimde tükenmemiştir- dünyanın neresinde mi? bir halatını elinden tutarlar oraya götürürler seni
belki oraya taşı gölgeni çünkü uzaklarda sanıyorlar yaptığın şiiri
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 594/644
BİR GÜN, BİR YERDE
bir gün bir yerde şiiri gördüğümdehayatı da birlikteyalan söyleyememya param yoksa diye düşünürümyani para satmalma gücü
ürkerimörneğin yaşlı ağaçlar yaşlı deniz yaşlı çınar yaşlı ben yaşlı çevre bir uyum ya da başkaldırma
sonunda kalkar gideriz
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 595/644
595
TUT Kİ BEN
tut ki sen bir şiiri çok iyi yazsan ya da çok iyi bir şiir yazsan bir saatin aralıksız işleyişi bir çocuğun bir sokak kedisini sevişi bilmem ki sanki güzel bir akşam gibi
onun için her akşamı iyi yaşamalıyım yani kıskanılan onu demek istediğim hepsi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 596/644
en değerli vakitlerinizi bana ayırdınızsağolunuz efendim
gökyüzünün sonsuz olduğunu bana öğrettinizöğrendim
yeryüzünün sonsuz olduğunu öğrettinizöğrendim
hayatın sonsuz olduğunu öğrettinizöğrendim
zamanın boyutlarının sonsuzluğunu ve havanın bazan kuşa döndüğünü öğrettiniz
öğrendim efendim
ama sonsuz olmayan şeyleri öğretmedinizefendim
baskının zulmun kıyımın açlığın bir yerlere kıstırılıp kalmanın susturulmanın aşk mutluluğunun ve eski hesapların aritmetiğin bile
bunları bulmayı bana bıraktınızsize teşekkür ederim
SONSUZ VE ÖBÜRÜ
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 597/644
"BİR ANGLO-SAKSON ÖLÇÜSÜ ÜZERİNE GÜZELLEME"
bir-onaltı, bir-sekizüç-onaltı, bir-çeyrekneden onaltı tanrım, onyedi olsa)
kaç bin tane yaz gitti hey gidi heybunlar yüzünden ve birlikte
kimi şöyle kimi böyle gitti parmaklarımınbeş-onaltı, üç-sekizdaha niceleri gidecekyaz gibi bile değil, öylesanki kendi başına bir şeyyedi-onaltı yarım parmak
(yarım parmaklarım hey Tanrımkonu komşu da geldioturup dertleştik misevilen bir bedendi hey gidi heyşimdi nasıl sonuna kadar soymakyarım parmaklarla bir kadını)
dokuz-onaltı, beş-sekizşu kadar bir şey yaniay kadar bir şey yaniay kadar bile değilonbir-onaltı, üç-çeyrek
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 598/644
şurda ayağımızın dibindeoturan bir şeydi yaşamak
yani sonuna kadar soymak-benim bir dayım vardı yunanistana giderdiarasıra giderdi elbeton parmaklıydıonbeş-onaltı, bir parmakbir parmak var ya
hırsla başladık bu işebu iş yani yaşamakbir parmak bir parmak bir parmak
suyun rengi akmaktır evet akmak...
ama bir planya, onaltı yaş, dört parmak
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 599/644
KALIP DURUYORUZ..
kalıp duruyoruzöyle kalıp gibi duruyoruz ve işkencebir naylon havan kalıbı gibiiçinde sarmısak ve ceviz dövülenüç dört kalıp bir işkencegökte ay elbet vardır vazgeçemeyiz
sonra planya tezgâhı ve şaltersonra çocuklar sonra maden çubuğuağaçlar yanmıştır elbet uzak ormanlardave güneş yanmıştırkalıp dururuz diyelim bir piston kalıbı
bayram yemekleri vardır elbet vazgeçemeyizorman da vardır deniz de vardırbir kadının garip bir lehçeyle söylediğiyollar da vardır elbetyollar da vardırtürkülerini kendinin söylediği
kalıp dururuzbasımevlerindeki kasalarında bekleyen kapital harflerin durduğu gibi satırbaşlarında yerini bekleyen gökte ay ve güneş yerde biz yani mutlu muyuz mutsuz muyuz
ey yerden ve gökten yetişenler söyleyin si ne di orsunu
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 600/644
HİÇSİZLİĞE
Tanrı sen ne kadar güzelsin bir hiç olarakormansın belki bilmiyorumbelki ormanda bir ağaçsın şuncacıkbir pazartesi günüsüninsanları dupduru edemeyen
bütün karayollarında ve demiryollarındagider gelirim bütün dünyadaama biliyorum Kırşehir'de mezarsınbir kilisesin Kapadokya'dasözgelimi yumurtada zarsınustasın sabahları yapmada
en katı yoklukları koyarak insanın içineakşamüstlerinde biraz gaddarsınsular ve zamanlar kararırken
ne yapalımbari bağışlayalım birbirimizi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 601/644
DENİZİN YANLARI
denize atılan yaralı balıkçırpındı durdu yarasıylapeşinde üçgen gibi kan kokusuyladoğrusu kan tadıylave olmayan usturmaçasıylarıhtımlara vurdu durmadan
bütün çocukların nedense şımardığı bir akşamağzından hoyratça çekilen olta yarasıyla
ağzından hoyratça çekilen olta yarasıylamısır şeklinde bir mumunuzun olduğunu farketti
nerde geçerse geçsin bir yılbaşı yolculuğusonu hüzündür durmadanve korkunç bir uyku verecek onane yaşamışsa yaşadığınındapdaracık aralığındaöyleyse ne yapsın o zaman
gitsin bir pazartesi gibigitsin uyusun ölene kadarbir denizin taşrasında o zaman
git uyu ölene kadar bir denizin taşrasındakendin seç denizini ve taşranı ama
sanırım ölüm bazan bir şakayık bile olur oralardazengindir cömerttir yani
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 602/644
602
UNUTULMAZ SÖZLER
unutulmaz sözlerdirağaçların eskitipsuların tazelediğibir boru sesi gibi her varolanmeselâ akşamın kuytusundaya da bir kenarda duran ormanın sözü gibi
geçen yıl ne demiştibir otelin taraçasındatam tamına unutulmaz sözler
tam tamına bir uçak geçiyordu tepemizden o sırada
öğleden sonraydı vakti hatırlıyorum kendiliğinden bir saray gibiydi güneş yarısını duydum yalnızca
sanki eski bir yüzyılda birinin birine söylediğiyd i
belki de değildi tam tamına
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 603/644
GÜZEL BİR AKŞAM
güzel bir akşam, kimseye sormadan ikindisi tutarlı ve anlamlı açık renkli yavaş kırılmadan- bir akşam nasıl tutulur kırılmadan
böyle ince böyle görkemli sonsuz gülüş kendi acısını da taşıyor yanında
utanıyorum yüzüm kızarıyor utançtan yakın geçmişin bir tarihçisi olarak karşılara bakıyorum durmadan
sürsün artık akşamın süsü ne yapalım postacılar dolaşsın sokaklarda
hiç kimseye yazılmamış mektuplar için adres var, ölü değil, ama yok olan
nasıl olsa önüne duramam bu hoyratlığın o zaman sür ey akşamın süsü ama ne kadar becerikli olursan ol
salt karanlığın yüzünden öldüremezsin bir cengâver karabatağı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 604/644
DÜNYADA DÜN YOKTUR
aslında sözcüklerin büyüsü beni kandırandünyada dün yok mudur, vardırdünkü ellerim ayaklarım gibi vardırdünkü bir tren bileti gibiçünkü dün Onun gittiği trenin ardındandüzleri ovaları düşünüp
sanki ne kadar dağlandım
çünkü uzak güneş yakın ay dün yoktular ama dünvardı kendi başına
işte yarım kafiyeli kırık şarkılar bir hüznün günden geceye göçü bir aynalı çarşıda hep duran zaman- sizi göremedim uzun zamandır
işte şunlar bunlar çünkü dün vardır
ama Mehmet'in gittiği gemi döndüğü zaroanbelki leylâklar da vardır, olacaktırrenkli gözlüklerle dolaşacaktır belki insanlarellerini eski dünlere uzatıpbirbirleriyle eski dünleri konuşup ya da
giyilen bir ceketi hatırlayıpdünkü bir kahkahaya gülündüğü zaman
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 605/644
YALNIZ AT
yalnız at hep yalnız dolaşırgüneyi arar durmadanbir gün güzün de geleceğini bilmedengüz kıştan daha kıskançtır belirsiz renkleriyleürpertir onun yelesiniama belki de ürkek bir beygirdir ootların ve suların arkasındagecesini kendi yapar belki
birden bir saat sesi
bu önce suyunu uyandırır geçmiş adalarda kalan suyunu bir ivme gibi kendiliğinden olmadık otlakları dolaşırlar tekbaşına ve hep birlikte unutmak istedikleri şeyleri konuşurlar boncuk ve zincir gibi sonunda ikisinden biri
belki bahçelerden belki kokulardan anlıyor söyle ona bir şey mi bitti
eyersizdirpançosuz bir MeksikalI gibi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 606/644
GALİBA BEN DE
duygusal olmasından korkarak-kırsal bir yerde sararmış
özellikle öğle yemeğinde- "seni çok özleyeceğim" dedim "ben de"
doğrusu belki de ve nedense duygululuk küçültücü geliyor insana ne kadar eylülü üst üste yığsan böyle olamaz belki Feyyaz diyor ki oysa "ben bir ağlama ustasıyım" galiba ben de
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 607/644
BIKTIM BÖYLE.
Üç yıl sonra mıydı bilmiyorum ama ekimin onbeşiydi onu buluyorum ekimin onbeşiydi ama ekimin onbeşinde ne oldu bilmiyorum herkesin sular gibi dağıldığı ama herkesin bir sur önünde miydik bir yolda mı semtini bilmediğim bir karakolda mı sonra topluca bir bahçede durduk
bıktım böyle sayrılıklardanateşim çıksa neyse neneyi bıraksam aklımdan bir suya karışıyorbir büyük savaşta Kıbrıs kıyılarındavurulan ve ölen bir askerinçelik miğferi gibidipte ışıltısını görüyorum yalnızelimi eteğimi çekiyorum bahçedensazlıklara vuruyorum belleğimi
zalim bir ilkyazdı ama yaşadığımız işte bunu unutmamalı unutmamalı bir ölüm nefes alırken bir dudakta öbür bütün şeyleri nasıl anlatmalı miğferin paslandığını usul usul
bir yangının söndüğünü l l l k ld ğ
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 608/644
ŞİMDİ BİZ
şimdi biz sımsıkı bir dönemdeyiz doğrusu hak etmiştik bunu denebilir ama hiç kimse inciri durduramaz o her zaman büyür ve tadla yenir ve örneğin kara kuru bir adam göklere bakabilir durmadan keza bir akasya göklere doğru büyür gece gündüz ayırmadan örneğin yaşınız kaç der birisi yani kaç yaşmdasımz demek ister siz göğe bakarsınız o kadar
sonsuzluk başlamıştır artık eski bahçelerdedurgunluk değildir ki sonsuzlukeski bahçelerdeerikler ve baldıranlar arasındaahşap bile olsa bir evdebirbirleriyle dövüşürken yer örümcekleripershinglerle SS-20'ler gibi
birisi bir camı açar birden haykırır sen de varsın ey hayat tıpkı ölüm gibi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 609/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 610/644
şimdi ne zaman aşk düşünse-artık çoğu ölmüş-eski kadınlar geliyor aklınaumutsuzluk mu bir uyarma mı ölümdensolgun bir yurtsama mı yoksaamansız kış ve terli yaz gecelerindekoygun uykular içindeterziler son ütüsünü vururken zamanınıhlamur ve herhalde pazen kokuları buğusundaonlardan biri midir sarıldığı kadınyarı dolgun yarı saydam
-bir konsolun gözünü çekiyor biri, kolları bir taze fındık kırıyor altın dişiyle, esmer biri kaptan kocasını uğurlarken İskenderun'a
eski anneler ve onların komşuları sitemli ninniler ve yaz bahçeleriyle bir umut mu verirlerdi çocuklara
sevişmek bir balkon halinde geliyor önüne beline kadar sarkıyor yedinci kattan düştü düşüyor
NE ZAMAN DÜŞÜNSE
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 611/644
b ir g u l u n
bir gülün serüvenidir belkibir ölümle başlayaneşkin bir pegasusun kişnemesiylebirden her şey derinlerde bir ormanböylece suyun dibindeki yalnızlık
onarıyor kendini durmadanbir çılgın gidip gelmedir artıkkent aşağı kent yukarıbir haziran gecesine alışıkinsanlar horlanıyorelbet enginar çiçekleniyor bu arada
suyun gibi gözlerinden kapılandayalı döşeli esen bir evdebir kitap okurken bir akşamüstütam ortasındaçiğliksiz sesiyle duyulanve dayayıp başını koltuğun arkasınabir gün başka bir yerde olmak duygusu
neyle eşleşiyor ölümle miyoksa bir şey mi isteniyor zamandan
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 612/644
BAKIN ARTIK
bakın artık terör bittine tüfek kaldı ne tabancabir uzunluk halinde her şeyher şey uyumla buluşuyor bir bakıncasoygun bitti kıyım bittiölüm bitti- ölümün ömrü bir gün
nasıl olsa dayanırsın Oktay- Oktay adı da pek yakışmıyor şiire ama ne yapalım gerçekama bak terör bittiölüm usulca çekildi aramızdan- ölümün ömrü bir günkişinin bir günlük özgürlüğü yüz lira ceza yasalarındasen enflasyonu hesaplayıp ikiyüz ver böylece onurlanmış olursun bir daha terör bitti ölüm bitti- ölümün ömrü bir gün galiba aşk ömür boyunca
ama ne dersin Oktay / biten başka bir şeyler var mı daha
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 613/644
GÜZ AVLANIP GİDİYOR
güz avlanıp gidiyor işte ne bıldırcın ne ot ne o güz avlanıp gidiyor eski odalarda kararan örtülerde her mekân çökerken bahçe bahçe güz avlanıp gidiyor
sözgelimi bencennetteki payımdan ödüyorumbu akşam saatinin mutluluğunuhatırlarım susuz bir yaz geçmişti bir tarihteherkesin bu yüzden bir yerlere göçtüğübiz çok azdık bir yerlere göçemedikolduğumuz yerde kaldıkyazın susuz geçtiği o tarihtesonra bizi kaldırdılar oradan beni deyol yalnızdı hayvanlar da biz debir baktık inanılmazher yanımız gece
demek ki güz avlanıp gidiyor öyleyse sıra kimde
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 614/644
GECENİN ŞARKISI
gecenin şarkısı markisi kimindir hangi şarkısı üstelikgecenin şarkısı senin olsun ben istememüstelik o şarkı herkesindirçünkü bulutlar konuşurkuşlar uyur
ses uyanırşimdi kimindir gecenin şarkısı
kimi hüzzamdan bir şarkı besteler uykusunda otlar büyürocaklara girilir madenlerde
ne düşler görür insan kimbilir
gece onundur
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 615/644
KİM NASIL
kim nasıl rahatsız ediyor kendisini çökmüş bir devletin burçlara çektiği bayrak gibi gülünç de geliyor oysa annesi öldü babası da çoktan
otobüsler çalışıyor işte
bakkallar fırınlar dadağsa dağ denizse denizbonolar ve senetler gelip gidiyor işteküçük bir kız şato yapıyor kıyıdazeytinler yatırılıyor salamurayayani değişen ne var ortalıkta
vakit öğle de olsa akşam da işte tedirgin kendisi neden
kim nasıl nerden
kimbilir hangi aşkın hangi dizesinden
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 616/644
6 ı 6
İLKYAZ MI
ilkyaz mı dedim rastgele patlayan fesleğenleri görünce sonsuzdur kesin yürekdelen duygularla el ele kışkış elbette
ya da öyle ya güz
onu sevdalılara sor
ama bana kalırsa
bir çocuğun yaz teri gibidirkurur geçer gider
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 617/644
KİMİN ADINI
kimin adım hatırlamaya kalksam Ahmet geliyor aklıma oysa Ahmet onaltıncı yüzyılda Galata'da yaşamış bir terlikçidir belki belki uzun menzillerde bir posta tatarı üzümden sıkılmış bir su gibi kendiliğinden
öyle kisanki bir çığlık duyuyorsun uzaktan Ahmet'in asıl adını haykırıyor
oysa ben kırlarda hiç dolaşmadımel ele yanak yanağa yazıkçok gülünç bir şey amaAhmet'in pembe gömleği geliyor aklımahem pembe hem çiçeklikara çizgiliydi hem de
önce güldüm sonra düşündümbunca erinçten bunca sevinçten sonraböyle bir gömlekonun olabilirdi olsa olsaki kendisi oturmuşcevizli pasta tarifi ezberliyorbir takvim yaprağından
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 618/644
HER GECE
her gece yatağın yere yakın başucunda büyülü bir şey görüyordu sanki deniz dibi oynak akışkan eski bir kadının anısını çağrıştırıyor sonra görkemli çarşıları anımsatıyor yaşlı bir kadın elinden çıkmış
tığ işi bir yatak örtüsünü yüzyıllık parlak ışıldayan bir duvar
önce lambanın ışıması sandı ama değildiyanında yatan oydu bunu yaratan
bilir misiniz aşk şiiri yazmaktan utanıyoruz artık ne kadar ayıp değil mi
ama lambanın duvara öyle yansıması ne güzeldi
aşkmış gibi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 619/644
BİNLERCE
binlerce pazartesi geçti ömrümde hangisiydi o çıkaramıyorum bir kiraz yediğimi hatırlıyorum kurtluydu demek oldukça eski
bir de saçmasapan şeyler
bir kızın dizaltım örneğin bir adamın çirkin sigara içişini
nasıl yaşanıyor bu vesayetti dünyadahangi çılgınlar nasıl dayanıyor bunakimsenin soyunu sopunu bulmak görevim değil
kendi öykümü düzenlemek yetiyor banagüzel bir öğle vaktieski güzel bir akşamı hatırlayaraksonra dopdolu şeylerdamacanalar gibiiçim kabarıyor
sonu olsun diyorumneyin sonu amahiç değilse bu taş basamakların
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 620/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 621/644
Son Şiirler *
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 622/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 623/644
ÇORBA*
-Ş eh r i ba n K ama i
en içt en say gıy
hacer'anım durmadan çoğalttı çorbayıoysa çok sıcak yaz günleriydi, yalnızdık
denebilir ki çorbaya ne gerek vardızaten terliyorduk durmadanama nasıldır bilmiyorumçorba garip bir kıvamlayaz tadmdaydıyani kış gibi uygar, dokunaklı
sanki bozkırda mataraydıdolu mu boş muonu bilemem
çorbayı içtik elbetgeçen yüzyılda bana benzeyen biri de
içmiştir elbet onun "usul ve füruu" da belkibir tülbentin hafif yelde kuruduğunu düşleyerekküçücük işhanı odalarındaküçücük lokantalardabir yalnız insanın elini ararkenbulduğunu sandığı sıcaklık
sürer gider çorba sıcaklığıylaağustosa karşın
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 624/644
ağustosgidip dönen bir ad takvimde daha doğrususabahları gelip akşamları gider -v e hep eylüle ulaşır nedense- evlerin tenha saatlerinde bıkkın saatlerindene bungun ara sokakları Beyoğlu'nun ne denizin akıl almaz çağrısı büyük gürültü sessiz işler sarışın masa saatlerinde aşk umulmadık bir şeydir sarışın masa saatlerinde
gündüz kendi ucuna varır bütün anneanneler tetikte
ya mumlar yanmazsa eskileri hatırlamak gerekli olur ... Şişli'de bir tarihte...
otobüslerle dolmuşlarla birlikte
mendiller kesme sürahiler eski nişanlılar süren kocalar
... mendiller demiştim değil mi evet onlaryaz mevsimi bir akşamüstü rastgelesevildik nişanlılar
oturmazlardı
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 625/644
çığlık ne olur sonunda hacer'anım
kırılırbir kentin ara sokaklarından toplanır kırıkları toplanır ama birleştirilemez bir denize bakarsın ya arada bir uzun süre sonra bitince ona benzer bir şey
çoğalt hacer'anım çorbayı tazele güz güneşi geldi gidiyor işte inanır mısın hüzünlü bir aşk gibi insanın bir mendil bile kalmıyor elinde
hacer'anım
bu yıl da iyisin değil mi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 626/644
DİLEKÇESİ ***
Urdu'ca bir ıslık çalınıyordu duydum yalnız ama kararlı bir ezgi oğluma söyledim şaşkınlıkla
- ıslığın dili yoktur, baba dedi
ama şu ıslık nece olursa olsun Urdu'caydı kesinlikle öbür dillerin hiçbiri değildi derinden ve yalnızdı bilemem
"gel, tarihi yıkalım diyordu sanki ya da yıkayalım" belki
anlayamadım doğrusu ama dediği mutlak şuydu
"kaç unutulmaz günü vardır insanın kaç unutulmaz yaz ve kış günü ömründe kaç tane mutluluğu birer birer"- ama baba ıslığmdili yoktur dedi**
şimdi düşünelim sevgilim filan değil serin gölgeler değil terli sevişmeler de değil işte bütün olmazlardan sonra kar altında kalan bir pabuç mu insanın şurası
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 627/644
o ıslık var ya Urdu'ca değil doğru
sadece tarihleri yıkalım diyor ona* kalırsa "ama yıkayalım da olabilir"
peki yıkmayalım gücümüz yetmez zatenyıkayalım olur pekiama hangi görkemli suyladenizden gelenle mi denize karışanla mı
ıslığı susturdum çünkü ben çalıyordum, kestim çünkü Urdu'cayı bilmiyordum ama Urdu'ca beni biliyordu belki
apaydınlıktı ortalıkoğluma dedim ki samanlığı kapattımkurtlara ve haydutlaranasıl mı kapattım, gene Urdu'cayani becerebildiğim kadar, ıslıkla
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 628/644
SİZE OLMAYAN
sana olmayan özlem bir şeye benzemiyor- bilinir ben yoğun içki severimne kavurucu ne umursanmaz ne de bir şey kuyruksuz uçurtma gibi sokaktan biri geçiyormuş gibi başka bir özlemin öznesi sanki
aşk bazan imkânsız görünür kişiye hepten biten birinden sonra yeni bir duygu ilişkisi ister inanın ister inanmayın dayanılmaz bir hüzün verir insana öyle bir hüzün dağ başında bir otunki- ömrümde rastladığımı varsaydığım birtakım duyguları anlattımsa bundan ne çıkar ki
bir de şu var elbet Jale'nin özlemi nereye bilemembir özlemin saçmalığını eleştirerekyalnız bir baharda bahar akşamındaakşamın kendisinden başkanereye varabilirim kihangi erince hangi hangi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 629/644
çiçeğin çan biçimindeki tacı düştü çan sesi çıkarmadı ama düştüğünde şaştım sonra anladım çünkü geceydi düştüğünde drezilya güzelim çiçek1geceye saygısından mı
- üç gün gözledim düştü düşecek geceye saygısından mıydı acaba gecenin yalıtkanlığından mı yoksaşiire uygun şeyler bulmak güçleşti galiba dünya mı tükendi yeniden mi başlamalı şiire örneğin bir sunanın soluklanışı bunu anlatmak ya da kimseye birşey demiyor dünyada
- yazarken bana bile demiyor garip
ÇİÇEKÇİNİN YALANCILARI
1 Adı konusunda ben Erdal'ın yalancısıyım, o da elbet çiçekçinin. Yani şiire e
tik bir hava versin diye uydurmadım. Uydurdu ise çiçekçi uydurdu, sağolKim bilebilir dünyadaki bütün çiçeklerin adım. Bu çiçeği ilk ben görsey
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 630/644
oysa ben bunları düşünürken buzullar çatlıyor doruklarda
Taşlıtarla'da bir minibüs üç kişiyi eziyor- ama o bana dedi ki2
bunlar en kötü alışkanlıklar ekimle nisan arasındaşimdi yaşayanlar nasıldır peki
ve Hüseyin evine gidemiyor artık
- çünkü o üç kişi arasında o zaman ver elini Taşlıtarla
şimdi güzelim drezilyanm ne ilişkisi ne bağlantısı var bütün bunlarla ama güzelim drezilyanm çanı ama o
düştüğünde çan sesi verecek bir zaman gecenin tam ortasında
\
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 631/644
- ama siz n e kadar say ar sanız o kada r
bu yaşta hakkım yok ki mutlu olmaya her şey taze ve güzel ve çılgın olmaya hazır benim,
- ama her yaşta mutlu olmaya hakkı vardır '
peki, o zaman insanın kalbi nerdedirAtina'da mı, İskenderiye'de miİ.S. 1900'de Azapkapı'da mı İstanbul'da
- ama insan kalbinin içindedir
peki, ne yazdınız ne yaşadınız bu güne kadarne güzel şeyler mibütün olta balıkçıları ölüp gittilerhiçbir şeyleri kalmadı hiçolta misina kerteriz dümen
denizleri bile- ama kerterizleri yoktu ki zaten
sigaranı mı sordun sönmüş şurda duruyor sönmüş orda duruyor işte
- ama ne kadar ahşap ev arsa yakar yine de
OTUZYEDİ GÜN KAÇ GÜNDÜR
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 632/644
hiç kararmış filân değilim üstelik sevinçliyim tazeyim diriyim karpuz taşıyan bir kamyon gibi aceleciyim ama şunu kaç kişi hatırlar meselâ: kanlı ellerini önlüğüne silip kesimden sonra
güvercini düşünen memedali'yi münihle nizip arasında
evet önümüz bahardır biliyorumleylâklar açacak biliyorumkiraz da çıkacak yakında
iyi şeyler söylemek de gerek biliyorumsevgilim güzelim birtanem biliyorum daşimdilik bağışla. y
BAHARDA
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 633/644
633
ADI
inanmazsınız"Bunlar bir yaz içinde oldu
Ben o zaman otuzbir yaşındaydım"
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 634/644
ARAMIZDAKİ
Sevgilim sevgilim kuzey sanrısı gibidir geceyi beşe filan böler sonra ayılar hüzünden ölmez sevgilim sevgilim açlıktan ölür onlar
işte bundan ötürü hüznü artık bir ayıya bıraktım sevgilim sevgilim bir ayıyaister ormanda kullansın ister buzdağkıda
hayatın kutlu olsun sevgilimki sana değişe değişe aktımkimi zaman bir japon gibi uykusuz kaldım-uykusuz kalır mı onlar bilmem aslında-
sevgilim sevgilimbir orman gibi çoğal aramızdasen çoğal aramızdaşehirden bir çocuk olarak şurda burdabir sabuntozu markasında köpürerekçınarın tutsaklığını
ve menekşenin sevincini yaşaili ili
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 635/644
DÖRTLÜLER
YEŞİL ÜSTÜNE
b i r ço c u ğ u n
dalgın bir çocuğun düşüdür o
yeşil bir şey gibi gider gelir insana o sorduğunuz neyse bana işte o!
o k o s k o c a
kim hatırlar o koskoca zamanı denizlere yeşillere bile sığmayan şimdi uzunca bir kutuda olmalıdır yeşil gözlü kara sarı bir adamla
0
o, yeşili aldı o'na götürdü o, ben mavi'yi isterim dedi o, gitti döndü gene o'na yeşil'den başka kalmamış dedi
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 636/644
ADIN
adınsonu gelmez bir tartışma herkesinbildiğinde direndiği bir yanılma kutsal bir yanılma ki çözümü
dünyanın son gecesinde şimdilik kimsenin bilmediği
sayrıların ve sağlıklıların eşit olduğu son gecesinde kayanın en büyüğünün
en küçük taşla eşit\ olduğu gecesinde sevmenin ya da sevmemenin eşit olduğu gecesinde
o zaman öyle bir ses çıkarmak isterim ki yoklukta bile kalsın...
yani ben öyle bir kediyim ki gözlerim büyüyüp küçülmüyor yanisonsuzluğun acısını çekmiyorum
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 637/644
AŞK İÇİN
aşk için söylediğim her şeyi bir daha söylerim sakin mutsuz ya da yırtıcı herkesin ağzındaki o sonsuz acı belki de bundandır
nasıl ayrı yaşarım inandığım şeylerden onları elbette bir daha bir daha söylerim usul usul ve usla birlikte akıcı kandır
aşk isterim, aşk olsun isterim
yaşamanın sonu ölümün başlangıcı kıyılarda yürürüm, sindiririm kıyıları
of güçlü macun içine kat benikanım koyulaştırsın kırmızıyıanadoluda bir yerden bir yere giden biri
belki bir kirazı hatırlarbir denizi kesinlikle hatırlamazbelki hepsini birden hatırlar da bilemezne zamandır
akşolsun ne zaman
aşkolsun tiyatro geceleri aşkolsun "bravo" sesleri
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 638/644
aşkolsun bildiğim ışıkbiz birden türeriz istanbulda ve heryerdegörünmez bir mutsuzluğu söylerizbilge kayalarlaçarpılan ebonitleroluşturur tersliğimiziey canım, güzel yüzlümsuyunda denizleri bulduğumbilmediğim yerlerimdeki sancıbana bir şey söyle güleyimbir şey daha söyleinandır
bir şey daha söyle istersen^ beyaz olabilir suya falan benzeyebilir bir adaya benzeyebilir.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 639/644
NOTLAR
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 640/644
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 641/644
YAD (Sayfa 15)
Turgut Uyaı'ın, yayımlanan ilk şiiri olan bu şiir (Yedigün, sayı 46, Haziran 1947) Arz-ı Hal’in ilk basımında (Arz-ı Hal ve Akşam Üzeri Tüküsü, Turgut Uyar- M. Çetin Tezcan, Kaynak Dergisi ve Yayınları, Akara 1949) yer almadığı gibi, Büyük Saat’e (Can Yayınları, İstanb1984) de alınmamıştır.
YASİN EFENDİ (Sayfa 20) Arz-ı Hal’in ilk basımında yer alan bu şiir, Büyük Saat’e alınmamıştır.
SONNET (Sayfa 21)Bu ithaf, Büyük Saat baskısında yoktur.
MERSİYE (Sayfa 22)
Arz-ı Hal’in ilk basımında yer alan bu şiir, Büyük Saat'e alınmamıştır.
MEMUR KARISI (Sayfa 23) Arz-ı Hal’in ilk basımında yer alan bu şiir, Büyük Saat'e alınmamıştır.
TURNAM SENİNLE (Sayfa 40)
Türkiyem’m ilk basımında (İstanbul, Varlık Yayınları, 1952) yer alan şiir, Büyük Saat'e alınmamıştır.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 642/644
GECELERDE (Sayfa 63)Türkiyem’in ilk basımında yer alan bu şiir, Büyük Saat'e alınmamıştır.
KASABA KÜÇÜK, SONBAHARDA (Sayfa 78)Yeditepe'de (15 Eylül 1952, Sayı 21) yayımlanan bu şiir, Türkiyem veyük Saat baskılarında yer almamıştır.
SOKAKTAN GEÇEN KADIN (Sayfa 79)Kaynakta (15 Nisan 1953, Sayı 77) yayımlanan bu şiir, Türkiyem veyük Saat baskılarında yer almamıştır.
MÜSTEHCEN ŞİİR (Sayfa 80)
Kaynak ta (15 Temmuz 1953, Sayı 83) yayımlanan bu şiir, TürkiyemBüyük Saat baskılarında yer almamıştır.
NUTUK (Sayfa 81)Yeditepe'de (1 Kasım 1953, Sayı 48) yayımlanan bu şiir, Türkiyem veyük Saat baskılarında yer almamıştır.
GAZİ MUSTAFA KEMAL PAŞA (Sayfa 82)Türkiyem'in ilk basımında yer alan bu şiir Büyük Saat’e alınmamıştır.
GAZİ PAŞAYA AĞIT (Sayfa 84)Türkiyem’in ilk basımında yer alan bu şiir Büyük Saat'e alınmamıştır.
CİNAYET (Sayfa 86)Kaynakta (Ağustos 1954, Sayı 97) yayımlanan bu şiir, Türkiyem ve
BİR GARİP ÖLMÜŞ DİYELER (Sayfa 62)Türkiyem'in ilk basımında yer alan bu şiir, Büyük Saat'e alınmamıştır
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 643/644
BAHAR İÇİN DEDİĞİM (Sayfa 114)Bahar Şiirleri Antolojisi'nde (Tahir Hayrioğlu-Erdoğan Alkan, İstan
Sıralar Matbaası, 1958) yayımlanan bu şiir, Dünyanın En Güzel Arabnı (Ankara, Açık Oturum Yayınları, 1959) ve Büyük Saat baskılaalınmamıştır.
TEL CAMBAZININ RÜZGÂRSIZ AŞKLARA VARDIĞINI ANLATIR ŞİİRDİR (Sayfa 115)
Kaynak'ta (Ekim 1954, Sayı 99) yayımlanan bu şiir, Dünyanın En G Arabistanı ve Büyük Saat baskılarına alınmamıştır. Ayrıca, başlıktaalan "Canbaz" kelimesi, izleyen şiirlerdeki yazıma uyularak "Cbaz" yapılmıştır.
KESİKSİZ ÖVGÜ (Sayfa 120)
Bu ithaf, Büyük Saat basımında yoktur.
ÖLÜMLÜ YAŞAMAYA HER GÜNKÜ ÇAĞRI (Sayfa 177)Dünyanın En Güzel Arabistanı'nın ilk basımında yer alan bu şiirinyük Saat'e alınması unutulmuştur.
DÜNYADA (Sayfa 197)
Türk Dili'nde (1 Ekim 1960, Sayı 109) yayımlanan bu şiir Dünyanın
Güzel Arabistanı ve Büyük Saat baskılarında yoktur.
MAYA (Sayfa 199)Türk Dili'nde (1 Kasım 1960, Sayı 110) yayımlanan bu şiir DünyanınGüzel Arabistanı ve Büyük Saat baskılarında yoktur.
AÇLIK ÇOĞUNLUKTADIR (Sayfa 461)Bu dize, Toplandılar"m ilk basımında "ilk bakışta" biçimindedir.
8/10/2019 Turgut Uyar - Büyük Saat
http://slidepdf.com/reader/full/turgut-uyar-bueyuek-saat 644/644
MEKTUP (Sayfa 502)Toplandılar'm ilk basımında yer alan bu şiir, Büyük Saat'e alınmamışt
BİR SÜREĞEN İLKBAHAR (Sayfa 510)Bu dize, Toplandılar’m ilk basımında, "Kaynak'ı sorarsanız, dışardadtürkiye'de/evet..." biçimindedir.
SON ŞİİRLER (Sayfa 621)Büyük Saat'ten sonra çeşitli dergilerde yayımlanan bu şiirler, TomUyar ve Seyyit Neyir tarafından hazırlanan Sonsuz ve Öbürü (İstanbBroy Yayınları 1985) adlı kitapta yer almıştır.
ÇORBA (Sayfa 623)Türk Dili'nde (Ocak 1982) yayımlanan bu şiirin Büyük Saat'e alınmunutulmuştur; Kayayı Delen İncir (Can, 1994) basımında ise "çığlık
olur sonunda hacer'anırrTdan itibaren on iki dize eksiktir.