TùyĐườngDiễnNghĩaDịchGiả:LêVănĐìnhDịchThơ:LêVănUông

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

http://sachvui.com/

LờiNhàXuấtBản“Tùy Đường diễn nghĩa” làmột trongnhữngbộ sáchưu tú của

loại tiểu thuyết lịch sử diễn nghĩa nổi tiếng của văn học cổ điểnTrungQuốc.Tácgiả làChửNhânHoạch,sốngvàođầuđờiThanh.NhânHoạchtựGiaHiên,ngườiTrườngChâu,naylàTôChâu.Ôngđã dựa vào “Tùy Đường chí chuyện của La Quán Trung, tác giả‘TamQuốcdiễnnghĩa” ,vàbộ“TùyDượngĐếDiễnSử” ,khôngrõtácgiảmàviếtnên.Ngoàira,NhânHoạchcũngtiếpthunhữngtinhhoacủacácsáchsử,cáctruyệntruyềnkỳthờiĐường,Tống,nhữngthànhcôngcủavănhọcgiảngxướng,vànhấtlànhữngtruyềnthuyếtdângianvềcácanhhùng,hàokiệtcuốithờiTùy,đầuđờiĐường.

“TùyĐườngdiễnnghĩa”,phảnánhxãhộiTrungQuốcthờiTùyvàĐường,cóđềcậpítnhiềuđếntriềuTrầntrướcđó,vànhàĐườngthìcũngchỉmiêutảđến loạnAnLộcSơnmàthôi,khoảngcuối thếkỷthứsáuđếngiữathếkỷthứtám,saucôngnguyên.Tácphẩmgồmbabộphậnlớn:việctụnghĩavàtanrãcủacácanhhùngtrênđồiNgũCương, cuộc tình giữa TùyDượngĐế vàChuQuýNhi; duyên nợgiữaĐườngMinhHoàngvàDươngQuýPhi.Quabatuyếnlớnđó,tácgiảphơibàysựthốinátcủagiaicấpphongkiếnthốngtrị,cangợitinhthầndũngcảm,lòngnghĩakhícủacácanhhùngvàđờisốngcủahọcòngắnchặtvớiquầnchúnglànhmạnh.

Vềmặtnghệthuật,“TùyĐườngdiễnnghĩa”cũngcónhữngthànhcôngrõrệt.Tínhcáchcủacácanhhùngđượcmiêutảrấtsắcnét,điểnhình:TầnThúcBảocầmgiản,bánngựa,ĐơnHùngTínngangnhiênrapháptrườngchịuchém,HoaMộcLanđónggiảtraitòngquânthaycha…lànhữngtríchđoạnnổitiếngthườngđượcsânkhấuvàcảđiệnảnhhiệnđạiphươngđôngkhaithác.Sựsađọa,bẩnthỉu,vôluân…của giai cấp thống trị, cũng được tác phẩm miêu tả khá đặc sắc,khôngthuakémgìcáctiểuthuyếtchuyênkhaithácchủđềnàynhư“HồngLâuMộng”,“ChuyệnLàngNho”.TriềuTrần,triềuTùyđangthờiđổnátđãđành,màngaycảtriềuĐườngcủathờikỳxâydựngcũngchẳnghơngìvềmặthoangdâm,xaxỉkhôngthểtưởngtượng

nổi.Tuyvậy,cũngphảithấynhữnghạnchếcủabộsách:Tácgiảđem

chuyện yêu đương giữa Tùy Dượng Đế với Chu Quý Nhi, giữaĐườngMinh Hoàng với Dương Quý Phi, xây dựng thành chuyện“LưỡngThếNhânDuyên”,mangtínhchấtmêtínlạchậucủathuyếtluânhồiquảbáo.Rảirácđâyđó,nhấtlànhữngphầnđầucủamỗihồilànhữngđoạn“trữtìnhngoàicốttruyện”mangnhiềudấuvết,củatư tưởng phong kiến bảo thủ.Điều này, người đọc cũng cần nhậnthứcđúngđắn,đầyđủ(*).ĐốivớibạnđọcViệtNam,bộsáchtừlâuđãđượclưutruyềnbằng

nguyênbảnchữHánvàđãđượcdịchra tiếngViệt từng tậpmỏng,chưatrọnvẹn,cáchđâyhơnnămmươinăm.VìvậynhữngnhânvậthàokiệtnhưTầnThúcBảo,TrìnhGiảoKim,ĐơnHùngTín,UấtTrìCung…nhữngtruyệnvẽĐườngMinhHoàngsayđắmDươngQuýPhi,vềchuyệnVõTắcThiên,nữhoàngnổi tiếngcủa lịchsửphongkiến thế giới, và cả những giai thoại văn học về Lý Thái Bạch làm“Thanh Bình điệu”, bắtCaoLực sĩ cởi giày, tễ tướngDươngQuốcTrungmàimực,đượcngườiđọcViệtNamquenthuộcđềuphầnlớnlà công lao của“Tùy Đường diễn nghĩa”.Vì vậy, đọc bộ sách này,ngoàisựhấpdẫnvìsựphongphú, lykỳcủacốt truyện,ngườiđọccònhiểuthêmmộtcáchcụthểlịchsửvàvănhọcTrungQuốc.Sáchgồmmộttrămhồi,Nhàxuấtbảnchúngtôisẽinthành2tập

trọnbộ.Lầnđầutiênxuấtbảnmộtbộsáchdịchlớn,nênnhữngsaisótvềphầndịchthuật,biêntập,trìnhbày…làđiềukhôngthểtránhkhỏi.Rấtmongsựđónggópkịpthờicủabạnđọcxagần,đểlầntáibảnsaucóthểtốthơn.

NhàXuấtBảnThuậnHóa*Tàiliệuđểviếtphầnnày:a.Lờinóiđầucủa“Cổđiểnvănhọcxuấtbảnxã”ở“TùyĐường

diễnnghĩa”tập1.b. Phần viết về “Tùy Đường diễn nghĩa” của “Lịch sử văn học

Trung Quốc” tập ba. Sở nghiên cứu văn học, thuộc Viện hàn lâmkhoahọcTrungQuốc,bảndịchcủaNhàxuấtbảnVănhọc,HàNội,1964.

Mụclục

HồiThứMộtHồiThứHaiHồiThứBaHồiThứTưHồiThứNămHồiThứSáuHồiThứBảyHồiThứTámHồiThứChínHồiThứMườiHồiThứMườiMộtHồiThứMườiHaiHồiThứMườiBaHồiThứMườiBốnHồiThứMườiLămHồiThứMườiSáuHồiThứMườiBảyHồiThứMườiTámHồiThứMườiChínHồiThứHaiMươiHồiThứHaiMươiMốtHồiThứHaiMươiHaiHồiThứHaiMươiBaHồiThứHaiMươiBốnHồiThứHaiMươiLămHồiThứHaiMươiSáuHồiThứHaiMươiBảyHồiThứHaiMươiTámHồiThứHaiMươiChínHồiThứBaMươiHồiThứBaMươiMốtHồiThứBaMươiHaiHồiThứBaMươiBaHồiThứBaMươiBốnHồiThứBaMươiLămHồiThứBaMươiSáuHồiThứBaMươiBảyHồiThứBaMươiTám

HồiThứBaMươiChínHồiThứBốnMươiHồiThứBốnMươiMốtHồiThứBốnMươiHaiHồiThứBốnMươiBaHồiThứBốnMươiBốnHồiThứBốnMươiLămHồiThứBốnMươiSáuHồiThứBốnMươiBảyHồiThứBốnMươiTámHồiThứBốnMươiChínHồiThứNămMươiHồiThứNămMươiMốtHồiThứNămMươiHaiHồiThứNămMươiBaHồiThứNămMươiBốnHồiThứNămMươiLămHồiThứNămMươiSáuHồiThứNămMươiBảyHồiThứNămMươiTámHồiThứNămMươiChínHồiThứSáuMươiHồiThứSáuMươiMốtHồiThứSáuMươiHaiHồiThứSáuMươiBaHồiThứSáuMươiBốnHồiThứSáuMươiLămHồiThứSáuMươiSáuHồiThứSáuMươiBảyHồiThứSáuMươiTámHồiThứSáuMươiChínHồiThứBảyMươiHồiThứBảyMươiMốtHồiThứBảyMươiHaiHồiThứBảyMươiBaHồiThứBảyMươiBốnHồiThứBảyMươiLămHồiThứBảyMươiSáuHồiThứBảyMươiBảyHồiThứBảyMươiTámHồiThứBảyMươiChín

HồiThứTámMươiHồiThứTámMươiMốtHồiThứTámMươiHaiHồiThứTámMươiBaHồiThứTámMươiBốnHồiThứTámMươiNămHồiThứTámMươiSáuHồiThứTámMươiBảyHồiThứTámMươiTámHồiThứTámMươiChínHồiThứChínMươiHồiThứChínMươiMốtHồiThứChínMươiHaiHồiThứChínMươiBaHồiThứChínMươiBốnHồiThứChínMươiLămHồiThứChínMươiSáuHồiThứChínMươiBảyHồiThứChínMươiTámHồiThứChínMươiChínHồiThứMộtTrăm

T

HỒITHỨMỘT

ùyĐếcấtquânchiếmđấtnhàTrần,TấnVươngtângcôngcướpngôicontrưởng.Thơrằng:

PhồnhoatanhợptựabèomâyDanhvẹncôngthànhbởiđứcdàyMưulớnnhữngmongphòchúayếuTàicaoháchịulụyloàingâyLỡthờituấnkiệtđànhlòngẩnGặpvậnanhhùngtrảidạngayNhữngtiếcsửxanhghichưađủTruyềnkỳxinđượcgópánghay.Từxưatớinay,cànggiàucó,càngdanhgiá,thìlạicàngnhiềuđiều

thích chí, tai chỉ được nghe toàn những điều ngon ngọt, mắt toànđượcthấynhữngcảnhlộng lẫy,nhưngchínhnhữngcảnhtiêuđiềuđổnátđãẩnbêntrong,chẳngphảichịulờisỉnhụccủanghìnnăm,thìcũngthànhmộttrậncườichothiênhạ.CungQuánSa,đàiĐồngTước,khôngbiếtbaonhiêu lần trở thành lời than thở,giễucợt củacácnhàthơ,nhàvăn.Chỉcónhữnganhhùngxuấtthânnơirừngrậm,ruộnglầy,vốnkhôngphảinhữngkẻdựngxâysựnghiệptrênrượuchè, sắcdục,phảibao thiênmabáchchiết,nhữngbậchàokiệtmớixoay chuyểnđược thời thế, hoặc là thuđấtnướcvềmộtmối, hoặcthựchiệnnhữngcuộcthayđổiquốcgia,vìvậymàtêntuổihọsốngmãivớitrờiđất.Cũngbiếtlàtiếngdanhđó,cókhimãisaunàymớinổi,nhưngcốt

cáchanhhùngcủahọ thìngay từ lúc cònhànvi cũngđã lộ rõ rồi.Mặttrời,mặttrăng,bảntínhlàánhsáng,dùcólúcbịmâymù,sươnggiáchekhuấtđinữa,cuốicùngánhsángvẫnphátlộ, lúcđầuxung

quanhkhôngbiếtnhưngrồingườiđờisausẽcangợi,bútmựcphảighichépđầyđủviệchiếncônglậpnghiệpcủangườianhhùng,kểcảnhữnglúchànvicũngvậy.Lạinhưcâytùngcâybáchthôi,conhổ,conbáocũngthế,cólúcnhỏrồimớicólúcvươntớimâyxanh,nuốtđượctrâulớn,khiếnngườinghengườithấyđềukinhngạc.Sáchnàychínhlàđemnhữngchuyệncủacácbậcanhhùnghàokiệtđókểratỉmỉ,rõràng,thànhmộtsửthưghicàngnhiềucànghaynhữngchuyệnlạkỳmàngườiđờichưađượcngheđượcđọc.Đúnglà:

BúatoanggốcmắtkhenrằngsắcDaomổgânxươngbéntựathầnNhânđịnhthắngthiênđờidễbiếtKỳtàinhẹvượtmọigiantruân.Từ xưa đời này nối đời khác: Ngu, Hạ, Thương, ân, Chu, Tần,

Hán,TamQuốc,LưỡngTấn.NhàTấnquasôngvềnam,thiênhạchialàmhai,đólàthờiNamBắctriều.ỞNamTriều,LưuTụccướpngôinhàTấn,lậpnhàTống,TiêuĐạoThànhdiệtTốngxưngnhàTề;TiêuDiễntrừTề,lậpnhàLương,TrầnBáTiênlậtTề,xâynhàTrần.Dẫuvẫnmanghếthiệunướcnàyđếnhiệunướckhác,mượndanhchínhthốngkhoáctiếngthiêntử,nhưngthựcthìsuyyếu,nhunhược,nằmépởphíanam.BắcTriềuvốnthuộcnhàTấncảmộtgiảitrungnguyên,đãbịvua

Hán,LưuUyên, vuaTriệu, ThạchLặc; vuaTần, BồKiên, vuaYên,MộDungQuý;vuaNgụy,ThácBạtKhuê,đềulàngườiHồcátcứvìthếmà còn gọi là thờiNgũHồ loạnHoa.Về cuối nhàNgụy, triềuchính rối ren, lại chia làmhai:ĐôngTấn,TâyTấn.MộtbênbịCaoDươngconCaoHoancướpngôi,đổihiệunướclàTề,mộtbênbịVũVănTháilật,thayhiệunướclàChu.ChudiệtluônTề,Bắctriềuthuvềmộtmối.ThờiChuxuấthiệnDươngKiên,hiệuLaDiên,ngườiquậnHoằng

NôngvùngHoaâm,cháutámđờitháiúynhàHánDươngChân,bốlàDươngTrung,theoVũVănTháinổidậy,đượcbanhọLụcNhự,lại

vìcóquâncôngnênđượcphongTâyCông.KhisinhDươngKiên,mẹLãThịnằmmộngthấyrồngxanhquấnbụng.Kiênmắtsángnhưsao,taycóvânrấtlạ,xòerathìthànhhìnhchữVương.VợchồngDươngTrungbiếtlàtướngquý,vềsaucómộtnicô(1)nóivớivợchồnghọDương:-Đứabénàyphúquýnóikhônghết,nhưngphảinuôixacáchcha

mẹmới thànhngườiđược, bầnđạo xinnguyệnnuôi nấng, dạydỗcho.LãThịbènphóthácchonicô,nhưngvìnicôchỉmỗimộtthân,ở

amvắng,nênđiđâu lạiphảinhờngười trôngnom.Hômấy,ni cônhờmộtbàgiàtớiamtrôngcoi,đanglúcbồngDươngKiên,thấyđầuKiênmọchaicáisừng,toànthânsinhvẩycứng,chẳngkhácgìhìnhconrồng,bàgiàhoảnghốt, laầm ĩ làquáivật rồiquăng tọtxuốngđất,mayvừalúcnicôtrởvề,vộiômngaylấymàxuýtxoa,vỗvề:-Làm thằngbécủa ta sợđâymà.Hãychờxemvàinămnữanó

làmhoàngđếđấy!Cũnglàvìtrờimuốnkhuấyđảothiênhạ,chonêncuốicùnglàbậc

thánhnhâncũngrađời.Vàinămsau,DươngKiên lớn,nicôđemtrảchonhàhọDương,

chẳngbao lâu, ni côhóa,DươngTrung cũngquađời,DươngKiêndượcnốichứccủachalàmTùyCông.ChuVũĐếthấyDươngtướngmạo kỳ lạ, thường hay ghen ghét, nhiều lần sai người đoán tướngDương, họ biếtDương có phúc lớn sau này, nên đều che chở cho,DươngcũngbiếtVũĐếngờmình,bênđemcongáigảchotháitửđểhònggiữđượclòngtincủavuaChu.ĐếnkhiChuVũĐếluivềlàmThái thượnghoàng.Thái tử lênngôi, tứcChuTuyênĐế.TuyênĐếmỗikhiđituầnthú,saukhiThượnghoàngchết,đềugiaochoDươngcoi giữ kinh thành. TuyênĐế vốn nhu nhược,Dương lúc này vâycánhđã thành, bènđoạt ngôi nhàChu, thayhiệunước làTùy,đổisangnămthứnhấtđờiKhaiHoàng.Chínhlà:

Mãng(2)cậychahờtoancướpHán

ThảomưugáiđẹpcốtnghiêngLưuGianhùngmộtduộcxưanaythếĐổichúathayhoasớmlạichiều.

1Nicô:Sưnữ,tiếngPhạnlàtỷkhiêuni,lànhàsưnữđãthụgiớiđủ400điều(N.D).

2TứcVươngMãng,giếtconrể,cướpngôicủacháungoại,lậpnhàTầnMãng,đượcmườilămnăm,bịgiết,QuangVũlậplạinhàHán.Vua Tùymới lên ngôi, lập Độc Cô Thị làm hoàng hậu, Dương

Dũng làm thái tử, con thứ là Dương Quảng làm Tấn Vương, mọichuyệnđềutrôichảy,chỉcóhoànghậuĐộcCôghentuôngghêgớm,không bao giờ cho vua Tùy được gần đàn bà. Bá quan trong triềuđình,vềvănthìcóLýĐứcLâm,CaoQuỳnh,TôUy;võthìcóDươngTố,LýUyên,HạNhượcChúc,HànCầmHồ.Vuasángtôihiền,dầndầnđãcótínhchuyệnmởmangbờcõi,nghĩchuyệnthuchínchâuvềmộtmối. Nếu nhưNam triềumà kẻ trị vì cũng biết trông coi đấtnước,trọngdụnghiềntài,thìcũngchưachắchươuvềtayai(1).Thườngthìvịvuasángnghiệpbaogiờcũngcầncù,khónhọc,các

vuagiữnướcthìlạiănchơinhànnhã.Vuasángnghiệpthườnggầngũingườichínhtrực,xakẻgiantà,nịnhhót.Vuanốinghiệpthườngghétbậclãothần,thíchbọntraitrẻ.MộttrongcácvuathuộcloạisaulàvuaTrần,TrầnThúcBảovốnthôngminh,nhưngvìsốngởNamtriều, theothóiănchơi,hoalệ, lạihamthíchlàmphúngâmthơvớihaiviênquanđôngcung,một làKhổngPhạm,một làGiangTổng,vốnmangítnhiềucốtcáchtàihoa,thểchấtyếuđuối.Từxưađãnói:“Thơthìlàmbạnvớirượu,rượulạilàmôigiớicủa

sắcdục”.TrầnThúcBảorongchơivôsự,thơphúxongrồi,trongcáisaysưacủarượu, lạisavàonhữngcuộchoan lạcnơi lầucao,quánnước,ngaylúcmớilênngôi,mọichuyệnđãvậyrồi,chẳngnghĩđếntriềuchính,nướcnhà,càngngàycàngthêmnhữngtròănchơi thỏachí thỏa lòng. Trần Thúc Bảo thăng Giang Tổng lên bộc xạ, dùngKhổng Phạm làm thượng thư đầu triều. Vua tôi chẳng ngó gì đếnviệcnước,chỉngàynàyquangàykhácyếntiệc,thơphú.Trongđám

cung tần mỹ nữ, vua Trần tìm được một giai nhân nức tiếng, họTrương,tênLệHoa,tócdàibảythước(2),mượtmàlónglánhcóthểsoigươngđược;tínhtìnhvốnthôngtuệ,cửchỉlạiđoantrangnhànnhã,khẽcườikhẽchaumàythìthậtlàhếtđiềuyểudiệu,quảđượccảmườiphần.Đặcbiệthơncảlàrấtmựckhiêmnhường,sẵnsàngtiếncử tầnphi, chonênđến cảhai quý tầnCung,Khổng,haimỹnhânVương,Lý,haithụcviênTrương,Tiết,ChiêunghihọViên,TiệpDưhọHà,TuDunghọGiangđềuđượcTrấnThúcBảoyêuquý.VìthếvuaTrầncònthờigianđâumàbànluậncôngviệctriềuđình.

1SửKýViết:“NhàTầnmấtconhươu,mọingườicùngđuổibắt”chỉviệctranhcướpngôivua.

2Khoảng0,33mx7=2,3mngàynay.Mườithướccũbằngmộttrượng,vậy1trượng=3m3.Lúccầnphảixemxét,phêchuẩncác tấuchươngcủa trămquan,

vuaTrầnnửangồinửanằmtrongmộtcáighếtựamềm,đặtTrươngLệHoalênđầugối,cảhaicùngđốiđáp,quyếtđoánmọisự,đếnnỗiđànbàcongáicũngphảiđỏmặtkhinhìnthấycảnhtượngấy.Bọnnội thị vì vậy tha hồmà thừa cơ ăn hối lộ, chuyên quyền. KhổngPhạmcùngKhổngQuýTânkếtlàmanhem,thaynhaunắmquyền,ngườiđờichỉbiếthọGiang,họKhổng,màkhôngbiếtđếnvuaTrần.

TiếnghátsaomàngọtHơimensaomàsayTràntrềmuôntiệchoaLonglanhngànánhđuốc.Sáucungtoànnhữngmỹnhân,đầyngườingọcđeovàngdátcho

xứngvới vẻmặthoadaphấn, áo biếc xiêmhồng chohợpvới tấmthânyểudiệu.Lạiphảisơnhàohảivịlạkỳ,bátvàng,chénngọchòamớivớiđiệudẻolờithanh,nhàvànglầungọc,rèmgấmgiườngngà,mớivừavớirừnghoadặmliễu,chứlàmsaolạicóthểdùngnhữngthứbình thường trongdângian chođược.Tấtnhiênphảikéo theomột loạt bọn tiểu nhân tàn bạo như Thi Văn Khánh, ThẩmKháchKhanh,DươngHuêLãng,TừTriết,KỵHuệCảnh,xuangườivàotận

hangsâu,vựcthẳm,cướpbócdânchúng,lấycủadângnạpvàbỏtúi.TrướcmặtđiệnChiêuQuang,dựngthêmgácLâmXuân,gácKết

Ỷ, gácVọngTiên,mỗi cái đều caođếnmấy chục trượng, dài hàngmấychụcgian,lancan,cửalớncửanhỏ,cửathấp,cửacao,đềubằnggỗtrầmhương,đinhhương, lạicònkhảmngọc,dátvàng,ngoàithìrèm gấm rũ tháp, trong thì bày la liệt giường ngà bàn ngọc, mànnhungđệmthúy,toàndonhữngbậcdanhhọanổitiếngmộtthờitrầnthiết.CácchỗđẹpnhưTháiHồ,LinhBích,LưỡngQuảng,đềuđượcxâybằngkỳtrândịthạch,xếpchồngchấtchoracảnhbồnglai,cungquế, bên núi là suối trong hai bờ đá xếp thành từng từng, lớp lớpchảydầntớihồ,đátrắngxâythànhcầu,theohàngtheolốilàhoalạ,câyquýchẳngkhácgì:

APhòngđànhchịuthuaxaDẫurằngLãngUyểnvẫnlàkémxinh.VuaTrầnchọnởgácLâmXuân,TrươngLệHoaởgácKếtỶ,hai

quý tần Cung, Khổng thì ở gác Vọng Tiên. Cả ba gác đều đầy đủhànhlangnốicómáichequanhcouốnlượnliềnnhau.Khôngngàynàokhôngchơibời,yếntiệc,bênngoàithìbọnKhổngPhạm,GiangTổng,kéotheobọnvănsĩVươngSoa,bọnnộithị,bêntrongthìbọnnữhọcsĩViênĐạichựcsauhầuhạ.Rượusay,vuaTrầnlệnhchotừphi tần tới nữ sĩ cùng cả bọnGiang,Khổng làm thơ, đặt phú tặngđáp.TrầnThúcBảocùngTrươngLệHoabìnhgiá,aiđoạtgiảiđềucóbanthưởng,đemnhữngbàihoalệnhất,phổthànhnhạchát.Mỗilầnyến tiệc, tuyển hàng vài ngàn cung nữ, chia nhóm, chia ban thaynhau camúa,đốthương, thay trầm,đêmnày sangngàykhác, thậtnóikhônghếtcảnhphồnhoa,tảchẳngđủsựphonglưu,đàicác.

NgànvànghảivịsơnhàoMồhôiconđỏ,mỡdầudânđenMiệtmàicungđiệntruyhoanCỏcâyxơxácxómlàngkêurênCònhiềmngàyngắnhơnđêmNonđoàitráchthỏvộichênhchênhrồi.

TintứctruyềnvềtriềuTùy,vuaTùynảyýcấtbinhđánhchiếm.Cao Quýnh, Dương Tố, Hạ Nhược Chúc, Tấn Vương Quảng xinnguyệndẫnbinhđánhTrần,tâu:-ThúcBảovôđạo, tànhại sinhdân,nếuđemquânxuốngnam,

khácnàolấynúiTháimàchặnquảtrứng,quântamộtlầnkéoxuống,ThúcBảotấtbịdiệt.NếuĐôngcungngạikhôngthểvìphụhoàngmàlậpcông,conxinnguyệndẫnbinhhỏitội,bắttróihônquântànbạo,thốngnhấtchínchâu.Chinhphạtxưanayvốnlàchuyệnmộtđaomộtthương,sựnghiệp

đượcthuachưaquyết,TấnVươngvốnbậcnhânvươngcủanhàTùy,tướccaolộctrọng,saokhônghưởngcảnhnhànnhã, lạitựchọnlấyviệcnặngnhọcnguyhiểmấy.ChínhvìTấnVươngchỉlàconthứcủavuaTùy, cùngvới thái tửDũngđều làdoĐộcCôhoànghậusinh.KhisinhTấnVương, trong lúcmơmàng,hoànghậu thấyánhsángđỏđầynhà,bụngnghenhưtiếngsấm,mộtconrồngvàngtừ trongngườibayra,lúcđầucònnhỏ,càngvềsaucànglớndần,baythẳnglưng chừng trời, cao khoảng mười dặm, nhe nanh múa vuốt, uốnlượnmãi không thôi.Giữa lúc vờn cao rỡn thấpđẹpmắt như thế,bỗngmộttrậncuồngphongnổiđậy,rồngvàngkhônghiểuvìsaorơingayxuốngđất,đuôilớnquằnquạicuốnthànhmộtvòng,nhìnkỹlạithìkhôngcònlàrồngvàngmàlàmộtconchuộtlớnnhưmộtconbòvậy, hoàng hậu hoảng hết tỉnh giấcmà sinh TấnVương. Vua Tùynghetâuhoànghậumơthấyrồngvànguốnlượntrênkhôngnhưthế,nênđặt tên lúcnhỏchoTấnVương làAMa (1).ĐộcCôvuimừngnói:-Tênđứabéthếlàtốtlắm.Saobệhạkhôngbanluônchomộttên

chínhnữa?VuaTùyphán:-Làmvuacầnphảianhminh,sángsuốt.ĐặtlàDươngAnhliệucó

nênchăng?Nghĩngợimộtlát,vuaTùytiếp:-Vuađảmđươngviệcsángnghiệpmớicầnsựanhminh.Kẻnối

nghiệp lại cần sự khoan dung, rộng rãi. Chi bằng lấy tên DươngQuảng.Đúnglà:

Chimhuyềnrồngđỏ,điềmtrờimởSaolượn,trăngxiênsốđấtnuôiĐứckémTamHoàngđànhchịuvậyĐiệnvàngmâytíahãyngồisoi.ChỉbiếtĐộcCôyêuTấnVươngsayđắm,thườngthườnghaykể

choTấnVươngnghegiấcmộngtrênkhisinhVương.Vươngvìvậylạicàngkhôngcamphậnlàmkẻdưới,lòngthườngcânnhắc:“TavớiTháitửlàhaianhem.Tháitửlàhoàngđế,talàkẻthầntử.MaisauThái tử lên ngôi cửu ngũ, ta vào chầu tất phải tung hô vạn tuế.Nhưngđóvẫn là chuyệnnhỏ.Chẳngmay có sai sótdù todùnhỏ,Tháitửsẵnsànghạiđượctínhmạngta.TachỉcòncáchrunrunsợsợvânglệnhTháitử,nhữnghammuốncủađờingười,đếnbaogiờchothành,trừphiphảibàymưutínhkế,đoạtkỳđượcngôiđôngcung,mớithỏađượcbìnhsinh.Nhưnghiệnnaytakhôngchútcôngdanhvớixãtắc,làmsaomàgiànhđượcvịtríđó?”

1AMa.Sựviệctolớn,lạlùngchỉrồngvànguốnlượntrênmây.Nghĩ ngợi trăm đường, Tấn Vương thấy hoàng hậu vốn ghen

tuông, trong triều vị quan nào có hầu thiếp sinh con, Độc Cô đềukhuyênvuaTùykhôngdùng.TháitửrấtyêungườicơthiếplàVânChiêuHuấn, vì vậyĐộcCôkhôngbằng lòng. TấnVương thừa cơ,làmravẻhiếu thuận,ngầmđãikẻ tâmphúc,nóixấuThái tử, thưachuyệnhay tốt củamình.MưuđồxinđánhTrần,hòng thốngnhấtchínchâu,cũngchínhlàđểlậpcông,nắmchắcbinhquyềntrongtay,lạicóđiềukiệnliênkếtvớibọnquanngoàitriều,dễbềlậpvâycánh.VuaTùyvốnhaynghingờ,khôngmuốngiaobinhquyềnchocác

quanđại thần,nênbanngay lệnhphongchoTấnVươnglàmHànhquânbinhmãđạinguyênsoái,DươngTố làmHànhquânbinhmãphó nguyên soái, Cao Quýnh làm Tấn Vương nguyên soái phủtrưởngsử,LýUyênlàmNguyênsoáiphủtưmã.

CaoQuýnhvốnngườiBộtHải,hiệuChiêuHuyền,vốntúctríđamưu,theonghiệpbinhtừlâu.LýUyênngườivùngThànhKỷ,hiệuThúcĐức,ngựccóbavú,khiđánhdẹpởLongMôn,bắnbảymươihaipháttên,giếtbảymươihaimạng.Lạicóthêmhaitổngquản:HànCầmHổ vàHạNhược Chúc, đều là những viên tướng giết ngườikhôngnháymắt,làmtiênphong,đitheođườngthuyềnLụcHợpcònDươngTố thì xuất binh ởVĩnhAn, từ thượng lưumàdẫn xuống.Tổngcộngcóchínmươiviêntổngquản,lĩnhsáumươivạnbinh,tấtcảđềuđặtdướiquyềntiếtchếcủaTấnVương,cùngmộtlúcraquân,mặt đông giáp với biển lớn,mặt tây tiếp với Xuyên Thục, cờ kéo,buồmcăng,dàihàngmấynghìndặm.Quânđồn trúbiêngiớinhàTrần liên tiếp cáo cấpvề triềuđình,

nhưngbọnThiVănKhánh,ThẩmKháchKhanhkhông tâu lên,đợiđếnkhibộcxạViênHuệtrầntrình,xinchongayviệnbinhgiữcửaKinhKhẩuvàTháiThạch,GiangTổnglạingăncản.TrầnThúcBảokhôngquyếtđoán,chỉphát:-Vươngkhíởđâynhưthế.QuânTềtiếnbalần,quânChuhailần,

đềuchỉchuốcthấtbại,tanquântổntướng,quânTùythìlàmđượctrògì?KhổngPhạmlạicủngcốthêm:-SôngTrườngGianglàdotrờiđãbàyđặtđểphânchianambắc,

người ngựa làm saomà bay qua được. Chẳng qua bọn quan quânngoàibiên,muốnkiếmítcônglao,tâuthêmsựnguycấp.Thầnchỉlàmộthoạnquannhỏ,nhưngnếubinh tướngnhàTùyđếnđây, thầnxinlĩnhchứctháiúy.ThiVănKhánhtâu:-Trờirétnhưthếnày,ngườingựarồisẽchếtsốngcả,còngìnữa

màđếnđây!KhổngPhạmlạicònđùa:-Tiếcthay,chếtmấtcảngựacủanhàtarồi!TrầnThúcBảocườilớn,mắngbọnViênHuệlàđồvôdụng.Đấy

chínhlàtìnhcảnhvuatôinhàTrầnbànbạcviệcchốnggiặcTùy,rồi

lạivẫntiếptụcyếntiệc,đànhátnhưcũ.

MịtmùkhóilửangợpTrườngGiangLiềuđánhbaquânquyếtchẳnghàngĐànsáodudươngtrăngvẫnsángHồnlânglâng,thảpháchmơmàng.Hômấy làngàyNguyênĐán, thánggiêng,nămTrinhMinh thứ

hai,trămquantụtập,vuaTrầnvìđêmquarượuquásay,vẫncònlibì chưa tỉnh, mãi tới chiều mới ngơ ngác tỉnh dậy, thì Hạ NhượcChúcđãkéoquânvượtquasôngởQuảngLăng,HànCầmHổvớinăm trăm tinh binh, đột nhập qua Hoành Giang vào chiếm TháiThạch. Tướng đóng giữ ở đây là Từ Tử Kiếnmộtmặt cấp báo vềtriều,mộtmặtdẫnquânứngchiến.NhưngvìlàTếtNguyênĐánnênquântướngđềusay,khôngmộtngườicầmvữngkhígiớiTửKiếnchỉcòncáchbỏmặcbinhlính,lênmộtthuyềnnhỏ,chạyvềThạchĐầu,lạigặplúcvuaTrầnsaychưatỉnh,chờmãiđếnchiều,mớiđượcdẫnvàođểbệkiến,thìchỉđượcphán:-Sángmaisẽbànviệcxuấtbinh!Mấyngàysauvẫnrốitinhtrongcảnhtếtnhất,phảimãitớingày

mùngbốntếtmớicửđượcTiêuMaHà,LỗQuảngĐạtkéoquânđingăngiặc.TiêuMaHàthừacơHạNhượcChúcvừamớitớiChungSơn chưa kịp ổn định quân ngũ, cho Nhiệm Trung lĩnh một vạnquân;KimDựckéoba trămchiếc thuyền triệthẳnđườngvề.Đó làmột kế sách rất hay, nhưng vua Trần không nghe. Phải tới ngàymùngtám,cáctướngmớikéoquânlênđường.ChỉriêngLỗQuảngĐạtlàhếtlòngchiếnđấu,giếtđượchơnbatrămquâncủaHạNhượcChúc.KhổngPhạmmớiđánhmộttrậnđãbỏchạy.TiêuMaHàthìbịbắt,NhiệmTrungcũngbỏtrốnvềkinh,vuaTrầncũngchẳngtráchmắnggì lại còn thưởngchohaihộpvàng, saiNhiệmTrungra trậnlần nữa. Không ngờ ra đến Thạch Tử Cương, gặp phải Cấm Hổ,NhiệmTrungđembinhđầuhàng,dẫnquânTùytiếnvềkinhđô.Trongthànhlúcnàydânchúng,quânnhalínhtrángnhưmộtđàn

chuộttìmđườngsống.VuaTrầnvẫnnhưmộtkẻmấthồnngồitrên

điệnchờchưtướngbáotinchiếnthắng.ĐếnkhinghequânTùykéovào thành,mớinhảykhỏingaivàngbỏchạy.ViênHuệkéogiữ lạithưa:-Mìnhvàngtrântrọng,yquanngựđiện,chẳngaidámsáthại,xin

bệhạđừngkinhsợ!VuaTùyđáp:-Binhmãkéotớingaygiờ.Đâykhôngphảichỗyênthânđược!Nóirồivùngchạyvềphíahậucung, tìmTrươngLệHoa,Khổng

QuýTần,nói:-QuânTùykéotớinơirồi,chúngtaphảitìmchỗtrốnngay,đừng

đểthấtlạcnhau.Rồi tay phải dắt LệHoa, tay trái kéo Quý Tần chạy, đến giếng

CảnhDương,đãnghetiếngquânTuỳreohònáođộng,bènnói:-Thôirồi,hỏngrồi!Chạykhôngđượcnữađâu,cùngnhauchếtlà

xong!Rồiđịnhđâmđầuxuốnggiếng,vừamayhậucácxánhânHạHầu

Cônglấythânmìnhchekínmiệnggiếng,vuaTrầnvậtlộnlôiCôngra,cuốicùngcảbalầnlượtnhảyxuống.Cònmaylàvàothángđônghết,xuânvừatới,giếngcạnkhô,khôngbịướt,vuaTrầnbănkhoăn:-Trốnởđâymàquađượccơnhoạnnạn,thìlàmsaomàlênđược?

KhảihoànthayHậuđìnhhoaTrúctơimbặt,trốngloadậpdồnLụctriềuvượngkhíhéohonNựccườiđáygiếng,baconếchngồiBangườingồinúprấtlâu,chỉnghetiếngngườihuyênnáo,chính

làquânTùyđangđivơvétcungnữ,vàngbạc.ChỉthấychínhcungThẩmHậu,vẫnngồiđoantrangtrongcung,cùngvớiThái tửđóngcửakínmít,nhưngkhôngthấyvuaTrầnđâucả,quânlínhtỏarabốnbêntìmkiếm.Cócungnữmách:- Vừa thấy chạy tới bên giếng Cảnh Dương, hay đã gieo mình

xuốnggiếngtựtửrồi!

Quân lính nghe ra, kéo tới giếng xem xét, nhìn xuống tối mò,nhưng như vẻ có người ngồi bên dưới, vội lấy câu liêmmóc. VuaTrầntránhđược,quân línhđangkhôngbiết làmcáchnào,bèncầmmộtviênđávứtxuống, thửxemnôngsâu,để tìmcáchxuống,VuaTrầnthấyđávứtxuốngliềngàolớn:-Đừngnémvàođầuta!Mauthảdâyxuống,kéotalên!Quânlínhliềnthảthừngxuống,đãdàiđếnmấytrượng,mộthồi

lâuvẫnchưathấygì,chỉnghethấyvuaTrầngào:-Các người hãy cố kéo ta lên. Ta sẽ lấy vàng ngọc thưởng cho,

phảicẩnthậnkẻorồinátxươngtanhé.Lúc đầu, hai người kéo, vẫn không lên vì nặng quá, thêm hai

ngườinữa,cũngvẫnkhôngđộngđậy,cókẻgiảithích:-Đâynhấtđịnhlàhoàngđếrồi,nênxươngcốtmớinặngđếnthế

này!Ngườikháccãi:-Cókhichỉlàmộtthằngsâubọ,ngốcnghếchnàođócũngnên.Mọingườicùnghét lớnngạcnhiênkhikéo lênđếnmiệnggiếng

thấynhữngbangười,cảLệHoalẫnQuýTần.QuântướngTùybòramàcười,VươngNguyênPhổđờiTốngcóthơtảcảnhnàyrằng:QuânTùydậyđấthòreo

VuatôitrầnvẫndậpdìutiệchoaChậtchộinúisôngcũThênhthangđáygiếngsâuThànhcaokhóitrắngtỏaSuốixiếtmáuđỏngầuVôtìnhthaymảnhtrăngthâuBóngthưaquenthóiravàolancan.QuântướngTùykéovuaTrầnđi,tìmnạpchoHànCầmHổ,vua

Trầnvẫngiữđượcvẻthảnnhiên,chỉlạymộtlạy.Tốiđến,HạNhượcChúcởngoàithànhvào,đòivuaTrầngặpmặt,vuaTrầnthấytướng

Hạdữtợn,bấygiờmớisợrun,mồhôivãkhắpngười.Hạthấyvậyliềncườinói:-Khôngviệcgìphảisợhãiđến thế.Chưaaiđụngđếncáimạng

hàngấyđâu!RồichovuaTrầncùngcáccưngnhânởtạmtrongđiệnĐứcGiáo,

bên ngoài đặt lính canh gác. Tấn Vương kéo đại quân đến sau, đitrướccóCaoQuýnh,LýUyênlàmnhiệmvụvỗyêntrămhọ,cấmchỉviệcđấtphácướpđoạt.NgườingựakéovàothànhKiếnKhang,cầmgiữvuaTrần,sắpđặtquanlạicaiquảnkinhthành.LâunayTấnVươngtínhtìnhthậntrọng,khôngtỏvẻhammuốn

chuyệnsắcdục,nhưnggiờđãxakinhđô, lạiđãtừlâunghetớisắcđẹpnghiêngthànhcủaTrươngLệHoa,nênTấnVươngsaiconCaoQuýnhlàCaoĐứcHoàng,đanggiữchânkýthất,đitrướcvào

KiếnKhang,tìmchođượcLệHoa.CaoQuýnhnóivớicon:-TấnVươngđangởngôinguyênsoái,trừbạocứudân,đâuphải

vìchuyệnnữsắcnày!CaoĐứcHoàngkhuyêncha:-TấnVươngbinhquyềntrongtay,đòilấymộtngườicongái,nếu

khôngđưachỉsợmanghọavềsau:LýUyênliềnbàn:-Caođạinhân,haihọTrương,Khổnglấysắcđẹpmaquỷđểmê

hoặcnhàvua,làmrốiloạnviệctriềuchính,dẫnđếnsựbạivongcủanướcnhà.Đãthếthìcòndunghaihọnày,giữcáigốccủataihọalàmgì,đểrồilạilàmôuếcảtriềuTùy,chibằnggiếtquách,cắtđứttàtâmcủaTấnVương.CaoQuýnhgậtđầuđáp:-ĐâychínhlàviệctháicôngMôngĐiệnchémĐắcKỷngàyxưa,vì

chỉsợlưulạikẻkhuynhquốc,hạivua.ThìnaycũngkhôngnêndungLệHoađểhạiTấnVươnglàmgì!Rồi saidẫnLệHoacùngQuýTấn ra chémởbên suối.CaoĐức

Hoàngkhuyêngiảimãi,CaoQuýnhvẫnkhôngnghe.

DatuyếtmàyngàigáiđỉnhVuMộtcườinghiênsậpcảcơđồNhữngthươngmáunhuộmbờkhethẳmThẹnvớiTâyThidạoNgũHồ.CaoĐứcHoànggiậndữquayvề,vàotrướngramắtTấnVương,

TấnVươngcườinhưlấytayvốcđược,hỏi:-LệHoađâurồi?ĐứcHoàng sợTấnVươngnổigiận,bèn tìmcáchđổmọi tội lên

đầuLýUyên:-Hạquanvângmệnhđếnđòi.Phụthânhạquankhôngdámcoi

thường,sắpđủxetốt,đệmêm,lạicòntuyểnthêmmườitámcungnữdaphấnmặthoanhấttheođi.TấnVươngcười:-Nếukhôngphảichínhkýthấtđiđòi, thìchưachắcCaotrưởng

sửđãâncầnđếnnhưthế!ĐứcHoàngtiếp:-TấtcảlàtộiởLýUyên.ÔngtabảotaihọanhàTrầnlàởLệHoa

màra,nênralệnhđemcảLệHoacùngQuýTầnrachémđầu?TầnVươngkinhngạchỏi:-Sao,phụthânngươikhônglàmgìđượcà?ĐứcHoàngthưa:-Thầncùngphụthânbaonhiềulầnkhuyênngăn,nhưngLýUyên

nhấtđịnhkhôngnghe.CòntráchbốconhạquanbênhLệHoađểlàmhạiđạivương.TầnVươngnổigiậnquát:-Têntướnggiàđángghét.Nólàphườngtửusắc,thấyhaingười

đẹp,sợtagiànhmất,nêncốtìnhgiếtđichobõghentức!Rồilạithan:-Cũngbởitaquávộivàng.Chỉcầnchờvàingàynữa,tavàothành

Kiến Khang, đòi giải Trần Thúc Bảo cùng toàn bộ gia thuộc đến,

khôngđượcthiếumộtai,kẻnàodámchốnglệnh.DùLýUyêncũngchẳng làmgìđược ta.Cũng chỉvì ta tính sai,đếnnỗihạimất tínhmạngcảhaingườiđẹp.Đếnlúcđứngdậy,vẫncònânhận:- Ta tuy không giết LệHoa, nhưng LệHoa vì tamà chết.Nhất

địnhtaphảigiếtđượcthằnggiặcgiànày,đểrửahậnchonàng!Mai sau rất nhiều chuyện thù oán giết chóc đau lòng đều từ

chuyệnnàymàra.

MấtTrầntộigáichémbêucờTrungthựcaidètráiývuaĐôngHảiXiDi(1)soitíchcũVẹnminh,vẹnnước,vẹnmưucơ.BảnchấtconngườiTấnVươnglàthếnhưnglạicốlàmravẻtađây

đẹptốt.VàoKiếnKhangrồi,TấnVươngphánrằngThiVănKhánhthờvuabất trung,gian tráxiểmnịnh;ThẩmKháchKhanhchemắtnhàvua;DươngHuệLãng,TừTriết,KyHuệCảnhcoithườngphépnước,tànhạitrămhọ,cộnglànămnịnhthần,đềuchođemchémđầutrướccửaThạchQuan.LạiđemKhổngPhạm,VươngSoađàyrabiêntái,đểthỏalòngoánhậncủadânNamTriều.Sainguyênsoáiphủkýthất BùiCự, thu nhập sổ sách, niêmphong tất cả các kho tàng, đểđượctiếnglàliêmkhiết.DângsớluậntộiHạNhượcChúcngaytrậnđầutiênđãviphạmquânlệnh;LýUyênlườinháckhôngchịuchămlonhiệmvụ,xinphảibắtvềhỏitội.VuaTùynghetâuđãdẹpxongTrần,NhượcChúclậpđượccông

đầu,LýUyênlâunaylàmquantrungtrực,nênđềuđượcthatội,lạicòngọiNhượcChúcvềkinhtrước,thưởngchomộtvạntấmlụa.

1 Đông Hải Xi Di: Tên hiệu của Phạm Lãi, giúp Câu Tiễn, dùngTâyThiđánhchiếmđượcnướcNgô,rồibỏnướcViệtcùngTâyThitrốnvàoNgũHồ.Châuquận chưabìnhđịnhđược, thì sai các tổngbinh,dốcbinh

đánhdẹp,XuyênThục,KinhSở,NgôTriệu,VânQuýlầnlượtthuộcbảnđồnhàTùy,thiênhạtừđóthuvềmộtmối.DuyvùngLĩnhNam

vẫnkhôngchịuquyphục,một số châuquậnởđây,vẫn thờThạchLongphunhân,họTiễnthịởquậnCaoLươnglàmchủ.PhunhânlàvợcủaTháithúPhùngBảo,nghetinquânTùyđánh

Trần, phu nhân thândấy quân, trông coi bốnmặt, tu bổ thành trì,kiênquyếtchốngcự,mọingườiđềutônxưnglàThánhMẫuvàgọithành Cao Lương là Phu Nhân thành. Vua Tùy sai Trụ Quốc ViQuangđiLĩnhNamchiêuan,phunhânvẫncựtuyệt,Quangkhôngtiếnquânđược.TấnVươngliềnbảoVuaTrầnviếtthưchophunhân,báotinTrầnđãmất,khuyênnênhàngnhàTùy.Phunhânnhậnđượcthư,triệutậpcácthủlĩnhkhoảngvàinghìnngười,khóclócsuốtmộtngàytrời,quayvềhướngbắcbái lạy, rồimớisaiTônÁngdẫnmọingườirađónViQuangvàoQuảngChâu.Phunhântựmanggiáptrụ,cưỡi ngựa, dương lọng gấm, dẫn theo kỵ vệ,mang theo chiếu thưxưnglàsứgiả,tuyênbốýđứccủatriềuđình,khắphơnmườichâu,khiếnbọnnàyđềurahàng.Thế làbamươi châu,một trămquận,bốn trămhuyện củavùng

LĩnhNamđềuthuộcnhàTùy.TônÁngđượcphonglàmnghịđồngtamty,tuyêndươngphunhânlàmTháiphunhânquậnTốngKhang,banchohuyệnLâmChâulàmđất thangmộc(1),mộtnămchỉphảimộtlầntriềucống,banămmộtlầnđượcvàogặpmặtnhàvua.

1Đấtthangmộc:đấttắmgội,chỉđấtphong,quêhương,nơiăntộccủavua,chúa.Trần,lẫnTrầnThúcBảorờikhỏiKiếnKhang,đếnthángtưthìvề

đếnTrườngAn,đemtùbinhlàmlễởtháimiếu.Ngườiđờilúcbấygiờlàmnhiềuthơghilạiviệcđẹpđẽnày,vẽlại

cảnhxegấmruổirong, tiếngmõđêmkhuya, trăngchiếuánhcung,rồi trídũngphúc thọ, bốn thứđềuđầyđủ, bởimãiđếnngoài támmươituổi,phunhânmớiquađời,đượccangợilàCổkimnữtướngđệnhất.KhôngnóichuyệnphunhânhọTrầnnữa,lạinóithángbanămấy

TấnVươngLưuVươngThiều lại làm trấn thủKiếnKhang, còn tựmìnhdẫnđạiquân,cùngtrămquanvănvõ,cungtầnmỹnữnhàTấn

Vươngđượcphongtháiúy,banchoxe lớn,áocồn,mũmiện,đượcđeongọckhuêtrắng,DươngTốđượcphonglàmViệtQuốcCông.HạNhượcChúc,HànCầmHổđược thăngThượngTrụquốc,CầmHổđượcphongTốngCông.NhượcChúcvìđểquânlínhlàmbậy,giandâmvớicungnữnhàTrầnchonênkhôngđượcphong.CaoQuýnhcũngđượcthăngThượngTrụquốcphongTềCông.LýUyênthăngvôúy thiếukhanh,vìTấnVươngghétnênkhôngnhữngkhôngkểhết công laomà cònxinvuakhiểnphạt, bởi thếLýUyên chỉđượckhenthưởngrấtbạcbẽo.Lýcũngkhônglấyđólàmđiều,cũngmaymàTấnVươnglạiđượclệnhratrịDươngChâu,nênkhôngthểluônluônxíchxiểm.Mặtkhác,TấnVươnguyquyềnngàymộtlớn,danhtiếngngàymộttăng,nhiềukẻgianngoa,lắmmưunhiềukếluồnlọtlàmtaychândướitrướng,mưutoanngàycàngcấpbách.

Tứhạo(1)vềchầu,lôngcánhmạnhLòngthamchêthấpbậccôngkhanhLửađunnồiđậu,đậuthươngkhócHạtđócànhđâymộtgốcsinh.(2)HuốngchiởbêntronglạicóĐộcCôhoànghậuchủtrìủnghộ,bên

ngoàicóVũVănThuậtbàymưutínhkế,làmsaomàlạikhôngthànhchođược.NhưngkhôngbiếtývuaTùythếnào,xinxemhồisausẽrõ.

1Tứhạo.Bốnônggià,đềungoàitámmươi,nổitiếngđạođức,ẩnởThươngSơn.CaoTổnhàHánmuốnphếtháitửlậpconthứ.Tháitử theo kế của Trương Lương, hậu lễ mời cả bốn ông về với mình.CaoTổthấythế,cholàvâycánhtháitửđãmạnhnênkhôngnghĩtớichuyệnphếlậpnữa.(TừHải).

2TàoThựcanh,TàoPhiem,đềulàconTàoTháo.Tháochết,Phinốingôi,địnhgiếtThực,bắtThựcbướcbảybướclàmmộtbàithơ.Thựclàm“Cẳngđậuđunhạtđậu,đậuỡtrongnồikhóc,cùngmộtgốcsinhra,đunnhauchiquágấp”.Haianhemômnhaukhóc,PhithaThực(TamQuốcdiễnnghĩa)

D

HỒITHỨHAI

ươngQuảngdèmphamưuđoạtngôiTháitử,ĐộcCôghenngượcthẳngtaygiếtUấtTrìThơrằng:

NgườiđờimuônnỗikhổTakhổvìdèmphaHiểmnghirồiđốkỵNhỏnhendánglờità

NóicườisinhkiếmsắcOáncừuchemặthoaBậctrunglươngnuốttủiKiếpnàosạchxótxaLờinịnhnhưmậtrót

CỏláchóagấmlàNgôicaonhưtượnggỗXúmxítkẻvàora

LòngtrongsángthánhthiệnLờingườithànhquỷmaChuyệnquốcgiacũngthếKhácgìchuyệnmàyta!Đờithườngnói:gỗcómọt,sâumớisinh,tronglòngcósựnghiêng

ngả, thìkẻkhácmới thừadịp làmchomườiphầnhoảng loạn.NhàTùytừkhiĐộcCôhoànghậusinhlòngghétTháitửDũng,đếnnỗiTấnVươngdòmngó,tìmmọicáchđểđượchoànghậutinyêu,biếthoànghậu không cho vuaTùyđi lại với phi tần, TấnVương cũngtạmthờigácbỏhết thóihiếusắchàngngày.Biếthoànghậuưa tiết

kiệm,giảndị,TấnVươngcũngcốýlàmchomọingườithấycáchănmặckhôngdiêmdúa,sặcsỡcủamình,saicấtbỏtấtcảnhữngquầnáomàntrướngxahoa,lộnglẫy.Chẳngbaolâu,khiếnlòngyêumếnTháitửDũngcủahoànghậuchuyểndầnsangTấnVương.Bọnhoạnquan cung nữ thấy ngay sự thay đổi đó của hoàng hậu, nên nónglạnhtheomùa,chìamôiuốnlưỡi,bới lôngtìmvết,nóixấuThái tửDũng,khôngthèmđưatinmáchnướcchoTháitử.NgượclạivớiTấnVương lại càng khăng khít, nếu TấnVương có chuyện không hay,chúng đều che đậy cho có việc tốt, chúng thêm lên gấpmười gấptrăm,kểlểhếtchỗnàylúckhác.TấnVươngcùngTiêuPhilạirấtthânmật,rộngrãivớibọnthântíncủahoànghậu,ngaycảđốivớibọntaychânbìnhthườngđềuđượcTấnVươngbanthưởngrấthàophóng,vìvậykhôngkẻnàotrướcmặthoànghậulạikhôngcangợiTấnVương.BâygiờTấnVươngtínhcôngviệc liệucóthểthànhđếnbảytám

phầnrồi, lại thêmlúcđánhchiếmnhàTrần,TấnVươngcókếtgiaovới tổng quản An Châu Vũ Văn Thuật, vốn túc trí đamưu, xungquanh thường gọi Vũ là Tiểu Trần Bình (1), đang ở Dương Châu,đượcTấnVươngxinvềcholàmthứsửThọChâuđểtiệnđilạibànbạc,tínhchuyệngiànhngôiTháitử,VũthưavớiTấnVương:-Đạivươnggiờđãđượchoànghậuyêuvì,chẳngcònlokhôngcó

ngườiđỡđầu,nhưnghạquanxemra,cònphảilobađiềunày:Thứnhất tuyhoànghậughétThái tử, yêuđạivương,nhưngghét chưasâuyêuchưađậm,giờvàotriềuđạivươngphảilàmkếkhổnhục,chohoànghậuthươngđạivươngkhiếnhoànghậuthêmkiênquyết.Đạivươnglạicònmộtviệcnữalàphảicóđượcmộtđạithầntincẩnởbênngoài,lờinóicủaôngtađượcchúathượngtin,ngàyngàyđưanhữnglờidèmpha,dângnhữnglờikhêugợi,thếlàtrongngoàicùnghiệpđồngthìkhôngthểnàosaisótgìnữa.Đểlàmđượcviệcđổivịthayngôi,cònphảilàmmộttộiáclớnnữa:đólàmuachuộcđượcnhữngngười thân tín của Thái tử, sẵn sàng dâng cả đầu Thái tử cho đạivương,khôngcóchuyện thì làm thànhchuyện, chuyệnnhỏ thì sẵnsàngxérato,làmchocảthiênhạthấy,Tháitửdẫucócãicũngkhônglại.ThếthìchẳngsợđạivươngkhôngđượcngôiTháitửnữa.Bađiều

hạ quan trình bày này, hạ quan có thể làm được, nhưng vàng bạcchâubáuphải tínhđếnhàngvạn,hạquancóchihết củanhàcũngkhôngdámtiếcmàchỉsợvẫnkhôngđủcho.

1TrầnBình:mưuthầnnổitiếngcủaLưuBang.LưuBangchết,cócônglớntrongviệcchốnggianthần,yênngôinhàHán.TấnVươngđáp:-Điềunày ta sẽ tự lođủ.Chỉ cần túchạvì tamà toan tínhmọi

chuyệnxongxuôi,ngàysauphúquýtacùnghưởng.Năm ấy, lại đúng dịp Tấn Vương về triều cận, cả hai cùng kéo

nhauđi,chianhauloliệuhànhđộng.

XảokếnhữngmongchemặtnhậtThâmmưutoantínhhạlàmđông.VềphíaTấnVương,vàotriềugặpvuaTùy,hoànghậu,chođếntể

tướng, cảhàng liêu thuộcphíadướiđều cóquà cáp, biếu xén, bọnhoạnquan,cungnữ trongcungcũngđềuđượcban thưởng.ChỉcóLýUyêntuylàbềtôicũ,nhưngkhôngcóđilạiriêng,nênkhôngchịunhậnlễvậtcủaTấnVươngsaingườiđưatới.PhíaVũVănThuật,saukhiđichàothămcácvịđạithần,hỏihanbạnbèquenthuộc,còntìmgặpĐại lý tự thiếu khanhDươngƯớc.DươngƯớc vốn là em củaViệtQuốccôngDươngTố,TốhiệnđanglàmThượngthưtảbộcxạ,uyquyềnhơncảvua,địavịcao,danhtiếnglớn.TừngàydẹpđượcnhàTrần,nhữngcungnữphitầnnổitiếngđếnmộtnửachuivàohậuphòngTố.Tốlạivốnhammêchuyệnthanhsắc,khôngthíchgặpgỡ,tròchuyện,ngườiquenthuộccũ,cóđiềugìcầuxinđềuquaDươngƯớc.DinhthựhọDươngngườitớiđôngnhưchợ.VũVănThuậtvốnlàquanngoàikinhthànhmớivề,chờđợirấtlâumớiđượcvào,dânghơnmộttrămlạngvàngramắt,uốnghếtmộtấmtràrồimớixincáolui.GiữaVũVănThuậtvớiDươngướcbìnhthườngvốnlàchỗquen

thuộcvonghìnhcũ,vìvậyƯớctìmđếnđáplễ,Vũđãchờsẵnởnơingụmời vào phòng khách ngồi. Ước nhìn bốn xung quanh tườngthấybàylaliệtnhữngđỉnh,nhữngchuông,cùngnhữngđồtếtựkhác

củathờinhàThương,nhàChu,thêmnữalànhữngđồchơi,củaquýmàusắcrựcrỡchóimắt.Ướckhônggiấuđượcvẻngạcnhiênthèmmuốn,Vũlêntiếng:- Tất cả đều là của TấnVương ban cho, huynh ông biết thưởng

thứcamhiểunhiều,xinchỉgiáothêmcho.Ướcđáp:-Tiểuđệchỉcónhữngbảovậtcủathờinay,loạinàyrấtít,thường

đượcthấyởbêndinhthựgiahuynhmàthôi.Củađạihuynhởđâysoracònhơnnhiều.Thấybêncạnhcóbàycảbàncờlàmbằngngọctrắng,Ướcmời:- Lâu lắm không cùng đại huynh giao thủ.ỞDươngChâu, đại

huynhthườngsotàicaothấpvớinhữngai?Vũđáp:-Thườngđệchỉvuivớimấytiểuthiếpđicùng.Ướcnói:-HoặclàmớimuaởDươngChâuchăng?Tiểuđệnghenóicongái

DươngChâunhiềutàinghệlắm!Vũđáp:-Bàncờsẵnđây,đệxinhầuhuynhôngmấyvánđã.Hãykhoan

nóichuyệnDươngChâuvội.VũlấymấycáiđỉnhnhàThươngngaytrênbànlàmgiảithưởng,

lạicốýthualuônliêntiếpmấyván,nhữngđồcổquýgiákiavìthếvềtayƯớcphầnlớn.Tiệcrượubàyra,trênbànđềulànhữngthứđựngtừđờitamđại,chengiữanhữngmâmvàng,chénngọclấplánh,Ướcnói:- Những thứ trên bàn tiệc này, nhất định phải từ Dương Châu

mangvề.Ởtrênphíabắcnàykhôngcónhữngloạitinhxảonhưthếnàyđược.Vũđáp:-Huynhôngnếuthíchdùng,xinsẽsaingườimanglại.Nóirồisaichọnramộtbànđầy,bỏvàohòm,cùngnhữngthứlúc

trước,bảothủhạmangtớidinhDươngƯớc.Ướchaibalầntừchối:-Cáinày thìquả làkhôngdámnhận.Thấycủa liềnnổiý tham,

đâudámhưởnglộcmàchẳngcócônglaogìcả.Vũđáp:-Huynh ông, đệ lâu nay làm tổng quản, cái chức quan võ này,

lương bổng không đủ sắm quà để biếu xén quan trên. Đến khichuyểnsanglàmthứsửThọChâu,thìcũngchỉđủđểuốngnướclã,làm saomà có gì để biếu huynh ông được?Những cái này là TấnVươngcóviệccầnđếnhuynhông,ủychođệchuyểnđếnmàthôi.Ướctừchối:-Nếulàcủađạihuynhbanchothìđãkhôngdámnhậnrồi,naylại

làcủaTấnVươngthìtiểuđệlạicàngkhôngdámnhận.Vũlấplửng:-Đâymớichỉlànhữngthứlặtvặtđãlấygìlàmlạ,đệcònđemđến

choanhemhuynhôngsựphúquýrấtlớn,rấtlâudàinữakia.Ướchỏi:- Như tiểu đệ đây, chưa thể nói đến phú quý, nhưng còn gia

huynh, thì cũng đã phú quý cực điểm rồi còn gì, cần gì phải pháingườiphảimangphúquýđếnnữa?Vũđáp:-Sựphúquýcủalệnhhuynh*,chỉcóthểnói làđươnglúcthịnh,

chứ không thể nói lâu dài được. Huynh ông cũng biết lòng hammuốn không cùng của Đông cung chứ? Huynh ông có biết Đôngcungghétlệnhhuynhtậnxươngkhông?MaikiaĐôngcungđắcchí,thì chỉ có bọn thân thuộc Vân Định Hùng, bọn trong cung nhưDươngLệnhTắclàvữngvàng,liệucóđếnlệnhhuynhkhông?Naythìhọcúiđầuthờanhemhuynhông,ngàysauaibiếtchínhhọ lạiphảnanhemhuynhông,cưỡilênđầulêncổanhemhuynhông?NaymaymắnTháitửthấtđức,TấnVươngvừađượctrongcungyêuvì,chúathượngcũngđãcóýthayđổingôikếvị,anhemhuynhônglẽnênủnghộ,màlậpítnhiềucôngtíchtrongviệcnày.TấnVươngsẽkhắc cốt ghi xươngnhữnghànhđộngđó, chính là tính lấy sựphú

quý lâudài,đổi lấycái thế trứngđểđầuđẳngmà lậpcái thếvữngvàngcủaTháiSơn.Huynhôngđịnhchọnđườngnào?*Lệnhhuynh:gọi tôn trọng,nịnhanhcủangườimìnhđangnói

chuyện.Ướcgậtđầuđáp:-Đạihuynhnóicó lý lắm,nhưngchuyệnphế lập làchuyện lớn,

đâudámdễdàngnghetheo,xinchothưthảđểvềcùngbànbạccẩnthậnvớigiahuynh.Cảhaiuốngsaysưasuốtngày,mãitớiđêmmớichiatay.Hôm sau,VũVănThuật nghe tin ởĐông cung cóCơUy, được

Tháitửrấttinyêu,vốnđilạirấtthânvớibạncủaVũlàĐoànĐạt.Vũbènsaiđemvànglụa,lấydanhnghĩaĐoànĐạthốilộCơUy,đểCơUybáochobiếttấtcảnhữngđộngtĩnhởtrongĐôngcung.LạitonhỏvớiĐoànĐạt:“Cóviệcgìcứ,nhưthế…nhưthế…màhànhsự!”.Lạihứasaunàygiàusangcùnghưởng,ĐoànĐạtnghetheo,hứavớiVũsẽgắngsức,chuđáo.Đến kỳ Tấn Vương phải trở về đất phong của mình ở Dương

Châu,theođúngmưusáchcủaVũVănThuật,TấnVươngvàochàohoànghậu,khóclócthảmthiếtđếnlăncảrađấtmàthưa:- Con vốn ngu dại, không biết kiêng kỵ điều gì, nay chịu ơn

thương yêu sâu nặng của hoàng hậu, xin sẽ được ngày ngày chongườivềthămhỏisứckhỏecủahoànghậu.NhưngchỉsợĐôngcunglạivuchocóýmưuđồđạisự,màcàngthêmgiậndữ,tìmcáchgiếthại.Lại thêmnhững lờidèmpha,ngàycàngđược chúa thượng tintheo, lòng con lo sợ vô cùng. Không biết rồi có được hầu hạ mãihoànghậukhông!Nóixonglạicấttiếngkhócnứcnở.Hoànghậubènanủi:-Hãyđợiđếnkhinàokhôngthểnhẫnnạiđượcnữa,tasẽcướicon

gái nhà Nguyên Thị cho con. Nếu con đối xử với A Văn như vợchồngthựcsự,chỉthươngyêumìnhAVăn,tasẽnhưlầnáogiápdàycheđỡchocon.Maikiatatròntrămtuổi,connhưmiếngthịt trongmiệngnó*, thì con cứ lạyhọNguyênnhàAVănmàxưng thần, sẽ

khôngaiđụngđượcđếncon.TấnVươngnghenhữnglờinày,lạidậpđầukhócrốnglên,hoàng

hậulạivỗvềmộthồi,khuyêncứantâmrađi,khôngcómậtchiếuthìdừngbaogiờvềkinh,đừngbaogiờkhiêukhíchĐôngcung.*chỉTháitửDũng.Đợi vài tháng, hoàng hậu sẽ có cách đối phó hiệu nghiệm. Tấn

Vươngnuốt nướcmắt từ giã.VũVănThuật nghe kể lại xong, liềnnói:-Thếlàcảbaviệcđềuxongxuôi.

ThoạttiêngiaongựangoàithànhLânlabêncửanépmìnhtrộmxemĐếngiờlôngcánhdàychenCấtbay,baytậnthanhthiênchíntầng.Mộtphếmộthưng,vốncósố trời.DươngƯớcđượcTấnVương

hốilộ,nênphảivìTấnVươngmàthươnglượngvớiDươngTố.Mỗilầnanhemgặpnhau,Ướcđềuravẻthiểunão,đếnnỗiTốphảihỏi:-Chúcóchuyệngìbuồnbựctronglòng?Ướcthưa:-HômtrướcemđixengựaquacửaĐôngcung.Đôngcungtảnvệ

TôHiếuTừđịnhgiữlạihạchtội*mớitrìnhquaTháitử,Tháitửgàn:“Thôichờgiếtquáchlãogiặcgiàmộtthể?”“Lãogiặcgià”khôngphảianhthìcònaivàođây.Emnghevừabựcvừalo.Giàbạctrắngđầunhưanhrồi,liệucóquađượcbướcnàynữa.*QuacửaĐôngcungphảixuốngngựa,xeđibộTốđáp:-Tháitửliệulàmgìđượcta?Ướcgiảnggiải:-Cáinàythìchẳngcógìkhó.Chúacôngđến lúcbỏchúngtavề

trời.Tháitửlênngôi,bấygiờcảhọnhàtalocònkịpkhông?Tốhỏi:

-Cứnhưýchú,thìgiờnênthếnào.HoặclàtừquanvềđểtránhmặtĐôngcung,haylàthaylòngđổidạvềthờphụngĐôngcung?Ướcđáp:-Trốnvềthìquảlàthấtthế.ThuậntheoĐôngcungchưachắcđã

cởibỏđượcoánthù.ChỉcócáchphếbỏTháitử,lậpmộtngườikhác,chẳngcònthùoánphảilo,màcòncócônglớn!Tốvỗtaynói:- Ta không ngờ chú lại tính được cả những nước ấy, thếmà ta

khôngnghĩtới.Ướcđáp:-Việcnàycầnphảinhanh,nếukéodài,Tháitửđốiphókịp,thìtai

họakhôngbiếtđếnlúcnào.Tốnói:-Tabiếtviệcnàycóhoànghậuđứngchủởbêntrongrồi!DươngTốvốnbiếtvuaTùyrấtsợhoànghậu,haynghelờiđànbà,

cho nên nhân lúc tiệc yến chuyện trò, Tố thường ca ngợi nét hiếuthuậncủaTấnVương,vớihoànghậu,đànbàhaydễlộrõýkhenchêhơn,Tốlạitheođómàphụhọa.HoànghậubiếtrõTốlàngườiđangđượctínnhiệmtrongtriều,nêncũngmuốnlôikéoTốđồngtìnhvớicôngviệccủamình,bènngầmđemvàngbạcthưởngcho.BanđầuTốchỉmonghoànghậunhậnTố vào cánh củamình, nay lại thấy cầnmìnhgiúptrợ,thìbiếtngayviệccóthểthành,nêncàngthêmlờiđơmđặt,trướcmặtvuaTùylạilôikéothêmbọnhoạnquan,cungnữcứnhânlúcthuậntiệnmàbuônglờidèmpha,tánthưởng.Đúnglàgóptừngnắmđất thì thànhnúi,bangườihợplại thành

sức hổ. Thángmười, năm thứ haimươi đời KhaiHoàng, vua TùyngựởđiệnVũĐức,tuyênchiếuphếTháitửDũnglàmdânthường,con trưởng củaDũng làDũngVươngDươngNghiêmdâng lời xinchochođượcsungvàođộitúcvệ,vuaTùycóýthươngxót,nhưngbịDươngTốgạtđi.CóNgũNguyêncôngNguyênMânthẳngthắncangián,rồiDươngHiếuChínhchứcVănlâmlangdângthưcanngăn,nhưng vua Tùy chỉ nghe theo Dương Tố, mà gia hình, trách phạt

nhữngkẻcanngăn.DươngTốcàngthầmkiêungạovìđãxâyđượcchomình sựphúquý lâudài.Thángmườimột, cũngnămấy, bọnDương Tố xui vua Tùy lập Tấn Vương làm Thái tử, cho Vũ VănThuậtlàmHữuvệtánĐôngcung.TấnVươngtiếpthánhthỉ,liềnlàmbiểu tạ ơn, chọn ngày tốt cùng Tiêu Phi về triều kiến, vào ở ngaytrongcấmuyển,hầuhạvuavàhoànghậu,mườiphầnhiếukính,vuaTùythấythế,tronglòngcũngrấthânhoan.

***Lạinói,hoànghậuĐộcCô,trờiđãphúchotínhghenngaytừngày

còn thiếunữ.Trongcung tuykhôngkểhếtcung tần tàinữ,nhưcảvườnhoa, như cảnúi gấm,vuaTùy chỉđượcphépngắmnhìnmàkhôngđượcyêu thươngđi lạivớimộtngườinào.HômấyĐộcCôchẳngmaynhiễmbệnhnhẹ,ởlìtrongcungnghỉngơi.VuaTùynhânbuổi không bị ai quấy phiền, vớimấy nội thị đi hầu, lẻn thăm cáccung,cácviện,đếnlầuChiThước,loanhquanhmộthồi,lạitrèolênđiệnLâmPhươngđứngkhálâu.Thấynàolàtàinhân,thếphụ,tiệpdư,phitần,thànhhàngthànhlũkéonhauqualại,tuygấmphủđầyngười,lụakhoáckínthân,ngọcánhvàngsoi,nhưngsắcđẹpthìquảchẳngthểvuaban.Hoađàovốnghétsắcđỏ,hoalýghensắctrắng,nênvuaTùyngắmnhìnmãimàvẫnchẳngthấymộtngườinàovừaý.Theogótnộithị,vuaTùyđếncungNhânThọ,âucũnglàdoduyêntrời bày đặt khéo.Một cung nữ, tuổi còn ít, đang cuốn rèm châu,trôngthấyvuasợhãibuôngrèmxuống,khuônmặtthấpthoángsaumànhliễurủ,đứngtầnngần,ngắmnhìnxuống,đưavàobìnhphonggấm.VuaTùynhìnkỹ,chỉthấyngườiđẹpmặthoa,nétnguyệt,trămxinhngànđẹp,quảlà:

GióđónxuânvềhoanởrộNgạonghễngọclànhlộvẻxinhHồthumặtsónglunglinhDángnhưThầnNữ,giậtmìnhĐôngQuânMắtaisaohiệnquênngàyrạng

Thùyliễuvươngsươngsánglạtmờ

ĐanthanhnétvẻcònchờĐổingôihoànghậu,chẳngngờ,vẫnthua!VuaTùyhỏi:.-Ngườitiếncungkhinào.Saokhôngthấybaogiờrahầuhạ.CungnữnghevuaTùyhỏivộiquỳthưa:-Tiệnthiếp làcháucủaUấtTrìQuýnh, tựnguyệnxinvàocung,

ơnhoànghậuxếpchoởđây,khôngdámtựtiệnravào,nênchưabaogiờcódịpđượchầubệhạ.VuaTùycười:-Ngườihãyđứnglên.Hômnayhoànghậukhôngcóởđây,tựtiện

ravàocungcũngchẳngsợgì.Đang chuyện trò thìnội thịmờivề cungđểngựbữa chiều.Vua

Tùyđáp:-Ănởđâycũngđược!Khônglâu,yếnbàyra,vuaTùygọiUấtTrìThịcùngđứnghầuăn

uống.UấtTrìThịtửulượngvốnkém,vìvuaTùymườiphầnxứngýnên phải cố uống mấy chén. Đêm hôm ấy, vua Tùy ngủ lại cungNhânThọ.Sánghômsau,vuaTùyđậysớmcoitriều,vôcùnghoanhỉ:-Đêmnay trẫmmớiđượcbiết cáivui thúcủaviệc làm thiên tử.

Nhưngchỉsợhoànghậumàbiếtđượcthìxửtrírasaođây?**

LạinóiĐộcCôtuyốm,nhưngcóbaogiờlạiquênnhữngviệcấy,khônglúcnàokhôngsaibọntaychântâmphúctheodõi,nênđãcókẻtâuhếtmọichuyện.ĐộcCônghexong,máughentràotậncổ,lậptức trởdậy, chẳng thấy ốmđaunữa, đem theo khoảngmười cungnhân,vẻmặtđềudữ tợnkéođếncungNhânThọ.LúcnàyUấtTrìThị cũng vừa mới rửa mặt chải đầu xong, đang vén tay áo xemnhữngvếtphonghoàng*đãsạchchưa,bỗngthấyĐộcCôcùngbọncungnhânrầmrậpnhưongậpvào,UấtTrìThịmặtxámnhưbùn,taychânhoảngloạnnhưconhươumớisinh,vộiquỳxuốngđất.

*Theo “TừHải”, thời TùyĐường, trong cung thường dùng sápongtrộnvớiphấncủabướm,gọi là“Điệpphầnphonghoàng” làmmỹphẩmbôingoàida.ĐộcCôvềtớicung,cũngchẳngthèmgiấugiếmgì,chogọingay

mấymụgiàchuyênlàmnhữngviệcbắtbớtrakhảotrongcungđến,bọnnày chẳngkểgì lưngong,vóc liễu,mắtphượngmặtkhácnàomộtđámmâyđenxàxuống,dằnUấtTrìThịra,lôingượclôixuôi,áogấm,giảilụatảtơi.ĐộcCôvừachỉtayxỉaxói,vừađaynghiến:-Contiệntỳyêuquáikia!Màycónhữnggìtốtđẹp,mỹmiều,mà

dámdùngbùamathuốcquỷđểmêhoặcnhàvua,làmloạncảphéptắctrongcungcủata!UấtTrìThịrunrẩythưa:-Kẻhầuhạnàyvốnbậcthấphèn,đâudámkhôngbiếtđếnpháp

độcủahoànghậu,màdámmongtớisựđoáihoàicủachúathượng.Chỉvìsốđángchết,chiềutốihômquabỗngchúathượnggiánglâm,lưulạingựbuổichiều,saukhisay,mớiởlạitrongcung.Tiện tỳ này đã nhiều lần từ tạ, nhưng chúa thượng nhất định

không nghe, tiện tỳ không biết làm thế nào, chỉ đành vâng theo.Chuyệnnàyhoàntoànlàởchủýcủachúathượng,tiệntỳkhôngdámcandựgìxinhoànghậuthươngmàthachotộichết.ĐộcCôđaynghiến:-Màylàgiốngyêuma.Đêmquasướngnhưthế,màyđãravẻáiố

mỹmiều,để lừagạt rủrêđượccảnhàvua,khôngbiếtđến liêmsỉ.Nay lại cònkhéođặtbày lờinọ lẽkia,đểhòngphủi chosạchphảikhông?Rồihétbọntaychân:-Đánhmạnhvàochota!UấtTrìThịcúilạy-Xinhoànghậuthamạng!ĐộcCôrủa:- Chúa thượng yêu thương mày đến thế. Mày đi mà xin chúa

thượngthamạng.Saođêmhômquakhôngđemmạngmàtha,nayphảixinta.Loạiyêumanhưmày,tachỉmớisơhởmộtlúc,màmàyđãlừacướpvàotay.Hômnaynhấtđịnhtađánhchokỳchết,cũngcònânhậnlàquámuộn,cònchưahảcơntứcgiậntrongngườita.Saolạicóthểđểsốngcáigốccủaviệcphảnloạn,đểrồi“nuôiongtayáo”mãichođược.Chúngbaymaukếtquảtínhmạngnóchota.ThậtđángthươngchoUấtTrìThị,mảnhmai,xinhđẹplàthế,sao

chịunổigiódậpmưavùi,chảcầnđếnkiếmdài,daosắcthìcũngđãhươngtan,ngọcnát.Thậtđúnglà:

DuyênmaynhữngtưởngthángnămdàiSángnởnàohaychiềuđãphaiMộtđêmânái,thôirồihết

Theonướchoatrôitậndạdài.***

Lạinói,vuaTùytanbuổitriều,tronglòngvẫnmangđầyhoanlạc,tưởnglạicuộcvuitốiqua,mớiquayvềcungNhânThọđểcùngânáivớiUấtTrìThị.Vàotớicung,VuaTùythấyĐộcCôhoànghậusátkhíđằngđằngđứng lên, cònUấtTrìThị thìđãhoa tàn trăng lặn,nằmsóngsượttrênmặtđất,máumeđầmđìa,quầnáotảtơi,ngườiđầythương tích mới biết chuyện. Vua Tùy hoảng hồn vừa giận dữ,nhưngkhôngnóiđượcmộtlời,đinhanhrangoài.Vừamaygặpmộttiểu hoàngmôn* dắt ngựa đi qua, vua Tùy liền lên ngựa, theo lốiVĩnhCảng rakhỏi triềunộimà lòng chán chườngphẫnnộ,nhữngmuốnvứtquáchcảthiênhạ,tìmvàohangsâu,rừngrậmchoxong.MaygặpCaoQuýnhcũngvừatanchầuvề,Quýnhcốsốngcốchết

khuyêngiải,hỏirõnguyêndo.VuaTùyđànhquayngựatrởvềđạidiện,chogọiquầnthần,đemchuyệnĐộcCôđánhchếtUấtTrìThịkểlại,đòithảochiếuphếbỏmụgià.CaoQuýnhtâu.*Tiểu hoàng môn: Chức quan trong cung vua, thường là hoạn

quan,loviệcxengựachovua.-Chuyệnnàythìbệhạlầmrồi.Bệhạlantâmkhổtứvàohanghổ,

xuống vực rồng, tốn kém không biết bao quân tướng, khí cụ,mới

nhấtthốngđượcthiênhạ.Lúcnàychínhlàlúcnghĩđếnviệctrịnước,truyềnlạichoconcháu,saolạichỉvìmộtngườiđànbàmàvứtbỏcảchínchâu?VuaTùyvẫn chưanguôiuất giận,CaoQuýnhphải khuyêngiải

bao lần,mới rờiđiệnvềcung.ĐộcCô thìphầnđangốm,phần tứcgiận, phần lo nghĩ, kinh sợ đủ điều, nên bệnh ngày càng nặng, cứnhắmmắt lại là thấyUấtTrìThịhiện ra chửimắng,khóc thanđòimạng, nên biến sang chứng kinh giản, ngày một trầm trọng, mấythángsauthìquađời,tránhđượcchiếuphếtruấtngôihoànghậu,lạivẫnđượclàmtangmatheonhưlễthường.ĐờisaucóngườilàmthơtảtâmđịacủaĐộcCônhưsau:

ConmẹcũngrachuyệnbánmuaYêughétthaylòng,đổiquáchvuaĐừngcãichếtrồi,yêughéthếtNhìnxemtrămhọnắngrồimưa.TừngàyĐộcCôchết,nộicungvắnglặng.VuaTùybantruyềnchỉ

chotuyểnchọntrongcungtần,phitử,tàinhânnhữngkẻđẹpnhấtđểhầuhạ.Chỉbanra,cungnữaicũnghyvọngdịpmayđượchưởngâncủathánhthượng,nhưngbanghìnxuânsắc,màchỉriêngmaymộthaingười.Tuyểnkhắpsáucungchỉđượchaingười:mộtlàTrầnThị,hailàSáiThị.TrầnThịvốnlàconTrầnTuyênĐế,sinhratínhtìnhđãrất ôn hòa, nhã nhặn, phong tư yểu điệu, thật là nhạn sa cá lặn,nguyệtthẹnhoanhường.SáiThịvốnquêởĐanDương,cũngchẳngkémvẻkiềumịphonglưu.VuaTùyđượchainàng,cólầnnói.-Tagiàrồi.Lòngchẳngthíchgìnữa,nayđượchaikhanh,cũngđủ

vuicảnhtrờichiều.Vua Tùy phong Trần Thị làm Tuyên Hoa phu nhân, Sái Thị là

DungHoaphunhân.Cảhaiđềudàyơnmưamóc,nhưngTuyênHoaphunhânđược chiều chuộnghơnnhiều. TừđóvuaTùyngàynàocũngvuichơiyếntiệc,sovớinhữngngàysánhcùngĐộcCôthìthoảimái,sungsướnghơnnhiều.NhưngvuaTùy làmộtvịhoàngđếmởđầucơnghiệpnhàTùy,

vẫncòngiữđượcítnhiềuđạolý,tuycóhoanlạcyếnẩmtrongcung,nhưngvẫnchú tâmđếncôngviệc triềuđình,những tờchương tấucủatrămquanđềuxemkỳhết,mãi tới tậnkhuyamớiđinằm.Mộtđêm,đangngồidướiđèn,đọccáctấuchương,thấyngườimệtmỏi,mớinằmdựavàoghế,nộithịkhôngdámkinhđộng,lặnglẽtúctrựcbênbìnhphong.Vua Tùy trong lúc mơ màng nửa tỉnh nửa mê, thấy một mình

đứngtrênkinhthành,bốnphíabaola,nhìnrõlànúisônggấmvóctrảiphíadưới,lòngvôcùngkhoankhoái.Bỗngthấytrênthànhhiệnrabacâygỗlớn,cànhchichítnhữngquả,đangngắmnhìn,lạinghebên tai tiếng nước reo, cúi nhìn xuống thì kinh thành nước ngậpmênhmông,sóngtràocuồncuộn,caongangmặtthành.VuaTùyvôcùngsợhãi,vộibỏchạy,quayđầunhìnlại,nướcdângngậptrời.VuaTùyvôcùnghoangmangthétmộttiếnglớn,liềntỉnhmộng.Tảhữuvộivàngdângtràthang.VuaTùyuốngliềnmấychénmớitrấntĩnh,nhớ lại rất rõ ràng từng chi tiết củagiấcmộng, cho làđiềmkhônglành.Nêntừđó,vuaTùylệnhchocoisócviệcđêđiềurấtcẩnthận,khai

sông,mởcốngluônđượccoitrọng,nhữngmongtrôngnomnhưthếsẽkhôngthểnàoxảythủytainữa.Lạinghĩkẻgâynênthủytaichokinhthànhcólẽtêntuổicóítnhiềudínhvớisựnướcnôi,lụtlội,cầnphảixemxét,theodõitỉmỉrồitrừdiệtkỳhết,đểkhôngthểnàoxảyrachuyệngiànhngôi,mấtnước.

CảnhmộngíchgìcóvớikhôngXemracũngvốnchuyệncùngthôngThiênhạmênhmôngđềuhọanướcRồirađạinghiệpchảyvềđông.VuaTùyvốntínhhaynghihoặc,tinchuyệntướngsố,điềmtriệu,

giờthêmgiấcmộngnày,lòngcànglonghĩgấpbội.Cuốicùngmộngtriệuthựchưrasao,xinxemhồisauphângiải.

L

HỒITHỨBA

ộhùngtâm,LýTĩnhtếTâyNhạc,Bịasấmngữ,TrươngHànhhạiLýUyên.Từrằng:

AnhhùngchíkhíTìmthẳngthầntiêncầucáttriệumưagióđầytrờiChẳngnênrồngthậtcũngloàirồng

PhaosấmgâyoanMonghạiĐườngCôngcùngLýtộcTìmsoigốcLýCườicâykhôsaochẳngđâmchòi,lanhoa.(Theođiệu“GiảmtựMộcLanHoa”)Từ trước tới nay, việc lànhdữhọaphúc củamột nhàmột nước

quanhệởmệnhtrời,nhưngphầnkhôngnhỏcũngbởingười,đãcóđịnhsố,thìphảicóđiềmtriệu,nếubiếtlosợmàtutỉnhthìvẫncóthểchuyểnhọathànhphúc.Chonênnóirằngmầmxấudongườisinh,nhưngngườicũngcóthểgiảm,nếulòngngườivẫnômgiữsựđốkỵ,cốnuôigốcloạn,thíchsựgiếtchóc,khiếnkẻgianthừacơ,nghĩmưuhạingười,thìmốilovẫnđó,cáigốccủataihọavẫncòn.Giờ nói chuyện vua Tùy,mộng thấy nước lụt ngập kinh thành,

tronglòngthầmnghikẻgâynênnỗihọalàkẻmàtênhọcómang“bộthủy”,làhọchỉvềsựnướcnôi.Trongtriềulúcnày,cómộtlãothầnlàThànhQuốcCôngLýHồn,nguyên làhuân lão củanhàTrần cũnhàTrầnđổvềhàngnhàTùy,vẫnđượcgiữtướcThànhQuốcCôngnhưxưa.VuaTùybỗngnghĩ:“Chữ“hồn”làgồmchữ“quân”cạnh“bộthủy”, tướcphonglại làThànhQuốcCông,“thành” lạicũng làkinhthành.Vảlại“quân”làchỉviệcbinh,khôngphảingườinàygâyhọathìcònainữa.Nhưngtuổiđãgià,khôngcònđủsứcnắmbinh

quyền,chẳngthểlàmnênchuyệngì,trừphiđiềmứngvàoconcháucủaymàthôi”.Liềnhỏitảhữu:-LýHồncómấyngườicon,têntuổirasao?Tảhữutâu:- Tâu bệ hạ, con trưởng LýHồn đã chết, chỉ còn con út, tên là

HồngNhi.Vua Tùy nghe tên Hồng Nhi lại càng nghi hoặc, nghĩ: “Trong

mộngtathấykinhthànhcócây,câylà“mộc”,câycóquả.Quảlàconcủacây,quảlà“tử”,“mộc”với“tử”,ghépthànhchữ“lý”.NaynhàhọLýlạicótênlàHồng,đúngnhưchữ“hồng”làlụtlớn,hệttrongmộngcủata.Đứatrẻnàymaisaukhônglợichonướcnhà,nhấtthiếtphảitrừ.”Vuasaingaynộithịđemthủsắcđếntậnnhàhọlý,banlệnhgiết

HồngNhi.LýHồnvìquânmệnhbứcbách,không thểkhông theo.ĐángthươngchoHồngNhi,vôcớmàthiệtmạng,cảnhàgàokhóc.Đờisaucóngườilàmthơthan:

VănVươngtrêncaođàiNằmmơđượctướngtàiVuaSởVuSơnmộngDươngĐàisánhcùngaiBuồnthayTùyCaoTổÁcmộngsinhthủytai

GiếtngườimongyênvịNhàTùyđổnaymai.VuaTùynghingờgiếttrẻnhỏnhàhọLý,việcnàytruyềnđi,làm

kinhđộngcảchínchâu.CómộtngườihọLý,tênTĩnh,hiệuDượcSư,quêởTamNguyên,túctríđamưu,tinhthôngbinhpháp,quenviệclênngựabắncung,đángbậcvănvõtoàntài,chamẹmấttừlúcnhỏ,đượcnuôinấngbênhọngoại.HànCầmHổchínhlàcậuruộtcủaLýTĩnh.CầmHổbànbinhphápvớiLýTĩnh,thấytàinăngsớmphátcủacháu,thườngcangợi:

-ĐángnóichuyệnbinhphápvớiTônVũ,NgôKhởi,khôngngườinàythìcònainữa!Dùchưalàmlễgiaquan*,nhưngđãcótrílớn,thấynhàTùydùng

hìnhpháptànbạo,cholàthờivậncủanhàTùychẳngcònđượcbaolâu,lạinghevuaTùyđoánmộngnêngiếtngười,LýTĩnhcườithầmnghĩ: “Bậc vua chúa không thể nào chết, nên dù có giết thế cũngchẳngíchgì”.Lạinghĩ:“Cứnhưtrongmộngthấycâysinhquả, thìđúnglàchữLýrồi,nướclụtngậptrời,làđiềmthiênhạloạnlạclớn.Mai này người có được chín châuphải là người họLý”. TừđóLýTĩnhkhôngkhỏinghĩtớimình.Lầnấy,bỗng cóviệcđiHoaChâu,LýTĩnhphảiquađườngnúi

HoaSơn,nghenóithầnnúinàylàTâyNhạcđạivươngrấtlinhứng,LýTĩnhbènsắmđủđènhương,tìmđếnmiếubáiyết,lạithầmkhấnmộtbàisớsauđây:

LýTĩnháovải,chẳnglườngcuồngvọngSớdângtrướcđiện,TâyNhạcđạivương.Tĩnhnghe.Trêntrongdướiđục,rõchiatrờiđấtlưỡngnghi

Ngàytrắngđêmđen,vốnphânthầndânnhấtđạo.

Lạinghe:Thôngminhchínhtrực,ngườivốnriêngtheoThànhtrícảmthần,trờichoyênvị.

Cúitrông:Đạivươngngôicaođứccả,uytrấnhiênngang

Phépthiêngngựtrịbáchthần,danhhùngtúnhạc.Vậynên:Lậptượngxâyđền,nghiêmgiữmộtphương

Sángđứcnổidanh,bốnmùatếtự.Tuônmưanổigió,trêndướinguyệntheoChuyểndữthànhhiền,cửamuônkẻđến.

Tĩnhnay:Tiếnkhôngđấtdụng,thoáichẳngcứudânThởthannàokháccáhènaocạn*Giaquan:Lễđộimũchođànông,từ20tuổitrởlên.

ĐứngngồiyhệtchimmấtrừngthưaVũtrụngữanghiêng,mịtmùxãtắcLòngnhữngrầurầu,chíluônáynáyGianhùngđuanổi,quậnhuyệnnáttanNhữngmongthấynghĩadấnthânLạiđượcmâychùisấmquétChémkìnhnghêchoyênbốnbiểnCuốnlamchướngđểsạchchínchâuCứuvạndânsốnglạiVớtmuônvậtnổichìmCũngchỉlàứngthiênthuậnthờimàhànhđộngNhữngmongchotrênngóngdướinhìnmàyêntâmBaophenlămcầmkiếmvunggươmÝcònchờmâylànhrồnghiệnDânglòngtrungnghĩa,nghiêngthâncứuthếMongthầnchứnggiám,dãidạcantrường.Tĩnhmong:

MáchdùmtiếnthoáithờicơChỉhộphếhưngnguồngốcChọnthờiđuađứcGiốngtrốngkhuachiêngNếunhưbađàikhôngứngLẽnàothầnphápcònthiêng.Tĩnhnày:Trảmđạivươngchiđầu,tìmlẽphếhưng

Thiêuđạivươngchiđiện,truyđườngtiếnthoáiCũnglàchưamuộnXinthầnchứngcho.Khấnxong,lạilẩmnhẩmthửgieomộtquẻ:“TalàLýTĩnh,nếucó

phậnlàmthiêntử,thìxinĐạiVươngchomộtquẻ”.Lạlùngthay,cảhaiđồngtiềnđềudựngđứngtrênnềnđiện.LýTĩnhhoangmanglạinhặtgieo lầnnữa,vẫnnhư trước.ThấyvậyLýTĩnhnổigiậnđùngđùngưỡnngực,đậpbànquátlớn:-LýTĩnhnàynếukhôngcóđạiphúcthìsinhrathânnàylàmgì.

Cònthầnthôngtuệ,đãhỏilàđáp,saođãhailầngieoquẻ,âmdươngchẳngphânbiệt.Naytalạigieolầnthứbanữa,nếukhônghiểnứngrõràng,tasẽchémđầu,đốtmiếu!Nóixong lạigieoquẻ.Cảhaiđồng tiềnxoay títmột lúcrồinằm

yên, nhìn ra thì được quẻ dương. Lý Tĩnh thầm nghĩ: “Dương làtượngtrưngchovua,cũnglàđiềmlànhvậy”.LýTĩnhthudọnxongxuôi,váidàirồirakhỏiđiện.Lúcnàynhữngngườicómặt,thấyLýnóilảmnhảm,toànnhữnglờinửađiênnửatỉnh,chêLýkhinhnhờnthầnthánh,cũngcókẻchoLýlàphườngđiêndại.Cũnglà“yếntướcsaohayhồnghộcchí”,màthôi.

***Lại nói LýTĩnhđêmhômđóở phương trượngmộng thấy thần

nhânđộimũ,cầmgiản,áođen,đainhỏđưachoLýmộttờgiấyvàng,nói:-TalàphánquanTâyNhạc,vângmệnhĐạiVương,đưangàitờ

giấynày,sựnghiệpcảđờingài,đềughirõtrongđó.LýTĩnhcầmlấy,mởraxem,chỉthấytrêngiấyviết:

Namquốchãydừnglưulạc

TâyphươngsẽgặpchuyệnkỳVớingườitơhồngchânbuộcViệtphủcưỡiphượngnhấtthờiĐườngđờiđitìmkimmã

NênnhànhờởdươngcungCờmộtcuộcbiếtchânlongLấytrờiNghiêunângmặtnhật.LýTĩnhxemmấylần,cốnhớkỹ.Phánquannóitiếp:-Mọiviệcđềucósốmệnh,khôngthểcuồngvọng,cũngkhôngthể

vội vãmà phải đợi thời cơ đếnmới có thể làm, chọn chủmà thờ,đừnglorồisẽkhôngphúquý.Nóixongkhôngthấyđâunữa,Lýchợttỉnh,mọichuyệnnhớnhư

in,thầmnghĩ:“Xemratakhôngcósốthiêntử,chỉlàmđượckẻgiúpđỡmộtvịchânchúanàođóthôi.Nhữnglờithầnphán,phảichờứngnghiệmdần”.Từđó,Lýcũngnguôidầnýmuốnđồvươngđoạtbá,màchỉyênphậnđợithời,Chínhlà:

GiờthờihãytạmnhúnnhườngCònbằngthỏachí,ailườngmaisau.Mộthôm,LýTĩnhđithămbạnởvùngVịNam,nghỉlạiquántrọ

bênđường,nhànrỗi,cưỡingựarangoàirừngđisănchokhuâykhỏa.Lúcnàylàcuốixuânđầuhạ,nhànôngđangbậnrộnngoàiđồng,lạithêm lâu nay hạn nặng, ruộng nương khô cứng, nên lại càng khónhọc.Lýlangthangmãicũngđãmệt,mớixuốngngựaxinmộtbácnôngphunướcuống.BáctathấyLýcóvẻbậcquannha,khôngdámcoithường,gọivợvềnhàphamộtấmtràmangđếnmờiLý.Lýuốngxong,cảmtạrồi lại lênngựađi,bỗngthấymộtcon thỏ

chạymensườnnúi.Lýgiụcngựađuổitheothỏhếtrẽphảilạingoắttrái,cứlúcẩnlúchiệnphíatrước,Lýkhôngtàinàođuổikịpmớibắnmộtmũitên,thỏmangcảtênmàchạy,Lýlạicàngcố,chẳngbiếtđãtheohếtbaođườngđất,thìkhôngthấythỏđâunữa,quayngựatrởvềthìchẳngcònnhớđường,đànhmặc“ngựatheođườngcũ”màvề.Trờiđãgầntối,Lýbuồnphiềnnghĩ:“Trời tối,đườngnhiềungã,

biếttìmchỗnàongảlưngđêmnay”?.Đưamắtnhìnquanh,thấyphíarừngxatrướcmắtđiệncácnguynga,Lýnghĩ:“Đườngkiacónhàrồi,hãytìmđếnngủnhờđêmnay”.Nghĩrồigiụcngựanhằmphíatrướcmàđi.

Tớinơi,nhìnrathìlàmộtbiệtthựlớn,lúcnàytrờiđãtối,cửalớnđóngchặt,Lýxuốngngựagõmạnhvàocửa,mộtngườiđầytớgiàrahỏi.Lýđáp:-Tabị lạc trongrừng, trời tối chẳng tìmra lối,xinngủnhờmột

đêmnay.Ngườiđầytớgiàđáp:-Cáccậuchủđivắng,hiệnchỉcònLãophunhânởnhà.Đợigià

vàothưalại,nếuphunhânbằnglòngsẽxinmờivào.Lýđemngựabuộcvàogốccây,đứngdựavàocửachờ.Khônglâu

cótiếngởbêntronggọi:-Lãophunhânmờikháchvào.Lý xốc áo bước vào, bên trong thấy đèn đuốc sáng trưng, tòa

ngangdãydọc,nhìnkhôngkhắp.Chỉthấy:

Cộtsơncửachạm,rèmrũmàncheTrongnhàlaliệt,quángmắtcủalạvậtkỳTrênbànlấplánhbầyđầyđồchơithứcngắmNànghầugótđỏhànghàngthềmdướiđứnghầuÁoxanháotía,rựcrỡtrướchiênChủnhànghiêmtrang,bướcbướcđiệntrênrađónRõràngnguyngavươngphủNgỡngànghổmặtkháchtrần.Phunhân trông khoảng ngoài ngũ tuần,mặc áo tím, quần xanh

lục,cửchỉkhoanthai,đầyvẻvươnggiả,ngồingaytrênsậplớngiữađiện,xungquanhhầugáixúmxítđứnghầu,kẻdângkhăn,đứakínhcẩn bưng lò hương, có người lại chấp ngọc như ý, cô thì cắp phấttrần.LýTĩnhbướclênthềmcúilạy,Phunhânkhẽđáplễrồihỏi:-Xinquýkháchchotườngquýtính,vìsaolạilạcbướctớiđây?LýTĩnhđáphọtên,kểchuyệnđisăn,bắnthỏlạcđường,xinnghỉ

quađêm,rồihỏithêm:

-Ơn phu nhân cho biết, biệt thự tráng lệ này là thuộc dòng họnào?Phunhânđáp:-ĐâyvốnlàbiệtthựcủahọLong.Taởđâyvớicontrai,đêmnay

các cháu lại không có mặt ở nhà, đáng ra không tiện giữ khách,nhưngngàilạcđườngtìmtới,nếutừchối,đêmhômbiếtđiđâu,vậynêntạmlưuquýkhách,xinchớlấylàmđườngđột.Bènsaihầugái,bày tiệc rượuđãikhách.LýTĩnhvừađứngdậy

cảmtạđãthấytiệcrượubàyra,chénbátlaliệt,đềulànhữngthứrấtlạmắt.Phunhânkhẽkhàngvòng taymờikháchvào tiệc, tựmìnhngồiởmộtbên,saihầugáirótrượudângkhách.LýTĩnhthấyphunhânnghiêmtrang,lịchsự,hầugáicungkính,sợthấtlễnênkhôngdámuốngnhiều,mớichỉvàichénđãđứngdậycáotừ.Phunhânlêntiếng:- Ngựa quý của ngài, đã đem vào chuồng sai cho ăn uống cẩn

thận.Phíahữuđiệntrướcđãbảodọnsẵngiườngmàn,xinmờingàiđinghỉ.Đêmkhuya,nếucáccháucóvề,ngườingựahuyênnáo,xinquýkháchđừnggiậtmình,nghingại.Nóixong,phunhânquayvàonhàtrong.HầugáidẫnLýTĩnhra

điện trướcđinằm, từgiườngmàncho tớichăngốiđềucựckỳhoamỹ,Lýthầmnghĩ:“HọLongthuộcdòngdõinàomàphonglưuđếnthếnày,lạiđãikháchrấtchuđáo”.Lạinghĩ:“Contraiphunhânmàvềnghenói trongnhàcókhách, cókhi cũngmuốngặp, ta làmsaongủđược.”Lýbènđóngcửavẫnđểnếncháy,ngồiđợi sáng.Nhìnlêngiásáttườngthấychấtđầycácloạisáchlớnnhỏ,dàymỏngbènlấyramấyquyểnxemchođỡbuồnthìthấytoànnhữngchuyệndịkỳvềhàbá,longvương,cùngcácloàithủytộc,Lýchưatừngđượcđọcbaogiờ.LýTĩnh giở sách xemmột hồi, khoảng sau canhhai, bỗngnghe

ngoàicửalớncótiếngdõngdạc:-Cóthiênphùđếnralệnhđilàmmưa.Rồilạithấycảnhnhộnnhịpbêntrong,vớilệnhtruyền:

-Mờilãophunhânranghênhtiếpthiênphù.LýTĩnhngạcnhiênnghĩ:“Làmsaothiênphùsailàmmưalạiđến

nhànày,không thểnàongờ rằngnơinày lạikhôngphải cõingườiđược!”Lòngđangnghihoặc,hầugáigõcửa,trìnhvớiLýrằngphunhâncóchuyệnmuốnthưa,mờikháchragặp.Lývộivàngracửalênđiện.Phunhântừtốngiảnggiải:-Ngàidừngngạcnhiên,nơiđâythựclàthuộclongcung,tachính

làLongMẫu,haicontraiđềucótêntrongsổthiêntào,cónhiệmvụphảilàmmưa.Vừacóthiênphùbanlệnh:từđâykéosangphíatây,từtâykéoxuốngphíanam,trongvòngnămtrămdặm,hạncanhbađêm nay phải làmmưa, cho đến tậnmờ sángmới thôi. Thời gianđịnhrấtrõ,khôngđượcsai lệnh.Khốnnỗicảhaicháulớnnhỏđềuđưachịvềnhàchồngrấtxa,cháuthứhailạiởvớicondâuởtậnhồĐồngĐình,cógọicũngkhôngkịp,lãolạiphậnđànbà,bọnđầytớthìkhôngđượclàmviệcnày.Ngàivốnlàbậcquýnhân,maylạicóởđâyvàođúng lúcnày,xinnhờngài tạmthaychocáccháumộtchuyến,côngviệcxongxuôi,thếnàocũngxincólễtạgọilà,vạnlầnxinđừngtừchối.LýTĩnhvốn làngười can trường,nghenhững lời củaphunhân

cũngkhônghềngạcnhiên,sợhãigì,chỉnói:-Tiểunhânvốnngườiphàm,xáctục,làmsaolạicóthểthayLong

thầnlàmmưachođược?Phunhântiếp:-Ngàinếubằnglòngnhậnlàmcho,thìsẽtựcócáchlàmmưa.LýTĩnhthưa:-Nếuquảnhưvậy, thì chẳngcóđiềugìkhókhănmà lạikhông

làmthayđượccáctônhuynhđược.Phunhânmừnglắm,saibưngđếnmộtchénrượu.Phunhânđón

lấyrồiđưamờiLýTĩnh:-Xinmờingàiuốngchénrượunày,nócóthểchấnđượcsấmsét

giómây,giữđượctinhthầnlẫmliệt.

LýTĩnh đỡ chén rượu cầm tay, đã nghe hương vị khác thường,bèndốcngaymộthơiuốngcạn,bỗngthấytrongngườisảngkhoái,tỉnhtáolạlùng.Phunhânnóitiếp:-Ngoàicửađãsắpsẵnlongmã,xinngàilênngựa,longmãsẽđưa

ngàilênmây,việcnàycũngchẳngcógìđángngại.Bênyêncóbuộcsẵnmộtchiếcbìnhbằnglưuly,bìnhchứađầynướctrong,loạinướcnàygọi là “thủymẫu”, cổbình cógài sẵnmột chiếc thìanhỏbằngvàng.Lúcnàongàithấylongmãnhảyvọtcaohẳn,thìngàirótmộtgiọt nước vào thìa, đổ vào bờm ngựa, không được rót nhiều hơn,cũngkhôngíthơn.Đóchínhlàcáchlàmmưa,xinngàinhớkỹ,đừnglầmlỡ.Làmmưaxong, longmãsẽ tựquayvề,khôngcógìphải lolắng.LýTĩnhnhấtnhấtvângnghe,lậptứcracửa,lênngựa.Ngựavừa

cao,vừatomàuhồngthậtkỳlạ,bướcmớiđượcvàibướcđãbayvọtlêntừngkhông,cưỡigiómàbaytới,êmáinhẹnhàng,càngbaycàngcao.Mộtlátsauđãthấytiếngsấm,ánhchớptừchânngựaphóngra.LýTĩnhkhôngchútsợhãi,cứnhớđúnglờidặncủalãophumàlàm,chỗnàothấyngựanhảyvọt,thìlạitướimộtgiọtnướclênbờmngựa,cũngkhôngbiếtlàđãrótđượcbaonhiềugiọtnướclênbờmcảthảy,thìđãthấysắctrờidầndầnsángra.Tớimộtxứkhác,thấyngựalạinhảyvọt,LýTĩnhlạitướimộtgiọt,nhưngtrongánhchớpsángnhìnra,chínhlàchỗbanngàyLýTĩnhkhátnướcphảixinuống.VìvậyLýTĩnhnghĩthầm:“Tarõmắtthấyvùngnàyđồngruộngkhôcạn,chỉmộtgiọtnướcthì làmnênchuyệngì.Naylàmmưaquyềnởtayta,saokhôngrộngrãithiơn.Vảlạitađượcngườivùngnàychomộtấmtràrấtkínhcẩn,càngnênchothêmítgiọtmẫuthủy”.Nghĩthếrồirótđếnhơnhaimươigiọttướivàobờmngựa.Mọichuyệnđâuvàođấy,ngựaquaytrởvề.Đếngầncửa,ngựatừ

từhạxuốngmặtđất.LýTĩnhxuốngngựavàocửa.Thấyphunhânđầutócrốitung,ănmặcsơsàimặtmàythiểunão,rađónLýTĩnhmàthan:-Ngàilàmlỡtoviệccủatarồi,mộtgiọtnướctrongbìnhrótra,thì

cõi trầnmưađúngmột thước nước, ta đã dặnmỗi lần chỉ rótmột

giọt,saochỉmộtnơimàngàiróttớihơnhaimươigiọt?Naynơiđónước dâng hơn haimươi trượng, đồng lúa, nhà cửa dân gian đềuđang chìm đắm. Ta chỉ vì quá coi thường, nhờ ngài, giờ sẽ bị trờiphạt,lưngnàysẽbịđánhhàngtrămroi.Bọntrẻsẽphảitội.LýTĩnhthấtkinh,dậmchânhốihận,hổthẹnkhôngnơigiấumặt.

Phunhânnóitiếp:-Thôi thìcũnglàchuyệnsốmệnh, tanàocódámtráchchingài.

Ngàimộtphenkhónhọc,cũngphảiđượcđềnơn.Nhưngchâungọc,vànglụathìtấtkhôngphảithứngàichuộng,xincóthứđặcbiệtnàytặngngàilàhợphơncả.Phunhângọirahaicôgáiđềumặcáoxanh,mặtmàycựckỳxinh

đẹp, nhưngmột cô có vẻ đang cười,một cô có vẻ đang giận. Phunhânnói:-Thưangài,đây làmộthầuvăn,mộthầuvõ, xinngài chọn lấy

một,hoặclấycảhaicũngđược.LýTĩnhtừtốncảmtạ:-Tĩnhnàyđãphụsựủytháccủaphunhân,vìthếmàphunhânvà

cáccontônhuynhmanglụy,Tĩnhnàyáynáyvôcùng.Đãkhôngbắttộilàmaymắnlắmrồi,đâudámnhậnthưởnglớnthếnày.Phunhânnói:-Ngài không cầnphải từ chối.Maunhận rồiđi cho, nếukhông

bọntrẻnhàtavề,sợxảyranhiềuchuyệnkhônghay.LýTĩnhnghĩ: “Tamànhậncả thì thật làquá tham,nếuchọncô

hầuvăn,thìsợlạiquáyếuđuối”.Nghĩvậy,Lýbènchỉcôhầuvõmàvớiphunhân:-Nếuđượcnhận,xinphunhânchongườinày.Phunhânbảongườiđầy tớgiàdắtngựa trảLýTĩnh, lại saidắt

thêmmộtconngựachocôhầuvõcưỡi.Cảhaitừbiệtlênđường.LýTĩnhracửalênngựa,cùngđivớingườihầugáixinhđẹp.Mới

đidượcvàibước,quayđầunhìnlại,thìđãkhôngthấybiệtthựđâunữa.Đượcvàidặm,ngườihầugáinói:

-Vừarồinếungàinhậncảhaichúngtôi,thìngàisẽtàikiêmvănvõ.Maikiamộtmìnhngàisẽvàotướngvăn,ratướngvõ,nayngàibỏvănmàlấyvõ,ngàysauchỉlàmviêntướngvõnổitiếngmàthôi.Nóirồirúttrongốngtayáoramộtquyểnsách,đưachoLýTĩnh,

nóitiếp:-Cáinàyngài có thểdùngđể thắngđượcđối thủ,phò trợ chân

chúathànhcôngvậy!NgườihầugáicầmroichỉphíatrướcdặnLýTĩnh:-Đườngkhôngcònxamấy,sắpđếnquántrọcủangài.Mongngài

cẩnthận,giữgìn.Phunhânsai tôi theongài,chínhlàđưabinhthưcho ngài thôi. Về sau ngài sẽ được gặp gỡ với người đẹp nghiêngnước,nghiêngthành.Tôivốnkhôngphảibậcnữnhidướinhângian,khôngthểtheohầukhănáođược.Xintừbiệtởđây!Nóixong, lậptứcngựabaythẳnglênkhôngtrung,phútchốcđã

khôngthấyđâunữarồi.Lýmườiphầnngạcnhiên,hoangmang,giụcngựaruổimau,dầndầnmớinhậnrõđườngmìnhvừađihômquathì nay nước ngập mênh mông như biển lớn, chẳng một dấu vếtngười.Lývôcùngănnăn,buồnrầu,tìmđườngvềquántrọ.Vềđếnnơi,

Lýgiởcuốnsáchraxem,thìtoànlànhữngphépdùngbinh,chếvũkhí,quânxa,giáp trụ,vớinhữngchỉdẫnrất rõ ràngvềhìnhdạng,cáchthức,chínhlà:

NgườithaythầnthánhlàmmưagióNướcngậpsinhlinhkhóchỗnươngTộinàyđâuphảitộithườngBinhthưvẫnđượctrờithương,lạgì?LýTĩnhtừkhiđượckỳthư,binhphápngàycàngtinhthông,sâu

sắc.Chuyệnkhôngnóinữa.Hãynóichuyệnhồngthủyvừarồi, lậptức cácquannha làmvăn thưbáovề triềuđình,vuaTùy liền lệnhchocáctytìmcáchtrịthủy,lạisaimởkhophátchẩncứutếchotrămhọvùngthủytai.VuaTùynhânviệclụtlớnchưatừngthấy,lạinghĩ:

“Rõràng tađãmộng thấynạnhồng thủynày.Nay lạihiệnngayởgầnkinhthành.Thậtđúng,làgiấcmộngcủatađãnghiệmrồi?”Từđótronglòngcũngđỡnghingờlolắng.Tháng sáu, nămNhâmThọ thứnhất*con thứba củavuaTùy là

Thục Vương Tá, thấy Tấn Vương Quảng được phong là Thái tử,tronglòngrấthậmhực.TấnVươngsợThụcVươngsẽnổiloạn,mớingầmsaiDươngTốnóixấuThụcVương.VuaTùynghetheonhữnglờidèmphađó,bèntriệuThụcVươngvềkinhđô,saiDươngTốtrịtội.DươngvuchoThụcVươngtộikhốchạitrămhọ,vuaTùychuẩntấuphếThụcVươnglàmdânthường.

*Tứcnăm601,saucôngnguyên.DuychỉLýUyênkhôngsợliênlụy,viếttấucangiánviệcphếThái

tử Dũng và giáng Thục Vương, xin cho hai người này được làmvươngở tiểuquốcmàkhôngphảigiáng làmthứdân.VuaTùytuykhôngnghetheolờitấunày,nhưngcũngkhôngtrịtộithêmTháitửDũngvàThụcVương.VìvậyTháitửQuảngcàngthêmoánghétLýUyên,nênbànbạcvớibọnTrươngHành,VũVănThuật:-Cácngươicómưukếgì,trừđượcLýUyên.NgôiĐôngcungThái

tửcủatamàyênổn,thìsựphúquýcủacácngươicũngchắcchắn.VũVănThuậtthưa:-NếuTháitửnóichuyệ