20. november 2018 • Nr. 224Tysdag Laussal kr. 35,–

Coop Extra Norge extra_norgePrisane gjeld veke 47 i Coop Vest sine Extra-butikkar. Atterhald om trykkfeil og utseldt.billig til jul!

2790

GRANDIOSA PIZZAOriginal og pepperoni. 500/575 g. Pr. stkPr. kg frå kr 48,52

24 luker påbaksida

Gjeld grandiosa Origina

l

7990

PEPSI MAX/SOLO 12-PKN. BOKS12x0,33 l. Pr. pknPr. l kr 20,18

2999900

COOP SOLSKINNSEGG 12-PKN.Str. M/L. Pr. pknPr. kg kr 38,83

Grandiosa pizzajulekalender!

+ pant

Kontakt

Ledig annonseplass!

tlf.: 57 65 60 00

Sogn Jord- og Hagebruksskule har lært vekk ystekunsten til mange av medaljevinnarane under Oste-VM dei seinare

åra. 80 småysteri har fått grunnutdanninga i Aurland og dei populære kursa vert fullteikna. – Det er mykje jobb

og mykje kunnskap som ligg bak ein god ost, seier lærar Maria Ballhaus. Side 8 og 9

Ysteriet som leverer til gullnn Står bak gull-ostar nn Høg kompetanse

Johan likar å vera i freddrammen: Johan Hove set pris på ein meir anonym kvardag i Strømsgodset. Side 14 og 15

Borgarleg jaårdal: Nina Jevnaker og Ove Reidar Grytbakk over-raska 40 gjester med bryl-laup. Varaordførar Sandra Opheim stod for vigsla, og så langt i år er 24 par vigde av sogneordførarar. Side 4 og 5

Undrar seg over varselsogndal: Ordførar Jarle Aarvoll omtalar eit varsel mot seg som anonymt. Det får fylkes-sekretær Jan Egil Haug-land i Fellesorganisasjo-nen til å reagera. – Det er eit ordinært varsel og ordføraren veit kven dei tre som har varsla er, seier Haugland. Side 6

8 nn Nyhende nn Tysdag 20. november 2018 • sogn avis

leikanger: Rådmannen tilrår at kommune-styret løyver 500.000 kroner ekstra til nytt personalbygg for teknisk uteseksjon på Kvålen. Midlane vert finansierte med låne-midlar. Bakgrunn for tilrådinga er at etter ein vernerunde på personalbygget i 2014 kom det fram at sanitærrommet i bygget på Kvå-len ikkje tilfredsstiller HMS-føreskriftene. Det har kome åtte tilbod frå ulike verksemder

på nytt personalbygg, men alle var høgare enn opphavleg kostnadsestimat. I tillegg kjem prosjekteringskostnader og kostnader knytt til VA-anlegg, påkobing av straum og opparbeiding av uteområdet rundt bygget. Rådmannen tilrår ekstraløyving for at byggje-prosjektet skal bli fullfinansiert før kommu-nen underteiknar endeleg tilbodskontrakt og kan starta byggjearbeida.

Dyrare kontor Støttar digitalisering av arkivluster: Formannskapet i Luster går samrøystes inn for å løyva 42.000 kroner til digitalisering av arkivet til Sogn Avis. Målet er å digitalisera avisarkiv attende til 1878, og gjera det gratis tilgjengeleg via folkebibliotek. I tillegg til Sogn Avis deltek Nasjonalbiblioteket i finansieringa. Kommunane i deknings-området er søkt om å delta. Rådmann Jarle Skartun i Luster rådde til å løyva pengane fordi ein stor del av historia til Luster er omtala gjennom avisartiklar, og vil med digitalisering verta lettare tilgjengeleg for alle.

aurland: Dei fleste som har sopt med seg medaljar frå oste-VM i det siste, kan takka økoskulen i Aurland og Ystebui i Underdal.

– Mange av dei som har vunne prisar, har gått på kurs her på skulen. Me bidreg også med rådgjeving, seier Maria Ball-haus, lærar i mjølkeforedling og drivar av ysteriet ved skulen.

YstebuiYstebui i Underdal leverer også ut utstyr i tillegg. Bak Ystebui står ysteteknolog Pascale Bau-donnel, sentral i organisasjonen Norsk Gardsost, ein interesseor-ganisasjon for handverksysting i Noreg.

I starten var det ein service til dei som hadde gått på kurs, for slikt utstyr og dei viktige startkulturane er det ikkje sal av i små mengder til små ys-teri. Pascale starta dette som ein funksjon i Norsk Gardsost

då den vart etablert i 1997, men er i dag blitt ein viktig brikke i det å laga god ost.

Både vinnaren Kraftkar i 2016 og Fanaosten i år får rå-stoff til å starta ostane sine frå Ystebui.

KompetanseBallhaus seier dei har høg kom-petanse i ysting ved skulen og jobbar med å styrkja den ytter-legare.

– Blant anna har me jobba med å få tak i den kompetan-sen gamle budeier sat på når det gjeld ysting. Det er mykje jobb og mykje kunnskap som ligg bak ein god ost.

Ysteriet har blant anna do-kumentert på video eit opptak med Anna Åse, ei budeie på Vikafjellet som laga gamalost. Ho jobba også på meieriet i Vik tidlegare.

Ballhaus har sjølv gard med eige ysteri i Tyskland.

Små ysteriDet er i dag 120 småysteri i Noreg, 80 av desse har fått si

grunnutdanning ved skulen i Aurland. Fleire har også vore innom og fått rettleiing og opp-følging på ulike måtar.

– Dei som fekk første,- andre- og fjerdeplass under årets VM i Bergen har gått modulkurs i Aurland. I tillegg var det mange flotte resultat frå andre ysteri. Det vanka åtte supergull og 14 andre gullmedaljar til norske ysteri, seier lærar og prosjekt-leiar Bjørg Fritsvold.

Gode miljøHo legg til at ein del av æra for dette, må gå til miljøet på sku-len og i Undredal.

– Baudonnel starta med ys-ting på 90-talet. Ho og Ivar Bjar-ne Underdal har gjort ein kjem-peinnsats på dette området som har vore avgjerande viktig.

Sogn Jord- og Hagebrukssku-le starta ystekurs så tidleg som i år 2000. Sidan har det vore tre-

fire ystekurs i året. Og kursa er fullteikna.

– Det har vore fullt hus kvart år. Dei neste kursa me skal ha, er også fullteikna.

Ein viktig suksessfaktor i det norske ostemiljøet, er den sterke delingskulturen der be-driftene samarbeider.

– Det kan me i stor grad tak-ka Ivar Bjarne og Pascal for, seier Fritsvold, som legg til at vinnaren av oste-VM grunngav suksessen med at produsentane jobbar saman i Noreg.

– Det var det første han sa etter utdelinga, og det kom frå hjarta.

Jan Egil Fimreitejan.egil.fimreite@sognavis.no

Ysteriet som står bak gull-ostarnn Lite, men stort nn Vinn medaljar i Oste-VM nn Populære kurs

Gamalost: Gamalosten får fram det gode humøret hos elevane, konstaterer Maria Ballhaus.

Godsaker: Elev Irene Jondahl Ekren følgjer nøye med på Maria Ball-haus si undervsing på ysteriet.

aurland: Norsk Gardsost samarbeider no med fagskulen i fylket i Førde for å utvikla eit fagskulestudium i ysting.

– Studiet skal byggja på den fagrekkja som har vore på skulen her, seier prosjektleiar Bjørg Fritsvold.

Studiet blir eit eittårig stu-dium på deltid.

OmbyggingSogn Jord- og Hagebruksskule har vore under utbetring og om-bygging dei siste åra, noko som har gjeve teoridelen i ystefaget betre lokale.

No blir det jobba med planar for oppgradering av ysteriet. Lokalet er så trongt i dag at dei ikkje får gjeve den praktiske

undervisinga slik dei ynskjer. Fritsvold seier det har fun-

gert greitt fram til no, delta-karane er nøgde og skryt av tilbodet.

– Men no vil eg seia at ei utvi-ding er eit vere eller ikkje vere for at me skal kunna halda på statusen som eit kompetanse-senter for småskala ysting i Noreg.

Vil utvikla fagskulestudium

9nn Nyhende nnsogn avis • Tysdag 20. november 2018

Kampanjenegjelderkuntilprivatehusholdninger.Forbeholdomtrykkfeilogutsolgt.Kampanjenegjelderfremtil2.desember.

FJORDLAND FERDIGRETTERStort utvalg. Fra 250 g

-30%

COOP KAFFEAlle varianter. Fra 225 g / 16 kapsler

-30%

6490

NORVEGIAOriginal. 830 g. Pr pk

Pr kg 78,19

229

HENRIETTES PINNEKJØTT AV LAMRøkt/urøkt. Pr kg

leikanger: Hentetenesta til Tenden Miljø, som skal sikra at rundballeplast vert levert til attvinning, har stoppa opp, skriv Firda. Avisa har snakka med bonde Geir Støfring i Jølster som har hatt plast lagra sidan april. Den skulle ha blitt henta i mai. Tenden Miljø, inn-samlaren i Sunnfjord, får ikkje henta plasten. Dei har over 200 tonn landbruksplast på lager som dei ikkje får levert vidare til attvinning

fordi lagera er fulle. Dagleg leiar i Tenden Miljø, Olav Tenden, er usikker på om han vil halda fram med innsamlinga neste år. Det er dårleg butikk og han må få avklart om han får levert plasten. – Viss dette ordnar seg, held me fram som innsamlar. Viss ikkje må me avslutta. Det er trasig etter 15–20 år som innsamlar med ei ordning som har fungert godt, seier Tenden til avisa.

Vassar i plast

Ysteriet som står bak gull-ostarnn Lite, men stort nn Vinn medaljar i Oste-VM nn Populære kurs

Gamalost: Gamalosten får fram det gode humøret hos elevane, konstaterer Maria Ballhaus.

HøG kompe-tanse: Maria Ballhaus og Bjørg Fritsvold hentar kom-petanse frå mange hald og nyttar det på skulen.