Udhëzues për mësuesin - Albas - Me ne, më afër dijes gjuha 3.pdf5 Libër mësuesi për tekstin “Gjuha shqipe 3” UDHËZUESI PËR GJUHËN SHQIPE 3 Kritere të hartimit të tekstit

Libër mësuesi për tekstin “Gjuha shqipe 3”

4

Udhëzues për mësuesin

“Gjuha shqipe 3”

Përgatitur nga:Brisida ÇekreziIlda Alushaj

5


UDHËZUESI PËR GJUHËN SHQIPE 3Kritere të hartimit të tekstit Gjuha shqipe 3

Teksti Gjuha shqipe 3, ashtu si parashihet në programin e ri, synon që të realizojë standardet e mësimit të gjuhës shqipe dhe t’u mësojë nxënësve të klasës së tretë gjuhën shqipe, për të komunikuar sa më mirë, më bukur e më lehtësisht, me gojë e me shkrim në situata të ndryshme. Këtë synim, ashtu si dhe në tekstin Gjuha shqipe 2, jemi përpjekur ta realizojmë nëpërmjet integrimit plotësisht të katër linjave të mësimit të gjuhës: të lexuarit, të folurit, të shkruarit dhe njohurive gramatikore.

Këto katër linja të programit janë realizuar në tekst nëpërmjet rubrikave:

TË LEXUARIT - Pjesët e zgjedhura të LeximitTË FOLURIT - Bisedojmë së bashkuTË SHKRUARIT - ShkruajmëGRAMATIKA - Njohim gjuhën tonë

Këto rubrika përfshihen në gjashtë kapitujt kryesorë të librit, të ndarë nga ana tematike dhe didaktike:I. Rubrika Lexojmë është ndërtuar sipas tematikës në ndarjet e mëposhtme:

· Unë mësoj nga të rriturit.· Unë mësoj nga miqtë e mi.· Unë mësoj nga përrallat.· Unë mësoj nga tregimet.

Ndarja në tematikat e mësipërme dhe zgjedhja e pjesëve nuk është bazuar në synime antologjike, por në synimet didaktike e shkencore të kësaj lënde. Pjesët e zgjedhura në shumë raste janë përshtatur nga autoret e tekstit, me qëllim që të shkarkohen nga mbingarkesa leksikore e sintaksore. Gjithashtu, për arsye didaktike, disa pjesë janë shkruar posaçërisht nga autoret e tekstit që paraqiten në tekst me inicialet R. P dhe N. P.

Në rubrikën Unë mësoj nga të rriturit përfshihen pjesë me temë nga jeta e përditshme e nxënësit në shkollë, në familje, në mjedisin përreth. Nëpërmjet kësaj teme zgjerohet fjalori i tyre si në të folur, ashtu dhe në të shkruar. Gjithashtu, nëpërmjet pjesëve të zgjedhura nxënësi merr mjaft mesazhe, të cilat ndikojnë në formimin e karakterit të tij, në mënyrën e të sjellit me të tjerët brenda dhe jashtë shtëpisë. Pjesët e zgjedhura dëshmojnë tipa të ndryshëm shkrimi, si: copëza letrare nga tregimet e romanet për fëmijë, shkrime të marra nga gazetat dhe revistat për fëmijë, lloje të ndryshme të të shkruarit që lidhen me shkrimin e këshillave, të të drejtave të fëmijëve etj.

Në rubrikën Unë mësoj nga miqtë e mi përfshihen pjesë me tema nga marrëdhëniet e fëmijëve me njëri-tjetrin. Aty mbizotëron tema e miqësisë, tema e solidaritetit, e mbështetjes që duhet t’i japin fëmijët njëri-tjetrit, dashuria për kafshët etj. Pjesët e zgjedhura dëshmojnë tipa të ndryshëm shkrimi, që lidhen me copëza letrare (në prozë dhe në vargje), shkrime të llojit të intervistës, të rregullave, gazmoreve, recetave etj.

Në rubrikën Unë mësoj nga përrallat nxënësi nxitet të futet në botën e fantazisë, të njohë personazhet e përrallave, të marrë mesazhin e tyre që lidhet me fitoren e së mirës etj. Gjithashtu, në këtë rubrikë ai njihet me lloje të ndryshme përrallash, me personazhe njerëz apo kafshë (fabulat), me përrallat popullore, që ndryshojnë nga përrallat e shkruara nga shkrimtarë të ndryshëm etj. Nëpërmjet kësaj rubrike pasurohet fjalori i tyre me fjalë e shprehje sa të dashura, aq edhe të largëta për ta.

Në rubrikën Unë mësoj nga tregimet nxënësi futet në botën e tregimeve historike, njeh personazhe e ngjarje reale historike. Gjithashtu, në këtë rubrikë përfshihen edhe personazhe të krijuara nga autorë të ndryshëm, të cilat sjellin mesazhet e tyre të dashurisë për vendin, për flamurin, për gjuhën etj. Nëpërmjet kësaj rubrike pasurohet fjalori i nxënësve dhe zhvillohen aftësitë komunikative të tyre për të folur si të rritur për ngjarje dhe personazhe historike, duke mbajtur edhe qëndrimin e tyre.

Në rubrikën Unë mësoj nga natyra nxënësi nxitet të futet në brendësi të natyrës, me qëllim që ta shijojë atë sa më shumë, ta dojë dhe ta mbrojë. Në këtë rubrikë janë zgjedhur copa letrare në prozë e në poezi, të cilat pasurojnë fjalorin e nxënësit, e nxisin atë të flasë dhe ta përshkruajë sa më bukur natyrën.

· Unë mësoj nga natyra.· Unë mësoj nga lojërat dhe fantazitë.· Unë mësoj nga kompjuteri.


6

Në rubrikën Unë mësoj nga lojërat dhe fantazitë nxënësit i nxitet fantazia e tij fëmijërore, shtyhet të mendojë për tema të tilla që e shqetësojnë atë, si: frika, magjia, nëpërmjet figurave reale si dhe atyre fantastike, si: magjistarët apo fatat. Kjo rubrikë i zgjeron dhe i pasuron atij fjalorin në të folur dhe në të shkruar; e bën atë të shprehet hapur për ndjesitë që gjenden në nënvetëdijen e tij.

Në rubrikën Unë mësoj nga kompjuteri nxënësi nxitet të familjarizohet me kompjuterin, qoftë si teknologji bashkëkohore, qoftë si terminologji gjuhësore. Nëpërmjet kësaj rubrike ai njihet me shkrime të tipit informativ dhe njohës për figura të ndryshme apo ngjarje të njohura nga bota.

Të lexuaritPjesët përgjithësisht parashikohen të zhvillohen në 2 orë, veçanërisht ato pjesë që janë të gjata. Kjo është bërë

me qëllim që në orën e parë nxënësi të ushtrohet në të lexuarin e pjesës, ndërsa në orën e dytë, të arrijë të kapë kuptimin e pjesës dhe të shprehë edhe qëndrimin e tij ndaj temës së trajtuar. Për këtë ai ndihmohet edhe nga aparati pedagogjik i çdo pjese.

Në parashikimin e bërë nga ana jonë në planin analitik nuk janë llogaritur orët për lexime jashtë klase, prandaj mjaft pjesë janë parashikuar të zhvillohen në 2 orë. Për të realizuar edhe orët e leximeve jashtë klase, mësuesi/ja mund t’i zhvillojë disa pjesë në një orë ose të mos i zhvillojë fare. Mësuesi/ja është i lirë të zhvillojë aq pjesë sa e sheh të arsyeshme, por gjithmonë do të mbajë parasysh që në planifikimin e tij të ruajë ato pjesë që kanë lidhje të ngushtë me rubrikën Flasim dhe Shkruajmë. Po kështu, pjesët që janë në fund të librit mund të përdoren nga mësuesi/ja si lexime jashtë klase.

Aparati pedagogjik realizohet nëpërmjet këtyre rubrikave.a. Pyetje rreth tekstit, b. Kthehu te teksti,c. Gjetja e përgjigjeve të sakta, d. Po ti? (Vlerësimi subjektiv i pjesës.)

Rubrika Pyetje rreth tekstit, synon marrjen e kuptimit tërësor të tekstit gjatë ushtrimit të të lexuarit. Kjo rubrikë është shkalla e parë e kuptimit të përgjithshëm të tekstit. Prandaj punimi i pyetjeve të dhëna dhe të tjera që mund të mendojë mësuesi, janë shumë të rëndësishme, pasi që aty kalohet në shkallët e tjera të njohjes së tekstit. Nëpërmjet këtyre pyetjeve nxënësi ushtrohet jo vetëm për të folurin, po edhe për lidhjen logjike të mendimeve të tij.

Rubrikat: Kthehu te teksti, Gjetja e përgjigjeve të sakta synojnë që nxënësi ta mbajë sa më gjatë tekstin në dorë duke e detyruar atë që të rikthehet disa herë te teksti. Alternativat në këtë rubrikë jepen herë mirë dhe herë gabim. Nëpërmjet kësaj rubrike tërhiqet vëmendja e nxënësit në drejtim të detajeve, hollësive. Alternativa, që i kërkohet, e bën nxënësin të kërkojë në tekst atë pjesë, grup fjalësh a një fjalë të vetme që i duhet atij. Kërkimi i fjalës në tekst edukon dhe ngulitjen pamore të fjalës a pjesëve të tekstit. Pra, nëpërmjet kësaj rubrike synojmë të realizojmë jo një lexim tërësor, por leximin me synim. Ky është një lexim me laps në dorë.

Rubrika: Po ti? Synon që nxënësi të shprehë mendimin e gjykimin e tij për ato që mësoi. Nëpërmjet kësaj rubrike nxënësi vë në përdorim, në mënyrë të pavarur, fjalët e reja që mësoi, përpiqet të argumentojë veprimet e personazheve, të krahasojë etj.

Përveç këtyre rubrikave që janë më kryesoret, në rubrikat e leximit ka edhe punë me kërkesa të ndryshme dhe specifike për secilin tekst të zgjedhur (p.sh.: Plotëso, Lidh me shigjetë...). Disa herë nxënësit i kërkohet ndonjë detyrë e shkurtër me shkrim, e cila kërkohet të punohet në Fletoren e punës.

Të foluritTemat e Të folurit janë parashikuar që të zhvillohen në 1 orë.Këto tema janë të integruara me tematikën e pjesëve të leximit. Pasi nxënësi e analizon një pjesë të lexuar, atij

i kërkohet të reflektojë se si e përjeton atë ngjarje në jetën e tij personale.Qëllimi i temave të kësaj rubrike nga ana e standardeve lëndore është që nxënësi:

· të ushtrojë të folurin për tema nga më të ndryshmet,· të zgjerojë fjalorin në varësi të këtyre temave dhe t’i përdorë fjalët e reja në situata të tjera të ngjashme,

· të flasë qartë e pa gabime, · të lidhë me logjikë fjalët në fjali, si dhe të lidhë saktë fjalitë për të dhënë mendimin e tij, · të përshkruajë me gojë një personazh dhe të japë mendimin e tij për të,

· të tregojë se si ka kaluar në një shëtitje, si luan me shokët, si reflekton ndaj të tjerëve në shtëpi apo mjedisin e jashtëm, si i përjeton ngjarjet, përrallat, tregimet, emocionet dhe mbresat.

Të shkruaritSecila temë e kësaj rubrike do të zhvillohet në 1 orë. Temat e kësaj rubrike janë të integruara nga ana tematike

me pjesët e leximit dhe rubrikën Të flasim. Në fillim të kësaj rubrike është mirë që mësuesi përpara se nxënësit të fillojnë të shkruajnë të bëjë një parapërgatitje

7


me gojë rreth temës që do të shkruhet. Qëllimi i këtyre temave nga ana e standardeve lëndore është që nxënësi:

· të shkruajë saktë dhe pa gabime fjalë nga fjalori i fushave të ndryshme,· të lidhë me logjikë fjalët në fjali si dhe të lidhë fjalitë për të arritur në përshkrimin e një teksti të shkurtër, · të marrë njohuri rreth elementeve të para fillestare letrare dhe të realizojë përshkrimin e personazhit, shkrimin e përmbledhjes, të renditë ngjarje sipas skemës së tregimit, t’i vendosë titull një teksti, të shkruajë një përrallë etj.

Në mbështetje të kësaj rubrike vjen edhe rubrika e Njohurive gjuhësore.

Njohuritë gjuhësoreTemat e kësaj rubrike janë parashikuar të zhvillohen në 1 ose në 2 orë, varësisht nga materiali. Dukuria e re

gjuhësore paraprihet nga rubrika Kujtojmë, ku nxënësi duhet të kujtojë njohuritë që di rreth asaj teme. Më pas shtjellohet njohuria e re, e cila veç shembujve dhe arritjes në përkufizimin e thjeshtë, mbështetet edhe me ilustrime a skema të thjeshta, në mënyrë që nxënësit t’i ngulitet sa më mirë kjo njohuri dhe nga ana pamore. Gjithashtu, në shtjellimin e dukurisë gjuhësore i është dhënë rëndësi trajtimit nga ana logjike, që nxënësi të mos e mësojë në mënyrë mekanike. Shembujt e përdorur janë shumë të thjeshtë e të pangarkuar stilistikisht. Këta shembuj nuk jepen me fjali të shkëputura, por përgjithësisht në tekste të shkurtra, në dialogë etj., që njohuritë të mos merren të shkëputura e si qëllim në vetvete. Është pasur kujdes që në shembujt të përdoren fjali të thjeshta dhe jo të përbëra, sepse në këtë klasë nxënësi nuk e mëson fjalinë e përbërë.

Konceptimi i ushtrimeve është bërë i tillë që dukuria gjuhësore e një teme të dhënë të vihet në kontekste të ndryshme, si fjalë në vetvete dhe në funksionin e saj në fjali.

Të gjitha temat e gramatikës janë trajtuar në mënyrë të tillë që nxënësi t’i marrë njohuritë gjuhësore në mënyrë intuitive dhe të lidhura me Të lexuarin, Të shkruarin dhe Të folurin, prandaj nuk duhet të ngulet këmbë që nxënësi të thotë përmendsh përkufizimin, por ta kuptojë atë dhe të përdorë ku dhe si duhet njohuritë gjuhësore të fituara.

Interpretimi i ilustrimeve dhe i fotografiveGjatë gjithë tekstit mësuesi/ja duhet të jetë i vëmendshëm ndaj ilustrimeve dhe fotove që janë pasqyruar në libër.

Secili prej tyre është vënë me një qëllim didaktik të caktuar dhe sjell një informacion të caktuar.Në rubrikën e Leximit duhet t’i kushtohet një vëmendje e madhe ilustrimit. Ilustrimet janë dhënë me ngjyrime

stilistike për ta tërhequr nxënësin drejt pjesës që lexon dhe gjithashtu për të ilustruar anën stilistike të tekstit. Në këtë rast kjo do të thotë se figuracioni letrar, simbolika, metafora, epiteti etj. nuk jepen si në moshat e rritura, me fjalë të vështira e të pakapshme, por me ilustrime. Kjo mënyrë zhvillon imagjinatën te nxënësi, shpirtin e tij artistik dhe jep njohuritë e para drejt ilustrimit, vizatimit, që të arrijë më vonë deri te piktura. Prandaj mësuesi/ja duhet t’ia drejtojë vëmendjen nxënësit jo vetëm drejt tekstit për lexim, por edhe drejt detajeve të vizatimit.

Teksti i nxënësit është i shoqëruar me Fletore pune, ku ka ushtrime mjaft të larmishme që duhet të zhvillohen kryesisht te rubrikat: Shkruajmë dhe Njohim gjuhën tonë. Në këtë udhëzues janë parashikuar edhe temat dhe si do të punohet me fletoren e punës.

Në këtë renditje mësuesi/ja është i lirë të bëjë ndryshime sipas kërkesave të tij/saj specifike. Ka pjesë leximi që disa mësues duan t’i zhvillojnë në 2 orë e disa të tjerë në 1 orë, gjë që varet nga niveli i nxënësve të një klase të caktuar. Po kështu, nëse vijnë njëra pas tjetrës tri orë rresht Të lexuarit ose Të folurit, mësuesi mund të ndryshojë renditjen e temave duke futur ndërmjet një temë gramatike apo një temë Të shkruari.

Në 90 orët e temave të leximit janë përfshirë dhe leximet jashtë klase për të cilat mund të shfrytëzohen dhe pjesë nga teksti.


8

9



10

11



12

13



14

15


Metoda për leximin - Grafikët organizues

Vështrim i përgjithshëm mbi metodat e leximit

Leximi, si proces, është një nga elementet themelore të mësimdhënies së lëndës të gjuhës shqipe. Veç

teknikave të njohura, si: leximi me zë, leximi heshtazi, leximi zinxhir, leximi i përsëritur, që kanë si qëllim aftësimin

e nxënësve për të lexuar rrjedhshëm, shpejt e saktë, sot përdoren me shumë efikasitet edhe shumë metoda e

teknika që nxitin mendimin e pavarur e kritik të nxënësit. Me shumë efikasitet përdoren grafikët organizues të

llojeve të ndryshme, me anë të të cilëve bëhet i mundur aktivizimi i njohurive dhe aftësive të nxënësve, si: aftësive

shprehëse dhe të të mbajturit mend. Me anë të grafikëve organizues bëhen të matshëm dhe objektivat e arritjes

në lëndën e leximit. Llojet e grafikëve, si: Dora e pyetjes, Harta e ngjarjes, Parashikimi mbi bazë të titullit e fjalëve

kyç (parashikimi me terma paraprakë), Diagrami i Venit, grafikët për punën me fjalorin, për analizën e personazhit

etj. bëjnë të mundur që nxënësi në mënyrë të pavarur ose nën drejtimin e mësuesit të tregojë së është në gjendje

të lexojë dhe të kuptojë përmbajtjen e asaj që lexon, të analizojë, të krahasojë dhe të krijojë për situata të njohura

e të panjohura.

Përse ndihmojnë grafikët organizues?

Grafikët organizues prezantojnë informacionin në mënyrë pamore të qartë dhe të kuptueshme.

Qëllimi nuk është thjesht prezantimi i përmbajtjes së informacionit, por krijimi i një lidhjeje midis njohurive të

dhëna dhe ideve. Ato i ndihmojnë nxënësit të tregojnë dhe rikujtojnë informacionin që kanë në dorë si dhe të

zbërthejnë kuptimin e asaj që lexojnë.

Procedura e metodologjisë:

1. Shpjegojuni nxënësve qëllimin dhe dobinë e përdorimit të grafikëve organizues. Tregojuni atyre se, duke

përdorur një grafik organizues, ata mund të zhvillojnë aftësitë e tyre shprehëse dhe të të mbajturit mend.

2. Shpjegojuni konkretisht një grafik organizues.

3. Modeloni dhe shpjegoni se si të përdorin një grafik organizues me një informacion të njohur, pastaj me

informacionin e ri.

4. Kërkojuni nxënësve të plotësojnë në grup një grafik organizues me informacione të njohura përpara se ta

zbatojnë me informacione të reja.

5. Kërkoni që nxënësit të shfaqin mendimin e tyre nëse u pëlqen grafiku organizues dhe si mund ta përdorin

për qëllime të tjera.

6. Krijojuni mundësi nxënësve të përdorin grafikun organizues.

7. Inkurajoni nxënësit të ndërtojnë grafikun e tyre organizues.


16

GRAFIKË ORGANIZUES PËR PUNËN ME FJALORIN

Këta grafikë mësuesi i përdor që nxënësit pasi të lexojnë tekstin, të nxjerrin fjalët e reja e të pakuptueshme për ta, t’i shpjegojnë vetë dhe të krijojnë fjali me to.

Grafik organizues 1: - Puno me fjalorin Tema: - Hajdi dhe Klara

Sinonime meE mrekullueshme

Përdore në fjali.Pamja e Klarës ishte e mahnitshme.

Pamja e perëndimit të diellit ishte e mahnitshme.

FjalaE mahnitshme

Sinonime meE çuditshme

Sinonime meE habitshme

Emri i nxënësit:________________________________

Titulli: ________________________________________

Përkufizimi në fjalorqë të çudit shumë,

të lë me gojë hapur,të mahnit.

17


Grafik organizues 2: - Puno me fjalorin Tema: - Bukuroshja e Fjetur

1. Si e kupton ti fjalën? ......................................................................................................................

2. Kërko fjalën në fjalor dhe shkruaj kuptimin e saj.

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

3. Formo fjali me fjalën ........................................................................................................................

Fjala Figura ose simboli

FATA

Emri i nxënësit:________________________________

Titulli: ________________________________________


18

Grafi k organizues 3: - Dora e pyetjeveTema: .......................................................

Për analizën e tekstit mund të përdoren grafi kët organizues, si: Dora e pyetjeve, Harta e ngjarjes, Rrethi i koncepteve, Piramida e ngjarjes, Zinxhiri i shkaqeve etj.

Grafi ku Dora e pyetjeve përdoret pas leximit të tekstit. Ajo i ndihmon nxënësit për të ritreguar ngjarjen dhe për të organizuar mendimet.

Emri i nxënësit:________________________________

Titulli: ________________________________________

Kus

h

Çfar

ë

Kur Ku

Pse

është personazhi kryesor?ndodhi?

filloi të përkulej?

ndodhi zënka?

e ndryshoi sjelljen Rikoja?

përfundoi ngjarja?

Si

19


Grafik organizues 4: - Harta e ngjarjesTema: - Gjuha e nënës

Emri i nxënësit:________________________________

Titulli: ________________________________________

Çfarë ndodhi?

Një vajzë shqiptare që jeton jashtë

shtetit, nuk di të flasë shqip.

Harta e ngjarjes

Vajza jetonte në Itali dhe kishte

harruar gjuhën e nënës.

Pse ndodhi?

Kush u përfshi në ngjarje

Kur ndodhi?Ku ndodhi ngjarja?

Si ndodhi?

Në plazh, në një ëmbëltore. Në një ditë vere.

Shitësja e pyeste, vajza nuk mund

të përgjigjej në shqip.

Vajza 9 vjeçe, shitësja,

teto Shpresa, një djalosh.


20

Grafik organizues 5: - Rrethi i koncepteveTema: .........................................................

Ky grafik realizon të njëjtin synim si grafiku Harta e ngjarjes, Dora e pyetjeve etj., por përdoret për të hequr monotoninë e përsëritjes së grafikëve.

Kush, çfarë?

Çfarë bëri?

Kur?

Ku?

Pse?

Si?

Rrethi i koncepteve

Emri i nxënësit:________________________________

Titulli: ________________________________________

21


Grafik organizues 6: - Parashikimi i ngjarjeve në bazë të titullit dhe ilustrimeveTema: .........................................................

Nxënësit plotësojnë një organizues grafik me të dhënat e mëposhtme:

Emri i nxënësit:________________________________

Titulli: ________________________________________

Lexo titullin dhe shiko ilustrimet e ngjarjes. Si mendon ti, për çfarë bëhet fjalë në këtë pjesë?Unë mendoj se në këtë tregim bëhet fjalë për__________________________________Pas leximit vizato diçka që të ka bërë përshtypje nga ngjarja.


22

Si realizohet: Nxënësve u shpërndahet modeli i parapërgatitur nga mësuesi/ja. Ata mund të punojnë individualisht, në dyshe apo në grup, në varësi të kushteve. Nxënësit mundohen që të plotësojnë brenda një kohe të caktuar nga mësuesi/ja sa më shumë fjalë në secilën kuti të shkronjave. Më pas ata krahasojnë punën e bërë (individualisht, në çift ose në grupe) sidomos për shkronjat për të cilat ka më shumë vështirësi për të gjetur fjalë në lidhje me temën e dhënë.

Grafik organizues 7: - Grafiku alfabetikTema: .........................................................

ORGANIZUES ALFABETIK

A B C Ç

D DH E Ë

F G GJ H

I J K L

LL M N NJ

O P Q

T

U VTH

R

S SHRR

X

XH Y Z ZH

Emri i nxënësit:________________________________

Titulli: ________________________________________

23


Grafik organizues 8: - Ritregimi i ngjarjesTema: .........................................................

Personazhet: Ymer Aga, mbreti, e bukura

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

Problemet: Ymer Aga i burgosur i kërkon mbretit ta lirojë, sepse ka dhënë fjalën _______________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

NgjarjaKëtu fëmijët shkruajnë shkurt ngjarjen me fjalët e tyre.

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

Zgjidhja:

Mbreti i dha lirinë Ymer Agës, sepse e meritonte atë.

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

Emri i nxënësit:________________________________

Titulli: ________________________________________


24

Grafik organizues 9: - Piramida e ngjarjesTema: - Rosaku i shëmtuar

1. Rosaku

2. I vogël, i shëmtuar

3. Pamja e rosakut ndryshe.

4. Rosakët tallnin rosakun ngjyrë kafe.

5. Rosaku largohet nga shtëpia e tij.

6. Mbi oborrin e shtëpisë së re pa mjellmat.

7. Ai frikësohet mos e tallin mjellmat për pamjen.

8. Rosaku mjellmë u bashkua me familjen e tij të mjellmave.

Me anë të këtij grafiku vihen në dukje çastet kryesore të analizës së një pjese, siç janë:personazhi kryesor e tiparet e tij kryesore (1, 2)vendi ku ndodh ngjarja (3)problemi kryesor (4)shtjellimi i ngjarjes (5, 6, 7)zgjidhja e problemit (8)

Me anë të këtij grafiku, nxënësit ushtrohen të zbulojnë thelbin e problemit, të flasin shkurt e qartë.

•••••

Emri i nxënësit:________________________________

Titulli: ________________________________________

Rreshti 1 Një fjalë - Që tregon zakonisht emrin e personazhit kryesor.Rreshti 2 Dy fjalë - Përshkrimi i personazhit.Rreshti 3 Tri fjalë - Përshkrimi i vendit të ngjarjes.Rrjeshti 4 Katër fjalë - Paraqitja e çështjes ose problemit.Rreshti 5 Pesë fjalë - Fillimi i ngjarjes (së pari).Rreshti 6 Gjashtë fjalë - Ç’ndodh më pas (së dyti).Rreshti 7 Shtatë fjalë -Përshkrimi i ngjarjes (së treti).Rreshti 8 Tetë fjalë - Formulimi i zgjidhjes së problemit.

Udhëzim: Zgjidh me kujdes fjalët e duhura për të përshkruar shkurt tregimin apo përrallën. Shkruaj me të madhe shkronjën e parë të çdo rreshti.

Shembull:

25


Grafik organizues 10: - Personazhi dhe unëTema: ...............................

Ky grafik e ndihmon nxënësin të zbulojë cilësitë e personazhit. Ai mëson të krahasojë personazhin me veten dhe të flasë në situatë të re, duke zbuluar me sinqeritet cilësitë e dëshirat e veta.

Emri i nxënësit:________________________________

Titulli: ________________________________________

1. Plotëso:

Unë Personazhi

Emri: ................................................... Emri: ........................................................

2. Plotëso tabelën:

Dëshirat e mia Dëshirat e ............................

Cilësitë e mia Cilësitë e ............................

Unë ngjaj me ..................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

Unë ndryshoj me ............................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................


26

Rubrika: Të shkruajmëTema: Pushimet verore

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të tregojë atë që ndien për fillimin e shkollës.Të përshkruajë stinën e vjeshtës.Të lexojë me intonacionin e duhur vjershën.Të recitojë me zë të lartë.Të tregojë për punët në stinën e vjeshtës.

Materiale: Fotografi të pushimeve verore, pamje nga stina e vjeshtës.

Fjalë kyç: Vjeshta, shkolla, të korrat, të vjelat.

Metoda dhe teknika: Bisedë, lexim i drejtuar, punë me tekstin.

Zhvillimi i mësimitEvokimi.Hapi I. Bisedë me nxënësit për fillimin e shkollës.Disa nga pyetjet që mund të drejtojë mësuesi/ja janë:

- Si ndiheni sot?- A kishit mall për njëri-tjetrin?- A u kënaqët me pushimet?- Ishin ato të mjaftueshme?

Mësuesi/ja flet edhe për pushimet e tij/saj. Nxënësit i tregojnë njëri-tjetrit fotografi që kanë bërë gjatë pushimeve.

Realizimi i kuptimit (lexim i drejtuar).Hapi I. Lexohet vjersha nga mësuesi/ja. Nxënësit e ndjekin dhe nënvizojnë fjalët e reja, të cilave iu jepet shpjegimi.

Rilexohet vjersha nga një pjesë e madhe e nxënësve. Mësuesja i ndjek dhe i ndihmon për një intonacion sa më të mirë.

Hapi II. Punohen ushtrimet e rubrikës Pyetje rreth tekstit. Mësuesja e vë theksin te lidhja e vjeshtës me fillimin e vitit të ri shkollor.

Hapi III. Punohet rubrika Kthehu te teksti. Në mënyrë individuale nxënësit gjejnë në tekst vargjet sipas kërkesave të ushtrimeve.

Hapi IV. Në dyshe nxënësit u përgjigjen pyetjeve të rubrikës Po ti?. Mësuesi përzgjedh disa çifte për të bashkëbiseduar para klasës.

Reflektimi. Hapi I. Mësuesja i udhëzon nxënësit të shkruajnë me pak fjalë përmbajtjen e vjershës. Sipas dëshirës mund të shprehin mbresat e tyre edhe me një vizatim të thjeshtë.

Hapi II. Pas përfundimit të ushtrimit, disa nxënës paraqitin punimet e tyre. Vlerësimi bëhet nga mësuesi/ja në bashkëpunim me nxënësit.

Rubrika: LexojmëTema: Erdhi koha

Detyrë shtëpie: Nxënësit do të mësojnë vjershën përmendsh.

Mësime modelMësime model

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të përshkruajë me gojë dhe me shkrim pushimet verore.Të shkruajë duke u bazuar në figura.Të shkruajë saktë dhe drejt fjalët.Të përdorë si duhet shkronjën e madhe dhe shenjat e pikësimit.

27


Materiale: Fotografi të sjella nga nxënësit, kaseta të filmuara.

Fjalë kyç: Pushime, bregdet, mal, liqen.

Metoda dhe teknika: Shkrimi i drejtuar, Turi i galerisë, punë në çifte, paraqitje grafike.

Zhvillimi i mësimitKjo orë mësimore është parashikuar të zhvillohet me metodën e shkrimit të drejtuar.

Evokimi (Tabelë)Hapi I. Mësuesi/ja e fillon mësimin me një tabelë për pushimet, të cilën do ta plotësojë në bashkëpunim me

nxënësit. Kjo do të shërbejë për të përpunuar fjalorin, të cilin nxënësit do ta përdorin gjatë punës me shkrim.

Realizim i kuptimit (Shkrim i drejtuar).Hapi I. Sipas vendit ku i kanë kaluar pushimet, mësuesi/ja i udhëzon nxënësit që të shikojnë figurat, të lexojnë

fjalët kyç përbri çdo figure dhe fjalët që janë shkruar në tabelë. Hapi II. Mësuesi/ja kërkon që nxënësit të tregojnë me gojë për pushimet.Hapi III. Nxënësit do të përshkruajnë me shkrim pushimet. Në fletore ata mund të ngjitin dhe ndonjë fotografi,

diçka nga pushimet ose të vizatojnë.

Reflektimi. Hapi I. Pasi përfundohet detyra, nxënësit në çift shkëmbejnë fletoren dhe bëjnë vlerësimin e përshkrimit. (Të

shikojnë realizimin e përmbajtjes, gabimet drejtshkrimore, paraqitjen estetike).Hapi II. Punimet mund të ekspozohen edhe në formën e Turit të galerisë, ku nxënësit shfaqin interes për fotot

e njëri-tjetrit.

Detyrë shtëpie: Punohet faqja 5 e Fletës së punës. Këshillohet të ndahet në grupe.

Mësuesi/ja po të ketë mundësi, mund të shfaqë për disa minuta ndonjë filmim që dikush nga nxënësit ka sjellë në klasë.

Rubrika: Të lexojmëTema: Dita e parë e shkollës (ora e parë)

Materiale:

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të tregojë për ditën e parë të shkollës. Të lexojë tregimin.Të shpjegojë fjalët e reja dhe të formojë me to fjali.Të shprehë mendimet e veta në bazë të pyetjeve.

Teksti Gjuha shqipe 3, fletë formati, fletë me ngjyra, lapustila, lapsa me ngjyra.

Fjalë kyç: Dita e parë e shkollës, regjistrohem, udhët zienin. Metoda dhe teknika: Stuhi mendimesh, DRTA, lexim zinxhir, pesëvargësh.

Pushime veroreNë bregdet Në mal Në liqen

det, rërë, çadër, plazh, mbledh guaska, ujë i ngrohtë, i kripur, bëj kala etj.

mal, pyll, ajër i pastër, burim, ujë i ftohtë, gjelbërim, lëndinë, freskët etj.

liqen, rërë, ujë i ëmbël, peshk, peshkatar, varkë, guriçka etj.


28

Shkolla,e dashur e rëndësishme

mësoj edukohem argëtohemShkolla më pëlqen shumë

dituri

Zhvillimi i mësimitEvokimi (Stuhi mendimesh).Hapi I. Nxënësit tregojnë për çdo gjë që ka lidhje me ditën e parë të shkollës dhe mësuesja plotëson skemën

në dërrasë duke i nxitur ata të sjellin sa më shumë mbresa.

Realizimi i kuptimit (Lexim i drejtuar DRTA).Hapi II. Ndalesa e parë. Lexohet pjesa nga: Sot është dita... deri te ... sa mezi hymë brenda dhe pyeten

nxënësit:- Kur zhvillohen ngjarjet?- Kush e shoqëroi Enrikun në shkollë?- Si ishte atmosfera në qytet?- Si do të zhvillohet ngjarja më poshtë?

Ndalesa e dytë. Lexohet pjesa nga: Në korridor ... deri te... për fëmijët e tyre.- Si ishte atmosfera brenda shkollës?- Kë takoi Enriku dhe çfarë i tha ajo?- Si u ndje ai pas fjalëve të mësueses?- Pse u ndje i trishtuar? Mendon se mësuesi i ri nuk do t’i pëlqente?

Ndalesa e tretë. Lexohet pjesa: Disa nga shokët... deri te ... sa provime do të kemi!- Çfarë ndryshimesh vuri re Enriku te shokët?- Sa nxënës ishin në klasën e Enrikut?

- Çfarë filloi të mendonte ai?- Po ju a e menduat diçka të tillë?- Si do të zhvillohet ngjarja më poshtë?

Ndalesa e katërt. Lexohet pjesa nga: Kur dola ...deri në fund.- Kush e priti Enrikun kur doli nga shkolla?- A arriti ta qetësonte e ëma Enrikun?- Në ç’mënyrë do ta ndihmonte nëna Enrikun?- Po ju, a ju ndihmojnë prindërit? Në ç’mënyrë?

Gjatë leximit me ndalesa nxënësit gjejnë fjalët e reja, të cilat shpjegohen nga vetë ata ose në pamundësi, nga mësuesi/ja.

Hapi III. Bëhet leximi zinxhir i tekstit nga nxënësit.

Reflektimi. (Pesëvargëshi).Hapi I. Nxënësit plotësojnë një pesëvargësh për shkollën. Ky pesëvargësh është mirë të shkruhet në fletë formati

ose në fletë me ngjyra, e cila të zbukurohet në varësi të tematikës. (Model)

Kjo punë ruhet për orën e dytë, e cila do të shërbejë për Evokimin.Nxënësve që nuk e kanë përfunduar u jepet detyrë shtëpie.

Dita e parë e shkollës

pres me padurim

shkoj në shkollë, jam i gëzuar

vishem bukur

takoj mësuesentakoj shokët e shoqet

buqeta me lule

shkolla gumëzhin

29


Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë tregimin duke respektuar shenjat e pikësimit.Të ritregojë përmbajtjen e tregimit duke u bazuar në pyetjet e tekstit. Të krahasojë ditën e tij të parë të shkollës, me atë të Enrikut.

Materiale: Teksti Gjuha shqipe 3, Grafik organizues, Diagrami i Venit.

Fjalë kyç: Dita e parë e shkollës, mësues, nxënës, regjistrohem, udhët zienin, provime.

Metoda dhe teknika: 5-vargësh, Diagrami i Venit, punë individuale, diskutim.

Rubrika: Të lexojmëTema: Dita e parë e shkollës (ora e dytë)

Zhvillimi i mësimit Evokimi: Hapi I. Lexohen disa nga pesëvargëshit më të bukur të krijuar nga nxënësit orën e kaluar.

Hapi II. Ekspozohen punimet dhe nxënësit zgjedhin një grup prej tre vetash që të bëjnë vlerësimin e punimeve më të mira.

Realizimi i kuptimit.Hapi I. Punohet rubrika Pyetje rreth tekstit. Nxënësit do të lexojnë dhe do të ritregojnë përmbajtjen duke u

ndihmuar nga pyetjet: - Çfarë vuri re djali në rrugë? Librari? Shkollë?- Çfarë i tha atij mësuesja e klasës së dytë? - Pse u trishtua Enriku? - Kur arriti të futej në klasë? - Çfarë shqetësimi kishin mamatë e fëmijëve?- Pse klasa kishte kaq shumë nxënës? etj.

Hapi II. Punohet rubrika Kthehu te teksti. Synimi i kësaj rubrike është të nxitet leximi i vëmendshëm dhe me kuptim i tekstit.

Reflektimi. Hapi I. Për këtë hap mësuesi/ja përdor Diagramin e Venit. Grafik organizues 19. Çdo nxënës plotëson individualisht në një fletë të bardhë Diagramin e Venit, për kërkesën e mëposhtme:

Ku ngjason dhe ku ndryshon dita jote e parë e shkollës me atë të Enrikut.

Shkon me mamin. I ka ndryshuar mësuesja. Numri i nxënësve në klasë ishte 50.

Shkoj në shkollë me gjyshen.Kam të njëjtën mësuese.Numri i nxënësve është 30.

Unë Enriku

Atmosfera e gëzueshme.Korridoret gumëzhinin.Udhët zienin.Jemi në klasën e tretë.

Hapi II. Pasi dëgjohen disa punime të nxënësve, nxirren në pah të përbashkëtat dhe ndryshimet në përvojën e secilit fëmijë ditën e parë të shkollës me mbresat dhe emocionet e veta.

Hapi III. Bëhet vlerësimi i orës së mësimit.

Detyrë shtëpie: U jepet nxënëve detyrë pika b. e rubrikës Po ti? Çfarë ndryshimesh vure re te shokët e tu?


30

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të dallojë fjalinë nga teksti.Të tregojë nga se përbëhet teksti.Të argumentojë pse disa fjali të dhëna përbëjnë një tekst.Të dallojë fjalitë e futura gabimisht në tekst.Të shndërrojë jofjalitë në fjali.Të krijojë një tekst duke u bazuar në figura.

Materiale: Teksti Gjuha shqipe 3.

Fjalë kyç: Teksti, fjalia, jofjalia.

Metoda dhe teknika: Punë individuale, punë me shkrim, diskutim.

Zhvillimi i mësimit

Evokimi:Hapi I. Nxënësit orientohen të shikojnë tekstin.- Lexoni në heshtje me vëmendje pjesën. Cila nga fjalitë e mëposhtme nuk bën pjesë në tekst?Nxënësit do të dallojnë dhe do të gjejnë se nuk janë pjesë e tekstit: Në bankën e parë. Mamaja e Besnikut është

në punë. Hapi II. Një nxënës lexon shpjegimin që është dhënë në tekst.

Hapi III. Nxënësit udhëzohen të shohin figurën dhe të krijojnë me shkrim një tekst.Një shembull mund të jetë: Mira e vogël po ëndërron. Ajo është ulur në hënë. Në qiell ka ca re. Ato zënë diellin. Mira i këndon diellit. Dielli

sikur e përshëndet atë. Lexohet teksti nga disa nxënës. Mësuesi/ja nxit nxënësit t’u përgjigjen pyetjeve:

- Pse pjesa që ju shkruat quhet tekst?- Si janë fjalitë në një tekst?- Çfarë shpreh teksti?

Lexohet rubrika Mbaj mend nga mësuesi/ja ose nga nxënësit.

Realizimi i kuptimit.Hapi I. Punimi i ushtrimeve. Nxënësit do të punojnë në mënyrë të pavarur ushtrimin 1. Do të nënvizojnë me laps fjalinë që është futur

gabimisht në tekstin e dhënë, e cila është: Rruga është e shkurtër.Mësuesi/ja kërkon që nxënësit të thonë pse kjo fjali është futur gabimisht në tekst. Punohet ushtrimi 2. Nxënësit

lexojnë fjalitë dhe vendosin numrin sipas radhës që duhet, për të krijuar tekst me to.

Radha e duhur është: Klasa e Enrikut është në katin e dytë. Ai ka ndërruar jo vetëm katin, por edhe mësuesen. Ditën e parë kjo e

trishtoi. Më pas, ai mendoi për mësimet. Këtë vit ato janë më të vështira. Enriku duhet të mësojë më shumë.Punohet në mënyrë të pavarur ushtrimi 3. Nxënësit do të lexojnë ushtrimin dhe do të nënvizojnë jofjalitë.Jofjalitë janë: Nxënësit po drejtohen. Ata vijnë për herë.Kërkesa e dytë e ushtrimit është: Ktheji në fjali ato që s’janë fjali.Nxënësit po drejtohen në klasë. Ata vijnë për herë të parë.Sipas kohës që ka mësuesi/ja në dispozicion punon edhe ushtrimet e tjera të Fletores së punës.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Teksti dhe fjalia

31


Reflektimi: Hapi I. Punohet Ushtrimi 1 dhe 3 i Fletores së punës. Ushtrimi 1 synon t’i mësojë nxënësit se, ashtu si fjalitë në një tekst vendosen sipas radhës, vendosen edhe fjalët, ndryshe fjalia nuk ka kuptim. Nxënësit punojnë individualisht. Ata dallojnë jofjalitë dhe i shkruajnë ato si duhet. Për të gjetur radhën e duhur të fjalëve ata orientohen edhe nga figura.

Teksti i saktë është:Era filloi të fryjë me shpejtësi.Qielli u mbush me re të zeza.Një varkë me vela kthehet në breg.Pushuesit u larguan nga plazhi.

Në ushtrimin 3, nxënësit krijojnë një tekst duke radhitur si duhet fjalitë.Një herë një mjek gjeti në rrugë një qenush.Ai kishte këmbën e vrarë.Mjeku i mjekoi këmbën qenit.Qenushi duke lehur falënderoi mjekun.

Hapi II. Vlerësimi i orës së mësimit.Bëhet vlerësimi i nxënësve: Për saktësinë dhe shpejtësinë në realizimin e ushtrimeve.Për argumentimin e kuptimin e tekstit dhe të fjalisë.Për krijimin e fjalive dhe të tekstit.

Detyrë shtëpie: Fletore e punës, faqe 6, ushtrimi 4.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë tregimin me zë të lartë.Të thotë mendimin e tij për temën.Të pasurojë fjalorin me fjalë dhe shprehje të reja në fushën e të drejtave.Të tregojë kuptimin e fjalëve të drejta dhe detyra.Të gjejë në tekst fjali sipas kërkesave të caktuara.

Materiale: Lapsa të ndryshëm, letra të bardha.

Rubrika: Të lexojmëTema: Të drejtat dhe detyrat e lapsave

Fjalë kyç: Të drejta, detyra.

Metoda dhe teknika: Imagjinatë e drejtuar, punë në çifte, bisedë, DRTA.

Zhvillimi i mësimitEvokimi (Imagjinatë e drejtuar)Hapi I. Klasa ndahet në dy grupe. Mësuesja drejton pyetjet sipas grupeve:Grupi I. - Secili prej jush të imagjinojë se është një laps në duart e një fëmije të pakujdesshëm. Ç‘do të ndodhë

me ju? Mendoni se ku do të përfundoni?Grupi II. - Ju jeni në duart e një fëmije të kujdesshëm. Ç‘do të ndodhë me ju? Ku imagjinoni se do të jeni tani?

Hapi II. Nxiten fëmijët të tregojnë se çfarë imagjinuan. Përgjigjet mund të jenë të ndryshme, mësuesi/ja dhe fëmijët të pranojnë të gjitha llojet e përgjigjeve.

Realizimi i kuptimit: DRTA (Lexim i drejtuar)Hapi I. Mësuesja lexon titullin e pjesës dhe pyet nxënësit:

- Cilat janë detyrat dhe të drejtat e lapsave?Ndalesa I. Lexohet pjesa nga: Pas orës së mësimit ... deri te...tha ajo.


32

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të diskutojë të drejtat e tij duke u bazuar në Konventën e të Drejtave të Fëmijëve.Të shkruajë për të drejtat dhe përgjegjësitë në bazë të situatave.Të përdorë shprehjet “kam të drejtë, e kanë për detyrë...”.Të dallojë të drejtat nga detyrat duke u bazuar në situatat e dhëna.

Materiale: Konventa e të drejtave të Fëmijëve, lapsa me ngjyra, letër A4, fisha ku janë shkruar fjalët kyç.

Fjalë kyç: Të drejta, përgjegjësi, kam nevojë, e kam për detyrë, kam të drejtë.

Metoda dhe teknika: Studim rasti, punë në grupe.

Puna parapërgatitore: Mësuesi/ja ka shkruar në një tabak letre fjalët, që do t’i ndihmojnë nxënësit të shkruajnë të drejtat dhe përgjegjësitë e tyre.

Zhvillimi i mësimitEvokimiHapi I. Studim rasti.Miri është një djalë 9-vjeçar. Ai jeton në një familje të varfër. Një mëngjes Miri mori çantën për të shkuar

në shkollë. Babai e urdhëroi duke i bërtitur:- Merr kutinë me paketat e cigareve dhe dil në rrugë për t’i shitur! Duhet të fitosh para. S’ka ç’të duhet shkolla! Miri filloi të qante. I mërzitur mori paketat dhe la çantën. Sa e ka marrë malli për shokët dhe mësuesen!

Rubrika: Të shkruajmëTema: Të drejtat dhe përgjegjësitë e mia

Pyetje: - Si ishte mjedisi kur mësuesja hyri në klasë?- Pse u habitën fëmijët?- Po ju mendoni se lapsat duhet të kenë të drejtat e tyre?- Cilat mund të jenë të drejtat e lapsave?

Pasi fëmijët shfaqin mendimet e tyre, kalohet në ndalesën II, që është pjesa Të drejtat e lapsave.- A mendoni se këto janë të drejtat e lapsave?- Mund të shtoni të drejta të tjera?- Mendoni se lapsat duhet të kenë vetëm të drejta apo edhe...?

Ndalesa III do të lexohet pjesa Detyrat e lapsave.- A janë vërtet këto detyrat e lapsave?- A i kryejnë vërtet këto detyra lapsat?- Që t’i realizojnë detyrat lapsat për kë kanë nevojë?

Hapi II. Punohet rubrika: Kthehu te teksti.Pika a punohet individualisht nga nxënësit. Ata nënvizojnë fjalitë e gjetura dhe i lexojnë ato.Nxënësit punojnë në çifte pikën b, c, d, e. Ata kontrollojnë njëri-tjetrin se sa fjali kanë gjetur. Qëllimi i këtij ushtrimi

është të gjejnë lidhjen e detyrave dhe të drejtave të lapsave me kujdesin e fëmijëve për sendet e veta, që do të punohet në rubrikën e mëposhtme.

Reflektim: Bisedë.Punohet rubrika Po ti?Nxënësit tregojnë për kujdesin që kanë për sendet e shkollës dhe lodrat.

Detyrë shtëpie: T’i mësojnë përmendsh gjëegjëzat dhe t’i përgatitin për t’i shfaqur orës tjetër. Mund të përgatitin edhe maska për t’i interpretuar në role.

33


Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të dallojë paragrafët në një tekst të caktuar.Të renditë si duhet paragrafët e një teksti të dhënë.Të dallojë kryeradhën si element i paragrafit.

Materiale: Tekste të ndryshme.

Fjalë kyç: Paragraf, kryeradhë.

Metoda dhe teknika : Vëzhgim, pyetje, shpjegim, punë individuale.

Zhvillimi i mësimitEvokimi (Përshkrim i figurave dhe lexim): Hapi I. Orientohen nxënësit të shohin tekstin në faqen 28 dhe tekstin në faqen 185 të librit Gjuha shqipe 3.

(Mësuesi/ja sipas dëshirës mund të zgjedhë edhe tekste të tjera, të cilat mund t’i paraqitë edhe në tabakë letre). Pa i lexuar këto tekste nxënësit të thonë ndryshimet që vënë re. P.sh.:

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Teksti dhe paragrafi (Ora e parë)

Hapi II. Situata lexohet nga mësuesja. Pyetjet që mësuesi/ja iu drejton nxënësve mund të jenë: - Në ç’klasë mendoni se është Miri? - Ku duhet të shkojë ai? - Pse nuk shkon dot në shkollë? - A ka të drejtë babai i Mirit ta detyrojë të shesë cigare? - Pse vepron kështu babai i Mirit?- Si mendoni, cila e drejtë po i shkelet Mirit në këtë rast? - Cila është detyra e babait të Mirit?

Përgjigjet mund të jenë të ndryshme. Mësuesi/ja duhet të synojë të arrijë te përfundimi: Miri ka të drejtë të shkojë në shkollë. Babai i tij e ka për detyrë ta rritë, ta ushqejë, ta shkollojë.

Hapi III. Këto fjali mësuesja i shkruan në dërrasën e zezë.

Realizimi i kuptimit:Hapi I. Mësuesi/ja lexon pjesë të zgjedhura nga Konventa e të Drejtave të fëmijëve dhe i njeh nxënësit me të

drejtat e paraqitura aty. Më pas vendos në tabelë mjetin e përgatitur ku ka shkruar fjalët, të cilat do ta ndihmojnë nxënësin për të filluar fjalitë që do të krijojë në situatat e mëposhtme.

Hapi II. Punohet ushtrimi Plotëso dhe ti sipas shembujve të mëposhtëm. Nxënësit shkruajnë në fletore modelet e dhëna në libër dhe shtojnë edhe dy-tri fjali të tjera, që mund të jenë:

Unë kam të drejtë të kem një emër.Unë kam të drejtë të mos dhunohem.

Reflektimi: punë në grupeHapi I. Klasa ndahet në gjashtë grupe dhe secilit grup i jepet të shkruajë një nga situatat e dhëna në pikat a dhe

b. Nxënësit do të shkruajë në një letër të bardhë sipas situatave. Nxënësit fillimisht punojnë individualisht, pastaj përzgjedhin krijimet më të mira për t’i prezantuar para klasës.

Hapi II. Të gjitha punimet rekomandohen të ekspozohen në një kënd të klasës. Në orën e Veprimtarisë së lirënxënësit duke u bazuar në të drejtat që kanë shkruar, mund të krijojnë dhe ata një listë me të drejtat e tyre.

Detyrë shtëpie: Plotësohet faqja 7 e Fletores së punës.


34

Objektivat: Në fund të orë së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë tekstin rrjedhshëm.Të shpjegojë fjalorin me fjalë dhe shprehje të reja. Të tregojë ndonjë rast të ngjashëm, me atë të tregimit.Të nxjerrë mesazhin e mbajtjes së fjalës së dhënë.

Rubrika: Të lexojmëTema: Mësuesja humb bastin

Teksti i parë është i ndarë në disa pjesë, kurse teksti i dytë është një i tërë. Me këtë veprimtari synohet që nxënësit të dallojnë nga ana pamore ndarjen e tekstit në paragrafë.

Realizimi i kuptimit. (Punë e drejtuar)Hapi I. Nxënësit lexojnë tekstin e ndarë në paragrafë. Pas leximit të çdo paragrafi mësuesi/ja i orienton të shohin

figurën përbri tij. Në fund të leximit të tekstit mësuesi/ja i pyet: - Në sa pjesë ishte ndarë ky tekst?- Teksti është i ndarë në katër pjesë.

Çdo pjesë e tekstit quhet paragraf. Paragrafët, ashtu si dhe fjalitë e tekstit, lidhen me njëri-tjetrin për nga kuptimi.

Si dallohet paragrafi? Mësuesja shpjegon dhe kuptimin e kryeradhës.Hapi II. Punohet ushtrimi 1 ku nxënësit lidhin me shigjetë paragrafët e tekstit me figurat. Nxënësit gjejnë numrin e paragrafëve, dallojnë cili ka kryeradhë si dhe numrin e fjalive për çdo paragraf.

Reflektim. Punohet ushtrimi 3. Nxënësit orientohen të shohin tekstin Dita e parë e shkollës dhe të gjejnë numrin e paragrafëve. Në qoftë se ka kohë në dispozicion, mësuesi i lë të lirë të zgjedhin vetë një tekst tjetër dhe të dallojnë paragrafët.

Në orën e dytë mësuesja në fazën e evokimit i vë nxënësit të përzgjedhin nga një tekst në librat që kanë sjellë dhe të gjejnë numrin e paragrafëve dhe të fjalive për çdo paragraf etj. Fjalën e parë të kryeradhës ta nënvizojnë me të kuqe.

Në vazhdim punohen ushtrimet e Fletores së punës, faqja 8.Ushtrimi 1. Nxënësit, pasi kanë dalluar në tekstet e sjella paragrafët dhe kanë dalluar kryeradhët, rrethojnë

përgjigjen e saktë. Kërkesa e tretë e ushtrimit 1 i parapërgatit nxënësit për zgjidhjen e ushtrimit 2. Mësuesi/ja i orienton nxënësit të shikojnë figurat. Më pas nxënësit lexojnë paragrafët dhe e lidhin çdo paragraf me figurën. Në fund nxënësit vendosin numrin në kuti sipas renditjes që duhet për të formuar tekstin. Mësuesja u kujton rregullin Teksti formohet kur paragrafët renditen sipas kuptimit.

Ushtrimi 3 ka një shkallë vështirësie më të lartë dhe mësuesja mund t’ua japë nxënësve më të mirë. Ata duhet të dallojnë brenda paragrafit fjalinë kyç, për të cilën do të punohet më shumë vitin e ardhshëm.

Ushtrimi 4 mund të punohet me gojë në klasë dhe t’u jepet detyrë shtëpie.

Detyrë shtëpie: Ushtrimi nr. 2. Nxënësit i vendosin sipas radhës paragrafët e tekstit. Gjejnë dhe numrin e fjalive për çdo paragraf.Porositen fëmijët të sjellin në klasë herën tjetër secili nga një libër jashtëshkollor për fëmijë.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Teksti dhe paragrafi (ora e dytë)

35


Materiale: Skedë e përgatitur për një libër, Grafik organizues A 1.

Fjalë kyç: Bast, kusht, skedë, mbaj fjalën, dëshirë për të lexuar.

Metoda dhe teknika: Stuhi mendimesh, lexim në heshtje, punë me shkrim, prezantim.

Zhvillimi i mësimitEvokim. Mësimi fillon me Stuhi mendimesh.Hapi I. Mësuesi/ja shtron pyetjen:

- A e keni dëgjuar fjalën bast dhe nëse po, ku e keni dëgjuar?Në dërrasë shënohet shprehja: Vë bast.

Nxënësit japin përgjigjet e tyre. Mësuesi/ja bën kujdes në shpjegimin e shprehjes.

Hapi II. (Realizimi me anë të grafikut organizues 1 të fjalorit për këtë fjalë).

Realizimi i kuptimitHapi I. Mësuesi/ja u thotë fëmijëve se do të lexojnë një ngjarje të vërtetë të marrë nga një gazetë, që lidhet me

fjalën bast. Shkruan në tabelë titullin e pjesës “Mësuesi/ja humb bastin”.

Hapi II. Lexohet tregimi nga mësuesja. Nxënësit nënvizojnë fjalët e panjohura. Shpjegohen fjalët e shprehjet e panjohura, fillimisht nga nxënësit e tjerë dhe, kur nuk realizohet dot, i shpjegon fjalët mësuesi/ja.

Hapi III. Punohen rubrikat Kthehu te teksti dhe Plotëso. Nxënësit orientohen të lexojnë në heshtje për të plotësuar kërkesat e këtyre rubrikave.

Hapi IV. Punimi i rubrikës Pyetje rreth tekstit.

Reflektim. Rubrika Po ti? Punohet në grupe me shkrim. Grupi I - pyetja 1,Grupi II - pyetja 2, Grupi III - pyetja 3.Grupi IV pyetjen: - Po ju po të ishit në vendin e saj, ç’mënyrë tjetër mund të gjenit për t’i bërë nxënësit

tuaj që të lexojnë?Nxënësit kanë në dispozicion 5 min. Përfaqësuesit e grupeve prezantojnë përgjigjet.Vlerësohen grupet për punën e kryer.

Detyrë shtëpie: Parapërgatitje për orën e ardhshme. Të sjellin në klasë një libër, i cili do t’iu shërbejë për të plotësuar skedën e librit.

vë bast

Për rezultatin e ndeshjes

Për garat me kuaj

Për garat me makina

Për të vërtetuar diçka

?


36

Si?

Kus

h?

Çfar

ë?

Kur? Ku?

Pse?

Zhvillimi i mësimitEvokimi. Hapi I. Stuhi mendimesh me shprehjen gjuha e nënës:

Nxënësit flasin për gjuhën shqipe dhe lidhjet që kanë ata me të.Hapi II. Bisedë me nxënësit për t’i paraprirë leximit të tekstit.

- A keni të afërm jashtë Shqipërisë?- Ku jetojnë ata?- Në ç‘gjuhë komunikoni me ta?- Kur ata nuk flasin shqip, si arrini të komunikoni?- Si ndiheni për moshatarët tuaj që e kanë harruar gjuhën shqipe?- Dini ndonjë rast konkret?

Realizimi i kuptimit:Hapi III. Lexohet teksti nga mësuesi/ja. Ndërkohë nxënësit ndjekin leximin dhe nënvizojnë fjalët e reja ose të panjohura. Shpjegimi i fjalëve të reja bëhet me anë të grafikut organizues për fjalorin A1. Lexohet përsëri teksti nga nxënësit sipas paragrafëve.

Hapi IV. Zhvillohet rubrika: Pyetje rreth tekstit.

Reflektimi. Fëmijët punojnë individualisht sipas grafikut organizues Dora e pyetjeve. Mësuesi/ja i orienton nxënësit të punojnë në një fletë të bardhë, në të cilën vendosin dorën e tyre dhe vizatojnë formën e saj. Në secilin gisht ata shkruajnë pyetjet si më poshtë:Kush?, Çfarë, Kur?, Ku?, Pse? Si?: Duke lexuar tekstin ata shkruajnë në gishtat e dorës përgjigjen e pyetjeve të bëra. Fjalitë të jenë të plota.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të lexojë tekstin rrjedhshëm. Të shpjegojë fjalorin me fjalë dhe shprehje të reja. Të tregojë ndonjë rast të ngjashëm, me atë të tregimit. Të nxjerrë mesazhin e mbajtjes së fjalës së dhënë.

Materiale: Teksti, letra të fëmijëve nga të afërmit e tyre.

Fjalë kyç: Gjuha e nënës, gjuha shqipe.

Metoda dhe teknika: Stuhi mendimi, bisedë, organizuesi grafik, dora e pyetjeve.

Rubrika: Të lexojmëTema: Gjuha e nënës (ora e parë)

Detyrë shtëpie: Të mësojnë të lexojnë bukur pjesën. Parapërgatiten nxënësit se herën e ardhshme pjesa do të lexohet me role.

e ëmbël

e dashur

e bukur

e thjeshtë

Gjuha ime

37


Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë rrjedhshëm dhe pa gabime.Të lexojë me role.Të ritregojë pjesën me anë të organizuesit grafik.

Materiale: Tabak letre për grafikun organizues: Harta e ngjarjes dhe fisha të përgatitura për secilin nxënës sipas modelit të dhënë në libër.

Metoda dhe teknika: Pyetja e ditës. Grafiku organizues: Harta e ngjarjes, diskutimi, lojë me role, punë me shkrim.

Zhvillimi i mësimitEvokimi.Hapi I. Pyetja e ditës:

- Cili është problemi që ngrihet në letrën e tekstit ‘Gjuha e nënës”?Përpara se të përgjigjen për pyetjen, mësuesi/ja i kërkon një nxënësi të lexojë bukur letrën. Më pas dëgjojnë me

vëmendje përgjigjen për pyetjen e ditës.

Realizim i kuptimit.Hapi I. Realizohen ushtrimet e rubrikës Kthehu te teksti. Nxënësit lexojnë në mënyrë të vëmendshme tekstin

dhe dallojnë hollësitë në të.

Hapi II. Ritregohet pjesa duke përdorur grafikun organizues Harta e ngjarjes. Mësuesi/ja ka parapërgatitur në një tabak letre Hartën e ngjarjes. Nxënësit mund të punojnë individualisht, në çifte ose në grupe për të plotësuar hartën e ngjarjes në letër format A4. Pasi plotësohet grafiku nga nxënësit, mësuesi/ja plotëson grafikun në tabelë me mendimet më të mira të paraqitura nga nxënësit.

Hapi III. Lexohet në role tregimi nga dy grupe nxënësish.

Hapi IV. Punohet individualisht në libër rubrika Plotëso me fjalë, ku përcaktohen gjuhët për secilin shtetas.Trego për ndonjë shok ose të afërm që jeton jashtë shtetit? Si e flet ai gjuhën shqipe?

Reflektim: Punë me shkrim. Tema: “Çfarë duhet të bësh kur je jashtë shtetit, që të mos harrosh shqipen?” Jepni mendimin tuaj për këtë.Nxënësit do të shkruajnë disa këshilla si mund të mos harrosh gjuhën e nënës, kur ndodhesh jashtë atdheut. Kjo detyrë mund të jepet në klasë dhe, kur nuk arrin koha, mund të jepet si detyrë shtëpie.

Rubrika: Të lexojmëTema: Gjuha e nënës (ora e dytë)

Fjalë kyç: Gjuhë amtare, fëmijë, jashtë shtetit.


38

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të dallojë fjalinë dëftore dhe fjalinë pyetëse. T’i emërtojë fjalitë sipas llojit: dëftore, pyetëse. Të përdorë drejt shenjat e pikësimit (pikë dhe pikëpyetje). T’i lexojë fjalitë me intonacionin e duhur sipas llojit. Të krijojë fjali dëftore dhe pyetëse.

Materiale: Teksti, fisha të përgatitura nga mësuesi/ja, dy kartona në formë kuadrati, që kanë të shënuara shenjat e pikësimit (?, . ).

Metoda dhe teknika: Punë individuale, punë në çifte, shpjegim, lojë.

Zhvillimi i mësimitEvokimi. Mësuesja ka përgatitur fisha me dialogë për nxënësit: P.sh.:

- Kush je ti?- _________________

- Ku jeton ti?- _________________

Realizimi i kuptimit. (B + I)Nxënësit plotësojnë fishat në mënyrë intuitive, sipas kërkesës. Pasi plotësohet detyra, lexohen fishat. Mësuesi/ja

veçon fishën e parë dhe shpjegon:- Po të vërejmë me kujdes fjalitë, ato nuk janë njëlloj. Me fjalinë e parë pyesim, kurse me fjalinë tjetër

përgjigjemi. Atëherë: Fjalia me të cilën pyesim quhet fjali pyetëse. – Kush je ti?Fjalia me të cilën tregojmë quhet fjali dëftore. – Unë jam ...Mësuesi/ja tërheq vëmendjen e nxënësve për shenjat e pikësimit të përdoruara në fund të këtyre fjalive: ., ?,

Hapi II. Vazhdon puna me shembujt e librit, ku fëmijët dallojnë fjalitë pyetëse dhe fjalitë dëftore. Mësuesja kërkon që fjalitë të lexohen me intonacionin e duhur, duke lidhur intonacionin me shenjat e pikësimit të përdorura.

Hapi III. U kërkohet nxënësve të formojnë me gojë nga një fjali dëftore dhe fjali pyetëse. Ky lloj ushtrimi është mirë të punohet në formë loje me dy kartona të përgatitur që kanë secili nga një shenjë pikësimi. Mësuesja nxjerr kartonin me shenjën e pikëpyetjes dhe fëmijët formojnë fjali pyetëse dhe anasjellas.

Hapi IV. Punë me grupe. Punohet ushtrimi 1, grupi I pikën a dhe grupi II pikën b. Lexohen fjalitë me intonacionin e duhur.

Reflektim. Bëhet vlerësimi i orës së mësimit. Punohet ushtrimi 1 në fletoren e punës, f.10.

Detyrë shtëpie: Punohet ushtrimi 2 në fletoren e punës.

Ora e dytë.Hapet me lojën me kartona, ku nxënësit formojnë fjali sipas shenjës së pikësimit që shohin në karton dhe më

pas punohen ushtrimet 2, 3, 4, dhe jepet për detyrë shtëpie Ushtrimi 3 në fletoren e punës, f.10.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Fjalia dëftore dhe pyetëse

-_____________________ - Unë kam një motër.

-________________- Sot është e diel.

Fjalë kyç: Fjali dëftore, fjali pyetëse, pikë, pikëpyetje.

39


Rubrika: Të lexojmëTema: Tregim për Jehonën e vogël. (ora e parë)

Objektivat : Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të lexojë rrjedhshëm tekstin. Të dallojë fjalët e reja dhe të krijojë fjali me to. Të lexojë pjesën që i pëlqen më shumë. Të shprehë idetë e tij rreth temës.

Materiale: Teksti, foto nga shtëpi fëmijësh.

Fjalë kyç: Punonjës britanik, ndihma humanitare, ekip, shtëpi fëmije, jetim, miqësi, solidaritet

Metoda dhe teknika: Kllaster, DRTA, punë me grupe.

Zhvillimi i mësimitEvokimi: Kllaster (Punë në grupe)

Realizim i kuptimit. Lexim i drejtuar. Nxënësi i parë lexon pjesën nga: Në Shqipëri … deri te ... Sokoli nga Tirana.Mësuesi/ja pyet:

- Nga vinte ky punonjës?- Cila është puna që bën një punonjës i ndihmave humanitare?- Cili ishte qëllimi i ekipit? Përse ata kaluan ditë të vështira?- Cilët ishin mjekët që realizuan operacionet?

Nxënësi i dytë lexon pjesën nga: Tre muaj …deri te ... takimi me Jehonën.Mësuesi/ja pyet:

- Kur erdhi përsëri punonjësi? - Si i gjeti ai fëmijët? - Pse mendoni se e tërhoqi atë vajza e vogël katërvjeçare? - Përveç punës, cili ishte qëllimi tjetër i ardhjes së tij?

Nxënësi i tretë lexon pjesën nga: Në fillim Jehona …deri te ...jam nga Shkodra.Mësuesi/ja pyet:

- Si reagonte Jehona kur ai largohej?- Sa vjet kanë që njihen ata të dy? - A mendoni se Jehona di not?

Nxënësi i katërt lexon pjesën nga: Unë dyshova …deri te ... Patjetër i thashë.Mësuesi/ja pyet:

- Pse dyshoi punonjësi?- A keni parë ndonjëherë anije që shërben si restorant?

Kllasteri plotësohet nga secili grup dhe paraqitet nga përfaqësuesi i grupit.(Kllasteri i plotësuar ruhet, sepse do të shërbejë për punën me shkrim në orën e dytë.)

Ku jetojnë?Kush kujdeset

për ta?

Kush i ndihmon?

Fëmijë pa prindër

Për çfarë kanë nevojë?

Ç’vështirësikanë?

A i ke ndihmuar ti?


40

Objektivat : Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të lexojë tekstin rrjedhshëm, pa gabime dhe me intonacionin e duhur. Të diskutojë për fëmijët që janë në nevojë. Të luajë në role intervistën. Të krijojë pyetje në formën e intervistës. Të dallojë cilësitë e personazheve. Të krahasojë personazhin me veten.

Materiale: Teksti, grafik organizues, personazhi dhe unë.

Metoda dhe teknika: Monitorim leximi, lojë në role, punë individuale, punë në grupe, grafik organizues, intervistë

Zhvillimi i mësimitEvokimiHapi I. Monitorimi i leximit. Nxënësit lexojnë tekstin zinxhir, mësuesi/ja bën vlerësimin përkatës, për të lexuarit

rrjedhshëm, saktë, shpejt, me intonacion.

Realizimi i kuptimit. (B+I)Hapi I. Punohet individualisht, rubrika Kthehu te teksti, ku nxënësit me anë të shenjave V, X vlerësojnë vërtetësinë e fjalive.

Hapi II. Punohet individualisht rubrika Lidh me shigjetë fjalët. Me grupet e fjalëve formohen fjali. P.sh.: Jetim, shtëpi fëmije. Unë vizitova shtëpinë e fëmijës “Zyber Hallulli”, në Tiranë, ku jetojnë fëmijë jetimë.

Hapi IV. Mësuesi/ja përdor grafikun organizues. Personazhi dhe unë.Model. “Personazhi dhe unë”

Fëmijët shkruajnë në mënyrë individuale. (Në pamundësi të fletëve të gatshme, mësuesi/ja e ndërton grafikun në dërrasë si modeli). Lexohen disa prej mendimeve të nxënësve.

Në këtë mënyrë ata do të krahasojnë veten me Jehonën.

Rubrika: Të lexojmëTema: Tregim për Jehonën e vogël. (ora e dytë)

- Cila ishte dëshira e saj?- A ia plotësoi ai dëshirën?

Nxënësi i pestë lexon nga: Në kështjellën e Rozafës …deri në fund.Mësuesi/ja pyet:

- Cila ishte shtëpia e Jehonës?- Pse mendonte ajo se ai do të kthehej përsëri?- Po ju si mendoni, a do të vazhdojë miqësia e tyre? Deri kur?

- Çfarë gjuhe flet ai? Mendoni se do të jetë më mirë që Jehona të mësojë gjuhën angleze? Pse?Gjatë leximit të drejtuar punohen edhe fjalët dhe shprehjet e reja, të cilat shpjegohen. Nxënësit formojnë fjali me to.Reflektimi.Lexohet në heshtje teksti nga nxënësit duke i porositur të nënvizojnë pjesët që u bëjnë më shumë përshtypje.

Secili lexon bukur, me zë pjesën e zgjedhur.

Dëshirat e miaQëllimet e mia

Dëshirat e JehonësQëllimet e ..............

Cilësitë e mia Cilësitë e Jehonës

41


Reflektim. Nxënësit diskutojnë për cilësitë e punonjësit britanik, që në këtë rast është dhe autori i pjesës. Kjo situatë ndërtohet në formë loje, ku një nxënës vihet në rolin e një gazetari, kurse tjetri vihet në rolin e autorit. Fillimisht punojnë të gjithë nxënësit për të hartuar pyetjet, që i shkruajnë në fletore. P.sh.:

- Ç’ke dashur të tregosh në këtë pjesë?- Ke njohur edhe fëmijë të tjerë si Jehona?- Pse të pëlqeu Jehona? etj.

Mësuesi/ja mund të zgjedhë dy çifte nxënësish që të dialogojnë me njëri-tjetrin. Të tjerët ndjekin dhe vlerësojnë dialogët.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:Të dallojë fjalinë thirmore nga fjalitë dëftore dhe pyetëse.Të tregojë çfarë shprehin llojet e fjalive thirrmore.Të përdorë drejt shenjat e pikësimit.Të krijojë fjali thirrmore duke u mbështetur në figura.

Metoda dhe teknika: Lojë, diskutim, shpjegim, punë e pavarur.

Materiale: Teksti, fotografi të ndryshme të nxënësve, libra me ilustrime.

Fjalë kyç: Fjali thirrmore, ndjenjë, gëzim, hidhërim, keqardhje, habi, frikë etj.

Zhvillimi i mësimitEvokim.Hapi I. Lojë.Mësuesi/ja cakton një nxënës që të dalë nga klasa, ndërkohë u kërkon fëmijëve të imitojnë njeriun e habitur.

Nxënësi hyn brenda dhe gjen se ç’ndjenjë tregojnë fytyrat e nxënësve të klasës. Përsëritet veprimtaria për të dhënë me anë të mimikës ndjenjën e zemërimit, keqardhjes etj. (Mësuesi/ja udhëzon që fëmijët të shohin edhe figurat e dhëna në ushtrimin 1).

Realizimi i kuptimitHapi i parë: Diskutohen situatat që janë dhënë në tekst: Figurat me fjalitë përkatëse poshtë tyre.Tërhiqet vëmendja e nxënësve për intonacionin me të cilin lexohen fjalitë, si për shenjën e pikësimit që është

vendosur në fund të këtyre fjalive.- Ç’qen i pabindur që je!- Sa ftohtë qenka jashtë! etj.

Analizohet secili rast për të treguar saktë se çfarë shpreh secila fjali. (Fjalitë shkruhen në dërrasë.)Hapi II. Mësuesi/ja shtron pyetjen:- Si mund të shpreheshim për secilën figurë duke dhënë kuptimin e saj pa përdorur ndjenjë? P.sh.:

Je qen i pabindur.Jashtë është ftohtë.

Këto fjali shkruhen në dërrasë krahas fjalive thirrmore, që janë shkruar më parë, me qëllim që nxënësit të bëjnë dallimin e fjalisë dëftore me atë thirrmore.

Mësuesi/ja shpjegon:Me anë të fjalisë thirrmore ne mund të shprehim ndjenja të ndryshme, si: habi, kënaqësi, keqardhje, frikë, gëzim,

pakënaqësi etj. Në fund të fjalisë thirrmore vendoset pikëçuditje.Hapi III. Punohet në mënyrë të pavarur ushtrimi 2 me shkrim dhe me gojë. Mësuesja u kërkon nxënësve të

lexojnë me intonacionin e duhur fjalitë.Ushtrimi 3 punohet individualisht në fletore. Diskutohet zgjidhja që i ka dhënë secili.

Reflektim. Punohet ushtrimi 1. Nxënësit do të gjejnë se çfarë shprehin fytyrat në vizatime dhe do të thonë nga një fjali për secilën ndjenjë të përfaqësuar nga vizatimi përkatës.

Rubrika Njohim gjuhën tonëTema: Fjalia thirrmore


42

Ora e dytëHapi I. Fillon me lojën me kartonë ku janë shkruar shenjat e pikësimit ( . ? !). Kjo lojë është zhvilluar dhe më

parë për dy shenjat e para të pikësimit (. ?).

Hapi II. Më pas zhvillohet një veprimtari në dërrasën e zezë, ku kërkohet që e njëjta fjali të përdoret si fjali: dëftore, pyetëse dhe thirrmore. Kujdes, që të jepen fjali të thjeshta, të cilat mund të përdoren në të tri variantet. P.sh.:

- Vajza ka temperaturë. (Theksi i fjalisë bie mbi fjalën ka, intonacioni është tregues).- Vajza ka temperaturë? (Theksohet fjala vajza, dhe intonacioni është pyetës).- Vajza ka temperaturë! (Theksohet fjala temperaturë dhe intonacioni shpreh shqetësim).

Hapi III. Vazhdohet të punohen individualisht me shkrim ushtrimet e fletores së punës.

Objektivat : Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë vjershën rrjedhshëm dhe pa gabime.Të recitojë vjershën me ndjenjë.Të shpjegojë kuptimin e fjalëve të reja dhe t’i përdorë ato në fjali.Të shprehë me fjalët e tij se kur ndihet i lumtur dhe i gëzuar.Të japë argumente dhe fakte rreth temës “Po të qeshin të gjithë fëmijët në botë”.

Materiale: Teksti, grafikë organizues, minikonkurs.

Fjalë kyç: Qesh, lumturi, fëmijë, vërshon.

Teknika dhe metoda: Kllaster, grafik organizues, shkrim i drejtuar.

Zhvillimi i mësimitEvokimi.Hapi I. Nxiten nxënësit të japin mendime se ç’dinë për fëmijët e botës.

Mësuesi/ja punon në dërrasë duke shkruar mendimet e fëmijëve, të cilët lihen për disa çaste të reflektojnë mbi këtë temë.Realizimi i kuptimit.Hapi I. Lexohet vjersha nga mësuesi/ja me një intonacion shprese dhe gëzimi. Mësuesi/ja përcjell te fëmijët

mesazhin se bota është vërtet e mirë, kur të gjithë fëmijët janë të lumtur dhe të qeshur.Hapi II. Punohet fjalori me grafikun organizues të fjalorit.Rubrika Pyetje rreth tekstit punohet me gojë.Punohet nën drejtimin e mësueses rubrika: Kthehu te teksti.Nxënësit gjejnë vargjet që u kërkohen dhe i lexojnë bukur.Hapi III. Lexohet vjersha nga të gjithë nxënësit. Në fillim lexojnë ata që lexojnë më bukur. Mësuesja tërheq

vëmendjen që të lexohet me ndjenjë. Në këtë hap mund të zhvillohet edhe një minikonkurs, ku nxënësit zgjedhin një juri, e cila vlerëson nxënësit që e lexojnë më bukur vjershën.

Hapi IV. Mësuesja flet për autorin Xhani Rodari, shkrimtarin e njohur italian për fëmijë.Diskutohen fotot e tekstit: - Çfarë tregojnë ato?Mësuesi/ja u kërkon fëmijëve që për secilën foto të krijojnë një fjali thirrmore për të lidhur njohuritë e marra në

orën e gjuhës.

Rubrika: Të lexojmëTema: Po të qeshin gjithë fëmijët

Fëmijët e botës.

A janë të gjithë të qeshur dhe të lumtur?

Si jetojnë ata?

Po ti?

43


- Vendose veten në vend të fëmijës së fotos së parë. Çfarë po mendon ajo? P.sh.:- Sa bukur është këtu!

Reflektimi.Detyrë krijuese me shkrim: “Si do të ishte bota po të drejtohej nga fëmijët?”.Fëmijët duhet të lihen të fantazojnë sipas imagjinatës së tyre. Dikush mund ta shprehë edhe me vizatim.Lexohen disa prej punëve. Ekspozohen.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të përshkruajë me gojë pamje të ndryshme. Të shprehë emocionet që i shkaktojnë figurat që sheh në libër. Të diskutojë për të drejtat e tij. Të shpjegojë rolin që ka luajtur Nënë Tereza. Të diskutojë disa nene nga Konventa e të Drejtave të Fëmijëve, që kanë lidhje me temën.

Materiale: Konventa e të Drejtave të Fëmijëve, figura, foto nga jeta e fëmijëve, fishë ku është shkruar Të gjithë fëmijët janë po aq të rëndësishëm sa unë.

Metoda dhe teknika: Diskutim, punë me grupe, vizatim, punë me shkrim.

Zhvillimi i mësimitEvokimi. (B+E)Hapi I. Nxënësit diskutojnë mbi figurat e dhëna në tekst.

- Shiko fotografitë. Çfarë ndryshimi vini re në to?- Si ndiheni duke parë figurën e parë? Si ndiheni duke parë figurën e dytë.

Hapi II. Punë në grupe.Ndahet klasa në tri grupe ku secili punon nga një situatë.Grupi I. Fëmijë që lypin në rrugë.Grupi II. Fëmijë që braktisin shkollën dhe shesin në rrugë. Grupi III. Fëmijë që abuzohen dhe shiten në vende të tjera, pra trafikohen.

Nxiten nxënësit të diskutojnë e të japin argumente për të drejtat që u janë shkelur fëmijëve në situatat e mësipërme. Nxënësit duhet të sjellin fakte nga jeta, nga ngjarje që shohin dhe dëgjojnë përditë.

Hapi III. Paraqitet fisha ku është shkruar Të gjithë fëmijët janë po aq të rëndësishëm sa unë.Lexohet paragrafi ku flitet për Nënë Terezën, figurë me të cilën tashmë fëmijët janë familjarizuar.

Diskutohet rreth thënies: “Fëmija duhet dashur që në barkun e nënës”. Po ti a mendon kështu? Pse?

Hapi IV. Vazhdohet me veprimtari rreth të drejtave të fëmijëve. Nxënësit nën udhëheqjen e mësuesit/es lexojnë nenet, që flasin për të drejtën për të jetuar në kushte të mira, për një mjedis të shëndetshëm, e drejta për të mos punuar në moshë të vogël, e drejta për t‘u shkolluar, për t‘u argëtuar.

Në fund: Fëmijët shkruajnë mbresat e tyre ose, atyre që iu pëlqen vizatimi, mund t‘i shprehin ato me vizatim. Në këndin e paracaktuar afishohen krijimet që u realizuan gjatë diskutimit.

Rubrika: Bisedojmë së bashkuTema: Meritojmë jetë të lumtur

Detyrë shtëpie: Jepet rubrika Plotëso.


44

Detyrë shtëpie: si punë e pavarur jepen ushtrime të ndryshme nga fleta e punës. Për të realizuar të gjitha ushtrimet e fletës së punës, këto mund të punohen edhe me grupe.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të parashikojë ngjarjen në bazë të titullit, e fjalëve kyç.Të lexojë tregimin rrjedhshëm.Të shprehë lidhjen e ngushtë midis nipit dhe gjyshit të tij.Të tregojë ngjarje që i kanë ndodhur me gjyshërit e tij duke e ilustruar me pjesë nga teksti.Të shprehë dashurinë që ka për gjyshërit e tij/saj.

Rubrika: Të lexojmëTema: Unë, gjyshi dhe shtëpia jonë në pemë.

(ora e parë)

Kujtojmë se jo gjithmonë mund të realizohen gjithë ushtrimet e dhëna në libër apo fletoren e punës. Mësuesi/ja bën përzgjedhjen e ushtrimeve në bazë të mundësisë së klasës së tij/saj. Rëndësi ka që ushtrimet dhe veprimtaritë që bëhen, të jenë të kuptueshme për të gjithë.

Varianti II. Ky mësim mund të zhvillohet edhe në mënyra të tjera. P.sh.:Mësuesi/ja u ka dhënë detyrë paraprake nxënësve që gjatë javës të vëzhgojnë me kujdes shtypin e përditshëm,

dhe të grumbullojnë materiale, si foto apo artikuj, ku denoncohet shkelja e të drejtave të fëmijëve, si p.sh., gjendja e fëmijëve në vende që janë në luftë, në vende ku ka varfëri të madhe, fëmijë që lypin, fëmijë që braktisin shkollën e të tjera. I diskutojnë këto fakte duke u mbështetur te Konventa e të Drejtave të Fëmijëve për të dalë në konkluzionin që gjithë fëmijët meritojnë të jenë të lumtur.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të përdorë drejt shenjat e pikësimit, pikë, pikëpyetje dhe pikëçuditje.Të vendosë shkronjën e madhe pas . ? ! .Të përcaktojë shenjën e pikësimit sipas llojit të fjalisë.Të lexojë me intonacionin e duhur llojet e fjalive.

Mjetet: Kartona që kanë shenjat e zmadhuara të pikësimit.

Metoda dhe teknika: Lojë, mendo - argumento, punë individuale, punë në grup.

Zhvillimi i mësimitHapi I. Mësuesi/ja paraqet fjali pa shenjën e pikësimit dhe kërkon nga nxënësit të thonë shenjën që duhet vënë

dhe të argumenojnë pse duhet kjo shenjë.

Hapi II. Më pas mësuesi/ja nxjerr kartona të vegjël, ku ka vizatuar në secilën një shenjë pikësimi. Mësuesi/ja nxjerr p.sh., një karton që tregon pikën, nxënësit duhet të krijojnë një fjali dëftore, që kërkon pikë në fund e kështu me radhë, kur nxjerr kartonin me pikëpyetje, ata duhet të krijojnë shpejt një fjali pyetëse.

Mbas kësaj loje rikujtohen edhe njëherë rregullat e përdorimit të shenjave të pikësimit për të gjitha llojet e fjalive.

Hapi III. Hapen librat dhe nxënësit lexojnë dhe punojnë ushtrimet 1 dhe 2. Nxënësit kontrollojnë njëri-tjetrin. Më pas mësuesja kërkon që nxënësit të lexojnë ushtrimet duke u kujdesur që fjalitë të lexohen me intonacionin e

duhur. Për këtë ai/ajo tërheq vëmendjen e tyre që të vënë re edhe shenjat e pikësimit dhe ta përshtatin intonacionin në përputhje me to. Bëhet vlerësimi kolektiv i punës së bërë.

Kalohet në ushtrimin 2 dhe 3 të fletës së punës. Ushtrimi 3 i tekstit dhe i Fletës së punës jepen si detyrë shtëpie.Nxënësit do të shkruajnë si duhet fjalitë në fletore.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema : Shenjat e pikësimit

45


Mjetet: Fotografi të fëmijëve me gjyshërit e tyre, kanaçe, spango.

Fjalë kyç: Gjej një zgjidhje, realizoje, gjysh, nip, shtëpi, pemë.

Metoda e teknika: DRTA, grafik organizues, bisedë, shkrim.

Zhvillimi i mësimitEvokimi. Hapi I. Zhvillohet një veprimtari para leximit të pjesës me grafikun organizues: Parashikimi i ngjarjes

në bazë të titullit e fjalëve kyç dhe nxënësit shkruajnë shkurt se përse bëhet fjalë në tregim.

Realizimi i kuptimitHapi II. DRTA. Hapet libri dhe lexohet me ndalesa tregimi nga nxënësit. Ndalesa e parë. Lexohet pjesa nga mësuesi/ja që nga:

Mua më quajnë...deri te...nuk do të luante me mua. Pas leximit mësuesi/ja drejton pyetjet:

- Kush e tregon ngjarjen?- Për kë na tregon Toni?- Cila ishte e fshehta e Tonit dhe gjyshit të tij?- Çfarë i kishte mësuar gjyshi? - Pse e qortonin prindërit Tonin?- Vërtet gjyshi ishte i pafuqishëm?

Ndalesa e dytë. Lexohet pjesa nga: Mirëpo...deri te ... në telefon.- Ç’ndodhi me gjyshin e Tonit?- Ç’mendonte Toni për gjyshin e tij?- A vazhduan të luanin më bashkë?- Cila ishte zgjidhja që gjetën?

Ndalesa e tretë. Lexohet pjesa nga: Gjyshi ...deri te...një shtëpi në pemë.- Çfarë i thoshte gjyshi Tonit?- Si mendoni ju, çfarë ndien Toni?- Cili është betimi që ka bërë ai kur të ketë fëmijët e tij?

Hapi i tretë. Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të shprehin emocionet që ndjenë gjatë leximit të tregimit.

Reflektimi. Secili fëmijë duhet të bëjë në mënyrë individuale katër-pesë fjali për gjyshin e tij, të cilat do të lexohen orën e ardhshme.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë tregimin duke u bazuar në pyetjet e tekstit.Të tregojë përmbajtjen e tregimit në bazë të pyetjeve.Të shprehë dashurinë që ka për gjyshërit.

Metoda dhe teknika: Lexim zixhir, organizuesi grafik: Harta e ngjarjes, lojë me role.

Evokimi. Nxënësit do të lexojnë krijimet me titull “Gjyshi im” që kanë bërë në shtëpi. Përzgjidhet tregimi më i bukur nga vetë nxënësit.

Realizimi i kuptimitHapi I. Punohet rubrika Kthehu te teksti. Gjenden dhe lexohen fjalitë sipas kërkesës. Fëmijët do të ushtrohen

në lexim zixhir.Hapi II. Nxënësit ritregojnë përmbajtjen. Për këtë shërben organizuesi grafik. Harta e ngjarjes ose Dora e

pyetjeve.Reflektimi. Në pjesën e fundit të orës së mësimit nxënësit do të luajnë lojën me role (gjyshi me nipin në telefon),

duke përdorur telefonin me kanaçe, duke improvizuar.

Rubrika: Të lexojmëTema: Unë, gjyshi dhe shtëpia jonë në pemë.

(ora e dytë)


46

Detyrë shtëpie: Nxënësit do të shkruajnë në një listë gjëra që ju pëlqejnë dhe gjëra që s‘iu pëlqejnë duke i klasifikuar: në fjali pohore dhe mohore.

Mjete mësimore: Tabak kartoni, teksti, shkumësa me ngjyra.

Metoda dhe teknika: Punë individuale, lojë, bisedë, punë në çift.

Zhvillimi i mësimitHapi I. Fillon me njohjen e fjalëve pohuese dhe mohuese, që mësuesi/ja i ka përgatitur në një tabak kartoni ose

i ka shkruar në tabelë.Fjalët pohore: gjithandej, të gjithë, gjithkund etj., janë shkruar me të gjelbër.Fjalët mohore: nuk, s’, askush, asnjeri etj., janë shkruar me të kuqe.

Mësuesi/ja kërkon që nxënësit të përcaktojnë llojin e fjalisë në të cilën përdoren fjalët me të cilat pohojmë ose mohojmë dhe të formojnë me gojë nga një fjali me to.

Për të mësuar të përdorin si duhet fjalët pohuese dhe mohuese, mësuesja organizon një lojë. Nxënësi i parë thotë fjalën pohuese, p.sh., gjithandej, nxënësi i dytë thotë fjalën mohuese: askund. Kështu vazhdohet me të gjitha fjalët. Nxënësit në bashkëpunim me mësuesin/en vendosin rregullat e lojës.

Hapi II. Vazhdon me punimin e ushtrimeve 3, 4 dhe me ushtrimet në fletoren e punës. (Mësuesja zgjedh ushtrimet sipas qëllimit dhe nevojave të orës mësimore).

Detyrë shtëpie jepet ushtrimi 5 .

Ora e dytë

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të ndërtojë fjali pohore dhe fjali mohore.Të dallojë në tekst këto lloje fjalish.Të përdorë fjalët nuk, s‘, mos, askush, kurrkush, asnjë për ndërtimin e fjalive mohore.Të dallojë fjalët që përdoren në fjalitë pohore: gjithandej, të gjithë, gjithkund etj..Të shndërrojë fjalinë pohore në mohore dhe anasjellas.Të krijojë fjali pohore dhe mohore.

Materiale: Fisha të përgatitura nga mësuesja me fjalët pohuese dhe mohuese.

Fjalë kyç: Askush, asnjeri, askund, gjithandej, të gjithë, gjithkund.

Metoda dhe teknika: Punë në çift, mendo-diskuto, punë individuale, lojë në role.

Zhvillimi i mësimitHapi I. Nxënësit punojnë në çifte. Formohen dyshet: numrat tek shkruajnë një fjali pohore, numrat çift do ta

shndërrojnë atë në një fjali mohore. Më pas nxënësit ndërrojnë rolet.Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të kujtojnë ç’është fjalia pohore dhe ajo mohore.Hapi II. Nxënësit lexojnë dialogun e paraqitur në figurë. Mësuesi/ja u shpjegon fëmijëve që fjalëzat nuk dhe s‘

përdoren në fjalinë mohore. Këto fjalëza në dialog janë shkruar me ngjyrë të kuqe.Hapi III. Punohet ushtrimi 1. Nxënësit duhet të dallojnë fjalinë pohore dhe atë mohore. Ky ushtrim mund të

dramatizohet nga fëmijët, të cilët luajnë rolin e vëllait dhe motrës.Punohet ushtrimi 2. Nxënësit duhet të kthejnë fjalinë pohore në mohore dhe anasjellas.Nxënësit do të lexojnë me radhë fjalitë dhe do t’i kthejnë si duhet. Nxënësit me numrin 1 punojnë ushtrimin 2 a, nxënësit me numrin 2 punojnë 2 b.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Fjalia pohore dhe fjalia mohore

(ora e parë)

47


Materiale: Letra, zarfa, pulla poste, koleksione të ndryshme, vula të ndryshme, formularë.

Metoda dhe teknika: Shkrim i drejtuar, bisedë, punë në çift.

Fjalë kyç: Postë, pullë, zarf, formular, vulë, pako, zyrë, përgjegjës zyre, punonjës.

Zhvillimi i mësimitEvokimiHapi I. Shkrim i drejtuar me fjalët kyç: postë, pullë, zarf, vulë, formular, pako, zyrë, përgjegjës. Mësuesja cakton

kohën afërsisht 5 minuta. Më pas për disa minuta të tjera lexohen çfarë kanë shkruar fëmijët.

Mund të zhvillohet veprimtaria tjetër. Pyeten fëmijët:- A keni qenë ndonjëherë në postë dhe çfarë keni parë atje? - Nëse do të imagjinoni për një çast se punoni në postë, çfarë pune do të dëshironit të bëni atje?

Shkruhen në dërrasë disa nga mendimet e tyre.Ky hap mund të zhvillohet edhe me një stuhi mendimesh, ku nxënësit të thonë çfarë u kujton fjala postë.

Realizimi i kuptimit.Hapi I. Kalohet në leximin e pjesës nga nxënësit.

Hapi II. Punohet fjalori. Nëse mësuesja ka mundësi të sigurojë formularë të gatshëm, të tregohen konkretisht. Shpjegohet që formularët duhen plotësuar me shkronja kapitale.

Hapi III. Punohet me gojë rubrika: Pyetje rreth tekstit.Nxënësit u përgjigjen pyetjeve, sipas radhës, me fjali të plota. Këtu dalin dhe analizohen edhe personazhet: Tori,

Runi, kolegët e mamasë etj. Përshkruhet dhe vlerësohet vendi i punës.

ReflektimiPunë në dyshe.Tregoji shokut të bankës gjërat e reja që mësoi Tori në postë.

Postë

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë pjesën sipas roleve.Të japë informacion për mjetet që përdoren në postë.Të përshkruajë vendin e punës së njërit prej prindërve.Të vlerësojë punën, si pjesë e rëndësishme në jetën e njeriut.T’i shkruajë një letër vetes me jo më pak se pesë fjali. .

Rubrika: Të lexojmëTema: Tori punon në postë.

(ora e dytë)

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë qartë tregimin.Të shpjegojë fjalët e reja dhe t’i përdorë në fjali.Të japë informacion për punën në postë, mjetet që përdoren atje.Të dallojë personazhet dhe cilësitë e tyre.

Rubrika: Të lexojmëTema: Tori punon në postë.

(ora e parë)

vend ku postohen letra, pako, kartolina


48

Metoda dhe teknika : Punë me shkrim, kujto - diskuto, lojë në role, Turi i Galerisë, diskutimi.

Zhvillimi i mësimitEvokimi.Hapi I. Bisedë sipas rubrikës Po ti?Nxënësit flasin për përvojat që kanë pasur kur kanë vizituar punën e prindërve.

Realizimi i kuptimit.Hapi I. Punohet në libër rubrika Kthehu në tekst.Hapi II. Lexim me role. Dramatizimi i pjesës.Hapi III. Veprimtari me shkrim:

- Shkruaji një letër vetes nën shembullin e Torit.Inkurajohen nxënësit që të shkruajnë fjalë lavdëruese për veten, me qëllim që të vetëvlerësohen.

Reflektimi.Turi i Galerisë. Ekspozohen letrat që nxënësit i kanë shkruar vetes dhe diskutohen cilësitë e mira, me të cilat

nxënësit kanë vlerësuar veten.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të përdorë saktë fjalëzën s’ në vend të fjalës nuk.Të shkruajë drejt fjalëzën s’.Të shkruajë e të shqiptojë si duhet fjalëzën s’ përpara foljeve që fillojnë me bashkëtingëllore të zëshme.

Mjetet: Teksti, tabela, fisha ku janë shkruar raste të përdorimit të fjalëzave s’ dhe nuk.

Fjalë kyç: Fjalëzat nuk, s’, apostrof.

Aftësitë: Të vërejturit, të folurit, të lexuarit, të shkruarit.

Zhvillimi i mësimitEvokimi.Hapi I. Mësuesi/ja ka parapërgatitur një tabak letre ku janë shkruar fjalitë e mëposhtme. Mësuesi/ja mund t’i

shkruajë fjalitë edhe në dërrasën e zezë.- Në klasë nuk mungon asnjë.- Artani nuk sqaron shokët.- Kush nuk mbjell, nuk korr.

Orientohen nxënësit të zëvendësojnë në këto fjali fjalëzën nuk me fjalëzën s’.Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjen:

- A ndryshoi kuptimi i fjalisë nga zëvendësimi që bëtë?Në dërrasë të zezë shkruhen fjalitë ku është zëvendësuar fjalëza nuk me fjalëzën s’.

- Në klasë s’mungon asnjë.- Kush s’mbjell, s’korr.- Artani s’ sqaron shokët.

Mësuesja nxit nxënësit të arrijnë në përfundime duke iu drejtuar pyetjen:- Çfarë vini re?

Përfundimi që do të nxjerrin nxënësit:- Nuk ndryshon kuptimi i fjalisë, pasi zëvendësohet fjala nuk me fjalëzën s’.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëDrejtshkrim

Tema: Drejtshkrimi i fjalëve mohuese s’ dhe nuk

49


Metoda dhe teknika mësimore:

Për dy fjalitë e para ky zëvendësim është krejt i pranueshëm. Por, në rastin e fjalisë: Artani s’sqaron shokët, ka diçka që nuk shkon. Ka shumë vështirësi në shqiptimin e dy bashkëtingëlloreve s njëra - pas tjetrës. Në raste të tilla, kur takohen bashkëtingëlloret s, sh, zh me s’ është më mirë të përdoret nuk dhe jo s’.

Mësuesja iu kujton nxënësve shkrimin e fjalëzës s’ me apostrof.

Realizimi i kuptimitHapi I. Lexohen shembujt e dhënë në libër duke u ndalur në çdo rast.Në ushtrimin 1 nxënësit zgjedhin fjalëzën mohuese që është më mirë të përdoret s’ apo nuk. Ky ushtrim punohet

në libër duke nënvizuar fjalën e duhur.Në ushtrimin 2 nxënësit shkruajnë në fletore fjalitë duke zëvendësuar fjalën nuk me s’.Në ushtrimin 3 nxënësit vendosin fjalën mohuese nuk ose s’ atje ku duhet.

Reflektimi.Hapi III. Punohen ushtrimet 1, 2 në Fletoren e punës, f.14.

Detyrë shtëpie jepen ushtrimet që nuk u përfunduan në klasë.

Rubrika : LexojmëTema: Shuplaka

Shuplakë

goditje

fyerje qëllojme forcë

pëllëmbë

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë rrjedhshëm dhe me intonacion.Të pasurojë fjalorin me fjalë dhe shprehje.Të shpjegojë kuptimin e fjalëve të reja dhe të krijojë fjali me to.Të diskutojë në grup për rastet kur fëmijët janë mërzitur me prindërit e tyre.Të ritregojë me fjali të thjeshta përmbajtjen e vjershës.Të nxjerrë mesazhin e vjershës.Të mbajë qëndrim ndaj sjelljeve të prindërve.

Mjetet: Teksti, pamje të ndryshme me fëmijë të mërzitur, shtëpia ku banojmë, familja ku jetojmë.

Fjalë kyç: Shuplaka, mot, ndoshta.

Stuhi mendimesh, DRTA, rrjeti i diskutimit.

Aftësitë: Të lexuarit, të dëgjuarit, të interpretuarit, të shkruarit, të folurit.


Evokimi. Stuhi mendimesh.Hapi I. Mësuesja u drejton nxënësve pyetjen:-Ç’ju vjen në mendje kur dëgjoni fjalën shuplakë.Shkruhet fjala në dërrasën e zezë. Nxënësit nxiten të japin idetë e tyre dhe mësuesja i pranon të gjitha.


50

Detyrë shtëpie: Jepni mendimin tuaj me 3-4 fjali “Pse shtëpia është vendi më i sigurt për fëmijët?” Mësoni vjershën përmendsh.

Rubrika: Të shkruajmëTema: Këshilla për të rriturit dhe për veten

A duhet të largohet djali nga shtëpia për një shuplakë? Pse?

Po Jo

Vazhdohet me pyetje të tjera.Ju ka ndodhur të provoni një shuplakë?- Cili ka qenë shkaku? Si jeni ndier?

Shkruhen disa nga idetë e nxënësve.

Realizimi i kuptimit (DRTA).Hapi II. Lexohet vjersha nga mësuesi/ja e ndarë në strofa. U kërkohet nxënësve të bëjnë pyetje për gjërat që

iu lindin kur lexojnë këto vargje. Edhe mësuesi mund të bëjë pyetje që mendon se i vë nxënësit të mendojnë për atë çka ndodh në këtë poezi.

Disa nga pyetjet mund të jenë:- Çfarë po mendon djali?- Si mendoni ju, çfarë mund t’i ketë ndodhur atij?- Pse vërtet ai do që të ikë nga shtëpia?- Çfarë mund t’i thotë djali hënës?- A ju pëlqen mbyllja e vjershës?- Si do të donit të përfundonte ndryshe?

Hapi III. Lexohet vjersha nga nxënësit. Shpjegohen fjalët e reja. Nxënësit krijojnë fjali me to.

Hapi IV. Punohet rubrika Pyetje rreth tekstit duke filluar me pyetjen 3, për të cilën nxënësit punojnë në çift me shokun e bankës duke i treguar njëri-tjetrit se kujt ia hapin zemrën, kur ndihen të mërzitur.

Nxënësi që dëshiron t’u tregojë dhe shokëve të tjerë të klasës, mund t’ua thotë.

Hapi V. Punohet pyetja numër 4. Nxënësit nxiten të tregojnë për pak minuta nëse iu ka shkuar në mendje t’i dënojnë prindërit duke u fshehur.

Hapi VI. Punohet me shkrim pyetja numër 5 në libër.

Reflektimi.Hapi VII. Në këtë hap përdoret teknika e rrjetit të diskutimit.

Përfundimi: ...................................................................................................................................................

Nxënësit punojnë në mënyrë individuale në fletët e tyre për të dhënë argumente pro ose kundër. Nxënësit grupohen sipas qëndrimeve të mbajtura.

Nxirret mesazhi i vjershës.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të shkruajë këshilla për të rriturit dhe për veten duke u mbështetur në situatat e dhëna.Të përdorë në të shkruar shprehjet: nuk ke të drejtë, mos më godit, ndihem keq etj.Të shkruajë këshilla për shokët, prindërit, mësuesit.Të përdorë pikën (.) në fund të një këshille.

Mjetet: Libri, tabela, pamje të ndryshme.

Fjalë kyç: Këshillë, shkrim i lirë, shenjë pikësimi.

51


Aftësitë: Të shkruarit, të folurit, të vepruarit.

Metoda dhe teknika: Stuhi mendimesh, shkrim i lirë, Turi i Galerisë, punë në grupe.


Evokimi. Stuhi mendimesh me fjalën “këshillë”.Hapi I: - Ç’ju kujton kjo fjalë?

Shkruhen idetë e nxënësve në tabelë.

Hapi II. Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjet: - Thoni një këshillë për veten dhe një këshillë për të rriturit. - Pse janë të domosdoshme këshillat?

Realizimi i kuptimit (shkrim i lirë).Hapi I. Hapen librat dhe punohen ushtrimet e faqes 49.Nxënësit punojnë në mënyrë individuale ushtrimin 1, e më pas diskutojnë në çift ose në grup. Nxënësit

argumentojnë zgjedhjet e tyre dhe respektojnë mendimin ndryshe të shokut.Në ushtrimin 2 nxënësit, duke lexuar situatat e dhëna, shkruajnë 2 këshilla. Ky ushtrim mund të punohet në

grupe, ku klasa ndahet sipas situatave. Nxënësit paraqitin punën e tyre.Për situatën 1 përgjigjet mund të jenë:

- Mos u shoqëro me të, ajo nuk të përshtatet ty. (Këshilla që mamaja i jep Lindës.)- Të lutem, unë duhet ta zgjedh vetë shoqen time. (Këshilla që Linda i jep mamasë së vet).

Për situatën 2 përgjigjet mund të jenë:- Mos më shaj në sy të shokëve. (Këshilla që Beni i jep babait.)- Ndihem keq kur më shan në sy të shokëve. (Këshilla që Beni i jep babait.)- Mos u vono kur të thërras. (Këshilla që i jep babai Benit.)

Për situatën 3 përgjigjet mund të jenë:- Mos bëj zhurmë në klasë. (Këshilla që i jep mësuesja Benit.)- Nuk ke të drejtë të më nxjerrësh jashtë mësimit. (Këshilla që Beni i jep mësueses).

Në ushtrimin 3 nxënësi shikon fotografitë dhe shkruan nga një këshillë për shokun, për prindin.Këshillë për prindin:

-Ti duhet të më falësh çdo ditë dashuri.Këshillë për shokun:

- Ne duhet ta duam njëri-tjetrin.

Reflektimi (Turi i Galerisë).Hapi IV. U jepet nxënësve detyrë të shkruajnë një këshillë për prindërit, shokun, mësuesen dhe veten e tyre.

Mund t’i shoqërojnë punimet me vizatime dhe ilustrime.

Hapi V. Në fund të mësimit, me punimet që realizuan nxënësit, hapet një ekspozitë. Lihen të lirë nxënësit për t’i lexuar dhe për t’i vlerësuar punimet.

Detyrë shtëpie: Plotëso fjalët që mungojnë te këshillat në f. 16, të Fletores së Punës.

Këshillëporosi

ndreq gabimet

e vlefshme

si duhet të sillesh zhduk të metat


52

Fjalë kyç:

Detyrë shtëpie. Shkruani emrat e miqve tuaj dhe thoni pse ata janë të tillë.

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të diskutojë mbi situatat e dhëna në tekst. Të shkruajë rregulla të reja duke u bazuar në figura. Të shkruajë sipas rregullave të drejtshkrimit.

Teksti, fletore pune, fletë të bardha ku nxënësit të shkruajnë rregullat.

Rregull, situatë.

Rubrika Të shkruajmëTema: Rregullorja

Objektivat:

Mjetet:

Mjetet:

Rubrika Të lexojmëTema: Mirëserdhët në klubin e miqve të mirë

Objektivat:

Fjalë kyç:


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:· Të lexojë rrjedhshëm tregimin e dhënë.· Të shprehë mendimin e tij për Klubin e miqve.· Të sjellë përvojat e tij/saj nga pjesëmarrja në një klub ose në një grup shoqëror.· Të shprehë mendimin e tij/saj për rregulloren e Klubit të miqve.

Teksti, një fishë e madhe me urimin “Mirëserdhët në Klubin e miqve!”, foto të nxënësve me shokët/shoqet.

Klub miqsh, rregulla.

Aftësitë: Të lexuarit, të shprehurit.

Parashikim me anë të titullit, lexim i drejtuar, shkrim i lirë.

Evokimi: Parashikim me anë të titullit.Mësuesi/ja fillon prezantimin e temës së re, duke i njohur nxënësit me kapitullin e ri: “Unë mësoj nga miqtë e mi”.Paraqitet fisha, e cila mund të shkruhet në një tabak letre me lapsa me ngjyra të ndryshme.Shtrohet pyetja: Si mendoni, ç’mund të jetë Klubi i miqve të mirë?Nxënësit japin mendimet e tyre. Këto mendime shkruhen në tabakun e letrës.

Realizimi i kuptimit: Lexohet tregimi nga mësuesi/ja. Fillimisht lexohet pjesa e parë Klubi i miqve. Mësuesi/ja i fton nxënësit të krahasojnë atë që mësuan, me atë çka dëgjuan nga leximi i librit.

- Le të shohim se sa përputhet ajo çka mësuam me atë që thatë ju.Lexohet Rregullorja e klubit. Komentohet çdo rregull së bashku me nxënësit.

Punohet rubrika: Pyetje rreth tekstit.Punohet rubrika: Po ti?

Reflektimi: Shkruani një situatë që ju ka ndodhur dhe që i përgjigjet një rregulli të Klubit.Nxënësit punojnë individualisht. Në përfundim disa prej tyre lexojnë situatat e shkruara.


53


Aftësitë:



Të shkruarit, të shprehurit, të diskutuarit.

Studim rasti, rrjet diskutimi, punë në grupe

Evokimi. Rikujtohen rregullat e Klubit të miqve nga nxënësit.

Realizimi i kuptimit. Punë në grupe: Nxënësit të ndarë në gupe diskutojnë mbi një nga situatat e dhëna dhe shkruajnë një rregull që i përshtatet situatës. P.sh., nxënësit mund të shkruajnë për situatat e dhëna, rregullat si më poshtë:

Për situatën e parë: “Çdokush mund të jetë anëtar i Klubit, pavarësisht nga ngjyra e lëkurës”.Për situatën e dytë: “Miqtë nuk duhet t’i nxjerrin të fshehtat e njëri-tjetrit”.Për situatën e tretë: “Miqtë mbeten miq edhe sikur njëri të shkojë larg”.Në situatën e katërt: “Miqtë nuk e kanë zili shokun”.

Meqenëse me këto situata nuk u krijua ndonjë rregull i ri, mësuesi/ja i nxit nxënësit të shkruajnë një rregull, duke u nisur nga një situatë konkrete.

Reflektimi. Shtrohet pyetja: Në situatën e tretë ju shkruat se miqtë mbeten miq, edhe sikur njëri të shkojë larg. A mund të shkruani disa arsye se si mund të ndodhë një gjë e tillë? Si mund të mbeteni miq, kur ju nuk e shihni njëri-tjetrin?

Mund të punohet dhe një temë tjetër, p.sh.: ___ ___ PO! A është për ju klasa një klub i miqve të mirë? ! JoPërfundimi: Klasa është një klub i miqve të mirë, sepse ne kalojmë një pjesë të mirë të kohës në të, mësojmë

dhe luajmë me njëri-tjetrin.

Detyrë shtëpie: Shkruani dy situata: në njërën situatë ju jeni sjellë si një mik i vërtetë; në situatën tjetër, ju e keni kuptuar se nuk jeni sjellë si një mik i vërtetë.

Fjalë kyç:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të lexojë qartë tregimin. Të dallojë fjalët e reja në tekstin e ri. Të formojë fjali me fjalët e reja. Të dallojë personazhet e tregimit të dhënë. Të analizojë veprimet e dy personazheve, Tinës dhe Rikos, duke i ilustruar me pjesë nga teksti. Të nxjerrë mesazhin e tregimit me fjalët e tij/saj.

Grafik organizues i tregimit, grafik organizues i fjalorit.

Vajzë e gjatë, skërfyell, gungaç, filloi të përkulej, tall (vë në lojë)

Të lexuarit, të kuptuarit.

Mendo - diskuto, veprimtari e leximit të drejtuar.

Rubrika: LexojmëTema: Tina si skërfyell (Ora e parë)

Objektivat:

Mjetet:

Aftësitë:



54

Rubrika: LexojmëTema: Tina si skërfyell (Ora e dytë)

Objektivat:

Mjetet:

Fjalë kyç:

Evokimi: Bisedë me nxënësit.- A ju ka tallur ndonjëherë dikush?- Si jeni ndier? Si keni reaguar?Sot ne do të njihemi me një vajzë të quajtur Tina. Ajo është shumë më e gjatë se moshatarët e saj. Le të

mësojmë se ç’i ndodhi.

Realizimi i kuptimit: Veprimtari e leximit të drejtuar.Ndalesa e parë: Një ditë…deri kishin pikturuar një gjigant.- Si ishte vajza që erdhi në lagje?- Cili filloi të tallej me të?- Çfarë gjeti një ditë Tina në bankën e saj?- Si mendoni, kush mund ta ketë shkruar?Ndalesa e dytë: Tina filloi të qante... deri Ajo donte të ishte më e shkurtër.- Si filloi të sillej Tina?- Pse e qortoi motra e saj?- Si donte të ishte Tina?- Si mendoni se po vepron ajo?Ndalesa e tretë: Një ditë … deri filluan të talleshin me Rikon.- Ç’ ndodhi një ditë kur Tina po kthehej në shtëpi?- Pse u larguan dy djemtë?- Kë filluan të tallnin ata?- Si mendoni ju, a u gëzua Tina?Ndalesa e katërt: Sa keq është … deri në fund.- Si e ndihmoi Tina, Rikon?- Si mendoni ju, pse Rikoja ndryshoi sjellje me Tinën?- A mendoni se ata tani janë shokë të mirë? Ku e mbështetni pohimin tuaj?Lexohen fjalët e reja. Me ndihmën e mësuesit/ses shpjegohen fjalët e reja. Përdoren në fjali fjalët e mësuara.Lexohet teksi nga 2-3 nxënës. Identifikohen personazhet.

Reflektimi: Çfarë mësuat nga ky tregim?Mësimi: Nuk duhet të tallim shokun. Një ditë mund të kemi nevojë për të.

Detyrë shtëpie. Nxënësit të lexojnë tregimin dhe të tregojnë brendinë e tij.

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të lexojë qartë tregimin. Të tregojë brendinë me fjalët e tij/saj ose duke u bazuar në organizuesin grafik. Të analizojë personazhet duke ilustruar me pjesë nga teksti. Të sjellë përvoja të ngjashme me ato të personazheve të tregimit.

Teksti i nxënësit.

Ritregim, përvojë.

55


Lexim zinxhir, lojë me role, analizë personazhesh, ditar dypjesësh.

Evokimi: Lexim zinxhir i tregimit nga nxënësit.Realizimi i kuptimit: Leximi i tregimit nga disa nxënës, plotësimi i grafikut organizues dhe ritregimi i ngjarjes

në bazë të grafikut.

Analizë e personazheve të tregimit.

Reflektimi: punimi i rubrikës “Kthehu te teksti”.

Nxënësit japin mendimet e tyre rreth pyetjeve. Sjellin përvoja personale të rasteve të ngjashme me shokët e tyre të klasës.

Në fazën e realizimit të kuptimit nxënësit mund të dramatizojnë dialogun midis motrës dhe Tinës ose të punojnë në ditarin dypjesësh mbi fragmentin që iu pëlqen më shumë.



Rikoja Tina dy djemtë

ngacmues tallës shumë e gjatë shoqe e mirë ngacmues

Detyrë shtëpie: Shkruaj për klubin e miqve dy këshilla dhe dy rregulla.

Mjetet:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të përshkruajë cilësitë e personit duke u bazuar në figurat e dhëna në tekst. Të përshkruajë një person duke u bazuar në tiparet e tij/saj fizike. Të krahasojë shoqet/shokët duke u nisur nga tiparet fizike. Të përdorë mbiemra të nyjshëm dhe të panyjshëm gjatë përshkrimit.

Teksti i nxënësit, foto të fëmijëve, lapsa, fletë format A4, plastelinë.

Përshkrim, tipare, gjatësi, peshë.

Punë në çifte, vrojto - vizato, diskutim.

Rubrika: Të shkruajmëTema: Jemi të ndryshëm

Objektivat:

Fjalë kyç:


“Tina si skërfyell”

Çfarë i ndodh Tinës? Filluan ta tallnin.

Pse? Sepse është e gjatë..

Kur ndodhi? Kur shkoi Tina në lagjen e re.

Si vazhdoi të sillej Rikoja? Tina e ndihmoi Rikon nga dy djemtë, të cilët e ndiqnin, dhe ai nuk e talli më.

Kush u përfshi?Tina, motra e saj, Rikoja, dy djemtë. Ku zhvillohen ngjarjet?

Në lagjen tonë.


56

Zhvillimi i mësimitEvokimi. Në një fletë të bardhë vizatoni shokun ose shoqen tuaj. Ai që dëshiron, mund ta modelojë me

plastelinë. Nxënësit punojnë rreth 10 minuta. Mësuesja i orienton nxënësit të përdorin fjalët e futura në kuti.

Realizimi i kuptimit. Mësuesja i orienton nxënësit të shohin figurat e dhëna në tekst. Nxënësit të shkruajnë për secilën figurë nga një cilësi të dukshme.

i dobët, e qeshur, bullafiq, i inatosur, flokëverdhë, i trishtuar.Punimi i ushtrimit 2. Nxënësit, duke u ndihmuar nga të dhënat e librit, vizatojnë shokët e tyre sipas cilësive

fizike që ata kanë.Pasi keni përfunduar vizatimin, në fletët ku vizatuat, mund të përshkruani shokun ose shoqen tuaj me 5 fjali,

sipas kërkesës së ushtrimit 2.Më pas krahasojeni me një shok tjetër të klasës. Lexohen përshkrimet nga disa nxënës.

Reflektimi. Në fotot që keni marrë me vete krahasoni njëri-tjetrin.- Nga gjithë puna që kryet çfarë kuptuam?Të gjithë jemi të ndryshëm nga pamja.

Detyrë shtëpie. Përshkruani motrën /vëllanë tuaj.

Metoda dhe teknika mësimore: Lojë, shpjegim, punë e drejtuar, punë në grupe.

Fjalë kyç: Kryefjalë, kallëzues, grup kryesor, grup plotësues.

Zhvillimi i mësimitEvokimi. Mësuesja ka përgatitur 4 fletë formati A4 ku janë shkruar katër fjalët e fjalisë: Zogu/ i vogël/ cicëron/ në degë/. Këto fletë u jepen në dorë 4 nxënësve vullnetarë dhe u thuhet të vendosen para klasës në mënyrë që me fletët

që kanë në dorë të krijohet një fjali e thjeshtë me kuptim. Pastaj u drejtohen nxënësve pyetjet:- Sa fjalë ka fjalia që formuan nxënësit vullnetarë?- Cilat janë fjalët kryesore në këtë fjali?

Në bazë të përgjigjeve që japin nxënësit, vullnetarët në tabelë ngrenë lart fletën me kryefjalën dhe foljen.- Si emërtohen këto fjalë?

Zogu-kryefjalë cicëron –folje

Provojmë të largojmë njërin nga nxënësit bashkë me pjesën e fjalisë që ai mban në dorë. Mësuesi/ja largon njërin nga fëmijët, p.sh, largon fëmijën që mban letrën me fjalën Zogu. Ai/ajo pyet fëmijët:

- A ka kuptim fjalia që mbeti tani? (I vogël cicëron në degë)- Jo.- Pse?

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të dallojë pjesët kryesore të fjalisë.Të bëjë dallimin ndërmjet pjesëve kryesore të fjalisë dhe pjesëve plotësuese.Të gjejë pjesët plotësuese të fjalisë duke drejtuar pyetjet si? dhe ku?.Të shpjegojë rolin e pjesëve kryesore dhe plotësuese në kuptimin e fjalisë.

Materiale: Teksti, tabela, fletore pune, fisha me fjali.

Rubrika: Të njohim gjuhënTema: Pjesët plotësuese të fjalisë

57


Punë në grupeNdahen nxënësit në grupe dhe punojnë në fletore. Çdo grupi i jepet nga një fjali me pjesët kryesore dhe

nxënësit shtojnë pjesët plotësuese ose përcaktojnë fjalët kryesore e fjalët plotësuese për çdo fjali. Bëhet vlerësimi i punës.

Mësuesi/ja vazhdon përsëri këtë lojë duke futur në rresht nxënësin që mbante fjalën “Zogu “dhe duke hequr nga katërshja një tjetër nxënës. (P.sh., nxënësin që mban fjalët në degë). Ai/ajo pyet përsëri:

- Po tani a ka kuptim kjo fjali?- Po.- Pse?

Pasi fëmijët heqin pjesë të ndryshme të fjalisë, mësuesi ndalet kur ngelen para tyre nxënësit që mbajnë në dorë fjalët Zogu cicëron, pra fjalinë më të vogël.

Mësuesi/ja pyet përsëri:- Si e quajmë këtë fjali?- Nga se është formuar ajo?- Si i quajmë këto dy pjesë?- Po pjesët që hoqëm si i quajmë?- Çfarë roli luajnë ato në këtë fjali?

Realizimi i kuptimit. Punë e drejtuar.Hapen librat në faqen 67 dhe lexohet fjalia: Vajza e vogël kërcen në oborr.Nxënësit dallojnë pjesët kryesore nga ato plotësuese.Mësuesi/ja i orienton nxënësit që të arrijnë në përfundimet e mëposhtme:Pjesët kryesore mbajnë kuptimin kryesor të fjalisë.Pjesët plotësuese plotësojnë kuptimin e fjalëve kryesore.Pjesët plotësuese gjenden me pyetjet si?, ku?, kur? etj.

Grupi I. Punimi i ushtrimit 1. Nxënësit do t’iu shtojnë fjalëve kryesore të dhëna fjalë plotësuese.

Këngëtari i vogël këndon në sallën e madhe. Piktori i ri pikturon shumë bukur.

Fëmijët e vegjël ndihmojnë më të rriturit. Qenushët dalmatë luajnë me fëmijët.

Dielli i zjarrtë ndriçon Tokën. Zogu i vogël këndon në pemë.

Grupi II. Punimi i ushtrimit 2. Nxënësit duhet të gjejnë pjesët kryesore dhe plotësuese. Më pas do t’i shkruajnë në dy shtylla.

Grupi III. Punimi i ushtrimit 3. Nxënësit duhet të shkruajnë në vendin e duhur fjalët plotësuese duke u ndihmuar nga pyetjet.

Bëhet prezantimi i punës nga përfaqësuesit e çdo grupi dhe vlerësohet grupi që ka punuar më shpejt e më mirë.

Reflektimi. Në këtë fazë mësuesi/ja punon ushtrime nga fleta e punës sipas nivelit të nxënësve.

Detyrë shtëpie: Nxënësit punojnë në Fletorën e punës ushtrimet që nuk arritën t’i punojnë në klasë.


58

Mësuesi/ja me një mikrofon (lodër) e fillon mësimin duke iu drejtuar njërit prej nxënësve të klasës:- Mund të më thoni, ju lutem, a mbani në shtëpi kafshë shtëpiake?- Cilën kafshë?- Si kujdeseni për të?- A do t’ju pëlqente të kishit dhe kafshë të tjera përveç saj?

Mësuesja ia drejton mikrofonin edhe një nxënësi tjetër duke i bërë pyetje:- Ju lutem, mund të më thoni ç’mendim keni për mbajtjen e kafshëve shtëpiake?- Cila është përvoja juaj me to?

Mësuesi/ja mundohet që gjatë zhvillimit të kësaj loje të përdorë sa më natyrshëm një ton prej gazetareje. Mësuesi/ja iu kujton nxënësve se biseda që ata sapo realizuan quhet intervistë.

- Çfarë ju kujton kjo fjalë?- Si quhet personi që drejton një intervistë?- A ju ka ndodhur të jepni një intervistë?- Kush ju ka intervistuar?- Keni lexuar ndonjë intervistë në shtyp apo keni dëgjuar të tilla në TV?

Mësuesi/ja ishte në rolin e intervistueses dhe nxënësit në rolin e atij që intervistohet ose të intervistuarit.Pra, mësuesja ishte në rolin e një gazetareje.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë me intonacionin e duhur tregimin.Të dallojë intervistën nga llojet e tjera të shkrimeve.Të dramatizojë pjesën me role duke veçuar grupin më të mirë.Të përdorë fjalë dhe shprehje që i përkasin kësaj fushe.Të dallojë kafshët shtëpiake.Të japë argumente pro dhe kundër mbajtjes së kafshëvë shtëpiake.

Mjetet: Teksti, tabela me pamje kafshësh shtëpiake, fotografi të fëmijëve me kafshët e tyre, mikrofon (lodër).

Metoda dhe teknika: Stuhi mendimesh, lojë, intervistë, diagrami i Venit, rrjet diskutimi.

Fjalë kyç: Intervistë, gazetare, i pambrojtur.

Zhvillimi i mësimitEvokimi. IntervistëStuhi mendimesh me fjalën intervistë.

Rubrika: LexojmëTema: Macja jonë Kiti

Intervistë

për mjedisin

intervistuesi

i intervistuari

gazetaritelevizion

gazetë

radio

për kafshët

për mësimet

59


Teksti i nxënësit, fletore pune, tabak letre, shkumësa me ngjyra.

Intervistë, pyetje, përgjigje.

Pyetje-përgjigje, punë në grupe, shkrim i lirë, lojë në role.

Evokimi: Në figurën e dhënë në tekst dalloni dy persona: personin që pyet që quhet intervistuesi dhe personin që përgjigjet që quhet i intervistuari.Mësuesja pyet nxënësit: ku keni parë një situatë të tillë?

Nxënësit japin mendimet e tyre rreth intervistave që kanë parë në TV.

Mjetet:

Fjalë kyç:



- Cilin rol keni dëshirë të luani më shumë: të intervistuesit (gazetarit) apo të të intervistuarit?

Realizimi i kuptimit Mësuesja u ndan rolet disa fëmijëve dhe më pas lexohet tregimi me role. Përsëritet ky lexim disa herë duke ua

dhënë rolet nxënësve të ndryshëm.Kalohet në diskutime. Punohen rubrikat e aparatit pedagogjik të tekstit.Pyetje rreth tekstit:

- A keni ndonjë pyetje tjetër që ju lind, ndërsa lexoni këtë intervistë?P.sh.: Dikush mund të pyesë se çfarë mund të ketë shkruar Ana në ditarin e saj.Më pas mësuesi/ja kërkon që secili nxënës të plotësojë Diagramin e Venit duke treguar ngjashmëritë dhe

ndryshimet midis qenit dhe maces dhe duke nxjerrë konkluzionet përkatëse.

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të zgjedhë një ose dy nga situatat e dhëna në tekst. Të argumentojë zgjedhjen që bën. Të krijojë jo më pak se 4 pyetje për të intervistuarin. Të krijojë një intervistë duke u bazuar në pyetjet e dhëna në tekst.

Rubrika: ShkruajmëTema: Intervista

Objektivat:

Reflektimi: Rrjeti i diskutimit.Në qendër të fletës nxënësit shkruajnë pyetjen:

PO JO

Nxënësit ndahen në dy grupe, pro dhe kundër, sipas argumenteve që sjellin.Përfundimi: ...................................................................................................................................................

Detyrë shtëpie: Rubrika Kthehu te teksti.

macja

mjaullini pëlqen të hajë minji pëlqen ta ledhatojmëlind kotele

••••

lehi pëlqen të hajë kockai pëlqen të luajë me njerëzitlind këlyshë besnikë

••••

qeni

kafshë shtëpiakei duan njerëzitjanë mishngrënës

•••

Përfundimi: Macet dhe qentë janë kafshë të këndshme. Ato bëhen miq të njeriut.

- A duhet të kujdesemi për kafshët shtëpiake, qofshin dhe kafshë rruge?


60

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë qartë, me kuptim dhe me intonacionin e duhur tregimin.Të shpjegojë fjalorin me fjalë dhe shprehje dhe të ndërtojë fjali me to.Të tregojë raste kur dhe si e ka bërë të lumtur një shok ose shoqe.Të ritregojë dhe të gjejë mesazhin e pjesës.Të dallojë cilësitë, veprimet dhe sjelljet e personazhit kryesor.Të dramatizojë pjesën duke luajtur në grup me role.

Mjete: Teksti, tabela, pamje të ndryshme gëzimi.

Fjalë kyç: Çun, gëzim, shend e verë, ndaj me shokun.

Metoda dhe teknika: DRTA, bisedë, lexim në role në çift, grafik organizues G15.


EvokimiMësuesi/ja u thotë nxënësve:

- Mbyllni sytë dhe mendoni për një çast çfarë gjëje ju bën të ndieni gëzim?Rregulli: Do të thoni vetëm një gjë, atë më të rëndësishmen për ju.Mësuesi/ja kalon te të gjithë dhe dëgjon me kujdes përgjigjet e tyre. Kërkon që nxënësit të shprehin lirisht çfarë

ndiejnë dhe të mos përsëritin njëri-tjetrin.Ai që e ka të vështirë të thotë diçka, thotë fjalën Pasoj dhe mësuesi/ja kalon te një fëmijë tjetër.

Realizimi i kuptimit. (DRTA)Hapi I. Mësuesi/ja shkruan titullin e tregimit në tabelë. Lexohet tregimi me ndalesa nga nxënësit. Për çdo fragment

nxënësit nxiten të bëjnë pyetje për të parashikuar vazhdimin e ngjarjes. Fëmijët gjithmonë duhet të nxiten të bëjnë pyetje për çdo gjë që iu shkon në mendje dhe që kërkojnë më shumë se një përgjigje. Mësuesi/ja ndërhyn vetëm kur shikon që nxënësit kanë vështirësi në gjetjen e pyetjeve.

Ndalesa e parë: Lexohet pjesa nga fillimi deri te ... për çunin e vogël. Mësuesi/ja drejton pyetjet:- Kush po flet me djalin?

- A do ta hajë djali mollën? - Pse mendoni kështu?Ndalesa e dytë: Lexohet pjesa nga: Te lumi i kaltër…deri te ...Ja i shtohet dhe një gëzim i dytë. Mësuesi/ja

drejton pyetjet:

Rubrika: LexojmëTema: Tri gëzime

Realizimi i kuptimit. Leximi i pikës së parë në tekst nga mësuesi/ja. Leximi i tabelës së pyetjeve. Mësuesi/ja zgjedh një nga situatat dhe së bashku me nxënësit formulojnë pyetjet e intervistës, të ndihmuar nga tabela e pyetjeve, të cilën mësuesi/ja mund ta ketë shkruar në një tabak letre ose i shkruan pyetjet në tabelë, duke i dalluar me shkumësa me ngjyra.

Nxënësit përzgjedhin një nga situatat e dhëna në tekst. Më pas të ndarë në grupe fillojnë të shkruajnë jo më pak se katër pyetje.

Lexohen pyetjet nga disa nxënës sipas grupeve. Vlerësohen nxënësit për pyetjet më të arrira.Reflektimi. Nxënësit punojnë në fletoren e punës, f. 24. Pasi përfundojnë detyrën, nxënësit vihen të luajnë në role intervistën e krijuar.

Detyrë shtëpie. Krijoni pyetjet për një intervistë me prindërit ose gjyshërit tuaj. Fillimisht zgjidhni situatën.

61



Fjalë kyç:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të dallojë pjesët kryesore dhe pjesët plotësuese në fjalitë e dhëna. Të dallojë grupin e kryefjalës dhe grupin e kallëzuesit (foljes) me ndihmën e pyetjeve. Të dallojë fjalën kryesore në grupin e kryefjalës dhe fjalën kryesore në grupin e foljes në fjalitë e dhëna. Të krijojë jo më pak se katër fjali që të kenë pjesë kryesore dhe pjesë plotësuese. Të dallojë në fjalitë e krijuara, grupin e kryefjalës dhe të kallëzuesit.

Teksti i nxënësit, fletore pune, tabak letre, shkumësa me ngjyra.

Grupi i kryefjalës, grupi i kallëzuesit (foljes), pyetjet: kush?, cili?, ç’bën? ku?, si?, kë?, çfarë?.

Analizë, sintezë, dallo-argumento.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Grupi i kryefjalës dhe grupi i kallëzuesit (ora e parë)

Objektivat:

Mjetet:

- A është i thellë lumi? - Çfarë lloj peshqish rriten në lumë?- Çfarë mund t’i frikësojë peshqit?- Me çfarë mund ta krahasoni një peshk të madh?- Keni parë ndonjëherë peshq të tillë?- Sa gëzime iu bënë djalit?

Ndalesa e tretë: Lexohet pjesa nga: Çuni shtrihet mbi bar …deri në fund. Mësuesi/ja drejton pyetjet:- A ështe mirë të vendosim peshqit në një vend me mollët?- Si e kuptoni shprehjen “Gëzimi i njeriut nuk zgjat gjithmonë”? Pse?- Pse autori mendon se gëzimi i tretë zgjat më shumë?Jepni argumentet tuaja.

Hapi II. Punohet pjesa në dyshe. Nxënësit ia lexojnë pjesën njëri-tjetrit me role.

Hapi III. Punohet rubrika Kthehu te teksti. Nxënësit punojnë individualisht. Verifikojnë zgjidhjen e ushtrimit duke lexuar tekstin dhe pastaj bëjnë krahasimin e zgjidhjes me shokun e bankës.

Ushtrimi Gjej në tekst synon leximin e vëmendshëm të tekstit, duke vënë theksin në dallimin e fjalëve kyç të pjesës: gëzim dhe çuni. Pasi nxënësit shënojnë sa herë janë përdorur këto fjalë në tekst, mësuesi/ja në bashkëbisedim me ta nxjerr përfundimin se fjalët kyç janë fjalët që mbajnë kuptimin kryesor të pjesës.

Rubrika Po ti? Nxënësit drejtohen të interpretojnë ngjarjen duke diskutuar rreth situatave dhe alternativave të dhëna në tekst. Sipas kohës që mësuesi ka në dispozicion mund të japë si detyrë që nxënësit të krijojnë situata të kundërta me atë që jepet në pjesë.

Reflektim. Puno në grupe. Ilustro.U jepet detyrë nxënësve të zgjedhin diçka të veçantë nga ngjarja dhe ta ilustrojnë duke bashkëpunuar me njëri-

tjetrin.Grupi i parë: strofën e parëGrupi i dytë: strofën e dytëGrupi i tretë: strofën e tretëPasi nxënësit mbarojnë, bashkohen ilustrimet dhe poezia shndërrohet në poezi me figura.


62

Evokimi: Mësuesi/ja vë në tabelë tabakun e letrës ku ka shkruar një fjali me pjesë plotësuese, si p.sh.: Frutate pjekura të mollës bien në tokë nga era, ose fjalinë e ka shkruar në dërrasë, ku me ngjyrë të kuqe ka shkruar kryefjalën dhe me blu kallëzuesin. U kërkohet nxënësve të dallojnë fjalët plotësuese: ato që plotësojnë kuptimin e kryefjalës dhe ato që plotësojnë kuptimin e kallëzuesit.

Nxënësit orientohen të punojnë me librin. Lexohet rubrika Kujto.

Realizimi i kuptimit:Analizohet grupi i kryefjalës dhe i kallëzuesit në fjalinë e dhënë, e cila shkruhet në tabelë. U kërkohet nxënësve

të dallojnë fjalën kryesore në grupin e kryefjalës, e cila nënvizohet me të kuqe. Po kështu veprohet edhe për fjalën kryesore në grupin e kallëzuesit, i cili nënvizohet me blu.

Lexohen pyetjet që përdoren për të dalluar fjalën kryesore në çdo grup. Lexohet rubrika Mbaj mend.Punohet ushtrimi 1. Nxënësit futin në etiketa me ngjyra të ndryshme grupin e kryefjalës dhe grupin e kallëzuesit

(foljes). Bëjnë pyetjet që i ndihmojnë për gjetjen e fjalës kryesore.

Shokët e Rinës krijuan Klubin e Miqve.

Klubi i tyre kishte pesë veta.

Fëmijët e vegjël hartuan rregullat e Klubit.

Anëtarët e rinj diskutuan për rregullat e Klubit.

Punohet ushtrimi 2, ku nxënësit lidhin grupin e kryefjalës me grupin e foljes.Punohet ushtrimi 3 dhe 4, ku nxënësit nënvizojnë fjalën kryesore në grupin e kryefjalës dhe fjalën kryesore në

grupin e kallëzuesit (foljes).

Reflektimi. Punohet ushtrimi 5. Nxënësit shohin figurën dhe krijojnë 4 fjali që të kenë përveç fjalëve kryesore, edhe fjalë plotësuese. Pasi i krijojnë fjalitë, ata i futin grupet në etiketa.

Maçoku i bardhë po luan me topin e perit. Tre fëmijë të vegjël po kënaqen me lojën e maçokut.Shoqja e tyre Ema nuk do të luajë me maçokun. Maçoku lozonjar po prish topin e perit. Nëna e saj do të

mërzitet shumë.

Detyrë shtëpie. Krijo tri fjali dhe dallo grupin e kryefjalës dhe grupin e kallëzuesit.

Objektivat janë po ato të orës së parë

Në orën e dytë nxënësit punojnë në fletoren e punës, faqe 25.Në rastet kur kërkohet të dallohet grupi i kryefjalës dhe grupi i kallëzuesit, është mirë që në fillim nxënësit të

nënvizojnë me të kuqe kryefjalën dhe me blu kallëzuesin, duke u ndihmuar nga pyetjet përkatëse. Më pas ata e kanë të lehtë të dallojnë grupet.

Në ushtrimin 4, nxënësit pasi të dallojnë grupet do të nënvizojnë fjalën kryesore të çdo grupi.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Grupi i kryefjalës dhe grupi i kallëzuesit (ora e dytë)


63


Aftësitë:

Fjalë kyç:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: Të lexojë tregimin për të mbajtur mend sa më shumë hollësi. Të pasurojë fjalorin me fjalë dhe shprehje. Të tregojë brendinë e tregimit mbi bazën e pyetjeve. Të diskutojë për miqësinë dhe sjelljen ndaj njëri-tjetrit.

Teksti, grafik organizues i tregimit, grafik organizues i fjalorit.

Shokë, breshkë, akuarium.


parashikim me terma paraprakë, lexim i drejtuar, rrjet diskutimi, shkrim i lirë.

Evokimi: Parashikim me terma paraprakë.

Jepen fjalët: dy breshka, akuarium, dy shokët, u grindën, bënë një betim, u ndjenë të lumtur dhe u kërkohet nxënësve të parashikojnë ngjarjen.

Nxënësit punojnë individualisht në një fletë ose në fletore. Në përfundim lexohen disa prej punimeve të tyre.

Realizimi i kuptimit: Veprimtaria e leximit të drejtuar.Ndalesa e parë: Unë dhe Regi ...deri secili nga një javë.- Cilat janë personazhet e tregimit?- Çfarë kafshësh kanë ato?- Si quhen breshkat e tyre?- Ku i futën breshkat?- Si vendosën t’i mbanin ato? Si mendoni se do të vazhdojë ngjarja?Ndalesa e dytë: Por një ditë ... deri ma ktheu Regi.- Ç’ndodhi me të dy shokët?- Si do të vepronin me dy breshkat?- Si mendoni se do të vazhdojë ngjarja, Feliksi do të ndahet me Oskarin?Ndalesa e tretë: Mbasdite ... deri Nuk do t’i ndaj jo, kurrë.- Çfarë po mendon djali për dy breshkat?- A jeni dakord me mendimin e tij?- Çfarë mësuat diçka të re nga kjo pjesë e tregimit?- Si mendoni, Regi duhet ta ketë nxjerrë Oskarin nga akuariumi?Ndalesa e fundit: Kur arrita... deri në fund.- Cili ishte betimi i dy shokëve?- Po ju keni bërë ndonjë betim? Ku dhe për çfarë?Lexohet tregimi nga disa nxënës. Nxënësit dallojnë fjalën e re. Mësuesja u kërkon nxënësve që ta përdorin atë në fjali.Reflektimi: Shkrim i lirëNxënësit u përgjigjen me shkrim pyetjeve:- Po ju keni bërë ndonjë betim? - Ku dhe për çfarë? Lexohen punët e nxënësve.

Detyrë shtëpie: Lexoni disa herë tregimin dhe shkruani me pesë-gjashtë fjali përmbajtjen.

Rubrika: Lexojmë Tema: Dy shokët dhe dy breshkat (ora e parë)

Objektivat:

Mjetet:




64

Fjalë kyç:

Rubrika: Lexojmë Tema: Dy shokët dhe dy breshkat (ora e dytë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin me intonacion.• Të tregojë përmbajtjen e tregimit me fjalët e tij ose me anë të organizuesit grafik.• Të tregojë përvoja të ngjashme me atë të personazheve të tregimit.• Të nxjerrë mesazhin e dashurisë dhe miqësisë midis njerëzve dhe kafshëve duke e ilustruar me pjesë nga teksti.

Teksti.

Shokë, breshkë, akuarium, miqësi.

Analogji, diskutim, ditari dy pjesësh.

Evokimi. Hapi I. Mësuesi/ja u tregon fëmijëve fabulën e Leon Tolstoit “Luani dhe qeni” ose një fabul që tregon për miqësinë ndërmjet kafshëve ose të kafshëve me njeriun, siç është fabula e Naim Frashërit “Qeni besnik”. Nëpërmjet fabulës mësuesja nxjerr në pah që edhe kafshët kanë ndjenja dhe i duan shokët e tyre, ashtu si dhe njerëzit.

Realizimi i kuptimit. Lexohet teksti nga disa nxënës. Hapi II. Punohet rubrika: Kthehu te teksti. Nxënësit, pasi kanë lexuar me vëmendje tekstin, plotësojnë kërkesat

e ushtrimit.Hapi III. Tregohet përmbajtja e tregimit në vetën e tretë. Për të nxitur nxënësit që ta ritregojnë bukur, mund të

organizohet një konkurs i vogël. Punohet ditari i të nxënit. Nxënësit gjejnë fragmentin që iu ka pëlqyer më shumë dhe e komentojnë atë.

Reflektimi. Punohet rubrika: Po ti?. Është një rubrikë gjatë së cilës nxiten fëmijët të sjellin përvojat e tyre mbi miqësitë, grindjet dhe pajtimet, të cilat janë të shpeshta në këtë moshë.

Objektivat:

Mjetet:


Detyrë shtëpie: Shkruaj dy këshilla për dy rastet a dhe b.Dhurata e shokut nuk kthehet mbrapsht.Shoku të besoi të fshehtat e tij, prandaj ti duhet të mos ia thuash askujt.

Rubrika: LexojmëTema: Nëse gjej një monedhë

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë me intonacionin e duhur vjershën.• Të pasurojë fjalorin me fjalë dhe shprehje.• Të tregojë me fjalët e veta përmbajtjen e poezisë. • Të nxjerrë mesazhin e poezisë me fjalët e tij/saj.• Të zbulojë humorin e poezisë, të nënvizojë fjalët dhe shprehjet që e shprehin atë. • Të tregojë si do të sillet ai në situata të ngjashme.

Teksti, monedha, kartëmonedha.

Monedhë, gjej, pasuri, pasurohem, nuk ndodh rastësisht.Fjalë kyç:

Objektivat:

Mjetet:

fragmenti komenti

65


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të tregojë për arkën e tij/saj të kursimit.• Të dallojë monedhat e kartëmonedhat duke u bazuar te figurat e dhëna në tekst.• Të formojë dhe të shkruajë fjali mbi bazën e figurave të dhëna.• Të plotësojë me fjalë numërorët në fjalitë e dhëna.• Të shkruajë fjali mbi bazën e pyetjeve të dhëna.

Monedha, kartëmonedha, arka të ndryshme kursimi.

Lekë, monedha, kartëmonedha, arkë kursimi, kursej.

Të kuptuarit, të shkruarit.

Pyetje-përgjigje, shkrimi i lirë.

Kjo është një orë e cila realizon më së miri lidhjen ndërlëndore me lëndën e matematikës.Evokimi: Pyetje-përgjigje:- A keni arkë kursimesh ose kumbara?- Çfarë futni aty?- Kur e hapni arkën?

Rubrika: Të shkruajmëTema: Arka ime e kursimeve

Objektivat:

Mjetet:

Fjalë kyç:

Aftësitë:




Imagjinatë e drejtuar, mendo-diskuto.

Evokimi: Imagjinatë e drejtuar. Mbyllini sytë. Ju jeni një monedhë, e cila ka dalë padashur nga xhepi i dikujt. Imagjinoni se në duart e kujt do të donit të ishit tani. Nxënësit japin mendimet e tyre. Mësuesja i respekton ato.

Mësuesja vazhdon tregimin.Ju gjeni një monedhë në rrugë, në autobus, në dyqan etj. Si ndiheni? Besoj se të gjithëve na vjen mirë. Ju duhet

të dini se një monedhë e humbur nga një i rritur nuk është shumë dëshpëruese, sepse vlera e saj është e vogël. Por nëse e humbet një fëmijë, ai mërzitet. Ai/ajo që e gjen kënaqet shumë. Ç’do të bëni me të?

Nxënësit japin përgjigjet e tyre. Le të shohim se si poeti Xhef Mos e përshkruan momentin e gjetjes së një monedhe.

Realizimi i kuptimit: Lexohet vjersha nga mësuesja me një ton gëzimi dhe humori.Nxënësit porositen të nënvizojnë fjalët e vështira që s’ua dinë kuptimin. Pyetje rreth vjershës. - Si mendoni, e ka gjetur apo jo djali/vajza monedhën? Për t’iu ndihmuar iu sugjeroj të shikoni titullin: Nëse gjej

një monedhë. Djali apo vajza po imagjinon sikur të gjente një monedhë.Punohen edhe pyetjet e tjera të tekstit për të zbërthyer përmbajtjen e vjershës.Punohet rubrika: Nënvizo fjalitë që ju bëjnë për të qeshur.Lexohet vjersha nga nxënësit në mënyrë që çdo nxënës të lexojë nga një strofë.

Reflektimi: Punohet rubrika Po ti?Mësuesja dëgjon përgjigjet e nxënësve. Ajo më pas i informon se, në rast se gjejmë një shumë parash, një kuletë,

ajo duhet dorëzuar në polici. Aty ka një zyrë për sendet e humbura. Personi që e ka humbur do të shkojë atje dhe do ta gjejë.

Detyrë shtëpie: Mësoni vjershën përmendsh.

Aftësitë:



66

Detyrë shtëpie. Shkruaj tri fjali duke iu përgjigjur pyetjeve. (Kërkesa e detyrës është në libër).

- Për çfarë i përdorni lekët e kursyera në arkë?Mësuesja iu shpjegon nxënësve se të rriturit i futin lekët për t’i kursyer në bankë. Kursej do të thotë lë mënjanë,

nuk i harxhoj të gjitha lekët që kam.

Realizimi i kuptimit: Para se të fillojnë të shkruajnë, lexohet teksti nga një nxënës. Teksti i dhënë i parapërgatit nxënësit për të vazhduar tregimin duke u ndihmuar nga figurat. Nxënësit shkruajnë në fletore nga një fjali në bazë të figurës. Figurat janë të tilla që nxënësi me tri fjali krijon vazhdimin e tekstit:

Bora dhe Blerimi kanë kursyer shumë monedha. Ata shkuan në dyqanin e luleve. Ata i dhuruan mësueses një tufë me lule të bukura.

Nxënësit shkruajnë me fjalë numërorët: pesë, dhjetë, pesëdhjetë, dyqind lekë, pesëqind lekë, njëmijë (lekë).Nxënësit plotësojnë fjalët që mungojnë në fjalitë e dhëna. Për të kursyer kohë, ky ushtrim mund të plotësohet

edhe në libër.

Reflektimi: Turi i Galerisë.Vizato arkën tënde të kursimit. Mësuesja zgjedh vizatimin më të mirë. Ajo pyet nxënësit: çfarë do të bëni me lekët

që keni ruajtur? Për çfarë do t‘i përdorni? Këto pyetje u drejtohen nxënësve që nuk marrin pjesë në vizatim.

Aftësitë:

Fjalë kyç:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë poezinë me intonacionin e duhur.• Të dallojë personazhet e poezisë së dhënë.• Të tregojë përmbajtjen e poezisë duke iu përgjigjur pyetjeve të dhëna.• Të përshkruajë me gojë dy personazhet e poezisë.• Të tregojë të përbashkëtat dhe dallimet me një shok/shoqe sipas pëlqimeve të tij/saj.• Të tregojë përvoja të ngjashme nga jeta e tij/saj.

Teksti, foto të ndryshme ku nxënësit kanë dalë me njëri-tjetrin.

Shok/shoqe, gjëra të përbashkëta, betim, bereta, vogëlima.


Shkrim argumentues, lexim zinxhir.

Evokimi: Shkrim argumentues. Ç’kuptoni me shprehjen shokë të ngushtë, shoqe të ngushta. Pse janë të tillë/ të tilla. Shkruani në një fletë mendimin tuaj. Lexohen punimet nga disa nxënës.

Realizimi i kuptimit: Lexim i poezisë nga mësuesi/ja. Shpjegimi i fjalëve të vështira. Mësuesi/ja i njeh nxënësit me pjesën e re që do të marrin Dy shoqet. Lexohet vjersha nga disa nxënës. Punohen pyetjet e rubrikës Pyetje rreth tekstit për të zbërthyer përmbajtjen e vjershës. Pyetja e tretë: - Nëse do të ishin dy shokë, cilat do të ishin gjërat e përbashkëta? Do të punohet në grupe.

Nxënësit do të ndahen jo sipas gjinisë, por të gjithë bashkë dhe do të listojnë gjërat e përbashkëta. Mësuesja i nxit nxënësit me pyetjen: A mund të krijojmë një poezi me titull Dy shokët?- Cilat janë gjërat e përbashkëta që mund të kenë dy djem: janë në një ekip sportiv, iu pëlqen të vishen gati njëlloj,

iu pëlqen të jenë të parët në garë, i tregojnë të fshehta njëri-tjetrit, kanë DVD-të që i këmbejnë me njëri-tjetri, dhe lista plotësohet nga nxënësit.

Beni dhe Miri janë dy shokëBashkë shkojnë në stërvitje,Ata kanë dy plejsteishën,Kanë dhe dy topa futbolli.

Rubrika: Lexojmë Tema: Dy shoqet

Objektivat:

Mjetet:



Kanë dy qen, Reksin dhe LulinAtletet i kanë njësojJanë dy shokë të ngushtëDhe unë këtë e besoj.

67


Fjalë kyç:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin qartë dhe me intonacion.• Të tregojë me fjalët e tij se si përgatitet një hamburger.• Të pasurojë fjalorin me fjalë dhe shprehje nga fusha e kuzhinës.• Të gjejë të përbashkëtat dhe ndryshimet midis ushqimeve të dhëna.• Të dallojë tregimin nga një shkrim udhëzues.

Libër kuzhine, produktet që duhen për të përgatitur një hamburger.

Hamburger, sanduiç, salcë, proshutë, qofte.

Stuhi mendimesh, diagrami i Venit.

Nxënësit janë porositur dhe kanë sjellë të gjithë përbërësit e një hamburgeri.

Evokimi: Stuhi mendimesh. Cilat janë ushqimet që përgatiten në një fast fud (Fast food)?Nxënësit japin përgjigjet e tyre, të cilat shkruhen në një fletë ose në tabelën e zezë.

- Pse quhet fast fud - ushqim i shpejtë?

- Në cilën rubrikë vazhdojmë të jemi? - Unë mësoj nga miqtë e mi.

Realizimi i kuptimit- Vazhdojmë të jemi te rubrika: Unë mësoj nga miqtë e mi. Sot do të shohim se çfarë të papriturash na ofrojnë

miqtë tanë.Klasa improvizon një skenë ku një fëmijë vishet si kuzhinier dhe thotë fjalët që janë në tekst. Ai përgatit një

hamburger sipas recetës që paraqitet në tekst. Pas kësaj nxënësit fillojnë dhe përgatitin hamburgerin e tyre.Punohet rubrika Ushtrohu.Reflektimi: Nxënësit, me anë të Diagramit të Venit, nxjerrin në pah të përbashkëtat dhe të veçantat ndërmjet

hamburgerit dhe sanduiçit.

Hamburgeri sanduiçi

Rubrika: Të lexojmëTema: Kuzhinieri ynë

Objektivat:

Mjetet:



Detyrë: Nxënësit porositen të sjellin në klasë libra kuzhine si dhe receta gatimi.

Detyrë shtëpie. Kërkesa është në tekst.

Mësuesja mund të përdorë leximin zinxhir, ku nxënësit lexojnë nga dy vargje njëri pas tjetrit.Reflektimi: Punohet rubrika Po ti?

sanduiç

hamburger doner

ushqim i shpejtë

“Fast food”


68

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:- Të lexojë receta gatimi në librin e kuzhinës.- Të tregojë me fjalët e tij se si përgatitet një hamburger.- Të dallojë elementet e një recete gatimi (përbërësit dhe mënyrën e përgatitjes) në tekstin e dhënë.- Të shkruajë një recetë gatimi të ushqimit të tij të preferuar duke u bazuar në librin e kuzhinës.

Libër kuzhine, letra të vogla në formën e recetave të gatimit

Recetë, përbërës, mënyrë gatimi.

Pyetje-përgjigje, punë në çifte.

Evokimi. Mësuesi/ja e nis orën e mësimit duke drejtuar disa pyetje.- Cili gatuan në shtëpinë tuaj? - Po ju i ndihmoni prindërit ose gjyshërit në gatim. - Si gatuajnë ata?- Kanë ndonjë libër përpara apo thjesht e mbajnë mend.

Nxënësit japin përgjigjet e tyre.

Realizimi i kuptimit. Mësuesja paraqet para nxënësve një ose disa libra kuzhine ku ka receta të ndryshme gatimi.

Disa nxënës lexojnë në libër receta të ndryshme.Më pas të ndarë në çifte, nxënësit shkruajnë recetat e gatimit të ushqimit të tyre të parapëlqyer. Lexohen recetat e shkruara nga disa nxënës dhe bëhet analiza e tyre. Cila pjesë është shkruar më saktë: Pjesa

I – përbërësit që përdoren në gatim; pjesa II – mënyra e gatimit.

Reflektimi. Pas kësaj mësuesi/ja i fton nxënësit të shkruajnë në tabelë emrin e ushqimit, të cilit i kanë shkruar recetën e gatimit. Pas kësaj, ushqimit që është shkruar nga më shumë nxënës, i paraqitet në tabelë receta e shkruar nga një nxënës.

Rubrika: ShkruajmëTema: Receta e gatimit

Objektivat:

Mjetet:

Fjalë kyç:


Detyrë shtëpie. Shkruaj një recetë gatimi të një ushqimi tradicional që gatuhet në familjen tënde.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Heqim grupe fjalësh në fjali

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë grupet e fjalëve të domosdoshme në fjalitë e dhëna, duke lëvizur etiketat.• Të dallojë grupet e fjalëve jo të domosdoshme në fjalitë e dhëna, duke lëvizur etiketat.• Të zbulojë nëpërmjet manipulimit me etiketa, se fjalisë nuk i prishet kuptimi nëse hiqen grupet jo të

domosdoshme.• Të zbulojë fjalinë më të vogël në fjalitë e dhëna në tekst duke hequr grupet jo të domosdoshme.

Teksti, fletore pune.

Grupi i fjalëve jo të domosdoshme, grupi i fjalëve të domosdoshme, fjali, kuptim.

Objektivat:

Mjetet:

Fjalë kyç:

69


Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin me intonacion.• Të lexojë me role tregimin.• Të dallojë elementet gazmore të tregimit duke ilustruar me leximin e pjesëve nga teksti.• Të tregojë me gojë një gazmore që ka lexuar ose dëgjuar.• Të dramatizojë gazmoret me fjalët e tij ose duke i lexuar në libër.

Teksti, libri për fëmijë “Çapaçuli” i Dionis Bubanit, gazmore të shkëputura nga revistat për fëmijë.

Rubrika: Të lexojmëTema: Gazmoret e Çapaçulit

Objektivat:

Mjetet:

Punë e drejtuar.

Evokimi: Rikujtojmë njohuritë mbi zvogëlimin e fjalisë.Në fjalinë Zogu cicëron mbi degë. Cilat fjalë mund t’i heqim fjalisë pa ia prishur kuptimin?Nxënësit japin përgjigjet e tyre: Mbi degë.Mësuesja paraqet disa fjali në tabelë.- Mirela luan në oborrin e shtëpisë.- Fëmijët e vegjël këndojnë një këngë të bukur.Cilat fjalë mund t’i heqim fjalisë dhe asaj të mos i prishet kuptimi? Nxënësit japin përgjigjet e tyre.

Realizimi i kuptimit. Punë e drejtuar.Mësuesi/ja drejton nxënësit të punojnë në libër. Lexohet fjalia Kuzhinieri ynë gatuan gjithmonë gjellë të shijshme.

Kjo fjali është ndarë në katër etiketa. Lexohen ato nga nxënësit dhe më pas fillojnë të heqin etiketat, duke u drejtuar nga mësuesi/ja.

- Hiqni etiketën nr 4. Lexoni fjalinë e mbetur. A ka kuptim ajo?Pasi ky veprim kryhet dhe me etiketën nr. 3, nxënësit arrijnë vetë në përfundimin se, nëse fjalisë i hiqen grupet

jo të domosdoshme, fjalisë nuk i prishet kuptimi.E njëjta procedurë ndiqet dhe për etiketën nr. 2 dhe për atë me nr. 1. Nxënësit arrijnë në përfundimin se fjalia

e humbet kuptimin, kur heqim prej saj grupet e fjalëve të domosdoshme.Lexohet rubrika Mbaj mend.Nxënësit nën drejtimin e mësueses punojnë ushtrimet 1, 2 dhe 3. Në ushtrimin 1 nxënësit do të gjejnë grupet e

domosdoshme dhe jo të domosdoshme. Kështu grupet jo të domosdoshme janë: shumë shpesh dhe byrek me qumësht.

Në ushtrimin 2 nxënësit lidhin me shigjetë fjalët majtas me etiketat e duhura.p.sh.:Gjyshja ime bëri një tortë të mrekullueshme.Hamburgeri ishte shumë i shijshëm.Babai im pjek në skarë peshkun e freskët.Në ushtrimin 3 nxënësit dallojnë vetë kur grupet me të kuqe janë të domosdoshme ose jo.Reflektimi: Punohet ushtrimi nr. 4. Nxënësit duhet të heqin sa më shumë etiketa që të jetë e mundur, deri sa

të mbetet fjalia më e vogël.

Ora e dytë.Në orën e dytë objektivat janë të njëjta. Nxënësit do të punojnë ndonjë ushtrim nga teksti i nxënësit që mësuesi/ja

ndien se nuk është përvetësuar si duhet dhe mandej punohet f. 28 e Fletores së punës.



70

Fjalë kyç: Çapaçul, okulist.

Evokimi: - A dini të tregoni ndonjë gazmore qe keni dëgjuar ose lexuar?Mësimi nis me tregimin e një historie gazmore nga një nxënës që ka dëshirë. Nxënësit e tjerë përpiqen të

tregojnë me fjalët e tyre se si e kuptuan këtë gazmore. Mësuesi/ja ka përgatitur dhe gazmore të tjera, të cilat ua lexon fëmijëve, në rast se ata nuk mund të tregojnë një të tillë.

Mësuesi/ja shtron pyetjen:- Pse quhen gazmore? Thjesht se na bëjnë për të qeshur apo.. dhe drejton nxënësit të arrijnë te përgjigjja: - Na bëjnë për të qeshur, por dhe na mësojnë të mos bëjmë gabime.

Realizimi i kuptimit: Lexo-kupto-dramatizo.Mësuesja orienton nxënësit mbi temën e re. - Ne vazhdojmë të jemi në Klubin e miqve ku për kënaqësinë tonë është futur dhe Çapaçuli. Ai tregon gazmore

shumë të bukura. Ejani t’i lexojmë dy prej tyre.Mësuesja lexon gazmoren e parë. Pasi e lexon, i drejton nxënësit të bëjnë pyetje rreth asaj që dëgjuan. Nxënësit

bëjnë pyetje dhe u përgjigjen pyetjeve të njëri-tjetrit.Kështu vazhdohet dhe për gazmoren e dytë.Më pas kalohet në dramatizimin e gazmoreve. Nxënësit dramatizojnë në grupe dhe vlerësohen nga shokët se

cilët interpretuan më bukur.Punimi i rubrikës Kthehu te teksti.Reflektimi: Mendo-trego-reflekto. Punimi i rubrikës Po ti? Nxiten nxënësit të tregojnë gazmoret që kanë dëgjuar

ose kanë lexuar.

Detyrë shtëpie. Lexo bukur një gazmore dhe më pas shkruaje në fletore.

Rubrika: Të lexojmëTema: Lushi shpëtimtari (ora e parë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të parashikojë ngjarjen duke u bazuar në fjalët kyç.• Të lexojë tregimin me intonacion.• T’u përgjigjet pyetjeve për të treguar se e ka kuptuar brendinë.• Të lexojë në mënyrë të vëmendshme, duke gjetur fjalitë që i përkasin tregimit dhe duke i lexuar në tekst.• Të përdorë në fjali fjalët e fjalorit.

Teksti

Bibliotekë, zjarr, shpëtimtar. Parashikim me terma paraprake, shkrim i lirë, veprimtari e leximit të drejtuar.

Evokimi: Parashikim me terma paraprakë.Udhëzohen nxënësit që me fjalët: bibliotekë, zjarr, shpëtoi, shoi, fletë lavdërimi, të hartojnë me shkrim një

tregim të shkurtër. Lexohet tregimi nga 2-3 nxënës.

Realizimi i kuptimit. Veprimtari e leximit të drejtuar.Mësuesi/ja lexon tekstin me ndalesa dhe bën pyetje rreth pjesëve.

Objektivat:

Mjetet:

Fjalë kyç:


Metoda dhe teknika mësimore: Diskutim i ideve, lexo - kupto - dramatizo.

71


Fjalë kyç:

Ndalesa e parë: Zjarr! Zjarrr! ... deri te nëpër tym.- Çfarë ndodhi në shkollë?- Cilat janë fjalët e para me të cilat fillon tregimi?- Çfarë ndodhi në shkollë?- Çfarë menduan të bënin njerëzit për shuarjen e zjarrit?- Po Lushi si veproi?- A do t’ia dalë mbanë apo ...?

Ndalesa e dytë: Pas pak... deri te të ketë marrë një libër tek unë.- Si ishte Lushi kur doli nga biblioteka?- Midis kujt po zhvillohet dialogu në tekst?- Si mendoni, a e njihnin Lushin personat që ishin aty?- Si mendoni çfarë nxënësi mund të jetë Lushi?

Ndalesa e tretë. Të nesërmen... deri te në fund.- Çfarë organizuan për shpëtimtarin e bibliotekës?- Si e pritën shokët e Lushit veprimin e tij?- Po Lushi si reagoi ?

Reflektimi. Punimi i rubrikës Kthehu te teksti.

Detyrë shtëpie. Lexo disa herë tregimin dhe tregoja brendinë e tij prindërve.

Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:• Të lexojë rrjedhshëm e me intonacionin e duhur tregimin.• Të ritregojë brendinë me fjalët e tij ose duke u bazuar në grafikun e ngjarjes.• Të përshkruajë portretin e Lushit duke ilustruar me pjesë nga tregimi.• Të tregojë raste të ngjashme me tregimin nga përvoja e tij/saj.

Teksti, grafik organizues i ngjarjes.

Ritregim, përshkrim.

Diskutim, konkurse, pesëvargëshi, ditari dypjesësh.

Evokimi: A mund të sillni raste nga përvoja juaj ose nga ato që keni dëgjuar nga të tjerët mbi ndihmën që japin njerëzit për të shuar zjarrin, për të shpëtuar dikë që po mbytet në det, në lumë ose në liqen. Nxiten nxënësit të tregojnë.

Realizimi i kuptimit: Lexim i tregimit nga 3 - 4 nxënës. Ritregimi i ngjarjes me fjalët e veta. Në rast se nxënësit kanë vështirësi, mësuesi/ja i nxit të punojnë me grafikun organizues të ngjarjes.

Për etapën e parë mund të organizohen konkurse, ku nxënësit të vlerësohen për leximin e rrjedhshëm, të shpejtë dhe pa gabime drejtshqiptimore.

Rubrika: Të lexojmëTema: Lushi shpëtimtari (ora e dytë)

Objektivat:

Mjetet:



72

Reflektimi. Veprimtaritë mund të jenë të ndryshme. P.sh.: Punimi i rubrikës Bëj portretin e Lushit.


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të diskutojë për bibliotekën si një vend ku merren dhe lexohen libra.• Të diskutojë mbi librat dhe llojet e tyre.• Të listojë tituj librash jo më pak se 4 që ka lexuar ose i ka në bibliotekën e tij/saj.• Të shprehë me fjalët e tij pëlqimet e tij/saj për lloje të caktuara librash.

Teksti, libra të sjellë nga fëmijët, fotografi të bibliotekave të tyre personale.

Libër, bibliotekë, titull, autor.

Pyetje-përgjigje, diskutim i lirë, klasifikim, diagrami i Venit.

Evokimi: Pyetje-përgjigjeKjo orë mësimi mund të zhvillohet shumë bukur në bibliotekën e shkollës. Nxënësit përgatitin një listë me pyetje për bibliotekaren e shkollës.

- Si mund të bëhem anëtar i bibliotekës?- Çfarë duhet të plotësoj për të marrë një libër?- Sa lloj librash ka në bibliotekë?- Si radhiten librat në bibliotekë? etj.

Rubrika: Bisedojmë së bashkuTema: Biblioteka

Objektivat:

Mjetet:

Fjalë kyç:

1. Përshkruaj Lushin nga pamja fizike.

2. Krahaso Lushin me veten ose me dikë tjetër. Lushi Unë

3. Kujto një fragment nga libri që të ka mbetur në mend. Fragmenti... 4. Analizo cilësitë e Lushit. 5. Përmblidh me 4-5 fjali gjithçka mësove për Lushin. 6. Argumento: Lushi e kreu veprimin e shuarjes së zjarrit për t’u dukur apo....

Punimi i një pesëvargëshi.Punimi i një ditari dypjesësh: fragmenti, komenti.

Detyrë shtëpie. Rubrika Detyrë.

73


Përralla, ngjarje fantastike, personazhe imagjinarë,

fund i lumtur.

Vjersha,ka strofa,

janë më të shkurtra.

Janë krijime.Na kënaqin

kur i lexojmë.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Lëvizim fjalët ose grupet e fjalëve në fjali

Objektivat:

Mjetet:

Fjalë kyç:



Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë grupet e fjalëve të qëndrueshme në fjali, duke lëvizur etiketat. • Të dallojë grupet e fjalëve të lëvizshme në fjali, duke lëvizur etiketat.• Të zhvendosë grupet e fjalëve në fjalitë e dhëna.• Të tregojë gjatë zhvendosjes kur i prishet ose jo kuptimi fjalisë.

Teksti, fletore pune, copa kartoni në formë etikete, ku janë të shkruara dy a më shumë fjali.

Grup i lëvizshëm, grup i qëndrueshëm, zhvendosje.

Veprimtari e pavarur, diskutim, punë në çifte, shkrim i lirë.

Evokimi: Punë në çifte.Punohet rubrika Kujto. Nxënësit në çifte shkruajnë nga një fjali në një fletë të bardhë. - Ndajeni në etiketa. Lëvizni etiketat dhe diskutoni me njëri-tjetrin se ç’ndodh me kuptimin e fjalisë.

Realizimi i kuptimit: Analizohet fjalia e dhënë në tekst, e cila është e shkruar në etiketa me ngjyra.Ermira shkon çdo të shtunë në bibliotekë.

Lëvizen etiketat në pozicione të ndryshme. Kjo veprimtari udhëhiqet nga mësuesi/ja. Në fund nxënësit duhet të arrijnë në përfundimin se: grupet e fjalëve, të cilat i lëvizim në fjali dhe kuptimi i fjalisë nuk ndryshon quhen grupe të lëvizshme.

Grupet e fjalëve, të cilat po t’i lëvizim, fjalisë i ndryshon kuptimi, quhen grupe të qëndrueshme.Punohet ushtrimi 1 ku nxënësve u kërkohet të shënojnë me X, kur fjalisë i prishet kuptimi dhe me V kur fjalisë

nuk i prishet kuptimi.Në ushtrimin 2 nxënësit e lëvizin në vende të ndryshme etiketën, pa ia prishur kuptimin fjalive.

Realizimi i kuptimit:Pasi marrin përgjigjet e pyetjeve, nxënësit mund të zgjedhin një libër që iu pëlqen, dhe mësojnë konkretisht

sesi merret libri në bibliotekë.Pasi kthehen në klasë, nxënësit ekspozojnë në dy tavolina librat e sjellë nga shtëpia. Bëhet një minipanair

i librit në klasë. Nxiten nxënësit për të prezantuar librin e tyre: titulli, autori, lloji i librit, nr i faqeve. Pastaj librat ndahen sipas llojeve. Mësuesja/si diskuton me nxënësit për mirëmbajtjen e librave dhe rregullimin e tyre në rast të dëmtimeve nga pakujdesia.

Bëni një diagram Veni. Ku ndryshojnë librat me përralla nga librat me tregime, librat me vjersha etj.

Reflektimi: Listoni librat që keni sjellë, sipas rendit alfabetik të titujve të tyre.Mësuesi/ja për të nxitur nxënësit të lexojnë e të mirëmbajnë librat, mund t’u japë nxënësve një punë të tillë: Në një bllok të madh të ndarë në fletë sipas shkronjave të alfabetit të shkruajnë titujt e librave që do të lexojnë

deri në fund të vitit. Kështu në fletët e shkronjës A, të shkruajnë titujt e librave që fillojnë me A, e kështu me radhë. Në fund të vitit të shpallet lexuesi më i mirë, nxënësi që ka lexuar më shumë libra.

Në këtë orë mësimi, mësuesi/ja mund të iniciojë një fushatë me titullin “Një libër nga biblioteka ime për bibliotekën e shkollës”, ku fëmijët mund të sjellin nga një libër për bibliotekën e klasës.


74

Reflektimi: Ushtrimi 3 nxënësit shkruajnë fjalitë në fletore duke lëvizur etiketat e fjalisë sipas skemave të dhëna. Ky ushtrim mund të bëhet në shkronjën e lojës.Nxënësit të ndarë në grupe, shkruajnë në etiketa fjalët, i presin, i vendosin sipas kërkesave dhe i shkruajnë në libër. Komentojnë rastet kur fjalisë i prishet kuptimi.

Detyrë shtëpie. Ushtrimi nr. 5.

Ora e dytëObjektivat mësimore janë po ato të orës së parë.Gjatë orës së dytë nxënësit punojnë ushtrimin 4 dhe ushtrimet në f. 29 të Fletores së punës.

Rubrika: LexojmëTema: Hajdi dhe Klara (ora e parë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin qartë dhe me intonacion.• T’iu përgjigjet pyetjeve rreth tekstit të dhënë duke ilustruar me pjesë nga teksti.• Të dallojë personazhet e tregimit.• Të lexojë fjalët e fjalorit me ndihmën e mësueses.• Të dallojë hollësitë te fjalitë që janë shkëputur nga teksti i dhënë.

Romani për fëmijë “Hajdi”, kasetë e filmit (nëse ka mundësi).

Hajdi, Klara, e befasuar, e mallëngjyer, e mahnitshme.

Të lexuarit, të shprehurit, të kuptuarit.

Shkrim i lirë, grafik organizues.

Evokimi: Shkrim i lirë.Nxënësit orientohen të shkruajnë jo më pak se 4 fjali. Tema e shkrimit të lirë mund të jetë: “Shoqja ime më e

ngushtë”. Lexohen punimet nga 2-3 nxënës.

Realizimi i kuptimit. Prezantimi i tekstit të ri nga mësuesi/ja.- Sot do të njihemi me dy shoqe të ngushta: Hajdin dhe Klarën. Të dyja janë personazhet e një filmi. A ju

kujtohen ato? Ndonjë nga fëmijët mund të fillojë të tregojë ngjarjen. Mësuesi/ja e ndërpret kur vjen momenti i vizitës së gjyshes

së Klarës në shtëpinë e Hajdit në Alpe.Lexohet tregimi nga mësuesi/ja. Nxënësit orientohen të nënvizojnë fjalët e reja që s’ua dinë kuptimin.Lexohen fjalët e fjalorit dhe shpjegohen me ndihmën e mësuesit/es.Punohet rubrika Pyetje rreth tekstit.

Reflektimi: Grafik organizues Personazhi dhe unë.Krahasohet personazhi me veten.

1. Plotëso tabelën. Dëshirat e mia Dëshirat e Hajdit Cilësitë e mia Cilësitë e Hajdit

2. Ku ngjaj unë me Hajdin?

3. Ku ndryshoj unë me Hajdin?

Detyrë shtëpie. Të lexojnë dhe të tregojnë përmbajtjen.

Objektivat:

Mjetet:

Fjalë kyç:

Aftësitë:


75


Rubrika: Bisedojmë së bashkuTema: Ata janë si ne

Objektivat:

Fjalë kyç:

Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin qartë dhe me intonacion.• Të ritregojë përmbajtjen me fjalët e tij/saj ose me ndihmën e organizuesit grafik.• Të analizojë personazhet duke u bazuar në cilësitë e dhëna në tekst.• Të diskutojë për filmin “Hajdi” duke shprehur pëlqimin e tij.• Të diskutojë për vlerat e miqësisë së vërtetë duke e ilustruar me pjesë nga teksti.• Të nxjerrë mesazhin e tregimit duke u bazuar në veprimet e personazheve.

Romani për fëmijë “Hajdi”, kasetë e filmit (nëse ka mundësi), grafik organizues.

Ritregim, analizë, personazhe.

Të lexuarit, të ritreguarit, të analizuarit.

Shkrimi i lirë, kubimi.

Evokimi: - Cili nga ju e ka parë filmin “Hajdi”? - Çfarë u ka pëlqyer më shumë në këtë film? Shkruajeni mendimin me fjalët tuaja me 4 fjali.Lexohen disa nga punimet e nxënësve.

Realizimi i kuptimit. Lidhur me leximin të mbahet parasysh zhdërvjelltësia e nxënësve në të lexuar. Në fillim janë dhënë disa

metoda për leximin, duhet të shfrytëzohen.

Leximi i tregimit, me fragmente, zinxhir.Ritregimi me fjalët e veta ose me grafikun organizues Dora e pyetjeve.Analizohet pjesa me metodën e kubimit.Përshkruaj Hajdin dhe Klarën.Krahasoji ato me dy shoqe të tjera.Kujto një fragment nga filmi.Analizo.Përmblidhe pjesën me 4 fjali.

Argumento: Si arriti Klara të ngrihej në këmbë?

Reflektimi: Punimi i rubrikës: Lidh me shigjetë.Analiza e personazheve duke nxjerrë në pah anët e përbashkëta e të veçanta.

Detyrë shtëpie. Zgjidh një fragment që të pëlqen më shumë dhe komentoje atë.

•••••

Rubrika: LexojmëTema: Hajdi dhe Klara (ora e dytë)

Objektivat:

Mjetet:

Aftësitë:



Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të komentojë me fjalët e tij/saj figurën e dhënë në libër.• Të dallojë cilët quhen persona me aftësi të kufizuara.• Të diskutojë pse personat me aftësi të kufizuar janë si ne.• Të tregojë raste të të afërmve me aftësi të kufizuar.• Të diskutojë për vlerat që ka mbështetja dhe ndihma jonë për personat me aftësi të kufizuara dhe pranimi i tyre.


76

Lexohet vjersha nga një nxënës. Punohet rubrika Pyetje rreth tekstit.Lexohet nga nxënësit zinxhir sipas vargjeve. Reflektimi: Komento vargjet që të pëlqejnë më shumë.

Detyrë shtëpie. Mëso vjershën përmendsh.


Fjalë kyç:

Fletëpalosje të shoqatave në ndihmë të personave me aftësi të kufizuara.

Aftësi e kufizuar, ndihmë, solidaritet.

Të lexuarit, të shprehurit.

Diskutim i ideve, studim rasti, të nxënët bashkëpunues.

Evokimi: komentohet figura duke iu drejtuar nxënësve pyetjet: - Ku është ulur djali që shihni në figurë? Si mendoni, pse luan i ulur në karrocë?

- Çfarë mund t’i ketë ndodhur atij? - Me çfarë duhej të ishte plotësuar figura?

- Me fëmijë të tjerë që luajnë me të.

Realizimi i kuptimit. Mësuesi/ja i sqaron nxënësit.Djali në karrocë është një fëmijë me aftësi të kufizuara. Pra, ai ka diçka që e pengon të kryejë veprime si të tjerët. Lexohen pyetjet e rubrikës A. Nxënësit japin ide rreth pyetjeve të rubrikës. Ata ndahen në grupe dhe i japin

zgjidhje situatës. Studim rasti. Regina e vogël 7 vjeçe ka humbur krahun në një aksident tragjik, që ndodhi pranë qytetit të

Tiranës. Fytyra e saj është dëmtuar.Jep disa mënyra se si do të duhej ta ndihmonit që ajo të ndihej njësoj si ju.

Reflektimi: Punohet situata b.Kujto rregullin e Klubit të miqve mbi personat me aftësi të kufizuara.Punohen pyetjet e kësaj rubrike. Nxënësit duhet të arrijnë në përfundimin se ata janë si ne, kanë të drejtë të

jetojnë jetën e tyre.

Detyrë shtëpie. Shkruani një rast të një të afërmi tuaj që është person me aftësi të kufizuara. Si silleni ju me të?

Mjetet:

Aftësitë:


Rubrika: Të lexojmëTema: Për shoqen që ndërroi qytet

Objektivat:

Mjetet:

Fjalë kyç:

Aftësitë:


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë vjershën me intonacion.• Të dallojë strofat dhe vargjet.• Të dallojë vargjet ku shprehet mërzia për ikjen e shoqes dhe t’i lexojë me intonacionin e duhur.• Të tregojë raste të ngjashme që i kanë ndodhur atij/asaj.• Të nxjerrë mesazhin e vjershës duke u bazuar në vargjet e vjershës.

Foto të fëmijëve, letra të korrespondencës që ata kanë me shokët e tyre që janë larg.

Shoqe, larg.


Mendo-diskuto, dora e fshehtë, komenti-fragmenti.

Evokimi: A ju ka ndodhur që ndonjë miku/ja juaj e ngushtë ose një i afërmi juaj të largohet nga qyteti?Nëse po, si jeni ndier? Përshkruajeni me tri-katër fjali në një fletë. Lexim nga 3-4 nxënës.Realizimi i kuptimitPunim i rubrikës Po ti? Punohet rubrika Plotëso.

77



Evokimi:Mësuesja iu drejton nxënësve pyetjet:- Cilat janë mjetet me të cilat komunikojmë me një mik/e që është larg? Plotësohet kllasteri.

Nxënësit japin mendimet e tyre. Mësuesi/ja i shkruan në tabelë dhe ndalet te letra.

Realizimi i kuptimit: Mësuesi/ja iu kujton nxënësve një nga rregullat e Klubit të miqve:Kujtoni rregullin e Klubit për miqtë që ndahen. Shkruaji një letër shoqes të cilën e ke larg. Ty të ka marrë malli

shumë. Do t’i thuash se dhe gjërat tani duken ndryshe pa të.Nxënësit orientohen të lexojnë letrën e dhënë. U tërhiqet vëmendja të dallojnë hyrjen, zhvillimin dhe mbylljen e letrës.Mësuesi/ja i njeh nxënësit me një mënyrë tjetër të shkrimit të letrës, siç është letra që shkruhet në kompjuter

dhe dërgohet me postën elektronike (dërgohet nga kompjuteri, kur ai është i lidhur me një rrjet në internet).

Reflektimi: Diagrami i Venit. Të përbashkëtat dhe ndryshimet ndërmjet letrës që dërgohet me e-mail (e-postë) dhe letrës që dërgohet me postën e zakonshme.

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin duke zëvendësuar figurat me fjalë.• Të renditë veprimet në tregim duke i ilustruar me leximin nga teksti.• Të shkruajë në vend të figurave të tregimit fjalët përkatëse.

Zbukurime të Vitit të Ri.

Bredh, figura, Viti i Ri. Mendo-diskuto, veprimtari e dëgjimit të drejtuar.

Fjalë kyç:


Objektivat:

Mjetet:

Rubrika: LexojmëTema: Bredhi i parë i Vitit të Ri


mjetet e komunikimit

interneti letra

e-mail telefon

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të shkruajë një letër për shokun/shoqen e tij, jo më pak se 5 fjali.• Të shkruajë një letër në kompjuter dhe ta dërgojë me postë elektronike (e-postë ose në anglisht e-mail).• Të krahasojë letrën e zakonshme me letrën e dërguar me e-mail.

Letër, lapsa.

Letër, postë elektronike, kompjuter.

Stuhi mendimi, shkrim, diagram i Venit.

Rubrika: ShkruajmëTema: Letra

Mjetet:

Fjalë kyç:

letradërgohet me postë, mund të shkruhet

me shkrim dore ose me kompjuter

e-mailshkruhet me kompjuter, mbërrin për

tri sekonda

Shënim: Kjo orë mësimi për shkollat që kanë kabinete kompjuteri mund të zhvillohet atje ose në ndonjë qendër interneti. Nëse fëmijët kanë kompjuter në shtëpi dhe e kanë të lidhur me internetin, atëherë detyra e tyre është t’i shkruajnë njëri-tjetrit nga një letër dhe t’ia dërgojnë me e-mail, por më parë duhet të marrin adresat.

mjetekomunikimi


78

Evokimi: Stuhi mendimesh. Mësuesi/ja drejton disa pyetje që i fut nxënësit në atmosferën e festës së Vitit të Ri, dhe i përgatit për temën e re.

- Cila është festa e fundit e vitit?- Si e festojmë atë?- A iu pëlqen të zbukuroni bredhin e Vitit të Ri?- Me se e zbukuroni atë?- A keni ndonjë ide se pse është bërë traditë zbukurimi i bredhit?

Realizimi i kuptimit:Mësuesi/ja e prezanton tregimin para nxënësve.Sot do të lexojmë një tregim të bukur, ku në vend të disa fjalëve janë vendosur figura. Lexohet teksti nga mësuesi/ja.Pyetje rreth tekstit.

- Kur zhvillohet ngjarja në këtë përrallë?- Çfarë donte t’iu dhuronte rojtari i pyllit fëmijëve të tij?- Kë takoi ai dhe çfarë i dhanë ata?- Në se u shndërruan dhuratat e plakut dhe të plakës?- A ju pëlqen përralla e krijimit të bredhit të Vitit të Ri?- Si mendoni ju, pse njerëzit, që rojtari i pyllit takonte, i dhuronin nga një gjë?- A mendoni se diçka magjike i shndërroi sendet në zbukurime?- Pse kjo pjesë është përrallë?

Lexohet tregimi nga disa nxënës.Fjalët që do të zëvendësojnë nxënësit: shtëpi (kasolle), tre, dhurata, fëmijëve, plak, thes, shishe, pipë, sapun,

bredh, kovë me ujë, fill (pe), lëmsh, shallin, dru, plaka, plaku, flluska sapuni, drita, fjongo, yll.

Reflektimi: Nxënësit vizatojnë bredhin e Vitit të Ri ose e modelojnë atë.Më pas punimet ekspozohen në një kënd të klasës.

Detyrë shtëpie. Kërkesat janë në tekst.

Objektivat: Në fund të njësisë mësimore nxënësi të jetë i aftë: Të lexojë rrjedhshëm e me intonacionin e duhur përrallën. Të shpjegojë kuptimin e fjalëve e shprehjeve të reja dhe të krijojë fjali me to. Të dallojë përrallën nga gjinitë e tjera letrare. Të thotë disa elemente dalluese të përrallës.

Rubrika: LexojmëTema: Bukuroshja e fjetur (ora e parë)

Mjetet: Libri, libër me përralla, pamje me ilustrimet e përrallës, kasetë me muzikë.

Metoda dhe teknika: Mendo - diskuto, punë e drejtuar me tekstin, diskutim, pyetja e ditës.


EvokimiHapi I. Pyetja e ditës “Pse fëmijët i duan përrallat? (Kjo pyetje është e shkruar bukur në dërrasën e zezë).

Mësuesi/ja i lë fëmijët për pak minuta të mendohen për pyetjen dhe të shkruajnë mendimet e tyre shkurt. Më pas dëgjon me kujdes përgjigjet e tyre. Mësuesi/ja i shkruan në dërrasë komentet e nxënësve.

Me pas i fton ata të kujtojnë dhe të thonë tituj përrallash që kanë lexuar, dëgjuar ose kanë parë në TV.


79


Realizimi i kuptimitHapi I. Në sfond mësuesja ka vënë një muzikë nga filmi “Bukuroshja e fjetur”. Nxënësit janë porositur të sjellin

në klasë librin me këtë përrallë. Mësuesi/ja i drejton nxënësit për të parë figurat dhe për t’i komentuar ato. Përralla lexohet nga disa nxënës.

Hapi II. Punohet fjalori dhe shprehjet e reja. Nxiten nxënësit të formojnë fjali me fjalët e reja.Hapi III. Punohen rubrikat Pyetje rreth tekstit dhe Kthehu te teksti.

Reflektimi. Organizohet një diskutim përmbledhës. Shkruhet në dërrasë pyetja: - Si i dallojmë përrallat nga tregimet e zakonshme?Mësuesi/ja dëgjon mendimet e nxënësve dhe në fund kur ata s’ kanë ç’të thonë më i plotëson me mendimet e

tij/saj.Shënim: Elementet dalluese në një përrallë janë:

- Ngjarja vendoset në të shkuarën e largët.- Përfshin brenda saj fantazinë, të mbinatyrshmen.- Dallohen qartë personazhet e mira dhe të këqija.- Ka elemente magjike, të cilat mund të jenë njerëz, kafshë ose sende.

Magjia mund të jetë e mirë ose e keqe.- E mira ndeshet me të keqen dhe gjithmonë fiton e mira.- Në përgjithësi përralla ka fund të lumtur.

- Zakonisht jep një mesazh që ka vlera morale të spikatura.Përfundimet e diskutimit shkruhen në tabelë.

Mjetet: Libri, skema të organizuesve grafikë.

Metoda dhe mjete didaktike: Organizuesi grafik (G 16) dhe Harta e ngjarjes. (G.11), Piramida e ngjarjes, punë në çift.

Zhvillimi i mësimitEvokimiHapi I. Rikujtohen elementet dalluese të përrallës. Nxënësit në dyshe shkruajnë ato që mbajnë mend nga çka

është thënë për këtë gjë në orën e kaluar, duke u ndihmuar nga pyetjet e mëposhtme, si: - Ku zhvillohet ngjarja në përrallë?- Kur zhvillohen ngjarjet?- Cilat elemente e dallojnë përrallën?- Cilat janë personazhet dhe si janë ato?- Si mbaron përralla?

Hapi II. Lexohen me zë të lartë përgjigjet e pyetjeve nga disa nxënës. Të tjerët plotësojnë ato që nuk i kanë shkruar. Evokimi mund të zhvillohet edhe me anë të kllasterit, ku nxënësit plotësojnë ç’dinë për përrallën.

Realizimi i kuptimitHapi I. Nxënësit do të plotësojnë organizuesit grafikë, të cilët mësuesi/ja i ka përgatitur në fletë të veçanta për

secilin nxënës. Grupi A- Harta e ngjarjes - Punë në grupe.

- Duke u përqendruar në kërkesat e tekstit u përgjigjet pyetjeve:- Për kë flet kjo përrallë?

Objektivat: Në fund të njësisë mësimore nxënësi të jetë i aftë:Të rikujtojë elementet e përrallës.Të ritregojë përrallat sipas organizuesit grafik.Të dallojë fillimin, vazhdimin dhe fundin e përrallës.

Rubrika: LexojmëTema: Bukuroshja e fjetur (ora e dytë)

Detyrë shtëpie: Shkruaj disa urime që do të doje të të bënin ty fatat.


80

- Ku zhvillohen ngjarjet e kësaj përralle?- Kush merr pjesë në këtë përrallë?- Cili ishte problemi kryesor që del në këtë përrallë?- Pse ndodhi kjo gjë?- Si u zgjidh?

Grupi B - Punon për të ndarë përrallën në tri pjesë: Hyrje, Vazhdim, Mbyllje,- Vëreni se çfarë përshkruhet në këto tri pjesë.- Tregoni se çfarë elementesh të përrallave vërehen në këtë përrallë, duke i ilustruar me fragmentet përkatëse.- Ritregoni përrallën sipas këtyre tri pjesëve.

Ky grup ndihmohet gjatë punës nga grafiku organizues “Hyrja, Vazhdimi, Mbyllja”. Ky grafik i ndihmon nxënësit të ritregojnë, të dallojnë pjesët kryesore të një përralle, gjithashtu i paraprin mësimit që vjen më pas, ku nxënësi duhet të shkruajë vetë një fillim ose një mbarim përralle. (20 minuta)

Grupi C - Përqendrohet në personazhin e Bukuroshes së fjetur. - Si e imagjinojnë personazhin e Bukuroshes së fjetur?Nxënësit numërojnë cilësitë që ka personazhi dhe i listojnë ato. (Në qoftë se në grup ka nxënës që vizatojnë

bukur, mund ta realizojnë këtë kërkesë duke e vizatuar personazhin). - Cilat ishin veprimet e princeshës që nga lindja deri në fund (sipas radhës)? Kjo punë mbështetet në tekst. Librat mbahen të hapur gjatë kohës që plotësohen grafikët.

Hapi II. Çdo grup me anë të përfaqësuesit të vet, paraqet punën e bërë para klasës. Mësuesi/ja dhe shokët e grupeve të tjera bëjnë vlerësimin e punës.

Reflektimi. (Piramida e ngjarjes).Kjo piramidë e ngjarjes përdoret për të përshkruar të dhënat më të rëndësishme të një tregimi, si p.sh., personazhin

kryesor, vendin dhe kohën e zhvillimit të tregimit, çastet kryesore të ngjarjes që përshkruhet. (Udhëzimet ndodhen në kapitullin e parë.)

Shembull:

Lexohen disa prej punëve të bëra.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të dallojë hyrjen e një përralle.Të gjejë shprehjet me të cilat fillojnë përrallat.Të shkruajë hyrje përrallash.

Mjetet: Teksti, libra me përralla, fisha ku janë shkruar shprehjet hyrëse të përrallave (Mund të jetë një tabak i madh e i bardhë letre.)

Rubrika: ShkruajmëTema: Hyrje përrallash

1- Princesha2- E bukur, e gëzuar.

3- Kulla e pallatit mbretëror.4- Fata e keqe mallkon princeshën.

5- Princesha shpon dorën e bie në gjumë.6- Princi me forcë futet në kullë e çuditet.

7- Princi puth princeshën e bukur e magjia e keqe prishet.8-Bëhet festë e madhe për princin e princeshën që trashëgohen.

81


Rubrika: LexojmëTema: Agimi dhe lulja e tij (ora I)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë përrallën rrjedhshëm.• Të përdorë fjalët apo shprehjet e fjalorit në fjali të ndryshme rreth përmbajtjes. • Të identifikojë personazhet e pjesës duke mbajtur qëndrim ndaj tyre.

Tabela, teksti, letër formati, lapustila.

Nata, agimi, përshëndet, ditë.

Të lexuarit, të diskutuarit, të dalluarit.

Diskutimi i ideve, lexim i drejtuar, lexim zinxhir dhe me paragrafë, shkrim argumentues.

Evokimi (Diskutimi i ideve).Shkruhen nga mësuesi/ja në tabelë fjalët: agim, mëngjes, ditë, muzg, natë dhe kërkohet prej nxënësve që të

thonë kuptimin.


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Më pas mësuesi/ja i orienton nxënësit të hapin librat me përralla që kanë sjellë me vete dhe të nënvizojnë fjalët me të cilat fillojnë përrallat. Nxënësit lexojnë disa fillime përrallash. Mësuesi/ja shkruan në tabelë shprehjet tipike me të cilat fillojnë përrallat.

Realizimi i kuptimit. Lexim i drejtuar i fragmenteve të dhëna në libër. Ndahet klasa në tri grupe. Pas leximit të çdo fragmenti mësuesi/ja pyet përfaqësuesin e secilit grup:

- Si titullohet përralla?- Me çfarë shprehje fillon përralla?- Ku ndodh ngjarja?- Kur ndodh ngjarja?- Cilat janë personazhet e përrallës?- Si përshkruhen ato?

Pasi dëgjon përgjigjet e tyre, mësuesi/ja përmbledh me pak fjalë se çfarë përmban një hyrje përrallash.

Reflektim. Punë e pavarur në fletën e punës, f. 31. Nxënësit punojnë individualisht. Në përfundim të punës, disa nxënës lexojnë punimet e tyre.

Metoda dhe teknika: Lexim i drejtuar, punë e pavarur, punë individuale.

Struktura: Evokim - Lexim fragmentesh të fillimit të përrallave Realizim kuptimi-Lexim i drejtuar Reflektim- Punë e pavarur

Zhvillimi i mësimitEvokim - Mësuesja pyet:

-Si fillon përralla “Bukuroshja e fjetur”?Një nxënës lexon hyrjen e kësaj përralle.


82

Agim/i. Koha kur nis të zbardhë dita; drita e parë e mëngjesit para se të dalë dielli.Mëngjes/i. Fillimi i ditës, koha pak përpara e pas lindjes së diellit; pjesa e parë e ditës, koha që kur gdhihet e

deri në mesditë, paradreka.Ditë/a. Koha kur lind dielli e derisa perëndon, koha që kur gdhin e deri sa ngryset. Muzg/u. Gjysmerrësira, që bie pas perëndimit; koha kur zë e ngryset.Natë/a. Koha që kur erret, që kur perëndon dielli, deri në agim.

Shkruhen përgjigjet e nxënësve në tabelë. Në fund saktësohet kuptimi i çdo fjale.Përralla që do të mësojmë sot tregon si është krijuar agimi, koha kur zë e zbardh dita.

Realizimi i kuptimit (Lexim i drejtuar).Mësuesi/ja shkruan temën në dërrasë, autorin dhe llojin e pjesës. Caktohen paragrafët nga mësuesi/ja. Për çdo paragraf nxënësit i drejtohen pyetje të ndryshme dhe parashikuese.

Paragrafi i parë: E keqja ... deri te si shi i artë.- Kush ia rrëmben së Mirës djalin? - Ku e çoi atë? Pse? - Ç’bëri djali? - Cila u duk më vonë? - Si përshkruhet “Nata”? - Ç’do të ndodhë me djalin e së Mirës?

Paragrafi i dytë: Kush të ka... deri te të kthehen te nëna. - Për çfarë e pyeti Nata djalin? - Ç’bëri më pas “Nata”? Si ishte ajo?- Si u ndie djali nga veprimi i Natës? - Ju ka rastisur t’ju ndihmojë dikush në rast rreziku? Si jeni ndier?

Paragrafi i tretë: Natës ... deri te me një zë të çuditshëm:- Çfarë i propozoi Nata djalit? A pranoi djali? - Ç’emër i vendosi ajo djalit? - Pse i picërroi Nata sytë?

Paragrafi i katërt: Ti do të zbresësh ... deri te “Erdhi Agimi” .- Çfarë bëjnë njerëzit natën? - Pse e duan shumë zbardhjen e ditës? - Ju pëlqen mbyllja e përrallës? - Do të donit mbyllje tjetër për përrallën?

- Shpjegohen fjalë apo shprehje që nxënësit nuk i dinë. Disa mund të jenë në fjalorin e tekstit, por mund të ketë edhe të tjera, si:

thikë e artë - thikë që është prej ari, floriri egërsirat - kafshët e egra grabitqare, bishat picërroj - i mbyll sytë përgjysmë të mos m’i vrasë dielli.- Lexim i përrallës zinxhir dhe me paragrafë nga nxënësit e klasës. - Identifikohen personazhet e përrallës:

E keqja djali (Agimi) Personazhet me fustan me xixa E mira Nata flokë me yje

83


Reflektimi (Shkrim argumentues).Nxënësit i përgjigjen pyetjes argumentuese: “Pse njerëzit e duan shumë “Agimin”, jo më pak se me 3 fjali. Lexohen punimet e disa nxënësve.

Detyrë shtëpie: Paraqite me vizatim paragrafin që të pëlqen më shumë.

Rubrika: LexojmëTema: Agimi dhe lulja e tij (Ora II)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të shkruajë tri cilësi të së Mirës dhe të së Keqes, sipas përrallës.• Të ritregojë përmbajtjen e përrallës duke iu përgjigjur pyetjeve të tekstit. • Të paraqesë ngjarjen e përrallës me anën e dorës së pyetjeve.• Të nxjerrë mesazhin e përrallës.

Teksti, tabela, fletë formati, përralla të ngjashme me atë të mësimit.

Ritrego, mesazh, dorë pyetjesh.

Të ritreguarit, të shkruarit, të diskutuarit, të klasifikuarit.

Pema e mendjes, shkrim i lirë.

Evokimi: Pema e mendjes.Duke menduar të Mirën dhe të Keqen e përrallës “Agimi dhe lulja e tij”, paraqit tri cilësi për secilën.

e dashur e egër e mira e keqja e butë zemërgur

e ëmbël e pashpirt- Kujtoni personazhe të tjera që kanë cilësitë e lartpërmendura.

- Dëgjohen mendimet e nxënësve.

Realizimi i kuptimit: Të dëgjuarit dhe Dora e pyetjeve.Ritregohet përralla duke iu përgjigjur pyetjeve rreth tekstit.Lexohet teksti me intonacion nga nxënësit dhe gjatë leximit nxënësit nënvizojnë fjalitë që tregojnë:

- frikësimin e djalit,- gëzimin e djalit,- krahasimin e Natës me nënën e djalit,- çudia e djalit për emrin që i vuri Nata,- djali s’harron nënën e tij.

- Plotësohet grafiku Dora e pyetjeve (ku secili nxënës vizaton dorën e tij në një fletë formati dhe e plotëson sipas pyetjeve):

- Kush e rrëmbeu djalin? - Çfarë bëri ajo pasi e rrëmbeu atë?


Fjalë kyç:


Objektivat:

Mjetet:

Aftësitë:


8484

- Ku u qetësua djali? - Kur do të udhëtonte djali? - Pse njerëzit e duan Agimin? - Si thonë njerëzit sapo zbardh Agimi?

Mësuesi i nxit nxënësit të thonë mesazhin e përrallës dhe më pas e shkruan atë në tabelë.Lumturia në këtë botë vjen vetëm nga “mirësia”.

Reflektimi (shkrim i lirë):Shkruani çfarë ju pëlqen më shumë te “Dita” dhe te “Nata”. Lexohen disa shkrime të nxënësve.

Detyrë shtëpie. Shkruani fjalë të urta për të mirën dhe të keqen.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Emrat e përgjithshëm dhe emrat e përveçëm

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë emrat e përveçëm nga emrat e përgjithshëm sipas rregullës gjuhësore, duke gabuar deri në 5 %. • Të grupojë emrat sipas skemës së dhënë në tekst. • Të drejtshkruajë emrat e përveçëm sipas rregullës së drejtshkrimit, duke gabuar deri në 5 %.

Teksti, tabela, fisha me fjalë e fjali.

Emër, i përveçëm, i përgjithshëm.

Të menduarit, të dalluarit, të shkruarit.

mendo – diskuto idetë, Punë e pavarur, punë në bashkëveprim.

Evokimi (mendo – diskuto idetë):Lexohen fjalitë e shkruara në fisha: Veçohen emrat e çdo fjalie. Ç’tregojnë emrat e shkruar në fisha? Emrat tregojnë njerëz, kafshë, sende, vende, objekte.

Nxënësit i grupojnë emrat në tabelë në:

Realizimi i kuptimit (punë në bashkëpunim):Diskutohet me nxënësit për grupet e emrave të: njerëzve, kafshëve dhe sendeve. - A mund t’i ndajmë emrat e secilit grup në dy grupe të tjera?


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

emra njerëzish emra kafshësh, emra sendesh,vajzë, Ani, Bora, fëmijë, vendesh, objekteshgjyshja, mësuese, Ilda, qen, mace, fletore, kukull, Barbi, arushi Tedimami, Klajdi, Aldoja Balo, Kiti, Pisika, laps, makinë Benc, Tiranë


84

Rubrika: Të lexojmëTema: Rosaku vogël dhe i shëmtuar (ora I)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë pjesën duke gabuar deri në 10% - 15% (sipas nivelit të klasës).• Të pasurojë fjalorin me fjalë e shprehje të reja, duke i përdorur ato në fjali të ndryshme. • Të identifikojë personazhet e përrallës, duke mbajtur qëndrim ndaj tyre. • Të flasë për mjellmën sipas imagjinatës dhe atyre që di dhe ka parë.

Tabela, teksti, pamje e “Mjellmës”, përralla “Rosaku i shëmtuar”.

Rosak, i shëmtuar, ishte shndërruar, mjellmë.

Të lexuarit, të folurit, të diskutuarit.

Fjalë kyç:

Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Ndahet klasa në tri grupe, për të ndarë emrat e përgjithshëm dhe të përveçëm.Lexohen punimet e të tri grupeve. Nxënësit argumentojnë ndarjen.Nxiten nxënësit të arrijnë të formulojnë rregullën, gjithmonë me ndihmën e mësuesit/es.- Si i dalluat emrat e përveçëm në grupet tuaja?- Ata shkruhen me shkronjë të madhe.

Pastaj hapen librat në faqen 107 dhe nxënësit lexojnë në libër dhe verifikojnë formulimin e rregullës së tyre.

Lexohen shembujt dhe rregullat e dhënë në tekst. - Punohet ushtrimi 2: Vendos shenjën + në emrat e përgjithshëm dhe shenjën – në emrat e përveçëm. - Punohet ushtrimi 3: Nënvizo shkronjën që është shkruar gabim, p.sh.: Mësuese arta, këngëtare valbona,

qeni rodi. - Punohet ushtrimi 4: Dallo emrat që përdoren edhe si emra të përveçëm dhe shkruaji si duhet ata (në tekst

me laps).- Punohet ushtrimi 5: Nënvizo emrat e tekstit të dhënë në ushtrimin 5 dhe plotëso sipas skemës.

- Punohet ushtrimi 6: Plotëso fjalitë me emra të përveçëm (në tekst me laps).

- Punohet ushtrimi 7: Gjej gabimet dhe shkruaj tekstin si duhet (Gencin, Shpresën, Sarandë, Durrës, Fier, Myzeqesë, Tepelenës, Vjosës, Dropullit, Dhëmbelit, Muzinës, Jon).

Reflektimi: Punë e pavarur – zbatim njohurish.

- Shkruaj 5 emra të përveçëm dhe 5 emra të përgjithshëm. Për këtë etapë të mësimit mund të përdoret edhe ushtrimi 5 ose ushtrimi 2 në Fletoren e punës.

- Vlerësimi i nxënësve për punën e bërë.

Detyrë shtëpie. Ushtrimi 3 në Fletoren e punës ose të shkruajnë emrat e përveçëm të familjarëve dhe shokëve të tyre të ngushtë.

emra njerëzish emra kafshësh

të përgjithshëm të përveçëm të përgjithshëm të përveçëm

emra sendesh, vendesh

të përgjithshëm të përveçëm


86

Diskutimi i ideve, të nxënë në bashkëpunim: INSERT (Di, Dua të di, Mësoj), punë në grupe, identifiko, turi i galerisë.

Evokimi (diskutimi i ideve):Paraqitet pamja e një mjellme para klase. Vendoset pamja e saj në tabelë.

Pyeten nxënësit: - Ç’dini ju për mjellmën?

Shkruhen idetë e nxënësve në tabelë. Personazhi kryesor i përrallës që do të marrim sot është pikërisht “Mjellma”.

2. Realizimi i kuptimit (të nxënë në bashkëpunim: Di, Dua të di, Mësoj). Ndahen nxënësit në grupe duke numëruar 1, 2, 3, 4 (njëshat formojnë grupin I, dyshat grupin 2, treshat grupin

3, katrat grupin 4).

Njihen me pjesën e re të leximit “Rosaku i vogël i shëmtuar” .Pyeten nxënësit: - Çfarë mendoni se mund të ketë shkruar autori nën këtë titull?

Mblidhen disa mendime. Mësuesi/ja i jep detyrë çdo grupi për ta lexuar pjesën përkatëse (përralla është ndarë në 4 paragrafë sipas numrave) dhe të përgatisin përmbajtjen për pjesën e tyre.

Pas një pune prej 10’ çdo grup paraqet përmbajtjen e pjesës para të tjerëve, pyesin për pjesë të vështira, me qëllim që të kompletohet e gjithë pjesa.

Mësuesja në flipçart ka bërë një tabelë dhe nxënësit e plotësojnë.

Reflektimi. Identifiko, turi i galerisë.- Identifikohen personazhet e përrallës dhe vihen në dukje cilësitë e jashtme (pamja e tyre e jashtme):



DiRreshtohen gjëra që nxënësit i dinë.

MësojRreshtohen gjëra, të cilat nxënësit i vlerësojnë si informacione të mësuara në klasë.

Dua të diRreshtohen pyetje për të cilat nxënësit duan të dinë më tepër.

pendë të bardha

Detyrë shtëpie. Lexo përrallën “Rosaku i shëmtuar”, përzgjidh pjesën që të pëlqen dhe argumento me katër- pesë fjali pse të pëlqen.

- Vizato një mjellmë dhe ngjite në murin e klasës. - Përzgjidhet vizatimi më i bukur nga nxënësit.

mjellmat

Personazhetrosat e rosakët

nëna e rosakut

mjellma e re e bukur

rosaku i shëmtuar

87


Rubrika: LexojmëTema: Rosaku vogël dhe i shëmtuar (ora II)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të ritregojë përmbajtjen e përrallës duke iu përgjigjur pyetjeve të tekstit.• Të dallojë fjalitë që flasin për shqetësimin e rosakut. • Të nxjerrë mesazhin e përrallës.• Të tregojë përrallën duke plotësuar piramidën e ngjarjes.

Teksti, libri me përralla “Rosaku i shëmtuar”, kaseta me këtë përrallë.

Ritrego, dallo, diskuto, mesazh.

Të treguarit, të dalluarit, të shkruarit.

Shenja e heshtjes ose pyetja e ditës, të dëgjuarit; ditari dypjesësh, piramida e ngjarjes

Evokimi (shenja e heshtjes ose pyetja e ditës):

Në rast se është mundësia, nxënësit shohin në klasë filmin për fëmijë “Rosaku i shëmtuar”. Mësuesi/ja mund të drejtojë disa pyetje, si:

- Pse një mëngjes pranvere shpendi u ndje i lumtur?

Realizimi i kuptimit (të dëgjuarit; ditari dypjesësh):- Ritregohet përmbajtja e përrallës me ndihmën e pyetjeve të tekstit. - Gjej në tekst sa herë është përdorur fjala “i shëmtuar dhe i mrekullueshëm”, për të mbajtur të ngritur vëmendjen

e nxënësve.

rosakut i vjen turp nga vetja.- Gjej fjalitë që tregojnë se rosakun s’e përzuri askush. veza e mjellmës ishte ngatërruar me vezët e rosave.

- Plotësohet ditari dypjesësh:

Fragmenti Komenti

Rosaku i ndryshëm Pse ndryshon? Nxirret mesazhi i përrallës: Mjellma është mjellmë, edhe kur lind me pulat ose rosat.

Reflektimi. Piramida e ngjarjes.Plotësohen 8 fjalitë e piramidës së ngjarjes:


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

1. Rosaku. 2. I shëmtuar, i vogël.

3. Notimi në përrua.4. Strukja e rosakut pranë nënës.5. ...............................................6. ................................................

7. ...................................................8. ....................................................


88

Rubrika: Bisedojmë së bashkuTema: Bukuria

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:•Të flasë për atë që është e bukur dhe për atë që është e shëmtuar. •Të dallojë te vetja gjërat më të bukura që ka duke i paraqitur në fisha. •Të tregojë gjërat më të bukura që ka shoku apo shoqja. • Të gjejë disa fjalë të urta për bukurinë.

Teksti, foto të ndryshme, fisha.

Bukuri, shëmtuar, shokë, shoqe, vetja.

Të folurit, të dalluarit, të treguarit.

Diskutim i ideve, punë në grupe.

Evokimi (diskutim i ideve):Shkruaj në një fishë ç’gjë është e bukur te shoku/shoqja juaj.Lexohen fishat dhe grupohen sipas përgjigjeve të nxënësve. Nxënësit argumentojnë përgjigjet e tyre.Mësuesi/ja i nxit nxënësit të flasin çiltër e me sinqeritet duke pranuar të gjitha idetë e mendimet e tyre. Mësuesi/ja shkruan në fisha fjalët e urta:

“Bukuria të verbon, mendja të ndriçon”. “Bukuria një ditë, veprat një jetë.”“Njerëzit janë të njëjtë para natyrës, edukata i bën ata të dallohen.”“S’ka asgjë më të keqe se të përqeshurit, sepse më shumë prek të mirët se të këqijtë.”“Shoku më i pavlefshëm është ai i cili për një fjalë që ka dëgjuar për shokun e tij, nuk e do më atë.”

“Bukuria e njeriut përbëhet nga bukuria e fjalëve që flet.”- Si i kuptoni këto fjalë të urta?

Shkruhen idetë e nxënësve në tabelë: - Bukuria është vetëm pamja e jashtme, mendja të çon në rrugë të mbarë. - Bukuria është për momentin, dituria të çon përpara. - Bukuria për budallain, mençuria për dijetarin etj.

Realizimi i kuptimit (diskutim i ideve):Ndahet klasa në grupe. Çdo grupi i caktohet detyra përkatëse.

Grupi i parë – Ç’mendoni për foton e parë? Cili mendon se është i bukur/ e bukur në klasën tuaj?- Do të shaje njeri në qoftë se s’është i bukur? Kur ju duket një njeri i shëmtuar?- A është e mirë kjo?

Grupi i dytë – Ç’mendoni për foton e dytë? Cila nga kafshët ose shpendët mendoni se është i bukur/ e bukur? Pse ju duket i tillë? Po i shëmtuar?

Reflektimi (diskutimi i lirë): Nxënësit diskutojnë për shprehjet që janë në libër: Sjellja e zbukuron njeriun.Nuk ka njeri pa diçka të bukur.


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Detyrë shtëpie. Me ndihmën e prindërve a më të rriturve nxënësit të shkruajnë në fletore dy fjalë të urta për bukurinë.

89


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të klasifikojë emrat e një teksti të dhënë sipas gjinisë: femërore dhe mashkullore.• Të dallojë emrat e gjinisë mashkullore nga emrat e gjinisë femërore, duke kujtuar rregullat.• Të formojë çifte duke lidhur emrat femërorë me emrat mashkullorë.• Të zëvendësojë në fjalitë e një teksti emrat e gjinisë femërore me emrat e gjinisë mashkullore. • Të krijojë një tekst duke përdorur 5 emra mashkullorë dhe 5 emra femërorë.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Gjinia e emrit

Objektivat:

Evokimi (trego – diskuto):Pyeten nxënësit:

- Ç’përralla keni mësuar në shkollë dhe ç’përralla keni lexuar në shtëpi?- Ç’keni vënë re kur keni lexuar një përrallë?


Rubrika: Të shkruajmëTema: Mbyllje përrallash

Realizimi i kuptimit (punë e drejtuar):Hapen tekstet e gjuhës në f. 112.Lexohen mbylljet e tri përrallave të dhëna në tekst: “Sirena”, “Peshku i artë”, “Hansi dhe Gretel”.Në librat me përralla të sjella nga nxënësit, nxënës të ndryshëm lexojnë mbyllje përrallash, duke i nënvizuar

me laps.

3. Reflektimi (shkrim i lirë):Shkruani me 4 fjali mbylljen e një përralle që të pëlqen më shumë.Lexohen disa shkrime para klasës.Dhënia e detyrave të shtëpisë.

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të shkruajë një mbyllje përralle sipas shembujve të dhënë në tekst.• Të shkruajë mbylljen e një përralle që i ka pëlqyer më shumë.• Të lexojë nga libra të ndryshëm me përralla vetëm mbylljen e tyre.

Teksti, libra me përralla.

Mbyllje, hyrje, ngjarje.

Të shkruarit, të lexuarit, të dalluarit.

Trego – diskuto, punë e drejtuar, shkrim i lirë.

Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

përralla

zhvillim

hyrje mbyllje

pësim fund i lumtur dënim

ata që bëjnë gabime ata që bëjnë mirë ata që bëjnë keq


90


Reflektimi (punë e pavarur – zbatim i njohurive të marra).Shkruaj 5 emra të gjinisë femërore dhe 5 emra të gjinisë mashkullore. Formo fjali me këta emra duke krijuar një tekst. Vlerësimi i nxënësve.

Teksti, tabela, fletore klase, stilolaps, objekte të ndryshme.

Gjini, femërore, mashkullore, zëvendëso, krijo.

Të menduarit, të dalluarit, të krijuarit. Përvijim i të menduarit, të nxënit në bashkëpunim, punë e pavarur – zbatim i njohurive të marra.

Evokimi (përvijimi të menduarit):Mësuesi/ja shkruan në tabelë ose në tabak letre fjalitë:

Beni i vogël shkoi te shtëpia e Zanës. Sytë e zinj i shkëlqenin nga kënaqësia.Miku i vogël kishte një letër. Letra ishte nga vëllai i madh.

- Dallo emrat në tekstin e dhënë. - Në ç’gjini janë emrat e përdorur?


Mjetet:

Fjalë kyç:

Aftësitë:

gjinia femërore

breshka, gara, rruga, tabela

- Shkruhen në tabelë emra profesionesh në gjininë mashkullore, p.sh.: mjek, mësues, punëtor, valltar, sportist, farmacist etj. - Si mund t’i kthesh këta emra në gjininë femërore? mjeke, mësuese, punëtore, valltare, sportiste, farmaciste etj.

2. Realizimi i kuptimit (të nxënit në bashkëpunim):Hapet teksti në f. 113. - Kujtohet rregulla: emrat e gjinisë mashkullore mbarojnë me -i, -u, emrat e gjinisë femërore

mbarojnë me -a, -ja. Nxënësit lexojnë në tekst. Lexohet teksti i dhënë. U kërkohet nxënësve:

- Dallo emrat duke i nënvizuar me laps.- Vendosi në bashkësitë e gjinisë.

gjinia mashkullore

lepuri, ketri, bariu, miu, flamuri, zogu, vendi

- Në ushtrimin 2 nxënësit formojnë çifte me emra femërorë + emra mashkullorë. (lidhni me shigjetë). mamaja → babai motra → vëllai etj. Gjej gjininë femërore të emrave të dhënë: këngëtari – këngëtarja, maçoku – macja etj.Shkruaj fjalitë e tekstit, duke zëvendësuar emrat e gjinisë femërore me emrat e gjinisë mashkullore. p.sh.:

Motra e Evës është këngëtare. Vëllai i Evës është këngëtar. Gjyshja e Siditës ka qenë mësuese. Gjyshi i Siditës ka qenë mësues.

emrat

dy gjini

femërore mashkullore

-a -ja -i -u

shtëpiaZanësletër

sytëBeni

gëzimivëllai

Detyrë shtëpie. Ushtrimi 5 dhe ushtrime nga Fletorja e punës.

91


gjinia femërore

breshka, gara, rruga, tabela

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë rrjedhshëm e me intonacion përrallën, duke respektuar shenjat e pikësimit.• Të pasurojë fjalorin me fjalë e shprehje të reja, duke i përdorur ato në fjali të ndryshme.• Të identifikojë personazhet e përrallës duke mbajtur qëndrim ndaj tyre.• Të flasë për stinën e pranverës.

Teksti, pamje nga stina e pranverës, dimrit.

Kopsht, pranverë, lulëzoj, fëmijë, gjiganti.

Të lexuarit, të diskutuarit, të folurit.

Parashikim me terma paraprakë, lexim i drejtuar – DRTA, rrjeti i diskutimit.

Evokimi (parashikim me terma paraprakë):Shkruhen nga mësuesja në tabelë termat:

pranvera zogjtë harbonin kopshti gjiganti dimri pema fëmijët çelin

Nxënësit me këto fjalë krijojnë një ngjarje me gojë ose me shkrim. Lexohen disa nga krijimet e nxënësve. Më pas u thuhet se cili nga tregimet i është afruar përrallës që do të lexojmë.

Realizimi i kuptimit (lexim i drejtuar – DRTA):Mësuesi/ja shkruan në tabelë titullin e pjesës “Kopshti i gjigantit”. Përralla lexohet me paragrafë dhe për çdo

paragraf u drejtohen nxënësve pyetje të ndryshme.Paragrafi i parë: Atë vit ... deri te zuri gjumi.

- Pse nuk po vinte pranvera në kopshtin e Gjigantit?- Cilët mungonin në kopshtin e tij?- Çfarë pa një lule sapo nxori kokën mbi bar?- Pse ajo u fut sërish nën tokë? - Po ju si do t’ju dukej një kopsht që i mungonte gjelbërimi, lulëzimi, zogjtë?- Si do të vazhdojë përralla?

Paragrafi i dytë: Vetëm bora ... deri te drejt kopshtit.- Cilët ishin të kënaqur me Gjigantin?- Ç’thoshte prapa dritares Gjiganti?

- Pse Gjiganti brofi nga shtrati?- Çfarë do të ndodhë më tej? Pse mendoni kështu? Ku e mbështetni parashikimin tuaj?

Paragrafi i tretë: Përmes... deri te lule e gjethe.- Cilët e bënë të mrekullueshme pamjen e kopshtit të Gjigantit?- Ku ishte ende dimër? - Pse fëmija dukej shumë i trishtuar? - Si do të përfundojë përralla?

Paragrafi i katërt: Gjiganti... deri te në kopsht.- A i përzuri Gjiganti fëmijët nga kopshti?- Ç’mendoi ai me vete?

Rubrika: Të lexojmë Tema: Kopshti i gjigantit (ora I)


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:


92

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të tregojë përmbajtjen e përrallës duke iu përgjigjur pyetjeve të tekstit.• Të thotë përmbajtjen e pjesës me fjalët e tij.• Të hartojë pikat e planit duke e ndarë përrallën në 4 pjesë.• Të krahasojë kopshtin pa fëmijë me kopshtin me fëmijë.• Të japë vlerësimin e përrallës duke iu përgjigjur pyetjeve të rubrikës “Po ti?”.

Teksti, pamje të kopshtit në pranverë, dimër.

Harto, pika plani, mesazh.

Të treguarit, të hartuarit, të krahasuarit, të vlerësuarit.

Diskutimi i ideve, të nxënit bashkëpunues, argumento – diskuto.

Evokimi (diskutimi i ideve):U paraqiten nxënësve dy pamje: të një kopshti me fëmijë dhe të një kopshti pa fëmijë.U kërkohet nxënësve t’i krahasojnë duke diskutuar pamjet e tyre.

Kopshti pa fëmijë Kopshti me fëmijë acar, ftohtë, pa lule, lule, zogj, gjethe, flutura, borë, ngricë, pa fruta, fruta, trëndafila, bar,

pa zogj. gjelbërim.

Rubrika: Të lexojmë Tema: Kopshti i gjigantit (ora II)


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

- Pse u pendua ai dhe pse e prishi murin? - Ju pëlqen mbyllja e përrallës?- Ka ndonjëri ndonjë ide për një mbyllje tjetër? - A iu afrua parashikimeve tuaja kjo përrallë?

- Lexohet përralla zinxhir nga nxënësit e klasës.- Shpjegohen fjalët e fjalorit: acar, harboj, brofi si dhe fjalë të tjera që nxënësit nuk ua dinë kuptimin.- Identifikohen personazhet e përrallës:

në fillim fëmijët personazhet Gjiganti më pas Reflektimi (rrjeti i diskutimit): Në tabelë shkruhet pyetja:

Përfundimi

Nxënësit grupohen sipas zgjedhjes së tyre. Grupet argumentojnë përgjigjet e tyre për 5’ .Vlerësimi i nxënësve.Dhënia e detyrave: Shkruani pjesën që ju pëlqen dhe paraqiteni atë me anë të vizatimit (pamje të ndryshme të kopshtit).

A veproi mirë Gjiganti më fëmijët? Pse?

në fillim

më pas

Po Jo

93


Realizimi i kuptimit (të nxënit bashkëpunues):Ritregohet pjesa nga disa nxënës duke iu përgjigjur pyetjeve të tekstit dhe nga dy nxënës me fjalët e tyre.Punohet rubrika Kthehu te teksti. Shënoni me V dhe X për të dalluar fjalitë e shkëputura nga teksti.Ndahet klasa në 4 grupe sipas niveleve: Çdo grupi i caktohet detyra e tij.

Grupi I - harto pikën e planit për paragrafin e dhënë.Grupi II - paraqite paragrafin me anë të vizatimit.Grupi III – nxirr cilësitë e personazhit.Grupi IV – nxirr mesazhin e pjesës.

Mesazhi i pjesës shkruhet në tabelë: Bota pa fëmijët do të ishte e errët, pa lodra, pa shkolla, pa harmoni, pa paqe.

Reflektimi (argumento – diskuto):Diskutohen me njëri-tjetrin pyetjet e tekstit:

- Si e vlerëson ti sjelljen e gjigantit në fillim të përrallës?- Pse aty ku hyjnë fëmijët, çelin lulet? (Ato sjellin gjallëri.)- A njihni të rritur që bezdisen nga fëmijët dhe lojërat e tyre?- Si do të ngjante bota pa fëmijët?

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë tabelat në mjediset publike.• Të tregojë rëndësinë që kanë tabelat e ndryshme të vendosura në mjedise të ndryshme publike.• Të dallojë llojet e ndryshme të tabelave në mjediset publike: që tregojnë lejim dhe ndalim, duke nënvizuar

fjalët e kundërta dhe ato të njëjta.• Të shkruajë katër tabela sipas modeleve të dhëna në tekst.

Teksti, fisha në formë tabele me fjalë.

Tabelë, ndalohet, lejohet

Të treguarit, të dalluarit, të shkruarit.

Vëzhgo – trego, punë e drejtuar, punë e pavarur – zbatim i njohurive të marra, shkrim i lirë.

Evokimi (vëzhgo – trego)U paraqiten nxënësve dy tabela në tabakë letre ose të vizatuara në tabelë:

Ndalohet Lejohet loja me top loja me top në rrugë! në park!

- Cilat fjalë u japin tabelave kuptim të kundërt? (Ndalohet – Lejohet)- Cilat fjalë janë njëlloj në dy tabelat? (loja me top)- Ku keni parë tabela të tilla?- Jepni shembuj tabelash të ndryshme në mjedise publike.

Rubrika: ShkruajmëTema: Plotësojmë tabela


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:


94


Aftësitë:

Realizimi i kuptimit (punë e drejtuar):Hapet teksti në f. 118. Lexohen shembujt e dhënë në tekst duke bërë krahasimet midis tyre. Punohet ushtrimi 1 në tekst ose në fletore. Nxënësit ushtrohen të formulojnë dhe të shkruajnë tabela:

Gjërat e ndaluara- Ndalohet hedhja e mbeturinave!- Ndalohet këputja e luleve!- Ndalohet pirja e cigareve në vendet publike!- Ndalohet hyrja e biçikletave në park!- Ndalohet parkimi i makinave!

Gjërat e lejuaraLejohen lojërat me top në park!Lejohet hyrja e fëmijëve të shoqëruar me prindër! (Në kopshtin zoologjik)Lejohet hyrja me biletë.

Punohet ushtrimi 2. Shiko figurat dhe për secilën plotëso nga një tabelë:

Fig. 1. Ndalohet loja e fëmijëve në rrugë! Fig. 2. Ndalohet loja me top në klasë!Fig. 3. Ndalohet hyrja nga dritaret!Fig. 4. Ndalohet hyrja nga kangjellat!

Reflektimi (punë e pavarur – zbatim i njohurive të marra):Shkruani 2 tabela (që tregojnë lejim a ndalim) që keni parë në mjedise publike.

- Paraqitini ato me anë të vizatimit. - Vlerësimi i nxënësve. - Dhënia e detyrave të shtëpisë.

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë rrjedhshëm e me intonacion përrallën, duke respektuar shenjat e pikësimit. • Të përdorë fjalët e reja në fjali, sipas përmbajtjes së pjesës. • Të identifikojë personazhet e pjesës duke mbajtur qëndrim ndaj tyre. • Të tregojë përmbajtjen e pjesës, duke iu përgjigjur pyetjeve të tekstit. • Të dallojë cilësitë e personazheve. • Të dramatizojë përrallën sipas roleve. • Të nxjerrë mesazhin e pjesës.

Teksti, pamje nga kopshti zoologjik, tabela.

Arinj, cirk, kopsht zoologjik, vizitoj, vend pëllumbash.

Të lexuarit, të treguarit, të dramatizuarit, të identifikuarit.

diskutim i ideve, dëgjim i drejtuar, ditari dypjesësh, dramatizim në role; turi i galerisë.

Rubrika: Të lexojmë (ora I-II)Tema: Në kopshtin zoologjik

Fjalë kyç:

Objektivat:

Mjetet:

95


Evokimi (diskutim i ideve):

Paraqiten pamje nga kopshti zoologjik dhe u drejtohen nxënësve pyetjet:- Cilët prej jush kanë vizituar kopshtin zoologjik? - Ç’keni parë atje? - Cila nga kafshët ju ka pëlqyer më shumë? Pse?

Thoni disa nga cilësitë e personazheve të kafshëve që marrin pjesë në përrallë.

dhelpra – bishtkuqepalloi – bishtkurorëmjellma – pendëbardhalejleku – qafëgjatëariu – babaxhan

Realizimi i kuptimit (dëgjim i drejtuar, ditari dypjesësh). Mësuesi/ja shkruan në tabelë titullin e përrallës “Në kopshtin zoologjik”, nga Gaqo Bushaka. Lexohet përralla nga mësuesja me intonacion. U drejtohen nxënësve pyetjet:

- Cilat janë personazhet e kësaj përralle? - Ku shkuan tre arinjtë me mjeshtrin e tyre? - Cilat kafshë vizituan kopshtin zoologjik? - Ç’dini për këto kafshë?

Lexohet përralla zinxhir nga nxënësit e klasës. Shpjegohen fjalët dhe shprehjet e reja. Liqen artificial, fyej dikë, lajka, vend pëllumbash. Vihen nxënësit të ndërtojnë fjali me to.

- Identifikohen personazhet e përrallës duke nxjerrë në pah tiparet dalluese të tyre dhe duke mbajtur qëndrim ndaj tyre.

Mesazhi i përrallës: Të mos jemi ziliqarë e të mos fyejmë të tjerët. Lexohet përralla sipas roleve.

II. Ditari dypjesësh.

Në tabelën e ditarit dypjesësh nxënësit plotësojnë.

Nxënësit u përgjigjen pyetjeve të tekstit.Punohet rubrika Kthehu te teksti: Shënoni me V dhe X në tekst përgjigjet. Punohet ushtrimi Lidh me shigjetë. Mësuesi/ja e vë theksin në një cilësi të veçantë të kafshës, që e dallon atë

nga të tjerat. Nxënësit mund të thonë edhe cilësi të tjera. Më pas nxiten ata të tregojnë si janë formuar fjalët që tregojnë cilësitë e personazheve.


kishte humbur krehrinpasqyrën

mjellma Personazhet

ariu i murrmëarinjtë

Diku

Neli

Loloja

Sulojamjeshtri

palloilejleku

bishtkurorë qafëgjatë

dinakebishtkuqe

dhelpra

Fragmenti

• Ku jeni kushërinj të dashur? Si ia çoni këtu? .......

Komenti

• Zilia është vesi më i keq. Ajo duhet luftuar pa u kthyer në ves.


96


Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet:

Objektivat:

bishtkuqe = bisht + kuqeqafëgjatë = qafë – gjatë ....

këto fjalë janë formuar nga dy fjalë dhe quhen fjalë të përbëra.

Reflektimi (dramatizim në role; Turi i Galerisë):Me grupe nxënësish bëhet dramatizimi i përrallës. U ndahen nxënësve rolet (mjeshtri, palloi, Loli, dhelpra,

Suloja, arinjtë, ariu i murrmë). Vizatoni një nga kafshët që ju pëlqen më shumë në kopshtin zoologjik. Punët e nxënësve ngjiten në faqet e mureve të klasës dhe zgjidhen nga vetë nxënësit punimet më të mira. Vlerësimi i orës së mësimit.

Detyrë shtëpie: Shkruani një tekst me 6 fjali me titull “Një ditë në kopshtin zoologjik”.

Rubrika: Të lexojmë (ora I-II)Tema: Në kopshtin zoologjik

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të flasë rreth kafshëve që i kanë lënë mbresa në kopshtin zoologjik. • Të diskutojë me të tjerët për pamjet e kafshëve të ndryshme. • Të përshkruajë një veshje të tijën që e ka me kafshë.

Teksti, pamje kafshësh të ndryshme.

Kopsht zoologjik, kafshë të egra, të buta.

Të folurit, të diskutuarit, të përshkruarit.

Loja enigmë, të nxënit bashkëpunues, përshkruaj – piktura.

Evokimi (loja enigmë):Me pazëlla të ndryshme formohen kafshë që jetojnë në kopshtin zoologjik. - Formoni figura kafshësh.

- Thoni ku rriten? Ku i keni parë?

Mësuesi/ja vendos disa kartolina me kafshë të kthyera nga ana e pasme në tabelën enigmatike. Më pas ai/ajo thotë disa cilësi të kafshës, që është në kartolinë dhe nxënësit zbulojnë emrin e kafshës. P.sh.:

Jeton në pyje, është me bisht të gjatë, i pëlqejnë pulat, është dinake: (dhelpra).Jeton në drurë, është me ngjyrë të murrme, i pëlqejnë lajthitë: (ketri).Jeton në drurë, çukit pemët dhe ha insektet e dëmshme: (qukapiku).

Mësuesi/ja paraqit tiparet sipas figurave që radhit në tabelën enigmatike.

Realizimi i kuptimit (të nxënit bashkëpunues): Hapet teksti i gjuhës në f. 122.Ndahet klasa në 3 grupe.

Gr. 1. Përgjigjjuni pyetjeve të situatës së parë. Gr. 2. Shikoni pamjet e tekstit dhe diskutoni rreth tyre. Gr. 3. Vizatoni kafshë që rriten në kopshtin zoologjik.

97


Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Njëjësi dhe shumësi i emrave mashkullorë

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë numrin shumës dhe numrin njëjës tek emrat e dhënë.• Të kthejë emrat nga njëjësi në shumës dhe anasjellas duke gabuar deri në 5%.• Të formojë një tekst duke shndërruar emrat mashkullorë të numrit njëjës në emra të numrit shumës. • Të shkruajë njëjësin dhe shumësin e emrave mashkullorë të 4 emrave të figurës, duke formuar edhe fjali me to.

Tabela, teksti, fisha me fjalë, fletore klase, stilolaps.

Numri njëjës, shumës, mashkullore.

Të dalluarit, të krijuarit, të shkruarit.

Diskutim i ideve, punë e drejtuar.

Evokimi (diskutim i ideve):Në një flipçart paraqiten fjalitë, ku fjalët e nënvizuara shkruhen me ngjyrë dhe me nënvizim. Një peshk doli nga akuariumi. Disa peshq janë në akuarium. Lapsi im është i kuq. Lapsat e tjerë janë të motrës.

- Në ç’numër janë përdorur emrat e nënvizuar? (njëjës, shumës) njëjës- Emrat e gjuhës shqipe përdoren në numrin: shumësSë bashku me nxënësit mësuesi/ja formulon rregullën:Emri në numrin njëjës → tregon një njeri, një kafshë, një vend, një send.Emri në numrin shumës →tregon disa njerëz, kafshë, vende, sende.

Gruponi emrat sipas numrit: mjeshtri, kopshtet, disa fëmijë, ariu, kuajt, zogu, nxënësit, ca lapsa, mësues.

2. Realizimi i kuptimit (punë e drejtuar):Hapet teksti i gjuhës në faqen 123.


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Çdo përfaqësues grupi jep përgjigjen në emër të grupit që mbulon. Dëgjohen me vëmendje përgjigjet e përfaqësuesve të grupeve.

Reflektimi (përshkruaj – piktura):Përshkruaj veshjen tënde (me kafshë) dhe më pas pikturoje. Vlerësimi i nxënësve për punën e bërë.

Detyrë: Krijo një vjershë (4 vargje) për një kafshë që të pëlqen.


98

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:· Të lexojë vjershën me intonacion të rrjedhshëm.· Të thotë përmbajtjen e vjershës me fjalët e veta. · Të zëvendësojë shprehjet e dhëna me fjalët përkatëse. · Të flasë për lopën si kafshë shtëpiake dhe me shumë dobi për njeriun.

Teksti, pamje e lopës në stallë apo fshat.

Lopë, qytet, fshat, hambar.

Rubrika: Të lexojmëTema: Lopa që shkoi në qytet

Fjalë kyç:

Objektivat:

Mjetet:

Lexohen shembujt e dhënë në tekst dhe kujtohet me nxënësit: Emri është në numrin njëjës dhe shumës. Emrat mashkullorë përdoren në numrin njëjës dhe shumës.Punohet ushtrimi 1. Ndani në dy bashkësi (njëjës, shumës) emrat mashkullorë me ngjyrë blu.

Njëjës Shumës

pylli, mjeshtri, një liqen etj. plepat, arinjtë, peshqit, zogjtë etj.

Kujdes. Ushtrimi 2 kërkon që nxënësit të kthejnë në numrin shumës emrat e gjinisë mashkullore, edhe në trajtën e pashquar, edhe në të shquar, njohuri që nxënësit do t’i marrin më vonë. Nxënësit do ta zhvillojnë ushtrimin në mënyrë intuitive me ndihmën e mësuesit dhe këto ushtrime e parapërgatitin atë edhe për të dalluar më vonë trajtën e emrit.

Punohet ushtrimi 2: Shkruani shumësin e emrave të dhënë (me laps në tekst).Një punëtor→ disa punëtorë (në shumës një pjesë e emrave mashkullorë shkruhen më -ë)punëtori → punëtorët.

Ushtrimi 3: Ktheni në njëjës emrat e dhënë (me laps në tekst).disa lapsa – një laps disa majmunë – një majmun

Kujdes: për të dalluar numrin shumës të emrave mund t’u vëmë para fjalët (përemrat e pacaktuar): ca, disa, shumë, kurse numrit njëjës → një.

Punohet ushtrimi 4: Vendosni në shumës emrat në kllapa. bilbil, laps → bilbila, lapsaçelës→ çelësagur → gurëzinxhir → zinxhirë

Punohet ushtrimi 5: Kthe në njëjës emrat e gjinisë mashkullore në tekstin e dhënë. pyjet - pylli, arinjtë - ariu, ujqërit- ujku, çakajtë - çakalli, gjarpërinjtë - gjarprilepuj - lepuri, fazanët - fazani, bilbilat – bilbili etj.

Reflektimi (punë e pavarur → zbatim i njohurive të marra):Shkruaj 4 emra të gjinisë mashkullore duke i përdorur në numrin njëjës dhe në numrin shumës. Formo fjali duke i përdorur këta emra. - Vlerësimi i nxënësve për punën e bërë.

Detyrë shtëpie. Ushtrimi 6 dhe ushtrime nga Fletorja e punës.

99




Aftësitë: Të lexuarit, të ritreguarit, të folurit.

Diskutim i ideve, dora e fshehtë, dëgjim i drejtuar, shkrim i imagjinuar.

Evokimi (diskutim i ideve): - Thoni emrat e disa kafshëve shtëpiake.- Ku jeton lopa, në qytet apo fshat? Pse? - Ç’dini për lopën?


Realizimi i kuptimit (dora e fshehtë, dëgjim i drejtuar): Vjersha “Lopa që shkoi në qytet” është copëzuar në vargje, të cilat janë shkruar në fisha.

Nxënësit do të bashkohen në grupe dhe do ta ndërtojnë vjershën ashtu siç e mendojnë ata.Fishat e vargjeve ngjiten në një fletë dhe, më pas, lexohet vjersha e krijuar nga çdo grup.

Mësuesja përcakton se cili grup e ka krijuar më saktë vjershën.

Reflektimi: (Lexim zinxhir)- Hapet libri, lexohet vjersha në f. 125 (zinxhir). - Shpjegohen fjalët që nxënësit s’ua dinë kuptimin.

- Nxënësit flasin për lopën duke sjellë informacione dhe kuriozitete për të. - Nxënësit u përgjigjen pyetjeve të tekstit.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Emrat mashkullorë në shumës hero, mulli, barinj

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të shkruajë drejt format e numrit shumës të emrave mashkullorë që mbarojnë me zanore të theksuar, deri

në 5% me gabime. • Të kthejë në njëjës ose shumës emrat e dhënë. • Të formojë shumësin e emrave që mbarojnë me zanore të theksuar në tekstin e dhënë.

Teksti, tabela, tabak letre ku janë shkruar emra të numrit shumës.

Drejtshkrim, shumës, zanore e theksuar.

Të shkruarit, të shndërruarit, të ndërtuarit. Diskutim i ideve; minigarë, puna me tekstin, të nxënit në bashkëpunim,

punë e pavarur – zbatim i njohurive të marra.

Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

lopë

kafshë shtëpiake

barngrënëse

pëllet

jep qumësht


100

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Njëjësi dhe shumësi i emrave femërorë

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë njëjësin dhe shumësin e emrave femërorë duke gabuar deri në 5%.• Të kthejë në numrin shumës dhe njëjës emrat e gjinisë femërore me –a dhe –ja, duke vënë në dukje emrat

që s’ndryshojnë. (një mollë – disa mollë.) • Të formojë shumësin e emrave femërorë në tekstin e dhënë.

Teksti, tabela, tabakë letre, fletore klase, stilolaps.

Emra femërorë, njëjës, shumës.Fjalë kyç:

Objektivat:

Mjetet:

Evokimi (diskutim i ideve; minigarë):Njohuria drejtshkrimore që duhet të mësojnë nxënësit është:

Emrat e gjinisë mashkullore që mbarojnë me zanore të theksuar, në shumës dalin më –nj e jo më –j.Kjo njohuri do të fitohet në mënyrë intuitive nga nxënësit.

Në tabak letre ose në tabelë paraqiten emrat e mëposhtëm në njëjës dhe kërkohet që nxënësit t’i kthejnë në numrin shumës. Numri shumës mbulohet ose shkruhet më vonë. Nxënësit vetëkontrollojnë zgjidhjen e detyrës ose shkëmbejnë fletoren me shokun e bankës.

Mësuesi/ja vëren rastet që janë kthyer gabim në numrin shumës dhe llojin e gabimit.

një hero disa hero-njnjë bari disa bari-njnjë mulli disa mulli-njnjë shalqi disa shalqi-nj

- Në ç’gjini dhe numër janë emrat e shtyllës së parë? (njëjës, mashkullore)- Në ç’numër janë emrat e shtyllës së dytë? (shumës)Lihen nxënësit në heshtje dy minuta që të fiksojnë emrat e shtyllës së dytë.

Realizimi i kuptimit (puna me tekstin: të nxënit në bashkëpunim):Hapet teksti i gjuhës në faqen 127.Ndahen nxënësit në grupe sipas niveleve.

Grupi i parë: Lidhni me shigjetë numrin njëjës me numrin shumës, ushtrimi 1.Grupi i dytë: Ktheni në numrin njëjës dhe shumës emrat e dhënë, ushtrimi 2.Grupi i tretë: Shkruani tekstin duke i kthyer në numrin shumës emrat në kllapa, ushtrimi 3.

- Secili grup me anë të një përfaqësuesi paraqit punën e grupit. Bëhet vlerësimi i punës duke diskutuar me njëri-tjetrin.

Reflektimi (punë e pavarur – zbatim i njohurive të marra): Mësuesi/ja shkruan në tabelë fjalët: zotërinjtë, heronjtë, komshinjtë.Formoni fjali duke i përdorur këta emra në numrin njëjës dhe shumës. Lexohen fjalitë e formuara nga disa nxënës.Vlerësimi i nxënësve për punën e bërë.

Detyrë shtëpie. Punohen ushtrimet e Fletores së punës, f. 36.


një kalli disa kalli-njnjë përrua disa përre-njnjë lumë disa lume-njnjë kushëri disa kushëri-nj

101



Aftësitë: Të dalluarit, të shkruarit, të ndërtuarit Diskutim i ideve, të nxënit bashkëpunues, punë e pavarur → zbatim i njohurive të marra.

Evokimi (diskutim i ideve):Në një tabak letre është shkruar teksti me fjalitë:

Në një lulishte ka shumë lule të bukura. Disa flutura fluturojnë mbi disa lule.Një lule dallohet më tepër nga lulet e tjera.

Dallohen emrat që janë përdorur në këtë tekst (lulishte, lule, flutura, lule).- Në ç’gjini janë emrat e nënvizuar?- Në ç’numër janë përdorur emrat femërorë?

Emrat e gjinisë femërore grupohen sipas numrit.

një njëjës → një lulishte, lule, një lule

shumës → shumë lule, disa flutura, ca lule

Nxiten nxënësit të formulojnë rregullën:Emrat e gjinisë femërore përdoren në numrin njëjës dhe shumës.

Vëzhgoni rreth e rrotull klasës. Tregoni sende apo objekte që emërtohen me emra të gjinisë femërore në numrin njëjës dhe numrin shumës, p.sh.: dërrasa, fletoret, bankat, mësuesja etj.

Realizimi i kuptimit (të nxënit bashkëpunues):Hapet teksti në faqen 130.Lexohet teksti në libër dhe shembujt e punuar më parë në tabelë nga mësuesja. Ndahet klasa në tri grupe (sipas niveleve).

Grupi i parë: Ndani në dy bashkësi (njëjës, shumës) emrat e gjinisë femërore të nënvizuar në tekstin e ushtrimit 1. Grupi i dytë: Ushtrimi 2. Ktheni në shumës dhe njëjës emrat femërorë. Cilët prej emrave nuk ndryshojnë? (qarkoni).Grupi i tretë: Shkruani në shumës emrat femërorë në tekstin e dhënë të ushtrimit 3.

Dëgjohen me vëmendje punët e çdo grupi. Diskutohen dhe vlerësohen punët e çdo grupi nga nxënësit.

Reflektimi (punë e pavarur → zbatim i njohurive të marra). Shkruani 4 emra të gjinisë femërore.Përdorini ata në numrin njëjës dhe shumës në fjali të ndryshme. Vlerësimi i nxënësve. Dhënia e detyrave të shtëpisë.


shumë, disa, ca


102

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:· Të dallojë fjalët e personazheve kafshë në fabula të ndryshme.· Të përdorë maska të ndryshme në dramatizimin e fabulave.· Të dramatizojë fabula të ndryshme duke përdorur edhe kukulla të llojeve të ndryshme.

Rubrika: Bisedojmë së bashkuTema: Fjalët e personazheve të fabulës

Objektivat:

Rubrika: Të lexojmëTema: Luani dhe miu

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:· Të lexojë fabulën rrjedhshëm e me intonacion. · Të thotë përmbajtjen e fabulës me fjalët e veta.· Të lexojë fabulën në role.· Të diskutojë për ndihmën që ka dhënë, pavarësisht nga mosha që ka.

Teksti, pamje nga luani, miu, libri me fabula.

Luani, miu, liroj, fabul.

Të lexuarit, të diskutuarit, të dramatizuarit, të treguarit.

Pyetja e ditës, DRTA, lexim në role, shkrim i lirë.

Evokimi: (pyetja e ditës): Në fishë paraqitet e shkruar shprehja: “Miqtë e vegjël janë po aq të rëndësishëm sa miqtë e mëdhenj”.- Si e kuptoni këtë shprehje?Përgjigjet e nxënësve shkruhen në tabelë.- Si janë luani dhe miu?

luani miu

Realizimi i kuptimit (DRTA): Hapet teksti dhe lexohet fabula “Luani dhe miu”.- Shpjegohen fjalët e vështira të fabulës.- Thuhet fabula me fjalët e veta nga nxënësit.- Nxirret mesazhi i fabulës:“Jo vetëm i madhi e ndihmon të voglin, por edhe i vogli e ndihmon të madhin”.- Lexohet fabula në role (luani, miu).

Reflektimi (shkrim i lirë): Shkruani 5 fjali, një tekst të shkurtër me temë: “Si mund të ndihmosh të tjerët, pavarësisht nga mosha që ke”.Lexohen dy-tri punime të nxënësve që kanë përfunduar më shpejt punën.Vlerësimi i nxënësve.

Detyrë shtëpie. Gjej fabula të tjera.


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

103


Mjetet:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë trajtën e pashquar nga trajta e shquar në emrat e dhënë duke gabuar deri 5%.• Të zbatojë rregullën për të dalluar trajtën e emrit. • Të grupojë emrat e një teksti sipas trajtave në tabelën e trajtës.

Tabela, teksti, fletore klase, stilolaps.

Trajtë e shquar, trajtë e pashquar.

Të dalluarit, të zbatuarit, të grupuarit.

Harta e mendimit, punë e drejtuar, punë e pavarur→ zbatim i njohurive të marra.

Evokimi (harta e mendimit):Pyeten nxënësit: -Ç’kemi mësuar për emrin?

Rubrika: Njohim gjuhënTema: Trajta e emrit

Objektivat:

Mjetet:

Teksti, libër me fabula, maska, kukulla prej lecke.

Fabul, maskë, kukulla prej lecke.

Të dalluarit, të dramatizuarit.

Lojë në role, të nxënit bashkëpunues, vizatim i lirë.

Evokimi (lojë në role):Dramatizohet dhe luhet para klasës fabula “Miu dhe luani”. Ndahen rolet: një nxënës thotë fjalët e luanit, një

tjetër fjalët e miut dhe një i tretë thotë fjalët e autorit.

Realizimi i kuptimit (të nxënit bashkëpunues):Lexohet në tekst shembulli i dhënë nga fabula “Luani dhe miu”.Ndahen nxënësit në grupe. Çdo grup përzgjedh, një fabul nga libri me fabula.Veçoni fjalët që thonë kafshët në fabul dhe fjalët e autorit.Dramatizoni fabulën në role.

Reflektimi (vizatim i lirë):Përgatitni maska sipas kafshëve që dramatizuat në fabulën e zgjedhur.Përgatitni kukulla prej lecke që futen si dorashka në duar.Vlerësimi i nxënësve.Dhënia e detyrave të shtëpisë.


Fjalë kyç:


Aftësitë:


Fjalë kyç:


Aftësitë:

femërore mashkullore

e pashquar e shquar


104

Jepen shembuj për çdo rast.

Realizimi i kuptimit (punë e drejtuar):Shkruaj në tabelë emrat:

një djalë → disa djem; një fletore → disa fletorenjë park→ disa parqe; një klasë → disa klasa

Formohet fjali me një prej tyre: p.sh.:

Një djalë mori një fletore. Një djalë, një fletore janë në trajtë të pashquar, sepse nuk dallohen nga të tjerët ose janë të papërcaktuar.

Djali (që mori fletoren) shkoi te mësuesja.Fletorja (që mori djali ) ishte e korrigjuar.Emrat: djali, fletorja janë në trajtë të shquar, njëjës. sepse dallohen nga të tjerët.

Disa djem morën disa fletore. Disa djem, disa fletore janë në trajtë të pashquar.Djemtë (që morën fletoret) shkuan te mësuesja.Fletoret (që morën djemtë ) ishin të korrigjuara.Emrat: djemtë, fletoret janë në trajtë të shquar, shumës.Trajta e pashquar dallohet nga trajta e shquar, sepse përpara emrave janë fjalëzat një, disa ose ca që tregojnë

në mënyrë të papërcaktuar sende, njerëz, kafshë.

djali, fletorja, parku, klasa (djemtë, fletoret, parqet, klasat)Djali mori fletoren. Djemtë morën fletoret.

Fjalët që s’kanë përpara një, disa ose ca dhe mbarojnë në numrin njëjës me -i, -u, -a, -ja janë në trajtën e shquar; pra në këtë trajtë emrat tregojnë në mënyrë të përcaktuar a të dalluar sende, njerëz, kafshë.

Në hartën e mendimit për emrin shtohet edhe trajta. Hapet teksti në faqen 135. Nxënësit udhëzohen të shohin me kujdes figurat për të kuptuar dallimin ndërmjet

trajtës së shquar dhe të pashquar. (një djalë i padalluar, i papërcaktuar, po kështu edhe një bredh, i cili është i papërcaktuar).

Lexohen shembujt dhe rregullat për trajtën e emrave. Shkruani me laps në tekst trajtën e shquar e të pashquar të emrave të dhënë: një flutur – flutura baballarët – disa baballarë

Emrat e nënvizuar në tekstet e dhënë (a, b) vendosi në tabelën e trajtave.

(Mirë është që tabela e trajtave të përgatitet nga mësuesi/ja dhe nxënësit ta plotësojnë ose mund të shfrytëzohet tabela e trajtave në f. 39 të Fletores së punës.).

Reflektimi (punë e pavarur→ zbatim i njohurive të marra):Shkruani 3 emra në trajtën e shquar dhe 3 emra në trajtën e pashquar. Formoni fjali duke i përdorur ato në numrin njëjës dhe shumës. Vlerësimi i nxënësve.

Detyrë shtëpie. Të punojnë ushtrimet e faqes 39 të Fletores së punës.

Numri njëjës Numri shumës

Trajta e pashquar Trajta e shquar Trajta e pashquar Trajta e shquarditë, kockë, qen pellgu disa qen qentë

105


Evokimi: Shkruhet në tabelë titulli i tregimit “Toka dhe oqeani”.

Realizimi i kuptimit. Veprimtaria e mendimit të drejtuar.Tërhiqet vëmendja për leximin e tregimit.Tregimi lexohet nga mësuesi/ja.

Ndalesa e parë: Fëmijët që lindën .... deri te Toka u zemërua shumë.- Me kë u martua Toka?- Si u quajtën fëmijët e tyre?- Ç’ bëri Toka?- Si mendoni se do të vazhdojë ngjarja?

Ndalesa e dytë: Ajo e thirri ... deri te vëllezërit e tu.- Kush ishte Saturni?- Çfarë vendosi të bënte Toka?- Si e përshkruan ajo Qiellin?- Si mendoni se do të veprojë Qielli?

Ndalesa e tretë: Kaluan shumë vite... deri në fund. - Me kë u takua Toka? - Si e përshkruan Oqeanin? - Ç’ndodhi me Tokën?Lexohet teksti nga disa nxënës. Nxënësit u përgjigjen pyetjeve rreth tekstit.Punojnë rubrikën Kthehu te teksti.

Reflektimi: Vizatoni Tokën dhe Oqeanin.

Detyrë shtëpie. Nxënësit të lexojnë tekstin dhe të ritregojnë brendinë e tij.


Mjetet:

Rubrika: Të lexojmëTema: Toka dhe oqeani (Ora e parë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin qartë, rrjedhshëm dhe t’i shqiptojë drejt fjalët.• Të tregojë brendinë e tregimit duke iu përgjigjur pyetjeve.• Të dallojë titullin dhe autorin/autoren.• Të pasurojë fjalorin me fjalë të reja.• Të lexojë dhe të mbajë mend hollësi nga tregimi.• Të dallojë personazhet dhe të ilustrojë tiparet e tyre me pjesë nga tregimi.

Teksti i nxënësit, një hartë fizike e Botës ose një glob.

Toka, Qielli, Oqeani, Titanët.

Pema e mendimit. Veprimtaria e mendimit të drejtuar.

Fjalë kyç:


Objektivat:

Identifikohen personazhet në letërsi: Toka, Qielli, Oqeani, Titanët dhe perzonazhet në veçanti.

njerëz pyje

kafshë

fusha dhe male

dhe

gurë

Toka

peshq

kafshë

bimë

Oqeaniujë


106


Ritregim, personazh.

Dramatizim, punë në grupe.

Kjo orë mund të jetë dhe një pjesë e bukur për t’u dramatizuar nga nxënësit duke krijuar dhe skenografi në e duhur, kostumet.

Evokimi: Nxënësit improvizojnë një skenë të tregimit, p.sh., pjesën e parë të tregimit.

Realizimi i kuptimit. Punë në grupe. Të nxënit në bashkëveprim

Lexohet tregimi nga disa nxënës. Grupi I. Ritregimi me anë të organizuesit grafi k të mësipërm.Grupi II. Nxënësit renditin veprimet e personazheve: • Martesa e Tokës me Qiellin. • Lindja e titanëve me një sy. • Burgosja e titanëve me përjashtim të Saturnit, djalit të madh. • Ndarja e Tokës nga Qielli. • Takimi i Tokës me Oqeanin. • Toka bie në dashuri me Oqeanin. • Martesa e Tokës me Oqeanin. • Lulëzimi i jetës në Tokë.Grupi III. Analizë e personazheve. Nxënësit pasi analizojnë mund të vizatojnë dhe personazhin e tyre.

Refl ektimi: Mund të punohet rubrika Kujto dhe krahaso.Prezantohen punimet nga përfaqësuesit e grupeve.

Detyrë shtëpie. Gjeni në revistat për fëmijë histori të ngjashme. Mësuesi/ja mund t’iu sugjerojë nxënësve të lexojnë tregime nga vëllimi: Persefoni dhe perëndesha.

Mund t’u jepet si detyrë edhe të gjejnë kuriozitete për formimin e Tokës, Qiellit, Ujit..

Fjalë kyç:


Çfarë ndodhi pasi u martua Toka me Oqeanin?

HARTA E NGJARJES

Toka dhe Oqeani

Pse Toka u nda me Qiellin?

Cilat janë personazhet e përrallës?

Ku zhvillohet ngjarja?

Ku u takua Toka me Oqeanin?

Rubrika: Të lexojmëTema: Toka dhe Oqeani (Ora e dytë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tekstin rrjedhshëm duke respektuar shenjat e pikësimit.• Të tregojë brendinë e tregimit me anë të organizuesit grafi k.• Të renditë veprimet e personazheve të tregimit.• Të analizojë personazhet e tregimit.• Të dallojë historinë e krijuar si një histori e imagjinuar.

Teksti i nxënësit, enciklopedia për fëmijë.

Objektivat:

Mjetet:

107



Fjalë kyç:


Mjetet:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të tregojë kuriozitete mbi Tokën që ka lexuar ose dëgjuar.• Të krijojë një përfytyrim për Tokën si planet, duke u bazuar në fotografitë e dhëna.

Rubrika: Bisedojmë së bashkuTema: Toka, qielli dhe uji

Objektivat:

Enciklopedia për fëmijë, kuriozitete për Tokën, Qiellin, Oqeanin, pamje të Tokës të marra nga satelitët, glob.

Tokë, qiell, ujë, satelit, glob.

Mendo - diskuto, DDM, vizatim i lirë.

Evokimi: (mendo - diskuto) Mësuesi/ja nis një bisedë me nxënësit.- Pasi lexuam historinë e autores Sofia Zarabuka, ju besoni se vërtet ka ndodhur kështu? - Cili nga ju, nga ato që ka lexuar, ka ndonjë ide tjetër për krijimin e Tokës, Qiellit, Oqeanit? Nxënësit shprehin idetë dhe njohuritë e tyre në këtë drejtim.

Realizimi i kuptimit: Di, Dua të di, Mësova. Mësuesi/ja u tregon nxënësve:Shumë kohë më parë, njerëzit e kishin të vështirë të shpjegonin se si ishte krijuar Toka. Kështu ata krijuan shumë

histori të imagjinuara dhe me plot fantazi. Nëpërmjet tyre ata donin të shpjegonin dukuritë e natyrës. Me kalimin e viteve njerëzit u zhvilluan, ecën shumë përpara në teknologji dhe shumë pyetjeve filluan t’u jepnin përgjigje. Megjithatë, ka dhe shumë pyetje të cilave edhe sot nuk iu është dhënë përgjigje.

Në një fletë të bardhë ose në një grafik organizues nxënësit punojnë me teknikën DDM:

Di Dua të di Mësova

- Shkruani, çfarë dini ju për planetin Tokë? Ç’pyetje iu vijnë në mendje tani.Së bashku do të përpiqemi t’iu japim përgjigje. Për këtë do të na ndihmojë dhe enciklopedia për fëmijë. Mund

ta hapni dhe të gjeni përgjigje. Ndonjë pyetjeje që nuk mund t’i përgjigjeni, mos nguroni t’u thoni fëmijëve se nuk e dini, por premtojuni atyre

se përgjigjen do t’ua jepni ditën tjetër.Lexohet teksti nga disa nxënës.Nxënësit shohin figurat dhe i komentojnë ato.

Të nxënit në bashkëveprim: Grupi I, komenton figurën e parë.Grupi II, komenton figurën e dytë.Grupi III, komenton figurën e tretë.

Reflektimi: (vizatim i lirë).Nxënësit pikturojnë një rreth. Me të kaltër ngjyrosin ujërat dhe me ngjyrë kafe ngjyrosin kontinentet. Rrethin

që pikturojnë e ngjitin në një sfond të zi. Kjo është hapësira. Ideale do të ishte që mësuesi/ja të paraqiste hartën e botës bardhë e zi dhe nxënësit ta ngjyrosnin atë.

Më pas nxënësit lexojnë kuriozitetet e gjetura.


108

Detyrë shtëpie. Nxënësit punojnë ushtrimin 4 në Fletoren e punës, faqe 40.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Trajta e shquar dhe e pashquar e emrave mashkullorë

Objektivat:


Fjalë kyç:

Mjetet:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë trajtën e shquar dhe të pashquar të emrave mashkullorë të dhënë.• Të dallojë që emrat e gjinisë mashkullore, në numrin njëjës, trajta e shquar mbarojnë me -i, -u.• Të dallojë mbarësën –t të emrave mashkullorë, trajta e shquar, numri shumës.• Të lakojë emrat mashkullorë në njëjës dhe shumës, në trajtën e pashquar.• Të lakojë emrat mashkullorë në njëjës dhe shumës, në trajtën e shquar.• Të klasifikojë emrat e dhënë sipas trajtës.

Teksti i nxënësit, fletorja e punës.

Emër, numër, trajta e pashquar, trajta e shquar, mbaresë, gjinia mashkullore.

Evokimi: Mësuesi/ja iu kërkon nxënësve të shkruajnë 6 emra të gjinisë mashkullore. Më pas mësuesja udhëzon nxënësit të ndajnë emrat e gjinisë sipas trajtës.Mësuesi/ja merr informacionin e parë mbi atë çka dinë fëmijët rreth trajtës së emrave mashkullorë.

Realizimi i kuptimit: Duke parë figurën mësuesi/ja i nxit nxënësit të rikujtojnë fabulën “Luani dhe miu”.I nxit ata të shkruajnë fabulën në pesë fjali.Lexohet fabula nga dy-tre nxënës. Mësuesi/ja shkruan në tabelë fjalët miu, luani sipas trajtës që kanë dalë në

fjalitë e krijuara nga nxënësit.Mësuesja lexon rubrikën Mbaj mend.Në tabelë mësuesi/ja paraqet trajtën e pashquar dhe të shquar të emrave të dhënë në libër ose mund të

paraqesë dhe emra të tjerë.Punohet ushtrimi 1 ku nxënësit nënvizojnë emrat e gjinisë mashkullore dhe tregojnë trajtën e tyre.Emrat janë: një tigër, babai, pyll, gjah, tigri, pylli, vend, një zog, zogu, tigrin, zogjtë, tigrat, tigri, zogjtë.Në ushtrimin 2 nxënësit gjejnë trajtën e shquar njëjës e shumës të emrave të gjinisë mashkullore:

elefant elefanti elefantëtlibër libri libratlaps lapsi lapsatqen qeni qentëshok shoku shokëtmekanik mekaniku mekanikëtmaçok maçoku maçokëtshofer shoferi shoferët

Ky ushtrim mund të zhvillohet dhe në formë loje, për t’u kuptuar qartë nga nxënësit.Kështu nxënësit ndahen në 4 grupe me nga një etiketë:

Grupi i parë trajta e pashquar njëjës.Grupi i dytë trajta e shquar njëjës.Grupi i tretë trajta e pashquar shumës.Grupi i katërt trajta e shquar shumës.

Mësuesi/ja cakton nxënësit e katër grupeve që do të mbajnë etiketat e trajtës dhe numrit. Nxënësit e tjerë ndahen në grupe, ku secili në një fletë shkruan formën e saktë të emrit.

Në ushtrimin 3 nxënësit udhëzohen të lexojnë njëherë tekstin dhe të vendosin në formën e duhur emrat në kllapa.Ushtrimin 4 nxënësit e punojnë në fletore ose në libër duke plotësuar tabelën.Reflektimi: shkruani katër emra të gjinisë mashkullore. Formo fjali me to në trajtën e shquar dhe në atë të pashquar.

109


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tekstin rrjedhshëm duke respektuar shenjat e pikësimit.• Të ritregojë me fjalët e tij/e saj brendinë e tekstit.• Të përdorë fjalët e reja në fjali.• Të nxjerrë mesazhin e tregimit duke u bazuar në veprimet e personazheve.• Të diskutojë mbi dobinë e punës.• Të dallojë hollësitë duke përcaktuar fjalitë e sakta që i përkasin tregimit.

Teksti i nxënësit, grafiku, zinxhiri i pasojave, filmi i animuar, prodhim i Kinostudios Shqipëria e Re (nëse ka mundësi për gjetjen e tij).

Dhe, flori, qyp, të holla.

Të lexuarit, të shprehurit, të vlerësuarit.

Parashikim me anë të titullit, veprimtaria e leximit të drejtuar, shkrim argumentues.

Evokimi: Parashikimi me anë të titullit.Mësuesi/ja shkruan në tabelë titullin e tregimit “Dheu është flori”. Pyet nxënësit:

- Si e kuptoni këtë titull? Si mendoni, për çfarë flitet në këtë tregim? - Shkruani në një fletë 3 fjali ku të shprehni idetë tuaja.

Realizimi i kuptimit. Lexim me ndalesa, veprimtaria e leximit të drejtuar.Ndalesa e parë: Një bujk plak ... deri te të varfër asnjëherë.

- Çfarë u tha bujku plak bijve të tij para se të vdiste?- Si mendoni, çfarë do të bëjnë bijtë e tij?- A do ta gjejnë ata qypin që ka fshehur babai i tyre?

Ndalesa e dytë: Të tre bijtë ... deri te nuk e gjenin dot.- Çfarë bënë bijtë?- Si mendoni, a u mërzitën ata që nuk po e gjenin qypin?- Çfarë bënë ata me të hollat që merrnin?- Atëherë, ku ishte qypi me florinj që u tha i ati?

Mësuesi/ja i drejton të shohin fletën ku shkruan idetë e tyre për titullin dhe të vënë re a përkojnë ato me ngjarjen që lexuan.

Pasi dëgjojnë disa nga punimet e nxënësve, mësuesi/ja shkruan në dërrasë thënien, që është dhe mesazhi i pjesës:Puna e tyre e përbashkët dhe e palodhur ishte në të vërtetë qypi me florinj.

Punohet rubrika Kthehu te teksti. Kjo rubrikë mund të punohet duke i kërkuar një nxënësi të lexojë tekstin dhe nxënësit e tjerë të jenë të vëmendshëm në dëgjimin e tekstit dhe plotësimin e fjalive të sakta.

Punohet rubrika Plotëso. Nxënësit e nivelit bazë dhe të mesëm e plotësojnë në libër, kurse nxënësit shumë të mirë mund të punojnë zinxhirin e ngjarjes sipas grafikut organizues Nr. 13.

Reflektimi: Shkrim argumentues.Shkruani me tri fjali përgjigjen e pyetjes: Pse babai iu la djemve të tij këtë porosi?Përgjigjet janë të pranueshme. Variante përgjigjesh mund të jenë: Sepse djemtë ishin dembelë. Ai donte t’i

nxiste që të punonin dhe të fitonin. Duke punuar së bashku ata s’do ta ndjenin lodhjen etj.

Detyrë shtëpie. Lexim i tregimit, tregimi i përmbajtjes.

Rubrika: Të lexojmëTema: Dheu është flori


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:


110



Aftësitë:

Detyrë shtëpie. Lexim i legjendës, tregimi i saj. Gjetja e fjalëve të urta për besën.

Rubrika: Të lexojmëTema: Kthimi i Ymer Agës (Ora e parë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë legjendën me intonacion.• Të tregojë përmbajtjen me fjalët e veta.• Të dallojë legjendën nga gjinitë e tjera letrare të mësuara.

Teksti i nxënësit, libër me legjenda shqiptare të Mitrush Kutelit. Legjendë, kthim, rob, lë peng, nishan, jap besën, Ymer Ago.


Parashikimi me terma paraprakë DRTA, shkrim i lirë.

Evokimi: Parashikimi me terma paraprake.Jepen fjalët: martesë, Ymer Aga, luftë, rob, besë, kthim. Nxënësit lihen të shkruajnë një tekst për 8 minuta.

Lexohen 2-3 krijime të nxënësve.

Realizimi i kuptimit: Sot do të lexojmë një legjendë shumë të bukur shqiptare. Imagjinoni një luftëtar shqiptar shumë trim dhe të hijshëm.

Mësuesi/ja lexon legjendën. Udhëzon nxënësit të nënvizojnë fjalët që nuk ua dinë kuptimin.Kjo veprimtari mund të zhvillohet dhe me metodën e leximit të drejtuar.

Ndalesa e parë: Ymer Aga ... deri te a kthehem përsëri.- Cili është personazhi kryesor?- Me cilën martohet ai?- Çfarë ndodhi?- Si mendoni ju, çfarë do të ndodhë më pas? A do të kthehet ai?

Ndalesa e dytë: Nëntë vjet ... deri te as të hante, as të pinte.- Për sa kohë do ta priste e Bukura e tij?- Çfarë i tha Ymer Aga asaj?- Çfarë ndodhi në luftë?- Pse nuk pranoi as të hante, as të pinte?

Ndalesa e tretë: Vetë mbreti ... deri te ta lironin.- A ishte i saktë parashikimi juaj për mërzinë e Ymer Agës?- Çfarë premtimi i dha Ymer Aga mbretit?- Si mendoni, do ta mbajë ai besën?

Ndalesa e fundit: Tërë ditën ... deri në fund.- Çfarë po ndodhte në vendin e tij?- Si e njohu nusja e tij pas kaq vitesh?- Cili ishte shpërblimi që mori pasi e mbajti besën?

Nxënësit nxiten të tregojnë legjendën me fjalët e tyre.Punim i fjalorit. Formimi i fjalëve me to. Leximi i tekstit nga nxënësit, identifikohen personazhet: E bukura, Ymer Aga, Mbreti.

Më pas nxënësit nxiten të kujtojnë legjendën e Gjergj Elez Alisë.- Cila është legjenda që iu vjen në mend, ku flitet për luftëtar tjetër shqiptar që mbrojti nderin e motrës dhe të atdheut.Reflektimi: Shkrim i lirë. Shkruani dy raste në të cilat ju tregoni premtimet që ju keni dhënë prindërve, shokëve

ose dikujt të afërt.

Fjalë kyç:

Objektivat:

Mjetet:

111


Rubrika: Të lexojmëTema: Kthimi i Ymer Agës (Ora e dytë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë rrjedhshëm legjendën.• Të ritregojë brendinë duke përdorur grafikun e ngjarjes.• Të analizojë personazhet e legjendës.• Të përzgjedhë alternativat e sakta nga tri të dhëna.• Të nxjerrë mesazhin e mbajtjes së besës si cilësi dhe virtyt i shqiptarëve, duke u bazuar në veprimet e

personazhit kryesor.

Teksti i nxënësit, libër me legjenda shqiptare të Mitrush Kutelit, grafiku organizues Kocka e zhveshur.

Ritregim, përzgjedh.


Lexim në role, punë e pavarur, Turi i galerisë, analizë personazhesh.

Evokimi: Nxënësit paraqesin në një kënd të klasës fjalët e urta që kanë gjetur me ndihmën e prindërve. Lexohen dhe komentohen.

Besa e shqiptarit është shqiptaria. Besa e shqiptarit si purteka e arit.

Realizimi i kuptimit: Cilat janë personazhet e legjendës:Ymer Aga, e Bukura e Tij, mbreti, autori ose tregimtari i legjendës.

Lexim i tregimit në role. - Punimi i grafikut Harta e ngjarjes.- Punimi i rubrikës Kthehu te teksti- Punim i rubrikës Lish përgjigjen e duhur me shigjetë.

Reflektimi: Analizë personazhesh. Nxënësit ndahen në grupe për të analizuar personazhet:Ymer Agën, të Bukurën e tij, mbretin.


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Ymer Aga

trim i hijshëm

mban fjalën e dhënë plot gëzim në shpirt

E bukura

e dashur e bukur

pret zotin e saj

Mbreti i jep lirinë bindet pasi kthehet Ymer Aga

nuk beson te besa

Detyrë shtëpie. Kërkoju ndihmë më të rriturve të të tregojnë një legjendë dhe shkruaje atë me 5 -8 fjali. Nëse ke dëshirë, vizatoje personazhin e legjendës.

Diskutim argumentues. A e ruajnë ende shqiptarët zakonin e besës? Pyetni prindërit tuaj.


112

Rubrika: Të lexojmëTema: Flamuri magjik (Ora e parë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin me intonacion.• Të dallojë titullin dhe autorin e tregimit të dhënë.• Të përdorë në fjali fjalët e reja.• Të shprehë me fjalët e tij emocionet që i shkakton leximi i tregimit.

Objektivat:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë fjalitë e dhëna.• Të renditë veprimet e personazheve të legjendës së dhënë.• Të shkruajë veprimet e renditura të legjendës.• Të shkruajë një tekst të shkurtër (fjali të renditura sipas radhës së veprimeve të personazheve të një tregimi të dhënë).

Teksti

Veprime, personazhe, renditje.

Të lexuarit, të shkruarit.

Punë e pavarur, zbatim i njohurive, diskutim argumentues.

Evokimi: Mësuesi/ja i fton nxënësit të tregojnë shkurt legjendën e Ymer Agës. Dy-tri nxënës tregojnë përmbajtjen e legjendës.

Realizimi i kuptimit. Mësuesi/ja e realizon objektivin e mësimit në dy faza:Faza I: Nxënësit parapërgatiten për të ritreguar me shkrim në mënyrë të përmbledhur legjendën. Ata duhet

të mbajnë parasysh që personazhi i realizon veprimet sipas një radhe të caktuar. Për këtë ata lexojnë në tekst veprimet e personazhit Ymer Aga që nuk janë të renditura saktë dhe, duke njohur legjendën, i renditin ngjarjet si duhet, duke vendosur numrat në kuti.

Lexohet përmbledhja nga disa nxënës sipas radhës kur ndodh veprimi në legjendë.

Faza II: Nxënësit shkruajnë në mënyrë të pavarur përmbledhjen e legjendës duke u munduar të shkruajnë sa më shumë fjali nga ato që lexuan.

Për nxënësit me nivel mesatar mësuesi/ja kërkon që të shkruajnë përmbledhjen e pjesës “Dheu është flori”.

Reflektimi: Disa nxënës të niveleve të ndryshme lexojnë krijimet e tyre.

Rubrika: ShkruajmëTema: Veprimet e personazheve


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Detyrë: Nxënësit të gjejnë flamur shqiptar në masa të ndryshme dhe ta sjellin herën tjetër në klasë.

113


Teksti i nxënësit, flamur shqiptar i masave të ndryshme.

Flamur magjik, katedrale, at, top.

Të lexuarit, të kuptuarit, të shprehurit.

Parashikim me anë të titullit, pesëvargësh.

Evokimi:Në këtë fazë nxënësit vendosin flamujt e sjellë ose të realizuar në lëndët e tjera në kënde të ndryshme të klasës.Mësuesi/ja e vazhdon mësimin me një hyrje rreth tregimit me të cilin ata do të njihen.

Sot ne do të lexojmë një tregim për një flamur magjik. Si mendoni ju, pse mund të jetë magjik ky flamur? Nxënësit japin ide të ndryshme dhe mësuesi/ja kujdeset që t’i shkruajë ato në një tabak letre ose në tabelën e zezë.

Realizimi i kuptimit (lexo-mendo-përgjigju)Mësuesi/ja lexon tregimin bukur dhe në mënyrë shprehëse.Punohet fjalorthi. Nxënësit mund të kenë nënvizuar dhe fjalë të tjera, p.sh.: ani, shtiza, era e Veriut etj. Formojnë

fjali me to.Mësuesi/ja iu bën të ditur nxënësve se At Gjergj Fishta ishte një atdhetar shqiptar i madh, që e donte shumë

vendin e tij. Ai ka shkruar shumë libra. Ka shkruar vjershën për gjuhën shqipe. Ata e kanë lexuar në librin e parë të Abetares. Ndonjë nxënës mund ta kujtojë atë. Më shumë nxënësit do të mësojnë kur të rriten.

Punohet rubrika Pyetje rreth tekstit.Leximi i tregimit nga nxënësit

Reflektimi: (Pesëvargësh) Flamuri

i kuq magjik valëvitet qëndiset ngjyroset

flamuri ynë është magjik simbol

Detyrë shtëpie. Leximi i tregimit, ritregimi.


Fjalë kyç:

Aftësitë:

Mjetet:


flamuri magjik

ndriçon nuk zhduket

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin me role.• Të tregojë brendinë e tregimit me fjalët e tij/saj.• Të dallojë fjalitë ku gjenden emrat e kërkuar.• Të shprehë emocionet e tij/saj për flamurin kuqezi.

Lapsa, fletë format, tabakë letre. Flamur magjik, katedrale, at, top. Të lexuarit, të kuptuarit, të shprehurit.

Rubrika: Të lexojmëTema: Flamuri magjik (Ora e dytë)

Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Mendo-diskuto, të nxënit në bashkëveprim


114

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë flamurin si simbol i një shteti.• Të dallojë ndryshimet midis 6 flamujve të dhënë (numri varet nga flamujt e sjellë.)• Të diskutojë mbi autorin e vargjeve të Himnit.• Të këndojë me emocion Himnin e Flamurit.

Flamuj shqiptarë, kaseta me Himnin e Flamurit, shalle, kapuça, bluza, bojëra, lapsa, foto e Asdrenit, magnetofon, foto ose vizatime nga flamurë të shteteve të tjera.

Himn, flamur, komb, shenjë.

Të shprehurit, të lexuarit, të kënduarit.

Mendo-diskuto.

Evokimi: loja festive, pyetja e ditës.Mësuesi/ja krijon në klasë një atmosferë festive. Nxënësit veshin bluzat me shqiponjë, vënë shallet, kapuçat

me shqiponjë. Dikush që vizaton bukur mund të pikturojë në faqe, në ballë ngjyrat kuqezi. Mund të ndihmoheni nga mësuesi/ja e edukimit figurativ ose një prind. E rëndësishme është të krijohet një atmosferë festive ku flamuri do të jetë aktori kryesor.

Realizimi i kuptimit: (Punë e drejtuar). Mësuesi/ja i nxit nxënësit të flasin rreth flamurit kuqezi.

Arrihet në përfundimin se çdo shtet ka flamurin e tij. Flamuri është shenja dalluese e çdo kombi.Në tabelë ose në një tabak letre mësuesi/ja ka shkruar Himnin e Flamurit.Nxënësit e lexojnë në kor atë. Mësuesi/ja komenton vargjet, në mënyrë që nxënësit të kuptojnë sa më mirë

përmbajtjen e himnit.

Rubrika: Të flasimTema: Himni i Flamurit


Fjalë kyç:


Objektivat:

Mjetet:

Aftësitë:

Evokimi: Mësuesi/ja shtron pyetjen: Pse është i rëndësishëm flamuri për një komb (vend)

Realizimi i kuptimit: të nxënit në bashkëpunim.Tregimi lexohet nga nxënësit në role ose mund ta dramatizojnë atë. Ritregohet përmbajtja me fjalët e veta.

Grupi I. Gjej dhe lexo fjalët ku përmenden fjalët: veri, nder, magjik, ka mbirë. Grupi II. Sa herë përmendet në tekst fjala flamur dhe kuqezi?Grupi III. Plotëso, në zemrën e djalit ka lulëzuar: a) flamuri (cili?) kuqezi.

b) guximi (për çfarë?) për mbrojtjen e atdheut.c) urrejtja (kundrejt kujt?) armiqve që donin të rrëzonin flamurin.d) dashuria (për kë?) atdhetarizmin.

Reflektimi: ditari dypjesësh.Cila është fjalia ose pjesa e tekstit që ju pëlqen?

fjalia komenti (pse më pëlqen?)

Mesazhi:

Dashuria për liri është aq e fuqishme, saqë armiqtë nuk mund ta zhdukin atë.


115


Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Trajta e shquar dhe e pashquar e emrave femërorë

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë trajtën e shquar dhe të pashquar të emrave femërorë të dhënë.• Të dallojë mbaresën në trajtën e shquar dhe të pashquar -a, -ja dhe -t, -të në emrat e dhënë.• Të klasifikojë emrat sipas gjinisë, numrit dhe trajtës.• Të krijojë jo më pak se 4 fjali, ku emri të vendoset në të dyja trajtat dhe në të dy numrat.

Teksti i nxënësit, fletore e punës, kllaster.

Emër i gjinisë femërore, trajtë e shquar, trajtë e pashquar, mbaresë.

Të kuptuarit, të dalluarit, të krijuarit.

Pemë e mendimit, analizë

Evokimi: Nxënësit me anë të një stuhie mendimi, plotësojnë kllasterin për emrin, duke kujtuar njohuritë për të. Emri ka dy gjini: mashkullore, femërore; dy numra: njëjës, shumës; dy trajta: i shquar, i pashquar.


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

U flitet nxënësve për poetin Aleksandër Stavre Drenova me pseudonim Asdreni, i cili i ka shkruar vargjet e himnit shumë kohë më parë, kur ka qenë i ri dhe ka jetuar në Rumani. Kompozitori i këngës së himnit është një rumun.

Më pas nxënësit këndojnë himnin, të ngritur në këmbë, me dorën në zemër.Është mirë të sigurohet dhe kaseta me himnin dhe nxënësit të këndojnë duke e shoqëruar.Nxënësit kanë sjellë flamuj të shteteve të ndryshme ose janë porositur t’i vizatojnë disa prej tyre. Thonë emrat

e shteteve që u përkasin dhe ndryshimet midis tyre.Reflektimi: Rrjet diskutimi.- A të pëlqen flamuri shqiptar? Pse? Rendit tri-katër arsye.Mësuesi/ja i nxit nxënësit me pyetje të tjera, si p.sh.: Pse flamuri ka ngjyrë të kuqe, pse ka shqiponjë në mes.

Për kuriozitetin e nxënësve mësuesi/ja mund t’u ofrojë dhe foto të ndryshimeve që ka pësuar flamuri shqiptar nga koha e Skënderbeut deri në ditët tona.

Dita e Flamurit është festë kombëtare dhe është e tillë në nder të shpalljes së Pavarësisë në Vlorë më 28 Nëntor 1912, nga Ismail Qemali.

Detyrë shtëpie. Vizatoni flamurin shqiptar.

Emri

lloji

i përveçëmi përgjithshëm

trajta

i shquar i pashquar

numri gjinia

njëjës

shumës

femërore

mashkullore

këmbaluljabletashoqja


116


U kërkohet nxënësve të shkruajnë 5 emra të gjinisë femërore.Komentohet figura dhe lexohen fjalitë. Emri era është në gjininë femërore, numri njëjës, trajta e shquar. Në të

pashquar emri era ka formën erë. Emri varka dhe emri pemët analizohen si në rastin e parë.

Realizimi i kuptimit: Hapi I. Punohet ushtrimi 1. Nxënësit individualisht vendosin shkronjën që mungon në emrat e dhënë të gjinisë femërore. Pasi e përfundojnë të gjithë, mësuesi/ja kërkon prej tyre të tregojnë gjininë dhe trajtën e emrave të plotësuar.

Hapi II. Para se të lexohet rubrika Mbaj mend, mësuesi/ja kërkon prej tyre, që emrat e dhënë t’i vendosin në numrin shumës. Një nxënës i shkruan emrat në tabelë ose mësuesi/ja mund t’i ketë shkruar në tabakë letre dhe ka dalluar me ngjyra mbaresat e numrit njëjës dhe shumës në trajtë të shquar.

Hapi III. Në fund kërkohet që vetë nxënësit të arrijnë të thonë rregullën, të cilën në fund e lexojnë së bashku.Punohet ushtrimi 2 ku nxënësit plotësojnë tabelën sipas shembullit të dhënë. Mësuesi/ja shpjegon edhe

rastet, kur bie e-ja në trajtën e shquar tek emrat e tipit lule, dele, anije etj.Punohet ushtrimi 3 ku nxënësit vendosin në trajtën e duhur emrat në kllapa. Punohet ushtrimi 4 ku

nxënësit vendosin emrin lule në trajtën e pashquar dhe të shquar, në numrin njëjës dhe shumës.

Reflektimi: Nxënësit shkruajnë në tabelën e dhënë 3 emra të gjinisë femërore, në numrin njëjës e shumës, trajta e shquar dhe e pashquar.

Trajta e pashquar Trajta e shquarNjëjës Shumës Njëjës Shumës

Ose mësuesi/ja mund të orientojë nxënësit të punojnë në fletoren e punës, të ndarë sipas niveleve.

Detyrë shtëpie. Ushtrimi 4 në Fletoren e punës, f. 42.

Rubrika: Të lexojmëTema: Vendi im

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë vjershën me intonacion.• Të përdorë fjalët e fjalorit në fjali.• Të përgjigjet rreth tekstit duke ilustruar me vargje nga poezia.• Të nxjerrë mesazhin e dashurisë për atdheun që përshkon poezinë.

Album me pamje nga Shqipëria, fletëpalosje për vendet turistike të Shqipërisë, kartolina me pamje nga Shqipëria, foto personale të fëmijëve në vende të ndryshme etj., fisha me vargjet e vjershës.

Vend, kroje të argjendta, petrit, burra viganë.

Të lexuarit, të shprehurit, të recituarit.

Diskutim mbi fotot, dora e fshehtë, punë në grupe.

Evokimi: Mësuesi/ja e nis orën e mësimit me prezantimin e fotove nga Shqipëria. Kërkon nga nxënësit që ata t’i komentojnë dhe të tregojnë rreth përvojave që kanë pasur me prindërit në këto vende.

Realizimi i kuptimit: Dora e fshehtë. Mësuesi/ja ka përgatitur fisha me vargjet e vjershës dhe nxënësit të ndarë në grupe renditin saktë duke formuar strofat e vjershës. Më pas poezia lexohet e plotë nga nxënësit.

Punohen fjalët e fjalorit. Kërkohet që nxënësit të formojnë fjali me këto fjalë.Lexohet vjersha nga disa nxënës. Punohet rubrika Pyetje rreth tekstit.

Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

117


Nxënësit komentojnë fotot.Nxënësit të ndarë në grupe punojnë rubrikën “Lidh me shigjetë”.Grupi I. Shkruaj nga një fjali për secilën strofë. 1. Vendi im ka natyrë të bukur.

2. Në vendin tim burrat janë trima dhe gratë të bukura.2. Gjuha shqipe është si vala e detit.

Grupi II. Komento figurat mbi veshjet popullore.

Reflektimi: Me kartolinat e sjella në klasë nxënësit krijojnë një miniekspozitë me pamje nga Shqipëria. Në këtë miniekspozitë përfshihen dhe foto të fëmijëve nga pushimet e tyre në vendet turistike të vendit.

Shënim: Në shkolla ku ka rrjet të zhvilluar teknologjik, në faqet e uebsajteve (website) shqiptare, mësuesi/ja mund të prezantojë foto nga Shqipëria, të realizuara mjeshtërisht nga fotografë shqiptarë. Mendojmë se kjo do ta bënte interesante orën e mësimit.

Detyrë shtëpie. Pyet prindërit mbi veshjet popullore të krahinës.Pyet më të rriturit mbi luftën e popullit shqiptar nën udhëheqjen e Skënderbeut.

Rubrika: Të lexojmëTema: Kështjella

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë një tregim të ilustruar me figura.• Të lidhë tekstin me përmbajtjen e figurës.• Të tregojë përmbajtjen e tregimit duke u mbështetur mbi figurat dhe tekstin.• Të prezantojë informacione të mbledhura mbi luftën e shqiptarëve në kohën e Skënderbeut.

Foto të kështjellave shqiptare, kuriozitete, informacione mbi Skënderbeun, foto të monumentit të Skënderbeut në Tiranë, të kështjellës së Krujës etj.

Tregim me figura, kështjellë, bedena, ushtri osmane, Arbri, flamur, ushtarë.

Të vrojtuarit, të lexuarit, të shprehurit.

Stuhi mendimesh, vëzhgimi, bashkëbisedimi.

Evokimi: stuhi mendimesh mbi fjalën kështjellë.Mësuesi/ja prezanton para nxënësve fotot mbi kështjellat e Shqipërisë: Beratit, Petrelës, Krujës etj., kohën kur

janë ngritur, përse përdoreshin dhe cili është funksioni i tyre i tanishëm.Mësuesi/ja mund të drejtojë edhe pyetje të ndryshme, që nxënësit të flasin për Skënderbeun dhe ku kanë

mësuar për të, si p.sh.,- Kush nga ju e di se cili ka luftuar mbi muret e këtyre kështjellave?- Si përkujtohet ai? Keni lexuar ndonjë libër për Skënderbeun? Keni parë filmin për të? etj.

Realizimi i kuptimit: Iu lihet kohë nxënësve të shohin figurat dhe të lexojnë tekstin. Pasi përfundon koha që mësuesi/ja parashikon për realizimin e kësaj faze, kërkohet prej nxënësve të niveleve të ndryshme të ritregojnë përmbajtjen, ashtu si e kanë kuptuar ata. Nxiten nxënësit të fantazojnë duke u mbështetur në vizatimet.Nxënësit mund të ndihmohen duke përdorur grafikun Dora e pyetjeve.

Reflektimi: Iu lihet kohë nxënësve që të vizatojnë pamje të tregimit.

Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Detyrë shtëpie. Sipas dëshirës, nxënësit të shkruajnë me 5-6 fjali përmbledhjen e tregimit Kështjella ose të vizatojnë pamje nga tregimi.



118

Detyrë shtëpie. Krijo një vjershë për mësuesin ose mësuesen, sipas modeleve të dhëna.

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të shkruajë saktë në trajtën e shquar emrat femërorë të tipit çati, shami.• Të dallojë emrat e gjinisë femërore të tipit çati, shami nga emrat e gjinisë mashkullore në trajtë të shquar.• Të shkruajë saktë mbaresën -a, -ja të emrave femërorë të tipit çati, shami në trajtën e shquar.• Të krijojë fjali duke përdorur emrat e tipit çati, shami etj.

Rubrika: Njohim gjuhën tonë (Drejtshkrim)Tema: Drejtshkrimi i emrave femërorë të tipit çati, shami, shoqëri, në trajtën e shquar

Objektivat:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë vjershën e dhënë në tekst.• Të plotësojë vjershën sipas modelit të dhënë me ndihmën e mësuesit/es.• Të krijojë një vjershë sipas modelit.• Të përdorë fjalë krahasuese në vjershat e krijuara.

Teksti, foto për Skënderbeun, pamje nga atdheu.

Vjershë, strofë, varg.

Metoda dhe teknika mësimore: Interpretim i figurës, të nxënit në bashkëveprim.

Evokimi: Përshkruaj tablonë e Skënderbeut. Nxënësit përshkruajnë sipas mendimit dhe perceptimit të tyre. Në lëndën e Edukimit figurativ ekziston një linjë e veçantë. Nxënësit nxiten të shohin dhe të interpretojnë figurën. Pyetjet dhe fjalët kyç të dhëna i ndihmojnë ata.

Kështjella. Kush?Sulmohet nga turqit. Çfarë?

Realizimi i kuptimit: Lexohet Vjersha “Skënderbeu” nga mësuesi/ja. Interpretohet mënyra e krijimit të vjershës.Udhëzohen nxënësit të krijojnë një vjershë për atdheun sipas modelit të dhënë. Është mirë që nxënësve t’iu

kërkohet të krijojnë thesin e fjalëve dhe të përzgjedhin më pas fjalët më të bukura dhe shprehëse.Në mënyrë që nxënësit të jenë të qartë për atë që do të kryejnë, mësuesi/ja duhet të përgatitet më parë,

duke përdorur fjalorin dhe duke përzgjedhur shumë fjalë, të cilat do t’i ndihmojnë nxënësit në gjetjen e fjalëve të përshtatshme.

Atdheu.Fjalë me A - ajri, ari. T – toka e begatë, trim, trimëri, triumf.

Dh – dheu i shkrifët, dhurata, dhimbja. E - era, emri i nënës.

U - uji, udha e gjatë, udhëheqës i zoti e trim, uragani, urimi, urtësia.

Më pas nxënësit krijojnë vjershën duke përzgjedhur fjalët e duhura. Mund të punohet në grupe.

Reflektimi: Vjershat e krijuara lexohen nga nxënësit dhe inkurajohen nga juria e nxënësve, e cila përzgjedh krijimet më të arrira. Ato ekspozohen në muret e klasës.

Nxënësit mund të punojnë dhe në Fletoren e punës. Në ushtrimin 1 nxënësit gjejnë renditjen e saktë të strofave. Në ushtrimin 2 plotësojnë rimat në vjershën që ka shkruar poeti për fëmijë Odise Grillo. Nxënësit do të ndihmohen nga fjalët e dhëna në mënyrë të përmbysur në kutizë.

Rubrika: ShkruajmëTema: Vjersha


Fjalë kyç:

Objektivat:

Mjetet:

Në Krujë. Ku?Duan të mundin Skënderbeun. Pse?

119


Evokimi: Mësuesi/ja paraqet në tabelën e zezë ose në një tabak letre disa emra që mbarojnë më -i, ndërmjet të cilëve edhe emra të gjinisë mashkullore që në trajtën e shquar mbarojnë më -i, si p.sh.: qyteti, çati, shtëpi, dielli, deti, shami, hardhi, shoqëri, miqësi, pylli. Më pas shtron pyetjen:

- Në cilën trajtë janë emrat e paraqitur në tabelë? Në cilën gjini? Mësuesi/ja ose një nxënës nënvizon me blu emrat e gjinisë mashkullore dhe me të kuqe emrat e gjinisë femërore.

Si mendoni ju, cila është trajta e shquar e këtyre emrave? Nxënësit lihen të lirë të japin mendimin e tyre. Emrat e gjinisë femërore nxënësit i shkruajnë në fletore duke i kthyer në trajtën e shquar:

Çatia, shtëpia, shamia, hardhia, shoqëria, miqësia.- Edhe mësuesi/ja shkruan në tabelë trajtën e shquar të emrave dhe thekson format e sakta duke paraqitur

dhe formën e gabuar. Nxënësit shkruajnë në fletoret e tyre.

Realizimi i kuptimit: Punë në çift.Punohen ushtrimet përkatëse. Pasi përfundojnë ushtrimin 1, 2, 3 u kërkohet nxënësve në grupe dyshe të bëjnë

vlerësimin e punës së shokut. Një nxënës lexon zgjidhjen e saktë të ushtrimeve.Nxënësit lexojnë punën e tyre në mënyrë që nxënësit që kanë punuar gabim t’i ndreqin ato.

Reflektimi: Punohet në fletoren e punës, f. 44. Nxënësit ndahen sipas niveleve dhe punojnë ushtrimet.

Detyrë shtëpie. Ushtrimi nr. 5 i librit.



Rubrika: Njohuri gjuhësoreTema: Folja në kohën e tashme,

të shkuar, të ardhme

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë tri kohët e foljes, sipas kuptimit të veprimit të tyre. • Të nënvizojë foljet në një tekst të dhënë, duke i klasifikuar ato sipas kohës. • Të krijojë 3 fjali, duke i përdorur foljet në kohën e tashme, të shkuar, të ardhme.

Teksti, tabela, tabak letre, fletore klase, stilolaps.

Folje, koha e tashme, e shkuar, e ardhme.

Të dalluarit, të klasifikuarit, të ndërtuarit.

Diskutim i ideve, të nxënit bashkëpunues, punë e pavarur – zbatim i njohurive të marra.

1. Evokimi (diskutim i ideve): Në një tabak letre janë paraqitur fjalitë: Dje mora dhjetë. Sot është kohë me diell. Nesër do të shkojë në cirk.

Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Punë në çift, diskutim, punë e pavarur.

Teksti i nxënësit, fletore pune.

Trajta e shquar, emër, çati, shtëpi, mbaresë.

Të shkruarit, të krijuarit.

Fjalë kyç:

Aftësitë:

Mjetet:



120

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë tregimin rrjedhshëm, me intonacion duke respektuar shenjat e pikësimit. Të përshkruajë stinën e vjeshtës me tiparet karakteristike të saj. Të flasë për rëndësinë që ka kjo stinë në jetën e njeriut.

Teksti, stinët e vitit, pamje nga vjeshta.

Rubrika: LexojmëTema: Vjeshta e artë (ora e parë)

Objektivat:

Mjetet:

Në çdo fjali veçohet folja. Kur është kryer veprimi në çdo rast? (para, tani, pas)- Fjalët: dje, sot, nesër ndihmojnë për të përcaktuar kohën e foljes.

Jepen shembuj për çdo rast nga nxënësit.

Realizimi i kuptimit (të nxënit bashkëpunues):

Hapet teksti në faqen 163.Lexohen shembujt dhe rubrika Mbaj mend në tekst. Ndahen nxënësit në 4 grupe, sipas niveleve.

Grupi I. Punon ushtrimin 1: Lidh kohën e foljes me foljen.Grupi II. Punon ushtrimin 2: Foljet e nënvizuara ndajini sipas kohëve (e shkuar, e tashme, e ardhme).Grupi III. Punon ushtrimin 3: Gjeni foljet në tekstin e dhënë. Shkruani në kuti kohën për çdo folje të fjalisë. Grupi IV. Punon ushtrimin 4: Krijoni tri fjali sipas kohës së tashme, të shkuar, të ardhme.

Dëgjohen punët e çdo grupi dhe vlerësohen përgjigjet e tyre.

3. Reflektimi (punë e pavarur – zbatim i njohurive të marra):Paraqitet një tekst i shkruar në një tabak letre. Nxënësit do të gjejnë foljet dhe do t’i klasifikojnë sipas skemës:

E shkuar E tashme E ardhme

Lexohen fjalitë nga nxënësit. Vlerësimi i nxënësve.

Detyrë shtëpie. Punohen ushtrimet e Fletores së punës, faqe 45.

veprimi është kryer më parë

e tashme

e ardhme kohët e foljes e shkuar

nesër, pasnesër, pas një viti etj.

dje, pardje, para një jave, muaji, viti etj.

veprimi do të kryhet më vonë

veprimi kryhet tani,në këtë çast

121


E artë, monedha ari, vjeshtë e artë.

Të lexuarit, të folurit, të përshkruarit.

Përvijim i të menduarit, lexim i drejtuar – DRTA, pesëvargësh.

Evokimi (përvijim i të menduarit):Mësuesi/ja shkruan në tabelë fjalën “stinët”. Paraqiten edhe pamje nga stinët e vitit. vera dimri Stinët pranvera

me qilimin e gjetheve vjeshta e artë

e frutave e praruar

Nxënësit përqendrohen te stina e vjeshtës duke treguar tiparet karakteristike të saj. Shkruhen idetë e nxënësve në tabelë.

Realizimi i kuptimit (lexim i drejtuar – DRTA):Lexohet tregimi me ndalesa. Për çdo ndalesë u drejtohen nxënësve pyetje të ndryshme.

Ndalesa 1. Na ishte ... deri tek i ati.- Ku jetonte vajza e vogël? - Për çfarë e pyeti ajo babanë? - Çfarë mendoni ju për vjeshtën? - Si vazhdon ngjarja?

Ndalesa II. Dhe ajo ... deri te të vitit.- Çfarë mendoi vajza herën e parë, të dytë dhe të tretë? - Si e përfytyronte vajza vjeshtën e artë? - Si do të mbyllet ngjarja?

Ndalesa III. Më në fund... deri tek e botës.- Pse babai e çoi vajzën në pyll? - Ç’pa vajza në pyll? - Ç’kishte ngatërruar ajo? - Pse harroi kukullat që do të blinte me arin?- Si mbyllet ngjarja? - Ju pëlqen mbyllja? Si do të doje të përfundonte? Leximi i pjesës zinxhir nga nxënësit. Shpjegimi i fjalëve të fjalorit.

3. Reflektimi (pesëvargësh):Përshkruani stinën e vjeshtës në një pesëvargësh Vjeshta e artë e praruar

freskohet vjelim (fruta) bien gjethe Vjeshta sjell plot begati. stinë e artë

- Ç’rëndësi ka kjo stinë në jetën e njeriut?

Fjalë kyç:

Aftësitë:



Detyrë: Përshkruani një ditë vjeshte.


122


Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:· Të thotë përmbajtjen e pjesës duke iu përgjigjur pyetjeve me fjalët e veta. · Të hartojë pikat e planit duke e ndarë tregimin në tri pjesë. · Të gjykojë veprimet e personazheve duke i argumentuar veprimet e tyre.

Teksti, tabela, fletë formati, lapustila, kaseta me pjesën muzikore të Vivaldit “Katër stinët”.

Vjeshtë, kafshë, bimë, pika plani.

Të treguarit, të hartuarit, të argumentuarit.

Harta e mendimit, punë në grupe, shkrim i lirë.

Evokimi (harta e mendimit):

Në tabelë është paraqitur një fletë e madhe ku është vizatuar një dru me degë pa gjethe. Nxënësit vizatojnë në fletët e punëdores gjethe dhe më pas i ngjisin në degët e drurit të vizatuar.

- Cila ngjyrë mbizotëron në drurin dhe gjethet që vendosët rreth tij? - Si do të dukej pylli në rast se të gjithë drurët do të ishin si ky i yni?

Realizimi i kuptimit (punë në grupe):- Nxënësit u përgjigjen pyetjeve të tekstit.- Thuhet përmbajtja e tregimit nga dy nxënës. - Punohet rubrika Kthehu te teksti: Shëno me V dhe X fjalitë që janë në tekst.

- Lidh me shigjetë figurat me gjethet.

Ndahet klasa në tri grupe. Çdo grup harton pikën e planit për paragrafin e caktuar. Grupi I: Paraqit me vizatim përmbajtjen e paragrafit të caktuar.Grupi II: Flet për personazhet, cilësitë dhe shfaq gjykimin e grupit për to.Grupi III: Nxjerr mesazhin e pjesës. - Plotësohet tabela sipas ndarjes:

3. Reflektimi (shkrim i lirë):

Përshkruaj me dy cilësi çdo stinë:

e nxehtë vera piqen frutat

Rubrika: LexojmëTema: Vjeshta e artë (ora e dytë)

Objektivat:

Gjethet bimët kafshëttë kuqe lajthi ketritë gjelbra kërpudhatë artatë verdhatë kafenjta

e gjelbëruar

pranvera

çelin lulet

123


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë foljet në kohën e tashme.• Të zgjedhojë foljet e rregullta në kohën e tashme të mënyrës dëftore, duke veçuar mbaresat për çdo vetë. • Të dallojë foljet e kohës së tashme, duke u mbështetur te veprimi që kryhet dhe mbaresat e kohës së tashme. • Të shkruajë një tekst, duke përdorur 4 folje të kohës së tashme.

Tabela, teksti, tabelë me zgjedhimin e foljes në kohën e tashme.

Zgjedhim, folje që mbarojnë me -j, koha e tashme.

Të zgjedhurit, të dalluarit, të shkruarit. Mendo – diskuto, të nxënit bashkëpunues, punë e pavarur →zbatim i njohurive të marra

Evokimi (mendo – diskuto):Shkruaj në tabelë folje me -j.

vizatoj këndoj shkruaj lexoj filloj

mësoj punoj luaj vallëzoj shikoj

- Si ndryshojnë këto folje kur lidhen me përemrat vetorë të njëjësit dhe shumësit? Paraqitet para nxënësve tabela e zgjedhimit të foljeve mësoj – luaj në kohën e tashme.

Kujdes, sqarohet fjala zgjedhim → ndryshim.

Unë mëso-j lua-j Ti mëso-n lua-n Ai/ajo mëso-n lua-n Ne mëso-jmë lua-jmë Ju mëso-ni lua-ni Ata/ato mëso-jnë lua-jnë

Vini re me kujdes mbaresat e foljeve në kohën e tashme. Të gjitha foljet që mbarojnë me -j marrin këto mbaresa në kohën e tashme. Zgjedhohen foljet vizatoj, këndoj etj. nga nxënës të tjerë.

Shkruhet në tabelë folja lexoj, jo sipas vetave. P.sh.: lexoni, lexon, lexojmë, lexoj, lexon, lexojnë. Nxënësit e radhitin atë si duhet.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Folja në kohën e tashme

Fjalë kyç:

Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

e artëvjeshta vjelim frutat

Gjatë përshkrimit nxënësit dëgjojnë në sfond tingujt e Vivaldit. Vlerësimi i nxënësve për punën e bërë.

Detyrë: Shkruaj me fjalë numrin e kukullave që donte të blinte vajza.

i ftohtëdimri më dëborë




124

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të drejtshkruajë foljet e grupit të parë të mënyrës dëftore, duke gabuar deri në 5%.• Të dallojë foljet që janë shkruar gabim, duke korrigjuar gabimet. • Të vendosë si duhet foljet që mbarojnë me -j në kohën e tashme.• Të shkruajë 3 fjali duke përdorur folje në kohën e tashme.

Tabela, teksti, shkumësa me ngjyra, fletore klase, stilolaps, tabak letre.

Koha e tashme, folje që mbarojnë me -j.

Të shkruarit, të dalluarit, të vendosurit.

Vëzhgo – mendo- diskuto, punë e pavarur → zbatim njohurish.

Evokimi (vëzhgo - mendo - diskuto):Disa nxënës të shkruajnë në tabelë folje të zgjedhimit të parë (që mbarojnë më -j).Vështroni si i kanë shkruar shokët tuaj këto folje në vetën e parë njëjës. - Çfarë vini re?Të gjitha foljet e grupit të parë shkruhen me -j dhe jo me -nj.- Në një tabak letre është shkruar një tekst i shkurtër. Foljet në kllapa vendosen si duhet në kohën e tashme (teksti përzgjidhet nga mësuesi/ja me shumë kujdes, jo

më shumë se 5 fjali).

Realizimi i kuptimit (punë e drejtuar):Hapet teksti në faqen 169.Lexohen shembujt e dhënë në tekst. - Plotësoni foljet me shkronjat që mungojnë.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Drejtshkrimi i foljeve në kohën e tashme


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Realizimi i kuptimit (të nxënit bashkëpunues).Hapet teksti në faqen 168.Lexohen shembujt e dhënë dhe rregulla mbaj mend. Ndahet klasa në grupe sipas niveleve. Grupi I – Zgjedhoni folje të grupit të parë në kohën e tashme, duke ndarë me vizë mbaresat. Grupi II – Nënvizoni foljet e kohës së tashme në tekstin e ushtrimit 1.Grupi III – Përgjigjjuni pyetjeve të ushtrimit 2, duke nënvizuar foljet. Grupi IV - Shkruani një tekst, duke përdorur 6 folje në kohën e tashme.

Çdo grup paraqit me anë të një përfaqësuesi punën e tij. Diskutohet për punën e çdo grupi dhe bëhen vlerësime për ta.

Reflektimi (punë e pavarur →zbatim i njohurive të marra):Nxënësit nënvizojnë foljet e kohës së tashme në ushtrimin 3 të Fletores së punës. Punohet ushtrimi 4. U kërkohet nxënësve të shkruajnë një tekst duke përdorur foljet mësoj, dëgjoj, mbaroj,

nxitoj në kohën e tashme. Vlerësimi i nxënësve për punën e bërë.

Detyrë shtëpie. Jepet ushtrimi 4 i tekstit, në qoftë se nuk e kanë zhvilluar në klasë, si dhe ushtrimet e Fletores së punës.

125


Të lexuarit, të përshkruarit, të treguarit, të recituarit.

Parashikim me anë të titullit, lexim i drejtuar, shkrim i lirë, punë në grupe.

Evokimi (lista e fshehtë).Vargjet e vjershës “Kur bie shi” janë shkruar në disa shirita letre (fisha). Nxënësit ndahen në grupe dhe u jepen

fishat. U lihet kohë e mjaftueshme që t’i lexojnë dhe t’i renditin si te vjersha në tekst. Pasi i renditin në mënyrë të përshtatshme, ngjiten në një fletë dhe përgjegjësi i çdo grupi i lexon para klasës.

Vlerësohet grupi që ka bërë renditjen më të saktë.

Realizimi i kuptimit (Lexim i drejtuar – DRTA):Lexohet vjersha e ndarë në strofa. Për çdo strofë u drejtohen nxënësve pyetje të ndryshme, si:Strofa 1 - Si duket qielli kur bie shi?

- Ç’ndodh me lumin kur bie shi? - Si e imagjinoni një ditë me shi?

Strofa 2 - Cilën njom këndshëm shiu kur bie? - Pse gëzohet bujku, kur bie shi? - Cilët gëzohen tjetër kur bie shi?

Strofa 3 - Çfarë i ndodh lules kur bie shi? - Po djali i vogël ç’bën kur bie shi? - Në ç’stinë bie më shumë shi? - Pse është i nevojshëm shiu?

Shpjegohen fjalët e fjalorit apo fjalë që nxënësit s’i kuptojnë:i vocërr, fllad, i këndshëm.



Aftësitë:

Rubrika: Të lexojmëTema: Kur bie shi

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë rrjedhshëm vjershën, duke respektuar shenjat e pikësimit.• Të përdorë fjalët apo shprehjet e reja në fjali të ndryshme sipas përmbajtjes së vjershës. • Të përshkruajë një ditë me shi duke imagjinuar për gjërat që ndodhin kur bie shi.• Të tregojë rëndësinë që ka shiu në jetën e njeriut.• Të recitojë vjershën bukur.

Teksti, pamje të ndryshme nga ditët me shi, shirita letre me vargjet e vjershës.

Shi, re, fllad, bujk, lule, djalë i vocërr.

Objektivat:

Mjetet:

Fjalë kyç:

Kujdes! Foljet të plotësohen në kohën e tashme. Të gjenden gabimet në foljet e shkruara në tekst, korrigjo me laps në tekst.

Punohet Ushtrimi 3: Vendos foljet në kohën e tashme.(vjen, pastron, gërmon, vrapon, këndojnë, cicërojnë, ke).

3. Reflektimi (punë e pavarur → zbatim njohurish):- Shkruhet teksti i ushtrimit 3 dhe shtohen 3 fjali të tjera duke i përdorur në kohën e tashme. Vështroj e gëzuar natyrën e lulëzuar. Kafshët më pëlqejnë kur zgjohen nga gjumi i thellë i dimrit. Në kohën e

lirë luaj me shokët e lagjes. (Përdoren variante të ndryshme.)Vlerësimi i nxënësve për punën e bërë. Dhënia e detyrave të shtëpisë.


126

Detyrë shtëpie. Përshkruani një ditë (me diell, me shi, me borë) që ju pëlqen më shumë.

Me fjalët e reja që mësuan nxënësit mund të nxiten të ndërtojnë fjali.Lexohet vjersha zinxhir nga nxënësit dhe me intonacion nga disa nxënës të klasës.Recitohet vjersha nga nxënësit.

Reflektimi (shkrim i lirë, rrjeti i diskutimit):- U jepet detyrë nxënësve të përshkruajnë me 5 fjali një ditë me shi duke imagjinuar gjërat që ndodhin në atë

kohë.• Në qendër të tabelës shkruhet pyetja: Arsyet

Po Jo - A do t’u pëlqente një ditë me shi? Pse?

PërfundimiNxënësit grupohen sipas përgjigjeve. Dëgjohen argumentimet e përgjigjes së tyre.Vlerësimi i orës.

Rubrika: Njohim gjuhën tonë. DrejtshkrimTema: Foljet që mbarojnë me -t

në kohën e tashme

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të zgjedhojë foljet e zgjedhimit të dytë që mbarojnë me –t në kohën e tashme. • Të shkruajë me -t dhe jo me -s foljet e zgjedhimit të dytë që mbarojnë me -t në të gjitha vetat. • Të plotësojë foljet me shkronjat që u mungojnë.

Tabela, teksti, zgjedhim i foljeve me -t, fletore klase, stilolaps.

Folje që mbarojnë më -t (mat, shëtit, përgatit), koha e tashme.

Të zgjedhuarit, të shkruarit, të plotësuarit.

Vëzhgo – diskuto, të nxënit në bashkëpunim, diskuto – korrigjo.

Evokimi (vëzhgo – diskuto):Mësuesi/ja shkruan në tabelë foljet: shëtit – shëtis shndrit – shndris

- Cila është forma e rregullt e foljeve? Paraqitet tabela e zgjedhimit të foljeve me -t para klasës:

unë përgatit ne përgatitimti përgatit ju përgatitniai/ajo përgatit ata/ato përgatitin

- Ç’vini re? Në të gjitha vetat shkruhet me –t dhe jo me -s.Nxënësit japin shembuj me folje që mbarojnë me –t.Përdorini ato në fjali të ndryshme.


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

127


Rubrika: Të lexojmëTema: Peizazhi i pyllit të zgjuar

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë vjershën me intonacion duke gabuar deri në 5 % .• Të përdorë në fjali shprehjet e reja të vjershës.• Të përshkruajë pyllin në stinën e pranverës duke përdorur jo më pak se 5 fjali. • Të tregojë ndryshimet që ndodhin në pyll me ardhjen e stinës së pranverës.• Të recitojë vjershën me ndjenjë e shprehje të mimikës.

Teksti, tabela, pamje nga stina e pranverës, laps, format, lapustila.

Peizazh, pyll, ç’ka e ç’mban pylli, bëj injeksion, pranverë, u zgjuan.

Të lexuarit, të treguarit, të interpretuarit.

Parashikim me terma paraprakë, dora e pyetjeve, Turi i galerisë.

1Evokimi (parashikim me terma paraprakë):Shkruaj në tabelë fjalët:

pranverë, pyll, kafshë, zgjohen, qukapikë, bletë.

Me këto fjalë nxënësit në dyshe formojnë një tregim të shkurtër me gojë ose me shkrim.- Dëgjohet tregimi nga 2-3 çifte, duke vlerësuar çiftin që i është afruar përmbajtjes së vjershës në tekst.

Realizimi i kuptimit (dora e pyetjeve):- Lexohet vjersha nga nxënësit në heshtje.- Lexohet zinxhir nga nxënësit.- Shpjegohen fjalët e reja dhe përdoren ato në fjali sipas përmbajtjes së vjershës. Më pas çdo nxënës në një fletë formati vizaton dorën e pyetjeve dhe e plotëson atë.Nxënësit u përgjigjen me fjali të plota pyetjeve të grafikut organizues.

Fjalë kyç:

Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Realizimi i kuptimit (të nxënit në bashkëpunim):Lexohen në tekst, në faqen 171, shembujt e dhënë dhe rregulla në rubrikën Mbaj mend.

Punohen ushtrimet e tekstit. Klasa ndahet në grupe sipas niveleve.

Grupi I → Punon ushtrimin 1: Lidhni me shigjetë përemrat vetorë me pjesët e fjalive. Zgjedhoni foljen shëtitnë kohën e tashme.

Grupi II. → Punon ushtrimin 2: Shkruani si duhet foljet në kllapa, në tekstin e dhënë.Grupi III. → Punon ushtrimin 3: Plotësoni foljet në fjalitë e tekstit të dhënë.

Reflektimi (diskuto – korrigjo):Diskutohen përgjigjet e nxënësve sipas grupeve. Vlerësohen përgjigjet e çdo grupi.

Detyrë shtëpie: Shkruani një tekst ku të përdoren folje me –t në kohën e tashme.




128

Dora e pyetjeve.Punohet me kujdes rubrikaKthehu te teksti.

Reflektimi (Turi i galerisë): Nxënësit paraqitin me vizatim pyllin në stinën e pranverës.Vizatimet ngjiten në muret e klasës.Nxënësit lëvizin lirshëm dhe përzgjedhin vizatimet më të mira duke i vënë në këndin e ekspozitës së klasës.Vlerësimi i nxënësve.

Detyrë shtëpie. Shkruaj se ç’bën ti kur vjen pranvera. Mëso vjershën përmendsh.

Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet:

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Folja në kohën e ardhme


Objektivat:

Si

Kus

h

Çfar

ë

Kur

Ku

Pse

u zg

jua

në p

ranv

erë?

gjal

lëro

het p

ylli?

qënd

rojn

ë qu

kapi

kët?

u bë pylli në këtë stinë?

bëj

në b

letë

t?

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të zgjedhojë foljet e grupit të parë të mënyrës dëftore në kohën e ardhme.b. të dallojë foljet e kohës së ardhme duke u mbështetur te veprimi që kryhet, treguesit kohorë dhe mbaresat e veta.c. të shkruajë foljet e kohës së ardhme në fjalitë ku mungon folja.

Tabela, teksti, shkumësa me ngjyra, fletore klase.

Zgjedhim, koha e ardhme, mbaresa.

Të menduarit, të zgjedhuarit, të diktuarit. Diskutim i ideve, të nxënit bashkëpunues, punë e pavarur →zbatim sipas rregullave.

Evokimi (diskutim i ideve):Mësuesi/ja ka shkruar në tabak letre ose shkruan në tabelë fjalitë:

Unë po festoj ditëlindjen me shokët. Unë kërcej me shokët.

Unë do të festoj ditëlindjen me shokët. Unë do të kërcej me shokët.

- Në ç’kohë janë përdorur foljet në dy fjalitë e para? (k. e tashme)

- Në ç’kohë janë përdorur foljet në dy fjalitë e dyta? (k. e ardhme)Paraqitet zgjedhimi i foljes vrapoj në kohën e ardhme.

Unë do të vrapo-j ne do të vrapo-jmëTi do të vrapo-sh ju do të vrapo- niAi/ajo do të vrapo-jë ata/ato do të vrapo-jnë

129


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:· Të shkruajë si duhet në kohën e ardhme foljet e zgjedhimit të dytë që mbarojnë me -t.· Të shkruajë si duhet foljet që mbarojnë me -t, në vetën e dytë njëjës të së ardhmes me -ësh dhe në vetën e tretë me -ë.· Të shkruajë 3 fjali me folje që mbarojnë me -t në kohën e ardhme.

Tabela, teksti, zgjedhim foljesh, shkumësa me ngjyra.

Zgjedhim, folje me –t, mbaresa.

Të shkruarit, të zgjedhuarit.

Vëzhgo – diskuto, punë e drejtuar, punë e pavarur, zbatim i njohurive të marra.

Evokimi (vëzhgo – diskuto)Mësuesi/ja shkruan në tabak letre ose në tabelë foljet stërvit, përgatit në kohën e ardhme: do të stërvitë – do të stërvisë do të përgatitë – do të përgatisë

- Cila formë është shkruar saktë? Paraqitet zgjedhimi i foljes mat në kohën e ardhme:

unë do të mat ne do të mat-imti do të mat-ësh ju do të mat-niai/ajo do të mat-ë ata/ato do të mat-in

Vëreni me kujdes! Shkronja - t ruhet në të gjitha vetat. Në vetën e tretë njëjës shkruhet me -ë.Në vetën e dytë njëjës shkruhet me -ësh.Si folja “mat” zgjedhohen të gjitha foljet që mbarojnë me –t në kohën e ardhme.

2. Realizimi i kuptimit (punë e drejtuar)Hapet teksti i gjuhës në faqen 174.

Rubrika: Njohuri gjuhësoreTema: Foljet që mbarojnë me –t

në kohën e ardhme


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Si folja vrapoj, zgjedhohen në kohën e ardhme të gjitha foljet që mbarojnë më -j.

Realizimi i kuptimit (të nxënit bashkëpunues):Hapet teksti në faqen 173 dhe lexohet shembulli i dhënë në tekst. Ndahen nxënësit në grupe sipas niveleve dhe punohen ushtrimet. Grupi I. Punon ushtrimin 1: Zgjedhoni foljet që mbarojnë me -j në kohën e ardhshme. Grupi II. Punon ushtrimin 3: Nënvizoni foljet në kohën e ardhme, përgjigjjuni pyetjeve. Grupi III. Punon ushtrimin 4: Shkruani foljet në kllapa aty ku duhet. Çdo grup paraqit punën. Diskutohen dhe vlerësohet puna e çdo grupi.

Reflektimi (punë e pavarur →zbatim sipas rregullave)Punohet individualisht nga çdo nxënës ushtrimi 2: Nënvizo folje të kohës së ardhme. Ndërto tri fjali ku të përdorësh folje të kohës së ardhme. Vlerësimi i nxënësve.

Detyrë shtëpie. Punohen ushtrimet e Fletores së punës , f. 48.


130

Rubrika: Të lexojmëTema: Kënga e bletëve

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë vjershën rrjedhshëm, duke respektuar shenjat e pikësimit.• Të këndojë këngën e bletës duke u kapur përdore në formë rrethi.• Të tregojë mënyrën e jetesës së bletëve. • Të argumentojë ngjashmëritë dhe ndryshimet midis bletës dhe njeriut (për mënyrën e jetesës). • Të recitojë vjershën bukur.

Libri, format, lapustila, informacione të ndryshme për bletët, pamje të ndryshme të bletës.

Fryn veriu, koshere, breshër.

Të lexuarit, të treguarit, të interpretuarit.

Gushëkuqi rrethor, kllaster, rrethi i koncepteve, lexim zinxhir, lexim në heshtje, diagrami i Venit.

Evokimi (gushëkuqi rrethor):Ndahen nxënësit në grupe të vogla 4-5 nxënës.Në grup fleta kalon dorë më dorë të nxënësve për të shkruar nga një fjalë për bletën (dobia, jetesa, ushqimi,

rritja etj.).Fleta paloset në formë fizarmonike dhe në fund përgjegjësi i grupit e shpalos për të plotësuar kllasterin për

bletën.


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Lexohen shembujt e dhënë dhe rubrika Mbaj mend.Zgjedho foljet shëtit, stërvit, këput në kohën e ardhme sipas modelit të dhënë (me laps në tekst). Gjej foljet dhe përdori edhe në kohën e ardhme (me laps në tekst) p.sh.:

Ti, Diana, fut pjatat në raft. Ti, Diana do të futësh pjatat në raft.

Nënvizo foljet e kohës së ardhme.

Trego si janë shkruar ato. Nëse janë shkruar gabim, shpejt korrigjoji:

p.sh.: do të stërvisë - do të stërvitë do të zhysë - do të zhytë do të sodis - do të sodit

do të çudisin - do të çuditin

Reflektimi (punë e pavarur, zbatim i njohurive të marra)Shkruaj 3 fjali me foljet: përgatit, rrit, zhyt në kohën e ardhme. Lexohen fjalitë nga nxënësit.Vlerësimi i nxënësve.Dhënia e detyrave të shtëpisë.

131


2. Realizimi i kuptimit (rrethi i koncepteve).Shkruhet titulli i vjershës në tabelë.- Lexohet vjersha në heshtje nga nxënësit.- Lexohet zinxhir nga nxënësit e klasës dhe me intonacion nga 2-3 nxënës.- Shpjegohen fjalët e reja: breshër, fryn veriu, koshere dhe përdoren në fjali sipas përmbajtjes së vjershës. - Formohen rrathë me grupe nxënësish duke u kapur përdore, që këndojnë vjershën. - Nxënësit sjellin informacione të mbledhura për bletët duke i treguar në klasë të shoqëruara edhe me figura

të ndryshme për bletët.- Plotësohet nga nxënësit rrethi i koncepteve.

- Lexohet rrethi i koncepteve nga nxënës të ndryshëm.

Reflektimi (Diagrami i Venit):Me anë të diagramit të Venit nxënësit do të evidentojnë të përbashkëtat dhe dallimet ndërmjet bletës e

njeriut:Leximi i diagramit të plotësuar nga disa nxënës.

- Detyrë shtëpie: Mësoni vjershën përmendsh. Vizatoni një bletë duke marrë nektarin mbi një lule.

jeta e bletës jeta e njeriut

Rrethi i koncepteve

Çfarë di për bletën?

Cila

t ble

të

shko

jnë

për t

ë kë

rkua

r nek

tarin

?

Ç’bënmbretëresha?

Pse të thumbon

bleta?

Pse bleta

shkon lule më

lule?

Si ësh

të

mjalti q

ë

bën b

leta?

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të lexojë tregimin duke gabuar deri në 5 %.Të pasurojë fjalët e fjalorit me fjalë të reja.Të shtojë njohuritë për të fshehtat e botës nënujore duke lexuar pjesën dhe informacione të ndryshme nga

enciklopeditë dhe revistat.Të nxjerrë mesazhin e pjesës.

Teksti, pamje nga bota nënujore, informacione nga libri “Enciklopedia për fëmijë”, grafiku i treguesit alfabetik. Kureshtje, e murrme, i përhershëm.

Rubrika: Të lexojmëTema: Një vizitë në fund të detit

Fjalë kyç:

Objektivat:

Mjetet:


132

Të lexuarit, të diskutuarit, të treguarit.

Punë në grupe, lexim i drejtuar DRTA, lexim zinxhir, rrjeti i diskutimit.

Evokimi (grafiku i treguesit alfabetik).U shpërndahet nxënësve modeli i parapërgatitur nga mësuesi/ja. Nxënësit punojnë në grupe për plotësimin e

grafikut të treguesit alfabetik duke formuar fjalë për detin në një kohë të caktuar nga mësuesi/ja.

Organizuesi alfabetik A B C Kalga balenë cekët korale

G D DH E gaforre delfini dhjam elefant

Krahasohen punët e nxënësve në grupe. Vlerësohet grupi që ka plotësuar më shumë kutiza me fjalë.

Realizimi i kuptimit (lexim i drejtuar DRTA). Lexohet tregimi me ndalesa.

Ndalesa 1. Mëngjesi ... deri te nënujore.- Pse fëmijët mezi prisnin mëngjesin e nesërm?- Ç’bëri zhytësi më i vjetër?- Për çfarë e ndihmoi zhytësi drejtorin?- Si vazhdon ngjarja?- Ju pëlqen të bëheni zhytës? Pse?

Ndalesa 2. Pasi... ... deri te së detit.- Ç’bënë fëmijët pasi u zhytën?- Pse u mahnitën ata?- Çfarë shfaqeshin para syve të tyre?- Si do të përfundojë tregimi?Ndalesa 3. Sapo ... deri te të përhershme.

- Ç’bënë fëmijët sapo dolën në breg?- Pse fëmijët tani e duan më shumë detin?- Si u mbyll tregimi?- Ju pëlqen mbyllja?- Si do të doje të mbyllej tregimi?

Shpjegohen fjalët e vështira duke i përdorur më pas ato në fjali të ndryshme.Leximi i pjesës zinxhir dhe me paragrafë nga nxënësit.Punohet rubrika Kthehu në tekst.Nxënësit sjellin shembujt e informacioneve nga bota nënujore.Mesazhi i pjesës: Ta duam detin, ai fsheh në brendësi bukuri të mahnitshme.

Reflektimi (rrjeti i diskutimit):Shkruani fjalët e përbëra që janë përdorur në tekst.Argumentoni përgjigjen e pyetjes:

Po - A do t’ju pëlqente të zbulonit të Jo fshehtat e detit? Pse? Grupohen nxënësit sipas zgjedhjes.Dëgjohen argumentet e nxënësve me vëmendje.Vlerësimi i nxënësve.



Aftësitë:

Detyrë shtëpie. Shkruani çfarë ka në fund të detit.

133


Teksti, tabela, shkumësa me ngjyra, tabelë e zgjedhimit të foljeve, koha e pakryer, fletore, stilolaps.

Zgjedhim, koha e pakryer, veprim i papërfunduar, mbaresa, përshtatje.

Të zgjedhuarit, të dalluarit, të përshtaturit, të shkruarit.

diskutim i ideve, punë e drejtuar, punë e pavarur – zbatim i njohurive të marra.

Evokimi (diskutim i ideve): Rikujtohen njohuritë që kanë nxënësit për kohën e tashme dhe të ardhme të foljeve.

- Në ç’kohë kemi mësuar t’i zgjedhojmë këto folje? (në kohën e tashme, në kohën e ardhme).Shkruhen foljet e mësipërme në veta e në numra të ndryshëm: lexojmë, luani, do të punosh, do të mësojmë,

vizaton, këndojnë.Diskutohet me nxënësit koha, veta dhe numri që është përdorur për çdo folje.- Si mund të përdoren këto folje në kohën e shkuar? (Lihen nxënësit të diskutojnë me njëri-tjetrin për kohën e

shkuar.)Paraqitet tabela e zgjedhimit të foljeve në kohën e pakryer.

unë trego-ja ne trego-nimti trego-je ju trego-nitai/ajo trego-nte ata/ato trego-nin

Vini re me kujdes mbaresat. Si folja “tregoj” zgjedhohen të gjitha foljet e grupit të parë të mënyrës dëftore.

Realizimi i kuptimit (punë e drejtuar):Hapen tekstet në faqen 178.- Lexohen shembujt e tekstit dhe rubrika Mbaj mend. Mësuesi/ja mund të bëjë krahasimin e kohës së pakryer, në të cilën veprimi është në zhvillim e sipër në të

shkuarën, kurse në kohën e kryer të thjeshtë veprimi përfundon në të shkuarën.Bruna merrte pjesë në garën e vrapimit.Bruna mori pjesë në garën e vrapimit.- Zgjedhohen foljet këndoj, shikoj, vizatoj sipas modelit të dhënë në tekst (me laps në libër).

Punohen ushtrimet e librit.- Ushtrimi 2: Nënvizo në tekstin e dhënë foljet e kohës së pakryer (me laps dhe gojë).

- Ushtrimi 3: Lidh me shigjetë përemrat vetorë me pjesën e fjalisë (duke përshtatur foljen me përemrin vetor). Zgjedho foljen vrapoj në kohën e pakryer.


Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet:

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Folja në kohën e pakryer

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë foljet në kohën e pakryer, nisur nga mbaresat dhe veprimi që tregojnë ato është i papërfunduar.• Të zgjedhojë foljet që mbarojnë me -j në kohën e pakryer (të mënyrës dëftore), duke nënvizuar mbaresat.• Të formojë fjali me folje të grupit të parë, duke i përdorur në kohën e pakryer në veta e numër të caktuar.• Të vendosë foljet në vetën dhe numrin e duhur në fjalitë pyetëse.

Objektivat:

Koha e tashme

Koha e ardhme

lexoj

luaj

këndoj

do të punoj

do të mësoj

do të vizatoj

folje


134

Rubrika: Të lexojmëTema: Liqeni

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë vjershën rrjedhshëm, me intonacion duke zbatuar shenjat e pikësimit.• Të imagjinojë liqenin, duke e paraqitur me vizatim imagjinatën për liqenin.• Të shkruajë 4 fjali për liqenin ashtu si e përfytyron vetë ai.• Të gjejë fjalët me të cilat poeti e krahason liqenin në vargjet e vjershës.

Teksti, tabela, pamje të liqeneve nga vendi e bota.

Liqen, qiell, hënë, yje.

Të lexuarit, të imagjinuarit, të interpretuarit, të shkruarit.

Diskutim i ideve, grafik për leximin e drejtuar, lexim zinxhir, shkrim dhe vizatim i lirë.

Evokimi (diskutim i ideve): Diskutohet me nxënësit rreth pyetjes: Ç’dini për liqenet?


Realizimi i kuptimit (grafik për leximin e drejtuar):

Lexohet në heshtje vjersha.

Shpjegohen fjalët e reja dhe nxiten nxënësit t’i përdorin ato në fjali të ndryshme.

Lexim i vjershës zinxhir me vargje.

Si alternativë me lexim me ndalesa përdoret grafiku i tullumbaceve.


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Detyrë shtëpie. Ushtrimi 4 në Fletoren e punës.

Reflektimi (punë e pavarur→zbatim njohurish):

Nënvizo në Fletoren e punës folje të kohës së pakryer (ushtrimi 3).Krijo 3 fjali me folje të kohës së pakryer (folje që mbarojnë me -j).Lexohen fjalitë nga nxënësit.

135


Kur ndodh ngjarja? Çfarë ndodh në liqen?

Me ç’gjë e krahason poeti liqenin? Kur duket në liqen hëna dhe yjet?


136

Pema ka jetën Edhe pema ka Një degë e thyer Rrathët tregojnëe saj, siç keni ditarin e saj që është si një krah ngjarjet e jetës sëdhe ju jetën tuaj... e ruan brenda saj... i vrarë, i këputur që pemës.

e ndien trupi ynë.

Reflektimi (shkrim dhe vizatim i lirë):

Shkruaj 4 fjali si e përfytyron liqenin që përshkruan kjo vjershë.

Paraqite me vizatim liqenin e vjershës.

Vlerësimi i punëve të nxënësve.

Detyrë shtëpie. “Liqeni në ëndrrat e mia” – krijim i lirë.

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë rrjedhshëm pjesën, duke respektuar shenjat e pikësimit.• Të tregojë për jetën e një peme.• Të lexojë ditarin e një peme.

Teksti, foto me pemë, kuriozitete.

Brengë, ditar, vragat.

Të lexuarit, të treguarit, të shkruarit.

Pyetja e ditës, INSERT, lexim zinxhir, shkrim i lirë.

Evokimi (pyetja e ditës):Pyeten nxënësit: - Pse kanë rëndësi pemët?Përgjigjet e nxënësve shkruhen në tabelë.

- pastrojnë ajrin - sigurojnë lëndën e parë në ndërtim- zbukurojnë mjedisin - sigurojnë lëndën e zjarrit- japin fruta...

Rikujtohen njohuritë e marra në orën e diturisë.drurë - pemë - shkurre - barishte

Realizimi i kuptimit (INSERT): Gjatë leximit të pjesës “Ditari i pemës” nxënësit vendosin shenjat përkatëse:

V për atë që ju e dini.+ për informacionin që është i ri për ju.- për atë që ju e dinit ndryshe.? për atë që ju nuk e keni të qartë.

V + - ?

Rubrika: Të lexojmëTema: Ditari i pemës


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

137


Rubrika: Bisedojmë së bashkuTema: T’i mbrojmë drurët

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të flasë për rëndësinë e madhe që kanë pemët për njerëzit.• Të tregojë disa mënyra se si mund t’i mbrojmë pemët nga dëmtimet. • Të komentojë figurat e tekstit.• Të diskutojë me shokët për kënaqësinë që sjell shëtitja në pyll.

Teksti, foto të ndryshme nga mjedisi.

Pemë, pyll, mjedis, shëtitje.

Të folurit, të treguarit, të diskutuarit. Diskutim i ideve, të nxënit bashkëpunues, punë në grupe, mendo – trego.

1. Evokimi (diskutimi i ideve):U paraqiten nxënësve disa foto dhe nxiten ata të flasin rreth tyre. 1. Gjelbërimi i pemëve: 2. Dru të prerë e pemë të thara:

- ajër i pastër - mjedis jo i këndshëm- mjedis i zbukuruar - mungon gjelbërimi - sigurim i ushqimit për - çdo gjë e zymtë. njerëzit e kafshët.

Realizimi i kuptimit (të nxënit bashkëpunues):Hapen tekstet në faqen 183. - Komentohen figurat e tekstit.

- Ndahen nxënësit në grupe.Grupi 1: Flisni për rëndësinë e pemëve.Grupi 2: Tregoni mënyrën e mbrojtjes së pemëve.Grupi 3: Paraqitni me vizatim një pyll me dru të gjelbëruar dhe një pyll me dru të prerë e të tharë.

Një përfaqësues i grupit paraqit punën e grupit. Dëgjohen përgjigjet e grupeve.

Reflektimi (mendo – trego): Tregoni për kënaqësinë që ju ka sjellë shëtitja në pyll.

- çlodhje- kënaqësi shpirtërore- shëndet.


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Lexim zinxhir i pjesës.Shpjegimi i fjalëve të fjalorit dhe përdorimi i tyre në fjali të ndryshme.Punohet rubrika Kthehu te teksti. Shëno me V dhe X fjalitë e dhëna në tekst.

Reflektimi (shkrim i lirë):Shkruaj jo më pak se 5 fjali rreth temës “Pemët pjesë e jetës sonë”.Vlerësimi i nxënësve.

Detyrë shtëpie. Plotëso duke u ndihmuar edhe nga figura.


138

Rubrika: Njohim gjuhënTema: Koha e kryer e thjeshtë

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të zgjedhojë foljet që mbarojnë me -j në kohën e kryer të thjeshtë. • Të dallojë foljet e kohës së kryer të thjeshtë në tekstin e dhënë, duke i nënvizuar. • Të përdorë foljen në kohën e duhur.• Të kthejë foljen nga koha e kryer e thjeshtë në kohën e tashme.

Teksti, zgjedhimi i foljes, fisha me folje të kohës së kryer të thjeshtë.

Objektivat:

Mjetet:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë pjesën duke gabuar deri në 5 %.• Të marrë informacion për hapësirën qiellore.• Të paraqesë me anë të vizatimit qiellin në një ditë vere.• Të krahasojë qiellin në një ditë vere, me qiellin në një ditë dimri.

Teksti, materiale që flasin për Gjithësinë, pamje e qiellit në ditë të ndryshme.

Qiell, dritë, astronaut, Hënë, rreze.

Të lexuarit, të krahasuarit, të vizatuarit

Mendo – krahaso, dëgjim i drejtuar – DLTA, turi i galerisë.

Evokimi (mendo - krahaso):Drejtohen nxënësit të mendojnë për një ditë vere dhe një ditë dimri.

- Si duket qielli në çdo rast?- Pse qielli duket blu në një ditë vere?

2. Realizimi i kuptimit (dëgjim i drejtuar – DLTA):- Lexohet pjesa nga mësuesja.- Nxënësit dëgjojnë me vëmendje.- Nxënësit u përgjigjen pyetjeve:

- Pse qielli duket blu në një ditë me diell? - Pse qielli në fotografitë që kanë bërë astronautët është i zi?

- Si duket qielli në një ditë me shi? Po me shtrëngatë? - Kur të pëlqen ta shohësh qiellin, ditën apo natën?

- Gjej përgjigjen e saktë në dy rastet: e bardhë përzierje ngjyrash

3. Reflektimi (turi i galerisë): Pikturoni qiellin në një ditë vere. Përdorni pambuk për retë duke i ngjitur ato mbi karton.- Ngjiten punimet e nxënësve në muret e klasës dhe përzgjidhen nga vetë nxënësit punimet më të mira.

Rubrika: Të lexojmëTema: Pse qielli duket blu?


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

139


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë pjesën rrjedhshëm, duke respektuar shenjat e pikësimit. • Të zgjerojë fjalorin me fjalë e shprehje për trupat qiellorë.• Të imagjinojë një udhëtim në hapësirë.• Të përshkruajë Diellin duke e krahasuar me trupat qiellorë.• Të argumentojë mundësinë e fluturimit afër Diellit në të ardhmen, duke u mbështetur tek informacionet e mbledhura.

Teksti, tabelë ku paraqitet Dielli, fisha, Enciklopedia për fëmijë, fjalë të urta.

Diell, i zjarrtë, anije kozmike, yje, gjithësi, hapësirë.

Të lexuarit, të imagjinuarit, të diskutuarit.

Diskutim i ideve; loja e fjalëve, lexim i drejtuar, kubimi, lexim zinxhir, punë me grupe, rrjeti i diskutimit, shkrim imagjinar.

Rubrika: Të lexojmëTema: Dielli

Objektivat:

Mjetet:

Fjalë kyç:

Aftësitë:



Koha e kryer e thjeshtë, veta, numri, mbaresa.

Të zgjedhuarit, të dalluarit, të vepruarit.

Përvijim i të menduarit, punë e drejtuar.

Evokimi (përvijim i të menduarit):Mësuesi/ja e ka shkruar në një tabak letre ose shkruan në tabelë fjalinë:

Bruna merr pjesë në garën e vrapimit dhe fiton vendin e parë. Nënvizohen foljet e fjalisë. - Në ç’kohë janë foljet? Në kohën e tashme.

Përdor foljet e fjalisë së dhënë në kohën e ardhme dhe në të pakryerën. do të marrë do të fitojë (e ardhme) merrte fitonte (e pakryer)

- Ç ’tregon koha e pakryer: Ka përfunduar veprimi?

Realizimi i kuptimit (punë e drejtuar): Hapen tekstet në faqen 186.Lexohet fjalia, e cila mund të jetë e shkruar edhe në tabelë ose në tabak letre.U drejtohen pyetjet nxënësve:

- Në ç’kohë ndodh veprimi i treguar nga foljet mori, fitoi?- Veprimi që tregojnë këto folje ka përfunduar?

Foljet mori, fitoi tregojnë se veprimi që ka ndodhur është i përfunduar. Këto folje janë në kohën e kryer të thjeshtë.

- Paraqitet tabela me zgjedhimin e foljes në kohën e kryer të thjeshtë duke tërhequr vëmendjen e nxënësve te mbaresat: (fitoi dhe jo fitovi) lexoi, shkroi.

Punohen ushtrimet 1, 2, 4, 3. Punë e pavarur ushtrimi 5.Reflektimi:Kthe tekstin në kohën e tashme.

Detyrë shtëpie. Kthe tekstin e ushtrimit 5 në kohën e ardhme.

Fjalë kyç:


Aftësitë:


140

Realizimi i kuptimit (lexim i drejtuar, kubimi): Lexohet teksti me ndalesa.Ndalesa 1. - Me çfarë po udhëtojmë?

- Ku do të shëtitim? - Çfarë është Dielli? Si është ai? - Sa i madh është? - Si do të vazhdojë udhëtimi? Pse?

Ndalesa 2. - Si duket Dielli? Çfarë ngjyre kanë retë? - Pse Dielli duket më i madh se yjet? - Ç’ndodh nëse e shohim Diellin gjatë? - Si mendoni që do të përfundojë udhëtimi?

Ndalesa 3. - Pse s’mund t’i afrohemi Diellit? - Na tregoni disa gjëra të nxehta. - A janë ato më të nxehta se Dielli? - Me cilën do ta krahasosh nxehtësinë e Diellit? Pse? - A ju pëlqeu fundi i tregimit? Pse? - Si do të donit të mbaronte ndryshe?

Lexohet tregimi zinxhir nga nxënësit dhe me paragrafë nga 3 nxënës. Shpjegohen fjalët apo shprehjet që s’i kuptojnë.Punë me grupe dhe kubim. Klasa ndahet në gjashtë grupe.Në faqet e kubit janë shkruar kërkesa për çdo grup. Anëtarët e grupeve hedhin kubin dhe i përgjigjen

kërkesës që është në faqen e kubit. Në faqet e kubit mund të shkruhen:1. – Përshkruaj Diellin (forma, ngjyra, madhësia). 2. – Krahaso Diellin me Tokën (përdor diagramin e Venit).3. – Kujto ose shoqëro (nxënësit shkruajnë se çfarë u kujton kjo fjalë).4. – Analizo përbërjen e Diellit, krijimin e tij etj.5. – Zbato (tregohen dobitë e tij, përdorimet). 6. – Argumento (domosdoshmërinë ose të kundërtën).

3. Reflektimi (rrjeti i diskutimit, shkrim imagjinar):Shkruaj në qendër pyetjen dhe nxënësit argumentojnë.

Po A mundet që në të ardhmen njerëzit t’i afrohen Diellit? Pse? Jo

Grupohen nxënësit dhe secili argumenton zgjedhjen.

Detyrë shtëpie. Shkruaj duke imagjinuar: “Një udhëtim drejt Diellit”.


Evokimi (diskutim i ideve; loja e fjalëve):Pyeten nxënësit: - Me cilin do të donit t’ju krahasonin prindërit kur ju përkëdhelin? Formohet fjala “Diell” me shkronjat e shpërndara.Plotësoni fisha me fjalë që kanë lidhje me Diellin. Vendosen fjalët pranë fjalës Dielli.

Dielli

sistem diellor

hije

nxehtësi

lule dielli

dritë

rreze

141



Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të përdorë drejt me shkrim dhe gojë format e së kryerës të thjeshtë të foljeve marr, dal, jap, shoh. • Të kthejë foljet e kohës së kryer të thjeshtë në kohën e tashme. • Të plotësojë foljet e kohës së kryer të thjeshtë me pjesën që u mungon (mbaresat).

Tabelë për zgjedhimin e foljeve, teksti, shkumësa me ngjyra, fletore klase, stilolaps.

Marr, dal, jap, shoh, koha e kryer e thjeshtë, zgjedhim.

Të vëzhguarit, të krahasuarit, të plotësuarit.

Vëzhgo – mendo – diskuto, punë e drejtuar, punë e pavarur→zbatim njohurish

Evokimi (vëzhgo – mendo – diskuto):Mësuesi/ja shkruan në tabelë foljet dal, jap, shoh, marr në veta të ndryshme dhe në numrin njëjës e shumës:

dilni, dilnit, dilte, do të dalëshjep, do të japë, jepninshohim, do të shohin, shihnimmarrin, do të merrni, merrnim

U kërkohet nxënësve t’i grupojnë sipas kohës:

e tashme e ardhme e pakryer.

- Si do të zgjedhohen këto folje në kohën e kryer të thjeshtë? Paraqitet tabela me zgjedhimin e këtyre foljeve:

unë mor-a dola dhashë pashëti mor-e dole dhe peai/ajo mor-i doli dha pane mor-ëm dolëm dhamë pamëju mor-ët dolët dhatë patëata/ato mor-ën dolën dhanë panë

Foljet marr, dal, marrin mbaresat -a, -e, -i, -ëm, -ët, -ën.Foljet shoh, jap ndryshojnë tërësisht: shoh – pashë, jap – dhashë

U tërhiqet vëmendja nxënësve për të përdorur drejt foljet marr, dal në kohën e kryer të thjeshtë:marr – mora dhe jo morra shoh – pashëdal – dola dhe jo dolla shikoj – shikova

Realizimi i kuptimit (punë e drejtuar):Hapet teksti i gjuhës në faqen 190.Lexohen shembujt e tekstit dhe rubrika Mbaj mend.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Foljet marr, dal, jap, shoh në kohën e

kryer të thjeshtë

Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:


142

Të kuptuarit, të shprehurit.

Lexim i koduar i tekstit, mendo - fantazo, diskutim.

Evokimi: mendo-fantazo.

Mësuesja shkruan idetë e nxënësve në tabelë.

Realizimi i kuptimit: Mësuesi/ja prezanton para nxënësve titullin e tregimit “Djemtë që fantazojnë”.Le të zbulojmë se çfarë fantazojnë ata? Lexim nga mësuesi/ja. Lexim i fjalëve të fjalorit, përdorimi i tyre në fjali.

Lexim i koduar i tekstit. Lexim nga nxënësit sipas paragrafëve, që caktohen nga mësuesi/ja. Vendos një s te sajesa. Identifikimi i personazheve të tregimit: Stasiku, Mishutka, Igori.

Reflektimi: Diskutim i pyetjeve. Cila është sajesa më e madhe e tyre? Jep mendimin tënd. Gënjejnë ata apo....?

Detyrë shtëpie. Lexim dhe tregim i përmbajtjes.



Rubrika: Të lexojmëTema: Djemtë që fantazojnë (Ora e parë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:· Të lexojë tregimin e dhënë me intonacion.· Të dallojë personazhet e tregimit.· Të dallojë titullin dhe autorin.· Të tregojë brendinë e tregimit duke iu përgjigjur pyetjeve.· Të përdorë në fjali fjalët e reja.

Teksti i nxënësit, grafik i fjalorit

Fantazi, sajesë, përlaj, gënjeshtër Fjalë kyç:

Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

për një shtëpi prej çokollate

Për një robot që më bën detyrat

Për çfarë fantazoj?

për një udhëtim në Hënë

për një takim me një alienpër një makinë fluturuese

Punohen ushtrimet e tekstit.Ushtrimi 2: Plotësohen foljet në kohën e kryer të thjeshtë me shkronjat që mungojnë. Pa → pashë; ble→ bleva; dhashë; mori, dola, pashë, priste.

Ushtrimi 3: Nënvizo foljet e kohës së kryer të thjeshtë dhe korrigjo ato që janë shkruar gabim. Ushtrimi 4: Nënvizo foljet e tekstit dhe trego kohën, vetën dhe numrin e tyre.

Reflektimi (punë e pavarur → zbatim i njohurive të marra):Tekstin e ushtrimit 4 ktheje nga koha e kryer e thjeshtë në kohën e tashme.

(shoh, është, mendoj, jam, djeg, fërkoj, shikoj, shoh)

Vlerësimi i nxënësve.

Detyrë shtëpie. Jepen ushtrimet e Fletores së punës, f. 55.

143


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë në role tregimin e dhënë.• Të dallojë sajesat e dy personazheve, duke ilustruar me pjesë nga tregimi.• Të gjejë ndryshimet midis gënjeshtrës dhe fantazisë.• Të sjellë përvojat e tij/saj të të fantazuarit.• Të marrë pjesë në lojën e fantazisë.• Të luajë në role pjesën.

Fletore, grafik i gatshëm Dora e pyetjeve.

Lojë, gënjeshtër, sajesë.

Të lexuarit, të treguarit, të fantazuarit.

Rubrika: Të lexojmëTema: Djemtë që fantazojnë (Ora e dytë)



Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Fjalë kyç:

Detyrë shtëpie. Klasa mund të ndahet në dy grupe: Grupi I punon ushtrimin e dhënë në rubrikën Grupi II. Shkruaj një sajesë që ke kohë që e fantazon në mendjen tënde.

Mendo-diskutim, lexim në role, të nxënit bashkëveprues, konkurs.

Evokimi: Pyetja e ditës.Kush fantazon më shumë, fëmijët apo të rriturit? Fëmijët fantazojnë për gjëra që të rriturit e kanë kuptuar që

është e vështirë të realizohen.Përfundimi: të gjithëve na pëlqen të fantazojmë.

Realizimi i kuptimit: leximi i tregimit në role. Punimi i grafikut:

Të nxënit bashkëveprues: Grupi I. Puno rubrikën Kthehu te teksti.Grupi II. Trego ku ndryshon gënjeshtra nga fantazia.Grupi III. Grupo sajesat e Stasikut dhe Mishutkës.

Reflektimi: konkurs. Sajesa më e bukur. Nxënësit të ndarë në grupe shkruajnë sajesa të ndryshme. Brenda grupit zgjedhin më të bukurën. Prezantohet para klasës. Shpallet grupi fitues.

Rubrika: Njohuri gjuhësoreTema: Ndajfolja (Ora e parë)

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë ndajfoljet në fjalitë e dhëna.• Të klasifikojë ndajfoljet sipas llojit me ndihmën e pyetjeve.• Të përdorë pyetjet ku?, kur?, si? dhe sa? për të gjetur llojin e ndajfoljes.• Të krijojë një tekst me jo më pak se 4 fjali, ku të përdorë ndajfolje të llojeve të ndryshme.

Kush kishte gënjyer me të vërtetë?

Djemtë që fantazojnë

Ku po luanin? Çfarë po bëjnë djemtë?

Si u soll Igori?

Pse e vazhdojnë lojën?


144

Punohet Fletorja e punës, f. 56.

Evokimi. Nxënësit plotësojnë pemën e mendimit për ndajfoljen.

Rubrika: Njohuri gjuhësoreTema: Ndajfolja (Ora e dytë)

mënyre

plotëson kuptimin e foljes

ndajfoljasasie

vendi

gjendet me pyetjen Ku? gjendet me pyetjen Kur?

Teksti, fletore pune.

Ndajfolje.

Të kuptuarit, të dalluarit, të shkruarit.

Evokimi: Mësimi fillon me leximin e tekstit të dhënë në libër. Mësuesi/ja i orienton nxënësit të shohin fjalët me ngjyrë blu. Fjalët sonte, afër, shumë, bukur janë ndajfolje.

Lexohet rubrika Mbaj mend.

Realizimi i kuptimit Mësuesi/ja i orienton nxënësit mbi llojet e ndajfoljeve. Lexohen llojet e ndajfoljeve dhe pyetjet që na ndihmojnë për gjetjen e tyre.Punohet ushtrimi 1, në të cilin nxënësit duhet të nënvizojnë ndajfoljet në tekstin e dhënë.Në ushtrimin 2 nxënësit vendosin ndajfoljet që gjetën në ushtrimin 1 në tabelë.Në ushtrimin 3 nxënësit duhet të vendosin ndajfoljet e duhura në tekstin e dhënë.

ReflektimiPunohet ushtrimi 4 ku nxënësit dallojnë ndajfoljet në tekstin e dhënë.


Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet:

Detyrë shtëpie. Ushtrimi 5. Nxënësit do të krijojnë një tekst me 4 fjali që të ketë ndajfolje vendi, kohe, mënyre, sasie.

Vëzhgo-diskuto, të nxënit bashkëveprues, zbatimi i njohurive.

Realizimi i kuptimit: Të nxënit bashkëveprues. Punimi i ushtrimeve të fletores së punës.Nxënësit ndahen në grupe sipas niveleve.

Grupi I, →nënvizo ndajfoljet (ushtrimi I). Grupi II,→ nënvizo ndajfoljet dhe plotëso tabelën.Grupi III,→ vendos ndajfoljet që duhen. Grupi IV, → dallo ndajfoljet në fjali.

Reflektimi. Shkruaj katër ndajfolje (vendi, kohe, mënyre, sasie), formo fjali me to.

gjendet me pyetjen Si? gjendet me pyetjen Sa?

kohe

145


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë një tregim fantastik.• Të gjejë fjalët e reja në tregim.• Të përdorë në fjali fjalët e reja.• T’iu përgjigjet pyetjeve rreth tekstit duke treguar se e ka kuptuar brendinë.• Të shprehë me fjalët e tij/saj se çfarë e bënte të çuditshëm qytetin.

Teksti, fletë format A4, lapsa, grafiku i fjalorit.

Qytet, i çuditshëm, kancelari, ushqimore, përshëndet, buzagaz.


Stuhi mendimesh, pyetje argumentuese.

Evokimi: U drejtohen nxënësve disa pyetje rreth qytetit. Nxënësit japin mendimet e tyre.

Realizimi i kuptimit: Mësuesi/ja flet pak për autorin Xhani Rodari, që është një nga autorët më të njohur të letërsisë për fëmijë. Në këtë pjesë tregohet për një qytet të çuditshëm. Le të shohim pse është i tillë.

Lexohet tregimi nga mësuesi/ja. Nxënësit nënvizojnë fjalët e reja që nuk ua dinë kuptimin. Shpjegohen dhe përdoren në fjali.

Punohet rubrika Pyetje rreth tekstit. Kjo rubrikë punohet pasi nxënësit janë lënë për 4 minuta të lexojnë tregimin në mënyrë që të kuptojnë dhe t’u përgjigjen pyetjeve rreth tekstit.

Lexohet teksti me role nga disa nxënës.

Reflektimi: Rrjet diskutimi

PO A ekziston një qytet i tillë? JO

Detyrë shtëpie. Leximi i tekstit dhe ritregimi i përmbajtjes.

Rubrika: Të lexojmëTema: Qyteti i çuditshëm (Ora e parë)


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Qyteti

i bukurme shumë

pallate

Tirana

pak gjelbërim pak parqe për fëmijë

Objektivat:

Rubrika: Të lexojmëTema: Qyteti i çuditshëm (Ora e dytë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin qartë.• Të tregojë brendinë me ndihmën e pyetjeve.• Të luajë në role tregimin.• Të dallojë fjalitë e sakta në tregim duke i lexuar ato.• Të dallojë elementet që e bëjnë të çuditshëm qytetin.• Të krahasojë qytetin e tij/saj me qytetin e çuditshëm.• Të shprehë nëse i pëlqen ose jo të jetojë në një qytet të çuditshëm.


146

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Drejtshkrimi i ndajfoljes

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë ndajfoljet në tekstin e dhënë duke përdorur pyetjet.• Të korrigjojë ndajfoljet e dhëna të shkruara gabim.• Të krijojë çifte ndajfoljesh të kundërta me ndajfoljet e dhëna.• Të krijojë një tekst me jo më pak se 4 fjali, ku të përdorë ndajfolje të llojeve të mësuara.

Teksti.

Drejtshkrim, ndajfolje.Fjalë kyç:

Objektivat:

Mjetet:

Teksti, foto me pamje nga dyqane të ndryshme, si ushqimore, grafik organizues.

Luaj, krahasoj.

Të krahasuarit, të lexuarit, të interpretuarit.

Rrjet diskutimi.

Evokimi: Mësuesi/ja pyet nxënësit: - Si u ndjetë kur lexuat tregimin? Mos ndoshta ju lodhi pak?Nxënësit shprehin mendimet e tyre.

Realizimi i kuptimit: Leximi i tregimit në role.Punimi i rubrikës Kthehu te teksti.Dramatizimi nga dy-tre grupe fëmijësh i rubrikës Luajmë së bashku.Punimi i rubrikës Lidh me shigjetë.

Punimi i grafikut organizues.Emri___________________________________Titulli: Qyteti i çuditshëmData_________________

Qyteti im Qyteti i çuditshëm

Ushqimore - blej ushqime,Kancelar i- blej ____________________________________________Përshëndetjet gjatë ditës: ________Kur duhet të blesh bukë, thuhet ____________________________________________________________.

Reflektimi: Rrjet diskutimi.

PO A të pëlqen të jetosh në një qytet të çuditshëm? JO

Përfundimi: ..................................................................................................................................


Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet:

Detyrë shtëpie. Kujto librin ose filmin “Liza në botën e çudirave”. Përshkruaj tri- katër gjëra që ishin të çuditshme.

Ushqimore blej: fletore, lapsa, kuti boje, goma.Kancelari- blej bukë, ushqime, proshutë, reçel.Përshëndetjet gjatë ditës: mirëmbrëma ose __________________. Kur duhet të blesh bukë, thuhet: Ju lutem, më jep një shishe me bojë të kuqe.

147



Rubrika: Të lexojmëTema: Kopshti i jashtëzakonshëm

Objektivat:

Evokimi: vëzhgo –diskuto.

Mësuesi/ja shkruan në tabelë ndajfoljet dhe shtron pyetjen:- Si janë shkruar këto ndajfolje:

fort V fortë posht poshtë Vlarg V largë shpejt V shpejtë

Nxiten nxënësit të japin mendimet e tyre. Mësuesi/ja sqaron nxënësit se disa ndajfolje, si fort, shpejt, kur janë mbiemra shkruhen me ë, kur janë ndajfolje

shkruhen pa ë.Po kështu sqaron se edhe ndajfoljet, si: poshtë, pranë, mirë etj. shkruhen gjithmonë me ë në fund, pavarësisht

se ë nuk shqiptohet qartë.

Realizimi i kuptimit: punë e pavarur, zbatimi i njohurive.Punohen ushtrimet e tekstit.Në ushtrimin 1, 2, nxënësit nënvizojnë ndajfoljet dhe shkruajnë si duhet në fletore ndajfoljet që janë shkruar

gabim.Në ushtrimin 3, nxënësit shkruajnë bri mbiemrit ndajfoljen, sipas modelit.Në ushtrimin 4, shkruajnë ndajfolje me kuptim të kundërt.

Reflektimi: shkrim i lirë.Nxënësit shkruajnë një tekst ku të përdorin ndajfolje, si: poshtë, ngushtë, gjatë, ftohet, thellë etj.

Detyrë shtëpie. Jepet ushtrimi 5.

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:

• Të lexojë vjershën.

• Të dallojë strofat dhe vargjet e vjershës.

• Të dallojë autorin e vjershës.

• Të dallojë elemente fantastike në vjershë duke ilustruar me leximin e tyre.

• Të dallojë vargjet ku përsëriten fjalët e caktuara.

• Të shndërrojë poezinë në një tregim me pesë fjali.

• Të dallojë të përbashkëtat ndërmjet pjesës Kopshti i çuditshëm dhe kësaj vjershe.


148

Teksti

Kopsht i jashtëzakonshëm

Parashikimi i ngjarjes në bazë të titullit dhe ilustrimeve.

Evokimi: grafik organizues i parashikimit të ngjarjes.

Mësuesi/ja i nxit nxënësit të shohin ilustrimin dhe të lexojnë titullin. Mbi bazën e këtyre dy elementeve nxënësit

parashikojnë duke shkruar në grafik përse bën fjalë vjersha.

Realizimi i kuptimit: diskutim.

Lexohet vjersha nga mësuesi/ja ose nga një nxënës që lexon bukur. Tre –katër nxënës lexojnë parashikimin

e tyre dhe e krahasojnë me përmbajtjen e vjershës.

Punimi i rubrikës Pyetje rreth tekstit. Nxënësit të ndihmuar nga pyetjet diskutojnë çfarë e bën të jashtëzakonshëm

kopshtin dhe ilustrojnë me vargje nga teksti.

Zbërthimi i vjershës bëhet edhe me anë të rubrikës Kthehu te teksti. Nxënësit ndahen në tri grupe:

Grupi I - punon pikën a.Grupi II - punon pikën b.Grupi III - e kthen në prozë poezinë me disa fjali.

Në fund përfaqësuesi i grupit prezanton punën e grupit, të tjerët vlerësojnë.

Reflektimi: shkrim i lirë.

Vizatoni ose përshkruani me imagjinatë një kopsht të jashtëzakonshëm.

Detyrë shtëpie. Mëso të recitosh bukur vjershën.


Fjalë kyç:


Mjetet:

149


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë fjalët me prapashtesa në fjalët e dhëna.• Të dallojë prapashtesën e fjalëve të dhëna në tekst.• Të krijojë fjalë të reja me ndihmën e prapashtesave të dhëna.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Fjalët me prapashtesa

Objektivat:

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Fjalët me parashtesa

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë fjalët me parashtesa në fjalët e dhëna.• Të dallojë parashtesën e fjalëve të dhëna në tekst.• Të krijojë fjalë të reja me ndihmën e parashtesave të dhëna.

Teksti, fletore pune, tabak letre, shkumësa me ngjyra.

Parashtesë: ç-, pa-, ri-, sh-, zh-, nën-, mbi-, për-.


Vëzhgim, punë e drejtuar, punë e pavarur, zbatim i njohurive.

Evokim. Mund të shërbejë rubrika Kujto. Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të thonë të kundërtën e fjalës: ipastër, i lodhur, i larë etj., të cilat i shkruan në tabelë. U drejton nxënësve pyetjen:

Si u formuan fjalët me kuptim të kundërt? Ndërkohë me shkumës me ngjyrë nënvizon parashtesën. Lexohet rubrika Kujto.Lexohen fjalët me parashtesa dhe rregulla e futur në kutizë.

Realizimi i kuptimitHapi I. Figurat e librit të shërbejnë si fillim për të realizuar kuptimin. Nxënësit kuptojnë se një fjalë, p.sh., e

rregullt, kur i vendoset para pjesëza ç- ndryshon kuptimin. Mund të krijohet edhe një situatë në klasë, ku ngrihet një nxënës dhe i kërkohet të zhveshë e të veshë trikon, të zbathë e të mbathë këpucët, për të kuptuar se vendosja e parashtesës i jep fjalës kuptim të ri.

Hapi II. Mësuesi/ja shkruan në tabelë ose në një tabak letre fjalët:letër, e fshirë, ndërtoj, rindërtoj, mësoj, i pjekur, i papjekur, zhvesh, nënshkruaj, mbikalim, përshkruaj. Nxiten nxënësit të dallojnë fjalët me parashtesë. Në këto fjalë, pjesëzat pa-, ri-, nën-, mbi-, për- quhen

parashtesa.

Hapi III. Punohen ushtrimet e tekstit.Në ushtrimin 1 nxënësit lidhin fjalët me parashtesat dhe i shkruajnë në fletore fjalët që u krijuan.Në ushtrimin 2 vendosin në vend të pikave parashtesën ç-, pa-, sh-, zh- dhe i shkruajnë në fletore.Në ushtrimin 3 nxënësit gjejnë fjalët që janë me parashtesa. Ndajnë parashtesën nga pjesa tjetër e fjalës duke

u bazuar në shembullin e dhënë.

Reflektimi: punohen sipas niveleve të nxënësve ushtrimet e Fletores së punës, f. 58.

Detyrë shtëpie. Ushtrimi 4 i tekstit.


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:


150

Teksti, fletore pune, tabak letre, shkumësa me ngjyra.

Prapashtesë: -tar, -or, -an, -ist, -isht.


Pyetje-përgjigje, punë e drejtuar, punë në çift.

Evokimi: Mësuesi/ja u kërkon nxënësve t’u përgjigjen pyetjeve:- Si quhet vendi i mbjellë me lule ku pushojnë njerëzit? lulishte- Si quhet njeriu që kujdeset për lulet në lulishte? lulishtar- Ç’bën një lule në pranverë? lulëzon

Mësuesi/ja i shkruan edhe pyetjet, edhe përgjigjet në tabelë dhe nënvizon me shkumës me ngjyrë fjalën lule dhe me ngjyrë tjetër prapashtesën.

Realizimi i kuptimit: Lexohen fjalitë e dhëna në tekst.Unë luaj futboll.Unë jam futbollist.Unë këndoj këngë.Unë jam këngëtar.

Në fjalët futbollist dhe këngëtar pjesa e fjalës së nënvizuar quhet prapashtesë. Pra, nga fjala futboll u formuafjala futbollist që ka kuptim të ri.

Nga fjala këngë u formua fjala këngëtar me ndihmën e prapashtesës -tar.Mësuesi/ja shkruan në tabelë ose vendos në tabelë një tabak letre ku janë shkruar disa fjalë me prapashtesa

ose pa prapashtesa, si p.sh.: ndihmë, ndihmës, fshatar, qytet, pianist, rrugor, punëtor, punë, punishte etj.Nxiten nxënësit të dallojnë fjalët me prapashtesë, të cilat i nënvizojnë me ngjyrë. Mësuesi/ja sqaron se ashtu si me parashtesa, edhe me prapashtesa formohen fjalë të reja. Disa nga prapashtesat

janë: -tar, -tor, -ar, -ist, -isht, -ës etj.

Lexohet rregulla e futur në kuti.Më pas punohen ushtrimet e dhëna në tekst. Nxënësit ndahen në grupe sipas nivelit. Në ushtrimin 1, nxënësit lidhin fjalët me prapashtesat dhe shkruajnë në fletore fjalët që krijuan.Në ushtrimin 2, vendosin në vend të pikave prapashtesat -ar, -tar, -ishte, -as, -ist.Në ushtrimin 3, nënvizojnë fjalët me prapashtesa.

Reflektimi: punohen sipas niveleve të nxënësve ushtrimet e Fletores së punës, f. 58.

Detyrë shtëpie. Ushtrimi nr. 4.


Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet:

Rubrika: LexojmëTema: Gjërat që më frikësojnë mua (Ora e parë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin qartë, rrjedhshëm.• Të dallojë paragrafët. • Të tregojë përmbajtjen e tregimit duke u bazuar në paragrafë.• Të dallojë gjërat që e frikësojnë Rinën dhe gjërat që nuk e frikësojnë, duke ilustruar me leximin e tregimit.

Objektivat:

151


Teksti, maska. Frikësoj, fantazmë.


Stuhi mendimesh, turi i galerisë, të nxënët në bashkëpunim.

Evokimi: Mësuesi/ja paraqet në dërrasë titullin e tregimit “Gjërat që më frikësojnë mua”. Me anë të një stuhie mendimesh rreth titullit të pjesës, nxiten nxënësit të shkruajnë ose të vizatojnë në një fletë

gjërat që i frikësojnë më shumë. Nxënësit i vendosin punimet e tyre në një kënd të murit të klasës.


Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet:

Realizimi i kuptimit: Mësuesi/ja vazhdon më pas prezantimin e tregimit të ri. - Një vajzë me emrin Rina do të na tregojë sot se cilat janë gjërat që e frikësojnë më shumë dhe gjërat nga të

cilat ajo nuk ka frikë.Nxënësit udhëzohen të nënvizojnë fjalët të cilave nuk ua dinë kuptimin.Lexohet tregimi nga mësuesi/ja. Pas kësaj shpjegohen fjalët që mund të kenë nënvizuar nxënësit, si p.sh.,

fantazmë.

Në Fjalorin e Gjuhës së sotme shqipe fjala fantazmë ka shpjegimin: Hija e një të vdekuri, që u fanitet a u përhihet njerëzve të sëmurë nga ana psikike ose njerëzve besëtytë; lugat, hije.

Për nxënësit e kësaj moshe kjo fjalë mund të shpjegohet me frikën që kanë fëmijët nga gjërat që nuk i njohin dhe nuk i kuptojnë, qoftë edhe nga hija e vet apo nga bubullimat etj., të cilat i bëjnë ata të sajojnë a të trillojnë figura të frikshme të paqena.

Lexohet teksti nga disa nxënës. Mësuesi/ja së bashku me nxënësit e ndajnë tekstin në pesë paragrafë. Ndahet klasa në po aq grupe dhe secili

grup tregon përmbajtjen e një paragrafi. Grupi I, emri im është Rina...., deri nga bubullimat.Grupi II, por të them...., deri shumë i ftohtë.Grupi III, fillova të lahesha...., deri si shoqet e mia.Grupi IV, mua më trembin..., deri rashë të flija.Grupi V, jemi trembur..., deri unë kam frikë prej tyre.

Punohet rubrika Pyetje rreth tekstit.

Reflektimi: Turi i galerisë. Lexoni gjërat nga të cilat kanë frikë shokët ose shoqet tuaja.

Detyrë shtëpie. Të lexojnë tregimin dhe të ritregojnë përmbajtjen.

Gjërat që më frikësojnë mua.

Gjërat që frikësojnë Rinën.

gjërat që më frikësojnë

errësira bubullimat kafshët e egra vetmia

Grafiku organizues: Personazhi dhe unë.

Personazhi Unë


152

Rubrika: LexojmëTema: Gjërat që më frikësojnë mua (Ora e dytë)

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin qartë.• Të tregojë një situatë të ngjashme për veten në rastin kur ka pasur frikë.• Të renditë veprimet e Rinës në pishinë duke u bazuar në organizuesin grafik.

Grafik organizues.

Evokimi: Punë në çifte. Nxënësit punojnë rreth temës “Gjërat që nuk më frikësojnë mua”.Këmbejnë punimet me njëri-tjetrin. Lexohen punimet nga disa nxënës.

Realizimi i kuptimit:Leximi i tregimit nga disa nxënës. Ritregimi i përmbajtjes. Nxënësve iu shpërndahen grafikët organizues. Një grup nxënësish plotëson grafikun

mbi veprimet e Rinës në pishinë ku ajo mposht frikën nga uji dhe grupi tjetër tregon frikën që Rina kishte nga fantazmat.

Emri: _________________________Titulli: _________________________


Objektivat:

Mjetet:

Detyrë shtëpie. Bisedoni me prindërit ose me të rriturit se a duhet që njeriu të ketë frikë?Sillni në klasë librat që keni lexuar mbi fantazmat.

Rubrika: Të flasimTema: A ekzistojnë fantazmat?

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të shprehë mendimin e tij/saj mbi ekzistencën e fantazmave.• Të diskutojë mbi librat, personazhet me fantazma që ai ka lexuar ose parë në televizor.• Të luajë lojën me fantazma.• Të vizatojë një fantazmë sipas imagjinatës së tij/saj.

Objektivat:

Rendit veprimet e Rinës në pishinë. Pse vepron ashtu? (shkaku)Çfarë fitoi? (pasoja)

Veprimet Shkaku

Ditën I Rina futi në ujë vetëm këmbët. Kishte frikë nga uji.Ditën II Rina futi në ujë trupin duke u mbajtur. Kërkonte të sigurohej.Ditën III notoi vetë. Fitoi më shumë siguri.

Pasoja: Tani ajo nuk ka më frikë nga uji.Punimi i rubrikës Pyetje rreth tekstit.

Reflektimi: Nxënësit tregojnë situata të ngjashme ose raste, kur ata kanë pasur frikë dhe mënyra se si e kanë mposhtur frikën.

Nxënësit punojnë me lapustila këshillën që autorët iu kanë dhënë në libër.

153


Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet: Çarçaf, gërshërë, fletë të bardha ose me ngjyra, lapsa me ngjyra, libra me personazhe fantazma: Kasperi, Fredi.

Fantazmë, lojë.

Të shprehurit, të fantazuarit, lëvizore.

Pyetje-përgjigje, mendo-diskuto, lojë.

E gjithë kjo orë do t’u lihet nxënësve të diskutojnë mbi fantazmat. Sigurisht, jo për t’i frikësuar, por për t’iu treguar atyre se nuk ka pse të shqetësohen dhe të kenë frikë.

Hapi I: Mësuesi/ja shkruan në tabelë pyetjen:

PO A ekzistojnë fantazmat? JO

Në fund nxjerrin përfundimin: Nuk duhet të kemi frikë nga fantazmat.

Hapi II: Rubrika A ka shumë pyetje mbi fantazmat mund të zhvillohet dhe në formën e intervistës. Tre nxënës marrin rolin e intervistuesit. Improvizojnë mikrofonat, duke përdorur lapsin. Ata i bëjnë pyetje njëri-tjetrit.

Nxënësit janë në bankat e tyre. Mësuesi/ja jep shenjën që ata të lëvizin në klasë. Kur ajo thotë stop, nxënësi i drejton pyetje nxënësit që është afër. Kështu vazhdohet deri sa mësuesi/ja ta shohë të arsyeshme. Nëse nxënësit nuk kanë lexuar apo parë filma me fantazma, mësuesi/ja u tregon një të tillë.

Hapi III: Punohen ushtrimet e rubrikës A. Nxënësit mund të kujtojnë fantazmën e Kasperit, një fantazmë e mirë. Nëse nxënësit nuk e kanë parë filmin,

mësuesi/ja mund t’iu tregojë me pak fjalë përmbajtjen e tij. Një vajzë 12-vjeçare shkoi të jetonte me babanë e saj, në një qytet tjetër. Ata u strehuan në një shtëpi ku nuk

jetonte asnjeri. Shtëpia ishte shumë e madhe. Por, në të vërtetë në këtë shtëpi jetonin tri fantazma. Më i vogli ishte Kasperi. Vajza u miqësua shumë me të. Kasperi kishte vdekur në moshën 12-vjeçare. Babai i tij i dëshpëruar kishte ndërtuar një makinë, me të cilën do ta sillte në jetë Kasperin. Por, nuk ia arriti. Befas vajzës i vdes babai. Atëherë Kasperi shpikjen e babait ia dhuroi mikeshës së tij që të kthente në jetë të atin.

Është një film i këndshëm i cili nuk të krijon aspak frikë nga fantazmat.Fëmijët bëjnë pyetje rreth filmit dhe për frikën që kanë ata nga shkaqe të ndryshme.

Hapi IV: Luajmë së bashku.Organizohet loja e shpjeguar në tekst. Mësuesi/ja lexon pjesën ku thuhet se ishte ana e jashtme ajo që iu shtinte

frikën. Ndërsa në të vërtetë, pasi hoqëm çarçafin, ju patë se ai ishte shoku juaj.

Hapi V: Shikoni se si e ka paraqitur fantazmën një moshatarja juaj. Ajo jo vetëm që nuk është e frikshme, por po i çon dhe një dhuratë për ditëlindje.

Hapi VI: Nxënësit vihen të pikturojnë një fantazmë, sipas imagjinatës së tyre.



154

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të shpjegojë me fjalë të thjeshta e me shembuj se ç’është antonimi.Të emërtojë antonimin si emër, mbiemër, folje dhe ndajfolje.Të dallojë antonimet në një tekst.Të gjejë antonimet e fjalëve përkatëse.

Mjetet: Figura që të tregojnë gjëra të kundërta, si: natë, ditë, verë, dimër, ftohtë, ngrohtë, një gotë me ujë, një gotë bosh, një triko e bardhë, një e zezë etj.

Metoda dhe teknika : Lojë, punë në dyshe, punë individuale.

Zhvillimi i mësimitHapi I. Mësimi nis me një lojë. Mësuesi/ja i vendos objektet në dy banka dhe ngre dy nxënës. Pasi i pari tregon,

p.sh., gotën bosh, i dyti duhet të gjejë menjëherë dhe të tregojë objektin e kundërt me të, gotën plot. Kështu loja vazhdon duke ndryshuar dyshet deri sa të kenë mbaruar të gjitha objektet që janë mbi bankë.

Hapi II. Mësuesi/ja ka shkruar në dërrasë disa fjalë dhe kërkon nga nxënësit të shkruajnë fjalët e kundërta me to. Nxënësit punojnë individualisht në fletore. Në përfundim një nxënës plotëson në tabelë fjalët, të tjerët bëjnë korrigjimet në fletore.

Një model mund të jetë: Shkruaj fjalët e kundërta dhe shëno në kllapa se çfarë lloji janë këto fjalë. ditë natë (emër) verë __________ ( __________ ) i ri __________ ( __________ ) hap __________ ( __________ ) larg __________ ( __________ )

Mësuesi/ja shpjegon: Fjalët me kuptim të kundërt quhen Antonime.Për të nxjerrë nga nxënësit rregullën, mësuesi/ja i orienton nxënësit të lexojnë tabelën duke iu përgjigjur

pyetjes:- Çfarë mund të jenë fjalët me kuptim të kundërt?

Antonimet mund të jenë: emra, mbiemra, folje, ndajfolje. (Duke ju referuar shembullit të mësipërm).

Hapi III. Klasa punon në dy grupe:Grupi a – Zhvillon ushtrimet 1, 3.Grupi b - Zhvillon ushtrimet 2, 4.Pas zhvillimit të ushtrimeve, nxënës nga të dyja grupet lexojnë ushtrimet e përfunduara.Më pas mund të zhvillohet një ushtrim si më poshtë:

Hapi IV. Loja me fluturatPlotëso krahun e fluturës me antonimin që duhet.

Fëmijët shkëmbejnë fletët me njëri-tjetrin dhe lexojnë punimet e shokut duke korrigjuar dhe gabimet që mund të jenë bërë.

Detyrë shtëpie: Ushtrimi 5.

Rubrika: Të njohim gjuhën tonëTema: Antonimet

lart

para

i fto

htë

i mirë

ngjit

em

i vog

ël

afro

hem

shko

jdi

të

djal

ë

155


Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:Të shpjegojë me fjalë të thjeshta e me shembuj se ç’është sinonimi.Të tregojë që një fjalë mund të ketë më shumë se një sinonim.Të dallojë sinonimet në një tekst.Të shmangë përdorimin e sinonimeve dialektore.

Metoda dhe teknika: Bisedë, punë individuale, punë në çift.

Zhvillimi i mësimitEvokimiBisedë paraprake me fëmijët që kanë udhëtuar me teleferik për në malin e Dajtit,që të dalin në pah fjalët sinonime: shikoj, vërej, vëzhgoj, sodit.

Realizimi i kuptimitPunohet teksti në libër. Përqendrohet vëmendja e nxënësve te fjalët me të kuqe. Vërehen kuptimet e tyre të

përafërta.Mësojnë se ç’janë sinonimet. Krahasohen ato me antonimet.Më pas fëmijët punojnë në heshtje individualisht ushtrimet 1, 2 të tekstit. Ata kontrollojnë në dyshe punën e

bërë.Ushtrimi 3 punohet me gojë. Dallohen sinonimet dhe diskutohet pse disa fjalë nuk i përdorim më, si: penxhere,

gjitone. Fëmijët tregojnë edhe disa sinonime të tjera, që ne nuk i përdorim më në gjuhën letrare, si: çikë, sini etj.

3. Reflektim: Shpërndahet ushtrimi i përgatitur nga mësuesi/ja. (Në pamundësi të fotokopjeve, punohet me pak fleta në grupe.)

Sinonimet e akulloresLexo fjalët në çdo akullore. Në qoftë se fjalët janë sinonime, vizato një shigjetë. Njëra është bërë gati.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Sinonimet

vajzë

gjitone

djalë

tavolinë çun

tryezë

çupë

komshi fqinj

gocë

voc


156

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë qartë tregimin.• Të dallojë nga se ka frikë Viola, duke e ilustruar me leximin e pjesës në tregim.• Të diskutojë mbi gjërat nga të cilat ka frikë shoku/shoqja e tij/saj.• Të tregojë brendinë e tregimit, duke iu përgjigjur pyetjeve.

Objektivat:

Rubrika: Të lexojmëTema: Gjërat që frikësojnë shoqen time

Gjej fjalët sinonime dhe vendosi në akullore. shtëpi vajzë gjiton banesë çupë fqinj ndërtesë gocë komshi

Teksti, foto të fëmijëve me kafshë të ndryshme.

Frikë, paralajmëron, rrezik.


Lojë, rrjet diskutimi.

Fjalë kyç:

Aftësitë:

Mjetet:


157


Evokimi: - A kujtoni se cilat ishin gjërat që frikësonin shokun/shoqen tuaj?Nxënësit lihen të kujtojnë gjërat nga të cilat kishin frikë shokët/shoqet e tyre.Mund të zhvillohet në formën e një loje. Shkruani gjërat nga të cilat keni frikë. Hidhini në një kuti. Mos shkruani

emrin tuaj! Le të përpiqemi ta gjejmë se cili është shoku ose shoqja. Nxënësit zhvillojnë lojën për pak minuta. Edhe mësuesi/ja mund të bëhet pjesë e lojës duke shkruar dhe ai/ajo nga se ka frikë.

Realizimi i kuptimit.Rina na tregoi se cilat ishin gjërat që e frikësonin atë. Tani ajo do të na tregojë për Violën. - A e kujtoni ju Violën?Nxënësit lihen të tregojnë se Viola është shoqja e Rinës, e cila lahej në pishinë dhe nuk kishte frikë nga uji.Mësuesi/ja vazhdon më tej. Viola ishte shumë trime në pishinë, por a e dini se dhe ajo kishte frikë? Si mendoni ju, nga mund të ketë frikë Viola?Nxënësit japin idetë e tyre, të cilat mësuesi/ja i shkruan në dërrasën e zezë.Lexohet tregimi nga mësuesi/ja ose ndonjë nxënës. - A ishte i saktë parashikimi juaj mbi frikën e Violës?Punohen fjalët që janë të reja. Leximi i tekstit nga nxënësit.Punohet rubrika: Pyetje rreth tekstit.

Reflektimi: Punohet pyetja 6 në formën e rrjetit të diskutimit.

Po A duhet ta tregosh frikën që ke apo ta fshehësh atë? Pse? Jo

Përfundimi: Lexim në kor i rubrikës Mëso.Të kesh frikë nuk do të thotë që je frikacak. Të gjithë njerëzit tremben nga gjëra të

ndryshme. Por secili prej nesh duhet ta luftojë frikën.

Detyrë shtëpie. Pyetja 4 e rubrikës Pyetje rreth tekstit. Pyet prindërit nga se kanë frikë. Pse? Shkruaji përgjigjet e tyre në fletore.

Rubrika: Të lexojmëTema: Fata ime

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin në role.• Të dallojë personazhet e tregimit të dhënë.• T’iu përgjigjet pyetjeve mbi tekstin e dhënë.• Të diskutojë për librat që kanë personazhe fatat.• Të vizatojë fatën sipas imagjinatës së tij/saj.• Të përshkruajë me 4 fjali fatën e tij/saj.

Libra me përralla ku personazhe janë fatat, si: “Bukuroshja e Fjetur”, letra të bardha ose me ngjyra, rruaza, lapsa, plastelinë etj.

Fatë, fat, përrallë.

Pyetja sjell pyetjen, vizatim i lirë.

Objektivat:

Fjalë kyç:


Mjetet:



158

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë shprehjet frazeologjike në fjalitë e dhëna.• Të zëvendësojë shprehjet frazeologjike të dhëna me një fjalë të vetme.• Të krijojë çifte shprehjesh frazeologjike me kuptime të kundërta me ato që janë dhënë në tekst. Teksti, fletore pune.

Shprehje frazeologjike.

Të kuptuarit, të lexuarit.

Vëzhgo-kupto, punë e pavarur, punë e drejtuar.

Evokimi:Tema e re fillon me leximin e tekstit. Mësuesi/ja orienton nxënësit të dallojnë fjalët e shkruara me ngjyrë

blu. Sqarohen nxënësit se këto grupe fjalësh, të cilat kanë kuptim kur përdoren së bashku dhe mund të zëvendësohen me një fjalë të vetme quhen shprehje frazeologjike.

Realizimi i kuptimit.Punohen ushtrimet e tekstit.Në ushtrimin 1 nxënësit lidhin shprehjen frazeologjike me fjalën që mund të zëvendësojnë.Në ushtrimin 2 gjejnë shprehjet frazeologjike dhe i zëvendësojnë me një fjalë të vetme.Në ushtrimin 3 lidhin shprehjet frazeologjike me fjalët që kanë kuptim të kundërt.Reflektimi: Nxënësit të ndarë në nivele punojnë ushtrimet e Fletores së punës, f. 59.

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Shprehjet frazeologjike


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Evokimi: Pyetja sjell pyetjen:- A e dini fëmijë se ç’do të thotë fjala “Fata ime”?- Në cilat përralla ose filma ju i keni parë si personazhe Fatat?- A besoni ju se ekzistojnë fatat? Pse?

Realizimi i kuptimit:Në rubrikën që ne kemi kohë që kemi punuar, autoret duan t’iu bëjnë dhe një pyetje tjetër. - A ekzistojnë Fatat?Sot do të shohim se si një moshatarja juaj zhvillon një bisedë me mamin e saj. Nënvizoni fjalët që nuk ua dini

kuptimin.Mësuesi/ja lexon tekstin. Nxënësit lihen për pak minuta të lexojnë në heshtje. Lexohet tregimi në role nga disa nxënës. Punohet rubrika Pyetje rreth tekstit. Pyetja 7 jepet detyrë shtëpie.

Reflektimi: Luajmë së bashku. Nxënësit lihen të pikturojnë Fatën e tyre sipas imagjinatës.E përshkruajnë atë me katër fjali. Si i ka flokët? Si e ka kurorën?

Si e ka fustanin? Çfarë mban në dorë?Punimet e nxënësve ekspozohen në një kënd të klasës.

Detyrë shtëpie. Ushtrimi 7 i rubrikës Pyetje rreth tekstit. Një ushtrim krijues për nxënësit shumë të mirë mund të jetë: Shkruaj në fletore të gjitha pyetjet që vajza e tregimit i bën mamit të saj. Pasi t’i kesh shkruar ato, pyete mamin tënd dhe shkruaji përgjigjet në fletore. Krahasoji përgjigjet e mamit tënd me ato të mamit të vajzës së tregimit. Këto punime është mirë që nxënësit t’i lexojnë. Një orë që mund të shfrytëzohet në kuadrin e projekteve mund të jetë dhe tema Fata ime ose Zana ime.


Detyrë shtëpie. Me ndihmën e prindërve gjeni dhe shkruani 5 shprehje frazeologjike.

159


Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë vjershën. • Të dallojë titullin dhe autorin e vjershës së dhënë.• Të dallojë strofat dhe vargjet e vjershës së dhënë.• Të dallojë dëshirat e poetit në vjershën e dhënë duke e ilustruar me leximin e tyre.• Të nxjerrë mesazhin e vjershës me fjalët e tij.• Të shkruajë me fantazi jo më pak se 6 fjali një tregim.

Pelerinë, shkop.

Shkop magjik, magjistar, mrekulli.

Të lexuarit, të kuptuarit, të interpretuarit.

Stuhi mendimesh, ditari dypjesësh, punë e drejtuar, shkrim i lirë.

Evokimi: Stuhi mendimesh. Nxënësit plotësojnë kllasterin.

Idetë që japin nxënësit shkruhen në tabelë.

Realizimi i kuptimit: Komentimi i figurës. Leximi i vjershës nga mësuesi/ja.Leximi nga disa nxënës. Nxënësit dallojnë autorin, numrin e strofave, numrin e vargjeve.Mësuesi/ja iu tregon nxënësve për shkrimtarin Rifat Kukaj, një shkrimtar shqiptar nga Kosova, i cili ka shkruar mjeshtërisht

për fëmijët. Në klasat e tjera ata do të vazhdojnë të lexojnë pjesë të zgjedhura nga krijimtaria e këtij shkrimtari.Punohet rubrika Pyetje rreth tekstit.Në ushtrimin 3 nxënësit shkruajnë dëshirat e poetit, pastaj plotësojnë ditarin dypjesësh.

Lotët e vogëlushit kokrra rrushiGurin tortë strofa komentiFrikacakun në një trim të fortëUjkun lepurushGurrëzat qershi.

Reflektimi: Shkrim i lirë. Imagjino sikur ke një shkop magjik. Çfarë do të bëje me të?Lexohen punimet e nxënësve. Vlerësohen nga shokët/shoqet.

Detyrë shtëpie. Mësimi përmendsh i vjershës.

Rubrika: Të lexojmëTema: Shkopi magjik


Fjalë kyç:


Objektivat:

Aftësitë:

Mjetet:

Objektivat:

Rubrika: Bisedojmë së bashkuTema: Numrat e shpejtësisë

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të diskutojë mbi numrat e shpejtësisë. • Të sjellë mbresa nga shfaqjet e cirkut.• Të luajë një numër shpejtësie.

Shkopi magjik


160

Objektivat:

Rubrika: Njohim gjuhën tonëTema: Mbiemrat që mbarojnë me -t ose -të

Fill peri, unazë, pelerinë, shkop “magjik”

Cirk, numër shpejtësie, magjistar.

Të lexuarit, të shprehurit

Stuhi mendimesh, mendo-diskuto, pesëvargësh.

Evokimi: Stuhi mendimesh. Plotësohet kllasteri.Çfarë ju sjell në mendje fjala magjistar? Shkruani mendimet tuaja.

Realizimi i kuptimit: Mësuesi/ja prezanton shpjegimin e fjalës magjistar duke iu treguar nxënësve se ajo që i bën ata të magjishëm është shkathtësia dhe shpejtësia me të cilën ata i kryejnë numrat e shpejtësisë.

Punohen pyetjet.- A keni parë ndonjë magjistar?- Çfarë numrash shpejtësie bën ai?- Çfarë sendesh përdor zakonisht?- A kënaqesh ti me shfaqje të tilla? Pse?

Mësuesi/ja pyet nxënësit nëse duan t’i ngjajnë një magjistari?Mësuesi/ja fillon bashkë me nxënësit të demonstrojë lojën e shpejtësisë me fillin magjik. Ndiqen udhëzimet e

dhëna në tekst.Pasi nxënësit e zhvillojnë disa herë numrin, demonstrohet nga nxënësit që e kryejnë më shpejt atë.

Reflektimi: Krijo një pesëvargësh me fjalën magjistar.

Magjistar i shpejtë i shkathët luan krijon mrekullon Magjistari mrekullon të gjithë shikuesit fantazist

Mësuesi/ja u jep nxënësve informacione mbi festivalet me magjistarë që zhvillohen në botë. Një festival i tillë zhvillohet në Monte Karlo ku magjistarë nga e gjithë bota vijnë e japin shfaqje magjie. Magjistarët quhen ndryshe iluzionistë.


Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet:

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të dallojë mbiemrat në fjalitë e dhëna.• Të korrigjojë mbiemrat e shkruar gabim në mbiemrat e dhënë në tekst.• Të plotësojë fjalitë me mbiemrat e dhënë duke i përshtatur në gjini dhe numër me emrat.• Të shkruajë saktë mbiemrat që mbarojnë me -t dhe -të.

Magjistari

161



Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet: Teksti, fletore pune.

Mbiemër, drejtshkrim, korrigjim, plotësim.

Të kuptuarit, të shkruarit. Shkrim i drejtuar, punë e pavarur, punë e drejtuar.

EvokimiKoment i figurës. Nxënësit krijojnë një përshkrim të shkurtër me 4 fjali ku përdorin grupet e fjalive të dhëna.Lexohen shkrimet e disa nxënësve. Lexohet rubrika “Kujto”.

Realizimi i kuptimitNë mbiemrat me ngjyrë të kuqe gjeni numrin dhe gjininë e tyre. Nxënësit rikujtojnë se mbiemri merr numrin

dhe gjininë e emrit që cilëson.Punohen ushtrimet e dhëna në tekst.

Në ushtrimin 1, nxënësit duhet të lidhin me shigjetë -t ose -të. Shkruajnë mbiemrat si duhet.Në ushtrimin 2, nxënësit nënvizojnë mbiemrat. Më pas korrigjojnë mbiemrat e shkruar gabim.Në ushtrimin 3, nxënësit shkruajnë përbri emra dhe mbiemra në gjininë mashkullore duke u ndihmuar nga

shembulli i dhënë.

Reflektimi: Nxënësit të ndarë në nivele punojnë ushtrimet e fletores së punës, f. 59.

Detyrë shtëpie. Ushtrimi 4 i tekstit.

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:• Të lexojë tregimin me intonacion.• Të tregojë me fjalët e tij historinë e Uollt Dizneit.• Të plotësojë fjalitë e dhëna me fjalët e duhura nga teksti.• Të shprehë pëlqimet e tij/e saj mbi personazhet e filmave me kartonë.

Teksti, foto të personazheve të Uollt Dizneit.

Film vizatimor ose me kartonë, Uollt Diznei, Miki Maus etj.


Mendo-diskuto, puna me organizues grafik, imagjino-vizato.

Evokimi. Stuhi mendimesh.Shkruani disa personazhe të filmave me kartonë. Pse ju pëlqejnë ata?Ndonjë nga nxënësit mund të vizatojë një personazh dhe ta komentojë atë.

Objektivat:

Rubrika: LexojmëTema: Uollt Diznei (Walt Dizney)


Fjalë kyç:


Aftësitë:

Mjetet:


162

Ku zh

villoh

en

ngjar

jet?

(Misu

ri)

Kur u

bë

i fam

shëm

? Ku

r

viza

toi p

ër fi

lmat

me

karto

në?

Kus

h ja

në p

erso

nazh

et?

(Uol

lt D

isne

i,

mot

ra, v

ëlle

zërit

, bab

ai, L

ili et

j)

Cila

isht

e id

eja

që i

lindi

nj

ë di

të n

ë sh

tëpi

?

Si sillej babai i Uolltit?

Pse

park

u m

ban

emrin

e ti

j?

Rubrika: Të lexojmëTema: Kryqi i Kuq

Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:- Të lexojë tregimin me intonacion.- Të tregojë me fjalët e tij historinë e Florencës dhe krijimit të Kryqit të Kuq.- Të krijojë pyetje për përgjigjet e dhëna në tekst.- Të analizojë veprimet e Florencës dhe mjekëve.

Teksti, materiale të marra në internet për Kryqin e kuq, fl etëpalosje të veprimtarisë së Kryqit të Kuq.

organizatë, Kryq i Kuq

Evokimi: Mësuesja paraqet para nxënësve materiale të marra në internet ose pranë organizatës së Kryqit të Kuq mbi veprimtarinë e tij.

Realizimi i kuptimit: Mësuesja prezanton temën e mësimit:- Sot ne do të njihemi me historinë e krijimit të organizatës së Kryqit të Kuq.Mësuesi/ja lexon tregimin. Lexohet tregimi dhe nga disa nxënës të tjerë.Punohet rubrika Ushtrohu. Nxënësit formojnë pyetje për përgjigjet e dhëna.Tregohet brendia nga 2-4 nxënës.

Refl ektimi: Analizo personazhin e Florencës. Në gjuhën angleze emri i saj është Florenca Nightingale (Florenca Najtingejl). Kur të rriteni do të lexoni më shumë për të.

Detyrë shtëpie. Pyetni prindërit mbi organizata të tjera që ndihmojnë njerëzit në nevojë.


Fjalë kyç:

Objektivat:

Mjetet:

Detyrë shtëpie. Vazhdohet puna e nisur në klasë. Nxënësit mund të krijojnë një ngjarje me personazhin që kanë krijuar.

Refl ektimi: Vizato një personazh sipas imagjinatës sate. Mos ki frikë se nuk ia arrin dot. Kujto Uollt Diznein. Nuk i dihet, një ditë mund të bëhesh i famshëm.

Këto janë fjalë inkurajuese për nxënësit që të punojnë me dëshirë detyrën e ngarkuar.

Realizimi i kuptimit:Sot do të njihemi me historinë e një njeriu, i cili ka krijuar personazhin e Miki Mausit. Ai u bë një nga njerëzit më të famshëm në botën e kinemasë për fëmijë.Lexohet tregimi nga mësuesi/ja ose ndonjë nxënës. Punohet fjalorthi.Nxënësit nxiten të krijojnë pyetje ose me ndihmën e grafi kut Dora e pyetjeve ritregojnë brendinë e tregimit.Punohet rubrika Plotëso.

Ku?

Kur?

Kush

?

Çfar

ë?

Pse?

163


TESTET:

Shënim. Për disa nga rubrikat janë përgatitur dy modele testesh: një me material që nxënësi e ka punuar në klasë dhe tjetri me material të ri letrar, i cili njohuritë që ka marrë i provon në një situatë të re. Mësuesi/ja mund t’i përdorë sipas nivelit të klasës, mund t’i kombinojë të hartojë teste të reja.

Test 1 Rubrika: Unë mësoj nga të rriturit

1 - Shkruaj po kur është fjali dhe jo kur nuk është fjali.

a) Era tund degët e pemëve. ________b) Librat tanë janë. ________c) Në shkollë kemi. ________d) Gjyshi lexon gazetën. ________

2 - Formo tekst duke vendosur fjalitë sipas radhës. Shkruaj numrat në kuti.Në orën 7³° u nisa për në shkollë.Pastaj rregullova shtratin.Në fillim u lava e u pastrova.Sot u zgjova herët në mëngjes.

3 - Vendos shenjën e pikësimit. Shkruaj llojin e fjalisë:Kush ta bleu këtë qenush të bukur ________________Po ti qenke më të vërtetë artiste ________________Gjyshja u lexon fëmijëve përrallën e Borëbardhës ________________Ua, sa qenke rritur ________________

4 - Kthe fjalinë nga pohore në mohore dhe të kundërtën.

Beni luan me shokët në oborr.________________________________________________________________

Miri nuk shkon kurrkund pa shokët.________________________________________________________________

5 - Qarko fjalët e shkruara drejt.

Kurkund - kurrkund as njeri - asnjeri, asnjë –as një, askurrkush as kur kund

6- Qarko fjalët ku mund të përdoret edhe fjalëza nuk, edhe fjalëza s’.s’shkon - nuk shkons’këndon - nuk këndons’zhvishet - nuk zhvishets’stërvitet - nuk stërvitets’sëmuret - nuk sëmurets’luan - nuk luan

7- Hiq fjalë për të arritur te fjalia më e vogël. Nënvizo kryefjalën dhe kallëzuesin.

Dje Albani shkoi në kinema me shokët e shkollës. Mamaja e Mirit po ushqen Besën në dhomën e ngrënies. Koha ishte e bukur. Zogu cicërinte në pemë.


164

8 - Shiko ballinën e librit Gjuha shqipe 3 dhe plotëso skedën.

Titulli i librit: ______________________________________Emri i autorit: ______________________________________Lloji i librit: ______________________________________

Numri i faqeve: ______________________________________ Ngjyrat: ______________________________________ Ilustrimet: ______________________________________

9 - Plotëso zarfin.

10- Shkruaj një këshillë për vete dhe një këshillë për të rriturit.____________________________________________________________________________________________________________________

11 – Qarko pjesën që të ka pëlqyer më shumë. Shkruaj me dy-tri fjali pse të pëlqeu. 1. Dita e parë e shkollës.

2. Të drejtat dhe përgjegjësitë e mia. 3. Mësuesja humbi bastin. 4. Gjuha e nënës. 5. Tregim për Jehonën e vogël. 6. Unë, gjyshi dhe shtëpia në pemë. 7. Tori punon në postë.

8. Shuplaka. 9. Kush banon këtu pranë?

10. Shtëpia në fshat. 11. Kali i vjetër.________________________________________________________________________________________________________________________________

12 - Qarko tregimet nga të cilat mësove për profesionet. Shto dhe të tjera.Tori punon në postë. ____________________________________Kush banon këtu pranë? ____________________________________Gjuha e nënës. ____________________________________

13 – Lidh emrat e personazhit me pjesën. Kujdes, mund të ketë një personazh që del në disa pjesë.1. Dita e parë e shkollës. Mësues2. Të drejtat dhe përgjegjësitë e mia. Shitëse3. Mësuesja humbi bastin. Vajza e vogël4. Gjuha e nënës. Jehona5. Tregim për Jehonën e vogël. gjyshi6. Unë, gjyshi dhe shtëpia në pemë. fëmija7. Tori punon në postë. babai 8. Shuplaka. Detjoni9. Kush banon këtu pranë? Tori10. Shtëpia në fshat. nipi11. Kali i vjetër. Besmiri

14 - Shkruaj emrat e disa personazheve nga të cilat mësove më shumë në rubrikën Unë mësoj nga të rriturit.____________________________________ ________________________________________________________________________________ ____________________________________________

165


Test 2 Rubrika: Unë mësoj nga të rriturit

Lexo tekstin e mëposhtëm.

Unë mbeta i habitur nga ajo që pashë në zgavër. Më pas u ktheva, mora Bertin e vogël dhe ia dhashë vrapit. Doja t’u tregoja motrës dhe dy shokëve të mi atë që pashë në zgavër. Ata do të çuditeshin shumë.

- Ç’ka ndodhur, Genci? – më pyeti Sara, motra ime. - Ç’më rri aty? Do të luash me ne?- Kam zbuluar një zgavër, - u thashë unë.- Po pastaj? - më tha Beni, shoku i Sarës.- Brenda në të unë gjeta diçka.- Ti paske zbuluar një gjë të veçantë! Na thuaj shpejt çfarë ke gjetur!Unë nxora copën e letrës.- Çfarë është ajo? - më pyeti Sara.- Një hartë thesari, - i thashë unë.

1- Qarko përgjigjen e duhur:

a. Ku mbeti i habitur djali:- para shkëmbit- para pyllit- para zgavrës?

b. Çfarë zbuloi ai:- një thesar- një hartë thesari- një arush prej letre?

c. Si u sollën miqtë e tij:- u gëzuan- u mërzitën- u habitën?

2- Po ti, a ëndërron të gjesh një thesar? Çfarë dëshiron të ketë ky thesar? Pse?

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________


166

5- Hiq fjalë për të arritur në fjalinë më të vogël.

Shokët e mi do të habiteshin për zbulimin tim. _________________________________________Unë nxora hartën nga xhepi im i xhaketës. _________________________________________

6- Vendos ku duhet fjalët në kllapa (askush, asnjëherë, të gjithë, gjithkund).

Genci ka gjetur një hartë. _____________ nuk e kishte gjetur më parë._____________ do të çuditen. _______________ nuk ishte kënaqur kaq shumë.

7- Lidh me shigjetë.

Genci u çuditën shumë.Shokët nuk e besuan Gencin.Sara dhe Beni a e beson?Po ti, gjeti një hartë thesari.

8- Nënvizo kryefjalën dhe kallëzuesin në fjalitë e mëposhtme.

Djali mbeti i hutuar para zgavrës.Fëmijët shkuan te zgavra.Nesër ata do të gërmojnë brenda në zgavër.

3- Lidh fjalinë me llojin e saj.

Çfarë ka ndodhur Genci? Fjali dëftoreUnë nxora copën e letrës. Fjali pyetëseÇ’më rri ashtu? Fjali thirrmoreTi paske zbuluar një gjë të veçantë!

4- Kthe fjalitë pohore në mohore.

Ata do të çuditeshin. ___________________________________________________________

Unë kam zbuluar një zgavër. ___________________________________________________________

167


1) a) Fjalëve kryesore të fjalisë shtoju fjalë plotësuese. 1) Nxënësit _________________ mbollën____________________.

2) Macja _________________ po luan _____________________. 3) Mësuesja _________________ shpjegon_____________________. 4) Miri __________________ recitoi ____________________.

b) Përgjigjju pyetjeve. Nënvizo në përgjigjet e tua fjalët plotësuese. 1) Çfarë organizuan vajzat e klasës? ____________________________

2) Kur e organizuan shfaqjen? ____________________________ 3) Ku e organizuan atë? ____________________________ 4) Pse e organizuan? ____________________________ 5) Si ishte shfaqja? ____________________________

2 - Vendos në etiketa grupin e kryefjalës dhe të foljes. Nënvizo me të kuqe fjalët plotësuese të kryefjalës dhe me blu fjalët plotësuese të foljes.

Motra e vogël e Mirës rri në oborr me shoqet e motrës.

Të gjitha shoqet e Mirës kujdesen për të.

Miranda e vogël ka ditëlindjen ditën e shtunë.

Mamaja e Mirandës përgatiti ftesat për të ftuarit.

3 - Përgjigju me “po” ose “jo”. A është i domosdoshëm grupi me shkronja të zeza?

Zogu i vogël çukiste me sqepin e verdhë thërrimet e bukës. ______ Në mëngjes zogu përshëndeste me cicërima fëmijët e vegjël.______

Macja ndjek miun. ______Fëmijët i dhuruan mësueses lule për ditëlindjen e saj. ______

4 - Lëvizi disa herë grupet e fjalëve sipas numrave përbri. Nënvizo rastin kur fjalisë i prishet kuptimi.

Në lagjen tonë ka një kënd lojërash për fëmijët e vegjël.

2 1 4 3 ____________________________________________________ 3 1 2 4 ____________________________________________________ 4 1 3 2 ____________________________________________________

5 – Shkruaj çfarë duhet të kesh që të bësh një hamburger.

__________________ __________________ __________________

__________________ __________________ __________________

6 – Shkruaji shoqes ose shokut një urim për ditëlindjen.

1 2 3 4

Test 1 Rubrika: Unë mësoj nga miqtë e mi


168

7 - Shkruaj disa rregulla që i zbaton kur luan me shokët kukafshehthi.________________________________________________________________________________________________________________________________

8 – Qarko pjesën që të ka pëlqyer më shumë. Shkruaj me dy-tri fjali pse të pëlqeu. 1. Klubi i miqve.

2. Tina si skërfyell. 3. Macja jonë Kiti. 4. Tri gëzimet. 5. Dy shokët dhe dy breshkat. Në prozë 6. Nëse gjej një monedhë. 7. Kuzhinieri ynë.

8. Dy shoqet. 9. Gazmoret e Çapaçulit. Në vargje

10. Lushi shpëtimtari. 11. Për shoqen që ndërroi qytet. 12. Hajdi dhe Klara.______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9 - Dallo pjesët e leximit të ushtrimit 8 që janë në prozë dhe ato që janë në vargje. Lidhi me shigjetë.

10 - Qarko tregimet nga të cilat mësove për miqësinë e pastër. Shto dhe të tjera.1. Tina si skërfyell. 2. Dy shokët dhe dy breshkat. 3. Dy shoqet. 4. Gazmoret e Çapaçulit. 5. Lushi shpëtimtari.6. Për shoqen që ndërroi qytet.7. Hajdi dhe Klara.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

11 – Shkruaj emrat e personazheve vajza që të kanë pëlqyer më shumë te rubrika Mësoj nga miqtë e mi.______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

12 - Shkruaj emrat e disa personazheve nga të cilat mësove më shumë në rubrikën Unë mësoj nga të rriturit.

_______________________________________ ________________________________________________________________________________ _________________________________________

13 – Shkruaj disa cilësi të Tinës dhe të Lushit. Tina Lushi

____________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ ______________________________

169


Zgjidh fjalën e duhur dhe plotëso fjalinë.

1- Ne mbollëm disa ___________ në oborrin e shtëpisë. Plisa pleh pemë

2- Qeni gërryente ________________ me kënaqësi.Koren kockën kutinë

3- ___________ ka shumë libra për kuajt. Libraria letërsia lidhja

4- Babai parkoi makinën në _________________.Gurore garë garazh

5- Shqiponja fluturoi __________ qiellit blu.Nga nëpër përmes

6- ___________ përplaseshin në breg me zhurmë. Varkat degëzat dallgët

7- Ata _________________ poshtë kodrës me vrap.Rrëshqitnin shkuan zbritën

8- Ora e murit __________ pesë herë.

Trokiti tha tingëlloi

1. Lexo tekstin e mëposhtëm.

Elona është një vajzë 8 vjeçe. Sot ajo po shkon me prindërit te dentistja.Elonës nuk i dhemb asnjë dhëmb, po dhëmbi i ri i ka dalë shumë i shtrembër. Pasi e kontrolloi, dentistja tha:- Duhet t’i vëmë një aparat në gojë. Kështu dhëmbi do t’i drejtohet.- Aparat?! - klithi Elona. Ai teli i shëmtuar që të vënë te dhëmbët?....- Sigurisht, - tha dentistja.Elona u mërzit. Asaj iu kujtuan fëmijët që kishte parë me aparat. Sa i shëmtuar i është dukur asaj! Ç’të bënte?

2. Qarko përgjigjen e saktë.a. Elona shkoi te dentistja, sepse:

I dhembtë dhëmballa. I luante dhëmbi. Dhëmbi i ri i kishte dalë i shtrembër.

Test 2 Rubrika: Unë mësoj nga miqtë e mi


170

6. Lëviz disa herë grupet e fjalëve sipas numrave në kuti. Qarko numrin e fjalisë që i është prishur kuptimi.

1. Në lagjen time ka një klinikë dentare për fëmijët e vegjël.

2. ka Në lagjen time për fëmijët e vegjël një klinikë dentare

3. një klinikë dentare Në lagjen time ka për fëmijët e vegjël.

4. për fëmijët e vegjël Në lagjen time një klinikë dentare ka.

6 – Plotëso diagramin e Venit. Krahaso dhe gjej të përbashkëtat dhe dallimet e tua me Elonën.

b. Dentistja e këshilloi:Të hiqte dhëmbin.

Të mos fliste.Të vinte aparat.

c. Elona u mërzit, sepse:Aparati ishte i shëmtuar.Shokët do ta tallnin.Edhe ajo do të dukej e shëmtuar.

3. Si vazhdon ngjarja? Shkruaj 3 fjali.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Fjalëve kryesore të fjalisë shtoju fjalë plotësuese.

Dhëmbi ……………... ka dalë ……………………………Dentistja …………….. e vuri …………………… Shokët……………….. nuk do të talleshin ………………………. .

5. A është i domosdoshëm grupi plotësues i nënvizuar? Përgjigju me Po ose Jo.

Fëmijët e vegjël lajnë dhëmbët çdo ditë pas ngrënies. ___________Unë e mbaj furçën e dhëmbëve në vendin e caktuar. ___________Dentisti mjekon dhëmbët. ___________

Unë Elona

171


1- Vendos në kuti + kur emrat janë të përgjithshëm dhe – kur janë emra të përveçëm.

vajza qeni Era syzetMira era Tirana mjekumiza Dajti Dritani stilolapsilepuri Korça lumi Shkumbini

2- Shkruaj nga dy emra të përveçëm:

të shoqeve të tua __________________ ________________të shokëve të tu __________________ ________________kafshësh __________________ ________________lodrash __________________ ________________vendesh __________________ ________________

3- Nënvizo me të kuqe emrat e gjinisë mashkullore dhe me blu emrat e gjinisë femërore.

letër, bari, luan, mi, shami, pulë, qershi, zog, mace, shok, shtëpi, fletore.

4- Ktheji emrat e numrit njëjës në numrin shumës.

5- Ktheji emrat nga trajta e pashquar në trajtën e shquar.

6- Në fjalitë e mëposhtme nënvizo fjalët e shkruara gabim dhe shkruaji ato saktë.

Të dielën unë me gjyshin agim dhe me nëna teutën shkuam në Malin e dajtit.Durrësi laget nga deti adriatik.Macja e tezes, piska, i shikonte me zili kanarinat.Barijtë i çojnë çdo ditë bagëtitë në kullotë.Fshatarët vilnin ftojtë.Shtëpija ime ndodhet në rrugicën e gjerë.Në oborrin e shtëpisë ka çelur kajsia, qershija, hardhija, zerdelia.

Test 1 Rubrika: Unë mësoj nga përrallat

Trajta e pashquar Trajta e shquar Trajta e pashquar Trajta e shquarnjë zognjë djalënjë qershinjë lulenjë kodër

disa macedisa heronjdisa miqdisa lodradisa mësues

Numri njëjës Numri shumës Numri njëjës Numri shumësnjë letërnjë minjë zognjë ftuanjë hero

disadisadisadisadisa

një barinjë trungnjë macenjë shkëmbnjë vegël

disadisadisadisadisa


172

7- Shkruaj fjalët që zakonisht fillojnë përrallën.

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

8- Shkruaj fjalët që zakonisht mbyllin përrallën.

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

9- Shkruaj titujt e dy përrallave që të kanë pëlqyer më shumë. Pse të kanë pëlqyer?

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

10- Si ndahen personazhet e përrallave? Thuaj emrat e tyre.

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

11- Si përfundojnë zakonisht përrallat? Sill një shembull.

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

12- Lidh emrat e personazhit me përrallën:

princesha Rosaku i vogël i shëmtuar

mjellma Bukuroshja e fjetur

Nata Kopshti i gjigantit

Loli Në kopshtin zoologjik

Gjiganti Iriqi dhe mollët

Iriqi Zogu dhe djali

Zogu Agimi dhe lulja e tij

173


1- Pasi të lexosh tregimin e shkurtër, përgjigjju pyetjeve duke qarkuar përgjigjen e saktë.

Blerta dhe Berti shkuan për peshkim. Ata u ulën në cep të molit. Ata futën karremin në grepat e peshkimit dhe pastaj i hodhën ata në ujë. Pas pak grepi i Blertës filloi të dridhej. Ajo numëroi deri në dhjetë që të sigurohej që peshku ngeci te grepi. Pastaj filloi të tërhiqte fijen. Një peshk i madh doli në sipërfaqe. Berti e ndihmoi atë ta nxirrte peshkun mbi ujë.

Papritur grepi i Bertit filloi të tundej. Ai me të shpejtë ia lëshoi Blertës peshkun e saj në dorë dhe filloi të tërhiqte fijen e grepit me nxitim. Në këtë kohë Blerta e kishte nxjerrë nga grepi peshkun e saj. Berti e vendosi peshkun e tij në çantë.

1. Kush e kapi peshkun i pari?a. Bena c. Bertib. Blerta d. Beni

2. Pse numëroi Blerta deri në dhjetë:

a. ishte e nxehur,b. po mësonte të numëronte,c. donte të kapte peshkun,d. ajo kapi dhjetë peshq ?

3. Pse Berti ia la peshkun Blertës në dorë me shpejtësi:a. ai nuk kishte dëshirë ta mbante,b. i rrëshqiste nga dora, c. Blerta po qante, d. do të kapte të vetin ?

4. Si mendon ti se do të përfundojë ky tregim?____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2- Vendos foljet e nënvizuara në tekst në tabelën e mëposhtme. Shëno se në ç’kohë janë:

Test 1 Rubrika: Unë mësoj nga natyra


174

Folja Koha Veta Numri

3- Vendos në vendet bosh foljen në kohën e tashme.

a. Kur _________ vjeshta, fillojnë shirat e shumta. Vinte do të vijë vjen erdhi

b. Moti ___________ dhe njerëzit vishen me xhaketa. ndryshoi ndryshon ndryshova do të ndryshojë

c. Zogjtë _____________ për në viset e ngrohta.shtegtonin shtegtonte shtegtojnë do të shtegtonin

4- Shkruaj tri fjali me foljet ujit, stërvit, gostit, në kohën e ardhme:

1_______________________________________________________________________2_______________________________________________________________________3_______________________________________________________________________

5- Nënvizo foljen e duhur në fjalitë e mëposhtme:

a. Shokët e mi kanë / janë besim në fitore.b. Në shkollën tonë kanë / janë të gjithë mbështetës të ekipit të futbollit.c. Në vjeshtë do të kemi /do të jemi kampionatin midis shkollave.d. Trajneri i skuadrës sonë do të ketë /do të jetë shumë i kujdesshëm.

6- Vendos foljet në kllapa në kohën e duhur.

Tërë ditën e tërë natën (udhëtoj)__________ Ymer Aga mbi kalë. Kur (arrij) ________ në shtëpi, nusen po e (marr)__________ krushqit. Ai i (tregoj)________ asaj nishanin në vetull e në sqetull dhe nusja iu hodh e lumtur në krahët e tij.

7- Në tekstin e mëposhtëm gjej foljet dhe plotëso tabelën.

Unë dhe Regi jemi miq të ngushtë. Unë kam një breshkë. Atë e quajnë Feliks. Në verë ne luanim shpesh me Feliksin tim. Kur kishte ditëlindjen, edhe Regit i dhuruan prindërit një breshkë. Kështu u bëmë barabar. Ne rrinim tërë kohën bashkë, prandaj e futëm edhe breshkën e Feliksit në akuariumin e madh.

175


8- Nënvizo foljet në kohën e kryer të thjeshtë. Ktheji foljet që nënvizove në kohën e tashme.

Sot Mira shkoi në shkollë e gëzuar. Në rrugë takoi shoqen e saj të ngushtë, Anën. Ana e përshëndeti dhe së bashku hynë në shkollë. Në klasë shokët e pritën me buzëqeshje dhe i uruan ditëlindjen. Sa shumë u gëzua vajza. Ajo falënderoi shokët dhe shoqet.

9- Zgjedho foljen përgatit në kohën e pakryer dhe foljen marr në të kryerën e thjeshtë.

10- Nënvizo ndajfoljet dhe shkruaj llojin e tyre.

Sot është e hënë. _________________Këtu është ngrohtë. _________________Lart në qiell dielli shkëlqen shumë. _________________Era fryn lehtë. _________________Larg në horizont duket një aeroplan. _________________ Unë rri poshtë dhe e shoh me habi. __________________

11- Nënvizo ndajfoljet e shkruara gabim. Shkruaji si duhet.

Pak _________________Drejt _________________Posht _________________Ngushtë _________________Ngadal _________________Pran _________________Vonë _________________Kurr _________________

:

Koha e pakryer përgatit Koha e kryer e thjeshtë marrUnëTiAi / AjoNeJuAta /Ato


176


Kur u zgjua, Simbad Detari ndodhej në një plazh me rërë. Ai ishte i lagur dhe i mbuluar me alga dhe molusqe.

Dielli lart në qiell po e shikonte. Vështroi përqark. Ishte në një ishull të mrekullueshëm. Kudo kishte lule të bukura. Frutat vareshin në pemë. Nuk kishte parë asnjëherë fruta të tilla. Zogjtë ishin shumëngjyrësh me bishta të gjatë si ylberi. Një përrua me ujë të kulluar rrëshqiste deri në brendësi të detit. Në të dy anët e tij shtriheshin fusha të gjelbra me bar të njomë.

Simbadi pas pak u ngrit. Tani ai do të zbulonte të fshehtat e ishullit.

1-Vendos √ në përgjigjen e duhur.

Simbadi ndodhej në: pyll mal ishull

Ai po shihte për herë të parë lulet algat frutat zogjtë shumëngjyrësh

Simbadi u nis të gjente: Princeshën Të zbulonte të fshehtat e ishullit Të shëtiste

2- Nënvizo foljet në fjalitë e mëposhtme.

- Një përrua rrëshqiste deri në brendësi të detit.- Ai do të zbulojë të fshehtat e ishullit.- Frutat ishin të shijshme.- Zogjtë fluturonin larg.- Në breg kishte shumë guaska.- Simbadi ishte detar.

3- Vendosi në tabelë foljet që nënvizove në ushtrimin 2.

Folja Koha Veta Numri123456

Test 2 Rubrika: Unë mësoj nga natyra

177


5- Folja lexonit është në:

Kohën e tashme Kohën e pakryer Kohën e kryer të thjeshtë Kohën e ardhme

6- Zgjedho foljen hap në kohën e kryer të thjeshtë.

E kryer e thjeshtë Unë Ti Ai ajo Ne Ju Ata, ato

7- Ktheji në kohën e tashme foljet në fjalitë e mëposhtme.

Mira doli nga shkolla e mërzitur.__________________________________________Mësuesja e qortoi për detyrat.____________________________________________Ajo do të mësojë me Erionin._____________________________________________

7- Si i përshkruan zogjtë autori në tekstin e mësipërm?

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


178


Mua më quajnë Xhimi dhe jetoj me familjen time në anijen “ Lundërtarja e dëshirave”. Atje jeton babai im, Kapiteni Mjekërblu, nëna ime Zonja Mjekërblu, dhe motra ime, motra ime e jashtëzakonshme, e cila quhet Molli.

Dhe nëse nuk e keni kuptuar ende, ne jemi… piratë! Ne bëjmë gjithçka që bëjnë piratët. Këndojmë këngë pirate dhe vishemi si ata. Lundrojmë në të gjitha detet

kudo në botë. Zbarkojmë në ishujt e shkretë. Jeta për një familje pirate është një aventurë e gjatë… Disa punë për mua janë të pakëndshme. Për shembull: çdo mëngjes pastroj kabinën time dhe rregulloj

shtratin e varur në ajër. Më pas ushqej papagallin dhe qenin tonë. Molli dhe unë i ndajmë së bashku punët e tjera. Kuverta duhet larë çdo ditë, topat duhen pastruar, direkët e

anijes duhen kontrolluar ose mbledhur, nëse anija bëhet gati për lundrim, duhet të hedhim spirancën. Puna që më pëlqen më shumë është të shkoj te vendvrojtimi në direk. Por kjo gjë i pëlqen dhe Mollit, kështu

që zihemi gjithmonë.

1. Dallo veprimet që kryen familja e Mollit ashtu si dhe piratët e tjerë. Nënvizoji në tekstin e mësipërm.

2. Cila është puna që i pëlqen më shumë Xhimit? Vendos √

Të lajë kuvertën. Të pastrojë topat. Të shkojë te vendvrojtimi.

3. Pse ai zihet me Mollin?_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Cilat janë personazhet e tregimit. Emri Si është__________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ _________________________________________________

5. Lidh ndajfoljen me llojin.

këtu pasnesër vend lehtë mënyrë shumë sasi dje kohë poshtë

bukur

Test 1 Rubrika: Unë mësoj nga lojërat dhe fantazitë

179


5- Nënvizo ndajfoljet e shkruara gabim. Shkruaji si duhet.

Largë ____________ posht_____________ drejt ___________

Pak _______________ kurrr _____________ vonë ___________

6- Formo fjalë të reja me parashtesat c-, zh-, pa-, sh-.

lodh ____________________ vesh ____________________ i larë ____________________ rregulloj ____________________ i pastër ____________________

7- Formo fjalë të reja me prapashtesat –tar, -tor, -ist, -isht.

punë __________________ sport __________________ udhë __________________ not __________________

8- Cila nga fjalët e mëposhtme është sinonime e fjalës “ kurriz”. Vendos √

trup gungë shpinë

9- Lidh fjalët antonime me njëra – tjetrën.

burrë vajzë djalë i vogël ditë i shëmtuar i madh grua i bukur natë

10- Zëvendëso shprehjen frazeologjike të mëposhtme me një fjalë të vetme:

si pushon goja ________________________________

11- Ti ke një shkop magjik. Në çfarë do ta ktheje:Shiun ____________________________________________________Borën____________________________________________________

Shënim: Sistemi i pikëzimit është në kompetencën e mësuesit të lëndës. Në rastin e pyetjeve objektive çdo përgjigje e nxënësit vlerësohet me një pikë. Nuk përdoret sistemi i gjysmë pikës.Në rastin e pyetjeve subjektive, kur nxënësi duhet të japë mendimet dhe argumentet e tij, mësuesi/ja vlerëson mendimin,

qartësinë dhe kuptueshmërinë e të shprehurit.Në rastin kur kërkon të vlerësojë drejtshkrimin, atëherë llogarit sasinë e gabimeve në përgjigjet me shkrim të nxënësve.Këta janë disa tipa testesh që ju sugjerohen mësuesve, por gjithsecili mësues bazuar në përvojën profesionale të tij, është

i lirë të hartojë teste sipas nivelit të nxënësve në klasat e treta të ciklit fillor. Autoret e këtij libri ju urojnë: Suksese!

Documents

Udhëzues për mësuesin - Albas - Me ne, më afër dijes gjuha 3.pdf5 Libër mësuesi për tekstin “Gjuha shqipe 3” UDHËZUESI PËR GJUHËN SHQIPE 3 Kritere të hartimit të tekstit