udhezues qytetaria 10

Libr msuesi pr tekstinQytetaria

10

Eljana Brahja (Dosti)

Botime shkollore Albas

Libr msuesi pr tekstin Qytetaria 10

2

PARATHNIE PR MSUESIN

T organizosh nj or msimore t lnds Qytetari nuk sht edhe aq e thjesht sa duket. Prball nj fluksi t madh informacioni, lind nevoja e menaxhimit dhe strukturimit t tij n mnyr

t atill q t jet sa m i perceptueshm pr nxnsin, por edhe e leht pr msuesin, i cili do

t jet transmetuesi i saj.

Q ky proces (msimdhnie-nxnie) t jet sa m produktiv, e rndsishme sht q t

ekzistoj jo vetm teksti msimor Qytetari XI (t cilit do ti referohen nxnsit), por edhe Libri i

msuesit (t cilit do ti referohen ata msues q do t japin kt lnd).

Nxnsit kan t domosdoshme ta shikojn msuesin jo vetm n rolin e transmetuesit t

dijeve e njohurive, por edhe n at t nj personi tek i cili kan besim e mund t mbshteten

emocionalisht. Nse msuesi i ka realizuar t dyja kto objektiva, ather mund t themi se e ka

prmbushur misionin e tij si msues.Por cila sht rruga q duhet ndjekur?

Sigurisht q Libri i msuesit.

sht ky libr ai i cili do ti vij n ndihm jo vetm msuesve q sapo kan nisur misionin e tyre

fisnik, por edhe atyre msuesve, t cilt lndn e qytetaris e kan t brendsuar tashm. Kjo pr

arsye se n kt libr kemi paraqitur metoda t larmishme t organizimit t orve msimore, t

cilat kan n qendr nxnsin. Ndrsa msuesi sht ai q monitoron procesin sipas metodave

m bashkkohore.Vizioni i ktij libri na on n trajtimin e nj aspekti tjetr t dhnies s msimit: N daljen n

sken t dimensionit t qytetaris, nprmjet nismave t reja q manifestojn pranin e nj far

rritjeje t vetdijes.

E thn ndryshe: mbshtetja n iden se thelbi i qytetaris qndron n shpirtin kritik. Por, t

kritikosh pa njohje nuk ke br asgj, sepse ska asgj pr t kritikuar.

Prandaj n fillim duhet t njohim, e pastaj t kuptojm q nxnsve u duhet t msojn se si

t diskutojn me njri-tjetrin, t dgjojn njri-tjetrin, t analizojn dhe t kritikojn idet e tyre dhe

t atyre q kan pran.

Ky libr sht mbshtetur n programin e lnds se qytetaris, ku 60-65% e orve msimore

gjithsej jan pr shtjellimin e njohurive te reja lndore dhe 35-40% e tyre jan pr prpunimin e

njohurive (gjat vitit dhe n fund t vitit shkollor).Organizimi i orve, t cilat do t transmetojn njohuri t reja te nxnsit, do t paraqiten n

formn e nj ditari msimor.

Shnim: Ort e veprimtarive praktike msuesi mund ti shfrytzoj n mnyr t lir n kapitujt q ai mendon se jan m t prshtatshm.


3

ELEMENTET PRBRS T DITARIT SIPAS METODS: ERR

Lnda: Qytetari XKlasa: ______Tema: (duhet t jet n prputhje me planin msimor t prgatitur nga msuesi)Qllimi: (pse po trajtohet kjo tem)

Objektivat e arritjeve t nxnsve: (formulimi i objektivave sipas tre niveleve: baz, mesatar,i lart)

Fjal ky: (Fjalt e reja q duhet t theksoj msuesi dhe q nxnsi duhet ti mbaj mend pr seciln tem msimore).

Mjetet e nevojshme: (ktu mund t prfshihen t gjitha mjetet q do t na duhen pr zhvillimin e ors. P.sh. teksti msimor; tabak letre; lapsa me ngjyra; fleta t bardha formati; si dhe libra jashtshkollor, t cilve mund tu referohemi gjat shpjegimit).

Struktura: ERRZhvillimi i ors msimore: Evokimi. Kontroll i njohurive t nxnsve nprmjet pyetjeve nga msimet e kaluara. Kjo shrben

pr t rikujtuar nxnsin pr at q di, si dhe pr ta motivuar pr at do t diskutohet n vazhdimsi t ors.

Realizimi i kuptimit. Paraqitja e njohurive t reja n mnyr skematike apo shpjeguese (n varsi t tems q do t trajtohet).

Reflektimi. Nprmjet argumentimit t shembujve t ndryshm aktual, analizave, qndrimeve apo vlersimeve t nxnsve, synohet prforcimi i njohurive t marra pak m par.

Vlersimi i nxnsit: (Nj proces i vshtir, n t cilin pik s pari msuesi duhet t jet i qart se far t krkojn prej

nxnsit. Nse procesi i vlersimit sht i sakt dhe i argumentuar, gjithsecili prej nxnsve vlerson prparimin e tij pr at or).

Detyrat e shtpis: Detyra duhet t przgjidhet e atill q t nxit krijimtarin, si dhe mendimin kritik te nxnsi.

Shnime: Msuesi mban shnim ato koncepte apo shtje, t cilat nxnsi ka pasur vshtirsi pr ti kuptuar, duke i rikujtuar e prforcuar n orn e ardhshme.

T dashur msues:sht e leht q nxnsi t pranoj apo t refuzoj at q sht propozuar, e aq m shum at q

sht imponuar, por t propozoj ai vet nj ide, kjo prbn nj hap tjetr, dhe ne kt duhet t synojm.Kshtu, qytetaria do t vihet n jet, jo vetm si nj e dhn teorike, por edhe si praktik.

Eljana Brahja (Dosti)


8

Qllimi: Njohja e nxnsit me disa nga prkufizimet mbi ligjin, si dhe me historikun e zhvillimit t tij.

Objektivat e arritjeve t nxnsveN kt or msimore nxnsi duhet t jet i aft:Niveli baz: T evidentoj dy nga prkufizimet mbi ligjin.Niveli mesatar: T shpjegoj fazat kryesore n t cilat u zhvillua ligji n shoqrin njerzore. Niveli i lart: T diskutoj rreth funksioneve t ligjit.

Fjal ky: ligj; sakrilegj; sanksion; funksionet e ligjit.

Mjetet e nevojshme: teksti msimor, disa ligje t shkruara.

Struktura:ERR Metoda e prdorurEvokim Stuhi mendimiRealizim i kuptimit Veprimtari me Lexim t Drejtuar (VLD) Reflektim Diskutim i lir

Zhvillimi i ors msimore:

Evokim. (Stuhi mendimi)Msuesi/ja u krkon nxnsve q t shprehin mendimet e tyre rreth fjalve ky q do t shkruhen n tabel: Ligj Sakrilegj Sanksion Funksione t ligjit

Prgjigjet e formuluara m mir msuesi i shkruan n tabel.

Realizim i kuptimit. (Veprimtari me Lexim t Drejtuar (VLD)Msuesi/ja organizon klasn n tri grupe, prkatsisht n aq sa pjes ka edhe libri. Grupi i par lexon pjesn: Zhvillimi i ligjit.Grupi i dyt lexon pjesn: Prkufizime mbi ligjin.Grupi i tret lexon pjesn: Funksionet e ligjit.Gjat leximit t pjesve msuesi/ja nxit nxnsit pr t reflektuar rreth prgjigjeve t dhna pak m par

dhe q jan shnuar n tabel.Pasi nxnsit t jen gati, zgjidhet nga nj prfaqsues pr t tria grupet.S bashku me msuesin nxnsit nxjerrin prfundimet (duke u plotsuar edhe nga nxnsit e tjer).

Prfaqsuesit e grupeve analizojn sesa prputhen mendimet e dhna pak m par nga nxnsit, me njohurit e prfituara nga libri.

Reflektim. (Diskutim i lir)Duke reflektuar rreth njohurive t prfituara gjat ksaj ore msimore, msuesi nxit n klas nj diskutim

rreth shtjes: - A ka edhe natyra ligje?

Kreu 1. LIGJI DHE NE

Tema 1.1: Historik i shkurtr mbi zhvillimin e ligjit


9

Nxnsit argumentojn mendimet e tyre duke sjell shembuj edhe nga njohurit q kan fituar n lnd t ndryshme t shkencave t natyrs.

Vlersimi i nxnsit:N kt or t par msimore msuesi mund t mbaj shnime n fletoren e tij individuale rreth atyre

nxnsve q u aktivizuan m shum, q shfaqn argumente bindse e t mirformuluara.

Detyr shtpie: Veprimtari, f. 6.

Shnime: N kt or t par msimore, msuesi orienton nxnsit se gjat ktij kapitulli do t zhvillojn 1 or veprimtari praktike me tem: Miratimi i ligjeve n vendin ton. Pr zhvillimin e ksaj veprimtarie nxnsi paraprakisht duhet t ndjek edicionet e lajmeve, t krkoj n internet, t pyes prindrit etj., pr t prfituar njohuri rreth shtjeve t mposhtme:

Cilat jan ligjet e propozuara nga Kshilli i Ministrave, 20 mij votuesve ose nj grupi deputetsh gjat vitit t fundit?

Sa prej ktyre ligjeve t propozuara jan miratuar? far fazash ka kaluar ky ligj pr tu miratuar? Prse disa ligje jan kthyer pr rishqyrtim.

Tema 1.5: Miratimi i ligjeve n vendin ton

Objektivi: Njohja e nxnsit me fazat n t cilat kalon procedura normale e miratimit t nj ligji.

Kohzgjatja: 1 or msimore (1 or = 45 minuta)

Mjedisi: klasa

Rezultatet e veprimtaris: N fund t ksaj veprimtarie synohet: Niveli baz: T evidentoj dy prej ligjeve t miratuara n vendin ton gjat vitit t kaluar.Niveli mesatar: T prshkruaj t gjitha fazat e miratimit t nj ligji.Niveli i lart: T diskutoj rreth rndsis s propozimit t nj ligji edhe nga ana e 20 mij votuesve.

Mjetet q nevojiten:Pr zhvillimin e ksaj ore nxnsi duhet t jet i pajisur me tekstin msimor, si dhe me njohurit prkatse

rreth ligjeve t miratuara ose propozuara gjat vitit t fundit.

Zhvillimi i orsHapi I: Msuesi ndan klasn n tre grupe, duke u munduar ti grupoj ata sipas tri niveleve.Nxnsit e grupit t par duhet t shnojn n fletoret e tyre t gjitha ligjet e miratuara n vendin ton gjat

vitit t kaluar.Nxnsit e grupit t dyt duhet t przgjedhin nj ligj dhe t prshkruajn t gjitha fazat e miratimit t tij.Grupi i tret duhet t jet i aft t diskutoj rreth rndsis s propozimit t nj ligji edhe nga ana e 20 mij

votuesve.

VEPRIMTARI PRAKTIKE


10

Hapi II: Nxnsve u lihet koha e mjaftueshme n dispozicion pr tu prgatitur.Msuesi/ja monitoron punn e secilit prej nxnsve. Ai/ajo krkon q secili prej grupeve t zgjedh n

mnyr t pavarur liderin e tij, t cilit i duhet t referoj prpara klass punn e prgatitur nga grupi.

Hapi III: Nxnsit diskutojn punt e tyre prpara klass duke kmbyer mendime dhe ide t ndryshme.Msuesi/ja ndrhyn duke orientuar mendimet e nxnsve si dhe pr t transmetuar te ata njohurit e reja,

t cilat nuk jan prmendur gjat ors.

Kreu II KUSHTETUTA E SHQIPRIS

Tema 2.1: Njohje me Kushtetutn e Republiks s Shqipris

Qllimi: Shpjegimi i tipareve kryesore t kushtetuts s nj shteti demokratik.

Objektivat e arritjeve t nxnsveN kt or msimore nxnsi duhet t jet i aft:

Niveli baz: T prcaktoj qllimet e nj kushtetute.Niveli mesatar: T analizoj funksionet e kushtetuts. Niveli i lart: T rendis t gjitha kushtetutat e shtetit shqiptar sipas rendit kronologjik.

Fjal ky: baz ligjore, burim i s drejts.

Mjetet e nevojshme: teksti msimor, disa nga llojet e kushtetutave t shtetit shpiptar.

Struktura:ERR Metoda e prdorurEvokim Bised e lirRealizim i kuptimit Organizues grafikReflektim Ese


Evokim. (Bised e lir)Kt msim, msuesi/ja mund ta nis me nj bised t lir me nxnsit rreth njohurive q ata mund t zotrojn rreth Kushtetuts s Shqipris. Msuesi mund tu drejtoj nxnsve pyetje t tilla si: - sht Kushtetuta pr ju? - Cilat mund t jen funksionet e saj?Kshtu msuesi/ja i ka prgatitur paraprakisht nxnsit pr t kaluar n shtjet kryesore t msimit.

Realizim i kuptimit. (Organizues grafik)Pasi msuesi/ja ka prkufizuar kushtetutn si ligjin themeltar t nj vendi, zhvillon nj kllaster rreth shtjes:


11

Llojet e kushtetutave t Shqipris nga Shpallja e Pavarsis e deri m sot.

Kushtetutat n shtetin shqiptar

Statusi Organik i Shqipris s vitit 1914

Statusi i Lushnjs i vitit 1920

Statusi i zgjeruar i Lushnjs 1923

Kushtetuta e Republiks 1925

Kushtetuta e Mbretris 1928------------

Msuesi/ja i lejon nxnsit q ndrkoh t mendohen rreth tipareve t kushtetuts. Pasi msuesi/ja ka mbledhur disa prej mendimeve t nxnsve, i formulon dhe i shkruan ato n tabel.

Reflektim: (Ese)

N kt faz msuesi/ja u krkon nxnsve t krijojn nj ese duke shprehur mendimet e tyre t lira rreth shtjes: Kushtetuta, ligji themelor i nj vendi.Pasi nxnsit kan prfunduar, disa prej tyre mund ti lexojn mendimet prpara klass.Nxnsit mund t diskutojn rreth mendimeve t njri-tjetrit.

Vlersimi i nxnsit:

Pr kt or msimore msuesi/ja mund t vlersoj ata nxns q: - dallojn pr aftsit e tyre krijuese dhe argumentuese, - kan pjesmarrje aktive gjat zhvillimit t ors msimore, - diskutojn duke shfaqur qytetari.

Detyr shtpie: Ushtrimi 2, rubrika Arsyetoni, f.21

Shnime: Edhe pse jemi n orn e par t kapitullit t dyt, msuesi/ja i paraprgatit nxnsit pr at se far do t trajtohet n ort n vijim. N kt kapitull do t kemi nj or veprimtari praktike. Pr t zhvilluar kt veprimtari secili prej nxnsve duhet t mundohet t gjej nj nga modelet e Kushtetuts s Shqipris. Msuesi/ja gjat orve i pyet nxnsit se si kan shkuar krkimet e tyre. Nse shikon se nxnsit kan vshtirsi n gjetjen e Kushtetuts, mund t krkojn vetm nj nga 18 pjest e saj.

Tiparet e kushtetuts

Kushtetuta paraqet standartet dhe kushtet e

marrjes s vendimeve pr shtje t ndryshme.

Prshkohet nga doktrina kushtetuese

Karakterizohet nga arsyetimi

logjik

Dokument ligjor aktiv.


12

Tema 2.3: Struktura dhe prmbajtja e Kushtetuts

Objektivi: Njohja e nxnsit me dy pjest prbrse t Kushtetuts si dhe me prmbajtjen normative t saj.

Kohzgjatja: 1 or msimore(1 or = 45 minuta)

Mjedisi: klasa

Rezultatet e veprimtaris:

N fund t ksaj veprimtarie synohet: Niveli baz: T shpjegoj se far strukture ka Kushtetuta e Shqipris.Niveli mesatar: T analizoj nj nga 18 pjest prbrse t pjess normative.Niveli i lart: T diskutoj rreth shtjeve q duhen ndryshuar n kushtetut.

Mjetet q nevojiten:

Pr zhvillimin e ksaj ore nxnsi duhet t jet i pajisur me tekstin msimor, nj nga modelet e Kushtetuts, si dhe me njohurit prkatse rreth dy pjesve prbrse apo prmbajtjes s saj.

Zhvillimi i ors

Pr zhvillimin e ksaj ore sugjerohet q t prdoret metoda Di-Dua t di-Msova.Fillimisht msuesi/ja diskuton me nxnsit rreth njohurive q ata kan pr Kushtetutn e Shqipris. Gjat kohs q ata mendohen, msuesi/ja vizaton tabeln e mposhtme n drrasn e zez:

Di (far di nxnsi?)

Dua t di (far do t dij nxnsi?)

Msova (far msoi ai?)

-Kushtetuta sht e prbr nga 2 pjes:Preambula dhe pjesa normative.-Pjesa normative sht m e rndsishme.- Kushtetuta sht e ndar n 18 krer.-....................................

-Nga ndryshon Kushtetuta jon n krahasim me Kushtetutat e vendeve t tjera?-Si mund t interpretohet nj pjes e caktuar e Kushtetuts?

-.....................................................................................................................

Pasi msuesi/ja plotson tabeln e msiprme, diskuton me nxnsit rreth shtjeve q ata mendojn se duhen ndryshuar (shtuar apo hequr) n kushtetut, pr tiu prshtatur m mir ndryshimeve ekonomike, politike, sociale apo kulturore t vendit ton.

VEPRIMTARI PRAKTIKE


13

Qllimi: Njohja e nxnsit me evoluimin historik t familjes, si nj proces q vazhdon.

Objektivat e arritjeve t nxnsve

N kt or msimore nxnsi duhet t jet i aft:

Niveli baz: T jap kuptimin e termit familje.Niveli mesatar: T shpjegoj termat q prdoren pr forma t caktuara t familjes.Niveli i lart: T analizoj evolucionin historik t familjes.

Fjal ky: familje nukleare (brtham), familje e hapur, familje e zgjeruar, familje borgjeze, familje e przier.

Mjetet e nevojshme: teksti baz, Kodi i familjes, materiale nga interneti, revista, gazeta etj. rreth evoluimit t familjes.

Struktura:ERR Metoda e prdorur

Evokim Rrjeti i diskutimitRealizim i kuptimit Ditari dypjesshReflektim Bashkbisedim


Evokim. (Rrjeti i diskutimit) Msuesi/ja u shpjegon nxnsve se t gjith ne vijm nga nj familje, por kto familje mund ti

prcaktojm n mnyra t ndryshme n varsi t karakteristikave q ato gzojn. Msuesi/ja u krkon nxnsve q t prkufizojn termin familje.Ai/ajo i lejon nxnsit q t shprehin mendimin e tyre t lir duke diskutuar edhe me njri- tjetrin. Pasi

nxnsit kan dhn mendimet e tyre, msuesi/ja prkufizon:

Familja sht nj grup shoqror i prbr nga dy ose m shum njerz t lidhur nga gjaku, martesa ose birsimi, t cilt jetojn s bashku pr periudha t gjata kohore, kan ekonomi t prbashkt dhe kujdesen pr mirrritjen e fmijve t tyre.

Msuesi/ja pyet nxnsit nse jan t gjith dakord me prkufizimin e dhn, nse mund t shtojn apo heqin pjes prej tij.

Realizim i kuptimit. (Ditari dypjessh)Msuesi/ja i orienton nxnsit q t lexojn msimin e ri. Gjat leximit msuesi/ja i nxit nxnsit q t

mendojn edhe rreth prcaktimit q mund ti bjn ata familjeve t tyre.Pasi sht lexuar msimi, msuesi/ja przgjedh tre nxns pr t plotsuar karakteristikat e familjeve n

tabeln e ndrtuar n drrasn e zez.

Tema 3.1: Evolucioni historik i familjes

Kreu III FAMILJA


14

Tipat e familjes Karakteristikat

Familje e mbyllur

-familje bashkshortore-sht me 4-6 antar-nuk ndikohet nga lidhjet fisnore-antart jan t lidhur emocionalisht me njri-tjetrin

Familje e hapur

-familje me m shum se nj kuror (dy a m shum ifte me fmijt e tyre);- sht me 4 e m shum antar;- ....

Familje e zgjeruar

-. jan t lidhur me bashksin fisnore-jetojn n nj banes t vogl-lidhjet martesore prcaktohen nga interesat ekonomike e shoqrore t prindrve ose t t afrmve..........-...........

Reflektim: (Bashkbisedim)Msuesi/ja bisedon me nxnsit rreth shprehjes: - Familja sht nj institucion, jo nj fakt biologjik.Nxnsit nxiten q t japin mendimet e tyre t lira, duke diskutuar edhe mbi mendimet e njri-tjetrit.

Detyr shtpie: Ushtrimi 3, f.43/ Intervista.

Shnime ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Objektivi: Njohja me problemet kryesore t familjes shqiptare sot.


Mjedisi: klasa


N fund t ksaj veprimtarie synohet: Niveli baz: T njoh problemet e familjeve t ditve t sotme.Niveli mesatar: T prshkruaj faktort q ndikojn n kto probleme.Niveli i lart: T mbaj qndrim ndaj dhuns s ushtruar te grat dhe fmijt gjat viteve t fundit.

Tema 3.7: Disa probleme t sotme t familjes shqiptare

VEPRIMTARI PRAKTIKE


15

Mjetet q nevojiten:

Pr t zhvilluar kt or nxnsi duhet t jet i pajisur me: - tekstin msimor - informacionin rreth problemeve t familjeve t sotme. (Kt informacion nxnsi mund ta siguroj

nga mediet e shkruara ose televizive, interneti etj.)

Zhvillimi i msimit

Sugjerohet t prdoret metoda VLD (Veprimtari me Lexim t Drejtuar)

Hapi I:Fillimisht msuesi/ja, n formn e nj diskutimi u krkon nxnsve t renditin disa prej problemeve t

familjeve t ditve t sotme. I shnon kto probleme n tabel dhe mundohet t shtoj edhe probleme t tjera, t cilat nuk jan nxjerr n pah nga nxnsi.

Hapi II:Pasi jan evidentuar problemet, msuesi/ja e ndan klasn n po aq grupe sa probleme jan shnuar n

tabel. Msuesi/ja u krkon nxnsve q pr pak minuta t lexojn problemet e familjeve t trajtuara n libr (f. 61).

Nxnsit s bashku me msuesin/en zgjedhin nj pjestar t grupit i cili duhet t analizoj n tabel faktort q ndikojn n problemin e familjes q i prket grupit t tij. Ktu nxnsi mund t ndrthur informacionin e siguruar nprmjet medies s shkruar, vizive, internetit, me informacionin e prfituar nga leximi i tekstit msimor.

Hapi III:Prezantimi prfundimtar i puns s br.Diskutim i lir.

Reflektim:Msuesi/ja u krkon nxnsve t mbajn qndrim ndaj dhuns s ushtruar tek grat dhe fmijt gjat

viteve t fundit.Nxnsit mund t shprehin lirshm mendimin e tyre rreth ktij problemi, si dhe t ofrojn mnyra t

ndryshme se si mund t ndikojm n minimizimin apo frenimin e dhuns ndaj grave.

Shnim. Kjo veprimtari mund t organizohet m prezantimin e punimeve t nxnsve, t cilt, pasi kan punuar paraprakisht sipas grupeve, prezantojn punimet e tyre.

Grupet mund t punojn n disa drejtime:I. Przgjdhni problematikn e familjes s sotme, duke iu referuar t dhnave t INSTAT-it, t medieve etj.

II. Prgatitni nj foto ekspozit me problematikn e familjes.

III. Prgatitni nj dramatizim t shkurtr pr nj problematik t caktuar, q t lidhet me dhunn n familje.

IV. Paraqitni ese me problematikn e familjes.


16

Kreu IV SHKOLLA

Tema 4.1: Rndsia e shkolls

Qllimi: Njohja e nxnsit me misionin e shkolls si dhe me rndsin e saj. Argumentimi i rndsis s arsimimit pr jetn e secilit.


Niveli baz: T evidentoj misionin e shkolls.Niveli mesatar: T shpjegoj prse shkollat jan t rndsishme.Niveli i lart: T diskutoj se si shkolla e prmirson cilsin e jets familjare.

Fjal ky: shkoll, arsimim, rndsia e shkolls.

Mjetet e nevojshme: teksti baz, Rregullorja e shkolls, t dhna rreth rndsis s shkolls t marra nga burime t ndryshme (interneti, revista, gazeta etj.)


Evokim Tabela e koncepteveRealizim i kuptimit T nxnit n bashkpunimReflektim Rrjeti i diskutimit


Evokim. (Tabela e koncepteve)Pr zhvillimin e ksaj ore msimore msuesi/ja sugjerohet t prdor tabeln e koncepteve. Msuesi/ja u

krkon nxnsve t shpjegojn me fjalt e tyre pr termat e shkruara n tabel:- Shkoll- Arsimim- Mjedisi i klassPasi nxnsit kan ofruar mendime nga m t larmishmet, msuesi/ja mundohet ti saktsoj e ti strukturoj ato.- Shkoll institucioni n t cilin procesi i arsimimit ndodh n mnyr t organizuar.- Arsimimprocesi i t prfituarit t dijeve dhe t njohurive shkencore n mnyr t organizuar.- Mjedisi i klassmjedisi i cili na ofron mbshtetjen e duhur pr t zhvilluar procesin e t msuarit.Msuesi/ja mund t bj nj krahasim midis mnyrs se si i prfitojm ne kto dije n shkoll dhe si

mund ti prfitojm n familje.Nprmjet ktij shpjegimi msuesi/ja ka prgatitur nxnsit pr shtjet m t rndsishme t ktij

msimi.

Realizim i kuptimit. (T nxnit n bashkpunim)Msuesi/ja ndan klasn n tri grupe. do nxnsi i krkohet q t mendoj nj arsye prse shkolla

sht e rndsishme. Pasi nxnsit kan menduar n mnyr individuale, i diskutojn mendimet e tyre me antart e tjer t grupit.


17

Msuesi/ja zgjedh nj prfaqsues nga secili grup dhe u krkon atyre t shkruajn n tabel mendimet q kan mbledhur edhe nga antart e tjer t grupit.

Pasi t tre grupet kan prfunduar, prfaqsuesit lexojn mendimet e shkruara. Nxnsit e tjer t klass evidentojn mendimet, t cilat kan qen t prbashkta pr t tria grupet.

Msuesi/ja mund t plotsoj mendimet e nxnsve me arsye t tjera prse shkolla sht e rndsishme.

Reflektim: (Rrjeti i diskutimit)Msuesi/ja u krkon nxnsve q t diskutojn rreth shtjes: -

PO A sht i rndsishm arsimimi pr jetn time? JO Ndahen nxnsit n dy grupe, sipas argumenteve pro dhe kundr q sjellin, t cilat shnohen n tabel. N fund arrihet n prfundimin logjik: Arsimimi sht i domosdoshm pr do njeri.

Detyr shtpie: Ushtrimi 2, f.66/ Veprimtari.

Shnim: N fillim t ksaj linje msuesi/ja informon nxnsit se gjat ktij kapitulli do t organizojn dy or

Veprimtari praktike. Ora e par do t jet me tem: Problemet n arsim, dhe ora e dyt: Shkolla dhe msuesi.

Pr t organizuar orn e par nxnsi duhet q gjat ditve n vazhdim nxnsit t mbledhin informacion rreth shtjeve:

- Cilat jan disa nga problemet sociale me t cilat ndeshen t rinjt gjat edukimit t tyre?- Cilat jan disa nga vshtirsit e reforms n arsim?

Pr orn e dyt t veprimtaris nxnsit duhet t jen t informuar rreth shtjeve:- far duhet t ofroj dhe far ofron realisht procesi i msimdhnies?- far roli duhet t luaj msuesi/ja n jetn e nxnsit?

Msuesi/ja kshillon nxnsit t mbajn shnim shtjet n fletore, si dhe t shfrytzojn pr mbledhjen e informacionit medien e shkruar dhe televizive, bisedat me shokt q mund t shkollohen n kategori t tjera shkolle, biseda me msuesit, prindrit etj.

Objektivi: Njohja e nxnsit me problemet sociale me t cilat po ndeshen t rinjt gjat edukimit t tyre.


Mjedisi: klasa

VEPRIMTARI PRAKTIKE

Tema 4.3: Problemet n arsim


18

VEPRIMTARI PRAKTIKE

Tema 4.4: Shkolla dhe msuesit

Objektivi: Reflektim mbi rolin e shkolls dhe t msuesit n formimin e nxnsit.


Mjedisi: klasa

Rezultatet e veprimtaris: N fund t ksaj veprimtarie synohet: Niveli baz: T evidentohet misioni i shkolls. Niveli mesatar: T analizohet roli i msuesit n nj shoqri demokratike.Niveli i lart: T mbahet qndrim ndaj rolit t msuesve n shkolln e tyre.

Mjetet q nevojiten:Pr t zhvilluar kt or nxnsi duhet t jet i pajisur me:- tekstin msimor- informacion shtes rreth shtjeve t dhna n fillim t kapitullit.

Rezultatet e t veprimtaris: N fund t ksaj veprimtarie synohet: Niveli baz: T rendit tri nga problemet me t cilat po prballet arsimi i ditve t sotme.Niveli mesatar: T shpjegoj rndsin e reforms n kurrikul.Niveli i lart: T diskutoj rreth problemeve sociale me t cilat po ndeshen t rinjt gjat

edukimit t tyre.

Mjetet q nevojiten:

Pr t zhvilluar kt or nxnsi duhet t jet i pajisur me:- tekstin msimor- informacion shtes rreth shtjeve t dhna n fillim t kapitullit.

Zhvillimi i ors

Kjo or do t organizohet duke punuar n ift me shokun e banks.Msuesi/ja ndan klasn n dy grupe, ku grupi i par do t punoj pr shtjen: - Cilat jan disa nga problemet sociale me t cilat ndeshen t rinjt gjat edukimit t tyre?Njri nga nxnsit do t evidentoj nj problem, me t cilin ata po ndeshen gjat edukimit t tyre, kurse

shoku i banks do t ofroj zgjidhjen e ktij problemi.Grupi i dyt do t punoj pr shtjen: - Cilat jan disa nga vshtirsit e reforms n arsim?Njri nga shokt do t evidentoj reformn, kurse tjetri do t analizoj vshtirsit e ksaj reforme.Duke bashkpunuar n ift nxnsit do t ken mundsi t prforcojn njohurit e tyre.

shtjet diskutohen n klas duke nxitur mendimin e lir dhe argumentues t nxnsit.


19

Zhvillimi i orsMsuesi/ja u rikujton nxnsve dy shtjet e dhna n fillim t ktij kapitulli, mbi t cilat ata duhej t

punonin gjat ktyre ditve:- far duhet t ofroj dhe far ofron realisht msuesi/ja n procesin e msimdhnies?- far roli duhet t luaj msuesi/ja n jetn e nxnsit?Gjat kohs q nxnsit diskutojn pr mendimet e tyre, msuesi/ja ndrton nj tabel n drrasn e zez:

far duhet t ofroj msuesi/ja n procesin e msimdhnies?

far ofron msuesi/ja realisht n procesin e msimdhnies?

-njohurit baz t pasuruara me njohuri t reja-mbshtetje emocionale psikologjike-t ngulit traditn, kulturn, etj.-..................................

-........................Shnim: Kjo tabel plotsohet vetm me mendimet e lira dhe t pavarura t nxnsve. Msuesi/ja u bn t qart nxnsve se mendimi i tyre i lir rreth msuesve t shkolls nuk do t ndikoj n vlersimin e tyre.

Nse msuesi/ja shikon q nxnsit ngurojn n plotsimin e ksaj tabele, i ndan ata n dy grupe me nga nj prfaqsues, i cili do t prezantoj mendimet e grupit t tij n tabel.

Qllimi: Shpjegimi i kndvshtrimeve t hershme pr fmijt dhe prkufizimi sipas Konvents Ndrkombtare pr t Drejtat e Fmijve.


Niveli baz: T prkufizoj termin fmij sipas Konvents Ndrkombtare pr t Drejtat e Fmijve.Niveli mesatar: T krahasoj zotsin pr t vepruar me zotsin e plot pr t vepruar.Niveli i lart: T mbaj qndrim ndaj shprehjes q i drejtohet nj 18-vjeari: Ti je i pazoti pr t vepruar.

Fjal ky: fmij, zotsi juridike, zotsi pr t vepruar, zotsi e plot pr t vepruar, zotsi e kufizuar pr t vepruar, i pazoti pr t vepruar.

Mjetet e nevojshme: teksti baz, Konventa Ndrkombtare pr t Drejtat e Fmijve.


Evokim Veprimtari me Lexim t Drejtuar (VLD)Realizim i kuptimit Ditari dypjesshReflektim Bashkbisedim

Kreu V FMIJRIA

Tema 1: Fmija n legjislacionin shqiptar


20

Zhvillimi i ors msimore:Evokim. (Veprimtari me Lexim t Drejtuar (VLD)Msuesi/ja ndan klasn n dy grupe dhe u krkon nxnsve t lexojn pjesn e par t librit: -

Kndvshtrimet e hershme pr fmijt.Gjat leximit nxnsit orientohen q t prqendrohen te mendimet q kan pr fmijn dy mendimtart,

filozoft: Xhon Lok dhe Ruso.Nj prfaqsues nga secili grup ngrihet pr t plotsuar tabeln me ndihmn e msuesit/es.

Xhon Lok Ruso

- fmija vjen n bot pa asnj predispozit- mendja sht Tabula Rasa (drras e bardh)- mnyra se si edukohen ndikon n jetn e mtejshme t fmijs...................

- fmijt jan t mir q n lindje- njeriu ka predispozita mirsie q n lindje- fmija duhet t mbrohet nga ndikimet e kqija t shoqris- fmijt duhen mbrojtur nga puna e rnd............................

Realizim i kuptimit. (Ditari dypjessh)Msuesi/ja u krkon nxnsve q t lexojn pjesn e dyt t msimit Prkufizimi i fmijs.Pasi nxnsit kan lexuar materialin, nxjerrin prfundimet duke evidentuar t prbashktat dhe dallimet

q kan pasur mendimet e tyre t mparshme me njohurit e prfituara nga libri mbi nnshtjet: Zotsi juridike, Zotsi pr t vepruar, Zotsi e plot pr t vepruar etj.

Reflektim. (Bashkbisedim)Msuesi/ja bisedon me nxnsit duke vjel prej tyre mendime t lira dhe t pandikuara rreth shtjes: -Si prkufizohet fmija n legjislacionin shqiptar?

Detyr shtpie: Arsyetoni, f.84.

Shnime: Msuesi/ja n fillim t ktij kapitulli i njeh nxnsit me faktin se n ort n vijim do t zhvillojn tre veprimtari praktike. Ku konsiston puna e tyre?

Secili prej nxnsve duhet t paraqes nj Detyr Kursi (individuale) rreth shtjeve t mposhtme. Msuesi/ja ndan klasn n tre grupe.

Grupi i par do t punoj pr temn: T drejtat e fmijve n bot dhe n Shqipri.shtjet q do t diskutohen:- Cilat jan disa nga t drejtat e fmijve n bot?- A shihni ngjashmri t t drejtave t fmijve n bot me t drejtat e fmijve n Shqipri?- Cilat jan problemet me t cilat prballet Shqipria n fushn e arsimit?- A sht prmirsuar shndeti i fmijve gjat ktyre viteve t fundit?

Grupi i dyt do t punoj pr temn: Respektimi i t drejtave t fmijve n Shqipri. shtjet q do t diskutohen:- Cilat jan grupet e fmijve q kan nevoj pr m shum kujdes dhe mbrojtje?- Grumbulloni fakte dhe t dhna rreth gjendjes s fmijve t trafikuar, rom apo egjiptian n Shqipri.- Ofroni zgjidhje se si mund t respektohen t drejtat e ktyre grupeve t fmijve.


21

Grupi i tret do t punoj pr temn: Problemet q prekin fmijt n Shqipri.shtjet q do t diskutohen:- Cilat jan problemet me t cilat prballen fmijt n Shqipri?- far rekomandimesh mund t jepen pr t prmirsuar respektimin e t drejtave t fmijve?- Sillni fotografi, t dhna q tregojn sa dhe si preken fmijt shqiptar nga varfria.

Modeli i nj Detyre Kursi mund t jet:- Tema- shtjet q do t diskutohen- Hyrja (foto, fakte, t dhna, kuriozitete)- Zhvillimi- Konkluzionet (prfundimet n t cilat arrin nxnsi individualisht)- Bibliografia (materialet n t cilat sht mbshtetur nxnsi pr t hartuar kt detyr, p.sh., teksti

msimor, interneti, titujt e librave, artikujt e gazetave etj.)

Sugjerohet q detyra t jet rreth 7-8 faqe me shkrim Times New Roman, nr. 12.Kjo detyr nxnsit mund ti duket pak e vshtir pr tu realizuar, por kshtu ne e kemi paraprgatitur at

pr nj pun, t ciln do ta bj shpesh n t ardhmen (n Universitet).

VEPRIMTARI PRAKTIKE

Tema 5.5 : T drejtat e fmijve n bot dhe n Shqipri

Tema 5.6 : Respektimi i t drejtave t fmijve n Shqipri.

Tema 5.7 : Problemet q prekin fmijt n Shqipri.

Objektivi: Njohja e nxnsve me problemet me t cilat po prballen fmijt nga mos respektimi i t drejtave t tyre.


Mjedisi: klasa

Zhvillimi i ors:Secili prej nxnsve referon prpara klass punimin e tij. Pasi jan paraqitur t gjitha punimet, nxnsit

zgjedhin punimin m t bukur, duke argumentuar mendimin e tyre.


22

Kreu VI RRITJA E FMIJS. NDRYSHIMET

Tema 1: Ndryshimet fizike n adoleshenc

Qllimi: Njohja e nxnsit me disa nga ndryshimet fizike q ndodhin gjat pubertetit te djemt dhe te vajzat.



Niveli baz: T evidentoj pes nga ndryshimet fizike q ndodhin te djemt gjat pubertetit.

Niveli mesatar: T krahasoj termin adoleshenc me termin pubertet.

Niveli i lart: T diskutoj rreth mnyrs se si i kan prjetuar ndryshimet fizike n periudhn e

pubertetit.

Fjal ky: adoleshenc, pubertet, ndryshime seksuale.

Mjetet e nevojshme: teksti baz, libri Psikologjia e autorit Terry P. John.


Evokim Stuhi mendimiRealizim i kuptimit Pun me grupe Reflektim Rrjeti i diskutimit


Evokim. (Stuhi mendimi)Msuesi/ja shkruan n tabel fjalt adoleshenc dhe pubertet dhe u krkon nxnsve q t shprehin

mendimet e tyre rreth ktyre dy termave. Mendimet m t vlefshme shnohen n tabel. Msuesi/ja s bashku me nxnsit prkufizon:

Adoleshenc - koncept kulturor, i cili i referohet nj periudhe kohe gjat jets (pas fmijris).Pubertet - koncept fizik, i cili i referohet nj periudhe specifike, gjat s cils njerzit piqen seksualisht

dhe bhen t aft pr tu riprodhuar.

Realizim i kuptimit. (Pun me grupe)N kt faz, msuesi/ja, sipas mundsive, ndan klasn n dy grupe: vajza dhe djem. Djemve u krkohet q t evidentojn ndryshimet fizike, mendore, emocionale q ndodhin gjat pubertetit

te vajzat.Vajzave u krkohet q t evidentojn ndryshimet fizike, mendore, emocionale q ndodhin gjat pubertetit

te djemt.Prfaqsuesit e do grupi, plotsojn tabeln prmbledhse me ndihmn e antarve t tjer t grupit

dhe i paraqit duke i komentuar para klass.Nxnsit diskutojn rreth t prbashktave dhe t veantave q vihen re n ndryshimet fizike dhe

emocionale te t dyja gjinit.


23

VAJZA DJEM

Reflektim. (Rrjeti i diskutimit)Pr t nxitur nj reflektim sa m t madh te nxnsit, msuesi/ja shtron pyetjen: - Si i keni prjetuar ju zhvillimet fizike dhe mendore n periudhn e pubertetit?Mendimet e nxnsve diskutohen n klas.

Detyr shtpie: A mendoni se t gjith adoleshentt kan nj rritje t barabart?

Shnime:.............................................................................................................................

VEPRIMTARI PRAKTIKE

Tema 6.5: Komunikimi me t rriturit

Objektivi: Transmetimi i disa kshillave pr t prmirsuar marrdhniet me njerzit q na duan m shum (prindrit). Kohzgjatja: 1 or msimore (1 or = 45 minuta)

Mjedisi: klasa


N fund t ksaj veprimtarie synohet: Niveli baz: T evidentoj tri kshilla pr t prmirsuar marrdhniet me prindrit.Niveli mesatar: T shpjegoj se far duhet t bjn prindrit q t prmirsojn

marrdhniet mes tyre dhe fmijve adoleshent.Niveli i lart: T improvizoj nj situat t caktuar, ku t dal n pah se si duhet t

veproj nj prind me fmijn e tij.

Mjetet q nevojiten:

Pr t zhvilluar kt or nxnsi duhet t jet i pajisur me:- tekstin msimor,- informacion shtes nga interneti,- libri Si t jesh nj prind i mir.

Zhvillimi i ors

Msuesi/ja ndan klasn n tri grupe sipas niveleve. Secilit nxns t nivelit baz i krkon q t shpreh me z t lart nj kshill pr t prmirsuar marrdhniet me prindrit.

P.sh. nxnsit mund t shprehen:


24

- T ruajm qetsin.- T mos akuzojm ose fajsojm.- T qndrojm n tem. - ..............................

Msuesi/ja grupon nxnsit e nivelit t dyt dhe u krkon atyre t shpjegojn disa nga rregullat q duhet t ndjekin prindrit pr t prmirsuar marrdhniet mes tyre dhe fmijve adoleshent.

P.sh. nxnsit mund t shprehen:- Prindrit duhet tu kushtojn koh fmijve.- Dgjimi n mnyr aktive.- Vmendje.- .................Nxnsit e nivelit t tret mund t sjellin inskenime t shkurtra, ku njri mund t luaj rolin e prindrit,

tjetri t adoleshentit. Pjesa tjetr e nxnsve mund t gjykoj se cilat ishin ant pozitive dhe negative n kt mnyr komunikimi t paraqitur nga shokt e tyre.

N prfundim t ksaj ore msuesi/ja u lexon nxnsve disa pjes t shkputura nga libri: Si t jesh nj prind i mir.

Tema 1: far sht puna?

Kreu VII PUNA

Qllimi: Njohja me kriteret e klasifikimit t punve.



Niveli baz: T dalloj punn fizike nga puna mendore.Niveli mesatar: T shpjegoj llojet e puns sipas kohs q shpenzohet n pun. Niveli i lart: T debatoj rreth ndikimit t puns s zez tek individi.

Fjal ky: pun fizike, pun mendore, kategorizimi i punve, pun me koh t ndryshueshme (fleksibl), pun sezonale.

Mjetet e nevojshme: Pr zhvillimin e ksaj ore msimore msuesit/es do ti nevojitet teksti baz si dhe Kodi i Puns.


Evokim Pyetje- prgjigjeRealizim i kuptimit Diskutim i ideveReflektim Ditari i t nxnit


Evokim. (Pyetje- prgjigje)Msuesi/ja u drejton nxnsve disa pyetje pr t cilat krkon q t marr prgjigje t shpejta:- A sht ndonjri prej jush n marrdhnie pune?


25

- far pune bni?- Sa or qndroni n pun?(Nse asnjri prej nxnsve nuk punon, msuesi/ja u krkon t thon se far pune bjn prindrit e tyre.)Nxnsit kan evidentuar disa lloje punsh dhe kjo i ka shrbyer msuesit/es pr ti futur ata n brendsi

t tems, shtjet e s cils do t diskutohen n vazhdimsi.T gjitha prgjigjet e dhna nga nxnsit msuesi/ja i shnon n tabel.

Puna q bjn ata/prindrit Ora q shpenzojn n pun- Kamerier- Ndrtim- Shitse- Msues- Mjek--------

108488

Realizim i kuptimit. (Diskutim i ideve)N kt faz msuesi/ja qartson pr nxnsit konceptin pun:Pun quhet shpenzimi i energjis fizike ose mendore pr t krijuar t mira materiale ose shpirtrore.Msuesi/ja u krkon nxnsve q t shikojn me vmendje llojet e punve t shnuara n tabel dhe i pyet

nxnsit si mund ti klasifikojn ata kto pun duke plotsuar skicn e vizatuar tashm n tabel:

Klasifikimi i punve:

- Sipas llojit t profesioneve.- Sipas moshs dhe vjetrsis pr efekt pensioni.

Reflektim. (Ditari i t nxnit)Msuesi/ja shpjegon termin Pun titanike dhe u krkon nxnsve q t shkruajn disa shembuj t ksaj

lloj pune n fletoren e tyre. Disa nga detyrat lexohen dhe diskutohen n klas.Pun titanikeshprthimi individual i talentit dhe i frymzimit q vjen si rezultat i nj pune t madhe

kmbngulse, i t menduarit, i vullnetit titanik, por jo i nj trashgimie.Msuesi/ja mund t prdor shembullin e gjeniut Aleksandr Moisiut, i cili nuk pati as m par dhe as m

pas ndonj pjestar q t shquhej si aktor.

Detyr shtpie: Arsyetoni, f. 128.

Shnim: Msuesi/ja mund t mbaj shnim n fletoren e tij/saj ato njohuri, t cilat nxnsit kan pasur vshtirsi pr ti kuptuar, me qllim q ti prsris n orn n vijim.

Pun mendore:

Mjek

Sipas llojit t

energjis

Pun fizike:

Ndrtim

Pakualifikim

Sipas kualifikimit

Me kualifikim t lart

Me kualifikim mesatar:

Mjeshtri t:

Me koh t plot:

Sipas kohs s

puns

Me koh fleksibl

Me koh t

pjesshmePun

sezonale


26

VEPRIMTARI PRAKTIKE

Tema 7.7: Bota e puns n Evrop

Objektivi: Njohja e nxnsit me mundsit q ofron bota e puns n Evrop.


Mjedisi: klasa


N fund t ksaj veprimtarie synohet: Niveli baz: T evidentoj dy nga rrugt e informimit pr punsim.Niveli mesatar: T rendit arsyet pse t rinjve u plqen t studiojn jasht Shqipris.Niveli i lart: T diskutoj rreth shtjes: Pse arsimi sht kyi i suksesit pr t pasur nj karrier dhe pun t mir si n Shqipri dhe Evrop?

Zhvillimi i ors

Pr t zhvilluar kt or msimore msuesi/ja prdor metodn e Ditarit dypjessh dhe punn n grupe. Grupi I nxnsit e nivelit baz lexojn n libr shtjen: Rrugt e informimit pr punsim.Grupi II nxnsit e nivelit mesatar lexojn shtjen: Studentt shqiptar q studiojn jasht.Grupi III nxnsit e nivelit t lart analizojn dhe sjellin argumente rreth shtjes se pse arsimi sht

kyi i suksesit pr pun.

Pasi nxnsit kan lexuar materialin e dhn n libr, msuesi/ja u krkon atyre t diskutojn rreth pikave kryesore t ktij msimi. Ndrtojm nj tabel n drras t zez, ku secili prej nxnsve t shpreh nj mendim t tijin pr njrn nga rubrikat.

Rrugt e informimit pr punsim Pse t rinjt studiojn jasht?

Pse arsimi sht kyi i suksesit pr pun?

Mendimet e nxnsve diskutohen n klas n prfundim t ors.


27

Kreu VIII MJEDISI

Tema 1: Mjedisi dhe ne

Qllimi: Njohja me drejtimet kryesore t studimit t mjedisit.



Niveli baz: T jap kuptimin e termit mjedis.

Niveli mesatar: T analizoj veorit e mjedisit natyror duke e krahasuar me mjedisin shoqror.

Niveli i lart: T argumentoj me shembuj ndikimin e njeriut n mjedis.

Fjal ky: mjedis natyror, mjedis shoqror, ekologji

Mjetet e nevojshme: Pr zhvillimin e ksaj ore msimore msuesit/es do ti nevojitet teksti baz si dhe materiale nga interneti (informacione rreth dmeve q po i shkaktohen

mjedisit koht e fundit)


Evokim BashkbisedimRealizim i kuptimit Diskutim i ideveReflektim Pun me grupe

Zhvillimi i ors msimore

Evokim. (Bashkbisedim)Kt or msimore msuesi/ja e nis duke shtruar para klass pyetjet:- far kuptoni me mjedis?- Sa t ndrgjegjshm jemi ne pr rndsin e mirmbajtjes s mjedisit?Msuesi/ja nxit mendimet e nxnsve, por gjithnj duke u kujdesur q t mos dalin nga tema.

Realizim i kuptimit. (Diskutim i ideve)Nxnsit ofrojn mendime nga m t larmishmet pr shtjet e msiprme. Msuesi/ja i diskuton

mendimet e dhna s bashku me nxnsit e klass dhe m pas jep prkufizimet pr konceptet e mposhtme:

Mjedis quhet trsia e elementeve dhe faktorve natyror e njerzor s bashku me veprimet dhe bashkveprimet e tyre.

Ekologji sht shkenca q studion ndrveprimin ndrmjet gjallesave dhe mjedisit n t cilin jetojm.

Reflektim. (Pun me grupe)Msuesi/ja ndan klasn n tri grupe ku secili grup do t punoj pr nj shtje t veant.Grupi I do t argumentoj se si kan ndikuar ndrtimet pa kriter n mjedis.Grupi II do t shpjegoj problemet serioze q i ka shkaktuar rritja e popullsis mjedisit.Grupi III do t shpjegoj dmet q shkaktohen nga hedhja e mbeturinave n det t hapur.Pasi nxnsit t ken prfunduar me prgatitjen, msuesi/ja zgjedh nj prfaqsues pr secilin grup, t

cilt prezantojn idet e grupeve prkatse.


28

Detyr shtpie: far t mirash i kan sjell mjedisit Organizatat Mjedisore?Pr zhvillimin e ksaj detyre nxnsit mund t shfrytzojn burime nga m t ndryshmet si: internet,

revista, gazeta, etj.

Shnime: Msuesi/ja i informon nxnsit se n ort n vijim do t organizojn tri veprimtari praktike. Pr zhvillimin e ktyre orve duhet br nj pun paraprake.

Nxnsit e niveli baz duhet t gjejn n internet t dhna t fundit rreth ngrohjes globale apo vrims s ozonit. Kto t dhna ata do ti lexojn prpara klass dhe duke iu referuar materialit t gjetur, ata duhet t shpjegojn me fjalt e tyre prse sht i nevojshm nj kuadr ligjor ndrkombtar n fushn e mjedisit. (Shnim: Referojuni msimit 8/4)

Nxnsit e nivelit mesatar duhet t mbledhin informacion mbi organizatat kombtare q mbrojn mjedisin dhe t shprehin mendimin e tyre t lir nprmjet nj analize mbi rolin q ato kan.

(Shnim: Referojuni msimit 8/5)

Nxnsit e nivelit t lart duhet t gjejn formatin e plot t nj ligji pr mbrojtjen e mjedisit dhe t diskutojn rreth tij duke br ndryshimet e duhura, sipas tyre, me qllim q ai t jet sa m efektiv. Nse sht e mundur ndonjri prej nxnsve mund t hartoj nj ligj, i cili nuk ekziston, por q, sipas tij, duhej t ekzistonte pr t siguruar mbrojtjen e mjedisit.

(Shnim: Referojuni msimit 8/3)

VEPRIMTARI PRAKTIKE

Tema 8.3: Legjislacioni shqiptar mbi mbrojtjen e mjedisit.

Objektivi: Njohja e nxnsit me prmbajtjen e ligjeve kryesore pr mbrojtjen e mjedisit.

Tema 8.4: Mbrojtja e mjedisit, institucionet shqiptare prkatse

Objektivi: Nxitje e diskutimit pr rolin q luajn organizmat qeveritare dhe joqeveritare pr mbrojtjen e mjedisit.

Tema 8.5: Mjedisi dhe angazhimet ndrkombtare

Objektivi: Njohja me t dhna t reja rreth angazhimeve ndrkombtare pr t mirmbajtur mjedisin n nivel global.

Zhvillimi i ors:

Kto tri or msuesi/ja mund ti zhvilloj sipas nj zgjedhjeje t lir. P.sh.- Orn e par t dgjohen punimet e nivelit baz, orn e dyt t diskutohen punimet e nivelit mesatar dhe

orn e tret t diskutohen punimet e nivelit t lart.- Nxnsit diskutojn materialin e tyre duke filluar nga nxnsi q ndodhet n bankn e par e duke

vazhduar me radh pavarsisht se cilit nivel i prkasin.

Nxnsit e tjer diskutojn mbi materialet e referuara duke zgjedhur punimin m t bukur.


29

Kreu IX SHNDETI

Tema 1: far sht shndeti

Qllimi: T kuptojm dallimet q ekzistojn midis mirqenies dhe shndetit Objektivat e arritjeve t nxnsve


Niveli baz: T prshkruaj tri brinjt e trekndshit t shndetit.

Niveli mesatar: T shpjegoj se si mund ta ruajm mirqenien e prgjithshme.

Niveli i lart: T diskutoj rreth lidhjes q ekziston midis trupit dhe mendjes.

Fjal ky: shndeti fizik, shndeti mendor, mirqenia e plot, trekndshi i shndetit.

Mjetet e nevojshme: Pr zhvillimin e ksaj ore msimore msuesit/es do ti nevojitet: teksti baz, fletpalosje mbi mirmbajtjen e shndetit, informacione t ndryshme mbi shndetin, t marra nga farmacit.


Evokim Diskutimi i njohurive paraprakeRealizim i kuptimit T nxnit n bashkpunimReflektim Pun individuale

Zhvillimi i ors msimore

Evokim. (Diskutimi i njohurive paraprake)Pr t nisur kt or msimore, msuesi/ja zgjedh nj nxns nga klasa dhe e pyet: - Cilin nga shokt/ shoqet e tua, do ta cilsoje si t shndetshm?

Argumentoje prgjigje tnde. Pse? - A mund t themi se nj njeri q sht i shndosh sht domosdoshmrisht i shndetshm?

Nprmjet ktyre pyetjeve dhe t tjerave si kto, msuesi/ja mundohet t vjel prej nxnsve njohurit q ata kan rreth shndetit. Kjo do t shrbej pr t kaluar n shtjet kryesore t msimit.

Realizim i kuptimit. (T nxnit n bashkpunim)N kt faz msuesi/ja shpjegon ndryshimin midis shndetit dhe mirqenies, si dhe tri pjest e trekndshit t shndetit:

Shndeti fizik

ShndetiShndeti

social

Shndeti mendor


30

Pasi sht siguruar se tre prbrsit e shndetit jan kuptuar si duhet, msuesi/ja ndan klasn n tri grupe.

Grupi i shndetit fizik do t ofron disa kshilla pr t pasur mirqenie fizike.

Grupi i shndetit mendor do t ofron disa kshilla pr t pasur mirqenie mendore.

Grupi i shndetit social do t ofroj disa kshilla pr t pasur mirqenie sociale.

Mendimet diskutohen n klas duke u plotsuar edhe nga antar t tjer t grupeve t tjera.

Reflektim. (Pun individuale)Msuesi/ja krkon prej nxnsve q t punojn n mnyr t pavarur pr t gjetur nj personazh VIP dhe t bjn nj analiz t shndetit t tij mendor, fizik dhe social.Pyeten disa prej nxnsve dhe mendimet e tyre diskutohen n klas, plotsohen ose kundrshtohen duke prdorur forcn e argumentit.

Detyr shtpie: Prshkruani nj ngjarje t jets suaj ku emocionet kan ndikuar n shndetin tuaj fizik. (Lidhja mendje-trup)

Shnime: Msuesi/ja paraprgatit nxnsit pr veprimtarit praktike q do t zhvillojn n vijim t orve.

Tema 1: Droga dhe efektet e saj n shndetin e individit. Pr t zhvilluar kt veprimtari msuesi/ja i organizon nxnsit n tri grupe, ku secili prej tyre duhet t prgatis nj detyr individuale me nj tem t caktuar, si: Grupi I Pasojat e prdorimit t drogs n shndetin fizik. Grupi II Pasojat e prdorimit t drogs n shndetin mendor. Grupi I Pasojat e prdorimit t drogs n shndetin social.Kt detyr nxnsit mund ta pasurojn me fakte, t dhna, kuriozitete duke iu referuar botimeve t ndryshme, medies, internetit.

Tema 2: Duhani, alkooli dhe adoleshentt

Niveli baz duhet t paraqes n nj tabak letre me ngjyr t kuqe sistemet e trupit q dmtohen nga pirja e duhanit. Nxnsit mund t shkruajn kuriozitete, mund t paraqesin mendimin e tyre nprmjet nj vizatim etj.

Niveli mesatar duhet t paraqes n dy tabak letre pasojat q shkakton pirja e duhanit te nj duhanpirs aktiv dhe te nj duhanpirs pasiv.

Niveli i lart duhet t hartojn nj pyetsor, nprmjet t cilit duhet t zbulojn t dhna rreth shtjeve:-Sa prej nxnsve t ksaj shkolle jan prdorues t rregullt t duhanit?-Sa prej tyre kan provuar t paktn nj her t pin duhan?-Cilat kan qen arsyet q e kan shtyr drejt pirjes s duhanit? etj.

Pyetsori duhet plotsuar me nxnsit e shkolls.Msuesi/ja monitoron punn e secilit prej nxnsve.


31

VEPRIMTARI PRAKTIKE

Tema 9.7: Droga dhe efektet e saj n shndetin e individit

Objektivi: Njohja me pasojat q i shkaktohen shndetit nga prdorimi i drogs si dhe me rrugt pr parandalimin e saj.


Mjedisi: klasa


N fund t ksaj veprimtarie synohet:

Niveli baz: T evidentoj tri nga llojet e drogave.

Niveli mesatar: T analizoj pasojat e shndetit fizik q shkaktohen nga prdorimi i drogs.

Niveli i lart: T diskutojn rreth rrugve pr parandalimin e prdorimit t drogs.

Zhvillimi i ors

Hapi i par: Msuesi/ja przgjedh disa nga nxnsit pr t lexuar punimin e tyre. Pasi prfundon leximi i disa detyrave, nxnsit lihen n nj diskutim t lir t japin mendimet e tyre rreth detyrave t lexuara m sipr.

Hapi i dyt: Msuesi/ja u paraqet nxnsve nj situat.Agroni dhe Miri ishin dy shok t ngusht t klass X, t cilt gjithmon e bnin bashk rrugn pr n

shkoll. Ata ishin nxns q kishin arritur rezultate shum t mira dhe gzonin respektin e shokve dhe t msuesve gjithashtu.

Nj dit prej ditsh, Agroni nuk u paraqit n shkoll dy ort e para, por m shqetsuese ishte fakti se kjo situat po prsritej pr dit me radh.

Orn e tret q Agroni vinte n shkoll, ishte i shprqendruar, ndihej i lodhur dhe e bezdiste drita e ndezur n klasn e tij.

Shoku i tij Miri, filloi t shqetsohej pr kto gjra, t cilat nuk kishin ndodhur m par me shokun e tij. E pyeti disa her se si qndronin punt, por Agroni mundohej tu shmangej prgjigjeve. Kjo gjendje zgjati deri ditn kur Miri e ndoqi fshehurazi shokun e tij dhe zbuloi se ai tashm ishte br nj prdorues droge.

- Si do t kishit vepruar ju nse do t ndodheshit n vendin e Mirit?- far rruge do t zgjidhnit pr t parandaluar prdorimin e drogs?

Hapi i tret:N kt faz nxnsit diskutojn duke dhn mendimet e tyre t lira rreth rrugs q ata do t kishin

zgjedhur pr ta prballuar kt situat. Msuesi/ja i kshillon nxnsit se n raste t tilla do t ishte mir t konsultoheshin me nj person n

mosh madhore, si msuesit, psikologu i shkolls etj.

Kujdes: Mos shkoni menjher tu tregoni prindrve t shokve se fmija e tyre prdor drog, sepse mund t ket prindr, t cilt nuk kan informacionin e duhur dhe mund t marrin vendime me pasoja ekstreme.


32

STOP PIRJES S DUHANIT DUHANI DMTON:

sistemin e frymmarrjes sistemin e tretjes sistemin nervor

VEPRIMTARI PRAKTIKE

Tema 9.8: Duhani, alkooli dhe adoleshentt

Objektivi: T ofrojm mnyra pr t shmangur prdorimin e duhanit dhe alkoolit te adoleshentt. Kohzgjatja: 1 or msimore (1 or = 45 minuta)

Mjedisi: klasa


N fund t ksaj veprimtarie synohet: Niveli baz: T dalloj sistemet e trupit q dmtohen nga pirja e duhanit.Niveli mesatar: T krahasoj pasojat q shkaktohen te duhanpirsit aktiv dhe pasiv. Niveli i lart: T mbaj qndrim ndaj pasojave q shkakton varsia nga duhani.

Zhvillimi i ors

Hapi i par:Pr t zhvilluar kt or msuesi/ja i ka orientuar nxnsit q nj or m par pr t punuar secili n nj

tabak letre si m posht: Nxnsit e nivelit baz, n forma nga m t ndryshmet, duhet t paraqesin sistemet e trupit q dmtohen

nga pirja e duhanit. Nxnsit mund t shkruajn kuriozitete, mund t paraqesin mendimin e tyre nprmjet nj vizatim etj. (Ky punim duhet t bhet n tabak letre me ngjyr t kuqe, pr t sinjalizuar n mnyr simbolike rrezikun q i kanoset nj duhanpirsi).

P.sh.

Nxnsit e nivelit mesatar n dy tabak letre duhet t krahasojn pasojat q shkakton pirja e duhanit te nj duhanpirs aktiv, dhe te nj duhanpirs pasiv. (mund t shfrytzoni materiale nga interneti). Nxnsit e nivelit t lart duhet t hartojn nj pyetsor nprmjet t cilit duhet t zbulojn t dhna rreth shtjeve: - Sa prej nxnsve t ksaj shkolle jan prdorues t rregullt t duhanit? - Sa prej tyre kan provuar t paktn nj her t pin duhan? - Cilat kan qen arsyet q e kan shtyr drejt pirjes s duhanit? etj.Pyetsori duhet plotsuar me nxnsit e shkolls.

Hapi i dyt:Pasi jan diskutuar punimet e nxnsve t t dyja niveleve (baz dhe mesatar), msuesi/ja fton n klas

nj punonjs social ose psikologun e shkolls. N kt pjes t dyt t ors, psikologu diskuton n mnyr t drejtprdrejt rreth problemeve q shkakton prdorimi i duhanit apo alkoolit tek adoleshentt.

Nxnsit e nivelit t lart mund t diskutojn me psikologun e shkolls rreth prfundimeve n t cilat ata kan arritur nprmjet plotsimit t pyetsorve t tyre.


33

VEPRIMTARI PRAKTIKE

Dy ort e fundit t veprimtarive praktike mund t jen sipas zgjedhjes s lir t msuesit/es. Ktu sht sugjeruar tema: - Mjedisi dhe ne, Syri i gjelbr.

MJEDISI DHE NE SYRI I GJE Objektivi: Rritja e interesit dhe ndrgjegjsimit t nxnsve mbi rndsin e mirmbajtjes s mjedisit.


Mjedisi: klasa, oborri i shkolls


N fund t ksaj veprimtarie synohet: - Ndrgjegjsimi i nxnsve mbi rndsin e mirmbajtjes s mjedisit. - Prmirsimi i mjediseve t shkolls. - Mbajtja pastr e mjediseve t shkolls. - Mbjellja e pemve ose bimve t gjelbra. - Organizimi i nj minigalerie.

Mjetet q nevojiten:

Pr zhvillimin e ksaj ore mjetet q do t duhen jan: - Teksti msimor - Flet formati A4 - Lapsa me ngjyra, stilolapsa - Tabak letre me ngjyra

Zhvillimi i ors:

Hapat q do t ndiqen pr organizimin e ksaj ore do t jen:

Hapi I Msuesi/ja u krkon nxnsve q t ndahen n tri grupe, ku secili prej grupeve zgjedh prfaqsuesin e tij.

Hapi IIT tri grupet punojn n mnyr t pavarur nga njri-tjetrin pr t hartuar nj plan pune, i cili do t ndikonte

n prmirsimin e mjedisit t shkolls. Nxnsit mund t shfaqin ide t lira nga m t larmishmet: t krijojn qeverin e mjedisit, t mbledhin disa fonde simbolike pr t bler kosha, stola, pem etj. pr t zbukuruar e mirmbajtur mjediset e tyre.

Shnim: Nse msuesi/ja shikon q nxnsit kan vshtirsi n organizim, ather ai/ajo ndrhyn duke i orientuar ata.

Prfaqsuesit e grupeve mbledhin nj buxhet simbolik. Me kt buxhet ata blejn pem, ku do grup ka simbolin (pemn e tij).

Disa nxns t grupit ngarkohen me detyrn pr t mbjell pemn, kurse pjesa tjetr e grupit do t krijoj postera me vizatime apo tabela ku krkohet t mbahet pastr mjedisi duke shfrytzuar tabakt shum ngjyrsh.


34

Zhvillimi i ors s dytOrn e dyt t ksaj veprimtarie msuesi/ja mbledh nga nj prfaqsues pr do klas t dhjet. Kta

nxns do t bjn nj fushat ndrgjegjsuese edhe te klasat e tjera pr rndsin e mirmbajtjes s mjedisit, si dhe shtimit t hapsirave t gjelbrta.

Msuesi/ja do t siguroj hapsirn e nevojshme: nj klas, nj palestr ose nj pjes t prshtatshme t oborrit, ku do t paraqiten vizatimet, punimet e nxnsve, postera etj, duke krijuar kshtu iden e nj minigalerie.

Sipas mundsive nxnsit gjat reklamimit t punve t tyre mund t organizojn edhe nj koktel t vogl, duke shkmbyer kshtu ide pr ta zhvilluar edhe m tej kt iniciativ.

Prfundimi:

Msuesi/ja prgzon nxnsit pr aftsit e tyre krijuese, syrin kritik pr ti par e br gjrat ndryshe, si dhe pr frymn e qytetaris s shfaqur gjat bashkpunimit n grup.


35

TEST Nr. 1 (Grupi A)

Emr, mbiemr:_______________________

Klasa:_____________

1.Prkufizoni termat:

-Drejtsi..-Dnimeplotsuese

-Familjepoligame..

-Sakrilegj

-Krime

2. Shpjegoni dy nga llojet e ligjit.

1.

2.

3. Lexoni dhe qarkoni alternativn e vrtet (V) ose t gabuarn (G).

-Funksioni i kontrollit shoqror synontkontrollojsjelljenseksuale (V)(G)meqllimqbrezipasardhstjetsamishndetshm.

-Familje e mbyllurprdoretzakonishtprtprkufizuarfamiljet (V)(G)qprbhenngaiftibashkshortor,gjyshrit,prindritsidhe

fmijtetyretciltjetojntgjithnnnjati.

-Rregullat funksionalequhenatorregullaqiofrojnfamiljes (V)(Gmundsiprteksploruarzgjidhje.)

-Demografiashtshkencaecilastudionndryshimetepopullats. (V)(G)

4. Rendisni katr nga karakteristikat e ligjit.

13..

24..


36

5. Evidentoni veorit kryesore t dy pjesve prbrse t Kushtetuts.

Preambula.................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

Pjesanormative

..................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

6. Prshkruani far kuptoni me:-Tdrejtatenjeriutjankonkrete.

-Tdrejtatenjeriutjanuniversale.

7. Analizoni nj nga pasojat e plakjes s popullsis.

...........................

8: Tri procedurat e fazs s dytt miratimit t ligjit jan:

1. ...........2. ...........3. ...........


37

TEST Nr. 1 (Grupi B)

Emr, mbiemr:_______________________

Klasa:_____________

1.Prkufizoni termat:

- Sovranitet- Familjeezgjeruar- Shoqrizim.- Demografi- Kodifamiljes

2. Shpjegoni dy nga ligjet q rregullojn marrdhniet familjare.

1.

2.

3. Lexoni dhe qarkoni alternativn e vrtet (V) ose t gabuarn (G).

-shterndsishmeqKushtetutatprshkohetngadoktrinakushtetuese(V)(G)

dhejongaarsyetimilogjik.

-Ligjinshoqritdemokratikeduhettburojdhetbazohetnparimin(V)(G)

edrejtsisdhebarazis.

-Rregulla funksionalequhenatorregullaqendihmojnfamiljentjetelastikendajstresevetmjedisit,nevojaveindividualedheatyretfamiljes.(V)(G)

-Dhunanfamiljeshtivetmiproblemifamiljevetsotmeshqiptare.(V)(G)

4.Pr personat q kan kryer krime, jepen kto dnime kryesore:

-.

-.

-


38

5:Krahasoni dhe shkruani veorit e ktyre institucioneve:

GjykataKushtetuese....

GjykataeLart.....

6: Argumentoni funksionet kryesore t familjes:

-Ofrimiistatusit

-Kontrollishoqror

7: Analizoni nj nga problemet e sotme t familjeve shqiptare.

8. Faza e par e miratimit t nj ligji konsiston n paraqitjen prpara Kuvendit t nj projektligji. Kt iniciativ mund ta ken:

1.2.

3


39


Emr, mbiemr:_______________________

Klasa:_____________

1. Plotsoni vendet bosh n pohimet e mposhtme:

- Shkolla sht institucion q ka prmision..dhe si i till nxnsit-

qytetarduhettisigurohentdrejtatetijdheushtrimiityreninstitucion.

-......................konsiderohetpersoniqkurlind,derinmoshn18vje,momentkuraifiton

zotsitplotprtvepruar.

-Zmadhimiidukshmilaringutshtnjndryshimqndodhgjatpubertetittek...................

2. Krahasoni dhe shkruani dallimet:

Prgjegjsialigjore.

..Prgjegjsiapenale.

..

3. Shkruani tri nga t drejtat e fmijve n Bot dhe n Shqipri

1. 2.

3.

4. Shpjegoni prse shkollat cilsohen si t rndsishme.


40

5. Mbani qndrim dhe argumentoni mendimin tuaj rreth shtjes s m poshtme.

AdheBjantmartuarprej15viteshdhekannjvajz13-vjeare.A-jagjatdyvitevet

funditsilletshumkeqsindajB-s,ashtuedhendajvajzsstyre.Aikthehetidehurnshtpi,shan

dherrehB-n,kamarrdhniejashtmartesore,nukiinteresonecuriaevajzsnshkolldheshpesh

silletshumkeq.

Cilat jan t drejtat e vajzs q nuk respektohen? far mund t bjn B-ja dhe vajza e vet?

6:Renditni disa nga ndryshimet fizike q ndodhin gjat pubertetit te djemt.

1..................................................4................................................................

2..................................................5................................................................

3..................................................6................................................................

7.Shpjegoni si ndikon audienca imagjinare te adoleshentt.

8. Shprehni mendimin tuaj se far mund t bjn adoleshentt pr t pasur nj marrdhnie pozitive me prindrit e tyre?


41


Emr, mbiemr:_______________________

Klasa:_____________

1.Plotsoni vendet bosh n pohimet e mposhtme:-..shtelsiprpunsimdhekarrier.

-T..jantdrejtatdheliritpersonale,qkanindividtsiqytetart

njshtetitcaktuar.

-Menarkashtnjndryshimqndodhgjatpubertetittek................................................

2: Krahasoni konceptet:Adoleshenc...

...Pubertet.

3: ShkruanitringatdrejtatefmijvenBotdhenShqipri:1. ......2...........3...........

4.Prvetdrejtave,fmijtkanedhedetyrime.Prmendni katr prej detyrimeve t tyre.1........................................................................................................................................2.......................................................................................................................................3.......................................................................................................................................

4.......................................................................................................................................

5. Mbani qndrim dhe argumentoni mendimin tuaj rreth shtjes s mposhtme.PersoniA,njadoleshent16-vjear,futetndyqaninepersonitBprtavjedhur.PersoniBmerr

pistoletndheeqllonmepasojplagosjenetij.

farprgjegjsiepenalekanktapersona?


42

6.Renditni disa nga ndryshimet fizike q ndodhin gjat pubertetit te vajzat.1..................................................4.............................................................

2..................................................5................................................................

3.................................................6........................................................

7. Shpjegoni si ndikon miti personal te adoleshentt?

8.Shprehni mendimin tuaj se far mund t bjn prindrit pr t pasur nj marrdhnie pozitive me fmijt e tyre adoleshent.


43


Emr, mbiemr:_______________________

Klasa:_____________

1.Plotsoni vendet bosh n pohimet e mposhtme:

-quhetdoveprimtarifizikedhemendoreenjeriutprtkrijuartmiramaterialdhe

shpirtrore.

-...................... sht trsia e faktorve natyror e njerzor s bashku me veprimet dhe

bashkveprimetetyre.

-..............................................shtzhvillimiqplotsonnevojatestashmes,pakompromentuar

aftsitebrezaveqvijn,prtplotsuarnevojatetyre.

2.Renditnielementetenevojshmeqduhettprmbajkontrataepuns.

1...................................................4...........................................................

2...................................................5..........................................................

3...................................................6...........................................................

3. Pjesmarrjaemeshkujvesiforcpunekaqenhistorikishtmelartseajoefemrave.Gjatvitevettranzicionitpunsimiifemravepatinjrnieedhemtmadhe.Renditni shkaqet.

a) b) c)

4. Shpjegoni se cili sht roli pozitiv q ka shkenca dhe teknologjia n raportin q kan njerzit me mjedisin?


44

Pyetja nr.5:Krahasoni:Mjedisinatyror.......................................................................................................................

...............................................................................................................................................Mjedisishoqror...................................................................................................................

................................................................................................................................................

6. Shpjegoni dy nga rreziqet q i kanosen mjedisit.


45


Emr, mbiemr:_______________________

Klasa:_____________

1. Plotsoni vendet bosh n pohimet e mposhtme:

-Punamekoh..ijepmundsipunonjsittizgjedhvetoraretepuns,brendakohs

svendosurprtpunuar.

-........................................shtnjdokumentqshoqronCV-npersonale,kuraplikonprnj

pun.Ndryshequhetdhedeklarimiqllimit.

-.....................shtnjshkencqstudionndrvepriminndrmjetgjallesavedhemjedisitnt

cilinjetojm.

2. Renditni elementet e nevojshme q duhet t prmbaj CV-ja (Curriculum Vitae).

1...................................................4...........................................................

2...................................................5..........................................................

3...................................................6...........................................................

3.Punsimi n mosha t hershme ka pasoja. Cilat jan ato?

4. Analizoni cili sht shqetsimi mjedisor q lidhet me zhvillimin e shkencs dhe teknologjis.


46

5. Krahasoni:

Burimetrinovueshme........................................................................................................

..............................................................................................................................................Burimetparinovueshme.....................................................................................................

..............................................................................................................................................

6: Shpjegoni dy nga fenomenet q ndikojn drejtprdrejt tek ekosistemet.

........

Shnim:Prsritjendhetestinprfundimtarmsuesimundtiorganizojsipasinteresavet tijmsimore.P.sh.,orneprsritjesmundtaorganizojnformnenjdiskutimi,bisede,punme

grupeosedebatimenxnsit.

Ndrsa testinprfundimtarmund taorganizojnktmnyr:T formulojdisapyetjeduke

prfshirshtjetmtrndsishmettekstitmsimor.Listnepyetjevetuabjtnjohurtgjith

nxnsvedisaormpar,meqllimqnxnsittkenkohnemjaftueshmeprtuprgatitur.

Msuesi harton teza pr secilin nxns. Teza duhet t prmbaj tri pyetje duke iu prshtatur tri

niveleve.

Ditneprovimitnxnsitzgjedhinnjngatezateprovimittvendosurambitavolinnemsuesit.

Documents

udhezues qytetaria 10