üds teknikleri soruları ve çözümleri

8/7/2019 ds teknikleri sorular ve zmleri

1/121

NSZ

DS snavn baarmak istiyorsanz, bunu ancak belli bir sistematik izleyerek yapabilirsiniz. Aksitaktirde, bu ve benzeri sanal ortamlarn sayfalar arasnda kaybolur gidersiniz. Bu hataya dmemekiin nsz ve DS Hakknda blmlerini ve dier almalarn (deneme snavlar, zamanlar vs.) giriaklamalarn dikkatle okuyunuz. almalarnz esnasnda , burada verilen nerilere uymaya zengsteriniz. Aada sraladmz kolaylklarsize ancak o zaman puan kazandracaktr.

1. Gramer

ngilizcenin gramer yapsn, DS snavnda 50 ya da 65 puan barajn aabilecek dzeyderenmek kolay bir i deil. Bu dzey, temel ngilizce bilgisi yetersiz bir aday iin 2-3 aylk biralmayla varlabilecek bir hedef olmaktan ok uzak. Ancak asl sorun, bu zahmetli almay, ihtiyaduyduu puana gre sabrla gerekletirmi bir adayn, rendii yaplarla ilgili incelikleri (tuzaklar!)soru iinde fark edemeyip yok yere puan ve zaman yitirmesidir. te bu sitenin ncelikli amac,adaylara ngiliz gramerinin ileyi mekanizmasn tantmak ve bu mekanizmann inceliklerini onlar iinfark edilir klmaktr. Sitemizde yaynladmz Deneme Snavnn zmler blmnde ilerledike buamacn nasl gerekletirildiini greceksiniz: Bu blmde, her bir soru adeta bir matematik problemigibi irdeleniyor ve sorunun, adayda hangi bilgiyi snad titizlikle ve sabrla aklanyor.

Snavn temelini oluturan tenseler ve balalarla ilgili ayrntl ders notlar, altrmalar ve zmler

artk sitemizde yer almaya balad. Bu almalar, sorulara baknz yava yava deitirecek. Busayede, doru cevab, yanllar arasndan daha kolay ve daha hzl bir ekilde seebilecek ve ennemlisi setiiniz cevabn doruluundan emin olabileceksiniz. ok yaknda, sitemizde, ncekiDS/KPDS snavlarnda km gramer sorularna da yer vereceiz.

2. Okuma - Anlama Sorular

Bata metin inceleme olmak zere, okuma-anlama (paragraf tamamlama, karlkl konuma vs.)sorular adaylarn korkulu ryas. Bu blmde soru says ok fazla ve buradaki a baka birblmle kapatabilmek hemen hemen imkansz.

Bu tr sorularda karmza kan btn yabanc kelimeleri bilmek ve konu eitlilii nedeniyle btn

metinleri anlayabilmek mmkn deil. stelik, bir metni batan sona anlam olmak da sorularndoru cevaplanmasn garanti etmiyor. Biroumuz, bu sorunu amak iin her geen gn daha fazlakelime ezberlemek gerektiini dnrken, uyguladmz zm tekniinin hatal olabileceini pekazmz fark ediyor. oktan semeli birok soru trnde olduu gibi, okuma-anlama sorularnda damarifet doru cevab bulmak deil, yanllar ayklayabilmektir. te bu sitenin bir dier amac da size,okuma-anlama sorularnda uygulanan yanl cevap hazrlama tekniklerini retmek olacaktr.

3. Kelime

Dnyann en skc iini belirlemek iin bir anket yaplsa, kelime ezberlemek listenin en st sralarnda(belki de en st srasnda) yer alrd. Sitemizde aklanan kolaylklar sayesinde, sizi bu skntl iten,tamamen deilse bile, ksmen kurtarabilmeyi umuyoruz:

*Yllardr uyguladmz zm tekniine bal kalarak, sitede verdiimiz Fen Bilimleri DenemeSnavnn zmlerini en az sayda kelimeden yararlanarak yaptk. Sorunun zm iin ne kadarkelimenin bilinmesi gerekiyorsa, o kadar kelime kullandk. zmn yaptmz bir ok soruda fenbilimlerine ait (fizik, kimya, inaat vs.) zel terminolojiye neredeyse hi baml kalmadk.

*Yararlandmz ekirdek kelime hazinesini hem zmler iinde, hem de snavn ana sayfasndakiYabanc Kelimeler blmnde Trke karlklar ve rnek cmle kurulularyla birlikte verdik. Bualma, snavda ska kan kelimelerin yaynlanmasyla daha da zenginleecek.

*Bir gramer ya da okuma-anlama sorusunu doru cevaplayabilmek iin nemli bir beceriye sahipolmanz gerekir: belli bir bilim dalna ait zel terminoloji arasndan ihtiya duyduunuz kelimeleriseebilmek. Bu seimi yapamadnz takdirde, yzlerce kelimenin arasnda boulur kalrsnz.Sitemizde bulacanz kelime almalarnn, bu zorluun almasnda size yardmc olmasndiliyoruz.


2/121

4. Snav Stratejisi

DSde sorulan 80 sorunun 20-25 kadar, snava giren btn adaylar iinde 80-100 puan aralndayer alacak olanlar belirler. Bu sorular, 50-65 aras puanlar hedefleyen adaylarn cevaplayabileceitrden deildir. Ancak, aday bunu ounlukla fark edemedii iin o sorularla adeta lesiye bouurve sonuta ne yazk ki, Krmz Balkl Kzn akbetine urar, yani kurda yem olur.

Adaylar bekleyen tehlikelerden bir dieri de oktan semeli snav tekniini bilmemektir. Bilgi

dzeyiniz ne denli yksek olursa olsun, bunu teknik beceri ile birletirip belli bir sre zarfndakullanlabilir hale getiremiyorsanz, hakkettiinize inandnz snav notuna asla ulaamazsnz. tebu engeli aabilmek iin hangi soruyu, hangi teknikle zmeniz gerektiini renmeli ve mantnzaaykr gelse bile bu teknii snavda uygulamalsnz.

Bu sitede, bilgimiz ve becerimiz yettiince, sizi bu tr soru ve sorunlara kar uyarmaya alacaz.Bununla da kalmayp, snav ncesi ve snav srasnda sizi bekleyen tehlikeleri -satr aralarnda vegerekirse ayr bir blm halinde- srekli vurgulayp, alnmas gereken tedbirler konusunda nerilerdebulunacaz. Bu uyar ve nerilerin neler olabilecei hakknda bilgi edinmek istiyorsanz, sitenin anasayfasndaki DS Hakknda adl blm dikkatle inceleyiniz.

Yukarda tantmaya altmz bilgi, beceri ve bak asna sahip olmak istiyorsanz, sitemizde

yaynlanan Deneme Snavn kendinize uygulaynz. Ankarada yaplacak snava farkl bir bilimdalndan girecek olsanz bile, Fen Bilimleri iin hazrlanm bu Deneme Snavn, verilen sreyiamadan ve tek bir oturumda cevaplaynz. Snav bitirip zmler blmne getiiniz zaman,Kolaylklar Dnyasna da ilk adm atm olacaksnz. Baarlar dileriz.

Sayglarmzla, Cneyt Bademciolu


3/121

DS HAKKINDA

1. GR

Snavlar yaantmzn bir paras oldu. Snavsz bir gnmz yok. Gazetelerin okuyucu stunlarndave dost sohbetlerinde, Snavlar bilgiyi tam lyor..., Hayr, lemiyor. tartmalar srp giderken,baarl olanlar yollarna devam ediyor. Tpk DS snavnda olduu gibi. Geride kalan adaylar -belkide hakl olarak- kendilerine yeterli bir yabanc dil eitimi verilmediini savunadursunlar, zaman akpgeiyor.

areniz yok; gelecekle ilgili planlarnz gerekletirmek ve srann bir adm nnde olabilmek iin buengeli amak zorundasnz. Bunu yapabileceinize inanyorsanz, ltfen sadece bu inanlayetinmeyin. Zira, dier insanlar sizi, yapabileceinize inandnz ilerle deil, yaptklarnzladeerlendireceklerdir. Bu gre katlyorsanz, artk ltfen daha fazla zaman kaybetmeyin; hemenalmaya balayn. Biz de, sizi bekleyen tehlikeler konusunda dosta birka neride bulunalm.

2. DS SINAVIYLA LGL YAPILAN HATALAR

a. alma Yntemiyle lgili Yaplan Hatalar

*Adaylar snavdaki soru trlerine ait arlklar bilmiyor ve alma srelerini iyi kullanamyorlar,

*Her snav dneminde arlklarn bir noktaya veriyor ve geen zaman iinde eski bilgilerini

unutuyorlar,*Bu nedenle, birok yapy tekrar tekrar almak zorunda kalyor ve eksiklerini asla tam olarakgideremiyorlar.

b.Deneme Snavlaryla lgili Yaplan Hatalar

*Kimi adaylar, soru trlerini ayr ayr alarak, hi deneme snav yapmadan bir btnoluturabileceklerini sanyor ya da deneme snavlarn yeterince ciddiye almayp eksiklerinin ortayakmasn engelliyorlar,

*Adaylar bu eksikliklerini fark edemedikleri iin yaptklar deneme snavlarnda notlarn ykseltemiyorve her yeni snava ayn yanllar tekrar tayorlar: zetle, iinden kamadklar bir ksr dngye

giriyorlar,*Eer bylesi bir ksr dngnn iine dmlerse, adaylar onca zahmetli almann karlolduuna inandklar baary bir trl elde edemiyor, yani sahip olduklar bilgi birikimini puanadntremiyorlar,

*Bunun sonucunda yaadklar moral bozukluu, adaylarn kendilerine olan gvenlerini sarsyor veadaylar ngilizceden souyorlar,

*Doru cevab bulabileceine inansn ya da inanmasn, birok aday, snavlardaki sorulara birer birercevap vererek yoruluyor ve metin inceleme blmne geldiklerinde ise snav oktan kaybetmioluyor,

*Eer teknik becerileri yeterli deilse, adaylar, rnein bir dilbilgisi sorusunun zm iinizlenebilecek en zahmetli yolu seiyor ve soruyu tercme ederek cevaplamaya alyorlar,

*Yaptklar bu seim, adaylara kaybedilen zaman, azalan performans, tkenen diren ve stesindengelinemeyen, gittike byyen bir mitsizlik hali olarak geri dnyor.

Bu hatalara dmek istemiyor ve bir uzmann yardmna ihtiya duyuyorsanz, aadaki uyarlardikkate alnz.

3. DS SINAVINA NASIL HAZIRLANMALISINIZ

*DSnin bireysel almalarla stesinden gelinemeyecek tuzaklarla dolu olduu her snavda bir kezdaha ortaya kmaktadr. Bu nedenle, almalarnz, snav tanyan bir rehber eliinde yrtmeniz

yararnza olacaktr,*Edindiiniz bilgileri, tam lekli deneme snavlaryla dzenli olarak snamal ve Ankara'dan nce,bu snavlarda baarl olmak iin elinizden gelen her trl gayreti gstermelisiniz,


4/121

*Temel ngilizce bilginizde eksiklikler varsa, katlacanz hibir youn kurs program sizi, ilksnava gvenle tayamayacaktr. Bu durumda, snav hazrlnn en az iki dneme yaylmasarttr. Birka aya sktrlm alma programlar, bu zorlu snavn baarlabilmesi iinounlukla yetersiz kalmaktadr,

*Sitemizi dikkatle inceleyip bu snava hazrlanan akademisyenleri hangi hatalarn beklediini,zorluklarn ise nasl stesinden gelineceini anlamaya almal ve bu sitede yazlanlarla kendideneyimleriniz arasnda ilinti kurmalsnz,

*Bu snav baaramadklar iin akademik kariyerleri son bulmu ya da tehlikeye girmi dieradaylarn dtkleri skntlar ve bunlarn nedenlerini anlamaya almal ve gerekli nlemlerialmadnz taktirde ayn akbetin sizi de beklediini unutmamalsnz,

*Aralkl olarak altklar ve srekli bir performans gsteremedikleri iin snav ancak yllar sonrabaarabilmi yakn evrenizdeki akademisyenlerin durumunu iyi irdelemeli ve ayn yolu izlemekteniddetle kanmalsnz,

*Bundan nceki snavlarda aldnz kt puanlar hangi hakl nedene dayandrsanz da, kendinizeolan gveninizin her bir baarsz sonula biraz daha azalacan aklnzdan karmamalsnz,

*Performansn devamllkla salanacan, bunun baka bir yol ya da ynteminin olmadntartmadan kabul etmeli ve snavn hakkaniyetsizlii, vicdanszl zerine fikir yrtmeyi bir an nce

brakmalsnz.

DS snavn baarmak sizin iin nem tayorsa, yukardaki nerilere kulak veriniz!


5/121

ZAMANLARLA LGL ALITIRMALAR

1. ALITIRMA

Bu altrmadaki sorular cevaplamadan nce Zamanlara Toplu Bak adl dosyadaki tense'lerle ilgiliaklamalar incelemeniz yararnza olacaktr. Aksi taktirde, fazla sayda hata yapabilir ve bunu,deneyim eksikliinizden ok bilginizin yetersizliine verebilirsiniz. Sitemizi inceleyip dzenli rnekzdke bu fark kapanacak ve doru cevap saynz artacaktr.

Zamanlara Toplu Bak adl dosyay inceledikten sonra, aada, parantezler iinde verilmi yaln

fiillerin cmlenin geliine ve tad zaman zarflarna uygun tense'lerde ekimlerini yapnz.En az 5 soruyu tamamlamadan doru cevaplar ksmna bakmaynz.

Bu altrmada zaman snrlamas yoktur. Doru cevap saynz 20 soruda 9un (ya da toplam 83 fiilde37'nin) altnda ise, bu sonu, snav kriterlerine gre ciddi gramer eksiklikleriniz olduunugsterecektir. Bu durumda, Zamanlara Toplu Bak adl dosyay sabrla tekrar alnz. Gerekirse,bize mail gndererek nerilerimize bavurabilirsiniz.

SORULAR

1. Hello! I (try1) to contact you all day. Where (be2) you?

2. John (stay1) in Edinburgh for the past five months. So, by the time he (come2) back nextmonth, we (not see3) him for six months.

3. First speaker: 'I doubt very much we (meet1) before.'

Second speaker: 'You may (forget2). I (see3) you and your sister once at a weddingceremony, but we (not be4) introduced then'.

4. I (knock1) on the door hard this time, but as Jane (not answer2) yet, I think she must (leave3)early. I (not bother4) (come5) all this way if I (know6).

5. I (go1) and (see2) the film, but when I (read 3) the critics in the papers, I (change4) my mind.

6. I must (fall1) asleep while I (work2) because it (take3) me a long time (realise4) that the

telephone (ring5).7. At last you're back. I (wait1) on this cold spot for an hour. I might (know2) you (be3) so late!

8. When you (meet1) Rose at the airport, you (be surprised2) by the way her (walk3) hasimproved since she (go4) to the Alps.

9. When I (meet1) Rose at the airport, I (be2) surprised (see3) how her health (improve4) sinceshe (go5) to the Alps.

10.By the time the police (arrive1), the jeweller (leave2) no single precious stone in his shop, butit (be3) certain that if he (ring4) the alarm earlier, he might (stand5) a chance of (save6) hisgoods.

11.Your silly secretary can't (remember1) (give2) that customer our new number. If she (have3),he (call4) by now.

12.It's time we (go1). If we (not leave2) now, we miss the party.

13.If I (be1) you, I (not phone2) just yet, as I don't think he (come3) back home yet.

14.(Be1) the line (cut2) off while you (wait3) on the phone just now? I think the children must(play4) with the wires.

15.I know I should (write1) to you before, but I (be2) so busy recently that I (not have3) time(buy4) even a postcard for you. I (telephone5) you instead, but I (forget6) your number.

16.It's odd that you (mention1) Faruk's name. I just (think2) about him and (wonder3) what(become4) of him.

17.The technician told us that he (can not1) (understand2) why the lift (pack3) up after only threedays.


6/121

18.Why you (not tell 1) me Bob (can2) solve this problem? I (need not3) (ask4) John for help,who, you (know5), (be6) my rival in class?

19.Not until I (read1) his letter to the very end I (understand2) clearly that he (leave3) me forever,and that I (waste4) my time (try5) (persuade6) him for three months.

20.I'd rather we (discuss1) this matter with her at a more convenient time. But she said she (notleave2) my office unless I (listen3) to her.

2. ZMLER

Soru 1.

Hello! I (try1have been trying) to contact you all day. Where (be you2have you been)?

zm 1.

(try1have been trying): Konuan kii btn gn boyunca arkadayla kontak kurmaya altnanlatyor. Eer bu i dn olsayd, I tried to .... yesterday, derdi. Tarihi belli bir gemi zaman eylemiin akla ncelikle gelmesi gereken tense Past Tense'tir. Ama burada henz devam etmekte olan birzaman dilimi boyunca srm (all day) bir eylemden bahsediliyor. Neredesin? / Neredeydin? Btngndr seni aryorum. Dikkat ederseniz, kendi dilimizde de bir eylem bittii, sonuland halde haladevam ediyormu gibi imdiki zaman kullanabiliyoruz.

Mademki olay gemite balam (konumann getii gnn sabahnda) ve henz bitmi (devamediyor da olabilir), o halde iki zaman arasndaki balanty ancak Present Perfect Continuouskurabilir: have been trying.

(be you2have you been): kinci fiil be'nin, have been olaca ak. nk buradaki be bulunmakanlamnda ve -I have been to New York- cmlesinde grevi ne ise yukardaki soruda da grevi ayn.Burada hakl olarak, Kii bir yere gitmi ve dnm, yani eylem bitmi. O halde, neden Past Tensekullanamyoruz?', diye sorabilirsiniz. Cevabmz: Present Perfect Tense bir eylemin ne zaman,nerede, nasl yapld ile ilgilenmez. Bunlar ayrntlardr ve bu bilgileri vermek Simple Past Tenseiniidir. nemli olan o iin yaplm olmasdr. Karakolda itirafta bulunan bir sulu nce I have killed theman / O adam ben ldrdm, diyecek, ancak daha sonra verecei ifadede I killed him on the eve

(arife gn) of the New Year gibi ayrntlara girerken Simple Past kullanacaktr.Soru 2.

John (stay1has been staying) in Edinburgh for the past five months. So, by the time he(come2comes) back next month, we (not see3will not have seen) him for six months.

zm 2.

(stay1has been staying): Son be aydr devam etmekte olan eylem John'un Edinburgh'ta yayor /kalyor olmasdr. Birinci sorudaki ilk fiilin benzeri. stelik, cmlenin geliinden de, bu eylemin devamedecei anlalyor: (has been staying). Birinci soruda ise henz bitmi bir eylem vard (have beentrying to contact). Her iki durumda da tensein ayn kald grlyor.

(not see3will not haveseen):Bir an iin 2. fiili geerekondan sonraki anm zmeyealalm. John'u be aydrgrmyoruz. Gelecek ay(5+1=6) John geri dnecek veonu 6 aydr grmemi olacaz.O halde, cmlede hem gelecekzaman + hem de bu gelecekzaman sresi bitiminde

tamamlanm olacak bir eylemvar.


7/121

Be ay nce balam bir olay, bir ay sonra bitmi olacak. Future Perfect. (See fiili continuous formakapal olduu iin biz de Future Perefect Continuousa kapalyz.)

(come2comes): imdi gelelim ikinci fiile: John henz gelmedii iin bu olay gelecekte gerekleecekdiye dnebilir ve ... he will come back ... cevabn verebilirsiniz. Ama unutmaynz ki, if'li cmlelerdeolduu gibi (1. Tip = If it rains, I'll take my umbrella.), John'u 6 ay boyunca grmemi olacaz,diyebilmek, John'un sz verdii sre sonunda geri gelmesine baldr. Yani ortada bir art vardr.artlar ancak Present / Past gibi gerek, elle tutulur tense'lerde varlk kazanrlar. Tpk, You will waituntil I come back cmlesinde olduu gibi. Bu, Benim geri gelmem gerekleene kadar, sen

bekleyeceksin demektir ve 2. kiinin bekleme durumunun, ancak 1. kii geri gelirse biteceinianlatmaktadr. Demek ki art 1. kiinin geri gelmesidir.

Kalp: By the time + Simple Present (yan cmle) Future Perfect (ana cmle)

Soru 3.

First speaker: I doubt very much we (meet1have met) before.

Second speaker: You may (forget2have forgotten). I (see3saw) you and your sister once at awedding ceremony, but we (not be4were not) introduced then.

zm 3.

(meet1have met): Birinci konumac, I dont think we have met before diyerek daha nce (ne kadarnce belli deil) tanp tanmadklarndan emin olmadn belirtiyor.

Before, nce/nceleri anlamnda bir zaman zarfdr ve bizi zaman tneli ierisinde gemie gtrr.Ama nereye gtrd belli deildir. Bylesi belirsizlik durumlarnda hemen Present Perfect Tense'indevreye girecei aktr. Before'un bala grevinde bulunduu - Before you get in the manager'sroom, don't forget to knock on the door- gibi cmlelerde ierdii anlamla, yukardaki anlam farkldr.Kartrmaynz! Ayrca before iki olaydan daha yakn tarihte gereklemi olana iaret ederken, PastTense kullanmn gerektirir.

rn: Before he got out of the house, he had checked the gas tube.

(forget2have forgotten), (see3saw): kinci kii ise emin: Siz unutmu olabilirsiniz (You may haveforgotten) ama ben sizi ve kz kardeinizi bir nikahta grdm, diyerek gemiteki bir ihtimalinvarlna iaret ediyor ve model fiilden (may) sonra perfect kk kullanyor. Eer ikinci konumacnikah trenini hatrlyorsa, tarihini de en azndan kabaca hatrlyordur. O tarih, bu kii iin belirginolduundan, kullanabilecei tek zaman Simple Past Tense'tir. stelik, at a weddingve once zamanzarflar bu tensein kullanmn bir kez daha hakl kartyor.

(not be4were not): Konumacnn nikah tarihini kaytsz artsz hatrlad devam eden cmlesindethen (o esnada, o srada) zaman zarfn kullanmasndan da anlalyor: ... were not introduced then.Nikah treninin yapld zamana dn, phesiz yine Past Tense'i gerektirecektir.

Soru 4.

I (knock1will knock) on the door hard this time, but as Jane (not answer2has not answered) yet, Ithink she must (leave3have left) early. I (not bother4would not have bothered) (come5to come)all this way if I (know6had known).

zm 4.

(knock1will knock): This time ifadesine dikkat ediniz: Geen sefer baaramadk ama bu seferstesinden geleceiz.This time zarf gelecek zamana ait bir eylem iin kullanlm olabilir. Konuan kii, Bu sefer kapyahzl vuracam demi olmal ... will knock on ... .

(not answer2has not answered): zleyen cmlede yet zarfyla karlayoruz. Yet, Present Perfect

Tense kullanmn ncelikle akla getiren zaman zarflarndan biridir. Aadaki ekle bakarak, bir aniin kiinin 1 no'lu izgide kapy almaya baladn dnelim. Karlnda olmasn beklediieylem (kapnn almas), henz = yet gereklememitir. O halde olumsuz anlamda gemitebalam ve devam eden bir eylem sz konusudur: ... has not answered yet ... .


8/121

(leave3have left): Jane kapy u ana kadar amadna gre, buradan kartlan, kuvvetlemuhtemel, ama yine de yzde yz kesin olmayan bir sonu var: She must have left early.

(not bother4would not havebothered), (come5to come),(know6had known): Son olarak,bunun tersi bir durumun

gereklemesi beklentisiyle giriilmive boa gitmi bir eylem var: Oncayolu tepip, gelmi olmak. Geridn olmayan, Real Form bir 3.tip if'li cmle yaps. I wouldn't havebothered to (bother fiili to V1 alr)come, if I had known.

Soru 5.

I (go1was going to go/would have gone) and (see2see/seen) the film, but when I (read 3read)the critics in the papers, I (change4changed) my mind.

zm 5.

(read 3read), (change4changed): When balac, bulunduu yan cmlelerde gerek zamanlaraiaret eder; yani ya present ya da past. Present Tense olarak kurulduunda (When I read the critics, Ichange my mind.), bu cmle giriteki ifade ile eliiyor ve olay her zaman yaplan bir i gibi kyorortaya. Sanki gazeteleri ne zaman okursa okusun, hep fikir deitirirmi gibi. Halbuki, dikkatli bir gzcmle giriindeki the film kelimesinden hemen huylanacaktr. Mademki belirli bir filmden sz ediliyor,o halde cmlenin devamnda nasl oluyor da genelleme yaplyor. Bu eylem gemite bir defaya

mahsus gereklemitir:When I read (V2) the critics, I changed my mind.

(go1was going to go/would have gone), (see2see/seen): Demek ki belirli bir filmi kii grmekistemi ama hakkndaki eletirileri okuyunca vazgemi:

1. ...was going to go* and see....

2. ...would have gone and seen...

ki seenekten birincisi, gemite niyet edilip sonradan vazgeilmi bir eylemi anlatrken, sonraki, 3.tip if'li cmlelerde grmeye alkn olduumuz, anlatt eylemin (...gidecektim), tam tersiningerekletiine (ama gitmedim/gidemedim) iaret eden bir yapdr.

I would have gone and seen the film if I hadn't read the critics.

*Aklamann anlalr olmas asndan, biz going to go ifadesini kullanmakta saknca grmedik.Ancak sizler, going to V1 yapsnda V1 fiil olarak go eylemine yer vermeyiniz. rnein, I am/wasgoing to go to zmir yerine sadece I am/was going to zmiri tercih ediniz. Going toyu izleyen dierfiiller iin byle bir kstlama sz konusu deildir.

Soru 6.

I must (fall1have fallen) asleep while I (work2was working) because it (take3took) me a long time(realise4to realise) that the telephone (ring5was ringing).

zm 6.(fall1have fallen) (work2was working): alrken uyuya kalmak zorundaym=must fall asleepdiye bir seenek herhalde doru kabul edilemez. Zaten bu, cmlenin while+Past Continuous


9/121

devamna da aykr. Bir sre nce, almakta iken byk ihtimalle uyuya kalm olduundan szediyor konuan kii:

I must have fallen asleep while I was working.

While balac da, tpk when gibi iki olayn birbirlerini zaman olarak ele verdikleri, btnledikleridurumlarda kullanlr.

While I was washing the dishes, the water supply was cut off.

u saatte, u gnde diye kesin tarih ve zaman verilmese de iki olayn birbirlerine ezamanl olarakgereklemeleri cmleye fazladan bir zaman esi eklenmesini (at 2 o'clock; yesterday vb.) gereksizklyor. Buraya kadar her ey gzel; ancak while, hem de Past Continuous ile birlikte, nasl oluyor daPresent Perfecte balanyor. Bunun nasl mmkn olabildiini aadaki rnek zerinde birazinceleyelim:

rn: My father arrived home when I was already having dinner.

Konumac, akam yemeini yerken babasnn eve geldiini sylyor. Eer o esnada uyuyor olsa vebabasnn geldiini uyandktan sonra fark etse idi, My father must have arrived home when I wassleeping, diyecekti. Yani, must kipini dorudan ikinci haldeki arrived fiiline balamayacak, bu fiiliperfect kkte ekecekti. Nasl ki Trkede, Babam ben uyurken geldi* olmal demiyorsak, ayn

hatay ngiliz dilinde de yapmamalyz. zetle: Arrived fiilinin kk arrive (varmak) deil, to have arriveddr (varm olmak).

Model fiiller (kipler) ekimli fiillere dorudan balanamaz, bunlar kk fiil halde isterler. Mustgoes*, must will go*, must went*, must had gone* vs. yanl yapda kurulmu kiplerdir.

Bu nedenle, sorudaki must kipinin gemite yksek olumlu ihtimal anlatmak zere have+V3kke balanmas dorudur. Bu kk Present Perfect Tense ile kartrlmamaldr. Zira, He must havegone cmlesinden mustkipini kardnz zaman kalan ifade Present Perfect Tense olmad gibi,dorudan he znesine de balanamaz.)

(take3took), (realise4to realise): Sradaki 3. fiil ayn esnada gereklemi bir baka olay; ... took

me ... . Bir iin yaplmasnn ne kadar zaman ald /alaca daima u kalpla verilir: take one time todo smth.

rn: It takes me five hours to do the routine housework.

O halde, takei izleyen realise fiili to infinitive olacak.

(ring5was ringing): Kii, telefonun almakta olduunu fark ettiinde The phones ringing demiolmaldr. Gemiteki bu olay konuma annda bize aktarrken doaldr ki is'i (Present Continuous'u),was'a (Past Continuous'a) dntrecektir.

Soru 7.

At last you're back. I (wait1have been waiting) on this cold spot for an hour. I might (know2have

known) you (be3would be) so late!zm 7.

(wait1have been waiting): Nihayet geldin. Gelme an u an. O halde bekleyen kii bir saattirorada. Bekleme eylemi de henz son bulmu:

... have been waiting ... .

(know2have known), (be3would be): Bundan sonras biraz kark. Bir an iin arkadann,konumacya Sen burada bekle. Ben hemen dnerim = You wait here. I won't be long demiolduunu varsayalm. Buna cevap olarak konumac da, I know you'll be late = Ben seningecikeceini biliyorum demi olsun. Arkada geri dndnde, konumac tahmininde yanlmadn

gstermek iin ayn cmleyi, I knew you would be late eklinde aktarrd. Know-knew olmu, will-would olmu: Dolayl aktarmdan baka bir ey deil.


10/121

Ne yazk ki, konumac o esnada bir saat beklemek zorunda kalacan bilmiyordu. Sadece tahminedebilirdi ve belki buna gre bir nlem alabilirdi ki bu ans da elinden karm, nk i itengemi: ...might have known... .

Soru 8.

When you (meet1meet) Rose at the airport, you (be surprised2will be surprised) by the way her(walk3walking) has improved since she (go4went) to the Alps.

zm 8.

Soru dikkatle incelendiinde, has improved fiilinin, bu cmlenin kuruluunun past m, present miolduuna karar vermek iin anahtar rol oynad grlecektir.. Aklamalara gemeden nce cmleyiPast Tense'te kuralm:

When you met Rose at the airport, you were surprised by the way her walking had improved sinceshe went to the Alps.

Grld gibi, cmle gemii anlattnda, has improved (Present Perfect) aktarma girdii iin hadimproved (Past Perfect) olacaktr. Bu da hakl bir deiimdir, nk konumacy Simple PastTensete artan iyileme eyleminin daha nce meydana gelmi olmas beklenir.

(meet1meet), (be surprised2will be surprised): O halde buradaki has improved bizi ister istemez

gelecee yneltiyor:When you meet Rose at the airport, you will be surprised by the way her walking has improved sinceshe went to the Alps.

Meet'in neden will meet olamayacan 2. sorunun 2. blmnde aklamtk. Buna bal olarak,izleyen fiil will be surprised ekimini alacaktr.

(walk3walking), (go4went): Bir iyelik sfatndan (my, his, her, vb.) sonra gelen tm fiiller gerund =orta fiile dnrler:

my walking: benim yrym, her singing: onun ark syleyii vb.

Madem ki Alpler'e gittiinden beri Rose'un yry dzelmitir, o halde Alpler'e gidi tarihine karlkgelen go fiili, went olarak ekilmelidir.

Present Perfect+since+Simple Past

Soru 9.

When I (meet1met) Rose at the airport I (be2was) surprised (see3to see) how her health(improve4had improved) since she (go5went) to the Alps.

zm 9.

Bir nceki soruya ok benzer, ancak bu kez past yapda ekilmesi gereken bir baka rnekinceliyoruz. nce dilerseniz, cmleyi gelecek zamanda kuralm ve bakalm neler oluyor:

When I meet Rose at the airport I will be surprised to see how her health has improved since shewent to the Alps.

Rose'u havaalannda karladmda, Alpler'e gittiinden beri salnn dzeldiini grmek beniartacak.

Madem salnn dzeldiini biliyoruz, neden aralm? Olsa olsa daha nce kulamzladuyduumuzu gzmzle teyit etmi oluruz ve sevincimiz bir kat daha artar. Ama bir nceki soruda(Bkz. 8. soru) bunu bakas biliyor ve biz bilmiyorduk. O kii her kimse, bizim aracamz tahminettii iin You will be surprised, demiti. Ancak, Rose'u karlamadan nce aracamz bizbilemeyiz. Bunu ancak Rose'u karladktan sonra syleyebiliriz:

When I met Rose at the airport, I was surprised to see how her health had improved since she wentto the Alps.

Had improved, tahmin edebileceiniz gibi cmlenin giri ksmndaki met ve was surprised eylemlerinegre bir derece daha gemite kalm ve Past Perfect ekilmesi gerekmitir.


11/121

Soru 10.

By the time the police (arrive1arrived), the jeweller (leave2had left) no single precious stone in hisshop, but it (be3was) certain that if he (ring4had rung) the alarm earlier, he might (stand5havestood) a chance of (save6saving) his goods.

zm 10.

(arrive1arrived), (leave2had left): Kuyumcu dkkan polis geldikten sonra soyulamayacana grence dkkanda soygun olmu, sonra polis gelmitir.

By the time ifadesi ise her ne kadar kesin bir zaman aralna iaret etmiyorsa da, time belirleyici(tanmlayc) artikel (the) almtr ve konuan kiinin polisin geldii/vard an kesinlikle bildiinigsterir. 0 halde:

By the time the police arrived, the jeweller had left no single precious stone in his shop.

By the time+Simple PastPast Perfect

(be3was): Gerek soygunun yaplmas, gerekse polisin olay yerine varmas, bizim belirli bir zamanaralnda olduumuzu gsteriyor. Bu belirli aralk, (be) certain' was certain yapar. Geri kalan ksmise kolay: Bu, 3. tip if'li bir koul cmlesi:

If he had rung the alarm earlier, he might have stood a chance of saving his goods. / Eer ...,malllarn kurtarmak iin bir ans doabilirdi.

(save6saving): Edatlar izleyen fiiller - ing eki alr, yani gerund olurlar.

Soru 11.

Your silly secretary can't (remember1have remembered) (give2to give) that customer our newnumber. If she (have3had), he (call4would have called) by now.

zm 11.

(give2to give): Remember fiili hatralarda kalm ilerden sz edilirken - ing taks alr.

rn 1: Those were the days. I remember playing in the garden of this primary school. / Hey gidignler! u ilkokulun bahesinde oynadm gnleri hatrlyorum da.

rn 2: I remember buying the paper today. I wonder if you have seen it? / Bugn gazete aldmhatrlyorum. (Buralardayd.) Grdnz m acaba?

Konumac, gemite yapt bir ii u an hafzasnda canlandrmaktadr. Ama soruda, yaplmas birdefaya mahsus hatrlanm ya da unutulmu bir i var. Bu durumda rememberto alacaktr.

rn 1: I remembered to buy some bread.

rn 2: Did you remember to phone your mum?

Her iki rnei de genel bir duruma ya da bir emre/ricaya iaret etmek zere Simple Present Tensete

ekebilirsiniz.:I always remember (=never forfet) to feed my favourite ginger (sarman) cat in the street.

"Remember (= Don't forget) to phone your mum.

(remember1have remembered): Yeni telefon numarasnn verilmi olmas gereken mteri u anakadar aramam. Aramamas, sekreterin unutmu olduunu akla getiriyor. Ancak bu durum yzdeyz kesin deil.

must have forgotten to do something = can't have remembered to do something

Sekreter mteriye yeni numaray vermeyi unutmu olmal = Sekreter mteriye yeni numaramzvermeyi hatrlam olamaz.

(have3had), call4would have called): Eer vermi olsayd = If she had (given), u ana kadar /imdiye kadar adam bizi arard = he would have called us by now.


12/121

Burada dikkat edilecek nokta, hadin ikinci hal bir fiil olmaddr. Ksa cevaplarda grmeye alknolduumuz bir durum: Konumac give fiilinin tekrarndan kanm (If she had given, ...) ve sadecehad nc hal yardmc (If she had, ...) ile yetinmi.

lf'li ksmdaki yap bildiklerimize uyuyor. Ancak, ana cmlede now ifadesini grmek baz arkadalaramixed type conditional clauselarda karlatmz 3 tip giri, ikinci tip devam (3/2) yapsnhatrlatm olabilir.

rn: If the secretary had called him, he would be here now.

Gerek durum: The secretary didnt call him. He isnt here now.Dikkat ederseniz, now burada tek bana kullanlm, kendisinden nce by ya da until gibi bir zarfalmamtr. imdi now, by/until/before ya da long before zarflarndan birini alsn, biz de byle birrnei irdeleyelim:

rn 1: I havent read any of that authors novels until now.

Kii u ana kadar belli bir yazarn hibir romann okumadn sylyor. Ama now zarfnkullanmasna karn, konutuu an ve gelecei buna dahil etmiyor. Ayrca, now zarfn alknolduumuz Present Continuous yerine Present Perfect ekimli bir cmlede kullanyor. Konumac,szlerine pekala yle devam edebilir:

But now Im reading one of them and I quite like it.Demek ki, until ve by zarflar olumlu ya da olumsuz bir eylemi konuma anna kadar tayor, ancakdaha ileriye gtremiyorlar. Yani, aslnda gemie iaret ediyorlar. Soru cmlesindeki 3. tip koulcmlesinin gerek durumunu grerek zm 11i noktalayalm:

If she had (given) the message to him , he would have called us bynow.

Gerek durum: She didnt give the message to him. He hasnt called us untilnow.

Gerek duruma geite, by zarfnn until olarak deitiine dikkat ediniz. Devamllk gstereneylemlerde by deil, until kullanlr.

rn: She has been studying hard untilnow. She must have completed her thesis bynow.

Soru 12.

It's time we (go1went). If we (not leave2dont leave) now, we (miss3will miss) the party.

zm 12.

(go1went): Kalplam bir yapyla kar karyayz. It is time + to V1 kalb bir eyin yaplmas iin...vakti gelmi / tam zamandr anlamlarn yklenirken, it is time+Simple Past kalb bir iinyaplmasnda gecikildiini ya da gecikme srecine girildiini vurgular.

rn: It is time for them to hand over the assignment. / devlerini teslim etme vakti geldi. (Gecikmeyok.)

rn: It is time they handed over the assignment. / imdiye kadar devlerini teslim etmeliydiler.(Gecikmeyi vurguluyor.)

Bu anlam cmleye ykleyebilmenin tek yolu, fiili ikinci halde ya da Past Continuous Tenseteekmektir: went / were going. Bu ekimin if clause 2. tipteki Unreal Form ile ayn grevi stlendiinedikkat ediniz: Went eylemi gemii anlatyor gibi grnmesine karn, konumac bunu sylediinde,henz yola km deildir. Benzer bir biimde, 2. tip koul cmlelerinde karlatmz were ya daV2 halde fiiller gemii anlatmaz, u an mevcut bir durumla ilgili kurgu yaparlar.

rn: If I were you, I wouldn't ...

Ben senin yerinde olsaydm ifadesi unreal bir formdur; ne ben sen olabilirim, ne de sen benim

yerime geebilirsin.(not leave2dont leave), (miss3will miss): Cmlenin devamnda 1. tip if'li yap olmal nk giricmlesindeki kalp gelecee iaret ediyor. zleyen koul cmlesinde now zarf olmasa bile,akladmz nedenden tr burada ncelikle 1. tip ifli cmla dnlmelidir.


13/121

Soru 13.

If I (be1were) you, I (not phone2wouldnt phone) just yet, as I don't think he (come3hascome/will have come) back home yet.

zm 13.

(be1were), (not phone2wouldnt phone): Daha henz szn etmiken if I were you kalbkarmza kt. Buna bal olarak 2. fiil wouldn't phone olacak.

(come3has come/will have come): Burada iki alternatif sz konusu:a) I don't think he has come back home yet. / Eve henz vardn sanmyorum.

b) I don't think he will have come back home yet. / Eve henz varm olacan sanmyorum.

Soru 14.

(Be1Was) the line (cut2cut) off while you (wait3were waiting) on the phone just now? I think thechildren must (play4have played/have been playing) with the wires.

zm 14.

(Be1Was), (cut2cut): While balacndan tr be was olarak ekilir. kinci fiil pasif olduu iin V3zorunlu.

(wait3were waiting): While'dan sonraki fiilin were waiting olaca konusunda herhalde hemfikiriz.Geri now zarf sizi hakl olarak durduracaktr; ancak, kii just now diyerek olayn ok az bir zamannce gerekletiine iaret ediyor.

imdi / Az nce arayan sen miydin?

Trkeye yabanc bir kalp deil. Demek ki, ok yakn bir gemie iaret etmek iin nowdanyararlanabiliyoruz. Zaten Is the line cut off while you are on the phone? (Telefonda konuurkenhattnz kesik midir?), gibi genel, her zaman karlalan bir olay anlatmak sama olurdu.

ocuklarn telefon kablolaryla (konuan kiinin evinde bulunan ve bu nedenden tr de belirgin)oynam olmalar ihtimalinden sz edildii iin cmlenin genel bir anlam yklenmedii bir kez dahakesinlik kazanyor.

(play4have played/have been playing): Must, perfect kke balanarak mantksal sonukarlmasn salyor. Eer ocuklar o an evde yoksa ve konumac kablolarla, telefon grmesiyapmadan nce oynandn dnyorsa, must have played ekimini tercih edecektir. Eerkonumac, ocuklarn grme srasnda kendisine bir azizlik yaptklarn dnyorsa, tercihi musthave been playing olacaktr.

Soru 15.

I know I should (write1have written) to you before, but I (be2have been) so busy recently that I(not have3havent had) time (buy4to buy) even a postcard for you. I (telephone5would have

telephoned) you instead, but I (forget6had forgotten/have forgotten) your number.zm 15.

(write1have written): Before'dan tr should have written. Burada, before zarf shouldun V1ekimini engelliyor. Bu aklamay anlamakta zorlanyorsanz, 3. sorunun zmn tekrarinceleyiniz.

(be2have been): Recently'den tr (son zamanlarda / geenlerde / getiimiz gnlerde) havebeen. Lately ve recently zarflar Present Perfect Tense habercisidirler.

(not have3havent had), (buy4to buy): Btn bu geirdiimiz/yaadmz (belirsiz sayda) gnboyunca vakit bulamadmz iin de haven't had time. Ayrca to have time to do smth kalbndan

tr to buy.(telephone5would have telephoned): zleyen cmleye dikkat: Kii numaray unuttuuna gretelefon etmi olamaz. Bu olay gereklememi. Telefon etmek iin herhangi bir zorunluluk olmad,kii bunu gnl rzasyla yapmak isteyip yapamad iin ... would have telephoned ...


14/121


15/121

(was) wondering aradmz yaplardr. Parantez iindeki wasn kullanm and balacndan trgereksizdir.

(become4had become/became): Son blmde aktarm taktiine bavurmanz gerekiyor: Kiidnrken, Faruk neler yapyor, nerelerde acaba?, diyecektir. What has become / became ofFaruk?, bunun ngilizce karldr. Dolayl aktarmda bunu ya had become diye alrsnz ya dabecame olarak brakrsnz. Ancak, has become asla! Has become eyleminin ii, dnce esnasndabitmitir. Present Perfect Tense, ad zerinde, present bir tense'tir. Past deildir ve aktarmda gemiianlatamaz.

Became'in nasl olduu gibi kalabildiine gelince; bizim dnmemiz ve bu dnceyi aktarmamzarasnda ylesine ksa bir zaman gemitir ki bu srada Faruk'un durumunda deiiklik sz konusuolamaz. Bu da bize becamei deitirmeden, olduu gibi aktarma hakk verir.

Soru 17.

The technician told us that he (can not1couldnt) (understand2understand) why the lift (pack3hadpacked) up after only three days.

zm 17.

(can not1couldnt), (understand2understand): Bunca etrefil sorudan sonra artk rahat bir nefes

alabiliriz, nk 17. soru antada keklik.Teknisyen/tamirci konuma esnasnda, Bu asansr neden bu kadar abuk/ksa srede bozulduanlamyorum, demi olmal. I cannot understand why this lift packed up after only three days.. Afteronly three days zaman zarf kesin bir tarihe iaret ettii iin pack fiili Past Tense ekim almakzorunda.

(pack3had packed): Teknisyenin konumas dolayl aktarmda yle olacaktr: ... he couldn'tunderstand why the lift had packed up ...

Soru 18.

Why you (not tell1didnt you tell) me Bob (can2could) solve this problem? I (need not3neednt

have / wouldnt have needed) (ask4asked / to ask) John for help, who, you (know5know),(be6is) my rival in class?

zm 18.

(not tell1didnt you tell), (can2could): Ben soruyla urarken, cevabn bildiin halde neden banayardm etmedin?', cmlesinde italik yazlan ksm ngilizce cmlede yoktur. Bunu biz uydurduk.Ancak, bunu yaparken dayandmz hakl bir neden vard: Konumac yardm teklifinin u an deil,soruyu zerken gelmi olmasn isteyecektir. Bu yardmn o srada neden gelmediine dair birsoruyu da doaldr ki Simple Past ekimde soracaktr: didn't you tellve aktarm kurallar gerei couldsolve.

(need not3neednt have/ wouldnt have needed) (ask4asked / to ask): Ben cevab bulmakta

aresiz kaldm iin John'a bavurdum ki buna gerek yokmu.Didn't need to+V1 kalb, yaplmasna gerek olmad iin yaplmayan ilerden bahsederken, needn'thave + V3 kalb ise yaplmasna gerek olmad halde (gereksiz yere) yaplm ileri anlatrkenkullanlr.

rn 1: I didn't need to buy any bread. Because we already have some at home.

rn 2: I needn't have bought any bread. But I didnt know that we still had some at home.

Birinci cmlede, Ekmek almama gerek yoktu. Evde zaten vard, ben de almadm, anlam yatarken,ikinci rnek, Bouna ekmek almm. Ama evde ekmek olduunu bilmiyordum, anlamndadr veyaplan iin gereksizliine iaret eder. O halde, needn't have asked kuruluu 3. fiil iin zorunludur.

Buraya kadar gelmiken, cevapta verdiimiz ikinci alternatifi de aklayalm. 15. sorunun zmndegereklememi bir telefon etme eylemi iin I would have phoned but ..., ekimini uygungrdmz hatrlayacaksnz. Ayn durum burada sz konusu: Gnlszce olsa da ask ii


16/121

gereklemitir. Oysaki, konumac bunun olmasn dilememitir. Konuan kiinin gerek dileininkoul cmlesi olarak karl aadaki gibidir ve fiilin ekimi iin verdiimiz ikinci alternatifi haklkarmaktadr:

If you had told me that Bob could solve this problem, I wouldnt have needed to ask John.

(know5know), (be6is): Bundan sonraki ksmda ise, geni zaman kuruluu daha mantklgrnyor. nk John, snfta hep konuan kiiye rakip olmutur ve bize, bunun gemite kaldngsteren, yani ...was my rival.. dememizi hakl gsterecek hibir iaret yoktur (yesterday, last month

vs.). Ayn iddiamz, know fiili iin de geerlidir. stelik, you know: bilirsiniz ya, bildiiniz gibianlamlarna gelen ve geni zaman ekim alan bir sze giri ifadesidir. Buna gre, son iki fiil knowveis olacak.

Soru 19.

Not until I (read1read/had read) his letter to the very end I (understand2did I understand) clearlythat he (leave 3had left) me forever, and that I (waste 4had been wasting) my time (try 5trying)(persuade6to persuade) him for three months.

zm 19.

(understand2did I understand): kinci fiilin devrik yapda kurulacan hatrlatarak zme

balayalm. Yani, yardmc fiilin ana fiilden ayrlarak (wentdid go) kendisinden nce gelen zne ileyer deitirmesi sayesinde kurulan cmle yaplar. Cmleye devriklik zellii kazandran unsur cmlebanda bulunan not olumsuzluk ekidir.

(read1read/had read): Sorumuza dnersek; konumac mektubu bitirdikten sonra anlalan bir eyvar: Mektubu yazan kiinin okuyan terk etmi olmas. Hikayeyi anlatan kiinin bunu anlamasmektup okunup bittikten sonra olmu, derseniz birinci fiil have read olur ve 3. Halde (had read)aktarma girerr. Yok, bu o kadar keskin bir zaman farkll gstermiyor, zaten insan mektubu biryandan okurken bir yandan da gerei kavramaya balar, diyorsanz o halde, birinci fiil read (V1)olur ve 2. halde (read) aktarma girer. ki alternatif de mmkn. Ancak, hangi alternatifi seersenizsein, understand fiilini did I understand olarak ekmeyi unutmayn. Bu cmleyi devrik yapdankararak, aadaki gibi de kurabiliriz:

Until I read his letter to the very end, I did not understand clearly that he had left me forever, and thatI had been wasting my time trying to persuade him for three months.

(leave3had left), (waste 4had been wasting):

Ne zamanki mektubu okudum, gerek o zaman kafama dank etti.

Dank eden nedir? Sevgilisinin, konuan kiiyi, bir daha grmemek zere terk etmesi. Bu olayhepsinden nce gereklemitir: had Ieft. Bundan sonraki fiil waste, bouna harcanan zamannaktarma girmi hali olmaldr. Yani, mektubu okuyan kii I understand I have been wasting my time,demi olmaldr. Konumac, o anki duygularn daha sonra bize aktarrken, gerek understandgerekse have been wasting fiillerinin her ikisini de ayr ayr bir derece gemie atacaktr: understood /had been wasting. (Understood eylemi, Not untilgiriinden tr daha sonra did I understand biiminialmtr.)

Bu blm iin son uyar: I understand I have wasted my time, alternatifini dnm ve bunu,understood ve had wasted biiminde ekmi olan adaylar hem for three months zaman zarfn, hemde konumacnn vurgu ihtiyacn dikkate almak zorundadrlar. Present Perfect Continuous Tense,Present Perfect Tense'e gre daha vurguludur.

(try5trying), (persuade6to persuade): Waste time doing smth kalbndan tr try gerund ekimalmaldr. Try eylemini izleyen eylemin ise to almas kanlmazdr. nk burada bir iingereklemesi iin abalamaktan sz ediliyor. Ancak, try Ving bir eyleme de balanabilir ve bu haliylebir ii denemek anlamn yklenir:

rn: - I cant sleep. (Uyuyamyorum.)

- Try counting sheep. (Koyun saymay dene.)


17/121

Soru 20.

I'd rather we (discuss1had discussed) this matter with her at a more convenient time. But she saidshe (not leave2wouldnt leave) my office unless I (listen3listened) to her.

zm 20.

(discuss1had discussed): Would rather kipi kendisini izleyen fiilleri yaln ister. Ancak bu durum,kipin gelecee ynelik kullanm iin geerlidir ve kural, would rather bir fiilin dorudan izlemesihalinde iler.

rn: Id rather go alone.

Yukardaki go eylemini imdi de bir tam cmle ierisinde verelim. Anlam ve zaman asndan her ikicmle de edeerdir ve gelecee iaret etmektedirler:

rn: Id rather (that) I went alone.

Bize verilen soruda durum daha da farkl. nk hikayenin devamndan anlyoruz ki grmetalebinde bulunan hanm bir eyler sylemi: Beni dinleyene kadar uradan uraya bir adm atmam,gibilerinden. Bu konumann gemite yaplm olmas, hikayeyi anlatan kiinin dileinin yerinegelmediini gsteriyor. Durumu, 3. Tip bir ifli cmlede kurgulayalm:

If we had discussed this matter with her at a more convenient time, I would have appreciated this. /Eer meseleyi daha uygun bir zamanda grm olsaydk (yani, kar taraf bu teklifimi kabuletseydi), bunu taktirle karlayacaktm.

O halde, sorudaki fiili had discussed olarak ekmeliyiz.

*Merakls iin not: znelerin ortaklndan hareketle, Id rather I had discussed ... cmlesininksaltlm hali, Id rather have discussed ... olur ve her iki cmle de gemite gereklememiolaylara iaret ederler.

(not leave2wouldnt leave), (listen3listened): kinci ve nc eylemler 1. tip bir koul cmlesininindirect hali: won't leave-wouldn't leave ve listen-listened olarak aktarlacak.

I wont leave unless you listen to me.

She said she wouldnt leave unless I listened to her.


18/121

ZAMANLARA TOPLU BAKI (GZDEN GERME DERSLER)

Ders 1: Gerek Eylemleri Anlatan Zamanlar

ngilizcede zamanlar iki guruba ayrlrlar. Bir gurup zaman gerekleri (fact) anlatrken, dieri gerekolmayan durumlar (non-fact) ifade etmekte kullanlr. Fact zamanlar, gerek olarak deerlen-dirdiimiz ya da gereklemesini mmkn grdmz eylem ya da olaylar karlar; oysa ki, non-fact zamanlar gerek olmayan (unreal) ya da gereklemesi mmkn grlmeyen (improbable)varsaym (supposition) ya da dileklerin (wishes) aktarmnda kullanlr.

1. I became a teacher five years ago. (fact)2. Ill soon be forty-five. (fact)

3. I wish I were somebody. (non-fact : wish)

4. Then Id have many people at my command. (non-fact: supposition)

Fact dorudan zamanla ilintili iken, non-fact deildir: Gerekten de yukardaki rnekte geen becameya da will be eylemlerinin zaman tneli ierisinde belli bir yeri varken, were ya da would have fiilleribolukta asl dururlar. Fact zamanlar 1. ve 2., non-fact olanlar ise Gzden Geirme Dersleri 3.Blmde incelenecektir.

Aklamalara) Simple Past Tense gemite belirli bir an (five years ago, in 1970, then)* ya da zaman aralna(during my service, in my childhood)** iaret eder ve gemile ilgili Ne zaman?/Ne kadar sre?sorularna cevap verir.

*Thomas Edison invented the electric bulb in 1878.

**Thomas Edison was considered to be a lazy boy during his primary school education.

Eer yukardaki sorulara cevap vermiyor, sadece bir eylemin, olayn meydana geldiini anlatmakiin kullanlyorsa, Simple Past ekimli bir cmlede zamana iaret eden bir zarf bulunmayabilir* ya dabu zarf eylemin, olayn zamann kesin olarak vermeyebilir**.

*The Second World War claimed (mal oldu) many lives.**Edison invented the electric bulb some time in the last century.

b) Past Perfect Simple gemiteki bir noktadan (then) ncesine* iaret eder.

*As he had already failed the exam twice before, he gave up hope of passing it.

Past Simple gibi, bu zaman da How longve When sorularna karlk verebilir.

How long had you been Personnel Manager?

Ancak, bu tense'in tek bana kullanlmas mmkn olmadndan, arada mutlaka bir Simple Pastgei bulunmas gerekir:

I started to work as Personnel Manager. Then I became General Manager. (Ya da: After I had startedto work as Personnel Manager, I became General Manager.)

rnekteki kiinin personel mdr olarak almaya balamas, genel mdr oluundan ncedir.Byle bir ncelik-sonralk sras olmasayd, 'How long had you been Personnel Manager?' sorusunusoramazdk.

c) Present Perfect Simple gemiten bugne kadar srm bir zaman aralna iaret eder. PastSimpledan farkl olarak, Present Perfect Simple gemiteki bir noktaya dorudan deil, ancak dolaylyoldan gndermede bulunabilir*. Ayrca, already, recently, just now ya da just recently gibi bir okzarf bu zamann gemile kpr kurmasn salar**.

*The meat has been cooking for nearly an hourya dadolayl olarakThe meat began to cook nearlyan hour ago.

**He has just told me that he has recently been made Managing Director.


19/121

Ayn zaman zarflarna Past Simple rneklerde de rastlamak mmkndr. Ancak, bu zarflarn kullanmncelii Present Perfect Simple'a aittir.

d) Present Simple, temelde her zaman (gemite, imdi, gelecekte) tekrarlanan eylemleri (repeatedactions)* ve alkanlklar (habits) dile getirmek iin kullanlr. Bu tense, tek bir eyleme iaret etmez.

* - When do you leave work?

- I normally leave at five but we occasionally do overtime.

e) Belli bir programa, tarifeye ya da tze uygun olarak planlanm bir eylem sz konusu ise,Present Simple gelecee iaret edebilir (m ile karlatrnz). Present Simple, bu durumda tek bireylemi karlayabilir*.

*When do you retire? I retire next June.

f)Future Simple kesin bir plan ya da niyetin olmad (Bkz. p) ya da bir eylemin gereklemesininherhangi bir arta* bal olduu durumlarda kullanlr. Bu nedenden tr, Future Simple think,expect, wonder, hope** gibi fiillerle, probably, perhaps, possible gibi sfatlar ve zarflarla birliktegrlr ve if, when ya da until gibi art ve zaman balal ana cmlelerde kullanlr.

*Ill come with you unless the weather gets worse.

**I hope the weather will get fine.

Eer kullanlan fiilin progressive formu yoksa (have, be, belong to, own vs.), Future Simple planl bireylem iin de kullanlabilir* (Bkz. s).

*Ill have my new car next month.

g) Future Perfect Simple gelecekte belli bir zamana kadar srm ya da o zamandan nce*gereklemi olaca varsaylan eylemlere iaret etmek iin kullanlr. Bu tense, zaman tnelinde bellibir ana dorudan gndermede bulunabilir.**

*Meteorologists forecast that rainy weather will have left the country in a weeks time.

**Ill be tired when I arrive, because Ill have taken an oral exam to defend my doctoral dissertation

(doktora tezi) the day before.kinci rnekte, sz edilen eylemlerin gemite yaanm olduklarn varsayarsak, aadaki durumortaya kar:

**I was tired when I arrived, because I had taken an oral exam to defend my doctoral dissertation theday before.

Bu durum, Future Perfect Tense'in, belli bir zamandan nce meydana gelmi eylemleri anlatrkenPast Perfect Tense'e benzer bir grev stlenebildiini gstermektedir (zaman tnelinde belli bir anadorudan gndermede bulunmak).

h)Past Continuous ya da dier adyla Past Progressive zamangemite belli bir noktada devam

etmekte olan bir eyleme iaret eder (Bkz. l). Bu zellik ortadan kalkmsa, bu tense yerini PastSimplea brakr*.

*Yesterday I completed the project.

Ancak, eylem devamllk gsteren trde ve eylemin devam ettii sre ak bir ekilde veriliyorsa, PastSimple kadar Past Progressive zaman da i grr.*

*Yesterday I was working/worked from eight in the morning until nine at night.

j) Past Perfect Progressive gemite belli bir noktadan nce balam (then) ve o belli noktayakadar devam etmi* eylemler iin kullanlr. Present Perfectte** olduu gibi, eylemin gemite belli birnoktaya kadar etkisinin srm olmas Past Perfect Progressive zamann kullanlmas iin yeterli bir

nedendir.*I didnt get home until eight oclock, because Id been working late at the office.

**Hes been promoted (terfi etmek). That explains his new clothes.
http://www.bademci.com/top_bak.htm#link3http://www.bademci.com/top_bak.htm#link3http://www.bademci.com/top_bak.htm#link4http://www.bademci.com/top_bak.htm#link4http://www.bademci.com/top_bak.htm#link4http://www.bademci.com/top_bak.htm#link5http://www.bademci.com/top_bak.htm#link5http://www.bademci.com/top_bak.htm#link5http://www.bademci.com/top_bak.htm#link6http://www.bademci.com/top_bak.htm#link6http://www.bademci.com/top_bak.htm#link3http://www.bademci.com/top_bak.htm#link4http://www.bademci.com/top_bak.htm#link5http://www.bademci.com/top_bak.htm#link6


20/121

k) Present Perfect Progressive, kiinin bir olay anlatmak zere konumaya balad (aktarmagirdii) ana kadar devam etmi bir eylemi karlar. Present Perfectten farkl olarak, before zarfylabirlikte kullanlmaz*.

*Ive worked here before (have been working here before deil).

Since*, for ve bazen de already bu tense ile akla gelen zaman zarflarndandr.

*Weve been waiting for the doctor since dawn.

l)Present Progressive u an ya da bugnlerde (yani geici bir sre iin) yaplmakta olan eylemlerikarlar*. Bu trden bir eylem, baka bir eylemle kesiiyor** ya da o meydana geldii zamanbalyorsa*** Present Progressive yine grev bandadr.

*The Board are negotiating an important contract.

*We are having hard times these days.

**I dont smoke while Im driving.

***Theyre always watching (= They start to watch) television when I visit them.

m)Present Progressivein gelecee iaret etmek zere kullanm, sz konusu eylem planlanm isegeerlik kazanr. Ancak, Present Simple (Bkz. e) ve Future Progressiveden (Bkz. n) farkldr. yle

ki; Present Simple* belli bir programa, tarifeye ya da tze uygun olarak planlanm bir eylemi ifadeederken, Present Progressive** kiisel bir karar akla getirir*.

*According to my travel schedule prepared by my Manager, I dont return until next week(Mdrmn hazrlad programa gre, gelecek haftaya kadar dnmeyeceim/dnmyorum).

Yukardaki rnei aada verilenle karlatralm:

**Im not returning until next week. (I planned/arranged it this way.)

n) Future Progressive gelecek zaman ierisinde belli bir anda yaplmakta/gereklemekte olaca(in progress)* varsaylan bir eyleme gndermede bulunur. Ayn tense, going to kipine benzer bir planya da beklentiyi** ifade etmek iin de kullanlabilir.

*This time next week Ill be swimming in the cool waters of Bozcaada.

**Ill be passing (am going to pass) by the supermarket, if theres anything youd like me to buy.

**After the operation, you won't be doing (are not going to do) any sport for a while.

p)Going tokipi niyet (intention) anlatr. Bu aamada, plan henz btn ayrntlaryla ortaya kmdeildir. Konumac daha iin bandadr, ama bu aama, yapmak istedii iin konumacnn aklnadt ilk niyet an da deildir. nk bu durumda bir ngiliz Future Simple tercih edecektir.

rnek cmleleri karlatralm:

- Im taking a few days off next week. (Ive already arranged it.)

- So youre going to Spain. How nice ! Ill take a few days off and come too. (Ive suddenly thought ofit.)

lk konumadan, eylemin gereklemesi iin gerekli dzenlemelerin yapld, yani hazrlklarntamamland anlalyor. Eylemi gerekletirme konusunda kesin niyetli ve kararl olduu iin,konumac bu ayrnty gzard edip sadece going to kullanmakla da yetinebilirdi:

- Im going to take a few days off next week.

Bu durum, bize iki zaman arasnda ok belirgin bir fark olmadn gsteriyor. Ancak, birincikonumacdan farkl olarak, ikinci konumac, 'Ben de birka gn tatil yapaym/yapacam.' derken,aklna o esnada gelmi bir plandan sz ettii ve bu konuda hibir n hazrl olmad iin Future

Simple'da kalmak zorundadr.Bir eylemin gerekleeceine ve geri dnn mmkn olmadna inanyor isek* ya da mevcutkoullar bizi byle dnmeye yneltmi ise** gelecei anlatmak iin sadece going to kipini tercihederiz.
http://www.bademci.com/top_bak.htm#link7http://www.bademci.com/top_bak.htm#link7http://www.bademci.com/top_bak.htm#link7http://www.bademci.com/top_bak.htm#link8http://www.bademci.com/top_bak.htm#link8http://www.bademci.com/top_bak.htm#link8http://www.bademci.com/top_bak.htm#link7http://www.bademci.com/top_bak.htm#link8


21/121

*(i) She is going to have a baby soon. (Bu durumda She will have a babycmlesi byk bir hatadr.)

**In these circumstances (= Bu durumda), she (i rneindeki kii kastediliyor) will find it difficult tocarry on working.

*(ii) Look ! That car is going to hit that old lady. (Bu rnekte de geri dn mmkn grnmyor.Src, belki yine de frene basp durabilir, ama bu neredeyse imkansz.)

Gemiteki bir noktadan gelecee yneldiimiz zaman was/were going to*kipi kullanlr. Ancak, bukipte kurulan cmle sadece bu eyleme niyet edildiini anlatr; eylemin gerekleip gereklemediini

belirtmez.*He was going to sit an important exam; I hope he managed/has managed it.

q)Future Perfect Progressive temelde Past Perfect Progressive ve Present Perfect Progressive'ebenzer. Ancak, bu tensein belli bir referans noktas vardr (aadaki rnekte arrive in stanbul) vegelecekte belli bir zaman boyunca (aadaki rnekte for 12 hours) srecei varsaylan trden bireylemi anlatr.

*By the time we arrive in stanbul, we shall have been travelling for 12 hours.

r) Future Simpleda will-shall fark: Will, shall yardmcsndan farkl olarak btn ahslardakullanlabilir. Sadece 1. tekil ve oul ahslarda karmza kan shall ise, bazen soru cmlelerinde

karkla yol aabilir:Will* / Shall** I carry the luggage?

*Bavulu ben mi tayacam; benden beklenen, yapmam gereken bu mu? (Kii kendisine talimatverilmesini bekliyor?)

**Bavulu tamam ister misiniz? (Kii yardm teklifinde bulunuyor. Aslnda bu ii yapmak zorundadeil.)

Kararllk ifade etmek zere 1. tekil ve oul ahslarda shall yerine will kullanm tercih nedenidir.Ancak, yaplan ksaltmalar nedeniyle (I will/shall=Ill), herhangi bir cmle ierisinde, gerekte hangikipin/yardmcnn kullanldn anlamak mmkn olmaz.

*I'll (will?; shall?) find a new house.

Ayrca, shall 2. ve 3. tekil ve oul ahslar iin bir yasann amir hkm ya da hkmlerini bildirmekiin hukuk dilinde kullanlr:

*Anyone who breaks the law shall strictly be punished. (Kanunu ihlal edenler iddetlecezalandrlacaklardr.)

Should, yukardaki grevde kullanlan shallin yumuatlm biimidir.

*You should listen to your doctors advice.

s) Progressive formlarn kullanlmad haller: Present Progressive tensein henz bitmemi,

tamamlanmam, halen srmekte olan iler iin kullanldn hatrlayalm. Love, think, hate, believe,have (= possess) ve like gibi fiiiler bu nedenle progressive formlarda ekim almazlar. nk bir ngilizI believe in something diyor ise, bunu, bir eye inanmasn salayan ilemler btn zihnindetamamland iin sylyordur. Ancak, bu fiiller henz tamamlanmam bir dnme, deerlendirmesrecine iaret ediyorlarsa* ya da gerekte olduundan farkl bir anlamda kullanlmlarsa** (have=eat, drink, spend vs.), progressive formlarda karmza kabilirler:

*She is considering the job offer (hala dnyor, henz karar vermemi) of a new multinationalcompany.

**Im having a holiday (tatile kmak) next month. Im thinking of (hala dnyorum, henz kararvermedim) going to Spain.

Bu gurup ierisinde yer alan duyu fiilleri de (see, hear, taste, smell, feel) bazen artmaca yapabilirve karmza progressive bir formda kabileceklerini hatrlaynz:

*Tomorrow, Im seeing my doctor about my cough.


22/121

*Ive been hearing a lot about her lately.

*The cat is smelling the meat.

Ders 2 : Gelecei Anlatan Geni Zamanlar

Giri

Bir nceki dersimizde, tenseleri zaman tneli ierisinde ait olduklar yerlerde grmtk. Budersimizde ise, art ya da zaman balalarn izleyen yan cmlelerde future ya da future perfect

tenseler yerine dorudan present ya da present perfect kullanmn greceiz. nce belli bal artve zaman balalarn listeleyelim:

Conditional Links

Time Links

imdi de, bu balalarla ilgili esas aklamalara gemeden nce, birka rnek cmle verelim:

*Ill tell her more on Monday ifshe comes. (Perhaps shell come on Monday; Ill tell her more then.)

rnekte, ifli cmleye bal comes fiilinin repeated ya da habitual bir action olmad ak. Cmledenanlalan o ki; bu eylem gelecekte sadece bir defaya mahsus gerekleecektir. Aslnda byle bireylem iin Simple Present ekim dlebilecek en byk hatalardan biridir. Ancak, eylem birconditional linke balanarak art anlatr hale gelmitir. Yani, eylemin Simple Present ekim eki alarakstlendii u anki grevi bir artn varlna iaret etmekten ibarettir. Halbuki, Future Tensein bylebir zellii yoktur; bu tense en fazla konumacnn bir eylemi gerekletirmeye yarm yamalak niyetettiini anlatabilir ve buradan daha ileriye gidemez. te, Simple Future Tensein bir conditional linkebalanmas bu nedenle sakncaldr. Conditional linklere benzer bir ilikiyi Simple Present, timelinkleriyle de kurar:

After I graduate, Ill take over my fathers business.

Cmleden anlalan o ki; konumacnn, babasnn iini devir almas iin nce okulundan mezunolmas gerekiyor. O halde, buradaki rnekte ifli cmlelere olduka benzer bir art var. Simple FutureTensein artlar ifade edecek kudrette olmadn bildiimize gre, graduate fiili yukardaki rnekcmlede doru zamanda kurulmutur.

**When Ive read the book, Ill lend it to him. (Ill lend him the book next week; Ill have read it bythen.)

kinci rneimizde, Simple Present yerine Present Perfect kullanlm. Bu iki tensein birbirlerindenfarkl olduklar dorudur. Ancak, her ikisi de temelde present bir tensetir ve ortak zellikleri vardr.

Dolaysyla, bu iki tensein zaman zaman birbirlerini replace edebilmelerini doal karlamak gerekir.u farkla ki;

ifproviding, provided (that)as/so long aseven ifunlesssupposing (genellikle 2. ve 3. Tip)whether ... (or)however, no matter how

whoever, wherever, whenever vs.no matter who/where/when vs.

after, whilebefore, until/tillwhen, as as soon asimmediately, by the time


23/121

*Bir yan cmlede kullandmz Present Perfect, gerekleecei varsaylan eylemin tamamlanmolmas artn ncelikle arar (Kitab, arkadama tamamen okuyup bitirdikten sonra dnvereceim.),

*Byle bir cmlede kullandmz Present Perfect, ikinci eyleme beklemeksizin geileceinivurgulam olabilir (Kitab okur okumaz arkadama dn vereceim.),

*Bu tense ile kurulmu bir yan cmle, konumacnn eylemin gerekleip gereklemeyeceikonusunda kuku duyduunu anlatyor olabilir: (We can change this house when I have received a

pay rise, of which I'm not certain).Dikkat: Zaman ya da art balal bir yan cmlede kullanlan be, believe, love, own, have (= possess)gibi hareket anlatmayan duyu-duygu fiilleri sadece Simple Present ekim alrlar. Bu tr cmlelerde,bu gibi fiillerin Simple Present yerine, Present Perfect ekimleri kullanlamaz. (rnein: believe fiilininPresent Perfect ekim almadn hatrlaynz. I believe in God yerine I have believed in Goddiyemezsiniz.)

art ve Zaman Balalaryla lgili rnek Cmleler

1. Providingyou are back by 6 o'clock, we can go to Jane's wedding ceremony. (a)

2. You must come back then even ifyou haven't finished your work in the office. (b,j)

3. We will drive to the wedding hall unless it is snowing. (c)4. Whetherit snows or not, the couple (evlenecek ift) will have a terrific ceremony. (d)

5. I'm not going to miss the chance of seeing them however cold/no matter how coldthe weatheris. (e)

6. There will be a lot of young boys to collect money at the entrance of the wedding hallwhenever/no matter when a couple arrives. (f)

7. What will the couple do supposingthe boys get out of control? (g)

8. Some of the boys will be pretty (hayli, olduka) impatient by the time the couple arrives. (h)

9. Here comes the couple! (te ift geliyor!) Can I borrow your camera? I'll give it back as soonas I have taken their photo. (j)

10. Don't worry. The bride's (gelin) brothers will stop those who try to get too close to the couple.(k)

11. Look at that boy! He doesn't care whatthe bride's brothers do. What a shame! (Ne ayp!) (l)

12. It will be the first time (that) I have seen the groom (damat). (m)

13. Ifyou boys will stop (istisnai durum) pushing, we will all be able to move freely, won't we? (n)

Aklamalar

a) Providing, provided (that), as/so long as ifin vurgulu ve edeer formlardr. Hepsi de gl birartn varlna iaret ederler.

1. Providingyou are back by 6 o'clock, we can go to Jane's wedding ceremony.

Cmlede kullanlan tensee gelince: Present Perfect ya da Present Progressivede ekilemeyeceinegre, be fiili iin Simple Present tense zorunludur.

b)Even if(2) olaand bir art akla getirir. Vurgu even zerindedir, ifte deildir.

2. You must come back then even ifyou haven't finished your work in the office.

Gelelim artl cmlede Present Perfect kullanmna: Gerekleecei varsaylan eylem iin ak birsaat verilmemi (then); ancak, bir nceki cmleye bakarak then zarfnn saat 6'y karlad

anlalyor. in bu saate kadar bitmi olacan anlatan bamsz bir cmle herhalde aadaki gibikurulurdu:

*You will have finished your work by 6 oclock.


24/121

Ifli ksmda Future tensee yer olmadna gre, will kalkacak ve have finished yerinde kalacaktr.Konumac olumsuz bir arttan sz ettii iin fiil ekimine notekleyecektir: have not finished.

Bir an iin, hataya derek .....if you dont finish ekimini yaptmz varsayalm. Belli bir saattetamamlanm olaca dnlen bir eylem iin Simple Future kullanamayacamz biliyoruz: You willarrive by 6) cmlesi tense asndan hataldr (Dorusu: You will have arrived by 6). O halde byle birifadeyi, bir ifli yan cmleye neden Simple Present olarak tayamayacamz da anlalm olur.Ancak, aadaki artl cmle Simple Present ekimi hakl kartan bir rnektir:

*I shall carry on and stand my ground even if they dont accept any one of my demands.(Taleplerimden bir tanesini dahi kabul etmeseler de, grlerimden vazgemeyeceim.)

rnekteki konumac unu sylemek istiyor: I am sure they will not accept my demands.

c) Unless (3) genellikle if ... notyerine geer (if its not raining). Fakat except when bazen if ... notbalacndan daha iyi i grr ve vurgu gc asndan unless ile eitlenir:

*I wont ever use the car for work unless=except when its raining.

imdi de 3. rnek cmlemizi inceleyelim:

3. We will drive to the wedding hall unless it is snowing.

Present kkl bir zaman olduu iin ifli cmlede Present Progressivein kullanlmas hatal deil.rnekteki konumac, kar yann belli bir anna atfta bulunmu. Bu rnek cmleyi yle de ifadeedebiliriz:

* Perhaps it will be snowing tomorrow evening at 8 o'clock. We wont drive to the wedding hall then.

d) 4 numaral rnek cmlede, whether ... or dolayl soru aktarmndaki grevinden farkl birkonumdadr. nce dolayl soru aktarmnda whether ... oru hatrlayalm:

*I wonder whether / if theyll come or not.

Byle bir cmlede future kkl bir tense yanl olmayacaktr. Burada whethern yerine ifkullanabilmek de mmkn. nk bu bir soru cmlesinin aktarmdr: Will they come (or not)?.Halbuki, rnek cmlelerde karmza kan whether ... or bir ztlk balacdr ve even ife benzerekilde konumacnn, bir eylemi hangi koul altnda olursa olsun gerekletirmek istediine, yanigenellemeye iaret eder.

Buna gre, 4 numaral rnek cmlemizde alt izili snow fiili Simple Present ekimde kalmaldr.

4. Whetherit snows or not, the couple (evlenecek ift) will have a terrific ceremony.

Benzer bir rnek daha inceleyelim:

*Whether you like it or not, Ill watch this game of football.

Whether ... orun yukardaki rnekte iki farkl ve birbirinden bamsz cmleyi biraraya getirdiinedikkat ediniz. Aadaki kullanmnda (soru aktarmnda) ise, whether'n balad iki farkl cmleden

sz etmek mmkn grnmyor!*I doubt whether hell agree to our proposal.

Whether'dan bamsz dnldnde, I doubt giriinin tmleci eksiktir ve bir yan cmle olarakgrlemez. Halbuki, yukarda verilen Ill watch this game of footballcmlesi btn geleriyle tam bircmledir.

nemli Not: Kendisinden sonra infinitive fiil geliyorsa, whether yerine if kullanlamaz: I dont knowwhether to stay or go out.

e) Zt sonu anlatan zarf balac olarak yararlandmz however, zt neden anlatan art balachowever (cold etc.) ile kartrmamalyz. rnekleri grelim:

1. I dont fancy him at all; however, Ill still attend his wedding. (zt sonu anlatan zarf balac)

2. a) However much I hate him, Ill still attend his wedding

ya da


25/121

b) Ill attend his wedding however much I hate him.

Grld gibi, sonu balac iki cmlenin ortasnda durmu. Ayrca, kendisinden sonra bir sfat yada zarf almam. En nemlisi ise balatan sonra Simple Future kullanlm. Demek ki, bu kesinliklebir art cmlesi deil. kinci rnekte, zt neden balac cmlenin banda ya da sonunda bulunabiliyor.Ayrca, kendisinden sonra bir sfat gelmi*. Simple Future ise ana cmlede bulunuyor; artcmlesinde deil.

Tarz anlatan howeverya da no matter howdan sonra sfat/zarf kullanlmayan istisna bir durum vardr:

Bu durumda however=whateverway eitlii sz konusudur. yle ki;1. *The disco will let you in howeveryoure dressed.

2. No matter howyou talk to me, I wont be offended.

lk rnekte, her trden giyim kastedildii iin ayrca giyimin tr belirtilmemi. Cmle yle dekurulabilirdi:

*The disco will let you in however casually(pejmrde, geliigzel) youre dressed.

Benzer ekilde, ikinci cmleye rudelyzarf eklenebilirdi:

**No matter how rudelyyou talk to me, I wont be offended.

Yukarda yaptmz aklamalar nda, 5 numaral rnek cmlemizin yan cmle tense ekimi genizaman olmaldr. Simple Future ya da Present Perfect ekimleri hataldr:

5. I'm not going to miss the chance of seeing them however cold/no matter how coldthe weather is.

f)Wheneverve dierever formlar, no matter when vs. ile yer deitirebilir. Ancak whenever, (at)any time (that) anlamna da gelebilir. Bu iki kullanm ayrt etmekte yarar var:

1. Whenever/No matter when he visits us, he leads to a chaos.

2. Please visit us whenever/(at) any time (that) you wish to.

Birinci rnekte, her ziyarette olagelen, deimeyen bir sonutan sz ediliyor. kinci rnekte ise belkide bugne kadar gereklememi, ama gereklemesi istenen tek bir eylem var. Ancak, her ikidurumda da sonu deimez ve tense ekimi geni zaman kalr. Whenevern tad geni anlamgerei, Simple Present bu bala iin dnlebilecek en uygun tensetir. 6 numaral rnek cmlemiziin de durum ayn olup arrive fiili Simple Present ekilmelidir.

6. There will be a lot of young boys to collect money at the entrance of the wedding hall whenever/nomatter when a couple arrives.

Not: Yukarda verilen ikinci rnekte, no matter when replasman yapamayacamz not ediniz. Buna,no matter when balant elemannn genelde tad olumsuz anlam engeldir. Ancak, ayn cmleierisinde mmkn olabilecek alternatifler yine de var:

*Please visit us any time (=whenever) you wish to, whenever (no matter when) it is. (Bizi her zaman

ziyaret edebilirsiniz, zamann nemi yok, ne zaman olursa.)Dilerseniz, rendiimiz bu yeni formu baka bir rnek cmle ierisinde grelim:

*The police will stop anyone who (=whoever) tries to get too close to the visiting (lkemizi ziyaretetmekte olan) Prime Minister, whoever (=no matter who) it is. (Polis visiting Babakan'a yaklamayaalan herkesi durduracak; bu kii kim olursa olsun.)

g) Supposing dier balalara benzer bir ekilde cmle banda karmza kabilir. Ancak, budurumda kendisini izleyen cmlenin bamsz yazlmasn gerektirecek ve suppose ile replaceedilebilecektir. (Not: Gnlk kullanmda bu kurala dikkat edilmemektedir.

*Supposing/Suppose the boys get out of control. What will the couple do then?

7. What will the couple do supposingthe boys get out of control?

7 numaral rnekte, fiil ekimi get olacaktr, nk bu alldk tarz bir 1. Tip koul cmlesidir.


26/121

h) By the time balacn herhangi bir eyleme ait kesin bir gerekleme zaman veremediimizdurumlarda kullanrz: by the time the couple arrives = some time not later than when the couplearrives (iftin varaca vakitten daha ge olmayan bir vakitte, yani tam iftin vard anda deil). Bunagre, rnein; by the time it is eight oclockya da ksaca by eight oclock = not later than eight oclockdemektir.

8 numaral cmlede fiil ekimi yine Simple Present olacaktr: arrives. Ancak, bu blmn bandayaptmz aklamalara uygun olarak, ayn fiili has arrived biiminde ekmek de mmkndr (Bkz.2.Blm).

8. Some of the boys will be pretty (hayli, olduka) impatient by the time the couple arrives/hasarrived.

j) When, after vs.den sonra bir eylemin tamamlanm olaca zaman (zellikle saniyesi saniyesine,dakikas dakikasna) vurgulamak istediimizde grev Present Perfect Tensee der. Bu vurgudanferagat ederseniz, have taken yerine dorudan take ekimini kullanabilirsiniz (Bkz. b).

9. Here comes the couple! (te ift geliyor!) Can I borrow your camera? I'll give it back as soon as Ihave taken their photo.

k)Who ve benzeri tanmlayc ilgi zamirleri gelecee iaret etmek iin geni zamandan yararlanrlar.Burada kural ana cmle znesinin zaten Simple Futureda ekilmi olmasdr. Yani dier artl

cmlelerde olduu gibi, ana cmlede kullanlan gelecek zaman yan cmle iin de geerli saylr vetekrar edilmez. zet olarak, ki cambaz (future tense) bir ipte oynamaz:

10. Don't worry. The bride's (gelin) brothers will stop those who try to get too close to the couple.

10 numaral rnek cmlemiz iin pek uygun dmese de, aadaki gibi bir cmlede who ilgi zamirinitakiben Simple Present yerine Present Perfect kullanm ok daha uygun ve alldk bir durumdur:

The letters of the applicants who have completed the form and have posted it before the deadline willbe replied. / Formu doldurmu ve bunu son bavuru tarihinden nce postalam olan bavurusahiplerinin mektuplarna cevap verilecektir.

Bunun, gnlk bir gazetenin ilan olduunu varsayalm; bu ilana daha hi kimse bavuru yapm

deildir. Ana cmle fiili (will be replied), yan cmle fiillerini de (have completed/have posted)kendisiyle birlikte future tense'e tayor.

l) Dont care kendisini izleyen fiili daima geni zamanda ister. Bu bir kuraldr.

11. Look at that boy! He doesn't care whatthe bride's brothers do. What a shame! (Ne ayp!)

Ancak, hope fiili ile her iki tense ekimi de mmkndr:

*I hope you pass/will pass ya da I hope you dont fail/wont fail.

m) It is/will be the first/second etc. time (that) kalbndan sonra Present Perfect gelir.

12. It will be the first time (that) I have seen the groom (damat).

Aktarm halinde kullanlan tenselerin bir derece gemie gittiini bildiimize gre:

1. Olayn yaand an: It is the first time Ive spoken to a film star.

2. Aktarm an: It was the first time Id spoken to a film star.

Sz edilen konuma henz yaplmamsa, birinci rnekte is, will be ile yer deitirecektir:

*It will be the first time Ive spoken to a film star.

Bu cmle bir bakma, I will have spoken to a film star for the first time demektir.

n) Baz istisnai durumlarda, ifli yan cmlede wiill ile karlaabiliriz:

13. Ifyou boys will stop (istisnai durum) pushing, we will all be able to move freely, won't we?stisna 1: Karmzdaki kii ya da kiilerden bir ricada blunuyorsak (13),

stisna 2: Reddetmek anlamnda will not kullanyorsak: If Henry wont do it, Ill ask Jane to help me.,
http://www.bademci.com/top_bak.htm#link9http://www.bademci.com/top_bak.htm#link9http://www.bademci.com/top_bak.htm#Link11http://www.bademci.com/top_bak.htm#Link11http://www.bademci.com/top_bak.htm#Link11http://www.bademci.com/top_bak.htm#link9http://www.bademci.com/top_bak.htm#link9http://www.bademci.com/top_bak.htm#Link11


27/121

stisna 3: Gelecee dair bir koul (en azndan bize gre) geni anlamda gerekleecekse: Providedthis machine will solve our problem, Ill buy it.

nemli Not: Eer konumac nc istisnai durum rneinde, will solve yerine alkn olduumuztarzda solves ekimini tercih etseydi;

Provided this machine solves our problem, Ill buy it.

sz edilen makinann yine sz edilen sorunu ancak bir defaya mahsus zebilecei anlalrd.Halbuki, will solve kullanm ile konumac ifli cmlede genilik yaratmtr.

Bu da bize, zamanlarn birbirleri yerine kullanlabileceklerini, hatta bazen kullanlmalar gerektiinigstermektedir.

Ders 3 : Gerek Olmayan Durumlar (Varsaym) Anlatan Zamanlar

Giri

Varsaym anlatmak iin nceki dersimizde listelediimiz art balalarndan (conditional links)yararlanrz:

Conditional Links

Varsaym anlatmak iin tercih ettiimiz tenseler, nceki derslerimizde kullandmz tense'lerdenfarkldr:

*My wife always waited for me if I was late. (Gerek gemi zaman)

*My wife would wait for me if I was/were late. (Gelecee iaret eden varsaym)

nemli Not: Birinci rnekte, was yerine were (subjuctive mood= ekimsiz kip) kullanlamaz. Ancak, ifyerine when kullanlabilir. Bu rnekte, artl cmlenin her iki yakasnda da Simple Past ekimyaplabilmi olmasn 0 (sfr) tip if'li cmlenin aktarma girmi hali olarak dnebiliriz:

My wife always waits for me if I am late. (Ei hayatta.)

My wife always waited for me if I was late. (Ei lm.)

Aktarm Anna ya da Gelecee aret Eden ve Gereklemesi Beklenen art (1. Tip If*)

Simple Form ------- Progressive Form

will wait-------------- will be waiting

*Ifli yan cmle present bir tense (Simple Present, Present Progressive, Present Perfect, nadirenPresent Perfect Progressive) ile kurulacaktr.

Aktarm Anna ya da Gelecee aret Eden ve Gereklemesi Beklenmeyen art (2. Tip If*)

Simple Form ------- Progressive Form

would wait ---------- would be waiting

*Ifli yan cmle Simple Past ya da Past Progressive bir tense ile kurulacaktr.

if, providing, provided (that)as/so long aseven ifunlesssupposingwhether ... orhowever, no matter howwhoever, wherever, wheneverno matter who/where/when


28/121

Gemie aret Eden ve Gereklememi art (3. Tip If)

Simple Form --------------- Progressive Form

would have waited------- would have been waiting

*Ifli yan cmle Past Perfect ya da Past Perfect Progressive bir tense ile kurulacaktr.

Hatrlayacanz gibi, yukardaki tense formlar ana cmleye aittir. Yan cmlede ise, (2. ve 3. Tip)iaret edilen zaman aralna uygun bir past tense kullanlr. Would'dan farkl olarak, could ve might

hem ana cmlede, hem de yan cmlede karmza kabilecek iki nemli varsaym kipidir.imdi dilerseniz, yukardaki formlara baz rnekler verelim:

*If I tell my cousin about my travel, she will wait for me/will meet me at the airport. (1. Tip)

*If you inform us about the details of your flight, one of our men will be waiting for you at the airportwhen you arrive. (1. Tip)

**If my cousin knew about my travel, she would now be waiting for me at the airport. (2. Tip)

***If my cousin had known about my travel, she would have certainly waited for me at the airport.(3.Tip)

***If it hadnt been announced that the exam had been cancelled, the students would still have beenwaiting for it since morning. (3. Tip)

art cmlelerinde, art anlatan balacn yerini deitirebileceimizi biliyoruz:

*My cousin would now be waiting at the airport if she knew about my travel.

Ancak, bunu yaparken art ksmnda would ve trevlerine yer vermemeliyiz. Bir istisna hari (nezaketformu), would tamamen ana cmleye ait bir kiptir:

*If you would assist us in realising this project, we would be much obliged to you. (Bu projeningerekletirilmesinde yardmlarnz esirgemezseniz, minnettar oluruz/olurduk.)

rnek Cmleler

1. If the boss were here, he would be shouting at her secretary as usual.

2. If she left her job tomorrow, she wouldn't find a new one easily as she thinks.

3. Even if she had worked for a long time, the boss wouldn't have given her any promotion.

4. She would now be living comfortably if she hadn't quit her last job.

5. She would have told us frankly (aka) if she liked her present job.

6. She might now be holding a higher position if she had stayed in her last job.

7. She could have made a fortune if she had accepted the other company's offer.

Aklamalar

a) rnek cmle: If the boss were here, he would be shouting at his secretary as usual.

Burada, varolduuna inanlmayan u anki bir durumla ilgili kurgu yaplm. Kesin bir dille ifadeetmese de, konumacya gre gerek durum aadaki gibidir:

*The boss is not here. He is not shouting at his secretary.

2. Tip bir artl cmlede, if, even if ya da unless balalarndan sonra was yerine were kullanmzellikle aadaki ifadeyle* birlikte yaygndr. Ancak, dier art balalaryla birlikte tekil ahslar iinwere pek tercih edilmez.

*If I were you, I would/should .... .

b) rnek cmle: If she left her job tomorrow, she wouldn't easily find a new one the next day as shethinks.


29/121

Gerek Durum: She won't leave her job tomorrow (This is just a supposition.). She thinks she willeasily find a new one the next day.

Buradaki gnderme gelecee ynelik. Ancak, kullanlan zamanlar birinciden farkl deil. Bu durumu,would kipinin hem geni hem de gelecek zamanlar iin kurgu yapabilme zelliiyle aklayabiliriz. Bizasl gelecekle ilgili bu varsaymn neden yaplm olabilecei zerinde duralm:

i Bu artl cmlede, left-wouldn't find ikilisi olayn gerekleeceine pek ihtimal verilmediinigsteriyor. Konumac bunun tersine inansayd cmleyi yle kurard:

*If she leaves her job tomorrow, she will get a new one.ii Bir olayn gerekleebileceini mmkn gryor ancak bu konuda kesin karar veremiyorsak, ikincitip bir ifli cmle iyi bir seim olacaktr:

*Why not ask Jane to help us? (Jane'den niin yardm istemiyoruz?) She would not hesitate to do soif we told her about the matter.

iii Nezaket formunda konuuyor* ya da temkinli** bir yaklam sergiliyorsak, seim yine 2. Tipolacaktr:

*Would it be all right if I used your mobile?

**Mary would refuse if you asked her out.

Bazen kurgu anlatmak zere yan cmlede was to/were to ya da should kullanlabilir. Ancak bu trdenbir should, ought to ile kartrlmamaldr. nk rneini greceimiz should, was to/were to kipinebenzer ekilde, zorunluluk deil, dk ihtimal anlatr ve ana cmlede olduu gibi would ile yerdeitiremez: I should/would leave early tomorrow if I were you replasman doru, If sheshould/wouldleave her job, she would have difficultyreplasman yanltr.

*If she was to/were to/should leave her job, she would have difficulty in finding a new one.

stlendii bu grevle, should, 1. Tip bir ifli cmlede de pekala karmza kabilir:

*If anyone should find my lost ring, hell be rewarded ya da devrik yapda:

*Should anyone find my lost ring, ........ .nemli Not:

Would it be all right if I used your mobile? soru cmlesini ayn zellikleri tamak zere uekilde de ifade edebiliriz:

*Would it be possible for me to use your mobile?

Ana cmlede should kullanm neriye ya da yumuatlm bir zorunlulua* iaret ederken,ayn kip yan cmlede ok dk ihtimal** bildirir:

*If you are to regain your health, you should listen to your doctors advice. (ana cmlede)

**Should you listen to your doctors advice, you will soon regain your health. (yan cmlede)(Dinlemezsin ya, dinleyeceine inanmyorum ya, ben yine de syleyeyim: ....)

Meraklsna not: stisna: 2. Tipe ait bir ana cmlede, sadece I ve we ahslaryla birliktegrebileceimiz should, shallin aktarm olup woulda edeer grevdedir ve k noktas shallolduu iin dier ahslarla kullanlmaz.

*'If I were you, I should take a chance (ansn denemek) on that girl.' Cmlesinde should kullanmdoru, 'If you were clever enough, youshouldtake a chance ...'cmlesinde ise ayn kipin kullanmbelirttiimiz nedenden tr hataldr ve yerini wouldkipine brakmaldr.)

Yan cmleye ait devrik yaplarda, if balacnn ortadan kalktna dikkat ediniz. Bu durum dierdevrik ifli cmleler iin de geerlidir:

*If I had known .... = Had I known .... .

c) rnek cmle: Even if she had worked for a long time in this company, the boss wouldn't havegiven her any promotion.


30/121

rnekte, asla gereklememi bir gemi eylemle ilgili kurgu yaplm. Her eyiyle 3. Tip bir iflicmle. Kullanlan tenselere dikkat ediniz:

Main clause: Conditional Perfect (would have given)

Conditional clause: Past Perfect (had worked)

rneimiz, would, could, might gibi kiplerin yan cmlede, Simple Past, Past Perfect gibi tenselerinise ana cmlede neden kullanlamayacaklarn ok gzel aklyor. yle ya; yan cmlede gerek bireylemi arta eviren bir eleman (if) zaten var. O nedenle, yan cmlede bir kez daha art anlatacak kip

(would, could vs.) kullanmaya gerek kalmyor. rnek cmlemizdeki ana cmlede, byle bir elemannyokluu kip kullanmn zorunlu klmtr. Bu kipler olmasa cmledeki eylem gereklemi gibigrnecektir.

d) rnek cmle: She would now be living comfortably if she hadn't quit her last job.

Mixed Type (3/2) ifli cmlelerde sk karlalan bir durumdur. Ana cmle, rnein present bir zamannoktasna iaret ederken, yan cmle gemile kpr kurabilir ya da bunun tam tersi bir durum da szkonusu olabilir:

*I would come with you if I hadnt already promised to take the kids (ocuklar) for an outing (gezme).(Type 3/2)

Gerek Durum: I will not (cannot) come with you. I promised to take the kids (ocuklar) for an outing(gezme).

*I would have accepted your kind invitation if I wasnt going out with the kids. (Type 2/3)

Gerek durum: I didn't (couldn't) accept your offer. I am going out with the kids.

Type 3/2 ile dierine kyasla daha sk karlarz. Okunu srasna gre, 3/2'de ilk rakam (3) yancmle tipini karlar. kinci rakam (2) ise ana cmlenin tipini belirler. Ifli ksmn, art cmlesininbanda deil, sonunda yer almas okunu srasn deitirmez.

nemli Not: Bu blmde (d) yaptmz aklamalar, yukarda verilmi olan 5 numaral rnek cmleiin de geerlidir:

5 numaral rnek cmle: She would have told us frankly (aka) if she liked her present job.

Gerek Durum: She didn't tell/hasn't told us frankly. She doesn't like her present job.

e) rnek cmle: She might now be holding a higher position if she had stayed in her last job.

Gerek Durum: She is now holding a lower position. She didn't stay in her last job.

Might, would perhaps yerine kullanlr. Buna gre, might have + V3 iin would have perhaps + V3replasman uygun olacaktr. imdi, formlze ettiimiz might perfect'li 3. Tip'in aklamasna geelim:

1. She might/would perhaps be somebody (nemli biri) now if she had married that influential(nfuzlu) man.

2. She might have become/would perhaps have become a director long ago if she had not refusedthat companys offer.

1. cmlenin 3/2 bir Mixed Type olduunu hatrlayalm. Now, bu tipin dierlerinden ayrlmasnkolaylatran nemli bir zaman zarfdr. Ancak, (long) before nowzarf cmlenin tipinde her hangi birdeiiklie yol amaz.

*Had we taken the teachers advice, we might have passed this exam long before now.

nemli Not: 3. Tip may have + V3 kullanmna kapaldr. Tad anlam gerei may have + V3 birconditional perfect deildir ve bir eylemin meydana gelip gelmedii konusunda hibir fikir beyanetmez. Eylemin gereklemi olabileceini sylemekle yetinir. Halbuki, 3. Tip bir art cmlesinde

sonu bellidir.*If you had found out about the address in detail we might (may deil) have been saved a lot oftrouble.


31/121

Adresi doru dzgn renseydin, bunca sknty ekmeyebilirdik. (Ama ektik.)

Cmle, yanllkla may kipi ile kurulmu olsayd, yle sama bir anlam verirdi:

Adresi doru dzgn renseydin, bunca sknty ekmemi olabiliriz. (Ne demekse !)

f) rnek cmle: She could have made a fortune if she had accepted the other company's offer.

Could, ifli cmlede would be able to yerine geer ve yetenek ya da ihtimal anlatr: could make=would be able to make.

*If you spoke English fluently, you could easily / would be able to easily find a better job.Ancak, 2. Tip cmlelerin doas gerei could, u an ya da gelecekte, sz edilen yetenek ya daihtimalin var olduuna/olacana inanlmad mesajn tar.

If you spoke

Documents

üds teknikleri soruları ve çözümleri