Upload
brock-pena
View
94
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
UKŁAD TRAWIENY. FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA. BUDOWA UKŁADU TRAWIENNEGO. Układ trawienny. ROLA:. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
UKAD TRAWIENYFIZJOLOGIA CZOWIEKA
BUDOWA UKADU TRAWIENNEGO
Ukadtrawienny.
ROLA:Dostarczenie organizmowi materiau do budowy i odnowy wasnych tkanek oraz substancji energetycznych sucych do podtrzymania wszelkich procesw yciowych.
SCHEMAT BUDOWY UKADU POKARMOWEGO
ODYWIANIE TO:przyjmowanie pokarmw,trawienie pokarmw,wchanianie skadnikw pokarmowych i wody,przyswajanie skadnikw pokarmowych.
UKAD TRAWIENNY:
Substancje doprowadzane w postaci pokarmu:WGLOWODANY,TUSZCZE, BIAKA,WITAMINY,SOLE MINERALNE,WODA.
Rola substancji pokarmowych:Wglowodany i tuszcze- rdo energii,Biaka-rdo aminokwasw- materiau niezbdnego do budowy tkanek i narzdw,
Rola substancji pokarmowych: Przy nadmiarze pokarmu biakowego lub przy braku wglowodanw i tuszczw aminokwasy ulegaj dezaminacji i mog by zuyte do celw energetycznych!
TRAWIENIEZesp procesw zachodzcych w przewodzie pokarmowym , ktrym zostaje poddany pokarm pobierany przez czowieka z otoczenia w postaci pierwotnej nie pozwalajcej na bezporednie wykorzystanie go przez ustrj.
Trawienie skada si z:Procesw mechanicznych (ucie, poykanie, ruchy robaczkowe przeyku, ruchy odka i jelit, oddawanie stolca).
Trawienie skada si z:Procesw chemicznych polegajcych na przeksztacaniu duych czstek zoonych substancji organicznych na zwizki proste mogce przenika przez bony komrkowe i ktre organizm moe uy do budowy wasnych tkanek oraz podtrzymania procesw yciowych zwizanych z wydatkowaniem energii.
PRZYJMOWANIE POKARMW:Kontrol nad przyjmowaniem pokarmw tj. nad iloci wprowadzonej do organizmu energii maj ORODKI POKARMOWE W PODWZGRZU.
ORODKI POKARMOWEORODEK GODU wyzwala mechanizm poszukiwania, zdobywania i przyjmowania pokarmw,ORODEK SYTOCI hamuje apetyt.
LEPTYNA to hormon biakowy wydzielany przez komrki tkanki tuszczowej dziaa jak czynnik sytoci wpywa na pobudliwo orodkw pokarmowych.
NEUROPEPTYD Y( NPY) pobudza ,, ORODEK GODU,, i moe by uwaany za ,, czynnik godu,,
Trawienie pokarmu w jamie ustnej:Pokarmy o staej konsystencji wprowadzone do jamy ustnej s rozdrabniane i mieszane ze lin w procesie ucia.
UCIE:Polega na mechanicznym rozdrabnianiu pokarmu, mieszaniu go ze lin i formowaniu ksa pokarmowego ktry nastpnie zostaje poknity .
UCIE:Jest wynikiem skurczu mini szkieletowych, powodujcych naprzemienne otwieranie i zamykanie szczk, poczone z niewielkimi ruchami uchwy ku przodowi, do tyu i boku.
Fazy ,,cyklu ucia:przygotowawcza,zetknicie szczk z ksem pokarmowym,miadenie pokarmu,zetknicie zbw obu szczk, rozcieranie pokarmu midzy szczkami.kocowe centralne zamknicie szczk.
UCIE Jest regulowane odruchowo, orodek integracyjny znajduje si w pniu mzgu.Receptory znajduj si w miniach i bonie luzowej jamy ustnej.
LINAWydziela si na drodze odruchu bezwarunkowego w wyniku zetknicia si pokarmu z powierzchni bony luzowej jamy ustnej.Wydziela si na drodze odruchu warunkowego ( nabytego) w odpowiedzi na sam widok i zapach pokarmu.
LINA W iloci 1,5 L\ dob, pH 7,O jest wydzielana do jamy ustnej przez trzy parzyste gruczoy unerwiane wydzielniczo przez wkna przywspczulne. S to:linianka poduchwowa,linianka przyuszna,linianka podjzykowa.
LINAlinianki poduchwowe (wydziela ok.60% liny) w tym najwicej liny surowiczo-luzowej,linianki przyuszne (wydzielaj26%liny) w tym w mniejszych ilociach lin surowicz,linianki podjzykowe (wytwarzaj ok.5%) w tym najmniej liny luzowej.
LINASurowicza zawiera enzym trawicy wielocukry ALPHA AMYLAZ LINOW.luzowa zawiera MUCYNY GLIKOPROTEIDY uatwiajce poykanie uformowanego ksa.
skad liny: Inne skadnikiWap,Magnez,fosfor
SKADNIKISTENIEwoda994mLPok.suchy6-7g/Lbiako3000mg/Lmucyna2000mg/Lmocznik100mg/LKw, mocz.20mg/LCholest.70mg/LSub.nieorg2800mg/Lsd600mg/Lpotas400mg/Lchlor600mg/L
POYKANIE dzieli si na trzy fazy:Ustnogardowa ( dowolna ), polega na przesuniciu ksa z jamy ustnej do garda, w czym uczestnicz minie jzyka i policzkw.
POYKANIE dzieli si na trzy fazy:Gardowo-przeykowa (odruchowa): misie zwieracz grny garda pocztkowo rozkurcza si, przepuszczajc ks a nastpnie kurczy si i rozpoczyna fal perystaltyczn przesuwajc ks wzdu garda i przeyku.
POYKANIE dzieli si na trzy fazy:Przeykowo -odkowa ( odruchowa): ks przesuwany przez fal perystaltyczn zblia si do jamy odka.
Poykanie ksa pokarmowego (wg. Vandera)
POYKANIE
BUDOWA ODKAODEK
FUNKCJE ODKA:Gromadzenie i przechowywanie pokarmw,Trawienie pokarmw,Wyjaawianie pokarmw.
Trawienie pokarmw w odku:Pokarmy wypeniajce cz rodkow odka, niestykajca si z bon luzow, s pocztkowo trawione przez ALPHA AMYLAZ LINOW.Waciwe trawienie pokarmw rozpoczyna si po zmieszaniu pokarmw z sokiem odkowym.
odek:
SOK ODKOWY Jest mieszanin 3 wydzielin wytwarzanych oddzielnie przez rne komrki gruczoowe bony luzowej:kom. okadzinowe - HCL, H2O, czynnik wicy wit. B12,kom. gwne pepsynogen,kom. dodatkowe (odwiernikowe) luz.
Trawienie pokarmw w odku:Sok odkowy jest wydzielany przez gruczoy bony luzowej odka w iloci ok. 3L/ dob,pH ok. 1,0,Sok odkowy zawiera: kwas solny, enzymy trawienne, luz, sole mineralne i wod.
Trawienie pokarmw w odku:Kwas solny (HCL) powstaje w kanalikach wewntrz KOMREK OKADZINOWYCH -gruczow bony luzowej pod wpywem histaminy dziaajcej na receptory H2.
Trawienie pokarmw w odku:W komrkach gwnych gruczow bony luzowej odka znajduj si w ziarnistoci zawierajce PEPSYNOGEN (nieczynny enzym proteolityczny). Wydzielony do wiata gruczow bony luzowej zmienia si pod wpywem kwasu solnego w aktywny enzym PEPSYN.
PEPSYNOGEN Wydziela si stale w niewielkich ilociach w warunkach podstawowych.
PEPSYNOGEN Wydzielanie nasilone powoduje : gd, miejscowe pobudzanie odka wywoane rozciganiem cian, zakwaszenie bony luzowej, hormony jelitowe.
Trawienie pokarmw w odku:Pepsyna rozkada due czsteczki biaek na mniejsze czsteczki polipeptydw.
WARSTWA GRUCZOOWA ODKA ZAWIERA:*gruczoy wpustowe- cz wpustowa odka,*gruczoy waciwe- (gwne,okadzinowe, szyjkowe,niezrnicowane)- dno i trzon,*gruczoy odwiernikowe-odwiernik
Motoryka odka:
Rodzaje aktywnoci bony luzowej odka:Nasilenie i osabienie napicia miniwki odka wystpujce naprzemiennie z czym wi si wahania RR w jamie odka,Skurcze perystaltyczne- rozpoczynajce si w czci wpustowej i przesuwajce si wzdu cian odka a do odwiernika.
Wypenianie odka
Pompa odwiernikowa Powtarzajce si w cigu kilku godzin trawienia w odku cofanie si treci staej do jamy odka powodujce jej mieszanie, rozdrabnianie i stopniow zamian na tre pynn- wyciskanie treci pynnej do dwunastnicy i cofanie si do odka treci staej.
BER-podstawowy rytm biologiczny:Regularne wystpowanie skurczw perystaltycznych wyzwalane jest przez rozrusznik utworzony przez komrki miniowe gadkie warstwy podunej bony miniowej odka w okolicy krzywizny wikszej.
BER-podstawowy rytm biologiczny:W komrkach rozrusznika regularnie i spontanicznie wystpuje stan czynny, ktry rozprzestrzenia si na ca bon miniow.Pokarmy pynne szybko przechodz przez odek, wglowodany pozostaj w odku kilka godzin, biaka duej a tuszcze- najduej.
Dziaanie pompy odwiernikowej.
Kontrola motoryki odka:Nerw bdny (n.X) i gastryna- nasila skurcze i pobudza perystaltyk.Nerwy wspczulne i sekretyna- zwalniaj perystaltyk.
Kontrola motoryki odka:Rozcignicie dwunastnicy przez pokarm, zawarto kwasw tuszczowych, czciowo strawionych biaek i wglowodanw w pokarmie, sekretyna i cholecystokinina powstajce w dwunastnicy oraz wysokie RR osmotyczne treci dostajcej si do dwunastnicy to czynniki hamujce na drodze odruchowej i humoralnej perystaltyk odka.
W regulacji wydzielania odkowego wyrniamy trzy fazy:Faza psychiczna nerwowa-godowa,Faza odkowa,Faza jelitowa.
Faza psychiczna wydzielania:Wydzielanie odbywa si na zasadzie odruchu warunkowego(nabytego)- na bodce uwarunkowane spoywaniem pokarmu oraz odruchu bezwarunkowego (wrodzonego)- zapach, smak pokarmu.Na zakoczeniach nerwu bdnego wydziela si acetylocholina- pobudza komrki okadzinowe i gwne do wydzielania HCL i enzymw oraz w mechanizmie humoralnym wydziela si gastryna i histamina.
Faza odkowa wydzielania Rozpoczyna si, gdy pokarm znajdzie si w odku i moe trwa kilka godzin. Pozostaje pod kontrol wielu czynnikw: acetylocholina uwalniana z zakocze nerwu bdnego, sploty nerwowe rdcienne reagujce na rozciganie cian odka, histamina, gastryna.
Jelito- schemat budowyJelito grube
Faza jelitowa wydzielaniaBodce powstaj w dwunastnicy gdzie dostaje si pokarm nie nasiknity kwasem - w przypadku pokarmu kwanego wydzielanie odkowe zmniejsza si. Powoduje to sekretyna - antagonista gastryny.Silnie hamuje wydzielanie pokarm tuszczowy nadchodzcy do dwunastnicy.
Jelito cienkie- motorykaPrzemieszanie miazgi pokarmowej z sokami trawiennymi i zetknicie strawionego pokarmu z powierzchni chonn jelita.Przesuwanie z odpowiedni szybkoci miazgi pokarmowej w kierunku odbytu.
Jelito cienkie- motoryka Czynniki pobudzajce bon miniow:Mechaniczne podranienie rozciganie przez pokarm,Podranienie chemiczne bony luzowej przez soki trawienne i substancje pokarmowe (sabe kwasy, ugi, sole, myda- wzmagaj, silne kwasy- zwalniaj i hamuj ruchy jelit.
Jelito cienkie- motorykaCzynniki pobudzajce bon miniow cd.:Bodce nerwowe nadchodzce do jelit drog n. bdnego( pobudza ruchy jelit i zwiksza napicie bony miniowej) i n.wspczulnego (dranienie nerww trzewnych zwalnia ruchy jelitowe i zmniejsza napicie ich ciany.
Trzy rodzaje ruchw jelit:Ruchy wahadowe (okresowe zmiany napicia,Ruchy robaczkowe (perystaltyczne),Ruchy rozdzielcze (segmentacyjne, odcinkowe)
Ruchy wahadowePolegaj na rytmicznym wyduaniu si i kurczeniu lub skrcaniu odcinka jelita wskutek przesuwania si (2,5cm/s) agodnej fali skurczu wzdu jelita na krtkim odcinku 10-20 razy na minut.
Ruch robaczkowyW miejscu pooonym za mas pokarmow, nastpuje skurcz b. miniowej podunej wywoujcy skrcenie i rozszerzenie danego odcinka jelita. Natychmiast po tym skurczu w odcinku przed mas pokarmow nastpuje skurcz b. miniowej okrnej ktry wyciska tre w kierunku odbytu.
Ruchy rozdzielczePolegaj na silnych skurczach bony miniowej okrnej w rnych odcinkach jelita przy biernym rozlunieniu bony podunej. Nastpnie skurczone odcinki ulegaj rozlunieniu a skurcze pojawiaj si w innych miejscach.
Trawienie chemiczne w jelicie cienkimW trawieniu treci jelita cienkiego bior udzia:Sok jelitowy,Sok trzustkowy,
Sok jelitowyMa odczyn zasadowy,Wydziela si w iloci ok. 3-6 L/dob,Zawiera luz chronicy bon luzow dwunastnicy przed dziaaniem kwanej treci odkowej,Wydziela si pod wpywem mechanicznego podranienia bony luzowej przez przesuwajc si tre jelitow i porednio przez pobudzajce dziaanie hormonw odkowo-jelitowych.
Sok jelitowy zawiera:Aminopeptydazy rozkadajce peptydy do aminokwasw,Enzymy rozkadajce kwasy nukleinowe do pentozy, zasad purynowych i pirymidynowych oraz kwasu fosforowego,Enzymy rozkadajce wielocukry i dwucukry do jednocukrw,Lipaza hydrolizujca tuszcze obojtne do kwasw tuszczowych i glicerolu.
Sok trzustkowyDostaje si do dwunastnicy przez przewd trzustkowy i bak wtrobowo-trzustkow,Wydziela si ok.2L/dob,pH: 7.1-8.4 zasadowy,Jest bogaty w wodorowglany.
Sok trzustkowy zawiera:Trypsynogen i chymotrypsynogen nieaktywne enzymy >enterokinaza (wydzielana przez bon luzow dwunastnicy)> trypsyna i chymotrypsyna trawi biaka do aminokwasw.
Sok trzustkowy zawiera:Rybonukleaz i deoksyrybonukleaz enzymy trawice kw. rybonukleinowy i deoksyrybonukleinowy,Amylaz i diastaz- rozkadajce wielocukry do dwucukrw,Lipaz rozkadajc tuszcze do kw. tuszczowych i glicerolu.
Sok trzustkowy jest bogaty w wodorowglany i dlatego pod jego wpywem kwana tre odka dostajca si do dwunastnicy zostaje szybko zobojtniona!
Kontrola wydzielania soku trzustkowego: Trzustka wydziela sok pod wpywem impulsw nerwowych i czynnikw humoralnych.
Fazy wydzielania soku trzustkowego:Gowowa (droga odruchowa gdy pokarm znajduje si w jamie ustnej- n.wydzielniczy to n. bdny),odkowa (cholecystokinina-pobudza kom. trzustki do wydzielania),Jelitowa (sekretyna)
Udzia ci w trawieniu: jest wytwarzana przez komrki wtrobowe i wydzielana do wiata kanalikw.Kanaliki cz si w przewody wtrobowe.
Udzia ci w trawieniu: jest zocistym pynem, o odczynie lekko alkalicznym (pH 7,8-8,6) produkowanym nieustannie w iloci ok.0,5-11L/dob.Pcherzyk ciowy moe zagci 5-10 krotnie tj. do ok.50ml.
Schemat budowy drg ciowych
Skad ci:sole kwasw ciowych,bilirubina,cholesterol,kwasy tuszczowe,lecytyna.
Sole kwasw ciowych: To: cholowy i chenodezoksycholowy. S one wydzielane w poczeniu z glicyn i turyn jako glikocholan sodu i taurocholan potasu w stosunku 3 do1.
Sole kwasw ciowych:Okoo 90-95%kwasw ciowych ulega w jelicie grubym reabsorpcji i powraca przez naczynia ukadu wrotnego do wtroby.Barwnikiem ci jest bilirubina.
Kontrola wydzielania ci:Sekretyna zwiksza wydzielanie ci,Cholecystokinina powoduje rwnoczesne obkurczanie pcherzyka ciowego i rozlunienie zwieracza baki co powoduje wycinicie ci do dwunastnicy.
Rola ci w procesach trawieniaAktywowanie enzymw trzustkowych, przede wszystkim lipazy,Emulgowanie tuszczw kwasy ciowe zmniejszaj napicie powierzchniowe tuszczw, wskutek czego rozbijaj si one na drobne kuleczki, co uatwia dziaanie lipazy,
Rola ci w procesach trawieniaRozpuszczanie kwasw tuszczowych,Wzmaganie perystaltyki jelit. Najwaniejsze zadanie to: udzia w trawieniu tuszczw!
Schemat budowy jelita grubego
Rola jelita grubegoWoda zawarta w treci jelita jest zwrotnie wchaniana,Wchaniane s : elektrolity, witaminy, sole mineralne,Niestrawione pokarmy s w nim czasowo magazynowane i formowany jest ka,Drobnoustroje stale si mno, wytwarzajc zwizki niezbdne (witaminy), jak i toksyczne (tyramin, amoniak)
Jelito grube Gruczoy bony luzowej jelita grubego nie wytwarzaj enzymw trawiennych. Jedyn ich wydzielin jest luz!
Tre jelita cienkiego przedostaje si do jelita lepego w momencie otwierania si zastawki krtniczo - ktniczej. Zastawka otwiera si gdy przechodzi przez ni fala perystaltyczna (odruch odkowo-krtniczy) w czasie oprniania odka.
Motoryka jelita grubego:Bona miniowa jelita grubego wykazuje okresowe zmiany napicia, skurcze odcinkowe i skurcze perystaltyczne.2-3 razy na dob, na skutek rozcignicia si jelita przez tre dochodzi do silnych skurczw perystaltycznych-ruchw masowych, ktre pojawiaj si w pierwszej godzinie po spoyciu pokarmw na drodze odruchu odkowo-okrniczego.
Jelito grube:
ka- skad:Woda i chlesterol,nie strawione i nie dajce si strawi resztki pokarmw,barwniki pochodzce z nie strawionego pokarmu oraz barwniki ciowe,due iloci drobnoustrojw(E.coli),Produkty fermentacji bakterii (kw. mlekowy, octowy, alkohol, CO2, indol, skatol)Sole mineralne Na, K, Ca, Mg, Fe.
defekacjaRozpoczyna si parciem na stolec wywoanym przez rozcignicie cian odbytnicy masami kaowymi.Do wydalania kau przyczynia si tocznia brzuszna tj. wzrost RR w jamie brzusznej.
defekacjaOrodki nerwowe, kierujce odruchem defekacji, mieszcz si w w odcinku krzyowym rdzenia krgowego.Zniszczenie tego orodka prowadzi do rozlunienia mini zwieraczy odbytu i nie trzymania kau.
UKAD TRAWIENNY
BUDOWA WTROBYWtroba
ODEK:odek - gaster sive ventriculus. Stanowi poszerzon cz przewodu pokarmowego midzy przeykiem a dwunastnic. Spenia dwa zadania : 1.Stanowi zbiornik pokarmu 2. Jest narzdem wydzielniczym wytwarzajcym kwas solny i enzymy. Pod wpywem tych enzymw pokarm zostaje zmieniony na pynn miazg.
ODEKW odku wyrniamy: wpust (cardia) stanowicy poczenie z czci brzuszna przeyku. Dno ( fundus)-zaokrglona, obszerna cz odka pooona na lewo i ku grze od wpustu
ODEKW odku rozrnia si dwie ciany- przedni i tyln. ciany te cz si ze sob u gry wzdu tzw. krzywizny mniejszej i u dou wzdu krzywizny wikszej W grnej czci krzywizny mniejszej odek czy si z przeykiem.
ODEKUjcie odka do dwunastnicy nazywa si odwiernikiem (pylorus). Odwiernik zaopatrzony jest w gruby piercie bony miniowej okrnej, tworzcy misie zwieracz odwiernika , ktrego skurcz oddziela wiato odka od dalszej czci przewodu pokarmowego.
ODEKodek cdCz odka ssiadujca z odwiernikiem nosi nazw czci odwiernikowej. Pomidzy czci odwiernikow a dnem znajduje si trzon odka ( corpus ventriculi).
CIANA ODKA
ciana odka skada si z czterech warstw: 1/. Bona surowicza2/. Bona miniowa3/. Tkanka podluzowa4/. Bona luzowa.
BUDOWA CIANY ODKAAd 1- (surowicza) jest czci otrzewnej, ktra pokrywa cay odek z wyjtkiem wskiego paska wzdu obu krzywizn.Ad 2-(miniowa) zbudowana z pczkw mini gadkich skada si z trzech warstw.
BONA MINIOWA
Bona miniowa odka skada si z warstwy zewntrznej podunej, rodkowej okrnej i wewntrznej skonej.
BUDOWA CIANY ODKA
Ad 3(podluzowa) jest do grub warstw tkanki cznej wiotkiej, zawierajcej liczne naczynia i nerwy.Ad4(luzowa) stanowi wewntrzn warstw odka. W pustym odku jest bona luzowa jest mocno pofadowana.
Gruczoy odkoweGruczoy odkowe waciwe wystpuj w wielkiej iloci ( ok. 100 na 1 mm kwadratowy) w okolicy dna i trzonu odka. S to gruczoy cewkowe proste, zawierajce dwa rodzaje komrek nabonkowych: komrki gwne wycielajce wiato gruczou, oraz komrki okadzinowe.
Gruczoy odkowe Pierwsze (komrki gwne wycielajce) wytwarzaj pepsynogen, drugie (okadzinowe) kwas solny. Pepsynogen w obecnoci kwasu solnego zmienia si w pepsyn, ktra jest enzymem proteolitycznym odka
Gruczoy odwiernikowe
Wystpuj w czci odwiernikowej odka. S to proste lub zoone gruczoy cewkowo-pcherzykowe, zbudowane z komrek nabonka walcowatego. Wydzielaj one prawie wycznie luz. luz ten tworzy na powierzchni bony luzowej warstw gruboci ok. 1 mm, chronic j przed strawieniem przez enzymy odkowe oraz zmniejsza tarcie przy przechodzeniu pokarmu.