Mag-iba, Maria Andrea R.

(Taga-ulat)

Ang kabuuang laki ay 3,119.4 km2

(17 % ng CAR).

Mabundok sa Kanlurang bahagisamantalang sa Silangang bahagi ay patag na at maraming anyong tubigna siyang dinadayo ng mga turista.

Mayaman sa metal at di-metal namga mineral tulad ng ginto, tanso, sulphur, graba, at buhangin.

Dating iisang distrito ang Kalingaat Apayao (Kalinga-Apayao). Naghiwalay sila noong Pebrero 14, 1995 sa pagpasa ng Republic Act No. 7878.

Sa mga taga-Cordillera, ang mga Kalinga angpinakamagaling namagsasaka ng bigas.

Bukod sa mga Ifugao,silarin ang pinakamagalinggumawa ng mga payaw.

Magagaling din sila sapaggawa ng mga palayokat basket, sa paghahabi at mga gawaing metal.

Hindi orihinal na nanggaling sa mga Kalinga

ang salitang “Kalinga.”

tágu (men), iLúta (people of the Earth) ang

“turing” nila sa sarili nila.

Walang nakakaalam kung ilang taon na ang Ullalim.

External evidence: The Myth of Lubtiñg

Internal evidence:

1. May mga salitang banyaga na nababanggit sa

ullalim.

2. May ilang pangalan ng bayan ang nababanggit

sa ullalim na hindi orihinal na nagmula sa

Kalinga.

Inaawit ng mga makata sa mga pagtitipon o sa mga peace pact assembly

Hindi lamang isang ballad, kundi isa ring epiko at kuwento ng pag-iibigan

Ipinapahayag at pinupuri nito ang katapanganng mga Kalinga na ipinapakita sa mgaheadhunting at walang awang pagpapatay samga kalabang tribo, kabilang ang mga babaeat mga bata.

Ano muna ang epiko at ang mga katangiannito?

Ayon kay E. Arsenio Manuel, ang mga epikoay :

1. Mga kuwentong naipagpapatuloy ang kahabaan

2. Base sa oral na tradisyon

3. Umiikot sa mga supernatural na kaganapan o sakabayanihan

4. Patula

5. Inaawit

6. Nagtataglay at nagpapatunay ng mga paniniwala, gawi, at tradisyon ng mga tao

Ayon kay Jovita Castro, mahalaga ang epikodi lamang bilang pampanitikan. Ang mgaito‟y makabuluhang dokumento rin ng atinglipunan bago pa dumating angpananampalatayang Muslim at Kristiyano.May maidadagdag sila sa kakaunting tiyakna kaalaman natin tungkol sa sinaunangpanahon ng pambansang kasaysayan.Bukod dito, ang mga tekstong orihinal aymagagamit ding sanggunian ng mgalinggwista para sa mga namamatay nangmga wikain.

Ayon kay Damiana Eugenio, ang bida sa epiko ay:

hindi pangkaraniwan ang pagkakapanganak

biglaan ang paglaki at hindi mapakalingmaglakbay at makipagsapalaran

namuhay sa pakikipaglaban kung saanipinapakita niya ang kanyangkagitingan/kabayanihan

matagumpay sa lahat ng pakikipaglaban at sapag-ibig

muling mabubuhay kung siya‟y mamamatay, at mabubuhay nang maligaya magpakailanman(happily ever after).

May mga elementong supernatural

May paglalakbay sa ibang mga mundo

May mga dominanteng motif

Hal. Mahiwagang transportasyon, mulingpagkabuhay, labanan

• Pahayag ng mga paniniwala, gawi, at katangian

• Nagpapakita ng mga ritwal at pagdiriwang

• Nagpapakita ng aesthetic sense

DULLIYAW ng

DULAWON

DULAW ngKAGAYAN

DINANAW ngMAGOBYA

YA-U

Banna

buwá

Banna

NG

dulawon

V.S.

DUÑGDUÑGANng MANILA

DINAYAW ng MAGOBYA

Gongonaw = mula sa salitang „gonáw‟ = “no choice”

Mahirap isulat kaya sasabihin ko na lang. Ok?

1. Kailan ipinaghiwalay ang Kalinga at Apayao?

2. Sino ang ama ni Banna?

3. Magbigay ng isang mineral kung saan mayaman

ang Kalinga base sa mga nabanggit kanina.

4. Sa anong salita nagmula ang „gongonaw‟

5. Base sa mga kinuwento ko, sino ang unang

napatay ni Banna?

1. Pebrero 14, 1995

2. Dulliyaw ng Dulawon

3. Ginto, tanso, sulphur, graba, buhangin

4. Gonaw

5. Dinanaw ng Magobya