16
 1 Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na likin Bir Uygulama Örnei Hüseyin Gürer-Gökhan Alpman 1. GR Tutarlı uygulanan ortak bir finansal dil, yatırımcıların, farklı alanlarda faaliyetlerini sürdüren iletmelerin finansal sonuçlarını daha kolay bir   ekilde karılatırmalarına ve çe itlilik ve yatırım adına daha fazla fırsat yaratm aların a imkan verir. Farklı ulusa l muhasebe sistemlerind e gör ülen farkl arı n tam olarak anl aılmamı  olmasından kayn aklan an önemli yatı rım riskin in ortadan kaldırılması ile sermaye maliyeti azaltılacak, çeitlilik ve yatırımların geri dönüü adına yeni fırsatlar yaratılmı  olacaktır. Bu konu i letmelerin, ülkelerin ve bireylerin çalı anlarına güvenli bir emeklilik salamak için sermaye piyasalarına giderek daha da ba ımlı olduu bu günlerde daha fazla önem kazanmaktadır. 1 Özellikle Avrupa ve Asya-Pasifik Bölgesinde bulunan binlerce   irket 2005 yılında kendi ulusal muhasebe po li tik al ar ı ye rine Ul us larar as ı Fi nan sal Rapo rlama Standart lar ı ’n ı (UFR S) kullanmaya balamılardır. Son yıllarda Avrupa Birli i’ne uyum sürecinde Türkiye’de uluslararası muhasebe standartlarına uyumlu yasal düzenlemeler yapılması gündeme gelmi  ve BDDK ile SPK uluslararası muhasebe standartlarına uyumlu farklı tebli ler yayınlamılardır. SPK halka açık  irketlerde 31 Aralık 2003 tarihinden itibaren UFRS’yi uygulamanın SPK muhasebe standartları ile uyumlu mali tablo hazırlamak anlamına geldi ini duyurmutur. Dier taraftan Türkiy e’deki muhasebe ve finansal raporlamaya ili kin çok ba lı uygulamaya son vermek amacıy la, muhase be standartlar ını oluturmak ve ya yı mlamak üz ere ida ri ve ma li özerklie ve ka mu tüz el ki iliine sahi p Tür kiy e Muh aseb e Sta nd artları Kur ulu (TMSK) kurulmutur. TMSK, Avrupa Birli i mevzuatıyla uyum salamak ve dünya uygulamalarına yakın olabilmek için UFRS’yi benimseme karar ı almı tır. Bu karar ile birlikte TMSK ile Uluslararası Muhasebe Standartları Vakfı (IASCF) arasında bir telif ve lisans anla ması imzalanmı, TMSK tarafından resmi bir çevirinin yapılmasına karar verilmi tir. Bu çal ı malar sonucunda Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) resmi gazetede yayınlanmı tır. Halihazırda, toplam 35 adet standart ve 2 adet taslak standart bulunmaktadır. 2006 yılı ve daha sonrasındaki dönemlerde UFRS'de yapılacak düz eltme ve ilavele rin , TMSK tar afı ndan da tam uyu mun devamın ın sa lanmas ı amacıy la uygulanacaı öngörülmektedir . Bunların yanısıra, önümüzdeki yıllarda yürürlü e girmesi beklenen Türk Ticaret Kanunu Tasarısı ile tüm iletmelere muhasebe ve finansal raporlama konularında TMSK tarafından yayımlanan Tür kiy e Muh asebe Sta nda rtl arı 'na uy ma zor unluluu get irilmi tir . Türk Ti car et Ka nu nu Taslaı'nın yürürlüe girmesi ile beraber TMS'ye uygun olarak hazırlanacak olan mali tablolar, kullanıcılara daha doru, effaf ve karılatırılabilir bilgi sunacaktır. 1 Sir David Tweedie, Uluslararası Muhasebe Standartları Yönetim Kurulu Ba kanı, 31 Ocak 2006 tarihinde Avrupa Parlementosu Ekonomik ve Parasal  ler Komitesine verilen Demeç Deloitte. Member of Deloitte Touche Tohmatsu

uluslararasifinansalraporlama

  • Upload
    harley

  • View
    213

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ufrs

Citation preview

  • 1Uluslararas Finansal Raporlama Standartlarna likin Bir UygulamarneiHseyin Grer-Gkhan Alpman

    1. GR

    Tutarl uygulanan ortak bir finansal dil, yatrmclarn, farkl alanlarda faaliyetlerini srdreniletmelerin finansal sonularn daha kolay bir ekilde karlatrmalarna ve eitlilik ve yatrmadna daha fazla frsat yaratmalarna imkan verir. Farkl ulusal muhasebe sistemlerinde grlenfarklarn tam olarak anlalmam olmasndan kaynaklanan nemli yatrm riskinin ortadankaldrlmas ile sermaye maliyeti azaltlacak, eitlilik ve yatrmlarn geri dn adna yenifrsatlar yaratlm olacaktr. Bu konu iletmelerin, lkelerin ve bireylerin alanlarna gvenlibir emeklilik salamak iin sermaye piyasalarna giderek daha da baml olduu bu gnlerdedaha fazla nem kazanmaktadr.1

    zellikle Avrupa ve Asya-Pasifik Blgesinde bulunan binlerce irket 2005 ylnda kendi ulusalmuhasebe politikalar yerine Uluslararas Finansal Raporlama Standartlarn (UFRS)kullanmaya balamlardr.

    Son yllarda Avrupa Birliine uyum srecinde Trkiyede uluslararas muhasebe standartlarnauyumlu yasal dzenlemeler yaplmas gndeme gelmi ve BDDK ile SPK uluslararas muhasebestandartlarna uyumlu farkl tebliler yaynlamlardr. SPK halka ak irketlerde 31 Aralk 2003tarihinden itibaren UFRSyi uygulamann SPK muhasebe standartlar ile uyumlu mali tablohazrlamak anlamna geldiini duyurmutur.

    Dier taraftan Trkiyedeki muhasebe ve finansal raporlamaya ilikin ok bal uygulamaya sonvermek amacyla, muhasebe standartlarn oluturmak ve yaymlamak zere idari ve malizerklie ve kamu tzel kiiliine sahip Trkiye Muhasebe Standartlar Kurulu (TMSK)kurulmutur.

    TMSK, Avrupa Birlii mevzuatyla uyum salamak ve dnya uygulamalarna yakn olabilmekiin UFRSyi benimseme karar almtr. Bu karar ile birlikte TMSK ile Uluslararas MuhasebeStandartlar Vakf (IASCF) arasnda bir telif ve lisans anlamas imzalanm, TMSK tarafndanresmi bir evirinin yaplmasna karar verilmitir. Bu almalar sonucunda Trkiye MuhasebeStandartlar (TMS) resmi gazetede yaynlanmtr. Halihazrda, toplam 35 adet standart ve 2 adettaslak standart bulunmaktadr. 2006 yl ve daha sonrasndaki dnemlerde UFRS'de yaplacakdzeltme ve ilavelerin, TMSK tarafndan da tam uyumun devamnn salanmas amacylauygulanaca ngrlmektedir.

    Bunlarn yansra, nmzdeki yllarda yrrle girmesi beklenen Trk Ticaret Kanunu Tasarsile tm iletmelere muhasebe ve finansal raporlama konularnda TMSK tarafndan yaymlananTrkiye Muhasebe Standartlar'na uyma zorunluluu getirilmitir. Trk Ticaret KanunuTasla'nn yrrle girmesi ile beraber TMS'ye uygun olarak hazrlanacak olan mali tablolar,kullanclara daha doru, effaf ve karlatrlabilir bilgi sunacaktr.1 Sir David Tweedie, Uluslararas Muhasebe Standartlar Ynetim Kurulu Bakan, 31 Ocak2006 tarihinde Avrupa Parlementosu Ekonomik ve Parasal ler Komitesine verilen Deme

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 2Bu almann amac lkemizdeki UFRS mali tablo hazrlayc ve kullanclarna bir irketinyerel mevzuata uygun olarak hazrlam olduu mali tablolarn UFRSye uygun hale getirmesiile ilgili bir uygulama rnei sunmaktr.

    Uygulamada; lkemizde UFRS uygulamalarnda ska karlalan dzeltme ilemlerine yerverilmeye allm, bu kapsamda UMS 2 Stoklar, UMS 12 Vergilendirme, UMS 18Haslat, UMS 36 Varlklarda Deer Dkl, UMS 37 Karlklar, arta BalYkmllkler ve arta Bal Varlklar, ve UMS 39 Finansal Aralar:Muhasebeletirme velme standartlarna deinilmitir.

    Yntem olarak nce bu standardlarn ilgili blmleri ile zet bilgiler verilecek, daha sonrauygulamaya geilecektir.

    2. BAZI UFRS STANDARTLARI LE LGL ZET BLGLER

    2.1. UMS 2 Stoklar

    Bu standardn amac stoklarn maliyet tesbiti ve giderletirme esas dahil olmak zeremuhasebeletirilme yntemlerinin belirlenmesidir. ermi olduu dzenlemeler zetle yledir:

    Stoklar tarihi maliyet ve net gerekleebilir deerin dk olan ile deerlenmelidir. Maliyetler, satn alm maliyeti, retim maliyeti (malzeme, iilik ve genel retim

    giderleri) ve stoklar bugnk yerine ve durumuna getirmek iin katlanlan diermaliyetleri ierir.

    zel amal retilen ve bu sebeple piyasada kolaylkla el deitiremeyen stoklarnmaliyetine bu stoklarla dorudan ilikilendirilebilen zel maliyet unsurlar dahiledilir.

    Piyasada rahatlkla el deitirebilen stoklar iin, maliyet ya lk Giren lk kar (FIFO)veya Arlkl Ortalama Maliyet yntemine gre belirlenir. Son Giren lk kar(LIFO) ynteminin kullanlmasna izin verilmez.

    Stoklar satldklarnda, ilgili sat gelirlerinin kaydedildii dnemde kaytl deerleriile giderletirilirler.

    Stoklar net gerekleebilir deerine indirgeyen stok deer dkl karlk tutarlarve stoklarla ilgili kayplar, indirgemenin ve kayplarn olutuu dnemde gider olarakmuhasebeletirilir. Net gerekleebilir deerin artndan dolay iptal edilen stokdeer dkl karlk tutar, iptalin gerekletii dnemde tahakkuk eden satmaliyetini azaltacak ekilde muhasebeletirilir.

    2.2 UMS 12 Vergilendirme

    Bu standard aada belirtilen konularla ilgili olarak, cari ve gelecek dnemlerde ortaya kmasolas vergi etkilerinin muhasebeletirilmesi ile ilgili ilkeleri ortaya koyar ve yol gsterir:

    bir iletmenin mali tablolarnda yer alan varlklarnn(ykmllklerinin) gelecekdnemlerdeki geri kazanm,

    cari dnemde gerekleen ilemlerin gelir tablosu ierisinde veya dorudan zkaynaklarierisinde muhasebeletirilmesi.

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 3 Gelecek dnemlerde vergiye konu olacak tm zamanlama farklar nedeniyle ortayakmas muhtemel ertelenmi vergi ykmllklerinin mali tablolarda yer almasgereklidir. Buna ilikin 3 adet istisna sz konusudur:- erefiyenin ilk defa kaytlara alnmasndan kaynaklanan ykmllkler ertelenmivergi kapsamna dahil edilmez,

    - iletme birlemeleri dnda ilk defa mali tablolarda yer alan ve ilem srasnda ticarikar veya mali kar etkilemeyen aktif ve pasiflerden kaynaklanan ykmllklerertelenmi vergi kapsamna dahil edilmez, ve- yatrmc irketin itirakindeki datlmayan karlara ilikin ertelenmi vergi borcu,yatrmc irketin itiraklerindeki kar datmnn zamann kontrol edebilme gcnesahip olmas ve szkonusu karlarn yakn bir gelecekte datlmayacann bilinmesive buna bal olarak zamanlama farklarnn geri dnnn olmayaca dncesiyleertelenmi vergi kapsamna dahil edilmez.

    Ertelenmi vergi varl indirilebilir geici farklar, devreden vergi zararlar vekullanlmam vergi indirimleri gibi vergiye tabi karn hesaplanmasnda indirilebilirgeici farklardan yararlanlmasnn olas olduu durumlarda kayda alnmaldr. Kaydaalnmayacak istisnai durumlar aadaki gibidir:

    - eer bir ilem iletme birlemesi deilse ve ne muhasebe karn ne de mali karetkilemiyorsa mali tablolara aktiflerin veya ykmllklerin ilk defa kaytedilmesinden kaynaklanan ertelenmi vergi varlklar kaytlara alnmaz.

    - yatrmlarla ilikilendirilen indirilebilir geici farklardan kaynaklanan varlklar,sadece ileriki dnemlerde geici farklardan faydalanlmasnn mmkn olmasdurumunda muhasebeletirilir.

    Ertelenmi vergi varlklar veya borlar bilano tarihi itibariyle yrrlkte olan veyayrrlle girmesi kesine yakn olan vergi oranlarna (ve vergi kanunlarna)dayanlarak varlklarn gelire dnt veya borlarn dendii dnemlerdeuygulanmas beklenen vergi oranlar kullanlmak suretiyle hesaplanr.

    Ertelenmi vergi aktifi veya ykmll iskonto edilmez.

    Ertelenmi vergi, bilanoda uzun vadeli varlklar veya borlarda gsterilir.

    ermi olduu dzenlemeler zetle yledir Vergi aktifleri ve ykmllkleri cari ve nceki dnem vergileri iin ilgili

    dnemde geerli vergi oranlar kullanlarak hesaplanmal ve kaydaalnmaldr.

    Geici farklar, bir varln ya da borcun bilanodaki defter deerleri ile vergiasndan tadklar deerleri arasndaki farklardr.

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 42.3. UMS 18 Haslat

    Bu standardn amac belirli ilem ve olaylardan elde edilen haslatn muhasebeletirilmeyntemlerinin belirlenmesidir. ermi olduu dzenlemeler zetle yledir:

    Haslat, tahsil edilen veya tahsil edilecek alacaklarn geree uygun deeri ile llr.

    Haslatn kayda alnmas:

    - mal satlarnda, sata konu varla ilikin risk ve faydalarn satn alana ait olduu,yani satcnn varlk zerindeki kontrolnn ortadan kalkt, ve sata ilikin gelirtutarnn gvenilir bir ekilde belirlenebildii durumlarda kayda alnr,

    - hizmet satlarnda, hizmet geliri szleme kapsamnda yer alan hizmetin tamamlanmaderecesi dikkate alnarak kaytlara alnr,

    - faiz, isim hakk ve temett gelirleri, ilgili gelirin iletmeye ekonomik faydasalayacann muhtemel olmas durumunda kaytlara alnr,

    Faiz - UMS 39 standardna gre etkin bir faiz yntemi kullanlarak

    sim hakk - szleme hkmlerine gre tahakkuk esasna gre.

    Temett gelirleri - ortaklarn kar paylarn tahsil etme haklar ortaya ktndakaytlara alnr.

    2.4. UMS 36 Varlklarda Deer Dkl

    Bu standardn amac mali tablolarda varlklarn, elde edilebilir deerlerinden daha yksek olarakgsterilmesini nlemek ve elde edilebilir deerlerin hesaplanmasna ilikin esaslar tespitetmektir.

    Bu standart, stoklar (UMS 2), inaat szlemelerinden doan varlklar (UMS 11),ertelenmi vergi aktifleri (UMS 12), emeklilik fonlarndan kaynaklanan aktifler(UMS 19) ve finansal varlklar (UMS 39) dnda kalan tm varlklar iin geerlidir.Geree uygun deerleriyle gsterilen gayrimenkul yatrmlar (UMS 40,) vetarmsal faaliyetlerle ilgili biyolojik varlklar (UMS 41), gerekleebilirdeerlerinden sata ilikin giderleri dldkten sonraki deerleriyle deerlenir.

    Bir varln defter deerinin geri kazanlabilir tutarn amas halinde deer dkarl ayrlmaldr.

    Maliyet bedeli zerinden takip edilen bir varln deer dkl gelir tablosunayanstlr. Yeniden deerlenmi varlklara ilikin deer dkl ise daha ncekaydedilmi olan yeniden belirlenen deerinden bir indirim kalemi olarakkaydedilir.

    Geri kazanlabilir tutar, bir varln net sat fiyat ile kullanmdaki deerininyksek olandr.

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 5 Kullanmdaki deer, varln kullanm srasnda ve kullanm dnemi sonunda eldenkarlmas sonucu elde edilecek nakit girilerinin bugnk deeridir.

    skonto oran, parann zaman deeri ile ilgili deerlendirmeleri ve varla zgriskleri yanstan vergi ncesi orandr. skonto oran gelecee ait nakit akmnndzeltildii riskleri yanstmamaldr ve yatrmclarn sz konusu olas varlklaraedeer nakit akm yaratacak bir yatrm semeleri durumda talep edecekleri getirioranna eit olmaldr.

    Her bilano dneminde, varlklar deer dkl ynnden incelenmeli ve deerdklne ilikin bir belirti olmas durumunda geri kazanlabilir tutarhesaplanmaldr.

    erefiye ve snrsz faydal mr olan maddi olmayan dier duran varlklar en azylda bir kez deer dkl testine tabi tutulmal ve geri kazanlabilir tutarhesaplanmaldr.

    Varln geri kazanlabilir tutarnn hesaplanamamas durumunda, sz konusuvarln nakit reten biriminin geri kazanlabilir tutar hesaplanr. erefiyeyi lmekiin kullanlacak deer dkl testi erefiyenin makul ve tutarl bir ekilde tahsisedildii nakit reten birimin en kk grubuna uygulanr. Sz konusu grupiletmenin UMS 14 standartna gre belirlenen temel veya ikincil raporlama esasnadayanan bir blmnden daha byk olamaz.

    Daha nce ayrlm deer d karlklar erefiye iin ayrlanlar hari bazdurumlarda iptal edilebilir.

    2.5. UMS 37 Karlklar, arta Bal Ykmllkler ve arta Bal Varlklar

    Bu standardn amac karlklar, arta bal ykmllkler ve arta bal varlklarntanmlanmas ve muhasebeletirilmesi ile ilgili kayda alma kriterlerinin ve deerlemebaznn belirlenmesidir. Mali tablo dipnotlarnda bu konularda yeterli bilgilerin yeralmasn, ieriklerinin, tutarlarnn ve zamanlamalarnn mali tablo kullanclarnaaklanmasnn salanmasn amalar. Ayrca, UMS 37, sadece gerek ykmllklerinmali tablolarda gsterilmesinin salanmas, ynetim kurulu tarafndan onaylanm olsa bilegelecekte yaplmas planlanan giderlerin ykmllk olarak dikkate alnmamas gibiunsurlar kapsar. Genel belirsizlikler ve henz meydana gelmemi dier olaylar iin detahakkuk kayd yaplmamasn ngrr.

    Gemi bir olay yasal veya zmni kabulden doan bir ykmllk yarattnda,muhtemel kaynak k olduunda ve bu ykmllk tutar gvenilir bir ekildellebildiinde karlk ayrlr.

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 6 Karlk, bilano tarihi itibariyle denmesi en ok muhtemel olan tahmini tutarzerinden ayrlr.

    Gemi dnemlerde ayrlan karlklarn her bilano tarihinde tahminlerde ortayakmas muhtemel deiiklikler iin gzden geirilerek dzeltilmesi gerekir.

    Ayrlan karlklar yalnzca karln ayrlmas srasnda esas alnan amalar iinkullanlr, baka giderlerin denmesinde kullanlmaz.

    Karlklara rnek olarak; szleme ykmllkleri, yeniden yaplanma karlklar,garantiler, iadeler ve tesis restorasyonu verilebilir.

    arta bal ykmllkler aadaki unsurlardan herhangi birinin varolmasdurumunda oluur:

    - iletmenin kontrol dnda, gelecekte oluacak bir olayn gereklemesi durumundamuhtemel bir ykmlln olmas,

    - iletmenin mevcut bir ykmllnn bulunmas ancak bunun muhtemelen nakitk gerektirmemesi, veya

    - mevcut ykmlln tutarn yeterince gvenilir bir ekilde tahmin etmenin nadirdurumlarda mmkn olmamas.

    arta bal ykmllkler kaytlara alnmaz, sadece dipnotlarda aklama gerektirir.Eer ykmllkle ilgili kaynak k olasl ok dkse dipnotlarda aklamayaplmasna gerek yoktur.

    arta bal varlk, bu varlktan ekonomik fayda giriinin olas olduu ancak, kesinolmad durumlarda sz konusudur ve bu durum iletmenin kontrol dnda oluanolaylara baldr.

    arta bal varlklar sadece dipnotlarda belirtilir ve ilgili mali tablolarda herhangi birdzeltme kayd yaplmaz. Gelirin gereklemesi kesinletiinde ilgili varlk artk artabal olmadndan kaytlara alnmaldr.

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 72.6. UMS 39 Finansal Aralar: Muhasebeletirme ve lme

    Bu standardn amac mali tablolarda yer alan finansal varlk ve ykmllklerin kaytlaraalnmasnn, kaytlardan karlmasnn ve lm ilkelerinin belirlenmesidir.

    Trev ve sakl trevlerin de dahil olduu tm finansal varlk ve ykmllklerbilanoda muhasebeletirilmelidir.

    Finansal aralara ilikin ilk muhasebeletirilme satn alm ya da ihra tarihinde gereeuygun deerleri zerinden llr. Bu genellikle maliyet ile ayndr ancak bazendzeltme gerekmektedir.

    letmeler piyasada ilem gren menkul kymetleri ile ilgili normal alm ve satmilemlerini ilem tarihi veya takas tarihi esasna gre muhasebeletirme opsiyonunasahiptir. Eer takas tarihi kullanlyor ise UMS 39, ilem ve takas tarihi arasndakideerleme farklarnn kayda alnmasn mecbur tutmaktadr.

    lk kayt tarihinden sonra finansal varlklarn deerlenmesinde UMS 39 finansalvarlklar drt grup altnda snflandrmaktadr:

    1- letme tarafndan ticari amala elde tutulmayan alacaklar ve krediler.

    2- Borlanma senetleri gibi vade sonuna kadar iletme tarafndan elde tutulmasdnlen menkul kymetler: letmenin bu tr kymetleri vadeye kadar elde tutmaniyeti ve finansal gc olmas ngrlmektedir. Vadeye kadar elde tutulacakmenkul kymetlerin vadesinden nce satlmas durumunda, standartn getirdiicezai unsur olarak bu kymetlerin cari dnem ile gelecek iki dnem iin (aadabelirtilen 4. grup gibi) sata hazr deerler olarak snflanmasn mecbur tutar.

    3- Ksa vadede kar getiren alm-satm amal elde tutulan finansal varlklar ileiletmenin belirttii dier finansal varlklar da (geree uygun deer opsiyonu)kapsayan geree uygun deerleri ile deerlenip kar veya zararla ilikilendirilenfinansal varlklar: Finansal riske kar korunma amal olarak nitelendirilenlerindnda kalan trev ilemleri de daimi olarak bu gruptadr.

    4- Sata hazr finansal varlklar; yukarda belirtilen kategorilere girmeyen dierfinansal varlklardr. Geree uygun deerleri ile llp, kar veya zararlailikilendirilenler dndaki tm zkaynak yatrmlarn ierir. Ayrca, iletmeherhangi bir krediyi ya da alaca sata hazr finansal varlk olaraksnflandrlabilir.

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 8 lk kayda alm sonras:a)yukarda belirtilen 1. ve 2. grup btn finansal varlklar deer dkl testinetabi itfa edilmi maliyet deerleri ile deerlenir,

    b)yukarda belirtilen 3. grup btn finansal varlklar geree uygun deerlerindendeerlenir, ve deer deiiklikleri gelir tablosuna kayt edilir,

    c)yukarda belirtilen 4. grup btn finansal varlklar deer dkl testine tabiolarak geree uygun deerlerinden deerlenir, deer deiiklikleri zkaynaa kaytedilir.

    d) Sata hazr finansal varlklarn deerinin gvenilir bir ekilde hesaplanamaddurumlarda ise varlk maliyet bedelinden deerlenir.

    Elde etme tarihinden sonra ou finansal ykmllkler orijinal deerinden ana para vdlerek deerlenir. Aada snfta kategorize edilen ykmllklerin deer deiizararda kayda alnr ve geree uygun deerlerinden hesaplanr:

    - trev ykmllkleri,- alm-satm amal ykmllkler (aktan satlar), ve-ihra tarihinde iletmenin geree uygun deeri ile deerlenip, karilikilendirilen olarak tanmlad ykmllkler (geree uygun deeropsiyonu).

    Geree uygun deer, bilgili ve istekli taraflar arasnda emsal bedele gre olan ilemdebir varln takas edilebilecei veya bir ykmlln denebilecei tutardr. UMS39a gre geree uygun deerin ncelik sras aada belirtilmitir:

    En iyi fiyat, aktif piyasadaki kaytl (kote edilmi) olan piyasa fiyatdr, aksi takdirde,piyasa verilerini azami derecede kullanan, nc ahslarla son zamanda gerekleenbir piyasa ilemini ieren nemli lde benzer bir aracn cari geree uygun deerinireferans alan, iskonto edilmi nakit akm analizi, ve opsiyon fiyatlama modeli ierenbir deerleme teknii kullanlr.

    UMS 39, finansal varln zerindeki kontroln veya ykmlln bir baka tarafagemesinden dolay bilano d brakma konusunda artlarn belirlenmesini saptar.Devredenin bir varlk ya da transferi yaplm bir varln bir ksm ile sregelenilikisinin devam ettii durumlarda bilano d brakma mmkn deildir.

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 93. UYGULAMA

    3.1 Veriler

    ABC irketi 1.1.2006 tarihinde yksek teknoloji rn mallar retmek zere stanbul'dakurulmutur. irket'in 31.12.2006 tarihi itibariyle VUK'a uygun olarak hazrlanm mizanaadaki ekildedir:

    Hesap Aklama Bor/(Alacak)

    102 Bankalar 160.000112 Menkul kymetler 300.000120 Ticari alacaklar 300.000152 Mamller 100.000253 Makinalar 600.000257 Birikmi amortisman (60.000)320 Ticari borlar (200.000)370 Vergi karl (40.000)500 Sermaye (1.000.000)600 Satlar (700.000)620 Satlan maln maliyeti 400.000632 Genel ynetim giderleri 100.000691 Vergi gideri 40.000

    0

    irket, 2007 ylnda yurtd kaynakl bir kredi almak istemektedir ve bu sebeple mali tablolarnUFRS'ye uygun olarak hazrlamaya karar vermitir. Bu sebeple mali iler departman aadakiilave bilgileri hazrlamtr.

    1- irket'in menkul kymetleri ile ilgili detaylar yledir:

    Tanm Maliyet Makul Deer Elde tutulu amacX hisse senedi 100.000 140.000 Ksa vadeli kar elde etme amacyla elde tutuluyorY hisse senedi 200.000 250.000 Hisse ile ilgili herhangi bir ksa vadeli plan yok

    300.000 390.000

    X ve Y hisse senetlerinin borsa rayici bulunmamaktadr. Yukarda verilen makul deer UMS39'da nerilen makul deer belirleme yntemleri kullanlarak belirlenmitir.

    2- Ticari alacaklar ve borlar ak hesaplardan olumaktadr. Ticari alacaklarn itfa edilmimaliyet bedelleri 280.000 YTL, ticari borlarn ki ise 190.000 YTL'dir.

    3- irket'in avukat ticari alacaklarn 20.000 YTL'lik ksmnn tahsil kabiliyetinin olmadnifade etmektedir. Bu ticari alacaklarla ilgili yasal kaytlarda henz dava almad iin herhangibir karlk ayrlmamtr.

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 10

    4- Mamllerin tahmini sat fiyat 96.000 YTL, tahmini sat giderleri 1.000 YTL'dir.

    5- Makinalarn sat maliyeti dlm makul deeri 500.000 YTL, kullanmdaki deeri ise450.000 YTL olarak tespit edilmitir.

    6- irket aleyhine alm adet dava bulunmaktadr, irket avukatnn davalarla ilgili verdiibilgiler yledir:Patent ihlali ile ilgili alm 150.000 YTL'lik dava, irket lehine devam etmekte, herhangi birnakit k ngrlmemektedir.Kusurlu mal ile ilgili 150.000 YTL'lik dava, irket aleyhine devam etmekte, 2007 yl iindedavay kaybetme olasl ok yksek, muhtemel nakit k 100.000 YTL olarakngrlmektedir.irket'in rekabet ettii bir baka irket tarafndan aleyhlerinde incitici reklam kampanyasyapld iddaasyla alan dava, irket aleyhine devam etmekte, fakat dava talebinde herhangibir parasal tutar belirtilmemitir, bu tip emsal bir dava bulunmamaktadr, dolaysyla davakaybyla ilgili herhangi bir parasal tazminat sz konusu olup olmad tespit edilememektedir.

    7- irket 25.12.2006 tarihinde yurtdna iki sat gerekletirmitir. Bunlardan birincisinin tutar100.000 YTL, maliyeti 60.000 YTL'dir. Sat szlemesine gre malla ilgili risk ve fayda mallaralcnn ambarna teslim edildiinde kar tarafa geecektir. 31.12.2006 tarihi itibariyle mallarhenz alcya ulamamtr. kinci sat 50.000 YTL, maliyeti ise 40.000 YTL'dir. Satszlemesine gre malla ilgili risk ve fayda mallar satcnn ambarn terk ettiinde kar tarafageecektir. 31.12.2006 itibariyle mallar satcnn ambarn terk etmitir.

    Vergi oran %20dir.

    3.2 nerilen zm

    1- VUK Madde 279'a gre borsa rayici bulunmayan hisse senetleri maliyet bedelleriyledeerlenmektedir. X hisse senedi ksa vadeli kar elde etme amacyla elde tutulmaktadr. UMS39'a gre bu tip finansal varlklar ticari amala elde tutulan finansal varlklar olaraktanmlanmakta ve mali tablolarda makul deerleri ile deerlenmekte, ve bu deerlemedenkaynaklanan kar yada zararlar gelir tablosuna yanstlmaktadr.

    Bor Alacak

    112 Menkul kymetler 40.000645 Menkul kymet gelirleri 40.000

    Y hisse senedi ile ilgili ise ksa vadeli herhangi bir plan bulunmamaktadr. UMS 39'a gre bu tipfinansal varlklar satlmaya hazr finansal varlk olarak tanmlanmakta ve mali tablolarda makuldeerleri ile deerlenmekte, ve bu deerlemeden kaynaklanan kar yada zararlar hisse senedisatlana kadar zkaynaklar altnda bir fon hesabna kaydedilmektedir.

    Bor Alacak

    249 Satlmaya hazr finansal varlklar 200.000112 Menkul kymetler 200.000249 Satlmaya hazr finansal varlklar 50.000

    529Satlmaya hazr finansal varlklarla ilgili deer artfonu 50.000

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 11

    2- UMS 39'a gre ticari alacak ve borlar mali tablolarda i verim oran yntemine grehesaplanm itfa edilmi maliyet bedelleriyle yer almaldrlar.

    Bor Alacak

    656 Reeskont giderleri 20.000122 Alacak reeskontlar 20.000322 Bor reeskontlar 10.000646 Reeskont gelirleri 10.000

    3- UMS 39'a gre ticari alacaklar mali tablolarda i verim oran yntemine gre hesaplanm itfaedilmi maliyet bedelleriyle yer almaldrlar. Tahsil kabiliyeti yoksa VUK'daki gerekelerinyerine gelmesi beklenmeden karlk ayrmak gerekmektedir.

    Bor Alacak

    127 pheli alacaklar 20.000120 Ticari alacaklar 20.000

    654.1pheli alacak karlkgideri 20.000

    128 pheli alacaklar karl 20.000

    4- UMS 2'ye gre stoklar maliyet bedelleri yada net gerekleebilir deerlerinin dk olan iledeerlenirler. Net gerekleebilir deer tahmini sat fiyatlarndan tahmini tamamlanmamaliyetleri ve sat giderleri dlerek bulunur. Mamllerin VUK'a gre deeri 100.000 YTLiken tahmini net gerekleebilir deerleri 95.000 YTL'dir.(96.000 tahmini sat fiyat 1.000tahmini sat gideri) Bu durumda 5.000 YTL'lik stok deer d karl ayrmakgerekmektedir.

    Bor Alacak

    654.2Stok deer d karlkgideri 5.000

    158 Stok deer d karl 5.000

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 12

    5- UMS 36'ya gre bir varlk kaytl deeri ile yerine konulabilir deerinin dk olan iledeerlenir. Yerine konulabilir deer ise makul deerinden tahmini sat maliyetleri dldktensonra bulunan deer ile kullanmdaki deerinin yksek olandr. Makinalarn kaytl deeri540.000 YTL, sat maliyeti dlm makul deeri 500.000 YTL, kullanmdaki deeri ise450.000 YTL. Bu durumda makinalarn mali tablolarda 500.000 YTL olarak yer almas, busebeple 40.000 YTL deer d karl ayrlmas gerekmektedir.

    Bor Alacak

    654.3 Sabit kymet deer d karlk gideri 40.000257 Birikmi amortismanlar 40.000

    6- UMS 37'ye gre mali tablolarda bir karlk ayrlabilmesi iin gemiteki olaylardankaynaklanan mevcut bir ykmllk bulunmas, bu ykmllk ile ilgili muhtemel bir nakitk ngrlmesi ve bu nakit knn llebilir olmas gerekmektedir. Bu kapsamda patentihlali ile ilgili dava da mevcut bir ykmllk sz konusu olsa dahi dava lehte devam ettii iinherhangi bir nakit k sz konusu deildir. Dolaysyla karlk ayrmaya gerek yoktur. Kusurlumal ile ilgili dava da mevcut bir ykmllk bulunmakta, dava aleyhte seyretmesi itibariyle nakitk ngrlmekte ve bu nakit k 100.000 YTL olarak ngrlmektedir. Dolaysyla bu davaile ilgili 100.000 YTL karlk ayrlmaldr. Reklam kampanyas ile ilgili dava da mevcut birykmllk bulunmakta, davann aleyhte seyretmesi sebebiyle nakit k olasl bulunmaklaberaber, olas nakit k llememektedir. Bu durumda bu davayla ilgili karlk ayrmakyerine dipnotlarda arta bal ykmllk olarak bilgi vermek gerekmektedir.

    Bor Alacak

    654.4 Dava karlk gideri 100.000379.1 Dava gider karl 100.000

    7- UMS 18'e bir mal satnn haslat kaydedilebilmesi iin malla ilgili risk ve faydalarn alcyagemi olmas gerekmektedir. Bu durumda birinci satla ilgili risk ve faydalar bilano tarihiitibariyle hala irket'e aittir, bu durumda bu satn ertelenmesi gerekmektedir. kinci satta iseRisk ve fayda artk alcya gemi durumdadr, dolaysyla haslat kaydyla ilgili herhangi birsorun yoktur.

    Bor Alacak

    600 Satlar 100.000379.2 Ertelenmi gelirler 100.000

    157Dier stoklar- yoldakimallar 60.000

    620 Satlan maln maliyeti 60.000

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 13

    8- Ticari kar ile mali karn hesaplanmasnda uygulanacak kurallar birbirinden farkldr. Bufarkllklar bilanodaki varlk ve bor hesaplarnn farkl olarak deerlendirilmesine yolamaktadr. UMS 12'ye gre bu farkllklar gelecek dnemlerde varln tahsili veya giderlemesiveya borcun denmesi yada gelir kaydedilmesi ile ortadan kalkyor ise geici farklar (zamanlamafarklar) olarak adlandrlr. Zamanlama farklarnn vergi etkisi vergi gideri veya faydas olarakgelir tablosunda, ertelenmi vergi hesab olarak da bilanoda gsterilmektedir.

    VUK UFRSZamanlama

    Fark Geici? Aktif/(Pasif)

    Menkul kymetler 300.000 390.000 90.000 Hayr* 0Ticari alacaklar 300.000 260.000 (40.000) Evet 8.000Stoklar 100.000 155.000 55.000 Evet (11.000)makinelar 540.000 500.000 (40.000) Evet 8.000Ticari borlar 200.000 190.000 (10.000) Evet (2.000)Dava karl 0 100.000 100.000 Evet 20.000Ertelenmi gelirler 0 100.000 100.000 Evet 20.000

    43.000* Belirli bir sre elde tutulan hisse senetlerinden elde edilen kazan vergiden istisna edileceiiin geici bir zamanlama fark dourmad dnlmtr.

    Bor Alacak

    299 Ertelenmi vergi aktifi 43.000691.2 Ertelenmi vergi geliri 43.000

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 14

    VUK

    UFRS

    31.12.20

    061

    23

    45

    67

    831

    .12.20

    06

    102

    Ban

    kalar

    160.0

    00

    160.0

    00

    112

    Men

    kulky

    metler

    300.0

    00

    (160.0

    00)

    140.0

    00

    120

    Ticar

    ialac

    aklar

    300.0

    00

    (20.0

    00)

    280.0

    00

    122

    Alaca

    kre

    eskontlar

    0

    (20.0

    00)

    (20.0

    00)

    127

    phelialac

    aklar

    020.0

    00

    20.0

    00

    128

    phelialac

    aklarkarl

    0(2

    0.0

    00)

    (20.0

    00)

    152

    Mam

    ller

    100.0

    00

    100.0

    00

    157

    Di

    erstoklar-

    yold

    akim

    allar

    060.0

    00

    60.0

    00

    158

    Sto

    kde

    erdk

    arl

    0(5

    .000)

    (5.0

    00)

    249

    Satlm

    ayahaz

    rfinan

    salvar

    lklar

    0250.0

    00

    250.0

    00

    253

    Mak

    inalar

    600.0

    00

    600.0

    00

    257

    Birik

    mi

    amortism

    an(6

    0.0

    00)

    (40.0

    00)

    (100.0

    00)

    299

    Ertelen

    mi

    ver

    giak

    tifi

    043.0

    00

    43.0

    00

    320

    Ticar

    ibor

    lar

    (200.0

    00)

    (200.0

    00)

    322

    Bor

    rees

    kontlar

    0

    10.0

    00

    10.0

    00

    370

    Ver

    gikarl

    (40.0

    00)

    (40.0

    00)

    379.1

    Dav

    agid

    erkarl

    0(1

    00.0

    00)

    (100.0

    00)

    379.2

    Ertelen

    mi

    gelirler

    0(1

    00.0

    00)

    (100.0

    00)

    499

    Ertelen

    mi

    ver

    gipas

    ifi

    00

    500

    Ser

    may

    e(1

    .000.0

    00)

    (1.0

    00.0

    00)

    529

    Satlm

    ayahaz

    rfinan

    salvar

    lklarlailgilide

    e r0

    (50.0

    00)

    (50.0

    00)

    600

    Satl

    ar(7

    00.0

    00)

    100.0

    00

    (600.0

    00)

    620

    Satlan

    maln

    maliy

    eti

    400.0

    00

    (60.0

    00)

    340.0

    00

    632

    Gen

    elynetim

    gid

    erleri

    100.0

    00

    100.0

    00

    645

    Men

    kulky

    met

    gelirleri

    0(4

    0.0

    00)

    (40.0

    00)

    646

    Ree

    skontgelirleri

    0(1

    0.0

    00)

    (10.0

    00)

    654.1

    phelialac

    akkarl

    kgid

    eri

    020.0

    00

    20.0

    00

    654.2

    Sto

    kde

    erdk

    arl

    kgid

    eri

    05.0

    00

    5.0

    00

    654.3

    Sab

    itky

    met

    de

    erdk

    arl

    kgid

    eri

    040.0

    00

    40.0

    00

    654.4

    Dav

    akarl

    kgid

    eri

    0100.0

    00

    100.0

    00

    656

    Ree

    skontgid

    erleri

    020.0

    00

    20.0

    00

    691.1

    Car

    iver

    gigid

    eri

    00

    691.2

    Ertelen

    mi

    ver

    gigid

    eri/(g

    eliri)

    40.0

    00

    (43.0

    00)

    (3.0

    00)

    00

    00

    00

    00

    00

    DZELTM

    EVE

    SIN

    IFLAM

    A

    LEM

    LER

    Deloitte.

    Mem

    ber o

    f D

    eloi

    tte T

    ouch

    e To

    hmat

    su

  • 15

    ABC A..31.12.2006 TARH TBARYLE DZENLENM BLANO

    UFRSBLANO (YTL) 31.12.2006VARLIKLAR

    Hazr deerler 160.000Ticari amala elde tutulan finansal varlklar 140.000Ticari alacaklar (net) 260.000Stoklar (net) 155.000

    Cari / Dnen Varlklar 715.000

    Satlmaya hazr finansal varlklar (net) 250.000Maddi varlklar (net) 500.000Ertelenen vergi varlklar 43.000

    Cari Olmayan / Duran Varlklar 793.000

    TOPLAM VARLIKLAR 1.508.000

    YKMLLKLERTicari borlar (net) 190.000Ertelenmi gelirler 100.000Vergi karl 40.000Dier ykmllkler (net) 100.000

    Ksa Vadeli Ykmllkler 430.000

    Uzun Vadeli Ykmllkler 0

    Sermaye 1.000.000Satlmaya hazr finansal varlklar deerleme fonu 50.000Net dnem kar/zarar 28.000

    ZSERMAYE 1.078.000

    TOPLAM Z SERMAYE VE YKMLLKLER 1.508.000

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu

  • 16

    ABC A..1.1.2006-31.12.2006 DNEMNE AT GELR TABLOSU

    UFRS

    GELR TABLOSU (YTL) 01.01.2006-31.12.2006Sat gelirleri (net) 600.000Satlarn maliyeti (-) (345.000)BRT ESAS FAALYET KARI/ZARARI 255.000Faaliyet giderleri (-) (220.000)NET ESAS FAALYET KARI/ZARARI 35.000Sabit kymet deer d karlk gideri (40.000)Finansman gelirleri 50.000Finansman giderleri (20.000)VERG NCES KAR/ZARAR 25.000Vergiler 3.000NET DNEM KARI/ZARARI 28.000

    Deloitte.

    Member of Deloitte Touche Tohmatsu