Unilateral Mandibular İkinci Premolar Eksikliği Olan ... · missing teeth after the third molars (5,7-11). In addition, agenesis of those teeth due to extraction or hypodontia might

Türk Ortodonti Dergisi 2012;25:122-133122

Ya z›fl ma ad re si:Cor res pon ding Aut hor:Dr Mevlut ÇELİKOĞLUKaradeniz Teknik ÜniversitesiDişhekimliği Fakültesi Ortodonti A.D. Trabzon, TURKEY Tel: + 90 462 377 4815E-mail:[email protected]

*Karadeniz Teknik Üniv. Dişhek.

Fak.,Ortodonti A.D., Trabzon

**Erciyes Üniv. Dişhek. Fak. Ortodonti

A.D., Kayseri, *** Erciyes Üniv. Dişhek.

Fak. Oral Diağnoz Ve Radyoloji A.D.,

Kayseri / * Karadeniz Technical Univ.,

Faculty of Dentistry Dept. of

Orthodontics, Trabzon

**Erciyes Univ., Faculty of Dentistry,

Dept. of Orthodontics, Ordu

*** Erciyes University, Faculty of

Dentistry, Dept. of Oral Diagnosis and

Radiology, Kayseri, Turkey

ARAfiTIRMA / ARAfiTIRMA / RESEARCHRESEARCH

Unilateral Mandibular İkinci Premolar Eksikliği OlanUnilateral Mandibular İkinci Premolar Eksikliği Olan

Hastalarda Kondiler AsimetriHastalarda Kondiler Asimetri

Condylar Asymmetry in Patients with UnilateralCondylar Asymmetry in Patients with UnilateralMandibular Second Premolar AgenesisMandibular Second Premolar Agenesis

ÖZET

Amaç: Unilateral mandibular ikincipremolar eksikliği olan hastalardakondiler ve ramal vertikal asimetriyiaraştırmaktır. Bireyler ve Yöntem:Unilateral mandibular ikinci premolareksikliği olan 30 kişiyi içeren çalışmagrubu (25 kadın, 35 erkek) ve 57 kişilikkontrol grubun (41 kadın, 16 erkek) hemiskeletsel hem de dental Sınıf I ilişkiyesahipti. Kondiler, ramal ve kondiler ramalyükseklikler toplamı Paired t testikullanılarak her iki çene segmenti içinhesaplandı. Ayrıca; çalışma ve kontrolgrupları için asimetri indekslerininhesaplanması için Student t testikullanıldı. Bulgular: Asimetri indeksölçümleri cinsiyetler arasında istatistikselolarak farklı değildi ve kız ve erkeklere aitveriler istatistiksel değerler birleştirilerekdeğerlendirildi. Çalışma grubundakondiler, ramal ve kondiler-ramalyükseklikleri toplamı diş eksikliği olantarafta normal taraftan daha düşükbulundu. Ancak, bu farklılık istatistikselolarak anlamlı değildi. Asimetriindekslerine göre tek taraflı ikincipremolar eksikliği olan hastalar, kontrolgrubuna göre daha asimetrik kondilesahipti (p < 0.01). Sonuç: Çalışmagrubunda kondiler, ramal ve kondiler-ramal yükseklikler toplamı diş eksikliğiolan tarafta normal taraftan daha düşükbulunmasına rağmen; bu farklılıkistatistiksel olarak anlamlı değildi. (TürkOrtodonti Dergisi 2012;25:122-133)

Anah tar Ke li me ler: Kondiler Asimetri;Ramal Asimetri; Hipodonti.

Gönderim Tarihi: 27.03.2012Kabul Tarihi: 22.05.2012

SUM MARY

Aim: To investigate the condylar andramal vertical asymmetry in patients withunilateral mandibular second premolaragenesis. Subjects and Methods: Studygroup included 58 patients (25 female,33 males) with unilateral mandibularsecond premolar agenesis and a controlgroup of 57 patients (41 females, 16males); both with Class I skeletal anddental relationship. Condylar, ramal, andcondylar plus ramal heights werecomputed in both side and compared bymeans of paired t-test. Additionally, theasymmetry indices in the study andcontrol groups were compared by meansof the Student’s t-test. Results: Nostatistically significant sex difference wasfound for any of the asymmetry indicesand thus the data for males and femaleswere pooled for statistical analyses.According to the side comparison, thecondylar, ramal, and condylar plus ramalheights were smaller in the agenesis sidethan in the normal side for the studygroup. However, this difference was notstatistically significant. Regarding to theasymmetry indices, the patients withunilateral mandibular second premolaragenesis had more asymmetric condylesthan did the control group (p < .01).Conclusion: Although condylar, ramal,and condylar plus ramal heights weresmaller in the agenesis side than in thenormal side for the study group, thisdifference was not statistically significant.(Turkish J Orthod 2012;25:122-133)

Key Words: Condylar asymmetry;Ramal asymmetry; Hypodontia.

Date Submitted: 27.03.2012Date Accepted: 22.05.2012

Yrd.Doç.Dr. MevlütÇELİKOĞLU*Doç.Dr. Mehmet BAYRAM*Araş.Gör.Dt. SüleymanKutalmış BÜYÜK**Dr. Ahmet Ercan ŞEKERCİ***

122_Mevlüt:ilhan 26.12.2012 15:18 Page 122

G‹ R‹fiDiş eksikliği, dentisyonda en sık ortaya

çıkan anomalilerden birisidir (1). Üçüncümolar dişler dâhil edilmeyip, hipodonti içinbulgular her iki cinsiyette birlikte değerlen-dirildiğinde İsrail popülasyonunda % 0,3 (2),İrlanda popülasyonunda % 11,3 (3), Slovenyapopülasyonunda % 11,3 (4), Kenyapopülasyonunda %6,3 (5), Kore popülasyo-nunda %11,2 (6) ve Türk popülasyonunda%4,6 olarak çeşitlilik göstermektedir (1). Buanomalinin geniş aralıklı prevalansına örnekve araştırmanın yöntemi, yaş ve cinsiyetindağılımı ve hastaların etnik kökenindekifarklılıklar katkıda bulunmaktadır.

Bizim ülkemizde daha önce yayınlananbir çalışmada üçüncü molarlardan sonra enfazla eksikliği görülen dişlerin maksillerlateral dişler olduğunu göstermesine rağmen(1), çoğu çalışma mandibular ikincipremolarlar üçüncü molarlardan sonra ikincisıklıkta en sık görülen diş eksikliği olduğunugöstermiştir (5,7- 11). Ayrıca, çekimden veyahipodontiden kaynaklanan bu tip dişeksikliklerinin, diş eksikliği olan taraftakomşu dişlerin bu bölgeye eğilmesi, karşıKarşı çenedeki dişlerde ekstrüzyon, dişeksikliği olan tarafa doğru dental orta hattınkayması, asimetrik veya unilateral çiğnemesorunları gibi problemlere sebep olmaktadır(12).

Mandibular ikinci premolar eksikliğidentisyonda en sık görülen anomali olmasınarağmen, literatürde bu anomalinin kondilerve ramal vertikal asimetriye etkisideğerlendirilmemiştir. Bazı yazarlar unilateral(13-15) ve bilateral posterior çapraz kapanış(15, 16), farklı sagittal maloklüzyonlar vetemporomandibular bozukluklar (TMD) (21-23) gibi maloklüzyona sahip hastalardakondiler asimetriyi değerlendirmişlerdir.

Bu çalışmanın sıfır hipotezi unilateralmandibular ikinci premolar eksikliğindekomşu dişler diş eksikliği olan tarafa doğrudevrilebileceği ve oklüzal problemleringelişebileceği şeklindedir. Bu nedenle,oklüzal problemlerden kaynaklanan kondilerasimetri unilateral mandibular premolareksikliği olan hastalarda gözlenebilmektedir.Bu çalışmanın amacı, bundan dolayıunilateral mandibular ikinci premolareksikliği olan hastalarda kondiler ve ramalvertikal asimetriyi değerlendirmektir.

INTRODUCTIONTooth agenesis is one of the most

common anomalies in the development ofthe human dentition (1). The data forhypodontia, excluding the third molar, inboth sexes combined, varies from 0.3% inthe Israeli population (2), 11.3% in the Irishpopulation (3), 11.3% in Slovenianpopulation (4), 6.3% in Kenyan population(5), 11.2% in Korean population (6), and 4.6% in Turkish population (1). The wide rangeof the prevalence of this anomaly might beattributed to the differences in the methods ofsampling and examination, age and sexdistribution, and racial origin of the patients.Although a previous study (1), published inour country, showed that the maxillary lateralincisors were the most commonly missingteeth after the third molars, most of thestudies have shown that mandibular secondpremolars are the second most frequentlymissing teeth after the third molars (5,7-11).In addition, agenesis of those teeth due toextraction or hypodontia might causeproblems such as tipping of the adjacentteeth toward the agenesis side, extrusion ofthe corresponding opposite teeth, dentalmidline shifts toward the agenesis side, andasymmetric or unilateral chewing habits (12).Although mandibular second premolaragenesis is one of the most commonanomalies in the development of the humandentition, the effect of this anomaly oncondylar and ramal vertical asymmetry wasnot investigated in the literature. Someauthors investigated the condylar asymmetryin patients with malocclusions such asunilateral (13-15) and bilateral posterior crossbite (15,16), different sagittal malocclusions(17-20) and temporamandibular disorders(TMD) (21-23).

The null hypothesis of the present studywas that unilateral agenesis of themandibular second premolar might causetipping of the adjacent teeth toward theagenesis side and occlusal problems mightoccur. Thus, condylar asymmetry due toocclusal problems might be presence in thepatients with unilateral mandibular premolaragenesis. The objective of this study was,

Turkish Journal of Orthodontics 2012;25:122-133123

Kondiler ve ramal vertikal asimetriCondylar and ramal vertical asymmetry



Çelikoğlu, Bayram, Büyük, Şekerci

BİREYLER ve YÖNTEMGruplardaki örnek büyüklüğü, çalışma ve

kontrol grupları arasında kondiler indeks için1,00 ± 0,92 klinik olarak anlamlı farklılıktespit etmek için, % 82’lik güç ve 0.05anlamlılık seviyesi temel alınarak hesaplandı.Power analizi her grup için 57 hastagerektiğini gösterdi.

İki grup, Karadeniz Teknik ve ErciyesÜniversitesi, Ortodonti bölümlerinin arşivle-rinden rastgele seçildi. Bu radyografikçalışmada diş eksikliği olmayan 57 hastanınve unilateral mandibular ikinci premolareksikliği olan 58 hastanın alçı modelleri,lateral sefalometrik filmleri ve panoramikfilmlerini kullandık (Toplam 115 hasta, 11-15yaş). Yaş dağılımı Tablo 1’de görülmektedir.

Kontrol grubuna filmleri dahil edilen 57hastanın (41 kız, 16 erkek; ortalama yaş,13.10±1.52 yıl) kriterleri şu şekildeydi : (12-14) (1) hafif çapraşıklık veya çapraşıklıkolmayan iskeletsel ve dental Sınıf I ilişki(Angle açısı, Wits ölçümü ve molar ilişkitanımlamasına göre); (2) normal büyüme vegelişim; (3) üçüncü molarlar hariç tüm dişlermevcut ve normal overjet ve overbite ileberaber mükemmel posterior interdijitasyonve uyumlu dental orta hatlar; (4) sistemikhastalık ve gelişimsel veya kazanılmışkraniofasiyel veya nöromuskulerdeformitenin olmaması; (5) fonksiyonelmandibular deviasyonun olmaması (6)belirgin bir yüz veya oklüzal asimetrininolmaması; (7) TMD işaretleri veyasemptomlarının olmaması; (8) daha öncegeçirilmiş travma veya ortodontik tedavihikayesinin olmaması; (9) çürük lezyonları,geniş restorasyonlar veya patolojikperiodontal problemlerin olmaması.

therefore, to investigate the condylar andramal vertical asymmetry in patients withunilateral mandibular second premolaragenesis.

SUBJECTS and METHODSThe sample size for the groups was

calculated based on a significance level of0.05 and a power of 82 per cent to detect aclinically meaningful difference of 1.00 ±0.92 for condylar index between the studyand control groups. The power analysisshowed that 57 patients in each group wererequired.

Two groups were randomly selected fromthe archive of the Departments of

Orthodontics, Karadeniz Technical andErciyes Universities, in Turkey. For the presentradiographic study, we used stone casts,lateral cephalometric and panoramic films of58 patients with unilateral mandibularsecond premolar agenesis, and 57 patientswithout agenesis (A total of 115 patients aged11-15 years). The comparison of the agedistribution is shown in Table 1.

In the control group, films were taken ofthe 57 patients (41 females, 16 males; meanage, 13.10±1.52 years) who met thefollowing criteria: (12-14) (1) skeletal anddental Class I relationship (determined byANB angle, Wits appraisal and molarocclusion) with minor or no crowding; (2)normal growth and development; (3) all teethpresent except third molars and excellentposterior interdigitation with normal overjetand overbite and harmonious dental midline;(4) no systemic disease and no

ma Grubu / Study Group

Kontrol Grubu / Control Group

P Ortalama/ Mean SD Ortalama/

Mean SD

Ya

12.77 0.95 13.10 1.52 0.163

SD: Standard sapma /SD: Standard deviation

!

Tablo I. Her gruptaki hastalar

için kronolojik yaşlarının

ortalamaları ve standart

sapmaları.

Table I. Means and standard

deviations of chronological

ages for each group and p

value performed by Student’s

t-test.


Çalışma grubu için (25 kız ve 33 erkek;ortalama yaş, 12.77±0.95 yıl) şu kriterler gözönüne alındı: (1) hafif çapraşıklık veyaçapraşıklık olmayan iskeletsel ve dental SınıfI ilişki (Angle açısı, Wits ölçümü ve molarilişki tanımlamasına göre); (2) unilateralmandibular ikinci premolar eksikliği; (3)sistemik hastalık ve gelişimsel veyakazanılmış kraniofasial veya nöromuskulerdeformitenin olmaması; (4) fonksiyonelmandibular kaymanın olmaması (5) belirginyüz veya oklüzal asimetrinin olmaması; (6)TMD işaret veya semptomlarının olmaması;(7) daha önce geçirilmiş travma veyaortodontik tedavi hikayesinin olmaması; (8)çürük lezyonu, geniş restorasyonlar veyapatolojik periodontal problemlerin olmaması.

Alçı modeller Angle sınıflamasına göreSınıf I dental ilişkiyi değerlendirmek amacıylakullanıldı. Panoramik filmler diş eksikliğininmevcudiyetini, kondil ve ramusyüksekliklerini değerlendirmek amacıylakullanıldı. Tüm radyograflar uzman birradyoloji teknisyeni tarafından magnifi-kasyon faktörü 1,2 olan standart birpanoramik cihaz (Planmeca Proline CC2002, Helsinki, Finlandiya) ile alındı. Tümfilmler elde çizildi ve aynı kişi tarafından(AES) ölçüldü.

Kondilin sınırları, ramusun inen parçası vekorpusun her iki tarafı Nemoceph NX 2010(Nemotec, Madrid, Spain) programıkullanılarak çizildi. Hem sağ hem de soltarafta, kondilin ve ramusun en dış noktalarıX ve Y olarak sırasıyla işaretlendi. Bir taraftakiçizgi (ramus tanjantı) X ve Y noktalarındangeçmekteydi ve A çizgisi olarak adlandırıldı.Diğer bir çizgi kondiler görüntünün en üstnoktasından A çizgisine dik olarak çizildi veB çizgisi olarak adlandırıldı. A ve Bçizgilerinin kesişme noktası Z noktası olarakadlandırıldı. X ve Z noktaları arasındakimesafe ölçüldü ve kondiler yükseklik (KY)olarak kaydedildi. Benzer şekilde, X ve Ynoktaları arasındaki mesafe ve Z ve Ynoktaları arasındaki mesafe ölçüldü vesırasıyla, ramal yükseklik (RY) ve kondiler veramal yükseklikler toplamı (KY+ RY) olarakkaydedildi (Şekil 1). Kondiler, ramal vekondiler ramal toplam asimetrisinideğerlendirmek için aşağıdaki formül (24)kullanıldı.

developmental or acquired craniofacial orneuromuscular deformities; (5) no functionaldeviation of the mandible (6) no remarkablefacial or occlusal asymmetry; (7) no signs orsymptoms of TMD; (8) no previous trauma ororthodontic treatment; (9) no caries lesions,extensive restorations, or pathologicperiodontal status.

For the study group (25 females and 33males; mean age, 12.77±0.95 years), thefollowing selection criteria were used: (1)skeletal and dental Class I relationship(determined by ANB angle, Wits appraisaland molar occlusion) with minor or nocrowding; (2) agenesis of unilateralmandibular second premolar; (3) no systemicdisease and no developmental or acquiredcraniofacial or neuromuscular deformities;(4) no functional deviation of the mandible(5) no remarkable facial or occlusalasymmetry; (6) no signs or symptoms ofTMD; (7) no previous trauma or orthodontictreatment; (8) no caries lesions, extensiverestorations, or pathologic periodontal status.Stone casts were used to determine dentalClass I relationship according to Angleclassification. Panoramic films were used todetermine the presence of tooth agenesis,condyle and ramus heights. All radiographswere taken by an experienced X-raytechnician using a standardized orthopanto-mograph (Planmeca Proline CC 2002,Helsinki, Finland) with a magnification factorof 1.2. All films were traced and measuredmanually by the same author (AES).

The outlines of the condyle, theascending ramus, and the corpus of bothsides were traced by using Nemoceph NX2010 (Nemotec, Madrid, Spain). On both theleft and right sides, the most lateral points ofthe condyle and ramus were marked as X andY, respectively. On each side a line (ramustangent) was drawn passing through points Xand Y and termed the A-line. Another linewas drawn from the most superior points ofthe condylar images perpendicular to the A-line and termed the B-line. The intersectionof the A and B lines was named point Z. Thedistances between points X and Z weremeasured and recorded as condylar height






(Sağ - Sol) Asimetri indeksi: x 100

(Sağ - Sol)

İstatistiksel AnalizVerilere normalite testi olan Kolmogorov-

Smirnow testi uygulandı ve tüm verilerinnormal dağılım gösterdiği bulundu. Bunedenle, bu verilerin istatistikseldeğerlendirmesi parametrik testler kullanı-larak yapıldı. Paired- t testi kondiler, ramalyükseklikler ve kondiler ramal yüksekliklertoplamı her iki taraf arasındaki farklılıklarıdeğerlendirmek amacıyla kullanıldı. Student ttesti çalışma ve kontrol gruplarının asimetriindeksleri arasındaki farklılıkları belirlemekamacıyla kullanıldı. Bu test ayrıca asimetriindekslerine göre cinsiyet farklılıklarınıbelirlemek amacıyla kullanıldı.

Ölçüm hatalarını değerlendirmek için, 30panoramik film rastgele seçildi ve ilkölçümlerden 4 hafta sonra tekrar ölçüldü.Paired t-testi birinci ve ikinci ölçümler içinkullanıldı ve radyografik ölçümler veölçümlerle ilgili belirgin bir hata bulunmadı(p >0.05) . Ayrıca, sınıf içi korelasyonkatsayısı Houston metoduna göredeğerlendirildi ve ölçümlerin güvenilirliğiteyit edildiğinde tüm ölçümlerin güvenilirlikkatsayısı 0.90’dan büyüktü. Veriler istatistikpaket programı (SPSS), sürüm 13,0 (SPSS Inc,

(CH). Similarly, the distances between pointsX and Y and between points Z and Y weremeasured and recorded as ramal height (RH)and condylar plus ramal heights (CH + RH),respectively (Figure 1). To measure thecondylar, ramal, and condylar-plus-ramalasymmetry, the following formula (24) wasused:

(Right – Left)Asymmetry index: x 100

(Right + Left)

Statistical AnalysisThe normality test of Kolmogorov-

Smirnov was applied to the data, and all datawere found normally distributed. Thus, thestatistical evaluations of these data wereperformed using parametric tests. A paired-ttest was performed to determine thedifferences between the sides for condylar,ramal, and condylar and ramal heights. AStudent’s t-test was performed to determinethe differences between the asymmetryindices of the study and control groups. Thistest was also performed to determine the sexdifferences regarding the asymmetry indices.To evaluate the measurement errors, 30panoramic films were randomly selected and

Şekil 1. Bu çalışmada

kullanılan Habets ve ark’nın

metodu.

Figure 1. The method of

Habets et al (23) used in the

present study.




Chicago, Ill) kullanılarak analiz edildi veistatistiksel anlamlılık P<0,05 seviyesindetanımlandı.

BULGULARÇalışma ve kontrol grubundaki tüm

hastaların kronolojik yaşlarının ortalamalarıve standart sapmaları ve bunlarınkarşılaştırmaları Tablo 1’de gösterilmiştir.Çalışma ve kontrol grubundaki hastalarınortalama yaşları sırasıyla 12,77±0,95 yıl ve13,10±1,52 yıl idi. Student t testi gruplararasında ortalama yaşlar için istatistikselolarak anlamlı farklılık göstermedi ( p >0,05).

Tablo 2 erkek ve kızlar için hesaplanmışkondiler, ramal ve kondiler ramal toplamindekslerin ortalama ve standart sapmaları veonların karşılaştırmasının Student t-testi iledeğerlendirilmesini göstermektedir. Hiçbirasimetri indeksinde istatistiksel olarakcinsiyetler arasında farklılık bulunmadı ve bunedenle erkekler ve kızlardan elde edilenveriler istatistiksel analiz için birleştirildi.

Tablo 3 asimetri indekslerininortalamalarını ve standart sapmalarını vekarşılaştırmalarını göstermektedir. Student t-testi sonuçları sadece kondiler indeks içinçalışma ve kontrol grupları arasındaistatistiksel olarak anlamlıydı (p < 0,01).

Kontrol grubunda sağ ve sol tarafta veçalışma grubunda normal taraf ve dişeksikliği olan tarafta kondiler yükseklik,ramal yükseklik ve kondiler ramal yüksekliktoplamının paired t-testi karşılaştırmasınınortalamaları, standart sapmaları ve sonuçları

remeasured 4 weeks after the firstmeasurements. The paired t-test wasperformed to the first and secondmeasurements and no significant error withthe radiographic tracings and measurementswas found (p > 0.05). In addition, intra-classcorrelation coefficients were performedaccording to the Houston method and thecoefficients of reliability for all measurementswere above 0.90, confirming the reliability ofthe measurements. The data analyses wereperformed by using the Statistical Package forthe Social Sciences (SPSS), version 13.0 (SPSSInc, Chicago, Ill) and statistical significancewas determined at the level of P < 0.05.

RESULTSThe means and standard deviations of the

chronological ages of all patients in the studyand control groups and their comparisons areshown in Table 1. The mean age of thepatients in the study and control groups were

12.77±0.95 years and 13.10±1.52 years,respectively. The results of the Student’s t-testshowed that there was no statisticallysignificant difference for mean ages betweenthe groups (p > .05).

Table 2 shows the means and standarddeviations of the condylar, ramal, andcondylar plus ramal indices computed for themale and female patients and theircomparisons performed by Student’s t-test. Nostatistically significant sex difference was

Parametraler /

Parameter

Female

66)

Erkek / Male

P Ortalama/ SD Ortalama

/ SD

4.54 1.98 4.56 2.67 0.966

2.13 1.20 2.29 1.59 0.543

2.50 1.44 2.51 1.48 0.977

SD: Standard sapma /SD: Sta ard dev at o

!

Tablo II. Her iki cinsiyetteki

indekslerin ortalama ve

standart sapmaları.

Table II. Means and standard

deviations of indices for both

genders and p values

performed by Student’s t-test.




tablo 4’te görülmektedir. Bölgeler arasındaistatistiksel olarak farklılık yoktu (p >0,05).

TARTIŞMATMD (21-23) ve unilateral çapraz kapanış

(13-15), bilateral çapraz kapanış (15, 16),Angle Sınıf III (18) ve Sınıf II divizyon 2maloklüzyonlar (19), ve farklı iskeletselpaterne sahip (17, 20) hastalar gibi çeşitlimaloklüzyona sahip mandibular asimetrihastaları hakkında çok sayıda çalışma

found for any of the asymmetry indices andthus the data for males and females werepooled for statistical analyses.

Table 3 shows the means and standarddeviations of the asymmetry indices and theircomparisons. The results of the Student’s t-testshowed that there was a statistically significantdifference between the study and controlgroups only for the condylar index (p < .01).

Parametreler / Parameter

ma Grubu / Study Group (n = 58)

Kontrol Grubu / Control Group (n = 57)

P Ortalama / Mean SD Ortalama

/ Mean SD

Kondiler indeks / Condylar index 5.19 2.65 3.91 2.04 .004

Ramal indeks / Ramal index

2.26 1.50 2.11 1.17 NS

Kondilrt + Ramal indeks / Condylar + Ramal index

2.28 1.41 1.84 1.45 NS

SD: Standard sapma /SD: Standard deviation

Tablo III. Çalışma ve kontrol

grupları için asimetri

indekslerinin ortalama ve


Table III. Means and standard

deviations of asymmetry

indices and p values

performed by Student’s t-test.

Parametreler / Parameter (mm)

Çal ma Grubu /

Study Group (n = 58)

Kontrol Grubu /

Control Group (n = 57)

P1

P2

Agenezis taraf / Agenesis side

Normal taraf / Normal side

Sa taraf / Right side

Sol taraf / Left side

Mean SD Mean SD Mean SD Mean SD

Kondiler yükseklik / Condylar height

4.71 0.97 4.81 0.94 4.62 0.82 4.63 0.63 .758 .190

Ramal yükseklik / Ramal height

39.00 4.96 39.11 5.22 42.20 4.68 42.69 4.84 .076 .671

Kondiller + Ramal yükseklik / Condylar + Ramal height

43.71 5.45 43.83 5.81 46.82 5.12 47.32 5.24 .063 .942

SD: Standard deviation; P1: The results of the paired t-test performed in the control group; P2: The results of the paired t-test performed in the study group.

Tablo IV. Çalışma ve kontrol

grupları için kondiler, ramal

ve kondiler+ramal

yüksekliklerinin ortalama ve


Table IV. Means and standard

deviations of condylar height,

ramal height, and condylar

plus ramal height and

statistical side comparison

performed by Paired t-test.




bulunmaktadır. Bizim çalışmamız unilateralmandibular ikinci premolar eksikliği olanhastalarda, mandibular kondiler ve ramalvertikal asimetriyi panoramik filmlerüzerinde değerlendiren ilk çalışmadır.

Birkaç çalışma (24-26) kondiler ve vertikalasimetriyi değerlendirmek için panoramikfilmlerin kullanımını desteklemektedir. Buçalışmalar panoramik filmler üzerindevertikal ölçümlerin oldukça güvenilirolduğunu göstermektedir ve bu çalışmalarpanoramik filmlerin kabul edilebilir sonuçlarortaya çıkardığını, daha az invaziv olduğunu,olumlu maliyet-fayda ilişkisi sağladığını veoldukça düşük radyasyona sahip olduğunuileri sürmektedir. Bu nedenle, panoramikfilmler bu çalışmada kullanılmıştır vedistorsiyona uğramış ve düşük kalitedekifilmler çalışmaya dâhil edilmemiştir. Ayrıca,tüm filmler deneyimli aynı teknisyentarafından alınmıştır ve ışınlama esnasındahastanın pozisyonuna ayrı bir önemverilmiştir.

Bu çalışmada, biz Habets ve ark.’nın (24)unilateral mandibular ikinci premolareksikliği olan hastalarda vertikal kondiler veramal asimetriyi değerlendirmek içinkullandığı yöntemi kullandık. Bu yöntemingüvenilirliği zaten literatürde gösterilmiştir(16, 17, 24). Habets ve ark.’na göre (24),panoramik film alınırken % 3’lük bir indeksoranı baş pozisyonunda 1 cm değişme ilesonuçlanabilir; bu nedenle asimetri indeksdeğerleri % 3’den büyük olduğunda vertikalolarak asimetriklik düşünülmelidir. Bizimçalışmamızda, çalışma grubundaki kondiler,ramal, kondiler+ramal asimetriler sırasıyla %3,91, % 2,11 ve % 2,74 olarak bulunmuştur.Kondiler, ramal ve kondiler ve ramalyükseklikler toplamı bölgeler arasındafarklılık göstermemesine rağmen, kontrolgrubunda sağ ve sol kondiller arasında hafifbir asimetri olduğunu göstermektedir. Bubulgu Habets ve ark. (24), Kiki ve ark. (16)Kilic ve ark. (14) ve Miller ve Bodner’ın (18)çalışmalarında Sınıf I kontrol grubu ileuyuşmaktadır. Ancak, Sınıf I kontrolgrubundaki daha asimetrik kondiller Sağlam(Kondiler indeks, % 7,96) (17) ve Uysal veark. tarafından (Kondiler indeks, % 7,57)yayınlanan çalışmalarda gözlenmiştir; bubulgular bizim çalışmamızla uyuşma-maktadır. Bu farklılık kontrol grubu seçim

The means, standard deviations, and theresults of paired t-test comparing thecondylar, ramal, and condylar plus ramalheights of the right and left sides in thecontrol group and of the agenesis and normalsides in the study group are shown in Table 4.There was no statistically significantdifference between the sides (p > .05).

DISCUSSIONThere have been many studies comparing

the mandibular asymmetry in patients withTMD (21-23) and various malocclusionpatterns such as unilateral cross bite (13-15),bilateral cross bite (15,16), Angle's Class III(18) and Class II division 2 malocclusions(19), and different skeletal patterns (17,20).Our study is the first to investigatemandibular condylar and ramal verticalasymmetry on panoramic films, in patientswith unilateral mandibular second premolaragenesis.

Several studies (24-26) supported the useof the panoramic films to evaluate thecondylar and ramal vertical asymmetry.Those studies showed that verticalmeasurements on panoramic films arerelatively reliable and they suggested that thepanoramic films provide acceptable results,are less invasive, have a favorable cost-benefitrelationship, and expose subjects to relativelylow doses of radiation. Therefore, panoramicfilms were used in the present study, and thefilms with distorted images or poor qualitywere not included to the study. In addition,all films were taken by the same experiencedtechnician and special attention was given tothe positioning of the patients duringexposure.

In this study, we used the method ofHabets et al (24) in order to determine thevertical condylar and ramal asymmetry inpatients with unilateral mandibular secondpremolar agenesis. The reliability of thismethod has already been shown in theliterature (16,17,24). According to Habets etal (24), a 3% index ratio can result from 1-cmchange in head position while the panoramicfilm is being taken; therefore, the asymmetryindex values greater than 3% should beconsidered vertically asymmetry. In our study,




kriterleri (ortalama yaş ve hasta sayısı) veprojeksiyon faktörleri ile açıklanabilir.

Miller ve Bodner (18) Sınıf I oklüzyona (6-25 yaş) sahip hastalarda ve Sınıf IIImaloklüzyon (11-28 yaş) hastalarındakondiler asimetri arasındaki ilişkiyiaraştırmışlardır. Miller ve Smidt (19) Sınıf Ioklüzyon (11-28 yaş) ve Sınıf II divizyon 2maloklüzyon ( 12- 44 yaş) hastaları arasındakondiler indeks farklılıklarını araştırmışlardır.Her iki çalışma (18, 19) gruplar arasındaistatistiksel olarak anlamlı farklılıkbulamamıştır. Son zamanlarda, 12-16yaşındaki hastalarda kondiler ve ramaltoplam asimetri indeks ölçümlerinin, farklıiskeletsel paternler (17) tarafından etkilenerekANB açısının değişiminden etkilenebileceğisonucuna varılmıştır. Sezgin ve ark. (20) da11-15 yaşındaki farklı oklüzyon paternlerinesahip hastalarda mandibular asimetriyideğerlendirmişlerdir ve oklüzyon tipininkondiler asimetri üzerinde anlamlı bir etkioluşturduğunu ortaya koymuşlardır. Bunedenle, kondiler asimetri üzerindemaloklüzyon gibi etkilerden kaçınmak içinçalışma ve kontrol gruplarını iskeletsel vedental Sınıf I oklüzyona sahip hastalardanseçtik. Ayrıca, yaş dağılımındaki geniş aralıksonuçları etkileyebileceği için, bu çalışmadahastaların yaş dağılımı 11-15 yıl idi.

Literatürde, vertikal kondiler ve ramalasimetriyi değerlendiren çalışmalarınçoğunda cinsiyetler arasında istatistikselolarak anlamlı farklılık bulunmamıştır.Cinsiyet farklılığının olmadığı bizimbulgumuz Habets ve ark. (24)’nın yönteminikullanan, Kiki ve ark. (16), Sezgin ve ark.(20), Kilic ve ark. (14) ve Uysal ve ark ‘nın(15) bulgularıyla uyuşmaktadır. Aksine,Sağlam (17) kondiler ve ramal toplamasimetri indeksinin cinsiyet tarafındanetkilenebileceğini göstermiştir.

Kondiler asimetri indeksi çalışmagrubunda (% 5,19±2,65) kontrol grubundan(% 3,91±2,04) anlamlı şekilde yüksekbulunmuştur (p<0,01). Çalışma grubundavertikal asimetriyi gösteren ramal indeks vekondiler ve ramal toplam indeks % 3’tendaha düşüktür. Ayrıca, çalışma grubundakondiler, ramal ve kondiler ve ramal toplamyükseklikler normal taraf ve diş eksikliği olantarafta benzer bulunmuştur. Ancak, unilateraldiş eksikliğinde vertikal kondiler ve ramal

the condylar, ramal, and condylar plus ramalasymmetries in the control group were foundto be 3.91%, 2.11%, and 2.74%,respectively. This shows that a slightasymmetry between the right and leftcondyles was present in the control group,although no condylar, ramal, and condylarplus ramal height differences between thesides were observed. This finding agreed withthat of the Class I control group in the studiesof Habets et al (24), Kiki et al (16), Kilic et al(14), and Miller and Bodner (18). However,more asymmetric condyles in the Class Icontrol group were observed in the studiespublished by Saglam (Condylar index,7.96%) (17) and Uysal et al (Condylar index,7.57%) (15); this does not agree with ourstudy. This difference can be explained by thecontrol group selection criteria (mean ageand number of the patients) and projectionfactors.

Miller and Bodner (18) investigated therelationship between the condylarasymmetry and malocclusion in patients withClass I occlusion (6-25 years) and Class IIImalocclusions (11-28 years). Miller andSmidt (19) investigated the differences in thecondylar index between the patients withClass I occlusion (11-28 years) and Class IIdivision 2 malocclusions (12-44 years). Bothstudies (18,19) found that no statisticallysignificant differences were found betweenthe groups. Recently, it was concluded thatthe condylar plus ramal asymmetry indexmeasurement in patients aged 12-16 yearswas affected by the change of ANB angle,meaning that it is affected by different skeletalpatterns (17). Sezgin et al (20) alsoinvestigated the mandibular asymmetry indifferent occlusion patterns in patients aged11-15 years and they found that theocclusion type had a significant effect on thecondylar asymmetry. Therefore, we selectedthe control and study groups with skeletaland dental Class I occlusion to avoid theeffects of such malocclusions on the condylarasymmetry. Additionally, the age distributionof the patients in the present study was 11-15years since the wide range of the agedistribution might affect the results.




asimetri indekslerini değerlendiren çalışmaliteratürde bulunmamaktadır. Bu nedenle,bizim bulgularımızı diğer çalışmalarlakarşılaştıramadık.

Kondil, oklüzal değişimlere en hassasyapılardan bir tanesidir ve genellikle büyümedevresindeki bireylerde yatay yöndekianomalilerden etkilenmektedir (27). Bununiçin posterior çapraz kapanış kondilerasimetrinin oluşmasında potansiyel bir faktörolabilmektedir. Ayrıca, asimetrik veyaunilateral çiğneme alışkanlıkları yüzasimetrisinin oluşmasında önemli biretiyolojik faktördür (29-31). Bishara ve ark.‘na (32) göre, unilateral çiğneme iskeletsel vedental asimetriler meydana getirerek,masseter hipertrofisine sebep olabilmektedir.Çağlaroğlu ve ark. (12) erken unilateralbirinci molar çekimi olan hastalarda dentalve iskeletsel asimetriyi değerlendirdiler ve buhastaların asimetriye sahip olduğunubuldular.

Bu çalışma unilateral ikinci premolareksikliği olan hastaların kondillerindeasimetri olabileceğini göstermektedir. Buasimetrinin sebebi bu hastaların sahip olduğudental anomalilerden kaynaklanmaktadır.Garib ve ark.’na (33) göre, ikinci premolareksikliğinin ve klinik olarak diş pozisyonununönemli anomalileri arasında güçlü bir ilişkivardır. Bu nedenle, mandibular ikincipremolar eksikliğinden kaynaklanan dentalmaloklüzyonun kondiler asimetrininoluşmasında diğer bir etyolojik faktörolabilmektedir.

Kontrol grubu ile karşılaştırıldığındakondilin, ramusun ve kondil ve ramus toplamyüksekliklerinin istatistiksel olarak premolareksikliğinden etkilenmemesine rağmen,kondiler asimetri indeksinde istatistikselolarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Busonuç Habets ve ark. (24) yönteminingüvenilirliğinden kaynaklanmaktadır (24).Ancak, bu bulgu daha büyük olasılıkla buçalışmada kullanılan radyografik yöntemdendolayı olabilir. Üç boyutlu radyografikyöntemler unilateral mandibular ikincipremoların daha asimetrik kondile sebepolup olmadığı hakkında daha kesin sonuçlarsöylemek için daha iyidir.

In the literature, most of the reportsinvestigating the vertical condylar and ramalasymmetry found no statistically significantdifferences between the sexes. Our findingthat no sex difference was found agreed withthe findings of Kiki et al (16), Sezgin et al (20),Kilic et al (14), and Uysal et al (15), who usedthe method of Habets et al (24). On thecontrary, Saglam (17) indicated that thecondylar plus ramal asymmetry index wasaffected by sex.

The condylar asymmetry index was foundto be significantly higher in the study group(5.19±2.65%) than in the control group(3.91±2.04%) (P < .01). Ramal index andcondylar plus ramal index in the study groupwere lower than 3%, showing that there wasno vertical asymmetry. In addition, thecondylar, ramal, and condylar plus ramalheights in the study group were found to besimilar on the agenesis and normal sides.However, no study investigating the verticalcondylar and ramal asymmetry indices inunilateral tooth agenesis was found in theliterature. Therefore, we cannot compare ourfindings with any other study.

The condyle is one of the most sensitivestructures to occlusal changes and it isgenerally affected by transverse anomalies ingrowing individuals (27). Thus, a posteriorcross bite might be a potential factor in thedevelopment of the condylar asymmetry. Inaddition, an asymmetric or a unilateralchewing habit is an important etiologic factorin the formation of the facial asymmetries(29-31). According to Bishara et al (32),unilateral chewing could result in masseterhypertrophy, thus creating skeletal and dentalasymmetries. Caglaroglu et al (12) evaluatedthe dental and skeletal asymmetry in thepatients who had early unilateral first molarextraction and they found that those patientscould have asymmetries.

The present study showed that thepatients with unilateral second premolaragenesis can cause asymmetry in thecondyles. The reason of this asymmetry mightbe due to the dental anomalies that arepresent in those patients. According to Garibet al (33), there was a strong association




SONUÇKondiler, ramal ve kondiler ve ramal

toplam yükseklikler çalışma grubunda dişeksikliği olan tarafta normal taraftan dahadüşüktür. Ancak, bu farklılık istatistikselolarak anlamlı değildir.

between agenesis of second premolars andclinically important anomalies of toothposition. Thus, a dental malocclusion causedby the agenesis of mandibular secondpremolar might be another etiologic factor forthe development of condylar asymmetry.

Although the lengths of the condyle,ramal, and condyle plus ramal heights werenot statistically affected by premolar agenesiswhen compared with the control group, astatistically significant difference was foundfor the condylar asymmetry index. This resultmight be due to the reliability of the methodof Habets et al (24). However, it might bemore probably due to the radiographicmethod used in the present study. Three-dimensional radiographic methods should bebetter to say final results whether unilateralmandibular second premolar causes moreasymmetric condyle or not.

CONCLUSIONThe condylar, ramal, and condylar plus ramalheights were smaller in the agenesis side thanin the normal side for the study group.However, this difference was not statisticallysignificant.

KAY NAK LAR/REFERENCES

1. Celikoglu M, Kazanci F, Miloglu O, Oztek O,Kamak H, Ceylan I. Frequency andcharacteristics of tooth agenesis among anorthodontic patient population. Med Oral PatolOral Cir Bucal. 2010;15:e797-801.

2. Rosenzweig KA, Garbarski D. Numericalaberrations in the permanent teeth of gradeschool children in Jerusalem. Am J PhysAnthropol. 1965;23:277-83.

3. O'Dowling IB, McNamara TG. Congenitalabsence of permanent teeth among Irish school-children. J Ir Dent Assoc. 1990;36:136-8.

4. Fekonja A. Hypodontia in orthodonticallytreated children. Eur J Orthod. 2005;27:457-60.

5. Ng'ang'a RN, Ng'ang'a PM. Hypodontia ofpermanent teeth in a Kenyan population. East AfrMed J. 2001;78:200-3.

6. Chung CJ, Han JH, Kim KH. The pattern andprevalence of hypodontia in Koreans. Oral Dis.2008;14:620-5.

7. Backman B, Wahlin YB. Variations in numberand morphology of permanent teeth in 7-year-old Swedish children. Int J Paediatr Dent.2001;11:11-7.

8. Magnusson TE. Prevalence of hypodontia andmalformations of permanent teeth in Iceland.Community Dent Oral Epidemiol. 1977;5:173-8.

9. Rolling S. Hypodontia of permanent teeth inDanish schoolchildren. Scand J Dent Res.1980;88:365-9.

10. Nordgarden H, Jensen JL, Storhaug K. Reportedprevalence of congenitally missing teeth in twoNorwegian counties. Community Dent Health.2002;19:258-61.

11. Endo T, Ozoe R, Kubota M, Akiyama M,Shimooka S. A survey of hypodontia in Japaneseorthodontic patients. Am J Orthod DentofacialOrthop. 2006;129:29-35.

12. Caglaroglu M, Kilic N, Erdem A. Effects of earlyunilateral first molar extraction on skeletalasymmetry. Am J Orthod Dentofacial Orthop.2008;134:270-5.

13. Lam PH, Sadowsky C, Omerza F. Mandibularasymmetry and condylar position in childrenwith unilateral posterior crossbite. Am J OrthodDentofacial Orthop. 1999;115:569-75.

14. Kilic N, Kiki A, Oktay H. Condylar asymmetry inunilateral posterior crossbite patients. Am JOrthod Dentofacial Orthop. 2008;133:382-7.




15. Uysal T, Sisman Y, Kurt G, Ramoglu SI. Condylarand ramal vertical asymmetry in unilateral andbilateral posterior crossbite patients and anormal occlusion sample. Am J OrthodDentofacial Orthop. 2009;136:37-43.

16. Kiki A, Kilic N, Oktay H. Condylar asymmetry inbilateral posterior crossbite patients. Angle Ortho2007;77:77-81.

17. Saglam AM. The condylar asymmetrymeasurements in different skeletal patterns. JOral Rehabi 2003;30:738-42.

18. Miller VJ, Bodner L. Condylar asymmetrymeasurements in patients with an Angle's ClassIII malocclusion. J Oral Rehabil. 1997;24:247-9.

19. Miller VJ, Smidt A. Condylar asymmetry and agein patients with an Angle's Class II division 2malocclusion. J Oral Rehabil. 1996;23:712-5.

20. Sezgin OS, Celenk P, Arici S. Mandibularasymmetry in different occlusion patterns. AngleOrthod. 2007;77:803-7.

21. Miller VJ. Condylar asymmetry and handednessin patients with temporomandibular disorders. JOral Rehabil. 1997;24:549-51.

22. Miller VJ, Zeltser R, Zeltser CH, Yoeli Z. Thecondylar asymmetry-age relationship indetermining myogenous or arthrogenous originof pain in patients with temporomandibulardisorders. J Oral Rehabil. 1996;23:392-4.

23. Saglam AA, Sanli G. Condylar asymmetrymeasurements in patients with temporoman-dibular disorders. J Contemp Dent Pract. 2004;5:59-65.

24. Habets LL, Bezuur JN, Naeiji M, Hansson TL. TheOrthopantomogram, an aid in diagnosis oftemporomandibular joint problems. II. The verticalsymmetry. J Oral Rehabil. 1988;15:465-71.

25. Ericson S, Lundberg M. Alterations in thetemporomandibular joint at various stages ofrheumatoid arthritis. Acta Rheumatol Scand.1967;13:257-74.

26. Kambylafkas P, Murdock E, Gilda E, Tallents RH,Kyrkanides S. Validity of panoramic radiographsfor measuring mandibular asymmetry. AngleOrthod. 2006;76:388-93.

27. Tadej G, Engstrom C, Borrman H, ChristiansenEL. Mandibular condyle morphology in relationto malocclusions in children. Angle Orthod.1989;59:187-94.

28. Hayashi K, Muguruma T, Hamaya M, MizoguchiI. Morphologic characteristics of the dentitionand palate in cases of skeletal asymmetry. AngleOrthod. 2004;74:26-30.

29. Vig PS, Hewitt AB. Asymmetry of the humanfacial skeleton. Angle Orthod. 1975;45:125-9.

30. Shah SM, Joshi MR. An assessment of asymmetryin the normal craniofacial complex. AngleOrthod. 1978;48:141-8.

31. Melnik AK. A cephalometric study ofmandibular asymmetry in a longitudinallyfollowed sample of growing children. Am JOrthod Dentofacial Orthop. 1992;101:355-66.

32. Bishara SE, Burkey PS, Kharouf JG. Dental andfacial asymmetries: a review. Angle Orthod.1994;64:89-98.

33. Garib DG, Peck S, Gomes SC. Increasedoccurrence of dental anomalies associated withsecond-premolar agenesis. Angle Orthod.2009;79:436-41.


Documents

Unilateral Mandibular İkinci Premolar Eksikliği Olan ... · missing teeth after the third molars (5,7-11). In addition, agenesis of those teeth due to extraction or hypodontia might