UNIVERSITETI “ ALEKSANDER MOISIU “ DURRES · të rasteve, palato-skizis 35% të rasteve dhe keilo-skizis 20% të rasteve. ... Këto në disa raste paraqiten në formën e një

Keqformimet e lindura dhe anomalit e zhvillimit të buzës dhe qiellzës

Erisa bakushi Page 1

UNIVERSITETI “ ALEKSANDER MOISIU “ DURRES

FAKULTETI I STUDIMEVE PROFESIONALE

DEGA INFERMIERI E PERGJITHSHME

MASTER PROFESIONAL

MikrotezË

Tema: Keqformimet e lindura dhe

anomalitë e zhillimit të buzës dhe qiellzës

Punoi: Erisa Bakushi Udhëheqësi :Dr.Msc.Emirjeta Kuniqi



PERMBAJTJA

Abstrakti.......................................................................1

Fjalët kyçe.....................................................................2

Shkurtesat e përdorura………………………………3

Falenderime ……………………………….................4

Lista e figurave ……………………………................5

Lista e grafikve ............................................................6

Hyrja…………………………………………..............7



Kapitulli I

1. HISTORIKU...................................................................................................................... 2

2. KLASIFIKIMI I KEQFORMIMEVE TË LINDURA ............................................... 3

3. KLASIFIKIMI I NOZOLOGJIVE................................................................................. 6

4. ÇËSHTË CHELIOPALATOSKIZA............................................................................. 8

5. KLASIFIKIMI SIPAS AUTOTORËVE......................................................................8

6. EPIDEMIOLOGJIA DHE ETIOLOGJIA...................................................................9

7. SINDROMAT SHOQERUESE TE CHELIOPALATOSKIZAVE..........................11

8. DIAGNOZA MJEKESORE..........................................................................................12

9. DIAGNOZA INFERMIERORE..................................................................................12

10. PROBLEMET QE LINDIN NGA KY DEFEKT.......................................................16

11. LIDHJA E CHELIOPALATOSKIZËS ME DEGJIMIN.........................................17

12. FIZIOPATOLOGJIA DHE ANATOMIA PATOLOGJIKE..................................18

13. MENAZHIMI MULTIDISIPLINOR..........................................................................19

14. PROTOKOLLI AKTUAL I TRAJTIMIT.................................................................20

15. KUJDESI PREOPERATOR.......................................................................................20



Kapitulli II

16. KORRIGJIMI I DEFEKTIT.......................................................................................24

17.OBJEKTIVAT E KIRURGUT.....................................................................................17

18. OBLEKTIVAT E KIRURGUT...................................................................................18

19. EKIPI MULTIDISIPLINOR PJESMARRËS...........................................................19

20. PROÇEDURA DHE TRAJTIMI KIRURGJIKAL............................................... .20

21.TEKNIKA SIPAS TENNISON DHE RANDALL.......................................................22

22.TEKNIKA SIPAS MILLARD.......................................................................................23

23.TEKNIKA SIPAS VEAU...............................................................................................24

24.TEKNIKA SIPAS BLACK............................................................................................25

25.TEKNIKA SIPAS BEARDAC......................................................................................25

26.TEKNIKA SIPAS LANENBECK................................................................................26

27. TEKNIKA SIPAS KARIES.........................................................................................26

28.TEKNIKA SIPAS FOROLLOU...................................................................................26



Kapitulli III

29.KUJDESI POST-OPERATOR.....................................................................................27

30.NDERLIKIMET.............................................................................................................28

31.NDERLIKIMET PAS CHELIOPLASTIKES............................................................29

32.KUJDESI DENTAR......................................................................................................29

33.MENAXHIMI KIRURGJIKAL..................................................................................30

34.KUJDESI INFERMIEROR POST-SPITALOR.........................................................31

35.FARINGIPLASTIKA...................................................................................................31

36.RIPARIMI ME TRASPLANTE KOCKORE TE PALATUMIT..............................32

37.MOSHA PER TRASPLANT.........................................................................................34

38.KOMPLIKACIONET POS-OPERATIVE.................................................................34

39.TRAJTIMI I PASOJAVE TE NGELURA.................................................................34

40.QELLIMI I NDERHYRJES IFERMIERORE..........................................................34

41.REZULTATET E PRITURA........................................................................................34

42. RASTE KLINIK ...........................................................................................................35

43.LITERATURA...............................................................................................................36



Abstrakti

Duke qënë një argument mjaft interesant dhe duke pasur parasysh që është një sëmundje e

patrajtuar gjerësishtë, si dhe një sëmundje që ka pasoja shumë të mëdha si për fëmijën, ashtu

dhe për prindërit do të theksoj ne këtë tezë cheliopalatoskizat dhe shkaktarët e tyre.

Cheliopalatoskizat nuk janë shumë të përhapura në vendin tonë, por gjithsesi unë do të doja ta

trajtoja, pasi kjo sëmundje ka shumë pasoja për familjen ku ajo ndodhë.

Qëllimi i studimit

Kam zgjedhur ,kujdesin infermieror në të sëmurët me cheliopalatoskiza për arsye se

është një patologji e pa trajtuar, por me shumë pasoja.

Një arsye tjeter se pse e kam zgjedhur këtë temë është se shumë njerës nuk e dine se

çfar sëmundje është kjo dhe arsyet që të cojnë në të.

Një arsye tjetër është se kohët e fundit shumë nëna abuzojnë me alkolin, duhanin e

shumë lënd të tjera pa e ditur se çfar pasojash mund të sjellin veprimet e tyre.

Një tjetër arsye është se cheliopalatoskiza është shkaktare edhe për shumë pasoja të

tjera si të folurit dhe të degjuarit.



Fjalët kyçe

Cheliopalatoskiza

Keqformime

Defektë

Skizat

Sindroma

Korrigjim

Shkurtesat e përdorura:

EKG –Elektro encefalograma

OMF –Kirurgu plastik

MRI–Rezonanca magnetike

ORL – Ortolaringologu

ECHO – Ultratinguj

Falenderime

Kjo temë u realizua në sajë te vullnetit dhe kembënguljes time për të arritur një rezultat të

mirë dhe të kënaqshëm në diplomimin e Masterit të nivelit të parë.

Dua të theksoj se përveç punës dhe perkushtimit tim një mbështetje të madhe dhe një punë të

pakursyer për pergatitjen e kësaj teme e ka dhënë Dr.Msc.Emirjeta Kuniqi udhëheqësja e

temës të cilën e falenderoj përzemërsisht.

Gjithashtu falenderoj të gjithë stafin akademik per punën dhe kontributin e tyre në

diplomimin tim si dhe për punën e palodhëshme që i kanë dhënë këtij Fakulteti.

Nje falenderim i veçant shkon për familjen time, që mbeshtetën në studimet e mia .



Lista e figurave

Figurat

Fig-1: Një fëmijë i sapolindur me defekt të buzës

Fig-2: Defekt unilatera i buzës

Fig-3: Defekt bilateral i buzës

Fig-4: Defekt unilateral i buzës dhe i qiellzës

Fig-5:Disa defekte të buzës

Fig-6: Gonorea

Fig-7: Medikamente

Fig-8: Duhani

Fig-9: Kontroll fizik i fëmijës

Lista e grafikëve

Grafikët

Grafiku-1; Defekti në përqindje

Grafiku-2; Përqindja në bazë të hereditetit



Hyrja

Duke qënë një argument mjaft interesant dhe duke pasur parasysh që është një sëmundje e

patrajtuar gjerësisht, kjo për arsye të mungesës së informacionit dhe incidences së ulët në

vëndin tonë, do të theksoj në këtë tezë cheliopalatoskizat dhe shkaktarët e tyre...

Të dhënat tregojne se:

1 rast në 1000 lindje në rracën e bardhë, 1.7 raste për 1000 lindj në popujt e lindjes

dhe në rracën e zezë 1 rast për 2500 lindje.

70% të defekteve të izoluara të buzës janë në anën e majtë, afërsisht 80% e defekteve

të buzës janë të shoqëruara me defekte të qiellzës. Kelio-palato-skizis takohen në 45%

të rasteve, palato-skizis 35% të rasteve dhe keilo-skizis 20% të rasteve.

Kur ka vëllezër apo motra të sëmura përqindja e defektit buzë + qiellzë është 4.4%

dhe vetëm qiellza 2.5 %. Kur ka një prind të sëmurë 3.2% dhe 6.8%, kur i ka të dy

prindërit 15.8% dhe 14.9% dhe kur ka dhe vëllezer + motra të sëmura 9% dhe 10%.

Duhet të diktojmë në kohë problemet që lidhen me cheliopalatoskizat dhe si ta përballojmë

një sëmundje të tillë. Gjithashtu dë të theksoj në këtë tezë shkaktarët që çojnë në këtë

sëmundje, si të kemi një shtatzani të shëndetëshme dhe mbi të gjitha nëse do të lind një

fëmijë me këtë problem,kujt duhet ti drejtohemi dhe si te kujdesemi për të. Një pikë e

rëndësishme është dhe informacioni që do të japim në lidhje me operacionet e kryera dhe

ekipin që do të marrë pjesë në trajtimin e këtij fëmije.



Kapitulli I

1.Keqformimet e lindura dhe anomalitë e zhillimit të buzës dhe qiellzës

Keqformimet ose anomalit e lindura të buzës janë patologji shumë të ndryshme, nganjëher

janë të izoluara, por ka raste që janë shoqëruese të ndonje sindromi malformativ. Patogjeneza

e tyre mbetet akoma një problem për tu diskutuar. Etiologjia e tyre është multifaktoriale. Disa

malformacione të buzeve takohen mjaft rrallë në praktikën e përditëshme, por ne do ti

përmendim për ti diferencuar me skizat e zakonshme të buzëve. Pjesa e perparme e palatumit

perfundon që në javen e 6-të intrauterine, ndërsa pjesa e pasme përfundon në javën e 12-të.

Qiellza është e vendosur në një kryqëzim të vërtetë anatomik, ku kalon fluksi i ajërit të

inspiruardhe ekspiruar, fluksi austik, artit të të folurit, i zërit, fluksi solid dhe likidi i ushqimit.

Qiellza e butë dhe faringsi formojnë një sfinkter të vërtetë me aparaturë të strijuar, midis

rrugëve ajrore, fosses dhe kavitetit nazal, rrugëve ajrore të poshtëme dhe kavitetit oral. Kur

kemi defekte në qiellzë i sëmuri ka defekte në të folur, ka ze hundor, veçanërisht probleme në

shqiptimin e bashkëtingëlloreve G e K. Përveç kësaj ka probleme në thithjen dhe kalimin e

ushqimeve, vecanërisht lëngjeve, probleme në respiracion, probleme me dëgjimin si pasojë e

mosfunksionimit të muskujve të qiellzës që ndodhin në tubin e Eustakut dhe nuk krijohet

balancim presionesh ajri midis sistemit timpanik dhe amblentit të jashtëm, duke dhënë herë

pas here probleme të veshit të mesëm.



2.Keqformimet e lindura dhe anomalitë e zhvillimit të formës, numrit dhe përmasave të

buzëve

2.1. Astomia dhe mikrostomia

Astomia është një malforacion kongenital dhe shoqërohet me agnatinë. Mikrostomia paraqitet

në formën e moszhvillimit të buzëve ose me një reduktim të madh të diametrit të rima oris.

Kjo zakonisht është e izoluar dhe duhet diferencuar nga mikrostomia e fituar pas djegeve,

traumave apo interventet në tumoret malinje të buzëve. Astomia dhe mikrostomia trajtohen

me rrugë kirurgjikale.

2.2. Makrostomia

Kjo rrallë është bilaterale, zakonisht shoqërohet me një çarje faciale horizontale. Më shpesh

preket ana e majtë dhe tek meshkujt, kjo shtrihet deri te tragusi i veshit. Në disa raste mund të

shoqërohet me sindromin Trecher-Collins ose sindromin Franceschitti.Trajtimi është

kirurgjikal.

2.3. Labium supernumeratum

Ndryshe mund të quhet dhe labium accessore, kjo mund të shoqërohet në disa raste dhe me

anomali të tjera si praninë e tre syve dhe dy buzeve etj. Trajtimi është kirurgjikal.

2.4. Labium duplex

Kjo manifestohet kryesishte në buzën e sipërme me nje dublikaturë të mukozës në pjesën e

brendshme të saj. Kjo nuk duket kur buzët janë të mbyllura dhe në qetësi, por bie në sy më

shumë kur i sëmuri qesh, flet dhe veçanërisht pas ekstraksionit të dhëmbëve definitivë,

dublikatura rralle është unilaterale dhe shumë rrallë në buzën e poshtëme. Origjina e sajë

mund të jetë hereditare dhe origjinë traumatike. Trajtimi është kirurgjikal.

2.5. Atrofia labiale

Një atrofi e gjysmës së buzës së siperme është shoqëruse e sindromit Romberg dhe kjo është

kongenitale. Karakterizohet me një atrofi progresive të gjysmës së fytyrës, sidomos në

moshat 2-10 vjeç dhe vazhdon deri në 20 vjeç. Atrofia e gjysmës së buzës së sipërme

zakonish sjell dukjen e dhëmbëve dhe të gingivës. Kjo prek lëkurën, muskujt dhe në disa



raste shoqërohet me prekjemtë qafës, trungut apo ekstremiteteve. Etiologjia është e pasqaruar

plotësisht, por mendohet se një rol të rëndësishëm luajnë irritimet traumatike ose infeksioze

të sistemit nervor simpatik. Trajtimi është kirurgjikal, duke e zgjidhur me trasplante.

2.6. Hipertrofia labiale

Përfshin gjysmën e buzës por shpesh shoqërohet me përfshirje të gjuhës, qiellzës, maxillës,

mandibulës dhe dhëmbëve. Më shumë preket buza e poshtëme. Trajtimi është neurotomi

selektive e anës së shëndoshë.



2.7. Fistula labiale kongenitale

Fistulat labiale kongenitale mund të jenë të izluara ose të shoqërojnë malformacione të tjera si

:

A- Fistula labi inferior

Keto preferojnë zonën midis lëkurës dhe buzës së kuqe, janë simerike me vijën mediane.

Këto probleme mund të jenë unilaterale ose në vijën mediane, të cilat janë me gjatësi nga 1-

25 mm dhe me gjerësi 3mm. Diagnoza vendoset nga klinika,sondimi, Ro grafia me lëndë

kontrasti. Trajtimi është kirurgjikal vetëm kur e kërkon pacienti ose kur ka probleme me

infeksionin.

B- Fistula labi superior

Këto mund të jenë unilaterale, bilaterale ose mediane. Zakonishtë këto fillojnë në kufirin

mukozë-lëkurë dhe shkojnë deri në fundin e vestibulimit, në vëndin e inserimit të frenulum

labi superior, mund të kenë gjatësi 1-3 cm dhe diametër 1-3 mm. Në disa raste ky problem

shoqërohet me fistula nazale ose schiza oro-faciale, apo dubël frenulum labial superior.

Trajtimi është kirurgjikal.

C- Fistula komisurale

Këto jane uni ose bilaterale të vendosura mbi buzën e kuqe të këndit të buzëve, këto janë të

vogla të vogla 3-4 mm thellesi. Në disa raste shoqërohen me fistula prealikulare ose schiza

labio-palatine. Trajtimi është kirurgjikal.

2.8. Skizat orale dhe maksilo-faciale minore

Ne këto raste kemi vetëm skizë të muskulaturës nën lëkurë apo nën mukozë. Shpesh këto

skiza nuk diagnostikohen, me përjashtim të ndonje ankese estetike në buzë ose të ndonje

problemi në të folur në qiellzë. I sëmuri kur thotë “Ah”formohet një hulli në palatum molle,

në disa raste i sëmuri ka një hiper-nazalitet në të folur si dhe në palpim mungon spina nazale

posterior. Kur fëmija ka probleme të mëdha në të folur, bëhet fissuro-raphia.



2.9. Skizat orale dhe maksilo-faciale madhore

Keto janë anomali të shpeshta dhe hasen 1 në 500-550 lindje të gjalla dhe ndahen si më

poshtë:

- Skizat faciale mediane dhe fissurat mediane

-Skizat faciale laterale

-Skizat faciale oblike

-Skizat labio-palatinale te izoluara

-Skizat shoqëruese të sindromave malformative: Pierre-Robin, Oro-Digito-Faciale,

Franceschetiti, Displazia Ektodermale, Apple, Bixler, Meckel, Van der Wud, Treacher-

Collins etj. Me përjashtim të skizave labi-palatine të izoluara, skizat e tjera hasen shumë

rrallë në praktikën e përditshme

.

A- Fsura labiale mediane

Këto takohen si në buzën e poshtëme dhe në të sipërmen, por duhet të diferencohen nga

ragadet kronike. Fissurat shpesh shoqërojnë malforacione të tjera.



B- Skizat mediane të buzës së poshtëme

Këto në disa raste paraqiten në formën e një ure lingue-labio-mental, duke shkaktuar një

ankylo-glosi, por ka dhe forma të rënda që përfshijnë përvec buzës, mandibulën, gjuhën deri

në kockën hyoide dhe mund të shoqërojnë dhe sindroma të tjera malformative.

C- Skizat mediane të buzës së siperme

Keto probleme janë përgjegjëse për makrostomin komplente dhe prekin kryesisht meshkujt

dhe ne anën e majtë. Etiologjia është multi faktoriale, ato shoqërojnë sindromin Trecher-

Collins, sindromin Franceschetti ose sindromin Goldenhar.

D- Skizat faciale oblike

Këto probleme janë te rralla, të cilat mund të jenë uni ose bilaterale kryesishtë djathtas.

Dëmtim ky i cili përfshinë regjionin orbital, nazal dhe artikulo-temporal, por gjithashtu

shoqërohen me një schise labiale, palatine ose schise faciale laterale. Skizat faciale oblike

mund të ndahen në skiza nazo-okulare apo oro-okulare. Gjithashtu dhe këto mund të

shoqërohen me anomali kongenitale të sistemit nervor, të syve, te eksremiteteve dhe te

organeve gjenitale.

3.Nozologjitë kryesore të keqformimeve të lindura dhe anomalive të zhvillimit të

qiellzës

3.1.Astomia dhe mikrostomia

Këto janë në kuadrin e agnatisë dhe rrallë janë të izoluara në formën e deformimit të harkut të

qiellzës, i cili mund të jetë i ngushtë i thellë dhe ndonjëher i çarë.

3.2. Palatum dublex

Këto mund të paraqiten me labium duplex të procesit alveolar dhe qiellzës, paraqitet me 2

harkada dentare, 2 frenulum labial dhe 2 uvula.



3.3. Ankioliza apo synechia palatinale

Paraqitet me presistencën e një membrane buko-faringeale me mungesë të komunikimit me

faringun, por mund të kemi dhe lidhje të gjuhës me palatumin, gjithashtu mund të kemi

synechie bilaterale që lidhin nofullën e poshtëme me palatumin apo synechie të pjesës së

pasmetë qiellzës me faringsin.

3.4. Fistula palatine

Këto takohen në pjesët laterale të qiellzës, janë kryesisht bilaterale dhe simetrike, por mund të

jenë dhe unilaterale, këto të fundit mundë të jenë të izoluara ose shoqërohen me anomali të

tjera si mungesa apo hypoplazia e tonsilave palatine.

3.5. Uvula biphida

Kjo është një formë inkomplete e skizave palatine, takohet më shpesh se skizat e plota

palatine, rralë është e izoluar por shoqërohet shpesh me skizat paltine submukozale, ku pas

defektit me inspeksion shikohet një trekëndësh ngjyrë blu, që ka të bëjë me skizën kockore të

palatumit. Në disa raste uvula biffida është e shoqëruar gjithashtu dhe me disa sindroma

malformative.

3.6. Skizat paltinale të izoluara

Ashtu si për të gjitha skizat faciale edhe këto të palatumit kanë një etiologji multifaktoriale.

Incidenca e skizave palatine të izoluara është 1/2000 lindje ne Kaukazianët, 1/2500 lindje

Afro-amerikanët dhe pak me të larta tek Aziatikët. Prek më shpesh femrat 2/1 e sidomos ato

që kane një anamnez pozitive familjare. Të sëmurët me skiza palatine kanë inkopetencë velo-

faringeale, probleme me zhvillimin e nofullave, probleme me dëgjimin, probleme me të

folurit dhe gjithashtu dhe probleme me personalitetin.

3.7. Skizat palatinale të tipit sindromik

Rreth 60% të të sëmurëve me skiza faciale shoqërohen dhe me një anomali tjetër. Këto i

vërejmë në sindromin Pierre-Robin, sindromi Apert.



3.8. Anomalitë e formës velo-palatine

Në hemihipertrofin faciale qiellza është asimetrike në anën e përfshirënga anomalia,

nofulla, dhëmbët, gjuha, buza kanë nje volum te madhe.

Në hemiatrofinë faciale, kemi prekje të nofullës dhe sinusit maxillar dhe deformin të

gjysmës së pallatumit.

Ne sindromin Robin palatumi është në formën U me kokë poshtë. Dhe shoqërohet me

palatoskizë, qiellza është ne formën e V me koke pashtë.

Në sindromin Apert qiellza është e thellë dhe e ngushtë.

SKIZAT LABIO-PALATINALE TË IZOLUARA

4.Çfarë është cheliopalatoskiza?

Me cheliopalatoskizë do të kuptojmë një defektë të lindur të buzës dhe të qellzës,ku buza dhe

qellza paraqiten të çarë. Cheliopalatoskizat janë keqformime të fytyrës dhe të gojës që

ndodhin në shtatzënin e hershme, ndërsa fëmija po zhvillohet ende brenda trupit të nënës .

Qellza e çare rezulton kur nuk ka mjaftueshmëri të indeve në gojë ose ne zonën e buzes dhe

indet që janë në dispozicion , nuk bashkohen siç duhen me njeri-tjetrin .

Një buze e çare është një ndarje fizike ose ndarje e të dy anëve të buzës së sipërme e cila

duket si një hapje e ngushtë apo boshllëk në lëkurën e buzës së sipërme , kjo ndarje shpesh

mund të shtrihet përtej bazës e hundës duke përfshirë dhe kockat e nofullës së sipërme. Një

qiellëz e çarë, është një ndarje apo hapje në çatinë e gojës. Buza dhe qiellza e çarë mund të

jenë unilaterale dhe bilaterale ose e thëne ndryshe në një ose të dy anët e gojës .

5.Klasifikimi

Skizat labio-palatinale të izoluara kanë një shumëllojshmëri të madhe morfologjike, të cilat

shpesh shoqërohen dhe me skiza të pjesshme apo të plota të qiellzës. Këto mund të jenë uni

apo bilaterale me prekje dhe të strukturave të tjera të buzës, hundës, proçesit alveolar apo

qiellzës. Mund të jenë komplete apo jo komplete. Kur janë komplete prekin hundën,

proçesm,in alveolar dhe janë përgjithësishte të shoqëruara me një defek të qiellzës, ndërsa kur

janë parciale nuk preket naresi dhe në disa raste mund të ekzistoni një urë kutane.

Klasifikimet janë te shumta, por ne do të japim disa me kryesoret.



5.1-Klasifikimi sipas Davis dhe Ritche:

Defekt pre alveolar

Defekt post alveolar

Defekt komplet pre dhe post-alveolar

5.2-Klasifikimi sipas Veau:

Defekt i qiellzës së butë

Defekt i qiellzës se butë dhe të fortë

Defekt unilateral buze-proçes alveolar-qiellzë

Defekt bilateral buzë-proçes alveolar-qiellzë

5.3-Klasifikimi sipas Fogh dhe Andersen:

Defekt buzë

Defek buzë + qiellzë

Defekt qiellzë

Defekte te rralla

5.4-Shkolla jonë përdor më shumë klasifikimin e mëposhtëm:

Cheiloschisis uni dhe bilateral simplex

Chelioschisis uni dhe bilateral komplikata

Cheliognathoschisis uni dhe bilaterale

Cheilognathopalatoschisis uni dhe bilateral

Palatoschisis komplikata

Palatoschisis inkomplikata

Uvula biphida



6.Epidemiologjia dhe etiologjia

Defektet e lindura të buzës dhe të qiellzës zënë një përqindje të mirë në krahasim me defekte

të tjera të lindura të organizmit. Sipas të dhënave te shumë autorëve ato rezultojnë në 10-

15% të rasteve. Defektet e buzës me apo pa defek të qiellzës kanë një inçidenc mesatare rreth

1 rast në 1000 lindje në rracën e bardhë, kjo inçidence është e rritur tek popujt e lindjes. 1.7

raste për 1000 lindje. Më e ulët në rracen e zezë 1 rast për 2500 lindje. Për sa i përket seksit

ka një preference për meshkojt, ndersa në total schizat e tjera kanë preference për seksin

femer. 70% të defekteve të izoluara të buzës janë në anën e majtë, afërsisht 80% e defekteve

të buzës janë të shoqëruara me defekte të qiellzës. Kelio-palato-skizis takohen në 45% të

rasteve, palato-skizis 35% të rasteve dhe keilo-skizis 20% të rasteve.



Përsa i përket etiologjis ka mendime të shumta dhe ndonjherë kontradiktore, mendohet për

natyrën hereditare sipas të dhënave statistikore të literaturës nga 10-30% por ne mjaft raste

prindër me defekte kanë lindur fëmijë normal dhe prindër normalë kanë lindur fëmijë me

defekte. Ka raste që 2-3 femijë kanë lindur dhe 1 ne defekt. Rriskun me të madh për

trasmetim e ka nëna e sëmurë dhe më shumë ja trasmeton vajzës. Kur ne marim anamnezën

dhe zbulojmë se ka vëllezrit apo motrat e sëmura përqindja e shfaqjes së defektit të buzës +

qiellzës është 4.4% dhe vetëm qiellza 2.5 %. Kur ka një prind të sëmurë 3.2% dhe 6.8% kur i

ka të dy prindërit 15.8% dhe 14.9% kur ka dhe vëllezer + motra të sëmura 9% dhe 10%.

Por përveç natyrës hereditare një rol të rëndesishëm ka dhe mjedisi rrethuaes, pikerisht

agjentët teratogjene si më poshtë:

1- Infeksionet

2- Traumat

45% 35%

20%

Kelo-palato-skizis Palato-skizis Kelio-skizis

Defekti ne %

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

10.0%

12.0%

14.0%

16.0%

Moter ose vella te semure

1 prind te semure

Te 2 prindrit te semure

Moter+vella te semure

Defekti: buze+qellze

Defekti:qiellz



3- Agjentët fizike

4- Agjentët toksike

5- Shkaqet endokrine

6- Kequshqyerja

7- Prindër alkolik

8- Prindër që janë mjekuar për një kohë të gjatë me kortizonik

9- Sëmundje infektive virale

10- Dermatite virale

11- Sifilizi

12- Gonorea

13- Përdorimi i shumtë i medikamenteve

14- Tifo

15- Ushqimi i pasur ose jo i pasur me vitamina sidomos ajo A dhe B

16- Pirja e duhanit - Gratë që pijnë duhan gjatë shtatzënisë kanë më shumë të ngjarë që të

ketë një fëmijë me një të çarë orofaciale se sa gratë që nuk pijnë duhan.



17- Diabeti - Femrat me diabet të diagnostikuar para shtatzënisë janë të rezikuara për të pasur

fëmijë me një te çarë orofaciale

18- Mosha e prindërve sidomos e babait mbi 30 vjeç krijon mundësi për defektet e

mesipërme. Sot po i kushtojnë rëndesi sa her dhe më të madh stresit apo shokut psiko-

emocional në lindjen e këtyre defekteve.

Ekziston një numër i madhe sindromash malformative që operohen me skiza faciale dhe

palatine. Në bazë të të dhënave të litaraturës malformacionet janë më të shumta kur fëmija ka

defekt lateral me ose pa defekt qiellze sesa te ata me defekt unilateral. Skizat labiale dhe

palatinale së bashku janë të shoqëruara me disa nga sindromat e mëposhtëme të cilat

trasmetohen në mënyre kromostomike rencesive si:

Sindromi i Apert

Sindromi i Bixler

Sindromi i Meckel

Disa nga sindromat që trasmetohen në mënyrë autosomike dominante po i rreshtojmë më

poshtë:

Sindromi i Hodgkin

Sindromi Van-Der-Wowde

Sindromi i displazis ektodermale

Sindromi oro-digito-facial

Sindromi i Franceschetti

Sindromi Pierre-Robin



Siç mund ta shohim defektet e lindura të buzës janë të shumta duke filluar nga më të

thjeshtet dhe të izoluarat deri tek më të vështirat dhe të shoqëruara me sindrome malforative

të cilat paraqesin më të mëdha në trajtim.

8.Diagnoza

Një defekt i buzës dhe i qellzes është dicka shumë e dukshme fizike dhe e lehtë per tu

diagnostikuar . Ultratingujt prenatal ndonjëherë mund të përcaktojnë nëse një defekt i buzes

dhe qellzes ekziston në një fëmije të palindur . Nëse ky defekte nuk është zbuluar me

ultratinguj para lindjes atëher do të zbulohet me një ekzaminim fizik i gojës dhe hundës

menjeher mbas lindjes nga kontrolli rutine që u bëhet fëmijëve të porsalindur. Ndonjëherë ky

testimi diagnostik mund të bëhet për të përcaktuar ose të përjashtuar praninë e anomalive te

tjera .

MRI

Echo

Amniocenteza

Egzaminimi fizik I fëmijes



9.Diagnozat infermiarore

Renie në pesh lidhur me mosushqyerjen

Fëmija është anksioz lidhur kjo me dhimbjet e veshit

Munges në zhvillimin e fëmijës lidhur kjo me mosushqyerjen

Probleme psikologjike lidhur me te qënit ndryshe nga bashkëmoshatarët e tij

Mbyllja ne vetvete lidhur kjo me defektin

Frika e lidhur me aparaturat e ndryshme që përdoren për ushqimin e tij

Probleme me kalimin e ushqimit lidhur kjo me kalimin e tij ne rruget nazale

Probleme me kafshimin lidhur kjo me mungesën e dhëmbëve

Probleme me nuhatjen lidhur kjo me defektin e hundës

Probleme ne artikulimin e fjalëve lidhur me defektin e nofullës dhe hundës

Probleme me zërin,lidhur me problemin e hundës,fëmija flet me zë hundës

10.Problemet që lindin nga ky defekt

• Problemet me ushqimin. Me një ndarje apo hapje në buze e qellze , ushqimi dhe lëngjet

mund të kalojnë mbrapa gojes përmes hundës dhe për pasoj fëmija do të mbytet . Për fat të

mirë janë projektuar disa shishe posaçërisht për fëmijët ku thithat e tyre ndihmojnë për të

mbajtur lëngjet të rrjedhin në drejtim të stomakut pa u kthyer mbrapsh drejt hundes . Keto

shishe i ndihmojnë fëmijët të marin lëndët ushqyese të nevojshme për rritjen e tyre deri sa të

vije koha e operacionit . Një tjetër mënyrë e te shqyerit mund të bëhet dhe me mjete të tjera

si: me pikatore, me kupë , me lugë , me tapë , apo ndonje pajisje qe futet në gojën e femijes .

Qiellëza e ndarë më dysh e cila pengon ushqimin e fëmijës nga goja, por që lejon ushqimin të

merret nga hunda,por kjo shkakton vështirësi në përtypje dhe gëlltitje. Më vonë ky defekte do

të pengojë fjalët , sepse bashkëtingëlloret e tilla si g , b , d , dhe f , të cilat janë formuar

zakonisht nga presioni kundër çatisë s e gojës , janë shtrembëruar nga rezonancë në zgavrën e

hundës .



• Probleme me dëgjimit nga infeksioni i veshëve. Fëmijët me qiellëz çarë janë të rrezikuar

ndaj infeksioneve të veshit pasi ata janë më të prirur ndaj futjes së fluideve në veshin e

mesëm . Nëse nuk trajtohen infeksionet e veshit mund të shkaktojë humbjen e dëgjimit . Për

të parandaluar këtë demtim fëmijët me qiellzën e çarë zakonisht u vendosen disa tuba të

veçanta për të ndihmuar kullimin e fluideve , dëgjimi i tyre duhet të kontrollohet një herë në

vit .

• Problemet me zërin. Fëmijët me buzë dhe qellzë të carë kanë probleme me të folurën. Zërat

e tyre nuk janë të kordinuar mirë ,zëri mund të marrë në një zë hundës dhe të folurit e ketyre

femijeve mund të jetë i vështirë për tu kuptuar . Jo të gjithë fëmijët kanë këto probleme me të

folurit dhe operacioni mund të rregulloj të gjitha problemet e tyre , por për disa të tjerët do të

na duhet një mjek i veçante i cili do të punojë me fëmijën për të zgjidhur vështirësit në të

folur .

• Problemet dentare. Fëmijët me të çara në buzë dhe në qellzë janë më të prirur ndaj

dëmtimeve të dhëmbëve sesa femijet e tjerë për arsye se qellza ku vendosen dhëmbët është

shumë e dëmtuar edhe nëse do të dalin dhëmbët ata kanë nevojë për një trajtim të specializuar

dentar dhe ortodontik . Përveç kësaj fëmijët me qiellzën e çarë shpesh kanë një defekt me

kockën që përmban dhëmbët . Kemi 3 lloj defektesh të lidhura me daljen e dhëmbëve: 1-kemi

dhëmbë të përhershëm 2-mos dalje të dhëmbëve të përhershëm 3-parandalimi i kurrizit

alveolar . Këto probleme zakonisht mund të riparohen me anë të kirurgjisë orale.



11.Lidhja e cheliopalatoskizis me të folurën dhe dëgjimin

Fëmijët me qellëzë të care kanë një sërë problemesh në të folur të cilat rezultojnë

drejtpërdrejt nga dallimet anatomike të tilla si paaftësia Velopharyngeal e cila I referohet

paaftësisë për të mbyllur hapjen nga fyti në zgavrën e hundës , e cila është e domosdoshme

për shqiptimin e disa shkronjave te tilla si: p, b, t , d , s , z ,etj. Ky lloj i gabimeve zakonishtë

është zgjidhur pas riparimit të qiellzës . Megjithatë ndonjëherë fëmijët me qellzë të çare

mund të kenë edhe gabime në të folur të cilat zhvillohen si rezultat i një përpjekje për të

kompensuar pamundësinë për të prodhuar fonema të ndryshme. Për këta fëmijë zhvillohen

disa kurse special të gjuhës që mund të jenë shumë të dobishme për të ndihmuar në zgjidhjen

e problemeve të fonetikes,lidhur kjo me qellzën ndarë. Përveç kësaj, hulumtimet kanë treguar

se fëmijët që marrin ndërhyrjen e hershme të gjuhës kanë më pak gjasa për të zhvilluar

modelet e gabimeve kompensuese më vonë .

Humbja e dëgjimit

Dëmtimi dhe humbja e dëgjimit është veçanërisht e përhapur në fëmijët me qellzë të çarë. Në

tubin e eustachut ka disa probleme që lidhen me fibrat muskulare dhe mungesën e një

spirance e cila ndihmon në funksionimin e efektiv të veshit. Në këtë situatë kur ajri në veshin

e mesëm është i zhytur nga mukoza,presioni negativ nuk kompensohet gjë e cila rezulton në

sekretimit e lëngjeve në hapësirën e veshit të mesëm nga mukoza. Fëmijët me këtë problem

në mënyrë tipike kanë një humbje të dëgjimit e shkaktuar kryesisht nga kjo rrjedhje ne veshin

e mesëm.

12.Fiziopatolagjia dhe anatomia patologjike

Në disa raste nuk ekziston dyshemeja e humdës

Lëvizja e premaksilës në defektin bilateral të buzës dhe qiellzës

Incizivi lateral në anën e defektit është ose i prishur ose jashtë harkades dentare

Këto defekte kanë narese të deformuar, devilim të septum nasit, devijim të kolumeles dhe

shkurtim të saj, devijim të apex nazi, defekt të gjithë piramidës nazale, ygjerim të

nostrilit dhe mungesë të kartilazhit të ala-nares.



Në defektin bilateral vomeri është i pazhvilluar dhe të dy meatuset janë të hapura, lëvizje

të premaxillës.

Në defektin unilateral vomeri shkon në anën e shëndoshë dhe një meatus nazi është i

hapur.

Defektet e buzës e shqetësojnë të sëmurin nga ana estetike.

Mund të pengojnë në marrjen e ushqimit.

Kur shoqërohen me defekte të qiellzës, përveç problemeve që thamë më sipër, kanë

vështirësi në frymëmarrje me rrugën natyrale, shpeshë vuajnë nga infeksionet e rrugëve

të sipërme të frymëmarrjes dhe të veshit. Infeksionet e veshëve vijnë si pasojë e

disfunksionit të Tubit të Eustakut që sjell mos ventilim dhe drenim të tyre, gjë që lidhet

me çrregullimet e muskujve të qiellzës së butë.

Kanë mjaft vështirësi në të filur veçanërisht në shqiptimin e bashkëtingëllloreve grykore

G,K dhe veshtirësi ne të folur, pasi mungon akti i thithjes.

Shoqërohen me deformime dento-maxillare.

Këto janë më të shprehura kur shoqërohen me sindromë malformative.

Probleme psiqike për fëmijet kur ai rritet.

Shqetësime deri në neurozë të prinderve të cilët kërkojnë me ngulm sa më të shpejtë të

jete e mundur të këtyre defektve.

Për korrigjimin e këtyre defekteve kërkohen kirurgë me eksperiencë disa vjeçare, sidomos

kur shoqërohen me defekte kockore, mungesa të bazës së hundës, defekte të gjera me atrofi

dhe deformim të flegrës së hundës etj. Duke e parë literaturën botërore akoma dhe sot ka

mendime të ndryshme, madje dhe kontradiktore përsa i përket moshës së korrigjimit dhe

teknikave operatore. Në fillim korrigjimi i ketyre defekteve është bërë në vijë të drejtë sipas

autorëve Kavrakirov, Mirault, Popesku, Braun, apo dhe modifikime të këtyre autorëve. Vite

më vonë filloj aplikimi i teknikave me trekëndësha sipas Mirault, Randal, Veau dhe në

kohën e tanishme aplikohen me sukses teknikat sipas Tenyson dhe më e përdormshja teknika

Milllard. Diagnoza prenatale e këtyre defekteve është vendoset në 3-4 muajt e parë të jetës

intrauterine nëpërmjet analizes gjenetike të lengut amniatik si dhe të echos gjinekologjike.

Defekti i buzës kapet lehtë me echo, ndërsa defekti i nofullës jo. Sapo konstatohet defekti i

sëmuri i rekomandohet kirurgut OMF, gjithashtu duhet bërë konsultë me gjenetistin. Në të

njëjtën kohë instruktohet prindi për mënyrën e të ushqyerit, përdorimit të biberonit etj. Nuk



lihet pasqaruar dhe koha e interventit, vëndi për kryerjen e këtyre operacioneve si dhe

kriteret që duhet të përmbush fëmija për tu operuar etj.

13.Menaxhimi multidisiplinor i keilognatopalatoskizave

Në vitet 390 bëhet riparimi i parë në botë nga një mjek kinez.

1561 është bërë një obturator për defektin e qiellzes.

1764 Monnier ka bërë palatumin e parë.

1843 Malgaigne ka bërë mbylljen e buzës me lembo lokale.

1862 Lagenbeck koncepton dhe realizon uranoplastikën me incizione liruese.

1884 Hagerdon koncepton dhe realizon uranoplastikën nëpërmjet “Z” plastikës

trekëndësh.

1952 Tennison realizon chelioplastiken me lembo trkëndëshe.

1958 Millard realizon chelioplastikën me lembo rrotulluese.

Sot në literaturën botërore ke mjaftë emra autorësh si: Veau, Black, Bardack etj.

14.Protokolli aktual i trajtimit

1. Vlerësimi i fëmijës pas lindjes, vënia e diagnozës.

2. 3-6 muaj bëhet korrigjimi i buzës duke zbatuar parimin e katër dhjetave.

3. 12-18 muaj riparihet qiellza.

4. 2-3 vjeç vlerësohet të folurit nëpërmjet Longopedit.

5. 3-5 vjeç kirurgji shtesë për buzën.

6. 5-8 vjeç përdoret ortodontika e pjesëshme.

7. 5-7 vjeç në rast nevoje bëhen ndërhyrje për të evituar inkontinencen velo-faringeale.

8. 7-8 vjeç zgjerimi, distraksion ne maxillë.

9. 9-11 vjeç grafitë kockore alveolare.

10. 12-13 vjeç ortodonci e plotë e përgjithëshme.

11. 17-20 vjeç kirurgji ortognatike në nofulla dhe plastikë e hundës.



Kirurgu duhet të përcaktojë moshën e përshtatshme për korrigjimin e defektit në varësi të

zhvillimit fizik dhe psiko-motor të fëmijës, pa harruar malformacionet shoqëruese. Përpara se

këta fëmijë të futen në operacion duhet të zbatohet rregulli i katër dhjetave:

1- Mosha 10 javëshe

2- Hemoglobina mbi 10

3- Pesha mbi 10 paund

4- Leukocitet nën 10 mijë, kjo për të shmangur pranin e ndonjë infeksioni në organizëm.

15. Kujdesi infermieror pre-operator

Bërja e të gjitha analizave

Infermierja që do të meret me kujdesin e fëmijës, do të shoqëroj fëmijën për të kryer të

gjitha egzaminimet e kërkuara nga mjeku, të nevojëshme për kryerjen e kësaj proçedure.

Gjatë kryerjes së këtyre egzyminimit ajo duhet të jetë shumë e sjellshme, e mirkuptushme

dhe mbi të gjitha të mundohet tua lehtësoj dhimbjen prindërve dhe fëmijës, duke ju

përgjigjur pyetjeve që i drejtohen.

Pregatitja për ndërhyrje

Roli i infermierjes për pregatitjen e fëmijës është po aq i rëndësishëm sa dhe roli i

psikologut,pasi ajo është personi që kontakton më shpesh me fëmijën dhe prindrit e tij.

Ajo jep këshilla për mënyrën e ushqyerjes para operacionit, pra së do të qëndroj fëmija pa

ngrën, para se të hyj ne sallë.

Pregatijtja për rezultatet e pritëshme të operacinit

Edhe pse kirurgu përkatës i ka shpjeguar proçedurën familjarëve,ata përsëri kanë shumë

pyetje në mendjen e tyre që i shqetësojnë. Një nga ekipi që i kupton dhe bje ndesh me

shqetësimet e tyre është dhe infermierja, e cila do tu përgjigjet pyetjeve të drejtuara duke i

paralajmëruar për rezultatet e operacionit. Ajo e ka për detyrë të qetësojë, ashtu si fëmijën

nëse ai është në gjëndje të kuptoj edhe prindërit.



Dhënia e qetësuesve

Ashtu si para çdo lloj operacioni dhe te ky do të lind nevoja e marjes së qetësuesve. Këta

të fundit ndihmojn për një gjumë sa me të qet dhe realaksues për fëmijën, një nat përpara

kryerjes së proçedurës kirurgjikale.

Konkluzionet

Defektet e lindura të buzës dhe të qiellzës zënë një përqindje të mirë në krahasim me

defekte të tjera të lindura të organizmit. Sipas të dhënave te shumë autorëve ato rezultojnë

në 10-15% të rasteve. Defektet e buzës me apo pa defek të qiellzës kanë një inçidenc

mesatare rreth 1 rast në 1000 lindje në rracën e bardhë, kjo inçidence është e rritur tek

popujt e lindjes. 1.7 raste për 1000 lindje. Më e ulët në rracen e zezë 1 rast për 2500

lindje. Për sa i përket seksit ka një preference për meshkojt, ndersa në total schizat e tjera

kanë preference për seksin femer. 70% të defekteve të izoluara të buzës janë në anën e

majtë, afërsisht 80% e defekteve të buzës janë të shoqëruara me defekte të qiellzës. Kelio-

palato-skizis takohen në 45% të rasteve, palato-skizis 35% të rasteve dhe keilo-skizis

20% të rasteve.

Kapitulli II

Objektivat e interventit në korrigjimin e defektit

17. Korigjimi i defektit

Korigjimi i vetëm I këtij defektit është kirurgjia e cila konsiston në bërjen e disa

operacioneve të njëpasnjëshëm. Pas riparimit fillestar të buzës së çarë, mjeku mund të

rekomandojë operacione të mëvonshme që duhet të ndjeki fëmija, këto operacione kanë



të bëjnë me përmiresimin e të foluririt si dhe përmiresimin e pamjes së buzës dhe hundës.

Operacionet ndahen sipas moshës dhe pjesës ku ndodh defekti:

Ndërhyrja në buze bëhet: në muajn 1 dhe 4.

Ndërhyrjet në qellëz bëhen: në muajn 5 dhe 15.

Më pas do të kemi dhe disa operacione që do të ndjekin operacionet e meparshem, të

cilet kanë lidhje me përmiresimin e të folurit dhe pamjes së buzës,qellzës dhe hundës.

Kirurgjia që ka të bëj me defektin e cheliopalatoskizës do të zhvillohet në një spital ku

fëmija do të jetë nën efektin e anestezis, kështu që ai ose ajo nuk do të ndjej dhimbje ose

të jetë i zgjuar gjatë operacionit . Shumë teknika dhe procedura të ndryshme kirurgjikale

janë përdorur për të riparuar buzën dhe qellzën e çare, teknika të cilat kanë të bëjnë me

rindërtimin e zonave të prekura si dhe për të parandaluar ose trajtuar komplikime që

lidhen me këtë defektë.

-Kirurgjia e vendosjës së tubave të veshit

Për fëmijët me qiellzën e çarë, do të na duhet të vendosim disa tuba në vesh, të cilët do të

vendosen gjatë operacionit të parë për të zvogëluar rrezikun e infeksioneve të shpeshta të

veshit te këta femijë, të cilat mund të çojnë dhe në humbjen e dëgjimit. Kjo lloj kirurgjie

ka të bëje me vendosjen e tubave të veshit,ku përfshihet vendosja e cilindrave të vegjël

në daullen e veshit.



-Kirurgjia për të përmirësuar pamjen kozmetike

Operacioneve shtesë do tu shtohen dhe operacionet që kanë të bëjnë me përmirësimin e

pamjes së gojës, qellzës dhe hundës. Kirurgjia mund të rezultojë në përmirësimin e

ndjeshëm të paraqitjes së fëmijës, cilësis së jetës, si dhe aftësis për të ngrënë, marr frymë

dhe të folurit. Rreziqet e mundshme të operacionit mund të përfshijnë gjakderdhje,

infeksion, shërim të dobët ,infeksion të plagës, dëmtim të përkohshëm ose të përhershëm

të nerve, enëve të gjakut ose strukturave të tjera.

18. Objektivat e kirurgut në korrigjimin e defektit

E rëndësishme është kordinimi i mirë i punës së ekipit multidisiplinor.

Me anë të kelioplastikës kirurgu O.M.F synon të normalizojë pamjen estetike të buzës

dhe të hundës në mënyrë që pacienti të ndihet mirë.

Kirurgu duhet të rivendos ekilibrin muskular të ndërprer në zonën e orbikularisit dhe nën

nares, për të evituar pasojat sekondare problematike.

Gjithashtu synohet të arrihet lartësia dhe gjerësia e buzës .

Rikrijimin e dyshemesë së hundës dhe të narisit krahasuar me anën e shëndoshë.

Të mbeten sa më pak cikatrice keloide,kjo duke qepur ne menyrë korrekte të tre shtresat

e duke përdorur material suture sa mëë pak traumatike.

Kirurgu duhe të jetë i aftë që përveç korrigjimit të defektit me teknikën standarte të

shfrytëzojë dhe eksperiencen e tij për zgjidhjen e problemit.

Nuk duhet nënvlerësuar edhe kujdesi i prindërve pas operacionit si dhe heqja e suturave

pas 7-8 ditëve.

Mirë është që plaga mos të ekspozohet në diell për një periudhë.

19. Ekipi multidisiplinor që mer pjes në trajtimi

Fëmijet me probleme të buzës dhe qellzës shoqërohen edhe me komplikacione të shumta ,

gjë e cila kërkon edhe një trajtim të detajuar nga specialist të ndryshem si:

• Kirurgu plastik i cili merret me vlerësimin e problemit të buzës dhe qellzës dhe operacionet

e mundeshme që do të kryhen .

• Otolaringologu i cili do të merret me vlerësimin dhe trajtimin e problemeve të dëgjimit .



• Një kirurg që vlerëson segmentet e sipërme të nofullës , dhe nëse është e nevojshme

përmireson funksionin dhe pamjen e saj .

• Një orthodontist i cili do të shpjegoj gjithca në lidhje me problemet e daljes së dhëmbëve .

• Një dentisti i cili do të kryej kujdesin dentar rutinë .

• Një prosthodontist i cili duhet për të bërë dhëmbët artificiale dhe pajisjet dentare te cilat do

te përmirësojn pamjen dhe do te përmbushin kërkesat funksionale të të ngrënit dhe të folurit .

• Një specialist i cili do të meret me vlerësimin e të folurit dhe poblemet e të ushqyerit .

• Një terapist i cili do të punojë me fëmijën për të përmirësuar fjalimin .

• Një audiologist i cili është specialisti që meret me crregullimin e komunikimit që rrjedhin

nga një dëmtim i degjimit .

• Një infermiere koordinatore e cila do të siguroj mbikëqyrjen e vazhdueshme të shëndetit të

fëmijës

• Një psikolog i cili do ti ofroj një mbështetje psikologjike familjes dhe femijes gjithashtu ai

do të vlerësojë çdo problem crregullues për femijen .

• Një gjenetist i cili do të ndihmoj prindërit dhe pacientët e rritur të kuptojnë shanset e të

pasurit më shumë fëmijë me këto kushte .

Ekipi i kujdesit shëndetësor punon së bashku për të zhvilluar një plan të një kujdesi të

detajuar që plotëson nevojat individuale të çdo pacienti . Trajtimi zakonisht fillon në fëmijëri

dhe shpesh vazhdon me moshën e rritur të hershme.

Obsertri i cili do të kujdeset nga momenti i zbulimit të defektit dhe deri në fundin e

shtatzanisë

Pediatri i cili do të jetë një nga kontaktet kryesore të fëmijës

Punonjësi social i cili do të meret me anën monetare të familjes

Gjenetisti i cili do të meret me gjetjen e shkaqeve kromzomiale të lindjes së këtij

defekti.

Neuropsiqatri, puna e të cilit është themelore pasi fëmijët e lindur me këtë defek ka

probleme të vogla neurologjike



20. Proçedura dhe Trajtimi kirurgjikal

Një kirurgji e buzës është një procedure kozmetike e dizenjuar për të riformuar buzët.

Shumica e pacientëve e kanë madhësinë e buzëve të tyre të reduktuar, për këtë arsye ata

kërkojnë që buzët e tyre të bëhen më të mëdha e më të plota. Procedura mund të kryhet nën

anestezi lokal ose anestezi të përgjithshëme, në varësi të preferencave të dy palëve si kirurgut

dhe pacientit. Kirurgët zakonisht zvogëlojne madhësinë e buzëve duke hequr një sasi të vogël

të mishit që ndodhet nën pjesën e qellzës, e nevojshme kjo për të rregulluar defektin. E gjitha

kjo procedur mbaron me pakënaqsin e pacientit pasi buzët hollohen shumë, e për ta rregullur

këtë gjë kirurgët plastik përdorin një gamë të madhe implantesh dhe produrash që kanë si

qëllim rritjen e madhësis së buzëve. Për rindërtimin e buzëve shumë kirurgë sugjerojnë të

përdoren indet e vet pacientit, ky ind mund të merret nga barku ose kofshët. Përvec

rindërtimit të buzëve me ind nga trupi I vet pacientit, mund të përdoren dhe mbushës

artificialë dhe implante të cilat gjithashtu përdoren për të rritur madhësin dhe plotësimin e

buzëve. Produktet hialyronike me acid-bazë, vaj silikoni dhe pëlhurë Gortex mund të jetë

futur në buzët e pacientit për të rritur madhësinë e tyre dhe plotësinë. Disa pacientë mund të

mos jenë të lumtur me rezultatet e një procedure të tillë dhe mund të zgjedhin që të ketë një

reduktim të pjesës së buzëve për të hequr kështu implantin ose materialin fillestar.

Vështirësia dhe rrezikshmëria e një procedure të tillë përgjithësisht ndryshon, në varësi të

llojit dhe sasisë së materialit implantues të përdorur dhe gjëndjes së përgjithshme të pacientit.

Acidi hialyronik është acid mbushëse me bazë dhe është më i thjeshtë për tu hequr më



vonë,nëse pacienti nuk është i kënaqur me rezultatin.Rezultatet e një ndërhyrje ndryshojnë në

varësi të llojit të implantit të përdorur si mbushës. Mund të ndodhë që madhësia e buzëve pas

operacionit të ndryshojë, e buzët në mënyrë tipike mund të tkurren rreth pesë muajve të parë

pas operacionit. Implantet zakonisht ofrojnë më shumë rezultate të përhershme. Për pacientët

që dëshirojnë reduktimin e buzës kirurgët zakonisht bëjnë shkurtime të vogla në skajet e

buzëve, përmes të cilave ata janë në gjendje për të hequr një segment të mishit nën lëkurë.

Kirurgu mund të përdorë pickatore për të hequr implantet e fortë nga buzët, nëse implanti ose

materiali filler është e vështirë për të hequr në këtë mënyrë, kirurgu thjeshtë mund ta pres atë

së bashku me një pjesë shumë të vogël të indit të pacientit.

Nje fëmijë që do të operohet me defekt të buzës duhet vlerësuar sipas parimit të kater 10-

tave. Nëse fëmija nuk vuan nga ndonjë sëmundje tjetër kur futet në sallë duhet të kryej

patjetër këto proçedura: gjak komplet me formulë, Ro-grafi pulmoni dhe ECG. Për

korrigjimin e defekteve të lindura të buzës njihen mbi 50 proçedura të pranuara gjerësisht.

Dhjetë herë më shumë eshtë numri i modifikimeve të tyre. Secila teknik ka avantazhet dhe

disavantazhet e veta, do të kemi një riparim korrektë nëse krhet nga duar me eksperienc të

gjatë në këtë fushë, pasi kjo llojë kirurgjie nuk është e njëjtë te të gjithë pacientit, kështu që

her pas her kirurgu duhet të manovroj me gërshetimin e e disa teknikave së bashku. Në vite

kelioplastika është realizuar si më poshtë:

1- Riparim në linjë të drejtë. Perdoret ne defekte inkomplete dhe në eleminimin e

cikatriceve, freskim + suturë.

2- Lembo trekendëshe. Defekte të ngushta dhe të pjeseshme, kërkon matje ekzakte dhe

vizatim matematikor, prandaj kërkon kirurg me eksperienc.

3- Lembo rrëshqitëse rrotulluese. Kjo metodë është e vështirë për tu realizuar dhe

përdoret kryesishtë në defektet e gjera.

4- Teknika sipas Veau dhe Black për korrigjimin e defekteve komplete bilaterale si dhe

teknika Millard për defektet e pjesëshme bilaterale.



21. Teknika sipas Tennison dhe Randall

Gjate realizimit të kësaj teknike duhet të kemi kujdes zbatimin egzakt të pikave, suturimin në

tre shtresa dhe suturimin korrektë të muskulit orbikularis oris.

Pika 1-Mesi i vermilionit të Kupidonit

Pika 2-Apexi i Kupidonit në pjesën normale

Pika 3-Apexi i Kupidonit në pjesën e defektit

Pika 5-Kufiri i vermilionit të elementit medial në bazën e kolumnës në narisin e kundërt

Pika 4-Pika koresponduese me pikën 5 në bazën e kolumeles në narisin e kundërt

Pika 6-Është një pik në dyshemen e narisit të elementit lateral që ka të njëjtat raporte që

ka pika 4 me bazën e narisit në anën normale

Pika 7-Shënohet pak a shumë në pikën e mesit të filturimit në mënyrë që këndi 5,3,7 të

jetë pak a shumë kënd i drejtë

Pika 8-Shënohet në kufirin e vermilionit të elementit lateral në pikën ku brezi muko-

kutan fillon të zbehet



Pika 10-Është pika e mesme e segmentit 7,1,3 dhe pika 11 është pika e mesme e

segmentit 9,1,2

Pika 9-Gjendet me prova sipas përmbushjes së këtyre raporteve:

1. Gjatësia 6-9 e barabartë me gjatësinë 5-13

2. Gjatësia 4-2 minus gjatësin 5-10 e barabartë me 8-11

3. Gjatësia 8-12 e barabartë me gjatësin 9-12

22. Teknika sipas Millard

Pikat kyçe të teknikës Millard janë:

1. Flapi A: Rrotullim poshtë i kupidonit në pozicion normal

2. Flapi B: Avancim medial i pjesës së sipërme të elementit lateral në boshllëkun e

krijuar nga flapi A

3. Flapi C: Zgjatje e kolumelëssë anës së defektit

4. Flapi D: Korrigjim i pavarur i depresionit alar të anës së defektit

5. Flapi E: Rikonstruksion i sfinkterit të muskulit orbikularis oris

Pika 1-Mesi i vermilionit të Kupidonit

Pika 2-Apexi i Kupidonit në pjesën normale



Pika 3-Apexi i Kupidonit në pjesën e defektit

Pika 4- Bazen e ala-nares në anës e shëndoshe

Pika 5- Bazen e kolumelës në anën e shëndoshë

Pika 6- Pika e komisurës në anën e shëndoshë

Pika 7- Komisura në anën e defektit

Pika 8- Kufiri i vermilionit në pikën ku brezi mukokutan fillon të zbehet

Pika 9- Mbarimin e mukozës labiale në pjesën e brendëshme të narisit të defektit

Pika 10- Është simetrike me pikën 4

Pika 11- Është pjesa laterale e naresit

Pika 12- Është një incizion lirues në pjesën

Pika 13- Është pika ku mukoza labiale në anën e shëndoshë përfundon në pjesën e

defektit të kolumelës

Pika X- Është një pikë e krijuar nga një incizion lirues në pjesën laterale të filtrumit të

shëndoshë

23. Teknika sipas Veau

Kjo përdoret për të mbyllur defektet komplete bilaterale. Pikat kyçe të kësaj teknike janë:

1. Rikonstruksioni i kupidonit me vermilion nga elementët lateral

2. Ruhet vermilioni i prolabiumit dhe përdoret si veshje orale e pjessës qëndrore

3. Incizione të vogla relaksuse përdoren për krijimin e stabilizimit të ala-naresit

Vijat e ndërprera tregojnë incizionet që duhen bërë përgjatë kufijëve të vermilionit. Flapet X

dhe Y duhet të përfshijnë bregun mukokutan, bëhet mobilizimi i flapeve X dhe Y.

Vermiolioni i pro-labiumit incizohet gjatë kufirit të jashtëm, kufiri i brëndshëm ruhet i

paprekur, vermilioni i pro-labiumit përmbyset dhe rrotullohet poshtë në mënyrë që të

shërbejë si veshje mukozale, vijat e ndërprera tregojnë incizionet liruese që bëhen më ala-

nasi. Muskuli orbikularis oris i elementëve lateral disekohet në këtë stad ose në një etap të

dytë. Flapet laterale afrohen me pjesën qëndrore të buzës përmes suturimit të tre shtresave.

Mund të bashkohet muskuli orbukularis oris i segmenteve laterale. Flapet X dhe Y përshtaten



dhe zhvendosen poshtë pro-labiumit. Vermilioni i prolabiumit “Z” suturohet në planin

posterior të buzës së sipërme të rikonstruktuar në mënyrë që të krijojë veshjen intraorale.

24..Teknika sipas Black

Kjo është një teknik e vështirë, sidomos në defektet e gjera ku ka dhe munges indesh

rezultatet nuk janë dhe aq të kënaqëshme. Keiloskizi bilateral çrregullon shumë formën dhe

stukturën faciale. Ndër vite trajtimi i keilo-skizi-bilateral është bërë në fillim duke ekscizuar

pre maxillën dhe pro labium. Më vonë kirurgët nëpërmjet teknikave të Veau, Tennison,

Millard janë munduar të rregullojnë premaxillen, të zgjasin kolumelën dhe buzën duke i sjellë

në një vijë të drejtë dy segmentet labiale laterale dhe segmentin prolabial. Shpesh kirurgu

detyrohet të ruaj indet në anë të defektit për të krijuar një shtresë mukoze të mjaftueshme.

Pika 1 dhe 2 baza bilaterale e kolumnës.

Pika 3 dhe 4 maja bilaterale e harkut të kupidonit.

Pika 5 pika e mesit të thellësis së harkut të kupidonit.

Pika 6 dhe 7 pika bilaterale në anën e brendëshme të naresit.

Pika 8 dhe 9 pikat laterale të nareseve.

Pika 10 dhe 11 pikat bilaterale të majës së harkut të kupidonit.

Pika 12 dhe 13 janë të barabarta me (3-5=5-4).

25. Teknika sipas Millard

Kjo teknik ka disa pika kyçe që do ti përmendim më poshtë:

1. Rikonstruksion i Kupidonit me vermilion nga elementet lateral.

2. Çlirimi i pro-labiumit nga pre-maxilla.

3. Rikonstruksion i sfinkterit të muskulit orbikularis oris

4. Incizionet duhen kryer duke ndjekur linjat natyrale

Fillohet me incizionet përgjatë kufirit të vermilionit të segmenteve laterale duke përfshir

bregun muko-kutan. Vermilioni i pro-labiumit ndahet në tre flape:



1. Nje flap centralnga sipër i bazuar nga indi subkutantë pro-labiumit në mënyrë që kur

të disekohet të formojë murin e pasëm të vermilionit të bazës së rikonstruktuar.

2. Dy falape laterale të cilat bazohen në premaxillë duke shërbyer si veshës shtesë të saj.

Kujdes duhet patur që incizionet rrotulluese në pjesën e sipërme të pro-labiumit duhet të jenë

gjithmon të ndara. Flapet laterale çlirohen nga maxilla duke i mobilizuar përmes incizioneve

bilaterale në sulkuset gingivo bukale superiore. Flapi central i prolabiumit i çkolitur nga

premaxilla suturohet me flapet laterale në mënyrë që të mbyllet sipërfaqja e përparme e

zbuluar e pre-maxilles. Fibrat orbikularis oris disekohen nga elementët lateral në mënyrë që

të realizohet mbyllja në tre shtresa. Me pas elementët lateral avancohen drejt vijës mediane

dhe suturohen në dy shtresa mukoze e muskul prapa flapit central të prolabiumit të çkolitur.

Prolabiumi suturohet me buzët kutane të elementëve lateralë. Flapet laterale më pas

suturohen me njëri tjetrin në vijën mediane poshtë prolabiumit. Ndërsa vermilioni i

prolabiumit të çkolitur formon veshjen e mbrapme të buzës.

26. Teknika sipas Bardach

Kjo teknik përdoret kur kemi defekte të gjera duke krijuar dy lembo unipedukulare të cilat

ushqehen vetëm nga arteriet palatinale. Në këtë teknikë duhet bërë një disekim i kujdesshëm i

pedunkulit neurovaskular palatinal si dhe muskujve që inserohen në kockat palatinale. Mbas

këtij operacioni mbeten fistula incizivale anteriore.

27. Teknika sipas Lanenbeck

Realizohet me dy lembo bipedunkulare. Kjo është teknika më e përdorëshme në sistemin

tonë. Kjo është teknika më e përdorshme në sherbimin tonë. Për këtë arsxe ne po e

pershkruajmë me hollësi.

Pas anestezisë gjenerale dhe lokale për hemostazë koka e të sëmurit

përkulet prapa dhe vendoset midis gjunjëve të kirurgut. Vendoset hapësi i

gojës së bashku me ulsin e gjuhës.



Bëhen 2 incizione paralele gjatë defektit duke përparuar shtresën nazale

dhe palatine nga kocka. Gjithashtu preparohen muskujt levator, veli

palatine nga kocka palatinale për tu suturuar në vijën mediane.

Incizione te tjere paralele nga laterali deri në pjesën distale të tuberit

maxillar, duke vazhduar në lirimin e mukozës, duke frakturuar hamulus

pteregoideus, për të riorientuar muskujt tensor veli palate të cilat kanë një

rolë mjaftë të rëndësishëm në funksionimin normal të tubit të Eustakut.

Lirimin subperiostal i lembove në të dy anët lejon zhvendosjen mediale të

tyre.

Paketi neuro-vaskular-palatin-major tërhiqet nga kanali.

Suturimi bëhet në dy shtresa.

Mund të incizohet mukoza e vomerit dhe të suturohet me shtresën nazale,

kur defekti është i gjerë, kur vomeri është në mes meren 2 lembo në

formë trapezi si zarf për të formuar shtresën nazale. Kjo teknik përdoret

kryesishtë në defekte të ngushta dhe deri mesatare. Ka si disavantazh

sepse mund të ngelen fistula oro-nazale në kufirin midis qiellzës së fortë

dhe të butë dhe mund të dëmtohet artieria palatinale

.

28. Teknika sipas Wardill dhe Kilner

Realizohet me dy lembo bipenukulare

Modifikimi i teknikës Langenbeck duke zgjatur qiellzën për të përmirësuar

funksionin.

Aplikimi i incizioneve anterior të Langenbeckut.

Kërkon kujdes për tu ruajtur paketi neuro-vaskular paltinal, në disa raste mund të

bëhet dhe osteostomi të foramentit për të rritur mundësin e shtytjes së lembove në

vijën mediane.

Nuk pësdoret shumë sepse jep cikatrice e cila pengon rritjen e maxiles si dhe nuk

jep rezultate të mira në të folur.



29. Teknika sipas Kriens

Ky në ndryshim nga teknikat e mësipërme bën preparimin e shtresës muskulare duke bërë

suturimin në tre shtresa.

30. Teknika sipas Furllow

Proçedohet vetëm për defektet e qiellzës së butë dhe ka të bëjë me këmbim

trekendëshash.

Riorjentohen fibrat muskulare të palatumit

Mund të kombinohet dhe me Lngenbeck ose V-Y Pushback

Lë mundësi për fistula midis palatum durum dhe mole

Teknika unipedukulare përdoret më shumë në defekte të gjera dhe kur përdoret korigjimi në

dy etapa. E rëndësishme është që të dihet se për të parërezultatet e një teknike nuk duhet të

kënaqeminga suksesi imedjat, por kjo e shtrirë në vite. Pas operacioni i sëmuri duhet ushqyer

me lugë, rekomandohen antibiotik, të pastrohet plaga me sol fiziologjik ose ujë të

oksigjenuar, të mos i lejohen fëmijës të mbajë sendet e forta në dorë për 2 javë, pas 7 ditësh

hiqen tamponat anësore dh e suturat hiqen pas 10 ditësh mundësisht me anestezi me maskë,

mirë është që të përdoren sutura rezorbabël.



Kapitulli III

29. Kujdesi post-operator

Fillimi i ushqimit

Menjëher mbas daljes së operacionit inkurajohet fëmija të marri elementët ushqimor nga

goja. Kjo do të sillte një mënyrë ushqimi sa më të shijëshme, gjithashtu dhe do të vinte në

punë muskujt e lëkurës.

Pamja e plagës

Pas operacionit të qellzës se çare do të ketë qepje në buzën e fëmijës,i të cilave do të varet

nga shkalla e dëmtimit dhe teknika e përdorur nga kirurgu që do të mbylli plagen. Zona ku do

të ndërhyet do të jetë rozë rreth qepjeve,si dhe e fryrë pak. Për të mbrojtur plagën nga fërkimi

apo ngacmimi I fëmijes, mjeku kirurg urdhëron disa kufizime rreth përdorimit të kraheve të

fëmijes.

Kujdesi ndaj plagës

Linja e qepjes duhet të pastrohet shpesh për të parandaluar formimin e infeksionit. Infermieri

mund të përdorë pambuk me peroksid hidrogjeni për të pastruar plagën,por duhet patur

kujdes mos të ushtroj forcë pasi është një zonë shumë delikate. Mjeku gjithashtu mund të

përshkruajë një pomadë për tu vënë mbi prerjet dhe suturat, si dhe një shtresë e hollë vaj erë

këndshëm do të jetë e nevojshme. Fëmija duhet të jetë i sigurtë për të mbajtur kufizimet e

dhëna rreth përdorimit të krahëve, në mënyre që të mos fshije zonën rreth buzës. Plaga

mbahet me një lloj kremi lubrifikant antibiotik për 7 ditë.

Qetësimi i dhimbjes

Deri në kohën që fëmija juaj është gati për të shkuar në shtëpi nga spitali ai nuk duhet të jetë

duke përjetuar shumë siklet. Mjeku mund të sugjerojë lehtësimin e dhimbjeve me

medikamente nëse është e nevojshme. Periudhat e nervozizmit mund të jenë për shkak të

kufizimeve të krahëve ose nga uria, kështu që fëmija duhet mbajtur në krahë dhe të bisedohet



shpesh me fëmijën. Dhënia e analgjezikëve të ndryshëm kjo në varësi të tolerancës së

dhimbjes dhe përshkrimit të mjekut.

Dieta

Duhen ndjekur me rigorozitet rekomandimet e mjekut në lidhje me metodat ushqyese për

fëmijët që i janë nënshtruar operacionit. Kujdes i vecantë i duhet dhënë fëmijes rreth marrjes

së lëngjeve, të cilet janë shumë të rëndësishëm në periudhën postostoperative. Duhet mbajtur

fëmija në një pozicion gjysmë-ulur dhe duhet ushqyer shumë ngadale,pasi ai mund të

rrezikojë lëndimin e plagës si dhe mbytet.

Kujdesi ndaj infeksionit

Simptomet e një infeksioni të mundshëm janë skuqje të ndritshme, qelb, ose enjtje, menjëher

sa të shfaqen simptomat e para duhet telefonuar mjeku ose të paraqitemi me femijën në spital.

Nëse fëmija fillon të ketë temperaturë dhe ethe duhet të kontrollojmë dhe të sigurohemi nëse

ai ka marë lengjet e nevojshme, pasi dehidratimi mund të shkaktojë rritje të temperaturës së

trupit. Është e rëndësishme që fëmija të marrë ushqim të mjaftueshëm, nëse ai nuk do të hajë

atëher duhet të telefononi mjekun.

.

30. Ndërlikimet

Intra-operative

1- Fraktura e premaxillës

Premacilla është i vazhdueshëm uith të VOMER përgjatë një kërcell shumë të hollë dhe

ndonjëherë mund të traumatizuar , veçanërisht nëse ajo është kërcyer ose para operacionit ose

gjatë procedurës .

2- Avolusion i premaxillës

Ky është një ndërlikim i rrallë por, që do të na duhet ta përmendim.



Post-operative

1- Të herëshme

A- Infeksioni.

Plaga mund të infektohet sidomos në fëmijët e kequshqyer kronik në vendet në zhvillim, për

shkak të imunitetit të dobët. Përdorimi i antibiotikëve lokal duhet të rikuperoj plagën dhe të

lehtësoj procedurën kirurgjikale.

B- Dehisenc e plagës

Nëse kemi ose jo inferksion të plagës ose tension gjatë mbylljes së saj, do të duhet të

veprojmë sipas një rregulli që quhet menaxhim konservatim, i cili ndiqet nga një korrigjim

sekondar

2- Të vonëshme

A- Gypi oronazal

Ndarje e pjesëshme e shtresës së hundës mund të çojë në komunikimet e vogla oronasale në

rajonin e premaxillës dhe segmenteve anësore. Riparimi defintivë i fistulës në dy shtresa

është marrë si një procedurë sekondarë pas gjashtë muajsh .

B- Bow Cupid 's

Mospërputhje e shtresave gjatë suturimit ose kontraktur e plagës mund të çojë ne deformim të

kockës së Cupid e cila është e korrigjuar me anë të metodës Z ose rishikim mbresë.

C- Fishkëllima

Në përgjithësi kjo është një gjë e shëmtuar dhe e rëndë, e cila vjenë për shkak të mobilizimit

të pamjaftueshëm të hundës dhe muskujve orbikularis Oris. Nje shkok tjetër është dhe

mosfunksionimi i këtyre muskujëve, për shkok të mbylljes së tyre me tension.

31. Ndërlikimet pas chelioplastikës

Mund të këputen suturat

Supuracion i plagës.

Fistula oro-nazale.

Formim i indit keloid.

Deformim i naresit.

Prishje e linjës së Kupidonit.

Buzë e shkurtër dhe e ngushtë,



Anomali në daljen e dhëmbëve.

Mungesë e vestibulimit

Mund të dëmtohen dhëmbët gjatë vënies së hapsit të gojës

Hemoragji nga arteriet palatine, apo incizionet liruese

Qiellzë e shkurtër me inkontinencë velo-faringeale

Çrregullime në të folur

Anomali të nofullave

Çrregullime në okluzion

Qiellzë e ngushtë

Të gjitha këto korrogjohen pas 6 muaj- 1 vit, pas operacionit të cheiloplastikës duke vepruar

sipas rastit konkret. Një rezultat fillestarë i keq është vështirë se mund të përmirësohet me

kohë.ndërkohë që një rezultat i shkëlqyer në fillim mund të prishet me kohë si pasojë e

faktorëve të pakontrolluar të rritjes. E rëndësishme është që të diferencohet insufiçenca nga

inkopetenca velo-palatine me origjinë neurologjike të cilat japin probleme në të folur, ne

gëlltitje, ne respiracion, ne dëgjim, kjo si pasojë e një qellze të butë, pak e lëvizshme që vjen

nga shkaqe të shumta centrale apo periferike, nga çrregullimet vaskulare, tumorale,

infeksioze, ose degjenerative. Por këto shpesh shoqërohen me anomali të kolonës cervikale

dhe për këtë kërkohet konsultë nga specialistët përkatës.

32. Kujdesi dentar i fëmijëve me cheliopalatoskiz

Në përgjithësi nevojat për kujdesin dentar të fëmijëve me buzë dhe qellzë te çar janë të njëjta

si për fëmijët e tjerë ,megjithatë këta femije mund të kenë probleme të veçanta që lidhen me

humbjen ,shformimin ose keqformimet e dhëmbëve keshtu që ata kërkojnë monitorim me të

ngushtë .

Kujdesi dentar i hershëm .Ashtu si fëmijët e tjerë edhe fëmijët e lindur me defekt të buzës

dhe qellzës së ndarë më dysh do të kërkojnë pastrimin e duhur ,një ushqim të mirë dhe një

trajtim të pasur me fluor për dhëmbë të shëndetshëm . Pastrimi me një furcë të vogël e të butë

duhet të fillojë sa më shpejt menjëher pas shpërthimit të dhëmbëve nëse kjo furçë dhëmbësh

nuk do ti pastroj dhëmbët në mënyrë adekuate për shkak të keqformimeve të gojës dhe

dhëmbëve ,atëher mund te rekomandohet një furce e posacme nga dentisti . Shumë dentistë



rekomandojnë që vizita e parë e dhëmbëve duhet planifikuar kur fëmija të jetë rreth moshës 1

vjec apo edhe më herët , nëse ka probleme të veçanta dentare . Kujdesi rutin i dhëmbëve

mund të fillojë rreth moshesh 3 vjeç.

Kujdesi ortodontik . Vizita e parë ortodontike mund të jetë e planifikuar para se fëmijes ti

ketë dalë ndonjë dhëmbë . Qëllimi i kësaj vizite është për të vlerësuar rritjen e fytyrës e

sidomos zhvillimin e nofullës . Pasi shpërthejnë dhëmbët një ortodontë mund të vlerësojë më

tej nevojat afat-shkurtëra dhe afat-gjata të kujdesit dentar të fëmijës. Pasi shpërthejnë

dhëmbët e përhershëm trajtimi ortodontik mund të aplikohet për të lidhur dhëmbët .

Kujdesi prosthodontik . Një prosthodontist është anëtar i ekipit të kujdesit të fëmijëve me

buzë dhe qiellzë të çarë. Ai ose ajo mund të bëjë një urë dentare për të zëvendësuar dhëmbët

e humbur ose për të bërë pajisje të veçanta të quajtura "llamba e të folurit "e cila do të

shërbejë për të ndihmuar mbylljen kanalit mes hundës dhe gojës në mënyrë që fjalimi të

tingëlljë më normalë. Prosthodontisti koordinon trajtimin me kirurgun plastikë dhe

specialistin që meret me artikulimin e fjalëve .

33. Menazhimi kirurgjikal

Mbyllja e skizave të palatum molle ndryshe quhet stafilografi, ndërsa mbyllja e palatum

durum quhet uranografi. Për të pasur sukses në palatoplastikë duhen realizar objektivat e

mëposhtëme:

Duhet respektuar mosha 1-2 vjeç, vlerësimi fizik i pacientit, konsultë me

O.R.L dhe nëse nevojitet të bëhet miringotomia duke vendosur tuba të

barazuar presionet midis veshit të mesëm dhe ambjentit të jashtëm. gjithashtu

duhet të dimë nëse kemi të bëjmë me defekt të zakonshëm apo shoqëruar me

sindrome malformative.

Kirurgu synon të bëjë mbylljen e defektit

Riparimi anatomik i muskulaturës është shumë i rëndësishëm për të korrigjuar

të folurin, gjithashtu ripozicionimi i muskulit tensor veli palatini sjell

normalizimin e funksionit të tubave të Eustakut duke siguruar ventilimin dhe

drenimin e tyre.



Mosha më e përshtatshme është sipas protokollit të dhënë më sipër. Duke u

bërë më përpara korrigjimi sjell probleme në zhvillimin e maksilës ndërsa më

vonë sjell probleme në të folur.

Mund të bëhet mbyllja në një etap ose në dy etapa. Më e mirë është mbyllja në

një etapë.

Qiellza e butë suturohet në tre shtresa, ndërsa qiellza e fortë në dy shtresa

mukoza nazale dhe palatinale.

Kur ka defekte të gjera mund të shfrytëzohet dhe mukozë nga vomeri.

Mirë është të arrihet rezultat pozitiv që në operacionin e parë, sepse cikatrica

dhe fistula janë të vështira për tu korrigjuar.

Të vendoset për teknikën kirurgjikale si dhe etapat për mbylljen e defektit.

Nëpërmjet uranoplastikës kirurgu realizon mbylljen e defektit, gjithashtu bëhet

retrotranspozicioni i lembove palatinale për të zgjatur qiellzën, si dhe mezo-

faringo konstruksioni.

Përsa i përket moshës, etapave, teknikave, shkolla të ndryshme kanë mendimet

e tyre, por tendenca bashkëkohore është në moshë sa më të hershme. Kirurgjia

moderne për trajtimin e defekteve të buzës dhe qiellzës ka lindur qysh në vitet

1930 dhe ka si autor Victor VEAU.

Sot përdoren me sukses teknikat sipas Langenbeck, Bardach, Wardill-killner,

Furlow etj.

Përsa i pëket palato-plastikës kirurgu orientohet nga lloj i defektit, gjerësia e tij, uni apo

bilateral, i pjesëshëm apo i plotë, do ta bëjë në një etap apo dy etapa, preferenca e tij si dhe

njohja e mirë e problemit.

34. Kujdesi infermieror post-spitalor

Ashtu si te çdo llojë sëmundje tjetër edhe te cheliopalatoscizat do të lindë nevoja e një kujdesi

të detajuar pos-spitalor. Ky kujdes do të përfshijë disa pika të rëndësishme si:

Kujdesi për plagën i cili do të përfshijë kujdesin e ngacmimit të fëmijës e deri

në pastrimin e plagës



Kujdesi për suturat

Kujdesi për dhimbjen dhe kontrolli i saj, duke i dhënë analgjezik kjo gjithnje

me autorizim.

Kujdesi për dhënien e ushqimit,i cili është shumë i nevojshëm për fëmijën,

duhet patur kujdes nga mënyra e të ushqyerit e deri në dhënien e të gjith

vitaminave të nevojshme për zhvillimin e fëmijës.

Kujdesi për anën psikologjike të fëmijës dhe të prindërve, të cilët po ashtu janë

anksioz për rezultatet e operacionit.

Kujdesi për infeksionin, ashtu si çdo lloj ndërhyrje dhe kjo ka nevoj për një

kujdes të vecant, i cili do të parandaloj infeksionet pos-operative.

35. Faringoplastika

Megjithë teknikat e ndryshme që përdoren në palato-plastike shpesh shfaqen disa insuksese si

inkontinentia velo-faringeale. Kjo sjelll problemi si në të folur ashtu dhe në të ushqyer, ku

ushqimet e lëngëta kalojnë në hundë. Nga të dhënat e literaturës suksesi i palato-plastikës

varjon nga 60 deri ne 90% të rasteve. Funksioni i sfinkterit velo-faringeal varet nga muskujt e

qiellzës së butë dhe muskuli konstriktor faringeus superior. Teknika të shumta faringoplastike

janë përdor në vite dhe të gjitha kanë si qëllim të përmirësojnë të folurit duke krijuar një

funksionim më të mirë të mekanizmit velo-faringeal. Më e përdor është ajo me lembo

superior të faringut sipas autorit Hogan. Në murin e pasëm të faringut formohet një lembo

muskulo-mukozale me gjatësi 2-4 cm dhe gjerësi 1 cm. Lemboja qëndron me pedunkul në

pjesën e poshtëme të murit të faringsit. Preparohet me kujdes lemboja duke zbatuar fascien

pre vertebrale. Pasi është preaparuar lemboja bëjmë suturimin e anëve të plagës duke krijuar

një ngushtim të pjesës së mesme të faringut. Më vonë aplikojmë incizionet në qiellzën e butë

duke preparuar mukozën dhe duke rrotulluar pjesën e epitelizuar në anën e kavitetit nazal.

Ndërkoh për të formuar uvulën formojmë dy lembo të mukozës në formë trekëndëshe. Pasi

kemi zgjatur qiellzën e butë afrojmë lembon e formuar nga muri i sipërm dhe e suturojmë me

anët e plagës. Periudha pas operacionit dhe ushqimi i të sëmurit janë të njëjta me teknikat e

tjera të palatoplastikës. Kjo teknikë ka disa të meta si:

I sëmuri ka gërhitje të fortë me ndërprerje ose të vazhduar



Vështirësi në zbrayjen e sekrecioneve të mukusit

Vështirësi në marrjen frymë nga hunda

Lodhje anomale gjatë ushtrimeve

Bllokim total i hundës dhe apneja e gjumit

Për të evituar këto inseksuese në disa raste përdoret metoda Bardach. Me anë të kësaj metode

nuk krijohen lembo. Behen incizione gjatë buzës së pasme të qiellzës së butë dhe në murin

lateral të harkut posterior tonsilar. Dy incizione semilunare të harkut posterior tonsillar

afrohen dhe duke u suturuar poshtë në vijën mediane.

36. Riparimi me trasplante kockore të palatinumit

Për rikonstruksionin e proçesit alveolar ka mendime të ndryshme dhe shpesh kontradiktore.

Ka disa debate të ndryshme ku dhe shtrohen disa pyetje si:

Cila është mosha me e përshtatshme pëe rikonstruksion?

Kush është materiali më ideal, autografiti apo kocka artificiale?

Kush është donori më i mirë kockor?

Kur duhet bërë ekspansioni ortodontik, para apo pas transplantit?

Duhet përdorur grafit apo duhet trajtur vetëm ortodonci?

Historia e riparimit me transplante kockore ndjek këto hapa domethënës:

Drancher 1914 ka përdorur trasplant kockor për procesin alveolar

Veau 1931 ka përdorur trasplant nga tibia për defektet qiellzës

Nordin 1955 riparimi në moshë të vogël të proçesit alveolar të trasplantit të

kockave

Jelley 1968 përshkroi efektet e dëmëshme të trasplantit të hershëm në rritjen e

maxillës

Boyne, Sands 1972 dhanë protokollet për trasplantet e vonuara të kockore

Wolf 1983 ka përdorur trasplant nga calvaria cranium

Nique 1987 aplikoi kockë alogjenike për procesin alveolar



Teknikat e riparimit përmes trasplanteve kockore të defekteve alveolare synojnë:

Stabilizimin e segmentit kockor dentar

Mbylljen e fistulës oro-nazale

Përmirësimin e formës së procesit alveolar

Parandalimin e rënies së dhëmbëve,për arsye të mungesës së kockës

Pregatitjen për mbështetje të narisit dhe hundës

Normalizimin e kafshimit të kryqëzuar lateral

Eruptimin normal të dhëmbëve

Bazën për vënien e implanteve

Stabilizim të fragmentit të premaxillës



37. Mosha për trasplant kockor:

Trasplanti kockor primar më i vogël se 2 vjeç

Trasplanti i hershëm sekondar 2-6 vjeç

Trasplanti sekondar 7-12 vjeç

Trasplanti terciar në të rritur

38. Komplikacionet post-operative

Infeksion

Deischence e plagës

Flakje

Mosmbyllje komplet e defektit

39. Trajtimi i pasojave të ngelura nga operacioni

Trajtimi kirurgjikal i defekteve të buzës dhe të qiellzës në mjaftë raste është i vështirë dhe

këto nuk zgjidhen me një operacion të vetëm. Këto kërkojnë seanca të tjera operatore që

mund të kryhen nga vetë kirurgu OMF si dhe specialistët e tjerë antare të ekipit

multidisiplinor, në varësi të rritjes së fëmijës.

Cikatricet e ndryshme të buzës, diskordanca e lindjes së Kupidonit, buza e

shkurtër korrigjohen nga kirurgu OMF nëpërmjet keiloplastikës revizionuse

Deformimet e ndryshme të hundës nga ORL apo OMF

Deformimi i proçesit alveolar apo të fistulave oro-nazale relizohen nga kirurgu

OMF duke aplikuar palatoplastikën revizionuse dhe faringo plastikën

Anomalit maxilare dhe malokluzioni trajtohen nga ortodonti dhe kirurgu OMF

nëpërmjet kirurgjisë ortognatike

Mungesa e dhëmbëve trajtohet nga ortopedi

Trajtimi i dhëmbëve nga terapeuti.



Ndërhyrja infermierore:

• Të përpiqemi që pacienti të kuptojë situatën që ndodhet.

• Të qetësojmë dhimbjet e pacientit.

• Të arrijmë që pacienti të kryejë aktivitete fizike, por pa u lënduar.

• Të respektoje dieten me sa me shumë vitamina dhe sa më shumë fruta.

• Të udhëzohen prindrit për një kujdes sa më maximal,ndaj fëmijës së tyre.

• Të rekomandohet që të ndiqet fëmija nga një psikolog.

• Të arrijmë që i sëmuri dhe familjarët të kuptojnë situatën në të cilën ndodhen.

Qëllimi I ndërhyrjes infermierore:

• Të pakësohen ankesat e pacientit.

• Të zbatohet një diet e rregullt.

• Të zbatohet terapia në mënyrë sistematike.



• Të arrijmë një qetësi nga ana e pacientit.

• Të nxisim familjarët që së bashku me punë të arrijmë më të mirën per të sëmurin.

Rezultatet e pritëshme:

Pacienti është i qetësuar dhe kupton situatën ku ndodhet.

Eshtë arritur pakësimi i ankesave dhe dhimbjeve.

Pacienti fillon të zbatojë një diet të ushqyeshme me shumë vitamina dhe fibra.

Përmirësimi i aftësise së pacientit për të kuptuar situatën që ka.

Eshtë aplikuar terapia sipas urdhërave të mjekut.

Gjendja e pacientit është pëmirësuar dhe familjarët janë mësuar që të kujdesen vetë

për fëmijën e tyre.

RASTE KLINIK

Emër/Mbiemër: Kristian Hoxha

Si preferon të quhet: Kristi

Mosha: 4 vjeç

Data e shtrimit: 05/03/2014

Koha e ardhjes: Mesditë

Mënyra e ardhjes: Nga shtëpia

Kush përgjigjet për të: Prindërit



Gjërat me vlerë: U janë dorëzuar prindërve

Gjëndja emocionale: Fëmija grindet dhe është i alarmuar

Cilët janë njerzit që do të ndihmojnë: Prindërit

Diagnoza e pranimit: Temperaturë e lartë

Arsyeja e hospitalizimit: Infeksion i gojës

A është alergjik: Jo

Anamneza

Pacienti Kristian Hoxha u shtrua në spital me këto ankesa: temperaturë e lartë, djersë, acarim

i gojës, gjumë jo i qetë, munges ushqyerje, ankesa këto nga referimi i prindërve dhe

egzaminimi i mjekut. Menjher mbas shtrimit u morën masa për të ulur temperaturën dhe

zvëndësuar lëngjet e humbura.

Mjekimi: Antipiretik, analgjezik, elektrolite dhe qetësues

Ditqëndrimi: Fëmija ka ndenjur ne spital i shtruar 5 ditë,mbas këtyre ai ka dal i qet dhe pa

temperaturë

Përmbledhja e daljes nga spitali: Pacienti Kristian Hoxha sot me dat 10/03/2014 del nga

spitali i përmirësuar. Me mjekimin e dhënë fëmijës ju largua infeksioni, ska me temperaturë

dhe mbi të gjitha është i qetë. I shpegohet prindërve çfar duhet të bëjnë në rastë përsëritje të

infeksionit. Pacienti shoqërohet me epikriz dalje mbas konsultës me shefin e pavionit.



Literatura

1. Pojani Dh; Gjini S; Kasapi I; Qano G. : Kirrurgjia stomatologjike Tiranë 1971

2. Isufi R. :Kirurgjia maxilo-faciale Tiranë 2006 Surgery.

3. Raymond J. Foneseca, D.M.D : Oral and Maxillofacia Surgery Vol 4.Philadephia

Pensylvania 2000

4. Michael Miloro G.E.Ghali, Peter E. Larsen. Peter D. Waite:

PETERSON’SPIRINCIPLES OF ORAL AND MAXSILLOFACIAL SURGER

Second Edition. Hamilton. London. 2004

5. Lore and Medina: An Atlas Of Head & Neck Surgery; Fourth Edition New York,

2005

6. Piette, Reychler: Traite de pathologies buccale et maxillo-faciale, Paris 1991

7. Burno De Midhelis; Trato Di Clinica Odontostomatologica. Edizione Minerva,

Medica Torino 1992

8. Jones C: The genetics of cleft up and palate: information for families, Chapel Hill,

NC, 2000, Clell Palate Foundation

9. Rate R : A reviw of tooth formation in children with cleft lip/palate , Am J Orthodont,

1986

10. Lan ^man J: Medical embryology, ed, 3, Baltimore, 1975, Williams & Wllkins

Documents

UNIVERSITETI “ ALEKSANDER MOISIU “ DURRES · të rasteve, palato-skizis 35% të rasteve dhe keilo-skizis 20% të rasteve. ... Këto në disa raste paraqiten në formën e një