LËNDA: New Media and Multimedia

Ligjërata e Gjashtë

UNIVERSITETI I PRIZRENIT

1

Mësimdhënësi

Astrit Hulaj

Përmbajtja

Imazhet Bitmap dhe Vektoriale

Imazhet Bitmap

Imazhet Vektoriale

JPEG

GIF

TIFF

PNG

2

Imazhet Bitmap dhe Vektoriale

Është pothuajse e pamundur që të diskutohen softuer për

grafikë, pa paraqitur fillimisht dallimet kryesore midis dy

llojeve të grafikeve:

imazheve bitmap dhe

vektoriale

Në vazhdim do te shtjellohen këto dy lloje më të

zakonshme të imazheve.

3

Imazhet Bitmap...

Imazhi bitmap është një nga dy llojet kryesore grafike

Imazhet e bazuara në bitmap janë imazhe të kompresuara

(ngjeshura)

Çdo piksel ose "bit" në imazh përmban

informacion rreth ngjyrës që do të shfaqet.

Imazhet Bitmap kanë një zgjidhje të

caktuar dhe nuk mund t'i ndryshohet

madhësia pa humbur cilësinë e imazhit.

Në fig. është paraqitur një imazh bitmap,

ku është përdorur zoom dhe imazhi normal 4

Imazhet Bitmap...

Formatet e zakonshme të bazuara në bitmap janë: JPEG

(Joint Photographic Experts Group), GIF (Graphics

Interchange Format), TIFF (Tagged Image File Format),

PNG (Portable Network Graphics), etj.

Pjesa më e madhe e imazheve të bazuara në bitmap mund

të konvertohen shumë lehtë në formate të tjera.

Imazhet Bitmap kanë tendencë që të kenë madhësi të

failave shumë më të madh sesa grafiket vektoriale dhe ato

shpesh janë kompresuar për të zvogëluar madhësinë e tyre

Megjithëse shumë formate grafike janë bazuar në bitmap,

bitmap (BMP) është gjithashtu një format grafik. 5

Imazhet Bitmap...

Imazhet BitMap janë përbërë nga pikselet .

Pikselet janë elementet e fotos (pikturës), njolla të vogla e

me ngjyra të veçanta që përbëjnë atë që ju shihni në

ekranin tuaj.

Të gjitha këto njolla të vogla me ngjyra paraqiten së

bashku për të formuar imazhet që ju shihni

Pjesa më e madhe e monitorve kompjuterik paraqesin

(shfaqin) përafërsisht rreth 70-100 piksele për inch -

numri aktual varet nga monitori dhe ekrani i juaj.

6

Imazhet Bitmap

Për të ilustruar këtë, le të marrin si shembull një ikonë

tipik në destop i tillë si ai i paraqitur në imazhin në sll. 4

Ikonat në destop janë zakonisht 32 nga 32 piksele. Me

fjalë të tjera, ka 32 njolla të ngjyrës që shkojnë në çdo

drejtim.

Kur kombinohen, këto njolla të vogla formojnë një imazh.

Ikona e paraqitur në cepin e djathtë lartë në këtë shembull

është një ikonë tipike në destop në rezolucionin e ekranit.

Siç mund ta shikoni, kur ju zgjeroni ikonën, siç është në

këtë shembull, ju mund të shikoni qartë çdo katror të

njollës individualisht të ngjyrës. 7

Imazhet Vektoriale...

Një imazh vektoriale është një nga dy llojet kryesore

grafike.

Grafikët vektoriale janë të përbërë nga shumë objekte

individuale.

Secila nga këto objekte mund të përcaktohet nga

formulimet matematikore dhe ka veti të veçanta të tilla

si: ngjyra, përmbajtja, dhe skica .

Grafiket vektoriale janë zgjedhje të pavarura sepse

ato mund të jenë nxjerr me kualitet më të lartë në

ndonjë masë.

8

Imazhet Vektoriale

Softueri i përdorur për të krijuar grafike vektoriale

është referuar nganjëherë si softuer editing i bazuar në

objekte.

Formatet e zakonshme vektoriale përfshijnë si:

ilustratori Adobe (Adobe Illustrator), CDR

(CorelDRAW), CGM (Computer Graphics Metafile),

SWF (Shockwave Flash), dhe DXF (AutoCAD dhe

softueret tjera të CAD-it)

Grafiket vektorial kanë tendencë të kenë madhësi të

faillave shumë më të vogël sesa imazhet e bazuara në

bitmaps.9

Llojet e kompresimit...

Një koncept mjaftë i rëndësishëm që i dallon shumë lloje

të imazheve është nëse ata janë të kompresuara

(ngjeshura).

Faillat e kompresuar janë dukshëm më të vegjël sesa

homologët e tyre të pa kompresuar, dhe ndahen në dy

kategori të përgjithshme:

me humbje dhe

pa humbje

10

Llojet e kompresimit

Kompresimi pa humbje siguron që të gjitha informacionet

e imazheve të ruhen

Kompresimi me humbje, në të kundërtën, mund të krijojë

failla me madhësi që janë dukshëm më të vegjël, por arrin

këtë duke hequr dorë pjesërisht nga të dhënat e imazhit

Failli përfundimtarë i kompresuar si rezultat i kësaj nuk

është më identik me faillin origjinal

Dallimet e dukshme ndërmjet faillave të kompresuar dhe

atyre origjinal janë quajtur artefakte të kompresimit

(compression artifacts)

11

JPEG...

JPEG (Joint Photographic Expert Group) është një

teknikë e kompresimit me humbje e cila përdoret për

fotografitë me ngjyra

JPEG është format mjaft i përshtatshëm për imazhet e

fotografive të cilat janë shumë të vogla, për shembull,

për faqet e internetit apo për e-mail

JPG është përdorur shpesh në kartat e kujtesës së

aparateve digjitale të fotografive

12

JPEG...

File-at JPG kanë një kompresim mjaftë të mirë,

shpesh me një kompresim, ndoshta deri në 1/10 e

madhësisë së të dhënave origjinale, e cila është një gjë

e mirë.

Megjithatë, ky efikasitet fantastik i kompresimit vjen

me një çmim të lartë

JPG përdor kompresim me humbje ("me humbje të

cilësisë së imazhit“)

Faillat që përdorin këtë lloji kompresimi, me fjalë

tjera formatin JPEG marrin këto prapashtesa .jpg,

.jpeg, .jfif,. ose jpe13

JPEG...

Humbje do të thotë se disa cilësi të imazhit janë humbur,

kur të dhënat janë kompresuar dhe ruajtur me anë të JPG,

këto cilësi nuk mund të rikthehet

Metodat e kompresimit të file-ve për pjesën më të madhe

të formateve janë pa humbje, dhe do të thotë që mund të

rikuperohen plotësisht.

Kompresimet pa humbje mundësojnë gjithmonë kthimin e

të dhënave origjinale, bit për bit, pa ndonjë hamendje në

lidhje me dallimet (humbjet). Ne jemi mësuar të realizojnë

ruajtjen e të dhënave në një file, dhe të marrim të gjitha të

dhënat kur në të ardhmen i hapim këto dosje ose file 14

JPEG...

Do te ishte e pa imagjinuar sikur të dhënat në dokumentet

Word dhe Excel të mos kthehen në mënyrë origjinale

TIF, PNG, GIF, BMP dhe pjesa më e madhe e formateve

të file-ve të imazheve janë gjithashtu pa humbje.

Por këto teknika të kompresimit kanë efikasitet të

kufizuar, duke mundësuar një efikasitet të kompresimit të

të dhënave dhe imazheve diku 10% deri 40% .

Por këto metoda të kompresimit plotësojnë kërkesën

kryesore siç është ajo e kompresimit pa humbje

15

GIF...

Pjesa më e madhe e imazheve që nuk janë fotografi që

shihen në Ueb faqe përdorin formatin GIF.

GIF (Formati i shkëmbimit të grafikës) është një format

grafik bitmap që mbështet (përkrah) transparencën dhe

animacionin.

GIF, është një format që zvogëlon rezolucionin, ashtu që

të kemi një përshtatshmëri të mirë për paraqitjet në

monitor (ekran), paraqitjet ueb, dhe në publikimet online

Imazhe me ngjyra të zgjeruara në faqet me ngjyra apo ato

që kërkojnë transparencë (të tilla si transparenca e

prapavijës) janë përshtatur më së miri me formatin GIF16

GIF

Sepse GIF zvogëlon imazhet që kanë deri 256

ngjyra ose më pak, por ajo është më pak e

përshtatshëm për imazhe me miliona ngjyra, të

tilla si fotografit, edhe pse fotot e vogla punojnë

mjaftë mirë me formatin GIF

Me fjalë tjera GIF është e kufizuar vetëm në

imazhet me ngjyrë 8-bitshe (256 ngjyra), i

përshtatshëm për imazhe me pak ngjyra dalluese

(p.sh. vizatimet grafike)17

TIFF...

Është një nga formatet më të përdorura dhe më i

gjithanshëm për grafikë që publikohet në destop.

TIFF (Tagged Image File Format) është një format bitmap

për grafikë që është ideal për shtypjet me rezolucion të

lartë

TIFF është një standard në industrinë e shtypjes dhe

publikimit

File-at TIFF janë dukshëm më të mëdha sesa homologët e

tyre JPEG, dhe mund të jetë komprimuar ose jo duke

përdorur kompresimin pa humbje

18

TIFF...

TIFF ofron fleksibilitet të madh për përdorim në

aplikimet shpërndarëse të faqes pjesërisht për

shkak të modeve të shumta me ngjyra, llojeve të

ndryshme të kompresimit, dhe pajtueshmërisë me

platforma tërthore.

Softuerët për grafikë Bitmap të tillë si Adobe Photoshop

dhe Corel Photo-Paint mund të krijojë dhe të editoj

imazhet TIFF

19

TIFF

File-at TIFF janë një mundësi e shkëlqyer për arkivimin e

dosjeve të cilat ju mund të ndryshoni më vonë, pasi që ai

është një kompresim jo artificial.

Shumë kamera kanë një mundësi për të krijuar imazhe si

failla TIFF, por këto mund të zënë hapësirë më të madhe

krahasuar me të njëjtën faile JPEG.

Në qoftë se kamera juaj përkrah formatet e file-ve RAW

kjo është një alternativë mjaftë e mirë, pasi që këto janë

dukshëm më të vogla dhe mund të mbajë edhe më shumë

informacion rreth imazheve tuaja

20

PNG...

PNG nuk është format numër një, por do të jetë e

rëndësishme të dini për të.

PNG nuk është aq i popullarizuar ende, por joshja e

njerëzve është në rritje, dhe pritet që ky format të ketë një

zbatim më të lartë pasi që njerëzit të njoftohen se qa ofron

ky format i kompresimit.

PNG është një format bitmap i imazhit që mundëson

kompresimin e të dhënave pa humbje

PNG është krijuar për të përmirësuar dhe zëvendësuar

formatin GIF (formati i shkëmbimit të grafikës) si një

format i imazhit që nuk kërkon licencë21

PNG

PNG përkrah imazhet e bazuara në një gamë të ngjyrave

(me gamen e ngjyrave RGB 24-bit ose RGBA 32-bit),

imazhet me shkallë ngjyrë hiri (me ose pa kanal alfa), dhe

imazhet RGB [A] (me ose pa kanal alfa).

PNG është projektuar për transferimin e imazheve në

internet, jo për grafikë të shtypur, dhe për këtë arsye nuk

mbështet hapësirat e ngjyrës jo-RGB të tilla si CMYK

File-at PNG gati gjithmonë përdorin prapashtesën

"PNG" ose "png"

22

23