Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
University of Groningen
Specimen medicum inaugurale, sistens nonnulla de otorrhœaWestendorp Boerma, Nikolaas
IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite fromit. Please check the document version below.
Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of record
Publication date:1855
Link to publication in University of Groningen/UMCG research database
Citation for published version (APA):Westendorp Boerma, N. (1855). Specimen medicum inaugurale, sistens nonnulla de otorrhœa. [S.l.]: [S.n.].
CopyrightOther than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of theauthor(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Take-down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.
Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons thenumber of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.
Download date: 14-02-2020
MEDICUM IN A U G U R A L E ,S I S T E N S
IVonnulla de Otorrhoea.QUOD,
F A V E N T E S U M M O N U M I N E ,
EX AUCTORITaTE
B E C T O B I S H A C M F K I
CORIVELII S T A R IVUMAIV,Phil. Theor. M ag., Lilt. Hum. et Jur. Ut. Doet.', Juris Prof. O rd.,
NEC NON
AMPLISSIMI SENATUS ACADEMICI CONSENSU,
ET
NOBILISSIMAE FACULTATIS MEDICAE DECRETO,
| ) r 0 ( B r a b n T D o c t o v i s ,
SUMMISQUE IN MEDICINA HONORIBUS
AC PRIVILEGIIS,
a s t 9
RITE AC LEGITIME CON8EQUENDIS ,
PÜBLICO ORDINIS EXAMINI OFFEET
NICOLAÜS W E S T E N D O R P BOËRMA ,e pdgo ’t Z andt. Omlandus.
S P E C I M E N
A . D . x v i J u n ii A . m d c c c l v , H o ra x i .
G R O N I N G A E ,A p u d P . Ï A I S E W E G D E N
Bibliopolara.
.
t
.
P A R E N T I B I S O P TI M I S
C A RI S S I H I S
8 A C R U M.
PRAEFATIO.
Studiis A cadem ids Jinem im positurus, g ra tia s Vobis hic ago
quam m axim as, v ir i C larissim i! tam studiorum Physicorum et
mathematicorum , quam medicorum, p ro egregiis lectionibus,
quihus f ru i mihi licu it, et p ro diligentia et benevolentia, qua-
semper mihi optimam viam a d rerum cognitionem capessendam ,
monstrare conati estis.
Tibi vero inprim is, v ir Clar. de la F a ille ! gratissim um ob-
testor animum p ro consiliis et beneficiis, quibus mihi sem per
adesse voluisti. D iu D .O .M . V os omnes servet.Duldssim um quoqne mihi e s t , vos nominare, viri D oet. W .
Verschuir et A . H . Sw aagm an! quorum benevolentiae atque
amicitiae quam maxime debeo et quorum consiliis uti mihi licuit.
Vobis tandem , Commilitones am icissim i! quibuscum in curri-
culo academico arctiore am icitiae vinculo conjunctus f u i , vale-
dico: prospera sit vobis vita et longa mei memoria !
Valeatis !
.
SPECIMEN MEDICUM INAUGURALE,
EXHIBENS NONNÜLLA
D E
O T O R R H O E A .
- —
i x T n o n v C T i o .
D iu profecto in seligenda m aleria , quam pro dissertatione in-
augurali necessitas me urget pertractare, u t Academicis institutis
obsequar, dubius haesi. Multa sane supersunt in disciplina me-
dica, quae vel sedula perscrutatione, vel accuratiore elaboratione
indigent; verum non omnia viribus jnvenilibus idonea sunt quae
pertractentur, neque omnia aeque placent.
Quum mihi contigerit, non paucos aegros videre otorrhoeS affec-
tos, non inutile fore tandem ratus su m , nonnulla de illo morbtf
1
2
colligere. Ut autem huic proposito rite respondeam, hujus disser-
talionis argumentum ita pertractabo , n t primo nonnullos referam
casu s, quos observare mihi lic u it; dein raorbum ipsum pathologicc
demonstrare conabor.Sicco pede transiliens consuetudinem, plures errorura excusati-
ones afferendi, haud tamen dub ito , quin L. B. in hocce opusculo,
a juvene claborato, doctam et erudilara non quaerat commentatio-
nem.
PARS PRIMA
Casus Otorrhoeae.
CASUS I.
Puella , 20 annos nunc nata , scrofulosa, ex aetate 8 annoruni,
qua scarlatini» fuit corrcpta, otorrhoea laboraverat. Examine instituta
patet, in utraque aure tympani membranam esse crosam. Etenim si
aegra post fortem inspirationem, ore clauso naribusque compressis,
fortitcr exspiret, strepitus auditur acutus, veluti rhoncbus m ucosus,
ab adstantibus. Spcculo auris adbibito, in dextra aure fere omnino
destructa apparet tympani m cm brana, et auditüs ossicula omnia
deësse videntur. Meatüs auditorii profundior pars superficiem prae-
bet polyposam, ac levi attactu (specille balaenacei ope) sanguinem
omittït. Audiendi facultas hoe latere adeo est abo lita , u t horolo-
gii sonum (qui sano auditus organo auditur ad distantiam 4 | me*
4
'trorum Neêrl.) percipere nequeat acgra , nisi aurem fortiter appri-
mat. Auris sinistra illum sorium percipit ad distantiam unius fere
decimetri. Myrinx hic foraraine perfossa e s t , magnitudinis circiter
1§ ad 2 millim. Quae supercst pars m yringis, granulis camosis
obtecta cernitur. Meatus auditorius codem modo ac ille oppositi la-
te r is , parvas eminentias refert polyposas. Fluidum , quod secem itur,
colorem habet flavescentem ; est aquosum , nonnumquam fere ino-
dorum , sed alio tempore foetorem spargens vix ab adstantibus
perferendum. Nec specilli argentei o p e , neque fluidi iudagatione
m icroscopica, indicia inveniuntur pathicae affectionis ipsius ossis
substantiae.
Instituit vir doet. S w a a g m a n bis de die prudentissima
manu (sicut in ejusmodi casu semper fieri debet) injectiones ex
aqua tep ida , et semel de die adbibebantur instillationes ex nitratis
argenti solutione mitissima. Praeterea ob diathesin scrofulosam
aegrotae commcndavit pilulas ex hydroïodate potass. et usum olei
jecoris aselli. Qua curS , per 2 menses adhibita , otorrhoea non
solum plane cessavit, sed et audiendi facultas ita restituta est, ut
auris sinistra ad distantiam 19 decim. percipere nunc possit horolo-
gii sonum. Aure dextra tarnen surdam eam remansisse, facile
intelligitur.Licet ceruminis secretio jam red ea t, tamen per 6 hebdomades
adhuc continuavit aegra adhibere dicta medicamina , sed sensim
minus frequenter. Gossypio praeterea semper occludit meatum audi
torium , ne aëre frigido, cavitatem tympani irritante , inflammatoria
affectio de novo incitetur.
5
CASUS II.
Juvenis 15 annorum, bene evolutus, ante decennium angina-
gravi scarlatinosa laboraverat. Convalescens ex hoc raorbo dulori-
bus cruciabatur aurium gravissimis, et simul audiendi facultatem
sensim sensimque minui percipiebat. Paullo post subita exorieba-
tur otorrhoea, quam doloris et surditatis insigne levamen est se-
cutum.
Fluxus ille per totum decennium, brevioribus vero intervallis
(quibus semper surditatem ac dolores angeri dicit) perduravit.
Quod secernitur fluidum non semper ejusdem est indolis: etenim
nonnumquam viscidum est, ac albescentem vel flavescentem refert
colorem; alio tempore magis limpidum vel sanguinolentum e s t ;
semper tamen valde foetet.
Remotè materie purulenta injectionibus aquae tepidae, explo-
ratio auris sequentia docet:
Superficies meatus auditorii in utraque aure ulcerosum ac poly-
posum praebet adspectum ; tympani membranae magno foramine
perfossae su n t; in aure dextra malleus denudatus facile cemi po--
te s t, et quae superest myringis pars carunculae solummodo vesti-
gia m onstrat; ex aure sinistra vero malleus et incus cum pure
egressi sunt et ab aegro conservati.
Tonsillae sunt tum efactae, tota pharynx leviter inflam mata, vox
rauca. Halitus oris non raro valde foete t, et tune simul percipit
aeger saporem ingratissim um , qui ab effluvio puris per tubam
Eustachianam pendere videtur. Si aeger exsp irat, ore clauso
naribusque compressis, aër foetidus, magno strep itu , e meatu ex-
truditur; interdum adest sat gravis dolor. Auditur ab aegro ho-
rologii sonus sinislro latere nonnisi aurem apprimendo; dextra autem
6
aure ad distantiam 2 decim. Refert a e g e r , se jam plura ac diversa
adhibuisse rem edia, siue ullo fausto effectu. Quotidie nunc per 2>
menses a Medico injiciebatur aqua tepida, qua injcctione non so-
lum halitüs oris foetor et sapor ingratus plane tollebantur, sed
audiendi quoque faeultas multo fiebat acutior. Dein per 2 et quod
excurrit menses mitissima adliibita suilt adstringentia , simul cum
gargarismatibus, eo effectu, ut fluxus non solum plane sanatus sil,
sed audiendi facultas simul dextra aure ad 21 decim. distantiam redierit.
CASUS III.
S. B., femina, 46 annos na ta , semper optima sanitate ac acuto
auditu gavisa e s t , praeter duos circiter ultimos annos , quo temporc
subito gravissimis aurium doloribus fuerit cruciata , imprimis in
latere d ex tro , conjunctis cum ru b o re , calore et magna intumes-
centia auris. Inflammatio illa postquam per triduum illam vexa- v e ra t, in suppurationem ex iit, qua lunc symptomata inflammatoria
quidem dim inuerunt, ita ut dein nonnisi rarius lcviores modo dolo-
res advenirent; auditus vero acumen ab eo inde tampore ita decre-
v i t , u t acumetri ope exploratae ambae aurcs vix audiant sonum
ad 1 vel 2 centim. distantiam. Quod effluit pus viscosum est,
non foetidum. Superficies meatus auditorii laevis et rubra cer-
n i tu r , e t ambae myringes granulis obtectae sunt veluti carnosis.
1'crforationis signa tamen nondum exstant. Praeter multa a piel»’
7
laudata remedia dom estica, diu quoque usa est acgra oleo, quod
M a u r i c c ï l è n e nomine H uile acoustique, u t suum arcanum
contra surditatem commendat; tamen sine omni bono eventu. Quia
nullura verae phlegmonis symptoma superest, medicus ei commen-
davit solutionem nitratis argenti (gr. I. ad unc. I aq. destill.) ad
instillandum; dum a me ipso simul quotidie instituebantur rajectio-
nes aquae tepidae. Quatuor hebdomadibus praeterlapsis, excrescentiae
caranculosae plane jam evanuerant. Fluxu au tem , licet minori
quidem gradu, perdurante, injiciebatur quotidie solutio acetatis plumbi.
Quibus injectioaibus per quinque et quod excurrit hebdomades
protractis, otorrhoea plane cessavit et audiendi facultatem ita recu-
peravit aegra, ut horologii sonum ad 1 § et £ met. distantiam optime
percipiat. Tympani membrana, licet adiaphana, albidiorem tamen
acquisivit colorem, ac ccrum en, cujus secretio antea fuerat sup-
pressa, nuper iterum secernitur.
C1 SIJS IV.
Vir 24 annorum , ludi m agister, ab infantili aetate , longioribus
vel rainoribus intervallis, otorrhoea laboravit. Licet in genere
vix ullo dolorc crucietur a eg e r, tamen fluxui, si aliquamdiu fuerit
retentus, redituro semper praccedere baryecoiam et dolores non-
numquam vehementes, se per totum capitis latus extendentes, narrat
apffer: quae tainen sjmptomata statiin cessant, si puris satis magna
8
quantitas effluxerit. F lu idura, quod seccrn itu r, antea inodorum
postremo tempore ingratissimum spargit odorem, et specillum argen-
teum nigro colore olducit. Pcrcipitur horologii sonus aure sinistra
ad 3 , dextra ad 2 centim. distantiam. Remotü raagna quantitate mate-
r ie i , cerumini haud dissim ilis, meatüs auditorii ac tympani membranae
superficies cernitur granulosa, quasi conjunctiva panuo affecta
Specilli ope nullum vestigium cariosae affectionis in raeatu inveni-
tur. Hic aeger quoque multis jam rem ediis, ab boc illove com-
mendatis , usus fuera t, intcr quae sufficiat nominassc : ol. olivarum,
camphoram gossypio involutam , ol. animal. D ippelii, glycerinam cet.
Ob scrofulosam diathesin illi praescripsit medicus pilulas ex jo-
dureto fe rr i ; simul commendavit oleum jecoris a se lli, ad nucbam
fonticulum applicavit, et injectioncs instituit ex aqua tepida. Qua
curê , per 3 menses protracli , fluxus sensim imminuiit, ac audi
endi facultas ad 4 et 12 centim. distantiam est restituta. Exploratae
tamen tune partes aflectae non erant mutatae. Hinc ab illo tem
pore per 4 menses injecta est solutio acet. p lum bi, alternans
quovis die cum injcctionibus supradictis: quo tempore praeterlapso
penitus cessavit effluxus auditumque recu p em it aeger ad 7 et l!l
decim. distantiam ; excrescentiae in meatu ac myringe plane evanu-
erun t, et nulli amplius percipiuntur dolores.
cisus y.
Vir 71 annorum , Inspector paedagogices, per annos ex aure
sinistrè effhtxum passus erat ichoris valdc foetidi; audiendi facul-
9
latem hac aure plane amiserat. Exploratione meatüs auditorii cer-
nitur polypus permagnus , e tympani cavitate , sicuti videtur , prodi—
ens et ad porum usque externum se extendens. Aegro veliementer
flagitante ut liberaretur ab incommodis cum isto effluvio conjunctis ,
polvpum Medicus e x trax it, et per 4 dein hebdomades instituit in -
jectiones aquae frigidae, dein per 2— 3 menscs solutionis acetatis
plumbi (scr. (3 ad unc. I). Quo facto fluxus plane cessavit.
CASUS VI.
V ir, 4 0 circiter annos natus , miles equestris, inde ab infantili
aetate fluxu laboraverat gravi ex aure dextra; in cujus sanationcm
multis et variis medicaminibus usus 'est. Foetorern spargit fluidum
secretum intolerabilem, ita u t aeger diu inter alios versari vix
possit; quamobrem ille quoque consortia plane evitat.
Examine auris instituto p a te t, illam aurem fere omnino ami-
sisse facultatem audiendi, quum acumetri sonum percipere nequeat
aeger, nisi fortiter illud apprimatur ad aurem. In meatus auditorii
profundiore parte haeret excrescentia polyposa, quae meatum plane
adimplet, ita u t spccillum introduci nequeat. Exspiratus fortiter
aêr, naribus ac ore simul c lausis, nonnumquam meatu efflatur
strepitu sib ilante, ac foetorem spargens ingratissimum. Saepius
pus e tuba Eustachiana in pharyngem fluit, vomituritionem et vo-
mitum tune cxcitans. Fluidum ergo non solum in meatu audito-
10
rio ex tern o , sed sim ul in tvm pani cavitate producitur. Exploratione
sp ecilli ope quautum pote peracta , nullum apparet vestigium pathi-
cae ip siu s osscae substantiae a ffection is , ncque pus continet osseas
particulas e x fo lia ta s , quemadmodum illud indagationibus repetitis
m icroscopicis patuit.
Commendabantur aeg ro , praeter fonticulum ad brachium , injec-
tiones tam in tuba Eustachiana (quas ipse exercitationibus non-
nullis satis facile, catheteris o p e , sibi applicare poterat) quam ia
meatu auditorio , primis hebdomadibus ex aqua frig ida, dein ex
acetatis plumbi solu tione; dum per meatum simul inflabatur pul
vis e croco orientali et alumine usto. Quam curandi methodum nunc
jam per tres pluresve menses secutus est eo effectu, u t non solum
effluvium jam diu cessaverit, sed etiam parva frustula excres-
centiae cum injectionibus nonnumquam remota s u n t , uti aeger,
laetus jam de effectibus, e dicta curandi methodo hucusque ac-
q u isitis, ante nonnullos dies suo medico certiorem fecit.
Licct difficile mihi non esset plures ac similes referre observa-
tioncs, ad morbum, de quo agimus , spectantes , potius tamen dictis
adjungam unicum casum e multis aliis observatis at dcscriptis, quo
demonstretur quam gravis et periculosa fieri possit otorrhoea; cnjus
rei exemplum mihi ipsi observare nondum contigit.
11
CASUS VII.
l ’ucr 9 annorum jam per 3 annos otitide graviore laboravcrat,
quae gravissima aüectio , invitis doloribus rcpetitis saevissimisque ,
neglecta videbatur, quando in Nosocomium suburbanum Amstelo-
damense recipiebatur. Scquentia notaverat Cl. S c h r o e d e r v a n
d e r K o l k : ulcus aderat pone aurem sin istram ; in meatu autein
auditorio ipso insignem deprehendit ulcerationem cum copioso pu-
ris ichoi'osi cffluxu, ct quidcm talem ut dc ipsa ossium carie vix
dubium esse posset; imo ipse auditus in hoc latere penitus deletus
videbalur; dolores autem erant m odici; facies quodammodo oede-
rnatosa; os paullulum dextrorsum vergebat, paralysi uti videbatur
jiicipiente genae sinistrac oborta. Aliquando cephalaea et dolor auris
sinistrae graviores cum febricula aderant; ceterum sanus in noso-
comio obambulabat, neque ulla mentis aderat alienatio. Ulcus in
aure sinistra lente proserpebat; post duos autem menses sine ulla
causa cognita febris oriebatur gravior, dolores in ulccre insigniter
increscebant, quando inopinato post aliquot dies coma oriebatur, e
quo tamen cvigilari poterat. Simul de tempore in tempus ex aure
haemorrhagia satis insignis ct pertinax accedebat, sine ullo tamen
symplomatum levam ine; pedibus insistere non amplius p o tu it ,
semper in uno latere immobilis fere decum bens, gravi sopore
coniplexus. Manifesta simul signa emollitionis cerebri prodibant;
pedes cnim adeo contrahebantur, ut omnes flexores summopcre
essent tensi. Paralysis genae sinistrae adeo increvcrat, ut os in
signiter dextrorsum traherctur. Nec derivantia, neque fomenta fri—
gida.aliquid hoc in casu pracstare poterant; hirudinum applicati-
onem, sanguinis ex aui'c stillicidium continuum , acgrum insigniter
12
debilitans prohibcre videbatur. Postquam ita per quatiior dies gravi
sopore depressus decubuerat, placide exiit.
Cadaveris sectio. In abdomine sana apparucre omnia. Pulmoncs
r.ostis tenaciter accreti, ceterum sani. In aure totus meatus audi-
torius ulceratione consumtus e ra t , imo ipsum os petrosum necrosi
ita affectum , ut libere moveri posset, parte tantum postica interna
versus partem basilarem adhuc integra. Os temporum tanta carie
exesum e ra t, ut meatus auditorius externus prorsus evanuisset,
interno pro parte destructo. Nervi auditorii quaedam tantummodo
filaraenta superesse videbantur ; nervi facialis truncus induratus erat>
cartilaginis in s ta r , atque prope exitum e canali Fallopiano finc
eroso term inabatur, cartilaginea substantia telae ccllulosae indura-
tione form ata, c inc tus, ita u t omnis communicatio cum faciei
ramis destructa e s s e t , unde paralysis faciei explicanda videtur. In
cercbro arachnitidis vestigia manifesta, cum exsudatione usque ad
hemisphaeriorum superficiem se extendens ; lobus vero sinister in-
fe rio r , durae meningi fibrillarum ope accretus, cavum continebat
pure ichoroso im pletum , cujus margines fusci gangraenosi vide
bantur , fere duorum pollicum diam etri; imo totus hicce lobus in-
signem affectionem praegressam , colore ex griseo coerulescente
m onstrabat, qui color eadem ratione per durae meningis partem
affinem dispersus erat ; ceterum arachnoidea ad cerebri crura >
pontem Varolii, ipsamque medullam oblongatam , insigniter erat
incrassata, flava et fere sub purulento sero lumens. *)
*) H ic easus leg itur in D issert. D oet. Q u a r i n W i l l e m i c r :
S p e c . an ti. palh . de O torrhoea. T r. a. Rh. 1833. p. 24.
PARS ALTERA
Otorrhoeae pathologia.
8 i .
Inter aurium m orbos, quibus homines saepius afficiuntur, princi-
pem certe sibi vindicat locum Otorrhoea; quo nomine significatur
ehronicum cffluvium , cujusvis naturae, e meatu auditorio. Oritur
ille fluxus ex inflammatione cujuscumque auditüs organi p a rtis ,
sive illa , initio a cu la , dein in ehronicum statum abeat, sive ab
initio ehronicum teneat decursum. Plerisque in casibus tamquam
consectarium habendum est rayringitidis chronicae, uti dein videbi—
mus.
Variant igitur eam ob causam symptomata, quae otorrhoeam
praecedere ac comitare solent. Neque fluidum ipsum , quod se-
cernitur, semper eadem praebet criteria. Est illud enim vel aquo-
sum, limpidum, vel viscosum, mucosum , purulentum , ichorosum,
14
sa n g u in o len tu m ; colorem refert vulgo flavidum , viridesccntem ,
rarius albidum , ru b escen tem , nigrum. In in itio m o rb i, imprimis
si c catarrhali causa otorrhoea proficiscitur, verus m ucus secerni
so le t [p h le g m a to rr h o e a a c l. B e e k quae dicitiir) sed nisi cito
tollatur pathica a ffec tio , in altcram transit m orbi s p e c ie m , puru-
lentam (p y o r r h o e a vocata). In initio morbi odore aut n u llo , aut
quodammodo d u lc i , m ellis in s ta r , gaudet illud efflu v iu m ; dum
s i d iu tius jam perd u ravit, fluidum non raro foctorom spargit am-
m oniacalem e t ingratissim um . Dilferentiam illam autem non tanti
m om enti habendam c cn seo , quanti nonnulli* auctores existiment,
qui exinde d istinctionem otorrhocae fecerunt in quasdam species,
sc il ic e t otorrhaeam serosam , m u cosam , sanguinolentam , purulentam.
Etcnim quem admodum in praxi difficile non raro est determinalu,
num pus aut m ucus secernatur , — e t insuper co lo r , odor aliaque
criteria e fflu v ii, in uno eodem que casu saepe quam m axim e variant,
imo una specics cum altera alternans observatur, ex inde profecto
certa diagnostica e t prognostica signa deduci nequeunt *). Puru-
*) E andcm liac de re sen tentiam tenet D oet. W i l d e , d icen s: „ In e inem und denselben F a lie kann der Character des Ohrenflus-
scs m ebrm als in 1 M onate w ech se ln , j e nach der I leftigk eit der
E ntzündung. A n f den G eruch und d ie F a r b e , als diagnostische
H ü lfsm itte l, haben m anche Schriftsteller V ie l gegeb en . So weit
nieine Erfahrung in dieser K rankheit r e ic h t , finde ieh beiJes mit den in den B ü ch em niedergelegten R eg eln r ich t ubereinstimmena.
D e n obw ohl der A usfluss gew öh n lieh schwiirzlich und stinkend ist,
w enn K nochenfrass b c steh t, so habe ieh doch v ie le F a lie gesehen in
w elch en d iese Z eichen vorhanden waren , ohne dass der Knochcn
ergriffen w a r , uud besonders w enn das T rom m clfell sich durchbohrt
fa n d ; je d o ch kiinnen s ie auch ohne d iese Zerstörung vorkom m en.”
(Cf. W . R . W i l d e , Ueber d ie Ursachen und die Behandluny des
Ohrenflxissex; in S c h m a 1 z ’ s B eilriige zur Gehör. u. Sprach-Ileilk .
L eipz. 1846 H eft I I S . 87).
15
lentam otorrhoeam semper cum carie ossis petrosi conjunclam esse
celeb. 11 a r d primus statuit *) Quam tamen opinionem non
ad omnes quotquot observentur casus, esse applicandam, certo sta -
tuere auderem: — Ptenim ipse ante nonnullos dies feminam vidi , e
cujus auribus per tres vel quatuor hebdomades effluxerat verum pus ;
quae suppuratio erat exitus otitidis externae, sic dictae phlegmono-
sae. Si forsan objicias, hoc in casu non exsistere chronicani
otorrhoeam, de qua sermonem fecit 11 a r d , responderem ex acuta
saepius chronicam oriri. Plures insuper vidi homines, a tenerrima
aetate otorrhoea laborantes , e quorum auribus humor effluebat om
nes puris ichorosi praebens characteres, dum tamen illi aegroti
debita adhibita cu ra , tam cito ab illo malo fuerant liberati, ut de
ipsa ossium carie haud dubium esse potuerit; quod nonnuliis ca-
sibus relatis satis probatur.
S a u n d e r s t ) d iv isionem m orbi decursus proposuit in stadium
purulentum, fungosum vel p o lyp osu m , e t ca r io su m ; quam tam en Cl.
B e c k § ) m e ju d ic e jure m er ito , m inus accuratam c r e d id it: Otor
rhoeam etenim exstare posse sine carie ac polyporum p ra esen tia ,
*) Cf. I t a r d , T ra ité des m alad ies de Voreille et de l’audition. Paris 1821 p. 211.
Etiam doet. V e r i n g eandem sententiam protulit. „ B ei jedem
eitrigen O hrenfluss” inqnit „ ist Beinfrass des G ehörw erkzeuges m it
im S p ie le , w elcher von sein en gew öhnlichen S i t z , den Z eilen des
Zitsenfortsatzes , bis in die W esen h eit des F elsen b ein es sich erstreek t;
znwcilen aber ist ein e iteriger O hrenfluss durch B einfrass d es Schnup-
pentheils vom S e h la fb e in , durch V ereiterang in der S chad elh öh le
veranlasst.” ( Aphorismen ilber Ohrenkraukheiten. W ie n . 1842 S . 2 2 ) .
t ) Cf. J. C. S a u n d e r s , anatom y o f the human ear , with a
treatise on the d isseases o j this organ. 3 E d . , L ond , 1317. p . 34.
§) B e e k , D ie K ranhh. d. Gehörorgans. H eidelb . u. L eipz. S . 158.
16
satis notum e s t , e t jam e paucis, quos retuli casibus, insuper
patet. Quamvis ergo saepe cum his complicata, non necessario
illud obtinere debere , exislimetur.
Saepius ambae aures hoc morbo corripiuntur; imo multis in ca
sibus , quibus aegri tantummodo de una aure querelas faciunt,
accuratiore cxamine tamen invenies in altera accumulatam materi-
em purulentam , quae ad crustas exaruit tlavo-fuscas, cerumini ac-
cumulato baud dissimiles. *) Crustis illis rem otis, tympani mem-
brana pure obtecta non raro ce rn itu r, inflammata, aut saepius jam
degenerata, sive destructa.
§ 2.
Ex dictis seq u itu r, otorrhoeam non adeo ut morbum ipsum,
sed tantum u t morbi symptoma esse habendam. Quae pathica af-
* ) P raec l. D e 1 e a u se chronicam m yringitidem — et haec est
pathica affactio , qua otorrhoea saepissim e producitur — saepe cum
aceu m ulatione cerum inis com plicatam v id issc . te s ta tu r ; quod tamen
assertum propter n o n n u llo s , quos ipse vidi c a s n s , in dubium voca- r e m , e t m ajori profecto j u r e , qunm etiam t)o c t . K r a m e r (Bei-
trage zur Ohrenheillc. B erlin 1845 S . 49 ) contrariam protulit sen-
tentiam : „ Ich habe” inquit „ bei 397 F a llen von chronischer Ent-
zündung des T rom m elfe lls , nnd 213 F a llen von krankhafter Abson-
d em n g nnd A nhau fun g von O hrenschm alz, B eides n iem als in einem
O hre vere in ig t gcfunden.”
17
fectio vel in i i s , quae auditüs organon circum dant, partibus haeret
{Otorrhoea sijmptomatica ab auctoribus denominata) vel sita est
in aure ipsa (Otorrhoea id lopatliica ) , ac quidem aut in meatu
auditorio et quae illum a tympani cavitate sejungit membrana (O tor
rhoea externa) , aut in ea cavitate et internis auris partibus ipsis
[Otorrhoea interna). Uti jam dictum , illa affectio consistit in in -
flammatione chronica, quae tamen aliquando acutam sequitur et
in diversis haerere potest auris partibus; et hinc jam in te llig itu r,
symptomata , quae auris effluvium praecedunt et concomitant,
maxime inter se differre; id , quod observationes satis quoque com-
probant.
Si oriatur fluxus e myringitide a cu ta , dolores praecedunt non-
numquam vehem entes, qui omnes characteres offerunt otalgiae *).
Frequenter illa in chronicam tendit conditionem: dolores nunc
psnitus cessant, vel in pruritum molestum tran seu n t, qui otorrhoe-
am saepius continuo concomitatur Plerisque in casibus ex myrin-
gitide ab initio inde chronice decurrente §) inopinato effluvium
*) Cf. W . K r a m e r , D ie Erlcenntniss u. ü eilu n g der Ohrenkrank-
lieiten Ï849 p. 321 B eobacht. L II I — L X [II.
§) D o e t. S w a a g m a n m ccum com m u n icav it, in ler 150 e t qu ot
excurrit observationes otorrhoeam spê'ctantes. se vid isse 5 4 , qüibus
tympani m em brana prim a et princeps sedes (uerat, dutn in 6 3 , quibas
morbus jam diu d u raverat, certo d ici hand posset m im m orbus in
illa membrana ipsrt , aut in m eatu a u d ito r ii, aut in tym pani cavo
faerit exortus. Q uam obrem ille credit otorrhoeac rausam saepins
quaerendam es?e in chronica m y r in g itid e , quam in otitide sic dicta
vera , aut e x te rn a , aut interna. E xperientiü m eüus ed o ctu s , i!la igitnr
revocat, quae scripsit in E n ch e ir id io , quod belg ico serm one , transt->.
lit: F r a n k’ s ü a n d b . d. Oorheelk. p. 416. — D o et. W . K r a m e r
se saepius adhnc eausam otorrhoeae in tym pani m em b iana iuven isse
testatur: „ D i e E ntzündung der drüsigeu Ilaut" inquit „ tritl za ^ .
die Entzündung der Z ellhaüt Za 5£ s und die Entzündung der Ivno-
2
18
o ritu r , dum pathica affectio , quae illum producebat, raro antea ar-
tis auxilio fuit tradita.
Myringitis chronica saepissime occurrit *). Est morbus quem
in initio vix ullus dolor aut aliud subjectivum et molestum
symptoma com itatur, si excipias dolores, qui ex causa acciden-
ta l i , in specie ex aëris frigidi et humidi afïlatu ad myringem,
per intervalla, veluti in o talg ia , oriri possint Quamobrem non
mirandum e s t , nonnullos statuisse auctores: otorrhoeam imprimis
chenhaut zu 5 l s auf.” [In ter 2000 casus nem pe aarium morbos
sp ecta n tes, observavit v ir doet. 51 quibns in te la , u t d ic itu r , mu-
c o s a , 9 quibus in te la snb eu tan ea , e t 8 quibus in p er iosteo ,
m eaium auditorium externum in vestien tib u s, haerebat inflammatio]
„ A lle D rei” ita ille pergit „ sin d m it O hrenfluss verbunden , ver-
halten sieh aber zusam m en genom m en (6 8 ) zu den son st m it Ohren
fluss auftretenden Kranklteiton des aiissern O hres (5 1 0 ) H 1 : 7 ; so
dass der O hrenfluss in 7 F a llen im r 1 m al in den H auten des Ge-
hörganges sein e Q u clle hat. D ie K rankhciten des zarten Trommel-
fe lles m aehen beinahe den vierten T h cil a ller O hrenkraukheiten aus, übersteigen d ie K rankheitsfalle aller H aute des G ehörganges zusam
m en beinahe um das D op p elte und sind zu f d ie Q uelle a ller Ohren-
flusse.” (C f. W . K r a m e r : D eitraye zu r Ohrenheilkunde. B crl. 1845
S . 12— 13 ;
Q uam opinionetn eo m agis attentione dignam cen seo , quum 1 1 a r d
in su o opere jam ciiato nee de acu ta , neque de chronica myringitide,
tam qnam de m orbo id io p a th ico , loquitur. B arius quidem inflamma-
tio a d liane m em branam lia iita tu r , saep iusque proserpit ad illas quae
m eatnm aut tym panum obvestinn t; attam en m ultis a liis in casibus
fac ile e t certo pronnntiari potest num principem habeat sedem in-
flam m atio in m yrin ge , num in a liis partibus.
* ) Inter 44 2 casas , quibns inflam m atam m yringem vidit Doet.
K r a m e r , 397 o b v en ieb a n t, quibns m yrin g itis ind e ab initio chro-
nicnm tenebat deenrsam (C f. K r a m e r : B eitragc zur Ohrenheük.
T ab. I )
19
infantili aetate saepius nasci sine praegressa inflammatione; i d ,
quod tamen omnino negandum censeo: ipse quoque plures vid i
infantes otorrhoea laboran tes, quihus ne levissimum symptoma
otitidis cxsistere videbatur; attamen adhibito speculo au ris , m ea-
tum auditorium et imprimis tympani membranam talibus in casibus
semper perspicuo inflammatos inveni. Quod cliam Celeb. W i l d e
se observasse te s ta tu r, his verbis : » Oft fangt » ein L auferi' aus
dem aussern Gehörgang ohne das geringste vorhergehendes W ar-
nungszeichen an , indem die auskleidende Haut jenes Ganges sich
unmerklich aus einer Hautflache in eine schleimabsondernde ver
wandelt, wie wohl ich glaube, dass wenn man den Gang zu jener
Zeit sorgfaltig untersuchte, der Ohrenfluss sich als das Resultat
einer leichten und schmerzlozen Entzündung dieses Theiles erwei-
sen würde” *)
Si ex inflammatione mcatüs auditorii acutè sequitur effluvium,
praecedere solent, praeter ru b o r , calor et tumor magis minusve
perspicuus, dolores vulgo satis graves, qui illud habent sibi pro
prium , ut loquendo, masticando et quocumque alio mandibuli in -
ferioris m o tu , valde augentur. Ubi phlogosis magno gradu ex is tit ,
eam vehementissimi dolores ac solita febris inflammatoriae signa
comitantur, dum auricula et gena lateris affecti rubescunt, tum es-
cunt et calescunt, et oculi prominent sanguine injecti §). Symp-
tomata quibus aeg er, otitide interna acuta laborans, cruciatur,
non minus vehementia esse so len t, quod imprimis quoque de do-
loribus valet. Quae tamen otitidem chronicam , aut internam , aut
*) Cf. Practische Beobachtungen über Ohr en-H eilkunde und d ie
Natur und Behandlung der Krttnkheilen des O h res , von W . R .
' Vi l d c , A us dem E n g l. v . D r . E r n s t v o n H a s e l b o r g .
Göttingen 1855. S . 4 5 2 , 453.
§) Cf. V o o r h o r s t , Specim en m ediaim inaug. exhibens nonnulla
de Neuralgia Otica. G roningao. 1851 p 11.
2*
20
externam comitantur multo minus luribunda sunt. Licet igitur
tam dolores, quam cetera quae otorrhoeam praecedere solent symp-
tomata quammaxime differre possint, tamen in genere illa vix
percipiuntur (nisi imminutam audiendi facultatem excipias) ita ut
prim um , quod observatur, signum pathicum ipsum sit effluvium.
Alterum symptoma otorrhoeae, quod jam verbo monui, est audi
endi mutata facultas. Fere semper auditus est imminutus, imo
penilus esse potest deletus, uti casus relati satis demonstrant.
Auctores quidem hac in re non consentiunt; et profecto negari
n e q u it, apud per multos otorrhoeft laborantes infantes solitis sub
conditionibus auditum perditum non obscrvari. Instituto autem
examine accuratiore, acumetri scilicet o p e , raro sane auditum in-
tactum invenies, u t opinor. Interdum surditas fere primum morbi
symptoma e s t , saepius autem serius dem um , provecto jam morbo,
oritur. E duobus diversis fontibus originem trahere potest, uempc
ex impedita transmissione sonorum ad ncrvos, vel ex imminuta
ipsorum perceptione , quod recte observat doet. W i 11 e ra i e r *).
C asus, quibus otorrhoeam concomitatur oxyecoia (i. e. acutior
auditus) ad rariores pertinent; licet interdum fia t, quod aeger
inito efïluvio multo melius audiat, quara antea quum effluvium
nondum exstiterat, vel erat suppressum.
Si diutius jam perduraverit m orbus, raro hallucinationes audi
tus , tinnitus aut susurrus aurium , plane abesse solent.
*) Cf. Q u a r i n W i l l e m i e r , O iss. cil. p . 51— 52.
21
§ 3 .
Symptomata objectiva non minus differunt ex causis, quam ex.
sede pathieae affectionis. Quae ut rite dignoscantur, exploratio-
nem auris aflectae , tara internae quam externac , nequaquam ne-
gligendam esse, vix opus est u t moneam. Primo igitur meatum
auditorium, et quae illum ab aure media sejungit myringem, se-
dtilo inspicere et accurate examinare oportet; quam in finem prius
semper fere requiruntur injectiones ex aqua tep ida , u t amovean-
tur matcriae purulentae aliaeque , in meatu auditorio accumulalae.
Si meatus illc valde iiiflammatus et tumefactus e s t , quod tamen
raro fit, ejus et membranae tympani exploratio sine speculo, si
posset, fiat, et si haec explorationis methodus ad diagnosin non
sufficiat, prius otitis illa extcrna curanda e s t , u t dein inspician-
tur partes profundius sitae. Si levis tantum sit inflammatio, pru-
denti manu quidem speculum applicare licitum est; numquam vero
fortiter dilatari debet meatus speculis i ll is , quae duobus aut tribus,
constant brachiis.
Recentioribus otorrhoeae in casibus meatus auditorius vulgo mo-
dice rubcr cernitur. Ceruminis secretio penitus est suppressa, et
quae nonnumquam, cerumini liaud dissim iles, in meatu inveni-
untur materiae, a fluido quod secernitur ipso exarido et alienis
commixto , uti jam dictum (§ 1) sunt repetendae. Ubi tamen
effluvium diutius jam exsistebat , meatus , licet minus ruber ,
tumidus et non raro cuticutè albidê, lvmphae plasticae baud dissi—
mili, obtectus cern itu r, polyposam aut fungosam referens super-
ficiem; et adhaerens non raro tumor fibrosus (polypus) adauget
fluxum. Est autem membrana tympani quae prae aliis et pri—
maric a norma defloctit. In initio morbi cernitur valdc rubra et
vasculis injecta quae, imprimis juxta manubrium m allei, forma stri-
arum dccurrunt; dcinceps adiaphana ct crassa oflenditur , ita ut trans
illam non amplius manubrium mallei distinguerc licca t; plerisque in
casibus tota ejus superfleies granulis, veluti carnosis, obtecta cemi-
tu r , quo habitum acquirit ulceris in stadio incamationis versantis
fundo haud dissimilem, quem F r a n k * ) non sine jure comparavit cum
eo conjunctivae panno affectae. Quodque membrana tali modo mu-
tata non amplius istas , quae in conditione sana conspicere licet,
proëminentias et depressiones ostendit, facile intelligitur. Quae
dicta s u n t , valent de otorrhoea externa.
Saepe pathica affectio, de qua hucusque sermo lu i t , ad tym
pani cavitatem , erosÉl hujus mem branè, proserpit; tuncque externa
otorrhoea cum interna conjungitur. Nonnumquam autem , licet ra-
rioribus in casibus, inflammatio et exinde nata suppuratio sponlc
quoque in aure media originem ceperunt; quo casu , uti facile in-
tellectu, pas e meatu effluere nequit, nisi foramine perfossa sit
membrana tympani. Etiam inverso modo inflammatio ad meatum
auditorium vulgo progreditur. Licet igitur otorrhoea interna multis
in casibus, quibus morbus aliquamdiu perduravit, cum externa
conjuncta observetur , exinde tamen non minus neccssariam essc
censeo distinctionem otorrhoeae in illas species), quales statuit doet.
•} Cf. F r a n k , Ilandb. d. oorheelkunde. Gron, 18-17. bl. 416.
23
J. v an d e r H o e v e n *). Etenim et sensu prognostico et thera-
peutico magni momenti semper est quaestio an otorrhoea cxterna
cum interna sit complicata, nec n e ; porro, si exstet talis compli-
catio, num auris interna aut externa pars tum princeps ae prima-
ria fuerit morbi sedes.
Credere liceret, illudque eo magis , quia nonnulli auctores id
statuerunt, myringis perforatione audiendi facultatem in tali casu
reddi difficiliorem , quam ante perforationem. Experientia tamen quo-
tidie docuit illam opinionem falsam; imo baryecoiam saepius nor-
mali fieri multo acutiorem ex membrana hujus ruptura satis notum
est: quod partim adscribendum videtur depletioni cavitatis tympani
a materia purulenta in ea antea contenta , partim illi causae, quod
nimc undulatorii soni per foramen ad labyrinthum melius trans-
mittuntur, quam si ipsa myringis structura adeo est m u ta ta , uti
in chronica inflammatione locum habere solet. Quamobrem multi
quoque otorrhoea laborantes in illa aure acutiori vulgo gaudent
audiendi facultatc , cujus membrana tympani perfossa est, quam
in altera, cujus myrinx structura quidem mutata est, nondum tamen
perforata. Errare autem illos crederem , qui sta tuerun t, saepius ex
ruptura myringis nullum damnum passam esse audiendi facultatem :
e contrario forsan semper in ejusmodi casu imminuta erit illa fa
cultas , si rite et accuratius hanc in rem instituatur examen.
Ut igitur respondeatur ad questionem num effluvium proveniat e
tympani cavitate, explorare oportet myringem; quae, si non per
forata e s t, otorrhoea proficiscitur ex aure externa.
Si tympani membrana satis magno foramine perfossa e s t , fa-
cile illud , speculo adhibito, discernitur. Perforatè vero membrana
exili tantum foramine, auris exploratio speculi ope saepe non suf-
*) Cf. D iss . p a llt. inauy de morbis aurium auditusque. Lugd- B a t. 1824. p. 13.
24
(icit. Tali in casu aeger post fortem inspirationcra, ore clanso
naribusque com pressis, acrem cxspirare conetur *). Rupta my_
r in g e , a ë r , in hoc experimento , per foramen ac meatum extru-
ditur, peculiarem excitans sonum (diversum prouti apertura sit
magna , aut' parva, ct num tympani cavo fluidum contineatur,
nccne) et ingratissimum saepe spargens odorem. Fluida e con-
tra rio , in meatum externum injecta, per tubam Eustachianam in
pharyngem defluunt, ac non raro , cum pure foetido ex aure me
dia com m ixta, saporem excitant ingratissimum. Addo, hasce in-
jectiones in tali casu semper prudentissima manu applicari debere,
ne gravia oriantur symptomata: animi deliquium , convulsiones
cct.Licet facile igitur detegi possit num otorrhoea externa simul
cum interna conjuncta sit nec n e , difficilius tamen est determinatu,
num morbus origincm duxerit ex auris partibus externis aut ex
internis. Ex anamnesi vero ad diagnosin non raro ducimus. Ete-
nim si primariam sedem habuerit inflammatio in tympani cavo —
quod , uti jam dictum , rarius profecto fit — mucosa quae pharyn
gem obvestit membrana simul inflammata cem itur; aeger, antcquam
illud percipiebat effluvium, jam diu vulgo vehementibus excru-
ciatus fuerat doloribus et auditum penitus amiscrat. Narrat in-
super se inopinato pcrcepisse ictum sonantem , quem effluvium in
de secutum es t, dum ex illo tempore dolores desinisse ac audien-
di facultatem rediisse addit. Quae meatum auditorium investit
membrana insuper in tali casu non mutata cern itu r, nisi diutius
jam duraverit otorrhoea.
* ) H a cc cxploration is m ethodus nom ino „ experimentum V «1-
j a l v a e " sa tis n o ta est.
25
§ 5.
Myringe magna pro parte exulceratü, vulgo auditfls ossicula’,
nexu suo solutis, cum pure ex auditorio meatu egrediuntur. Quod
imprimis valet de malleo simul cum incude, rarius de stapede.
Malleus, imo simul in cu s , abesse possunt, absque u t exinde
plenaria auditils abolitio o ria tu r: stapede autem amisso insana-
bilis surditas insequitur; quod jam M o r g a g n i o non innotum
fiiisse videtur *). Si ergo V e r i n g a sse rit: » Die bei einem
Ohrenfluss erfolgcnde Verlust der Gehörknöchelchen zieht unheil-
bare Taubheit nach sich” §) — virum hunc expert, de amissione
omnium ossiculorum scripsisse censeo.
Multi auctores opinati s u n t , otorrhoeam, imprimis purulentam ,
non diu exsistere posse , nisi ex ea caries oriatur I). Quod quidem vix
*) „ H a e c velira” inquit „ t a m de o ss icu lis , tam de m em brana
tympani an im ad vcrtas, si in hujus perrnptiones stapcs e x c id a t, non
tam tympanum d u m ta x a t, sed et m ollissim as labyrin thi m em branu-
las per aperturam s ic fenestram ovalem injnriis p a tere; itaqne ab
nem ine, cui stapes totus excid isset auditum d ia conservatum leg isse
memini.” Cf. E p isto la e A n a t. M ed. X I V A rt. 10.
$) Of. V e r i n g A ph orism m . S . 23 , 24.
t ) D oet. K r a m e r se 6 casus observasse te s ta tu r , qnibus e
chronica m yringitide caries erat exorta ; e t addit: „ W as ich b is je tz t
an eigenen und frem den Erfahrungen über die lebensgcfahrliclic Ê nt-
zündung der K noehenhaut der T rom m elhühle gesam m elt lia b e , be-
rechtigt m ich zu der A n s ic h t , dass s ie im m er nur als F o lgek ran k -
heit chronischer E ntzündung des T ro m m elfe lls , n iem als a ls ein id i-
26
mirandum videtur (quamquam observationes a me ipso factae
nullomodo pro illa opinione militant) si animadvertas tenuitatem
membranarum, quae tympani cavum investiunt. Illam cariem pri
mo ad cellulas mastoïdeas proserpere scripserunt, quo facto, quum
per eas pus sibi viam parare conetur, apophysis ejusdem nominis
nonnumquam, cribri in star, eroderetur. Aeger diu in tali casu
doloribus cruciatus gravioribus, pone aurem tumorem percipit,
pressurü valde dolentem. Quae illum obtegit cutis rubescit, dein
fuscum aut coeruleum exhibct colorem, et extenuatur, donec
tandem disrum pitur, ut icbori conciliaret exitum. Quo facto
cariosa saepe ossis pars extruditur et sanatio sequitur. Non
raro tamen observatum est , san iem , si cutis in apophyseos
mastoïdeae regione non disrupta sit nec arte ap erta , in telam
cellulosam effundi, ad nucham , dorsum , imo et juxta muscu-
lum sterno-cleido-mastoïdeum ad claviculam descendentem, hic
abscessus per congestionem, uti d icuntur, form are, imo in ip-
sum thoracis cavum penetrare , ibique empyema form are, cujus
rei exemplum offert Casus XV, a doet. Q u a r i n ' W i l l e -
m i e r relatus *) Insuper non solum totam apophysin mastoide-
opathisches acuten Leiden a u f t r i t t , wenn Dicht e tw a mechanische
V erletzu n gen geradezu die K nochenbaut der T rom m elhöhle treffen.
„ A ls secundïires , m it langw ierigen Ohrenflüssen verbundenes Lei
den würde m an die in K edc stehende K rankheit auch in der ge- w óhnlieh en P rax is n icht ganz selten sehen , w enn nicht der tödt-
lich e A n sg a n g gew iihnlich unter den E rscheinungen einer sogenann-
ten N erven fieb ers , m it D e lir ie n , S op or nnd dgl. c in tra te , die ur- sp riin g lieh e , das H irnleiden e in leiten d e O hrenkrankheit, den alten
O hrcnfluss ganz vergessen m achte , so dass er selbst bei den Section
n icht die rechte W iird igu ng erhalt" (C f. K r a m e r , Deilrage zur
Ohrenlicilk. S . 17 , 13).
* ) Cf. Q u a r i n - W i l l e m i c r , D iss. cit. p. 4 3 —47.
27
am §) verum etiam aliorum cranii ossium raagnas partes penitus
excidisse observarunt. Cujus rei inter alios doet. R i e d e l
exemplum commemorat, a Cl. R u s c h observatum t).
§ 6.
Otorrhoea purulenta nonnumquam conjuncta observatur cum ce-
rebri suppuratione; eamque aut istius suppurationis primariam
affectionem esse posse, auctores contendunt; aut cerebrum secun-
darie affeetum iri ex otitide et exinde nata ossis petrosi carie.
Nominürunt hanc otorrboeae speciem cerehralem et prouti pri—
raaria suppurationis sedes haereat in cerebro , aut in auditus or-
gano, distinxerunt in otorrhoeam cerehralem p r i m i t i v a m (cere
bro scilicet primarie affecto) et c o n s e c u t i v a m (si nempe othor-
rhoeam cerebri suppuratio sequitur.)
Quodad symptomata, ambas affectiones concom itantia, animad-
vertendum, otorrhoeae cerebrali primitivae praecedere omnia, quae
cerebri suppurationem indicent: gravis scilicet cephalalgia , tensionis
sensus in orbitis , convulsiones et paralyscs , imprimis musculorum
faciei, perturbatio facultatum intellectüs , sopor aut agrypnia c e t .;
interdum otalg ia , aurium susurrus et surditas ; quae omnia exori-
enti effluvio vulgo imminuuntur. In altera otorrhoeae specie' eadem
5) Cf. W i l d e , in S c h m a 1 1 ’s B eitraye zur Gchör- und S prach -
Heilkunde. H eft. I I . S . 56.
+) Cf. R i e d e l , U eber die Krankheilen des Ohrs und G eltörs, Leipzig 1832 p. 98.
28
observantur symptomata, contraria autem ratione sibi sequentia:
praecedunt scil. per majus aut minus temporis spatium symptomata
auris affeclionem concomitantia, quibus serius accedunt cerebralia
supra dicta. Ad haec posteriora inprim is, in otorrhoea semper
mali om in is, attendat Medicus.
Negirunt quidem antea nonnulli communicationem talibus in
casibus existere inter aurem et cerebrum ; inter quos nominandus
D u v e r n e y . * ) qui quoque, strenue hanc sententiam defendens,
refert observationcm, quae probat non semper sane post aurium
fluxus suppressos mortem subitam ex hac causa esse deducen-
dam t).
Nemo autem nunc dubitat ex otitide suppurationem oriri posse,
quae tandem destruit labyrinthum et tympani parietes, et exeso
osse petroso, ad cerebrum se ex tendit; neque difficile esset om-
n ia , quae D u v e r n e y attulit argumenta, refutare. Quod tamen
minoris esset negotii, quia experientia hanc sententiam satis com-
probavit.
* ) Cf. T racla tu s de organo a u d itu s , continens structuram , usum et
m orbos omnium auris parlium . 1G84. p . 33 .
•f) „ Y ir 65 a n n oru m , corporis habitu adm odum repleto et san-
g u in e o , snppurationem satis notabilem per aures passus e s t , impri-
m is autem per aurem d e x tr a m , spatio 25 annorum , qnam vis alio-
quin optim e h a b eie t; m ateria profluens foetida erat e t satis spissa.
Suppuratio h a e c , cum esset su p p ressa , m ortuus est e x apoplexia
spatio 24 horarum. E g o quidem cranium ap eru i et cum m agna cura
exam inavi om n es cerebri p a r te s , qua os petrosum spectaat ; inveoi
autem om nes perfecte sanas e t os ipsum in statu suo n a tu r a li, nee
serositates u llib i in v e n i, ni«i in ventriculis c t anfractibus cerebri et
eas quidem a m a ter ia , quae e x auribus p ro flu x era t, valde diffe-
ren tes. A p eru i etiam com plurium iafantum aures , interim numquam,
neque in c er eb ro , n equ e in o sse petroso , inventa u lla prava dispo-
sition e .” Cf. D u v e r n e y , 1. c, p . 36.
29
Majori tamen jure dubitandum videtur, num pus revera ex ce
rebri affectione primaria viam sibi parare possit per duram petrosi
ossis substantiam , antequam morbus primarius mortem attu lit; idque
eo m agis, quum multae observationes hac de re commemoratae,
satis accurata indagatione careant. Doet. K r a m e r omnes casus,
huc pertinentes , quos L i e u t a u d . M o r g a g n i , S a b a t i e r ,
0’ B r i e n , B r o d i e , P a r k i n s o n , I t a r d , Q u a r i n -
W i l l e m i e r , A l b e r s , L e B l a n c . H o f f m a n n , T o u l -
m o u c h e , A b e r c r o m b i e , R i c h t e r cet. retulerunt ,
recensuit, et ex illa critica disquisitione hoc tulit judicium :
> So viel” inquit » geht wenigstens aus allem diesem hervor ,
dass über die primaire oder secundaire Natur der innerhalb der
Schadelhöhle einerseits und im Gehörorgane andererseits beo-
bachte Krankheitserscheinungen niemals ein entscheiderides Urtheil
möglich i s t , wenn nicht sogleich beim ersten Auftreten derselben
das Gchörorgan sorgfaltigst un tersuch t, und die wahre Aufeinander-
folge der beiderseitigen Erscheinungen festgestellt worden ist. In
dieser Weise hat man aber niemals die betreffenden Krankheits-
falle beobachtet, so dass ich glaube, ganz iu meinem Rechte zu
sein, wenn ich behaupte , dass die Uebertragung primarer Entzün-
dung des Gehirnes und seiner Haute auf das benachbarte Gehör-
organ , oder gar der Durchbruch primair innerhalb der Schadelhöhle
aufgetretener Eiterbildung durch das Gehörorgan, bis jetzt niemals
auf zuverlassige W eise beobachtet w orden, otorrhoea cerebralis
primaria. somit thatsachlich noch nicht nachgewiesen worden ist.”
» Anders verhalt es sich mit der otorrhoea cerebralis consecutiva
(oder kurzweg otorrhoea cerebralis, da eine p rim a ria oflenbar nur
in der Theorie vorhanden i s t ) . . . Immer gehórt derselbe aber zu
den pathologischcn Seltenheiten *) Similem de otorrhoea cerebrali
*) Cf. K r a m e r , B eitr . zur OhrenhtUk. S . 3 0 8 — 309.
30
primaria sententiam protulit expert. W i l d e *) qui dubia quoque
movet contra casum a doet. C o r r i g a n commemoratum.
§ 7.
Causam proxiraam otorrhoeae semper eonsistere in inflammatione,
acquidem saepius in chronica ea m yringis, rarius in ea pori
acustici ex tern i, rariusque in otilide in terna, jam diximus.
Remotae causae sunt .variae. Inter disponentes primum occupat
locum diathesis scrofulosa, et cuivis medico notum est quoties
infantes scrofulosi, imprimis dentitionis periodo, otorrhoea laborent.
Inflammatio, cujus sequela aurium fluxus e s t , aut spontc in meatu
auditorio vel tympani membrana prodit, aut ex exanthematibus
proficiscitur scrofulosis, scil. e crusta lactea, tinea capitis , psora,
herpete c e t . , per aurem ad meatum proserpentibus. Etiam syphi-
lidem nonnulli auctores inter otorrhoeae causas retulerunt, quod ta
men alios, inter quos sufficiet nominasse K r a m e r t) F r a n k §)
W i l d e **) c e t . , jure refutasse censeo; neque exsistere videntur
casus, qui pro hac sententia militant. Inter causas occasionales
quammaxime referri oportet tempestas humida ac frig ida; et plane
*■) Cf. S c h m a 1 z , B eitr . z . Gehör- und S prach -H eilk . Hef t II
S. 74 , 75.t ) Cf. W . K r a m e r , D ie E rkenntniss u. Iltilu n g der Ohren-
krankheiien.§ ) Cf. M . F r a n k , H an db. der Oorheelkunde, vert. door A . H.
S w a a g m a n . p. 3 6 0 .**) Cf. W i 1 d e , in S c h m a l z 's B eitrage. S . 69.
31
consentiendum mihi videtur cum doet. H u b e r t - V a l l e r o u x ,
dicente: » La cause déterminante Ia plus ordinaire de 1’otorrhée est
le réfroidissement, soit qu’il porte sur tout le corps, ou seulement
sur les oreilles” *). Monendum tamen apud infantes scrofulosos
aurinm fluxum valde quoque incitari aëre calido, aestatis tem
pore.
Saepius ctiam otorrhoeam producunt febres exanthematicac, prae-
sertim scarlatinosa; e t postremis imo diebus mihi 4 videre licuit
homines, otorrhoea ex illo morbo aflectos, quorum membranae
tympani eranterosae: — qua occasione vir doet. S w a a g m a n , qui
illos tractabat, mihi asseruit, iis in casibus, quibus otorrhoea e
searlatina fuerat o r ta , se fere semper invenisse ‘myringem disrup-
tam. An otorrhoea hic forsan derivanda ex inflammatione fauci-
um, ex angina scil. scarlatinosa, quae per tubam Eustachianam ad
tympani cavum se extendit? Verisimilem quidem habeo hanc opi—
nionem, certam autem illam afBrmare vix ausim. Monendum
autem, non in quocumque casu otorrhoeae perforatam inventam
fuisse myringem, uti satis patet ex observationibus a S c h m a 1 z
relatis t). Addo alios alio modo hoc in casu originem otorrhoeae
explicasse, inter quos doet. W i l d e , d icens: » Die wahrend
oder nach dem Scharlach auftretende Erkrankung des Ohres kommt
auf zweierlei Weise v o r , entweder geradezu als Entzündung des
Gchörganges und Trommclfelles , wahrscheinlich in Folge der in
das Ohr hinein sich fortsetzenden Entzündung der aussern H au t,
welche eine schleimige Aussonderung in einer Fistelhöhle erregt,
*) Cf. H u b e r t - V a l l e r o u x , E s s a i pralique el théorique sur
les maladies de Foreille. Par. 184f>. pag. 266.t) Cf. S c h m 'a 1 z , Jirfah rm gen über die Krankheiten des Ge-
tórs. Leipz. 1846 B eobacht. X I .I I — L IL
32
wahrend sich der ührige Körper abschuppt; oder aber in Folge
von Ahscessen in dem Nacken und ura den Gehörgang und die
Ohrrauschel lierura, die sich in den knorpeligen oder faserigen
Theil des Kanales öffnen und dort wegen des kranken Zustiindes
dieses Theiles einen Ohrenfluss hervorrufen, u n d , nachdem sie
selbst geheilt sind , untcrhalten.” *) Etiam ex erysipelatc vero faciei, ex morbillis ac variolis, se ad acusticum porum extenden-
t ib u s , non raro provocari otorrhoeam, ncmo amplius in dubium
vocat.
Porro inter causas occasionales imprimis quoque referenda cen-
seo om nia, quae congestionem sanguinis ad caput promoveant,
scilicet spirituosorum a b u su s , legumenta capitis nimis calida, alvi
obstructio cet.
Nonnumquam, licet ra riu s , corpora aliena in meatum introducta
inflammationem ct exinde otorrhoeam provocarunt. Nonnulli aucto-
res quoque ceruminis in meatu auditorio accumulationem priraa-
riam causam otorrhoeae accusaverunt; de quo autem dubitare mihi
lic e a t, quia ceruminis secretio semper peuitus est suppressa. Ma-
teriam quam nonnulli accumulalam se invenisse testantur in meatu,
non fuisse cerumen censeo , sed fluidum, quod secernitur, visci-
dum , in meatu remansum et ad flavas istas crustas exsiccatura,
de quibus jam dixi.Nonnumquam causam primariam non in ipsa aure haerere, sed
in partibus illam circumjacentibus, glandula scilicet parotidea, pha-
ry n g e , tonsillis e t palato m olli, jam d ix i, quamobrem ut semper
accurata exploratio omnium harum partium requiratur, vix opus
e rit u t moneam.
* ) Cf. W i 1 d e , in S c h m a 1 z 's Beitrage. S . 69.
33
§ 8.
Prognosis pathicae de qua agimus affectionis eo infaustior red-
ditur, quo diutius morbus exstitit. Si ab initio inde debite trac-
tatur, sanatio, immuni vulgo auditu , cito sequ itu r, iis saltem in
casibus, quibus inflammatio, uti solet, in membranis quae mea-
tum auditorium obvestiunt aut in tympani membrana haereat.
Infaustam semper prognosin esse ubi fluxus e periostitide fuit
ortus, e t infaustiorem si effectus est in te rnae , quam si extemae
otitidis, facile intelligitur.
Si autem diutius perduraverit otorrhoea, semper eam invenimus
complicatam aut cum myringis et meatüs auditorii desorganisa-
tione granulosa, vel polyposa, aut cum earum partium intum es-
centia, aut cum destructione vel perforatione membranae tympani,
cet. * ) ; quas omnes morbosas affectiones nonnulli auctores causas,
alii effectus otorrhoeae esse existimürunt. Sunt autem , me
judice , complicationes , ex eadem causa , scilicet inflammatione ,
Profectae, quae otorrhoeam produxerat ac sustinet. In ejusmodi
casibus prognosis semper est infausla. Licet enim inflammatio
tolli quaeat et granulationcs et polypi topicis remediis nonnum-
quam amoveri possint ac ipsa otorrhoea san a ri, semper tamen
destructiones remanent adeo g rav es, ut audiendi facultatis aboli-
tionem sanare haudquaquam Medico contingat.
*) E x i i s , quae doet. K r a m e r (in ejus B citriige zur Ohren-
heilk. S . 4 4 — 4 5 ) m o n e t , sa tis patet m yringitidem chronicam raro
decurrere sine d e g e n era tio n ib u s , quas snpra m onui.
3
34
Insuper prognosis valde differt ex causa otorrhoeae, uti ex
dictis jam deducendum. Otorrhoea sanguinolenta, si inopinato et
ex mechanico corporis impetu oritur et symptomatibus affectionem
perebri indicantibus concom itatur, signum m alum ; metus enim
h ic exsistit fracta esss cranii baseos ossa.
§ 9.
Restat ut pauca dicam de curatione morbi.
Prius h ic attendendum est ad corporis conditionem. Vidimus
otorrhoeam saepissime originem ducere e chronica myringitide.
Quumque notum s it , illam affectionem saepius cohacrere cum
scrofulosa dyscrasia (quamobrcm otorrhoea prae aliis quoque in-
vadit juniores infantes) quivis satis intelliget quantum praebeanl
remedia interna ad curam huju3 pathicae affectionis. Si ergo
alicujus dyscrasiae signa a d sin t, non solum remedia topica suf
ficiënt, sed imprimis remediis opus est internis. De quibus om
nibus speciatim agi longum foret.Quodad curam topicam , primo loco inquirendum : an aurim
fluxum, tollere semper ilUcitum s i t , nec n e?
Plures Medici putarunt ex suppressione , u ti ajunt, aurium
fluxüs facile oriri posse cncephali affectiones (in infantibus im-
primis acutum Hydrocephalum) ; imo se talequid saepius obscr-
vasse lestantur. Quamobrem illi ipsi non solum ab omni curandi
tentamine plane abstinen t, sed e t parentes infantum praemonent
pc umquam ab aliis topica remedia accipiant.
Intlammatio sibi relicta accrescit ergo et ultro proserpit, do-
35
nee partes ad auditum maxime necessarias tandem destruxerit et
exinde sensim sensimque surditatem induxerit iiisanabilem , imo
mortem provocaverit; dum infelix, si rite atque justo tempora
illum tractavisset M edicus, numquam sane ad hune statum per-
venisset.
Omnes profecto Otiatrici testantur se numquam infaustum v i-
disse effectum ex topica ac prudenter adhibita otorrhoeae cura.
Quod assertum eo minus refutandum censeo , quum ipse multis
ia casibus illam curandi metliodum felicissimo eventu applicatam
vidi, nec tamen exinde ullum damnum obortum. Scio equidem
non raros esse casu s , quibus infantes, jam diu otorrhoea labo-
rantes, momento quo illa retinebatur , Hydrocephalo corripiebantur.
Tali in casu saepe tamen nihil aliud occidisse p u to , nisi quod
Hydrocephalo exstinctus s it infans otorrhoea laborans; quod vero
ad fluxu3 suppressionem a ttin e t, liancce ineningum inflammationi
adscribendam esse censeo. Quod si verum , certe quoque non
in omni casu , quo oboritur encepliali morbus postquam adhibita
sunt remedia topica contra otorrhoeam , morbum illum curationi
auris alïectionis ipsi adscribendum puto. Monendum tamen u t iu
adliibendis remediis adstringentibus Medicus summam semper oli-
servet prudentiam , ne subito supprimatur fluxus *).
Quemadmodum in curandis ulceribus iu genere , ita quoque iu
otorrhoeae cura prae omnibus summa laudanda numdities. Quem
in finein optime condueuut injectiones aquae tepidae. Quotidie
* ) Cf. S c h m t U , l ir jah rvn gcn § SCO. Quod snpram om ii
jam D uverneyo notum fu isse videtnr. L egitur cnim : „ Q uod ad
fluximi attinet m ateriao serosae , quem nos appellavinius suppuratiu-
nem , cum ut plurim um absque dolore fiat e t im pediri v ix p o s s i t , quin sym ptom ata gravia su p erveu ian t, sistendus non est im pruden-
ler’’ Cf. D u v c r n e y i 2 'raclaius c it. p. 37,
3*
36
adhibendac, duin sensiin sensimque aqua minus calida suraalur.
Quae injectiones, u t prudentissima raanu iis inprimis in casibus
sint appl'candae, quibus perforata est membrana tympani, jam
monui. In ejusmodi casu injectione instituta semper meatus audi-
torius obturari oportet gossypio; illudque numquam negligendum,
si aeger aëri frigido se exponere debeat. Hanc simplicem curandi
methodum saepius sufficere ac ne minimum offerre periculum, omnes contendunt t).
Si meatus auditorius valde inflammatus c e rn itu r, optime con-
ducunt sanguinis detractiones , antiphlogistica, imprimis refrige-
rantia et laxantia, insuper revulsiva ; ct ad aurem ipsamnilnisi ca-
taplasmata emollicntia apponentur. Instillat’ones quas S c h m a l z •)
in ejusmpji casu commendgt, scil. ex solutione acetitis plumbi
(gr. I— V ad unc. I aq. destill.) minus indicatas censeo. Jure
merito tamen illas laudarunt auctores iis in cas ib u s, quibus
phlogoscos signa, rubor sc il., c a lo r, dolor et tum or, magna pro
parte sint reinola et hic acet. plumbi tamquam princeps, cum
S c h m a l z , laudo remedium. Optimum quoque effectum sae
pius hic vidi exhibitis solutionibus nitratis a rg en ti, nec non
jodii. Admoneo au tem , ut sumantur e m itissim is, ne ex irritan-
t ) Cf. C om pendia jajn ei:at. a S c h m a l z , K r a m e r , .S m u l
d e r s , F r a n k cet. scripta. „ D ie inspu itingen” ita F r a n k i. a. m on et „ onderdrukken de oorvloeijing n ie t , evenm in als liet wa--
sehen van liet hoofd m et zeepw ater de tinea ond erdruk t, maar zij genezen haar. E r kom t geen e oorv loc ijin g , zoo min ecne primaire als
secundaire voor , waarbij de (n iet overdreven sterk e) inspuitingen van
liianw w ater geen gunstige» invloed uitoefenen. M ogt dit eenvoudig
middel de plaats vervangen van a lle indroppelingcn van oliën en
geheim e m id d elen , die zoo dikwijls h oogst nadeeli" werken en som
wijlen zeer kostbaar zijn .” Cf. 1. c. p. 3 7 3 .
*) Cf, S c h m a l z , ICrJahrunjm. § 370.
37
tiiius augeatur inflam matio, neque ex adstringentibus temère sis-
tatur fluxus ; id quod semper periculi plenum.
Multa alia codem scopo commendata sunt rem edia, et quisque
auctor suam formulam tamquam optimam laudat. Sufficiet nomi-
nasse: m yrrham , sulph. z in c i , acet. cupri c ry s t . , bals. peruv .,
fel tauri in sp iss ., alum. crud., acidum pyro-lignosum , kali
causticum s ic c . , cadmium su lphur., tinct. o p ii , cet.
Multi Medici in cura otorrhoeae maxime laudarunt revu lsiva ,
imprimis rubefacientia , pustulas form antia, ac fonticulos , aut in
nucham, aut pone aures applicata. In iis au tem , quos ego vidi
casibus, parum tantummodo derivantia juvasse confiteor. Oleosa
denique ac pinguia in genere plus noeere, quam utilitatem afferre,
omnes fere contendunt.
Si fluxus subito supprimitur (quod variis e caiisia fleri potest)
ac exinde ccphalalgia o r itu r , aut facies in tu m esc it, aut gravis
oculorum inflammatio proficiscitur, aut symptomata subsequuntur
periculosa, convulsiones scil. nihil hirudinibus et cataplasmatibus
emollientibus melius. Quo casu imprimis commendarunt panem ,
recens e fornace desumtum , qui adhuc calidus, ad totum illud
capitis la tu s , cujus fluens est au ris , apponatur; demtü crusta ea
in parte, quae ad tempus applicanda est. Haec applicatio te rt;a
quavis hora renovetur, et tempore cujusvis deligationis injectio in
aurem facienda est ex Deuto-chlorureto hydrargyri gr. III in aquae
tepidae unciis VIII solutis *).
Si otorrhoea, cujus causa nec in externo acustico poro , neque
in tympani cavo, aut quae illud a meatu sejungit membrana de-
*) Cf. V o n W i 1! i c !i in Journ. der p ract, B eilk . herausgeg;
von H n f e l a n d , B d . X X I 2 . S . 5 3 . — Itard T r a ité e tc . I. p . 223. — J , v a n d o r H o e v e n Dis&ert. cit. pag. 21 — F r a n k ;
Handb. der Oor-heelk. bl. 371. cel. —
38
tegi possit, dolore concomitatur, semper explorari oportet tuba
Eustachiana catheteris o p e ; non raro enim hao in parte tune
morbi causa haeret. Quod non minus indicatum e s t , s i , otor-
rhoea sanatê immunibus partibus supradictis, audiendi facultas
diminuta manet.
In otorrhoea cerebrali, vel quae cum carie conjuncta est ossis
p e tro s i, rnajori quoque prudentia opus est, ne fluxus supprimatur.
In ejusmodi casu topica cura imprimis spectat summam munditiem;
amoveantur quoque partieulae ossis exfoliatae (quem in finom
D e 1 e a u semel canalem fistulosam cultro aperuit) dam porro
ex peculiari indicatione, praesertim dyserasiam a a t in genere
corporis conditionem spectan te , curandi methodus instituenda dil-
fert.Tandem si quaeras quamdiu continuandum sit cum remediis
adhibendis , respondeo tamdiu , u t glandulae ceruminosae normalcm
functionem iterum perfleiant. Signum equidem nescio, quod cer-
tius probat auris inflammationem penitus esse sublatam , quam
rediens ceruminis normalis secretio.
t a n t u m .
T H E S E S .
i .
E ie c te Clar. D o n d ers: quantitatem sanguinis absoltiiam
intra cranii cavum augeri et diminui posse.
I I .
Coma, quod d icitu r apoplecticum et caetera, sym ptom ata
compressionis cereb ri , quae apoplexiam comitantur sanguine-
am, non semper derivanda. censeo ab extravasa to sanguine.
III.
H erpes zoster e st neurosis.
I V .
Osteomalaciam cum. R ach itide identicam e sse , neg o .
40
V.
Ophthalniiam intermittentem nevrahjiam esse, censeo.
VI.
In cura morborum exantkematicorum maxime necesse est
ut a ttendatur ad feb res .
VIL
Otorrhoeae causa saepissime est m yringis inflammatio chro
nica,
VIII.
O titidem internam saepius confundi a M edicis cum. Hydro-
cephalo acuto , haud dubito.
I X .
D ig itu s optim us plessim eter.
X.
Minus recte Eufeland: vomitus vomitu curatur.
41
X I .
Obstructio in colica latumina a spasmo deducenda mihi üietur.
XII.
Inhalationes J od ii in pJith isi pulmonali nocivas censeo.
X III .
Spam us clonicus , contracturae nomine notus , non certum
signum praebet encephalomalaciae.
XIV.
Incarceratio hem iae inguinalis externae spasmodica ex ana-
tomia negari non p o te s t.
X V .
In hydrocelis cura injectiones jo d i i praefero methodo a
Doet. B aschw itz nuper propositae.
XVI.
Jure merito Clar. F ö rs te r : » L ie Entzündung is t eine in
tiner bestimmten Richtung vor sich gekende V er ander nng der
42
Eruührung der Organe. D ie Bedingungen der normalen F.r-
niïhrm g eines Organes sin d eine bestimmte Nerventhatigkeit in
demselben, ein bestimmtes V er halten des B lutdruckes , des B a m
der Gefasswande und der B lutm ischung , bestimmter Bau und
M ischung der Geioebstheile und aus diesen Momenten henor-
gegangene bestimmte D iffusions-Verhriltnisse ztcischen Blut uni ‘
Geiceben. In jeden dieser Momente kann der Angriffspunkt
der Entzündungs-Ursache liegen."
XVII .
Abortum arte provocatum nonnunqmm indicatum e sse , statuo.
XVIII .
A p plica tio fo rc ip is indicata m ild v id e tiir , s i parturiens
eclampsia affic itu r , caput in fan tis in p e lv i minore ja m haeret,
e t ostium uteri sa tis e s t apertum .
XIX.
Jure m erito Scanzoni de ruptura velamentorum artific ia li:
* M an d a r f diese kleine Operation keinesicegs a ls so leden-
tungslos betrach ten , als es gewöhnlich gesch ieh t, d e m es ist gew iss n ich t übertrieben , wenn w ir sa g e n , dass darch ein
unzeitiges und unbedachtes Vornehmen derselben, bedeulende
Verz'ógerungen und Störungen des Geburtsoerlaufes bedingt
werden können."■i .WW'"11
M J J V K Ï Z O U X
BIJ ZIJNE BEVORDKBIKO
TOT
I I U C T O R I V » K (J K IV E K S K IJ * » * :.
■Vaderliefde, vreugd’ van ’t leven,-Bron van alle zaligheid,
Voorsmaak van den Hemelwellust, Dochter der onsterflijkheid.
Vaderliefd’ noopt mij te zingen,Zij, zij spoort mijn dichtgeest aati.
Vrolijk juicht ze; daar ze uw schedel Ziet omkranst met lauwerblaan.
’t Worstelperk is doorgestreden! —Ik wil u mijn wenschen biên,
o ! Kondt ge in mijn harte lezen! — Gij zoudt daar opregtheid zien.
Leef, kan ’t zijn, een reeks van jaren!Vreugde volg’ u op uw schreên j
En het anders woelig levenEolle als 't murm’lend beekjeu heen!
44
Red den sterv’lin g , die door pijnen Afgemat, verlangt naar rust! —
’t Is zoo za lig , wen ge tranen Van het oog eens lijders kust.
Dat de ware en zuiv’re vriendschap U een steun zij in den druk! —
Zij bestrooi uw levenspaden Met de rozen van ’t geluk!
Liefde schenke aan u een’ gade,Die ge opregt en teeder mint;
En bij wie ge in vreugd’ en smarte Zaligheid en wellust vindt!
Even als het veldviooltje,Door de zachte daauw besproeit,
Zich allengskens geurig opent,En zoo zachtjes opwaarts groeit:
Zoo zal ook die liefde ontluiken,E n , schoon haar de dood eens scheidt;
Eenmaal zal zij schooner bloeijen,In ’t genot der eeuwigheid. —.
Vindt ge soms uw levenspaden Met het floers der ramp bedekt,
Wen geen nietige aardsche grootheid d’ Ed’le ziel tot vreugde w ekt;
45
Dat do Godsdienst u dan trooste! —Zij geneest de zielesmart,
En verspreidt in droeve rampenMoed en kracht in ’t zuchtend hart.
Daalt gij eens in ’t graf ter neder,(Eens te rusten is ons lo t !)
O! — geniet dan ook die vreugde,Die de Seraf smaakt bij God! —
K. BOE KMA, Med. D o c t o r .