Doc. dr Mehmed Hadžić,

Univerzitet u Sarajevu Pravni fakultet

Radno-pravni status državnih

službenika 1-2

Sarajevo, 07. i 14. 12. 2017. godine

Sadržaj:

Pozicija službeničkog sistema,

Vrste radnih mjesta u državnoj službi,

Postupak popunjavanja upražnjenih radnih

mjesta,

Zapošljavanje na određeno vrijeme,

Zaključna razmatranja

Pozicija službeničkog sistema

Veže se za javnu upravu,

Službenički sistem na nivou BiH, u Federaciji

BiH, u Republici Srpskoj i u Brčko distriktu BiH

Podjela na : karijerne, otvorene i kombinovane,

Razlikovanje pojma javnog službenika i

državnog službenika,

Opći i posebni službenički sistemi

Aspekti posebnosti službeničkog odnosa

kao radnog odnosa

Posebnosti kod prijema u državnu službu i

popunjavanja radnih mjesta;

Posebnosti prava i obaveza državnih

službenika;

Posebnosti disciplinske odgovornosti;

Posebnosti prestanka državne službe.

Pravni okvir

• BiH- Zakon o državnoj službi u institucijama BiH (''Službeni glasnik BiH'', br. 19/02, 35/03, 4/04, 17/04, 26/04, 37/04, 48/05, 2/06, 32/07, 43/09, 8/10 i 40/12).

• FBiH- Zakon o državnoj službi u Federaciji BiH (''Službene novine FBiH'', br. 29/03, 23/04, 39/04, 54/04, 67/05, 8/06 i 04/12) i kantonalni zakoni

• RS- Zakon o državnim službenicima (‘‘Službeni glasnik RS‘‘, br. 118/08, 117/11, 37/12 i 57/16), Zakon o službenicima i namještenicima u organima jedinice lokalne samouprave (‘‘Službeni glasnik RS‘‘, br. 97/16)

• BdBiHZakon o državnoj službi u organima javne uprave Brčko DBiH (‘‘Službeni glasnik Brčko distrikta BiH“, br. 9/14, 37/15 , 48/16 i 09/17).

Vrste radnih mjesta- Institucije BiH

Rukovodeći državni službenici:

1. Sekretar i sekretar sa posebnim zadatkom,

2. Pomoćnik ministra, pomoćnik direktora i glavni

inspektor,

Ostali državni službenici:

1. Šef unutrašnje organizacione jedinice,

2. Stručni savjetnik,

3. Viši stručni saradnik,

4. Stručni saradnik,

Vrste radnih mjesta- FBiH BiH

Rukovodeći državni službenici:

1) rukovodilac samostalne uprave i samostalne

ustanove;

2) sekretar organa državne službe;

3) rukovodilac uprave i ustanove koje se nalaze u

sastavu ministarstva;

4) pomoćnik rukovodioca organa državne službe;

5) glavni inspektori.

Vrste radnih mjesta- FBiH BiH

Ostali državni službenici:

1) šef unutrašnje organizacione jedinice;

2) inspektori;

3) stručni savjetnik;

4) viši stručni saradnik;

5) stručni saradnik.

Vrste radnih mjesta- RS

Radna mjesta državnih službenika u republičkim organima

uprave su:

a) pomoćnik ministra, sekretar ministarstva, rukovodilac

republičke uprave i republičke upravne organizacije,

b) zamjenik i pomoćnik rukovodioca republičke uprave,

republičke upravne organizacije, glavni republički

inspektor i sekretar u Agenciji,

Vrste radnih mjesta- RS

c) inspektor,

d) interni revizor,

e) stručni savjetnik,

f) rukovodilac unutrašnje organizacione jedinice,

g) viši stručni saradnik i

h) stručni saradnik.

Kategorije državnih službenika- BdBiH

a) kategorija rukovodećih državnih službenika i

namještenika prema članu 2 tačka e) zakona;

b) kategorija rukovodećih državnih službenika i

namještenika srednjeg nivoa;

c) kategorija državnih službenika i namještenika

stručnjaka/eksperata (državni službenici i namještenici

sa VSS s najmanje završenim dodiplomskim studijem);

d) kategorija državnih službenika izvršilaca (državni

službenici i namještenici s najmanje SSS);

e) kategorija pomoćnih državnih službenika i namještenika

(državni službenici i namještenici s drugim

kvalifikacijama).

Ko nije državni službenik/ica- institucije

BiH

članovi parlementarne skupštine BiH, članovi

Predsjedništva BiH, Vijeće ministara, ministri, zamjenici

ministara, članovi Stalnog komiteta za vojna pitanja,

sudije Ustavnog suda BiH, sudije Suda BiH,

Ombudsmen BiH, glavni tužilac, zamjenici glavnog

tužioca i tužioci BiH, pravobranilac i zamjenici

pravobranilaca BiH, članovi Visokog sudskog i tužilačkog

vijeća BiH, članovi izborne komisije BiH, profesionalna

vojna lica u institucijama BiH, guverner i viceguverneri

Centralne banke BiH,

Ko nije državni službenik/ica- institucije

BiH generalni revizor i zamjenici generalnog revizora Ureda

za reviziju finansijskog poslovanja institucija BiH,

sekretari domova parlamentarne skupštine BiH i sekretar

zajedničke službe Pralamentarne skupštine BiH.

Takođe se državnim službenicima ne smatraju ni

savjetnici: članova Parlamenatarne skupštine, članova

Predsjedništva, Predsjedavajućeg Vijeća ministara,

ministara i zamjenika ministara, guvernera i

viceguvernera Centralne banke.

Zakon se ne primjenjuje na sve osobe zaposlene u

Centralnoj banci BiH i Uredu Ombudsmena za ljudska

prava BIH

Opšti uslovi za postavljenje- institucije BiH Da je državljanin BiH

Da je starija od 18 godina,

Da ima univerzitetsku diplomu i druge obrazovna ili akademske kvalifikacije najmanje VII stepena stručne spreme, odnosno visoko obrazovanje prvog, drugog ili trećeg ciklusa Bolonjskog sistema studiranja što se utvrđuje propisom kojim se reguliraju poslovi osnovnih djelatnosti i pomoćno-tehnički poslovi i uslovi za njihovo obavljanje u organima uprave institucija BIH,

da je zdravstveno sposobna za vršenje ovih poslova predviđenih ovim položajem,

da nije navršila zakonom propisanu starosnu dob za penzionisanje, odnosno da nije ostvarila pravo na ličnu penziju po bilo kojem osnovu

da nije otpuštena iz državne službe kao predmet disciplinske mjere na bilo kojem nivou vlasti u BiH, odbijanja polaganja zakletve, samovoljnog napuštanja državne službe ili davanja neistinitih i netačnih podataka prilikom prijema u državnu službu, u roku od tri godine prije dana objavljivanja upražnjenog radnog mjesta,

da se ne vodi krivični postupak protiv te osobe, da nije obuhvaćena odredbom čl. IX Ustava BiH

Posebni uslovi

Posebni uslovi koji su sastavni dio svakog oglasa se vežu za, kako se navodi u čl. 20 st. 3. tač. e. i f. Zakona posebne akademske i profesionalne uslove za radno mjesto koje se popunjava, te druge uslove koji se mogu smatrati primjerenim za odgovarajuće radno mjesto.

U posebne uslove koji trebaju biti propisani aktom o sistematizaciji radnih mjesta u svakoj instituciji bi spadali obrazovni smjer, radno iskustvo, znanja stranih jezika, posebna tehnička znanja i sl

Postupak popunjavanja upražnjenih radnih

mjesta

1. Interni premještaj,

2. Interni oglas u okviru institucije,

3. Eksterni premještaj,

4. Javni oglas,

Dodatno:

5. Direktno preuzimanje iz institucija odnosno organa državne službe entiteta i Brčko distrikta BIH

6. Interni ili eksterni premještaj državnog službenika iz odgovarajućeg organa državne službe/uprave entiteta ili javni oglas u slučaju osnivanja nove institucije po osnovu prenosa nadležnosti,

Interni premještaj

Premještaj vrši rukovodilac institucije sa ili bez

saglasnosti državnog službenika,

Ako se vrši bez saglasnosti mora postojati

obrazloženje odnosno razlog,

Može se obaviti samo na isto ili slično radno mjesto,

Premještaj na niže samo uz izričiti pristanak državnog

službenika, osim sekretara sa posebnim zadatkom,

Interni premještaj

Šest nivoa:

1. Stručni saradnik

2. Viši stručni saradnik

3. Stručni savjetnik

4. Šef unutrašnje

organizacione jedinice

5. Pomoćnik ministra,

glavni inspektor,

pomoćnik direktora

6. Sekretar i sekretar sa

posebnim zadatkom

Diplomatska i konzularna

služba:

1. Ataše

2. III sekretar

3. II skretar

4. I sekretar i vicekonzul

5. Savjetnik i konzul

6. Ministar savjetnik

Interni konkurs u okviru institucije

Pravilnik Agencije za državnu službu BiH o uslovima i

načinu obavljanja internih konkursa, internih i eksternih

premještaja državnih službenika u institucijama BiH, Sl.

gl. BiH 62/10, 30/14 i 38/17

Kad postoji upražnjeno radno mjesto institucija je

dužna objaviti interni oglas i sprovesti interni konkurs u

slučajevima kad:

1. Postoji upražnjeno radno mjesto na koje se državni

službenik može unaprijediti, a prema procjeni institucije

postoji najmanje jedan kvalitetan kandidat za

unapređenje,

Interni konkurs u okviru institucije

2. Postoji upražnjeno radno mjesto a ima državnih

službenika koji su proglašeni prekobrojnim ili se

proglašavaju prekobrojnim

Interni oglas sačinjava i objavljuje agencija na zahtjev

institucije najmanje 8 dana prije krajnjeg roka za

prijave u instituciji.

Interni konkurs- Provjera znanja

Proceduru internog konkursa provodi komisija od tri

državna službenika iz institucije po prethodnoj

saglasnosti Agencije

Ako smatra potrebnim ili na zahtjev institucije, Agencija

može imenovati jednog nezavisnog eksperta za člana

komisije

Provjera znanja se sastoji od intervjuja, na kojem se

kandidat testira tako sto mu se postavljaju pitanja (sa

najvise 30 dodijeljenih bodova- potrebno najmanje 16)

Broj bodova koji je kandidat osvojio na intervjuju jeste

zbir bodova datih od svakog člana komisije, podijeljen na

tri

Interni konkurs- Lista kandidata

Nakon završetka intervjuja komisija utvrđuje listu

uspješnih kandidata, koja se dostavlja rukovodiocu

institucije.

Institucija je dužna pismeno obavijestiti sve kandidate o

rezultatima koje su postigli uz dostavljanje rezultata svih

učesnika intervjua.

Rukovodilac institucije dostavlja listu uspješnih kanditata

sa prijedlogom datuma postavljenja kandidata Agenciji,

radi daljeg postupanja

Interni konkurs-postavljenje

Postavljenje odnosno imenovanje kandidata je

regulisano čl. 28 Zakona na način da ostale državne

službenike postavlja Agencija u skladu rezultatom koji je

kandidat postigao u izbornom procesu.

Rukovodeće državne službenike službenike imenuje

nadležna institucija, odnosno njen rukovodilac, po

prethodno pribavljenom mišljenju Agencije, sa liste

uspješnih kandidata koji su prošli konkurs.

Postavljene rukovodećih državnih

službenika

Postavljenje rukovodećih državnih službenika na ovakav

način nameće pitanje čemu uopće njihovi rezultati

ostvareni na konkursu ako rukovodilac institucije nema

obavezu da imenuje najuspješnijeg sa liste nego može

imenovati bilo koga sa liste uspješnih kandidata.

U tom slučaju je dovoljno dostaviti listu sa kandidatima

koji su osvojili najmanje šesnaest bodova u skladu sa

odredbama Pravilnika o internim i eksternim

premještajima i internim konkursima.

Eksterni premještaj

Do eksternog premještaja dolazi u dva slučaja:

U prvom slučaju se on vrši kad dođe do prekobrojnosti državnih službenika u nekoj instutuciji, a istovremeno druga institucija dostavi Agenciji podatke o postojanju upražnjenih radnih mjesta (tad premještaj vrši Agencija)

Eksterni premještaj- prvi slučaj

Tad Agencija premješta prekobrojnog državnog

službenika i postavlja ga na upražnjeno radno mjesto.

Ukoliko postoji više radnih mjesta, Agencija procjenjuje i

obavlja postavljenje na ono radno mjesto kojem

prekobrojni državni službenik najviše odgovara u

pogledu radnog iskustva i posebnih stručnih znanja.

Ako postoji više upražnjenih radnih mjesta pribavlja se i

mišljenje državnog službenika u pogledu njegovih

preferencije koje je on dužan dostaviti u roku od tri dana

od prijema zahtjeva za mišljenje.

Eksterni premještaj- drugi slučaj

Drugi slučaj eksternog premještaja je moguć kad postoji saglasnost između dvije instutucije te samog državnog službenika da se on premjesti iz jedne u drugu instituciju (putem agencije ili na temelju sporazuma između institucija)

Javni konkurs

Pravilnik o karakteru i sadržaju javnog konkursa, načinu provođenja intervjua i obrascima za provođenje (Sl. glasnik BiH br. 63/16 i 21/17), Odluka o načinu polaganja javnog i stručnog ispita (Sl. glasnik BiH br. 96/07, 43/10 i 103/12)

Nakon što institucija dostavi Agenciji zahtjev za popunjavanjem upražnjenih radnih mjesta koje nije moguće popuniti internim i eksternim premještajem te internim oglasom, Agencija raspisuje javni oglas

Sadržaj oglasa

preambulu, naslov, nazive radnih mjesta koja se oglašavaju, opise

poslova sa statusom odnosno nivoom radnog mjesta, posebne

uvjete za svako radno mjesto, podatke o pripadajućoj osnovnoj

plaći, broj izvršilaca, napomene koje se odnose na opće zakonske

uvjete, dodatne uvjete koji se mogu smatrati primjerenim, broj

komisija sa specifičnostima načina dostavljanja prijava (ako je više

od jedne komisije), potrebne dokumente i kada se koji od potrebnih

dokumenata dostavlja (datum do kada se dostavlja prijava, odnosno

naziv faze konkursa u kojoj se dostavljaju određeni drugi

dokumenti), tačan naziv propisa na osnovu kojeg se provodi

procedura konkursa, datum krajnjeg roka za dostavljanje prijave,

instituciju kojoj se prijave dostavljaju (naziv i adresa), način

dostavljanja prijave (po pravilu poštom preporučeno), naznaku da se

nepravovremene, nepotpune i neuredne prijave, prijave kandidata

koji ne ispunjavaju uvjete oglasa i/ili sadrže kopije tražene

dokumentacije koje nisu ovjerene, neće uzimati u razmatranje, kao i

da se ispunjavanje uvjeta utvrđenih oglasom računa danom predaje

prijave.

Javni konkurs

Javni oglas koji provodi (raspisan na osnovu člana 21.

Zakona) Agencija objavljuje na službenoj internet stranici

www.ads.gov.ba, s rokom za prijave ne kraćim od 21 dan

institucija u kojoj se popunjava upražnjeno radno mjesto

oglas objavljuje u tri domaća sredstv ajavnog

informiranja koja su dostupna na cijeloj teritoriji Bosne i

Hercegovine

Objavljeni oglas Agencija može uz obrazložen zahtjev poništiti najkasnije do dostavljanja rezultata izbornog procesa, odnosno liste uspješnih kandidata Agenciji, pri čemu se ista radna mjesta ne mogu ponovo oglašavati u periodu od jedne godine od dana objavljivanja oglasa

Osobe koje se prijavljuju moraju ispunjavati opće i posebne uslove

Javni konkurs

Popunjavanje prijavnog obrasca-

Univerzitetska diploma ili ovjerena fotokopija (može i

uvjerenje koje ne smije biti starije od roka za izdavanje

diploma)

Obaveza dostavljanja dodatka diplomi.

Obaveza nostrificiranja diploma koje nisu izdate od

domaćih obrazovnih ustanova

Uvjerenje o poznavanju stranih jezika i rada na računaru

Javni konkurs

Instrukcija o privremenom utvrđivanju pripadnosti fakulteta naučnim oblastima za potrebe provođenja konkursnih procedura za izbor državnih službenika (Sl. glasnik BiH br. 17/17)

U svakom slučaju, a kada je to za pojedinog kandidata povoljnije:

a) humanističke nauke se podrazumijevaju kao društvene nauke;

b) biotehničke nauke se podrazumijevaju kao tehničke nauke;

c) prirodno – matematičke nauke se podrazumijevaju kao prirodne

nauke;

d) poslovanje, administracija i pravo se svrstavaju u društvene

nauke;

Javni konkurs

e) turizam, razredna nastava i predškolsko vaspitanje se svrstavaju

u društvene nauke;

f) inženjerstvo, tehnologija i građevinarstvo se svrstavaju u tehničke

nauke;

g) poljoprivreda, ribarstvo i šumarstvo se svrstavaju u tehničke

nauke;

h) biomedicinske i zdravstvene nauke (biomedicina i zdravstvo),

zdravlje i zaštita zdravlja se

svrstavaju u medicinske nauke;

i) nauka o okolišu i zaštita okoliša se svrstavaju u prirodne nauke

Komisija za izbor

Komisiju imenuje Agencija i ona se sastoji od pet

članova.

Dva člana Komisije su državni službenici iz institucije

na koju se javni konkurs odnosi i koji imaju akademsko

i profesionalno iskustvo u oblastima obuhvaćenim

procesom javnog konkursa,

Ostala tri člana imenuju sa liste eksperata koju utvrdi

Agencije

Pravila ponašanja članova Komisije

Javni konkurs u okviru javnog oglašavanja se

sastoji iz dva ispita: javnog ispita i stručnog ispita.

Javni ispit:

Javni ispit kao sastavni dio javnog konkursa su dužne polagati sve osobe koje se kao kandidati prijavljuju na radna mjesta državnih službenika u institucijama, osim onih osoba koji su ga već položile ili imaju položene druge vrste ispita, odnosno stručne i naučne kvalifikacije, koje zamjenjuju javni ispit taksativno navedene u samoj Odluci o načinu polaganja javnog i stručnog ispita

Test od 21 pitanja, potrebno najamnje 11 tačnih odgovora

Stručni ispit:

Stručni ispit se sastoji od pismenog i usmenog dijela u formi intervjua,

Pismeni dio stručnog ispita se sastoji u rješavanju određenog broja pismenih zadataka, sastavljenih od strane petočlane Komisije za izbor

Usmenom dijelu ispita mogu pristupiti samo kandidati koji su osvojili najmanje 75 bodova na pismenom dijelu.

Kandidat je zadovoljio na intervjuu ako osvoji najmanje 16 bodova

Javni ispit

Osnove ustavnog sistema BiH,

Osnove sistema državne uprave BiH,

Upravni postupak i upravni spor,

Osnove radnih odnosa,

Kancelarijsko poslovanje u organima uprave,

Finansiranje institucija BiH,

Osnove evropskih integracija

Postavljenje državnog službenika

Najuspješnijeg kandidata sa liste uspješnih kandidata

Agencija postavlja na odgovarajuće radno mjesto.

Ako kandidat može biti izabran na više radnih mjesta,

prednost se daje mjestu najvišeg nivoa osim ako

kandidat ne pristane ili ne zatraži drugo radno mjesto

Rukovodećeg državnog službenika imenuje nadležna

institucija po prethodno pribavljenom mišljenju Agencije

sa liste uspješnih kandidata koji su prošli javni konkurs,

a koju dostavlja Agencija.

Prijem državnih službenika u slučajevima kada je osnovana

nova institucija BiH, ili kada Institucija BiH preuzme

određene nadležnosti

Institucija BiH ce odlučiti da li će se radno mjesto

popuniti putem internog ili eksternog premještaja

državnog službenika, ili putem javnog konkursa

Najvažnije specifičnosti izbora kandidata uređene

Pravilnikom o prenosu ili preuzimanju nadležnosti se

odnose na: sadržaj oglasa, komisiju za izbor, te na

sadržaj pismenog dijela stručnog ispita.

Prijem državnog službenika putem direktnog

preuzimanja iz institucija, odnosno organa

državne službe entiteta i Brčko distrikta BiH

Državni službenik se može bez oglašavanja odnosno konkursa po bilo kojem osnovu, preuzeti u institucije BiH, ali i obratno iz institucije BiH u organe državne službe ili uprave entiteta odnosno Brčko distrikta BiH.

Uslov za direktno preuzimanje jeste postojanje sporazuma između institucije BiH u koju se državni službenik preuzima i entitetskog organa (kao i organa Brčko distrikta BiH) državne službe odnosno uprave iz kojeg se državni službenik preuzima, uz prethodno pribavljenu saglasnost državnog službenika

Saglasnost daju i državna i agencije entiteta i BDBiH

Zapošljavanje na određeno vrijeme

Ako je potrebno hitno popuniti, osim rukovodećih državnih službenika

Radni odnos ovako zaposlenog lica može trajati najduže devet mjeseci, osim u slučaju bolovanja ili porodiljskog odsustva državnog službenika, ali ne duže od dvije godine

Nemaju status državnih službenika, i mogu se primiti bez raspisivanja konkursa

Federacija BIH

Interni premještaj- uz saglasnost državnog službenika a

izuzetno i nametnut

Spporazumno preuzimanje državnog službenika iz

drugog organa državne službe,

Popunjavanje radnog mjesta sa liste prekobrojnih,

Javni konkurs

Naziv i opis upražnjenog radnog jesta,

Opće uvjete iz čl. 25 zakona,

Posebne uvjete utvrđene pravilnikom o unutrašnjoj

organizaciji,

Spisak potrebnih dokumenata, rok i mjesto njihovog

podnošenja

Komisije za izbor- dva državni službenici iz organa

državne službe

Ispit općeg znanja i stručni ispit

Službenik agencije provodi nadzor nad konkursnom

procedurom

Postavljenje

Postavlja rukovodilac organa državne službe uz

prethodno pribavljeno mišljenje Agencije, sa liste

uspješnih kandidata koji su prošli javni konkurs

Postavljenje se vrši rješenjem

Državni službenik preuzima dužnost polaganjem

zakletve vjernosti pred rukovodiocem organa državne

službe

Prestanak radnog odnosa- institucje BiH

Dobrovoljno (sporazum, otkaz)

kada navrši 65 godina života i najmanje 20 godina staža

osiguranja ili kada navrši 40 godina staža osiguranja

nezavisno od godina života;

trajne radne nesposobnosti

gubitak državljanstva Bosne i Hercegovine

sticanje državljanstva druge države suprotno Ustavu

Bosne i Hercegovine i njenim zakonima

prekobrojnost;

istek perioda na koji je sekretar sa posebnim zadatkom

postavljen, u slučajevima kada sekretar na posebnom

zadatku nije prije postavljenja bio državni službenik

Prestanak radnog odnosa- institucje Bih

odbijanje polaganja zakletve i/ili potpisivanja teksta

zakletve

nezadovoljavajući probni period

dvije uzastopno negativne ocjene rada

ako je osuđen za krivično djelo zbog kojeg se upućuje na

izdržavanje kazne zatvora u trajanju dužem od šest

mjeseci;

neopravdan izostanak s posla u kontinuitetu dužem od

pet radnih dana

ukoliko se utvrdi da je prilikom zasnivanja radnog odnosa dao

neistinite podatke koji su služili kao dokaz u postupku zasnivanja

radnog odnosa i na osnovu kojih je izvršeno postavljenje, ili ukoliko

se utvrdi da je u međuvremenu prestao da ispunjava uslove

propisane ovim zakonom

In summa

Izbor najpovoljnijeg kandidata zavisi isključivo od stručnih

kompetencija i poštivanja etičkih i moralnih principa svakog člana

komisije ponaosob, ali i komisije u cjelini.

Zapošljavanje na temelju profesionalne sposobnosti se u znatnoj

mjeri dovodi u pitanje mogućnošću da se poslovi upražnjenog

radnog mjesta popunjavaju na određeno vrijeme, od strane osoba

koje nemaju status državnog službenika

Popunjavanje putem direktnog preuzimanja državnih službenika iz

organa uprave entiteta i Brčko distrikta BiH se može tretirati kao sui

generis zbog specifičnog državnog ustrojstva BiH.