Upload
karsen
View
85
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Wojewódzki program przekształceń terenów poprzemysłowych jako element budowy systemu rewitalizacji terenów w województwie śląskim. Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Gospodarki. Plan prezentacji. Dlaczego? Polskie uwarunkowania prawne - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Wojewódzki program przekształceń terenów poprzemysłowych jako element budowy
systemu rewitalizacji terenów w województwie śląskim
Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
Wydział Gospodarki
Plan prezentacji Dlaczego? Polskie uwarunkowania prawne Doświadczenia innych krajów Europejskich –
Niemcy (NRW) Francja NPdC Wnioski płynące z tych rozwiązań Wojewódzka baza terenów poprzemysłowych Wojewódzki program przekształceń terenów
poprzemysłowych i zdegradowanych Warunki sukcesu Podsumowanie
TERENY NIE SĄ DOBREM NIESKOŃCZONYM !!!
Zasada zrównoważonego rozwoju:
Ponowne wykorzystanie terenów które przestały pełnić funkcje gospodarcze ogranicza
zapotrzebowanie na nowe tereny niezbędne dla inwestycji (budowy infrastruktury, rozwoju
przemysłu, usług i mieszkalnictwa)
Polish Information and Foreign Investment Agency
•Zmiany w sposobie wykorzystania terenów•Zmiany struktury właścicielskiej •Problemy terenów „porzuconych”•Szkody środowiskowe
Skutki głębokiej restrukturyzacji polskiego przemysłu
Skutki degradacji:
negatywny wpływ na zdrowie ludzi i stan środowiska
ograniczenie możliwości pełnienia określonych funkcji (gospodarczych, usługowych, siedliskowych itp.)
negatywny wpływ na wizerunek regionu
Polskie uwarunkowania prawne:
-Brak definicji terenu poprzemysłowego-Brak przepisów odnoszących się bezpośrednio do terenów poprzemysłowychZapisy w polskim prawie odnoszące się bezpośrednio do problematyki terenów zdegradowanych i poprzemysłowychUstawa z 27 kwietnia 2001r.- Prawo ochrony środowiskazobowiązuje władającego powierzchnią ziemi na której występuje zanieczyszczenie albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu do jej rekultywacji,w przypadku wskazania przez władającego podmiotu który spowodował zanieczyszczenie – zobowiązuje ten podmiot do rekultywacji,ustawa nie odnosi się do zdewastowanej infrastruktury technicznej i budynków poprzemysłowych Ustawa z 3 lutego 1995 r. – o ochronie gruntów rolnych i leśnychogranicza przeznaczenie gruntów na cele nierolnicze i nieleśnezobowiązuje osobę powodującą utratę albo ograniczenie wartości użytkowej gruntów do ich rekultywacji na własny koszt Ustawa z 4 lutego 1994 roku – o zagospodarowaniu przestrzennymokreśla zakres i sposób postępowania w sprawach przeznaczenia terenów na określone cele, określa zasady i tryb rozwiązywania konfliktów pomiędzy interesami prywatnymi i publicznymi w tych sprawach
Inne ustawy które mają zastosowanie do rozwiązywania problemów terenów poprzemysłowych
Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. – o gospodarce nieruchomościamiOkreśla m. in. Zasady gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność skarbu Państwa oraz własność jednostek samorządu terytorialnego, scalania i podziału nieruchomości, pierwokupu nieruchomości oraz ich wyceny
Ustawa z 6 lipca 1982 r. – o księgach wieczystych i hipotecedotyczy ustalenia stanu prawnego nieruchomości Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowaOkreśla tryb wygaszania przez Spółki skarbu Państwa swoich zobowiązań wobec Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego
Ustawa z 23 kwietnia 1994 r. – Kodeks cywilnyReguluje stosunki cywilno – prawne między osobami fizycznymi i prawnymi
Konkluzje
1. Brak uregulowań ustawowych obejmujących bezpośrednio i w sposób kompleksowy (z instrumentami finansowymi włącznie) problematykę terenów poprzemysłowych, w tym rekultywacji i ponownego zagospodarowania terenów które przestały pełnić funkcje gospodarcze, jest głównym powodem podejmowania działań doraźnych i hamuje tworzenie rozwiązań systemowych
2. Dotychczasowy brak zaangażowania Skarbu Państwa w rozwiązywanie problemu terenów poprzemysłowych powoduje brak środków nawet na przeprowadzenie niezbędnego kompleksowego ich rozpoznania
3. Problemy prawno-własnościowe terenów są istotnym hamulcem procesów rewitalizacyjnych. Nie zawsze konstruktywna jest rola jednostek działających w imieniu Skarbu Państwa.
4. W aktualnym stanie prawnym brak jest podstaw prawnych do zaangażowania samorządów i administracji szczebla wojewódzkiego, odpowiedzialnych za rozwój gospodarczy regionu, w problematykę terenów poprzemysłowych.
Doświadczenia innych państw UE dowodzą że skuteczne ich rozwiązanie wymaga koordynacji ze szczebla regionalnego, a niektóre, bardziej złożone przypadki wymagają także bezpośredniego ich udziału.
Konkluzje cd. 5. Założenie, że problem rekultywacji terenów poprzemysłowych na cele
gospodarcze zostanie rozwiązany wyłącznie w sferze komercyjnej jest oparty na nierealnych przesłankach. Z doświadczeń innych krajów wynika ( a można domniemywać że w Polsce sytuacja jest podobna), że:
- około 15-20 % terenów ma szansę na przeprowadzenie rekultywacji bez udziału środków publicznych,
- około 15-20 % terenów wymaga tak dużych nakładów na rekultywację, że podjęcie działań w bliskiej przyszłości jest mało prawdopodobne, Przywrócenie do użytku gospodarczego pozostałych terenów wymagać będzie udziału środków publicznych i zaangażowania władz publicznych oraz wykorzystania odpowiednich instrumentów prawnych i finansowo-ekonomicznych
6. Panuje przekonanie, że w interesie ochrony środowiska, ze środków publicznych, winna być finansowana rekultywacja terenów na cele przyrodnicze. Konieczne jest przyjęcie jako równorzędnych dwóch celów:- ograniczenie ryzyka dla zdrowia i życia ludzi,- ochrony terenów „ zielonych” przed ich zajmowaniem na cele gospodarcze poprzez recyrkulację (wielokrotne wykorzystywanie do pełnienia różnych funkcji) tych samych terenów.
Doświadczenia regionów UEw dziedzinie rewitalizacji
Nord-Pas de Calais
Północna Nadrenia –Westfalia
• Narzędzia prawne, instytucjonalne i finansowe
• Interwencja z poziomu państwa i regionu
• Duże doświadczenia – systemy budowane kilkanaście lat
Porównanie regionów co do sposobu rewitalizacji terenów poprzemysłowych
Niemcy (NRW), Francja (NPdC), PolskaNRW NPdC Województwo Śląskie
Morfologia i geografia terenów typu brownfield
Tereny postindustrialne o dużych powierzchniach
duże podmioty industrialne usytuowane w dużych miastach
Postindustrialne tereny znajdują się poza dużymi miastami
Postindustrialne tereny znajdują się w większości w granicach dużych miast
Własność postindustrialnych
terenówPrywatni właściciele
Firma publiczna (Charbonnages de France)
Struktura własnościowa zróżnicowana i nieuregulowana. Dominuje własność Skarbu Państwa
Rola władzy publicznej
Region NRW – aktor kluczowy
Państwo i region muszą współpracować
Brak uregulowań prawnych w zakresie współpracy państwa i regionu.
Natura publicznego operatora
LEG koncentruje się na wielu funkcjach (operator ziemski, menadżer projektu, odpowiedzialny za oczyszczenie gleby, rozwój, planowanie przestrzenne, jest operatorem nieruchomości)
EPF – rola bezwarunkowa bez prac planowania i rozwoju (doprowadzenie do stanu „zero” lub krajobraz)
Brak operatora publicznego. Przypuszczalnie będzie to model zbliżony do modelu francuskiego. Rozważa się dwie wersje:
utworzenie nowej instytucji
przekazanie praw istniejącej już instytucji.
Sytuacja w Polsce
Brak pełnych (a nawet podstawowych)informacji o terenach
Brak zaangażowania ze strony państwa
Brak odpowiednich narzędzi prawnych i finansowych
Wojewódzka baza terenów poprzemysłowych – warstwa
Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej
W roku 2003 zostało wykonane opracowanie pn.„Metodyka waloryzacji terenów poprzemysłowych”,które zawiera między innymi:
- narzędzia do gromadzenia informacji o terenach w postaci odpowiednich arkuszy rejestracyjnych,
wytyczne do opracowania bazy danych, zainstalowanej w Regionalnym Systemie Informacji Przestrzennej
- metodykę klasyfikacji terenów w oparciu o ocenę zagrożenia (wstępną, pełną),
- metodę kategoryzacji przydatności do
Informacjeuzyskane
z powiatówi gmin
530 wypełnionycharkuszy rejestracyjnychterenów poprzemysłowych
Zweryfikowanych – 430A – 49B > 300C – ok.50D – ok..30
Przy budowie i wdrożeniu systemu RSIP, ze względu na specyfikę regionu, szczególny nacisk położono na
wdrożenie metodyki inwentaryzacji i waloryzacji terenów poprzemysłowych.
W oparciu o informacje przekazane z poszczególnych urzędów miast/gmin oraz starostw powiatowych, opracowana
została baza danych terenów poprzemysłowych w województwie śląskim. Wdrożony podsystem terenów
poprzemysłowych umożliwia interaktywną współpracę jednostek samorządu terytorialnego z Urzędem
Marszałkowskim w zakresie utrzymywania
i aktualizacji informacji o terenach poprzemysłowych.
Zapis lokalizacji i innych cech terenów poprzemysłowych w systemie RSIP oraz wyliczenie stopnia degradacji w
oparciu o opracowany algorytm stanowi niekwestionowany wkład
w kierunku usprawniania polityki planowania
i zagospodarowania przestrzennego,
ochrony środowiska, a w szczególności
waloryzacji terenów zdegradowanych.
Metodyka waloryzacji terenów poprzemysłowych jest obecnie wykorzystywana do opracowania
Wojewódzkiego programu przekształceń terenów poprzemysłowych
i zdegradowanych.
Klasa wstępna
Ocena Ryzyko zagrożenia
Wymagane działanie
A 70-100 Wysokie Tak
B 50-69 Średnie Pożądane
C 40-49 Umiarkowane Wskazane
D <40 Niskie Niepotrzebne
WOJEWÓDZKI PROGRAM PRZEKSZTAŁCEŃ TERENÓW POPRZEMYSŁOWYCH I
ZDEGRADOWANYCHjako element budowy wojewódzkiego systemu rewitalizacji
fundamentem: wojewódzka baza terenów poprzemysłowych
Aktualnie (koniec 2007 roku) wojewódzka baza zawiera 487 terenów zgłoszonych przez gminy i zweryfikowanych. Trwa jej aktualizacja
rola gmin !?
Cel ogólny
Utworzenie regionalnego, efektywnych systemu rewitalizacji terenów poprzemysłowych w województwie wspieranych z poziomu państwa zarówno prawnie jak i finansowo.
Cele szczegółowe
• Obniżenie poziomu zagrożeń dla zdrowia ludzi i środowiska związanego z degradacją chemiczną terenów
• Stworzenie możliwości powtórnego (wielokrotnego) wykorzystywania terenów a przez to ochrony terenów „zielonych” przed degradacją
• Przywracanie funkcji przyrodniczych wybranym terenom zdegradowanym
• Poprawa wizerunku regionów polskich
Podstawowe założenia:
1. Nie stać nas na rozwiązanie wszystkich problemów – konieczność hierarchizacji działań
2. Kryteria hierarchizacji:- tereny stwarzające największe zagrożenie dla środowiska
i zdrowia ludzi - tereny najbardziej przydatne do pełnienia nowych funkcji:
gospodarczych, usługowych, rekreacyjnych….
Podstawowe etapy działań Wybór z wojewódzkiej bazy terenów „priorytetowych”Wybór z wojewódzkiej bazy terenów „priorytetowych” w kategoriach: - zagrożenia dla zdrowia i środowiska - przydatności do pełnienia nowych funkcji
Zebranie wymaganych informacji o terenach priorytetowychZebranie wymaganych informacji o terenach priorytetowych (modyfikacja narzędzi do zbierania informacji…)
Pogłębiona analiza oraz waloryzacja zintegrowana (obydwie kategorie)Pogłębiona analiza oraz waloryzacja zintegrowana (obydwie kategorie)
Wskazanie możliwych form przekształceń (scenariuszy Wskazanie możliwych form przekształceń (scenariuszy zagospodarowania) terenów. zagospodarowania) terenów.
Wskazanie terenów stwarzających największe zagrożenie oraz Wskazanie terenów stwarzających największe zagrożenie oraz najbardziej przydatnych do zagospodarowanianajbardziej przydatnych do zagospodarowania
Zmodyfikowany sposób zbierania danych o terenach Moduł I – ogólny, obejmujący wstępny opis terenu
poprzemysłowego. Zakład się, że moduł ten samodzielnie wypełniać będzie instytucja władająca terenem.
Moduł II – bazodanowy, obejmuje dane które już są lub będą generowane w układzie docelowym z poziomu bazy danych RSIP, bez konieczności analizy i przetwarzania tych danych. Moduł ten może być obsługiwany przez administratora bazy danych.
Moduł III – analityczny, obejmujący wyłącznie dane typu eksperckiego, głównie będące wynikiem interpretacji danych z modułu I, i II, ewentualnie uzupełnione w wybranych przypadkach danymi pozyskanymi poprzez specjalistyczne badania terenowe.
Wojewódzki program… elementem (i etapem ) budowy systemu przekształceń terenów poprzemysłowych w województwie śląskim
System Informacji o terenach (wojewódzka baza)
fundamentem budowy systemu rewitalizacji -
– ale i wartością „samą w sobie”.
1. Aktywność samorządów wszystkich szczebli2. Udana, partnerska współpraca wszystkich
szczebli administracji rządowej i samorządowej3. Konsekwentne przestrzeganie zasady
pomocniczości4. Współpraca samorządów z placówkami
naukowo-badawczymi5. Wykorzystywanie doświadczeń tych regionów
UE, które skutecznie rozwiązały bądź rozwiązują problemy terenów poprzemysłowych na swoim terenie
Warunki sukcesu:
PodsumowanieWojewódzki program przekształceń terenów zdegradowanych
i poprzemysłowych jest kolejnym elementem budowy systemu rewitalizacji terenów poprzemysłowych w województwie śląskim.
W polskich uwarunkowaniach ustawowych województwo może pełnić jedynie rolę doradczo - wspierającą w stosunku do samorządów niższych szczebli oraz podmiotów gospodarczych.
Zdecydowanie niedostateczna ilość dostępnych środków finansowych zmusza do hierarchizacji i optymalizacji działań, czemu mają służyć między innymi narzędzia opracowane w Wojewódzkim programie…
Podstawowym problemem jest nadal ubogi zasób dostępnych informacji o terenach poprzemysłowych. Kolejne działania winny obejmować aktualizację, uzupełnienie oraz rozszerzenie wojewódzkiej bazy w ramach RSIP, z wykorzystaniem nowych formularzy.
Pełne i wiarygodne informacje o terenach poprzemysłowych stanowią wartość również dla potencjalnych inwestorów zainteresowanych pozyskaniem terenów typu brownfield i mogą znacznie przyczynić się do wspierania przekształceń na zasadach komercyjnych.
Dziękujemy za uwagę...
Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
Wydział Gospodarki
ul. Ligonia 46, 40-037 Katowice
tel.:+48 32 20 78 576
fax: +48 32 257 21 21
Tadeusz Adamski
Jerzy Ziora