Uvod

1.POJAM I KLASIFIKACIJAVLAKANAVlakna su veoma gipka, elastična i jaka tela čija je dužina znatno veća od poprečnih

dimenzija. Prema dužini dele se na vlakna ograničene dužine (kratka ili štapelna vlakna) i vlakna neograničene dužine (elementame niti ili monofilament). Sva prirodna vlakna, izuzev svile, nalaze se u obliku štapela. Hemijska vlakna se proizvode i u obliku štapela i beskrajnih niti. Prirodno svileno vlakno je karakterističan primer niti ili monofilamenta. Hemijska vlakna neograničene dužine se proizvode u obliku pojedinačnih elementamih niti - monofilamenata i kao skup pojedinačnih niti - multifilamenata. Multifilament se obično naziva filament.

Prema finoći vlakna se dele na gruba, fina, ultrafina i nanovlakna. Finoća vlakna podrazumeva odnos mase i dužine vlakana i izražava se teksima (tex) ili deciteksima (dtex), ili preko veličine prečnika izražene u mikrometrima ( m). Teks predstavlja masu vlakna (filamenta, prediva) dužine 1000 metara izraženu u gramima (1g /l000 m). Postoje i specifične jedinice finoće kao što je mikroner vrednost u slučaju pamuka ili S, u slučaju bradfordske klasifikacije vune (npr. vuna finoće 80's podrazumeva da je moguće iz 1 funte (433 g vune) ispresti 80 kanura dužine 560 jardi). U evropskoj uniji, neke zemlje i dalje koriste jedinicu den-ie. Odnos den-iea i dtex-a je 1den= 0.9 x 1dte ili 1dtex= 1.11 x 1 den.

Osnpvna klasifikacija vlakana prikazana je u Tabeli 1.Tabela 1. Klasifikacija vlakana

Prirodna vlaknaŽivotinjskog porekla Biljnog porekla

Vuna PamukSvila Lan

Kraba vlakno KonopljaPeotiensko vlakno iz soje i mleka Banana, Bambus, Ramija

Fine i grube dlake Manila, Sizal, AnanasHemijska SintetičkaViskoznaAcetatnaTencel

Poliamidna, PoliestarskaPoliakrilna, Poliuretanska

Poliolefinska i dr.Para-amidna

Kevlar i TwaronMetaaramidna

NomeksUltravisokomolekularna vlakna teškog

polietilenaDyneemaSpectra

Aromatični polimeriPolieter etar keton (PEEK)

PEKPoli p-fenilen sulfid PPS

Politetrafluoroetilen (PTFE) ( teflon )Ultafina i nano vlakna

Mikro i nano vlakna,Vlakna za upijanje solarne energije,AntibakterijskaŠuplja,Antistatička

1

2