Uzun Dönem Ekonomik Büyüme - WordPress.com · 2016-12-05 · Bilgin Bari İktisat Politikası 14 Solow Modelinin Dinamikleri • Ekonomide yatırımlar amortismanlardan daha fazla

BilginBari İktisatPolitikası 1

UzunDönemEkonomikBüyüme


Nedenbazıülkelerdüşükbüyümeoranlarınasahipvefakirkalırken,

bazılarıyüksekbüyümeoranlarınaveyüksekrefahdüzeyinesahip?


0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

1960

1961

1962

1963

1964

1965

1966

1967

1968

1969

1970

1971

1972

1973

1974

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

ChinaCHNGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD GermanyDEUGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD

FranceFRAGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD UnitedKingdomGBRGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD

KenyaKENGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD LiberiaLBRGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD

NigeriaNGAGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD TurkeyTURGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD

UnitedStatesUSAGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD WorldWLDGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD



0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016

Turkey- GDPpercapita(currentUS$)


0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016

KoreavTurkey

Korea,Rep.KORGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD TurkeyTURGDPpercapita(currentUS$)NY.GDP.PCAP.CD


SolowBüyümeModeliİkiilişkiyeodaklanıyor:• Tasarruforanlarıvenüfusbüyümesisermayebirikimininasılbelirler

• Sermayebirikimiekonomikbüyümeyinasıletkiler

Model,dörttemelbileşenesahip:• Üretimfonksiyonu• Yatırımfonksiyonu• Sermayebirikimi• Durağandurum


ÜretimFonksiyonu:

Yt=F Kt,Lt =AKt0.3Lt0.7Yt=tdönemindekiçıktıKt=tdönemindekisermayestoğuLt=tdönemindekiişgücüA=teknoloji(toplamfaktörverimliliği)SolowModeliçalışanbaşınadeğerlerüzerindenekonomiyiinceler:Çalışanbaşınaçıktıdüzeyi:yt=

YtLt

Çalışanbaşınatüketimdüzeyi:ct=Ct

LtÇalışanbaşınayatırımdüzeyi:it=

ItLt

Çalışanbaşınasermayedüzeyi:kt=

KtLt;sermaye/emekoranı


Çalışanbaşınaüretimfonksiyonu:

yt=YtLt=AKt0.3Lt0.7

Lt=AKt0.3

Lt0.3=Akt

0.3

ModelA’yıdışsalolarakvarsaymaktır.Çalışanbaşınaüretimfonksiyonuaşağıdakigibidir:


YatırımFonksiyonu:Analizibasitleştirmekiçinekonominindışakapalıvekamuharcamalarınınsıfır(0)olduğunuvarsayıyoruz.

yt=ct+itModelde,sabitbirtasarruforanınasahipolduklarıvarsayılmaktadır:

yt-ct=sytİkieşitliktenaşağıdakieşitliğieldeederiz:

it=sytyt=Akt0.3eşitliğiniyerineyazarsakyatırımfonksiyonunueldeederiz:

it=sAkt0.3


SermayeBirikimi:• Sermayebirikimindekideğişimibelirleyenikifaktörvar:YatırımveAmortisman(aşınmapayı)

• Model,sermayeninsabitbirkısmınınaşındığınıvarsayarakamortismanoranıbelirlendiğini

varsaymaktadır.Buorandileifadeedimektedir.• Aşınmamiktarısermayestoğununbelirlibiroranıdırveçalışanbaşınaaşınmapayıdktolmaktadır.

• Sermayebirikimi(çalışanbaşınasermayestoğundakideğişim:∆k=kt+1-kt)yeniyatırım

harcamalarındaneskisermayeninyıpranmaveaşınması(dkt)çıkarılarakeldeedilmektedir.

∆k=it-δkt

∆k=sAkt0.3-δkt


SolowGrafiği


DurağanDurum:Durağandurumnoktasında,çalışanbaşınasermaye(kt)hedefineulaşıpdururvedeğişmededurur:∆k=0

0=sAkt0.3-δktDurağandurumgerçekleştiğinde,Yatırım=Amortismankoşuludasağlanır:

sAkt0.3=δkt

Çalışanbaşınasermayestoğudurağandurum’da(k*)iken,yatırımveamortismaneşitolmaktadır.


SolowModelininDinamikleri• Ekonomide yatırımlar amortismanlardan daha fazla ise sermaye stoğu artacaktır. Amortismanlar

yatırımlardandahafazlaisesermayestoğuazalacaktır.• Yatırım,amortismanvesermayearasındakibu ilişki,sermaye işgücüoranınınnedendurağandurum

değerik*yaulaştığınıaçıklamaktadır.• AnalizidahadaileritaşımakiçinSolowgrafiğineçalışanbaşınaçıktıyıdailaveedebiliriz.Çalışanbaşına

sermayedurağandurumak*yadoğruhareketederken,çalışanbaşınaçıktı’dakendidurağandurumdeğeriy*yehareketedecektir.

• Bunedenledurağandurumdeğeri(k*vey*için)ekonomininuzundönemdeyakınsayacağıyerdir.



SolowModelindeYakınsamaEğer bazı ülkeler aynı üretim fonksiyonuna, toplamnüfus içerisinde aynı çalışanoranına ve aynı tasarruforanınasahipiselerSolowmodelişuçıkarımdabulunur:• Ekonomiler farklı sermaye-işgücü oranlarına sahip olsalar bile durağan-durumla yakınsama’ya

eğilimindeolacaklardırveaynıkişibaşınagelirdüzeyi’neulaşacaklardır.• Farklı başlangıç kişi başı gelir düzeyine sahip ülkeler benzer kişi başı gelir düzeyine doğru

yöneleceklerdir.• Çalışanbaşınadüşensermayeveçıktıdüzeyleridüşükolanülkeler (kt<k*veyt<y* )hızlıbirşekilde

büyüyeceklerdir. Bunun nedeni kt ve yt ‘ nin durağan durum değerleri k* ve y* ‘ a kadar artacakolmasıdır.



SolowModelindeTasarruflardakiDeğişme• Tasarruflardakiartışçalışanbaşınadahayükseksermayeveçıktıdüzeylerineyolaçar.

• Tasarruflardakideğişmeçalışanbaşınasermayeveçıktıdüzeyinietkilerfakatbudeğişkenlerinuzun

dönembüyümeoranlarınıetkilemez.

• Çalışanlarınnüfusaoranınınaynıolduğuülkelerdetasarruforanıyüksekiseyatırımlarıngelireoranıyüksektirvedolayısıylakişibaşınageliryüksektir.







SolowModelindeNüfusArtışı

• Çalışansayısıartarkenvesermayestoğusabitkensermayezayıflamasıortayaçıkar.

• İşgücündekiartışçalışanbaşınadahaazsermayeyeyolaçar.

• Sermayezayıflaması,nktileifadeedilir.

• Bunagöresermayebirikimformülünüaşağıdakiformadönüştürebiliriz:

∆k=sAkt0.3-δkt-nkt = sAkt

0.3 − (δ-n)kt

• Nüfusartışısermayebirikiminiolumsuzetkilemektedir.Birimsermayebaşınadüşençalışansayısındakiartıştır.




SolowModelindeVerimlilikArtışı


SolowModeli

Sonuçlar

• Benzerüretimfonksiyonuvetasarruforanınasahipülkelerdendüşükkişibaşıgeliresahipülkeleryüksekbüyümeoranına sahip olurken, yüksek kişi başı gelire sahip ülkeler düşük büyümeoranlarına sahipolmaktadır.

• Tasarruflardakiartışçalışanbaşınadahayükseksermayeveçıktıdüzeylerineyolaçar.Tasarruflardakideğişmeçalışanbaşınasermayeveçıktıdüzeyinietkilerfakatbudeğişkenlerinuzundönembüyümeoranlarınıetkilemez.

• Yükseknüfusartışıkişibaşınaçıktıdüzeyinindüşmesinenedenolur.• Verimlilik artışı kişi başına düşen gelir üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir. Çünkü üretim fonksiyonu

üzerindedoğrudanbiretkiyevesermaye-işgücüoranındailavepozitifbiretkiyesahiptir.Kısıtlar• Modelnedenbazıülkelerinfakirbazıülkelerinzenginolduğunuanlamamızısağlamaktadır.Buna

rağmen,yaşamstandartlarındakisürdürülebilirartışlarıaçıklamadayetersizkalmaktadır.


EkonomikBüyümeninKaynakları:BüyümeMuhasebesiToplamüretimfonksiyonueşitliğinideğiştirerekbüyümemuhasebesieşitliğinieldeederiz.Toplamüretimfonksiyonu:Yt=F Kt,Lt =AKt0.3Lt0.7Büyümemuhasebesieşitliği:gY=gA+0.3gK+0.7gL

gY=∆YY=çıktınınbüyümeoranı

gA=∆AA=verimlilikbüyümeoranı

gK=∆KK=sermayebüyümeoranı

gL=∆LL=işgücününbüyümeoranı


BüyümeninkaynaklarıVerimlilikartışınınkatkısı=∆A ASermayeartışınınkatkısı=0.3∆K Kİşgücüartışınınkatkısı=0.7 ∆L L


BüyümeninBelirleyicileri:Teknoloji,PolitikaveKurumlar



KurumsalYapıKurumsalyapı,bireylerin,firmalarınvekamununbirekonomiiçindegelirverefaholuşturmaküzereilişkideolduğuhukuksalveyönetselçerçevedir.İyiyapılanmışbirkurumsalortamınvarlığıiçindebulunduğumuzkriz döneminde kendisine duyulan gereksinimi daha çok ön plana çıkarmış; devletin düzenleyici rolünüanımsatmıştır.Kurumsalyapınınniteliğiyatırımkararlarınıveüretiminörgütlenmesinietkiler.Birekonomideözelsektöründürüstolduğu,yöneticilerinkamuyönetimiyle,diğerşirketlerlevekamuoyuilegüçlüahlakiuygulamalarbütünüiçindeolmalarıekonomininolumluyöndehareketedebilmesiiçinönemlidir.Aşırıbürokrasi,kanunvebenzeridüzenlemelerdekiaşırılıklar,yolsuzluk,kamusözleşmelerindedürüstolmayanbirortam,şeffafolmayanişleyiş,güvensizlikekonomidemaliyetyaratanunsurlardır.



AltyapıGelişmişbir altyapınınvarlığıbölgelerarasındakimesafeninyaratacağıolumsuzetkileridüşükdüzeye indirger. Karayollarının kalitesi, demiryolları, limanlar ve hava ulaşımı, girişimcilerinmallarınıngüvenlivezamanındadeğişiminimümkünkılar;ayrıcaişgücününhareketliliğinisağlar.Enerji ve elektriğin maliyeti ve sürekliliği; genel ekonomik verimliliği artıran kapsamlı birtelekomünikasyon ağı ise bilginin hızlı ve kolay akışını olası kılarak ekonomik aktörlerin kararmekanizmalarınıetkinleştirir.



MakroekonomikİstikrarMakroekonomikistikrarıntekbaşınavarolmasıverimlilikartışınısağlamasadagenelkabuledilengerçekistikrarsızlığınekonomiyezararverdiğidir.Bubileşenmakroekonomikçevrekoşullarınınistikrarınıdeğerlendirir.



SağlıkveİlköğretimSağlıklıbirişgücü,birülkeninrekabetçiliğindeveüretkenliğindeönemlibirgirdidir.Sağlıksorunlarıişdünyasınamaliyetleryükleyebilmektedir.Temeleğitim,çalışanlarınveriminiartırmaktadır.Özelliklebu iki alanayapılacakkaynakaktarımıüzerindeyapılankısıtlamalarınönünegeçmekgerekir.



YüksekeğitimveöğretimBubileşenliseveyükseköğretimkurumlarınabaşvurudüzeylerinidikkatealır.İşdünyasınıntalebinekarşılıknedenliiyieğitilmişbirişgücüolduğunadairölçümlemeyiyapar.



MalPiyasasıEtkinliğiEtkinçalışanürünpiyasalarınasahipolanülkeler,arzvetalepkoşullarınauygunbirbiçimdedoğruürünvehizmetportföyünüoluşturmaşansınasahiptir.Ürünlerindeğişimininyapılabildiğiensağlıklıortamlarınkamumüdahalelerininendüşükdüzeydegerçekleştiğiortamlarolduğukabuledilmektedir.



İşgücüPiyasasıEtkinliğiİşgücü piyasalarının etkinliği ve esnekliği, işgücünün bir ekonomi içinde en doğru şekildekonumlandığınısağlamakaçısındankritikönemesahiptir.Ayrıcaetkinliktekiartışınişgücünesağlananteşviklerlededoğrudanilgisiolduğugörülmektedir.Bunedenle emekpiyasalarının işgücününbir ekonomik aktivitedenbir diğerine kolaylıkla vedüşükmaliyetlegeçişyapabilmelerinisağlayabilecekesnekliğesahipolmalarıbeklenir.



FinansPiyasasıGelişmişliğiYaşananekonomikkrizsağlıklıbirürünsisteminvarlığınınöneminiortayakoydu.Koşullarauygunvedoğruçalışanbiryöntemleriskinanalizedilmesikritikbirunsurhalindedir.Yatırımlar üretkenlik için önemlidir. Bu nedenle ekonomik sistem, gelişmiş ürün sistemlerineihtiyaçduyar.Finansalsistemin iyi işleyebilmesi isegüvenilirveşeffafbirbankacılıksistemine,malisistemintümüuygundüzenlemelere,mevzuata;budüzenlemevemevzuatıniseyatırımcılarıveekonomiiçindekidiğeroyuncularıkorumayaihtiyacıvardır.



TeknolojikHazırlıklılıkBuölçüt,birekonominintümendüstrilerininüretkenliğini artırabilmek adına teknolojiyi nedenliiçselleştirdiğinidikkatealır.Özelliklebilişimteknolojilerigenelamaçlıteknolojileredönüşmüş durumdadır. Bu nedenle bilişim teknolojilerinin varlığı ve bu teknolojilereulaşılabilirlikbirülkeninrekabetgücündeteknolojiyenedenlihazırolduğunadairdikkatealınanönemlibirbileşendir.



PiyasaBüyüklüğüPazarbüyüklüğüüretkenliğietkiler,çünküfirmalaratopluüretiminavantajlarındanyararlanmaimkânısunar.Uluslararası pazarların varlığı ise (iç piyasalara bir tamamlayıcı unsur olarak) özellikle küçükülkeleriçinönemlihalegelmiştir.Gözleme dayalı çalışma sonuçlarına göre ticarette açıklık, yani dış ticaretkapasitesibirülkeninbüyümesiiledoğrudanbağlantılıdır.DünyaEkonomikForumu,rekabetgücününölçümündepazarbüyüklüğündehemiçpazar,hemdedışpazarbüyüklüğünüdikkatealmakta,ihracatyapabilenülkelerinrekabetçilikbağlamındadahafazlakredilendirdiğinibelirtmektedir.



İşsofistikasyonuİş dünyasının gelişmişliği üretkenliğini artırmakta, ülkenin rekabet gücünü olumlu yöndeetkilemektedir.İş dünyasının gelişmişliği; ülkenin iş dünyasının genel yapısının ve bir firmanın özelindeoperasyonlarınınvestratejilerininniteliğiileilgilenir.Belirginbirsektöreaitolanfirmalarınvebufirmalarıntedarikçileriolanfirmalarıncoğrafiolarakbirbirineyakınbağlantılıgruplaroluşturabilmişse(kümeler)verimlilikartacak,inovasyoniçindaha fazla fırsat yaratılabilecek, yeni firmaların sisteme girişinin önündeki engellerazaltılabilecektir.



İnovasyonUzunvadederefahdüzeyindekiartışinovasyonlageliştirilebilmektedir.Dahaazgelişmişekonomilermevcutteknolojilerikullanarak/içselleştirerekveyadahafarklıalanlardaiyileştirmeleryaparaküretkenlikleriniartırabilirler.Gelişmişekonomilerdeiseazgelişmişülkelerinuyguladıklarıreçetelerüretkenliğiartırmakiçin yetersiz olacağı için daha farklı alanlarda çalışmaları gerekir. Bu çalışmalardan bazılarırekabetçiliğisürdürebilmekiçinyeniürünvesüreçlerintasarımıvehayatageçirilmesidir.İnovatifbirortamınyaratılabilmesiiçinözellikleözelsektörünAr-Ge’yeyatırımyapması,nitelikli bilimsel araştırmaları yapacak olan araştırma kurumlarının, bununla birlikteüniversitelerveözelsektörarasındakapsamlıbirişbirliğiplatformununvarolması,sonolarakdafikrimülkiyethaklarınınkorunduğubirdüzeninvarlığınaihtiyaçduyulur.







Documents

Uzun Dönem Ekonomik Büyüme - WordPress.com · 2016-12-05 · Bilgin Bari İktisat Politikası 14 Solow Modelinin Dinamikleri • Ekonomide yatırımlar amortismanlardan daha fazla