ademecum turysty 2013

Jak wybrać

imprezę wakacyjną

Co jest ważne w umowie

Gdzie kupić wycieczkę

Gdzie jechać Wakacje w Polsce Turystyka wodna Jak wybrać sprzęt Czy warto się ubezpieczyć

Przygotowane przez redakcję miesięcznika Rynek Turystyczny

4

vademecum turysty 2013

spis treści

Oddajemy do Państwa rąk Vademecum Turysty. Na co dzień miesięcznik Rynek Turystyczny zajmuje się sprawami

branży turystycznej. Tym razem postanowiliśmy na chwilę znaleźć się po drugiej stronie i pomóc Państwu w podejmo­waniu decyzji dotyczących wypoczynku. Na łamach Vademecum znajdziecie Państwo podpowiedzi gdzie szukać wycieczek i co jest najważniejsze w umowie z touroperatorem. Nie sposób nawet wyliczyć wszystkich możliwości wyjazdu. W skrócie opisaliśmy więc kilka najpopularniejszych kierunków turystyki czarterowej w  ubiegłym roku. Znalazły się tam krótkie informacje o  głównych regionach turystycznych, porady co do okresu wyjazdu itp. Dla zwolenników bliższych podróży mamy też propozycje wyjazdów do naszych najbliż­

szych sąsiadów. Proponujemy jednak miejsca i  trasy mniej znane. Wykupienie wycieczki w biurze turystycznym zawsze budzi emocje. Nic dziwnego, wszak po całym roku pracy udajemy się na zasłużony odpoczynek, płacąc za niego cięż­ko zarobionymi pieniędzmi. Ma więc to być przyjemność i  relaks nie zaś stres i  kłopoty. Niestety wiele problemów wynika z niedoinformowania. Dlatego warto, a nawet trzeba czytać umowy, pytać w biurze, nawet o najdrobniejsze spra­wy jeśli mamy jakąkolwiek wątpliwość.Jesteśmy pewni, że dokonacie Państwo trafnych wyborów, pozostaje nam więc życzyć miłego wypoczynku.

Redakcja Rynku Turystycznego

spis treściJak wybrać biuro...........................................................................................................5Czyli gdzie i o co pytać, oraz jak sprawdzić biuro podróż…

DokąD poleCieć..............................................................................................................8Czyli krótki opis najpopularniejszych krajów do których latali polacy…

DokąD poJeChać............................................................................................................26Czyli dlaczego warto pojechać do sąsiadów…

zostać w kraJu..............................................................................................................30Czyli gdzie warto w polsce zajrzeć raz gdzie można popływać

Czy warto się ubezpieCzać….......................................................................................40Czyli kiedy warto się ubezpieczyć

zd

jęc

ia n

a o

kład

ce:

sx

c.h

u/f

lic

kr,

zd

jęc

ie o

bok:

© M

on

key

busi

nes

s - f

oto

lia.

co

M

5

rynek turystyczny

jak wybrać

przed dokonaniem zakupu wycieczki warto sprawdzić wcześniej wiarygodność biura z którym chcemy jechać. Choć nie jesteśmy w stanie dowiedzieć się wielu rzeczyto jednak pewne podstawowe informacje pomogą podjąć racjonalną decyzję i zmniejszyć ryzyko przykrych niespodzianek.

touroperatorzy to wbrew obie­gowej opinii ciężko pracujący przedsiębiorcy, do tego dzia­

łający na bardzo trudnym rynku. Ilość bankructw w tej branży była w zeszłym, wyjątkowo złym pod tym względem roku proporcjonalnie mniejsza niż w większości innych branż. Oznacza to, że kupując przez internet drogi zestaw kina domowego prawdopodobnie ryzy­kujemy znacznie bardziej utratę pienię­dzy niż kupując drogą wycieczkę. Tyle, że plajta sklepu internetowego nie jest tak medialna.

Gdzie kupić?Mamy do wyboru kupno przez internet lub bezpośrednio w biurze czy u agen­ta. Internet jest dobrym rozwiązaniem dla osób zdecydowanych, gdzie i z kim (a najlepiej do jakiego hotelu) chcą pole­cieć. Wówczas wystarczy wejść na stro­nę wybranego touroperatora, lub któ­ryś z  portali sprzedających wycieczki i wybrać dogodny termin. Jeśli jednak sami nie możemy się zdecydować, naj­lepszym rozwiązaniem będzie wizyta w  biurze agencyjnym. Dobry agent dysponujący ofertą kilku touroperato­

rów może doradzić, pomoże wybrać ofertę najlepiej pasująca do oczekiwań i możliwości klienta. Osoby sprzedające zazwyczaj znają konkretne miejsca i hotele. Wiedzą też o pewnych niuansach w  ofercie czy programie, które mogą pomóc podjąć właściwą decyzję. Pod­powiedzą więc, że ten hotel lepszy jest dla pary młodych ludzi, zaś ten dla rodzin z  dziećmi. Ceny u  agentów często są takie same jak w internecie, ponieważ prowizję za sprzedane imprezy wypłaca zazwyczaj touroperator, nie zaś dolicza ją do ceny agent.

jak wybrać biuro podróży?

R E K L A M A

jak wybrać

jak sprawdzić biuro?Na początek najlepiej zajrzeć na stronę: www.turystyka.gov.pl Znajduje się na niej w odpowiedniej zakładce Centralna Ewidencja Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych, występu­jąca również pod „romantycznym” skró­tem: CEOTiPT.Tam znajdziemy informacje o wszystkich organizatorach turystyki i pośrednikach wraz z  informacją o  ich statusie. Jeśli firmy tam nie ma to znaczy, że organi­zuje ona wyjazdy nielegalnie. Jeśli jed­nak nasz przyszły organizator wyjazdu znajduje się w  tym rejestrze, warto poczytać co tam o nim napisano. W  sporej tabeli najbardziej interesuje przyszłego klienta dział II, gdzie jest informacja o zabezpieczeniach finanso­wych oraz dział III gdzie mamy podaną jego wysokość i termin obowiązywania.Jeśli zabezpieczenie nie wygasa za dwa dni, oraz jest dość duże (w stosunku do wielkości biura), to warto spojrzeć jesz­cze w dział IV, gdzie mamy informację o ewentualnym zakazie działania danej firmy.Do tego warto poczytać opinię na forach internetowych, jednak w tym przypad­ku trzeba do nich podchodzić z dużym

dystansem, ponieważ zwykle wypowia­dają się najbardziej niezadowoleni (nie zawsze słusznie). Jeśli więc biuro ma dużo klientów, to zawsze jakaś grupka będzie się na nie skarżyć w  sieci. Cenniejsze mogą być konkretne infor­mację czy oceny na różnych portalach,

zwłaszcza, jeśli grupa oceniających była duża, można uznać, że zbliżają się one do stanu faktycznego.

tanio? to niedobrze.Oczywiście każdy chce kupować tanio. Jednak jeśli coś jest zbyt tanie to powin­no wzbudzić nasze podejrzenia. Koszt przewiezienia turysty do i  z  Egiptu, można upraszczając oszacować na około 1000 zł. Oznacza to, że płacąc taka kwotę pokrywamy tylko koszty transportu. Jeśli więc Egipt All inclusive dwa tygodnie kosztuje 999 zł, to warto dowiedzieć się kto pokryje różnicę? Oczywiście

w  ramach różnych promocji, czy wyprzedaży touroperatorzy obniża­

ją niekiedy ceny, jednak są to sytu­acje wyjątkowe (np. sprzedaż ostatnich miejsc z wylotem jutro).A ile powinna kosztować wybra­na przez nas wycieczka? Najlepiej porównać ile kosztuje podobny pobyt w  tym samym miejscu,

czasie i standardzie u innych touro­peratorów. Jeśli różnica jest znaczą­

ca, to powinno to nas zaniepokoić.

umowaTen element jest wbrew pozorom naj­ważniejszy, jednak zwykle jest trakto­wany najbardziej pobieżnie. Ręka w górę kto czytał całą umowę jaką zawarł ostat­

nio ze swoim touroperatorem… Tymczasem to umowa określa za co właściwie zapłaciliśmy. Przed taką lek­turą warto zajrzeć na stronę UOKiK: http://www.uokik.gov.pl/rejestr_klau­zul_niedozwolonych2.phpGdzie znalazły się klauzule zabronione.Spora część z nich dotyczy właśnie umów o imprezę turystyczną. Jeśli któ­raś z nich znajdzie się w umowie, którą podpisaliśmy, to i tak nie jesteśmy nią związani, gdyż taki zapis jest nieważny. Warto też pamiętać, że nawet jeśli kupu­jemy wycieczkę w jakiejś promocji (np. last minute) pomimo obniżki ceny mamy takie same prawa jak każdy inny klient biura podróży.Dużo kontrowersji budzi kwestia moż­liwości zmiany ceny wycieczki. Warto wiedzieć, że zgodnie z  prawem może ona być zmieniona najpóźniej na 21 dni przed wyjazdem. Prawo określa również konkretne przyczyny dla których touro­perator może tę cenę podwyższyć. Przy czym jeśli nowa cena nie odpowiada klientowi ma on prawo odstąpić od umowy bez ponoszenia kosztów.

reklamacjeWarto też zapoznać się z trybem zgła­szania reklamacji, by w razie wątpliwo­ści złożyć ją w odpowiedni sposób. Jeśli mamy jakieś zastrzeżenia już w trakcie wyjazdu dobrze zwrócić się do pilota lub rezydenta reprezentującego biuro. Wiele spaw można w  ten sposób roz­wiązać na miejscu, bo np. rezydent pomoże w  zmianie pokoju na taki za jaki zapłaciliśmy, czy w  inny sposób pomoże spełnić nasze oczekiwania. Taka droga jest łatwiejsza i mniej kłopotliwa dla obu stron niż pisanie reklamacji po powrocie. Nawet w sytuacji jeśli proble­mu nie uda się rozwiązać na miejscu, złożenie reklamacji u rezydenta ułatwi później jej rozpatrzenie. Pamiętajmy, ze jeśli nawet z jakiegoś powodu przedsta­wiciel biura nie przyjmie od nas rekla­macji na miejscu, to nadal mamy pełne prawo ją złożyć po powrocie. Mamy na to zgodnie z prawem 30 dni (bez wzglę­du na zapis w umowie z  touroperato­rem).

przed podpisaniem umo-wy warto zajrzeć na stronę uokik: http://www.uokik.gov.pl/rejestr_klauzul_niedo-zwolonych2.phpznajdują się na niej klauzu-le, jakich nie wolno umiesz-czać w umowach z klienta-mi. jeśli nawet taki zapis znajdzie się w umowie, to jest on nieważny, a klient nie jest związany zawarty-mi w nim postanowieniami.

6

fot:

sx

c.h

u

vademecum turysty 2013

8

vademecum turysty 2013

gdzie jechać

egipt:

egipt od dawna jest ulubionym miejscem wypoczynku klientów turystyki czartero-wej. Oferuje on to co polski turysta ceni najbardziej: gwarantowane słońce, plaże, cie-płe morze i to wszystko w stosunkowo atrakcyjnej cenie.

Nawet zamieszanie politycz-ne nie zaszkodziło aż tak bardzo temu krajowi w

oczach polskich turystów. Sprzyja temu zapewne fakt, że najpopularniejsze kurorty leżą z daleka od dużych ośrod-ków miejskich, gdzie rozgrywają się wypadki polityczne. Według danych Urzędu Lotnictwa Cywilnego w ciągu pierwszych trzech kwartałów 2012 roku do Egiptu poleciało z polskich portów lotniczych ponad 672 tys. turystów.

dokąd?Gdzie najczęściej jeżdżą nasi turyści? Przede wszystkim nad Morze Czerwone. Tam zlokalizowane są główne kurorty. Powstały one praktycznie na pustyni nad brzegiem morza wraz z rozwojem

turystyki w Egipcie. Wcześniej niekiedy były tu małe osady rybackie, niekiedy zaś powstały w zupełnie bezludnym miejscu. Ich największą atrakcją są piasz-czyste plaże, ciepła woda oraz rafa kora-lowa, która w jest tu bardzo łatwo dostępną (czasem nawet z brzegu).

jak?Loty czarterowe z Polski dowożą pasa-żerów zwykle na któreś z lotnisk nad Morzem Czerwonym. Jak przystało na duży kraj znajduje się tam ponad 30 portów lotniczych. Jednak z punktu widzenia polskich turystów znaczenia maja tylko 4 z nich. Kair, Szarm el Szejk, Hurgada, Taba i Marsa El Alam.W przypadku wykupionej imprezy mamy zwykle zagwarantowany czarter do

hotelu. Warto pamiętać, że niektóre z kurortów ciągną się kilometrami wzdłuż wybrzeża i pomimo tej samej nazwy od jednego do drugiego hotelu może być daleko.

kiedy?Klimat w Egipcie wbrew pozorom jest dość różnorodny. W przypadku kuror-tów nad Morzem Czerwonym jest na tyle ciepły, że sezon turystyczny trwa tam praktycznie przez cały rok. W naj-zimniejszym okresie temperatury w dzień powyżej 20 st. C, w nocy (właściwie już po zmroku) spadają do kilkunastu czy nawet 10 st. C. Latem w ciągu dnia i nocy dochodzić do 40 st. C. Temperatura wody nawet w najzimniejszym okresie rzadko spada poniżej 20 st. C.

Wizy: Pomiędzy Pol-ską a egiptem obo-wiązuje ruch wizowy. Wizę można otrzymać w placówce dyplo-matycznej lub na lot-nisku (koszt 15 usd). Wiza ważna jest 30 dni. Paszport musi być ważny minimum 3 miesiące oraz mieć jedną wolną stronę.

Plaża i zabytki

fot:

fli

ckr

.co

, sx

c

9

ryNek turystyczNy

gdzie jechać

ambasada rP w kairzeegipt, kair, 5 aziz osman, zamalek, tel.: +20 2 27355416 tel.: +20 2 27359583 tel.: +20 2 27367456 tel. dyżurny: +20 1005485500 cairo.secretariat@msz.gov.pl www.kair.msz.gov.pl

który kurort?Poszczególne miejscowości są bazą wypadową do wycieczek. Z tych poło-żonych na północy Półwyspu Synaj nad zatoką Akaba (np. z Taby można wybrać się między innymi do Izraela. Z tych położonych na wschodnim wybrzeżu Morza Czerwonego (np. z Hurgady) można udać się między innymi do Kairu, Gizy, Luksoru, Karnaku czy Doliny Królów. Warto jednak pamiętać, że z uwagi na odległość oznacza to dość długą podróż autobu-sem przez pustynię.

hurgadaNajwiększy kurort kraju, położony na zachodnim wybrzeżu Morza Czerwonego. Znajduje się tam około 200 hoteli rozciągniętych na dystan-sie ponad 45 km wzdłuż wybrzeża. Składa się z trzech głównych części: Dahar – najstarsza część gdzie znajduje się między innymi dworzec auto-busowy; Sakkala – dzielnica hoteli oraz położona w południowej części Village Road szybko rozwijająca się część z nowoczesnymi hotelami, restau-racjami itp. Mocną stroną Hurgady jest bogate życie nocne w licznych pubach, restauracjach i dyskotekach zlokalizowanych przede wszystkim w centrum miasta.

szarm el-szejkNazywany „perłą egipskich kurortów” zlokalizowany jest na południowym krańcu półwyspu Synaj. Rozciąga się na obszarze około 40 km i dzieli się na trzy dzielnice: Old Market i Hadaba, Naama Bay, która jest centrum życia nocnego oraz najnowsza, położona na północ od lotniska Nabq.

tabaKurort położony na pograniczu Egiptu, Izraela i Jordanii. Choć znacznie mniejszy od Hurgady czy Szarm poza plażami, rafami i lokalami dzięki położeniu u podnóża gór oferuje niezwykłe widoki oraz możliwość licznych wycieczek m.in. do: Klasztoru św. Katarzyny na górze Synaj, Kolorowego Kanionu, na Wyspę Faraonów, czy do Izraela.

marsa el alamPołożona 270 km na południe od Hurgady dawna wioska rybacka uchodzi za najbardziej dziewiczy kurort Egipski nad Morzem Czerwonym. Na razie jest tam stosunkowo niewiele hoteli (choć trwa intensywna rozbudowa) i część mieszkańców nadal żyje z rybołówstwa. Miejscowość polecana szczególnie dla miłośników spokoju i morskiej przyrody dzięki doskonałym i jeszcze nie zatłoczonym miejscom do nurkowania.

Cairo international airport (kod: Cai)Położone w stołecznym Kairze, około 15 km od centrum miasta. Największy port lotniczy kraju (ok. 15 mln pasażerów rocznie). Loty czarterowe z Polski lądują tam stosunkowo rzadko. Z mia-stem połączony jest szeroką drogą.www.cairo-airport.com

Sharm el Sheikh international airport (kod: SSh)Największy port lotniczy na wybrzeżu Morza Czerwonego (drugi w  kraju po kairskim). Położony około 10 km od centrum Szarm. Lotnisko używane przede wszystkim przez turystów przybywających na wypoczynek.sharm-el-sheikh.airport-authority.com

hurghada airport (kod: hrg)Lotnisk położone 6 km na południowy zachód od centrum Hurgady. Port obsługuje głównie linie czarterowe. hurghada-airport.co.uk

taba international airport (kod: tCp)Lotnisko położone 37 km na północ od miasta.

marSa alam international airport (kod: rmF)Położony 50 km na północ od miasta, otwarty w 2000 roku.www.marsa-alam-airport.com

Waluta: Funt egipski (£e) = 100 piastrów1 euro = 7.73 £e1 usd = 5.41 £eNapięcie: 220 voltPrefiks telefoniczny: +20

10

vademecum turysty 2013

gdzie jechać

turcja

W ubiegłym roku turcja pod względem popularności zajęła w Polsce drugie miejsce.Według danych Urzędu Lotnictwa Cywilnego w ciągu pierwszych trzech kwartałów 2012 r. lotami czarterowymi udało się tam prawie 550 tys. naszych rodaków.

jeśli spojrzeć na ofertę turystycz-ną tego kraju to tak wysoka lokata nie może dziwić. W Turcji

znajdą coś dla siebie zarówno miłośni-cy wylegiwania się na plaży jak i zwie-dzania, czy wreszcie aktywnego wypo-czynku. Nowością, która na pewno wpłynie na liczbę wyjazdów polskich turystów jest oferta narciarska.

dokąd?Niemal całe terytorium Turcji ma coś do zaoferowania turystom. Oczywiście najpopularniejsze ośrodki turystyczne znajdują się nad jednym z mórz oble-wających ten kraj. Jednak również wewnątrz kraju jest wiele interesują-cych miejsc. Mało kto nie słyszał choć-

by o Kapadocji czy Pamukkale. To na obszarze obecnej Turcji znajdowała się antyczna Troja. Jedynie regiony nad granicą z Syrią i Irakiem ze względów bezpieczeństwa nie są eksplorowane przez turystów. Główne regiony nad-morskie to wybrzeża Morza Egejskiego i Śródziemnego. Nad tym ostatnim leży słynna Turecka Riwiera. Znacznie mniej popularne jest wybrzeże Morza Czarnego gdzie klimat jest mniej sta-bilny i lato krótsze.

jak?Dotrzeć do Turcji samolotem można ze wszystkich większych portów lotni-czych w Polsce. W Turcji działa przeszło trzydzieści portów lotniczych. Do spo-

rej części z nich docierają samoloty czarterowe z Polski.

kiedy?Okres w jakim można wypoczywać uzależniony jest od regionu do którego się wybierzemy. Pomijając wyjazdy narciarskie do Erzurum, wysoki sezon turystyczny (a więc temperatura powie-trza powyżej 23-24 st. C, wody zaś powyżej 20 st. C) w przypadku wybrze-ża śródziemnomorskiego (Antalya) i egejskiego (Izmir), trwa mniej więcej od maja do października (na południo-wym wybrzeżu Morza Śródziemnego nawet do listopada). W miesiącach czerwiec-wrzesień wysoki sezon trwa na wybrzeżu czarnomorskim (Trabzon).

Wizy: Polscy obywatele przebywający na terenie turcji muszą posiadać wizę. można ją uzyskać na przejściu granicznym (koszt 20 usd lub 15 eur) i uprawnia ona do poby-tu do 90 dni. taką samą wizę trzeba uzy-skać w przypadku przejazdu tranzytem przez terytorium turcji. Niezbędny jest paszport, którego okres ważności wyno-si co najmniej 6 miesięcy oraz co najmniej jedna wolna strona (jej brak skutkuje od-mową wjazdu).

fot:

fli

ckr

.co

, sx

c

11

ryNek turystyczNy

gdzie jechać

który regioN?riwiera tureckaAntalya. Najbardziej popularny kurort Turcji. Miasto jest nieformalną stolica Riwiery Tureckiej. Na tutejszym lotnisku lądują zwykle turyści wybierający się w dalsze rejony riwiery. Miłośnicy historii architektury znajdą tu ślady antyczne, weneckie czy wreszcie muzułmańskie. Niewątpliwą atrakcją są wodospady Duden spadające wprost do morza. Inne znane ośrodki w pobli-żu to: Belek (najbardziej ekskluzywny kurort z licznymi polami golfowymi i Alanya słynna z szerokich piaszczystych plaż).

Wybrzeże egejskieBodrum jest najbardziej znaną miejscowością wybrzeża Egejskiego. Miłośnicy nocnego życia i szaleństw w klubach będą tu mieli co robić. Zwolennicy spo-kojnego wypoczynku mogą zamieszkać na obrzeżach miasta, które jest doskonałą bazą wypadową między innymi na grecką wyspę Kos. Inne znane miasta regionu to między innymi Izmir (Smyrna) i słynny w czasach antycz-nych Efez.

anatoliaRegion położony jest co prawda wewnątrz kraju, ale oferuje wiele atrakcji turystycznych. Znajduje się tutaj coraz popularniejszy wśród Polaków ośro-dek narciarski w Erzurum. Jednak najbardziej znana jest chyba Kapadocja, znajdująca się w środkowej Anatolii. Mieszkając w stolicy Kapadocji Nevşehir, można zwiedzać region pełen zabytków archeologicznych, oraz fantastycz-ne formy skalne jakie powstały w wulkanicznej skale. Szczególnym miejscem jest Göreme gdzie znajdują się liczne wykute w skałach kaplice.

gdzie lądować, Czyli porty lotniCze w turCji, w któryCh najCzęśCiej lądu-ją polSCy turyśCi.

antalya airport (kod: ayt)Jeden z największych portów lotniczych w Turcji (ponad 25 mln pasażerów rocznie) położony kilkanaście kilometrów od Antalyi, obsługują-cy duże ilości lotów czarterowych z całej Europywww.antalyaairport.com

milaS bodrum airport (kod: bjV)Drugie w Turcji lotnisko pod względem liczby obsłużonych polskich turystów (w ruchu czar-terowym). Spora część turystów udaje się z tego miejsca na położoną nieopodal grecka wyspę Kos.www.bodrum-airport.com

izmir adnan mendereS airport (kod: adb)Większe z dwóch lotnisk w okolicach Izmiru. Ma rejsowe połączenia z  wieloma miastami między innymi w Niemczech, latem przeważa-ją czartery.www.adnanmenderesairport.com

ambasada rP w ankarzeadres: atatürk Bulvarı 241kavaklıdere, Pk-2006-650 ankaratel.: (+90 312) 4572000 (centrala) – czynny całodobowowww.ankara.msz.gov.pl

konsulat generalny rP w stambuleturcja, stambuł, giz 2000 PLaza, ayazağa köyü yolu N.7, kat:5, 34 398 maslak - istanbul tel.: +90 212 290 66 31, tel.: +90 212 290 66 30, tel. dyżurny: +90 530 469 18 81 Faks: +90 212 290 66 32 stambul.kg.konsulat@msz.gov.pl www.stambul.msz.gov.pl

turcja jest dla Polaków przede wszystkim miejscem gdzie znajdą słońce i ciepłe morze. z tego powodu na wy-poczynek wybieramy przede wszystkim miejscowości nadmorskie.

Waluta: Lira turecka = 1 usd - 1,77 try1 eur - 2,39 tryNapięcie: 220 voltPrefiks telefoniczny: +90

12

vademecum turysty 2013

gdzie jechać

fot:

fli

ckr

.co

, sx

c

W góry…Turcja pomimo czterech mórz, jakie oblewają ten kraj to nie tylko plaże i wybrzeże. To również, a może nawet przede wszyst-kim góry. Dwa najważniejsze pasma górskie w Turcji to: bie-gnący wzdłuż Morza Śródziemnego Taurus, oraz odgradzają-ce Morze Czarne od reszty kraju Góry Pontyjskie. Są również mniejsze pasma jak choćby Antytaurus. Najwyższym szczytem w kraju jest znany z Biblii Ararat mierzący 5137 m.n.p.m. Ta nie-zwykła góra na której miała osiąść arka Noego po biblijnym potopie jest wierzchołkiem nieczynnego wulkanu, zlokalizo-wanym na wyżynie Armeńskiej w  pobliżu granicy z  Iranem i  Armenią. Nie jest to zresztą jedyny wulkan w  Turcji. Charakterystyczny obraz Kapadocji jest również wynikiem dzia-łalności wulkanów.

Warte odwiedzenia zarówno ze względu na góry jak i kulturę jest góra Nemrut (Nemrut Dagi) gdzie można podziwiać wspa-niałe pozostałości kompleksu pałacowego i słynne kamienne głowy.

istambułJedyne miasto na świecie położone na dwóch kontynentach, jedna z największych aglomeracji miejskich na świecie. W ciągu długich i  barwnych dziejów nazywało się Bizancjum, Konstantynopol i  wreszcie Istambułem. Takiego miasta nie można ominąć. Jak każde wielkie miasto ma swoje wady. Tłok, hałas, ale w zamian oferuje barwną wielokulturową atmosfe-rę oraz zabytki z różnych epok. Miejscem, którego nie można ominąć jest Hagia Sofia oraz położony obok Błękitny Meczet.Hagia Sofia – kościół Mądrości Bożej był świątyniąa chrześci-jańską zamieniona na meczet, a dziś będącą muzeum. Jest to monumentalny przykład budowli bizantyjskiej, pamiątki po

wielkim cesarstwie, którego kultura wciąż jest widoczna w połu-dniowo-wschodniej Europie. W pobliżu stoi Błękitny Meczet, przykład równie imponującej architektury muzułmańskiej z 6 minaretami oraz 260 oknami.Innym obowiązkowym punktem jest Pałac Topkapi, siedziba sułtanów. Miejsce, gdzie między innymi regularnie gościły pol-skie poselstwa w czasach świetności obu krajów.Warto również przepłynąć się jednym z licznych statków pły-wających po Bosforze by podziwiać z wody miasto rozłożone na wzgórzach wystających wprost z wody. Koniecznie trzeba też usiąść w jednej z kawiarenek i po prostu poczuć atmosfe-rę miasta.Warto pamiętać, że w Stambule znajduje się tor wyścigowy, na którym rozgrywane są wyścigi F1.

Liczne nadmorskie miejsco-wości oferują wypoczynek równiez tym, którzy nie lu-

bią zgiełku dużych kurortów.

14

vademecum turysty 2013

gdzie jechać

hiszpaniahispania pozostaje niezmiennie europejskim hitem turystycznym. Nic dziwnego, że w ubiegłym roku znalazła się również w czołówce miejsc w których chcieli wypoczywać Polacy.

drogą lotniczą w ub. roku udało się tam ponad 400 tys. naszych rodaków. Jeśli do

tego doliczyć tych, którzy pojechali tam np. samochodem zbierze się naprawdę pokaźna liczba. Spoglądając na warunki naturalne tego kraju, nie powinno to nikogo dziwić. Część z Polaków udają-cych się do Hiszpanii zimą dociera tak naprawdę do położonej w  Pirenejach Andory, która oferuje wspaniałe, choć nie bardzo znane trasy narciarskie i inne atrakcje górskie.

gdzie?Warto pamiętać, że nie jest to kraj jed-nolity. W  skład Królestwa wchodzą

regiony (jest ich 17), które mają nie tylko sporą autonomię, ale również inny język a  mieszkańcy mają silne poczucie odrębności. Do Hiszpanii jeździmy przede wszystkim nad morze. Atutem wybrzeża śródziemnomorskiego jest duża ilość piaszczystych plaż. Klimat jest stosunkowo łagodny, a  przy tym ciepły, dzięki czemu sezon letni trwa tam stosunkowo długo, a nawet w środ-ku lata upały są do zniesienia. Nic więc dziwnego, że w ofercie dominują regio-ny nadmorskie. Oczywiście Hiszpania to nie tylko kontynent, ale również wyspy. Najbardziej znane turystycznie to Baleary oraz Wyspy Kanaryjskie. To również wspaniałe ośrodki narciarskie

jak Sierra Nevada w górach Betyckich, czy Grandvalira w Andorze.

kiedy?Dzięki swojemu położeniu Hiszpania oferuje rozmaite formy wypoczynku niezależnie od pory roku. Na Wyspach Kanaryjskich można opa-lać się i kąpać w ciepłym morzu nawet w grudniu i styczniu. Z  kolei w  górach (np. Pirenejach, czy Betyckich) można korzystać ze wspa-niałych tras narciarskich. Wiosna i jesień są doskonałym czasem do zwiedzania miast, w  których znajduje się wiele wyjątkowych zabytków i  znanych muzeów.

Wizy: obywatele polscy korzy-stają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach unii europejskiej/europejskiego ob-szaru gospodarczego. dokumen-tem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i poby-tu (niezależnie od jego celu) do 90 dni na terytorium królestwa hiszpanii jest paszport bądź do-wód osobisty.

fot:

fli

ckr

.co

, sx

c

15

ryNek turystyczNy

gdzie jechać

który regioN?costa BravaChyba najsłynniejszy region turystyczny kraju. Zlokalizowany jest w Katalonii i ciągnie się od granicy z Francją do przedmieść Barcelony. Choć nazwa ozna-cza „dzikie wybrzeże” to jednak jest jednym z najlepiej (najgęściej) zagospo-darowanych regionów turystycznych Hiszpanii. Hotele i restauracje uloko-wane są często nad samą plażą.

costa del solWybrzeże Słońca – jak nazywa się śródziemnomorskie wybrzeże Andaluzji oferuje nie tylko wspaniałe, piaszczyste plaże i ciepłe morze, ale również inte-resujące zabytki. Największym miastem na wybrzeżu jest Malaga. Ponadto jest to jedno z niewielu miejsc gdzie można w ciągu jednego dnia jeździć na nartach w  ośrodku Sierra Nevada, by popołudniu wykapać się w  morzu. Wspomniane Sierra Nevada jest bodaj jedynym ośrodkiem narciarskim, którego specjalnością są owoce morza.

ambasada rzeczypospolitej Polskiej w królestwie hiszpaniihiszpania, madryt, guisando 23 bis, 28035madryt.amb.sekretariat@msz.gov.pl

konsulat generalny rzeczypospolitej Polskiej w Barceloniehiszpania, Barcelona, avda. diagonal, 593-595, piętro 6, 08014tel.: +34 933227234, tel. dyżurny: +34 607735740 faks: +34 933222907barcelona.kg.sekretariat@msz.gov.pl

Wydział konsularny ambasady rzeczypospolitej Polskiej w madryciehiszpania, madryt, goya 15 4°, 28001tel.: +34 914 362 632, tel. dyżurny: +34 629 864 508 faks: +34 913 736 624madryt.amb.wk@msz.gov.pl

Waluta: euroNapięcie: 230 vPrefiks telefoniczny: +034

BalearyArchipelag wysp położonych na Morzu Śródziemnym w  pobliżu wybrzeża Hiszpanii. Składa się z około 200 wysp, z których jednak większość jest niezamieszkana. Najbardziej znane i najchętniej odwiedzane przez turystów to Ibiza, Majorka i Minorka. Dla turystów atrakcje stano-wią piaszczyste plaże i  w  przypadku Majorki i Ibizy bogate życie nocne. Wnętrze wysp można zwiedzać korzystając z wyznaczonych szlaków turystycznych.

Wyspy kanaryjskieNa ten wulkaniczny położony na Atlantyku archi-pelag składa się kilkanaście wysp, z których naj-większe to: Teneryfa, Gran Canaria, Fuerteventura, Lanzarotte, La Palma, El Hiero, La Gomera. Wśród Polaków najpopularniejsze są trzy pierwsze z  nich. Dzięki położeniu w  pobliżu wybrzeża Afryki lato na nich trwa cały rok. Dzięki oceano-wi nawet w najgorętszych miesiącach tempera-tury przekraczają niewiele 30 st. C., a oceanicz-ne wiatry skutecznie łagodzą upały. Wyspy mają bardzo urozmaiconą powierzchnie, oferują więc nie tylko wylegiwanie się na plaży. To właśnie z powodu różnorodności przyrodniczej bywają nazywane kontynentem w pigułce. To na jednej z nich – Teneryfie znajduje się najwyższy szczyt Hiszpanii mierzący 3718 m n.p.m. Pico del Teide, który wraz z  całym otoczeniem jest Parkiem Narodowym - Las Cańadas del Teide.

W hiszpanii warto udać sie również w głąb kraju by zwiedzić liczne malownicze i zabytkowe miasta położone w górzystym wnętrzu kraju.

do hiszpanii jeździ-my przede wszyst-

kim nad morze. atu-tem wybrzeża śród-

ziemnomorskie-go jest duża ilość

piaszczystych plaż.

16

vademecum turysty 2013

gdzie jechać

fot:

fli

ckr

.co

, sx

c

aragoniaHiszpania to nie tylko morze. To również góry, a w przypadku Aragonii to nawet przede wszystkim góry. Ten region Hiszpanii choć nie ma dostępu do morza może zaoferować turystom wyjąt-kowe co ważne różnorodne atrakcje. Najważniejszym miastem regionu jest Saragossa, miasto w którym urodził się i mieszkał słynny malarz Francisco Goya. Znajdują się tu zabytki z róznych epok od czasów rzymskich po nowożytne. Do najwspanialszych budowli w mieście i całej Hiszpanii zaliczana jest bazylika Catedral-Basílica de Nuestra Señora de El Pilar, które poza niezwykłą archi-tekturą wewnątrz zawiera piękne freski. Warto również odwie-dzić pobliskie miasto Calatayud z  kolegiatą de Santa María la Mayor, reprezentującą wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESO styl „Arquitectura mudéjar de Aragón”, w którym widocz-ne są wpływy kultury arabskiej i żydowskiej. Innym miastem gdzie można zobaczyć te charakterystyczne budowle jest Teruel, z kate-drą Santa María. Miłośnicy gór powinni udać się do zlokalizowa-nego w  Pirenejach parku narodowego Ordesa utworzonego wokół masywu Monte Perdido (3355 m n.p.m.). Turyści znajdą tu bogactwo przyrodnicze ukształtowane na granicy wpływów Atlantyku i Morza Śródziemnomorskiego oraz liczne szlaki tury-styczne. Park znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Aragonia to również coraz popularniejsza w Polsce eko-turystyka, czyli turystyka winna. Nad płynąca przez region rzeką Ebro zlokalizowane są winnice, gdzie produkuje się różne rodza-je wina, które dzięki surowemu, ale suchemu klimatowi jest bar-dzo dobre.

kraj Basków. Ten niezwykły lud, który żyje na tym terenie od ponad 4 tysięcy lat nie uległ asymilacji i nie wtopił się w żadna z kultur, które kolej-no dominowały na tym terenie. Baskowie wciąż pielęgnują swoją kulturę i  język. Już samo to jest powodem do udania się w te część królestwa Hiszpanii. Nie wszyscy wiedzą, że to właśnie w kraju basków znajduje się Bilbao czy s Guernica łynna dzięki wydarzeniom z czasów wojny domowej i obrazowi Picassa. Dzięki położeniu na wybrzeżu morza Kantabryjskiego, oraz dochodzą-cych do niego Pirenejów mamy tu do dyspozycji zarówno typo-wo morskie krajobrazy (można tu znaleźć również piaszczyste plaże) jak i górskie szczyty. Za jedno z najbardziej malowniczych miast Kraju Basków uchodzi położone nad zatoką Biskajską San Sebastian, zwane niekiedy „perłą północy” i będące popularną miejscowością wypoczynkową.

andoraWprawdzie to niewielkie państwo nie jest częścią Hiszpanii, jed-nak Polscy turyści przybywający do tego kraju, zwłaszcza na narty trafiają tam głównie z  półwyspu Iberyjskiego, gdzie docierają samolotem. Ten górski kraj jest niepodległym współksięstwem, którego tytularną głową jest biskup z hiszpańskiego Seo de Urgel oraz prezydent Francji (dawniej był to król Francji) i wspaniałym miejscem na przykład na wyjazd na narty. Sportom zimowym sprzyja nie tylko górskie położenie Andory, ale również klimat gwarantujący obfite opady śniegu. W tym niewielkim kraju znaj-dują się dwa główne regiony narciarskie: Vallnord i Grandvalira. W pierwszym z nich do dyspozycji narciarzy jest niemal 100 km tras narciarskich. W Grandvalira jest prawie 200 km tras oraz licz-ne sklepy (strefa wolnocłowa!) oraz baseny termalne.Oczywiście Andora to nie tylko narty i zima. Na tym niewielkim terytorium znajduje się miedzy innymi 30 kościołów romańskich. Te niewielkie świątynie są doskonale zachowane i wspaniale pre-zentują się w górskim pejzażu. Niezwykła jest wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO dolina Madriu-Perafita-Claror. Do dziś można tam dostać się jedynie pieszo. Dzięki temu nie spotkam tam tłumów turystów, a jedyni prawdziwych miłośni-ków turystyki górskiej. Nieliczni mieszkańcy żyją z  turystyki i hodowli.

aragonia to góry i histo-ryczne budowle.

karnawałowy pochód w san sebastian

Wyjazdy TurysTyczneIncenTIve

evenTsObjazdóWkI

IncOmIng andOra & barcelOna

info@eventhalia.com www.eventhalia.pl

www.andoraworld.pl

(eventhalia) Aby dowiedzieć się więcej o naszych ofertach, odwiedź naszą stronę internetową

www.eventhalia.plTel. (PL) +48 22 3895 054Tel. (AND) +376 674 210

Andora - jedno z najmniejszych Państw Europy a oferuje tak wiele: winnice wina górskiego, najwyżej położone pole golfowe w Europie, wyśmienite 300 km tras narciarskich, szlaki wędrowne po krajobrazowych Pirenejach, malownicze wioski górskie, nurkowanie w jeziorach górskich, smaczna kuchnia oraz jedno z największych centrum wód termalnych w Europie. Tylko 2h od Barcelony.

Twój profesjonalny partner i specjalista w Andorze oraz w Barcelonie. Wypoczynek zimowy i letni, narty lub plaża, kultura lub wellness. Zorganizowane na miarę ciekawe wyjazdy dla grup turystycznych oraz kreatywne i niestandardowe wyjazdy motywacyjne i imprezy.

Barcelona i jej wybrzeża to znakomita mieszanka wielu kultur, śródziemnomorskie klimaty, tapas i restauracje gourmet, Gaudi i jego modernistyczna architektura, wino i cava, katamaran i przepiękne nieodkryte zatoki, kursy kitesurf, żeglarstwa, tenisa, nurkowanie w Morzu Śródziemnym oraz znane imprezy na Costa Brava.

Połącz obie destynacje za jednym wyjazdem i poczuj niesamowitą atmosferę tych dwóch tak różnych a jednak podobnych krajów.

18

vademecum turysty 2013

gdzie jechać

grecja

Wprawdzie grecja przeżywa kryzys, jednak nie dotyczy to turystyki przyjazdowej. Również z Polski. Nasi turyści w ostatnich latach coraz chętniej jeżdżą do tego kraju. A ma on do zaoferowania zarówno turystykę morską jak i wycieczki kulturowe.

W ubiegłym roku poleciało tam ponad 450 tys. naszych rodaków. Do tej

liczby należy doliczyć tych którzy udali się tam droga lądową, choć z uwagi na odległość nie była to duża grupa.

gdzie?Grecja jest różnorodnym krajem, który rozciąga się od Bałkanów, aż po wyspy znajdujące się u  wybrzeży Turcji. Z punktu widzenia turysty najważniej-szy jest podział na Grecję kontynental-na i wyspy. Kurorty na wyspach mają z reguły lepszą opinię od tych w Grecji kontynentalnej. Te ostatnie jednak mogą być wspaniałą bazą wypadową do zwiedzania licznych antycznych zabytków, które wprawdzie można znaleźć również na wyspach jednak

przebywając tam mamy ograniczone możliwości podróży.

kiedy?Lato w  pełnym tego słowa znaczeniu panuje w Grecji mniej więcej od maja do października. Jednak z  uwagi na duże odległości i położenie poszczególnych wysp i miej-scowości wiele zależy od konkretnej lokalizacji. W okresie naszych wakacji jest oczywiście najgoręcej, jednak szczególnie w  przypadku niektórych wysp, dzięki bryzie, upał nie jest tak bardzo meczący. Wczesną jesienią w  wielu miejscach panują wspaniałe warunki do uprawia-nia windsurfingu. Choć temperatura powietrza jest niższa niż latem, za to temperatura wody zwykle jest wyższa. Jeśli zaś ktoś planuje przede wszystkim

zwiedzanie, wówczas najlepszy okres to kwiecień-maj oraz październik, choć w górach potrafi być naprawdę zimno.

jak?Większość osób dociera do Grecji dzięki lotom czarterowym. Można w ten sposób dostać się również na niektóre większe wyspy. Niektórzy podróżują do Grecji samochodem, zwłaszcza jeśli planują zwiedzanie większej liczby miejscowości. Pomiędzy licznymi wyspami i kontynen-tem kursują liczne linie promowe. Korzystając z  nich, zwłaszcza kiedy musimy zdążyć na samolot warto pamię-tać, że może się zdarzyć, że np. z powo-du sztormu nie będą one kursowały. Warto więc tak planować zwiedzanie, by rejs promem nie był ostatnim punk-tem przed odlotem.

Wizy: obywatele polscy korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach unii eu-ropejskiej/europejskiego obszaru gospodarczego. dokumentem uprawnia-jącym do bezwizowego wjazdu i pobytu do 90 dni (niezależnie od jego celu) na terytorium republiki greckiej jest ważny pasz-port bądź dowód osobi-sty. Przed wyjazdem na-leży się upewnić, czy do-kument jest w wystar-czająco dobrym stanie technicznym i czy pozwa-la na stwierdzenie tożsa-mości.

fot:

fli

ckr

.co

, sx

c

19

ryNek turystyczNy

gdzie jechać

który regioN?Półwysep chalkidiki swego czasu najpopularniejsza wśród polskich turystów część Grecji konty-nentalnej. Obecnie ponownie wraca do łask. Oferuje wspaniałe wybrzeże i rozbudowana bazę hoteli o różnym standardzie. Składają się na niego trzy mniejsze półwyspy: Kassnadra, Sithonia, Athos. Ten ostatni jest szczególnym miejscem – istnieje tu autonomiczne państwo mnichów, pozostałość cesar-stwa bizantyjskiego.

kretanajwiększa wyspa Grecji. Oferuje zarówno typowo nadmorski wypoczynek jak i możliwości zwiedzania wspaniałych pozostałości antycznej kultury kre-teńskiej. Warte zwiedzenia jest wnętrze wyspy z malowniczymi wioskami. Na południowej części wyspy panuje klimat typowy dla Afryki Północnej, dzięki czemu położone tam miasteczko Ierapetra uchodzi za najcieplejsze miasto w Europie (średnia temperatura to 20 st. C).

rodosnajwiększa i najbardziej znana wyspa z archipelagu Dodekanez, zwana wyspą słońca, położona jest w bezpośrednim sąsiedztwie tureckiego wybrzeża. Znajdują się tutaj słynne plaże. Warta zwiedzania jest między innymi stolica wyspy, w której można podziwiać wspaniałe fortyfikacje oraz zabytkową zabudowę.

Peloponez półwysep na którym znajdują się najsłynniejsze pamiątki antycznej historii. Tu mieści się kolebka Igrzysk Olimpijskich – Olimpia (za każdym razem przed rozpoczęciem nowożytnych igrzysk zapalany jest znicz olimpijski). Warte odwiedzenia są znane każdemu miłośnikowi klasycznej kultury – Korynt, Argos, czy miasto zdobywcy Troi, króla Agamemnona – Mykeny z liczącą 3 tysiące lat cytadelą. To tu znajduje się słynna Sparta, dziś niewielkie miasto, dawniej stolica potężnego polis. Wnętrze półwyspu jest niezwykle urozma-icone i górzyste, znaleźć można niezwykłe miejsca i budowle, pamiątki po Bizantyjczykach, Frankach czy Wenecjanach.

ambasada rzeczypospolitej Polskiej w republice greckiejgrecja, ateny, chryssanthemon 22, 154 52 Paleo Psychikotel.: +302106797700, tel. dyżurny: +306936554629, faks: +302106797711ateny.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Wydział konsularny ambasady rzeczypospolitej Polskiej w ate-nachgrecja, ateny, kontoleontos 1, Pa-leo Psychiko, 154 52tel.: +302106726179, tel.: +302106726178 tel.: +302106771998, tel.: +302106771997, faks: +302106771996ateny.amb.wk@msz.gov.pl

Waluta: euroNapięcie: 230 vPrefiks telefoniczny: +030

Powierzchnia grecji to w 20 proc. wyspy, których

jest około 3 tysięcy i które są rozrzucone na ogrom-

nym obszarze.

20

vademecum turysty 2013

gdzie jechać

tunezja

tunezja była jednym z pierwszych krajów arabskich jakim masowo zachwycili się Polacy. Dziś choć udajemy się tam rzadziej niż kilkanaście lat temu, nadal ten niewielki kraj nad Morzem Śródziemnym odwiedza spora grupa Polaków.

W pierwszych trzech kwar-tałach ubiegłego roku do Tunezji liniami czartero-

wymi poleciało prawie 200 tysięcy Polaków. Ze względu na klimat Tunezji liczba ta nie powiększy się znacząco.

gdzie?Główne ośrodki oraz większa część hote-li zlokalizowanych jest na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Wnętrze kraju ofe-ruje możliwości zwiedzania m.in. oaz na pustyni. Specjalnością kraju jest talasso-terapia, czyli metoda lecznicza wykorzy-stująca prozdrowotne właściwości morza (używa się glonów, piasku, błota itp.).

Stosunkowo mało uczęszczana częścią wybrzeża (mającą w dodatku opinię miej-sca gdzie są najpiękniejsze plaże w kraju) jest północna część w okolicach Tabarki.

kiedy?Kurorty turystyczne zlokalizowane na wybrzeżu mają klimat śródziemnomor-ski. Latem temperatury dochodzą tam w  ciągu dnia do 40 st. C. Zimą rzadko spadają poniżej 10 st. C. Wiatry wiejące od morza latem łagodzą upały i powo-dują, że nie są one tak dotkliwe, jak mogłoby się wydawać patrząc na tem-peraturę. Jednak zimą powodują, że tem-peratura odczuwalna jest niższa od real-

nej. Wysoki sezon turystyczny trwa tam mniej więcej od maja do października.

jak?Bezpośrednio z Polski można dotrzeć na jedno z sześciu lotnisk w Tunezji. Pomimo stosunkowo niewielkich rozmiarów kraju ma on dobrze rozwinięte połączenia lot-nicze. Ma to służyć między innemu lep-szemu rozprowadzeniu turystów (m.in. w głąb kraju). Jest to jedno z zadań naro-dowego przewoźnika – Tunis Air, który otrzymuje wsparcie by obsługiwać rów-nież nierentowne połączenia, czy latać w okresach zmniejszonego ruchu tury-stycznego.

Wizy: obywatele pol-scy udający się do tu-nezji na okres poniżej 90 dni nie potrzebują mieć wiz. Niezbędny jest paszport ważny co najmniej trzy mie-siące (licząc od daty opuszczenia tunezji).

fot:

fli

ckr

.co

, sx

c

21

ryNek turystyczNy

gdzie jechać

najważniejSze porty lotniCze z połą-Czeniami bezpośrednimi z polSką

tuniS – Carthage international airport (kod: tun)Największy port lotniczy w kraju.www.tunis-airport.com

djerba zarziS international airport (kod: dje)Lotnisko położone na największej wyspie Tunezji, obsługuje głównie loty czarterowe.www.habibbourguibaairport.com

enFidha-hammamet airport (kod: nbe)Nowe lotnisko (otwarte 2009 r.) przeznaczone do obsługi czarterów z Europy.www.tavtunisie.com

monaStir habib bourguiba international airport (kod: mir)Drugie pod względem ruchu pasażerskiego lotnisko w kraju (w niektórych latach nr 1)www.habibbourguibaairport.com

który regioN?Tunezja jest niewielkim krajem, oferującym piękne piaszczyste plaże. Kolejne cywilizacje władające tym obszarem zostawiły po sobie liczne pamiątki od Fenicjan (to tu była Kartagina), aż po kulturę islamską. Dzięki stosunkowo niewielkiemu obszarowi turyści mają możliwość zarówno opalania się, jak i zwiedzania czy to zabytków, czy wypraw do którejś z oaz położonych w głębi lądu. Główne kurorty znajdują się jednak na wybrzeżu śródziemno-morskim.

djerbaNajwiększa wyspa Afryki Północnej. Miejsce doskonałe zarówno dla miło-śników opalania się na plaży jak i zwolenników zwiedzania. Ci pierwsi mają do dyspozycji piękne piaszczyste plaże. Jest przy tym pełna roślinności. Na lubiących zwiedzać czekają pamiątki licznych kultur, które w ciągu wieków panowały na tym obszarze. Wyspa ma lądowe połączenie z lądem dzięki czemu istnieje możliwość udania się na wycieczki do kontynentalnej czę-ści Tunezji.

monastir Miasto portowe o długiej historii, położone na wschodnim wybrzeżu, gdzie dociera wiele lotów czarterowych z Polski. Doskonałe miejsce do wypa-dów do pobliskiego Sousse.

sousse Ważne centrum turystyczne Tunezji z zabytkami sięgającymi pierwszych wieków naszej ery i doskonały punkt wypadowy w głąb kraju.

hammamet Zwany „miastem Jaśminu”, najstarszy tunezyjski ośrodek turystyczny ofe-rujący doskonałe warunki nie tylko do plażowania, ale i do uprawiania spor-tów wodnych (nart wodnych czy windsurfingu). Tunis – stolica Tunezji jest nie tylko centrum administracyjnym, ale również kulturalnym kraju. Zabytkowa medina (Stare Miasto) znajduje się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. W mieście podobnie jak w całym kraju można zobaczyć barwną mieszankę wpływów europejskich i arabskich.

ambasada rP w republice tune-zyjskiej tunezja, tunis, Le grand Boulevard de la corniche , 2045 Les Berges du Lac iitel.: +216 71 196 196, +216 71 196 193 tel. dyżurny: +216 71 196 191 (w go-dzinach pracy placówki) tel. dyżur-ny: +216 98 362 547

Waluta: dinar tunezyjski (tNd) = 1000 milimów1 usd = 1.51 tNd 1 euro = 1.95 tNd Napięcie: 220 vPrefiks telefoniczny: +216

22

vademecum turysty 2013

maroko

maroko dzięki swojemu położeniu oferuje turystom możliwość całorocznego wypoczynku. Można tu zażyć kąpieli w morzu, oceanie, zwiedzać malownicze i zabytkowe miasta czy nawet… jeździć na nartach.

atrakcje turystyczne Maroka rozrzu-cone są po całym terytorium tego kraju. Najbardziej popularne miej-

scowości turystyczne znajdują się na wybrzeżu śródziemnomorskim i atlantyckim. Tam też jest najlepiej rozwinięta infrastruktura turystyczna. W wyniku działań władz marokańskich ten stan rzeczy powoli ulega zmianie i coraz więcej turystów dociera do miejsc położonych w głębi kraju.

kiedy?Dzięki swojemu położeniu Maroko oferuje roz-maite formy wypoczynku przez cały rok. W okre-sie zimy, kiedy na wybrzeżu śródziemnomor-skim pogoda jest gorsza a temperatury niższe można udać się dalej na południe np. w okoli-ce Marrakeszu. Jeśli planujemy zwiedzanie, naj-

lepsza do tego będzie wiosna, kiedy nie jest jeszcze bardzo gorąco. Lato jest doskonałym okresem nie tylko do opalania się na plażach, ale również do zwiedzania górskiej części kraju.

jak?Z Europy w tym Polski najłatwiej jest dostać się do Maroka samolotem. Od pewnego czasu operują tam również tanie linie lotnicze takie jak easyJet, Ryanair, Jet4U czy Atlas Blue. Niektóre z nich jak Atlas Blue założyły tu wła-sne bazy. Z Polski można również dotrzeć dzię-ki lotom czarterowym. Jeśli ktoś znajdzie się na południu Hiszpanii to może skorzystać z promu by przeprawić się (np. wraz z samochodem) do Ceuty lub Melilli – jednej z hiszpańskich enklaw na marokańskim wybrzeżu skąd można udać się na zwiedzanie tego kraju.

Wizy: obywatele polscy udający się turystycznie do maroka są zwolnieni z obowiązku wizowego na okres do 90 dni. Przy przekraczaniu granicy władze marokańskie mogą żądać udokumentowania odpowiednich środków finansowych na pobyt (go-tówka, karty kredytowe, wyciąg z kon-ta itp.). Paszport powinien być ważny minimum 6 miesięcy od daty wjazdu.

morze, góry i zabytki

fot:

fli

ckr

.co

, sx

c

gdzie jechać

23

ryNek turystyczNy

który regioN?Wybrzeże atlantyckie Ogromnym atutem wybrzeża atlantyckiego są piękne piaszczyste plaże, wszak jest to miejsce gdzie pustynia spotyka się Oceanem. Te najbardziej popularne rozciągają się pomiędzy Rabatem a Casablanką. Dzięki sąsiedz-twu oceanu klimat jest tam łagodniejszy niż w głębi kraju. Główne ośrodki miejskie to Casablanka i Rabat.

casablanka Największe miasto i port Maroka. Miasto o bardzo europejskim charakterze. Zbudowano tam trzeci co do wielkości budynek sakralny na świecie – meczet Hasana II z najwyższym w świecie minaretem mierzącym 210 m.

rabat Stolica kraju z licznymi zabytkami. Do stałych punktów odwiedzanych przez turystów należą między innymi pozostałości rzymskiego miasta Sala Colonia, Mauzoleum Muhammada V. Grobowiec wraz z  ruinami meczetu tworzą wspólny kompleks obowiązkowo odwiedzany przez turystów. Panoramę miasta najlepiej podziwiać z położonej na wzgórzu twierdzy Kazb Udaja.

essaouira (arabska nazwa as-sawira) Kurort położony około 170 km na zachód od Marrakeszu. Dysponuje pięk-ną 10-kilometrową plażą oraz wspaniałymi warunkami do uprawiania wind-surfingu. Długo popularny przede wszystkim wśród mieszkańców krajów arabskich. Staje się coraz bardziej popularnym miejscem dla turystów z Europy.

agadir Miejsce znane z najpiękniejszych plaż nie tylko w Maroku, ale i w Afryce. Dużym atutem jest pogoda, przez cały rok piękna. Bogata oferta dla miło-śników sportów od golfa po surfing.

tanger Miasto o wyjątkowo międzynarodowym charakterze. Poza niezwykłą atmos-ferą są tutaj piękne i atrakcyjne plaże.

ambasada rP w królestwie marokańskimmaroko, rabat, 23, rue oqbah, BP 425tel.: +212 537 77 11 73, tel.: +212 537 77 17 91, tel. dyżurny: +212 672 41 99 33,

faks: +212 537 77 53 20rabat.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Waluta: dirham (mad) = 100 san-timsów.1 mad = 0,38 zł1 mad = 0.115 usd1 mad = 0.091 eurNapięcie: 220 vPrefiks telefoniczny: + 212

gdzie jechać

24

vademecum turysty 2013

gdzie jechać

WyBrzeże śródziemNomorskie i góry riFWybrzeże śródziemnomorskie peł-ne jest małych ośrodków turystycz-nych. szafszawan – niezwykle malow-nicze „błękitne” miasto. Niemal wszystkie budynki w mieście mają taki właśnie kolor. spośród licznych meczetów znajdujących się w tym mieście najciekawszy i największy jest z nich Xv-wieczny Wielki me-czet el adamaa masjid. jest to do-skonała baza wypadowa w góry rif, gdzie znajduje się Park Narodowy talassemtane.tetuan – miasto malowniczo poło-żone u stóp gór rif. jego nietypowa medyna znajduje się na liście świa-towego dziedzictwa uNesco.

WNętrze kraju i góry atLasmarrakesz – najważniejszy ośrodek turystyczny maroka, znajdujący się na liście światowego dziedzic-twa uNesco. symbolem miasta jest 70-metrowy minaret meczetu ku-tubija. miasto ma bardzo oriental-ny charakter, niezwykle atrakcyjny dla europejskich turystów.Fez – stare miasto jest na świa-towej liście dziedzictwa uNesco. miasto składa się z trzech części, różniących się charakterem: stare miasto, Xv-wieczne, Nowe miasto (Xiii-Xv w) i ville Nouvelle wybudo-wane przez Francuzów w czasach kolonialnych.atlas – maroko ma na swym terenie góry, których może im pozazdrościć wiele krajów europejskich. Najwyż-sze szczyty atlasu mierzą ponad 4 tys. metrów nad poziomem morza. stosunkowo mało osób w Polsce wie, że ten afrykański kraj ma kilka ośrodków narciarskich, położonych w atlasie średnim i atlasie Wyso-kim. Panują tam doskonałe warun-ki narciarskie przez ponad 100 dni w roku. Wprawdzie standard ośrod-ków nie dorównuje jeszcze europej-skim odpowiednikom, jednak poja-wiają się tam nowe inwestycje i kto wie, może za kilka lat…?ifran – miejscowość zwana maro-kańską szwajcarią, ponieważ zo-stała wybudowana przez Francu-zów i przypomina górskie kurorty w alpach. zimą baza wypadowa do uprawiania narciarstwa dzięki są-siedztwu ośrodka mischlifen.mischliffen – marokańska stacja narciarska, jedyna w afryce Pół-nocnej. zlokalizowana pośród ce-drów w kraterze wygasłego wulka-nu. daje wyjątkową możliwość jaz-dy na nartach w afryce.ukajmadan – główny ośrodek nar-ciarski maroka i najwyżej położona stacja w afryce (2650 m n.p.m.).

fot:

fli

ckr

.co

m, s

xc

gdzie jechać

agadir Jest młodym, typowo wypoczynkowym miastem, odbudowanym po trzę-sieniu ziemi, które miało miejsce w 1960 roku. Główną atrakcję stanowi oka-zała plaża nad Oceanem Atlantyckim. Spacerując po niej, można niechcący wejść na prywatny teren należący do letniej rezydencji króla Maroka, Muhammada IV. W  Agadirze warto obejrzeć panoramę okolicy z  Kazby umieszczonej na szczycie góry. Widać stamtąd m.in. największy port sardynkowy na świecie. Przez polskich turystów mieszkających w Agadirze bardzo często wybierana jest jednodnio-wa wycieczka do Marrakeszu. Jej program obejmuje zwiedzanie m.in. mecze-tu Koutoubia, pałacu De La Bahia, suku, na którym można obejrzeć miejsco-wych rzemieślników przy pracy, oraz placu Dejmaa El Fna.

coś dla aktywnychMaroko oferuje atrakcje również miłośnikom aktywnego wypoczynku. W kanionach na południu można uprawiać kanioning i kajakarstwo. Nie wszyscy wiedzą, że Atlantyckie wybrzeże Maroka doskonale nadaje się do uprawiania nie tylko kite i wind surfingu, ale również klasycznego surfin-gu na oceanicznych falach.Symbolem ekstremalnych sportów w Maroku jest odbywający się od 1986 roku Marathon des Sables, nazywany Maratonem Piasków w trakcie które-go uczestnicy muszą w ciągu 6 dni przebiec po Saharze 230 km. Ten ultra maraton uchodzi za najtrudniejszą tego typu konkurencje na świecie.Dla turystów nie poszukujących aż tak ekstremalnych wydarzeń ciekawa pro-pozycja może być wycieczka samochodami terenowymi na Saharę. Jeśli jest jeszcze połączona z  noclegiem na pustyni w  specjalnie przygotowanym obozowisku, to niezatarte wrażenia są gwarantowane.Rozległe terytorium i bogactwo zarówno przyrodnicze jak i kulturowe sprzy-ja korzystaniu z wycieczek objazdowych. W trakcie takiej trwającej kilka dni podróży można poznać wiele twarzy Królestwa Maroka. Przykładowa trasa takiej objazdowej wycieczki: Agadir, Essaouira, Safi, Casablanca, Rabat, Volubilus, Meknes, Fez, Beni, Mellal, Marrakesz, Agadir.

26

vademecum turysty 2013

gdzie jechać

Wypoczynek u sąsiadówTurystyka to nie tylko loty czarterowe. To również, a może przede wszystkim wycieczki w bliższe rejony – choćby do któregoś z naszych sąsiadów. A jest tu co zwiedzać i gdzie wypoczywać.

Nasi najbliżsi sąsiedzi mają wiele do zaoferowania turystom. Do wyboru

mamy zarówno turystykę kulturową, typowy wypoczynek, czy wreszcie tury-stykę aktywną. Wiele atrakcji turystycz-nych tuż za naszymi granicami jest mało znanych, a tymczasem naprawdę war-tych poznania. Tak więc Czechy to nie tylko Praga, Niemcy nie tylko Berlin, a  Słowacja nie tylko Tatry… Planując wyjazd warto zwrócić uwagę na kalen-darz imprez bo wiele z nich jest napraw-dę ciekawych.

czechy – piWo i Nie tylkoCzechy to nie tylko wspaniała, wciąż popularna i chętnie odwiedzana przez Polaków Praga, która nie wymaga pole-cenia. Stosunkowo mało znane są wśród polskich turystów zachodnie Czechy. Tymczasem można tam znaleźć wiele miejsc wartych odwiedzenia. Ciekawą propozycją mogą być czeskie uzdrowiska. Tradycje uzdrowiskowe w  wielu miejscowościach jak choćby Karlowych Warach są bardzo stare. Niektóre z ośrodków oferują oryginal-

ne usługi. Przykładem takiej oferty jest piwny wellness. Za pierwsze i najważ-niejsze piwne uzdrowisko uważane są wspomniane Karlowe Wary noszące nawet tytuł Prvních Pivních Lázních. To historyczne uzdrowisko oferuje kąpie-le w drewnianych kadziach wypełnio-nych mieszaniną, na którą składają się: drożdże piwowarskie, wybrane odmia-ny chmielu, słodu i wyciągu z torfu. Jak zapewniają przedstawiciele uzdrowiska w trakcie kąpieli można (a nawet nale-ży) pić piwo, by poprawić regenerację organizmu również od środka. Kąpiele

czeskie uzdrowiska nie cie-szą się w polsce dużą popu-larnością. Wprawdzie wiele osób zna takie nazwy jak karlowe Wary czy mariań-skie Łaźnie, ale w ofertach biur podróży bardzo ciężko je znaleźć. tymczasem tra-dycje uzdrowiskowe w wie-lu miejscowościach jak choćby wspomnianych kar-lowych Warach są bardzo stare gestorzy tamtejszych ośrodków wprowadzają ko-lejne zabiegi i usługi uzdro-wiskowe. Niektórzy z nich oferują oryginalne, ale wpisujące się w tradycje usługi. przykładem takiej ofert, która może skusić wielu klientów jest piwny wellness. za pierwszy i naj-starszy ośrodek piwnego spa uchodzą karlowe Wary. inne ośrodki z tego typu ofertą to między innymi harrachov i chodonar.

fot:

Cz

eCh

tou

rism

, Dz

t

czeski krumlov jest przykła-dem malowniczego, starego miasta, z zachowaną w pełni historyczną zabudową.

27

ryNek turystyczNy

gdzie jechać

piwne oferowane są również w dobrze znanym Polakom Harrachovie czy Czarnej Górze. Atrakcyjną ofertę dla miłośników piwa ma znany browar Chodovar. Można tam skorzystać z kąpieli piwnych, degusta-cji czy wreszcie nauki warzenia tego napoju w Akademii Piwa. Miłośnicy zło-tego trunku mogą też udać się do Żatca na uroczyste dożynki chmielowe, gdzie świętuje się zbiory szyszek chmielo-wych, a turyści mają okazję spróbowa-nia rozmaitych odmian tego napoju oraz próbowania tradycyjnych potraw. Dla miłośników piwa obowiązkowym punktem jest Pilzno, ze słynnym bro-warem, w  którym warzone są Pilsner Urquell i  Gambrinus. Sam browar jest udostępniony do zwiedzania. Można tam spróbować między innymi niefil-trowanego piwa prosto z beczki.Dla zwolenników bardziej aktywnego wypoczynku polecić można mało u nas znane Rudawy. Pasmo górskie położo-ne na pograniczu czesko-niemieckim, dawniej było zagłębiem, w  którym wydobywano srebro, cynę czy uran.

Dziś po tych stosunkowo łagodnych górach można wędrować korzystając z sieci szlaków turystycznych.

Ważnym wydarzeniem będą obchody 1150 rocznicy przyby-cia cyryla i  metodego na mo-rawy. W dniu 4 lipca 2013 r. na velehradzie odbędzie się kon-cert ludzi dobrej woli, na któ-rym wystąpią najlepsi artyści z czech. Wstęp jest bezpłatny. czeski festiwal piwa w pradze 16 maja – 1 czerwca 2013 r.

Niemcy – przemysŁ do zWiedzaNiaNasi zachodni sąsiedzi kojarzeni są w Polsce przede wszystkim z przemy-słem i  gospodarką. Warto więc może zwiedzić Niemcy pod tym kątem. I nie chodzi tu o turystykę biznesową, ale jak najbardziej służącą rozrywce i  wypo-czynkowi.Miejsca kultury przemysłowej ostatnich 200 lat są dziś łatwo dostępne dla tury-stów i  stwarzają okazję do spędzenia nietypowego urlopu. Żaden chyba region nie uległ tak wielkiemu prze-obrażeniu, jak Zagłębie Ruhry. W latach sześćdziesiątych XX-wieku wciąż jesz-cze będący zagłębiem węglowym, dzi-siaj jest wielką kuźnią kultury, sztuki i estrady. Jedną z licznych atrakcji jest 117-metrowej wysokości gazometr w  Oberhausen, którego przeszkolona winda zabiera zwiedzających na plat-formę widokową. W  przeciwieństwie do niego, w  parku krajobrazowym Duisburg-Nord, stary gazometr nieczyn-nych zakładów hutniczych został prze-budowany na centrum nurkowe. A bun-kry do składowania rudy są dziś ściana-mi do wspinaczki. W Essen, warto zoba-czyć tereny kopalni Zeche Zollverein wpisanej na listę zabytków UNESCO. Wieża wyciągowa nazywana także „wieżą Eiffla Zagłębia Ruhry” mieści Centrum Zwiedzających oraz liczne powierzchnie wystawiennicze przezna-czone dla sztuki i wzornictwa.

Nie wiele osób wie, że Niem-cy dysponują licznymi woda-mi śródlądowymi, po których można pływać, między inny-mi statkami wycieczkowymi.

autostadt w Wolfsbur-gu jest ciekawy nie tyl-ko dla zagorzałych mi-łośników samochodów.

28

vademecum turysty 2013

fot:

zAB

Innym interesującym miejscem jest Wolfsburg i  zlokalizowane w  nim Autostadt – miasteczko samochodowe. Zwiedzający mają tam możliwość nie tylko dowiedzieć się wiele na temat motoryzacji, ale również obejrzeć filmy, pojeździć z zawrotną prędkością na symulatorach samochodów. Ponadto w Domu Czasu (Zeithaus) liczne ekspo-naty różnych klasycznych marek samo-chodowych dokumentują historię moto-ryzacji.W tym roku w Niemczech świę-towany jest jubileusz braci grimm: 200 lat „Baśni dla dzie-ci i domu”. głównym punktem obchodów będzie wystawa „ekspedycja grimm”, prezen-towana od 27 kwietnia do 8 września 2013 w hali wystawy „documenta” w kassel. innym tegorocznym jubileuszem jest 200. rocznica urodzin ryszar-da Wagnera. W związku z tym w  roku 2013 – roku ryszarda Wagnera – w całym kraju odby-wają się liczne imprezy, wido-wiska i wystawy.

sŁoWacja – WiNo i kulturaSłowacja kojarzy się nam przede wszystkim z górami i ośrodkami nar-

ciarskimi. Tymczasem kraj ten ma do zaoferowania turystom o wiele więcej. Mało kto kojarzy go z  winem. Tymczasem funkcjonują tam winnice, w  których wytwarzany jest m.in. tokaj… Jak najbardziej oryginalny tokaj, ponieważ na południu Słowacji znajdują się winnice należące do regionu, w którym to znane u nas wino jest produkowane. Między innymi z  tych stron, należących dawniej do Królestwa Węgierskiego trafiał na polskie stoły słynny węgrzyn. W nie-których z winnic można zatrzymać się w  pokojach gościnnych oraz wziąć udział w degustacji wytwarzanych na miejscu win. W każdej z winnic poza spróbowaniem można wina kupić, korzystając z  fachowej porady. Prawdziwi pasjonaci mogą nawet wynająć miejsce w piwnicy do prze-

chowywania swoich win w odpowied-nich warunkach. Wbrew pozorom taka forma wypoczynku nie jest zarezer-wowana dla wytrawnych koneserów wina. Tak naprawdę jest to pewien rodzaj agroturystyki na dobrym pozio-mie z  możliwością testowania miej-scowych produktów, czyli po prostu dobrego wina.Jeśli ktoś rozsmakuje się w słowackich winach, może również odwiedzić Koszyce podczas corocznego Koszyckiego Święta Wina, które odbę-dzie się w  tym roku w  dniach 12-14 września. W  tym czasie w  mieście rozbrzmiewa muzyka i  odbywają się prezentacje restauracji, lokalnych potraw oraz przede wszystkim wina. W ubiegłym roku można było na żywo zobaczyć wytłaczanie moszczu z wino-gron, sztukę sabrażu (otwieranie bute-lek wina i szampana za pomocą szabli), a  także wziąć udział w  winiarskim quizie.Same Koszyce są drugim co do wiel-kości miastem Słowacji, pełnym zabytków i pamiątek wielokulturowej przeszłości. Najstarsza część miasta koncentruje się wokół nietypowo dużego, podłużnego rynku, otoczo-nego w  sezonie ogródkami kawiar-nianymi. Znajdziemy tu również polonica (żeby wspomnieć tylko, ważny dla naszych dziejów przywilej koszycki). W  roku 2013 najważniejszym wydarzeniem kulturalno-tury-stycznym na słowacji będzie projekt koszyce – europejska stolica kultury 2013. z  tego powodu w  tym zabytkowym mieście odbędzie się ponad 400 rozmaitych imprez. innym ważnym wydarzeniem będzie 1150 rocznica przybycia z salo-nik na terytorium Wielkich mo-raw do Nitry Świętych cyryla i metodego. W  związku z  tym rok 2013 zo-stał na słowacji ogłoszony jako rok Świętych cyryla i me-todego. przy tej okazji orga-nizowanych będzie mnóstwo wydarzeń kulturalno-społecz-nych oraz religijnych. Najważ-niejsza uroczystość odbędzie się w dniu 5 lipca 2013 W Nitrze. Będzie to cyrylo-motodziejska pielgrzymka

koszyce są drugim co do wielkości miastem słowacji, pełnym zabytków i pamiątek wielokulturowej przeszłości.

gdzie jechać

29

ryNek turystyczNy

gdzie jechać

litWa – Nie tylko WilNoLitwa to przede wszystkim turystyka kulturowa. Stałym punktem wycieczek jest stołeczne Wilno z jego barokowy-mi świątyniami barwna przeszłością. Ale Litwa to również mało znane i dzi-kie miejsca, oraz wbrew pozorom wcale nie tak dobrze znana kultura naszych sąsiadów.

druskieNNikiJednym z miejsc, chętnie odwiedzanych przez Polaków są Druskienniki. To naj-większe uzdrowisko na Litwie. Ma ono status miejscowości uzdrowiskowej nadany jeszcze przez ostatniego Króla Polski i  Wielkiego Księcia Litewskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ten całoroczny kurort położony jest zaledwie kilkadziesiąt kilometrów od granicy z Polską. Wokół miasta rozcią-gają się duże kompleksy leśne dzięki, którym panuje tu wyjątkowy mikrokli-mat. W mieście działa siedem sanato-riów oraz duży Aquapqrk. Stosunkowo niewielka odległość od granicy powo-duje, że można tu przyjechać nawet na jeden dzień np. z wizytą do Aquaparku.W  pobliżu Druskiennik we wsi Gruta znajduje się Park Grutas. Trafiły tam pomniki komunistycznych działaczy, „wyrzuconych na śmietnik historii”. Możemy więc stanąć tu oko w oko z roz-maitej wielkości Leninami, Marksami i innymi pomniejszymi komunistyczny-mi bohaterami. Odtworzony fragment sowieckiego łagru i  lokomotywa z  wagonem symbolizującym okres sowieckiego terroru i  litewskie ofiary kilkudziesięcioletniej okupacji.Jednak Litwa to nie tylko Druskienniki i Wilno. Ten niewielki kraj ma na swoim terytorium wiele skarbów nie znanych bliżej przeciętnemu turyście z Polski.Park Narodowy Mierzei Kurońskiej został ustanowiony na wąskim półwyspie oddzielającym Bałtyk i zatokę Kurońską. Jego wartość została doceniona przez wpisanie na listę światowego dziedzic-twa UNESCO. Ten pełen wydm poro-śniętych sosnami i  brzozami można zwiedzać wędrując po szlakach. Warta

odwiedzenie jest Góra Czarownic gdzie znajduje się kilkadziesiąt rzeźb przed-stawiających postacie z  litewskich legend i baśni. Koniecznie trzeba odwie-dzić położoną na terenie Parku Narodowego osadę Nida. Składa się na nią kilkadziesiąt domów rybackich, pośród których jest dom Tomasza Mann, który przyjeżdżał do tej swego czasu modnej wśród artystów i literatów miej-scowości.

ukraiNa – górskie WędróWkiJest kolejnym sąsiedzkim krajem w któ-rym polscy turyści odwiedzają kilka wybranych miejsc. Tymczasem Ukraina to duży kraj w  którym znajdziemy zarówno góry i dziką przyrodę jak i mia-

sta pełne zabytków czy morskie wybrze-że. Dla turystów lubiących dzika przy-rodę wspaniałym miejscem na wędrów-ki są Ukraińskie Karpaty. Zajmują one rozległy i  naprawdę dziki obszar. Stwarza to niepowtarzalne możliwości wędrowania. Trzeba jednak pamiętać, że dzikość oznacza również brak infra-struktury turystycznej. Z tego powodu samodzielna wyprawę można polecić jedynie doświadczonym turystom, zna-jącym tamte rejony. Jednak nie brak ofert polskich biur podróży specjalizu-jących się w tego typu turystyce.Karpaty są obszarem o  ogromnym bogactwie zarówno przyrodniczym jak

i kulturowym. Zamieszkują je rozma-ite grupy etniczne jak Łemkowie, Bojkowie. To wszystko tworzy barwną mozaikę. Nie znajdziemy tu dużych ośrodków miejskich ale niewielkie miasta i rozrzucone po dolinach wsie.Jezioro Synewyr to niezwykłe jezioro, o powierzchni 5 ha (jego powierzch-nia zmienia się w zależności od pozio-mu wód), jest największym jeziorem ukraińskich Karpat. Znajduje się ono na wysokości niemal 1000 m.n.p.m. Powstało w wyniku osunięcia się ziemi około 10 tys. lat temu jest częścią parku Narodowego Synewyr na terenie któ-rego znajduje się jeszcze jedno, mniej-sze jezioro osuwiskowe: Ozirtse. Okolica obfituje w rzadkie gatunki roślin i zwie-rząt.

Czarnohora to pasmo górskie jest sto-sunkowo dobrze znane i odwiedzane prze miłośników wędrówek. Najwyższy szczyt tego pasma mierzą-ca 2061 m n.p.m. jest jednocześnie naj-wyższym szczytem Ukrainy. Tu rów-nież znajduje się najwyżej na Ukrainie położony zbiornik wodny (Staw Brebrneskuł 1801 m n.p.m.). Takich polodowcowych jezior jest tu zresztą więcej. Charakterystycznym miejscem jest trzeci co do wysokości szczyt pasma – Pop Iwan, na którego szczycie wciąż stoją ruiny przedwojennego obserwa-torium astronomicznego.

ukraińskie karpaty są wymarzonym miejscem dla miłosników gór-skich wedrówek.

30

vademecum turysty 2013

polska

polska dla ciekawych…Z  roku na rok coraz więcej Polaków jeździe na wakacje za granicę. Do tego wybieramy coraz bardziej egzotycz-ne i odległe kraje. Tymczasem wiele wspaniałych miejsc i obiektów znajduje się tuż za progiem. W Polsce…

Niekiedy interesujące miejsca, muzea czy obiekty można znaleźć nawet w miejscach,

powszechnie znanych, gdzie może wyda-wać się, ze nic nowego zobaczyć nie można. Nie ma praktycznie rejonu kraju gdzie nie byłoby czegoś godnego odwie-dzenia. Warto więc zacząć poznawanie kraju choćby od swojej najbliższej oko-licy. Na pewno znacie Państwo jej wszystkie atrakcje?

turystyka dla mieszczuchówNie każdy marzy o wypoczynku na łonie przyrody. W takim przypadku warto pod-czas wakacji zwiedzić, któreś z naszych pięknych, nie zawsze znanych miast. Z powodu burzliwej historii w polskich

miastach możemy znaleźć pamiątki z róż-nych epok i po różnych kulturach. Wbrew pozorom warto odwiedzać nie tylko duże znane ośrodki. Czasem warto zajrzeć do miejsca mniej znanego i  zobaczyć coś czego nie zadeptały jeszcze tysiące turystów…

ŁowiczMiasto prymasów, polski i stolica księ-stwa Łowickiego. Należy do tych miejsc w  Polsce, o  których wszyscy słyszeli, ale niewielu było. Tymczasem napraw-dę warto. Zarówno dla samego miasta jak i  jego najbliższej okolicy. Najcenniejszym zabytkiem i obowiąz-kowym punktem dla każdego turysty jest Katedra, w  której pochowano 12 prymasów Polski. Jest tu również jedy-

ny w  Polsce trójkątny rynek. Nie bez powodu Łowicz słynie z  ludowych tradycji. Można poznać je bliżej zwie-dzając Muzeum w Łowiczu, gdzie znaj-dują się zarówno eksponaty (i  mały skansen w  samym mieście) związane z tradycją ludową, jak i z szeroko rozu-mianą, bogatą historią regionu. W najbliższej okolicy znajduje się między innymi wspaniały pałac w Nie bo rowie. Wart odwiedzenia nie tylko ze względu na zabytkowe wnętrza, ale również na ogród z najstarszym platanem w Polsce. Miłośnicy ogrodów (i nie tylko) powinni odwiedzić położoną nieopodal Arkadię, park w  stylu romantycznym księżnej Heleny Radziwiłłowej. Wart uwagi jest również pobliski pałac w  Walewicach gdzie mieszkała „polska żona Napoleona”, a  gdzie obecnie znajduje się słynna stadnina koni.

racibórzBywa niekiedy nazywany królestwem śląskiego gotyku. To dlatego, że żadne

w polsce jest ponad 900 miast. Najmniejsze z nich to położone na mazowszu wyśmierzyce, w których mieszka około 900 miesz-kańców. Największa jest warszawa w której miesz-ka ponad 1,7 mln. ludzi. za najstarsze miasto w polsce uchodzi kalisz, choć są też inni pretendenci. choć nie każde miasto ma bazę tury-styczną to każde z nich ma swój koloryt, historie i kli-mat. Jest więc co zwiedzać na długie lata…

fot:

Mu

zeu

M M

iast

a kr

ako

wa,

Mu

zeu

M M

ydła

i H

isto

rii B

rud

u

muzeum histo-ryczne miasta

krakowa ma kil-ka oddziałów w tym jeden pod...

rynkiem

31

ryNek turystyczNy

polska

inne śląskie miasto nie ma tylu gotyckich budowli. Nie jest to zaskoczeniem, jeśli uwzględnić, że miasto było wzmianko-wane już w roku 1108 r. Najważniejszym z  gotyckich obiektów jest Zamek Książęcy. Obecnie w  udostępnionej turystom budowli, której renowacja została niedawno zakończona, mieści się między innymi Centrum Informacji Turystycznej. Zamek był wielokrotnie przebudowywany, a jego najcenniejszą i wyjątkową częścią jest kaplica zamko-wa św. Tomasza Becketa, zbudowana w  XIII wieku. Ten wyjątkowy obiekt uważany za jeden z najładniejszych tego typu w Polsce, zwany jest niekiedy gór-nośląską Sainte-Chapelle.Oczywiście na tym nie kończy się raci-borski gotyk. Do ciekawszych budowli w  tym stylu należy kościół św. Jana Chrzciciela na Ostrogu, nawiązujący kształtem do słynnej katedry Naj-świętszej Marii Panny we Fryburgu Bryzgowijskim.Pamiątka po dawnych czasach są pozo-stałości murów miejskich. Zresztą miło-

śnicy fortyfikacji znajdą w samym mie-ście i jego okolicach wiele obiektów mili-tarnych, zarówno tych starszych jak i tych stosunkowo nowych, pochodzących z czasów II wojny światowej.

saNdomierzMiasto w  ostatnim okresie odzyskuje należne mu miejsce na turystycznej mapie Polski. Już samo położenie na

skarpie wiślanej jest wystarczająco malownicze. Miasto położone jest na skraju gór Pieprzowych, będących zakoń-czeniem gór Świętokrzyskich. W pobli-żu znajdują się wąwozy lessowe, w tym najsłynniejszy wąwóz Królowej Jadwigi. Jeśli do tego dodać bogatą historię, pamiątki które szczęśliwie dotrwały do naszych czasów, mamy pełen obraz miasta zwanego niekiedy z racji położe-

Nawet historia brudu może być

fascynująca, jeśli ją ciekawie

opowiedzieć. muzeum mydła w bydgoszczy.

na Królewskiej Drodze

wszelkie informacje:Centrum Obsługi Zwiedzających

Kraków, Rynek Główny 1tel. 12 4265060

www.mhk.pl

BarbakanWieża

Ratuszowa

Mury Obronne

MHK_Vademecum(203x135)_Layout 1 22.03.2013 12:49 Page 2

R E K L A M A

32

vademecum turysty 2013

fot:

Po

t

nia na siedmiu wzgórzach Małym Rzymem. Poza ilością wzgórz miasta ma łączyć również fakt posiadania rozbudo-wanych podziemi. W  Sandomierzu ist-nieje nawet specjalna trasa turystyczna prowadząca przez te podziemia, częścio-wo tworzą je, rozległe piwnice jakie miały kamienice mieszczańskie, które możemy podziwiać do dziś w starej części miasta. Charakterystycznym miejscem jest także malowniczy rynek z położonym central-nie zabytkowym budynkiem ratusza. Jak przystało na bogate historyczne miasto znajduje się tu katedra. Czternastowieczna świątynia zachowała się do naszych czasów w  niezmienionym kształcie ze wspaniałymi zabytkami takimi jak malo-widła bizantyjsko-ruskie, czy zabytkowe barokowe ołtarze. Miasto było miejscem obronnym a  nawet twierdzą, dzielnie bronioną w czasach Księstwa Warszaw-skiego. Dziś pamiątką po dawniejszych dziejach miasta jest zamek z  XI wieku, wielokrotnie przebudowywany (miedzy innymi po wysadzeniu przez Szwedów w  czasie Potopu), a  dziś mieszczący muzeum.

Na deszcz? muzeumW  czasie deszczu nudzą się nie tylko dzieci. Tymczasem brak słonecznej pogo-dy może być okazją do zwiedzania roz-maitych placówek muzealnych. I  nie muszą to być duże, znane muzea. W Polsce funkcjonuje wiele mniej zna-nych, za to często bardzo ciekawych pla-

cówek, które mogą zainteresować nie tylko zmokniętego turystę…

muzeum historyczNe miasta krakowa W tym przypadku należy raczej mówić o „muzeach” bowiem na placówkę skła-da się kilka stałych ekspozycji. Jak zresz-tą zamknąć w jednym muzeum tak dłu-gie i bogate dzieje miasta jakimi poszczy-cić się może królewski gród. Do wybo-ru z pośród kilku stałych wystaw są mię-dzy innymi: ekspozycja Kraków - czas okupacji 1939-1945 w Fabryce Schindlera, Stara Synagoga na Kazimierzu gdzie pre-zentowane są Dzieje i  kultura Żydów krakowskich, czy szlak turystyczny po podziemiach Rynku Głównego - Śladem europejskiej tożsamości Krakowa. Ta ostatnia atrakcja jest stosunkowo nowa, ponieważ powstała dopiero w 2010 roku po żmudnych pracach pod Rynkiem Głównym. Jest to obecnie niezwykły rezerwat archeologiczno-architektonicz-ny, który pozwala wędrować po dziejach miasta od czasów przed jego lokacją, do nam najbliższych. Do tego dochodzą rozmaite wystawy czasowe.

Muzeum Zabawy i Zabawek. To znajdu-jące się w Kielcach muzeum jest najstar-szą i największa placówka zajmującą się tą tematyką w Polsce. Można tu nie tylko oglądać zabawki, ale również bawić się w  specjalnie przeznaczonym do tego miejscu, a latem na dziedzińcu muzeum. Tak oryginalna placówka już samą nazwą kusi turystów (nie tylko najmłod-szych). Zwłaszcza, że w  zbiorach mu zeum znajdują się nie tylko bardzo stare zabawki, ale również te, które ze swojego dzieciństwa pamiętają nieco starsi zwiedzający.

Muzeum Mydła i Historii Brudu. Będąc w  Bydgoszczy można wstąpić do muzeum, prezentującego historię higie-ny, brudu oraz mydła. Możemy tu dowiedzieć się między innymi jak dbano o  higienę w  średniowieczu i  czemu kąpiele uważano dawniej za niebez-pieczne dla zdrowia. Na miejscu znajdują się nie tylko mydła (najstarsze kostki pochodzą z  przed wojny), ale również rozmaite rekwizy-ty, które służą (lub służyły) do utrzyma-nia czystości. Wszystko to nie w szkla-nych, brudnych gablotkach, ale w for-mie ekspozycji gdzie dotykanie ekspo-natów nie jest zabronione. Do tego, goście mogą spróbować samodzielnie zrobić np. mydło…

Muzeum Filumenistyczne. Bystrzyca Kłodzka, sama będąca ciekawym tury-stycznie miastem ma na swym terenie muzeum, które spodoba się nie tylko znawcy filumenistyki… Muzeum „zaj-muje się pozyskiwaniem, zabezpiecza-niem, naukowym opracowywaniem i  eksponowaniem obiektów związa-nych z  historią niecenia ognia oraz historią regionu.” W placówce, błędnie nazywanej niekiedy muzeum zapałek zobaczyć można liczne przedmioty, które służyły ludziom do rozniecania ognia. Od krzesiw, po licznie prezentowane zapalniczki. Jak przystało na miasto z fabryką zapałek, nie brakuje również etykiet z pudełek z zapałkami z całego świata

polska

w Łowiczu i oko-licach miejsco-we tradycje są wciąż kultywo-wane, nie tylko dla turystów.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ O KURSACH ,,POLONUS” DZWONIĄC NA INFOLINIĘ

708 208 888

Opłata za wykonanie połączenia z numerem Infolinii 708 208 888 wynosić będzie 1,05 zł + VAT za minutę naliczana po połączeniu z konsultantem.

UZYSKASZ SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE NA TEMAT ROZKŁADÓW JAZDY, ORAZ POŁĄCZEŃ AUTOBUSOWYCH OBSŁUGIWANCH PRZEZ FIRMĘ POLONUS

Infolinia jest czynna codziennie w godzinach od 7:00 do 21:00

więcej informacji na stronie www.pkspolonus.pl

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

call center 2.pdf 1 2013-04-08 11:21:29

34

vademecum turysty 2013

polska

Na wodęPolska, będąc krajem nizinnym nie oferuje nadmiaru wartkich rzek na których mogą szukać adrenaliny miłośnicy kajakarstwa górskiego. Jednak w zamian mamy liczne rzeki i jeziora z których korzystać mogą miłośnicy wody nawet bez doświadczenia.

Niemal w każdej części kraju znajdą się miejsca gdzie można spłynąć dłuższy lub

krótszy odcinek. Na szczęście powsta-je coraz więcej firm wypożyczających kajaki i kanadyjki, oraz obsługujących różne miejsca. Zwykle nie ma więc pro-blemów z wypożyczeniem sprzętu, oraz tym by ktoś nas zabrał z  kajakiem z powrotem.Dla preferujących wody stojące mamy w Polsce liczne pojezierza: Tucholskie, Wielkopolskie, Kaszubskie, Suwalskie czy wreszcie najbardziej znane i zago-spodarowane – Mazurskie.

wielkie JezioraTo ostatnie pojezierze ma dobrze roz-winiętą bazę usług turystycznych. Miejsca noclegowe są to na każdą kie-szeń, od drogich o  wysokim standar-dzie po tanie pola namiotowe. Również liczba firm wypożyczających sprzęt pły-wający jest duża.A pływać jest gdzie. Tylko najbardziej znany i uczęszczany szlak Wielkich Jezior Mazurskich mierzy 120 km. W  wielu miejscach znajdziemy również wypo-życzalnie kajaków, rowerów wodnych czy (choć coraz rzadziej) łódek wiosło-wych. Większość szlaków wodnych w  tym regionie jest dobrze opisana i oznaczona. Wybór możliwych „pętli” czy szlaków jest na tyle duży, że pomi-mo popularności regionu turyści mogą znaleźć miejsca w których można cie-szyć się ciszą i spokojem.W ciągu sezonu turystycznego w mia-stach regionu odbywają się liczne imprezy, rozrywkowe i kulturalne. Do

tego dochodzą liczne obiekty turystycz-ne i  zabytkowe rozsiane po terenie Warmii i Mazur, zapewnia udany wypo-czynek.Na nie pewnych swoich możliwości, lub po prostu wygodnych turystów, którzy mimo wszystko chcą poznawać Mazury z wody czekają statki rozmaitych mniej-szych lub większych armatorów. Oferują oni dłuższe lub krótsze rejsy po mazur-skich wodach.

pŁywać każdy możeDzięki liberalizacji przepisów dziś można bez specjalnych uprawnień kierować

łodziami o długości do 7,5 metra, oraz łodziami motorowymi o  mocy do 13 KW. Takie jednostki do pływania po Mazurach w  zupełności wystarczą. A w przypadku łodzi kabinowych mamy od razu zagwarantowany nocleg…Do tego sprzęt jaki dziś jest używany przez miłośników sportów wodnych jest o wiele bardziej komfortowy niż ten z przed 20, czy 30 lat. Nowe mate-riały, technologie spowodowały, że pływanie nawet w  okresie gdy jest zimno, od dawna nie jest wyzwaniem dla twardych ludzi. Rozmaite pianki neoprenowe, ochraniacze itp. są lek- fo

t: k

. Gó

rec

ki

polska jest pelna wspania-łych rzek i jezior, z któryc niestety tylko mała część jest wykorzystywana tury-stycznie.

35

ryNek turystyczNy

polska

kie i  wygodne, gwarantują zaś ciepło w każdych warunkach. Spływ kajakowy jest wspaniałą formą wypoczynku i  rekreacji. Wziąć w  nim udział mogą nawet zupełnie początkujący kajakarze, zwłaszcza, że w  Polsce mamy wiele spokojnie płynących nizinnych rzek, które nie sprawią kłopotu nawet począt-kującym. Jednak jak się przygotować i co ważniejsze, co zabrać by spływ był przy-jemnością a nie męką?

co zabrać Na spŁyw?O kajakarskim ABC i co powinno znaleźć się w podstawowym bagażu radzi Jacek Ośko z www.kanokajaki.plPodstawowe rzeczy, które obowiązkowo zabieramy na spływ: woda do picia, latar-ka, odzież na przebranie (w  tym - polar, ciepła bielizna, czapka, kapelusz, ciepłe spodnie dresowe, kurtka przeciwdeszczo-wa), apteczka z folią NRC, zapas żywności z batonami lub czekoladą, telefon, zapał-ki lub zapalniczka, rozpałka, worki foliowe, środek na komary, linka, nóż, krem z  fil-

trem, namiot, śpiwór, ręcznik szybkosch-nący, przybory toaletowe, termos, siekier-ka, mapy. Oczywiście w zależności od pory roku, lub czasu jaki chcemy poświęcić na wyprawę ta lista będzie się zmieniać. Na spływ jednodniowy nie ma potrzeby zabierania śpiworu i namiotu, ale pamiętać należy o obowiązkowym zabraniu wody, kurtki przeciwdeszczowej i telefonu. Jedną z  podstawowych zasad bezpieczeństwa jest poinformowanie obsługi wypożyczal-ni gdzie zamierzamy skończyć nasz spływ i podanie terminu - dnia i godziny zakoń-czenia wyprawy. Istotne jest wypytanie o  niespodzianki na trasie i  o  to na co musimy uważać.Nauka kierowaniem kajakiem przychodzi dość szybko, kajakiem kieruje osoba siedząca z  tyłu, pociągnięcie wiosłem z  lewej strony powoduje skręt w prawo i na odwrót. Płynąc starajmy się trzymać strony zewnętrznej tj. gdy rzeka skręca w prawo - trzymamy się lewego brzegu nie trafimy na piaszczyste łachy lub pły-cizny. •

WWW.KANOKAJAKI.PL

Kanokajaki – Jacek Ośko Bystrzejowice I 94 k/Lublina, 21-050 Piaskie-mail: info@kanokajaki.pl, tel. 504 090 420

kajaki • canoe • wiosła • rowery wodne

• odzież i akcesoria kajakowe

stosunkowo nową w polsce formą turysty-ki wodnej jest barging, czyli barkowanie, jest formą turystyki polega-jącą na podróżowaniu po jeziorach, kanałach śródlądowych i uregu-lowanych odcinkach rzek za pomocą barki mieszkalnej z własnym napędem. Najpopular-niejszą formą bargingu jest indywidualne wy-najmowanie mniejszych jednostek, mieszczących do 10 osób i samodzielna, bez personelu obsługują-cego jednostkę, żegluga. Nawet najskromniejsza barka turystyczna jest w istocie poruszającym się po wodzie domkiem kempingowym, a dostęp-ne w czarterach barki z wyższej półki można śmiało określić jako wille na wodzie. zgodnie z obo-wiązującymi przepisami barkę można prowadzić bez specjalnych upraw-nień motorowodnych.

R E K L A M A

Szlaki turystyczne Warmii i Mazur

Warmia i Mazury to region pe³en uroku, czaru, zachwycaj¹cy zniewalaj¹c¹ przyrod¹. Oryginalnoœæ i bogata historia zachêcaj¹ do odbycia tu pe³nej niespodzianek wyprawy. Warto odwiedziæ wsie i miasteczka, wzi¹æ udzia³ w licznych imprezach kulturalnych, by na w³asne oczy przekonaæ siê, na czym polega magia Warmii i Mazur. Oto najczêœciej uczêszczane trasy turystyczne:

PÊTLA GRUNWALDZKA Szlak samochodowy biegn¹cy z Ostródy przez miejscowoœci: Samp³awa, Nowe Miasto Lubawskie,Lidzbark Welski, P³oœnicê, Dzia³dowo, Nidzicê, Olsztynek, Rychnowo, Frygnowo do Lubawy wraz z odnog¹biegn¹c¹ od Paw³owa przez Stêbark, Grunwald, D¹brówno do Dzia³dowa. Sercem szlaku jest Grunwald,gdzie 15 lipca 1410 roku mia³a miejsce bitwa po³¹czonych si³ polsko-litewsko-ruskich z Zakonem Krzy¿ackim, która z³ama³a potêgê pañstwa zakonnego (na zdjêciu inscenizacja bitwy).

Na trasie znajduj¹ siê tak¿e zabytki gotyckiej architektury obronnej. Nale¿¹ do nich m.in. ruiny zamku biskupów che³miñskich i dwie baszty w Lubawie, dwie bramy miejskie w Nowym Mieœcie Lubawskim, zamki w Dzia³dowie,Nidzicy, Olsztynku, ruiny zamków w D¹brównie, Bratanie, Kurzêtniku oraz liczne pozosta³oœci miejskichmurów obronnych m.in. w Olsztynku, czy Lubawie. Liczne s¹ te¿ zabytki gotyckiej architektury sakralnejm.in. koœció³ œw. Anny w Lubawie z ok. 1330 roku, trójnawowa bazylika gotycka z pierwszej po³. XIV wiekuw Nowym Mieœcie Lubawskim i gotycki koœció³ parafialny œw. Wojciecha w Lidzbarku Welskim.

Obowi¹zkowymi pozycjami na trasie Pêtli s¹ ponadto dwa muzea: Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stêbarku oraz Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku. To drugie jest jednym z najstarszych tego typu obiektów na œwiecie. Utworzone zosta³o w 1910 roku w Królewcu, sk¹d przeniesiono je w 1941 roku do Olsztynka. Na jego terenie znajduj¹ siê zabytki budownictwa ludowego z terenów Warmii, Mazur i Powiœla – chaty, karczmy, wiatraki, spichlerze, remizy stra¿ackie. Na uwagê zas³uguje kopia drewnianego koœcio³a z XVIII wieku z miejscowoœci Rychnowo, którego orygina³ podziwiaæ mo¿emy tak¿e i w samym Rychnowie. Interesuj¹cymi zabytkami na szlaku s¹ równie¿ dwa ratusze - barokowy w Dzia³dowie i klasycystyczny w Nidzicy.

Szlaki turystyczne Warmii i Mazur

Warmia i Mazury to region pe³en uroku, czaru, zachwycaj¹cy zniewalaj¹c¹ przyrod¹. Oryginalnoœæ i bogata historia zachêcaj¹ do odbycia tu pe³nej niespodzianek wyprawy. Warto odwiedziæ wsie i miasteczka, wzi¹æ udzia³ w licznych imprezach kulturalnych, by na w³asne oczy przekonaæ siê, na czym polega magia Warmii i Mazur. Oto najczêœciej uczêszczane trasy turystyczne:

PÊTLA GRUNWALDZKA Szlak samochodowy biegn¹cy z Ostródy przez miejscowoœci: Samp³awa, Nowe Miasto Lubawskie,Lidzbark Welski, P³oœnicê, Dzia³dowo, Nidzicê, Olsztynek, Rychnowo, Frygnowo do Lubawy wraz z odnog¹biegn¹c¹ od Paw³owa przez Stêbark, Grunwald, D¹brówno do Dzia³dowa. Sercem szlaku jest Grunwald,gdzie 15 lipca 1410 roku mia³a miejsce bitwa po³¹czonych si³ polsko-litewsko-ruskich z Zakonem Krzy¿ackim, która z³ama³a potêgê pañstwa zakonnego (na zdjêciu inscenizacja bitwy).

Na trasie znajduj¹ siê tak¿e zabytki gotyckiej architektury obronnej. Nale¿¹ do nich m.in. ruiny zamku biskupów che³miñskich i dwie baszty w Lubawie, dwie bramy miejskie w Nowym Mieœcie Lubawskim, zamki w Dzia³dowie,Nidzicy, Olsztynku, ruiny zamków w D¹brównie, Bratanie, Kurzêtniku oraz liczne pozosta³oœci miejskichmurów obronnych m.in. w Olsztynku, czy Lubawie. Liczne s¹ te¿ zabytki gotyckiej architektury sakralnejm.in. koœció³ œw. Anny w Lubawie z ok. 1330 roku, trójnawowa bazylika gotycka z pierwszej po³. XIV wiekuw Nowym Mieœcie Lubawskim i gotycki koœció³ parafialny œw. Wojciecha w Lidzbarku Welskim.

Obowi¹zkowymi pozycjami na trasie Pêtli s¹ ponadto dwa muzea: Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stêbarku oraz Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku. To drugie jest jednym z najstarszych tego typu obiektów na œwiecie. Utworzone zosta³o w 1910 roku w Królewcu, sk¹d przeniesiono je w 1941 roku do Olsztynka. Na jego terenie znajduj¹ siê zabytki budownictwa ludowego z terenów Warmii, Mazur i Powiœla – chaty, karczmy, wiatraki, spichlerze, remizy stra¿ackie. Na uwagê zas³uguje kopia drewnianego koœcio³a z XVIII wieku z miejscowoœci Rychnowo, którego orygina³ podziwiaæ mo¿emy tak¿e i w samym Rychnowie. Interesuj¹cymi zabytkami na szlaku s¹ równie¿ dwa ratusze - barokowy w Dzia³dowie i klasycystyczny w Nidzicy.

SZLAK KOPERNIKOWSKIBiegnie przez miejscowoœci zwi¹zane z pobytem i dzia³alnoœci¹ Miko³aja Kopernika. Ma ok. 180 kilometrów d³ugoœci, zaczyna siê w Olsztynie, sk¹d Kopernik prowadzi³ akcjêkolonizacyjn¹ okolicznych wsi jako administrator z ramienia kapitu³y warmiñskiej. W Dobrym Mieœcie podziwiaæ mo¿emy kolegiatê kanonick¹ oraz pozosta³oœci fortyfikacji miejskich ze s³ynn¹ Baszt¹ Bociani¹. Przez Smolajny, gdzie znajduje siê barokowy pa³ac biskupów warmiñskich, docieramy do Lidzbarka Warmiñskiego – historycznej stolicy Warmii z piêknym zamkiem. Kolejnymi miastami s¹ Orneta ze swym gotyckim koœcio³em o nietypowym uk³adzie bazylikowym oraz Pieniê¿no z ruinami zamku kapitulnego, w którym czasowo zamieszkiwa³ KopernikBraniewo to najstarsze warmiñskie miasto i pierwsza siedziba biskupów warmiñskich. W niedalekiej odleg³oœci od Braniewa le¿y Frombork, historyczna siedziba kapitu³y warmiñskiej. Tu znajduje siê zespó³ zabudowañ Wzgórza Katedralnego, zaliczany do zabytków klasy œwiatowej. Tu Kopernik ukoñczy³ dzie³o swego ¿ycia – O obrotach sfer niebieskich i tu zosta³ pochowany. Trasê koñczymy w Elbl¹gu, niegdyœ wa¿nym centrum handlu morskiego, a dziœ znacz¹cym oœrodku ¿ycia regionu.

zasiêgiem tak¿e liczne atrakcje turystyczne zlokalizowane w okolicach drogi wodnej, jak chocia¿by zamki pokrzy¿ackie w Pas³êku i Ostródzie, zamek kapitu³y pomezañskiej w Szymbarku (najwiêkszy zamek województwa warmiñsko-mazurskiego)

oraz liczne pa³ace i zabytki gotyckiej architektury sakralnej.

SZLAK KANA£U ELBL¥SKIEGO Szlak wiedzie wzd³u¿ unikalnego w skali œwiatowej systemu ¿eglugi œródl¹dowej zbudowanego latach 1845 – 1860. Ide¹ budowy by³o po³¹czenie œródl¹dowych szlaków wodnych Prus Wschodnich z Morzem Ba³tyckim, przede wszystkim dla potrzeb przewozu drewna. System kana³ów i œluz umo¿liwia pokonanie 100 metrów ró¿nic w poziomie wody pomiêdzy jeziorami Dru¿no i Piniewo. Najwiêksza atrakcja to pochylnie, gdzie statki przeci¹gane s¹ po suchym l¹dzie za pomoc¹ szyn na specjalnie skonstruowanych wózkach. Si³ê dla przeci¹gania statków daj¹ tu olbrzymie ko³a wodne napêdzane przez spadek wody z górnego poziomu.

Kana³ Elbl¹ski ma nieco ponad 147 km d³ugoœci,z odga³êzieniami bocznymi – ponad 187 km.

Szlak samochodowy prowadz¹cy wzd³u¿ Kana³u jestd³u¿szy i wynosi przesz³o 220 km. Obejmuje on swym

Ponadto w Kêtrzynie mo¿na podziwiaæ zamek i koœció³ obronny œw. Jerzego, natomiast Stañczykach w pobli¿u Go³dapi znajduje siê jeden z najwspanialszych zabytków techniki na ziemiach dzisiejszej Polski – wiadukty nieczynnej linii kolejowejGo³dap – ¯ytkiejmy – o d³ugoœci 200 i wysokoœci 31 metrów, budowane w latach 1912 – 1914 i 1923 – 1926. Filary mostu zdobione s¹ elementami wzorowanymi na rzymskich akweduktach Pont Du Gard, st¹d ich nazwa – Akwedukty Puszczy Rominckiej. Rozci¹ga siê z nich wspania³y widok na tzw. Mazury Garbate.

SZLAK FORTYFIKACJI MAZURSKICH Szlak samochodowy o d³ugoœci 373 km. Centrum stanowi Gi¿ycko ze s³ynn¹ twierdz¹ Boyen(na zdjêciu). Wzniesiona w latach 1844 – 1856 jest doskonale zachowanym przyk³adem pruskiej szko³y fortyfikacyjnej. Wokó³ rozci¹gaj¹ siê dwa zespo³y umocnieñ i bunkrów: Gi¿ycka Pozycja Polowa z 1915 roku oraz doœæ luŸno powi¹zany z ni¹ pod wzglêdem jednoœci fortyfikacyjnej Gi¿ycki Rejon Umocniony wybudowany w latach 1936 – 1939. Dodatkowymi atrakcjami s¹: Kwatera G³ówna Niemieckich Wojsk L¹dowych w Mamerkachko³o Wêgorzewa, polowa kwatera Himmlera ko³o wsi Pozezdrze przy szosie Wêgorzewo-Gi¿ycko,kwatera Szefa Kancelarii Rzeszy w Radziejach (przy dawnej linii kolejowej Kêtrzyn – Wêgorzewo), a przede wszystkim Kwatera G³ówna Adolfa Hitlera,,Wilczy Szaniec” w Gier³o¿y.

WIÊCEJ NA: www.warmia.mazury.pl www.mazury.travel

38

vademecum turysty 2013

polska

Gdzie pływaćpo polsceTurystyka wodna to nie tylko jeziora. To również, a może przede wszystkim rzeki. Zarówno te duże, jak i małe, płynące leniwie przez malownicze okolice.

dużą zaletę tego rodzaju turystyki jest to, że rzekę, którą da się spływać znaleźć

można niemal wszędzie.

BrdaJednym z  moich ulubionych miejsc, gdzie obowiązkowo jestem przynaj-mniej raz w roku na kajaku, jest Gmina Przechlewo. Sąsiedztwo Borów Tucholskich oraz bardzo czyste rzeki jak Brda i  jej dopływy, Lipczynka, Modra czy Kuśnia z Rudą, zauroczyły mnie już przy pierwszej wizycie. Na Brdę zawsze wybieramy się na minimum 3 dni i  zawsze rodzinnie. Żona upodobała sobie odcinek od Żołny aż do Garbatego Mostu, przez Rezerwat Przytoń Skarpy o wysokości ponad 25 metrów i pora-stające je ponad 300 letnie buki to nie zapomniane wrażenia.

NidaKolejnym miejscem wartym zarekomen-dowania jest świętokrzyskie; region który naprawdę czaruje. Szlak kajakowy Nidy, a zwłaszcza jego źródłowe odcinki, czyli Biała i Czarna Nida bez wątpienia nale-żą do moich ulubionych. Kajakarz znaj-dzie tutaj wszystko czego potrzeba do szczęścia na urlopie z wiosłem w ręku. Rzeka zachwyca pięknem naturalnego

koryta, krajobraz jest urozmaicony, przyroda bujna, okoliczni mieszkańcy gościnni a dzikie biwaki, ciche i niezwy-kle urokliwe. W bezpośrednim sąsiedz-twie rzeki znaleźć można takie turystycz-ne perełki jak Jaskinia Raj czy Wiślica. Za sprawą nieco kapryśnego charakteru wiosennej Nidy, ludzkie siedziby poło-żone są w  dyskretnym oddaleniu. Nie znam chyba innej rzeki w tej części Polski, którą można płynąć cały boży dzień nie natykając się na żadne ślady cywilizacji. Na koniec historia zasłyszana w Dolinie Nidy, która jest również rajem dla orni-tologów. „Każdego wieczoru, gdy zacho-dzi słońce ptakom wydaje się, że umie-

rają. Gdy wschodzi słońce, zdziwione, stwierdzają, że podarowany im został jeszcze jakiś czas wśród kwiatów. Dlatego tak pięknie śpiewają. Nad Nidę jeżdżę zatem nie tylko na kajaki. Jeżdżę tam również posłuchać jak ptaki dziękują za kolejny dzień”.

czarNa HańczaJuż kilka dni w zupełności wystarcza aby doświadczyć jej wyjątkowości, która nie-rozerwalnie tkwi w jej czystych jeziorach i rzekach. Kultową rzeką jest oczywiście Czarna Hańcza, na którą zwykle prze-znaczam 3 dni. Rozpoczynam w boga-tym historycznie miejscu półwyspu fo

t:k.

gó

rec

ki, j

.ośk

o

dzikie brzegi są znakiem firmowym Wisły

Wisła, nie bez powo-du uchodzi za ostat-nią dużą, dziką rzekę w europie. patrząc w wielu miejscach na jej brzegi widzi-my krajobraz niemal taki sam jak setki lat temu. taka sytu-acja sprzyja dzikim ptakom, których liczne gatunki tutaj gniazdują. Jeszcze więcej ptaków, w tym bardzo rzadkie, docieraja tu wiosną i jesienią w trakcie wędrówek. Jest to spektakl nie tylko dla ornitologów.

39

ryNek turystyczNy

polska

Wigry nad jeziorem Wigry. Spływ Czarną Hańczą to także klimat pogranicznej kul-tury polsko-litewskiej, gościnności, kuch-ni (polecam prawdziwe kartacze i sęka-cze), drewnianych kościółków (np. Mikaszówka czy Studzieniczna) oraz ponad stuletnich śluz Kanału Augu-stowskiego.

rospuda Kiedyś była mało znana, teraz wpisana w  obszar Natura 2000 oraz za sprawą awantury o przebieg Via Baltica i obwod-nicy Augustowa stała się bardziej dostęp-na a do podziwiania jest wiele. Najbardziej różnorodny odcinek rzeki to Małe Raczki-Augustów. Rzeka co roku zmienia w różny sposób stan wody przez co odsłania wiele głazów lub przepłyceń, czasem sil-nie meandrując pośród czcinowisk lub leniwie rozpływając się na torfowych bagnach przed Augustowem. Przez poło-wę szlaku wije się w  polodowcowym wąwozie o wyniosłych brzegach. Na szla-ku warto odwiedzić ruiny Pałacu Paca w Dowspudzie, Bunkry w Bakałarzewie oraz Święte Miejsce owiane kultem i legendą. Doliny Mazowieckich rzek są bardzo atrakcyjne pod względem przyrodni-czym. Zachowały one duży stopień natu-ralności i są prawdziwie dzikim oazami w krajobrazie Mazowsza.

pilicaRzeka wypływa z krasowych źródeł na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Ze swoimi 319 km jest najdłuższym lewym dopływem Wisły i  ósmą pod względem długości rzeką w  Polsce. Dolny, mazowiecki odcinek obejmuje jedną trzecią całej długości Pilicy. Kajakowy szlak Pilicy na odcinku od Spały jest bardzo dobrze oznakowany. W opi-sach szlaku znajdziemy bazy gastrono-miczne, noclegowe oraz sprzętowe tj. wypożyczalnie kajaków. Rzeką płynie się stosunkowo szybko i dystans 20 km dla początkujących, a  25 do 30 km dla wprawnych kajakarzy nie powinien niko-go przerażać. Pilica generalnie jest rzeką dość łatwą do uprawiania kajakarstwa. Szybki nurt pozwala płynąc bez koniecz-

ności ciągłego wiosłowania. Pamiętajmy, że należy zarezerwować czas na odpo-czynki czy zwiedzanie.Spływy jednodniowe po Pilicy są ideal-ne dla rodzin z dziećmi oraz „grup zor-ganizowanych”. Spływy na trasie od Bud Michałowskich do Mniszewa przez Warkę są najczęściej wybierane przez osoby udające się nad wodę w czasie weeken-dów. Gdy pogoda dopisze rybacy na

brzegu mogą dostać zawrotu głowy, gdyż liczba wioseł (kajakarzy) przepły-wających pod ich nosami może wynieść ponad 500 sztuk.

Wisła. W  przeciwieństwie do Pilicy na Wiśle łatwiej spotkać jest bobra niż człowie-ka. Spływy na Wiśle z uwagi na charak-ter dostępu do brzegu w  wielu miej-scach, oraz bezpieczeństwo przezna-czony jest dla grup minimum 6 osób. Proponujemy przebycie Wisły na odcin-ku od Gniewoszowa do Mniszewa tj. wzdłuż powiatu kozienickiego. Odcinek ten jest najczystszy na całej długości Wisły oraz najbardziej urokliwy ze względu na występujące tu wyspy, które zachęcają do nocowania na nich. Wybierając się na taki spływ z pewno-ścią musimy zaopatrzyć się w ubiór chro-niący przed wiatrem (oraz wodą -fale), ze względu na fakt bardzo otwartych przestrzeni. Zalecane jest tutaj posiadanie na wypo-sażeniu urządzenia GPS, które m.in. pomoże omijać dopływy oraz uspraw-ni nawigację. Ze względu na mocno zmieniające warunki ciężko było utwo-rzyć opis tego odcinka. W tym przypad-ku to my musimy się dostosować do panujących warunków.

przy każdym ze szlaków wodnych południowego mazowsza napotykamy unikatową przyrodę, histo-rię oraz ludzi związanych z danym miejscem. Jednym z nich jest przyczółek wa-recko-magnuszewski utwo-rzony w sierpniu 1944 r., z którego 14 stycznia 1945 r. wyszło uderzenie rozpo-czynające wielką ofensy-wę styczniową, w wyni-ku której Niemcy utracili Warszawę, łódź, Bydgoszcz i poznań. przy ujściu pilicy do Wisły leży miejscowość mniszew, w której znajdu-je się skansen dawnych pozycji obronnych. można w nim zobaczyć uzbrojenie min. stanowiska obronne, czołgi, działa przeciwpan-cerne, amfibie, wyrzutnie pocisków. Jest to świetny miejsce do zwiedzania po spływie kajakowym.

40

vademecum turysty 2013

polska

radomka Lewobrzeżny dopływ Wisły długości około 100 km. stanowi naturalną grani-cę pomiędzy lasami Puszczy Kozienickiej i Puszczy Stromeckiej. Jest to rzeka nizin-na, silnie meandrująca, z  licznymi tra-wiastymi wysepkami. Dolna Radomka poniżej Jastrzębi do ujścia charaktery-zuje się na większości odcinka, natural-nym i nieuregulowanym przebiegiem koryta. Brzegi rzeki porastają zarośla wierzb wąskolistnych, lasy łęgowe oraz zarośla. Na przyległych do rzeki łąkach często widywane są czarne oraz białe bociany przylatujące tu na żer. W urwi-stych brzegach gniazdują zimorodki oraz jaskółki brzegówki, zaś na piasz-czystych i łagodnych brzegach spotkać można brodźce piskliwe. Te ptaki nale-żące do rzędu siewkowych upodobały sobie zwłaszcza odcinek dolny od Brzózy do ujścia we wsi Kłoda. Łącznie, w okresie lęgowym, z doliną rzeki zwią-zanych jest około 120 gatunków pta-ków. Ze względu na wyjątkowe walory przyrodnicze rzeka Radomka w  obrę-bie Puszczy Kozienickiej objęta jest zasięgiem Europejskiej Sieci Natura 2000.Mówiąc o  Radomce nie można zapo-mnieć o  Kozienickim Parku Krajobrazowym, który położony jest ok. 100 km na południe od Warszawy. Obejmuje znaczne obszary naturalnych

lasów Puszczy Kozienickiej. Najcenniejsze i  najbardziej naturalne ekosystemy leśne, często z  około 200 letnimi drzewostanami w  rezerwacie Jedlnia, zostały objęte ochroną jako rezerwaty przyrody. Na terenie parku żyje ponad 270 gatunków zwierząt obję-tych ochroną. Wśród ptaków spotkamy min. orlika krzykliwego, bociana czar-nego, żurawia i kraski. Na uwagę zasłu-gują również walory historyczne i kul-turowe parku. W granicach parku znaj-

dują się 22 obiekty zabytkowe min. kościoły, cmentarze, parki zabytkowe, zespoły pałacowe i budynki gospodar-cze. Lasy Puszczy Kozienickiej są ściśle związane z historią Polski. Był to trady-cyjny region polowań Jagiellonów, miej-sce działań partyzantów w  czasie powstania styczniowego oraz obu wojen światowych. Przez teren parku przebiegają oznakowane i nieoznako-wane szlaki turystyczne - piesze, rowe-rowe i motorowerowe. Na ich trasach znajdują się zagospodarowane parki leśne i miejsca wypoczynku. Kozienicki Park Krajobrazowy jest jednym ze 115 parków krajobrazowych w Polsce.

WieprzSpływ można zacząć w  miejscowości Obrocz na granicy Roztoczańskiego Parku. Płynąc dalej rzeka odsłania nie-zliczoną ilość meandrów, to zbliża się do prawej ściany parku RPN, to znów płynie przy stromym zboczu od połu-dnia, po chwili wpływamy na niezwy-kle malowniczy odcinek Wieprza. Po lewej stare starorzecze, woda przezro-czysta widać doskonale dno, brzegi porastają wysokie trawy, oczary, lilie wodne oraz szuwary.Na brzegach doskonale widać żerowi-ska bobrów i  ścięte prze nie olchy. Ciekawostka kto posiada przenośny GPS zobaczy, że przepływa się 3 razy przez 23 południk.Płynąc dalej po prawej stronie kończy się las na wzgórzach widać domy, dopły-wamy do najstarszej części Zwierzyńca -Rudki.Po kilkunastu minutach płynięcia koń-czy się las i  wpływamy pod łukowym mostkiem na zalew RUDKA, płyniemy prawą stroną do końca zalewu gdzie znajdują się kładki do pomagające wysiąść z canu. Po jakimś czasie dopły-wamy do dawnego Ogrodu Skarbowego (teraz park miejski w Zwierzyńcu) z lewej strony wpływa jedna z odnóg potoku Świerszcz, za dwoma mostkami do rzeki wpływa druga odnoga strumienia Świerszcz, która wcześniej zasila staw kościelny. Wody Świerszcza niegdyś poruszały urządzenia młyna stołowe-

płynąc dalej rzeka odsła-nia niezliczoną ilość mean-drów, to zbliża się do pra-wej ściany parku rpN, to znów płynie przy stromym zboczu od południa, po chwili wpływamy na nie-zwykle malowniczy odci-nek Wieprza. po lewej stare starorzecze, woda przezroczysta widać doskonale dno, brzegi pora-stają wysokie trawy, ocza-ry, lilie wodne oraz szuwa-ry.Na brzegach doskonale wi-dać żerowiska bobrów i ścięte prze nie olchy. ciekawostka kto posiada przenośny Gps zobaczy, że przepływa się 3 razy przez 23 południk.płynąc dalej po prawej stronie kończy się las na wzgórzach widać domy, do-pływamy do najstarszej części zwierzyńca -rudki.

fot:

k.g

óre

cki

41

ryNek turystyczNy

polska

go ordynacji. Obecnie w budynku daw-nego młyna mieści się karczma regio-nalna o nazwie MŁYN gdzie można zoba-czyć wciąż działające koło młyńskie, które odrestaurowali właściciele karcz-my możemy tam podpłynąć wpływa-jąc w  drugą odnogę Świerszcza lub zostawić kajaki przy pomoście na Wieprzu który znajduje się w  miejscu gdzie wpływa druga odnoga po prawej stronie rzeki, warto zrobić tu przerwę i  zwiedzić kila ciekawych zabytków i miejsc Zwierzyńca które znajdują się w niewielkiej odległości od rzeki przy ulicy Browarnej.Przechodząc przez mostek na drugą stronę Wieprza gdy spojrzymy w prawo i lewo zauważymy, że otaczają nas wiel-kie dęby i  lipy zostały one posadzone na początku XX w. Wędrując dalej na południe ul. Browarną zobaczymy budynki browaru ordynackiego z 1806 roku a mijając browar na wzgórzu po prawej stronie stoi okazała willa pleni-potentów generalnych(zarządców dóbr ordynackich). Zbudowana w latach 1880-90 w stylu szwajcarskim, ozdobiona kolorowymi szalunkami, obecnie mieści się tu Dyrekcja Roztoczańskiego Parku Narodowego przy wejściu wita nas rekonstrukcja jednej z trzech bram pro-wadzących niegdyś do ,,zwierzyńca,, Zamoyskich. Cała przerwa w spływie połączona zwiedzaniem zajmie nam 1

max. 2 godz. wracamy do kanadyjek i  płyniemy dalej można tez zostawić sobie zwiedzanie tych przepięknych miejsc Zwierzyńca po zakończeniu spły-wu lub na drugi dzień pobytu na Roztoczu.

Płyniemy dalej przy źródłach(ze skał wapiennych wypływają źródła w  XIX w. na tym terenie był duży zalew i młyn wodny) za Zwierzyńcem okolice wsi Wywłoczka Wieprz zmienia kierunek przepływu i  skręca na północ rozpo-czyna się niespokojny odcinek rzeki woda tworzy liczne wiry i  tzw. bełki o głębokości pow. 2 m. rzeka podmy-wa ciągle zachodni brzeg odcinek ten jest już trudniejszy do przepłynięcia i wymaga większej uwagi, po lewej stro-nie na wzgórzu mijamy wioskę Wywłoczkę dopływamy wśród łąk do mostku w Bagnie po prawej str. widać miejscowość Bagno po lewej szkołę w Wywłoczce.Tutaj możemy odpocząć po kolejnym etapie po lewej stronie rzeki widzimy wioskę Turzyniec, podobno upolowa-no tu ostatniego TURA w  kniei Roztoczańskiej.Nad wioska górują wzgórza lessowe Piekiełka Szczebrzeszyńskiego, wg miejscowych opowieści w  licznych dębach i  wąwozach mieszkają Roztoczańskie Czarty, ze wzgórza o nazwie Czubatka jest wejście prosto do piekła !!!No i do pagaji, następny etap to Mostek Pstrągowy ok. 1 godz. płynięcia rzeka mniej meandruje, ale brzegi są coraz wyższe, po drodze możemy spotkać wędkarzy polujących na pstrągi Mijamy Mostek Pstrągowy(Żurawnica) i płynie-my dalej do następnego etapu Starego Diabelskiego Młyna (Brody-Kawęczyn) zajmie nam to ok. 1 godz. płyniemy teraz rozległą doliną brzegi strome, piaszczyste przepływamy przez teren Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego który na tym odcinku obejmuje dolinę Wieprza.Spływ kończymy w  Szczebrzeszynie przed młynem przy tabliczce (koniec etapu Szczebrzeszyn) lub płyniemy jeszcze ok. 900 metrów pokonując bar-dzo bystry i szybki odcinek rzeki przy młynie, przepływając jednocześnie dość trudny jaz nie ma możliwości prze-noski trzeba płynąć dalej i zakończyć przy moście drogowym po prawej stro-nie rzeki. •

mówiąc o radomce nie moż-na zapomnieć o kozienic-kim parku krajobrazowym, który położony jest ok. 100 km na południe od Warsza-wy. obejmuje znaczne ob-szary naturalnych lasów puszczy kozienickiej. Naj-cenniejsze i najbardziej na-turalne ekosystemy leśne, często z około 200 letnimi drzewostanami w rezerwa-cie Jedlnia, zostały obję-te ochroną jako rezerwaty przyrody. Na terenie parku żyje ponad 270 gatunków zwierząt objętych ochro-ną. Wśród ptaków spotka-my min. orlika krzykliwego, bociana czarnego, żurawia i kraski. Na uwagę zasłu-gują również walory histo-ryczne i kulturowe parku. W granicach parku znajdu-ją się 22 obiekty zabytkowe min. kościoły, cmentarze, parki zabytkowe, zespoły pałacowe i budynki gospo-darcze. lasy puszczy kozie-nickiej są ściśle związane z historią polski. Był to tra-dycyjny region polowań Ja-giellonów, miejsce działań partyzantów w czasie po-wstania styczniowego oraz obu wojen światowych.

W polsce znajdziemy wiele rzek o malowniczych,

dzikich brzegach

kto za to zapłaci?

rozmaite zdarzenia losowe, zachorowanie czy wypadek, psują nam urlop. Nie ma możliwości zagwarantowania sobie, że nic takiego się nie

wydarzy. Można jednak zminimalizować ewentualne skutki, zwłaszcza finansowe. Warto więc zabezpieczyć się przed taką ewentualnością. Jak? To zależy gdzie się wybieramy…

w uNii – kartaSprawa jest prostsza jeśli podróżujemy po krajach Unii Europejskiej. W tym przypadku w dużym uproszczeniu, przy-sługuje nam opieka medyczna taka jaką mają obywatele unijnego kraju na terenie którego będziemy zmuszeni z niej korzystać. Jednak aby nie mieć kłopotu i nie płacić z własnej kieszeni najlepiej mieć przy sobie EKUZ czyli Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego. Karta wydawana jest bezpłatnie. Aby ją otrzymać, należy w  dowolnym oddziale wojewódzkim NFZ złożyć wniosek wraz z odpowiednim dokumentem potwierdzającym ubez-pieczenie zdrowotne w NFZ. Druk wniosku można otrzymać bezpośrednio w oddziale lub pobrać ze strony www.nfz.gov.pl\ekuz. Osoby składające wniosek o  EKUZ muszą być objęte systemem ubezpiecze-

niowym jednego z 31 państw. Europejska karta ubezpiecze-nia zdrowotnego zapewnia dostęp do usług opieki medycz-nej w 27 państwach UE, oraz w Islandii, Liechtensteinie, Norwegii i  Szwajcarii. Jeśli posiadacz karty ulegnie wypadkowi lub zachoruje, będzie miał prawo do korzystania z  tamtejszej opieki medycznej, ale tylko w tych placówkach, które działają w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia i na zasadach takich jak korzystają obywatele tego kraju. Oznacza to, że jeśli płacą lub współpracą oni za jakąś usługę, również obywatel polski będzie musiał zapłacić.

poza uNią? polisaJeśli wykupujemy wycieczkę z  biurem podróży wówczas mamy wykupione ubezpieczenie NNW – następstw nie-szczęśliwych wypadków (KL) – kosztów leczenia. Do wyku-pienia swoim klientom ubezpieczenia obligują organizato-ra wycieczek odpowiednie przepisy. Biura zwykle korzysta-ją z umów grupowego ubezpieczenia, dzięki czemu mogą uzyskać niższą stawkę. Jednak przeważnie suma gwaran-cyjna tego ubezpieczenia, czyli kwota do jakiej ubezpie-czyciel pokrywa wydatki, jest stosunkowo niska. Warto zresztą zapytać o nią w biurze przy kupowaniu wycieczki lub po prostu doczytać w umowie jaką z biurem zawieramy. Może więc mieć miejsce sytuacja, że pomimo skorzystania z  tej polisy dostarczonej przez organizatora będziemy musieli dopłacić, i to zwykle całkiem sporo… W niektórych krajach koszty usług medycznych (szczególnie dla cudzo-ziemców) są wyjątkowo wysokie. Z  tego powodu w razie np. potrzeby hospitalizacji może okazać się, że suma gwa-rancyjna nie wystarczy na pokrycie kosztów leczenia. Wówczas brakującą kwotę turysta musi pokryć z  własnej kieszeni. Przed wyjazdem warto zorientować się jak drogie są usługi medyczne w  danym kraju. Do tych droższych należą między innymi Stany Zjednoczone, Kanada, ale również kraje arabskie jak Egipt czy Tunezja. • fo

t: s

xc

.Hu

Za co? Za leczenie… Planując wakacje zakładamy, zupełnie słusznie, że będzie wspaniale, nic nieprzewidywanego i nieprzyjemnego się nie wydarzy. Jednak warto czasem pomy-śleć co będzie jeśli jednak coś się stanie.

polska

REDAKcjAZbigniew Adamów-BielkowiczStefan Wroński

StuDio gRAficZnEDyrektor Artystyczny: Dominika AdamczykElżbieta grudzień

REKLAMAKierownik działu: Małgorzata grenda Anna januszewskaMirosława Włodarczyk

WYDAWcAPolskie Wydawnictwa Specjalistyczne ProMedia Sp. z o.o.ul. Paca 37, 04-386 Warszawatel. 22 333 88 00e-mail: biuro@pws-promedia.plwww.pws-promedia.pl

Dyrektor marketingu i sprzedaży wydawnictwaKrzysztof gonciarek