Upload
others
View
21
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
van toen tot nuhistorische plekken
1 vorstengraf – vroege ijzertijd: Dit is de grootste grafheuvel uit de ijzertijd die ooit in Nederland gevonden is. Naast de resten van een man werden er ook bijzondere grafgiften gevonden, zoals zijn imposante met goud versierde kromgebogen zwaard. We denken dat deze man heel belangrijk was, dus noemen we hem nu de ‘Vorst van de Maashorst’. Locatie: Kruising Zwaardweg / Paalgravenlaan, Oss STRIP 1
2 ‘vorstelijk’ grafveld – vroege ijzertijd: Op deze plek moeten eeuwenlang rituelen hebben plaatsgevonden. Er zijn grafheuvels gevonden binnen een cirkel van palen. Ook ontdekte men ook hier een vorstengraf met honderden bronzen knopjes en ringen. Locatie: Parkeren aan de Oude Rijksweg, Schaijk. Bij ecoduct over N324
3 galgenberg – late middeleeuwen: De afgelegen heide was een plek waar je liever niet kwam. Boven op een heuvel stond een galg, als waarschuwing voor iedereen die zich niet netjes gedroeg. Aan de voet van de Galgenberg werd het graf van een jonge vrouw gevonden ... Locatie: Locatie: Parkeren aan de Oude Rijksweg, Schaijk. Bij ecoduct over N324
bijzondere / historische landschappen
4 bronsdepot – romeinse tijd: Een van de grootste schatten uit het Romeinse rijk werd hier gevonden! Er waren bronzen kandelaars, pannen, schalen en versierde wijnkaraffen. Waren de mensen hier zo rijk? Zijn al die spullen verstopt of geofferd? Locatie: Fietspad parallel aan A50 (en ten oosten van A50) tussen Loo en Mortel, Nistelrode
5 urnenveld bij slabroekse heide en graf van de vorstin - vroege
ijzertijd: Maar liefst 120 graven werden hier gevonden. Eén graf was opvallend: hier lag iemand begraven met sieraden en toiletspullen. Was dit misschien het graf van een Vorstin? Locatie: via Natuurcentrum de Maashorst, Erenakkerstraat 5 in Nisterlrode
6 vondst van spitfire – 1944: In de uiterwaarden bij het noodvliegveld van Keent stortte in 1944 een Spitfire neer. Een deel van het vliegtuigwrak werd enkele jaren geleden terug gevonden. Ook het landschap hier is bijzonder: dit gebied was bij hoog water een eiland. Locatie: Zuijdenhoutstraat 4 in Keent (vlakbij Ravenstein) STRIP 2
7 land van ravenstein – tot 1805: Uden en Ravenstein waren tot 1805 een land met eigen regels en wetten. Katholieken vestigden zich hier toen de Oranjes het katholicisme verboden. Vandaar de vele kerken en kloosters. Ravenstein was ook een toevlucht voor criminelen: eenmaal over de Ravensteinse grens, kon niemand uit het Koninkrijk hen berechten. Locatie: alleen nog zichtbaar op de Urnenvelden STRIP 3
De vondst van een enorme grafheuvel van bijna 3000 jaar geleden. Was dittoen de belangrijkste persoon vanwereld? Een man die zichzelf onzichtbaarmaakte in het moeras de Brobbelbies.Was hij een held of een dief? Dorpenen akkers verdwenen onder hetstuifzand. Hoe kon dat gebeuren?
Verhalen en mysteries uit de Maashorst. Ontdek ze via deze kaart. Trek je wandel schoenen aan en ga op ontdekkingstocht!
Dank aan iedereen die heeft bijgedragen de verhalen compleet te maken en tot leven te brengen.
8 paraboolduinen De hoogste stuifzandwand van NoordBrabant zijn de Bedafse Bergen. De heide werd kaal ‘geplagd’ door de boeren, waardoor het zand dat bloot kwam te liggen hele buurtschappen onder stoof! Houtwallen moesten het zand tegenhouden en het stuivende zand maakten de wallen hoger en hoger ... Locatie: Bedafse Bergen - Startpunt De Mastworp Bedafseweg 22, Uden Herperduin - Startpunt Kriekeput, Schaijkseweg, Herpen STRIP 4
9 peelrandbreuk en wijstgronden Aardbreuken zijn niet te zien, behalve op deze plek! Bij de breuk stroomt het grondwater niet van hoog naar laag, maar andersom. De hoge grond is nat, en de lage grond droog. Dit heet Wijstgrond. Bijna nergens in Europa is dit natuurverschijnsel zo goed zichtbaar. Locatie: Karperdijk 12, Uden (Sint Annabos)
10 dreven en driften kunstwerken Over de heidevelden liepen lange, kaarsrechte wegen (dreven) van kerktoren naar kerktoren. Zo kon men snel de spookachtige heide oversteken. Nu staan op de begin en eindpunten van de dreven kunstwerken die tonen wat voor rol dieren spelen bij de natuurontwikkeling van de Maashorst: de bij, het schaap en de wisent. Locatie: startpunt Weversweg 7 in Zeeland - route langs 2 kunstwerken via App BrabantVertelt ‘Paden Banen’
11 de brobbelbies Kobus van der Schlossen, een bendeleider uit de 17e eeuw, was ongrijpbaar voor de politie. Toen hij op een dag achterna gezeten werd, sprong hij in een ven en veranderde in een bos biezen (gras). Door zijn sprong ‘brobbelde’ het water na en zo komt deze plek aan zijn naam. Locatie: Brobbelbiesweg 6 in Schaijk STRIP 5
wat zou er gebeurd zijn?Ontdek de vele plekken in de Maashorst die hun eigen verhaal hebben. Maar was het werkelijk zo, of voelt het voor jou toch heel anders? Dat mag. Want je kunt de feiten bestuderen en horen wat een gids of App erover vertelt. Of gewoon wegdromen op deze plekken en je eigen fantasie laten gaan. Niets houdt je tegen!
werkelijk! waar?spannende (strip)verhalenvan toen tot nu. werkelijk waar!
dreven en driften Lees en leer over de wisenten, schapen en bijen via de kunstwerken aan het begin van de ‘dreven en driften’.
1 2
3
5
4
11
8
6
89
trek
ero
p ui
t VV
V in
form
atie
punt
en v
erte
llen
je
mee
r en
wijz
en z
e je
de
weg
. Te
vin
den
via
bezo
ekde
maa
shor
st.n
l/ pl
an-je
-bez
oek
Vraa
g na
ar d
eze
rout
es:
‘Dod
en e
n G
oden
rout
e’,
‘Ber
g en
bre
ukro
ute’
en
Rout
eboe
kje
‘Oud
, oud
er, o
udst
’.
hede
n en
ver
lede
n
bove
n de
top
pen
van
de b
omen
STRI
P 1
het
is d
e la
ngst
e da
g.
late
n w
e sa
men
fe
este
n!
leve
de
ijzer
fa
milie
!w
auw
! da
tzw
aard
aart
!aa
rt!
aart
!
het
bron
zen
vat
met
...
Verl
eden
van
een
bew
ogen
land
scha
p –
Vert
elt o
ver
de o
ntw
ikke
ling,
de
bew
onin
g,
het g
ebru
ik e
n de
bet
eken
is v
an h
et
land
scha
p va
n de
pre
hist
orie
tot n
u.
Rich
ard
Jans
en e
n Kl
aas
van
der L
aan
(IS
BN 9
78 9
0 53
45 4
34 3
)
Het
zw
aard
, het
juk
en h
et m
eisj
e –
Ee
n sp
anne
nd v
erha
al o
ver
de V
orst
va
n de
Maa
shor
st e
n zi
jn fa
mili
e.
Te le
en b
ij de
Bie
b of
bes
telle
n
via
Stad
sarc
hief
Oss
. Li
nda
Die
lem
ans
De
Zeve
n va
n de
Maa
shor
st
Ko
rte
verh
alen
bre
ngen
de
gesc
hied
enis
tot ‘
leve
n’.
Te k
oop
bij b
oekh
ande
ls in
de
reg
io v
an d
e M
aash
orst
. H
elm
a va
n de
Rak
t en
D
inie
van
den
Bre
nk
oers
chat
ten;
sp
anne
nd!
In d
e M
aash
orst
zijn
alle
rlei
oer
scha
tten
te
vind
en. O
p so
mm
ige
plek
ken
zijn
die
nog
te
zie
n oo
k. L
ees
en b
ekijk
de
verh
alen
van
de
ze p
lekk
en. O
f het
ech
t zo
is g
egaa
n,
wee
t nie
man
d 10
0% z
eker
. Wat
den
k jij
...?
Tr
ek je
wan
del s
choe
nen
aan
en g
a op
on
tdek
king
stoc
ht.
graa
f in
he
t ve
rled
en
Wil
je m
eer
wet
en o
ver
de h
isto
risc
he e
n
bij z
onde
re p
lekk
en in
de
Maa
shor
st. D
at
kan.
Er
zijn
boe
ken,
fiet
s- e
n w
ande
lrou
tes,
m
usea
, app
s, in
form
atie
punt
en e
n ee
n w
ebsi
te o
m s
teed
s m
eer
te w
eten
te k
omen
. D
uik
in d
e ve
rhal
en e
n ga
! w
ebsi
te
Bezo
ekde
maa
shor
st.n
l In
fo o
ver
de
bijz
onde
re p
lekk
en e
n gr
atis
wan
del
en
fiets
rout
es d
ownl
oade
n
apps
Brab
antV
erte
lt (A
ppst
ore
of P
lays
tore
) D
oden
en
God
enla
ndsc
hap
Paal
grav
en /
Pade
n Ba
nen
door
de
Maa
shor
st
Bele
efro
utes
(App
stor
e of
Pla
ysto
re)
Op
Boev
enpa
d. M
et s
chur
k Ja
cobu
s va
n de
r Sc
hlos
sen
een
verr
asse
nde
en
vrol
ijke
fiets
toch
t mak
en.
duik
met
je
neus
in d
e bo
eken
in h
et la
nd v
an
rave
nste
in
gold
en a
nder
e re
gels
en
wet
ten
lekk
er w
aaien
, le
kker
stu
iven
oei, w
at k
unne
n we
aan
he
t stu
ifzan
d do
en?
joep
ie sl
eeën
mooi
opg
elos
t me
t di
e
hout
w
alle
n!
jamm
er
oei!
de s
pitf
ire
is
neer
gest
ort!
toch
gee
n ge
won
e da
g. k
eent
is e
en e
iland
do
or h
et h
oge
wat
er. k
ijk d
aar!
kath
oliek
en n
onne
n, m
onni
ken
en ...
mis
dadi
gers
. al
lema
al g
evlu
cht
naar
het
land
van
rav
enst
ein.
einde
lijk
veili
g!
o ja
?!
yes!
scho
olvr
ij!
than
ks
mate
!
rare
vi
s ...
ha h
a on
tsna
pt
in d
e bi
ezen
!
slim
! zij
zien
alle
en
brob
bele
nd w
ater
je b
ent
er b
ij ko
bus!
oei
2 ok
tobe
r 19
44. e
en g
ewon
e da
g.
de k
inde
ren
uit
keen
t w
ande
len
naar
sch
ool.
de c
anad
ese
pilo
ot v
liegt
in
zijn
spit
fire.
STRI
P 2
heili
ge m
aria
bi
d vo
or o
ns
en b
id o
ok
voor
mij
het
kath
oliek
en
gelo
of w
as v
erbo
den
in h
et k
onin
krijk
der
ne
derl
ande
n.
STRI
P 3
2. le
kker
bem
este
n
die p
lagg
en
1. zw
aar
werk
die
pl
agge
n st
eken
op
de h
eide ja
mmie
3. er
gro
eit
weer
eten
na
he
t me
sten
...
STRI
P 4
ook
zeke
r ee
n be
zoek
je
waa
rdco
lofo
n
Mus
eum
Kro
na
Vegh
else
dijk
25
in U
den
Mus
eum
Jan
Cune
n
Mol
enst
raat
65
in O
ss.
Teks
t en
idee
M
arie
ke M
elte
nIll
ustr
atie
s
Lise
lore
Bur
gman
s G
rafi
sch
ontw
erp
Huy
swer
kPr
oduc
tie
Dru
kker
ij Bu
uts
Foto
grafi
e H
ans
Kost
er
ver
tel d
oor
wat
jij w
eet
Een
plek
is b
ijzon
der
als
je h
et
verh
aal e
rbij
kent
. Wel
ke v
erha
len
ga ji
j doo
rver
telle
n? L
ees
de s
trip
s en
de
uitle
g op
de
ande
re k
ant.
ik b
reek
het
niet
in s
tukk
en
maar
bui
g he
t zw
aard
. god
en
moet
en z
ien h
oe b
elan
grijk
hi
j is.
de v
orst
is d
ood.
hier
moe
t he
t zw
aard
in.
het
volk
bo
uwt
de
groo
tste
gr
afhe
uvel
kijk
het
zw
aard
is
nog
hee
l!
oef!
dat
buig
ik z
o w
eer
rech
t
vors
t op
weg
na
ar g
oden
.
wat
zul
len
de
arme
n hi
er b
lij
mee
zijn!
STRI
P 5
Na
een
klim
van
112
tred
en tr
akte
er je
je
zelf
op e
en s
pect
acul
air u
itzic
ht! O
ntde
k bo
veno
p de
uitk
ijkto
ren
bij H
erpe
rdui
n,
met
een
hoo
gte
van
31 m
eter
, waa
r oe
r sch
atte
n en
nat
uurp
arel
s te
vin
den
zijn
. H
oe?
Ope
n vi
a da
tisos
s.nl
/uitk
ijkto
ren
je v
irtu
ele
verr
ekijk
er o
p je
sm
art
phon
e, e
n zi
e m
eer
dan
je k
unt z
ien!
(E
nne
… O
ok g
ewoo
n m
et b
eide
ben
en
op d
e gr
ond
kun
je v
ia d
e vi
rtue
le
verr
ekijk
er v
an h
et u
itzic
ht g
enie
ten.
) Sc
haijk
sew
eg 1
0 - H
erpe
n