Vehhabi suallar

8/22/2019 Vehhabi suallar

1/126

VHHAB SUALLARINA

CAVABLARIMIZ

MLLF: L TA SFHANTRCM EDN: MHMMD TURAN

1


2/126

Kitabn ad:...Vhhabi suallarna cavablarmzMllif:................................li tai sfhani

Trcm edn:..........Mhmmd TuranNr edn:..................................Faiz

ap nvbsi:....................Birinciap tarixi:...................2005

Tiraj:..................3000

2


3/126

Bismillahir-Rhmanir-Rhim

N SZ

Allah-taala buyurmudur:Hqiqtn Allah btn pisliklri siz hli-beytdn uzaq

etmk, sizi pak qrar vermk istyir.1

Allahn Rsulu (s) buyurur: Ey insanlar, mn sizin niki qiymtli mant qoyuram: Allahn kitab v hli-beytim (ailm). Bu iki eydn tutun ki, he vaxtazmayasnz. Ltif v xbrdar Allah mn xbr verrkhd etdi ki, bu iki ey kvsrd mn atanadk bir-birindn ayrlmaz.2

Hzrt (s) baqa bir hdisd bel buyurur: Mnim hli-beytim Nuhun gmisi kimidir, ona snan qurtular, onaarxa evirn hlak olar.3

Bizim ilr Hcc sfrind olarkn snni qardalarn bzimllri onlarda sual dourur. Onlar snn hli il ilrarasndak qid v ml frqlrinin kkn bilmk nmhtrm ruhanilr suallar verirlr.

2003-ci ild frdi mr mvsm Mdind olarknAytullah-zma Fazil Lnkraninin heytind ri suallaracavab vermk n taprq aldm. Bir qrup ruhani diqqti clbedn ixtilafl msllri aradrb, onlar qsa izahlarlazvvarlara atdrmam istdilr. Mn bu kitabla hmin istyiimkan qdrind yerin yetirdim.

Xatrladm ki, bu kitab Mdind olarkn yazlm v snnimnblrdn Shihe-Buxari, Shihe-Mslim kitablarndan,Mscidn-nbi kitabxanasndan v bn Bazn yazlarndan

1 hzab sursi, ay 33.2 Came hadisu-i, aytullah-zma Birucerdi, c.1, mqddim, 1-ci ap, s.

323 Hmin mnb, c. 1, s. 28

3


4/126

istifad edilmidir. vvlki iki kitab snnilr, sonuncunu isvhhabilr mtbr hesab edirlr.

On il olar ki, Aytullah tiharidi ad kiln heytl Hccglir v trafdaklar onun xlaq v elmindn faydalanrlar. Bukitabn bir nsxsini ona tqdim etdim. Kitab oxuyub, bziqeydlrini bildirdi. Onun qeydlri kitabn sonunda olduu kimidrc edilib. Kitabda Aytullah Qulamriza Slvatinin

mslhtlri d imkan daxilind nzr alnb.Hr iki alim gstrdiklri diqqt v qayya gr tkkredir, onlara Allahdan uzun v brktli mr, daha artq yardmarzulayram.

AYTULLAH-ZMA BRUCRDNN BYANINDAHL-BEYT TAT ZRURT

Bir mslmann, htta hli-beytin hakimiyyt vcaniinliyin etiqad olmasa da, dini ilr v ilahi vziflrd,ml v etiqadda onlara itatin zruriliyin kk etmsi layiqdeyil. nki bu mr hzrt Peymbr (s) trfindnSqleyn hdisind byan olunmudur. Sqleyn hdisini iv snnilr yekdil olaraq qbul edir, byk slam alimlri buhdisin mtbrliyini tsdiqlyirlr. Hzrt Peymbr (s) ilahimaarif, dini vacibat, Peymbr (s) snnsi v xalqn ehtiyacduyduu hr eyi hli-beyt taprmdr. Bu sbbdn d hli-

beyt Qurani-mcidl eyni arlqda tqdim olunmu, onlaraitat dflrl tvsiy edilmi, onlarn hidaytin z tutmaqtaprlm, onlarn elm v biliyindn yrnmk sifari olunmu,onlara arxa evirmk qadaan edilmidir.

Bu hdislrdn bzisi i v snnilrin yekdil olaraq qbul

etdiyi sqleyn hdisi kimi mhurdur. Bu hdis peymbrshablrinin otuz iki nfri trfindn nql olunmudur. ialimlrindn lav yz htad nfr snni alimi, mhddisi zkitablarnda bu hdisi nql etmilr.

Mrhum Aytullah Birucirdi trcm etdiyim bumqddimdn sonra Sqleyn hdisini mhur snni

4


5/126

kitablarndan nql etmi, onun mnasn aradrm v sonrabuyurmudur:

Qeyd etdiklrimizin nticsi bu oldu ki, hzrt Peymbr (s)ri ilrd v ilahi vziflrd hli-beyt z tutma vacib

buyurmu, hli-beyt balln vacibliyini tkid etmi v bumri mxtlif tbirlrl el saslandrmdr ki, onun inkarmmkn, ona arxa evirmk caiz saylmr.

Bir szl, mbark Sqleyn hdisini ksriyyt nqletmidir v bu rif hdis msum imamlarn () imamt vxilaftini sbuta yetirir, elc d, all v insafl adamlar nhe bir bh yeri qalmr.

Sqleyn hdisindn lav, hm i hm d snnilrinmtvatir kild nql etdiyi bir ox hdislrd bildirilir ki,hzrt Peymbr (s) mslmanlarn qurtuluunu hli-beytitatd grmdr. Bu qbildn olan Sfin hdisind buzrnql edir ki, hzrt Peymbr (s) buyurmudur: Mnimhli-beytim Nuhun gmisi kimidir, ona snan qurtular,

ona arxa evirn hlak olar. Aytullah Birucirdi bu hdisisnnilrin bir ne tannm kitablarndan nql edrk buyurur:Bu hdisi yzdn ox byk alim z kitabnda rvaytetmidir.

hli-beyt itatin zruriliyi haqqnda rvaytlr kifayt qdroxdur. Amma kitabn hcmini nzr alaraq Sqleyn vSfin hdislrini nql etmkl kifaytlnirik. i fqihlri buiki hdis, xsusi il d sqleyn hdisin istinad edrk rihkmlr v fiqhi ftvalarn hli-beyt mracitl sbutayetirirlr.

KAMLLK ZRVS VHDT IINDAXatrlamalyq ki, vacib mrlrin n mhm mslmanlarn

birliyi v tfriqdn kinmkdir. Allah-tala buyurur:Hamnz bir yerd Allahn ipindn yapn vparalanmayn. Allahn verdiyi nemti xatrlayn ki, bir-biriniz dmn ikn qlblrinizi birldirdi v Onunnemti saysind qarda oldunuz. Oddan ibart

5


6/126

uurumun knarnda olduunuz vaxt O sizi xilas etdi.Allah aylrini siz aydnladrr ki, blk, haqq yoladnsiniz.1 Bu ayy sasn, hr bir mslman Quran vhli-beyt sarlmaqdan lav, mslmanlarla bir olmal vvhdt halnda Allahn ipindn yapmaldr. Kims Allahnxsusi nemti v kamal zirvsin atman sas olan birlikdnqfltd qalmamaldr. xtilaf v dmnilik odla dolu uurum

knarnda hrkt kimidir. Allah-tala sstlk v gcszlksbbi olan tfriqdn kinmy arr: Bir-birinizlkimyin, yoxsa ziflyr v gcdn drsiniz.2 Baqa

bir ayd oxuyuruq: Birlikd slh glin, eytann yolu ilgetmyin, nki o sizin akar dmninizdir.3

HM BRLYN, HM D XTLAFLARINSBBKARI ALMLRDR

bhsiz ki, xalq ktllri alimlr, tbliatlara v natiqlrtabedirlr. gr alimlr hmry olub, tssbdn, inaddan,

mnm-mnmlikdn uzaq kild, yalnz insanlarn hidayt vislah n hqiqti deslr v yazsalar, cmiyytd paralanmav bdbinlik olmaz. Amma alimlr clz mqsdlrl xednd, tfriqi olanda mslmanlarn birliyin v inkiafnamid qalmr. Bel olsa, slam mmti he vaxt vhdt lzztinidadmayacaq, kims Allah istyinc kamilliy yetimyck.

Btn bunlar nzr alaraq, Qurani-krim hr ksdn vvlalimlri birliy arr, onlar ixtilaf thlksindn xbrdar edirv chnnm zab il qorxudur: Akar dlillrdn sonraparalanb, ixtilaf trdnlrdn olmayn. Onlar byk

zab gzlyir. Bzi zlrin a, bzi zlrin qara olacagnd zqaralara deyilck: man gtirdikdn sonrakafir oldunuz? Kafir olduunuza gr zab dadn.4

Quran hqiqtin byann, gzl mbahis v dlillri trif

1 Ali-mran, 1032 nfal, 463 Bqr, 2084 Ali-mran, 105, 106

6


7/126

edir: De ki, haqlsnzsa, dlilinizi gtirin.1 nsanlar gzlnsiht tviq olunur: nsanlarla gzl kild mbahiset2. Amma hqiqt akarlandqdan sonra davam edn ixtilafirkin nfs istklrindn dour v bu ixtilafn msuliyytialimlrin zrin dr: Kitab verilmi xslr haqqbildikdn sonra paxllq sbbindn ixtilafa baladlar.3;Onlar yalnz bildikdn sonra hsd sbbindn

ayrldlar.4Hamya aydndr ki, zlm, tcavz, paralanma slam

dnyasn he vaxt sadt aparmayacaq. Ona gr d nfuzsahibi olan alimlr mslmanlar arasnda vhdt yaratmaq nalmal, bu birliyin tmini n bh yaradan suallara cavabvermli, tfriq douracaq shbtlrdn kinmlidirlr. lbttki, alimlr hqiqti gizltmmlidirlr. Hqiqti gizltmk xalqaznla dar edir. Alimlr tfriqy yol vermdn hqiqti

byan etmli, xalq aydnla xarmaldrlar.linizdki kitabda tfriqy sbb olacaq shbtlrdn

kinrk, hqiqti dlillrl, gzl kild byan etmyalmq. Suallara imkan daxilind sliqli v mqbulmnblr sasnda cavab vermy sy gstrilib. fv edibvaz kesinlr. stmirsinizmi Allah sizi balasn?!5

SUAL - CAVABLAR

Sual 1: N n biz ilr dstmazda z yuduqdan sonraqollar yuxardan aaya yuyur v ovcumuzdak dstmaz suyuil (tri) il ban qabana msh kirik, ayaqlarmzn stnd limizd qalm dstmaz tri il msh edirik; amma snnilr

bizdn frqli olaraq, (bzilri) baa qulaqlarla birlikd mshedir, ayaqlar is msh vzin yuyurlar?

1 Bqr, 1112 Nhl, 1253 Ali-mran, 194 ura, 145 Nur, 22

7


8/126

Cavab: On iki imam ilrl snnilr arasnda bzi vacibdstmaz hkmlrind frq var:

1.i fiqhind z yuxardan aaya yumaq vacibdir.Bzilri zn yuxardan aaya yuyulmasn ehtiyat hesabedir.1 Amma snn hli yekdil olaraq bel hesab edir ki, zyuxardan aa yumaq msthbdir.2

2.Bizim fiqhd qollar (dirskdn aa) yuxardan aaya

yumaq vacibdirs, snnilr yekdil olaraq bildirirlr ki, insanllri yuxardan aaya v ya aadan yuxarya yumaqdaazaddr, elc d, aadan (barmaqlarn bandan) yuxaryayumaq msthbdir.3

3.Bizim fiqhd ban qaban msh etmk vacibdir. Amma bubard snnilr arasnda fikir ayrl var. Bildiyiniz kimi, snnimzhbi maliki, hnbli, hnfi, afei olmaqla drd qrupa

blnr.Hnblilrin fikrinc, btn baa qulaqlarla birlikd msh

edilmlidir. Onlar qulaqlar baa aid edir v bu bard rvayt

d gstrirlr.4

Hnfilrin fikrinc, ban drdd birini msh etmk vacibdir.afeilrin qidsin gr, hr n qdr olsa ban bir hisssin

msh kmk vacibdir.5

Snnilrin bzilri is bel hesab edirlr ki, msh vzin bayuyulsa v ya ona su tkls, kifayt edr.6

1 Urvtl-vusqa, dstmazn mllri fsli2

l-fiqh ll mzahibil-xms, s. 35, l-fiqh ll mzahibil-rb 1-cicild, fraizul vuzu sh. 54. Slatul-mumin, l-Qhtani,, l-qhtani c. 1, s.41-42.

3 l-fiqh ll mzahibil-xms, s. 35, l-fiqh ll mzahibil-rb 1-cicild, sh. 65. Slatul-mumin, l-Qhtani,, l-qhtani c. 1, s.41-42.

4 Slatul-mumin, l-Qhtani,, l-qhtani c. 1, s.45.5 l-fiqh ll mzahibil-xms, s. 36-37, l-fiqh ll mzahibil-rb 1-ci

cild, fraizul vuzu sh. 53. Slatul-mumin, l-Qhtani,, l-qhtani c. 1, s.42-46.

6 hmin mnb

8


9/126

4.i fiqhin gr ayaqlarn stn msh kmk vacibdirs,snnilr yekdil olaraq ayaqlarn yuyulmasn vacib hesabedirlr.7

Belc, ilrl snnilr arasnda drd msld fikir ayrlvar:

1.Biz zn yuxardan aaya yuyulmasn vacib bilir, onlaris msthb hesab edirlr. Bizim dlilimiz Peymbrin (s)

dstmazda zn yuxardan aaya yumasn bildirn rvaytv imamn () mrini atdran hdisdir: znz yuxardanaaya yuyun2.

Snn hli is bildirir ki, fsilu vucuhkum( znzyuyun) aysi3 z yuma mr etmi v yuxardan aayayumaq mslsin toxunmamdr. Onlarn fikrinc, zn necyuyulmas bardki rvaytlr bu hkm vacib yox, msthbed bilr.

2.Biz llri yuxardan aaya yuyulmasn vacib bilir, onlaris msthb hesab edirlr. Bu hkm n dlilimiz hzrt

Peymbrin (s) dstmazda llrini yuxardan aayayumasn nql edn rvayt v imamn () uyun aynin tfsirizaman bir buyuruudur: llr yuxardan aayayuyulmaldr.4

3.Biz baa msh edilmsini vacib v myyn bilirik. Snnilris htta z aralarnda bu bard frqli qidddirlr. Banqabaq hisssinin bir miqdarna msh kilmsi bardrvaytlrdn birind Zrar imam Baqirdn () soruur: Banv ayaqlarn bir hisssin msh kilmsini haradan bilirsiniz?mam buyurur: Ey Zrar bu hkm Allahn Rsulu (s)

buyurmu v bu bard ay nazil olmudur. Allah znzyuyun buyurduqdan sonra szn davam edrk banzamsh edin mr etmidir. Bi ruusikum klmsinin vvlindki

7 hmin mnb2 Vsail-i, 15-ci fsil, hdis-22.3 Maid, 64 Vsail-i, 19-cu fsil, hdis-1.

9


10/126

bi-hrfindn baa drk ki, msh ban bzi hisssinaiddir.

Belc, aynin zndn d mlum olur ki, ban bir hisssinmsh vacibdir. Amma snn hli uyun ayni frqlianladndan z aralarnda ixtilafa dar olmular. Onlardan

bzilri bel bir rvayt nql edirlr ki, hzrt Peymbr (s)lini qabaqdan arxaya v tkrar arxadan qabaa gtirmkl

btn baa msh kirmi.1

Baqa bir rvaytd is qulaqlarnda badan hesab edildiyi bildirilir.2 Digr bir rvaytd ishadt (sbbab) barman qulaa daxil edilib, orta barmaqulaa kmk lazm bilinir.3 Amma bu hkm msthb hesabedilir.

Uyun aydn grnr ki, zn yuyulmas il baa mshkilmsi arasnda sas frq bi-hrfidir. Snni alimlrindn

bir oxu bi hrfini bzi mnasnda qbul etslr d, bzialimlr hmin mnan tsdiq etmirlr.4

4.ilr ayaqlara msh kilmsini vacib bilirlrs, snnilr

yekdil kild ayaqlarn yuyulmasn vacib hesab edirlr.stinad etdiyimiz ayy bir daha nzr salaq. Maid, 6: yayyuhllzin amnu iza qumtum ils-slati fsilu vucuhkumv ydidkum ill-mrafiqi vmshu biruusikum v rculkumill-kbyn. Aynin trcmsi: Ey iman gtirn kslrnamaza durduunuz vaxt znz v dirsydk linizi yuyun;

banza v dikindk ayanza msh kin. ilr ayniyuxardak kimi trcm etmilr. Amma snnilr bel hesabedirlr ki, yuyun mri ba v ayaa da aiddir. Ona gr dayni bel trcm edirlr: z v llr kimi ayaqlarnz dayuyun. Cavab olaraq demliyik ki, ayd yuyun mri yalnz zv llr aiddir. rb dilinin qrammatikasndan xbrdar olanlardeyilnlri daha yax anlaya bilrlr.

1 Shihe-Buxari, h.185, Shihe-Mslim, hdis-235.2 Slatul-mumin, l-Qhtani, cild -1, s.453 hmin mnb, s. 424 l-fiqh ll mzahibil-xms, c. 1, s. 65.

10


11/126

Sual 2: N n ilr gndlik (yovmiyy) namazlar vaxtda, snnilr is be vaxtda qlrlar?

Cavab: Hqiqtn d, gndlik namazlarn be vaxtdaqlnmas bildirilmidir v hzrt Peymbr (s) ox zamannamazlarn be vaxtda qlmdr. i fiqhin gr d namaz

be vaxtda qlmaq fziltlidir. Amma Shihe Mslim1 vShihe Buxari2d gstrildiyi kimi, hzrt Peymbr (s)

bzn gnorta v ikindi, elc d, am v xiftn namazlarnardcl qlmdr. Snnilrin Thftul-ixvan ad il tannmkitabnda da bu rvayt nql olunur: bn Abbasdan sorudularki, n n Peymbr (s) gnorta v ikindi, am v xftnnamazlarn bir yerd qld? bn Abbas dedi: Allahn rsulu zmmtindn bir nfrin d ziyyt kmmsini istdi.3

Sual 3: N n ilr sbh namaz n yalnz fcr tlusuzaman, snnilr is hm tludan bir saat vvl, hm d tluvaxt azan verirlr?

Cavab: i fiqhind btn hkmlr Qurana, Peymbrin (s)

gstrii v mllrin saslanr. Fqihlr btn bu biliklrimsum hli-beyt () vasitsi il ld edirlr. Kims ztsvvrn v istyin sasn ibadt ixtira ed bilmz. ifqihlrinin lind tludan qabaq azan vermk bard he birdlil yoxdur v bu ii bidt, haram sayrlar. Amma snnilr zkitablarndak bzi rvaytlr4 saslanaraq, tludan qabaqazan verir v bildirirlr ki, bu azan obadanla durmaq, gecnamaz qlmaq, qsl vermk istynlri oyatmaq ndr.5

Sual 4: N n biz ilr azan v iqamd hdu nnmirlmminin liyyn vliyyullah deyirik v snnilr biz

1 Babul-cm`i beyns-slateyni, hdis 705, sh-314.2 Shih Buxari, kitabul Mvaqit, babu t`xiriz-zhri ill sri, hdis 543 v

babul vqtil-mrib, hdis 562 v bvabut-ttvvui, fsl 30, hdis 1174.3 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 1744 Shih Buxari, Kitabul zan, bab 13, l-zan qbll fcr, hdis 621.5 Slatul-mumin, l-Qhtani,, l-Qhtani, c. 1, s.149 v l-fiqhu ll

mzahibil rbti, cild 1, rutil zan, sh-314.

11


12/126

etiraz edrk soruurlar ki, mgr Allahn vlisi (imam, tyinetdiyi rhbr) var?

Cavab: i fiqhind bel bir rvayt var ki, tvhid v hzrtMhmmdin (s) risaltin hadt verilnd hzrt linin ()vilaytin (imamlna) d hadt verilsin. Rvaytlrdnmlum olur ki, vvlki iki hadt ncdn ayr deyil v buhadtlr arasnda ballq var. Azan v iqam haqqndak

rvaytlrd bunun tkid olunmamas, zahirn, onun qeyri-zruriliyi il yox, hanssa bir mane il baldr. Btn bunlara

baxmayaraq, imamt v vilayt hadt ilrin sasarlarndandr v on iki imam ilr lap qdimdn bu arlatannmlar.

Tvzihil-msail risalsind buyurulduu kimi, hzrt linin() vilaytin hadt vermk azan v iqamnin trkib hisssideyil. Biz ilr bu hadti vacib hesab etmkl deyil, tbrrkmqsdi il deyirik. linin () vilaytin hadt vermyimizinmnas budur ki, Mhmmd (s) Allah trfindn peymbr

seildiyi kimi, li () d Allah trfindn imam seilmidir.Amma snn hli vilayt v imamt inancna mxalif olub,linin () imamtini tsdiq edck szlri dil gtirmirlr.oxlarna htta baqa mnalar bildirn li klmsini iltmkar glir. ilr Quran tilavtini baa atdrdqdasdqllahul-liyyul-zim deyirlr. Bqr sursinin 255-ciaysindki huvl-liyyul-zim Odur n uca v bykvarlq ifadsind liy Allahn ucalq siftini bildirir v hzrtli () il he bir laqsi yoxdur. Buna baxmayaraq, liszndn kinrk snnilr htta Quran tilavtindn sonrasdqllahul-zim deyirlr.

MSCDN-NBD AZAN

Mscidn-nbi Mdin hrindki Peymbr (s)mscididir. Bu mscidd byk i alimlrindn biri, snn hlicamaat namazn baa vurduqdan sonra azanya ilr kimiazan vermsini buyurur. Bu vaxt bir qrup i d hmin aliminarxasnda namaz n dayanr. Azan hdu nn

12


13/126

mirlmminin liyyn vliyyullah dedikd mscidmmurlar onu tutub aparmaq istyirlr. Alim bu i maneolub, azannn gnahkar olmadn bildirir v mscidin

byklrini tlb edir. Mscidin byklri gldikd i alimideyir: Biz ilrin mstqil fiqhi (rit qanunlar) var v zqanunlarmza ml edirik. Bizim fiqhimiz gr, hzrtMhmmdin (s) peymbrliyin hadt verdikdn sonra

tbrrk olaraq hzrt linin () imamtin d hadt verbilrik. Biz z fiqhimiz ml edirik. Siz d bunun vzinbubkr v mrin haqqna hadt verin! Mmurlar ialiminin bu szlrini tbssml qarlayb, ondan uzaqlarlar.

BR MBAHS

Mscidn-nbid bir misirli snni mn dedi: Siz ilrliyyn vliyyullah deyirsiniz. Mgr Allahn vliy (imama,rhbr) ehtiyac var? Cavabnda dedim: Siz Muhmmdnrsulullah demirsinizmi? Bildirdi ki, deyirik. Dedim ki, mgrAllahn rsula (eliy) ehtiyac var? Dedi: Biz o mnadadeyirik ki, Mhmmdin (s) Allah trfindn risalti var.Dedim: liyyn vliyyullah-n da mnas budur ki, linin() Allah trfindn imamti var v sizin d kitablarda bunaoxar szlrl qarlarq. Msln, Buxarinin Shihind

bildirilir ki, mr mn bu-Bkrin vlisiym demidir.1

Mlumdur ki, lnn vliy ehtiyac yoxdur. mr demkistmidir ki, o bu-Bkr trfindn vli, yni rhbr tyinolunmudur. Bunu da qeyd edk ki, bu-Bkr v mrin xalqarhbr tyin etmk slahiyyti yox idi. bu-Bkr hansixtiyarla xalqa vli semli idi?

ilrin qidsin gr, li () Allah trfindn Peymbrin(s) vasitsi il imamt v rhbrliy tyin olunmudur. slindsnnilr mri Peymbrin yox, bu-Bkrin xlifsi kimitanmal v hadt verirm ki, mr bu-Bkrin vlisidirdemlidirlr. gr bel demirsinizs, (snniy mracitldedim) mrin rhbrliyini inkar edirsiniz.

1 Shihe Buxari, xms kitab, s. 513

13


14/126

Hmshbtim glmsnd v Shihe Buxaridn gtirdiyimdlil mqabilind bir sz dey bilmdi. Bs linin () Allahtrfindn tyin olunmasna dliliniz ndir? dey sorudu.Bildirdim ki, dlilimiz oxdur. Nmun olaraq bir Quranaysini misal kdim: Sizin vliniz (rhbriniz) yalnzAllah, Onun rsulu v iman gtirib namaza duran, rkuhalnda zkat vernlrdir.1

str i, istr bir ox snni tfsirilri bildirirlr ki, rkuhalnda zyn fqir vern lidir v bu ay onun haqqndanazil olmudur.2 llam mininin l-dir, rfddinAmilinin l-mraciat kitabna baxa bilrsiniz. Sonra hzrtlinin () vilaytini sbut edn hdislr misal kdim.Hmshbtim mbahisni davam etdirmy meylli olsa da,onun yolda daha kifayt edr deyib, lindn tutdu vxudahafizlib getdilr.

Sual 5: N n biz d snnilr kimi sbh azannda sslatuxyrun minnnovm demirik?

Cavab: i fiqhind v hli-beyt () rvaytlrind bel bircml bard mlumat olmadndan onu azanda demk caizdeyil, bidtdir. Amma bzi qeyri-mtbr snni mnblrind

bildirilir ki, hzrt Peymbr (s) azan yrdrkn sbhnamaznda bu cmlnin deyilmsini mr etdi.3 Bzirvaytlrd is bu cmlnin mr v onun olu bdullahtrfindn azana artrld bildirilir.4 n sas is snnilrinShihe Buxari, Shihe Mslim kimi mtbr kitablarnda

bu bard he bir mlumat verilmir.5 Drd snni mzhbiyekdil olaraq azanda bu cmlnin deyilmsini msthb hesab

edir.6

1 Maid, 52 Tfsire Drrl-Mnsur3 Thftul-ixvan, Ben Baz, bdl ziz ben bdllah ben Baz, s. 794 l-zan, bi Hatm, s. 455 Shihe Mslim, Kitabus-slati, babu siftil-zani, hdis 379. Shih Buxari,

Kitabul zan.6 l-fiqh ll mzahibil-rb, c.1, s. 312.

14


15/126

Bli, snn hli z fiqhini Peymbr hli-beytindn ()gtrmdiyi n bir ox xtalara dar olmudur. Allah-talahr ksi hqiqi Peymbr (s) snnsin mvffq etsin.

Sual 6: N n snnilr d bizim kimi azanda hyy laxyril-ml demirlr?

Cavab: ilr z ibadt sulunu Peymbr (s) hli-beytindn yrnir. i fiqhinin mracit etdiyi rvaytlrd iki

df hyy la xyril-ml, yni mllrin n xeyirlisin(namaza) tls deyilmsi zruri bilinir. Snnilrd d bel birrvayt var, amma onlar bu rvayti zif hesab edir v azandahmin cmlni iltmirlr.1

Bli, ilr peymbr snnsini onun hli-beytindnyrnirs, snnilr bu snnni knar xslrdn xz edirlr.

Sual 7: N n ilr hzrt Peymbrin ad kilndsalavat deyir, snnilr is demirlr?

Cavab: Quranda buyurulur: Hqiqtn, Allah v onunmlklri peymbr salavat gndrirlr. Ey iman

gtirnlr, siz d ona salavat gndrin v layiqincsalamlayn.2 Bu aydn lav bir ox rvaytlrdmslmanlara taprlr ki, hzrt Peymbrin (s) ad, lqbi vknysi deyilrkn salavat gndrsinlr. Snnilrin n mtbrkitablarndan olan Shihe Mslimd nql olunur ki, hzrtPeymbr buyurdu: Mzzin azan deynd azanncmllrini onun kimi deyin v mn salavat gndrin.Hqiqtn, mn salavat gndrn ks Allah on salavatgndrr.3

Buna sasn d ilr Peymbrin (s) ad kilrkn ona

salavat gndrmyi zlrin vzif bilirlr. Snn hli is httaazanda Peymbrin ad kilrkn salavat kmmklsavabdan mhrum olurlar. Bu mhrumiyyt hli-beytdn uzaqdnlrin czasdr.

1 Kitabul-zan, bi Hatm, s. 54-60.2 hzab sursi, ay 56.3 Shihe Mslim, namaz kitab, s. 198

15


16/126

Sual 8: N n ilr azan deyiln kimi ara vermdnnamaza balayr, snnilr is azandan sonra bir qdr sbr edib,namaz qlrlar? Mgr azan deyilnd hl namazn ri vaxtolmur, yoxsa baqa bir sbb var?

Cavab: Onlarn sbr etmsi nafil namaznn qlnmas vnamaz qlanlarn camaat namazna toplanmas ndr. ilrd nafil namaz qldqda bu namazdan sonra vacib namaz

qlrlar. mumiyytl, snn hli namazn ri vaxtna kifaytqdr diqqtlidir.

mam Sadiq () sual verdilr ki, snnilrin azan il namazqlmaq olarm? mam () buyurdu: Bli, onlar namaznvaxtna ox diqqtlidirlr.1

Bununla bel, azan deyiln kimi namaz qlmaq olar, nkiazan ri vaxtda deyilir. Sbh v gnorta azanlarndan frqliolaraq, axam (am) azanna mnasibtd ilr v snnilrarasnda ixtilaf var. Snnilrin nzrinc, am namaznn viftarn vaxt gn batanda atr. Ona gr d gn batan kimi

azan deyirlr. Amma i fqihlrinin nzrinc, gn batandansonra rqdki qzart insann ba stn kedikdn sonra azanvaxt olur. Belc, snnilr am azan dedikd biz namaz qla

bilmrik. Onlarn azanndan tqribn 12 dqiq sonra namazqlb, iftar ed bilrik.

Sual 9: N n ilr camaat namaznda qabaq crgd yerolduu halda arxada v ya tk dayanb namaz qlrlar? Snnilris hmi cm halda dayanr v ilrin bu hrktin etirazedirlr...

Cavab: i fiqhin gr, sralarda yer olduqda tnhadayanmaq mkruhdur (bynilmir) v namazn savabn azaldr.Elc d, msthbdir ki, sralar nizaml olsun, iyin-iyindayananlar arasnda msaf qalmasn. Snnilr is bu ilrivacib sayr, bzn is tnha duranlarn namazn batil hesabedirlr.

Bunu da qeyd etmliyik ki, hnbli mzhbin gr, kiilrgndlik namaz mscidd camaatla qlmaq vacibdir, htta

1 Vsail-i, c. 5, s. 378, bab 3, hdis 1.

16


17/126

zrsz olaraq camaat namaznda itirak etmynlr czayalayiqdirlr.1 (Mlum olduu kimi, vhhabilr adtn zlrinihnbli hesab edirlr). Elc d, camaatdan arxada tnhadayanan ks qar bh yaranr ki, bu xs camaat namazndaitirak etmir.

Bir daha qeyd edk ki, mminlr namaz qaydalarna mletmli, namazn savabn azaldacaq ilr yol vermmli,

mzhb qar mnfi fikir yaratmamal, qabaq srada yerolarkn ayrca sra tkil etmmli, tnha dayanmamaldrlar.

YADDA

Mlum oldu ki, snn hli camaat namaznda itirak vacibsayr, onun qaydalarna xsusi diqqt yetirir, camaat namaznnsaymazlq zndn trk edilmsini byk gnah hesab edir.ilr d almaldrlar ki, Mscidl-haram v Mscidn-nbid qat-qat artq savaba malik namazlara hazr olub, azanvaxt ham mscid tlsdiyi zaman dkan-bazarda gzmsinlr.Bu namazlarda itirak etmk istmynlr gz qabandaqalmasalar daha yaxdr.

Sual 10: N n snnilr namazda hmd v surninvvlind bismillahir-rhmanir-rhim demir v ya astadeyirlr?

Cavab: ilrin qidsin gr, Bismillahir-rhmanir-rhimQuran surlrinin trkib hisssidir. Tvb sursindn baqa

btn surlr bismillahir-rhmanir-rhiml balayr. grhmd v surni Bismillahir-rhmanir-rhimsiz balasaq, surnatamam olar.

Bu msld snnilrin bir qismi ilrl hmfikirdirlr.

Snnilrin bzilri is yalnz Nml sursinin Bismillahir-rhmanir-rhiml baladn qbul edir. Malikilr is beldnrlr ki, mumiyytl, namazda Bismillahir-rhmanir-rhim deyilmmlidir.2 Belc, drd snni mzhbini tkil

1 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 96 v l-fiqh ll mzahibil-rb, c. 1 sh-405.

2 Misbahul-munir, Hmd sursinin tfsiri.

17


18/126

edn malikilr uyun ifadni namazda iltmir, hnfilr yademir, ya da astadan deyir, afeilr ucadan deyir, hnblilrucadan demirlr.1 Bel bir nticy glirik ki, snnilr arasndanamaz qlarkn bismillahir-rhmanir-rhim demk tqiyyyzidd deyil.

Sual 11: N n ilr namazda llrini yana salr, snnilris qar trfdn st-st qoyurlar?

Cavab: i fiqhind sbut olunub ki, hzrt Peymbr (s) vmsum imamlar () namazda llrini yana salmlar. hli-beytrvaytlrind llri st-st qoymaq qadaan edilir. mamBaqir () bir xs buyurur: llrini st-st qoyma, nkiatprstlr bel edirlr.2

Rvaytlrd bildirilir ki, namaz halnda llri budlarnzrin qoymaq msthbdir. gr bir xs llri st-stqoyma namaz qaydas bilrk bel edrs namaz batil olar.Bu msld snnilr arasnda czi frqlr d olsa, onlarnksriyyti bu ii msthb hesab edir. Shihe Buxari v

Shihe-Mslimd3

bu bard cmi bir rvayt nqlolunmudur. Rvaytd bildirilir ki, hzrt Peymbr (s) qirathalnda olarkn sa lini sol linin stn qoymudur.Snnilrin bzisi llri sinnin stnd, bzilri is gbkdnaa st-st qoyma zruri bilirlr.4 Snn hli bel hesabedir ki, llri st-st qoymaq Allah qarsnda tvaz vkiiklik lamtidir. Onlar Allahdan qeyrisinin qarsnda linsiny qoyulmasn caiz hesab etmirlr.5 Bzilri is bel hesabedirlr ki, llr qlbi (ryi) qorumaq mqsdi il st-stqoyulur. Malikilr is namazda ilr tk llrini yana salrlar.6

Sual 12: N n hmd sursindn sonra snnilr amindeyir, biz is demirik?1 Shihe-Mslim, namaz kitab, s.2042 Vsail-i3 Shih Buxari, Kitabul zan, sh-120, Shih Mslim, Kitubs-slati, sh-205,

hdis 401.4 Thftul-ixvan, Ben Baz, Ben Baz, s. 82, sual 25.5 Fzlul-Mdin, bdl Mhsin ben Hmdl bad s. 436 l-fiqh ll mzahibil-rb, c. 1, s. 231

18


19/126

Cavab: slam hkmlrin gr rit n is artrb azaltmaqolmaz. Hmddn sonra Peymbr (s) v imamlarn amindemsi bard sbut olmu xbr yoxdur. Amma mtbr birrvaytd imam Sadiq () buyurur: mamn arxasndanamaz qldnz vaxt o, hmdi oxuduqdan sonra aminyox, lhmdulillahi rbbil-almin deyin1

i fiqhind amin klmsi namazn mtnindn saylmr. Bu

klmni mtndn sayaraq deyn ks bidt yol verir v namazbatil edir. Snn hli is z kitablarndak rvaytlrsaslanaraq amin deyilmsini msthb sayr v deyirlr ki,Peymbr (s) bu ii z grm v digrlrin d mr etmidir.Qeyd ektmk lazmdr ki, onlar bu sz Hmd sursinin bir nvdua olmas v ya duann qbulu n demirlr. Bu i tkc buHreyrnin hdisin istinadn yerin yetirilir.2

Sual 13: N n camaat namaznn birinci v ikincirktlrind yalnz imam, bzi snnilrd is iqtida ednlr dhmd oxuyur?

Cavab: i fqihlri yekdil olaraq bu fikirddirlr ki, camaatnamaznda vvlki iki rktd yalnz imamn hmd oxumaskifaytdir. Bu msly mnasibtd snnilr arasnda fikirayrl var. Btn rbistann mftisi bdullah ibn Baz deyir:Camaat namaznda iqtida edn (mmuma) hmd oxumaqvacibdir. afeilr d bel hesab edir. Malikilr iqtida ednlrinhmd oxumasn gnorta v ikindi namaznda msthb, am vxftn namaznda is mkruh sayrlar. Hnfilr ismumiyytl iqtida ednin hmd oxumasn mkruh bilir.Hnblilr is bildirirlr ki, hmd oxumaq gnorta v ikindinamazlarnda msthb, am, xftn v sbh namazlarndaimamla birlikd oxumaq mkruhdur.3 Shihe Buxari vShihe Mslimd d namazn hr rktind hmd oxuman

1 Vsail-i, fsil 17, hdis 1.2 l-misbahul-munir, Hmd sursinin tfsiri, Shih Buxari, Kitabul zan,

fsil 111, hdis 780.3 l-fiqh ll mzahibil-rb, c. 1, s. 228

19


20/126

vacibliyini bildirn rvaytlr var.1 Snn hli arasndak buixtilaf sbbindn onlarn camaat namaznda kimi hmdi ucadanoxuyur, kimi astadan deyir, kimisi d susur.

YADDA

qtida etmk istmyn xslr deyilnlri nzr alaraq, onlarkimi namaza daxil olub, hmdi d onlar kimi dey bilrlr. Bel

olsa, hm tqiyy saxlanlar, hm d etiraz bildirilmz.Sual 14: N n ilr yovmiyy namazlarnda hmddnsonra surni tam oxuyur, snn hli is hr hans surdn birne ay oxumaqla kifaytlnirlr?

Cavab: ilr mtbr rvaytlr v fqihlr icmasnnryin gr hmddn sonra hr hans surni tam oxuyurlar.Snn hlinin fikrinc, rvaytlrdn surni tam oxumaqzrurti hasil olmur.2 Ona gr d onlar bzn btv sur,

bzn d bir ne ay oxuyurlar.Sual 15: N n ilr mhr, daa, torpaa v ya hsir

scd edir, snnilr is bunu zruri saymrlar?Cavab: i fqihlri hzrt Peymbr (s) v imamlarnbuyuruqlarna sasn ftva vermilr ki, scd ediln ey yatorpaq, ya da torpaqdan gyrn v yemli, geymli olmayan,mdndn xmam ey olmaldr. Bir szl xal-xala vdigr dnya mallar insann diqqtini clb etdiyindn onunixlasn azaldr. Bel eylr scd qadaandr.3 Mhr he birxsusiyyt malik olmadndan v onu gzdirmkl tmizliyriayt etmk mmkn olduundan onunla namaz qlmaqmnasib bilinmidir. ilikd mhrdn lav daa, mrmrdmy, aaca, hsir kaza, gil tsbeh scd etmk caizdir.Snnilr is hr ey, elc d xalaya scd etmyi dzgnsayrlar. Onlarda da scd yerin aid rtlr var. Msln, scdyeri quru olmal, yumaq olmamaldr.4

1 Kitabul-zan, h. 7562 l-fiqh ll mzahibil-rb, c. 1, s. 2543 Vsail-i, fsil 1, hdis 1.4 l-fiqh ll mzahibil-rb, c. 1, s. 232

20


21/126

Mscidn-nbid bir vhhabi dedi: N n ilr mscidinda dmli hisssind namaz qlrlar? Mgr behit oradadr.Cavabnda dedim: vvla, ilr z fqihlrinin ftvasnasasn da dm zrind namaz qlrlar. kincisi, siz d beletmlisiniz, nki mtbr kitabnz olan Shihe Buxaridnql olunur ki, Allahn Rsulu (s) buyurmudur: Yer mnimn scd v tymmm yeri qrar verilmidir.1 Amma sizin

stnd namaz qldnz xallar yer deyil v siz Allahnrsulunun gstriin ml etmirsiniz. Bundan lav xallardaim ayaq altnda olduundan onlara scd etmk salamlazrrdir. Mn limdki gil tsbeh scd edrm, amma o irklixalaya yox. Siz d ona scd etmyin.

Hmshbtim glmsnb dedi: Bizim fiqhimizd xalyascd etmk caizdir.

Sorudum ki, gr bu xallar ya olsa, ona scd edrsnmi?Bildirdi ki, xeyr, quru bir trf gedrm. Dedim ki, mgrhmin quru yer behitdir?! armi baa db glmsnd.

Sorudu ki, bs n n bzi ilr xalya scd edir? Dedim:onlar siz vhhabilrin qorxusundan bel edirlr. Bzi ifqihlrinin ftvasna gr vhdti qorumaq, tfriqdnkinmk mqsdi il Mkk v Mdin kimi yerlrd xalyascd etmk olar.

Bu izahmdan xohal olan hmshbtim dedi: Mn vhhabideyilm, malikiym. in n yerd olduunu bilmk istyirdim.Sonra vhhabilr nifrtini bildirdi v dedi ki, onlar tssbkev quru adamlardr.

Sual 16: N n ilr ikinci scddn sonra thhdolmadqda bir qdr oturub, sonra qalxrlar, snnilr is llahukbr deyib, drhal dururlar?

Cavab: i fiqhind Peymbr (s) v imamlarn ikinciscddn sonra oturmas bard mtbr rvaytlr var. Burvayti sas gtrrk bzi fqihlr bu ii vacib, bzilri ismsthb hesab edirlr. Amma snnilr z kitablarnda bel birrvaytin olmasna baxmayaraq ikinci scddn sonra drhal

1 Shihe-Buxari, tymmm kitab, fsil 1, hdis 335.

21


22/126

qalxrlar.1 Mfti bdullah ibn Baz ftva vermidir ki, ikinciscddn sonra azca oturmaq msthbdir. O deyir: Sbut olubki, hzrt Peymbr (s) ikinci scddn sonra azca oturar,sonra qalxarm.2 Btn bunlara baxmayaraq, snn hli uyunqaydaya riayt etmir.

Sual 17: N n ilr btn namazlarda qunut tutduuhalda, snnilr bel etmirlr?

Cavab: i kitablarnda qunutun msthbliyi v fziltindlalt edn mtbr rvaytlr var. Peymbr (s) vimamlarn () qunut tutduunu nzr alaraq ilr btnnamazlarda qunut tuturlar.

Snn hlinin mtbr mnblrind d hzrt Peymbrin(s) xsusi il am v xftn namazlarnda qunut tutduu

bildirilir.3 Malikilr hmin rvayti sas gtrrk sbhnamaznda qunut tutma msthb hesab edirlr.4

Sual 18: N n ilr namazn thhdnd salavatgndrir, snnilr is yox?

Cavab: Snnilr d kitablarndak rvaytlr saslanaraqnamazlarnn thhdnd, meyit namaznda, hzrtPeymbrin (s) ziyartind salavat gndrirlr.5 Onlar deyirlr:Duann qbul olma sbblrindn biri onun sonundaMhmmd v onun ailsin salavat gndrmkdir.6

Xobxtlikdn, biz ilr baqa vaxtlar da salavat kirik vbu bizi tantdran ilahi arlardandr. Qurann bu bardkimrini v rvaytlri nzr alaraq istr namazda, istrs d

baqa vaxtlar salavat gndrilir. mam Sadiq () buyurmudur:Salavat namaz tamamladrr v onsuz namaz namaz deyil.7

Snnilrin bel bir feyzdn mhrum olmasna tssf edirik.

1 Shihe-Buxari, zan kitab, fsil 143, s. 133, hdis 824.2 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 383 Shihe-Buxari, kitabul vtr, fsil 7, hdis 1001-1004.4 l-fiqh ll mzahibil-rb, c. 1.5 Slatul-mumin, l-Qhtani,, l-Qhtani, c. 1, s.2576 Tfsirul-rul-axir, s. 1197 Urvtul-vusqa, fslun fi-zkatil-fitrti.

22


23/126

Sual 19: N n biz ilr hzrt Mhmmd (s) ailsin d(ali-Muhmmd) salavat gndrir, snnilr is yalnzPeymbrin (s) zn salavat gndrmkl kifaytlnirlr?

Cavab: ilr bu msld snnilrin d nql etdiklrirvayt saslanrlar. Nql olunur ki, hzrt Peymbrdn (s)nec salavat gndrmk bard soruulduqda buyurdu: Deyinllahumm slli la muhmmdin v ali muhmmd Bu

rvayt snn hlinin Qurandan sonra n mtbr kitabsaylan Shihe Buxarid nql olunur.1 Eyni hdis ShiheMslim kitabnda da nql edilmidir.2 Snn hlin btnnamazlarn thhdnd, meyit namazlarnda, Peymbrin (s)ziyartind, cm namaznn xtbsind bu kild salavatgndrmk taprlr. Drd snni mzhbindn birinin imamolan afei z erind deyir:

Allahn Rsulunun hli-beytin

Mhbbti Quran vacib buyurmu.hli-beyt salam gndrmyninNamazn drgahndan ayrm

Snn hli d ilr tk ali-Mhmmd salavat gndrmliolduqlar halda, bu mr yalnz yuxarda sadalanan hallardaml edirlr. Adi halda salavat gndrn snn hli yalnzPeymbrin (s) adn kir. hli-beyt, xsusi il d hzrtZhra haqqndak hdislr etinaszlq tccb dourur.Shihe Mslimin mllifi Mslim ibn Hccac Peymbr (s)ailsin, xsusn d hzrt Fatimy (s) mhbbti il seilir. O,

shablrin fziltlrindn danr, hr df onlarn adnknd hrmt v rzillahu nh ildir. Mllif yalnzFatimnin (s) adn krkn leyhsslatu vsslam szlriniqeyd edir.3 Olsun ki, Mslim ibn Hccac hzrt Peymbrin (s)

1 Shihe-Buxari, d`vt kitab, h.63572 Shihe-Mslim, namaz kitab, h.405-406.3 Shihe-Mslim, shabnin fzilti kitab, s.1056

23


24/126

Fatim mnim tnimin yarsdr buyuruunu nzr almdr.Dorudan da, Quran Peymbr (s) salam gndrmyi mredirs v Fatim (s) Peymbrin tninin yarsdrsa, n nona salam gndrilmmlidir.

stniln vchl hli-beytin adn kmmy alan snnhli zruri yerlrd bu i mcbur olduqda ya astadan deyir, yada shablri d lav edrk diqqti yayndrr. Hans ki, snni

fiqhin gr Mhmmd v ali-Mhmmd salamgndrmdn ibadtlr v dualar qbul olunmur.Sual 20: N n ilr ucadan, snnilr is astadan salavat

kirlr?Cavab: ilrin bu msld saslandqlar rvaytlrd

bildirilir ki, nifaq aradan qaldrmaq n salavat ucadan deyin.Diqqtli olmaq lazmdr ki, salavatn ucadan kilmsi

baqalarna mane olmasn, kimins diqqtini namaz v duadanayrmasn, sakitlik v nizam pozmasn. Snnilrin astadansalavat kmsinin sbbi vvlki sualn cavabnda

aydnladrld. Onlarn bu id ilr qadaa qoymasnn ikisbbi var: Onlarn fikrinc, Peymbrin (s) yannda ucadandanmaq caiz deyil. Dlil olaraq Quran aysi gstrirlr:Hqiqtn, Allahn rsulunun yannda astadandananlar rklri tqva n snaa kilnlrdir.1

Elc d, snn hli birlikd, xorla dua oxunmasn qeyri-riv bidt bilir.2 Onlar zikr v dualarn yavadan deyilmsinimsthb sayrlar. Shihe Mslimd nql olunur ki, hzrtPeymbr (s) buyurdu: Ey camaat, znz glin, siz uzaq veitmyn ksi armrsnz, O sizinldir.3

TRAFLI BR MBAHSMscidn-nbid (Mdind) hrmtli bir i alimi mscid

daxil olarkn onu grn digr ilr uca bir salavat kdilr.Mscidin mmurlar bu i mane olmaa aldlar.

1 Hucurat sursi, ay 32 Thftul-ixvan, Ben Baz, Ben Baz, s. 1343 Shihe-Mslim, zikr v dua kitab, fsil 13 s.1143, hdis 2703

24


25/126

Vhhabilrdn biri mn yaxnlab, bu haram iin n nqarsn almrsnz dey, etiraz etdi. Dedim: haramdrdem, de ki, namaz qlanlarn diqqtini yayndrr, baqalarnnrahatln pozur. Biz ruhanilr xalqa anlatmq ki, mumiibadt yerlrind bel ilr slam xlaqna ziddir.

Vhhabi msahibim z mvqeyind israrla dayanb, hucuratsursinin 3-c aysini dlil gstrdi. Dedim: vvla, bu ay

xlaq aysidir. Nadan v dbsiz adamlar Peymbr qarqeyri-mnasib hrktlr yol verdiklrindn Allah-tala onlarxlaql olmaa rbtlndirir. Bu ay Peymbrin (s) yanndassini ucaldanlara aiddir. Peymbr (s) salavat gndrmk isona hrmtsizlik yox, ehtiram niansidir. kincisi, gr ayucadan danma qadaan edirs, n n riayt etmirsiniz.nsanlara yax ilr grmyi mr edir, znzunudursunuz.1 ncs, ayd Peymbrin yannda ssiqaldrmaqdan danlr. Peymbrin (s) mzarndan knaryerlr is nzrd tutulmur.

Vhhabi dedi: Biz deyilnlr riayt edirik, astadan duaoxuyur, astadan danrq. Etiraz edib, dedim: Xeyr, riaytetmirsiniz. Azannn ssi bir ne ss gclndirici il traf

bryr, iqamd, camaat namaznda brkdn deyir, brkdnamin oxuyursunuz. Ssiniz msciddn bayrda da eidilir.gr siz amin demyi dua sayrsnzsa, salavat da duadr. Ayv rvaytlr gr is dua astadan oxunsa daha mnasibdir.Demk, siz amini ucadan demkl Quran v Peymbr (s)snnsin qar xr, z mftiniz bdullah ibn Bazndediklrin ml etmirsiniz.

Msahibim ox narahat oldu. trafda xeyli adam toplab, bizidinlyirdi. Mn is ucadan v srt danrdm. O, iar etdi ki,astadan danm. Mn onun lini tutub cavab istyirdim.

Dedi: Biz hans ay v rvayt zidd hrkt edirik?Dedim: Shr-axam yalvararaq, ssini qaldrmadan

Allaha dua et v qafillrdn olma2 aysin! Ax sizin z

1 Bqr, 442 `raf, 205

25


26/126

kitablarnzda Peymbrin (s) ucadan duan nhy etdiyi nqlolunur. El i mnblrind d bel rvaytlr var: n yaxdua xlvti duadr...1

Vhhabi xlmaz vziyytd qalb dedi: Mn onu bilirm ki,peymbr amini ucadan demyi taprb.

Dedim: Mgr Peymbr (s) astadan dua oxumataprmaqla Qurann v z gstrilrinin ziddin xb? Mgr

yekdil olaraq qbul etdiyiniz mfti demyibmi ki, uca ssl cmhalda zikr demk bidtdir?!2 ndi de grm, ssgclndirici ilazan vermk, ucadan amin demk bidt deyil? Siz bununlaQurana v Peymbr (s) buyuruqlarna qar xmrsnzm?

Nec olur ki, istisna hallarda ilrin cm halda salavat kmsibidt saylr, amma sizin hr gn tkrar etdiyiniz bu ilr bidtsaylmr?!

Shbt bu yer atanda vhhabi hmshbtim lini limdnkib, srtl uzaqlad...

Sual 21: N n ilr thhd halnda llri dizlrd

(budlarda), barmaqlar bitiik saxlama msthb bilir, snnilris ba barmaqlarn hrkt etdirirlr?Cavab: Biz llrimizi v barmaqlarmz Peymbr (s) v

hli-beyt () gstrilrin sasn tuturuq. Snnilr is ShiheMslimd Peymbrdn nql olunmu iki rvayti sasgtrrlr. Rvaytlr gr, hzrt Peymbr (s) thhdzaman ba barma il iar etmidir. Amma snni mzhblriarasnda bu mvzuda ixtilaf var. Malikilr thhd zaman

barmaqlarn trpdilmsini msthb hesab edirlr.Hnfilr thhdn sonunda la ilah deyrkn barma

yuxarya tutur, illllah deyrkn aa salrlar. Barmanyuxarya qaldrlmas inkara, aaya salnmas tsdiq iardir.Barmaq bir nv dilin dediklrini mayit edir.3 Hnblilr dAllahn ad kilrkn barmaqla iar edirlr. afeilr isillllah deyrkn ba barma yuxarya qaldrr, birinci

1 Nurus-sqleyn, c.3, s. 3212 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 1343 Slatul-mumin, l-Qhtani,, l-Qhtani, s.224.

26


27/126

thhdd ayaa qalxanadk, sonuncu thhdd namaznsonunadk barma yuxar tuturlar.1

Sual 22: N n ilr zlri qibly olan halda yalnz birdf salam deyir, amma snnt hli zn saa v solaevirmkl iki salam oxuyurlar?

Cavab: i fiqhin gr, namaz qlan htta namaznsalamnda zn qibldn dndrmmlidir v dndrrs,

namaz batil olar. Amma snnilr z kitablarndak rvaytsaslanaraq, namazn salamnda z saa v sola evirmyimsthb hesab edirlr.2 Snn hlinin bzilri bir salamkifayt hesab etslr d, ksri iki salam vacib bilir. Htta birsalam verilrkn namaz batil hesab edirlr.3

Bli, gr onlarn namaz baqa chtdn batil deyils d,bilrkdn namazda qibldn xmaq namazn batil olmas nkifayt edir. Peymbr (s) hli-beytindn z dndrmyinnticsi budur.

i fiqhind buyurulur ki, namaz qlan sslamu lykum v

rhmtullahi v brkatuh deyrkn qibldn xmamaq rtiil gz v ya qa il sa trf iar edrk salam versin.Elc d, camaat namaznda iqtida ednin solunda baqa iqtidaedn olarsa hmin kild sol trf iar il salam verilir. kincisalam pinamaz n msthb deyil. Vacib ehtiyata gr saav sola salam verrkn mqsd bu olmamaldr ki, kims salamverilir. Tk namaz qlan xs qlbindn keir bilr ki, mlyazan iki mly salam verir. Camaat namaznda pinamaz ikimlk v iqtida ednlr, iqtida edn is pinamaz v iqtidaednlr salam verdiyini qlbindn keir bilr.4

Sual 23: N n ilr namazn salamndan sonra dftkbir deyir v tkbir deyrkn llrini yuxar qaldrrlar?

Cavab: i fiqhind msthbdir ki, namazn salamndansonra df tkbir deyilsin v hr tkbird llr qulaqlar

1 l-fiqhu ll mzahibil rbti, cild 1, sh-265.2 Shihe-Mslim, mscid kitab, h.5823 Thftul-ixvan, Ban Baz, s. 1124 Urvtul-vusqa, msl 5-6.

27


28/126

brabrindk qaldrlsn. mumiyytl, ilikd namaznbirinci v sonrak tkbirlrini deyrkn llri qaldrmaqmsthbdir. Snnilr is yalnz birinci tkbir, rkudan vvlkiv sonrak tkbir, ikinci rkt durarkn deyiln tkbird llriqaldrma msthb sayrlar. 1

Snni mftisi ibn Baz deyir ki, yalnz bu drd halda llriqaldrmaq olar.2

Sual 24: N n ilr namaz vaxt qarlarndan kenadama mane olmadqlar halda, snnilr bu i srt kild ks-ml gstrirlr?

Cavab: i fiqhin gr, gli-gedi olan yerd namaz qlanxs msthbdir ki, qarsna tsbeh kimi bir ey qoymaqlaaraksm yaratsn. Namaz qlann bundan baqa vzifsiyoxdur. Snn hlinin bir hisssi is namaz qlann qarsndankemyi haram bilir, bzn is bu namaz batil sayrlar.3

Hnfilr v malikilr bildirirlr ki, qardan ken maneolmaq lazmdr. Namaz qlann qarsndan kemyi afeilr

haram, hnblilr is mkruh sayrlar v deyirlr ki, qardanken iar il mane olmaq lazmdr.4

Mminlr tvsiy olunur ki, snn hlinin etiqadnahrmtl yanab, namaz halnda onlarn qarsndankemsinlr. gr bir snni mslman bu i gr siz etirazedrs, bu etiraz qrzli saymayn. Qeyd etmliyik ki,Mscidl-hram v Mscidn-nbid byk izdihamolduundan snnilr hmin yerlrd namaz qlann qarsndankemyi caiz sayrlar.5

Sual 25: N n ilr Mscidn-nbid snnilr nisbtn

Quran oxumaa daha az mul olurlar?Cavab: Etiraf etmliyik ki, ilr onlara tvsiy olunduuqdr Quran oxumurlar. Ziyart v digr ilr Quran

1 l-fiqhu ll mzahibil rbti, cild 1, sh-249. Slatul-mumin, l-Qhtani,, l-Qhtani, s.252

2 Thftul-ixvan, Ben Baz, Ben Baz, s. 903 Shihe-Buxari, namaz kitab, fsil 100-1014 l-fiqh ll-mzahibil-rb, c. 15 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 88

28


29/126

oxumaqdan daha ox vaxt ayrlr. Amma bu mnasibtin digrsbblri d var:

Kbd Quran qirati mclisi tkil etmk n ilr maneolunur.

ksr ilr qeyri-rb olduqlarndan Qurann mnasnanlamr v yalnz savab xatirin Quran oxuyurlar. Onlar

bildirirlr ki, Quran hmi bizimldir, amma Peymbr (s) v

hli-beytin ziyartin hr vaxt nail olmaq olmur.Mhm sbblrdn biri budur ki, oxlar Quran oxuman,xsusil d onun nazil olduu yerd bu i mul olmandyrini anlamr, mnasz shbtlrl vaxt keirirlr.

YADDA

Qeyd etmliyik ki, Mscidl-hramdan sonra n fziltlimscid Mscidn-nbidir. Orada qlnan namaz baqamscidlrd qlnan on min namaza brabrdir. Rvaytlrdnmlum olur ki, namaz v ziyart mqsdi il o mqddsmkanda olmaq xsusi savaba malikdir.

mam Sadiq () buyurur: Mscidn-nbid gcnz atdqdr namaz qln. Bu sizin n ox xeyirlidir. nsanlar dnyaiind zirklik gstrnlri trif edirlrs, grn axirt iindzirklik gstrnlrin trifi ndir.1

Bir xs nql edir ki, imam Sadiq mn bel buyurdu:Peymbr (s) mscidind n qdr bacarrsansa ox namazql. Bu rif mkan glmk hr vaxt mmkn olmur.2

Snn hlinin daha ox Quran oxumas hqiqtdir v bununbzi sbblri var:

Snn hlinin ksri rb olduundan Qurann mnasn

anlayr. Bu sbbdn d onlar Quran oxumaqdan daha oxlzzt alrlar.

ilrd hr namazdan sonra mxsus dualar var. Snnilrdbel dualar olmadndan onlar daha ox Quran oxuyurlar.

1 Vsail-i, c. 10, s. 274, fsil 11, hdis 2.2 Hmin mnb, c. 10, s. 264, fsil 4, hdis 6.

29


30/126

Snnilr, xsusi il d vhhabilr ziyart bir o qdr dhmiyyt vermirlr. Vhhabi byklrindn biri deyir: Mnne illr ardcl peymbr mscidin getsm d, bir df olsun

bel peymbr salam vermdim, onu ziyart etmdim.Bel grnr ki, baqa mzhblrin Quran oxumaa daha ox

imkanlar olur.Sual 26: N n ilr Peymbri (s) ziyart edrkn

snnilr etiraz edib deyirlr ki, dua ednd znz qbryox, qibly tutun?

Cavab: i kitablarndak rvaytlrd Peymbr (s) hli-beyti () buyurur: Ziyarti z ziyartindn sonra znqibly tutub, dua n llrini qaldrsn v Allah-taladandilyini istsin. Bel dua qbul olmaa daha layiqdir.1

Buna sasn, mhtrm ziyartilrin dua zaman znqibly tutmas msthbdir. Bu mr tkc Peymbrinziyartin yox, btn msumlarn () ziyartin aiddir. zqbr dayanb Allaha dua edn xs ri chtdn xilaf i

grmr, sadc, msthb bir ii trk etmi olur.Snn hli is bel hesab edir ki, dua zaman z qbr

dayanan adam dua n llrini qaldra bilmz.2 Ona gr duyun halda dua n lini qaldrana mane olurlar. Onlarnnzrinc bu i xilafdr v nhy z mnkr (qadaa) lazmdr.

mid edirik ki, mhtrm ilr msthbbi ml riaytedrk dua vaxt z qibly dayanacaq v snnilrinetirazna rait yaratmayacaqlar.

Sual 27: N n Bqi qbristanlndan bayrda ilrinnamaz qlmas etiraza sbb olur?

Cavab: Snni mzhbi alimlrindn bzilri qbirknarnda namaz qlnmasn bidt sayr, onun irkapardn bildirirlr.3 Gman ki, onlar ilrin Bqi trafndaqldqlar namaz da qbir knarndak namaz kimi

1 Vsail-i, fsil 6, hdis 1.2 Slatul-mumin, l-Qhtani,, l-Qhtani, s.13913 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 14 v 68.

30


31/126

qiymtlndirirlr. Htta bn Bazn ftvasna gr, qbir olanmscidd namaz qlmaq dzgn deyil.1 O deyir ki, qbirknarnda namaz qlan adama mane olmaq lazmdr.Maraqldr ki, Mscidl-hram v Mscidn-nbid xeyliqbir olduu halda, n n hmin yerlrd namaz qlmaqharam edilmyib? Grn ne illr Mscidn-nbidPeymbrin (s) v baqa iki xsin qbri knarnda namaz

qlm Ai haqqnda n dnrlr?Yax olar ki, btn deyilnlri nzr alaraq, ziz

mminlr yersiz ittihamlara sbb olmamaq nnamazlarn Mscidn-nbid qlsnlar. Mscidn-nbidqlnan namaz knarda qlnan on min namaza brabrdir.

K YADDA

1.Snn hli iddia edir ki, gnn myyn saatlarnda namazqlmaq olmaz. Guya, sbh namazndan gn doanadk vikindi namazndan gn batanadk namaz qlmaq nhy (qadaan)

olunub. Bqi knarnda hmin vaxtlarda namaz qlanlar hm dbu chtdn ittiham edil bilrlr. hli-beyt aiqlri diqqtliolmal, z hrktlri il hli-beyti () qnaq altdaqoymamaldrlar. mumiyytl, harada v n vaxt namazqlmaq bard alimlr mracit etmk lazmdr.

2.Bzi ilr Mscidn-nbid camaat namazn bitirn kimiz sbh namazlarn qlmaa balayrlar. Sbh namazndansonra gn doanadk namaz qlnmasn caiz saymayan snnhli bu i pis baxr. Ona gr d ehtiyat n sbh namazntzlmk istynlr bu ii camaat namazndan qabaq

grmlidirlr. Bel olsa bdgmanlqlar da aradan qalxar.lbtt ki, deyilnlr camaat namaz bitdikdn sonra msciddaxil olanlara aid deyil.

Sual 28: N n ilr bu-Bkr qar bigan olduu halda,snnilr onu sevir, htta xtb oxuyarkn onu alayaraq yadedirlr?

1 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 14 v 68

31


32/126

Cavab: ilrin bu-Bkr bigan mnasibtinisaslandrmaq n snnilrin iki mtbr kitab olan ShiheMslim v Shihe Buxariy mracit edirik:

Hzrt Peymbr (s) buyurdu: Fatim (s) mnim tniminyarsdr, onu qzblndirn ks mni qzblndirmi olur.1

Baqa bir hdisd buyurulur: Ai deyir ki, Peymbrin (s)vfatndan sonra Fatim bu-Bkrdn Peymbrdn qalanlar

irs istdi. bu-Bkr dedi ki, Peymbr (s) bizdn kims irsaparmaz v bizdn n qalsa, sdqdir, buyurub. bu-Bkrinszlri Fatimni qzblndirdi v o bu-Bkri trk etdi, hyat

boyu onunla danmad. Fatim Peymbrdn (s) sonra alt ayyaad.2

Shihe-Mslimd nql olunur ki, hzrt Peymbr (s)minbrdn buyurdu: Mnim qzm tnimin yarsdr. Onunarahat edn mni narahat edir, Fatimni incidn mni incidir.3

Sual olunur ki, Fatimnin szn rdd etmkdn bykziyyt ndir? Fatim z iddiasnn sbutu n ahid gtirmy

mcbur edilir, ahid gtirdikd is yen d inkar olunur.4

Aibildirir ki, bu-Bkrdn sonra mr Mdindn Peymbr(s) atacaq bdcni li v Abbasn ixtiyarna verdi, ammaFdk v Xeybrdn atas pay saxlanld.5

Bli, mlum olur ki, hzrt Fatimnin (s) tlblri haql imi.Bunu bil bil bu-Bkr Fatimy az da olsa, ata mlkndnvermkdn imtina etmidir. Tutaq ki, Peymbrdn (s) qalanmlk mslmanlara atr, mgr Fatimy (s) bir mslmankimi ns vermk olmazdm?! Snnilr is birtrfli mhakimyrtdklrindn bu-Bkrin yalnz msbt trflrini grr,htta z mtbr kitablarn bel ciddi mtali etmirlr. Belc,Fatimnin mzlumiyytin alamal olanlar ona zlm ednalayrlar.

1 Shihe Buxari, fsil 12, s.626, hdis 3714.2 Frzul-xums, s. 512, hdis 3092 v 3093.3 Shihe-Mslim, s. 1056, hdis 2449.4 Shihe-Buxari, s. 626, hdis 3712.5 Hmin mnb, Frzul-xums, s. 512, hdis 3093

32


33/126

MBAHS

Bir gn bir snni bu-Bkr etinaszlmn sbbinisorudu. Dedim ki, biz siz trif olunan imanl v mrhmtlibu-Bkr yox, Fatimy zab verib, onu qzblndirmi bu-Bkr biganyik. Blk d, Peymbr (s) qznn dnyadanvaxtsz kmsinin sas sbbkar el hmin xs olmudur. Sizd bizim kimi sizdn yalnz hli-beytim dostluqistyirm1 aysini nzr alaraq eyni mnasibtd olmalsnz.

Hmshbtim dedi: Fatimni incitmk caiz olmasa da, onuincidn biganlik dzgn deyil.

Ona Fatimni incidn mni incidir hdisini v Allah vonun rsulunu incidnlr Allah dnya v axirtd lntedr2 aysini xatrlatdm. O, eitdiklrindn sbilib,qulaqlarn tutdu v mndn uzaqlad.

Bli, ilri bu-Bkr mnfi mnasibt vadar edn mhzsnn hlinin mtbr kitablarndak bzi hvalatlardr. Ortadaqrzilik v tssb yoxdur. Snn hli bu hqiqti drk etmk

n z kitablarn ciddi aradrmaldr.Sual 29: N n ilr qbir ziyartin kiili-qadnl getdiyi

halda, snnilr qadnla kii arasnda frq qoyurlar?Cavab: i fiqhin gr qbir ziyarti hm kii hm d qadn

n msthbdir v onlar arasnda frq qoyulmur. Ammasbirsizlik etmmk rt saylr. nki qbir ziyartind mqsdibrt gtrmk, axirt bard dnmk v balanma istyidir.Bu msly mnasibtd snnilr arasnda ixtilaf var. Hnbliv afeilr deyir: Qbir ziyarti istr yal, istrs d gncqadnlar n mkruhdur. Onlarn getmsi fsada sbb olsa,

haramdr. Hnfi v malikilr is bel deyir: Evdn xmasfsad dourmayan yal qadnlar n ziyart msthbdir.Amma evdn xmas fsad douran gnc qadnlar n ziyartharamdr.3

1 ura, 232 hzab, 573 l-fiqh ll mzahibil-rb, c. 1.

33


34/126

Bu ixtilafdan mlum olur ki, onlarn bu msl bard yetrlidlili yoxdur. Vhhabilrin z tutduu mfti bn Baz is beldeyir: Qadnlar n qbir ziyarti haramdr.1 bn Baz buftvasnda qeyri mtbr bir rvayti dlil gstrir: AllahnRsulu (s) qbir ziyartin gedn qadnlara lnt oxudu.2

Amma bu rvayt bir ne sbbdn mqbul deyil:Drd snni mzhbinin he biri bu rvayt istinad v ml

etmir.Shihe-Buxari v Shihe Mslimd bu rvayt nql

olunmur.hmin mnblrd Peymbr (s) zaman qadnlarn qbir

ziyartin getdiyini xbr vern rvayt nql olunur. Burvaytlrdn birind Ai deyir: Bir gec Allahn rsulumnim yatdm gman edib evdn xd. Mn onun ardncagedib, Bqi qbiristanlna dndyn v bir qdr durub duaetdiyini grdm. Evd ondan sorudum ki, Bqi hlini mn necziyart edim? O, mn nec ziyart etmyi (mtni) yrtdi.3

Digr bir rvaytd nql olunur: Allahn Rsulu (s) yoldankerkn qbir knarnda bir qadnn aladn grd. Hzrtbuyurdu ki, Allahdan qorx v sbirli ol. Qadn x get, mnimddym msibt sn dmmisn dedi. Peymbritanmayan bu qadna onu tantdrdqdan sonra Hzrtin evingedib zr istdi. Hzrt buyurdu ki, sbir, dyn zrrdnqabaqdr.4 Bu rvayt Shihe-Muslimd d nql olunmudur.Rvaytlrdn mlum olur ki, Peymbrin (s) dvrndqadnlar qbir ziyartin gedr v alayarmlar. Hzrt (s) buziyarti qadaan etmmi, sadc, qadnlar sbirli olmaaarmdr. Snn hlinin kitablarnda bel bir rvayt d nqlolunur ki, Fatimeye Zhra (s) atasnn vaxtnda v ondan sonra

1 Ftvalar mcmusi, Ben Baz, c. 13, s. 3242 Termizi, l cnaiz, h. 10563 Shihe Mslim, l cnaiz, fsil 35, s. 412, hdis 974.4 Shihe-Buxari, l canaiz, s. 205, hdis 1283.

34


35/126

Hmzni v hd hidlrinin qbrini ziyart edr, namaz qlar,dua oxuyar v alayarm.1

Vsail-i kitabnda nql olunur: Fatimeyi-ZhraPeymbrdn sonra hftd iki df hd hidlrini ziyartedrdi. Snn hli nql edir: Hzrt Fatim (s) Allahnrsulunun dfnindn sonra qbirdn bir ovuc gtrb qoxuladv hznl bir er oxudu.2Yen nql olunur ki, Ai Mkkd

qardann qbrini ziyart edirdi.3 Baqa bir rvaytd nqlolunur ki, Ai hzrt Peymbrin (s) v bu-Bkrin dfnolunduu hcrd namaz qlar, dua oxuyarm. mr orada dfnolunduqdan sonra Ai qbirlr il z arasnda divar tikdirdi.O, deyir: Hcrd mr dfn olanadk hmi zm aqqoyar, yngl geyinrdim. El ki, mr dfn olundu, divartikilndk tam rtndm.4

hmd Hnbl nql edir ki, Ai dedi: Peymbrin vatamn dfn olunduu hcry girdikd zm aar,dnrdim ki, dfn olunanlar rim v atamdr. Amma mr

orada dfn olunduqdan sonra, and olsun Allaha, rtnmmi ohcry girmdim.5

Snn hlinin nql etdiyi rvaytlrdn aydn olur ki, Aimtmadi olaraq qbir ziyartind olarm. Ai, mrnamhrm olduu n qbirlrl z arasnda divarkdirmidir. lbtt ki, mr diri ikn namhrm idi vAinin bu hrktinin he bir ri sas yoxdur. Ai bu ii ilmqdds olduunu gstrmk istyir, htta ldn d hyaetdiyini byan edir. Maraqldr ki, Aidn ldn n n hyaetdiyi soruulmayb. Soruan olmayb ki, qadn dvy minibBsrydk kiilrl birlikd Peymbrin xlifsi il dyged bilrmi?!

1 s-sunnul kubra, bddrrzzaq, c. 3, s. 572 v c. 4, sh-131 vMstdrkl-hakim, c. 1, sh-533.

2 t-tarixul-qvim, Muhmmd Tahir l-Kordi, c. 1, s. 1963 Mstdrkl-hakim, c. 1, s. 3764 t-tarixul-qvim,c. 1, s. 1935 hmin mnb, s. 208

35


36/126

Shihe-Buxarid nql olunur: mam Hsnin olu Hsndnyasn dyidi. Onun xanm qbri banda xeym qurub biril bu xeymni skmdi...6 Rvaytdn mlum olur ki, ilkinslam dvrlrind Peymbrin (s) yaxnlarndan olan bir qadnil boyu qbir ziyartind olurdu v bunu haram biln, qadaanedn yox idi. Tarix boyu qadnlarn kiilr kimi hzrtPeymbrin (s) ziyartind olmas gz qabandadr. Hal-

hazrda Mscidn-nbid qadnlarn ziyarti n xsusi yerayrlmdr. Snni v i qadnlar trdddsz olaraqmsumlarn qbrini ziyart edir, ziyartnamlr oxuyurlar.hd hidlri d belc ziyart olunmaqdadr. Qadnlarn qbirziyartin getmsini caiz bilmyn, onlara mane olan,Peymbr (s) bel qadnlar lntlyib deyn vhhabilrdnsorumaq lazmdr ki, Hzrt (s) n n bu id qzna vxanmna mane olmurdu? Yoxsa bu qadnlarn mxalif olduugman edilir? Mmkndrm ki, hzrt Peymbr (s) onun,Bqid dfn olunanlarn, hd hidlrinin ziyartin gln

qadnlar lntlsin? He vaxt! Allah mslmanlar dardncli, tarix qarsnda kor dayanm adamlarn blasndanqorusun!

Sual 30: ilrl snnilr arasnda ixtilaf n vaxtdanbalamdr?

Cavab: Zahirn bu ixtilaf Allahn Rsulu (s) lm yatandayatd zamandan balamdr. Hmin vaxt Hzrtin yanndamr d daxil olmaqla bir dst adam toplamd.

Snnilrin mtbr kitab Shihe Buxarid azca frqlyeddi df nql olunmu bir rvayt var. Rvaytd deyilir:Peymbr (s) xst halda ikn buyurdu: Mn qlm-kazverin, bundan sonra azmamanz n bzi szlr yazm.mr ibn Xttab dedi: Xstlik peymbr qalib glmidir.Allahn kitab varsa bu kitab biz kifaytdir. mrin buszlrindn sonra orada olanlar arasnda ixtilaf dd. Kimikaz gtirilmsini istdi, kimi d mrin szlrini tkrarlad.Peymbr (s) buyurdu: Qalxn v uzaqlan, mnim yanmda

6 l-cnaiz, s. 212, hdis 329.

36


37/126

didimyiniz yax i deyil. bn Abbas bayra xb alad vdedi: Btn blalar buradan balad ki, Peymbri (s)yazmaa qoymadlar... Qeyd etdik ki, bu rvayt yeddi dfnql olunmudur: Kitabtul-elm1, Cvizul-vfd2, xracul-yhud3, Mrzun-nbi4, Mrzun-nbi5, l-mrz6,Krahtul-ixtilaf7

Nmun olaraq bu rvaytlrdn birini8 olduu kimi

nzriniz atdrrq:bn Abbas deyir: Allahn Rsulu (s) ehtizar (canverm)

halnda olarkn onun evind mr ibn Xttab da daxil olmaqlabir qrup adam vard. Hzrt (s) buyurdu: Kaz gtirin, bundansonra yolunuzu azmamanz n siz bir ey yazm. mrdedi: Drd Peymbr (s) qalib glmidir, sizin Qurannzvar v bu biz kifayt edr. Evd olanlar arasnda ixtilaf dd,onlar didimy baladlar. Bzilri Peymbr yaxnlan, o,azmamamz n bir ey yazsn deyir, bzilri is mrinszlrini tkrarlayrdlar. Ss-kyn artdn grn Peymbr

(s) buyurdu: Qalxn, mndn uzaqlan. Hqiqtn d,peymbrl (s) ixtilafn qarsn alacaq yaz arasnda maneyaradlan andan msibtlr balad.

Bu rvayt snnilrin n mtbr kitablarnda nqlolunmudur. Kitablardan birinin mqddimsind yazlr:Shihe-Buxari Qurandan sonra slamn sas kitabdr. El

bu kitabda nql olunmu hmin rvayt bir ne inkarolunmazhqiqti sbuta yetirir:

Hzrt Peymbr (s) yata trafna toplaanlar, elc dbtn mslmanlar azmaq thlksi qarsnda grrd.

1 s. 25, h. 1142 s. 504, h. 30533 s. 527, h. 31684 s. 754, h. 44315 s. 554, h.44326 s. 1004, h.56697 s. 1266, h.73668 Shihe-Buxari, krahiyytul-ixtilaf, s.1266, h.7366

37


38/126

Mktub yazlmad n hzrtin (s) trafndaklaraznlqdan yaxa qurtara bilmdilr, nki yalnz bu mktubaznln qarsn ala bilrdi

Hmin gndn ixtilafn bnvrsi qoyuldu;hmin gn ilk kim v dmnilik ba verdi;

bu didimlr Hzrti (s) o qdr narahat etdi ki, oradaolanlar rdd etdi

Bu macray ahid olan, yazlacaq mktubun hmiyytinidrk edn, bu vziyyt alayan, bu hadisnin glckd slamv mslmanlara problem yaradacan anlayan bn Abbas

bildirir ki, btn msibtlr Peymbrin (s) bu mktubuyazmasna maneilikdn dodu.

Bli, btn ixtilaflar, kimlr, savalar mhz mrinszlrindn rilndi.

MBAHS

Snn hlindn bir nfr kobud kild mn mracitl dedi:Siz hamnz aznlq iindsiniz v bunun mqssirialimlriniz, xsusil d sule-Kafinin mllifi Kuleyni,Biharn mllifi Mclisidir. Dedim mslmanlar doruyoldan azdranlar Allahn mrhmtindn uzaq olsun. Sorudumki, mslmanlar zlalt salb azdran tanmaa, ona lntoxumaa hazrsanm? Razln bildirdi.

Dedim Shihe-Buxarini n mtbr kitab hesab edirsiniz.Qurandan sonra n etibarl saydnz bu kitabda bel birrvayt yeddi kild nql olunub ki, Peymbr (s) lmyatanda olarkn zndn sonra mslmanlara yol gstrmkn yazmaa kaz istdi. Oradaklardan biri bu i mane olub

dedi ki, peymbr xstlik qalib glib v biz Quran bsedr. Bu sz ixtilaf yaratd v Peymbr (s) kaz verilmdi.Sn hmin bu xsi tanyb, ona lnt oxumaa hazrsanm?Snc, mslmanlar aznla salan bu xs olmadm?

Msahibim susdu. Dedim ki, get Shihe-Buxarini oxu, grbu xs Kuleyni v Mclisidir, yoxsa baqas.

38


39/126

Hmshbtim dedi: Peymbr (s) bu adamlar getdikdnsonra kaz isty bilrdi, bs n n bel etmdi?

Dedim: Peymbr (s) xstlik qalib glib deyn xs artqbh toxumunu spmidi. Peymbr (s) bu mktubu yazsaydda bir oxu onu etibarl hesab etmyckdi.

Hmshbtim ban aa salb, susdu.

DGR BR MBAHS

Baqa iki snni il shbt zaman mn uyun rvayt iaredib dedim: siz snn hli ilri rafizi, yni dnk, aznadlandrrsnz. Amma byklrinizdn sorumursunuz ki,aznlq v ixtilaf toxumunu kim spip, Peymbr (s) sonsz yazmaa kim mane olub? Hmin xsi qnamaq vzindonu trif edirsiniz v onun gnahlarn ilrin hesabna yazblnt oxuyursunuz.

Dedilr ki, mslmanlar arasnda ixtilaf toxumu spn lntolsun. Dedim ki, Shihe-Buxarinin qvlul-mriz v qumunni fsillrin mracit edin v grn ki, Peymbr (s) lmyatanda olarkn onun yannda kimlr var idi, Peymbr (s)son sz yazmaqda kim mane oldu, bn Abbas n n alad?Ndn shbt getdiyini anlayb dedilr: Hr n olubsa da,

mslmanlar Allahn kitab v Peymbr (s) snnsin mletmlidirlr.

Dedim: vvla biz ilr inanrq ki, Allahn kitab v hli-beyt yolu il nql olunmu Peymbr (s) snnsin mlolunmaldr. Amma bu szlr mrin Allah kitab biz bsedr szlrin ziddir. nki o Peymbrin (s) szn ehtiyacduymamdr. kincisi, gr mrin dediyi kimi, Allahn kitab

bs edirdis, n n ixtilaf yarand? N n htta shablrarasnda fikir ayrl yarand? Mgr li () Peymbrin (s)xlifsi, Tlh, Zbeyr v Maviy shab deyildimi? MgrAi Peymbrin (s) xanm deyildimi? Yoxsa Peymbr (s)Quran z il aparmd? gr Quran kifayt edirs, n nPeymbr (s) snnsin z tutur, znz snn hlisayrsnz?

39


40/126

Dedilr: Hr n olubsa da, biz ilkin mslmanlar v la ilahillllah, Muhmmdun rsulullah deynlr haqqnda pisdanmamalyq.

Dedim: gr mslman haqqnda pis danmaq caiz deyils,n n inamn sbut edn ilr haqqnda pis danr, onlarmrik sayrsnz? Mslmanlar iki yer paralayana nifrinolsun! Hl ran ilrini n vaxtsa atprst olduqlar n

qnayanlar da var. Dedilr ki, bu szlr gr narahat olmayn,ax siz, dorudanda, atprst olmusunuz.Dedim: Onda siz d n vaxtsa btprst olmusunuz. Mgr

Quranda iranllar atprstliy gr mzmmt edn ay var?Amma siz rblri btprstliy gr mzmmt edn aylrvar: rblr biz iman gtirdik, dedilr. De ki, siz imangtirmdiniz. slam qbul etdik, deyin. Hl iman sizinqlblriniz daxil olmamdr1; rblr kfr v nifaqbaxmndan daha pis, Allahn z rsuluna nazil etdiyihkm bilmmy daha layiqdirlr2

Dedilr ki, tfsir baxn, bu aylr bdvi rblr aiddir.Dedim, bs bu ayy n deyirsiniz: trafnzdak bdvilrv Mdin hli arasnda nifaq zn adt etmi mnafiqlrvar...3

ox narahat oldular v dedilr ki, bu aylrin zahirin baxbnticy glmk olmaz.

Dedim: siz d ilrin bzi mllrin baxb, onlar haqqndamrik hkm xarmamalsnz. gr ilr imamlarn qbriknarnda namaz qlrlarsa, aradrma aparmadan onlar ittihametmmlisiniz. N n mktblrinizd uaqlara v gnclriliy zidd mvzular yrdirsiniz. Onlar i grdkd onaqzbl baxrlar.

Hiss etdim ki, xcalt kirlr. Dedilr ki, mslmana thmtvurmaq caiz deyil, hm d aylri anlamaq n tfsirmracit etmk lazmdr.

1 Hucurat, 142 Tvb, 983 Tvb, 101

40


41/126

Dedim: Qbul edin ki, Qurann kafir v mnafiq nvan ilmracit etdiyi adamlar rblrdir. Amma sizin mtbrkitabnz Shihe Mslimd bel bir rvayt nql olunub:

Cumu sursi nazil olanda Allahn Rsulu (s) bu aynioxudu: rblrdn baqa, hl onlara qoulmayanlara daPeymbr (s) gndrmidir.1 Oradaklardan biri sorudu ki,rblrdn baqa dedikd kim nzrd tutulur? Hzrt (s) bir

qdr susdu... Sonra lini Salman Farsinin iynin qoyubbuyurdu: gr iman ulduzprstlr (suryya) atsa, buqismdn kiilr ona sahib olarlar2. Hmin kitabda buHreyrnin nql etdiyi baqa bir rvayt d var. Xbr verilir ki,Peymbr (s) buyurdu: gr din ulduzprstlr (suryya)atsa, farslardan bir kii ona sahib olar.3 ndi deyin rbistandaap olunmu kitab gtirim, yoxsa qbul edirsiniz? Dedilr ki,qbul edirik dorudur, amma iranllar dind olmayan ilrgrr, qbir st gnbz tikir, am yandrrlar.

Dedim: Bu ilr irk yox, i fiqhind msthbdir. Hm d bu

ilri tkc ilr yox, snn hli olan Misir, Livan, raq vbaqa lklrin mslmanlar da grrlr. N n gznztkc bizi grr? Dedilr ki, vhhabilrin ilikd bidt vharam sayd ilri qabartmaq bizim yox, byklrimizintfsiridir...

Bu adamlarla sonra da qarladm. Allaha hmd olsun ki, xomnasibt gstrdilr.

Sual 31: N n ilr Ya Rsulllah(s), v ya ya li()deyrkn snn hli etiraz edir v bildirir ki, dnyadan getmiadam armaq irkdir v tkc ya Allah demk olar?

Cavab: Bu etirazlar douran bn Teymiyy v bn Baznllri armaq irk v kfrdr kimi szlridir.4 vvlamslmanln meyar hadt klmlri demkdir. Hmin

1 Cumu, 32 Shihe Mslim, fzailus-shab, s.1090, hdis 2546.3 hmin mnb, sh-1090, hdis 2547.4 Thftul-ixvan, Ben Baz, Ben Baz, s. 18

41


42/126

klmlri deyn xsin can v mal mhtrmdir, hm d insanbel szlr demkl dindn xmaz.

Shihe Buxarid mr ibn Xttabdan nql olunur ki,Peymbr (s) buyurdu: Mn xalq la ilah illllah deyndkonlarla vurumaa mmuram. Kim la ilah illllah des malv can amandadr...1 Bu rvayt Shihe Mslimd d nqlolunmudur.2

Shihe-Buxarid bel bir rvayt d nql olunmudur:Allahn Rsulu (s) Bdr dynd ldrlm iyirmi drd

nfrin csdini Bdr quyularndan birin atma mr etdi. gndn sonra shablri il buradan kerkn quyuya yaxnlabonlar adbaad ard v buyurdu: gr Allaha v onunrsuluna itat etsydiniz, ad olmazdnzm? Hqiqtn d, bizAllahn vd etdiyini tapdq. Siz d Onun vd etdiyinitapdnzm? mr Peymbrdn sorudu ki, canszcsdlrlmi danr? Hzrt (s) buyurdu ki, and olsun o ks ki,Mhmmdin can onun linddir, dediyim szlri onlar sizdn

daha yax eidir.3

Baqa bir rvaytd nql olunur ki, AllahnRsulu (s) qbir ziyartind llr xitabla buyururdu: Salamolsun siz, ey qbir hli...4

Digr bir rvaytd nql olunur ki, mrin olu bdullahPeymbri (s), bu Bkri v mri ziyart edrkn dedi:sslamu lyk ya rsulallah, sslamu lyk ya bu Bkr,sslamu lyk ya bta5

Qeyd edk ki, dnyann btn mslmanlar namaznthhdnd deyirlr: sslamu lyk yyuhnnbiyy,yni salam olsun sn, ey Allahn rsulu.

bn Teymiyy v bn Bazn szlrindn bel xr ki, hr gnnamazda Peymbr (s) salam gndrn mslmanlar mrikv kafirdirlr.

1 Shihe-Buxari, istitabtul-murtddin, s.1193, hdis 6924.2 Shihe-Mslim, kitabul-iman, s. 73, hdis 20-23.3 Shihe-Buxari, kitabul-mazi, s. 671, hdis 3976.4 Slatul-mumin, l-Qhtani,, l-Qhtani, s. 139, hdis 153.5 hmin mnb, s. 1395 v Mcmuu ftavi, Ben Baz, c. 9, sh-289.

42


43/126

KK BR MBAHS

Mscidn-nbid namazdan sonra zm Peymbrin (s)mzarna tutub dedim: sslamu lyk ya rsulllah.Yanmda dayanan xs dedi: N n bu qdr uzaqdan yarsulllah deyirsn? Bu caiz deyil.

Dedim: Mgr ya rsulllah klmsi il ya yyuhnnbiyyklmsi arasnda frq var? Mgr sn hr namazndaPeymbr (s) salam vermirsn?.. Msahibim shvini anlayb,zr istdi v uzaqlad.

Bzn deyirlr ki, ilr ibadt nvan il msumlararrlar. Hans ki, kims ibadt mqsdi il ya rsulllah,ya li demir.

Qeyd edk ki, snn hli, htta bn Teymiyy v bn Bazetiraf edirlr ki, llr ziyartilrin ssini eidir v ruhlarqaytarldndan cavab da verirlr.1 Amma z dediklrin ziddxaraq llri arma onlara ibadt kimi dyrlndirir v

bunu irk sayrlar.2 slind is kimins llr ibadt etmsi,

Peymbri (s) v lini () xaliq saymas glnc iddiadr.Mscidn-nbinin knarnda vhhabilrdn biri bir iy

deyirdi ki, siz lini Allah bilir v ehtiyaclarnz ondanistyirsiniz. i bel cavab verdi: Mn zn Allah sayan lini() qbul etmirm.

GEN BR MBAHS

Onlardan biri mn dedi: ilr Peymbr (s) v Bqidkiimamlara ibadt edirlr. z qbirlr doru dayanr, llrinidua n ar v onlardan arzularn, xstlrin fa dilyirlr.

Dedim: ilr dualarnda deyirlr: arsiz qalb Ona duaedn ksin duasn qbul edn, ri sovuduran, sizi yer znnvarisi buyuran Allah daha yax deyilmi?! Mgr Allahdan

baqa tanrm var?!3 Sn hans sasla ilri qnayrsan?! Gl

1 Mcmuu ftavi, Ben Baz, c. 13, sh-235. Slatul-mumin, l-Qhtani,s.1391

2 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 123 Nml, 62

43


44/126

Mhd hrin v gr ki, minlrl insan imam Rizann ()qbri arxada qald halda, zn qibly tutub namaz qlr.lbtt ki, msumlarn ziyartindn sonra dua zaman zqibly tutmaq msthbdir. N edk ki, bzilri bu mslydiqqtsiz yanar. Amma z qbr dayanb dua n llriqaldrmaq qbir sahibin ibadt saylmamaldr. Bu adamlarnhr biri Allaha yalvarr, ya da Peymbr v imamlar vasiti

seir ki, onlar Allaha vsil olsunlar. He bir i z arzusunuPeymbr (s) v imamlardan istmir v anlayr ki, btn ilryalnz Allahn linddir.

Dedi: El mriklr d btlri vasiti seiblr. Allahqoyub btlri dost tutanlar deyirlr ki, bizi Allahayaxnladrmalar n btlr ibadt edirik.1 ilr d Allahayaxnlamaq n imamlar arrlar.

Dedim: Misal gtirdiyin ayd sualnn cavab var. Hminayd deyilir ki, mriklr btlr ibadt edirdilr. Bli,

btprstlr btlr scd edir, onlara nzir boyun alrdlar. Bir

inin imama scd etdiyini grmsnmi?! Bir i risalsinigzdn keirsydin, bel szlr danmazdn. Btn irisallrind bildirilir ki, namaz yalnz qrbtn illlah, yniAllaha yaxnlamaq mqsdi il qlnmaldr. Bel olmasanamaz, oruc, zkat, hcc, bir szl btn ibadtlr batildir.

Dedi: Biz ilrin zahirn mllrin baxr, dandqlarneidirik. Hm d biz deyirlr ki, ilr ya Allah vzin yali arr, Hseyn v blfzldn kmk istyirlr.

Dedim: vvla bir xsi armaq ona ibadt etmk deyil.badt bir varl Allah sayaraq ona tzim etmkdir. ilr hevaxt bu mqsdl Allahdan qeyrisin tzim etmirlr. Sn zn

d buna ahid ola bilrsn. ilr cm axam Kumeyl,ramazanda ftitah v bu Hmz, qdr geclrind Cun-kbir dualarn oxuyurlar. Yz bndlik duann hr bndindsubhank ya la ilah illa nt...szlri tkrarlanr.

Dedi: Dorudurmu ki, ilr Peymbrdn sonrak xlifni lntlyirlr?

1 Zumr, 2

44


45/126

Dedim: i rvaytlrind mmini lntlmk qadaanolunmudur. mamlarmz buyururlar ki, lnt nahaq olduqdaxsin zn qaydr.

Dedi: Xeyr xliflr lnt oxumaq irk v kfrdn dpisdir. Onlar behit hlidirlr v onlara lnt oxuyanlarczalandrlacaqlar. Bu iin qars alnmaldr.

Dedim: vvla ilr he vaxt behit hlini lntlmmi v

lntlmzlr. kincisi, de grm li ibn bu Talib hminxliflrdndir, yoxsa yox? O, behit hli deyilmi?Dedi: lbtt ki, o, behit hlidir v raidi xliflrdndir.Dedim: Bs n n Maviy onu dmn tutur, onunla

vuruur, ona lnt oxumayanlar czalandrrd? N nMdin hakimi Mrvan Peymbr (s) shablrin mr edirdiki, liy lnt oxusunlar?1 Mgr liy lnt oxumaq irk vkfrdn pis deyilmi? Bundan lav, xliflr lnt oxumanirk v kfrdn pis olmas hans ayd byan olunub? Bli,mmin behit hlin lnt oxumaq haramdr. Bunu nzr

alaraq, ilr liy lnt oxutduran Maviy v ali-Mrvanapis baxrlar.Dedi: Ax bu bard rvayt yoxdur.Dedim: Mtbr kitabnz Shihe-Mslimi yax mtali

et. Bsrd, Sffeynd, Nhrvanda hzrt li il dynlr,onu hid ednlr n liy () lnt oxumaq asan idir.

Msahibim bir qdr fikr gedib, sonra dedi: Mn bumslni hkmn aradraram. Bir kitabda oxumuam ki, ilrsar bir keini dvry alb, onu Ai adlandraraq glrlr.Dorudanm bel edirsiniz?

Dedim: ilr qar bhtanlardan biri d budur. iliy qar

yazlm kitablarda mn d bel uydurma hvalatlar oxumuam.slind is ilik ruhu bu sviyydn ox-ox ucadr. Bli,Ainin ikili hrktlri ilri narahat edir v suallar dourur.Ai Peymbrin xanm, mml-mminin olsa da zhrmtini saxlamamdr. Hr ks zn hrmt etmlidir ki,

baqalar da ona hrmt etsin. mrin csdini namhrm hesab

1 Shihe-Mslim, shablrin fzilti kitab, s.1042, hdis 2404.

45


46/126

edib qbirl z arasna divar kn Ai gnlrin bir gndvy minib, namhrm kiilrl iyin-iyin Peymbrin (s)xlifsi il savaa qalxr. Belc, Peymbrin (s), hm dznn hrmtini sndrr.

Dedi: Bu shbtlr tarixd qalb, yax olar ki, bu barddanmayaq.

Tklif etdim ki, shbtin ardn sabaha saxlayaq. O, razlad

v hl suallarm var, dedi.Shri gn hmshbtimin tk glmdiyini grdm. O bildirdiki, yanndak xs dostudur v onun da suallar var. Mscidin

bir knarna kilib shbt baladq. Dedilr: N n ilrKrbla torpandan fa istyir, htta fa n xsty butorpaqdan yedirirlr? Mgr torpaqdan fa olarm?

Dedim: Allahn qdrtin kmi edirsiniz? Bal bir oxxstliklr n fa edn Allah n bu i tindirmi? 1HzrtYusifin kynyini onun atasnn gzlrin drman edn Allahdeyildimi?2 Bu hmin Allahdr ki, Onun hkm il bir para t

ly toxunan kimi l dirilir v z qatilini tantdrr.3

Musannsasna byk gc vern Allah Krbla torpan fal etmyqadirdir. rb olduunuz halda Qurana bu qdrdiqqtsizliyiniz tccb dourur.

Mn aylri sadaladqca onlar daha ox tccblnirdilr. Axrki, deyilnlri qbul etdilr v sonuncu suallarn verdilr:

Nzir Allaha aid olduu halda, n n ilr imamlarnanzir edirlr?

Dedim: ilr nziri Allaha edir v onun savabn imamlarabalayrlar. i fiqhind Allaha yaxnlq mqsdi nzirinniyytind (sisind) qeyd olunur. Baqa kild nziri ilrdoru saymr.

Sual 32: N n ziyart getdiyi, imamlarn hrmindnamaz qld, nzir verdiyi n ilr irkd ittiham olunur,

1 Nhl, 69.2 Yusif, 93-963 Bqr, 67

46


47/126

amma bu ilri onlardan da ox yerin yetirn snnilr ittihamolunmurlar?

Cavab: ilri snnilr yox, vhhabilr ittiham edirlr. Elcd, vhhabilr tkc ilri yox, onlar qbul etmyn snnilrid ittiham edirlr. bn Teymiyy z risalsind btnmslmanlar ittiham edir, ilr is xsusi yer ayrr. Onlarnszlrinin mzi budur ki, ilr qbirlr ibadt edir, qbir hli

n namaz qlr, qbir hlindn z xstliklrin fa,dmnlri zrind qlb istyirlr. Vhhabilr btn bumllri bidt v irk hesab edirlr.1 Bzn is ilr bu-Bkr v mr lnt oxuyur deyrk, davt saxlayrlar.

BHTANLARIN KK

ttihamlarn kkn tapmaq n rbistann tannmmftisi, vhhabilrin byy bn Bazn qeydlrini nzrdnkeirk:

Qbir knarnda namaz qlb, Quran oxumaq byk irksbb olan bidtlrdndir. nki Allahn Rsulu (s)

buyurmudur: Allah yhudi v msihilr lnt etsin, onlar zpeymbrlrinin qbirlrini mscid eviriblr.2;

Peymbr (s) mslmanlara xitabn buyurmudur: Agaholun, sizdn vvlkilr z peymbrlrinin v salehlrininqbrini mscid evirdilr. Ehtiyatl olun ki, qbirlri mscidetmysiniz. Mn bu ii siz qadaan edirm.3

bn Baz bu iki rvayti nql etdikdn sonra bel ntic xarr:Bu iki rvaytdn mlum olur ki, qbir knarnda namaz v

Quran oxumaq, qbirin zrind bir ey tikmk irk sbbidir.Bu ilri yhudi v msihilr grrd, indi is onu bu mmtin

cahillri davam etdirir. Onlar qbir hlin ibadt edir, onlarn qurban ksir, nzir edirlr. llrdn xstlrin fa,dmnlri zrind qlb istyirlr. Bu ilr Hseynin ()qbri knarnda yerin yetirilir. Peymbr (s) qbir zrind

1 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 10-182 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 10-183 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 10-18

47


48/126

tikintini, qbirlrin zlklnmsini, qbir zrind oturma,qbir zrind gnbz qaldrma, qbirin stn yazmaqadaan etmidir. Bu ilr yhudi v msihilrin ilrinoxadndan, byk irk sbb olduundan qadaandr.1

N N BU SZLR BHTAN SAYIRIQ?

Vhhabilrin dlillrini nzrdn keirdikdn v onlarn

sasn ilri nzrd tutduu mlum olduqdan sonra bildiririk:Onlarn dlil gstrdiklri rvaytlrin dzgn olub-olmadn aradrmrq. Tutaq ki, hmin rvaytlr dorudur.ilikd istr vacib, istrs d msthb, istr mscid, istrs dimamlarn () hrmind qlnan namazlarda hmddn qabaqmsthbdir ki, bel deyilsin:

Vcchtu vchiy lillzi ftrssmavati vl-rz, alimul-ybi v-hadti, hnifn muslimn v ma n minl-murikin, inn slati v nusiki v mhyay v mmati lillahirbbil-almin, la rik lhu v bizalik umirtu v n minl-muslimin2

Trcm: Mn xalis imanla o Allaha z tutmuam ki,gylrin v yerin yaradandr, gizlini v akar bilndir,vcudum irkdn pakdr, mslmanam v mn mriklrin cahilqidlrindn uzaam; namazm, itatim, hyatm v lmmalmlrin rbbi Allah ndr. Onun riki yoxdur, mn ixlasmr edib, mn onun mrin tslimm.

Bu ifadlr, bu qid vhhabilrin iftiralarna gzl cavabdr.Digr ittihamlar da cavablandrmaq lazm glir:

a)Qbirlrin knarnda namaz qlma qbir hlin ibadtsayrlar. Balca olaraq, imamlarn hrmind, Bqi

qbiristanlnda ilrin namaz qlmasn nzrd tuturlar.vvla, ilr istniln bir yerd hr hans namaz qlarkn

bel niyyt edirlr: Namaz qlram, qrbtn illlah (Allahayaxnlq mqsdi il). Kims dnmr ki, qld namaz onuqbir sahibin yaxnladracaq. Ziyart namaznda da niyyt

1 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 13-152 Urvtul-vusqa, msl 12.

48


49/126

qrbtn illlah olur. Sadc, hmin namazn savab qbirsahibin hdiyy olunur.

kincisi, gr qbir knarnda namaz qlmaq irkdirs, n nilkin slamdan balayaraq, Mscidl-hramda Peymbrinqbri olan bir yerd namaz qlnr? N n Peymbrin (s),bu-Bkrin, mrin qbirlri yerln Mscidn-nbid dnyamslmanlar ibadt edirlr? Ai ne illr qbir knarnda

yaayb, ibadt etmidir. Maraqldr ki, hans dlill bir qbir obirindn frqlndirilir? Mgr qbir qbir deyilmi?!

MSCDL-HRAMDA DFN OLUNANLAR

Snn hlinin verdiyi mlumatlara sasn Mscidl-hramdaaada ad sadalananlar dfn olunmular:

1.Hzrt smail, anas Hacr, rd olmam qzlar1;2.Hzrt Nuh, Hud, Saleh, eyb2; (onlarn qbri Hacrl

zmzm arasndadr)3.Rkn v mqamdan zmzmdk 99 peymbrin qbri3.

b) Digr bir ittiham qbir knarnda Quran oxunmasdr.Vhhabilr bu ii irk sayrlar. slind bn Bazn istinad etdiyirvaytlrd Quran oxunmas bard sz yoxdur. Bununla bel,ittihamlardan soruulmaldr ki, Mscidl-hramda Quranoxuyanlar mrikdirlrmi? Mgr Ai Peymbrin (s) qbriknarnda Quran oxumurdumu?!

Vhhabilrin balarndan olan bn Teymiyy deyir:Mzhb byklrinin mumi fikri beldir ki, hr bir meyyit

dirinin namaz, oruc, Quran qirati v sdqsindnbhrlnir.4

Vhhabilrin digr bir bas bn Qyyim deyir:

Mslmanlar llr n balanma istslr, sdq verslr,hcci yerin yetirslr, oruc tutsalar, namaz, Quran v zikroxusalar, savab llr atar.5

1 Tarixul-qvim, Mhmmd Tahir l-Kordi, c. 2, s. 5802 Hmin mnb, sh-579.3 Hmin mnb4 Slatul-mumin, l-Qhtani, s.13795 Slatul-mumin, l-Qhtani, c. 2, s.1379

49


50/126

bn Baz digr bir kitabnda yazr: Sdqnin, hcc vmrnin, meyitin borcunun dnmsinin, dua v tvbninsavab meyit atar. Amma Quran v namazn, hm d tvafnmeyit n olmamas daha yaxdr.1

Baqa bir mnbd2 deyilir: Yax olar ki, qbir ziyartisidua edib yalvarsn, llrdn ibrt gtrsn v meyit nQuran oxusun. Ziyartinin Quran oxumas meyit n

faydaldr.Maraqldr ki, btn snn hli, vhhabilr, bn Bazn z,

adtn, Quran oxunmasn l n faydal olmasn bildiyihalda, Tuhftul-ixvan kitabnda bu i irk saylr. z d

byk irk! Bu hkmn hans sasla verildiyi mlum deyil.v) Digr bir ittiham ilrin qbir hli n nzir etmsidir

(msln, imam Hseyn () n ediln nzir). Bel bir nzirivhhabilr irk sayrlar. Amma i fqihlrindn birinin kitabnamracit olunsayd, bel ittihamlara crt edilmzdi. ifqihlrinin risallrind bu bard deyilir: Nzir odur ki, insan

Allaha gr hr hans xeyir bir i grmk v ya grlmmsidaha yax olan bir ii trk etmk qrarna glsin. 3 Bli, ifiqhin gr, nzirin sil mahiyyti onun Allah nolmasdr. Bu niyyt olmasa, nzirdn danmaa dymz.Amma i baa atdqdan sonra nzir olunmu iin savabnistniln bir xs hdiyy etmk olar. Msln, nzir n bel

bir dstur yarayar: Allah n qurban ksib, tini fqirlrpaylama v savabn imam Hseyn () hdiyy etmyihdm gtrrm.

ilr imama v ya ziyartgaha nzir edrkn mqsdlriAllah n xeyir bir i grb, bu iin savabn hdiyy etmkolur. Bel nzirlri irk hesab edn vhhabilrin nzrin birQuran aysini atdrmaq lazm glir: Bilmdiyin iin ardncagetm. nki qulaq, gz, qlb, bunlarn hr biri soruya

1 Mcmuu ftavi, Ben Baz, c. 13, sh-259. Slatul-mumin, l-Qhtani, s.1382

2 l-fiqh ll mzahibil-rb, c.1, s. 4713 Msl 2640, Tovzihil-msail

50


51/126

kilck.1 mid edirik ki, bu adamlar z iftiralarndan lkib, inallah, tvb edcklr.

d)Vhhabilr qbir zrind tikintini haram, irk sayrlar.Bildirirlr ki, qbir zrind hr hans tikili bt kimidir v btnadn dyimkl btprstlik aradan qalxmaz. Onlarn fikrinc,mbd, hrm ibadt bt ibadtdn daha pisdir v btntikintilr, gnbzlr sklmlidir.2 Bu qidd olanlar 1922-ci

ild Hicazda slam byklrinin qbirlrini, Bqid imamlarnqbirlrini xaraba qoydular.

bn Baz deyir: Qbir zrind bina, tikinti, gnbz irksbblrindndir...3 gr bn Bazn szlrini qbul etsk, ondahcrd dfn olunmu Peymbri (s) ziyart edn btnmslmanlar, elc d vhhabilri mrik v kafir saymalyq.Bel xr ki, btn mslman dnyas Peymbr (s)mnasibtd ifrata varmdr. gr qbir zrind tikintiaparmaq irkdirs v bu tikililr btdrs, onda Peymbrin (s)qbri il digr qbirlr arasnda frq qoymamalyq. gr

gnbz qoymaq irkdirs, n n Peymbrin (s) qbrizrindki gnbz vhhabilri narahat etmir?Ai uzun illr Peymbrin (s) qbri knarnda yaayb,

namaz qld, Quran oxudu. El o vaxtdan da qbirin zrindhcr vardr. Bu hcr dflrl tmir olunmu, nhayt, onunzrind gnbz tikilmidir.4

gr vhhabilrin dediklri dz olsayd, Beytl-mqddstrafndak peymbr qbirlri hzrt Davud (), brahim (),shaq (), Yqub (), Yusuf () n slamdan vvl tikilmiqbirlri bt saylard. Bu qbirlr mrin xilafti zaman slamfthind d saxlanlmdr.5 Bs n n mr ibn Xttab buqbirlrin dadlmas n gstri vermmidir? Yoxsa slamfthi btprstliyi qorumudur?

1 sra, 362 Kful-irtiyab, s. 2863 Thftul-ixvan, Ben Baz, s. 154 Kful-irtiyab, Seyyid Mhsin min, s. 4005 Kful-irtiyab, Seyyid Mhsin min s. 384

51


52/126

Hicri 11 srd Abbasi xlifsi Harun rrid hzrt linin ()qbri zrind qbb tikdirmidir. Mmun z atasnn qbrizrind hcr tikmi v imam Riza () da hmin qbbd dfnolunmudur. Msum imamlarn (), elc d snn hli

byklrinin qbirlri zrind tikilmi mqbrlr tarixdzn yer almdr. Vhhabilrin szlrin gr, btnmslmanlar slam Peymbrindn (s) sonra mrik v

btprst olmu, Allaha ibadt vzind btlr ibadt etmilr.Bli, vhhabilrin istinad etdiyi rvaytlrin sndi (mnbsi)aradrlmaldr. Nec ola bilr ki, Peymbrin (s) shablriv xliflri din zidd hrkt etmi olsunlar? ndi vhhabilrinistinad etdiyi rvaytlr zidd rvaytlr nql etmklmhakim yrtmyi sizin ixtiyarnza buraxrq.

n mtbr snni mnbsi olan Shihe Buxarid nqlolunur:

Hzrt Peymbrin (s) qz vfat etmidi. Hzrt (s) onunqbri knarnda oturub, gz yalar axdrd.1

linin olu Hsnin olu Hsn dnyasn dyidiyi vaxtonun xanm qbir zrind xeym qurdu v bu xeym bir ilorada qald...2

Yuxarda nql olunan iki rvaytdn mlum olur ki, qbirknarnda ylmk irk deyil. Elc d qadnlarn qbirziyartin getmsinin eybi yoxdur. Qbir zrind qbbdzltmk n irkdir, n d btprstlik. gr bu i irk olsayd,xliflr v shablr etiraz edrdilr.

Allahn vliyalarnn qbri zrind bina, mscid tikilmsininkklri Quranda nzr arpr. Allah-tala shabe-Khfhvalat haqqnda buyurur: shabe-Khf haqqnda mbahisdqalib glnlr dedilr: Onlarn mzar zrind bir mscidtikcyik.3 Aynin tfsirind deyilir: Bir dst Khfshablrinin qbri zrind bina tikin, dedi. Mminlr is

1 Shihe-Buxari, lcnaiz, s.205, hdis 1285.2 Shihe-Buxari, lcnaiz, s..212, hdis 1329.3 Khf, 21

52


53/126

biz onlarn qbri zrind mscid tikcyik, dedilr.1 Bumvzunu uzatmaa ehtiyac grnmr. Mlum oldu ki,Bqidki imamlarn (), hd hidlrinin, bu-Talibqbiristanlndaklarn qbirlri hans adla xaraba qoyulub.

MSCDL-HRAM V MSCDN-NBD NAMAZ

Mminlr bzi msllr diqqt yetirslr, mnasib olar.

Urvtil-vsqada deyilir:Namaz mscidd qlmaq msthbdir. Mscidl-hram dahafziltlidir. Orada qlnan namaz milyon namaza brabrdir.Ondan sonra Mscidn-nbi glir. Orada qlnan namaz on minnamaza brabrdir; sonra is Kuf mscidi glir. Orada qlnannamaz is 1000 namaza brabrdir;

mamlarn hrmind namaz qlmaq msthbdir. Buhrmlri Allah uca v abad istmidir ki, orada Allahn ad zikrolunsun. Olsun ki, hrmlr msciddn fzldir. Nql olunur ki,hzrt linin () knarnda qlnan namaz iyirmi min namaza

brabrdir...2

ki rvaytd mam Sadiqdn () Fatimnin (s) evind qlnannamaz haqqnda soruulur. Hzrt () buyurur:

Fatimnin (s) evind qlnan namaz rvzdki namazdanstndr.3 Rvaytlrdn mlum olur ki, imam Sadiq ()dvrnd hzrt Fatimnin (s) evind namaz qlnrm. Ammahzrt Peymbrin (s) qbri hasarlandndan orada namazqlmaq mmkn deyil.

BR BHY CAVAB

Rvaytlr gr, linin () knarnda qlnan namaz

Mscidn-nbid qlnan namazdan stndr. Bu o demkdeyil ki, linin () knarnda qlnan namaz Peymbrin (s)knarnda qlnan namazdan stndr. (Qeyd olundu ki,Mscidn-nbid Peymbrin (s) qbri hasarlandndan o

1 Tfsire Xazin2 Urvtul-vusqa, msl 4-5.3 Vsail-i, c.3, sh-547, fsil 59, hdis 1-2.

53


54/126

hzrtin (s) knarnda namaz qlmaq mmknszdr). HzrtZhrann (s) evind qlnan namaz msciddki namazdanstn olduu kimi, linin () knarnda qlnan namaz daPeymbr mscidindki namazdan fziltlidir.

Urvtil-vusqalfiqh ll-mzahibul-xms, s. 35hmin mnb, s. 35

Slatul-mumin, c. 1, s.41Vsail-i, dstmaz fsli

Shihe-Buxari, h. Urvtil-vusqa185Misbahul-munirThftul-ixvan, s. 174Fzlul-Mdin, s. 43Kitabul-zan, s. 54t-tarixul-qvim,c. 1, s. 196l sunnil kubra, c. 3, s. 572

Mstdrkl-hakim, c. 1, s. 376Kful-irtiyab, s. 286Sual 33: N n ilri bidtd ittiham edn vhhabilr

zlrini bu sahd tmiz hesab edirlr? Mgr onlar dindbidt etmmilrmi?

Cavab: Demk lazmdr ki:Orda ki i yan ola,

N ehtiyac byan ola?

Vhhabilr badan-ayaa bidtdir v agah insanlar tri bir

baxla onlarn saysz-hesabsz bidtlrini grrlr. Bubidtlrdn bzilrini nzrdn keiririk.

VHHABLR NY BDT HESAB EDRLR?

rbistan mftisi v hicaz vhhabilrinin rhbri bn Bazbidt bel trif verir:

54


55/126

Kemid oxar olmayan hr bir yenilik bidtdir.1

El bu trif saslanaraq vhhabilrin v digrlrininbidtlrini iki qrupa ayra bilrik: Onlarn z fiqhin sasnbidt saylan ilr v i fiqhin sasn bidt saylan ilr.

VHHABLR Z FQHN SASN YOLVERDKLR BDTLR

Onlarn nzrinc, Peymbr (s) v shablrdn sonra bavermi yeniliklr bidt v haramdr, irk v kfr sbbidir.bn Baz z mvqeyinin sbutu n Peymbrdn (s) birrvayt d sitat gtirir. El hmin rvayt sasn dvhhabilrin bidtlrin nzr salaq:

1.Mslmanlar mrik v kafir saymaq;Peymbr (s) v onun shablrinin dvrnd bel bir

mnasibt yox idi. Hans ki, fikir ayrl da olurdu, shablrmbahis d edirdilr, sava vziyyti d yaranrd, httamslmanlar xlif saydqlar Osman ldrb, yhudi

qbiristanlnda basdrmdlar. Btn bunlara baxmayaraq,kims kimsni kafir saymrd. Vhhabilr is z fiqhin mledn, onlarla eyni fikird olmayanlar irk, kfr v dindnxmaqda ittiham edirlr. Onlarn bu iinin Qurana ziddolmas aylrdn akar grnr: Mslmanln bildirnkafir demyin.2 Bli, vhhabilrin akar bidtlrindn birimslmanlar kiik ilr gr irk v kfrd ittihametmlridir. Onlar rif ay v z nql etdiklri rvaytlrinziddin hrkt edirlr.

2.Bqi, hd v bu Talib qbiristanlqlarna gstriln

mnasibt;Onlar qbiristanlqlar hasara salr, geclr v gnn

myyn saatlar onlarn qapsn balamaqla qbir ziyartinmane olur, qbiristanlarda tablolar asb, qeyri-mnasib szlryazr, qbirlr zrind nzartilr qoyurlar. Btn bunlar

1 Ftavi muhimm, Ben Baz, 11, sh. 312 Nisa sursi, ay 94

55


56/126

bidtdir. Peymbr (s) v onun shablri dvrndsadalanan ilrin he biri mvcud olmamdr. Mtbrsnni mnbyind nql olunur: Rsulullah (s) gec yar,Ayi yatd vaxt Bqiy qbir hlinin ziyartin gedirdi. 1

Baqa bir rvayt: Bzn llr gec dfn olunar vRsulullah (s) nvbti gn onlarn qbrin namaz qlard.2

n irkin bidtlrdn biri budur ki, hd hidlrinin

qbirlrini hasarlayb, mhtrm zvvarlarn qbiristana daxilolmasna mane olurlar. Ziyart vaxt ss gclndiricilrtrafda sakitliyi pozur, ziyartilrin hisslri thqir olunur.Mgr mslman ziyartilrl bel rftar etmk bidtdeyilmi?! Ziyartilr bir bel mane yaradanlar Peymbr(s) ardcl saymaq olarm?

3.Mscidl-hram v Mscidn-nbid cnaz namazqlmaq;

Cnazlri ad kiln mscidlr daxil edib, meyit namazqlan vhhabilr bel bir rvayt nql edirlr:

Ayi gstri verir ki, Sd ibn bu Vqqasn cnazsimsciddn aparlsn v z d ona namaz qlr.Mslmanlarn etiraz il qarlaan Ayi deyir:Peymbrin (s) mscidd Sheyl namaz qlmasnmslmanlar n tez unutdu!3 Shih Mslimdn dahamtbr saylan Shih Buxarid bu msl aqlanmr.l-fiqh ll-mzahibul-rb kitabnn 1-ci cildind deyilir:Mscidd meyit namaz caizdirmi? Mscidd meyitnamaz mkruhdur, htta mscidin knarnda da buhnfilrin v malikilrin mvqeyidir. Bildirilir ki, meyit

namaz qlnmam onu mscid daxil etmk mkruhdur.Hnblilr bu ii mbah, afeilr is msthb sayrlar.Baqa bir snni kitabnda mnb gstrilmdn nql olunur

1 Shih Buxari, lcnaiz, sh. 214, hdis 1340.2 Shih Mslm, lcnaiz, sh. 412, hdis 974.3 Shih Mslm, lcnaiz, sh. 412, fsil 34, hdis 973.

56


57/126

ki, bu Bkr v mrin cnaz namazlar mscidd qlnd. 1

bn Baz deyir: Mscidd cnaz namaz caizdir. Bu namazbayram namaz qlnan yerd qlmaq fzldir.2

ndi znz qrara glin, mscidd cnaz namazqlnmasnda tkc bir rvayt istinad olunur v burvaytdn d mlum olur ki, uyun i Peymbr (s)dvrnd adi saylmdr. gr bu rvayti dzgn saysaq,

yalnz bir df Peymbr (s) mscidd cnaz namazqlmdr. Sonra is yen d birc df Ayi mscidd meyitnamazn yerin yetirmidi. Shablr dvrnd bel birnamaz yalnz Ayinin qld namazdr v hmin namaz daetirazla qarlanmdr.

Mtbr vhhabi mnblrindn mlum olur ki, onlarmeyit namaznda Quran v Peymbr snnsin zidd be

bidt yol verirlr:1.Dlil gstriln rvaytd Peymbr (s) v Ayinin

Mscidn-nbid cnaz namaz qld bildirilir. Bu rvayt

sasn Mscidl-hramda cnaz namaz qlnmasn caizsaymaq olmaz. Meyiti Mscidl-hrama daxil edib, meyitnamaz qlmaq vhhabilrin z mntiqin gr bidtdir.

2.Rvaytd hm Peymbr (s), hm d Ayinin cmi birdf bu ii grdy bildirilir. Rvaytdn bu ntic xmr ki,gnd mscidd meyit namaz qlnmaldr.

3.Rvaytd meyit namaznn camaat namazndan sonraqlnd bildirilmir. Hans sasla bu namaz camaatnamazndan sonra qlnr?

4.Namazn tqibat v nafil namazlar daha ox

taprld halda, meyit namazlarnn hesabna mslmanlarbu i imkan tapmrlar.

5.Meyit namaznda azan sslatu ll-mvat deyPeymbrin (s) knarnda haray salr. Hans ki, vhhabilr

baqalarn hmin yerd ssini xarmaa qoymurlar.

1 Slatul-mumin, l-Qhtani, c.2, sh. 12772 Mcmutl-ftavi, Ben Baz, c. 13, sh. 164

57


58/126

Cnazni imkan daxilind tez dfn etmk taprld halda,sbh namazndan sonra lm adam dfn hazr olsa da, onugnortaya saxlayrlar ki, gnorta namazndan sonra meyitnamaz qlb, dfn etsinlr. Bu i sil bidtdir. ndi znzgrn ki, bu adamlar z fiqhlri baxmndan n qdr bidtyol verirlr.

VHHABLRN MSCDL BALI BDTLRVhhabilrin mscidlrl, xsusi il d Mscidl-hram v

Mscidn-nbi il bal bidtlrin nzr salaq:1.ox uca v oxsayl minarlrin tikilmsi;2.oxsayl gnbzlrin tikintisi, xsusi il Mscidn-

nbinin 21-ci qaps zrindki 7 oxar gnbz;3.Qap v divarlarn, tavann mxtlif naxlarla

zintlndirilmsi;4.Mscidin qap v divarlarnn yazlmas;5.Gecnin bir hisssi Mscidn-nbinin qaplarn

balamaqla namaz qlanlara maneilik;6.Mscidn-nbid oxsayl kitabxanalar;7.Mscidl-hram v Mscidn-nbid sfr almas

(xsusi il ramazan aynda)8.llrin mscid daxil edilmsi v mscidd cnaz

namaz qlnmas;9.Qadnlara qbir ziyartini haram bildiklri halda, gnd

iki nvb onlarn Mscidn-nbiy buraxlmas;10.Mscidlrin sni v rngarng xallarla dnmsi,

hans ki, bu, diqqti dnyaya ynldir;

11.oxlu qbirlr olan Mscidl-Hramda v Mscidn-nbid namaz qlnmas Mfti ibn Bazn ftvalarna ziddir. 1

gr dqiq aradrsaq, mscidl bal daha ox bidt zxar. Sadaladqlarmz vhhabilrin z fiqhin sasn bidtsaylr. ndi onlarn z kitablarndan bzi rvaytlrinzriniz atdrrq:

1 Tohftul-ixvan, sh. 68

58


59/126

bn Abbas nql edir ki, Peymbr (s) buyurdu:Mscidlrin ox ucaldlmasn v genilndirilmsini mretmirm. 1

bn Abbas mslmanlarn glcyindn xbr verrk deyir:Yhudilr v msihilr kimi mscidlri bzyib, qzlatutacaqsnz.2 mr ibn Xttab da mscidlrinzintlndirilmsini pislmidir.3

Bel bir rvayt d var: Peymbr (s) zaman Mscidn-nbinin divar iy krpicdn, stunlar xurma aacndan,tavan is xurma budaqlarndan idi. bu Bkrin vaxtnda da

bel idi. mr ibn Xttab vvlki kild mscidi tzldi.Amma Osman mscidi genilndirib, divarlar v stunlarrngli dalarla hrdrd, tavan is Hindistandan gtirilmixsusi aaclarla rtd.4

bn Baz deyir: nsanlar evlrini gzl tikdiyi bir vaxtqdim binalardan uzaq gzir, bel mscidlrd yncaq vnamazdan kinirlr. Bel vaxtlarda xalq mscid

rbtlndirmk n onu rngli dalardan tikmk olar, necki, Osman bel etdi.5

Bu rvaytlrin mtbrliyini aradrmadan vhhabilrdnv bn Bazdan soruduq ki, n n z mtbr kitablarna,mr v bn Abbasn, hzrt Peymbrin (s) qadaalarnahmiyyt vermirlr? Nec olur ki, baqalarn irkd vkfrd ittiham edrkn dlil gstriln rvaytlr vhhabilrinz bidtlrinin qarsn almr? Nec ola bilr ki, xalqmscid rbtlndirmk n slamda olmayan, bidt ilryol veril? Hans ki, slam xsiyytlrin mqbr tikilmsi,

uulmu binalarn tmiri birtrfli qaydada bidt saylr.Onlarn nzrinc, Bqidki imam qbirlrinin tmizlnmsi,

1 Slatl-mu`min, l-Qhtani, sh. 4982 Hmin mnb3 Shih Buxari, Kitabus-slati, sh. 77, hdis 445.4 Hmin mnb.5 Slatl-mu`min, l-Qhtani, sh. 500.

59


60/126

hd hidlrinin qbirlrinin sliqy salnmas bidt, irkv kfrdr!

MBAHS

Onlardan birin dedim: Mscid ddiyiniz xallar 50ildir buradadr. Bu xallar snidir. Peymbr (s) v onunshablri bel dmd namaz qlmayblar. Peymbr (s)

dvrnd mscidin dmsi torpaq, hsir v bu kimi tbi

Documents

Vehhabi suallar