Veiligheidscirkels van het gezin - Timm Consultancy...Sonja Parker – Margreet Timmer - 0 ‘Veiligheidscirkels’ van het gezin Een middel om ouders te helpen om mensen te identificeren

Sonja Parker – www.spconsultancy.com.au ● Margreet Timmer -www.timmconsultancy.nl 0

‘Veiligheidscirkels’

van het gezin Een middel om ouders te helpen om mensen te identificeren

voor het veiligheidsnetwerk van hun kind(eren)

Door Sonja Parker

www.spconsultancy.com.au

Vertaling Margreet Timmer - www.timmconsultancy.nl


Mensen identificeren voor het veiligheidsnetwerk

De ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ is een middel dat gebruikt kan worden met gezinnen om hen te helpen om mensen te identificeren voor het veiligheidsnetwerk van hun kind. De ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ kan ook behulpzaam zijn voor professionals om hiermee gesprekken aan te gaan met familieleden over de reden waarom een netwerk nodig is voor de veiligheid. Over de rol van het netwerk en het proces van beoordeling m.b.t. welke mensen geschikt zijn voor dit veilige netwerk. De ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ is in het begin van 2010 ontwikkeld als onderdeel van Sonja’s werk met gezinnen in West-Australië en is gebaseerd op ideeën uit het boek “Working with denied child abuse’ (Turnell en Essex, 2006) en de relatie cirkels uit het concept van het ‘Protective Behaviours program’. (red; zie ook de relatiecirkels in; ‘Mijn plakboek; dit ben ik, dit vind ik fijn in mijn omgeving’ van Pica uitgeverij). Dit boekje bevat een overzicht van de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’, een gedetailleerd beschreven casus als voorbeeld en een beschrijving van het proces voor het gebruik van dit middel met gezinnen eveneens als voorbeeld.

Sonja gebruikt de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ meestal tijdens het eerste bezoek aan een familie, als zij het heeft over de noodzaak van het samenwerken aan een veiligheidsplan dat gebaseerd is op de aanwezige zorgen. Hierin benadrukt zij het belang van het hebben van een netwerk om de veiligheid aan te pakken. Een netwerk van familie, vrienden en betrokken professionals, die met ons samenwerken aan een veiligheidsplan om er zo voor te zorgen dat de kinderen in de toekomst altijd veilig zullen zijn tijdens de verzorging en opvoeding door deze familie. Op dit punt zal menig ouder/ verzorger zeggen dat ze geen mensen in hun leven hebben die deel uit kunnen maken van een dergelijk netwerk ofwel doordat ze het einde aan hun vriendschappen met bijvoorbeeld hun oude drugsgebruikende vrienden hebben gemaakt of ze zijn verhuisd naar een nieuw dorp of nieuwe stad om weg te komen van hun oude vrienden, of doordat hun familierelaties door de jaren verbroken zijn en zij geen contact meer hebben met hun familie. Dit is het punt waarop Sonja de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ introduceert.

Structuur van de ‘veiligheidscirkels van het gezin’

De ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ is een zeer eenvoudig instrument, bestaande uit drie concentrische cirkels getrokken rond het gezin. De familieleden (kinderen en ouders / verzorgers) zijn vertegenwoordigd in het midden van de cirkels (geel) door een eenvoudige tekening van de familie, door het schrijven van de namen van de familieleden of door een foto van het gezin of kinderen in het midden te plakken.

In de binnenste cirkel (groen) schrijven we de namen van alle mensen in het leven van de kinderen en de familie die al weten wat er gebeurd is. Die weten wat leidde tot de uithuisplaatsing van de kinderen, of dat heeft geleid tot de betrokkenheid van Bureau Jeugdzorg of de Raad voor de Kinderbescherming.


Veiligheidscirkels van het gezin;

Namen, tekening Wie weet alles of foto van het al over wat er gezin gebeurd is?

Wie weet niets Wie weet een van wat gebeurd is? klein beetje?

In de middelste cirkel (oranje) schrijven we de namen van de mensen in het leven van de familie die al iets weten van wat er is gebeurd, maar nog niet alle details kennen. Misschien weten ze dat de kinderen niet meer thuis wonen of dat er thuis, in het gezin iets gebeurd is dat daartoe geleid heeft, maar ze kennen de details niet over wat er gebeurde.

In de buitenste cirkel (blauw) schrijven we de namen van die mensen die helemaal niets weten over wat er gebeurd is en die niet weten dat Bureau Jeugdzorg en/of Raad voor de Kinderbescherming betrokken is bij de familie.

Proces voor het gebruik van de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’

1. PRATEN OVER DE NOODZAAK VAN EEN VEILIG NETWERK De eerste stap in het proces van het gebruik van de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ vloeit rechtstreeks voort uit het gesprek met ouders / verzorgers over wat we bedoelen met een veiligheidsnetwerk en het feit dat er een veiligheidsnetwerk moet zijn voordat we aan de slag kunnen met het creëren van een veiligheidsplan. Bij het bespreken van de noodzaak van een veiligheidsnetwerk zegt Sonja meestal zo iets als:

"Wat wij nodig hebben om erop te kunnen vertrouwen dat de dingen waar we bang voor zijn die in de toekomst met de kinderen kunnen gaan gebeuren, niet

gaan gebeuren is dat er een veilig netwerk voor de kinderen is. Een groep van mensen die de kinderen regelmatig zien. Mensen die deel uit zullen maken van

het proces van het werken aan het veiligheidsplan met u en met ons. Een veiligheidsplan dat iedereen zal laten zien dat de dingen waar wij ons zorgen over


maken niet gaan gebeuren met de kinderen in de toekomst. Je kent misschien het oude gezegde dat er een heel dorp voor nodig is om een kind op te voeden? Nou, het veiligheidsnetwerk is een beetje zoals dat dorp. We moeten weten dat

jij er niet alleen voorstaat met de kinderen en dat wanneer Bureau Jeugdzorg en/of Raad voor de Kinderbescherming weg zijn er een groep mensen is die deel

uit maken van het leven van de kinderen en die zullen helpen om er voor te zorgen dat de kinderen altijd veilig zullen zijn in relatie tot de dingen waar we ons

nu zorgen over maken. "

Als familieleden beginnen te praten over wie deel uit kan maken van dit veiligheidsnetwerk of beginnen te zeggen dat ze geen mensen in hun leven hebben, die hier deel van uit kunnen maken, kun je het gesprek direct verplaatsen naar het gebruik van de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’. Op dit punt zal Sonja meestal iets zeggen als: "Oké, laat me je een vraag stellen" en terwijl zij dat zegt tekent zij een grote cirkel op een stuk papier en legt dit papier op de tafel tussen haar en de ouders / verzorgers, zodat het zichtbaar is voor iedereen.

2. DE BINNENSTE CIRKEL Vervolgens stelt Sonja de volgende vraag:

"Welke mensen in uw leven en het leven van uw kind weten al wat er is gebeurd dat geleid heeft tot de uithuisplaatsing van uw kind / kinderen of de

betrokkenheid van Bureau Jeugdzorg en/of Raad voor de Kinderbescherming? “

Als de ouders / verzorgers mensen noemen die weten wat er gebeurd is, worden de namen van deze mensen in de binnenste, groene cirkel geschreven (laat een beetje ruimte in het midden, de gele cirkel, over om later de namen van de kinderen en ouders of foto’s toe te voegen).

HET GEVEN VAN COMPLIMENTEN Zodra de ouders / verzorgers een naam noemen, heeft u de mogelijkheid de ouders te complimenteren voor hun openheid en de moed die zij tonen om openlijk te praten met mensen over wat er is gebeurd. Om een positieve energie aan het gesprek toe te voegen geldt dat hoe eerder je complimenten aan de ouders kunt geven, des te beter. Bijvoorbeeld, als een moeder heeft laat weten dat er mensen in haar leven zijn waarbij zij de moed had om te praten over wat er gebeurd is, kun je dit erkennen door iets te zeggen als:

"Ik kan me voorstellen dat het misschien moeilijk moet zijn geweest om je moeder te vertellen over wat er gebeurd is. Hoe heb je dat gedaan? "

of "Je hebt al deze mensen verteld over wat er gebeurd is. Wow, dat zal niet

gemakkelijk geweest zijn. Hoe heb je de moed gevonden om dat te doen? "


Ga dan verder door te vragen "Wie weet nog meer wat er gebeurd is?" doe dit net zo lang tot de ouders / verzorgers vastgesteld hebben dat de namen, van alle mensen in hun leven die al weten wat er is gebeurd, zijn opgenomen in de binnenste cirkel. De namen van deze mensen in de binnenste kringen biedt de mogelijkheid om meer te weten te komen over de ouders / verzorgers door vragen te stellen, zoals:

• "Wie van deze personen in de cirkel was de moeilijkste persoon voor u om mee te praten?"

• "Hoe heb je dat gedaan?” • "Wat heeft je geholpen om dat te doen?" • "Wie was de eerste persoon die je het vertelde?”

De antwoorden van de ouder / verzorger op deze vragen verschaft ook belangrijke informatie over hun relatie met de mogelijke mensen voor het veiligheidsnetwerk.

3. DE MIDDELSTE CIRKEL De volgende stap in het proces is het creëren van de middelste (oranje) cirkel door het tekenen van een cirkel rond de binnenste cirkel en dan te vragen:

"Wie zijn de mensen in je leven en dat van de kinderen die een beetje weten van wat er gebeurd is, die niet het hele verhaal weten, maar misschien een deel weten van wat er is gebeurd? Of misschien weten ze dat er iets is gebeurd, maar kennen

ze de details niet? "

Dus in de middelste (oranje) cirkel, schrijven we de namen van de mensen die een beetje of een deel van wat er is gebeurd weten. Ook hier kunt u wederom de ouders / verzorgers complimenteren wanneer zij meer mensen noemen.

4. DE BUITENSTE CIRKEL De volgende stap is het maken van de buitenste cirkel door een derde cirkel rond de andere twee cirkels te tekenen. De vraag die u dan kunt stellen is:

"Wie zijn de mensen in je leven en in het leven van jouw kinderen die niets weten van wat er gebeurd is?"

Wanneer de namen van deze mensen genoemd worden, worden hun namen in de buitenste (blauwe) cirkel geschreven. 5. MENSEN VANUIT DE BUITENSTE CIRKELS NAAR DE BINNENSTE CIRKEL VERPLAATSEN Wanneer er niet al voldoende / juiste mensen in de binnenste cirkel staan (die voldoen aan de criteria van alles al weten over wat er gebeurd is), is het volgende deel van het proces het onderzoeken wie de ouders / verzorgers van de buitenste twee cirkels willen verplaatsen naar de binnenste cirkel.


Sonja begint meestal om de verbinding tussen de binnenste cirkel en het veiligheidsnetwerk te verhelderen door zoiets te zeggen als:

"Weet je nog dat ik in het begin zei dat de mensen in jullie veiligheidsnetwerk alles moeten weten over wat er gebeurd is. Je hebt al mensen in de binnenste

cirkel met wie je gesproken hebt over wat er is gebeurd, dus je hebt al mensen die mogelijk geschikt zijn voor het veiligheidsnetwerk. Dus nu moeten we

ervoor zorgen dat we genoeg mensen en de juiste mensen in deze binnenste cirkel hebben voor het veiligheidsnetwerk van de kinderen. "

Als er niet genoeg mensen in de binnenste cirkel staan, dan gaat Sonja meestal onderzoeken wie vanuit de buitenste cirkels deel zouden kunnen uitmaken van de binnenste cirkel door vragen te stellen, zoals:

• "Wie uit deze buitenste cirkels denk je zou deel uit moeten maken van de binnenste cirkel?"

• "Is er iemand in deze twee buitenste cirkels waarvan je gedacht hebt of op het punt hebt gestaan om alles te vertellen, maar je hebt het niet gedaan of je bent er nog niet toe gekomen? ”

• "Wie zou oma (bijvoorbeeld - kies een persoon uit de binnenste cirkel) zeggen moet bij haar in de binnenste cirkel komen te staan? '

• "Wie zouden de kinderen in de binnenste cirkel willen hebben?" • "Jij kent al deze mensen, en je weet dat ik ze nog niet ken, maar wie denk je

dat ik in de binnenste cirkel wil hebben?" • "Bij wie van al deze mensen voelt u zich het meest comfortabel / het best

begrepen en denkt u dat het belangrijk zou zijn om die als deelnemer aan het veiligheidsnetwerk te hebben? “

De suggesties van wie er nog meer geplaatst kan worden in de binnenste cirkel kan visueel voorgesteld worden door dingen te doen als pijlen tekenen, die de namen van mensen in de buitenste cirkels met de binnenste cirkel verbinden, of de voorgestelde mensen kunnen worden toegevoegd aan de binnenste cirkel in een andere kleur om ze zo te onderscheiden van de mensen die al weten wat er gebeurd is. 6. HOEVEEL MENSEN HEBBEN WE NODIG IN DE VEILIGHEID NETWERK? Op een bepaald moment in dit proces zal de vraag; “Hoeveel mensen moeten in het veiligheidsnetwerk” gesteld worden. Dit kan voelen als een niet te beantwoorden vraag maar het is wel een vraag waar we zorgvuldig op moeten reageren.

Er is niet één unaniem antwoord op deze vraag. Het benodigde aantal mensen voor het veiligheidsnetwerk is voor iedere gezinssituatie verschillend. Het aantal mensen dat nodig is voor het veiligheidsnetwerk moet worden bepaald op basis van de ernst


en de aard van de zorgen, de leeftijd en de kwetsbaarheid van de kinderen, en de beschikbaarheid van de andere veiligheidsnetwerk mensen. We moeten weten dat er genoeg mensen in het netwerk zijn om alle afspraken die nodig zijn voor het veiligheidsplan uit te voeren. Als er, bijvoorbeeld, om ons veiligheidsdoel te bereiken 24-7 toezicht moet zijn op de kinderen, terwijl ze met één of beide ouders zijn, zou er een voldoende aantal mensen in het veiligheidsnetwerk moeten zijn dat dit mogelijk maakt, en een veel groter aantal zijn dan wanneer we eisen dat de kinderen bijvoorbeeld onder toezicht van het veiligheidsnetwerk zijn wanneer de kinderen af en toe contact met opa hebben.

De beslissing over hoeveel mensen er nodig zijn voor het veiligheidsnetwerk moet worden doordacht en doorgesproken met alle betrokkenen bij de het veiligheidsplan. Om er zo voor te zorgen dat iedereen er vertrouwen in heeft dat het aantal mensen en de beschikbaarheid van deze mensen uit het netwerk voldoende is om het veiligheidsplan uit te kunnen voeren en/of te kunnen toezien op de uitvoering van het veiligheidsplan. 7. PRATEN OVER WAT WE BEDOELEN MET 'VEILIGE' MENSEN Wat er tot nu toe in het proces gedaan hebben is dat de ouders / verzorgers nu een aantal mensen, die deel uit zouden kunnen maken van het veiligheidsnetwerk van hun kinderen, hebben geïdentificeerd. De ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ kunnen nu gebruikt worden om te praten over de noodzaak dat de mensen, die deel uit gaan maken van het veiligheidsnetwerk, beoordeeld worden als 'veilige' mensen. De cirkels worden gebruikt om te onderzoeken en te onderbouwen of iemand een ‘veilig’ persoon is.

Sonja introduceert het onderzoek m.b.t. de beoordeling of iemand een 'veilig' persoon is of niet door vragen te stellen, zoals:

• "Als je plotseling ziek zou worden en naar het ziekenhuis zou moeten, bij welke van de mensen in deze binnenste cirkel zou je bereid zijn om jouw kinderen achter te laten? '

• "Bij wie denk je dat je kinderen zich veilig zouden voelen of bij wie zouden zij willen blijven?"

• "Als oma (of een van de andere mensen in de binnenste cirkel) naar de mensen in deze cirkel zou kijken, aan wie zou zij de zorg van haar kleinkinderen het liefste overlaten, aan wie zou zij ze toevertrouwen?"

• "Ik heb nog geen van deze mensen ontmoet, maar het zijn allemaal mensen die jij kent, dus bij wie denk jij dat ik graag zou willen dat de kinderen zouden verblijven?"

De antwoorden die door de ouders / verzorgers op deze vragen gegeven worden, kunnen gevisualiseerd worden door bijvoorbeeld een cirkel rondom de namen van


de mensen die worden aangeduid als 'veilige' mensen te zetten (je kunt bijvoorbeeld één kleur gebruiken voor het weergeven van het standpunt van moeder en een andere kleur voor de personen waarvan moeder denkt dat anderen die zouden benoemen als 'veilige' mensen) en vraagtekens naast of kruisen door die mensen die zijn aangewezen als potentieel 'onveilige' mensen.

Door vragen te stellen vanuit verschillende perspectieven (van de ouder, de kinderen, grootouders, en de hulpverlener), wordt duidelijk dat de beslissing over het al dan niet veilig beschouwen van een van de personen gebaseerd is op informatie van een hele reeks van mensen die betrokken zijn bij de familie. U introduceert eveneens het idee dat deze besluiten gezamenlijk genomen moeten worden, met de belangrijke mensen in het leven van de kinderen. Het besluit of iemand wel of niet deel uit kan maken van het veiligheidsnetwerk van de kinderen.

Hoewel de uiteindelijke beslissing over het al dan niet geschikt zijn voor deelname aan het veiligheidsnetwerk berust bij de wettelijke autoriteiten (in geval van een maatregel), zal de informatie die door de ouders / verzorgers, de kinderen en door andere mensen in het netwerk een essentieel onderdeel van die besluitvorming zijn. 8. WAT MOETEN MENSEN WETEN OM DEEL UIT TE MOGEN MAKEN VAN HET VEILIGHEIDSNETWERK? Zodra de mensen die (in de binnenste cirkel) alles weten zijn vastgesteld, bent u in staat om samen met de ouders / verzorgers te verkennen wat deze mensen daadwerkelijk weten of wat zij zouden moeten weten. Sonja begint een gesprek als dit meestal door het stellen van een vraag, zoals:

"U zei dat dit de mensen zijn die alles weten over wat er is gebeurd. Kunnen we nu praten over wat het is dat ze eigenlijk weten? Wat heb je verteld? “

Een minimale vereiste voor deelname aan het veiligheidsnetwerk is dat de mensen in het netwerk de opvattingen van de betrokken professionals, over wat er is gebeurd met de kinderen in het verleden, kennen en de zorgen die de professionals hebben over wat er in de toekomst met de kinderen kan gebeuren in de zorg van de ouders begrijpen. Dit betekent niet dat de ouders of het veiligheidsnetwerk akkoord moeten gaan met deze opvattingen, maar ze moeten begrijpen dat dit de standpunten van de professionals zijn en dat deze punten in het veiligheidsplan terug moeten komen, om aan de betrokken professionals te laten zien dat de kinderen vanaf nu veilig zijn en zij bereid zijn om de zaak te sluiten.

Binnen de Signs of Safety benadering willen we dat het veiligheidsnetwerk minimaal de statements of Harm/opgelopen schade in het verleden (wat de Raad voor de Kinderbescherming/Bureau Jeugdzorg van mening is dat er met deze kinderen of andere kinderen gebeurd is in het verleden in de zorg van deze ouders ), statements of Danger/toekomstige gevaar (wat de Raad voor de Kinderbescherming/Bureau


Jeugdzorg van mening is dat in de toekomst met de kinderen kan gebeuren in de zorg van deze ouders) en de veiligheidsdoelen/bodemeisen kennen (wat de Raad voor de Kinderbescherming/Bureau Jeugdzorg vindt dat de familie minimaal moet doen, in hun zorg voor de kinderen zodat iedereen tevreden is dat er voldoende veiligheid is om de zaak te sluiten). 9. HOE ZORGEN WE ERVOOR DAT IEDEREEN OP DE HOOGTE IS? Er zijn verschillende manieren waarop deze informatie gedeeld kan worden met het veiligheidsnetwerk

De ouders / verzorgers nemen de verantwoordelijkheid om deze informatie door te nemen met alle mensen die voor het veiligheidsnetwerk in aanmerking komen, voorafgaand aan de eerste conferentie/netwerkbijeenkomst. Als dit gebeurt is het belangrijk dat de voorzitter van de conferentie bij de start van de bijeenkomst deze informatie nog kort doorneemt met al deze mensen aanwezig om ervoor te zorgen dat het voor iedereen duidelijk is wat de zorgen van de Raad voor de Kinderbescherming/Bureau Jeugdzorg zijn.

Een kopie van het ingevulde Signs of Safety framework wordt verstrekt aan alle mensen die mogelijk deel uit gaan maken van het veiligheidsnetwerk voorafgaand aan de eerste conferentie en de punten zullen tijdens de conferentie verder besproken en onderzocht worden.

Het Woord en Beeld verhaal, dat is opgesteld voor de kinderen, kan worden voorgelegd aan het veiligheidsnetwerk op de eerste conferentie als een middel om ervoor te zorgen dat iedereen de opvattingen van de Raad voor de Kinderbescherming/Bureau Jeugdzorg begrijpt. (Voor meer informatie over het Woord en Beeld proces, zie: "Als er niets aan de hand is, werken met ontkende Kindermishandeling ', Turnell & Essex, 2006.

10. DE ROL VAN HET VEILIGHEIDSNETWERK De ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ kan u ook helpen om met de ouders / verzorgers te praten over wat het veiligheidsnetwerk zou moeten doen. Het veiligheidsnetwerk is een integraal onderdeel van het veiligheidsplanningsproces en dus is het belangrijk dat ouders / verzorgers begrijpen wat het is dat aan het veiligheidsnetwerk gevraagd zal worden om te doen en hoe dit past in het totale veiligheidsplanningsproces. In de meeste gevallen zullen de ouders / verzorgers zelf mensen vragen om deel uit te maken van het veiligheidsnetwerk van kinderen. Zij zullen hen zelf uitnodigen voor de eerste conferentie, dus het is belangrijk dat ouders de gelegenheid krijgen om na te denken en door te praten hoe zij dit zullen gaan doen.

Sonja zal meestal de rol van het veiligheidsnetwerk bespreken door te beginnen met zoiets als:


"We hebben al deze mensen nu in deze binnenste cirkel die alles weten over wat er is gebeurd en die deel uit zouden kunnen uitmaken van het veiligheidsnetwerk, en ik

vind het fantastisch dat u zoveel mensen hebt die al weten wat er is gebeurd. Je hebt ook al voorgesteld dat een aantal andere mensen uit de buitenste twee cirkels alles mogen weten over wat er gebeurd is zodat die andere mensen ook deel uit kunnen

maken van het veiligheidsnetwerk. Dus kunnen we nu op een wat meer gedetailleerde manier praten over wat het veiligheidsnetwerk zou moeten doen? "

Alvorens verdere informatie aan de familie te geven over het proces van het creëren van het veiligheidsplan en hoe het veiligheidsnetwerk hierin past, probeert Sonja altijd na te gaan wat de ouders al weten en begrijpen over de rol van het veiligheidsnetwerk door een vraag te stellen zoals:

"Ik weet dat we nog niet veel over het veiligheidsnetwerk hebben gesproken maar, als deze mensen toezeggen om deel uit te willen maken van het veiligheidsnetwerk

van uw kinderen, wat denk jij dat ze dan moeten gaan doen?"

Sonja zou dan verder vragen: "Wat denk je dat het netwerk nog meer moet gaan doen?" net zo lang totdat u vrij duidelijk hebt dat de ouders de kans hebben gehad om hun kennis / begrip te tonen over de rol van het veiligheidsnetwerk.

Op zijn minst verwachten we dat het veiligheidsnetwerk:

Luistert naar de opvattingen van de Raad voor de Kinderbescherming/ Bureau Jeugdzorg over wat er gebeurd is met de kinderen in het verleden en de zorgen over toekomstige gevaren voor de kinderen die het veiligheidsplan moet behandelen.

Komt naar de conferenties met de ouders, Raad voor de Kinderbescherming/Bureau Jeugdzorg om te werken aan een gedetailleerd veiligheidsplan om iedereen te laten zien dat de kinderen altijd veilig zullen zijn ten aanzien van deze gevaren. Het aantal gesprekken kan variëren van één, twee tot zelfs tien, afhankelijk van de complexiteit van de situatie.

Blijven samenwerken met de familie en de Raad voor de Kinderbescherming/ Bureau Jeugdzorg om te controleren hoe het veiligheidsplan werkt. Dit is gewoonlijk voor een periode van ergens tussen de 6 maanden en 2 jaar, afhankelijk van hoe lang de Raad voor de Kinderbescherming/ Bureau Jeugdzorg wil dat het veiligheidsplan uitgevoerd wordt om te zien dat iedereen zich eraan houdt en het veiligheidsplan werkt, om er zeker van zijn dat het plan ook blijft werken nadat de Raad voor de Kinderbescherming/ Bureau Jeugdzorg de zaak sluit.

De familie blijven ondersteunen om de veiligheid en het welzijn van de kinderen te garanderen in de periode dat de kinderen kwetsbaar zijn voor de geïdentificeerde gevaren. De Raad voor de Kinderbescherming/ Bureau


Jeugdzorg zal, voordat zij de zaak sluiten, het gesprek aan gaan met de familie en het veiligheidsnetwerk, over hoe lang het veiligheidsnetwerk actief en betrokken moet blijven bij de familie.

11. DE ‘VEILIGHEIDSCIRKELS VAN HET GEZIN’ MET ANDERE MENSEN IN DE FAMILIE BESPREKEN Tot nu toe heeft u alleen de ideeën van de ouders/verzorgers over wie zouden kunnen worden betrokken bij het veiligheidsnetwerk. Andere familieleden hebben wellicht ook ideeën over extra mensen die deel uit kunnen maken van het veiligheidsnetwerk.

Op dit punt in het proces, zal Sonja meestal de ouders toestemming vragen om hun ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ aan anderen in hun familie (de kinderen, oma, de andere ouder indien die niet aanwezig is, enz.) te laten zien om hun ideeën te onderzoeken. Deze bijeenkomst met de kinderen of andere familieleden kunnen plaatsvinden in aan- of afwezigheid van de ouder(s), afhankelijk van hun voorkeur. Als de ouder aanwezig zal zijn, kan het nuttig zijn om hen de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ uit te laten leggen aan de kinderen of andere familieleden. Iedereen die dan genoemd wordt, wordt toegevoegd aan de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ en dezelfde vraagstelling kan worden gebruikt om de opvattingen van de kinderen / andere familieleden, over wie deel uit moet maken van de binnenste cirkel / het veiligheidsnetwerk, te onderzoeken.

Zodra het veiligheidsnetwerk vorm begint te krijgen en er gesprekken plaats gaan vinden, kunnen de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ ook aanhangig gemaakt worden met het netwerk en het netwerk kan de vraag of er al dan niet extra mensen nodig zijn voor de veiligheid van de kinderen besproken worden. Evenals de vraag wie dat zou kunnen zijn kan gezamenlijk besproken worden.

12. WAT MOET ER VANAF HIER NOG GEBEUREN? De laatste stap in het proces van de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ is om samen met de ouders / verzorgers te praten over wat er vanaf hier moet gebeuren. Belangrijke volgende stappen zijn:

Beslissen wie gaat praten met de mogelijke deelnemers aan het veiligheidsnetwerk om hen te vragen om deel uit te maken van het veiligheidsnetwerk van de kinderen en wanneer dit gaat gebeuren.

Het plannen van een datum voor de eerste conferentie van het veiligheidsnetwerk (waarbij ook de ouders / verzorgers, kinderen, andere familieleden en Raad voor de Kinderbescherming/Bureau Jeugdzorg aanwezig zijn) en beslissen waar dit gaat plaatsvinden.

Bepalen op welke manier ervoor gezorgd wordt dat iedereen in het veiligheidsnetwerk weet en begrijpt welke zorgen er zijn.


Voorbeeld casus

Amanda en Abi's Veiligheidscirkels

Het voorbeeld van de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ hierboven is een geanonimiseerd voorbeeld uit Sonja’s werk met een gezin in Perth, West Australië. Deze familie bestaat uit een moeder, die we Therese noemen, en haar twee dochters, Abi (6 jaar) en Amanda (8 jaar). Abi en Amanda werden twee jaar geleden ondertoezicht geplaatst van Bureau Jeugdzorg doordat zij getuige zijn geweest van huiselijk geweld tussen Therese en haar partner van dat moment (Terry), waarbij de meisjes ook door hem zijn geslagen en de meisjes ’s nachts vaak alleen gelaten werden terwijl Therese en haar partner weggingen om te feesten en om drugs te kopen.

Twee jaar later, verwees Bureau Jeugdzorg de familie naar een Jeugdhulpverleningsinstelling omdat Therese gescheiden was van haar partner en had aangetoond dat ze geen drugs meer gebruikte.

Tijdens Sonja’s eerste ontmoeting met Therese legde zij uit wat het herenigingsproces en het creëren van het veiligheidsplan zou betekenen en begon zij met Therese te praten over de noodzaak van een veiligheidsnetwerk. Therese zei dat ze niet echt mensen had die deel uit konden maken van een veiligheidsnetwerk en


Sonja tekende toen een grote cirkel op een vel papier en stelde Therese de volgende vraag:

"Laat me de volgende vraag stellen .... Wie zijn de mensen in jouw leven en het leven van je dochters die weten over wat er in het verleden is gebeurd, over het slaan van

Terry, dat hij jouw dochters heeft geslagen en dat je dochters al die gevechten tussen jou en Terry hebben gezien, en dat je dochters 's nachts vaak alleen waren terwijl jij

en Terry weggingen? Wie zijn de mensen in je leven die al weten wat er is gebeurd? "

Therese zei meteen dat haar partner, David ( met wie ze toen ongeveer 6 maanden een relatie had), alles over wat er was gebeurd wist en voegde daaraan toe dat haar vader en moeder ook wisten wat er gebeurd was. Sonja schreef Davids naam en haar vader en moeder in de binnenste cirkel en vervolgens gebruikte ze die kans om Therese te complimenteren door te zeggen: "Het zal niet makkelijk geweest zijn om je nieuwe partner te vertellen over die moeilijke dingen uit je verleden. Hoe heb je dat gedaan? "Therese zei dat ze behoorlijk zenuwachtig was geweest om het te vertellen aan David maar, dat ze in haar afkickprogramma geleerd had dat, wanneer ze niet eerlijk tegen mensen zou zijn, ze ook niet in staat zou zijn om een echte relatie met ze te hebben.

Sonja vroeg vervolgens aan Therese: "Wie weet nog meer wat er gebeurd is?" Therese zei dat haar vrienden van het afkickprogramma wisten wat er gebeurd was en toen Sonja haar vroeg naar hun namen gaf Therese de namen van twee vrienden die ze had gekregen tijdens het afkickprogramma, Lisa en Maxine. Sonja schreef hun namen in de cirkel en vroeg toen weer "Wie weet nog meer wat er gebeurd is?" Therese dacht even na en zei: "Mijn broer, maar ik zie hem niet veel". Sonja legde uit dat het op dit moment niet uitmaakte hoeveel ze hem zag, het ging nu alleen om het noteren van de namen van alle mensen die al wisten wat er gebeurd was. Dus schreef Sonja toen de naam van haar broer (Phil) in de cirkel. Sonja bleef vragen: "Wie nog meer?" en bleef de namen in de cirkel schrijven totdat Therese zei dat ze niemand anders meer kon bedenken. Op dit punt vroeg Sonja "Denk gewoon een moment na over alle mensen in het leven van je dochters ... Is er nog iemand anders in hun leven die weet over wat er is gebeurd? " Na deze vraag voegde Therese de volgende namen nog toe; de pleegouders van haar dochter, hun casemanager en de directeur van hun school. Al deze namen werden toegevoegd aan de cirkel.

Vervolgens tekende Sonja een tweede cirkel rond deze binnenste cirkel en vroeg: "Wie zijn de mensen in je leven en het leven van je dochters die een deel weten van wat er gebeurd is, die niet alle details weten maar, een klein beetje over wat er gebeurd is? " Therese noemde een aantal mensen, waaronder twee van haar buren, Elaine en Faye, de juffen van beide meisjes, haar neef, Roxanne en Kevin, de manager van de winkel waar Therese parttime werkte. Sonja vroeg toen aan Therese; "Is er iemand anders, in je familie bijvoorbeeld, of de familie van de biologische vader van


de meisjes, die iets weten over wat er is gebeurd?". Therese noemde toen grootouders van vaderszijde, ze zei dat ze die niet vaak sprak omdat ze in een andere staat woonden en zij namen ook niet vaak meer contact op nadat de vader van de meisjes 4 jaar geleden overleden was.

Toen Therese zei dat ze niemand meer kon bedenken om toe te voegen aan die cirkel, tekende Sonja een derde cirkel rond de eerste twee en vroeg: "Wie zijn de mensen in je leven die niets weten over wat er gebeurd is? " Therese dacht een tijdje en zei toen: "Davids familie en vrienden, denk ik. Ik heb ze nog maar een paar keer ontmoet omdat ze buiten Perth wonen, maar ik heb niet verteld dat de meisjes niet bij mij wonen. Ze denken allemaal dat wij de kinderen toen thuis hebben gelaten bij vrienden, terwijl we op bezoek kwamen ". Sonja vroeg toen aan Therese wie zij vond dat de belangrijkste personen waren van die familie en Therese noemde Bill en Rhonda (Davids ouders), Sue (Davids zus) en Carl en Tanya (zijn beste vrienden). Sonja schreef al deze namen in de buitenste cirkel en vroeg toen: "Wie nog meer in je leven weten niet wat er gebeurd is?" Therese zei dat ze nooit aan haar oma verteld had over wat er gebeurd was omdat haar grootmoeder in een verpleeghuis woonde en niet wist dat de meisjes niet meer thuis woonden. Sonja voegde haar grootmoeder toe aan de buitenste cirkel.

Zodra Sonja en Therese klaar waren met het plaatsen van alle namen in de drie cirkels, vroeg Sonja aan Therese: "Als je kijkt naar alle namen die we in de cirkels geschreven hebben, is er dan nog iemand anders die belangrijk voor je is en/of belangrijk is voor je dochters die we niet in de cirkels hebben gezet?” Therese keek naar de cirkels en zei: "Nee, dit is iedereen".

Therese had 11 mensen genoemd in de binnenste cirkel, 8 personen in de middelste cirkel, en 6 mensen in de buitenste cirkel, waardoor we 25 mensen hadden die potentiële leden van het veiligheidsnetwerk waren.

Vervolgens begon Sonja samen met Therese te onderzoeken hoe 'veilig' de mensen, die ze had opgenomen in haar ‘Veiligheidscirkels van het gezin’, waren Dat deed Sonja door te vragen: "Ik wil nu je een vraag stellen over al deze mensen. Stel je voor dat je dochters weer thuis wonen bij jou en je zou opeens naar het ziekenhuis toe moeten. Bij wie van al deze mensen in deze cirkels, zou je bereid zijn om je dochters achter te laten? " Therese keek naar de cirkels en begon meteen mensen aan te wijzen bij wie ze bereid zou zijn om haar dochters achter te laten. Sonja tekende cirkels om deze mensen heen met een groene pen. Therese noemde ook mensen die ze nog niet goed genoeg kende, zoals de familie van David, zijn vrienden en haar manager op het werk. Sonja zette een vraagteken naast deze mensen.

Nadat we hadden vastgesteld wie Therese beschouwt als 'veilige' mensen voor Abi en Amanda, begon Sonja met het verkennen van de mening en oordelen van andere mensen. Sonja deed dit door de volgende vragen te stellen: "Als je dan naar het


ziekenhuis toe zou moeten, bij wie denk je dat je dochters zich op hun gemak zouden voelen? Bij wie zou je moeder bereid zijn om haar kleindochters achter te laten? Met wie denk je dat Steve, de casemanager, het eens zou zijn om je dochters achter te laten?" Therese’s gedachten over de mening van haar moeder werd aangegeven met een rood vinkje. Haar dochters mening met een blauw vinkje en Steve’s mening met een geel vinkje.

Met behulp van Therese’s ‘Veiligheidscirkels van het gezin’, heeft Sonja toen met Therese gesproken over hoeveel mensen zij dacht dat er in Abi en Amanda’s veiligheidsnetwerk moesten komen. Dat leidde tot een discussie over de rol van het veiligheidsnetwerk. Therese zei dat als het veiligheidsnetwerk aanwezig moet zijn bij conferenties om het veiligheidsplan te ontwikkelen en die naderhand ook op bezoek zouden komen om er voor te zorgen dat het plan blijft werken, dat ze dacht dat daar ongeveer 10 mensen voor nodig zouden zijn zodat niet een paar mensen, zoals haar vader en moeder, al het werk alleen moeten doen. Therese zei wel dat ze zich heel ongemakkelijk zou voelen om mensen te vragen om zoveel tijd te besteden aan haar en haar dochters en dat ze niet zeker wist of deze mensen dit zouden willen doen. Op dit punt herhaalde Sonja nogmaals dat het hebben van een veiligheidsnetwerk een bodemeis was om haar dochters weer thuis te laten wonen en zij complimenteerde Therese ermee dat zij bereid was om dit samen met haar te onderzoeken en zo in detail te bespreken.

Dit deel van het gesprek nam veel tijd in beslag. Sonja bleef bij de bodemeis met betrekking tot de noodzaak van een veiligheidsnetwerk en de noodzaak om genoeg mensen te betrekken om deze taak effectief uit te kunnen voeren, en Therese zei uiteindelijk dat ze begreep dat ze dit moest doen om ervoor te zorgen dat haar dochters thuis zouden komen.

Sonja vroeg Therese om na te denken over wie zij uit de binnenste cirkel dacht dat goed zou zijn om als deelnemer aan het veiligheidsnetwerk te hebben. Therese zei dat ze haar moeder en vader, David, haar broer hierbij wilde hebben, indien hij hiertoe bereid was, haar vrienden Lisa en Maxine en haar buurman, Robin. Therese zei dat ze niet dacht dat Steve, haar casemanager, de schooldirecteur of de pleegouders echt mee zouden tellen als onderdeel van het veiligheidsnetwerk en dus begonnen we te verkennen, wie Therese vanuit de buitenste kringen zou willen verplaatsen naar de binnenste cirkel. Om dit te doen, stelde Sonja Therese vragen als: "Wie uit deze buitenste twee cirkels denk je dat in de binnenste cirkel moet komen en zou deel uit moeten maken van het veiligheidsnetwerk? Bij wie zou je, je het meest comfortabel voelen om te praten over wat er gebeurd is met je dochters? Wie denk je dat je moeder graag zou willen betrekken in de binnenste cirkel? Wie denk je dat je dochters daar zouden willen hebben? " Therese zei dat ze dacht dat haar beide buren, Elaine en Faye, nodig zouden zijn in de binnenste cirkel, en dat de meisjes hun leerkrachten in de binnenste cirkel willen. Therese zei ook dat, terwijl ze Davids


ouders niet heel goed kende, het haar wel goede mensen leken en dat ze bereid zou zijn om met ze te praten als David het daar ook mee eens zou zijn. De mensen waarvan Therese bereid was om ze naar de binnenste cirkel te verplaatsen hebben we laten zien door gebruik te maken van pijlen en ze zo te koppelen aan de binnenste cirkel.

Dit was wat Therese en Sonja tijdens hun eerste sessie samen hadden besproken. Therese zei dat ze haar ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ aan David en haar moeder wilde laten zien om met hen te praten over het veiligheidsnetwerk en wie deel uit moest maken van het veiligheidsnetwerk. Ze spraken af dat nadat ze dat gedaan had, zij en Sonja dan weer samen zouden praten. Het zou dan gaan over het uitnodigen van de mensen die Therese en Sonja geïdentificeerd hadden voor een bijeenkomst om te praten over het veiligheidsnetwerk. Therese haar ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ hadden geleid tot een veiligheidsnetwerk van 13 mensen voor Abi en Amanda, die op het moment van schrijven van dit boekje allemaal deelnemen aan het proces van het ontwikkelen van een veiligheidsplan voor Abi en Amanda.

Enkele belangrijke overwegingen tijdens het proces

1. Zoals u kunt zien in het hierboven beschreven proces en de voorbeeldcasus, kunnen er veel gedetailleerde gesprekken met families voortvloeien uit het gebruik van de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’. Het kan nodig zijn om het hulpmiddel tijdens meerdere sessie te gebruiken in plaats van te proberen om al het werk binnen een sessie te voltooien.

2. Het hierboven beschreven en voorgestelde proces is niet noodzakelijk een lineair proces. Het kan zijn dat u van het ene stadium naar het andere gaat, afhankelijk van opmerkingen of vragen van de ouders / verzorgers. Wat belangrijk is om te onthouden is om de informatie visueel vast te leggen (het hoeft niet netjes of mooi te zijn het is immers een werkdocument) en om alle onderdelen van het proces te doorlopende leidraad op de laatste pagina van dit boekje bevat een samenvatting van de onderdelen van het proces en een aantal voorbeeld vragen. U kunt het kopiëren en het op de tafel naast u leggen als gids tijdens het werk.

3. Dit boekje richt zich op de ontwikkeling van een veiligheidsnetwerk door het gebruik van de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ en is niet bedoeld om een uitgebreid overzicht te geven van het bredere veiligheidsplanningsproces. Kijkt u daarvoor op de literatuurlijst op een van de volgende pagina’s.


Conclusie

Dit is een hulpmiddel dat gemaakt is naar aanleiding van Sonja’s werk met gezinnen en met werkers binnen de Bureaus Jeugdzorg, Raad voor de Kinderbescherming en andere organisaties voor Jeugdhulpverlening van over de hele wereld. Naar Sonja’s mening werkt een hulpmiddel wanneer we het aan kunnen passen aan onze eigen persoonlijke stijl van werken en aan elk van die gezinnen waar we mee samen werken, dus voel u vrij om te experimenteren! Sonja vindt het fijn wanneer u haar laat weten op welke manier u dit hulpmiddel hebt gebruikt ([email protected]) wanneer u haar vertelt over uw ervaringen, zodat dit hulpmiddel kan nog verder ontwikkeld kan worden.

Zoals Sonja aan het begin van dit boekje heeft beschreven, is dit hulpmiddel ontwikkeld naar aanleiding van de ideeën van Susie Essex en Andrew Turnell in het model voor het werken met 'ontkende' kindermishandeling. Sonja bedankt zowel Andrew en Susie voor hun enorme gulheid in het delen van hun wijsheid en vaardigheden door de jaren heen.

Copyright 2010 SP Consultancy.

Deze vertaling is met toestemming van Sonja Parker gemaakt door Margreet Timmer. Met dank aan Petra Rozeboom voor haar feedback. Distributie is alleen toegestaan met directe toestemming van Sonja Parker en/of Margreet Timmer.

Meerdere exemplaren van deze Nederlandse versie kunnen verkregen worden via de website www.timmconsultancy.nl

Training t.a.v. de toepassingen van Partnering for Safety in Nederland is aan te vragen via www.timmconsultancy.nl - [email protected]


Literatuur

Parker, S. (2009). The Safety House: A tool for including children in safety planning, SP Consultancy (www.spconsultancy.com.au) Het Veilige huis; een hulpmiddel om kinderen te betrekken bij het maken van een veiligheidsplan. (www.timmconsultancy.nl)

Parker, S. (2010). The Future House: Involving parents and caregivers in the safety planning process. SP Consultancy (www.spconsultancy.com.au) Het toekomstige huis; ouders en verzorgers betrekken bij het planningsproces voor het maken van het veiligheidsplan (www.timmconsultancy.nl)

Parker, S. and Turnell, A. (2009) Using the Three Houses Tool: Involving children and young people in child protection assessment and planning: Houses [DVD and Workbook], SP Consultancy (www.spconsultancy.com.au)

Turnell, A. and Edwards, S. (1999). Signs of Safety: A safety and solution oriented approach to child protection casework, New York: WW Norton. Turnell, A. & Edwards, S. (2009). Veilig opgroeien: De oplossingsgerichte aanpak Signs of Safety in jeugdzorg en kinderbescherming. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Turnell A. and Essex S. (2006). Working with ‘denied’ child abuse: the resolutions approach. Buckingham: Open University Press. Turnell, A. & Essex, S. (2010). Als er 'niets aan de hand' is. Een oplossingsgerichte methode bij ontkenning van kindermishandeling. Houten: Bohn Stafleu van Loghum Turnell, A and Parker, S (2009). Introduction to the signs of safety. [DVD and Workbook], Resolutions Consultancy (www.signsofsafety.net)Turnell, A. (In Press). Building safety in child protection services: working with a strengths and solution focus, London: Palgrave.

Weld, N. (2008). The three houses tool: building safety and positive change. In M. Calder (Ed.) Contemporary risk assessment in safeguarding children, Lyme Regis: Russell House Publishing.

http://www.aspirationsconsultancy.com/http://www.aspirationsconsultancy.com/http://www.signsofsafety.nl/http://www.aspirationsconsultancy.com/


Leidraad voor het gebruik van de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’

1. PRATEN OVER DE NOODZAAK VAN EEN VEILIG NETWERK

De eerste stap in het proces van het gebruik van de ‘Veiligheidscirkels van het gezin’ vloeit rechtstreeks voort uit het gesprek met ouders / verzorgers over wat we bedoelen met een veiligheidsnetwerk en het feit dat een veiligheidsnetwerk moet zijn voor het maken en de uitvoering van een veiligheidsplan.

2. DE BINNENSTE CIRKEL

"Wie zijn de mensen in uw leven en het leven van uw kind die al weten wat er gebeurd is, wat de gebeurtenissen zijn geweest die geleid hebben tot de

uithuisplaatsing van uw kind / de betrokkenheid van de Raad voor de Kinderbescherming/Bureau Jeugdzorg?"

HET GEVEN VAN COMPLIMENTEN Besteed aandacht aan wat de ouders / verzorgers al hebben gedaan wat zal helpen om een veilige toekomst op te bouwen en dit te erkennen door het geven van complimenten, waar en wanneer dit maar mogelijk is.

3. DE MIDDELSTE CIRKEL

"Wie zijn de mensen in je leven en het leven van de kinderen die een beetje weten van wat er is gebeurd, die niet het hele verhaal kennen, maar misschien een deel weten van wat er is gebeurd? Of misschien weten ze dat er iets is gebeurd, maar

kennen ze niet de details? "

4. DE BUITENSTE CIRKEL

"Wie zijn de mensen in je leven en het leven van je kinderen die niets weten over wat er is gebeurd?"

5. HET VERPLAATSEN VAN MENSEN UIT DE BUITENSTE CIRKELS NAAR DE BINNENSTE CIRKEL

• "Wie uit deze buitenste cirkels denk je zou deel uit moeten maken van de binnenste cirkel?"

• "Is er iemand in deze twee buitenste cirkels waarvan je gedacht hebt of op het punt hebt gestaan om alles te vertellen, maar je hebt het niet gedaan of je bent er nog niet toe gekomen? '

• "Wie zou oma (bijvoorbeeld - kies een persoon uit de binnenste cirkel) zeggen moet bij haar in de binnenste cirkel komen te staan? '

• "Wie zouden de kinderen in de binnenste cirkel willen hebben?"


• "Jij kent al deze mensen, en je weet dat ik ze nog niet ken, maar wie denk je dat ik in de binnenste cirkel wil hebben?"

• "Bij wie van al deze mensen voelt u zich het meest comfortabel / het best door begrepen en denkt u dat het belangrijk zou zijn om die als deelnemer aan het veiligheidsnetwerk te hebben? “

6. HET BESPREKEN VAN DE VOLGENDE PUNTEN:

• Wat is de rol van het veiligheidsnetwerk?Hoeveel mensen hebben we nodig in het veiligheidsnetwerk?

• Wat bedoelen we met 'veilige' mensen en hoe wordt dit besloten? • Wat moeten de mensen weten om deel uit te kunnen maken van het

veiligheidsnetwerk? • Hoe zorgen we ervoor dat iedereen geïnformeerd wordt over de zorgen?


VEILIGHEIDSCIRKELS VAN HET GEZIN

Mensen die niets weten van wat er is gebeurd

Mensen die een klein beetje

weten van wat er is gebeurd

Mensen die alles

weten van wat er is

gebeurd Het

gezin

Wie uit de buitenste cirkel(s) zouden deel uit moeten maken van de binnenste cirkel?

Wie denk je zouden de kinderen in de middelste cirkel wensen?

Wie zou oma (of ieder ander persoon uit de binnenste cirkel) zeggen moet bij haar in de binnenste cirkel komen?

Is er iemand in deze twee buitenste cirkels aan wie je alles zou willen vertellen, of misschien heb je wel op het punt gestaan deze persoon alles te vertellen?

Jij kent al deze mensen en ik nog niet maar wie denk je dat ik in de binnenste cirkel zou willen wanneer ik ze beter zou kennen?

weten van wat er

is gebeurd

Documents

Veiligheidscirkels van het gezin - Timm Consultancy...Sonja Parker – Margreet Timmer - 0 ‘Veiligheidscirkels’ van het gezin Een middel om ouders te helpen om mensen te identificeren