32
1 n Esperanta Finnlando w Esperantobladet w joulukuu w decembro w 6/2004 Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana ¼urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata, p. 26 Kuraøega esperantistino! La statuo estas farita el unu jadþtonego kaj kostus kvaron- milionon da juanoj aý pli-malpli 25 000 eýrojn. – Artikolo pri Pekina UK sur p. 5.

Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

1n

Esperanta Finnlando w Esperantobladet w joulukuu w decembro w 6/2004

Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25

Civitana ¼urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata, p. 26

Kuraøega esperantistino! La statuo estas farita el unu jadþtonego kaj kostus kvaron-milionon da juanoj aý pli-malpli 25 000 eýrojn. – Artikolo pri Pekina UK sur p. 5.

Page 2: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

2

Esperanta Finnlando w Esperantobladet ISSN: 0787-8206Kielipoliittinen aikakauslehti. Suomen Esperantoliitto ry:n äänenkannattaja.

Språkpolitisk tidskrift. Organ för Finlands Esperantoförbund.Lingvopolitika perioda¼o. Organo de Esperanto-Asocio de Finnlando.

Perustettu/Grundad/Fondita 1918. Esperantolehti ekde/från 1989 lähtien.Esperanta Finnlando 1918-23, 1948-53, 1959-1987.

Ilmestyy kuusi kertaa vuodessa. Utkommer sex gånger i året. Aperas sesfoje jare.

Toimitusryhmä/Redaktionsgrupp/Redakta grupo: : [email protected]äätoimittaja/Chefredaktör/Æefredaktoro: Mikko Mäkitalo Vanha Hämeentie 41 as. 9, 20540 Turku. ( (02) 2373 848 : [email protected]/Layout/Enpaøigo: Ilkka Santtila Mannerheimintie 40 D 86, 00100 Helsinki. ( (09) 587 6738 : [email protected] toimittaja/Ansvarig redaktör/Respondeca redaktoro: Anna Ritamäki

Tilaushinta/Prenumerationspris/Abonprezo: 15e/vuosi/år/jaro;Jäsenille/ För medlemmar/ Por membroj: 10e.

Tilaukset, osoitteenmuutokset/Abonoj, adresþanøoj:Suomen Esperantoliitto, Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki. ( (09) 715 538 : [email protected], adressförändringar: EAF, Broholmsgatan 15 C 65, 00530 Helsingfors.Pankkitili/Bankkonto: Sampo 800017-230825.

Julkaisija/utgivare/eldonanto: Suomen Esperantoliitto ry – Esperanto-Asocio de Finnlando.Painosmäärä/Eldonkvanto: 400

Esperanto-Asocio de Finnlando w Suomen Esperantoliitto ryFondita/Perustettu/Grundad: 1907

Prezidanto/Puheenjohtaja: Anna RitamäkiBrokärrvägen 89, 25700 Kimito. ( (02) 423 146 7 (02) 423 246 : [email protected]

Vicprezidanto/Varapuheenjohtaja: Päivi SaarinenRuorimiehenkatu 5 C 23, 02320 Espoo. ( (09) 813 3217 : [email protected]

Sekretario/Sihteeri: Tiina OittinenPuutarhakatu 26 A 11, 20100 Turku. ( (02) 230 5319 : [email protected]

Aliaj estraranoj / Hallituksen muut jäsenet:Tuomo Grundström, Anundilankatu 3, 26100 Rauma. ( (050) 5180 590, (02) 822 7779 : www.lailanet.fiTaneli Huuskonen, Lapinlahdenkatu 23 A 7, 00180 Helsinki. ( (09) 694 0964 : [email protected] Saastamoinen, Siukolantie 9 H 12, 33470 Ylöjärvi. ( (050) 327 8528 : [email protected] Vihermä, Riisikuja 11 G, 90460 Oulunsalo. ( (08) 554 5587 : [email protected]

Vicestraranoj/Varajäsenet:Timo Pirinen, Rinnetie 11-13 D 32, 06650 Hamari. ( (040) 592 1756 : [email protected] Pyhälä, Jykyrintie 3, 69440 Lestijärvi. ( (06) 863 7351 : [email protected] Rinta-Karjanmaa, Poppelikatu 11-13 A 24, 15520 Lahti. ( (03) 783 4448

Kasisto/Rahastonhoitaja: Anna-Liisa HeikkinenAsiakkaankatu 2 G, 00930 Helsinki. ( (09) 343 1449 : [email protected]/Bankkonto: Sampo 800017-230825.

Oficejo/Toimisto: Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki, avoinna tiistaisin klo 17-19.( (09) 715 538 (puh.vastaaja/aýtomata respondilo). Malfermita: marde 17-19-a horo.

Æefdelegito de UEA/ UEA:n pääedustaja: Heta KesäläKalamiehenkuja 3 D 32, 04300 Tuusula. (7 (09) 275 5528Pankkitili/Bankkonto: Sampo 800029-19438647 (maksut UEA:lle/ pagoj por UEA).

Internet: http://www.esperanto.fi

tgrundstrom@

Page 3: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

3

De la prezidanto

Informfaciligo“NIAURBE” kaj BruseleNIAURBO celebrasMondan Tagon deEsperanto – Diskut-inda solvo por lingvaproblemo

Gazetara komuniko deNiaurba Esperanto AsocioTT/12/2004. La Monda Tago de Esperanto, la15an de decembro 2004, estas festo de lingvaegalrajteco kaj neýtrala multlingvismo. Ankaýen NIAURBO la tago estas celebrata. “Estasla tago por montri la riæecon de Esperanto kajkuraøigi NIAURBANOJN lerni øin,” diras AN-TAUNOMO FAMILINOMO, de la NIAURBAESPERANTO ASOCIO. [La grupo invitas siajnmembrojn kaj interesitojn al la Esperanto-tagola xx-an de decembro 2004 al EJO, ADRESO]Jen cito de teksto veninta pere de retpoþto. LaBrusela Komunikadcentro kolektas tradukojn dela baza teksto, aperigas ilin en www.lingvo.orgpor libera uzo de aktivuloj. La BKC kolektasankaý aperintajn artikolojn. La reta kolekto estasimpona.“Ni volas interparoli sen lingvaj barieroj. Seden multaj landoj æiam pli kaj pli nur la anglalingvo estas uzata, tiel ke parolantoj de aliajlingvoj estas en malavantaøa pozicio. Tio neestas justa,” diras FAMILINOMO. Esperanto-parolantoj celas konservi æies gepatran lingvon,kaj proponas la uzon de neýtrala Esperantoen la internaciaj rilatoj.La komuniko ekzempligas du aspektojn de lainformenhavo pri esperanto. Ni havas la projekt-on esperanto, proponon por la estonto. “Ni volasinterparoli ...” kvankam ni ja jam interparolas.Ni ne konsideras justa ke “...nur la angla estasuzata”. Ni volas ion þanøi. Aliflanke ekzistas

la reala esperanto, tiu kiu ne estas propono aýdeziro, sed jam funkcianta.“Esperanto estas parolata en æirkaý 120 land-oj,” diras FAMILINOMO. “Øi ne posedas kom-plikajn regulojn kun multaj esceptoj.” Esperantodum la lastaj jaroj renkontis kreskantan intere-son. “Ekzistas rok- kaj popmuziko en Esperan-to, infanoj povas legi bildstriojn kiel ‘Asterikso’[rimarko: uzu en via nacilingva versio eventualealiajn en via lando pli konatajn bildstriojn]. An-kaý originala literaturo abundas en Esperan-ton. Okazas ankaý amaso da aranøoj por Es-peranto-parolantoj dum la tuta jaro,” certigasFAMILINOMO.Ne aperas mencio pri Zamenhof, ne pri tago dela esperanta libro, ne pri la kvanto de parolantoj.Eblus fari tute alian komunikon kaj æiu estastion bonvena fari. Malofte finnaj kluboj eluzisla helpon, sed tamen la instigoj estas utilaj. Kro-me aparte atentindas la pinta agado de BKC, larektaj rilatoj kun ¼urnalistoj, politikistoj kajfunkciuloj. Kiel ekzemplan rezulton mi menciasla Bruselan gazeton The Parliament Magazinen-ro 192 (www.parliamentmag.com) kun ling-vopolitika temo. Dafydd ap Fergus kaj MarkoLins faras gravan laboron.

Bonan festadon dezirasAnna Ritamäki

PS. BKC akceptas donacojn. Donacantoj de 25eýroj aý pli povas danke ricevi abonon de LaOndo de Esperanto 2005. Pagante rekte deUEA-konto aý pere de la UEA-æefdelegito HetaKesälä menciu “por eece-p, Komunikadcentro”.Detala BKC-raporto aperas æe: http://lingvo.org/dokumentoj/raporto200406.pdf

Page 4: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

4

De la redaktoro

Flanke de la mondpotencoj

Ni esperantistoj havasesperplenajn rilatojnkun UN. Øia eduka,scienca kaj kultura or-

ganizo Unesko antaý duona jarcento agnoskisla valoron kaj la idean specialecon de Esperan-to. En Finnlando EAF estas membroasocio dela landa UN-asocio.

Duona jarcento da oficialaj rilatoj kun UNtamen apenaý signifis tiom da prosperon por Es-peranto, kion la esperantistoj en jaro 1954 povisesperi. Oni certe ne hodiaý vidas la øeneralsek-retarion de UN paroli per televido komunan me-saøon al tuta homaro en Esperanto – kvankamtia scena¼o verþajne povis esti tute realisma tiamkiam la agnosko por Esperanto en Unesko far-iøis, kaj same povus por ni esti, se ni projektasnian imagon duonan jarcenton antaýen.

La hodiaýa mondo ne tamen þajnas esti facilapor idealisma menso. (Kaj tio ne estas mi, mija estas plena cinikisto.) Ni vivas en mondo, kiemilitemaj blokoj batalas unu kontraý la alia. Miestis junulo (kaj pli idealisma ol nun) en la 80-aj jaroj, kiam disfalis unu mondpolitika situacio,kie du fortaj blokoj kontraýstaris unu la alian.Por mi la 80-aj jaroj aperas esti tempo de feliæokaj espero, kiam æiuj kredis je bonfarta kaj bon-volema estonteco, ankaý pro multaj aliaj aferojol disfalo de dupolusa mondpolitika situacio.Þajnas, ke la optimismo de la 80-aj enhavis an-kaý supozon, ke baldaý la æefo de UN estus laplej potenca homo en la mondo.

Mi ne komencas æi tie analizi, kiu nuntempamondpolitika bloko faris kion, sed ni certe nevidis evoluon direkten de tio, ke UN estus lareale mondgvidanta organizo, kiun oni esperasøin esti. La mondo estas nun malpli dupolusa

ol antaýe, sed apenaý malpli karakterizata demilitemaj blokoj.

Nun dum kelkaj lastaj semajnoj ni vidis, kedu mondpotencoj elektis siajn gvidantojn. Lausona elektado finiøis je rezulto, kiun plejpartode cetera mondo bedaýras, eæ timas la sekvojnde la militismo. Tamen oni ja devas konscii, keankaý la æefa alternativo de la venkinto estis ne-nia reprezentanto de pacifismo. Flanke de la Eý-ropa Unio ni civitanoj balotis jam en junio prila parlamentanoj, kaj la estraro de la unio, lakomisiono de EU, nun dum novembro, rezultede intertraktado kaj kompromisado inter nacioj,formiøis.

Meze de æio tio la æefo de UN þajnas lasiøien tre flanka rolo en la monda decidfarado. An-kaý la elekto de la øeneralsekretario de UN neatingas tiom grandan publikecon. Dum la kam-panjoj de la kandidatoj por usona prezidentecoeæ mi æi tie en Finnlando aliflanke de la globorigardis rektan televidan elsendon pri debato dela du kandidatoj. Dum la elekta proceso de laEU-komisiono niaj ¼urnaloj spekulaciis pri lataýgeco de diverslandaj kandidatoj por la komi-siona posteno. Mi ne memoras, ke la kandidatojpor øeneralsekretarieco de UN estus iam ating-intaj tiom da publikecon.

Post æio strebo de esperantistoj la EýropaUnio ankoraý ne vere agnoskas la eventualanutilecon de Esperanto en sia funkciado. Estaskelkaj malmultaj esperantistoj aý subtenantoj deEsperanto en la Eýropa parlamento, sed ni estasankoraý malproksime de la situacio, ke Espe-ranto estus unu oficiala EU-a lingvo, aý teknikahelplingvo de EU, aý ke tio eæ estus tre seriozekonsiderata.

Mikko Mäkitalo

Page 5: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

5

89a UK

Unuafoje en Universala Kongreso

La strato antaý mia hotelo. Kutime estis multe pli da biciklistoj. Meze de la strato videblasafiþoj penditaj ambaýflanke de la lanternaj kolonoj, sur kiuj estis skribita “La 89-aUniversala Kongreso de Esperanto” æine kaj esperante. La kongresejo estis sur la samastrato.

Æi-jare mi partoprenis Universalan Kongresonen Pekino. Tio estis mia unua UK kaj kromemia unua vojaøo al Azio. Mi vere esperas, kemi havos okazon fari ambaý multfoje.

Mi uzis la germanan aviadkompanion Luft-hansa. Do, mi unue flugis al Frankfurto kaj aten-dis tie la ekflugon al Pekino dum kelkaj horoj.Atendante mi ekvidis mezaøan, malgrandan vir-on, kiu portis verdstelan sakon. Mi salutis linkaj ni ekbabilis. Kompreneble, li ankaý estis sur-voje al la UK. Li venis el Norvegio. Li rakontispri esperantaj aranøoj, kiujn li partoprenis, inter-alie pri iu kongreso, kie li loøis kun ”Satano”.Vidante mian miregantan mienon, li ridetis kajklarigis, ke temis pri ano de Sennacieca AsocioTutmonda, do SAT-ano!

En Pekino lokaj samideanoj atendis nin, kunklare videblaj Esperanto-simboloj. Post iom datempo ili gvidis nin al malgranda aýtobuso, per

kiu ni veturis al niaj loøejoj. Survoje ni vidisankaý la kongresejon. La hoteloj situis iom dise,kaj mi konfuziøis pri la vojo. Poste mi piedirisseræi la kongresejon. Subite iu diris al mi esper-ante: “Saluton!” Mi vidis du nekonatajn homojnkaj miris dum duonsekundo, kiel ili sciis, ke miestas esperantisto. Poste mi ekkomprenis, ke mija portas KEF-an T-æemizon. Do, mi salutis ilinkaj eksciis, ke ankaý ili seræas la kongresejon.Post nelonge ni trovis øin. Ni ne eniris, æar laantaýa kunveno ankoraý ne finiøis tie.

La sekvan tagon mi trovis la kongresejon tutesenprobleme; øi estis æe la sama strato kiel miahotelo. Nur la trafiko timigis min. Estis multegeda biciklistoj, kies trafikregulojn mi ne kompre-nis. Sur pluraj vojoj la aýtoj veturis nur al unudirekto, sed bicikloj al ambaý direktoj. Mi lernisrigardi ambaýdirekten antaý ol iu akcidento vereokazis, sed kelkfoje nur dank’ al bona þanæo.

Page 6: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

6

89a UKKiam mi eniris la kongresejon, mi tuj ekvidis

la ununuran æinian esperantiston, kiun mi konis,sinjoron Hýang. Li vizitis Suomion pasintsome-re kaj loøis æe mi dum unu semajno. Li estis treokupita, do li nur montris al mi, en kiu vico midevas stari por esti fotita kaj poste ricevi lakongresan nomþildon kun bildo. Estis jam mult-ege da homoj, sed æio iris glate kaj mi ricevis laþildon post nelonga atendo. Mi komencis babilikun la aliaj partoprenantoj. La etoso estis agra-bla.

La solena malfermo de la kongreso okazis lasekvan tagon. Pluraj æiniaj gravuloj æeestis kajparoladis. Ho, tiam oni bezonis kongresan inter-pretiston eæ en esperanta kongreso! Kompren-eble ankaý esperantiaj gravuloj paroladis, kajdenove interpretistoj laboris. Poste venis salutojel æiuj landoj, el kiuj venis partoprenantoj. Miestis la suomia salutanto. Mi diris jenon: “Etn-ane belas revi, nu, en UK, kune universale ben-ante. Finnlando salutas vin!” La unua frazo estaspalindromo – oni povas øin legi inverse, ekdela fino øis la komenco. Preskaý æiuj salutoj estissame mallongaj, kiel ja indis, æar ni estis kelk-dek personoj. Tamen kelkaj salutantoj parolisiom pli longe, kaj unu eæ kantis! Vere, li havis

belan voæon. Ekde la komenco, la kongreso estissurpriza kaj plezurega.

Mi jam partoprenis plurajn matematikistajnkongresojn, do mi spertis tion, ke estas plurajsamtempaj programeroj, inter kiuj oni devaselekti. Bedaýrinde estis ofte malfacile elekti, æarmin tre interesis tiom multaj programeroj. Nu,øenerale mi estis kontenta pri la aranøoj, kiujnmi æeestis. Mi ankaý havis sufiæe da tempo porbabili kaj iom promenadi en la æirkaýa¼o.

Unu tago estis rezervita por ekskursoj. Mi irisal la Granda Muro. Survoje nian aýtobuskara-vanon akompanis policanoj, kiuj helpis ninatingi la celon senprokraste; ni estis traktataj kielþtataj gastoj. Unue ni vizitis imperiestran maý-zoleon, kiu estis profunde sub la tero. Ni park-umis tuj æe la eniro, dum la parkumo por ordi-naraj turistoj estis sufiæe malproksime. Okazissame æe la muro. Ni grimpis supren, æiu laý siajfortoj kaj volo. Surpinte oni povis fotigi sin kajfarigi atestilon pri sia atingo. Nia cicerono estisatentiginta nin pri tio, ke en turismaj lokoj indasdiskuti la prezojn. Mi iel preteratentis tion kajpagis senhezite 100 juanojn (pli-malpli 10 eýr-ojn) pro la atestilo. La vendanto eæ iom primokismian pagemon, se mi bone lin komprenis. Nu,

Sur tiu strato mividis multajntiajn franda¼ojn,sed øuste tiammi ne estis tremalsata.

Page 7: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

7

89a UK“Unuhoma

strateto”. Laideogramoj signi-fantaj “unu” kaj

“homo” estas sufiæefacilaj, “strateto”

estas iom plikomplika.

ne gravas, mia monujo ne elæerpiøis... Poste nivizitis ankaý iun multvendejon, kie oni povintusaæeti multegajn aferojn, eæ grandan jadstatuonde leopardoj pro 250 000 juanoj (25 000 eýroj).Tiam mi jam decidis esti iom pli þparema kajne aæetis øin.

Mi tre þatas æinian kaligrafion, kaj mi volisaæeti skribpentrilon kaj inkon por mem provilerni tiun arton. Mi petis mian novan æinian ami-kinon, fraýlinon Daj, helpi min seræi tion. Þiestis komencanto, do ni unue bezonis iom datempo por esti certaj ke þi bone komprenas mianpeton. Poste estis sufiæe facile. Ni trovis mult-vendejon kun ankaý tiaj aferoj, kaj þi klarigisal mi la aæetmanieron, kiu estis laý mi iom kom-plika. Sen þi mi certe havintus problemojn kom-preni, kiel mi devas agi.

Øenerale la æinoj estis tre afablaj homoj, sedmi iom timis, ke mi estas eksterlanda stultulo,kiu nenion komprenas pri bona konduto kaj øen-tileco. Tamen mi tre þatus viziti Æinion denove,kaj tiufoje mi ne intencas atendi kvardekon dajaroj!

Taneli Huuskonen (mm)

Internacia AmikecaEsperanto-RenkontiøoOkaze de centjariøo de la unua UniversalaKongreso de Esperanto Nordfrancia Esperan-to-Federacio aranøos en Boulogne-sur-Mer ren-kontiøon dum la pasko ekde vendredo la 25-aøis marto la 30-a de marto 2005.

Aliøkotizo 85 eýroj. Loøkostoj en diversnive-laj hoteloj, por unu nokto por unu persono, ekde21 eýroj (senstela hotelo, dulita æambro) øis 136eýroj (kvarstela hotelo, unulita æambro). Aliajmalpli kostaj loøeblecoj æe loka gastiganto, enjunulargastejo kaj en kampadejo.

En programo i.a. folklora dancado de SoleilBoulonnais, prelegoj de Claude Piron kaj aliaj,kanzona spektaklo de Meven kaj J.Yvart, teatraspektaklo, kvar ekskursoj: Øenerala vizito dela urbo; Vizito de la haveno kaj domo ”La Beu-rière”; Vizito de natura loko kaj bierfarejo de l’Du Kaboj; Tuttaga ekskurso laý la paþoj de Za-menhof.

Plena informilo kaj aliøilo ricevebla de la æef-redaktoro. Informoj kaj ebleco aliøi ankaý eninterreto www.boulogne2005.com

Page 8: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

8

¬urnalismo

Civitana ¼urnalismoEn oktobro mi partoprenis, en rolo de æefredak-toro de Esperanta Finnlando, seminarion pri ci-vitana ¼urnalismo, organizitan de Vihreä Sivis-tys- ja opintokeskus, ViSiO, per kosto de AKK.La seminario havis titolon ”Kansalaisjournalis-mi – kuuluuko kansalaisen ääni?” (= Civitana¼urnalismo – æu audeblas voæo de civitano?)

Antaý la seminario mi ne havis pri civitana¼urnalismo iun ajn scion aý imagbildon kromkion la termino per si mem klarigas. Celgrupojde la seminario estis difinitaj estroj kaj komu-nikaj responsuloj de organizoj, redaktistoj deregionaj kaj lokaj gazetoj kaj aktivaj civitanoj.Prelegis universitata esploristo de ¼urnalistiko,du (profesiaj) redaktistoj kaj (profesia) asociainformada æefo.La ideo kaj øia naskiøoLa ideo de civitana ¼urnalismo naskiøis en Uso-no fine de la 1980-aj jaroj. Øia instigo estis lanova¼raportado en amaskomunikiloj pri elekt-ado de la prezidento. Oni en amaskomunikilojdiskutis nur kiel pri konkurso, kiu estas en laenketoj en gvidanta pozicio, kaj kiel la kandidat-oj sin prezentas en televidilo. Tute forgesiøisrealaj opinioj de la kandidatoj. La mondo de lanova¼oj estis tre distanca de la æiutaga vivo decivitanoj. Sekvis, ke civitanoj ne fidis je amas-komunikiloj aý je politiko. Al tiu situacio ligiøis,ke abonkvantoj de ¼urnaloj malkreskis.

La komunikiloj komencis zorgi pri la situaciokaj seræi rimedojn þanøi la evoluon. Oni volis,ke voæo de øenerala civitano iøus aýdata. Nesufiæas, ke en gazetoj estas sekcioj por leterojde legantoj, aý similaj konceptoj en radiaj el-senda¼oj, kie civitanoj povas elparoli siajn opi-niojn (en finna radio ni konas programon ”Kan-sanradio”). Ankaý en redaktita gazeta artikoloaý radioprogramo indas esti traktita la vidpunktode civitano.

Oni povus pensi, ke la fenomeno estus æefeusona, æar tie la enketado lige de politikaj elektojkaj la tuta ”amaskomunikila cirko” estas tre el-stara. Ni tendencas pensi, ke æi tie en Eýropoaý en Finnlando ni æiukaze diskutas pri realajaferoj kaj la politika vivo estas ne tiom surfacatelevida prezentado kaj aktorado. Tio estis alme-naý mia unua penso pro la ilustrado de la aferoen la seminario.

Sed ni tamen konfesu, ke ni ne povas esti tuteliberaj de la sama fenomeno. Se ni sekvas plikaj pli grandskalajn amaskomunikilojn, certe laimagbildo pri politiko minacas pli kaj pli apart-iøi de la æiutaga vivo. Kaj en lastjara parlamentaelektado jam okazis, ke oni ofte prezentis latutan balotadon esti nur persona konkurso de laprezidantoj de la tri æefaj partioj, kvazaý la pre-zidanto de la plej granda partio iel persone estusla venkanto. Se oni en ekzemple Usono jamantaýe disvolvis rimedojn kontraý la evoluo, nine tro hezitu laýbezone akcepti la samajn.Aplikado de civitana ¼urnalismoKiam oni aplikas la ideon de civitana ¼urnalismoen ¼urnalo, øenerala civitano estas en æefa rolo.En elektado de temoj por la ¼urnalo: kio estasgrava afero por civitano? En maniero trakti latemojn: kio estas la signifa vidpunkto de la civi-tano? Civitana ¼urnalismo estas por la redaktistopli malfacila kaj laborplena maniero labori oltiu kutima, ke oni nur iras al la æefa spertulo-fakulo de la temo por demandi opinion.

Oni celas al multformeco, diskutanteco kajaktiveco. Kaj mallarøigi la spacon inter civitanojkaj ¼urnaloj, kaj per tio ankaý inter civitanoj kajdecidantoj.

Oni faris provojn pri civitana ¼urnalismo enmultaj finnaj æefaj gazetoj. Unu ekzemplo estasla traktado de la parlamentaj elektoj 2003 enHelsingin Sanomat. Samtempe kiam oni povis

Page 9: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

9

¬urnalismo

rekoni la fenomenon, ke publika diskutado pripolitika elektado apartiøas de æiutaga vivo, enHelsingin Sanomat oni tamen strebis realigi lakontraýan ideon de civitana ¼urnalismo.

En Finnlando estas almenaý unu ¼urnalisto,kies posteno estas difinita civitanredaktisto, Chi-mene (”Simppu”) Bavard en Itä-Häme, ¼urnaloaperanta en Heinola. Tamen estas konstatinde,ke multaj ¼urnalistoj, speciale en malgrandajlokaj gazetoj, ne vidas grandan diferencon intercivitana ¼urnalismo kaj la ¼urnalismo kion ili æiu-tage realigas, sen aparte nomi øin civitana ¼urna-lismo.Afero ne por Esperanta FinnlandoEvidente civitana ¼urnalismo estas afero æefe porprofesie faritaj ¼urnaloj, ne por asociaj gazetojkiel Esperanta Finnlando. Mi ne povas facileimagi racian manieron, kiel mi en rolo de æef-redaktoro de Esperanta Finnlando komencus ap-liki la ideon de civitana ¼urnalismo.

Æi tie ni ja devas noti, kio estas la diferencointer ¼urnalo kaj asocia membrogazeto. ¬urnaloestas, laý difino, æiutaga gazeto – aý almenaýpreskaý æiutaga. Øi seræas sian temaron el tiajøeneralaj aferoj, kiuj koncernas proksimumeæiujn civitanojn en iliaj æiutagaj vivoj. ¬urnalocelas esti legata de signife granda parto de laloøantoj de sia regiono. Al tia celo estas invent-ita civitana ¼urnalismo.

Asocia gazeto, kiu aperas unufoje por æiu duamonato, havas multe alian celon. Øia legantaroestas nur tiu malgranda parto de homoj, kiujmembriøis en tiun asocion. Tial nia gazeto devasankaý seræi siajn temojn el tiu limigita kampo,kiu koncernas la limigitan legantaron.

Rekta aplikado de civitana ¼urnalismo þajnesignifus, ke mi provus demandi de homoj øene-rale, kion Esperanto signifas por ili aý kiamani-ere ili uzas øin. Evidente la respondo de preskaýæiu estus, ke ili ne scipovas Esperanton, eæ nescias, kio tio estas, kaj ne uzas øin, kaj tio estusproksimume æio. Ni ja povas esperi, ke iam Es-peranto estus afero kiun konus kiu ajn civitano,

sed tiam ni jam loøus en multe alispeca mondool nun, kaj tiam Esperanto ne plu estus aferopor malgranda hobie farita asocia gazeto....sed afero por EsperantoEstas ankaý aspektoj, pro kiuj civitana ¼urnal-ismo koncernas esperantistojn. Almenaý unu tiaelstaris en trejnseminario de AKK, tio estas lafakto, ke multaj homoj havas malfacilecon enlernado de fremdaj lingvoj. Æiu lernejano enFinnlando devas studi fremdajn lingvojn, kajmalfacileco en tio certe estas afero, kiu koncer-nas civitanojn, do eventuala temo de civitana¼urnalismo. Ni ja havas taýgan solvon por tio:Esperanton! Estas ne nur, ke Esperanto memestas facila lingvo por lerni, sed ankaý ke lern-ado de Esperanto faciligas postan lernadon dealiaj fremdaj lingvoj.

Do, kiam civitana ¼urnalismo levas en ¼urnal-an diskutadon la malfacilecon de lingvolernado,ni ne hezitu uzi la okazojn por mencii, ke lasolvo ekzistas.

Mikko Mäkitalo

La Premio “Ada Sikorska”unuafoje aljuøitaEn Salou (Katalunio, Hispanio) la 4-an de ok-tobro estis unuafoje asignita la internacia Pre-mio “Ada Sikorska Fighiera”. Øin ricevis Au-gusto Casquero el Valencio pro la plurjardekasindediæa agado por Esperanto en diversaj land-oj kiel kurs-gvidanto, preleganto, organizantode multaj naciaj kaj internaciaj kongresoj.

La transdono okazis en la kadro de la 12-aInternacia E-Semajno de Kulturo kaj Turismo,malfermita de loka urbestro: cento da esperant-istoj el ses landoj partoprenis en la Semajnajprogramoj (prelegoj, debatoj kaj ekskursoj). Lavenonta æiujara premio, dediæita je la memorode Ada – kiu dum 35 jaroj redaktis kaj eldonisla tiam sendependan “Heroldo de Esperanto” –estos asignita en aýtuno 2005.

Page 10: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

10

E-instruado

Esperantoseminariumi februariUnder tiden 8-9 februari ordnar Karlskoga folk-högskola ett seminarium för språklärare utanförhandskunskaper i esperanto. De erhåller enbred information om språket och textboken”Esperanto por Gimnazianoj”. Idén är att desenare lär sig mera genom självstudier eller påannat sätt. Det har visat sig att lärare som självakänner till esperanto kan uppmuntra sina eleveratt delta i kurser. De kan också rätt snabbt ut-bilda sig till esperantolärare. Deltagare från Fin-land kan anhålla om resestipendium från lärar-föreningen ELFI.

La kvarteto Lars Forsman, Christer Lörnemark,Kjell Randhed kaj Folke Wedlin nun pretaspresigi la duan version de sia lernolibro, nur iomþanøita de la proveldono. Øi estas tre ampleksa– tekstlibro je 164 paøoj, ekzerclibro je 182paøoj kaj gvidlibro je 101 paøoj. La lerniloaspektas tre moderna kun tre belaj kovriloj kajmulte da koloraj fotoj, faktoj, dudirektaj vort-listoj, vortlisto por komputilado, diversaj vort-familioj, gramatikaj komentarioj, proverboj postæiu æapitro, la historio de Esperanto, fonologiapriskribo, proponlisto de facilaj legolibroj,lernolibroj kaj faklibroj por studado, ekzercoj,solvoj kaj testoj. La kvin unuajn æapitrojn onipovas uzi kiel mallongan studrondan kurson.

La lernolibroj EpoGo kompreneble kostasrelative multe – po 300 svedaj kronoj, same kielaliaj lingvolibroj de la gimnazio.Seminario, kie oni uzos la lernolibronEn febuaro la la 8an kaj 9an okazos seminarioen la Popola Altlernejo de Karlskoga por lingvo-instruistoj sen scio pri Esperanto. Ili ricevoslarøspektran informon pri la lingvo kaj la tekst-libron ”Esperanto por Gimnazioj”. Poste ni

esperas, ke kelkaj volas daýrigi la studadon perletera kurso, distanca kurso, semajnfinaj ren-kontiøoj aý simile. Montris sin, ke instruistojen diversaj lernejoj, sciante Esperanton, ofte po-vas entuziasmigi multe da studantoj æirkaý sikaj eæ ekinstrui. Jen nia ideo kaj celo de la semi-nario. Bonvolu sciigi al instruistoj kaj lernej-estroj pri tiu ebleco. La instrulingvo dum laseminario estos la sveda.

Informmaterialojn vi povas ricevi de mi([email protected]) aý de Anders Thunberg([email protected])

Kun koraj salutoj!Lars ForsmanEsperantofakoKarlskoga folkhögskolaS-691 24 Karlskoga

La tekston de Lars Forsman malplilongigis laprezidanto de ELFI Carola Antskog, kiu ankaýfaris la suban svedlingvan tekston pri la semi-nario. Se vi volas aæeti la librojn bonvolu kon-taktiøi kun þi. La prezo por æiuj tri libroj estaspreskaý 100 eýroj.

EpoGo – Esperanto por gimnazianoj

Internacia KongresaUniversitato 2005Dum la 90-a UK en Vilno okazos la 58-a sesiode la Internacia Kongresa Universitato, kierajtas lekcii universitataj profesoroj kaj personojkun simila kvalifiko.

UEA invitas tiajn personojn rete aý papereprezenti siajn proponojn pri prelegoj al la sekre-tario de la IKU-komisiono, prof. dr-o ChristerKiselman, <[email protected]>, Poþtkesto480, SE-751 06 Uppsala, Svedio, plej laste2005-01-15.

Okazos ankaý studsesio de la AkademioInternacia de la Sciencoj (AIS) kunlabore kun

Page 11: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

11

UEA

Montevideo 10.XII.1954– memorinda datreveno

UEA. Membroj de AIS povas samtempe pro-poni kursojn, kies unua lekcio povus esti partode la IKU.

La propono enhavu (1) mallongan resumonde la prelego en Esperanto, (2) mallongan resu-mon en la angla, franca, germana aý rusa (laýpropra elekto), kaj, se eble, en la litova, (3) kon-cizan biografieton kun persona bibliografio kajfoto taýga por publikigo.

La prelegoj prefere, sed ne devige, rilatu alla kongresa temo, kiu estas ”Universalaj Kong-resoj: 100 jaroj de interkultura komunikado”.

Æiu preleganto devas esti kongresano kajmem zorgi pri sia aliøo. Aparte bonvenaj estasjunaj kandidatoj kaj tiuj kiuj ankoraý ne prelegisen iu IKU. Prelego estos rekompencita per mo-desta honorario.

(el komuniko de UEA prenis mm)

Kiel konate UEA estas en konsultaj rilatoj kunUnesko ekde 1954. Vendredon la 10-an de de-cembro en la menciita jaro Unesko oficiale re-konis la valoron de Esperanto por la scienco, laedukado kaj la kulturo. Estis historia tiu momen-to ne nur por nia Movado, sed ankaý por la kul-turo de la mondo.

Sabaton matene æiuj gazetoj alportis la nova¼-on. La gazeto ”La Tribuna Popolar” de la dek-unua de decembro notis øin sub la titolo ”Trium-fo del Esperanto”. Estis fakte vera triumfo. Pro-fesoro Carlo Minnaja detale raportas pri la oka-zinta¼oj en la verko ”Eseoj memore al Ivo La-penna” (2001).

Okaze de la jubilea jaro indas relegi pri tiumemorinda Oka Sesio de la Øenerala Konferen-co, dum kiu en Montevideo vere sukcese defen-dis Esperanton prof. d-ro Ivo Lapenna. Ni jakonas liajn oratorajn talentojn kaj atinga¼ojn.Feliæe ankaý hodiaý ni havas eblecon øui pri laparolarto de Ivo Lapenna, æar estas eldonitaj dukompaktdiskoj (2003) enhavantaj elokventajnparoladojn de la prestiøa korifeo. Krome estasgrave ne forgesi la verkon ”Elektitaj paroladojkaj prelegoj” (1966), en kiu ni per okuloj povassekvi la faman oratoron sur internaciaj podioj.

Æiu parolado lia estas verko de fekunda menso,prezentita kun la krea spontano de vera oratoro.Lia simpatia voæo kaptas nin. Øi gvidas aýskult-antojn tra la valora kaj vive prezentita enhavo.

Prof. J.C. Wells skribas: ”En unu afero IvoLapenna restas por mi ideala figuro, inspira mo-delo: nome kiel parolanto de Esperanto. Æu tem-as pri oratorado, æu temas pri æiutaga konversa-cio, mi admiris kaj admiras lian lingvokapablon.Lia propra lingvofono – la kroata kun konsider-inda influo de la itala – dotis lin per prononcotre proksima al la internacia Esperanta idealo.Lia konscio de sia publiko pelis lin al klara es-primado, al eleganta sed simpla elekto de vort-provizo, kaj al perfekte formulita sintakso. Limem flegis sian lingvouzon, kaj per sia ekzem-plo montris al aliaj kiel fari same. Lia daýra tes-tamenta¼o troviøas ne nur en la organizado dela movado, sed ankaý en la ”la fundamento, surkiu kuþas la tuta konstrua¼o de Esperanto”, no-me en la lingvo mem.”

Dankeme ni konservu la memoron pri tiu æisignifa atinga¼o antaý kvindek jaroj en Monte-video 1954.

Jorma Ahomäki, Turku

w

Page 12: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

12

Dulingvecoprotektas la cerbonSe vi fluas per du lingvoj, via cerbo verþajnerestas en pinta kapablo ankaý en maljuneco. Du-lingvuloj þajnas sukcesi pli bone ol unulingvulojen testoj, kie oni mezuras intelektajn kapablojnkaj rapidecon de reagoj. Daýra þanøado el unulingvo al alia evidente ekzercigas la cerbon.

En la kanada esploro partoprenis pli ol centhomoj el aøoj de 30 – 88 jaroj. En dulingvaj fa-milioj oni hejme parolis la francan aý la tamilankaj krome la anglan. La kompara grupo regisnur la anglan. Æiuj havis similan edukon kajsocialan fonon, rakontas revuo Psychology andAgeing.

(el gazeto Tiede tradukis mm)

Lingvokapabloparte biologiaLingvosciencistoj rimarkis unikan ebleconesplori, sur kio baziøas nia fajna kompreno prilingvo. Øin ofertas juna gestolingvo en Nikara-gvo. Øi naskiøis antaý nur trideko da jaroj, kiamen fino de la 1970-aj jaroj oni fondis en tiunlandon lernejon por surduloj. Tial la plej aøajgestolingvumantoj nun estas nur 45-jaraj.

Ann Senghas el universitato Columbia enNew York komparis gesta¼ojn de lingvouzantojde diversaj aøoj kaj rimarkis ilin esti diversaj.”La plej aøaj komunikas per krudaj movoj stilede pantomimoj, junaj dispecigas siajn mesaøojnen partojn same kiel oni faras en parolataj ling-voj”, diras Senghas kaj emfazas, ke diversaj aø-grupoj rabotis la lingvon memstare sen scii, kiellingvoj kutime konstruiøas.

”Æi tio pruvas, ke en ni estas iu mekanismo,kiu gvidas nin por disigi la elementojn de lingvokaj por trakti ilin laý hierarkio. Eble precize tialestas troveblaj el æiuj lingvoj de la mondo samajbazaj elementoj, kiel silaboj kaj vortoj, kaj bazajreguloj, kiuj gvidas formiøon de frazoj.”

La rimarka¼oj, kiujn Senghas prezentas en lagazeto Science, þajnas solvi la eternan disputonde lingvosciencistoj pri tio, æu nia lingvoscio jesia bazo venas el biologio aý el kulturo. Senghastamen rifuzas la rolon de arbitracianto. ”Mi neasertas, ke ni naskiøas kun universala gramatikoen niaj cerboj. Mi nur diras, ke je iuj partoj niajlingvaj kapabloj estas denaska talento.”

(el gazeto Tiede tradukis mm)

Informbazaro

E-festivalo Aroma Jalto17-an fojon okazos E-festivalo Aroma Jalto,30.04-09.05.2005.

Jalto printempe estas io eksterordinara. Vek-iøanta montaro, verdiøanta arbaro, freþaj herboj,aromoj de floroj kaj senlima blua Nigra maro.Muøo de ondoj, forkurantaj al horizonto, varmajþtonoj kaj printempa karesa suno, varmigantaanimon kaj koron.

Jalto printempe estas la renkontiøo de geami-koj, kiujn kunligas komuna lingvo, similaj inte-resoj kaj frateca etoso.

Jalto printempe estas paradizo sur Tero, kiuvizitendas, almenaý unufoje dum la vivo.

Loko: Krimeo, Jalto – la plej populara kajfama kuracloko de Ukrainio

Loøado: En 2-, 3-, 4- aý 5-litaj æambroj kunlavabo, necesejo kaj duþejo, kontraý 3 – 6 EURdiurne. Loøado ne estas ebla sen nutrado.

Nutrado: En la sama ripozejo, kontraý 3,5EUR 3-foja.

Programo: Seminarioj por Esperanto-instru-antoj; seminario de INTERKULTURO; lingvajdiversgradaj kursoj; Universitato; lingva prezen-tado; ekskursoj, piedmarþoj; koncertoj; KGS;

ludoj… Nulaj komencantoj ne estas akceptataj!Aliøkotizo por Finnlando øis 1-a de marto 15

EUR, surloke 30. Kontribuantoj al la programohavas rabaton laý interkonsento.

Volodimir HORDIJENKO, p.k.35, Kijiv-133,UA-01133, Ukrajnio. Telefono: (044)295 1701.Retpoþto: <[email protected]>. Retpaøo:<www.aromajalta.by.ru>

La duan informleteron ricevos aliøintoj.

Page 13: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

13

Karaj eblaj karavananoj!Øis nun dudeko da personoj provizore mont-

ris intereson por komuna busvojaøo al la ven-ontjara UK en Vilno. Nia karavangrupo ricevisankaý interesajn proponojn por la itinero, kiujnni pli trastudas. Momente ni havas oferton deSuomen matkatoimisto/Etumatkat, surbaze dekiu ni planas la karavanon. Jen informoj pri øi.Hei kaikki Vilnan karavaanista kiinnostuneet!

Tähän mennessä noin 20 henkilöä ilmoittikiinnostuksensa yhteiseen bussimatkaan, jotentyöryhmämme jatkaa matkan suunnittelua.Olemme saaneet ehdotuksia matkareitiksi ja tut-kimme myös mahdollisuuksia niiden toteutta-miseen. Tämän hetkisen suunnittelun pohjanaon kuitenkin Suomen matkatoimiston/Etumat-kojen tekemä tarjous. Tässä siis tämänhetkinenmatkasuunnitelma.22.7. Helsinki-Tallinn per Tallink, daýro æ. 2

horoj (ekzakta horaro ne ankoraý fiksita).De la haveno ekveturo per estona aýto-buso. Survoje ni haltas en konvenaj lokoj.Hki-Tallinna Tallink-laivalla, matka kestäänoin 2 tuntia (tarkempi aikataulu ei vielätiedossa). Satamasta lähdetään matkallevirolaisella tilausajolinja-autolla. Matkallapysähdyksiä sopivissa paikoissa.

22.-23.7. Tranokto en Jelgava. YöpyminenJelgavassa.

23.7. Jelgava-Vilna kun haltoj en konvenajlokoj, en Vilna posttagmeze. Ajo Jelga-vasta Vilnaan, matkalla pysähdyksiä,perillä Vilnassa iltapäivällä.

23.-30.7. Kongreso en Vilna, tranokto encentra hotelo (nomo de hotelo estos infor-

mita pli poste). Vilnan kongressi, yöpymi-nen keskustan hotellissa (hotellin nimivielä auki).

30.7. Vilna-Sigulda kun haltoj en konvenajlokoj. Ajo Vilnasta Siguldaan, matkallapysähdyksiä.

30.-31.7. Tranokto en Sigulda. YöpyminenSiguldassa.

31.7. Sigulda-Tallinn kun haltoj en konvenajlokoj, en Tallinn posttagmeze por atingi laTallink-þipon al Helsinki la saman ves-peron.Ajo Siguldasta Tallinnaan, matkallapysähdyksiä, perillä Tallinnassa niin ettäehditään Tallink-laivaan Helsinkiin vieläsamana iltana.

Prezo 610 eýroj/personoLa prezo inkluzivas þipvojaøoj Helsinki-Tal-linn-Helsinki, busvojaøon Tallinn-Jelgava-Vil-no-Sigulda-Tallinn, hotelaj tranoktoj en 2-litajæambroj kun matenmanøoj en Jelgava, Vilno kajSigulda. La prezo estas por grupo de minimume20 personoj (plenkreskuloj). Se la grupo estospli granda ol 30 personoj, la prezo malaltiøas.Matkan hinta 610 euroa/hlöHintaan sisältyvät laivamatkat Hki-Tallinna-Hki, bussimatkat Tallinna-Jelgava-Vilna-Si-gulda-Tallinna, hotelliyöpymiset aamiaisineen2-hengen huoneissa Jelgavassa, Vilnassa ja Si-guldassa. Hinta edellyttää vähintään 20 matkus-tajaa (aikuisia, lasten hinta ei vielä tiedossa). Jostaas ryhmämme koko on yli 30 henkilöä, hinta-kin on edullisempi.Se tiu plano estas en ordo por vi kiuj jam provi-zore aliøis, ni daýre havos vin en nia listo. Se

Venontaj

w

BB3 (Buse al Baltio) – pliaj informojKaravano al la 90-a UK en Vilno somere 2005

Karavaani Vilnaan! Bussilla Baltiaan (BB3) – lisätietoja

Page 14: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

14

Venontaj

Vintraj Tagoj de EAFen Orivesi

Vintraj Tagoj de EAF alvokos nin venontfojeal Orivesi la 12an kaj la 13an de marto 2005.

La loko estas Oriveden Opisto (Orivesi-ins-tituto), kie nun oktobre okazis la trejnseminariopor aktivuloj. Orivesi estas atingebla per traj-no kaj per aýtobuso, por ambaý tampereanojpretas aranøi transporton laý peto.

En Oriveden Opisto ni konatiøos kun la dis-tancinstituto kaj alia instruado de la instituto.La urbo Orivesi invitas nin por komuna kafum-ado kun sciigoj pri la urbaj funkcioj kaj pri laregiono. Æiuj membrosocietoj de EAF havoseblecon aranøi kunvenojn. Kompreneble nimemoros kune la faman 80an UK:n 1995 enTampere kun bildoj, diapozitivoj, rakontoj kajaliaj memoroj. Æu ankaý vi æeestis? Kaj nin jaatendos venontjare interesa karavano al la sekvaUK en Vilno, pri øi estos ankaý informoj dumVintraj Tagoj kiel nature ankaý pri Valamo-kursoj kaj pri la æi-jara granda esperantoeventoKultura Esperanto-Festivalo 2005. Dimanæeestos jarkunveno.

Ni tranoktos en komfortaj 1- aý 2-litajæambroj. Se vi interesiøas pri amasloøejo,bonvolu kontaktiøi kun la aranøantoj. Ankaýpri infanaj prezoj informiøu æe ili.

Pliaj informoj de Vintraj Tagoj kun detalaprogramo aperos en la unua numero de Espe-rantolehti 2005 en februaro. Indas jam nun aliøikun la plej malalta kotizo, kiu validas øis la 15ande januaro.Aliøo kaj kontaktpersonojSendu la aliøilon al la EAF-oficejo de Helsinkiaý se vi volas aliøi rete, uzu la adreson<[email protected]>. Krome pagu lakotizon kun mendita paketo al la asocia kontouzante la referencnumeron. Notu, ke estas tre

vi havas aliajn proponojn ekzemple por la iti-nero, bonvolu kontaktiøu kun ni. Kaj vi kiuj neankoraý eæ provizore aliøis, estas bonvenaj kun-vojaøi. Ni faros nun baldaý la provizoran mend-on æe la vojaøagentejo kaj fiksos la karavanondefinitive en marto/aprilo post la apero de DuaBulteno. Eblas certe partopreni nur unudirektanvojaøon al la karavano aý partopreni øin sen tra-noktoj en Vilno, por ties prezoj ni ankoraý devasinformiøi.

Pliaj scioj pri la karavano estos en la EAF-agadas retlisto, en sekva Esperanta Finnlandokaj dum Vintraj Tagoj de EAF.Jos jo alustavasti ilmoittauduit ja tämä matka-suunnitelma sopii sinulle, olet jo mukana listal-lamme. Jos sinulla taas on muita ehdotuksiamatkareitiksi, ota yhteyttä järjestäjiin. Ja jos etvielä ilmoittautunut, olet tervetullut mukaan.Teemme pian alustavan varauksen matkatoimis-tolle ja lopullisesti vahvistamme matkan maalis-huhtikuussa, kun kongressin Dua Bulteno onilmestynyt. Todennäköisesti on mahdollistaosallistua karavaaniin vain yhteen suuntaan taiilman majoitusta Vilnassa, kysymme myös näi-den vaihtoehtojen hintoja.

Lisätietoja karavaanin edistymisestä annam-me EAF-agadas -listalla, seuraavassa Esperan-tolehdessä sekä liiton Talvipäivillä.Bonvenon kunvojaøi! Tervetuloa yhteiselle mat-kalle!Por la aranøanta grupo Tiina Oittinen, sekre-tario de EAF. Karavaaniryhmän puolesta Tii-na Oittinen, EAF:n sihteeri.(kontaktinformoj sur paøo 2, yhteystiedot leh-den sivulla 2)

Cetere, se vi bezonus afiþojn pri la Vilna UK,bonvolu kontaktiøu kun Pentti Makkonen enJyväskylä. Li mendis la afiþojn de UEA kaj vol-onte disdonos. Lia adreso estas: Ansapolku 1,40630 Jyväskylä kaj li estas plej bone atingeblatelefone: 014-254485.

«

Page 15: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

15

Venontajgrave fari ambaý: kaj pagi kaj sendi la aliøilonpor ke la organizantoj sciu, kion vi mendas porla VT kaj se vi bezonos ekzemple transporton.

Kun eventualaj demandoj pri la traknoktoj,manøoj kaj transportoj same kiel pri vojaøebl-ecoj vi povas turni vin al la EAF-sekretario Tii-na Oittinen aý al la lokaj kontakpersonoj Mark-ku Saastamoinen kaj Sylvia Hämäläinen. Priprogramaj aranøoj respondecas ankaý EAF-pre-zidanto Anna Ritamäki. Pri la aliøiloj prizorgaskiel kutime Päivi Saarinen en kunlaboro kun laEAF-kasisto. Kontaktinformoj por aliaj troviøassur la paøo 2, por Sylvia ili estas: Teivaalantie85, 33400 Tampere, <[email protected]>,03-3463493.

Bonvenon!

Suomen EsperantoliitonTalvipäivät Orivedellä

Vuonna 2005 tapaamme alkuvuodesta taas Tal-vipäivien merkeissä. Vuoden 2005 Talvipäivätjärjestetään 12.-13.3. Oriveden Opistolla, jos-sa lokakuussa kokoontuivat seminaarilaiset Laa-tua viestintään -projektin merkeissä.

Orivedelle pääsee kätevästi sekä bussilla ettäjunalla: linja-autoasema on noin kilometrinpäässä opistolta ja rautatieasemalle on matkaaviitisen kilometriä. Tamperelaiset ovat varau-tuneet kuljettamaan tarvittaessa osallistujia hen-kilöautoilla.

Orivedellä tutustumme niin Oriveden Opis-toon kuin Oriveden kaupunkiinkin, meille onluvattu esittelyt molemmista paikoista. Orive-den Opiston yksi toimintamuoto on etäopisto jasiellä on mahdollista opiskella myös esperantoa.Kaupunki on esittelyjen lisäksi luvannut tarjo-ta meille kahvitkin. Talvipäivien yhteydessä onkaikilla EAF:n jäsenjärjestöillä mahdollisuusjärjestää omia kokouksia. Lisäksi on tiedossakongressimuistoja vuoden 1995 kuuluisasta 80.

ALIØILOMi aliøas al la Vintraj Tagoj de EAF en Orivesi12.-13.3.2004.Nomo____________________________________Adreso

____________________________________Tel./Fakso/Retadreso____________________________________Aliøkotizo:q 12 e øis 15.1.2005 ______q 16 e øis 25.2.2005 ______q 20 e ekde 25.2.2005 ______Duono por FEJO-anoj sub 30 jaroj. Infanoj sub15 jaroj sen aliøkotizo kaj personoj loøantajekster Finnlando laý interkonsento.La kunvena paketo 12.-13.3. (tranokto, man-øoj laý la programo)q 58 e dulita æambro ______q 70 e unulita æambro ______q 30 e nur manøopaketo ______(manøoj laý la programo sen matenmanøo)Pri amasloøejo kaj prezoj por infanoj, bv. kon-takti la aranøantojn.q Mi venos je _______ per q trajno / q busokaj bezonas transporton al la instituto.Entute pagenda al la konto de EAF ______Pagoj al la konto: Sampo 800017-230825.Bv. uzi la Vintraj tagoj referencnumeron 4640.Pliaj informoj aý deziroj:

____________________________________Bonvolu sendi la aliøilon al:Esperanto-Asocio de FinnlandoSiltasaarenkatu 15 C 65, FIN-00530 Helsinkiaý la informoj rete al: [email protected]

Page 16: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

16

VenontajTampereen maailmankongressista. Se oli meil-le monille ikimuistoinen. Kongressiin tutustum-me kuvien, diojen, videon sekä tietenkin juttu-jen ja kertomusten kautta. Toki suuntaamme jotulevaankin: kesä 2005 on vilkas. Jo perinteek-si muodostunut Valamon kurssi on taas heinä-kuun alussa. Sen jälkeen on vielä vuorossaEsperantofestarit eli KEF 2005 Helsingissä.Kuukauden lopulla lähdemme yhteisellä kara-vaanilla kohti ensi vuoden kongressikaupunkiaVilnaa.Talvipäivillä saat lisätietoja näistä tapah-tumista. Sunnuntaina pidetään EAF:n vuosiko-kous.

Oriveden Opistolla yövymme mukavissa 1-tai 2-hengen huoneissa. Jos olet kiinnostunutyhteismajoituksesta, kysy siitä yhteyshenki-löiltä. Kysy heiltä myös, jos tarvitset tietoja las-ten paketeista. Ilmoittaudu siis heti, edullisinilmoittautumismaksu on voimassa tammikuunpuoleenväliin asti!Ilmoittautuminen ja yhteyshenkilötLähetä ilmoittautumislomake Suomen Esperan-toliiton toimistoon tai lähetä vastaavat tiedotsähköpostilla osoitteeseen <[email protected]>. Maksa osallistumis- ja paketti-maksut ilmoittautumisen mukaisesti liiton tilil-le. Käytä viitenumeroa! Huomaa, että pelkkämaksun hoitaminen ei riitä, tarvitsemme myösilmoittautumistiedot, jotta tiedämme mitä olettilannut ja milloin tulet.

Majoitusta, ruokailua sekä matkustusvaihto-ehtoja koskevia asioita voit tiedustella liiton sih-teeriltä Tiina Oittiselta sekä paikallisilta yhteys-henkilöiltä Markku Saastamoiselta ja SylviaHämäläiseltä. Ohjelma-asioissa yhteyshenkilönäon myös liiton puheenjohtaja Anna Ritamäki.Ilmoittautumislomakkeista ja maksuista huoleh-tii tuttuun tapaan Päivi Saarinen yhteistyössä lii-ton rahastonhoitajan kanssa. Sylvian yhteystie-dot: Teivaalantie 85, 33400 Tampere, <[email protected]>, 03-3463493. Muiden tiedot si-vulla 2.

Tervetuloa!

ILMOITTAUTUMISLOMAKEIlmoittaudun Suomen Esperantoliiton Talvi-päiville Orivedelle 12.-13.3.2004.Nimi____________________________________Osoite

____________________________________Puh./fax/sähköposti____________________________________Osallistumismaksu:q 12 e 15.1.2005 saakka ______q 16 e 25.2.2005 saakka ______q 20 e 25.2.2005 jälkeen ______Puoli maksua FEJO:n varsinaisilta jäseniltä.Alle 15-vuotiaat lapset ilman osallistumismak-sua ja Suomen ulkopuolella asuvat henkilötsopimuksen mukaan.Kokouspaketti 12.-13.3. (majoitus, ohjelmaanmerkityt ruokailut)q 58 e 2 hengen huone ______q 70 e 1 hengen huone ______q 30 e vain ruokapaketti ______(ohjelman ruokailut ilman aamiaista)Kokouspaketista lapsille ja yhteismajoituksestalisätietoja järjestäjiltä.q Saavun klo ______ q junalla/ q bussilla jatarvitsen kuljetuksen opistolle.Yhteensä maksettava EAF:n tilille ______Maksut EAF:n tilille: Sampo 800017-230825käyttäen Talvipäivien viitenumeroa 4640.Lisätietoja tai toivomuksia:

____________________________________Lähetä ilmoittautumislomake osoitteella:Suomen Esperantoliitto rySiltasaarenkatu 15 C 65, FIN-00530 Helsinkitai tiedot s-postitse: [email protected]

Page 17: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

17

Venontaj

Internacia esperantokultura festivalo en la urbocentro de HelsinkoPor æiuj aøgrupoj, de beboj øis avoaøaj kulturemuloj

Kultura Esperanto-Festivalo en Helsinko16.-23.7.2004

[email protected]

wKim Henrikssenw ”Tutvespera”esperanta operokun Liisa Viinanen

Por pliaj programajinformoj kontaktu:

En la programo estos:w LiteraturowMuzikow Teatrow KomiksojwDancow Prelegoj, kursoj, prezentoj kajkoncertoj

w Dolchamarelektre kajakustikew JoMo kaj laLiberacanojw EsperantoDesperadowMartin Wiesew Komiksaekspozicio kunArnau Torras,Duplustro ks.

w JorgeCamachow Filmodobladow Esperantakaraokeo kunvivbando

Page 18: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

18

Sekso: Naskiødato: tt mm jjjjq viro q virinoFamilia nomo: Antaýnomo(j):

Stratadreso (nacilingve per latinaj literoj):

Urbo: Poþtkodo:

Lando:

Telefono: landa kodo – regiona kodo – telefonnumero+

Retpoþta adreso:__________________________________________@________________________________Aliøkotizoj al KEF 2005:q 150e antaý 28-2-2005 q 170e antaý 31-5-2005 q 190e post 31-5-2005La prezo inkluzivas manøon kaj lokon en la amasloøejo dum la tuta festivalo.Speciala manøo: q vegetarana; q alergioj: __________________________________________Speciala loøado: q mi volas loøi en dulita æambro en la gastejo Eurohostel kun prezo de ca. 23e(persono) po nokto q mi volas loøi en Hotel Arthur kaj petas informon pri la prezoj.Speciala invito: q mi bezonas invitleteron.Rabatoj (indiku la validajn):q B-landana, –10e (æiuj landoj krom la Nordiaj landoj, EU-landoj antaý 2003, Svislando, Usono,Kanado kaj Japanio).q junulara, –10e (sub 30 jaroj) aý q infana –20e (sub 13 jaroj)._____________________________________________________________________________Dato Subskribo

Venontaj

KEF 2005, 16.-23.7.2005 en HelsinkoAliøilo al KEF 2005 – Bv. plenigi kaj sendi poþte al KEF 2005, Silta-saarenkatu 15 C 65, FI-00530 Helsinki. La aliøo validas post laalveno de via kotizo al la konto de Fejo en Rauman seudun osuus-pankki, 563000-2213606.

Page 19: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

19

Asocioj

Estraro kunvenisLa estraro de EAF kunvenis (7/2004) en la ofic-ejo la 11an de novembro je 11.15-16.45. ÆeestisAnna Ritamäki, Tiina Oittinen, Tuomo Grund-ström, Taneli Huuskonen, Päivi Saarinen, Mark-ku Saastamoinen, vicestraranoj Timo Pirinen,Eero Rinta-Karjanmaa, EAF-kasisto Anna-Lii-sa Heikkinen.

La Aýtunaj Tagoj en Iisalmi havis entute 64partoprenantojn. La multflanka programo rice-vis dankojn kaj aprezon. La postaýtunajn tagojnæe Onni Kauppinen en Iisalmi kaj æe KimmoHakala en Vesanto partoprenis dudeko da per-sonoj. La grupo Asorti montris dum la AT vide-on, kiun ili faris dum ilia antaýa vizito en Finn-lando 2002. EAF ricevis la videon (en KD-for-mo por komputilo) kiel donacon kaj havas rajtonkopii øin laýbezone. La financoj montras iomanmalgajnon.

La estraro decidis, ke VT 2005 12.-13.3.2005okazos en Oriveden Opisto kaj fiksis la kotizojn.

La estraro traktis la øisnunajn skizojn de Fran-cisco Veuthey por dezajno de AKK kaj EAF.La prezidanto kun la AKK-grupo daýrigos laplanadon.

Raporto pri la trejnseminario en Orivesi-insti-tuto aperas æi-numere. Al la instituto estas dona-citaj Vilkki-vortaro kaj Forsman-Pyhälä lerno-libro. EAF ricevis la materialon de la esperanto-kurso de la distancinstituto (Etäopisto/KVS-ins-tituutti) por sia arkivo. La kurson faris la antaýadistancinstruisto Marjatta Rautio. Raita Pyhäläestas la nuna instruisto. EAF kun ELFI pripen-sos eblecojn modernigi la kurson kunlabore kunla instituto.

La estraro pritraktis la raporton de la biblio-teka konsilgrupo, kiu havis sian unuan kunven-on la 4an de septembro. La grupo prezentis kelk-ajn konkretajn proponojn kaj ideojn (ekz. bind-ado de la Esperantolehti-jarkolektoj, kontaktojkun la nacia arkivo). La estraro pozitive rilatis

al la proponoj. Päivi Saarinen plu traktos pri larealigo.

La estraro informiøis ke en Somero-bibliotekotroviøas nuntempe Esperantokolekto el la post-lasa¼o de Joel Vilkki.

La estraro decidis ke EAF aæetu la libron prila fratoj Väisälä por la biblioteko. Olli Lehto:Oman tien kulkijat – veljekset Vilho, Yrjö kajKalle Väisälä (eldonejo Otava 2004).

La estraro pritraktis invitleteron de la FEJO-kaj EKH-prezidantoj pri Kultura Esperanto-Festivalo 2005. EAF volas apogi la organizadonde la festivalo. Vicprezidanto Päivi Saarinenestas nia KEF-kontaktulo. Taneli Huuskonenestas en la KEF-komitato.

Valamo-prospekto de Popola Instituto deValamo aperis. La kursorespondeculo daýrigasla kursopreparon kun la Valamo-grupo kaj laPopola Instituto kaj interkonsentos i.a. pri lakursoprezoj.

La karavana grupo ricevis oferton de SuomenMatkatoimisto/Etumatkat kaj informas pri laplano en Esperantolehti 6/2004.

La estraro decidis, ke sekvaj estraraj kunsidojokazos laýbezone dimanæon, la 16-an de januaro2005 kaj sabaton, la 12-an de februaro 2005 je11.00 en la oficejo.Kompilis la prezidanto surbaze de la protokolo.

Antaýen elektisLa elektokunvenon de Antaýen la 15an de no-vembro æeestis 11 membroj. Por la jaro 2005Lauri Liukkonen estis elektita prezidanto. Laestraranoj estos Sylvia Hämäläinen, Veli Hämä-läinen, Jukka Laaksonen kaj Markku Saastamoi-nen. Vicestraranoj estos Tapani Aarne, PenttiJärvinen, Anja Karkiainen kaj Terhi Laaksonen.

Sekretario

Page 20: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

20

Asocioj

Trejnseminario por inspiri aktivulojn

Ziko instigis nin koni la faktojn kaj rigardial la esperantoaferoj el ekstera vidpunkto.Fone “artikoloj” kaj aliaj raportoj de laantaýaj gruplaboroj.

Partoprenis en la dua trejnseminario de AKK-projekto en Orivesi entute 29 personoj. l Pre-legantoj: Ziko Marcus Sikosek, Jouko Lindstedtl Organizantoj de EAF-estraro/AKK-projektagrupo: Anna Ritamäki, Tiina Oittinen, PäiviSaarinen, Markku Saastamoinen l EAF-estr-aro: Raita Pyhälä, Timo Pirinen, Eero Rinta-Karjanmaa l AKK-projekta grupo: Jukka Pie-tiläinen l E-lehti: Mikko Mäkitalo l ELFI: Ca-rola Antskog, Sylvia Hämäläinen, Erkki Kemp-painen l FEJO: Patrik Austin, Riitta Hämäläi-nen, Katja Lampinen, Paula Niinikorpi l E-klubo de Jyväskylä: Pentti Makkonen l E-klubode Lahti: Vilorg Teräväinen, Börje Eriksson lE-klubo de Helsinki: Taneli Huuskonen, TuulaVirolainen l E-klubo de Salo: Matti Wallius lE-societo Antaýen, Tampere: Jukka Laakso-nen, Katriina Muurainen-Särkkä l E-societo,Turku: Jorma Ahomäki l E-grupo de Lappeen-ranta: Irja Miettinen, Marja-Liisa Kettula

La dua trejnseminario de EAF Al kvalita komu-nikado okazis sabate-dimanæe la 30an øis la 31ade oktobro 2004 en Oriveden Opisto (Orivesi-instituto).

La æefpreleganto estis Ziko Marcus Sikosek,kiu laboras en la Centra Oficejo de UEA. Li ko-natigis nin kun la tikla¼oj same de esperanto-informado kiel de arkiva organizado. Sabate-vespere la interagada programero “Esperantistojkaj ¼urnalistoj: æu kolizio aý koalicio?” donisal ni spertojn de praktikaj situacioj. Ni dividiøisen grupojn kun diversaj roloj: unu grupo por“la ¼urnalistoj” kaj kvar diverstemaj por la “es-perantistoj” – lingvopolitiko, loka aktivado,movado, lingvolernado – preparis kaj realigis“intervjuojn”. Rezultis diversaj imagitaj tekstoj,

sed æefe bazo por komuna diskuto pri la diversajroloj kaj temoj, kiujn indas atenti kiam ni rilatasal amaskomunikiloj.

Jouko Lindstedt prezentis la mondan rolon dela angla komparante la argumentojn por kaj kon-traý kun komparoj al la argumentoj prezentatajen la esperantomovado. La angla – neýtrala ling-vo! La angla lingvo – savanto por la malgrandajlingvoj! Por prezenti tiajn sloganojn oni ne dev-as esti þerculo aý intenca trompanto. Dependasde la vidpunkto. Neýtrala kompare al kio? Mal-pli minaca kompare al kio? Rekomendindaj kiellega¼oj por esperantistoj estas ne nur la kritikajlibroj, kiel Æu nur-angla Eýropo? de RobertPhillipson (English-Only Europe?), libro kiu nenur estas tradukita esperanten, sed ankaý pozi-tive rilatas al esperanto. Por kompreni la debat-on gravas legi ankaý aliajn vaste rekonatajntekstojn en la angla, ekzemple English as a Glo-bal Language de David Chrystal.

Page 21: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

21

AsociojLa distancinstituto de Kansanvalistusseura

KVS havas sian administrejon en OrivedenOpisto. La direktoro pri edukado Eija Assola-Virta de la distancinstituto prezentis la institutonal la partoprenantoj kaj rakontis kun Raita Py-hälä pri la esperanta distanckurso. Kutime estas2-3 lernantoj jare. Gravas eltrovi eblecojn mo-dernigi øin. Alie øi minancas malaperi.

Fine ni kolektis ideojn kaj informojn pri nunajagadoj. Kvankam ni ne disponis pri multe datempo por tiu grava parto de la seminario, nitamen malfermis la debaton por posta daýrigo.La æefa celo de la trejnseminarioj estas doni in-spiron kaj instigon al niaj aktivuloj. Aparte ni

substrekas la eblecon partopreni per agadoj enAl kvalita komunikado laý la gvidlinioj publik-igitaj en n-ro 4/2004. Øuste nun indas pripensiagadojn por altigi la kvaliton de nia informado.La AKK-projekto daýros ankoraý nur iom pliol unu jaron.

La ideinterþanøon ni daýrigas sur la paøoj deEsperanta Finnlando (ekz. en la formo de lateksto de Vilorg Teräväinen en tiu æi numero)kaj en la retlisto EAF-agadas. Æi-gazete ni pub-likigas ankaý kelkajn ideojn prezentitajn de Sa-liko en EAF-agadas. Reagoj bonvenas divers-voje.

Anna Ritamäki

vo, artefarita l., konstruita l., internacia l. aýkion? En la seminario iu proponis, ke ni havuoficialan informiston por tio. Tamen ni homojparolus preter li/þi. Ni eæ ne sekvus kaj obeusla rekomendojn de la ne ankoraý ekzistanta ko-lekto, kiun mi petas de la laborgrupo. Malgraýtio mi þatus havi “oficialajn” konsilojn por iomunuecigi la hazardan informadon.

Leterpaperoj, kovertoj kaj glumarkoj estasdezirindaj sed tro longe daýras jam tie prepar-ado. Æu æiu el ni faru malsamajn por si mem?Estus pli bone havi komune uzeblajn, aæeteblajnde EAF. Æar la vorto “esperanto” ankoraý restasnekonata, estus bone aperigi øin plej eble oftekiel instigilon por scivolemo.

Mi deziras tikli vian cerbon por havi reagojnkaj rezultojn, ne tuj grandajn sed pogute. Se nitro longe nur cerbumas kaj ludas, neniaj konkre-taj rezultoj estiøas. La nova arøenta broæo estasunu bona konkreta guto, dankon.

Saliko(Eroj el mesaøo aperinta en EAF-agadas)

EAF-agadas estas retlisto pri agado en kaj porEsperanto en Finnlando. Se vi estas membrode EAF kaj deziras aliøi, bv. kontakti la prezid-anton: [email protected].

El gutoj fariøas riverojÆu eblas zorgi pri tio ke æiu biblioteko havu iannuntempan lernolibron pri Esperanto kaj vort-aron? (Æu VI persone povas donaci? EAF nekapablas.) Æiu “bona” librovendejo devus havialmenaý unu lernolibron. Se niaj finnaj librojestas tro modestaj, oni povus provi enþovi“Teach Yourself Esperanto”, Mazi aý laý viaprefero. (Æu vi persone vizitu kaj priparolu laaferon en VIA librovendejo?)

Vi diras, ke la bibliotekoj kaj vendejoj mendasSE IU DEMANDAS. Ho, tio ne estas la sama.Estas kvazaý niaj lerniloj kaj nia lingvo estusdanøeraj kemia¼oj, kiujn oni gardas en þlositajþrankoj kun bildo pri kranio kaj ostoj sur lapordo. Eble iu kiu þatus scii pri Esperanto sentassin tiel malcerta ke dezirus nur iom trarigardila libron, ne mendi tuj. Precipe en urboj kajkampare, kie ne aktivas espistoj, la unua proble-mo estas trovi lernolibron aý eæ iam renkontiøikun la vorto “Esperanto” en situacio, kie onipovus tuj konatiøi kun øi.

Alia propono: La AKK-laborgrupo kolektufrapfrazojn kaj faktojn kaj sendu al ni æiuj, porke ni sciu, kion diri pri Esperanto, se iu deman-das/intervjuas. Se la unua demando estas “Kio/Kia lingvo estas E-to?”, æu ni respondu planling-

Page 22: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

22

Asocioj

Loko de Esperanto enkonkurenco de la lingvoj

Estante arda adepto de Esperanto, mi neniamantaýe havis feliæon partopreni tiom signifan kajinteresan seminarion, kiel tiun okazigitan deEAF enkadre de la projekto ”Al kvalita komuni-kado” 30-31 oktobro en la urbo Orivesi.

Sed ne sole la temo interesis min. Estis inte-rese interþanøi opiniojn pri la lingvo kaj konatiøikun imitinda maniero de komunikado, kiunmontris la reprezentanto de UEA Ziko MarcusSikosek. Lia konduto kaj sinteno estis senri-proæaj. Li montris sin saøa kaj lerta organizantokaj samtempe diskreta homo. Li neniun lasis sensia atento kaj neniel substrekis gravecon de pro-pra partopreno en la seminario.

Ni havis eblecon vidi, ke Ziko kolektis mult-ajn interesajn faktojn pri historio de la movado,kaj multajn opiniojn koncerne de Esperanto kajties loko meze de aliaj lingvoj. Persone mi ne-niam havis eblecon partopreni iun ajn internaci-an kunvenon. Do min pli multe interesis belecode lia lingvouzo, kaj opinioj pri stato kaj rolode la lingvo. Tamen, bedaýrinde, mankis tem-po por pli longa pridiskuto de interesaj apartajtrajtoj de la lingvo, kiuj povus provoki interesonal Esperanto ne sole flanke de la homoj jamparolantaj kaj dezirontaj uzi øin en sfero de in-ternacia komunikado. Mi opinias, ke pridiskut-indaj estus la demandoj:

– Æu la lingvo povas esti konsiderata vivulo?(æu øi havas animon?)

– Æu inter la lingvoj estas samtempe kunagokaj interkonkurenco?

– Æu Esperanto estas ilo en la manoj de lahomoj, aý male?

– Æu Esperanto povas fariøi internacia senantaýe fariøi nacia?

– Æu Esperanto havas trajtojn, kiuj farus øindua (aldona) lingvo de la nacio?

Vidpunkton de la homoj, kiuj strebas solviteknikan problemon de tradukado, oni povaskompreni tiel, kvazaý tiuj opinias lingvon estilingva kodo, siaspeca nacia vesta¼aro, destinitapor vesti pensojn. Laý tiu vidpunkto, la homapenso povas esti vestita jen en vesto de ununacio, jen en vesto de la alia. Do, por solvi laproblemon estas bezonata nur sufiæe ampleksagarderobo kaj scio pri naciaj manieroj sin vesti.

Laý alia vidpunkto, la lingvo estas kreska¼aro,kiu nedeþireble teniøas sur grundo de la naciakulturo. Laý tiu opinio, ne estas eble krei tek-nikan tradukilon. Ili preferas nomi sole Espe-ranton lingva kodo, sed ne aliajn lingvojn.

Tamen, kio estas kulturo, kaj kiamaniere kunøi estas ligita la lingvo?

En la seminario spontane okazis diskuteto æir-kaý natureco/artefariteco de Esperanto, kaj evi-dentiøis ke la nocio ”kulturo” estas komprenatade la partoprenantoj tre malsame. Tamen, þajne,æiujn kontentigis klarigo fare de gvidanta semi-narion EAF-estro. Þi eldiris penson, ke kulturoestas tio, kio apartigas la homon de la aliaj viv-esta¼oj. Kaj tiu vidpunkto aýtomate montris, keEsperanto estas viva (natura) lingvo, baziøantasur la kulturo. Esperanto ja vere baziøas sur tio,kio faras homon la homo.

Tamen komparinda estas ankaý Esperantadiferenco de aliaj lingvoj.

Nacia lingvo ja vivas longan vivon kaj hered-igas kulturon de la popolo ne sole forme de teks-toj. Forme de vortoj kaj frazoj en øi akumuliøassistemo de valoroj de la nacio kaj aparteco detiu pensmaniero. Kaj æio æi perdiøas post tra-duko de la teksto en alian lingvon. (Restas soleorigina informo de tradukata teksto). Kaj solebona tradukisto kapablas meti en traduka¼on ani-mon, kiu similas al origina.

Page 23: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

23

AsociojAnkaý Esperanto havas propran animon, kiu

pli aý malpli similas animon de aliaj naciaj ling-voj. Sed, diference de la aliaj lingvoj, Esperan-to havas rimedojn, kiuj laýbezone, ebligas kom-preni, aý eæ montri animon de alia lingvo. Kajnome tiu øia trajto faras øin unika interlingvaponto por akiri konon de unu, aý kelkaj novajlingvoj.

La seminario ankoraý foje konvinkas, keesperantistoj, bedaýrinde, ofte elektas ne la plejbonajn rimedojn agiti por Esperanto. Æu alhomo, kiu bone vidas potencon, ekzemple, deangla lingvo, estus sufiæaj argumentoj “por kajkontraý”. Homoj pli multe bezonas vidi realajnatingojn de la lingvo. Kaj la plej bona rezultoatingeblus, se Esperanto fariøus aldona (helpa)

lingvo, trovinta apartan lokon apud nacia rolede aldona (helpa) lingvo. Memkompreneble, ketio ne povas esti la loko de altkvalita komunik-ilo. Tiun lokon firme okupas la denaska lingvo(la lingvo kun nacia animo). Sed tio povas estiloko de rimedo, destinata por vidi denaskan kajankaý instruatan/lernatan lingvojn de ekstera (deneýtrala) vidpunkto. Supozeble tia uzo montrosla tutan potencon de Esperanto. Sed nuntempauzo de la lingvo en simplaj internaciaj rilatojne ofte postulas eæ bonan konon de la lingvo.Æu indus priparoli tiujn æi problemojn de la ling-vo en pli larøa, ol estas nia, rondo?Vilorg Teräväinen, Kaunisharjunpolku 3 C 45,15800 Lahti. Tel. 03-7343978. [email protected]

“Esperantistoj kaj ¼urnalistoj: æu kolizio aý koalicio?” Jen dum tiu interaga progremeroVilorg Teräväinen, starante dekstre, kaj Taneli Huuskonen kiel ¼urnalistoj faras intervju-on pri lingvopolitiko kun Pentti Makkonen kaj Jukka Pietiläinen. Fone okazas intervjuopri loka agado, videblas Mikko Mäkitalo, Erkki Kemppainen kaj Eero Rinta-Karjan-maa. (Foto: Ziko)

Page 24: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

24

AsociojAýtunaj aranøojen JyväskyläLa unuan fojon en nia kluba historio ok esper-antistoj el Mikkeli kaj Jyväskylä spertis esper-antlingvan semajnfinan tajøi-kurson en oktobro.La tradician æinan gimnastikon, kiu fortigas kajfizikan kaj psikan sanon, instruis al ni lerte junaesperantisto Petri Tuovinen el Lahti. En lia gvid-ado ni ekzercis bazajn movojn kaj movseriojn.Li rakontis al ni ankaý pri lia unua Esperanto-kongreso en Pekino kaj pri la dumkongresa taj-øi-kurso, kiun li partoprenis.

Vespere la partoprenantoj vigle diskutis i.a.pri diversaj manieroj zorgi pri sia sano kaj kielmanøi sanige. La familio Laamanen donis alvolontuloj energioflegadon.

En la semajnfino 13.-14.11. – post multjarapaýzo – estis aranøita sukcesa esperantokursopor komencantoj. La dekhoran kurson partopre-nis sep plejparte junaj personoj kaj øin gvidisentuziasme kaj talente Raita Pyhälä. La kursanojtiel multe interesiøis pri la lingvo, ke komencede la venonta jaro estos aranøata aparta stud-rondo por ili. Kelkaj intencas lerni esperantonvere diligente, æar ili volas partopreni la esper-antokongreson en Vilna venontsomere.

Seija Kettunen

Petri Tuovinen.

Alvoko – Kutsu – KallelseLa laýstatuta jarkunveno de Esperanto-Asociode Finnlando okazos dimanæon, la 13an de mar-to 2005 je la 10a horo en Oriveden Opisto (Ori-vesi Instituto), Koulutie 5, Orivesi. En la kun-veno estos traktitaj la laýstatutaj jarkunvenajaferoj.Esperanto-Asocio de Finnlando – Suomen Es-perantoliitto ry:n sääntömääräinen vuosikoko-us pidetään sunnuntaina 13.3.2005 klo 10.00 al-kaen Oriveden Opistolla, Koulutie 5, Orivesi.Kokouksessa käsitellään liiton sääntömääräisetvuosikokousasiat.Finlands Esperantoförbunds stadgeenliga års-möte hålles söndagen den 13.3.2005 kl. 10.00 iOriveden Opisto, Koulutie 5, Orivesi. Mötet be-handlar de i förbundets stadga föreskrivna års-mötesärendena.

La estraro – Hallitus – Styrelsen

Aktiviøo en SomeroEsperantoklubo de Salo aktiviøis æi-aýtune perprelego kaj ekspozicieto en Somero. La biblio-teko posedas la kolekton de esperantolibroj,kiujn posedis siatempe Joel Vilkki. La libretonmeze de la bildo kun lia ekslibriso oni eldonisen 1999 memore al la 100-jara naskiøtago deVilkki. Post lia morto en la jaro 1976 lia filinoHeljä Favén pretigis lian novan vortaron.

Sekve de la prelego kaj vizito en la gimnazioen Somero, Kiiruun koulu, komenciøis la 15ande novembro nova kurso por komencantoj. Øinpartoprenas 18 lernantoj, plejparte gimnazianoj.

Carola Antskog

Page 25: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

25

AsociojKategorio C:1. Makulul: Karina Macgill, Hungario2. Kiu forrabis epifanian feinon?: Silvio

Ravaioli, ItalioAini Vääräniemi

Fabelkonkursoj dePäätalo-InstitutoLa 18-an de oktobro 2004 okazis en Taivalkos-ki la evento kie oni publikigis la premiitojn definnlingva kaj esperantlingva fabelkonkursoaranøitaj de Päätalo-Instituto. La premion ”Na-pero Finlandia” gajnis Niina Pelkonen de Kii-minki. La premion ”La Fabelo Internacia” gajnisKarina MacGill de Hungario. Venis 900 fabelojal finnlingva, dek al esperantlingva konkurso.

La rezultoj de æi-jara fabelkonkurso:Kategorio A:1. Konkursfabelo el Fora Nordo: Monika

Goralczyk, Pollando2. Pri perdita hundeto: Denisa Pavlasova,

Æe¶a Respubliko3. Fabelo 2: Monika Goralczyk, PollandoKategorio B:1. De la mallumo al la lumo: Francesco

Bentivogli, Italio2. Leontodo kaj formiko: Dinara

Buzanakova, Rusio3. Soræa fungo: Ramil Kosbiev, Rusio

Eventokalendarode EAF 200512-13.3.05 Vintraj Tagoj en Orivesi4-8.7.05 Kursoj en Valamo (Valamon

kansanopisto)16-23.7.05 Kultura Esperanto-Festivalo en

Helsinko (FEJO)23-30.7.05 U. Kongreso en Vilno, Litovio

(UEA), karavano planata de Finnlando31.7.-7.8.05 Internacia Junulara Kongreso en

Zakopane, Pollando (TEJO)septembro 2005 Aýtunaj Tagoj kiel ekskurso

al Esperantodomo en Lesjöfors, SvedioDatoj de EAF-laborkunvenoj11.12.04 Projekta grupo de Al kvalita

komunikado16.01.05 kaj 12.02.05 EAF-estraro13.03.05 EAF-jarkunveno

Page 26: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

26

Esplorado pri historio de FEJO

Okazos baldaý...12.1.2005 Diskoapera gigo de Dolchamar enHelsinko. Rokklubejo Semifinal, Urho Kekko-sen katu 6.12.-13.2.2005 FEJO-semajnfino en Helsinko

i.a. jarkunveno de Fejo23.-29.3.2005 IJF en Italio

FEJO sendas du sub 30-jarajn esperantistojnal la Internacia Junulara Festivalo. La edukmi-nisterio de Finnlando pagos æiujn kostojn de lapartoprenantoj.

Se vi volas partopreni, kontaktu sekretarionKatja Lampinen: [email protected],040 523 6076. La 29-a IJF okazos en Jesolo.

FEJO-aktivuloj (Mikko Mäkitalo, PaulaNiinikorpi, Timo Pirinen) en Turku.

FEJO lastvintre komencis verki sian historion.Nia celo estas publikigi øin en formo de libroplej laste por jaro 2007, kiam samtempe okazos30-jariøo de FEJO kaj 100-jariøo de EAF.

Øis nun ni ordigis ar¶ivajn materialojn kajskribis koncizan bazan kronologian tekston priFEJO. Estas konstatite, ke plejparto de la proto-koloj kaj aliaj gravaj paperoj de FEJO ekzistiskonservataj en la oficejo de EAF kaj øia stokejo,kvankam bezoniøis iom da seræado kaj ordig-ado. Tamen mankas kelkaj. Pro tio ni nun petaseksajn aktivulojn de FEJO kontroli siajn pro-prajn stokojn de FEJO-paperoj pri la sekva listo.Se vi trovos æe vi la dokumentojn, bonvole sen-du ilin al mia suba adreso. Se vi volas vian pa-peron reen, menciu tion, tiam ni nur pruntas lapaperojn kaj laý bezono kopios kaj resendosvian originalon. Se vi ne petas resendon, ni kon-sideros ke vi donacas la paperon al ar¶ivo deFEJO.

l protokoloj de jarkunvenoj: mankas de jaroj1990 kaj 1994 l agadraportoj: mankas de jaroj1983, 1984, 1994, 1995 l agadplanoj: mankasde jaroj 1978, 1984, 1985, 1995 l FEJO-Bulte-noj mankas la sekvaj: § 3/80 § de jaroj 1983kaj 1984 æiuj krom la unua (se estis faritaj pliol unu) § de jaro 1985 æiuj, se estis faritaj §1/92 § de jaro 1994 æiuj krom la unua (se estisfaritaj pli ol unu) l Kvinpinto-gazeto, la komu-na membrogazeto de la nordiaj junularaj Espe-ranto-organizoj, estis farita dum jaroj 1985–2002. Mankas la sekvaj: § 5/90 kaj 6/90 § 3/91kaj 6/91 § 2/93, 3/93 kaj 4/93 § æiuj numeroj dejaroj 1994–2001. (Dum tiuj jaroj FEJO-anoj neæiam ricevis la gazeton, æar FEJO intertempene aktivis.)

Krom la supra listo mi petas æiujn eksajnFEJO-aktivulojn seræi bonajn fotojn pri FEJO-aktiva¼oj kaj elpensi bonajn anekdotojn pri oka-za¼oj. La plej gravajn eksajn FEJO-aktivulojnmi kontaktos aparte por intervjuo. Se vi pensasvin esti grava FEJO-aktivulo, kiun mi forgesiskontakti, vi kontaktu min.

Mikko Mäkitalo, Vanha Hämeentie41 as. 9, 20540 Turku. Tel. 02 2373 848

Page 27: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

27

Mia plej amata hobioMia plej amata hobio estas dancado. Nuntempe mi uzas 6-8horojn æiusemajne en danclecionoj.

Unue, dancado post labortago estas bonega maniero mal-plenigi sian kapon de laboraj pensoj kaj for¼eti eventualanstreæon. Due, estas bona maniero iom gardi sian fizikan kon-diæon, æar en multaj dancoartoj oni uzas la muskolaron de latuta korpo. Ankaý multe pli amuze kaj utile ol ekzemple aero-biko aý kurado: oni ja lernas en lecionoj ne nur þviti, sed ionkion oni povas efektive uzi poste. La rezultoj de la hobioankaý klare videblas post mallonga tempo. Se la pelvo aý laþultroj ankoraý ne mole moviøis en komenco, la diferencononi vidas propraokule jam post kelkaj monatoj. Premiige.

De infanaøo øis nun mi jam provis plurajn dancoartojndum pli kurtaj kaj longaj periodoj: popoldancon, argentinantangon, stepadon, diskoon, flamenkon, valson, ¼iveon, latin-hiphopon, modernan dancon ktp, sed la plejan amon mi trovisen salso kaj aliaj latindancoj. En salso min allogas jam lamuziko mem (t.e. vera salsomuziko kaj son-muziko, ne riki-martineca latinpopo), kiu estas fascina kombina¼o de gajokaj leøero, profunda tristo kaj flama pasio. En pluraj Kubo-devenaj muzik- kaj dancoartoj ankaý la ritmo estas multe plimalfacila, kaj tiel alloga, ol en niaj tradiciaj finnaj dancoj.

Salson oni povas danci aý sole aý pare. Kunpara salso estastamen, laý mi, pli bona kaj ankaý pli malfacila versio de salso.Ne sufiæas, ke mi mem scipovas la movojn kaj la paþojn kajla turniøojn. Oni devas kunlabori, trovi komunan manieronmoviøi kaj atenti unu la alian. Eæ se estus du personoj, kiujjam de longe dancis, foje simple ne troviøas komuna mov-¶emio kun la paro – simile kiel ne ekzistas interpersona parol-¶emio inter ni æiuj. Por mi la plej malfacila afero en dancadoestas lasi min esti ”la pasivulo”, kondukita de alia persono,kiel ja nepras en pardancoj. Do, dance oni eæ lernas ion prisi mem.

Riitta HämäläinenLempiasioita– Am-aferojFejolaiset kertovatlempiasioistaan.

Koonnut: Katja Lampinen.

LukijakilpailuMitä yhteistä on Suomen Pankilla, Helsinginyliopistolla, Sosialidemokraattisella puolueella,suomalaisella vapaapalokuntaliikkeellä jaFEJOlla?

Lähetä vastaus allekirjoittaneelle. 15.1. men-nessä oikein vastanneitten kesken arvotaan oi-keaan vastaukseen liittyvä palkinto.

Mikko Mäkitalo

Æefa temo estas ”Homaj rajtoj kaj lingva inter-kompreno”. TTT-paøoj de IJF: http://iej.esperanto.it/ijf/Plej certe vi nenion gravan maltrafos, se vi regu-le sekvas la retliston. Se vi ne jam aliøis, eblasja facile korekti æi-mison. Sendu malplenan me-saøon al la adreso:

[email protected]

w

Page 28: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

28

Muut lehdet

Muut lehdetKuusamossa ilmestyvä Koillissanomat esittelilokakuun 1. päivänä ”Esperantometsässä” -ot-sikolla Taivalkosken peruskoulun 5-luokkalais-ten opintoretkeä, joka suuntautui TaivalkoskenMetsäkylään. Toisena oppaana paikan päällätoimi Aini Vääräniemi, joka näytti esperanto-metsän erään salaisuuden eli esperantonkieliseteläinhahmot ja kertoi yleensä kielen perusteis-ta. Oppilaat kävivät myös kylän savipajalla, Hal-kolan museotilalla sekä Välijoen varrella uitto-ja myllymuseossa.

Kainalojuttuna Aini Vääräniemi kirjoitti Za-menhofin työstä esperanton perustajana sekäkielen harrastajien kielensä kautta syntyneestäomasta elämäntavasta, esperantistien suurestaperheestä. Jutussa esitellään Pasporta Servonmajoitustapa ympäri maailmaa, maailmankong-ressi, joka on seuraavaksi Liettuassa sekä mai-nitaan Suomen esperantoliiton syys- ja talvi-päivät.Järvenpääläisen Antero Harjun kirjoitus espe-rantosta julkaistiin Kansan Uutisten ja Keski-

Uusimaan mielipidepalstalla 20.10.2004. Kir-joituksen lähtökohta oli syyskuun lopussa vie-tetty Euroopan kielten päivä ja EU:n massiivi-nen 20 virallisen kielen tulkkauskoneisto.

Harjun mielestä Suomen koululaitos on lii-aksi antautunut englannin kielen ylivallan edes-sä ja ei etsi sille vaihtoehtoja. Esperanto voisiolla sellainen, hän kirjoittaa.

Hän esitteli Someron keskikoulussa 1950- ja60-luvulla tehtyä vertailua, jossa koulun espe-ranton lukijat oppivat kielen selvästi nopeam-min kuin englannin kielen lukijat oman kielen-sä. Esperanton tulisi olla kouluissa ensimmäi-nen pakollinen kieli Anteron mielestä. Se toisisäästöjä opetukseen.

Jos ja kun Esperantosta tulisi YK:n ja EU:nvirallinen kieli, niin se tulisi ottaa myös Suo-messa viralliseksi kieleksi.

Kiinassa tuetaan Harjun mukaan esperantonopetusta suhteellisen hyvin siksi, että se antaavaihtoehdon englannin kielen ylivallalle.

Jukka Noponen

vaan nämä ihmiset pakkosuomalaistettiin (osauskontoa myöten).

Tänä vuonna Opetusministeriön toimeksian-nosta on Joensuun yliopisto (tutkija Matti Jes-kanen) suorittanut tutkimuksen Suomen alueellaolevista karjalankielen käyttäjistä ja heitä onvielä hieman yli 5000 henkeä, jotka puhuvatlivvia tai etelä-(varsinais-)karjalaa. Ja lisäksilöytyy vielä jonkin verran vienankarjalan puhu-jia parista vienalaiskylästä itärajallamme. Kar-jalan kielihän muodostuu neljästä murteesta (siiskarjalan kielen murteesta) livvi, lyydi, etelä-(elivarsinais-)karjala ja viena.

On surullista tänä päivänä huomata, kuinkaoma äidinkieli on saanut kuihtua, kun ympäris-tön paineen takia sen käyttöä eikä opetusta ole

Arvoisa Mikko Mäkitalo,Mielenkiintoinen artikkelinne Esperantolehdes-sä 5/2004 otsikolla ”Karjalako takaisin? (Ja ke-neltä kenelle?)”. Puuttumatta varsinaisesti tuo-hon minun silmiini pisti artikkelissa kohta, jos-sa sanoitte ”...sen jälkeen kun Karjalan kannak-sen suomenkielinen väestö evakuoitiin...”. Ei-hän luovutetulta alueelta evakuoitu pelkästäänKannaksen suomenkielistä väestöä, vaan use-ampi kymmenentuhatta karjalankielistä ihmis-tä ns. Laatokan Karjalasta. Sieltä tuli ent. Sal-min, Pitkärannan, Impilahden ja Suistamon pitä-jistä livvin puhujia ja Suojärven, Soanlahden jnepitäjistä etelä-(eli varsinais-)karjalan puhujia.Näiden ihmisten kielellisistä oikeuksista ei huo-lehtinut valtiovalta eikä kukaan muukaan taho,

Karjalan kielestä

Page 29: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

29

LasteELFI informasNovaj membrokotizojPagante memoru mencii la simbolon:

MIPR: 26 eur inkluzivas IPR:n papere.MJA: 26 eur inkluzivas IPR:n rete kaj Juna

amikon papere.MI: 13 eur inkluzivas IPR:n interrete.Interligilon ricevas æiu membro. IPR = Inter-

nacia Pedagogia Revuo.La kontonumero estas sur la antaýlasta paøo.InformantojSe vi informas pri la internacia lingvo kaj Euro-scola en iu gimnazio aý al samaøaj lernantoj enalispeca lernejo, kontaktu Carola Antskog porricevi etan monhelpon.

Estraro (la informon sendisSylvia Hämäläinen)

osattu vaalia, tuon suomalaisten mieliin luteri-laisen kirkon iskostaman vuosisataisen venäläi-syysvihan vuoksi. Vielä minun lapsuudessani jajopa tältä vuodelta on kokemus tuosta vihasta.Nyt vanhoilla päivilläni en enää välitä, vaanolen alkanut käyttämään äidinkieltäni tämänpakko suomen sijaan siellä missä luulen tulevaniymmärretyksi, enhän ole suomalainen vaan kar-jalainen..

Valtiovaltakin on perustuslaissaan (minä entunne sitä omakseni) asettunut vain romanienja saamen kielen puoltajaksi. Kuitenkin suoma-laisten ns. kansalliseeposkin on karjalaisilta va-rastettu! Enkä ole ainoa karjalainen kuin näinajattelee.

Miksi minä näin kirjoitan esperantolehdelle?Siksi, että esperantistienkin keskuudessa on nii-tä, joilla on yhteiskunnassa ja poliittisestikinasema, jossa he voisivat tehdä oman kielensäeteen suuria palveluksia. mutta he häpeävät”omaa” kieltään eivätkä pidä sitä esillä muutakuin omassa piirissämme.

Karjalaisittain ”Omua ei pie brakuijja!” (Pro-pran oni ne devas malsati!). Matti Saveljev

w

Verda steloJulfestulo vojaøas,sub la arboj,trans la riveron,laý vojo,al infanoj....– Haltu!! Petteri, mia fiedela boaco, haltu. Rigardu,tie estas dometo. Æu vi memoras, kiuj vivas tie? Jes,Henna kaj Jesse.Tri foje,Julfestulo frapas,al la pordo,baldaý infano,malfermas tion....– BONAN JULFESTON Jesse! Kaj ankaý al vi,Henna. Kio nun? Kial vi ploras? Nun estas julo.– Kiu tie estas?– Julfestulo.– Eble li kapablas helpi nin. Jesse, demandu!– Julfestulo, ni havas prob.... problemo....– Problemo, dum la julo?– JES, sinjoro Julfestulo!– Kian problemon vi havas?– Venu, Jesse kaj Julfestulo, mi montras tion.– Rigardu Julfestulo!– Kion, mi ne komprenas.... æi tie estas julpiceo kunornama¼oj, kandeloj, manøa¼oj. Mi ne vidas, kioestas via problemo?– Rigardu Julfestulo, ni ne pretigis stelon al suprode la piceo. Æu vi, bona Julfestulo, kapablas helpi?– Hmmmm…. Nun estas julo, mi esperas, ke unuevi venus kun mi al arbaro, æar mi volas doni julfest-on ankaý al bestoj de arbaro. Mi havas ankaý donac-ojn al bestoj.– Jes, Julfestulo, ni helpas vin. Æu ne Jesse?– Jes, sed ni ne havas stelon.– Forgesu tion nun, æar Julfestulo iras jam.– Mi havas tri sakojn, unu al mi, unu al vi Jesse kaju....– Unu al mi!– Øuste Henna.Bonegaj infanoj. Sed ili estas malfeliæaj, æar ili nehavas la stelon. Mi volus helpi ilin, sed kiel?– Jesse, þnurligu garbojn al arboj. Henna, lasu la w

Page 30: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

30

Laste

Memortago de Kalocsay en Felsöpakonyla 9an de oktobro 2004 Anja KarkiainenJen sekvas pala raportetopri memortago de poeto,omaø’ al granda Kaloæajo.Vilaølerneje regis gajo,dum gvidis sinjorino Szabokun sia familia staboaranøon ravan transsupoze,tro belan por priskribi proze.El tuta lando homoj venis,Je tio nur malmulte øenis,ke iom ruiniøis planojatesti al la vilaøanojke vere vivas Esperanto,æar venis nur malgranda kvanto.Ne tamen temis pri protestoj,sed tri samtempaj nuptofestoj.Poeton de poetoj glorisjam tiel ili, ke dekorisla lampostangojn æefastrateflagete, flore delikate.Æar Ada Csizsár pro malsanoforrestis, Mészáros Istvanorakontis en festparoladopri l’ Kaloæaja vivopado.

Mirinde vigla elokventomontriøis en la sinprezentode diverslokaj kluboj, centroj.Kaj intertempe al la ventrojjam preskaý ekminacis krevopro fruktoj, kukoj kaj ricevode gulaþ-supo ege bonakaj vino Eger-regiona.Dum paýzoj devis ni rapidi,por ke sufiæu temp’ por vidila librojn ekspoziciitajn.Produktojn siajn altkvalitajnla vilaøajnoj montris, vendis.Suprizoj æarmaj nin atendis;regalis oni nin diante,miele, vinberproviante!De ornama¼oj ovoþelajkaj lotumadpremioj belajpleniøis dorsosako niaen atmosfero simpatia.Enbuse restis dolæa gusto,plezura sento en la brustokaj kore rememoro karapri l’ tago en vilaø’ hungara.

Programon preskaý nur hungareni æiam povis sekvi klarepro interpreto kaj eksplikode lerta Molnár Ludovikoper frazoj sen stumblado, kriplo- de Baghy estis li disciplo!Kun Kalocsay li kunlaboris,dum fest’ pri ambaý rememoris.Multflankaj estis tiuj horoj.Ni aýdis kantojn de du ¶oroj;de knabinetaj voæoj purajkaj de virinoj jam maturaj.Muzikis band’ ”Mustarda semo”.Per deklamado de poemohungare oni kontribuis,kaj versoj esperantaj fluis.Rakontis Nemere, verkistopri siaj verkoj kaj ekzistode mondoj en artisto ene,per vortoj ne montreblaj plene.Pri nuna lingvopolitikoli diris, ke nur mistifikoja estas la kreskantaj kvantojde veraj angleparolantoj.

– Ne, mi ne volis tion. Bestoj havas taskon. Baldaývi vidos, kio.– Rigardu, Henna! Bestoj venas reen. Kaj kunportasbranæojn de piceo, likenon kaj muskon. RigarduHenna! Kion la birdoj faras nun?– Birdoj faras.... Faras VERDAN STELON!!!!– Jes, karaj infanoj. Mi rakontis al bestoj, ke vi nepretigis stelon al supro de la julpiceo. Bestoj dearbaro volis helpi kaj fari al vi la verdan stelon. Sedankaý bestoj esperas, ke vi memorus dum la tutavivo, kion ili rakontas per la verda stelo: la verdaestas koloro de espero.

Timo Pirinen

herbojn kaj likenojn sub tiu arbo kaj mi ankaý lasaspomojn sub la sama arbo.– Æu bona nun, Julfestulo?– Jes, tre bona. Kaj nun, rigardu, geamikoj.– Jesse, kial li murmuretas kaj kantetas?– Mi.... Mi ne scias.... Sed RIGARDU Henna!– BESTOJ!!!!– Rigardu Jesse kaj Henna, bestamikoj alvenas. Hu-mm....huuuummmm....– Bestoj alvenas. Mi kredas, ke bestoj komencasmanøi. Sed kial Julfestulo plu kantetas, Jesse?– Mi pensas, ke.... Jes, li parolas kun bestoj. Kionun? Kelke da bestoj ekiras, kial Julfestulo? Kialvi volis, ke bestoj foriris?

Page 31: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

31

Suomen Esperantoliiton jäsenjärjestöt

Suomen Esperantoliiton paikallis- ja jäsenjärjestöt:w Helsingin Esperantoseura / Esperanto-klubo de

Helsinki, Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Hel-sinki. : Taneli Huuskonen, [email protected] www.esperanto.fi/helsinki

w Iisalmen Esperantoklubi / Esperantoklubo deIisalmi, (Onni Kauppinen) Uudispihantie 298,74100 Iisalmi.

w Jyväskylän Esperantokerho / Esperantoklubode Jyväskylä (Seija ja Kari Kettunen), Keihäs-miehenkatu 3, 40630 Jyväskylä. ( (014) 254609 : [email protected]

w Lahden Esperantokerho / Esperantoklubo deLahti, (Martti Pennanen) Kalliomaankatu 10,15150 Lahti. : [email protected]

w Oulun Esperantoseura / Esperantosocieto deOulu, (Allan Mehtonen) Valtatie 6-8 B 15,90500 Oulu.

w Salon Esperantoseura / Esperantoklubo deSalo (Matti Wallius) Eräpolku 1, 25130 Muurla.: [email protected]

w Esperantoseura Antaýen ry. / Esperantosoci-eto Antaýen, Satakunnankatu 30 C 6, 33210Tampere. (Lauri Liukkonen, Varstatie 37,37500 Lempäälä, : [email protected])

w Turun Esperanto-yhdistys ry. / Esperanto-soci-eto en Turku, (Tiina Oittinen) Puutarhakatu 26A 11, 20100 Turku. : [email protected]

w Suomen opettajien esperantoyhdistys /Esperanto-Ligo de Finnlandaj Instruistoj,(Carola Antskog) Brokärrvägen 89, 25700Kimito. : [email protected]. Tilinro:800015-129185

w Suomen nuorten Esperantoliitto / FinnlandaEsperantista Junulara Organizo (FEJO)Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki.: [email protected]. Tilinro: 563000-2213606

w Sokeiden esperanto-yhdistys Steleto. (RitvaSabelli) Pietarinkatu 10 D 27, 00140 Helsinki.7 (09) 660 651

ilmestyy vuonnaaperas dum la jaro 2005

Muutokset ja lisäykset osoitteistoon: IlkkaSanttila, Mannerheimintie 40 D 86, 00100Helsinki, s-posti [email protected] kirjallisena.

Jäsenyhdistysten jäsenet ovat automaattisesti SuomenEsperantoliiton jäseniä, yhdistykset hoitavat jäsenmak-sut liittoon. Liittoon voi myös kuulua henkilöjäsenenä, jol-loin jäsenmaksu v. 2004 on 18 e sisältäen Esperantoleh-den. Nino Runeberg -seuran jäsenmaksu on 36 e. Lisä-tietoja jäsenyhdistyksiltä ja liiton toimihenkilöiltä.Lappeenrannassa toimii aktiivinen esperanton harrasta-jien ryhmä, jolle voi lähettää postia osoitteeseen (IrjaMiettinen) Esperantogrupo de Lappeenranta, Yrjönkatu6-8 A 1, 53600 Lappeenranta.Useiden paikkakuntien puhelinluettelosta hakusanan“Esperanto” kohdalta löytyy paikallisten harrastajien pu-helinnumeroita. Paikkakuntien yhteyshenkilöistä saa tie-toa myös Suomen Esperantoliitolta, aktiivisia harrasta-jia on mm. Mikkelissä, Raumalla, Hämeenlinnassa ja Tai-valkoskella.

Avustajien toivotaan noudattavan edellä esi-tettyjä aikoja. La redakcio esperas, ke help-antoj atentu la datojn supre.

Ilmoitushinnat w AnoncprezojUlkopuoliset mainostajat /Ekster membraro: Jäsenet / Membroj:1/1 sivu/paøo 100 e 1/1 sivu/paøo 50 e1/2 sivua/paøo 60 e 1/2 sivua/paøo 30 e1/4 sivua/paøo 40 e 1/4 sivua/paøo 20 eSendu la anoncojn aý rete al la redaktejo:[email protected] aý poþte al la oficejo:Esperantolehti/EAF, Siltasaarenkatu 15 C 65,00530 Helsinki.

Nro Red.grupo Limdato Aperaskomencas

1 1.1. 15.1. 5.2.2 1.3. 15.3. 5.4.3 1.5. 15.5. 5.6.4 1.7. 15.7. 5.8.5 1.9. 15.9. 5.10.6 1.11. 15.11. 5.12.

Page 32: Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 · Venontaj: BB3, VT, KEF, p. 13-18 Trejnseminario kun Ziko Sikosek, p. 20 w Fabelkonkurso, p. 25 Civitana …urnalismo, p. 8 w Historio de FEJO esplorata,

32

2 ------------------

Pica-Paino Oy, Jyväskylä 2004n

Seuraava numero w Venonta numeroSeuraava numero ilmestyy helmikuussa. Jutut 15.1.2005 mennessä EAF:n toimistoon. Venonta numeroaperos en februaro. Artikoloj øis 15.1.2005 al la oficejo de EAF. Osoite/adreso: Siltasaarenkatu 15 C 65,00530 Helsinki, puh/tel. (09) 715 538, s-posti/rete: <[email protected]>.

Palautusosoite: EsperantoliittoSiltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki

La E-kursanoj en Jyväskylä studas lernolibrojn kaj vortarojn dum la kurso. Malantaýede maldekstre: Keke Uber (Australio), Petri Pellinen, Hilla Tulineito, Anu Pölkki kajElina Hallman. Antaýe de maldekstre: Seija Kettunen, Jaakko Leinonen, Raita Pyhäläkaj Elisa Myllymäki. Artikolo pri agado en Jyväskylä sur p. 24.