Vergrijzing en zorg, de uitdaging anders op

het platteland?

Bert Meulemans

1Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het

platteland

Veroudering en zorg? • Veroudering lange termijn %65+

– 1840-1920 7% - 2008 17%– 2040 25% - 2060 26%– Ritme wijzigt – versnelling

• 2015 pensioenen 2030 zorg

• Beschikbaarheid-betaalbaarheid van zorg?– Economische component: moeilijk voorspelbaar

• Activiteitsgraad : laag 55-64j• Overheidsfinancieën• Economische conjunctuur

– Institutionele : formele – informele zorg– Inkomenspositie van ouderen

• Regionale spreiding behoeften – voorzieningen – draagkracht– Uitdaging anders stad – platteland ?

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 2

VEROUDERING – ZORGBEHOEFTE

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 3

80+ % totale bevolking

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 4

Vergrijzing regionaal

• Aantal 80-plus : – Hoog: kust, landelijke regio’s en agglomeratiesteden– Laag: Antwerpse Kempen, noord en midden Limburg

• Aantal 0-4j hoog:– Vlaams-Brabant (Leuven), Antwerpen noorden –

aanzuigeffect als tewerkstellingspool– Kernsteden Gent, Antwerpen, Mechelen – migranten

• Verwachte veroudering: – Het scherpst: Antwerpse Kempen, Noord-Midden

Limburg– Migratie-effecten belangrijker

• Veroudering op dorps- en wijkniveau

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 5

BESCHIKBAARHEID VAN ZORG

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 6

Institutionele dimensie

• Zorgmodellen in EU– Scandinavisch model hoge formele zorg

• vb. Denemarken, Nederland, Frankrijk

– Zuiderse landen hoge informele zorg

• België– Hoge graad van zorg (formeel en informeel)– Combinatie formele (matig) + informele– Zweden middenpositie

• Mantelzorg – Partner – kinderen (trekker)– Buren niet-intieme, huishoudelijke dagelijkse zorg

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 7

Rusthuisbedden % 80+

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 8

Uren poets- en gezinshulp 70+

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 9

Centra voor dagverzorging en kortverblijf als ‰ 80+

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 10

Beschikbaarheid van zorg

• Rusthuisbedden en serviceflats regionaal• Provinciaal: Limburg 21%, Vl.-Brabant (Leuven)

Antwerpen, West-Vl., Oost-Vl. 29%• Stad-platteland beperkt: agglomeratie+banlieu

kleinstedelijk+landelijk

• Poetshulp- en gezinszorg regionaal• Provinciaal: W-Vl. 37u/70+ Vl-Br 27u• Stad-platteland: aggl. 23u (Bra & Antw) landelijk

36u

• Nieuw aanbod: dienstencentra, dag- of kortverblijf stedelijk

• Vnl. stedelijk (agglomeraties en kleinere steden)• Provinciale verschillen niet eenduidig

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 11

LOKALE DRAAGKRACHT VOOR ZORG

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 12

Inkomenspositie ouderen

• Leefomstandigheden – Armoede: 65+ 30% 24-65 10%– Levensstijl aanzienlijk beter

• eigenaars, consumptie, rondkomen…

• Verklaring – Lage wettelijke minimumpensioenen

en lage vervangingsratio– Hoog privaat vermogen

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 13

Voorkeursregeling in de ziekteverzekering

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 14

Gemeentelijk belastingsvermogen

Gemeentelijk belastingsvermogen berekend als de (ingecohierde) belastingsopbrengst per hoofd van de bevolking aan een gelijke (mediaan) belastingsvoet: AVP aanvullende personenbelasting 7% en OPC onroerende voorheffing 1250. Nis 2003, verwerking studiedienst Boerenbond.

Financiële draagkracht voor zorg

• Armoede niet uitsluitend stedelijk– Stedelijk:

laag inkomen – hoge huur – bejaard / migrant– Platteland:

laag inkomen – slecht huisvesting – (hoog)bejaard

• Lokaal belastingsvermogen– Belastingsopbrengst per hoofd

• aanvullende personenbelasting (AVP) 7% • onroerende voorheffing (OPC) 1250

– Landelijke regio’s residentiële rand

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 16

VEROUDERING ANDERS OP HET PLATTELAND?

Bert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het platteland 17

Uitdaging anders?

• Veroudering = regionaal – Scherpst in Antwerpse Kempen, Limburg – Aanzuigeffect tewerkstelling– Naar de toekomst platteland belangrijker

• Aanbod bejaardenvoorzieningen – Regionaal: residentieel en thuiszorg– Stedelijk: vernieuwend zorgaanbod

• Lokaal financieel draagvlak – solidariteit – Eigenheid armoede platteland: bejaarden– Beperkt belastingsvermogen landelijke

gemeentenBert Meulemans - Veroudering uitdaging voor het

platteland 18