การจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร การจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร เปนวธการจดการสอนทเนนใหผเรยนแสวงหาความรดวยตนเองมประสบการณตรงในการเรยนรโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางความคด คนพบความรหรอแนวทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางความคด คนพบความรหรอแนวทางแกปญหาไดเอง และสามารถนำามาใชในชวตประจำาวนไดสวนครเปนเพยงผอำานวยความสะดวก

ความหมายของการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร ความหมายของการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรวธสอนแบบสบเสาะหาความรเปนทรจกกนหลายชอ เชน วธสอน

สบสวนสอบสวน วธสอนแบบสอบสวน วธสอนแบบสบสอบ มาจากภาษาองกฤษวา Inquiry Method และใหความหมายไวตางกนดงน

ภพ เลาหไพบลย (2542:123) กลาววา การสอนแบบสบเสาะความรเปนการสอนทเนนกระบวนการแสวงหาความรทชวยใหนกเรยนไดคนพบความจรงตางๆ ดวยตนเองใหนกเรยนมประสบการณตรงในการเรยนรเนอหา

ชาตร เกดธรรม (2542:76) กลาววา วธสอนแบบสบสวนสอบสวน เปนวธสอนทฝกใหนกเรยนรจกคนควาหาความร โดยใชกระบวนการทางความคดหาเหตผล จะคนพบความรหรอแนวทางทถกตองดวยตนเอง โดยผสอนตงคำาถามประเภทกระตนใหนกเรยนใชความคดหาวธการแกปญหาไดเอง และสามารถนำาการแกปญหามาใชในชวตประจำาวนได

พมพนธ เดชะคปต (2554:56) ใหความหมายวธสอนแบบสบสอบ หมายถง การจดการเรยนการสอนโดยวธใหนกเรยนเปนผคนควาหาความรดวยตนเอง หรอสรางความรดวยตนเอง โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ครเปนผอำานวยความสะดวก เพอใหนกเรยนบรรลเปาหมาย วธสบสอบความรจะเนนผเรยนเปนสำาคญของการเรยน

จากความหมายของวธสอนแบบสบเสาะหาความร สรปไดวา วธสอนแบบสบเสาะหาความร เปนวธการจดการสอนทเนนใหผเรยนแสวงหาความรดวยตนเองมประสบการณตรงในการเรยนรโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางความคด คนพบความรหรอแนวทาง

วทยาศาสตรและกระบวนการทางความคด คนพบความรหรอแนวทางแกปญหาไดเอง และสามารถนำามาใชในชวตประจำาวนไดสวนครเปนเพยงผอำานวยความสะดวก

ขนตอนของการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรเปนยทธวธในการจดการ

เรยนการสอนสบเสาะทเนนผเรยนเปนศนยกลางใหผเรยนไดสรางองคความรดวยตนเอง ผเรยนไดเรยนรรวมกนและประเมนผลการเรยนรดวยตวของผเรยนเอง การจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรระยะแรกพฒนามาจากทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต (Piaget) ในเรองการปรบขยายโครงสรางปฏบตการทางสตปญญา (Assimilation) การปรบรอโครงสรางปฏบตการทางสตปญญา(Accommodation) และการจดระเบยบสงเราใหมใหเขากบโครงสรางปฏบตการทางสตปญญา(Organization) (ไพฑรย สขศรงาม. 2545 : อางองมาจาก Reilly and Lewis. 1983 : 60)ซงมอย 2 ขนตอน คอ ขนสำารวจ (Exploration) และขนการอธบาย (Explanation) ซงตอมาโรเบรต คารพลส และคณะ ไดนำาเสนอยทธวธนเพอปรบผลสมฤทธการเรยนวทยาศาสตร และพฒนาทกษะกระบวนการเดก ซงเปนรปแบบทใชปรบปรงหลกสตรวทยาศาสตรระดบประถมศกษาของประเทศสหรฐอเมรกา (Science Curriculum Improvement Study : SCIS) ประกอบดวย 3 ขนตอน (Renner and Marek. 1990 : 241-246) คอ ขนสำารวจ (Exploration) ขนสรางมโนทศน (Concept Introduction) และการนำามโนทศนไปใช (Concept Application) ขนตอน Mahasarakham University เหลานไดมการจดเรยงลำาดบ และมความสอดคลองกบทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ เพยเจตตอมาไดมกลมนกการศกษาไดนำาวธนมาใช และมการพฒนาวธการและขนตอนในการเรยนการสอนแบบวฏจกรการเรยนรออกเปน 4 ขนตอน (Barman. 1989 : 28-31) ไดแก การสำารวจ(Exploration) การอธบาย (Explanation) การขยายความคด (Expansion) และการประเมนผล(Evaluation) และในปเดยวกนได

แบงขนตอนของการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรแบงออกเปน 5 ขนดงน

1. การนำาเขาสบทเรยน (Engagement) ขนนจะมลกษณะเปนการแนะนำาบทเรยน กจกรรมจะประกอบไปดวย การซกถามปญหา การทบทวนความรเดม การกำาหนดกจกรรมทจะเกดขนในการเรยนการสอนและเปาหมาย

2. การสำารวจ (Exploration) ขนนจะเปดโอกาสใหนกเรยน ไดใชแนวความคดทมอยแลวมาจดความสมพนธกบหวขอทกำาลงจะเรยนใหเขาเปนหมวดหม ถากจกรรมทเกยวกบการทดลอง การสำารวจ การสบคนดวยวธการทางวทยาศาสตร รวมทงเทคนคและความรทางการปฏบตจะดำาเนนไปดวยตวของนกเรยนเอง โดยมครทำาหนาทเปนเพยงผแนะนำา หรอผเรมตนในกรณทนกเรยนไมสามารถหาจดเรมตนได

3. การอธบาย (Explanation) ในขนตอนนกจกรรม หรอกระบวนการเรยนรจะมการนำาความรทรวบรวมมาแลวในขนท 2 มาใชเปนพนฐานในการศกษาหวขอ หรอแนวความคดทกำาลงศกษาอย กจกรรมอาจประกอบไปดวยการเกบรวบรวมขอมลจากการอานและนำาขอมลมาอภปราย

4. การลงขอสรป (Elaboration) / ขนการขยายความคด (Expansion phase)ในขนตอนนจะเนนใหนกเรยนไดมการนำาความร หรอขอมลจากขนทผานมาแลวมาใช กจกรรมสวนใหญอาจเปนการอภปรายภายในกลมของตนเองเพอลงขอสรป เกดเปนแนวความคดหลกขนนกเรยนจะปรบแนวความคดหลกของตวเองในกรณทไมสอดคลอง หรอคลาดเคลอนจากขอเทจจรง

5. การประเมนผล (Evaluation) เปนขนตอนสดทายจากการเรยนร โดยครเปดโอกาสใหนกเรยน ไดการประเมนผลดวยตนเองถงแนวความคดทไดสรปไวแลวในขนท 4 วามความสอดคลองหรอถกตองมากนอยเพยงใด รวมทงมการยอมรบมากนอยเพยงใด ขอสรปทไดจะนำามาใชเปนพนฐานในการศกษาครงตอไป ทงนรวมทงการประเมนผลของครตอการเรยนรของนกเรยนดวย

จดเดน จดดอยของรปแบบการสบเสาะหาความร จดเดนของรปแบบการสบเสาะหาความร

1.นกเรยนสรางความสมพนธจากการสงเกตสวนตางๆ เพอจะตอบปญหา ตรงนทำาใหนกเรยนไดพฒนาการคดจากขอมลทมและนกเรยนไดแสวงขอมลเอง ไดประสบการณตรง ไดพฒนาการคด หรอกระตนความคดจากกจกรรมการเรยนตลอดเวลา

2.การอธบายเปนผลมาจากการสำารวจ ทำาใหนกเรยนทำาการสำารวจอยางมความหมายตนตวทจะทำาการสำารวจอยางจรงจง และฝกทกษะการสอสาร นกเรยนไดกลาแสดงความคด ตดสนใจและมความเชอมนในตนเอง

3.นกเรยนมความชดเจนในมโนทศนมากขน ครอบคลมมากขน กโดยการใหโอกาส นกเรยนไดเกยวของกบปญหาใหม สถานการณใหม เพอเสรมความเขาใจทไดจากการสำารวจ นกเรยนไดแลกเปลยนขอคด ขอมลกบกลมเพอน เพอปรบขยายถายโยงความคด จนไดเหนความคดทชดเจนครอบคลม และมความเปนไปไดสง

4.คำาตอบของปญหาแตละปญหาไดมาจากการกระทำากจกรรมหรอการปฏบตการทดลองซงทำาใหนกเรยนเหนคณคาของการทดลอง ไดคำาตอบดวยตวนกเรยนเองอาจจะเปนคำาตอบทไดแลกเปลยนขอคด ขอมลกบกลมเพอน เพอปรบขยายถายโยงความคด จนไดเหนความคดทชดเจนครอบคลม และมความเปนไปไดสง

5.ใหโอกาสนกเรยนไดมสวนรวมในการประเมน ทำาใหภาพของการประเมนชดเจนมความถกตองสง และเปนการฝกการประเมนใหกบนกเรยน นอกจากนนนกเรยนเกดความรสกทดของการมสวนรวม- ฝกใหนกเรยนไดประเมนผลดวยตนเอง และฝกการตดสนใจ- ฝกใหนกเรยนเปนคนมเหตผลในการรบขอมล หรอมเหตผลในการเลอกหรอไมเลอกสงตางๆได

จดดอยของรปแบบการสบเสาะหาความร

1.ตองใชเวลามากอาจทำาใหเรยนไมทนตามขอบขายของเนอหาทกำาหนด

2.เนนบทบาทของนกเรยนเกอบทงหมดในการสรปจนไดมโนทศน บทบาทของครเปนเพยงผอำานวยความสะดวกเทานน ทำาใหนกเรยนอาจมความคลาดเคลอนในขอสรป เพราะการสอสารของเพอนนกเรยนและประสบการณของนกเรยนแตกตางกน (วชาญ เลศลพ. 2543:304-308)อางอง ศภรตน พรหมทอง

การเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน หมายถง กระบวนการจดกจกรรมเรยนรทเนนการพฒนาความสามารถในการแกปญหาดวยวธการฝกใหผเรยนรจกศกษาคนควาหาความรโดยผสอนตงคาถามกระตนใหผเรยนใชกระบวนการทางความคดหาเหตผลจนคนพบความรหรอแนวทางในการแกไขปญหาทถกตองดวยตนเอง สรปเปนหลกการ กฎเกณฑ หรอวธการในการแกปญหา และสามารถนาไปประยกตใชประโยชนในสภาพการณตาง ๆ ในชวตประจาวนไดอยางกวางขวางซงมองคประกอบ 7 ขนตอน ดงน

2.1 ขนตรวจสอบความรเดม (Elicitation Phase) หมายถง ขนทครจะตองทาหนาทในการตงคาถามเพอกระตนใหเดกไดแสดงความรเดม คาถามอาจจะเปนประเดนปญหาทเกดขนตามสภาพสงคมทองถนหรอประเดนขอคนพบทางวทยาศาสตร การนาวทยาศาสตรมาใชในชวตประจาวน และเดกสามารถเชอมโยงการเรยนรไปยงประสบการณทตนม ทาใหครไดทราบวาเดกแตละคนมความรพนฐานเปนอยางไร ครควรเตมเตมสวนใดใหกบนกเรยนและครยงสามารถวางแผน การจดการเรยนรไดอยางเหมาะสมสอดคลองกบความตองการของนกเรยน

2.2 ขนเราความสนใจ (Engagement Phase) หมายถง การนาเขาสเนอหาในบทเรยนหรอเรองทนาสนใจ ซงอาจเกดจากความสนใจของนกเรยนหรอเกดจากการอภปรายภายในกลมเรองทนาสนใจอาจมาจากเหตการณทกาลงเกดขนในชวงเวลานน หรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมท เดกเพงเรยนรมาแลว ครทาหนาทกระตนใหนกเรยนสรางคาถาม ยวยใหนกเรยนเกดความอยากรอยากเหนและกำาหนดประเดนทจะศกษาใหกบนกเรยน ในกรณทยงไมมประเดนทนาสนใจครอาจใหศกษาจากสอตาง ๆ เชน หนงสอพมพ วารสาร อนเทอรเนต เปนตน ซงทาใหนกเรยนเกดความคดขดแยงจากสงทนกเรยนเคยรมากอน ครเปนผททาหนาทกระตนใหนกเรยนคดโดยเสนอประเดนทสำาคญขนมากอน แตไมควรบงคบใหนกเรยนยอมรบประเดนหรอคาถามทครกาลงสนใจ เปนเรองทใหนกเรยนศกษาเพอนาไปสการสำารวจตรวจสอบในขนตอนตอไป

2.3 ขนสำารวจคนหา (Exploration Phase) หมายถง ขนนจะตอเนองจากขนเราความสนใจซงเมอนกเรยนทาความเขาใจในประเดนหรอคาถามทสนใจจะศกษาอยางถองแทแลว กมการวางแผนกำาหนดแนวทางการสำารวจตรวจสอบตงสมมตฐาน กำาหนดทางเลอกทเปนไปได ลงมอปฏบตเพอเกบรวบรวมขอมล ขอสนเทศหรอปรากฏการณตาง ๆ เพอใหไดขอมลอยางพอเพยง ครทาหนาทกระตนใหนกเรยนตรวจสอบปญหาและดาเนนการสำารวจตรวจสอบและรวบรวมขอมลดวยตนเอง

2.4 ขนอธบาย (Explanation Phase) หมายถง ขนทนกเรยนไดขอมลมาอยางเพยงพอเมอไดขอมลมาแลว นกเรยนกจะนาขอมลเหลานนมาทาการวเคราะห แปลผล สรปผล และนาเสนอผล

ทไดในรปแบบตาง ๆ ซงจะชวยใหนกเรยนเหนแนวโนมหรอความสมพนธของขอมล สรปและอภปรายผลการทดลอง โดยอางองประจกษพยานอยางชดเจนเพอนาเสนอแนวคดตอไป ขนนจะทาใหนกเรยนไดสรางองคความรใหมการคนพบในขนนอาจเปนไปไดหลายทาง เชน สนบสนนสมมตฐาน แตผลทไดจะอยในรปแบบใดกสามารถสรางความรและชวยนกเรยนไดเกดการ เรยนร

2.5 ขนขยายความร (Elaboration Phase) หมายถง การนาความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดม หรอแนวคดเดมทคนควาเพมเตม หรอนาแบบจาลองหรอขอสรปทไดไปใชอธบายสถานการณหรอเหตการณอน ๆ ถาใชอธบายเรองราวตาง ๆไดมากกแสดงวามขอจากดนอยซงกจะชวยใหเชอมโยงเกยวกบเรองราวตาง ๆ และทาใหเกดความรกวางขวางขน ครควรจดกจกรรมหรอสถานการณใหนกเรยนมความรมากขน และขยายกรอบแนวคดของตนเองและตอเตมใหสอดคลองกบประสบการณเดม ครควรสงเสรมใหนกเรยนตงประเดนเพออภปรายและแสดงความคดเหนเพมเตมใหชดเจนมากยงขน

2.6 ขนประเมนผล (Evaluation Phase) หมายถง ขนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตางๆ วานกเรยนมความรอะไรบาง อยางไร และมากนอยเพยงใด ขนนจะชวยใหนกเรยนสามารถนาความรทไดมาประมวลและปรบประยกตใชในเรองอนๆได ครควรสงเสรมใหนกเรยนนาความรใหมทไดไปเชอมโยงกบความรเดมและสรางเปนองคความรใหม นอกจากนครควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดตรวจสอบซงกนและกน

2.7 ขนนำาความรไปใช (Extention Phase) หมายถง ขนทครจะตองมการจดเตรยม

โอกาสใหนกเรยนเพอใหนกเรยนไดนำาสงทไดเรยนมาไปประยกตใชใหเกดประโยชนตอชวตประจาวน ครเปนผทาหนาทกระตนใหนกเรยนสามารถนาความรไปสรางความรใหม ซงจะชวยใหนกเรยนสามารถถายโอนการเรยนรได

ประสทธภาพของการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร หมายถง แผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจาวนชนประถมศกษาปท 6 ทผศกษาคนควาสรางขน มประสทธภาพตามเกณฑ 80 / 80 80 ตวแรก หมายถง คะแนนเฉลยรอยละ ของนกเรยนทกคนทไดจากการทาใบกจกรรมการประเมนพฤตกรรมการมสวนรวม การอธบายสงทเรยนร รวมอภปราย กระตอรอรนและนาเสนอผลการเรยนร ในระหวางการจดกจกรรมการเรยนรทกแผนรอยละ 60 และการทดสอบยอยทายแผนรอยละ 40 ซงมคาเฉลยตงแตรอยละ 80 ขนไป 80 ตวหลง หมายถง คะแนนเฉลยรอยละ ของนกเรยนทกคนทไดจากการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนซงมคาเฉลยตงแตรอยละ 80 ขนไป ดชนประสทธผล หมายถง คาแสดงความกาวหนาของนกเรยนทเรยนดวยแผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจาวน ชนประถมศกษาปท 6 ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ความสามารถทางการเรยนของนกเรยนซงวดไดจากคะแนนของนกเรยนทไดจากการทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนโดยใชแผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรเรองสาร ใน

ชวตประจาวน ชนประถมศกษาปท 6 ทผศกษาคนควาสรางขนเปนแบบทดสอบปรนย ชนดเลอกตอบ 4ตวเลอก จานวน 40 ขอ ความพงพอใจในการเรยนร หมายถง ความรสกทด หรอความชอบ ความเตมใจของนกเรยนทเรยนดวยการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร7 ขน กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร เรองสารในชวตประจาวนชนประถมศกษาปท 6 วดไดโดยใชแบบวดความพงพอใจทผศกษาคนควาสรางขน จานวน 15 ขอ ความคงทนในการเรยนร หมายถง ความสามารถในการจดจาเนอหา โดยการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจาวนชนประถมศกษาปท 6 ซงวดผลจากการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ทผศกษาคนควาสรางขนโดยคำานวณจากความแตกตางของคะแนนเฉลยจากการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกบคะแนนวดผลสมฤทธทางการเรยน เมอสนสดการทดลองไปแลว 2 สปดาห

1. ความหมายของการสบเสาะหาความรนกฟสกสชาวอเมรกา ชอ โรเบรต คารพลส (Robert Karplus)

เปนผเสนอการสอนโดยสบเสาะหาความรในระดบประถมศกษา เพอกระตนนกเรยนใหมความสนใจเรยนวชาวทยาศาสตรและชวยลดความนาเบอหนายของการเรยนในหองเรยน ตอมาไดมกลมนกการศกษานาวธการนมาใชอยางแพรหลาย มการพฒนาวธการและขนตอนในการเรยนการสอนแตกตางกนนกการศกษาของสหรฐอเมรกาจากกลม BSCS (Biological Science Curriculum Study) ไดนาวธการเรยนการสอนโดยการสบเสาะหาความรมาใชในการพฒนาหลกสตรวชาชววทยาและไดเสนอขนตอนในการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรเปน 5 ขนตอน

ในการเรยนการสอนแตละครงหรอแตละแนวคดจะเรมตนจากขนการนาเขาสบทเรยนและจบลงโดยการประเมนผล ผลทไดกจะถกนาไปใชเปนพนฐานในการเรยนการสอนในครงตอไป (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. 2542 : 11) การสอนแบบสบเสาะหาความร (Inquiry Method) หรอนกการศกษาบางทานเรยกวาการสอนแบบสบสวนสอบสวนหรอการสอนแบบสบสวน ซงเปนวธหนงทเปดโอกาสใหนกเรยนฝกวธการเรยนรอยางมอสระหรอประสบการณตรง มการทดลองและสรปผลการทดลอง แกปญหาดวยตนเอง นกเรยนเกดการเรยนรทงเนอหาวชาและกระบวนการสรางแสวงหาความร ไดมผใหความหมายของการสอนแบบสบเสาะหาความรหรอการสอนรปแบบวฎจกรการเรยนร 7 ขนในลกษณะตาง ๆ เชน ธระยทธ วเชยรโชต (2531 : 36) การสอนแบบสบเสาะ หมายถง การสอนทครผสอนมงพฒนาความสามารถในการคดของนกเรยน โดยสงเสรมใหนกเรยนคนพบความรดวยตนเองครผสอนไมพยายามออกความคดใหนกเรยน แตจะใชคาถามกระตนใหนกเรยนไดใชความคดตลอดเวลาในขณะเดยวกนครผสอนชวยใหนกเรยนไดฝกการใชคาถามในการแสวงหากฎเกณฑของวชาตาง ๆ ดงกลาวได การสอนแบบนยดเอานกเรยนเปนศนยกลาง โดยครผสอนเปนผแนะแนวทางความรในการคดแกปญหา ภพ เลาหไพบลย (2542 : 123) กลาววา การสอนแบบสบเสาะหาความรเปนการสอนทเนนกระบวนการแสวงหาความรทชวยใหนกเรยนไดคนพบความจรงตาง ๆ ดวยตนเองใหนกเรยน มประสบการณตรงในการเรยนรเนอหา พมพนธ เดชะคปต (2544 : 56) ใหความหมายวธสอนแบบสบสอบ หมายถงการจดการเรยนการสอนโดยวธใหนกเรยนเปนผคนควาหาความรดวยตนเอง หรอสรางความรดวยตนเอง โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ครเปนผอานวยความสะดวก เพอใหนกเรยนบรรลเปาหมาย วธสบสอบความรจะเนนนกเรยนเปนสำาคญของการเรยน ชาตร เกดธรรม (2545 : 76) กลาววา วธสอนแบบสบสวนสอบสวน เปนวธสอนทฝกใหนกเรยนรจกคนควาหาความร โดยใชกระบวนการทางความคดหาเหตผล จะคนพบความรหรอแนวทางแกปญหาทถกตองดวยตนเอง โดยครผสอนตงคาถามประเภทกระตนใหนกเรยนใชความคดหาวธการแกปญหาไดเองและสามารถนาการแกปญหามาใชในชวตประจาวนได ประสาท เนองเฉลม (2550 : 26) ไดใหความ

หมายการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขนวาเปนการสอนทเนนการถายโอนการเรยนรและใหความสำาคญเกยวกบการตรวจสอบความรเดมของนกเรยน ซงเปนสงทครผสอนละเลยไมไดและการตรวจสอบความรพนฐานเดมของนกเรยนจะทาใหครผสอนคนพบวานกเรยนตองเรยนรอะไรกอน กอนทจะเรยนรในเนอหาบทเรยนนน ๆซงจะชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ ทศนา แขมมณ (2550 : 141) ไดใหความหมายการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขนวา เปนการดาเนนการเรยนการสอน โดยครผสอนกระตนใหนกเรยนเกดคาถาม เกดความคดและลงมอแสวงหาความร เพอนามาประมวลหาคาตอบหรอขอสรปดวยตนเอง โดยทครผสอนชวยอานวยความสะดวกในการเรยนรในดานตาง ๆ ใหแกนกเรยน เชน ในดานการสบคนหาแหลงความร การศกษาขอมลการวเคราะห การสรปขอมล การอภปรายโตแยงทางวชาการและการทางานรวมกบผอนจากความหมายของวธสอนแบบสบเสาะหาความร สรปไดวา วธสอนแบบสบเสาะหาความรเปนวธการจดการเรยนการสอนทเนนใหนกเรยนแสวงหาความรดวยตนเองมประสบการณตรงในการเรยนรโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางความคด คนพบความรหรอแนวทางแกปญหาไดเองและสามารถนามาใชในชวตประจาวนได สวนครผสอนเปนเพยงผอานวยความสะดวกสรปไดวา การสบเสาะ (Inquiry) หมายถง กระบวนการคนหาคาตอบจากปญหาโดยผานกระบวนการทา (Process of Doing) และกระบวนการคด (Process of Thinking) คาตอบทไดจะเปนคำาตอบทสมเหตสมผล

2. ประเภทของการเรยนรแบบสบเสาะหาความรการสบเสาะสามารถจดประเภทตามเกณฑตางๆดงน

1. การสบเสาะทอาศยการทาปฏบตการ สามารถแบงออกเปน 3 ประเภท(ไพฑรย สขศรงาม. 2548 : 142 ; อางองมาจาก Tafoya and others. 1980 : 46) คอ

1.1 การสบเสาะแบบสาเรจรป (Structured Inquiry)1.2 การสบเสาะแบบแนะนา (Guided Inquiry)

1.3 การสบเสาะแบบเปดกวาง (Open Inquiry) หรอการคนพบ (Discovery)2. การสบเสาะทอาศยการสรางสรรคความรใหม แบงออกเปน 2

ประเภท(ไพฑรย สขศรงาม. 2548 : 141 ; อางองมาจาก Schwab. 1960 : 6-11)

2.1 การสบเสาะโดยใชความรเดม (Stable Enquiry)2.2 การสบเสาะหาความรใหม (Fluid Enquiry)

3. การสบเสาะทไมทาปฏบตการ บางครงเรยกการสบเสาะแบบซกถาม(OralInquiry) แบงออกเปน 3 ประเภท (ไพฑรย สขศรงาม. 2548 : 142-143 ; อางองมาจาก นดาสะเพยรชย. 2520 : 6) คอ

3.1 การสบเสาะแบบนกเรยนเปนผซกถาม (Action Inquiry)

3.2 การสบเสาะแบบครเปนผซกถาม (Passive Inquiry)3.3 การสบเสาะแบบผสม (Mixed Inquiry)

4. การสบเสาะของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยม3 ขนตอน(สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. 2520 : 5-7 ; อางองมาจาก ไพฑรย สขศรงาม. 2548 : 146-147)

4.1 ขนอภปรายกอนปฏบตการ (Pre-lab Discussion)4.2 ขนปฏบตการ (lab session)4.3 ขนอภปรายหลงปฏบตการ (Post-lab Discussion)

5. การสบเสาะแบบ Learning CycleKarplus และคณะ ไดนาเสนอการเรยนการสอนรปแบบวฎจกรการเรยนร (Learning Cycle) ซงเปนรปแบบทใชปรบปรงหลกสตรวทยาศาสตรระดบประถมศกษาของประเทศสหรฐอเมรกา(Science Curriculum Improvement Study : SCIS) ประกอบดวย 3 ขนดงน

1. การสารวจ (Exploration หรอ Concept Exploration) เปนขนทนกเรยนไดรบ

ประสบการณเกยวกบรปธรรม

2. การเกดความคด (Invention หรอ Concept Introduction หรอ Clarification)

คารพลส (Kaplus. 1977 : 174) และบารแมน (Barman. 1992 : 59-63) ระบวาเรมจากการเสนอมโนทศนหรอหลกการใหม หรอคาอธบายเสรมเพอชวยใหนกเรยนประยกตรปแบบการใชเหตผลในประสบการณของเขา แตกเปดโอกาสใหนกเรยนเสนอแนวคดของตนเองดวย

3. ระยะการคนพบ (Discovery หรอ Concept Application) เปนระยะทนกเรยนเกด

ความร มโนทศน หรอทกษะทเกดขนไปใชในสถานการณอนโดยการยกตวอยางเพอแสดงมโนทศนทรนนตอมาไดมกลมนกการศกษาไดนาวธการนมาใชและมการพฒนาวธการและขนตอนในการเรยนการสอนแบบวฎจกรการเรยนรออกเปน 4 ขน (Barman. 1989 : 28-31) ดงน

1. การสำารวจ (Exploration) ระยะการสำารวจเปนการเนนนกเรยนเปนสำาคญกระตนความไมสมดลความคดของผเรยน และชวยใหเกดการปรบขยายความคด ครรบผดชอบการใหนกเรยนไดรบคาแนะนา คำาชแจง และวสดอปกรณ อยางเพยงพอทมปฏสมพนธในทางทสมพนธกบแนวคด คาแนะนาชแจงของครตองไมบอกนกเรยนวาพวกเขาควรเรยนอะไรและตองไมอธบายแนวคดใหแนวทางและคาแนะนาเพอใหการสำารวจดาเนนตอไปได นกเรยนรบผดชอบตอการสำารวจ วสด และการเกบรวบรวมและ/หรอ การบนทกขอมลของตนเอง ครอาศยทกษะการถามเพอแนะแนวทางการเรยนรเดกตองมวสดอปกรณการเรยน และประสบการณทเปนรปธรรมดวย ถาครจะใหเดกสรางแนวคดวทยาศาสตรสาหรบตนเอง ใหใชคาถามแนะเพอชวยเรมกระบวนการวางแผนและคาถามตองนาตรงไปสกจกรรมของเดก เสนอแนะประเภทของบนทกทเดกควรจะทำา และตองไมบอกหรออธบายแนวคด อาจจะกลาวถงการสอนอยางยอๆได บางทอาจจะเปนในรปจดประสงคของการสอน

2. การอธบาย (Explanation) ระยะการอธบายเปนระยะทยดนกเรยนเปนสำาคญนอยลง และหาทหาสงอานวยความสะดวกทางจตใจใหแกนกเรยน ความมงหมายของระยะน เพอใหครไดนานกเรยนในการคดเพอวางแนวคดเกยวกบบทเรยนจะไดรบการสรางขนดวยความรวมมอกน

ไมใชเพยงครใหอยางเดยว เพอทำาใหสำาเรจ ครเลอกและจดทาสภาพแวดลอมของชนเรยนทพงประสงค ครขอใหนกเรยนใหขอมลตามทางจตใจ เมอจดเรยบเรยงขอมลแลวครแนะนาใหรจกภาษาจำาเพาะทตองการแนวคดใหมากเทาๆ กบมสซส แมกโดนลด ทาหลงจากเดกๆไดสงเกตและสำารวจสงทเกดขนเมอองคความรใหมไดรบการแนะนาในบรรยากาศการเรยบเรยงของพวกเขาระยะนชวยนาไปสการปรบขยายโครงสรางความคด ดงททฤษฎของเพยเจตอธบายไวในทนกเรยนตองมงเนนขอคนพบเบองตนจากการสำารวจเบองตนของพวกตน ครตองแนะนาภาษา หรอรปแบบแนวคดเพอชวยในการปรบขยายโครงสรางความคด ครแนะแนวนกเรยนจนตงคาอธบายของตนเองเกยวกบแนวคด ครสามารถจะแนะแนวนกเรยนและงดจากการบอกนกเรยนไดอยางไรในสงทนกเรยนควรควรจะคนพบแลวถงแมวาความเขาใจของนกเรยนยงไมสมบรณและสามารถจะชวยนกเรยนใหใชขอมลของตนสรางแนวคดทถกตองได ซงจะนานกเรยนไปสระยะตอไปโดยอตโนมตคอระยะการขยายความคด

3. การขยาย (Expansion) ระยะการขยายควรเปนระยะทยดนกเรยนเปนสำาคญใหมากทสดทจะมากได และเปนระยะจดขนเพอกระตนความรวมมอของกลมความมงหมายของระยะนเพอชวยผเรยนใหจดระเบยบประสบการณทางความคดทนกเรยนไดมาจากการคนพบความเชอมโยงกบประสบการณเดมทคลายคลงกน และเพอใหคนพบการประยกตใหมสาหรบสงทนกเรยนไดเรยนรมาแลว แนวคดทสรางขนตองเชอมโยงกบความคดอนหรอประสบการณอนทสมพนธกนความมงหมายเพอจะนาความคดของนกเรยนใหไปกวาเดมซงเปนอยในปจจบน ครตองใหเดกใชภาษาหรอฉลาก หรอฉายาตางๆของแนวคดใหม เพอวาพวกเขาจะไดเพมความเขาใจของพวกตนตรงนเปนทเหมาะสมทจะชวยนกเรยนใหประยกตใชสงทไดเรยนร โดยการขยายตวอยางหรอโดยการจดประสบการณเชงการสำารวจเพมเตมเพอพฒนาสวนบคคลของนกเรยน การสอบสวนความสมพนธ ภายในระหวางวทยาศาสตร-เทคโนโลย-สงคม ความเตมโตทางวชาการ และการตระหนกรดานอาชพ ระยะการขยายนสามารถนาไปสระยะการสำารวจบทเรยนตอไปไดโดยอตโนมต ดงนนวงจรตอเนองสาหรบการสอนและการเรยนถกสรางขนในระยะน ครชวยนกเรยนจดระเบยบการคดของตนโดยการเชอมโยงสงทเรยนรมาเขากบความคด

หรอประสบการณอนๆซงสมพนธกบแนวคดทสรางขน มความยากทจะใชภาษาแนวคดในระยะนเพมความลมลก จงลงในความหมายของแนวคดและเพอขยายขอบเขตความตองการสาหรบเดก

4. การประเมนผล (Evaluation) ความมงหมายของระยะน เพอเปนการทดสอบมาตรฐานการเรยนร การเรยนรมกจะเกดขนในสดสวนการเพมขนทนอยกวาการยกระดบทางความคดทมการหยงรจรงทเปนไปได ดงนนการประเมนผลควรตอเนอง ซงไมใชการสนสดของบทหรอของวธการของหนวยการเรยน การวดหลายชนดมความจาเปนตอการจดทาการประเมนโดยรวมในการเรยนรของนกเรยน และเพอกระตนการสรางแนวคดทางจตใจและทกษะกระบวนการประเมนผลรวมถงในแตละระยะของวฎจกรการเรยนร ไมใชเพยงจดทาเฉพาะตอนสดทายการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรนสามารถพฒนากระบวนการคดของนกเรยนได โดยครผสอนอาจตองเลอกประเภทของการสบเสาะหาความรใหเหมาะกบเนอหาและนกเรยน ทงนในแตละขนของวฏจกรอาจไมจาเปนตองแยกออกมาเปนแตละขนอยางชดเจน แตอาจจะเปนในลกษณะของการผสมผสานกลมกลนกนเพอใหเหมาะสมกบการใชในสภาพจรงกได

3. ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขนขนของการเรยนรตามแนวคดของ Eisenkraft (ประสาท เนองเฉลม. 2550 : 26-27) มเนอหาสาระ ดงน

3.1 ขนตรวจสอบความรเดม (Elicitation Phase) ครผสอนจะตองทาหนาทในการตงคำาถาม เพอกระตนใหนกเรยนไดแสดงความรเดม คาถามอาจจะเปนประเดนปญหาทเกดขนตามสภาพสงคมทองถนหรอประเดนขอคนพบทางวทยาศาสตรการนาวทยาศาสตรมาใชในชวตประจาวนและนกเรยนสามารถเชอมโยงการเรยนรไปยงประสบการณทตนม ทาใหครผสอนไดทราบวานกเรยนแตละคนมความรพนฐานเปนอยางไร ครผสอนควรเตมเตมสวนใดใหกบนกเรยนและครผสอนยงสามารถวางแผนการจดกจกรรมการเรยนรไดอยางเหมาะสมสอดคลองกบความตองการของนกเรยน

3.2 ขนเราความสนใจ (Engagcment Phase) ขนนเปนการนาเขาสเนอหาในบทเรยนหรอสงทนาสนใจ ซงอาจเกดจากความสนใจของ

นกเรยนหรอเกดจากการอภปรายภายในกลมเรองทนาสนใจอาจมาจากเหตการณทกาลงเกดขนในชวงเวลานน หรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมทนกเรยนเพงเรยนรมาแลว ครผสอนทาหนาทกระตนใหนกเรยนสรางคาถาม ยวยใหนกเรยนเกดความอยากรอยากเหนและกำาหนดประเดนทจะศกษาแกนกเรยน ในกรณทยงไมมประเดนทนาสนใจครผสอนอาจใหศกษาจากสอตาง ๆ เชน หนงสอพมพ วารสาร อนเตอรเนต เปนตน ซงทาใหนกเรยนเกดความคดขดแยงจากสงทนกเรยนเคยรมากอน ครผสอนเปนผททาหนาทกระตนใหนกเรยนคดโดยเสนอประเดนทสำาคญขนมากอน แตไมควรบงคบใหนกเรยนยอมรบประเดนหรอคาถามทครผสอนกำาลงสนใจเปนเรองทใหนกเรยนศกษา เพอนาไปสการสำารวจตรวจสอบในขนตอนตอไป

3.3 ขนสำารวจและคนหา (Exploration Phase) เมอนกเรยนทาความเขาใจในประเดนหรอคาถามทสนใจจะศกษาอยางถองแทแลวกมการวางแผน กำาหนดแนวทางการสำารวจตรวจสอบตงสมมตฐาน กำาหนดทางเลอกทเปนไปได ลงมอปฏบตเพอเกบรวบรวมขอมลขอสนเทศหรอปรากฎการณตาง ๆ วธการตรวจสอบอาจทาไดหลายวธ เชน สบคนขอมล สำารวจ ทดลอง กจกรรมภาคสนาม เปนตน เพอใหไดขอมลอยางเพยงพอ ครผสอนทาหนาทกระตนใหนกเรยนตรวจสอบปญหาและดำาเนนการสำารวจตรวจสอบและรวบรวมขอมลดวยตนเอง

3.4 ขนอธบายและลงขอสรป (Explanation Phase) เมอนกเรยนไดขอมลมาแลว นกเรยนกจะนาขอมลเหลานนมาทาการวเคราะห แปลผล สรปผลและนาเสนอผลทไดในรปแบบตาง ๆ เชน บรรยายสรป สรางแบบจาลอง รปวาด ตาราง กราฟ ฯลฯ ซงจะชวยใหนกเรยนเหนแนวโนมหรอความสมพนธของขอมล สรปและอภปรายผลการทดลอง โดยอางองประจกษพยานอยางชดเจน เพอนาเสนอแนวคดตอไป ขนนจะทำาใหนกเรยนไดสรางองคความรใหม การคนพบในขนนอาจเปนไปไดหลายทาง เชน สนบสนนสมมตฐาน แตผลทไดจะอยในรปแบบใดกสามารถสรางความรและชวยใหนกเรยนไดเกดการเรยนร

3.5 ขนขยายความร (Elaboration Phase) ขนนเปนการนาความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดมหรอแนวคดเดมทคนควาเพมเตม หรอนาแบบจาลองหรอขอสรปทไดไปใชอธบายสถานการณหรอ

เหตการณอน ๆ ถาใชอธบายเรองราวตาง ๆ ไดมากกแสดงวามขอจากดนอย ซงกจะชวยใหเชอมโยงเกยวกบเรองราวตางๆ และทาใหเกดความร กวางขวางขน ครผสอนควรจดกจกรรมหรอสถานการณใหนกเรยนมความรมากขนและขยายกรอบแนวคดของตนเองและตอเตมใหสอดคลองกบประสบการณเดม ครผสอนควรสงเสรมใหนกเรยนตงประเดนเพออภปรายและแสดงความคดเหนเพมเตมใหชดเจนมากยงขน

3.6 ขนประเมนผล (Evaluation Phase) ขนนเปนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตาง ๆ วานกเรยนรอะไรบาง อยางไรและมากนอยเพยงใด ขนนจะชวยใหนกเรยนสามารถนาความรทไดมาประมวลและปรบประยกตใชในเรองอน ๆ ได ครผสอนควรสงเสรมใหนกเรยนนำาความรใหมทไดไปเชอมโยงกบความรเดมและสรางเปนองคความรใหม นอกจากนครผสอนควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดตรวจสอบซงกนและกน

3.7 ขนนำาความรไปใช (Extention Phase) ครผสอนจะตองมการจดเตรยมโอกาสใหนกเรยนนำาความรทไดไปปรบประยกตใชใหเหมาะสมและเกดประโยชนตอชวตประจาวน ครผสอนเปนผทาหนาทกระตนใหนกเรยนสามารถนาความรไปสรางความรใหม ซงจะชวยใหนกเรยนสามารถถายโอนการเรยนรรปแบบการจดการสอนตามแนวคดของ Einsenkraft เปนรปแบบทครผสอนสามารถนำาไปปรบประยกตใหเหมาะสมตามธรรมชาตวชา โดยเฉพาะอยางยงกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรซงเนนกระบวนการสบเสาะหาความรอนทจะทาใหนกเรยนเขาถงความรความจรงไดดวยตนเองและนกเรยนไดรบการกระตนใหเกดการเรยนรอยางมความสข การจดกจกรรมการเรยนรทง 7 ขน ควรระลกอยเสมอวาครผสอนเปนเพยงผทาหนาทคอยชวยเหลอ เออเฟ อและแบงปนประสบการณ จดสถานการณเราใหนกเรยนไดคดตงคาถามและลงมอตรวจสอบนอกจากนครผสอนควรจดกจกรรมการเรยนรใหเหมาะสมกบความร ความสามารถบนพนฐานของความสนใจความถนดและความแตกตางระหวางบคคล อนทจะทาใหการจดการเรยนรบรรลสจดมงหมายของการเรยนการสอนทเนนนกเรยนเปนสำาคญ

สรปลกษณะของการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขน1. เปนการสอนทมนกเรยนเปนศนยกลาง2. การเรยนแบบสบเสาะหาความร เปนการสรางมโนทศนโดยตว

นกเรยนเอง3. ระดบความคาดหวงของนกเรยนเพมสงขน หลงจากทไดประสบ

ความสำาเรจในการสบเสาะหาความร4. การเรยนแบบสบเสาะหาความร เปนการพฒนาความสามารถดาน

ตาง ๆของนกเรยน เชน ความสามารถทางวชาการ ทางสงคมความคดสรางสรรค ซงตองอาศยความเปนอสระและใหนกเรยนมโอกาสคด

5. การเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร จะหลกเลยงการเรยนรระดบวาจาหรอการบรรยาย แตจะเนนการทดลองเพอใหนกเรยนคนพบดวยตนเอง

6. การเรยนแบบสบเสาะหาความร 7 ขนจะกำาหนดเวลาสาหรบการเรยนรสรปการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขน เปนการสอนทมงสงเสรมใหนกเรยนรจกคนควาหาความรดวยตนเอง โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เนนกจกรรมของนกเรยน ครผสอนมหนาทเพยงจดสภาพการเรยนการสอนใหเออตอการเรยนร ในการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร ตองคำานงถงหลกการและพนฐานทางจตวทยาดวย

4. บทบาทของครผสอนในการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขนประสาท เนองเฉลม (2550 : 28-30) ไดใหขอเสนอแนะสาหรบคร

ผสอนในการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขน ไวดงน1. ขนตรวจสอบความรเดม (Elicit)

1.1 ตงคาถาม/กำาหนดประเดนปญหา1.2 กระตนใหนกเรยนแสดงความรเดม1.3 ตรวจสอบความรเดม/ประสบการณเดมของนกเรยน1.4 เตมเตมประสบการณเดม1.5 วางแผนการจดการเรยนร

2. ขนเราความสนใจ (Engage)2.1 สรางความสนใจ

2.2 กระตนใหรวมกนคด2.3 ตงคาถามกระตนใหคด2.4 สรางความกระหายใครร2.5 ยกตวอยางประเดนทนาสนใจ2.6 จดสถานการณใหนกเรยนสนใจ2.7 ดงคาตอบทยงไมชดเจนนกมาคดและอภปรายรวมกน

3. ขนสำารวจและคนหา (Explore)3.1 สงเสรมใหนกเรยนทางานรวมกนในการสำารวจตรวจสอบ3.2 ซกถามนกเรยนเพอนาไปสการสำารวจคนหา3.3 สงเกตและรบฟงความคดเหนของนกเรยน3.4 ใหขอเสนอแนะ คาปรกษาแกนกเรยน3.5 ใหกาลงใจและเสนอประเดนทชแนะแนวทางนาไปสการ

สำารวจตรวจสอบ3.6 สงเสรมใหนกเรยนไดสำารวจตรวจสอบโดยใชกระบวนการ

ทางวทยาศาสตร3.7 สงเสรมคณธรรม จรยธรรมทางวทยาศาสตร3.8 สงเสรมและพฒนาเจตคตทางวทยาศาสตรแกนกเรยน

4. ขนอธบายและลงขอสรป (Explain)4.1 สงเสรมใหนกเรยนไดคดและแสดงความคดเหนอยาง

อสระ4.2 สงเสรมใหนกเรยนอธบายความคดรวบยอดตามความ

เขาใจของตวเอง4.3 ใหนกเรยนแสดงหลกฐาน ใหเหตผลอยางเหมาะสม4.4 สงเสรมใหนกเรยนอธบายสงทตนเองสงเกต4.5 ใหนกเรยนอธบายใหคาจากดความและบงชประเดนท

สำาคญจากปรากฏการณ4.6 ใหนกเรยนใชประสบการณเดมของเปนพนฐานในการ

อธบายความคดรวบยอด5. ขนขยายความร (Elaborate)

5.1 สงเสรมใหนกเรยนไดนาความรทเรยนมาไปปรบประยกตใชใหเกดประโยชน

อยางสรางสรรค5.2 สงเสรมใหนกเรยนนาสงทนกเรยนไดเรยนรไปประยกตใช

หรอขยายความรในสถานการณใหม

5.3 สงเสรมใหนกเรยนไดใชทกษะและกระบวนการทเรยนรมาไปปรบใชตามบรบท

5.4 เปดโอกาสใหนกเรยนไดอธบายความรความเขาใจอยางหลากหลาย

5.5 ใหนกเรยนอางองขอมลทมอยพรอมทงแสดงหลกฐานและถามคาถามเกยวกบ

สงทนกเรยนไดเรยนร6. ขนประเมนผล (Evaluate)

6.1 สงเกตนกเรยนในการนาความคดรวบยอดและทกษะใหมไปปรบใช

6.2 ประเมนความรและทกษะของนกเรยน6.3 หาหลกฐานทแสดงวานกเรยนไดเปลยนความคดหรอ

พฤตกรรม6.4 ใหนกเรยนประเมนตนเองเกยวกบการเรยนรและทกษะ

กระบวนการกลม6.5 ถามคาถามปลายเปดในประเดนตาง ๆ หรอสถานการณท

กาหนดให7. ขนนาไปใช (Extend)

7.1 กระตนใหนกเรยนตงขอคาถามตามประเดนทสอดคลองกบบรบท

7.2 กระตนใหนกเรยนนาสงทไดเรยนรไปปรบใช7.3 แนะแนวทางในการนาความรเดมไปสรางเปนองคความร

ใหม7.4 ปรบปรงวธการจดการเรยนการสอนดงนนบทบาทของครผสอนในการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขน

จงตองเปนผสราง

สถานการณทเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ดวยตวนกเรยนเองเปนผถามคาถามตางๆ ทจะนาทางใหนกเรยนคนหาความร

5. บทบาทของนกเรยนในการเรยนแบบสบเสาะหาความร 7 ขนประสาท เนองเฉลม (2550 : 28-30) ไดใหขอเสนอแนะสาหรบ

นกเรยนในการเรยนแบบสบเสาะหาความร 7 ขน ไวดงน1. ขนตรวจสอบความรเดม (Elicit)

1.1 ตอบคาถามตามความเขาใจของตนเอง1.2 แสดงความคดเหนอยางอสระ1.3 อภปรายรวมกนระหวางครผสอนกบนกเรยนและนกเรยน

กบนกเรยน2. ขนเราความสนใจ (Engage)

2.1 ถามคาถามตามประเดน2.2 แสดงความสนใจในเหตการณ2.3 กระหายอยากรคาตอบ2.4 แสดงความคดเหนและนาเสนอความคด2.5 นาเสนอประเดน/สถานการณทสนใจ2.6 อภปรายประเดนทตองการทราบ

3. ขนสำารวจและคนหา (Explore)3.1 คดอยางอสระแตอยในขอบเขตของกจกรรมสำารวจตรวจ

สอบ3.2 ทดสอบการคาดคะเนและสมมตฐาน3.3 คาดคะเนและตงสมมตฐานใหม3.4 พยายามหาทางเลอกในการแกปญหาและอภปรายทาง

เลอกกบคนอน ๆ3.5 บนทกการสงเกตและใหขอคดเหน3.6 ลงขอสรปบนพนฐานของขอมลทมความนาเชอถอได3.7 ใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในการสำารวจตรวจ

สอบ3.8 เสรมสรางเจตคตทางวทยาศาสตร3.9 มจรรยาบรรณของนกวทยาศาสตร

4. ขนอธบายและลงขอสรป (Explain)4.1 อธบายการแกปญหาหรอคาตอบทเปนไปได4.2 รบฟงคาอธบายของคนอนอยางสรางสรรค4.3 คดวเคราะหวจารณในประเดนทเพอนนาเสนอ4.4 ถามคาถามอยางสรางสรรคเกยวกบสงทคนอนไดอธบาย4.5 รบฟงและพยายามทาความเขาใจเกยวกบสงทครอธบาย4.6 อางองกจกรรมทไดปฏบตมาแลว4.7 ใชขอมลทไดจากการบนทกการสงเกตประกอบคาอธบาย

5. ขนขยายความร (Elaborate)5.1 นาขอมลทไดจากการสารวจตรวจสอบไปปรบประยกตใช

ในสถานการณใหมทคลายกบสถานการณเดม

5.2 ใชขอมลเดมในการถามตามความมงหมายของการทดลอง

5.3 บนทกการสงเกตและขออธบาย5.4 ตรวจสอบความเขาใจตนเองดวยการอภปรายขอคนพบ

กบเพอน ๆ6. ขนประเมนผล (Evaluate)

6.1 ตอบคาถามโดยอาศยประจกษพยานหลกฐานและคาอธบายทยอมรบได

6.2 แสดงความรความเขาใจของตนเองจากกจกรรมสารวจตรวจสอบ

6.3 ประเมนผลตนเองวาไดเรยนรอะไรบาง6.4 เสนอแนะขอคาถามหรอประเดนทเกยวของ เพอสงเสรม

ใหมการนำากระบวนการทางวทยาศาสตรไปใชในการสารวจตรวจสอบตอไป

7. ขนนาไปใช (Extend)7.1 นาความรทไดไปปรบใชอยางเหมาะสม7.2 ใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในการเชอมโยง

เนอหาสาระไปสการแกปญหา

7.3 มคณธรรม จรยธรรม ในการนาความรไปปรบใชในชวตประจาวน

ขอดของการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขน มดงน1. นกเรยนมโอกาสไดพฒนาความคดอยางเตมท ไดศกษาคนควา

ดวยตนเองจงมความอยากรอยากเหนอยตลอดเวลา2. นกเรยนมโอกาสไดฝกความคดและฝกการกระทา ไดเรยนรวธจด

ระบบความคดและวธเสาะแสวงหาความรดวยตนเองทาใหความรคงทนและถายโยงการเรยนรได คอทาใหสามารถจดจาไดนานและนำาไปใชในสถานการณใหมได

3. นกเรยนเปนศนยกลางของการเรยนการสอน4. นกเรยนสามารถเรยนรมโนทศนและหลกการทางวทยาศาสตรได

เรวขน5. นกเรยนจะเปนผมเจตคตทดตอการเรยนการสอนวชา

วทยาศาสตร

ขอจำากดของการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขน มดงน คอ1. ใชเวลามากในการสอนแตละครง2. ถาสถานการณทครผสอนสรางขนไมทาใหนาสนใจ แปลกใจ จะทา

ใหนกเรยนเบอหนายและถาครผสอนไมเขาใจบทบาทหนาทในการสอนวธน มงควบคมพฤตกรรมของนกเรยนมากเกนไปจะทาใหนกเรยนไมมโอกาสไดสบเสาะหาความรดวยตนเอง

3. นกเรยนทมระดบสตปญญาตำาและเนอหาวชาคอนขางยาก นกเรยนอาจจะไมสามารถศกษาหาความรไดดวยตนเองได

4. นกเรยนบางคนทยงไมเปนผใหญพอ ทาใหขาดแรงจงใจของนกเรยนในการศกษาคนควาลดลง

5. ถาใชการสอนแบบนอยเสมอ อาจทาใหความสนใจของนกเรยนในการศกษาลดลงสรปวาการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขน เปนการสอนทด นกเรยนเรยนดวยความเขาใจ ไมใชการเรยนแบบทองจา

โดยมครผสอนเปนผสรางบรรยากาศทเออตอการเรยนการสอนใหนกเรยนสรางความรดวยตนเอง

ขอเสนอแนะในการนาไปใชจากการศกษาคนควาครงนพบวา การจดกจกรรมการเรยนร โดยใช

แผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจาวน ชนประถมศกษาปท 6 สามารถพฒนาความคดสรางสรรค ทาใหผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงขน ดงนน ผศกษาคนความความคดเหนวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร 7 ขน เปนเครองมออยางหนงของครทจะนามาใชในการพฒนาการเรยนการสอน ซงผศกษาคนความขอแนะนา คอ

1.1 แผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรทผศกษาคนควาสรางขน เปนแผนทมคณภาพเหมาะสมกบการนาไปประยกตใชไดทกชวงชน โดยสามารถนาไปเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนไดทกกลมสาระ

1.2 ครผสอนสามารถปรบเนอหาสาระในบางแผนใหเหมาะสมกบระดบชนอนๆ และหลกสตรสถานศกษาแลวจดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร 7 ขนไดทกระดบชน

1.3 ควรสงเสรมใหทงรายบคคลและรายกลมกลาแสดงความคดเหนในระหวางการอภปรายกลม พรอมทงสงเสรมใหเหนคณคาของการชวยเหลอกนในการทางานกลม

เอกสารอางองทองเพชร เกรกชย. ผลการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะ

หาความร 7 ขนกลมสาระการ เรยนรวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจาวน ชนประถม

ศกษาปท 6. การศกษา คนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม : มหาวทยาลย

มหาสารคาม, 2555.

การจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน (Inquiry Method) การจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน ไดมผใหความหมายและเรยกชอในหลายรปแบบดวยกน เชน การสอนแบบสบสวนสอบสวน วธสอนแบบสบสอบ และวธสอนแบบสอบสวน ซงมาจากภาษาองกฤษวา Inquiry Method แตในการวจยครงนผวจยขอใชคาวา สบสวนสอบสวน โดยม“ ”ผใหความหมายของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวนไวมากมาย ดงน 1.1 ความหมายของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน มผใหความหมายของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวนไวหลายแนวคด ดงน

พมพพนธ เดชะคปต (2544: 56) ใหความหมายวา การจดการเรยนรแบบสบสวน สอบสวน หมายถง การจดการเรยนการสอนโดยวธใหนกเรยนเปนผคนควาหาความรดวยตนเอง หรอสรางความรดวยตนเอง โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรครเปนผอานวยความสะดวก เพอใหนกเรยนบรรลเปาหมายวธสบเสาะหาความรจะเนนผเรยนเปนสำาคญของการเรยน สคนธ สนธพานนทและคณะ (2545: 194 ) ไดใหความหมายของการจดการ เรยนรแบบสบสวนสอบสวนวา เปนวธสอนทเนนการพฒนาความสามารถในการคด การแกปญหา หรอการแสวงหาความร โดยใชกระบวนการทางความคด เพอแสวงหาความร และคนพบคาตอบดวยตนเอง โดยมผสอนเปนผเราความสนใจ กระตนใหผเรยนเกดความสงสย คดหาคาตอบ ชวยจดสถานการณ สงอานวยความสะดวก จดกจกรรมการเรยนการสอนทเออตอการสบเสาะหาความร และอาจรวมอภปรายกบผเรยน เพอใหผเรยนไดคนพบความคดรวบยอด หรอหลกการทถกตอง สวทย มลคาและอรทย มลคา (2545: 136) ไดใหความหมายของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวนวา เปนกระบวนการเรยนรทเนนการพฒนาความสามารถในการแกปญหาดวย วธการฝกใหผเรยนศกษาคนควาหาความรดวยตนเอง โดยผสอนตงคาถามกระตนใหผเรยนใชกระบวนการทางความคด หาเหตผลจนคนพบความร หรอแนวทางในการแกไขปญหาทถกตองดวยตนเอง สรปเปนหลกการ กฎเกณฑ หรอวธการแกปญหาและสามารถนาไปประยกตใชประโยชนในการควบคม ปรบปรง

เปลยนแปลง หรอสรางสรรคสงแวดลอมในสภาพการณตางๆ ไดอยางกวางขวาง สวมล เขยวแกว (2540: 64) ใหความหมายวา การจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน หมายถง การสอนทครจดสถานการณ หรอกจกรรมทชวยใหนกเรยนคนควาหาความรอยางมหลกการและเหตผลขยายความคดของตนเองไดอยางกวางขวาง สามารถวางแผนและกาหนดวธการคนหาความรโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร และกระบวนการทางความคดไดดวยตนเองโดยไมตองตอบรบฟงการบรรยายของครเพยงฝายเดยว จากความหมายขางตนดงกลาว สรปไดวา การจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน หมายถง เปนกระบวนการเรยนรทเนนการพฒนาความสามารถในการแกปญหาดวยวธการฝกใหผเรยนศกษาคนควาหาความรดวยตนเอง โดยใชกระบวนการทางความคด เพอแสวงหาความร และคนพบคาตอบดวยตนเอง การจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน (Inquiry Method) เปนรปแบบการเรยนร ทเนนผเรยนเปนหลกหรอแนวคดอกแบบทเนนการเรยนรโดยเกยวของกบการตงคาถามหรอกำาหนดสมมตฐานการคดเชงวพากษดวยเหตและผล (Critical Thinking) และการแกปญหาเปนพนฐานทสำาคญ โดยการจดกจกรรมการเรยน การสอนแบบสบสวนสอบสวน มลกษณะทคลายกบการสอน

แบบวธแกปญหาโดยผสอนเปนผจดสถานการณ สงแวดลอม เพอใหเกดปญหาทาใหผเรยนคดแสวงหาคาตอบสงทสำาคญทจะนาไปสการคนพบ กคอ การใชคาถามและการตอบคาถามในการดาเนนกจกรรมการเรยนการสอน สคนธ สนธพานนทและคณะ (2545: 196) กลาวไววา การจดการเรยนรแบบสบ สวนสอบสวนนน สามารถแบงตามลกษณะการจดกจกรรมการเรยนการสอนไดเปน 3 ประเภท คอ 1. ผสอนมบทบาทสำาคญในการสบสวนสอบสวน (Passive Inquiry) วธนผสอน มบทบาทสำาคญในการใชคาถาม กระตนเปนแนวทางใหผเรยนคดหาคาตอบ เหมาะสาหรบการเรมสอนแบบสบสวนสอบสวน เนองจากผสอนจะเปนผใชคาถามถามนาไปสคาตอบและพยายามกระตน ใหผเรยนตงคาถามอยเสมอ ผสอนเปนผตงคาถามเปนสวนใหญ คอ ประมาณรอยละ 90 สวนผเรยนจะเปนผตงคาถามเองประมาณรอยละ 10 เทานน และสวนใหญผเรยนจะเปนผตอบคาถาม 2. ผสอนและผเรยนรวมกนสบสวนสอบสวน (Combined Inquiry) วธนผสอนและผเรยนเปนผดาเนนการในการสบสวนสอบสวนรวมกน โดยผสอนเปนผตงคาถามเทา ๆ กบผเรยน คอ ประมาณ รอยละ 50 ซงเหมาะสาหรบการเรยนทผเรยนไดผานขนของ Passive Inquiry มาแลว ผเรยนจะคนเคยกบการตอบคาถามและฝกการตงคาถาม การซกถามปญหาในขนน เมอผเรยนถาม ผสอนไมควรใหคาตอบทนทแตควรจะสงเสรม หรอถามเพอกระตนใหผเรยนคดดวยตนเอง โดยใชคาถามนาไปเรอย ๆ จนกระทงผเรยนคนพบคาตอบดวยตนเอง 3. ผเรยนเปนผมบทบาทสำาคญในการสบสวนสอบสวน (Active Inquiry) การสอน แบบนผเรยนจะเปนผตงคาถามและตอบคาถามเปนสวนใหญ หลงจากทไดฝกการตงคาถามและตอบคาถามจนคนเคยมาแลว ผเรยนไดรบการพฒนาการคด การตงคาถามในกระบวนการสบสวน เพอหาคาตอบดวยตนเองมาตามลาดบขน ในขนนจงมความสามารถ ในการสรางกรอบความคด การสรางคาถามนาไปสการคนพบดวยตนเอง ซงผเรยนมสวนในการตงคาถามและตอบคาถามประมาณรอยละ 90 จงนบวาเปนจดประสงคสงสดในการเรยนรโดยวธสบสวนสอบสวน จากการศกษาการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบสบสวนสอบสวนขางตนนน สามารถสรปเปนแผนผงประเภทของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน 3 ประเภทในนาหนก บทบาทของผสอน ผเรยน ตามภาพประกอบ – 2 ดงน

ภาพประกอบ 2 แผนผงประเภทของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน 3 ประเภทใน นำาหนกบทบาทของผสอน - ผเรยน ทมา : สคนธ สนธพานนทและคณะ (2545: 196) สงทสำาคญยงในการจดการเรยนรแบบสอบสวนสบสวน คอ การใชคาถามหรอการระบปญหา ผสอนตองฝกทกษะการตงคาถามจนเกดความชำานาญ จงจะนาผเรยนใหผเรยน คดหาคาตอบรวมถงสามารถทจะสรางความคดรวบยอดไดดวยตนเอง สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย จำาแนกประเภทของคาถามออกเปนประเภทตาง ๆ (สคนธ สนธพานนทและคณะ, 2545: 198) คำาถามเพอนาไปสการสงเกต เปนคาถามทผเรยนตอบโดยใชประสาทสมผส ในการรบรและตอบปญหาหรอเปนการรวบรวมขอมล เพอวเคราะหปญหาและแกปญหา เชน อะไรเปนสาเหตททาใหขนมปงขนรา มผมาชมนมมากนอยเพยงใด ปาไมบรเวณนมลกษณะอยางไร นามนพชละลายไดดในตวทาละลายชนดใด 2. คำาถามนาไปสการอธบาย เปนคำาถามทตองการใหผตอบใชเหตผลประกอบ กบขอมลตาง ๆ ทรวบรวมไดจากการสงเกตขอมลและจากความรเดม ซงเปนคาถามทสงเสรมใหเกดทกษะในการแปลความหมายขอมลและการสรป รวมทงทกษะในการสอความหมาย มกจะใช คาวา เหตใดอยางไร เชน นมสดและนาเตาหมองคประกอบเหมอนกนหรอไม ปจจยททาใหโครงการนสำาเรจคออะไร เหตใดแมลงวนจงไมตอมปลาเคมตวนเลย 3. คาถามนาไปสการตงสมมตฐาน เปนคาถามทชวยใหผเรยนคาดคะเนคาตอบหรอทานายคาตอบ โดยอาศยขอมลทไดจากการคนควา และความรเดมทมอยคาดคะเนหรอทานายคาตอบลวงหนา มกใชคาวา ถา เชน ถาพนกงานทมาชมนมไมพงพอใจในคาตอบของผ…บรหารจะเกดอะไรขนและควรจะปองกนอยางไร ถาบบมะนาวลงไปในบกเกอรทใสนมสดไวจะเกดอะไรขน 4. คาถามทนาไปสการออกแบบวธการศกษาคนควาหรอออกแบบการทดลอง เปนคาถามทใหผเรยนอธบายเพอนาไปสการกำาหนดวธการศกษาหาความร สวนใหญมกใชคาวาเหตใดทาไม อยางไร เชน มวธการอยางไรในการปองกนไมใหนาในตปลาเนาเสย ทาอยางไร จงจะตรวจสอบไดวาผงซกฟอกซกลางสงสกปรกออกจากเสอผาไดดกวาสบ เปนความจรงหรอ ทคนในหมบานนมการซอสทธขายเสยงในการเลอกตง 5. คาถามทนาไปสการนาไปใช เปนคาถามทตองการใหผตอบนากฎเกณฑหรอความสมพนธตาง ๆ ไปใชประโยชนในสถานการณใหม

เปนคาถามทมงใหผเรยนเกดความคดสรางสรรคเชน ผเรยนมวธการอยางไรทจะปองกนไมใหแหลงนาเสย ผเรยนมวธการอยางไรในการปองกนไมใหเกดการปะทะกนระหวางเจาหนาทกบประชาชนในการทาประชาพจารณเรองการสรางทอแกสไทย-มาเลเซย 1.2 ขนตอนการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน สคนธ สนธพานนทและคณะ (2545: 197) ไดจดรปแบบกระบวนการจดกจกรรม การเรยนรแบบสบสวนสอบสวนออกเปน 5 ขนตอน คอ 1. ผสอนสรางสถานการณหรอปญหาจากเนอหาในหลกสตรใหสอดคลองกบ จดประสงคการเรยน เปนการนาเขาสบทเรยนดวยปญหาเพอกระตนใหผเรยนคดและแกปญหา ผสอนจะตองเลอกหรอปรบวธการนาเขาสบทเรยนใหเหมาะสมสอดคลองกบเนอหาและจดประสงค การเรยนรทสามารถเชอมโยงไปสการออกแบบการคนควาหาความร หรอการทดลองเพอหาคาตอบดวยตนเอง 2. ขนใชคาถามในการอภปรายเพอนาไปสแนวทางในการหาคาตอบ การใชคาถาม นจะตองอาศยสถานการณหรอปญหาทกำาหนดขน โดยใชคาถามเปนชดตอเนองสมพนธกนชดของ คาถามตองสามารถนาผเรยนไปสการตงสมมตฐานเพอคาดคะเนคาตอบทอาจเปนไปได ซงควรเปนแนวทางของการกำาหนดวธการศกษาคนควาหรอทาการทดลอง 3. ขนใชคาถามเพอนาไปสการออกแบบกำาหนดวธการศกษา การทดลองเพอหา คาตอบ ในขนนเปนคาถามเพอนาไปสการอธบาย วธการหาความรหรอคาตอบในแตละขนตอน สงจาเปน อปกรณ เครองมอหรอขอมลสารสนเทศทจะใชในการศกษาหาความร อาจออกแบบวธการศกษาคนควาหลายวธ แลวเลอกวธทดทสด 4. ดาเนนการศกษาคนควาสบสวนสอบสวน ผสอนจะตองใชคาถามกระตนให ผเรยนไดทาความเขาใจในขนตอนการปฏบตกจกรรมตามวธการทไดเลอกไวใหชดเจน จดบนทก 18 ขอมล 5. ขนอภปรายเพอสรปผล ในขนนเปนการใชคาถามโดยอาศยขอมลทไดจาก การศกษาคนควา และการตอบคาถามเปนหลก เพอนาไปสการสรปหาคาตอบของปญหา ผสอนควรใชคาถามเพอฝกใหผเรยนนาความรทไดไปใชในสถานการณใหมทผเรยนพบในชวตประจาวนหรอเรองทจะเรยนตอไป วฒนาพร ระงบทกข (2545: 42-43) ไดระบขนตอนกระบวนการจดการเรยนรแบบ สบสวนสอบสวน (Inquiry Process) ไวดงน 1. สรางความสนใจ 1.1 จดสถานการณหรอเรองราวทนาสนใจ เพอกระตนใหผเรยน สงเกต สงสยในเหตการณ

หรอเรองราว 1.2 กระตนใหผเรยนสรางคาถาม กำาหนดประเดนทจะศกษา 2. สำารวจและคนหา 2.1 ผเรยนวางแผนกำาหนดแนวทางการสำารวจตรวจสอบ ตงสมมตฐาน และกำาหนดทางเลอกทเปนไปได 2.2 ผเรยนลงมอปฏบตเพอเกบรวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณ ตาง ๆ วธการตรวจสอบอาจทาไดหลายวธ เชน การทดลอง การทากจกรรมภาคสนาม การศกษา หาขอมลจากแหลงเอกสารอางอง หรอแหลงขอมลตาง ๆ เพอใหไดขอมลมาอยางเพยงพอ สรปสงทคาดวาจะเปนคาตอบของปญหานน 3. อธบายและลงขอสรป 3.1 ผเรยนนาขอมล ขอสนเทศทไดมาวเคราะห แปลผล สรปผล และ นาเสนอผลในรปแบบตาง ๆ 3.2 การคนพบในขนนอาจสนบสนนหรอโตแยงกบสมมตฐานทตงไว หรอไมเกยวของกบประเดนทตงไวแตไมวาผลจะอยในรปใดกสามารถสรางความรและชวยใหเกดการเรยนรได 4. ขยายความร ผเรยนนาความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดมหรอแนวคดทได คนควาเพมเตมหรอนาขอสรปทไดไปอธบายเหตการณอน ๆ 5. ประเมน เปนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนตาง ๆ วาผเรยนมความรอะไร บาง อยางไรและมากนอยเพยงใด จากขนนจะนาไปสการนาความรไปประยกตใชในเรองอน ๆ วระยทธ วเชยรโชต (2521: 11-16) ไดศกษาการจดการเรยนรแบบสบสวน สอบสวนในประเทศไทย ใชชอวา การสอนแบบสบสวนสอบสวน ( Investigation or OEPC inquiry ) และไดเสนอโครงการของการสอนหรอวธการสอนไว 4 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนการสงเกต (Observation) เปนขนทครสรางสถานการณ หรอทดลอง ใหนกเรยนไดสงเกต และวเคราะหองคประกอบและธรรมชาตของปญหาอยางละเอยด ซงเดกจะถามเพอใหไดขอมลมา เพออภปรายขอสงสยทเกดขน คาตอบคาถามตองเปนแบบใช ? หรอ ไมใช ? หรออาจจะเปนไปไดแลวแตกรณ เพอกระตนใหถามโดยใชความคด ในขนนครจะไมอธบายอะไรนอกจากคาถาม ขนท 2 ขนการอภปรายปญหา (Explanation) เดกจะอาศยขอมลทไดเปนเหตผลมาอภปรายหรออธบายปญหาหรอสาเหตปญหา สวนมากใชความคดแบบโยงความสมพนธและแบบอางอง อนจะนาไปสรางสมมตฐานทวไปและทฤษฎ คาอธบายในขนนไมจาเปนทจะตองเปนความจรงเสมอไป เพราะคาอธบายนนกคอ สมมตฐานกวางๆ หรอทฤษฎนนเอง ซงยงเปนการคาดคะเนอย ความจรงอาจไมเปนไปตามคาอธบายนกได ขนทกลาวมานเปนเพยงขน

ของการสบสวนเทานน ขนท 3 ขนพยากรณหรอทานายผล (Prediction) เมอลองตงสมมตฐานเพอหาทางอธบายวาปญหาเหลานนมมลเหตจากอะไรแลวผเรยนพอจะจบเคาโครงของปญหาไดชดเจน ดงนน กสามารถตงสมมตฐานเชงทานายไดหรอคาดคะเนผลของสาเหตตาง ๆ ได การเรยนทสำาคญในขนนคอ การเรยนรวธการแกปญหา โดยนาหลกการเรยนรในขนท 2 มาใช ซงเปนการสอบสวนนนเอง ขนท 4 ขนควบคมและสรางสรรค (Control or Greativity) หรอขนนาไปใชเปน ขนทนาผลของการแกปญหา หรอสงทคนพบในขนอธบายและขนทานายผล มาใชใหเกดประโยชน ในชวตจรง สามารถประดษฐคดคนสงใหม วธการใหม เพอเกดประโยชนและนาไปใชได จากขนตอนการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวนดงกลาวขางตน ผวจยสรป ไดวา เปนกระบวนการทเนนความสำาคญของการใชคาถามเพอนาไปสการคดคนหาคาตอบและสามารถสรางความคดรวบยอดไดดวยตนเอง โดยมผสอนเปนผจดสถานการณ สงอานวยความสะดวกและกจกรรมการเรยนการสอนทเออตอการแสวงหาคาตอบใหกบผเรยน 1.3 ขอดและขอจากดของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน พมพพนธ เดชะคปต (2544: 60-61) ไดกลาวถงขอดและขอจากดของการจดการ เรยนรแบบสบสวนสอบสวน ไวดงน ขอดของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน 1. เปนการพฒนาศกยภาพดานสตปญญา คอ ฉลาดขน เปนนกรเรม สรางสรรคและนกจดระเบยบ 2. การคนพบดวยตนเอง ทาใหเกดแรงจงใจภายในมากกวาการเรยนแบบ ทองจา 3. ฝกใหผเรยนรวธคนหาความร แกปญหาดวยตนเอง 4. ชวยใหจดจาความรไดนาน และสามารถถายโยงความรได 5. ผเรยนเปนศนยกลางการเรยนการสอน จะทาใหการเรยนมความหมาย เปนการเรยนทมชวตชวา 6. ชวยพฒนาอตมโนทศนแกผเรยน 7. พฒนาใหผเรยนมเจตคตทางวทยาศาสตร 8. ชวยใหผเรยนเกดความเชอมนวาจะทาการสงใด ๆ จะสำาเรจดวยตนเอง สามารถคดและแกปญหาดวยตนเอง ไมยอทอตออปสรรค 9. ผเรยนมเจตคตทดตอวชาวทยาศาสตร 10. ไดประสบการณตรง ฝกทกษะการแกปญหาและทกษะการใช เครองมอวทยาศาสตร 11. สามารถนาความรไปใชในชวตประจาวนได ขอจากดของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน คอ 1. ใชเวลามากในการสอนแตละครง บางครงอาจไดเนอเรองไมครบตาม กำาหนดไว 2. ถา

สถานการณทผสอนสรางไมชวนสงสย ไมชวนตดตาม จะทาให ผเรยนเบอหนาย ไมอยากเรยน 3. ผเรยนทมระดบสตปญญาตำา หรอไมมการกระตนมากพอจะไม สามารถเรยนดวยวธสอนแบบนได 4. เปนการลงทนสง ซงอาจไดผลไมคมคากบการลงทน 5. ถาผเรยนไมรจกหลกการทางานกลมทถกตอง อาจทาใหผเรยนบางคน หลกเลยงงานซงเกดการเรยนร 6. ผตองใชเวลาวางแผนมาก ถาผมภาระมากอาจเกดปญหาดานอารมณ ซงมผลตอบรรยากาศในหองเรยน 21

สาโรช โศภรกข (2546: 79) ไดกลาวถงขอดและขอจากดของการจดการเรยนร แบบสบสวนสอบสวน ไวดงน ขอดของจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน คอ 1. เปนกจกรรมทผเรยนตองปฏบตดวยตนเอง 2. กจกรรมทผเรยนกำาหนดเอง ดงนนจงเปนการฝกใหผเรยนคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน 3. สงเสรมใหผเรยนคดสรางสรรค 4. ทาใหผเรยนทางานดวยกนเปนทมไดอยางมประสทธภาพ 5. ผเรยนสามารถทางานตามความสามารถของผเรยนเอง ขอจากดของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน คอ 1. ถามแหลงความรจากดกจะทาใหวธการแกปญหานอยเกนไปทาให ผเรยนเกดความร ไมกวางขวาง 2. ถาขาดการรายงานทดจะทาใหเสยเวลามาก 3. ถาผเรยนขาดความกระตอรอรนและขาดวนยกจะทาใหผลทไดไมตรง กบวตถประสงค สคนธ สนธพานนทและคณะ (2545: 200) ไดกลาวถงขอดของการจดการเรยนร แบบสบสวนสอบสวน ไวดงน 1. เปนการสอนทชวยพฒนากระบวนการคดของผเรยน โดยการตงคาถาม 2. ผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนตลอดเวลาโดยเปนผคดและตอบ คาถามหรอฝกตงคาถามในกระบวนการเรยนร 3. สงเสรมใหผเรยนกลาแสดงออก เปนผนาในการแกปญหา 4. สงเสรมและปลกฝงความเปนประชาธปไตย 5. ผเรยนเกดความภาคภมใจทไดคนพบคาตอบดวยตนเองเรยนเกดความคดรเรมสรางสรรคในการนาไปประยกตใชในสถานการณใหม ขอจากดของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน มดงน 1. การเรยนการสอนจะขาดประสทธภาพไมตรงตามวตถประสงคหากผสอนขาดทกษะในการตงคาถาม 2. ผสอนตองคดคาถามมาลวงหนากอนดาเนนการ 3. ตองจดสงอานวยความสะดวกทจะใชดาเนนการสบสวนสอบสวนอยางครบถวน 4. ผสอนตองใจกวาง ยอมรบฟงคาถามและความคดเหนของผเรยน 5. ผสอนควรเปนผทมความสามารถในการใหคาแนะนาหรอสงเสรมกาลงใจใหผเรยนเกดความคดสบสวนสวบสวนหาคาตอบดวยตนเอง ในการวจยครงน ผวจยนาขนตอนของการเรยนจดการเรยนรแบบสบสวน สอบสวนมาประยกตใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนในบทเรยนบนเวบแบบ HyperQuest เรองอารมณ เพอตองการเนนใหผเรยนไดศกษาหาความรดวยตนเองเปนรายบคคล โดยมผสอนเปนผอานวยความสะดวกในการคนหาคาตอบของผเรยน เชน จด

เตรยมแหลงเรยนรทหลากหลาย เพอใหการเรยนการสอนเกดประสทธภาพและประสทธผลมากทสด การจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลม (Group Investigation Method) 1.1 ความหมายของการจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลม มผใหความหมายของการจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลมไว หลายแนวคด ดงน นวลจตต เชาวกรตพงศ (2540: 70) กลาวถงรปแบบการจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลมไววา เปนรปแบบการจดการเรยนรทมงสอนกระบวนการเรยนแกผเรยน ประกอบการสอนใหผเรยนเกดการอยากรอยากเหน เปดโอกาสใหผเรยนไดทากจกรรมสบสวนเพอคนหาคาตอบสาหรบปญหาใดปญหาหนง ผเรยนจะตองทางานเปนกลม ตองปรกษาหรอแบงหนาทการงานจะตองถกเถยงเสนอขอมลอธบายขอสรปสาหรบขอคดเหนแตละขอ การจดการเรยนรตามรปแบบนมแนวคดเรองความแตกตางระหวางบคคล กลาวคอ เปนสงเราใหผเรยนเกดความอยากรอยากเหนวา ผอนคดอยางไร และเขาใจการทางานของผอน ไดแกปญหารวมกบผอน การสอนแบบนจงสอดคลองกบการดาเนนชวตแบบประชาธปไตย สพล วงสนธ (2532: 23 – 27) กลาวไววา การจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลม เปนการพฒนาทกษะกระบวนการทางานรวมกนแบบประชาธปไตยเนนปฏสมพนธ ระหวางกลม และทกษะการสบคนทางวชาการ การพฒนาสวนบคคลจะเปนพนฐานสาคญในการสงเสรมพลงกลมตอไปเปนรปแบบปฏสมพนธกบสงคม (Social Interaction) ซงเปนรปแบบทเนนกระบวนการพฒนาแตละบคคล และสมพนธกบคนอนๆ ในสงคมเพอเสรมสรางกระบวนการประชาธปไตย และการทางานกลมอยางมประสทธภาพในสงคม สวทย มลคาและอรทย มลคา (2545: 148) ไดใหความหมายของการจดการ เรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลมวา คอ กระบวนการทเนนใหผเรยนมอสระในการศกษาหาความรตามหลกประชาธปไตย รจกการทางานรวมกบผอน การทางานระบบกลม การศกษาหาความรจากแหลงเรยนรตาง ๆ สงผลทาใหผเรยนเกดนสยรกการศกษาคนควาหาความรดวยตนเอง จากความหมายดงกลาวขางตน ผวจยสรปไดวา การจดการเรยนรแบบสบเสาะ แสวงหาความรเปนกลม เปนรปแบบการจดการเรยนรทมงพฒนาทกษะกระบวนการทางานรวมกน

แบบประชาธปไตย เนนปฏสมพนธระหวางกลมและทกษะการสบคนทางวชาการ เพอคนหาคาตอบสาหรบปญหาใดปญหาหนง 1.2 วตถประสงคในการจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลม ทศนา แขมมณ (2547: 249) ไดกลาวถง วตถประสงคของรปแบบการเรยน การจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลม (Group Investigation Method)) ไววา เปนรปแบบทมงพฒนาทกษะในการสบสอบเพอใหไดมาซงความรความเขาใจ โดยอาศยกลม ซงเปนเครองมอทางสงคมชวยกระตนความสนใจหรอความอยากรและชวยดาเนนงานการแสวงหาความรหรอคาตอบทตองการ สวทย มลคาและอรทย มลคา (2545: 148) ไดกลาวถงวตถประสงคในการจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลมไว ดงน 1. เพอฝกใหผเรยนไดเรยนรวธการคนควาหาความรอยางเปนกระบวนการโดยเรม ตงแตการพจารณาประเดนปญหา การวเคราะหสภาพปญหา การสำารวจขอมล การตงสมมตฐานและการสรปอยางมเหตผล 2. เพอใหฝกใหผเรยนไดเรยนรกระบวนการทางานเปนกลม การเปนผนา การเปนผตาม การยอมรบฟงความคดเหนของผอนตามหลกประชาธปไตย 3. เพอฝกใหผเรยนกลาคด กลาแสดงออก กลาตดสนใจ มความรบผดชอบ และมความมงมนในการทางานใหสาเรจ 4. เพอปลกฝงใหผเรยนมนสยรกการศกษาคนควา ใฝร ใฝเรยน จากทกลาวมาขางตน ผวจยสรปไดวา วตถประสงคในการจดการเรยนรแบบ สบเสาะแสวงหาความรเปนกลม กเพอมงพฒนาทกษะในการคนควาหาความร เพอใหไดมาซงขอมลตาง ๆ โดยอาศยกลมซงเปนเครองมอทางสงคมชวยกระตนความสนใจ หรอความอยากร กลาคดกลาแสดงออกและชวยดาเนนการแสวงหาความรหรอคาตอบทตองการ 1.3 ขนตอนการจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลม ดวงเดอน เทศวานช (2535: 20 – 22) อธบายถงขนตอนการจดการเรยนรแบบ สบเสาะหาความรเปนกลม มลาดบขนตอนดงน ขนท 1 เผชญหนาสถานการณทเปนปญหา 1.1 ผสอนเสนอปญหา อาจเปนปญหาซงครวางแผนไวกอนหรอไมได วางแผนกอนลวงหนา โดยใชวธการตางๆ เชน เลาเรอง ใชภาพ แผนภม ฯลฯ 1.2 ผเรยนพจารณาปญหารวมกบผสอน ขนท 2 สำารวจปฏกรยาทมตอสถานการณปญหา 2.1 ผสอนเสนอปญหา อาจเปนปญหาซงผสอน

วางแผนไวกอนหรอไมได วางแผนกอนลวงหนา โดยใชวธการตางๆ เชน เลาเรอง ใชภาพ แผนภม ฯลฯ 2.2 ผสอนกระตนใหผเรยนแปลความหมายขอมล แสดงความคดเหน ออกมา ขนท 3 กำาหนดและจดระเบยบงานเพอศกษา 3.1 ผเรยนชวยกนคดวธทจะไปศกษาหาคาตอบ 3.2 ผเรยนจะนาปญหามา แบงงาน แบงหนาท มอบหมายงานไปคนควา และบอกวธการหาขอมลวาจะไปหาใครหรอทไหนหรอใชวธการใด ขนท 4 ศกษาเปนรายบคคลและเปนกลม 4.1 ผเรยนแบงกลม กลมละ 4 – 8 คน นาปญหาขนท 2 และวธการ ในขนท 3 แยกยายกนไปคนควาหาความร ขนท 5 วเคราะหความกาวหนาและวเคราะหกระบวนการ 5.1 ผเรยนเสนอผลโดยรายงานความรทไดรบการคนควาในกลม และ รายงานผลหนาชนเรยน 5.2 ผเรยนวเคราะหวธการทใชในการคนควาหาความรวา เหมาะสม เพยงใด ขนท 6 ยอนไปทากจกรรม (ในกรณทไมบรรลจดมงหมาย) 6.1 ระหวางทผเรยนรายงานในขนท 5 ใหยอนไปทากจกรรมขนท 1 – 5 ใหม 6.2 ผเรยนคดตอไปวา อยากรในเรองใดและจะมวธหาความรไดอยางไร ใหยายไปทากจกรรมขนท 1 – 5 อกครง ทศนา แขมมณ (2547: 249-250) กลาวถง กระบวนการการจดการเรยนรแบบ สบเสาะแสวงหาความรเปนกลมไว 6 ขนตอนดงน ขนท 1 ใหผเรยนเผชญปญหาหรอสถานการณทชวนใหงนงงสงสย ปญหาหรอสถานการณทใชในการกระตนความสนใจและความตองการ ในการสบสอบและแสวงหาความรตอไปนน ควรเปนปญหาหรอสถานการณทเหมาะสมกบวย ความสามารถและความสนใจของผเรยน และจะตองมลกษณะทชวนใหงนงงสงสย เพอทาทายความคดและความใฝรของผเรยน ขนท 2 ใหผเรยนแสดงความคดเหนตอปญหาหรอสถานการณนน ผสอนกระตนใหผเรยนแสดงความคดเหนอยางกวางขวางและพยายาม กระตนใหเกดความขดแยงหรอความแตกตางทางความคดขน เพอทาทายใหผเรยนพยายามหาทางเสาะแสวงหาขอมลหรอวธการพสจนทดสอบความคดของตน เมอมความแตกตางทางความคดเกดขน ผสอนอาจใหผเรยนทมความคดเหนเดยวกนรวมกลมกน หรออาจรวมกลมโดยใหแตละกลมมสมาชกทมความคดเหนแตกตางกนกได ขนท 3 ใหผเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนในการแสวงหาความร เมอกลมมความคดเหนแตกตางกนแลว สมาชกแตละกลมชวยกนวางแผน วาจะแสวงหาขอมลอะไร กลมจะพสจนอะไร จะตงสมมตฐานอะไร กลมจาเปนตองม

ขอมลอะไร และจะไปแสวงหาทไหน หรอจะไดขอมลนนมาไดอยางไร จะตองใชเครองมออะไรบาง เมอไดขอมลมาแลว จะวเคราะหอยางไร และจะสรปผลอยางไร ใครจะชวยทาอะไร จะใชเวลาเทาใด ขนนเปนขนทผเรยนจะไดฝกทกษะการสบสอบ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและทกษะกระบวน การกลม ผสอนทาหนาทอานวยความสะดวกในการทางานใหแกผเรยน รวมทงใหคาแนะนาเกยวกบ การวางแผน แหลงความร และการทางานรวมกน ขนท 4 ใหผเรยนดาเนนการแสวงหาความร ผเรยนดาเนนการเสาะแสวงหาความรตามแผนงานทไดกาหนดไว ผสอนชวยอานวยความสะดวก ใหคาแนะนาและตดตามการทางานของผเรยน ขนท 5 ใหผเรยนวเคราะหขอมล สรปผลขอมล นาเสนอและอภปรายผล เมอกลมรวบรวมขอมลไดมาแลว กลมทาการวเคราะหขอมลและ สรปผล ตอจากนนจงใหแตละกลมนาเสนอผล อภปรายผลรวมกนทงชน และประเมนผลทงทางดานผลงานและกระบวนการเรยนรทไดรบ ขนท 6 ใหผเรยนกำาหนดประเดนปญหาทตองการสบเสาะหาคาตอบตอไป การสบสอบและเสาะแสวงหาความรของกลมตามขนตอนขางตนชวยให กลมไดรบความร ความเขาใจ และคาตอบในเรองทศกษา และอาจพบประเดนทเปนปญหา ชวนใหงนงงสงสยหรออยากรตอไป ผเรยนสามารถเรมตนวงจรการเรยนรใหม ตงแตขนท 1 เปนตนไป การเรยนการสอนตามรปแบบน จงอาจมตอเนองไปเรอย ๆ ตามความสนใจของผเรยน สรย บาวเออร (2535: 20) กลาวถง ขนตอนการจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลม ไวดงน 1. ผสอนอธบายหวขอและจดกลมนกเรยนตามระดบความสามารถ ผเรยน จะเลอกหวขอทตนสนใจ 2. ผเรยนวางแผนการทางาน โดยนกเรยนจะตองคำานงถงหวขอทจะเขยน วธการรวบรวมขอมลและการแบงงานกนทา 3. ขนทางาน ขนนผเรยนแลกเปลยนความคดเหน อภปราย รวบรวมขอมลและ สรปผล 4. เตรยมตวรายงาน แตละกลมจะสรปสาระสำาคญของเรองทศกษา เพอรายงานตอ ชนเรยน 5. เสนอผลงาน 6. การวดผล อาจจะทาในลกษณะโดยใหเพอนวดกนเอง ผสอนและผเรยนชวยกน วดผลโดยการแจกคาถามแกผเรยนทกคน สวทย มลคาและอรทย มลคา (2545 : 149-150 ) อธบายขนตอนการจดการเรยนร แบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลมวา ม 6 ขนตอน ดงน 1. ขนเสนอปญหา เปนขนตอนทผสอนนาเสนอปญหาใหผเรยนคดหาคาตอบ เพราะปญหาจะทาให ผเรยนเกดความ

สนใจ อยากร อยากเรยน เกดความกระตอรอรนทจะหาทางแกไข โดยผสอนอาจนาเสนอไดหลายวธ เชน ฟงเทป ดวดทศน อานขาวใหฟง การเลาเรอง เปนตน 2. ขนพจารณาปญหา ประกอบดวย 2.1 ผสอนกระตนใหผเรยนทงชนรวมกนพจารณาปญหาหรอเรองทผสอนนาเสนอโดยวเคราะหเปนปญหาหรอประเดนยอยหลาย ๆ ประเดน 2.2 แบงกลมผเรยนเปนกลมยอย กลมละประมาณ 4-6 คน และ มอบหมายงานใหกลมยอย โดยอาจจะใหกลมเลอกปญหาหรอผสอนมอบหมายเพอรวมกนศกษาคนควาหาขอมลเปนคาตอบหรอแนวทางแกไขปญหา 3. ขนวางแผน ผเรยนแตละกลมวางแผนการทางาน โดยอาจแบงงานกนเพอเตรยมไปศกษาคนควาหาขอมลจากแหลงเรยนรตาง ๆ อาจจะเปนสถานทหรอบคคลตาง ๆ ทเกยวของ ทอยทงภายใน และภายนอกในโรงเรยน เชน หองสมด พพธภณฑพนบาน บรษทหางราน ธนาคาร ตลาด กำานน ประธานองคการบรหารสวนตำาบล ฯลฯ โดยใชวธการอาน คนควา สอบถาม สมภาษณ เปนตน 4. ขนลงมอปฏบตงาน ผเรยนลงมอปฏบตงานตามแผนทรวมกนวางไว โดยแยกยายกนไปคนควา หาขอมลอาจแบงเปนกลมหรอแยกเปนรายบคคลกได 5. ขนรวบรวมและวเคราะหขอมลและเสนอผลงาน 5.1 ผเรยนแตละกลมกลบเขารวมกลมยอยรวมกน รวบรวม วเคราะห เรยบเรยงขอมล และหาขอสรปเพอเตรยมนาเสนอตอทประชม 5.2 ตวแทนกลมนาเสนอผลงานตอทประชม โดยนาเสนอทงขอมลทคนควาได ขอสรปของกลมและวธการสบเสาะหาความรกลม 5.3 ผสอนและผเรยนรวมกนสรปสาระสำาคญทไดจากการเรยนร 6. ขนทบทวนและเชอมโยงความรใหม ผเรยนรวมกนพจารณาทบทวนแตละประเดนปญหาวาประเดนใด เปนปญหา ตอเนอง ประเดนใดเปนปญหาเพมขน เพอจะสรปเชองโยงการศกษาคนควาตอเนองโดยเรมดาเนนการตามขนตอนท 1 ในวงรอบใหม จากขนตอนการจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลมดงกลาวขางตน นน สามารถสรปเปนแผนผงแสดงขนตอนการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรเปนกลม ตามภาพประกอบ 3 ไดดงน ขนตอนตาง ๆ ในการสบเสาะแสวงหาความรเปนกลม สรปดงแผนผงไดดงน ภาพประกอบ 3 แผนภมแสดงขนตอนการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรเปนกลม ทมา : สวทย มลคำาและอรทย มลคำา (2545 :

150) 1.4 ขอดและขอจากดของการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรเปนกลม มดงน สวทย มลคำาและอรทย มลคำา (2545: 151) ไดกลาวถงขอดและขอจากดของการ จดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรเปนกลม ไวดงน 1. ขอดของการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรเปนกลม 1.1 ฝกวธการคนควาหาความรดวยตนเองอยางมระบบระเบยบ 1.2 ไดเรยนรวธการทางานเปนกลมอยางมประสทธภาพ 1.3 ไดเรยนรอยางมอสระ 2. ขอจากดของการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรเปนกลม 2.1 ใชเวลาเตรยมการใหพรอมกอนจดการเรยนร ซงเรองทจะใชจดการเรยนร ความเปนเรองทสอดคลองกบสภาพปญหาของสงคม หรอเรองใกลตวผเรยนรวมทงผสอนจะตองเตรยมแหลงเรยนร อาจจะเปนสถานทหรอบคคลทผเรยนจะไปสมภาษณหรอคนควา 2.2 การเรยนรวธนใหไดผลนนผเรยนจะตองมทกษะในการทางานเปนกลมและมความรบผดชอบสง 6. ขนทบทวนและเชอมโยงปญหาใหม 5. ขนรวบรวมและวเคราะหขอมลและเสนอผลงาน 4. ขนลงมอปฏบต 3. ขนวางแผน 2. ขนพจารณาปญหา 1. ขนเสนอปญหา 29 ในการวจยครงน ผวจยไดนาเอารปแบบการจดการเรยนรแบบสบเสาะแสวงหาความรเปนกลม (Group Investigation Method) มาประยกตใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนในบทเรยนบนเวบแบบ HyperQuest เรองอารมณ เพอสงเสรมใหผเรยนสบคนขอมลทผสอนเตรยมไวมาใชในการเรยนรรวมกน โดยการทางานเปนกลมยอย เนนการสรางบรรยากาศใน การทางานรวมกนและชวยใหกลมไดรบความร ความเขาใจและไดคาตอบในเรองทศกษารวมกน

เอกสารอางอง http://kb.psu.ac.th/psukb/bitstream/2010/8247/6/Chapter2.pdf

การเรยนการสอนกระบวนการสบสอบและแสวงหาความรเปนกลม รปแบบการเรยนการสอนกระบวนการสบสอบและแสวงหาความรเปนกลม ( Group Investigation Instructional Model )

1. ทฤษฎ/หลกการ/แนวคดของรปแบบ จอยส และ วล (Yoyce & Weil, 1996: 80-88) เปนผ

พฒนารปแบบนจากแนวคดหลกของเธเลน (Thelen) 2 แนวคด คอแนวคดเกยวกบการสบเสาะแสวงหาความร(inquiry) และแนวคดเกยวกบความร (knowledge) เธเลนไดอธบายวา สงสำาคญทสามารถชวยใหผเรยนเกดความรสกหรอความตองการทจะสบคนหรอเสาะแสวงหาความรกคอตวปญหา แตปญหานนจะตองมลกษณะทมความหมายตอผเรยนและทาทายเพยงพอทจะทำาใหผเรยนเกดความตองการทจะแสวงหาคำาตอบ นอกจากนนปญหาทชวนใหเกดความงนงงสงสย หรอกอใหเกดความขดแยงทางความคด จะยงทำาใหผเรยนเกดความตองการทจะเสาะแสวงหาความรหรอคำาตอบมากยงขน เนองจากมนษยอาศยอยในสงคม ตองมปฏสมพนธกบผอนในสงคม เพอสนองความตองการของตนทงทางดานรางกาย สตปญญา จตใจ อารมณและสงคม ความขดแยงทางความคดทเกดขนระหวางบคคลหรอในกลม จงเปนสงทบคคลตองพยายามหาหนทางขจดแกไขหรอจดการทำาความกระจางใหเปนทพอใจหรอยอมรบทงของตนเองและผเกยวของ สวนในเรอง ความร นน เธเลนมความเหนวา ความรเปนเปา“ ”หมายของกระบวนการสบสอบทงหลาย ความรเปนสงทไดจากการนำาประสบการณหรอความรเดมมาใชในประสบการณใหม ดง

นน ความรจงเปนสงทคนพบผานกระบวนการสบสอบโดยอาศยความรและประสบการณ 2. วตถประสงคของรปแบบ

รปแบบนมงพฒนาทกษะในการสบสอบเพอใหไดมาซงความร ความเขาใจ โดยอาศยกลมซงเปนเครองมอทางสงคมชวยกระตนความสนใจหรอความอยากรและชวยดำาเนนงานการแสวงหาความรหรอคำาตอบทตองการ 3. กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ

ขนท 1 ใหผเรยนเผชญปญหาหรอสถานการณทชวนใหงนงงสงสย

ปญหาหรอสถานการณทใชในการกระตนความสนใจและความตองการในการสบสอบและแสวงหาความรตอไปนน ควรเปนปญหาหรอสถานการณทเหมาะสมกบวย ความสามารถและความสนใจของผเรยน และจะตองมลกษณะทชวนใหงนงงสงสย เพอทาทายความคดและความใฝรของผเรยน

ขนท 2 ใหผเรยนแสดงความคดเหนตอปญหาหรอสถานการณนน

ผสอนกระตนใหผเรยนแสดงความคดเหนอยางกวางขวาง และพยายามกระตนใหเกดความขดแยงหรอความแตกตางทางความคดขน เพอทาทายใหผเรยนพยายามหาทางเสาะแสวงหาขอมลหรอวธการพสจนทดสอบความคดของตน เมอมความแตกตางทางความคดเกดขน ผสอนอาจใหผเรยนทมความคดเหนเดยวกนรวมกลมกน หรออาจรวมกลมโดยใหแตละกลมมสมาชกทมความคดเหนแตกตางกนกได

ขนท 3 ใหผเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนในการแสวงหาความร

เมอกลมมความคดเหนแตกตางกนแลว สมาชกแตละกลมชวยกนวางแผนวา จะแสวงหาขอมลอะไร กลมจะพสจนอะไร จะตงสมมตฐานอะไร กลมจำาเปนตองมขอมลอะไร และจะไปแสวงหาทไหนหรอจะไดขอมลนนมาไดอยางไร จะตองใชเครองมออะไรบาง เมอไดขอมลมาแลว จะวเคราะหอยางไร และจะสรปผลอยางไร ใครจะชวยทำาอะไร จะใชเวลาเทาใด ขนนเปนขนทผเรยนจะไดฝกทกษะการสบสอบ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และทกษะกระบวนการกลม ผสอนทำาหนาทอำานวยความสะดวกในการทำางานใหแกผเรยน รวมทงใหคำาแนะนำาเกยวกบการวางแผน แหลงความร และการทำางานรวมกน

ขนท 4 ใหผเรยนดำาเนนการแสวงหาความร ผเรยนดำาเนนการเสาะแสวงหาความรตามแผนงานทได

กำาหนดไว ผสอนชวยอำานวยความสะดวก ใหคำาแนะนำาและตดตามการทำางานของผเรยน

ขนท 5 ใหผเรยนวเคราะหขอมล สรปผลขอมล นำาเสนอและอภปรายผล

เมอกลมรวบรวมขอมลไดมาแลว กลมทำาการวเคราะหขอมลและสรปผล ตอจากนนจงใหแตละกลมนำาเสนอผล อภปรายผลรวมกนทงชน และประเมนผลทงทางดานผลงานและกระบวนการเรยนรทไดรบ

ขนท 6 ใหผเรยนกำาหนดประเดนปญหาทตองการสบเสาะหาคำาตอบตอไป

การสบสอบและเสาะแสวงหาความรของกลมตามขนตอนขางตนชวยใหกลมไดรบความร ความเขาใจ และคำาตอบในเรองทศกษา และอาจพบประเดนทเปนปญหาชวนใหงนงงสงสยหรออยากรตอไป ผเรยนสามารถเรมตนวงจรการเรยนรใหม ตงแตขน

ท 1 เปนตนไป การเรยนการสอนตามรปแบบน จงอาจมตอเนองไปเรอย ๆ ตามความสนใจของผเรยน 4. ผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบ

ผเรยนจะสามารถสบสอบและเสาะแสวงหาความรดวยตนเอง เกดความใฝรและมความมนใจในตนเองเพมขน และไดพฒนาทกษะการสบสอบ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และทกษะการทำางานกลม

เอกสารอางอง https://sites.google.com/site/naranya2010/2-2

การสอนแบบสบเสาะหาความร (5Es) ความหมาย

การสบเสาะหาความรเปนแนวคดทมความซบซอนและมความหมายแตกตางกนไปตามบรบททใชและผทใหคำาจำากดความ โดยศนยกลางของการเรยนรแบบสบเสาะหาความรนน มตนกำาเนดจากนกวทยาศาสตร คร และ นกเรยน (Budnitz, 2003) การสบเสาะหาความร เปนรปแบบการเรยนการสอนทใชตามทฤษฎการสรางความร (Constructivism) ซงกลาวไววาเปนกระบวนการทนกเรยนจะตองสบคน เสาะหา สำารวจตรวจสอบ และ คนควาดวยวธการตางๆ จนทำาใหนกเรยนเกดความเขาใจ และ เกดการรบรความรนนอยางมความหมาย จงจะสามารถสรางเปนองคความรของนกเรยนเอง และเกบเปนขอมลไวในสมองไดอยางยาวนาน สามารถนำามาใชไดเมอมสถานการณใดๆ มาเผชญหนา (สาขาชววทยา สสวท., 2550)

การสบเสาะหาความร คอ การถามคำาถามทสงสยและเปนปญหา ทสามารถสบคนหาคำาตอบได และสอสารคำาตอบออกมาได (คณะศกษานเทศก กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร กลมนเทศ ตดตามและประเมนผลการ จดการศกษา สำานกงานเขตพนทการศกษามหาสารคาม เขต 1, 2549; Budnitz, 2003; และ Wikipedia, 2007)

การสบเสาะหาความร เกยวของกบกระบวนการเรยนรทหลากหลาย คอ การถามคำาถาม ออกแบบการสำารวจขอมลการสำารวจขอมล การวเคราะห การสรปผล การคดคนประดษฐ การแลกเปลยนความคดเหนและสอสารคำาอธบาย (Wu & Hsieh, 2006) การสบเสาะหาความรเปนกระบวนการทนกวทยาศาสตรใชศกษาอธบายปรากฏการณทางธรรมชาต ซงวางอยบนพนฐาน ของหลกฐานหรอเหตผลตางๆ และอกความหมายคอเปนกระบวนการทนกเรยนใชในการคนควา หาคำาตอบอยางมระบบเพออธบายเหตการณตางๆ ทตองการศกษากระบวนการสบเสาะหาความรในหองเรยนวทยาศาสตรในการจดการเรยนการสอน ผสอนสามารถเลอกจดใหผเรยนไดเรยนรวทยาศาสตรผานกระบวนการตางๆ ในการสบเสาะหาความรตามบรบทของผสอน ผเรยน โรงเรยน และแหลงการเรยนรทมอยตามความเหมาะสมโดยครเปนผสนบสนนใหนกเรยนไดสำารวจปรากฏการณตางๆและกระตนใหนกเรยนสรางความเขาใจ ทางวทยาศาสตรไดอยางถกตอง (Hogan & Berkowitz, 2000) กระบวนการสอนแบบสบเสาะหาความร (Inquiry) 5Es ประกอบดวยขนตอนทสำาคญ ดงน

1. ขนสรางความสนใจ (engagement) เปนการนำาเขาสบทเรยนหรอเรองทสนใจ ซงอาจเกดขนเองจากความสงสย หรออาจเรมจากความสนใจของตวนกเรยนเอง หรอเกดจากการอภปรายในกลม เรองทนาสนใจอาจมาจากเหตการณทกำาลงเกดขนอยในชวงเวลานน หรอเปนเรอง ทเชอมโยงกบความรเดมทเพงเรยนรมาแลว เปนตวกระตนใหนกเรยนสรางคำาถาม กำาหนดประเดนทจะศกษาในกรณทยงไมมประเดนใดนาสนใจ ครอาจใหศกษาจากสอตางๆ หรอเปนผกระตน ดวยการเสนอประเดนขนมากอน แตไมควรบงคบใหนกเรยนยอมรบประเดนหรอคำาถามทครกำาลงสนใจเปนเรองทจะใชศกษา เมอมคำาถามทนาสนใจ และนกเรยนสวนใหญยอมรบใหเปนประเดน ทตองการศกษาจงรวมกนกำาหนดขอบเขตและแจกแจงรายละเอยดของเรองทจะศกษาใหมความชดเจนยงขน อาจรวมทงการรวบรวมความรประสบการณเดม หรอความรจากแหลงตางๆ ทจะ ชวยใหนำาไปสความเขาใจเรอง หรอประเดนทจะศกษามากขน และมแนวทางทใชในการสำารวจตรวจสอบอยางหลากหลาย

2. ขนสำารวจและคนหา (exploration) เมอทำาความเขาใจในประเดนหรอคำาถามทสนใจจะศกษาอยางถองแทแลว กมการวางแผนกำาหนดแนวทางการสำารวจตรวจสอบ ตงสมมตฐาน กำาหนดทางเลอกทเปนไปได ลงมอปฏบตเพอเกบรวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณตาง ๆ วธการตรวจสอบอาจทำาไดหลายวธ เชน ทำาการทดลอง ทำากจกรรมภาคสนาม การใชคอมพวเตอรเพอชวยสรางสถานการณจำาลอง (simulation) การศกษาหาขอมลจากเอกสารอางองหรอจากแหลงขอมลตางๆ เพอใหไดมาซงขอมลอยางเพยงพอทจะใชในขนตอไป

3. ขนอธบายและลงขอสรป (explanation) เมอไดขอมลอยางเพยงพอจากการสำารวจตรวจสอบแลว จงนำาขอมล ขอสนเทศทไดมาวเคราะห แปลผล สรปผล และนำาเสนอผลทไดในรปตางๆ เชน บรรยายสรป สรางแบบจำาลองทางคณตศาสตร หรอวาดรป สรางตาราง ฯลฯ การคนพบในขนนอาจเปนไปไดหลายทาง เชน สนบสนนสมมตฐานทตงไวโตแยงกบสมมตฐานทตงไว หรอไมเกยวของกบประเดนทไดกำาหนดไว แตผลทไดจะอยในรปใดกสามารถสรางความรและชวยใหเกดการเรยนรได

4. ขนขยายความร (elaboration) เปนการนำาความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดมหรอแนวคดทไดคนควาเพมเตมหรอนำาแบบจำาลองหรอขอสรปทไดไปใชอธบายสถานการณหรอเหตการณอน ถาใชอธบายเรองตางๆ ไดมากแสดงวาขอจำากดนอย ซงกจะชวยใหเชอมโยงกบเรองตางๆ และทำาใหเกดความรกวางขวางขน

5. ขนประเมน (evaluation)เปนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตางๆ วานกเรยนมความรอะไรบาง อยางไรและมากนอยเพยงใด จากขนนจะนำาไปสการนำาความร ไปประยกตใชในเรองอนๆ การนำาความรหรอแบบจำาลองไปใชอธบายหรอประยกตใชกบเหตการณหรอเรองอนๆ จะนำาไปสขอโตแยงหรอขอจำากดซงกอใหเปนประเดนหรอคำาถาม หรอปญหาทจะตองสำารวจตรวจสอบตอไป ทำาใหเกดเปนกระบวนการทตอเนองกนไปเรอยๆ จงเรยกวา inquiry cycle กระบวนการสบเสาะหาความรจงชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรทงเนอหาหลก และหลกการ ทฤษฎ ตลอดจนการลงมอปฏบตเพอใหไดความรซงจะเปนพนฐานในการเรยนรตอไปรปแบบการเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycles (5Es)

นกการศกษากลม BSCS (Biological Science Curriculum Study) ไดนำาวธการสอนแบบ Inquiry มาใชในการพฒนาหลกสตรวชาวทยาศาสตร โดยเสนอขนตอนในการเรยนการสอนเปน 5 ขนตอน เรยกวา การเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycle หรอ 5Es ไดแก Engage Explore Explain Elaborate และ Evaluate กระบวนการเรยนการสอน ในแตละขนตอนการสอน ของรปแบบการเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycle (5Es) ซงมขอบขายรายละเอยด ดงน 1. การสรางความสนใจ (Engage) เปนการนำาเขาสบทเรยนหรอเรองทสนใจ ซงอาจเกดขนเองจากความสงสยหรอความสนใจของตวนกเรยนเอง หรอเกดจากการอภปรายภายในกลม เรองทนาสนใจอาจมาจากเหตการณทกำาลงเกดขนอยในชวงเวลานน หรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมทเพงเรยนมารมาแลวเปนตวกระตนใหนกเรยนสรางคำาถาม กำาหนดประเดนทจะศกษา ในกรณทยงไมมประเดนใดนาสนใจ ครอาจะจะจด กจกรรมหรอสถานการณเพอกระตน ยวย หรอทาทายใหนกเรยนตนเตน สงสย อยากรอยากเหน หรอขดแยง เพอนำาไปสการแกปญหา การศกษา คนควา หรอการทดลอง แตไมควรบงคบใหนกเรยนยอมรบประเดนหรอปญหาทครกำาลงสนใจ เปนเรองทจะศกษา ทำาไดหลายแบบ เชน สาธต ทดลอง นำาเสนอขอมล เลาเรอง/เหตการณ ใหคนควา/อานเรอง อภปราย/พดคย สนทนา ใชเกม ใชสอ วสดอปกรณ สรางสถานการณ/ปญหาทนาสนใจ ทนาสงสยแปลกใจ2. การสำารวจและคนควา (Explore) นกเรยนดำาเนนการสำารวจ ทดลอง คนหา และรวบรวมขอมล วางแผนกำาหนดการสำารวจตรวจสอบ หรอออกแบบการทดลอง ลงมอปฏบต เชน สงเกต วด ทดลอง รวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณตางๆ3. การอธบาย (Explain) นกเรยนนำาขอมลทไดจากการสำารวจและคนหามาวเคราะห แปลผล สรปและอภปราย พรอมทงนำาเสนอผลงานในรปแบบตางๆ ซงอาจเปนรปวาด ตาราง แผนผง ผลงานมความหลากหลาย สนบสนนสมมตฐานทตงไวหรอโตแยงกบสมมตฐานทตงไว หรอไม

เกยวของกบประเดนทกำาหนดไว โดยมการอางองความรประกอบการใหสมเหตสมผล การลงขอสรปถกตองเชอถอได มเอกสารอางองและหลกฐานชดเจน 4. การขยายความร (Evaborate) 4.1 ครจดกจกรรมหรอสถานการณ เพอใหนกเรยนมความรลกซงขน หรอขยายกรอบความคดกวางขนหรอเชอมโยงความรเดมสความรใหมหรอนำาไปสการศกษาคนควา ทดลอง เพมขน เชน ตงประเดนเพอใหนกเรยน ชแจงหรอรวมอภปรายแสดงความคดเหนเพมเตมใหชดเจนยงขน ซกถามใหนกเรยนชดเจนหรอกระจางในความรทไดหรอเชอมโยงความรทไดกบความรเดม

4.2 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรม เชน อธบายและขยายความรเพมเตมมความละเอยดมากขน ยกสถานการณ ตวอยาง อธบายเชอมโยงความรทไดเปนระบบและลกซงยงขน หรอสมบรณละเอยดขน นำาไปสความรใหมหรอความรทลกซงยงขน ประยกตความรทไดไปใชในเรองอนหรอสถานการณอนๆ หรอสรางคำาถามใหมและออกแบบการสำารวจ คนหา และรวบรวมเพอนำาไปสการสรางความรใหม

5. การประเมน (Evaluate) 5.1 นกเรยนระบสงทนกเรยนไดเรยนรทงดานกระบวนการและ

ผลผลต 5.2 นกเรยนตรวจสอบความถกตองของความรทได เชน วเคราะห

วจารณแลกเปลยนความรซงกนและกน คดพจารณาใหรอบคอบทงกระบวนการและผลงาน อภปราย ประเมนปรบปรง เพมเตมและสรป ถายงมปญหา ใหศกษาทบทวนใหมอกครง อางองทฤษฎหรอหลกการและเกณฑ เปรยบเทยบผลกบสมมตฐาน เปรยบเทยบความรใหมกบความรเดม

5.3 นกเรยนทราบจดเดน จดดอยในการศกษาคนควา หรอทดลองการพฒนารปแบบการจดกระบวนการเรยนรโดยวธการสบเสาะและสบสวนหาความร

วธการสอนแบบสบสอบเปนวธการทใหผเรยนคนหาความรดวยตนเอง ดวยกระบวนการ

ทางวทยาศาสตร และมผสอนเปนเพยงผอำานวยการความสะดวก ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการหาความร ซงผเรยนตองอาศยปจจยสำาคญ คอ

1. วธการทางวทยาศาสตร (Scientific Method) หมายถง ขนตอนการหาความรโดยเรมตงแตการระบปญหา การตงสมมตฐาน การออบแบบการทดลอง และทดลอง การเกบรวบรวมขอมลการวเคราะหและสรปผล

2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร (Science Process Skills) ซงหมายถง ทกษะการคด ทงทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนพนฐาน และทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนผสมทใชในการดำาเนนการทดลอง

เอกสารอางอง https://sites.google.com/site/naranya2010/1

การจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน ( Inquiry )

Dr.Richard Suchman กลาววา ความรตางๆทมอยในโลกน เปน“ผลทไดมาจากการศกษาคนควา โดยเฉพาะการศกษาทเรยกวา สบสวนสอบสวน (Inquiry)” ดงนนการจดการเรยนรควรสงเสรมใหผเรยนสามารถศกษาคนควาและสบสวนสอบสวนความรดวยตนเอง ทงยงชวยใหเกดความคดอยางมเหตผลอกดวย และจากความเชอดงกลาว Richard Suchman ไดตงโครงการวจยเกยวกบการสอนแบบสบสวนสอบสวน(Inquiry) ขนทมหาวทยาลย Illinois โดยเนนการสอนวทยาศาสตรดวยวธใหนกเรยนตงคำาถาม เพอใหนกเรยนคนพบหลกการและกฎเกณฑทางวทยาศาสตรดวยตนเองสำาหรบในประเทศไทย ดร.วระ

ยทธ วเชยรโชต ไดตงโครงการวจยเกยวกบการเรยนการสอนแบบสบสวนสอบสวนขนในชวงป พ.ศ.2513-2514 แตการเรยนการสอนแบบสบสวนสอบสวนของ ดร.วระยทธ วเชยรโชต มความแตกตางจากการสอนแบบ Inquiry ของ Suchman เพราะดร.วระยทธ วเชยรโชต มความคดวาการสอนแบบ Inquiry ของ Suchman นนไมเหมาะสมกบเดกนกเรยนไทย ซงไมคอยชอบถามและดอยความสามารถทางความคด อนอาจจะทำาใหเดกไทยเกดความเบอหนายและทอแทตอวธการน ดงนน ดร.วระยทธ วเชยรโชต จงไดพฒนาทฤษฎการเรยนการสอนแบบสบสวนสอบสวน การสอนแบบสบสวนสอบสวน มชอเรยกแตกตางกนไปหลายชอ เชน การสอนแบบสบ สวนสอบสวน การสอนแบบสบสอบ การสอนแบบสบเสาะหาความร การสอนแบบใหคดสบคน และการสอนโดยนกเรยนคนหา

ความรโดยใชกระบวนการคด เปนตนดร.วระยทธ วเชยรโชต ( 2515 ) ไดใหความหมายไววา การเรยนการสอนแบบสบสวนสอบสวน คอการเรยนการสอนทเนนการพฒนาความสามารถในการคดแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตร ซงในหลกการของการดำาเนนชวตแบบ

ประชาธปไตย เรยกวา ปญญาธรรม นอกจากนนการเรยนการสอนแบบสบสวนสอบสวนยงเนนการเรยนรทเรมตนจากการแสวงหา นำาไปสการคนพบหลกเกณฑตางๆทเปนวทยาศาสตร และสรปลงดวยการนำาเอาหลกเกณฑใชเปนประโยชนในชวตจรง ในรปของประยกตวทยาอกดวยดร.นาตยา ภทรแสงไทย ( 2525 ) ไดใหความหมายการสบสวนสอบสวนไววา การสอนแบบสบสวนสอบสวนเปนกระบวนการแสวงหาแนวทางการแกปญหาอยางมเหตผล โดยจะเรมตนดวยปญหา จากนนจงตงสมมตฐาน ทดสอบสมมตฐาน หาแนวทางแกปญหา โดยอาศยขอมลทรวบรวมมาได วเคราะหเปรยบเทยบขอมลตางๆทรวบรวมมาได จากนนจงนำามาทดสอบสมมตฐานทตงไว แกปญหาจนไดขอสรปออกมา

สรปไดวา ในการจดการเรยนรโดยการใชวธการสบสวนสอบสวน เปนวธการจดการเรยนรใหผเรยนไดรจกกระบวนการแสวงหาความรอกวธหนงทจะชวยใหผเรยนคนพบความจรงตางๆดวยตนเอง โดยอาศยวธการแกปญหา

การจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน มสอกลางสำาคญ คอการใชคำาถามและการตอบคำาถาม ดงนนอาจแบงการสบสวนสอบสวนโดยพจารณาลกษณะการถามระหวางครผจดการเรยนรและผเรยน ไดดงน1. การสอนแบบสบสวนสอบสวนทครเปนผถาม (Passive Inquiry) เปนลกษณะของการสอนตามรปแบบของ Hilda Taba ซงเปนลกษณะครเปนผตงคำาถาม และผเรยนเปนผตอบคำาถาม นนคอผเรยนจะตองเปนแหลงขอมลหรอควบคมขอมล2. การสอนแบบสบสวนสอบสวนทผเรยนเปนผถาม (Active Inquiry) เปนการสอนตามแบบของ Suchman ซงลกษณะนผเรยนจะเปนผตงคำาถามและครจะเปนผตอบคำาถาม นนคอครจะเปนแหลงของขอมลหรอควบคมขอมล3.การสอนแบบสบสวนสอบสวนทครและผเรยนชวยกนถาม (Combined Inquiry)วธการสอนแบบนเปนการประยกตใชวธการของ Taba และ Suchman เขาดวยกน กลาวคอ ครถาม-ผเรยนตอบ ผเรยนถาม-ครตอบ สลบกนไปแลวแตความเหมาะสม แตสงสำาคญทสดทครควรระลกไวเสมอคอ ครผจด

กจกรรมการเรยนรอยาใจรอนรบบอกผเรยนวธการสอนแบบสบสวนสอบสวนRomey ไดเสนอแนวทางการสอนแบบสบสวนสอบสวนไวดงน1.ครยกปญหาขนถาม

2.นกเรยนหาวธเพอแกปญหา3.นกเรยนรวบรวมขอมลทใชในการแกปญหา4.นกเรยนตความหมายขอมล5.นกเรยนสรางขอสรปเปนหลกเกณฑ โดยอาศยขอมลทไดเปนพนฐาน6.มการจดอภปรายกลมเกยวกบความหมายความจำากดของขอมล ความสมพนธตอปญหาอนๆ หรออภปรายสงทเกยวของในการศกษาครงนน7.ถานกเรยนมความสนใจเพยงพอ อาจใหมการอภปรายเฉพาะประเดน8.ในการอภปรายควรใชตำาราประกอบ ซงเปนการขยายความคดของ

นกเรยนสำาหรบ ดร.วระยทธ วเชยรโชต ไดศกษาการสอนแบบสบสวน

สอบสวนในประเทศไทย ใชชอวา การสอนแบบสบสวนสอบสวน (Investigation or OEPC inquiry) และไดเสนอโครงการของการสอนหรอวธการสอนไว 4 ขนดงนขนท 1 ขนการสงเกต ( Observation ) เปนขนทครสรางสถานการณ หรอทดลองใหนกเรยนไดสงเกต และวเคราะหองคประกอบและธรรมชาตของปญหาอยางละเอยด ซงเดกจะถามเพอใหไดขอมลมา เพออภปรายขอสงสยทเกดขน คำาตอบคำาถามตองเปนแบบ ใช หรอ ไมใช หรออาจจะ“ ”เปนไปไดแลวแตกรณ เพอกระตนใหถามโดยใชความคด ในขนนครจะไมอธบายอะไรนอกจากคำาถามขนท 2 ขนการอภปรายปญหา ( Explanation ) เดกจะอาศยขอมลทไดเปนเหตผลมาอภปรายหรออธบายปญหาหรอสาเหตปญหา สวนมากใชความคดแบบโยงความสมพนธและแบบอางอง อนจะนำาไปสรางสมมตฐานทวไปและทฤษฎ คำาอธบายในขนนไมจำาเปนทจะตองเปนความจรงเสมอไป เพราะคำาอธบายนนกคอ สมมตฐานกวางๆ หรอทฤษฎนนเอง ซงยงเปนการคาดคะเนอย ความจรงอาจไมเปนไปตามคำาอธบายนกได ขนทกลาวมานเปนเพยงขนของการสบสวนเทานนขนท 3 ขนพยากรณหรอทำานายผล ( Prediction ) เมอลองตงสมมตฐานเพอหาทางอธบายวาปญหาเหลานนมมลเหตจากอะไรแลวผเรยนพอจะจบเคาโครงของปญหาไดชดขน ดงนนกสามารถตงสมมตฐานเชงทำานายได หรอคาดคะเนผลของสาเหตตางๆได การเรยนทสำาคญในขนนคอ การเรยนรวธการแกปญหา โดยนำาหลกการเรยนรในขนท 2 มาใช ซงเปนการสอบสวนนนเองขนท 4 ขนควบคมและสรางสรรค ( Control or Greativity ) หรอขนนำาไปใช เปนขนทนำาผลของการแกปญหา หรอสงทคนพบในขนอธบายและขนทำานายผล มาใชใหเกดประโยชนในชวตจรง สามารถประดษฐคดคนสงใหม วธการใหม เพอเกดประโยชนและนำาไปใชไดการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน1. ลกษณะเดนเปนวธการจดการเรยนรททำาใหผเรยนแกไขปญหา เปนการทำาใหผเรยนใชความคดและเปนวธยวยความสนใจใหผเรยนอยากตดตาม เพอคนหาความจรงตอไปเรอยๆ ทงนผจดการเรยนรจะตองมการจดลำาดบเนอหาและกจกรรมตางๆไวเปนอยางด ซงจะทำาใหเกดผลสมฤทธทางการ

เรยนไดด2. วตถประสงคเบองตนหรอเปาหมายของการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน2.1 เปนการพฒนาการตดสนใจของผเรยนอยางมเหตผล2.2 สงเสรมใหผเรยนรจกการสงเกตตงคำาถามและแสวงหาขอเทจจรง2.3 สงเสรมใหผเรยนเปนผมความเชอมนในเหตผล กลาทจะนำาเอาความเขาใจของตนมาใชปฏบตจรงได

3. บทบาทของครและผเรยนบทบาทของครผจดการเรยนร คอ การตงคำาถามหรอตงปญหาและบอกแหลงขอมลใหกบผเรยน เพอทจะไดสบคนหา

คำาตอบในการแกไขปญหา และครยงมบทบาทควบคมเขาสจดหมายของการเรยนรบทบาทของผเรยน คอ การสบคนหาขอมลจากแหลงขอมล เพอนำามาแสดงเหตผลในการแกไขปญหาทถกตอง4.สงทแสดงใหเหนพฤตกรรมการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ในเทคนควธ การสอนแบบสบสวนสอบสวนกคอ วธการซกถาม ตอบคำาถาม โดยการเปดโอกาสใหผเรยนไดหาขอมล เกบขอมล ใชความคด ตงคำาถาม ตอบคำาถาม อยางอสระทสด ถาครจะมบทบาทในการตงคำาถาม กควรเปนคำาถามทจะชวยใหผเรยนเขาสจดหมายทตองการ5. จากการจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน จะชวยพฒนาผเรยนในดานตางๆ เชน5.1 ทกษะทางปญญา ผเรยนไดใชความคดและสตปญญาในการหาขอมลแสดงเหตผลอยางอสระ5.2 ทกษะทางสงคม ทำาใหผเรยนเกดความเชอมน กลาคดกลาแสดงออก หรอรบฟงความคดเหนของผอน5.3 ทกษะทางการปฏบต เปนการปลกฝงใหผเรยนเปนคนละเอยดถถวน มความรอบคอบ รจกการสงเกต ไมเชออะไรงายๆโดยไมไดตรวจสอบกอน

บรรณานกรมณรงค วรรณจกร. (2550). การจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน

(Inquiry). สบคนเมอ 23 มถนายน 2552. จาก http://kmsc1.multiply.com/journal/item/67.ดารกา วรรณวนช. (2549). ยทธศาสตรการสอน. กรงเทพฯ : โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร (ฝายมธยม).ทศนา แขมมณ. (2546). รปแบบการเรยนการสอน : ทางเลอกทหลากหลาย. กรงเทพฯ: สำานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.รงทวา จกรกร. (2523). วธสอนทวไป. กรงเทพฯ : ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.สวทย มลคำา, อรทย มลคำา. (2545). 19 วธการจดการเรยนรเพอพฒนาความร และทกษะ. กรงเทพฯ : ดวงกมลสมย._____________. (2545). 20 วธจดการเรยนรเพอพฒนาคณธรรม จรยธรรม คานยม, การเรยนร โดยการแสวงหาความรดวยตนเอง. กรงเทพฯ : ดวงกมลสมย.