Ixtisoslashgan kengash

Ixtisoslashgan kengash

                    O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI VAZIRLAR MAHKAMASI HUZURIDAGIOLIY ATTESTATSIYA KOMISSIYASI RAIS  QARORI

2015 yil 5 yanvar                        № 18                                                     Toshkent sh.

Fan doktori ilmiy darajasini beruvchiilmiy kengash tarkibi  haqida

Fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash to‘g‘risidagi nizomning 11-bandi hamda O‘zbekiston Respublikasi OAK Rayosatining 2014  yil 31 dekabrdagi 212/2-sonli qarori ijrosini ta’minlash maqsadida

1-§ 

Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi  va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti, Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadkikot instituti va Andijon qishloq xo‘jalik instituti xuzurida 16.07.2013.Qx/V.24.01   raqamli ilmiy kengashga kuyidagi ixtisosliklar bo‘yicha fan doktori ilmiy darajasini olish uchun dissertatsiyalar himoyasini o‘tkazishga ruxsat berilsin:06.01.02 – Melioratsiya va sug‘orma dehqonchilik (qishloq xo‘jalik fanlari bo‘yicha)06.01.04 -  Agrokimyo (qishloq xo‘jalik fanlari bo‘yicha);06.01.08 -  O‘simlikshunoslik (qishloq xo‘jalik fanlari bo‘yicha);03.00.13 – Tuprokshunoslik (biologiya fanlari bo‘yicha).

3-§ 

Mazkur ilmiy kengashning kuyidagi tarkibi tasdiqlansin:

T/r Familiyasi, ismi,otasining ismi

Tug‘ilganyili

Ish joyi, lavozimi,ilmiy darajasi, ilmiy unvoni,kengashdagi ixtisoslik shifri

1 2 3 41 Xalikov

Baxodir Meylikovich(rais)

1968 O‘zbekiston  qishloq xo‘jaligi ilmiy-ishlab chiqarish markazi, Bosh direktor o‘rinbosari, qishloq                            xo‘jalik fanlari doktori, 06.01.08

2 Tellyaev RixsivoySHamaxamadovich (rais o‘rinbosari)

1947 Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi  va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti, etakchi ilmiy xodim,  qishloq xo‘jalik fanlari doktori, 06.01.04

3 Qo‘ziev  Ramazon (rais  o‘rinbosari) 

1949 Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadqiqot instituti, direktor,biologiya fanlari doktori, professor, 03.00.13

4 IbragimovNazirbay Madrimovich(rais o‘rinbosari)

1959 Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi  va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti, etakchi ilmiy xodim, qishloq xo‘jalik fanlari doktori, professor, 06.01.04

5 XasanovaFiryuza Marufovna(ilmiy kotib)

1954 Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi  va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti, bo‘lim boshligi, katta ilmiy xodim, qishloq xo‘jalik fanlari nomzodi, 06.01.08

6 MirzajanovKirgizboy

1936 Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi  va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti, etakchi ilmiyy xodim, qishloq xo‘jalik fanlari doktori, professor, 06.01.02

7 Avliyakulov AvazErankulovich

1945 Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi  va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti, laborato-riya mudiri, qishloq xo‘jalik fanlari doktori, professor, 06.01.02

8 Ikramov RaximjonKarimovich

1948 Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti qoshidagi Irrigatsiya va suv muammolari ilmiy-tadqiqot instituti, laboratoritya mudiri, texnika fanlari doktori,  06.01.02

9 BezborodovGermanAleksandrovich

1938 Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi  va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti, etakchi ilmiyy xodim, texnika fanlari doktori,  06.01.02

10 XamidovMuxamadxon

1958 Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti, rektor, qishloq xo‘jalik fanlari doktori, professor, 06.01.02

11 Sattorov  Djurakul  

1938 Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadqiqot instituti, bosh ilmiy xodimi, qishloq xo‘jalik fanlari doktori, O‘zbekiston Respublikasi FA akademigi, 06.01.04

12 Riskieva  Xurshida Tursunovna  

1935 Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadqiqot instituti, bo‘lim mudiri, qishloq xo‘jalik fanlari

doktori, 06.01.0413 Xoshimov

Farhod Hakimovich1944 Samarqand qishloq xo‘jalik instituti, kafedra

professori, qishloq xo‘jalik fanlari doktori, 06.01.04

14 Axmedov Djamalxan Xodjaxanovich

1948 Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi  va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti,etakchi ilmiy xodim,  biologiya fanlari doktori,  06.01.08

15 NazarovRenatSaidovich

1936 O‘zbekiston  qishloq xo‘jaligi ilmiy-ishlab chiqarish markazi, bo‘lim mudiri, qishloq xo‘jalik fanlari doktori, professor,  06.01.08

16 TeshaevSHuhratJo‘raqulovich

1969 O‘zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi, vazir, qishloq xo‘jalik fanlari doktori, 06.01.08

17 OstanakulovTashtemirEshimovich

1954 Samarqand qishloq xo‘jalik nstituti,rektor, qishloq xo‘jalik fanlari doktori, professor, 06.01.08

18 Tashkuziev Maruf  Mansurovich  

1941 Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadqiqot instituti, bo‘lim mudiri, biologiya fanlari doktori, professor, 03.00.13

19 Tursunov Xamza  Hamdamovich 

1938 O‘zbekiston Milliy universiteti, kafedra professori, qishloq xo‘jalik fanlari doktori,  03.00.13

20 Abduraxmonov Tuxtasin

1953 O‘zbekiston Milliy universiteti, kafedra dotsenti, biologiya fanlari nomzodi,  03.00.13

21 YUldashev G‘ulom  1948 Farg‘ona davlat universiteti, kafedra professori, qishloq xo‘jalik fanlari doktori,  03.00.13

4-§ 

O‘zbekiston Respublikasi OAK “Fan  doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash to‘g‘risidagi nizom”ning  14-21 bandlariga asosan mazkur ilmiy kengash asosida 06.01.01 - Umumiy dehqonchilik va paxtachilik, 06.01.03 –Agrotuproqshunoslik va agrofizika, 06.01.10  - Er  tuzilishi, kadastr va er monitoringi, (qishloq xo‘jalik fanlari bo‘yicha) ixtisosliklari bo‘yicha bir martalik ilmiy kengash tuzishga ruxsat berilsin. Asos:  Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi  va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti, Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadkikot instituti va Andijon qishloq xo‘jalik instituti xuzurida 16.07.2013.Qx/V.24.01   raqamli ilmiy kengash tavsiyasi;  O‘zbekiston Respublikasi  OAK  Qishloq xo‘jaligi va veterinariya bo‘yicha ekspert kengashining tavsiyasi (25.12.20114 y., №8) ; OAK  Tartib-qoida komissiyasining (30.12.2014 y., 12/5a-sonli qarori), OAK Rayosatining (31.12.2014 y., 212/2-sonli qarori)O‘zbekiston Respublikasi

OAK  raisi                                                                                  A.YUsupov

O‘zbekiston Paxtachilik ilmiy-tadqiqot instituti, Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadkikot davlat instituti va Andijon qishloq xo‘jalik instituti xuzurida fan doktori ilmiy darajasani beruvchi ilmiy kengash veb-sahivasi

4. IK veb-sayti (veb-sahivasi) bosh menyusi.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi  huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi Rayosatining 2013 yil 22 iyuldagi 038-I-sonli qarori bilan O‘zbekiston Paxtachilik ilmiy-tadqiqot instituti, Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadkikot davlat instituti va Andijon qishloq xo‘jalik instituti xuzurida 16.07.2013.Qx/V.24.01  raqomli fan doktori ilmiy darajasani beruvchi ilmiy kengash tuzilgan.(4.1)  Umumiy ma’lumotlar:

a) Fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa to‘g‘risidagi ma’lumotlar:

Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi va etishtirish agrotexnologiyasi ilmiy-tadqiqot instituti (PSUvaEAITI), 11202, Toshkent viloyati, Kibray tumani, Oq qovoq  a.b. Tel. +998951422236,  piim@qsxv.uz, TTZ dan 512-avtobusning “Botanika” bekati va “Buyuk ipak yo‘li” metro bekatidan 101-avtobusning oxirgi bekati.Fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash majlislari o‘tkaziladigan binosini birinchi qavatida shu qavatni 10 xonasida  himoyaga xujatlar qabul qilinadi va kerakli tavsiyalar beriladi. b) Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi va etishtirish agrotexnologiyasi ilmiy-tadqiqot instituti, Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadkikot davlat instituti va Andijon qishloq xo‘jalik instituti xuzurida fan doktori ilmiy darajasani beruvchi ilmiy kengashga (shifri 16.07.2013.Qx/V.24.01) dissertatsiya himoyasiga ruxsat berilgan ixtisosliklar: T/r Ixtisoslik shifri Ixtisoslik nomi Fan tarmog‘i1 06.01.02 Melioratsiya va sug‘orma 

dehkonchilikQishloq xo‘jalik fanlari

2 06.01.04 Agrokimyo Qishloq xo‘jalik fanlari3 06.01.08 O‘simlikshunoslik Qishloq xo‘jalik fanlari4 03.00.14 Tuproqshunoslik Biologiya fanlari5 06.01.01 (bir martalik) Umumiy  dehkonchilik Qishloq xo‘jalik fanlari6 06.01.03 (bir martalik) Agrotuprokshunoslik va

agrofizikaQishloq xo‘jalik fanlari

7 06.01.10 (bir martalik) Er tuzilishi, kadastr va er monitoringi

Qishloq xo‘jalik fanlari

8 06.01.11(bir martalik) Paxtachilik Qishloq xo‘jalik fanlari   g) Fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash rahbariyatining qabul kunlari:

T/r F.I.SH. Ilmiy kengashdagivazifasi

Kabulkunlari

Qabul vakti(soat)

Kabulxonasi

Telefonrakami

1 XalikovBaxodir Meylikovich

Rais xaftaningseshanbakuni

1400-1700 10  

901685883

2 Tellyaev Rixsivoy SHamaxamadovich

Rais o‘rinbosari

xaftaningdushanbapayshanbakunlari

900-1100

900-1100901765086

 3 Ibragimov 

Nazirbay Madrimovich 

Rais o‘rinbosari

xaftaningseshanbajumakunlari

900-1100

900-1100914349359

4 Quziev Ramazon 

Rais o‘rinbosari 

Tuproqshunosliq va agrokimyo ilmiy tadkiqot institutidaxaftaningseshanbajumakunlari

900-1100

1400-1700

 

2460950 sl. 

5 XasanovaFiryuza Marufovna 

Ilmiy kotib

xaftaningdushanbaseshanbapayshanbakunlari

1400-1700

900-1100

900-1100

935769360 

  d) KRATKIY PASPORT SPETSIALNOSTI: « AGROPOCHVOVEDENIE I AGROFIZIKA"  -  06.01.03 Formula spetsialnosti:

«Agropochvovedenie» (agronomicheskoe pochvovedenie) – nauka o pochvax i ix vzaimosvyazi s rasteniyami, o zakonomernostyax funksionirovaniya i evolyusii vovlechennix v selskoxozyaystvennoe proizvodstvo (paxotnix) pochv i viyavlenii putey ix ratsionalnogo  vosproizvodstva i okulturivaniya pochv.«Agrofizika» (agronomicheskaya fizika) – nauka, izuchayushaya fizicheskie, fiziko-ximicheskie i biofizicheskie protsessi v sisteme «pochva- rastenie- deyatelniy sloy atmosferi», razrabativayushaya nauchnie osnovi, metodi texnicheskie, matematicheskie  sredstva i agropriemi ratsionalnogo  ispolzovaniya prirodnix resursov, povisheniya effektivnosti i ustoychivosti agroekosistem, zemledeliya i rastenievodstva v polevix i reguliruemix usloviyax.

Oblast issledovaniya:

1. Izuchenie zakonomernostey kulturnogo (estestvenno-antropogennogo) pochvoobrazovatelnogo protsessa. Metodi  diagnostiki sovremennix pochvoobrazovatelnix protsessov v pochvax selskoxozyaystvennogo ispolzovaniya.

2. Pochvennie kolloidi i ix agronomicheskoe znachenie. Transformatsiya kolloidno-dispersnoy mineralnoy chasti pochv pri selskoxozyaystvennom ispolzovanii. Razrabotka teoreticheskix osnov strukturoobrazovaniya. Metodi soxraneniya i vosstanovleniya agronomicheski  sennoy strukturi pochv. Poiski novix vodorastvorimix polimerov v pochve  strukturoobrazovateley.

3. Agronomicheskoe znachenie i ekologicheskaya rol organicheskoy chasti pochvi. Gumusoobrazovanie i agronomicheskaya otsenka organicheskogo veshestva osnovnix tipov pochv. Gumusnoe sostoyanie i ego izmenenie pri selskoxozyaystvennom ispolzovanii pochv prichini degumifikatsii paxotnix pochv. Razrabotka konseptualnoy modeli dlya pochv agroekosistem.

4. Teoreticheskie i prikladnie aspekti agrogennoy evolyusii pochv.  Razrabotka morfologicheskix, ximicheskix, fizicheskix i fiziko-ximicheskix metodov diagnostiki agrozemov, ix sistematika i klassifikatsiya.

5. Razrabotka novix metodov, priborov i oborudovaniya dlya opredeleniya ximicheskix i agroximicheskix svoystv pochv. Issledovanie neodnorodnosti pochvennix svoystv.

6. Izuchenie zakonomernostey  povedeniya radionuklidov v pochvax agrolandshaftov. Razrabotka sistemi mer po reabilitatsii pochv, podvergshixsya radioaktivnomu zagryazneniyu. Ekologo-ekonomicheskaya otsenka usherba ot radioaktivnogo zagryazneniya.

7. Problemi oxrani i vosstanovleniya plodorodiya pochv, zagryaznennix gerbitsidami. Protektornie svoystva organicheskogo veshestva v sisteme «pochva-gerbitsid-rastenie». Rol gumusovix veshestv v detoksikatsii vnesennix v pochvu ksenobiotikov. Izuchenie  povedeniya gerbitsidov (sorbsiya, razlojenie, migratsiya, vliyanie na svoystva pochvi i ee biotu)  v pochvax razlichnix tipov.

8. Issledovanie fitotoksichnosti pochv agroekosistem, faktorov ee formirovaniya i reaksii razlichnix selskoxozyaystvennix kultur na zagryaznenie pochv razlichnimi toksikantami. Algoflora i pochvennaya mikrobiota – indikatori sostoyaniya agroekosistemi.

9. Izuchenie problem zagryazneniya pochv i rastenievodcheskoy produksii nitratami, tyajelimi metallami i drugimi elementami-zagryaznitelyami v agroekosistemax.

10. Razrabotka priemov upravleniya plodorodiem pochv rasshirennogo vosproizvodstva plodorodiya pochv. Teoreticheskoe obosnovanie, prognoz i razrabotka agromeliorativnix priemov soxraneniya i povisheniya plodorodiya meliorirovannix i oroshaemix pochv s selyu       uvelicheniya urojaynosti selskoxozyaystvennix kultur.

11. Teoretiko-metodologicheskie osnovi sistemnogo issledovaniya plodorodiya pochv v agroekosistemax. Razrabotka modeley plodorodiya paxotnix pochv.

12. Izuchenie i optimizatsiya pochvenno-ekologicheskix usloviy vozdelivaniya selskoxozyaystvennix kultur. Trebovanie razlichnix rasteniy k pochvennim usloviyam. Razrabotka sposobov uluchsheniya adaptatsii polevix kultur k neblagopriyatnim svoystvam pochv. Otsenka prigodnosti pochv k vozdelivaniyu selskoxozyaystvennix kultur.

13. Razrabotka metodologii i metodov agroekologicheskoy otsenki (bonitirovki) pochv zemledelcheskix territoriy.

14. Razrabotka mashin i agregatov dlya sozdaniya agronomicheski sennoy pochvennoy strukturi, minimalizatsii obrabotki pochvi, dozirovannogo vneseniya organicheskix i mineralnix udobreniy, preparatov zashiti rasteniy ot vrediteley i bolezney.

15. Issledovanie vliyaniya netraditsionnix pochvouluchshateley (biogumsus, vermikompost, sapropel, ozerniy il i dr.) na svoystva pochv. Razrabotka teoreticheskix i nauchno-prakticheskix osnov rekultivatsii i okulturivaniya pochv.

16. Izuchenie vzaimodeystviy i vzaimosvyazey sistem «pochva - kulturnie rasteniya –sornie rasteniya» pri razlichnix urovnyax intensifikatsii selskoxozyaystvennogo proizvodstva.

17. Izuchenie vliyaniya sposobov obrabotki pochvi, tipov sevooborotov na plodorodie pochv agrolandshaftov.

18. Diagnostika sostoyaniya agroekosistem v srede antropogennogo vozdeystviya. Agroekologichesiy monitoring paxotnix pochv i selxozugodiy.

19. Issledovanie prichin vodnoy erozii i deflyasii pochv agrolandshaftov Razrabotka pochvozashitnix adaptivno-landshaftnix sistem zemledeliya.

20. Teoreticheskie i prakticheskie problemi fizicheskix svoystv i protsessov v pochvax, rastitelnom pokrove, prizemnom sloe atmosferi, analiz i upravlenie.

21. Teoreticheskie i nauchno-metodicheskie problemi fizicheskix i fiziko-ximicheskix protsessor v rastenii i rastitelnom pokrove.

22. Teoreticheskie osnovi, metodi i prakticheskie problemi fiziki prizemnogo sloya atmosferi. Energetika, svetovie rejimi, vodnie i gazovie rejimi prizemnogo sloya atmosferi i pochv.

23. Razrabotka teoreticheskix i nauchno-metodicheskix problem teplovix, osushitelnix, obvodnitelnix, biologicheski i kompleksnix melioratsiy primenitelno k sistemam zemledeliya, vedushim selskoxozyaystvennim kulturam, prirodno-klimaticheskim rayonam.

24. 24. Analiz, modelirovanie i nauchno obosnovanniy prognoz perenosa veshestva i energii v sisteme «pochva (pochvenniy pokrov)- rastenie          (rastitelniy pokrov)».

25. Razrabotka teoreticheskix osnov, metodov analiza, modelirovaniya i upravleniya agroekologicheskimi parametrami v reguliruemix usloviyax, pri sozdanii, ekspluatatsii pochvennix konstruksiy razlichnogo naznacheniya (sportploshadki, gazoni, sistemi gidroponiki i pr.).

26. Razrabotka fizicheskix osnov biologicheskoy produktivnosti pochv i rasteniy v estestvennix i reguliruemix usloviyax, modeley prognoza i ratsionalnogo upravleniya biologicheskimi resursami.

27. Razrabotka teorii, metodov issledovaniya, eksperimentalnogo oborudovaniya, prakticheskix priemov  po osnovam biofizicheskix metodov optimizatsii agroekologicheskix usloviy. Fizicheskie osnovi mikrobiologicheskix protsessov v pochvax, rasteniyax i ix rol v protsessax sozdaniya ustoychivix agroekosistem i ratsionalnogo ispolzovaniya prirodnix resursov, zashiti prirodnoy sredi.

 «AGROXIMIYA» -  06.01.04 

Formula spetsialnosti

«Agroximiya» - oblast nauki  zanimayushayasya issledovaniem krugovorota veshestv v zemledelii v sisteme «pochva- rastenie- udobrenie» s selyu razrabotki metodov i sredstv ratsionalnogo ispolzovaniya udobreniy kak osnovi xoroshego kachestva, povisheniya plodorodiya pochv pri usloviyax, isklyuchayushix zagryaznenie okrujayushey sredi.

Oblast issledovaniya:

1. Ispitanie i  agroximicheskaya otsenka rasprostranennix i novix  form mineralnix udobreniy, soderjashix makro- i mikroelementi, produksii netraditsionnix istochnikov pitatelnix veshestv i razrabotka priemov povisheniya ix effektivnosti.

2. Reaksiya vidov i sortov kulturnix rasteniy na razlichnie dozi i sochetaniya mineralnix udobreniy.

3. Vliyanie razlichnix vidov organicheskix udobreniy (navoz, komposti, siderati, soloma, bakterialnie preparati i t.p.)

4. Effektivnost ispolzovaniya mestnix agrorud, promishlennix i butovix otxodov, ispolzuemix v kachestve udobreniy, s uchetom oxrani okrujayushey sredi.

5. Usloviya primeneniya ximicheskix sredstva melioratsii pochv  i v selyax povisheniya effektivnosti ispolzovaniya udobreniy i plodorodiya pochv.

6. Sovershenstvovanie sistemi primeneniya udobreniy putem optimalnogo sochetaniya mineralnix i organicheskix udobreniy, a takje ximicheskix sredstv melioratsii pochv v sevooborotax.

7. Povishenie effektivnosti  primeneniya udobreniy s uchetom otzivchivosti na nix razlichnix sortov  selskoxozyaystvennix kultur. Izuchenie krugovorota biogennix

veshestv i opredelenie balansovo-raschetnimi metodami doz udobreniy pod planiruemiy urojay v reguliruemix i nereguliruemix usloviyax.

8. Povishenie effektivnosti texnologiy ispolzovaniya mineralnix i organicheskix udobreniy pri razlichnix srokax i sposobax vneseniya ix v pochvu.

9. Uluchshenie kachestva urojaya pri raznix usloviyax pitaniya rasteniy v svyazi s primeneniem udobreniy, sredstv zashiti rasteniy ot bolezney i vrediteley.

10. Vzaimosvyaz  otdelnix elementov pitaniya rasteniy makro i mikroelementami.11. Osobennosti sbalansirovannogo pitaniya rasteniy makro- i mikroelementami.12. Vliyanie makro- i mikroudobreniy na protsessi obmeni veshestv v rasteniyax .13. Izuchenie ximii pochv, transformatsii udobreniy, biogennix veshestv i

netraditsionnogo mineralnogo sirya v pochvax.14. Vliyanie sistematicheskogo vneseniya udobreniy na  agroximicheskie pokazateli

plodorodiya pochv i okrujayushuyu sredu.15. Vliyanie usloviy pitaniya i geneticheskix osobennostey rasteniy na ix produktivnost i

kachestvenniy sostav.16. Sovershenstvovanie metodiki agroximicheskix osobennostey i provedeniya dlitelnix

polevix opitov.17. Osobennosti ispolzovaniya razlichnimi vidami i sortami kulturnix rasteniy

elementov mineralnogo pitaniya v razlichnix pochvenno-klimaticheskix usloviyax.18. Sovmestnoe primenenie udobreniy, gerbitsidov, ximicheskix i biologicheskix sredstv

zashiti rasteniy.

POCHVOVEDENIE -03.00.14  (biologicheskie nauki)

Formula spetsialnosti:Pochvovedenie – oblast nauki, zanimayushayasya issledovaniem genezisa i geografii pochv, ix morfologicheskix i analiticheskix svoystv, mineralogo-granulometricheskogo sostava, kolichestva i sostava jivogo i mertvogo organicheskogo  veshestva, a takje funksionirovaniya  pochv v sovremennix estestvennix i agrotexnogennix landshaftax: razrabotkoy nauchnix osnov po kartografirovaniyu pochvennogo pokrova, uchetu zemelnix resursov, oxrane, ratsionalnomu ispolzovaniyu, melioratsii i povisheniyu plodorodiya pochv.Oblast issledovaniya:

1. Teoreticheskie problemi genezisa i geografii pochv, ix estestvennoy i antropogennoy evolyusii. Diagnostika, sistematika i klassifikatsiya pochv. Izuchenie strukturi pochvennogo pokrova, razrabotka prinsipov i metodov pochvennoy kartografii.

2. Pochvenno-geograficheskoe, agropochvennoe i pochvenno-meliorativnoe rayonirovanie. Agroekologicheskaya otsenka pochv i uchet zemelnix resursov.

3. Nauchno-metodicheskie i prakticheskie problemi pochvennoy informatiki. Razrabotka pochvenno-geograficheskix informatsionnix sistem. Pochvennaya metrologiya.

4. Teoreticheskie, nauchno-metodicheskie i prakticheskie problemi mineralogii pochv. Izuchenie  transformatsii mineralnoy matritsi pochv v protsesse ix estestvennoy i agrotexnogennoy evolyusii.

5. Teoreticheskie, nauchno-metodicheskie i prakticheskie problemi fiziki i mexaniki pochv. Izuchenie vodno-fizicheskix svoystv, vodnogo i temperaturnogo rejimov pochv  v estestvennix usloviyax i agrotsenozax.

6. Teoreticheskie  i nauchno-metodicheskie problemi ximii pochv. Problemi texnogennogo i agrogennogo ximicheskogo zagryazneniya pochv i izmeneniya ix estestvennoy kislotnosti, sostava pochvennogo pogloshayushego kompleksa i pochvennix vodnix migrantov.

7. Teoreticheskie i nauchno-metodicheskie problemi fiziko-ximii pochv. Izuchenie kationno-anionnogo ravnovesiya v pochvax i vzaimodeystviya v nix organicheskix i mineralnix sostavlyayushix.

8. Problemi biologii i bioximii pochv. Izuchenie sostava svoystv organicheskogo veshestva pochv. Pochvennaya zoologiya i mikrobiologiya.

9. Otsenka plodorodiya pochv i monitoring ego sostoyaniya. Agroximicheskie i ekologicheskie osnovi upravleniya pochvennim plodorodiem i optimizatsiya ego parametrov.

10. Oxrana pochv  i pochvennogo pokrova ot degradatsii. Razrabotka metodov modelirovaniya, prognozirovaniya i preduprejdeniya erozionnix protsessov.

11. Problemi gidromelioratsii izbitochno uvlajnennix i oroshaemix pochv. Fizicheskie, ximicheskie i ekologicheskie osnovi kompleksnoy melioratsii zasolennix pochv i solonsov.

«ZEMELNOE USTROYSTVO, KADASTR I MONITORING ZEMEL» - 06.01.10Formula spetsialnosti:Soderjaniem spetsialnosti «Zemelnoe ustroystvo, kadastr i monitoring zemel» yavlyaetsya razrabotka prinsipov, metodov i texnologiy ucheta, registratsii i sbora informatsii o sostoyanii zemelnix resursov, a takje otsenki i upravleniya zemelnimi resursami.Oblast issledovaniya:

1. Razrabotka sistemi kadastrovogo sostoyaniya zemel v usloviyax perexoda k mnogoukladnomu zemlepolzovaniyu.

2. Nauchno-metodicheskoe obespechenie zemelno-otsenochnix rabot (po vsem kategoriyam zemel).

3. Razrabotka nauchnix osnov iz’yatiya i vvedeniya federalnogo avtomatizirovannogo zemelnogo kadastra.

4. Sostav otsenochnix kachestvennix i kolichestvennix pokazateley v GZK.5. Prinsipi sbora, dokumentirovaniya, nakopleniya, obrabotki i xraneniya svedeniya o

zemelnix uchastkax. Razrabotka edinoy metodiki po vedeniyu zemelnogo kadastra.6. Nauchnie osnovi sravnitelnoy kachestvennoy xarakteristiki pochv (bonitirovki

pochv).7. Informatsionnoe obespechenie Gosudarstvennogo zemelnogo kadastra.8. Obosnovanie vibora pervichnoy edinitsi pri provedenii ucheta kachestva zemel.9. Oxrana zemel – osnova kompleksnogo podxoda k ispolzovaniyu zemel s uchetom ix

zonalnix i regionalnix osobennostey (predotvrashenie degradatsii zemel, ekologicheskoe sostoyanie zemel, zashita zemel ot vodnoy i vetrovoy erozii, zashita ot zarajeniya selskoxozyaystvennix ugodiy, rekultivatsiya narushennix zemel).

10. Razrabotka proektov zemleustroystva na osnove osvoeniya adaptivno-landshaftnogo zemledeliya.

11. Prinsipi proektirovaniya landshaftnix sistem zemledeliya v adaptivnom zemleustroystve.

12. Prioritetnie problemi ekologizatsii zemlepolzovaniya (adaptatsiya selskoxozyaystvennogo proizvodstva k konkretnim  landshaftnim usloviyam

13. Optimizatsiya strukturi landshaftnogo zemledeliya v proektax zemleustroystva na landshaftnoy osnove.

14. Ustoychivost agroekosistem (sozdanie prirodooxrannoy sistemi  v vide zapovednix,  vodooxrannix,  rekreatsionnix i sanitarno-gigienicheskix zon naryadu s polezashitnimi lesonasajdeniyami ,ekologicheski obosnovannimi melioratsiyami zemel i t.d.).

15. Melioratsiya agrolandshaftov v sisteme adaptivnogo zemledeliya.16. Regulirovanie osnovnix pokazateley (parametrov) i rejimov funksionirovaniya

agrosistem v adaptivno-landshaftnom zemledelii.

17. Formirovanie visokoproduktivnix i ekologicheski ustoychivix agrolandshaftov  i sovershenstvovanie sistem zemledeliya na landshaftnoy osnove.

18. Gosudarstvennoe regulirovanie zemelnix otnosheniy v rinochnix usloviyax.19. Optimizatsiya form xozyaystvennogo ispolzovaniya zemel. Nauchnoe obosnovanie

dvijeniya i ispolzovaniya zemelnix doley.20. Landshaftno-selskoxozyaystvennaya tipizatsiya territorii v adaptivno-landshaftnix

sistemax selskoxozyaystvennogo proizvodstva.21. Konstruirovanie regionalnix agrolandshaftnix sistem.22. Nauchnie osnovi organizatsii zemlepolzovaniya (tipizatsiya zemelnix massivov v

agrolandshafte, organizatsiya prirodooxrannoy infrastrukturi, osobennosti organizatsii territorii fermerskix xozyaystv).

23. Monitoring zemel kak nauchnoe napravlenie (konsepsiya, metodologiya, texnologi ; sistemniy podxod.

24. Nauchnie osnovi, seli, funksii, soderjanie i organizatsiya monitoringa zemel (respublikanskiy, regionalniy i lokalniy urovni).

25. Obosnovanie sistemi kontroliruemix pokazateley slejeniya za sostoyaniem zemel.26. Kartograficheskoe obespechenie monitoringa zemel (atlasi zemel na

respublikanskom urovne, a takje na regioni strani, sozdanie bazovix, inventarizatsionnix, prognoznix i drugix kart).

27. 27. Landshaftno-ekologicheskoe    rayonirovanie territorii Uzbekistana i ee otdelnix regionov s viyavleniem territoriy rasprostraneniya osnovnix protsessov degradatsii zemel.

28. Agroekologicheskiy monitoring v intensivnom zemledelii; komponenti agroekologicheskogo monitoringa; seli, zadachi, struktura, biogeoximicheskie podxodi k vedeniyu monitoringa.

29. Razrabotka zemelno-informatsionnoy sistemi (GIS) na osnove sovremennix informatsionnix i geoinformatsionnix texnologiy.

 XLOPKOVODSTVO» – 06.01.11Formula spetsialnosti:«Xlopkovodstvo – oblast nauki o nauchnoy osnove vozdelivaniya xlopchatnika, kak texnicheskoy kulturi, zanimayushayasya izucheniem osobennostey rosta i razvitiya xlopchatnika  v zavisimosti ot usloviy; razrabotkoy i vnedreniem agrotexnologii novix sortov xlopchatnika.Oblast primeneniya:

1. Teoriya planirovaniya i metodika laboratornogo i polevogo eksperimenta v xlopkovodstve.2. Osobennosti rosta i razvitiya xlopchatnika v zavisimosti ot usloviy virashivaniya, vliyanie

stroeniya kusta i drugix elementov rasteniy na xozyaystvenno-sennie priznaki xlopchatnika.

3. Istoriya, introduksiya i raznoobrazie xlopchatnika.4. Razrabotka agrotexnicheskix priemov povisheniya  kachestva produktov xlopkovodstva,

texnologii, napravlennoy na uluchshenie kachestva  volokna s selyu udovletvoreniya zaprosa tekstilnoy promishlennosti.

5. Metodi i priemi kontrolya  za sortovim kachestvom xlopchatnika.6. Razrabotka i vnedrenie agrotexnologii  virashivaniya  (rasxod semyan, orositelnie i

polivnie normi i sootnosheniya NRK texnologiya i texnika poliva i dr.) rayonirovannix i novix  perspektivnix sortov xlopchatnika v zavisimosti ot pochvenno-klimaticheskix usloviy.

7. Resursosberegayushie texnologii v xlopkovodstve, teoreticheskie osnovi i prakticheskie priemi effektivnogo ispolzovaniya ultraskorospelix sortov xlopchatnika, kak povtornoy kulturi, sevooborot.

 e) Ixtisosliklar bo‘yicha malakaviy imtihon dasturlari: 06.01.02. Melioratsiya va sug‘orma dehqonchilik ixtisosligi bo‘yicha malakaviy imtihon dasturlari; 06.01.04. Agrokimyo ixtisosligi bo‘yicha malakaviy imtihon dasturlari; 06.01.08.   O‘simlikshunoslik ixtisosligi bo‘yicha malakaviy imtihon dasturlari; 03.00.14. Tuproqshunoslik ixtisosligi bo‘yicha malakaviy imtihon dasturlari; 06.01.01.   Umumiy   dehkonchilik ixtisosligi bo‘yicha malakaviy imtihon dasturlari;06.01.03. Agrotuprokshunoslik va agrofizika ixtisosligi bo‘yicha malakaviy imtihon dasturlari; 06.01.10. Er tuzilishi, kadastr va er monitoringi ixtisosligi bo‘yicha malakaviy imtihon dasturlari; 06.01.11. Paxtachilik ixtisosligi bo‘yicha malakaviy imtihon dasturlari;  j)   Etakchi tashkilotlar ro‘yxati:1. O‘zbekiston Respublikasi  qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi2. Toshkent davlat agrar universiteti3. Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston milliy universiteti4. Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti5. Samarkand qishloq xo‘jalik instituti6. O‘zbekiston G‘uza seleksiyasi va urug‘chiligi ilmiy-tadqiqot instituti7. O‘zbekiston O‘simlikshunoslik ilmiy-tadqiqot instituti8. O‘zbekiston O‘simliklarni himoya qilish ilmiy-tadqiqot  instituti9. O‘zbekiston SHolichilik ilmiy-tadqiqot instituti10. Sug‘oriladigan erlardan don va dukkakli o‘simliklar ilmiy-tadqiqot instituti11. Qoraqalpog‘iston  dehkonchilik ilmiy-tadqiqot instituti12. O‘zRFA Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi instituti13. O‘zRFA Noorganik va umumiy kimyo instituti14. O‘zdaverloyixa instituti15. Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti qoshidagi irrigatsiya va suv muammolari ilmiy-tadqiqot instituti16. Samarkand davlat universiteti17. Buxoro davlat universiteti18. Termiz davlat universiteti19 Urganch davlat universiteti20. Farg‘ona davlat universiteti21. O‘zRFA Qoraqalpog‘iston Respublikasi bo‘limi Bioekologiya instituti22. U.U.Uspanov nomidagi Qozog‘iston Tuproqshunoslik va agrokimyo instituti    i)  QISHLOQ XO‘JALIGI FANLARI BO‘YICHA 

FAN DOKTORI ILMIY DARAJASIGA  TALABGORLARNING DISSERTATSIYA ISHLARI  ILMIY NATIJALARI  YUZASIDAN ILMIY MAQOLALAR E’LON QILINISHI ZARUR BO‘LGAN RESPUBLIKA ILMIY JURNALLARIRUYXATI: 

1. O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi2. Agro ilm  (O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi   jurnali  ilmiy ilovasi) 3. O‘zbekiston agrar fani xabarnomasi (Vestnik agrarnoy nauki O‘zbekistana)4. O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining  ma’ruzalari5. O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining  Korakalpogiston bo‘limining axborotnomasi6. O‘zbekiston biologiya jurnali7. O‘zMU xabarlari8. Ekologiya xabarnomasi

 CHET EL ILMIY JURNALLARIRUYXATI  (4.2) Normativ-xuquqiy xujjatlar bo‘limida qo‘yidagi xujjatlar: O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASININGTA’LIM TO‘G‘RISIDA QONUNI (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1997 y., 9-son, 225-modda) I. UMUMIY QOIDALAR 1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi Ushbu Qonun fuqarolarga ta’lim, tarbiya berish, kasb-hunar o‘rgatishning huquqiy asoslarini belgilaydi hamda har kimning bilim olishdan iborat konstitutsiyaviy huquqini ta’minlashga qaratilgan.2-modda. Ta’lim to‘g‘risidagi qonun hujjatlari Ta’lim to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonundan hamda boshqa qonun hujjatlaridan iborat.Qoraqalpog‘iston Respublikasida ta’lim sohasidagi munosabatlar Qoraqalpog‘iston Respublikasining qonun hujjatlari bilan ham tartibga solinadi.Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida ta’lim to‘g‘risidagi qonun hujjatlaridagidan o‘zgacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.3-modda. Ta’lim sohasidagi davlat siyosatining asosiy prinsiplari Ta’lim O‘zbekiston Respublikasi ijtimoiy taraqqiyoti sohasida ustuvor deb e’lon qilinadi.Ta’lim sohasidagi davlat siyosatining asosiy prinsiplari quyidagilardan iborat:ta’lim va tarbiyaning insonparvar, demokratik xarakterda ekanligi;ta’limning uzluksizligi va izchilligi;umumiy o‘rta, shuningdek o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining majburiyligi;o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi yo‘nalishini: akademik litseyda yoki kasb-hunar kollejida o‘qishni tanlashning ixtiyoriyligi;ta’lim tizimining dunyoviy xarakterda ekanligi;davlat ta’lim standartlari doirasida ta’lim olishning hamma uchun ochiqligi;ta’lim dasturlarini tanlashga yagona va tabaqalashtirilgan yondashuv;bilimli bo‘lishni va iste’dodni rag‘batlantirish;ta’lim tizimida davlat va jamoat boshqaruvini uyg‘unlashtirish.4-modda. Bilim olish huquqi Jinsi, tili, yoshi, irqiy, milliy mansubligi, e’tiqodi, dinga munosabati, ijtimoiy kelib chiqishi, xizmat turi, ijtimoiy mavqei, turar joyi, O‘zbekiston Respublikasi hududida qancha vaqt yashayotganligidan qat’i nazar, har kimga bilim olishda teng huquqlar kafolatlanadi.Bilim olish huquqi:davlat va nodavlat ta’lim muassasalarini rivojlantirish;

ishlab chiqarishdan ajralgan va ajralmagan holda ta’lim olishni tashkil etish;ta’lim va kadrlar tayyorlash davlat dasturlari asosida bepul o‘qitish, shuningdek ta’lim muassasalarida shartnoma asosida to‘lov evaziga kasb-hunar o‘rgatish;barcha turdagi ta’lim muassasalarining bitiruvchilari keyingi bosqichdagi o‘quv yurtlariga kirishda teng huquqlarga ega bo‘lishi;oilada yoki o‘zi mustaqil ravishda bilim olgan fuqarolarga akkreditatsiyadan o‘tgan ta’lim muassasalarida eksternat tartibida attestatsiyadan o‘tish huquqini berish orqali ta’minlanadi.Boshqa davlatlarning fuqarolari O‘zbekiston Respublikasida xalqaro shartnomalarga muvofiq bilim olish huquqiga ega.Respublikada istiqomat qilayotgan fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar bilim olishda O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari bilan teng huquqlarga ega.5-modda. Pedagogik faoliyat bilan shug‘ullanish huquqi Tegishli ma’lumoti, kasb tayyorgarligi bor va yuksak axloqiy fazilatlarga ega bo‘lgan shaxslar pedagogik faoliyat bilan shug‘ullanish huquqiga ega.Pedagog xodimlarni oliy o‘quv yurtlariga ishga qabul qilish O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tasdiqlagan Nizomgamuvofiq tanlov asosida amalga oshiriladi.Pedagogik faoliyat bilan shug‘ullanish sud hukmiga asosan man etilgan shaxslarning ta’lim muassasalarida bu faoliyat bilan shug‘ullanishiga yo‘l qo‘yilmaydi.6-modda. Ta’lim muassasasining huquqiy maqomi Ta’lim muassasasini akkreditatsiyalash vakolatli davlat organi tomonidan attestatsiyaga asosan amalga oshiriladi.Ta’lim muassasasi yuridik shaxs bo‘lib, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda barpo etiladi. Nodavlat ta’lim muassasasi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi belgilagan tartibda davlat akkreditatsiyasidan o‘tgan paytdan boshlab yuridik shaxs huquqlari va ta’lim faoliyati bilan shug‘ullanish huquqiga ega bo‘ladi.Ta’lim muassasasi qonun hujjatlariga muvofiq ishlab chiqilgan ustav asosida faoliyat ko‘rsatadi.Ta’lim muassasasi attestatsiya natijalariga binoan davlat akkreditatsiyasidan mahrum etilishi mumkin.Ta’lim muassasalari o‘quv-tarbiya majmuilariga hamda o‘quv-ilmiy-ishlab chiqarish birlashmalari va uyushmalariga birlashishga haqli.Ta’lim muassasalari ustavda belgilangan vazifalariga muvofiq pulli ta’lim xizmatlari ko‘rsatish, shuningdek tadbirkorlik faoliyatining boshqa turlari bilan shug‘ullanishga haqli.7-modda. Davlat ta’lim standartlari Davlat ta’lim standartlari umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta’lim mazmuniga hamda sifatiga qo‘yiladigan talablarni belgilaydi.Davlat ta’lim standartlarini bajarish O‘zbekiston Respublikasining barcha ta’lim muassasalari uchun majburiydir.8-modda. Ta’lim berish tili Ta’lim muassasalarida ta’lim berish tilidan foydalanish tartibi Davlat tili haqidagi O‘zbekiston Respublikasi Qonunibilan tartibga solinadi.II. TA’LIM TIZIMI VA TURLARI 9-modda. Ta’lim tizimi O‘zbekiston Respublikasining ta’lim tizimi quyidagilarni o‘z ichiga oladi:davlat standartlariga muvofiq ta’lim dasturlarini amalga oshiruvchi davlat va nodavlat ta’lim muassasalari;ta’lim tizimining faoliyat ko‘rsatishi va rivojlanishini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan tadqiqot ishlarini bajaruvchi ilmiy-pedagogik muassasalar;ta’lim sohasidagi davlat boshqaruv organlari, shuningdek ularga qarashli korxonalar, muassasalar va tashkilotlar.O‘zbekiston Respublikasining ta’lim tizimi yagona va uzluksizdir.10-modda. Ta’lim turlari O‘zbekiston Respublikasida ta’lim quyidagi turlarda amalga oshiriladi:

maktabgacha ta’lim;umumiy o‘rta ta’lim;o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi;oliy ta’lim;oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim;kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash;maktabdan tashqari ta’lim.11-modda. Maktabgacha ta’lim Maktabgacha ta’lim bola shaxsini sog‘lom va etuk, maktabda o‘qishga tayyorlangan tarzda shakllantirish maqsadini ko‘zlaydi. Bu ta’lim olti-etti yoshgacha oilada, bolalar bog‘chasida va mulk shaklidan qat’i nazar, boshqa ta’lim muassasalarida olib boriladi.12-modda. Umumiy o‘rta ta’lim Umumiy o‘rta ta’lim bosqichlari quyidagicha:boshlang‘ich ta’lim (I—IV sinflar);umumiy o‘rta ta’lim (I—IX sinflar).Boshlang‘ich ta’lim umumiy o‘rta ta’lim olish uchun zarur bo‘lgan savodxonlik, bilim va ko‘nikma asoslarini shakllantirishga qaratilgandir. Maktabning birinchi sinfiga bolalar olti-etti yoshidan qabul qilinadi.Umumiy o‘rta ta’lim bilimlarning zarur hajmini beradi, mustaqil fikrlash, tashkilotchilik qobiliyati va amaliy tajriba ko‘nikmalarini rivojlantiradi, dastlabki tarzda kasbga yo‘naltirishga va ta’limning navbatdagi bosqichini tanlashga yordam beradi.Bolalarning qobiliyati, iste’dodini rivojlantirish uchun ixtisoslashtirilgan maktablar tashkil etilishi mumkin.13-modda. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’lim olish maqsadida har kim umumiy o‘rta ta’lim asosida akademik litseyda yoki kasb-hunar kollejida o‘qishning yo‘nalishini ixtiyoriy ravishda tanlash huquqiga ega.Akademik litseylar va kasb-hunar kollejlari egallangan kasb-hunar bo‘yicha ishlash huquqini beradigan hamda bunday ish yoki ta’limni navbatdagi bosqichda davom ettirish uchun asos bo‘ladigan o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi beradi.Akademik litsey o‘quvchilarning intellektual qobiliyatlarini jadal o‘stirishni, ularning chuqur, tabaqalashtirilgan va kasb-hunarga yo‘naltirilgan bilim olishlarini ta’minlaydigan uch yillik o‘rta maxsus o‘quv yurtidir.Kasb-hunar kolleji o‘quvchilarning kasb-hunarga moyilligi, mahorat va malakasini chuqur rivojlantirishni, tanlangan kasblar bo‘yicha bir yoki bir necha ixtisos olishni ta’minlaydigan uch yillik o‘rta kasb-hunar o‘quv yurtidir.14-modda. Oliy ta’lim Oliy ta’lim yuqori malakali mutaxassislar tayyorlashni ta’minladi.Oliy ma’lumotli mutaxassislar tayyorlash oliy o‘quv yurtlarida (universitetlar, akademiyalar, institutlar va oliy maktabning boshqa ta’lim muassasalarida) o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi asosida amalga oshiriladi.Oliy ta’lim ikki bosqichga: davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi oliy ma’lumot to‘g‘risidagi hujjatlar bilan dalillanuvchi bakalavriat va magistraturaga ega.Bakalavriat oliy ta’lim yo‘nalishlaridan biri bo‘yicha puxta bilim beradigan, o‘qish muddati kamida to‘rt yil bo‘lgan tayanch oliy ta’limdir.Magistratura aniq mutaxassislik bo‘yicha bakalavriat negizida kamida ikki yil davom etadigan oliy ta’limdir.Fuqarolar ikkinchi va undan keyingi oliy ma’lumotni shartnoma asosida olishga haqlidirlar.15-modda. Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim jamiyatning ilmiy va ilmiy-pedagogik kadrlarga bo‘lgan ehtiyojlarini ta’minlashga qaratilgandir. Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim oliy o‘quv yurtlari va

ilmiy-tadqiqot muassasalarida (aspirantura, ad’yunktura, doktorantura, mustaqil tadqiqotchilik) olinishi mumkin.Ilmiy va ilmiy-pedagogik kadrlarni tayyorlash, ilmiy darajalar va unvonlar berish tartibi qonun hujjatlarida belgilanadi.16-modda. Kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash Kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash kasb bilimlari va ko‘nikmalarini chuqurlashtirish hamda yangilashni ta’minlaydi.Kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash tartibi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.17-modda. Maktabdan tashqari ta’lim Bolalar va o‘smirlarning yakka tartibdagi ehtiyojlarini qondirish, ularning bo‘sh vaqti va dam olishini tashkil etish uchun davlat organlari, jamoat birlashmalari, shuningdek boshqa yuridik va jismoniy shaxslar madaniy-estetik, ilmiy, texnikaviy, sport va boshqa yo‘nalishlarda maktabdan tashqari ta’lim muassasalarini tashkil etishlari mumkin.Maktabdan tashqari ta’lim muassasalariga bolalar, o‘smirlar ijodiyoti saroylari, uylari, klublari va markazlari, bolalar-o‘smirlar sport maktablari, san’at maktablari, musiqa maktablari, studiyalar, kutubxonalar, sog‘lomlashtirish muassasalari va boshqa muassasalar kiradi.Maktabdan tashqari ta’lim muassasalarining faoliyat ko‘rsatish tartibi qonun hujjatlarida belgilab qo‘yiladi.18-modda. Oiladagi ta’lim va mustaqil ravishda ta’lim olish Davlat oilada ta’lim olishga va mustaqil ravishda ta’lim olishga ko‘maklashadi. Bolalarni oilada o‘qitish va mustaqil ravishda ta’lim olish tegishli ta’lim muassasalarining dasturlari bo‘yicha amalga oshiriladi. Ta’lim oluvchilarga vakolatli davlat muassasalari tomonidan uslubiy, maslahat va boshqa yo‘sinda yordam ko‘rsatiladi.19-modda. Ta’lim to‘g‘risidagi hujjatlar Akkreditatsiya qilingan ta’lim muassasalarining bitiruvchilariga davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi ma’lumot to‘g‘risidagi hujjat (shahodatnoma, diplom, sertifikat, guvohnoma) beriladi. Davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi ma’lumot to‘g‘risidagi hujjat oilada ta’lim olgan yoki mustaqil ravishda bilim olgan va akkreditatsiya qilingan ta’lim muassasalarining tegishli ta’lim dasturlari bo‘yicha ekstern tartibida imtihonlar topshirgan shaxslarga ham beriladi, davlat ta’lim muassasalarida o‘qitilishi shart bo‘lgan va ro‘yxati O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilab qo‘yiladigan mutaxassisliklar bundan mustasno.Oliy ma’lumot to‘g‘risidagi diplomga o‘zlashtirilgan fanlar ro‘yxati, ularning hajmlari va fanlarga qo‘yilgan baholar yozilgan varaqa ilova qilinadi.Dissertatsiya himoya qilgan shaxslarga belgilangan tartibda fan nomzodi yoki fan doktori ilmiy darajasi beriladi va davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi diplom topshiriladi.Davlat ta’lim standartlariga mos kelgan taqdirda O‘zbekiston Respublikasi bilan xorijiy davlatlarning hukumatlari o‘rtasidagi ikki tomonlama bitimlar asosida har ikki tomonning ma’lumot to‘g‘risidagi hujjatlari belgilangan tartibda o‘zaro tan olinishi mumkin.Tegishli bosqichdagi ta’limni tugallamagan shaxslarga belgilangan namunadagi ma’lumotnoma beriladi.Davlat tasdiqlagan namunadagi ma’lumot to‘g‘risidagi hujjat navbatdagi bosqich ta’lim muassasalarida ta’lim olishni davom ettirish yoki tegishli ixtisoslik bo‘yicha ishlash huquqini beradi.

III. TA’LIM JARAYONI QATNASHCHILARINI IJTIMOIY HIMOYA QILISH 

20-modda. Ta’lim oluvchilarni ijtimoiy himoya qilish Ta’lim muassasasida ta’lim oluvchilar qonun hujjatlariga va normativ hujjatlarga muvofiq imtiyozlar, stipendiya va yotoqxonada joy bilan ta’minlanadi.21-modda. Ta’lim muassasalari xodimlarini ijtimoiy himoya qilish 

Ta’lim muassasalari xodimlariga ish vaqtining qisqartirilgan muddati belgilanadi, haqi to‘lanadigan yillik uzaytirilgan ta’tillar hamda qonun hujjatlarida nazarda tutilgan imtiyozlar beriladi.Ta’lim muassasalari ish haqiga mo‘ljallangan mavjud mablag‘lar doirasida mustaqil ravishda stavkalar, mansab okladlariga tabaqalashtirilgan ustama belgilashga hamda mehnatga haq to‘lash va uni rag‘batlantirishning turli shakllarini qo‘llashga haqli.22-modda. Etim bolalarni va ota-onalarining yoki boshqa qonuniy vakillarining vasiyligisiz qolgan bolalarni o‘qitish Etim bolalarni va ota-onalarining yoki boshqa qonuniy vakillarining vasiyligisiz qolgan bolalarni o‘qitish va ularni boqish davlatning to‘la ta’minoti asosida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.23-modda. Jismoniy yoki ruhiy rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalar va o‘smirlarni o‘qitish Jismoniy yoki ruhiy rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan, shuningdek uzoq vaqt davolanishga muhtoj bo‘lgan bolalar va o‘smirlarni o‘qitish, ularni tarbiyalash hamda davolash uchun ixtisoslashtirilgan ta’lim muassasalari tashkil etiladi. Bolalar va o‘smirlarni ushbu ta’lim muassasalariga yuborish va ulardan chiqarish ota-onalarining yoki boshqa qonuniy vakillarining roziligi bilan psixologik-tibbiy-pedagogik komissiyaning xulosasiga binoan amalga oshiriladi.Ixtisoslashtirilgan ta’lim muassasalarining o‘quvchilari qisman yoki to‘la davlat ta’minotida bo‘ladi.24-modda. Ijtimoiy yordamga va tiklanishga muhtoj bo‘lgan shaxslar uchun o‘quv-tarbiya muassasalari Alohida sharoitlarda tarbiyalanish va o‘qishga muhtoj bo‘lgan bolalar va o‘spirinlar uchun ularning bilim olishi, kasb tayyorgarligi va ijtimoiy tiklanishini ta’minlaydigan ixtisoslashtirilgan o‘quv-tarbiya muassasalari tashkil etiladi.Ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazoni o‘tash muassasalarida saqlanayotgan shaxslarning ta’lim olishi va mustaqil bilim olishi uchun qonun hujjatlarida belgilangan tartibda sharoitlar yaratiladi.

IV. TA’LIM TIZIMINI BOSHQARISH 

25-modda. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ta’lim sohasidagi vakolatlari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ta’lim sohasidagi vakolatlariga quyidagilar kiradi:ta’lim sohasida yagona davlat siyosatini amalga oshirish;ta’lim sohasidagi davlat boshqaruvi organlariga rahbarlik qilish;ta’limni rivojlantirish dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirish;ta’lim muassasalarini tashkil etish, qayta tashkil etish va tugatish tartibini belgilash;ta’lim muassasalarini akkreditatsiyadan, pedagog, ilmiy kadrlarni attestatsiyadan o‘tkazish tartibini belgilash;boshqa davlatlarning ta’lim muassasalariga O‘zbekiston Respublikasining hududida ta’lim faoliyati bilan shug‘ullanish huquqini beruvchi ruxsatnomalar berish;qonun hujjatlariga muvofiq xorijiy davlatlarning ta’lim to‘g‘risidagi hujjatlarini tan olish va hujjatlarning ekvivalent ekanligini qayd etish tartibini belgilash;davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash;davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi ma’lumot to‘g‘risidagi hujjatlarni tasdiqlash va ularni berish tartibini belgilash;davlat grantlari miqdori va ta’lim muassasalariga qabul qilish tartibini belgilash;davlat oliy ta’lim muassasasining rektorlarini tayinlash;ta’lim oluvchilarni akkreditatsiya qilingan bir ta’lim muassasasidan boshqasiga o‘tkazish tartibini belgilash;

qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlar.26-modda. Ta’limni boshqarish bo‘yicha maxsus vakolat berilgan davlat organlarining huquq doirasi Ta’limni boshqarish bo‘yicha maxsus vakolat berilgan davlat organlarining huquq doirasiga quyidagilar kiradi:ta’lim sohasida yagona davlat siyosatini ro‘yobga chiqarish;ta’lim muassasalari faoliyatini muvofiqlashtirish va uslub masalalarida ularga rahbarlik qilish;davlat ta’lim standartlari, mutaxassislarning bilim saviyasi va kasb tayyorgarligiga bo‘lgan talablar bajarilishini ta’minlash;o‘qitishning ilg‘or shakllari va yangi pedagogik texnologiyalarni, ta’limning texnik va axborot vositalarini o‘quv jarayoniga joriy etish;o‘quv va o‘quv-uslubiyat adabiyotlarini nashr etishni tashkil qilish;ta’lim oluvchilarning yakuniy davlat attestatsiyasi va davlat ta’lim muassasalarida eksternat to‘g‘risidagi nizomlarni tasdiqlash;davlat oliy ta’lim muassasasining rektorini tayinlash to‘g‘risida Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritish;pedagog xodimlarni tayyorlashni, ularning malakasini oshirishni va qayta tayyorlashni tashkil etish;qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlar.27-modda. Mahalliy davlat hokimiyati organlarining ta’lim sohasidagi vakolatlari Mahalliy davlat hokimiyati organlari:ta’lim muassasalari faoliyatining mintaqalarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish ehtiyojlariga muvofiqligini ta’minlaydilar;ta’lim muassasalarini tashkil etadilar, qayta tashkil etadilar va tugatadilar (respublika tasarrufida bo‘lgan muassasalar bundan mustasno), ularning ustavlarini ro‘yxatga oladilar;o‘z hududlaridagi ta’lim muassasalarini vakolat doirasida moliyalash miqdorlarini va imtiyozlarni belgilaydilar;ta’lim sifati va darajasiga, shuningdek pedagog xodimlarning kasb faoliyatiga bo‘lgan davlat talablariga rioya etilishini ta’minlaydilar;qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshiradilar.28-modda. Ta’lim muassasasini boshqarish Ta’lim muassasasini uning rahbari boshqaradi.Ta’lim muassasalarida qonun hujjatlariga muvofiq faoliyat ko‘rsatadigan jamoat boshqaruvi organlari tashkil etilishi mumkin.29-modda. Ta’lim sohasidagi davlat boshqaruvi organlari bilan nodavlat ta’lim muassasalari o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar Ta’lim sohasidagi davlat boshqaruvi organlari nodavlat ta’lim muassasalarida ta’lim to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishini nazorat qiladi.Nodavlat ta’lim muassasalari ta’lim to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzgan taqdirda, akkreditatsiya qilgan organlar ularning faoliyatini qonun hujjatlariga muvofiq to‘xtatib qo‘yishga haqli.Nodavlat ta’lim muassasalariga qabul davlat o‘quv yurtlari uchun belgilangan tartibda va muddatlarda amalga oshiriladi.V. YAKUNLOVCHI XULOSALAR 30-modda. Ota-onalar yoki qonuniy vakillarning vazifalari Voyaga etmagan bolalarning ota-onalari yoki qonuniy vakillari bolaning qonuniy huquqlari va manfaatlarini himoya qilishlari shart hamda ularning tarbiyasi, maktabgacha, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi olishlari uchun javobgardirlar.31-modda. Ta’limni moliyalash Davlat ta’lim muassasalarini moliyalash respublika va mahalliy byudjetlar mablag‘lari, shuningdek byudjetdan tashqari mablag‘lar hisobidan amalga oshiriladi.32-modda. Ta’limni rivojlantirish fondlari 

Ta’limni rivojlantirish fondlari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda yuridik va jismoniy shaxslarning shu jumladan chet ellik yuridik va jismoniy shaxslarning ixtiyoriy badallari hisobidan tashkil etilishi mumkin.33-modda. Xalqaro hamkorlik Ta’lim muassasalari ta’lim muammolari yuzasidan xalqaro hamkorlikda ishtirok etadilar, chet davlatlarning tegishli o‘quv yurtlari bilan bevosita aloqalar o‘rnatish, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ular bilan qo‘shma o‘quv yurtlari tashkil etish huquqiga ega.34-modda. Ta’lim to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun javobgarlik Ta’lim to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzishda aybdor bo‘lgan shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladilar.O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I. KARIMOV Toshkent sh.,1997 yil 29 avgust,464-I-son   O‘zbekiston Respublikasining  “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to‘g‘risida”gi qonuni:KADRLAR TAYYORLASH MILLIY DASTURI 

(O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1997 y., 11-12-son, 295-modda; O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2007 y., 15-son, 150-modda) 

UMUMIY QOIDALAR O‘zbekiston Respublikasi inson huquqlari va erkinliklariga rioya etilishini, jamiyatning ma’naviy yangilanishini, ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyotini shakllantirishni, jahon hamjamiyatiga qo‘shilishni ta’minlaydigan demokratik huquqiy davlat va ochiq fuqarolik jamiyati qurmoqda.Inson, uning har tomonlama uyg‘un kamol topishi va farovonligi, shaxs manfaatlarini ro‘yobga chiqarishning sharoitlarini va ta’sirchan mexanizmlarini yaratish, eskirgan tafakkur va ijtimoiy xulq-atvorning andozalarini o‘zgartirish respublikada amalga oshirilayotgan islohotlarning asosiy maqsadi va harakatlantiruvchi kuchidir. Xalqning boy intellektual merosi va umumbashariy qadriyatlar asosida, zamonaviy madaniyat, iqtisodiyot, fan, texnika va texnologiyalarning yutuqlari asosida kadrlar tayyorlashning mukammal tizimini shakllantirish O‘zbekiston taraqqiyotining muhim shartidir.Kadrlar tayyorlash milliy dasturi «Ta’lim to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining qoidalariga muvofiq holda tayyorlangan bo‘lib, milliy tajribaning tahlili va ta’lim tizimidagi jahon miqyosidagi yutuqlar asosida tayyorlangan hamda yuksak umumiy va kasb-hunar madaniyatiga, ijodiy va ijtimoiy faollikka, ijtimoiy-siyosiy hayotda mustaqil ravishda mo‘ljalni to‘g‘ri ola bilish mahoratiga ega bo‘lgan, istiqbol vazifalarini ilgari surish va hal etishga qodir kadrlarning yangi avlodini shakllantirishga yo‘naltirilgandir.Dastur kadrlar tayyorlash milliy modelini ro‘yobga chiqarishni, har tomonlama kamol topgan, jamiyatda turmushga moslashgan, ta’lim va kasb-hunar dasturlarini ongli ravishda tanlash va keyinchalik puxta o‘zlashtirish uchun ijtimoiy-siyosiy, huquqiy, psixologik-pedagogik va boshqa tarzdagi sharoitlarni yaratishni, jamiyat, davlat va oila oldida o‘z javobgarligini his etadigan fuqarolarni tarbiyalashni nazarda tutadi.

1. MUAMMOLAR VA KADRLAR TAYYORLASH TIZIMINI TUBDAN ISLOH QILISH OMILLARI 

1.1. RIVOJLANISHNING ERISHILGAN DARAJASI 

O‘zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligiga erishib, iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishning o‘ziga xos yo‘lini tanlashi kadrlar tayyorlash tuzilmasi va mazmunini qayta tashkil etishni zarur qilib qo‘ydi va qator chora-tadbirlar ko‘rishni: «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonunni joriy etishni (1992 yil); yangi o‘quv rejalari, dasturlari, darsliklarini joriy etishni, zamonaviy didaktik ta’minotni ishlab chiqishni; o‘quv yurtlarini attestatsiyadan o‘tkazishni va akkreditatsiyalashni, yangi tipdagi ta’lim muassasalarini tashkil etishni taqozo etdi.Maktabgacha ta’lim sohasida uylarda tashkil etiladigan bolalar bog‘chalari hamda «bolalar bog‘chasi-maktab» majmui tarmog‘i rivojlanib bormoqda. Bolalarga chet tillarni, xoreografiya, tasviriy va musiqa san’ati, kompyuter savodxonligi asoslarini o‘rgatuvchi 800 dan ortiq guruh tashkil etilgan.YAngi tipdagi maktablar va umumta’lim o‘quv yurtlari tarmog‘i rivojlanib bormoqda. Hozirgi kunda 238 litsey va 136 gimnaziya ishlab turibdi. «Sog‘lom avlod uchun», «Ma’naviyat va ma’rifat», «Iqtisodiy ta’lim», «Qishloq maktabi», «Rivojlanishda nuqsoni bo‘lgan bolalarni tiklash» va boshqa tarmoq dasturlari ro‘yobga chiqarilmoqda. Respublika umumta’lim maktablarida 435 mingdan ortiq o‘qituvchi ishlamoqda, ularning 73 foizi oliy ma’lumotlidir.Mehnat bozorini, eng avvalo qishloq joylarda mehnat bozorini shakllantirishning hududiy xususiyatlarini hisobga olgan holda hunar-texnika ta’limini qayta tashkil etishga kirishildi. Hozirgi kunda bu tizimda jami 221 ming kishini ta’lim bilan qamrab olgan 442 o‘quv yurti, shu jumladan, 209 kasb-hunar maktabi, 180 kasb-hunar litseyi va 53 biznes-maktab ishlab turibdi. Bugungi kunda boshlang‘ich kasb-hunar ta’limi o‘quv yurtlarida qariyb 20 ming o‘qituvchi va malakali mutaxassislar ishlamoqda.Respublikada jami 197 ming kishi ta’lim olayotgan 258 o‘rta kasb-hunar ta’limi o‘quv yurti ishlab turibdi. Ularda qariyb 16 ming o‘qituvchi va muhandis-pedagog xodimlar mehnat qilmoqda.O‘zbekiston oliy maktabi tizimi 58 oliy o‘quv yurtini, shu jumladan 16 universitet va 42 institutni o‘z ichiga oladi, ularda 164 ming talaba ta’lim olmoqda; 16 universitetning o‘n ikkitasi O‘zbekiston mustaqillikka erishgan dastlabki ikki yilda tashkil topdi. Oliy o‘quv yurtlarida ishlayotgan 18,5 ming o‘qituvchining 52 foizi fan doktori va fan nomzodlaridir. Oliy ta’limda kadrlar tayyorlashni markazlashtirishdan huquqiy yo‘nalishga o‘tkazish ishi olib borilmoqda, o‘quv yurtlarining tarmog‘i kengaymoqda, universitet ta’limi rivojlanmoqda. Bilimlarning yangi tarmoqlari bo‘yicha kadrlar tayyorlash boshlab yuborildi, oliy maktabni ko‘p bosqichli tizimga o‘tkazish amalga oshirilmoqda. Abiturientlar va talabalarning bilim darajasini test va reyting asosida baholashning ilg‘or usullari joriy etilmoqda.Oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar sifatiga oshgan talablarga muvofiq aspirantura va doktoranturada kadrlar tayyorlash ishi kengaymoqda. Oliy attestatsiya komissiyasi tashkil etildi. Respublikada qariyb 4 ming aspirant bo‘lib, ulardan 69 foizi oliy ta’lim tizimida va 31 foizi ilmiy-tadqiqot institutlarida ta’lim olmoqda. Jami ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarning 8 foizini fan doktorlari va 37 foizini fan nomzodlari tashkil etadi.Kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash tizimida 23 institut, 16 fakultet, 4 markaz va 14 malaka oshirish kurslari ishlab turibdi.Iqtidorli bolalar va o‘quvchi yoshlarni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha davlat siyosati sobitqadamlik bilan olib borilmoqda. Iste’dodli o‘smir va qizlarni izlab topish, ularga ko‘maklashish, ularning qobiliyati va iste’dodini o‘stirish bo‘yicha maxsus fondlar tashkil etildi, qobiliyatli yoshlarni chet ellardagi etakchi o‘quv yurtlari va ilmiy markazlarda o‘qitish va stajirovkadan o‘tkazish yo‘lga qo‘yildi.Fan va ta’lim sohasida xalqaro aloqalar kengayib bormoqda.SHunga qaramay, sodir etilgan o‘zgartirishlar kadrlar tayyorlash sifatini oshirish, mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish talablariga muvofiq bo‘lishini ta’minlay olmadi.

1.2. KAMCHILIKLAR VA MUAMMOLAR Kadrlar tayyorlash tizimining demokratik o‘zgarishlar va bozor islohotlari talablariga muvofiq emasligi, o‘quv jarayonining moddiy-texnika va axborot bazasi etarli emasligi, yuqori malakali

pedagog kadrlarning etishmasligi, sifatli o‘quv-uslubiy va ilmiy adabiyot hamda didaktik materiallarning kamligi, ta’lim tizimi, fan va ishlab chiqarish o‘rtasida puxta o‘zaro hamkorlik va o‘zaro foydali integratsiyaning yo‘qligi kadrlar tayyorlashning mavjud tizimidagi jiddiy kamchiliklar sirasiga kiradi.Ta’lim-tarbiya va o‘quv jarayonlarining tarkibini, bosqichlarini bir-biri bilan uzviy bog‘lash, ya’ni uzluksiz ta’lim-tarbiya tizimini tashkil qilish muammolari hal qilingan emas. Amaldagi ta’lim tizimi zamonaviy, taraqqiy topgan demokratik davlatlar talablariga javob bera olmayotir.Mutaxassislar tayyorlash, ta’lim-tarbiya tizimi jamiyatda bo‘layotgan islohot, yangilanish jarayonlari talablari bilan bog‘lanmagan.Maktabgacha ta’lim va tarbiya ahvoli qoniqarsizligicha qolmoqda. Bog‘cha yoshidagi bolalarning 25 foizigina maktabgacha tarbiya muassasalariga qamrab olingan, xolos. Maktabgacha bolalar muassasalaridan va oiladan maktabga kelgan bolalarning tayyorgarlik darajasi o‘rtasida sezilarli tafovut mavjud.Maktablarda va boshqa o‘quv yurtlarida ta’lim jarayonining o‘zidagi va o‘qitish uslubiyatidagi har xil kamchiliklar oqibatida bilim berishda yuzaga kelgan nodemokratik hamda jamiyat uchun zararli muhit shunga olib keldiki, o‘quvchilarda mustaqil fikrlash rivojlanmay qolayapti, oqilona hayotiy echimlar qabul qilish uchun etarli tayyorgarlik yo‘q. 9-11 sinflarni tamomlagan yoshlar mustaqil hayotda o‘z o‘rnini aniqlay olmaydi. Ularda o‘zlariga ishonch shakllangan emas, o‘rta maktab bitiruvchilarining 10 foizigina oliy o‘quv yurtlariga o‘qishga kirmoqda, xolos.Majburiy to‘qqiz yillik ta’limga asoslangan o‘n bir yillik umumiy o‘rta ta’lim ilmiy asoslanmagandir, u o‘quvchilarda kasbga yo‘naltirish va ta’limning amaliy yo‘nalganligi etarli darajada bo‘lishi hamda mustaqil fikr yuritish, mehnat faoliyati ko‘nikmalari shakllanishini ta’minlamayapti. Har yili tayanch maktablarning 100 ming nafarga yaqin bitiruvchisi ishlab chiqarish sohasida hamda kasb-hunar ta’limini davom ettirish uchun talab etilmay qoldirilmoqda.Ta’lim tizimidagi mavjud umumta’lim va kasb-hunar dasturlari o‘rtasida uzviylik va vorislikning yo‘qligi sababli tayanch va o‘rta maktab bitiruvchilarida kasbga yo‘naltirilganlik va mehnat faoliyati ko‘nikmalari shakllanmay qolayapti. Natijada yigit va qizlar o‘z qobiliyatlari, istaklari, ijodiy va mehnat moyilliklariga monand hayot yo‘lini belgilab olishda jiddiy qiyinchiliklar sezmoqdalar.O‘quv jarayoni bilim darajasi o‘rtacha bo‘lgan o‘quvchilarga mo‘ljallangan bo‘lib, ta’limning iqtidorli yoshlar bilan yakka tartibdagi o‘quv dasturlari bo‘yicha ishlash kabi mexanizmlaridan yaxshi foydalanilmayapti, o‘quv dasturlari mafkuraviy sarqitlardan to‘liq holi bo‘lganicha yo‘q, ularda ma’naviyat va axloq asoslarini o‘rgatuvchi, iqtisodiy huquqiy, estetik bilimlarni beruvchi fanlarga etarlicha o‘rin berilmayapti.Hunar-texnika bilim yurtlaridan yangi tipdagi ta’lim muassasalariga o‘tish ko‘proq og‘izda bo‘lib, amalda esa ularda ta’lim eskirib qolgan moddiy-texnika va o‘quv-uslubiy bazasida, tegishli qayta tayyorgarlikdan o‘tmagan o‘qituvchi kadrlar bilan amalga oshirilmoqda.Bir bosqichli oliy ta’lim mehnat bozori ehtiyojlarini, ishlab chiqarishdagi tarkibiy o‘zgarishlarni va ilg‘or xalqaro tajribani to‘liq hajmda hisobga olmayotir. o‘quv-tarbiya jarayonini tashkil etishda o‘quv yurtlari etarlicha mustaqillikka ega emas, ular kasbiy mehnat bozorining o‘zgaruvchan sharoitlariga yaxshi moslashib bormayapti.Ilmiy muassasalar, ishlab chiqarish va ijtimoiy institutlar kadrlarni tayyorlash jarayoniga etarli darajada qo‘shilganlari yo‘q. Davlat ta’lim standartlarini ishlab chiqish va joriy etish, ta’lim muassasalarini davlat attestatsiyasi va akkreditatsiyasidan o‘tkazish vazifalari belgilab olinmagan. o‘quvchilarning bilim darajasini baholash tizimi ob’ektivlik va tezkorlikni ta’minlamaydi.Kasb-hunar ta’limining obro‘si hamda o‘qituvchilar, tarbiyachilar va murabbiylarning, ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarning ijtimoiy maqomi pasayib bormoqda. Ta’lim xizmati ko‘rsatish va kadrlar tayyorlash sohasida marketing mavjud emas, ta’lim tizimini ko‘p variantli moliyalash sxemasi ishlab chiqilmagan. Oliy malakali kadrlardan samarali foydalanilmayapti. Kadrlar bilimi va ular tayyorgarligining sifatini nazorat qilish hamda baholash tizimi qoniqarsiz ishlamoqda.

O‘qituvchilar, pedagoglar va tarbiyachilarning kattagina qismi yaxshi tayyorgarlik ko‘rmaganligi, ularning bilim va kasb saviyasi pastligi jiddiy muammo bo‘lib qolmoqda, malakali pedagog kadrlar etishmasligi sezilmoqda. Maktabgacha ta’lim sohasidagi jami tarbiyachi va pedagoglarning atigi 20 foizi oliy ma’lumotlidir. Maktablarning o‘qituvchilar bilan ta’minlanganligi o‘rtacha 93 foizni tashkil etgani holda, bu ko‘rsatkich ayrim viloyatlarda 77-80 foizdan, muayyan fanlar bo‘yicha esa 50 foizdan oshmaydi.Ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarning o‘rtacha yoshi «ulg‘ayib» bormoqda. Respublika oliy o‘quv yurtlarida 40 yoshga to‘lmagan fan doktorlari jami fan doktorlarining 0,9 foizini, 50 va undan katta yoshdagilari esa 79 foizini tashkil etadi. Fan doktorlari ilmiy darajasiga tasdiqlanganlar o‘rtacha 50, fan nomzodlari esa 36 yoshdadir.

1.3. ISLOH QILISH OMILLARI Kadrlar tayyorlash tizimini tubdan isloh qilishning muhim omillari quyidagilardan iborat:respublikaning demokratik huquqiy davlat va adolatli fuqarolik jamiyati qurish yo‘lidan izchil ilgarilab borayotganligi;mamlakat iqtisodiyotida tub o‘zgartirishlarning amalga oshirilishi, respublika iqtisodiyoti asosan xom ashyo yo‘nalishidan raqobatbardosh pirovard mahsulot ishlab chiqarish yo‘liga izchil o‘tayotganligi, mamlakat eksport salohiyatining kengayayotganligi;davlat ijtimoiy siyosatida shaxs manfaati va ta’lim ustuvorligi qaror topganligi;milliy o‘zlikni anglashning o‘sib borishi, vatanparvarlik, o‘z vatani uchun iftixor tuyg‘usining shakllanayotganligi, boy milliy madaniy-tarixiy an’analarga va xalqimizning intellektual merosiga hurmat;O‘zbekistonning jahon hamjamiyatiga integratsiyasi, respublikaning jahondagi mavqei va obro‘-e’tiborining mustahkamlanib borayotganligi.

2. MILLIY DASTURNING MAQSADI, VAZIFALARI VA UNI RO‘YOBGA CHIQARISH BOSQICHLARI 

2.1. DASTURNING MAQSAD VA VAZIFALARI Mazkur dasturning maqsadi ta’lim sohasini tubdan isloh qilish, uni o‘tmishdan qolgan mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan to‘la xalos etish, rivojlangan demokratik davlatlar darajasida, yuksak ma’naviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash Milliy tizimini yaratishdir.Ushbu maqsadni ro‘yobga chiqarish quyidagi vazifalar hal etilishini nazarda tutadi:«Ta’lim to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga muvofiq ta’lim tizimini isloh qilish, davlat va nodavlat ta’lim muassasalari hamda ta’lim va kadrlar tayyorlash sohasida raqobat muhitini shakllantirish negizida ta’lim tizimini yagona o‘quv-ilmiy-ishlab chiqarish majmui sifatida izchil rivojlantirishni ta’minlash;ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimini jamiyatda amalga oshirilayotgan yangilanish, rivojlangan demokratik huquqiy davlat qurilishi jarayonlariga moslash;kadrlar tayyorlash tizimi muassasalarini yuqori malakali mutaxassislar bilan ta’minlash, pedagogik faoliyatning nufuzi va ijtimoiy maqomini ko‘tarish;kadrlar tayyorlash tizimi va mazmunini mamlakatning ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyoti istiqbollaridan, jamiyat ehtiyojlaridan, fan, madaniyat, texnika va texnologiyaning zamonaviy yutuqlaridan kelib chiqqan holda qayta qurish;ta’lim oluvchilarni ma’naviy-axloqiy tarbiyalashning va ma’rifiy ishlarning samarali shakllari hamda uslublarini ishlab chiqish va joriy etish;ta’lim va kadrlar tayyorlash, ta’lim muassasalarini attestatsiyadan o‘tkazish va akkreditatsiya qilish sifatiga baho berishning xolis tizimini joriy qilish;yangi ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarda ta’limning talab qilinadigan darajasi va sifatini, kadrlar tayyorlash tizimining amalda faoliyat ko‘rsatishi va barqaror rivojlanishining kafolatlarini, ustuvorligini ta’minlovchi normativ, moddiy-texnika va axborot bazasini yaratish;

ta’lim, fan va ishlab chiqarish samarali integratsiyalashuvini ta’minlash, tayyorlanayotgan kadrlarning miqdori va sifatiga nisbatan davlatning talablarini, shuningdek nodavlat tuzilmalari, korxonalar va tashkilotlarning buyurtmalarini shakllantirishning mexanizmlarini ishlab chiqish;uzluksiz ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimiga byudjetdan tashqari mablag‘lar, shu jumladan chet el investitsiyalari jalb etishning real mexanizmlarini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish;kadrlar tayyorlash sohasida o‘zaro manfaatli xalqaro hamkorlikni rivojlantirish.

2.2. DASTURNI RO‘YOBGA CHIQARISH BOSQICHLARI Milliy dasturning maqsad va vazifalari bosqichma-bosqich ro‘yobga chiqariladi.Birinchi bosqich (1997 — 2001 yillar) mavjud kadrlar tayyorlash tizimining ijobiy salohiyatini saqlab qolish asosida ushbu tizimni isloh qilish va rivojlantirish uchun huquqiy, kadrlar jihatidan, ilmiy-uslubiy, moliyaviy-moddiy shart-sharoitlar yaratish.Ushbu bosqichda quyidagilarni amalga oshirish zarur:«Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonunga muvofiq ta’lim tizimi mazmunini tarkibiy qayta qurish va tubdan yangilash;pedagog va ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlash hamda ularning malakasini oshirishni zamon talablariga javob beradigan darajada tashkil etish;ta’lim oluvchilarning yuksak tayyorgarlilik darajasi, malakasi, madaniy va ma’naviy-axloqiy saviyasining sifatiga nisbatan qo‘yiladigan zarur talablarni belgilab beruvchi davlat ta’lim standartlarini yaratish va joriy etish;o‘quv-uslubiy majmualarning hamda ta’lim jarayoni didaktik va axborot ta’minotining yangi avlodini ishlab chiqish va joriy etish;o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi uchun zarur moddiy-texnika, o‘quv-uslubiy va kadrlar bazasini tayyorlash;ta’lim va kadrlar tayyorlashga byudjetdan tashqari mablag‘lar jalb etishning mexanizmlarini takomillashtirish, davlat ta’lim muassasalari bilan bir qatorda nodavlat ta’lim muassasalarini rivojlantirishni ham nazarda tutgan holda ta’lim xizmati ko‘rsatish sohasida raqobatga asoslangan muhitni vujudga keltirish;ta’lim muassasalari faoliyatiga baho berishning reyting tizimini, kadrlar tayyorlash sifati va ularga bo‘lgan ehtiyojning monitoringini olib borish tizimini ishlab chiqish va joriy etish;xalqaro aloqalarni kengaytirish va kuchaytirish, kadrlar tayyorlashda xalqaro donorlik tashkilotlari va fondlari faoliyatiga tegishli sharoitlar yaratish, shuningdek respublika ta’lim sohasiga chet el investitsiyalarini jalb etish bo‘yicha real chora-tadbirlar ishlab chiqish va ularni amalga oshirish;Kadrlar tayyorlash milliy dasturini ro‘yobga chiqarishning monitoringini olib borish.Ushbu bosqichda bolalarni olti-etti yoshdan maktabga qabul qilish, ularning jismoniy va aqliy jihatdan rivojlanganligini e’tiborga olgan holda amalga oshiriladi. Taqozo etilayotgan o‘quvchi o‘rinlari zarur moddiy-texnika shart-sharoitlari va pedagog kadrlar bilan ta’minlangan holda izchil tayyorlanadi.Birinchi bosqich bajarilishining monitoringi asosida Milliy dasturni ro‘yobga chiqarish yo‘nalishlariga aniqliklar kiritiladi.Ikkinchi bosqich (2001 — 2005 yillar) Milliy dasturni to‘liq ro‘yobga chiqarish, mehnat bozorining rivojlanishi va real ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarni hisobga olgan holda unga aniqliklar kiritish.Majburiy umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limiga, shuningdek o‘quvchilarning qobiliyatlari va imkoniyatlariga qarab, tabaqalashtirilgan ta’limga o‘tish to‘liq amalga oshiriladi.Ta’lim muassasalarini maxsus tayyorlangan malakali pedagog kadrlar bilan to‘ldirish ta’minlanadi, ularning faoliyatida raqobatga asoslangan muhit vujudga keltiriladi.Ta’lim muassasalarining moddiy-texnika va axborot bazasini mustahkamlash davom ettiriladi, o‘quv-tarbiya jarayoni yuqori sifatli o‘quv adabiyotlari va ilg‘or pedagogik texnologiyalar bilan ta’minlanadi. Uzluksiz ta’lim tizimini axborotlashtirish amalga oshiriladi.Ta’lim xizmat ko‘rsatish bozorini shakllantirish mexanizmlari to‘liq ishga solinadi.

Uchinchi bosqich (2005 va undan keyingi yillar) to‘plangan tajribani tahlil etish va umumlashtirish asosida, mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish istiqbollariga muvofiq kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish va yanada rivojlantirish.Ta’lim muassasalarining resurs, kadrlar va axborot bazalari yanada mustahkamlanadi, o‘quv-tarbiya jarayoni yangi o‘quv-uslubiy majmualar, ilg‘or pedagogik texnologiyalar bilan to‘liq ta’minlanadi.Milliy (elita) oliy ta’lim muassasalarini qaror toptirish va rivojlantirish amalga oshiriladi. Kasb-hunar ta’limi muassasalarining mustaqil faoliyat yuritishi va o‘zini o‘zi boshqarishi shakllari mustahkamlanadi.Ta’lim jarayonini axborotlashtirish, uzluksiz ta’lim tizimi jahon axborot tarmog‘iga ulanadigan kompyuter axborot tarmog‘i bilan to‘liq qamrab olinadi.

3. KADRLAR TAYYORLASHNING MILLIY MODELI Kadrlar tayyorlash milliy modelining asosiy tarkibiy qismlari quyidagilardan iboratdir:shaxs — kadrlar tayyorlash tizimining bosh sub’ekti va ob’ekti, ta’lim sohasidagi xizmatlarning iste’molchisi va ularni amalga oshiruvchi;davlat va jamiyat — ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimining faoliyatini tartibga solish va nazorat qilishni amalga oshiruvchi kadrlar tayyorlash va ularni qabul qilib olishning kafillari;uzluksiz ta’lim malakali raqobatbardosh kadrlar tayyorlashning asosi bo‘lib, ta’limning barcha turlarini, davlat ta’lim standartlarini, kadrlar tayyorlash tizimi tuzilmasi va uning faoliyat ko‘rsatish muhitini o‘z ichiga oladi;fan yuqori malakali mutaxassislar tayyorlovchi va ulardan foydalanuvchi, ilg‘or pedagogik va axborot texnologiyalarini ishlab chiquvchi;ishlab chiqarish kadrlarga bo‘lgan ehtiyojni, shuningdek ularning tayyorgarlik sifati va saviyasiga nisbatan qo‘yiladigan talablarni belgilovchi asosiy buyurtmachi, kadrlar tayyorlash tizimini moliya va moddiy-texnika jihatidan ta’minlash jarayonining qatnashchisi.Davlat va jamiyat uzluksiz ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimi barcha uchun ochiq bo‘lishini va hayot o‘zgarishlariga moslashuvchanligini ta’minlaydi.O‘zbekiston Respublikasi tomonidan inson huquqlari, ta’lim, bola huquqi sohasidagi shartnomalar va konvensiyalarning bajarilishi, kadrlar tayyorlash sohasida jahon ilg‘or tajribasini hisobga olish uzluksiz ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimining barcha jihatlariga daxldor bo‘lib, uning rivojlanishi omillaridan biridir.

3.1. SHAXS Kadrlar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati insonni intellektual va ma’naviy-axloqiy jihatdan tarbiyalash bilan uzviy bog‘liq bo‘lgan uzluksiz ta’lim tizimi orqali har tomonlama barkamol shaxs fuqaroni shakllantirishni nazarda tutadi. SHu tarzda fuqaroning eng asosiy konstitutsiyaviy huquqlaridan biri bilim olish, ijodiy qobiliyatni namoyon etish, intellektual jihatdan rivojlanish, kasbi bo‘yicha mehnat qilish huquqi ro‘yobga chiqariladi.«Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonun umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi standartlari orqali sifatli ta’lim olish, shuningdek ta’lim va kasb-hunar jihatdan tayyorgarlikning shakllari va turlarini tanlashni, uzluksiz malaka oshirib borish, zarurat taqozo etsa, tegishli qayta tayyorgarlikdan o‘tish huquqini va keng imkoniyatlarini nazarda tutadi.Ta’lim xizmatlarining iste’molchisi sifatida shaxsga davlat ta’lim standartlari orqali sifatli ta’lim olish va kasb-hunar tayyorgarligi ko‘rish kafolatlanadi. Ta’lim olish jarayonida shaxs davlat ta’lim standartlarida ifoda etilgan talablarni bajarishi shart.SHaxs ta’lim xizmatlarining yaratuvchisi sifatida tegishli malaka darajasini olgach, ta’lim, moddiy ishlab chiqarish, fan, madaniyat va xizmat ko‘rsatish sohasida faoliyat ko‘rsatadi va o‘z bilimi va tajribasini o‘rgatishda ishtirok etadi.

3.2. DAVLAT VA JAMIYAT 

Davlat va jamiyat kadrlar tayyorlash tizimi amal qilishi va rivojlanishining kafillari, yuqori malakali raqobatbardosh mutaxassislarni tayyorlash bo‘yicha ta’lim muassasalarining faoliyatini uyg‘unlashtiruvchi sifatida faoliyat ko‘rsatadi.Davlat va jamiyat quyidagilarga, chunonchi:Fuqarolarning bilim olish, kasb tanlash va o‘z malakasini oshirish huquqlari ro‘yobga chiqarilishiga;Majburiy umumiy o‘rta ta’lim hamda akademik litsey yoki kasb-hunar kollejida ta’lim olish yo‘nalishini tanlash huquqi asosida majburiy o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi olishga;Davlat grantlari yoki pullik-shartnomaviy asosda oliy ta’lim va oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim olish huquqiga;Davlat ta’lim muassasalarini mablag‘ bilan ta’minlashga;Ta’lim oluvchilarning o‘qishi, turmushi va dam olishi uchun shart-sharoitlar yaratish borasidagi vazifalar hal etilishida jamoatchilik boshqaruvini rivojlantirishga;Ta’lim jarayoni qatnashchilarini ijtimoiy jihatdan qo‘llab-quvvatlashga;Sog‘liq va rivojlanishda nuqsoni bo‘lgan shaxslar ta’lim olishiga kafolat beradilar.

3.3. UZLUKSIZ TA’LIM Uzluksiz ta’lim kadrlar tayyorlash tizimining asosi, O‘zbekiston Respublikasining ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotini ta’minlovchi, shaxs, jamiyat va davlatning iqtisodiy, ijtimoiy, ilmiy-texnikaviy va madaniy ehtiyojlarini qondiruvchi ustuvor sohadir.Uzluksiz ta’lim ijodkor, ijtimoiy faol, ma’naviy boy shaxs shakllanishi va yuqori malakali raqobatbardosh kadrlar ildam tayyorlanishi uchun zarur shart-sharoitlar yaratadi.3.3.1. Uzluksiz ta’limni tashkil etish va rivojlantirish prinsiplariUzluksiz ta’limning faoliyat ko‘rsatish prinsiplari quyidagilardan iborat:ta’limning ustuvorligi uning rivojlanishining birinchi darajali ahamiyatga ega ekanligi, bilim, ta’lim va yuksak intellektning nufuzi;ta’limning demokratlashuvi ta’lim va tarbiya uslublarini tanlashda o‘quv yurtlari mustaqilligining kengayishi, ta’limni boshqarishning davlat-jamiyat tizimiga o‘tilishi;ta’limning insonparvarlashuvi inson qobiliyatlarining ochilishi va uning ta’limga nisbatan bo‘lgan turli-tuman ehtiyojlarining qondirilishi, milliy va umumbashariy qadriyatlar ustuvorligining ta’minlanishi, inson, jamiyat va atrof-muhit o‘zaro munosabatlarining uyg‘unlashuvi;ta’limning ijtimoiylashuvi ta’lim oluvchilarda estetik boy dunyoqarashni hosil qilish, ularda yuksak ma’naviyat, madaniyat va ijodiy fikrlashni shakllantirish;ta’limning milliy yo‘naltirilganligi ta’limning milliy tarix, xalq an’analari va urf-odatlari bilan uzviy uyg‘unligi, O‘zbekiston xalqlarining madaniyatini saqlab qolish va boyitish, ta’limni milliy taraqqiyotning o‘ta muhim omili sifatida e’tirof etish, boshqa xalqlarning tarixi va madaniyatini hurmatlash;ta’lim va tarbiyaning uzviy bog‘liqligi, bu jarayonning har tomonlama kamol topgan insonni shakllantirishga yo‘naltirilganligi;iqtidorli yoshlarni aniqlash, ularga ta’limning eng yuqori darajasida, izchil ravishda fundamental va maxsus bilim olishlari uchun shart-sharoitlar yaratish.3.3.2. Uzluksiz ta’limni isloh qilishUzluksiz ta’lim sohasidagi islohotlar quyidagilarni nazarda tutadi:ta’lim tizimining kadrlar salohiyatini tubdan yaxshilash, tarbiyachi, o‘qituvchi, muallim va ilmiy xodimning kasbiy nufuzini oshirish;davlat va nodavlat ta’lim muassasalarining har xil turlarini rivojlantirish;ta’lim tizimini tarkibiy jihatdan qayta qurish, ta’lim, fan, texnika va texnologiyaning, iqtisodiyot va madaniyatning jahon miqyosidagi zamonaviy yutuqlarini hisobga olgan holda ta’lim va kasb-hunar ta’limi dasturlarini tubdan o‘zgartirish;majburiy umumiy o‘rta ta’limdan o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limiga o‘tilishini ta’minlash;

maxsus, kasb-hunar ta’limining markazlari sifatida fan va ishlab chiqarish integratsiyalashgan yangi tipdagi o‘quv muassasalarini vujudga keltirish;ilg‘or texnologiyalarni keng o‘zlashtirish, iqtisodiyotdagi tarkibiy o‘zgarishlar, chet el investitsiyalari ko‘lamlarining kengayishi, tadbirkorlik, kichik va xususiy biznesni rivojlantirish bilan bog‘liq yangi kasb-hunar va mutaxassisliklar bo‘yicha kadrlar, shu jumladan boshqaruv tizimi kadrlarini tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish;milliy mustaqillik prinsiplari va xalqning boy intellektual merosi hamda umumbashariy qadriyatlarning ustuvorligi asosida ta’limning barcha darajalari va bo‘g‘inlarida ta’lim oluvchilarning ma’naviy va axloqiy fazilatlarini rivojlantirish;ta’limni boshqarish tizimini takomillashtirish, jamoat boshqaruvi shakllarini rivojlantirish, ta’lim muassasalarini mintaqalashtirish;ta’lim olishda, shuningdek bolalar va yoshlarni ma’naviy-axloqiy, intellektual va jismoniy jihatdan tarbiyalashda oila, ota-onalar, jamoat tashkilotlari, mahallalar, xayriya va xalqaro fondlarning rolini kuchaytirish yuzasidan chora-tadbirlar ishlab chiqish hamda ularni amalga oshirish;ta’lim jarayoni va kadrlar tayyorlash sifatiga xolis baho berish tizimini yaratish va joriy etish;ta’lim tizimini moliyaviy, moddiy-texnika va boshqa tarzdagi resurslar bilan ta’minlash mexanizmlarini shakllantirish;uzluksiz ta’limni fan va ishlab chiqarish bilan integratsiyalashtirishning puxta mexanizmlarini ishlab chiqish va joriy etish;ta’lim va ilm-fan bilan bog‘liq chet el hamda xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikni kengaytirish va rivojlantirish;tub erli millatga mansub bo‘lmagan shaxslar zich yashaydigan joylarda ular o‘z ona tillarida ta’lim olishlari uchun tashkiliy va pedagogik shart-sharoitlar yaratish;ta’limning barcha darajalarida ta’lim oluvchilarning huquqiy, iqtisodiy, ekologik va sanitariya-gigiena ta’limi hamda tarbiyasini takomillashtirish.3.3.3. Uzluksiz ta’lim tizimi va turlariUzluksiz ta’lim tizimining faoliyat olib borishi davlat ta’lim standartlari asosida, turli darajalardagi ta’lim dasturlarining izchilligi asosida ta’minlanadi va quyidagi ta’lim turlarini o‘z ichiga oladi:maktabgacha ta’lim;umumiy o‘rta ta’lim;o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi;oliy ta’lim;oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim;kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash;maktabdan tashqari ta’lim.Kadrlar tayyorlash milliy modelining o‘ziga xos xususiyati mustaqil ravishdagi to‘qqiz yillik umumiy o‘rta hamda uch yillik o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limini joriy etishdan iboratdir. Bu esa, umumiy ta’lim dasturlaridan o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi dasturlariga izchil o‘tilishini ta’minlaydi.Umumiy ta’lim dasturlari: maktabgacha ta’lim, boshlang‘ich ta’lim (I-IV sinflar), umumiy o‘rta ta’lim (I-IX sinflar), o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limini qamrab oladi.Kasb-xunar ta’limi dasturlarini o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi, oliy (bakalavriat, magistratura) ta’lim va oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’limni, kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlashni qamrab oladi.

MAKTABGACHA TA’LIM Maktabgacha ta’lim bola sog‘lom, har tomonlama kamol topib shakllanishini ta’minlaydi, unda o‘qishga intilish hissini uyg‘otadi, uni muntazam ta’lim olishga tayyorlaydi. Maktabgacha ta’lim bola olti-etti yoshga etgunicha davlat va nodavlat maktabgacha tarbiya bolalar muassasalarida

hamda oilalarda amalga oshiriladi. Maktabgacha ta’lim maqsadi va vazifalarini ro‘yobga chiqarishda mahallalar, jamoat va xayriya tashkilotlari, xalqaro fondlar faol ishtirok etadi.Maktabgacha tarbiyani rivojlantirish uchun quyidagilarni amalga oshirish lozim bo‘ladi:malakali tarbiyachi va pedagog kadrlarni ustuvor ravishda tayyorlash;maktabgacha ta’limning samarali psixologik-pedagogik uslublarini izlash va joriy etish;bolalarni oilada tarbiyalashni tashkiliy, psixologik, pedagogik va uslubiy jihatdan ta’minlash;zamonaviy o‘quv-uslubiy qo‘llanmalar, texnik vositalar, o‘yinchoqlar va o‘yinlar yaratish hamda ularni ishlab chiqarish;maktabgacha yoshdagi bolalarni xalqning boy madaniy-tarixiy merosi va umumbashariy qadriyatlar asosida ma’naviy-axloqiy jihatdan tarbiyalash uchun shart-sharoitlar yaratish;maktabgacha muassasalarning har xil turlari uchun turli variantlardagi dasturlarni tanlab olish, maktabgacha tarbiyaning barcha massalalari bo‘yicha malakali konsultatsiya xizmati ko‘rsatish imkoniyatini yaratish;maktabgacha tarbiya va sog‘lomlashtirish muassasalari tarmog‘ini qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish mexanizmini ishlab chiqish.

UMUMIY O‘RTA TA’LIM To‘qqiz yillik (I-IX sinflar) o‘qishdan iborat umumiy o‘rta ta’lim majburiydir. Ta’limning bu turi boshlang‘ich ta’limni (I-IV sinflar) qamrab oladi hamda o‘quvchilarning fanlar asoslari bo‘yicha muntazam bilim olishlarini, ularda bilim o‘zlashtirish ehtiyojini, asosiy o‘quv-ilmiy va umummadaniy bilimlarni, milliy va umumbashariy qadriyatlarga asoslangan ma’naviy-axloqiy fazilatlarni, mehnat ko‘nikmalarini, ijodiy fikrlash va atrof-muhitga ongli munosabatda bo‘lishni va kasb tanlashni shakllantiradi. Umumiy o‘rta ta’lim tugallanganidan keyin ta’lim fanlari va ular bo‘yicha olingan baholar ko‘rsatilgan holda davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi attestat beriladi.Umumiy o‘rta ta’limning yangicha tizimi va mazmunini shakllantirish uchun quyidagilar zarur:maktabning I-IX sinflari doirasida sifatli umumiy o‘rta ta’lim olishni ta’minlovchi davlat ta’lim standartlarini ishlab chiqish va joriy etish, bunda akademik litseylar va kasb-hunar kollejlaridan keyin olinadigan ta’lim dasturlari bilan mantiqiy bog‘liqlik hisobga olinishi lozim;yuqori malakali pedagog kadrlar tayyorlash;hududlarning jug‘rofiy va demografik xususiyatlariga, shaxs, jamiyat va davlatning ehtiyojlariga muvofiq ravishda ta’lim muassasalari tarmoqlarini rivojlantirish;o‘quvchilarning qobiliyatlari va imkoniyatlariga muvofiq ravishda ta’limga tabaqalashtirilgan yondashuvini joriy etish;ta’lim berishning ilg‘or pedagogik texnologiyalarini, zamonaviy o‘quv-uslubiy majmualarni yaratish va o‘quv-tarbiya jarayonini didaktik jihatdan ta’minlash;o‘quvchilar kasb-hunar tanlaydigan va psixologik-pedagogik jihatdan maslahatlar oladigan markazlar tarmoqlarini tashkil etish.

O‘RTA-MAXSUS, KASB-XUNAR TA’LIMI Umumiy o‘rta ta’lim negizida o‘qish muddati uch yil bo‘lgan majburiy o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi uzluksiz ta’lim tizimidagi mustaqil turdir. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi yo‘nalishi akademik litsey yoki kasb-hunar kolleji o‘quvchilar tomonidan ixtiyoriy tanlanadi.Akademik litsey davlat ta’lim standartlariga muvofiq o‘rta maxsus ta’lim beradi, o‘quvchilarning imkoniyatlari va qiziqishlarini hisobga olgan holda ularning jadal intellektual rivojlanishi chuqur, sohalashtirilgan, tabaqalashtirilgan, kasbga yo‘naltirilgan ta’lim olishini ta’minlaydi.Akademik litseylarda o‘quvchilar o‘zlari tanlab olgan ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha (gumanitar, texnika, agrar va boshqa sohalar) bilim saviyalarini oshirish hamda fanni chuqur o‘rganishga qaratilgan maxsus kasb-hunar ko‘nikmalarini o‘zlarida shakllantirish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Bu ko‘nikmalarni o‘qishni muayyan oliy ta’lim muassasalarida davom ettirish yoki mehnat faoliyatida ro‘yobga chiqarishlari mumkin.

Kasb-xunar kolleji tegishli davlat ta’lim standartlari doirasida o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi beradi; o‘quvchilarning kasb-hunarga moyilligi, bilim va ko‘nikmalarini chuqur rivojlantirish, tanlab olingan kasb-hunar bo‘yicha bir yoki bir necha ixtisosni egallash imkonini beradi.Kasb-hunar kollejlari jihozlanganlik darajasi, pedagogik tarkibning tanlanganligi, o‘quv jarayonining tashkil etilishi jihatidan yangi tipdagi ta’lim muassasalari hisoblanadi. Ular bir yoki bir necha zamonaviy kasb-hunarni egallash hamda tegishli o‘quv fanlaridan chuqur nazariy bilim olish imkonini beradi.Akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarida ta’lim olish o‘quvchilarga o‘z bilimlarini chuqurlashtirish va tanlagan ixtisosliklariga ega bo‘lishni ta’minlaydi. Akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarining bitiruvchilariga davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi diplomlar beriladi. Bu diplomlar ta’limning keyingi bosqichlarida o‘qishni davom ettirish yoki egallangan ixtisos va kasb-hunar bo‘yicha mehnat faoliyati bilan shug‘ullanish huquqini beradi.O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limini tashkil etish va rivojlantirish uchun quyidagilar zarur:akademik litseylar va kasb-hunar kollejlari faoliyat ko‘rsatishining normativ bazalarini ishlab chiqish va joriy etish;soha uchun oliy ta’lim muassasalarining, ishlab chiqarish, fan va madaniyat sohasining mutaxassislarini jalb etgan holda yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlash va qayta tayyorlashni, shu jumladan chet ellarda tayyorlash va qayta tayyorlashni tashkil etish;o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi davlat standartlarini ishlab chiqish va joriy etish;o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi o‘quv muassasalari uchun ta’lim va kasb-hunar dasturlari, o‘quv-uslubiy majmualar ishlab chiqish;akademik litseylarning o‘quvchilari mehnat faoliyati ko‘nikmalarini egallashlari uchun ixtisoslashtirilgan dasturlar ishlab chiqish va joriy etish;kasb-hunar kollejlarida tayyorlanadigan mutaxassislarga nisbatan ixtisos va kasb-hunar, malaka talablarining ro‘yxatini ishlab chiqish;hududlarning jug‘rofiy va demografik shart-sharoitlarini va tegishli sohadagi mutaxassislarga bo‘lgan mahalliy ehtiyojlarni hisobga olgan holda o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi tizimi ta’lim muassasalarining tashkil etilishini va ular oqilona joylashtirilishini ta’minlash, ularga o‘quvchilarni imkon qadar oilasidan ajratmagan holda qamrab olish;akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarining moddiy-texnika va axborot bazalarini mustahkamlash.

OLIY TA’LIM Oliy ta’lim o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi negiziga asoslanadi hamda ikki (bakalavriat va magistratura) bosqichga ega.Oliy ta’lim muassasalariga talabalar qabul qilish davlat grantlari negizida va pullik-shartnomaviy asosda amalga oshiriladi.Bakalavriat mutaxassisliklar yo‘nalishi bo‘yicha fundamental va amaliy bilim beradigan, ta’lim muddati kamida to‘rt yil davom etadigan tayanch oliy ta’limdir.Bakalavrlik dasturi tugallanganidan so‘ng bitiruvchilarga davlat attestatsiyasi yakunlariga binoan kasb bo‘yicha “bakalavr” darajasi beriladi va davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi, kasb-hunar faoliyati bilan shug‘ullanish huquqini beradigan diplom topshiriladi.Magistratura aniq mutaxassislik bo‘yicha fundamental va amaliy bilim beradigan, bakalavriat negizida ta’lim muddati kamida ikki yil davom etadigan oliy ta’limdir.«Magistr» darajasini beradigan davlat malaka attestatsiyasi magistrlik dasturining intihosidir. Magistrlarga davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi, kasb-hunar faoliyati bilan shug‘ullanish huquqini beradigan diplom topshiriladi.Ikki bosqichli oliy ta’lim tizimini tashkil etish va rivojlantirish uchun quyidagilarni amalga oshirish zarur:bakalavriat va magistratura uchun davlat ta’lim standartlarini ishlab chiqish va joriy etish;oliy ta’lim muassasalari uchun professor-o‘qituvchi kadrlar tayyorlash, shu jumladan chet ellardagi etakchi o‘quv va ilmiy markazlarda tayyorlash;

oliy ta’lim muassasalarida tarkibiy o‘zgartishlar o‘tkazish;oliy ta’lim muassasalari boshqaruvini takomillashtirish, bu muassasalarning mustaqilligini kuchaytirish, muassislar, vasiylar kengashlari, jamoat nazorat kengashlari shaklidagi jamoat boshqaruvini joriy etish;ta’limning fan va ishlab chiqarish bilan integratsiyasi ta’sirchan mexanizmlarini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish;o‘qishni, mustaqil bilim olishni individuallashtirish hamda distansion ta’lim tizimi texnologiyasi va vositalarini ishlab chiqish va o‘zlashtirish;yangi pedagogik va axborot texnologiyalari, tayyorgarlikning modul tizimidan foydalangan holda talabalarni o‘qitishni jadallashtirish;xalqning boy ma’naviy va intellektual merosi va umumbashariy qadriyatlar asosida ta’limning insonparvarlik yo‘nalishini ta’minlash.

OLIY O‘QUV YURTIDAN KEYINGI TA’LIM Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim jamiyatning oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarga bo‘lgan ehtiyojlarini qondirishga, shaxsning ijodiy ta’lim-kasb-hunar manfaatlarini qanoatlantirishga qaratilgan.Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’limni oliy o‘quv yurtlarida va ilmiy-tadqiqot muassasalarida (aspirantura, ad’yunktura, doktorantura, mustaqil tadqiqotchilik) olish mumkin. Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim bosqichlari (aspirantura, doktorantura) dissertatsiya himoyasi bilan yakunlanadi.YAkuniy davlat attestatsyasi natijalariga ko‘ra tegishli ravishda fan nomzodi va fan doktori ilmiy darajasi berilib, davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi diplomlar topshiriladi.Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’limni qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish tadbirlari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:«Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonunga hamda mamlakatni ijtimoiy va iqtisodiy rivojlantirish istiqbollariga muvofiq oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarni tayyorlash va attestatsiyadan o‘tkazish tizimini takomillashtirish;kasb ta’limi tizimi uchun oliy malakali ilmiy-pedagog kadrlarni hamda ilg‘or pedagogik texnologiyalar sohasida ilmiy kadrlarni ustuvor ravishda tayyorlash;rivojlangan mamlakatlarning ilg‘or ta’lim muassasalari va ilmiy markazlarida ustuvor yo‘nalishlar bo‘yicha oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlanishi uchun sharoitlar yaratib berish;fan, texnologiya va ta’lim sohasida rivojlangan mamlakatlar bilan xalqaro hamkorlikni chuqurlashtirish.

KADRLAR MALAKASINI OSHIRISH VA ULARNI QAYTA TAYYORLASH Kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash mutaxassislarning kasb bilimlari va ko‘nikmalarini yangilash hamda chuqurlashtirishga qaratilgan. Kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash ta’lim muassasalaridagi o‘qish natijalariga ko‘ra davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi guvohnoma yoki sertifikat topshiriladi.Kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash tizimini tashkil etish va rivojlantirish uchun quyidagilar zarur:kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash tizimi faoliyatida yangicha tarkib, mazmun hamda bu tizimni boshqarishni shakllantirish;yuqori malakali o‘qituvchi-mutaxassis kadrlar tayyorlash va sohani ular bilan to‘ldirib borishni ta’minlash;kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash tizimining bu sohada raqobatga asoslangan muhitni shakllantirishni va samarali faoliyat olib borishni ta’minlovchi normativ bazasini yaratish;kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash ta’lim muassasalarini davlat attestatsiyasi va akkreditatsiyasidan o‘tkazish tizimini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish;

iqtisodiyotning davlat va nodavlat sektorlari, mulkchilikning turli shaklidagi tashkilot va muassasalarning talab-ehtiyojlariga muvofiq kadrlar va mutaxassislarni ildam qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishni ta’minlovchi davlat va nodavlat ta’lim muassasalarini tashkil etish va rivojlantirishga ko‘maklashish;professional treningning ilg‘or texnologiya va uskunalarini, shuningdek murakkab, fan yutuqlarini talab qiluvchi texnologiya jarayonlari imitatorlarini ishlab chiqish, yaratish va amaliy o‘zlashtirib olish.

MAKTABDAN TASHQARI TA’LIM Bolalar va o‘smirlarning ta’limga bo‘lgan, yakka tartibdagi, ortib boruvchi talab-ehtiyojlarini qondirish, ularning bo‘sh vaqtini va dam olishini tashkil etish uchun davlat organlari, jamoat tashkilotlari, shuningdek boshqa yuridik va jismoniy shaxslar madaniy estetik, ilmiy, texnikaviy, sport va boshqa yo‘nalishlarda maktabdan tashqari davlat va nodavlat ta’lim muassasalarini tashkil etadilar.Maktabdan tashqari ta’limni rivojlantirish, uning tuzilmasi va mazmun-mundarijasini takomillashtirish vazifalarini hal etish uchun quyidagilarni amalga oshirish kerak:ta’lim berish va kamol toptirishga yo‘naltirilgan xizmatlar ko‘rsatuvchi muassasalar tarmog‘ini kengaytirish va bunday xizmatlar turlarini ko‘paytirish;milliy pedagogik qadriyatlarga asoslangan va jahondagi ilg‘or tajribani inobatga oluvchi dasturlar va uslubiy materiallar ishlab chiqish;o‘quvchilarning bo‘sh vaqtini tashkil etishning, shu jumladan ommaviy sport va jismoniy tarbiya-sog‘lomlashtirish tadbirlarining, bolalar turizmining, xalq hunarmandchiligining mavjud turlari va shakllarini takomillashtirish, milliy turlari va shakllarini tiklash hamda amaliyotga joriy etish.

3.4. KADRLAR TAYYORLASH TIZIMIDA FAN Kadrlar tayyorlash milliy modeli salmoqli element sifatida fanni o‘z ichiga oladi, bu sohada:tabiat va jamiyat taraqqiyoti qonuniyatlari to‘g‘risidagi yangi fundamental va amaliy bilimlar shakllanadi, kadrlar tayyorlash tizimida ommalashtirish, o‘rganish va foydalanish uchun kerakli ilmiy natijalar jamlanadi;oliy malakali ilmiy va pedagog kadrlar tayyorlash amalga oshiriladi;kadrlar tayyorlash jarayonini ilmiy-tadqiqot jihatidan ta’minlash infrastrukturasi vujudga keltiriladi, ta’limning axborot tarmoqlarida foydalanish maqsadida bilimning turli sohalari bo‘yicha axborot bazasi shakllantiriladi;mamlakatimiz ilm-fanining jahon ilm-faniga integratsiyasi sodir bo‘ladi, zamonaviy ilm-fan va texnologiyalarning eng muhim muammolarini hal etish uchun ilmiy yutuqlar va kadrlarni xalqaro miqyosda almashinuv amalga oshiriladi.Kadrlar tayyorlash tizimiga ilm-fanning uzviy ravishda kirib borishi uchun quyidagilar zarur:ilg‘or pedagogik texnologiyalarni yaratish va o‘zlashtirish yuzasidan maqsadli innovatsiya loyihalarini shakllantirish va amalga oshirish yo‘li bilan ilm-fanning ta’lim amaliyoti bilan aloqasini ta’minlash chora-tadbilarini ishlab chiqish;ilg‘or axborot va pedagogik texnologiyalarni joriy etish uchun eksperimental maydonchalar barpo etish orqali ilmiy tadqiqotlar natijalarini o‘quv-tarbiya jarayoniga o‘z vaqtida joriy etish mexanizmini ro‘yobga chiqarish;Kadrlar tayyorlash milliy dasturini samarali tarzda bajarishni ta’minlash yuzasidan ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borish;yuqori malakali kadrlar tayyorlash sifatini oshirish, yoshlarning ilmiy ijodiyotini har tomonlama qo‘llab-quvvatlash;ta’lim muassasalarida ilmiy-tadqiqot va ilmiy-pedagogik ishlar darajasini baholashga zamonaviy yondashuvni ro‘yobga chiqarish, ilmiy tadqiqotlar va texnologik ishlanmalar natijalari tijoratlashuvi asosida olimlarning obro‘ e’tibori va ijtimoiy maqomini oshirish;

mamlakat ilm-fanining xalqaro ilmiy hamjamiyatga integratsiyasini faollashtirish, ta’lim sohasi va kadrlar tayyorlashni takomillashtirish maqsadida ilmiy yutuqlar va olimlar bilan o‘zaro almashinuv jarayonini kuchaytirish;fan va texnologiyalar sohasidagi faoliyatni ma’naviy va moddiy rag‘batlantirish tizimini ishlab chiqish, talabalar va yosh olimlarning ilmiy yutuqlari uchun maxsus mukofotlar va sovrinlar ta’sis etish, maxsus stipendiyalar sonini ko‘paytirish, yoshlar ilmiy-texnika ijodiyotining doimiy ishlaydigan ko‘rgazma va ekspozitsiyalarini tashkil etish.

3.5. KADRLAR TAYYORLASH TIZIMIDA ISHLAB CHIQARISH Ishlab chiqarishning talab-ehtiyojlari kadrlar tayyorlash tizimining yo‘nalishi, darajasi va miqyoslarini shakllantiradi, kasb tayyorgarligining maqsadi, vazifalari va mazmunini belgilaydi, malaka talablarini ilgari suradi, ta’limning muvoziy texnologiyalari va shakllarini tanlashni taqozo etadi. Ishlab chiqarish pirovard natijada kadrlarning sifati va raqobatbardoshligiga baho beradi.Ishlab chiqarishning kadrlar tayyorlash tizimidagi vazifalari quyidagilar bilan belgilanadi, chunonchi u:turli saviya va malakadagi mutaxassislarga bo‘lgan talab-ehtiyojni shakllantiradi;o‘z ixtiyoridagi moddiy-texnika, moliya, kadr resurslari hamda kadrlarni o‘qitish, malakasini oshirish va qayta tayyorlash uchun zarur boshqa resurslarni berish bilan uzluksiz ta’lim tizimiga ko‘maklashadi;muassis, vasiy, donor, homiy tariqasida ayrim mutaxassislarni va guruhlarni maqsadli tayyorlashni, shuningdek turli tip va darajadagi o‘quv yurtlarini moliyalashda qatnashadi;ta’lim va ilm-fanning turli shakllardagi integratsiyasini (muvaqqat ijodiy jamoalar, o‘quv-ilmiy-ishlab chiqarish majmualari, markazlari, texnoparklar, texnopolislar) rivojlantiradi.Ishlab chiqarishning kadrlar tayyorlash tizimidagi mavqeini kuchaytirish quyidagi yo‘llar bilan ta’minlanadi:ta’limni karxonadagi unumli mehnat bilan, shu jumladan ishlab chiqarish amaliyoti jarayonidagi mehnat bilan qo‘shib olib borish asosida yuqori malakali kadrlar tayyorlash;kadrlar tayyorlash hamda birgalikda ilmiy-texnologiya ishlanmalarini olib borishda korxonalarning ishlab chiqarish salohiyatidan foydalanish;ta’lim oluvchilarni mehnat jamoalarida tarbiyalash (mehnat, ma’naviy va jismoniy tarbiyalash);ishlab chiqarishning talab-ehtiyojlarini inobatga olib, texnika va texnologiyalarni rivojlantirishning yangi yo‘nalishlari bo‘yicha kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish;ishlab chiqarishning iqtisodiy va texnologiya muammolarini hal etish uchun oliy ta’lim muassasalari va ilmiy tashkilotlarning ilmiy salohiyatini jalb etish;pedagog kadrlarning ilg‘or texnologiyalar sohasidagi malakasini bevosita ishlab chiqarishda muntazam oshirib borish;ishlab chiqarishning yuqori malakali kadrlarini ta’lim jarayoniga va pedagogik faoliyatga jalb etish;ishlab chiqarish amaliyotini o‘tish uchun ta’lim oluvchilarni ish joylari bilan ta’minlash;o‘zaro integratsiyalangan ta’lim muassasalarini zamonaviy uskunalar, apparatlar va asboblar bilan jihozlash.

4. KADRLAR TAYYORLASH TIZIMINI RIVOJLANTIRISHNING ASOSIY YO‘NALISHLARI Kadrlar tayyorlash tizimini shakllantirish va rivojlantirish quyidagi ustuvor yo‘nalishlarni qamrab oladi:

4.1. TA’LIMNING UZLUKSIZLIGINI TA’MINLASH Ta’limning o‘z ichiga maktabgacha ta’lim, umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limini qamrab oluvchi yangi uzluksiz va izchil tizimi barpo etiladi. Oliy kasb-hunar ta’limining

bakalavrlar va magistrlar tayyorlashni nazarda tutuvchi ikki bosqichli tizimi joriy etiladi. Aspirantura va doktorantura faoliyati rivojlanib boradi. Kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash bo‘yicha raqobatbardosh ta’lim muassasalari vujudga keltiriladi.Ta’lim muassasalarini hududiy yo‘nalishga o‘tkazish va tarkibiy tuzilmasini o‘zgartirish ishi amalga oshiriladi. Uzluksiz ta’lim tizimini rivojlantirish va uning samaradorligini baholash monitoringi amalga oshiriladi.Uzluksiz ta’lim tizimi uchun pedagog kadrlar tayyorlash va qayta tayyorlash ustuvorligi ta’minlanadi.

4.2. PEDAGOG VA ILMIY-PEDAGOG KADRLAR TAYYORLASH, QAYTA TAYYORLASH VA ULARNING MALAKASINI OSHIRISH Pedagog kadrlarning malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlashning zamon talablariga moslashuvchan, ta’limning yuqori sifatli va barqaror rivojlanishini ko‘zlovchi tizimi vujudga keltiriladi. Pedagog kadrlarni ildam qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish, raqobatbardosh darajada ularning kasb sifatini qo‘llab-quvvatlash ta’minlanadi.Oliy ta’lim muassasalarida davlat ta’lim standartlariga mos yuqori malakali o‘qituvchilar tayyorlash bo‘yicha maxsus fakultetlar, shuningdek respublika viloyatlarida umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi uchun o‘qituvchilar va mutaxassislar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash yuzasidan maxsus markazlar tashkil etiladi.

4.3. TA’LIM JARAYONINI MAZMUNAN ISLOH QILISH Kadrlarni o‘qitish va tarbiyalash milliy tiklanish prinsiplari va mustaqillik yutuqlari, xalqning boy milliy, ma’naviy va intellektual salohiyati hamda umumbashariy qadriyatlarga tayangan, insonparvarlikka yo‘naltirilgan ta’limning mazmuni davlat ta’lim standartlari asosida isloh qilinadi. Ta’lim oluvchining shaxsiga, unda ta’lim va bilimlarga bo‘lgan ishtiyoqni kuchaytirishga, mustaqil ish tutishni, iftixor va insoniy qadr-qimmat tuyg‘usini shakllantirishga alohida e’tibor beriladi.Pedagog kadrlarning obro‘-e’tibori, mas’uliyati va kasb ko‘nikmasini oshirish yuzasidan sobitqadam davlat siyosati olib boriladi. Ilg‘or pedagogik texnologiyalar, ta’limning yangi shakl va uslublari, o‘quv, shu jumladan differensiyalashgan dasturlar amaliyotga joriy etiladi.

4.4. MA’NAVIY-AXLOQIY TARBIYA VA MA’RIFIY ISHLAR YOsh avlodni ma’naviy-axloqiy tarbiyalashda xalqning boy milliy madaniy-tarixiy an’analariga, urf-odatlari hamda umumbashariy qadriyatlarga asoslangan samarali tashkiliy, pedagogik shakl va vositalari ishlab chiqilib, amaliyotga joriy etiladi. SHaxsni tarbiyalash va uni har tomonlama kamol toptirishning ustuvorligi ta’minlanadi. Umumiy hamda pedagogik madaniyatni oshirish maqsadida, mamlakat aholisi orasidagi ma’rifiy ishlar takomillashtirib boriladi.O‘zbekiston mustaqilligi prinsiplariga sadoqatli hamda jamiyat taraqqiyotiga munosib hissa qo‘shishga qodir shaxsni shakllantirish maqsadida ta’lim muassasalari ota-onalar, oila, mahalla qo‘mitalari, Respublika Ma’naviyat targ‘ibot markazi, Milliy g‘oya va mafkura ilmiy-amaliy markazi, jamoat tashkilotlari, fondlar bilan o‘zaro puxta hamkorlik qiladilar.(4.4-bandining ikkinchi xatboshi O‘zbekiston Respublikasining 2007 yil 9 apreldagi O‘RQ-87-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2007 y., 15-son, 150-modda)

4.5. IQTIDORLI BOLALAR VA ISTE’DODLI YOSHLAR Iqtidorli bolalar va iste’dodli yoshlarni aniqlash va o‘qitish uslubiyati, psixologik-pedagogik va tashkiliy sharoitlari yaratiladi, bunday bolalar va yoshlarga oid ma’lumotlarning respublika banki va monitoringi shakllanadi. Maxsus o‘quv dasturlari va progressiv pedagogik texnologiyalar ishlab chiqish uchun eng yaxshi pedagog va olimlar jalb qilinadi, o‘quv-tarbiya jarayonida ularning faol ishtiroki ta’minlanadi. Fan va texnikani, siyosat va iqtisodiyotni, madaniyat va san’atni o‘rgatish markazlari qabilidagi hamda milliy (elita) ta’lim muassasalari tashkil etiladi.

Iqtidorli bolalar va iste’dodli yoshlarni chet ellarda umumiy va kasbiy jihatdan tayyorgarlikdan o‘tkazishga qaratilgan sobitqadam faoliyat amalga oshiriladi. Akademik litseylarning o‘quvchilariga, birinchi navbatda iqtidorli, yuksak iste’dod sohiblariga, bilimning tegishli sohalari va fanning aniq yo‘nalishlari bo‘yicha o‘z tabiiy qobiliyatlarini namoyon etish va rivojlantirish, o‘zlaridagi noyob iste’dodni ro‘yobga chiqarish uchun keng imkoniyatlar yaratiladi.

4.6. TA’LIM TIZIMINI BOSHQARISH Uzluksiz ta’lim tizimi va kadrlar tayyorlashning davlat va nodavlat ta’lim muassasalarini tarkibiy jihatdan o‘zgartirish va ularni izchil rivojlantirish davlat yo‘li bilan boshqarib boriladi. Barcha darajadagi ta’lim boshqaruv organlarining vakolat doiralari «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonunga muvofiq belgilanadi. Ta’limning normativ-huquq bazasi rivojlantiriladi. Moliya-xo‘jalik faoliyati olib borish hamda ta’lim jarayonini tashkil etishda o‘quv yurtlarining huquqlari kengayadi va mustaqilligi ta’minlanadi. Ta’lim muassasalari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda attestatsiyadan o‘tkaziladi hamda akkreditatsiyalanadi. Akkreditatsiya yakunlariga ko‘ra ta’lim sohasida faoliyat ko‘rsatish huquqi beriladi.Muassis tashkilotlarning, mahalliy hokimiyat organlarining, savdo-sanoat doiralarining, jamoat tashkilotlarining, fondlarning va homiylarning vakillarini o‘z ichiga oluvchi vasiylik va kuzatuv kengashlari tuzish orqali ta’lim muassasalarining samarali jamoat boshqaruvi tizimi joriy etiladi.

4.7. KASB-HUNAR TA’LIMI SIFATINI NAZORAT QILISH TIZIMINI SHAKLLANTIRISH Ta’lim boshqaruvi organlariga bog‘liq bo‘lmagan, kasb-hunar ta’limi sifatini attestatsiyadan o‘tkazuvchi davlat xizmati tashkil etiladi. Mamlakatni iqtisodiy va ijtimoiy rivojlantirishning istiqbol talablariga monand davlat ta’lim standartlari ishlab chiqiladi, o‘quv yurtlari faoliyatini, professor-pedagog kadrlar sifatini hamda ta’lim oluvchilarning bilimini reyting asosida baholash tizimi tadbiq etiladi. Kadrlarni tayyorlash sifatini nazorat qilishning davlat va jamoat shakllari rivojlantiriladi. Ta’lim muassasalari bitiruvchilarini yakuniy attestatsiyalash tizimi takomillashtiriladi.

4.8. TA’LIM TIZIMINI MOLIYALASH Ta’limni va kadrlar tayyorlashni moliyalash tizimi takomillashtiriladi, uning ko‘p variantli (byudjetdan ajratiladigan va byudjetdan tashqari manbalardan) tizimi joriy etiladi, ta’lim muassasalarining o‘zini o‘zi pul bilan ta’minlashi rivojlantiriladi, xususiy hamda chet el investitsiyalarini ta’lim sohasiga jalb etish rag‘batlantiriladi.Respublika fuqarolari uchun keyinchalik ularni to‘lashning moslashuvchan tizimiga asoslangan ta’lim kreditlari berish mexanizmi shakllantiriladi. Uzluksiz ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimini moddiy jihatdan qo‘llab-quvvatlashda donorlar va homiylarning mavqei kuchayib boradi.Pullik ta’lim xizmatlari ko‘rsatish, tadbirkorlik, maslahat, ekspert, noshirlik, ishlab chiqarish, ilmiy hamda ustavda belgilab qo‘yilgan vazifalarga muvofiq boshqa tarzdagi faoliyat hisobidan ta’lim muassasalarining daromadlari ko‘payishi ta’minlanadi.

4.9. MODDIY-TEXNIKA TA’MINOTI Har bir mintaqaning demografik va jug‘rofiy xususiyatlaridan kelib chiqib, akademik litseylar, kasb-hunar kollejlari tarmog‘i barpo etiladi. Ta’lim oluvchilarni oiladan ajralmagan holda o‘qishga imkon qadar ko‘proq qamrab olinadi.Mavjud ta’lim muassasalarini kapital ta’mirlash va yangi ta’lim muassasalari qurish, ularni normativ talablarga muvofiq, zamonaviy texnika va texnologiyalarning darajasini hisobga olgan holda jihozlanishini ta’minlash choralari ko‘riladi.O‘quv-tarbiya muassasalarini zarur uskunalar, inventarlar, ashyolar, ta’limning texnikaviy, dasturiy va didaktik vositalari bilan jihozlash yuzasidan ixtisoslashtirilgan ishlab chiqarishlarni

vujudga keltirish qo‘llab-quvvatlanadi. Barcha bosqichdagi ta’lim jarayonlarini kompyuterlashtirish va axborotlashtirish amalga oshiriladi.

4.10. TA’LIM TIZIMINING YAXLIT AXBOROT MAKONINI VUJUDGA KELTIRISH Zamonaviy axborot texnologiyalari, kompyuterlashtirish va kompyuterlar tarmoqlari negizida ta’lim jarayonini axborot bilan ta’minlash rivojlanib boradi. Ta’lim jarayonida ommaviy axborot vositalarining mavqei oshib boradi, televidenie va radioning ta’lim dasturlari intellektuallashuvi ta’minlanadi. Fan va ta’limning nashriyot bazasi rivojlantiriladi, o‘quv, o‘quv-uslubiy, ilmiy, qomusiy adabiyotlar va ma’lumotnomalar bilan ta’minlashning barqaror tizimi shakllantiriladi.

4.11. TA’LIM XIZMATI KO‘RSATISH BOZORINI RIVOJLANTIRISH Ta’lim va kadrlar tayyorlash sohasida marketingni rivojlantirish yo‘li bilan ta’lim xizmati ko‘rsatishning raqobatga asoslangan bozori shakllantiriladi. Davlat va nodavlat ta’lim muassasalari rivojlantiriladi, ta’lim va kadrlar tayyorlash sohasida raqobatga asoslangan muhit vujudga keltiriladi, ta’lim xizmati ko‘rsatish bozori davlat yo‘li bilan boshqarib boriladi. Asosiy ta’lim dasturlarida nazarda tutilmagan konsultativ va qo‘shimcha ta’lim xizmatlaridan iborat pullik ta’lim xizmati ko‘rsatish tizimi rivojlantiriladi.

4.12. TA’LIM SOHASIDA IJTIMOIY KAFOLATLARNI TA’MINLASH HAMDA BU SOHANI DAVLAT TOMONIDAN QO‘LLAB-QUVVATLASH Pedagogik faoliyatning obro‘-e’tiborini va ijtimoiy maqomini oshirish yuzasidan davlat siyosati ro‘yobga chiqariladi. Ta’lim oluvchilarning va pedagoglarning o‘qishi, sog‘ligi va dam olishi uchun zarur sharoitlar yaratiladi.Ta’lim muassasalari va sog‘liqni saqlash organlari bolalar hamda o‘quvchi yoshlarning sog‘ligini saqlash va mustahkamlash uchun zarur choralarni ko‘radilar. o‘quv-tarbiya jarayonining sog‘lomlashtirishga qaratilgan yo‘nalishini ro‘yobga chiqarish, sog‘lom turmush tarzi normalarini joriy etish uchun sharoitlar ta’minlanadi. Ta’lim oluvchilarning tibbiy-gigiena madaniyatini oshirish, ularning jismoniy tarbiya va sport bobidagi faolligini kuchaytirish hamda jismoniy kamolot darajasini oshirish uchun tashkiliy-uslubiy yondashuvlar takomillashtiriladi. Sog‘liq va rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalar uchun munosib muhit yaratiladi.

4.13. FAN BILAN TA’LIM JARAYONI ALOQALARINI RIVOJLANTIRISH Ta’lim va kadrlar tayyorlash sohasida ilg‘or amaliy ilmiy tadqiqotlar o‘tkaziladi, ta’lim sifati davlat ta’lim standartlariga muvofiq kelishini tashkil etish va ta’minlash maqsadida pedagogika va ta’lim sohasida ilmiy tadqiqotlar va ilmiy-uslubiy qo‘llanmalar ishlab chiqish faollashtiriladi. Fundamental va amaliy fan sohasidagi ilmiy kadrlarning ta’lim jarayonidagi ishtiroki rag‘batlantiriladi, pedagogik va ilmiy-tadqiqot jarayonlarining aloqasi ta’minlanadi. YOshlarning fan-texnika sohasidagi ijodkorligi har tomonlama qo‘llab-quvvatlanadi.

4.14. ISHLAB CHIQARISH VA TA’LIM TIZIMI INTEGRATSIYALASHUVINI RIVOJLANTIRISH O‘quv-ishlab chiqarish majmualarini (markazlarini) tashkil etish va ularni rivojlantirish, zamonaviy uskunalar, apparatlar va asboblar bilan jihozlash rag‘batlantiriladi. Kadrlar tayyorlash va birgalikdagi ilmiy-texnologik echimlar yaratishda korxonalarning ishlab chiqarish salohiyatidan samarali foydalaniladi. Ishlab chiqarishda kadrlar tayyorlash qo‘llab-quvvatlanadi. Ilg‘or texnologiya sohasida pedagog kadrlarning malakasi bevosita ishlab chiqarishda muntazam ravishda oshirib boriladi.

4.15. TA’LIM VA KADRLAR TAYYORLASH SOHASIDAGI XALQARO HAMKORLIK Kadrlar tayyorlash sohasidagi hamkorlikning xalqaro-huquqiy bazasi yaratiladi, xalqaro hamkorlikning ustuvor yo‘nalishlari ro‘yobga chiqariladi, xalqaro ta’lim tizimlari rivojlantiriladi,

ilmiy-pedagog kadrlar, talabalar va o‘quvchilar almashish kengayadi. Ta’lim to‘g‘risidagi milliy hujjatlar xalqaro miqyosda e’tirof etilishi uchun asos yaratiladi. Manfaatdor vazirliklar va idoralarning, O‘zbekiston Respublikasining chet ellardagi elchixonalarining kadrlar tayyorlash sohasiga chet el investitsiyalarini bevosita va bilvosita keng jalb qilish borasidagi faoliyat kuchaytiriladi.

5. MILLIY DASTURNI RO‘YOBGA CHIQARISHGA DOIR TASHKILIY CHORA-TADBIRLAR Milliy dasturni amalga oshirish maqsadida:Milliy dasturning yo‘nalish va bosqichlarini amalga oshirishning aniq mexanizmlari, muddatlari, ijrochilari, moliyaviy va resurslar ta’minoti ifodalangan echim va chora-tadbirlar tizimi ishlab chiqiladi;Milliy dasturni bajarish yuzasidan davlat va jamoat institutlarining faoliyati hamda vazifalari belgilanadi;Milliy dasturning aniq yo‘nalishlarini ishlab chiqish jarayoniga malakali chet el ekspertlari jalb etiladi;Milliy dasturni bajarishda davlat va nodavlat tashkilotlar faoliyati muvofiqlashtirilib, xalqaro tashkilotlar qatnashuvi tashkil etiladi;Milliy dasturning monitoringi va bajarilishini ekspertiza qilish asosida uning ayrim qoidalari va tadbirlariga tuzatishlar kiritiladi;ommaviy axborot vositalarini jalb etgan holda, kadrlar tayyorlash milliy modeli ro‘yobga chiqarilishini ta’minlash masalalari yuzasidan seminarlar va konferensiyalar o‘tkazish orqali Milliy dasturning prinsipial yondashuvlari hamda asosiy qoidalarini keng ko‘lamda tushuntirish ishlari olib boriladi;Milliy dasturning maqsad va vazifalarini amalga oshirish jarayoniga jamoat birlashmalari va markazlari, respublika aholisi keng tabaqalarining faol ishtiroki ta’minlanadi;ommaviy axborot vositalarida Milliy dasturning bajarilishi muntazam yoritib boriladi.Kadrlar tayyorlash milliy dasturini amalga oshirish yuzasidan Respublika komissiyasi tashkil etiladi, bu Komissiyaning zimmasiga dasturni bajarishga doir barcha ishlar va tadbirlarni tashkil etish hamda muvofiqlashtirish, shu jumladan quyidagi vazifalar yuklanadi:uzluksiz ta’limning tegishli turlari uchun davlat ta’lim standartlariga qo‘yiladigan umumiy talablarni ishlab chiqish;umumiy o‘rta ta’lim uchun davlat ta’lim standartlarini va boshqa zarur normativ hujjatlarni ishlab chiqish;o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi tizimi uchun davlat ta’lim standartlarini, akademik litsey va kasb-hunar kollejlaridan iborat ta’lim tizimini joriy etish dasturlarini ishlab chiqish;o‘rta umumiy ta’limga ega bo‘lgan o‘quvchilarni akademik litsey va kasb-hunar kollejlari tizimi bilan to‘la qamrab olish tadbirlarini, bu tizimni hududlarning demografik, jug‘rofik xususiyatlari va kadrlarga bo‘lgan ehtiyojlarini hisobga olgan holda joylashtirish, uning moddiy-texnika asosini yaratish;akademik litsey va kasb-hunar kollejlarida ishlaydigan o‘qituvchilar va pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish uchun ta’lim muassasalarini tashkil etish hamda ularning samarali ishlashini ta’minlash;oliy ta’lim muassasalari tizimini Milliy dastur talablariga binoan isloh qilish, bu borada tegishli davlat ta’lim standartlarini yaratish va joriy etish;maktabgacha ta’lim va tarbiya muassasalari faoliyatini takomillashtirish, bolalar tarbiyasida va ularni maktabga tayyorlashda oila, mahalla hamda jamoat tashkilotlarining mas’uliyatini oshirish;ta’lim muassasalarini zarur darsliklar va adabiyotlar bilan ta’minlash, bu ishga yirik olimlar, yuqori malakali mutaxassislarni jalb etish, ta’lim va ilm-fan sohasining nashriyot bazasini rivojlantirish;

professor va pedagog kadrlarni rivojlangan mamlakatlardagi etakchi ta’lim muassasalarida tayyorlash va malakasini oshirish maqsadida maxsus Respublika jamg‘armasi tashkil etish va uning faoliyatini ta’minlash;uzluksiz ta’lim tizimida chet tillarni faol o‘rgatish uchun zarur sharoit yaratish, ularni o‘rgatishning jadallashtirilgan uslublarini joriy etish, o‘zbekcha-chet tillar lug‘atlarini, davlat tilidagi maxsus adabiyotlarni nashr etish;uzluksiz ta’lim sohasi o‘qituvchilari va pedagog kadrlarini ijtimoiy himoya qilish va qo‘llab-quvvatlash, ularning mehnatiga haq to‘lash va rag‘batlantirish tizimini qayta ko‘rib chiqish bo‘yicha takliflar ishlab chiqish;ta’lim muassasalarini attestatsiyadan o‘tkazish va akkreditatsiyalash, kadrlar tayyorlashning malaka talablarini aniqlash hamda sifatini baholash ishlarini tashkil qilish va muvofiqlashtirish bo‘yicha ta’lim tizimi boshqaruviga bog‘liq bo‘lmagan yagona davlat xizmatini tashkil etish;ta’limni axborot bilan ta’minlash tizimini shakllantirish va rivojlantirish, uni jahon axborot tizimi bilan bog‘lash, ommaviy axborot vositalarining ta’lim sohasidagi vazifalarini belgilash;kasb-hunar ta’limi sohasida kadrlarga bo‘lgan talab va taklifni o‘rganishni tashkil etish, ta’lim xizmati ko‘rsatish va kasbiy mehnatning raqobatga asoslangan bozorini hamda kadrlar tayyorlash sohasida marketingni shakllantirish.   O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yil 24 iyuldagi PF-4456-son “Oliy malakali   ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlash va attestatsiyadan o‘tkazish tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi Farmoni:   Prezident Uzbekistana Islam Karimov podpisal 24 iyulya Ukaz "O dalneyshem sovershenstvovanii sistemi podgotovki i attestatsii nauchnix i nauchno-pedagogicheskix kadrov visshey kvalifikatsii".

Dokument prinyat v selyax dalneyshego sovershenstvovaniya sistemi podgotovki i attestatsii nauchnix i nauchno-pedagogicheskix kadrov visshey kvalifikatsii, korennogo reformirovaniya sistemi poslevuzovskogo obrazovaniya s uchetom prioritetov Natsionalnoy programmi po podgotovke kadrov i provodimix v strane ekonomicheskix i demokraticheskix reform, peredovogo mirovogo opita i mejdunarodnix standartov attestatsii nauchnix kadrov, a takje povisheniya kachestva, nauchnoy i prakticheskoy znachimosti dissertatsionnix issledovaniy, sozdaniya usloviy dlya realizatsii tvorcheskogo i intellektualnogo potensiala molodeji.

Kak otmetil glava gosudarstva, v nastoyashee vremya nazrela ob’ektivnaya neobxodimost kardinalnogo reformirovaniya deystvuyushey sistemi podgotovki i attestatsii nauchnix i nauchno-pedagogicheskix kadrov visshey kvalifikatsii, kak logicheskoe prodoljenie osushestvlyaemix preobrazovaniy sistemi obrazovaniya v ramkax Natsionalnoy programmi po podgotovke kadrov.

Deystvuyushaya dvuxstupenchataya sistema attestatsii nauchnix kadrov (kandidat nauk i doktor nauk) ne sootvetstvuet sovremennim mejdunarodno priznannim trebovaniyam podgotovki nauchnix kadrov visshey kvalifikatsii, prinyatim v ekonomicheski razvitix demokraticheskix stranax.Zashita kandidatskoy dissertatsii i poluchenie diploma o prisujdenii uchenoy stepeni kandidata nauk zachastuyu prevrashaetsya v samotsel, dalekuyu ot interesov nauki i nauchno-texnicheskogo progressa, porojdaet zloupotrebleniya na razlichnix etapax podgotovki i zashiti dissertatsiy.Perexod obrazovatelnogo protsessa k standartam bakalavriata i magistraturi delaet po suti izlishnim zashitu kandidatskix dissertatsiy i diktuet neobxodimost vvedeniya odnostupenchatoy

sistemi poslevuzovskogo obrazovaniya, predusmatrivayushuyu zashitu dissertatsii neposredstvenno po prisujdeniyu uchenoy stepeni doktora nauk.

Soglasno Ukazu, s 1 yanvarya 2013 goda v Uzbekistane budet vvedena odnostupenchataya sistema poslevuzovskogo obrazovaniya s zashitoy i prisujdeniem uchenoy stepeni doktora nauk v sootvetstvii s obsheprinyatimi mejdunarodnimi trebovaniyami i standartami.

Krome togo, budet uprazdnen instituta stajerov-issledovateley-soiskateley s perevodom obuchayushixsya v nem lits v institut starshix nauchnix sotrudnikov-soiskateley, putem attestatsii i kriticheskoy ekspertizi tem dissertatsionnix issledovaniy v sootvetstvii s novimi trebovaniyami k poslevuzovskomu obrazovaniyu.

Uchenaya stepen doktora nauk budet prisujdatsya nauchnimi sovetami po prisujdeniyu uchenoy stepeni doktora po sootvetstvuyushim napravleniyam nauki litsam, imeyushim visshee obrazovanie so stepenyu "magistr" i zashitivshim doktorskuyu dissertatsiyu po itogam nauchnix iziskaniy v institute starshix nauchnix sotrudnikov-soiskateley. 

V institut starshix nauchnix sotrudnikov-soiskateley budut prinimatsya litsa so stepenyu "magistr", obladayushie stajem nauchnoy i nauchno-pedagogicheskoy deyatelnosti (ne menee dvux let), libo imeyushie uchenuyu stepen kandidata nauk, dobivshiesya opredelennix nauchnix rezultatov (nauchnie publikatsii, uchastie v nauchnix konferensiyax, seminarax i "kruglix stolax" i dr.), kotorie mogut sostavit osnovu dissertatsionnogo issledovaniya na soiskanie uchenoy stepeni doktora nauk.

K zashite doktorskix dissertatsiy dopuskayutsya takje litsa, oformlennie v ustanovlennom poryadke v kachestve samostoyatelnogo soiskatelya, imeyushie visshee obrazovanie so stepenyu "bakalavr" ili "magistr", staj prakticheskoy raboti ne menee 3 let, obladayushie sklonnostyu k nauchnim iziskaniyam i imeyushie opredelennie nauchnie dostijeniya (patenti na izobreteniya, nauchnie publikatsii, uchastie v nauchno-texnologicheskix razrabotkax i dr.), sootvetstvuyushie ustanovlennim trebovaniyam.

Pri etom soxranyayutsya za vsemi litsami, imeyushimi uchenuyu stepen kandidata nauk, privilegii i ustanovlennie, v sootvetstvii s zakonodatelstvom, razmeri finansovix viplat, a takje  prisvoenie uchenix zvaniy professora, dotsenta i starshego nauchnogo sotrudnika.

Kabinetu Ministrov, Visshey attestatsionnoy komissii, Ministerstvu visshego i srednego spetsialnogo obrazovaniya, Ministerstvu narodnogo obrazovaniya, Ministerstvu zdravooxraneniya, Akademii nauk Respubliki Uzbekistan, drugim zainteresovannim ministerstvam i vedomstvam porucheno v dvuxmesyachniy srok kriticheski peresmotret i, s uchetom mejdunarodnogo opita, utverdit v ustanovlennom poryadke novuyu nomenklaturu napravleniy nauki i shifri spetsialnostey po podgotovke nauchnix i nauchno-pedagogicheskix kadrov visshey kvalifikatsii. 

Kabinetu Ministrov Respubliki Uzbekistan v trexmesyachniy srok porucheno prinyat postanovlenie pravitelstva vo ispolnenie nastoyashego Ukaza, v kotorom budut predusmotreni:

- razrabotka novix kriteriev i trebovaniy k soderjaniyu i kachestvu dissertatsionnoy raboti po prisvoeniyu stepeni "magistra" v sootvetstvii s obsheprinyatimi mejdunarodnimi standartami;

- razrabotka i utverjdenie, s uchetom mejdunarodnogo opita, novix trebovaniy, pred’yavlyaemix k organizatsii poslevuzovskogo obrazovaniya, podgotovke i zashite doktorskix dissertatsiy, polucheniyu uchenix zvaniy professora, dotsenta, starshego nauchnogo sotrudnika, vnedrenie v

praktiku opovesheniya cherez sredstva massovoy informatsii o zashishaemix dissertatsiyax, ix nauchnoy i prakticheskoy znachimosti;

- meri po sovershenstvovaniyu organizatsii deyatelnosti Visshey attestatsionnoy komissii pri Kabinete Ministrov, obespechiv otkritost i prozrachnost ee raboti, likvidatsiyu izlishnix byurokraticheskix protsedur, optimizatsiyu ee strukturi s uchetom novix trebovaniy.  O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012 yil 28 dekabrdagi 365-son “Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim hamda oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarni attestatsiyadan o‘tkazish tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori:

Fan va texnolog rivojlant, muvofiklashtirish qo‘mitasiO‘zbekiston Respublikasi Vazirlar maxkamasining

QARORI

28 dekabr 2012 y.   № 365Oliy o‘quv yurtidan  keyingi ta’lim hamda  oliy malakali ilmiyva ilmiy-pedagog kadrlarni attestatsiyadan o‘tkazish tiziminitakomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida

O‘zbekiston Respublikasi prezidentining “Oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlash va attestatsiyadan o‘tkazish  tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida” 2012 yil 24 iyuldagi PF-4456-son  Farmonini bajarish yuzasidan  hamda oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim tizimini va Oliy attestatsiya komissiyasi faoliyatini yanada takomillashtirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi: 1. Quyidagilar: Oliy o‘quv yurtidan  keyingi ta’limga  qo‘yiladigan davlat talablari 1-ilovaga muvofiq;Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim to‘g‘risidagi Nizom 2-ilovaga muvofiq; O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi apparatining  xodimlarning cheklangan umumiy soni 20 nafar, shu jumladan boshqaruv xodimlari soni 16 nafar bo‘lgan tuzilmasi 3-ilovaga muvofiq; O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi to‘g‘risidagi Nizom 4-ilovaga muvofiq; Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim to‘g‘risidagi xujjatlarning – fan doktori diplomining, shuningdek professor, dotsent va katta ilmiy xodim attestatlarining davlat namunalari 5-ilovaga muvofiq tasdiqlansin. 2. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi,  Xalq ta’limi vazirligi,  Sog‘liqni saqlash vazirligi,  Fanlar akademiyasi hamda boshqa manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda Fan doktori ilmiy darajasini berish bo‘yicha ilmiy kengash to‘g‘risidagi Nizom, Fan doktori ilmiy darajasini berish tartibi to‘g‘risidagi Nizom hamda Ilmiy unvonlar berish tartibi to‘g‘risidagi Nizom ishlab chiqilganligi va  belgilangan tartibda tasdiqlanganligi ma’lumot uchun qabul qilinsin. 

3. Belgilab qo‘yilsinki, ilmiy darajasi mavjudligi uchun  lavozimlariga qo‘shimcha haq va boshqa ustamalar 2013 yil 1 yanvardan boshlab to‘lanmaydi. 4. Vazirlar Maxkamasi ikki xafta muddatda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi Rayosatining shaxsiy tarkibini tasdiqlasin. 5. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi hamda Fan va taxnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasi manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda bir oy muddatda  Vazirlar Maxkamasiga ushbu qarordan kelib chiqadigan o‘zgartirishlar va qo‘shimchalar to‘g‘risida takliflar kiritilsin. 6. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston  Respublikasining Bosh vaziri SH.M.Mirziyoev zimmasiga yuklansin.   O‘zbekiston RespublikasiPrezidenti                                                                                     I.Karimov Vazirlar Maxkamasining 2012 yil  28 dekabrdagi 365-son qaroriga 1-ilova  

Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’limga  qo‘yiladigan davlat talablariI. Umumiy qoidalar 1. Ushbu oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’limga qo‘yiladigan davlat talablari (keyingi o‘rinlarda Davlat talablari deb ataladi)  “ta’lim to‘g‘risida”gi va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to‘g‘risida” gi  O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga,  O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Oliy malakali ilmiy va  ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlash va attestatsiyadan o‘tkazish tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida” 2012 yil 24 iyuldagi PF-4456-son Farmoniga hamda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Uzluksiz ta’lim tizimi uchun davlat ta’lim standartlarini ishlab chiqish va joriy etish to‘g‘risida” 1998 yil 5 yanvardagi 5-son qaroriga muvofiq  ishlab chiqilgan va oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim tizimiga majburiy  talablarni belgilaydi. 2. Davlat talablari barcha oliy ta’lim  muassasalari va ilmiy-tadqiqot muassasalari uchun majburiydir. 3. Davlat talablariga mamlakatni  ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish istiqbollaridan, fan va texnologiyalarni rivojlantirishning ustuvor istiqbolli  yo‘nalishlaridan, yangi axborot va  pedagogika texnologiyalarini joriy  etishdan, shuningdek oliy malakali ilmiy va ilmiy –pedagogik kadrlar tayyorlash soxasidagi jahon yutuqlari va tendensiyalaridan kelib chiqqan holda tuzatishlar kiritilishi va  qo‘shimchalar qo‘shilishi mumkin. 

1. Ushbu Davlat talablarida quyidagi ta’riflar qo‘llaniladi: oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim-jamiyatning oliy malakali ilmiy va  ilmiy-pedagogik kadrlarga bo‘lgan extiyojini ta’minlashga yo‘naltirilgan uzluksiz  ta’lim turi; katta ilmiy xodimlar – izlanuvchilar instituti - ishlab chiqarishdan  bo‘shagan holda mutaxassislikni chuqur o‘rganish va doktorlik dissertatsiyasini tayyorlash va himoya qilish maqsadida  ular tomonidan ilmiy izlanishlar olib borish bo‘yicha fan  doktori darajasi izlanuvchilari uchun oliy ta’lim muassasalari va  ilmiy-tadqiqot  muassasalarida tashkil etiladigan oliy malakali  ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar  ixtisosliklari bo‘yicha oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim shakli; katta ilmiy xodimlar – izlanuvchilar instituti - ishlab chiqarishdan  bo‘shagan holda mutaxassislikni chuqur o‘rganish va doktorlik dissertatsiyasini tayyorlash va himoya qilish maqsadida  ular tomonidan ilmiy izlanishlar olib borish bo‘yicha fan  doktori darajasi izlanuvchilari uchun oliy ta’lim muassasalari va  ilmiy-tadqiqot  muassasalarida tashkil etiladigan oliy malakali  ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar  ixtisosliklari bo‘yicha oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim shakli; mustaqil izlanuvchilik – ishlab chiqarishdan bo‘shamagan holda doktorlik dissertatsiyasini tayyorlash va himoya qilish maqsadida mutaxassislikni chuqur  o‘rganish va ular  tomonidan ilmiy izlanishlar  bo‘yicha fan doktori ilmiy darajasi  oluvchilari uchun  oliy ta’lim  muassasalari va ilmiy-tadqiqot  muassasalarida  tashkil etiladigan oliy malakali  ilmiy va ilmiy- pedagog kadrlar ixtisosliklari bo‘yicha oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim shakli; katta ilmiy xodim-izlanuvchi – oliy ta’lim muassasasiga yoki ilmiy-tadqiqot muassasasiga katta ilmiy  xodim –izlanuvchi lavozimiga belgilangan tartibda qabul qilingan shaxs;mustaqil izlanuvchi - oliy ta’lim muassasasiga  yoki ilmiy-tadqiqot muassasasiga mustaqil izlanuvchilikka belgilangan tartibda qabul qilingan shaxs;

  II. Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim institutlarida o‘qitish shakllari va muddatlari, ularga qabul qilish5. Oliy o‘quv yurtidan  keyingi uch yilgacha davom etadigan o‘qish quyidagi hollarda amalga oshiriladi:katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar instituti;mustaqil izlanuvchilik. 6. Davlat byudjeti mablag‘lari  hisobiga moliyalashtiriladigan oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim institutlariga katta  ilmiy xodimlar –izlanuvchilar lavozimiga qabul qilish oliy ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot muassasalari  tashkil etadigan maxsus  komissiyalar tomonidan tanlov asosida amalga oshiriladi. Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim institutlarida o‘qishga talabgorlarni tanlab olish kirish imtihonlari natijalariga ko‘ra, qonun xujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. 7. Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim institutlariga xorijiy fuqarolarni fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarni qabul qilish qonun xujjatlariga va (yoki) O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga muvofiq to‘lov-kontrakt asosida amalga  oshiriladi.  III. Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim institutlariga kiruvchi talabgorlarga  qo‘yiladigan talablar 8. Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim institutiga  katta ilmiy xodimlar –izlanuvchilar sifatida kiruvchi shaxslar quyidagi talablarga javob berishi kerak: kamida ikki yillik ilmiy yoki ilmiy-pedagogik ish stajiga ega bo‘lish; oliy ta’lim muassasasi magistraturasi diplomiga yoki unga  teng bo‘lgan O‘zbekiston Respublikasi Kurolli Kuchlar akademiyasi, Ichki ishlar akademiyasi va O‘zbekiston Respublikasi  Milliy xavfsizlik xizmati  oliy ta’lim muassasalari  diplomiga yoxud fan nomzodi ilmiy darajasiga yoki magistr darajasi joriy  etilgungacha olingan oliy ma’lumot to‘g‘risidagi diplomga ega bo‘lish; ilmiy izlanishlar va ilmiy-pedagogik  faoliyat bilan shug‘ullanish layoqatiga  ega bo‘lish;muayyan ilmiy natijalarga, shu jumladan ilmiy jurnallar va nashrlarda chop etilgan kamida uchta ilmiy maqolaga va ilmiy-amaliy konferensiyalar, seminarlar  va davra suhbatlari to‘plamlarida, tegishli ilmiy yo‘nalishlar bo‘yicha  ilmiy ishlar to‘plamlarida fan doktori ilmiy darajasi  olish uchun dissertatsiya tadqiqoti asosini tashkil qilish  mumkin bo‘lgan ikkita tezisga ega bo‘lish; xorijiy tilni magistratura  bitiruvchisining tegishli darajasida bilish; zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan, shu jumladan internetdan foydalana olish.Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim institutiga  katta ilmiy xodimlar –izlanuvchilar sifatida kiruvchi shaxslar quyidagi talablarga javob berishi kerak: kamida ikki yillik ilmiy yoki ilmiy-pedagogik ish stajiga ega bo‘lish; 

oliy ta’lim muassasasi magistraturasi diplomiga yoki unga  teng bo‘lgan O‘zbekiston Respublikasi Kurolli Kuchlar akademiyasi, Ichki ishlar akademiyasi va O‘zbekiston Respublikasi  Milliy xavfsizlik xizmati  oliy ta’lim muassasalari  diplomiga yoxud fan nomzodi ilmiy darajasiga yoki magistr darajasi joriy  etilgungacha olingan oliy ma’lumot to‘g‘risidagi diplomga ega bo‘lish; ilmiy izlanishlar va ilmiy-pedagogik  faoliyat bilan shug‘ullanish layoqatiga  ega bo‘lish;muayyan ilmiy natijalarga, shu jumladan ilmiy jurnallar va nashrlarda chop etilgan kamida uchta ilmiy maqolaga va ilmiy-amaliy konferensiyalar, seminarlar  va davra suhbatlari to‘plamlarida, tegishli ilmiy yo‘nalishlar bo‘yicha  ilmiy ishlar to‘plamlarida fan doktori ilmiy darajasi  olish uchun dissertatsiya tadqiqoti asosini tashkil qilish  mumkin bo‘lgan ikkita tezisga ega bo‘lish; xorijiy tilni magistratura  bitiruvchisining tegishli darajasida bilish; zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan, shu jumladan internetdan foydalana olish. 9. Mustaqil izlanuvchilar sifatida rasmiylashtiriladigan shaxslar quyidagi talablarga muvofiq bo‘lishi kerak: kamida besh yillik amaliy ish stajiga ega bo‘lish; bakalavr yoki magistr diplomiga yoxud O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi, Ichki ishlar vazirligi, Davlat bojxona qo‘mitasi yoki Milliy xavfsizlik xizmati oliy xarbiy ta’lim muassasalari diplomiga yoxud fan nomzodi ilmiy  darajasiga yoki magistr darajasi joriy etilgungacha olingan oliy ma’lumot to‘g‘risidagi diplomga ega bo‘lish; ilmiy izlanishlar va ilmiy-pedagogik faoliyat bilan shug‘ullanish layoqatiga  ega bo‘lish; muayyan ilmiy yutuqlarga, fan doktori darajasini olish uchun dissertatsiya tadqiqoti asosini tashkil etishi mumkin bo‘lgan (ilmiy jurnallar va nashrlarda chop etilgan kamida uchta ilmiy maqolaga, ilmiy, ilmiy-amaliy konferensiyalar, seminarlar va davra suhbatlari to‘plamlarida,  tegishli ilmiy yo‘nalishlar bo‘yicha ilmiy ishlar to‘plamlarida  kamida ikkita tezisga ega bo‘lish, va\yoki tegishli ilmiy  yo‘nalishlar bo‘yicha ixtiroga yoki  seleksiya yutug‘iga bitta yoki undan ko‘p patentga muallif (xammuallif)bo‘lish va \yoki tegishli ilmiy yo‘nalishlar bo‘yicha ilmiy-texnologik ishlanmalarda qatnashganlik; xorijiy tilni magistratura bitiruvchisining tegishli darajasida bilish;zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan, shu jumladan Internetdan foydalana olish. Mustaqil izlanuvchilar sifatida rasmiylashtiriladigan shaxslar quyidagi talablarga muvofiq bo‘lishi kerak: kamida besh yillik amaliy ish stajiga ega bo‘lish; bakalavr yoki magistr diplomiga yoxud O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi, Ichki ishlar vazirligi, Davlat bojxona qo‘mitasi yoki Milliy xavfsizlik xizmati oliy xarbiy ta’lim muassasalari diplomiga yoxud fan nomzodi ilmiy  darajasiga yoki magistr darajasi joriy etilgungacha olingan oliy ma’lumot to‘g‘risidagi diplomga ega bo‘lish; ilmiy izlanishlar va ilmiy-pedagogik faoliyat bilan shug‘ullanish layoqatiga  ega bo‘lish;

 muayyan ilmiy yutuqlarga, fan doktori darajasini olish uchun dissertatsiya tadqiqoti asosini tashkil etishi mumkin bo‘lgan (ilmiy jurnallar va nashrlarda chop etilgan kamida uchta ilmiy maqolaga, ilmiy, ilmiy-amaliy konferensiyalar, seminarlar va davra suhbatlari to‘plamlarida,  tegishli ilmiy yo‘nalishlar bo‘yicha ilmiy ishlar to‘plamlarida  kamida ikkita tezisga ega bo‘lish, va\yoki tegishli ilmiy  yo‘nalishlar bo‘yicha ixtiroga yoki  seleksiya yutug‘iga bitta yoki undan ko‘p patentga muallif (xammuallif)bo‘lish va \yoki tegishli ilmiy yo‘nalishlar bo‘yicha ilmiy-texnologik ishlanmalarda qatnashganlik; xorijiy tilni magistratura bitiruvchisining tegishli darajasida bilish;zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan, shu jumladan Internetdan foydalana olish. 10. Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim institutiga qabul qilinadigan bakalavr ixtisosliklari, magistr va fan nomzodi ixtisosligi yo‘nalishi oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim ixtisosligi mansub bo‘lgan fan sohasiga muvofiq bo‘lishi kerak.  Ixtisosliklar muvofiq bo‘lmaganda yoki oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’limni fanning turdosh sohalarida oliy rejalashtirilgan hollarda talabgorlar Vazirlar Maxkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi hamda Fan va  texnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasi tomonidan belgilanadigan tartibda qo‘shimcha imtihonlar topshirishi kerak. IV. Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim institutlarida o‘qishni tashkil etish11.  Katta ilmiy xodimlar- izlanuvchilar va mustaqil izlanuvchilar o‘qishning birinchi yilida  tanlangan mutaxassislik bo‘yicha nazariy va metodologik dasturni  o‘zlashtiradilar. Mutaxassisliklar bo‘yicha nazariy –metodik dasturlar katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar  va mustaqil izlanuvchilarning  ilmiy maslahatchilari tomonidan ishlab chiqiladi hamda oliy ta’lim muassasalari yoki  ilmiy-tadqiqot muassasalarining ilmiy kengashi tomonidan tasdiqlanadi. Nazariy-metodik dastur umumiy konsepsiyani va metodologiya masalalarini, nazariy asoslarni  hamda ushbu fan bo‘yicha ilmiy tadqiqotlar usullarini o‘z ichiga olishi shart. O‘qishning keyingi yillarida katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar va mustaqil izlanuvchilarning  maxsus bilimlarini oshirish  maqsadida oliy ta’lim muassasalari yoki  ilmiy-tadqiqot muassasalarining ilmiy kengashlari tomonidan fan soxalariga ko‘ra Oliy attestatsiya  komissiyasi tomonidan belgilanadigan fanlar bo‘yicha malaka o‘quv dasturlari ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi. Malaka o‘quv dasturlari katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar va mustaqil izlanuvchilar  tomonidan mustaqil ravishda o‘zlashtiriladi. Katta ilmiy xodimlar- izlanuvchilar uchun nazariy va ilmiy-tadqiqot   ishlari bo‘yicha yuklama  xajmi xaftasiga  36 soatni tashkil qiladi, ulardan 12 soatdan ortiq bo‘lmagan yuklama auditoriya mashg‘ulotlariga ajratiladi.  Mustaqil izlanuvchilar uchun o‘quv yuklamasi xajmi xaftasiga 12 soatni tashkil qiladi,  ulardan 4 soatidan  ortiq bo‘lmagan yuklama auditoriya mashg‘ulotlari uchun ajratiladi. 12. Katta ilmiy xodimlar- izlanuvchilarning  va mustaqil izlanuvchilarning sifatli tayyorlanishini ta’minlash, shuningdek ularga  ilmiy va o‘quv metodik yordam ko‘rsatish maqsadida ular faol ilmiy  va ilmiy-pedagogik faoliyat olib boruvchi, shu jumladan davlat ilmiy-texnik  dasturlari doirasida ilmiy-texnik  loyixalarni amalga oshirishda qatnashuvchi fan doktorlari jumlasidan  konsultantlarga birkitiladi. 

13. Katta ilmiy xodim- izlanuvchilar va mustaqil izlanuvchilar  doktorlik dissertatsiyasini himoya qilguncha: O‘zbekistonning yangi tarixi, chet tili, shuningdek fan soxalariga ko‘ra Oliy attestatsiya komissiyasi tomonidan aniqlanadigan fanlar bo‘yicha imtihon topshirishi; dissertatsiya natijalarining xalqaro va respublika  ilmiy va ilmiy-amaliy  konferensiyalarida, seminarlarida va davra suhbatlarida aprobatsiya (muhokama) qilinishini ta’minlashi, shuningdek dissertatsiyaning asosiy natijalarini aks  ettiradigan, soni Oliy attestatsiya  komissiyasi talablariga muvofiq  bo‘lgan chop  qilgan ilmiy maqolalarga ega  bo‘lishi kerak. katta ilmiy xodimlar- izlanuvchilar dissertatsiyani himoya qilguncha, shuningdek o‘qishning butun davri davomida ta’lim muassasalarida kamida 300 soat  xajmida pedagogik ish tajribasiga ega bo‘lishi kerak. 14.  Dissertatsiyani rasmiylashtirish va uni  himoya qilish katta ilmiy xodim – izlanuvchi va mustaqil izlanuvchi  tanlovi bo‘yicha o‘zbek, rus, qoraqalpoq va ingliz tillarida yoxud Oliy attestatsiya komissiyasi bilan kelishgan holda boshqa tilda amalga oshiriladi. V. Oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagogkadrlarga qo‘yiladigan umumiy malaka talablari quyidagilar oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar (fan doktorlari) tayyorgarligining zarur va etarli  darajasini ta’minlaydigan asosiy talablar hisoblanadi: fan va texnika rivojlanishiga, muhim ijtimoiy-iqtisodiy, madaniy, ijtimoiy-siyosiy ahamiyatga ega bo‘lgan ilmiy muammoni hal etishga yoxud fanning tegishli tarmog‘ida  istiqbolli yo‘nalishni rivojlantirishda yangi yirik yutuq, joriy etilishi fan va texnika  rivojlanishiga muhim xissa qo‘shadigan ilmiy asoslangan texnik, iqtisodiy yoki texnologik echimlarga ulushni ta’minlaydigan ixtirolarga va seleksiya yutuqlariga muallif (xammuallif) bo‘lish; fanning tegishli soxasi rivojlanishi konsepsiyasining moxiyati va mazmunini chuqur bilish,  mutaxassislik bo‘yicha asosiy bilimlarni puxta egallash, maqsad va vazifalarni, fan va texnikani rivojlantirishning istiqbolli yo‘nalishlarini bilish va tushunish; tadqiqotlarning umumilmiy va aniq tarmoq metodologiyasini egallash, muammoni malakali  aniqlash va asoslash, ilmiy ma’lumotlar va materiallarni taxlil qilish, tizimlashtirish va umumlashtirish, zaruriyat bo‘lganda eksperimental tadqiqotlar olib borish  qobiliyatiga ega bo‘lish; tadqiqotlar natijalariga asoslanib muammoning moxiyatini bilimdonlik bilan bayon qilish, ilmiy xulosalar va tavsiyalarni aniq va lo‘nda shakllantirish; ilmiy natijalarni amaliyotga joriy etish; zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari yordamida jaxon fan va  texnikasi rivojlanishining  zamonaviy tendensiyalari to‘g‘risidagi axborotlarni maqsadli izlash va ularning natijalarini puxta  ishlash qobiliyatiga ega bo‘lish; tegishli davlat, tarmoq ilmiy-texnika dasturlari va boshqa tadbirlar  loyixalarini ishlab chiqishda, ularning monitoringini olib borishda va ularni amalga oshirishda faol qatnashish; 

bakalavrlar va magistrlar tayyorlash bo‘yicha pedagogik faoliyatda faol qatnashish,  ilmiy tadqiqotlar natijalarini o‘quv jarayoniga joriy etishda zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanish; 16. Fan doktori ilmiy darajasini olish uchun taqdim etilgan dissertatsiya yuqori malakali ilmiy ish bo‘lishi, unda muallif tomonidan o‘tkazilgan tadqiqotlar va yaratilgan ishlanmalar asosida muhim ijtimoiy-iqtisodiy va dolzarb ilmiy yoki amaliy muammolar hal etilishi yoki ilm-fan tegishli tarmog‘ining istiqbolli yo‘nalishini rivojlantirish uchun mufyyan yutuq sifatida  baholanadigan yangi nazariy qoidalar kompleksi ishlab chiqilgan bo‘lishi yoki joriy etilishi ilm-fanning, texnikaning, ijtimoiy-siyosiy sohaning yoki  iqtisodiyot tarmog‘ining rivojlanishiga salmoqli xissa qo‘shadigan echimlar ishlab chiqilgan bo‘lishi kerak. Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim to‘g‘risida

N I Z O MI. Umumiy qoidalar1. Ushbu Nizom O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining  “Oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlash va attestatsiyadan o‘tkazish tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida” 2012 yil 24 iyuldagi PF-4456-son Farmoniga muvofiq ishlab chiqilgan hamda oliy ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot muassasalarida oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’limni tashkil etish tartibini belgilaydi.2. Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim ushbu Nizomga muvofiq  katta ilmiy xodimlar va uch yilgacha muddat mobaynida mustaqil izlanuvchilik instituti shaklida amalga oshiriladi.3. Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim institutlari fan va texnikaning muhim tarmoqlarida oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlash, shuningdek  fan va texnikaning ustuvor yo‘nalishlarida fundamental tadqiqotlarni  rivojlantirish, davlat ilmiy-texnik dasturlarini amalga oshirish maqsadida  etakchi oliy ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot muassasalari huzurida  ochiladi.4. Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim institutlarida o‘qish davlat byudjeti mablag‘lari hisobiga va to‘lov-kontrakt asosida (xorijiy fuqarolar va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar uchun) amalga oshiriladi.5. Oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’lim institutiga qabul  qilinayotgan bakalavr  mutaxassisligi  yo‘nalishi, magistr va fan nomzodi mutaxassisligi oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim mutaxassisligi tegishli bo‘lgan fan sohasiga muvofiq  bo‘lishi kerak. Mutaxassisliklar mos kelmaganda yoki oliy o‘quv yurtidan keyingi  ta’limni fanning turdosh sohalarida  olish rejalashtirilgan hollarda talabgorlar Vazirlar Maxkamasi  xuzuridagi Oliy attestatsiya  komissiyasi (OAK)ning ruxsatini olishlari kerak.Doktorlik dissertatsiyasini rasmiylashtirish  va uni himoya qilish katta ilmiy xodim-izlanuvchi yoki mustaqil izlanuvchining tanloviga ko‘ra o‘zbek, rus,  qoraqalpoq va ingliz tillarida yoxud  OAK bilan kelishgan holda boshqa tilda amalga oshiriladi. II. Oliy  o‘quv yurtidan keyingi  ta’limning tashkiliy asoslari 6. Oliy ta’lim muassasasi va ilmiy-tadqiqot muassasai Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligiga,  Fanlar akademiyasiga yoki  o‘zlari tizimiga  kiradigan tegishli vazirliklar, idoralar va tashkilotlarga katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar institutini  ochishning  maqsadga muvofiqligi to‘g‘risida murojaat qiladi. Murojaat bilan  birgalikda oliy ta’lim muassasasi kengashining yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi ilmiy kengashining  tegishli qarori, shuningdek ushbu Nizomga  ilovaga muvofiq  shakl bo‘yicha katta ilmiy xodimlar- izlanuvchilar instituti ochilishi rejalashtirilgan mutaxassisliklar bo‘yicha 

tadqiqot olib boruvchi  fan doktorlari to‘g‘risidagi kadrlar bo‘limi tomonidan  tasdiqlangan ma’lumotlar taqdim etiladi. Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, Fanlar akademiyasi, oliy  ta’lim muassasasi  va ilmiy-tadqiqot muassasasi tasarrufida bo‘lgan vazirliklar, idoralar tashkilotlar  murojaat tushgan va barcha zarur xujjatlar taqdim etilgan sanadan boshlab bir oy muddatda katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar institutini ochish yoki ochishni rad etish to‘g‘risida qaror qabul qiladilar. Qabul qilingan qaror o‘n kun muddatda tegishli oliy ta’lim muassasasiga va ilmiy-tadqiqot muassasasiga yuboriladi. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar  institutini ochish to‘g‘risidagi  ijobiy qarorning  nusxasi axborot uchun  O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasi xuzuridagi Davlat test markaziga va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar maxkamasi  xuzuridagi Fan va texnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasiga ham yuboriladi.Mustaqil izlanuvchilik instituti katta ilmiy xodimlar- izlanuvchilar instituti ochilgan oliy ta’lim  muassasasi va ilmiy-tadqiqot muassasasi huzurida oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, Fanlar akademiyasi, ushbu oliy ta’lim muassasalari va ilmiy- tadqiqot muassasalari tizimiga  kiradigan  vazirliklar, idoralar va tashkilotlarning   qarori bilan  tashkil etiladi.  Mustaqil izlanuvchilik institutlarini tashkil etish katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar institutini  tashkil etish tartibi singari tartibda amalga oshiriladi.  (bunda tegishli mutaxassisliklar bo‘yicha  tadqiqot olib borayotgan fan doktorlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni takroran taqdim etish talab qilinmaydi). 7. Fan va texnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasi respublika oliy ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot muassasalarining oliy malakali ilmiy  va  ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlash bo‘yicha faoliyatini muvofiqlashtiradi. III. Katta ilmiy xodimlar- izlanuvchilarni o‘qitishni  tashkil etish 8. Har yili 1 maygacha olimlar-faol ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyat olib borayotgan, shu jumladan davlat ilmiy-texnik dasturlari doirasida ilmiy-texnik loyixalarni amalga oshirishda ishtirok etayotgan fan doktorlari (keyingi o‘rinlarda etakchi olimlar deb ataladi) tomonidan doktorlik dissertatsiyalarining tavsiya etiladigan mavzulari ishlab chiqiladi, mavzular oliy ta’lim muassasasi kengashida yoki ilmiy-tadqiqot  muassasasining ilmiy kengashida ularning fan va  texnologiyalarni rivojlantirishning ustuvor vazifalariga muvofiqligi yuzasidan ekspertizadan o‘tkaziladi.Har yili 1 maygacha olimlar-faol ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyat olib borayotgan, shu jumladan davlat ilmiy-texnik dasturlari doirasida ilmiy-texnik loyixalarni amalga oshirishda ishtirok etayotgan fan doktorlari (keyingi o‘rinlarda etakchi olimlar deb ataladi) tomonidan doktorlik dissertatsiyalarining tavsiya etiladigan mavzulari ishlab chiqiladi, mavzular oliy ta’lim muassasasi kengashida yoki ilmiy-tadqiqot  muassasasining ilmiy kengashida ularning fan va  texnologiyalarni rivojlantirishning ustuvor vazifalariga muvofiqligi yuzasidan ekspertizadan o‘tkaziladi. 9. Tavsiya etiladigan doktorlik dissertatsiyalari mavzulari oliy ta’lim  muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi tomonidan Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, Fanlar akademiyasi, o‘zlari tizimiga kiradigan  tegishli vazirliklar,  idoralar va tashkilotlar bilan kelishiladi, keyinchalik ushbu mavzular 15 maygacha bo‘lgan muddatda Fan va texnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasiga taqdim etiladi. Fan va texnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasi 1 iyungacha bo‘lgan muddatda taqdim etilgan mavzularni ularning davlat ilmiy-texnik dasturlariga muvofiqligi yuzasidan qo‘rib chiqadi, keyinchalik ularni doktorlik dissertatsiyalari mavzularining tavsiya etilayotgan ma’lumotlar bazasiga kiritadi. Tavsiya etilayotgan doktorlik dissertatsiyalari mavzularining ma’lumotlar bazasi har bir mavzu bo‘yicha mavzuni ishlab chiqqan fan

doktorining familiyasi,  ismi, otasining ismi va ish joyi ko‘rsatilgan holda Qo‘mitaning Internet-sahifasida e’lon qilinadi. Zaruriyat bo‘lganda, Qo‘mita bilan kelishilgan holda  Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, Fanlar akademiyasi, tegishli vazirliklar, idoralar va  tashkilotlarning takliflari asosida dissertatsiya ishlari mavzulari o‘zgartirilishiga yo‘l qo‘yiladi. 10. Katta ilmiy xodimlar- izlanuvchilar instituti shaklida oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim olish uchun talabgorlar ma’lumotlar bazasidan doktorlik  dissertatsiyalari mavzularini tanlashlari, tadqiqot mavzusi bo‘yicha ilmiy ma’ruzani tayyorlashlari va doktorlik dissertatsiyasi rejasining mufassal loyihasini tayyorlashlari zarur. Talabgorda doktorlik dissertatsiyasi mavzusi bo‘yicha o‘zining takliflari mavjud bo‘lgan taqdirda, u tegishli oliy ta’lim  muassasasi kengashiga  yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ilmiy kengashiga murojaat qiladi.  Oliy ta’lim muassasasi  kengashi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ilmiy kengashi mavzuni  fan va texnologiyalarni rivojlantirishning ustuvor vazifalariga muvofiqligi yuzasidan bir oy muddatda ekspertizadan o‘tkazadi,  mavzuni tegishli ravishda Oliy  va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, Fanlar akademiyasi, o‘zlari tizimiga kiradigan  vazirliklar, idoralar va tashkilotlar bilan kelishib oladi hamda katta ilmiy xodimlar- izlanuvchilar institutiga xujjatlar qabul  qilish e’lon qilinishi muddatigacha kamida bir oydan kechikmasdan Fan va texnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasiga dissertatsiya ishi mavzusini ma’lumotlar bazasiga kiritish to‘g‘risida taklif yuboradilar. 11. Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi,  Fanlar akademiyasi, o‘z tasarrufida oliy ta’lim muassasasi yoki  ilmiy-tadqiqot  muassasasi bo‘lgan vazirliklar, idoralar va tashkilotlar har yili 1 iyungacha bo‘lgan muddatda Fan va  texnologiyalarni  rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasiga keyingi  yildan boshlab katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilarni davlat byudjet mablag‘lari hisobiga o‘qitish uchun qabul kvotasi bo‘yicha asoslangan takliflar bilan murojaat qiladilar. 12. oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi,  Fanlar akademiyasi, vazirliklar, idoralar va tashkilotlar bo‘yicha har yilgi qabul kvotasi Fan va texnologiyalarni  rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasi tomonidan O‘zbekiston respublikasi  Moliya vazirligi va iqtisodiyot vazirligi bilan kelishgan holda tasdiqlanadi va 1 iyuldan  kechikmasdan tegishli ravishda Oliy va o‘rta  maxsus ta’lim  vazirligi, Fanlar akademiyasi, o‘z tasarrufida oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi bo‘lgan vazirliklar, idoralar va tashkilotlarga yuboriladi. Oliy va o‘rta  maxsus ta’lim  vazirligi, Fanlar akademiyasi, vazirliklar, idoralar va tashkilotlar  ajratilgan kvotalarni  idoraviy mansub oliy ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot muassasalari va tegishli mutaxassisliklar bo‘yicha taqsimlaydi.  Taqsimlangan kvota  tegishli oliy ta’lim  muassasalariga va ilmiy- tadqiqot muassasalariga 1 avgustgacha bo‘lgan muddatda etkaziladi. Fan va texnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasi tasdiqlangan qabul kvotasi asosida O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga keyingi yilga byudjet byurtmanomasini taqdim etadi. 13. Oliy ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot muassasalari qabul kvotalariga muvofiq har yili  1 sentyabrdan kechikmasdan, katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar sifatida o‘qish uchun  talabgorlarning xujjatlarini qabul qilish to‘g‘risidagi xujjatlarni qabul qilish muddatlarini, talab qilinadigan xujjatlar va topshiriladigan imtihonlar ro‘yxatini, o‘qitish haqini to‘lash shartlarini (byudjetdan moliyalashtirish, to‘lov-kontrakt asosida o‘qitish) va boshqa zarur shartlarni ko‘rsatgan holda ommaviy axborot vositalarida e’lon beradi.

 Xujjatlar 15 oktyabr – 15 noyabr davrida qabul qilinadi. 14. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar sifatida o‘qishga talabgorlar oliy ta’lim muassasasi va ilmiy-tadqiqot  muassasasiga quyidagi xujjatlarni taqdim etadilar: ariza;ma’lumotnoma;mehnat daftarchasining belgilangan tartibda tasdiqlangan nusxasi;oliy ta’lim muassasasi magistraturasi diplomi yoki  O‘zbekiston Respublikasi  Qurolli Kuchlari akademiyasi, Ichki ishlar vazirligi akademiyasi yoki Milliy xavfsizlik  xizmati ta’lim muassasasining magistratura  diplomiga  tenglashtirilgan diplomi yoxud fan nomzodi diplomi yoki magistr darajasi joriy qilgunga qadar olingan oliy ma’lumot to‘g‘risidagi diplom nusxasi;tadqiqot mavzusi bo‘yicha e’lon qilingan ilmiy ma’ruza  va doktorlik dissertatsiyasi  rejasining mufassal loyihasi;ilmiy jurnallarda va nashrlarda e’lon qilingan ilmiy maqolalar (kamida uchta),  ilmiy va ilmiy-amaliy konferensiyalar, seminarlar va davra suhbatlari to‘plamlariga  fan doktori ilmiy darajasini olish uchun dissertatsiya tadqiqotining  asosini tashkil etishi mumkin bo‘lgan tegishli ilmiy yo‘nalishlar bo‘yicha boshqa ilmiy ishlar to‘plamlariga  kiritilgan tezislar (kamida ikkita) ro‘yxati, shuningdek ularning nusxalari;talabgorning ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyatga layoqatini  aniqlash yuzasidan o‘tkazilgan test sinovidan  o‘tganligini tasdiqlovchi OAK xujjatining nusxasi;etakchi olimlardan birining uning ilmiy konsultant  sifatida belgilash yuzasidan yozma roziligi. Bunda tavsiya etilgan mavzular bazasidan tanlab olingan mavzu bo‘yicha, qoidagi ko‘ra,  ushbu Nizomning 8-bandiga muvofiq ushbu mavzuni taklif etgan etakchi olim ilmiy konsultant bo‘lishi mumkin.O‘zbekiston Respublikasi  Prezidenti davlat stipendiyasi sohiblari  tegishli xujjat nusxasini taqdim etadilar. 15. Oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasida rektor (direktor) raislik qiladigan qabul komissiyasi tashkil etiladi.  Qabul komissiyasi a’zolari  o‘qitish mutaxassisliklari bo‘yicha  etakchi olimlardan rektor (direktor) tomonidan tayinlanadi. 16. Katta ilmiy xodim – izlanuvchi sifatida o‘qish uchun kirayotgan shaxslar mutaxassislik, O‘zbekiston tarixi, fanning bilish nazariyasi va metodologiyasi hamda falsafa, fan metodologiyasi, chet tili (ta’limning oldingi darajalarida o‘rganilgan xorijiy til bo‘yicha) va mutaxassislik bo‘yicha kirish imtihonlari topshiradilar.Kirish  imtihonlari savollari qabul komissiyasi tomonidan  mutaxassislikning  mohiyatidan kelib chiqib tuziladi va ular oliy ta’lim muassasasi kengashi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi  ilmiy kengashi tomonidan tasdiqlanadi. Fanning tegishli  yo‘nalishi bo‘yicha fan nomzodi ilmiy darajasiga ega bo‘lgan talabgorlar kirish imtihonlarini topshirishdan ozod qilinadilar.Kirish imtihonlari 1-20 dekabr davrida bo‘lib o‘tadi. 17. Qabul komissiyasi 22 dekabrgacha bo‘lgan muddatda kirish imtihonlari natijalaridan va ajratilgan qabul kvotasidan kelib chiqib katta ilmiy xodimlar institutiga qabul qilinganlarni tanlaydi. Bir necha talabgorlarning kirish imtihonlari  natijalari bo‘yicha ular tomonidan  to‘plangan yakuniy ballari  teng bo‘lgan taqdirda quyidagi talabgorlarga: O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining davlat stependiyalari sohiblariga;tegishli mutaxassislik bo‘yicha a’lo baholi diplomga ega bo‘lganlarga;

mutaxassislik bo‘yicha imtihon natijalariga ko‘ra ko‘p ball to‘plaganlarga;ixtiroga yoki seleksiya yutug‘iga (shu jumladan xammualliflikda) patentga ega bo‘lganlarga ustunlik beriladi. 18. Tanlash natijalari qabul komissiyasi majlisining bayonnomasi bilan rasmiylashtiriladi va bir kun muddatda oliy ta’lim muassasasi kengashi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi ilmiy kengashining tasdiqlashi uchun kiritiladi.  Bunda oliy ta’lim muassasasi kengashi yoki ilmiy-tadqiqot  muassasasi ilmiy kengashi tomonidan bir vaqtning o‘zida katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar institutiga kirganlarning doktorlik dissertatsiyasi mavzulari tasdiqlanadi. Tasdiqlangan doktorlik dissertatsiyalari mavzulari “OAK Byulleteni”  jurnalida e’lon qilinishi shart. 19. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilarni qabul qilish oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi rahbarining tegishli  kengashlarning  tanlash natijalarini va doktorlik  dissertatsiyalari mavzularini tasdiqlash to‘g‘risidagi qarori asosida 25 dekabrgacha chiqariladigan buyrug‘i bilan amalga oshiriladi. Bunda yangidan qabul qilingan katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar faoliyati ular bilan tuzilgan mehnat shartnomalariga muvofiq keyingi yilning  1 yanvaridan boshlanadi. O‘qishga qabul qilish to‘g‘risidagi buyruqda ilmiy konsultantlar ham belgilanadi. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar o‘qishga qabul qilish va ularning tasdiqlangan mavzulari to‘g‘risidagi ma’lumot oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy- tadqiqot muassasasi  tomonidan Oliy va o‘rta ta’lim vazirligi, Fanlar akademiyasiga, tegishli vazirliklar, idoralar va tashkilotlar tomonidan Fan va texnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasiga joriy yilning 31 dekabrigacha taqdim etiladi. 20. Ilmiy konsultant bir vaqtning o‘zida 3 nafardan ko‘p bo‘lgan katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilarga va mustaqil izlanuvchilarga ilmiy rahbarlik qilishi mumkin emas. 21. Katta ilmiy xodim- izlanuvchi ilmiy konsultant bilan birgalikda  dissertatsiya ishini tayyorlashning yakka tartibdagi  rejasini ishlab chiqadi va u oliy ta’lim muassasasi kengashi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ilmiy kengashida katta ilmiy xodim-izlanuvchi  o‘qishga qabul qilingandan keyin bir oy muddatda  tasdiqlanadi. 22. Ilmiy konsultant  tanlangan mutaxassislik bo‘yicha nazariy – metodologik kursining o‘quv rejasini ishlab chiqadi va u ham oliy ta’lim muassasasi kengashida yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ilmiy kengashida katta ilmiy xodim-izlanuvchi  o‘qishga qabul qilingandan keyin bir oy muddatda tasdiqlanadi.Nazariy-metodoligik dastur metodologiyaning umumiy konsepsiyasini va  masalalarini, fan bo‘yicha nazariy asoslarini  va ilmiy tadqiqotlar usullarini o‘z ichiga oladi. Nazariy-metodologik dastur katta ilmiy xodim-izlanuvchi tomonidan o‘qishning birinchi yili  mobaynida ilmiy konsultantning yordamida o‘zlashtiriladi. 23. Katta ilmiy xodim-izlanuvchilar va mustaqil izlanuvchilarning maxsus bilimlarini oshirish maqsadida o‘qishning keyingi yillarida oliy ta’lim muassasasi kengashi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi ilmiy kengashi  tomonidan fan sohalariga ko‘ra  OAK tomonidan  belgilanadigan fanlar bo‘yicha malaka o‘quv  dasturlari ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi.Malaka o‘quv dasturlari katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar va mustaqil izlanuvchilar tomonidan mustaqil o‘zlashtiriladi. 

24. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar uchun nazariy va ilmiy-tadqiqot ishlariga yuklama hajmi xaftasiga 36 soatni tashkil etadi, undan – ko‘pi  bilan 12 soat auditoriya  mashg‘ulotlari uchun ajratilishi mumkin. 25. Katta ilmiy xodim-izlanuvchiga o‘qishga qabul qilingan kundan boshlab fan nomzodi darajasiga ega bo‘lgan katta ilmiy xodim lavozim maoshining bazaviy miqdogiga tenglashtirilgan miqdorda lavozim maoshi belgilanadi. 26. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi Fan va texnologiyalarni rivojlantirish muvofiqlashtirish qo‘mitasi tomonidan  tasdiqlangan katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilarni o‘qishga qabul qilish kvotalari asosida  tayyorlangan xarajatlar  smetasiga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi  Davlat byudjetidan ta’lim olish bo‘yicha  oliy o‘quv yurtida,  fan tarmoqlari bo‘yicha ilmiy-tadqiqot muassasasiga belgilangan tartibda tegishli mablag‘lar  ajratadi. Ushbu mablag‘lar hisobiga ta’lim oluvchilarga belgilangan tartibda lavozim maoshlarining tegishli  to‘lovlari amalga oshiriladi.O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi, Ichki ishlar vazirligi, Davlat  bojxona qo‘mitasi va Milliy xavfsizlik xizmatining oliy ta’lim muassasalariga  qabul qilingan katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilarning moddiy ta’minoti xarbiy xizmatchilar uchun belgilangan tartibda amalga oshiriladi. 27. O‘qishga qabul qilingan katta  ilmiy xodimlar-izlanuvchilarga davlat byudjeti mablag‘lari hisobiga qonun xujjatlariga muvofiq  haqi to‘lanadigan  mehnat ta’tili beriladi. Tegishli xujjatlar mavjud bo‘lgan taqdirda katta ilmiy xodim-izlanuvchi sifatida o‘qish muddati uzoq vaqt kasal bo‘lish,  homiladorlik va tug‘ish ta’tilida  bo‘lish davriga, shuningdek harbiy yig‘inlarga  chaqirilish munosabati bilan  uzaytirilishi  mumkin. 28. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar mutaxassislik, O‘zbekistonning eng yangi tarixi,  chet tili, shuningdek fan sohalariga qarab OAK tomonidan belgilanadigan fanlar  bo‘yicha  mutaxassislikka muvofiq bo‘lgan ikki fan bo‘yicha imtihonlarni topshirganlaridan keyin doktorlik dissertatsiyalarini himoya qilishga qo‘yiladilar. 29. Doktorlik dissertatsiyasini  o‘qish muddati tamom bo‘lishidan  kamida 6 oy muddatidan oldin himoya qilgan shaxslarga oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot  muassasasining byudjetdan  tashqari mablag‘lari  hisobiga eng kam oylik ish haqining  o‘n  besh baravari miqdorida  mukofot to‘lanadi. 30. Ilmiy konsultantlar  tomonidan oliy ta’lim  muassasasida katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar bilan olib borilgan ish har bir  katta ilmiy xodim- izlanuvchi uchun bir yilda  100 soat hajmida ularning umumiy  o‘quv soatlariga  kiritiladi. Ilmiy-tadqiqot muassasasida ilmiy konsultantlarning katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar bilan mehnatiga haq to‘lash o‘quv mashg‘ulotlari o‘tkazganlik  uchun mehnatga  soatbay haq to‘lashning qonun xujjatlarida  belgilangan tartibda har bir izlanuvchiga bir yilda 100 soat hisobidan kelib chiqib  fan tarmog‘i uchun ajratiladigan davlat byudjeti mablag‘laridan har oylik asosida amalga oshiriladi. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar – xorijiy fuqarolar  va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar bilan ilmiy konsultantlar mehnatiga haq to‘lash  o‘qish uchun tuzilgan shartnomalarga muvofiq  amalga oshiriladi. 

31. Dissertatsiya ishini o‘qish muddati  tamom bo‘lishidan kamida 6 oy  muddatidan oldin himoya qilgan katta ilmiy xodim-izlanuvchining ilmiy konsultantiga oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining  byudjetdan  tashqari  malag‘lari hisobiga eng kam oylik ish haqining o‘n besh baravari miqdorida mukofot to‘lanadi. 32.  Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilarning  o‘qish muddati ular ishining umumiy  stajiga qo‘shiladi.

IV. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar faoliyati samaradorligi monitoringini olib borish 33. Oliy va o‘rta maxsus ta’lim  vazirligi. Fanlar akademiyasi, o‘z tasarrufida oliy o‘quv yurti va ilmiy-tadqiqot muassasasiga ega bo‘lgan vazirliklar va idoralar va tashkilotlar  Fan va texnologiyalarni rivojlantirishni  muvofiqlashtirish qo‘mitasi bilan birgalikda katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilarning oliy ta’lim muassasasi va ilmiy-tadqiqot  muassasasidagi faoliyati samaradorligi monitoringini olib boradilar. 34. katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar faoliyati samaradorligi monitoringi quyidagi mezonlar bo‘yicha amalga oshiriladi: a)  o‘qishning birinchi yilida:dissertatsiya mavzusi bo‘yicha yakka tartibdagi rejaning mavjudligi va uning bajarilishi;mutaxassislik bo‘yicha nazariy kursdan o‘tish;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha kamida bitta ilmiy maqola  e’lon qilinganligi;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha ilmiy konferensiyada yoki  seminarda (davra suhbatida) ma’ruza bilan chiqish;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha tahliliy umumlashtiruvchi qisqacha ma’lumot;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha tahliliy umumlashtiruvchi qisqacha ma’lumot natijalari bo‘yicha seminarda  so‘zga chiqish  (rahbar bilan birgalikda); b) o‘qishning ikkinchi yilida:mutaxassislik  bo‘yicha nazariy kursdan o‘tish;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha kamida ikkita ilmiy maqola e’lon  qilinganligi;dissertatsiya ishi materiallari bo‘yicha kamida ikkita tezis mavjudligi;dissertatsiya ishining dastlabki  natijalari bo‘yicha seminar o‘tkazish (mustaqil ravishda);konferensiya yoki seminarda ma’ruza bilan qatnashish (kamida bir marta);dissertatsiya mavzusi bo‘yicha yakka tartibdagi  rejaning bajarilishi to‘g‘risida hisobot; v) o‘qishning uchinchi yilida:mutaxassislik bo‘yicha nazariy kursdan o‘tish;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha kamida uchta ilmiy maqola e’lon qilinganligi  (ulardan biri – chet elda);dissertatsiya ishi materiallari bo‘yicha kamida uchta tezis mavjudligi (ulardan  biri- chet elda);dissertatsiya ishi  natijalari bo‘yicha seminar o‘tkazish (mustaqil ravishda);dissertatsiya mavzusi bo‘yicha konferensiya yoki seminarda ma’ruza bilan qatnashish (kamida bir marta);yakka tartibdagi  rejaning bajarilishi to‘g‘risida hisobot;OAK talablariga muvofiq e’lon qilingan ilmiy ishlar  mavjudligi;OAK talablariga muvofiq tayyorlangan dissertatsiya ishi. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar  dissertatsiyani himoya qilishgacha   OAK ning tegishli talablariga javob beradigan miqdorda  e’lon qilingan ilmiy ishlariga ega bo‘lishi kerak. Ijtimoiy-

gumanitar va iqtisodiy fanlar bo‘yicha  dissertatsiya natijalari bo‘yicha monografiya e’lon qilinishi kerak. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar dissertatsiyani himoya qilishgacha ta’lim muassasalarida o‘qishning butun davrida kamida 300 soat hajmida pedagogik  ish  tajribasiga ega bo‘lishlari kerak. 35. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar yakka tartibdagi rejalar bajarilmaganda, oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ichki tartibi va qoidalari buzilganda katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar lavozimidan ozod etilishlari mumkin. Ushbu sabablarga ko‘ra o‘qishdan chetlatilgan shaxslar  o‘qishga tiklanmaydi. 36. Muntazam ravishda  (qatorasiga ikki marta) doktorlik dissertatsiyalarini himoya qilish bo‘yicha tegishli  kengashlarga katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar tomonidan dissertatsiya ishlari o‘z vaqtida taqdim etilishini ta’minlamagan ilmiy konsultantlar oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ilmiy kengashi qarori bilan uch yilgacha bo‘lgan davrga ilmiy maslahat berishdan  chetlatiladilar.Muntazam ravishda  (qatorasiga ikki marta) doktorlik dissertatsiyalarini himoya qilish bo‘yicha tegishli  kengashlarga katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar tomonidan dissertatsiya ishlari o‘z vaqtida taqdim etilishini ta’minlamagan ilmiy konsultantlar oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ilmiy kengashi qarori bilan uch yilgacha bo‘lgan davrga ilmiy maslahat berishdan  chetlatiladilar.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yil 21 martdagi PQ-1730-son “Zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini yanada joriy etish va rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori:O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2005 yil 22 noyabrdagi 256-son “Axborotlashtirish sohasida normativ-xuquqiy bazani takomillashtirish to‘g‘risida”gi qarori, mazkur qaror bilan tasdiqlangan “Davlat axborot resurslarini shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi nizom” va “Davlat organining rasmiy saytiga qo‘yiladigan asosiy talablar”: 37. Monitoring yakunlari oliy ta’lim  muassasasi yoki  ilmiy-tadqiqot muassasasining  tegishli ilmiy kengashlarida ko‘rib chiqiladi.  Kengashlarning  tavsiyasi bo‘yicha katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilarning yakka tartibdagi rejasiga o‘zgartirishlar kiritilishi mumkin. Ilmiy konsultantlar  faoliyatini nazorat qilish Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, Fanlar akademiyasi, o‘z tasarrufida oliy ta’lim muasasasi va ilmiy-tadqiqot muasasasiga ega vazirliklar, idoralar va tashkilotlar tomonidan amalga oshiriladi. V. Mustaqil izlanuvchilik tartibida ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar  tayyorlash

38. Mustaqil izlanuvchilikka bakalavr yoki magistr darajasiga, yoki fan nomzodi ilmiy darajasiga, yoki oliy xarbiy ma’lumotga, yoki magistr darajasi joriy etilgunga qadar  olingan oliy ta’lim to‘g‘risidagi diplomga, kamida besh yil amaliy ish stajiga  ega bo‘lgan, ilmiy izlanishlarga  layoqati bo‘lgan va mufyyan ilmiy yutuqlarga ega bo‘lgan (ixtiro uchun  patentlar. E’lon qilingan ilmiy materiallarga ega bo‘lgan, ilmiy-texnologik ishlanmalarda ishtirok etgan va hokazo), belgilangan talablarga muvofiq bo‘lgan shaxslar rasmiylashtiriladilar. 39. Oliy ta’lim muassasasi va ilmiy-tadqiqot muassasasi har yili 1 sentyabrdan kechikmay  mustaqil izlanuvchilikka talabgorlar xujjatlarini qabul qilish boshlanishi to‘g‘risida ommaviy axborot vositalarida e’lon  beradilar. Xujjatlar 15 oktyabr-15 noyabr mobaynida  qabul qilinadi.Mustaqil izlanuvchilikda  talabgor quyidagi xujjatlarni ilova qilgan holda ariza bilan oliy ta’lim  muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasiga murojaat qiladi.

ish joyidan tavsifnoma;ma’lumotnoma;oliy ta’lim yoki fan fomzodi  to‘g‘risidagi diplomning nusxasi;mehnat daftarchasining belgilangan tartibda tasdiqlangan nusxasi;talabgorning ilmiy va ilmiy-tadqiqot faoliyatiga layoqati yuzasidan test sinovidan o‘tganligini tasdiqlovchi OAK xujjatining nusxasi;ilmiy ishlar va ilmiy hisobotlar   (patentlar) ro‘yxati. 40. Talabgorlar mustaqil izlanuvchilikka har yili 25 dekabrgacha, mutaxassislik bo‘yicha suhbat natijalari va tegishli kafedra (bo‘lim, laboratoriya)ning xulosasi bo‘yicha oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi rahbarining buyrug‘i bilan,  shuningdek ta’limning o‘rganilgan oldingi darajasida chet tili bo‘yicha imtihon natijasi bo‘yicha  rasmiylashtiriladi. 41. Mustaqil  izlanuvchilarni sifatli tayyorlashni ta’minlash, shuningdek ularga ilmiy va o‘quv-metodik yordam berish maqsadida  mustaqil izlanuvchilarni  qabul qilish to‘g‘risidagi  buyruqda  ularning etakchi olimlardan ilmiy  konsultantlari belgilanadi. 42. Mustaqil izlanuvchilar ular rasmiylashtirilgandan keyin bir oy muddatda  ilmiy rahbar bilan kelishgan holda  oliy ta’lim muassasasi yoki  ilmiy-tadqiqot muassasasining ilmiy kengashiga  doktorlik dissertatsiyasini tayyorlashning yakka tartibdagi ish rejaslarini  tasdiqlash uchun taqdim etadilar. 43. Izlanuvchilarning dissertatsiyalari mavzulari ular  rasmiylashtirilgandan keyin uch oy mobaynida oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ilmiy kengashida tasdiqlanishi kerak. 44. Ilmiy konsultant tanlangan mutaxassislik bo‘yicha nazariy-metodologik dasturining o‘quv rejasini ishlab chiqadi. O‘quv rejasi ham mustaqil izlanuvchi rasmiylashtirilgandan keyin bir oy muddatida oliy ta’lim muassasasi kengashi yoki  ilmiy-tadqiqot muassasasi ilmiy kengashida tasdiqlanadi.Nazariy-metodologik  dastur ushbu fan bo‘yicha umumiy konsepsiyani  hamda ilmiy-tadqiqotlarning  metodologiyasi,  nazariy asoslari va usullarini o‘z ichiga oladi. Nazariy  dastur mustaqil izlanuvchi tomonidan ilmiy konsultant yordamida o‘qishning birinchi yili mobaynida o‘zlashtiriladi.Keyingi yillarda oliy ta’lim muassasasi kengashi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi ilmiy kengashi tomonidan fan sohalariga qarab OAK tomonidan belgilanadigan fanlar bo‘yicha  malaka o‘quv dasturlari ishlab chiqiladi va  tasdiqlanadi. Malaka o‘quv dasturlari mustaqil  izlanuvchilar tomonidan mustaqil o‘zlashtiriladi. 45. Mustaqil izlanuvchilar uchun nazariy va ilmiy-tadqiqot  ishlariga o‘quv yuklamasi xajmi xaftasiga 12 soatni tashkil etadi, undan – ko‘pi bilan 4 soat auditoriya mashg‘ulotlari uchun ajratilishi mumkin. 46. mustaqil izlanuvchilar faoliyati samaradorligi monitoringini olib borish tartibi ushbu Nizomning 34-bandi talablariga o‘xshash. Monitoring yakunlari  oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining tegishli  ilmiy kengashlarida ko‘rib chiqiladi. Kengashlarning tavsiyasi bo‘yicha  mustaqil izlanuvchilarning yakka tartibdagi rejasiga  o‘zgartirishlar kiritilishi mumkin.  Ilmiy konsultantlar faoliyatini  nazorat qilish Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, Fanlar akademiyasi, o‘z tasarrufida oliy ta’lim muassasasi va ilmiy-tadqiqot muassasasiga ega vazirliklar,  idoralar va tashkilotlar  tomonidan amalga oshiriladi.

 YAkka tartibdagi rejalarni muntazam ravishda bajarmaydigan va oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi ichki qoidalarini buzuvchi mustaqil izlanuvchilar izlanuvchilikdan chetlatilishi mumkin. 47. YAkka rejalarni muvaffaqiyatli bajargan va mutaxassislik, O‘zbekistonning eng yangi tarixi,  chet tili, shuningdek fan sohalariga qarab OAK tomonidan belgilanadigan  fanlar bo‘yicha malaka imtihonlarini topshirgan mustaqil izlanuvchilar dissertatsiyani  himoya qilishga qo‘yiladilar. Mustaqil izlanuvchilar dissertatsiyani himoya qilishgacha OAKning tegishli talablariga javob beradigan miqdorda e’lon qilingan ilmiy ishlarga ega bo‘lishi kerak. SHu bilan  birga, ijtimoiy-gumanitar  va iqtisodiy fanlar bo‘yicha dissertatsiya  natijalari bo‘yicha monografiya  e’lon qilinishi kerak.Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar dissertatsiyani himoya qilishgacha ta’lim  muassasalarida o‘qishning butun davrida kamida 300 soat hajmida  pedagogik ish tajribasiga ega bo‘lishlari kerak. 48. Ilmiy konsultantlar tomonidan oliy ta’lim muassasasida mustaqil izlanuvchilar bilan ishlash ularning  o‘quv yuklamasi umumiy  hajmiga kiritiladi va xar oylik  asosida  har bir  izlanuvchi uchun bir yilga 50 soat  hisobidan qonun xujjatlarida  belgilangan tartibda ushbu muassasalarning byudjetidan tashqari mablag‘laridan haq to‘lanadi. Ilmiy tadqiqot  muassasasida ilmiy konsultantlarning mustaqil izlanuvchilar bilan mehnatiga haq to‘lash har oylik asosida  o‘quv mashg‘ulotlari o‘tkazilganligi uchun mehnatga soatbay  haq to‘lashning qonun xujjatlarida belgilangan tartibda har bir izlanuvchiga bir yilda 50 soat hisobidan ushbu muassasalarning byudjetdan tashqari  mablag‘laridan amalga oshiriladi. Ilmiy konsultantlarning mustaqil izlanuvchilar -  xorijiy fuqarolar va  fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar bilan mehnatga haq to‘lash  o‘qishga tuzilgan  shartnomalarga muvofiq amalga  oshiriladi. 49. Katta ilmiy xodim –izlanuvchi  sifatida o‘qigan, biroq dissertatsiya himoya  qilmagan shaxsga mustaqil izlanuvchi sifatida rasmiylashtirishga ruxsat berilmaydi. 50. Bir necha oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasida bir  vaqtning o‘zida mustaqil izlanuvchilikka yo‘l qo‘yilmaydi.  VI. To‘lov - kontrakt asosida oliy o‘quvyurtidan keyingi ta’limni tashkil etish 51. Xorijiy fuqarolarni va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarni oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim institutlariga qabul qilish qonun xujjatlariga va\yoki O‘zbekiston Respublikasining  xalqaro shartnomalariga muvofiq oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’limga qabul  kvotalaridan ortiqcha to‘lov-kontrakt asosida amalga oshiriladi. 52. To‘lov-kontrakt  asosida oliy o‘quv  yurtidan keyingi ta’limni amalga oshirishda shu jumladan ilmiy konsultantlar  mehnatiga haq to‘lash, tadqiqotlar  va eksperimentlar o‘tkazish bilan bog‘liq xarajatlarni hisobga oluvchi o‘qish uchun haq to‘lash miqdori, shuningdek uni to‘lash tartibi  qonun xujjatlarida belgilangan tartibda manfaatdor tomonlar o‘rtasida tuziladigan shartnoma bilan belgilanadi. SHartnomada, shuningdek katta ilmiy xodimlar-izlanuvchining

lavozimi maoshini va  o‘qish uchun haq to‘lash miqdorini aniqlashda hisobga olinadigan ular bilan bog‘liq ijtimoiy ajratmalar bilan birgalikda  qonun xujjatlarida nazarda tutilgan boshqa to‘lovlarni to‘lash nazarda tutilishi mumkin. VII. Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim to‘g‘risidagi xujjat 53. Qonun xujjatlarida nazarda tutilgan oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim  talablarini bajargan va fan doktori ilmiy darajasini olish uchun dissertatsiya himoya qilgan shaxslarga belgilangan tartibda davlat namunasidagi  fan doktori diplomi beriladi. 54. Fan doktorlarining ilmiy tadqiqotlar natijalarini o‘quv jarayoniga joriy etgan holda kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlashdagi ishtiroki ularning ilmiy-pedagogik va jamoat  faoliyatining muhim jihati sifatida qaraladi va  hisobga olinadi.  Ta’lim to‘g‘risidagi Nizomga ilova  Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar institutini ochish rejalashtirilayotgan ___________ ________________________________________________________ da ishlovchi(oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining nomi) ______________________________________ mutaxassisligi bo‘yicha fan doktorlari to‘g‘risida(mutaxassislik shifri va nomi) M A ‘ L U M O T L A RF.I.O. Tug‘ilgan

yiliMutaxassislik shifriva nomi, doktorlikdissertatsiyanomi

Ilmiy darajasi, unvoni

Ish joyi va lavozimi Oxirgi 5 yilda mutaxassislik bo‘yicha asosiy ilmiy ishlar (monografiyalar, maqolalar) ro‘yxati

   

                Rahbar ___________________                    ________________________(imzo)                                                                 (F.I.O,)  M.O‘.  Sana “______” yil “_____”__________________

  

Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim to‘g‘risidagiNizomdan (2012 y.) ko‘chirma21. Katta ilmiy xodim- izlanuvchi ilmiy konsultant bilan birgalikda  dissertatsiya ishini tayyorlashning yakka tartibdagi  rejasini ishlab chiqadi va u oliy ta’lim muassasasi kengashi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ilmiy kengashida katta ilmiy xodim-izlanuvchi  o‘qishga qabul qilingandan keyin bir oy muddatda  tasdiqlanadi.22. Ilmiy konsultant  tanlangan mutaxassislik bo‘yicha nazariy – metodologik kursining o‘quv rejasini ishlab chiqadi va u ham oliy ta’lim muassasasi kengashida yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ilmiy kengashida katta ilmiy xodim-izlanuvchi  o‘qishga qabul qilingandan keyin bir oy muddatda tasdiqlanadi.Nazariy-metodoligik dastur metodologiyaning umumiy konsepsiyasini va  masalalarini, fan bo‘yicha nazariy asoslarini  va ilmiy tadqiqotlar usullarini o‘z ichiga oladi. Nazariy-metodologik dastur katta ilmiy xodim-izlanuvchi tomonidan o‘qishning birinchi yili  mobaynida ilmiy konsultantning yordamida o‘zlashtiriladi.23. Katta ilmiy xodim-izlanuvchilar va mustaqil izlanuvchilarning maxsus bilimlarini oshirish maqsadida o‘qishning keyingi yillarida oliy ta’lim muassasasi kengashi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi ilmiy kengashi  tomonidan fan sohalariga ko‘ra  OAK tomonidan  belgilanadigan fanlar bo‘yicha malaka o‘quv  dasturlari ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi.Malaka o‘quv dasturlari katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar va mustaqil izlanuvchilar tomonidan mustaqil o‘zlashtiriladi.24. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar uchun nazariy va ilmiy-tadqiqot ishlariga yuklama hajmi xaftasiga 36 soatni tashkil etadi, undan – ko‘pi  bilan 12 soat auditoriya  mashg‘ulotlari uchun ajratilishi mumkin.25. Katta ilmiy xodim-izlanuvchiga o‘qishga qabul qilingan kundan boshlab fan nomzodi darajasiga ega bo‘lgan katta ilmiy xodim lavozim maoshining bazaviy miqdoriga tenglashtirilgan miqdorda lavozim maoshi belgilanadi.26. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi Fan va texnologiyalarni rivojlantirish muvofiqlashtirish qo‘mitasi tomonidan  tasdiqlangan katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilarni o‘qishga qabul qilish kvotalari asosida  tayyorlangan xarajatlar  smetasiga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi  Davlat byudjetidan ta’lim olish bo‘yicha  oliy o‘quv yurtida,  fan tarmoqlari bo‘yicha ilmiy-tadqiqot muassasasiga belgilangan tartibda tegishli mablag‘lar  ajratadi. Ushbu mablag‘lar hisobiga ta’lim oluvchilarga belgilangan tartibda lavozim maoshlarining tegishli  to‘lovlari amalga oshiriladi.O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi, Ichki ishlar vazirligi, Davlat  bojxona qo‘mitasi va Milliy xavfsizlik xizmatining oliy ta’lim muassasalariga  qabul qilingan katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilarning moddiy ta’minoti xarbiy xizmatchilar uchun belgilangan tartibda amalga oshiriladi.27. O‘qishga qabul qilingan katta  ilmiy xodimlar-izlanuvchilarga davlat byudjeti mablag‘lari hisobiga qonun xujjatlariga muvofiq  haqi to‘lanadigan  mehnat ta’tili beriladi. Tegishli xujjatlar mavjud bo‘lgan taqdirda katta ilmiy xodim-izlanuvchi sifatida o‘qish muddati uzoq vaqt kasal bo‘lish,  homiladorlik va tug‘ish ta’tilida  bo‘lish davriga, shuningdek harbiy yig‘inlarga  chaqirilish munosabati bilan  uzaytirilishi  mumkin.28. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar mutaxassislik, O‘zbekistonning eng yangi tarixi,  chet tili, shuningdek fan sohalariga qarab OAK tomonidan belgilanadigan fanlar  bo‘yicha  mutaxassislikka muvofiq bo‘lgan ikki fan bo‘yicha imtihonlarni topshirganlaridan keyin doktorlik dissertatsiyalarini himoya qilishga qo‘yiladilar.29. Doktorlik dissertatsiyasini  o‘qish muddati tamom bo‘lishidan  kamida 6 oy muddatidan oldin himoya qilgan shaxslarga oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot  muassasasining byudjetdan  tashqari mablag‘lari  hisobiga eng kam oylik ish haqining  o‘n  besh baravari miqdorida  mukofot to‘lanadi.  

Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim to‘g‘risidagiNizomdan (2012 y.) ko‘chirma34. katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar faoliyati samaradorligi monitoringi quyidagi mezonlar bo‘yicha amalga oshiriladi:a) o‘qishning birinchi yilida:dissertatsiya mavzusi bo‘yicha yakka tartibdagi rejaning mavjudligi va uning bajarilishi;mutaxassislik bo‘yicha nazariy kursdan o‘tish;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha kamida bitta ilmiy maqola  e’lon qilinganligi;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha ilmiy konferensiyada yoki  seminarda (davra suhbatida) ma’ruza bilan chiqish;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha tahliliy umumlashtiruvchi qisqacha ma’lumot;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha tahliliy umumlashtiruvchi qisqacha ma’lumot natijalari bo‘yicha seminarda  so‘zga chiqish  (rahbar bilan birgalikda); b) o‘qishning ikkinchi yilida:mutaxassislik  bo‘yicha nazariy kursdan o‘tish;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha kamida ikkita ilmiy maqola e’lon  qilinganligi;dissertatsiya ishi materiallari bo‘yicha kamida ikkita tezis mavjudligi;dissertatsiya ishining dastlabki  natijalari bo‘yicha seminar o‘tkazish (mustaqil ravishda);konferensiya yoki seminarda ma’ruza bilan qatnashish (kamida bir marta);dissertatsiya mavzusi bo‘yicha yakka tartibdagi  rejaning bajarilishi to‘g‘risida hisobot;v) o‘qishning uchinchi yilida:mutaxassislik bo‘yicha nazariy kursdan o‘tish;dissertatsiya mavzusi bo‘yicha kamida uchta ilmiy maqola e’lon qilinganligi  (ulardan biri – chet elda);dissertatsiya ishi materiallari bo‘yicha kamida uchta tezis mavjudligi (ulardan  biri- chet elda);dissertatsiya ishi  natijalari bo‘yicha seminar o‘tkazish (mustaqil ravishda);dissertatsiya mavzusi bo‘yicha konferensiya yoki seminarda ma’ruza bilan qatnashish (kamida bir marta);yakka tartibdagi  rejaning bajarilishi to‘g‘risida hisobot;OAK talablariga muvofiq e’lon qilingan ilmiy ishlar  mavjudligi;OAK talablariga muvofiq tayyorlangan dissertatsiya ishi.Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar  dissertatsiyani himoya qilishgacha   OAK ning tegishli talablariga javob beradigan miqdorda  e’lon qilingan ilmiy ishlariga ega bo‘lishi kerak. Ijtimoiy-gumanitar va iqtisodiy fanlar bo‘yicha  dissertatsiya natijalari bo‘yicha monografiya e’lon qilinishi kerak.Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar dissertatsiyani himoya qilishgacha ta’lim muassasalarida o‘qishning butun davrida kamida 300 soat hajmida pedagogik  ish  tajribasiga ega bo‘lishlari kerak.35. Katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar yakka tartibdagi rejalar bajarilmaganda, oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ichki tartibi va qoidalari buzilganda katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar lavozimidan ozod etilishlari mumkin. Ushbu sabablarga ko‘ra o‘qishdan chetlatilgan shaxslar  o‘qishga tiklanmaydi.36. Muntazam ravishda  (qatorasiga ikki marta) doktorlik dissertatsiyalarini himoya qilish bo‘yicha tegishli  kengashlarga katta ilmiy xodimlar-izlanuvchilar tomonidan dissertatsiya ishlari o‘z vaqtida taqdim etilishini ta’minlamagan ilmiy konsultantlar oliy ta’lim muassasasi yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining ilmiy kengashi qarori bilan uch yilgacha bo‘lgan davrga ilmiy maslahat berishdan  chetlatiladilar. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yil 21 martdagi PQ-1730-son “Zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini yanada joriy etish va rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori:

  O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2005 yil 22 noyabrdagi 256-son “Axborotlashtirish sohasida normativ-xuquqiy bazani takomillashtirish to‘g‘risida”gi qarori, mazkur qaror bilan tasdiqlangan “Davlat axborot resurslarini shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi nizom” va “Davlat organining rasmiy saytiga qo‘yiladigan asosiy talablar”:  (4.2) YAngiliklar:  (4.3) Fan doktorli ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash qoshidagi ilmiy seminar (seminarlar) to‘grisidagi ma’lumotlar bo‘limi:a) Fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash koshidagi ilmiy seminar tarkibi:06.01.02- Melioratsiya  va sug‘orma dehkonchilik (qishloq xo‘jaligi fanlari)06.01.08- O‘simlikshunoslik (qishloq xo‘jaligi fanlari)06.01.01- Umumiy dehkonchilik (qishloq xo‘jaligi fanlari) T/r F.I.SH. Ilmiy darajasi,

Ilmiy unvoniIxtisoslikshifri va nomi

1 Ibragimov NazirbayMadrimovich(rais)

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori,professor

06.01.08-O‘simlikshunoslik

2 Axmedov DjamalxanXodjaxanovich(rais urinbosari)

Biologiya fanlari doktori, katta ilmiy xodim

03.00.09- 

3 Abdualimov SHuxratHamidullaevich(ilmiy kotib)

Qishloq xo‘jalikfanlari nomzodi,katta ilmiy xodim

06.01.08-O‘simlikshunoslik

4 MirzajanovQirgizboy

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori,professor

06.01.02-Melioratsiya  va sug‘orma dehkonchilik

5 Rahmonkulov SaidakbarRahmonkulovich

Biologiya fanlari doktori, professor

06.01.08-O‘simlikshunoslik

6 Avliyakulov AvazErankulovich

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori,professor

06.01.02-Melioratsiya  va sug‘orma dehkonchilik

7 Bezborodov GermanAleksandrovich

Texnika fanlaridoktori, katta ilmiy xodim

06.01.02-Melioratsiya  va sug‘orma dehkonchilik

8 Tellyaev RixsivoySHamaxamadovich

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori,katta ilmiy xodim

06.01.01-Umumiy dehkonchilik

9 RaxmatovImom

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori,katta ilmiy xodim

06.01.01-Umumiy dehkonchilik

10 MuminovKomil

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori,professor

06.01.01-Umumiy dehkonchilik

11 IsashevAnvarjon

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori,professor

06.01.02-Melioratsiya  va sug‘orma dehkonchilik

12 Niyazaliev Begali Qishloq xo‘jalik 06.01.04-

Irisalievich fanlari nomzodi,katta ilmiy xodim

Agrokimyo

13 SHadmanov JamoliddinKazakjanovich

Qishloq xo‘jalikfanlari nomzodi,katta ilmiy xodim

06.01.02-Melioratsiya  va sug‘orma dehkonchilik

14 Mannanov RustamNegmatovich

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori

06.01.08-O‘simlikshunoslik

15 BaxramovSaydulla

Qishloq xo‘jalikfanlari nomzodi,katta ilmiy xodim

06.01.01-Umumiy dehkonchilik

16 Isaev SabirjonXusanbaevich

Qishloq xo‘jalikfanlari nomzodi,katta ilmiy xodim

06.01.02-Melioratsiya  va sug‘orma dehkonchilik

17 NorkulovUsmon

Qishloq xo‘jalikfanlari nomzodi,dotsent

06.01.02-Melioratsiya  va sug‘orma dehkonchilik

  06.01.04 – Agrokimyo (qishloq xo‘jaligi fanlari)03.00.14 – Tuproqshunoslik  (biologiya fanlari)T/r F.I.SH. Ilmiy darajasi,

ilmiy unvoniIxtisoslikshifri va nomi

1 Ko‘ziev RamazonKo‘zievich(rais)

Biologiya fanlari doktori,professor

03.00.14 - Tuproqshunoslik

2 Sattarov Jo‘rakulSattarovich(rais urinbosari)

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori,akademik 

06.01.04 –Agrokimyo 

3 Axmedov AlmanUsmanovich (ilmiy kotib)

Qishloq xo‘jalikfanlari nomzodi,katta ilmiy xodim 

06.01.04 –Agrokimyo 

4 Abdullaev Sa’dullaAbdullaevich

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori,professor

06.01.03-Agrotuproqshunoslik va agrofizika

5 Abduraxmonov NodirYUlchievich

Biologiya fanlarinomzodi, katta ilmiy xodim

03.00.14 - Tuproqshunoslik 

6 Boirov AbdunabiJo‘raevich

Qishloq xo‘jalikfanlari nomzodi,katta ilmiy xodim 

06.01.04 –Agrokimyo 

7 Gafurova LazizaAkramovna

Biologiya fanlari doktori,professor 

03.00.14 - Tuproqshunoslik 

8 Ibragimov NazirbayMadrimovich

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori,professor

06.01.04 –Agrokimyo 

9 Ismanov Abduvaxid Biologiya fanlarinomzodi, katta ilmiy xodim 

03.00.14 - Tuproqshunoslik 

10 Karimberdieva AminaAzimovna

Qishloq xo‘jalikfanlari nomzodi,katta ilmiy xodim 

06.01.04 –Agrokimyo 

11 Maxsudov Xodimat Biologiya fanlari 03.00.14 -

doktori,professor  Tuproqshunoslik 12 Tashko‘ziev Ma’ruf

MansurovichBiologiya fanlari doktori, professor 

03.00.14 - Tuproqshunoslik 

13 Turopov IbrohimTuropovich

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori,professor 

06.01.03-Agrotuproqshunoslik va agrofizika

14 Tursunov HamzaHamdamovich

Qishloq xo‘jalikfanlari doktori 

03.00.14 - Tuproqshunoslik 

15 SHadieva Nilufar Iskanderovna Biologiya fanlari nomzodi 03.00.14 - Tuproqshunoslik 

16 Kurvantoev Rahmontoy  Qishloq xo‘jalikfanlari doktori 

06.01.03-Agrotuproqshunoslik va agrofizika

17 YUldashev Axrol Qishloq xo‘jalikfanlari nomzodi,katta ilmiy xodim 

06.01.03-Agrotuproqshunoslik va agrofizika

 b) Fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash qoshidagi ilmiy seminarda ko‘rilgan dissertatsiyalar: T/r Talabgorning

F.I.SH.Doktorlik

dissertatsiyasinomi va shifri

Sanalar Ilmiykengash

qoshidagiilmiy seminar

qarori

Disserta-siyako‘ribchikishgaqabulqilingan

Disserta-siyamuhokomaqilingan

1 Abduraximov MingjigitKattabekovich

O‘zbekistonning tog‘oldi va sho‘rlangan tuproqlari sharoitida kartoshka etishtirish texnologiyasi va urug‘chiligini takomillashtirishning ilmiy-amaliy asoslari06.01.08-O‘simlikshunoslik 

5.05.2014 4.06.2014 Abduraximov MingjigitKattabekovich-ning “O‘zbekistonning tog‘oldi va sho‘rlangan tuproqlari sharoitida kartoshka etishtirish texnologiyasi va urug‘chili-gini takomil-lashtirishning ilmiy-amaliy asoslari”06.01.08-O‘simlikshunoslik ixtisosligi bo‘yicha tayyorlangan doktorlik dissertatsiya ishi asosiy himoyaga tavsiya etilsin. 

 2  Abdualimov Shuxrat Xamidullayevich

 “G‘o‘za va kuzgi bug‘doyda o‘sishni sozlovchi moddalarni qo‘llashning samaradorligini baholash” 06.01.08 - “O‘simlikshunoslik”

 04.06.2015  14.07.2015  Abdualimov Shuxrat Xamidullayevichning “G‘o‘za va kuzgi bug‘doyda o‘sishni sozlovchi moddalarni qo‘llashning samaradorligini baholash” 06.01.08 - O‘simlikshunoslik ixtisosligi bo‘yicha tayyorlangan doktorlik dissertatsiya ishi asosiy himoyaga tavsiya etilsin.

 3  Teshayev Fatullo Jo‘raqulovich

 “Turli agrotadbirlarning g‘o‘za navlari defoliatsiyasi samaradorligiga ta'siri” mavzusidagi 06.01.08 - “O‘simlikshunoslik”

 04.06.2015  14.07.2015  Teshayev Fatullo Jo‘raqulovichning “Turli agrotadbirlarning g‘o‘za navlari defoliatsiyasi samaradorligiga ta'siri” mavzusidagi 06.01.08 - O‘simlikshunoslik ixtisosligi bo‘yicha tayyorlangan doktorlik dissertatsiya ishi asosiy himoyaga tavsiya etilsin.

 

  (4.4) Dissertatsiyani ilmiy kengashga dastlabki muhokama va himoya uchun qabul qilish hamda dissertatsiya ishi bo‘yicha yakuniy qaror qabul qilish jarayoni bo‘limi quyidagi ma’lumotlardan iborat bo‘ladi: (4.6) Dissertatsiya himoyasi to‘g‘risida e’lonlar: 23.12.2014 yil, soat 1000da Abduraximov Mingjigit Kattabekovichning “O‘zbekistonning tog‘oldi va sho‘rlangan tuproqlari sharoitida kartoshka etishtirish texnologiyasi va urug‘chiligini takomillashtirish” mavzusidagi 06.01.08 – “O‘simlikshunoslik” ixtisosligi bo‘yicha qishloq xo‘jaligi fanlari  doktori ilmiy darajasini berish bo‘yicha dissertatsiya himoyasi bo‘ladi.  (Manzil: 111202, Toshkent viloyati, Qibray tumani,  Oqqovoq, PSUEAITI. Tel.: (+99895) 142-22-36; faks: (99871) 150-61-37;e-mail: g.selek@qsxv.uz; paxtauz@mail.ru ).“Ma’rifat” gazetasida 26.11.2014 y. chiqqan (4.7)Dissertatsiya to‘liq matnini internet tarmog‘iga joylashtirish bo‘limi3:

T/r F.I.SH. Dissertatsiya mavzusi va shifri

Dissertatsiya to‘liq matniniInternet tarmog‘iga

(IK veb-saytiga) joylashtirilgansanasi va manzili

sana manzil1 Abduraximov Mingjigit

KattabekovichO‘zbekistonning tog‘oldi va

sho‘rlangan tuproqlari sharoitida kartoshka

etishtirish texnologiyasi va urug‘chiligini

takomillashtirishning ilmiy-amaliy asoslari

06.01.08-O‘simlikshunoslik

20.11.2014 uzpiti.uz

2 Abdualimov Shuxrat Xamidullayevich

“G‘o‘za va kuzgi bug‘doyda o‘sishni sozlovchi moddalarni qo‘llashning samaradorligini

baholash” 06.01.08 - “O‘simlikshunoslik”

15.06.2015 cottonagro

3 Teshayev Fatullo Jo‘raqulovich “Turli agrotadbirlarning g‘o‘za navlari defoliatsiyasi

samaradorligiga ta'siri” mavzusidagi 06.01.08 -

“O‘simlikshunoslik”

15.06.2015 cottonagro

(4.8) Dissertatsiya avtoreferati to‘liq matnini internet tarmog‘iga joylashtirish bo‘limi3 :T/r F.I.SH. Dissertatsiya

mavzusi vashifri

Dissertatsiya avtoreferati to‘liq matniniinternet tarmog‘iga joylashtirilgansanasi va manziliIK veb-sayti

“ZiyoNET” Uning elektron shaklini rivojlanganmamlakatlarning yirik axborot-resurs markazlariva ilmiy tashkilot-lariga yuborilishi

1 Abduraximov MingjigitKattabekovich 

O‘zbekistonning tog‘oldi va sho‘rlangan tuproqlari sharoitida

20.11.2014 22.11.2014

kartoshka etishtirish texnologiyasi va urug‘chiligini takomillashtirish asoslari06.01.08-O‘simlikshunoslik

 2  Abdualimov Shuxrat Xamidullayevich

 “G‘o‘za va kuzgi bug‘doyda o‘sishni sozlovchi moddalarni qo‘llashning samaradorligini baholash” 06.01.08 - “O‘simlikshunoslik”

 15.06.2015  12.06.2015  

 3  Teshayev Fatullo Jo‘raqulovich

 “Turli agrotadbirlarning g‘o‘za navlari defoliatsiyasi samaradorligiga ta'siri” mavzusidagi 06.01.08 - “O‘simlikshunoslik”

 15.06.2015  12.06.2015

(4.9)Fuqarolar murojaatlari bo‘limi:a)  tezkor (operativ) savol-javoblar: maxalliy va xorijiy jurnalar bo‘yicha, malakaviy imtixonlar to‘g‘risida, layokatli imtixonlari, joriy etish ma’lumotnomasini tayyorlash, mavzularni OAK byulletenida chop etish bo‘yicha, seminar ishi, beriladigan taqrizlarga ko‘yilgan talablar.b)  tez-tez uchraydigan savollar va ularga javoblar bazasi: (mazkur baza  muntazam ravishda to‘ldirilib boriladi).1) Ilmiy kengashga berilgan ixtisosliklar?Javob:Paxtachilik ilmiy-tadqiqot instituti, Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadkikot davlat instituti va Andijaon qishloq xo‘jalik instituti xuzurida 16.07.2013.Qx/V.24.01  raqomli fan doktori ilmiy darajasani beruvchi ilmiy kengashga 8- ta ixtisoslik bo‘yicha fan doktori berishga ruxsat berilgan.2) Ko‘pchilikda oldin chop etilgan jurnallardagi maqolari bugunda u jurnallar chiqarilmaydi,  ulardagi maqolalar hisobga o‘tadimi?-Maqolalar qabul qilinishi mumkin, agar undagi berilgan maqola OAK talablariga javob bersa.3) Buriev I. -Dissertatsiya ishi yuzasidan qanday talablar bor va doktorlik dissertatsiyasini ximoyaga qabul qilishni iltimos qilib murojat  qildi.-doktorlikga talabgor Buriev I. himoyaga qabul qilish uchun chet el maqolasi yo‘qligi va dissertatsiya avtoreferati yangi talab bo‘yicha yozilishi kerakligi xamda joriy etish bo‘yicha dalolatnoma vazirlik tomonidan yo‘qli aniqlandi. Unga xujatlar qanday tayyorlanishi bo‘yicha tushintirishlar berildi.Mambetnazarov A.- dissertatsiya bo‘yicha qanday talablar bor va maqolalar bo‘yicha konsultatsiya oldi.Turdaliev A.T.- bilan ham himoya bo‘yicha yangiliklar, maqolalar bo‘yicha ro‘yxat bilan tanishtirildi va himoyaga topshirish uchun kerakli ma’lumotlar ro‘yxatini berildi.Turdiyeva N.- taqdim etgan hujjatlarida chet el maqolalari bo‘lmaganligi sababli daslabki ko‘rib chiqishi uchun qabul qilinmadi va unga kerakli maslahatlar berildi. 5. Fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash raisi IK veb-sayti holati hamda berilgan ma’lumotlarning to‘g‘ri va ishonchliligiga shaxsan hisoblanadi.